Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita, II-III = PSP_2-3 Based on the edition by Takayasu Kimura: Pa¤caviü÷atisàhasrikà Praj¤àpàramità II-III. Tokyo : Sankibo Busshorin 1986. Input by Klaus Wille, G”ttingen (December 2006) REFERENCE SYSTEM: PSP_nn:n = Pancavimsatisahasrika Prajnaparamita_Vol.:Page #<...># = BOLD ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ #<(PSP_2-3:1)># Pa¤caviü÷atisàhasrikà Praj¤àpàramità II atha khalu ye 'smiüs trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau mahàràjànas te sarve 'nekair devaputrasahasraiþ sàrdhaü tatraiva pariùadi saünipatità abhåvan, evaü ÷akro devànàm indro yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmapàrùadyà yàvan mahàbrahmàõo ye ceha trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau parãttàbhà yàvac chuddhàvàsakàyikà÷ ca devaputrà anekaiþ ÷uddhàvàsakàyikair devaputrakoñãniyuta÷atasahasraiþ sàrdhaü tatraiva pariùadi saünipatità. ya÷ ca teùàü càturmahàràjakàyikànàü devaputràõàü karmavipàkajaþ. kàyàvabhàsaþ, ya÷ ca trayastriü÷ànàü yàmànàü tuùitànàü nirmàõaratãnàü paranirmitava÷avartinàü yàvac chuddhàvàsakàyikànàü devaputràõàü karmavipàkajaþ kàyàvabhàsaþ, sa tathàgataprakçtiprabhàyàþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti sahasratamãm api ÷atasahasratamãm api koñã÷atasahasratamãm api saükhyàm api kalàm api gaõanàm apy upamàm apy upaniùadam api nopaiti, na kùamate tathàgataprabhàyàþ purataþ sà devànàü prabhà. tathàgataprabhaivàgràkhyate jyeùñhà ÷reùñhà varà pravarà praõãtà anuttarà niruttarà uttarottarà càkhyàyate. tadyathàpi nàma jambånadasya suvarõasya purataþ kçùõalauhaü na bhràjate na tapati na virocate, evam eva tathàgatasya prakçtiprabhàyàþ purataþ sà devànàü karmavipàkajaprabhà na bhràjate na tapati na virocate. tathàgataprabhaiva teùàm agràkhyàyate jyeùñhàkhyàyate ÷reùñhà varà pravarà #<(PSP_2-3:2)># praõãtà anuttarà niruttarà uttarottarà càkhàyate. iti dhyàmãkaraõabhà deyànàm atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: ete bhadanta subhåte trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau ye càturmahàràjakàyikà devàs trayastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino devà yàvac chuddhàvàsakàyikà devaputràs te sarve saünipatità àyuùmataþ subhåteþ praj¤àpàramitànirde÷a÷ravaõàya praj¤àpàramitopade÷aü ÷rotukàmàþ. kathaü ca bhadanta subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam? katamà ca bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità? iti yogyatà evam ukte, àyuùmàn subhåtiþ ÷akraü devànàm indram etad avocat: tena hi kau÷ika upadekùyàmi buddhànubhàvena buddhàdhiùñhànena bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàü yathà bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü, yai÷ ca devaputrair anuttaràyàü samyaksaübodhau cittaü notpàditaü tair anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayitavyam. ye punar avakràntaniyàmàs te 'pratibalà anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayituü. tat kasya hetor? baddhasãmàno hi te saüsàrasrotasaþ. iti viùayapratiniyamaþ api tu khalu punas teùàm apy anumode te ced anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdayeyuþ. iti vyàptiþ nàhaü teùàü ku÷alapakùasyàntaràyaü karomi.iti svabhàvaþ vi÷iùñebhyo dharmebhyo vi÷iùñatamà dharmà adhyàlambitavyàþ. iti kàritram ity uktàni dhyàmãkaraõàdãni tatra kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya katamà praj¤àpàramità, iha bodhisattvo mahàsattvaþ sarvaj¤atàpratisaüyuktai÷ cittotpàdaiþ råpam anityato manasikaroti duþkhato 'nàtmataþ ÷àntato rogato gaõóataþ ÷alyato 'ghataþ parataþ pralopadharmata÷ calataþ prabhaïgurato bhayata upasargata upadravato manasikaroti tac cànupalambhayogena, vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànam. evaü cakùuþ ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo manaþ, evaü pçthivãdhàtur abdhàtus tejodhàtur vàyudhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhàtum anityato manasikaroti duþkhato #<(PSP_2-3:3)># 'nàtmataþ ÷àntato rogato gaõóataþ ÷alyato 'ghataþ parataþ pralopadharmata÷ calataþ prabhaïgurato bhayata upasargata upadravato manasikaroti tac cànupalambhayogena sarvaj¤atàpratisaüyuktena cittotpàdena. evam avidyàpratyayàn saüskàràn anityato manasikaroti duþkhato 'nàtmataþ ÷àntato rogato gaõóataþ ÷alyato 'ghataþ parataþ pralopadharmata÷ calataþ prabhaïgurato bhayata upasargata upadravataþ saüskàrapratyayaü vij¤ànaü vij¤ànapratyayaü nàmaråpaü nàmaråpapratyayaü ùaóàyatanaü ùaóàyatanapratyayaþ spar÷aþ spar÷apratyayà vedanà vedanàpratyayà tçùõà tçùõàpratyayam upàdànam upàdànapratyayo bhavo bhavapratyayà jàtir jàtipratyayà jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsàþ saübhavanti. evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya samudayo bhavati tac cànityato duþkhato 'nàtmataþ ÷àntato rogato gaõóataþ ÷alyato 'ghataþ parataþ pralopadharmata÷ calataþ prabhaïgurato bhayata upasargata upadravato manasikaroti tac cànupalambhayogena sarvaj¤atàpratisaüyuktena cittotpàdena. avidyànirodhàt saüskàranirodha iti manasikaroti niràtmataþ ÷àntato viviktataþ ÷ånyato 'nimittato 'praõihitato 'nabhisaüskàrataþ saüskàranirodhàd vij¤ànanirodho vij¤ànanirodhàd nàmaråpanirodho nàmaråpanirodhàt ùaóàyatananirodhaþ ùaóàyatananirodhàt spar÷anirodhaþ spar÷anirodhàd vedanànirodho vedanànirodhàt tçùõànirodhas tçùõànirodhàd upàdànanirodha upàdànanirodhàd bhavanirodho bhavanirodhàj jàtinirodho jàtinirodhàj jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsà nirudhyante. evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya nirodho bhavati tac ca niràtmataþ ÷àntato viviktataþ ÷ånyato 'nimittato 'praõihitato 'nabhisaüskàrato manasikaroti tac cànupalambhayogena sarvaj¤atàpratisaüyuktair manasikàraiþ. punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ sarvaj¤atàpratisaüyuktena cittena catvàri smçtyupasthànàni bhàvayati tac cànupalambhayogena. evaü catvàri samyakprahàõàni catura çddhipàdàn pa¤cendriyàõi pa¤ca balàni sapta bodhyaïgàni àryàùñàïgamàrgaü catvàry apramàõàni catvàri dhyànàni catasra àråpyasamàpattãr da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn #<(PSP_2-3:4)># buddhadharmàn bhàvayati sarvaj¤atàpratisaüyuktair manasikàrais tac cànupalambhayogena. punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ sarvaj¤atàpratisaüyuktena cittotpàdena dànapàramitàü carati tac cànupalambhayogena. evaü sarvaj¤atàpratisaüyuktai÷ cittotpàdaiþ ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü carati tac cànupalambhayogena. punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaüdharmeõa dharmàn yojayati. evaüdharmeõa dharmàn abhiùyandayan pariùyandayan paripårayan parisphàran pratyavekùate niràtmakà hy ete sarvadharmà àtmàtmãyavigatàþ. tat kasya hetos? tathà hi yad bodhisattvasya mahàsattvasya ku÷alamålacittaü tad bodhicittenàsamavahitaü yat pariõàmanàcittaü tad bodhicittaku÷alamålacittàbhyàm asamavahitaü yad bodhicittaü tat pariõàmanàcittenàsamavahitaü. tat kasya hetor? yat kau÷ika bodhicittaü tat pariõàmanàcitte na saüvidyate nopalabhyate. yat pariõàmanàcittaü tad bodhicitte na saüvidyate nopalabhyate. iyaü kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità yad evaü sarvadharmàü÷ ca pratyavekùate na ca kaücid dharmam abhinivi÷ate nopalabhate. evam ukte ÷akro devànàm indraþ sthaviraü subhåtim etad avocat: kathaü bhadanta subhåte pariõàmanàcittaü bodhicittenàsamavahitaü? kathaü bodhe÷ cittaü pariõàmanàcittenàsamavahitaü? kathaü và pariõàmanàcitte bodhicittaü na saüvidyate nopalabhyate? kathaü bodhicitte pariõàmanàcittaü na saüvidyate nopalabhyate? subhåtir àha : yat kau÷ika pariõàmanàcittaü tad acittaü yad bodhicittaü tad acittaü na hy acittatàcittatàyàü pariõàmayati. iti hi yad acittaü tad acintyaü yad acintyaü tad acittam acittatàcittatàyàü pariõàmayati. iyaü kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità. iti ÷ràvakamàrgasya catuþsatyàlambanaùoóa÷àkàravyavasthànam. atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: sàdhu sàdhu #<(PSP_2-3:5)># subhåte sàdhu khalu punas tvaü subhåte yas tvaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàm upadi÷asi, utsàhaü dadàsi. subhåtir àha: kçtaj¤ena mayà bhagavan bhavitavyaü nàkçtaj¤ena, tathà hi bhagavan pårvaü bodhisattvacaryàü caran pårvakàõàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàm antike taiþ ÷ràvakaiþ ùañsu pàramitàsv avavadito 'nu÷iùñaþ saüdar÷itaþ samuttejitaþ saüpraharùitaþ samàdàpito nive÷itaþ pratiùñhàpito yato bhagavàn bodhisattvabhåtaþ ùañsu pàramitàsu ÷ikùitvànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhaþ. evam eva bhagavann asmàbhir api bodhisattvà mahàsattvàþ ùañsu pàramitàsv avavaditavyà anu÷àsitavyàþ. saüdar÷ayitavyàþ samàdàpayitavyàþ samuttejayitavyàþ saüpraharùayitavyà nive÷ayitavyàþ pratiùñhàpayitavyà asmàbhir api bodhisattvà mahàsattvà avavadità anu÷iùñàþ saüdar÷itàþ samuttejjitàþ saüpraharùitàþ samàdàpità nive÷itàþ pratiùñhàpità anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante. atha khalv àyuùmàn subhåtiþ ÷akraü devànàm indram etad avocat: tena hi kau÷ika ÷çõu sàdhu ca suùñhu ca manasikuru bhàùiùye yathà bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü yathà pratipattavyaü råpaü kau÷ika råpeõa ÷ånyaü vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànaü kau÷ika vij¤ànena ÷ånyaü bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi kau÷ika yà ca råpa÷ånyatà, yà ca vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤àna÷ånyatà, yà ca bodhisattva÷ånyatà, advayam etad advaidhãkàram. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam. punar aparaü kau÷ika cakùu÷ cakùuùà ÷ånyam. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo mano manasà ÷ånyaü bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi yà ca cakùuþ÷ånyatà, yà ca ÷rotraghràõajihvàkàyamanaþ÷ånyatà, yà ca bodhisattva÷ånyatà, advayam etad advaidhãkàram. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam. punar aparaü kau÷ika pçthivãdhàtuþ pçthivãdhàtunà ÷ånyaþ. evam abdhàtus tejodhàtur vàyudhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhàtur vij¤ànadhàtunà ÷ånyaþ bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi pçthivãdhàtu÷ånyatà càbdhàtu÷ånyatà ca tejodhàtu÷ånyatà ca vàyudhàtusånyatà càkà÷adhàtu÷ånyatà ca vij¤ànadhàtu÷ånyatà #<(PSP_2-3:6)># ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam. punar aparaü kau÷ika, avidyàvidyayà ÷ånyà. evaü saüskàrà vij¤ànaü nàmaråpaü ùaóàyatanaü spar÷o vedanà tçùõopàdànaü bhavo jàtir jaràmaraõaü jaràmaraõena sånyam. avidyànirodho 'vidyànirodhena ÷ånyaþ. evaü saüskàrà vij¤ànaü nàmaråpaü ùaóàyatanaü spar÷o vedanà tçùõopàdànaü bhavo jàtir jaràmaraõanirodho jaràmaraõanirodhena ÷ånyaþ bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hy avidyà÷ånyatà càvidyànirodha÷ånyatà yàvaj jaràmaraõa÷ånyatà ca jaràmaraõanirodha÷ånyatà ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam. punar aparaü kau÷ika dànapàramità dànapàramitayà ÷ånyà. evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità, praj¤àpàramità praj¤àpàramitayà ÷ånyà, bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi dànapàramità÷ånyatà ca ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramità÷ånyatà ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. punar aparaü kau÷ika adhyàtma÷ånyatàdhyàtma÷ånyatayà ÷ånyà. evaü bahirdhà÷ånyatàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàbhàvasvabhàva÷ånyatayà ÷ånyà bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hy adhyàtma÷ånyatà ca bahirdhà÷ånyatà càdhyàtmabahirdhà÷ånyatà ca yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. punar aparaü kau÷ika smçtyupasthànàni smçtyupasthànaiþ ÷ånyàni. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàbhij¤àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattida÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmaiþ ÷ånyà bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi smçtyupasthàna÷ånyatà ca yàvad àveõikabuddhadharma÷ånyatà ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. punar aparaü kau÷ika samàdhiþ samàdhinà ÷ånyaþ. dhàraõãmukhàni #<(PSP_2-3:7)># dhàraõãmukhaiþ ÷ånyàni bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ, iti hi samàdhi÷ånyatà ca dhàraõãmukha÷ånyatà ca bodhisattva÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. punar aparaü kau÷ika ÷ràvakayànaü ÷ràvakayànena ÷ånyaü pratyekabuddhayànaü pratyekabuddhayànena ÷ånyaü mahàyànaü mahàyànena ÷ånyaü ÷ràvakaþ ÷ràvakatvena ÷ånyaþ pratyekabuddhaþ pratyekabuddhatvena ÷ånyaþ bodhisattvo bodhisattvena ÷ånyaþ buddho buddhatvena ÷ånyaþ, iti hi ÷ràvakayàna÷ånyatà ca yàvan mahàyàna÷ånyatà ca ÷ràvaka÷ånyatà ca yàvad buddha÷ånyatà càdvayam etad advaidhãkàram. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam. ity uùmagatam atha khalu sakro devànàm indraþ subhåtiü sthaviram etad avocat: kathaü bhadanta subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü? subhåtir àha: iha kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena råpe na sthàtavyaü na vedanàyàü na saüj¤àyàü na saüskàreùu vij¤àne na sthàtavyam upalambhayogena. cakùuùi na sthàtavyaü råpe na sthàtavyaü cakùurvij¤àne na sthàtavyaü cakùuþsaüspar÷e na sthàtavyaü cakùuþsaüspar÷ajàyàü vedanàyàü na sthàtavyam, evaü ÷rotraghràõajihvàkàyamanasi na sthàtavyaü dharmeùu na sthàtavyaü manovij¤àne na sthàtavyaü manaþsaüspar÷e na sthàtavyaü manaþsaüspar÷ajàyàü vedanàyàü na sthàtavyam upalambhayogena. pçthivãdhàtau na sthàtavyaü abdhàtau na sthàtavyaü tejodhàtau na sthàtavyaü vàyudhàtau na sthàtavyam àkà÷adhàtau na sthàtavyaü vij¤ànadhàtau na sthàtavyam upalambhayogena. smçtyupasthàneùu na sthàtavyam. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàbhij¤àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattida÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu na sthàtavyam upalambhayogena. srotaàpattiphale na sthàtavyam evaü sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhattvaphale pratyekabuddhatvaphale yàvad buddhatve na sthàtavyam upalambhayogena. iti mårdhagatam råpaü nityam iti na sthàtavyam, evam anityam iti sukham iti duþkham ity àtmety anàtmeti ÷àntam ity a÷àntam iti viviktam ity aviviktam iti na sthàtavyaü, råpaü ÷ånyam ity a÷ånyam iti nimittam ity animittam iti praõihitam ity apraõihitam iti na sthàtavyam upalambhayogena. vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànaü #<(PSP_2-3:8)># nityam iti na sthàtavyam evam anityam iti sukham iti duþkham ity àtmety anàtmeti ÷àntam ity a÷àntam iti viviktam ity aviviktam iti na sthàtavyam. vij¤ànaü ÷ånyam ity a÷ånyam iti nimittam ity animittam iti praõihitam ity apraõihitam iti na sthàtavyam upalambhayogena. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamupàdàïgeùu pàramitàsu bodhipakùyeùu dharmeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu satyàbhij¤àsu samàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷abalavai÷àradyapratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùu yàvat sarvàkàraj¤atàyàü sarveùu teùu nityam iti na sthàtavyam evam anityam iti sukham iti duþkham ity àtmeti anàtmeti ÷àntam ity a÷àntam iti viviktam ity aviviktam iti na sthàtavyaü, ÷ånyam iti a÷ånyam iti nimittam ity animittam iti praõihitam ity apraõihitam iti na sthàtavyam upalambhayogena. punar aparaü kau÷ika srotaàpattiphalam asaüskçtaprabhàvitam iti na sthàtavyam evaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabuddhatvam asaüskçtaprabhàvitam iti na sthàtavyaü, buddhatvam asaüskçtaprabhàvitam iti na sthàtavyaü. srotaàpanno dakùiõãya iti na sthàtavyam, evaü sakçdàgàmã, anàgàmã, arhan pratyekabuddhas tathàgato dakùiõãya iti na sthàtavyam upalambhayogena. iti kùàntigatam punar aparaü kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena prathamàyàü bhåmau na sthàtavyam. evaü dvitãyàyàü bhåmau tçtãyàyàü bhåmau caturthyàü bhåmau pa¤camyàü bhåmau ùaùñhyàü bhåmau saptamyàü bhåmàv aùñamyàü bhåmau navamyàü bhåmau da÷amyàü bhåmau na sthàtavyam upalambhayogena. prathamacittotpàde sthitvà dànapàramitàü paripårayiùyàmãti na sthàtavyam. evaü ÷ãlapàramitàü kùàntipàramitàü vãryapàramitàü dhyànapàramitàü praj¤àpàramitàü paripårayiùyàmãti na sthàtavyam upalambhayogena. evaü smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn paripårayiùyàmãti na sthàtavyam upalambhayogena. bodhisattvaniyàmam avakràmayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. bodhisattvaniyàmam avakramyàvinivartanãyabhåmau sthàsyàmãti, evam api bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. pa¤càbhij¤àþ paripårayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. pa¤casu bodhisattvàbhij¤àsu sthitvàsaükhyeyàny aprameyàny aparimàõàni buddhakùetràõy upasaükramiùyàmãti, #<(PSP_2-3:9)># buddhàü÷ ca bhagavato dar÷anàya vandanàya påjanàya paryupàsanàya dharma÷ravaõàya ca ÷rutvà ca tathatvàya pratipatsye pareùàü ca dharmaü de÷ayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. yàdç÷àni ca teùàü buddhànàü bhagavatàü buddhakùetràõi tàdç÷àni niùpàdayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. sattvàn anuttaràyàü samyaksaübodhau paripàcayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. aprameyeùv asaükhyeyeùu lokadhàtuùv gatvà tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn satkariùyàmãti gurukariùyàmãti mànayiùyàmãti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàduùyakoñãniyuta÷atasahasrais tàüs tathàgatàn påjayiùyàmãti, evam api na sthàtavyam aprameyàn asaükhyeyàn sattvàn anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyaü. pa¤ca cakùåüùi utpàdayiùyàmãti na sthàtavyaü màüsacakùur divyacakùuþ praj¤àcakùur dharmacakùur buddhacakùur utpàdayiùyàmãti na sthàtavyaü sarvasamàdhãn niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyaü. yena yena punaþ samàdhinàkàïkùiùyàmi vikrãóituü tena tena samàdhinà vikrãóiùyàmãti na sthàtavyaü sarvadhàraõãmukhàni niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyam. apramàõadhyànàråpyasamàpattir niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyam. da÷atathàgatabalàni niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyaü. catvàri vai÷àradyàni niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyaü. catasraþ pratisaüvido niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyam. aùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn pariniùpàdayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. mahàmaitrãü mahàkaruõàü niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyam. dvàtriü÷ac ca mahàpuruùalakùaõàni kàye niùpàdayiùyàmãti na sthàtavyam. a÷ãtyanuvya¤janàni niùpàdayiùyàmãti bodhisattvena mahàsattvena na sthàtavyam upalambhayogena. ÷raddhànusàrã dharmànusàry aùñamakaþ srotaàpannaþ saptakçtvo bhavaparama iti na sthàtavyam. kulaükula iti ekavãcika iti na sthàtavyam. sama÷ãrùaþ pudgala iti na sthàtavyam. àyuþkùaye kle÷akùaye ca na sthàtavyam. srotaàpanno 'vinipàtadharma iti na sthàtavyaü. sakçdàgàmã sakçd imaü lokam àgamya duþkhasyàntaü kariùyàntaü kariùyàmãti na sthàtavyam. anàgàmy anàgàmiphalaü sàkùàtkriyàyai pratipanna iti na sthàtavyam. anàgàmã tatraiva parinirvàyãti na sthàtavyam. arhann arhatphalaü sàkùàtkriyàyai pratipanna iti na sthàtavyam. arhann #<(PSP_2-3:10)># ihaivànupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàyãti na sthàtavyam. pratyekabuddha iti na sthàtavyam. bodhisattvo 'tikramya ÷ràvakàbhåmiü ca pratyekabuddhabhåmiü ca bodhisattvabhåmau ca sthàsyàmãti na sthàtavyam. màrgaj¤atàj¤àne na sthàtavyam upalambhayogena. sarvàkàreõa sarvadharmàn abhisaübuddhya sarvavàsanànusaüdhikle÷akùayàt tathàgato 'rhan samyaksaübuddho 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhya dharmacakraü pravartayiùyàmãti na sthàtavyam. buddhakçtyaü kçtvàsaükhyeyàn aprameyàn sattvàn parinirvàpayiùyàmãti, evam api na sthàtavyam. caturùv çddhipàdeùv indriyeùu sthitvà tathàråpaü samàdhiü samàpatsye yathàråpeõa samàdhinà gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn sthàsyàmãti na sthàtavyam upalambhayogena. aparimitaü ma àyuþpramàõaü bhaviùyatãti na sthàtavyam upalambhayogena. dvàtriü÷anmahàpuruùalakùaõeùv ekaikalakùaõaü ÷atapuõyapariniùpannaü bhaviùyatãti na sthàtavyaü. yàvantaþ pårveõa gaïgànadãvàlukopamà lokadhàtava evaü dakùiõapa÷cimottareõa gaïgànadivàlukopamà lokadhàtavas tàvat mamaikaikaü buddhakùetraü bhaviùyatãti na sthàtavyam. vajramayo me trisàhasramahàsàhasro lokadhàtur bhaviùyatãti na sthàtavyam. bodhivçkùàn me tàdçggandho ni÷cared, yas taü gandhaü ghràyeta tasya sarvakàyasya na ràgo bàdheta, na dveùo bàdheta, na moho bàdheta, na kasyacic chràvakacittaü và pratyekabuddhacittaü và syàt, sarve ca te sattvà niyatà bhaviùyanty anuttaràyàü samyaksaübodhau, ye ca te sattvàs taü gandhaü ghràsyanti teùàü na ka÷cid vyàdhir bhaved iti evam api na sthàtavyaü. tatra ca buddhakùetre na råpa÷abdo, na vedanàyà, na saüj¤àyà, na saüskàràõàü, na vij¤àna÷abdo bhaviùyatãti na sthàtavyam. na dànapàramitàyàþ ÷abdo bhaviùyatãti, evaü na ÷ãlapàramitàyà na kùàntipàramitàyà na vãryapàramitàyà na dhyànapàramitàyà na praj¤àpàramitàyàþ ÷abdo bhaviùyatãti na sthàtavyam. na smçtyupasthàna÷abdo bhaviùyatãti, na samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàpramàõadhyànàråpyasamàpattyabhij¤àryasatyada÷abalavai÷àradyapratisaüvidaùñàda÷àveõikabuddhadharma÷abdo bhaviùyatãti, evaü na yàvat srotaàpannasakçdàgàmyanàgàmyarhatpratyekabuddhabodhisattvabuddha÷abdo bhaviùyatãti na sthàtavyaü, vistareõa kartavyam. tat kasya hetos? tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya #<(PSP_2-3:11)># sarvadharmà nopalabdhàþ. evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàm upalambhayogena na sthàtavyam. atha khalv àyuùmataþ ÷àriputrasyaitad abhavat: kathaü punar bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam? iti. atha khalv àyuùmàn subhåtir àyuùmataþ ÷àriputrasya cetasaiva cetaþparivitarkam àj¤àya àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: tat kiü manyase? tvam àyuùma¤ ÷àriputra kva tathàgataþ sthita iti ÷àriputra àha: na kvacid àyuùman subhåte tathàgataþ sthitaþ. apratiùñhitamànasaþ sa khalu punas tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ sa na råpe sthito na vedanàyàü na saüj¤àyàü na saüskàreùu na vij¤àne sthito na saüskçte dhàtau sthito nàsaüskçte dhàtau sthitaþ. evaü na vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgeùu na pàramitàsu na bodhipakùyeùu dharmeùu nàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu nàbhij¤àsu na satyeùu sthito na sarva÷ånyatàsu na sarvasamàdhiùu na sarvadhàraõãmukheùu sthitaþ, na balavai÷àradyapratisaüvidàveõikeùu buddhadharmeùu sthito na sarvaj¤atàyàü sthitaþ. atha khalv àyuùmàn subhåtir àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: evaü hy àyuùma¤ ÷àriputra bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü. yathà tathàgato 'rhan samyaksaübuddho na råpe sthito nàsthitaþ, na vedanàyàü na saüj¤àyàü na saüskàreùu na vij¤àne sthito nàsthitaþ. evaü hy àyuùma¤ ÷ariputra bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü. sthàsyàmãty asthànayogena. ity agradharmagatam ity uktaþ ÷ràvakamàrgaþ atha khalu tatra pariùadi keùàücid devaputràõàm etad abhavat: yàni tàni yakùàõàü yakùarutàni yakùapadàni yakùamantritàni yakùapravyàhçtàni praj¤àyante tàni jalpyamànàni. idaü punar na vij¤àyate yad àryasthaviraþ subhåtiþ praj¤àpàramitàü bhàùate pravyàharati de÷ayaty upadi÷ati. atha khalv àyuùmàn subhåtis teùàü devaputràõàü cetasaiva cetaþiparivitarkam àj¤àya tàn devaputràn àmantrayàmàsa: na vij¤àyate devaputrà yan mantryate? #<(PSP_2-3:12)># devaputrà àhuh: na vij¤àyate àryasubhåte. subhåtir àha: tathà hi devaputrà ekàkùaram apy atra na pravyàhriyate, tan na ÷råyate, tan na vij¤àyate, tat kasya hetoþ? anakùarà hi praj¤àpàramità tasmàn nàsti j¤àtà na ÷rotà na de÷ayità anakùarà tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü bodhiþ. tadyathàpi nàma devaputràs tathàgato 'rhan samyaksaübuddho buddhanirmitaü nirmimãyàc catasra÷ ca pariùado bhikùubhikùuõyupàsakopàsikàþ so 'bhinirmàya tàsàü catasçõàü pariùadàü dharmaü de÷ayet, tat kiü manyadhve? devaputrà api nu tatra kiücid de÷itaü và ÷rutaü vàj¤àtaü và. devaputrà àhuh: no bhadanta. subhåtir àha: evam eva devaputràþ. sarvadharmà nirmitopamàs tatra na kenacid de÷itaü na kenacic chrutaü na kenacid àj¤àtam. tadyathàpi nàma devaputràþ puruùaþ suptaþ. svapnàntaragatas tathàgatam arhantaü samyaksaübuddhaü pa÷yed dharmaü de÷ayantaü. tat kiü manyadhve? devaputrà api nu tatra kiücid de÷itaü và ÷rutaü vàj¤àtaü và. devaputrà àhuþ.: na bhadanta subhåte. subhåtir àha : evaü devaputràþ svapnopamàþ. sarve dharmàs tatra na kenacic chrutaü na kenacid de÷itaü na kenacid àj¤àtam. tadyathàpi nàma devaputrà dvau puruùau parvatakandare sthitvà buddhasya varõaü bhàùeyàtàü dharmasya varõaü bhàùeyàtàü saüghasya varõaü bhàùeyàtàm. tato dvayor api tayoþ prati÷rutkàsvaro ni÷caret. tat kiü manyadhve? devaputrà api nu tayà prati÷rutkayà dvitãyaþ. prati÷rutkà÷abdo vij¤àpito bhavet. devaputrà àhuþ: no bhadanta subhåte. subhåtir àha: evam eva devaputraþ. sarvadharmàþ prati÷rutkopamàs tatra na kiücid de÷yate na ÷råyate na vij¤àyate. tadyathàpi nàma devaputrà dakùo màyàkàro và màyàkàràntevàsã và caturmahàpathe tathàgatam arhantaü samyaksaübuddhaü nirmimãyàc catasra÷ ca pariùadaþ so 'bhinirmàya nirmitànàü catasçõàü pariùadàü dharmaü de÷ayet. tat kiü manyadhve? devaputrà api nu tatra kenacid de÷itaü và ÷rutaü và vij¤àtaü và bhavet. devaputrà àhuþ: no bhadanta subhåte. subhåtir àha: evam eva devaputrà màyopamàþ sarvadharmà na tatra ka÷cid #<(PSP_2-3:13)># de÷ayità na ÷rotà na vij¤àtà. iti paropade÷avaiyarthyam atha khalu teùàü devaputràõàm etad abhavat: uttànãkariùyati batàyam àryasubhåtiþ praj¤àpàramitàm iti, atha punar gambhiràd gambhãrataraü de÷ayati, såkùmàt såkùmataraü de÷ayati. iti j¤ànagambhãratà atha khalv àyuùmàn subhåtis tàn devaputràn etad avocat: na hi devaputrà råpaü gambhãraü và såkùmaü và, na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànaü gambhãraü và såkùmaü và. tat kasya hetor? na råpasya svabhàvo gambhiro na såkùmaþ na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü na vij¤ànasya svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. na cakùuùaþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ na ÷rotasya na ghràõasya na jihvàyà na kàyasya na manasaþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. na pçthivãdhàtoþ. svabhàvo gambhãro na såkùmaþ, nàbdhàtor na tejodhàtor na vàyudhàtor nàkà÷adhàtor na vij¤ànadhàtoþ. svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. na dànapàramitàyàþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ, na ÷ãlapàramitàyà na kùàntipàramitàyà na vãryapàramitàyà na dhyànapàramitàyà na praj¤àpàramitàyàþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ nàdhyàtma÷ånyatàyàþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ, na bahirdhà÷ånyatàyà nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàyàþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. na smçtyupasthànànàü svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. evaü samyakprahàõànàm çddhipàdànàm indriyàõàü balànàü bodhyaïgànàm àryàùñàïgasya màrgasya satyànàm abhij¤ànàü caturõàm apramàõànàü caturõàü dhyànànàü catasçõàm àråpyasamàpattãnàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçnàü pratisaüvidàm aùñàdà÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü svabhàvo gambhãro na såkùmaþ na sarvasamàdhidhàraõãmukhànàü svabhàvo gambhiro na såkùmaþ, yàvan na sarvàkàraj¤atàyàþ svabhàvo gambhãro na såkùmaþ. atha khalu teùàü devaputràõàm etad abhavat: na khalu punar asyàü dharmade÷anàyàü råpaü praj¤aptaü na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànaü praj¤aptaü, yàvan na dhàtavo nàyatanàni na pratityasamutpàdaþ praj¤apto na pàramità praj¤aptà na bodhipakùà dharmàþ praj¤aptàþ, nàpramàõadhyànàråpyasamàpattavaþ, na sarva÷ånyatà na sarvasamàdhayaþ na sarvadhàraõãmukhàni #<(PSP_2-3:14)># na da÷atathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàveõikabuddhadharmàþ praj¤aptàþ. nàpãha dharmade÷anàyàü srotaàpattiphalaü praj¤aptaü na sakçdàgàmiphalaü nànàgàmiphalaü nàrhattvaü na pratyekabuddhatvaü na bodhisattvatvaü praj¤aptaü na bodhiþ praj¤aptà nàkùaràõi praj¤aptàni. atha khalv àyuùmàn subhåtis tàn devaputràn àmantrayàmàsa: evam etad devaputrà evam etad, anabhilapyà tathàgatànàü bodhir apravyàhàrà, sà na kenacid de÷ità na kenacic chrutà na kenacid vij¤àtà. tena hi devaputrà ye srotaàpattiphale sthàtukàmàþ, ye srotaàpattiphalaü sàkùàtkartukàmà nemàü kùàntim anàgamya, ye sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü, ye pratyekabuddhatve sthàtukàmàþ, ye pratyekabuddhatvaü pràptukàmà nemàü kùàntim anàgamya. evaü hi devaputrà bodhisattvena mahàsattvena prathamacittotpàdam upàdàya praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam apravyàhàrà÷ravaõatàm upàdàya. iti pratyekabuddhànàü gràhyavikalpaprahàõam atha khalu teùàü devaputràõàm etad abhavat: kiyadråpàþ sthavirasya subhåter dharma÷ravaõikà eùñavyàþ. atha khalv àyuùmàn subhåtis teùàü devaputràõàü cetasaiva cetaþparivitarkam àj¤àya tàn devaputràn etad avocat: màyopamà mama devaputrà dharma÷ravaõikà eùñavyà nirmitopamà mama dharma÷ravaõikà eùñavyàþ. te naiva kiücic chroùyanti na paryavàpsyanti na sàkùàtkariùyanti. atha khalu te devaputrà àyuùmantaü subhåtisthaviram evam àhuþ: kiü punar bhadanta subhåte màyopamàs te sattvà màyopamàs te dharma÷ravaõikà nirmitopamàs te sattvà nirmitopamàs te dharma÷ravaõikàþ? subhåtir àha: evam etad devaputrà evam etat, màyopamàs te sattvà màyopamàs te dharma÷ravaõikà, nirmitopamàs te sattvà nirmitopamàs te dharma÷ravaõikàþ. råpam api devaputràþ svapnopamaü màyopamaü, vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànam api devaputràþ svapnopamaü màyopamaü. cakùur api devaputràþ svapnopamaü màyopamaü. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo mano 'pi devaputràþ svapnopamaü màyopamaü. råpam api devaputràþ svapnopamaü #<(PSP_2-3:15)># màyopamaü. evaü ÷abdagandharasaspar÷adharmà api devaputràþ. svapnopamà màyopamà÷. cakùurvij¤ànaü cakùuþsaüspar÷a÷ cakùuþsaüspar÷ajà vedanà svapnopamà màyopamàþ. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo manovij¤ànaü manaþsaüspar÷o manaþsaüspar÷ajà vedanà svapnopamà màyopamà. dànapàramitàpi svapnopamà màyopamà. evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramãtà vãryapàrmità dhyànapàramità praj¤àpàramitàpi svapnopamà màyopamà. evam adhyàtma÷åmyatà bahirdhà÷ånyatàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàpi svapnopamà màyopamà. smçtyupasthànàny api svapnopamàni. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàryàùñàïgamàrgàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, abhij¤à satyàni da÷a balàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà api buddhadharmàþ svapnopamà màyopamàþ. srotaàpattiphalam api svapnopamaü màyopamaü. srotaàpanno 'pi svapnopamo màyopamaþ. evaü sakçdàgàmiphalam api sakçdàgàmy apy anàgàmiphalam apy anàgàmy apy arhatphalam apy arhann api svapnopamo màyopamaþ pratyekabodhir api svapnopamà màyopamà, pratyekabuddho 'pi svapnopamo màyopamaþ. bodhisattvatvam api svapnopamaü màyopamaü, bodhisattvo 'pi svapnopamo màyopamo. anuttarà samyaksaübodhir api svapnopamà màyopamà, buddho 'pi svapnopamo màyopamaþ. atha khalu te devaputrà àyuùmantaü subhåtim etad avocat: buddhatvam api sthavira subhåte svapnopamaü màyopamam iti vadasi. tat kiü manyase? nirvàõam api svapnopamaü màyopamaü. subhåtir àha: nirvàõam apy ahaü devaputràþ svapnopamaü màyopamam iti vadàmi, saced ahaü devaputrà nirvàõàd api kaücid dharmavi÷iùñataraü jàniyàü, tam apy ahaü svapnopamaü màyopamaü vadeyaü. tat kasya hetos? tathà hi devaputràþ svapna÷ ca màyà ca nirvàõaü càdvayam etad advaidhãkàram. iti pratyekabuddhànàü gràhakavikalpàprahàõam atha khalv àyuùmठ÷àriputra àyuùmàü÷ ca mahàmaudgalyàyana àyuùmàü÷ ca mahàkauùñhila àyuùmàü÷ ca mahàkàtyàyana àyuùmàü÷ ca pårõo maitràyaõiputra àyuùmàü÷ ca mahàkà÷yapo 'nekàni ca devakoñãniyuta÷atasahasràõy àyuùmantaü subhåtiü sthaviram evam àhuþ: ke 'syà bhadanta subhåte evaü gambhãràyàþ praj¤àpàramitàyà evam atarkàyà evam atarkàvacaràyà evaü såkùmàyà #<(PSP_2-3:16)># evaü nipuõàyà evaü durdç÷àyà evaü duranubodhàyà evaü ÷àntàyà evaü praõãtàyà evam alamàryàyà evaü paõóitavij¤avedanãyàyà de÷yamànàyàþ pratyeùakà bhaviùyanti? atha khalv àyuùmàn subhåtis tàn mahà÷ràvakàüs tàü÷ ca devaputràn etad avocat: avinivartanãyà àyuùmanto bodhisattvà mahàsattvà asyàþ praj¤àpàramitàyà evaü gambhãràyà evam atarkàyà evam atarkàvacaràyà evaü såkùmàyà evaü nipuõàyà evaü durdç÷àyà evaü duranubodhàyà evaü ÷àntàyà evaü praõãtàyà evam alamàryàyà evaü paõóitavij¤avedanãyàyà de÷yamànàyàþ pratyeùakà bhaviùyanti. dçùñasatyà và pudgalà arhanto và kùãõàsravàþ paripårõasaükalpàþ, pårvajinakçtàdhikàrà bahubuddhakoñiùv avaropitaku÷alamålà và kalyàõamitraparigçhità và. te kulaputràþ kuladuhitara÷ càsyàþ praj¤àpàramitàyà evaü gambhãràyà evam atarkàyà evam atarkàvacaràyà evaü såkùmàyà evaü nipuõàyà evaü durdç÷àyà evaü duranubodhàyà evaü ÷àntàyà evaü praõãtàyà evam alamàryàyà evaü paõóitavij¤avedanãyàyà de÷yamànàyàþ pratyeùakà bhaviùyanti. tena khalu punar na råpaü ÷ånyam iti vikalpayiùyanti, na ÷ånyatàü råpam iti vikalpayiùyanti, na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànaü ÷ånyam iti vikalpayiùyanti, na ÷ånyatàü vij¤ànam iti vikalpayiùyanti. na råpam ànimittam iti vikalpayiùyanti, nànimittaü råpam iti vikalpayiùyanti. na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànam ànimittam iti vikalpayiùyanti, nànimittaü vij¤ànam iti vikalpayiùyanti. na råpam apraõihitam iti vikalpayiùyanti, nàpraõihitaü råpam iti vikalpayiùyanti, na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànam apraõihitam iti vikalpayiùyanti, nàpraõihitaü vij¤ànam iti vikalpayiùyanti. evaü nànutpàda iti, nànirodha iti, na ÷àntam iti, na viviktam iti vikalpayiùyanti. evaü vyastasamastàni skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgàni sarvapàramitàm, evam adhyàtma÷ånyatàü bahirdhà÷ånyatàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm evaü smçtyupasthànàni samyakprahàõàny çddhipàdànãndriyàõi balàni bodhyaïgàny àryàùñàïgamàrgam apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ abhij¤àsatyàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni #<(PSP_2-3:17)># catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn sarvasamàdhãn sarvadhàraõãmukhàni, evaü na srotaàpattiphalaü na sakçdàgàmiphalaü nànàgàmiphalaü nàrhattvaü na pratyekabuddhatvaü na sarvàkàraj¤atàü ÷ånyeti vikalpayiùyanti, na ÷ånyatàü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàm ànimitteti vikalpayiùyanti, nànimittaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàm apraõihiteti vikalpayiùyanti, nàpraõihitaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàm anutpàda iti vikalpayiùyanti, nànutpàdaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàm anirodha iti vikalpayiùyanti, nànirodhaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàü ÷àntam iti vikalpayiùyanti, na ÷àntaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na sarvàkàraj¤atàü viviktam iti vikalpayiùyanti, na viviktaü sarvàkàraj¤ateti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtuü ÷ånyam iti vikalpayiùyanti, na ÷ånyatàü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtum ànimittam iti vikalpayiùyanti, nànimittaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtuu apraõihitam iti vikalpayiùyanti, nàpraõihitaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtum anutpàda iti vikalpayiùyanti, nànutpàdaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtum anirodha iti vikalpayiùyanti, nànirodhaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtuü ÷àntam iti vikalpayiùyanti, na ÷àntaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. na saüskçtadhàtuü viviktam iti vikalpayiùyanti, na viviktaü saüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtuü ÷ånyam iti vikalpayiùyanti, na ÷ånyatàm asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtum ànimittam iti vikalpayiùyanti, nànimittam asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtum apraõihitam iti vikalpayiùyanti, nàpraõihitam asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtum anutpàda iti vikalpayiùyanti, nànutpàdam asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtum anirodha iti vikalpayiùyanti, nànirodham asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtuü ÷àntam iti vikalpayiùyanti, na ÷àntam #<(PSP_2-3:18)># asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. nàsaüskçtadhàtuü viviktam iti vikalpayiùyanti, na viviktam asaüskçtadhàtur iti vikalpayiùyanti. atha khalv àyuùmàn subhåtis tàn devaputràn etad avocat: nàsyà devaputràþ praj¤àpàramitàyà evaü gambhãràyà yàvad alamàryàyàþ paõóitavij¤avedanãyàyàþ ka÷cit pratyeùako bhaviùyati tat kasya hetos? tathà hy atra na ka÷cid dharmo de÷yate na såcyate na paridãpyate, yathaivàtra na ka÷cid dharmo de÷yate na såcyate na paridãpyate tathaivàtra na ka÷cit pratyeùako bhaviùyati. atha khalv àyuùmठ÷àriputra àyuùmantaü subhåtiü sthaviram etad avocat: nanv àyuùman subhåte iha praj¤àpàramitàyàü trãõi yànàni vistareõopadi÷yante yad uta ÷ràvakayànaü pratyekabuddhayànaü samyaksaübuddhayànaü, bodhisattvànàü ca mahàsattvànàü saüparigraha upadi÷yate prathamacittotpàdam upàdàya yàvad da÷ama÷ cittotpàda iti bodhisattvamàrga÷ copadi÷yate yad uta dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità smçtyupasthànàni samyakprahàõàny çddhipàdà indriyàõi balàõi bodhyaïgàny àryàùñàïgamàrga÷ catvàry apramàõàü catvàri dhyànàni catasra àråpyasamàpattayo 'bhij¤àþ satyàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni, bodhisattvànàü ca mahàsattvànàü saüparigraha upadiùyate evaü bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran nopapàduko bhaviùyati. evam abhij¤àbhir aparihàõadharmà buddhakùetràd buddhakùetraü saükramiùyanti yai÷ ca ku÷alamålair àkàïkùiùyanti buddhàn bhagavataþ satkartuü gurukartuü mànayituü påjayituü tàny asya ku÷alamålàni samçddhiü yàsyanti. yaü ca teùàü buddhànàü bhagavatàm antike dharmaü ÷roùyanti sarvo 'sya dharmo na jàtv antarà vicchetsyati yàvan nànuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddheti sadà samàhita÷ ca bhaviùyati avikùiptacittaþ. samàhitayogena, asaïgapratibhàna÷ ca bhaviùyati, anàcchedyapratibhànaþ samàhitapratibhàno yuktapratibhànaþ ÷liùñapratibhàno 'rthavatpratibhànaþ sarvalokàbhyudgatavi÷iùñapratibhàna÷ ca bhaviùyati. #<(PSP_2-3:19)># subhåtir àha: evam etad àyuùma¤ ÷àriputra evam etat. tathaiva tadyathà vadasi vistareõeha praj¤àpàramitàyàü trãõi yànàny upadiùñàni yad uta ÷ràvakayànaü pratyekabuddhayànaü mahàyànaü, bodhisattvànàü ca mahàsattvànàü saüparigrahà upadiùñà yàvad bodhisattvà mahàsattvàþ sarvalokàbhyudgatavi÷iùñapratibhànà bhaviùyanti. tac cànupalambhayogena kasyànupalambhayogena? àtmasattvajãvapoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakasyànupalambhayogena. råpasyànupalambhayogena, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyànupalambhayogena. cakùuùo 'nupalambhayogena, evaü ÷rotrasya ghràõasya jihvàyàþ kàyasya manaso 'nupalambhayogena. cakùurvi¤ànasya cakùuþsaüspar÷asya cakùuþsaüspar÷ajàyà vedanàyà anupalambhayogena, evaü ÷rotraghràõajihvàkàyamanovij¤ànasya manaþsaüspar÷asya manaþsaüspar÷ajàyà vedanàyà anupalambhayogena. evaü råpa÷abdagandharasaspar÷adharmàõàm anupalambhayogena. pçthivãdhàtor anupalambhayogena, evam abdhàtos tejodhàtor vàyudhàtor àkà÷adhàtor vij¤ànadhàtor anupalambhayogena. dànapàramitàyà anupalambhayogena, evaü ÷ãlapàramitàyàþ. kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyà anupalambhayogena. adhyàtma÷ånyatàyà anupalambhayogena yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà anupalambhayogena. smçtyupasthànànàm anupalambhayogena, evaü samyakprahàõànàm çddhipàdànàm indriyàõàü balànàü bodhyaïgànàm àryàùñàïgikasya màrgasyànupalambhayogena. apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm abhij¤ànàm àryasatyànàm anupalambhayogena. da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm àveõikabuddhadharmàõàm anupalambhayogena. sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü sarvaj¤atàyà anupalambhayogena. atha khalv àyuùmठchàriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: kena kàraõenàyuùman subhåte iha praj¤àpàramitàyàü triõi yànàni vistareõopadi÷yante anupalambhayogena? kena kàraõena bodhisattvasya mahàsattvasya saüparigraha upadi÷yate yàvat sarvalokàbhyudgatavi÷iùñapratibhàno bodhisattvo mahàsattvo bhaviùyati anupalambhayogena? subhåtir àha: adhyàtma÷ånyatàm upàdàyàyuùma¤ ÷àriputra triõi yànàni vistareõopodi÷yante anupalambhayogena. bahirdhà÷ånyatàm upàdàyàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàm #<(PSP_2-3:20)># upàdàya yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya trãõi yànàni vistareõopadi÷yante anupalambhayogena, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya bodhisattvasya mahàsattvasya saüparigraha upadi÷yate yàvat sarvalokàbhyudgatavi÷iùñapratibhàno bodhisattvasya mahàsattvasya bhaviùyati anupalambhayogena. atha khalu ÷akrasya devànàm indrasyaitad abhavat: asyà dharmadçùñeþ subhåtinà sthavireõa bhàùyamàõàyà yàvantas trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà devà yàvad akaniùñhà devàs teùàü caitad abhavat: asyà dharmadçùñeþ subhåtinà sthavireõa bhàùyamàõàyà yan nu vayaü puùpàõy abhinirmàya taiþ puùpair buddhaü bhagavantaü bodhisattvaü bhikùusaüghaü ca subhåtiü ca sthaviram imàü praj¤àpàramitàm abhyavakirema. atha khalu ÷akro devànàm indras te trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikàn devàn upàdàya yàvad akaniùñhà devà divyàni màndàravàõi puùpàõy abhinirmàya, taiþ puùpair buddhaü bhagavantaü bodhisattvaü bhikùusaüghaü ca subhåtiü ca sthaviram imàü ca praj¤àpàramitàm abhyavakiranti sma, abhiprakiranti sma, samanantaràvakãrõàni ca tàni puùpàõi ÷akreõa devànàm indreõa, tai÷ ca yàvad akaniùñhair devaiþ. atha khalu sarvasmiüs trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau puùpasaüstaraþ saüstçto 'bhåt. upariùñàc càntarãkùe puùpakåñàgàraü saüsthitam abhåt ramaõãyaü manoramam. atha khalu subhåteþ sthavirasyaitad abhavat: na punar imàni puùpàõi mayà sarvadevabhavaõeùu dçùñapårvàõi pracaranti yànãmàni puùpàõi devaputrair abhyavakãrõàni nirmitànãmàni puùpàõi na vçkùagulmalatànirjàtàni, yànãmàni devaputrair abhyavakãrõàni manomayàny etàni puùpàõi naitàni puùpàõi vçkùagulmalatànirjàtànãmàni devaputrair abhyavakãrõàni. atha khalu ÷akro devànàm indraþ sthaviraü subhåtiü etad avocat: anirjàtànãmàni bhadanta subhåte puùpàõi naitàni puùpàõi manonirjàtàni nàpi #<(PSP_2-3:21)># vçkùagulmalatànirjàtàni. subhåtir àha: yat kau÷ikaivaü vadasi, anirjàtànãmàni puùpàõi naitàni manonirjàtàni nàpi vçkùagulmalatànirjàtànãti. yàni kau÷ikànirjàtàni na tàni puùpàõi ÷akro devànàm indra àha: kiü punar bhadanta subhåte imàny eva puùpàny anirjàtàni, atha råpam apy anirjàtaü vedanàsaüj¤àsaüskàràþ vij¤ànam apy anirjàtaü? subhåtiþ sthavira àha: na kau÷ika imàny eva puùpàõy anirjàtàni, råpam api kau÷ikànirjàtaü yac cànirjàtaü na tad råpam. vedanàsaüj¤àsaüskàràþ vij¤ànaü kau÷ikànirjàtaü yac cànirjàtaü na tad vij¤ànaü. cakùuþ kau÷ikànirjàtaü yac cànirjàtaü na tac cakùuþ, evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo manaþ kau÷ikànirjàtaü yac cànirjàtaü na tan manaþ. pçthivãdhàtuþ kau÷ikànirjàto ya÷ cànirjàto na sa pçthivãdhàtur, evam abdhàtus tejodhàtur àkà÷adhàtur vij¤ànadhatuþ kau÷ikànirjàto ya÷ cànirjàto na sa vij¤ànadhàtuþ. dànapàramità kau÷ika anirjàtà yà cànirjàtà na sà dànapàramità, evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità kau÷ika anirjàtà yà cànirjàtà na sà praj¤àpàramità. adhyàtma÷ånyatà kau÷ika anirjàtà yà cànirjàtà na sà adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà kau÷ika anirjàtà yà cànirjàtà na sà abhàvasvabhàva÷ånyatà, smçtyupasthànàni kau÷ika anirjàtàni yàni cànirjàtàni na tàni smçtyupasthànàni, evaü samyakprahàõàny çddhipàdàþ indriyàõi balàni bodhyaïgàny àryàùñaïgo màrgaþ kau÷ika, anirjàto ya÷ cànirjàto na sa màrgaþ. evam abhij¤àþ satyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayo da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàbuddhadharmàþ kau÷ika anirjàtà ye cànirjàtà na te buddhadharmàþ. srotaàpattiphalaü kau÷ika anirjàtaü yac cànirjàtaü na tat srotaàpattiphalaü, evaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabuddhatvaü sarvaj¤atvaü kau÷ikànirjàtaü yac cànirjàtaü na tat sarvaj¤atvaü. srotaàpannaþ kau÷ika anirjàto ya÷ cànirjàto na sa srotaàpannaþ, evaü sakçdàgàmã, anàgàmã, arhan pratyekabuddhas tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ kau÷ikànirjàto ya÷ cànirjàto na sa samyaksaübuddhaþ. ity adhigamàdhàragotram #<(PSP_2-3:22)># atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: gambhãrapraj¤o batàyam àryasubhåtiþ. sthaviro yatpraj¤aptiü ca na virodhayati dharmatàü copadi÷ati. atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat, gambhãrapraj¤o batàyam àryasubhåtiþ sthaviro yatpraj¤aptiü ca na virodhayati dharmatàü copadi÷ati. atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: kathaü bhagavan subhåtiþ sthaviraþ praj¤aptiü ca na virodhayati dharmatàü copadi÷ati? bhagavàn àha: råpaü kau÷ika praj¤aptimàtraü yac ca praj¤aptimàtraü sà dharmatà, tàü ca subhåtiþ sthaviro na virodhayaty upadi÷asti ca. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü kau÷ika praj¤aptimàtraü yac ca praj¤aptimàtraü sà dharmatà, tàü ca subhåtiþ sthaviro na virodhaty upadi÷ati ca. tat kasya hetor? yà dharmatà sà na virudhyate yà na virudhyate tàü ca subhåtiþ sthavira upadi÷ati na virodhayati, evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgeùu, evaü dànapàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü, evam adhyàtma÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü. evaü smçtyupasthàneùu samyakprahàõeùv çddhipàdendriyeùu baleùu bodhyaïgeùv àryàùñàïge màrge 'pramàõadhyànàråpyasamàpattiùv abhij¤àsu satyeùu da÷atathàgatabaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùu, evaü srotaàpattiphale sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhattve pratyekabuddhatve sarvaj¤atve srotaàpanna iti kau÷ika praj¤aptimàtraü yat praj¤aptimàtraü sà dharmatà, tàü ca subhåtiþ sthaviro na virodhayaty upadi÷ati ca. evaü sakçdàgàmã, anàgàmã, arhan pratyekabuddhas tathàgato 'rhan samyaksaübuddha iti kau÷ika praj¤aptimàtraü yac ca praj¤aptimàtraü sà dharmatà, tàü ca subhåtiþ sthaviro na virodhayaty upadi÷ati ca. tat kasya hetor? yà kau÷ika dharmatà sà na virudhyate, yà na virudhyate tàü subhåtiþ sthavira upadi÷ati na ca virodhayati, evaü hi kau÷ika subhåtiþ sthaviraþ praj¤aptiü ca na virodhayati dharmatàü copadi÷ati. #<(PSP_2-3:23)># subhåtir àha: evam etat kau÷ikaivam etat. yathà bhagavatà praj¤aptimàtràþ sarvadharmà upadiùñà evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤aptimàtràn sarvadharmàn viditvà praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyam evaü ÷ikùamàõaþ punaþ kau÷ika bodhisattvo mahàsattvo na råpe ÷ikùate na vedanàyàü na saüj¤àyàü na saüskàreùu na vij¤àne ÷ikùate. tat kasya hetos? thathà hi råpaü na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. vedanàü saüj¤àü saüskàràn vij¤ànaü na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. evaü ÷ikùamàõaþ kau÷ika bodhisattvo mahàsattvo na dànapàramitàyàü ÷ikùate. tat kasya hetos? tathà hi sa dànapàramitàü na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. evaü na ÷ãlapàramitàyàü na kùàntipàramitàyàü na vãryapàramitàyàü na dhyànapàramitàyàü na praj¤àpàramitàyàü ÷ikùate. tat kasya hetos? tathà hi sa praj¤àpàramitàü na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. adhyàtma÷ånyatàyàm api na ÷ikùate yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàm api na ÷ikùate. tat kasya hetos? tathà hi so 'dhyàtma÷ånyatàü na samanupa÷yati yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm api na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. smçtyupasthàneùv api na ÷ikùate. evaü samyakprahàneùv çddhipàdeùv indriyeùu baleùu bodhyaïgeùv àryàùñàïgeùu màrgeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv abhij¤àsu satyeùu baleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùv api na ÷ikùate. na srotaàpattiphale na sakçdàgàmiphale nànàgàmiphale nàrhattve na pratyekabuddhatve ÷ikùate sarvaj¤atve 'pi na ÷ikùate. tat kasya hetos? tathà hi sa sarvaj¤atvaü na samanupa÷yati yatra ÷ikùate. atha khalu ÷akro devànàm indraþ subhåtiü sthaviram etad avocat: kena kàraõena bhadanta subhåte bodhisattvo mahàsattvo na råpaü samanupa÷yati na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànaü samanupa÷yati. evaü vyastasamastàn skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyàn dharmàn na samanupa÷yati. apramàõadhyànàråpyasamàpattãr na samanupa÷yati. satyàny abhij¤àda÷abalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn na samanupa÷yati yatra ÷ikùate yàvat sarvaj¤atvaü api na samanupa÷yati yatra ÷ikùate? subhåtir àha: tathà hi kau÷ika råpaü råpeõa ÷ånyaü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü vij¤ànena ÷ånyaü. evaü vyastasamastàni skandhadhàtvàyatanàni #<(PSP_2-3:24)># pratãtyasamutpàdàþ pàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ satyàny abhij¤à da÷abalàni vai÷àradyàni pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà yàvat sarvàkàraj¤atà sarvàkàraj¤atayà ÷ånyà. tat kasya hetoþ? na hi kau÷ika råpa÷ånyatà råpa÷ånyatàü samanupa÷yati yàvan na sarvaj¤atà÷ånyatà sarvaj¤atà÷ånyatàü samanupa÷yati. yaþ kau÷ika iha ÷ånyatàyàü ÷ikùate sa råpa÷ånyatàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa. vedanàsaüj¤àsaüskàreùu vij¤àna÷ånyatàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyataneùu pratãtyasamutpàdapàramitàsu saptatriü÷adbodhipakùeùu dharmeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu satyeùv abhij¤àsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷atathàgatabaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv àveõikeùu buddhadharmeùu yàvat sarvaj¤atà÷ånyatàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa. yaþ kau÷ika råpa÷ånyatàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa yàvat sarvaj¤atà÷ånyatàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa sa dànapàramitàyàm api ÷ikùate advaidhãkàreõa. evaü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàm api ÷ikùate advaidhãkàreõa. adhyàtma÷ånyatàyàm api ÷ikùate advaidhãkàreõa yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàm api ÷ikùate advaidhãkàreõa. smçtyupasthàneùu samyakprahàõeùv çddhipàdeùv indriyeùu baleùu bodhyaïgeùv àryàùñàïge màrge ÷ikùate advaidhãkàreõa. apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv abhij¤àsu satyeùu da÷asu tathàgatabaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv àveõikeùu buddhadharmeùu ÷ikùate advaidhãkàreõa. sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu ÷ikùate advaidhãkàreõa. asaükhyeyeùv aparimàõeùu buddhadharmeùu ÷ikùate advaidhãkàreõa. srotaàpattiphale sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhatve pratyekabuddhatve ÷ikùate advaidhãkàreõa. samyaksaübuddhatve sarvàkàraj¤atàyàü ÷ikùate advaidhãkàreõa. iti pratyekabuddhamàrge nirvedhabhàgiya uùmagatam na råpasya hànaye ÷ikùate na vçddhaye ÷ikùate. na vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànasya hànaye ÷ikùate na vçddhaye ÷ikùate. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanànàü na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. pratãtyasamutpàdasya na #<(PSP_2-3:25)># hànaye na vçddhaye ÷ikùate. dànapàramitàyà na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. evaü ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyà na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. smçtyupasthànànàü na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. evaü samyakprahàõànàm çddhipàdànàm indriyàõàü balànàü bodhyaïgànàü màrgasya na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. apramàõànàü dhyànàråpyasamàpattãnàü na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. adhyàtma÷åyatàyà bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. satyànàm abhij¤ànàü da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikànàü buddhadharmàõàü yàvat sarvaj¤atàyà na hànaye na vçddhaye ÷ikùate. yo råpasya na hànaye na vçddhaye ÷ikùate yàvat sarvaj¤atàyà na hànaye na vçddhaye ÷ikùate sa na råpasya parigrahàya ÷ikùate nàntardhànàya ÷ikùate. na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü na vij¤ànasya parigrahàya ÷ikùate nàntardhànàya ÷ikùate. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanànàü pratãtyasamutpàdànàü na parigrahàya ÷ikùate nàntardhànàya ÷ikùate. evaü pàramitànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõam apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü satyànàm abhij¤ànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü na parigrahàya ÷ikùate nàntardhànàya ÷ikùate. da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü yàvat sarvaj¤atàyà na parigrahàya nàntardhànàya ÷ikùate. iti tatraiva mårdhagatam ÷àriputra àha: kiü kàraõam àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvo na råpasya parigrahàya nàntardhànàya ÷ikùate, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasya na parigrahàya nàntardhànàya ÷ikùate yàvat sarvaj¤atàyà na parigrahàya nàntardhànàya ÷ikùate? subhåtir àha: tathà hy àyuùma¤ ÷àriputra råpasya parigraho nàsti. tat kasya hetor? na råpaü råpaü parigçhõàti. na vedanà na saüj¤à na saüskàràs tathà hy àyuùma¤ ÷àriputra vij¤ànasya parigraho nàsti. tat kasya hetos? tathà hi na #<(PSP_2-3:26)># vij¤ànaü vij¤ànaü parigçhõàti. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdànàü pàramitànàü bodhipakùyàõàü dharmàõàü satyànàm abhij¤ànàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷abalavai÷àradyànàü pratisaüvidàveõikànàü buddhadharmàõàü parigraho nàsti. tat kasya hetos? tathà hy àveõikabuddhadharmà nàveõikabuddhadharmàn parigçhõanti. tathà hy àyuùma¤ ÷àriputra sarvaj¤atàyàþ parigraho nàsti. tat kasya hetos? tathà hi sarvaj¤atà na sarvaj¤atàü parigçhõàti. adhyàtma÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya. etaü hy àyuùma¤ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ sarvadharmàparigrahàya sarvaj¤atàyàü ÷ikùate sarvaj¤atàyàü niryàsyati. ÷àriputra àha: evaü ÷ikùamàõa àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü ÷ikùate sarvaj¤atàyàü niryàsyati. subhåtir àha: evaü ÷ikùamàõaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü ÷ikùate sarvaj¤atàyàü niryàsyati sarvadharmàõàm aparigrahayogena. iti tatraiva kùàntigatam ÷àriputra àha: evaü ÷ikùamàõa àyuùman subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ sarvadharmàõàm aparigrahàya nàntardhànàya ÷ikùitvà kathaü sarvaj¤atàyàü niryàsyati? subhåtir àha: tathà hy àyuùma¤ ÷ariputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran na råpasyotpàdaü pa÷yati na nirodhaü nodgrahaü notsargaü na saükle÷aü na vyavadànaü nàcayaü nàpacayaü na hàniü na vçddhiü. tat kasya hetos? tathà hy àyuùma¤ ÷ariputra råpaü råpasvabhàvena na vidyate, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàyuùma¤ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvo notpàdaü pa÷yati na nirodhaü nodgrahaü notsargaü na saükle÷aü na vyavadànaü nàcayaü nàpacayaü na hàniü na vçddhim. tat kasya hetos? athà hy àyuùma¤ ÷ariputra vij¤ànaü vij¤ànasvabhàvena na vidyate. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanànàü pratãtyasamutpàdasya pàramitànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm abhij¤ànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü balànàü vai÷àradyànàü #<(PSP_2-3:27)># pratisaüvidàm àveõikànàü buddhadharmàõàü yàvat sarvaj¤atàyà notpàdaü pa÷yati na nirodhaü nodgrahaü notsargaü na saükle÷aü na vyavadànaü nàcayaü nàpacayaü na hàniü na vçddhiü. tat kasya hetos? tathà hy àyuùma¤ ÷àriputra sarvaj¤atà sarvaj¤atàsvabhàvena na saüvidyate, evaü hy àyuùma¤ ÷ariputra bodhisattvo mahàsattvaþ sarvadharmàõàm anutpàdàyànirodhàyànudgrahàyànutsargàyàsaükle÷àyàvyavadànàya nàcayàya nàpacayàya na hànaye na vçddhaye ÷ikùate praj¤àpàramitàyàü ÷ikùate sarvaj¤atàyàü niryàsyati a÷ikùàniryàõayogena. iti tatraivàgradharmagatam ity uktaþ pratyekabuddhamàrgaþ atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: praj¤àpàramità bhadanta ÷àriputra kuto gaveùitavyà? ÷àriputra àha: praj¤àpàramità kau÷ika subhåteþ parivartàd gaveùitavyà. atha khalu ÷akro devànàm indraþ subhåtiü sthaviram etad avocat: tavaiva àryasubhåte, anubhàvas tavaitad adhiùñhànaü yad àrya÷àriputra, evaü vadati; praj¤àpàramità kau÷ikàyuùmataþ subhåteþ parivartàd gaveùitavyeti. subhåtir àha: na mamaiùa kau÷ikànubhàvaþ na mamaitad adhiùñhànam. ÷akra àha: kasyaiùo 'nubhàvaþ kasyaitad adhiùñhànam. subhåtir àha: tathàgatasyaiùa kau÷ikànubhàvas tathàgatasyaitad adhiùñhànaü na cànyatra niradhiùñhànadharmatàyàs tathàgata upalabhyate, na cànyatra tathatàyàs tathàgata upalabhyate, niradhiùñhànà devàndra sarvadharmàþ. devendra àha: katham àryasubhåte niradhiùñhàneùu sarvadharmeùu evaü vadasi? tathàgatasyaiùo 'nubhàvas tathàgatasyaitad adhiùñhànam iti. subhåtir àha: evam etat kau÷ikaivam etat, nànyatra niradhiùñhànadharmatàyàs tathàgata upalabhyate, nànyatra tathatàyàs tathàgata upalabhyate, na ca niradhiùñhànadharmatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca tathàgate niradhiùñhànadharmatà upalabhyate, na ca tathatayàü tathàgata upalabhyate, na ca tàthàgate tathatopalabhyate, na råpatathatàyàü tahàgata upalabhyate, na ca tathàgate råpatathatopalabhyate, na råpadharmatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca tathàgate råpadharmatà na vedanàtathatàyàü na saüj¤àtathatayàü na saüskàratathatàyàü na vij¤ànatathatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca #<(PSP_2-3:28)># tathàgate vij¤ànatathatopalabhyate, na vij¤ànadharmatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca tathàgate vij¤ànadharmatà, evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu pàramitàbhij¤àsatyeùu saptatriü÷adbodhipakùadharmàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu sarva÷ånyatàyàü sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu yàvan na sarvaj¤atàtathatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca tathàgate sarvaj¤atàtathatà upalabhyate, na sarvaj¤atàdharmatàyàü tathàgata upalabhyate, na ca tathàgate sarvaj¤atàdharmatà. tat kasya hetor? yaþ kau÷ika tathàgato na råpatathatàyàü saüyukto na visaüyukto vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànatathatàyàü saüyukto na visaüyuktaþ. yaþ kau÷ika tathàgato na råpadharmatàyàü saüyukto na visaüyukto vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànadharmatàyàü saüyukto na visaüyuktaþ, na cànyatra råpatathatàyàþ saüyukto na visaüyuktaþ. na cànyatra råpadharmatàyàþ saüyukto na visaüyuktaþ. vedanàsaüj¤àsaüskàrà na cànyatra vij¤ànatathatàyàþ saüyukto na visaüyukto na cànyatra vij¤ànadharmatàyàþ saüyukto na visaüyuktaþ. vistareõa yàvad yas tathàgato na sa sarvaj¤atàtathatàyàü saüyukto na visaüyuktaþ, na sarvaj¤atàdharmatàyàü saüyukto na visaüyuktaþ, na cànyatra sarvaj¤atàyàþ saüyukto na visaüyuktaþ na cànyatra sarvaj¤atàdharmatàyàþ saüyukto na visaüyuktaþ yo hi kau÷ika sarvadharmeùu na saüyukto na visaüyuktaþ tasyaiùo 'nubhàvas tasyaitad adhiùñhànam anadhiùñhànayogena. yat punaþ kau÷ika evaü vadasi: kuto bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramità gaveùitavyeti? na råpato gaveùitavyà nànyatra råpato gaveùitavyà, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàrebhyo na vij¤ànato gaveùitavyà nànyatra vij¤ànàd gaveùitavyà. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika yà ca praj¤àpàramità yac ca råpaü yà ca vedanà yà ca saüj¤à ye ca saüskàrà yac ca vij¤ànaü yà ca gaveùaõà sarva ete dharmà na saüyuktà na visaüyuktà aråpiõo 'nidar÷anà apratighà ekalakùaõà yad utàlakùaõàþ. punar aparaü kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramità na dhàtuto geveùitavyà nàyatanebhyo na pratãtyasamutpàdebhyo na pàramitàbhyo na bodhipakùyebhyo dharmebhyo nàpramàõadhyànàråpyasamàpattibhyo na #<(PSP_2-3:29)># satyebhyo nàbhij¤àbhyo na samàdhibhyo na dhàraõãmukhebhyo na balebhyo na vai÷àradyebhyo na pratisaüvidbhyo nàùñàda÷abhya àveõikebhyo buddhadharmebhyo yàvan na sarvàkàraj¤atàyà gaveùitavyà nànyatra sarvàkàraj¤atàyà gaveùitavyà. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika yà ca praj¤àpàramità yà ca sarvàkàraj¤atà yà ca gaveùaõà sarva ete dharmà na saüyuktà na visaüyuktà aråpiõo 'nidar÷anà apratighà ekalakùaõà yad utàlakùaõàþ. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika na råpaü praj¤àpàramità nànyatra råpàt praj¤àpàramità na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànaü praj¤àpàramità nàpy anyatra vij¤ànàt praj¤àpàramità evaü vyastasamastàþ skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàsatyàbhij¤àsaptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvida àveõikabuddhadharmà yàvan na sarvàkàraj¤atà praj¤àpàramità nànyatra sarvàkàraj¤atàyàþ praj¤àpàramità. evaü na råpatathatà praj¤àpàramità nàpy anyatra råpatathatàyàþ praj¤àpàramità na vedanàtathatà na saüj¤àtathatà na saüskàratathatà na vij¤ànatathatà praj¤àpàramità na cànyatra vij¤ànatathatàyàþ praj¤àpàramità. na råpadharmatà praj¤àpàramità nànyatra råpadharmatàyàþ praj¤àpàramità na vedanàdharmatà na saüj¤àdharmatà na saüskàradharmatà na vij¤ànadharmatà praj¤àpàramità nànyatra vij¤ànadharmatàyàþ praj¤àpàramità, yàvan na sarvaj¤atàtathatà praj¤àpàramità nànyatra sarvaj¤atàtathatàyàþ praj¤àpàramità, na sarvaj¤atàdharmatà praj¤àpàramità nànyatra sarvaj¤atàdharmatàyàþ praj¤àpàramità. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika sarva ete dharmà na saüvidyante nopalabhyante. evam eva sarvadharmeùv asaüvidyamàneùv anupalabhyamàneùu na råpaü praj¤àpàramità nànyatra råpàt praj¤àpàramità, na råpatathatà praj¤àpàramità nànyatra råpatathatàyàþ praj¤àpàramità. na råpadharmatà praj¤àpàramità nànyatra råpadharmatàyàþ praj¤àpàramità. na vedanà na saüj¤à na saüskàrà, na vij¤ànaü praj¤àpàramità nànyatra vij¤ànàt praj¤àpàramità. na vij¤ànatathatà praj¤àpàramità nànyatra vij¤ànatathatàyàþ praj¤àpàramità. na vij¤ànadharmatà praj¤àpàramità #<(PSP_2-3:30)># nànyatra vij¤ànadharmatàyàþ praj¤àpàramità. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu pàramitàsatyàbhij¤àsaptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ. sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà na sarvàkàraj¤atà praj¤àpàramità nànyatra sarvàkàraj¤atàyàþ praj¤àpàramità. na sarvàkàraj¤atàtathatà praj¤àpàramità nànyatra sarvàkàraj¤atàtathatàyàþ praj¤àpàramità. na sarvàkàraj¤atàdharmatà praj¤àpàramità nànyatra sarvàkàraj¤atàdharmatàyàþ praj¤àparamità. iti sànu÷aüsaü dar÷anamàrgam adhikçtya duþkhe dharmaj¤ànakùàntiþ atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü subhåtiü sthaviram etad avocat: mahàpàramiteyaü bhadanta subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità, apramàõapàramiteyaü yad uta praj¤àpàramità, aparimàõapàramiteyaü yad uta praj¤àpàramità, anantapàramiteyaü bhadanta subhåte yad uta praj¤àpàramità, yasyàü ÷ikùamàõaiþ srotaàpannaiþ srotaàpattiphalaü pràptam, evaü sakçdàgàmibhir anàgàmibhir arhadbhiþ pratyekabuddhaiþ pratyekabodhiþ pràptà. bodhisattvair mahàsattvaiþ sarvàkàraj¤atà 'nupràptà 'nuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà 'bhisaübuddhyate 'bhisaübhotsyate ca. subhåtir àha: evam etat kau÷ikaivam etat, mahàpàramiteyam apramàõapàramiteyam aparimàõapàramiteyaü anantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità, yatra ÷ikùamàõaiþ. srotaàpannaiþ srotaàpattiphalaü pràptam, evaü sakçdàgàmibhir anàgàmibhir arhadbhiþ pratyekabuddhaiþ pratyekabodhiþ pràptà. bodhisattvair mahàsattvaiþ sarvàkàraj¤atà 'nupràptà 'nuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà 'bhisaübuddhyate 'bhisaübhotsyate ca. tat kasya hetoþ? råpamahattayà kau÷ika mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika råpasya na pårvanta upalabhyate nàparànta upalabhyate na madhyam upalabhyate, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànamahattayà kau÷ika mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika vij¤ànasya na #<(PSP_2-3:31)># pårvànta upalabhyate nàparànta upalabhyate na madhyam upalabhyate. evaü vyastasamastànàü pratãtyasamutpàdàïgànàü pàramitànàü satyànàm abhij¤ànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü yàvat sarvàkàraj¤atàmahattayà kau÷ika mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika sarvàkàraj¤atàyà na pårvànta upalabhyate nàparànta upalabhyate na madhyam upalabhyate. anena kau÷ika paryàyeõa mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm. iti duþkhe dharmaj¤ànam råpàpramàõatayà kau÷ikàpramàõapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika råpasya pramàõaü nopalabhyate, tadyathàpi nàma kau÷ikàkà÷asya pramàõaü nopalabhyate, evam eva kau÷ika råpasya pramàõaü nopalabhyate. àkà÷àpramàõatayà ca råpàpramàõatà, råpàpramàõatayà ca praj¤àpàramitàpramàõatà bodhisattvànàü mahàsattvànàü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàpramàõatayà kau÷ika, apramàõapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika vij¤ànasya pramàõaü nopalabhyate, tadyathàpi nàma kau÷ika, àkà÷asya pramàõaü nopalabhyate, evam eva kau÷ika vij¤ànasya pramàõaü nopalabhyate. àkà÷àpramàõatayà ca vj¤ànàpramàõatà, vij¤ànàpramàõatayà ca praj¤àpàramitàpramàõatà bodhisattvànàü mahàsattvànàm. evaü vyastasamastàþ skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgapàramitàbodhipakùyadharmàþ satyàbhij¤àpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà yàvat sarvàkàraj¤àtatàpraüàõatayà kau÷ika, apramàõapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika sarvàkàraj¤atàyàþ pramàõaü nopalabhyate, tadyathàpi nàma kau÷ika, àkà÷asya pramàõaü nopalabhyate, evam eva kau÷ika sarvàkaraj¤atàyàþ pramàõaü nopalabhyate. àkà÷àpramàõatayà ca sarvàkàraj¤atàpramàõatà, sarvàkàraj¤atàpramàõatayà ca praj¤àpàramitàpramàõatà. anena kau÷ika paryàyeõàpramàõapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm. #<(PSP_2-3:32)># iti duþkhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ råpàparimàõatayà kau÷ika, aparimàõapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika råpasya parimàõaü nopalabhyate, tadyathàpi nàma kau÷ikàkà÷asya parimàõaü nopalabhyate, evam eva kau÷ika råpasya parimàõaü nopalabhyate. àkà÷àparimàõatayà ca råpàparimàõatà, råpàparimàõatayà ca praj¤àramitàparimàõatà bodhisattvànàü mahàsattvànàm evaü yàvat sarvàkàraj¤atà vaktavyà. iti duþkhe 'nvayaj¤ànam råpànantatayà kau÷ikànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü. tat kasya hetos? tathà hi råpasya nànto na madhyam upalabhyate. vedanàsaüj¤àsaüskàràõàü vij¤ànànantatayà kau÷ikànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika vij¤ànasya nànto na madhyam upalabhyate. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu pàramitàbhij¤àsatyeùu smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷abalavai÷àradyeùu pratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu sarvàkàraj¤atànantatayà kau÷ika, anantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànaü. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika sarvàkàraj¤atàyà nànto na madhyam upalabhyate. anena kau÷ika paryàyeõa anantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü råpànantatàm upàdàya yàvat sarvàkàraj¤atànantatàm upàdàya. iti hetupratiùedhaþ punar aparaü kau÷ikàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. devendra àha: kathaü bhadanta subhåte àrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità? subhåtir àha: sarvàkàraj¤atàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. iti samudayapratiùedhaþ punar aparaü kau÷ikàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. devendra àha: kathaü bhadanta subhåte àrambaõànantatayànantapàramiteyaü #<(PSP_2-3:33)># bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità? subhåtir àha: dharmadhàtvàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. iti prabhavapratiùedhaþ punar aparaü kau÷ika tathatàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. devendra àha: kathaü bhadanta subhåte tathatàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità? subhåtir àha: tathà hi kau÷ika tathatànantatayàrambaõànantatà, evaü tathatàrambaõànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. iti pratyayapratiùedhaþ punar aparaü kau÷ika sattvànantatayànantapàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. devendra àha: kathaü bhadanta subhåte sattvànantatayànantapàramitàyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità? subhåtir àha: tat kiü manyase? kau÷ika katamasyaitad dharmasyàdhivacanaü yad uta sattvaþ sattva iti. devendra àha: nedaü bhadanta subhåte dharmàdhivacanam àgantukam etan nàmadheyaü prakùiptaü, avastukam etan nàmadheyaü prakùiptam, anàrambaõam etan nàmadheyaü prakùiptaü yad uta sattvaþ sattva iti. subhåtir àha: tat kiü manyase kau÷ika kàcid iha praj¤àpàramitàyàü sattvaparidãpanà kçtà? devendra àha: na bhadanta subhåte. subhåtir àha: yatra kau÷ika na sattvaparidãpanà kçtà na kàcit tatra sattvànantatà. sacet kau÷ika tathàgato 'rhan samyaksaübuddho gaïgànadãvàlukopamàn kalpàn tiùñhan sattvaþ sattva iti vàcaü bhàùeta. tat kiü manyase kau÷ika, api nu tatra ka÷cit sattva utpanno và niruddho và? devendra àha: no bhadanta subhåte, tat kasya hetoþ? àdi÷uddhatvàt sattvasya. subhåtir àha: anena kau÷ika paryàyeõa sattvànantatayà praj¤àpàramitànantatà veditavyà. iti tatraiva sattvadhàtådde÷ikatàü paridãpayatãti samudaye dharmaj¤ànakùàntiþ #<(PSP_2-3:34)># atha khalu sendrakà devàþ sabrahmakàþ saprajàpatikàþ sanàrãnararùigaõàs trir udànam udànayàmàsuþ, aho dharmaþ, aho dharmaþ, aho dharmasya dharmatà yeyaü subhåtinà sthavireõa de÷yate yad uta tathàgatànubhàvena tathàgatàdhiùñhànena såcyate prabhàvyate prakà÷yate tathàgatàn eva tàn bhagavan bodhisattvàn mahàsattvàn dhàrayiùyàmo ye 'nayà praj¤àpàramitayàvirahità bhaviùyanti, na ca nàma ka÷cid dharma upalabhyate råpaü và vedanà và saüj¤à và saüskàrà và vij¤ànaü và yàvat sarvàkàraj¤atà và, kutaþ punas trayàõàü yànànàü vyavasthànaü praj¤àyate ÷ràvakayànasya và pratyekabuddhayànasya và mahàyànasya và. atha khalu bhagavàüs tàn devaputràn àmantrayàmàsa: evam etad devaputrà evam etat, yathà vàcaü bhàùadhve na ca nàma ka÷cid dharma upalabhyate råpaü và vedanà và saüj¤à và saüskàrà và vij¤ànaü và yàvat sarvàkàraj¤atà và trayàõàü ca yànànàü vyavasthànaü praj¤àyate ÷ràvakayànasya và pratyekabuddhayànasya và mahàyànasya và. tathàgataþ sa devaputrà bodhisattvo mahàsattvo dhàrayitavyo yo 'nayà praj¤àpàramitayàvirahito bhaviùyati anupalambhayogena. tat kasya hetos? tathà hy atra praj¤àpàramitàyàü trãõi yànàni vistareõopadiùñàni ÷ràvakayànaü và pratyekabuddhayànaü và mahàyànaü và. na cànyatra dànapàramitàyàs tathàgata upalabhyate, evaü ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyà na cànyatra praj¤àpàramitàyàs tathàgata upalabhyate. na cànyatràdhyàtma÷ånyatàyà na cànyatra bahirdhà÷ånyatàyà na cànyatràdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàþ, yàvan na cànyatràbhàvasvàbhàva÷ånyatàyàs tathàgata upalabhyate. na cànyatra smçtyupasthànebhyas tathàgata upalabhyate. evaü na cànyatra samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàbhij¤àsatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattisamàdhidhàraõãmukhebhyas tathàgata upalabhyate. na cànyatra da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmebhyas tathàgata upalabhyate. na cànyatra sarvàkàraj¤atàyàs tathàgata upalabhyate. bodhisattvà mahàsattvà÷ ca devaputràþ sarveùv eva dharmeùu ÷ikùante dànapàramitàyàm àdiü kçtvà yàvat sarvàkàraj¤atàyàü ÷ikùante. tasmàt tarhi #<(PSP_2-3:35)># devaputràþ sa bodhisattvo mahàsattvas tathàgata eveti vaktavyo yo 'nayà praj¤àpàramitayàvirahita÷ carati. yadàhaü devaputrà dãpaükarasya tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyàntike dãpavatyàü ràjadhànyàm antaràyaõamadhyagato dànapàramitayàvirahito bhaveyam. evaü ÷ãlapàramitayà kùàntipàramitayà vãryapàramitayà dhyànapàramitayà praj¤àpàramitayàvirahito bhaveyam. evam adhyàtma÷ånyatayàvirahito bhaveyam. evaü bahirdhà÷ànyatayàdhyàtmabahirdhà÷ånyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayàvirahito bhaveyam. evaü smçtyupasthànair avirahito bhaveyam. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgair avirahito bhaveyaü. evaü caturbhir dhyànai÷ caturbir apramàõai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhi÷ càveõikair buddhadharmaiþ. mahàmaitryà mahàkaruõayà cànyai÷ càpramàõair buddhadharmair avirahito bhaveyaü tac cànupalambhayogena. tadàhaü devaputràs tena tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena vyàkçto; bhaviùyasi tvam anàgate 'dhvany asminn eva sahàlokadhàtav asaükhyaiþ kalpaiþ ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devànàü ca manuùyànàü ca buddho bhagavàn. iti samudaye dharmaj¤ànam atha khalu te devaputrà bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad iyaü praj¤àpàramità bodhisattvànàü mahàsattvànàü sarvàkàraj¤atàyà anuparigràhikà råpasyàparigrahànutsargayogena. vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàparigrahànutsargayogena. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanànàü pratãtyasamutpàdàïgànàü pàramitànàü smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàõàü dhyànàråpyasamàpattinàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷abalavai÷àradyapratisaüvidaùñàda÷àveõikabuddhadharmàõàü yàvat sarvàkàraj¤atayà aparigrahànutsargayogeneti àryapa¤caviü÷atisàhasrikàyàü praj¤àpàramitàyàm abhisamayàlaükàrànusàreõa pari÷odhitàyàü ÷akraparivarto nàma dyitãyaþ. atha khalu bhagavàü÷ catasraþ pariùado bhikùubhibhùuõyupàsakopàsikà bodhisattvàn mahàsattvàü÷ caturo mahàràjàü÷ càturmahàràjakàyikàü÷ ca devaputràn yàvad akaniùñhàü÷ ca devaputràn saünipatitàn saüniùaõõàü÷ #<(PSP_2-3:36)># ca sarvàn sàkùiõaþ sthàpayitvà ÷akraü devànàm indram etad avocat: ye kecit kau÷ika bodhisattvà mahàsattvà bhikùubhikùuõyupàsakopàsikà và kulaputrà và kuladuhitaro và devaputrà devakanyà và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti bhàvayiùyanti parebhya÷ ca vistareõa saüprakà÷ayiùyanti yoni÷o manasikariùyanti, ye ca sarvàkàraj¤atàcittenàvirahità bhaviùyanti teùàü màrà và màrakàyikà và avatàraü na lapsyante. tat kasya hetos? tathà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca råpa÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. evaü vedanà saüj¤àsaüskàràvij¤àna÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. tat kasya hetor? na hi ÷ånyatà ÷ånyatàyàm avatàraü labhate, nànimittam ànimitte 'vatàraü labhate, nàpraõihitam apraõihite 'vatàraü labhate. evaü vyastasamastà skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàda÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. evaü pàramitàsatyàbhij¤àpramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. evaü sarva÷ånyatà sarvasamàdhisarvadhàraõãmukhasmçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrga÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. evaü da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharma÷ånyataiva svadhiùñhità bhaviùyati. yàvat sarvàkàraj¤atà÷ånyataiva taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca svadhiùñhità bhaviùyati. tat kasya hetos? tathà hi na ÷ånyatà ÷ånyatàyàm avatàraü labhate, nànimittam ànimitte 'vatàraü labhate, nàpraõihitam apraõihite 'vatàraü labhate. tat kasya hetos? tathà hi teùàü svabhàvo na saüvidyate, yenàvatàraü labheran, yatra vàvatàraü labheran, yasya vàvatàraü labheran. iti samudaye 'nvayaj¤ànakùàntiþ na khalu punaþ kau÷ika teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và manuùyo vàmanuùyo vàvatàraü lapsyate. tathà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca sarvasattvànàm antike maitrãkaruõàmuditopekùà bhàvità sà cànupalambhayogena. #<(PSP_2-3:37)># na ca te kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và viùamàparihàreõa kàlaü kariùyanti tat kasya hetos? tathà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ ca dànapàramitàyàü caradbhiþ sarvasattvàþ samyakparicaryayà upasthitàþ. yair và kau÷ika càturmahàràjakàyikair devaputrair iha trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau trayastriü÷air và yàmair và tuùitair và nirmàõaratibhir và paranirmitava÷avartibhir và brahmakàyikair và brahmapurohitair và brahmapàrùadyair và yàvad akaniùñhair và devaputrair anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàditaü na càyaü praj¤àpàramità ÷rutà nodgrahãtà na dhàrità na vàcità na paryavàptà, tair devaputrair iyaü praj¤àpàramità ÷rotavyodgrahãtavyà dhàrayitavyà vàcayitavyà paryavàptavyà yoni÷a÷ ca manasikartavyà sarvaj¤atàcittenàvirahitaiþ. iti samudaye 'nvayasj¤ànam punar aparaü kau÷ika ye kulaputrà và kuladuhitaro và imàü praj¤àpàramitàm udgçhãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti avirahitàþ sarvàkàraj¤atàcittena bhaviùyanti, na khalu punaþ kau÷ika teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và ÷ånyàgàragatànàü và abhyavakà÷agatànàü và utpathagatànàü và bhayaü và stambhitatvaü và bhaviùyati. tat kasya hetos? tathà hi taiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhi÷ càdhyàtma÷ånyatà subhàvità anupalambhayogena, bahirdhà÷ånyatà subhàvità anupalambhayogena, adhyàtmabahirdhà÷ånyatà subhàvità anupalambhayogena yàvad abhàvasvabhàvasunyatà subhàvità anåpalambhayogena. atha khalu tàvad eva trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau ye càturmahàràjakàyikà devaputràs tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paramrmitava÷avartino yàvac chuddhàvàsakàyikà devaputràs te bhagavantam etad avocat: vayaü bhagavaüs teùàü kulaputràõàü kuladuhitéõàü ca satatasamitaü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyàmaþ ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti likhiùyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti avirahità÷ ca bhaviùyanti sarvaj¤atàcittena. #<(PSP_2-3:38)># tat kasya hetos? tathà hi bhagavan bodhisattvaü mahàsattvam àgamya nirayà ucchidyante, tiryagyoniyamalokà asuràþ kàyà manuùyadàridryà upadravà upasargàþ. sarve 'py ucchidyante. bodhisattvaü mahàsattvam àgamya da÷ànàü ku÷alànàü karmapathanàü loke pràdurbhàvo bhavati. caturõàü dhyànànàü caturõàm apramàõànàü catasçõàm àråpyasamàpattãnàü dànapàramitàyàþ ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyà loke pràdurbhàvo bhaviùyati adhyàtma÷ånyatàyà bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà loke pràdurbhàvo bhaviùyati. caturõàü smçtyupasthànànàü caturõàü samyakprahàõànàü caturõàm çddhipàdànàü pa¤cànàm indriyàõàü pa¤cànàü balànàü saptànàü bodhyaïgànàm àryàùñàïgikasya màrgasya caturõàm àryasatyànàü caturõàm apramàõànàü ùaõõàm abhij¤ànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçnàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü loke pràdurbhàvo bhaviùyati. anekeùàü samàdhãnàm anekeùàü dhàraõãmukhànàü sarvaj¤atàyà bodhisattvamàrgasya loke pràdurbhàvo bhaviùyati. punar aparaü bodhisattvaü mahàsattvam àgamya kùatriyamahà÷àlakulàni loke praj¤àyante, bràhmaõamahà÷àlakulàni loke praj¤àyante, gçhapatimahà÷àlakulàni praj¤àyante, cakravartimahà÷àlakulàni praj¤àyante, càturmahàràjakàyikà devaputràþ praj¤àyante. evaü tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmakàyikà brahmapurohità brahmapàrùadyà mahàbrahmàõo yàvad akaniùñhà÷ ca devaputrà loke praj¤àyante. punar aparaü bodhisattvaü mahàsattvam àgamya srotaàpattiphalaü praj¤àyate, srotaàpannaþ. praj¤àyate. evaü sakçdàgàmiphalaü sakçdàgàmã anàgàmiphalam anàgàmã arhattvam arhal loke praj¤àyate, pratyekabodhiþ pratyekabuddhà loke praj¤àyante. punar aparaü bodhisattvaü mahàsattvam àgamya sattvaparipàkaþ praj¤àyate, buddhakùetrapari÷uddhiþ praj¤àyate, tathàgato 'rhan #<(PSP_2-3:39)># samyaksaübuddho loke praj¤àyate, dharmacakrapravartanaü praj¤àyate, buddharatnaü praj¤àyate, dharmaratnaü praj¤àyate, saügharatnaü praj¤àyate. anena bhagavan paryàyeõa boodhisattvasya mahàsattvasya sadevamànuùàsuragandharvayakùagaruóakiünaramahoragamanuùyàmanuùyeõa lokena rakùàvaraõaguptiþ saüvidhàtavyà. evam ukte bhagavठ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat, bodhisattvaü mahàsattvam àgamya nirayatiryagyoniyamaloke gataya ucchidyante, devadàridryaü manuùyadàridryam upadravà upasargàþ sarve 'py ucchidyante. bodhisattvaü mahàsattvam àgamya da÷ànàü ku÷alànàü karmapathànàü loke pràdurbhàvo bhavati. da÷ànàü pàramitànàü da÷ànàü bodhisattvabhåmãnàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàü satyànàm abhij¤ànàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü loke pràdurbhàvo bhavati. da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikànàü buddhadharmàõàü sarvàkàraj¤atàyà bodhisattvaü mahàsattvam àgamya loke pràdurbhàvo bhavati. kùatriyamahà÷àlakulàni bràhmaõamahà÷àlakulàni gçhapatimahà÷àlakulàni bodhisattvaü mahàsàttvam àgamya loke praj¤àyante, cakravartiràjyakulàni loke praj¤àyante, càturmahàràjakàyikà devaputrà yàvad akaniùñhà devaputràþ praj¤àyante, srotaàpattiphalaü srotaàpannaþ, evaü sakçdàgàmiphalaü sakçdàgàmã anàgàmiphalam anàgàmã arhattvam arha÷ ca loke praj¤àyate, pratyekabodhiþ pratyekabuddhà loke praj¤àyante, bodhisattvaü mahàsattvam àgamya sattvaparipàkaþ praj¤àyate, buddhakùetrapari÷uddhiþ praj¤àyate, tathàgato 'rhan samyaksaübuddho loke praj¤àyate, dharmacakrapravartanaü loke praj¤àyate, buddharatnasya dharmaratnasya saügharatnasya bodhisattvaü mahàsattvam àgamya loke pràdurbhàvo bhavati tasmàt tarhi kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ sadevamànuùàsureõa lokena satkartavyo gurukartavyo mànayitavyaþ påjayitavyaþ satatasamitaü càtra nu rakùàvaraõaguptiþ saüvidhàtavyà, imàü praj¤àpàramitàü sa kau÷ika satkartavyàü gurukartavyàü mànayitavyàü påjayitavyàü manyeta yo bodhisattvaü mahàsattvaü satkartavyaü gurukartavyaü manyeta, tasmàd bodhisattvo mahàsattvaþ sadevakena #<(PSP_2-3:40)># lokena satkartavyaþ satatasamitaü càtra nu rakùàvaraõaguptiþ saüvidhàtavyà. ya÷ ca kau÷ika imaü trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtuü ÷ràvakapratyekabuddhapratipårõaü, tadyathàpi nàma ikùuvanaü và naóavanaü và veõuvanaü và ÷aravanaü và sàlivanaü và tilavanaü và ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed, ya÷ ca prathamacittotpàdikaü bodhisattvaü mahàsattvam avirahitaü ùaóbhiþ pàramitàbhiþ satkuryàd gurukuryàd mànayet pujayed ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavati tat kasya hetor bahutaraü puõyaü prasavati? tathà hi na kau÷ika ÷ràvakapratyekabuddhàn àgamya bodhisattvàs tathàgatà÷ càrhantaþ samyaksaübuddhà loke praj¤àyante, bodhisattvaü mahàsattvaü punar àgamya ÷ràvakapratyekabuddhàs tathàgatà÷ càrhantaþ samyaksaübuddhà loke praj¤àyante, tasmàt tarhi kau÷ika sadevamànuùàsureõa lokena bodhisattvo mahàsattvaþ satkartavyo gurukartavyo mànayitavyaþ påjayitavyaþ satatasamitaü càtra nu rakùàvaraõaguptiþ saüvidhàtavyà. iti nirodhe dharmaj¤ànakùàntiþ atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad amã bodhisattvà mahàsattvàþ praj¤àpàramitàm udgçhõantaþ paryavàpnuvanto dhàrayanto vàcayanto yoni÷a÷ ca manasikurvantaþ, imàn dçùñadhàrmikàn guõàn parigçhõanti, sattvàü÷ ca paripàcayanti buddhakùetraü ca pari÷odhayanti, buddhakùetràc ca buddhakùetraü saükràmanti buddhàn bhagavataþ paryupàsanàya, yai÷ ca ku÷alamålair àkàïkùeyus tàn buddhàn bhagavataþ påjayituü taiþ påjayeyus. tac caiùàü tathaiva çdhyate. yaü ca teùàü buddhànàü bhagavatàm antike sthitvà dharmaü ÷çõvanti sa caiùàü dharmas tàvad eva na pramuùyate yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhàþ. iti kulasaüpadaü ca parigçhõanti jananãsaüpadaü ca parivàrasaüpadaü ca lakùaõasaüpadaü ca prabhàsaüpadaü ca cakùuþsaüpadaü ca svarasaüpadaü ca samàdhisaüpadaü ca dhàraõãsaüpadaü ca parigçhõanti. upàyakau÷alyena #<(PSP_2-3:41)># àtmànaü buddhavigrahaü nirmàya lokadhàtor lokadhàtuü saükràmanti, yatra buddhànàü bhagavatàm utpàdo nàsti te tatra gatvà dànapàramitàyà varõaü bhàùante. evaü ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyà varõaü bhàùante. adhyàtma÷ånyatàyà varõaü bhàùante. evaü bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà varõaü bhàùante. dhyànànàü varõaü bhàùante. apramàõànàm àråpyasamàpattãnàü varõaü bhàùante. smçtyupasthànànàü varõaü bhàùante. evaü samyakprahàõànàm çddhipàdànàm indriyàõàü balànàü bodhyaïgànàm àryàùñàïgikasya màrgasya varõaü bhàùante. caturõàm àryasatyànàm abhij¤ànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàü yàvad aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü varõaü bhàùante. upàyaku÷alena ca dharmaü de÷ayanti yànatrayeõa ca sattvàn vinayanti, ÷ràvakayànena pratyekabuddhayànena buddhayànena. iti nirodhe dharmaj¤ànam atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad anayà gambhãrayà praj¤àpàramitàyà parigçhãtayà sarvàþ pàramitàþ parigçhãta bhavanti. yad uta dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità sarve bodhipakùyà dharmàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni sarva÷ånyatà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ satyàbhij¤à da÷abalàni vai÷àradyàni pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ yàvad vyastasamastàþ skandhadhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni ca parigçhãtàni bhavanti. srotaàpattiphalaü parigçhãtaü bhavati. evaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabodhiþ sarvàkàraj¤atà parigçhità bhavati. evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: praj¤àpàramitayà parigçhãtayà sarvàþ pàramitàþ parigçhità bhavanti. evaü sarve bodhipakùyà dharmàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni sarva÷ånyatà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ satyàbhij¤àþ sarve ku÷alàþ karmapathà da÷abalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà yàvad vyastasamastàni skandhadhàtvàyatanani pratityasamutpàdàïgàni yàvat sarvàkàraj¤atà parigçhãtà bhavati. #<(PSP_2-3:42)># punar aparaü kau÷ika praj¤àpàramitayà udgçhãtayà dhàritayà vàcitayà paryavàptayà likhitayà yoni÷o manasikçtayà yàn guõàn sa kulaputro và kuladuhità và pratilabhate dçùña eva dharme tàn ÷çõu sàdhu ca suùñhu ca manasikuru bhàùiùye 'haü te. evaü bhagavann iti ÷akro devànàm indro bhagavataþt pratya÷roùãt bhagavàn etad avocat: yaþ ka÷cit kau÷ikànyatãrthikaþ kulaputro và kuladuhità và màro và màrakàyikà và devatà abhimàniko và pudgalo bodhisattvaü mahàsattvam itaþ praj¤àpàramitàto vivecayitukàmo bhaviùyati, vivaditukàmo bhaviùyati, vigrahãtukàmo bhaviùyati, virodhayitukàmo bhaviùyati, teùàü vivecayitukàmànàü vivaditukàmànàü vigrahãtukàmànàü virodhayitukàmànàm utpannotpannà vigrahà vivàdà virodhàþ kùipraü punar evàntardhàsyanti, teùàü vivecayitukàmànàü vigrahãtukàmànàü vivaditukàmànàü virodhayitukàmànàü na te 'bhipràyàþ paripåriü gamiùyanti. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena dãrgharàtraü dànapàramitàyàü caratà, evaü ÷ãlapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü vãryapàramitàyàü dhyànapàramitàyàü praj¤àpàramitàyàü caratà. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü vigrahàn vivàdàn virodhàn àpadyante te 'dhyàtmikabàhyà dharmàþ sarve sarvadà parityaktà. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü sattvadauþ÷ãlyam àpadyante tàn bodhisattvo mahàsattva àdhyàtmikabàhyàn dharmàn parityajya tàn sattvàn ÷ãle pratiùñhàpayati. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü krodhavyàpàdavihiüsàm àpadyante tàn bodhisattvo mahàsattva àdhyàtmikabàhyàn dharmàn parityajya tàn sattvàn kùàntau pratiùñhàpayati. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü kausãdyam àpadyante tàn bodhisattvo mahàsattva àdhyàtmikabàhyàn dharmàn parityajya tàn sattvàn vãryapàramitàyàü pratiùñhàpayati. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü vikùiptacittam àpadyante tàn bodhisattvo mahàsattva àdhyàtmikabàhyàn dharmàn parityajya tàn sattvàn dhyàne pratiùñhàpayati. yeùàü kçta÷aþ sattvà dãrgharàtraü dauùpraj¤àm àpadyante tàn bodhisattvo mahàsattva àdhyàtmikabàhyàn dharmàn parityajya tàn sattvàn mahàpraj¤àpàramitàyàü pratiùñhàpayati. yeùàü kçta÷aþ kau÷ika sattvà dãrgharàtraü saüsàre saüsaranti yad utànunayapratighaparyavasthàne tadbodhisattvo mahàsattva #<(PSP_2-3:43)># upàyakau÷alyena teùàü sattvànàü vinãya tàn sattvàü÷ caturùu dhyàneùu pratiùñhàpayati. caturùv apramàõeùu catasçùv àråpyasamàpattiùu pratiùñhàpayati, caturùu smçtyupasthàneùu pratiùñhàpayati. evaü samyakprahàneùv çddhipàdeùv indriyeùu baleùu vai÷àradyeùv àryàùñàïgeùu màrgeùu ÷ånyatàyàü vànimitte 'praõihite samàdhidhàraõãmukheùu ca pratiùñhàpayati. caturùv àryasatyeùv abhij¤àsu da÷abalavai÷àradyeùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu pratiùñhàpayati. srotaàpattiphale sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhattve pratiùñhàpayati. pratyekabodhau pratiùñhàpayati. anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayati. ime te kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya bodhisattvacàrikàü carato dçùñà dhàrmikà guõànu÷aüsà bhaviùyanti. saüparàye cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. dharmacakraü pravartya sattvàn yathàpraõidhàne pratiùñhàpya nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàpayiùyanti. ime kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya sàmparàyikà guõànu÷aüsà bhaviùyanti. iti nirodhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ punar aparaü kau÷ika yasmin pçthivãprade÷e kulaputrà và kuladuhitaro và imàü praj¤àpàpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, na tatra pçthivãprade÷e màrà và màrakàyikà và devatà anyatãrthikà và parivràjakà và àbhimànikà và pudgalàþ ÷akùyanti cittavikùepaü kartuü asyàü praj¤àpàramitàyàü vigrahàya vivàdàya virodhàya. uttare ca teùàü guõànu÷aüsà bhaviùyanti yad utàsyàþ praj¤àpàramitàyàþ ÷ravaõenànupårveõa tribhir yànair niryàya duþkhasyàntaü kariùyanti. tadyathàpi nàma kau÷ika maghi nàm' auùadhã tatra à÷ãviùeõa jantunà bubhukùitenàhàràrthinà àhàragaveùiõà ka÷cid eva pràõakajàto dçùño bhavet, sa taü pràõakajàtaü punaþ khàditukàmaþ pràõakajàtam anudhàvet. atha khalu sa pràõajàtaþ yena sà maghi nàm' auùadhi tenopasaükràmed atha sa à÷ãviùas tasyà auùadhyà gandhena pratyudàvartate. tat #<(PSP_2-3:44)># kasya hetoþ? tathà hi tasyà auùadhyà bhaiùajyaguõaþ yat tasyà÷ãviùasya tad viùam abhibhavati. evaü balavatã hi sà kau÷ika auùadhã evam eva kau÷ika yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. tatra kau÷ika ye utpannotpannà vigrahà vivàdà virodhà bhaviùyanti te praj¤àpàramitàyàs tejasà praj¤àpàramitàyà balena kùipram evàntardhàsyanty upa÷amiùyanti yato yata evotpatsyante tatra tatraivàntardhàsyanti na vivardhiùyanty upa÷amiùyanti. iti nirodhe 'nvayaj¤ànam tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika praj¤àpàramità sarvadharmàõam upa÷amayitrã na vivardhikà, katameùàü dharmàõàm? yad uta ràgasya doùasya mohasyàvidyàyàþ saüskàràõàü vij¤ànasya nàmaråpaùaóàyatanaspar÷avedanàtçùõopàdànabhavajàtijaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyànàm upa÷amayitrã na vivardhikà sarvaduþkhaskandhasya nivaraõàvaraõànu÷ayaparyavasthànànàm àtmadçùñeþ sattvadçùñer jãvadçùñeþ poùadçùñeþ puruùadçùñeþ pudgaladçùñer manujadçùñer mànavadçùñeþ kàrakadçùñer vedakadçùñer jànakadçùñeþ pa÷yakadçùñer ucchedadçùñeþ ÷à÷vatadçùñer astidçùñer nàstidçùñer yàvat sarvadçùñikçtànàü màtsaryadauþ÷ãlyavyàpàdasya kau÷ãdyasya vikùepasya dauùpraj¤asya nityasaüj¤àsukhasaüj¤àtmasaüj¤à÷ucisaüj¤à÷ubhasaüj¤àtçùõàvicaritànàü råpagràhasya vedanàsaüj¤àsaüskàravij¤ànagràhasya dànapàramitàgràhasya ÷ãlapàramitàgràhasya kùàntipàramitàgràhasya vãryapàramitàgràhasya dhyànapàramitàgràhasya praj¤àpàramitàgràhasyàdhyàtma÷ånyatàgràhasya bahirdhà÷ånyatàgràhasyàdhyàtmabahirdha÷ånyatàgràhasya yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàgràhasya smçtyupastànagràhasya samyakprahàõarddhipàdàndriyabalabodhyaïgagràhasyàpramàõadhyànaråpyasamàpattigràhasya satyàbhij¤àgràhasya sarvasamàdhidhàraõãmukhagràhasya da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmagràhasya sarvàkàraj¤atàgràhasya nirvàõagràhasyopa÷amayitrã na vivardhikà. iti màrge dharmaj¤ànakùàntiþ atha khalu ya iha trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau mahàràjàno #<(PSP_2-3:45)># lokapàlàþ ÷akrà devendrà ye ca brahmàõo brahmà ca sahàpatir yàvad akaniùñhà devaputràs te satatasamitaü tasya bodhisattvasya mahàsattvasya rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyanti yatra kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati likhiùyati likhàpayiùyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. ye 'pi te da÷asu dikùu buddhà bhagavantas tiùñhanti dhriyante yàpayanti te 'pi tasya kulaputrasya và kuladuhitur và rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyanti ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati likhiùyati likhàpayiùyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati yathà ku÷alair dharmair na parihàsyate, ku÷alair dharmair vivardhiùyate. yad uta dànapàramità÷ãlapàramitàkùàntipàramitàvãryapàramitàdhyànapàramitàpraj¤àpàramitàbhir vivardhiùyate na parihàsyati anupalambhayogena. adhyàtma÷ånyatayà vivardhiùyate na parihàsyati. evaü bahirdhà÷ånyatayàdhyàtmabahirdhà÷åmyatayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà vivardhiùyate na parihàsyati anupalambhayogena. smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgair vivardhiùyate na parihàsyati. apramàõadhyànàråpyasamàpattibhir vivardhiùyate na parihàsyati. satyàbhij¤àbhir da÷abalair vai÷àradyaiþ pratisaüvidbhir àveõikair buddhadharmair vivardhiùyate na parihàsyati anupalambhayogena. sarvasamàdhibhiþ sarvadhàraõãmukhair vivardhiùyate na parihàsyati, yàvat sarvàkàraj¤atayà vivardhiùyate na parihàsyati anupalambhayogena. iti màrge dharmaj¤ànam sa àdeyavacana÷ ca mitavacana÷ ca bhaviùyati, na krodhàdhibhåto bhaviùyati, na mànàbhibhåta÷ bhaviùyati, na matsarã bhaviùyati, nerùyàlur bhaviùyati. àtmanà ca pràõàtipàtàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca pràõàtipatavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, pràõàtipàtavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye pràõàtipàtàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càdattàdànàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ càdattàdànavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, adattàdànavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi #<(PSP_2-3:46)># cànye 'dattàdànàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca kàmamithyàcàràt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca kàma mithyàcàravairamaõe pratiùñhàpayiùyati, kàmamithyàcàravirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye kàmamithyàcàràt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca mçùàvàdàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca mçùàvàdavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, mçùàvàdavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye mçùàvàdàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca pi÷unavacanàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca pi÷unavacanavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, pi÷unavacanavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye pi÷unavacanàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca paruùavacanàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca paruùavacanavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, paruùavacanavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye paruùavacanàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca saübhinnapralàpàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca saübhinnapralàpavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, saübhinnapralàpavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye saübhinnapralàpàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càbhidhyàyàþ prativirato bhaviùyati, paràü÷ càbhidhyàvairamaõe pratiùñhàpayiùyati, abhidhyàvirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye 'bhidhyàyàþ prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca vyàpàdàt prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca vyàpàdavairamaõe pratiùñhàpayiùyati, vyàpàdavirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye vyàpàdàt prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca mithyàdçùñeþ prativirato bhaviùyati, paràü÷ ca mithyàdçùñivairamaõe pratiùñhàpayiùyati, mithyàdçùñivirate÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye mithyàdçùñeþ prativiratà bhaviùyanti teùàm api varõavàdã #<(PSP_2-3:47)># bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca dànapàramitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, pàràü÷ ca dànapàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, dànapàramitàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate. ye 'pi cànye dànapàramitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca ÷ãlaparamitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca ÷ãlapàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, ÷ãlapàramitàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye ÷ãlapàramitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca kùàntipàramitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca kùàntipàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, kùàntipàramitàyà÷ ca varõaü bhàùãùyate, ye 'pi cànye kùàntipàramitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca vãryapàramitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca vãryapàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, vãryapàramitàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye vãryapàramitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca dhyànapàramitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca dhyànapàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, dhyànapàramitàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye dhyànapàramitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca praj¤àpàramitàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca praj¤àpàramitàyàü pratiùñhàpayiùyati, praj¤àpàramitàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye praj¤àpàrmitàyàü caranti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càdhyàtma÷ånyatàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ càdhyàtma÷ånyatàyàü pratiùñhàpayiùyati, adhyàtma÷ånyàtàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate. ye 'pi cànye 'dhyàtma÷ånyatàü bhàvayanti teùàm api varõavàdi bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca bahirdhà÷ånyatàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca #<(PSP_2-3:48)># bahirdhà÷ånyatàyàü pratiùñhàpayiùyati, bahirdhà÷ånyatàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye bahirdhà÷ånyatàü bhàvayanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ càdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü pratiùñhàpayiùyati, adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye 'dhyàtmabahirdhà÷ånyatàü bhàvayanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ càbhàvasvabhàva÷ånyatàyàü pratiùñhàpayiùyati, abhàvasvabhàva÷ånyatàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye 'bhàvasvabhàva÷ånyatàü bhàvayanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca sarvasamàdhãn samàpatsyate, paràü÷ ca sarvasamàdhisamàpattau pratiùñhàpayiùyati, sarvasamàdhisamàpattãnàü varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye sarvasamàdhisamàpattãþ samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca dhàraõãpratilabdho bhaviùyati, paràü÷ ca dhàraõãpratilambhàya samàdàpayiùyati, dhàraõãpratilambhasya varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye dhàraõãpratilabdhà bhavanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca prathamaü dhyànaü samàpatsyate, paràü÷ ca prathamadhyànasamàpattau pratiùñhàpayiùyati, prathamadhyànapratiùñhànasya ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye prathamaü dhyànaü samàpadya viharanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca dvitãyaü dhyànaü samàpatsyate yàvat tçtãyaü dhyànaü samàpatsyate. àtmanà ca caturthaü dhyànaü samàpatsyate, paràü÷ ca caturthadhyàne pratiùñhàpayiùyati, caturthadhyànapratiùñhànasya varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye caturthaü dhyànaü samàpadya viharanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca maitrãü samàpatsyate, paràü÷ ca maitryàü samàdàpayiùyati, maitrãsamàdhe÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye maitrãü #<(PSP_2-3:49)># samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca karuõàmuditopekùàþ samàpatsyate, paràü÷ ca karuõàmuditopekùàsu samàdàpayiùyati, karuõàmuditopekùàõàü ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye karuõàmuditopekùàþ samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càkà÷ànantyàyatanaü samàpatsyate, paràü÷ càkà÷ànantyàyatanasamàpattau samàdàpayiùyati, àkà÷ànantyàyatanasamàpatte÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye àkà÷ànantyàyatanasamàpattiü samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca vij¤ànànantyàyatanaü samàpatsyate. àtmanà càkiücanyàyatanaü samàpatsyate. àtmanà ca naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanaü upasaüpadya vihariùyati, paràü÷ ca naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpattau samàdàpayiùyati, naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanasamàpatte÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanam upasaüpadya viharanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca catvàri smçtyupasthànàni bhàvayiùyati, paràü÷ ca smçtyupasthànabhàvanàyàü samàdàpayiùyati, smçtyupasthànabhàvanàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye smçtyupasthànàni bhàvayiùyanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. evam àtmanà ca catvàri samyakprahàõàni bhàvayiùyati, catura çddhipàdàn pa¤cendriyàõi pa¤cabalàni saptabodhyaïgàni, àttnanà càryàùñàïgaü màrgaü bhàvayiùyati, paràü÷ ca màrgabhàvanàyàü samàdàpayiùyati, màrgabhàvanàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye màrgaü bhàvayanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca catvàry àryasatyàni bhàvayiùyati, paràü÷ ca caturùv àryasatyeùu pratiùñhàpayiùyati, caturõàü àryasatyànàü ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye catvàry àryasatyàni bhàvayanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca ÷ånyatànimittàpraõihitàn samàdhãn bhàvayiùyati, paràü÷ ca ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhibhàvanàyàü pratiùñhàpayiùyati, ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhibhàvanàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye ÷ånyatànimittàpraõihitàn samàdhãn bhàvayanti teùàm api varõavàdi bhaviùyati samanuj¤aþ. #<(PSP_2-3:50)># àtmanà càùñavimokùàn samàpatsyate, paràü÷ càùñavimokùasamàpattau samàdàpayiùyati, aùñànàü ca vimokùàõàü varõaü bhàsiùyate, ye 'pi cànye 'ùñavimokùàn samàpadyante teùàü api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca navànupårvavihàrasamàpattãþ samàpatsyate, paràü÷ ca navànupårvavihàrasamàpattau samàdàpayiùyati, navànupårvavihàrasamàpattãnàü ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye navànupårvavihàrasamàpattãþ samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvidaþ samàpatsyate, paràü÷ ca da÷atathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsu samàdàpayiùyati da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàü ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvidaþ samàpadyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn samàpatsyate, paràü÷ càùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu samàdàpayiùyati, aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn samàpatsyante teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà càsaümoùadharmà bhaviùyati, paràü÷ càsaümoùadharmatàyàü samàdàpayiùyati, asaümoùadharmatàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye 'saümoùadharmatàyàü pratiùñàpità bhavanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. àtmanà ca sarvàkàraj¤atàyàü pratiùñhito bhaviùyati, paràü÷ ca sarvàkàraj¤atàyàü samàdàpayiùyati sarvàkàraj¤atàyà÷ ca varõaü bhàùiùyate, ye 'pi cànye sarvàkàraj¤atàyàü pratiùñhità bhavanti teùàm api varõavàdã bhaviùyati samanuj¤aþ. iti màrge 'nvayaj¤ànakùàntiþ punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ ùañsu pàramitàsu caran yad dànaü dadàti tat sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty anupalambhayogena. yac chãlaü rakùati tat sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty #<(PSP_2-3:51)># anupalambhayogena. yàü kùàntiü bhàvayati tàü sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty anupalambhayogena. yad vãryam àrabhate tat sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty anupalambhayogena. yad dhyànaü samàpadyate tat sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty anupalambhayogena. yàü praj¤àü bhàvayati tàü sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayaty anupalambhayogena. evaü carataþ kau÷ika kulaputrasya và kuladuhitur và ùañsu pàramitàsu smçtir evam utpadyate: yady ahaü dànaü na dàsyàmi, durgateùu me kuleùåpapattir bhaviùyati, na ca me sattvaparipàko bhaviùyati, na ca me buddhakùetraü pari÷odhanaü bhaviùyati, na ca sarvaj¤atàü pratilapsye. tasyaivaü bhavati: yady ahaü ÷ãlaü na rakùiùyàmi, tisçõaü durgatãnàü me 'pàvçtàni dvàràõi bhaviùyanti, na devamanuùyopapattir me bhaviùyati, na sattvaparipàko na buddhakùetrapari÷odhanaü, kuta eva sarvaj¤atàpratilàbhas. tasyaivaü bhavati: yady ahaü kùàntiü na bhàvayiùyàmi, indriyàõi me paribhetsyante, mukhamaõóalaü me dhyàmãbhaviùyati, na ca råpasaüpadaü pratilapsye, yayà råpasaüpadà bodhisattvacàrikàü me carataþ. sattvàþ saha dar÷anena niyatà bhaviùyanty anuttaràyàü samyaksaübodhau, na ca råpasaüpadà sattvàn paripàcayiùyàmi, na buddhakùetraü pari÷odhayiùyàmi, kutaþ punaþ sarvaj¤atàü pratilapsye. tasyaivaü bhavati: saced ahaü kusãdo bhaviùyàmi, naiva bodhisattvamàrgaü bhàvayiùyàmi, na vãryam àrapsye kathaü buddhadharmàn paripårayiùyàmi, kuta eva sarvaj¤atàü pratilapsye, tasyaivaü bhavati: saced ahaü vikùiptacitto bhaviùyàmi, na ÷ikùiùyàmi sarvasamàdhipariniùpàdanàya, na sattvàn paripàcayiùyàmi, na buddhakùetraü pari÷odhayiùyàmi, kutaþ punaþ sarvaj¤atàü pratilapsye. tasyaivaü bhavati: saced ahaü duùpraj¤o bhaviùyàmi, praj¤opàyakau÷alyena ÷ràvakabhåmiü pratyekabuddhabhåmiü càtikramya sattvàn paripàcya buddhakùetraü pari÷odhya sarvaj¤atàm abhisaüboddhuü nàhaü ÷ikùiùyàmi sa evaü pratisaü÷ikùate, ayuktam #<(PSP_2-3:52)># etat mama bhaved, yo 'haü màtsaryava÷ena dànapàramitàü na paripårayeyam, evaü dauþ÷ãlyava÷ena ÷ãlapàramitàü vyàpàdava÷ena kùàntipàramitàü kau÷ãdyava÷ena vãryapàramitàü vikùepava÷ena dhyànapàramitàü dauùpraj¤àva÷ena praj¤àpàramitàü na paripårayeyaü. aparipårayan dànapàramitàm evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü praj¤àpàramitàü càparipårayan na niryàsyàmi sarvàkàraj¤atàyàm. evaü hi kau÷ika sa kulaputro và kuladuhità và dçùñadharmikàn sàüparàyikàü÷ ca guõànu÷aüsàn pratilabhate ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravartayiùyati likhiùyati likhàpayiùyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, avirahita÷ ca bhaviùyati sarvaj¤atàcittena. iti màrge 'nvayaj¤ànam ity ukto bodhisattvadar÷anamàrgaþ evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad iyaü praj¤àpàramità bodhisattvànàü mahàsattvànàü paridamanàya pariõamanàya ca pratyupasthità. bhagavàn àha: kathaü punaþ kau÷ika praj¤àpàramità bodhisattvànàü mahàsattvànàü paridamanàya pariõamanàya ca pratyupasthità? evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: iha bhagavan bodhisattvo mahàsattvo laukikyàü dànapàramitàyàü caran buddhebhyo bhagavadbhyaþ pratyekabuddhebhyaþ ÷ràvakebhyo dànàü dadàti. tasyaivaü bhavati: ahaü dànaü dadàmi buddhabodhisattva÷ràvakapratyekabuddhebhyaþ kçpaõavanãkàrthikayàcanakebhyaþ. sa etena dànenànupàyakau÷alyenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya laukikaü ÷ãlaü rakùata evaü bhavaty: ahaü ÷ãlapàramitàyàü caràmi, ahaü ÷ãlapàramitàü paripårayàmi, sa tenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya laukikãü kùàntiü bhàvayata evaü bhavaty: ahaü kùàntipàramitàyàü caràmi, ahaü kùàntipàramitàü paripårayàmi, sa tenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya laukikaü vãryam àrambhamàõasyaivaü bhavati: ahaü vãryapàramitàyàü caràmi, ahaü vãryapàramitàü paripårayàmi, sa tenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya laukikaü dhyànaü samàpadyamànasyaivaü bhavaty: ahaü dhyànapàramitàyàü caràmi, ahaü dhyànapàramitàü paripårayàmi, sa tenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya #<(PSP_2-3:53)># laukikyàü praj¤àpàramitàyàü carato 'nupàyakau÷alyenaivaü bhavaty: ahaü praj¤àpàramitàyàü caràmi, praj¤àpàramitàü paripårayàmi, sa tenonnatiü gacchati. tasya bodhisattvasya mahàsattvasya laukikyàü smçtyupasthànabhàvanàyàü sthitasyaivaü bhavaty: ahaü smçtyupasthànàni, bhàvayàmi, ahaü samyakprahàõàni, aham çddhipàdàn, aham indriyàõi, ahaü balàni, ahaü bodhyaïgàni, aham àryàùñàïgaü màrgaü bhàvayàmi, ahaü ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhiü bhàvayàmi, ahaü sarvasamàdhãn, ahaü sarvadhàraõãmukhàni, aham apramàõadhyànàråpyasamàpattãr bhàvayàmi, ahaü catvàry àryasatyàni bhàvayàmi, aham abhij¤à, ahaü da÷abalàni, ahaü vai÷àradyàni, ahaü pratisaüvidaþ, aham aùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn bhàvayàmi, ahaü sattvàn paripàcayiùyàmi, ahaü buddhakùetraü pari÷odhayiùyàmi, ahaü sarvàkàraj¤atàü paripràpsyàmi, sa tenàhaükàramamakàràbhinive÷enonnatiü gacchati. evaü hi bhagavan bodhisattvo mahàsattvo laukikeùu dharmeùu carann unnatiü gacchati. ahaükàramamakàràbhinive÷ena. tasya khalu punaþ praj¤àpàramità paridamanàya pariõàmanàya ca pratyupasthità bhavati. iha punar bhagavan bodhisattvo mahàsattvo lokottareùu dharmeùu caran dànaü dadad dàyakaü nopalabhate, pratigràhakaü nopalabhate, deyaü ca nopalabhate. evaü hi bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran paridamanàya pratyupasthito bhavati pariõàmanàya. evaü ÷ãlaü rakùan kùàntiü saüpàdayamàno vãryam àrambhamàõo dhyànaü dhyàyan praj¤àpàramitàü bhàvayan praj¤àü nopalabhate. evaü smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn bhàvayan nopalabhate. apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ, àryasatyàny abhij¤àü bhàvayan nopalabhate. balàni vai÷àradyàü pratisaüvidaþ, aùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn bhàvayan nopalabhate. sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhin sarvadhàraõãmukhàni bhàvayan nopalabhate. evaü mahàmaitrãü mahàkaruõàü ca bhàvayan nopalabhate yàvat sarvàkàraj¤atàü bhàvayan nopalabhate. evaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran paridamanàya pariõàmanàya ca pratyupasthito bhavati. iti sarvato damananamanakàritram #<(PSP_2-3:54)># atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: yo hi ka÷cit kau÷ika kulaputro và kuladuhità và imàü gambhãràü praj¤àpàramitàm udgçhõan và dhàrayan và vàcayan và paryavàpnuvan và pravartayan và svàdhyàyan và yoni÷o manasikurvan và saügràma÷ãrùam àråóhaþ saügràme vartamàne saügràme 'vatãrõo và ÷ayito vàtikrànto và niùaõõo và sthito và syàt, asthànaü kau÷ikànavakà÷o yat tasya kulaputrasya và kuladuhitur và imàü praj¤àpàramitàm udgçhõato dhàrayato vàcayataþ paryavàpnuvataþ pravartayataþ svàdhyàyato yoni÷o manasikurvato và ka÷cid eva kàõóaü và ÷astraü và loùñaü và kùipet kùiptàni và tasya tàni ÷arãre praharaõàni pateyuþ, paropakramena vàsya jãvitàntaràyo bhaven naitat sthànaü vidyate. tat kasya hetoþ? tathà hi tena kulaputreõa và kuladuhitrà và dãrgharàtram iha praj¤àpàramitàyàü caratà àtmano ràgakàõóàni ràga÷astràõi nirjitàni bhavanti. pareùàm api ràgakàõóàni ràga÷astràõi nirjitàni. àtmano doùakàõóàni doùa÷astràni mohakàõóàni moha÷astràõi nirjitàni. pareùàm api doùakàõóàni doùa÷astràõi mohakàõóàni moha÷astràõi nirjitàm. àtmano dçùñikçtakàõóàni dçùñikçta÷astràõi nirjitàni pareùàm api dçùñikçtakàõóàni dçùñikçta÷astràõi nirjitàni. àtmanaþ paryutthànakàõóàni paryutthàna÷astràõi nirjitàni. pareùàm api paryutthànakàõóàni paryutthàna÷astràõi nirjitàni. àtmano 'nu÷ayakàõóàny anu÷aya÷astràõi nirjitàni. pareùàm apy anu÷ayakàõóàny anu÷aya÷astràõi nirjitàni. anena kau÷ika paryàyeõa tasya kulaputrasya và kuladuhitur và kàõóaü và ÷astraü và ÷arãre kùiptaü na patati. iti kle÷anirjayakàritram punar aparaü kau÷ika sacet kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravartayiùyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, avirahita÷ ca sarvaj¤atàcittena bhaviùyati tasya ka÷cid evàbhaiùajyam avakiret, kàkhordaü và kuryàd agnikhadàü vopanàmayec chastreõa và hanyàd viùaü và dadyàd udake vainac chorayet sarvàõy etàni tasya na kràmanti. tat kasya hetor? mahàvidyaiùà kau÷ika yad uta praj¤àpàramità, anuttaraiùà #<(PSP_2-3:55)># kau÷ika vidyà yad uta praj¤àpàramità. atra hi kau÷ika ÷ikùamàõaþ kulaputro và kuladuhità và nàtmavyàbàdhàya cetayate, na paravyàbàdhàya cetayate, nobhayavyàbàdhàya cetayate. ity upakramàdhisahyatàkàritram tat kasya hetos? tathà hi naivàtmànam upalabhate. na paràn nobhayam upalabhate. na råpam upalabhate. na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànam upalabhate. na yàvad vyastasamastàn skandhadhàtv àyatana pratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàpramàõadhyànàråpyasamàpattisarva÷ånyatàsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidaùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn yàvat sarvàkàraj¤atàm api nopalabhate. anupalabhamàno nàtmavyàbàdhàya cetayate, na paravyàbàdhàya cetayate, nobhayavyàbàdhàya cetayate. anuttaràü samyaksaübodhiü pratilabhate sarvasattvàü÷ càvalokayati. tat kasya hetor? atra hi vidyàyàü ÷ikùamàõair atãtais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà. ye 'pi te bhaviùyanti tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs te 'py atra praj¤àpàramitàyàü ÷ikùamàõà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante. ye 'pi te da÷adiglokadhàtuùv etarhi pratyutpannàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs te 'py atra praj¤àpàramitàyàü ÷ikùamàõà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante. iti samyaksaübodhikàritram punar aparaü kau÷ika yatremàü praj¤àpàramitàü likhitvà udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti pravartayiùyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti, na tatra maõuùyo và amanuùyo và avatàraprekùã avatàragaveùã avatàraü lapsyate. tat kasya hetos? tathà hy atra praj¤àpàramitàyàü påjàrthàya trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà devaputràs trayastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmakàyikà brahmapurohità brahmapàrùadyà yàvad akaniùñhà devaputrà, ye 'py anyeùv aprameyeùv asaükhyeyeùu lokadhàtuùu càturmahàràjakàyikà devaputrà yàvad akaniùñhà devàputràs te 'pi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyanti. #<(PSP_2-3:56)># ya imàü praj¤àpàramitàü likhitvà dhàrayiùyanti vàcayiùyanti te ca devaputrà agatyemàü praj¤àpàramitàü satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti påjayitvà pratigamiùyanti. ya imàü praj¤àpàramitàü likhitvà dhàrayiùyati vàcayiùyati tasyeme dçùñadhàrmikà guõànu÷aüsà bhaviùyanti. tadyathàpi nàma kau÷ika ye kecid bodhimaõóagatà và bodhimaõóaparisàmantagatà và bodhimaõóàbhyantaragatà và tiryagyonigatàn apy upàdàya na te ÷akyante manuùyeõa và amanuùyeõa và viheñhayituü và vihiüsayituü và. tat kasya hetor? atra hi niùadya taiþ paurvakais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà. anàgatair api pratyutpannair api tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttarà samyaksaübodhir abhisaübhotsyate abhisaübudhyate ca. abhisaübudhya ca sarvasattvàn sukhe 'bhaye 'nudvege 'vaire 'nuttràse 'vyàbàdhe 'sapatne pratiùñhàpayanti. sukhe 'bhaye 'nudvege 'nuttràse 'vaire 'vyàbàdhe 'sapatne pratiùñhàpyàprameyàn asaükhyeyàn sattvàn divyamànuùyakàyaü saüpattau pratiùñhàpayanti. srotaàpattiphale sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhattve pratyekabuddhatve 'nuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayanti. tat kasya hetor? anayaiva kau÷ika praj¤àpàramitayà sapçthivãprade÷a÷ caityabhåtaþ kçtaþ sarvasattvànàü vandanãyaþ satkaraõãyo gurukaraõãyo mànanãyaþ påjanãyo 'rcanãyo 'pacàyanãyaþ puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. ity àdhàrade÷apåjyatàkàritram ity uktaü kàritram evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: yo hi ka÷cid bhagavan kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàm api kçtvà dhàrayet tठca puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ samantàc ca dãpamàlàbhir bahuvidhàbhi÷ ca påjàbhiþ satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati, ya÷ ca tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya parinirvçtasya ÷arãràõi ståpeùu pratiùñhàpayiùyati pratiùñhàpya pratigçhõãyàd dhàrayed vàcayet tàni ca satkuryàd gurukuryàd #<(PSP_2-3:57)># mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, kataras tato bahupuõyaü prasavati? evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: tena hi kau÷ika tvàm evàtra pratiprakùyàmi, yathà te kùamate tathà vyàkuryàþ. tat kiü manyase? kau÷ika yeyaü tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya sarvaj¤atà yo càyaü tathàgatasyàtmabhàvo 'bhinirvçttaþ, sa katarasyàü pratipadi ÷ikùamàõena tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhenànuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà ayaü càtmabhàvo 'bhinirvçttaþ? evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: ihaiva bhagavan ÷ikùamàõena tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena praj¤àpàramitàyàm anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà ayaü càtmabhàvo 'bhinirvçttaþ. bhagavàn àha: evam etat kau÷ikaivam etat, praj¤àpàramitàyàü ÷ikùamàõena tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhenànuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà ayaü càtmabhàvo 'bhinirvçttaþ. tasmàt tarhi kau÷ika nànenàtmabhàva÷arãrapratilambhena tathàgatas tathàgata iti saükhyàü gacchati. sarvaj¤atàyàü tu pratilabdhàyàü tathàgatas tathàgata iti saükhyàü gacchati. yeyaü kau÷ika sarvaj¤atà sà praj¤àpàramità nirjàtà. evam ayam àtmabhàva÷arãrapratilàbhas tathàgatasya praj¤àpàramitànirjàtatvàt, sarvaj¤aj¤ànasyà÷rayabhåto bhavati. evaü cà÷rayaü ni÷ritya sarvaj¤aj¤ànapratilàbhaprabhàvanàbuddhaprabhàvanàdharmaprabhàvanàsaüghaprabhàvanà bhavati. evam asya sarvaj¤aj¤ànahetuko 'yam àtmabhàvapratilàbhaþ. à÷rayabhåtatvàt sarvasattvànàü caityabhåto vandanãyaþ satkaraõãyo gurukaraõãyo mànanãyaþ påjanãyo 'rcanãyo 'pacàyanãyaþ saüvçttaþ. evaü ca mama parinirvçtasyàpi sata eùàü ÷arãràõàü påjà bhaviùyati. tasmàt tarhi kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàü kçtvà satkàreõa vàcayiùyati dhàrayiùyati, puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ samantàc ca dãpamàlàbhir bahuvidhàbhi÷ ca påjàbhiþ satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavati. tat kasya hetoþ? sarvaj¤aj¤ànasya hi kau÷ika tena kulaputreõa và #<(PSP_2-3:58)># kuladuhitrà và påjà kçtà bhavet. yaþ ka÷cit kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tathàgatasya parinirvçtasya saptaratnamaye ståpe ÷arãraü pratiùñhàpayet saptaratnamaye và samudge và kçtvà parivahet, tac ca satkuryàd yàvad apacàyet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhir, ya÷ ca iha praj¤àpàramitàyàü likhyàmànàyàü và pustakagatàyàü và satkàraü kuryàd gurukàraü kuryàd mànanàü påjanàm arcanàm apacàyanàü kuryàt, ayaü tato bahutaraü puõyaü prasavet. tat kasya hetoþ? sarvaj¤aj¤ànasya tena påjà kçtà bhaviùyati ato nirjàtà hi pa¤capàramità, ato nirjàtà adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà, ato nirjàtàni smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàbhij¤àryasatyàni, ato nirjàtà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ ato nirjàtàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà, ato nirjàtàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni, ato nirjàtaþ sarvasattvaparipàkaþ, ato nirjàtà buddhakùetrapari÷uddhiþ, ato nirjàtà bodhisattvànàü mahàsattvànàü kulasaüpad bhogasaüpad parivàrasaüpad, ato nirjàtà mahàmaitrã mahàkaruõà, ato nirjàtà kùatriyamahà÷àlakulatà bràhmaõamahà÷àlakulatà gçhapatimahà÷àlakulatà, ato nirjàtà càturmahàràjakàyikà devaputràs tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartmo brahmapàrùadyà brahmapurohità mahàbrahmàõo yàvad akaniùñhà devaputrà, ato nirjàtàþ srotaàpannàþ sakçdàgàmino 'nàgàmino 'rhantaþ pratyekabuddhà, ato nirjàtà bodhisattvà mahàsattvà, ato nirjàtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà, ato nirjàtàcintyà atulyà anuttarà niruttarà asamà asamasamà sarvàkàraj¤atà. iti svàrthàdhimuktimçdumçddhã atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: ya ime bhagavan jàmbådvãpakà manuùyà imàü praj¤àpàramitàü na satkurvanti na gurukurvanti na mànayanti na påjayanti nàrcayanti nàpacàyante puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ kiü nu bhagava¤ j¤àsyanti evaü maharddhikà praj¤àpàramitàyàþ påjà kçtà bhaviùyatãti, evaü mahànu÷aüsà praj¤àpàramitàyàþ påjà kçtà bhaviùyatãti, uta na j¤àsyanti? #<(PSP_2-3:59)># evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: tat kiü manyase kau÷ika kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye buddhe 'vetyaprasàdena samanvàgatà, ye dharme 'vetyaprasàdena samanvàgatà, ye saüghe 'vetyaprasàdena samanvàgatà, ye buddhe niùkàïkùà ye dharme niùkàïkùà ye saüghe niùkàïkùà, ye buddhe niùñhàügatà ye dharme niùñhàügatà ye saüghe niùñhàügatàþ? atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: alpakàs te bhagavan jàmbådvãpakà manuùyà ye buddhe 'vetyaprasàdena samanvàgatà ye dharme 'vetyaprasàdena samanvàgatà ye saüghe 'vetyaprasàdena samanvàgatà, ye buddhe niùkàïkùà ye dharme niùkàïkùà ye saüghe niùkàïkùà, ye buddhe niùñhàügatà ye dharme niùñhàügatà ye saüghe niùñhàügatàþ. bhagavàn àha: tat kiü manyase kau÷ika kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye trayàõàü vimokùamukhànàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbàdvãpakà manuùyà ye 'ùñànàü vimokùàõàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye navànupårvavihàrasamàpattãnàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye catasçõàü pratisaüvidàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye ùaõõàm abhij¤ànàü làbhinaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye trayàõàü saüyojanànàü prahàõàt srotaàpannà, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye ràgadoùamohatanutvàt sakçdàgàminaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye pa¤cànàm avarabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd anàgàminaþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye pa¤cànàm årdhvabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd arhantaþ, kiyantas te jàmbudvãpakà manuùyà ye pratyekabodhaye saüprasthitàþ, kiyantas te jàmbådvãpakà manuùyà ye anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ? ÷akra àha: alpatarakàs te bhagavan jàmbådvãpakà manuùyà ye saptatriü÷atàü bodhipakùyàü dharmàõàü làbhinaþ, tato 'lpatarakà ye trayàõàü vimokùamukhànàü làbhinas, tato 'lpatarakà ye 'ùñànàü vimokùàõàü làbhinas, tato 'lpatarakà ye navànupårvavihàrasamàpattãnàü làbhinas, tato 'lpatarakà ye catasçõàü pratisaüvidàü làbhinas, tato 'lpatarakà ye ùaõõàm abhij¤ànàü làbhinaþ. tato 'lpatarakàs jàmbådvãpakà manuùyà ye trayàõàü saüyojanànàü prahàõàt srotaàpannàþ, tato 'lpatarakàs te ye ràgadoùamohatanutvàt #<(PSP_2-3:60)># sakçdàgàminaþ, tato 'lpatarakàs te ye pa¤cànàm avarabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd anàgàminaþ, tato 'lpatarakàs te ye pa¤cànàm årdhvabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd arhantaþ, tato 'lpatarakàs te jàmbådvãpakà manuùyà ye pratyekabodhaye saüprasthitàþ, tato 'lpatarakàs te jàmbådvãpakà manuùyà ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ. bhagavàn àha: evam etat kau÷ikaivam etat, alpakàs te jàmbådvãpakà manuùyà ye buddhe dharme saüghe 'vetyaprasàdena samanvàgatàþ, ye buddhe dharme saüghe niùkàïkùàþ, ye buddhe dharme saüghe niùñhàügatàþ. tebhyo 'py alpebhyo 'lpatarakàs te ye da÷aku÷alakarmapathasevinas, tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakàs te ye dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àbhàvanà yuktàþ. tebhyo 'py alpebhyo 'lpatarakàs te ye saptatriü÷adbodhipakùàn dharmàn bhàvayanti. tebhyo 'py alpebhyo 'lpatarakà ye trãõi vimokùamukhàni bhàvayanti. tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakà ye 'ùña vimokùàü bhàvayanti, tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakà ye navànupårvavihàrasamàpattãr bhàvayanti, tebhyo 'py alpebhyo 'lpatarakà ye catasraþ pratisaüvido bhàvayanti, tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakà ye ùaó abhij¤à bhàvayanti. tato 'lpatarakà ye srotaàpannàþ, tato 'lpatarakà ye sakçdàgàminaþ, tato 'lpatarakà ye 'rhantaþ, tato 'lpatarakà ye pratyekabuddhàþ, tato 'lpatarakà ye 'nuttaràyai samyaksaübodhaye saüprasthitàþ. tato 'lpebhyo 'lpatarakà ye bodhàya caranti. tat kasya hetos? tathà hi taiþ saüsàre saüsaradbhir na buddho dçùñaþ na dharmaþ ÷rutaþ na saüghaþ paryupàsitaþ. na dànaü dattaü na ÷ãlaü rakùitaü na kùàntir bhàvità na vãryam àrabdhaü na dhyànaü sevitaü na praj¤à bhàvità, na dànapàramità ÷rutà evaü na ÷ãlapàramità na kùàntipàramità na vãryapàramità na dhyànapàramità na praj¤àpàramità ÷rutà nopàyakau÷alaü ÷rutaü nàdhyàtma÷ånyatà na bahirdhà÷ånyatà nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà na yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà ÷rutà na saptatriü÷adbodhipakùà dharmàþ ÷rutà na samàdhayo na sarvadhàraõãmukhàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattayàþ ÷rutà nàryasatyàni nàbhij¤à na balàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ ÷rutà na sarvaj¤atà ÷rutà na bhàvità na bahulã kçtàþ. anena kau÷ika hetunàlpakàs te sattvà ye buddhe 'vetyaprasàdena samanvàgatà ye dharme 'vetyaprasàdena samanvàgatà ye saüghe 'vetyaprasàdena #<(PSP_2-3:61)># samanvàgatàþ, alpakàs te sattvà ye buddhe dharme saüghe niùkàïkùà, alpakàs te sattvà ye buddhe dharme saüghe niùñhàügatà, alpakàs te jàmbådvãpakà manuùyà ye da÷aku÷alakarmapathasevinaþ, alpakàs te ye dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àbhàvanà yuktàþ, alpakàs te ye saptatriü÷adbodhipakùyàü dharmàü bhàvayanti. alpakàs te ye trãõi vimokùamukhàni bhàvayanti. alpakàs te ye 'ùña vimokùàü bhàvayanti alpakàs te ye navànupårvavihàrasamàpattãr bhàvayanti. alpakàs te ye catasraþ pratisaüvido bhàvayanti. alpakàs te ùaó abhij¤à bhàvayanti. alpakàs te jàmbådvãpakà manuùyà ye trayàõàü saüyojanànàü prahàõàt srotaàpannàþ, ràgadoùamohatanutvàt sakçdàgàminaþ, pa¤cànàm avarabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd ànàgàminaþ, pa¤cànam årdhvabhàgãyànàü saüyojanànàü prahàõàd arhantaþ. alpakàs te jàmbudvãpakà manuùyà ye pratyekabuddhayànaü saüprasthitàþ. tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakà ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàþ tebhyo 'lpebhyo 'lpatarakà ye bodhàya caranti. tato 'lpatarakà ye bodhicittam upabçühayanti. tato 'lpatarakà ye praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyante. tato 'lpatarakà ye praj¤àpàramitàyàü caranti. tato 'lpatarakà ye 'vinivartanãyàyàü bhåmau sthitvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante. ihàhaü kau÷ika pa÷yàmi anàvaraõena buddhacakùuùà pårvasyàü di÷i aprameyàm asaükhyeyàü sattvàm anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdya praj¤àpàramitàyàü carata upàyakau÷alavirahitàüs tata eko và dvau và bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyatve 'vatiùñheyàtàü, bhåyastvena te ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và saütiùñhante. tat kasya hetor? durabhisaübhavà hi kau÷ika anuttarà samyaksaübodhiþ ku÷ãdair hãnavãryair hãnàdhimuktikair hãnasattvair duùpraj¤aiþ. evaü dakùiõasyàü di÷i pa÷cimàyàm uttarasyàm årdhvam adho vidikùu pa÷yàmy ahaü kau÷ika anàvaraõena buddhacakùuùà aprameyàn asaükhyeyàn sattvàn anuttaràyàü samyaksaübodhau cittam utpàdya bodhàya carata upàyakau÷alavirahitàs tata eko và dvau và bodhisattvo mahàsattvo 'vinivartanãyatve 'vatiùñheyàtàü, bhåyastvena te ÷ràvakabhåmau và pratyekabuddhabhåmau và saütiùñhante. tat kasya hetor? durabhisaübhavà hi kau÷ikànuttarà samyaksaübodhiþ #<(PSP_2-3:62)># ku÷ãdair hãnavãryair hãnàdhimuktikair hãnasattvair duùpraj¤aiþ. iti svàrthàdhimuktimçdumadhyà tasmàt tarhi kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và kùipraü ca sukhaü cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena iyam eva praj¤àpàramità abhãkùõaü ÷rotavyà udgrahãtavyà dhàrayitavyà vàcayitavyà paryavàptavyà pravartayitavyà paripra÷nãkartavyà yoni÷o manasikartavyà satkartavyà gurukartavyà mànayitavyà påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhi÷ ca ye 'pi cànye ku÷alà dharmà iha praj¤àparamitàyàm antargatàs te 'py udgrahãtavyà dhàrayitavyà vàcayitavyàþ paryavàptavyàþ pravartayitavyà yoni÷o manasikartavyàþ tadyathàpi nàma dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni catvàri smçtyupasthànàni catvàri samyakprahàõàni catvàra çddhipàdàþ pa¤cendriyàõi pa¤cabalàni saptabodhyaïgàni àryàùñàïgo màrga÷ catvàry apramàõàni catvàri dhyànàni catasra àråpyasamàpattayaþ ùaó abhij¤à da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà mahàmaitrã mahàkaruõà, anye càparimàõà buddhadharmà ye praj¤àpàramitàyàm antargatàs te 'py udgrahãtavyà yàvad yoni÷o manasikartavyàþ. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và evaü praj¤àsyanti atra hi tathàgataþ pårvabodhisattvacàrikàü caran ÷ikùito yaduta praj¤àpàramitàyàü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàm adhyàtma÷ånyatàyàü bahirdhà÷ånyatàyàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu caturùv apramàõeùu catasçùv àråpyasamàpattiùu ùañsu abhij¤àsu da÷atathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu mahàmaitryàü mahàkaruõàyàm anyeùu càparimàõeùu buddhadharmeùv asmàbhir apy asyàü praj¤àpàramitàyàm anu÷ikùamàõaiþ ÷ikùitavyam eùàsmàkaü ÷àstà, tiùñhato và tathàgatasya parinirvçtasya và iyam eva praj¤àpàramità pratisartavyà bodhisattvair mahàsattvaiþ. #<(PSP_2-3:63)># iti svàrthàdhimuktir mçdvadhimàtrà atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: kiyat sa bhagavan kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati, ya imàü praj¤àpàramitàü satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati? bhagavàn àha: yaþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tathàgatasya parinirvçtasya påjàyai saptaratnamayaü ståpaü yojanocchritaü kàrayet kàrayitvà yàvajjãvaü puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, samantàc ca satkuryàd gurukuryàd mànàyet påjayet. tat kiü manyase kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavati? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaviùyati, ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravartayiùyati parebhya÷ ca vistareõa saüprakà÷ayiùyati de÷ayiùyati yoni÷o manasikariùyati avirahitaþ sarvaj¤atàcittena likhitàü ca satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iti svàrthàdhimuktir madhyamçddhã tiùñhatu kau÷ika ståpo ratnamayaþ sacet kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tathàgatasya parinirvçtasya påjàkarmaõe imaü jambådvãpaü saptaratnamayaiþ ståpaiþ paripårõaü kuryàd yojanocchritaiþ, tàü÷ ca satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyed divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kiü manyase kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavati? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaviùyati, ya imàü praj¤àpàramitàm udgçhãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati pravartayiùyati yoni÷o manasikariùyati, avirahita÷ sarvaj¤atàcittena likhitàü ca satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhir #<(PSP_2-3:64)># bahuvidhàbhi÷ ca påjàbhiþ påjayiùyati. iti svàrthàdhimuktimadhyamadhyà tiùñhatu kau÷ika jambådvãpas tathàgataståpaparipårõaþ sacet kau÷ika ya imàü càturmahàdvãpakaü lokadhàtuü tathàgatasya parinirvçtasya påjàrthaü saptaratnamayaiþ ståpair yojanocchritaiþ paripårõaü kuryàt tàü÷ ca satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyed divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kiü manyase kau÷ika api nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàm udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàd anta÷aþ pustakagatàm api kçtvà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhi÷ ca påjayet arcayed apacàyet ayam eva tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. iti svàrthàdhimuktir madhyàdhimàtrà tiùñhatu kau÷ika càturmahàdvãpako lokadhàtus tathàgataståpaparipårõaþ sacet kau÷ika yaþ sàhasraü lokadhàtuü tathàgatasya parinirvçtasya påjàrthaü saptaratnamayaiþ ståpair yojanocchritaiþ pårayet pårayitvà satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet, divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kiü manyase kau÷ika api nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàm anta÷aþ pustakagatàm api kçtvà udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàd yoni÷a÷ ca manasikuryàt satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhi÷ ca påjayed arcayed apacàyet, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. iti svàrthàdhimuktir adhimàtramçddhã tiùñhatu kau÷ika sàhasro lokadhàtur nànàratnamayaståpaparipårõaþ sacet kau÷ika dvisàhasraü lokadhàtuü ka÷cid eva puruùas tathàgatasya parinirvçtasya #<(PSP_2-3:65)># påjàrthaü nànàratnamayaiþ ståpaiþ paripårõaü kàrayet kàrayitvà ca satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ påjayed arcayed apacàyet. tat kiü manyase kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàm anta÷aþ pustakagatàm api kçtvà satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. iti svàrthàdhimuktir adhimàtramadhyà tiùñhatu kau÷ika dvisàhasro lokadhàtur nànàratnamayaståpaparipårõo yaþ. ka÷cit kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tathàgatasya parinirvçtasya påjàrtham imàü trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtuü saptaratnamayais tathàgataståpair yojanocchritaiþ pårayet pårayitvà satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kiü manyase kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàm anta÷aþ pustakagatàm api kçtvà udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàt satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iti svàrthàdhimuktir adhimàtràdhimàtrà tiùñhatu kau÷ika trisàhasramahàsàhasro lokadhàtur nànàratnamayastupaparipårõaþ påjito ye kecit kau÷ika trisàhasre lokadhàtau sattvàþ sattvasaügraheõa saügçhãtàþ teùàm ekaikaþ sattvas tathàgatasya parinirvçtasya påjàrthaü saptaratnamayàn ståpàn kàrayed yojanocchritàüs tàü÷ ca satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàvaijayantãbhiþ. #<(PSP_2-3:66)># tat kiü manyase kau÷ikàpi nu te sattvàs tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaveyuþ? ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü pustakagatàm api kçtvà udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàd yoni÷a÷ ca manasikuryàd avirahitaþ sarvaj¤atàcittena puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhi÷ ca påjayed arcayed apacàyet, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. evam ukte sakro devànàm indro bhagavantam etad avocat: evam etad bhagavann evam etat sugata, praj¤àpàramitayà bhagavan satkçtayà gurukçtayà mànitayà påjitayà atãtànàgatapratyutpannà buddhà bhagavantaþ satkçtà gurukçtà mànità påjità÷ ca, ye 'pi te bhagavan pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu trisàhasramahàsàhasreùu lokadhàtuùu sattvàs tebhya ekaikaþ sattvas tathàgatasya parinirvçtasya påjàrthaü saptaratnamayàn ståpàn pratiùñhàpayed yojanocchritàüs tàü÷ ca kalpaü và kalpàva÷eùaü và satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàvaijayantãbhiþ, api nu te bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaveyuþ. evaü dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàm årdhvam adho vidikùu ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs tebhya ekaikaþ sattvas tathàgatasya parinirvçtasya påjàrthaü saptaratnamayàn ståpàn pratiùñhàpayed yojanocchritàüs tàü÷ ca kalpaü và kalpàva÷esaü và satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàvaijayantãbhiþ, api nu te bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaveyuþ. bhagavàn àha: evam etat kau÷ikaivam etat. ÷akra àha: ataþ sa bhagavan kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavati, ya imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàd yoni÷a÷ ca manasikuryàt tàü÷ ca #<(PSP_2-3:67)># satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyet divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàvaijayantãbhi÷ ca påjayed arcayed apacàyet, ayam eva bhagavan kulaputro và kuladuhità và tasmàt pårvakàt kulaputràd và kuladuhitçto và bahutaraü puõyaü prasavet, tathà hi bhagavann asyàü praj¤àpàramitàyàü sarve ku÷alà dharmà antargatàþ. tadyathà da÷aku÷alàþ karmapathà÷ catvàri dhyànàü catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayaþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàs trãõi vimokùamukhàni catvàry àryasatyàni ùaó abhij¤à aùña vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ. pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà mahàmaitrã mahàkaruõà màrgàkàraj¤atà sarvaj¤atà sarvàkàraj¤atà, idaü tad buddhànàü bhagavatà ÷àsanaü yatra ÷ikùitvà atãtànàgatapratyutpannà bodhisattvàþ pratyekabuddhàþ ÷ràvakà÷ ca nirjàtà niryànti niryàsyanti ca. atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat, bahu te kulaputràþ kuladuhitaro và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaviùyanti. aprameyam asaükhyeyam acintyam atulyam aparimàõaü ya imàü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàü kçtvà udgçhãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti uttare ca satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti arcayiùyanti apacàyiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramità nirjàtà hi kau÷ika tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü pa¤ca pàramità sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷ad bodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikabuddhadharmàþ pa¤ca cakùåüùi ùaó abhij¤à aùña vimokùà navànupårvavihàra samàpattayaþ sattvaparipàko buddhakùetrasaüpat, praj¤àpàramitànirjàtà hi kau÷ika màrgàkàraj¤atà sarvaj¤atà sarvàkàraj¤atà, praj¤àpàramitànirjàtaü hi #<(PSP_2-3:68)># kau÷ika ÷ràvakayànaü pratyekabuddhayànaü, praj¤àpàramitànirjàtà hi kau÷ika anuttarà samyaksaübodhiþ. tasmàt tarhi kau÷ika yo hi ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàü kçtvà udgçhãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati tàü ca satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati arcayiùyati apacàyiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàvaijayantãbhiþ, asya puõyàbhisaüskàrasyàsau paurvakaþ puõyàbhisaüskàraþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti, sahasratamãm api ÷atasahasratamãm api yàvat koñiniyuta÷atasahasratamãm api kalàü nopaiti, saükhyàm api kalàm api gaõanàm apy upamàm apy upaniùadam apy upani÷àm api na kùamate. tat kasya hetor? yàvad iyaü hi kau÷ika praj¤àpàramità jàmbådvãpe sthàsyati tàvad na buddharatnasyàntardhànaü bhaviùyati na dharmaratnasya na saügharatnasyàntardhànaü bhaviùyati, tàvad da÷a ku÷alàþ karmapathà loke bhaviùyanti catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayaþ, dànapàramitàyàþ ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyàþ praj¤àpàramitàyàþ smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgànàm àryasatyànàü ùaõõàm abhij¤ànàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü catasçõàü pratisaüvidàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü màrgàkàraj¤atàyàþ sarvaj¤atàyàþ sarvàkàraj¤atàyàþ kùatryamahà÷àlakulànàü bràhmaõamahà÷àlakulànàü gçhapatimahà÷àlakulànàü càturmahàràjakàyikànàü devànàü tràyastriü÷ànàü yàmànàü tuùitànàü nirmàõaratãnàü paranirmitava÷avartinàü devànàü loke pràdurbhàvo bhavati yàvad akaniùñhànàü devànàü loke pràdurbhàvo bhavati, srotaàpattiphalasya sakçdàgàmiphalasyànàgàmiphalasyàrhattvasya pratyekabuddhànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü samudàgamo bhavati. anuttarasya buddhaj¤ànasya dharmacakrapravartanasya sattvaparipàkasya buddhakùetrapari÷uddhi÷ ca praj¤àyate. iti svaparàrthàdhimuktimçdumçddhã atha khalu ye 'smiüs trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà #<(PSP_2-3:69)># devà yàvad akaniùñhà devaputràs tàn ÷akro devànàm indra àmantrayàmàsa: udgrahãtavyà màrùàþ praj¤àpàramità dhàrayitavyà vàcayitavyà paryavàptavyà màrùàþ praj¤àpàramità yoni÷o manasikartavyà praj¤àpàramità. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramitàyà màrùà udgrahãtayà dhàritayà vàcitayà paryavàptayà sarve 'ku÷alà dharmàþ parihãyante ku÷alà dharmà vivardhante divyàþ kàyà vivardhante asuràþ kàyàþ parihãyante, praj¤àpàramitàyà màrùà udgçhãtayà dhàrtitayà vàcitayà paryavàptayà na buddhanetrã samucchidyate na dharmanetrã na saüghanetrã samucchidyate, triratnavaü÷ànupacchedàya màrùàþ sarvàsàü pàramitànàü loke pràdurbhàvo bhavati, saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm aùñànàü vimokùamukhànàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ùaõõàm abhij¤ànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü loke pràdurbhàvo bhavati, sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü màrgàkàraj¤atàyàþ sarvaj¤atàyàþ sarvàkàraj¤atàyà loke pràdurbhàvo bhavati, bodhisattvacaryàyà loke pràdurbhàvo bhavati, srotaàpannasakçdàgàmyanàgàmyarhatàü pratyekabuddhànàü bodhisattvànàü loke pràdurbhàvàþ praj¤àyante. atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: udgrahàõa tvaü kau÷ika praj¤àpàramitàü dhàraya vàcaya paryavàpnuhi tvaü kau÷ika praj¤àpàramitàm. tat kasya hetor? yadà kau÷ika asuràõàm evaü samudàcàrà bhaviùyanti devais tràyastriü÷aiþ sàrdhaü saügràmayiùyàma iti tadà tvaü kau÷ika imàü praj¤àpàramitàü samanvàhareþ svàdhyàyeþ evaü teùàm asuràõàü te samudàcàrà antardhàsyanti, na ca punas tàn vigrahacittotpàdàn utpàdayiùyanti, yeùàü ca devaputràõàü devakanyànàü và cyutikàlo bhavet teùàm api purataþ svàdhyàyaü kuryàs, te yady àtmano 'pàyopapattiü drakùyanti teùàm enàü praj¤àpàràmitàü ÷çõvatàü te 'pàyopapatticittotpàdà antardhàsyanti, tatraiva devabhavane te utpatsyante evaü maharddhikà hy asyàþ praj¤àpàramitàyàþ ÷ravà yasya kasyacit kau÷ika kulaputrasya và kuladuhitur và devaputrasya và devakanyàyà #<(PSP_2-3:70)># và iyaü praj¤àpàramità ÷rotràvabhàsam àgamiùyati. sarve te tena ku÷alamålenànupårveõànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante. evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: evam etad bhagavann evam etat sugata tathà hi bhagavan ye 'tãte 'dhvani tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà abhåvan, yeùàü ÷ràvakà nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau pratiùñhitàs te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhàþ. ye 'pi te bhagavan bhaviùyanti anàgate 'dhvani buddhà bhagavantaþ sa÷ràvakasaüghàs te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante. ye 'pi caitarhi da÷adi÷i loke pratyutpanne 'dhvani tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà bhagavantaþ sa ÷ràvakasaüghàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti sarve te ihaiva praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitvànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante. tat kasya hetos? tathà hi praj¤àpàramitàyàü sarve buddhadharmà antargatàþ sarve bodhisattvadharmàþ sarve pratyekabuddhadharmàþ sarve ÷ràvakadharmà antargatàþ evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat, mahàvidyeyaü kau÷ika yad uta praj¤àpàramità, anuttareyaü kau÷ika vidyà yad uta praj¤àpàramità, asamasameyaü kau÷ika vidyà yad uta praj¤àpàramità. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika ye 'tãtànàgatapratyutpannà da÷adi÷i loke tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ sarve te imàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübudhyante abhisaübhotsyante ca. imàm eva praj¤àpàramitàm àgamya da÷aku÷alàþ karmapathàþ praj¤àyante, catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayaþ sarvapàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadhamàþ praj¤àyante. trãõi vimokùamukhàni aùña vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ùaó abhij¤à dharmadhàtur bhåtakoñitathatà avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmasthitità dharmaniyàmatà loke praj¤àyate. pa¤ca cakùåüùi srotaàpattiphalaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam #<(PSP_2-3:71)># arhattvaü pratyekabuddhatvaü sarvaj¤atà loke praj¤àyate. bodhisattvaü punaþ kau÷ikàgamya da÷a ku÷alàþ karmapathà loke prabhàvyante. saptatriü÷ad bodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùña vimokùà navànupårvavihàrasamàpattayas trãõi vimokùamukhàni ùaó abhij¤àþ sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà màrgàkàraj¤atà sarvaj¤atà sarvàkàraj¤atà loke praj¤àyate. dharmadhàtur bhåtakoñitathatà avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmasthitità dharmaniyàmatà loke praj¤àyate. pa¤ca cakùåüùi srotaàpattiphalaü srotaàpannaþ sakçdàgàmiphalaü sakçdàgàmã anàgàmiphalam anàgàmã arhattvam arhan pratyekabodhiþ pratyekabuddhaþ, anuttarà samyaksaübodhiþ. tathàgato 'rhan samyaksaübuddho loke prabhàvyate. tadyathàpi nàma kau÷ika candramaõóalam àgamya sarvauùadhãtàràgaõàþ prabhàvyante. evam eva kau÷ika bodhisattvacandramaõóalam àgamya da÷aku÷alàþ karmapathàþ. sarvaku÷alacaryà samyakcaryà sarvapàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, àryasatyàni aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ùaóabhij¤àþ sarvasamàdhayaþ sarva÷ånyatàþ sarvadhàraõãmukhàni ÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhyoùadhayaþ prabhàvyante. da÷abalavai÷àradyapratisaüvidaùñàda÷àveõikà buddhadharmauùadhayaþ prabhàvyante. sarva÷aikùà÷aikùasarva÷ràvakapratyekabuddhatàrànakùatràõi praj¤àyante. sarvaj¤atà prabhàvyate. tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ prabhàvyante. yadàpi buddhà bhagavanto loke nàbhisaübudhyante notpàdas tathàgatànàü bhavati, tadàpi te bodhisattvà mahàsattvàþ. sattvànàü laukikàü÷ ca lokottaràü÷ ca dharmàn de÷ayanti. tat kasya hetoþ? bodhisattvanirjàtàni hi devayànamanuùyayàna÷ràvakayànapratyekabuddhayànàni, tac ca bodhisattvasya mahàsattvasyopàyakau÷alyaü praj¤àpàramitànirjàtaü, yenopàyakau÷alyena ùaó pàramitàþ paripårayati sarva÷ånyatàü bhàvayati sarvasamàdhãü÷ ca samàpadyate sarvadhàraõãmukhàni ca pratilabhate apramàõadhyànàråpyasamàpattã÷ ca samàpadyate saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn bhàvayati àryasatyàni bhàvayati aùña vimokùàn bhàvayati navànupårvavihàrasamàpattã÷ ca samàpadyate abhij¤à bhàvayati triõi vimokùamukhàni #<(PSP_2-3:72)># bhàvayati da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn pratilabhate dvàtriü÷anmahàpuruùalakùaõàni a÷ãtyanuvya¤janàni pratilabhate. na ca ÷ràvakabhåmiü và pratyekabuddhabhåmiü và sàkùàt karoti. sattvàü÷ ca paripàcayati buddhakùetraü ca pari÷odhayati bodhisattvasaüpadaü ca parigçhõàti sarvaj¤atàü cànupràpnoti. punar aparaü kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati sa ebhiþ dçùñadhàrmikair guõaiþ samanvàgato bhaviùyati. evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: katamair bhagavan dçùñadhàrmikair guõaiþ kulaputrà và kuladuhitaro và samanvàgatà bhaviùyanti ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. bhagavàn àha: tena hi kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và na viùeõa kàlaü kariùyanti nàgninà na ÷astreõa nodakena kàlaü kariùyanti yàvan na kenacid vyàdhinà kàlaü kariùyanti sthàpayitvà pårvakarmavipàkaü na ca ràjakulàd upadravà bhaviùyanti. sacet kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü svàdhyàyan ràjakulaü pravi÷aty asyàvatàraprekùiõo 'vatàragaveùiõo 'vatàraü na lapsyante. tat kasya hetos? tathà hy asyà eva praj¤àpàramitàyàs tejasà. sacet kau÷ika kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü svàdhyàyaüs tatra ràjakulam upasaükramiùyati, te càsya tatra ràjàno và ràjaputrà và ràjamahàmàtrà và pårvam àlapitavyaü maüsyante abhibhàùitavyaü maüsyante. tat kasya hetoþ? tathà hi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca sarvasattvànàm antike maitracittaü pratyupasthitaü karuõàcittaü muditàcittam upekùàcittaü pratyupasthitaü bhavati. ebhiþ sa kau÷ika dçùñadhàrmikair guõaiþ kulaputro và kuladuhità và samanvàgato bhaviùyati. ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. punar aparaü kau÷ika kulaputro và kuladuhità và ebhiþ sàüparàyikair #<(PSP_2-3:73)># guõaiþ samanvàgato bhaviùyati. ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. yad uta na jàtu da÷abhiþ ku÷alaiþ karmapathe 'virahito bhaviùyati, na caturbhir dhyànair na caturbhir apramàõair na catasçbhir àråpyasamàpattibhir na pàramitàbhir na saptatriü÷adbodhipakùyair dharmair na satyair nàùñavimokùair na navànupårvavihàrasamàpattibhir na tribhir vimokùamukhair nàbhij¤àbhir na sarva÷ånyatàbhir na sarvasamàdhibhir na sarvadhàraõãmukhair na da÷abhir balair na vai÷àradyair na pratisaüvidbhir nàùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair virahito bhaviùyati. na lakùaõànuvya¤janair virahito bhaviùyati. sa na jàtu nirayatiryagyoniyamalokeùåpapatsyate. na jàtv indriyavikalo bhaviùyati na jàtv aïgahãno bhaviùyati na jàtu daridrakuleùåpapatsyate na veõukàrakuleùåpapatsyate na puùkasakuleùåpapatsyate na mauùñikakuleùåpapatsyate na caõóàlaurabhrika÷àkunikakuleùåpapatsyate na ÷ådrakuleùåpapatsyate kùatriyamahà÷àlakuleùu và bràhmaõamahà÷àlakuleùu và gçhapatimahà÷àlakuleùu và udàrodàreùåpapatsyate. sa tataþ prabhçti satatasamitaü dvàtriü÷anmahàpuruùalakùaõànuvya¤janasamalaükçtakàyo bhaviùyati yatra và lokadhàtau buddhà bhagavanto bhaviùyanti tatra buddhànàü bhagavatàü purataþ padma aupapàduka upapatsyate. na jàtv abhij¤à virahito bhaviùyati. sa àkàïkùaü buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyati, tàn buddhàn bhagavataþ paryupàsituü dharmaü ca ÷rotuü buddhakùetreõa buddhakùetraü saükràman sattvàü÷ ca paripàcayati, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyati. tasmàt tarhi kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramità udgçhãtavyà dhàrayitavyà vàcayitavyà paryavàptavyà yoni÷a÷ ca manasikartavyà sarvaj¤atàcittena càvirahitena bhavitavyaü. sa etair dçùñadhàrmikair guõaiþ sàüparàyikair guõair avirahito bhaviùyati yàvan nànuttarà samyaksaübodhir abhisaübudhyate iti. atha khalv anyatãrthikànàü parivràjakànàü ÷atam upàrambhàbhipràyàõàü yena bhagavàüs tenopasaükràmati sma. atha khalu ÷akrasya devànàm indrasyaitad abhavat: idam anyatãrthikànàü parivràjakànàü ÷atam upàrambhàbhipràyàõàü yena bhagavàüs tenopasaükràmati, yan nånam ahaü yàvanmàtraü mayà bhagavato 'ntikàt praj¤àpàramitàyà udgrahãtaü tàvanmàtraü svàdhyàyeyaü yad etad anyatãrthikànàü #<(PSP_2-3:74)># parivràjakànàü ÷ataü na bhagavantam upasaükràmeyur nàntaràyaü praj¤àpàramitàyàü kuryuþ. atha khalu ÷akro devànàm indro yàvad anena bhagavato 'ntikàt praj¤àpàramitàyà udgrahãtaü tàvat svàdhyàyati sma. atha khalu te 'nyatãrthikàþ parivràjakà dårata eva bhagavantaü pradakùiõãkçtya yenaiva màrgeõàgatàs tenaiva pratigatàþ. atha khalv àyuùmataþ ÷àriputrasyaitad abhavat: kim atra kàraõaü yenaite 'nyatãrthikàþ parivràjakà upàrambhàbhipràyà bhagavantaü dårata eva pradakùiõãkçtya yenaiva màrgeõàgatàs tenaiva pratigatàþ? atha khalu bhagavàn àyuùmataþ ÷àriputrasya cetasaiva cetaþparivitarkam àj¤àyàyuùmantaü ÷àriputram àmantrayate sma: ÷akreõa ÷àriputra devànàm indreõa iyaü praj¤àpàramità samanvàhçtà yenaite 'nyatãrthikàþ parivràjakà dårata eva bhagavantaü pradakùiõãkçtya yenaiva màrgeõàgatàs tenaiva pratigatàþ na hi ÷àriputra teùàm anyatãrthikànàü parivràjakànàm ekasyàpi ÷uklaü dharmaü samanupa÷yàmi, sarva ete 'nyatãrthikàþ parivràjakàþ pratihatacittà upàrambhàbhipràyà upasaükramitavyaü maüsyante, nàhaü taü ÷àriputra samanupa÷yàmi sadevake loke samàrake sabrahmake sa÷ramaõabràhmaõikàyàü prajàyàm imàü praj¤àpàramitàm upàrambhàbhipràyaþ pratihatacitta upasaükràmen, naitat sthànaü vidyate. tat kasya hetos? tathà hi ÷àriputra ya iha trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjikàs tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmakàyikà brahmapurohità brahmapàrùadyà yàvad akaniùñhà devaputrà ye 'pi ÷ràvakà ye 'pi pratyekabuddhà ye 'pi bodhisattvà mahàsattvàs tair apãyaü praj¤àpàramità parigçhãtà. tat kasya hetoþ? tathà hi te praj¤àpàramitànirjàtàþ. punar aparaü ÷àriputra ye 'pi te pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu yàvad da÷asu dikùu gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùv ekaikasyàü di÷i buddhà bhagavantaþ sa÷ràvakasaüghàþ sabodhisattvadevànàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragàs tair api sarvair iyaü praj¤àpàramità parigçhãtà. tat kasya hetos? tathà hi te praj¤àpàramitànirjàtàþ sarve. atha khalu màrasya pàpãyasa etad abhavad: imàs tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasya catasraþ pariùadaþ saümukhaü sthitàþ. amã ca kàmàvacarà råpàvacarà÷ ca devaputràþ saümukhaü sthità niþsaü÷ayam atra bodhisattvà #<(PSP_2-3:75)># mahàsattvà vyàkariùyante 'nuttaràyàü samyaksaübodhau, yan nånam ahaü yena bhagavàüs tenopasaükràmeyaü vicakùuþkaraõàyeti. atha khalu màraþ pàpãyàü÷ caturaïgabalakàyaü nirmàya yena bhagavàüs tenopasaükramitukàmo bhavet. atha khalu ÷akrasya devànàm indrasyaitad abhavat: màro batàyaü pàpãyàü÷ caturaïgabalakàyaü nirmàya yena bhagavàüs tenopasaükramitukàmaþ. yo 'yaü màrasya pàpãyasa÷ caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyåhaþ. na ràj¤o bimbisàrasya caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyåhaþ, na prasenajita÷ caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyåhaþ, na ÷àkyànàü caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyåhaþ, na licchavãnàü caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyåhaþ, na mallànàü caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo vyuhaþ, yo 'yaü caturaïgasya balakàyasyaivaüråpo màreõa pàpãyasà nirmitaþ, dãrgharàtraü khalu punar màraþ pàpãyàn bhagavato 'vatàraprekùã avatàragaveùã sattvànàü ca viheñhanàbhipràyaþ, yan nånam aham imàü praj¤àpàramitàü samanvàhareyaü smçtyà svàdhyàyaü kuryàm. atha khalu ÷akro devànàm indraþ praj¤àparamitàü samanvàjahàra smçtyà svàdhyàyam akarot, yathà yathà ÷akro devànàm indraþ smçtyà imàü praj¤àpàramitàü svàdhyàyati sma tathà tathà màraþ pàpãyàüs tenaiva màrgeõa tenaiva dvàreõa punar eva pratyudàvçtto 'bhåt. atha khalu ye 'syàü pariùadi càturmahàràjakàyikà devà yàvad akaniùñhà devàs te divyàni puùpàõy abhinirmàyàntarãkùagatà eva yena bhagavàüs tenàkùipanti sma tenàbhyavakiranti sma. evaü ca vàcam abhàùanta: ciraü bateyaü praj¤àpàramità jàmbådvãpakànàü manuùyàõàü pracaratu yàvad iyaü praj¤àpàramità jàmbådvãpakànàü manuùyànàü pracariùyati tàvan na tathàgatasyàrhataþ samyaksaübuddhasyàntardhànaü bhaviùyati, saddharma÷ cirasthitiko bhaviùyati, saüghasya loke pràdurbhàvo bhaviùyati. evaü trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau, evaü da÷asu dikùu sarvabuddhakùetreùu bodhisattvànàü caryàvi÷eùaþ praj¤àsyate, yatra ca digbhàge imàü praj¤àpàramitàü te kulaputrà và kuladuhitaro và likhitàü dhàrayiùyanti vàcayiùyanti pustakalikhitàm api kçtvà sthàpayiùyanti, àlokajàtà ca eùà dig #<(PSP_2-3:76)># bhaviùyati, sanàthà vigatatamondhakàrà ca eùà dig bhaviùyati, yatreyaü praj¤àpàramità pracariùyati. evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat, yatra yatra di÷i lokadhàtuprasare iyaü praj¤àpàramità pracariùyati, pustakalikhità àlokajàtà ca eùà dig bhaviùyati, sanàthà vigatatamondhakàrà ca eùà dig bhaviùyati. atha khalu te devaputrà divyàni kusumàny abhinirmàya yena bhagavàüs tenàbhyavakiranti sma. evaü ca vàcam abhàùanta: yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgçhãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati na tasya màrà và màrakàyikà và devaputrà avatàraü lapsyante. vayam api bhagavaü tasya kulaputrasya và kuladuhitur và satatasamitaü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyàmaþ, ÷àstàram iti bhagavaüs taü vayaü kulaputraü và kuladuhitaraü và maüsyàmahe ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: na te bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro vàvarakeõa ku÷alamålena samanvàgatà bhaviùyanti, ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. pårvajinakçtàdhikàràs te bhagavan kulaputrà và kuladuhitaro và bhaviùyanti ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti. bahubuddhaparyupàsitàþ kalyàõamitraparigçhãtàs te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca bhaviùyanti. tat kasya hetoþ? ato nirjàtà hi sarvaj¤atà yad uta praj¤àpàramità nirjàtà sarvaj¤atà nirjàtà ca praj¤àpàramità. tat kasya hetos? tathà hi nànyà praj¤àpàramità nànyà sarvaj¤atà iti hi sarvaj¤atà ca praj¤àpàramità càdvayam etad advaidhãkàram. evam ukte bhagavàn sakraü devànàm indram etad avocat: evam etat #<(PSP_2-3:77)># kau÷ikaivam etat, yathà vadasi sarvaj¤atà ca praj¤àpàramità càdvayam etad advaidhãkàram. iti svaparàrthàdhimuktir mçdumadhyà atha khalv àyuùmàn ànando bhagavantam etad avocat: tathà hi bhagavàn na dànapàramitàyà nàmadheyaü parikãrtayati na ÷ãlapàramitàyà na kùàntipàramitàyà na vãryapàramitàyà na dhyànapàramitàyà yathà praj¤àpàramitàyà nàmadheyaü parikãrtayati, na saptatriü÷adbodhipakùàõàü dharmàõàü nàmadheyaü parikãrtayati, nàryasatyànàü nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü nàmadheyaü parikãrtayati, nàùñànàü vimokùamukhànàü na navànupårvavihàrasamàpattãnàü nàmadheyaü parikãrtayati, na ùaõõàm abhij¤ànàü na sarvàõàü ÷ånyatànàü na samàdhãnàü na sarvadhàraõãmukhànàü nàmadheyaü parikãrtayati, na da÷ànàü tathàgatabalànàü na vai÷àradyànàü na pratisaüvidàü nàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü nàmadheyaü parikãrtayati yathà praj¤àpàramitàyà nàmadheyaü parikãrtayati. evam ukte bhagavàn àyuùmantam ànandam etad avocat: praj¤àpàramità ànanda pårvaügamà nàyikà yad uta ùaõõàü pàramitànàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü pårvaügamà nàyikà, aùñànàü vimokùàõàü navànàm anupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü vimokùamukhànàü ùaõõàm abhij¤ànàü pårvaügamà nàyikà, sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü pårvaügamà nàyikà, da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü pårvaügamà nàyikà, sarvabuddhadharmàõàü pårvaügamà nàyikà praj¤àpàramità. tat kiü manyase? ànanda apariõàmitaü dànaü sarvaj¤atàyàü pàramitànàmadheyaü labhate. tat kiü manyase? apariõàmitaü ÷ãlaü apariõàmità kùàntir apariõàmitaü vãryam apariõàmitaü dhyànam apariõàmità praj¤à sarvaj¤atàyàü pàramitànàmadheyaü labhate. ànanda àha: no hãdaü bhagavan no hãdaü sugata, kathaü punar bhagavan dànaü sarvaj¤atàpariõàmitaü pàramitànàmadheyaü labhate? #<(PSP_2-3:78)># kathaü punar bhagavan ÷ãlaü kùàntir vãryaü dhyànaü praj¤à sarvaj¤atàyàü pariõàmità pàramitànàmadheyaü labhate? bhagavàn àha: advayayogenànanda dànaü pariõàmitaü ÷ãlaü kùàntir vãryaü dhyànaü praj¤à sarvaj¤atàyàü pariõàmità pàramitànàmadheyaü labhate. anutpàdayogenànupalambhayogena pariõàmitaü dànaü yàvat praj¤à sarvaj¤atàyàü pàramitànàmadheyaü labhate. ànanda àha: kathaü bhagavann advayayogena dànaü pariõàmitaü sarvaj¤atàyàü pàramitànàmadheyaü labhate? evaü ÷ãlaü kùàntir vãryaü dhyànaü kathaü bhagavan praj¤àdvayayogena pariõàmità sarvaj¤atàyàü pàramitànàmadheyaü labhate? bhagavàn àha: råpasyànanda advayayogena vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàdvayayogena yàvad bodheþ. ànanda àha: kathaü bhagavan råpasyàdvayayogena, kathaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü advayayogena, kathaü vij¤ànasyàdvayayogena, kathaü yàvad bodher advayayogena? bhagavàn àha: tathà hi ànanda råpaü råpeõa ÷ånyaü vedanà vedanayà ÷ånyà saüj¤à saüj¤ayà ÷ånyà saüskàràþ saüskàraiþ ÷ånyà vij¤ànaü vij¤ànena ÷ånyam. tat kasya hetoþ? tathà hi råpaü ca vedanà ca saüj¤à ca saüskàrà ca vij¤ànaü ca pàramità÷ càdvayam etad advaidhãkàraü yàvad bodhi÷ ca pàramità÷ càdvayam etad advaidhãkàraü, tasmàt tarhy ànanda praj¤àpàramità nu pårvaügamà nàyikà sarvapàramitànàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm àryasatyànàm aùñànàü vimokùàõàü navànàm anupårvavihàrasamàpattãnàü trayàõàü vimokùamukhànàü ùaõõàm abhij¤ànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü yàvad bodheþ sarvaj¤atàyàþ praj¤àpàramità pårvaügamà nàyikà. tadyathàpi nàmànanda mahàpçthivãü ni÷ràya sàmagrãva÷ena bãjàni virohanti. evam evànanda praj¤àpàramitàü ni÷ràya praj¤àpàramitàm àgamya sarvàþ. pàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàni ùaóabhij¤àþ sarvadhàraõãmukhàni virohanti. da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikà buddhadharmà virohanti yàvat sarvaj¤atà #<(PSP_2-3:79)># virohati. sarvaj¤atàü parini÷ràya sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà apramàõadhyànàråpyasamàpattayo da÷abalavai÷àradyapratisaüvido yàvad àveõikà buddhadharmà virohanti. tasmàd ànanda praj¤àpàramitaivàsàü pàramitànàü pariõàyikà yàvàd aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ. iti svaparàrthàdhimuktir mçdvadhimàtrà ÷akra àha: na khalu punar bhagavaüs tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena praj¤àpàramitàyàþ sarvagåõàþ parikãrtitàþ yàn guõàn sa kulaputro và kuladuhità và parigçhõàti imàü praj¤àpàramitàm udgçhõan dhàrayan vàcayan paryavàpnuvan yoni÷a÷ ca manasikurvan praj¤àpàramitayà bhagavann udgrahãtayà dhàritayà vàcitayà paryavàptayà yoni÷a÷ ca manasikçtayà da÷ànàü ku÷alànàü karmapathànàü loke pràdurbhàvo bhavati. caturõàü dhyànànàü caturõàm apramàõànàü catasçõàm àråpyasamàpattãnàü saptatriü÷atàü bodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ùaõõàm abhij¤ànàü trayànaü vimokùamukhànàü sarvapàramitànàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü loke pràdurbhàvo bhavati. praj¤àpàramitayà bhagavann udgrahãtayà dhàritayà vàcitayà paryavàptayà yoni÷a÷ ca manasikçtayà gçhapatimahà÷àlakulàni praj¤àyante, kùatriyamahà÷àlakulàni praj¤àyante, bràhmaõamahà÷àlakulàni praj¤àyante, càturmahàràjakàyikà devà yàvad akaniùñhà devàþ praj¤àyante, praj¤àpàramitayà bhagavann udgrahãtayà yàvad yoni÷o manasikçtayà srotaàpannàþ praj¤àyante, sakçdàgàmino 'nàgàmino 'rhantaþ praj¤àyante pratyekabuddhàþ praj¤àyante, bodhisattvàþ praj¤àyante, praj¤àpàramitayà bhagavann udgrahãtayà dhàritayà vàcitayà paryavàptayà yoni÷a÷ ca manasikçtayà tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà loke praj¤àyante. #<(PSP_2-3:80)># evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: na punaþ kau÷ika yaiþ kulaputraiþ kuladuhitçbhir và iyaü praj¤àpàramità dhàrità vàcità paryavàptà yoni÷a÷ ca manasikçtà teùàm etàvata evaü guõàn vadàmi. tat kasya hetor? apramàõena hi kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và ÷ãlaskandhena samanvàgatà bhaviùyanti ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti sarvaj¤atàcittena càvirahità bhaviùyanti. apramàõena samàdhiskandhena praj¤àskandhena vimuktiskandhena vimuktij¤ànadar÷anaskandhena samanvàgatà bhaviùyanti ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti sarvaj¤atàcittena càvirahità bhaviùyanti. tathàgatapratimàs te kau÷ika kulaputràþ kuladuhitaro và veditavyà ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãyanti dhàrayiyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti sarvaj¤atàcittena càvirahità bhaviùyanti. ya÷ ca kau÷ika sarva÷ràvakapratyekabuddhànàü ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ, ya÷ ca praj¤àpàramitàvihàriõàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ asya kau÷ika ÷ãlaskandhasya samàdhiskandhasya praj¤àskandhasya vimuktiskandhasya vimuktij¤ànadar÷anaskandhasya sarva÷ràvakapratyekabuddhànàü ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti, sahasratamãm api ÷atasahasratamãm api kalàü nopaiti, saükhyàm api gaõanàm apy upamàm apy upani÷àm apy upaniùadam api nopaiti. tat kasya hetos? tathà hi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca ÷ràvakapratyekabuddhabhåme÷ cittaü vimuktaü, na ca ka÷cid dharmo nàvigato na j¤àtaþ. ye kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và imàü praj¤àpàramitàü satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhis teùàm api kulaputràõàü #<(PSP_2-3:81)># kuladuhitçõàü ca ime dçùñadhàrmikàþ sàüparàyikà÷ ca guõànu÷aüsàþ pratikàïkùitavyàþ. iti svaparàrthàdhimuktimadhyamçddhã evam ukte ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: ahaü bhagavaüs tasya kulaputrasya và kuladuhitur và satatasamitaü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyàmi ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, avirahita÷ ca bhaviùyati sarvaj¤atàcittena imàü ca praj¤àpàramitàü satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: teùàü punaþ kau÷ika kulaputràõàü kuladuhitçõàü và imàü praj¤àpàramitàü svàdhyàyatàü bahåni devaputra÷atasahasràõi dharma÷ravaõàyopasaükramiùyanti. teùàü khalu punaþ kulaputràõàü kuladuhitçõàü và praj¤àpàramitàpratisaüyuktaü pratibhànaü te devaputrà upasaühartavyaü maüsyante. yadàpi te dharma bhàõakà na mantrayitukàmà bhaviùyanti tadàpi tenaiva devaputrà dharmagauraveõa pratibhànam upasaühartavyaü maüsyante. imam api kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và dçùñadhàrmikaguõaü pratilapsyante ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tàü ca likhitvà satkariùyanti gurukariùyanti mànayiùyanti påjayiùyanti puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. punar aparaü kau÷ika teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và imàü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõànàü catasçõàü parùadàü purato nàvalãnacittatà bhaviùyati ko và mamànuyokùyate upàlapsyate ceti. tat kasya hetos? tathà hi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và iyam eva praj¤àpàramità rakùàvaraõaguptiü kariùyati, tathà hy atra praj¤àpàramitàyàü sarvadharmà abhinnà laukikà÷ ca lokottarà÷ ca sàdhàraõà÷ ca ku÷alà÷ ca saüskçtà÷ càsaüskçtà÷ ca ÷ràvakadharmà÷ ca pratyekabuddhadharmà÷ ca bodhisattvadharmà÷ ca buddhadharmà÷ ca. tat kasya hetos? tathà hi te kulaputrà và kuladuhitaro và adhyàtma÷ånyatàyàü #<(PSP_2-3:82)># sthitvà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü sthitàs te upàlambhaü praj¤àpàramitàyàü na samanupa÷yanti, yo 'py upàlabhyeta tam api na samanupa÷yanti. evaü hi teùàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và praj¤àpàramitàparigçhãtànàm upàlambho na bhaviùyati. punar aparaü kau÷ika tasya kulaputrasya và kuladuhitur và imàü praj¤àpàramitàm udgçhõato dhàrayato vàcayataþ paryavàpnuvato yoni÷a÷ ca manasikurvata÷ cittaü nàvalãyate na saülãyate nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate. tat kasya hetos? tathà hi sa kulaputro và kuladuhità và vastu na samanupa÷yati ya àlãyeta và saülãyeta và uttrasyed và saütrasyed và saütràsam àpadyate và. imàn api sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và dçùñadhàrmikàn guõàn pratigrahãùyati ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati satkariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ iti svaparàrthàdhimuktimadhyamadhyà punar aparaü kau÷ika yo hi ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati tàü ca likhitvà satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ sa priyo bhaviùyati màtàpitçõàü mitràmàtyaj¤àtisàlohitànàü ÷ramaõabràhmaõànàü, ye 'pi te da÷adi÷i loke sarvalokadhàtuùu buddhà bhagavanto bodhisattvà÷ ca pratyekabuddhà÷ càrhanta÷ ca sarve ÷aikùàþ sarve cà÷aikùàs teùàm api sa bodhisattvaþ priyo bhaviùyati sa devakasyàpi lokasya sa màrakasya sa ÷ramaõabràhmaõikàyàþ prajàyàþ sa devamànuùàsuràyàþ prajàyàþ priyo bhaviùyati manaàpaþ. iti svaparàrthàrdhimuktimadhyàdhimàtrà anàcchedena ca pratibhànena samanvàgato bhaviùyati. anàcchedyayà dànapàramitayà samanvàgato bhaviùyati. evam anàcchedyayà ÷ãlapàramitayà #<(PSP_2-3:83)># anàcchedyayà kùàntipàramitayà anàcchedyayà vãryapàramitayà anàcchedyayà dhyànapàramitayà anàcchedyayà praj¤àpàramitayà samanvàgato bhaviùyati. anàcchedyayà adhyàtma÷ånyatayà anàcchedyayà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà samanvàgato bhaviùyati. anàcchedyaiþ smçtyupasthànaiþ samanvàgato bhaviùyati. anàcchedyaiþ samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgaiþ samanvàgato bhaviùyati. anàcchedyair àryasatyair anàcchedyàbhir apramàõadhyànàråpyasamàpattibhiþ, anàcchedyair aùñavimokùamukhair anàcchedyair navànupårvavihàrasamàpattyabhij¤àryasatyasarvasamàdhisarvadhàraõãmukhair anàcchedyair da÷abhis tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhi÷ càveõikair buddhadharmair anàcchedyena sattvaparipàkena anàcchedyayà buddhakùetrapari÷uddhyà anàcchedyayà sarvàkàraj¤atayà samanvàgato bhaviùyati. pratibala÷ ca bhaviùyati, utpannotpannànàü tãrthyavàdànàü sahadharmeõaiva nigrahaü kariùyati. imam api kau÷ika kulaputro và kuladuhità và dçùñadhàrmikaü sàüparàyikaü ca guõaü parigçhõãyàd ya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. avirahita÷ ca bhaviùyati sa sarvàkàraj¤àtàcittena tàü ca likhitvà satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iti svaparàrthàdhimuktir adhimàtràmçddhã punar aparaü kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà dhàràyiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati tatra kau÷ika ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà devaputrà anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàs te tatràgatyainàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti manasikariùyanti vandiùyanti namaskçtvà vanditvà ca punar eva prakramiùyanti. evaü tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmapàriùadyà brahmapurohità mahàbrahmàõaþ parãttàbhà apramàõàbhà àbhàsvaràþ parãtta÷ubhà apramàõa÷ubhàþ ÷ubhakçtsnà anabhrakàþ puõyaprasavà brhatphalàþ ÷uddhàvàsà avçhà atapàþ sudç÷àþ sudar÷anà akaniùñhàþ tatra ye kau÷ika mahàbrahmàõo 'nuttaràyàü samyaksaübodhau kçtapraõidhànàs te 'pi tatràgatyemàü praj¤àpàramitàm udgrahya paryavàpya dhàrayitvà vàcayitvà namaskçtya punar eva #<(PSP_2-3:84)># prakramiùyanti. ye 'pi ÷uddhàvàsakàyikà avçhà atapàþ sudç÷àþ sudar÷anà akaniùñhà devaputràs te 'pi tatràgatyemàü praj¤àpàramitàm udgrahya paryavàpya dhàrayitvà vàcayitvà namaskçtya punar eva prakramiùyanti. tena hi kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và evaü cittam utpàdayitavyaü: ye te da÷adiglokadhàtuùu devaputrà÷ càturmahàràjakàyikà yàvad bçhatphalà ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprashità ye 'pi ÷uddhàvàsakàyikà devaputrà ye 'pi cànye devanàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragàs te 'pãhàgatyemàü praj¤àpàramitàm udgrahya paryavàpya dhàrayitvà vàcayitvà påjayitvà punar gacchantu, teùàm etad dharmadànaü dattaü bhavantu. ye 'pi da÷adiglokadhàtuùu càturmahàràjakàyikà devaputrà yàvad bçhatphalà devaputrà ye 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthità ye 'pi ÷uddhàvàsakàyikà devaputràs te 'pi tatràgatyemàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti vanditvà namaskçtya påjayitvà punar eva prakramitavyaü maüsyante. tasya khalu punaþ kulaputrasya và kuladuhitur và ya iha trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà devà yàvad akaniùñhà devà ye 'pi te da÷adiglokadhàtuùu càturmahàràjakàyikà devà yàvad akaniùñhà devàs te 'pi tasya kulaputrasya và kuladuhitur và rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyanti. nàpy asya ka÷cid avatàraprekùã avatàragaveùã avatàraü lapsyate sthàpayitvà pårvakarmavipàkaü, imàn api kau÷ika kulaputro và kuladuhità và dçùñadhàrmikàn guõàn parigçhõàti. tat kasya hetos? tathà hi ye devaputrà anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitàs te 'pi tatràgantavyaü maüsyante. tathà hi kau÷ika devaputrà anuttaràyàü samyaksaübodhau sarvasattvànàü traõàya hitasukhàya saüprasthitàþ. iti svaparàrthàdhimuktir adhimàtramadhyà atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: kathaü bhagavan kulaputro và kuladuhità và j¤àsyati, iha càturmahàràjakàyikà devaputrà àgacchanti yàvad akaniùñhà devaputrà àgacchantãti? evaü samantàd da÷abhyo digbhya imàü praj¤àpàramitàm udgrahãtuü và dhàrayituü và vàcayituü và paryavàptuü và satkartuü và gurukartuü và mànayituü và påjayituü và. evam ukte bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: sacet kau÷ika #<(PSP_2-3:85)># kulaputro và kuladuhità và udàram avabhàsaü j¤àsyati niùñhà tena gantavyà mahaujaskà mahaujaskà devà àgàtà imàü praj¤àpàramitàü vàcayitum udgrahãtuü paryavàptuü dhàrayituü satkartuü gurukartuü mànayituü påjayituü vandituü namaskartum. punar aparaü kau÷ika sacet kulaputro và kuladuhità và amànuùaü divyaü gandham anàghràtapårvam àghràsyati niùñhà tena gantavyà mahaujaskà mahaujaskà iha devaputrà àgatà iti praj¤àpàramitàü vàcayituü ÷rotum udgrahãtuü paryavàptuü dhàrayituü satkartuü gurukartuü mànayituü påjayitum. punar aparaü kau÷ika kulaputro và kuladuhità và caukùasamudàcàro bhaviùyati, tasya tayà caukùasamudàcàratayà devatà àgatyemàü praj¤àpàramitàm udgçhya dhàrayitvà vàcayitvà satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvà àttamanaskà bhaviùyanti. yà÷ ca tatra pçthivãprade÷e 'lpaujaskà alpaujaskà devatà bhaviùyanti tàs tato 'pakramitavyaü maüsyante. teùàü mahaujaskànàü mahaujaskànàü devànàü teja÷ ca ÷riya÷ càsahamànàþ. yathàyathà mahaujaskà mahaujaskà devatà upasaükramiùyanti tathàtathà te kulaputràþ kuladuhitaro và udàràdhimuktikà bhaviùyanti. tasmiü÷ ca pçthivãprade÷e 'caukùasamudàcàratà na pracàrayitavyà, puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacivaracchatradhvajapatàkàbhi÷ ca sa pçthivãprade÷o 'laükartavyaþ gandhalipto muktapuùpàvakãrõaþ kàrayitavyaþ. avasaktapañadàmakalàpa÷ cailavitànavitataþ. anekaprakàraü ca sa pçthivãprade÷o 'laükartavyaþ. punar aparaü kau÷ika tasya kulaputrasya và kuladuhitur và kàyo na klànto bhaviùyati. kàyasukhaü bhaviùyati. kàyalaghutàü ca bahujanahitàya bahujanasukhàya pratipanno bhaviùyati. sa ca kau÷ika kulaputro và kuladuhità và kàyalaghutàü kàyakarmaõyatàü kàyasukhatàü cittalaghutàü cittakarmaõyatàü cittasukhatàü ca j¤àsyati. sukhena sa ràtrau ÷ayyàü kalpayiùyati. imàü eva praj¤àpàramitàm à÷ayena kalpayan na pàpakàn svapnàn drakùyati, drakùyaü÷ ca punaþ svapnena tathàgatàn evàrhataþ samyaksaübuddhàn drakùyati dvàtriü÷anmahàpuruùalakùaõacitritagàtràn suvarõavarõena samucchrayeõa bhikùusaüghaparivçtàn bodhisattvagaõaparivçtàn dharmaü de÷ayamànàüs #<(PSP_2-3:86)># tebhyaþ ùañpàramitàpratisaüyuktàm eva kathàü ÷roùyati. saptatriü÷adbodhipakùyadharmapratisaüyuktàü yàvad aùñàda÷àveõikabuddhadharmapratisaüyuktàm eva kathàü ÷roùyati. tàsàü ca pàramitànàm arthaü ÷roùyati yàvad aùñàda÷ànàm àveõikànàm arthaü ÷roùyati. bodhivçkùaü drakùyati. bodhisattvaü mahàsattvaü bodhimaõóam upasaükramamàõaü drakùyati. anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyamànaü drakùyati. abhisaübudhyàdvayaü dharmacakrapravartayamànaü drakùyati. bahåni bodhisattvakoñãniyuta÷atasahasràõi drakùyati dharmasaügãtiratàni evaü sarvaj¤atà parigrahãtavyà evaü sattvàþ paripàcayitavyà evaü buddhakùetraü pari÷odhayitavyam iti. bahunàü buddhakoñãniyuta÷ata÷ahasràõàü pårvasyàü di÷i ÷abdaü ÷roùyati. evaü dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàm årdhvam adho vidikùu bahånàü buddhakoñãniyuta÷atasahasràõàü ÷abdaü ÷roùyati. amuùmin lokadhàtau amuko nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ iyadbhir bodhisattvakoñã÷atasahasrair iyadbhiþ ÷ràvakakoñãniyuta÷atasahasraiþ parivçtaþ puraskçto dharmaü de÷ayati. pårvasyàü di÷i bahåni buddhakoñãniyuta÷atasahasràõi drakùyati parinirvàyamàõàni yàvad da÷asu dikùu bahåni buddhakoñãniyuta÷atasahasràõi drakùyati parinirvàyamàõàni. teùàü ca tathàgatànàü ståpàn dhàtudharàn nànàratnamayàn bahåni ståpakoñãniyuta÷atasahasràõi drakùyati. tàü÷ ca ståpàn satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. sa khalu punaþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và imàn evaüråpàn bhadrakàü÷ ca svapnàn drakùyati. sa sukham eva svapsyati sukhaü ca pratibhotsyate ojaþprakùiptaü ca kàyaü saüj¤àsyati. laghuü ca kàyaü saüj¤àsyati na guruü. na càsya balavatã gçddhir àhàre bhaviùyati. na cãvarapiõóapàta÷ayanà÷anaglànapratyayabhaiùajyapariùkàragçddhir bhaviùyati. tadyathàpi nàma kau÷ika yogàcàrasya bhikùoþ samàdher vyutthitasya manasikàrasaütarpitena cittena na balavaty àhàre gçddhir bhavati. evam eva kau÷ika tasya kulaputrasya và kuladuhitur và na balavaty àhàre gçddhir bhaviùyati. tat kasya hetos? tathà hi tasyàmanuùyà ojaþ kàya upasaüharanti. ye càpi #<(PSP_2-3:87)># da÷asu dikùu buddhà bhagavantas te 'pi sadevanàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragàþ ojaþ kàye prakùipanti. imaü sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và dçùñadhàrmikaü guõaü parigçhõãte ya imàü praj¤àpàramitàm udgçhõãte paryavàpnoti dhàrayati vàcayati yoni÷a÷ ca manasikaroti avirahita÷ ca sarvaj¤atàcittena. iti svaparàrthàdhimuktir adhimàtràdhimàtrà kiü càpi sa kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü nodgçhõãyàn na dhàrayen na vàcayen na paryavàpnuyàn na yoni÷a÷ ca manasikuryàn na parebhya÷ ca saüprakà÷ayed api tu khalu punaþ pustakalikhitàü kçtvà satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. ya÷ ca kau÷ika kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgçhõãyàd dhàrayed vàcayet paryavàpnuyàd yoni÷a÷ ca manasikuryàt parebhya÷ ca saüprakà÷ayet tàü ca likhitàü satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ ayaü sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tato nidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. na tv eva yaþ samantàd da÷asu dikùu sarvalokadhàtuùu tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet sa÷ràvakasaüghàü÷ cãvarapiõóapàta÷ayanà÷anaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ parinirvçtànàü ca teùàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü sa÷ràvakasaüghànàü saptaratnamayàn ståpàn kàrayet, tàü÷ ca satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iti paràrthàdhimuktir mçdumçddhi ståpasatkàraparivarto nàma tçtãyaþ atha khalu bhagavàn ÷akraü devànàm indram etad avocat: yady ayaü kau÷ika jambudvãpaþ paripårõa÷ cåóikàbaddhas tathàgata÷arãràõàü bhavet, tàni te ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và upanàmayed, ya÷ cemàü te praj¤àpàramitàm upanàmayet, tatas tvaü tayor dvayor bhàgayoþ sthàpitayoþ kaü parigçhõãyàþ? ÷akra àha: saced me bhagavann ayaü jambudvãpaþ paripårõa÷ cåóikàbaddhas tathàgata÷arãràõàm upanàmyeta, iyaü ca praj¤àpàramità pustakalikhitàü kçtvà upanàmyeta parikalpam upàdàya imàm evàhaü tayor dvayor #<(PSP_2-3:88)># bhàgayoþ sthàpitayoþ praj¤àpàramitàü parigçhõãyàü. tat kasya hetor? na mama bhagavaüs teùu tathàgata÷arãreùv agauravaü, nàhaü bhagavaüs tathàgata÷ariràõi na satkartukàmo na gurukartukàmo na mànayitukàmo na påjayitukàmo. api tu khalu punar me bhagavann evaü syàt praj¤àpàramitànirjàtàni tathàgata÷ariràõi yena tàni satkriyante gurukriyante mànyante påjyante, praj¤àpàramitàparibhàvitàni tathàgata÷arãràõi yena tàni påjàü labhante. atha khalv àyuùmàn ÷àriputraþ ÷akraü devànàm indram etad avocat: praj¤àpàramità kau÷ika agràhyà anidar÷anà apratighà ekalakùaõà yad utàlakùaõà. tat kathaü tvam agràhyàü praj¤àpàramitàm anidar÷anàm apratighàm ekalakùaõàü yad utàlakùaõàm udgrahãtavyàü manyase? tat kasya hetor? na hi praj¤àpàramità grahàya anugrahàya và sthità, na hànàya na vçddhaye notkùepàya na vikùepàya na saükle÷àya na vyavadànàya, na buddhadharmàõàü dàyikà, na pçthagjanadharmàõàü cchorikà, na bodhisattvadharmàõàü na pratyekabuddhadharmàõàü na ÷ràvakadharmàõàü na ÷aikùadharmàõàü nà÷aikùadharmàõàü dàyikà, na saüskçtadhàto dàyikà, nàsaüskçtadhàto dàyikà, nàdhyàtma÷ånyatàyà yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàyà dàtrã, na pàramitànàü na smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàõàü nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü na balavai÷àradyapratisaüvidàü nàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü dàtrã, na sarvaj¤atàyà dàtrã. ÷akra àha: evam etad bhadanta ÷àriputra yathà vadasi na praj¤àpàramità buddhadharmàõàü dàtrã yàvan na sarvaj¤atàyà dàtrã. tat kasya hetor? na hi praj¤àpàramità dvayaü pratyupasthità, advayà hi praj¤àpàramità, evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità, dànapàramità na dvayaü pratyupasthità, advayà hi dànapàramità. atha khalu bhagavàn ÷akrasya devànàm indrasya sàdhukàram adàt: sàdhu sàdhu kau÷ika evam etad yathà nirdi÷asi na praj¤àpàramità dvayaü pratyupasthità, advayà hi praj¤àpàramità, evaü dhyànapàramità vãryapàramità, kùàntipàramità ÷ãlapàramità, dànapàramità na dvayaü pratyupasthità, advayà hi dànapàramità. dharmadhàtoþ sa kau÷ika dvayam icched yaþ praj¤àpàramitàyà dvayam icchet. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika dharmadhàtu÷ ca praj¤àpàramità #<(PSP_2-3:89)># càdvayam etad advaidhãkàram, evaü dhyànapàramità ca vãryapàramità ca kùàntipàramità ca ÷ãlapàramità ca, dharmadhàtu÷ ca dànapàramità càdvayam etad advaidhãkàram. tathatàyàþ sa kau÷ika dvayam icched yaþ praj¤àpàramitàyà dvayam icchet, tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika tathatà ca praj¤àpàramità càdvayam etad advaidhãkàram, evaü dhyànapàramità ca vãryapàramità ca kùàntipàramità ca ÷ãlapàramità ca, tathatà ca dànapàramità càdvayam etad advaidhãkàram. bhåtakoñer acintyadhàtoþ sa kau÷ika dvayam icched yaþ praj¤àpàramitàyà dvayam icchet, tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika bhåtakoñi÷ càcintyadhàtu÷ ca praj¤àpàramità càdvayam etad advaidhãkàram, evaü dhyànapàramità ca vãryapàramità ca kùàntipàramità ca ÷ãlapàramità ca, bhåtakoñi÷ càcintyadhàtu÷ ca dànapàramità càdvayam etad advaidhãkàram. ÷akra àha: namaskaromi bhagavan praj¤àpàramitàü sadevamànuùàsureõa lokena namaskçtàü yatra ÷ikùitvà bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyate. yadàhaü bhagavan sudharmàyàü devasabhàyàü tasmin devendràsane niùaõõo bhavàmi svake àsane tatra ye devaputrà mamopasthànàyàgacchanti te màü tatra sthaü namasyanti. yadàhaü tatra na bhavàmi svake siühàsane tadà te devaputràs tat mamàsanaü namaskçtya punar eva prakràmanti, iha ÷akro devànàm indro dharmàsane niùaõõas tràyastriü÷ànàü devànàü dharmaü de÷ayàmàseti. evam eva bhagavan yatreyaü praj¤àpàramità likhitvà sthàsyate svàdhyàsyate và parebhyo và saüprakà÷ayiùyate, tatra ye te da÷abhyo digbhyo devaputrà devanàgayakùagandharvàsuragaruóakinnaramahoragàs te tàü praj¤àpàramitàü namaskçtya punar eva prakramiùyanti, ato nirjàtàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ, ato nirjàtaü ca sarvasattvànàü sukhopadhànaü, yad api tathàgata÷arãràõi tad api praj¤àpàramitàparibhàvitatvàt påjàü pratilabhante. praj¤àpàramità bhagavan bodhisattvacaryàü carataþ sarvaj¤ànasyà÷rayabhåtà, kàraõabhåtà àhàrikà praj¤àpàramiteti. tasmàd ahaü bhagavaüs tàbhyàü dvàbhyàü pratyaü÷àbhyàü praj¤àpàramitàm eva parigçhõãyàm. imàü praj¤àpàramitàm udgçhya svàdhyàyaü kuryàn dharmàntargatena mànasena yasmin samaye praj¤àpàramitàü manasikaromi #<(PSP_2-3:90)># tasmin samaye bhagavan nimittam eva na samanupa÷yàmi bhayasya và stambhitatvasya và. tat kasya hetor? animittà hi bhagavan praj¤àpàramità aliïgà anabhilapyà, apravyàhàrà hi bhagavan praj¤àpàramità, evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità, animittà hi bhagavan dànapàramità aliïgà anabhilapyà apravyàhàrà hi bhagavan dànapàramità yàvat sarvaj¤atà, saced bhagavan praj¤àpàramità sanimittà saliïgà sàbhilapyà sapravyàhàràbhaviùyan nànimittà nàliïgà nànabhilapyà nàpravyàhàrà naiva tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ sarvadharmàn animittàn aliïgàn anabhilapyàn apravyàhàràn iti viditvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàm animittam aliïgam anabhilapyam apravyàhàraü dharmam ade÷ayiùyat, yasmàd bhagavann iyaü praj¤àpàramità animittà aliïgà anabhilapyà apravyàhàrà tasmàt tathàgataþ sarvadharmàn animittàn aliïgàn anabhilapyàn apravyàhàràn viditvà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sattvànàm animittam aliïgam anabhilapyam apravyàhàraü dharmaü de÷ayet. iti paràrthàdhimuktir mçdumadhyà tasmàd bhagavann iyaü praj¤àpàramità sadevamànuùàsureõa lokena satkartavyà gurukartavyà mànayitavyà påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacivaracchatradhvajapatàkàbhiþ. na càsya narakatiryagyoniyamalokagatiþ pratikàïkùitavyà, na ÷ràvakabhåmir na pratyekabuddhabhåmiþ pratikàïkùitavyà yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddho bhaviùyati. avirahita÷ ca bhaviùyati tathàgatadar÷anena sattvaparipàkena yad uta buddhakùetram upasaükràmati, tàü÷ ca tathàgatàn satkartuü gurukartuü mànayituü påjayituü puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iti paràrthàdhimuktimçdvadhimàtrà punar aparaü bhagavan yady ayaü trisàhasramahàsàhasro lokadhàtus tathàgata÷arãràõàü paripårõa÷ cåóikàbaddho 'pi me upanàmyeta, imàü ca praj¤àpàramitàü pustakalikhitaü kçtvà upanàmyeta, aham anayor dvayor bhàgayoþ sthàpitayor imàm eva praj¤àpàramitàü parigçhõãyàü. tat kasya hetor? ato nirjàtàni hi tathàgata÷arãràõi. tena satkriyante gurukriyante mànayante påjyante yena te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca tàni satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvà na durgativinipàteùåpapadyante, devamanuùyasaüpattãr anubhåya yathàpraõidhànena nirvàsyanti ÷ràvakayànena và pratyekabuddhayànena và mahàyànena #<(PSP_2-3:91)># và. api tu khalu punar bhagavan yac ca tathàgatadar÷anaü yac ca praj¤àpàramitàdar÷anaü tulyam etat, tathà hi bhagavan yà praj¤àpàramità ya÷ ca tathàgato 'dvayam etad advaidhãkàram. iti paràrthàdhimuktir madhyamçddhã punar aparaü bhagavan ya÷ ca tathàgato 'rhan samyaksaübuddhas tribhiþ pràtihàryair dharmaü de÷ayati, yad uta dvàda÷àïgaü såtraü geyaü vyàkaraõaü yàvad avadànopade÷à, ya÷ ca sa kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgçhya paryavàpya parebhya÷ ca vistareõa de÷ayeta tulyam etat. tat kasya hetor? ato nirjàtàni hi bhagavaüs trãõi pràtihàryàõi, tato nirjàtaü såtraü geyaü vyàkaraõaü yàvad avadànopade÷àþ. punar aparaü bhagavan ye pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopamà buddhà bhagavanto dharmaü de÷ayanti yad uta såtraü geyaü vyàkaraõaü yàvad avadànopade÷àþ tribhiþ pràtihàryair, evaü dakùiõasyàü di÷i pa÷cimàyàm uttarasyàm årdhvam adho yàvad vidikùu gaïgànadãvàlkopameùu lokadhàtuùu buddhà bhagavanto dharmaü de÷ayanti tribhiþ pràtihàryair yad uta såtraü geyaü vyàkaraõaü yàvad avadànopade÷àþ, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgçhõãyàt yàvat parebhya÷ ca vistareõa saüprakà÷ayet tulyam etat. tat kasya hetor? ato nirjàtàni hi bhagavaüs trãõi pràtihàryàõi. tato nirjàtaü såtraü geyaü vyàkaraõaü yàvad avadànopàde÷àþ. punar aparaü bhagavan ya÷ caikaikasyàü di÷i yàvanto da÷asu dikùu sarvalokadhàtuùu gaïgànadãvàlukopamàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tàn satkuryàd gurukuryàt mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhir, ya÷ cemàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà satkuryàd gurukuryàt mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhis tulyam etat. tat kasya hetor? ato nirjàtà hi tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ. iti paràrthàdhimukti madhyamadhyà punar aparaü bhagavan yaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati #<(PSP_2-3:92)># parebhya÷ ca vistareõa saüprakà÷ayiùyati, tasya na nirayatiryagyoniyamalokagatiþ. pratikàïkùitavyà na ÷ràvakabhåmir na pratyekabuddhabhåmiþ pratikàïkùitavyà, tathà hi sa bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ sthito 'vinivartanãyàyàü bhåmau. tat kasya hetos? tathà hi sa kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü likhitvà udgçhõàti dhàrayati vàcayati paryavàpnoti yoni÷a÷ ca manasikaroti tàü ca likhitàü satkaroti gurukaroti mànayati påjayati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhis, tasya na kuta÷cid bhayaü pratikàïkùitavyaü. tadyathàpi nàma bhagavan dhanikabhayabhãtaþ puruùo ràjànam upatiùñhet, sa ràjànaü sevamàno yebhya evàsya bhayaü bhavati tair eva sevyate na ca tebhyo bibheti. tat kasya hetor? evam etat bhagavan balavati ni÷raye bhayaü na bhavati. evam eva bhagavan praj¤àpàramitàparibhàvitàni tathàgata÷arãràõi påjàü labhante. tatra bhagavan yathà sa ràjà evaü praj¤àpàramità draùñavyà, yathà sa ràjaniþ÷ritaþ puruùaþ påjàü labhate. evam eva tathàgata÷arãràõi praj¤àpàramitàparibhàvitàni påjàü labhante. yad api bhagavaüs tat sarvaj¤aj¤ànaü tad api praj¤àpàramitàparibhàvitaü veditavyaü, tasmàt tayor dvayor bhàgayoþ sthàpitayoþ pratyaü÷am imàm evàhaü praj¤àrapàmitàü parigçhõãyàü. tat kasya hetor? ato nirjàtàni hi tathàgata÷arãràõi, ato nirjàtàni dvàtriü÷ad mahàpuruùalakùaõàny, ato nirjàtàni da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, ato nirjàtà mahàmaitrã mahàkaruõà, ato nirjàtàþ pa¤ca pàramitàþ pàramitànàmadheyaü labhante, ato nirjàtà tathàgatasya sarvaj¤atà. yatra bhagavaüs trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvà imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyanti dhàrayiùyanti vàcayiùyanti paryavàpsyanti yoni÷a÷ ca manasikariùyanti tatra teùàü sattvànàü manuùyà và amanuùyà và avatàraprekùiõo 'vatàragaveùiõo 'vatàraü na lapsyante, sarve ca te sattvà anupårveõa parinirvàõadharmàõo bhaviùyanti. evaü maharddhikà bhagavann iyaü praj¤àpàramità. yatra hi nàma bhagavann iyaü praj¤àpàramità trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau ye sattvàs teùàü buddhakçtyena pratyupasthità, buddhotpàdo #<(PSP_2-3:93)># bhagavaüs tatra lokadhàtau pratikàïkùitavyo yatra lokadhàtau iyaü praj¤àpàramità pracariùyati. tadyathàpi nàma bhagavann anarghaü yat maõiratnaiþ bhavet tat khalu punar mahàmaõiratnam ebhir eva guõaiþ samanvàgataü bhavet. yatrayatra tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta tatratatràmanuùyà avatàraü na labhante. yatrayatra càmanuùyagçhãtaþ strã và puruùo và bhavet tatratatra tan mahàmaõiratnaü praveùyeta prave÷itamàtra eva tasmin mahàmaõiratne so 'manuùyaþ prakràmet tasya mahàmaõiratnasya tejo 'sahamànaþ. pittena và dahyamàne ÷arãre tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta tad api pittaü nigçhõãyàn na vivardhetopa÷àmyeta. vàtàbhibhåte và ÷arãre tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta tam api vàtaü nigçhõãyàt. ÷leùmaõà upastabdhe ÷arãre tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta taü sarvaü ÷leùmàõaü pra÷amayet. saünipàtàbhibhåte và ÷arãre tan mahàmaõiratnaü kulaputrasya và kuladuhitur và purataþ sthàpyeta tasyàpi sa vyàdhir upa÷àmyeta. tac ca mahàmaõiratnaü ràtràvabhàsaü kuryàt. uùõakàle ca vartamàne yatra pçthivãprade÷e tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta sa pçthivãprade÷aþ ÷i÷iraþ parivarteta. ÷i÷irakàle 'pi vartamàne yatra pçthivãprade÷e tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta sa pçthivãprade÷o gharmaþ parivarteta. yatra ca tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta sa ca pçthivãprade÷o nàtyuùõo nàti÷ãtaþ syàt çtusukho. yatra pçthivãprade÷e tan mahàmaõiratõaü tiùñhati tatra pçthivãprade÷e nà÷ãviùà upavicaranti vç÷cikàdãni và sarãsçpàõi và, yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità à÷ãviùeõa daùño bhavet tasyàpi tan mahàmaõiratnam upadar÷yeta tasya saha dar÷anenaiva tad viùaü vigacchet. ebhir evam àdibhir guõair yuktaü tat mahàmaõiratnaü bhaved, ye 'pi bhagavan striyo và puruùà và nànàvyàdhiparigatà bhavanti teùàm api kàye tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta, teùàm api sarve te vyàdhaya upa÷amaü gaccheyuþ. yatràpi bhagavann udake tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta tad api sarvam #<(PSP_2-3:94)># udakaü svavarõasadç÷aü kuryàt. saced bhagavaüs tan mahàmaõiratnaü nãlena vàsasà pariveùñya udake prakùipet tad udakaü nãlaü kuryàt. sacet pãtakena sacel lohitakena vastreõa saced mà¤jiùñhavarõena sacet sphañikavarõena vastreõa tan mahàmaõiratnaü baddhvà udake prakùipyeta tad varõam udakaü bhavet. nànàraïgaraktair api vastrais tan mahàmaõiratnaü baddhvà udake prakùipyeta tad udakaü nànàvarõaü kuryàt. yatra ca bhagavann udake kaluùe tan mahàmaõiratnaü sthàpyeta tat sarvam udakaü prasàdayed ebhir evam àdibhir guõaiþ samupetaü tan mahàmaõiratnaü bhavet. atha khalv àyuùmàn ànandaþ ÷akraü devànàm indram etad avocat: tat kiü manyase? kau÷ika divyaü tan mahàmaõiratnam utàho jàmbådvãpakànàü manuùyàõàm etad mahàmaõiratnaü vidyate. ÷akra àha: divyaü tad bhadanta mahàmaõiratnaü, yàni jàmbådvãpakànàü manuùyàõàü maõiratnàni tàni parãttàni guråõi ca, yàni punar divyàni tàni mahànti laghåni ca, tair àkàrais tathà suparipårõàni jàmbådvãpakànàü manuùyàõàü maõiratnàni yathà na suparipårõàni punar jàmbådvãpakàni maõiratnàni divyànàü maõiratnànàü saükhyàm api nopayànti kalàm api gaõanàm apy upamàm apy upani÷àm api nopayànti. tat khalu mahàmaõiratnaü yasmin karaõóake tiùñhati yadà tan mahàmaõiratnaü tasmàt karaõóakàd utkùiptaü bhavati spçhaõãyaþ sa karaõóako bhavati, atra tan mahàmaõiratnaü sthitam abhåd iti. evam etad bhadantànanda yatreyaü praj¤àpàramità pçthivãprade÷e pracariùyati na tatra kulaputràõàü kuladuhitçõàü và kàyikà và caitasikà và duþkhopadravà manuùyakçtà và amanuùyakçtà và bhaviùyanti. mahàmaõiratnam iti praj¤àpàramitàyà etad adhivacanaü sarvaj¤aj¤ànasya ca. kiyantaþ ÷akyàþ praj¤àpàramitàyà guõàþ? parikãrtayitum aprameyà hi praj¤àpàramitàyà guõàþ. evaü dhyànapàramitàyà vãryapàramitàyà kùàntipàramitàyà ÷ãlapàramitàyà dànapàramitàyà adhyàtma÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàþ smçtyupasthànàü samyakprahàõànàm çddhipàdànàm indriyàõàü balànàü bodhyaïgànàm àryàùñàïgasya #<(PSP_2-3:95)># màrgasyàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü caturõàm àryasatyànàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ùaõõàm abhij¤ànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü sarvaj¤aj¤ànasyàpi dharmadhàtor api dharmaniyàmatàyàs tathatàyà bhåtakoñer acintyadhàtoþ sarvaj¤aj¤ànasyaite guõà yena parinirvçtasyàpi tathàgatasya ÷arãràõi påjàü labhante. sarvaj¤aj¤ànasya sarvavàsanànusaüdhikle÷aprahàõasya sadopekùàvihàritàyà asaüpramuùitadharmatàyà eùàü tathàgata÷ariràõi bhàjanabhåtàny abhåvaüs tenaitàni tathàgata÷arãràõi påjàü labhante. iti paràrthàdhimuktimadhyàdhimàtrà atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: ratnapàramitàyà bhagavann imàni tathàgata÷arãràõi bhàjanam abhåt. asaükle÷àvyavadànapàramitàyà anutpàdànirodhapàramitàyà anàgatipàramitàyà imàni tathàgata÷arãràõi bhàjanaü, dharmatàpàramitàyàs tathàgata÷arãràõi bhàjanaü, dharmatàparibhàvitàni tathàgata÷arãràõi påjàü labhante. punar aparaü bhagavaüs tiùñhatu trisàhasramahàsàhasro lokadhàtus tathàgata÷arãràõàü paripårõa÷ cåóikàbaddhaþ, saced bhagavan gaïgànadãvàlukopamà lokadhàtavas tathàgata÷arãràõàü paripårõà÷ cåóikàbaddhà bhaveyur, iyaü ca praj¤àpàramità pustakalikhitàü kçtvà upanàmyeta, tayor ahaü bhagavan dvayor bhàgayoþ sthàpitayor imàm eva praj¤àpàramitàm udgçhõãyàü. tat kasya hetor? ato nirjàtàni hi tathàgata÷arãràõi praj¤àpàramitàparibhàvitàni påjàü labhante. yaþ punar bhagavan kulaputro và kuladuhità và tathàgata÷arãràõi satkuryàd gurukuryàt mànayet påjayet sa tasya ku÷alamålasya parittãkçtàni divyàni mànuùyakàõi ca sukhàni pratyanubhåya kùatriyamahà÷àlakuleùu và bràhmaõamahà÷àlakuleùu và gçhapatimahà÷àlakuleùu và càturmahàràjakàyikeùu và tràyastriü÷eùu yàmeùu tuùiteùu nirmàõaratiùu paranirmitava÷avartiùu deveùu sukhaü pratyanubhåya tena ku÷alamålena duþkhasyàntaü kariùyati. tasya khalu punaþ kulaputrasya và kuladuhitur và imàü praj¤àpàramitàm udgçhõato dhàrayato vàcayataþ paryavàpnuvato yoni÷a÷ ca manasikurvato dhyànapàramità #<(PSP_2-3:96)># paripåryate dhyànapàramità paripårõà vãryapàramità paripåryate vãryapàramità paripårõà kùàntipàramità paripåryate kùàntipàramità paripurõà ÷ãlaparamità paripåryate ÷ãlapàramità paripårõà dànapàramità paripåryate dànapàramità paripårõà. evaü saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà yàvad aùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ paripåryante, so 'tikramya ÷ràvakapratyekabuddhabhåmiü bodhisattvaniyàmam avakramya bodhisattvàbhij¤àþ pratilabhya buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyati, samacintyàtmabhàvàn pratigçhãùyati, yair àtmabhàvaiþ sattvàn paripàcayiùyati. yadi và cakravartyàtmabhàvaü paigçhya kùatriya mahà÷àlakulàtmabhàvaü parigçhya bràhmaõa mahà÷àlakulàtmabhàvaü parigçhya gçhapatimahà÷àlakulàtmabhàvaü parigçhya sattvàn paripàcayiùyati. tasmàd bhagavan na me tathàgata÷arãreùv agauravam eva me bhagavan nàpi na grahãtukàmaþ. api tu khalu punaþ praj¤àpàramitayà satkçtayà gurukçtayà mànitayà påjitayà tathàgata÷arãràõy api satkçtàni bhavanti gurukçtàni mànitàni påjitàni bhavanti. punar aparaü bhagavan ye da÷asu dikùu tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà asaükhyeyeùv aprameyeùu lokadhàtuùu tiùñhanti dhriyante yàpayanti dharmaü ca de÷ayanti. tàü÷ ca dharmakàyena ca råpakàyena ca draùñukàmena iyam eva praj¤àpàramità ÷rotavyodgrahãtavyà dhàrayitavyà vàcayitavyà paryavàptavyà parebhya÷ ca vistareõa saüprakà÷ayitavyà yoni÷a÷ ca manasikartavyà. sacet kulaputro và kuladuhità và tàn da÷asu dikùu tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn icched draùñuü, tena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü caratà buddhànusmçtir bhàvayitavyà. dharmatayà dve ime bhagavatàü dharmate. katame dve? yad uta saüskçtadharmatà càsaüskçtadharmatà ca. tatra bhagavan katamà saüskçtadharmatà? yad utàdhyàtma÷ånyatàj¤ànaü bahirdhà÷ånyatàj¤ànam adhyàtmabahirdhà÷ånyatàj¤ànaü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàj¤ànaü saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu yad àryasatyeùu yad apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu yad da÷asu tathàgatabaleùu j¤ànaü, yac caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùu #<(PSP_2-3:97)># j¤ànaü, yat ku÷alamåleùu sàsravànàsraveùu sàvadyànavadyeùu laukikalokottareùu saükle÷avyavadànadharmeùu j¤ànam iyam ucyate saüskçtadharmatà. tatra katamà asaüskçtadharmà ucyate? yasya dharmasya notpàdo na nirodho na sthitir nàsthiþ, nànyathàtvaü na saükle÷o na vyavadànaü na hànir na vçddhiþ, yàvat sarvadharmàõàm abhàvasvabhàvatà. katamà sarvadharmàõàm abhàvasvabhàvatà? yà adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà ÷ånyatà÷ånyatà mahà÷ånyatà paramàrtha÷ånyatà saüskçta÷ånyatà asaüskçta÷ånyatà atyanta÷ånyatà anavaràgra÷ånyatà anavakàra÷ånyatà prakçti÷ånyatà sarvadharma÷ånyatà svalakùaõa÷ånyatà anupalambha÷ånyatà abhàva÷ånyatà svabhàva÷ånyatà abhàvasvabhàva÷ånyatà parabhàva÷ånyatà. yat sarvadharmàõàü prakçti÷ånyatàtvam anupalambho yàvad yà sarvadharmàõàü nirabhilapyatà apravyàhàratà iyam ucyate asaüskçtadharmatà. iti paràrthàdhimuktir adhimàtramçddhã atha khalu bhagavàn sakraü devànàm indram etad avocat: evam etat kau÷ikaivam etat. ye 'pi te 'bhåvann atãte 'dhvani tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhàþ. ye 'pi te bhaviùyanty anàgate 'dhvani tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyante. ye 'py etarhi da÷adiglokadhàtuùu tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti dharmaü ca de÷ayanti te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhàþ. ye 'pi te 'bhåvann atãtànàgatàþ ÷ràvakà ye ca pratyekabuddhàs te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübhotsyante, ye 'pi srotaàpattiphalaü pràpsyante pràpnuvanti ca, ye 'pi sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pràpsyante pràpnuvanti ca. ye 'pi te da÷adi÷i loke 'saükhyeyeùu lokadhàtuùu ÷ràvakà, ye ca pratyekabuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti te 'pãmàm eva praj¤àpàramitàm àgamya ÷ràvakabodhipratyekabodhipràptàs. tat kasya hetos? tathà hy #<(PSP_2-3:98)># atra praj¤àpàramitàyàü trãõi yànàni vistareõopadiùñàni, tàni punar animittayogenànutpàdànirodhayogenàsaükle÷àvyavadànayogenànabhisaüskàrayogenànàyåhàniryåhayogenànutkùepàprakùepayogenànudgrahànutsargayogena. tat punar lokavyavahàreõa na punaþ paramàrthena. tat kasya hetor? na hi praj¤àpàramitàyàm apàraü và pàraü và sthalaü và nimnaü và samaü và viùamaü và nimittaü và animittaü và laukikaü và lokottaraü và saüskçtaü và asaüskçtaü và ku÷alaü và aku÷alaü và atãtaü và anàgataü và pratyutpannaü và praj¤àyate. na ca kau÷ika praj¤àpàramità kasyacid dharmasya pradàyikà na pratyekabuddhadharmàõàü nàrhatvadharmàõàü pradàyikà. iti paràrthàdhimuktir adhimàtramadhyà ÷akra àha: mahàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità. atra hi bhagavan bodhisattvà mahàsattvàþ praj¤àpàramitàyàü carantaþ sarvasattvacittacaritàni prajànanti na ca sattvam upalabhante, na jãvaü na poùaü na puruùaü na manujaü na mànavaü na kàrakaü na vedakaü na jànakaü na pa÷yakam upalabhante. na råpam upalabhante, na vedanàü na saüj¤àü na saüskàràn na vij¤ànam upalabhante. na pçthivãdhàtum upalabhante, nàbdhàtuü na tejodhàtuü na vàyudhàtuü nàkà÷adhàtuü na vij¤ànadhàtum upalabhante. na cakùur upalabhante, na råpam upalabhante, na cakùurvij¤ànam upalabhante, na cakùuþsaüspar÷am upalabhante, yad api tac cakùåråpasaüspar÷apratyayàd utpadyate vedayitaü sukhaü và duþkhaü và aduþkhàsukhaü và tad api nopalabhante. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvàü kàyaü mano nopalabhante. ÷abdagandharasaspraùñavyadharmàn nopalabhante. ÷rotravij¤ànaü yàvan manovij¤ànaü, ÷rotrasaüspar÷aü yàvan manaþsaüspar÷aü nopalabhante yàvad yad api tan manodharmasaüspar÷apratyayàd utpadyate vedayitaü sukhaü và duþkhaü và aduþkhàsukhaü và tad api nopalabhante. smçtyupasthànàninopalabhante. samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn nopalabhante. apramàõadhyànàråpyasamàpattãr nopalabhante. nàryasatyàni nàùñavimokùàn na navànupårvavihàrasamàpattãr na ùaóabhij¤à upalabhante. #<(PSP_2-3:99)># na da÷atathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn upalabhante. nàdhyàtma÷ånyatàm upalabhante, na bahirdhà÷ånyatàü nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàü yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàm upalabhante. na samàdhãn na dhàraõãmukhàny upalabhante. na ÷ånyatànimittàpraõihitàny upalabhante. na bodhiü na buddhaü na buddhadharmàn upalabhante. na hi praj¤àpàramità upalambhayogena pratyupasthità. tat kasya hetos? tathà hi svabhàvo na saüvidyate nopalabhyate, yenopalabhyeta yad upalabhyeta yatra copalabhyeta. bhagavàn àha: evam etat kau÷ikaivam etat, tathà hi kau÷ika bodhisattvo mahàsattvo 'nupalambhayogena praj¤àpàramitàyàü caran bodhim api nopalabhate pràg eva bodhisattvadharmàn. ÷akra àha: kiü punar bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàm eva carati nànyàsu pàramitàsu? bhagavàn àha: sarvàsu kau÷ika pàramitàsu bodhisattvo mahàsattva÷ carati na kevalaü praj¤àpàramitàyàü. tac cànupalambhayogena sa dànapàramitàü nopalabhate dàyakam api nopalabhate pratigràhakam api nopalabhate, ÷ãlapàramitàü nopalabhate ÷ãlavantam api nopalabhate dauþ÷ãlyam api nopalabhate, kùàntipàramitàü nopalabhate kùamiõam api nopalabhate kùamyam api nopalabhate vãryapàramitàü nopalabhate kartavyam api nopalabhate kàyacittam api nopalabhate, dhyànapàramitàü nopalabhate cittam api nopalabhate samàdhim api nopalabhate, praj¤àpàramitàü nopalabhate praj¤àvantam api nopalabhate praj¤ayam api nopalabhate. api tu khalu punaþ kau÷ika praj¤àpàramità pårvaügamà nàyikà bodhisattvasya mahàsattvasya dànaü dadataþ. praj¤àpàramità pårvaügamà bodhisattvasya mahàsattvasya ÷ãlaü rakùataþ kùàntiü bhàvayato vãryam àrambhamàõasya dhyànaü samàpadyamànasya dharmàn vibhàvayato bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità pårvaügamà nàyikà sarvadharmàõàm anupalambhayogena. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgànàm anupalambhayogena. saptatriü÷atàü #<(PSP_2-3:100)># bodhipakùyàõàü dharmàõàm anupalanibhayogena. àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm anupalambhayogena. aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü ùaõõàm abhij¤ànàm anupalambhayogena. da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàm anupalambhayogena. sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàm anupalambhayogena. sarvaj¤atàyà anupalambhayogena yàvat sarvadharmàõàm anupalambhayogena. tadyathàpi nàma kau÷ika jàmbådvãpakànàü vçkùàõàü nànàpatrapalà÷ànàü nànàpuùpaphalànàü nànàrohasaüsthànapariõàhànàü na ca teùàü vçkùàõàü cchàyàyà vi÷eùo và nànàkaraõaü copalabhyate, api tu cchàyà cchàyeti saükhyàü gacchati. evam eva kau÷ika pa¤cànàü pàramitànàü praj¤àpàramitàparigçhãtànàü sarvaj¤àtàpariõàmitànàü na vi÷eùo na nànàkaraõam upalabhyate 'nupalambhayogena. iti paràrthàdhimuktir adhimàtràdhimàtrety ukto adhimuktimanaskàraþ guõaparikãrtanaparivarto nàma caturthaþ ÷akra àha: mahàguõasamanvàgatà bhagavann iyaü praj¤àpàramità, sarvaguõaparipåraõã aprameyaguõasamanvàgatà acintyaguõasamanvàgatà atulyaguõasamanvàgatà aparimàõaguõasamanvàgatà aparyantaguõasamanvàgateyaü bhagavan praj¤àpàramità. yaþ ka÷cid bhagavan kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati, tàü ca satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyati puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhir yathopadiùñàü ca praj¤àpàramitàü yoni÷o manasikuryàd, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà parasmai dadyàt, kataras tayor bahutaraü puõyaü prasavet? bhagavàn àha: tena hi kau÷ika tvàm evàtra pratiprakùyàmi yathà te kùamate tathà vyàkuryàþ. tat kiü manyase? kau÷ika, yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và tathàgata÷arãràõi satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và sarùapaphalamàtrakaü tathàgata÷arãraü parasmai dadyàt saüvibhàgaü kuryàt, so 'pi kulaputro và kuladuhità và tat sarùapaphalamàtrakaü #<(PSP_2-3:101)># tathàgata÷arãraü satkuryàd gurukuryàd mànayet pàjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, kataras tayor bahutaraü puõyaü prasavet? ÷akra àha: yathàhaü bhagavan bhagavato bhàùitasyàrtham àjàneyàyaü kulaputro và kuladuhità và tathàgata÷arãràõi svayaü satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayed arcayed apacàyeta, so 'pi sarùapaphalamàtrakaü tathàgata÷arãraü parasmai dàdyàd ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. evam arthava÷aü saüpa÷yamànena tathàgatena vajropamaü samàdhiü samàpadya àtmabhàvaü vajropamaü bhittvà tathàgata÷arãràõy adhiùñhitàni mahàkaruõàü saüjanaya sattvakàye tathàgatadhàtuvainayikànàü sattvànàm. tat kasya hetor? ye kecid bhagavan tathàgatasya parinirvçttasyànta÷aþ sarùapaphalamàtrakam api dhàtuü påjayiùyanti sarveùàü teùàü na ÷akyaü tasya ku÷alamålasya paryanto 'dhigantuü yàvat parinirvàõam iti. bhagavàn àha: evam etat kau÷ikaivam etat. yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü satkariùyati gurukariùyati mànayiùyati påjayiùyaty arcayiùyaty apacàyiùyate puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, parasmai ca likhitvà dadyàd evaü kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati. iti prathamà stutimàtra punar aparaü kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü yathopadiùñàü parebhyo gatvà àcakùãta de÷ayet prakà÷ayed vibhajed uttànãkuryàd ayaü sa kulaputro và kuladuhità và tataþ pårvakàt kulaputràd và kuladuhitur và bahutaraü puõyaü prasavati. ÷àsteti và pratikàükùitavyaþ, anyatarànyataro và gurusthànãyaþ sabrahmacàrã. tat kasya hetor? eùa evàtra ÷àstà draùñavyo yeyaü praj¤àpàramità na hy anyaþ ÷àstà anyà praj¤àpàramità, praj¤àpàramitaiva ÷àstà, ÷àstaiva praj¤àpàramità. tat kasya hetor? atra hi praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitvà kulaputràþ kuladuhitaro và atãtànàgatapratyutpannàs tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà loke pràdurbhåtàþ, ye 'pi te 'bhij¤àþ sabrahmacàriõo 'nyatarànyatare 'vinivartanãyatve sthitàs, te 'pi bodhisattvà mahàsattvà ihaiva praj¤àpàramitàyàü ÷ikùamàõà anuttaràü samyaksaübodhim #<(PSP_2-3:102)># abhisaübuddhàþ. atraiva kau÷ika praj¤àpàramitàyàü ÷ràvakàþ ÷ikùitàþ, arhanto 'rhattvaü pràptàþ, pratyekabuddhàþ pratyekabodhiü pràptà, bodhisattvà bodhisattvaniyàmam avakràmanti avakràntà÷ ca avakramiùyanti ca. tasmàt tarhi kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn saümukhaü satkartukàmena gurukartukàmena mànayitukàmena påjayitukàmena puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. iyam eva praj¤àpàramità pustakalikhità satkartavyà gurukartavyà mànayitavyà påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatra dhvajapatàkàbhiþ. imam api càrthava÷aü saüpa÷yamànasya mamànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhasyaitad abhåt; kan nv ahaü dharmam upani÷ritya vihareyaü satkuryàü gurukuryàü mànayeyaü påjayeyam iti. so 'haü kau÷ika yadà nàdràkùaü sadevake loke sabrahmake samàrake sa÷ramaõabràhmaõikàyàü prajàyàü sadevamànuùàsuràyàü sadç÷am. tasya me sadç÷aü samanupa÷yamànasya etad abhåt; yan nånam ahaü ya eva mayà dharmàbhisaübuddhas tam eva dharmaü satkuryàü gurukuryàü mànayeyaü påjayeyam iti, dharmam eva copani÷ràya vihareyam iti. ayam eva kau÷ika saddharmo yeyaü praj¤àpàramità. aham eva kau÷ika imàü praj¤àpàramitàü satkaromi gurukaromi mànayàmi påjayàmi satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvà upani÷ràya ca viharàmi. kiü và punaþ kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và anuttaràü samyaksaübodhim abhisaüboddhukàmena iyam eva praj¤àpàramità na satkartavyà na gurukartavyà na mànayitavyà na påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kasya hetos? tathà hi ÷ràvakapratyekabuddhayànikaiþ kulaputrair và kuladuhitçbhir và iyam eva praj¤àpàramità satkartavyà gurukartavyà mànayitavyà påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvracchatradhvajapatàkàbhiþ. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramitànirjàtà hi bodhisattvà, bodhisattvanirjàtà÷ ca tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs, tathàgatanir jàtà÷ ca sarva÷ràvakapratyekabuddhàs. tasmàt tarhi kau÷ika mahàyànikaiþ kulaputrair và kuladuhitçbhir và ÷ràvakayànikai÷ ca iyam eva praj¤àpàramità satkartavyà gurukartavyà mànayitavyà #<(PSP_2-3:103)># påjayitavyà puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, yatra ÷ikùitvà kulaputràþ kuladuhitara÷ ca anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübudhyante abhisaübhotsyante. iti dvitãyà stutimàtrà ekaü kau÷ika sattvaü srotaàpattiphale pratiùñhàpya aprameyaü puõyaü prasavati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpya. tat kasya hetor? da÷asu kau÷ika ku÷aleùu karmapatheùu sattvàþ pratiùñhàpità aparimuktà eva nirayatiryagyoniyamalokàsuragatibhyaþ, srotaàpattiphale pratiùñhàpitaþ punaþ sarvadurgatibhyo mukto bhavati. iti tçtãyà stutimàtrà sakçdàgàmiphale evaü sattvaü pratiùñhàpya bahutaraü puõyaü prasavati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpya. iti caturthã stutimàtrà evam anàgàmiphale ekaü sattvaü pratiùñhàpya bahutaraü puõyaü prasavati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpya. iti pa¤camã stutimàtrà evam ekaü sattvam arhattve pratiùñhàpya bahutaraü puõyaü prasavati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpya. iti ùaùñhã stutimàtrà evam ekaü sattvaü pratyekabodhau pratiùñhàpya bahutaraü puõyaü prasavati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpya. iti saptamã stutimàtrà yaþ ka÷cit kau÷ika kulaputro vàs kuladuhità và jàmbudvãpakàn sattvàn srotaàpattiphale pratiùñhàpayet, yo vànyaþ kulaputro và kuladuhità và ekaü sattvam anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayed ayan tato bahutaraü puõyaü prasavati. tat kasya hetos? tathà hi buddhanetryàþ so 'nupacchedàya pratyupasthito bhavati. iti aùñamã stutimàtrà evaü yaþ sarvajàmbudvãpakàn sattvàn sakçdàgàmiphale pratiùñhàpayed, yo vànya ekaü sattvam anuttaràyàü sanyaksaübodhau pratiùñhàpayed ayan tato bahutaraü puõyaü prasavati. iti navamã stutimàtrety uktà stutiþ evaü yaþ sarvajàmbudvãpakàn sattvàn anàgàmiphale pratiùñhàpayed, yo vànya ekaü sattvam anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayed ayan tato bahutaraü puõyaü prasavati. iti prathamà stobhamàtrà #<(PSP_2-3:104)># evaü yaþ sarvajàmbudvãpakàn sattvàn arhattve pratiùñhàpayed, yo vànya ekaü sattvam anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayed ayan tato bahutaraü puõyaü prasavati. iti dvitiyà stobhamàtrà evaü yaþ sarvajàmbudvãpakàn sattvàn pratyekabodhau pratiùñhàpayed, yo vànyaþ kulaputro và kuladuhità và ekaü sattvam anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayed ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavati. tat kasya hetos? tathà hi buddhanetryàþ. so 'nupacchedàya pratyupasthito bhavati, ya ekaü sattvam apy anuttaràyàü samyaksaübodhau pratiùñhàpayet. tat kasya hetor? bodhisattvanirjàtà hi kau÷ika yàvantas tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ. tad anena kau÷ika paryàyeõaivaü veditavyaü bodhisattvo 'pi påjayitavyaþ sadevamànuùàsureõa lokena. iti tçtãyà stobhamàtrà punar aparaü kau÷ika yaþ. ka÷cit kulaputro và kuladuhità và jàmbudvãpakàn sattvàn da÷aku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà parasmai dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi. tat kasya hetor? atra hi praj¤àpàramitàyàm anàsravà dharmà vistareõopadiùñà, yatra kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ÷ikùitvà samyaktvaniyàmam avakràntà÷ càvakramiùyanti càvakràmanti ca. yàvad arhattvaü pràptàþ pràpsyante pràpnuvanti ca. pratyekàü bodhiü pràptàþ pràpsyante pràpnuvanti ca. bodhisattvà bodhisattvaniyàmam avakràntà avakramiùyanti ca avakràmanti, anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübhotsyante abhisaübudhyante ca. katame ca te kau÷ika anàsravà dharmàs? tadyathà pàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà÷ catvàry àryasatyàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayo 'ùña vimokùà navànupårvaü vihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà yàvad aparimàõà buddhadharmà vistareõopadiùñàs tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhaiþ praj¤àpàramitàyàü tad anenàpi te kau÷ika #<(PSP_2-3:105)># paryàyeõaivaü veditavyam. ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà parebhyo dadyàl likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tato bahutaraü puõyaü prasavet. tat kasya hetos? tathà hi atra kau÷ika praj¤àpàramitàyàü vistareõa sarvadharmà upadiùñà, yair dharmaiþ kùatriyamahà÷àlakulàni bràhmaõamahà÷àlakulàni gçhapatimahà÷àlakulàni praj¤ayante, càturmahàràjakàyikà devàþ praj¤àyante, tràyastiü÷à yàmà tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartmo brahmapàrùadyà brahmapurohità mahàbrahmàõo yàvan naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanopagà devà praj¤àyante, sarvapàramitàþ praj¤àyante, saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ praj¤àyante, àryasatyàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ praj¤àyante, ÷ånyatànimitàpraõihitàni ùaó abhij¤àþ praj¤àyante, sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni praj¤àyante, da÷a tathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ praj¤àyante, mahàmaitrã mahàkaruõà praj¤àyante, sarvaj¤atàþ praj¤àyante, srotaàpannàþ praj¤àyante, sakçdàgàmino 'nàgàmino 'rhantaþ pratyekabuddhàþ praj¤àyante, tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ praj¤àyante. tiùñhantu kau÷ika jàmbudvãpakàþ sattvà yàvat pratyekàyàü bodhau pratiùñhàpità yàvantaþ kau÷ika càturmahàdvãpake lokadhàtau sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu yàvat pratyekabodhau pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà parasmai dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika praj¤àpàramitànirjàtàþ sarva÷ràvakapratyekabuddhabodhisattvadharmà buddhadharmà÷ ca. tiùñhantu kau÷ika càturmahàdvãpdvãpake lokadhàtau sattvà da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu yàvat pratyekabuddhatve pratiùñhàpità, yaþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và ye sàhasre lokadhàtau sattvàs tan sarvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñhàpayet, srotaàpattiphale sakçdàgàmiphale 'nàgàmiphale 'rhattve pratyekabuddhatve pratiùñhàpayed, ya÷ ca kulaputro và #<(PSP_2-3:106)># kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm anta÷aþ pustakalikhitàm api kçtvà parasmai dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tato bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: tiùñhantu kau÷ika sàhasre lokadhàtau sattvà yàvat pratyekàyàü bodhau pratiùñhàpità, yaþ ka÷cit kau÷ika kulaputro và kuladuhità và ye dvisàhasre lokadhàtau sattvàs tàn sarvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu yàvat pratyekabuddhatve pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati, ya imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàü kçtvà parasmai dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tato bahutaraü puõyaü prasavet. tiùñhantu kau÷ika dvisàhasre lokadhàtau sattvà yàvat pratyekabodhau pratiùñhàpità, ye kecit kau÷ika trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pçtiùñhàpayet yàvat pratyekabuddhatve pratiùñhàpayed, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà parebhyo dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tataþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati. tiùñhantu kau÷ika trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvà yàvat pratyekabuddhatve pratiùñhàpitàþ yàvantaþ kàu÷ika da÷asu dikùu gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu pratiùñàpayed yàvat pratyekabuddhatve pratiùñhàpayet, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà parasmai dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tataþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati. tat kasya hetor? atra hi praj¤àpàramitàyàm anàsravà dharmà vistareõopadiùñàs, tatra kulaputràþ kuladuhitara÷ ca ÷ikùitvà samyaktvaniyàmam avakràntà avakramiùyanti avakràmanti ca, yàvad arhattvaü pràptàþ pràpsyante pràpnuvanti ca. pratyekàü bodhiü pràptàþ pràpsyante pràpnuvanti ca. bodhisattvà÷ ca mahàsattvà÷ ca bodhisattvaniyàmam avakràntà avakramiùyanti avakràmanti ca. anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhà abhisaübudhyante abhisaübhotsyante ca. katama eva kau÷ika #<(PSP_2-3:107)># anàsravà dharmàs? tadyathà pàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà÷ catvàri satyàni adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà ÷ånyatà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà apramàõadhyànàråpyasamàpattayo da÷a tathàgatabalàni yàvad aparimàõà buddhadharmà vistareõopadiùñàs tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhaiþ praj¤àpàramitàyàü tad anenàpi te kau÷ika paryàyeõaivaü veditavyaü, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü pustakalikhitàm api kçtvà parebhyo dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi ayan tato bahutaraü puõyaü prasavati, tat kasya hetos? tathà hy atra kau÷ika praj¤àpàramitàyàü vistareõa sarvadharmà upadiùñà, yair dharmaiþ kùatriyamahà÷àlakulàni bràhmaõamahà÷àlakulàni gçhapatimahà÷àlakulàni praj¤àyante, càturmahàràjakàyikà devàþ praj¤àyante yàvan naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanopagà devàþ praj¤àyante, pàramitàþ praj¤àyante yàvat saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ praj¤àyante, sarvaj¤atàþ praj¤àyante, srotaàpannàþ praj¤àyante, sakçdàgàmino 'nàgàmino 'rhantaþ pratyekabuddhàþ praj¤àyante, tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ praj¤àyante. punar aparaü kau÷ika ye jàmbudvãpakàþ sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và caturùu dhyàneùu pratiùñhàpayet. caturùv apramàõeùu catasçùv àråpyasamàpattiùu pa¤casv abhij¤àsu pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavati, ya imàü praj¤àpàramitàü likhitvà pustakagatàü kçtvà parebhyo dadyàd anta÷o likhanàyàpi vàcanàyàpi. tat kasya hetor? atra hi praj¤àpàramitàyàm anàsravà dharmà vistareõopadiùñàþ. punar aparaü kau÷ika yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, idan tena kulaputreõa và kuladuhitrà và bahutaraü puõyaü prasåtaü bhaviùyati, na tv eva jàmbudvãpakàn sattvàü÷ càturdvãpakàn sàhasre dvisàhasre trisàhasre lokadhàtau sarvasattvàn da÷asu ku÷aleùu karmapatheùu dhyànàpramàõeùv àråpyàbhij¤àsu pratiùñhàpya. tatràyaü yoni÷o manasikàro na dvayacarito bodhau praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, na dvayacarito bodhau dhyànapàramitàü #<(PSP_2-3:108)># vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü, na dvayacarito bodhau dànapàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. na dvayacarito bodhau adhyàtma÷ånyatàü bahirdhà÷ånyatàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü yoni÷o manasikariùyati. na dvayacarito bodhau smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn yoni÷o manasikariùyati. na dvayacarito bodhau aùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn sarvàkàraj¤atàü yoni÷o manasikariùyati. iti caturthã stobhamàtrà punar aparaü kau÷ika yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và anekaparyàyeõa praj¤àpàramitàü parebhyo de÷ayiùyati vistareõa saüprakà÷ayiùyati bhàvayiùyati vicariùyati uttànãkariùyati artham upadekùyati. tatràyaü praj¤àpàramitàrtho 'dvaye na praj¤àpàramitàü drakùyati na dvaye, na nimittato nànimittataþ nàyåhato na niryåhataþ, notkùepato na prakùepataþ, na saükle÷ato na vyavadànataþ, notpàdato na nirodhataþ, na gràhato notsargataþ, na sthànato nàsthànataþ, na bhåtato nàbhåtataþ, na yogato nàyogataþ, na ÷eùato nà÷eùataþ, na pratyaü÷ato nàpratyaü÷ataþ na dharmato nàdharmataþ, na tathatàto nàtathatàtaþ, na bhåtakoñito nàbhåtakoñitaþ. ayam eva kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaviùyati, ya imàü praj¤àpàramitàü parebhyo vistareõa saüprakà÷ayiùyati svàdhyàsyati de÷ayiùyati bhàvayiùyati uttànãkariùyati arthaü copadekùyati. na tv eva yaþ kevalam àtmane codgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati. iti pa¤camã stobhamàtrà punar aparaü kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và svayaü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati, tàü ca parebhyo vistareõa saüprakà÷ayiùyati praj¤àpayiùyati prasthàpayiùyati vibhàvayiùyati uttànãkariùyati arthaü copadekùyati, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasaviùyati. ÷akra àha: evam etad bhagavann evam etat sugata. bhagavàn àha: evaü khalu kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramità upadeùñavyà sàrthà savya¤janà, evam upadi÷an kau÷ika kulaputro và #<(PSP_2-3:109)># kuladuhità và aprameyàsaükhyeyàparimàõena puõyaskandhena samanvàgato bhaviùyati. iti ùaùñhã stobhamàtrà sacet kau÷ika kulaputro và kuladuhità và da÷asu dãkùv ekaikasyàü di÷y aprameyàn asaükhyeyàn aparimàõàüs tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn yàvajjãvaü sukhopadhànena satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, yaó ca khalu punaþ kau÷ika kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm anekaparyàyeõa parebhyo vistareõa de÷ayed artham asyà vij¤àpayet saüprakà÷ayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd ayam eva tataþ kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati. tat kasya hetor? atra hi praj¤àpàpàramitàyàü ÷ikùitvà tair atãtànàgatapratyutpannais tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà abhisaübuddhyate abhisaübhotsyate ca. iti saptamã stobhamàtrà punar aparaü kau÷ika kulaputro và kuladuhità và asaükhyeyàn aparimàõàn kalpàn dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàü parebhyo vistareõa saüprakà÷ayet kathayed yàvat såcayet tac cànupalambhayogena, ayan tato bahutaraü puõyaü prasavet. tatra kau÷ika katama upalambhaþ? yad bodhisattvasyopalambhayogena dànan dadataþ, evaü bhavati; ahaü dànan dadàmi, idaü dànan dadàmi, parasmai dànan dadato dànam eva sthàsyati, na dànapàramità. idaü ÷ilam, ahaü ÷ãlavàn, amån sattvàn rakùàmi neyaü ÷ãlapàramità. ahaü kùàntim àrabhe, imàü kùàntiü parasmai kùamàmi, asyàü kùàntau sthàsyàmi, neyaü kùàntipàramità. ahaü vãryam àrabhe, idaü vãryam eùàm arthàya, asmin virye sthàsyàmi, neyaü vãryapàramità. ahaü dhyànaü samàpatsye, idaü dhyànam eùàm arthàya samàpatsye, atra dhyàne sthàsyàmi, neyaü dhyànapàramità. ahaü praj¤àü bhàvayàmi, iyaü praj¤à eùàm arthàya, asyàü praj¤àyàü sthàsyàmi, nàyaü praj¤àpàramità. evaü hi kau÷ika upalambhe caritasya kulaputrasya và kuladuhitur và na dànapàramità paripåryate, na ÷ãlapàramità na kùàntipàramità na vãryapàramità na dhyànapàramità, na praj¤àpàramità paripåryate. ÷akra àha: kathaü carato bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya dànapàramità paripåryate? kathaü ÷ãlapàramità paripåryate? kathaü kùàntipàramità #<(PSP_2-3:110)># paripåryate? kathaü vãryapàramità paripåryate? kathaü dhyànapàramità paripåryate? kathaü praj¤àpàramità paripåryate? bhagavàn àha: iha kau÷ika bodhisattvo mahàsattvo dànan dadan na dàyakam upalabhate na pratigràhakam upalabhate na deyam upalabhate, iyam ucyate dànapàramità. na ÷ilam upalabhate na ÷ãlavantaü na sattvam upalabhate, iyam ucyate ÷ãlapàramità. na kùàntim upalabhate na kùamyaü na kùamiõam upalabhate, iyam ucyate kùàntipàramità. na vãryam upalabhate na kàyaü na cittam upalabhate, iyam ucyate vãryapàramità. na dhyànam upalabhate na dhyàyinaü na dhyàtavyam upalabhate, iyam ucyate dhyànapàramità. na praj¤àm upalabhate na praj¤àvantaü na praj¤eyam upalabhate yeùàm arthàya bhàvayati, iyam ucyate praj¤àpàramità. evaü carataþ kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya dànapàramità paripåryate, ÷ãlapàramità paripåryate kùàntipàramità paripåryate vãryapàramità paripåryate dhyànapàramità paripåryate praj¤àpàramità paripåryate. evaü hi kau÷ika kulaputrasya và kuladuhitur và anupalambheneyaü praj¤àpàramità sàrthà savya¤janopadeùñavyà. evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramità anupalambheneyaü sàrthà savya¤janopadeùñavyà. tat kasya hetor? bhaviùyanti kau÷ikànàgate 'dhvani kulaputràþ kuladuhitara÷ ca te praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. tatra kulaputrasya và kuladuhitur và anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitasya praj¤àpàramitàprativarõikà÷ravaõena vinà÷ayiùyanti teùàm apãyaü praj¤àpàramità sàrthà savya¤janopadeùñavyà. ÷akra àha: katamà sà bhagavan praj¤àpàramitàprativarõikà? bhagavàn àha: iha kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và imàü praj¤àpàramitàm upadekùyàma iti praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. tatreyaü praj¤àpàramitàprativarõikà råpam anityam ity upadekùyanti. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam anityam ity upadekùyanti. evaü copadekùyanti ya evaü ca carati sa carati praj¤àpàramitàyàm iti. yeùàm upadekùyanti kulaputràõàü và kuladuhitçõàü và te råpam anityam iti gaveùiùyanti. evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam anityam iti gaveùiùyanti. te praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. te praj¤àpàramitàprativarõikàyàü cariùyanti. te cakùur anityam ity upadekùyanti. evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo mano 'nityam ity upadekùyanti. råpam anityam ity upadekùyanti. evaü ÷abdà gandhà rasàþ spraùñavyà dharmà anityà ity upadekùyanti. pçthivãdhàtum anitya ity upadekùyanti. abdhàtuü tejodhàtuü vàyudhàtum #<(PSP_2-3:111)># àkà÷adhàtuü vij¤ànadhàtum anitya ity upadekùyanti. cakùurdhàtum anitya ity upadekùyanti. ÷rotradhàtuü ghràõadhàtuü jihvàdhàtuü kàyadhàtuü manodhàtum anitya ity upadekùyanti. råpadhàtum anitya ity upadekùyanti. ÷abdadhàtum anitya ity upadekùyanti. gandhadhàtuü rasadhàtuü spraùñavyadhàtuü dharmadhàtum anitya ity upadekùyanti. cakùurvij¤ànadhàtum anãtya ity upadekùyanti. ÷rotravij¤ànadhàtuü ghràõavij¤ànadhàtuü jihvàvij¤ànadhàtuü kàyavij¤ànadhàtuü manovij¤ànadhàtum anitya ity upadekùyanti. cakùuþsaüspar÷adhàtuni anitya ity upadekùyanti. ÷rotrasaüspar÷adhàtuü ghràõasaüspar÷adhàtuü jihvàsaüspar÷adhàtuü kàyasaüspar÷adhàtuü manaþsaüspar÷adhàtum anitya ity upadekùyanti. cakùuþsaüspar÷apratyayà vedanà anityà ity upadekùyanti. evaü ÷rotraghràõajihvàkàyamanaþsaüspar÷apratyayà vedanà anityà ity upadekùyanti. råpaü duþkham anityam anàtmety a÷ubham ity upadekùyanti. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü duþkham anityam anàtmety a÷ubham ity upadekùyanti. pçthivãdhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. abdhàtuü tejodhàtuü vàyudhàtum àkà÷adhàtuü vij¤ànadhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. råpa÷abdagandharasaspar÷adharmà duþkhà iti anàtmàna ity a÷ubhà ity upadekùyanti. cakùur duþkham ity anàtmety a÷ubham ity upadekùyanti. ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo mano duþkham ity anàtmety a÷ubham ity upadekùyanti. råpadhàtuü ÷abdadhàtuü gandhadhàtuü rasadhàtuü spraùñavyadhàtuü dharmadhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. cakùurdhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. ÷rotradhàtuü ghràõadhàtuü jihvàdhàtuü kàyadhàtuü manodhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. cakùurvij¤ànadhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti, ÷rotravij¤ànadhàtuü ghràõavij¤ànadhàtuü jihvàvij¤ànadhàtuü kàyavij¤ànadhàtuü manovij¤ànadhàtuü duþkha ity anàtmety a÷ubha ity upadekùyanti. cakùuþsaüspar÷adhàtuü cakùuþsaüspar÷apratyayà vedanà duþkhety anàtmikety a÷ubhety upadekùyanti. evaü ÷rotraghràõajihvàkàyamanaþsaüspar÷adhàtuü ÷rotraghràõajihvàkàyamanaþsaüspar÷apratyayà vedanà duþkhety anàtmety #<(PSP_2-3:112)># a÷ubhety upadekùyanti. evaü te praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. evaü dhyànapàramitàprativarõikàü vãryapàramitàprativarõikàü kùàntipàramitàprativarõikàü ÷ãlapàramitàprativarõikàü dànapàramitàprativarõikàm upadekùyanti. evaü råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam anityaü duþkham anàtmà÷ubham ity upadekùyanti. yàvac cakùå råpaü cakùurvij¤ànadhàtum anityo duþkho 'nàtmà÷ubha ity upadekùyanti. evaü yàvac chrotraghràõajihvàkàyamanovij¤ànadhàtum anityo duþkho 'nàtmà÷ubha ity upadekùyanti. evaü praj¤àpàramità anityà duþkhànàtmà÷ubhety upadekùyanti. evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramità anityà duþkhànàtmà÷ubhety upadekùyanti. evam apramàõadhyànàråpyasamàpattãr anityà duþkhànàtmàno÷ubhà ity upadekùyanti, praj¤àpàrmitàyàü carantaþ. evam upadekùyanti smçtyupasthànàny anityàni duþkhàny anàtmàny a÷ubhànãty upadekùyanti. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn anityà duþkhà anàtmàno '÷ubhà ity upadekùyanti praj¤àpàramitàyàü caranto yàvat sarvàkàraj¤atàm anityà duþkhànàtmà÷ubhety upadekùyanti. evaü ca vakùyanti ya evaü carati sa praj¤àpàramitàyàü caratãti, iyaü kau÷ika praj¤àpàramitàprativarõikà. punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và praj¤àpàramitàm upadi÷anta evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya sa tvaü praj¤àpàramitàü bhàvayamànaþ prathamàyàü bhåmau sthàsyasi yàvad da÷amyàü bhåmau sthàsyasi. evaü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü bhàvayamànaþ prathamàyàü bhåmau sthàsyasi yàvad da÷amyàü bhåmau sthàsyasi. tac ca nimittayogenopalambhayogena sarvàkàrasaüj¤ayà praj¤àpàramitàü bhàvayiùyati, iyaü sà kau÷ika praj¤àpàramitàprativarõikà. punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya sa tvaü praj¤àpàramitàü bhàvayamànaþ ÷ràvakabhåmiü samatikramiùyasi, pratyekabuddhabhåmiü samatikramiùyasi, iyaü sà kau÷ika praj¤àpàramitàprativarõikà. #<(PSP_2-3:113)># punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü mahàyànikànàü kulaputràõàü và kuladuhitçõàü và praj¤àpàramitàm upadi÷anta evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya sa tvaü praj¤àpàramitàü bhàvayamàno bodhisattvaniyàmam avakramiùyasi, iyaü sà kau÷ika praj¤àpàramitàprativarõikà. punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và praj¤àpàramitàm upadi÷amànà evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya sa tvaü praj¤àpàramitàü bhàvayamàno 'nutpattikadharmakùàntiü pratilapsyase sa tvam anutpattikadharmakùàntiü pratilabhya bodhisattvàbhij¤àsu sthàsyasi sa tvam abhij¤àsu sthitvà buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyasi buddhànàü bhagavatàü satkaraõàya gurukaraõàya mànanàya påjanàyàrcanàyàpacàyanàya, evam upadekùyanti. evam upadi÷amànàþ kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü và kuladuhitçõàü và evam upadekùyanti, yaþ kulaputraþ praj¤àpàramitàm udgçhãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷o manasikariùyati so 'saükhyeyam aprameyam aparimàõaü puõyaskandhaü prasaviùyati. evaü copadi÷amànàþ kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. punar aparaü kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàm upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra atãtànàgatapratyutpannànàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü yat ku÷alamålaü prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü tat sarvam anumodya ekataþ piõóãkçtyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmaya. evam upadi÷amànàþ kau÷ika te kulaputra và kuladuhitaro và praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. ÷akra àha: katham upadi÷antas te kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü bodhisattvayànasaüprasthitànàü kulaputràõàü và kuladuhitçõàü và na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti? #<(PSP_2-3:114)># bhagavàn àha: iha kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü bodhisattvayànasaüprasthitànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü và praj¤àpàramitàm upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvayamàno råpam anityato mà dràkùãs. tat kasya hetoþ? råpaü råpasvabhàvena ÷ånyaü, ya÷ ca råpasvabhàvaþ so 'bhàvo, ya÷ càbhàvaþ sà praj¤àpàramità, yà praj¤àpàramità tatra råpan na nityam iti và anityam iti và vyapadi÷yate. tat kasya hetos? tathà hi råpam eva tatra na saüvidyate. kuto nityaü và anityaü và bhaviùyati? evaü copadi÷antas te kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam anityato mà dràkùãs. tat kasya hetor? vij¤ànaü vij¤ànasvabhàvena ÷ånyaü, ya÷ ca vij¤ànasvabhàvaþ so 'bhàvo, ya÷ càbhàvaþ sà praj¤àpàramità, yà praj¤àpàramità tatra vij¤ànaü na nityam iti và anityam iti và vyapadi÷yate. tat kasya hetos? tathà hi vij¤ànam eva tatra na saüvidyate. kuto nityaü và anityaü và bhaviùyati? evam upadi÷antas te kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgeùu sarvapàramitàsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu satyeùv aùñavimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùu ùañsv abhij¤àsu da÷asu tathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu kartavyam. ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya mà ca tvaü kulaputra sarvaj¤atàm anityato dràkùãs. tat kasya hetos? tathà hi sarvaj¤atà sarvaj¤atàsvabhàvena ÷ånyà, yaù ca sarvaj¤atàyàþ svabhàvaþ so 'bhàvo, yo 'bhàvaþ sà praj¤àpàramità, yà praj¤àpàramità na tatra sarvaj¤atàyà nityatà và anityatà và vyapadi÷yate. tat kasya hetos? tathà hi sarvaj¤ataiva na saüvidyate. kutaþ punar nityatà và anityatà và bhaviùyati? evaü copadi÷antaþ. kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. punar aparaü kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và teùàü mahàyànikànàü kulaputràõàü và kuladuhitçõàü và evaü na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti, #<(PSP_2-3:115)># ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàü bhàvaya mà ca tvaü kaücid dharmaü dràkùãþ, mà ca kasmiücid dharme sthàþ. tat kasya hetos? tathà hi praj¤àpàramitàyàü na sa dharmaþ saüvidyate yo dharmo draùñavyo yatra và pratiùñhàtavyaþ. tat kasya hetos? tathà hi kau÷ika sarvadharmà svabhàvena ÷ånyàþ, ya÷ ca dharmaþ svabhàvena ÷ånyaþ so 'bhàvo, ya÷ càbhàvaþ sà praj¤àpàramità, yà praj¤àpàramità sà na kasyacid dharmasyàyuhalaü và niryåhalaü và utpàdo và nirodho và ucchedo và ÷a÷vato và ekàrthatà và nànàrthatà và àgamo và nirgamo và. evam upadi÷antaþ kau÷ika te kulaputrà và kuladuhitaro và na praj¤àpàramitàprativarõikàm upadekùyanti. tasmàt tarhi kau÷ika kulaputreõa và kuladuhitrà và evaü praj¤àpàramitàyà artho vyapadeùñavyaþ. evam upadi÷an kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaviùyati. na tv eva te pårvakàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca. ity aùñamã stobhamàtrà punar aparaü kau÷ika ye jàmbudvãpakàþ sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và srotaàpattiphale pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet. ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàü parebhyo naikaiþ paryàyaiþ kathayiùyati de÷ayiùyati vibhàvayiùyati uttànãkariùyati saüprakà÷ayiùyati. evaü ca vakùyanti ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhõãùva paryavàpnuhi dhàraya vàcaya yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. tat kasya hetor? ato hi kau÷ika praj¤àpàramitàyàþ srotaàpanna÷ ca srotaàpattiphalaü ca prabhàvyate. tiùñhantu kau÷ika jàmbudvãpakàþ sarvasattvàþ srotaàpattiphale vinãtàs, tiùñhantu càturdvãpakàþ sarvasattvàþ srotaàpattiphale vinãtàs, tiùñhantu sàhasre lokadhàtau sarvasattvàþ srotaàpattiphale vinãtàs, tiùñhantu dvisàhasre lokadhàtau sarvasattvàþ srotaàpattiphale vinãtàþ. tiùñhantu kau÷ika trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sarvasattvsþ srotaàpattiphale vinãtàþ, yàvantaþ kau÷ika pårvasyàü di÷i gaïgànadivàlukopameùu lokadhàtuùu sarvasattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và #<(PSP_2-3:116)># srotaàpattiphale pratiùñhàpayet. evaü dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàü vidikùårdhvam adho gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và srotaàpattiphale pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavati. ya imàü praj¤àpàramitàü parebhyaþ. sàrthàü savya¤janàü vistareõa kathayed de÷ayed artham asyàþ saüprakà÷ayed vibhajed vibhàvayed vicared uttànãkuryàt saüprakà÷ayed, evaü ca vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhõãùva paryavàpnuhi dhàraya vàcaya yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. tat kasya hetor? ato hi kau÷ika praj¤àpàramitàyàþ srotaàpannaþ prabhàvyate. iti navamã stobhamàtrety uktaþ stobhaþ punar aparaü kau÷ika yaþ kulaputro và kuladuhità và yàvanto jàmbudvãpakàþ sattvàs tàn sarvàn sakçdàgàmiphale pratiùñhapayet. iti prathamà pra÷aüsàmàtrà yàvad anàgàmiphale pratiùñhàpayet. iti dvitãyà pra÷aüsàmàtrà yàvad arhattve pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet. ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàü vistareõopadi÷et kathayet saüprakà÷ayed vibhajed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd, evaü vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhàõa paryavàpnuhi dhàraya vàcaya yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. tat kasya hetor? ato hi kau÷ika praj¤àpàramitàyàþ sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü praj¤àyate. tiùñhantu kau÷ika jàmbudvãpakàþ sattvàþ sakçdàgàmy anàgàmy arhattve vinãtà yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và càturdvãpakàn sarvasattvàn arhattve pratiùñhàpayet. sàhasre lokadhàtau sarvasattvàn arhattve pratiùñhàpayet. dvisàhasre lokadhàtau sarvasattvàn arhattve pratiùþàpayet. trisàhasre #<(PSP_2-3:117)># lokadhàtau sarvasattvàn arhattve pratiùñhàpayet, yàvantaþ kau÷ika pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sarvasattvàs tàn sarvàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và yàvad arhattve pratiùñhàpayet. evaü dakùiõasyàü di÷i pa÷cimàyàm uttarasyàü di÷i vidikùårdhvam adho gaïgànadãvàlukpameùu lokadhàtuùu sarvasattvàs tàn sarvàn yàvad arhattve pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàü parebhyaþ saüprakà÷ayed de÷ayet kathayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd, evaü vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhàõa paryavàpnuhi dhàraya vàcaya yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. tat kasya hetor? ato hi kau÷ika praj¤àpàramitàyàþ sakçdàgàmyanàgàmyarhantaþ praj¤àyante. iti tçtiyà pra÷aüsàmàtrà punar aparaü kau÷ika yàvanto da÷asu dikùu gaïgànadãvàlukpameùu lokadhàtuùv ekaikasyàü di÷i sattvàs tàn sarvàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và pratyekabuddhatve pratiùñhàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàm arthikebhyaþ chandikebhyo vistareõopadi÷et kathayet saüprakà÷ayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd, evaü ca kathayed evaü vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhàõa paryavàpnuhi dhàraya vàcaya yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. tat kasya hetor? ato hi kau÷ika praj¤àpàramitàyàþ pratyekabuddhaþ prabhàvyate. iti caturthã pra÷aüsàmàtrà punar aparaü kau÷ika ye jàmbudvãpe sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và anuttaràyàü samyaksaübodhau samàdàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. #<(PSP_2-3:118)># ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàü parebhyo vistareõopadi÷et kathayed de÷ayet saüprakà÷ayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd, evaü vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhàõa dhàraya vàcaya de÷aya saüprakà÷aya paryavàpnuhi yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. yathàyathà tvaü kulaputra yathopadiùñàyàü praj¤àpàramitàyàü pratipatsyase tathàtathà tvaü kulaputra sarvaj¤atàyà làbhã bhaviùyasi. yathàyathà ca te sarvaj¤atàparipåriü gamiùyati tathàtathà ca te bhåyasyà màtrayà praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gamiùyati. yathàyathà ca te praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gamiùyati tathàtathà tvam anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase. tat kasya hetor? ato nirjàtà hi kau÷ika prathamacittotpàdikà bodhisattvà, ye ca kecana da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu bodhisattvàs teùàm api sarveùàü praj¤àpàramitànirjàtà prathamacittotpàdikà bhåmiþ. iti pa¤camã pra÷aüsàmàtrà yàyanta÷ càturdvãpakàþ sattvàþ iti ùaùñhã pra÷aüsàmàtrà yàyantaþ sàhasre sattvàþ. iti saptamã pra÷aüsàmàtrà yàyanto dvisàhasre trisàhasre sattvàþ. punar aparaü kau÷ika yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và ye da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs tàn sarvàn anuttaràyàü samyaksaübodhau samàdàpayet. tat kiü manyase? kau÷ikàpi nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. ÷akra àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ sa kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya imàü praj¤àpàramitàü sàrthàü savya¤janàü parebhyo vistareõopadi÷ed yàvat saüprakà÷ayed, evaü ca vaded ehi tvaü kulaputra praj¤àpàramitàm udgçhàõa dhàraya vàcaya de÷aya saüprakà÷aya paryavàpnuhi yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva. yathàyathà #<(PSP_2-3:119)># tvaü kulaputra yathopadiùñàyàü praj¤àpàramitàyàü pratipatsyase tathàtathà tvaü kulaputra sarvaj¤atàyà làbhã bhaviùyasi. yathàyathà te sarvaj¤atàparipåriü gamiùyati tathàtathà te bhåyasyà màtrayà praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gamiùyati. yathàyathà te praj¤àpàramitàbhàvanàparipåriü gamiùyati tathàtathà tvam anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase. tat kasya hetor? ato nirjàtà hi kau÷ika prathamacittotpàdikà bodhisattvà ye ca kecana da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu bodhisattvàs teùàm api sarveùàü praj¤àpàramitànirjàtà prathamacittotpàdikà bhåmiþ. ity aùñamã pra÷aüsàmàtrà punar aparaü kau÷ika yàvanto jàmbudvãpakàs sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và avinivartanãyabhåmau pratiùñhàpayed ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü teùàü sarvasattvànàü sàrthàü savya¤janàm upadi÷ed yàvat saüprakà÷ayed, evaü ca vaded ehi tvaü kulaputra imàü praj¤àpàramitàm udgçhõãùva dhàraya vàcaya paryavàpnuhi yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasva, yathàyathà tvaü yathopadiùñàyàü praj¤àpàramitàyàü pratipatsyase tathàtathà tvaü praj¤àpàramitàyàü ÷ikùamàõo 'vinivartànãyatve sthàsyasi, anupårveõa cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase, ayaü kau÷ika kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, yàvanta÷ càturdvãpake lokadhàtau sattvà yàvat sàhasre lokadhàtau sarvasattvà yàvad dvisàhasre lokadhàtau sarvasattvà yàvanta÷ ca trisàhasramahàsàhasre lohadhàtau sarvasattvà yàvad da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gangànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sarvasattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhita và avinivartanãyabhåmau pratiùñhàpayed, ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü teùàü sattvànàm upadi÷ed yàvat saüprakà÷ayet sàrthàü savya¤janàm, evaü vaded ehi tvaü kulaputra imàü praj¤àpàramitàm udgçhàõa dhàraya vàcaya de÷aya saüprakà÷aya paryavàpnuhi yoni÷o manasikuru yathopadiùñàyàü ca praj¤àpàramitàyàü pratipadyasvàtra hi tvaü pratipadyamàno 'vinivartanãyabhåmau sthàsyasi, anupårveõànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase, ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. punar aparaü kau÷ika yaþ ka÷cit kulaputro và kuladuhità và yàvanto #<(PSP_2-3:120)># jàmbudvãpakàþ sattvàs tàn sarvàn avinivartanãyatve sthàpayed anuttaràyàü samyaksaübodhau tebhya÷ ca praj¤àpàramitàm upadi÷et saüprakà÷ayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd vibhajet sàrthàü savya¤janàü tebhyo 'nyatarebhyo bråyàd ahaü kùipram anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsya iti, tasmin ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü vistareõa sàrthaü savya¤janàm upadi÷ed de÷ayet saüprakà÷ayed vibhàvayed vibhajed vistareõottànikuryàd ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasaved yàvad da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs tàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và avinivartanãyatve sthàpayet tebhyaþ ka÷cid eva imàü praj¤àpàramitàm upadi÷et tebhya÷ caikaþ ka÷cid evaü bråyàd ahaü kùipram anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsya iti, ya÷ ca tasmai imàü praj¤àpàramitàm upadi÷ed de÷ayet saüprakà÷ayed vibhàvayed vicared uttànãkuryàd vibhajet sàrthàü savya¤janàm ayam eva tato bahutaraü puõyaü prasavet. tat kasya hetor? avaivartikebhyo hi bodhisattvebhyo 'tyarthaü dharma upadeùñavyo niyatà hi te saübodhiparàyaõà na te bhåyo vinivartante 'nuttaràyàþ samyaksaübodher amã bhåtkaõñhitàþ saüsàràd mahàkaruõàsaüpãóità÷ ca. iti navamã pra÷aüsàmàtrety uktvà pra÷aüsà ÷akra àha: yathàyathà bhagavan bodhisattvo mahàsattva àsannãbhavaty anuttaràyàþ samyaksaübodhes tathàtathà bodhisattvo mahàsattvo 'vavaditavyo 'nu÷àsanãyaþ praj¤àpàramitàyàü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàm avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ, sarva÷ånyatàsv avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ, smçtyupasthàõeùu samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùv avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv àryasatyeùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ, aùñavimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùv abhij¤àsv avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ, sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷asu tathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷àsv àveõikeùu buddhadharmeùv avavaditavyo 'nu÷àsitavyaþ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair anugràhyaþ, sa ca bodhisattvo mahàsattvo dharmàmiùàsaügrahàbhyàm anugrahitavyaþ. ayam eva dharmàmiùànugràhakas tato bahutaraü #<(PSP_2-3:121)># puõyaü prasavet. tat kasya hetoþ? evam etad bhavati yad bodhisattvo mahàsattvaþ pàramitàsv avavàdyate 'nu÷àsyate. sarva÷ånyatàsu sarvabodhipakùyeùu dharmeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv àryasatyeùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv abhij¤àsu samàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu da÷asu tathàgatabaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùv avabodhyate 'nu÷àsyate. atha khalv àyuùmàn subhåtiþ ÷akraü devànàm indram etad avocat: sàdhu sàdhu kau÷ika yas tvaü bodhisattvayànikànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü cotsàhaü dadàsi, evam eva tvayà karaõãyaü ya àrya÷ràvakàþ sattvàn anugrahãtukàmàs te bodhisattvànàü mahàsattvànàm anugrahaü kurvanti, anuttaràyàü samyaksaübodhau anugçhõanti dharmàmiùànugrahàbhyàü cànupàlayanti. tat kasya hetor? ataþ prabhavo hi bhagavataþ ÷ràvakasaüghaþ, ataþ pratyekabuddhayànam ato mahàyànam. yadi hi bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyàü samyaksaübodhau cittaü notpàditam abhaviùyat, tadà bodhisattvo mahàsattvo nà÷ikùiùyat ùañsu pàramitàsu na saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùu nàryasatyeùu nàùñasu vimokùeùu na navànupårvavihàrasamàpattiùu nàpramàõadhyànàråpyasamàpattiùu na ùañsu pàramitàsu na ÷ånyatànimittàpraõihiteùu nàdhyàtma÷ånyatàyàü na bahirdhà÷ånyatàyàü nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàyàü na sarvasamàdhiùu na sarvadhàraõãmukheùu na tathàgatabaleùu na vai÷àradyeùu na pratisaüvitsu nàùñàda÷àsv àveõikeùu buddhadharmeùv a÷ikùiùyatà÷ikùamàõe na teùu dharmeùu nànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyeta anabhisaübudhyamàne tasmin nànuttarà samyaksaübodhiþ praj¤àyeta na pratyekabuddhabodhir na ÷ràvakabodhiþ. yasmàt tarhi kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ ùañsu pàramitàsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhhiùu sarvadhàraõãmukheùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùu saptatriü÷adbodhipakùyeùu dharmeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv àryasatyeùu càùñasu vimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùu ùañsv abhij¤àsu da÷asu tathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷asv àveõikeùu buddhadharmeùu yàvat sarvadharmeùu ÷ikùate, tasmàd bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya sarvalokadhàtor nirayàn ucchãnatti, tiryagyoniü pitçviùayam ucchãnatti. kùatriyamahà÷àlakulapràdurbhàvo bhavati. bràhmaõamahà÷àlakulapràdurbhàvo bhavati. gçhapatimahà÷àlakulapràdurbhàvo bhavati. càturmahàràjakàyikànàü pràdurbhàvo bhavati. tràyastriü÷ànàü yàmànàü tuùitànàü nirmàõaratãnàü paranirmitava÷avartinàü brahmapàrùadyànàü brahmapurohitànàü #<(PSP_2-3:122)># mahàbrahmàõàü parãttàbhànàm apramàõàbhànàm àbhàsvaràõàü parãtta÷ubhànàm apramàõa÷ubhànàü ÷ubhakçtsnànàm anabhrakànàü puõyaprasavànàü bçhatphalànàü suddhàvàsànàm avçhàõàm atapànàü sudç÷ànàü sudar÷anànàm akaniùñhànàm àkà÷ànatyàyatanopagànàü devànàü vij¤ànànantyàyatanopagànàü devànàm aki¤canyàyatanopagànàü devànàü naivasaüj¤ànàsaüj¤àyatanopagànàü devànàü loke pràdurbhàvo bhavati. dànapàramitàyà loke pràdurbhàvo bhavati. ÷ãlapàramitàyà loke pràdurbhàvo bhavati. kùàntipàramitàyà loke pràdurbhàvo bhàvati. vãryapàramitàyà loke pràdurbhàvo bhavati. dhyànapàramitàyà loke pràdurbhàvo bhavati. praj¤àpàramitàyà loke pràdurbhàvo bhavati. adhyàtma÷ånyatàyà bahirdhà÷ånyatàyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyà loke pràdurbhàvo bhavati. saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàü caturõàm àryasatyànàü loke pràdurbhàvo bhavati. apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàü ùaõõàm abhij¤ànàü loke pràdurbhàvo bhavati. sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü bodhisattvabhåmãnàü loke pràdurbhàvo bhavati. da÷ànàü tathàgatabalànàü caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü loke pràdurbhàvo bhavati. sarvaj¤atàyà loke pràdurbhàvo bhavati. ÷ràvakayànasya pratyekabuddhayànasya mahàyànasya ca loke pràdurbhàvo bhavati. iti stuty àdi padàrthopasaühàraþ kçtaþ atha khalu maitreyo bodhisattvo mahàsattvaþ subhåtiü sthaviram etad avocat: yad bhadanta subhåte bodhisattvasya mahàsattvasyànumodanàsahagataü puõyakriyàvastu sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitaü tac cànupalambhayogena. yac ca sarvasattvànàm anumodanàsahagataü puõyakriyàvastu, yac ca ÷ràvakayànasaüprasthitànàü, yac ca pratyekabuddhayànasaüprasthitànàü dànamayaü puõyakriyàvastu ÷ãlamayaü puõyakriyàvastu bhàvanàmayaü puõyakriyàvastu tato bodhisattvasya mahàsattvasyànumodanàsahagataü puõyakriyàvastu sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitam agram àkhyàyate ÷reùñham àkhyàyate jyeùñham àkhyàyate varam àkhyàyate pravaram àkhyàyate praõãtam àkhyàyate #<(PSP_2-3:123)># uttamam àkhyàyate 'nuttamam àkhyàyate. asamam àkhyàyate asamasamam àkhyàyate. iti vi÷eùapariõàmaþ tat kasya hetos? tathà hi yat sarva÷ràvakapratyekabuddhayànikànàü dànamayaü ÷ãlamayaü bhàvanàmayaü puõyakriyàvastu sarvaü tad àtmadamanàya àtma÷amanàya àtmaparinirvàõàya yàvat saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ ÷ånyatànimittàpraõihitaü catvàry àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattaya÷ catasraþ pratisaüvidaþ ùaó abhij¤à àtmadamanàya àtma÷amanàya àtmaparinirvàõàya bhavanti. bodhisattvasya mahàsattvasya punar anumodanàsahagataü puõyakriyàvastu sarvasattvànàü damanàya ÷amanàya parinirvàõàya anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitaü bhavati. iti pariõàmanàkàritram atha khalv àyuùmàn subhåtir maitreyaü bodhisattvaü mahàsattvam etad avocat: yat punar ayaü maitreya bodhisattva ye te buddhà bhagavantaþ pårvasyàü di÷y asaükhyeyàprameyàparimàõeùu lokadhàtuùu, evaü dakùiõapa÷cimottaràsu digvidikùårdhvam adhaþ, ekaikasyàü di÷i yàvad asaükhyeyàprameyàparimàõà buddhà bhagavantaþ parinirvçtàs teùàü yàvat prathamacittotpàdam upàdàya yàvac cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmo nàntarhitaþ, etasminn antare yat ku÷alamålam ùañpàramitiàpratisaüyuktaü, yac ca teùàü ÷ràvakayànikànàü, yac ca pratyekabuddhayànikànàü dànamayaü ÷ãlamayaü bhàvanàmyaü puõyakriyàvastu, yàni ca ÷aikùàny anàsravàõi ku÷alamålàni, yàni cà÷aikùàõy anàsravàõi ku÷alamålàni, ya÷ ca teùàü tathàgatànàü ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ, yà ca hitaiùità, yà ca mahàmaitrã, yà ca mahàkaruõà, aprameyàsaükhyeyà÷ ca buddhadharmà, ya÷ ca tair buddhair bhagavadbhir dharmo de÷ito, ye ca tatra dharmade÷anàyàþ srotaàpattiphalaü pràptàþ sakçdàgàmiphalaü pràptà anàgàmiphalaü pràptà arhattvaü pràptàþ pratyekabodhiü pràptà bodhisattvaniyàmam avakràntàs teùàü yàni ku÷alamålàni, yai÷ ca tatra tathàgateùv arhatsu và parinirvçteùu và ku÷alamålàny avaropitàni tat sarvam abhisaükùipyàgrayà anumodanayà jyeùñhayà ÷reùñhayà varayà pravarayà uttamayà anuttamayà asamayà asamasamayà #<(PSP_2-3:124)># anumodanayà anumodate, anumodyànumodanàsahagataü ku÷alamålaü sarvasattvasàdhàraõaü kçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayaty anuttaràyàþ samyaksaübodher àhàrakaü bhavatv iti. yat punar ayaü màhàyànika evaü tathà cittaü pariõàmayati yair àrambaõair yair vastubhis tac cittam utpàditam, api nu tàni vaståni tàny àrambaõàni tathà saüvidyante tathopalabhyante yathà tair mahàyànikaiþ kulaputrair nimittãkçtàni? maitreya àha: na tàni bhadanta subhåte vaståni, na tàny àrambaõàni tathopalabhyante yathà tair mahàyànikaiþ kulaputrair nimittãkçtyànuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmitàm. subhåtir àha: yadi tàvad asaüvidyamànair vastubhir asaüvidyamànair àrambaõais te buddhà bhagavanto nimittãkçtàs tadà ye te da÷asu dikùu sarvadiglokadhàtuprasareùu tiùñhanti dhriyante yàpayanti teùàü yàni ku÷alamålàni prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmasthitiþ, yàni ca teùàü ÷ràvakayànikànàü pudgalànàü, yàni ca pratyekabuddhayànikànàü pudgalànàü ku÷alamålàni, yàni ca ÷aikùàõy anàsravàõi ku÷alamålàni, yàni cà÷aikùàõy anàsravàõi ku÷alamålàni tàni sarvàõy abhisaükùipyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitàni ànimittayogena mà càsya saüj¤àviparyàso 'bhåt. anitye nityam iti saüj¤àviparyàsa÷ cittaviparyàso dçùñiviparyàso 'bhåt. duþkhe sukham iti, anàtmãye àtmãyam iti, a÷ànte ÷àntam iti saüj¤àviparyàsa÷ cittaviparyàso dçùñiviparyàsaþ. atha punaþ kiü yathaiva vastu yathaivàrambaõaü tathà bodhis tathà cittaü tathà dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità tathà saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàs tathà apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, tathà àryasatyàni tathà adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà tathà ÷ånyatànimittàpraõihitàni tathà aùñavimokùàs tathà navànupårvavihàrasamàpattayas tathà ùaóabhij¤às tathà sarvasamàdhayas tathà sarvadhàraõãmukhàni tathà da÷atathàgatabalàni tathà vai÷àradyàni tathà pratisaüvidas tathà aùñàda÷àveõikà buddhadharmàs tathà sarvaj¤atà. #<(PSP_2-3:125)># yadi tàvad yathaiva vastu yathàrambaõaü tathà bodhis tathà cittaü tathà råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü tathà cakùuþ ÷rotraghràõajihvàkàyamanaþ tathà adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà tathà smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàþ tathà apramàõadhyànàråpyasamàpattayas tathà àryasatyàni tathà aùñavimokùàs tathà navànupårvavihàrasamàpattayahi tathà trãõi vimokùamukhàni tathà ùaóabhij¤às tathà sarvasamàdhayas tathà sarvadhàraõãmukhàni tathà da÷a tathàgatabalàni tathà vai÷àradyàni tathà pratisaüvidaþ tathà aùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ. tatra katamad vastu? katamad àrambaõaü? katamà bodhiþ? katamac cittaü? katamàni ku÷alamålàni? katamat tad anumodanàsahagataü puõyakriyàvastu yad anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayati? maitreya àha: saced bhadanta subhåte bodhisattvàþ ùañsu pàramitàsu carità abhaviùyan, bahubuddhaparyupàsità abhaviùyann, avaropitaku÷alamålà abhaviùyan, kalyàõamitraparigçhãtà abhaviùyan, svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu ÷ikùità abhaviùyan, na te tàni vaståni na tàny àrambaõàni na tàn buddhàn bhagavato na tàni ku÷alamålàni na tàny anumodanàsahagatàni puõyakriyàvaståni nimittikçtyànuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayiùyanti. api tu khalu punas tathà pariõàmayiùyanti yathà na dvayayogena nàdvayayogena na nimittayogena nànimittayogena nopalambhayogena nànupalambhayogena na saükle÷ayogena na vyavadànayogena notpàdayogena na nirodhayogena. sacet punar ete bodhisattvàþ na ùañsu pàramitàsu ÷ikùità abhaviùyan, na buddhaparyupàsità nàvaropitaku÷alamålà na kalyàõamitraparigçhãtà na svalakùaõa÷ånyeùu dharmeùu ÷ikùità abhaviùyan, tàni vaståni tàny àrambaõàni tàni ku÷alamålàni tàn anumodanàsahagatàü÷ cittotpàdàn nimittãkçtyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayiùyanti. na khalu punar iyaü bhadanta subhåte praj¤àpàramità evam upadiùñà navayànasaüprasthitasya bodhisattvasya mahàsattvasya purato bhàùitavyà. evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramità adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyataivam upadiùñà navayànasaüprasthitasya bodhisattvasya mahàsattvasya purato bhàùitavyà. tat kasya hetor? yad #<(PSP_2-3:126)># api tasya syàc chraddhàmàtrakaü prasàdamàtrakaü premamàtrakaü gauravamàtrakaü tad apy antardhãyetàvinivartanãyasya bodhisattvasya mahàsattvasya purato bhàùitavyopadeùñavyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà bhàùitavyopadeùñavyà. sa evaü ÷rutvà nottrasyati na saütrasyati na saütràsam àpadyate. sacet kalyàõamitraparigçhãto bhaviùyati pårvajinakçtàdhikàro 'varopitaku÷alamålo bahubuddhaparyupàsita, evaü ca punar bhadanta subhåte bodhisattvena mahàsattvenànumodanàsahagataü puõyakriyàvastu anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayitavyam. yena cittenànumodya pariõàmayati tac cittaü kùãõaü niruddhaü vigataü viparinataü, tàni ca vaståni tàny àrambaõàni tàni ca ku÷alamålàni kùãõàni niruddhàni vigatàni vipariõatàni, katamad anumodanàsahagataü cittaü? katamàni vaståni? katamàny àrambaõàni? katamàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati? kiü cittena cittaü pariõàmayati? yadà dvayo÷ cittayoþ samavadhànaü nàsti, na ca ya÷ cittasvabhàvaþ. sa ÷akyaþ pariõàmayitum. sacet punar bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü jànãte abhàvaþ praj¤àpàramiteti, evaü dhyànapàramitàvãryapàramitàkùàntipàramità÷ãlapàramità dànapàramitety abhàvo, råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam ity abhàvaþ. saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà abhàvo, 'pramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayo 'bhàvaþ, ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhàvaþ, ùaóabhij¤à abhàvaþ, sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàny abhàvo, da÷atathàgatabalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà ity abhàvo, bodhisattvena mahàsattvenànumodanàsahagataü puõyakriyàvastv anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayitavyaü, yady evaü pariõàmayati pariõàmitaü bhavaty anuttaràyàü samyaksaübodhau. atha khalu maitreyo bodhisattvo mahàsattvaþ subhåtiü sthaviram etad avocat: kathaü bhadanta subhåte navayànasaüprasthitena kulaputreõa và kuladuhitrà và tàni ku÷alamålàny. anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmitàni bhavanti. kathaü cànumodanàsahagataü puõyakriyàvastu parigçhya pariõàmitaü bhavati? subhåtir àha: sacet maitreya navayànasaüprasthito bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü cariùyati, tàü ca praj¤àpàramitàm anupalambhayogena grahãùyati na nimittayogena. evaü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü #<(PSP_2-3:127)># ÷ãlapàramitàü dànapàramitàm anupalambhayogena grahãùyati na nimittayogena. adhyàtma÷ånyatàyàm adhimuktibahulo bhavãùyati. bahirdhà÷ånyatàyàm adhyàtmabahirdhà÷ånyatàyàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàm adhimuktibahulo bhaviùyati. apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv àryasatyeùv adhimuktibahulo bhaviùyati. aùñavimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùv adhimuktibahulo bhaviùyati. ÷ånyatànimittàpraõihiteùv adhimuktibahulo bhaviùyati. abhij¤àsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùv adhimuktibahulo bhaviùyati. da÷asu tathàgatabaleùu caturùu vai÷àradyeùu catasçùu pratisaüvitsv aùñàda÷àveõikeùu buddhadharmeùv adhimuktibahulo bhaviùyati. kalyàõamitraparigçhita÷ ca bhaviùyati. tàni càsya kalyàõamitràõimàm eva praj¤àpàramitàü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü sàrthàü savya¤janàm upadekùyanti. tathà copadekùyanti yathà praj¤àpàramitayà avirahãto bhaviùyaty evaü sarvàbhiþ pàramitàbhir avirahito bhaviùyati. yàvat sarva÷ånyatàbhiþ saptatriü÷adbodhipakùyair dharmair àryasatyair apramàõadhyànàråpyasamàpattibhiþ ÷ånyatànimittàpraõihitair aùñàbhir vimokùair navabhir anupårvavãhàrasamàpattibhiþ sarvasamàdhiþ sarvadhàraõãmukhair da÷abhiþ tathàgatabalai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàba÷abhir àveõikair buddhadharmair avirahito bhaviùyati. yàvad bodhisattvanyàmam avakrànto bhaviùyati. màrakarmàõi copadekùyanti. tasya tàni màrakarmàõi ÷rutvà na hànir na vçddhir bhaviùyati. tat kasya hetos? tathà hi teùàü màrakarmaõàü svabhàvo nopadç÷yate. buddhair bhagavadbhir avirahitaþ syàd yàvan bodhisattvanyàmam avakrànteti. tatra ca ku÷alamålàny avaropayiùyati. tai÷ ca ku÷alamålair bodhisattvakulaü grahãùyati. tena ca bodhisattvakulena na jàtu virahito bhaviùyati yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddho bhaviùyati. punar aparaü navayànasaüprasthitena bodhisattvena mahàsattvena teùàü buddhànàü bhagavatàü chinnavartmanàü chinnavartmanãnàü chinnaprapa¤cabhavanetrikàõàü paryàttabàùpàõàü marditakaõñakànàm apahçtabhàràõàm anupràptasvakàrthànàü parikùãõabhavasaüyojanànàü samyagàj¤àsuvimukticittànàü sarvacetava÷iparamapàramitàpràptànàü, ye te da÷asu dikùv aprameyeùv asaükhyeyeùu tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti dharma¤ ca de÷ayanti teùàü buddhànàü bhagavatàü sa÷ràvakasaüghànàü ye puõyàbhisaüskàrà yair và tatra ku÷alamulàny avaropitàni kùatriyamahà÷àlakuleùu #<(PSP_2-3:128)># và bràhmaõamahà÷àlakuleùu và gçhapatimahà÷àlakuleùu và càturmahàràjakàyikeùu và deveùu, tràyastriü÷eùu và yàmeùu và tuùiteùu và nirmàõaratiùu và paranirmitava÷avartiùu và deveùu, brahmapàrùadyeùu và brahmapurohiteùu và mahàbrahmasu và parãttàbheùu và apramàõàbheùu và àbhàsvareùu và parãtta÷ubheùu và apramàõa÷ubheùu và ÷ubhakçtsneùu và anabhrakeùu và puõyaprasaveùu và bçhatphaleùu và suddhàvàseùu và avçheùu và atapeùu và sudç÷eùu và sudar÷aneùu và akaniùñheùu và deveùu ku÷alamålàny avaropitàni sarvàny abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà agrayànumodanayà ÷reùñhayà jyeùñhayà varayà pravarayà uttamayà anuttamayà anumodanayà anumodetànumodya cànumodanàsahagataü ku÷alamålam anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayitavyam. ity anupalambhapariõàmaþ maitreya àha: saced bhadanta subhåte navayànasaüprasthito bodhisattvo mahàsattvas teùàü buddhànàü bhagavatàü sa÷ràvakasaüghànàü sarvaku÷alamålàni samanvàhçtyàgrayà anumodanayà anumodate anumodya ca yàvad anuttamayà anumodanayà anumodyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. kathaü na bodhisattvasya mahàsattvasya saüj¤àviparyàso bhavati, na citta viparyàso bhavati, na dçùñiviparyàso bhavati? subhåtir àha: sacet maitreya bodhisattvo mahàsattvas tàn buddhàn bhagavataþ sa÷ràvakasaüghàn samanvàharati, tatra na buddhasaüj¤ã na ÷ràvakasaüj¤ã bhavati, na ku÷alamålasaüj¤ã bhavati. yenàpi cittena pariõàmayati tatràpi cittena cittasaüj¤ã bhavaty, evaü pariõàmayato bodhisattvasya mahàsattvasya na saüj¤àviparyàso bhavati, na cittaviparyàso bhavati, na dçùñiviparyàso bhavati. saced bodhisattvo mahàsattvas tàn buddhàn bhagavatas tàni ca ku÷alamålàn samanvàhçtya nimittãkaroti nimittãkçtyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayaty evaü pariõàmayataþ saüj¤àviparyàsa÷ cittaviparyàso dçùñiviparyàso bhavati. sacet punar bodhisattvo mahàsattvas tàn buddhàn bhagavatas tàni ca ku÷alamålàni yena ca cittena samanvàharati tàni tathaiva kùãõàni kùãõànãty evaü prajànàti. yac ca kùãõan na tac chakyaü pariõamayitum. yenàpi cittena pariõàmayati #<(PSP_2-3:129)># tasyàpi cittasya saiva dharmatà. yatràpi pariõàmayati tasyàpi saiva dharmatà. saced evaü pariõàmayati samena pariõàmayati na viùamena, na ca mithyà pariõàmayati, evaü pariõàmayitavyaü bodhisattvena mahàsattvena. saced bodhisattvo mahàsattvo 'tãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü yàvat prathamacittotpàdam upàdàya parinirvàõaü yàvad ca saddharmàntardhànaü tac chràvakàõàü pratyekabuddhànàü ca yàvad yai÷ ca tatra pçthagjanaiþ ku÷alamålàny avaropitàni, yà ca dharmade÷anà ÷rutà ÷rutvà ca yai÷ ca tatra devanàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragaiþ ku÷alamålàny avaropitàni, ku÷atriyamahà÷àlakulair và bràhmaõamahà÷àlakulair và gçhapatimahà÷alakulair và càturmahàràjakàyikair và devair yàvac chuddhàvàsakàyikair và devaiþ saddharmaþ ÷rutaþ ku÷alamålàny avaropitàni, cittaü cotpàditam anuttaràyàü samyaksaübodhau tat sarvam abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvàgrayànumodanayànumodate jyeùñhayà ÷reùñhayà varayà pravarayà praõitayà uttamayà anuttamayà asamayà asamasamayà anumodanayà anumodate anumodya tat sarvam anuttaràyàü samyaksaübodhau pariõàmayati. sacet punar evaü saüjànãte kùãõàs te dharmà niruddhà vigatà vipariõatà so 'pi dharmasvabhàvena ÷ånyo yatràpi pariõàmayati. saced evaü pariõàmayati pariõàmitaü bhavaty anuttaràyàü samyaksaübodhau. sacet punar evaü saüjànãte na ca dharmàdharmàn pariõàmayanti. tat kasya hetos? tathà hi svabhàva÷ånyàþ sarvadharmàþ. saced evaü pariõàmayati pariõàmitaü bhavaty anuttaràyàü samyaksaübodhau. evaü hi bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carataþ, evaü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàü carato na saüj¤àviparyàso na cittaviparyàso na dçùñiviparyàso bhavati. tat kasya hetos? tathà hi bodhisattvo mahàsattvas tàü pariõàmanàü nàbhinivi÷ate, tàni ku÷alamålàni tadbodhicittaü ca na samanupa÷yati yatràbhinive÷eta, idaü bodhisattvasya mahàsattvasyànuttaraü pariõàmanam. ity aviparyastalakùaõapariõàmaþ sacet punar bodhisattvo mahàsattvas taü puõyakriyàvastv abhisaüskàraü viviktaü saüjànãte skandhadhàtvàyatanaiþ, praj¤àpàramitayà viviktaü saüjànãte. evaü dhyànapàramitayà vãryapàramitayà kùàntipàramitayà ÷ãlapàramitayà #<(PSP_2-3:130)># dànapàramitayà viviktaü saüjànãte. adhyàtma÷ånyatayà viviktaü saüjànãte yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatayà viviktaü saüjànãte. saptatriü÷adbodhipakùair dharmair viviktaü saüjànãte. da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyai÷ catasçbhiþ pratisaüvidbhir aùñàda÷abhir àveõikair buddhadharmair viviktaü saüjànãte. evaü bodhisattvena mahàsattvena puõyakriyàvastv abhisaüskàraþ pariõàmito bhavaty anuttaràyàü samyaksaübodhau. sacet punar bodhisattvo mahàsattvo 'numodanàsahagataü puõyakriyàvastu svabhàvena viviktaü saüjànãte, viviktàs te buddhà bhagavanto buddhasvabhàvena, ku÷alamålàny api ku÷alamålasvabhàvena viviktàni, abhisaüskàrà abhisaüskàrasvabhàvena viviktàþ, bodhicittaü bodhicittasvabhàvena viviktaü, pariõàmanàcittaü pariõàmanàcittasvabhàvena viviktaü, bodhir api bodhisvabhàvena viviktà, praj¤àpàramità praj¤àpàramitàsvabhàvena viviktà, dhyànapàramità dhyànapàramitàsvabhàvena viviktà, vãryapàramità vãryapàramitàsvabhàvena viviktà, kùàntipàramità kùàntipàramitàsvabhàvena viviktà, ÷ãlapàramità ÷ãlapàramitàsvabhàvena viviktà, dànapàramità dànapàramitàsvabhàvena viviktà, adhyàtma÷ånyatà adhyàtma÷ånyatàsvabhàvena viviktà, bahirdhà÷ånyatà bhirdhà÷ånyatàsvabhàvena viviktà, adhyàtmabahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàsvabhàvena viviktà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà abhàvasvabhàva÷ånyatàsvabhàvena viviktà, evaü saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ catvàry àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattavo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni ùaóabhij¤àþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvido, 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà buddhadharmasvabhàvena viviktàþ. evaü hi bodhisattvena mahàsattvena viviktàyàü praj¤àpàramitàyàü caritavyam iyaü bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità. iti viviktapariõàmaþ. punar aparaü bodhisattvena mahàsattvena teùàü buddhànàü bhagavatàü yat ku÷alamålaü tat sarvam anusmaratà evaü pariõàmayitavyaü yàdç÷a eva sa pariõàmas tàdç÷am eva tac cittaü yena pariõàmayati tajjàtikaü tatsvabhàvam. saced evaü saüjànãte pariõàmitaü bhavaty anuttaràyàü samyaksaübodhau, evaü pariõàmayato na saüj¤àviparyàso bhavati na cittaviparyàso bhavati na dçùñiviparyàso bhavati. sacet punar bodhisattvo mahàsattvaþ pra¤àpàramitàyàü caran nimittayogena #<(PSP_2-3:131)># teùàü buddhànàü bhagavatàü tàni ku÷alamålàni saüjànãte, na pariõàmayaty anuttaràyàü samyaksaübodhau, ye càtãtà buddhà bhagavantaþ parinirvçtà animittà aviùayàþ. saced evam api samanvàharati nimittãkaroti, na pariõàmayati tàni ku÷alamålàny anuttaràyàü samyaksaübodhau, evaü càsya saüj¤àviparyàso bhavati cittaviparyàso bhavati dçùñiviparyàso bhavati. sacet tàn buddhàn bhagavatas tàni ku÷alamulàni tàü÷ càbhisaüskàràüs tàü÷ cittotpàdàn saüjànãte na nimittãkaroti, pariõàmitàni tàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye bhavati. evaü ca bodhisattvasya mahàsattvasya na saüj¤àviparyàso bhavati na cittaviparyàso bhavati na dçùñiviparyàso bhavati. iti buddhaku÷alamulajàtãyasvabhàvànusmçtipariõàmaþ maitreya àha: kathaü bhadanta subhåte bodhisattvo mahàsattvo na nimittãkaroti pariõàmayati ca? subhåtir àha: atra hi tàni bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàm upàyakau÷alàni ÷ikùitavyàm. ata eva ca bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàm upàyakau÷alaü veditavyaü, na ca praj¤àpàramitàm anàgamya ÷akyaü puõyakriyàvastu pariõàmayitum. maitreya àha: mà haivàsya syàd bhadanta subhåte vacanãyam. na te buddhà bhagavantaþ praj¤àpàramitàyàü saüvidyante. nàpi tàni ku÷alamålàni, nàpi te 'bhisaüskàrà, nàpi te cittotpàdà yàvan nànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. subhåtir àha: tatra bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü caratà evaü vyupaparãkùitavyaü, niruddhàs te àtmabhàvà tàni ca ku÷alamålàni te càbhisaüskàràs te ca cittotpàdàþ. atha ca punar nimittãkçtya vikalpyante te buddhà bhagavantas tàni ca ku÷alamålàni te càbhisaüskàràs te ca cittotpàdà nimittãkçtya vikalpyante. na ca tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà evaü nimittayogena pariõàmayato 'numodanàm abhyanujànanti. tat kasya hetoþ? eùa evàsya mahàn upalambho yat parinirvçtàn buddhàn bhagavato nimittãkaroti vikalpayati copalabhate tasmàd bodhisattvena mahàsattvena ku÷alamålàni pariõàmayitukàmena na copalabhya nimittãkçtya pariõàmayitavyàni. na copalambhasaüj¤ino na nimittasaüj¤inas, tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ pariõàmatàü maharddhikàm iti vadanti. tat hasya hetoþ? saviùaþ sa÷alya eùa pariõàmaþ. ity upàyakau÷alapariõàmaþ #<(PSP_2-3:132)># tadyathàpi nàma praõãtabhojanaü viùasaüsçùñaü varõena gandhena copetaü tad eva bàlajàtãyaþ puruùaþ paribhoktavyaü manyeta, tasya tat paribhu¤jànasya varõato 'pi gandhato 'pi roceta, pariõàme ca duùkhavipàkaü syàt. evam eva ihaikatyà durgçhãtena durupalakùitena duþsvàdhyàtena càrtham ajànanto 'budhyamànà evam upadekùyanti, ehi tvaü kulaputra atãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvac ca nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvac ca saddharmàõàü antarhitaþ, yàny etasmin antare praj¤àpàramitàyàü caradbhiþ ku÷alamålàny abhisaüskçtàni, evaü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàü caradbhiþ ku÷àlamålàny abhisaüskçtàni. yàni ca caturdhyànapratisaüyuktàni caturapramàõapratisaüyuktàni caturàråpyasamàpattipratisaüyuktàni saptatriü÷ad bodhipakùyadharma pratisaüyuktàni catur àryasatya pratisaüyuktàni ÷ånyatànimittàpraõihitapratisaüyuktàny aùñavimokùa navànupårvavihàrasamàpattipratisaüyuktàny abhij¤àpratisaüyuktàni sarva÷ånyatàdhàraõãmukhapratisaüyuktàni da÷atathàgatabalapratisaüyuktàni caturvai÷àradyapratisaüyuktàni, catuþpratisaüvitpratisaüyuktàni ku÷alamålàny abhisaüskçtàni, aùñàda÷àveõikabuddhadharmapratisaüyuktàni ku÷alamålàny abhisaüskçtàni, yai÷ ca ku÷alamålàbhisaüskàrair buddhakùetràni pari÷odhitàni sattvà÷ ca paripàcitàþ, ya÷ ca teùàü buddhànàü bhagavatàü ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandhaþ sarvàkàraj¤atàj¤ànam asaüpramuùitadharmatàj¤ànaü sadopekùàvihàrità teùàü ca ÷ràvakàõàü, yai÷ ca tatra ku÷alamålàny abhisaüskçtàni, ye ca pratyekabuddhatve vyàkçtà, yai÷ ca tatra devanàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragaiþ ku÷alamålàny abhisaüskçtàni tàni sarvàny abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. evaü hi pariõàmo nimittayogenopalambhayogena ca pariõàmito viùatvàya kalpayate. tadyathàpi nàma tat saviùaü bhojanaü nàsty upalambhasaüj¤inaþ pariõàmaþ. tat kasya hetoþ? saviùo hy upalambhaþ sanimittaþ sahetukaþ sapratyayo ya evaü pariõàmayati tena tathàgato 'bhyàkhyàto bhavati. na ca sa tathàgatasyoktavàdã bhavati na ca dharmavàdã. tatra bodhisattvayànikaiþ kulaputraiþ kuladuhitrbhi÷ ca naivaü ÷ikùitavyam. ity animittapariõàmaþ #<(PSP_2-3:133)># maitreya àha: kathaü punar atãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü ku÷alamålàny anumodya pariõàmayitavyàni? prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvac ca saddharmasthitiþ sa÷ràvakasaüghànàm etasminn antare yàni praj¤àpàramitàyàü caratà ku÷alamålàny abhisaüskçtàni yàvat sarvaj¤atà pràptà yàvad yai÷ ca devanàgayakùagandharvàsuragaruóakiünaramahoragamanuùyàmanuùyaiþ ku÷alamålàny avaropitàni? kathaü cànumodya pariõàmayitavyàni? kathaü ca pariõàmayatas tàni ku÷alamålàni pariõàmitàni bhavanty anuttaràyai samyaksaübodhaye? subhåtir aha: iha mahàyànikena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü caratà tathàgatam anabhyàkhyàtukàmena, evaü pariõàmayitavyaü yathà te tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà jànanti niruttaràyai samyaksaübodhaye. subhåtir àha: iha mahàyànikena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü caratà tathàgatam anabhyàkhyàtukàmena, evaü pariõàmayitavyaü yathà te tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà jànanti niruttareõa buddhaj¤ànena, tàni ca ku÷alamålàni yajjàtikàni yatsvabhàvàni yallakùaõàni yayà dharmatayà saüvidyante. tathàham apy anumode yathà te buddhà bhagavanto jànanti tathàham api pariõàmayàmy anuttaràyai samyaksaübodhaye. evaü mahàyànikena kulaputreõa và kuladuhitrà và tàni ku÷alamålàni pariõàmayitavyàny anuttaràyai samyaksaübodhaye. evaü ca pariõàmayitukàmena pariõàmayitavyaü yathà te tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà jànanti niruttareõa buddhaj¤ànena, tàni ca ku÷alamålàni yajjàtikàni yatsvabhàvàni yallakùaõàni yayà dharmatayà saüvidyante. tathàham apy anumode yathà te buddhà bhagavanto jànanti tathàham api pariõàmayàmy anuttaràyai samyaksaübodhaye. evaü mahàyànikena kulaputreõa và kuladuhitrà và tàni ku÷alamålàni pariõàmayitavyàny anuttaràyai samyaksaübodhaye. evaü ca pariõàmayaüs tathàgatàn nàbhyàcaùñe uktavàdã ca bhavati. tathàgatasya dharmavàdã, caivaü bodhisattvasya mahàsattvasya pariõàmo nirviùo bhavati. iti buddhànuj¤àtapariõàmaþ punar aparaü mahàyànasaüprasthitena kulaputreõa và kuladuhitrà và praj¤àpàramitàyàü #<(PSP_2-3:134)># carataivaü tàni ku÷alamålàni pariõàmayitavyàni, yathà råpam aparyàpannaü kàmadhàtuü råpadhàtum àråpyadhàtum, evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam aparyàpannaü kàmadhàtuü råpadhàtum àråpyadhàtum, evaü dhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdaþ praj¤àpàramitàpy aparyàpannà kàmadhàtuü råpadhàtum àråpyadhàtum, evaü dhyànapàramità vãryapàramità kùàntipàramità ÷ãlapàramità dànapàramitàpy aparyàpannà kàmadhàtuü råpadhàtum àråpyadhàtuü, yà càparyàpannà na sàtãtà nànàgatà na pratyutpannà, evam adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà aparyàpannà kàmaråpàråpyadhàtum, apramàõadhyànàråpyasamàpattaya àryasatyàny aparyàpannàni kàmaråpàråpyadhàtum, aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayo 'paryàpannàþ kàmaråpàråpyadhàtuü, ÷ånyatànimittàpraõihitàni ùaóabhijàà aparyàpannàþ kàmaråpàråpyadhàtuü, sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàny aparyàpannàni kàmaråpàråpyadhàtuü, da÷abalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà aparyàpannàþ kàmaråpàråpyadhàtum, evaü tathatà avitathatà anayatathatà dharmatà dharmadhàtur dharmaniyàmatà dharmasthitità bhåtakoñir acintyadhàtur aparyàpannaþ kàmaråpàråpyadhàtuü, ÷ãlasamàdhipraj¤àvimuktivimuktij¤ànadar÷anàni sarvàkàraj¤atà asaüpramuùitadharmatà sadà copekùàvihàrità aparyàpannà kàmaråpàråpyadhàtuü, yac càparyàpannaü tan nàtãtaü nànàgataü na pratyutpannaü. tat kasya hetoþ? yathaiva tad aparyàpannam evaü pariõàmo 'py aparyàpanno, yatràpi dharme pariõàmayati te 'pi dharmà aparyàpannà, yo 'pi pariõàmayati so 'py aparyàpannas, te 'pi buddhà bhagavanto 'paryàpannàþ kàmaråpàråpyadhàtuü, tàny api ku÷alamålàny aparyàpannàni kàmaråpàråpyadhàtuü, te 'pi ÷ràvakapratyekabuddhà aparyàpannàþ kàmaråpàråpya dhàtuü, teùàm api tàni ku÷alamålàny aparyàpannàni kàmaråpàråpyadhàtuü, yac càparyàpannaü tan nàtãtan nànàgatan na pratyutpannam. saced bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü saüjànãte, yad råpaü tat kàmadhàturåpadhàtvàråpyadhàtum aparyàpamam, evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà yad vij¤ànaü tat kàmadhàturåpadhàtvàråpyadhàtum aparyàpannam, evaü dhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgànãti kàmadhàturåpadhàtvàråpyadhàtvaparyàpannàni. saced bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü saüjànãte, yad #<(PSP_2-3:135)># råpaü tat kàmadhàturåpadhàtvàråpyadhàtum aparyàpannaü, tan nàtãtan tan nànàgatan na pratyutpannan tan na ÷akyaü nimittayogena copalambhayogena và pariõàmayitum. tat kasya hetor? na hi tasya svabhàvaþ saüvidyate. yasya ca svabhàvo na saüvidyate so 'bhàvo. na càbhàvo 'bhàvena ÷akyaþ pariõàmayitum. evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü dhàtava àyatanàni pratãtyasamutpàdaþ pratãtyasamutpàdàïgàny, evaü dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità, evaü adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà, evaü yàvat saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni ùaóabhij¤à da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ sarvaj¤atà asaüpramuùitadharmatà sadopekùàvihàrità na kàmadhàtuparyàpannà na råpadhàtuparyàpannà nàråpyadhàtuparyàpannà, yà càparyàpannà na sàtãtà nànàgatà na pratyutpannà na sà ÷akyà nimittayogena na copalambhayogena và pariõàmayitum. tat kasya hetor? na hi tasyàþ svabhàvaþ saüvidyate. yo na saüvidyate so 'bhàvo. na càbhàvo 'bhàvena ÷akyaþ pariõàmayitum. evaü hi bodhisattvasya mahàsattvasya pariõàmo nirviùo bhavati. yaþ punar mahàyànasaüprasthitaþ kulaputro và kuladuhità và nimittayogena copalambhayogena ca tàni ku÷alamålàni pariõàmayati tàni mithyà pariõàmayati na ca mithyà pariõàmaü samyakpariõàmaü buddhà bhagavanto varõayanti. yaü buddhà bhagavantaþ pariõàmaü na varõayanti sa tena pariõàmayati. na dànapàramitàyàü pariõàmayati na ÷ãlapàramitàyàü na kùàntipàramitàyàü na vãryapàramitàyàü na dhyànapàramitàyàü na praj¤àpàramitàyàü pariõàmayati. na ùaópàramitàþ paripårayiùyati. na saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn paripårayiùyati. nàdhyàtma÷ånyatàü na bahirdhà÷ånyatàü nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàü na yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü nàpramàõadhyànàråpyasamàpattir nàryasatyàni nàùñavimokùàn na navànupårvavihàrasamàpattir na ÷ånyatànimittàpraõihitàni nàbhij¤à na da÷atathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn paripårayiùyati. na samàdhãn na dhàraõãmukhàni paripårayiùyati. na buddhakùetraü pari÷odhayiùyati. na sattvàn paripàcayiùyati. #<(PSP_2-3:136)># yo na buddhakùetràü pari÷odhayiùyati na sattvàn paripàcayiùyati sa nànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyate. tat kasya hetos? tathà hy asya pariõàmaþ saviùaþ. punar aparaü bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü carataivam upaparãkùitavyaü, yathà buddhà bhagavanto jànanti, anayà ca dharmatayà tat ku÷alamålaü pariõàmayitavyam ity, evaü pariõàmitaü bhavatãti, tathàham api tayà dharmatayà pariõàmayàmy anuttaràyai samyaksaübodhaye. iti traidhàtukàparyàpannapariõàmaþ atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim àmantrayàmàsa: sàdhu sàdhu subhåte sàdhu khalu punas tvaü subhåte yas tvam eva bodhisattvànàü mahàsattvànàü pariõàmanàskandham upadi÷asi, animittayogenànupalambhayogenànutpàdayogenàpràdurbhàvayogenàsaükle÷ayogenàvyavadànayogenàbhàvasvabhàvayogena svalakùaõa÷ånyatàyogena dharmadhàtuyogena tathatàyogenàvitathatàyogenànyatathatàyogena. sacet subhåte ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvàs te sarve da÷ànàü ku÷alànàü karmapathànàü làbhino bhaveyu÷, caturõàü dhyànànàü caturõàm apramàõànàü catasçõàm àråpyasamàpattãnàü pa¤cànàm abhij¤ànàü làbhino bhaveyuþ. tat kiü manyase? subhåte api nu te sattvàs tatonidànaü bahupuõyaü prasaveyuþ. subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ subhåte sa kulaputro và kuladuhità và bahutataü puõyaü prasavet, yaþ ku÷alamålàni nirupalepapariõàmanayà pariõàmayed, evaü hi subhåte tasya kulaputrasya và kuladuhitur và ku÷alamulapariõàmo 'gra àkhyàyate jyeùñha àkhyàyate ÷reùñha àkhyàyate vara àkhyàyate pravara àkhyàyate praõãta àkhyàyate uttama àkhyàyate anuttama àkhyàyate niruttama àkhyàyate iti mçdumahàpuõyodayapariõàmaþ punar aparaü suhbute yàvantas trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvàs te sarve srotaàpannà bhaveyuþ, sakçdàgàmino vànàgàmino vàrhanto và bhaveyus, tàn sarvàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và yàvajjãvaü satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayec cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrais. tat kiü manyase? subhåte api nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata. #<(PSP_2-3:137)># bhagavàn àha: ataþ subhåte sa kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya evaü ku÷alamålaü nirupalepapariõàmanayà pariõàmayet. punar aparaü subhåte ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvàs te sarve pratyekabuddhà bhaveyus, tàn sarvàn pratyekabuddhàn ka÷cid eva kulaputro và kuladuhità và yàvajjãvaü satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayec cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrais. tat kiü manyase? subhåte api nu sa kulaputro và kuladuhità và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasavet. subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata. bhagavàn àha: ataþ subhåte sa kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya evaü ku÷alamålaü nirupalepapariõàmanayà pariõàmayet. iti madhyamahàpuõyodayapariõàmaþ punar aparaü subhåte ye trisàhasramahàsàhasre lokadhàtau sattvàs te sarve 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüpratiùñheran, tatra ye pårvasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu sattvàs te sarva ekaikaü bodhisattvaü gaïgànadãvàlukopamàn kalpàü÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ satkuryur gurukuryur mànayeyuþ påjayeyuþ sarvasukhopadhànair upatiùñheyur, evaü dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàü vidikùårdhvam adho di÷i gaïgànadãvàlkopameùu lokadhàtuùu ye sattvàs te sarva ekaikaü bodhisattvaü gaïgànadãvàlukopamàn kalpàü÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ satkuryur gurukuryur mànayeyuþ påjayeyuþ sarvasukhopadhànair upatiùñheyuþ. tat kiü manyase? subhåte api nu te kulaputrà và kuladuhitaro và tatonidànaü bahutaraü puõyaü prasaveyuþ. subhåtir àha: bahu bhagavan bahu sugata. aprameyam asaükhyeyam aparimàõaü bhagavann upamàpi na sukarà kartuü tasya puõyakriyàvastunaþ. saced bhagavaüs tat puõyakriyàvastu råpi bhavet, sarvaü tad gaïgànadivàlukopameùu na màyet. evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: sàdhu sàdhu subhåte sàdhu khalu punas tvaü subhåte yas tvam evaü bravãùi. ataþ subhåte sa kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasavet, ya evaü ku÷alamålaü nirupalepapariõàmanayànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayed. evaü subhåte tasya kulaputrasya và kuladuhitur và ayaü ku÷alamulapariõàmo 'gra àkhyàyate ÷reùñha àkhyàyate jyeùñha àkhyàyate vara àkhyàyate pravara àkhyàyate #<(PSP_2-3:138)># praõãta àkhyàyate uttama àkhyàyate anuttama àkhyàte niruttama àkhyàyate. tasya subhåte nirupalepapariõàmanàpuõyaskandhasyàsau pårvakaþ puõyaskandhaþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti sahasratamãm api ÷atasahasratamãm api koñãtamãm api koñã÷atatamãm api koñãsahasratamãm api koñã÷atasahasratamãm api koñiniyuta÷atasahasratamãm api saükhyam api kalàm api gaõanàm apy upamàm apy aupamyam apy upani÷àm apy upaniùadam api na kùamate. tat kasya hetos? tathà hi te kulaputràþ kuladuhitara÷ copalambhasaüj¤ino ye da÷aku÷alakarmapathasamanvàgatà÷ caturdhyànacaturapramàõacaturàråpyasamàpattipa¤càbhij¤àsamanvàgatàs. tat kasya hetoþ? tathà hi te kulaputràþ kuladuhitara÷ copalambhasaüj¤inas tàn sarvasattvàn srotaàpannabhåtàn yàvad arhattvabhåtàn sarvasattvàn pratyekabuddhabhåtàn satkuryur gurukuryur mànayeyuþ påjayeyu÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ sarvasukhopadhànair upatiùñheyus, tathà hi sa tàn aupalambhikàn bodhisattvàn satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayet. ity adhimàtrapuõyodayapariõàmaþ atha khalu catvàro mahàràjàna÷ càturmahàràjakàyikànàü ca devànàü viü÷atidevaputrasahasràõi prà¤jalãbhåtàni bhagavantaü namasyanti sma. evaü càhur: mahàpariõàmo batàyaü bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya yo 'yam upàyakau÷alenànupalambhayogena nirupalepayogenànimittayogena tàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. tathà pariõàmayati yathà na dvayam upaiti nàdvayam. atha khalu ÷akro devànàm indras tràyastriü÷air devaputraiþ sàrdhaü divyapuùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhir divyatåryatàóàvacaravàdyai÷ ca bhagavantaü påjayàmàsa. evaü ca vàcam abhàùata: mahàpariõàmo batàyaü bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya yo 'yam upàyakau÷alenànupalambhayogena nirupalepayogenànimittayogena tàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. tathà ca pariõàmayati yathà na dvayam upaiti nàdvayam. atha khalu suyàmo devaputraþ saütuùito nirmàõaratiþ paranirmitava÷avartã ca devaputro 'nekair devaputra÷atasahasraiþ sàrdhaü bhagavantam etad avocat: mahàpariõàmo batàyaü bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya yo 'yam upàyakau÷alenànupalambhayogena nirupalepayogenànimittayogena tàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. tathà ca pariõàmayati yathà na #<(PSP_2-3:139)># dvayam upaiti nàdvayam. atha khalu brahmapàrùadyànàü devànàm anekàni devaputrakoñãniyuta÷atasahasràõi yena bhagavàüs tenopasaükràntàny upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandya ÷abdam akàrùuþ, ghoùam udãrayàmàsuþ: à÷caryaü bhagavan yathàpi nàma bodhisattvà mahàsattvàþ praj¤àpàramitayà parigçhãtà upàyakau÷alyena ca teùàü paurvakàõàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca aupalambhikànàü tàni ku÷alamålàny abhibhavanti. evaü brahmapurohità mahàbrahmàõaþ parãttàbhà apramàõàbhà àbhàsvaràþ parãtta÷ubhà apramàõa÷ubhàþ ÷ubhakçtsnà anabhrakàþ puõyaprasavà vçhatphalàþ ÷uddhàvàsàþ sudç÷àþ sudar÷anà avçhà atapà akaniùñhàþ, anekair devaputrakoñãniyuta÷atasahasraiþ sardhàü yena bhagavàüs tenopasaükràmann upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandya ÷abdam akàrùuþ, ghoùam udãrayàmàsuh: à÷caryaü bhagavan yathàpi nàma bodhisattvà mahàsattvàþ praj¤àpàramitayà parigçhãtà, upàyakau÷alena ca teùàü paurvakànàü bodhisattvànàü mahàsattvànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàü ca aupalambhikànàü tàni ku÷alamålàny abhibhavanti. atha khalu bhagavàü÷ càturmahàràjakàyikàn devaputràn yàvad akaniùñhàn devaputràn àmantrayàmàsa: yadi devaputrà ye trisàharamahàsàhasre lokadhàtau sattvàs te sarve 'nuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthità bhaveyus, te sarve 'tãtànàgatapratyutpannànàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü sa÷ràvakasaüghànàü sapratyekabuddhànàü yàni ku÷alamålàni prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvac ca nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmasthitir etasminn antare teùàü buddhànàü bhagavatàü teùàü ca ÷ràvakàõàü teùàü ca pratyekabuddhànàü tato 'nyeùàü ca sarvasattvànàü yat ku÷alamålaü dànapàramità nirjàtam evaü ÷ãlapàramitàkùàntipàramitàvãryapàramitàdhyànapàramitàpraj¤àpàramitànirjàtaü ÷ãlaskandhaþ samàdhiskandhaþ praj¤àskandho vimuktiskandho vimuktij¤ànadar÷anaskandho 'nye càparimàõà buddhadharmàs tat sarvam abhisaükùipyànumodyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayeyur upalambhayogena. ya÷ ca kulaputro và kuladuhità và anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthito bhavet so 'tãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü sa÷ràvakasaüghànàü sapratyekabuddhànàü prathamacittotpàdam upàdàya #<(PSP_2-3:140)># yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmasthitir etasminn antare teùàü sarveùàm anyeùàü ca sarvasattvànàü yat ku÷alamålaü dànapàramità ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramita dhyànapàramità praj¤àpàramità yàvad aparimàõà buddhadharmàs tat sarvam abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà anupalambhayogenàdvayayogenànimittayogena nirupalepayogena nirãhadharmayogena, agrayànumodanayànumodita anumodyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayed, evaü sa kulaputro và kuladuhità và teùàü pårvakànàü kulaputràõàü kuladuhitçõàm antikàd bahutaraü puõyaü prasavet. idaü ca ku÷alamålaü tasya pårvakasya ku÷alamålasya ÷atatamãm api kalàü nopaiti yàvad upaniùadam api na kùamate. idaü bodhisattvena mahàsattvenànupalambhayogena pariõàmitam agram àkhyàyate yàvad niruttaram àkhyàyate. iti pariõàmakàritram ity uktaþ pariõàmamanaskàraþ atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: yo bhagavaüs tasya kulaputrasya và kuladuhitur và sa ca ku÷alamålànumodanàpariõàmanàpuõyaskandha ekataþ piõóãkçto 'grayànumodanayà numoditaþ. kathaü bhagavann agrànumodanà bhavati yàvan niruttarànumodanà bhavati? bhagavàn àha: yadà sa kulaputro và kuladuhità và atãtànàgatapratyutpannànàü tathàgatànàü arhatàü samyaksaübuddhànàü sa÷ràvakasaüghànàü sapratyekabuddhànàm anyeùàü ca sarvasattvànàü ku÷alàn dharmàn na gçhõàti na mu¤cati na manyate nàvamanyate nopalabhate. evaü càsya bhavati naivàtra ka÷cid dharma utpadyate na nirudhyate na saükli÷yate na vyavadàyate, na ca teùàü dharmàõàü hànir na vçddhir nàgamo na nirgamo na rà÷ir nàbhàvaþ, etena paryàyeõa yac caiùàm atãtànàgatapratyutpannàü dharmàõàü tathatàvitathatànanyatathatà dharmatà dharmasthitità dharmaniyàmatà tathàham anumode anumodyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayàmãti pariõàmayet. evam anumodamànasya bodhisattvasya mahàsattvasyagrànumodanà bhavati yàvan niruttarànumodanà bhavati. asyàþ khalu punaþ subhåte anumodanàyà anyà yà anumodanàs tàþ. sarvà ÷atatamãm api kalàü nopayànti yàvad upaniùadam api na kùamante. iyaü cànumodanà anyàbhyo 'numodanàbhyo 'gra àkhyàyate. punar aparaü subhåte navayànasaüprasthitena kulaputreõa và kuladuhitrà #<(PSP_2-3:141)># và teùàü atãtànàgatapratyutpannànàü tathàgatànàm arhatàü samyaksaübuddhànàü sa÷ràvakasaüghànàü sapratyekabuddhànàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvac cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmasthitir etasminn antare yat ku÷alamålaü dànapàramitàpratisaüyuktam evaü ÷ilaü kùàntiü vãryaü dhyànaü praj¤àpàramitàpratisaüyuktaü yàvad aparimàõabuddhadharmapratisaüyuktaü, tato 'nyeùàm api sarvasattvànàü yàni ku÷alamålàni dànamayàni ÷ilamayàni bhàvanàmayàni tàni sarvàõy anumoditukàmena evam anumoditavyam. yathàdhimuktis tathà dànam, evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü yathàdhimuktis tathà praj¤à, yathàdhimuktis tathà råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàràþ yathàdhimuktis tathà vij¤ànaü, yathàdhimuktis tathà dhàtava àyatanàni yathàdhimuktis tathà pratãtyasamutpàdaþ, yathàdhimuktis tathàdhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷ånyatàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàvà÷ånyatà, yathàdhimuktis tathà saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, yathàdhimuktis tathàpramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, yathàdhimuktis tathàryasatyàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ, yathàdhimuktis tathà ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukhàni ùaóabhij¤àþ, yathàdhimuktis tathà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni, yathàdhimuktis tathà da÷abalavai÷àradyapratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ, yathàdhimuktis tathà vimuktij¤ànadar÷anaü, yathàdhimuktis tathànumodanà, yathàdhimuktis tathà te 'tãtànàgatapratyutpannà buddhadharmàþ, yathàdhimuktis tathà buddhà bhagavantaþ, yathàdhimuktis tathà teùàü buddhànàü bhagavatàm abhisaübodhiþ, yathàdhimuktis tathà teùàü buddhànàü bhagavatàü parinirvàõaü, yathàdhimuktis tathà teùàü buddhànàü bhagavatàü ÷ràvakàþ pratyekabuddhàþ, yathàdhimuktis tathà ÷ràvakapratyekabuddhaparirvàõaü, yathàdhimuktis tathà teùàü buddhànàü bhagavatàü dharmatà, yathàdhimuktis tathà teùàü ÷ràvakapratyekabuddhànàü dharmatà, yathàdhimuktis tathà sarvadharmàõàü sarvasattvànàü muktànàm a÷àntànàm akliùñànàm avi÷uddhànàü dharmàõàü dharmatà, ajàtànàm asaüjàtànàm anutpannànàm aniruddhànàü dharmàõàü dharmatà, 'tathànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayaty asaükràntyavinà÷itàm upàdàya. iyaü sà subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàm agrà anumodanà yàvan niruttarà anumodanà. anayà ca subhåte anumodanayà samanvàgato bodhisattvo mahàsattvaþ kùipram anuttaràü #<(PSP_2-3:142)># samyaksaübodhim abhisaübudhyate. punar aparaü subhåte da÷asu dikùv ekaikasyàü di÷i gaïgànadãvàlukopameùu lokadhàtuùu ye te buddhà bhagavantaþ. sa÷ràvakasaüghàs tiùñhanti dhriyante yàpayanti, tàn ka÷cid eva mahàyànasaüprasthitaþ. kulaputro và kuladuhità và tathàgatan arhataþ samyaksaübuddhàn sa÷ràvakasaüghàn yàvajjãvaü sarvasukhopadhànena satkuryàd gurukuryàd mànayet påjayec cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ parinirvçtànàü ca teùàü buddhàü bhagavatàü ràtriüdivam autsukyam àpadyeta satkaraõagurukaraõamànanapåjanaiþ puùpadhåpagandhamàlyavilepanacårõacãvaracchatradhvajapatàkàbhiþ, ÷ãle ca tiùñhed upalambhayogena kùàntiü bhàvayed vãryam àrabheta dhyànaü samàpadyeta praj¤àü ca bhàvayed upalambhayogena, ya÷ ca kulaputro và kuladuhita và anuttaràyàü samyaksaübodþau saüprasthito dànapàramitàyàü caran ÷ãlapàramitàyàü caran kùàntipàramitàyàü caran vãryapàramitàyàü caran dhyànapàramitàyàü caran praj¤àpàramitàyàü carann anupalambhayogena tàni ku÷alamålàny anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. asya puõyàbhisaüskàrasya ku÷alamålàbhisaüskàrasya càsau paurvakaþ puõyàbhisaüskàraþ ÷atatamãm api kalàü nopaiti yàvad upaniùadam api na kùamate. ayaü sa pariõàmaþ, agra àkhyàyate yàvad niruttara àkhyàyate. evaü hi subhåte bodhisattvena mahàsattvena dànapàramitàyàü caratà ÷ãlapàramitàyàü caratà kùàntipàramitàyàü caratà vãryapàramitàyàü caratà dhyànapàramitàyàü caratà praj¤àpàramitàyàü caratà upàyakau÷alenànupalambhayogena tàni ku÷alamålàny anumodyànuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayitavyàni. ity anumodanàmanaskàra ity ukto 'numodanàmanaskàraþ atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: avabhàsakarã bhagavan praj¤àpàramità, namaskaraõãyà bhagavan praj¤àpàramità, namaskaromi bhagavan praj¤àpàramitàyai, anupaliptà bhagavan praj¤àpàramità, sarvatraidhàtukena vitimirakarã bhagavan praj¤àpàramità, sarvakle÷adçùñyandhakàraprahàõàya, agrakarã bhagavan praj¤àpàramità, sarveùàü bodhipakùyàõàü dharmàõàü kùemakarã bhagavan praj¤àpàramità, sarvabhayabhairavopadravaprahàõàya, àlokakari bhagavan praj¤àpàramità pa¤cacakùuþparigrahàya, sattvànàü màrgadar÷ayitrã bhagavan praj¤àpàramità, kumàrgaprayàtànàiþ sattvànàm antadvayavivarjanatayà, sarvàkàraj¤atàkaraõã bhagavan praj¤àpàramità sarvavàsanànusaüdhikle÷aprahàõatàm upàdàya, màtà bhagavan praj¤àpàramità #<(PSP_2-3:143)># bodhisattvànàü mahàsattvànàü buddhadharmajananatàm upàdàya, anutpannà niruddhà bhagavan praj¤àpàramità svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya, saüsàravimokùà bhagavan praj¤àpàramitàkåñasthàvinà÷itàm upàdàya, anàthànàü sattvànàü nàthakarã bhagavan praj¤àpàramità sarvadharmaratnadàtrãtàm upàdàya, da÷abalakarã bhagavan praj¤àpàramità anavamardanãyatàm upàdàya, triparivartadvàda÷àkàradharmacakrapravartayitrã bhagavan praj¤àpàramità apravartanànivartanatàm upàdàya, sarvadharmàõàü svabhàvasaüdar÷ayitrã bhagavan praj¤àpàramità abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya. iti svabhayaþ. kathaü bhagavan praj¤àpàramitàyàü sthàtavyam? bhagavàn àha: yathà ÷àriputra ÷àstari tathà praj¤àpàramitàyàü sthàtavyaü, yathà ÷àstà namaskartavyas tathà praj¤àpàramità namaskatavyà. tat kasya hetor? eùaiva praj¤àpàramità ÷àstà, na cànyaþ ÷àstà anyà praj¤àpàramità, ÷àstaiva praj¤àpàramità praj¤àpàramitaiva ÷àstà. ato hi ÷ariputra praj¤àpàramitàyàþ sarve tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ prabhàvyante bodhisattvà÷ ca mahàsattvàþ pratyekabuddhà÷ càrhanta÷ cànàgàmina÷ ca sakçdàgàmina÷ ca srotaàpannà÷ ca prabhàvyante. ata÷ ca da÷aku÷alàþ karmapathàþ prabhàvyante. catvàri dhyànàni catvàry apramàõàni catasra àråpyasamàpattayaþ prabhàvyante. pa¤càbhij¤àþ, adhyàtma÷ånyatà bahirdhà÷åyatà adhyàtmabahirdhà÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ, àryasatyàni ÷ånyatànimittàpraõihitàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ sarvapàramitàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abodhisattvabhåmayaþ prabhàvyante. da÷atathàgatabalàni vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ prabhàvyante yàvat sarvàkàraj¤atà prabhàvyate atha khalu ÷akrasya devànàm indrasyaitad abhåt: kuta iyam àyuùmataþ ÷àriputrasya pçcchà jàtà kiünidànà và? atha khalv àyuùmàn ÷ariputraþ sakrasya devànàm indrasya cetasaiva cetaþparivitarkam àj¤àya ÷akraü devànàm indram etad avocat: yat kau÷ikaivaü vitarkayasi, kuta iyam àyuùmataþ ÷àriputrasya pçcchà jàtà kiünidànà veti. praj¤àpàramitàparigçhãtàþ kau÷ika bodhisattvà mahàsattvà upàyakau÷alena ca teùàm atãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvad anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvat saddharmasthitir etasminn antare yat kiücit ku÷alaü tat sarvàkàraj¤atàyai pariõàmayantãty etannidànà me pçcchà jàtà. iyaü praj¤àpàramità kau÷ika bodhisattvànàü #<(PSP_2-3:144)># mahàsattvànàü dànapàramitàm abhibhavati. evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànapàramitàm abhibhavati. tadyathàpi nàma kau÷ika jàtyandhànàü ÷ataü và sahasraü và ÷atasahasraü và pariõàyakam abhavyaü màrgàvatàràya kuta eva nagaraprave÷àya? evam eva kau÷ika imà pa¤capàramità jàtyandhabhåtà bhavanti praj¤àpàramitàü vinà pariõàyakà abhavyà màrgàvatàràya kuta eva sarvàkàraj¤atàmahànagaram anupràptaye? yadà punaþ kau÷ika pa¤capàramitàþ praj¤àpàramitàparigçhãtà bhavanti tadà pa¤capàramitàþ sacakùuskà bhavanti pàramitànàmadheyaü ca pratilabhante. ÷akra àha: yad bhadanta ÷àriputra evam àha, praj¤àpàramitàparigçhãtàþ pa¤capàramità pàramitànàmadheyaü labhante. na ca bhadanta ÷ariputra dànapàramitàparigçhãtàþ pa¤capàramitàþ pàramitànàmadheyaü labhante. evaü na ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitàparigçhãtàþ pa¤capàramitàþ pàramitànàmadheyaü labhante. ÷àriputra àha: evam etat kau÷ikaivam etat. na dànapàramitàparigçhãtàþ kau÷ika pa¤capàramitàþ pàramitànàmadheyaü labhante. evaü na ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitàparigçhãtàþ kau÷ika pa¤capàramitàþ pàramitànàmadheyaü labhante. tasmàt tarhi kau÷ika praj¤àpàramitaiva pa¤cànàü pàramitànàm agrà àkhyàyate ÷reùñhà àkhyàyate jyeùñhà àkhyàyate varà àkhyàyate pravarà àkhyàyate uttamà àkhyàyate anuttamà àkhyàyate asamà àkhyàyate asamasamà àkhyàyate. iti ÷reùñhatà atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: kathaü bhagavan praj¤àpàramitàbhinirhartavyà? bhagavàn àha: råpasya ÷àriputrànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyànabhinirhàràyà praj¤àpàramiñàbhinirhartvyà. evaü dhàtånàm àyatanànàü pratãtyasamutpàdàïgànàü dànapàramitànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. evaü ÷ãlakùàntivãryadhyànapàramitànabhinirhàràya praj¤àpramitàbhinirhartavyà. adhyàtma÷åyatànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. saptatriü÷adbodhipakùyà dharmànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. da÷abalavai÷àradyàveõikabuddhadharmànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. sarvadharmànabhinirhàràya praj¤àpramitàbhinirhartavyà. evaü yàvàt sarvàkàraj¤atànabhinirhàràya #<(PSP_2-3:145)># praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. ÷ariputra àha: kathaü bhagavan råpasyànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà? kathaü bhagavan yàvat sarvàkàraj¤atànabhinirhàràya praj¤àpàramitàbhinirhartavyà? bhagvàn àha: råpasyànabhisaüskàrato 'nutpàdato 'bhàvato 'jàtito 'vinà÷ato 'nupalabdhitaþ, yàvat sarvàkàraj¤atànabhisaüskàrato 'nutpàdato 'bhàvato 'jàtito 'vinà÷ato 'nupalabdhitaþ praj¤àpàramitàbhinirhartavyà. iti sarvadharmànabhisaüskàraþ ÷àriputra àha: evam abhinirhçtà bhagavan praj¤àpàramità katamaü dharmam arpayati? bhagavàn àha: evam abhinirhçtà ÷àriputra praj¤àpàramità na kaücid dharmam arpayati, yato na kaücid dharmam arpayati tasmàt praj¤àpàramiteti saükhyàü gacchati. ÷àriputra àha: katamaü dharmaü nàrpayati? bhagavàn àha: na ku÷alaü dharmam arpayati nàku÷alaü dharmam arpayati. evaü na sàvadyaü nànavadyaü na sàsravaü nànàsravaü na saüskçtaü nàsaüskçtaü na saükle÷aü na niþkle÷aü na laukikaü na lokottaraü na saükliùñaü na vyavadànaü na saüsàraü na nirvàõam arpayati. tat kasya hetor? na hi praj¤àpàramità kasyacid dharmasyopalambhayogena pratyupasthità tena kàraõena na kaücid dharmam arpayati. atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: kim iyaü bhagavan praj¤àpàramità sarvàkàraj¤atàm api nàrpayati? bhagavàn àha: yat kau÷ika evaü vadasi, kim iyaü praj¤àpàramità sarvàkàraj¤atàm api nàrpayatãti. evam etat kau÷ikaivam etat, praj¤àpàramità kau÷ika na kaücid dharmam arpayati nopalabhate sarvàkàraj¤atàm api nàrpayati nopalabhate. devendra àha: kathaü bhagavan praj¤àpàramità sarvàkàraj¤atàm api nàrpayati nopalabhate? bhagavàn àha: na hi kau÷ika praj¤àpramità yathà nàma yathà nimittaü yathàbhisaüskàras tathàrpayati. devendra àha: kathaiþ punar bhagavann arpayati? bhagavàn àha: yathà nopaiti nopàdadàti nadhitiùñhati na prajahàti nàbhinivi÷ate #<(PSP_2-3:146)># tathàrpayati yathà na kaücid dharmam arpayati mu¤cati na pratigçhõàti. evaü hi kau÷ika praj¤àpàramità sarvadharmàn nàrpayati na mu¤cati na pratigçhõàti. ÷akra àha: à÷caryaü bhagavan yàvad iyaü praj¤àpàramità sarvadharmàõàm anutpàdàya anirodhàya anabhisaüskàràya anupalabdhaye avinà÷àya pratyupasthità. atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: saced bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü saüj¤àsyati, praj¤àpàramità sarvadharmàn nàrpayatãti, ri¤ciùyati bhagavan praj¤àpàramitàü dårãkariùyati bhagavan praj¤àpàramitàm. bhagavàn àha: asti subhåte paryàyo yena paryàyeõa bodhisattvo mahàsattvo ri¤can praj¤àpàramitàü dårãkuryàn praj¤àpàramitàm. saced bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evaü saüj¤àsyati, rikteyaü praj¤àpàramiteyaü tucchà asàrà va÷ikeyaü praj¤àpàramiteti, ri¤ciùyati bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàü dårãkariùyati bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàm. ayaü subhåte paryàyo yena paryàyeõa ri¤ciùyati bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàü dårãkariùyati bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàm. subhåtir àha: praj¤àpàramitayà bhagavan pratyarpitayà katame dharmàþ pratyarpità bhavanti? bhagavàn àha: praj¤àpàramitayà subhåte pratyarpitayà na råpaü pratyarpitaü bhavati, na vedanà na saüj¤à na saüskàràþ na vij¤ànaü pratyarpitaü bhavati. na cakùuþ pratyarpitaü bhavati, na ÷rotraü na ghràõaü na jihvà na kàyo na manaþ pratyarpitaü bhavati. na råpaü pratyarpitaü bhavati, na ÷abdo na gandho na raso na spraùñavyaü na dharmàþ pratyarpità bhavanti. na dànapàramità pratyarpità bhavati, na ÷ãlapàramità na kùàntipàramità na vãryapàramità na dhyànapàramità na praj¤àpàramità pratyarpità bhavati. nàdhyàtma÷ånyatà pratyarpità bhavati. na bahirdhà÷ånyatà pratyarpità bhavati. nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà pratyarpità bhavati yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatà pratyarpità bhavati. na saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ pratyarpità bhavanti. na da÷abalavai÷àradyàni na pratisaüvido nàùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ pratyarpità bhavanti. na srotaàpattiphalü pratyarpitaü bhavati. na sakçdàgàmiphalaü pratyarpitaü bhavati. nànàgàmiphalaü pratyarpitaü bhavati. nàrhattvaü pratyarpitaü bhavati. na pratyekabuddhatvaü pratyarpitaü bhavati. nànuttarà samyaksaübodhiþ pratyarpità bhavati. #<(PSP_2-3:147)># subhåtir àha: kathaü bhagavan praj¤àpàramitayà pratyarpitayà na råpaü pratyarpitaü bhavati yàvad na sarvàkàraj¤atà pratyarpità bhavati? bhagavàn àha: råpasya subhåte 'nupalabdhyà praj¤àpàramità pratyarpità bhavati yàvat sarvàkàraj¤atànupalabdhyà praj¤àpàramità pratyarpità bhavati. evaü khalu subhåte praj¤àpàramitayà pratyarpitayà na råpaü pratyarpitaü bhavati yàvad na sarvàkàraj¤atà pratyarpita bhavati. iti sarvadharmànupalambhàbhisamayàrpyaõà subhåtir àha: mahàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità. bhagavàn àha: tat kiü manyase? subhåte katamena paryàyeõa mahàpàramiteyaü yad uta praj¤àpàramità. subhåtir àha: na bhagavan råpaü mahatkaroti nàlpãkaroti, vedanàü saüj¤àü saüskàràn na vij¤ànaü mahatkaroti nàlpãkaroti. evaü dhàtån àyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni na mahatkaroti nàlpãkaroti. na dànapàramitàü mahatkaroti nàlpãkaroti. evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü na praj¤àpàramitàü mahatkaroti nàlpãkaroti. nàdhyàtma÷ånyatàü mahatkaroti nàlpãkatoti yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàü mahatkaroti nàlpãkaroti. na saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn mahatkaroti nàlpãkaroti. nàryasatyàni nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãþ na ÷ånyatànimittàpraõihitàni nàbhij¤à mahatkaroti nàlpãkaroti. na tathàgatabalàni na vai÷àradyàni na pratisaüvido nàùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn mahatkaroti nàlpãkaroti. na bodhiü mahatkaroti nàlpãkaroti. na buddhadharmaü mahatkaroti nàlpãkaroti. yàvan na buddhaü mahatkaroti nàlpãkaroti. na råpaü vipulãkaroti na parittãkaroti. na råpaü balavatkaroti na durbalãkaroti. anena bhagavan paryàyeõa mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. sacet punar navayànasaüprasthito bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàm àgamya dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàm àgamya evaü j¤àsyati na praj¤àpàramità råpaü mahatkaroti nàlpãkaroti yàvan na buddhadharmaü mahatkaroti nàlpãkaroti. na råpaü balavatkaroti na durbalãkaroti. evaü saüjànan bodhisattvo mahàsattvo na carati praj¤àpàramitàyàü. tat kasya hetoþ? naiùa bhagavan niùyandaþ praj¤àpàramitàyàþ. yad råpaü mahad alpaü và kuryàd yàvad buddhadharmaü mahad alpaü và kuryàn naiùa praj¤àpàramitàyà niùyandaþ. tat kasya hetoþ? na hy upalambhasaüj¤ino bodhisattvàs tathà sattvàjàtitayà praj¤àpàramità draùñavyà. råpàjàtitaþ praj¤àpàramitàjàtità #<(PSP_2-3:148)># draùñavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàjàtitaþ praj¤àpàramitàjàtità draùñavyà yàvad buddhàjàtitaþ praj¤àpàramitàjàtità draùñavyà. sattvàsvabhàvatayà praj¤àpàramitàsvabhàvatà draùñavyà. råpàsvabhàvatayà praj¤àpàramitàsvabhàvatà draùñavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàsvabhàvatayà praj¤àpàramitàsvabhàvatà draùñayyà yàvad buddhàsvabhàvatayà praj¤àpàramitàsvabhàvatà draùñavyà. råpàbhàvatayà praj¤àpàramitàbhàvatà veditavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàbhàvatayà praj¤àpàramitàbhàvatà veditavyà yàvad buddhàbhàvatayà praj¤àpàramitàbhàvatà veditavyà. sattva÷ånyatayà praj¤àpàramità ÷ånyatà veditavyà. råpa÷ånyatayà praj¤àpàramità ÷ånyatà veditavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤àna÷ånyatayà praj¤àpàramità ÷ånyatà veditavyà yàvad buddha÷ånyatayà praj¤àpàramità ÷ånyata veditavyà. evaü sattvànimittatayà sattvàpraõihitatayà praj¤àpàramitànimittatàpraõihitatà. råpànimittatayàpraõihitatayà praj¤àpàramitànimittatàpraõihitatà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànànimittatayàpraõihitatayà praj¤àpàramitànimittatàpraõihitatà yàvad buddhànimittatayàpraõihitatayà praj¤àpàramitànimittatàpraõihitatà. evaü sattvàsattayà praj¤àpàramitàsattà veditavyà. sattvàcintyatayà praj¤àpàramitàcintyatà veditavyà. sattvàvinà÷itayà praj¤àpàramitàvinà÷ità veditavyà. sattvànabhisaübodhanatayà praj¤àpàramitànabhisaübodhanatà veditavyà. råpànabhisaübodhanatayà praj¤àpàramitànabhisaübodhanatà veditavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànànabhisaübodhanatayà praj¤àpàramitànabhisaübodhanatà veditvayà yàvad buddhànabhisaübodhanatayà praj¤àpàramitànabhisaübodhanatà veditavyà. sattvabalàsamanvàgatatayà praj¤àpàramità balàsamanvàgatatà veditavyà. råpabalàsamanvàgatatayà praj¤àpàramità balàsamanvàgatatà veditavyà. vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànabalàsamanvàgatayà praj¤àpàramità balàsamanvàgatatà veditavyà yàvad buddhabalàsamanvàgatatayà praj¤àpàramità balàsamanvàgatatà vedjtavyà. anenàpi bhagavan paryàyeõa mahàpàramiteyaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü yad uta praj¤àpàramità. iti mahàrthatety ukto 'bhinirhàraþ atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: yo 'yaü bhagavan bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàm adhimokùyate, kuta÷ cyutvà sa ihàgato bhaviùyati? kiyaccirasaüprasthitaþ sa kulaputro và kuladuhità và abhåd anuttaràyàü samyaksaübodhau? kiyanto vànena tathàgatàþ paryupàsitàþ? kiyacciraü #<(PSP_2-3:149)># sa dànapàramitàyàü caritaþ? kiyacciraü ÷ãlapàramitàü caritaþ? kiyacciraü kùàntipàramitàyàü caritaþ? kiyacciraü vãryapàramitàyàü caritaþ? kiyacciraü dhyànapàramitàyàü caritaþ? kiyacciraü praj¤àpàramitàyàü carito ya imàü praj¤àpàramitàm arthata÷ ca nayata÷ càdhimokùyate? evam ukte bhagavàn àyuùmantaü ÷àriputram etad avocat: sa khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvo da÷asu dikùu tathàgatàn arhataþ samyaksaübuddhàn paryupàsyehàgata ihopapanno bhaviùyati. iti buddhasevà yaþ khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvo 'saükhyeyàny aprameyàõi kalpakoñãniyuta÷atasahasràõi samudàgato 'bhåd anuttaràyàü samyaksaübodhau, sa prathamacittotpàdam upàdàya dànapàramitàyàü caritaþ ÷ãlapàramitàyàü caritaþ kùàntipàramitàyàü carito vãryapàramitàyàü carito dhyànapàramitàyàü caritaþ praj¤àpàramitàyàü caritaþ sann ihàgato bhaviùyati. sa khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitayà dçùñayà ÷rutayà và ÷àstà mayà dçùña iti cittam utpàdayiùyati, ÷àstà mayà ÷ruta iti cittam utpàdayiùyati. sa khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvo mahàsattva imàü praj¤àpàramitàm arthata÷ ca nayata÷ càdhigamiùyaty animittàdvayànupalambhayogena. atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: ÷akyà punar bhagavan praj¤àpàramità draùñuü và ÷rotuü và? bhagavàn àha: no hãdaü subhåte na hi subhåte praj¤àpàramitàyàþ ÷rotàro draùñàro na praj¤àpàramitàü te pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdaya. evaü dhyànapàramitàü vãryapàramitàü kùàntipàramitàü ÷ãlapàramitàü dànapàramitàü te na pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdàya. adhyàtma÷ånyatàü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü na pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdàya. smçtyupasthànàni na pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdàya. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàn na pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdàya. evam àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤àþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn na pa÷yanti na ÷çõvanti. buddhabodhiü na pa÷yanti na ÷çõvanti dharmajaóatàm upàdàya. iti dànàdipàramitàsamudàgamaþ evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kiyacciraü caritaþ sa bhagavan bodhisattvo mahàsattvo bhaviùyati ya iha gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yogam àpatsyate? #<(PSP_2-3:150)># bhagavàn àha: vibhajyaitat subhåte vyàkartavyaü, syàt subhåte paryàyo yo bodhisattvo mahàsattvaþ prathamacittotpàdam upàdàya gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate. evaü dhyànapàramitàyàü vãryapàramitàyàü kùàntipàramitàyàü ÷ãlapàramitàyàü dànapàramitàyàü yogam àpadyate. tac copàyakau÷alena na ca kaücid dharmaü pratikùipati yathà nopacayaü pa÷yati nàpacayaü, na jàtu ùaóbhiþ pàramitàbhir virahito bhavati na buddhair bhagavadbhir, yai÷ ca påjàvi÷eùair àkàïkùet tàn buddhàn bhagavataþ satkartuü gurukartuü mànayituü påjayituü tasya te påjàvi÷eùàþ sahacittotpàdenaiva saüçdhyante. buddhakùetreõa buddhakùetraü saükràmati. na jàtu màtuþ kukùàv upapadyate. na ca jàtu virahito bhavati abhij¤àbhir. na ca kenacit kle÷ena sàrdhaü saüvasati. na ÷ràvakacittena na pratyekabuddhacittena sàrdhaü saüvasati. buddhakùetreõa buddhakùetraü saükràmati sattvàü÷ ca paripàcayan buddhakùetraü ca pari÷odhayan. ayaü subhåte bobhisattvo mahàsattvo yo 'syàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü prathamacittotpàdam upàdàya yogam àpatsyate. ity upàyakau÷alam santi punaþ subhåte mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitara÷ ca yair bahåni buddha÷atàni bahåni buddhasahasràõi bahåni buddha÷atasahasràõi bahåni buddhakoñiniyuta÷atasahasràõi dçùñàni bhavanti. tebhya÷ càntike ÷ikùamàõair dànàni dattàni bhavanti, ÷ãlaü rakùitaü kùàntir bhàvità vãryam àrabdhaü dhyànam àsevitaü praj¤à bhàvità bhavati sà copalambhayogena. te 'syàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü parùaóbhyo 'pakramiùyanti. te punaþ kulaputràþ kuladuhitara÷ càgauravatayàsyàü gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü buddhànàü bhagavatàm antikàd apakramiùyanti. ihaiva te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca mahàyànikàþ saünipatità ye gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàm apakramiùyanti. tat kasya hetos? tathà hi te kulaputràþ kuladuhitara÷ ca pårvànte 'pi gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàm apakràntà, etarhy api gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàm apakràmànti. na kàyena na cittena samagrãn dàsyanti duùpraj¤asaüvartanãyaü karmopaceùyanti. te tena dauùpraj¤asaüvartanãyena karmaõà kçtenopacitena imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü bhàùyamàõàü pratyàkhyàsyanti, taiþ pratyàkhyàya atãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü sarvaj¤atàpratyàkhyàtà bhavati. te tena sarvaj¤atàpratyàkhyànena dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõà kçtenopacitena bahåni varùàõi bahåni varùa÷atàni bahåni varùasahasràõi #<(PSP_2-3:151)># bahåni varùakoñãniyuta÷atasahasràõi mahàniraye prakùepsyante. teùàü mahànirayàn mahànirayaü saükràmatàü tejaþsaüvartanã và apsaüvartanã và vàyusaüvartanã và pràdurbhàvo bhaviùyati. te tàsu saüvartanãùu pràdurbhàtàsv anyeùu lokadhàtuùu ye mahànirayàs teùu prakùepsyante. te tatropapannàþ samànàþ, mahànirayàn mahànirayaü saükramiùyanti. teùàü mahànirayàn mahànirayaü saükràmatàü punar eva saüvartanãyaþ pràdurbhaviùyanti. tàsu saüvartanãùu pràdurbhåtàsu pårvasyàü di÷i prakùepsyante, dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàü vidikùårdhvam adho di÷i yo mahànirayàs teùu prakùepsyante. tebhyo 'pi punaþ saüvartanãùu pràdurbhåtàsv anyeùu lokadhàtuùu ye mahànirayàs teùu prakùepsyante. teùu punar api tebhyo lokadhàtubhyaþ saüvartanãùu pràdurbhåtàsu tebhyo mahànirayebha÷ cyutàs tena dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõàkùãõena punar eva ihopapatsyante. te punar eva mahànirayàn mahànirayaü saükramiùyanti. te teùu mahànirayeùåpapannà bahåni tãvràõi mahàkañukàni mahànirayaduþkhàni pratyanubhaviùyanti. tàvad eva te tàni nirayaduþkhàü pratyanubhaviùyanti yàvat punar eva saüvartanãyaþ pràdurbhaviùyanti. saüvartanãùu pràdurbhåtàsv ita÷ cyutà anyeùu lokadhàtuùu punar eva mahànirayeùåpapatsyante. evaü samantàt punar api da÷asu dikùu tiryagyoniùåpapatsyante. punar eva da÷asu dikùu yamalokeùåpapannà mahàtãvràü mahàkañukàü mahàduùkhàü vedanàü vedayantas tat karma kùepayiùyanti. te bahuduþkhavedanãyaü karma kùepayitvà kadàcit karhicit mànuùyakam àtmabhàvaü pratilapsyante. te yatra yatropapatsyante tatra tatra jàtyandhà bhaviùyanti. jàtyandhakuleùåpapatsyante. caõóàlakuleùu và puùkasakuleùu và ÷àkunikuleùu và sukarikuleùu và aurabhikakuleùu và nãceùu và kutsiteùu và kuleùu và nãcavçttisu và upapatsyante. te teùåpapannà andhà và bhaviùyanti kàõà và ajihvà và ahastà và apàdà và akarõakà và anàsikà và yatra buddha÷abdaü na ÷roùyanti na dharma÷abdaü na saügha÷abdaü na bodhisattva÷abdaü na pratyekabuddha÷abdaü ÷roùyanti nàrhacchabdaü ÷roùyanti te tenaiva dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõà kçtenopacitena. atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: pa¤ca bhagavann ànantaryàõy asya dharmavyasanasaüvartanãyasya karmaõaþ kçtasyopacitasya prativarõikà api na bhavanti? bhagavàn àha: prativarõiketi ÷àriputra na vaktavyàsya dharmavyasanasaüvartanãyakarmaõaþ kçtasyopacitasya. ye praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü pratibàdhitavyàü maüsyante, nàtra ÷ikùitavyaü naiùa dharmo naiùa vinayo naitac #<(PSP_2-3:152)># chàstuþ ÷àsanaü naitat tathàgatair arhadbhiþ samyaksaübuddhair bhàùitam iti bhàùyante, ta àtmanà ca prativahitavyàü maüsyante, anyàü÷ ca sattvàn vivecayiùyanti. te svasaütànàny upahatya parasaütànàny upahantavyàni maüsyante. te svasaütànaü saviùaü kçtvà parasaütànàny api saviùàõi kariùyanti. te svayaü naùñàþ. paràn api nà÷ayiùyanti. svayaü ca gambhãràü praj¤àramitàm ajànanto 'buddhyamànàþ prativahitavyàü maüsyante, paràü÷ ca tathaiva gràhayiùyanti. nàhaü ÷àriputra teùàü pudgalànàü ÷ravaõam apy abhyanujànàmi kaþ punar vàdo dar÷anaü kuta eva sthànaü, tat kasya hetor? dharmadåùakà hi te ÷àriputra tathàråpàþ pudgalà veditavyàþ ka÷aübakajàtãyàþ kçùõà hi jàtayaþ ÷àriputra tathàråpàþ pudgalà veditavyàþ. teùàü khalu punaþ ÷àriputra tathàråpàõàü pudgalànàü ye ÷rotavyaü ÷raddhàtavyaü maüsyante te 'nayena vyasanam àpatsyante. ya÷ cemàü ÷àriputra praj¤àpàramitàü dåùayiùyati dharmadåùakaþ sa pudgalo veditavyaþ. ÷àriputra àha: na khalu punar bhagavaüs tasya dharmadåùakasya pudgalasya bhagavatà tatropapannasyàtmabhàvasya pramàõam àkhyàtam. bhagavàn àha: tiùñhatu ÷àriputra tasya dharmadåùakasya pudgalasya tatropapannasyàtmabhàvasya pramàõam. tat kasya hetoþ? mà tasya dharmadåùakasya pudgalasyàtmabhàvasya pramàõaü ÷rutvà uùõaü rudhiraü mukhàd àgacchet, maraõaü và nigacchet maraõamàtrakaü và, duþkhaü ÷rutvà ÷oka÷alpasamarpito và bhavet. ucchoùyed và mlàyed và nãlo và harito và låno và yàvad idaü tasya dharmadåùakasya pudgalasya dç÷asyàtmabhàvapratilàbhasya pramàõam iti, yasyàyam ãdç÷o doùaþ saüvidyata iti. na bhagavàn àyuùmataþ ÷àriputrasyàvakà÷aü karotãdaü tasyàtmabhàvasya pramàõaü bhaviùyatãti. ÷àriputra àha: àkhyàtu bhagavàn pa÷cimàyà janatàyà àlokàþ kçto bhaviùyaty anena dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõà kçtenopacitena dharmadåùakàþ pudgalà ãdç÷am àtmabhàvaü parigrahãùyantãti. bhagavàn àha: evam eva ÷àriputra pa÷cimàyà janatàyà àlokaþ kçto bhaviùyaty anenàsau dharmavyasanasaüvartanãyena karmaõà kçtenopacitena mahànirayeùu duþkham anubhaviùyati. yà etasyaiva duþkhasyàpramàõatà bahutaraü ceyacciraü duþkhàni pratyanubhaviùyantãti, eùa eva ÷uklàü÷ikasya kulaputrasya và kuladuhitur và tebhyo dharmavyasanasaüvartanãyebhyaþ. karmabhyo nirvçttir bhaviùyati. te jivitahetor api dharmaü na pratikùepsyanti. mà bhåd asmàkam ãdç÷air duþkhaiþ samavadhànam iti. atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: susaüvçtakàyavàgmanaskarmaõà #<(PSP_2-3:153)># bhagavan kulaputreõa và kuladuhità và bhavitavyaü mà bhåd ãdç÷ànàü duþkhànàm anubhavanam iti tathàgataü và na drakùyàma iti dharmaü và na ÷roùyàma iti saüghaü và na drakùyàma ity apagatabuddhotpàdeùu và buddhakùetreùåpapatsyàmaha iti manuùyadaridreùu và agràhyavacanà và bhaviùyàma ity. anena bhagavan dharmapratikùepavàkkarmaõà kçtenopacitena vyasanasaüvartanãyaü karmakçtam upacitaü bhavati. bhagavàn àha: anena subhåte sarvadharmapratikùepavàkkarmaõà kçtenopacitena dharmavyasanasaüvartanãyaü karma kçtaü bhavaty upacitam ihaiva te subhåte mohapuruùàþ svàkhyàte dharmavinaye pravrajità bhaviùyanti. ya imàü praj¤àpàramitàü dåùayitavyàü maüsyante pratibàdhitavyàü maüsyante. praj¤àpàramitayà subhåte dåùitayà pratibàdhitayà buddhànàü bhagavatàü bodhir dåùità pratibàdhità bhavati, buddhànàü bhagavatàü bodhyà dåùitayà pratibàdhitayàtãtànàgatapratyutpannànàü buddhànàü bhagavatàü sarvaj¤atà dåùità bhavati pratibàdhità. sarvaj¤atayà dåùitayà pratibàdhitayà dharmaþ. pratibàdhito bhavati. dharmeõa pratibàdhitena saüghaþ. pratibàdhito bhavati. saüghena pratibàdhitena laukikã samyagdçùñir lokottarà ca samyakdçùñiþ pratibàdhità bhavati. evaü ùañpàramitàþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ. pratibàdhità bhavanti. ÷ånyatànimittàpraõihitavimokùamukhàny aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ùaóabhij¤àþ pratibàdhità bhavanti. adhyàtma÷ånyatà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abodhisattvabhåmayaþ pratibàdhità bhavanti. da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ pratibàdhità bhavanti. yàvat sarvaj¤atà pratibàdhità bhavati. sarvaj¤atayà pratibàdhitayàprameyàsaükhyeyàparimàõo 'puõyaskandhaþ parigçhãto bhavati. tena vàpuõyaskandhena parigçhitenàprameyam asaükhyeyam aparimàõaü duþkhadaurmanasyaü parigçhãtaü bhavati. iti dharmavyasanasaüvartanakarma subhåtir àha: ya ime bhagavan mohapuruùà gambhiràü praj¤àpàramitàü pratibàdhiùyanti, katamair àkàrair imàü praj¤àpàramitàü pratibàdhiùyanti? bhagavàn àha: caturbhiþ subhåte àkàrais te mohapuruùà imàü gambhãràü praj¤àpàramitàü pratibàdhiùyanti. katamai÷ caturbhir? yad uta màràdhiùñhità÷ ca te mohapuruùà bhaviùyanti. anabhiyuktà÷ ca gambhãreùu dharmeùu bhaviùyanti #<(PSP_2-3:154)># na ca prasàdaü pratilapsyante. abhiniviùñà÷ ca te pa¤caskandheùu bhaviùyanti pàpamitrahastagatà. doùacarità÷ ca te mohapuruùà bhaviùyanty àtmotkarùakàþ parapaüsakàþ. ebhiþ subhåte caturbhir àkàraiþ samanvàgatàs te mohapuruùà gambhãràü praj¤àpàramitàü pratikùepsyanti. subhåtir àha: duradhimocyà bhagavan gambhãrà praj¤àpàramitànabhiyuktena ku÷alamålavirahitena pàpamitrahastagatena. bhagavàn àha: evam etat subhåte duradhimocyà gambhãrà praj¤àpàramitànabhiyuktaiþ ku÷alamålavirahitaiþ pàpamitrahastagataiþ. subhåtir àha: kiyad bhagavan gambhãrà praj¤àpàramità yeyaü duradhimocyà? bhagavàn àha: råpaü subhåte 'baddham amuktaü. tat kasya heto? råpàsvabhàvo hi subhåte råpaü, vedanàsvabhàvo hi vedanà, saüj¤àsvabhàvo hi saüj¤à, saüskàràsvabhàvo hi saüskàrà, vij¤ànaü subhåte 'baddham amuktam. tat kasya hetor? vij¤ànàsvabhàvo hi vij¤ànam. dànapàramità subhåte 'baddhàmuktà. tat kasya hetor? dànapàramitàsvabhàvà hi dànapàramità. evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità praj¤àpàramità subhåte 'baddhàmuktà. tat kasya hetoþ? praj¤àpàramitàsvabhàvà hi praj¤àpàramità. adhyàtma÷ånyatà subhåte 'baddhàmuktà. tat kasya hetor? adhyàtma÷ånyatàsvabhàvà hy adhyàtma÷ånyatà, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà subhåte 'baddhàmuktà. tat kasya hetor? abhàvasvabhàva÷ånyatàsvabhàvà hy abhàvasvabhàva÷ånyatà. smçtyupasthànàni subhåte 'baddhàny amuktàni. tat kasya hetoþ? smçtyupasthànàsvabhàvà hi smçtyupasthànàm. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabodhyaïgàni màrgàþ subhåte 'baddhà amuktàs. tat kasya hetor? màrgàsvabhàvà hi màrgàþ. evaü da÷abalàni vai÷àradyàni pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ sarvàkàraj¤atà subhåte 'baddhàmuktà. tat kasya hetoþ? sarvàkàraj¤atàsvabhàvo hi subhåte sarvàkàraj¤atà. råpasya subhåte pårvànto 'baddho 'muktas. tat kasya hetoþ? pårvàntàbhàvasvabhàvo hi subhåte råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàràþ vij¤ànasya subhåte pårvànto 'baddho 'muktas. tat kasya hetoþ? pårvàntàbhàvasvabhàvo hi subhåte vij¤ànam, evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ subhåte pårvànto 'baddho 'muktas. tat kasya hetoþ? pårvànto 'bhàvasvabhàvo hi subhåte sarvàkàraj¤atà. råpasya subhåte 'parànto 'baddho 'muktas. tat kasya hetor? aparànto 'bhàvasvabhàvo hi subhåte råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànasya subhåte 'parànto 'baddho 'muktaþ. tat kasya hetor? aparàntàbhàvasvabhàvo #<(PSP_2-3:155)># hi subhåte vij¤ànam. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ subhåte 'parànto 'baddho 'muktaþ. tat kasya hetor? aparàntàbhàvasvabhàvo hi subhåte sarvàkàraj¤atà. råpaü subhåte pratyutpannam abaddham amuktaü. tat kasya hetoþ? pratyutpannàbhàvasvabhàvo hi subhåte råpaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà, vij¤ànaü subhåte pratyutpannam abaddham amuktaü. tat kasya hetoþ? pratyutpannàbhàvasvabhàvo hi subhåte vij¤ànaü. yàvat sarvàkàraj¤atà pratyutpannàbaddhàmuktà. tat kasya hetoþ? pratyutpannàbhàvasvabhàvo hi subhåte sarvàkàraj¤atà. subhåtir àha: duradhimocyà bhagavan praj¤àpàramitànabhiyuktair anavaropitaku÷alamålaiþ pàpamitrahastagatair màrava÷agataiþ ku÷ãdair hãnavãryair muùitasmçtibhir asaüprajànaiþ. bhagavàn àha: evam etat subhåte duradhimocyà subhåte praj¤àpàramitànabhiyuktair anavaropitaku÷alamålaiþ pàpamitrahastagatair màrava÷agataiþ ku÷ãdair hãnavãryair muùitasmçtibhir asaüprajànaiþ. iti karmàvaraõasya catvàro hetavaþ yà subhåte råpasya vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü, yà vij¤ànasya vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà dànapàramitàyà vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. evaü ÷ãlapàramitàyàþ kùàntipàramitàyà vãryapàramitàyà dhyànapàramitàyà, yà praj¤àpàramitàyà vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yàdhyàtma÷ånyatàyà vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yàvad yàbhàvasvabhàva÷ånyatàyà vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. evaü yà saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. evam àryasatyànàm apramàõànàü dhyànàråpyasamàpattãnàü yà vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà ÷ånyatànimittàpraõihitànàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yàùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà ùaõõàm abhij¤ànàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. evaü yà sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà da÷ànàü bodhisattvabhåmãnàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà da÷ànàü tathàgatabalànàü vi÷uddhi÷ caturõàü vai÷àradyànàü catasçõàü pratisaüvidàü yàvad aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. yà bodher vi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. punar aparaü subhåte yà råpavi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà, yà phalavi÷uddhiþ praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ sà, yà praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ ràpavi÷uddhiþ. #<(PSP_2-3:156)># sà iti hi råpavi÷uddhi÷ ca phalavi÷uddhi÷ ca praj¤àpàramitàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü yàvad yà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhiþ praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ sà, yà praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ. sarvàkàraj¤atàvi÷uddhiþ. sà iti hi sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ ca praj¤àpàramitàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti vi÷uddhisàmànyam punar aparaü subhåte yà àtmavi÷uddhiþ råpavi÷uddhiþ sà, yà råpavi÷uddhir àtmavi÷uddhiþ sà iti hy àtmavi÷uddhi÷ ca råpavi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhikàram abhinnam acchinnam. evaü yà sattvajãvapoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakavi÷uddhiþ råpavi÷uddhiþ sà, yà råpavi÷uddhir yàvat pa÷yakavi÷uddhiþ sà iti hi yàvat pa÷yakavi÷uddhi÷ ca råpavi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü yàvad yà pa÷yakavi÷uddhiþ sarvaj¤atàvi÷uddhiþ sà, yà sarvaj¤atàvi÷uddhiþ pa÷yakavi÷uddhiþ sà iti hi pa÷yakavi÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. punar aparaü subhåte àtmapari÷uddhyà råpavi÷uddhã råpavi÷uddhyà àtmapari÷uddhir iti hy àtmapari÷uddhi÷ ca råpapari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü sattvajãvapoùapuruùapudgalamanujamànavakàrakavedakajànakapa÷yakapari÷uddhyà råpavi÷uddhiþ råpapari÷uddhyà yàvat pa÷yakapari÷uddhir iti hi pa÷yakapari÷uddhi÷ ca råpapari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü yàvat pa÷yakapari÷uddhyà sarvaj¤atàpari÷uddhiþ sarvaj¤atàvi÷uddhyà pa÷yakapari÷uddhir iti hi pa÷yakavi÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàpari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. punar aparaü subhåte ràgapari÷uddhyà råpapari÷uddhir yàvat sarvaj¤atàpari÷uddhir iti hi ràgapari÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàpari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü doùamohapari÷uddhyà råpapari÷uddhir yàvat sarvaj¤atàpari÷uddhir iti hi doùamohapari÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàpari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. punar aparaü subhåte ràgadoùamohapari÷uddhyà råpapari÷uddhir evaü yàvat sarvaj¤atàpari÷uddhir iti hi ràgadoùamohapari÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàpari÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. #<(PSP_2-3:157)># iti ÷ràvakasya kle÷àvaraõavi÷uddhiþ punar aparaü subhåte yà råpavi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà, evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà yà vij¤ànavi÷uddhiþ phalavi÷uddhir eva sà. evaü yàvad avidyàvi÷uddhyà saüskàravi÷uddhiþ saüskàravi÷uddhyà vij¤ànavi÷uddhir vij¤ànavi÷uddhyà nàmaråpavi÷uddhir nàmaråpavi÷uddhyà ùaóàyatanavi÷uddhiþ ùaóàyatanavi÷uddhyà spar÷avi÷uddhiþ spar÷avi÷uddhyà vedanàvi÷uddhiþ vedanàvi÷uddhyà tçùõàvi÷uddhiþ tçùõàvi÷uddhyà upàdànavi÷uddhir upàdànavi÷uddhyà bhavavi÷uddhir bhavavi÷uddhyà jàtivi÷uddhir jàtivi÷uddhyà jaràmarana÷okaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsavi÷uddhir jaràmaranaóokaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsavi÷uddhyà sarvaj¤atàvi÷uddhir iti hi jaràmaraõa÷okaparidevaduùkhadaurmanasyopàyàsavi÷uddhi÷ ca sarvaj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti pratyekabuddhasya j¤eyàvaraõaikade÷avi÷uddhiþ punar aparaü subhåte dànapàramitàvi÷uddhiþ dànapàramitàvi÷uddhyà ÷ãlapàramitàvi÷uddhiþ ÷ãlapàramitàvi÷uddhyà kùàntipàramitàvi÷uddhiþ kùàntipàramitàvi÷uddhyà vãryapàramitàvi÷uddhir vãryapàramitàvi÷uddhyà dhyànapàramitàvi÷uddhir dhyànapàramitàvi÷uddhyà praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ praj¤àpàramitàvi÷uddhyà adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhir adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhyà bahirdhà÷ånyatàvi÷uddhir bahirdhà÷ånyatàvi÷uddhyà adhyàtmabahirdhà÷ånyatàvi÷uddhir adhyàtmabahirdhà÷ånyatàvi÷uddhyà, evaü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhir abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhyà smçtyupasthànavi÷uddhiþ smçtyupasthànavi÷uddhyà samyakprahàõavi÷uddhiþ samyakprahàõavi÷uddhyà çddhipàda vi÷uddhir çddhipàda vi÷uddhyà indriya vi÷uddhir indriyavi÷uddhyà balavi÷uddhir balavi÷uddhyà bodhyaïgavi÷uddhir bodhyaïgavi÷uddhyà màrgavi÷uddhir màrgavi÷uddhyà àryasatyavi÷uddhir àryasatyavi÷uddhyà apramàõavi÷uddhir apramàõavi÷uddhyà dhyànavi÷uddhir dhyànavi÷uddhyà àråpyavi÷uddhir àråpyavi÷uddhyà abhij¤àvi÷uddhir abhij¤àvi÷uddhyà ÷ånyatànimittàpraõihitavi÷uddhiþ ÷ånyatànimittàpraõihitavi÷uddhyà aùñavimokùavi÷uddhir aùñavimokùavi÷uddhyà navànupårvavihàrasamàpattivi÷uddhir navànupårvavihàrasamàpattivi÷uddhyà sarvasamàdhivi÷uddhiþ sarvasamàdhivi÷uddhyà sarvadhàraõãmukhavi÷uddhiþ sarvadhàraõãmukhavi÷uddhyà da÷abalavai÷àradyavi÷uddhir da÷abalavai÷àradyavi÷uddhyà pratisaüvidvi÷uddhiþ pratisaüvidvi÷uddhyà àveõikabuddhadharmavi÷uddhir àveõikabuddhadharmavi÷uddhyà sarvaj¤atàvi÷uddhir #<(PSP_2-3:158)># iti hi sarvaj¤atàvi÷uddhi÷ càveõikabuddhadharmavi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti bodhisattvasya yànatrayamàrgavi÷uddhiþ punar aparaü subhåte yà praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ sà råpavi÷uddhir yà råpavi÷uddhiþ sà yàvat sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hi praj¤àpàramitàvi÷uddhi÷ ca råpavi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnaü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà yà praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ sà vij¤ànavi÷uddhir yà vij¤ànavi÷uddhiþ sà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hi praj¤àpàramitàvi÷uddhi÷ ca vij¤ànavi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. evaü dhyànapàramitàvi÷uddhir vãryapàramitàvi÷uddhiþ kùàntipàramitàvi÷uddhiþ ÷ãlapàramitàvi÷uddhir yà dànapàramitàvi÷uddhiþ sà råpavi÷uddhir yà råpavi÷uddhiþ sà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hi dànapàramitàvi÷uddhi÷ ca råpavi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnaü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà yà dànapàramitàvi÷uddhiþ sà vij¤ànavi÷uddhir yà vij¤ànavi÷uddhiþ sà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hi dànapàramitàvi÷uddhi÷ ca vij¤ànavi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti mçdumçdumàrgaþ punar aparam adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhyà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hy adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhi÷ ca yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdavi÷uddhyà yàvad da÷abalavai÷àradyàveõikabuddhadharmavi÷uddhyà sarvàkàraj¤atàvi÷uddhir iti hi skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdavi÷uddhi÷ ca pàramità bodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattyaùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àsarvasamàdhisarvadhàraõãmukhavi÷uddhir da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmavi÷uddhi÷ ca sarvàkàraj¤atàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. punar aparaü subhåte sarvàkàpaj¤atàvi÷uddhi÷ ca praj¤àràramitàvi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti mçdumadhyamàrgaþ punar aparaü subhåte saüskçtavi÷uddhyà asaüskçtavi÷uddhir asaüskçtavi÷uddhyà saüskçtavi÷uddhir iti hi saüskçtavi÷uddhi÷ càsaüskçtavi÷uddhi÷ #<(PSP_2-3:159)># càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. punar aparaü subhåte 'tãtavi÷uddhyànàgatavi÷uddhir anàgatavi÷uddhyàtãtavi÷uddhir atãtànàgatavi÷uddhyà pratyutpannavi÷uddhiþ pratyutpannavi÷uddhyàtãtànàgatavi÷uddhir iti hy atãtànàgatavi÷uddhi÷ ca pratyutpannavi÷uddhi÷ càdvayam etad advaidhãkàram abhinnam acchinnam. iti mçdvadhimàtràmàrgaþ atha khalv àyuùmàn ÷àriputro bhagavantam etad avocat: gambhiraiùà bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷ariputra àha: kasya vi÷uddhatvàt? bhagavàn àha: råpasya vi÷uddhatvàc chànputra gambhãrà vi÷uddhiþ. vedanà saüj¤àsaüskàrà vij¤ànasya vi÷uddhatvàd gambhãrà. evaü pçthivãdhàtvabdhàtutejodhàtuvàyudhàtvàkà÷adhàtuvij¤ànadhàtuvi÷uddhatvàd gambhirà. evaü cakùuþ÷rotraghràõajihvàkàyamanovi÷uddhatvàd gambhãrà. råpa÷abdagandharasaspar÷adharmavi÷uddhatvàd gambhãrà. dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤àpàramitàvi÷uddhatvàd gambhãrà. adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhyà gambhãrà, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhyà gambhirà. smçtyupasthànavi÷uddhyà gambhãrà. samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgavi÷uddhyà gambhãrà. ÷ånyatànimittàpraõihitavi÷uddhyà gambhãrà. aùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattivi÷uddhyà gambhãrà. abhij¤àvi÷uddhyà gambhãrà. sarvasamàdhisarvadhàraõãmukhavi÷uddhyà gambhãrà. da÷atathàgatabalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharma vi÷uddhyà gambhãrà. bodhisattvasarvàkàraj¤atàvi÷uddhyà gambhãrà. iti madhyàmçdumàrgaþ ÷àriputra àha: àlokabhåtà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputràtyantàlokavi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: kasya vi÷uddhatvàt? bhagavàn àha: praj¤àpàramitàvi÷uddhatvàc chàriputràtyantàlokavi÷uddhiþ. evaü dhyànapàramitàvi÷uddhatvàd vãryapàramitàvi÷uddhatvàt kùàntipàramitàvi÷uddhatvàc chãlapàramitàvi÷uddhatvàd dànapàramitàvi÷uddhatvàd atyantàlokavi÷uddhiþ. adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà vi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. smçtyupasthànavi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaõgamàrgavi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. àryasatyàpramàõadhyànaàråpyasamàpattivi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. aùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattivi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àvi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. sarvasamàdhisarvadhàraõãmukhavi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. #<(PSP_2-3:160)># da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmavi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ, yàvat sarvàkàraj¤atàvi÷uddhyà atyantàlokavi÷uddhiþ. iti madhyamadhyàmàrgaþ ÷àriputra àha: apratisaüdhir bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kasyàsaükràntyà vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: råpasyàsaükràntir apratisaüdhir vi÷uddhiþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàsaükràntir apratisaüdhir vi÷uddhiþ. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyà asaükràntir apratisaüdhir vi÷uddhiþ. iti madhyàdhimàtràmàrgaþ ÷àriputra àha: asaükliùñà bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantàsaükliùñatvàc chàriputra. ÷ariputra àha: kasya bhagavann asaükle÷atayà vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: råpasya prakçtyasaükliùñatvàd vi÷uddhiþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasya prakçtyasaükliùñatayà vi÷uddhiþ. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyàþ prakçtyasaükliùñatayà vi÷uddhiþ. ity adhimàtramçdumàrgaþ ÷àriputra àha: apràptir anabhisamayà bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantàpràptyanabhisamayatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kasya bhagavann apràptyànabhisamayena vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: råpasyàpràptyànabhisamayena vi÷uddhiþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàpràptyànabhisamayena vi÷uddhiþ. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyà apràptyànabhisamayena vi÷uddhiþ. ity adhimàtramadhyamàrgaþ ÷àriputra àha: anabhinivçttir bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantànabhinivçttatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kasya bhagavann anabhinivçttyà vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: råpasya ÷àriputrànabhinivçttyà vi÷uddhiþ, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyànabhinivçttyà vi÷uddhiþ. evaü yàvat sarvàkàraj¤atàyà anabhinivçttyà vi÷uddhiþ. ity adhimàtràdhimàtràmàrgaþ ÷àriputra àha: anupapattir bhagavan kàmadhàtor vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan kàmadhàtor anupapattir vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: kàmadhàtusvabhàvànupapattyà ÷àriputrànupapattir vi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: anupapattir bhagavan råpadhàtor vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. #<(PSP_2-3:161)># ÷àriputra àha: kathaü bhagavan råpadhàtor anupapattir vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: råpadhàtusvabhàvànupapattyà ÷àriputrànupapattir vi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: anupapattir bhagavann àråpyadhàtor vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavann àråpyadhàtor anupapattir vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: àråpyadhàtusvabhàvànupapattyà ÷àriputrànupapattir vi÷uddhiþ. iti traidhàtukapratipakùatvaü bhàvanàmàrgasya ÷àriputra àha: na jànãte bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan na jànãte vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: dharmajaóatàm upàdàya ÷ariputra na saüjànite vi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: råpaü na jànàti bhagavan vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan råpaü na jànàti vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya ÷ariputra råpaü na jànàti vi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: vedanàü saüj¤àü saüskàràn vij¤ànaü bhagavan na jànàti vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputa. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan vedanàü saüj¤àü saüskàràn vij¤ànaü na jànàti vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya ÷àriputra vedanàü saüj¤àü saüskàràn vij¤ànaü na jànàti vi÷uddhiþ. ÷àriputra àha: sarvadharmàn bhagavan na jànàti vi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavàn sarvadharmàn na jànàti vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhyà ÷àriputra sarvadharmàn na jànàti. iti j¤eyaj¤ànàdvayasamatàmàrgasya ÷àriputra àha: sarvaj¤atàyà bhagavan praj¤àpàramità nàpakàraü karoti nopakàraü karoti. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan sarvaj¤atàyàþ praj¤àpàramità nàpakàraü karoti nopakàraü karoti? #<(PSP_2-3:162)># bhagavàn àha: dharmasthititàm upàdàya ÷àriputra praj¤àpàramità sarvaj¤atàyà nàpakàraü karoti nopakàraü karoti. ÷àriputra àha: praj¤àpàramitàvi÷uddhir bhagavan na kaücid dharmaü parigçhõàti? bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàc chàriputra. ÷àriputra àha: kathaü bhagavan praj¤àpàramitàvi÷uddhir na kaücid dharmaü parigçhõàti? bhagavàn àha: dharmadhàtuparigçhãtàm upàdàya. atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: àtmavi÷uddhito bhagavan råpavi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhitàm upàdàya. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmavi÷uddhyà råpavi÷uddhiþ? bhagavàn àha: àtmàsadbhåtatvàt subhåte råpàsadbhåtatvàd atyantavi÷uddhiþ. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànavi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhitàm upàdàya. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmavi÷uddhyà vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànavi÷uddhiþ. bhagavàn àha: àtmàsadbhåtatvàt subhåte vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàsadbhåtatvàd atyantavi÷uddhiþ. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan dànapàramitàvi÷uddhiþ. evaü ÷ãlapàramità kùàntipàramità vãryapàramità dhyànapàramità àtmavi÷uddhyà bhagavan praj¤àpàramitàvi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà bhagavan smçtyupasthànavi÷uddhiþ. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgànàm, àtmavi÷uddhyà bhagavaï màrgavi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàþattivi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà ÷ånyatànimittàpraõihitavi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà aùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattivi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà adhyàtma÷ånyatàvi÷uddhiþ, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàvi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà samàdhidhàraõãmukhavi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà da÷abalavai÷àradyapratisaüvidvi÷uddhiþ. àtmavi÷uddhyà bhagavann aùñàda÷àveõikabuddhadharmavi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan sarvadharmavi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. #<(PSP_2-3:163)># subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmavi÷uddhyà sarvadharmavi÷uddhiþ? bhagavàn àha: àtmàsadbhåtatvàt subhåte sarvadharmàsadbhåtatvàd vi÷uddhiþ. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan srotaàpattiphalavi÷uddhiþ, evaü sakçdàgàmiphalànàgàmiphalàrhattvapratyekabodhivi÷uddhiþ. bhagavàn àha: svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan bodhivi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmavi÷uddhyà bodhivi÷uddhãþ? bhagavàn àha: svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: àtmavi÷uddhyà bhagavan sarvaj¤atàvi÷uddhiþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmavi÷uddhyà sarvaj¤atàvi÷uddhiþ? bhagavàn àha: svalakùaõa÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: dvayavi÷uddhir bhagavan na pràptir nàbhisamayaþ. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan dvayavi÷uddhir na pràptir nàbhisamayaþ. bhagavàn àha: asaükle÷àvyavadànadharmasamatàm upàdàya. subhåtir àha: àtmàparyantatayà bhagavan råpàparyantatà. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmàparyantatayà råpàparyantatà vi÷uddhiþ? bhagavàn àha: atyanta÷ånyatà-anavaràgra÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: àtmàparyantatayà bhagavan vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàparyantatà. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann àtmàparyantatayà vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànàparyantatàvi÷uddhiþ? bhagavàn àha: atyanta÷ånyatà-anavaràgra÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: evaü bhagavan bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità. #<(PSP_2-3:164)># bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavann iyaü bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità? bhagavàn àha: màrgàkàraj¤atàm upàdàyeyaü subhåte bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramità. iti màrgasya codyaparihàràcittàntadvayavi÷uddhibhàvanàmàrga ity uktà màrgaj¤atà àryapa¤caviü÷atisàhasrikàyàü bhagavatyàü praj¤àpàramitàyàm abhisamayàlaükàrànusàreõa saü÷odhitàyàm antadvayavi÷uddhiparivarto dvitãyaþ #<(PSP_2-3:165)># Pa¤¤caviü÷atisàhasrikà Praj¤àpàramità III subhåtir àha: praj¤àpàramità bhagavan bodhisattvànàü mahàsattvànàü nàpare tãre na pare tãre nobhayam antereõopalabhyate. bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte. subhåtir àha: kena kàraõena bhagavan bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramità nàpare tãre na pare tãre nobhayam antareõopalabhyate? bhagavàn àha: atyantavi÷uddhatvàt subhåte tryadhvasamatàü sarvadharmàõam upàdàya. ity uktà saüsàranirvàõàpratiùñhà subhåtir àha: sacet punar bhagavan mahàyànikaþ kulaputro và kuladuhità và anupàyaku÷ala imàü praj¤àpàramitàm evaü j¤àsyaty upalambhayogena ri¤ciùyati dårãkariùyatãmàü praj¤àpàramitàm. bhagavàn àha: sàdhu sàdhu subhåte. evam etat subhåte. nàmato 'pi subhåte saïgo nimittato 'pi subhåte saïgaþ. tat kasya hetor? animittà hi subhåte sarvadharmà anàmakàþ. subhåtir àha: kathaü bhagavan nàmato 'pi saïgo nimittato 'pi saïgaþ? bhagavàn àha: iha subhåte mahàyànikàþ kulaputràþ kuladuhitaro và praj¤àpàramitàü nàmato 'pi grahãùyanti nimittato 'pi grahãùyanti nimittata÷ ca nàmata÷ ca grahãtvà praj¤àpàramitàü ri¤ciùyanti dårãkariùyanti. te praj¤àpàramitàü manyamànà ri¤ciùyanti dårãkariùyanti praj¤àpàramitàm. ity uktam anupàyena dåratvam subhåtir àha: à÷caryaü bhagavan yàvad iyaü praj¤àpàramità bodhisattvànàü mahàsattvànàü svàkhyàtà ca supariniùñhità càmã saïgà amã càsaïgàþ. #<(PSP_2-3:166)># ity uktopàyenàpi duratà atha khalv àyuùmàn ÷àriputra àyuùmantaü subhåtim etad avocat; katama àyuùman subhåte bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàü saïgaþ katamo 'saïgaþ? subhåtir àha: ihàyuùman ÷àriputra bodhisattvo mahàsattvaþ kulaputro và kuladuhità và anupàyaku÷alo råpaü ÷ånyam iti saüj¤àsyate saïgaþ, vedanà saüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü ÷ånyam iti saüj¤àsyate saïgaþ. evaü vyastasamastàni skandhadhàtvàyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. dànapàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ, ÷ãlapàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ, kùàntipàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ, vãryapàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ, dhyànapàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ, praj¤àpàramità ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ. evaü smçtyupasthànàni ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàþ ÷ånyà iti saüj¤àsyate saïgaþ. àryasatyàni ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ ÷ånyà iti saüj¤àsyate saïgaþ. aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàni ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. evam abhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàü ÷ånyànãti saüj¤àsyate saïgaþ. catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà ÷ånyà iti saüj¤àsyate saïgaþ. sarvaj¤atà ÷ånyeti saüj¤àsyate saïgaþ. punar aparam àyuùman ÷ariputra bodhisattvo mahàsattvo 'nupàyaku÷alo 'tãtàn dharmàn atãtà dharmà iti saüj¤àsyate saïgaþ. anàgatàn dharmàn anàgatà dharmà iti saüj¤àsyate saïgaþ. pratyutpannàn dharmàn pratyutpannà dharmà iti saüj¤àsyate saïgaþ. punar aparam àyuùman ÷àriputra bodhisattvo mahàsattva upalambhayogena prathamacittotpàdam upàdàya dànapàramitàyàü caratãti saïgaþ. ÷ãlapàramitàyàü caratãti saïgaþ, kùàntipàramitàyàü caratãti saïgaþ, vãryapàramitàyàü caratãti saïgaþ, dhyànapàramitàyàü caratãti saïgaþ, praj¤àpàramitàyàü caratãti saïgaþ. smçtyupasthàneùu caratãti saïgaþ samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgeùu caratãti saïgaþ. evam apramàõadhyànàråpyasamàpattisu caratãti saïgaþ. àryasatyeùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv aùñavimokùeùu #<(PSP_2-3:167)># navànupårvavihàrasamàpattiùv abhij¤àsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu caratãti saïgaþ. da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmeùu caratãti saïagþ, yàvat sarvaj¤atàyàü caratãti saïgaþ. iti vipakùaþ yat punar àyuùman ÷àriputraivaü vadasi, katamo bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàm asaïga iti. na khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata upàyaku÷alasyaivaü bhavati, na råpaü råpaü saüjànãte, evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà na vij¤ànaü vij¤ànaü saüjànãte. nàtãtà dharmà atãtàn dharmàn saüjànãte. nànàgatà dharmà anàgatàn dharmàn saüjànãte. na pratyutpannà dharmàþ pratyutpannàn dharmàn saüjànite. na khalu punaþ ÷àriputra bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata upàyaku÷alasyaivaü bhavati, ahaü dànaü dadàmi, asmai dànaü dadàmi, idaü dànaü dadàmi, ahaü ÷ãlaü rakùàmi, idaü ÷ãlaü rakùàmi, ebhyaþ ÷ãlaü rakùàmi, ahaü kùàntiü bhàvayàmi, imàü kùàntiü bhàvayàmi, eùu kùàntiü bhàvayàmi, ahaü vãryaü àrabhe, idaü vãryam àrabhe, eùàm arthàya vãryam àrabhe, ahaü dhyànaü samàpadye, idaü dhyànaü samàpadye, evaü dhyànaü samàpadye, ahaü praj¤àü bhàvayàmi, imàü praj¤àü bhàvayàmi, asmai praj¤àü bhàvayàmi, ahaü puõyaü prasavàmi, evaü puõyaü prasavàmi, ahaü bodhisattvaniyàmam avakramàmi, ahaü buddhakùetraü pari÷odhayiùyàmi, ahaü sattvàn paripàcayiùyàmi, ahaü sarvaj¤atàm anupràpsye, sarve ta àyuùman ÷àriputra bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàm upàyaku÷alànàü vikalpà na santi. tat kasya hetoþ? adhyàtma÷ånyatàm upàdàya bahirdhà÷ånyatàm upàdàyàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàm upàdàya, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya, ime ta àyuùman ÷àriputra bodhisattvasya mahàsattvasya praj¤àpàramitàyàü carata upàyaku÷alasyàsaïgaþ. iti pratipakùaþ atha khalu ÷akro devànàm indraþ sthaviraü subhåtim etad avocat: katamena bhadanta subhåte paryàyeõa bodhisattvasya mahàsattvasya saïgo bhavati? subhåtir àha: iha kau÷ika bodhisattva÷ cittaü saüjànãte. dànaü saüjànãte. evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü praj¤àü saüjànãte. adhyàtma÷ånyatàü saüjànãte, bahirdhà÷ånyatàü saüjànãte, adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü saüjànite, yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàü saüjànãte. evaü saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ samàdhãn dhàraõãmukhàni da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ. #<(PSP_2-3:168)># pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikàn buddhadharmàn saüjànãte. buddhàn bhagavataþ saüjànãte. buddhàvaropitaku÷alamålàni saüjànãte tàni sarvàõy abhisaükùipya piõóayitvà tulayitvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati. ayaü kau÷ika bodhisattvasya mahàsattvasya saïgaþ, yena na ÷aknoty asaïgàyàü praj¤àpàramitàyàü caritum. tat kasya hetoþ.? na hi kau÷ika råpasya prakçtiþ ÷akyà pariõàmayituü, na vedanàyà na saüj¤àyà na saüskàràõàü na vij¤ànasya kau÷ika prakçtiþ ÷akyà pariõàmayitum. evaü vyastasamastànàü skandhadhàtvàyatanànàü pratãtyasamutpàdasya na ca ÷akyà prakçtiþ pariõàmayitum. evaü pàramitànàü saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyànàm apramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü ÷ånyatànimittàpraõihitànàm aùñànàü vimokùàõàü navànupårvavihàrasamàpattãnàin abhij¤ànàü samàdhãnàü dhàraõãmukhànàü sarva÷ånyatànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm àveõikànàü buddhadharmàõàü na ÷akyà prakçtiþ pariõàmayitum. na hi kau÷ika sarvàkàraj¤atàyàþ prakçtiþ. ÷akyà pariõàmayitum. iti punarvipakùaþ. punar aparaü kau÷ika bodhisattvena mahàsattvena paràn saüdar÷ayitukàmena samàdàpayitukàmena samuttejayitukàmena saüpraharùayitukàmenànuttaràyai samyaksaübodhaye yathà bhåtànugamena mànasena pare saüdar÷ayitavyàþ samàdàpayitavyàþ samuttejayitavyàþ saüpraharùayitavyàþ. tathà ca punaþ saüpraharùayitavyà yathà bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran na vikalpam àpadyate, ahaü dànaü dadàmi, ahaü ÷ãlaü rakùàmy, ahaü kùàntiü bhàvayàmy, ahaü vãryam àrabhe, 'haü dhyànaü samàpadye, 'haü praj¤àü bhàvayàmy, aham adhyàtma÷ånyatàyàü caràmy, ahaü bahirdhà÷ånyatàyàü caràmy, aham adhyàtmabahirdhà÷ånyatàü caràmy, ahaü yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatàyàü caràmy, ahaü saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn bhàvayàmy, aham àryasatyàni bhàvayàmy, aham apramàõadhyànàråpyasamàpattãþ samàpadye, 'haü ÷ånyatànimittàpraõihitaü bhàvayàmy, aham aùñavimokùàn bhàvayàmy, ahaü navànupårvavihàrasamàpattãþ samàpadye, 'haü samàdhiü samàpadye, 'haü dhàraõãmukhàni samàpadye, 'haü da÷abalavai÷àradyàni pratisaüvidàveõikàn buddhadharmàn bhàvayàmy, ahaü bodhaye caràmãty. evaü bodhisattvo mahàsattvaþ paraü saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati, àtmànaü ca na kùiõoti, paràü÷ ca buddhànuj¤àtàyàü samàdàpariàyàü saüpraharùayaty, evaü hi kau÷ika bodhisattvena mahàsattvenànuttaràyai samyaksaübodhaye #<(PSP_2-3:169)># saüdar÷ayitavyaþ samàdàpayitavyaþ samuttejayitavyaþ saüpraharùayitavyaþ. evaü hi kulaputreõa và kuladuhitrà và sarvàþ saïgakoñyaþ parivarjità bhaviùyanti. iti punarpratipakùaþ atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim àmantrayàmàsa: sàdhu sàdhu subhåte yas tvaü bodhisattvànàü mahàsattvànàm imàþ saïgakoñir uddi÷asi. aparàs te subhåte saïgakoñãþ såkùmatarà nirdekùyàmi tàþ ÷çõu sàdhu ca suùñhu ca manasikuru bhàùiùye 'haü te. evaü bhagavann ity àyuùmàn subhåtir bhagavataþ pratya÷rauùãt. bhagavàn etad avocat: iha subhåte kulaputro và kuladuhità và anuttaràyàü samyaksaübodhau saüprasthitas tathàgatàn nimittato manasikaroti yàvat subhåte nimittaü tàvat saïgaþ. yad api teùàü tathàgatànàü prathamacittotpàdam upàdàya yàvac cànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhànàü yàvad anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtànàü yàvat saddharmasthitir etasminn antare yat kiücit ku÷alamålaü tat sarvaü nimittato manasikaroti manasikçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati, yàvat subhåte nimittato manasikaroti tàvat saïgaþ. yàny api teùàü tathàgatànàü sarvasaïgàpagatànàü sarvasaïgàpagatàni ku÷alamålàni, tato 'nyeùàm api sattvànàü yàni ku÷alamulàni tàny api nimittato manasikaroti manasikçtvà anuttaràyai samyaksaübodhaye pariõàmayati, yàvat subhåte nimittato manasikaroti tàvat saïgaþ. tat kasya hetor? na hi te tathàgatà nimittato manasikartavyà, na ca teùàm anyeùàü và ku÷alamålàni nimittato manasikartavyàni. iti såkùmasaïgaþ atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: gambhirà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: prakçtiviviktatvàt subhåte sarvadharmàõàm. subhåtir àha: namasikaromi bhagavan praj¤àpàramitàyai. bhagavàn àha: tathà hi subhåte akçtà praj¤àpàramitànabhisaüskçtà na sà kenacic chakyàbhisaüboddhum. iti dharmagambhãryam subhåtir àha: sarvadharmà bhagavan durabhisaübodhàþ. bhagavàn àha: tathà hi subhåte na dve dharmaprakçtã ekaiva subhåte #<(PSP_2-3:170)># dharmaprakçtir, yà ca buddhadharmaprakçtiþ. sàprakçtiþ, yàprakçtiþ sà prakçtir, yà prakçtiþ sànabhisaüskçtaþ. evaü hi subhåte bodhisattvena mahàsattvena ekàü prakçtim aprakçtim anabhisaüskçtiü jànatà pa÷yatà sarvàþ saïgakoñyo vivarjità bhavanti. iti sarvasaïgavarjanam subhåtir àha: durabhisaübodhà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: tathà hi subhåte praj¤àpàramità na kenacid dçùñà na ÷rutà na matà na vij¤àtà nàbhisaübuddhà. iti durbodhatà subhåtir àha: acintyà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: tathà hi subhåte praj¤àpàramità na kenacid vij¤àtà, na råpeõa na vedanayà na saüj¤ayà na saüskàrair na vij¤ànena j¤àtà yàvan na vyastasamastaiþ skandhadhàtvàyatanaiþ pratãtyasamutpàdàïgair na pàramitàbhir na bodhipakùyair dharmair nàpramàõadhyànàråpyasamàpattibhir nàùñavimokùair na navabhir anupårvavihàrasamàpattibhir na ÷ånyatànimittàpraõihitair nàbhij¤àbhir na sarva÷ånyatàbhir na sarvasamàdhibhir na sarvadhàraõãmukhair na tathàgatabalair na vai÷àradyair na pratisaüvidbhir nàveõikair buddhadharmair j¤àtà. subhåtir àha: kàrikà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: sarvadharmànupalabdhitaþ kàrikà subhåte praj¤àpàramità. ity acintyatvam ity uktau vipakùapratipakùau subhåtir àha: kathaü bhagavan bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü caritavyam? bhagavàn àha: iha subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran, saced råpe na carati carati praj¤àpàramitàyàü, saced na vedanàyàü na saüj¤àyàü na saüskàreùu na vij¤àne na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü sarvapàramitàsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu smçtyupasthàneùu samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgeùv àryàùñàïge màrge na carati carati praj¤àpàramitàyàm. àryasatyeùu na carati carati praj¤àpàramitàyàm. aùñasu vimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattisu ÷ånyatànimittàpraõihiteùu na carati carati praj¤àpàramitàyàm. da÷asu tathàgatabaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv àveõikeùu buddhadharmeùu na carati carati praj¤àpàramitàyàm. sarvaj¤atàyàm api na carati carati praj¤àpàramitàyàm. iti råpàdiprayogaþ #<(PSP_2-3:171)># saced råpaü na nityaü nànityam iti carati carati praj¤àpàramitàyàü, råpaü na sukhaü na duþkham iti carati carati praj¤àpàramitàyàü, råpaü nàtmà nànàtmeti carati carati praj¤àpàramitàyàü, råpaü na ÷ubhaü nà÷ubham iti carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü na nityaü nànityam iti carati carati praj¤àpàramitàyàü, vij¤ànaü na sukhaü na duþkhaü iti carati carati praj¤àpàramitàyàü vij¤ànaü nàtmà nànàtmeti carati carati praj¤àpàramitàyàü vij¤ànaü na ÷ubhaü nà÷ubham iti carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü vyastasamastaskandhadhàtvàyatanàni pratãtyasamutpàdàïgàni smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà yàvat sarvaj¤atà na nityà nànityeti carati carati praj¤àpàramitàyàü, sarvaj¤atà na sukhà na duþkheti carati carati praj¤àpàramitàyàü, sarvaj¤atà nàtmà nànàtmeti carati carati praj¤àpàramitàyàü, sarvaj¤atà na ÷ubhà nà÷ubheti carati carati praj¤àpàramitàyàm. tat kasya hetoþ? na tad råpaü tathà saüvidyate yasya nityaü và anityaü và sukhaü và duþkhaü và àtmà và anàtmà và ÷ubhaü và a÷ubhaü và, vedanàsaüj¤àsaüskàrà na tad vij¤ànaü tathà saüvidyate yasya nityaü và anityaü và sukhaü và duþkhaü và àtmà và anàtmà và ÷ubhaü và a÷ubhaü và. evaü vyastasamastaskandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyà dharmà àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà yàvan na sà sarvaj¤atà tathà saüvidyate yasyà nityaü và anityaü và sukhaü và duþkhaü và àtmà và anàtmà và ÷ubhaü và a÷ubhaü và. iti råpàdyanityàdiprayogaþ punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran saced råpam aparipårõaü paripårõam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam aparipårõaü paripårõam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm, evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdàïgàny aparipårõàni paripårõànãti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü sarvapàramitàþ #<(PSP_2-3:172)># sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàny aparipårõàni paripårõànãti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü smçtyupasthànasamyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgà aparipårõàþ paripårõà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evam àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ, aùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤à aparipårõàþ paripårõà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmà aparipårõàþ paripårõà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü yàvat sarvaj¤atà aparipårõàþ paripårõà iti na carati carati praj¤àpàrainitàyàü. tat kasya hetoþ? råpasyàparipårõatà paripårõatà và yà na tad råpam evam api na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasyàparipårõatà paripårõatà và yà na tad vij¤ànam evam api na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü yàvat sarvaj¤atàyà aparipårõatà paripårõatà và yà na sà sarvaj¤atà evam api na carati carati praj¤àpàramitàyàm. iti råpàdyaparipåriprayoga. evam ukte àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryaü bhagavan yàvad ayaü bodhisattvànàü mahàsattvànàü saïga÷ càsaïga÷ càkhyàtaþ. bhagavàn àha: evam etat subhåte svàkhyàtaþ. subhåte tathàgatenàrhatà samyaksaübuddhena bodhisattvànàü mahàsattvànàü saïga÷ càsaïga÷ ca. punar aparaü subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran råpaü saïgam asaïgam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü saïgam asaïgam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. cakùuþ saïgam asaïgam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm, evaü ÷rotraü ghràõaü jihvà kàyo manaþ saïgam asaïgam iti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü sarvàyataneùu dhàtuùu ca dànapàramità sasaïgàsaïgeti na carati, carati praj¤àpàramitàyàm, evaü ÷ãlaü kùàntiü vãryaü dhyànaü praj¤àpàramità sasaïgàsaïgeti na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ sasaïgà asaïgà iti na carati carati praj¤àpàramitàyàü, ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤àþ sarva÷ånyatàþ sasaïgà asaïgà iti na carati caçati praj¤àpàramitàyàm. evaü da÷atathàgatabalàni catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvido 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saçvaj¤atà sasaïgàsaïgeti #<(PSP_2-3:173)># na carati carati praj¤àpàramitàyàm. evaü caran subhåte bodhisattvo mahàsattvo na råpaü sasaïgam asaïgam iti, na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànaü sasaïgam asaïgam iti saüjànãte. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramità÷ånyatàbodhipakùyà dharmà àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'bhij¤à÷ånyatànimittàpraõihitasamàdhidhàraõãmukhada÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà na sasaïgà asaõgà iti saüjànãte. praj¤àpàramitàyàü caran sarvaj¤atà na sasaïgàsaïgeti saüjànãte. na srotaàpattiphalaü na sakçdàgàmiphalaü nànàgàmiphalaü nàrhattvaü na pratyekabodhir nànuttarà samyaksaübodhiþ. sasaïgàsaïgeti saüjànãte. iti råpàdiùv asaïgaprayogaþ atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: à÷caryam etad bhagavan yàvad iyaü gambhãrà praj¤àpàramità de÷yamànàpi na hãyate, ade÷yamànàpi na hãyate, de÷yamànàpi na vardhate, ade÷yamànàpi na vardhate. evam ukte bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: evam etat subhåte praj¤àpàramità de÷yamànàpi na hãyate, ade÷yamànàpi na hãyate, de÷yamànàpi na vardhate, ade÷yamànàpi na vardhate. tadyathàpi nàma subhåte tathàgato 'rhan samyaksaübuddho yàvajjãvaü tiùñhann àkà÷asya varõaü bhàùeta avarõaü và, na khalu punar àkà÷asya varõe bhàùyamàõe vçddhir avarõe bhàùyamàõe hàniþ, na càkà÷aü varõena vardhate avarõena hãyate. ity adhikàraprayogaþ tadyathàpi nàma subhåte màyàpuruùo varõe bhàùyamàõe na vardhate, avarõe bhàùyamàõe na parihãyate, varõe bhàùyamàõe nànunãyate, avarõe bhàùyamàõena pratihanyate. evam eva subhåte yà dharmàõàü dharmatà sà de÷itàpi tàvaty eva, ade÷itàpi tàvaty eva. ity akartçprayogaþ subhåtir àha: duùkarakàrako bhagavan bodhisattvo mahàsattvo yaþ praj¤àpàramitàyàü caran praj¤àpàramitàyàü bhàùyamàõàyàü na saüsãdati, na vipçùñhãbhavati mànasam, atra ca praj¤àpàramitàyàü yogam àpadyate, na ca pratyudàvartate 'nuttaràyàþ samyaksaübodheþ. tat kasya hetoþ? àkà÷abhàvanaiùà bhagavan yad uta praj¤àpàramitàbhàvanà, na càkà÷e praj¤àpàramità praj¤àyate, na dhyànapàramità na vãryapàramità na kùàntipàramità na ÷ãlapàramità na dànapàramità praj¤àyate. nàkà÷e råpaü praj¤àyate, na vedanà na saüj¤à na #<(PSP_2-3:174)># saüskàrà nàkà÷e vij¤àyate. nàkà÷e 'dhyàtma÷ånyatà praj¤àyate, na bahirdhà÷ånyatà praj¤àyate, nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatà praj¤àyate, yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatà praj¤àyate. nàkà÷e smçtyupasthànàni praj¤àyante. nàkà÷e samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgàþ praj¤àyante. nàkà÷a àryasatyàni praj¤àyante. nàkà÷e 'pramàõadhyànàråpyasamàpattayaþ praj¤àyante. nàkà÷e 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ praj¤àyante. nàkà÷e ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤àþ praj¤àyante. nàkà÷e samàdhidhàraõãmukhàni praj¤àyante. nàkà÷e samàdhidhàraõãmukhàni praj¤àyante. nàkà÷e ÷amathavipa÷yanà praj¤àyate. nàkà÷e da÷atathàgatabalàni praj¤àyante. nàkà÷e catvàri vai÷àradyàni catasraþ pratisaüvidaþ praj¤àyante. nàkà÷e 'ùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ praj¤àyante. nàkà÷e srotaàpattiphalaü praj¤àyate. nàkà÷e sakçdàgàmiphalaü praj¤àyate. nàkà÷e 'nàgàmiphalaü praj¤àyate. nàkà÷e 'rhattvaü praj¤àyate. nàkà÷e pratyekabodhiþ praj¤àyate. nàkà÷e 'nuttarà samyaksaübodhiþ praj¤àyate. subhåtir àha: namaskaromi bhagavan bodhisattvebhyo mahàsattvebhyo yair ayaü saünàhaþ saünaddhaþ. àkà÷asya te bhagavan kçta÷aþ prayoktukàmà yatitukàmà dhyàyatukàmà ye sattvànàü kçta÷aþ saünàhaü saünahyante. àkà÷aü te bhagavan parimocayitukàmà ye sattvànàü kçta÷aþ saünàhaü saünahyante. mahàsaünàhasaünaddhàs te bhagavan bodhisattvà mahàsattvà ye àkà÷asamànàü dharmàõàü kçta÷aþ saünàhaü saünahyante. ity udde÷aduùkaratàprayogaþ àkà÷aü te bhagavann antarãkùam utkùeptukàmà ye sattvànàü kçta÷aþ saünàhaü saünahyante. iti prayogaduùkaratàprayogaþ mahàvãryapàramitàpràptàs te bhagavan bodhisattvà mahàsattvà ye sattvànàü kçta÷o 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübodhukàmàþ. tat kasya hetoþ? saced bhagavann ayaü trisàhasramahàsàhasro lokadhàtus tathàgataiþ paripårõaþ syàt, tadyathàpi nàma naóasvanaü và veõuvanaü và ikùuvanaü và ÷aravanaü và ÷àlivanaü và, te tathàgatàþ kalpaü và kalpàva÷eùaü và dharmaü de÷ayeyuþ, ekaika÷ ca tathàgato 'prameyàn asaükhyeyàn aparimànàn sattvàn parinirvàpayet, na ca bhagavan sattvadhàtor ånatvaü và pårõatvaü và praj¤àyate. tat kasya hetoþ? sattvàsadbhåtatàm upàdàya, sattvaviviktatàm upàdàya. evam ekaikasyàü di÷i yàvad da÷asu dikùu sarvalokadhàtavas tathàgataiþ paripårõà #<(PSP_2-3:175)># bhaveyuþ, tadyathàpi nàma naóavanaü và veõuvanaü và ikùuvanaü và ÷aravanaü và ÷àlivanaü và, te ca tathàgatàs tiùñhantaþ kalpaü và kalpàva÷eùaü và dharmaü de÷ayeyuþ, ekaika÷ ca tathàgato 'prameyàn asaükhyeyàn aparimàõàn sattvàn parinirvàpayet, na ca bhagavan sattvadhàtor ånatvaü và pårõatvaü và praj¤àyate. tat kasya hetoþ? sattvàsadbhåtatàm upàdàya, sattvaviviktatàm upàdàya. anena bhagavan paryàyeõaivaü vadàmi; àkà÷aü te bhagavan parimocayitukàmà ye sattvànàü kçta÷o 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübodhukàmàþ. iti kàritraduùkaratàprayogaþ. atha khalv anyatarasya bhikùor etad abhavat: namaskaromi bhagavan bhagavatyai praj¤àpàramitàyai yatra na ka÷cid dharma upalabhyate na nirudhyate, ÷ãlaskandha÷ ca praj¤àyate, samàdhiskandha÷ ca praj¤àyate, praj¤àskandha÷ ca praj¤àyate, vimuktiskandha÷ ca praj¤àyate, vimuktij¤ànadar÷anaskandha÷ ca praj¤àyate, srotaàpattiphalaü praj¤àyate, sakçdàgàmiphalaü praj¤àyate, anàgàmiphalaü praj¤àyate, arhattvaü praj¤àyate, pratyekabuddhatvaü praj¤àyate, tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ praj¤àyate, trãõi ratnàni praj¤àyante, buddhadharmasaügharatnàni praj¤ayante, dharmacakrapravartanaü praj¤àyate. ity avandhyaprayogaþ atha khalu ÷akro devànàm indra àyuùmantaü subhåtim etad avocat: yo bhadanta subhåte gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü bodhisattvo mahàsattvo yogam àpatsyate kva yogam àpatsyate? subhåtir àha: àkà÷e sa kau÷ika yogam àpatsyate yo 'tra gambhãràyàü praj¤àpàramitàyàü ÷ikùitavyaü maüsyate. atha khalu ÷akro devànàm indro bhagavantam etad avocat: yo bhagavan kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷a÷ ca manasikariùyati kàmam ahaü bhagavaüs tasya rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyàmi. subhåtir àha: samanupa÷yasi tvaü kau÷ika taü dharmaü yasya rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtum icchasi? ÷akra àha: nàhaü bhadanta subhåte taü dharmaü samanupa÷yàmi yasya rakùàvaraõaguptiü saüvidhàsyàmi. subhåtir àha: sacet kau÷ika kulaputrà và kuladuhitaro và yathopadiùñàyàü praj¤àpàramitàyàü sthàsyanti saivaiùàü rakùàvaraõaguptir bhaviùyati. atha #<(PSP_2-3:176)># virahità bhaviùyanti yathopadiùñayà praj¤àpàramitayà lapsyante teùàü manuùyà÷ càmanuùyà÷ càvatàram. àkà÷asya sa kau÷ika rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtavyàü manyeta, yo bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtavyàü manyeta. tat kiü manyase? kau÷ika pratibalas tvaü màyàmarãcisvapnaprati÷rutkàpratibhàsaprativiübagandharvanagaràõàü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtum. ÷akra àha: no bhadanta subhåte. subhåtir àha: evam eva kau÷ika yo bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtavyàü manyeta, sa yàvad eva vighàtasya klamathasya ca bhàgã syàt tat kiü manyase? kau÷ika pratibalas tvaü tathàgatasya và tathàgatanirmitasya và rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtum. ÷akra àha: no bhadanta subhåte. subhåtir àha: evam etat kau÷ika yo bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtavyàü manyeta sa yàvad eva vighatasya klamathasya ca bhàgã syàt. tat kiü manyase? kau÷ika pratibalastvaü dharmadhàtor bhåtakoñes tathatàyà acintyadhàto rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtum. ÷akra àha: no bhadanta subhåte. subhåtir àha: evam eva kau÷ika yo bodhisattvànàü mahàsattvànàü praj¤àpàramitàyàü caratàü rakùàvaraõaguptiü saüvidhàtavyàü manyeta sa yàvad eva vighatasya klamathasya ca bhàgã syàt. ity aparapratyayaprayogaþ ÷akra àha: kiyatà bhadanta subhåte bodhisattvena mahàsattvena praj¤àpàramitàyàü caratà svapnopamàþ sarvadharmà màyopamà marãcyupamàþ prati÷rutkopamàþ pratibhàsopamà gandharvanagaropamà nirmitopamàþ sarvadharmà÷ caparij¤àtà bhavanti. subhåtir àha: yadà bodhisattvà mahàsattvàþ svapnam api na manyante, svapnena na manyante, svapnaü mameti na manyante, svapne 'pi na manyante. evaü yàvad nirmitam api na manyante, nirmitena na manyante, nirmitaü mameti na manyante, nirmite 'pi na manyante, tadà bodhisattvair mahàsattvaiþ svapnopamàþ sarvadharmà yàvan nirmitopamà÷ ca sarvadharmàþ parij¤àtà bhavanti. iti saptavidhàbhij¤ànaprayoga ity uktaþ prayogaþ punar aparaü kau÷ika bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü caran #<(PSP_2-3:177)># råpaü na manyate, råpeõa na manyate, råpaü mameti na manyate, råpe 'pi manyate. svapnaü na manyate, svapnena na manyate, svapnaü mameti na manyate, svapne 'pi na manyate, yàvan nirmitaü na manyate, nirmitena na manyate, nirmitaü mameti na manyate, nirmite 'pi na manyate, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànaü na manyate, vij¤ànena na manyate, vij¤ànaü mameti na manyate, vij¤àne 'pi na manyate. evaü vyastasamastàþ skandhadhàtvàyatanàni pratityasamutpàdaþ sarvapàramitàþ sarva÷ånyatàþ sarvasamàdhayaþ sarvadhàraõãmukhàni saptatriü÷adbodhipakùyà dharmà àryasatyàny apramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàny abhij¤à da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddhadharmà yàvat sarvaj¤atàü na manyate, sarvaj¤atayà na manyate, sarvaj¤atàü mameti na manyate, sarvaj¤atàyàm api na manyate, svapnaü na manyate, svapnena na manyate, svapnaü mameti na manyate, svapne 'pi na manyate, yàvan nirmitaü na manyate, nirmitena na manyate, nirmitaü mameti na manyate, nirmite 'pi na manyate. ity uktà prayogasamatà atha khalu buddhànubhàvena ye 'smiüs trisàhasre mahàsàhasre lokadhàtau càturmahàràjakàyikà devàs tràyastriüùà yàmàs tuùità nirmàõaratayaþ paranirmitava÷avartino brahmapàrùadyà brahmapurohità mahàbrahmàõaþ, yàvac chuddhàvasakàyikà devaputràs te sarve divyàni candanacårõàny abhyavakãrya yena bhagavàüs tenopasaükràmanti sma, upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasàbhivandyaikànte 'tiùñhan. atha khalu catvàro mahàràjànaþ ÷akra÷ ca brahmàõa÷ ca yàvac chuddhàvàsakàyikà÷ ca devaputrà buddhànubhàvena buddhasahasraü samanvàharanti sma, dharmaü de÷ayamànam ebhir evàkùarair ebhir eva nàmadheyaiþ subhåtinàmadheyair bhikùubhir imàm eva praj¤àpàramitàü paripra÷nãkçtàü, de÷ayamànaü ÷akrà÷ ca devànàm indràþ paripra÷nayantãmàm eva praj¤àpàramitàm. evaü pårvasyàü di÷i dakùiõasyàü pa÷cimàyàm uttarasyàm årdhvam adho dikùu sarvatra buddhasahasraü samanvàharanti sma, dharmaü de÷ayamànam ebhir evàkùarair ebhir eva nàmadheyaiþ subhåtinàmadheyair eva bhikùubhir imàm eva praj¤àpàramitàü paripra÷nãkçtàü, de÷ayamànaü sarvatra ca ÷akrà÷ ca devànàm indràþ paripra÷nayantimàm eva praj¤àpàramitàm. atha khalu bhagavàn àyuùmantaü subhåtim etad avocat: asminn eva subhåte pçthivãprade÷e maitreyo bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya imàm eva praj¤àpàramitàü bhàùiùyate. asminn eva pçthivãprade÷e ye 'pi te bhaviùyantiha bhadrakalpe tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàs #<(PSP_2-3:178)># te 'py anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya imàm eva praj¤àpàramitàü bhàùiùyante. iti ùoóa÷akùaõadar÷anamàrgasàkùibhàvaj¤àpanam atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: katamair bhagavann àkàraiþ katamair liïgaiþ katamair nimittair maitreyo bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya imàü praj¤àpàramitàü bhàùiùyate? bhagavàn àha: iha subhåte maitreyo bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya na råpaü nityam anityaü veti dharmaü de÷ayiùyati. evaü na sukhaü na duþkhaü nàtmà nànàtmà, na råpaü ÷ubham a÷ubhaü veti dharmaü de÷ayiùyati. na råpaü baddhaü muktaü veti dharmaü de÷ayiùyati. evaü vedanàsaüj¤àsaüskàrà na vij¤ànaü nityam anityaü veti dharmaü de÷ayiùyati. evaü na sukhaü na duþkhaü nàtmà nànàtmà na vij¤ànaü ÷ubham a÷ubhaü veti dharmaü de÷ayiùyati. na vij¤ànaü baddhaü muktaü veti dharmaü de÷ayiùyati. na råpam atãtaü nànàgataü na pratyutpannam iti dharmaü de÷ayiùyati. evaü na vedanà na saüj¤à na saüskàrà na vij¤ànam atãtaü nànàgataü na pratyutpannam iti dharmaü de÷ayiùyati. evaü vyastasamasteùu skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdeùu sarvapàramitàsu sarva÷ånyatàsu sarvasamàdhiùu sarvadhàraõãmukheùu saptatriü÷adbodhipakùeùu dharmeùv àryasatyeùv apramàõadhyànàråpyasamàpattiùv aùñasu vimokùeùu navànupårvavihàrasamàpattiùu ÷ånyatànimittàpraõihiteùv abhij¤àsu da÷abaleùu vai÷àradyeùu pratisaüvitsv àveõikeùu buddhadharmeùu yàvat sarvaj¤atà nàtãtà nànàgatà na pratyutpanneti evaü dharmaü de÷ayiùyati. iti duùkhe dharmaj¤ànakùàntiþ atha khalv àyuùmàn subhåtir bhagavantam etad avocat: kathaü punar bhagavan maitreyo bodhisattvo mahàsattvo 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya dharmaü de÷ayiùyatãti? bhagavàn àha: råpam atyantavi÷uddham atyantavi÷uddham iti dharmaü de÷ayiùyati, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànam atyantavi÷uddham atyantavi÷uddham iti dharmaü de÷ayiùyati. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramità ÷ånyatà bodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùà navànupårvavihàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõitàbhij¤à da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikà buddhadharmàþ samàdhidhàraõãmukhàni yàvat sarvaj¤atàtyantavi÷uddhàtyantavi÷uddþ÷ti dharmaü de÷ayiùyati. #<(PSP_2-3:179)># iti duùkhe dharmaj¤ànam subhåtir àha: pari÷uddhà bhagavan praj¤àpàramità. bhagavàn àha: råpapari÷uddhatvàt subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità, vedanàsaüj¤àsaüskàrà vij¤ànapari÷uddhatvàt subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàdapàramitàbodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùanavànupårvavãhàrasamàpattayaþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikabuddadharmà yàvat sarvaj¤atàpari÷uddhatvàt subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti duùkhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ. subhåtir àha: tat kasya heter? bhagavan råpasya pari÷uddhatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità, kathaü vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü kathaü vij¤ànasya pari÷uddhatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità? evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasamutpàda pàramità bodhipakùyadharmàryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'ùñavimokùanavànupårvavihàrasamàpattayþ ÷ånyatànimittàpraõihitàbhij¤à da÷abalavai÷àradyapratisaüvidàveõikà buddhadharmàþ, yàvat sarvaj¤atàyàþ pari÷uddhatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: råpasya subhåte notpàdo na nirodho na saükle÷o na vyavadànaü råpapari÷uddhir, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàràõàü vij¤ànasya subhåte notpàdo na nirodho na saükle÷o na vyavadànaü vij¤ànapari÷uddhiþ. evaü skandhadhàtvàyatanapratãtyasmutpàdàïgànàü sarva÷ånyatànàü sarvasamàdhãnàü sarvadhàraõãmukhànàü saptatriü÷adbodhipakùyàõàü dharmàõàm àryasatyàpramàõadhyànàråpyasamàpattinàü ÷ånyatànimittàpraõihititànàm abhij¤ànàü da÷ànàü tathàgatabalànàü vai÷àradyànàü pratisaüvidàm aùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü notpàdo na nirodho na saükle÷o na vyavadànaü buddhadharmapari÷uddhiþ, sarvaj¤atàyà notpàdo na nirodho na saükle÷o na vyavadànaü sarvaj¤atàpari÷uddhiþ. iti duùkhe 'nvayaj¤ànam punar aparaü subhåte àkà÷apari÷uddhyà pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü punar bhagavann àkà÷apari÷uddhyà pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: àkà÷avad råpasya yàvat sarvaj¤atàyà anutpàdànirodhàsaükle÷àvyavadànapari÷uddhyà pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti samudaye dharmaj¤ànakùàntiþ àkà÷anirupalepatvàt subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. #<(PSP_2-3:180)># subhåtir àha: kathaü bhagavann àkà÷anirupaletvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: àkà÷avad råpasya yàvat sarvaj¤atàyà nirupalepatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti samudaye dharmaj¤ànam punar aparaü subhåte àkà÷àgràhyatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü bhagavann àkà÷àgràhyatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: àkà÷avad råpasya yàvat sarvaj¤atàyà agràhyatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti samudaye 'nvayaj¤ànakùàntiþ àkà÷àvyàhàratayà subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü bhagavann àkà÷àvyàhàratayà pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: tadyathàpi subhåte àkà÷e prati÷rutkà dvayasya ÷abdaþ evam eva subhåte àkà÷avad råpasya yàvat sarvaj¤atàyà apravyàhàratayà pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti samudaye 'nvayaj¤ànam àkà÷àpravyàhàratayà subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü bhagavann àkà÷àpravyàhàratayà pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: na hi subhåte àkà÷asya ka÷cit pravyàhàraþ. evam eva subhåte råpasya yàvat sarvaj¤atàyà apravyàhàratayà pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti nirodhe dharmaj¤ànakùàntiþ àkà÷ànupalambhatayà pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü bhagavann àkà÷ànupalambhatayà pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: na hi subhåte àkà÷asya ka÷cid upalambhaþ. evam eva subhåte råpasya yàyat saryaj¤atàyà anupalambhatayà pari÷uddhà praj¤àpàramità. iti nirodhe dharmaj¤ànam sarvadharmàõàm anutpàdànirodhatvàd asaükle÷àvyavadànatvàt subhåte pari÷uddhà praj¤àpàramità. subhåtir àha: kathaü bhagavan sarvadharmàõàm anutpàdànirodhatvàd asaükle÷àvyavadànatvàt pari÷uddhà praj¤àpàramità? bhagavàn àha: råpasya yàvat sarvaj¤atayà atyantavi÷uddhatvàt pari÷udhà praj¤àpàramità. iti nirodhe 'nvayaj¤ànakùàntiþ #<(PSP_2-3:181)># subhåtir àha: yo hi ka÷cid bhagavan kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàm udgrahãùyati dhàrayiùyati vàcayiùyati paryavàpsyati yoni÷o manasikariùyati, tasya na cakùårogo bhaviùyati, na ÷rotrarogo na ghràõarogo na jihvàrogo na kàyarogo bhaviùyati, na manorogo bhaviùyati, na hãnàïgo bhaviùyati, na jãrõakàyo bhaviùyati. nàpi sa kulaputro và kuladuhità và viùamàparihàreõa kàlaü kariùyati. bahåni càsya devatàsahasràõi pçùñhataþ samanubaddhàni bhaviùyanti. dharma÷ravaõikàþ càturmahàràjakàykà devà yàvac chuddhàvàsakàyikà devàþ pçùñhataþ samanubaddhà bhaviùyanti. aùñamyàü caturdasyàü pa¤cadasyàü ca mahàn devatàsaüghaþ saünipatiùyati. yatra saddharmabhàõakaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü bhàùiùyàte. sa khalu punaþ kulaputro và kuladuhità và imàü praj¤àpàramitàü bhàùamàõo bahutarapuõyaü prasavati. aprameyam asaükheyam aparimàõam acintyam atulyaü puõyaü prasaviùyati. bhagavàn àha: evam etat subhåte evam etat, aprameyam asaükhyeaü aparimàõam acintyam atulyaü sa kulaputro và kuladuhità và bahutaraü puõyaü prasaviùyati. ya imàü praj¤àpàramitàm aùñamyàü caturdasyàü pa¤cadasyàü ca bhàùiùyate tasya devaparùadaþ purato 'nubaddhà bhaviùyanti. tat kasya hetor? mahàratnam idaü subhåte yad uta praj¤àpàramità. iti nirodhe 'nvayaj¤ànam tatredaü subhåte praj¤àpàramitàratnaü sevyamànaü nirayàd mocayiùyati, tiryagyoner mocayiùyati, yamalokàd mocayiùyati, manuùyadaridràd mocayiùyati. kùatriyamahà÷àlakuleùåpapàdayiùyati, bràhmaõamahà÷àlakuleùåpapàdayiùyati, gçhapatimahà÷àlakuleùåpapàdayiùyati, càturmahàràjakàyikeùåpapàdayiùyati, yàvàn naivasaüj¤ànàsaüj¤àyataneùåpapadayiùyati. iyaü praj¤àpàramità srotaàpattiphalasya dàtrã sakçdàgàmiphalasyànàgàmiphalasyàrhattvasya pratyekabodher, anuttaràyàþ samyaksaübodher dàtrã. tat kasya hetoþ? tathà hi subhåte iha praj¤àpàramitàyàü da÷aku÷alàþ karmapathà vistareõopadiùñà yatra pratiùñhà yatra kùatriyamahà÷àlakulàni praj¤àyante, bràhmàõamahà÷àlakulàni praj¤àyante, gçhapatimahà÷àlakulàni praj¤àyante. càturmahàràjakàyikà devàs tràyastriü÷à yàmàs tuùità nirmàõarataþ paranirmitavasavartino devàþ praj¤àyante, brahmapàrùadyà devàþ praj¤àyante, brahmapurohità devàþ praj¤àyante, mahàbrahmàõo devàþ praj¤àyante, parãttàbhà devàþ praj¤àyante, apramàõàbhà devàþ praj¤àyante, àbhàsvarà devàþ praj¤àyante, parãtta÷ubhà devàþ praj¤àyante, apramàõa÷ubhà #<(PSP_2-3:182)># devàþ praj¤àyante, ÷ubhakçtsnà devàþ praj¤àyante, anabhrakà devàþ praj¤àyante, puõyaprasavà devàþ praj¤àyante, bçhatphalà devàþ praj¤àyante, ÷uddhàvàsà devàþ praj¤àyante, aspçhà devàþ praj¤ayante, atapà devàþ praj¤àyante, sudç÷à devàþ praj¤àyante, sudar÷anà devàþ praj¤àyante, akaniùñhà devàþ praj¤àyante, akà÷ànantyàyatanà devàþ praj¤àyante, vij¤ànànantàyatanà devàþ praj¤àyante, aki¤canyàyatanà devàþ praj¤àyante, naivasaüj¤àsaüj¤àyatanà devàþ praj¤àyante. srotaàpattiphalaü praj¤àyate, sakçdàgàmiphalaü praj¤àyate, arhattvaü praj¤àyate, pratyekabodhiþ praj¤àyate, anuttarà samyaksaübodhiþ praj¤àyate. atra hi praj¤àpàramitàyàü catvàri dhyànàni praj¤àyante, catvàry apramàõàü praj¤àyante, catasra àråpyasamàpattayaþ praj¤àyante, dànapàramità praj¤àyate, ÷ãlapàramità praj¤àyate, kùàntipàramità praj¤àyate, vãryapàramità praj¤àyate, dhyànapàramità praj¤àyate, praj¤àpàramità praj¤àyate, upàyakau÷alapàramità praj¤àyate, praõidhànapàramità praj¤àyate, balapàramità praj¤àyate, j¤ànapàramità praj¤àyte. smçtyupasthànàni praj¤àyante, samyakprahàõarddhipàdendriyabodhyaïgamàrgàþ praj¤àyante. adhyàtma÷ånyatà praj¤àyate, bahirdhà÷ånyatà praj¤àyate, adhyàtmabahirdhà÷ånyatà praj¤àyate yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà praj¤àyate. catvàry àryasatyàni praj¤àyante, aùñavimokùàþ praj¤àyante, navànupårvavihàrasamàpattayaþ praj¤àyante, ÷ånyatànimittàpraõihitàni praj¤àyante, ùaóabhij¤àþ praj¤àyante, samàdhayaþ prajàyante, sarvadhàraõãmukhàni praj¤àyante, da÷abodhisattvabhåmayaþ praj¤àyante, da÷atathàgatabalàni praj¤àyante, catvàri vai÷àradyàni praj¤àyante, catasraþ pratisaüvidaþ praj¤àyante, aùñàda÷àveõikà buddhadharmàþ praj¤àyante, yàvat sarvaj¤atà praj¤àyate, bodhisattvà mahàsattvàþ praj¤àyante, trãõi ratnàni praj¤àyante, buddharatnaü praj¤àyate, dharmaratnaü praj¤àyate, saügharatnaü praj¤àyate. iha praj¤àpàramitàyàü evamàdayo dharmà vistareõopadiùñàs tenocyate ratnapàramiteyaü yad uta praj¤àpàramità. iti màrge dharmaj¤ànakùàntiþ na ca subhåte ratnapàramitàyàü ka÷cid dharma utpadyate và nirudhyate và saükli÷yate và vyavadàyate và parigçhyate và cchoryate và. tat kasya hetos? tathà hi te dharmà na saüvidyante ye utpadyeran và nirudhyeran và saükli÷yeyur và vyavadàyeyur và parigçhyeyur và cchoryeyur và. nàpy asmin praj¤àpàramitàratne ka÷cid dharma utpadyate và nirudhyate và ku÷alo và aku÷alo và sàsravo và anàsravo và sàvadyo và anavadyo và saükle÷o và #<(PSP_2-3:183)># niþkle÷o và lokiko và lokottaro và saüskçto và asaüskçto và. anenàpi subhåte paryàyeõa ratnapàramiteyaü yad uta praj¤àpàramità. iti màrge dharmaj¤ànam nàpãyaü subhåte ratnapàramità kenacid dharmeõopalipyeta. tat kasya hetos? tathà hi te dharmà nopalabhyante yair upalipyeta, teneyaü subhåte nirupaliptà ratnapàramità. iti màrge 'nvayaj¤ànakùàntiþ sacet punaþ subhåte bodhisattvo mahàsattvaþ praj¤àpàramitàyàü carann evam api na jànàti, evam api na vikalpayati, evam api nopalabhate, evam api na prapa¤cayiùyati, cariùyati praj¤àpàramitàyàü, bhàvayiùyati praj¤àpàramitàü, buddhàü÷ ca bhagavato drakùyati, buddhakùetreõa buddhakùetraü saükramiùyati, buddhàn bhagavataþ satkartuü gurukartuü mànayituü påjayitum arcayitum apacàyituü buddhakùetreõa buddhakùetraü saükràman sattvàü÷ ca paripàcayiùyati, buddhakùetraü ca pari÷odhayiùyati, anupràpsyati sarvaj¤atàm. iti màrge 'nvayaj¤ànam ity ukto dar÷anamàrgaþ seyaü punaþ subhåte praj¤àpàramità na kasyacid dharmasyàvàhikà na nirvàhikà na dar÷ikà na nidar÷ikà na dàyikà na cchorikà notpàdikà na nirodhikà nocchedikà na ÷à÷vatikà naikàrthikà na nànàrthikà nàgamikà na nirgamikà na saükle÷ikà na vi÷odhikà na hànikàrikà na vçddhikàrikà nàtãtà nànàgatà na pratyutpannà. iti prathamasarvaj¤atàdhikàrasamàptidãpanam seyaü punaþ subhåte praj¤àpàramità na kàmadhàtusamatikramikà và sthàpikà và, na råpadhàtusamatikramikà và sthàpikà và, nàråpyadhàtusamatikramikà và sthàpikà và. na dànapàramitàyà dàyikà và na màrgasya cchorikà và, na ÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤opàyapraõidhibalaj¤ànapàramitàyà dàyikà và cchorikà và. nàdhyàtma÷ånyatàyà dàyikà và cchorikà và, na bahirdhà÷ånyatàyà nàdhyàtmabahirdhà÷ånyatàyà dàyikà và cchorikà và, yàvan nàbhàvasvabhàva÷ånyatàyà dàyikà và cchorikà và. nàpramàõadhyànàråpyasamàpattãnàü dàyikà và cchorikà và. na caturõàm àryasatyànàü nàùñànàü vimokùàõàü na navanupårvavihàrasamàpattãnàü na ÷ånyatànimittàpraõihitànàü dàyikà và cchorikà và, na ùaõõàm abhij¤ànàü dàyikà và cchorikà và, na da÷ànàü bodhisattvabhåmãnàü dàyikà và cchorikà và, na da÷ànàü tathàgatabalànàü dàyikà và cchorikà và, na smçtyupasthànànàü dàyikà và cchorikà và. evaü na samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgamàrgànàü dàyikà và cchorikà và, na balànàü #<(PSP_2-3:184)># na vai÷àradyànàü na pratisaüvidàü dàyikà và cchorikà và, nàùñàda÷ànàm àveõikànàü buddhadharmàõàü dàyikà và cchorikà và, na samàdhãnàü na dhàraõãmukhànàü dàyikà và cchorikà và, na srotaàpattiphalasya dàyikà và cchorikà và, na sakçdàgàmiphalasya nànàgàmiphalasya nàrhattvasya na pratyekabuddhatvasya na sarvaj¤atàyà dàyikà và cchorikà và. iti dvitiyaü màrgaj¤atàdhikàrasamàptidãpanam sà khalu punar iyaü subhåte praj¤àpàramità na buddhadharmàõàü dàyikà và cchorikà và, na pçthagjanadharmàõàü dàyikà và cchorikà và, na ÷ràvakapratyekabuddhadharmàõàü dàyikà và cchorikà và, nàpi buddhadharmàõàü dàyikà và cchorikà và, na saüskçtadhàtor dàyikà và cchorikà và. tat kasya hetor? utpàdàd và tathàgatànàm anutpàdàd và tathàgatànàü sthitaivaiùà dharmàõàü dharmatà dharmadhàtur dharmasthitità dharmaniyàmatà. tàü tathàgato 'bhisaübudhyate 'py abhisamety apy abhisaübudhyàbhisamety àcaùñe de÷ayati vivçõoti vibhajaty uttànãkaroti saüprakà÷ayati. atha khalu saübahulàni devaputra÷atasahasràõy upary antarãkùe sthitvà kilikilàprakùveóitàny akàrùur divyàni cotpalakumudapuõóarãkapadmamàndàravàõi puùpàõi kùipanti sma. evaü ca vàcam abhàùanta, dvitãyaü batedaü dharmacakrapravartanaü jàmbådvãpe pa÷yàmaþ. praj¤àpàramitàyàü nirdi÷ya mànàyàü tatrànekàni devaputrasahasràõy anutpattikeùu dharmeùu kùàntiü pratilabhante sma. atha khalu bhagavàn sthaviraü subhåtim àmantrayàmàsa: nedaü subhåte dvitiyaü dharmacakrapravartanaü nàpy ekaü nàpãyaü praj¤àpàramità kasyacid dharmasya pravartanàya và nivartanàya và pratyupasthità. tat kasya hetor? abhàvasvabhàva÷ånyatàm upàdàya. subhåtir àha: katamà bhagavann abhàvasvabhàva÷ånyatà yad iyaü praj¤àpàramità na kasyacid dharmasya pravartanàya và nivartanàya và pratyupasthità? bhagavàn àha: praj¤àpàramità subhåte praj¤àpàramitayà ÷ånyà. evaü dhyànaü vãryaü kùàntiü ÷ãlaü dànapàramità dànapàramitayà ÷ånyà, adhyàtma÷ånyatà adhyàtma÷ånyatayà ÷ånyà yàvad abhàvasvabhàva÷ånyatà abhàvasvabhàva÷ånyatayà ÷ånyà, smçtyupasthànàni smçtyupasthàna÷ånyatayà ÷ånyàni. evaü samyakprahàõarddhipàdendriyabalabodhyaïgàni màrgà màrga÷ånyatayà #<(PSP_2-3:185)># ÷ånyàþ, apramàõadhyànàråpyasamàpattayo 'pramàõadhyànàråpyasamàpatti÷ånyatayà ÷ånyàþ, àryasatyàny àryasatya÷ånyatayà ÷ånyàny, aùñavimokùà aùñavimokùa÷ånyatayà ÷ånyàþ, navànupårvavihàrasamàpattayo navànupårvavihàrasamàpatti÷ånyatayà ÷ånyàþ, ÷ånyatànimittàpraõihitàni ÷ånyatànimittapraõihita÷ånyatayà ÷ånyàni, ùaóabhij¤àþ ùaóabhij¤à÷ånyatayà ÷ånyàþ, sarvasamàdhayaþ sarvasamàdhi÷ånyatayà ÷ånyàþ, dhàraõãmukhàni dhàraõãmukha÷ånyatayà ÷ånyàü, da÷abalàni da÷abala÷ånyatayà ÷ånyàni, vai÷àradyàni vai÷àradya÷ånyatayà ÷ånyàni, pratisaüvidaþ pratisaüvicchånyatayà ÷ånyàþ, aùñàda÷àveõikabuddhadharmà aùñàda÷àveõikabuddhadharma÷ånyatayà ÷ånyàþ, srotaàpattiphalaü srotaàpattiphala÷ånyatayà ÷ånyaü, evaü sakçdàgàmiphalam anàgàmiphalam arhattvaü pratyekabuddhatvaü sarvaj¤atà sarvaj¤atà÷ånyatayà ÷ånyà. subhåtir àha: mahàpàramiteyaü bhagavan yad uta praj¤àpàramità. sarvadharmasvabhàvà÷ ca sarvadharmasvabhàvaiþ ÷ånyàþ. bodhisattvà÷ ca mahàsattvàþ praj¤àpàramitàm àgamyànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyante. na kaücid dharmam abhisaübudhyante dharmacakraü pravartanti, na kaücid dharmaü pravartayanti nivartayanti và. na ca taiþ ka÷cid dharmaþ saüdç÷yate, na ka÷cid dharmo dç÷yate. tat kasya hetos? tathà hi sarvadharmà nopalabhyante ye dharmàþ pravartante và nivartante và. tat kasya hetos? tathà hy atyantànabhiniviùñàþ sarvadharmàþ. na hi ÷ånyatà pravartikà và nivartikà và, nànimittaü pravartakaü và nivartakaü và, nàpraõihitaü pravartakaü và nivartakaü và. yà evaüde÷anà sà praj¤àpàramitàyàþ prakà÷anà kathanà praj¤àpanà prasthàpanà vivaraõà vibhajanà såcanà uttànãkaraõaü saüprakà÷anà, iyaü sà pari÷uddhà praj¤àpàramitàyà de÷anà. yà ca praj¤àpàramitàyà de÷anà na kenacid de÷ità na kenacit pratãcchità, sà na kenacit sàkùàtkçtà. yà na kenacit sàkùàtkçtà na tatra ka÷cit parinirvçto nàpi tayà dharmade÷anayà ka÷cid dakùiõãyaþ kçtaþ. iti tçtiyaü sarvàkàraj¤atàdhikàrasamàptidãpanam ity uktà sarvaj¤atà àryapa¤caviü÷ati÷àhasrikàyàü bhagavatyàü praj¤àpàramitàyàm abhisamayàlaükàrànusàreõa saü÷odhitàyàü sarvaj¤atàdhikàracaryàvi÷eùaparivartaþ tçtãyaþ