Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita, IV = PSP_4
Based on the edition by Takayasu Kimura: Pa¤caviü÷atisàhasrikà Praj¤àpàramità IV. 
Tokyo : Sankibo Busshorin 1990.


Input by Klaus Wille, G”ttingen
(December 2006)



REFERENCE SYSTEM:
PSP_nn:n = Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita_Vol.:Page

#<...># = BOLD



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________





#<(PSP_4:1)>#
Pa¤caviü÷atisàhasrikà Praj¤àpàramità IV

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: asatpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: àkà÷àsattàü subhåte upàdàya.
subhåtir àha: samatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhisamatàm upàdàya.
subhåtir àha: vivekapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: atyanta÷ånyatàm upàdàya.
subhåtir àha: anavamardanãyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: apadapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: anàmà÷arãratàm upàdàya.
subhåtir àha: àkà÷apàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: à÷vàsapra÷vàsànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: apravyàhàrapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: vitarkavicàrànupalabdhàm upàdàya.
subhåtir àha: anàmapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: agamanapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm agamanatàm upàdàya.
subhåtir àha: asaühàryapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàgràhyatàm upàdàya.
subhåtir àha: akùayapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm atyantakùayakùãõatàm upàdàya.
#<(PSP_4:2)>#
subhåtir àha: anutpattipàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm anutpàdànirodhatàm upàdàya.
subhåtir àha: akàrakapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: kàrakànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: ajànakapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: jànakànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asaükràntipàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: cyutyupapattyanupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: avinayapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàü prakçtyavinayatàm upàdàya.
subhåtir àha: svapnapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: svapnadar÷inànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: prati÷rutkàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: ghoùodàrànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: pratibhàsapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: bimbhapratibimbhànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: marãcipàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: udakaskandhànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: màyàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: tannimittànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asaükle÷apàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: kle÷asvabhàvànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: avyavadànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: kliùñasattvànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: anupalepapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: àkà÷ànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: aprapa¤capàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvaprapa¤casamudghàtatàm upàdàya.
subhåtir àha: amananàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvamananàsamudghàtatàm upàdàya.
#<(PSP_4:3)>#
subhåtir àha: acalapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: dharmadhàtusthitiü subhåte upàdàya. iti sarvaj¤atàkàràþ
subhåtir àha: viràgapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: viràgànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asthànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàvikalpanatàm upàdàya.
subhåtir àha: ÷àntapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm avitathatàbhisaübodhanatàm upàdàya.
subhåtir àha: aràgapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: ràgànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: adoùapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: doùàsadbhåtatàm upàdàya.
subhåtir àha: amohapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: mohàndhakàravidhamanatàm upàdàya.
subhåtir àha: niþkle÷apàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: parikalpàsattàm upàdàya.
subhåtir àha: niþsattvapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sattvànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: apramàõapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàsamutthànatàm upàdàya.
subhåtir àha: antadvayànupagamapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: atyantànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asaübhinnapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàsaübhedatàm upàdàya.
subhåtir àha: aparàmçùñapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: ÷ràvakabhåmipratyekabuddhabhåmisamatikramatàm upàdàya.
#<(PSP_4:4)>#
subhåtir àha: avikalpapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: avikalpànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: aprameyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàpramàõànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asaïgapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm àkà÷asvabhàvasamatàm upàdàya.
subhåtir àha: anityapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm avinà÷itàm upàdàya.
subhåtir àha: duùkhapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànadhyavasàyadharmayogatàm upàdàya.
subhåtir àha: ÷ånyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvaniþphalàrthatàm upàdàya.
subhåtir àha: anàtmapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànabhive÷atàm upàdàya.
subhåtir àha: alakùaõapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànimittatàm upàdàya.
subhåtir àha: adhyàtma÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: adhyàtmikadharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: bahirdhà÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: bahirdhàdharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: adhyàtmabahirdhà÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: adhyàtmabahirdhàdharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: ÷ånyatà÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: ÷ånyatà÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: mahà÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: mahà÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
#<(PSP_4:5)>#
subhåtir àha: paramàrtha÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: paramàrtha÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: saüskçta÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: saüskçta÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: asaüskçta÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: asaüskçta÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: atyanta÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: atyanta÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: anavaràgra÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: anavaràgra÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: anavakàra÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: anavakàra÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: prakçti÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: prakçti÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: sarvadharma÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: svalakùaõa÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: svalakùaõaviviktatàm upàdàya.
subhåtir àha: anupalambha÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: triùv adhvasu trayàõàm adhvanàm anupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: abhàvasvabhàva÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
#<(PSP_4:6)>#
bhagavàn àha: abhàvasvabhàva÷ånyatànupalabdhitàm upàdàya. iti màrgaj¤atàkàràþ
subhåtir àha: smçtyupasthànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: kàyavedanàcittadharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: samyakprahàõapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: aku÷alaku÷aladharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: çddhipàdapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: chandavãryacittamãmàüsànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: indriyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: ÷raddhàdyanupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: balapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: pa¤cabalànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: bodhyaïgapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: saptabodhyaïgànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: màrgapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: àryàùñàïgamàrgànupalabdhitàm upàdàya.
ity àkàràþ sarvaj¤atàmàrgàdhiùñhànàþ
subhåtir àha: ÷ånyatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: dçùñikçtànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: ànimittapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: vitarkànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: apraõihitapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: praõidhàõànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: aùñavimokùapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: aùñavimokùànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: navànupårvavihàrasamàpattipàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: navànupårvavihàrasamàpattyanupalabdhitàm upàdàya.
#<(PSP_4:7)>#
subhåtir àha: catuþsatyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: samudayanirodhànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: dànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: màtsaryànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: ÷ãlapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: dauþ÷ãlyànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: kùàntipàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: vyàpàdànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: vãryapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: kau÷ãdyànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: dhyànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: vikùepànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: praj¤àpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: dauùpraj¤ànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: upàyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: anupàyànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: praõidhànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: apraõidhànànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: balapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: daurbalyànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: j¤ànapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: aj¤ànànupalabdhitàm upàdàya.
ity àkàrà màrgaj¤atàdhiùñhànàþ
subhåtir àha: da÷abalapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhitàm upàdàya.
subhåtir àha: vai÷àradyapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: màrgaj¤atànavalãnatàm upàdàya.
subhåtir àha: pratisaüvitpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvatraj¤ànàsaïgàpratighàtitàm upàdàya.
#<(PSP_4:8)>#
subhåtir àha: àveõikabuddhadharmapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmasamatikramatàm upàdàya.
subhåtir àha: tathatàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvabuddhabhàùitatathatàm upàdàya.
subhåtir àha: svayaübhåpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmava÷avartitàm upàdàya.
subhåtir àha: buddhadharmapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità.
bhagavàn àha: sarvadharmasarvàkàràbhisaübodhanatàm upàdàya.

ity àkàràþ sarvàkàraj¤atàdhiùñhànàþ ity uktà àkàràþ

atha khalu ÷akrasya devànàm indrasyaitad abhavat, pårvajinakçtàdhikàràs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, yeùàm iyaü praj¤àpàramità÷rotràvabhàsam àgamiùyati. tathàgatàvaropitaku÷alamålàs te sattvà bhaviùyanti, yeùàm iyaü praj¤àpàramità÷rotràvabhàsam àgamiùyati. kalyàõamitraparigçhãtàs te sattvà bhaviùyanti, yeùàm iyaü praj¤àpàramità÷rotràvabhàsam àgamiùyati. kaþ punar vàdo ya udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, udgçhya dhàrayitvà vàcayitvà paryavàpya tathatvàya pratipatsyante, bahubuddhaparyupàsitàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti. ya imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, udgçhya dhàrayitvà vàcayitvà paryavàpya tathatvàya pratipatsyante paripçùñhà÷ ca pårvakà api taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ paripra÷nãkçtàþ sevità bhajitàþ paryupàsitàþ, ya imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante. bahubuddhakoñãùu te dànapàramitàyàü caritàþ, evaü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü bahubuddhakoñãùu te praj¤àpàramitàyàü #<(PSP_4:9)># carità, ya imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante.

atha khalu àyuùmठcchàriputro bhagavantam etad avocat: ye bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro và imàm evaü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante, ÷rutvà ca udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, yathà avinivartanãyà bodhisattvà mahàsattvàs tathà te kulaputràþ kuladuhitaro và dhàrayitavyàþ. tat kasya hetoþ? gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità. na khalu pårvam acaritena ùañsu pàramitàsu ÷akyeyaü gambhãrà praj¤àpàramità adhimoktum. ye punar bhagavan kulaputràþ kuladuhitaro và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü pratikùeptavyàü maüsyante pårvàntato 'pi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca iyaü gambhãrà praj¤àpàramità pratiksiptà. tat kasya hetoþ? tathà hi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü càsyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü nàsti ÷raddhà nàsti prasàdo nàsti prema nàsty adhimuktis taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca na buddhà và bodhisattvà và pratyekabuddhà và ÷ràvakà và paripra÷nãkçtàþ, kathaü dànapàramitàyàü caritavyaü? kathaü ÷ãlapàramitàyàü caritavyaü? katha¤ ca kùàntipàramitàyàü caritavyaü? kathaü vãryapàramitàyàü caritavyaü? kathaü dhyànapàramitàyàü caritavyaü? kathaü praj¤àpàramitàyàü caritavyaü? katham adhyàtma÷ånyatàyàü caritavyaü? kathaü bahirdhà÷ånyatàyàü caritavyaü? kathara adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü caritavyaü? yàvat kathaü abhàvasvabhàva÷ånyatàyठcaritavyaü? kathaü smçtyupasthànàni bhàvayitavyàni? kathaü samyakprahàõàni? katham çddhipàdàþ? katham indriyàõi? kathaü balàni? kathaü bodhyaïgàni? katham àryàùñàïgo màrgo bhàvayitavyaþ? katham apramàõadhyànàråpyasamàpattayo bhàvayitavyàþ? katham àryasatyàni bhàvayitavyàni? katham aùña vimokùà bhàvayitavyàþ? kathaü navànupårvavihàrasamapattayo bhàvayitavyàþ? kathaü ÷ånyatànimittàpraõihitàni bhàvayitavyàni? kathaü ùaó abhij¤à bhàvayitavyàþ? kathaü samàdhayaþ samàpattavyàþ? kathaü dhàraõãmukhàni praveùñavyàni? kathaü da÷atathàgatabalàni bhàvayitavyàni? kathaü vai÷àradyàni #<(PSP_4:10)># bhàvayitavyàni? kathaü pratisaüvido bhàvayitavyàþ? katham aùñàda÷àveõikà buddhadharmà bhàvayitavyà? iti.

atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: gambhãrà bhadanta ÷àriputra praj¤àpàramità. kim atrà÷caryaü syàt? ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü pårvànte 'pi nàdhimuktà bodhisattvà mahàsattvàþ dànapàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü nàdhimuktàþ, adhyàtma÷ånyatàyàü nàdhimuktàþ, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü nàdhimuktàþ, saptatriü÷adbodhipakùeùu dharmeùv anadhimuktàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv anadhimuktàþ, ÷ånyatànimittàpraõihiteùv anadhimuktàþ, aùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattiùv anadhimuktàþ, da÷atathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsu pa¤casv abhij¤àsu nàdhimuktàþ, aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu nàdhimuktàþ. ye pratikùipeyur iti nàtrà÷caryam. namaskaromi bhagavatyai praj¤àpàramitàyai sarvaj¤aj¤ànasya sa namaskàraü karoti yaþ praj¤àpàramitàyà namaskàraü karoti.

atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat. sarvaj¤aj¤ànasya sa namaskàraü karoti, yaþ praj¤àpàramitàyà namaskàraü karoti. tat kasya hetoþ? ato nirjàtà hi kau÷ika buddhànàü bhagavatàü sarvàkàraj¤atà, sarvàkàraj¤atànirjàtà ca praj¤àpàramità prabhàvyante. sarvaj¤atàü kau÷ikàtikramitukàmena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam, evaü màrgaj¤atàyàü sthàtukàmena sarvàkàraj¤atàj¤ànam utpàdayitukàmena sarvavàsanànusaüdhikle÷àn samudghàtayitukàmenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena dharmacakraü pravartayitukàmena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam, evaü srotaàpattiphale sattvàn sthàpayitukàmena sakçdàgàmiphale anàgàmiphale arhattve sattvàn sthàpayitukàmena pratyekàyàü bodhau sattvàn pratiùñhàpayitukàmena, anuttaràyàü samyaksaübodhau sattvàn pratiùñhàpayitukàmena, bhikùusaüghaü parikarùayitukàmena iha bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü yogam àpattavyam.
#<(PSP_4:11)>#

evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: kathaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü pratiùñhito bhavati? kathaü và yujyate? evaü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü, kathaü dànapàramitàyàü pratiùñhito bhavati? kathaü và yogam àpadyate? kathaü và praj¤àpàramitàyàü carann adhyàtma÷ånyatàyàü yogam àpadyate yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü yogam àpadyate? kathaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyठcaran saptatriüsadbodhipakùeùu dharmeùu yogam àpadyate? evam apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu. kathaü ÷ånyatànimittàpraõihiteùu yogam àpadyate? evam aùñavimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùu yogam àpadyate. katham abhij¤àsu yogam àpadyate? evaü da÷asu tathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsu. katham aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu praj¤àpàramitàyठcaran yogam àpadyante bodhisattvo mahàsattvaþ?

evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: sàdhu sàdhu kau÷ika sàdhu khalu punas tvaü kau÷ika yas tvaü tathàgatam etam arthaü paripra÷nãkartavyaü manyase. idam api te kau÷ika buddhànubhàvena pratibhànam utpannam. tena hi kau÷ika ÷çõu sàdhu ca suùñhu ca manasikuru bhàùiùye 'haü te. iti catvàraþ prayoktàkàraþ

iha kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpe na tiùñhati, yadà råpe na tiùñhati tadà råpe na yogam àpadyate, vedanàsaüj¤àsaüskàreùu, vij¤àne na tiùñhati yadà vij¤àne na tiùñhati tadà vij¤àne na yogam àpadyate. cakùuùi na tiùñhati, evaü ÷rotre ghràõe jihvàyàü kàye manasi na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. råpe na tiùñhati, evaü ÷abde gandhe rase spraùñavye dharmeùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. cakùurvij¤àne na tiùñhati, cakùuþsaüspar÷e na tiùñhati, cakùuþsaüspar÷apratyayavedayite na tiùñhati, evaü ÷rotraghràõajihvàkàye manovij¤àne na tiùñhati, manaþsaüspar÷e na tiùñhati, manaþsaüspar÷apratyayavedayite na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. pçthivãdhàtau na tiùñhati, evam abdhàtau tejodhàtau vàyudhàtau àkà÷adhàtau #<(PSP_4:12)># vij¤ànadhàtau na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. avidyàyàü na tiùñhati, evaü saüskàreùu vij¤àne nàmaråpe ùaóàyatane spar÷e vedanàyàü tçùõàyàm upàdàne bhave jàtau jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàseùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. dànapàramitàyàü na tiùñhati, evaü ÷ãle kùàntau vãrye dhyàne praj¤àpàramitàyàü na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. adhyàtma÷ånyatàyàü na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. smçtyupasthàneùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. evaü caturùv apramàõeùu caturùu dhyàneùu catasçùv àråpyasamàpattiùu pa¤casv abhij¤àsu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv aùñàsu vimokùeùu navasv anupårvavihàrasamàpattiùu dhàraõãmukheùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. evaü da÷asu tathàgatabaleùu
vai÷àradyeùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu na tiùñhati, evaü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. tat kasya hetoþ? tathà hi sa råpaü nopalabhate yatràvatiùñheta yatra và yogam àpadyate, vedanàsaüj¤àsaüskàrà, vij¤ànaü nopalabhate yatràvatiùñheta yatra và yogam àpadyate, evaü dhàtån àyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni pàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùàn dharmàn sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhãn sarvadhàraõãmukhàni apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ aùñavimokùàn navànupårvavihàrasamàpattãþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤àda÷abalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn nopalabhate yatràvatiùñheta yatra và yogam àpadyate.
iti råpàdy anavasthànaprayogaþ

punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvo råpe na yujyate, yad råpe na yujyate evaü råpe yogam àpadyate, vedanàyàü saüj¤àyàü saüskàreùu, vij¤àne na yujyate, yad vij¤àne na yujyate, evaü vij¤àne yogam àpadyate. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharma÷ånyatàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu ÷ånyatànimittàpraõihitàùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatty abhij¤àsarvasamàdhidhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu #<(PSP_4:13)># buddhadharmeùu na yujyate yad buddhadharmeùu na yujyate, evaü buddhadharmeùu yogam àpadyate. tat kasya hetoþ? tathà hi sa bodhisattvo mahàsattvaþ pårvàntato råpaü nopalabhate, aparàntato råpaü nopalabhate, madhyato råpaü nopalabhate, vedanàsaüj¤àsaüskàràn, pårvàntato vij¤ànaü nopalabhate, aparàntato vij¤ànaü nopalabhate, madhyato vij¤ànaü nopalabhate. evaü dhàtån àyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni pàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàni aùñau vimokùàn navànupårvavihàrasamàpattyabhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhãn sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn pårvàntato nopalabhate, aparàntato nopalabhate, madhyato nopalabhate. ity ayogaprayogaþ

atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità.

bhagavàn àha: råpatathatàgambhãratayà ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànatathatàgambhãratayà ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità, evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikabuddhadharmatathatàgambhãratayà ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità. iti gambhãraprayogaþ

÷àriputra àha: duravagàhà bhagavan praj¤àpàramità.

bhagavàn àha: råpaduravagàhatayà ÷àriputra duravagàhà praj¤àpàramità, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaduravagàhatayà ÷àriputra duravagàhà praj¤àpàramità. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni pàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhiþ sarvadhàraõãmukhàni bodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikabuddhadharmaduravagàhatayà ÷àriputra duravagàhà praj¤àpàramità.
iti duravagàhaprayogaþ
#<(PSP_4:14)>#

÷àriputra àha: apramàõà bhagavan praj¤àpàramità.

bhagavàn àha: råpàpramàõatayà ÷àriputràpramàõà praj¤àpàramità, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànàpramàõatayà ÷àriputràpramàõà praj¤àpàramità. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgapàramitàsarva÷ånyatàsarvasamàdhidhàraõãmukhabodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàpramàõatayà ÷àriputràpramàõà praj¤àpàramità. ity apramàõaprayogaþ

÷àriputra àha: kathaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carati?

bhagavàn àha: sacec chàriputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpaü gambhãram iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü gambhãram iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà gambhãrà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. tat kasya hetoþ? tathà hi yà ÷àriputra yàvad buddhadharmàõàü gambhãratà na te buddhadharmàþ.
iti gambhãraprayogàparaparyàyo mçduþ
punar aparaü ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpaü duravagàham iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü duravagàham iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàsarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhabodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà duravagàhà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. tat kasya hetoþ? tathà hi yà ÷àriputra yàvad buddhadharmàõàü duravagàhatà na te buddhadharmàþ.
iti duravagàhaprayogàparaparyàyo madhyaþ

punar aparaü ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü #<(PSP_4:15)># caran råpam apramàõam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam apramàõam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà apramàõà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü. tat kasya hetoþ? tathà hi yà ÷àriputra yàvad buddhadharmàpramàõatà na te buddhadharmàþ.
ity apramàõaprayogàparaparyàyo 'dhimàtraþ

÷àriputra àha: yathà gambhãreyaü bhagavan praj¤àpàramità duravagàhà apramàõà iyaü bhagavan praj¤àpàramità tathà navayànasaüprasthitànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü purato na vaktavyà mà te imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà uttrasiùuþ saütrasiùuþ saütràsam àpatsyante. avinivartanãyasya yaü bodhisattvasya mahàsattvasya purato bhàùitavyo sa imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyati na saütrasiùyati na saütràsam àpatsyate na kàïkùayiùyati na nirvicikitsiùyati, uttare ca ÷rutvà vimokùate.

atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: saced bhadanta ÷àriputra navayànasaüprasthitasya bodhisattvasya mahàsattvasya purata iyaü gambhãrà praj¤àpàramità bhàùyeta ko doùaþ syàt?

÷àriputra àha: sacet kau÷ika navayànasaüprasthitasya bodhisattvasya mahàsattvasya purata iyaü praj¤àpàramità bhàùyeta uttrasyeta saütrasyeta saütràsam àpadyeta pratibàdhyeta pratikùipet. nàdhimucyeta sthànam etat kau÷ika vidyate yas sa navayànasaüprasthito bodhisattvo mahàsattva imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà pratikùipya vinipàtagàmikarmopacinuyàt, sa kçcchreõa cireõànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyeta. iti kçcchre ciràbhisaübodhaprayogaþ

÷akra àha: santi punar bhadanta ÷àriputra avyàkçtà bodhisattvà mahàsattvà ya imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante.

÷àriputra àha: na te kau÷ika bodhisattvà mahàsattvà÷ cireõa vyàkaraõaü pratilapsyante anuttaràyàþ samyaksaübodheþ. ya imàü #<(PSP_4:16)># praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante. te ekaü và dvau và trãn và tathàgatàn atikramiùyanti. tato vyàkaraõaü pratilapsyante anuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

atha khalu bhagavàn àyuùmantaü ÷àriputram àmantrayate sma: evam etac chàriputraivam etat, cirayànasaüprasthitàs te ÷àriputra bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti. ciracaritàþ ùañsu pàramitàsu bahubuddhaparyupàsitàs te ÷àriputra bodhisattvà mahàsattvà ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante. uttare ca ÷rutvà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yathopadiùñàyàü praj¤àpàramitàyàü sthàsyanti.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: pratibhàti me bhagavan pratibhàti me sugata.

bhagavàn àha: pratibhàtu te.

÷àriputra àha: tadyathàpi nàma bhagavan svapnàntaragato mahàyànasaüprasthitaþ kulaputro và kuladuhità và praj¤àpàramitàü bhàvayet, dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü bhàvayet, yàvad bodhimaõóe niùãded, veditavyam etad bhagavann abhyàsannã bhavaty ayaü kulaputro và kuladuhità và anuttaràyàþ samyaksaübodheþ. kaþ punar vàdo? bhagavan yaþ prativibuddhaþ praj¤àpàramitàü bhàvayet, dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü bhàvayet, veditavyam etad bhagavann abhyàsannã bhavaty ayaü kulaputro và kuladuhità và anuttaràyàþ samyaksaübodheþ. iti vyàkaraõalàbhaprayogaþ

paripakvaku÷alamålàs te bhagavan kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü lapsyante ÷ravaõàya ÷rutvà ca pratipatsyante. cirayànasaüprasthitàs te bhagavan kulaputrà kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, avaropitaku÷alamålà bahubuddhaparyupàsitàþ kalyàõamitraparigçhãtàs te bhagavan kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. abhyàsannàs te bhagavan kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanty anuttaràyàþ samyaksaübodhervyàkaraõasya vyàkariùyanti và, #<(PSP_4:17)># avinivartanãyà và te kulaputràþ kuladuhitara÷ cànuttaràyàþ samyaksaübodher, yeùàü svayam iyaü praj¤àpàramità upapatsyate upapannàü ca satãm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. ity avinivartanãyaprayogaþ

tadyathàpi nàma bhagavan puruùo yojana÷atikàd añavãkàntàràn niùkràmet, dviyojana÷atikàt triyojana÷atikàc caturyojana÷atikàt pa¤cayojana÷atikàd añavãkàntàràn niùkràmen niùkramya pa÷yed gràmasya nagarasya nigamasya và pårvàni nimittàni gopàlakàn và pa÷upàlakàn và sãmà và àràmàn và vanàni và udyànàni và udyànanimittàni và gràmàn và nagaràõi và nigamàn và ràjadhànãn và ràùñràõi và pårvanimittàni gràmasya nagarasya nigamasya và dçùñvaivaü bhavati yàdç÷ànãmàni pårvanimittàni dç÷yante abhyàsanna ito gràmo và nagaraü và nigamaü và ràjadhànyo và ràùñràõi và bhaviùyanti. sa à÷vàsapràpto bhavet, na càsya bhåyo bhavati caurabhayaü và caõóàlabhayaü và caõóamçgabhayaü và bubhukùàbhayaü và pipàsàbhayaü và. evam eva bhagavan yasya bodhisattvasya mahàsattvasya svayam iyaü gambhãrà praj¤àpàramità upapatsyate upapannàü ca satãm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, veditavyam etad bhagavann abhyàsanno 'yaü bodhisattvo mahàsattvo bhaviùyati vyàkaraõasyànuttaràyàþ samyaksaübodher na cireõàbhisaübhotsyate. tena ca bodhisattvena mahàsattvena na bhetavyaü ÷ràvakabhåmer và pratyekabuddhabhåmer và. tat kasya hetor? imàni tàni pårvanimittàni yad utemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bodhisattvo mahàsattvo labhate dar÷anàya vandanàya paryupàsanàya ÷ravaõàya.

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: evam etac chàriputraivam etat. iti niryàõaprayogaþ

pratibhàtu te ÷àriputra bhåyasyà màtrayà buddhànubhàvena.

÷àriputra àha: tadyathà pi nàma bhagavan puruùo mahàsamudraü draùñukàmo bhavet, sa gacchet mahàsamudraü dar÷anàya yathà yathà gacchet mahàsamudraü tathà tathà pa÷yet stambaü và stambanimittaü và parvataü và parvatanimittaü và, tenaivaü veditavyaü dåre ito mahàsamudro nàsanna #<(PSP_4:18)># ito mahàsamudraþ. tat kasya hetoþ? na hi mahàsamudrasyàbhyàse ka÷cit stambo và stambanimittaü và parvato và parvatanimittaü và dç÷yante. tadyathàpi nàma bhagavan puruùo mahàsamudraü draùñukàmo bhavet, sa yathà yathà gacchet mahàsamudraü dar÷anàya tathà tathà na pa÷yet stambaü và stambanimittaü và parvataü và parvatanimittaü và, tasyaivaü bhavati na dåre ito mahàsamudra àsanna ito mahàsamudraþ. tat kasya hetoþ? na hi mahàsamudrasyàsanne ka÷cit stambo và stambanimittaü và parvato và parvatanimittaü và dç÷yate, kiü càpi sa puruùa÷ cakùuùà mahàsamudran na pa÷yati. atha ca punaþ sa niùñhàü gacchati, àsanno 'smi mahàsamudrasyàbhyàsanna ito mahàsamudra iti, neto bhåyo dåre mahàsamudra iti. evam eva bhagavaüs tena bodhisattvena mahàsattvena evaü veditavyam, imàü praj¤àpàramitàü ÷çõutà udgçhõatà dhàrayatà vàcayatà paryavàpnuvatà yoni÷o manasikurvatà, evaü cintayitavyaü kiü càpy ahaü tena bhagavatà na saümukhaü vyàkçto 'nuttaràyàü samyaksaübodhau iyadbhiþ kalpair iyadbhiþ kalpa÷atair iyadbhiþ kalpasahasrair iyadbhiþ kalpa÷atasahasrair iyadbhiþ kalpakoñãniyuta÷atasahasrais tvam anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyasa iti.

atha ca punar bodhisattvena mahàsattvena evaü veditavyam, àsannãbhåto 'smy anuttaràyàþ samyaksaübodher vyàkaraõasyeti. tat kasya hetoþ? tathà hy aham imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü labhe dar÷anàya vandanàya paryupàsanàya ÷ravaõàya ÷rutvà codgçhõàmi dhàrayàmi vàcayàmi paryavàpnomi yoni÷a÷ ca manasikaromi. iti niruttaraprayogaþ

tadyathàpi nàma bhagavan vasante pratyupasthite ÷ãrõaparõapalà÷eùu stambheùu àkarajàteùu veditavyaü jàmbådvãpakair manuùyair neta÷ cireõa patràõi ca puùpàõi ca phalàni ca pràdurbhaviùyanti. tat kasya hetoþ? imàni tàni pårvanimittàni stambeùu dç÷yante neta÷ cireõa patràõi ca puùpàõi ca phalàni ca pràdurbhaviùyanti, àttamanaskà jàmbådvãpakà manuùyà bhaviùyanti tàni ca pårvanimittàni dçùñvà stambeùu, evam eva bhagavan yo bodhisattvo mahàsattva imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü labhate dar÷anàya vandanàya paryupàsanàya ÷ravanàya ÷rutvà #<(PSP_4:19)># codgçhõàti dhàrayati vàcayati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikaroti paripakvaku÷alamålaþ sa bhagavan bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ, bahubuddhaparyupàsitaþ sa bhagavan kulaputro và kuladuhità và veditavyaþ. veditavyam etad bhagavaüs tena bodhisattvena mahàsattvena pårvakair eva ku÷alamålair upanãto 'smy anuttaràyàþ samyaksaübodheþ, yo 'ham imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü labhe dar÷anàya vandanàya paryupàsanàya ÷ravaõàya yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyeyaü tatra devaputràþ pårvabuddhadar÷ino bhavanti. te pramuditàþ prãtisaumanasyajàtàþ pårvakàõàm api bodhisattvànàü mahàsattvànàm imàny eva pårvanimittàni abhåvan vyàkaraõàya na cireõàyaü bodhisattvo mahàsattvo vyàkaraõaü pratilapsyate anuttaràyàü samyaksaübodhau.
ity àsannàbhisaübodhaprayogaþ
tadyathàpi nàma bhagavan strãgurviõã sà yathà yathà àsannaprasavà bhavati tathà tathàsyàþ kàyo veùñate 'dhimàtraü ca kàye vedanàklamatha÷ ca jàyate, na ca caïkramaõa÷ãlà bhavati, alpasmçti÷ ca bhavati, alpàhàrà ca bhavati, alpastyànamiddhà ca bhavati, tàbhir vedanàbhir vartamànàbhir alpabhàùyà ca bhavati, na ca saüvàsa÷ãlà bhavati, tena pårvakeõàyoni÷omanasikàreõàsevitena bhàvitena niùevitena imàm evaüråpàü vedanàü pratyanubhavàmãti. veditavyam evaü tato 'nyàbhiþ strãbhir yàdç÷àny asyàþ striyo nimittàni dç÷yante na cireõaiveyaü strã prasaviùyati. evam eva bhagavan bodhisattvànàü mahàsattvànàm avaropitaku÷alamålànàü bahubuddhaparyupàsitànàü sucaritacãrõacaritànàü kalyàõamitraparigçhãtànàü paripakvaku÷alamålànàm iyaü gambhãrà praj¤àpàramità upapatsyate upapannàü ca satãm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, veditavyam etan na cireõaiùàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü vyàkaraõaü bhaviùyati anuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

bhagavàn àha: sàdhu sàdhu ÷àriputra idam api te ÷àriputra buddhànubhàvena pratibhànam utpannam. iti kùipràbhisaübodhaprayogaþ

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad anugçhãtàþ suparãttà÷ ceme bodhisattvà mahàsattvàs #<(PSP_4:20)># tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena.

bhagavàn àha: tathà hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà bahujanahitàya bahujanasukhàya pratipannà lokànukampàyai mahato janakàyasyàrthàya hitàya sukhàya devànठca manuùyànठcànuttaràyai samyaksaübodhaye pratiùñhante bodhisattvacaryठcaranto 'nekàni sattva÷atàni anekàni sattvasahasràõi anekàni sattva÷atasahasràõi anekàni sattvakoñiniyuta÷atasahasràõi anugrahãùyanti, caturbhiþ saügrahavastubhir dànena priyavadyena arthacaryayà samànàrthatayà da÷aku÷aleùu karmapatheùu samàdàpayanti, caturùu dhyàneùu caturùv apramàõeùu catasçùv àråpyasamàpattiùu samàdàpayanti. àtmanà caiteùu dharmeùu pratiùñhità bhavanti. àtmanà ca dànapàramitàyàü caranti paràü÷ ca dànapàramitàyàü pratiùñhàpayanti. àtmanà ca ÷ãlapàramitàyàü caranti paràü÷ ca ÷ãlapàramitàyàü pratiùñhàpayanti. àtmanà ca kùàntipàramitàyàü caranti paràü÷ ca kùàntipàramitàyàü pratiùñhàpayanti. àtmanà ca vãryapàramitàyàü caranti paràü÷ ca vãryapàramitàyàü pratiùñhàpayanti. àtmanà ca dhyànapàramitàyàü caranti paràü÷ ca dhyànapàramitàyàü pratiùñhàpayanti. àtmanà ca praj¤àpàramitàyàü caranti paràü÷ ca praj¤àpàramitàyàü pratiùñhàpayanti. te ca praj¤àpàramitàm àgamya upàyakau÷alyena sattvàn srotaàpattiphale pratiùñhàpayanti na càtmanà sàkùàt kurvanti. evaü sakçdàgàmiphale anàgàmiphale arhattve, pratyekàyàü bodhau pratiùñhàpayanti na càtmanà pratyekàü bodhiü sàkùàt kurvanti. àtmanà càvinivartanãyàü bhåmim àkràmanti paràü÷ càvinivartanãyabhåmau pratiùñhàpayanti. àtmanà ca buddhakùetraü pari÷odhayanti, anyàü÷ ca bodhisattvàn buddhakùetrapari÷uddhau samàdàpayanti. àtmanà ca sattvàn paripàcayanti paràü÷ ca sattvaparipàke samàdàpayanti. àtmanà càbhij¤à utpàdayanti paràü÷ càbhij¤àpràptaye samàdàpayanti. àtmanà ca dhàraõãmukhaü pari÷odhayanti paràn api dhàraõãmukhapari÷uddhaye samàdàpayanti. àtmanà ca pratibhànasaüpadaü pratilabhante paràn api pratibhànasaüpadi samàdàpayanti. àtmanà ca råpasaüpadaü parigçhõanti paràn api råpasaüpatpratilàbhàya samàdàpayanti. àtmanà ca lakùaõasaüpadaü parigçhõanti paràn api #<(PSP_4:21)># lakùaõasaüpatpratilàbhàya samàdàpayanti. àtmanà ca kumàrabhåtasaüpadaü parigçhõanti paràn api kumàrabhåtasaüpatpratigrahàya samàdàpayanti. àtmanà ca bodhipakùyàn dharmàn niùpàdayanti paràn api bodhipakùyadharmapariniùpattaye samàdàpayanti. àtmanà ca satyavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitadhàraõãmukhàn utpàdayanti paràn apy eùu samàdàpayanti. àtmanà ca catvàri vai÷àradyàni utpàdayanti paràn api caturùu
vai÷àradyeùu samàdàpayanti. àtmanà ca catasraþ pratisaüvida utpàdayanti paràn api caturaþ pratisaüvidaþ pràptaye samàdàpayanti. àtmanà ca mahàmaitrãü mahàkaruõàü mahàmuditàü mahopekùàü vibhàvayanti paràn api caturapramàõà vibhàvanàyai samàdàpayanti. àtmanà càùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn niùpàdayanti paràn api aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùu samàdàpayanti. àtmanà ca sarvàkàraj¤atàm anupràpnuvanti paràü÷ ca sarvàkàraj¤atàyàü samàdàpayanti. àtmanà ca sarvavàsanànusaüdhikle÷àn vijahanti paràn api sarvavàsanànusaüdhikle÷otsargàya samàdàpayanti. àtmanà cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante paràü÷ ca samyaksaübodhim abhisaübodhaye samàdàpayanti. àtmanà ca dharmacakraü pravartayanti paràü÷ ca dharmacakraü pravartanàya samàdàpayanti.
iti paràrthaprayogaþ

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavann à÷caryaü sugata yàvad bahuguõasamanvàgatàs te bodhisattvà mahàsattvà ye sarvasattvànàü kçta÷aþ praj¤àpàramitàyàü caranti anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante. kathaü bhagavan bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati?

bhagavàn àha: yadà subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpasya vçddhiü na samanupa÷yati, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasya vçddhiü samanupa÷yati, tadà bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati.

bhagavàn àha: yadà subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran na dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgànàü pàramitànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü saõõàm abhij¤ànàü #<(PSP_4:22)># sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷ànàü balànàü caturõàü vai÷àradyànठcatasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü vçddhiü na samanupa÷yati sarvaj¤atàyà vçddhiü na samanupa÷yati, tadà bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati.

bhagavàn àha: yadà ca subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpasya parihàõiü na samanupa÷yati, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasya parihàõiü samanupa÷yati, tadà bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõa dhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàõàü yadà sarvaj¤atàyàþ parihàõiü na samanupa÷yati, tadà bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati. ity avçddhyaparihàõiprayogaþ

punar aparaü subhåte yadà bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran dharma iti na samanupa÷yati, adharma iti na samanupa÷yati, atãtam iti na samanupa÷yati, anàgatam iti na samanupa÷yati, pratyutpannam iti na samanupa÷yati, ku÷alam aku÷alaü vyàkçtam avyàkçtam iti na samanupa÷yati, saüskçtam iti na samanupa÷yati, asaüskçtam iti na samanupa÷yati, kàmadhàtun na samanupa÷yati, råpadhàtun na samanupa÷yati, àråpyadhàtun na samanupa÷yati, dànapàramitàn na samanupa÷yati, ÷ãlapàramitàn na samanupa÷yati, kùàntipàramitàn na samanupa÷yati, vãryapàramitàn na samanupa÷yati, dhyànapàramitàn na samanupa÷yati, praj¤àpàramitàn na samanupa÷yati yàvat sarvaj¤atàn na samanupa÷yati, tadà bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gacchati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte dharmàõàü dharmalakùaõatàm upàdàya avinivartanãyatàm upàdàya riktatàm upàdàya tucchatàm upàdàya asàratàm upàdàya va÷ikatàm upàdàya.
iti dharmàdyanupalambhaprayogaþ

subhåtir àha: acintyaü bhagavan de÷yate.

bhagavàn àha: råpàcintyatayà subhåte acintyaü de÷yate, vedanà saüj¤à #<(PSP_4:23)># saüskàrà, vij¤ànàcintyatayà subhåte 'cintyaü de÷yate. dànapàramitàcintyatayà acintyaü de÷yate, evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramitàcintyatayàcintyaü de÷yate. evaü saptatriü÷adbodhipakùadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ sarvaj¤atàcintyatayà subhåte 'cintyaü de÷yate. sacet subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpam acintyam iti na saüjànãte, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam acintyam iti na saüjànãte paripårayiùyati praj¤àpàramitàm. evaü dhàtvàyatanàni pratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni pàramitàþ ÷ånyatà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni bodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà sarvaj¤atàcintyeti na saüjànãte paripårayiùyati praj¤àpàramitàm.
ity acintyàkàrasaüj¤ànirodhaprayogaþ

subhåtir àha: ko 'tra bhagavan gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm adhimokùate?

bhagavàn àha: yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ pårvam api carito bhavati, ùañsu pàramitàsu tathàgatàvaropitaku÷alaraålo bhavati, bahubuddhaparyupàsitaþ kalyàõamitraparigçhãto bhavati, sa imàü praj¤àpàramitàm adhimokùate.

subhåtir àha: kiyatà bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ pårvam api carito bhavati, ùañsu pàramitàsu tathàgatàvaropitaku÷alamålo bhavati, bahubuddhaparyupàsitaþ kalyàõamitraparigçhãto bhavati.

bhagavàn àha: iha subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpaü na kalpayati na vikalpayati, råpanimittaü na kalpayati na vikalpayati, råpasvabhàvan na kalpayati na vikalpayati, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànan na kalpayati na vikalpayati, vij¤ànanimittaü na kalpayati na vikalpayati, vij¤ànasvabhàvan na kalpayati na vikalpayati. evaü dhàtån àyatanàni pratãtyasamutpàdaü pratãtyasamutpàdàïgàni kàmaråpàråpyadhàtuü dànapàramitàü ÷ãlapàramitàü kùàntipàramitàü vãryapàramitàü #<(PSP_4:24)># dhyànapàramitàü praj¤àpàramitàm adhyàtma÷ånyatàü bahirdhà÷ånyatàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàryasatyapramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattãþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ sarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn sarvaj¤atàn na kalpayati na vikalpayati, sarvaj¤atànimittan na kalpayati na vikalpayati, sarvaj¤atàsvabhàvan na kalpayati na vikalpayati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte råpam acintyaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam acintyam. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyapramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ sarvaj¤atà acintyà. evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ pårvam api carito bhavati ùañsu pàramitàsu tathàgatàvaropitaku÷alamålo bhavati bahubuddhaparyupàsitaþ kalyàõamitraparigçhãto bhavati.

subhåtir àha: gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità.

bhagavàn àha: råpagambhãratayà subhåte gambhãrà praj¤àpàramità, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànagambhãratayà subhåte gambhãrà praj¤àpàramità. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmagambhãratayà subhåte gambhãrà praj¤àpàramitàþ, sarvaj¤atàgambhãratayà subhåte gambhãrà praj¤àpàramità. ity avikalpaprayogaþ

subhåtir àha: ratnarà÷ir bhagavan praj¤àpàramità ratnadàtrã, srotàpattiphalasya sakçdàgàmiphalasyanàgàmiphalasyàrhattvasya pratyekabuddhatvasyànuttaràyàþ samyaksaübodher dàtrã dharmacakrapravartikeyaü bhagavan praj¤àpàramità. iti phalaratnadànaprayogaþ
subhåtir àha: sarvadharmàõàü ÷uddharà÷ir bhagavan praj¤àpàramità.

bhagavàn àha: råpavi÷uddhitàm upàdàya, vedanà saüj¤à saüskàrà, #<(PSP_4:25)># vij¤ànavi÷uddhitàm upàdàya. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikàbuddhadharmàþ, sarvaj¤atàvi÷uddhitàm upàdàya. iti vi÷uddhiprayogaþ

subhåtir àha: à÷caryaü bhagavan yàvad asyàü gambhiràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü bahavo 'ntaràyà utpadyeran.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, bahvantaràyàyaü subhåte gambhãrà praj¤àpàramità, tena kulaputreõa và kuladuhitrà và imàü praj¤àpàramitàü likhità kùipram eva likhitavyà, uddi÷atà dhàrayatà vàcayatà svàdhyàyatà yoni÷a÷ ca manasikurvatà, bhàvayatà kùipram eva bhàvayitavyà. mà khalv asyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü dhàryamàõàyàü vàcyamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàü vàntaràyaþ syàd iti. tat kasya hetoþ? sacet subhåte yaþ kulaputro và kuladuhità và màsena imàü praj¤àpàramitàü likhet tena likhitavyaiva bhavet. saced dvàbhyàü tribhi÷ ca caturbhiþ pa¤cabhiþ ùaóbhiþ saptabhir aùñàbhir yàvat saüvatsareõa likhet tena likhitavyaiva bhaved evam upadeùñavyà dhàrayitavyà vàcayitavyà svàdhyàtavyà yoni÷o manasikartavyà. sacet màsena và bhàvayet tena bhàvayitavyà bhavet yàvat saüvatsareõa bhàvayet tena bhàvayitavyà bhavet. tat kasya hetor? bahavaþ subhåte mahàratnasyàntaràyà utpadyante.

subhåtir àha: à÷caryaü bhagavan yad asyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü màraþ pàpãyàn antaràyàya yogam àpadyate, yad utàlikhanàyànuddi÷amànàyàdhàraõàyàvàcanàyàyoni÷o manasikàraõàyàbhàvanàyai.

bhagavàn àha: kiü càpi subhåte màraþ pàpãyàn gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm udyogam àpadyeta antaràya karaõàya yad utàlikhanàya yàvad abhàvanàyai bodhisattvasya mahàsattvasya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhata uddi÷ato dhàrayato vàcayataþ svàdhyàyato yoni÷o manasikurvato bhàvayato na ÷aknoty antaràyaü kartum.
ity adhimuktiprayogaþ ity uktaþ prayogaþ
#<(PSP_4:26)>#

atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: kasya bhagavann anubhàvena màraþ pàpãyàn na ÷aknoty antaràyaü kartuü bodhisattvànàü mahàsattvànàm imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü dhàrayatàü vàcayatàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü bhàvayatàm?

bhagavàn àha: buddhànubhàvena ÷àriputra màraþ pàpãyàn na ÷aknoty antaràyaü kartuü bodhisattvànàü mahàsattvànàm imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü dhàrayatàü vàcayatàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü bhàvayatàm. ye 'pi te ÷àriputra samantà da÷asu dikùu buddhà bhagavantas tiùñhanti dhriyante yàpayanti, teùàm api buddhànàü bhagavatàm anubhàvàt. te 'pi buddhà bhagavantas tàn bodhisattvàn mahàsattvàn samanvàhariùyanti anuparigrahãùyanti, tai÷ ca buddhair bhagavadbhir anuparigçhãtànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màraþ pàpãyàn na ÷aknoty antaràyaü kartum, imàü praj¤àpàramitàü likhatàü dhàrayatàü vàcayatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü bhàvayatàm. tat kasya hetor? na hi ÷àriputra buddhair bhagavadbhir anuparigçhãtànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màreõa pàpãyasà ÷aknoty antaràyaþ kartum. tat kasya hetor? dharmaü teùàü ÷àriputra ye 'pi te samantàd da÷asu dikùv aprameyeùv asaükhyeyeùu lokadhàtuùv aprameyà asaükhyeyàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti, te 'pi buddhà bhagavanta imàü praj¤àpàramitàü likhato dhàrayato vàcayata uddi÷ataþ svàdhyàyato yoni÷o manasikurvato bhàvayato bodhisattvàn mahàsattvàn samanvàharanti. iti màra÷aktivyàghàtaguõaþ

veditavyaü tena ÷àriputra kulaputreõa và kuladuhitrà và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatà và dhàrayatà và vàcayatà và uddi÷atà và svàdhyàyatà và yoni÷o manasikurvatà và bhàvayatà và buddhànubhàvenàham imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhàmi dhàrayàmi vàcayàmi uddi÷àmi svàdhyàyàmi bhàvayàmi yoni÷o manasikaromi.

÷àriputra àha: yaþ ka÷cid bhagavan kulaputro và kuladuhità và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati uddekùyati svàdhyàsyati yoni÷o manasikariùyati bhàvayiùyati veditavyaü bhagavan #<(PSP_4:27)># sarvan tadbuddhànubhàvena, sarve ca te buddhaparigçhãtà bhaviùyanti.

bhagavàn àha: evam etac chàriputra evam etat, yathà vadasi yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati uddekùyati svàdhyàsyati yoni÷o manasikariùyati bhàvayiùyati veditavyaü ÷àriputra sarvan tadbuddhànubhàvena sarve te buddhaparigçhãtà bhaviùyanti.
iti buddhasamanvàhàraj¤àpanaguõaþ

÷àriputra àha: j¤àtàs te bhagavan j¤ànena kulaputràþ kuladuhitara÷ ca dçùñàs te bhagavan màüsacakùuùà kulaputràþ kuladuhitara÷ ca tair buddhair bhagavadbhir ye te pårvadigbhàge yàvad da÷asu dikùv aprameyàsaükhyeyeùu lokadhàtuùu aprameyàsaükhyeyàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti, teùठca bodhisattvà mahàsattvà ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti uddekùyanti svàdhyàsyanti bhàvayiùyanti yoni÷o manasikariùyanti tathatvàya pratipatsyante.

bhagavàn àha: evam etac chàriputra evam etat, j¤àtàs te ÷àriputra j¤ànena kulaputràþ kuladuhitara÷ ca dçùñàs te ÷àriputra màüsacakùuùà kulaputràþ kuladuhitara÷ ca tair buddhair bhagavadbhir ye te pårvasyàü di÷i yàvad da÷asu dikùv aprameyàsaükhyeyeùu lokadhàtuùu aprameyàsaükhyeyàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti, teùठca ye bodhisattvà mahàsattvà ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti uddekùyanti svàdhyàsyanti bhàvayiùyanti yoni÷o manasikariùyanti tathatvàya pratipatsyante. iti buddhapratyakùãkaraõaguõaþ

te khalu punar mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca veditavyà abhyàsannã bhaviùyanty anuttaràyàþ samyaksaübodheþ.
iti saübodhàbhyàsãkaraõaguõaþ

ye 'pi te ÷àriputra kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàü kçtvà dhàrayiùyanti. te khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm adhimuktibahulà bhaviùyanti, ye 'pãmàü gambhãràü praj¤àpàramitàü satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. #<(PSP_4:28)># te 'pi ÷àriputra bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca j¤àtà dçùñà÷ ca buddhair bhagavadbhis tathàgatà÷ ca buddhacakùuùà pa÷yanti, teùàm api kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca mahàrthaü mahànu÷aüsaü mahàphalaü mahàvipàkaü ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhitvà dhàrayiùyanti. te tena ku÷alamålena na jàtu buddhair bhagavadbhir virahità bhaviùyanti. te na jàtv apàyeùåpapatsyante devamanuùyeùåpapatsyamànà buddhabodhisattvair avirahità bhaviùyanti. avinivartanãyàü bhåmiü càtikramiùyanti, te ca bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitaro và tenaiva ku÷alamålena na jàtu virahità bhaviùyanti ùaóbhiþ pàramitàbhiþ, adhyàtma÷ånyatayà bahirdhà÷ånyatayà adhyàtmabahirdhà÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà na jàtu virahità bhaviùyanti, smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàryasatyadhyànàpramàõàråpyasamàpattibhir na jàtu virahità bhaviùyanti, ÷ånyatànimittàpraõihitair vimokùamukhair na jàtu virahità bhaviùyanti, aùñàbhir vimokùair navànupårvavihàrasamàpattibhir na jàtu virahità bhaviùyanti, abhij¤àbhiþ samàdhidhàraõãmukhair na jàtu virahità bhaviùyanti, da÷abhis tathàgatabalaiþ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir yàvad aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair na jàtu virahità bhaviùyanti sarvaj¤atayà ca. iti mahàrthatàdiguõaþ

iyaü ca ÷àriputra praj¤àpàramità tathàgatasyàtyayena dakùiõàpathe pracariùyati, tatra bhikùur bhikùuõy upàsakopàsikà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti udgçhãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. te tena ku÷alamålena na durgativinipàtaü gamiùyanti te devamànuùikãsaüpattiü pratyanubhavamànàþ ùaóbhiþ pàramitàbhir abhyudgamiùyanti buddhàü÷ ca bhagavataþ satkurvàõà gurukurvàõà mànayamànàþ påjayamànà anupårveõa tribhir yànaiþ parinirvàsyanti yad uta ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và mahàyànena và.

seyaü ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità dakùiõàpathàd vartanyàü pracariùyati. tatràpi bhikùavo bhikùuõy upàsakopàsikà÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanty udgçhãùyanti dhàrayiùyanti #<(PSP_4:29)># vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. te tena ku÷alamålena na durgativinipàtaü gamiùyanti, devamanuùyasaüpattiü pratyanubhavamànàþ ùaóbhiþ pàramitàbhir abhyudgatà bhaviùyanti, buddhàn bhagavataþ satkurvàõà gurukurvàõà mànayamànàþ påjayamànà anupårveõa tribhir yànaiþ niryàsyanti ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và mahàyànena và.

sà khalu punar iyaü ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità vartanyà uttaràpathe pracariùyati, tatràpi ÷àriputra bhikùavo bhikùuõy upàsakopàsikà÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanty udgçhãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, te tena ku÷alamålena na durgativinipàtaü gamiùyanti, te devamanuùyasaüpattiü pratyanubhåya ùaóbhiþ pàramitàbhir abhyudgatà bhaviùyanti, buddhàü÷ ca bhagavataþ satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti, anupårveõa tribhir yànair niryàsyanti ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và mahàyànena và.

tatra ÷àriputra iyaü gambhãrà praj¤àpàramità buddhakçtyaü kariùyati tat kasya hetor? na hi ÷àriputra maõóapràpte dharmavinaye saddharmàntarddhànaü bhaviùyati, samanvàhçtàs te ÷àriputra mayà kulaputràþ kuladuhitara÷ ca, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanty udgçhãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tathatvàya ca pratipatsyante, ye 'pi te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti likhitvà ca satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhis, te ca khalu punaþ ÷àriputra kulaputrà và kuladuhitara÷ ca tena ku÷alamålena na durgativinipàtaü gamiùyanti devamànuùikãsaüpattiü pratyanubhåya ùaóbhiþ pàramitàbhir abhyudgatà bhaviùyanti abhyudgamya buddhàn bhagavataþ satkurvanto gurukurvanto mànayanto påjayanto 'nupårveõa tribhir yànair niryàsyanti ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và mahàyànena và. tat kasya hetor? dçùñà hi te ÷àriputra kulaputràþ #<(PSP_4:30)># kuladuhitara÷ ca tathàgatena buddhacakùuùà varõitàs tathàgatena pra÷astàs te tathàgatena, ye 'pi te samantàd da÷asu dikùu sarvalokadhàtuprasareùu buddhà bhagavantas tiùñhanti dhriyante yàpayanti tair api tathàgatair api arhadbhiþ samyaksaübuddhair dçùñàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca buddhacakùuùà varõitàs te pra÷astàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca.

÷àriputra àha: vaistàrikã punar iyaü bhagavan gambhãrà praj¤àpàramità pa÷cime kàle pa÷cime samaye uttarasyàü di÷i bhaviùyati.

bhagavàn àha: evam etac chàriputra evam etat, iyaü ÷àriputra gambhãrà praj¤àpàramità pa÷cime kàle pa÷cime samaye uttarasyàü di÷i vaistàrikã bhaviùyati. tatra ÷àriputra pa÷cime kàle pa÷cime samaye te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷roùyanti ÷rutvà ca likhiùyanti udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷o manasikariùyanti tathatvàya ca pratipatsyante. cirayànasaüprasthitàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bahubuddhaparyupàsitàs te tathàgatàvaropitaku÷alamålà ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷roùyanti ÷rutvà ca likhiùyanti udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tathatvàya ca pratipatsyante.

÷àriputra àha: kiyantas te bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro và bhaviùyanti?, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü pa÷cime kàle pa÷cime samaye uttare digbhàge ÷rutvà likhiùyanti udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tathatvàya ca pratipatsyante.

bhagavàn àha: kiü càpi ÷àriputra pa÷cime kàle pa÷cime samaye uttare digbhàge bahavo bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, alpakàþ punaþ ÷àriputra bodhisattvà mahàsattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà likhiùyanti udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tathatvàya ca pratipatsyante. iti de÷aniråpaõàguõaþ
#<(PSP_4:31)>#

tena khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvà mahàsattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõàü ÷rutvà nottrasiùyanti na saütrasiùyanti na saütràsam àpatsyante. tat kasya hetoþ? anubaddhà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ paripçcchità÷ ca paripra÷nãkçtà÷ ca. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramità paripårõà hi te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti. evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità, dànapàramitàparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, adhyàtma÷ånyatàparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, bahirdhà÷ånyatàparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, adhyàtmabahirdhà÷ånyatàparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti. evaü smçtyupasthànasamyakprahànàrddhipàdendriyabalabodhyaïgàùñàïgamàrgaparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, apramàõadhyànàråpyasamàpattiparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, àryasatyaparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, aùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattiparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti samàdhidhàraõãmukhaparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmaparipårõà÷ ca te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti. te khalu punaþ ÷àriputra kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ku÷alamålopastabdhà÷ ca bahujanasya ca te 'tha kariùyanti, imàm anuttaràü samyaksaübodhim àrabhya.
iti sarvànàsravadharmaparipåraõaguõaþ

tat kasya hetoþ? tathà hy amutra mayà teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca sarvaj¤atàpratisaüyuktaiva kathà kathità, ye 'pi te 'bhåvann atãte 'dhvani tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs, tair api buddhair bhagavadbhis teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca sarvaj¤atàpratisaüyuktaiva kathà kathità teùठjàtivyativçttànàm api ta eva samudàcàrà bhaviùyanti, yad utànuttaràü samyaksaübodhim àrabhya, te parebhyaþ tathaiva kathàü kariùyanti, yad utànuttaràü samyaksaübodhim àrabhya. #<(PSP_4:32)>#
iti kathàpuruùatàguõaþ

te khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca saühatà bhaviùyanti, te na ÷akyante bhettuü màreõa và màrakàyikàbhir và devatàbhir anuttaràyàþ samyaksaübodheþ pràg evànyaiþ pàpecchaiþ pàpasamàcàrair, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü pratilapsyante.
ity abhedyatàguõaþ

te khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà udàràü prãtiü prasàdaü pramodyaü pratilapsyante. te ca bahujanaü ku÷alamåleùu pratiùñhàpayiùyanti yad utànuttaràm eva samyaksaübodhim àrabhya.
ity asàdhàraõaku÷alamålotpattiguõaþ

evaü ca taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca mama saümukhaü vàg bhàùità, vayaü bhagavan bahåni pràõi÷atàni bahåni pràõisahasràõi bahåni pràõi÷atasahasràõi bahåni pràõikoñãniyuta÷atasahasràõi ku÷alamåleùu pratiùñhàpayiùyàmo yad utànuttaràü samyaksaübodhim àrabhya. bodhaye pratiùñhàpayiùyàmaþ saüdar÷ayiùyàmaþ samàdàpayiùyàmaþ samuttejayiùyàmaþ saüpraharùayiùyàmo 'vinivartanãyatve ca vyàkariùyàmaþ. tat kasya hetor? anumodità mayà teùàü bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca vàg bhàùità cittena cittaü vyavalokya, atãtànàm api tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü puratas taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ caivaü bhàùità, vayaü bahåni pràõi÷atàni bahåni pràõisahasràõi bahåni pràõi÷atasahasràõi bahåni pràõikoñãniyuta÷atasahasràõi bodhisattvacaryàü caranto bodhàya pratiùñhàpayiùyàmaþ saüdar÷ayiùyàmaþ samàdàpayiùyàmaþ samuttejayiùyàmaþ saüpraharùayiùyàmo 'vinivartanãyatve na ca vyàkariùyàmaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi tair atãtais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anumodità teùàü bodhisattvànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca vàg bhàùità cittena cittaü vyavalokya, teùàü ca khalu ÷àriputra kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca mayà anumoditam ete bodhisattvà mahàsattvà bodhàya caranto bahåni pràõi÷atàni bahåni pràõisahasràõi bahåni pràõi÷atasahasràõi bahåni pràõikoñãniyuta÷atasahasràõi anuttaràyai samyaksaübodhaye #<(PSP_4:33)># pratiùñhàpayiùyanti saüdar÷ayiùyanti samàdàpayiùyanti samuttejayiùyanti saüpraharùayiùyanti avinivartanãyatve vyàkariùyanti.
iti pratij¤àyàthàrthyasaüpàdanaguõaþ

te khalu punaþ ÷àriputra kulaputràþ kuladuhitara÷ ca udàràdhimuktikà bhaviùyanti, råpe ÷abde gandhe rase spraùñavye dharmeùu te udàràõi dànàni dàsyanti, udàràõi dànàni dattvà udàràõi ku÷alamålàny abhisaüskariùyanti. te udàràõi ku÷alamålàni abhisaüskçtyodàraü vipàkaü parigrahãùyanti, te udàraü vipàkaü parigçhya teùàm eva sattvànàm arthàya vipàkàd vipàkaü parigçhãùyanti.
ity udàraphalaparigrahaguõaþ

teùàm eva sarvasattvànàü sarvavaståni parityajanti, yadi và adhyàtmikàni yadi và bàhyàni sa tena ku÷alamålena anyàni buddhakùetràõi adhyàlambiùyati yatra saümukhã bhåtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà dharmaü de÷ayanti. teùu ca imàm eva praj¤àpàramitàü ÷rutvà tatràpi buddhakùetre bahåni pràõi÷atàni bahåni pràõisahasràõi bahåni pràõi÷atasahasràõi bahåni pràõikoñãniyuta÷atasahasràõi anuttaràyai samyaksaübodhaye saüdar÷ayiùyanti samàdàpayiùyanti samuttejayiùyanti saüpraharùayiùyanti.

÷àriputra àha: à÷caryaü bhagavan yàvad idaü tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena na sa ka÷cid dharmo yo nàj¤àto, na sà kàcid dharmatathatà yà nàj¤àtà, na sà kàcit sattvànàü caryà yà nàj¤àtà, yatra hi nàmàtãtànàm api tathàgatànàü bodhisattvà buddhakùetràõi ÷ràvakà÷ càj¤àtàþ, anàgatànàm api tathàgatànàü bodhisattvà buddhakùetràõi ÷ràvakà÷ càj¤àtàþ, pratyutpannànàm api tathàgatànàü bodhisattvà buddhakùetràõi ÷ràvakà÷ càj¤àtà, ye ca te da÷adiglokadhàtuùu tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti dharma¤ ca de÷ayanti, teùàm api tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü bodhisattvà buddhakùetràõi ÷ràvakà÷ càj¤àtàþ.
iti sattvàrthapratipattiguõaþ

ye 'pi te bhagavan bodhisattvà mahàsattvà àsàü ùaõõàü pàramitànàü #<(PSP_4:34)># kçta÷a udyogam àpatsyante, te 'pi etàþ ùañ pàramità gaveùiùyante paryeùiùyante. teùàü khalu punaþ kulaputràõàü kuladuhitçõठca imàþ ùañ pàramità gaveùamàõànàü paryeùamàõànàm etàþ ùañ pàramitàþ kecil lapsyante? kecin na lapsyante?

bhagavàn àha: pràyeõa ÷àriputra teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca sarvà imàþ ùañ pàramità upapatsyante. tat kasya hetoþ? tathà hi ÷àriputra te kulaputràþ kuladuhitara÷ càsàü ùaõõàü pàramitànàm udyogam àpannàþ.

÷àriputra àha: kiü punar bhagavann ime gambhãrà gambhãràþ såtràntàþ ùañ pàramità pratisaüyuktàs teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü cotpatsyante?

bhagavàn àha: gambhãrà gambhãràþ ÷àriputra såtràntàþ ùañ pàramità pratisaüyuktàs teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü cotpatsyante.

÷àriputra àha: keùàü bhagavan kulaputràõàü kuladuhitçõàü cotpatsyante?

bhagavàn àha: ye ÷àriputra bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càsàü ùaõõàü pàramitànàü kçta÷aþ tãvreõa prasàdena nirapekùàþ kàye jãvite codyogam àpatsyante. tat kasya hetoþ? evaü hy etac chàriputra bhavati, ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau sattvàn pratiùñhàpayanti saüdar÷ayanti samàdàpayanti samuttejayanti saüpraharùayanti nive÷ayanti. teùàü khalu punaþ ÷àriputra kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca jàtivyativçttànàm apy etàþ ùañ pàramità upapatsyante, te ùañpàramitàsu yathopadiùñàsu pravartamànàs tàvad vãryaü na saü÷rayiùyanti yàvan na buddhakùetraü pari÷odhayiùyanti. sattvàü÷ ca na paripàcayiùyanti, anuttaràü samyaksaübodhin nàbhisaübhotsyante.
iti praj¤àpàramitàyà alobhavikalàlobhaviparyayeõa niyatilàbhaguõa ity uktà guõàþ

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: guõà ime bhagavan parikãrtitàs teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõठca ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ ùañpàramitàsu cariùyanti, sattvàü÷ ca paripàcayiùyanti, buddhakùetràõi pari÷odhayiùyanti. kãdç÷àþ khalu punar bhagavaüs teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü càntaràyà utpatsyante?
#<(PSP_4:35)>#

bhagavàn àha: cireõa pratibhànam utpatsyate, idaü subhåte màrakarma veditavyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavaü÷ cireõa pratibhànam utpatsyate, yad bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam?

bhagavàn àha: iha subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyठcaran kçcchreõa praj¤àpàramitàü paripårayiùyati. kçcchreõa dhyànapàramitàü paripårayiùyati, kçcchreõa vãryapàramitàü paripårayiùyati, kçcchreõa kùàntipàramitàü paripårayiùyati, kçcchreõa ÷ãlapàramitàü paripårayiùyati, kçcchreõa dànapàramitàü paripårayiùyati, anena subhåte paryàyena cireõa pratibhànam utpatsyate, idaü subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti kçcchrapràptiþ

punar aparaü subhåte atikùipraü pratibhànam utpatsyate tena ca maüsyate, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

subhåtir àha: kena paryàyeõa bhagavan bodhisattvànàü mahàsattvànàm atikùipraü pratibhànotpattyà màrakarma utpatsyate?

bhagavàn àha: iha subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya dànapàramitàyàü carataþ ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàyàü carato 'nupàyaku÷alamålasyàtikùipraü pratibhànam utpatsyate, anena subhåte paryàyeõa bodhisattvànàü mahàsattvànàm atikùipraü pratibhànotpattyà màrakarma veditavyam. ity à÷upratibhànatà

punar aparaü subhåte vijçmbhamàõà imàü praj¤àpàramitàü likhiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte hasanta imàü praj¤àpàramitàü likhiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte parasparam uccagghayamànà imàü praj¤àpàramitàü likhiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti kàyavikàradauùñhulyaü trividham

punar aparaü subhåte vikùiptacittà likhiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte 'nyonyavij¤ànasamaïgino likhiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
#<(PSP_4:36)>#

punar aparaü subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàm evaü bhaviùyati, na vayaü atràsvàdaü labhàmaha ity utthàyàsanàt prakramiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti cittadauùñhulyaü trividham
punar aparaü subhåte vijçmbhamàõà utthàyàsànàt prakramiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte vijçmbhamàõà svàdhyàsyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti de÷ayiùyanti, vijçmbhamàõà manasikariùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte parasparaü hasamànà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti, parasparaü hasamànà yoni÷o manasikariùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte parasparam uccagghayamànà likhiùyanti udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte vikùiptacittà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte anyonyavya¤janasamaïgina udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity ayogavihitasvàdhyàyàdità

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yad bhagavan evam àha, na vayam atra àsvàdaü labhàmaha ity utthàyàsanàt prakramiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam iti. kena kàraõena bhagavan nàtràsvàdaü labhante?

bhagavàn àha: tathà hi subhåte pårvam api na caritàþ praj¤àpàramitàyàü, dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü, tathà hi subhåte pårvam api na carità dànapàramitàyàü, tena kàraõena subhåte àsvàdaü na labhante, iha praj¤àpàramitàyàü #<(PSP_4:37)># bhàùyamàõàyàm utthàyàsanàt prakramiùyanti.

punar aparaü subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàm evaü bhavati, na vayam atra vyàkçtàþ praj¤àpàramitàyàm ity aprasannacittà utthàyàsanàt prakramiùyanti, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan na vyàkçtàþ praj¤àpàramitàyàm utthàyàsanàt prakramiùyanti?

bhagavàn àha: na khalu punaþ subhåte bodhisattvà mahàsattvà anavakràntaniyàmà vyàkriyante anuttaràyàü samyaksaübodhau, na mamàtra praj¤àpàramitàyàn nàma gçhãtam iti prasàdan na pratilapsyante, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan nàmadheyàni na parikãrtitàni bodhisattvànàü mahàsattvànàm iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm?

bhagavàn àha: na khalu punaþ subhåte avyàkçtànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü nàmadheyàni parikãrtante, nàpi mama nàmadheyaü parikãrtitaü gràmasya và nagarasya và nigamasya và ràjadhànyà và ràùñrasya và yatràhaü jàta iti, sa praj¤àpàramitàn na ÷rotavyàü maüsyate, sa tataþ pariùado 'pakramitavyaü maüsyate, sa yathà yathàpakramitavyaü maüsyante tathà tathà dårãbhaviùyanti buddhadharmebhyo, yàvata upakrameõa cittotpàdam utpàdayiùyanti, tàvataþ kalpàn saüparigrahãùyati, yatra tena punar eva yogam àpattavyam iti, vaimukhyanimittagràhitàü tàn såtràntàn gaveùitavyàn maüsyante, yena sarvaj¤aj¤ànasyàhàrikàþ praj¤àpàramitàü sarvaj¤aj¤ànasyàhàrikàü cchorayitvà tàn paryeùitavyàn maüsyante. evaü bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca sarvaj¤atàj¤ànàdhigamasya målaü cchorayitvà ÷àkhàpatrapalà÷am adhyàlambitavyaü maüsyante, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

subhåtir àha: katame te bhagavan såtràntà ye sarvaj¤aj¤ànasyàhàrakà na bhavanti, yàn paryavàptavyàn maüsyante?

bhagavàn àha: ye såtràntàþ ÷ràvakapratyekabuddhayànapratisaüyuktàþ, tadyathà smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàþ ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukhaü yatra sthitvà #<(PSP_4:38)># kulaputràþ kuladuhitara÷ ca srotaàpattiphalaü pràpnuvanti, sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabodhiü pràpnuvanti, ime te subhåte ÷ràvakapratyekabuddhabhåmipratisaüyuktàþ såtràntà, ye sarvaj¤atàyà nàharaõàya saüvartante, te praj¤àpàramitàü ri¤citvà tàü paryavàptavyàü maüsyante. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramitànirjàtà hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà laukikalokottarair dharmair niryàsyanti, praj¤àpàramitàyàü ÷ikùyamàõàþ subhåte bodhisattvà mahàsattvà laukikalokottareùu dharmeùu ÷ikùiùyante. iti hetubhraü÷aþ

tadyathàpi nàma subhåte kukkuraþ svàmino 'ntikàt piõóa¤ chorayitvà karmakarasyàntikàd àlopaü màrgitavyaü manyeta. evam eva subhåte bhaviùyanty anàgate 'dhvani mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü sarvabuddhadharmàõàü målaü cchorayitvà ÷àkhàpatrapalà÷asadç÷àn ÷ràvakayànapratisaüyuktàn pratyekabuddhayànapratisaüyuktàü÷ ca såtràntàn paryavàptavyàn maüsyante, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte bhaviùyanty anàgate 'dhvani bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ri¤citvà làbhasatkàrahetoþ ÷ràvakapratyekabuddhayànapratisaüyuktàn paryavàptavyàn maüsyante, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti praõãtàsvàdabhraü÷aþ

tadyathàpi nàma subhåte ka÷cid eva puruùo hastino 'rthiko bhavet, sa hastinaü labdhvà hastipadaü paryeùitavyaü manyeta. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa puruùaþ paõóitajàtãyo bhavet.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: evam eva subhåte bodhisattvayànikàþ pudgalà veditavyà ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ri¤citvà ye te såtràntàþ ÷ràvakayànapratisaüyuktàþ pratyekabuddhayànapratisaüyuktàs tàn paryavàptavyàn maüsyante. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu paõóitajàtãyàs te mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaveyuþ.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma #<(PSP_4:39)># veditavyam. ity uttamayànabhraü÷aþ

tadyathàpi nàma subhåte puruùo mahàsamudraü draùñukàmo bhavet, sa mahàsamudraü dçùñvà goùpadaü paryeùitavyaü manyeta, tasya taü goùpadaü dçùñvà evaü bhavet, evaüpramàõo mahàsamudra iti. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa puruùaþ paõóitajàtiko bhavet.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: evam eva subhåte tathàråpàs te mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca veditavyà, ya imàü praj¤àpàramitàü ÷rutvà labdhvà và tàm utsçjya ÷ràvakapratyekabuddhapratisaüyuktàn såtràntàn udgrahãtavyàn maüsyante. tat kiü manyase? subhåte api nu paõóitajàtãyàs te mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaveyuþ.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity udde÷abhraü÷aþ

tadyathàpi nàma subhåte palagaõóo và palagaõóàntevàsã và vaijayantasya pràsàdasya pramàõena pràsàdaü kartukàmo bhavet, sa såryàcandramasor maõóalavimànàt pramàõam udgrahãtavyaü manyet. tat kiü manyase? subhåte vaijayantaü paryeùya vaijayantasamaü pràsàdaü kartukàmaþ såryàcandramasor và maõóalavimànàt pramàõam udgçhõãyàd, api nu sa paõóitajàtãyaþ puruùo bhavet.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: evam eva subhåte bhaviùyanty anàgate 'dhvani ekatyà bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà và labdhvà và ri¤citvà cchorayitvà và ÷ràvakapratyekabuddhapratisaüyuktaiþ såtràntaiþ sarvàkàraj¤atàü paryeùitavyàü maüsyante. tat kiü manyase? subhåte api nu paõóitajàtãyàs te bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaveyuþ.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti hetuphalasaübandhabhraü÷aþ

punar aparaü subhåte tadyathàpi nàma kasyacid eva puruùasya koññaràjànaü dçùñvà evaü bhaved, ãdç÷o ràjà cakravartã varõena saüsthànena #<(PSP_4:40)># ca yàdç÷o 'yaü koññaràja iti. sa koññaràjasya varõasaüsthànenàkçtyànimittaü liïgàni udgçhyaivaü vaded, ràj¤a÷ cakravartinaþ ãdç÷o varõasaüsthànàkçtivi÷eùa iti. tat kiü manyase? subhåte api nu sa puruùaþ paõóitajàtãyo bhavet.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: evam eva subhåte bhaviùyanty anàgate 'dhvani ekatyà mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà labdhvà và tàü ri¤citvà cchorayitvà và ÷ràvakapratyekabuddhapratisaüyuktaiþ såtràntaiþ sarvàkàraj¤atàü paryeùitavyàü maüsyante. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu te mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca paõóitajàtikàþ syuþ.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti niruttarapadabhraü÷aþ

punar aparaü subhåte teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü cemàü praj¤àpàramitàü likhatàü bahåni pratibhànàny utpatsyante, yànãmàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhyamànàü vikùepsyanti. tadyathàpi nàma råpapratibhànaü ÷abdagandharasaspraùñavyadharmapratibhànaü dànapàramitàpratibhànaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàpratibhànaü kàmadhàtupratibhànaü råpadhàtupratibhànam àråpyadhàtupratibhànam udde÷asvàdhyàyapratibhànaü vaiyàvçtyapratibhànaü smçtyupasthànapratibhànaü samyakprahàõapratibhànam çddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgapratibhànaü sarvadhyànavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhapratibhànam adhyàtma÷ånyatàpratibhànaü bahirdhà÷ånyatàpratibhànam adhyàtmabahirdhà÷ånyatàpratibhànaü ÷ånyatà÷ånyatàpratibhànaü mahà÷ånyatàpratibhànaü paramàrtha÷ånyatàpratibhànaü saüskçta÷ånyatàpratibhànam asaüskçta÷ånyatàpratibhànam atyanta÷ånyatàpratibhànaü, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàpratibhànaü balapratibhànaü vai÷àradyapratibhànaü pratisaüvidàveõikabuddhadharmapratibhànaü, yàvad anuttaraü samyaksaübodhipratibhànam. tat kasya hetor? apratibhànà hi subhåte praj¤àpàramità, acintyà hi subhåte praj¤àpàramità, ni÷cintyàcintyàpagatà hi subhåte praj¤àpàramità, anutpàdànirodhà hi subhåte praj¤àpàramità, asaükle÷à avyavadànà hi subhåte praj¤àpàramità, #<(PSP_4:41)># avikùepà hi subhåte praj¤àpàramità, anabhilàpyà hi subhåte praj¤àpàramità, avyàpàdà hi subhåte praj¤àpàramità, anupalambhà hi subhåte praj¤àpàramità. tat kasya hetor? na hi subhåte iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm ime dharmàþ saüvidyante. sacet subhåte bodhisattvayànikaþ kulaputro và kuladuhità và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà likhanebhir dharmo vikùipyate. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti bahuvidhaviùayavikalpapratibhànotpàdaþ
subhåtir àha: ÷akyà punar bhagavan praj¤àpàramità likhitum.

bhagavàn àha: no subhåte, tat kasya hetor? na hi subhåte praj¤àpàramitàyàþ svabhàvaþ saüvidyate, na dhyànapàramitàyà na vãryapàramitàyà na kùàntipàramitàyà na ÷ãlapàramitàyà na dànapàramitàyàþ svabhàvaþ saüvidyate, na sarva÷ånyatànàü na saptatriü÷adbodhipakùàõàü dharmàõàü nàryasatyànàü svabhàvaþ saüvidyate, nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü na ÷ånyatànimittàpraõihitànàü nàùñànàü vimokùàõàü na navànupårvavihàrasamàpattãnàü nàbhij¤ànàü svabhàvaþ saüvidyate, na sarvasamàdhãnàü na sarvadhàraõãmukhànàü svabhàvaþ saüvidyante, na da÷ànàü balànàü na vai÷àradyànàü na pratisaüvidàü nàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü svabhàvaþ saüvidyate, na sarvaj¤atàyàþ svabhàvaþ saüvidyate. yasyà÷ ca svabhàvo na saüvidyate, so 'bhàvo yo 'bhàvaþ. seyaü praj¤àpàramità na càbhàvenàbhàvaþ ÷akyo likhitum.
iti likhanàbhinive÷àntaràyaþ

sacet punaþ subhåte mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü praj¤àpàramitàm abhàva iti saüj¤àsyanti idam api teùàü màrakarma veditavyam. ity abhàvàbhinive÷àntaràyaþ

subhåtir àha: ye kecid bhagavan mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü lipyakùarair likhitvà gambhãrà praj¤àpàramità mayà likhiteti maüsyante, te 'pi lipiùv akùareùv imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm abhinivekùyante, idam api bhagavaüs teùàü màrakarma veditavyam. iti lipyakùareùu praj¤àpàramitàbhinive÷àntaràyaþ

subhåtir àha: tat kasya hetor? anakùarà hi bhagavann iyaü praj¤àpàramità, anakùarà hi dhyànapàramità, anakùarà hi vãryapàramità, #<(PSP_4:42)># anakùarà hi kùàntipàramità, anakùarà hi ÷ãlapàramità, anakùarà hi dànapàramità, anakùaraü bhagavan råpaü, vedanà saüj¤à saüskàràþ, anakùaraü bhagavan vij¤ànam, anakùarà bhagavan dhàtavaþ, anakùaràõi bhagavann àyatanàni, anakùaro bhagavan pratãtyasamutpàdaþ, anakùaràõi pratãtyasamutpàdàïgàni, anakùaràþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, anakùaràþ sarva÷ånyatàþ, anakùaràþ sarvasamàdhayaþ, anakùaràõi sarvadhàraõãmukhàni, anakùaràõi sarva÷ånyatànimittàpraõihitàni, anakùaràõi àryasatyàni, anakùaràþ sarvàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, anakùarà aùñavimokùà, anakùarà navànupårvavihàrasamàpattayaþ, anakùarà abhij¤àþ, anakùaràõi tathàgatabalàni, anakùaràõi vai÷àradyàni, anakùaràþ pratisaüvidaþ, anakùarà aùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, anakùarà hi bhagavan sarvaj¤atà.

sacet punar bhagavan mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitaro và anakùaràü praj¤àpàramitàm abhinivekùyante, evaü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàm, anakùaràü dànapàramitàm abhinivekùyante. anakùaraü råpam abhinivekùyante, vedanàsaüj¤àsaüskàràn, anakùaraü vij¤ànam abhinivekùyante. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn vimokùamukhàni satyàni apramàõadhyànàråpyasamàpattãr balàni vai÷àradyàni pratisaüvida àveõikàn buddhadharmàn anakùaràn abhinivekùyante, yàvat sarvaj¤atàm anakùaràm abhinivekùyante. idam api bhagavaüs teùàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti praj¤àpàramitàyàm anakùaràbhinive÷àntaràyaþ

punar aparaü subhåte teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõठcemàü praj¤àpàramitàü likhatàm utpatsyante janapadavitarkà, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte teùàü mahàyànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõठcemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm utpatsyante gràmamanasikàràþ nagaramanasikàràþ nigamamanasikàràþ ràjadhànãmanasikàràþ ràùñramanasikàràþ devamanasikàràþ guråpàdhyàyamanasikàràþ, màtàpitçbhràtçbhaginãputraduhitçj¤àtipratisaüyuktà manasikàràþ, cauramanasikàràþ, caõóàlapratisaüyuktà manasikàràþ, kàmavitarkapratisaüyuktà manasikàràþ saügaõikà pratisaüyuktà manasikàrà utpatsyante. amã ca subhåte #<(PSP_4:43)># 'nye ca bahuvidhà bodhisattvànàü mahàsattvànàü manasikàrà màrakarma veditavyam. imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü màraþ pàpãyàn antaràyàn vikùepàn upasaühariùyati. iti janapadàdimanasikàràntaràyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvànàü kulaputràõàü kuladuhitçõठcemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàm utpatsyante, làbhasatkàra÷lokà÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràs tàüs te bodhisattvàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càsvàdayantaþ, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti uddekùyanti svàdhyàsyanti yoni÷o manasikariùyanti. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti làbhasatkàra÷lokàsvàdàntaràyaþ

punar aparaü subhåte teùàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màraþ pàpãyàn ye te bhaviùyanti gambhãrà gambhãràþ såtràntàs tàn upasaühariùyati, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàm. na punar atra subhåte bodhisattvair upàyaku÷alair gambhãragambhãreùu såtrànteùu màreõopasaühçteùu spçhotpàdayitavyà. tat kasya hetoþ? na hi subhåte te såtràntàþ sarvaj¤atàyà àhàrakàþ. tatra subhåte ye 'nupàyaku÷alà bodhisattvà bhaviùyanti ta imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà ri¤ciùyanti yatra mayà bodhisattvànàü mahàsattvànàm upàyakau÷alaü vistareõàkhyàtam ihaiva gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vistareõopàyakau÷alaü màrgitavyam. te khalu punaþ subhåte mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitaro và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ri¤citvà tebhyaþ ÷ràvakapratyekabuddhayànapratisaüyuktebhyaþ såtràntebhya upàyakau÷alyaü gaveùitavyaü maüsyante. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. i ty amàrgeõopàyakau÷alamàrgaõàntaràyaþ

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ cchandakà bhaviùyanti praj¤àpàramitàü likhitum uddeùñuü svàdhyàtuü pañhituü, dharmabhàõaka÷ ca kilàsã bhaviùyati. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti cchandakilàsavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõakaþ akilàsã bhaviùyati imàü #<(PSP_4:44)># gambhãràü praj¤àpàramitàü lekhayitum udgrahayituü de÷ayituü svàdhyàyituü, dharma÷ravaõikà÷ ca de÷àntarasaüprasthità bhaviùyanti. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ ca praj¤àpàramitàü likhitukàmà bhaviùyanti udgrahãtukàmà uddeùñukàmàþ svàdhyàtukàmà, dharmabhàõaka÷ ca de÷àntarasaüprasthito bhaviùyati. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti cchandabhedaviùayavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõako làbhasatkàra÷lokaguruko bhaviùyati cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraraktaþ, dharma÷ravaõikà÷ càlpecchàþ saütuùñà àrabdhavãryà upasthitasmçtayaþ samàhità ekàgracittàþ praj¤àvantaþ. idam api subhåte visàmagryà praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ càlpeccho bhaviùyati saütuùñaþ pravivikta àrabdhavãrya upasthitasmçtiþ samàhita ekàgracittaþ praj¤àvàn, dharma÷ravaõikàþ ca mahecchàþ pàpecchàþ làbhasatkàra÷lokagurukà÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaisajyapariùkàragurukà bhaviùyanti. idam api subhåte visàmagryà praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti làbhagauravàlpecchatàvaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka àraõyako bhaviùyati, paiõóapàtikaþ pàü÷ukålikaþ khalupa÷càdbhaktikaþ ekàsanikaþ prasthapiõóikaþ ÷mà÷ànika àbhyavakà÷iko vçkùamåliko naiùadyiko yathàsaüstarikas traicãvarikaþ, dharma÷ravaõikà÷ ca nàraõyakà bhaviùyanti na paiõóapàtikà na pàü÷ukålikà na khalupa÷càdbhaktikà na ekàsanikà na prasthapiõóikà na ÷mà÷ànikà nàbhyavakà÷ikà na vçkùamålikà na naiùadyikà na yathàsaüstarikà na traicãvarikàþ. idam api subhåte visàmagryà iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü #<(PSP_4:45)># svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika àraõyako bhaviùyati yàvat traicãvariko, dharmabhàõaka÷ ca nàraõyako bhaviùyati yàvan na traicãvarikaþ. idam api subhåte visàmagryà iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷a÷ ca manasikriyamàõàyàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti dhåtaguõayogàyogavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ ca ÷ràddhà bhaviùyanti kalyàõadharmàõa imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhitukàmà uddeùñukàmàþ svàdhyàtukàmàþ, dharmabhàõaka÷ cà÷ràddho bhaviùyati na kalyàõadharmà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàn na likhitukàmo noddeùñukàmo na svàdhyàtukàmaþ. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca ÷ràddho bhaviùyati kalyàõadharmà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhanàya dàtukàmo 'rthikàya udgrahãtukàmo, dharma÷ravaõika÷ cà÷ràddho bhaviùyati na kalyàõadharmà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü na likhanàya dàtukàmo noddeùñukàmo 'rthikàya nodgrahãtukàmaþ. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti kalyàõàkalyàõakàmatvavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca sarvàstiparityàgã bhaviùyati anàgçhãtacittaþ, dharma÷ravaõika÷ ca matsarã bhaviùyati mahecchaþ pàpeccho làbhasatkàra÷lokacãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraguruko bhaviùyati. idam api subhåte visàmagryà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca sarvàstiparityàgã bhaviùyati anàgçhãtacittaþ, dharmabhàõaka÷ ca matsarã bhaviùyati kuñuku¤cakaþ. idam api subhåte visàmagryà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti tyàgamàtsaryavaidhuryam
#<(PSP_4:46)>#

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca dharmabhàõakasyàntike parityaktukàmo bhaviùyati cãvarapiõóapàtra÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràn, dharmabhàõaka÷ ca na grahãtukàmo bhaviùyati. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharmabhàõako dharma÷ravaõikasyàntikàd grahãtukàmo bhaviùyati, dharma÷ravaõika÷ ca na dàtukàmo bhaviùyati. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti dànagrahaõavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ codghañitaj¤o bhaviùyati, dharma÷ravaõika÷ ca neyo bhaviùyati vipa¤citaj¤o và padaparamo và. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ codghañitaj¤o bhaviùyati, dharmabhàõaka÷ ca neyo bhaviùyati vipa¤citaj¤o và padaparamo và. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü manasikurvatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
ity udghañitaj¤avipa¤citaj¤atàvaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca dharmàntaraü j¤àsyati såtraü geyaü vyàkaraõaü gàthodànàvadànetivçttakajàtakanidànavaipulyàdbhåtadharmopade÷ànàü, dharma÷ravaõikà÷ ca dharmàntaran na j¤àsyanti såtraü geyaü vyàkaraõaü gàthodànàvadànetivçttakajàtakanidànavaipulyàdbhåtadharmopade÷ànàü, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü #<(PSP_4:47)># manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca dharmàntaraü j¤àsyati såtraü geyaü vyàkaraõaü gàthodànàvadànetivçttakajàtakanidànavaipulyàdbhutadharmopade÷ànàü, dharmabhàõaka÷ ca dharmàntaran na j¤àsyati såtraü geyaü vyàkaraõaü gàthodànàvadànetivçttakajàtakanidànavaipulyàdbhutadharmopade÷ànàm, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti såtràdidharmàbhij¤ànabhij¤atàvaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca ùaóbhiþ pàramitàbhiþ samanvàgato bhaviùyati, dharma÷ravaõika÷ ca na ùaóbhiþ pàramitàbhiþ samanvàgato bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü manasikurvatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikàþ ùaóbhiþ pàramitàbhiþ samanvàgatà bhaviùyanti, dharmabhàõaka÷ ca na ùaóbhiþ pàramitàbhiþ samanvàgato bhaviùyati. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü manasikurvatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti ùañpàramitàsamanvàgamàsamanvàgamavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ copàyaku÷alo bhaviùyati ùañsu pàramitàsu, dharma÷ravaõikà÷ cànupàyaku÷alà bhaviùyanti ùañsu pàramitàsu. iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ copàyaku÷alà bhaviùyanti ùañsu pàramitàsu, dharmabhàõaka÷ cànupàyaku÷alo bhaviùyati ùañsu pàramitàsu, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü manasikriyamàõàyàm. #<(PSP_4:48)># idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity upàyànupàyakau÷alavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca dhàraõãpratilabdho bhaviùyati, dharma÷ravaõikà÷ ca na dhàraõãpratilabdhà bhaviùyanti, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü manasikriyamàõàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti dhàraõãpratilambhàpratilambhavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca likhitukàmo bhaviùyati dhàrayitukàmo bhaviùyati vàcayitukàmaþ svàdhyàtukàmo yàvat manasikartukàmo, dharma÷ravaõikà÷ ca na likhitukàmà bhaviùyanti yàvan na manasikartukàmà bhaviùyanti, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhiràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàü yàvad bhàvayatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ ca likhitukàmà bhaviùyanti yàvat manasikartukàmàþ, dharmabhàõaka÷ ca na likhitukàmo bhaviùyati yàvan na manasikartukàmaþ, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàü yàvad bhàvayatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti likhitukàmatàvaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca vigatakàmacchandavyàpàdastyànamiddhauddhatyakaukçtyavicikitsà bhaviùyati, dharma÷ravaõikà÷ ca vigatakàmacchandavyàpàdastyànamiddhauddhatyakaukçtyavicikitsà bhaviùyanti, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhitukàmànàü yàvad bhàvayitukàmànàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõikà÷ ca vigatakàmacchandavyàpàdastyànamiddhauddhatyakaukçtyavicikitsà bhaviùyanti, dharmabhàõaka÷ càvigatakàmacchandavyàpàdastyànamiddhauddhatyakaukçtyavicikitsà bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhitukàmànàü yàvad bhàvayitukàmànàm. #<(PSP_4:49)># idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti vigatàvigatakàmacchandàdivaidhuryam

punar aparaü subhåte imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü yàvad bhàvayatàü ka÷cid eva tatràgatya nirayànàm avarõaü bhàùiùyate tiryagyoneþ, pretànàm avarõaü bhàùiùyate, evaüduþkhà nirayà evaüduþkhà tiryagyonir, evaüduþkhaþ pretaviùaya iti, ihaiva tvaü duþkhasyàntaü kuruùveti kin te 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhum. iyam api subhåte tatra visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü yàvad bhàvayatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity apàyagativaimukhyam

punar aparaü subhåte imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü yàvad yoni÷o manasikurvatàü ka÷cid evàgatya càturmahàràjikànàü devànàü varõaü bhàùiùyate yàvan naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanopagànàü devànàü varõaü bhàùiùyate. evaü sukhaþ kàmadhàtuþ kàmaparibhogair, evaü sukho råpadhàtur dhyànasamàpattibhiþ, evaü sukha àråpyadhàtuþ ÷àntàbhiþ, tad api sarvam anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmãyaü vipariõàmadharmi vyayadharmi viràgadharmi nirodhadharmi, ihaiva tvaü srotaàpattiphalaü pràpnuhi sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pràpnuhi pratyekabodhiü pràpnuhi, mà saüsàre cirakàlaü saüsara, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti sugatigamanasaumanasyam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca eko bhaviùyaty advitãyaþ svayaükàrã, dharma÷ravaõika÷ ca parùadavacaro bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàü svàdhyàyatàü. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca eko bhaviùyaty advitãyaþ svayaükàrã, dharmabhàõaka÷ ca parùadavacaro bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàü svàdhyàyatàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity ekàkiparùadavacaratvavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka evaü vakùyati, yo màm anubandhiùyati, tasyàham imàü praj¤àpàramitàü dàsyàmi likhanàya vàcanàya #<(PSP_4:50)># uddi÷anàya svàdhyàyanàya manasikaraõàya bhàvanàyai, dharma÷ravaõika÷ ca nànubandhiùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü bhàùyamàõàyàü vàcyamànàyàü svàdhyàyamànàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca dharmabhàõakam anubandhitukàmo bhaviùyati, dharmabhàõaka÷ càvakà÷an na kariùyaty anubandhanàya, iyam api subhåte tatra visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü bhàùyamàõàyàü vàcyamànàyàü svàdhyàyamànàyàm. idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. ity anubandhikàmo 'navakà÷adànatvavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka àmiùaki¤citkasya hetor imàü praj¤àpàramitàü dàtukàmo bhaviùyati likhanàya uddi÷anàya yàvad bhàvanàyai, dharma÷ravaõika÷ ca àmiùaki¤citkasya hetor nopasaükramitukàmo bhaviùyati, iyam api subhåte tatra visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
ity àmiùaki¤citkatadadàtukàmatvavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca tàn di÷aü gantukàmo bhaviùyati, yatra di÷i jãvitàntaràyo bhaviùyati, dharma÷ravaõika÷ ca na taü de÷aü gantukàmo bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharma÷ravaõika÷ ca tàn di÷aü gantukàmo bhaviùyati, yatra di÷i jãvitàntaràyo bhaviùyati, dharmabhàõaka÷ ca na taü de÷aü gantukàmo bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti jãvitàntaràyànantaràyadiggamanàgamanavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca tena gantukàmo bhaviùyati, yena durbhikùaü ca nirudaka¤ ca, dharma÷ravaõika÷ ca na tatra gantukàmo bhaviùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü #<(PSP_4:51)># praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte dharmabhàõaka÷ ca tena gamiùyati, yena subhikùaü sodakaü, dharma÷ravaõikà÷ cànubaddhà bhaviùyanti, sa tàn evaü vakùyati, kiü yuùmàkaü kulaputrà àmiùahetos tatra gantuü sucintitaü tàvat kuruta mà pa÷càd vipratisàriõo bhaviùyatha piõóapàtena labdhàlabdhena, evaü tena dharmabhàõakena såkùmeõopàyena dharmapratyàkhyànaü kçtaü bhaviùyati, te nirviõõaråpà evaü j¤àsyanti pratyàkhyànanimittàny etàni naitàni dàtukàmatànimittàni, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü vàcyamànàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
iti durbhikùasubhikùadiggamanàgamanavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõako bhikùus tena prakramiùyati, yena caurabhayaü caõóàlabhayaü lubdhakabhayaü candamçgabhayam à÷ãviùabhayaü kàntàràñavãbhayaü durgabhayaü tena prakramiùyati dharma÷ravaõikà÷ cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rotukàmà dharmabhàõakam anubaddhà bhaviùyanti, tàn dharmabhàõako bhikùur evaü vakùyati, kiü yuùmàkaü kulaputràs tatra gantuü yatra caurabhayaü caõóàlabhayaü lubdhakabhayaü caõóamçgabhayaü à÷ãviùabhayaü kàntàràñavãbhayaü durgabhayaü bhaviùyati, dharma÷ravaõikà÷ cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rotukàmà dharmabhàõakam anubaddhà bhaviùyanti, tàn dharmabhàõako bhikùur na bhàùitukàmaþ, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü na lekhayitukàmo noddeùñukàmo na ÷ràvayitukàmas te tasya dharmabhàõakasyàntikàc chrutvà nirviõõaråpà na tena gamiùyanti yena sa dharmabhàõako bhikùur gamiùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, asyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti cauràdinimittavaidhuryam

punar aparaü subhåte dharmabhàõako bhikùur bhikùàdakulaguruko bhaviùyati sa tayà bhikùàdakulagurukatayà tàni ca kulàny abhãkùõaü vyavalokayitavyàni maüsyate sa tayàbhãkùõakulavyavalokanatayà #<(PSP_4:52)># dharma÷ravaõikàn pratyàkhyàsyati, asti mayà yuùmanto bhikùàdakulàny avyavalokayitavyàny upasaükramitavyàni, sa tàn dharma÷ravaõikàn pratyàkhyàsyati pratyàkhyàtàs te pratyudàvartiùyante, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati praj¤àpàramitàü likhatàü bhàvayatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàm idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti kulavyavalokanavaidhuryam

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn bhikùuveùeõa tathàtathopàyena ceùñiùyate yathàyathopàyena, imàü praj¤àpàramitàü na ka÷cil likhiùyati nodgrahãùyati na paryavàpsyati na dhàrayiùyati na vàcayiùyati na svàdhyàsyati na manasikariùyati.

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kena kàraõena bhagavan màraþ pàpãyàn bhikùuveùeõa tathàtathà ceùñiùyate yathàyathà na ka÷cid imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyati nodgrahãùyati na paryavàpsyati na dhàrayiùyati na vàcayiùyati na svàdhyàsyati na manasikariùyati?

bhagavàn àha: praj¤àpàramitànirjàtàni hi sarvasattvànàü kle÷aprahàõàny evaü tathàtathopàyena ceùñiùyate yathàyathà na ka÷cid imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyati nodgrahãùyati na paryavàpsyati na dhàrayiùyati na vàcayiùyati na svàdhyàsyati na manasikariùyati.

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn bhikùuveùeõàgatya bhedaü prakùepsyati vivecayiùyati, naiùà praj¤àpàramità yathàsmàkaü såtràntam àgatam ity asya praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü paryavàpyamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn bhikùuveùeõa bodhisattvàn upasaükramyaivaü vakùyati, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü carati sa bodhisattvo bhåtakoñãü sàkùàtkaroti, srotaàpattiphalaü và pràpnoti sakçdàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü và arhattvaü và pràpnoti pratyekabodhiü và pràpnoti, tadvacanaü ÷rutvà na praj¤àpàramitàyàü cariùyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü de÷yamànàyàü vàcyamànàyàü yàvad #<(PSP_4:53)># bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. iti màrasya pàpãyaso bhedaprayogaþ

punar aparaü subhåte iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàü bahåni màrakarmàõy utpatsyante, yàny antaràyakaràõi bhaviùyanti tàni màrakarmàõi bodhisattvena mahàsattvena vivarjayitavyàni.

subhåtir àha: katamàni tàni bhagavan màrakarmàõi yàni bodhisattvena mahàsattvena bodhavyàni buddhvà ca vivarjitavyàni?

bhagavàn àha: praj¤àpàramitàpratiråpakàni subhåte màrakarmàõy utpatsyante. evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità, dànapàramitàpratiråpakàõi màrakarmàõy utpatsyante, yàni bodhisattvena mahàsattvena bodhavyàni buddhvà ca vivarjayitavyàni.

punar aparaü subhåte adhyàtma÷ånyatàpratiråpakàõi yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàpratiråpakàõi màrakarmàõy utpatsyante, ÷ràvakapratyekabuddhapratisaüyuktàni màrakarmàõy utpatsyante, tàni buddhvà bodhisattvena mahàsattvena màrakarmàõi vivarjayitavyàni. eva¤ ca vakùyati, etàn paryavàpnuhi etàn paryavàpya ihaiva srotaàpattiphalaü pràpnuhi sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pràpnuhi, imàny eva tvaü catvàri smçtyupasthànàni bhàvaya samyakprahàõàni bhàvaya çddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn bhàvaya ÷ånyatàvimokùamukham ànimittavimokùamukham apraõihitavimokùamukhaü bhàvaya kiü te 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm udgçhyamàõàyàü yàvan manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàü màraþ pàpãyàn evaüråpàõi màrakarmàõi upasaühariùyati. iti prativarõikopasaühàraþ

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn buddhaveùeõopasaükramiùyati, suvarõavarõakàyena vyàmaprabhàü kçtvà tatra bodhisattvas taü dçùñvà spçhàm utpàdya sarvaj¤atàyàþ parihàsyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü bhàùyamàõàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.
#<(PSP_4:54)>#

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàüs teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca purato buddhapramukhaü bhikùusaügham upadar÷ayiùyati, sa tatra bodhisattvaþ spçhàm utpàdayiùyati, aham apy anàgate 'dhvany evaüråpas tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ syàm, evaü ca bhikùugaõaü parikarùeyaü yathà yaü tathàgato dharmaü de÷ayati tathaivàham api dharmaü de÷ayeyaü, sa tatra spçhàm utpàdayiùyati spçhàm utpàdya sarvaj¤atàyàþ parihàsyati, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü paryavàpyamànàyàü bhàùyamàõàyàü manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam.

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn anekàni bodhisattva÷atàni anekàni bodhisattvasahasràõi upadar÷ayati, ye dànapàramitàyàü cariùyanti, evaü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü cariùyanti, te bodhisattvàs teùàü màranirmitànàm antike spçhàm utpàdayiùyanti spçhàm utpàdya sarvaj¤atàyàþ parihàsyanti, iyam api subhåte visàmagrã bhaviùyati, iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü svàdhyàyamànàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàm, idam api subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrakarma veditavyam. tat kasya hetor? na hãha subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü råpaü saüvidyate, na vedanà na saüj¤à na saüskàràþ, na vij¤ànaü saüvidyate, na skandhà na dhàtavo nàyatanàni na pratãtyasamutpàdo na pratãtyasamutpàdàïgàni saüvidyante, na pàramità na bodhipakùyà dharmà nàryasatyàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ nàùñavimokùà na navànupårvavihàrasamàpattayaþ na ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ saüvidyante, na sarva÷ånyatà na sarvasamàdhayaþ na sarvadhàraõãmukhàni saüvidyante, na tathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàveõikabuddhadharmà na vimokùamukhàni na bodhiþ saüvidyate, yatra ca subhåte na råpaü saüvidyate, na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànaü saüvidyate, na skandhà na dhàtavo nàyatanàni na pratãtyasamutpàdo na pratãtyasamutpàdàïgàni na pàramità na bodhipakùyà dharmà nàryasatyàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo nàùñavimokùà na navànupårvavihàrasamàpattayo na ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à na sarva÷ånyatà na sarvasamàdhayo na #<(PSP_4:55)># sarvadhàraõãmukhàni na tathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàveõikabuddhadharmà na vimokùamukhàni na bodhiþ saüvidyate, yatra na bodhir na tatra buddho na bodhisattvà na ÷ràvakàþ saüvidyante. tat kasya hetoþ? svabhàva÷ånyà hi subhåte sarvadharmàþ.
ity ayathàviùayàdispçhotpàdaþ

punar aparaü subhåte bahvantaràyeyaü praj¤àpàramità bhaviùyati, teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca imàü praj¤àpàramitàü dhàrayatàü vàcayatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü. tadyathàpi nàma subhåte yàni jàmbådvãpakàni ratnàni, yad uta suvarõamaõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàóarajatàdãni bahvantaràyàõi bahupratyarthikàni bhaviùyanti. evam etat subhåte teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü càsyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàm uddi÷yamànàyàü paryavàpyamànàyàü svàdhyàyamànàyàü bhàùyamàõàyàü yoni÷o manasikriyamàõàyàü bhàvyamànàyàü bahavo 'ntaràyà bhaviùyanti bahavaþ pratyarthikàþ.

subhåtir àha: evam etad bhagavann evam etat sugata, bahupratyarthikàni bhaviùyanti praj¤àpàramitàpratisaüyuktàni såtràõi, màràdhiùñhitàs te mohapuruùà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü bhàvayatàm antaràyaü kariùyanti. alpabuddhayas te bhagavan mohapuruùà bhaviùyanti, mandabuddhayo ye 'syàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm antaràyaü kariùyanti. na teùàm udàrodàreùu dharmeùu buddhiþ prakramiùyati, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàn na likhiùyanti likhyamànàyàm antaràyaü kariùyanti yàvan na bhàvayiùyanti bhàvyamànàyठcàntaràyaü kariùyanti.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat màràdhiùñhitàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti navayànasaüprasthità anavaropitaku÷alamålàþ parãttaku÷alamålàþ na pårvajinakçtàdhikàrà aparigçhãtakalyàõamitrà, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü na likhiùyanti na vàcayiùyanti noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷o manasikariùyanti, ye 'ntaràyaü kariùyanti, alpabuddhikàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca mandabuddhikàþ parãttabuddhikà, na ca teùàm udàrodàreùu dharmeùu cittaü kramiùyati, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü na #<(PSP_4:56)># likhiùyanti na dhàrayiùyanti noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷o manasikariùyanti yàvan na bhàvayiùyanti, anyeùठca likhatàü yàvad bhàvayatàm antaràyaü kariùyanti, ki¤ càpi subhåte iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü likhyamànàyàü yàvad bhàvyamànàyàm imàni màrakarmàõy utpatsyante, sacet punaþ subhåte yad imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca likhatàü svàdhyàyatàm uddi÷atàü yoni÷o manasikurvatàü bhàvayatàü màrakarmàõi notpatsyante, uttare ca dhyànapàramitàü paripårayiùyanti, vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü paripårayiùyanti, sarva÷ånyatàþ saptatriü÷adbodhipakùàn dharmàn paripårayiùyanti, sarvasamàdhidhàraõãvimokùamukhàni apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ pa¤càbhij¤à da÷abodhisattvabhåmãr balàni vai÷àradyàni pratisaüvida àveõikabuddhadharmàn yàvat sarvaj¤atàü paripårayiùyanti. veditavyam idaü subhåte buddhànubhàva eùa yenaiùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü nàntaràyà utpatsyante, uttare ca sarvàþ pàramitàþ paripårayiùyanti, sarva÷ånyatàþ sarvabodhipakùyàn dharmàn sarvasamàdhãn sarvadhàraõãmukhàni sarvavimokùamukhàni paripårayiùyanti, catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattãþ pa¤càbhij¤àþ paripårayiùyanti, da÷a bodhisattvabhåmãþ paripårayiùyanti, da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn paripårayiùyanti, sarvàkàraj¤atàü paripårayiùyanti. ye 'pi te da÷asu dikùu
buddhà bhagavantas tiùñhanti dhriyante yàpayanti dharma¤ ca de÷ayanti, te 'pi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca kçta÷a udyogam àpatsyante, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü, ye 'pi te da÷asu dikùu avinivartanãyà bodhisattvàs te 'pi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhatàü vàcayatàm uddi÷atàü svàdhyàyatàü yoni÷o manasikurvatàü bhàvayatàm udyogam àpatsyante anuparigrahãùyanti, tadyathàpi nàma subhåte striyàþ kasyà÷cid eva bahavaþ putrà bhaveyuþ, pa¤ca và da÷a và #<(PSP_4:57)># viü÷atir và triü÷ad và catvàriü÷ad và pa¤cà÷ad và ÷ataü và sahasraü và ÷atasahasraü và, te 'syà màtur glànàyàþ sarve 'py udyogam àpadyeran, kim ity asmàkaü màtur antaràyo na bhavet, kim ity asmàkaü màtà ciraü jãvet, kim ity asmàkaü màtuþ ÷arãre amanaàpaþ spar÷o na nipated, eùàsmàkaü jananã ÷arãrasya dàtrã jãvitasya dhàtrã, te tàü màtaram upasthitàm upatiùñheran sugopitàü gopàyeyur, mà bhåd asyà jãvitàntaràyo và ÷arãradaurbalyaü và daü÷ama÷akasarãsçpopanipàto và ÷ãtoùõakùutpipàsàdi duùkhaü và, evan te putràs tasyà màtuþ sarvasukhopadhànàny upasaühareyuþ, evan te tàü màtaraü sukelàyitàü kelàyeyur mimãyur eùàsmàkam asya lokasya dar÷ayitrã. evam eva subhåte tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü buddhacakùuùà satatasamitaü samanvàharanti. tat kasya hetor? eùà hi gambhãrà praj¤àpàramitàsmàkaü sarvabuddhadharmàõàü jananã j¤ànàlokasya kàrikà, ye 'pi te da÷asu dikùu gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu buddhà bhagavantas tiùñhanti dhriyante yàpayanti, te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàü buddhacakùuùà satatasamitaü samanvàharanti. tat kasya hetor? eùà hi gambhãrà praj¤àpàramità jananã tathàgatànàm, asya ca sarvaj¤aj¤ànasya saüdar÷ayitrã, tena tathàgatàþ kçtaj¤atàm upàdàya ye imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü buddhacakùuùà satatasamitaü samanvàharanti. tat kasya hetoþ? ato nirjàtà hi tathàgatànàü dhyànavãryakùànti÷ãladànapàramità, ato nirjàtà hi tathàgatànàm adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà, ato nirjàtàni catvàri smçtyupasthànàni catvàri samyakprahàõàni catvàra çddhipàdàþ pa¤cendriyàõi pa¤cabalàni saptabodhyaïgàni
àryàùñàïgo màrgaþ, ato nirjàtàni trãõi vimokùamukhàni, ato nirjàtàni catvàry àryasatyàni, ato nirjàtàni catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayo, ato nirjàtà aùñau vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ, ato nirjàtàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni, ato nirjàtàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, ato nirjàtàþ ùaóabhij¤àþ, ato nirjàtà sarvabuddhànàü sarvàkàraj¤atà, ato nirjàtà aprameyàsaükhyeyà buddhadharmàþ, ato nirjàtàþ srotàpannàþ sakçdàgàmino 'nàgàmino, 'to nirjàtà arhantaþ pratyekabuddhà, ato nirjàtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ. ye 'pi kecit subhåte #<(PSP_4:58)># tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübudhyante abhisaübhotsyante ca, sarve te imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhàþ abhisaübudhyante 'bhisaübhotsyante ca, ye 'pi te subhåte mahàyànasaüprasthitàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü likhiùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti uddekùyanti svàdhyàsyanti yoni÷o manasikariùyanti sarve te tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair buddhacakùuùà satatasamitaü samanvàhriyante teùàü subhåte bodhisattvànàü kulaputràõàü kuladuhitçõठca tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ satatasamitaü rakùàvaraõaü guptiü saüvidhàsyanti yathànuttaràyàþ samyaksaübodher na parihàsyanti.
iti jàmbådvãpakamahàratnodàharaõàdidçùñàntena mahànubhàvatvam ity uktà doùàþ

subhåtir àha: yad bhagavàn àha, praj¤àpàramità tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã ti. kathaü ca bhagavan buddhànàü bhagavatàü praj¤àpàramità janayitrã? katha¤ ca bhagavan praj¤àpàramitàsya lokasya dar÷ayitrã? katha¤ ca bhagavan praj¤àpàramitayà tathàgato janitaþ? katama÷ ca lokas tathàgatenàkhyàtaþ?

bhagavàn àha: anayà subhåte gambhãrayà praj¤àpàramitayà da÷atathàgatabalàni janitàni, catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido mahàkaruõà mahàmaitrã mahàmudità mahopekùà aùñàda÷àveõikà buddhadharmà yàvat sarvàkàraj¤atà janità, ebhi÷ ca subhåte dharmais tathàgata iti prabhàvyate, tasmàt tarhi subhåte anayà gambhãrayà praj¤àpàramitayà tathàgato janitaþ. iti tathàgatanirvçttij¤ànam

subhåtir àha: katamaþ punar bhagavaüs tathàgatena loka ity àkhyàtaþ?

bhagavàn àha: pa¤ca subhåte skandhàs tathàgatena loka àkhyàtaþ.

subhåtir àha: kathaü bhagavan praj¤àpàramitàyà pa¤ca skandhà dar÷itàþ?

bhagavàn àha: na subhåte praj¤àpàramità imàn pa¤ca skandhàn lujyamànàn dar÷ayati, na pralujyamànàn dar÷ayati, notpadyamànàn #<(PSP_4:59)># dar÷ayati, na nirådhyamànàn dar÷ayati, na saükli÷yamànàn na vyavadàyamànàn dar÷ayati, na vçddhiü na hàniü dar÷ayati, nàyåhaü na niryåhaü nàtãtàn nànàgatàn na pratyutpannàn dharmàn dar÷ayati. tat kasya hetor? na hi ÷ånyatà lujyate và pralujyate và, nànimittaü lujyate và pralujyate và, nàpraõihitaü lujyate và pralujyate và, nànabhisaüskaro nànutpàdo na nirodho nàbhàvo nàsvabhàvo lujyate và pralujyate và. evaü hi subhåte tathàgatena gambhãrà praj¤àpàramità lokasya dar÷ayitrã àkhyàtà. iti lokasya j¤ànam

ye 'pi te subhåte aprameyàõàü sattvànàm asaükhyeyànàü sattvànàm aparimàõànàü sattvànàü cittacaritàni prajànanti, aprameyàþ sattvàþ paracittavidas te 'pi praj¤àpàramitàm àgamya prajànanti. na punaþ subhåte iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü sattvo na sattvapraj¤aptir upalabhyate, na råpaü na råpapraj¤aptir upalabhyate, na vedanà na saüj¤à na saüskàrà, na vij¤ànaü na vij¤ànapraj¤aptir upalabhyate, na cakùåråpaü na cakùurvij¤ànaü na cakùuþsaüspar÷o na cakùuþsaüspar÷apratyayavedanà upalabhyate, na cakùåråpapraj¤aptir upalabhyate, na cakùurvij¤ànapraj¤aptir upalabhyate, na cakùuþsaüspar÷apraj¤aptir upalabhyate, na cakùuþsaüspar÷apratyayavedanàpraj¤aptir upalabhyate, evaü na ÷rotraü na ÷abdo na ghràõaü na gandho na jihvà na raso na kàyo na spraùñavyaü na mano na dharmo na manovij¤ànaü na manaþsaüspar÷o na manaþsaüspar÷apratyayavedanàpraj¤aptir upalabhyate. evaü na pàramità na bodhipakùyà dharmà na vimokùamukhaü na balavai÷àradyapratisaüvido nàveõikabuddhadharmà yàvan na sarvàkàraj¤atàpraj¤aptir upalabhyate. evaü hi subhåte iyaü gambhãrà praj¤àpàramità tathàgatànàü lokasya saüdar÷ayitrã, sà punar iyaü gambhãrà praj¤àpàramità na råpasya dar÷ayitrã yàvan na sarvaj¤atàyà dar÷ayitrã. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramità eva tàvat subhåte praj¤àpàramitàyàü na saüvidyate nopalabhyate, kutaþ punà råpam upalapsyate, vedanàsaüj¤àsaüskàràþ, kutaþ punar vij¤ànam upalapsyate yàvat kutaþ punaþ sarvàkàraj¤atà #<(PSP_4:60)># upalapsyate. iti sarvacittacaritaj¤ànam

punar aparaü subhåte yàvantaþ sattvàþ sattvapraj¤aptyà praj¤apyante råpiõo và aråpiõo và saüj¤ino 'saüj¤ino naivasaüj¤ino nàsaüj¤ina iha và lokadhàtau 'nyeùu và da÷adi÷i lokadhàtuùu yàvantaþ sattvàs teùàü yàni saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni tàni saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittànãti yathàbhåtaü prajànàti. katha¤ ca subhåte tathàgatas teùàü sattvànàü tàni saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittànãti yathàbhåtaü prajànàti? dharmatayà subhåte tathàgatas teùàü sattvànàü saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittànãti yathàbhåtaü prajànàti.

subhåtir àha: katamayà bhagavan dharmatayà tathàgatas teùàü sattvànàü saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittànãti yathàbhåtaü prajànàti?

bhagavàn àha: yatra subhåte dharmatàyàü dharmataiva nopalabhyate pràg eva saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni, anayà subhåte dharmatayà tathàgataþ saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni teùàü sattvànàü yathàbhåtaü prajànàti. iti cittasaükùepaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgato 'rhan samyaksaübuddho 'kùayataþ teùàü sattvànàü saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgatas teùàü sattvànàm akùayataþ saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni yathàbhåtaü prajànàti? iha subhåte tathàgato nirodhataþ prahàõatas teùàü sattvànàü tàni cittàni yathàbhåtaü prajànàti, ÷àntatas tucchato viviktataþ tathàgato 'rhan samyaksaübuddhas teùàü sattvànàü saükùiptàni cittàni vikùiptàni cittàni yathàbhåtaü prajànàti. iti cittàkùayàkàraj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgatas teùàü sattvànàü saràgaü cittaü saràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, vãtaràgaü cittaü vãtaràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, sadoùaü cittaü sadoùaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, vigatadoùaü cittaü vigatadoùaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, samohaü cittaü samohaü cittam iti yathàbhåtaü #<(PSP_4:61)># prajànàti, vigatamohaü cittaü vigatamohaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti.

subhåtir àha: kathaü bhagavaüs tathàgato 'rhan samyaksaübuddhas teùàü sattvànàü saràgaü cittaü saràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? sadoùaü cittaü sadoùaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? samohaü cittaü samohaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti?

bhagavàn àha: yà subhåte cittasya saràgadoùamohatà na sà cittasya yathàbhåtatà. tat kasya hetor? na hi subhåte yathàbhåtaü cittam upalabhyate na caitasikà dharmàþ pràg eva saràgaü và sadoùaü và samohaü và cittam upalapsyate. evaü hi subhåte tathàgataþ praj¤àpàramitàm àgamya teùàü sattvànàü saràgaü cittaü saràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, sadoùaü cittaü sadoùaü cittam iti yathàbhutaü prajànàti, samoha¤ cittaü samohaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgatas teùàü sattvànàü vigataràgaü cittaü vigataràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? vigatadoùaü cittaü vigatadoùaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? vigatamohaü cittaü vigatamohaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? yà subhåte cittasya vigataràgatà na sà cittasya saràgatà. tat kasya hetor? na hi subhåte dvayo÷ cittayoþ samavadhànam asti. evaü yà subhåte cittasya vigatadoùatà na sà cittasya sadoùatà, yà subhåte cittasya vigatamohatà na sà cittasya samohatà. tat kasya hetor? na hi subhåte dvayo÷ cittayoþ samavadhànam asti. evaü subhåte tathàgatas teùàü sattvànàü vigataràgaü cittaü vigataràgaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, vigatadoùaü cittaü vigatadoùaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti, vigatamohaü cittaü vigatamohaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti.
iti saràgàdicittaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü vipulacittaü vipulacittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü vipulaü cittaü vipulaü cittam iti yathàbhutaü prajànàti? iha subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü na vistãrõaü cittaü na saüku¤cita¤ cittaü na hi vivarddhate cittaü na parihãyate cittaü nàgacchati na gacchati #<(PSP_4:62)># cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte cittasya svabhàvo nopalabhyate yena vistãrõaü kriyate yàvad àgacched và. evaü hi subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü vipulaü cittaü vipulaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. iti vipulacittaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü mahadgataü cittaü mahadgataü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü mahadgataü cittaü mahadgataü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? iha subhåte tathàgatas teùàü parasattvànàü parapudgalànàü teùàü cittànàü nàgamanaü na gamanaü notpàdaü na nirodhaü na sthitiü nànyathàtvaü samanupa÷yati. tat kasya hetoþ? na hi subhåte teùàü cittànàü svabhàvaþ saüvidyate, ya àgacched và gacched và utpadyeta và nirudhyeta và sthãyeta vànyathà và bhavet. evaü khalu subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü mahadgataü cittaü mahadgataü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. iti mahadgatacittaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm apramàõaü cittam apramàõaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm apramàõaü cittam apramàõaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? iha subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü tac cittaü na sthitaü nàsthitaü na viùñhitaü nàviùñhitaü samanupa÷yati. tat kasya hetoþ? anà÷rayà hi subhåte cittadhàrà apramàõà, na hi teùàm à÷rayaþ saüvidyate yatra pratiùñheran. evaü hi subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm apramàõàni cittàny apramàõàni cittànãti yathàbhåtaü prajànàti.
ity apramàõacittaj¤ànam
#<(PSP_4:63)>#

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm anidar÷anaü cittam anidar÷anaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm anidar÷anaü cittam anidar÷anaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? iha subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü alakùaõàni cittàni svabhàvarahitàni cittàni yathàbhåtaü prajànàti svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya. evaü hi subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm anidar÷ana¤ cittam anidar÷anaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. ity anidar÷anacittaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm adç÷yaü cittam adç÷yaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm adç÷yaü cittam adç÷yaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti? iti hi subhåte tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya pa¤cànàü cakùuùàü tàni paracittàni nàvabhàsam àgacchanti. evaü hi subhåte tathàgato 'rhan samyaksaübuddha imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàm adç÷yaü cittam adç÷yaü cittam iti yathàbhåtaü prajànàti. ity adç÷yacittaj¤ànam
punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü ca cittonmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàni yathàbhåtaü prajànàti. kathaü ca subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü cittonmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàni yathàbhåtaü prajànàti? iha subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya parasattvànàü parapudgalànàü tàni cittonmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàny evaü prajànàti, yàni kànicit sattvànàü cittonmi¤jitàni và nimi¤jitàni và saümi¤jitàni và prasàritàni và utpadyamànàny utpadyante, sarvàõi tàni råpasaüni÷ritàni, vedanà saüj¤à saüskàràþ, vij¤ànasaüni÷ritàni và utpadyamànàny utpadyante.
#<(PSP_4:64)>#

evaü hi subhåte tathàgatas teùàm imàü praj¤àpàramitàm àgamya cittonmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàni yathàbhåtaü prajànàti, bhavati tathàgataþ paraümaraõàd iti råpagatam etat, na bhavati, bhavati ca na bhavati ca, naiva bhavati na na bhavati tathàgataþ paraümaraõàd iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàrà, bhavati tathàgataþ paraümaraõàd iti vij¤ànagatam etat, na bhavati, bhavati ca na bhavati ca, naiva bhavati na na bhavati tathàgataþ paraümaraõàd iti vij¤ànagatam etat.

÷à÷vata÷ ca àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, a÷à÷vataþ, ÷à÷vata÷ cà÷à÷vata÷ ca, naiva ÷à÷vato nà÷à÷vata àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, evaü vedanà saüj¤à saüskàràþ, ÷à÷vata àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat, a÷à÷vataþ, ÷à÷vata÷ cà÷à÷vata÷ ca, naiva ÷à÷vato nà÷à÷vata àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat.

evam antavàn àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, evaü vedanà saüj¤à saüskàrà, antavàn àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat. evam ananta àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàrà, ananta àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat, antavàü÷ cànanta÷ càtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàrà, antavàü÷ cànanta÷ càtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat, naivàntavàn nànanta àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàrà, naivàntavàn nànanta àtmà ca loka÷ ca idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat.

bhavaty àtmà ca loka÷ ca paraümaraõàd idam eva satyaü moham anyad #<(PSP_4:65)># iti råpagatam etat, na bhavati, bhavati ca na bhavati ca, naiva bhavati na na bhavati àtmà ca loka÷ ca paraümaraõàd idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàrà, bhavaty àtmà ca loka÷ ca paraümaraõàd idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat, na bhavati, bhavati ca na bhavati ca, naiva bhavati na na bhavati àtmà ca loka÷ ca paraümaraõàd idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat.

sa jãvas tac charãram anyo jãvo 'nyac charãram idam eva satyaü moham anyad iti råpagatam etat, vedanà saüj¤à saüskàràþ, sa jãvas tac charãram anyo jãvo 'nyac charãram idam eva satyaü moham anyad iti vij¤ànagatam etat. evaü hi subhåte tathàgataþ parasattvànàü parapudgalànàü cittonmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàni yathàbhåtaü prajànàti. iti cittonmi¤jitàdij¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgata imàü praj¤àpàramitàm àgamya råpaü saüjànãte. kim iti råpaü saüjànãte? tathà sa¤jànãte yathà tathatà avitathatà avikàrà avikalpà animittà anàbhogà aprapa¤cà nirupalambhà, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü saüjànãte. kim iti vij¤ànaü saüjànãte? tathà saüjànãte yathà tathatà avitathatà avikàrà avikalpà animittà anàbhogà aprapa¤cà nirupalambhà. evaü hi subhåte tathàgataþ parasattvànàü parapudgalànàü praj¤àpàramitàm àgamya unmi¤jitàni nimi¤jitàni saümi¤jitàni prasàritàni tathà jànàti yathà tathatà avitathatà avikàrà avikalpà animittà anàbhogà aprapa¤cà nirupalambhà. iti tathatàkàraj¤ànam

iti subhåte yà unmi¤jitanimi¤jitasaünimi¤jitaprasàritatathatà sà skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdatathatà, yà skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdatathatà sà sarvadharmatathatà, yà sarvadharmatathatà sà ùaõõàü pàramitànàü tathatà, yà ùaõnàü pàramitànàü tathatà sà saptatriü÷ad bodhipakùyàõàü dharmàõàü tathatà, yà saptatriü÷ad bodhipakùyàõàü dharmàõàü tathatà sà sarva÷ånyatànàü tathatà, #<(PSP_4:66)># yà sarva÷ånyatànàü tathatà sàùñànàü vimokùàõàü navànठcànupårvavihàrasamàpattãnàü tathatà, yà aùñànàü vimokùyàõàü navànठcànupårvavihàrasamàpattãnàü tathatà sàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü tathatà, yàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü tathatà sà caturõàm àryasatyànàü tathatà, yà caturõàm àryasatyànàü tathatà sà ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukhànàü tathatà, yà ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukhànàü tathatà sà ùaõõàm abhij¤ànàü tathatà, yà ùaõõàm abhij¤ànàü tathatà sà sarvasamàdhãnàü tathatà, yà sarvasamàdhãnàü tathatà sà sarvadhàraõãmukhànàü tathatà, yà sarvadhàraõãmukhànàü tathatà sà da÷ànàü tathàgatabalànàü tathatà, yà da÷ànàü tathàgatabalànàü tathatà sà caturõàü vai÷àradyànàü tathatà, yà caturõàü vai÷àradyànàü tathatà sà catasçõàü pratisaüvidàü tathatà, yà catasçõàü pratisaüvidàü tathatà sà mahàmaitryà mahàkaruõàyàs tathatà, yà mahàmaitryà mahàkaruõàyàs tathatà sàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü tathatà, yàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü tathatà sà sarvaj¤atàyàs tathatà, yà sarvaj¤atàyàs tathatà sà ku÷alàku÷alànàü dharmàõàü tathatà, yà ku÷alàku÷alànàü dharmàõàü tathatà sà laukikalokottaràõàü sàsravànàsravàõàü sàvadyànavadyànàü sakle÷aniþkle÷àõàü saükle÷avyavadànànàü saüskçtàsaüskçtànàü dharmàõàü tathatà, yà saüskçtàsaüskçtànàü dharmàõàü tathatà sàtãtànàgatapratyutpannànàü dharmàõàü tathatà, yàtãtànàgatapratyutpannànàü dharmàõàü tathatà sà srotaàpannadharmatathatà, yà srotaàpannadharmatathatà sà srotaàpattiphalatathatà, yà srotaàpattiphalatathatà sà sakçdàgàmidharmatathatà, yà sakçdàgàmidharmatathatà sà sakçdàgàmiphalatathatà, yà sakçdàgàmiphalatathatà sà anàgàmidharmatathatà, yà anàgàmidharmatathatà sà anàgàmiphalatathatà, yà anàgàmiphalatathatà sà arhattvatathatà, yà arhattvatathatà sà arhattvaphalatathatà, yà arhattvaphalatathatà sà pratyekabuddhatathatà yà pratyekabuddhatathatà sà pratyekabodhitathatà,
yà pratyekabodhitathatà sànuttaràyàþ samyaksaübodhes tathatà, yànuttaràyàþ samyaksaübodhes #<(PSP_4:67)># tathatà sà tathàgatatathatà, yà tathàgatatathatà sà sarvasattvatathatà. iti hi yà ca tathàgatatathatà yà ca sarvasattvatathatà, ekaivaiùà tathatà avinirbhàgatathatà, yà avinirbhàgatathatà sà akùayà, yà càkùayà sàkùayatvenàdvaidhãkàrà. iyaü subhåte sarvadharmatathatà, yà praj¤àpàramitàm àgamya tathàgatenàbhisaübuddhà, evam iyaü subhåte praj¤àpàramità tathatà tathàgatànàü janayitrã, evaü hi subhåte iyaü praj¤àpàramità lokasya dar÷ayitrã, evaü hi subhåte tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ sarvadharmatathatàü jànàti, avitathatàm ananyatathatàü jànàti, yayà tathatayà tathàgato 'rhan samyaksaübuddha ity ucyate.

subhåtir àha: gambhãrà bhagavan yad uta sarvadharmàõàü tathatà avitathatà ananyatathatà. anayà bhagavaüs tathatayà buddhànàü bhagavatàü bodhiþ prakà÷ikà. ko 'tra bhagavann adhimokùyate? anyatràvinivartanãyair bodhisattvair mahàsattvair dçùñisaüpannair và pudgalair arhadbhiþ kùãõàsravair và yàvad gambhãrà bhagavann ime dharmàs tathàgatenàbhisaübudhyàkhyàtàþ.

bhagavàn àha: tathà hi subhåte akùayà tathatà. kasmàd akùayà? sarvadharmàõàm akùayatvàd akùayà tathatà, eùà sà subhåte tathatà tathàgatenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyàkhyàtà yad uta sarvadharmatathatà. iti samyaksaübuddhasya tathatàvabodhatatparasamàkhyànapraj¤apanaj¤ànàni

atha khalu yàvantas trisàhasramahàsàhasralokadhàtau kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputràs te sarve divyàni candanacårõàni parigçhya yena bhagavàüs tenopasaükràntà upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandyaikànte tiùñhann, ekànte sthità÷ ca te kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavantam etad avocan: gambhãreyaü bhagavan praj¤àpàramità prakà÷yate. kiülakùaõà bhagavan praj¤àpàramità?

bhagavàn àha: ÷ånyatàlakùaõà hi devaputrà iyaü gambhãrà praj¤àpàramità, ànimittalakùaõà hi devaputrà iyaü gambhãrà praj¤àpàramità, apraõihitalakùaõà hi devaputrà iyaü gambhãrà praj¤àpàramità.
#<(PSP_4:68)>#

iti ÷ånyatànimittàpraõihitalakùaõàni

anutpàdalakùaõà anirodhalakùaõà asaükle÷alakùaõà avyavadànalakùaõà abhàvalakùaõà asvabhàvalakùaõà ani÷ritalakùaõà àkà÷alakùaõà a÷à÷vatalakùaõà anucchedalakùaõà anabhisaüskàralakùaõà anekàrthalakùaõà anànàrthalakùaõà anàgamanalakùaõà àgamanalakùaõà alakùaõà hi devaputrà iyaü gambhãrà praj¤àpàramità. evaülakùaõà hi devaputrà iyaü gambhãrà praj¤àpàramità, tathàgatena lokasaüketena vyavahriyate na punaþ paramàrthena. ity anutpàdànirodhàdij¤ànam

na hi devaputrà etàni lakùaõàni sadevamànuùàsureõa lokena ÷akyante vikopayitum. tat kasya hetoþ? sadevamànuùàsuro 'pi hi lokas tallakùaõa, evaü na hi devaputrà lakùaõaü lakùaõaü vikopayati, na lakùaõaü lakùaõaü prajànàti, nàlakùaõaü lakùaõaü prajànàti, iti hi lakùaõàni ca alakùaõàni ca lakùaõàlakùaõàni ca, tayor dvayor api nàsti saübhavaþ, yena prajànãyàd yo và prajànãyàt.
iti dharmatàvikopanaj¤ànam

na hi devaputrà etàni lakùaõàni råpasaüskçtàni, evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà, na vij¤ànasaüskçtàni na dhàtusaüskçtàni nàyatanasaüskçtàni na pratãtyasamutpàdasaüskçtàni na dànapàramitàsaüskçtàni na ÷ãlapàramitàsaüskçtàni na kùàntipàramitàsaüskçtàni na vãryapàramitàsaüskçtàni dhyànapàramitàsaüskçtàni praj¤àpàramitàsaüskçtàni na sarva÷ånyatàsaüskçtàni na bodhipakùyadharmasaüskçtàni nàryasatyasaüskçtàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattisaüskçtàni na ÷ånyatànimittàpraõihitasaüskçtàni, nàbhij¤àsaüskçtàni na sarvasamàdhisaüskçtàni na sarvadhàraõãmukhasaüskçtàni na tathàgatabalasaüskçtàni na vai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmasaüskçtàni na sarvaj¤atàsaüskçtàni.
ity anabhisaüskàraj¤ànam

na hi devaputrà etàni lakùaõàni manuùyàõàü và amanuùyàõàü và sàsravàõi và anàsravàõi và laukikàni và lokottaràõi và saüskçtàni và asaüskçtàni và.

atha khalu bhagavàüs tàn kàmàvacaràn råpàvacaràü÷ ca devaputràn etad #<(PSP_4:69)># avocat: yadi ka÷cid devaputrà àkà÷aü kiü lakùaõam? iti vaded, api nu sa samyag vadamàno vadet.

devaputrà àhur: na bhagavan samyag vadamàno vadet. tat kasya hetoþ? na hi bhagavann àkà÷aü kenacil lakùaõena saüvidyate asaüskçtatvàd àkà÷adhàtoþ. ity avikalpaj¤ànam

bhagavàn àha: utpàdàd và devaputràs tathàgatànàm anutpàdàd và sthitaivaiùà dharmadhàtusthitir evaülakùaõà, yathà sthito lakùaõahetuþ sà bhåtà tathàgatenàbhisaübuddhà, tasmàt tathàgatas tathàgata ity ucyate.

devaputrà àhuþ: gambhãràõi bhagavann imàni lakùaõàni tathàgatenàbhisaübuddhàni yeùàü lakùaõànàm abhisaübuddhatvàt, tathàgatasyàsaïgaj¤ànaü yeùu lakùaõeùu sthitvà tathàgatena sarvalakùaõàni saüprakà÷itàni, praj¤àpàramitàsaüprakà÷anatayà bhagavaüs tàni lakùaõàni saüprakà÷itàni. à÷caryaü bhagavan yàvad gambhãreyaü praj¤àpàramità tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü gocaro, yatra carato tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhenànuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà, anuttaràü ca samyaksaübodhim abhisaübudhya sarvalakùaõànàü prabhedaþ kçto, råpalakùaõasya vedanàlakùaõasya saüj¤àlakùaõasya saüskàralakùaõasya vij¤ànalakùaõasya, evaü skandhalakùaõasya dhàtulakùaõasya àyatanalakùaõasya pratãtyasamutpàdalakùaõasya prabhedaþ kçto yàvat sarvaj¤atàlakùaõasya prabhedaþ kçtaþ. iti prabhedaj¤ànam

atha khalu bhagavàüs tàn kàmàvacaràn råpàvacaràü÷ ca devaputràn etad avocat: råpàõàü lakùaõaü devaputrà råpam, evaü tat tathàgatenàlakùaõam ity abhisaübuddham, anubhavalakùaõà vedanà, nimittodgrahaõalakùaõà saüj¤à, abhisaüskàralakùaõàþ saüskàràþ, prativij¤aptilakùaõaü vij¤ànaü tathàgatenàlakùaõam ity abhisaübuddhaü, rà÷ãlakùaõà skandhàþ, gotralakùaõà dhàtavaþ, àyadvàralakùaõàny àyatanàni, sàmagrãlakùaõaþ pratãtyasamutpàdas tathàgatenaite 'lakùaõà ity abhisaübuddhàþ, parityàgalakùaõà dànapàramità, sà tathàgatenàlakùaõety abhisaübuddhà. anuddàhalakùaõà ÷ãlapàramità, akopalakùaõà kùàntipàramità, anavamardanãyalakùaõà vãryapàramità, saügrahalakùaõà dhyànapàramità, asaïgalakùaõà praj¤àpàramità, sà tathàgatenàlakùaõety abhisaübuddhà. avikopanalakùaõàni catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayas #<(PSP_4:70)># tàs tathàgatenàlakùaõà ity abhisaübuddhàþ. nairyàõikalakùaõàþ saptatriü÷ad bodhipakùyà dharmàs te tathàgatenàlakùaõà ity abhisaübuddhàþ. viviktalakùaõà ÷ånyatà, ÷àntalakùaõam ànimittam, anàbhogalakùaõam apraõihitaü tat tathàgatenàlakùaõam ity abhisaübuddhaü vimocalakùaõà vimokùyàs te tathàgatenàlakùaõà ity abhisaübuddhàþ. suni÷citalakùaõàni balàni, supratiùñhitalakùaõàni vai÷àradyàny, anàcchedyalakùaõàþ pratisaüvidaþ, hitopasaühàralakùaõà mahàmaitrã, paritràõalakùaõà mahàkaruõà, buddhadharmaprasàdapràmodyalakùaõà mudità, sarvadoùasukhaduùkhalàbhàlàbhaya÷oya÷onindàpra÷aüsopekùàõàü lakùaõà upekùà, asaühàryalakùaõà aùñàda÷àveõikà buddhadharmàs te tathàgatenàlakùaõà ity abhisaübuddhà yàvat pratyakùalakùaõaü sarvaj¤aj¤ànaü tathàgatenàlakùaõam ity abhisaübuddham. evaü hi devaputràs tathàgatena sarvadharmà alakùaõà ity abhisaübuddhàs tena tathàgato saïgaj¤ànãty ucyate. ity alakùaõaj¤ànam

atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim àmantrayàmàsa: praj¤àpàramità subhåte tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya yenaiva janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã tena kàraõena tathàgata imaü praj¤àpàramitàdharmam upani÷ritya viharati. iti svadharmopani÷rayavihàraj¤ànam

evaü dharmaü satkaroti gurukaroti mànayati påjayati arcayaty apacàyate. iyaü sà subhåte praj¤àpàramitàdharmatà tasmàd imàü tathàgataþ praj¤àpàramitàü satkaroti gurukaroti mànayati påjayaty arcayaty apacàyate. tat kasya hetoþ? ato hi subhåte praj¤àpàramitàyàþ buddhànàü bhagavatàü pràdurbhàvo bhavati, kçtaj¤a÷ ca subhåte tathàgataþ kçtavedã, ye khalu punaþ subhåte samyagvadamànà vadeyuþ kçtaj¤aþ kçtavedãti tathàgataü, te samyagvadamànàþ samyag vadeyuþ kçtaj¤aþ kçtavedãti. kathaü ca subhåte tathàgataþ kçtaj¤o bhavati kçtavedãti? yena subhåte yànena tathàgata àgataþ, yayà pratipadà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhas tatas tathàgatas tad eva yànaü tàm eva pratipadaü satkaroti gurukaroti mànayati påjayati arcayaty apacàyate 'nugçhõàti anuparipàlayate, iyaü sà subhåte tathàgatasya kçtaj¤atà kçtavedità draùñavyà. iti satkàràdij¤ànam
#<(PSP_4:71)>#

punar aparaü subhåte tathàgatena sarvadharmà akçtà ity abhisaübuddhàþ kàrakàsattàm upàdàya, avikçtà ity abhisaübuddhà nigrahàsattàm upàdàya iyam api subhåte tathàgatasya kçtaj¤atà kçtavedità draùñavyà. evaü tathàgatena praj¤àpàramitàm àgamya sarvadharmà akçtà ity abhisaübuddhàþ. ity akçtakaj¤ànam

punar aparaü subhåte tathàgatasya praj¤àpàramitàm àgamya sarvadharmeùv akçtakaj¤ànaü pravçttam apravçttisaüketenànena subhåte paryàyeõa praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã. iti sarvatragaj¤ànam

subhåtir àha: yadà bhagavan sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ, kathaü tadà praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã?

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ, katha¤ ca subhåte sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ? sarvadharmà hi subhåte ÷ånyàþ çktakàþ tucchakà asàrakàþ, anena subhåte paryàyeõa sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ.

punar aparaü subhåte sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ, katha¤ ca subhåte sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ? sarvadharmàþ subhåte ani÷rità aparyàpannàþ, anena subhåte paryàyeõa sarvadharmà ajànakà apa÷yakàþ. evaü khalu subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã. sà ca punà råpasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã, evaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, vij¤ànasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã, skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã. evaü yàvat sarvaj¤atàyà adçùñatvàd dar÷ayitrã, evaü khalu subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã.

subhåtir àha: kathaü bhagavan råpasyàdçùñatvàt? kathaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü? kathaü vij¤ànasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã bhavati? kathaü skandhadhàtvàyatanànàü pratãtyasamutpàdasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã? kathaü yàvat sarvaj¤atàyà adçùñatvàd dar÷ayitrã?

bhagavàn àha: yadà subhåte na råpàrambaõaü vij¤anam utpadyate, evaü hi subhåte råpasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã. evaü yadà subhåte na vedanàsaüj¤àsaüskàràrambaõaü, #<(PSP_4:72)># yadà na vij¤ànàrambaõaü vij¤ànam utpadyate, evaü vij¤ànasyàdçùñatvàd dar÷ayitrã. yadà na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàrambaõaü vij¤ànam utpadyate, evam eùàm adçùñatvàd dar÷ayitrã. yadà na pàramitàrambaõaü vij¤ànam utpadyate, evaü pàramitànàm adçùñatvàd dar÷ayitrã. evaü sarva÷ånyatànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü pa¤cànàm abhij¤ànàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷atathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàü, yadà na àveõikabuddhadharmàrambaõaü vij¤ànam utpadyate, evam àveõikabuddhadharmàõàm adçùñatvàd dar÷ayitrã. yadà subhåte na sarvaj¤atàrambaõaü vij¤ànam utpadyate, evaü sarvaj¤atàyà adçùñatvàd dar÷ayitrã. evaü hi subhåte iyaü gambhãrà praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã. ity adçùñàrthadar÷akaj¤ànam

punar aparaü subhåte kathaü praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã? iha subhåte praj¤àpàramità lokaþ ÷ånya iti såcayati. kim iti lokaþ ÷ånya iti såcayati? pa¤caskandhà lokaþ ÷ånya iti såcayati, dvàda÷àyatanàni lokaþ ÷ånya iti såcayati, aùñàda÷adhàtavo lokaþ ÷ånya iti såcayati, da÷aku÷alàþ karmapathà lokaþ ÷ånya iti såcayati, catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayo lokaþ ÷ånya iti såcayati, avidyà pratyayo dvàda÷àïgapratãtyasamutpàdo lokaþ ÷ånya iti såcayati, satkàyadçùñipårvakàni dvàùaùñidçùñikçtàni lokaþ ÷ånya iti såcayati, saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà lokaþ ÷ånya iti såcayati, ùañpàramità lokaþ ÷ånya iti såcayati. evam adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà ÷ånyatà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà lokaþ ÷ånya iti såcayati. evaü da÷abalàni vai÷àradyàni pratisaüvida àveõikabuddhadharmà lokaþ ÷ånya iti såcayati, sarvaj¤atà lokaþ ÷ånya iti såcayati. evaü hi subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã.

punar aparaü subhåte praj¤àpàramità lokaþ ÷ånya iti j¤àpayati. #<(PSP_4:73)># kim iti lokaþ ÷ånya iti j¤àpayati? skandhadhàtvàyatanàni lokaþ ÷ånya iti j¤àpayati, pratãtyasamutpàdo da÷aku÷alàþ karmapathà÷ catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayo lokaþ ÷ånya iti j¤àpayati, saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà yàvat sarvaj¤atà lokaþ ÷ånya iti j¤apayati. evaü hi subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitri asya ca lokasya dar÷ayitrã.

punar aparaü subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya lokaþ ÷ånya iti dar÷ayati. kim iti lokaþ ÷ånya iti dar÷ayati? skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaü da÷aku÷alàþ karmapathà÷ catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayaþ satkàyadçùñipårvakàõi dvàùaùñidçùñikçtàni ùañpàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ sarva÷ånyatà da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà yàvat sarvàkàraj¤atà lokaþ ÷ånya iti dar÷ayati. evaü hi subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã.
iti ÷ånyatàkàrasåcakaj¤ànopadar÷akaj¤ànàni

punar aparaü subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya loko 'cintya iti dar÷ayati. kim iti loko 'cintya iti dar÷ayati? pa¤caskandhà dhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdo yàvat sarvàkàraj¤atà loko 'cintya iti dar÷ayati. evaü vivikta iti atyanta÷ånya iti svabhàva÷ånya iti dar÷ayati.

punar aparaü subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya lokaþ ÷ànta iti dar÷ayati. kim iti lokaþ ÷ànta iti dar÷ayati? skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdà yàvat sarvàkàraj¤atà lokaþ ÷ànta iti dar÷ayati. evaü hi subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã. ity acintyatà÷àntaj¤ànam

punar aparaü subhåte praj¤àpàramità tathàgatasya lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati. kim iti lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati? pa¤caskandhà lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati, tathà dhàtvàyatanàni lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati, pratãtyasamutpàdàïgàni lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati. evaü yàvat sarvàkàraj¤atà lokaþ ÷ånyataiveti dar÷ayati. evaü hi subhåte #<(PSP_4:74)># praj¤àpàramità tathàgatasya janayitrã asya ca lokasya dar÷ayitrã. sà punar iyaü subhåte gambhãrà praj¤àpàramità tathàgatasyaivaü lokaü dar÷ayati, yathà nehalokasaüj¤à nàpi paralokasaüj¤à bhavati. tat kasya hetoþ? tathà hi te dharmà na saüvidyante ye nehalokasaüj¤àü paralokasaüj¤àü và kuryàd.
iti lokasaüj¤ànirodhaj¤ànam iti j¤ànalakùaõam

subhåtir àha: mahàkçtyena bateyaü bhagavan praj¤àpàramità bhagavataþ pratyupasthità, acintyakçtyenàtulyakçtyenàprameyakçtyenàsaükhyeyakçtyenàsamasamakçtyeneyaü bhagavan praj¤àpàramità pratyupasthità bhagavataþ.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, mahàkçtyena subhåte praj¤àpàramità pratyupasthità tathàgatànàü. kathaü ca subhåte mahàkçtyena praj¤àpàramità pratyupasthità? mahàkçtyam idaü subhåte tathàgatànàü yad uta sarvasattvànàü tràõalayanàparityàgàrthena. kathaü ca subhåte acintyakçtyeneyaü praj¤àpàramità pratyupasthità? acintyaü subhåte buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvam. evam acintyakçtyena subhåte praj¤àpàramità pratyupasthità tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm. kathaü ca subhåte atulyakçtyeneyaü praj¤àpàramità pratyupasthità? na hi subhåte ka÷cit sattvaþ sattvanikàye saüvidyate, yaþ ÷aknuyàt tathàgatam arhantaü samyaksaübuddhaü tulayitum. anena subhåte paryàyeõàtulyakçtyena tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü praj¤àpàramità pratyupasthità. kathaü ca subhåte tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm aprameyakçtyeneyaü praj¤àpàramità pratyupasthità? aprameyaü subhåte buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvaü tan na ÷akyaü kenacit pramàtum. anena subhåte paryàyeõàprameyakçtyeneyaü tathàgatànàü praj¤àpàramità pratyupasthità. katha¤ ca subhåte tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm asaükhyeyakçtyena praj¤àpàramità pratyupasthità? asaükhyeyaü subhåte buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvaü tan na ÷akyaü kenacit saükhyàtum. anena subhåte paryàyeõàsaükhyeyakçtyena #<(PSP_4:75)># tathàgatànàü praj¤àpàramità pratyupasthità. katha¤ ca subhåte asamasamakçtyena praj¤àpàramità pratyupasthità? nàsti subhåte tathàgatànàü samaþ kutaþ punar uttaraþ. anena subhåte paryàyeõa asamasamakçtyena tathàgatànàü praj¤àpàramità pratyupasthità.

subhåtir àha: kiü punar bhagavan buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvam acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamam?

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, acintyaü subhåte buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvam, evam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamaü subhåte buddhatvaü tathàgatatvaü svayaübhåtvaü sarvaj¤atvam. råpam api subhåte acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü subhåte acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamam, evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamaþ. evaü yàvat sarvaj¤atà 'py acintyà 'tulyà 'prameyà 'saükhyeyà 'samasamà, sarvadharmà api subhåte 'cintyà 'tulyà 'prameyà 'saükhyeyà 'samasamà, yà subhåte sarvadharmàõàü dharmatà na tatra cittan na caitasikà và dharmà upalapsyante. tat kasya hetoþ? råpaü hi subhåte acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasaman na praj¤àyate, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü hi subhåte acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasaman na praj¤àyate. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo na praj¤àyate, yàvat sarvaj¤atà 'py acintyà 'tulyà 'prameyà 'saükhyeyà 'samasamà na praj¤àyate.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan råpam acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasaman na praj¤àyate, vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànam acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasaman na praj¤àyate. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo na praj¤àyate. evaü yàvat sarvaj¤atàpi bhagavan kena kàraõena 'cintyà 'tulyà 'prameyà 'saükhyeyà 'samasamà na praj¤àyate?

bhagavàn àha: råpasyàpi cintanaü tulanaü pramàõaü gaõanaü samaviùamatvaü na praj¤ayate. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyà÷ cintanaü tulanaü pramàõaü gaõanaü samaviùamatvaü na praj¤àyate.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan råpasya yàvat sarvàkàraj¤atàyà÷ #<(PSP_4:76)># cintanaü tulanaü pramàõaü gaõanaü samaviùamatvaü na praj¤àyate?

bhagavàn àha: råpasya subhåte svabhàvo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo niþsvabhàvatvàt, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, vij¤ànasya subhåte svabhàvo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo niþsvabhàvatvàt. evaü dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya svabhàvo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo niþsvabhàvatvàt. evaü yàvat sarvaj¤atàyàþ svabhàvo 'cintyo 'tulyo 'prameyo 'saükhyeyo 'samasamo niþsvabhàvatvàt. tat kiü manyase? subhåte yad råpam acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamam api nu tatra råpam upalabhyate, vedanà saüj¤à saüskàràþ, yat subhåte vij¤ànam acintyam atulyam aprameyam asaükhyeyam asamasamam api nu tatra vij¤ànam upalabhyate. ye dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdà acintyà atulyà aprameyà asaükhyeyà asamasamàþ, api nu tatra dhàtvàyatanapratãtyasamutpàdà upalabhyante. yà subhåte sarvaj¤atà 'cintyà 'tulyà 'prameyà 'saükhyeyà 'samasamà 'pi nu tatra sarvaj¤atopalabhyate.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: anena subhåte paryàyeõa sarvadharmà acintyà atulyà aprameyà asaükhyeyà asamasamàþ, ime te subhåte tathàgatasya tathàgatadharmà acintyà÷ cintanoparatatvàd, atulyàs tulanoparatatvàd, aprameyàþ pramàõoparatatvàd, asaükhyeyà gaõanoparatatvàd, asamasamàþ samaviùamoparatatvàt. anena subhåte paryàyeõa sarvadharmà acintyà atulyà aprameyà asaükhyeyà asamasamàþ, ime te subhåte tathàgatasya tathàgatadharmà acintyà÷ cintàsamatikràntàþ, atulyàs tulanàsamatikràntàþ, aprameyàþ pramàõasamatikràntàþ, asaükhyeyà gaõanàsamatikràntàþ, asamasamàþ samaviùamasamatikràntàþ. acintyà iti subhåte acintanàdhivacanam etat, atulyà iti subhåte atulanàdhivacanam etat, aprameyà iti subhåte apramàõàdhivacanam etat, asaükhyeyà iti subhåte agaõanàdhivacanam etat, asamasamà iti subhåte asamaviùamàdhivacanam etat, ime te subhåte tathàgatasya tathàgatadharmà acintyà atulyà aprameyà asaükhyeyà asamasamàþ. acintyà iti subhåte àkà÷àcintyatvàd, evam atulyà aprameyà asaükhyeyà asamasamà àkà÷àsamasamatvàd. evaü hi subhåte tathàgatasya tathàgatadharmà acintyà atulyà aprameyà asaükhyeyà #<(PSP_4:77)># asamasamàþ, te na ÷akyante sarva÷ràvakapratyekabuddhaiþ sarvadevakenàpi lokena cintayituü và tulayituü và pramàtuü và saükhyàtuü và samaviùamaü và kartum. evam aprameyà buddhà aprameyà buddhadharmàþ, asmin khalu punar acintyàtulyàprameyàsaükhyeyàsamasamaparivartadharmaparyàye bhagavatà bhàùyamàõe pa¤cànàü bhikùu÷atànàm anupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni, viü÷atãnàü ca bhikùuõã ÷atànàm anupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni, ùaùñe÷ copàsakasahasràõàü viü÷atãnàm upàsikàsahasràõàü virajo vigatamalaü dharmeùu dharmacakùurvi÷uddhaü, viü÷ate÷ ca bodhisattvasahasràõàm anutpattikeùu dharmeùu kùàntipratilambho 'bhåt. te ca bhagavatà ihaiva bhadrakalpe vyàkçtà buddhà bhaviùyanti. ity acintyatàdivi÷eùeõa duþkhe catvàraþ kùaõàþ

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: gambhãreyaü bhagavan praj¤àpàramità, mahàkçtyeneyaü bhagavan praj¤àpàramità pratyupasthità, acintyakçtyenàtulyakçtyenàsaükhyeyakçtyenàprameyakçtyenàsamasamakçtyeneyaü bhagavan praj¤àpàramità pratyupasthità.

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: evam etat subhåte evam etat, mahàkçtyeneyaü subhåte praj¤àpàramità pratyupasthità, acintyakçtyenàtulyakçtyenàprameyakçtyenàsaükhyeyakçtyenàsamasamakçtyeneyaü subhåte praj¤àpàramità pratyupasthità. tat kasya hetoþ? atra hi subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü pa¤capàramitàþ samàyuktàþ. atra hi subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm adhyàtma÷ånyatà samàyuktà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà samàyuktà, catvàri smçtyupasthànàni catvàri samyakprahàõàni catvàra çddhipàdàþ pa¤cendriyàõi pa¤cabalàni saptabodhyaïgàni àryàùñàïgamàrgaþ samàyuktaþ. atra hi subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattaya÷ catvàry àryasatyàni aùñau vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni ùaóabhij¤àþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni samàyuktàni. atra hi subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü da÷atathàgatabalàni samàyuktàni, catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ samàyuktàþ. atra hi subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü buddhabhåmiþ samàyuktà yàvat sarvàkàraj¤atà samàyuktà, tadyathàpi nàma subhåte ràj¤aþ kùatriyasya mårdhnàbhiùiktasya janapadasthàmavãryapràptasya #<(PSP_4:78)># yàni tàni ràjakçtyàni bhavanti sarvàõi tàny amàtyasamàyuktàny alpotsukas tato ràjà bhavaty apahçtabhàraþ ràjakçtye và janapadakçtye và. evam eva subhåte ye kecic chràvakadharmà và pratyekabuddhadharmà và bodhisattvadharmà và buddhadharmà và sarve te praj¤àpàramitàsamàyuktàþ praj¤àpàramità teùàü kçtyaü karoti. tasmàt tarhi subhåte mahàkçtyeneyaü praj¤àpàramità pratyupasthità, acintyakçtyenàtulyakçtyenàprameyakçtyenàsaükhyeyakçtyeneyaü praj¤àpàramità pratyupasthità. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte gambhãrà praj¤àpàramità råpasyàparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, vij¤ànasyàparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità, yàvat sarvàkàraj¤atàyà aparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità, srotaàpattiphalasyàparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità. evaü sakçdàgàmiphalasyànàgàmiphalasyàrhattvasya pratyekabodher aparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità.

subhåtir àha: kathaü bhagavan råpasyàparigrahàyànabhinive÷àyeyaü praj¤àpàramità pratyupasthità? kathaü bhagavan vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü? kathaü bhagavan vij¤ànasyàparigrahàyànabhinive÷àyeyaü praj¤àpàramità pratyupasthità? yàvat kathaü bhagavann anuttaràyàþ samyaksaübodher aparigrahàyànabhinive÷àya pratyupasthità?

bhagavàn àha: samanupa÷yasi tvaü subhåte tad råpaü yad råpaü yena và parigçhõãyàd abhinive÷eta và?

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan, vedanà saüj¤à saüskàràþ.

bhagavàn àha: samanupa÷yasi tvaü subhåte tad vij¤ànaü yena và parigçhõãyàd abhinive÷eta? evaü yàvat samanupa÷yasi tvaü subhåte tàm anuttaràü samyaksaübodhiü yà parigçhõãyàd abhinive÷eta?

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan.
bhagavàn àha: sàdhu sàdhu subhåte, aham api subhåte tad råpan na samanupa÷yàmi yat parigçhõãyàü và abhinivi÷eyaü và, yo và parigçhõãyàd abhinivi÷eta và, vedanàsaüj¤àsaüskàràn, aham api subhåte tad vij¤ànan na samanupa÷yàmi yat parigçhõãyàü và abhinivi÷eyaü và, yo và parigçhõãyàd abhinivi÷eta và, evaü yàvad aham api subhåte tàm #<(PSP_4:79)># anuttaràü samyaksaübodhin na samanupa÷yàmi, asamanupa÷yan na parigçhõàmi aparigçhõan nàbhinivi÷e, aham api subhåte buddhabhåmiü sarvaj¤atàü sarvàkàraj¤atàü tathàgatatvaü buddhatvaü na samanupa÷yàmi, asamanupa÷yan na parigçhõàmi, aparigçhõan nàbhinivi÷e, tasmàt tarhi subhåte bodhisattvair mahàsattvair råpan na parigrahãtavyaü nàbhiniveùñavyam. evaü vedanà saüj¤à saüskàràþ, vij¤ànaü subhåte bodhisattvair mahàsattvair na parigrahãtavyan nàbhiniveùñavyam. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàni na parigrahãtavyàni nàbhiniveùñavyàni, evaü sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà na parigrahãtavyà nàbhiniveùñavyà yàvad anuttarà samyaksaübodhir na parigrahãtavyà nàbhiniveùñavyà. evaü buddhatvaü sarvaj¤atvaü sarvàkàraj¤atvaü tathàgatatvan na parigrahãtavyaü nàbhiniveùñavyam.
iti sarvàryapudgalasaügrahavi÷eùena samudaye prathamaþ kùaõaþ

atha khalu te kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavantam etad avocan: gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità durdç÷à duranubodhà atarkà atarkàvacarà ÷àntà såkùmà nipunapaõóitavij¤avedaniyà bhagavan praj¤àpàramità. te khalu bhagavan bodhisattvàþ pårvajinakçtàdhikàrà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm adhimokùante, kalyàõamitraparigçhãtà avaropitaku÷alamålàþ. te khalu bhagavan bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm adhimokùante.
iti puruùavi÷eùavedanãyatàvi÷eùeõa samudaye dvitãyaþ kùaõaþ

saced bhagavan ye trisàhasramahàsàhasralokadhàtau sattvàþ sarve te ÷raddhànusàriõo bhaveyuþ, dharmànusàrino 'ùñamakàþ srotaàpannàþ sakçdàgàmino 'nàgàmino 'rhanto bhaveyuþ, pratyekabuddhà bhaveyuþ, #<(PSP_4:80)># teùàü sarveùàü yac ca j¤ànaü yac ca prahàõaü, yà ceha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm ekadevasikã kùàntiruci÷ cintanà tulanà upaparãkùaõà gaõanà iyam eva tataþ paraü ÷reyaþ, yasyeha evaüråpàyàü praj¤àpàramitàyàü ruciþ kùàntiþ. tat kasya hetoþ? tathà hi yac ca ÷raddhànusàriõo dharmànusàriõo 'ùñamakasya srotaàpannànàü sakçdàgàminàm anàgàminàm arhatàü pratyekabuddhànàü j¤àna¤ ca prahàõa¤ ca, sànutpattikadharmakùàntipratilabdhasya bodhisattvasya mahàsattvasya kùàntiþ.

atha khalu bhagavàüs tàn devaputràn àmantrayate sma: evam etad devaputrà evam etad, yac ca yàvat pratyekabuddhànàü j¤ànaü yac ca prahàõaü, sànutpattikadharmakùàntipratilabdhasya bodhisattvasya mahàsattvasya kùàntiþ.
ity asàdhàraõatàvi÷eùena samudaye tçtãyakùaõaþ

yaþ ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷çõuyàt, ÷rutvà ca likheta likhitvà ca uddi÷yed yoni÷a÷ ca manasikuryàt. eùàü khalu punaþ kulaputràõàü kuladuhitçõठca kùiprataraü parinirvàõaü pratikàïkùitavyaü, na tv eva teùàü ÷ràvakayànikànàü và pratyekabuddhayànikànàü và praj¤àpàramitàvirahitànàm anyeùu såtrànteùu caratàm. tat kasya hetoþ? tathà hi iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü sàmutkarùikà dharmà vistareõopadiùñà yatra ÷raddhànusàribhir dharmànusàribhir aùñamakai÷ ca ÷ikùitavyaü, yatra ca srotaàpannaiþ sakçdàgàmibhir anàgàmibhir arhadbhiþ pratyekabuddhair mahàyànasaüprasthitair bodhisattvair mahàsattvai÷ ca ÷ikùitavyaü, yathà tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhaiþ ÷ikùamàõair anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà.
iti kùipràbhij¤atàvi÷eùena samudaye caturthaþ kùaõaþ

atha khalu te kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà udànam udànayàmàsuh: mahàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità, acintyapàramitàtulyapàramitàprameyapàramitàsaükhyeyapàramitàsamasamapàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità, yatra hi nàma bhagavann iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitvà ÷raddhànusàriõo niryàsyanti dharmànusàriõo niryàsyanti aùñamakàþ, srotaàpannàþ sakçdàgàmino #<(PSP_4:81)># 'nàgàmino 'rhantaþ pratyekabuddhàþ, yatra ÷ikùitvà bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübudhyante abhisaübhotsyante. na càsyàþ praj¤àpàramitàyà ånatvaü và pårõatvaü và praj¤àyate.
ity anånàpårõatàvi÷eùena nirodhe prathamakùaõaþ

atha khalu te kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandya bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavato 'ntikàt prakràntà abhåvan. te nàtidåraï gatvà antarhità abhåvan, ye kàmàvacarà devaputràs te kàmadhàtau pràtiùñhante, ye råpàvacarà devaputràs te råpadhàtau pràtiùñhante.

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yo bhagavan bodhisattvo mahàsattva imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü saha ÷ravaõenàdhimokùyate sa kuta÷ cyuta ihopapanno bhaviùyati?

bhagavàn àha: yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattva imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rutvà saha ÷ravaõenàdhimokùyate nàvaleùyati na saüleùyati na dhanvàyiùyati na kàïkùiùyati na vicikitsiùyati abhinandiùyati cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü ÷rotuü ÷rutvà cemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü tenaiva manasikàreõàvirahito bhaviùyati, na tàn manasikàràn gacchann àgacchan sthito niùaõnaþ ÷àyito và satatasamitam ucchrakùyati, taü ca dharmabhàõakaü pudgalaü satatasamitam anubandhiùyati, tadyathàpi nàma subhåte taruõavatsà gaur notsçjati vatsam. evam eva subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'syà gambhãràyàþ praj¤àpàramitàyàþ kçta÷as tàvan na jahàti taü dharmabhàõakaü yàvad iyaü praj¤àpàramità na kàyagatà kçtà bhaviùyati dhçtàvàcità paricità manasà ca prekùità dçùñvà supratividdhà, ayaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo navayànikapudgalo manuùyeùv eva cyuto manuùyeùv evopapannaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi tena navayànikena bodhisattvena mahàsattvena pårvam apãyaü gambhãrà praj¤àpàramità likhitvà pustakagatà satkçtà gurukçtà mànità påjità arcità apacàyità puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ samantàc ca dãpamàlàbhiþ sa tena ku÷alamålena manuùyeùv eva cyuto manuùyeùv evopapannaþ, imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü saha ÷ravaõenàdhimuktaþ.
iti tãvrasaüpratipattivi÷eùeõa nirodhe dvitãyakùaõaþ
#<(PSP_4:82)>#

subhåtir àha: syàd bhagavan paryàyo yad etair eva guõaiþ samanvàgato bodhisattvo mahàsattvo 'nyebhyo buddhakùetrebhyo 'nyàn buddhàn bhagavataþ paryupàsya tata÷ cyutaþ sann ihopapanno ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü saha ÷ravaõenàdhimokùyate 'dhimucya likhiùyati likhitvodgçhãùyati uddekùyati svàdhyàsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, syàt subhåte paryàyo yad etair eva guõaiþ samanvàgato bodhisattvo mahàsattvo 'nyebhyo buddhakùetrebhyo 'nyàn buddhàn bhagavataþ paryupàsya tata÷ cyutaþ sann ihopapanno ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü saha ÷ravaõenàdhimokùyate adhimucya likhiùyati likhitvodgrahãùyati uddekùyati svàdhyàsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. tat kasya hetoþ? tathà hi tena bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità teùàü buddhànàü bhagavatàm antikàc chrutà ÷rutvà codgçhãtà dhàrità vàcità svàdhyàyità manasikçtà, sa tenaiva ku÷alamålena tair eva manasikàrair ihopapannaþ.

punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattvas tuùitebhyo devebhya÷ cyutaþ, iha manuùyàõàü sabhàgatàyàm upapannaþ sa etair eva guõaiþ samanvàgato veditavyaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte tena bodhisattvena mahàsattvena maitreyo bodhisattvo mahàsattva imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü paripra÷nãkçtaþ sa tena ku÷alamålena ihopapannaþ. yena khalu punaþ subhåte bodhisattvena mahàsattvena pårvàntata iyaü gambhãrà praj¤àpàramità na ÷rutà, ÷rutvà ca na paripra÷nãkçtà, tasya manuùyaloke upapannasya bhavati kàïkùayitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà, tena subhåte bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pãyaï gambhãrà praj¤àpàramità na ÷rutà, ÷rutvà ca na paripra÷nãkçtà, tasyàsyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü bhavati kàïkùayitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà, evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato #<(PSP_4:83)># 'pãyaü dànapàramità na ÷rutà na paripra÷nãkçtà, tasyàsyàü dànapàramitàyàü bhàùyamàõàyàü bhavati kàïkùàyitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pi, adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà na ÷rutà na paripra÷nãkçtà bhavati, tasyemàï gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõàü ÷rutvà bhavati kàïkùayitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pi catvàri smçtyupasthànàni na paripra÷nãkçtàni bhavanti na ÷rutàni và, tasyemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàsyamàõàü ÷rutvà bhavati kàïkùàyitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pi catvàri ÷amyakprahàõàni catvàra çddhipàdàþ pa¤cendriyàõi pa¤ca balàni sapta bodhyaïgàni àryàùñàïgo màrgo na ÷rutaþ, ÷rutvà ca na paripra÷nãkçtas, tasyàsyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàsyamàõàyàü ÷rutvà bhavati kàïkùàyitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.
punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pi catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattaya÷ catvàry àryasatyàni pa¤càbhij¤àþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni, aùñau vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ sarvasamàdhidhàraõãmukhàni da÷a bodhisattvabhåmayo da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà na ÷rutà bhavanti, ÷rutvà ca na paripra÷nãkçtà bhavanti, tasyemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõàü ÷rutvà bhavati kàïkùàyitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pi anuttarà samyaksaübodhir na ÷rutà bhavati, ÷rutvà ca na paripra÷nãkçtà bhavati, tasyemàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõàü ÷rutvà bhavati kàïkùàyitatvaü bhavati dhanvàyitatvaü bhavati cittasyàvalãnatà.

punar aparaü subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena pårvàntato 'pãyaü gambhãrà praj¤àpàramità na ÷rutà bhavati na paripra÷nãkçtà #<(PSP_4:84)># na bhàvità na bahulãkçtà na yoni÷a÷ ca manasikçtà, ekaü và divasaü divasadvayaü và divasatrayaü và catvàri và pa¤ca và ùaó và da÷a và divasàni, iyaü gambhãrà praj¤àpàramità sa saühàryà bhavati virahita÷ ca bhavati praj¤àpàramitayà. tat kasya hetoþ? evam etad bhavati subhåte yena bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità pårvàntato 'pi na ÷rutà na paripra÷nãkçtà na bhàvità na bahulãkçtà na yoni÷a÷ ca manasikçtà, tasya ka¤cit kàlaü cchando bhavati gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü ka¤cit kàlaü cchando na bhavati, sa punar evaü saühriyate calàcalayà buddhyà tålapicåpama÷ ca bhavati. sa khalu punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo na cirayànasaüprasthito veditavyo na kalyàõamitraparigçhãto na samyaksaübuddhaparyupàsitaþ. na khalu punaþ subhåte bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità uddiùñà na svàdhyàyità na yoni÷o manasikçtà na praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitaþ, na dhyànapàramitàyàü na vãryapàramitàyàü na kùàntipàramitàyàü na ÷ãlapàramitàyàü na dànapàramitàyàü ÷ikùitaþ. nàdhyàtma÷ånyatàyàü ÷ikùitaþ yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàyàü ÷ikùitaþ, na smçtyupasthàneùu ÷ikùitaþ, na samyakprahàõeùu narddhipàdeùu nendriyeùu na baleùu na bodhyaïgeùu nàryàùñàïgamàrge ÷ikùitaþ, na pa¤casv abhij¤àsu nàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu nàryasatyeùu nàùñavimokùeùu ÷ikùitaþ, na navànupårvavihàrasamàpattiùu na ÷ånyatànimittàpraõihiteùu ÷ikùitaþ, na samàdhiùu na dhàraõãmukheùu ÷ikùitaþ, na ùañsu abhij¤àsu ÷ikùitaþ, na tathàgatabaleùu ÷ikùitaþ, na vai÷àradyeùu na pratisaüvitsu nàùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu ÷ikùitaþ, na sarvàkàraj¤atàyàü ÷ikùitaþ. te na khalu punaþ subhåte bodhisattvà mahàsattvà navayànasaüprasthità veditavyàþ, te dharmamàtrakeõa ca ÷raddhàmàtrakeõa ca premamàtrakeõa ca samanvàgatà, na punaþ satkurvantãmàü praj¤àpàramitàü likhituü và vàcayituü và uddeùñuü và svàdhyàyatuü và yoni÷o manasikaraõàya yàvan na punaþ subhåte bodhisattvayànikàþ
kulaputrà và kuladuhitaro và imàü praj¤àpàramitàü likhiùyanti #<(PSP_4:85)># noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷a÷ ca manasikariùyanti nàpy anayà gambhãrayà praj¤àpàramitayà param anugrahãùyanti. evaü dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà dànapàramitayà, evaü yàvat sarvàkàraj¤atayà nànugrahãùyanti. nàpãmàü gambhãràü praj¤àpàramitàm anubhaviùyanti. evaü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü, evaü yàvat sarvàkàraj¤atàü nànubhaviùyanti. teùàü dvàbhyàü bhåmibhyàm anyatarà bhåmiþ pratikàïkùitavyà, yad uta ÷ràvakabhåmir và pratyekabuddhabhåmir và. tat kasya hetoþ? tathà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca iyaü gambhãrà praj¤àpàramità pårvàntato 'pi na likhità noddiùñà na svàdhyàtà na yoni÷o manasikçtà nàpy anayà praj¤àpàramitayà ka÷cid anuparigçhãto nàpi tair bodhisattvair mahàsattvair iyaü gambhãrà praj¤àpàramitànubhåtà, te na teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõठca bhåmidvayaü pratikàïkùitavyam. iti samudàgamavi÷eùeõa nirodhe tçtãyaþ kùaõaþ

tadyathàpi nàma subhåte sàmudrikà naur yadà bhinnà bhavati tadà ye tatra puruùàþ kàùñhaü và dçtiü và mçtakuõapaü và nàdhyàlambante na parigçhõanti, veditavyam etat subhåte apràptà eva te puruùàþ kulaü samudre kàlaü kariùyanti. ye khalu punaþ sàmudrikàyàü nàvibhinnàyàü kàùñhaü và dçtiü và mçtakuõapaü và puruùà gçhãtavyaü và manyeyur gçhõãyur và, veditavyam etat subhåte na te puruùà mahàsamudre kàlaü kariùyanti, svastinà te mahàsamudràd uttariùyanti, te akùatà anupahatàþ svastinà sthale sthàsyanti. evam eva subhåte ye te bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ÷raddhàmàtrakeõa prasàdamàtrakeõa premamàtrakeõa ca samanvàgatà, imàü praj¤àpàramitàü na likhiùyanti noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷o manasikariùyanti nàdhyàlambiùyante, veditavyam etat subhåte te bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càntarà evàdhvani vyavasàdam àpatsyante, apràptà eva sarvàkàraj¤atàü te ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và sàkùàtkariùyanti, yàvan na dhyànapàramitàü na vãryapàramitàü na kùàntipàramitàü na ÷ãlapàramitàü na dànapàramitàü likhiùyanti noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷o manasikariùyanti, #<(PSP_4:86)># nàdhyàlambiùyanti. evaü na saptatriü÷ad bodhipakùyàn dharmàn na catvàry àryasatyàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãþ, nàdhyàtma÷ånyatàü yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàü nàùña vimokùàn na navànupårvavihàrasamàpattãr na ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à na sarvasamàdhisamàpattãr na sarvadhàraõãmukhàni na da÷a balàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàveõikàn buddhadharmàn yàvan na sarvàkàraj¤atàpratisaüyuktàn såtràntàn likhiùyanti noddekùyanti na svàdhyàsyanti na yoni÷o manasikariùyanti nàdhyàlambiùyanti, veditavyam etat subhåte bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càntaràpy adhvani vyavasàdam àpatsyante, apràptà eva sarvàkàraj¤atàü te ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và sàkùàtkariùyanti. yeùàü khalu subhåte bodhisattvayànikànàü pudgalànàm asti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü, te ca imàü praj¤àpàramitàü likhiùyanty uddekùyanti svàdhyàsyanti adhyàlambiùyante yoni÷o manasikariùyanti, pa÷ya subhåte kulaputràõàü kuladuhitçõàü
ca ÷raddhàü kùàntiü prema prasàdam adhyà÷ayaü rucim adhimuktiü cchandaü tyàgam anikùiptadhuratàm anuttaràyàü samyaksaübodhau, yaiþ praj¤àpàramità parigçhãtà dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramità parigçhãtà, yair adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà saptatriü÷ad bodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõàni dhyànàråpyasamàpattayaþ parigçhãtàþ, yair aùña vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni parigçhãtàni, yair da÷a balàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvida àveõikà buddhadharmàþ parigçhãtàþ, yaiþ samàdhidhàraõãmukhàni pa¤càbhij¤àþ parigçhãtàþ, yair yàvat sarvàkàraj¤atà parigçhãtà te nàntaràpy adhvani vyavasàdam àpatsyante, te 'tikramya ÷ràvakabhåmi¤ ca pratyekabuddhabhåmi¤ ca sattvàü÷ ca paripàcya buddhakùetraü pari÷odhyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante.
ity àlambanavi÷eùeõa nirodhe caturthaþ kùaõaþ

tadyathàpi nàma subhåte strã và puruùo và aparipakvena ghañena #<(PSP_4:87)># àmenodakaü parigçhãtavyaü manyate, veditavyam etat subhåte nàyaü ghaña÷ ciram anuvartsyate kùipram eva vinakùyati vilayam àpatsyate. tat kasya hetoþ? yathàpi nàmàparipakvatvàt ghañasya, sa bhåmiparyavasàna eva bhaviùyati. evam eva subhåte ki¤ càpi bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü càsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyàü samyaksaübodhau, te ca praj¤àpàramitayàparigçhãtà, upàyakau÷alena càparigçhãtà, dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà dànapàramitayàparigçhãtà, 'dhyàtma÷ånyatayà bahirdhà÷ånyatayà adhyàtmabahirdhà÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayàparigçhãtàþ, smçtyupasthànair aparigçhãtàþ, samyakprahàõair aparigçhãtà, çddhipàdair aparigçhãtàþ, indriyair aparigçhãtà, balair aparigçhãtà, bodhyaïgair aparigçhãtà, àryàùñàïgena màrgeõàparigçhãtàþ, pa¤cabhir abhij¤àbhir aparigçhãtà÷, caturbhir dhyànai÷ caturbhir apramàõair aparigçhãtàþ, catasçbhir àråpyasamàpattibhir aparigçhãtà÷, caturbhir àryasatyair aparigçhãtà, aùñàbhir vimokùair aparigçhãtà, navabhir anupårvavihàrasamàpattibhir aparigçhãtàþ, ÷ånyatànimitàpraõihitavimokùamukhair aparigçhãtà, da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair aparigçhãtàþ, yàvat sarvàkàraj¤atayàparigçhãtà, veditavyam etat subhåte bodhisattvayànikàþ kulaputrà và kuladuhitaro và antarà vyasanam àpatsyante. kim iti subhåte bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü càntarà vyasanaü bhaviùyati, yad uta ÷ràvakabhåmir và pratyekabuddhabhåmir và? tadyathàpi nàma subhåte strã và puruùo và suparipakvena ghañenodakaü parivahen nadyàþ kåpàd và sarasto và taóàgàd và udapànàd và tasyodakaü pariharato, veditavyam etat subhåte svastinàyaü ghaño gçhaü gamiùyati, evam eva subhåte yasya bodhisattvasya mahàsattvasyàsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü, sacet praj¤àpàramitayà parigçhãta, upàyakau÷alyena ca parigçhãto, dhyànapàramitayà parigçhãto vãryapàramitayà parigçhãtaþ kùàntipàramitayà parigçhãtaþ ÷ãlapàramitayà #<(PSP_4:88)># parigçhãto dànapàramitayà parigçhãtaþ, evaü yàvat sarvàkàraj¤atayà parigçhãto, veditavyam etad subhåte ayaü bodhisattvo mahàsattvo nàntarà vyadhvani vyavasàdam àpatsyate, yad uta ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và akùato 'nupahato 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate. ity àdhàravi÷eùeõa màrge prathamaþ kùaõaþ

tadyathàpi nàma subhåte sàmudrikà naur anavabaddhànàkoñità akoñãkçtà udake 'vatàrità bhavati, veditavyam etat subhåte iyaü naur antarà saüsatsyate vyasanam àpatsyate, anyena bhàõóaü bhaviùyati anyena naur bhaviùyati. evaü sa vaõig anupàyaku÷alo veditavyo mahatànayena saüyokùyate mahatà ratnena bahiùkçto bhaviùyati. evam eva kiü càpi subhåte bodhisattvànàm asti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyai samyaksaübodhaye, te ca praj¤àpàramitayàparigçhãtà upàyakau÷alena càparigçhãtà dhyànapàramitayàparigçhãtà vãryapàramitayàparigçhãtàþ kùàntipàramitayàparigçhãtàþ ÷ãlapàramitayàparigçhãtà dànapàramitayàparigçhãtàþ, sarva÷ånyatàbhir aparigçhãtàþ saptatriü÷ad bodhipakùyair dharmair aparigçhãtàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattibhir aparigçhãtà, àryasatyair aparigçhãtà, aùñàbhir vimokùair aparigçhãtà, navabhir anupårvavihàrasamàpattibhir aparigçhãtàþ, ÷ånyatànimittàpraõihitair aparigçhãtàþ, sarvasamàdhidhàraõãmukhàbhij¤àbhir aparigçhãtà, da÷abhis tathàgatabalair aparigçhãtàþ, vai÷àradyair aparigçhãtàþ, pratisaüvidbhir àveõikair buddhadharmair aparigçhãtà, yàvat sarvàkàraj¤atayàparigçhãtà, veditavyam etat subhåte amã bodhisattvà antarà vyadhvani vyasanam àpatsyante, mahato 'rthàt parihãõà bhaviùyanti, yad uta sarvàkàraj¤atà ratnarà÷eþ, kiü ca subhåte bodhisattvànàm antarà vyasanaü yad uta ÷ràvakabhåmir và pratyekabuddhabhåmir và. tadyathàpi nàma subhåte paõóitajàtikaþ puruùaþ sàmudrikàyàü nàvi svàkoñitàyàm udake 'vatàritàyàü bhàõóàvaropitàyàü yuktena vàyunàvaùñabdhàyàü, veditavyam etat subhåte neyaü sàmudrikà naur antarà vyasanam àpatsyate, gamiùyaty eùà taü prade÷aü yatrànayà gantavyaü, laukikànठca ratnànàü sa vaõig làbhã bhaviùyati. evam eva subhåte yasya bodhisattvasya mahàsattvasyàsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty #<(PSP_4:89)># adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyàü samyaksaübodhau, sa ca praj¤àpàramitayà parigçhãta upàyakau÷alyena ca parigçhãtaþ, dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà dànapàramitayà ca parigçhãtaþ, sarva÷ånyatàbhiþ sarvabodhipakùyair dharmaiþ sarvasamàdhibhiþ sarvadhàraõãmukhair apramàõadhyànàråpyasamàpattibhiþ parigçhãtaþ, àryasatyaiþ parigçhãtaþ, aùñàbhir vimokùair navànupårvavihàrasamàpattibhiþ parigçhãtaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitaiþ parigçhãtaþ, abhij¤àbhiþ parigçhãtaþ, da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmaiþ parigçhãtaþ, yàvat sarvàkàraj¤atayà parãgçhãto, veditavyam etat subhåte nàyaü
bodhisattvo mahàsattvo 'ntarà vyasanam àpatsyate 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. tat kasya hetoþ? evam eva subhåte bhavati yasya bodhisattvasya mahàsattvasyàsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyàü samyaksaübodhau, sa ca praj¤àpàramitayà parigçhãto bhavaty upàyakau÷alyena ca parigçhãto bhavati, dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà dànapàramitayà parigçhãto bhavati. evaü yàvat sarvàkàraj¤atayà parigçhãto bhavati, sa ca bodhisattvo mahàsattvo na ca ÷ràvakabhåmiü na pratyekabuddhabhåmiü patati.
iti sàkalyavi÷eùeõa màrge dvitãyaþ kùaõaþ

tadyathàpi nàma subhåte puruùo viü÷ativarùa÷atiko jàtyà jãrõo vçddho mahallakas tasya ka÷cid eva ÷arãre vyàdhir utpadyeta vàtiko và paittiko và ÷leùmiko và sàünipàtiko và, tat kiü manyase? subhåte api nu sa puruùo muktakaþ ÷aktaþ svayam utkràntum.

subhåtir àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: ka÷cit punaþ subhåte sa puruùa uttiùñhet?

subhåtir àha: kiü càpi bhagavan sa puruùo ma¤càd uttiùñhed, atha ca punar apratibalaþ kro÷àntaü và prakramituü sa tayà jarayà tai÷ ca vyàdhibhiþ kùapitaþ, kiü càpi tato ma¤càd uttiùñhed, atha ca punaþ so 'pratibalaþ prakramitum.
#<(PSP_4:90)>#

bhagavàn àha: evam eva subhåte bodhisattvasya mahàsattvasyàsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyàü samyaksaübodhau, sa ca praj¤àpàramitayàparigçhãta upàyakau÷alyena càparigçhãto, dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà dànapàramitayàparigçhãto, adhyàtma÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayàparigçhãtaþ, smçtyupasthànair aparigçhãtaþ samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgair aparigçhãto, 'pramàõadhyànàråpyasamàpattibhir àryasatyai÷ càparigçhãtaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitair aparigçhãto, da÷abalavai÷àradyàveõikabuddhadharmair aparigçhãto, veditavyam etat subhåte 'yaü bodhisattvo 'ntarà vyadhvani ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và patiùyati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa praj¤àpàramitayà aparãgçhãta upàyakau÷alyena càparigçhãto yàvat sarvàkàraj¤atayàparigçhãtaþ. tadyathàpi nàma subhåte sa eva puruùo viü÷ativarùa÷atiko jàtyà jãrõo vçddho mahallakaþ, sa vàtena và pittena và ÷leùmanà và sàünipàtena và parikùapitas, taü ma¤càd utsthàpya dvau balavantau puruùau vàmadakùiõayoþ pàr÷vayor abalaü vyànuparigçhya evaü vadetàm: àgaccha tvaü bhoþ puruùa yenecchasi yena kàmo 'nuparigçhãtas tvam àvàbhyàü nàntarà patiùyasi yàvan na tat sthànam anupràpto bhaviùyasi. evam eva subhåte yasya bodhisattvasya mahàsattvasyàsti ÷raddhàsti kùàntir asti premàsti prasàdo 'sty adhyà÷ayo 'sti rucir asty adhimuktir asti cchando 'sti tyàgo 'sty anikùiptadhuratànuttaràyàü samyaksaübodhau, sa ca bodhisattvaþ praj¤àpàramitayà parigçhãta upàyakau÷alyena ca parigçhãto, dhyànapàramitayà parigçhãto, vãryapàramitayà parigçhãtaþ, kùàntipàramitayà parigçhãtaþ, ÷ãlapàramitayà parigçhãto, dànapàramitayà parigçhãto, 'dhyàtma÷ånyatayà bahirdhà÷ånyatayà adhyàtmabahirdhà÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà parigçhãtaþ, veditavyam etat subhåte nàyaü bodhisattvo mahàsattvo 'ntarà saüsatsyate, pratibalo 'yaü bodhisattvo mahàsattvas tat sthànam anupràptuü yad utànuttaràü samyaksaübodhim. tat kasya hetoþ? tathà hi praj¤àpàramitopàyakau÷alyenàvirahitaþ.
#<(PSP_4:91)>#

subhåtir àha: kathaü bhagavan bodhisattvayànasaüprasthitàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càparigçhãtàþ praj¤àpàramitopàyakau÷alena càparigçhãtàþ ÷ràvakabhåmiü pratyekabuddhabhåmi¤ ca patanti?

bhagavàn àha: sàdhu sàdhu subhåte yas tvaü tathàgatam arhantaü samyaksaübuddham etam arthaü paripra÷nãkartavyaü manyase, iha subhåte bodhisattvo mahàsattva àdita eva yad dànan dadàti tad ahaükàramamakàrapatitayà saütatyà dadàti, yac chãlaü rakùati, yàü kùàntiü bhàvayati, yad vãryam àrabhate, yad dhyànaü samàpadyate, yàü praj¤àü bhàvayati, tad ahaükàramamakàrapatitena cittena bhàvayati, tasya tad dànan dadata evaü bhavati, ahaü dànaü dadàmãdan dànaü dadàmi, asmai dànan dadàmi, ahaü ÷ãlaü rakùàmi, idaü ÷ãlaü rakùàmi, ahaü ÷ãlavàn, ahaü kùamàmi, ahaü kùàntiü saüpàdayàmi, ahaü kùamàvàn, ahaü vãryam àrabhe, 'ham àrabdhavãryo, 'haü vãryavàn, ahaü dhyànaü samàpadye, ahaü dhyàyàmi, ahaü dhyànavàn, ahaü praj¤àü bhàvayàmãmàü praj¤àü bhàvayàmi, ahaü praj¤àvàn, sa tena dànena manyate tad dànaü manyate dànaü mameti manyate, evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü, tayà praj¤ayà manyate tàü praj¤àü manyate praj¤àü mameti manyate. tat kasya hetoþ? na hi dànapàramitàyà ete vikalpàþ saüvidyante. tat kasya hetoþ? àramità hi dànapàramità, evaü na ÷ãlapàramitàyà na kùàntipàramitàyà na vãryapàramitàyà na dhyànapàramitàyà na hi praj¤àpàramitàyà ete vikalpàþ saüvidyante. tat kasya hetoþ? àramità hi praj¤àpàramità, sa ca bodhisattvayànikaþ pudgalo nàraü jànàti na pàraü jànàti, so 'parigçhãto dànapàramitayà ÷ãlapàramitayà kùàntipàramitayà vãryapàramitayà dhyànapàramitayà praj¤àpàramitayàparigçhãto yàvat sarvàkàraj¤atayàparigçhãtaþ ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và patati, na niryàsyati sarvàkàraj¤atàyàm. katha¤ ca bodhisattvo 'nupàyaku÷alo bhavati? iha subhåte yo bodhisattvayànikaþ kulaputro và kuladuhità và àdàv evam anupàyena dànaü dadàti, anupàyena ÷ãlaü rakùati, anupàyena kùàntiü saüpàdayati, anupàyena vãryam àrabhate, anupàyena dhyànaü samàpadyate, anupàyena praj¤àü bhàvayati, tasyaivaü bhavati, ahaü dànaü dadàmi, idaü dànaü dadàmi, ahaü ÷ãlaü rakùàmi, idaü ÷ãlaü rakùàmi, ahaü kùàntiü saüpàdayàmi, imàü kùàntiü saüpàdayàmi,
ahaü #<(PSP_4:92)># vãryam àrabhe, idaü vãryam àrabhe, ahaü dhyànaü samàpadye, idaü dhyànaü samàpadye, ahaü praj¤àü bhàvayàmi, imàü praj¤àü bhàvayàmi, sa dànaü manyate dànena manyate dànaü mameti manyate, ÷ãlaü manyate ÷ãlena manyate ÷ãlavàn aham iti manyate, kùàntiü manyate kùàntyà manyate kùamàvàn aham iti manyate, vãryaü manyate vãryeõa manyate vãryaü mameti manyate, dhyànaü manyate dhyànena manyate dhyànavàn aham iti manyate, praj¤àü manyate praj¤ayà manyate praj¤à mameti manyate. tat kasya hetoþ? na hi dànapàramitàyàü vikalpaþ saüvidyate yathàsau vikalpayati. tat kasya hetoþ? tathà hy àramitaiùà yad uta dànapàramità, àramitaiùà yad uta ÷ãlapàramità, àramitaiùà yad uta kùàntipàramità, àramitaiùà yad uta vãryapàramità, àramitaiùà yad uta dhyànapàramità. na hi praj¤àpàramitàyàü vikalpaþ saüvidyate yathàsau vikalpayati. tat kasya hetoþ? tathà hy àramitaiùà yad uta praj¤àpàramità, sa ca bodhisattvayànikaþ kulaputro nàraü jànàti na pàraü jànàti, so 'parigçhãto dànapàramitayà parigçhãtaþ ÷ãlapàramitayàparigçhãtaþ kùàntipàramitayàparigçhãto vãryapàramitayàparigçhãto dhyànapàramitayàparigçhãtaþ praj¤àpàramitayàparigçhãta, evaü yàvat sarvàkàraj¤atayà ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và patati, na niryàsyati sarvàkàraj¤atàyàm. evaü hi subhåte bodhisattvaþ praj¤àpàramitayà copàyakau÷alena càparigçhãtaþ ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và patati. kathaü ca subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà copàyakau÷alena ca parigçhãto na ÷ràvakabhåmiü và na pratyekabuddhabhåmiü và patati, anuttaràü ca samyaksaübodhim àràgayati? iha subhåte bodhisattvo mahàsattva àdàv eva dànaü dadan, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà dànan dadàti, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà ÷ãlaü rakùati, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà kùàntiü saüpàdayati, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà vãryam àrabhate, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà dhyànaü samàpadyate, nàhaükàramamakàrapatitena cetasà praj¤àü bhàvayati, tasya naivaü bhavati, ahaü dànan dadàmãdan dànan dadàmy asyai dànaü dadàmi, ahaü ÷ãlaü rakùàmi, idaü ÷ãlaü rakùàmi, eùu ÷ãlaü rakùàmi, ahaü kùàntiü saüpàdayàmi, imàü kùàntiü saüpàdayàmi, asmai kùàntim #<(PSP_4:93)># saüpàdayàmi,
ahaü vãryam àrabhe, idaü vãryam àrabhe, asyàrthe vãryam àrabhe, ahaü dhyànaü samàpadye, idaü dhyànaü samàpadye, eùu dhyànaü samàpadye, ahaü praj¤àü bhàvayàmi, imàü praj¤àü bhàvayàmi, asyàrthe praj¤àü bhàvayàmi, sa dànaü na manyate dànena na manyate dànaü mameti na manyate, ÷ãlaü na manyate ÷ãlena na manyate ÷ãlaü mameti na manyate, kùàntiü na manyate kùàntyà na manyate kùàntiü mameti na manyate, vãryaü na manyate vãryeõa na manyate vãryaü mameti na manyate, dhyànaü na manyate dhyànena na manyate dhyànaü mameti na manyate, praj¤àü na manyate praj¤ayà na manyate praj¤à mameti na manyate. tat kasya hetoþ? tathà hi dànapàramitàyàü vikalpo na saüvidyate yena manyate, evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitàyàü vikalpo na saüvidyate yena manyate, tathà hi praj¤àpàramitàyàü vikalpo na saüvidyate yena manyate, àramitaiùà yad uta dànapàramità, evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità àramitaiùà yad uta praj¤àpàramità, sa ca bodhisattvo mahàsattva àramitठca pàramitठca na manyate, sa dànapàramitayà parigçhãtaþ, ÷ãlapàramitayà kùàntipàramitayà vãryapàramitayà dhyànapàramitayà, praj¤àpàramitayà ca parigçhãto, yàvat sarvàkàraj¤atayà parigçhãto na ÷ràvakabhåmiü và na pratyekabuddhabhåmiü và patati, sarvàkàraj¤atàü càràgayati. evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà parigçhãta upàyakau÷alena ca parigçhãto na ÷ràvakabhåmiü na pratyekabuddhabhåmiü patati. evam upàyakau÷alaparigçhãto 'nuttaràü samyaksaübodhim àràgayati.
iti saüparigrahavi÷eùeõa màrge tçtãyaþ kùaõaþ

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kathaü bhagavann àdikarmikeõa bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyaü? kathaü dhyànapàramitàyàü ÷ikùitavyaü? kathaü vãryapàramitàyàü ÷ikùitavyaü? kathaü kùàntipàramitàyàü ÷ikùitavyaü? kathaü ÷ãlapàramitàyàü ÷ikùitavyam? kathaü dànapàramitàyàü ÷ikùitavyaü? kathaü yàvad àveõikabuddhadharmeùu ÷ikùitavyaü?

bhagavàn àha: iha subhåte àdikarmikeõa bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitukàmena dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü #<(PSP_4:94)># kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàü ÷ikùitukàmena yàvat sarvàkàraj¤atàyàü ÷ikùitukàmena kalyàõamitràõi sevitavyàni bhaktavyàni paryupàsitavyàni, ye 'syàþ praj¤àpàramitàyà uddeùñàraþ, dhyànapàramitàyà vãryapàramitàyàþ kùàntipàramitàyàþ ÷ãlapàramitàyà dànapàramitàyà uddeùñàraþ, tasyemàï gambhãràü praj¤àpàramitàm evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra yadyad eva dànan dadàsi tattat sarvam anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmaya, ehi tvaü kulaputra yadyad eva ÷ãlaü rakùasi, kùàntiü saüpàdayasi, vãryaü àrabhase, dhyànaü samàpadyase, praj¤àü bhàvayasi, tattat sarvam anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmaya, mà ca tvaü kulaputrànuttaràü samyaksaübodhiü råpataþ paràmràkùãþ, mà vedanàto mà saüj¤àto mà saüskàrato mà vij¤ànataþ paràmràkùãþ, mà ca tvaü kulaputrànuttaràü samyaksaübodhin dànapàramitayà paràmràkùãþ, mà ÷ãlapàramitayà mà kùàntipàramitayà mà vãryapàramitayà mà dhyànapàramitayà, mà praj¤àpàramitayà paràmràkùãþ, mà adhyàtma÷ånyatayà mà bahirdhà÷ånyatayà mà adhyàtmabahirdhà÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà paràmràkùãþ, mà smçtyupasthànaiþ paràmràkùãþ, mà samyakprahàõaiþ paràmràkùãþ, mà çddhipàdair indriyabalabodhyaïgamàrgaiþ paràmràkùãþ, mà pa¤cabhir abhij¤àbhiþ paràmràkùãþ, mà apramàõadhyànàråpyasamàpattibhiþ mà àryasatyair mà aùñàbhir vimokùair mà navànupårvavihàrasamàpattibhiþ, mà ÷ånyatànimittàpraõihitaiþ paràmràkùãþ, mà samàdhibhir mà dhàraõãmukhair mà da÷abhis tathàgatabalair mà caturbhir vaiùàradyair mà catasçbhiþ pratisaüvidbhir mà aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmaiþ paràmràkùãþ, mà ca tvaü kulaputrànuttaràü samyaksaübodhiü yàvat sarvàkàraj¤atàü paràmràkùãþ. tat kasya hetoþ? aparàmçùñaü hi råpam anuttaràü samyaksaübodhim anupràpsyati, aparàmçùñà vedanà saüj¤à saüskàràþ, aparàmçùñaü
vij¤ànam anuttaràü samyaksaübodhim anupràpsyati, aparàmçùñà dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità, aparàmçùñà praj¤àpàramità, aparàmçùñà adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà, aparàmçùñàni smçtyupasthànàni, aparàmçùñàþ samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgà, aparàmçùñà abhij¤à, #<(PSP_4:95)># aparàmçùñà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, aparàmçùñàny àryasatyàni, aparàmçùñà aùñau vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ, aparàmçùñàni ÷ånyatànimittàpraõihitàni, aparàmçùñàni samàdhidhàraõãmukhàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni, aparàmçùñà÷ catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, aparàmçùñà yàvat sarvàkàraj¤atà anuttaràü samyaksaübodhim anupràpsyati. mà ca tvaü kulaputra praj¤àpàramitàyàü caran råpe spçhàü kàrùãþ. tat kasya hetoþ? aspçhaü hi kulaputra råpaü, vedanàyàü saüj¤àyàü saüskàreùu, mà ca tvaü kulaputra vij¤àne spçhàü kàrùãþ. tat kasya hetoþ? aspçhaü hi kulaputra vij¤ànaü, mà ca tvaü kulaputra dànapàramitàyàü spçhàü kàrùãþ, mà ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitàyàü spçhàü kàrùãþ, mà praj¤àpàramitàyàü spçhàü kàrùãþ, mà adhyàtma÷ånyatàyàü spçhàü kàrùãþ, mà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü spçhàü kàrùãþ, mà smçtyupasthàneùu spçhàü kàrùãþ, mà samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùu spçhàü kàrùãþ, mà apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu, mà àryasatyeùu spçhàü kàrùãþ, mà aùñasu vimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùu spçhàü kàrùãþ, mà ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu spçhàü kàrùãþ, mà sarvasamàdhisamàpattidhàraõãmukheùu spçhàü kàrùãþ, mà ca tvaü kulaputra sarvàkàraj¤atàyàü spçhàü kàrùãþ. tat kasya hetoþ? aspçhà hi kulaputra sarvàkàraj¤atà, mà ca tvaü kulaputra srotaàpattiphale
spçhàü kàrùãþ, mà sakçdàgàmiphale mà anàgàmiphale mà arhattve mà pratyekabodhau spçhàü kàrùãþ, mà bodhisattvaniyàme spçhàü kàrùãþ, mànuttaràyàü samyaksaübodhau spçhàü kàrùãþ. tat kasya hetoþ? svabhàva÷ånyà hi kulaputra sarvadharmàþ. ity anàsvàdanàvi÷eùeõa màrge caturthaþ kùaõaþ iti vi÷eùalakùaõam

subhåtir àha: duùkarakàrakà hi bhagavan bodhisattvà mahàsattvà bhavanti, ye svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu anuttaràü samyaksaübodhiü pràrthayanty anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmàþ.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, duùkarakàrakà hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà, ye svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùv anuttaràü samyaksaübodhiü pràrthayanty anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmà #<(PSP_4:96)># lokasya hitàya, subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ saüprasthità lokasya sukhàya, subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ saüprasthità lokasya tràõaü bhaviùyàma ity anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ. lokasya ÷araõaü bhaviùyàmo, lokasya layanaü lokasya paràyaõaü lokasya dvãpà lokasya pariõàyakà anukampakà nàthà lokasya gatir bhaviùyàma iti anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ. katha¤ ca subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ lokasya hitàya saüprasthità bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ sattvàn pa¤cabhyo gatibhyaþ parimocyàbhayasthale kùame nirvàõe pratiùñhàpayanti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmà lokasya hitàya saüprasthità bhavanti. iti hitakàritram

katha¤ ca subhåte bodhisattvà mahàsattvà lokasya sukhàya saüprasthità bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sarvasattvàn duùkhadaurmanasyopàyàsebhyaþ parimocayitvàbhayasthale kùeme nirvàõe pratiùñhàpayanti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà lokànàü sukhàya saüprasthità bhavanti. iti sukhakàritram

katha¤ ca subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmà lokasya tràõaü bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya yàni tàni saüsàràvacaràõi duþkhàni tataþ sattvàüs tràyanti, teùठca duùkhànàü prahàõàya dharmaü de÷ayanti, te taü dharmaü ÷rutvànupårveõa tribhir yànaiþ parinirvànti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasya tràõaü bhavanti.
iti tràõakàritram

kathaü ca subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmà lokasya ÷aranaü bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya jàtijaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsadharmaõaþ sattvà jàtijaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsebhyaþ parimocayanti parimocyànupadhi÷eùe nirvàõadhàtau pratiùñhàpayanti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà lokasya ÷araõaü bhavanti. iti ÷araõakàritram
#<(PSP_4:97)>#

kathaü ca subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ sattvànàü layanaü bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü sarvadharmàõàm a÷leùàya dharman de÷ayanti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü layanaü bhavanti.

subhåtir àha: kathaü punar bhagavan sarvadharmàõàm a÷leùo bhavati?

bhagavàn àha: yaþ subhåte råpasyà÷leùaþ sa råpasyàsaübandho, yo råpasyàsaübandhaþ sa råpasyànutpàdo, yo råpasyànutpàdaþ sa råpasyànirodho, yo råpasyànirodhaþ sa råpasyà÷leùaþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, yaþ subhåte vij¤ànasyà÷leùaþ sa vij¤ànasyàsaübandho, yo vij¤ànasyàsaübandhaþ sa vij¤ànasyànutpàdo, yo vij¤ànasyànutpàdaþ sa vij¤ànasyànirodho, yo vij¤ànasyànirodhaþ sa vij¤ànasyà÷leùaþ. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu pratãtyasamutpàdàïgeùu ca sarvapàramitàsu saptatriüsatsu bodhipakùeùu dharmeùu àryasatyeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu aùñasu vimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv abhij¤àsu sarvasamàdhisarvadhàraõãmukheùu da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu, yaþ subhåte sarvàkàraj¤atàyà a÷leùaþ sa sarvàkàraj¤atàyà asaübandho, yaþ sarvàkàraj¤atàyà asaübandhaþ sa sarvàkàraj¤atàyà anutpàdo, yaþ sarvàkàraj¤atàyà anutpàdaþ sa sarvàkàraj¤atàyà anirodho, yaþ sarvàkàraj¤atàyà anirodhaþ sa sarvàkàraj¤atàyà a÷leùaþ. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sarvasattvànàü sarvadharmà÷leùàya dharman de÷ayanti.
iti layanakàritram

katha¤ ca subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmà lokasya paràyaõaü bhavanti? iha subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàm evaüdharman de÷ayanti, yad råpasya pàran na tad råpaü, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, yad vij¤ànasya pàran na tad vij¤ànaü, yat skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya pàran na te skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàþ, yat sarvapàramitànàü pàran na tàþ sarvapàramitàþ, yat sarva÷ånyatànàü pàran na tàþ sarva÷ånyatàþ, yad bodhipakùyàõàü dharmàõàü pàran na te bodhipakùyà dharmàþ, evam àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvido, #<(PSP_4:98)># yad àveõikabuddhadharmàõàü pàran na te àveõikabuddhadharmàþ, yàvad yat sarvàkàraj¤atàyàþ pàran na sà sarvàkàraj¤atà, yathà ca subhåte råpan tathà sarvadharmàs tathà sarvàkàraj¤atà.

subhåtir àha: yadi bhagavan yathà sarvadharmàs tathà råpaü nanv abhisaübuddhair ca bhavati bodhisattvena mahàsattvena sarvàkàraj¤atà. tat kasya hetoþ? na hi bhagavan råpasya pàre vikalpaþ ka÷cid asti, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasya pàre vikalpaþ ka÷cid asti. na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgànàü pàre vikalpaþ ka÷cid asti. nàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàõàü pàre vikalpaþ ka÷cid asti yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ pàre vikalpaþ ka÷cid asti. idaü råpam iti, vedanà saüj¤à saüskàràþ, idaü vij¤ànam iti yàvad ime skandhà ime dhàtava imàny àyatanàni ayaü pratãtyasamutpàdaþ, imàni pratãtyasamutpàdàïgàni imàþ pàramità imàþ ÷ånyatà ime bodhipakùyà dharmà imàny àryasatyàni imà abhij¤à imà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, imàni vimokùasamàpattidhàraõãmukhàni imàni ÷ånyatànimittàpraõihitàni, ime da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ, iyaü sarvàkàraj¤ateti.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, na hi subhåte råpasya pàre vikalpaþ ka÷cid asti, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasya pàre vikalpaþ ka÷cit. evaü na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya pratãtyasamutpàdàïgànठca pàre vikalpaþ ka÷cin, na pàramitànàü sarva÷ånyatànàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü pàre vikalpaþ ka÷cin, na da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàõàü pàre vikalpaþ ka÷cit, evan na yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ pàre vikalpaþ ka÷cid asti. api nu subhåte duùkaraü bodhisattvànàü mahàsattvànàü ya imàn evaüråpàn dharmàn upanidhyàyanti na càvalãyante. evaü ca mayaite dharmà abhisaübodhavyà. eva¤ cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyaitàn dharmàn evaü÷àntàn evaüpraõãtàn prakà÷ayiùyàma iti. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasya paràyaõaü bhavanti. iti suparàyaõakàritram
#<(PSP_4:99)>#

katha¤ ca subhåte bodhisattvà mahàsattvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasya dvãpà bhavanti? tadyathàpi nàma subhåte ye prade÷à udakaparicchinnà bhavanti mahànadãùu ca mahàsamudreùu và te subhåte dvãpà ity ucyante. evam eva subhåte råpaü pårvàntàparàntaparicchinnam, evaü vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü subhåte pårvàntàparàntaparicchinnam. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni ca pårvàntàparàntaparicchinnàni, evaü dànapàramità pårvàntàparàntaparicchinnà, evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramità pårvàntàparàntaparicchinnà, adhyàtma÷ånyatà pårvàntàparàntaparicchinnà bahirdhà÷ånyatà pårvàntàparàntaparicchinnà, adhyàtmabahirdhà÷ånyatà pårvàntàparàntaparicchinnà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà pårvàntàparàntaparicchinnà, saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ pårvàntàparàntaparicchinnàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ pårvàntàparàntaparicchinnàþ, àryasatyàni pårvàntàparàntaparicchinnàni, vimokùasamàpattidhàraõãmukhàni pårvàntàparàntaparicchinnàni, ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤aþ pårvàntàparàntaparicchinnàþ, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ pårvàntàparàntaparicchinnàþ, yàvat sarvàkàraj¤atà pårvàntàparàntaparicchinnà. etena subhåte pårvàntàparàntaparicchedena sarvadharmàþ paricchinnàþ, ya÷ ca subhåte sarvadharmàõàü pårvàntàparàntaparicchedaþ, etac chàntam etat praõãtam etad yathàtmyaü, yad uta ÷ånyatànupalambho dharmo paricchedas tçùõàkùayo viràgo virodho nirvàõam. evaü hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya pårvàntàparàntaparicchinnàn sarvadharmàn de÷ayanto lokasya dvãpà bhavanti.

katha¤ ca subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasyàloko bhavati? iha subhåte bodhisattvo mahàsattvo dãrgharàtram avidyàõóako÷aparyavanaddhànàü sattvànàü tamobhibhåtànàü praj¤ayàvabhàsayan mohàndhakàram avidyàtamobhinattitimiraü vidhånoty, evaü hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasyàloko bhavati.

kathaü ca subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàm ulkàdhàro bhavati prabhàkaraþ? iha subhåte #<(PSP_4:100)># bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya ya ime ùañpàramitàpratisaüyuktà÷ catuþsaügrahavastupratisaüyuktà÷ ca såtràntàs teùàm arthan tattvataþ sattvebhyaþ prakà÷ayati, sattvàü÷ ca tatra niyojayati nive÷ayati pratiùñhàpayati, evaü hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàm ulkàdhàraþ prabhàkaro bhavati.

katha¤ ca subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü sàrthavàho bhavati? iha subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya kumàrgasaüprasthitànàü sattvànàü caturgamanagàminàm ekàyanaü màrgam upadi÷ati sattvànàü vi÷uddhaye ÷okopadravàõàü samatikramàya duþkhadaurmanasyànàm astaügamàyàryasya dharmasyàdhigamàya nirvàõasya sàkùàtkriyàyai, evaü hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü sàrthavàho bhavati. iti dvãpakàritram

kathaü ca subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya lokasya pariõàyako bhavati? iha subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ sattvanikàye mahàkaruõàm utpàdyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya råpasyànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya sattvànàü dharman de÷ayati saüprakà÷ayati, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, vij¤ànasyànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. evaü dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàyà anutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. upàyapàramitàyàþ praõidhànapàramitàyà balapàramitàyà j¤ànapàramitàyà÷ cànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. adhyàtma÷ånyatàyà bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva ÷ånyatàyà÷ cànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm abhij¤ànàü cànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyà vyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü cànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. evaü sarvasamàdhãnàm #<(PSP_4:101)># sarvadhàraõãmukhànàü da÷ànàü balànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü cànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. sarvàkàraj¤atàyà anutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. pratyekabodher anutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. srotaàpattiphalasyànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. evaü sakçdàgàmiphalasyànàgàmiphalasyàrhattvaphalasyànutpàdàyànirodhàyàsaükle÷àyàvyavadànàya dharman de÷ayati saüprakà÷ayati. evaü hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü pariõàyako bhavati. iti pariõàyakakàritram

katha¤ ca subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmaþ sattvànàü gatir bhavati? iha subhåte bodhisattvo mahàsattvo måóhànàü gatikànàü sattvànàm anta÷o 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya gatir bhavati. àkà÷agatikaü råpam iti sattvànàü dharman de÷ayati, vedanà saüj¤à saüskàrà, àkà÷agatikaü vij¤ànam iti sattvànàü dharman de÷ayati. àkà÷agatikà skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàþ pratãtyasamutpàdàïgàni ceti sattvànàü dharman de÷ayati. evaü sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikabuddhadharmà àkà÷agatikà iti sattvànàü dharman de÷ayati. àkà÷agatikà sarvaj¤ateti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà råpa÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati, vedanà saüj¤à saüskàrà, anàgatigatikà vij¤àna÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya pratãtyasamutpàdàïgànठca ÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. evam anàgatigatikà sarvapàramitàsarva÷ånyatàsarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukha÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. #<(PSP_4:102)># anàgatigatikà smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrga÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà apramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà da÷atathàgatabalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharma÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. anàgatigatikà sarvàkàraj¤atà÷ånyatà sà nàgacchati na gacchatãti sattvànàü dharman de÷ayati. evaü hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàü gatir bhavati. tat kasya hetoþ? ÷ånyatàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte ÷ånyatàyà àgatir và gatir vopalabhyate. ànimittagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte ànimittasyàgatir và gatir vopalabhyate. apraõihitagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'praõihitasyàgatir và gatir vopalabhyate. anabhisaüskàragatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'nabhisaüskàrasyàgatir và gatir vopalabhyate. ity anàbhogakàritram

anutpàdagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'nutpàdasyàgatir và gatir vopalabhyate. anirodhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'nirodhasyàgatir và gatir vopalabhyate. asaükle÷àvyavadànagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'saükle÷àvyavadànasyàgatir và gatir vopalabhyate. ajàtàbhàvagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'jàtàbhàvasyàgatir và gatir vopalabhyate. svapnagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte svapnasyàgatir và gatir vopalabhyate. màyàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte màyàyà àgatir và gatir #<(PSP_4:103)># vopalabhyate. prati÷rutkàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte prati÷rutkàyà àgatir và gatir vopalabhyate. pratibhàsagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte pratibhàsasyàgatir và gatir vopalabhyate. nirmitagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte nirmitasyàgatir và gatir vopalabhyate. marãcãgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte marãcyà àgatir và gatir vopalabhyate. gandharvanagaragatikà hi subhåte sarva dharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte gandharvanagarasyàgatir và gatir vopalabhyate. anantàparyantagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte anantàparyantasyàgatir và gatir vopalabhyate. anuddhàràpratyuddhàragatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'nuddhàràpratyuddhàrasyàgatir và gatir vopalabhyate. anàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhote 'nàgater àgatir và gatir vopalabhyate. anàyåhàniryåhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'nàyåhàniryåhasyàgatir và gatir vopalabhyate. ayogàviyogà÷leùàvi÷leùagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'yogàviyogà÷leùàvi÷leùasyàgatir và gatir vopalabhyate. àtmagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte àtmana àgatir và gatir vopalabhyate. sattvagatikà hi subhåte sarvadharmà, jãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakotthàpakasamutthàpakagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte sattvo na saüvidyate jãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakotthàpakasamutthàpakà na saüvidyante, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. nityagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, sukhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, àtmagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, ÷ubhagatikà #<(PSP_4:104)># hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte nityaü sukham àtmà ÷ubhan na saüvidyate, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. anityagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, duþkhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, anàtmagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, a÷ubhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte anityaü duþkham anàtmà a÷ubhan na saüvidyate, kutaþ
punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. ràgagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, doùagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, mohagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, dçùñigatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte dçùñikçtaü vastu na saüvidyate, kuto dçùñikçtàni bhaviùyanti?, kuta evàgatir và gatir và bhaviùyati. tathatàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte tathatàyà àgatir và gatir vopalabhyate, dharmadhàtugatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, bhåtakoñigatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, samatàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, acintyadhàtugatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte dharmadhàtor bhåtakoñeþ samatàyà acintyadhàtor àgatir và gatir vopalabhyate. acalagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? na hi subhåte 'calasya dharmasyàgatir và gatir vopalabhyate.
iti yànatrayaniryàõatatphalasàkùàtkaraõakàritram

råpagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte råpan na saüvidyate, kutaþ punar asyàgatir và gatir và bhaviùyati. vedanà saüj¤à saüskàràþ, vij¤ànagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte vij¤ànan na saüvidyate, kutaþ punar asyàgatir và gatir và bhaviùyati. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgàni na saüvidyante, #<(PSP_4:105)># kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. dànapàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte dànapàramità na saüvidyate, kutaþ punar asyà àgatir và gatir và bhaviùyati. evaü ÷ãlapàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, kùàntipàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, vãryapàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, dhyànapàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, praj¤àpàramitàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramità na saüvidyate, kutaþ punar àsàm àgatir và gatir và bhaviùyati. adhyàtma÷ånyatàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàgatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte adhyàtma÷ånyatà, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà na saüvidyate, kutaþ punar àsàm àgatir và gatir và bhaviùyati. smçtyupasthànagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte smçtyupasthànàni na saüvidyante, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgà na saüvidyante, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. apramàõadhyànàråpyasamàpattigatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. àryasatyavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvicchånyatànimittapraõihitàùñàda÷àveõikabuddhadharmà gatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte sarvadharmà na saüvidyante, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. srotaàpattiphalagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, sakçdàgàmiphalagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, anàgàmiphalagatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante, arhattvapratyekabuddhagatikà #<(PSP_4:106)># hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte srotaàpannasakçdàgàmyanàgàmyarhattvapratyekabuddhà na saüvidyante, kutaþ punar eùàm àgatir và gatir và bhaviùyati. anuttarà samyaksaübodhigatikà hi subhåte sarvadharmàs te tàï gatin na vyativartante. tat kasya hetoþ?
atyantatayà hi subhåte 'nuttarà samyaksaübodhir na saüvidyate, kutaþ punar asyà àgatir và gatir và bhaviùyati.

subhåtir àha: ko 'tra bhagavan gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm adhimokùyate?

bhagavàn àha: ye subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ pårvacarità bhaviùyanty anuttaràyàü samyaksaübodhau, pårvajinakçtàdhikàràþ pårvajinaparipàcitaku÷alamålà bhaviùyanti, bahubuddhakoñãniyuta÷atasahasraparyupàsità bhaviùyanti, kalyàõamitraparigçhãtà÷ ca ta imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm adhimokùante. iti gatikàritram
iti kàritralakùaõam

subhåtir àha: kàni punar bhagavaüs teùàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü liïgàny àkàràõi nimittàni svabhàvà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü j¤àsyanti?

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: ràgavinayaviviktasvabhàvàs te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, doùamohavinayaviviktasvabhàvàs te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti. iti kle÷aviviktasvabhàvaþ

ràgaliïgaviviktasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, doùamohaliïgaviviktasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti. iti talliïgavivekasvabhàvaþ

ràganimittavivekasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, doùamohanimittavivekasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti. iti tannimittavivekasvabhàvaþ

ràgàràgaviviktasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, doùàdoùamohàmohaviviktasvabhàvà÷ ca te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm adhimokùyante.
#<(PSP_4:107)>#

subhåtir àha: kiügatikàs te bhagavan bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm àj¤àsyanti?

bhagavàn àha: sarvàkàraj¤atàgatikà hi subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm àj¤àsyanti.

subhåtir àha: sarvàkàraj¤atàgatikàs te bhagavan bodhisattvà mahàsattvàþ sarvasattvànàü gatir bhavanti.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, sarvàkàraj¤atàgatikàs te subhåte bodhisattvà mahàsattvàþ sarvasattvànàü gatir bhaviùyanti, ya imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm adhimokùyante.
iti vipakùapratipakùavivekasvabhàvaþ

subhåtir àha: duùkarakàrakà bhagavaüs te bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, yair ayaü saünàhaþ saünaddhaþ sarvasattvàn parinirvàpayiùyàma iti. na càtra sattvo na sattvapraj¤aptir upalabhyate.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, duùkarakàrakàs te subhåte bodhisattvà mahàsattvà bhaviùyanti, yair ayaü saünàhaþ saünaddhaþ sarvasattvàn parinirvàpayiùyàma iti. sa khalu punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya saünàho na råpasaübaddhaþ. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte råpaü na saüvidyante, na bodhisattvo na bodhisattvasaünàhas tenocyate subhåte na råpasaübaddho 'yaü saünàha iti, vedanà saüj¤à saüskàràþ, sa khalu punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya saünàho na vij¤ànasaübaddhaþ. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte vij¤ànan na saüvidyate na bodhisattvo na bodhisattvasaünàhas tenocyate subhåte na vij¤ànasaübaddho 'yaü saünàha iti. na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya pratãtyasamutpàdàïgànàü và saübaddho 'yaü saünàhaþ. tat kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni và na saüvidyante na bodhisattvo na bodhisattvasaünàhas tenocyate subhåte na pratãtyasamutpàdasaübandho na pratãtyasamutpàdàïgasaübaddho 'yaü saünàha iti. evaü vistareõa subhåte nàyaü saünàha àtmasattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakasaübandho yàvat subhåte nàyaü saünàhaþ sarvàkàraj¤atàsaübaddhaþ. tat #<(PSP_4:108)># kasya hetoþ? atyantatayà hi subhåte sarvàkàraj¤atà na saüvidyate na bodhisattvo na bodhisattvasaünàhas tenocyate, yàvan na sarvàkàraj¤atàsaübaddho 'yaü bodhisattvasya mahàsattvasya saünàha iti. sarvadharmasaübaddho batàyaü bodhisattvasya mahàsattvasya saünàho yair ayaü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü caradbhir evaü saünàhaþ saünaddhaþ, evaü sarvasattvàn parinirvàpayiùyàmaþ. iti duùkaratàsvabhàvaþ

subhåtir àha: asya bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya sarvasattvàn parinirvàpayiùyàmãti, evaü saünàhasaünaddhasya sthànadvayan na pratikàïkùitavyaü ÷ràvakabhåmir và pratyekabuddhabhåmir và, asthànam etat bhagavann anavakà÷o 'yaü sa bodhisattvo mahàsattva evaü saünàhasaünaddhaþ sarvasattvàn parinirvàpayiùyàmãti ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và paten naitat sthànaü vidyate. tat kasya hetoþ? na hi bodhisattvasya mahàsattvasya sãmàbaddhaþ sattvànàü kçta÷aþ saünàhasaünaddhaþ. ity aikàntikasvabhàvaþ

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: kaü punas tvaü subhåte 'rthava÷aü saüpa÷yann evaü vadasi? asya bodhisattvasya mahàsattvasya mahàsaünàhasaünaddhasya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàn na dvayoþ sthànayor anyatarànyataraü sthànaü pratikàïkùitavyaü ÷ràvakabhåmir và pratyekabuddhabhåmir và.

subhåtir àha: tathà hi bhagavan na bodhisattvena mahàsattvena pràde÷ikànàü sattvànàü kçta÷aþ saünàhaþ saünaddhaþ, sarvasattvaparinirvàõàya sarvàkàraj¤atàj¤ànasya kçta÷o bhagavan bodhisattvena mahàsattvena saünàhaþ saünaddhaþ.
bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, na pràde÷ikànàü sattvànàü kçta÷o bodhisattvena mahàsattvena mahàsaünàhaþ saünaddhaþ, api tu khalu punaþ subhåte sarvasattvànàü parinirvàõàya sarvàkàraj¤atàj¤ànasya kçta÷o bodhisattvena mahàsattvena mahàsaünàhaþ saünaddhaþ. ity udde÷asvabhàvaþ

subhåtir àha: gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità sà na kenacid bhàvayitavyà na kvacin na kathaücid bhàvayitavyà. tat kasya hetoþ? na #<(PSP_4:109)># hi bhagavann iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü kasyacid dharmasya pariniùpattir upalabhyate, yo và bhàvayed yaü và bhàvayed yena và bhàvayet, àkà÷abhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, sarvadharmà bhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, asadbhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, aparigrahabhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà bhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà.

bhagavàn àha: kasya subhåte bhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà?

subhåtir àha: råpabhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà vedanàsaüj¤àsaüskàrabbhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vij¤ànabhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, àtmabhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, sattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, dànapàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà ÷ãlapàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, kùàntipàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vãryapàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, dhyànapàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, praj¤àpàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, adhyàtma÷ånyatàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, smçtyupasthànabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, apramàõadhyànàråpyasamàpattibhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àbhàvanàvibhàvanaisà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vimokùamukhasamàdhisamàpattidhàraõãmukhabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, àryasatyabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, #<(PSP_4:110)># da÷abalabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, srotaàpattiphalabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, sakçdàgàmiphalabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, anàgàmiphalabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, arhattvabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, pratyekabuddhabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, bodhisattvabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, yàvat sarvàkàraj¤atàbhàvanàvibhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, råpabhàvanàvibhàvanaiùà subhåte yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vedanàsaüj¤àsaüskàrabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vij¤ànabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, skandhabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, dhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, àyatanabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, pratãtyasamutpàdabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, pratãtyasamutpàdàïgabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, cakùuråpacakùurvij¤ànacakùuþsaüspar÷acakùuþsaüspar÷apratyayavedanàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, evaü ÷rotraghràõajihvàkàyamanodharmaþ manovij¤àna manaþsaüspar÷amanaþsaüspar÷apratyayavedanàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, pçthivãdhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, abdhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, tejodhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vàyudhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, àkà÷adhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà vij¤ànadhàtubhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà avidyàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà saüskàrabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, vij¤ànabhàvanàvibhàvanaiùà, nàmaråpabhàvanàvibhàvanaiùà, ùaóàyatanabhàvanàvibhàvanaiùà, #<(PSP_4:111)># spar÷abhàvanàvibhàvanaiùà, vedanàbhàvanàvibhàvanaiùà, tçùõàbhàvanàvibhàvanaiùà, upàdànabhàvanàvibhàvanaiùà, bhavabhàvanàvibhàvanaiùà, jàtibhàvanàvibhàvanaiùà, jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsabhàvanàvibhàvanai ùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà. evaü sarvapàramitàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, sarva÷ånyatàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, bodhipakùyadharmabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, apramàõadhyànàråpyasamàpattibhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, àryasatyàbhij¤à÷ånyatànimittàpraõihitavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmabhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, yàvat sarvàkàraj¤atàbhàvanàvibhàvanaiùà yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà.
ity anupalambhasvabhàvaþ

iha subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàm upaparãkùitavyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãya iti, yaþ ka÷cid bodhisattvo mahàsattva iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü nàbhinivi÷eta so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva upaparãkùitavyo, evaü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàü yo bodhisattvo mahàsattvo nàbhinivi÷eta so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva upaparãkùitavyaþ. evam adhyàtma÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü nàbhinivi÷eta, saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu nàbhinivi÷eta, àryasatyeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu nàbhinivi÷eta, aùñavimokùeùu navasv anupårvavihàrasamàpattiùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùu nàbhinivi÷eta, samàdhidhàraõãmukheùv abhij¤àsu nàbhinivi÷eta, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikeùu buddhadharmeùu nàbhinivi÷eta, yaþ ka÷cid bodhisattvo mahàsattvaþ sarvàkàraj¤atàyàü nàbhinivi÷eta so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ. yaþ ka÷cid bodhisattvo mahàsattva iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü caran na parabhàùitàni na paramantritàni sàrataþ parataþ pa÷yati so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, yaþ ka÷cid bodhisattvo mahàsattva iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü caran na parasya ÷raddhayà gacchati so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, yaþ ka÷cid bodhisattvo mahàsattva iha #<(PSP_4:112)># gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü caran na ràgasahitai÷ cittotpàdaiþ saühriyate na doùamohasahagatai÷ cittotpàdaiþ saühriyate so 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva upaparãkùitavyaþ. yaþ ka÷cid avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'syàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate nàvalãyate na saülãyate na càsya vipçùñhãbhavati mànasaü praj¤àpàramitayà càvirahito bhavati, abhinandati praj¤àpàramità÷ravaõaü ÷rutvà codgçhõàti paryavàpnoti dhàrayati vàcayati yoni÷a÷ ca manasikaroti tathatvàya pratipadyate, veditavyam etat subhåte pårvàntato 'py anenàvinivartanãyena bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità ÷rutà udgçhãtà paryavàptà dhàrità vàcità yoni÷a÷ ca manasikçtà tathatvàya pratipannà. tat kasya hetoþ? tathà hi avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate nàvalãyate na saülãyate na càsya vipçùñhãbhavati mànasaü na pratyudàvartate uttare ca ÷rutvà udgçhõàti paryavàpnoti dhàrayati vàcayati yoni÷a÷ ca manasikaroti tathatvàya pratipadyate. ity anabhinive÷asvabhàvaþ

subhåtir àha: yo bhagavan bodhisattvo mahàsattva iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate nàvalãyate na saülãyate na càsya vipçùñhãbhavati mànasaü, kathaü bhagavaüs tena bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità vyavacàrayitavyà?

bhagavàn àha: sarvàkàraj¤atà nimnayà subhåte saütatyà tena bodhisattvena mahàsattvena iyaü gambhãrà praj¤àpàramità vyavacàrayitavyà.

subhåtir àha: kathaü bhagavan sarvàkàraj¤atà nimnayà saütatyà bodhisattvasya mahàsattvasya gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vyavacàraõà bhavati?

bhagavàn àha: ÷ånyatànimnayà ÷ånyatàpravaõayà ÷ånyatàpràgbhàrayà subhåte saütatyà bodhisattvasya mahàsattvasya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vyavacàraõà bhavati, ànimittanimnayà ànimittapravaõayà ànimittapràgbhàrayà subhåte saütatyà, apraõihitanimnayà apraõihitapravaõayà #<(PSP_4:113)># apraõihitapràgbhàrayà subhåte saütatyà, àkà÷animnayà àkà÷apravaõayà àkà÷apràgbhàrayà subhåte saütatyà, yàvad bhåtakoñinimnayà bhåtakoñipravaõayà bhåtakoñipràgbhàrayà subhåte saütatyà, anabhisaüskàranimnayànabhisaüskàrapravaõayànabhisaüskàrapràgbhàrayà subhåte saütatyà iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vyavacàraõà bhavati. svapnanimnayà nirmàõanimnayà subhåte saütatyà, màyànimnayà marãcinimnayà subhåte saütatyà, prati÷rutkànimnayà pratibhàsanimnayà subhåte saütatyà, pratibimbanimnayà gandharvanagaranimnayà subhåte saütatyà iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vyavacàraõà bhavati.

subhåtir àha: yad bhagavàn evam àha, ÷ånyatànimnayà ÷ånyatàpravaõayà ÷ånyatàpràgbhàrayà saütatyà iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü vyavacàraõà bhavati. evam ànimittàpraõihitàkà÷ànutpàdànirodhàjàtàbhàvàsaükle÷àvyavadànatathatàvitathatànanyatathatàdharmatàdharmasthititàdharmaniyàmatàcintyatàbhåtakoñyanabhisaüskàrasvapnanirmàõamàyàmarãciprati÷rutkàpratibhàsapratibimbagandharvanagaranimnayà pravaõayà pràgbhàrayà subhåte saütatyà bodhisattvànàü mahàsattvànàm iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü vyavacàraõà bhavati. kiü punar bhagavan bodhisattvo mahàsattvo råpam api vyavacàrayati? vedanàü saüj¤àü saüskàràn, vij¤ànam api vyavacàrayati? evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaü pratãtyasamutpàdàïgàni vyavacàrayati? sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvavimokùasamàdhidhàraõãmukhàni vyavacàrayati? saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn vyavacàrayati, apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à vyavacàrayati? da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn vyavacàrayati? kiü punar bhagavan bodhisattvo mahàsattvo yàvat sarvàkàraj¤atàm api vyavacàrayati?

bhagavàn àha: na subhåte bodhisattvo mahàsattvo råpaü vyavacàrayati, na vedanà saüj¤à saüskàràn na vij¤ànaü vyavacàrayati, na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaü na pratãtyasamutpàdàïgàni vyavacàrayati, na sarvapàramità na sarva÷ånyatà vyavacàrayati, na bodhipakùyàn dharmàn vyavacàrayati, nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãr nàryasatyàni vyavacàrayati, na vimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni vyavacàrayati, #<(PSP_4:114)># na da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn vyavacàrayati, na subhåte bodhisattvo mahàsattvo yàvat sarvàkàraj¤atàü vyavacàrayati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte sarvàkàraj¤atà na kenacit kçtà na kuta÷cid àgatà na kvacid gatà nàpi kvacit sthità na de÷asthà na prade÷asthà na tasyàþ saükhyà upalabhyate, na gamanaü nàgamanam upalabhyate, yasyà÷ ca na saükhyà na gamanaü nàgamanam upalabhyate, sà na ÷akyà kenacid abhisaüboddhuü, na råpeõa na vedanayà na saüj¤ayà na saüskàrair na vij¤ànena na skandhair na dhàtubhir nàyatanair na pratãtyasamutpàdena na pratãtyasamutpàdàïgair, na dànena na ÷ãlena na kùàntyà na vãryeõa na dhyànena na praj¤ayà yàvan na sarvàkàraj¤atà j¤ànenàbhisaüboddhum. tat kasya hetoþ? råpam eva sarvàkàraj¤atà, vedanaiva saüj¤aiva saüskàrà eva, vij¤ànam eva sarvàkàraj¤atà. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte yà ca råpasya tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà, yà ca buddhadharmàõàü tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, yà ca vij¤ànasya tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà, yà ca buddhadharmàõàü tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà, yà ca skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdànàü tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà, yà ca buddhadharmàõàü tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà, yà ca skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgànàü tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà, yà ca buddhadharmàõàü tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü yà ca pàramitàtathatà, yà ca ÷ånyatàtathatà, yà ca bodhipakùyadharmatathatà, yà càpramàõadhyànàråpyasamàpattitathatà yà càryasatyatathatà, yà ca samàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatà, yà ca vimokùamukhatathatà, yà càbhij¤àtathatà, yà ca da÷abalavai÷àradyapratisaüvittathatà, yà càveõikabuddhadharmatathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà, yà ca buddhadharmàõàü tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà.

atha khalu kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà divyàni candanacårõàni gçhãtvà divyàny utpalakumudapuõóarãkasaugandhikamàndaravamahàmàndaravàõi gçhãtvà yena bhagavàüs tenàkùipanti sma, kùiptvà ca #<(PSP_4:115)># yena bhagavàüs tenopasaükràntà upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandya ekànte tiùñhan, ekànte sthità÷ ca kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavantam etad avocan: gambhãrà bhagavan praj¤àpàramità durdç÷à duranubodhàtarkàtarkàvacarà ÷àntà ÷åkùmà nipuõapaõóitavij¤avedanãyà sarvalokavipratyanãkà yad uta tathàgatànàü bodhir yatra nàma tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ, evaü gambhãràü praj¤àpàramitàm evaü nipuõàü nirdi÷anti, råpam eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva råpaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva vij¤ànam. tat kasya hetoþ? yà ca råpasya tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà, yà ca vedanàyàs tathatà, yà ca saüj¤àyàs tathatà, yà ca saüskàràõàü tathatà, yà ca vij¤ànasya tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàda eva sarvàkàraj¤atà, sarvàkàraj¤ataiva skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ. tat kasya hetoþ? yà ca skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdatathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàtathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü yà ca yàvad buddhànàü bhagavatàü tathatà, yà ca yàvat sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà.

evam ukte bhagavàüs tàn kàmàvacàràn råpàvacàràü÷ ca devaputràn etad avocat: evam etad devaputrà evam etat, råpam eva devaputràþ sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva devaputrà råpaü, vedanà saüj¤à saüskàràþ, vij¤ànam eva devaputràþ sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva devaputrà vij¤ànam. tat kasya hetoþ? yà ca råpasya tathatà yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà, yà ca vedanàyàs tathatà yà ca saüj¤àyàs tathatà yà ca saüskàràõàü tathatà, yà ca vij¤ànasya tathatà yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàda eva sarvàkàraj¤atà, sarvàkàraj¤ataiva skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ. tat kasya hetoþ? yà ca skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdatathatà yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. dànapàramitaiva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva #<(PSP_4:116)># dànapàramità, evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità, praj¤àpàramitaiva devaputràþ sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva devaputràþ praj¤àpàramità. tat kasya hetoþ? yà ca dànapàramitàtathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàtathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità, yà ca praj¤àpàramitàtathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàtathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. adhyàtma÷ånyataiva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataivàdhyàtma÷ånyatà, evaü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyataiva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataivàbhàvasvabhàva÷ånyatà. tat kasya hetoþ? yà càbhàvasvabhàva÷ånyatàyàs tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. smçtyupasthànàny eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva smçtyupasthànài, evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgà eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàþ. tat kasya hetoþ? yà ca smçtyupasthànatathatà yà ca sarvàkàraj¤atàtathathà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü yà ca samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgatathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàtathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. apramàõadhyànàråpyasamàpattaya eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataivàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ. tat kasya hetoþ? yà càpramàõadhyànàråpyasamàpattitathatà yà ca sarvàkàraj¤atàtathatà ekaivaiùà tathatàdvayàadvaidhãkàrà. evam àryasatya÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àvimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvid, àveõikabuddhadharmà eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataivàveõikabuddhadharmàþ. tat kasya hetoþ? yà càveõikabuddhadharmàõàü tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathathà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü srotaàpattiphalaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabuddhà, buddhà eva sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤ataiva buddhàþ. tat kasya hetoþ? yà ca buddhànàü bhagavatàü tathatà, yà ca sarvàkàraj¤atàyàs tathatà ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. idam api devaputrà arthava÷aü saüpa÷yaüs tathàgato 'lpotsukatàyàü cittaü nàmayàmàsa na dharmade÷anàyàm. tat kasya hetoþ? gambhãro batàyaü #<(PSP_4:117)># dharmo durdç÷o duranubodho 'tarko 'tarkàvacaraþ ÷àntaþ
÷åkùmaþ paõóitavij¤avedanãyaþ sarvalokavipratyanãko yad uteyaü tathàgatànàü bodhiþ, sà na kenacid abhisaübuddhà na kadàcid abhisaübuddhà na kvacid abhisaübuddhà iyaü sà dharmàõàü gambhãratà dharmatà yatra na dvayasamudàcàro nàdvayasamudàcàraþ saüvidyate. ity àlambanasvabhàvaþ

àkà÷agambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, tathatàgambhãratayà dharmadhàtugambhãratayà bhåtakoñãgambhãratayà acintyadharmadhàtugambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, anantàparyantayà anàgamanàgamanatayà anutpàdànirodhasamatayà asaükle÷àvyavadànasamatayà, anabhisaüskàrasamatayà àtmagambhãratayà sattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakagambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ. råpagambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànagambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, skandhagambhãratayà dhàtugambhãratayàyatanagambhãratayà pratãtyasamutpàdagambhãratayà pratãtyasamutpàdàïgagambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, dànapàramitàgambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, ÷ãlapàramitàgambhãratayà kùàntipàramitàgambhãratayà vãryapàramitàgambhãratayà dhyànapàramitàgambhãratayà praj¤àpàramitàgambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, adhyàtma÷ånyatàgambhãratayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàgambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, smçtyupasthànagambhãratayà samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgagambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattigambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ, àryasatyagambhãratayà ÷ånyatànimittàpraõihitagambhãratayà abhij¤àgambhãratayà sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhagambhãratayà da÷abalavai÷àradyapratisaüvidgambhãratayà aùñàda÷àveõikabuddhadharmagambhãratayà, yàvat sarvàkàraj¤atàgambhãratayà devaputrà gambhãro 'yaü dharmaþ.

evam ukte devaputrà bhagavantam etad avocan: sarvalokavipratyanãko 'yaü bhagavan dharmo de÷yate. tat kasya hetoþ? nàyaü bhagavan dharmo råpasyodgrahàya nànudgrahàya và de÷yate, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasyodgrahàya nànudgrahàya và de÷yate, na #<(PSP_4:118)># skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgànàm udgrahàya nànudgrahàya và de÷yate. evaü na sarva÷ånyatànàü saptatriü÷adbodhipkùyàõàü dharmàõàü da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàõàm udgrahàya và nànudgrahàya và dharma upade÷yate, na sarvadharmàõàm udgrahàya nànudgrahàya và dharmo de÷yate, nàyaü bhagavan dharmaþ srotaàpattiphalasya udgrahàya nànudgrahàya và de÷yate. evaü na sakçdàgàmiphalasya nànàgàmiphalasya nàrhattvasya na pratyekabodher yàvat sarvàkàraj¤atàyà nodgrahàya nànudgrahàya và dharmo de÷yate, udgrahe ca loka÷ carati mama råpaü, mama vedanà mama saüj¤à mama saüskàrà mama vij¤ànaü, mama skandhà mama dhàtavo mamàyatanàni mama pratãtyasamutpàdo 'haü pratãtyasamutpannaþ, mama dànam ahaü dànapatir mama ÷ãlam ahaü ÷ãlavàn mama kùàntir ahaü kùàntimàn mama vãryam ahaü vãryavàn mama dhyànam ahaü dhyànavàn mama praj¤à ahaü praj¤àvàn, mamàdhyàtma÷ånyatà aham adhyàtma÷ånyatàü bhàvayàmi yàvan mamàbhàvasvabhàva÷ånyatàham abhàvasvabhàva÷ånyatàü bhàvayàmi, mama smçtyupasthànàni mama samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgà mamàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo mamàryasatyàni mamàbhij¤à mama vimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni mama ÷ånyatànimittàpraõihitàni ahaü ÷ånyatànimittàpraõihitavàn mama da÷abalavai÷àradyapratisaüvido mamàùñàda÷àveõikabuddhadharmà mama srotaàpattiphalam ahaü srotaàpanno mama sakçdàgàmiphalam ahaü sakçdàgàmã mamànàgàmiphalam aham anàgàmã mamàrhattvam aham arhan mama pratyekabodhir ahaü pratyekabuddho mama sarvàkàraj¤atà ahaü sarvàkàraj¤atàþ.

bhagavàn àha: evam etad devaputrà evam etan, nàyaü devaputrà dharmo råpasyodgrahàya de÷yate nànudgrahàya, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü, na vij¤ànasyodgrahàya de÷yate nànudgrahàya. ye tu devaputrà råpasyodgrahàya caranti, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, ye vij¤ànasyodgrahàya caranti, na te bhavyàþ praj¤àpàramitàü bhàvayitum. ye skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdànàm udgrahàya caranti, ye sarvapàramitàsarva÷ånyatàsamàdhisamàpattidhàraõãmukhànàm udgrahàya caranti, ye pramàõadhyànàråpyasamàpattyàryasatya÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàõàm #<(PSP_4:119)># udgrahàya caranti, ye devaputràþ sarvàkàraj¤atàyà udgrahàya caranti, na te bhavyàþ praj¤àpàramitàü bhàvayituü yàvan na pratibalà dhyànavãryakùànti÷ãladànapàramitàü bhàvayituü, yàvan na pratibalàþ sarvàkàraj¤atàü bhàvayitum. iti sarvalokavipratyanãkasvabhàvaþ

subhåtir àha: sarvadharmànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, kasyànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ? praj¤àpàramitànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, yàvad dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramitànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, adhyàtma÷ånyatànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, smçtyupasthànànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, àryasatyànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattisarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤ànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ, sarvàkàraj¤atànulomiko 'yaü bhagavan dharmaþ. nàyaü dharmaþ kvacit pratihanyate råpe na pratihanyate, evaü vedanàyàü saüj¤àyàü saüskàreùu vij¤àne na pratihanyate, skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgeùu na pratihanyate, sarvapàramitàsu sarva÷ånyatàsu na pratihanyate, saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu na pratihanyate, àryasatyeùu apramàõadhyànàråpyasamàpattisarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukheùu na pratihanyate, ÷ånyatànimittàpraõihitesv abhij¤àsu da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu na pratihanyate, sarvàkàraj¤atàyàü na pratihanyate. apratihatalakùaõo batàyaü dharmaþ, àkà÷asamatàm upàdàya, tathatàsamatàm upàdàya, dharmadhàtusthititàm upàdàya, bhåtakoñisamatàm upàdàya, acintyadhàtusamatàm upàdàya, ÷ånyatànimittàpraõihitasamatàm upàdàya, anutpàdànirodhasamatàm upàdàya, asaükle÷àvyavadànasamatàm upàdàya, anutpàdo 'yaü dharmo råpànutpàdànirodhatàm upàdàya, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànànutpàdànirodhatàm upàdàya, skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgànàm #<(PSP_4:120)># anutpàdànirodhatàm upàdàya, sarvapàramità sarva÷ånyatànutpàdànirodhatàm upàdàya saptatriü÷adbodhipakùyadharmàpramàõadhyànàråpyasamàpattyàryasatyàbhij¤à÷ånyatànimittàpraõihitasarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhànutpàdànirodhatàm upàdàya, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmànutpàdànirodhatàm upàdàya. ity apratighàtasvabhàvaþ

apado 'yaü dharmo råpapadànupalabdhitàm upàdàya, vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànapadànupalabdhitàm upàdàya, skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgapadànupalabdhitàm upàdàya, sarvapàramitàsarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhapadànupalabdhitàm upàdàya, bodhipakùyadharmapadànupalabdhitàm upàdàya, apramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitapadànupalabdhitàm upàdàya, àryasatyàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmapadànupalabdhitàm upàdàya, sarvàkàraj¤atàpadànupalabdhitàm upàdàya, apado 'yaü dharmaþ. ity apadasvabhàvaþ
atha khalu te kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavantam etad avocan: anujàto 'yaü bhagavan bhagavataþ subhåtiþ sthaviraþ. tat kasya hetoþ? tathà hi yadyad eva de÷ayati sarvatac chånyatànimittàpraõihitam àrabhya dharmaü de÷ayati.

atha khalv àyuùmàn subhåtis tàn kàmàvacaràn råpàvacaràü÷ ca devaputràn àmantrayàmàsa: yad evaü devaputrà vadatha, anujàto 'yaü bhagavan bhagavataþ subhåtiþ sthaviraþ, kim ity anujàtatvàt subhåtiþ sthaviro 'nujàtas tathàgatasya? yathà tathàgatasya tathànàgatàgatà, evam eva subhåter api tathatànàgatàgatà, evaü hi subhåtiþ sthaviras tathàgatasyànujàtaþ. yà tathàgatasya tathatà sà sarvadharmatathatà, yà sarvadharmatathatà sà tathàgatatathatà avitathatà ananyatathatà, evaü hi subhåtiþ sthaviras tathàgatam anujàtaþ. yà tathàgatatathatà sà sthititathatà yà sthititathatà sà tathàgatatathatà, evaü hi subhåtiþ sthaviras tathàgatam anujàtaþ. yathà tathàgatatathatàvikàrà nirvikàrà, evaü hi subhåteþ sthavirasya tathatàvikàrà nirvikàrà yathà tathàgatasya tathatà na kvacit pratihanyate. evaü sarvadharmatathatà na kvacit pratihanyate. yà ca tathàgatatathatà yà ca sarvadharmatathatà #<(PSP_4:121)># ekaivaiùà tathatàdvayàdvaidhãkàrà na sà kadàcin na tathatà, yataþ sà na kadàcin na tathatà tataþ sà tathatàdvayàdvaidhãkàrà. evaü hi subhåtiþ sthaviras tathàgatam anujàtaþ. yathà tathàgatatathatà sarvatragàvikalpà nirvikalpà, evaü hi subhåtitathatà sarvatragàvikalpà nirvikalpà. yathà tathàgatatathatà abhinnà abhedatathatànupalabhyà, evaü subhåtitathatà abhinnà abhedatathatànupalabhyà. evaü hi subhåtisthaviras tathàgatam anujàtaþ. yathà tathàgatatathatànanyatathatà sarvadharmatathatà, yà na sà kadàcin na tathatà, sadà sà tathatà tathaiva subhåtisthaviro 'nanyatathatà yà tathàgatam anujàto na kvacid anujàtaþ, evaü hi subhåtisthaviras tathàgatam anujàtaþ. yathà tathàgatatathatà nàtãtà nànàgatà na pratyutpannà, evaü sarvadharmatathatà nàtãtà nànàgatà na pratyutpannà. evaü hi subhåtisthaviratathatà nàtãtà nànàgatà na pratyutpannà, evaü hi subhåtisthaviras tathàgatam anujàta iti ucyate. atãtatathatàsamatayà tathàgatatathatàsamatàtathàgatatathatàsamatayàtãtatathatàsamatà, anàgatatathatàsamatayà tathàgatatathatàsamatà tathàgatatathatàsamatayà anàgatatathatàsamatà, pratyutpannatathatàsamatayà tathàgatatathatàsamatà tathàgatatathatàsamatayà pratyutpannatathatàsamatà. iti hy atãtànàgatapratyutpannatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. råpatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà råpatathatà, vedanà saüj¤à saüskàràþ, vij¤ànatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà vij¤ànatathatà, iti hi tathàgatatathatà ca råpavedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. skandhatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà skandhatathatà, dhàtutathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà dhàtutathatà, àyatanatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà àyatanatathatà, pratãtyasamutpàdatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà pratãtyasamutpàdatathatà, pratãtyasamutpàdàïgatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà pratãtyasamutpàdàïgatathatà, iti hi skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad #<(PSP_4:122)># advaidhãkàram. ananyatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayànanyatathatà, evaü sattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. dànapàramitàtathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà dànapàramitàtathatà, evaü ÷ãlapàramitàkùàntipàramitàvãryapàramitàdhyànapàramitàpraj¤àpàramitàtathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà praj¤àpàramitàtathatà, iti hi dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàtathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. adhyàtma÷ånyatàtathatayà tathàgatatathatà
tathàgatatathatayàdhyàtma÷ånyatàtathatà, evaü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàtathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàtathatà, iti hy adhyàtma÷ånyatàtathatà ca tathàgatatathatà ca, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàtathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. smçtyupasthànatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà smçtyupasthànatathatà, evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà màrgatathatà. iti hi smçtyupasthànatathatà ca samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. apramàõadhyànàråpyasamàpattitathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà pramàõadhyànàråpyasamàpattitathatà, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatà, iti hy apramàõadhyànàråpyasamàpattitathatà ca sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. ÷ånyatànimittàpraõihitatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà ÷ånyatànimittàpraõihitatathatà, àryasatyatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà àryasatyatathatà, abhij¤àtathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayàbhij¤àtathatà, iti hi ÷ånyatànimittàpraõihitatathatà càryasatyatathatà càbhij¤àtathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. da÷abalavai÷àradyapratisaüvittathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà da÷abalavai÷àradyapratisaüvittathatà, àveõikabuddhadharmatathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayàveõikabuddhadharmatathatà, iti hi da÷abalavai÷àradyapratisaüvittathatà #<(PSP_4:123)># càveõikabuddhadharmatathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. sarvàkàraj¤atàtathatayà tathàgatatathatà tathàgatatathatayà sarvàkàraj¤atàtathatà, iti hi sarvàkàraj¤atàtathatà ca tathàgatatathatà càdvayam etad advaidhãkàram. iyaü sà subhåte tathàgatatathatàyàü tathatàm àgamya tathàgato 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhas tathàgata iti nàmadheyaü labhate. asmin khalu punas tathatàparivarte bhàùyamàõe, yaü trisàhasramahàsàhasralokadhàtuþ ùaóvikàram aùñàda÷amahànimittaü kampate prakampate saüprakampate, calati pracalati saüpracalati, vedhate pravedhate saüpravedhate, raõati praraõati saüpraraõati, kùubhyati prakùubhyati saüprakùubhyati, garjati pragarjati saüpragarjati, pårvà dig unnamati pa÷cimà dig avanamati, pa÷cimà dig unnamati pårvà dig avanamati, uttarà dig unnamati dakùiõà dig avanamati, dakùiõà dig unnamati uttarà dig avanamati, antàd unnamati madhyàd avanamati, madhyàd unnamati antàd avanamati.

atha khalu kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà divyai÷ candanacårõair bhagavantaü subhåtisthaviraü càbhyavakirann evaü ca vàcam abhàùanta, à÷caryaü bhagavan yàvad ayaü subhåtisthaviras tathàgatatathatayà tathàgatam anujàtaþ. ity agatisvabhàvaþ

atha khalu subhåtisthaviras teùàü devaputràõàü tàm eva kathàm anubadhnàti sma, iti hi devaputràþ subhåtisthaviro na råpam anujàto na råpasya tathatàm anujàto, nànyatra råpatathatàyà anujàtaþ, vedanà saüj¤à saüskàrà, na vij¤ànam anujàto, na vij¤ànatathatàm anujàto, nànyatra vij¤ànatathatàyà anujàtaþ na skandhadhàtvàyatanam anujàto na skandhadhàtvàyatanatathatàm anujàto nànyatra skandhadhàtvàyatanatathatàyà anujàtaþ na pratãtyasamutpàdam anujàto na pratãtyasamutpàdatathatàm anujàto, nànyatra pratãtyasamutpàdatathatàyà anujàtaþ. evaü sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukha÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ, #<(PSP_4:124)># na sarvàkàraj¤atàm anujàto, na sarvàkàraj¤atàtathatàm anujàto, nànyatra sarvàkàraj¤atàtathatàyà anujàtaþ. nàsaüskçtam anujàto, nàsaüskçtatathatàm anujàto, nànyatra saüskçtatathatàyà anujàtaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi te dharmà na saüvidyante nopalabhyante yo vànujàyeta yena vànujàyeta, yo vànujanyeta yena vànujanyeta. ity ajàtisvabhàvaþ

atha khalv àyuùmàc chàriputro bhagavantam etad avocat: gambhãreyaü bhagavaüs tathatà avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmadhàtusthitità dharmaniyàmatà bhåtakoñir, yatra na råpam upalabhyate na råpatathatà, yadà råpam eva nopalabhyate kutaþ punà råpatathatopalapsyate, yatra na vedanà na saüj¤à na saüskàrà, yatra na vij¤ànam upalabhyate na vij¤ànatathatà, yadà vij¤ànam eva nopalabhyate kutaþ punar vij¤ànatathatopalapsyate. yatra na skandhadhàtvàyatanàny upalabhyante na skandhadhàtvàyatanatathatà, yadà skandhadhàtvàyatanàny eva nopalabhyate, kutaþ punaþ skandhadhàtvàyatanatathatopalapsyate. yatra na pratãtyasamutpàdo na pratãtyasamutpàdàïgàni copalabhyante na pratãtyasamutpàdatathatà na pratãtyasamutpàdàïgatathatà và, yadà pratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàny eva và nopalabhyate, kutaþ punaþ pratãtyasamutpàdatathatà pratãtyasamutpàdàïgatathatà vopalapsyate. evaü sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà, yatra na sarvàkàraj¤atopalabhyate, na sarvàkàraj¤atàtathatà, yadà sarvàkàraj¤ataiva nopalabhyate, kutaþ punaþ sarvàkàraj¤atàtathatopalapsyate.

bhagavàn àha: evam etac chàriputra evam etad, gambhãreyaü ÷àriputra tathatà, yatra na råpam upalabhyate, na råpasya tathatopalabhyate, råpam eva nopalabhyate kutaþ punà råpasya tathatopalapsyate, yatra na vedanà na saüj¤à na saüskàrà, na vij¤ànam upalabhyate na vij¤ànasya tathatopalabhyate vij¤ànam eva nopalabhyate kuto vij¤ànasya tathatopalapsyate. #<(PSP_4:125)># yatra na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdà upalabhyante na skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya tathatopalabhyate, skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàda eva nopalapsyate, kutaþ punaþ skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdasya tathatopalapsyate. evaü yàvan na sarvàkàraj¤atopalabhyate na sarvàkàraj¤atàyàs tathatopalabhyate sarvàkàraj¤ataiva nopalabhyate, kutaþ punaþ sarvàkàraj¤atàyàs tathatopalapsyate. asyàü khalu punaþ ÷àriputra tathatàyàm avitathatàyàm ananyatathatàyàü bhàùyamàõàyàü bhikùu÷atadvayasyànupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni, pa¤cànàü bhikùuõã÷atànàü virajo vigatamalaü dharmeùu dharmacakùur vi÷uddhaü, pa¤cànàü bodhisattvasahasràõàm anutpattikadharmeùu kùàntipratilambho 'bhåt, ùaùñe÷ ca bodhisattvànàü mahàsattvànàü parihàõadharmakàõàm anupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputras teùàü bodhisattvànàm anupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni viditvà bhagavantam etad avocat: ko bhagavan hetuþ kaþ pratyayo yad eteùàü bodhisattvànàü mahàsattvànàm anupàdàyàsravebhya÷ cittàni vimuktàni?

bhagavàn àha: etai÷ ca ÷àriputra bodhisattvaiþ pa¤cabuddha÷atàni paryupàsitàni sarvatra ca dànaü dattaü ÷ãlaü rakùitaü kùàntyà saüpàditaü vãryam àrabdhaü dhyànàny utpàditàni praj¤à bhàvità, te praj¤àpàramitayà virahitatvàd upàyakau÷alyena càparigçhãtatvàd evaü caritàþ, vayaü dànaü dadàmo vayaü ÷ãlaü rakùàmo vayaü kùàntyà saüpàdayàmo vayaü vãryam àrabhàmahe vayaü dhyànaü samàpadyàmahe vayaü praj¤àü bhàvayàmaþ, te praj¤àpàramitàvirahitatvàd anupàyakau÷alena dànaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü praj¤àü bhàvayàmàsuþ, te nànàtvasaüj¤àyàü caranto nànàtvopalabdhyà bodhisattvaniyàmaü nàvakràmanti, te bodhisattvaniyàmam anavakràmantaþ srotaàpattiphalaü pràptà yàvad arhattvaü pràptàþ, kiü càpi ÷àriputra bodhisattvànàü mahàsattvànàm asti màrgaþ ÷ånyatà và nimittaü và praõihitaü và te praj¤àpàramitayà virahità upàyakau÷alyena càparigçhãtà bhåtakoñiü sàkùàtkçtvà ÷ràvaka bhavanti.
#<(PSP_4:126)>#

÷àriputra àha: kena kàraõena bhagavaüs tair evaü ÷ånyatànimittàpraõihitair dharmaiþ subhàvitaiþ praj¤àpàramitayà virahità upàyakau÷alyena càparigçhãtà bhåtakoñiü sàkùàtkçtvà ÷ràvakà bhavanti. bodhisattvàþ punar bhagavaüs tair evaü ÷ånyatànimittàpraõihitair dharmaiþ subhàvitaiþ praj¤àpàramitàm upàyakau÷alyaü càgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhyante?

bhagavàn àha: iha ÷àriputra ekaþ sarvàkàraj¤atàcittena virahitaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitàn dharmàn bhàvayann upàyakau÷alyam anàgamya ÷ràvako bhavati. aparaþ punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ sarvàkàraj¤atàcittenàvirahitaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàn dharmàn bhàvayann upàyakau÷alena bodhisattvaniyàmam avakràmaty anuttaràü ca samyaksaübodhim abhisaübuddhyate. tadyathàpi nàma ÷àriputra pakùiõaþ ÷akuner yojana÷atiko và àtmabhàvo bhaved, dviyojana÷atiko và triyojana÷atiko và caturyojana÷atiko và àtmabhàvo bhavet, sa devebhyas trayastriü÷ebhyo jambådvãpam àgantavyaü manyeta, sa ca pakùã ÷akunir apakùo bhavet, sa devebhyas trayastriü÷ebhya àtmànaü parimoktavyaü manyeta jambådvãpaü gamiùyàmãti. atha tasya pakùiõaþ ÷akuner ardhapatitasyaltad abhavat, aho batàhaü deveùu trayastriü÷eùu pratitiùñheyam iti. tat kiü manyase ÷àriputràpi nu sa pakùã ÷akuniþ pratibalaþ, punar eva deveùu trayastriü÷eùu pratiùñhàtum?

÷àriputra àha: no bhagavan.

bhagavàn àha: sacet punar asyàntare, evaü bhaved, aho batàham akùato 'nupahato jambådvãpe pratitiùñheyam iti. tat kiü manyase ÷àriputràpi nu sa pakùã ÷akunir akùato 'nupahato jambådvãpe pratitiùñhet?

÷àriputra àha: no bhagavan, kùata÷ càsau bhagavann upahata÷ càpràpta eva jambådvãpaü maraõaü nigacchet. tat kasya hetoþ? evam etad bhavati bhagavan yasya mahàü÷ càtmabhàvo bhavati, ajàtapakùa÷ ca dåràc ca viprakçùñàt prapatati.

bhagavàn àha: evam eva ÷àriputra ki¤ càpi bodhisattvo mahàsattvo gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn avagamya dànaü dadàti ÷ãlaü rakùati kùàntyà saüpàdayati vãryam àrabhate dhyànaü samàpadyate, tasya ca mahat prasthànaü mahàü÷ cittotpàdo 'pramàõaparigraho 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü, sa ca praj¤àpàramitayopàyakau÷alenaiva #<(PSP_4:127)># virahitaþ ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và patati. tat kasya hetoþ? tathà hi tena bodhisattvena mahàsattvena sarvàkàraj¤atàvirahitena cittena dànaü dattaü bhavati ÷ãlaü rakùitaü kùàntyà saüpàditaü vãryam àrabdhaü dhyànàny utpàditàni sa ca bodhisattvaþ praj¤àpàramitayopàyakau÷alena ca virahito 'bhåt, tena sa ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và patati. ki¤ càpi sa ÷àriputra bodhisattvo 'tãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anaü samanvàharati àràdhayati nimittãkaroti, na ca sa tathàgatànàü ÷ãlaü jànàti samàdhiü jànàti praj¤àü jànàti vimuktiü jànàti vimuktij¤ànadar÷anaü jànàti, so 'jànan na budhyamànaþ ÷ånyatàyàm ànimitte praõihite và ÷àntiü ÷çõoti sa tàü ÷àntiü nimittãkaroti nimittata÷ cànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. evaü hi pariõàmayan bodhisattvaþ sthàsyati ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và. tat kasya hetoþ? evam etac chàriputra yaþ praj¤àpàramitayopàyakau÷alena ca virahito bhavati, na ca ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati, sa ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và patati. iti tathatànupalambhasvabhàvaþ
ity uktaü svabhàvalakùaõam

yaþ punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ prathamacittotpàdam upàdàya sarvàkàraj¤atàcittenàvirahito dànaü dadàti ÷ãlaü rakùati kùàntyà saüpàdayati vãryam àrabhate dhyànàni ca samàpadyate na ca nimittãkaroti, smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn bhàvayati na ca nimittãkaroti yàvat sarvàkàraj¤atàü bhàvayati na ca nimittãkaroti. iti sàmànyena mokùabhàgãyam

sa ca praj¤àpàramitayopàyakau÷alyena càvirahitas traiyadhvikàn buddhàn samanvàharati, teùàü càtãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavataya÷ ca ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ, tatsarvaü na nimittãkaroti na ÷ånyatàsamàdhiü nimittãkaroti ànimittasamàdhim apraõihitasamàdhiü na nimittãkaroti veditavyam etac chàriputra nàyaü bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau #<(PSP_4:128)># và sthàsyatãti, akùato 'nupahato 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate. iti ÷raddhàtmakaü mokùabhàgãyam

tat kasya hetoþ? tathà hi tena bodhisattvena mahàsattvena prathamacittotpàdam upàdàya dànaü dattaü na ca nimittãkçtaü, ÷ãlaü rakùitaü kùàntyà saüpàditaü vãryam àrabdhaü dhyànaü samàpannaü praj¤à bhàvità na ca nimittãkçtà, atitànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anàni na nimittãkçtàni, idaü ÷àriputra bodhisattvànàü mahàsattvànàü tad upàyakau÷alyaü yan nimittavirahitena cittena dànaü dadàti ÷ãlaü rakùati kùàntyà saüpàdayati vãryam àrabhate dhyànaü samàpadyate praj¤àü bhàvayati. smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn bhàvayati, àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattãr bhàvayati, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni samàpadyate, ÷ånyatànimittàpraõihitàni bhàvayati na ca nimittãkaroti, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn bhàvayati yàvat sarvàkàraj¤atàyàü carati na ca nimittãkaroti. iti vãryàtmakaü mokùabhàgãyam

÷àriputra àha: yathàhaü bhagavan bhagavato bhàùitasyàrtham àjànàmi, yo bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà copàyakau÷alyena càvirahità÷ayas tasyànuttarà samyaksaübodhiþ. iti smçtyàtmakaü mokùabhàgãyam
tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavan tena bodhisattvena mahàsattvena prathamacittotpàdam upàdàya na ka÷cid dharma upalabdho yo 'bhisaübudhyeta yena càbhisaübudhyeta yaü càbhisaübudhyeta råpaü và vedanà và saüj¤à và saüskàrà và vij¤ànaü và, evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdo và pratãtyasamutpàdàïgàni và sarvapàramità và sarva÷ånyatà và saptatriü÷adbodhipakùyà và dharmà àryasatyàni và apramàõadhyànàråpyasamàpattayo và sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni và ÷ånyatànimittàpraõihitàni và abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikà và buddhadharmàþ sarvàkàraj¤atà và. ye punar ime bhagavan bodhisattvayànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca praj¤àpàramitàvirahità upàyakau÷alyavirahità÷ ca saü÷ayas teùàü pratikàïkùitavyo #<(PSP_4:129)># 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavaüs tair bodhisattvayànikaiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhir và praj¤àpàramitopàyakau÷alyavirahitair yadyad eva dànaü dattaü tatsarvaü nimittãkçtya dattam, evaü yadyad eva ÷ãlaü rakùitaü kùàntyà saüpàditaü vãryam àrabdhaü dhyànaü samàpannaü, yà caiva praj¤à vyavacàrità sà sarvà nimittãkçtya vyavacàrità. tasmàt saü÷ayas teùàü bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü cànuttaràyàþ samyaksaübodheþ pratikàïkùitavyaþ. tasmàt tarhi bhagavan bodhisattvena mahàsattvenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena praj¤àpàramitopàyakau÷alyàvirahitena bhavitavyaü, praj¤àpàramitàyàm upàyakau÷alyena sthitvànupalambhayogena ànimittasahagatena cittena dànaü dàtavyaü ÷ãlaü rakùitavyaü kùàntyà saüpàdayitavyaü vãryam àrabdhavyaü dhyànaü samàpattavyaü praj¤à bhàvayitavyà. ànimittasahagatena cittena adhyàtma÷ånyatà bhàvayitavyà, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà bhàvayitavyà. ànimittasahagatena cittena smçtyupasthànàni bhàvayitavyàni. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàni, ànimittasahagatena cittenàryàùñàïgo màrgo bhàvayitavyaþ. ànimittasahagatena cittenàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ samàpattavyàþ. ànimittasahagatena cittenàryasatyàni bhàvayitavyàni. ànimittasahagatena cittena sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni bhàvayitavyàni. ànimittasahagatena cittena abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà bhàvayitavyàþ, ànimittasahagatena cittena sarvàkàraj¤atàyàü caritavyam.
iti samàdhyàtmakaü mokùabhàgãyam

atha khalu kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputrà bhagavantam etad avocan: durabhisaübhavà bhagavan duradhimucyànuttarà samyaksaübodhiþ, yatra hi sarvàkàrai÷ ca nàma bodhisattvena mahàsattvena sarvadharmà 'bhisaüboddhavyàs te ca dharmà na saüvidyanti nopalabhyante.

bhagavàn àha: evam etad devaputrà evam etat, durabhisaübhavà devaputrà duradhimucyànuttarà samyaksaübodhiþ, mayàpi devaputràþ sarvadharmàþ sarvàkàrair abhisaübuddhàþ, na ca me ka÷cid dharma upalabdho yo 'bhisaübudhyeta yena càbhisaübudhyeta yaü càbhisaübudhyeta. #<(PSP_4:130)># tat kasya hetoþ? atyantavi÷uddhatvàd devaputràþ sarvadharmàõàm. iti praj¤àtmakaü mokùabhàgiyam

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yad bhagavàn evam àha, durabhisaübhavànuttarà samyaksaübodhir iti, yathà punar ahaü bhagavato bhàùitasyàrtham àjànàmi. yathà ca mama bhavati, tathà svabhisaübodhà bhagavann anuttarà samyaksaübodhiþ. tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavan na ka÷cid abhisaübudhyate na kenacid abhisaübudhyate na ki¤cid abhisaüboddhavyaü, ÷ånyà hi bhagavan sarvadharmàþ, ÷ånyeùu bhagavan sarvadharmeùu sa dharmo na saüvidyate, yo 'bhisaübudhyeta yena vàbhisaübudhyeta yaü vàbhisaübudhyeta. tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavan sarvadharmàþ ÷ånyàþ, yasyàpi dharmasya vçddhaye và prahàõàya và dànaü và dadyàt, ÷ãlaü và rakùet kùàntiü và saüpàdayet vãryaü và àrabheta dhyànaü và samàpadyeta, evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyàü và ÷ikùeta, te ca dharmà na saüvidyante, ya÷ càbhisaübudhyeta yena càbhisaübudhyeta yaü càbhisaübudhyeta sarve te dharmàþ ÷ånyàþ. anena bhagavan paryàyeõa svabhisaübodhà bodhisattvànàü mahàsattvànàm anuttarà samyaksaübodhiþ. tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavan råpaü råpasvabhàvena ÷ånyaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü vij¤ànasvabhàvena ÷ånyam, evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàþ, pratãtyasamutpàdàïgàni pratãtyasamutpàdàïgasvabhàvena ÷ånyàni, evaü sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvabodhipakùyà dharmàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, àryasatyàni ÷ånyatànimittàpraõihitàni sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà àveõikabuddhadharmasvabhàvena ÷ånyàþ, sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤atàsvabhàvena ÷ånyà.
ity adhimàtràõi mokùabhàgãyàni

atha khalv àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: anenàyuùman subhåte paryàyeõa durabhisaübhavànuttarà samyaksaübodhiþ. tat kasya hetoþ? tathà hy àyuùman subhåte nàkà÷asyaivaü bhavati, aham anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsya iti. evam evàyuùman subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya naivaü bhavati, aham anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsya iti. tat kasya hetoþ? àkà÷asamà hi subhåte #<(PSP_4:131)># sarvadharmàþ, atha ca punar bodhisattvo mahàsattva àkà÷asamàn sarvadharmàn adhimucyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, sacet punar bodhisattvasya mahàsattvasyàkà÷asamàn sarvadharmàn adhimucya svabhisaübodhà syàd anuttarà samyaksaübodhir na durabhisaübhavà na tv evaü gaïgànadãvàlukopamà bodhisattvà vivarterann anuttaràyàþ samyaksaübodher. anenàyuùman subhåte paryàyeõa vij¤àyate durabhisaübhavànuttarà samyaksaübodhir na svabhisaübodhà.
iti mçdåni mokùabhàgãyàni

atha khalv àyuùmàn subhåtir àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: tat kiü manyase? ÷àriputra råpaü vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputa àha: nàyuùman subhåte.

vedanà saüj¤à saüskàràþ,

subhåtir àha: tat kiü manyase? ÷àriputra vij¤ànaü vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

evaü vistareõa skandhadhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni bodhipakùyadharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, àryasatyàni vimokùamukhàni abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ, yàvat sarvàkàraj¤atà vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? àyuùman ÷àriputrànyatra råpàt sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü,

subhåtir àha: tat kiü manyase? ÷àriputrànyatra vij¤ànàt sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvabodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, #<(PSP_4:132)># da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ yàvad anyatra sarvàkàraj¤atàyàþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.
÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? ÷àriputra yà råpasya tathatà sà vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, yà vij¤ànasya tathatà sà vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ. evaü vistareõa skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàni sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattisarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukha÷ånyatànimittàpraõihitàryasatyàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvido, yà àveõikabuddhadharmàõàü tathatà sà vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ, yàvat yà sarvàkàraj¤atàyàs tathatà sà vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? ÷àriputrànyatra råpatathatàyàþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ, anyatra vedanàtathatàyàþ saüj¤àtathatàyàþ saüskàratathatàyàþ, tat kiü manyase? ÷àriputrànyatra vij¤ànatathatàyàþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ. evaü vistareõànyatra skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdatathatàyà, anyatra pratãtyasamutpàdàïgatathatàyà, anyatra sarvapàramità sarva÷ånyatà sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatàyà, anyatra saptatriü÷adbodhipakùyadharmàpramàõadhyànàråpyasamàpattitathatàyà, anyatra ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àryasatyada÷abalavai÷àradyapratisaüvittathatàyà, anyatràveõikabuddhadharmatathatàyà, anyatra sarvàkàraj¤atàtathatàyàþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? àyuùman ÷àriputra tathatà vivartate #<(PSP_4:133)># 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

evaü dharmatà dharmadhàtur dharmasthitità dharmaniyàmatà bhåtakoñãþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? àyuùman ÷àriputràcintyadhàtur vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü manyase? àyuùman ÷àriputrànyatra tathatàyàþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ. evaü dharmatàyà dharmadhàtor dharmasthititàyà dharmaniyàmatàyà bhåtakoñeþ, anyatràcintyadhàtoþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ.

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: evaü satyataþ sthititas teùu dharmeùv anupalambhamàneùu, katamaþ sa dharmo yo vivartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ?

evam ukte àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yayà dharmanayajàtyà subhåtiþ sthaviro nirdi÷ati, tayà na ka÷cid bodhisattvo mahàsattvo vivartiùyate anuttaràyàþ samyaksaübodheþ. ya ime trayo bodhisattvayànikàþ pudgalàþ tathàgatenàkhyàtàþ, eùàü ca trayàõàü bodhisattvayànikànàü pudgalànàü vyavasthànaü na bhaviùyati. eka eva bodhisattvo mahàsattvo bhaviùyati yad uta bodhisattvayàniko yathàyuùmataþ subhåter nirde÷aþ.

atha khalv àyuùmàn Pårõo maitràyaõãputra àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: kiü punar àyuùman ÷àriputra subhåtiþ sthavira ekam api bodhisattvaü mahàsattvam icchati, paripraùñavyas tàvat subhåtiþ sthaviraþ.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: kiü punar àyuùman subhåte ekam api bodhisattvayànikaü bodhisattvam icchasi?

evam ukte àyuùmàn subhåtir àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: #<(PSP_4:134)># kiü punar àyuùma¤ chàriputra tathatàyàü trãn bodhisattvàn icchasi, ÷ràvakayànikaü và bodhisattvaü pratyekabuddhayànikaü và bodhisattvaü bodhisattvayànikaü và bodhisattvam icchasi?

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: tat kiü punar àyuùma¤ ÷àriputra tathatàyàü trayo bodhisattvà upalabhyante?

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: kiü punar àyuùma¤ chàriputra tathatà ekato và dvàbhyàü và tribhir vàkàrair upalabhyate?

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: kiü punar àyuùma¤ ÷àriputra tathatàyàm ekaü bodhisattvam upalabhate?

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte.

subhåtir àha: evaü satyataþ sthititas te dharmà anupalabhyamànàþ kutaþ punar àyuùmataþ ÷àriputrasyaivaü bhavati, ayaü ÷ràvakayàniko bodhisattvo 'yaü pratyekabuddhayàniko bodhisattvo 'yaü buddhayàniko bodhisattva ity, ayaü sarvadharmatathatàyàü prabhàvyamànàyàü yasya bodhisattvasya mahàsattvasya cittan nàvalãyate na saülãyate na vipratisàrã bhavati mànasaü nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate. ayaü bodhisattvo mahàsattvo niryàsyaty anuttaràyàü samyaksaübodhau.

tatra khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim àmantrayate sma: sàdhu sàdhu subhåte pratibhàntu te subhåte yathàpãdaü buddhànubhàvena, evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ sarvadharmatathatàyàü prabhàvyamànàyàü yasya bodhisattvasya mahàsattvasya cittan nàvalãyate na saülãyate na vipratisàrã bhavati mànasaü nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate, niryàsyaty ayaü bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràyàü samyaksaübodhau.

atha khalv àyuùmठ÷àriputro bhagavantam etad avocat: katamayà bhagavan bodhyà niryàsyati bodhisattvo mahàsattvaþ?

bhagavàn àha: anuttarayà samyaksaübodhyà niryàsyaty ayaü bodhisattvo mahàsattvaþ. iti madhyàni mokùabhàgãyànãty uktaü mokùabhàgãyam
#<(PSP_4:135)>#

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: niryàtukàmena bhagavan bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau kathaü sthàtavyam?

bhagavàn àha: iha subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena sattvànàm antike samacittatàyàü sthàtavyaü, sarvasattvànàm antike samacittam utpàdayitavyaü, na viùamaü cittam utpàdayitavyaü, sarvasattvàþ samacittenàlambitavyàþ, sarvasattvànàm antike mahàmaitry utpàdayitavyà, sarvasattveùu mahàkaruõotpàdayitavyà, sarvasattvà maitreõa cittenàlambitavyàþ, sarvasattvà mahàkaruõàcittenàlambitavyà, na puruùacittenàlambitavyàþ sarvasattvànàm antike nihatamànatotpàdayitavyà, sarvasattvà÷ ca niþ÷àñhyenàlambitavyàþ. iti mçdåùmagatam

sarvasattvànàm antike hitacittatotpàdayitavyà, ahitaü cittaü notpàdayitavyaü, sarvasattvà÷ ca hitacittenàlambitavyà, nàhitacittenàlambitavyàþ, sarvasattvànàm antike apratihataü cittam utpàdayitavyaü, sarvasattvà na pratihatacittenàlambitavyàþ, sarvasattvànàm antike aviheñhanàcittam utpàdayitavyaü, sarvasattvà na viheñhanàcittenàlambitavyàþ. iti madhyam uùmagatam

sarvasattvànàm antike màtçcittam utpàdayitavyaü pitçcittam utpàdayitavyaü bhràtçcittam utpàdayitavyaü bhaginãcittam utpàdayitavyaü putracittam utpàdayitavyaü duhitçcittam utpàdayitavyaü mitràmàtyaj¤àtisàlohitacittam utpàdayitavyaü sarvasattvà÷ ca màtçcittena pitçcittenàlambitavyà, bhràtçcittena bhaginãcittenàlambitavyàþ, putracittena duhitçcittenàlambitavyà, mitràmàtyaj¤àtisàlohitacittenàlambitavyàþ. evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau niryàntukàmena sthàtavyam.
ity adhimàtram uùmagatam

àtmanà ca pràõàtipàtàt prativiratena bhavitavyaü pare ca pràõàtipàtavairamaõo samàdàpayitavyàþ, pràõàtipàtavirate÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye pràõàtipàtàt prativiratà bhavanti, teùठca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena. evaü bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau niryàstukàmena sthàtavyam.
#<(PSP_4:136)>#

àtmanà càdattàdànàt prativiratena bhavitavyaü, pare càdattàdànavairamaõye samàdàpayitavyàþ, adattàdànavirate÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye adattàdànàt prativiratà bhavanti, teùठca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca kàmamithyàcàràt prativiratena bhavitavyaü, pare ca kàmamithyàcàraprativiratau samàdàpayitavyàþ, kàmamithyàcàravirate÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye kàmamithyàcàràt prativiratà bhavanti teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evam ançtavacanàt paruùavacanàt pi÷unavacanàd avadyapralàpàd abhidhyàyà vyàpàdàt, àtmanà ca mithyàdçùñeþ prativiratena bhavitavyaü, pare ca mithyàdçùñiviratau samàdàpayitavyà, mithyàdçùñivirate÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye mithyàdçùñer viratà bhavanti, teùठca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.
àtmanà ca prathamaü dhyànaü samàpattavyaü, pare ca prathame dhyàne samàdàpayitavyàþ, prathamadhyànasamàpatte÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye prathamaü dhyànaü samàpadyante, teùठca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evam àtmanà ca dvitãyaü dhyànaü samàpattavyaü, evaü tçtãyaü dhyànaü samàpattavyaü, àtmanà ca caturthaü dhyànaü samàpattavyaü, pare ca caturthe dhyàne samàdàpayitavyà÷ caturthadhyànasamàpatte÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye caturthadhyànaü samàpadyante, teùठca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca maitrã bhàvayitavyà, pare ca maitrãbhàvanàyàü samàdàpayitavyà, maitrãbhàvanàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye maitrãvihàriõas teùàm api varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü karuõàyàü muditàyàü ca kartavyam, àtmanà copekùàvihàriõà bhavitavyaü, pare copekùàvihàre samàdàpayitavyà, upekùàvihàrasya ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye upekùàvihàriõas, teùàm api varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà càkà÷ànantyàyatanàsamàpattiþ samàpattavyà, pare càkà÷ànantyàyatanasamàpattau samàdàpayitavyàþ, àkà÷ànantyàyatanasamàpatte÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye àkà÷ànantyàyatanasamàpattiü #<(PSP_4:137)># samàpadyante, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü vij¤ànànantyàyatanasamàpattir àkiücànyàyatanasamàpattiþ, àtmanà ca naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattiþ samàpattavyà, pare ca naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattau samàdàpayitavyàþ naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpatte÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattiü samàpadyante, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena. iti mçdumårdhagatam

àtmanà ca dànapàramità paripårayitavyà, pare ca dànapàramitàyàü samàdàpayitavyàþ, dànapàramitàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaþ, ye cànye dànapàramitàü paripårayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità, àtmanà ca praj¤àpàramità paripårayitavyà, pare ca praj¤àpàramitàyàü samàdàpayitavyàþ, praj¤àpàramitàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye praj¤àpàramitàü paripårayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena. iti madhyamårdhagatam

àtmanà càdhyàtma÷ånyatà bhàvayitavyà, pare càdhyàtma÷ånyatàyàü samàdàpayitavyà, adhyàtma÷ånyatàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà adhyàtma÷ånyatàü bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad àtmanà càbhàvasvabhàva÷ånyatà bhàvayitavyà, pare càbhàvasvabhàva÷ånyatàyàü samàdàpayitavyà, abhàvasvabhàva÷ånyatàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà abhàvasvabhàva÷ånyatàü bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà n bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca catvàri smçtyupasthànàni bhàvayitavyàni, pare ca caturùu smçtyupasthàneùu samàdàpayitavyàþ, caturõàü ca smçtyupasthànànàü varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà÷ catvàri smçtyupasthànàni bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàni, àtmanà càryaùñàïgo màrgo bhàvayitavyaþ, pare càryàùñàïge màrge sthàpayitavyàþ, àryàùñaïgamàrgasya ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà àryàùñàïgaü màrgaü bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü #<(PSP_4:138)># samanuj¤ena.

àtmanà ca ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhayo bhàvayitavyàþ, pare ca ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhau samàdàpayitavyàþ, ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhãnàü ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvàþ ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhãn bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca catvàry àryasatyàni bhàvayitavyàni, pare càryasatyabhàvanàyàü samàdàpayitavyà, àryasatyànàü ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà÷ catvàry àryasatyàni bhàvayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà càùñavimokùà bhàvayitavyàþ, pare càùñavimokùabhàvanàyàü samàdàpayitavyà, aùñànàü ca vimokùàõàü varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye 'ùñavimokùàü samàpadyante, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca navànupårvavihàrasamàpattayaþ samàdàpayitavyàþ, pare ca navànupårvavihàrasamàpattiùu samàdàpayitavyà, navànupårvavihàrasamàpattãnàü varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà navànupårvavihàrasamàpattãþ samàpadyante, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà càbhij¤à niùpàdayitavyàþ, pare càbhij¤àpràptaye samàdàpayitavyàþ, abhij¤ànàü ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà abhij¤à pratilabdhàs, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca da÷atathàgatabalàni paripårayitavyàni, pare ca da÷atathàgatabaleùu samàdàpayitavyà, da÷ànàü ca tathàgatabalànàü varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye sattvà da÷atathàgatabalàni paripårayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvid, àtmanà càùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ paripårayitavyàþ, pare càùñàda÷àveõikabuddhadharmeùu pratiùñhàpayitavyà, aùñàda÷àveõikànàü ca buddhadharmàõàü varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye àveõikàn buddhadharmàn paripårayanti, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà ca mahàmaitrã mahàkaruõà ca paripårayitavyà, pare ca mahàmaitryàü mahàkaruõàyàü ca samàdàpayitavyà, mahàmaitryà mahàkaruõàyà÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye mahàmaitrãü mahàkaruõàü ca paripårayanti, #<(PSP_4:139)># teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

àtmanà canulomapratilomapratãtyasamutpàdaþ samàpattavyaþ, pare cànulomapratilomapratãtyasamutpàde samàdàpayitavyàþ, anulomapratilomapratãtyasamutpàdasamàpatte÷ ca varõavàdinà bhavitavyaü, ye cànye anulomapratilomapratãtyasamutpàdaü samàpadyante, teùàü ca varõavàdinà bhavitavyaü samanuj¤ena.

evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau niryàtukàmena sthàtavyam. ity adhimàtramårdhagatam

àtmanà ca duùkhaü parijànàti samudayaü ca prajahàti nirodhaü ca sàkùàtkaroti màrga¤ ca bhàvayati, paràü÷ ca duùkhaparij¤àyai samudayaprahàõàya nirodhasàkùàtkriyàyai màrgabhàvanàyai samàdàpayati, duþkhaparij¤ànasya samudayaprahàõasya nirodhasàkùàtkriyàyà màrgabhàvanàyà÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye duþkhaü prajànanti samudayaü prajahati nirodhaü sàkùàtkurvanti màrgaü ca bhàvayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ. iti mçdvã kùàntiþ

àtmanà ca srotaàpattiphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayati na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti, paràü÷ ca srotaàpattiphalaj¤ànasàkùàtkriyàyai samàdàpayati, srotaàpattiphalaj¤ànasàkùàtkriyàyà÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye srotaàpattiphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

evam àtmanà ca sakçdàgàmiphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayati na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti, àtmanà cànàgàmiphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayati na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti.

àtmanà càrhattvaphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayati na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti, paràü÷ càrhattvaphalaj¤ànasàkùàtkriyàyàü pratiùñhàpayati, arhattvaphalaj¤ànasàkùàtkriyàyà÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye 'rhattvaphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

àtmanà ca pratyekabuddhaphalasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayati na ca pratyekabuddhaphalaj¤ànasàkùàtkriyàü sàkùàtkaroti, paràü÷ ca pratyekabuddhaphalaj¤ànasàkùàtkriyàyàü pratiùñhàpayati, pratyekabuddhaphalaj¤ànasàkùàtkriyàyà÷ #<(PSP_4:140)># ca varõaü bhàùate, ye cànye pratyekabuddhaphalaj¤ànasàkùàtkriyàyai j¤ànam utpàdayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ. iti madhyà kùàntiþ

àtmanà ca bodhisattvanyàmam avakràmati, paràü÷ ca bodhisattvanyàmàvakràntyàü samàdàpayati, bodhisattvanyàmàvakrànte÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye bodhisattvanyàmam avakràmanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau niryàtukàmena sthàtavyam. ity adhimàtrà kùàntiþ

àtmanà ca sattvàn paripàcayati, paràü÷ ca sattvaparipàkàya samàdàpayati, sattvaparipàkasya ca varõaü bhàùate, ye cànye sattvaparipàkàyàbhyudgatàs, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

àtmanà ca buddhakùetraü pari÷odhayati, paràü÷ ca buddhakùetrapari÷odhanàya samàdàpayati, buddhakùetrapari÷uddhe÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye buddhakùetrapari÷odhanàya pratiùñhitàs, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ. iti mçdavo 'gradharmàþ

àtmanà ca bodhisattvàbhij¤à utpàdayati, paràü÷ ca bodhisattvàbhij¤àsu samàdàpayati bodhisattvàbhij¤ànàü ca varõaü bhàùate, ye cànye bodhisattvàbhij¤à bhàvayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ. iti madhyàgradharmàþ

àtmanà ca sarvàkàraj¤atàj¤ànam utpàdayati, paràü÷ ca sarvàkàraj¤atàj¤àne samàdàpayati, sarvàkàraj¤atàj¤ànasya ca varõaü bhàùate, ye cànye sarvàkàraj¤atàj¤ànam utpàdayanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

àtmanà ca sarvavàsanànusaüdhikle÷àn prajahàti, paràü÷ ca sarvavàsanànusaüdhikle÷aprahàõatàyai samàdàpayati, sarvavàsanànusaüdhikle÷aprahàõasya ca varõaü bhàùate, ye cànye sarvavàsanànusaüdhikle÷àn prajahati, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

àtmanà ca àyuþsaüpadaü parigçhõàti, paràü÷ ca àyuþsaüpadi samàdàpayati, àyuþsaüpada÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye mahàpuruùà àyuþsaüpadi sthitàs, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

àtmanà ca saddharmasthitiü parigçhõàti, paràü÷ ca saddharmasthitau #<(PSP_4:141)># samàdàpayati, saddharmasthite÷ ca varõaü bhàùate ye cànye saddharmasthitiü parigçhõanti, teùठca mahàpuruùarùabhàõàü varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau niryàtukàmena bhavitavyam. evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàm upàyakau÷alye ca sthàtavyam. tasyaivaü ÷ikùamàõasyaivaü tiùñhataþ, anàvaraõaü råpaü bhaviùyati anàvaraõà vedanà anàvaraõà saüj¤à anàvaraõàþ saüskàrà, anàvaraõaü vij¤ànaü bhaviùyati, evaü vistareõa yàvad anàvaraõà saddharmasthitir bhaviùyati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte bodhisattvena mahàsattvena pårvàntata÷ caivaü råpan na parigçhãtaü, na vedanà na saüj¤à na saüskàrà, na vij¤ànaü parigçhãtam, evaü yàvat sarvàkàraj¤atà na parigçhãtà. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte yo råpasyàparigraho na tad råpaü, yo vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, tathà hi yo vij¤ànasyàparigraho na tad vij¤ànam. evaü yàvad yaþ sarvàkàraj¤atàyà aparigraho na sà sarvàkàraj¤atà. asmin khalu punar bodhisattvasthàne bhàùyamàõe dvayor bodhisattvasahasrayor anutpattikeùu dharmeùu kùàntipratilambho 'bhåt. ity adhimàtràgradharmàþ ity uktaü nirvedhabhàgãyam

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: avinivartanãyasya bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya ka àkàràþ? kàni liïgàni? kàni nimittàni? kathaü và vayaü bhagavan jànãmahe? ayam avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva iti.

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yà ca subhåte pçthagjanabhåmir yà ca ÷ràvakabhåmir yà ca pratyekabuddhabhåmir yà ca bodhisattvabhåmir yà ca tathàgatabhåmir uktà sarvà sà tathatayàvikalpà nirvikalpàdvayàdvaidhãkàrà, yathà ca sà tathatàvikalpà tathaiva na vikalpayaty, evam avataraty avikalpena, evam avatãrõo yathà tathatà tathà ÷rutvà tato 'tikramya na ki¤cid vikalpayati, na hi tàs tathatàyà ekaikato nobhayato nànubhayato, na ca yatki¤citpralàpã bhavati. arthopasaühitàü ca vàcaü bhàùate nànarthopasaühitàü, na ca parasya ca kçtàkçtaü vyavalokayati, subhàùitagaveùã ca bhavati, ebhiþ #<(PSP_4:142)># subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittair avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ. iti sàmànyenàvaivartikalakùaõam

subhåtir àha: katamair bhagavann àkàraiþ? katamair liïgaiþ? katamair nimittair? ayam avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

bhagavàn àha: anàkàrà hi subhåte sarvadharmà aliïgà ànimittàþ.

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yadi bhagavann anàkàràþ sarvadharmà aliïgà ànimittàþ, katamair bhagavan dharmaiþ samanvàgato bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo 'vinivartanãya iti nirdç÷yate?

bhagavàn àha: yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo råpàd vinivçtto, vedanàyà vinivçttaþ saüj¤àyà vinivçttaþ saüskàrebhyo vinivçtto, vij¤ànàd vinivçtto 'yaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo veditavyaþ. yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ skandhebhyo vinivçtto dhàtubhyo vinivçtta àyatanebhyo vinivçttaþ pratãtyasamutpàdàd vinivçttaþ pratãtyasamutpàdàïgebhyo vinivçtto 'yaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo veditavyaþ. yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo dànapàramitàyà vinivçttaþ, evaü ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyà vinivçttaþ, adhyàtma÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà vinivçttaþ, smçtyupasthànebhyo vinivçttaþ, evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàd vinivçttaþ, àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattibhyo vinivçttaþ, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhebhyo vinivçttaþ, abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmebhyo vinivçttaþ, ÷ràvakapratyekabuddhabhåmer vinivçttaþ, anuttaràyàþ samyaksaübodher vinivçttaþ, ayaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo veditavyaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte råpasya svabhàvo na saüvidyate. evaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, vij¤ànasya svabhàvo na saüvidyate yatra bodhisattvo mahàsattvaþ pratiùñhet. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapratãtyasamutpàdàïgànàü svabhàvo na saüvidyate, evaü yàvad anuttaràyàþ samyaksaübodheþ svabhàvo na saüvidyate yatra bodhisattvo mahàsattvaþ pratiùñhet. iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõam ekam
#<(PSP_4:143)>#

punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattva ito bahirdhànàü yeùàü ÷ramaõabràhmaõànàü mukham ullokayati, ime bhagavantaþ ÷ramaõabràhmaõàj¤eyaü jànanti dç÷yaü pa÷yanti samyagdçùñiü praj¤àü ca praj¤àpayantãti nedaü sthànaü vidyate. na vicikitsàm àpadyate na ÷ãlavrataü paràmçùati na kudçùñiü patati, na kautukamaïgalena ÷uddhiü pratyeti, nànyeùàü devànàü namaskàraü karoti. puùpair và gandhair và dhåpair và vilepanair và cårõair và cãvarair và cchatrair và dhvajair và patàkàbhir và nànyeùàü dàtavyaü và kartavyaü và manyate, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü dvitãyam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo na mithyàdçùñiko bhavati, na narakeùåpapadyate na yamaloke na tiryagyonyàü nàsureùåpapadyate na pratyanteùu janapadeùåpapadyate na jaóamåko bhavati na dãrghàyuùkeùu deveùåpapadyate na ca strãbhàvaü parigçhõàti, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü tçtãyam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo da÷aku÷alàn karmapathàn samàdàya vartate sa àtmanà ca pràõàtipàtàt prativirato bhavati, paràü÷ ca pràõàtipàtaviratau samàdàpayati, pràõàtipàtavirate÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye pràõàtipàtàt prativiratà bhavanti, teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ.

evam adattàdànàt kàmamithyàcàràt mçùàvàdàt pi÷unavacanàt paruùavacanàd avadyapralàpàd abhidhyàyà vyàpàdàd, àtmanà ca mithyàdçùñeþ prativirato bhavati, paràü÷ ca mithyàdçùñiviratau samàdàpayati, mithyàdçùñivirate÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye mithyàdçùñeþ prativiratà bhavanti, teùठca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ svapnàntaragato 'pi da÷àku÷alàn karmapathànnàdhyàpadyate, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo #<(PSP_4:144)># bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü caturtham

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo yadà dànapàramitàyàü vartate, ÷ãlapàramitàyàü vartate kùàntipàramitàyàü vartate vãryapàramitàyàü vartate dhyànapàramitàyàü vartate, yadà praj¤àpàramitàyàü vartate, tadà sarvasattvànàü kçtena dànaü dadàti, evaü ÷ãlaü rakùati kùàntyà saüpàdayati vãryam àrabhate dhyànaü samàpadyate sarvasattvànàü kçtena praj¤àü bhàvayati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo yànyàn dharmàn paryavàpnoti såtraü geyaü vyàkaraõam itivçttakaü yàvad avadànopade÷aü tattad dharmadànaü dadata evaü bhavati, sarvasattvànàm anena dànena dhàrmikà abhipràyàþ paripåriï gacchantu, sa tad dharmadànaü sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü pa¤camam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya gambhãreùu dharmeùu nàsti kàïkùà nàsti vimatir nàsti vicikitsà.

subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann avinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya gambhãreùu dharmeùu nàsti kàïkùà nàsti vimatir nàsti vicikitsà?

bhagavàn àha: tathà hi subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo na kaücid dharmaü samanupa÷yati råpaü và vedanàü và saüj¤àü và saüskàràü và vij¤ànaü và skandhàn và dhàtån và àyatanàni và pratãtyasamutpàdaü và pratãtyasamutpàdàïgàni và samanupa÷yati, sarvapàramità và sarva÷ånyatà và sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni và saptatriü÷adbodhipakùyàn và dharmàn apramàõadhyànàråpyasamàpattãr và àryasatyàni và ÷ånyatànimittàpraõihità và da÷atathàgatabalàni và vai÷àradyàni pratisaüvido và àveõikàn buddhadharmàn na samanupa÷yati, anuttaràü và samyaksaübodhiü na samanupa÷yati, yatra kàïkùà và vimatir và vicikitsà và syàt, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato #<(PSP_4:145)># 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõam ùaùñham

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ snigdhena kàyakarmaõà manaàpena snigdhena vàkkarmaõà manaàpena snigdhena manaskarmaõà manaàpena kàntena samanvàgato bhavati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ satatasamitaü maitreõa kàyakarmaõà manaàpena maitreõa vàkkarmaõà manaàpena maitreõa manaskarmaõà manaàpena kàntena samanvàgato bhavati, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü saptamam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ pa¤cabhir nivaraõaiþ sàrdhaü na saüvasati, kàmacchandena vyàpàdena styànamiddhena uddhatakaukçtyena vicikitsayà, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõam aùñamam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya sarveõa sarvam anu÷ayo nàsti, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü navamam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'tikràman và pratikràman và na bhràntacitto 'tikràmati và pratikràmati và, so 'tikràman và pratikràman và upasthitasmçtir atikràmati, upasthitasmçtir eva pratikràmati. smçtimàü÷ caiva gacchati ca kramati tiùñhati niùãdati ÷ayyàü ca kalpayati na sahasà bhåmau pàdàv utkùipati, na sahasà bhåmau pàdau pratikùipati na sahasà bhåmau pàdau nikùipati, smçtimàn eva sa pàdau utkùipati pratikùipati nikùipati, sa pa÷yann eva bhåprade÷am àkràmati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo #<(PSP_4:146)># mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü da÷amam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya cãvaraparibhoge na kàyajugupsito bhavati, na yåkila÷ caukùasamudàcàraþ ÷ucisamudàcàraþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'lpàbàdha÷ ca bhavati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
ity uùmagatàvasthasyàvaivartikalakùaõam ekàda÷am

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya yàni tàni a÷ãtikrimikulasahasràõi kàye prativasanti kàyaü bhakùayanti, tàny avinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya sarveõa sarvaü kàye na saüvidyate. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte tàni ku÷alamålàni bodhisattvasya mahàsattvasya sarvalokàbhyudgatàni, tena bodhisattvasya mahàsattvasya tàny a÷ãtikrimikulasahasràõi kàye na saüvidyante. yathàyathà subhåte bodhisattvasya mahàsattvasyaitàni ku÷alamålàni pravardhante, tathàtathà bodhisattvo mahàsattvaþ kàyapari÷uddhi¤ ca vàkpari÷uddhi¤ ca cittapari÷uddhiü ca pratigçhõàti, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü dvàda÷am

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kathaü punar bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya kàyapari÷uddhi÷ ca vàkpari÷uddhi÷ ca cittapari÷uddhi÷ ca bhavati?

bhagavàn àha: yathàyathà subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya tàni ku÷alamålàni pravardhante, tathàtathà kàyacakratvaü vàkcakratvaü cittacakratvaü ca kàyavàkcittakauñilyatठca taiþ ku÷alamålaiþ pari÷odhayati. iyaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya kàyapari÷uddhi÷ ca vàkpari÷uddhi÷ ca cittapari÷uddhi÷ ca, sa tayà kàyapari÷uddhyà vàkpari÷uddhyà cittapari÷uddhyà ca ÷ràvakabhåmiü ca pratyekabuddhabhåmi¤ càtikràmati. iyaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya #<(PSP_4:147)># kàyapari÷uddhi÷ ca vàkpari÷uddhi÷ ca cittapari÷uddhi÷ ca, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü trayoda÷am

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo na làbhasatkàraguruko bhavati na piõóapàtaguruko bhavati yàvan na cãvaraguruko bhavati, sa dvàda÷adhåtaguõasamàdàne vartate, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü caturda÷am

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya na màtsaryacittam utpadyate na dauþ÷ãlyacittam utpadyate na kùubdhacittam utpadyate na kausãdyacittam utpadyate nàsamàhitacittam utpadyate na dauùpraj¤àcittam utpadyate nerùyàcittam utpadyate ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü pa¤cada÷am

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ sthirabuddhi÷ ca bhavati satkçtya ca parato dharmaü ÷çõoti, yat kiücit parato dharmaü ÷çõoti tat sarvaü praj¤àpàramitàyàü saüsyandayati yàni tàni laukikàni kçtyàni tàni sarvàõi praj¤àpàramitàm àgamya dharmatayà saüsyandayati, na taü dharmaü samanupa÷yati, yo dharmadhàtau na yujyate sarvaü taü praj¤àpàramitàyàü yujyamànaü samanupa÷yati, idaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasyàvinivartanãyalakùaõaü veditavyam.
iti nirvedhàïgasthitasyàvaivartikalakùaõaü ùoóa÷am

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn avinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya aùñau mahànirayàn purato 'bhinirmàya tatraikaikasmin mahàniraye bahåni bodhisattva÷atàni bahåni bodhisattvasahasràõi bahåni bodhisattva÷atasahasràõi bahåni bodhisattvakoñãniyuta÷atasahasràõi dahyamànàni pacyamànàni duþkhã tãvrã kharàü kañukàü vedanàü pratyanubhavamànàny #<(PSP_4:148)># abhinirmiõoti, evaü ca vakùyati: ime te bodhisattvà mahàsattvà avinivartanãyàs tathàgatair vyàkçtàs teùu mahànarakeùåpapannàs, tvam api nairayikas tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair, yas tvam avinivartanãyatàyai vyàkçtaþ, punar eva tvam etad bodhicittaü pratiniþsçjya, evaü tvaü mahànirayeùu nopapatsyase, tataþ tvaü svargopago bhaviùyasi.

sacet subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya cittaü na kùubhyati na kàïkùati na vicikitsati, veditavyaü vyàkçto 'yaü bodhisattvo mahàsattvas taiþ pårvakais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair, niyato 'yaü bodhisattvo mahàsattvo 'vaivartyadhàtau sthànaü subhåte 'navakà÷o yad avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo narake và tiryagyonau và yamaloke và asureùu và kàyeùåpapadyate, naitat sthànaü vidyate, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti mårdhagatàvasthasyàvaivartikalakùaõaü saptada÷am

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya màraþ pàpãyàn ÷ramaõaveùeõopasaükramyaivaü vakùyati: yat tvayà pårva÷rutaü, evaü mayà dànapàramità pari÷odhayitavyà, evaü mayà ÷ãlapàramità pari÷odhayitavyà, evaü mayà kùàntipàramità pari÷odhayitavyà, evaü mayà vãryapàramità pari÷odhayitavyà evaü mayà dhyànapàramità pari÷odhayitavyà, evaü mayà praj¤àpàramità pari÷odhayitavyà, evaü mayà yàvad anuttarà samyaksaübodhir abhisaüboddhavyà, tat sarvaü pratide÷aya yat tvayà pårvam atãtànàgatapratyutpannànàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü sa÷ràvakasaüghànàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvat saddharmasthitir etasminn antare yat ku÷alamålaü tat sarvam anumoditan tat pratide÷aya tan nisçja, yad etat tvayà ÷rutaü naitad buddhavacanaü naitat samyaksaübuddhena bhàùitaü kavikçtakaü kàvyam etat, yad ahaü bhàùe etad buddhavacanam etat tathàgatena bhàùitam.
saced bodhisattvo mahàsattvaþ kùubhyati kàïkùati vicikitsati, veditavyam evam eùa bodhisattvo mahàsattvo 'vyàkçtas tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair, aniyato 'yaü bodhisattvo mahàsattvo, nàyaü bodhisattvo #<(PSP_4:149)># mahàsattvo 'vinivartanãyadhàtau sthitaþ.

sacet punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo na kùubhyati na kàïkùati na vicikitsati, dharmatàü pratisarati, anabhisaüskàram anutpàdaü pratisarati, na parasya ÷raddhayà gacchati, aparapraõeya÷ ca bhavati, dànapàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàm aparapraõeya÷ ca bhavati yàvad anuttaràyàü samyaksaübodhau, tadyathàpi nàma arhan kùãõàsravo bhikùur na parasya ÷raddhayà gacchati pratyakùakàrã dharmatàyàm asaühàryo bhavati màreõa pàpãyasà. evam eva subhåte 'navamardanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ràvakayànikair và pratyekabuddhayànikair và, apratyudàvartanãyadharmà ca bhavati ÷ràvakayànikair và pratyekabuddhayànikair và buddhayànikair và anuttaràyàü samyaksaübodhau, niyato 'yaü bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyadhàtau sthito 'parapraõeya÷ ca bhavati, sa tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyàpi ÷raddhayà na gacchati, pràg eva ÷ràvakayànikànàü và pratyekabuddhayànikànàü và buddhayànikànàü và pràg eva màrasya pàpãyasaþ, pràg evànyatãrthikànàü parivràjakànàü và ÷raddhayà gacchen naitat sthànaü vidyate. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo na kaücid dharmaü samanupa÷yati, yasya ÷raddhayà gacched råpasya và vedanàyà và saüj¤àyà và saüskàràõàü và vij¤ànasya và, råpatathatàyà và vedanàtathatàyà và saüj¤àtathatàyà và saüskàratathatàyà và vij¤ànatathatàyà và, evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdaü pratãtyasamutpàdàïgàni sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàsarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni bodhipakùyadharmàn apramàõadhyànàråpyasamàpattãr àryasatyàbhij¤à÷ånyatànimittàpraõihitàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn anuttaràü ca samyaksaübodhiü na samanupa÷yati yàvad anuttaràyàþ samyaksaübodhes tathatàn na samanupa÷yati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti mårdhagatàvasthasyàvaivartikalakùaõam aùñàda÷am

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn bhikùuveùenàvinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasyopasaükramyaivaü vakùyati: saüsàracàrikaiùà naiùà sarvàkàraj¤atàcàrikà, ihaiva tvaü duþkhasyàntaü kuru.
#<(PSP_4:150)>#

sa khalu punar màraþ pàpãyàn bodhisattvasya mahàsattvasya màrgapratiråpakam upadekùyati, yo 'sau màrgapratiråpakaþ saüsàràvacarair laukikair àkàrair yadi vàsti saüj¤à yadi và prathamaü dhyànaü yàvan naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanam upadekùyati: ayam àyuùman màrgaþ, iyaü pratipad yena màrgeõa yayà pratipadà srotaàpattiphalam anupràpsyasi, sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalaü yena màrgeõàrhattvam anupràpsyasi, anenàyuùman màrgeõànayà pratipadà ihaiva tvaü duþkhasyàntaü kuru, na tu tàni saüsàràvacaràõi duþkhàni pratyanubhaviùyasi, aho batàyam ihaiva tavàtmabhàvo na nirvçtto bhavet, kutas tvam anyam àtmabhàvaü pratigçhãtavyaü manyase?

sacet punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya cittaü na kùubhyati na calati, uttare càsyaivaü bhavati, bahukaro me 'yaü bhikùur yo 'yaü màrgapratiråpakam upadi÷ati, yo màrgapratiråpako naivaü srotaàpattiphalasàkùàtkriyàyai saüvartate, na sakçdàgàmiphalasàkùàtkriyàyai saüvartate, nànàgàmiphalasàkùàtkriyàyai saüvartate nàrhattvaphalasàkùàtkriyàyai saüvartate, na pratyekabuddhaphalasàkùàtkriyàyai saüvartate, nànuttaràyàþ samyaksaübodheþ sàkùàtkriyàyai saüvartate. uttare càsya harùa utpadyate, bahukaro me 'yaü bhikùur yo mamaitàny aïgàny upadi÷ati, yàni mayaivaü buddhvà sarveùv api triùu yàneùu ÷ikùitavyam.

tam enaü màraþ pàpãyàn bodhisattvaü mahàsattvaü harùitaü viditvà evaü vakùyati: icchasi tvaü kulaputra tàn bodhisattvàn mahàsattvàn draùñuü yair bodhisattvair mahàsattvair gaïgànadãvàlukopamà buddhà bhagavantaþ pratyupasthitàþ påjità÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair, gaïgànadãvàlukopamànàü ca tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm antike dànapàramità paripårità ÷ãlapàramità paripårità kùàntipàramità paripårità vãryapàramità paripårità dhyànapàramità paripårità praj¤àpàramità paripårità, gaïgànadãvàlukopamà÷ caiva buddhà bhagavantaþ paryupàsitàþ paripçcchitàþ paripra÷nãkçtà, asyaiva bodhisattvayànasyàrthàya kathaü bodhisattvair mahàsattvair bodhisattvayàne sthàtavyaü? kathaü dànapàramitàyàü caratà ÷ãlapàramitàyàü caratà kùàntipàramitàyàü caratà vãryapàramitàyàü caratà dhyànapàramitàyàü caratà praj¤àpàramitàyàü caratà sthàtavyam? evaü #<(PSP_4:151)># smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgasarva÷ånyatàsarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukheùv apramàõadhyànàråpyasamàpattida÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu yàvat mahàmaitryàü mahàkaruõàyàü caratà sthàtavyam? yathà tair buddhair bhagavadbhir àkhyàtaü tathà sthitvà tathà caritvà tathà yogam àpadyàpi tair eva tàvad bodhisattvair mahàsattvair anuttarà samyaksaübodhir nàbhisaübuddhà, tathà caritais tathànu÷àsitais tathà sthitais tathà ÷ikùamàõaiþ sarvàkàraj¤atà nànupràptà, kutaþ punas tvam anuttaràü samyaksaübodhim anupràpsyasi?

saced bodhisattvasya mahàsattvasya evaü vivecyamànasya cittasyànyathàtvaü na bhavati nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate, uttare càsya harùa utpadyate, bahukaro me 'yaü bhikùur yo mamaitàny aïgàny upadi÷ati, yair aïgaiþ srotaàpattiphalaü pràpyate sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabodhir yàvat sarvàkàraj¤atànupràpyate.

tataþ sa punar màraþ pàpãyàn bodhisattvasya mahàsattvasya cittasyànavalãnatàü viditvà tatraiva pçthivãprade÷e saübahulàn bhikùån abhinirmiõoti, evaü ca vàcaü bhàùate: ime te 'rhantaþ kùãõàsravà ye te 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthità abhåvaüs te 'rhattve sthitàþ, kutaþ punas tvam anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase?

sacet punar bodhisattvasya mahàsattvasyaivaü bhavati, màro batàyaü pàpãyàn màrgapratiråpakam upadi÷ati, na ca bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran pratyudàvartyànuttaràyàþ samyaksaübodheþ ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và patati, uttare càsyaivaü bhavati, asthànam anavakà÷o yad bodhisattvo mahàsattvo dànapàramitàyàü caran ÷ãlapàramitàyàü caran kùàntipàramitàyàü caran vãryapàramitàyàü caran dhyànapàramitàyàü caran praj¤àpàramitàyàü carann adhyàtma÷ånyatàyàü caran bahirdhà÷ånyatàyàü caran yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü caran, smçtyupasthàneùu caran samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùu caran sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukheùu carann apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu caran, àryasatyàbhij¤àsu caran, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà bhàvayan sarvàkàraj¤atàü bhàvayann, anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyateti #<(PSP_4:152)># naitat sthànaü vidyate.
iti kùàntigatàvasthasyàvaivartikalakùaõam ekonaviü÷atitamam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata evaü bhavati, saced evaü ÷ikùitvà yathà tathàgatenàkhyàtaü tayà caryayàvirahitasyaibhiþ pàramitàpratisaüyuktair manasikàrair avirahito bodhisattvo mahàsattvo na parihãyate dànapàramitayà na parihãyate ÷ãlapàramitayà na parihãyate kùàntipàramitayà na parihãyate vãryapàramitayà na parihãyate dhyànapàramitayà na parihãyate praj¤àpàramitayà na parihãyate adhyàtma÷ånyatayà na parihãyate yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà na parihãyate smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgair na parihãyate apramàõadhyànàråpyasamàpattibhir na parihãyate ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àbhir na parihãyate sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhair na parihãyate da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmair na parihãyate sarvàkàraj¤atayà.

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata evaü bhavati, yo màrakarmàõi budhyate sa na parihãyate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ. ity agradharmagatàvasthasyàvaivartikalakùaõaü viü÷atitamam

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kuto bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãya iti praj¤àyate.

bhagavàn àha: råpasaüj¤àyàþ subhåte vivartito, vedanàsaüj¤àyàþ saüj¤àsaüj¤àyàþ saüskàrasaüj¤àyà vij¤ànasaüj¤àyà vivartito, dhàtusaüj¤àyà àyatanasaüj¤àyàþ pratãtyasamutpàdasaüj¤àyàþ pratãtyasamutpàdàïgasaüj¤àyà ràgasaüj¤àyà doùasaüj¤àyà mohasaüj¤àyà dçùñisaüj¤àyàþ, dànapàramitàsaüj¤àyàþ ÷ãlapàramitàsaüj¤àyàþ kùàntipàramitàsaüj¤àyàþ vãryapàramitàsaüj¤àyà dhyànapàramitàsaüj¤àyàþ praj¤àpàramitàsaüj¤àyà vivartito, 'dhyàtma÷ånyatàsaüj¤àyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàsaüj¤àyàþ smçtyupasthànasaüj¤àyàþ samyakprahàõàrddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgasaüj¤àyà #<(PSP_4:153)># apramàõadhyànàråpyasamàpattisaüj¤àyà vivartitaþ, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhasaüj¤àyàþ ÷ånyatànimittàpraõihitasaüj¤àyà abhij¤àsaüj¤àyà vivartito, da÷abalavai÷àradyasaüj¤àyàþ pratisaüvitsaüj¤àyà àveõikabuddhadharmasaüj¤àyà vivartitaþ, sarvàkàraj¤atàsaüj¤àyà vivartitaþ, ÷ràvakapratyekabuddhasaüj¤àyà vivartitaþ, bodhisattvasaüj¤àyà vivartito yàvad buddhasaüj¤àyà vivartitaþ. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ svalakùaõa÷ånyair dharmair bodhisattvanyàmam avakràntaþ. sa tam api dharmaü nopalabhate anupalabhamàno nàbhisaüskaroty anabhisaüskurvan notpàdayati tenocyate 'nutpàdakùàntiko bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãya ity, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti dar÷anamàrge duùkhe dharmaj¤ànakùàntiþ

punar aparaü subhåte màraþ pàpãyàn bodhisattvaü mahàsattvam upasaükramyaivaü vicchandayiùyati: àkà÷asamaiùà yad uta sarvàkàraj¤atà àkà÷abhàvanaiùà abhàvasvabhàvalakùaõa÷ånyatà, ete 'pi dharmà àkà÷asamà abhàvasvabhàvàþ svalakùaõa÷ånyà na càkà÷asamair dharmair abhàvasvabhàvaiþ svalakùaõa÷ånyaiþ ka÷cid dharma upalabhyate, yo vàbhisaübudhyate yena vàbhisaübudhyate yaü vàbhisaübudhyate, sarva ete àkà÷asamà dharmà abhàvasvabhàvàþ svalakùaõa÷ånyà nirarthakaü tvaü vihanyase màrakarma etat paridãpitaü yad iyam anuttarà samyaksaübodhir abhisaübodhavyà, naitat samyaksaübuddhabhàùitam iti. tasmàt tvaü kulaputra pratiprasrambhaya etàn manasikàràn mà te dãrgharàtram anarthàya duùkhàya vinipàtàya saüvarterann iti. tatra tair bodhisattvayànikaiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhir và tàþ paribhàùàþ ÷rutvaivam upaparãkùitavyaü, màrakarmàõo tàni yo me 'nuttaràyàþ samyaksaübodher vivecayati kiü càpy àkà÷asamàþ sarvadharmà abhàvasvabhàvàþ svalakùaõa÷ånyàs, tàn sattvà na jànanti na pa÷yanti na budhyante tàn vayam àkà÷asamàn abhàvasvabhàvàn sarvadharmàn svalakùaõa÷ånyatàsaünàhaü saünahya sarvàkàraj¤atàm abhisaübuddhya sattvànàü dharmaü de÷ayiùyàmo, 'prameyàn sattvàn srotaàpattiphale pratiùñhàpayiùyàmaþ, sakçdàgàmiphale #<(PSP_4:154)># 'nàgàmiphale 'rhattve pratiùñhàpayiùyàmaþ, pratyekàyàü bodhau pratiùñhàpayiùyàmo, 'nuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayiùyàmaþ. tatra bodhisattvair mahàsattvaiþ prathamacittotpàdam upàdàya imàn dharmàn ÷rutvà dçóhacittair bhavitavyam aprakampacittair bhavitavyam asaühàryacittair bhavitavyaü, ta ime yair dçóhacittatàyai aprakampacittatàyai asaühàryacittatàyai samanvàgatàþ ùañsu pàramitàsu caranto bodhisattvaniyàmam avakràmayiùyanti.
iti duþkhe dharmaj¤ànam

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kiü punar bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ utàho vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ?

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: avinivartanãyaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ, vinivartanãyo 'pi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ.

subhåtir àha: kathaü bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ? kathaü ca vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ?
bhagavàn àha: yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và vinivartito 'yaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ, yaþ punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và na vinivartito 'yaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo vaktavyaþ. ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgatasyàvinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasyàvinivartanãyalakùaõaü veditavyaü, yair àkàrair yair liïgair yair nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo màreõa pàpãyasà na ÷akyate vivecayitum anuttaràyàþ samyaksaübodheþ.
iti duþkhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ

punar aparaü subhåte àkàïkùann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ prathamaü dhyànaü samàpadyate, yàvac caturthadhyànaü samàpadyate #<(PSP_4:155)># yàvan nirodhasamàpattiü samàpadyate, àkàïkùann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva÷ catvàri smçtyupasthànàni samàpadyate samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn samàpadyate, yàvac chånyatànimittàpraõihitàn samàdhãn samàpadyate, yàvat pa¤càbhij¤à abhinirharati, imai÷ caturbhir dhyànai÷ catasçbhir àråpyasamàpattibhir nirodhasamàpattibhi÷ ca parijayaü karoti, catvàri smçtyupasthànàni bhàvayati samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgam àryàùñàïgikaü màrgaü ÷ånyatànimittàpraõihitaü samàdhiü samàpadyate, na ca dhyànaphalaü parigçhõàti, yàvan na nirodhasamàpattiphalaü parigçhõàti, na srotaàpattiphalaü parigçhõàti na sakçdàgàmiphalaü nànàgàmiphalaü nàrhattvaü parigçhõàti na pratyekabodhiü parigçhõàti àkàïkùamàõa evaü saücintyàtmabhàvaü parigçhõàti yenàtmabhàvena sarvasattvànàm arthaü karoti tam àtmabhàvaü parigçhõàti ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ. iti duþkhe 'nvayaj¤ànam

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo manasikàreõa samanvàgato bodhicittenàvirahito na råpaguruko bhavati na kùaõaguruko bhavati nàsravaguruko bhavati, na dànaguruko bhavati na ÷ãlaguruko bhavati na kùàntiguruko bhavati na vãryaguruko bhavati na dhyànaguruko bhavati na praj¤àguruko bhavati, nàpramàõaguruko bhavati nàråpyaguruko bhavati na samàpattiguruko bhavati nàbhij¤àguruko bhavati na saptatriü÷adbodhipakùyadharmaguruko bhavati na sarvavimokùasamàdhisamàpattiguruko bhavati na ÷ånyatànimittàpraõihitaguruko bhavati nàryasatyaguruko bhavati na vai÷àradyaguruko bhavati na pratisaüvidguruko bhavati na samyaksaübodhiguruko bhavati na sattvaparipàcanaguruko bhavati na buddhadar÷anaguruko bhavati na ku÷alamålàvaropanaguruko bhavati. tat kasya hetoþ? tathà hi te sarvadharmà àkà÷asamà abhàvasvabhàvàþ svalakùaõa÷ånyàþ. sa khalu punaþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva ane imena ca manasikàreõa samanvàgata÷ caturbhi÷ ceryàpathair abhikràmati na pratikràmati na bhràntacitta àgacchati na bhràntacitto gacchati na caïkraraiùyati #<(PSP_4:156)># na ca sthàsyati na niùãdiùyati na ÷ayyàü kalpayiùyati sa smçta evàgamiùyati gamiùyati caïkramiùyati sthàsyati niùãdiùyati ÷ayyàü kalpayiùyati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.
iti samudaye dharmaj¤ànakùàntiþ

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'gàram adhyàvasann upàyakau÷alyena sattvànàü paripàcanàya pa¤cakàmaguõàn upadi÷ati sarvasattvànàü dànaü dadàti, annam annàrthikànàü, pànaü pànàrthikànàü yàvad anyatarànyataràn mànuùyakàn pariùkàràn dadàti, sa àtmanà ca dànapàramitàyàü carati, paràü÷ ca dànapàramitàyàü samàdàpayati dànapàramitàyà÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye dànapàramitàyàü caranti teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ, evaü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü, sa àtmanà ca praj¤àpàramitàyàü carati, paràü÷ ca praj¤àpàramitàyàü samàdàpayati, praj¤àpàramitàyà÷ ca varõaü bhàùate, ye cànye praj¤àpàramitàyàü caranti teùàü ca varõavàdã bhavati samanuj¤aþ. iti samudaye dharmaj¤ànam

sa khalu punaþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo 'gàram adhyàvasan jambådvãpaü saptaratnaparipårõaü kçtvà dànaü dadàti, evaü càturdvãpakaü lokadhàtuü sàhasraü lokadhàtuü dvisàhasraü lokadhàtuü yàvat trisàhasraü mahàsàhasraü lokadhàtuü saptaratnaparipårõaü kçtvà dànaü dadàti, na ca kàmaguõàn paribhuïkte satatasamitaü brahmacàrã bhavati, na ca kasyacid avamardanàkàraü janayati yenàvamardanàkàreõa paro 'nàttamanàþ syàt, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya satatasamitaü vajrapànir yakùaþ sadànubaddho bhaviùyaty, ayaü bodhisattvo mahàsattvo yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate, yathà mamànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya satatasamitaü samanubaddho yàvat pa¤cavajrapàõi kulàni satatasamitaü samanubaddhàni bhaviùyanti, sa na ÷akyate manuùyair amanuùyair vàvakramanàyànavamardanãyo #<(PSP_4:157)># bhavati sa devena và màreõa và brahmaõà và kenacid và punarloke sahadharmeõa. iti samudaye 'nvayaj¤ànakùàntiþ

tasya cittaü na vikùipyate bodhimanasikàràd yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, tasya bodhisattvasya mahàsattvasya nendriyàõi vikalàni bhavanti ÷raddhendriyaü vãryendriyaü smçtindriyaü samàdhindriyaü praj¤endriyaü sa satpuruùo bhaviùyati nàsatpuruùaþ.

subhåtir àha: kiyatà bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ satpuruùo bhavati nàsatpuruùaþ?

bhagavàn àha: yadà subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya bodhicittaü na vinaïkùyate, etàvatà subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ satpuruùo bhavati nàsatpuruùaþ, ebhir api subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo bodhimanasikàraiþ samanvàgato yàni tàni strãõàm àve÷anàni va÷ãkaraõàni mantravidyauùadhibhaiùajyàni tàni sarvàõi sarveõa sarvaü sarvathà sarvan na prayukte na ca prayojayati na ca strãõàm àve÷anam anyatarànyataraü karoti, na striyàþ puruùasya và àde÷anàpràtihàryaü karoti, putro và te bhaviùyati dhãtà và te bhaviùyati, kulodgato và bhaviùyati, dãrghàyuùko và bhaviùyati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu nimittaü na samanupa÷yati, sa nimittam asamanupa÷yan, pari÷uddhàjãvo viharati, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ. iti samudaye 'nvayaj¤ànam

punar aparaü subhåte avinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya ye àkàrà yàni liïgàni yàni nimittàni yair àkàrair yair liïgair yair nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyas, tàn àkàràüs tàni liïgàni tàni nimittàni de÷ayiùyàmi, tàni ÷çõu sàdhu ca suùñhu ca manasikuru bhàùiùye 'ham, evaü bhagavann ity àyuùmàü subhåtir bhagavataþ pratya÷roùãt.

bhagavàn etad avocat: iha subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran bodhimanasikàrair avirahito na skandhayogam anuyukto #<(PSP_4:158)># viharati, na dhàtvàyatanayogam anuyukto viharati. na pratãtyasamutpàdàïgayogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa ÷ånyatàyàü sthito na kasyacid dharmasya hãnatvaü và utkçùñatvaü và samanupa÷yati. iti nirodhe dharmaj¤ànakùàntiþ

na caurakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu na kasyacid dharmasyàharaõaü và haranaü và samanupa÷yati. iti nirodhe dharmaj¤ànam

na senàkathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa prakçti÷ånyatàyàü sthito na kasyacid dharmasyàlpatvaü và bahutvaü và samanupa÷yati. iti nirodhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ

na yuddhakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sarvadharmatàyàü sthito na kasyacid dharmasyànunayaü và pratighaü và samanupa÷yati. na gràmakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sarva÷ånyatàyàü sthito na kasyacid dharmasya nicayaü vàsaünicayaü và samanupa÷yati. na nagarakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa àkà÷a÷ånyatàyàü sthito na kasyacid dharmasya saügrahaü vàsaügrahaü và samanupa÷yati. na nigamakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte koñyàü sthito na kasyacid dharmasyàtyayaü vànatyayaü và samanupa÷yati. nàtmakathàyogam anuyukto viharati, evaü na sattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakakathàyogam anuyukto viharati. tat kasya hetoþ? atyantavi÷uddhatvàt sarvadharmàõàm anyatra praj¤àpàramitàkathàyogam anuyukto viharati, avirahita÷ ca sarvàkàraj¤atàpratisaüyuktair manasikàraiþ. iti nirodhe 'nvayaj¤ànam

sa dànapàramitàyàü caran na màtsaryakathàyogam anuyukto viharati, ÷ãlapàramitàyàü caran na dauþ÷ãlyakathàyogam anuyukto viharati, kùàntipàramitàyàü caran na pratighakathàyogam anuyukto viharati, vãryapàramitàyàü caran na kau÷ãdyakathàyogam anuyukto viharati, dhyànapàramitàyàü caran na vikùepakathàyogam anuyukto viharati, praj¤àpàramitàyàü caran na dauùpraj¤àkathàyogam anuyukto viharati, sarvadharma÷ånyatàyàü viharan dharmakàma÷ caiva bhavati nàdharmakàmaþ, sa dharmadhàtau caran na bhedyasya dharmasya varõavàdã #<(PSP_4:159)># bhavati, samitrakàmo bhavati nàmitrakàmo buddhànàü bhagavatàm antike bodhisattvànàü ca mahàsattvànàü ye ca ÷ràvakapratyekabuddhayànikàþ kulaputràs tàn apy anuttaràyàü samyaksaübodhau samàdàpayati nive÷ayati pratiùñhàpayati, sa tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn àkàïkùati, dar÷anàya yatra lokadhàtau tiùñhanti dhriyante yàpayanti, àkàïkùaüs tatropapadyate, sa imair manasikàrair ràtriüdivaü viharati yad uta buddhamanasikàraiþ. tat kasya hetoþ? tathà hi pràyeõa subhåte 'vinivartanãyà bodhisattvà mahàsattvàþ kàmadhàtupratisaüyuktàn manasikàràn utpàdayitvà da÷abhiþ ku÷alaiþ karmapathair vartamànàþ teùu buddhakùetreùåpapadyante, yatra saümukhãbhåtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti. tatra prathamaü dhyànam utpàdayitvà yàvan naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattim utpàdayitvà tatropapadyante, yatra saümukhãbhåtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ. iti màrge dharmaj¤ànakùàntiþ

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carato 'dhyàtma÷ånyatàyàü sthitasya yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü sthitasya smçtyupasthàne sthitasya samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùu sthitasyàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu sthitasyàryasatyeùu sthitasya ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukheùu sthitasya sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukheùu sthitasyàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu sthitasya naivaü bhavaty, avinivartanãyo vàhaü na vàham avinivartanãya iti vicikitsà càsya notpadyate. niþsaü÷aya÷ ca bhavati svakàyàü bhåmau. tat kasya hetoþ? tathà hi so 'õum api dharmaü na samanupa÷yati, yo vivartate và na và vivartate. tadyathàpi nàma subhåte srotaàpannaþ srotaàpattiphalabhåmau sthito na kàïkùati na vicikitsati svakàyàü bhåmàv evaü sakçdàgàmyanàgàmyarhattvabhåmau sthito buddhabhåmau sthito na kàïkùati na vicikitsaty, evam eva subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svakàyàü bhåmau na kàïkùati na vicikitsati. #<(PSP_4:160)># sa tatràvinivartanãyabhåmau sthito buddhakùetra¤ ca pari÷odhayati, sattvàü÷ ca paripàcayaty, utpannotpannàni ca màrakarmàõi budhyate, na ca màrakarmàõàü va÷ena gacchati, sarvàõi ca tàni màrakarmàõi budhyate buddhvà ca vidhvastàni viralãkaroti. tadyathàpi nàma subhåte puruùa ànantaryakarmakàrã ànantaryacittenàvirahito yàvan maraõakàlam ity anuvartata eva tad ànantaryacittaü, na ca tatrànantaryacittaü ÷aknoti viùkambhayitum, anuvartate càsya tat paryutthànaü yàvan maraõakàlam. evam eva subhåte 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya tad avinivartanãyacittaü bhåtaü sthitam avinivartanãyabhåmàv avikampan tac cittaü, na ÷akyate sadevamànuùàsureõa lokena vivartayitum. tat kasya hetoþ? tathà hi tad avinivartanãyacittaü sadevamànuùàsuram atikramya samyaktvaniyàmam avakràntaü sa svakàyàü bhåmau sthitvàbhij¤àparamapàramitàþ pràpya buddhakùetraü ca pari÷odhayati, sattvàü÷ ca paripàcayati, buddhakùetreõa buddhakùetraü saükràmati, teùu ca buddhakùetreùu ku÷alamålàny avaropayitvà tàü÷ ca buddhàn bhagavataþ paripçcchati paripra÷nayati paryupàste.

sa khalu punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ tathà sthitaþ, sa màna utpannotpannàni ca màrakarmàõy avabudhyate, utpannotpannànठca màrakarmàõàü va÷ena na gacchati, tàni ca màrakarmàõy upàyakau÷alyena bhåtakoñãþ ÷odhayati, svakàyठca bhåmau na kàïkùati na vicikitsati. tat kasya hetoþ? tathà hi sa niþkàïkùo bhåtakoñyàþ, na bhåtakoñim ekàü và dve và vikalpayati, tasya jàtivinivçttasyàpi na ÷ràvakapratyekabuddhabhåmau cittam utpadyate. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu na kasyacid dharmasyotpàdaü và nirodhaü và saükle÷aü và vyavadànaü và samanupa÷yati. iti màrge dharmaj¤ànam

tasya khalu punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya svalakùaõa÷ånyeùu sarvadharmeùu na kasyacid dharmasyotpàdaü và nirodhaü và saükle÷aü và vyavadànaü và samanupa÷yate. jàtivinivçttasyàpi naivaü bhavati, nàhaü nàbhisaübhotsye 'nuttaràü samyaksaübodhim, abhisaübhotsya evàham anuttaràü samyaksaübodhim. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte svalakùaõa÷ånyà anuttarà samyaksaübodhiþ.
#<(PSP_4:161)>#

sa khalu punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattva evaü sthitaþ svakàyàü bhåmàv, aparapratyayaþ svakàyàü bhåmàv, anavamardanãyaþ svakàyàü bhåmau. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattva evaü sthito 'saühàryeõa j¤ànena samanvàgato bhavati.

sacet khalu punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya màraþ pàpãyàn buddhaveùeõopasaükramyaivaü vakùyati: 'haiva tvam arhattvaü pràpnu hi, na tvaü vyàkçto 'nuttaràyàü saroyaksaübodhau, na ca tvayànutpattikeùu dharmeùu kùàntiþ pratilabdho, yena tvaü vyàkriyathàs tais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttaràyàü samyaksaübodhau, na ca tvayi te àkàràs tàni liïgàni tàni nimittàni saüvidyante, yair àkàrair yair liïgair yair nimittaiþ samanvàgato bodhisattvo mahàsattvo vyàkriyate 'nuttaràyàü samyaksaübodhau.

sacet punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvas tad vacanaü ÷rutvà nàvalãyate na saülãyate nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate, na ca cittasyànyathà tvaü bhavati veditavyaü, subhåte bodhisattvena mahàsattvena vyàkçto 'haü tais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttaràyàü samyaksaübodhau. tat kasya hetoþ? tathà hi mama te dharmàþ saüvidyante yair dharmair bodhisattvà mahàsattvà vyàkriyante 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. iti màrge 'nvayaj¤ànakùàntiþ

sacet punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya màraþ pàpãyàn buddhaveùeõopasaükramyaivaü vakùyati: màràdhiùñhito và puruùaþ ÷ràvakatve tvaü kulaputra vyàkçto na tvam anuttaràyàü samyaksaübodhau, kiü te 'nuttarayà samyaksaübodhyà.

sacet subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya evaü bhaviùyati, màro batàyaü pàpãyàn buddhaveùeõopasaükrànto màràdhiùñhito và puruùo, na ca tathàgato 'rhan samyaksaübuddho bodhisattvaü mahàsattvaü ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và samàdàpayati.

saced ayam asya subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya màraþ pàpãyàn buddhaveùeõopasaükramyaivaü vakùyati: naitad buddhabhàùitaü na ÷ràvakair màrabhàùitàny etàni såtràõi yatra tvaü carasi. veditavyam etad bodhisattvena mahàsattvena màro batàyaü pàpãyàn màràdhiùñhito và puruùo, yo màm amuttaràyàþ samyaksaübodher vivecayati. veditavyam etat subhåte vyàkçto 'yaü bodhisattvo mahàsattvaþ taiþ pårvakais tathàgatair #<(PSP_4:162)># arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttaràyàü samyaksaübodhau sthito 'yaü bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyàyàü bhåmau. tat kasya hetoþ? tathà hy asya subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya ta àkàràs tàni liïgàni tàni nimittàni saüvidyante ye 'vinivartanãyànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàm, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartaniyo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran saddharmaparigrahasya kçtenàtmaparityàgam api karoti jãvitaparityàgam api karoti. sa khalu punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ saddharmaparigrahasya kçtenaiva yogam àpadyate 'tãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü saddharmaparigrahaü karoti. tatra kataro dharmo yasya kçtena bodhisattvo mahàsattva àtmaparityàgam api karoti jãvitaparityàgam api karoti? iha subhåte tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ sarvadharmàþ ÷ånyà iti dharmaü de÷ayati, tatraike mohapuruùàþ pratikro÷anti prativahanti naiùa dharmo na vinayo naitac chàstuþ ÷àsanam, asya subhåte kçta÷o bodhisattvo mahàsattva àtmaparityàgam api karoti jãvitaparityàgam api karoti. tatra subhåte bodhisattvena mahàsattvenaivam upaparãkùitavyaü, ye 'pi te tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà dharmaü bhàùiùyante, aham api tatra gaõanàü yàsyàmy aham api tatra vyàkçto mamàpy eùa dharmo yasya dharmasya kçtenàham àtmaparityàgaü karomi jãvitaparityàgaü karomãmaü subhåte 'rthava÷aü saüpa÷ya bodhisattvo mahàsattvaþ saddharmaparigrahasya kçtenàtmaparityàgaü karoti jãvitaparityàgaü karoty, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

punar aparaü subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvas tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya dharmaü de÷ayato na kàïkùati na vicikitsati, yaü ca te buddhà bhagavanto dharmaü bhàùante taü sarvam udgçhõàti tathodgçhãta¤ ca samànaü na vipraõà÷ayati. tat kasya hetoþ? yathàpi tad dhàraõãpratilabdhatvàt.

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: katamasyà bhagavan dhàraõyàþ pratilabdhatvàd bodhisattvasya mahàsattvasya tathàgatabhàùitàþ såtràntà na vipraõa÷yanti?
#<(PSP_4:163)>#

bhagavàn àha: dhàraõadhàraõãpratilabdhasya subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya tathàgatabhàùitàþ såtràntà na vipraõa÷yanti.

subhåtir àha: tathàgatasyaiva bhagavann arhataþ samyaksaübuddhasya na ÷ràvakabhàùitàni na devabhàùitàni na nàgabhàùitàni na yakùabhàùitàni na gandharvabhàùitàni nàsurabhàùitàni na garuóabhàùitàni na kiünarabhàùitàni na mahoragabhàùitàni.

bhagavàn àha: ye kecit subhåte rutasaüketaghoùàþ sarvatra bodhisattvo mahàsattvo na kàïkùati na vicikitsati. tat kasya hetoþ? yathàpi nàma tad dhàraõadhàraõãpratilabdhatvàd, ebhiþ subhåte àkàrair ebhir liïgair ebhir nimittaiþ samanvàgato 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo veditavyaþ.

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: mahàguõasamanvàgato 'yaü bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, pramàõaguõasamanvàgato 'yaü bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, 'parimitaguõasamanvàgato 'yaü bhagavann avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat mahàguõasamanvàgataþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, 'pramàõaguõasamanvàgataþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, parimitaguõasamanvàgataþ subhåte 'vinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ. tat kasya hetoþ? tathà hy anenànantam aparyantaü j¤ànaü pratilabdham asaühàryaü ÷ràvakapratyekabuddhais, tatra ca j¤àne sthitvàvinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ pratisaüvido 'bhinirharati yàbhiþ pratisaüvidbhir abhinirhçtàbhiþ sadevamànuùàsureõa lokena na ÷akyaþ paryàdàtum.
iti màrge 'nvayaj¤ànam iti dar÷anamàrgasthàvaivartikalakùaõam

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: pratibalo bhagavàüs tathàgato 'rhan samyaksaübuddho 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn àkàraliïganimittàni nirdeùñuü yair àkàrair yair liïgair yair nimittair avinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvaþ prabhàvyate sàdhu bhagavan gambhãràõi gambhiràõi sthànàni nirdi÷atu yatra sthitvà bodhisattvo mahàsattvaþ ùañsu pàramitàsu caraü÷ catvàri smçtyupasthànàni paripårayati, samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn #<(PSP_4:164)># paripårayati, adhyàtma÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü paripårayati, àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattiþ paripårayati, ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ paripårayati, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni paripårayati, da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàn paripårayati, sarvàkàraj¤atàü paripårayati. iti gambhãro bhàvanàmàrgaþ

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: sàdhu sàdhu subhåte, sàdhu khalu punas tvaü subhåte yas tvam avinivartanãyànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàm arthàya gambhãràõi gambhãràõi sthànàni paripçcchitavyàni manyase, gambhãram iti subhåte ÷ånyatàyà etad adhivacanam ànimittasyàpraõihitasyànabhisaüskàrasyànutpàdasyànirodhasyànirvàõasyà÷àntasya tathatàyà bhåtakoñer dharmadhàtor imàni tàni subhåte gambhãragambhãràõi sthànàni yeùàm etad adhivacanaü yad idaü nirvàõam iti.

subhåtir àha: nirvàõasyaivaitad bhagavann adhivacanaü na punar bhagavan sarvadharmàõàm?
bhagavàn àha: sarvadharmàõàm evaitat subhåte 'dhivacanaü gambhãram iti. tat kasya hetoþ? råpaü subhåte gambhãram, evaü vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam api subhåte gambhãraü, cakùur api subhåte gambhãram, evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo mano 'pi subhåte gambhãraü, råpa÷abdagandharasaspraùñavyadharmà api subhåte gambhãrà÷, cakùurvij¤ànaü subhåte gambhãraü, cakùuþsaüspar÷aþ subhåte gambhãraþ, cakùuþsaüspar÷apratyayà vedanà subhåte gambhãrà. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo, manovij¤ànaü subhåte gambhãraü, manaþsaüspar÷aþ subhåte gambhãraþ, manaþsaüspar÷apratyayà vedanà subhåte gambhãrà, pçthivãdhàtur api subhåte gambhãraþ, evam abdhàtuþ tejodhàtur vàyudhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhàtuþ subhåte gambhãraþ. pratãtyasamutpàdaþ subhåte gambhãro, 'vidyà subhåte gambhãrà, evaü saüskàrà vij¤ànaü nàmaråpaü ùaóàyatanaü spar÷o vedanà tçùõà upàdànaü bhavo jàtir jaràmaraõaü ÷okaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsàþ subhåte gambhãràþ, sarva÷ånyatàsarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhaü subhåte gambhãraü, saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ subhåte gambhãrà, apramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàni subhåte gambhãràõi, trãõi vimokùamukhàni subhåte gambhãràõi, #<(PSP_4:165)># abhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmàþ subhåte gambhãràþ, bodhir api subhåte gambhãrà. katha¤ ca punaþ subhåte råpaü gambhãraü? yathà råpatathatà tathà gambhãraü, yathà vedanàtathatà tathà gambhãraü, yathà saüj¤àtathatà tathà gambhãraü, yathà saüskàratathatà tathà gambhãraü, yathà vij¤ànatathatà tathà gambhãraü, yathà skandhadhàtvàyatanatathatà tathà gambhãraü, yathà pratãtyasamutpàdatathatà tathà gambhãraü, yathà pratãtyasamutpàdàïgatathatà tathà gambhãram, evaü yathà sarvapàramitàtathatà tathà gambhãraü, yathà sarva÷ånyatàtathatà tathà gambhãraü, yathà bodhipakùyàõàü dharmàõàü tathatà tathà gambhãraü, yathàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattitathatà tathà gambhãraü, yathà sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhatathatà tathà gambhãraü, yathà ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àtathatà tathà gambhãraü, yathà da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmatathatà tathà gambhãraü, yathà bodhitathatà tathà gambhãram. iti bhàvanàmàrgagàmbhãryam

subhåtir àha: kathaü bhagavan råpasya tathatà?

bhagavàn àha: yatra subhåte tathatàyàü na råpaü nànyatra råpàd, yatra subhåte tathatàyàü na vedanà nànyatra vedanàyàþ, yatra subhåte tathatàyàü na saüj¤à nànyatra saüj¤ayàþ, yatra subhåte tathatàyàü na saüskàrà nànyatra saüskàrebhyo, yatra subhåte tathatàyàü na vij¤ànaü nànyatra vij¤ànàd. evaü yatra subhåte tathatàyàü na skandhadhàtvàyatanàni nànyatra skandhadhàtvàyatanebhyo, yatra subhåte tathatàyàü na pratãtyasamutpàdo nànyatra pratãtyasamutpàdàd, yatra subhåte tathatàyàü na pratãtyasamutpàdaïgàni nànyatra pratãtyasamutpàdàïgebhyo, yatra subhåte tathatàyàü na sarvapàramità nànyatra sarvapàramitàbhyo, yatra subhåte tathatàyàü na sarva÷ånyatà nànyatra sarva÷ånyatàbhyo, yatra subhåte tathatàyàü na bodhipakùyà dharmà nànyatra bodhipakùebhyo dharmebhyo, yatra subhåte tathatàyàü na sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhàni nànyatra sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhebhyo yatra subhåte tathatàyàü nàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo nànyatràryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattibhyo, yatra subhåte tathatàyàü nàbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvido nànyatràbhij¤àda÷abalavai÷àradyapratisaüvidbhyo, yatra subhåte tathatàyàü nàveõikàbuddhadharmà nànyatràveõikebhyo buddhadharmebhyo, yatra subhåte tathatàyàü na bodhir nànyatra bodheþ tathatà.
#<(PSP_4:166)>#

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvat såkùmeõopàyenàvinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo råpata÷ ca vàrito nirvàõaü ca såcitam. evaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàrebhyo, vij¤ànata÷ ca vàrito nirvàõaü ca såcitaü, sarvadharmasaügrahe 'py asya laukikalokottareõa sàsraveõànàsraveõa sàsravàõàsravebhyo vàrito nirvàõaü ca såcitam.
iti bhàvanàmàrgasya samàropàpavàdàntamuktà

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yadà punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattva imàni gambhãragambhãràõi sthànàni praj¤àpàramitàpratisaüyuktàni cintayiùyati tulayiùyaty upanidhyàsyati. iti bhàvanàpathaþ

evaü mayà sthàtavyaü yathà praj¤àpàramitàyàm àj¤aptam, evaü mayà ÷ikùitavyaü yathà praj¤àpàramitàyàm àkhyàtam, evaü mayà pratipattavyaü yathà praj¤àpàramitàyàm uddiùñam ity. ayaü subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ tathà saüpàdayaüs tathopanidhyàyaüs tathopaparãkùamàõas tathà prayujyamànas tathà ghañamànas tathà vyàyacchamànaþ.
iti nirvedhàïgado bhàvanàpathaþ

sa tena cittotpàdenàsaükhyeyam aprameyam aparimàõaku÷alamålaü parigrahãùyaty aparimàõàt kalpàt saüsàràc chorayiùyati vipçùñhãkariùyati vyantãkariùyati, kaþ punar vàdo yadàvyavakãrõaþ praj¤àpàramitàyàü÷ caran bodhipratisaüyuktair manasikàrair vihariùyati. tadyathàpi nàma subhåte sa puruùo ràgacarito vitarkacaritas tasyànyatarayà striyà sàrdham abhiråpayà pràsàdikayà dar÷anãyayà saha saüketaþ kçtaþ syàt sà ca strã paraparigçhãtà na labhate gçhato niùkramaõàya. tat kiü manyase? subhåte kiü pratisaüyuktàs tasya puruùasya vitarkà varterann iti.

subhåtir àha: strãpratisaüyuktà evaü bhagavaüs tasya puruùasya vitarkà varterann, iyaü me strã àgatà etayà sàrdhaü niùãdiùyàmi pratikramiùyàmi paricàrayiùyàmãti.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte ràtryà và divasasya vàtyayena kiyantas tasya puruùasya vitarkà varteran.

subhåtir àha: bahavo bhagavan bahavaþ sugata tasya puruùasya divasasya vàtyayena ràtryà vàtyayena vitarkà varteran.
#<(PSP_4:167)>#

bhagavàn àha: yàvantaþ subhåte tasya puruùasya divasasya vàtyayena ràtryà vàtyayena vitarkà vartante, iyataþ kalpàn sa bodhi sattvo mahàsattvaþ saüsàràc chorayati vipçùñhãkaroti vyantãkaroti ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü ÷ikùate upaparãkùate upanidhyàyati tathà tathà ca yogam àpadyate, yathà yathà tàn doùàn vivarjayati yair doùair bodhisattvà mahàsattvà vivartante 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ. evaü yogan anuyuktasya subhåte bodhisattvasya mahàsattvasyànena vihàreõa viharato yathà praj¤àpàramitàyàm upadiùñàyàm ekadivasena yat ku÷alamålaü yena ku÷alamålena gaïgànadãvàlukopamà lokadhàtavaþ paripårõàþ syur, nedaü tasya ku÷alasya ÷atatamãm api kalàü nopaiti sahasratamãm api ÷atasahasratamãm api yàvat koñãniyuta÷atasahasratamãm api kalàm api gaõanàm api upamàm api aupamyam api upani÷àm api upaniùadam api nopaiti.
iti trividho 'nu÷aüsaþ

punar aparaü subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn dànaü dadyàt triùu ratneùu buddharatne dharmaratne saügharatne. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa bodhisattvo mahàsattvas tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo 'dhimàtràdhimàtraþ

bhagavàn àha: ayam eva tataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaved, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü yogam àpadyate. tat kasya hetoþ? eùa hi bodhisattvànàü mahàsattvànàü màrgo yenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante.
iti pratipakùo mçdumçduþ

tat kiü manyase? subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàüs tiùñhan srotaàpanneùu dakùiõàü pratiùñhàpayed, evaü sakçdàgàmiùv anàgàmiùv arhatsu dakùiõàü pratiùñhàpayet, pratyekabuddheùu tathàgateùv arhatsu samyaksaübuddheùu dakùiõàü pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa bodhisattvo mahàsattvas tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.
#<(PSP_4:168)>#

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo 'dhimàtramadhyaþ

bhagavàn àha: ayam eva tataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü yogam àpadyate. tat kasya hetoþ? atra hi praj¤àpàramitàyàü caran bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ràvakapratyekabuddhabhåmim atikramya bodhisattvaniyàmam avakràmati yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. iti pratipakùo mçdumadhyaþ

tat kiü manyase? subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàüs tiùñhan dànaü dadyàc chãlaü rakùet kùàntyà saüpàdayed vãryam àrabheta dhyànaü samàpadyeta praj¤àü bhàvayet tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo 'dhimàtramçduþ

bhagavàn àha: ataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü sthitvaikadivasam api dànaü dadyàc chãlaü rakùet kùàntyà saüpàdayed vãryam àrabheta dhyànaü samàpadyeta praj¤àü bhàvayet. tat kasya hetoþ? màtaiùà bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità janayitrã caiùà bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. atra hi subhåte praj¤àpàramitàyàü sthitvà bodhisattvà mahàsattvàþ sarvadharmàn paripårayanti.
iti pratipakùo mçdvadhimàtraþ

tat kiü manyase? subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàüs tiùñhan sattvebhyo dharmadànaü dadyàt. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa bodhisattvo mahàsattvas tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo madhyàdhimàtraþ

bhagavàn àha: ataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaved, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü sthitvaikadivasam api sattvebhyo dharmadànaü dadyàt. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayàvirahitaþ #<(PSP_4:169)># sa sarvàkàraj¤atayàvirahito yaþ punaþ subhåte bodhisattvo mahisattvaþ praj¤àpàramitayàvirahitaþ sarvàkàraj¤atayàvirahitaþ, tasmat tarhi subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena praj¤àpàramitayàvirahitena bhavitavyam.
iti pratipakùo madhyamçduþ

tat kiü manyase? subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn yogam àpadyeta caturbhir dhyànai÷ caturbhir apramàõai÷ catasçbhir àråpyasamàpattibhir yogam àpadyeta caturbhiþ smçtyupasthànai÷ caturbhiþ samyakprahàõai÷ caturbhir çddhipàdaiþ pa¤cabhir indriyaiþ pa¤cabhir balaiþ saptabhir bodhyaïgair àryàùñaïgena màrgeõa yogam àpadyeta caturbhir àryasatyair aùñabhir vimokùair navabhir anupårvavihàrasamàpattibhiþ ÷ånyatànimittà praõihitasamàdhibhir yàvad aùñàda÷abhir àveõikabuddhadharmair yogam àpadyeta. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa bodhisattvo mahàsattvas tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo madhyamadhyaþ

bhagavàn àha: ataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàm ekam api divasaü yogam àpadyeta caturbhir dhyànai÷ caturbhir apramàõai÷ catasçbhir àråpyasamàpattibhiþ caturbhiþ smçtyupasthànai÷ caturbhiþ samyakprahàõai÷ caturbhir çddhipàdaiþ pa¤cabhir indriyaiþ pa¤cabhir balaiþ saptabhir bodhyaïgair àryàùñàïgena màrgeõa ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhibhir yàvad aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair yogam àpadyeta. tat kasya hetoþ? asthànaü subhåte 'navakà÷o yad bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayàvirahitaþ sarvàkàraj¤atàyà vivartate nedaü sthànaü vidyate. sthàna¤ ca khalu punaþ subhåte 'vakà÷a÷ ca yad bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà virahitaþ sarvàkàraj¤atàyà vivartate, sthànam etad vidyate. tasmàt tarhi subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitayàvirahitena bhavitavyam.
iti pratipakùo madhyamadhyaþ

tat kiü manyase? subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà #<(PSP_4:170)># virahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàüs tiùñhaüs tad àmiùadànaü dharmadànaü tàbhyàü pratisaülayanapratisaüyuktàn manasikàràn anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayet. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa bodhisattvo mahàsattvas tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.

subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo madhyamçduþ

bhagavàn àha: ataþ sa subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaved, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü sthitvaikadivasam api tad àmiùadànaü dharmadànaü tàbhyàü ca praj¤àpàramitàpratisaülayanapratisaüyuktàn manasikàràn anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayet. tat kasya hetoþ? eùa hi paramaþ pariõàmo yad uta praj¤àpàramitàpariõàmaþ. yaþ punaþ praj¤àpàramitayà virahitaþ pariõàmo na sa pariõàmaþ. tasmàt tarhi subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena praj¤àpàramitàpariõàmanà ku÷alamålena bhavitavyam.
iti pratipakùo madhyàdhimàtraþ

tat kiü manyase? subhåte yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và praj¤àpàramitàvirahito gaïgànadãvàlukopamàn kalpàüs tiùñhann atãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü sa÷ràvakasaüghànàü yaü ku÷alamålaü tat sarvam anumodyànuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayet. tat kiü manyase? subhåte 'pi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahupuõyaü prasavet.
subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata.
iti vipakùo mçdvadhimàtraþ

bhagavàn àha: ataþ subhåte kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaved, ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yathopadiùñàyàü sthitvà ekadivasam api yaü ku÷alamålam anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayet. tat kasya hetoþ? eùa hi paramo 'numodanàpariõàmo yad uta praj¤àpàramitànumodanà pariõàmas, tasmàt tarhi subhåte bodhisattvena mahàsattvenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena praj¤àpàramitànumodanàpariõàmanà ku÷alamålena bhavitavyam.
iti pratipakùo 'dhimàtramçduþ

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yadà punar bhagavann abhisaüskàraþ kalpita ity ukto bhagavatà tadà kathaü sa #<(PSP_4:171)># kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet? na ca bhagavann abhisaüskàreõa ÷akyà samyagdçùñir và niyàmo vàvakramituü srotaàpattiphalaü vànupràptuü sakçdàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü và arhattvaü vànupràptuü pratyekàü và bodhim anupràptum anuttaràü samyak saübodhim abhisaüboddhum. iti vipakùo mçdumadhyaþ

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, na hy abhisaüskàreõa ÷akyà samyagdçùñir và niyàmo vàvakramituü srotaàpattiphalaü và anupràptuü sakçdàgàmiphalaü và anàgàmiphalaü và arhattvaü vànupràptuü pratyekàü và bodhim anupràptum anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhuü, sa càpi subhåte abhisaüskàro bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carataþ ÷ånyaka evàkhyàyate, riktaka evàkhyàyate, tucchaka evàkhyàyate, asàraka evàkhyàyate. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'dhyàtma÷ånyatàyàü su÷ikùito bahirdhà÷ånyatàyàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü su÷ikùitaþ.
iti pratipakùo 'dhimàtramadhyaþ

sa khalu punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo iha ÷ånyatàyàü sthitvà yathà yathàbhisaüskàràn pratyavekùate tathà tathà bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayàvirahito bhavati, yathà yathà bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayàvirahito bhavati tathà tathàsaükhyeyam aprameyam aparimàõaü puõyaü prasavet.
ity arthakùiptavipakùasya mçdumçduþ pratipakùo 'dhimàtràdhimàtraþ iti bhàvanàmàrgasthàvaivartikalakùaõam

subhåtir àha: asaükhyeyasya ca bhagavann aprameyasya càparimàõasya ca kaþ prativi÷eùaþ? kiü nànàkaraõam?

bhagavàn àha: asaükhyeyam iti subhåte yasya saükhyà na vidyate yaþ saükhyàn nopaiti, asaükhyeyam iti và apramàõam iti và subhåte yasya pramàõan nopalabhyate 'tãtànàgatapratyutpanneùu dharmeùu, aparimàõam iti subhåte yan na ÷akyaü pramàtum.

subhåtir àha: syàd bhagavan paryàyo yad råpam apy asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt, vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànam api bhagavann asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt.
#<(PSP_4:172)>#

bhagavàn àha: syàt subhåte paryàyo yena paryàyeõa råpam apy asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt, vedanàpi saüj¤àpi saüskàrà api, vij¤ànam apy asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàd ity asaükhyeyàdãnàm upalakùaõàm.

katamena bhagavan paryàyeõa råpam asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam apy asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt?

bhagavàn àha: råpaü subhåte ÷ånyam asaü khyeyam aprameyam aparimàõaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü subhåte ÷ånyam asaükhyeyam aprameyam aparimàõaü syàt.

subhåtir àha: kiü punar bhagavan råpam eva ÷ånyaü, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànam eva ÷ånyaü, na punaþ sarvadharmà api ÷ånyàþ?

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte na mayà sarvadharmàþ ÷ånyà ity àkhyàtàþ.

subhåtir àha: ÷ånyà iti bhagavan sarvadharmàs tathàgatenàkhyàtà, ye ca bhagavan ÷ånyà akùayà api te, asaükhyeyà api te aprameyà api te, aparimàõà api te, na bhagavan ÷ånyatàyàþ saükhyopalabhyate, na pramàõam upalabhyate, na parimàõam upalabhyate, ity asaükhyeyàdãnàü svabhàvalakùaõaü, tasmàt tarhi bhagavan naiùàü dharmàõàm arthato và vya¤janato và nànàkaraõam upalabhyate.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, naiùàü dharmàõàm arthato và vya¤janato và nànàkaraõam upalabhyate. anabhilapyam etat subhåte tathàgatenàbhilapitam, akùayam iti và asaükhyeyam iti và aprameyam iti và aparimàõam iti và ÷ånyam iti và ànimittam iti và apraõihitam iti và anabhisaüskàram iti và anutpàda iti và viràga iti và nirodha iti và nirvàõam iti và de÷anàniùpandanirde÷a eùa subhåte tathàgatasyàkùayam iti yàvan nirvàõam iti ceti codyapårvakas tathàgatakaruõàniùpandanirde÷aþ.

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad iyaü dharmàõàü dharmatà tathàgatena de÷yate, sà ca dharmatà anabhilapyà yathàhaü bhagavan bhagavato bhàùitasyàrtham àjànàmi, tathà sarvadharmà bhagavann anabhilapyàþ.
#<(PSP_4:173)>#

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, sarvadharmàþ subhåte anabhilapyà, yà subhåte dharmàõàm anabhilapyatà sà ÷ånyatà, na ca ÷ånyatà ÷akyàbhilapitum.

subhåtir àha: kiü punar bhagavann anabhilàpyasyàrthasya vçddhir và parihàõir và?

bhagavàn àha: na subhåte anabhilapyasyàrthasya nàpi vçddhir nàpi parihàõir.

subhåtir àha: saced bhagavann anabhilapyasyàrthasya nàpi vçddhir nàpi parihàõiþ, dànapàramitàyà api na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitàyà api na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, praj¤àpàramitàyà api na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, caturõàü smçtyupasthànànàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgànàm àryàùñàïgikasya màrgasya na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, aùñànàü vimokùàõàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, navànupårvavihàrasamàpattãnàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm àryasatyànàü ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤ànaü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati adhyàtma÷ånyatàyà bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, aùñàda÷ànàm àveõikabuddhadharmàõàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati. saced bhagavann àsàü ùaõõàü pàramitànàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, yàvad aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü na vçddhir na parihàõir bhaviùyati, tadà abhavyà hi bhagavan sarvàkàraj¤atànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhum ity anabhilapyasya hànivçddhyà bhàvena codyam.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, nànabhilapyasyàrthasya vçddhir và parihàõir và. sacet punaþ subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carataþ praj¤àpàramitàü bhàvayataþ praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyamànasyopàyaku÷alasya naivaü bhavati, ahaü praj¤àpàramitayà vivarddhe, 'haü dhyànapàramitayà vivarddhe, 'haü vãryapàramitayà vivarddhe, 'haü kùàntipàramitayà vivarddhe, 'haü ÷ãlapàramitayà vivarddhe, 'haü dànapàramitayà vivarddhe. eùa ca punar asyaivaü bhavati, nàmadheyamàtram etad yad idaü dànapàramità, sa dànapàramitàyàü #<(PSP_4:174)># caraüs tàn manasikàràüs tàü÷ cittotpàdàüs tàni ca ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati, tathà ca pariõàmayati yathànuttarà samyaksaübodhir, evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramità praj¤àpàramitàyàü caraüs tàn manasikàràüs tàü÷ cittotpàdàüs tàni ca ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati yathànuttarà samyaksaübodhir iti parihàraþ.

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: katamà ca punar bhagavann anuttarà samyaksaübodhiþ?

bhagavàn àha: sarvadharmàõàü tathatànuttarà samyaksaübodhiþ.

subhåtir àha: katamaiùà bhagavan sarvadharmàõàü tathatà yànuttarà samyaksaübodhiþ?

bhagavàn àha: yà subhåte råpasya tathatà yà vedanàyàs tathatà yà saüj¤ayàþ tathatà yà saüskàràõàü tathatà yà vij¤ànasya tathatà, evaü yà skandhatathatà yà dhàtutathatà yà àyatanatathatà yà pratãtyasamutpàdatathatà yà pratãtyasamutpàdàïgatathatà, evaü yàvad yà nirvàõasya tathatà sànuttarà samyaksaübodhiþ, sà naiva vivarddhate na parihãyate. tat subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayàvirahito 'bhãksõaü bahulaü viharati, na kasyacid dharmasya vçddhiü và parihàõiü và samanupa÷yati. evaü khalu subhåte anabhilapyasyàrthasya naiva vçddhir na parihàõir, evaü ca subhåte dànapàramitàyà na vçddhir na parihàõir, evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàyà na vçddhir na parihàõir, evaü ÷ånyatànàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhànàm abhij¤ànàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü da÷ànàü balànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü na vçddhir na parihàõiþ. evaü khalu subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü caritavyam avçddhyaparihàõiyogena.
iti bodhilakùaõam

subhåtir àha: tat kiü prathamacittotpàdena bhagavan bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, utàho pa÷cimena cittotpàdena bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate? yadi tàvad bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ prathamacittotpàdenànuttaràü #<(PSP_4:175)># samyaksaübodhim abhisaübudhyate, tat pårvaka÷ cittotpàdaþ pa÷cimena cittotpàdenàsamavasçtaþ, pa÷cima÷ cittotpàdaþ pårvakena cittotpàdenàsamavasçtaþ, evam asamavasçtànàü bhagavaü÷ cittacaitasikànàü dharmàõàü kathaü ku÷alamålàny upacayaü gacchanti, na cànupacitaiþ ku÷alamålaiþ ÷akyànuttarà samyaksaübodhir abhisaüboddhum? iti manasor asamavadhànena codyam

bhagavàn àha: tena hi subhåte upamàü te kariùyàmy asyaivàrthasya vij¤àpanàya, upamayà ihaikatyà vidvàüsaþ puruùà bhàùitasyàrtham àj¤àsyanti. tat kiü manyase? subhåte tailapradyotasya jvalitasya dãpyamànàyàü vartau prathamàbhinipàtenàrciùaþ sà vartir dagdhà, utàho pa÷cimàbhinipàtenàrciùaþ sà vartir dagdhà.

subhåtir àha: na bhagavan prathamàbhinipàtenàrciùaþ sà vartir dagdhà na ca prathamàbhinipàtam anàgamyàrciùaþ sà vartir dagdhà, na bhagavan pa÷cimàbhinipàtenàrciùaþ sà vartir dagdhà, na ca pa÷cimàbhinipàtam anàgamyàrciùaþ sà vartir dagdhà.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte api nu sà vartir dagdhà.

subhåtir àha: dagdhà bhagavan dagdhà sugata.

bhagavàn àha: evam eva subhåte na prathamacittotpàdena bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca prathamacittotpàdam anàgamya bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca pa÷cimacittotpàdena subhåte bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca pa÷cimacittotpàdam anàgamya bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. abhisaübudhyate ca bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim atra hi subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran prathamacittotpàdam upàdàya da÷a bhåmãþ paripårayitvànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate.

subhåtir àha: katamà bhagavan da÷a bhåmãþ paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate?

bhagavàn àha: ÷uklavipa÷yanàbhåmiü subhåte paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, evaü gotrabhåmim aùñamakabhåmiü dar÷anabhåmiü tanubhåmiü vãtaràgabhåmiü kçtàvãbhåmiü paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim #<(PSP_4:176)># abhisaübudhyate, ÷ràvakapratyekabuddhabhåmiü paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, bodhisattvabhåmiü paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, buddhabhåmiü paripårayitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, tatra bodhisattvo mahàsattvo da÷asu bhåmiùu ÷ikùamàõo na ca prathamacittotpàdenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca prathamacittotpàdam anàgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca pa÷cimacittotpàdenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca pa÷cimacittotpàdam anàgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, abhisaübudhyate ca bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübodhim.
iti dãpadçùñàntena parihàraþ

subhåtir àha: gambhãro bhagavan pratãtyasamutpàdo, na ca nàma bhagavan prathamacittotpàdena, na ca prathamacittotpàdam anàgamya bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, na ca nàma bhagavan pa÷cimena cittotpàdena, na ca pa÷cimacittotpàdam anàgamya bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate, abhisaübudhyate ca bhagavan bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte yac cittaü niruddham api nu tat punar evotpatsyate.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan. ity utpàdagàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte yac cittam utpannam api nu tan nirodhadharmi.

subhåtir àha: nirodhadharmi bhagavan nirodhadharmi sugata.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte yan nirodhadharmi tan nirotsyate.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan. iti nirodhagàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte tathaiva sthàsyati yathà tathatà.

subhåtir àha: tathaiva bhagavaü sthàsyati yathà tathatà.
#<(PSP_4:177)>#

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte tathaiva sthàsyati yathà tathatà bhåtakoñir bhaviùyati.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte gambhãrà tathatà.

subhåtir àha: gambhãrà bhagavan. iti tathatàgàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte tathaiva cittaü yathà tathatà.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte anyatra tathatàyà÷ cittam.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan. iti j¤eyagàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte api nu tathatà tathatàü samanupa÷yati.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan. iti j¤ànagàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte ya evaü carati, sa gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü carati.
subhåtir àha: yo bhagavaim evaü carati, sa gambhãràyàü praj¤à pàramitàyàü carati.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte ya evaü carati, sa kutra carati.

subhåtir àha: yo bhagavnn evaü carati, sa na kutracic carati. tat kasya hetos? tathà hi bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata ete samudàcàrà na bhavanti, na samudàcaranti tathatàyàü sthitasya na bhagavan ki¤cit samudàcàrati, nàpi tatra ka÷cit samudàcarati. iti caryàgàmbhãryam

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàü carati sa kutra carati?

subhåtir àha: carati bhagavan paramàrthe yatra dvayasamudàcàro na saüvidyate.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte yaþ paramàrthe carati samudàcàre carati, sa nimitte carati.

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan.

bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte api nu tena nimittasaüj¤à vànimittasaüj¤à và vibhàvità bhavati.
#<(PSP_4:178)>#

subhåtir àha: no hãdaü bhagavan. ity advayagàmbhãryam

bhagavàn àha: tat kathaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena nimittasaüj¤à và ànimittasaüj¤à và na vibhàvità bhavati?

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: na bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü prayujyate, nimittaü và bhàvayiùyàmy animittaü và bhàvayiùyàmãti, iha punar bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran nàparipårõair da÷abhis tathàgatabalair caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir mahàmaitryà mahàkaruõayà aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. idaü punar bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasyopàyakau÷alyaü yenopàyakau÷alyena na kaücid dharmaü bhàvã và karoty abhàvã và karoti. tat kasya hetoþ? tathà hi bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ sarvadharmàõàü svalakùaõa÷ånyatàyàü sthitas, tatra ca svalakùaõa÷ånyatàyàü sthitvà trãn samàdhãn samàpadyate, sattvànàü kçta÷as tai÷ ca samàdhibhiþ sattvàn paripàcayati.

evaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvas trãn samàdhãn samàpadyate, tatra ca bhagavan bodhisattvo mahàsattvas trãùu samàdhiùu sthitvà sattvàü÷ ca praõidhànena caratas tàn apraõihitena niyojayati, sattvàü÷ ca vikalpe caratas tàn bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ånyatàyàü pratiùñhàpayati, sattvàü÷ ca nimitte caratas tàn bodhisattvo mahàsattva ànimitte pratiùñhàpayati. evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caraüs tribhiþ samàdhibhiþ sattvàn paripàcayati.
ity upàyakau÷alaü gàmbhãryam ity uktaþ ÷aikùo 'vaivartiko gaõaþ

atha khalv àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim àmantrayate sma: ya àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svapnàntaragatas trãn samàdhãn samàpadyate ÷ånyatàm ànimittam apraõihitam, api nu sa praj¤àpàramitàyàü vivardhate.

evam ukte àyuùmàn subhåtir àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: yady àyuùman ÷àriputra divase bhàvanayà vivardhate, evaü svapnàntaragato 'pi vivardhate. tat kasya hetoþ? avikalpaþ, atha khalv àyuùman ÷àriputra svapna÷ ca divasa÷ ca, saced àyuùman ÷àriputra yadi divase bodhisattvasya #<(PSP_4:179)># mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanàsti, tadà svapnàntaragatasyàpi bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàbhàvanà bhaviùyati. iti bhava÷àntyor akalpanà

evam ukte àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yat punar àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svapnàntaragataþ karma karoti, bhavati tasya karmaõa àcayo và upacayo và, yathà svapnopamàþ sarvadharmà uktà bhagavatà, tathà nàsya bhavaty àcayo và upacayo và. tat kasya hetoþ? na hi svapne kasyacid dharmasyàcavo và upacayo và upalabhyate. atha vibuddho vikalpayiùyati, bhavati tasyàcayo và upacayo và.

atha khalv àyuùmàn subhåtir àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: ya÷ ca divasaü pràõàtipàtaü kçto, ya÷ ca svapnàntare hatas taü prativibudho vikalpayati, aho hato mayà hataþ sàdhu hata iti, tat karmàyuùman ÷àriputra kim àha?

÷àriputra àha: nàyuùman subhåte anàrambaõakarmotpadyate sàrambaõam eva karmotpadyate.

subhåtir àha: evam etad àyuùman ÷àriputra nànàrambaõaü karmotpadyate nànàrambaõaü cetanotpadyate sàrambaõam evàyuùman ÷àriputra karmotpadyate nànàrambaõaü sàrambaõà cetanotpadyate nànàrambaõam. dçùña÷rutamatavij¤àtair dharmair buddhiþ pravartate, nàdçùñair nà÷rutair nàmatair nàvij¤àtair dharmair buddhiþ pravartate. tatra kàcid buddhiþ saükle÷aü parigçhõàti, kàcid buddhir vyavadànaü parigçhõàti, tasmàt tarhy àyuùman ÷àriputra sàrambaõam eva karmotpadyate nànàrambaõaü sàrambaõaiva cetanotpadyate nànàrambaõà.

÷àriputra àha: yady àyuùman subhåte sarvàõi karmàõi sarvà÷ cetanà viviktà uktà bhagavatà, tat kathaü sàrambaõam eva karmotpadyate nànàrambaõaü, sàrambaõaiva cetanotpadyate nànàrambaõà?

subhåtir àha: nimittãkçtyàyuùman ÷àriputra sàrambaõam eva karmotpadyate nànàrambaõaü, sàrambaõaiva cetanotpadyate nànàrambaõà.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputraþ subhåtiü sthaviram etad avocat: yady àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ svapnàntaragato dànaü dadyàc chãlaü rakùet kùàntyà saüpàdayed vãryam àrabheta dhyànaü #<(PSP_4:180)># samàpadyeta praj¤àü bhàvayet, tac ca ku÷alamålam anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayet pariõàmitaü bhavaty anuttaràyai samyaksaübodhaye.

atha khalv àyuùmàn subhåtiþ sthavira àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: ayam àyuùman ÷àriputra maitreyo bodhisattvo mahàsattvaþ saümukhãbhåta ekajàtipratibaddho bhagavatàvinivartanãyatàyai vyàkçta eùa paripraùñavya eùa visarjayiùyati.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputro maitreyaü bodhisattvaü mahàsattvam etad avocat: ayaü subhåti sthavira evam àha, ayaü maitreyo bodhisattvo mahàsattvaþ saümukhãbhåta ekajàtipratibaddho bhagavato 'vinivartanãyatàyai vyàkçta eùa paripraùñavya eùa visarjayiùyatãti.

evam ukte maitreyo bodhisattvo mahàsattva àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: tat kiü nàmadheyaü maitreyo bodhisattvo mahàsattvo visarjayiùyaty, utàho råpaü visarjayiùyati, vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü visarjayiùyati? yà råpasya ÷ånyatà sà visarjayiùyati, yà vedanà÷ånyatà yà saüj¤à÷ånyatà yà saüskàra÷ånyatà, yà vij¤àna÷ånyatà sà visarjayiùyati? yà ca råpasya ÷ånyatà na sà pratibalà visarjayituü, yà vedanàyàþ ÷ånyatà yà saüj¤àyàþ ÷ånyatà yà saüskàràõàü ÷ånyatà yà vij¤ànasya ÷ånyatà na sà pratibalà visarjayitum? tat kiü visarjayiùyati nàhaü taü dharmaü samanupa÷yàmi, yo dharmo visarjayiùyati, yaü visarjayiùyati, yatra và visarjayiùyati? tam apy ahaü dharmaü na samanupa÷yàmi, yo dharmo vyàkçto 'nuttaràyàü samyaksaübodhau, yena vyàkçto, yatra và vyàkçtas, tam apy ahaü dharmaü na samanupa÷yàmi sarva ete dharmà advayà advaidhãkàràþ.

atha khalv àyuùmàn ÷àriputro maitreyaü bodhisattvaü mahàsattvam etad avocat: ka÷cit tvayà maitreya ete dharmà evaü sàkùàtkçtà yathaitàn dharmàn bhàùase?

maitreya àha: na mayaite dharmà evaü sàkùàtkçtà yathàham etàn dharmàn bhàùe.

atha khalv àyuùmataþ ÷àriputrasyaitad abhavat: gambhãrapraj¤o batàyaü maitreyo bodhisattvo mahàsattvo yathàpi nàma dànapàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü caritàvina eùa nirde÷o 'nupalambho 'nupalambhacaritasya.
#<(PSP_4:181)>#

atha khalu bhagavàn àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: tat kiü manyase? ÷àriputra samanupa÷yasi tvaü taü dharmaü yena tvaü dharmeõàrhann iti prabhàvyase.

÷àriputra àha: no hãdaü bhagavan.

bhagavàn àha: evam eva ÷àriputra bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carato naivaü bhavaty, ayaü dharmo vyàkariùyaty ayaü dharmo vyàkriyate ayaü dharmo vyàkçto 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate. eva¤ caran bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyठcarati, na càsya vicikitsotpadyate, nàhaü nàbhisaübhotsye 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsye 'ham anuttaràü samyaksaübodhiü, yaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattva evaü carati sa carati praj¤àpàramitàyàm. eva¤ caran ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvo nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate, nàhaü nàbhisaübhotsye 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsye 'ham anuttaràü samyaksaübodhim.
iti codyaparaüparety uktà bhava÷àntisamatà

atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: iha subhåte bodhisattvena mahàsattvena dànapàramitàyठcaratà jighatsitàn sattvàn dçùñvà pipàsitàn durnivasitàn duþpràvçtàn ÷ayanàsanavihãnàü÷ ca sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà dànapàramitàyàü cariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasyaiùàü sattvànàm amã doùàþ sarveõa sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àpsyante. yathàpi tac càturmahàràjakàyikànàü devànàü trayastriü÷ànàü yàmànàü tuùitànàü nirmàõaratãnàü paranirmitava÷avartinàü brahmapàrùadyànàü brahmapurohitànàü mahàbrahmaõàü parãttàbhànàm apramàõàbhànàü àbhàsvaràõàü parãtta÷ubhànàm apramàõa÷ubhànàü ÷ubhakçtsnànàm anabhrakànàü puõyaprasavànàü vçhatphalànàü ÷uddhàvàsànàü sudç÷ànàü sudar÷anànàm aspçhànàm atapànàm akaniùñhànàü devànàm upabhogaparibhogàya, evaüvidhàs tasmin buddhakùetre sattvànàm upabhogaparibhogà bhaviùyanti. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvo dànapàramitàü paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ÷ãlapàramitàyàü caratà pràõàtipàtikàn sattvàn dçùñvà adattàdàyikàn kàmamithyàcàrikàn mçùàvàdikàn pàruùikàn pi÷unavacanàn pralàpàn abhidhyàlukàn vyàpannacittàni #<(PSP_4:182)># mithyàdçùñikàn alpàyuùkàn bahvàbàdhàn bahvàyàsàn durvarõàn alpe÷àkhyàn alpabhogàn nãcakulàn nihãnavçttãn aïgavihãnàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ÷ãlapàramitàyàü cariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàm amã doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ãlapàramitàü paripårayaty anuttaràyàþ samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena kùàntipàramitàyàü caratànyonyavyàpàdabahulacittàn sattvàn dçùñvà loùñatàóana÷astraprahàràü÷ ca dadato jãvitàü÷ ca vyavaropayato daõóàdaõói muùalàmuùali ke÷àke÷i kacàkaci kurvata÷ ca sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà kùàntipàramitàyठcariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàm amã doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante. sarvasattvà÷ ca màtçsamacittà bhaviùyanti, pitçsamacittà÷ ca bhaviùyanti, bhràtçsamacittà÷ ca bhaviùyanti, bhaginãsamacittà÷ ca bhaviùyanti, putraduhitçsamacittà÷ ca bhaviùyanti, maitracittà bhaviùyanti. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ kùàntipàramitàü paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhaviùyati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena vãryapàramitàyठcaratà hãnavãryàn sattvàn dçùñvà ku÷ãdàn alasàn nirudyogàn alpasattvàüs tribhir yànaiþ prasthitàn ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và bodhisattvayànena và sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà vãryapàramitàyàü cariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàm amã doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvo vãryapàramitàü, paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena dhyànapàramitàyàü caratà sattvàn pa¤casu nivaraõeùu pravartamànàn dçùñvà kàmacchande vyàpàde styànamiddhe uddhatakaukçtye vicikitsàyàü nivaraõeùu #<(PSP_4:183)># pravartamànàn sattvàn måóhàn måóhasmçtãn prathamadhyànavirahitàn dvitãyadhyànavirahitàüs tçtãyadhyànavirahitàü÷ caturthadhyànavirahitàn maitrãkaruõàmuditopekùàvirahitàn àkà÷ànantyàyatanasamàpattyà vij¤ànànantyàyatanasamàpattyà àki¤canyiyatanasamàpattyà naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattyà vihãnàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà dhyànapàramitàyàü cariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàm amã doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvo dhyànapàramitàü paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyठcaratà duþpraj¤àn praj¤àparihãõàn sattvàn dçùñvà laukikalokottarayà samyagdçùñyà vihãnàn akriyàvàdino nàstikavàdàn ucchedavàdàn ÷à÷vatavàdàn ekatvànyatvobhayatvavàdàü÷ ca sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü tathà tathà praj¤àpàramitàyठcariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhaksetre teùàü sattvànàm amã doùàþ sarveõa sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàü paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà triùu rà÷iùu vartamànàn sattvàn dçùñvà niyatàniyatamithyàtvaniyatàn evam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhaksetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre niyatàniyatamithyàtvaniyatànàü sattvànàm anta÷aþ ÷abdo 'pi na bhaviùyati na praj¤àsyate. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà nairayikàn sattvàn tairyagyonikàn sattvàn yàmalaukikàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre trayàõàm apàyànàm anta÷aþ ÷abdo 'pi na bhaviùyati na praj¤àsyate.
#<(PSP_4:184)>#

evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà imàn mahàpçthivãsthàõukaõñakagahanapràgbhàraprapàtasyandanikàgåthoóigallàn paripårõàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàm ete doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante, tac ca me buddhakùetraü samapàõitalajàtaü bhaviùyati. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà imàü mahàpçthivãü mçttikàmayãü dçùñvà apagatajàtaråparajatàm evam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre iyaü mahàpçthivã suvarõavàlukàcchannà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayaty anuttaràyà÷ ca samyaksaübodher abhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena sattvàn mamakàraparigrahavartamànàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre teùàü sattvànàü mamakàraparigraho na bhaviùyati na praj¤àsyate. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà caturo varõàn dçùñvà kùatriyàn brahmaõàn vai÷yठ÷ådràn evam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre caturõàü varõànàm anta÷aþ ÷abdo na bhaviùyati na praj¤àsyate. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ #<(PSP_4:185)# càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvànàü hãnotkçùñamadhyamatàn dçùñvà hãnakulãnatàü madhyakulãnatàü cotkçùñakulãnatàü ca sattvànàü dçùñvaivam upaparãkùitavyaü tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sattvànàm amã doùà na bhaviùyanti na praj¤àsyante. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvànàü varõanànàtvaü dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sattvànàü varõanànàtvaü na bhaviùyati na praj¤àsyate, anyatra sarvasattvà abhiråpà bhaviùyanti pràsàdikà dar÷anãyà parama÷ubhavarõapuùkalatayà samanvàgatàþ. eva¤ caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà adhipatiü dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre 'dhipatipraj¤aptir api na bhaviùyati na praj¤àsyate. anyatra dharmaràjena tathàgatenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhena. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvànàü gatisaübhedaü dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi sattvaü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhaksetre sattvànàü gatisaübhedo na bhaviùyati na praj¤àsyate, narakatiryagyoniyamalokadevamanuùyà anyatra sarvasattvà ekakarmàõo #<(PSP_4:186)># bhaviùyanti, caturbhiþ smçtyupasthànair avirahitàþ samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgair àryàùñàïgikena màrgeõàpramàõadhyànàråpyasamàpattibhir àryasatyaiþ ÷ånyatànimittàpraõihitair aùñabhir vimokùair navànupårvavihàrasamàpattibhir abhij¤àbhir yàvac catasçbhiþ pratisaüvidbhir. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà catasro yonãþ sattvànàü dçùñvàõóajàü jaràyujàü saüsvedajàm aupapàdukàü dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre tisro yonayaþ sattvànàü na bhaviùyanti na praj¤àsyante, aõóajà jaràyujà saüsvedajà anyatra sarvasattvà aupapàdukà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvàn pa¤càbhij¤àbhir virahitàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sarvasattvàþ pa¤càbhij¤à bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sarvasattvànàm uccàraprasràvàdãn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sarvasattvà dharmaprãtidhyànàhàrà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvàn prabhàvirahitàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya #<(PSP_4:187)># tatra buddhakùetre sarvasattvàþ svayaüprabhà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkiraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvànàü ràtridivasamàsàrdhamàsasaüvatsaràn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhaksetre sattvànàü ràtridivasamàsàrdhamàsasaüvatsaràõàü ÷abdo na bhaviùyati na praj¤àsyate. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratàyårvihãnàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sattvà aparimitàyuùo bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvàn lakùaõavirahitàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sattvà dvàtriü÷adbhir mahàpuruùalakùaõaiþ samanvàgatà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà sattvàn ku÷alamålavirahitàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sarvasattvàþ ku÷alamålasamanvàgatà bhaviùyanti, yaiþ ku÷alamålaiþ samanvàgatà buddhàn bhagavata upasthàsyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati, sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.
#<(PSP_4:188)>#

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà rogaspçùñàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre sattvànàü catvàro vyàdhayo na bhaviùyanti na praj¤àsyante. katame catvàro? vàtikà và paittikà và ÷leùmikà và sàünipàtikà và. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà tribhiþ kle÷aiþ kliùñàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre trayaþ kle÷à na bhaviùyanti na praj¤àsyante. katamàþ trayo? ràgo dveùo mohaþ. sarvasattvà÷ ca vigataràgà bhaviùyanti vigatadveùà vigatamohà bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratà hãnàdhimuktikàn sattvàn dçùñvaivam upaparãkùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre dvayor yànayoþ ÷abdo na bhaviùyati na praj¤àsyate, ÷ràvakayànasya và pratyekabuddhayànasya và, anyatra sarvasattvàþ sarvàkàraj¤atàyàm abhisaüprasthità bhaviùyanti. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu caratàbhimànikàn sattvàn dçùñvaivam upaparikùitavyaü, tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre 'bhimànikànàü sattvànàü ÷abdo 'pi na bhaviùyati na praj¤àsyate, anyatra sarvasattvà nirabhimànà bhaviùyanti. evaü caran #<(PSP_4:189)># subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ piripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu carataivaü cittam utpàdayitavyaü, nàhaü tàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsye, sacet me tatra buddhakùetre mitam àyuþpramàõaü syàd mità ca prabhà, mita÷ ca bhikùusaüghaþ, api tu khalu tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetre amitam àyuþpramàõaü bhaviùyati, amità ca prabhà, amita÷ ca bhikùusaügho bhaviùyati. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu carataivam upaparãkùitavyaü, yàvanti gaïgànadãvàlukàsamàni buddhakùetràõi tàvanti mamaikaü buddhakùetraü yàvan na bhaven na tàvad aham anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsye, 'pi tu khalu tathà tathà ùañsu pàramitàsu cariùyàmi, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyàmi, sattvàü÷ ca paripàcayiùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya yàvanti gaïgànadãvàlukàsamàni buddhakùetràõi bhavanti mamaikaü buddhakùetraü bhaviùyati. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

punar aparaü subhåte bodhisattvena mahàsattvena ùañsu pàramitàsu carataivam upaparãkùitavyaü, dãrgho batàyaü saüsàro, bahur ayaü sattvadhàtus tenaivaü yoni÷o manasikartavyam, àkà÷aparyanto batàyaü saüsàra, àkà÷aparyanto batàyaü sattvadhàtur, na ceha ka÷cit saüsariùyati, na ca ka÷cit parinirvàsyati. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ paripårayati sarvàkàraj¤atàyà÷ càbhyàsã bhavati.

atha khalu tasyàü parùadi gaïgadevà nàma bhaginã saünipatitàbhut saüniùaõõà, sotthàyàsanàd ekàü÷am uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõaü jàmumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya #<(PSP_4:190)># bhagavantam etad avocat: ahaü bhagavann ahaü sugata ùañsu pàramitàsu caritvaivaüråpaü buddhakùetraü parigçhãùye yathà tathàgatenàrhatà samyaksaübuddheneha praj¤àpàramitàyàm upadiùñam.

atha khalu sà strã suvarõapuùpaü gçhãtvà, råpyapuùpaü ca gçhãtvà, jalajàni sthalajàni ca puùpàõi gçhãtvà, sarvàõi càbharaõàni gçhãtvà, suvarõavarõapãtavarõaü ca puùpayugaü gçhãtvà yena bhagavàüs tena kùipati sma. samanantarakùiptaü ca tad dåùyayugam atha tàvad eva buddhànubhàvenopari vaihàyasam antarãkùe bhagavato mårdhni saüdhau kåñàgàram asthàt, caturasraü catuþsthåõaü samaü bhàga÷o ghañitaü suvibhaktaü ramaõãyaü.

atha khalu sà strãs tatkåñàgàraü sarvasattvasàdhàraõaü kçtvànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati.

atha khalu bhagavàüs tasyàþ striyà adhyà÷ayaü viditvà tasyàü velàyàü smitaü pràdurakarot, dharmatà khalu punar eùà buddhànàü bhagavatàü yadà smitaü pràduþ kurvanti.

atha khalu tàvad evànekavarõà nànàvarõà arciùo bhagavato mukhadvàràd ni÷caranti sma. tadyathàpi nàma nãlàþ pãtà lohità avadàtà mà¤jiùñhàþ sphañikarajatavarõàs tàn anantàparyantàn lokadhàtån gatvà punar evàgatya bhagavantaü tripradakùiõãkçtya bhagavato mårdhny antarhitàþ.

atha khalv àyuùmàn ànanda utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü cãvaraü pravaritvà dakùiõaü jànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya bhagavantam etad avocat: ko bhagavan hetuþ? kaþ pratyayaþ? smitasya pràduùkaraõàya nàhetukaü nàpratyayaü tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràduùkurvanti.

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü ànandam etad avocat: iyam ànanda gaïgadevà bhaginã anàgate 'dhvani suvarõapuùpo nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddho loke bhaviùyati tàrakopame kalpe 'yam ànanda etasyà gaïgadevàyà bhaginyà÷ caramaþ strãbhàvo bhaviùyati. iyam ànanda gaïgadevà bhaginã strãbhàvaü vivarjya puruùabhàvaü pratilabhyàkùobhyasya tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya buddhakùetre upapatsyate abhiratyàü lokadhàtau, sa tatra brahmacaryaü cariùyati. asya khalu punar ànanda bodhisattvasya mahàsattvasya suvarõapuùpa iti nàmadheyaü #<(PSP_4:191)># bhaviùyati. sa khalu punar ànanda suvarõapuùpo bodhisattvo mahàsattvas tata÷ cyutaþ samàno buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyati, avirahita÷ ca buddhair bhagavadbhir bhaviùyati, tadyathàpi nàü ànanda ràjà cakravartã pràsàdena pràsàdaü caïkràmati, sa yàvajjãvaü pàdatalàbhyàü dharaõãü nàkràmati yàvan maraõakàlam iti. evam evànanda suvarõapuùpo bodhisattvo mahàsattvo buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyati, yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddha iti.

atha khalv àyuùmata ànandasyaitad abhavat: yàvanto bodhisattvà mahàsattvàs tatra buddhaksetre saünipatità bhaviùyanti, tathàgatasaünipàtaþ sa veditavyaþ.

atha khalu bhagavàn àyuùmata ànandasya cetasà cetaþparivitarkam àj¤àyàyuùmantam ànandam etad avocat: evam etad ànanda yathà vadasi, tathàgatasaünipàtaþ sa veditavyo bodhisattvànàü mahàsattvànàü yaþ saünipàtaþ suvarõapuùpasya ca tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya buddhaksetre na pramàõabaddho bhikùusaügho bhaviùyati, na ÷akyaü tasya bhikùusaüghasya pramàõaü kartum, iyanto và ÷ràvakà, iyanti và ÷ràvaka÷atàni, iyanti và ÷ràvakasahasràõi, iyanti và ÷ràvaka÷atasahasràõi, iyatyo và ÷ràvakakoñya, iyanti và ÷ràvakakoñã÷atàni, iyanti và ÷ràvakakoñã÷atasahasràõi, iyanti và ÷ràvakakoñiniyuta÷atasahasràõi, anyatràsaükhyeyàprameyàparimàõàni ÷ràvakakoñãniyuta÷atasahasràõi bhaviùyanti. suvarõapuùpasya khalu punar ànanda tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya tatra buddhakùetra ime doùàþ sarveõa sarvaü sarvathà sarvaü na bhaviùyanti na praj¤àsyante, ya iha praj¤àpàramitàyàü parikãrtitàþ.

evam ukte àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat: kva bhagavann etayà gaïgadevayà ku÷alamålam avaropitam?

bhagavàn àha: dãpaïkarasyànanda tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyàntike etayà bhaginyà ku÷alamålam avaropitam anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàditaü, tac ca ku÷alamålam anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitaü, sa ca dãpaïkaras tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ suvarõapuùpair abhyavakãrõo 'nuttaràü samyaksaübodhiü pràrthayamànayà, yadà mayà ànanda dãpaükaras tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ pa¤cabhir #<(PSP_4:192)># utpalair avakãrõo 'nuttaràü samyaksaübodhiü pràrthayamànena, tadàhaü tena dãpaükareõa bhagavatà tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena ku÷alamålasamanvàgato 'yam iti viditvà vyàkçto 'nuttaràyàü samyaksaübodhau bhaviùyasi tvam anàgate 'dhvani sàkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devànàü ca manuùyànठca buddho bhagavàüs tadà mamaitayà bhaginyà vyàkaraõaü ÷rutvà evaü cittam utpàditam, aho batàham apy anàgate 'dhvani evaü vyàkriyeyam anuttaràyàü samyaksaübodhau, yathàyaü màõavako vyàkçto 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. evam ànandaitayà bhaginyà tasya dãpaükarasya tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyàntike prathamaü cittam anuttaràyai samyaksaübodhaye samutpàditam.

evam ukte àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat: kçtaparikarmà bhagavann iyaü gaïgadevà bhaginy anuttaràyai samyaksaübodhaye.

bhagavàn àha: evam etad ànanda evam etat, yathà vadasi, kçtaparikarmà ànandaiùà gaïgadevà bhaginy anuttaràyai samyaksaübodhaye.
ity uktà kùetra÷uddhir anuttarà

atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: praj¤àpàramitàyàü bhagavaü÷ caratà bodhisattvena mahàsattvena kathaü ÷ånyatàyàü parijayaþ kartavyaþ? kathaü ÷ånyatà bhàvayitavyà? katham ànimitte parijayaþ? katham ànimittaü bhàvayitavyam? katham apraõihite parijayaþ kartavyaþ? katham apraõihitaü bhàvayitavyaü? yàvat kathaü bodhipakùeùu dharmeùu parijayaþ kartavyaþ? kathaü bodhipakùyà dharmà bhàvayitavyàþ? ity upàyakau÷alaviùayaþ

evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: iha subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü caratà råpaü ÷ånyam iti pratyavekùitavyam, evaü vedanà saüj¤à saüskàrà, vij¤ànaü ÷ånyam iti pratyavekùitavyam, evaü skandhadhàtvàyatanàni ÷ånyànãti pratyavekùitavyàni, pratãtyasamutpàdaþ ÷ånya iti pratyavekùitavyaþ, pratãtyasamutpàdàïgàni ÷ånyànãti pratyavekùitavyàni, evaü yàvat kàmadhàtuþ ÷ånya iti pratyavekùitavyaþ, råpadhàtuþ ÷ånya iti pratyavekùitavyaþ, àråpyadhàtuþ ÷ånya iti pratyavekùitavyaþ. tathà ca pratyavekùitavyaü, yathà pratyavekùamàõas tac cittaü na vikùipati, so 'vikùiptacittas taü dharmaü na samanupa÷yati, yo dharmaþ sàkùàtkriyeta, sa taü dharmam #<(PSP_4:193)># asamanupa÷yan na sàkùàtkaroti. tat kasya hetoþ? tathà hi svalakùaõa÷ånyair dharmaiþ su÷ikùito na kasyacid dharmasya vyavacchedaü karoti, yo và sàkùàtkuryàd, yaü và sàkùàtkuryàd, yena và sàkùàtkuryàt, sarvàüs tàn dharmàn na saüyuktàn na visaüyuktàn samanupa÷yati.

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yad bhagavàn evam àha, na bodhisattvena mahàsattvena ÷ånyà dharmàþ sàkùàtkartavyà iti. kathaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ånyatàyàü sthitaþ ÷ånyatàü na sàkùàtkaroti?

bhagavàn àha: yadà subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ sarvàkàravaropetàü ÷ånyatàü pratyavekùate, na ca sàkùàtkariùyàmãti pratyavekùate, na ca sàkùàtkartavyeti pratyavekùate, parijayaü kariùyàmãti pratyavekùate, nàyaü kàlaþ sàkùàtkriyàyà iti pratyavekùate parijayasyàyaü kàlo nàyaü kàlaþ sàkùàtkriyàyà iti pratyavekùate. asamàhita eva bodhisattvo mahàsattva àraübaõe cittam upanibadhnàti, atràntare bodhisattvo mahàsattvo na parihãyate bodhipakùair dharmair, na càsravakùayaü sàkùàtkaroti. tat kasya hetoþ? evam udàraj¤ànasamanvàgato bodhisattvo mahàsattvo bhaviùyati. tat kasya hetoþ? yo bodhipakùyeùu dharmeùu sthita evaü jànàti parijayasyàyaü kàlo nàyaü kàlaþ sàkùàtkriyàyà iti.

tena khalu punaþ subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü carataivaü pratyavekùitavyaü, dànapàramitàyà ayaü kàlaþ, ÷ãlapàramitàyà ayaü kàlaþ, kùàntipàramitàyà ayaü kàlaþ, vãryapàramitàyà ayaü kàlaþ, dhyànapàramitàyà ayaü kàlaþ, praj¤àpàramitàyà ayaü kàlaþ, smçtyupasthànasya bhàvanàyà ayaü kàlaþ, evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgànàm àryàùñàïgikasya màrgasya bhàvanàyà ayaü kàlaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitabhàvanàyà ayaü kàlaþ, adhyàtma÷ånyatàyà ayaü kàlo bahirdhà÷ånyatàyà ayaü kàlo 'dhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà ayaü kàlo yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà ayaü kàlaþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattibhàvanàyà ayaü kàla, àryasatyabhàvanàyà ayaü kàlaþ, pa¤cànàm abhij¤ànàü bhàvanàyà ayaü kàlo, vimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhabhàvanàyà ayaü kàlaþ, da÷ànàü tathàgatabalànàü pratilàbhàyàyaü kàla÷, caturõàü vai÷àradyànàü pratilàbhàyàyaü kàlaþ pratisaüvitpratilàbhàyàyaü kàlo, #<(PSP_4:194)># aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü paripåraõàyàyaü kàlo, mahàmaitryà mahàkaruõàyàþ pratilàbhàyàyaü kàlo, nàyaü kàlaþ srotaþàpattiphalasàkùàtkriyàyai, nàyaü kàlaþ sakçdàgàmiphalasàkùàtkriyàyai, nàyaü kàlo nàgàmiphalasàkùàtkriyàyai, nàyaü kàlo 'rhattvaphalasàkùàtkriyàyai nàyaü kàlaþ pratyekabuddhaj¤ànasàkùàtkriyàyai, sarvàkàraj¤atàyàþ pratilàbhàyàyaü kàlaþ.

evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran ÷ånyatàyàü ca parijayaü karoti, ÷ånyatayà ca viharaty, ànimitte ca parijayaü karoti, ànimittena ca viharaty, apraõihite ca parijayaü karoti, apraõihitena ca viharati. smçtyupasthànàni ca bhàvayati smçtyupasthànai÷ ca viharati na ca sàkùàtkaroti. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàni, àryàùñàïgikaü ca màrga¤ ca bhàvayaty àryàùñàïgikena ca màrgeõa viharati na ca sàkùàtkaroti.

evaü khalu subhåte bodhisattvo mahàsattvo bodhipakùyeùu dharmeùu parijayaü karoti, bodhipakùyàü÷ ca dharmàn bhàvayati bodhipakùyai÷ ca dharmair viharati, na ca srotaàpattiphalaü sàkùàtkaroti na ca sakçdàgàmiphalan na cànàgàmiphalan nàrhattvaphalaü sàkùàtkaroti. ity upàyakau÷alaprayogaþ

tadyathàpi nàma subhåte ka÷cid eva puruùaþ ÷åra÷ ca bhaved, vãra÷ ca bhaved, dçóhapratiùñhàna÷ ca bhaved, abhiråpa÷ ca bhavet, pràsàdika÷ ca bhaved, dar÷anãya÷ ca bhavet, parama÷ubhavarõapuùkaratayà samanvàgata÷ ca bhaved, iùvastre ca paramàü gatiügato bhaved, dçóhàni cànena praharaõàni gçhãtàni bhaveyuþ, sarvàsu ca catuþùaùñhiùu kalàsu pariniùpanno bhavet, sarvatra ca ÷ilpasthàneùu ca karmasthàneùu ca gatiügato bhavet, bahujanasya ca priyo manaàpo bhavet, sa yàü yàm eva ca kàü÷cit kriyàm àrabheta sarvatra tatra tatra ca làbhasatkàrasamanvàgato bhavet, tena ca bahujanaü satkuryàd gurukuryàt mànayet påjayet, sa bhåyasyà màtrayà àttamanasko bhavet pramuditaþ prãtisaumanasyajàtaþ sa màtàpitçputradàràn gçhãtvà kenacid eva karaõãyena mahàbhayabhairavam añavãkàntàraü praviùñas syàd bàlànàü bhãùaõakaü sa romaharùaõaü, tatra ca sa puruùaþ pravi÷ya tàn màtàpitçputradàràn #<(PSP_4:195)># abhayenàbhinimantrayen, mà bhaiùña mà bhaiùñàhaü yuùmàn ito mahàbhayabhairavàd añavãkàntàràd bàlànàü bhãùaõàt sa romaharùaõàc chãghram evàpakràmayiùyàmi ÷ãghram eva parimocayiùyàmi. tasya ca puruùasya tatràñavãkàntàre bahavo 'mitrà vadhakàþ pratyarthikàþ pratyamitràþ pratyupasthità bhaveyuþ, sa ca puruùaþ parameõa praj¤àbalena samanvàgato bhavet, sa tàn parimocayitvà màtàpitçputradàràüs tasmàd añavãkàntàràn niùkà÷ayitvà punar eva gràmaü và nagaraü và nigamaü và janapadaü và janaprade÷aü và gatvà prãtisaumanasya jàto vihared akùato 'nupahato, na ca teùàü sattvànàm antike pratyarthikànàü pratyamitràõàü và manaþ praduùayet. tat kasya hetoþ? tathà hi sa kçtayogyaþ sarvàsu ca kalàsu bhavet, tena tatràñavãkàntàre bahutarà÷ ca ÷åratarà÷ ca dçóhapraharaõatarà÷ ca teùàü pratyarthikànàü pratyamitràõàm anye udàrataràþ pratyarthikàþ pratyamitrà abhinirmità bhaveyuþ, te tena bhayena sarve 'pagatà bhaveyuþ. atha sa puruùas tàn màtàpitçputradàràn svastinà parimocayitvà sukhaü viharet.

evam eva subhåte yasmin samaye bodhisattvo mahàsattvaþ sarvasattvànàm antike maitryàrambaõena cittena karuõàmuditopekùàrambaõena cittena sphàritvà viharaty atràntare subhåte bodhisattvo mahàsattvo na cànimittena vyàhriyate na cànimittasamàdhiü sàkùàtkriyayà ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và pratiùñhet.
ity antaràyikadharmasamatikramaõopàyaþ

tadyathàpi nàma subhåte pakùã ÷akunir antarãkùe carati na ca bhåmau patati, àkà÷e vàntarãkùe viharati na ca tatra tiùñhati na pratiùñhate. evam eva subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ånyatàyàü ca parijayaü karoti ÷ånyatayà ca viharati, ànimitte ca parijayaü karoty ànimittena ca viharaty, apraõihite ca parijayaü karoty apraõihitena ca viharati, na ca ÷ånyatàü vànimittaü vàpraõihitaü và sàkùàtkaroti, yayà sàkùàtkriyayà ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và pated, aparipårõair da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair mahàmaitryà mahàkaruõayà càparimàõeùu ca buddhadharmeùu caritvà sarvàkàraj¤atàm anupràpnoti. ity apratiùñhitavihàropàyaþ
#<(PSP_4:196)>#

tadyathàpi nàma subhåte balavàn iùvastràcàryo bhaved iùvastra÷ikùàyàü su÷ikùitaþ sa kàõóam årdhvamukhaü kùiptvà tadanyaiþ kàõóais tasya pårvakasya kàõóasya paraüparayà pçthivyàü patanaü na dadyàt tàvat kàõóaü pçthivyàü na patati yàvat sa puruùa àkàïkùet. atha khalv etat kàõóaü pçthivyàü nipatet, sa pa÷cimaü kàõóam årdhvamukhaü nàkùiped, evaü sà kàõóaparaüparà pçthivyàü nipatet.

evam eva subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann upàyakau÷alyena parigçhãtas tàvat tàü paramàü bhåtakoñiü na sàkùàtkaroti yàvan na tàni ku÷alamålàni paripakvàni bhavanty anuttaràyàü samyaksaübodhau, yadà tàni ku÷alamålàni paripakvàni bhavanty anuttaràyàü samyaksaübodhau tadà tàü paramàü bhåtakoñiü sàkùàtkaroti. tasmàt tarhi subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü carataivam eteùàü dharmàõàü dharmatopanidhyàtavyà upaparãkùitavyàþ.
iti praõidhànàvedhànuvçttyupàyaþ

evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: duùkarakàrako bhagavan bodhisattvo mahàsattvo ya iha dharmatàyàü ÷ikùate bhåtakoñyàü ÷ikùate dharmadhàtau ÷ikùate atyanta÷ånyatàyàü ÷ikùate yàvat svalakùaõa÷ånyatàyàü ÷ikùate yàvat triùu vimokùamukheùu ÷ikùate, na càntareõa vyavasàdam àpadyate 'nuttaràyàü samyaksaübodhau, à÷caryaü bhagavann à÷caryaü sugata.

bhagavàn àha: tathà hi subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya sarvasattvà aparityaktàþ. yasya subhåte sarvasattvà aparityaktàs tasyaivaüråpaþ praõidhànavi÷eùo bhavati, yaþ subhåte bodhisattvo mahàsattva evaü cittam abhinirharati, sarvasattvà mayàparityaktà mayaite parimocayitavyàþ, asaüvidyamànair dharmair vartamànàþ ÷àntaü ÷ånyatàsamàdhivimokùamukham abhinirharaty, ànimittaü samàdhivimokùamukham abhinirharaty, apraõihitaü samàdhivimokùamukham abhinirharaty, upàyakau÷alyasamanvàgataþ sa bodhisattvo mahàsattvas tasmin samaye veditavyo, na càntarà bhåtakoñiü sàkùàtkaroti yàvan na sarvàkàraj¤atàm anupràpnoti. ity asàdhàraõopàyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattvo yànãmàni gambhãràõi sthànàni pratyavekùitukàmo bhavati, tadyathedam adhyàtma÷ånyatàü bahirdhà÷ånyatàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü #<(PSP_4:197)># catvàri smçtyupasthànàni samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàni àryàùñàïgikamàrgaü trãõi vimokùamukhàni, tenaivaü cittotpàdo 'bhinirhartavyo, dãrgharàtram ime sattvà àtmasaüj¤àyàü sattvasaüj¤àyàü jãvasaüj¤àyàü jantusaüj¤àyàü poùasaüj¤àyàü puruùasaüj¤àyàü pudgalasaüj¤àyàü manujasaüj¤àyàü mànavasaüj¤àyàü kàrakasaüj¤àyàü vedakasaüj¤àyàü jànakasaüj¤àyàü pa÷yakasaüj¤ayàm upalambhe caranti, teùàm upalambhadçùñiprahàõàyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya dharmaü de÷ayiùyàmi. yasmin samaye bodhisattvo mahàsattvaþ ÷ånyatàsamàdhivimokùamukhaü bhàvayaty, ànimittaü samàdhivimokùamukhaü bhàvayaty apraõihitaü samàdhivimokùamukhaü bhàvayati samàpadyate ca na ca bhåtakoñãü sàkùàtkaroti, yayà sàkùàtkriyayà srotaàpattiphalaü pràpnuyàt, sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pràpnuyàt, pratyekàü bodhiü pràpnuyàt, tasmin samaye bodhisattvo mahàsattvo na srotaàpattiphalam anupràpnuyàd na sakçdàgàmiphalan nànàgàmiphalaü nàrhattvam anupràpnuyàt, na pratyekàü bodhim anupràpnuyàd, evaü caran bodhisattvo mahàsattvo 'nena cittotpàdena etai÷ ca ku÷alamålaiþ samanvàgato nàntarà bhåtakoñiü sàkùàtkaroti na ca parihãyate caturbhir apramàõai÷ caturbhir dhyànai÷ catasçbhir àråpyasamàpattibhiþ smçtyupasthànai÷ caturbhiþ samyakprahàõai÷ caturbhir çddhipàdaiþ pa¤cabhir indriyaiþ pa¤cabhir balaiþ saptabhir bodhyaïgair àryàùñàïgikena màrgeõa ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhibhir adhyàtma÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà na parihãyate, dànapàramitayà na parihãyate, ÷ãlapàramitayà na parihãyate, kùàntipàramitayà na parihãyate, vãryapàramitayà na parihãyate, dhyànapàramitayà na parihãyate, praj¤àpàramitayà na parihãyate, àryasatyair na parihãyate, sarvavimokùasamàdhisamàpattidhàraõãmukhair na parihãyate pa¤cabhir abhij¤àbhir da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir na parihãyate, aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair na parihãyate, mahàmaitryà mahàkaruõayà na parihãyate. evaü bodhisattvo mahàsattvas tasmin samaye sarvabodhipakùyair dharmaiþ samanvàgato na ca parihãyate tato yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. upàyakau÷alyaparigçhãto bodhisattvo mahàsattvo #<(PSP_4:198)># vivardhate ÷uklair dharmaiþ,
tãkùõatamàni càsyendriyàõi bhavanti yathà na ÷ràvakapratyekabuddhànàm. ity a÷aktyupàyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya evaü bhavati, dãrgharàtram ime sattvà÷ caturbhir viparyàsair viparyastacittà nityasaüj¤àyàü sukhasaüj¤àyàü ÷ubhasaüj¤àyàm àtmasaüj¤àyठca teùàm arthàya bodhaye cariùyàmi, tathà cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya dharmaü de÷ayiùyàmi, yathànityam iti duþkham ity a÷ubham iti anàtmãyam iti và samudàcàro 'pi na bhaviùyati. so 'nena cittotpàdena samanvàgata upàyakau÷alyena ca praj¤àpàramitàyàü carati, buddhadharmasamàdhiü samàpadyate 'paripårõair da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair mahàmaitryà mahàkaruõayà ca ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhivimokùamukhaü tasmin samaye bodhisattvo mahàsattvo bhàvayati samàpadyate ca, na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate.

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya evaü bhavati, dãrgharàtram ime sattvà upalambhacaratà àtmeti, sattvajãvajantupoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakà iti, råpam iti và vedaneti và saüj¤eti và saüskàrà iti và vij¤ànam iti và skandhà iti và dhàtava iti và àyatanànãti và pratãtyasamutpàdà iti và pratãtyasamutpàdàïgànãti và caturbhir dhyànai÷ caturbhir apramàõai÷ catasçbhir àråpyasamàpattibhis teùàü tathà kariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya sattvànàm ete upalambhadoùà na bhaviùyanti, sa imai÷ cittotpàdaiþ samanvàgato 'nena copàyakau÷alyena praj¤àpàramitàyàü caran na bhåtakoñãü sàkùàtkaroty apårõair da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair mahàmaitryà mahàkaruõayà ca ÷ånyatàsamàdhivimokùamukhaü tasmin samaye bodhisattvasya mahàsattvasya bhàvanà paripåriü gacchati. ity anupalambhopàyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata evaü bhavati, dãrgharàtram ime sattvà nimittena caritàþ strãnimitteùu và puruùanimitteùu và råpanimitteùu và àråpyanimitteùu #<(PSP_4:199)># và, teùàü sattvànàü tathà kariùyàmi yathà me 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasya, eùàü sattvànàm ime doùà na bhaviùyanti. sa tena cittotpàdena samanvàgato 'nena copàyakau÷alyena samanvàgataþ praj¤àpàramitàyàü caran na càntarà bhåtakoñãü sàkùàtkaroty aparipårõair da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair mahàmaitryà mahàkaruõayà ca tasya tena cittotpàdena samanvàgatasyànimittasamàdhivimokùamukhaü tasmin samaye bodhisattvasya mahàsattvasya bhàvanà paripåriü gacchati. ity ànimittopàyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata evaü bhavati, dãrgharàtram ime sattvàþ praõidhànena carità yad uta ÷akratvaü brahmatvaü lokapàlatvaü cakravartitvam abhilaùanti råpam abhilaùanti evaü vedanàü saüj¤àü saüskàràn, vij¤ànam abhilaùanti, teùàm aham arthàyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya tathà dharmaü de÷ayiùyàmi yathaiva te sattvànàü praõidhànadoùà na bhaviùyantãti. evaü hi subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya ebhi÷ cittotpàdair ebhi÷ ca ku÷alamålair anena copàyakau÷alyena praj¤àpàramitàyàü carataþ, apraõihitasamàdhivimokùamukhaü bhàvanà paripåriü gacchati, na ca bhåtakoñiü sàkùàtkaroti, aparipårõair da÷abhir balair vai÷àradyaiþ pratisaüvidàveõikabuddhadharmair mahàmaitryà mahàkaruõayà ca yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddha iti, asthànaiþ subhåte 'navakà÷o yad bodhisattvo mahàsattvaþ ùañsu pàramitàsu carann adhyàtma÷ånyatàyàü bahirdhà÷ånyatàyàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü caraü÷ caturùu smçtyupasthàneùu caran samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgeùu màrgeùu caran ÷ånyatànimittàpraõihiteùu caran da÷asu tathàgatabaleùu catasçùu pratisaüvitsu mahàmaitryàü mahàkaruõàyàü caran yàvad aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùu caran parijayaü kurvàõa, evaü j¤ànadharmasamanvàgato 'nabhisaüskàre và pateta traidhàtukena và sàrdhaü saüvasen naitat sthànaü vidyate.
ity apraõihitopàyaþ

punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattva eùu bodhipàkùikeùu #<(PSP_4:200)># dharmeùu caran parijayaü kurvàõaþ paripraùñavyaþ. kathaü bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübodhukàmo bodhipakùyeùu dharmeùu caritvà parijayaü kçtvà na ÷ånyatàü sàkùàtkuryàt, na ca bhåtakoñiü pratisaüvidhyen, na srotaàpattiphalaü và sakçdàgàmiphalaü và nàgàmiphalaü vàrhattvaü và pratyekàü và bodhim anupràpnuyàt? kathaü ÷ånyatàm ànimittam apraõihitam anabhisaüskàram anutpàdam abhàvaü và sàkùàtkuryàt praj¤àpàramitàü ca bhàvayed? iti.

sacet punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvo bodhisattvair mahàsattvair evaü paripçcchamàna evaü vyàkuryàc, chånaytà caiva tena manasikartavyà, ànimittaü caiva tena manasikartavyam, apraõihitaü caiva tena manasikartavyam, anabhisaüskàro 'nutpàdo bhàva÷ caiva manasikartavyo, na ca sarvasattvàþ parityaktavyà iti. veditavyam etat subhåte bodhisattvair mahàsattvair vyàkçto 'yaü bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. tat kasya hetoþ? tathà hi yo 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya parijayaü såcayati taü vyàkaroti taü prabhàvayati.

sacet punaþ subhåte pçùña evaü vyàkuryàn, na tena ÷ånyatàyàü parijayaü kartavyaü, nànimitte nàpraõihite nànabhisaüskàre nànutpàde nàbhàve na tena bodhipakùyair dharmaiþ parijayaþ kartavyo, na ca sarvasattvàþ samàlambitavyà iti. veditavyam etat subhåte bodhisattvair mahàsattvair nàyaü bodhisattvo mahàsattvo vyàkçto 'nuttaràyàü samyaksaübodhau. tat kasya hetoþ? tathà hi yo 'vinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya parijayaü taü na såcayati taü na vyàkaroti taü na prabhàvayati, yaþ punar avinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya dharmaü taü na såcayati na vyàkaroti na bhàvayati, veditavyam etat subhåte bodhisattvair mahàsattvair ayaü bodhisattvo mahàsattvaþ parijayaü kçtvà tato bhåmer atikrànto yàvinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasyàvinivartanãyabhåmiþ. ity avaivartikaliïgopàyaþ

subhåtir àha: syàt punar bhagavan paryàyo yad avinivartanãyo bodhisattvo #<(PSP_4:201)># mahàsattvo bhavet?

bhagavàn àha: syàt subhåte yo bodhisattvo mahàsattvaþ ùañ pàramitàþ ÷rutvà và÷rutvà và evaü visarjayed yathàvinivartanãyo bodhisattvo mahàsattvo, veditavyas tair bodhisattvair mahàsattvair avinivartanãyo 'yaü bodhisattvo mahàsattvaþ.

subhåtir àha: tena hi bhagavan bahavo bodhisattvà mahàsattvà bodhàya caranti, alpakàs te bhagavan bodhisattvà mahàsattvà ya evaü visarjayiùyanti, yathàvinivartanãyà bodhisattvà mahàsattvàþ parikarmabhåmau và, aparikarmabhåmau và.

bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte 'lpakàs te bodhisattvà mahàsattvà ya evaü vyàkçtà avinivartanãyàyàü j¤ànabhåmau, ye punas te vyàkçtà bhaviùyanti ta evaü visarjayiùyanti, uttaptaku÷alamålàs te veditavyà bodhisattvà mahàsattvà asaühàryàþ sadevamànuùàsureõa lokena. ity apramàõaviùayopàyaþ
ity uktam upàyakau÷alam
ity uktaþ sarvàkàràbhisaübodhaþ

àryapa¤caviü÷atisàhasrikàyàü bhagavatyàü praj¤àpàramitàyàm abhisamayàlaükàrànusàreõa saü÷odhitàyàü sarvàkàràbhisaübodhàdhikàras tathatàparivarta÷ caturthaþ