Pa¤caviæÓatisÃhasrikà Praj¤ÃpÃramità I Based on the edition by Takayasu Kimura: - Pa¤caviæÓatisÃhasrikà Praj¤ÃpÃramità I-1, Tokyo: Sankibo Busshorin 2007. = PvsP1-1 - Pa¤caviæÓatisÃhasrikà Praj¤ÃpÃramità I-2, Tokyo: Sankibo Busshorin 2009. = PvsP1-2 Input by Klaus Wille, G”ttingen (April 2010) #<...># = BOLD for references to Kimura's edition %<...>% = ITALICS for restored passages ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Pa¤caviæÓatisÃhasrikà Praj¤ÃpÃramità evaæ mayà Órutam ekasmin samaye bhagavÃn rÃjag­he viharati sma g­dhrakÆte parvate mahatà bhik«usaæghena sÃrdhaæ pa¤camÃtrair bhik«usahasrai÷ sarvair arhadbhi÷ k«ÅïÃsravair ni÷kleÓair vaÓÅbhÆtai÷ suvimuktacittai÷ suvimuktapraj¤air ÃjÃneyair mahÃnÃgai÷ k­tak­tyai÷ k­takaraïÅyair apah­tabhÃrair anuprÃptasvakÃrthai÷ parik«Åïabhavasaæyojanai÷ samyagÃj¤Ãsuvimuktacittai÷ sarvacetovaÓiparamapÃramitÃprÃptai÷ pa¤camÃtrair bhik«unÅÓatair upÃsakair upÃsikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ sarvair d­«Âadharmair aparimÃïaiÓ ca bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrai÷ sÃrdhaæ sarvair dhÃraïÅpratilabdhai÷ ÓÆnyatÃvihÃribhir Ãnimittagocarai÷ praïidhÃnÃkalpitai÷ k«ÃntisamatÃpratilabdhair asaÇgadhÃraïÅpratilabdhair acyutÃbhij¤air Ãdeyavacanair akÆhakair alapakair apagataj¤ÃtralÃbhacittair nirÃmi«adharmadeÓakair gambhÅradharmak«ÃntipÃraÇgatair vaiÓÃradyaprÃptair mÃrakarmasamatikrÃntai÷ karmÃvaraïapratiprasrabdhair dharmapravicayavibhaktinirdeÓakuÓalair asaækhyeyakalpapraïidhÃnasusamÃrabdhai÷ smitamukhai÷ pÆrvÃlÃpibhir vigatabh­kuÂÅmukhair gÃthÃbhir gÅtÃlapanakuÓalair apagatalÅnacittair anÃcchedyapratibhÃnair anantapar«adabhibhavanavaiÓÃradyasamanvÃgatair anantakalpakoÂÅni÷saraïakuÓalair mÃyÃmarÅcidakacandrasvapnapratiÓrutkÃpratibhÃsapratibimbanirmÃïopamadharmÃdhimuktai÷ sattvagaticaritasÆk«manÃnÃdhimuktyavatÃrakuÓalair apratihatacittair adhimÃtrak«ÃntisamanvÃgatair yÃthÃtmyÃvatÃraïakuÓalai÷ sarvabuddhak«etrÃnantavyÆhapraïidhÃnaprasthÃnaparig­hÅtair asaækhyeyalokadhÃtubuddhÃnusm­tisamÃhitasatatasamitÃbhimukhÅbhÆtair aparimitabuddhÃdhye«aïakuÓalair nÃnÃd­«ÂyanuÓayaparyavasthÃnakleÓapraÓamanakuÓalai÷ samÃdhivikrŬitaÓatasahasranirhÃrakuÓalai÷. tadyathà bhadrapÃlena ca bodhisattvena mahÃsattvena ratnÃkareïa ca sÃrthavÃhena ca naradattena ca varuïadattena ca Óubhaguptena ca (##) indradattena ca uttaramatinà ca viÓe«amatinà ca vardhamÃnamatinà ca amoghadarÓinà ca susaæprasthitena ca suvikrÃntavikrÃmiïà ca nityodyuktena ca anik«iptadhÆreïa ca sÆryagarbheïa ca anupamacintinà ca avalokiteÓvareïa ca mahÃsthÃmaprÃptena ca ma¤juÓriyà ca vajramatinà ca ratnamudrÃhastena ca nityotk«iptahastena ca maitreyeïa ca bodhisattvena mahÃsattvena, evaæ pramukhair anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrai÷ sÃrdham. atha khalu bhagavÃn svayam eva siæhÃsanaæ praj¤apya nya«Ådat paryaÇkaæ baddhvà ­jukÃyaæ praïidhÃya abhimukhÅæ sm­tim upasthÃpya samÃdhirÃjaæ nÃma samÃdhiæ samÃpadyate sma, yatra sarvasamÃdhayo 'ntargamÃn saægrahaæ samavasaraïaæ gacchanti. atha khalu bhagavÃn sm­timÃn saæprajÃnaæs tasmÃt samÃdher vyutthÃya divyena cak«u«Ã sarvalokadhÃtuæ vyavalokya sarvakÃyÃt smitam akarot, tasyÃdhastÃt pÃdatalayo÷ sahasrÃbhyÃæ cakrÃbhyÃæ «a«Âi«a«ÂÅraÓmikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi niÓceru÷, daÓabhya÷ pÃdÃÇgulibhya÷ «a«Âi«a«ÂÅraÓmikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi niÓceru÷, evaæ «a«Âi«a«Âir gulphÃbhyÃæ «a«Âi«a«Âir jaÇghÃbhyÃæ «a«Âi«a«Âir jÃnumaï¬alÃbhyÃm, evaæ dvÃbhyÃm ÆrubhyÃæ kaÂinÃbhimaï¬alÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ pÃrÓvÃbhyÃæ h­dayaÓrÅvatsÃn mahÃpuru«alak«aïÃt, evaæ «a«Âi«a«Âir daÓabhyo hastÃÇgulibhya÷ «a«Âi«a«Âir dvÃbhyÃæ bÃhubhyÃæ «a«Âi«a«Âir dvÃbhyÃm aæÓÃbhyÃm, evaæ grÅvÃyÃÓ catvÃriæÓadbhyo dantebhyo dvÃbhyÃæ ghrÃïÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ ÓrotrÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ cak«urbhyÃæ madhyÃd ÆrïÃyà upari«ÂÃd u«ïÅ«Ãt «a«Âi«a«ÂÅraÓmikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi niÓceru÷. yai raÓmibhir ayaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtur avabhÃsito 'bhÆt parisphuÂa÷, pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena mahatà raÓmyavabhÃsena sphuÂà avabhÃsitÃÓ cÃbhÆvan, evaæ dak«iïasyÃæ diÓi paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adhastÃd upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena mahatà raÓmyavabhÃsena sphuÂà avabhÃsitÃÓ cÃbhÆvan, ye ca sattvÃs tena mahatà raÓmyavabhÃsena sphuÂà avabhÃsitÃs te sarve niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. (##) atha khalu bhagavÃn punar eva sarvaromakÆpebhya÷ smitam akarot, ekaikataÓ ca romakÆpÃt «a«Âi«a«ÂÅraÓmikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi niÓceru÷, yair ayaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtur avabhÃsita÷ sphuÂo 'bhÆt, taiÓ ca pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃ÷ sarvalokadhÃtavo 'vabhÃsenÃvabhÃsitÃ÷ sphuÂÃÓ cÃbhÆvan, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adhastÃd upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavo 'vabhÃsenÃvabhÃsitÃ÷ sphuÂÃÓ cÃbhÆvan, tena ca raÓmyavabhÃsenaye sattvÃ÷ sp­«ÂÃs te sarve niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu bhagavÃn punar eva yà sà buddhÃnÃæ bhagavatÃæ prak­tiprabhà tayà prabhayà trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum avabhÃsayÃmÃsa, yÃvat sarvÃsu daÓasu dik«u ekaikasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tayà prabhayà avabhÃsità abhÆvan, ye ca sattvÃs tayà prabhayà sp­«ÂÃs te sarve niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ jihvendriyaæ nirïÃmayÃmÃsa, yenemaæ trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ jihvendriyeïÃcchÃdayÃmÃsa, trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ jihvendriyeïa sphuritvà tasmÃj jihvendriyÃt smitam akarot, yato 'nekÃni raÓmikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi niÓceru÷, raÓmimukhe caikaikasminn uttamamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃny utpannÃny abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïÃ÷ saæsthitÃÓ cÃbhÆvan dharmaæ deÓayanto yad uta imÃm eva «aÂpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, te pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamavyativ­ttÃsaækhye«u lokadhÃtu«u gatvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti sma, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm adhastÃd Ærdhvaæ digvidik«u, ekaikasyÃæ ca diÓi daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u aparimÃïe«u lokadhÃtu«u gatvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti sma, yad uta imÃm eva «aÂpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, ye ca sattvÃs tÃæ dharmadeÓanÃæ Ómvanti te niyatà bhavanty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. (##) atha khalu bhagavÃæs tasminn eva siæhÃsane ni«aïïa÷ siæhavikrŬitaæ nÃma samÃdhiæ samÃpede, tathÃrÆpaæ carddhyabhisaæskÃram abhisaæskaroti sma yathÃrÆpeïarddhyabhisaæskÃreïÃbhisaæsk­tenÃyaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ «a¬vikÃram akampata prÃkampata saæprÃkampata, acalat prÃcalat saæprÃcalat, avedhat prÃvedhat saæprÃvedhat, araïat prÃraïat saæprÃraïat, ak«ubhyat prÃk«ubhyat saæprÃk«ubhyat, agarjat prÃgarjat saæprÃgarjat, ante unnamati madhye avanamati, madhye unnamati ante avanamati, m­duka÷ snigdha÷ sarvasattvasukhajanano 'bhÆt. atha khalu tena k«aïalavamuhÆrtena ye 'smiæs trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau nirayà và tiryagyonayo và yamalokà và te sarve samucchinnÃ÷ ÓÆnyà abhÆvan, sarvÃk«aïÃÓ cÃstamità abhÆvan, ye ca sattvÃs tÃbhyo narakatiryagyoniyamalokagatibhyaÓ cyutÃs te sarve tenaiva prÅtiprÃmodhyena manu«yÃïÃæ sabhÃgatÃyÃm upapannÃÓ cÃbhÆvan, evaæ cÃturmahÃrÃjikÃnÃæ devÃnÃæ trayastriæÓÃnÃæ yÃmÃnÃæ tu«itÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃæ sabhÃgatÃyÃm upapannÃÓ cÃbhÆvan. atha khalu te manu«yÃs te ca devà bhagavata evÃnubhÃvena pÆrvajanmÃny anusmaranti sma, anusm­tya ca tenaiva prÅtiprÃmodyena yena bhagavÃæs tenopasaækrÃntÃ÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirobhir abhivandya bhagavantaæ präjalayo bhÆtvà namasyanti sma, evaæ pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃæ vidik«Ærdhvam adha÷ samantÃd daÓasu dik«v ekaikasmin digbhÃge gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarve nirayÃ÷ sarvÃs tiryagyonaya÷ sarve yamalokÃ÷ samucchinnÃ÷ ÓÆnyà abhÆvan, sarvÃk«aïÃÓ cÃstamità abhÆvan, ye ca sattvÃs tÃbhyo nirayatiryagyoniyamalokagatibhyaÓ cyutÃs te sarve devamanu«ye«Æpapadyante sma, te ca devamanu«ye«Æpapannà bhagavata evÃnubhÃvena pÆrvanivÃsam (##) anusmaranti sma, anusm­tya ca tenaiva prÅtiprÃmodyena svakasvake«u buddhak«etre«u ye tatra buddhà bhagavanta utpannÃs te«Ãm antikÃn upasaækrÃntÃ÷, upasaækramya te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ pÃdavandanÃæ k­tvà sarve präjalayo bhÆtvà bhagavato namasyanti sma. atha khalu ye 'smiæs trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau jÃtyandhÃ÷ sattvÃs te cak«u«Ã rÆpÃïi paÓyanti sma, vadhirÃ÷ sattvÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Ó­ïvanti sma, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilabhante sma, vik«iptacittà ekÃgracittà bhavanti sma, jighatsitÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavanti sma, t­«ità vigatapipÃsà bhavanti sma, rogasp­«Âà vigatarogà bhavanti sma, hÅnendriyÃ÷ paripÆrïendriyà bhavanti sma, avirahitÃkuÓalakÃyavÃÇmanaskarmÃntÃjÅvà virahitÃkuÓalakÃyavÃÇmanaskarmÃntÃjÅvÃÓ ca bhavanti sma, sarvasattvÃÓ ca mÃtÃpit­samacittà bhavanti sma, bhrÃt­bhaginÅsamacittà mitrÃmÃtyaj¤ÃtisÃlohitasamacittà daÓakuÓalakarmapathasevinaÓ ca bhavanti sma, brahmacÃriïa÷ Óucayo nirÃmayagandhÃ÷ sarvasattvÃÓ ca sarvasukhasamarpità Åd­Óaæ sukhaæ pratilabhante sma tadyathÃpi nÃma t­tÅyadhyÃnasamÃpannasya bhik«o÷ tasminn eva ca samaye evaærÆpayà praj¤ayà te samanvÃgatà bhavanti sma, yad anyabuddhak«etrasthà buddhà bhagavanta evam udÃnayanti sma. sÃdhu dama÷ asÃdhu Óama÷ sÃdhu saæyama÷ sÃdhu cÅrïo brahmacaryÃvÃsa÷ sÃdhu prÃïibhÆte«v avihiæseti. atha khalu bhagavÃæs tasminn eva siæhÃsane ni«aïïa÷, imaæ trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum abhibhÆya ti«Âhati bhÃsate tapati virocate sma, Ãbhayà varïena Óriyà tejasà ca, pÆrvasyÃæ diÓi dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm adhastÃd Ærdhvaæ digvidik«u gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn abhibhÆya tathÃgatas ti«Âhati bhÃsate tapati virocate sma, Ãbhayà varnena Óriyà tejasà ca, tadyathÃpi nÃma sumeru÷ parvatarÃja÷ sarvaparvatÃn abhibhÆya ti«Âhati bhÃsate tapati virocate sma Ãbhayà varïena Óriyà tejasà ca, evam eva bhagavÃn (##) sarvalokadhÃtÆn abhibhÆya ti«Âhati bhÃsate tapati virocate sma, Ãbhayà varïena Óriyà tejasà ca. atha khalu bhagavÃn punar eva yÃd­k trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau sattvÃnÃm ÃtmabhÃvas tat samÃnam ÃtmabhÃvaæ prÃk­tam upadarÓayÃmÃsa. atha khalu ye 'smiæs trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau ÓuddhÃvÃsakÃyikà devÃ÷ Óubhak­tsnà ÃbhÃsvarà brahmakÃyikà devÃ÷ paranirmitavaÓavartinaÓ ca nirmÃïaratayaÓ ca tu«itÃÓ ca yÃmÃÓ ca trÃyastriæÓÃÓ ca cÃturmahÃrÃjakÃyikÃÓ ca devÃs te taæ tathÃgatasyÃsecanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà divyÃ÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅr g­hÅtvà divyÃni utpalakumudasaugandhikapuï¬arÅkapadmÃni g­hÅtvà divyÃni ca keÓaratamÃlapatrÃïi g­hÅtvà yena tathÃgatasyÃsecanaka ÃtmabhÃvas tenopasaækrÃntÃ÷, ye ceha trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau manu«yÃs te 'pi taæ tathÃgatasyÃsecanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà sthalajalajÃni pu«pÃïi g­hÅtvà yena tathÃgatasyÃsecanaka ÃtmabhÃvas tenopasaækrÃntÃ÷. atha khalu te devÃs te ca mÃnu«Ãs tÃbhir divyÃbhi÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhis taiÓ ca sthalajalajai÷ pu«pais taæ tathÃgatakÃyam avakiranti sma, abhyavakiranti sma. atha khalu yais tai÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅvar«ai÷ sthalajalajaiÓ ca pu«pair bhagavÃn avakÅrïas tÃni ca sarvÃïi uparyantarÅk«e bhagavato 'dhi«ÂhÃnena trisÃhasramahÃsÃhasralokadhÃtupramÃïam ekaæ kÆÂÃgÃraæ saæsthitam abhÆt, tataÓ ca kÆÂÃgÃrÃt tÃni divyÃni pu«papaÂÂadÃmÃni lambante pralambante sma, taiÓ ca pu«padÃmabhi÷ paÂÂadÃmabhiÓ cÃyaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtur atÅvÃÓobhata, tena ca suvarïavarïena bhagavata÷ prabhÃvabhÃsena daÓasu dik«u pras­tena ekaikasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ sphuÂÃvabhÃsitÃÓ cÃbhÆvan, asmiæÓ ca trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau sarve«u cÃturdvÅpake«u lokadhÃtu«u te«Ãæ devamanu«yÃïÃæ (##) ca ekaikasyaitad abhÆt, mama puratas tathÃgato ni«aïïo dharmaæ deÓayatÅti. atha khalu bhagavÃæs tasminn eva siæhÃsane ni«aïïa÷ punar eva smitam akarot, yena smitÃvabhÃsenÃyaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ sphuÂo 'bhÆt, yÃvad daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, ye ceha trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau sattvÃs te sarve pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ paÓyanti sma saÓrÃvakasaæghÃn, tasyÃæ ca pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye sattvÃs te sarve imÃæ sahÃlokadhÃtuæ paÓyanti sma ÓÃkyamuniæ ca tathÃgataæ sÃrdhaæ bhik«usaæghena. evaæ dak«iïasyÃæ diÓi paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adha Ærdhvaæ digbhÃge gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ paÓyanti sma saÓrÃvakasaæghÃn, te«u ca gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye sattvÃs te sarve imÃæ sahÃlokadhÃtuæ paÓyanti sma ÓÃkyamuni¤ ca tathÃgataæ sÃrdhaæ bhik«usaæghena. atha khalu pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtÆ ratnÃvatÅ nÃma tatra ratnÃkaro nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau samantaraÓmir nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn ratnÃkaras tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ ratnÃkaram etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya ca tathÃgatasyÃsecanakÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte ratnÃkaras tathÃgata÷ samantaraÓmiæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta÷ paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn (##) atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu samantaraÓmir bodhisattvo ratnÃkaraæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramitÃÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu ratnÃkaras tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni samantaraÓmaye bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷ ratnÃkaro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ratnÃkareïa tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu samantaraÓmir bodhisattvo ratnÃkarasya tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvamanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂiniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ pÆrvasyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgatas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca samantaraÓmir bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: ratnÃkaro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ratnÃkareïa tathÃgatena (##) nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃ÷, te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato ratnÃvatyà lokadhÃto÷ samantaraÓminà bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtu÷ sarvaÓokÃpagato nÃma tatrÃÓokaÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau vigataÓoko nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn aÓokaÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgatam aÓokaÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya ca tathÃgatasyÃsecanakÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte aÓokaÓrÅs tathÃgato vigataÓokaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. (##) atha khalu vigataÓoko bodhisattvo 'ÓokaÓriyaæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramitÃÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu aÓokaÓrÅs tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni vigataÓokÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, aÓokaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà aÓokaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu vigataÓoko bodhisattvo 'ÓokaÓriya÷ tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ dak«iïasyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgatas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca vigataÓoko bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: aÓokaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà aÓokaÓriyà tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà (##) yena te dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti sma, yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvan anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tata÷ sarvaÓokÃpagatÃyà lokadhÃto÷ vigataÓokena bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur upaÓÃntà nÃma tatra ratnÃrcir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau cÃritramatir nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn ratnÃrcis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ ratnÃrci«am etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya ca tathÃgatasyÃsecanakÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte ratnÃrci÷ tathÃgata÷ cÃritramatiæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta÷ pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu cÃritramatir bodhisattvo ratnÃrci«aæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca (##) ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramitÃÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu ratnÃrcis tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni cÃritramataye bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, ratnÃrcir bhagavÃn bhagavantam alpabÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ratnÃrci«Ã tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu cÃritramatir bodhisattvo ratnÃrci«as tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ paÓcimÃyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgatas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca cÃritramatir bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: ratnÃrcir bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ratnÃrci«Ã tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà (##) yena te paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, yaiÓ ca sattvai÷ sadharma÷ Órutas te niyatà abhÆvan anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tata upaÓÃntÃyà lokadhÃtoÓ cÃritramatiïà bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalv uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur jayà nÃma tatra jayendro nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau jayadatto nÃma bodhisattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavä jayendras tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ jayendram etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahatÃ÷ p­thivÅcÃlasyÃsya ca tathÃgatasyÃsecanakÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte jayendras tathÃgato jayadattaæ bodhisattvaæ mahÃsattvam etad avocat: asti kulaputreto dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu jayadatto bodhisattvo jayendraæ tathÃgatam etad avocat: (##) gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramitÃÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu jayendras tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni jayadattÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, jayendro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà jayendreïa tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu jayadatto bodhisattvo jayendrasya tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ uttarasyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yenÃyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgatas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca jayadatto bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: jayendro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà jayendreïa tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena (##) prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvan anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato jayÃyà lokadhÃto÷ jayadattena bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalv uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtu÷ samÃdhyalaÇk­tà nÃma tatra samÃdhihastyuttaraÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau vijayavikrÃmÅ nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn samÃdhihastyuttaraÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya bhagavantaæ tathÃgataæ samÃdhihastyuttaraÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃya asya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn samÃdhihastyuttaraÓrÅs tathÃgato vijayavikrÃmiïaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreto dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati, tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu vijayavikrÃmÅ bodhisattva÷ samÃdhihastyuttaraÓriyaæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃlokadhÃtun (##) ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramiÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu samÃdhihastyuttaraÓrÅs tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃïi vijayavikrÃmiïe bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmai÷ ÓÃkyamunin tathÃgatam abhyavakire÷, evaæ ca vade÷, samÃdhihastyuttaraÓrÅr bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnetÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà samÃdhihastyuttaraÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha vijayavikrÃmÅ bodhisattva÷ samÃdhihastyuttaraÓriyas tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanibhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan manayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchatradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca vijayavikrÃmÅ bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: samÃdhisastyuttaraÓrÅr bhagavan bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratä ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà samÃdhihastyuttaraÓriyà tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamà lokadhÃtavas tena (##) prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan. te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvan anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tata÷ samÃdhyalaæk­tÃyà lokadhÃtor vijayavikrÃmiïà bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur bodhimaï¬ÃlaækÃrarucirà nÃma tatra padmottaraÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau padmahasto nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn padmottaraÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ padmottaraÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsyÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn padmottaraÓrÅs tathÃgata÷ padmahastaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta÷ paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu padmahasto bodhisattva÷ padmottaraÓriyaæ tathÃgatam (##) etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahà nÃma lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramiÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu padmottaraÓrÅ tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni padmahastÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, padmottaraÓrÅ bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà padmottaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu padmahasto bodhisattva÷ padmottaraÓriyas tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi, anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃntasthitaÓ ca padmahasto bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: padmottaraÓrÅ bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà padmottaraÓriyà tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà (##) yena te pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato bodhimaï¬ÃlaækÃrasurucirÃyà lokadhÃto÷ padmahastena bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur vigataraja÷sa¤cayà nÃma tatra sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau sÆryaprabhÃso nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃyÃsya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅs tathÃgata÷ sÆryaprabhÃsaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. (##) atha khalu sÆryaprabhÃso bodhisattva÷ sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓriyaæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca sÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramiÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅs tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni sÆryaprabhÃsÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅ bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu sÆryaprabhÃso bodhisattva÷ sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓriya÷ tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­to dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgatas tenopasaækrÃmat, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃntasthitaÓ ca sÆryaprabhÃso bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓrÅ bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni (##) ca tena bhagavatà sÆryamaï¬alaprabhÃsottamaÓriyà tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato vigataraja÷sa¤cayÃyà lokadhÃto÷ sÆryaprabhÃsena bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur vaÓÅbhÆtà nÃma tatraikacchattro nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau ratnottamo nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn ekacchattras tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgatam ekacchattram etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃya, asya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn ekacchattras tathÃgato ratnottamaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputra ita÷ pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir (##) nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbubddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu ratnottamo bodhisattva ekacchattraæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramitÃÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu ekacchattras tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni ratnottamÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, ekacchattro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ekacchattreïa tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu ratnottamo bodhisattva ekacchattrasya tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ paÓcimottarasyÃæ diÓi te«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yeneyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca ratnottamo bodhisattvo (##) bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: ekacchattro bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà ekacchattreïa tathÃgatena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni prahitÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃ÷ te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvan anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te boadhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato vaÓÅbhÆtÃyà lokadhÃto ratnottameïa bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalv adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtu÷ padmà nÃma tatra padmaÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha tatra lokadhÃtau padmottaro nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn padmaÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ padmaÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃya, (##) asya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn padmaÓrÅs tathÃgata÷ padmottaraæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputreta upari«Âà diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu padmottaro bodhisattva÷ padmaÓriyaæ tathÃgatam etad avocat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramiÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu padmaÓrÅs tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni padmottarÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vade÷, padmaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà padmaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha khalu padmottaro bodhisattva÷ padmaÓriyas tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta÷ adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan (##) gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yenÃyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃntasthitaÓ ca padmottaro bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamunim etad avocat: padmaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà padmaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena te 'dhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃ÷, te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃm, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tata÷ padmÃyà lokadhÃtor padmottareïa bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalÆpari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya tebhyo ya÷ sarvÃvasÃniko lokadhÃtur nandà nÃma tatra nandaÓrÅr nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa imÃm eva praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati. atha khalu tatra lokadhÃtau nandadatto nÃma bodhisattvo mahÃsattvas taæ mahÃntam avabhÃsaæ d­«Âvà ta¤ ca mahÃntaæ p­thivÅcÃlaæ ta¤ ca (##) bhagavato 'secanakam ÃtmabhÃvaæ d­«Âvà yena bhagavÃn nandaÓrÅs tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃmad upasaækramya tasya bhagavata÷ pÃdÃv abhivandya taæ tathÃgataæ nandaÓriyam etad avocat: ko bhagavan hetu÷? ka÷ pratyayo? 'sya mahato 'vabhÃsasya loke prÃdurbhÃvÃya, asya ca mahata÷ p­thivÅcÃlasyÃsya cÃsecanakasya tathÃgatÃtmabhÃvasya saædarÓanÃya. evam ukte bhagavÃn nandaÓrÅs tathÃgato nandadattaæ bodhisattvam etad avocat: asti kulaputra ito 'dhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn atikramya sahà nÃma lokadhÃtus tatra ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas ti«Âhati dhriyate yÃpayati, sa bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ saæprakÃÓayati tasyÃyam Åd­Óo 'nubhÃva÷. atha khalu nandadatto bodhisattvo nandaÓriyaæ tathÃgatam etad avoacat: gami«yÃmy ahaæ bhagavaæs tÃæ sahÃæ lokadhÃtuæ ta¤ ca ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya tÃæÓ ca bodhisattvÃn mahÃsattvÃn bhÆyastvena kumÃrabhÆtÃn dhÃraïÅpratilabdhÃn samÃdhinirhÃrakuÓalÃn sarvasamÃdhivaÓipÃramiÇ gatÃn. sa bhagavÃn Ãha: gaccha tvaæ kulaputra yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyase. atha khalu nandaÓrÅs tathÃgato nÃnÃratnamayÃni suvarïÃvabhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni nandadattÃya bodhisattvÃya prÃdÃt, etais tvaæ kulaputra padmais taæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam abhyavakire÷, eva¤ ca vader, nandaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpabÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà nandaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena padmÃni prahitÃni bhagavata iti, saæprajÃnakÃrÅ ca tvaæ kulaputra tatra buddhak«etre bhÆyÃ÷. tat kasya heto÷? durÃsadà hi te bodhisattvà ye tatra sahÃyÃæ lokadhÃtÃv upapannÃ÷. atha nandadatto bodhisattvo nandaÓriyas tathÃgatasya sakÃÓÃt tÃni nÃnÃratnamayÃni padmÃni g­hÅtvà suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi anekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrair g­hasthai÷ pravrajitaiÓ ca dÃrakair dÃrikÃbhiÓ ca sÃrdhaæ pariv­ta÷ purask­ta upari«ÂÃd diÓi te«u (##) gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhÃn bhagavata÷ satkurvan gurukurvan mÃnayan pÆjayan pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchattradhvajapatÃkÃvaijayantÅbhir yenÃyaæ sahÃlokadhÃtus tena saæprÃpta÷, yena ca ÓÃkyamunis tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau ÓirasÃbhivandya ekÃnte 'ti«Âhat, ekÃnte sthitaÓ ca nandadatto bodhisattvo bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ tathÃgatam etad avocat: nandaÓrÅr bhagavÃn bhagavantam alpÃbÃdhatÃæ parip­cchaty alpÃtaÇkatÃæ laghÆtthÃnatÃæ yÃtrÃæ balaæ sukhasparÓavihÃratÃæ ca parip­cchati, imÃni ca tena bhagavatà nandaÓriyà tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena nÃnÃratnamayÃni suvarïanirbhÃsÃni sahasrapatrÃïi padmÃni pre«itÃni bhagavata÷. atha khalu bhagavÃn ÓÃkyamunis tathÃgatas tÃni padmÃni g­hÅtvà yena ta upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavas tena prÃk«ipat, taiÓ ca padmais te lokadhÃtava÷ sphuÂà abhÆvan, te«u ca padme«u buddhavigrahà ni«aïïakÃs te«u ca buddhak«etre«u dharmaæ deÓayanti yad utemÃm eva praj¤ÃpÃramitÃpratisaæyuktÃæ dharmadeÓanÃæ, yaiÓ ca sattvai÷ sa dharma÷ Órutas te niyatà abhÆvann anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. atha khalu te bodhisattvÃs te ca g­hasthÃs te ca pravrajitÃs te ca dÃrakÃs tÃÓ ca dÃrikÃs tato nandÃyà lokadhÃtor nandadattena bodhisattvena mahÃsattvena sÃrdham ÃgatÃ÷ svakasvakai÷ kuÓalamÆlair bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ satk­tya guruk­tya saæmÃnya saæpÆjyaikÃnte nya«Ådan. atha khalu tena k«aïalavamuhÆrtena ayaæ trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ saptaratnamaya÷ saæsthito 'bhÆt pu«pÃbhikÅrïa÷, avasaktapaÂÂadÃmakalÃpa÷ kalpav­k«air nÃnÃlaÇkÃraphalÃvanatÃgraviÂapai÷ pu«pav­k«ai÷ phalav­k«air gandhav­k«air mÃlyav­k«aiÓ copaÓobhito 'bhÆt, tadyathÃpi nÃma padmÃvatÅ lokadhÃtu÷ samantakusumasya tathÃgatasya buddhak«etraæ yatra ma¤juÓrÅ÷ kumÃrabhÆta÷ prativasati susthitamatiÓ ca bodhisattva÷, anye ca mahojaskÃmahojaskà bodhisattvÃ÷, (##) bhagavÃæÓ cÃdrÃk«Åt, sadevalokaæ saænipatitaæ samÃrakaæ sabrahmakaæ saÓramaïabrÃhmaïikÃæ prajÃæ saænipatitÃæs tÃæÓ ca bodhisattvÃn kumÃrabhÆtÃn. iti nidÃnam tatra khalu bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram ÃmantrayÃmÃsa: sarvÃkÃraæ ÓÃriputra sarvadharmÃn abhisaæboddhukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yoga÷ karaïÅya÷. iti samÃsata÷ saæbodhikÃmatÃsahagataÓ cittotpÃda÷ evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvÃkÃraæ sarvadharmÃn abhisaæboddhukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yoga÷ karaïÅya÷? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvÃsthÃnayogena, dÃnapÃramità paripÆrayitavyà aparityÃgayogena deyadÃyakapratigrÃhakÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, ÓÅlapÃramità paripÆrayitavyà ÃpattyanÃpattyanadhyÃpattitÃm upÃdÃya, k«ÃntipÃramità paripÆrayitavyà ak«obhaïatÃm upÃdÃya, vÅryapÃramità paripÆrayitavyà kÃyikacaitasikavÅryÃsraæsanatÃm upÃdÃya, dhyÃnapÃramità paripÆrayitavyà anÃsvÃdanatÃm upÃdÃya, praj¤ÃpÃramità paripÆrayitavyà praj¤Ãdau«praj¤ÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. iti vyÃsata÷ saæbodhikÃmatÃsahagataÓ cittotpÃda÷ punar aparaæ ÓÃriputra daÓasu dik«u pratyekaæ gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye sattvÃs tÃn sarvÃn anupadhiÓe«anirvÃïadhÃtau parinirvÃpayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti samÃsata÷ parÃrthÃlambanaÓ cittotpÃda÷ evaæ matsariïa÷ sattvÃn dÃne prati«ÂhÃpayitukÃmena du÷ÓÅlÃn ÓÅle vyÃpÃdabahulÃn k«Ãntau kuÓÅdÃn vÅrye vik«iptacittÃn dhyÃne du«praj¤Ãn praj¤Ãsaæpadi prati«ÂhÃpayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. (##) iti vyÃsata÷ parÃrthÃlambanaÓ cittotpÃda÷ punar aparaæ ÓÃriputra sarvÃkÃraæ sarvadharmÃn abhisaæboddhukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthÃtavyam. iti cchandasahagata÷ p­thivyupama÷ evam iha ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvÃsthÃnayogena dÃnapÃramità paripÆrayitavyà deyadÃyakapratigrÃhakÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità paripÆrayitavyà praj¤Ãdau«praj¤ÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. ity ÃÓayasahagata÷ kalyÃïasuvarïopama÷ evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ ÓÃriputra sthitvà bodhisattvena mahÃsattvena catvÃri sm­tyupasthÃnÃni paripÆrayitavyÃni, catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgamÃrga÷ paripÆrayitavya÷, ÓÆnyatÃsamÃdhir bhÃvayitavya÷, ÃnimittasamÃdhir bhÃvayitavya÷, apraïihitasamÃdhir bhÃvayitavya÷, evaæ catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattaya÷, a«Âau vimok«Ã navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷ navÃÓubhÃ÷ saæj¤Ã bhÃvayitavyÃ÷. katamà nava? yad uta ÃdhmÃtakasaæj¤Ã vidhÆtakasaæj¤Ã vipÆyakasaæj¤Ã vilohitakasaæj¤Ã vinÅlakasaæj¤Ã vikhÃditakasaæj¤Ã vik«iptakasaæj¤Ã asthisaæj¤Ã vidagdhakasaæj¤Ã ca, ÃhÃre pratikÆlasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, buddhÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, dharmÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, saæghÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, ÓÅlÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, tyÃgÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, devatÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, ÃnÃpÃnÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, udvegÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, maraïÃnusm­tir bhÃvayitavyÃ, anityasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, du÷khasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, anÃtmasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, aÓucisaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, maraïasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, sarvaloke 'nabhiratisaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, sarvaloke 'viÓvÃsasaæj¤Ã bhÃvayitavyÃ, parijayasaæj¤Ãnaæ bhÃvayitavyam, saæv­tisaæj¤Ãnaæ bhÃvayitavyam, yathÃrutasaæj¤Ãnaæ bhÃvayitavyam, savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhir bhÃvayitavya÷, avitarko 'vicÃramÃtra÷ (##) samÃdhir bhÃvayitavya÷, avitarko 'vicÃra÷ samÃdhir bhÃvayitavya÷, anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyaæ bhÃvayitavyam, Ãj¤endriyaæ bhÃvayitavyam, Ãj¤ÃtÃvÅndriyaæ bhÃvayitavyam, abhibhvÃyatanaæ bhÃvayitavyam, k­tsnÃyatanaæ bhavaitavyam, sarvaj¤aj¤Ãnaæ bhÃvayitavyam, ÓamathavipaÓyane bhÃvayitavye, tisro vidyà bhÃvayitavyÃ÷. catasra÷ pratisaævido bhÃvayitavyÃ÷, catvÃri vaiÓÃradyÃni bhÃvayitavyÃni, acyutÃ÷ pa¤cÃbhij¤Ã bhÃvayitavyÃ÷, «a pÃramità bhÃvayitavyÃ÷, sapta dhanÃni bhÃvayitavyÃni, a«Âau mahÃpuru«avitarkà bhÃvayitavyÃ÷, daÓa tathÃgatabalÃni bhÃvayitavyÃni, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà bhÃvayitavyÃ÷, mahÃmaitrÅ bhÃvayitavyÃ, mahÃkaruïà bhÃvayitavyÃ, mahÃmudità bhÃvayitavyÃ, mahopek«Ã bhÃvayitavyÃ. ity adhyÃÓayasahagato navacandropama÷ sarvaj¤atÃæ j¤Ãnena darÓanena cÃvalokyÃtikramitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramità bhÃvayitavyÃ, mÃrgaj¤atÃæ paripÆrayitukÃmena sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃptukÃmena sarvasattvacittacaritaj¤ÃnÃkÃratÃæ paripÆrayitukÃmena sarvavÃsanÃnusaædhikleÓÃnutpÃÂayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yoga÷ karaïÅya÷. evaæ bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, bodhisattvanyÃmam avakramitukÃmena ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmim atikramitukÃmena, avinivartanÅyabhÆmau sthÃtukÃmena kumÃrabhÆmiæ samatikramitukÃmena, «a¬ abhij¤Ã÷ prÃptukÃmena sarvasattvacittacaritavispanditÃni vij¤ÃtukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ j¤Ãnam abhibhavitukÃmena dhÃraïÅsamÃdhimukhaæ pratilabdhukÃmena. iti prayogasahagato jvalanopama÷ matsariïa÷ sattvÃn dÃne prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhebhyo dÃnÃni dÅyamÃnÃni ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti dÃnapÃramitÃsahagato mahÃnidhÃnopama÷ (##) du÷ÓÅlÃn ÓÅle prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ ÓÅlam ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti ÓÅlapÃramitÃsahagato ratnÃkaropama÷ vyÃpannacittÃn k«Ãntau prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ k«Ãntim ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti k«Ãntisahagato mahÃrïavopama÷ kuÓÅdÃn vÅrye prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ vÅryam ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti vÅryasahagato vajropama÷ vik«iptacittÃn dhyÃne prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ dhyÃnam ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti dhyÃnapÃramitÃsahagata÷ parvatopama÷ du«praj¤Ãn sattvÃn praj¤ÃyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ praj¤Ãm ekenÃnumodanÃsahagatena cittotpÃdenÃbhibhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti praj¤Ãsahagato mahÃbhai«ajyopama÷ ekam api kuÓalacittotpÃdaæ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm upÃyakauÓalyena pariïÃmanayÃprameyam asaækhyeyaæ kartukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, alpam api dÃnaæ dadatÃ, alpamapi ÓÅlaæ rak«atÃ, alpÃm api k«Ãntiæ bhÃvayatÃ, alpam api vÅryam ÃrabhamÃïena, alpam api dhyÃnaæ samÃpadyamÃnenÃlpam api praj¤Ãæ bhÃvayatà sarvasattvebhya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃm upÃyakauÓalyena pariïÃmanayÃprameyam asaækhyeyaæ kartukÃmena bodhisattvena (##) mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparam ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena dÃnapÃramitÃyÃæ caratà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, evaæ ÓÅlapÃramitÃyä caratà k«ÃntipÃramitÃyä caratà vÅryapÃramitÃyä caratà dhyÃnapÃramitÃyä caratà praj¤ÃpÃramitÃyä caratà bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, sarvasattvÃnÃm arthÃya narakatiryagyoniyamalokadu÷khÃny utso¬hukÃmena kalpaÓatasahasrasa¤citam api ÓÅlaæ sattvopek«ayà tyaktukÃmena buddhakule upapattukÃmena, aÓÅtyanuvya¤janÃni dvÃtriæÓanmahÃpuru«alak«aïÃni ca ni«pÃdayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ity upÃyasahagato mitropama÷ punar aparaæ ÓÃriputra buddhakÃyaæ ni«pÃdayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, kumÃrabhÆmim ÃkramitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, buddhabodhisattvair avirahitena bhavitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena ekena svareïa pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn vij¤ÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃæ vidik«u adha Ærdhvam ekena svareïa gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn vij¤ÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena triratnavaæÓasyÃnupacchedÃya sthÃtukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yai÷ yai÷ kuÓalamÆlair ÃkaÇk«ati tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn satkartuæ gurukartuæ mÃnayituæ pÆjayituæ tÃni tÃni me kuÓalamÆlÃni sam­ddhyantÃm iti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti praïidhisahagataÓ cintÃmaïisad­Óa÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃnÃæ manorathÃn paripÆrayitukÃmena annapÃnavastragandhamÃlyapu«padhÆpacÆrïavilepanaÓayanÃsanag­hadhanadhÃnyÃlaÇkÃraratnamaïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravìajÃtarÆparajatodyÃnarÃjyÃdibhir (##) upakaraïai÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena dharmadhÃtuparame loke ÃkÃÓadhÃtuparyavasÃne sarvasattvÃn dÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena ekam api kuÓalacittotpÃdam ak«ayaæ kartukÃmena yÃvad bodhimaï¬Ãbhisaæbodhir iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparam ÓÃriputra ye daÓasu dik«u buddhà bhagavantas te me varïaæ bhëerann iti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti balasahagata Ãdityopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ Óik«itukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ bahirdhÃÓÆnyatÃyÃm adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ ÓÆnyatÃÓÆnyatÃyÃæ mahÃÓÆnyatÃyÃæ paramÃrthaÓÆnyatÃyÃæ saæsk­taÓÆnyatÃyÃm asaæsk­taÓÆnyatÃyÃm atyantaÓÆnyatÃyÃm anavarÃgraÓÆnyatÃyÃm anavakÃraÓÆnyatÃyÃæ prak­tiÓÆnyatÃyÃæ sarvadharmaÓÆnyatÃyÃæ svalak«aïaÓÆnyatÃyÃm anupalambhaÓÆnyatÃyÃm abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ bhÃvaÓÆnyatÃyÃm abhÃvaÓÆnyatÃyÃæ svabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ parabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ Óik«itukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmatathatÃm avaboddhukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ dharmadhÃtutathatÃm avaboddhukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, sarvabhÆtakoÂÅtathatÃm avaboddhukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. (##) punar aparaæ ÓÃriputra trisÃhasramahÃsÃhasralokadhÃtau ye p­thivyaptejovÃyuparamÃïavas tä j¤ÃtukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ cara¤ jÃnÃti evaæ dÃnaæ dattaæ mahÃphalaæ bhavati, evaæ dÃnaæ dattaæ k«atriyamahÃÓÃlakule«ÆpapÃdayati, brÃhmaïamahÃÓÃlakule«ÆpapÃdayati, g­hapatimahÃÓÃlakule«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ cÃturmahÃrÃjakÃyike«u deve«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ trayastriæÓe«u deve«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ yÃme«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ tu«ite«ÆpapÃdayati, evaæ danaæ dattaæ nirmÃïarati«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ paranirmitavaÓavarti«u deve«ÆpapÃdayati, evaæ dÃnaæ dattaæ prathamadhyÃnapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ dvitÅyadhyÃnapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ t­tÅyadhyÃnapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ caturthadhyÃnapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamÃpattipratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamÃpattipratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ Ãki¤canyÃyatanasamÃpattipratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattipratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ saptatriæÓadbodhipak«yÃïÃæ dharmÃïÃæ pratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ srotaÃpattiphalapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ sak­dÃgÃmiphalapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ anÃgÃmiphalapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ arhatphalapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ pratyekabuddhatvapratilambhÃya saævartate, evaæ dÃnaæ dattaæ samyaksaæbuddhatvapratilambhÃya saævartate. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyä caratà j¤Ãtavyam, evam upÃyakauÓalena dÃnaæ dattaæ dÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, evaæ dÃnaæ dattaæ ÓÅlapÃramitÃæ paripÆrayati, evaæ dÃnaæ (##) dattaæ k«ÃntipÃramitÃæ paripÆrayati, evaæ dÃnaæ dattaæ vÅryapÃramitÃæ paripÆrayati, evaæ dÃnaæ dattaæ dhyÃnapÃramitÃæ paripÆrayati, evaæ dÃnaæ dattaæ praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayati. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena dÃnaæ dadatà dÃnapÃramità paripÆrità bhavati? kathaæ dÃnaæ dadatà ÓÅlapÃramità paripÆrità bhavati? kathaæ dÃnaæ dadatà k«ÃntipÃramità paripÆrità bhavati? kathaæ dÃnaæ dadatà vÅryapÃramità paripÆrità bhavati? kathaæ dÃnaæ dadatà dhyÃnapÃramità paripÆrità bhavati? kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena dÃnaæ dadatà praj¤ÃpÃramità paripÆrità bhavati? bhagavÃn Ãha: anupalambhena deyasya dÃyakasya grÃhakasya ca dÃnapÃramità paripÆrità bhavati, ÃpattyanÃpattyanadhyÃpattita÷ ÓÅlapÃramità paripÆrità bhavati, ak«obhÃnabhik«obhaïata÷ k«ÃntipÃramità paripÆrità bhavati, kÃyikacaitasikavÅryÃsraæsanato vÅryapÃramità paripÆrità bhavati, avik«epÃsaækalpanatÃm upÃdÃya dhyÃnapÃramità paripÆrità bhavati, sarvadharmaprajÃnatÃnupalambhayogena praj¤ÃpÃramità paripÆrità bhavati, evaæ bodhisattvena mahÃsattvena dÃnaæ dadatà «a pÃramitÃ÷ paripÆrità bhavanti, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆryante, evaæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆryante, evaæ vÅryapÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆryante, evaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆryante, evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sarvÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆryante. iti j¤Ãnasahagato madhurasaÇgÅtigho«opama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena ekacittotpÃdena pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn samatikramitukÃmena, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃæ vidik«v adha Ærdhvaæ digbhÃge gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn samatikramitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra trisÃhasramahÃsÃhasra lokadhÃtau yo mahÃsamudre«v (##) apy apskandho mahÃnadÅ«u kunadÅ«Ætsasarasta¬Ãge«u palvale«u taæ sarvaæ ÓatadhÃbhinnayà vÃlÃgrakoÂyÃbhyutk«eptukÃmena ca tanniÓritÃn prÃïino 'viheÂhayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ kalpoddÃhÃgnipradÅptam ekena mukhavÃtena praÓamayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yà vik«obhaïÃvÃtamaï¬alÅ vÃtasaævartanyÃæ vartamÃnÃyÃæ yÃvat sumerumahÃsumerucakravìamahÃcakravìÃnupÃdÃya sarvaparvatÃn sarvamahÃp­thivÅæ vidhunoti vikirati nirma«Åkaroti tÃæ vik«obhaïÃvÃtamaï¬alÅm ekenÃÇguliparvÃgreïÃcchÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau yÃvÃn ÃkÃÓadhÃtus taæ sarvam ekena paryaÇkena sphÃritukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau ye sumerumahÃsumerucakravìamahÃcakravìÃdaya÷ parvatÃs tÃn ekena vÃlena baddhà asaækhyeyÃn apramÃnÃn lokadhÃtÆn samatikrÃmayeyaæ k«ipeyam iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena daÓasu dik«u pratyekaæ sarvabuddhak«etre«u buddhÃn bhagavato divyena cak«u«Ã dra«ÂukÃmena te«Ã¤ ca dharmadeÓanÃæ divyena Órotrena ÓrotukÃmeïa sarvasattvacittacaritÃni ca j¤ÃtukÃmena te«Ãæ pÆrvanivÃsam anusmartukÃmena Ãsravak«ayaj¤ÃnÃbhij¤Ãm abhinirhartukÃmena ca bhÆtakoÂiæ sÃk«ÃtkartukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti abhij¤Ãsahagato mahÃrÃjopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena daÓasu dik«u pratyekaæ yÃvanto gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà (##) bhagavanta÷ saÓrÃvakabodhisattvasaæghÃs tÃn ekena piï¬apÃtreïa pratipÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchatradhvajapaÂÃkÃmeghais tÃæs tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn satkartukÃmena gurukartukÃmena mÃnayitukÃmena pÆjayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«Âavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye sattvÃs tÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayitukÃmena samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayitukÃmena vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayitukÃmena vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayitukÃmena srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayitukÃmena, sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayitukÃmena, anÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayitukÃmena, arhattve prati«ÂhÃpayitukÃmena, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayitukÃmena yÃvad anupadhiÓe«anirvÃïadhÃtau prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yathà pÆrvasyÃæ diÓi evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃæ vidik«v adha Ærdhvaæ pratyekaæ gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u ye sattvÃs tÃn yÃvad anupadhiÓe«anirvÃïadhÃtau prati«ÂhÃpayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti puïyaj¤Ãnasahagata÷ ko«ÂhÃgÃropama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvenÃtÅtÃnÃgatapratyutpannÃnÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhaguïÃn anuprÃptukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena saæsk­tÃsaæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ pÃraæ gantukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmÃïÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannÃnÃæ tathÃgatÃnÃm avabodhukÃmena dharmÃïÃm anutpÃdakoÂim anuprÃptukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti bodhipak«asahagato mahÃmÃrgopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ pÆrvaÇgamena bhavitukÃmena prajnÃpÃramitÃyÃæ (##) Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena buddhÃnÃæ bhagavatÃm upasthÃyakena bhavitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena buddhÃnÃæ bhagavatÃm abhyantaraparivÃreïa bhavitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena mahÃparivÃreïa bhavitukÃmena bodhisattvaæ parivÃraæ pratilabdhukÃmena ca praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena dak«iïÃæ pariÓodhayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena mÃtsaryacittaæ nigrahÅtukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena dau÷ÓÅlyacittam anutpÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena vyÃpÃdacittam anutpÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena kauÓÅdyacittam utsra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena vik«iptacittaæ ri¤citukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena dau«praj¤acittam aprapa¤citukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃn dÃnamayapuïyakriyÃvastuni prati«ÂhÃpayitukÃmena, ÓÅlamayapuïyakriyÃvastuni prati«ÂhÃpayitukÃmena, bhÃvanÃmayapuïyakriyÃvastuni prati«ÂhÃpayitukÃmena, vaiyÃv­tyasahagate caupadhike puïyakriyÃvastuni prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena pa¤ca cak«Ææ«y uptpÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. katamÃni pa¤ca? yad (##) uta mÃæsacak«ur divyacak«u÷ praj¤Ãcak«ur dharmacak«ur buddhacak«ur utpÃdayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena pÆrvasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ dak«iïasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. paÓcimÃyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. uttarasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. uttarapÆrvasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. paÓcimottarasyÃæ diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. adhastÃd diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. upari«ÂÃd diÓi divyena cak«u«Ã gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn buddhÃn bhagavato dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃæÓ ca te buddhà bhagavanto dharmÃn bhëante tÃn dharmÃn divyena Órotreïa ÓrotukÃmena, te«Ã¤ ca buddhÃnÃæ bhagavatÃæ cetasaiva cittaæ yathÃbhÆtaæ parij¤ÃtukÃmena, te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ pÆrvayogasahagatÃæ bodhisattvatÃm anusmartukÃmena, te«Ã¤ ca buddhÃnÃm ­ddhivikurvitaæ dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yÃæs te buddhà bhagavanta÷ samantÃd daÓasu dik«u sarvalokadhÃtu«u dharmÃn bhëante (##) tä chrutvà anÃcchedyena sm­tibalÃdhÃnena sarvÃn saædhÃrayitukÃmena yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena atÅtÃnÃæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhak«etrÃïi dra«ÂukÃmena, anÃgatÃnÃm api buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhak«etrÃïi dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye caitarhi samantÃd daÓa diÓi loke buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti te«Ãm api buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhak«etrÃïi dra«ÂukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti ÓamathavipaÓyanÃsahagato yÃnopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yat ki¤cid daÓasu dik«u buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca, yad idaæ sÆtraæ geyaæ vyÃkaraïaæ gÃthà udÃnaæ nidÃnam itiv­ttakaæ jÃtakaæ vaipulyÃdbhutà dharmà avadÃnam upadeÓÃ÷, yac ca ÓrÃvakair na Órutaæ tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena, parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yat ki¤cit pÆrvasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid dak«iïasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cit paÓcimÃyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate (##) bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid uttarasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid uttarapÆrvasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cit pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cit paÓcimottarasyÃæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid adho diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena (##) tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yat ki¤cid Ærdhvaæ diÓi buddhair bhagavadbhir bhëitaæ bhëyate bhëi«yate ca tat sarvam udgrahÅtukÃmena dhÃrayitukÃmena vÃcayitukÃmena tathatvÃya pratipattukÃmena parebhyaÓ ca vistareïa saæprakÃÓayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti dhÃraïÅpratibhÃnasahagata÷ prasravaïopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena yÃni pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃny uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃny uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v (##) andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃni adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yÃny upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«v andhakÃratamisrÃïi, yatra sÆryacandramasor api prabhÃyà gatir nÃsti, tÃni sarvÃïy avabhÃsayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena ye pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. (##) ye pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvà nÃnà buddhak«etre«ÆpapannÃs tÃn sarvÃn buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ saæÓrÃvayitukÃmena, tÃæÓ ca sattvÃn samyagd­«ÂyÃæ prati«ÂhÃpayitukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti dharmoddÃnasahagata ÃnandaÓabdopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u ye sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsità vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante, manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, (##) avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anÃgÃmiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyante iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante, manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrnagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, (##) avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, (##) sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u (##) sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ye 'dho diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyanta iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, ye Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvabuddhak«etre«u sattvà andhÃs te mamÃnubhÃvena cak«u«Ã rÆpÃïi drak«yantÅti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ vadhirÃ÷ Órotreïa ÓabdÃn Óro«yantÅti, unmattÃ÷ sm­tiæ pratilapsyante iti, nagnÃÓ cailÃni pratilapsyanta iti, jighatsitÃ÷ sattvÃ÷ pÆrïagÃtrà bhavi«yantÅti, pipÃsitÃ÷ sattvà vigatapipÃsà (##) bhavi«yantÅti, apÃyopapannÃÓ ca sattvÃ÷ sarvÃpÃyebhyo vimok«yante manu«yÃtmabhÃva¤ ca pratilapsyanta iti, du÷ÓÅlÃn ÓÅlaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, asamÃhitÃn samÃdhiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, du«praj¤Ãn praj¤Ãskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktÃn vimuktiskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, avimuktij¤ÃnadarÓanÃn vimuktij¤ÃnadarÓanaskandhe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, ad­«ÂasatyÃn srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, pratyekabodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti ekÃyanamÃrgasahagato nadÅsrotopama÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena tathÃgateryÃpathe Óik«itukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyam, kadà nv ahaæ nÃgÃvalokitam avalokayi«yÃmÅti, kim ity ahaæ p­thÅvÅæ caturaÇgulam asp­Óan padbhyÃæ gaccheyam iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim ity ahaæ cÃturmahÃrÃjakÃyikais trayastriæÓair yÃmais tu«itair nirmÃïaratibhi÷ paranirmitavaÓavartibhir brahmakÃyikair brahmapurohitair brahmapÃri«adyai÷ parÅttÃbhair apramÃïÃbhair ÃbhÃsvarai÷ parÅttaÓubhair apramÃïaÓubhai÷ Óubhak­tsnair anabhrakai÷ puïyaprasavair b­hatphalair asaæj¤isattvai÷ ÓuddhÃvÃsair asp­hair atapai÷ sud­Óai÷ sudarÓanair akani«ÂhaiÓ ca pariv­ta÷ purask­to 'nekadevaputrakoÂÅniyutaÓatasahasrair bodhimaï¬adrumamÆlam upasaækrÃmeyam iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim iti ye cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikà brahmapurohità brahmapÃri«adya÷ parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃvÃsà asp­hà atapÃ÷ (##) sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«ÂhÃÓ ca devÃ÷, bodhimaï¬adrumamÆlaæ pratisaæstareyur iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim iti me 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya gacchato và ti«Âhato và ni«aïïasya và ÓayÃnasya và sa p­thivÅpradeÓo vajramaya÷ saæti«Âheteti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim ity ahaæ yatraiva divase ni«kÃmeyaæ tatraiva divase 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhyeyam iti, tatraiva divase dharmacakraæ pravartayeyam iti, dharmacakraæ ca me pravartayamÃnasyÃsaækhyeyÃnÃm aprameyÃïÃæ sattvÃnÃæ virajovigatamalaæ dharme«u dharmacak«ur viÓudhyed iti, asaækhyeyÃnÃm aprameyÃïÃæ sattvÃnÃm anupÃdÃyÃsrvebhyaÓ cittÃni vimucyeyur iti, asaækhyeyà aprameyà sattvà avinivartanÅyà bhaveyur anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhir iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim iti me 'prameyo 'saækhyeya÷ ÓrÃvakasaægha÷ syÃd iti, aprameyÃ÷ asaækhyeyÃ÷ sattvà ekadharmadeÓanÃyà ekÃsanikà bodhisattvà bhaveyur avinivartanÅyà anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodher iti, asaækhyeyaÓ cÃprameyaÓ ca bodhisattvasaægho bhaved iti, aparimitaæ cÃyu÷pramÃïaæ bhaved iti, aparimità ca prabhÃsaæpad bhaved iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim iti me 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya tasmin buddhak«etre rÃgadve«amohÃyatanÃni sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ na bhaveyur iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyam, kim iti me 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya evaærÆpayà praj¤ayà sattvÃ÷ samanvÃgatà (##) bhaveyur, yad anyabuddhak«etrasthà buddhà bhagavanta÷ evam udÃnam udÃnayeyu÷. sÃdhu Óama÷ sÃdhu dama÷ sÃdhu saæyama÷ sÃdhu cÅrïabrahmacaryavÃsa÷ sÃdhv avihiæsà sarvaprÃïibhÆte«v iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evam upaparÅk«itavyaæ, kim iti me parinirv­tasya saddharmÃntardhÃnam api na syÃt, sahaÓravaïena ca me nÃmadheyasya ye daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅbÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃs te niyatà bhaveyur anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodher iti praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. yasmin samaye ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn guïÃn utpÃdayati, tadà ye trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau mahÃrÃjÃnas ta evaæ cintayanti, vayam asmai bodhisattvÃya catvÃri pÃtrÃïi dÃsyÃma÷, yathà dattÃni pÆrvakair mahÃrÃjai÷ pÆrvakÃïÃæ tathÃgatÃnÃæ trayastriæÓÃÓ ca devà Ãttamanaskà bhavanti yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartino devà utsukà bhavi«yanti, vayam asya bodhisattvasya mahÃsattvasyopasthÃnaparicaryÃ÷ kari«yÃma iti, evam ÃsurÃ÷ kÃyÃ÷ parihÃsyante divyÃ÷ kÃyÃ÷ abhivardhi«yante. ÃttamanaskÃÓ ca trisÃhasramahÃsÃhasre lokadhÃtau bhavanti brahmapÃri«adyà brahmapurohità mahÃbrahmÃïa÷, Ãttamanaskà bhavanti parÅttÃbhà apramÃïÃbhÃÓ ca ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃbhÃsà av­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«ÂhÃÓ ca devÃs te«Ãm evaæ bhavati, vayam enam abhisaæbuddham adhye«i«yÃmo dharmacakrapravartanÃya, yasmin samaye ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran vivardhate «a¬bhi÷ pÃramitÃbhi÷, tasmin samaya Ãttamanaskà bhavanti bodhisattvayÃnikÃ÷ kulaputrÃ÷ kuladuhitaraÓ ca vayam asya mÃtÃpitarau bhavi«yÃmo bhÃryÃputraj¤ÃtisÃlohità iti. Ãttamanaskà bhavanti catvÃro mahÃrÃjÃno devÃs trayastriæÓà devà yÃmà devÃs tu«ità devà nirmÃïaratayo devÃ÷ paranirmitavaÓavartino devà brahmapÃr«adyà devà brahmapurohità devà mahÃbrahmÃïo (##) devÃ÷ parÅttaÓubhà devà apramÃïaÓubhà devà ÃbhÃsvarà devÃ÷ Óubhak­tsnà devà anabhrakà devÃ÷ puïyaprasavà devà b­hatphalà devà asaæj¤isattvà devÃ÷ ÓuddhÃvÃsà devà asp­hà devà atapà devÃ÷ sud­Óà devÃ÷ sudarÓanà devà akani«ÂhÃÓ ca devà bodhisattvasya mahÃsattvasya maithunadharmaparivarjanena, atha ya÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya bodhisattvo mahÃsattvo brahmacÃrÅ bhavati, na saæyojanÅyair dharmai÷ saæyujyate, tasyaivaæ bhavati abrahmacÃriïa÷ sa khalu puna÷ kÃmÃn pratisevamÃïasya brahmalokopapatter apy antarÃyo bhavati, ka÷ punar vÃdo 'nuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷, tasmÃt tarhi bodhisattvena mahÃsattvena brahmacÃriïaiva g­hÃd abhini«kramyÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæboddhavyà nÃbrahmacÃriïÃ. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavann avaÓyaæ bodhisattvasya mÃtÃpit­bhyÃæ bhavitavyaæ bhÃryÃputraj¤ÃtisÃlohitair bhavitavyam? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: ke«Ãæcic chÃriputra bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ mÃtÃpitarau bhavata÷ bhÃryÃputraj¤ÃtisÃlohità vÃ, ke«Ã¤cid bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ prathamacittotpÃdam upÃdÃya brahmacaryasamÃdÃnan te kumÃrabhÆtà eva bodhisattvacÃrikÃæ caranto 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante, kecid bodhisattvà mahÃsattvà upÃyakauÓalyena ca pa¤ca kÃmaguïÃn paribhujyÃbhini«kramyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante, tadyathÃpi nÃma ÓÃriputra dak«o mÃyÃkÃro và mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và suÓik«ito bhaven mÃyÃyÃæ, sa pa¤ca kÃmaguïÃn abhinirmÃya tai÷ pa¤cabhi÷ kÃmaguïai ramet krŬet paricaret, tat kiæ manyase? ÓÃriputra api nu tena mÃyÃkÃreïa và mÃyÃkÃrÃntevÃsinà và pa¤ca kÃmaguïà ÃsvÃditÃ÷ paribhuktà bhaveyu÷. ÓÃriputra Ãha: no hÅdaæ bhagavan, (##) bhagavÃn Ãha: evam eva ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva upÃyakauÓalyena ca pa¤ca kÃmaguïÃn paribhuÇkte sattvÃnÃæ paripÃkaheto÷, na punar bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃmaguïair lipyate, anena paryÃyeïa bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃmÃnÃm avarïaæ bhëate, ÃdÅptÃ÷ kÃmà jugupsitÃ÷ kÃmà badhakÃ÷ kÃmÃ÷ pratyarthikÃ÷ kÃmÃ÷, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvaparipÃkaheto÷ pa¤ca kÃmaguïÃn upÃdadÃti. iti dharmakÃmasahagato mahÃmeghopama÷ iti uktaÓ cittotpÃda÷ evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caritavyam? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhisattva eva samÃno bodhisattvaæ na samanupaÓyati, bodhisattvanÃmÃpi na samanupaÓyati, bodhisattvacaryÃm api na samanupaÓyati, praj¤ÃpÃramitÃm api na samanupaÓyati, rÆpam api na samanupaÓyati, evaæ vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn vij¤Ãnam api na samanupaÓyati, tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvo mahÃsattvo bodhisattvasvabhÃvena ÓÆnya÷ praj¤ÃpÃramità praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, tathà hi ÓÆnyatayà na rÆpaæ ÓÆnyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ ÓÆnyatayà ÓÆnyaæ, nÃnyatra rÆpÃc chÆnyatÃ, nÃnyatra vedanÃyÃ÷ ÓÆnyatÃ, nÃnyatra saæj¤ÃyÃ÷ ÓÆnyatÃ, nÃnyatra saæskÃrebhya÷ ÓÆnyatÃ, nÃnyatra vij¤ÃnÃc chÆnyatÃ. tat kasya heto÷? rÆpam eva ÓÆnyatÃ, vedanaiva ÓÆnyatÃ, saæj¤aiva ÓÆnyatÃ, saæskÃrà eva ÓÆnyatÃ, vij¤Ãnam eva ÓÆnyatÃ, ÓÆnyataiva rÆpaæ, ÓÆnyataiva vedanÃ, ÓÆnyataiva saæj¤Ã, ÓÆnyataiva saæskÃrÃ÷, ÓÆnyataiva vij¤Ãnam. tat kasya heto÷? tathà hi nÃmamÃtram idaæ yad idaæ bodhisattva iti, nÃmamÃtram idaæ yad idaæ praj¤ÃpÃramiteti, nÃmamÃtram idaæ yad idaæ rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, tathà hi mÃyopamaæ rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ, mÃyà ca nÃmamÃtraæ na deÓasthà na pradeÓasthà asadasaæbhÆtaæ vitathadarÓanasamaæ, mÃyÃdarÓanasvabhÃvasya hi (##) notpÃdo na nirodho na saækleÓo na vyavadÃnam, evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhisattvo mahÃsattva utpÃdam api na samanupaÓyati, nirodham api na samanupaÓyati, saækleÓam api na samanupaÓyati, vyavadÃnam api na samanupaÓyati. tat kasya heto÷? tathà hi k­trimaæ nÃma pratidharmaæ, te ca kalpitÃ÷, Ãgantukena nÃmadheyena vyavahriyante, tÃni bodhisattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvanÃmÃni na samanupaÓyati asamanupaÓyan nÃbhiniviÓate. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran naivam upaparÅk«ate nÃmamÃtram idaæ yad idaæ bodhisattva iti, nÃmamÃtram idaæ yad uta bodhir iti, nÃmamÃtram idaæ yad uta buddha iti, nÃmamÃtram idaæ yad uta prj¤ÃpÃramiteti, nÃmamÃtram idaæ yad uta praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caryeti, nÃmamÃtram idaæ yad uta rÆpam iti, nÃmamÃtram idaæ yad uta vedaneti, nÃmamÃtram idaæ yad uta saæj¤eti, nÃmamÃtram idaæ yad uta saæskÃrà iti, nÃmamÃtram idaæ yad uta vij¤Ãnam iti, tadyathÃpi nÃma ÓÃriputra Ãtmeti cocyate, na cÃtmà upalabhyate, na sattvo na jÅvo na po«o na puru«o na pudgalo na manujo 'py upalabhyate, anupalambhaÓÆnyatÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvas tam api na samanupaÓyati yenÃbhiniviÓeta, evaæ caran bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati. sa cec chÃriputrÃya¤ jambudvÅpa÷ paripÆrïo bhavec chÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasya praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy apamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti, evaæ ÓÃriputra praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvità yà praj¤Ã sà sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ praj¤Ãm abhibhavati. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra yà bodhisattvasya praj¤Ã sà sarvasattvÃnÃæ nirvÃïÃya pratyupasthitÃ, ti«Âhatu ÓÃriputrÃya¤ jambudvÅpa÷ paripÆrïa÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair (##) bhik«ubhi÷. sa cec chÃriputra trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ paripÆrïo bhavec chÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. ti«Âhatu ÓÃriputra trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ paripÆrïa÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷. sa cec chÃriputra pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ (##) carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaævà ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy (##) upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadibÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy, upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ vÃ, te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputrÃdhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. sa cec chÃriputra Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtava÷ paripÆrïà bhaveyu÷ ÓÃriputramaudgalyÃyanasad­Óair bhik«ubhi÷, tadyathÃpi nÃma na¬avanaæ và veïuvanaæ và ik«uvanaæ và Óaravanaæ (##) và ÓÃlivanaæ và tilavanaæ và te«Ãæ yà praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasyaikadivasabhÃvitÃyÃ÷ praj¤ÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kalÃæ nopaiti, sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: yeyaæ bhagavan srotaÃpannasya praj¤Ã sak­dÃgÃmino 'nÃgÃmino 'rhata÷ pratyekabuddhasya praj¤Ã bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤Ã tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya praj¤Ã sarvà etÃ÷ praj¤Ã abhinnà viviktà anutpannà asvabhÃvÃ÷ ÓÆnyÃ÷, na ca bhagavann abhinnasya viviktasya anutpannasyÃsvabhÃvasya ÓÆnyasya nÃnÃkaraïam upalabhyate viÓe«o vÃ, tat kathaæ punar bhagavan yà bodhisattvasyaikadivasabhÃvità praj¤Ã sà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ praj¤Ã sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ praj¤Ãm abhibhavati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: tat kiæ manyase? ÓÃriputra yena kÃryeïa bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata ekadivasabhÃvità praj¤Ã pratyupasthità sarvÃkÃravaropetà sarvaj¤atÃyÃæ carata÷ sarvasattvÃnÃm arthaæ kurvata÷ sarvÃkÃraæ sarvadharmÃn buddhà sarvasattvÃ÷ parinirvÃpayitavyà iti, api nu ÓÃriputra tena k­tyena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ praj¤Ã pratyupasthitÃ. ÓÃriputra Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? ÓÃriputra api nu sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃm evaæ bhavati, asmÃbhir anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya sarvasattvà nirupadhiÓe«anirvÃïadhÃtau parinirvÃpayitavyà iti. ÓÃriputra Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tad anenÃpi te ÓÃriputra paryÃyeïaivaæ veditavyaæ, yeyaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ praj¤Ã sà bodhisattvasya praj¤Ã yà ekadivasabhÃvitÃyÃ÷ ÓatatamÅm api kÃlaæ nopaiti sahasratamÅm api ÓatasahasratamÅm api saækhyÃm api kalÃm api gaïanÃm apy upamÃm apy (##) upani«adam apy upaniÓÃm api nopaiti, tat kiæ manyase? ÓÃriputrÃpi nu sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃm evaæ bhavati, vayaæ «aÂsu pÃramitÃsu caritvà sattvÃn paripÃcya buddhak«etraæ pariÓodhya daÓatathÃgatabalÃni paripÆrya catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆryÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya aprameyÃn asaækhyeyÃn aparimÃïÃn sattvÃn parinirvÃpayi«yÃma iti. ÓÃriputra Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: bodhisattvasya mahÃsattvasya puna÷ ÓÃriputraivaæ bhavati, ahaæ «aÂsu pÃramitÃsu caritvà sattvÃn paripÃcya buddhak«etraæ pariÓodhya daÓatathÃgatabalÃni paripÆrya catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆryÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya aprameyÃn asaækhyeyÃn aparimÃïÃn sattvÃn parinirvÃpayi«yÃmÅti, tadyathÃpi nÃma ÓÃriputra na bhavati khadyotakasya prÃïakajÃtasya mamÃbhayà jambudvÅpo 'vabhÃsyateti, mamÃbhayà jambudvÅpa÷ sphuÂo bhaved iti, evam eva ÓÃriputra sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ naivaæ bhavati, ekasyÃpy ahaæ «aÂsu pÃramitÃsu caritvà sattvÃn paripÃcya buddhak«etraæ pariÓodhya daÓatathÃgatabalÃni paripÆrya catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrya anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya aprameyÃn asaækhyeyÃn aparimÃïÃn sattvÃn parinirvÃpayi«yÃmÅti, tadyathÃpi nÃma ÓÃriputra sÆryamaï¬alam udayan sarvaæ jambudvÅpam avabhÃsena sphuÂÅkaroti, evam eva ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caritvà sattvÃn paripÃcya buddhak«etraæ pariÓodhya daÓatathÃgatabalÃni paripÆrya catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrya anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya aprameyÃn asaækhyeyÃn aparimÃïÃn sattvÃn parinirvÃpayati. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmiæ cÃtikramya avinivartanÅyabhÆmim anuprÃpnoti bodhimÃrgaæ ca pariÓodhayati. (##) evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya «aÂsu pÃramitÃsu caran ÓÆnyatÃnimittÃpraïihite«u sarve«u sthitvà ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmiæ cÃtikrÃmati, avinivartanÅyabhÆmim anuprÃpnoti bodhimÃrgaæ ca pariÓodhayati. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: katamasyÃæ bhagavan bhÆmau sthitvà bodhisattvo mahÃsattva÷ satatasamitaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ dak«iïÅyo bhavati. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: prathamacittotpÃdam upÃdÃya ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran yÃvadà bodhimaï¬Ãd atrÃntare satatasamitaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ dak«iïÅyo bhavati, tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra bodhisattvaæ mahÃsattvam Ãgamya sarve«Ãæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, yad uta daÓÃnÃæ kuÓalÃnÃæ karmapathÃnÃæ pa¤cÃnÃæ Óik«ÃpadÃnÃm a«ÂÃÇgasamanvÃgatasya po«adhasya caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ caturïÃm apramÃïÃnÃæ catas­ïÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ pa¤cÃnÃm abhij¤ÃnÃæ caturïÃm ÃryasatyÃnÃæ caturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ caturïÃæ samyakprahÃïÃnÃæ caturïÃm ­ddhipÃdÃnÃæ pa¤cÃnÃm indriyÃïÃæ pa¤cÃnÃæ balÃnÃæ saptÃnÃæ bodhyaÇgÃnÃm ÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya loke prÃdurbhÃvo bhavati, caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, catas­ïÃæ pratisaævidÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, «aïïÃæ pÃramitÃnÃæ daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃm a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, ete«Ãæ ca kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ loke prÃdurbhÃvÃt k«atriyamahÃÓÃlakulÃni praj¤Ãyante, brÃhmaïamahÃÓÃlakulÃni praj¤Ãyante, g­hapatimahÃÓÃlakulÃni praj¤Ãyante, cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃ÷ praj¤Ãyante, trayastriæÓà devÃ÷ praj¤Ãyante, yÃmà devÃ÷ praj¤Ãyante, tu«ità devÃ÷ praj¤Ãyante, nirmÃïaratayo devÃ÷ praj¤Ãyante, paranirmitavaÓavartino devÃ÷ praj¤Ãyante, brahmakÃyikà devÃ÷ praj¤Ãyante, brahmapurohità devÃ÷ praj¤Ãyante, mahÃbrahmaïo devÃ÷ praj¤Ãyante, parÅttÃbhà devÃ÷ praj¤Ãyante, (##) apramÃïÃbhà devÃ÷ praj¤Ãyante, ÃbhÃsvarà devÃ÷ praj¤Ãyante, parÅttaÓubhà devÃ÷ praj¤Ãyante, apramÃïaÓubhà devÃ÷ praj¤Ãyante, Óubhak­tsnà devÃ÷ praj¤Ãyante, anabhrakà devÃ÷ praj¤Ãyante, puïyaprasavà devÃ÷ praj¤Ãyante, v­hatphalà devÃ÷ praj¤Ãyante, asaæj¤isattvà devÃ÷ praj¤Ãyante, ÓuddhÃvÃsà devÃ÷ praj¤Ãyante, asp­hà devÃ÷ praj¤Ãyante, atapà devÃ÷ praj¤Ãyante, sud­Óà devÃ÷ praj¤Ãyante, sudarÓanà devÃ÷ praj¤Ãyante, akani«Âhà devÃ÷ praj¤Ãyante, ÃkÃÓÃnantyÃyatanà devÃ÷ praj¤Ãyante, vij¤ÃnÃnantyÃyatanà devÃ÷ praj¤Ãyante, Ãki¤canyÃyatanà devÃ÷ praj¤Ãyante, naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanÃdevÃ÷ praj¤Ãyante, srotaÃpannà loke utpadyante, sak­dÃgÃmino loke utpadyante, anÃgÃmino loke utpadyante, arhanto loke utpadyante, pratyekabuddhà loke utpadyante, bodhisattvà loke utpadyante, tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà loke utpadyante. evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kiæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo dak«iïÃæ Óodhayati uta neti. bhagavÃn Ãha: na hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dak«iïÃæ Óodhayati, tat kasya heto÷? ÃtyantaÓuddhaiva dak«iïà bodhisattvasya mahÃsattvasya, tat kasya heto÷? dÃyaka÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷. kasya dÃyaka÷? kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ dÃyaka÷. katame«Ãæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ dÃyaka÷? yad uta daÓÃnÃæ kuÓalÃnÃæ karmapathÃnÃæ pa¤cÃnÃæ Óik«ÃpadÃïÃm a«ÂÃÇgasamanvÃgatasya po«adhasya caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ caturïÃm apramÃïÃnÃæ catasmÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ pa¤cÃnÃm abhij¤ÃnÃæ caturïÃm ÃryasatyÃnÃæ caturïÃæ sm­tyupasthÃnÃnÃæ caturïÃæ samyakprahÃïÃnÃæ caturïÃm ­ddhipÃdÃnÃæ pa¤cÃnÃm indriyÃïÃæ pa¤cÃnÃæ balÃnÃæ saptÃnÃæ bodhyaÇgÃnÃm ÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ catas­ïÃæ pratisaævidÃæ «aïïÃæ pÃramitÃnÃæ daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃm a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ dÃyaka÷. iti pratipattyavavÃda÷ evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: kathaæ (##) yujyamÃno bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo rÆpaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷. vedanÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, saæj¤ÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, saæskÃraÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, vij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvaÓ cak«u÷ÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, ÓrotraÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, ghrÃïaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, jihvÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, kÃyaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, mana÷ÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, rÆpaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, ÓabdaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, gandhaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, rasaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, spra«ÂavyaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, dharmaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, cak«urvij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, Órotravij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, ghrÃïavij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktabvya÷, jihvÃvij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, kÃyavij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, manovij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, du÷khaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, samudayaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, nirodhaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, mÃrgaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, avidyÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, saæskÃraÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, vij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, nÃmarÆpaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, «a¬ÃyatanaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, sparÓaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, vedanÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, t­«ïÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, upÃdÃnaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, bhavaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, jÃtiÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsaÓÆnyatÃyÃæ (##) yukto yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, yÃvat parabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãsu sarvÃsu ÓÆnyatÃsu yukto yukta iti vaktavya÷, sa Ãbhi÷ ÓÆnyatÃbhi÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na tÃvad bodhisattvo mahÃsattvo yukto yukta iti vaktavyo 'yukta iti. tat kasya heto÷? tathà hi na sa rÆpaæ na vedanÃæ na saæj¤Ãæ na saæskÃrÃn na vij¤Ãnaæ yuktam iti và ayuktam iti và samanupaÓyati. iti du÷khasatyÃvavÃda÷ sa na rÆpam utpÃdadharmi và nirodhadharmi và samanupaÓyati, na vedanÃm utpÃdadharmiïÅæ và nirodhadharmiïÅæ và samanupaÓyati na saæj¤Ãm utpÃdadharmiïÅæ và nirodhadharmiïÅæ và samanupaÓyati, na saæskÃrÃn utpÃdadharmiïo và nirodhadharmiïo và samanupaÓyati, na vij¤ÃnÃm utpÃdadharmi và nirodhadharmi và samanupaÓyati, na rÆpaæ saækleÓadharmi và vyavadÃnadharmi và samanupaÓyati, na vedanÃæ saækleÓadharmiïÅæ và vyavadÃnadharmiïÅæ và samanupaÓyati, na saæj¤Ãæ saækleÓadharmiïÅæ và vyavadÃnadharmiïÅæ và samanupaÓyati, na saæskÃrÃn saækleÓadharmiïo và vyavadÃnadharmiïo và samanupaÓyati, na vij¤Ãnaæ saækleÓadharmi và vyavadÃnadharmi và samanupaÓyati. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo na rÆpaæ vedanÃyÃæ samavasaratÅti samanupaÓyati, na vedanà saæj¤ÃyÃæ samavasaratÅti samanupaÓyati, na saæj¤Ã saæskÃre«u samavasaratÅti samanupaÓyati, na saæskÃrà vij¤Ãne samavasarantÅti samanupaÓyati, na vij¤Ãnaæ dharme samavasaratÅti samanupaÓyati, na dharma÷ kvacid dharme samavasaratÅti samanupaÓyati, tat kasya heto÷? na hi kaÓcid dharma÷ kvacid dharme samavasarati prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra yà rÆpasya ÓÆnyatà na tad rÆpam, yà vedanÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà vedanÃ, yà (##) saæj¤ÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà saæj¤Ã, yà saæskÃrÃïÃæ ÓÆnyatà na te saæskÃrÃ÷, yà vij¤Ãnasya ÓÆnyatà na tad vij¤Ãnam. tat kasya heto÷? tathà hi yà rÆpaÓÆnyatà na sà rÆpayati, yà vedanÃÓÆnyatà na sà vedayati, yà saæj¤ÃÓÆnyatà na sà saæjÃnÅte, yà saæskÃraÓÆnyatà na sÃbhisaæskÃroti, yà vij¤ÃnaÓÆnyatà na sà vijÃnÃti, tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra nÃnyad rÆpam anyà ÓÆnyatÃ, nÃnyà ÓÆnyatà anyad rÆpaæ, rÆpam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rÆpam, nÃnyà vedanà anyà ÓÆnyatÃ, nÃnyà ÓÆnyatà anyà vedanÃ, vedanaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vedanÃ, nÃnyà saæj¤Ã anyÃÓÆnyatÃ, nÃnyà ÓÆnyatà anyà saæj¤Ã, saæj¤aiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivasaæj¤Ã, nÃnye saæskÃrà anyà ÓÆnyatÃ, nÃnyà ÓÆnyatà anye saæskÃrÃ÷, saæskÃrà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva saæskÃrÃ÷, nÃnyad vij¤Ãnam anyà ÓÆyatÃ, nÃnyà ÓÆnyatà anyad vij¤Ãnaæ, vij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vij¤Ãnam. iti samudayasatyÃvavÃda÷ ÓÆnyatà ÓÃriputra notpadyate na nirudhyate, na saækliÓyate na vyavadÃyate, na hÅyate na vardhate, nÃtÅtà nÃnÃgatà na pratyutpannÃ, yà ca Åd­ÓÅ na tatra rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na p­thivÅdhÃtur nÃbdhÃtur na tejodhÃtur na vÃyudhÃtur nÃkÃÓadhÃtur na vij¤ÃnadhÃtur na cak«urÃyÃyatanaæ na rÆpÃyatanaæ na ÓrotrÃyatanaæna ÓabdÃyatanaæ na ghrÃïÃyatanaæ na gandhÃyatanaæ na jihvÃyatanaæ rasÃyatanaæ na kÃyÃyatanaæ spra«ÂavyÃyatanaæ na manaÃyatanaæ dharmÃyatanam, na cak«urdhÃtur na rÆpadhÃtur na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷, na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷, na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷, na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷, na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷, nÃvidyotpÃdo nÃvidyÃnirodha÷, na saæskÃrotpÃdo na saæskÃranirodha÷, na vij¤ÃnotpÃdo na vij¤Ãnanirodha÷, na nÃmarÆpotpÃdo na nÃmarÆpanirodha÷, na «a¬ÃyatanotpÃdo na «a¬Ãyatananirodha÷, na sparÓotpÃdo na sparÓanirodha÷, na vedanotpÃdo na vedanÃnirodha÷, na t­«ïotpÃdo na t­«ïÃnirodha÷, na upÃdÃnotpÃdo nopÃdÃnanirodha÷, na bhavotpÃdo na (##) bhavanirodha÷, na jÃtyutpÃdo na jÃtinirodha÷ na jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsotpÃdo na jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsanirodha÷, na du÷khaæ na samudayo na nirodho na mÃrgo na prÃptir nÃbhisamayo na srotaÃpanno na srotaÃpattiphalaæ, na sak­dÃgÃmÅ na sak­dÃgÃmiphalaæ, nÃnÃgÃmÅnÃnÃgÃmiphalaæ, nÃrhattvaæ nÃrhattvaphalaæ, na pratyekabuddho na pratyekabodhi÷, na buddho na bodhi÷, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yukto yukta iti vaktavya÷. iti nirodhasatyÃvavÃda÷ sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na dÃnapÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và ÃtmÃnaæ samanupaÓyati, na ÓÅlapÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na k«ÃntipÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na vÅryapÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na dhyÃnapÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na rÆpe yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na vedanÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na saæj¤ÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na saæskÃre«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na vij¤Ãne yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na cak«u«i yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na Órotre yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na ghrÃïe yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na jihvÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na kÃye yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na manasi yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na rÆpe yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na Óabde yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na gandhe yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na rase yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na spra«Âavye yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na dharme yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na sm­tyupasthÃne«u (##) yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na samyakprahÃïe«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na ­ddhipÃde«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, nendriye«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na bale«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na bodhyaÇge«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na mÃrge«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na catur«u satye«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na catur«u vaiÓÃradye«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na catas­«u pratisaævitsu yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, nÃbhij¤Ãsu yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na daÓasu tathÃgatabale«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, nëÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, yÃvan na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, na sarvaj¤aj¤Ãne yukta iti và ayukta iti và samanupaÓyati, tad anenÃpi te ÓÃriputra paryÃyeïaivaæ veditavyaæ bodhisattvo mahÃsattva evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ÓÆnyatÃyÃæ ÓÆnyatayà yojayati, na ÓÆnyatÃyoga÷, nÃnimittam Ãnimittena yojayati nÃnimittayogaæ, nÃpraïihitam apraïihitena yojayati nÃpraïihitayogam. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÆnyatà na yogo nÃyoga÷, evam Ãnimittam apraïihitaæ na yogo nÃyoga÷. evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukto yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dharmÃïÃæ svalak«aïaÓÆnyatÃm avatarati, evam eva taran na rÆpaæ yojayati na viyojayati na vedanÃæ yojayati na viyojayati, na saæj¤Ãæ yojayati na viyojayati, na saæskÃrÃn yojayati na viyojayati, na vij¤Ãnaæ yojayati na viyojayati, na rÆpaæ pÆrvÃntena yojayati na viyojayati, pÆrvÃntam eva na samanupaÓyati, na rÆpam aparÃntena yojayati na viyojayati, aparÃntam eva na samanupaÓyati, na rÆpaæ pratyutpannena yojayati na vÃyojayati, pratyutpannam eva na samanuupaÓyati, na vedanÃæ pÆrvÃntena yojayati na viyojayati, pÆrvÃntam eva na samanupÃÓyati, na (##) vedanÃm aparÃntena yojayati na viyojayati, aparÃntam eva na samanupaÓyati, na vedanÃæ pratyutpannena yojayati na viyojayati, pratyutpannam eva na samanupaÓyati, na saæj¤Ãæ pÆrvÃntena yojayati na viyojayati, pÆrvÃntam eva na samanupaÓyati, na saæj¤Ãm aparÃntena yojayati na viyojayati, aparÃntam eva na samanupaÓyati, na saæj¤Ãæ pratyutpannena yojayati na viyojayati, pratyutpannam eva na samanupaÓyati, na saæskÃrÃn pÆrvÃntena yojayati na viyojayati, pÆrvÃntam eva na samanupaÓyati, na saæskÃrÃn aparÃntena yojayati na viyojayati, aparÃntam eva na samanupaÓyati, na saæskÃrÃn pratyutpannena yojayati na viyojayati, pratyutpannam eva na samanupaÓyati, na vij¤Ãnaæ pÆrvÃntena yojayati na viyojayati, pÆrvÃntam eva na samanupaÓyati, na vij¤Ãnam aparÃntena yojayati na viyojayati, aparÃntam eva na samanupaÓyati, na vij¤Ãnaæ pratyutpannena yojayati na viyojayati, pratyutpannam eva na samanupaÓyati. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na pÆrvÃntam aparÃntena yojayati nÃparÃntaæ pÆrvÃntena yojayati, na pratyutpannaæ pÆrvÃntena và aparÃntena và yojayati, nÃparÃntaæ pÆrvÃntena và pratyutpannena và yojayati, na pÆrvÃntam aparÃntena và pratyutpannena và yojayati, adhvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran evaæ yujyate, yathà yujyamÃno na sarvÃkÃraj¤atÃm atÅtena yojayati, atÅtam eva na samanupaÓyati, katham atÅtena sarvÃkÃraj¤atÃæ yojayati. na sarvÃkÃraj¤atÃm anÃgatena yojayati, anÃgatam eva na samanupaÓyati, katham anÃgatena sarvÃkÃraj¤atÃæ yojayati. na sarvÃkÃraj¤atÃæ pratyutpannena yojayati, pratyutpannam eva samanupaÓyati, kathaæ pratyutpannena sarvÃkÃraj¤atÃæ yojayati, evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. iti mÃrgasatyÃvavÃda÷ (##) punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na rÆpaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati rÆpam eva na samanupaÓyati, na vedanÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati vedanÃm eva na samanupaÓyati, na saæj¤Ãæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati saæj¤Ãm eva na samanupaÓyati, na saæskÃrÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati saæskÃrÃn eva na samanupaÓyati, na vij¤Ãnaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati vij¤Ãnam eva na samanupaÓyati, na cak«u÷ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati cak«ur eva na samanupaÓyati, na Órotraæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati Órotram eva na samanupaÓyati, na ghrÃïaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati ghrÃïam eva na samanupaÓyati, na jihvÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati jihvÃm eva na samanupaÓyati, na kÃya¤ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati kÃyam eva na samanupaÓyati, na mana÷ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati mana eva na samanupaÓyati, na rÆpaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati rÆpam eva na samanupaÓyati, na ÓabdÃn sarvÃkÃraj¤atayÃyojayati ÓabdÃn eva na samanupaÓyati, na gandhÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati gandhÃn eva na samanupaÓyati, na rasÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati rasÃn eva na samanupaÓyati, na spra«Âavyaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati spra«Âavyaæ eva na samanupaÓyati, na dharmÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati dharmÃn eva na samanupaÓyati, evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na dÃnapÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati dÃnapÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na ÓÅlapÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati ÓÅlapÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na k«ÃntipÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati k«ÃntipÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na vÅryapÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati vÅryapÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na dhyÃnapÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati, dhyÃnapÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na praj¤ÃpÃramitÃæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati praj¤ÃpÃramitÃm eva na samanupaÓyati, na sm­tyupasthÃnÃni sarvÃkÃraj¤atayà yojayati sm­tyupasthÃnÃny eva na samanupaÓyati, na samyakprahÃïÃni (##) sarvÃkÃraj¤atayà yojayati samyakprahÃïÃny eva na samanupaÓyati, na ­ddhipÃdÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati ­ddhipÃdÃn eva na samanupaÓyati, nendriyÃïi sarvÃkÃraj¤atayà yojayati indriyÃïy eva na samanupaÓyati, na balÃni sarvÃkÃraj¤atayà yojayati balÃny eva na samanupaÓyati, na bodhyaÇgÃni sarvÃkÃraj¤atayà yojayati bodhyaÇgÃny eva na samanupaÓyati, na mÃrgÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayati mÃrgÃn eva na samanupaÓyati, na pratisaævidei÷ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati pratisaævida eva na samanupaÓyati, na vaiÓÃradyÃni sarvÃkÃraj¤atayà yojayati vaiÓÃradyÃny eva na samanupaÓyati, nÃbhij¤Ã÷ sarvÃkÃraj¤atayà yojayaty abhij¤Ã eva na samanupaÓyati, na daÓatathÃgatabalÃni sarvÃkÃraj¤atayà yojayati daÓatathÃgatabalÃny eva na samanupaÓyati, nëÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn sarvÃkÃraj¤atayà yojayaty a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn eva na samanupaÓyati, evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahasattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na buddhaæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati buddham eva na samanupaÓyati, na sarvÃkÃraj¤atÃæ buddhena yojayati sarvÃkÃraj¤atÃm eva na samanupaÓyati, na bodhiæ sarvÃkÃraj¤atayà yojayati bodhim eva na samanupaÓyati, na sarvÃkÃraj¤atÃæ bodhyà yojayati sarvÃkÃraj¤atÃm eva na samanupaÓyati, tat kasya heto÷? buddha eva sarvÃkÃraj¤atà sarvÃkÃraj¤ataiva buddha÷, bodhir eva sarvÃkÃraj¤atà sarvÃkÃraj¤ataiva bodhi÷, evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. iti buddharatnÃvavÃda÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na rÆpaæ bhavatÅti yojayati na rÆpaæ vibhavatÅti yojayati, na vedanà bhavatÅti yojayati na vedanà vibhavatÅti yojayati, na saæj¤Ã bhavatÅti yojayati na saæj¤Ã vibhavatÅti yojayati, na saæskÃrà bhavatÅti (##) yojayati na saæskÃrà vibhavatÅti yojayati, na vij¤Ãnaæ bhavatÅti yojayati na vij¤Ãnaæ vibhavatÅti yojayati, na rÆpaæ nityam iti yojayati na rÆpam anityam iti yojayati, na rÆpaæ sukham iti yojayati na rÆpaæ du÷kham iti yojayati, na rÆpam Ãtmeti yojayati na rÆpam anÃtmeti yojayati, na rÆpaæ ÓÃntam iti yojayati, na rÆpam aÓÃntam iti yojayati, na vedanà nityeti yojayati na vedanà anityeti yojayati, na vedanà sukheti yojayati na vedanà du÷kheti yojayati, na vedanà Ãtmeti yojayati na vedanà anÃtmeti yojayati, na vedanà ÓÃnteti yojayati na vedanà aÓÃnteti yojayati, na saæj¤Ã nityeti yojayati na saæj¤Ã anityeti yojayati, na saæj¤Ã sukheti yojayati na saæj¤Ã du÷kheti yojayati, na saæj¤Ã Ãtmeti yojayati na saæj¤Ã anÃtmeti yojayati, na saæj¤Ã ÓÃnteti yojayati na saæj¤Ã aÓÃnteti yojayati, na saæskÃrà nityà iti yojayati na saæskÃrà anityà iti yojayati, na saæskÃrÃ÷ sukhà iti yojayati na saæskÃrà du÷khà iti yojayati, na saæskÃrà ÃtmÃna iti yojayati na saæskÃrà anÃtmÃna iti yojayati, na saæskÃrÃ÷ ÓÃntà iti yojayati na saæskÃrà aÓÃntà iti yojayati, na vij¤Ãnaæ nityam iti yojayati na vij¤Ãnam anityam iti yojayati, na vij¤Ãnaæ sukham iti yojayati na vij¤Ãnaæ du÷kham iti yojayati, na vij¤Ãnam Ãtmeti yojayati na vij¤Ãnam anÃtmeti yojayati, na vij¤Ãnaæ ÓÃntam iti yojayati na vij¤Ãnam aÓÃntam iti yojayati, na rÆpaæ ÓÆnyam iti yojayati na rÆpam aÓÆnyam iti yojayati, na rÆpaæ sanimittam iti và carati na rupam animittam iti và carati, na rÆpaæ sapraïihitam iti và carati na rÆpam apraïihitam iti và carati, na vedanà ÓÆnyà iti và carati na vedanà aÓÆnyà iti và carati, na vedanà sanimittà iti và carati na vedanà animittà iti và carati, na vedanà sapraïihità iti và carati na vedanà apraïihità iti và carati, na saæj¤Ã ÓÆnyà iti và carati na saæj¤Ã aÓÆnyà iti và carati, na saæj¤Ã sanimittà iti và carati na saæj¤Ã animittà iti và carati, na saæj¤Ã sapraïihità iti và carati na saæj¤Ã apraïihità iti và carati, na saæskÃrÃ÷ ÓÆnyà iti và carati na saæskÃrà aÓÆnyà iti và carati, na saæskÃrÃ÷ sanimittà iti và carati na saæskÃrà animittà iti (##) và carati, na saæskÃrÃ÷ sapraïihità iti và carati na saæskÃrà apraïihità iti và carati, na vij¤Ãnaæ ÓÆnyam iti và carati na vij¤Ãnam aÓÆnyam iti và carati, na vij¤Ãnaæ sanimittam iti và carati na vij¤Ãnam animittam iti và carati, na vij¤Ãnaæ sapraïihitam iti và carati na vij¤Ãnam apraïihitam iti và carati, ya evaæ carati sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratÅti nopaiti na caratÅti nopaiti, carati ca na carati ceti nopaiti, naiva carati na caratÅti nopaiti, evaæ caran ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na dÃnapÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na k«ÃntipÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na vÅryapÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃvinivartanÅyabhÆme÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na sattvaparipÃkaheto÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na buddhak«etrapariÓuddhiheto÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na catas­ïÃæ pratisaævidÃæ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nëÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na bahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na ÓÆnyatÃÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na mahÃÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na paramÃrthaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na saæsk­taÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃsaæsk­taÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃtyantaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃnavarÃgraÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃnavakÃraÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na prak­tiÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ (##) praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na sarvadharmaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na svalak«aïaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃnupalambhaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃbhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na bhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, nÃbhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na svabhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na parabhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na tathatÃyÃ÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na dharmadhÃto÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na bhÆtakoÂe÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, tat kasya heto÷? na hi bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kasyacid dharmasya saæbhedaæ samanupaÓyati. evaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na divyasya cak«u«a÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na divyasya Órotrasya k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na paracittaj¤Ãnasya k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na pÆrvanivÃsÃnusm­te÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na ­ddhividhe÷ k­taÓa÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, tat kasya heto÷? tathà hi praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃm eva na samanupaÓyati, kuta eva bodhisattvaæ kuta eva sarvÃkÃraæ sarvÃbhij¤Ã÷, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ (##) divyena cak«u«Ã paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃæ Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃæ Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã pÆrvadak«inasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u (##) sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya naivaæ bhavati, ahaæ divyena cak«u«Ã Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ j¤ÃsyÃmÅti, divyena Órotreïai«Ãæ ÓabdÃn Óro«yÃmÅti, te«Ãm eva ca cittÃni j¤ÃsyÃmÅti, te«Ãm eva ca pÆrvanivÃsam anusm­tya ­ddhyà gatvà dharmaæ deÓayi«yÃmÅti. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann aprameyÃn asaækhyeyÃn aparimÃïÃn sattvÃn parinirvÃpayan yukta iti vaktavya÷. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato mÃra÷ pÃpÅyÃn avatÃraæ na labhate, sarve cÃsyÃnye 'pi laukikà ye kecit kleÓÃs te sarve dalità bhavanti. ye 'pi te ÓÃriputra pÆrvasyÃæ diÓi buddhà bhagavanto gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartino brahmapÃr«adyà brahmapurohità mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃvÃsà av­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«Âhà devÃs te 'pi taæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ rak«anti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasya kaÓcid antarÃyaÇ kÃr«Åt, ye 'py asya kecit kÃyikà do«Ãs te 'py asya d­«ÂadhÃrmikà bhavanti, tat kasya heto÷? tathà hi sa sarvasattvÃn maitryà spharati. ye 'pi te ÓÃriputra dak«iïasyÃæ diÓi buddhà bhagavanto gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakÃ, ye ca pratyekabuddhÃ, ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartino brahmapÃr«adyà brahmapurohità mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃvÃsà av­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«Âhà devÃs te 'pi taæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ rak«anti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasya kaÓcid antarÃyaÇ kÃr«Åt, ye 'py asya kecit kÃyikà do«Ãs te 'py asya d­«ÂadhÃrmikà bhavanti, tat kasya heto÷? tathà hi sa sarvasattvÃn maitryà spharati. ye 'pi te ÓÃriputra paÓcimÃyÃæ diÓi buddhà bhagavanto gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ (##) paranirmitavaÓavartino brahmapÃr«adyà brahmapurohità mahÃbrahmaïa÷ parÅtÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃvÃsà av­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«Âhà devÃs te 'pi taæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ rak«anti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasya kaÓcid antarÃyaÇ kÃr«Åt, ye 'py asya kecit kÃyikà do«Ãs te 'py asya d­«ÂadhÃrmikà bhavanti, tat kasya heto÷? tathà hi sa sarvasattvÃn maitryà spharati. ye 'pi te ÓÃriputra uttarasyÃæ diÓi buddhà bhagavanto gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà yÃmÃs tu«ità nirmÃïarataya÷ paranirmitavaÓavartino brahmapÃr«adyà brahmapurohità mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhà apramÃïÃbhà ÃbhÃsvarÃ÷ parÅttaÓubhà apramÃïaÓubhÃ÷ Óubhak­tsnà anabhrakÃ÷ puïyaprasavà b­hatphalà asaæj¤isattvÃ÷ ÓuddhÃvÃsà av­hà atapÃ÷ sud­ÓÃ÷ sudarÓanà akani«Âhà devÃs te 'pi taæ (##) bodhisattvaæ mahÃsattvaæ rak«anti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasya kaÓcid antarÃyaÇ kÃr«Åt, ye 'py asya kecit kÃyikà do«Ãs te 'py asya d­«ÂadhÃrmikà bhavanti, tat kasya heto÷? tathà hi sa sarvasattvÃn maitryà spharati. ye 'pi te ÓÃriputra uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akani«Âhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti. ye 'pi te ÓÃriputra pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akani«Âhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti. ye 'pi te ÓÃriputra dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akaniÓÂhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti. ye 'pi te ÓÃriputra paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akaniÓÂhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti. ye 'pi te ÓÃriputra adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca (##) deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akani«Âhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti, ye 'pi te ÓÃriputra Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavantas ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ ca deÓayanti, ye ca te«Ãæ ÓrÃvakà ye ca pratyekabuddhà ye ca cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà yÃvad akani«Âhà devÃs te 'pi tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya rak«Ãæ kurvanti, mà khalv asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃntarÃyo 'bhÆd iti. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷, alpak­cchreïa dhÃraïÅmukhÃni samÃdhimukhÃni cÃmukhÅbhavanti sarvopapattyÃyatane«u ca tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn ÃrÃgayati nanu kadÃcid buddhair bhagavadbhir virahito bhavati, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhya iti, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato naivaæ bhavati, asti sa kaÓcid dharmo yo dharmai÷ saha saæyujyate và visaæyujyate vÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato naivaæ bhavati, ka¤cid ahaæ k«iprataraæ dharmadhÃtum abhisaæbudhyeyaæ và na cÃbhisaæbudhyeyaæ, tat kasya heto÷? na hi dharmadhÃtur dharmadhÃtunÃbhisaæbudhyate, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ki¤cid dharmadhÃtor vyatiriktaæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtor dharmanÃnÃkaraïaæ karoti, nÃpy asyaivaæ bhavati, ayaæ dharmadhÃtur evaæ pratividhyate na và pratividhyata iti, tathà hi na sa ka¤cid dharmaæ samanupaÓyati yena dharmeïa tÃæ dharmatÃæ pratividhyed iti, tathà hi sa na dharmadhÃtuæ ÓÆnyam iti yojayati nÃÓÆnyam iti yojayati, evaæ hi (##) ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran yukta iti vaktavya÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na cak«urdhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ cak«urdhÃtunà yojayanti, na rÆpadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ rÆpadhÃtunà yojayati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ cak«urvij¤ÃnadhÃtunà yojayati. na ÓrotradhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ ÓrotradhÃtunà yojayati, na ÓabdadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ ÓabdadhÃtunà yojayanti, na Órotravij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ cak«urdhÃtunà yojayati. na ghrÃïadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ ghrÃïadhÃtunà yojayanti, na gandhadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ gandhadhÃtunà yojayati, na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ ghrÃïavij¤ÃnadhÃtunà yojayati. na jihvÃdhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ jihvÃdhÃtunà yojayanti, na rasadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ rasadhÃtunà yojayati, na jihvÃvij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ jihvÃvij¤ÃnadhÃtunà yojayati. na kÃyadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ kÃyadhÃtunà yojayati, na spra«ÂavyadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ spra«ÂavyadhÃtunà yojayati, na kÃyavij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ kÃyavij¤ÃnadhÃtunà yojayati. na manodhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ manodhÃtunà yojayanti, na dharmadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ dharmadhÃtunà yojayati, na manovij¤ÃnadhÃtuæ ÓÆnyatayà yojayati na ÓÆnyatÃæ manovij¤ÃnadhÃtunà yojayati. tat kasya heto÷? e«a hi ÓÃriputra paramo yogo bodhisattvasya mahÃsattvasya yad uta ÓÆnyatÃyoga÷, ÓÆnyatÃyÃæ ÓÃriputra caran bodhisattvo mahÃsattvo na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau patati buddhak«etraæ pariÓodhayati sattvÃn paripÃcayati k«ipraæ cÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. ye kecic chÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya yogÃs te«Ãæ praj¤ÃpÃramitÃyogo (##) 'gra ÃkhyÃyate Óre«Âha ÃkhyÃyate jye«Âha ÃkhyÃyate vara÷ pravara uttamo 'nuttamo niruttamo 'samo 'samasama÷ praïÅta ÃkhyÃyate. tat kasya heto÷? niruttamo hy e«a÷ ÓÃriputra yogo yad uta praj¤ÃpÃramitÃyoga÷ ÓÆnyatÃyoga Ãnimittayogo 'praïihitayoga÷, evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo vyÃk­ta iti dhÃrayitavya÷, ÃsannÅbhÆto vyÃkaraïasya. evaæ yujyamÃna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃæ sattvÃnÃm arthaæ kari«yati, na cÃsyaivaæ bhavi«yati, mÃæ buddhà bhagavanto vyÃkari«yantÅti, aham ÃsannÅbhÆto vyÃkaraïasyeti, ahaæ buddhak«etraæ pariÓodhayi«yÃmÅti, ahaæ sattvÃn paripÃcayi«yÃmÅti, aham anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya dharmacakraæ pravartayi«yÃmÅti. tat kasya heto÷? tathà hi sa dharmadhÃtuæ na viviktÅkaroti, na ca dharmadhÃtor anyadharmaæ samanupaÓyati, ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caret, yo và buddhair bhagavadbhir vyÃkriyeta anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau. tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato na sattvasaæj¤otpadyate. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà sattvo notpadyate na nirÆdhyate, anutpÃdÃnirodhadharmatvÃt, yasya ca notpÃdo na nirodha÷ sa kathaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ cari«yati. evaæ caran bodhisattvo mahÃsattva÷ sattvÃnutpÃdatayà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, sattvaÓÆnyatayà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, sattvÃnupalabdhyà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, sattvaviviktatayà praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ paramo yogo yad uta ÓÆnyatÃyoga÷ sarvÃn anyÃn yogÃn abhibhÆyÃvati«Âhate, atra hi ÓÃriputra yoge caran bodhisattvo mahÃsattvo mahÃkaruïÃm abhinirharati, mahÃmaitrÅm abhinirharati, na ca mÃtsaryacittam utpÃdayati, na dau÷ÓÅlyacittam utpÃdayati, na vyÃpÃdacittam utpÃdayati, na kuÓÅdacittam utpÃdayati, na vik«iptacittam utpÃdayati, na dau«praj¤Ãcittam utpÃdayati. iti dharmaratnÃvavÃda÷ (##) evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: yo bhagavan bodhisattvo 'nena praj¤ÃpÃramitÃvihÃreïa viharati sa kutaÓ cyuta ihopapadyate, ito và cyuta÷ kutropapatsyate? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: ya÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'nena praj¤ÃpÃramitÃvihÃreïa viharati sa itaÓ cyuta ihaiva buddhak«etre upapadyate, anyebhyo và buddhak«etrebhyaÓ cyutas tu«itebhyo và devebhyaÓ cyuta ihopapadyate. iti bodhisattvo '«Âamaka÷ tatra ÓÃriputra yo 'yaæ bodhisattvo mahÃsattvo manu«yebhya eva cyutvà manu«yÃïÃm eva sabhÃgatÃyÃm upapadyate, tasya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃvinivartanÅyÃn bodhisattvÃn mahÃsattvÃn sthÃpayitvà dhanvÃnÅndriyÃïi bhavanti, na ca k«ipraæ praj¤ÃpÃramitÃyogaæ samÃpadyate, na cÃsya dhÃraïÅmukham abhimukhÅbhavati na ca samÃdhimukham, yat puna÷ ÓÃriputra evaæ vadasi, yo bhagavan bodhisattvo mahÃsattvaimaæ praj¤ÃpÃramitÃyogaæ samÃpadyate sa itaÓ cyuta÷ kutropapadyata iti, ya÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva imaæ praj¤ÃpÃramitÃyogaæ samÃpadyate, sa ito buddhak«etrÃc cyuta÷ buddhak«etrÃd buddhak«etraæ saækrami«yati, tatra buddhak«etre buddhÃn bhagavata ÃrÃgayi«yati, na kadÃcid buddhavirahito bhavi«yati. iti bodhisattvaÓraddhÃnusÃrÅ ya÷ puna÷ ÓÃriputrÃyaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'nyebhyo buddhak«etrebhyaÓ cyuta ihopapadyate tasya tÅk«ïÃnÅndriyÃïi bhavanti, sa k«ipram imaæ yogam Ãpadyate, yad uta praj¤ÃpÃramitÃyogam, tasya jÃtivyativ­ttasyÃpy amÅ gambhÅragambhÅrà dharmà abhimukhÅbhavanti, sa paÓcÃt praj¤ÃpÃramitÃyogaæ samÃpadyate, yatra yatra buddhak«etre upapadyate tatra tatra tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn ÃrÃgayi«yati. ya÷ puna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ tu«itebhyo devebhyaÓ cyutvà ihopapanno bhavati tasyÃpi paÂutarÃïÅndriyÃïi bhavanti, avipramu«itÃ÷ «a pÃramitÃ÷ sarvadhÃraïÅsamÃdhimukhÃni cÃbhimukhÅbhavanti. (##) iti bodhisattvadharmÃnusÃrÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto ghaÂamÃnà vyÃyacchanta÷ sattvaparipÃkÃyopÃyakauÓalyabalena srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtkurvanti, na ca tena manyante. iti srotaÃpanna÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà anupÃyakuÓalà ye catvÃri dhyÃnÃni ni«pÃdayanti pÃramitÃsu ca caranti, tena ca dhyÃnalÃbhena dÅrghÃyu«ke«u deve«Æpapadyante, sacet tataÓ cyutvà manu«ye«u deve«u copapadyante, buddhÃæÓ ca bhagavata ÃrÃgayi«yanti, te«Ãm api dhanvÃnÅndriyÃïi bhavanti na tÅk«ïÃni. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà dhyÃnÃni ca samÃpadyante praj¤ÃpÃramitÃyÃæ ca caranti, te cÃnupÃyakauÓalyena dhyÃnÃny uts­jya kÃmadhÃtÃv upapadyante, te«Ãm api ÓÃriputra bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ dhanvÃnÅndriyÃïi bhavanti na tÅk«ïÃni. iti dvitÅyat­tÅyaphalapratipannaka÷ ÓraddhÃdhimukta÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃÓ catvÃri dhyÃnÃny utpÃdya catvÃry apramÃïÃni samÃpadyante, catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn samÃpadyante, mahÃkÃruïikà upÃyakauÓalyena copapadyante, na dhyÃnavaÓena nÃpramÃïavaÓena nÃrÆpyasamÃpattivaÓena tatra copapadyante yatra tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn ÃrÃgayi«yanti, te puna÷ praj¤ÃpÃramitÃvihÃreïÃvirahità ihaiva bhadrakalpe anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyante. iti dvitÅyat­tÅyaphalapratipannako d­«ÂiprÃpta÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ekajÃtipratibaddhà ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta upÃyakauÓalyena catvÃri dhyÃnÃni samÃpadyante, catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn bhÃvayanti, ÓÆnyatÃsamÃdhiæ samÃpadyante, ÃnimittasamÃdhiæ samÃpadyante, apraïihitasamÃdhiæ samÃpadyante, na ca te«Ãæ vaÓena gacchanti saæmukhÅbhÆtÃæÓ (##) ca buddhÃn bhagavata ÃrÃgayitvà tatra brahmacaryaæ caritvà punar eva tu«itÃnÃæ sabhÃgatÃyai upapadyante, te tatra yÃvad Ãyus ti«Âhanti, te tatra yÃvad Ãyu÷ sthitvà ahÅnendriyÃ÷ sm­timanta÷ saæprajÃnÃnà anekair devakoÂÅniyutaÓatasahasrai÷ pariv­tÃ÷ purask­tà ihopapattiæ darÓayitvà nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti sak­dÃgÃmÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ «aïïÃm abhij¤ÃnÃæ lÃbhino ye na kÃmadhÃtau na rÆpadhÃtau nÃrÆpyadhÃtÃv upapadyante, api tu buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmanti, tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn satkurvanto gurukurvanto mÃnayanta÷ pÆjayanta÷. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ «aïïÃm abhij¤ÃnÃæ lÃbhinas te tÃbhir abhij¤Ãbhir vikrŬanto buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmanti ye«u buddhak«etre«u na ÓrÃvakapratyekabuddhayÃnasya praj¤aptir apy asti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ «aïïÃm abhij¤ÃnÃæ lÃbhinas te tÃbhir abhij¤Ãbhir vikrŬanto buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmanti ye«u buddhak«etre«v amitam Ãyu÷. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ «aïïÃm abhij¤ÃnÃæ lÃbhina÷ ye lokadhÃtor lokadhÃtuæ saækrÃmanti, te tatropasaækramya yatra na buddhaÓabdo na dharmaÓabdo na saæghaÓabdas tatrÃvasthitÃ÷ buddhaÓabdaæ ca dharmaÓabdaæ saæghaÓabdaæ ca sattvÃnÃæ saæÓrÃvayanti, trayÃïÃæ ca ratnÃnÃæ varïaæ bhëante, te tena buddhaÓabdena dharmaÓabdena saæghaÓabdena tataÓ cyutà yatra yatra buddhà bhagavanto bhavanti te tatra tatropapadyante. ity anÃgÃmÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃÓ catvÃri dhyÃnÃny utpadya catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷, te copÃyakauÓalyena samanvÃgatÃ÷ samÃdhisamÃpattibhyo niv­tya kÃmadhÃtÃv upapadyante, k«atriyamahÃÓÃlakule«u và brÃhmaïamahÃÓÃlakule«u và g­hapatimahÃÓÃlakule«u (##) vopapadyante sattvaparipÃkÃya. ity ayaæ manu«yakulaækula÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃÓ catvÃri dhyÃnÃni samÃpadyante catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ samÃpadyante, te 'py upÃyakauÓalyabalena dhyÃnasamÃdhisamÃpattivaÓena và cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃm api devÃnÃæ sabhÃgatÃyai upapadyante, trayastriæÓÃnÃæ yÃmÃnÃæ tu«itÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ sabhÃgatÃyai upapadyante, te tatra sthitvà sattvÃn paripÃcayanti, buddhak«etraæ ca pariÓodhayanti, buddhÃæÓ ca bhagavata ÃrÃgayanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃÓ catvÃri dhyÃnÃni utpadya catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷, te tataÓ cyutÃ÷ santa upÃyakauÓalyena brahmaloke yÃvad akani«Âhe upapadyante, te tatra bhavanti brahmÃïo mahÃbrahmÃïas te«u brahmabhavane«u ti«Âhanti, te tatra sthitvà buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmanti, ye ca te«u buddhak«etre«u tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃs tÃæs tathÃgatÃn dharmacakrapravartanÃyÃdhye«ayanti. iti devakulaækula÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ lÃbhino yÃvad a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ lÃbhinas te«Ãæ cÃnubodhÃya caranti, caturïÃm ÃryasatyÃnÃæ lÃbhino na ca tÃni pratividhyanti, te punar bodhisattvà mahÃsattvà ekajÃtipratibaddhà veditavyÃ÷. ity ekavÅcika÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdÃya caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ lÃbhino bhavanti, caturïÃm apramÃïÃnÃæ lÃbhino bhavanti, catas­ïÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ lÃbhino bhavanti, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn bhÃvayanti, balavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmÃn pratilabhante, upÃyakauÓalyena brahmakÃyike«u deve«u yÃvad akani«Âhe«u deve«Æpapadyante, tatra cÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya sattvÃnÃm arthaæ kurvanti. ity antarà parinirvÃyÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdenaivÃnuttarÃæ (##) samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante, dharmacakraæ pravartayanty aprameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃæ sattvÃnÃæ cÃrthaæ k­tvà nirÆpadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃnti, te«Ãæ parinirv­tÃnÃæ kalpaæ và kalpÃvaÓe«aæ và saddharmas ti«Âhati. ity upapadyaparinirvÃyÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂpÃramitÃsu caranto lokadhÃtor lokadhÃtuæ saækrÃmanti, tatra ca sattvÃn bodhaye prati«ÂhÃpayi«yanti, te nityam udyuktÃ÷ sattvÃnÃæ k­taÓo na kadÃcid anarthasaæhitÃæ vÃcaæ bhëante, sattvÃnÃæ k­taÓo nityam udyuktà buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmanti, te 'pi bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sattvÃnÃæ k­taÓo 'saækhyeyair aprameyai÷ kalpair nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. ity abhisaæskÃraparinirvÃyÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdenaiva bodhisattvanyÃmam avakrÃmanti, avinivartanÅyabhÆmau vÃvati«Âhante, sarvabuddhadharmÃn và samudÃnayanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdenaiva praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yogam Ãpadyante, te 'nekair bodhisattvakoÂÅniyutaÓatasahasrai÷ sÃrdhaæ buddhak«etreïa buddhak«etraæ svabuddhak«etrapariÓodhanÃya saækrÃmanti, nÃnÃbuddhak«etre«u cÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. ity anabhisaæskÃraparinirvÃyÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂsu pÃramitÃsu carantaÓ cakravartino bhÆtvà dÃnapÃramitÃæ purask­tya sarvasattvÃnÃæ sarvasukhopadhÃnÃny upasaæhari«yanti, annam annÃrthikebhya÷ pÃnaæ pÃnÃrthikebhya÷, evaæ gandhamÃlyavilepanacÆrïadhÆpaÓayanÃsanopÃÓrayag­hadhanadhÃnyamaïimuktÃsuvarïarÆpyapravìÃbharaïÃni jÅvitopakaraïÃni upasaæhari«yanti, yÃvad daÓakuÓalakarmapathe«u sattvÃn prati«ÂhÃpya brahmakÃyike«u yÃvad akani«Âhe«u deve«ÆpapadyamÃnà nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. (##) ity akani«Âhaparama÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye catvÃri dhyÃnÃni ni«pÃdya dhyÃnebhya÷ parihÅïÃ÷ prathamaæ dhyÃnam ÃsÃdya brahmakÃyike«u deve«Æpapadyante, te punar dhyÃnÃni ni«pÃdyÃkani«Âhe«Æpapadya nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti pluta÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye brahmalokÃc cyutvà ÓuddhÃvÃse«Æpapadyante, te ÓuddhÃvÃsÃnÃm ekaæ và dve và sthÃne vilaÇghyÃkani«Âhe«u deve«Æpapadya nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. ity ardhapluta÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye tathÃgatasad­Óam ÃtmabhÃvam abhinirmÃya tu«itabhavanaæ pariÓodhya brahmakÃyike«u deve«u yÃvad akani«Âhe«u deve«ÆpapadyopÃyakauÓalyena nairayikÃïÃæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, tiryagyonigatÃnÃæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, yÃmalaukikÃnÃæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà yÃd­Óas tathÃgatakÃyas tÃd­Óam ÃtmabhÃvam abhinirmÃya gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃni buddhak«etrÃïy upasaækramya sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, tathÃgatÃæÓ ca paryupÃsate, buddhak«etraæ ca ni«pÃdayanti, dharmaæ ca Ó­ïvanti, evaæ pÆrvasyÃæ diÓi dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm Ærdhvam adha÷ sarvÃsu daÓasu dik«v ekaikasyÃæ adiÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u gatvà sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayanti, buddhak«etrÃïi ca ni«pÃdayanti, buddhÃæÓ ca paryupÃsate, dharmaæ ca Ó­ïvanti, te tebhyo buddhak«etrebhyo nirmitÃni nirmÃya Óre«ÂhÃni viÓi«ÂÃny anuttarÃïi buddhak«etrÃïi ni«pÃdayanti, ekajÃtipratibaddhÃÓ ca bodhisattvà mahÃsattvÃs tatra tatra buddhak«etre«Æpapadya nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti sarvasthÃnacyuta÷ (##) santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye dhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅr ÃsÃdayanto brahmakÃyike«u yÃvac chubhak­tsne«u deve«Æpapadyante, tatra ÃkÃÓÃnantyÃyatane yÃvad bhavÃgre upapadyante, tato nÃnÃbuddhak«etre«Æpapadyante. iti bhavÃgraparama÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye dhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ lÃbhinas ta ÃkÃÓÃnantyÃyatane yÃvad bhavÃgre upapadyante, tato nÃnÃbuddhak«etre«Æpapadyante. iti rÆpavÅtarÃga÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂpÃramitÃsu caranto dvÃtriæÓan mahÃpuru«alak«aïÃlaæk­tamÆrtayo niruttarai÷ pariÓuddhair indriyai÷ samanvÃgatà bhavanti, te tai÷ pariÓuddhair indriyai÷ samanvÃgatà bahujanasya priyÃÓ ca bhavanti, manaÃpÃÓ ca ye puna÷ sattvÃs tÃn bodhisattvÃn mahÃsattvÃn paÓyanti, te tenaiva cittaprasÃdenÃnupÆrveïa tribhir yÃnai÷ parinirvÃnti, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena kÃyapariÓuddhaye Óik«itavyaæ vÃkpariÓuddhaye Óik«itavyaæ mana÷pariÓuddhaye Óik«itavyam. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂsu pÃramitÃsu caranta uttaptÃnÅndriyÃïi pratilabhante, te tair uttaptair indriyair nÃtmÃnam utkar«ayanti na parÃn paæsayanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdam upÃdÃya dÃnapÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà naivaæ kadÃcid apÃyadurgativinipÃte«Æpapadyante yÃvad avinivartanÅyabhÆmim anuprÃpnuvanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye prathamacittotpÃdam upÃdÃya na jÃtu daÓakuÓalÃn karmapathÃn uts­janti, yÃvad avinivartanÅyÃæ bhÆmim anuprÃpnuvanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye dÃnapÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà rÃjÃnaÓ cakravartino bhÆtvà dÃnaæ sattvebhyo dattvà tÃn eva daÓakuÓalakarmapathe«u prati«ÂhÃpayanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye dÃnapÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà anekÃni cakravartirÃjyaÓatÃni parig­hïanti, (##) anekÃni cakravartirÃjyaÓatasahasrÃïi parig­hïanti, tatra sthitvà anekÃni ca buddhakoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi ÃrÃgayanti, tÃæÓ ca buddhÃn bhagavata÷ satkurvanti gurukurvanti mÃnayanti pÆjayanti, tato 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti d­«ÂadharmaparinirvÃyÅ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carantaÓ caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ lÃbhinaÓ catas­ïÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ lÃbhinas te tÃbhir vikrŬanta÷ prathamaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya dvitÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya t­tÅyaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya caturthaæ dhyÃnaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya vij¤ÃnÃnantyÃyatanaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya Ãki¤canyÃyatanaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante, tato vyutthÃya naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanaæ samÃpadyante, tato vyutthÃya nirodhasamÃpattiæ samÃpadyante. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta upÃyakauÓalyenÃvaskandakena samÃdhiæ samÃpadya nÃnÃbuddhak«etre«v anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti kÃyasÃk«Å santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà sattvÃnÃæ buddhadharmÃvabhÃsaæ kurvanti, ÃtmanÃpi buddhadharmÃvabhÃsenÃvirahità bhavanti, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. ity arhattvapratipannaka÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye 'buddhake«u lokadhÃtu«u apagataÓrÃvake«u pratyekÃæ bodhim abhisaæbudhyante, ta upÃyakauÓalyena (##) bahÆni prÃïikoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi tri«u yÃne«u paripÃcyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti pratyekabuddha÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃïÃæ lÃbhino daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃïÃæ lÃbhina÷, na ca srotaÃpattiphalaæ prÃpnuvanti, na sak­dÃgÃmiphalaæ nÃnÃgÃmiphalaæ nÃrhattvaæ prÃpnuvanti, na pratyekabuddhatvaæ prÃpnuvanti, te praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta upÃyakauÓalyena sarvasattvÃn mÃrge 'vatÃrya viÓodhya srotaÃpattiphalaæ prÃpayanti, sak­dÃgÃmiphalaæ prÃpayanti, anÃgÃmiphalaæ prÃpayanti, arhattvaæ prÃpayanti, pratyekÃæ bodhiæ prÃpayanti, svayam asÃk«Ãtkurvanta÷ parÃæs tatra prati«ÂhÃpayanti. iti ÓrÃvakapratyekabuddhamÃrgalabhyÃni phalÃni yac chÃriputra sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ j¤Ãnaæ ca prahÃïaæ ca sÃnutpattikadharmak«Ãntipratilabdhasya bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãnti÷. iti svayam aprÃpte dharme paraprati«ÂhÃpanam amÅ ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà avinivartanÅyà veditavyÃ÷, ye 'nayà praj¤ÃpÃramitayà viharanti. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà tu«itabhavanaæ viÓodhayanti, te khalu punar bodhisattvà mahÃsattvà bhadrakalpikà veditavyÃ÷, amÅ ÓÃriputrÃvaivartikà bodhisattvà mahÃsattvà ye«Ãm ayam udayo buddhadharme«u tasmÃt tarhi ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà sÃvadyasya kÃyavÃÇmanaskarmaïo 'vakÃÓo na dÃtavya÷ kÃyavÃÇmanaskarmapariÓuddhaye ca Óik«itavyam. itÅdam avaivartikabodhisattvasaæghaparidÅpanam iti saægharatnÃvavÃda÷ evam ukte Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: katamad bhagavan sÃvadyaæ kÃyakarma sÃvadyaæ vÃkkarma sÃvadyaæ manaskarma? (##) evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: iha ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasyaivaæ bhavati, katama÷ sa kÃya÷, yena kÃyena kÃyakarma samÃrabheya, katamà sà vÃg, yayà vÃkkarma samÃrabheya, katamat tan mana÷, yena manaskarma samÃrabheya? evam upaparÅk«amÃïa÷ kÃyam upalabhate, vÃcam upalabhate, mana upalabhate, ayaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya kÃyavÃÇmanaskarmasamÃrambha÷ sÃvadya÷. na khalu puna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kÃyam upalabhate, na vÃcam upalabhate, na mana upalabhate, yena kÃyena vÃcà manasà mÃtsaryadau÷ÓÅlyavyÃpÃdakausÅdyavik«epadau«praj¤acittam utpÃdayet. asthÃnam etac chÃriputrÃnavakÃÓo yad bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran kÃyavÃÇmanodau«Âhulyam utpÃdayet, naitat sthÃnaæ vidyate. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran kÃyadau«Âhulyaæ Óodhayati, vÃgdau«Âhulyaæ Óodhayati, manodau«Âhulyaæ Óodhayati. ÓÃriputra Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃyavÃÇmanodau«Âhulyaæ Óodhayati? bhagavÃn Ãha: yata÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo na kÃyam upalabhate, na vÃcam upalabhate, na mana upalabhate. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃyavÃÇmanodau«Âhulyaæ Óodhayati, sacet puna÷ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya prathamacittotpÃdam upÃdÃya daÓa kuÓalÃ÷ karmapathà anuvartante, na ca ÓrÃvakacittaæ pratyekabuddhacittaæ cotpÃdayati, satatasamitaæ cÃsya sarvasattve«u mahÃkÃruïÃcittaæ pratyupasthitaæ bhavati. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya kÃyavÃÇmanodau«Âhulyaæ Óuddham iti vadÃmi. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto bodhimÃrgaæ pariÓodhayanto dÃnapÃramitÃyÃæ caranti, ÓÅlapÃramitÃyÃæ caranti, k«ÃntipÃramitÃyÃæ caranti, vÅryapÃramitÃyÃæ caranti, dhyÃnapÃramitÃyÃæ caranti, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti. ÓÃriputra Ãha: katamo bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ (##) bodhimÃrga÷? bhagavÃn Ãha: yadà ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na kÃyam upalabhate, na vÃcam upalabhate, na mana upalabhate, na dÃnapÃramitÃm upalabhate, na ÓÅlapÃramitÃm upalabhate, na k«ÃntipÃramitÃm upalabhate, na vÅryapÃramitÃm upalabhate, na dhyÃnapÃramitÃm upalabhate, na praj¤ÃpÃramitÃm upalabhate, na ÓrÃvakam upalabhate, na pratyekabuddham upalabhate, na bodhisattvam upalabhate, na buddham upalabhate. ayaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrgo yad uta sarvadharmÃnupalambho 'nena mÃrgeïa gacchan bodhisattvo mahasattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran na Óakyo 'vamarditum. ity aÓaktyavavÃda÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran na rÆpaæ manyate, na vedanÃæ manyate, na saæj¤Ãæ manyate, na saæskÃrÃn manyate, na vij¤anaæ manyate, na p­thivÅdhÃtuæ manyate, nÃbdhÃtuæ manyate, na tejodhatuæ manyate, na vÃyudhÃtuæ manyate, nÃkÃÓadhÃtuæ manyate, na vij¤Ãnadhatuæ manyate, na cak«urdhÃtuæ manyate, na rÆpadhÃtuæ manyate, na cak«urvij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na ÓrotradhÃtuæ manyate, na ÓabdadhÃtuæ manyate, na Órotravij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na ghrÃïadhÃtuæ manyate, na gandhadhÃtuæ manyate, na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na jihvÃdhÃtuæ manyate, na rasadhÃtuæ manyate, na jihvÃvij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na kÃyadhÃtuæ manyate, na spra«ÂavyadhÃtuæ manyate, na kÃyavij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na manodhÃtuæ manyate, na dharmadhÃtuæ manyate, na manovij¤ÃnadhÃtuæ manyate, na sm­tyupasthÃnÃni manyate, na samyakprahÃïÃni manyate, narddhipÃdÃn manyate, nendriyÃïi manyate, na balÃni manyate, na bodhyaÇgÃni manyate, na mÃrgaæ manyate, na dÃnapÃramitÃæ manyate, na ÓÅlapÃramitÃæ manyate, na k«ÃntipÃramitÃæ manyate, na vÅryapÃramitÃæ manyate, na dhyÃnapÃramitÃæ manyate, na praj¤ÃpÃramitÃæ manyate, na vaiÓÃradyÃni manyate, na pratisaævido manyate, na daÓatathÃgatabalÃni manyate, nëÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn manyate, na srotaÃpattiphalaæ manyate, na sak­dÃgamiphalaæ manyate, nÃnÃgÃmiphalaæ manyate, nÃrhattvaæ manyate, na pratyekabodhiæ manyate, na (##) bodhisattvaæ mahÃsattvaæ manyate, nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhiæ manyate. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «a¬bhi÷ pÃramitÃbhir vardhate, na ca kenacid avam­dyate. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà sarvaj¤aj¤Ãnaæ paripÆrayanti, yena j¤Ãnena samanvÃgatÃnÃæ sarvÃïy apÃyadvÃrÃïi pithitÃni bhavanti, nÃpi manu«yadÃridryavipattim anubhavanti, nÃpi tÃd­Óam ÃtmabhÃvaæ parig­hïanti, yena nindyà bhavanti sadevakasya lokasya. ity apariÓrÃntyavavÃda÷ ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvaj¤aj¤Ãnam? bhagavÃn Ãha: yena j¤Ãnena samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattva÷ pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃæs tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn paÓyati te«Ãæ ca dharmadeÓanÃæ Ó­ïoti, saæghaæ ca paryupÃste, buddhak«etraviÓuddhiæ ca paÓyati, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃæ vidik«v adha Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃæs tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn paÓyati, te«Ãæ ca dharmadeÓanÃæ Ó­ïoti, saæghaæ ca paryupÃste, buddhak«etraviÓuddhiæ ca paÓyati, yena j¤Ãnena samanvÃgatÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ na buddhasaæj¤Ã bhavati, na bodhisaæj¤Ã bhavati, na ÓrÃvakasaæj¤Ã bhavati, na pratyekabuddhasaæj¤Ã bhavati, nÃtmasaæj¤Ã bhavati, na parasaæj¤Ã bhavati, na buddhak«etrasaæj¤Ã bhavati, yena j¤Ãnena samanvÃgato bodhisattvo mahasattvo dÃnapÃramitÃyÃæ carati, ÓÅlapÃramitÃyÃæ carati, k«ÃntipÃramitÃyÃæ carati, vÅryapÃramitÃyÃæ carati, dhyÃnapÃramitÃyÃæ carati, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, na ca pÃramitÃmupalabhate, yena j¤Ãnena samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattva÷ sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayati, na ca sm­tyupasthÃnÃny upalabhate, samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn bhÃvayati, na ca samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn upalabhate, balavaiÓÃradyÃveïikÃn (##) buddhadharmÃn samudÃnayati, na ca balavaiÓÃradyÃveïikÃn buddhadharmÃn upalabhate. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya j¤Ãnaæ, yena j¤Ãnena samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvabuddhadharmÃæÓ ca paripÆrayati, na ca sarvabuddhadharmÃæÓ ca manyate. iti pratipatsaæparigrahÃvavÃda÷ santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvà ye pa¤cacak«Ææ«i pratilabhante pariÓodhayanti, katamÃni pa¤ca yad uta mÃæsacak«u÷ divyacak«u÷ praj¤Ãcak«u÷ dharmacak«u÷ buddhacak«u÷. ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ mÃæsacak«u÷? bhagavÃn Ãha: asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«u÷, yad yojanaÓataæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yad yojanaÓatadvayaæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yaj jaæbudvÅpaæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yac cÃturdvÅpakaæ lokadhÃtuæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yat sÃhasraæ lokadhÃtuæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yad dvisÃhasraæ lokadhÃtuæ paÓyati, asti ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃæsacak«ur yat trisÃhasraæ mahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ paÓyati. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ mÃæsacak«u÷. ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ divyacak«u÷? bhagavÃn Ãha: yac chÃriputra cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat trayastriæÓÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad yÃmÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat tu«itÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yan nirmÃïaratÅnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad brahmapÃr«adyÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad brahmapurohitÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yan mahÃbrahmaïÃæ devÃnÃæ (##) divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat parÅttÃbhÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad apramÃïÃbhÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad ÃbhÃsvarÃïÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yac chubhak­tsnÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad anabrakÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat puïyaprasavÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad b­hatphalÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad asaæj¤isattvÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yac chuddhÃbhÃsÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad asp­hÃïÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad atapÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat sud­ÓÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yat sudarÓÃnÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tad bodhisattva÷ prajÃnÅte, yad akani«ÂhÃnÃæ devÃnÃæ divyaæ cak«us tadbodhisattva÷ prajÃnÅte. yat puna÷ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya divyaæ cak«us tac cÃturmahÃrÃjakÃyikà devà na prajÃnanti, na trayastriæÓà devÃ÷ prajÃnanti, na yÃmà devÃ÷ prajÃnanti, na tu«ità devÃ÷ prajÃnanti, na nirmÃïaratayo devÃ÷ prajÃnanti, na paranirmitavaÓavartino devÃ÷ prajÃnanti, na brahmapÃr«adyà devÃ÷ prajÃnanti, na brahmapurohità devÃ÷ prajÃnanti, na mahÃbrahmaïo devÃ÷ prajÃnanti, na parÅttabhà devÃ÷ prajÃnanti, nÃpramÃïÃbhà devÃ÷ prajÃnanti, nÃbhÃsvarà devÃ÷ prajÃnanti, na parÅttaÓubhà devÃ÷ prajÃnanti, nÃpramÃïaÓubhà devÃ÷ prajÃnanti, na Óubhak­tsnà devÃ÷ prajÃnanti, nÃnabhrakà devÃ÷ prajÃnanti, na puïyaprasavà devÃ÷ prajÃnanti, na b­hatphalà devÃ÷ prajÃnanti, nÃsaæj¤isattvà devÃ÷ prajÃnanti, na ÓuddhÃvÃsà devÃ÷ prajÃnanti, nÃsp­hÃdevÃ÷ prajÃnanti, nÃtapà devÃ÷ prajÃnanti, na sud­Óà devÃ÷ prajÃnanti, na sudarÓanà devÃ÷ prajÃnanti, yad bodhisattvasya mahÃsattvasya divyaæ cak«us tad akani«Âhà devà na prajÃnanti. tenaiva pariÓuddhena divyena cak«u«Ã pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u (##) lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, tenaiva pariÓuddhena divyena cak«u«Ã dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, tenaiva pariÓuddhena divyena cak«u«Ã paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, tenaiva pariÓuddhena divyena cak«u«Ã uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, evam uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, adho diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u sarvasattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ divyaæ cak«u÷. ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ praj¤Ãcak«u÷? bhagavÃn Ãha: yena ÓÃriputra praj¤Ãcak«u«Ã samanvÃgato bodhisattvo mahÃsattvo na ka¤cid dharmaæ prajÃnÃti, saæsk­taæ và asaæsk­taæ và kuÓalaæ và akuÓalaæ và sÃvadyaæ và anavadyaæ và sÃsravaæ và anÃsravaæ và saækleÓaæ và ni«kleÓaæ và laukikaæ và lokottaraæ và saækli«Âaæ và vyavadÃnaæ vÃ, yena praj¤Ãcak«u«Ã bodhisattvena mahÃsattvena kaÓcid dharmo na d­«Âo na Óruto na mato na vij¤Ãta÷. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ praj¤Ãcak«u÷, ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ dharmacak«u÷? bhagavÃn Ãha: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dharmacak«u«aivaæ jÃnÃti, ayaæ pudgala÷ ÓraddhÃnusÃrÅ, ayaæ pudgalo dharmÃnusÃrÅ, (##) ayaæ pudgala÷ ÓÆnyatÃvihÃrÅ, ayaæ pudgalo 'nimittavihÃrÅ, ayaæ pudgalo 'praïihitavihÃrÅ. ayaæ pudgala÷ ÓÆnyatÃvihÃrÅ, asya pudgalasya ÓÆnyatÃvimok«amukheïa pa¤cendriyÃïy utpatsyante, pa¤cabhir indriyair ÃnantaryasamÃdhiæ prak«yati, Ãnantaryeïa samÃdhinà vimuktij¤ÃnadarÓanam utpÃdayi«yati, vimuktij¤ÃnadarÓanena trÅïi saæyojanÃni prahÃsyati, satkÃyad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓavicikitsÃæ ceti, ayam ucyate pudgala÷ srotaÃpanna÷, sa bhÃvanÃmÃrgaæ pratilabhya kÃmarÃgavyÃpÃdatanutvÃd ayam ucyate pudgala÷ sak­dÃgÃmÅ, sa tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena kÃmarÃgavyÃpÃdaprahÃïÃd ayam ucyate pudgalo 'nÃgÃmÅ, sa tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena rÆparÃgam ÃrÆpyarÃgam avidyÃæ mÃnam auddhatyaæ ca prahÃyÃyam ucyate pudgalo 'rhan. ayaæ pudgalo 'nimittavihÃrÅ, asya pudgalasyÃnimittavimok«amukhena pa¤cendriyÃïy utpatsyante, pa¤cabhir indriyair ÃnantaryasamÃdhiæ prak«yati Ãnantaryeïa samÃdhinà vimuktij¤ÃnadarÓanam utpÃdayi«yati, vimuktij¤ÃnadarÓanena trÅïi saæyojanÃni prahÃsyati, satkÃyad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓavicikitsÃæ ceti, ayam ucyate pudgala÷ srotaÃpanna÷, sa bhÃvanÃmÃrgaæ pratilabhya kÃmarÃgavyÃpÃdatanutvÃd ayam ucyate pudgala÷ sak­dÃgÃmÅ, sa tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena kÃmarÃgavyÃpÃdaprahÃïÃd ayam ucyate pudgalo 'nÃgÃmÅ, sa tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena rÆparÃgam ÃrÆpyarÃgam avidyÃæ mÃnam auddhatyaæ ca prahÃyÃyam ucyate pudgalo 'rhan. ayaæ pudgalo 'praïihitavihÃrÅ, asya pudgalasyÃpraïihitavimok«amukhena pa¤cendriyÃïy utpatsyante, pa¤cabhir indriyair ÃnantaryasamÃdhiæ prak«yati, Ãnantaryeïa samÃdhinà vimuktij¤ÃnadarÓanam utpÃdayi«yati, vimuktij¤ÃnadarÓanena trÅïi saæyojanÃni prahÃsyati, satkÃyad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓavicikitsÃæ ceti, ayam ucyate pudgala÷ srotaÃpanna÷, sa bhÃvanÃmÃrgaæ pratilabhya kÃmarÃgavyÃpÃdatanutvÃdayam ucyate pudgala÷ sak­dÃgÃmÅ, sa tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena kÃmarÃgavyÃpÃdaprahÃïÃd ayam ucyate pudgalo 'nÃgÃmÅ, sa (##) tenaiva bhÃvanÃmÃrgeïÃdhimÃtrabhÃvitena rÆparÃgam ÃrÆpyarÃgam avidyÃæ mÃnam auddhatyaæ ca prahÃyÃyam ucyate pudgalo 'rhan. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ dharmacak«u÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva evaæ jÃnÃti, yat ki¤cit samudayadharmÅ sarvaæ tan nirodhadharmÅti prajÃnÃti, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran pa¤cendriyÃïi prÃpnoti. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ dharmacak«u÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva evaæ jÃnÃti, ayaæ bodhisattva÷ prathamacittotpÃdiko yo dÃnapÃramitÃyÃæ và carati, ÓÅlapÃramitÃyÃæ và carati, sa tata÷ Óuddhendriyaæ pratilabhate, vÅryendriyaæ ca, sa upÃyakauÓalyena samanvÃgata÷ saæcintyÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti, kuÓalamÆlopalambhaÓ ca bhavati, ayaæ bodhisattvo brÃhmaïamahÃÓÃlakule«Æpapatsyate, ayaæ k«atriyamahÃÓÃlakule«Æpapatsyate, ayaæ g­hapatimahÃÓÃlakule«Æpapatsyate, ayaæ cÃturmahÃrÃjakÃyike«u deve«Æpapatsyate, ayaæ trayastriæÓe«u deve«Æpapatsyate, ayaæ yÃme«u deve«Æpapatsyate, ayan tu«ite«u deve«Æpapatsyate, ayaæ nirmÃïarati«u deve«Æpapatsyate, ayaæ paranirmitavaÓavarti«u deve«Æpapatsyate, ayaæ yÃvad akani«Âhe«u deve«Æpapatsyate, sa tatra sthitvà sattvÃn paripÃcayi«yati, sarvasukhopadhÃnena ca sattvÃn pratyupasthÃsyati, buddhak«etraæ ca pariÓodhayiÓyati, tathÃgatÃæÓ cÃrhata÷ samyaksaæbuddhÃn ÃrÃgayi«yati, satkari«yati gurukari«yati mÃnayi«yati pÆjayi«yati, na ca ÓrÃvakabhÆmau và pratyekabuddhabhÆmau và pati«yati, ayaæ bodhisattvo mahÃsattvo na nivartate yÃvan nÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha iti. idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ dharmacak«u÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva evaæ jÃnÃti, amÅ bodhisattvà mahÃsattvà vyÃk­tà anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau, amÅ bodhisattvà na vyÃk­tÃ, amÅ bodhisattvà avinivartanÅyÃ÷, amÅ bodhisattvà nÃvinivartanÅyÃ÷, e«Ãæ bodhisattvÃnÃm abhij¤Ã÷ paripÆrïÃ÷, e«Ãæ bodhisattvÃnÃæ na paripÆrïÃ÷, ayaæ bodhisattvo 'bhij¤ÃparipÆrïa÷ pÆrvasyÃæ diÓi yÃvad upari«ÂÃd diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn gatvà tathÃgatÃn arhata÷ samyaksaæbuddhÃn satkaroti gurukaroti mÃnayati (##) pÆjayati, ayaæ bodhisattvo nÃbhij¤ÃparipÆrïo yÃvan na pÆjayati, ayaæ bodhisattvo 'bhij¤ÃnÃæ lÃbhÅ bhavi«yati, ayaæ bodhisattvo nÃbhij¤ÃnÃæ lÃbhÅ bhavi«yati, asya bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ buddhak«etraæ bhavi«yati, asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpariÓuddhaæ buddhak«etraæ bhavi«yati, anena bodhisattvena sattvÃ÷ pariÓodhitÃ÷, anena bodhisattvena sattvà na pariÓodhitÃ÷, asya bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhà bhagavanto varïaæ bhëante, asya bodhisattvasya mahÃsattvasya na bhëante, amÅ bodhisattvà buddhÃnÃæ bhagavatÃm ÃsannasthÃyino bhavi«yanti, amÅ bodhisattvà mahÃsattvà nÃsannasthÃyino bhavi«yanti, asya bodhisattvasya parimitam Ãyur bhavi«yati, asya bodhisattvasyÃparimitam Ãyur bhavi«yati, asya bodhisattvasya parimita÷ saægho bhavi«yati, asya bodhisattvasyÃparimita÷ saægho bhavi«yati, asya bodhisattvasyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya bodhisattvasaægho bhavi«yati, asya bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya na bodhisattvasaægho bhavi«yati, ayaæ bodhisattvo mahÃsattvo du«karacaryÃæ cari«yati, ayaæ bodhisattvo mahÃsattvo na du«karacaryÃæ cari«yati, ayaæ bodhisattvaÓ caramabhavika÷, ayaæ bodhisattvo na caramabhavika÷, ayaæ bodhisattvo bodhimaï¬e ni«atsyate, ayaæ bodhisattvo bodhimaï¬e na ni«atsyate, asya bodhisattvasya mÃro bhavi«yati, asya bodhisattvasya na mÃro bhavi«yati. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ dharmacak«u÷. ÓÃriputra Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ buddhacak«u÷? bhagavÃn Ãha: yac chÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo bodhicittÃnantaraæ vajropamaæ samÃdhiæ samÃpadya ekacittak«aïasamÃyuktayà praj¤ayà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti, daÓabhis tathÃgatabalai÷ samanvÃgata÷, caturbhir vaiÓÃradyaiÓ catas­bhi÷ pratisaævidbhir a«ÂÃdaÓabhir Ãveïikair buddhadharmair mahÃmaitryà mahÃkaruïayà ca samanvÃgata÷, yena ca cak«u«Ã bodhisattvena mahÃsattvena nÃsti ki¤cid ad­«Âaæ vÃÓrutaæ (##) vÃmataæ vÃvij¤Ãtaæ và sarvair ÃkÃrai÷. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya pariÓuddhaæ buddhacak«u÷. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena pa¤cacak«Ææ«i ÓodhayitukÃmena «aÂsu pÃramitÃsu yoga÷ karaïÅya÷. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra «aÂsu pÃramitÃsu sarve kuÓalà dharmà antargatÃ÷ sarvaÓrÃvakadharmÃÓ ca sarvapratyekabuddhadharmÃÓ ca bodhisattvadharmÃÓ ca, yat khalu ÓÃriputra samyag vadanto vadeyu÷ sarvakuÓaladharmasaægraha iti praj¤ÃpÃramitÃæ khalu samyag vadantovadeyu÷. tat kasya heto÷? tathà hi ÓÃriputra praj¤ÃpÃramità janayitrÅ sarvÃsÃæ pÃramitÃnÃm, e«Ãæ ca pa¤cÃnÃæ bodhisattvacak«u«Ãm, e«u ca ÓÃriputra pa¤casu bodhisattvacak«u÷«u Óik«itvà bodhisattvà mahÃsattvà anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. iti pa¤cacak«ur avavÃda÷ atra ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann abhij¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayati, so 'nekavidham ­ddhividhiæ pratyanubhavati, p­thivÅm api kampayati, eko 'pi bhÆtvà bahudhà bhavati, bahudhÃpi bhÆtvà eko bhavati, ÃvirbhÃvaæ tirobhÃvam api pratyanubhavati, tira÷ku¬yaæ tira÷prÃkÃraæ tira÷parvatam apy asakto gacchati tadyathÃpi nÃmÃkÃÓe 'pi krÃmati tadyathÃpi nÃma pak«Å Óakuni÷, p­thivyÃm apy unmajjanimajjaæ karoti tadyathÃpi nÃmodake, udake 'bhidyamÃno gacchati tadyathÃpi nÃma p­thivyÃm, dhÆmÃyaty api prajjalaty api tadyathÃpi nÃma mahÃn agniskandha÷, udakam api kÃyÃt pramu¤cati tadyathÃpi nÃma mahÃmegha÷, imÃv api sÆryÃcandramasÃv evaæ maharddhikau mahÃnubhÃvau pÃïinà parÃm­Óati parimÃr«Âi yÃvad brahmalokÃd api kÃyaæ vaÓena vartayati, tayà ca ­ddhyà na manyate, tathà hi satÃm ­ddhiæ nopalabhate yayà manyate tad api na manyate yenÃpi manyate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya, svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, sa na ­ddhicetanÃm apy utpÃdayati na ­ddhyabhinirhÃracetanÃæ và anyatra sarvaj¤atà manasikÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran ­ddhividhyabhij¤ÃsÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam (##) abhinirharati. sa divyena ÓrotradhÃtunà viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa ÓabdÃn Ó­ïoti divyÃn mÃnu«yakÃæÓ ca, na ca tena divyena Órotreïa manyate, ahaæ ÓabdÃn Ó­ïomi, tathà hi sa tarn api Óabdaæ nopalabhate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, sa na divyaÓrotracetanÃm apy utpÃdayati, na divyaÓrotrÃbhinirhÃracetanÃæ vÃnyatra sarvÃkÃraj¤atÃmanaskÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran divyaÓrotrÃbhij¤ÃsÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam abhinirharati. sa parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ cetasaiva yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sarÃgacittaæ sarÃgacittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vigatarÃgaæ cittaæ vigatarÃgaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sado«aæ cittaæ sado«aæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vÅtado«aæ cittaæ vÅtado«aæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, samohaæ cittaæ samohaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vÅtamohaæ cittaæ vÅtamohaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sat­«ïaæ cittaæ sat­«ïaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vÅatat­«ïaæ cittaæ vÅtat­«ïaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sopÃdÃnaæ cittaæ sopÃdÃnaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, nirÆpÃdÃnaæ cittaæ nirÆpÃdÃnaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, saæk«iptaæ cittaæ saæk«iptaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vik«iptaæ cittaæ vik«iptaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, parÅttaæ cittaæ parÅttaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, vipulaæ cittaæ vipulaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, mahadgataæ cittaæ mahadgataæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, samÃhitaæ cittaæ samÃhitaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, asamÃhitaæ cittam asamÃhitaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, viviktaæ cittaæ viviktaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, aviviktaæ cittam aviviktaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sÃsravaæ cittaæ sÃsravaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, anÃsravaæ cittam anÃsravaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sÃÇgaïaæ cittaæ sÃÇgaïaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, anaÇgaïaæ cittam anaÇgaïaæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sottaraæ (##) cittaæ sottaraæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, anuttaraæ cittam anuttaraæ cittam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, tena ca na manyate, tathà hi tac cittam acittam acintyatÃm upÃdÃya, so 'haæ prajÃnÃmÅti na manyate, tad eva cittaæ nopalabhate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, na sa paracittacetanÃm apy utpÃdayati, na paracittÃbhinirhÃracetanÃæ vÃnyatrasarvÃkÃraj¤atÃmanasikÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvasattvacittacaritÃbhij¤ÃsÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam abhinirharati. pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤Ãnena sa ekÃm api jÃtim anusmarati, dve tisro yÃvaj jÃtiÓatasahasrÃïy apy anusmarati, sa ekam api cittam anusmarati yÃvac cittaÓatam api, ekam api divasaæ divasaÓatam api, ekam api mÃsaæ mÃsaÓatam api, ekam api var«aæ var«aÓatam api, ekam api kalpaæ kalpaÓatam api, anekÃni api kalpaÓatÃny anekÃny api kalpasahasrÃïy anekÃny api kalpaÓatasahasrÃïy anekÃny api kalpakoÂiniyutaÓatasahasrÃïi anusmarati yÃvat pÆrvÃntakoÂÅm apy anusmarati, amutrÃham Ãsam evaænÃmà evaægotra evaæjÃtir evamÃhÃra evaæcirasthitika÷, evamÃyu«paryanta÷, sa tataÓ cyuto 'mutropapanna÷, tataÓ cyuta ihÃsmy upapanna iti, sa evaæ sÃkÃraæ sÃd­Óaæ sanirdeÓam anekavidhaæ pÆrvanivÃsam anusmarati, tena ca pÆrvanivÃsÃnusm­tyabhij¤Ãnena na manyate, tathà hi tajj¤Ãnam aj¤Ãnam acintyatÃm upÃdÃya, so 'haæ prajÃnÃmÅti na manyate, sa tad eva j¤Ãnaæ nopalabhate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, na sa pÆrvanivÃsÃnusm­ticetanÃm apy utpÃdayati, na pÆrvanivÃsÃnusm­tyabhinirhÃracetanÃæ và anyatra sarvÃkÃraj¤atÃmanasikÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran pÆrvanivÃsÃnusm­tisÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam abhinirharati. sa divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa sattvÃn paÓyati cyavamÃnÃn utpadyamÃnÃn suvarïÃn durvarïÃn hÅnÃn praïÅtÃn sugatau durgatau yathÃkarmopagÃn sattvÃn prajÃnÃti, amÅ bhavanta÷ sattvÃ÷ (##) kÃyasucaritena samanvÃgatÃ÷ vÃksucaritena samanvÃgatÃ÷ mana÷sucaritena samanvÃgatÃ÷, ÃryÃïÃm anapavÃdakÃ÷ samyagd­«Âaya÷ tena kÃyavÃÇmana÷sucaritena hetunà sugatau svargaloka upapadyante. ime punar bhavanta÷ sattvÃ÷ kÃyaduÓcaritena samanvÃgatÃ÷, vÃgduÓcaritena samanvÃgatÃ÷, manoduÓcaritena samanvÃgatÃ÷, ÃryÃïÃm apavÃdakÃ÷ mithyÃd­«Âayas te mithyÃd­«ÂikarmasamÃdÃnaheto÷ kÃyasya bhedÃt paraæ maraïÃd apÃyadurgativinipÃtaæ narake«Æpapadyante. iti hi divyena cak«u«Ã viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«yakeïa daÓadiÓi loke sarvalokadhÃtu«u dharmadhÃtuparame ÃkÃÓadhÃtuparyavasÃne «a¬gatikÃnÃæ sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti. tena ca na manyate tathà hi tac cak«ur acak«ur acintyatÃm upÃdÃya, so 'haæ paÓyÃmÅti na manyate, tad eva cak«ur nopalabhate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya, svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, na sa divyacak«uÓcetanÃm apy utpÃdayati, na divyacak«urabhinirhÃracetanÃæ và anyatra sarvÃkÃraj¤atÃmanasikÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran divyacak«urabhij¤ÃsÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam abhinirharati, so 'nutpÃdasÃk«ÃtkriyÃbhij¤Ãj¤Ãnam abhinirharati, na ca ÓrÃvakabhÆmau và pratyekabuddhabhÆmau và patati, nÃpy anyaæ ka¤cid dharmam ÃÓaæsati anyatrÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyamÅti, sa tayà Ãsravak«aya sÃk«ÃtkriyÃbhij¤Ãj¤ÃnÃbhinirhÃrakuÓalatayà na manyate tathà hi taj j¤Ãnam aj¤Ãnam acintyatÃm upÃdÃya, so 'haæ prajÃnÃmÅti na manyate, tad eva ca j¤Ãnaæ nopalabhate svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya svabhÃvaviviktatÃm upÃdÃya svabhÃvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, na sa Ãsravak«ayacetanÃm apy utpÃdayati nÃsravak«ayÃbhij¤ÃbhinirhÃracetanÃæ vÃnyatra sarvÃkÃraj¤atÃmanasikÃrÃt. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann Ãsravak«ayÃbhij¤ÃsÃk«ÃtkriyÃj¤Ãnam abhinirharati. evaæ puna÷ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ «a¬abhij¤Ã÷ paripÆryante pariÓudhyante ca, abhij¤Ã÷ (##) ÓÃriputra pariÓuddhÃ÷ sarvÃkÃraj¤atÃm arpayanti, santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà na ca g­hÅtatÃm upÃdÃya. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà ÃpattyanadhyÃpattitÃm upÃdÃya. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà ak«obhaïatÃm upÃdÃya. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto vÅryapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà kÃyikacaitasikavÅryÃsraæsanatÃm upÃdÃya. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà avik«iptacittatÃm upÃdÃya. santi ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatayà dau«praj¤acittaparivarjanatÃm upÃdÃya. evaæ khalu ÓÃriputra bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranta÷ «aÂsu pÃramitÃsu sthitvà sarvÃkÃraj¤atÃpanthÃnaæ Óodhayanti, atyantaÓÆnyatÃm upÃdÃya, dÃnaæ parigrahatÃm upÃdÃya praj¤apyate, ÓÅlaæ dau÷ÓÅlyam upÃdÃya praj¤apyate, k«Ãntir ak«ÃntitÃm upÃdÃya praj¤apyate, vÅryaæ kauÓÅdyam upÃdÃya praj¤apyate, samÃdhir asamÃhitatÃm upÃdÃya praj¤apyate, praj¤Ã dau«praj¤am upÃdÃya praj¤apyate, sa tÅrïa iti na manyate, na tÅrïa iti na manyate, dÃnaæ parigraha iti na manyate, ÓÅlaæ dau÷ÓÅlyam iti na manyate, k«Ãnti÷ k«obha iti na manyate, vÅryaæ kauÓÅdyam iti na manyate, samÃdhir asamÃhiteti na manyate, praj¤Ãdau«praj¤am iti na manyate, Ãkru«Âo 'ham iti na manyate, vandito 'ham iti na manyate, satk­to 'ham iti na manyate, asatk­to 'ham iti na manyate. tat kasya heto÷? na hi ÓÃriputra anutpÃda Ãkru«Âo 'ham iti manyate, (##) vandito 'ham iti manyate, satk­to 'ham iti manyate, asatk­to 'ham iti manyate. tat kasya heto÷? tathà hi praj¤ÃpÃramità sarvamananÃ÷ samucchinatti, iha ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato ye guïà bhavanti na te sarve ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ saævidyante, sa imÃn guïÃn paripÆrayan sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati sarvÃkÃraj¤atÃæ cÃnuprÃpnoti. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvasattvÃnÃm antike samacittatÃm utpÃdayati, sarvasattvÃnÃm antike samacittatÃm utpÃdya sarvadharmasamatÃæ pratilabhate, sarvadharmasamatÃæ pratilabhya sarvasattvÃn sarvadharmasamatÃyÃæ prati«ÂhÃpayati, sa d­«Âa eva dharme buddhÃnÃæ bhagavatÃæ priyo bhavati manaÃpaÓ ca, sarvabodhisattvÃnÃæ ca sarvaÓrÃvakÃnÃæ ca pratyekabuddhÃnÃæ ca priyo bhavati manaÃpaÓ ca, sa yatra yatropapadyate tatra tatra na jÃtu cak«u«Ã amanaÃpÃni rÆpÃïi paÓyati, na ÓrotreïÃmanaÃpÃn ÓabdÃn Ó­ïoti, na ghrÃïenÃmanaÃpÃn gandhä jighrati, na jihvayÃmanaÃpÃn rasÃn ÃsvÃdayati, na kÃyenÃmanaÃpÃn sparÓÃn sp­Óati, na manasÃmanaÃpÃn dharmÃn vijÃnÃti, na ca parihÅyate 'nuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. asmin khalu puna÷ praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓe nirdiÓyamÃne trÅïi bhik«uïÅÓatÃni bhagavantaæ yathÃv­taiÓ cÅvarair abhicchÃdayÃmÃsur anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittÃny utpÃdayÃmÃsu÷. atha khalu bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ smitam akarot. atha khalv Ãyu«mÃn Ãnanda÷ samutthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïa¤ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam etad avocat: ko bhagavan hetu÷ ka÷ pratyaya÷ smitasya prÃdurbhÃvÃya, nÃhetukaæ nÃpratyayaæ buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃdu«kurvanti? bhagavÃn Ãha: etÃny Ãnanda trÅïi bhik«uïÅÓatÃni eka«a«Âitame kalpe mahÃketunÃmÃnas tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà loke utpatsyante, tÃrakopame kalpe itaÓ cyutÃni santi ak«obhyasya tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya buddhak«etre upapatsyate, «a«ÂiÓ ca devaputrasahasrÃïi (##) yÃni yÃny anayà dharmadeÓanayà paripÃcitÃni tÃni tÃni maitreyasya tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasyÃntike parinirvÃsyanti. atha khalu bhagavato 'nubhÃvena tasyÃæ velÃyÃæ pÆrvasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti sma, catasra÷ pari«ado bhagavata÷ ÓÃkyamune÷ par«anmaï¬alÃd, evaæ dak«iïasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, paÓcimÃyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, uttarasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, uttarapÆrvasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, paÓcimottarasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, adha Ærdhvam ekaikasyÃæ diÓi buddhasahasraæ paÓyanti, mahato buddhak«etraguïavyÆhÃæ paÓyanti, na ceha sahÃyÃæ lokadhÃtau tÃn buddhak«etraguïavyÆhÃn paÓyanti yÃn daÓasu dik«u te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ buddhak«etraguïavyÆhÃn paÓyanti sma. atha khalu bhagavata÷ ÓÃkyamune÷ par«anmaï¬alÃd daÓabhi÷ prÃïisahasrai÷ praïidhÃnÃni k­tÃni vayaæ tÃni puïyÃni kari«yÃmo yai÷ puïyair ete«u buddhak«etre«ÆpapatsyÃmaha iti. atha khalu bhagavÃæs te«Ãæ kulaputrÃïÃm ÃÓayaæ viditvà tasyÃæ velÃyÃæ smitam akarot. Ãnanda Ãha: ko bhagavan hetu÷ ka÷ pratyaya÷ smitasya prÃdurbhÃvÃya? bhagavÃn Ãha: paÓyasi tvam ÃnandemÃni daÓaprÃïisahasrÃïi. Ãnanda Ãha: paÓyÃmi bhagavan. bhagavÃn Ãha: etÃny Ãnanda daÓaprÃïisahasrÃïi itaÓ cyutÃni te«u daÓasu dik«u buddhak«etrasahasre«Æpapatsyante, na ca kadÃcit tathÃgatavirahitÃni bhavi«yanti, tata÷ paÓcÃd vyÆharÃjanÃmÃnas tathÃgatà loke utpatsyante. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputra Ãyu«mÃæÓ ca mahÃmaudgalyÃyana Ãyu«mÃæÓ ca subhÆtir Ãyu«mÃæÓ ca mahÃkÃÓyapa÷, ete cÃnye ca saæbahulà abhij¤Ãtà abhij¤Ãtà bhik«avo bodhisattvÃÓ ca bhik«ubhik«uïy upÃsakopÃsikÃÓ ca bhagavantam etad avocan: mahÃpÃramiteyaæ bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ yad uta praj¤ÃpÃramitÃ, agrapÃramiteyaæ (##) viÓi«ÂapÃramiteyaæ pravarapÃramiteyam anuttarapÃramiteyaæ niruttarapÃramiteyaæ asamapÃramiteyaæ ÃkÃÓapÃramiteyaæ svalak«aïaÓÆnyatÃpÃramiteyaæ sarvaguïasamanvÃgatapÃramiteyaæ, anavamardanÅyapÃramiteyaæ bhagavan bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ yad uta praj¤ÃpÃramitÃ. atra hi bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caradbhir bodhisattvair mahÃsattvair asamasamaæ dÃnaæ dattaæ tair asamasamà dÃnapÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. tair asamasamaæ ÓÅlaæ rak«itaæ, tair asamasamà ÓÅlapÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. tair asamasamà k«Ãntir bhÃvitÃ, tair asamasamà k«ÃntipÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷, tair asamasamaæ vÅryam Ãrabdhaæ, tair asamasamà vÅryapÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. tair asamasamaæ dhyÃnam utpÃditaæ, tair asamasamà dhyÃnapÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷, tair asamasamà praj¤Ã bhÃvitÃ, tair asamasamà praj¤ÃpÃramità paripÆritÃ, tair asamasama ÃtmabhÃva÷ pratilabdha÷, te 'samasamasya dharmasya lÃbhino bhavi«yanti yad utÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. atraiva ca tvaæ bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann asamasamasya rÆpasya lÃbhÅ jÃto 'samasamÃyà vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃm asamasamasya vij¤Ãnasya lÃbhÅ jÃto 'samasamÃæ bodhim abhisaæbuddho 'samasamaæ dharmacakraæ pravartitam. evam atÅtÃnÃgatapratyutpannà buddhà bhagavanto 'traiva praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranto 'nuttarÃæ samyaksaæbodhiæ samyaksaæbuddhà abhisaæbhotsyante ca abhisaæbudhyante ca, tasmÃt tarhi bhagavan sarvadharmÃïÃæ (##) pÃraæ gantukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yoga÷ karaïÅya÷, namaskaraïÅyÃs te bhagavan bodhisattvà mahÃsattvà ye 'syÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti sadevamÃnu«Ãsureïa lokena. evam ukte bhagavÃæs tÃn saæbahulÃn ÓrÃvakÃæs tÃæÓ ca bodhisattvÃn etad avocat: evam etat kulaputra evam etat, namaskaraïÅyÃs te bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sadevamÃnu«Ãsureïa lokena ye 'syÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti. tat kasya heto÷? bodhisattvaæ hi ÓÃriputrÃgamya lokasya loke prÃdurbhÃvo bhavati, manu«yalokasya devalokasya k«atriyamahÃÓÃlakulÃnÃæ brÃhmaïamahÃÓÃlakulÃnÃæ g­hapatimahÃÓÃlakulÃnÃæ rÃj¤Ãæ cakravartinÃæ cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ trayastriæÓÃnÃæ devÃnÃæ yÃmÃnÃæ devÃnÃæ tu«itÃnÃæ devÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ devÃnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃæ brahmapÃr«adyÃnÃæ devÃnÃæ brahmapurohitÃnÃæ devÃnÃæ mahÃbrahmÃïÃæ devÃnÃæ parÅttÃbhÃnÃæ devÃnÃm apramÃïÃbhÃnÃæ devÃnÃm ÃbhÃsvarÃïÃæ devÃnÃæ parÅttaÓubhÃnÃæ devÃnÃm apramÃïaÓubhÃnÃæ devÃnÃæ Óubhak­tsnÃnÃæ devÃnÃm anabhrakÃnÃæ devÃnÃæ puïyaprasavÃnÃæ devÃnÃæ b­hatphalÃnÃæ devÃnÃm asaæj¤isattvÃnÃæ devÃnÃæ ÓuddhÃbhÃsÃnÃæ devÃnÃm asp­hÃïÃæ devÃnÃm atapÃnÃæ devÃnÃæ sud­ÓÃnÃæ devÃnÃæ sudarÓanÃnÃæ devÃnÃm akani«ÂhÃnÃæ devÃnÃm ÃkÃÓÃnantyÃyatanopagÃnÃæ devÃnÃæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanopagÃnÃæ devÃnÃm Ãki¤cÃnyÃyatanopagÃnÃæ devÃnÃæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanopagÃnÃæ devÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, srotaÃpannÃnÃæ sak­dÃgÃminÃm anÃgÃminÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, bodhisattvaæ hi ÓÃriputrÃgamya trayÃïÃæ ratnÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, laukikÃnÃæ ca sarvajÅvitopakaraïÃnÃm annapÃnavastraÓayyÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapariskÃrÃïÃæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaækhaÓilÃpravÃlajÃtarÆparajatÃnÃæ loke prÃdurbhÃvo bhavati, yÃvac chÃriputra sarvasukhopadhÃnÃæ divyÃnÃæ mÃnu«yakÃïÃæ ca bhavasukhÃnÃæ ca nirvÃïasukhÃnÃæ ca (##) loke prÃdurbhÃvo bhavati, sarvaÓa÷ ÓÃriputra bodhisattvam Ãgamya. tat kasya heto÷? bodhisattvo hi ÓÃriputra caryä caran «aÂsu pÃramitÃsu sattvÃn niyojayati, dÃnaæ dÃpayati ÓÅlaæ samÃdÃpayati k«ÃntyÃæ prati«ÂhÃpayati vÅryaæ niyojayati dhyÃne prati«ÂhÃpayati praj¤ÃyÃæ niyojayati, sarve ca sattvà bodhisattvam Ãgamya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caranti, tasmÃc chÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo sarvasattvÃnÃæ hitasukhÃya pratipanno bhavati. atha khalu bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ jihvendriyaæ nirnÃmayitvà imaæ trisÃhasraæ mahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ jihvendriyeïÃcchÃdayÃmÃsa. atha khalu tato jihvendriyÃd anekavarïà nÃnÃvarïà arci«o niÓceru÷, ni÷s­tya pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷. evaæ dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, paÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, dak«iïapaÓcimÃyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, adhastÃd diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamÃn lokadhÃtÆn ÃbhayÃvabhÃsayÃmÃsu÷, atha khalu pÆrvasyÃæ yÃvad Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamebhyo buddhak«etrebhyo 'prameyÃsaækhyeyà bodhisattvÃs tÃn prabhÃvyÆhÃn d­«Âvà svakasvake«u buddhak«etre«u buddhÃn bhagavata÷ parip­cchanti sma: kasyÃyaæ bhagavann anubhÃvo yenÃyam eva prabhÃvabhÃsa÷ saæd­Óyate? te buddhà bhagavantas tÃn bodhisattvÃn mahÃsattvÃn evam Ãhu÷: e«a kulaputrÃ÷ paÓcime yÃvad adho digbhÃge sahÃyÃæ lokadhÃtau ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbudd÷s ti«Âhati dhriyate yÃpayati, tena jihvendriyaæ nirïamayya pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅbÃlukopamà iokadhÃtavo (##) 'vabhÃsena sphuÂÅk­tà yÃvad Ærdhvaæ diÓi, evaæ daÓasu dik«u gaÇgÃnadÅbÃlukopamà lokadhÃtavo 'vabhÃsena sphuÂÅk­tà yad uta bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ deÓanÃya saæprakÃÓanÃya. te bodhisattvÃs tÃæs tathÃgatÃn evam Ãhu÷: gami«yÃmo vayaæ bhagavaæs tÃæ sahÃlokadhÃtuæ taæ bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ tathÃgataæ darÓanÃya vandanÃya paryupÃsanÃya, tÃæÓ ca daÓadiksaænipatitÃn bodhisattvÃn mahÃsattvÃæs tÃæ ca praj¤ÃpÃramitÃæ ÓravaïÃya. te buddhà bhagavanta Ãhu÷: gacchata kulaputrà yasyedÃnÅæ kÃlaæ manyadhvam. atha khalu te bodhisattvà mahÃsattvà daÓabhyo digbhya÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchatradhvajapatÃkÃvaijayantÅr g­hÅtvà nÃnÃratnasuvarïarÆpyapu«papuÂÃni ca g­hÅtvà mahatyà tÆryatìÃvacarasaægÅtyà bhagavantaæ ÓÃkyamunim upasaækrÃntà abhÆvan. atha khalu cÃturmahÃrÃjakÃyikà devÃs trayastriæÓà devà yÃmà devÃs tu«ità devà nirmÃïaratayo devÃ÷ paranirmitavaÓavartino devà brahmapurohità devà mahÃbrahmÃïo devÃ÷ parÅttÃbhà devà apramÃïÃbhà devà ÃbhÃsvarà devÃ÷ parÅttaÓubhà devà apramÃïaÓubhà devÃ÷ Óubhak­tsnà devà anabhrakà devÃ÷ puïyaprasavà devà b­hatphalà devà asaæj¤isattvà devÃ÷ ÓuddhÃbhÃsà devà asp­hà devà atapà devÃ÷ sud­Óà devÃ÷ sudarÓanà devà akani«ÂhÃÓ ca devà divyapu«padhÆpagandhamÃlyavilepanacÆrïacÅvaracchatradhvajapatÃkà utpalakumudapuï¬arÅkamÃndÃravakesaratamÃlapatrÃïi g­hÅtvà yena bhagavÃæs tenopasaækrÃman. atha khalu te bodhisattvÃs te ca devÃs tai÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanais tathÃgatam arhantaæ samyaksaæbuddham avakiranti sma. atha khalu tÃni pu«pÃïi vaihÃyasam abhyudgamyÃsya trisÃhasramahÃsÃhasrasya lokadhÃtor upari«ÂÃt pu«pakÆÂÃgÃra÷ saæsthito 'bhÆt catusthÆïaÓ caturasro bhÃgata÷ suvibhakto ramaïÅyo manorama÷. atha khalu tata÷ par«ada÷ prÃïikoÂÅniyutaÓatasahasram utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ (##) prati«ÂhÃpya yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam etad avocat: vayaæ bhagavann anÃgate 'dhvani evaærÆpÃïÃæ dharmÃïÃæ lÃbhino bhavema yathà tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷, evaæ ca ÓrÃvakagaïaæ parikar«ema evaæ ca par«adi dharmaæ deÓayema yac caitarhi tathÃgato bhagavÃn dharmaæ deÓayati. atha khalu bhagavÃæs te«Ãæ kulaputrÃïÃm Ãsayaæ viditvà sarvadharmÃïÃæ cÃnutpÃdÃyÃnirodhÃyÃnabhisaæskÃrÃyÃprÃdurbhÃvÃya k«Ãntiæ viditvà smitam akarot. atha tato 'nekavarïà raÓmayo bhagavato mukhadvÃrÃn niÓcaritÃs te sarvÃvantaæ lokaæ pradak«iïÅk­tya punar evÃgatà bhagavato mÆrdhany antardhÅyante sma. atha khalv Ãyu«mÃn Ãnanda utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ janumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam etad avocat: ko bhagavan hetu÷ ka÷ pratyaya÷ smitasya pradurbhÃvÃya? atha khalu bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam etad avocat: etad Ãnanda prÃïikoÂÅniyutaÓatasahasram a«Âa«a«Âyà kalpakoÂÅbhir bodhyaÇgapu«panÃmÃnas tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà loka utpatsyante pu«pÃkare kalpe. iti «a¬abhij¤ÃvavÃda÷ atha khalu bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃm Ãyu«mantaæ subhÆtim ÃmantrayÃmÃsa: pratibhÃtu te subhÆte bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃm Ãrabhya yathà bodhisattvÃ÷ mahÃsattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ niryÃyur iti. atha khalu te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ te«Ãæ ca mahÃÓrÃvakÃïÃæ te«Ãæ ca devaputrÃïÃm etad abhavat, kiæ nu khalv Ãyu«mÃn subhÆti÷ svakena praj¤ÃpratibhÃnabalÃdhÃnena bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃm upadek«yaty utÃho buddhÃnubhÃvena? atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir buddhÃnubhÃvena te«Ãæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ te«Ã¤ ca mahÃÓrÃvakÃïÃæ te«Ã¤ ca devaputrÃïÃæ cetasaiva ceta÷parivitarkam Ãj¤Ãya Ãyu«mantaæ ÓÃriputram etad avocat: yat ki¤cid (##) Ãyu«man ÓÃriputra bhagavata÷ ÓrÃvakà bhëante deÓayanty upadiÓanti sarva÷ sa tathÃgatasya puru«akÃro veditavya÷. tat kasya heto÷? yo hi tathÃgatena dharmo deÓitas tasyÃæ dharmadeÓanÃyÃæ Óik«amÃïÃs tÃæ dharmatÃæ sÃk«Ãtkurvanti tÃæ dharmatÃæ sÃk«Ãtk­tvà yad yad eva bhëante deÓayanty upadiÓanti sarvaæ tad dharmatayà na virudhyate, tathÃgata evai«a ÓÃriputra upÃyayogena bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃm upadek«yati, avi«ayo 'tra ÓÃriputra sarvaÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃm upade«Âum. iti darÓanamÃrgÃvavÃdopak«epa÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: bodhisattva iti bhagavann ucyate, katamasyaitad bhagavan dharmasyÃdhivacanaæ yad uta bodhisattva iti? nÃhaæ bhagavan dharmaæ samanupaÓyÃmi yad uta bodhisattva iti, so 'haæ bhagavan bodhisattvam asamanupaÓyan praj¤ÃpÃramitÃm apy anupalabhamÃna÷ katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ vadi«yÃmi? bhagavÃn Ãha: nÃmamÃtram idaæ subhÆte yad uta praj¤ÃpÃramità iti bodhisattva iti ca, tad api ca bodhisattvanÃma nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte sattva÷ sattva iti cocyate, na ca kÃcit sattvopalabdhi÷, yac ca tannÃma tat praj¤aptimÃtraæ praj¤aptidharma÷ praj¤aptisat. iti du÷khe dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, evam ÃtmasattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃ÷ sarva ete praj¤aptidharmÃ÷ sarva ete anutpÃdà anirodhà yÃvad eva nÃmamÃtreïa vyavahriyante. evam eva subhÆte yà ca praj¤ÃpÃramitÃ, yaÓ ca bodhisattvo mahÃsattvo, yac ca bodhisattvanÃma sarva ete praj¤aptidharmÃ÷, sarva ete anutpÃdà anirodhà yÃvad eva nÃmamÃtreïa vyavahriyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte idam adhyÃtmikaæ rÆpam iti dharmapraj¤aptimÃtraæ (##) tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. vedaneti dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. saæj¤eti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. saæskÃrà iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. vij¤Ãnam iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. evam eva subhÆte praj¤ÃpÃramità ca bodhisattvaÓ ca bodhisattvanÃma ca sarva ete praj¤aptidharmÃs te«Ã¤ ca praj¤aptidharmÃïÃæ notpÃdona nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate. cak«ur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta cak«ur iti, tac ca cak«ur nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. Órotram iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta Órotram iti, tac ca Órotraæ nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. ghrÃïam iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃs ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta ghrÃïam iti, tac ca ghrÃïaæ nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. jihveti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta jihveti, sà ca jihvà nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. kÃya iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter (##) notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta kÃya iti, sa ca kÃyo nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. mana iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate yad uta mana iti, tac ca mano nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. rÆpam iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate rÆpam iti. Óabda iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate Óabda iti. gandha iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate gandha iti. rasa iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate rasa iti. sparÓa iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, sparÓa iti. dharma iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, dharma iti. cak«urdhÃtÆ rÆpadhÃtuÓ cak«urvij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤aptair notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. ÓrotradhÃtu÷ ÓabdadhÃtu÷ Órotravij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo nirodho 'nyatra (##) nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante, ghrÃïadhÃtur gandhadhÃtur ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃs ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃma saæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. jihvÃdhÃtÆ rasadhÃtur jihvÃvij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃma saæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. kÃyadhÃtu÷ spra«ÂavyadhÃtu÷ kÃyavij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃma saæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. manodhÃtur dharmadhÃtur manovij¤ÃnadhÃtur iti subhÆte dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃma saæketamÃtreïa vyavahriyate, te ca nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. evam eva subhÆte yad ucyate praj¤ÃpÃramiteti, bodhisattva iti, bodhisattvanÃmeti ca dharmapraj¤aptimÃtram etat, tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, tac ca nÃma nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte yad etad ÃdhyÃtmikaæ ÓarÅraæ ÓarÅram iti vyavahriyate, Óiro grÅvà udaram aæsau skandhau bÃhÆ p­«Âhaæ pÃrÓvakÃ÷ kaÂhyÆrÆ jaÇghe pÃdÃv asthÅnÅti vyavahriyante, te ca praj¤aptidharmÃs te«Ãæ notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyante, tac ca nÃma nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. evam eva subhÆte yad ucyate praj¤ÃpÃramiteti bodhisattva iti bodhisattvanÃmeti ca sarva ete praj¤aptidharmÃs te«Ãæ ca notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyante, tac ca nÃma nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. (##) tadyathÃpi nÃma subhÆte bÃhyaæ t­ïakëÂhaæ ÓÃkhÃparïapalÃÓaæ sarvaæ taæ nÃnÃnÃmadheyair vyapadiÓyate, te«Ã¤ ca nÃmnÃæ notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyante, tÃni ca nÃmÃni nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. evam eva subhÆte yad ucyate praj¤ÃpÃramiteti bodhisattva iti bodhisattvanÃmeti ca sarva ete praj¤aptidharmÃs te ca nÃnÃnÃmadheyair vyapadiÓyante, te«Ãæ ca nÃmnÃæ notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyante, tÃni ca nÃmÃni nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyante. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ subhÆte tadyathÃpi nÃma svapnapratiÓrutkÃmarÅcipratibhÃsamÃyopamÃs tathÃgatanirmitÃ÷ sarve te dharmapraj¤aptimÃtrÃs te«Ã¤ ca notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, tac ca nÃma nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. evam eva subhÆte yad ucyate praj¤ÃpÃramiteti bodhisattva iti bodhisattvanÃmeti ca sarvam etad dharmapraj¤aptimÃtraæ tasyÃÓ ca dharmapraj¤apter notpÃdo na nirodho 'nyatra nÃmasaæketamÃtreïa vyavahriyate, tac ca nÃma nÃdhyÃtman na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃmasaæketapraj¤aptyÃm avavÃdapraj¤aptyÃæ dharmapraj¤aptyÃæ ca Óik«itavyam. iti du÷khe dharmaj¤Ãnam evaæ hi subhÆte praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bodhisattvo mahÃsattvo na rÆpaæ nityam iti samanupaÓyati, na rÆpam anityam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ sukham iti samanupaÓyati, na rÆpaæ du÷kham iti samanupaÓyati, na rÆpam Ãtmeti samanupaÓyati, na rÆpam anÃtmeti samanupaÓyati, na rÆpaæ ÓÃntam iti samanupaÓyati, na rÆpam aÓÃntam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ ÓÆnyam iti samanupaÓyati, na rÆpam aÓÆnyam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ nimittam iti samanupaÓyati, na rÆpam animittam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ praïihitam iti samanupaÓyati, na rÆpam apraïihitam iti (##) samanupaÓyati, na rÆpaæ saæsk­tam iti samanupaÓyati, na rÆpam asaæsk­tam iti samanupaÓyati, na rÆpam utpannam iti samanupaÓyati, na rÆpam anutpannam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ niruddham iti samanupaÓyati, na rÆpam aniruddham iti samanupaÓyati, na rÆpaæ viviktam iti samanupaÓyati, na rÆpam aviviktam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ kuÓalam iti samanupaÓyati, na rÆpam akuÓalam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ sÃvadyam iti samanupaÓyati, na rÆpam anavadyam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ sÃsravam iti samanupaÓyati, na rÆpam anÃsravam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ saækleÓam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ ni÷kleÓam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ laukikam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ lokottaram iti samanupaÓyati, na rÆpaæ saækleÓam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ vyavadÃnam iti samanupaÓyati, na rÆpaæ saæsÃra iti samanupaÓyati, na rÆpaæ nirvÃïam iti samanupaÓyati. na vedanà nityeti samanupaÓyati, na vedanÃnityeti samanupaÓyati, na sukheti samanupaÓyati, na du÷kheti samanupaÓyati, nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃnteti nÃÓÃnteti, na ÓÆnyeti nÃÓÆnyeti, na nimitteti nÃnimitteti, na praïihiteti nÃpraïihiteti vedanÃæ samanupaÓyati, na saæsk­teti nÃsaæsk­teti, notpanneti nÃnutpanneti, na niruddheti nÃniruddheti, na vivikteti nÃvivikteti na kuÓaleti nÃkuÓaleti, na sÃvadyeti nÃnavadyeti, na sÃsraveti nÃnÃsraveti, na saækleÓeti na ni÷kleÓeti, na laukiketi na lokottareti, na saækleÓeti na vyavadÃnam iti, na saæsÃra iti na nirvÃïam iti, vedanÃæ samanupaÓyati. na saæj¤Ã nityeti samanupaÓyati, na saæj¤Ãnityeti samanupaÓyati, na sukheti na du÷kheti nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃnteti nÃÓÃnteti na ÓÆnyeti nÃÓÆnyeti na nimitteti nÃnimitteti, na praïihiteti nÃpraïihiteti saæj¤Ãæ samanupaÓyati, na saæsk­teti nÃsaæsk­teti notpanneti nÃnutpanneti, na niruddheti nÃniruddheti na vivikteti nÃvivikteti, na kuÓaleti nÃkuÓaleti na sÃvadyeti nÃnavadyeti na sÃsraveti nÃnÃsraveti, na saækleÓeti na ni÷kleÓeti na laukiketi na lokottareti na saækleÓam iti na vyavadÃnam iti na saæsÃra iti na nirvÃïam iti saæj¤Ãæ samanupaÓyati. (##) na saæskÃrà nityà iti samanupaÓyati, na saæskÃrà anityà iti samanupaÓyati, na sukhà iti na du÷khà iti nÃtmÃna iti nÃnÃtmÃna iti na ÓÃntà iti nÃÓÃntà iti na ÓÆnyà iti nÃÓÆnyà iti na nimittà iti nÃnimittà iti na praïihità iti nÃpraïihità iti saæskÃrÃn samanupaÓyati, na saæsk­tà iti nÃsaæsk­tà iti notpannà iti nÃnutpannà iti na niruddhà iti nÃniruddhà iti na viviktà iti nÃviviktà iti, na kuÓalà iti nÃkuÓalà iti, na sÃvadyà iti nÃnavadyà iti, na sÃsravà iti nÃnÃsravà iti, na saækleÓà iti na ni÷kleÓà iti, na laukikà iti na lokottarà iti na saækleÓà iti na vyavadÃnam iti na saæsÃra iti na nirvÃïam iti saæskÃrÃn samanupaÓyati. na vij¤Ãnaæ nityam iti samanupaÓyati, na vij¤Ãnam anityam iti samanupaÓyati, na sukham iti na du÷kham iti, nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti na nimittam iti nÃnimittam iti na praïihitam iti nÃpraïihitam iti vij¤Ãnaæ samanupaÓyati, na saæsk­tam iti nÃsaæsk­tam iti notpannam iti nÃnutpannam iti, na niruddham iti nÃniruddham iti na viviktam iti nÃviviktam iti na kuÓalamiti nÃkuÓalam iti, na sÃvadyam iti nÃnavadyam iti na sÃsravam iti nÃnasravam iti na saækleÓam iti na ni÷kleÓam iti, na laukikam iti na lokottaram iti, na saækleÓam iti na vyavadÃnam iti, na saæsara iti na nirvÃïam iti vij¤Ãnaæ samanupaÓyati. evaæ na cak«urdhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. (##) na cak«urdhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ (##) saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. na cak«urdhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati, na rÆpadhÃtu÷ saæsara iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati, na cak«urvij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. evaæ na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. (##) na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. na ÓrotradhÃtur na ÓabdadhÃtur na Órotravij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. (##) na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. na ghrÃïadhÃtur na gandhadhÃtur na ghrÃïavij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. (##) na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. na jihvÃdhÃtur na rasadhÃtur na jihvÃvij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. (##) na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. (##) na kÃyadhÃtur na spra«ÂavyadhÃtur na kÃyavij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur nitya iti và anitya iti và samanupaÓyati. namanodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ sukha iti và du÷kha iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur Ãtmeti và anÃtmeti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÃnta iti và aÓÃnta iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ ÓÆnya iti và aÓÆnya iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur nimitta iti và animitta iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ praïihita iti và apraïihita iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ saæsk­ta iti và asaæsk­ta iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur utpanna iti và anutpanna iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur niruddha iti và aniruddha iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur vivikta iti và avivikta iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ kuÓala iti và akuÓala iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ sÃvadya iti và anavadya iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ sÃsrava iti và anÃsrava iti và samanupaÓyati. (##) na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và ni÷kleÓa iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtur laukika iti và lokottara iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ saækleÓa iti và vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. na manodhÃtur na dharmadhÃtur na manovij¤ÃnadhÃtu÷ saæsÃra iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. yad api cak«urÆpacak«urvij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati. evaæ na sukham iti và na du÷kham iti và samanupaÓyati, nÃtmeti và nÃnÃtmeti và samanupaÓyati, na ÓÃntam iti và nÃÓÃntaæ và samanupaÓyati, na ÓÆnyam iti và nÃÓÆnyam iti và samanupaÓyati, na nimittam iti và nÃnimittam iti và samanupaÓyati, na praïihitam iti và nÃpraïihitam iti và samanupaÓyati, na saæsk­ta iti và nÃsaæsk­ta iti và samanupaÓyati, notpannam iti và nÃnutpannam iti và samanupaÓyati, na niruddham iti và nÃniruddhaæ và samanupaÓyati, na viviktam iti và nÃviviktam iti và samanupaÓyati, na kuÓalam iti và nÃkuÓalam iti và samanupaÓyati, na sÃvadyam iti và nÃnavadyam iti và samanupaÓyati, na sÃsravam iti và nÃnÃsravam iti và samanupaÓyati, na saækleÓam iti và na ni÷kleÓam iti và samanupaÓyati, na laukikam iti và na lokottaram iti và samanupaÓyati, na saækleÓam iti và na vyavadÃnÃnam iti và samanupaÓyati. yad api cak«urÆpacak«urvij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃra iti và na nirvÃïam iti và samanupaÓyati. (##) yad api ÓrotraÓabdaÓrotravij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati. evaæ na sukham iti và na du÷kham iti vÃ, nÃtmeti và nÃnÃtmeti vÃ, na ÓÃntam iti và nÃÓÃntam iti và samanupaÓyati, na ÓÆnyam iti và nÃÓÆnyam iti vÃ, na nimittam iti và nÃnimittam iti vÃ, na praïihitam iti và nÃpraïihitam iti và samanupaÓyati, na saæsk­tam iti và nÃsaæsk­tam iti vÃ, notpannam iti và nÃnutpannam iti vÃ, na niruddham iti và nÃniruddham iti vÃ, na viviktam iti và nÃviviktam iti vÃ, na kuÓalam iti và nÃkuÓalam iti vÃ, na sÃvadyam iti và nÃnavadyam iti vÃ, na sÃsravam iti và nÃnÃsravam iti vÃ, na saækleÓam iti và na ni÷kleÓam iti vÃ, na laukikam iti và na lokottaram iti vÃ, na saækleÓam iti và na vyavadÃnam iti và samanupaÓyati. yad api ÓrotraÓabdaÓrotravij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃram iti và na nirvÃïam iti và samanupaÓyati. yad api ghrÃïagandhaghrÃïavij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati. na sukham iti và na du÷kham iti vÃ, nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti samanupaÓyati, na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti, (##) na nimittam iti nÃnimittam iti, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti samanupaÓyati, na saæsk­tam iti nÃsaæsk­tam iti, notpannam iti nÃnutpannam iti, na niruddham iti nÃniruddham iti, na viviktam iti nÃviviktam iti, na kuÓalam iti nÃkuÓalam iti, na sÃvadyam iti nÃnavadyam iti, na sÃsravam iti nÃnÃsravam iti, na saækleÓam iti na ni÷kleÓam iti, na laukikam iti na lokottaram iti, na saækleÓam iti và na vyavadÃnam iti và samanupaÓyati, yad api ghrÃïagandhaghrÃïavij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃram iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. yad api jihvÃrasajihvÃvij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati. na sukham iti na du÷kham iti, nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti samanupaÓyati, na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti, na nimittam iti nÃnimittam iti, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti samanupaÓyati, na saæsk­tam iti nÃsaæsk­tam iti, notpannam iti nÃnutpannam iti, na niruddham iti nÃniruddham iti, na viviktam iti nÃviviktam iti, na kuÓalam iti nÃkuÓalam iti, na sÃvadyam iti nÃnavadyam iti, (##) na sÃsravam iti nÃnÃsravam iti, na saækleÓam iti na ni÷kleÓam iti, na laukikam iti na lokottaram iti, na saækleÓam iti na vyavadÃnam iti samanupaÓyati. yad api jihvÃrasajihvÃvij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃram iti và nirvÃïam iti và samanupaÓyati. yad api kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati, na sukham iti na du÷kham iti, nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti, na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti, na nimittam iti nÃnimittam iti, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti samanupaÓyati, na saæsk­tam iti nÃsaæsk­tam iti, notpannam iti nÃnutpannam iti, na niruddham iti nÃniruddham iti, na viviktam iti nÃviviktam iti, na kuÓalam iti nÃkuÓalam iti, na sÃvadyam iti nÃnavadyam iti, na sÃsravam iti nÃnÃsravam iti, na saækleÓam iti na ni÷kleÓam iti, na laukikam iti na lokottaram iti, na saækleÓam iti na vyavadÃnam iti samanupaÓyati. yad api kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃram iti và na nirvÃïam iti và samanupaÓyati. yad api manodharmamanovij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ (##) sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na nityam iti và nÃnityam iti và samanupaÓyati. na sukham iti na du÷kham iti, nÃtmeti và nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti samanupaÓyati, na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti, na nimittam iti nÃnimittam iti, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti samanupaÓyati, na saæsk­tam iti nÃsaæsk­tam iti, notpannam iti nÃnutpannam iti, na niruddham iti nÃniruddham iti, na viviktam iti nÃviviktam iti, na kuÓalam iti nÃkuÓalam iti, na sÃvadyam iti nÃnavadyam iti, na sÃsravam iti nÃnÃsravam iti, na saækleÓam iti na ni÷kleÓam iti, na laukikam iti na lokottaram iti, na saækleÓam iti na vyavadÃnam iti samanupaÓyati. yad api manodharmamanovij¤ÃnasaæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ, tad api na saæsÃram iti và na nirvÃïam iti và samanupaÓyati. iti du÷khe 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ tat kasya heto÷? tathà hi bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ praj¤ÃpÃramitÃnÃma taæ ca bodhisattvaæ tac ca bodhisattvanÃma na samanupaÓyati, saæsk­te và dhÃtÃv asaæsk­te và dhÃtau tathà hi subhÆte bodhisattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran naitÃn sarvadharmÃn kalpayati na vikalpayati, so 'vikalpe dharme sthitvà sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayati, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na praj¤ÃpÃramitÃæ nÃpi praj¤ÃpÃramitÃnÃma samanupaÓyati, na bodhisattvaæ nÃpi bodhisattvanÃma samanupaÓyati. (##) evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃtathÃgatabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn bhÃvayati, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na praj¤ÃpÃramitÃæ nÃpi praj¤ÃpÃramitÃnÃma, na bodhisattvaæ nÃpi bodhisattvanÃma samanupaÓyati, anyatra sarvÃkÃraj¤atà manasikÃrÃt. iti du÷khe 'nvayaj¤Ãnam tathà hi tena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmalak«aïaæ pratividdhaæ bhavati, yac ca dharmÃïÃæ lak«aïaæ tan na saækliÓyate na vyavadÃyate. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃmasÃæketikÅ dharmapraj¤aptir anuboddhavyÃ. iti samudaye dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ sa nÃmasÃæketikyà dharmapraj¤aptyà avabuddhayà na rÆpam abhinivek«yate, na vedanÃm abhinivek«yate, na saæj¤Ãm abhinivek«yate, na saæskÃrÃn abhinivek«yate, na vij¤Ãnam abhinivek«yate. na cak«ur abhinivek«yate, na rÆpam abhinivek«yate, na cak«urvij¤Ãnam abhinivek«yate, na cak«u÷saæsparÓam abhinivek«yate, yad api cak«u÷saæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate. na Órotram abhinivek«yate na Óabdaæ na Órotravij¤Ãnaæ na ÓrotrasaæsparÓaæ, yad api ÓrotrasaæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate. na ghrÃïam abhinivek«yate na gandhaæ na ghrÃïavij¤Ãnaæ na ghrÃïasaæsparÓam, yad api ghrÃïasaæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate. na jihvÃm abhinivek«yate na rasaæ na jihvÃvij¤Ãnaæ na jihvÃsaæsparÓaæ, yad api jihvÃsaæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate. na kÃyam abhinivek«yate na spra«Âavyaæ na kÃyavij¤Ãnaæ na kÃyasaæsparÓaæ, yad api kÃya÷saæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ (##) sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate. na mano 'bhinivek«yate na dharmÃn na manovij¤Ãnaæ na mana÷saæsparÓaæ, yad api mana÷saæsparÓapratyayotpannaæ vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và tad api nÃbhinivek«yate, nÃpi saæsk­tadhÃtum abhinivek«yate, nÃpy asaæsk­tadhÃtum abhinivek«yate. iti samudaye dharmaj¤Ãnam sa na dÃnapÃramitÃm abhinivek«yate, na ÓÅlapÃramitÃm abhinivek«yate, na k«ÃntipÃramitÃm abhinivek«yate, na vÅryapÃramitÃm abhinivek«yate, na dhyÃnapÃramitÃm abhinivek«yate, na praj¤ÃpÃramitÃm abhinivek«yate, na nÃmÃpi na lak«aïam api tÃsÃm abhinivek«yate, na kÃye 'bhinivek«yate. na mÃæsacak«u«y abhinivek«yate, na divyacak«u«y abhinivek«yate, na praj¤Ãcak«u«y abhinivek«yate, na dharmacak«u«y abhinivek«yate, na buddhacak«u«y abhinivek«yate, nÃbhij¤Ãsv abhinivek«yate. nÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃm abhinivek«yate, na bahirdhÃÓÆnyatÃyÃm abhinivek«yate, nÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃm abhinivek«yate, na ÓÆnyatÃÓÆnyatÃyÃæ na mahÃÓÆnyatÃyÃæ na paramÃrthaÓÆnyatÃyÃæ na saæsk­taÓÆnyatÃyÃæ nÃsaæsk­taÓÆnyatÃyÃæ nÃtyantaÓÆnyatÃyÃæ nÃnavarÃgraÓÆnyatÃyÃæ nÃnavakÃraÓÆnyatÃyÃæ na prak­tiÓÆnyatÃyÃæ na sarvadharmaÓÆnyatÃyÃæ na svalak«aïaÓÆnyatÃyÃæ nÃnupalambhaÓÆnyatÃyÃæ nÃbhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ na bhÃvaÓÆnyatÃyÃæ nÃbhÃvaÓÆnyatÃyÃæ na svabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ na parabhÃvaÓÆnyatÃyÃm abhinivek«yate. na tathatÃyÃæ na bhÆtakoÂyÃæ na dharmadhÃtau na sattvaparipÃke na buddhak«etrapariÓuddhau nopÃyakauÓalye 'bhinivek«yate. tat kasya heto÷? tathà hi te sarvadharmà na saævidyante yas cÃbhiniviÓeta yena cÃbhiniviÓeta yatra cÃbhiniviÓeta. iti samudaye 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anabhinivi«Âa÷ sarvadharme«u dÃnapÃramitayà vivardhate, ÓÅlapÃramitayà (##) vivardhate, k«ÃntipÃramitayà vivardhate, vÅryapÃramitayà vivardhate, dhyÃnapÃramitayà vivardhate, praj¤ÃpÃramitayà vivardhate, bodhisattvaniyÃmam avakrÃmati. iti samudaye 'nvayaj¤Ãnam evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä carann avinivartanÅyÃæ bhÆmim avakrÃmati. iti nirodhe dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ evaæ caran subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'bhij¤Ã÷ paripÆrayati, abhij¤Ã÷ paripÆrya buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmati, sattvÃæÓ ca paripÃcayati, buddhÃæÓ ca bhagavata÷ satkaroti gurukaroti mÃnayati pÆjayati tenaiva kuÓalamÆlena te«Ãæ buddhÃnÃæ bhagavatÃæ cÃntika upapadyate, dharmaæ ca Ó­ïoti ÓrutÃÓ cÃsya dharmà na jÃtÆcchetsyante yÃvadà bodhimaï¬Ãd iti dhÃraïÅmukhÃni pratilapsyate samÃdhimukhÃni pratilapsyate. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃmasÃæketikÅ dharmapraj¤aptir anuboddhavyÃ. iti nirodhe dharmaj¤Ãnam tat kiæ manyase subhÆte yad ucyate bodhisattvo mahÃsattva ity api tu rÆpaæ bodhisattva iti, vedanà bodhisattva iti, saæj¤Ã bodhisattva iti, saæskÃrà bodhisattva iti, vij¤Ãnaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte 'nyatra rÆpÃd bodhisattva iti, anyatra vedanÃyà bodhisattva iti, anyatra saæj¤Ãyà bodhisattva iti, anyatra saæskÃrebhyo bodhisattva iti, anyatra vij¤ÃnÃd bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte rÆpe bodhisattva iti, vedanÃyÃæ bodhisattva iti, saæj¤ÃyÃæ bodhisattva iti, saæskÃre«u bodhisattva iti, vij¤Ãne bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte boadhisattve rÆpam iti, bodhisattve vedaneti, bodhisattve saæj¤eti, bodhisattve saæskÃrà iti, bodhisattve vij¤Ãnam iti? tat kiæ manyase subhÆte arÆpo bodhisattva iti, avedano bodhisattva (##) iti, asaæj¤o bodhisattva iti, asaæskaro bodhisattva iti, avij¤ano bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte cak«ur bodhisattvo 'nyatra cak«u«aÓ cak«u«i bodhisattvo bodhisattve cak«ur acak«u«ko bodhisattva iti, Órotraæ bodhisattvo 'nyatra ÓrotrÃc chrotre bodhisattvo bodhisattve Órotram aÓrotro bodhisattva iti, ghrÃïaæ bodhisattvo 'nyatra ghrÃïÃd ghrÃïe bodhisattvo bodhisattve ghrÃïam aghrÃïo bodhisattva iti, jihvà bodhisattvo 'nyatra jihvÃyà jihvÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve jihvÃjihvo bodhisattva iti, kÃyo bodhisattvo 'nyatra kÃyÃt kÃye bodhisattvo bodhisattve kÃyo 'kÃyo bodhisattva iti, mano bodhisattvo 'nyatra manaso manasi bodhisattvo bodhisattve mano 'manasko bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte rÆpaæ bodhisattvo 'nyatra rÆpÃd rÆpe bodhisattvo bodhisattve rÆpam arÆpo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte Óabdo bodhisattvo 'nyatra ÓabdÃc chabde bodhisattvo bodhisattve Óabdo 'Óabdo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte gandho bodhisattvo 'nyatra gandhÃd gandhe bodhisattvo bodhisattve gandho 'gandho bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte raso bodhisattvo 'nyatra rasÃd rase bodhisattvo bodhisattve raso 'raso bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte spra«Âavyaæ bodhisattvo 'nyatra spra«ÂavyÃt spra«Âavye bodhisattvo bodhisattve spra«Âavyam aspra«Âavyo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte dharmo bodhisattvo 'nyatra dharmÃd dharme bodhisattvo bodhisattve dharmo 'dharmo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnÃni bodhisattvo (##) 'nyatra ebhya e«u sa÷, etÃni tasmin vinà cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnair bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte ÓrotraÓabdaÓrotravij¤ÃnÃnibodhisattvo 'nyatra ebhya e«u ' sa÷, etÃni tasmin vinà ÓrotraÓabdaÓrotravij¤Ãnair bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte ghrÃïagandhaghrÃïavij¤ÃnÃni bodhisattvo 'nyatra ebhya e«u sa÷, etÃni tasmin vinà ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnair bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte jihvÃrasajihvÃvij¤ÃnÃni bodhisattvo 'nyatra ebhya e«u sa÷, etÃni tasmin vinà jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnair bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤ÃnÃni bodhisattvo 'nyatra ebhya e«u sa÷, etÃni tasmin vinà kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤Ãnair bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte manodharmamanovij¤ÃnÃni bodhisattvo 'nyatra ebhya e«u sa÷, etÃni tasmin vinà manodharmamanovij¤Ãnair bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte p­thivÅdhÃtur bodhisattvo 'nyatra p­bthivÅdhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve p­thivÅdhÃtur ap­thivÅdhÃtuko bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte 'bdhÃtur bodhisattvo 'nyatrÃbdhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve 'bdhÃtur anabdhÃtuko bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte tejodhÃtur bodhisattvo 'nyatra tejodhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve tejodhÃtur atejodhÃtuko bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte vÃyudhÃtur bodhisattvo 'nyatra vÃyudhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve vÃyudhÃtur avÃyudhÃtuko bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte ÃkÃÓadhÃtur bodhisattvo 'nyatrÃkÃÓadhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve ÃkÃÓadhÃtur anÃkÃÓadhÃtuko bodhisattva iti? (##) tat kiæ manyase subhÆte vij¤ÃnadhÃtur bodhisattvo 'nyatra vij¤ÃnadhÃtos tatra bodhisattvo bodhisattve vij¤ÃnadhÃtur avij¤ÃnadhÃtuko bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte avidyà bodhisattvo 'nyatrÃvidyÃyà avidyÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve 'vidyÃnavidyo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte saæskÃrà bodhisattvo 'nyatra saæskÃrebhya÷ saæskÃre«u bodhisattvo bodhisattve saæskÃrà asaæskÃro bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte vij¤Ãnaæ bodhisattvo 'nyatra vij¤ÃnÃd vij¤Ãne bodhisattvo bodhisattve vij¤Ãnam avij¤Ãno bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte nÃmarÆpaæ bodhisattvo 'nyatra nÃmarÆpÃn nÃmarÆpe bodhisattvo bodhisattve nÃmarÆpam anÃmarÆpo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte «a¬Ãyatanaæ bodhisattvo 'nyatra «a¬ÃyatanÃt «a¬Ãyatane bodhisattvo bodhisattve «a¬Ãyatanam a«a¬Ãyatano bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte sparÓo bodhisattvo 'nyatra sparÓÃt sparse bodhisattvo bodhisattve sparÓo 'sparÓo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte vedanà bodhisattvo 'nyatra vedanÃyà vedanÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve vedanÃvedano bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte t­«ïà bodhisattvo 'nyatra t­«ïÃyÃ÷ t­«ïÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve t­«ïÃt­«ïo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte upÃdÃnaæ bodhisattvo 'nyatra upÃdÃnÃd upÃdÃne bodhisattvo bodhisattve upÃdÃnam anupÃdÃno bodhisattva iti, tat kiæ manyase subhÆte bhavo bodhisattvo 'nyatra bhavÃd bhave bodhisattvo bodhisattve bhavo 'bhavo bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte jÃtir bodhisattvo 'nyatra jÃter jÃtau bodhisattvo bodhisattve jÃtir ajÃtir bodhisattva iti? (##) tat kiæ manyase subhÆte jarÃmaraïaæ bodhisattvo 'nyatra jarÃmaraïÃd jarÃmaraïe bodhisattvo bodhisattve jarÃmaraïam ajarÃmaraïo bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. iti nirodhe 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte 'pi nu yà rÆpasya tathatà sà bodhisattvo 'nyatra rÆpatathatÃyà rÆpatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve rÆpatathatà arÆpatathato bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte yà vedanÃtathatà sà bodhisattvo 'nyatra vedanÃtathatÃyà vedanÃtathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve vedanÃtathatà avedanÃtathato bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte yà saæj¤Ãtathatà sà bodhisattvo 'nyatra saæj¤ÃtathatÃyÃ÷ saæj¤ÃtathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve saæj¤Ãtathatà asaæj¤Ãtathato bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte yà saæskÃratathatà sà bodhisattvo 'nyatra saæskÃratathatÃyÃ÷ saæskÃratathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve saæskÃratathatà asaæskÃratathato bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte yà vij¤Ãnatathatà sà bodhisattvo 'nyatra vij¤ÃnatathatÃyà vij¤ÃnatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve vij¤Ãnatathatà avij¤Ãnatathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yadi vyaste«u skandhe«u na bodhisattva÷ samaste«u bhavatu yà skandhatathatà sà bodhisattvo 'nyatra skandhatathatÃyÃ÷ skandhatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve skandhatathatà askandhatathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnatathatà sà bodhisattvo 'nyatra cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnatathatÃyÃÓ cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnatathatà acak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnatathato bodhisattva iti? (##) evaæ ÓrotraÓabdaÓrotravij¤Ãnatathatà ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnatathatà jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnatathatà kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤anatathatÃyà manodharmamanovij¤Ãnatathatà sà bodhisattvo 'nyatra manodharmamanovij¤ÃnatathatÃyà manodharmamanovij¤ÃnatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve nmanodharmamanovij¤Ãnatathatà amanodharmamanovij¤Ãnatathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà p­thivÅdhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra p­thivÅdhÃtutathatÃyÃ÷ p­thivÅdhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve p­thivÅdhÃtutathatà ap­thivÅdhÃtutathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà abdhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatrÃbdhÃtutathatÃyà abdhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve abdhÃtutathatà anabdhÃtutathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà tejodhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra tejodhÃtutathatÃyÃ÷ tejodhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve tejodhÃtutathatà atejodhÃtutathato bodhisattva iti. %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà vÃyudhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra vÃyudhÃtutathatÃyÃ÷ vÃyudhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve vÃyudhÃtutathatà avÃyudhÃtutathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà ÃkÃÓadhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra ÃkÃÓadhÃtutathatÃyà ÃkÃÓadhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve ÃkÃÓadhÃtutathatà anÃkÃÓadhÃtutathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: (##) tat kiæ manyase subhÆte yà vij¤ÃnadhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra vij¤ÃnadhÃtutathatÃyà vij¤ÃnadhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve vij¤ÃnadhÃtutathatà anvij¤ÃnadhÃtutathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yadi vyaste«u dhÃtu«u na bodhisattva÷ samaste«u bhavatu yà dhÃtutathatà sà bodhisattvo 'nyatra dhÃtutathatÃyà dhÃtutathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve dhÃtutathatà adhÃtutathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase? subhÆte yà cak«ustathatà sà bodhisattvo 'nyatra cak«ustathatÃyÃÓ cak«ustathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve cak«ustathatà acak«ustathato bodhisattva iti. evaæ yà ÓrotratathatÃghrÃïatathatÃjihvÃtathatÃkÃyatathatÃ, tat kiæ manyase subhÆe yà manastathatà sà bodhisattvo 'nyatra manastathatÃyà manastathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve manastathatà amanastathato bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà rÆpatathatà sà bodhisattvo 'nyatra rÆpatathatÃyà rÆpatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve rÆpatathatà arÆpatathato bodhisattva iti? evaæ yÃ÷ Óabdagandharasaspra«ÂavyadharmatathatÃ÷ sà bodhisattvo 'nyatra Óabdagandharasaspra«ÂavyadharmatathatÃbhya÷ Óabdagandharasaspra«ÂavyadharmatathatÃsu bodhisattvo bodhisattve Óabdagandharasaspra«Âavyadharmatathatà aÓabdagandharasaspra«Âavyadharmatathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: yadi subhÆte vyaste«v Ãyatane«u na bodhisattva÷ samaste«u bhavatu yà subhÆte Ãyatanatathatà sà bodhisattvo 'nyatrÃyatanatathatÃyà ÃyatanatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve Ãyatanatathatà (##) anÃyatanatathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yà avidyÃtathatà sà bodhisattvo 'nyatrÃvidyÃtathatà yà avidyÃtathatÃyà avidyÃtathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve avidyÃtathatà anavidyÃtathato bodhisattva iti? evaæ yà saæskÃratathatà vij¤Ãnatathatà nÃmarÆpatathatà «a¬Ãyatanatathatà sparÓatathatà vedanÃtathatà t­«ïÃtathatà upÃdÃnatathatà bhavatathatà jÃtitathatÃ, tat kiæ manyase subhÆte yà jarÃmaraïatathatà sà bodhisattvo 'nyatra jarÃmaraïatathatÃyà jarÃmaraïatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve jarÃmaraïatathatà ajarÃmaraïatathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte yadi vyaste«u pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u na bodhisattva÷ samaste«u bhavatu yà pratÅtyasamutpÃdatathatà sà bodhisattvo 'nyatra pratÅtyasamutpÃdatathatÃyÃ÷ pratÅtyasamutpÃdatathatÃyÃæ bodhisattvo bodhisattve pratÅtyasamutpÃdatathatà apratÅtyasamutpÃdatathato bodhisattva iti? %% Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: kiæ punas tvaæ subhÆte 'rthavaÓam upÃdÃyaivaæ vadasi: na rÆpaæ bodhisattva iti, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na p­thivÅdhÃtur nÃbdhÃtur na tejodhÃtur na vÃyudhÃtur nÃkÃÓadhÃtur na vij¤ÃnadhÃtur na rÆpÃïi na Óabdà na gandhà na rasà na spra«Âavyà na dharmÃ÷, na cak«ur na Órotraæ na ghrÃïaæ na jihvà nakÃyo na mana÷, na cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnaæ na ÓrotraÓabdaÓrotravij¤Ãnaæ na ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnaæ na jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnaæ na kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤Ãnaæ na manodharmamanovij¤Ãnaæ, nÃvidyà evaæ na saæskÃravij¤ÃnanÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃt­«ïopÃdÃnabhavajÃtijarÃmaraïaæ bodhisattva iti, yÃvan na skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdo bodhisattva iti, na rÆpatathatà bodhisattva iti, na vedanÃtathatà na saæj¤Ãtathatà na saæskÃratathatà na (##) vij¤Ãnatathatà yÃvan na p­thivÅdhÃtutathatà nÃbdhÃtutathatà na tejodhÃtutathatà na vÃyudhÃtutathatÃnÃkÃÓadhÃtutathatà na vij¤ÃnadhÃtutathatÃ, na cak«ustathatà na Órotratathatà na ghrÃïatathatà na jihvÃtathatÃna kÃyatathatà na manastathatÃ, na rÆpatathatà na Óabdatathatà na gandhatathatà na rasatathatÃna spra«Âavyatathatà na dharmatathatÃ, na cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnatathatà na ÓrotraÓabdaÓrotravij¤Ãnatathatà na ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnatathatà na jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnatathatà na kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤Ãnatathatà na manodharmamanovij¤ÃnatathatÃ, nÃvidyÃtathatà na saæskÃratathatà na vij¤Ãnatathatà na nÃmarÆpatathatà na «a¬Ãyatanatathatà na sparÓatathatà na vedanÃtathatà na t­«ïÃtathatà nopÃdÃnatathatà na bhavatathatà na jÃtitathatà na jarÃmaraïatathatà yÃvan na skandhadhÃtvÃyatanatathatà na pratÅtyasamutpÃdatathatà bodhisattva iti. subhÆtir Ãha: atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto rÆpaæ bodhisattvo bhavi«yati, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate. tat kuta÷ p­thivÅdhÃtu bodhisattvo bhavi«yati, evam abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtur ÃkÃÓadhÃtur vij¤ÃnadhÃtur bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto rÆpaæ bodhisattvo bhavi«yati, evaæ Óabdo gandho rasa÷ sparÓo dharmo bodhisattvo bhavi«yati, evaæ cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kutaÓ cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnÃni bodhisattvo bhavi«yati, evaæ ÓrotraÓabdaÓrotravij¤anÃni ghrÃïagandhaghrÃïavij¤ÃnÃni jihvÃrasajihvÃvij¤ÃnÃni (##) kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤ÃnÃni, manodharmamanovij¤ÃnÃni bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyte nopalabhyate, tat kuto 'vidyà bodhisattvo bhavi«yati. evaæ saæskÃravij¤ÃnanÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃt­«ïopÃdÃnabhavajÃtijarÃmaraïaæ bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuta÷ punar asya rÆpatathatopalapsyate, vedanÃtathatà saæj¤Ãtathatà saæskÃratathatà vij¤Ãnatathatopalapsyate. atyantataya bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto 'sya p­thivÅdhÃtutathatopalapsyate, evam abdhÃtutejodhÃtuvÃyudhÃtvÃkÃÓadhÃtuvij¤ÃnadhÃtutathatopalapsyate. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto 'sya rÆpatathatopalapsyate, evaæ Óabdagandharasaspra«Âavyadharmatathatopalapsyate, evaæ cak«ustathatà Órotratathatà ghrÃïatathatà jihvÃtathatà kÃyatathatà manastathatopalapsyate, evaæ cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnatathatopalapsyate, evaæ ÓrotraÓabdaÓrotravij¤Ãnatathatà ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnatathatà jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnatathatà kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤Ãnatathatà manodharmamanovij¤Ãnatathatopalapsyate. atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto 'syÃvidyÃtathatopalapsyate, evaæ saæskÃratathatà vij¤Ãnatathatà nÃmarÆpatathatà «a¬Ãyatanatathatà sparÓatathatà vedanÃtathatà t­«ïÃtathatà upÃdÃnatathatà bhavatathatà jÃtitathatà jarÃmaraïatathatopalapsyate. evam ekaikaÓa÷ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u vyastasamaste«v atyantatayà bhagavan bodhisattvo na vidyate nopalabhyate, tat kuto 'sya skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdatathatopalapsyate, naitat sthÃnaæ vidyate. bhagavÃn Ãha: sÃdhu sÃdhu subhÆte, evaæ khalu subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sattvÃnupalabdhyà praj¤ÃpÃramitÃnupalabdhau Óik«itavyam. (##) iti nirodhe 'nvayaj¤Ãnam bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte rÆpasyaitad adhivacanaæ bodhisattva iti, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasyaitad adhivacanaæ bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte rÆpanityatÃyà rÆpÃnityatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti, rÆpasukhatÃyà rÆpadu÷khatÃyà rÆpÃtmatÃyà rÆpÃnÃtmatÃyà rÆpaÓÃntatÃyà rÆpÃÓÃntatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte vedanÃnityatÃyà vedanÃnityatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti, vedanÃsukhatÃyà vedanÃdu÷khatÃyà vedanÃtmatÃyà vedanÃnÃtmatÃyà vedanÃÓÃntatÃyà vedanÃÓÃntatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte saæj¤ÃnityatÃyà saæj¤ÃnityatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti, saæj¤ÃsukhatÃyà saæj¤Ãdu÷khatÃyà saæj¤ÃtmatÃyà saæj¤ÃnÃtmatÃyà saæj¤ÃÓÃntatÃyà saæj¤ÃÓÃntatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte saæskÃranityatÃyà saæskÃrÃnityatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti, saæskÃrasukhatÃyÃ÷ saæskÃradu÷khatÃyÃ÷ saæskÃrÃtmatÃyÃ÷ saæskÃrÃnÃtmatÃyÃ÷ saæskÃraÓÃntatÃyÃ÷ saæskÃrÃÓÃntatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte vij¤ÃnanityatÃyà vij¤ÃnÃnityatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti, vij¤ÃnasukhatÃyà vij¤Ãnadu÷khatÃyà vij¤ÃnÃtmatÃyà vij¤ÃnanÃtmatÃyà vij¤ÃnaÓÃntatÃyà vij¤ÃnÃÓÃntatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? tat kiæ manyase subhÆte rÆpaÓÆnyatÃyà rÆpÃÓÆnyatÃyà rÆpanimittatÃyà rÆpÃnimittatÃyà rÆpapraïihitatÃyà rÆpÃpraïihitatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, tat kiæ manyase subhÆte vij¤ÃnaÓÆnyatÃyà vij¤ÃnÃÓÆnyatÃyà vij¤ÃnanimittatÃyà (##) vij¤ÃnÃnimittatÃyà vij¤ÃnapraïihitatÃyà vij¤ÃnÃpraïihitatÃyà etad adhivacanaæ bodhisattva iti? subhÆtir Ãha: no hÅdaæ bhagavan. bhagavÃn Ãha: kiæ punas tvaæ subhÆte 'rthavaÓaæ pratÅtya evaæ vadasi: na rÆpasya nityatÃdhivacanaæ nÃnityatÃdhivacanaæ bodhisattva iti, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na rÆpasya praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattva iti, na vedanÃyà nityatÃdhivacanaæ nÃnityatÃdhivacanaæ bodhisattva iti, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na vedanÃyÃ÷ praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattva iti, na saæj¤Ãyà nityatÃdhivacanam anityatÃdhivacanaæ bodhisattva iti, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na saæj¤ÃyÃ÷ praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattva iti, na saæskÃrÃnÃæ nityatÃdhivacanam anityatÃdhivacanaæ bodhisattva iti, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na saæskÃrÃnÃæ praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ (##) bodhisattva iti, na vij¤Ãnasya nityatÃdhivacanaæ nÃnityatÃdhivacanaæ bodhisattva iti, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na vij¤Ãnasya praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattva iti. subhÆtir Ãha: atyantatayà bhagavan rÆpaæ na vidyate nopalabhyate, kuto rÆpÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantayà bhagavan vedanà na vidyate nopalabhyate, kuto vedanÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantatayà bhagavan saæj¤Ã na vidyate nopalabhyate, kuta÷ saæj¤Ãdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantatayà bhagavan saæskÃrà na vidyante nopalabhyante, kuta÷ saæskÃrÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantatayà bhagavan vij¤Ãnaæ na vidyate nopalabhyate, kuto vij¤ÃnÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati. atyantatayà bhagavan nityaæ na vidyate nopalabhyate, kuto rÆpanityatÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantatayà bhagavann anityaæ na vidyate nopalabhyate, kuto rÆpÃnityatÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, atyantatayà bhagavan nityaæ na vidyate nopalabhyate, kuto vij¤ÃnanityatÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, atyantatayà bhagavann anityaæ na vidyate nopalabhyate, kuto vij¤ÃnÃnityatÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati, evaæ na sukhÃdhivacanaæ na du÷khÃdhivacanaæ nÃtmÃdhivacanaæ nÃnÃtmÃdhivacanaæ na ÓÃntÃdhivacanaæ (##) nÃÓÃntÃdhivacanaæ na ÓÆnyatÃdhivacanaæ nÃÓÆnyatÃdhivacanaæ na nimittÃdhivacanaæ nÃnimittÃdhivacanaæ na praïihitÃdhivacanaæ nÃpraïihitÃdhivacanaæ bodhisattvo bhavi«yati. bhagavÃn Ãha: sÃdhu sÃdhu subhÆte, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà rÆpÃdhivacanam anupalabhamÃnena vedanÃdhivacanam anupalabhamÃnena saæj¤Ãdhivacanam anupalabhamÃnena saæskÃrÃdhivacanam anupalabhamÃnena vij¤ÃnÃdhivacanam anupalabhamÃnena. rÆpasya nityÃnityÃdhivacanam anupalabhamÃnena sukhadu÷khÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÃtmanÃnÃtmÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÃntÃÓÃntÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÆnyÃÓÆnyÃdhivacanam anupalabhamÃnena nimittÃnimittÃdhivacanam anupalabhamÃnena praïihitÃpraïihitÃdhivacanam anupalabhamÃnena, vedanÃyà nityÃnityÃdhivacacanam anupalabhamÃnena sukhadu÷khÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÃtmÃnÃtmÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÃntÃÓÃntÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÆnyÃÓÆnyÃdhivacanam anupalabhamÃnena nimittÃnimittÃdhivacanam anupalabhamÃnena praïihitÃpraïihitÃdhivacanam anupalabhamÃnena, saæj¤Ãyà nityÃnityÃdhivacacanam anupalabhamÃnena sukhadu÷khÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÃtmanÃnÃtmÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÃntÃÓÃntÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÆnyÃÓÆnyÃdhivacanam anupalabhamÃnena nimittÃnimittÃdhivacanam anupalabhamÃnena praïihitÃpraïihitÃdhivacanam anupalabhamÃnena, saæskÃrÃïÃæ nityÃnityÃdhivacacanam anupalabhamÃnena sukhadu÷khÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÃtmÃnÃtmÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÃntÃÓÃntÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÆnyÃÓÆnyÃdhivacanam anupalabhamÃnena nimittÃnimittÃdhivacanam anupalabhamÃnena praïihitÃpraïihitÃdhivacanam anupalabhamÃnena, vij¤Ãnasya nityÃnityÃdhivacacanam anupalabhamÃnena sukhadu÷khÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÃtmÃnÃtmÃdhivacanam anupalabhamÃnena (##) ÓÃntÃÓÃntÃdhivacanam anupalabhamÃnena ÓÆnyÃÓÆnyÃdhivacanam anupalabhamÃnena nimittÃnimittÃdhivacanam anupalabhamÃnena praïihitÃpraïihitÃdhivacanam anupalabhamÃnena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. iti mÃrge dharmaj¤Ãnak«Ãnti÷ yad api subhÆte evaæ vadasi, nÃhaæ taæ dharmaæ samanupaÓyÃmi yad uta bodhisattva iti, na hi subhÆte dharmo dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur dharmaæ samanupaÓyati. iti mÃrge dharmaj¤Ãnam na subhÆte rÆpadhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtÆ rÆpadhÃtuæ samanupaÓyati, na subhÆte vedanÃdhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur vedanÃdhÃtuæ samanupaÓyati, na subhÆte saæj¤ÃdhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur saæj¤ÃdhÃtuæ samanupaÓyati, na subhÆte saæskÃradhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur saæskÃradhÃtuæ samanupaÓyati, na subhÆte vij¤ÃnadhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur vij¤ÃnadhÃtuæ samanupaÓyati, na cak«urdhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtuÓ cak«urdhÃtuæ samanupaÓyati, na ÓrotradhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtu÷ ÓrotradhÃtuæ samanupaÓyati, na ghrÃïadhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur ghrÃïadhÃtuæ samanupaÓyati, na jihvÃdhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur jihvÃdhÃtuæ samanupaÓyati, na kÃyadhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur kÃyadhÃtuæ samanupaÓyati, na manodhÃtur dharmadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpi dharmadhÃtur (##) manodhÃtuæ samanupaÓyati. iti marge 'nvayaj¤Ãnak«Ãnti÷ na subhÆte saæsk­tadhÃtur asaæsk­tadhÃtuæ samanupaÓyati, nÃpy asaæsk­tadhÃtu÷ saæsk­tadhÃtuæ samanupaÓyati. iti mÃrge 'nvayaj¤Ãnam iti darÓanamÃrgÃvavÃda÷ na ca subhÆte saæsk­tavyatirekeïÃsaæsk­taæ Óakyaæ praj¤apayituæ, nÃpy asaæsk­tavyatirekeïa saæsk­taæ Óakyaæ praj¤apayitum. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na ka¤cid dharmaæ samanupaÓyati, asamanupaÓyan nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate, na cÃsya kvacid dharmacittam avalÅyate, na vipratisÃrÅ bhavati mÃnasam. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpaæ na samanupaÓyati, vedanÃæ na samanupaÓyati, saæj¤Ãæ na samanupaÓyati, saæskÃrÃn na samanupaÓyati, vij¤Ãnaæ na samanupaÓyati. cak«ur na samanupaÓyati, Órotraæ na samanupaÓyati, ghrÃïaæ na samanupaÓyati, jihvÃæ na samanupaÓyati, kÃyaæ na samanupaÓyati, mano na samanupaÓyati. rÆpÃïi na samanupaÓyati, ÓabdÃn na samanupaÓyati, gandhÃn na samanupaÓyati, rasÃn na samanupaÓyati, spra«ÂavyÃn na samanupaÓyati, dharmÃn na samanupaÓyati. p­thivÅdhÃtum abdhÃtuæ tejodhÃtuæ vÃyudhÃtum ÃkÃÓadhÃtuæ vij¤ÃnadhÃtuæ na samanupaÓyati. avidyÃæ na samanupaÓyati, saæskÃravij¤ÃnanÃmarÆpa«a¬ÃyatanasparÓavedanÃt­«ïopÃdÃnabhavajÃtijarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃn na samanupaÓyati. rÃgaæ na samanupaÓyati, dve«aæ na samanupaÓyati, mohaæ na samanupaÓyati. ÃtmÃnaæ na samanupaÓyati, sattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajanakapaÓyakÃn na samanupaÓyati. kÃmadhÃtuæ na samanupaÓyati, rÆpadhÃtuæ na samanupaÓyati, ÃrÆpyadhÃtuæ na samanupaÓyati, ÃkÃÓadhÃtuæ na samanupaÓyati. (##) ÓrÃvakaæ na samanupaÓyati, pratyekabuddhaæ na samanupaÓyati, bodhisattvaæ na samanupaÓyati, ÓrÃvakadharmÃn na samanupaÓyati, pratyekabuddhadharmÃn na samanupaÓyati, bodhisattvadharmÃn na samanupaÓyati, buddhaæ na samanupaÓyati, buddhadharmÃn na samanupaÓyati, bodhiæ na samanupaÓyati, yÃvat sarvadharmÃn na samanupaÓyati, sarvadharmÃn asamanupaÓyan, nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate. subhÆtir Ãha: kena kÃraïena bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate? bhagavÃn Ãha: tathà hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ cittacaitasikÃn dharmÃn nopalabhate na samanupaÓyati. evaæ hi subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya nottrasyati mÃnasam? bhagavÃn Ãha: tathà hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo manaÓ ca manodhÃtuæ ca nopalabhate na samanupasyati, evaæ hi subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya nottrasyati mÃnasam. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmÃn upalabdhya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caritavyam. sacet subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæs tÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ nopalabhate na samanupaÓyati, ta¤ ca bodhisattvaæ, tac ca bodhisattvanÃma, tac ca bodhicittaæ nopalabhate na samanupaÓyati, e«a eva bodhisattvasya mahÃsattvasyÃvavÃda÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm e«aivÃnuÓÃsaæ. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: rÆpaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, vedanÃæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, saæj¤Ãæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena prajnÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, saæskÃrÃn parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam, vij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena (##) mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. cak«u÷ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, Órotraæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, ghrÃïaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, jihvÃæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, kÃyaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, mana÷ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. rÆpaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, Óabdaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, gandhaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, rasaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, sparÓaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, dharmaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. cak«urvij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, Órotravij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, ghrÃïavij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, jihvÃvij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, kÃyavij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, manovij¤Ãnaæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. cak«u÷saæsparÓaæ cak«u÷saæsparÓajÃæ vedanÃæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, ÓrotrasaæsparÓaæ ÓrotrasaæsparÓajÃæ vedanÃæ, ghrÃïasaæsparÓaæ ghrÃïasaæsparÓajÃæ vedanÃæ, jihvÃsaæsparÓaæ jihvÃsaæsparÓajÃæ vedanÃæ, kÃyasaæsparÓaæ kÃyasaæsparÓajÃæ vedanÃæ, mana÷saæsparÓaæ mana÷saæsparÓajÃæ vedanÃæ parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena (##) mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. rÃgadve«amohÃn prahÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃparamitÃyÃæ Óik«itavyam, evaæ satkÃyad­«Âiæ ÓÅlavrataparÃmarÓaæ vicikitsÃæ kÃmarÃgaæ vyÃpÃdaæ rÆparÃgam ÃrÆpyarÃgaæ saæyojanÃnuÓayaparyutthÃnÃni prahÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃparamitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ caturo yogÃn oghÃn granthÃn upÃdÃnÃni caturo viparyÃsÃn prahÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃparamitÃyÃæ Óik«itavyam. daÓÃkuÓalÃn karmapathÃn prahÃtukÃmena, daÓakuÓalÃn karmapathÃn parij¤ÃtukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅÓ catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catur ­ddhipÃdÃn pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni Ãrya«ÂÃÇgamÃrgaæ catasra÷ pratisaævidaÓ catvÃri vaiÓÃradyÃni «a¬ abhij¤Ã daÓa tathÃgatabalÃni a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn paripÆrayitukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. bodhyaÇgaæ nÃma samÃdhiæ pratilabdhukÃmena bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. siæhavikrŬitaæ samÃdhiæ, siæhavij­mbhitaæ samÃdhiæ, sarvadhÃraïÅmukhaæ samÃdhiæ, ÓÆraÇgamaæ samÃdhiæ, ratnamudraæ samÃdhiæ, candraprabhaæ samÃdhiæ, candradhvajaketuæ samÃdhiæ, sarvadharmamudrÃgataæ samÃdhiæ, avalokitamudraæ samÃdhiæ, dharmadhÃtuniyataæ samÃdhiæ, niyatadhvajaketuæ samÃdhiæ, vajropamaæ samÃdhiæ, sarvadharmapraveÓamukhaæ samÃdhiæ, samÃdhirÃjaæ samÃdhiæ, gaganaga¤jamudraæ samÃdhiæ, balaviÓuddhaæ samÃdhiæ, samudgataæ samÃdhiæ, sarvadharmaniruktiniyatapraveÓaæ samÃdhiæ, sarvadharmaj¤ÃnamudrÃpraveÓaæ samÃdhiæ, sarvadharmamudrÃdhÃraïÅmukhaæ samÃdhiæ, sarvadharmÃsaæpramo«aæ samÃdhiæ, sarvadharmasamavasaraïÃkÃramudraæ (##) samÃdhiæ, ÃkÃÓÃvasthitaæ samÃdhiæ, trimaï¬alapariÓuddhiæ samÃdhiæ, acyutÃnugÃminyabhij¤Ãæ samÃdhiæ, pÃtragataæ samÃdhiæ, dhvajÃgrakeyÆraæ samÃdhiæ, sarvakleÓanirdahanaæ samÃdhiæ, caturmÃrabalavikaraïaæ samÃdhiæ, j¤ÃnolkÃæ samÃdhiæ, daÓabalodgataæ samÃdhiæ, ÃkÃÓÃsaæganiruktinirÆpalepaæ nÃma samÃdhiæ, etÃni cÃnyÃni ca samÃdhimukhÃni pratilabdhukÃmea na bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃnÃm abhiprÃyaæ paripÆrayitukÃmena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvakuÓalamÆlÃni paripÆrayitukÃmena yai÷ kuÓalamÆlai÷ paripÆrïair nÃpÃye«Æpapadyate, na hÅnakule«Æpapadyate, na ca ÓrÃvakabhÆmiæ và na ca pratyekabuddhabhÆmiæ và patati, na ca bodhisattvamÆrdhÃmaæ và patati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyam. ÓÃriputra Ãha: kathaæ cÃyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mÆrdhÃmaæ patati? subhÆtir Ãha: yad Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'nupÃyakuÓala÷ «aÂsu pÃramitÃsu carann upÃyakauÓalam ajÃnan ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃn samÃdhÅn Ãgamya naiva ÓrÃvakabhÆmiæ naiva pratyekabuddhabhÆmiæ và patati naiva bodhisattvanyÃmam avakrÃmati, ayam ucyate bodhisattvamÆrdhÃma÷. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïena Ãyu«man subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyÃyam Ãma÷? subhÆtir Ãha: Ãma ity Ãyu«man ÓÃriputra ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmat­«ïÃ. iti bhÃvanÃmÃrgÃvavÃda÷ ity ukto 'vavÃda÷ ÓÃriputra Ãha: katamà Ãyu«man subhÆte dharmat­«ïÃ? subhÆtir Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpam anityam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na (##) saæjÃnÅte, du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmakam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, rÆpaæ ÓÆnyam ity apraïihitam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn, vij¤Ãnam anityam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmakam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, vij¤Ãnaæ ÓÆnyam ity apraïihitam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte. iyam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÃnulomikÅ dharmat­«ïà Ãma÷. iti du÷khasatyÃdhikÃreïa m­dÆ«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ evaæ rÆpaæ prahÃtavyam anena rÆpaæ prahÃtavyam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, evaæ vedanà prahÃtavyà anena vedanà prahÃtavyeti, evaæ saæj¤Ã prahÃtavyà anena saæj¤Ã prahÃtavyeti, evaæ saæskÃrÃ÷ prahÃtavyà anena saæskÃrÃ÷ prahÃtavyà iti, evaæ vij¤Ãnaæ prahÃtavyam anena vij¤Ãnaæ prahÃtavyam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte, evaæ du÷khaæ parij¤eyam anena du÷khaæ parij¤eyam iti, evaæ samudaya÷ prahÃtavyo 'nena samudaya÷ prahÃtavya iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte. iti samudayasatyÃdhikÃreïa m­dÆ«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ evaæ nirodha÷ sÃk«Ãtkartavyo 'nena nirodha÷ sÃk«Ãtkartavya iti, evaæ mÃrgo bhÃvayitavyo 'nena mÃrgo bhÃvayitavya iti, ayaæ saækleÓa idaæ vyavadÃnam iti, ime dharmÃ÷ sevitavyà ime dharmà na sevitavyà iti, iha caritavyam iha na caritavyam, ayaæ mÃrgo bhÃvayitavyo 'yaæ na bhÃvayitavya÷, iyaæ bodhisattvasya Óik«Ã iyam aÓik«Ã, iyaæ bodhisattvasya dÃnapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya ÓÅlapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya k«ÃntipÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya vÅryapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya dhyÃnapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya praj¤ÃpÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya na dÃnapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya na ÓÅlapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya na k«ÃntipÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya na vÅryapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasya na dhyÃnapÃramitÃ, iyaæ bodhisattvasyana praj¤ÃpÃramitÃ, idaæ bodhisattvasyopÃyakauÓalam idam anupÃyakauÓalam iti nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte. ayaæ bodhisattvasya mÆrdhÃma÷. (##) saced Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran imÃn dharmÃn evaæ nÃbhiniviÓate nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte 'yaæ bodhisattvasyÃnulomikÅ dharmat­«ïà Ãma÷. ÓÃriputra Ãha: katama÷ punar Ãyu«man subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya nyÃma÷? subhÆtir Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nÃdhyÃtmaÓÆnyatayà bahirdhÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na bahirdhÃÓÆnyatayà adhyÃtmaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na bahirdhÃÓÆnyatayà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà bahirdhÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyatÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na ÓÆnyatÃÓÆnyatayà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na ÓÆnyatÃÓÆnyatayà mahÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na mahÃÓÆnyatayà ÓÆnyatÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na mahÃÓÆnyatayà paramÃrthaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na paramÃrthaÓÆnyatayà mahÃÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na paramÃrthaÓÆnyatayà saæsk­taÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na saæsk­taÓÆnyatayà paramÃrthaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na saæsk­taÓÆnyatayà asaæsk­taÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃsaæsk­taÓÆnyatayà saæsk­taÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃsaæsk­taÓÆnyatayà atyantaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃtyantaÓÆnyatayà asaæsk­taÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃtyantaÓÆnyatayà anavarÃgraÓÆnyatÃæsamanupaÓyati, nÃnavarÃgraÓÆnyatayà atyantaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃnavarÃgraÓÆnyatayà anavakÃraÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃnavakÃraÓÆnyatayà anavarÃgraÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃnavakÃraÓÆnyatayà prak­tiÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na prak­tiÓÆnyatayà anavakÃraÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na prak­tiÓÆnyatayà sarvadharmaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na sarvadharmaÓÆnyatayà prak­tiÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na sarvadharmaÓÆnyatayà svalak«aïaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na svalak«aïaÓÆnyatayà sarvadharmaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na svalak«aïaÓÆnyatayà anupalambhaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃnupalambhaÓÆnyatayà svalak«aïaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃnupalambhaÓÆnyatayà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃbhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà anupalambhaÓÆnyatÃæ (##) samanupaÓyati, nÃbhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà bhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na bhÃvaÓÆnyatayà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na bhÃvaÓÆnyatayà abhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃbhÃvaÓÆnyatayà bhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, nÃbhÃvaÓÆnyatayà svabhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na svabhÃvaÓÆnyatayà abhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na svabhÃvaÓÆnyatayà parabhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati, na parabhÃvaÓÆnyatayà svabhÃvaÓÆnyatÃæ samanupaÓyati. ayaæ hi ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvanyÃma÷ iti nirodhasatyÃdhikÃreïa m­dÆ«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carataivaæ Óik«itavyam. yathà Óik«amÃïena rÆpaæ j¤Ãtavyaæ na ca tena mantavyaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ j¤Ãtavyaæ na ca tena mantavyaæ, cak«ur j¤Ãtavyam evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo manoj¤Ãtavyaæ na ca tena mantavyaæ, Óabdagandharasaspra«Âavyadharmà j¤Ãtavyà na ca tair mantavyaæ, dÃnapÃramità j¤Ãtavyà ÓÅlapÃramità j¤Ãtavyà k«ÃntipÃramità j¤Ãtavyà vÅryapÃramità j¤Ãtavyà dhyÃnapÃramità j¤Ãtavyà praj¤ÃpÃramità j¤Ãtavyà na ca tÃbhir mantavyaæ, evaæ pa¤cÃbhij¤Ã÷ pa¤ca cak«Ææ«i catvÃri sm­tyupasthÃnÃni samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà bhÃvayitavyà na ca tair mantavyaæ, catvÃri vaiÓÃradyÃni daÓatathÃgatabalÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà j¤Ãtavyà na ca tair mantavyam. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà bodhicittaæ nÃma j¤Ãtavyam asamacittaæ nÃmodÃracittaæ nÃma j¤Ãtavyaæ na ca tena mantavyam. tat kasya heto÷? tathà tac cittam acittaæ prak­tiÓ cittasya prabhÃsvarÃ. ÓÃriputra Ãha: kà punar Ãyu«man subhÆte cittasya prabhÃsvaratÃ? subhÆtir Ãha: yad Ãyu«man ÓÃriputra cittaæ na rÃgeïa saæyuktaæ na visaæyuktaæ, na dve«eïa mohena saæyuktaæ na visaæyuktaæ, na paryutthÃnai÷ saæyuktaæ na visaæyuktaæ, nÃvaraïai÷ saæyuktaæ na (##) visaæyuktaæ, nÃnuÓayai÷ saæyuktaæ na visaæyuktaæ, na saæyojanai÷ saæyuktaæ na visaæyuktaæ, na d­«Âik­tai÷ saæyuktaæ na visaæyuktaæ, na ÓrÃvakapratyekabuddhacittai÷ saæyuktaæ na visaæyuktam. iyaæ ÓÃriputra cittasya prabhÃsvaratÃ. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte asti tac cittaæ yac cittam acittam? subhÆtir Ãha: kiæ punar Ãyu«man ÓÃriputra yà acittatà tatrÃstità và nÃstità và vidyate và upalabhyate vÃ? ÓÃriputra Ãha: na khalv Ãyu«man subhÆte. subhÆtir Ãha: saced Ãyu«man ÓÃriputra tatrÃcittatÃyÃm astità và nÃstità và na vidyate và nopalabhyate vÃ, api nu te yukta e«a paryanuyoga÷, yad Ãyu«man ÓÃriputra evam Ãha, asti tac cittaæ yac cittam acittam iti. ÓÃriputra Ãha: kà punar e«Ã Ãyu«man subhÆte acittatÃ? subhÆtir Ãha: avikÃrà Ãyu«man ÓÃriputra avikalpà acittatà yà sarvadharmÃïÃæ dharmatÃ, iyam ucyate acittatÃ. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte yathaiva tac cittam avikÃram avikalpaæ tathaiva rÆpam apy avikÃram avikalpaæ, vedanÃpy avikÃrà avikalpà saæj¤Ãpy avikÃrà avikalpà saæskÃrà apy avikÃrà avikalpà vij¤Ãnam apy avikÃram avikalpaæ, evam eva cak«urdhÃtÆ rÆpadhÃtuÓ cak«urvij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷, ÓrotradhÃtu÷ ÓabdadhÃtu÷ Órotravij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷, ghrÃïadhÃtur gandhadhÃtur ghrÃïavij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷, jihvÃdhÃtÆ rasadhÃtur jihvÃvij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷, kÃyadhÃtu÷ spra«ÂavyadhÃtu÷ kÃyavij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷, manodhÃtur dharmadhÃtur manovij¤ÃnadhÃtur avikÃro 'vikalpa÷. evam ÃyatanÃni pratÅtyasamutpÃda÷ pÃramità abhij¤Ã÷ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgavaiÓÃradyapratisaævidbalÃveïikà buddhadharmà yÃvad anuttarà samyaksaæbodhir avikÃrà avikalpÃ. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra yathaiva cittam avikÃram (##) avikalpaæ tathaiva skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdapÃramitÃbhij¤Ãbodhipak«yà dharmà daÓatathÃgatabalavaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmà yÃvad anuttarà samyaksaæbodhi÷. ÓÃriputra Ãha: sÃdhu sÃdhu Ãyu«man subhÆte tadyathÃpi nÃma bhagavata÷ putra auraso mukhato jÃto dharmajo dharmanirmito dharmadÃyÃdo nÃmi«adÃyÃda÷ pratyak«acak«udharme«u kÃyasÃk«Å yathÃpi nÃmÃgrÃro 'raïÃvihÃriïÃæ bhagavatà agratÃyÃæ nirdi«ÂasyÃyam upadeÓa÷. evam Ãyu«man subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itavyaæ, ataÓ ca bodhisattvo mahasattvo 'vinivartanÅya upaparÅk«itavyo 'virahitaÓ ca praj¤ÃpÃramitayà veditavya÷. iti mÃrgasatyÃdhikÃreïa m­dÆ«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ ÓrÃvakabhÆmÃv api Ãyu«man subhÆte Óik«itukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena iyam eva praj¤ÃpÃramità ÓrotavyodgrahÅtavyà dhÃrayitavyà vÃcayitavyà paryavÃptavyà yoniÓaÓ ca upaparÅk«itavyÃ. pratyekabuddhabhÆmÃv api Ãyu«man subhÆte Óik«itukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena iyam eva praj¤ÃpÃramità ÓrotavyodgrahÅtavyà dhÃrayitavyà vÃcayitavyà paryavÃptavyà yoniÓaÓ ca upaparÅk«itavyÃ. bodhisattvabhÆmÃv api Ãyu«man subhÆte Óik«itukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena iyam eva praj¤ÃpÃramità ÓrotavyodgrahÅtavyà dhÃrayitavyà vÃcayitavyà paryavÃptavyà yoniÓaÓ ca upaparÅk«itavyÃ. buddhabhÆmÃv api Ãyu«man subhÆte Óik«itukÃmena bodhisattvena mahÃsattvena iyam eva praj¤ÃpÃramità ÓrotavyodgrahÅtavyà dhÃrayitavyà vÃcayitavyà paryavÃptavyà yoniÓaÓ ca upaparÅk«itavyÃ. tat kasya heto÷? tathà hy atra praj¤ÃpÃramitÃyÃæ trÅïi yÃnÃni vistareïopadi«ÂÃni yatra bodhisattvair mahÃsattvai÷ ÓrÃvakabhÆmau và pratyekabuddhabhÆmau và bodhisattvabhÆmau và Óik«itavyam. iti sarve«Ãæ hetutvaviÓe«a÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yo 'haæ bhagavan na bodhisattvaæ na praj¤ÃpÃramitÃæ vindÃmi nopalabhe na (##) samanupaÓyÃmi. tat katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? etad eva me bhagavan kauk­tyaæ syÃt, yo 'haæ vastu na vindÃmi nopalabhe na samanupaÓyÃmi so 'haæ bhagavan vastv avindann anupalabhamÃno 'samanupaÓyan katamena dharmeïa katamaæ dharmam avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? etad eva me bhagavan kauk­tyaæ syÃt, yo 'haæ sarvadhharmÃn avindann anupalabhamÃno 'samanupaÓyan nÃmadheyamÃtreïÃyavyayaæ kuryÃæ bodhisattva iti và praj¤ÃpÃramiteti vÃ. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvena tasya nÃmadheyasya evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam, rÆpasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, vedanÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, saæj¤Ãyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, saæskÃrÃïÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ canopalabhe na samanupaÓyÃmi, vij¤ÃnasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, so 'haæ bhagavan rÆpÃdÅnÃm Ãya¤ ca vyaya¤ cÃnupalabhamÃno 'samanupaÓyan kasya nÃmadheyaæ kari«yÃmi bodhisattva iti? anena bhagavan paryÃyeïa tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvÃt tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. cak«u«o 'haæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, ÓrotrasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, ghrÃïasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, jihvÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, kÃyasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, manaso 'haæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe. api tu khalu punar bhagavan yad api tad rÆpaæ nÃma vedanà nÃma saæj¤Ã nÃma saæskÃrà nÃma vij¤Ãnaæ nÃma cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ (##) jihvà kÃyo mana iti nÃma, etÃni nÃmadheyÃni na sthitÃni nÃsthitÃni na vi«ÂitÃni nÃvi«ÂitÃni. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvena te«Ãæ nÃmadheyÃnÃæ, evaæ tÃni nÃmadheyÃni na sthitÃni nÃsthitÃni na vi«ÂitÃni nÃvi«ÂitÃni, rÆpasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe. evaæ Óabdagandharasaspra«ÂavyadharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, so 'haæ bhagavan rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyadharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ cÃnupalabhamÃno 'samanupaÓyan kasya nÃmadheyaæ kari«yÃmi bodhisattva iti. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvena tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitaæ, cak«urvij¤ÃnasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, evaæ Órotravij¤Ãnasya ghrÃïavij¤Ãnasya jihvÃvij¤Ãnasya kÃyavij¤Ãnasya manovij¤ÃnasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, so 'haæ bhagavaæÓ cak«urvij¤Ãnasya Órotravij¤Ãnasya ghrÃïavij¤Ãnasya jihvÃvij¤Ãnasya kÃyavij¤Ãnasya manovij¤ÃnasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyann anupalambhamÃna÷ kasya nÃmadheyaæ kari«yÃmi bodhisattva iti. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvena tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitaæ, cak«u÷saæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvac cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, ÓrotrasaæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvac chrotrasaæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, ghrÃïasaæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvad ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, jihvÃsaæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvad jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, kÃyasaæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvat kÃyasaæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, mana÷saæsparÓasyÃhaæ bhagavan yÃvan mana÷saæsparÓapratyayavedayitasyÃya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, (##) p­thivÅdhÃtor evam abdhÃtos tejodhÃtor vÃyudhÃtor ÃkÃÓadhÃtor vij¤ÃnadhÃtor Ãya¤ ca vyaya¤ ca na sanupaÓyÃmi nopalabhe. evam avidyà yÃvaj jarÃmaraïasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, evam avidyÃnirodhasya yÃvaj jarÃmaraïanirodhasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, rÃgadve«amohÃnÃm ahaæ bhagavan Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe, paryutthÃnÃvaraïÃnuÓayasaæyojanad­«Âik­tÃnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca na samanupaÓyÃmi nopalabhe. dÃnapÃramitÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, ÓÅlapÃramitÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, k«ÃntipÃramitÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ cavyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, vÅryapÃramitÃyà ahaæ bhagavannÃya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, dhyÃnapÃramitÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, praj¤ÃpÃramitÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. Ãtmano 'haæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, evaæ sattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. sm­tyupashÃnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdenadriyabalabodhyaÇgamÃrgasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, ÓÆnyatÃyà ÃnimittasyÃpraïihitasyÃhaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, caturïÃæ dhyÃnÃnÃæ caturïÃm apramÃïÃnÃæ catas­ïÃm ÃrÆpyasamÃpattÅnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, buddhÃnusm­ter dharmÃnusm­te÷ saæghÃnusm­te÷ ÓÅlÃnusm­tes tyÃgÃnusm­ter devatÃnusm­ter Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, ÃnÃpÃnÃnusm­ter maraïÃnusm­ter Ãya¤ ca (##) vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, pa¤cÃnÃæ cak«u«Ãm abhij¤ÃnÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃm ahaæ bhagavan buddhadharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, so 'haæ bhagavann a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ cÃnupalabhamÃno 'samanupaÓyan kasya nÃmadheyaæ kari«yÃmi bodhisattva iti. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvena tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. svapnopamÃnÃm ahaæ bhagavan pa¤cÃnÃm upÃdÃnaskandhÃnÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, evaæ mÃyopamÃnÃæ pratiÓrutkopamÃnÃæ pratibhÃsopamÃnÃæ pratibimbopÃmÃnÃæ marÅcyupamÃnÃæ udakacandropamÃnÃæ nirmitakopamÃnÃm ahaæ bhagavan pa¤cÃnÃm upÃdÃnaskandhÃnÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. evaæ viviktasya ÓÃntasyÃnutpÃdasyÃnirodhasyÃsaækleÓasyÃvyavadÃnasya ahaæ bhagavan Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. evaæ dharmadhÃtos tathatÃyà bhÆtakoÂer dharmasthititÃyà dharmaniyÃmatÃyà ahaæ bhagavan Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. evaæ kuÓalÃnÃm akuÓalÃnÃæ sÃvadyÃnÃm anavadyÃnÃæ sÃsravÃïÃm anÃsravÃïÃæ saækleÓÃnÃæ ni÷kleÓÃnÃæ laukikÃnÃæ lokottarÃïÃæ saæsk­tÃnÃm asaæsk­tÃnÃæ saækleÓÃnÃæ vyavadÃnÃnÃæ saæsÃrikÃïÃæ nairvÃïikÃnÃm ahaæ bhagavan dharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi. atÅtÃnÃgatapratyutpannÃnÃæ dharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, bhagavato 'py ahaæ bhagavan Ãya¤ ca vyaya¤ canopalabhe na samanupaÓyÃmi. pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhanÃæ saÓrÃvakasaæghÃnÃæ sabodhisattvasaæghÃnÃm (##) ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, evaæ dak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, paÓcimasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, uttarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, uttarapÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, pÆrvadak«iïasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«ulokadhÃtu«u, dak«iïapaÓcimasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, paÓcimottarasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, Ærdhvaæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u, adho diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«ulokadhÃtu«u, tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ saÓrÃvakasaæghÃnÃæ sabodhisattvasaæghÃnÃm ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, so 'haæ bhagavaæs tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ saÓrÃvakasaæghÃnÃæ sabodhisattvasaæghÃnÃmÃya¤ ca vyaya¤ ca nopalaæbhamÃno 'samanupaÓyan katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvÃt tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitaæ, sarvadharmatathatÃyà ahaæ bhagavann Ãya¤ ca vyaya¤ ca nopalabhe na samanupaÓyÃmi, so 'haæ bhagavan sarvadharmatathatÃyÃm Ãya¤ ca vyaya¤ cÃnupalabhamÃno 'samanupaÓyan katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. tat kasya heto÷? avidyamÃnatvÃt tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam. iti madhyo«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ yÃpÅyaæ bhagavan dharmasÃæketikÅ dharmapraj¤aptir yad uta bodhisattva iti, sà na kenacid vacanÅyà skandhena và dhÃtunà và Ãyatanena và yÃvad Ãveïikena và buddhadharmeïa, yÃvad evai«Ã dharmapraj¤apti÷, tadyathÃpi nÃma bhagavan svapno na kenacid vacanÅya÷ pratiÓrutko pratibhÃsa÷ pratibimbaæ nirmitakaæ na kenacid vacanÅyaæ, tadyathÃpi nÃma bhagavan p­thivyÃptejovÃyvÃkÃÓaæ nÃma na kenacid (##) vacanÅyam, tadyathÃpi nÃma bhagavan ÓÅlam iti samÃdhir iti praj¤eti vimuktir iti vimuktij¤Ã anadarÓanam iti nÃma na kenacid vacanÅyaæ, srotaÃpanna iti nÃma na kenacid vacanÅyaæ, sak­dÃgÃmÅti, anÃgÃmÅti, arhann iti, pratyekabuddha iti, yÃvad bodhisattvadharma iti tathÃgata iti buddha iti tathateti buddhadharma iti nÃma na kenacid vacanÅyaæ, kuÓalena và akuÓalena và sÃvadyena và anavadyena và sukhena và du÷khenavà Ãtmanà và anÃtmanà và ÓÃntena và aÓÃntena và viviktena và aviviktenavà nimittena và animittena và bhÃvena và abhÃvena và imam apy ahaæ bhagavan arthavaÓaæ pratÅtya evaæ vadÃmi etad eva me bhagavan kauk­tyaæ syÃt, yo 'haæ sarvadharmÃïÃm Ãya¤ ca vyaya¤ cÃnupalabhamÃno 'samanupaÓyan nÃmadheyamÃtreïÃya¤ ca vyaya¤ ca kuryÃæ bodhisattva iti. api tu khalu punar bhagavaæs tad api nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitam, tat kasya heto÷? avidyamÃnatvÃt tasya nÃmadheyasya, evaæ taæ nÃmadheyaæ na sthitaæ nÃsthitaæ na vi«Âhitaæ nÃvi«Âhitaæ, saced bhagavann evaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ bhëyamÃïÃyÃæ cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati, mÃnasaæ nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate niyataæ bodhisattvo mahÃsattvo 'vinivartaïÅyÃyÃæ bodhisattvabhÆmau sthito veditavya÷ susthito 'sthÃnayogena. iti adhimÃtro«magatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpe sthÃtavyaæ na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne sthÃtavyaæ tena na cak«u«i sthÃtavyaæ na Órotre na ghrÃïe na jihvÃyÃæ na kÃye na manasi sthÃtavyaæ, tena na rÆpe sthÃtavyaæ na Óabde na gandhe na rase na spra«Âavye na dharme sthÃtavyaæ, tena na cak«urvij¤Ãne sthÃtavyan na Órotravij¤Ãne na ghrÃïavij¤Ãne na jihvÃvij¤Ãne na kÃyavij¤Ãne na manovij¤Ãne sthÃtavyaæ, tena na cak«u÷saæsparÓe sthÃtavyan na cak«u÷saæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyaæ, na ÓrotrasaæsparÓe na ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyaæ, na ghrÃïasaæsparÓe (##) na ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyaæ, na jihvÃsaæsparÓe na jihvÃsaæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyaæ, na kÃyasaæsparÓe na kÃyasaæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyaæ, na mana÷saæsparÓe na mana÷saæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyam. na p­thivÅdhÃtau sthÃtavyaæ nÃbdhÃtau na tejodhÃtau na vÃyudhÃtau nÃkÃÓadhÃtau na vij¤ÃnadhÃtau sthÃtavyaæ, tena nÃvidyÃyÃæ sthÃtavyaæ na saæskÃre«una vij¤Ãne na nÃmarÆpe na «a¬Ãyatane na sparse na vedanÃyÃæ na t­«ïÃyÃæ nopÃdÃne na bhave na jÃtau na jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaumanasyopayÃse«u sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan rÆpaæ rÆpatvena ÓÆnyaæ, vedanÃvedanÃtvena ÓÆnyÃ, saæj¤Ã saæj¤Ãtvena ÓÆnyÃ, saæskÃrÃ÷ saæskÃratvena ÓÆnyÃ÷, vij¤Ãnaæ vij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca bhagavan rÆpasya ÓÆnyatà na tad rÆpaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà rÆpaæ, rÆpam eva ÓÆnyatÃÓÆnyataiva rÆpaæ, yà ca bhagavan vedanÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà vedanÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà vedanÃ, vedanaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vedanÃ, yà ca bhagavan saæj¤ÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà saæj¤Ã, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ saæj¤Ã, saæj¤aiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva saæj¤Ã, yà ca bhagavan saæskÃrÃïÃæ ÓÆnyatà na te saæskÃrÃ÷, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ saæskÃrÃ÷, saæskÃrà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva saæskÃrÃ÷, yà ca bhagavan vij¤Ãnasya ÓÆnyatà na tad vij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà vij¤Ãnaæ, vij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vij¤Ãnam. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpe sthÃtavyaæ na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne sthÃtavyam. na p­thivÅdhÃtau sthÃtavyaæ nÃbdhÃtau na tejodhÃtau na vÃyudhÃtau nÃkÃÓadhÃtau na vij¤ÃnadhÃtau sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan p­thivÅdhÃtu÷ p­thivÅdhÃtutvena ÓÆnyÃ, yà ca p­thivÅdhÃtuÓÆnyatà nÃsau p­thivÅdhÃtur na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ p­thivÅdhÃtu÷, p­thivÅdhÃtur eva ÓÆnyatÃ, ÓÆnyataiva p­thivÅdhÃtu÷, evam abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtur ÃkÃÓadhÃtus tathà hi bhagavan vij¤ÃnadhÃtur vij¤ÃnadhÃtutvena ÓÆnyÃ, yà ca vij¤ÃnadhÃtuÓÆnyatà nÃsau vij¤ÃnadhÃtur na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà vij¤ÃnadhÃtur vij¤ÃnadhÃtur eva ÓÆnyatÃ, ÓÆnyataiva (##) vij¤ÃnadhÃtu÷. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na p­thivÅdhÃtau sthÃtavyaæ nÃbdhÃtau na tejodhÃtau na vÃyudhÃtau nÃkÃÓadhÃtau na vij¤ÃnadhÃtau sthÃtavyam. na rÆpe sthÃtavyan na Óabde na gandhena rase na spra«Âavye na dharme sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan rÆpaæ rÆpatvena ÓÆnyaæ, yà ca rÆpe ÓÆnyatà na tad rÆpaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà rÆpaæ, rÆpam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rÆpaæ, tathà hi Óabda÷ Óabdatvena ÓÆnyÃ, yà ca ÓabdaÓÆnyatà na sa Óabdo, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ Óabda÷, Óabda eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Óabda÷, tathà hi gandho gandhatvena ÓÆnyo, yà ca gandhaÓÆnyatà na sa gandho, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà gandho, gandha eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva gandha÷, tathà hi raso rasatvena ÓÆnyo, yà ca rasaÓÆnyatà na sa raso, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà raso, rasa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rasa÷, tathà hi spra«Âavyaæ spra«Âavyatvena ÓÆnyaæ, yà ca spra«ÂavyaÓÆnyatà na tat spra«Âavyaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ spra«Âavyaæ, spra«Âavyam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva spra«Âavyaæ, tathà hi bhagavan dharmo dharmatvena ÓÆnyo, yà ca dharmaÓÆnyatà na te dharmÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà dharmÃ, dharmà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dharmÃ÷. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpe sthÃtavyaæ na Óabde na gandhe na rase na spra«Âavye na dharme sthÃtavyaæ, na cak«u«i sthÃtavyaæ na Órotre na ghrÃïe na jihvÃyÃæ na kÃye na manasi sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavaæÓ cak«uÓ cak«utvena ÓÆnyaæ, yà ca cak«u÷ÓÆnyatà na tac cak«ur, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ cak«uÓ, cak«ur eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷, tathà hi Órotraæ Órotratvena ÓÆnyaæ yà ca ÓrotraÓÆnyatà na tac chrotraæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ Órotraæ, Órotram eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Órotraæ, tathà hi ghrÃïaæ ghrÃïatvena ÓÆnyaæ, yà ca ghrÃïaÓÆnyatà na tad ghrÃïaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà ghrÃïaæ, ghrÃïam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ghrÃïaæ, tathà hi jihvà jihvÃtvena ÓÆnyÃ, yà ca jihvÃÓÆnyatà na sà jihvÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà jihvÃ, jihvaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva jihvÃ, tathà hi kÃya÷ kÃyatvena ÓÆnyÃ, yà ca kÃyaÓÆnyatà na sa kÃyo, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ kÃya÷, kÃya eva ÓÆnyatà (##) ÓÆnyataiva kÃya÷, tathà hi bhagavan mano manastvena ÓÆnyaæ, yà ca mana÷ÓÆnyatà na taæ mano, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà mano, mana eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mana÷. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na cak«u«i sthÃtavyaæ na Órotre na ghrÃïe na jihvÃyÃæ na kÃye na manasi sthÃtavyaæ, na cak«urvij¤Ãne sthÃtavyaæ na Órotravij¤Ãnena ghrÃïavij¤Ãne na jihvÃvij¤Ãne na kÃyavij¤Ãne na manovij¤Ãne sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavaæÓ cak«urvij¤Ãnaæ cak«urvij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca cak«urvij¤ÃnaÓÆnyatà na tac cak«urvij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ cak«urvij¤Ãnaæ, cak«urvij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«urvij¤Ãnaæ, tathà hi Órotravij¤Ãnaæ Órotravij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca Órotravij¤ÃnaÓÆnyatà na tac chrotravij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ Órotravij¤Ãnaæ, Órotravij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Órotravij¤Ãnaæ, tathà hi ghrÃïavij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca ghrÃïavij¤ÃnaÓÆnyatà na tad ghrÃïavij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà ghrÃïavij¤Ãnaæ, ghrÃïavij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ghrÃïavij¤Ãnaæ, tathà hi jihvÃvij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca jihvÃvij¤ÃnaÓÆnyatà na taj jihvÃvij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ jihvÃvij¤Ãnaæ, jihvÃvij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva jihvÃvij¤Ãnaæ, tathà hi kÃyavij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca kÃyavij¤ÃnaÓÆnyatà na tat kÃyavij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ kÃyavij¤Ãnaæ, kÃyavij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva kÃyavij¤Ãnaæ, tathà hi manovij¤Ãnaæ manovij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, yà ca manovij¤ÃnaÓÆnyatà na tan manovij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà manovij¤Ãnaæ, manovij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva manovij¤Ãnaæ, anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na cak«urvij¤Ãne sthÃtavyan na Órotravij¤Ãne na ghrÃïavij¤Ãne na jihvÃvij¤Ãne na kÃyavij¤Ãne na manovij¤Ãne sthÃtavyaæ, na cak«u÷saæsparÓe sthÃtavyaæ na ÓrotrasaæsparÓe na ghrÃïasaæsparÓena jihvÃsaæsparÓe na kÃyasaæsparÓe na mana÷saæsparÓe sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavaæÓ cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓatvena (##) ÓÆnya÷, yà ca cak«u÷saæsparÓaÓÆnyatà na sa cak«u÷saæsparÓa÷, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓ cak«u÷saæsparÓaÓ, cak«u÷saæsparÓa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷saæsparÓa÷, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓa÷, tathà hi bhagavan mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓatvena ÓÆnyo, yà ca mana÷saæsparÓaÓÆnyatà na sa mana÷saæsparÓo, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà mana÷saæsparÓo, mana÷saæsparÓa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mana÷saæsparÓa÷. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na cak«u÷saæsparÓe sthÃtavyaæ na ÓrotrasaæsparÓe na ghrÃïasaæsparÓe na jihvÃsaæsparÓe na kÃyasaæsparÓe na mana÷saæsparÓe sthÃtavyam. na cak«u÷saæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyam evaæ yÃvan na mana÷saæsparÓapratyayavedayite sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavaæÓ cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitatvena ÓÆnyaæ, yà ca cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatÃna tac cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃÓcak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, evaæ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ, tathà hi bhagavan mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ mana÷saæsparÓapratyayavedayitatvena ÓÆnyaæ, yà ca mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ ÓÆnyatà na tan mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, mana÷saæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mana÷saæsparÓapratyayavedayitam. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na cak«u÷saæsparÓapratyayotpanne vedayite sthÃtavyaæ, na ÓrotrasaæsparÓapratyayotpanne vedayite, na ghrÃïasaæsparÓapratyayotpanne vedayite, na jihvÃsaæsparÓapratyayotpanne vedayite, na kÃyasaæsparÓapratyayotpanne vedayite na kÃyasaæsparÓapratyayotpanne vedayite na mana÷saæsparÓapratyayotpanne vedayite sthÃtavyam. nÃvidyÃyÃæ sthÃtavyam evaæ yÃvan na jarÃmaraïe sthÃtavyam. tat (##) kasya heto÷? tathà hi bhagavann avidyà avidyÃtvena ÓÆnyÃ, yà cÃvidyÃÓÆnyatà na sÃvidyÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà avidyÃ, avidyaiva ÓÆnyatÃÓÆnyataivÃvidyÃ, evaæ saæskÃrÃ÷ saæskÃratvena ÓÆnyÃ÷ vij¤Ãnaæ vij¤Ãnatvena ÓÆnyaæ, nÃmarÆpaæ nÃmarÆpatvena ÓÆnyaæ, «a¬Ãyatanaæ «a¬Ãyatanatvena ÓÆnyaæ, sparÓa÷ sparÓatvena ÓÆnya÷, vedanà vedanÃtvena ÓÆnyÃ, t­«ïà t­«ïÃtvena ÓÆnyÃ, upÃdÃnam upÃdÃnatvena ÓÆnyaæ, bhavo bhavatvena ÓÆnya÷, jÃtir jÃtitvena ÓÆnyÃ, tathà hi bhagava¤ jarÃmaraïaæ jarÃmaraïatvena ÓÆnyaæ, yà ca jarà amaraïaÓÆnyatà na taj jarÃmaraïaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà jarÃmaraïaæ, jarÃmaraïam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva jarÃmaraïam. anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃvidyÃyÃæ sthÃtavyaæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne na nÃmarÆpe na «a¬Ãyatane na sparse na vedanÃyÃæ na t­«ïÃyÃæ nopÃdÃnena bhave na jÃtau na jarÃmaraïe sthÃtavyam. evaæ skandhadhÃtvÃyatane«u ca kartavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà sm­tyupasthÃne«u na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? sm­tyupasthÃnÃni sm­tyupasthÃnatvena ÓÆnyÃni, yà ca bhagavan sm­tyupasthÃnÃnÃæ ÓÆnyatà na tÃni sm­tyupasthÃnÃni na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ sm­tyupasthÃnÃni sm­tyupasthÃnÃny eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva sm­tyupasthÃnÃni, tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na sm­tyupasthÃne«u sthÃtavyaæ, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharme«u na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hy Ãveïikabuddhadharmà Ãveïikabuddhadharmatvena ÓÆnyà yà ca bhagavann ÃveïikabuddhadharmÃïÃæ ÓÆnyatà na te Ãveïikabuddhadharmà na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà Ãveïikà buddhadharmà Ãveïikà buddhadharmà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃveïikà buddhadharmÃ÷. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharme«u (##) na sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na dÃnapÃramitÃyÃæ sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi dÃnapÃramitaiva ÓÆnyà dÃnapÃramitÃsvabhÃvena, yà ca bhagavan dÃnapÃramitÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà dÃnapÃramitÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà dÃnapÃramitÃ, dÃnapÃramitaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dÃnapÃramitÃ, na ÓÅlapÃramitÃyÃæ na k«ÃntipÃramitÃyÃæ na vÅryapÃramitÃyÃæ na dhyÃnapÃramitÃyÃæ na praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi praj¤ÃpÃramitaiva ÓÆnyà praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvena, yà ca bhagavan praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà praj¤ÃpÃramitÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃ, praj¤ÃpÃramitaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva praj¤ÃpÃramitÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na dÃnapÃramitÃyÃæ sthÃtavyaæ, na ÓÅlapÃramitÃyÃæ na k«ÃntipÃramitÃyÃæ na vÅryapÃramitÃyÃæ na dhyÃnapÃramitÃyÃæ na praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà ak«are«u na sthÃtavyaæ, ak«arÃbhinirhÃre«u na sthÃtavyaæ, ekodÃhÃre dvir udÃhÃre trir udÃhÃre na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hy ak«arÃïi ÓÆnyÃny ak«arasvabhÃvena, yà ca bhagavann ak«araÓÆnyatà na tÃni ak«arÃïi, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà ak«arÃïi, ak«arÃïy eva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃk«arÃïi, tad anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃk«are«u sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃbhij¤Ãsu sthÃtavyam. tat kasya heto÷? abhij¤Ã eva ÓÆnyà abhij¤ÃsvabhÃvena, yà ca bhagavann abhij¤Ã ÓÆnyatà na tà abhij¤Ã, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà abhij¤Ã, abhij¤Ã evaÓÆnyatà ÓÆnyataivÃbhij¤Ã÷, tad anena bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà nÃbhij¤Ãsu sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpam anityam iti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam anityam iti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi (##) rÆpÃnityatà anityatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan rÆpÃnityatà ÓÆnyatà na sà anityatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anityatÃ, anityataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnityatÃ, tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà rÆpam anityam iti na sthÃtavyam. na vedanÃnityeti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi vedanÃnityatÃnityatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan vedanÃnityatÃÓÆnyatà na sà anityatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anityatÃ, anityataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnityatÃ, na saæj¤Ã anityeti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi saæj¤ÃnityatÃnityatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan saæj¤Ã anityatà ÓÆnyatà na sà anityatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anityatÃ, anityataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnityatÃ, na saæskÃrà anityà iti sthÃtavyaæ, tat kasya heto÷? tathà hi saæskÃrÃnityatÃnityatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan saæskÃrà anityatà ÓÆnyatà na sà anityatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anityatà anityataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnityatÃ, na vij¤Ãnam anityam iti sthÃtavyaæ, tat kasya heto÷? tathà hi vij¤ÃnÃnityatÃnityatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan vij¤ÃnÃnityatà ÓÆnyatà na sà anityatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anityatÃ, anityataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnityatÃ, tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na vij¤Ãnam anityam iti sthÃtavyam. evaæ na rÆpaæ du÷kham iti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ du÷kham iti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi rÆpadu÷khatà du÷khatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan rÆpadu÷khatà ÓÆnyatà na sà du÷khatà na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà du÷khatà du÷khataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva du÷khatÃ, tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpaæ du÷kham iti sthÃtavyaæ. na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ du÷kham iti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi vij¤Ãnadu÷khatà du÷khatÃsvabhÃvena ÓÆnyà yà ca bhagavan vij¤Ãnadu÷khatà ÓÆnyatà na sà du÷khatà na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà du÷khatà du÷khataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva du÷khatÃ, tad anenÃpi (##) bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na vij¤Ãnaæ du÷kham iti sthÃtavyam. evaæ na rÆpam anÃtmeti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam anÃtmeti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi rÆpÃnÃtmatà anÃtmatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan rÆpÃnÃtmatà ÓÆnyatà na sÃnÃtmatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anÃtmatÃ, anÃtmataivaÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnÃtmatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpam anÃtmeti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam anÃtmeti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi vij¤ÃnÃnÃtmatà anÃtmatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan vij¤ÃnÃnÃtmatà ÓÆnyatà na sà anÃtmatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà anÃtmatÃ, anÃtmataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataivÃnÃtmatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na vij¤Ãnam anÃtmeti sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpaæ ÓÃntam iti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ ÓÃntam iti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi rÆpaÓÃntatà ÓÃntatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan rÆpaÓÃntatà ÓÆnyatà na sà ÓÃntatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ ÓÃntatÃ, ÓÃntataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ÓÃntatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na rÆpaæ ÓÃntam iti sthÃtavyaæ, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ ÓÃntam iti sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi vij¤ÃnaÓÃntatà ÓÃntatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan vij¤ÃnaÓÃntatà ÓÆnyatà na sà ÓÃntatÃ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ ÓÃntatÃ, ÓÃntataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ÓÃntatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà na vij¤Ãnaæ ÓÃntam iti sthÃtavyam. evaæ hetusamudayaprabhavapratyayatÃyÃæ na sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà tathatÃyÃæ na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi tathatà tathatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavaæs tathatÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà tathatÃ, na cÃnyatra tathatÃyÃ÷ ÓÆnyatÃ, tathataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva tathatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena (##) praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà tathatÃyÃn na sthÃtavyam. evaæ dharmatÃyÃæ na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi dharmatà dharmatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan dharmatÃyÃ÷ ÓÆnyatà na sà dharmatÃ, na cÃnyatra dharmatÃyÃ÷ ÓÆnyatÃ, dharmataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dharmatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmatÃyÃæ na sthÃtavyam. evaæ dharmadhÃtau na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi dharmadhÃtur dharmadhÃtusvabhÃvena ÓÆnyo, yà ca bhavagavan dharmadhÃto÷ ÓÆnyatà na sa dharmadhÃtur, na cÃnyatra dharmadhÃto÷ ÓÆnyatÃ, dharmadhÃtur eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dharmadhÃtu÷. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmadhÃtau na sthÃtavyam. evaæ dharmaniyÃmatÃyÃæ na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi dharmaniyÃmatà dharmaniyÃmatÃsvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan dharmaniyÃmatà ÓÆnyatà na sà dharmaniyamatÃ, na cÃnyatra dharmaniyÃmatÃyÃ÷ ÓÆnyatÃ, dharmaniyÃmataiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dharmaniyamatÃ. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dharmaniyÃmatÃyÃæ na sthÃtavyam. evaæ bhÆtakoÂyÃæ na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi bhÆtakoÂir bhÆtakoÂisvabhÃvena ÓÆnyÃ, yà ca bhagavan bhÆtakoÂe÷ ÓÆnyatà na sà bhÆtakoÂir, na cÃnyatra bhÆtakoÂe÷ ÓÆnyatÃ, bhÆtakoÂir eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva bhÆtakoti÷. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà bhÆtakoÂyÃæ na sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà sarvadhÃraïÅmukhe«u na sthÃtavyam. tat kasya heto÷? tathà hi dhÃraïÅmukhÃni dhÃraïÅmukhai÷ ÓÆnyÃni, yà ca bhagavan dhÃraïÅmukhÃnÃæ ÓÆnyatà na tÃni dhÃraïÅmukhÃni, na cÃnyatra dhÃraïÅmukhebhya÷ ÓÆnyatÃ, dhÃraïÅmukhÃny eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dhÃraïÅmukhÃni. tad anenÃpi bhagavan paryÃyeïa bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà dhÃraïÅmukhe«u na sthÃtavyam. punar aparaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓalo 'haÇkÃramamakÃrapatitena mÃnasena saced rÆpe (##) tisthati rÆpÃbhisaæskÃre carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanÃyÃæ saæj¤ÃyÃæ saæskÃre«u, saced vij¤Ãne ti«Âhati vij¤ÃnÃbhisaæskÃre carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. tat kasya heto÷? na hy abhisaæskÃre caran praj¤ÃpÃramitÃæ parig­hïÃti na praj¤ÃpÃramitÃyÃæ yogam Ãpadyate na praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayati, aparipÆrayan praj¤ÃpÃramitÃæ na niryÃsyati sarvÃkÃraj¤atÃyÃm. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan rÆpam aparig­hÅtaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam aparig­hÅtam. tat kasya heto÷? yaÓ ca rÆpasyÃparigraho na tad rÆpaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, yaÓ ca vij¤ÃnasyÃparigraho na tad vij¤Ãnaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. evaæ yÃvad bhÆtakoÂir aparig­hÅtÃ. tat kasya heto÷? yaÓ ca bhÆtakoÂyà aparigraho na sà bhÆtakoÂi÷ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, sÃpi praj¤ÃpÃramità aparig­hÅtà prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. evaæ bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà prak­tiÓÆnyÃ÷ sarvadharmÃ÷ pratyavek«itavyÃ÷, tathà ca pratyavek«itavyà yathà na kvacid dharme manaso vyupacÃro bhavet. idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvadharmÃparig­hÅtaæ nÃma samÃdhimaï¬alaæ vipulaæ purask­tam apramÃïaæ niyatam asaæhÃryaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhai÷. sÃpi sarvÃkÃraj¤atà aparig­hÅtà adhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, mahÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, ÓÆnyatÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, paramÃrthaÓÆnyatÃm upÃdÃya, saæsk­taÓÆnyatÃm upÃdÃya, asaæsk­taÓÆnyatÃm upÃdÃya, atyantaÓÆnyatÃm upÃdÃya, anavarÃgraÓÆnyatÃm upÃdÃya, anavakÃraÓÆnyatÃm upÃdÃya, prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, sarvadharmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svalak«aïaÓÆnyatÃm upÃdÃya, anupalambhaÓÆnyatÃm upÃdÃya, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, abhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, parabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. (##) iti m­dumÆrdhagatasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ tat kasya heto÷? tathà hi na bhagavan sarvÃkÃraj¤atà nimittata÷ udgrahÅtavyà nimittaæ hi kleÓa÷. katamat punar nimittam? rÆpaæ nimittaæ vedanà nimittaæ saæj¤Ã nimittaæ saæskÃrà nimittaæ vij¤Ãnaæ nimittaæ, cak«ur nimittaæ Órotraæ nimittaæ ghrÃïaæ nimittaæ jihvà nimittaæ kÃyo nimittaæ mano nimittaæ, rÆpaæ nimittaæ Óabdo nimittaæ gandho nimittaæ raso nimittaæ sparÓo nimittaæ dharmo nimittaæ, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤Ãk«aradaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃnabhisaæskÃradharmadhÃtudharmatÃidharmaniyÃmatÃbhÆtakoÂinimittam ayam ucyate kleÓa÷. sacet puna÷ praj¤ÃpÃramità nimittata udgrahÅtavyÃbhavi«yan naiveha Óreïika÷ parivrÃjaka÷ ÓÃsane ÓraddhÃm alapsyata, atra sarvaj¤aj¤Ãne katamà ca ÓraddhÃ? yeyaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhiÓraddadhÃnatà avakalpanatà adhimuktiÓ cintanà tulanà vyupaparÅk«aïà tac cÃnimittayogena, evam animittata udgrahÅtavyÃ. atra puna÷ Óreïika÷ parivrÃjaka÷ adhimucya ÓraddhÃnusÃrÅ prÃdeÓikena j¤ÃnenÃvatÅrïa÷, so 'vatÅrya na rÆpaæ parig­hÅtavÃn na vedanÃæ na saæj¤Ãæ na saæskÃrÃn na vij¤Ãnaæ parÅg­hÅtavÃn. tat kasya heto÷? tathà hi sa tena svalak«aïaÓÆnye«u dharme«u na kaÓcid dharma÷ parig­hÅto nimittÃmanasikÃratÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? tathà hi sa nÃdhyÃtmaprÃptyabhisamayatas taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, na bahirdhÃprÃptyabhisamayatas taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmabahirdhÃprÃptyabhisamayatas taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃpy anyatraprÃptyabhisamayatas taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati. tat kasya heto÷? tathà hi sa taæ dharmaæ na samanupaÓyati, yo và prajÃnÅyÃd, yaæ và prajÃnÅyÃd, yena và prajÃnÅyÃt. tat kasya heto÷? nÃdhyÃtmarÆpasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati nÃdhyÃtmavedanÃyÃs taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmasaæj¤ÃyÃs taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmasaæskÃrÃïÃæ taj j¤Ãnaæ (##) samanupaÓyati, nÃdhyÃtmavij¤Ãnasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati. na bahirdhÃrÆpasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, na bahirdhÃvedanÃyà na bahirdhÃsaæj¤Ãyà na bahirdhÃsaæskÃrÃïÃæ na bahirdhÃvij¤Ãnasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmabahirdhÃrÆpasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃdhyÃtmabahirdhÃvedanÃyà nÃdhyÃtmabahirdhÃsaæj¤Ãyà nÃdhyÃtmabahirdhÃsaæskÃrÃïÃæ nÃdhyÃtmabahirdhÃvij¤Ãnasya taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃpy anyatrarÆpÃt taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, nÃpy anyatravedanÃyÃ, nÃpy anyatrasaæj¤ÃyÃ, nÃpy anyatrasaæskÃrebhyo, nÃpy anyatravij¤ÃnÃt taj j¤Ãnaæ samanupaÓyati, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya. atra padaparyÃye Óreïika÷ parivrÃjako 'dhimukta÷ so 'trÃdhimucya ÓraddhÃnusÃrÅ prÃdeÓikena j¤ÃnenÃvatÅrïa÷ sarvaj¤aj¤Ãne dharmatÃæ pramÃïÅk­tya sarvadharmÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, evam adhimuktas tena na kaÓcid dharma÷ parÅg­hÅto nimittÃmanasikÃratÃm upÃdÃya, nÃpy anena kaÓcid dharma upalabdho yaæ parig­hÅyÃd và mu¤ced và sarvadharmÃnudgrahÃnutsargatÃm upÃdÃya. sa nirvÃïenÃpi na manyate sarvadharmÃnudgrahÃnutsargatÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? ya÷ sarvadharmÃïÃm aparigraho 'nutsarga÷ sà praj¤ÃpÃramitÃ, iyam api bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramità apÃrapÃragatÃm upÃdÃya, yad rÆpaæ na parig­hïÃti yad vedanÃæ na parig­hïÃti yat saæj¤Ãæ na parig­hïÃti yat saæskÃrÃn na parig­hïÃti yad vij¤Ãnaæ na parig­hïÃti, sarvadharmÃparig­hÅtatÃm upÃdÃya, yÃvad vyastasamastÃn skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃn sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤Ãk«aradaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharmaÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃnabhisaæskÃradharmadhÃtudharmatÃdharmaniyamatÃsamÃdhimukhadhÃraïÅmukhÃni, yÃvat samadhiæ na parig­hïÃti sarvadharmÃparig­hÅtatÃm upÃdÃya, na cÃntarÃparinirvÃty aparipÆrïai÷ praïidhÃnair, yÃvad daÓabhis tathÃgatabalaiÓ caturbhir vaiÓÃradyaiÓ catas­bhi÷ pratisaævidbhir a«ÂÃdaÓabhir Ãveïikair buddhadharmai÷. tat kasya heto÷? tathà hi sarvadharmà adharmÃ, yÃvat sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikà (##) buddhadharmà adharmÃ, nÃpi te dharmà nÃdharmÃ÷. iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramità sarvadharmÃparig­hÅtatÃm upÃdÃya. iti madhyamÆrdhagatÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ punar aparaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà evaæ vyupaparÅk«itavyam. katamai«Ã praj¤ÃpÃramitÃ? kasya cai«Ã praj¤ÃpÃramitÃ? kim e«Ã praj¤ÃpÃramitÃ? kenai«Ã praj¤ÃpÃramitÃ? sacet punar bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann evam upanidhyÃyati, tat kiæ yo dharmo na vidyate nopalabhyate sà praj¤ÃpÃramiteti na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. atha khalu Ãyu«mÃn ÓÃriputra Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: katame te Ãyu«man subhÆte dharmà na vidyante nopalabhyante? subhÆtir Ãha: praj¤ÃpÃramità Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, dhyÃnapÃramità Ãyu«mÃn ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, vÅryapÃramità na vidyate nopalabhyate, k«ÃntipÃramità na vidyate nopalabhyate, ÓÅlapÃramità na vidyate nopalabhyate, dÃnapÃramità Ãyu«mÃn ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, adhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, ÓÆnyatÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, mahÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, paramÃrthaÓÆnyatÃm upÃdÃya, saæsk­taÓÆnyatÃm upÃdÃya, asaæsk­taÓÆnyatÃm upÃdÃya, atyantaÓÆnyatÃm upÃdÃya, anavarÃgraÓÆnyatÃm upÃdÃya, anavakÃraÓÆnyatÃm upÃdÃya, prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, sarvadharmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svalak«aïaÓÆnyatÃm upÃdÃya, anupalambhaÓÆnyatÃm upÃdÃya, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, abhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, svabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, parabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, vedanà na vidyate nopalabhyate, saæj¤Ã na vidyate nopalabhyate, saæskÃrà na vidyante nopalabhyante, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, adhyÃtmaÓÆnyatà Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, bahirdhÃÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà na vidyate (##) nopalabhyate, ÓÆnyatÃÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, mahÃÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, paramÃrthaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, saæsk­taÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, asaæsk­taÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, atyantaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, anavarÃgraÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, anavakÃraÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, prak­tiÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, sarvadharmaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, svalak«aïaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, anupalambhaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, bhÃvaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, abhÃvaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, svabhÃvaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, parabhÃvaÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, yÃvat saptatriæÓad bodhipak«yà dharmà na vidyante nopalabhyante, abhij¤Ã na vidyante nopalabhyante, daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà na vidyante nopalabhyante, tathatà na vidyate nopalabhyate, dharmatà na vidyate nopalabhyate, dharme sthitità na vidyate nopalabhyate, dharmaniyÃmatà na vidyate nopalabhyate, bhÆtakoÂir na vidyate nopalabhyate, buddhÃpy Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, sarvÃkÃraj¤atÃpy Ãyu«man ÓÃriputra na vidyate nopalabhyate, adhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvat parabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. sacet puna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann evam upaparÅk«ate evam upanidhyÃyati tasyaivam upaparÅk«amÃïasyaivam upanidhyÃyataÓ cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate notrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate, avirahito bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitayà veditavya÷. ity adhimÃtramÆrdhagatÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputra Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitayà avirahito veditavya÷? subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra virahitaæ rÆpasvabhÃvena, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra virahitaæ vij¤ÃnasvabhÃvena. dÃnapÃramitÃpy Ãyu«man ÓÃriputra virahità dÃnapÃramitÃsvabhÃvena, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità (##) dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃpy Ãyu«man ÓÃriputra virahità praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvena. evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤Ãk«aradaÓabalavaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà virahità buddhadharmasvabhÃvena, bhÆtakoÂir apy Ãyu«man ÓÃriputra virahità bhÆtakoÂisvabhÃvena. ÓÃriputra Ãha: kathaæ punar Ãyu«man subhÆte rÆpasya svabhÃva÷? kathaæ vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ? kathaæ vij¤Ãnasya svabhÃva÷? kathaæ vyastasamastÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃÇgÃnÃæ svabhÃva÷? evaæ vistareïa yÃvat kathaæ bhÆtakoÂyÃ÷ svabhÃva÷? subhÆtir Ãha: abhÃva Ãyu«man ÓÃriputra rÆpasya svabhÃva÷, abhÃvo vedanÃyÃ÷, abhÃva÷ saæj¤ÃyÃ÷, abhÃva÷ saæskÃrÃïÃm, abhÃvo vij¤Ãnasya svabhÃva÷, abhÃvo vyastasamastÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃnÃæ svabhÃva÷, abhÃva÷ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃnabhisaæskÃrÃïÃæ jÃta÷ svabhÃva÷, abhÃva÷ tathatÃdharmadhÃtudharmasthititÃdharmaniyÃmatÃnÃæ svabhÃva÷. evaæ vistareïa yÃvad abhÃvo bhÆtakoÂyÃ÷ svabhÃva÷, tad anena tvayÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïaivaæ veditavyam, yathà rÆpaæ virahitaæ rÆpasvabhÃvena, vedanà virahità vedanÃsvabhÃvena, saæj¤Ã virahità saæj¤ÃsvabhÃvena, saæskÃrà virahitÃ÷ saæskÃrasvabhÃvena, vij¤Ãnaæ virahitaæ vij¤ÃnasvabhÃvena. evaæ vistareïa vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u kartavyaæ, yÃvad bhÆtakoÂir virahità bhÆtakoÂisvabhÃvena. punar aparaæ ÓÃriputra rÆpaæ virahitaæ rÆpalak«aïena, vedanà virahità vedanÃlak«aïena, saæj¤Ã virahità saæj¤Ãlak«aïena, saæskÃrà virahitÃ÷ saæskÃralak«aïena, vij¤Ãnaæ virahitaæ vij¤Ãnalak«aïena. evaæ vistareïa vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u kartavyaæ, yÃvad bhÆtakoÂir virahità bhÆtakoÂilak«aïena, lak«aïasvabhÃvenÃpi lak«aïaæ virahitaæ, svabhÃvalak«aïenÃpi svabhÃvo virahita÷. (##) ÓÃriputra Ãha: ya Ãyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'tra Óik«i«yate sa niryÃsyati sarvÃkÃraj¤atÃyÃm. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra yo hy evam atra Óik«i«yate sa niryÃsyati sarvÃkÃraj¤atÃyÃm. iti m­duk«Ãnter ÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra ajÃtà aniryÃtÃ÷ sarvadharmÃ÷. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte ajÃtà aniryÃtÃ÷ sarvadharmÃ÷? subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra ÓÆnyaæ rÆpasvabhÃvena tasya nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate, vedanà ÓÃriputra ÓÆnyà vedanÃsvabhÃvena tasyà nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate, saæj¤Ã ÓÃriputra ÓÆnyà saæj¤ÃsvabhÃvena tasyà nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate, saæskÃrÃ÷ ÓÃriputra ÓÆnyÃ÷ saæskÃrasvabhÃvena te«Ãæ nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra ÓÆnyaæ vij¤ÃnasvabhÃvena tasya nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate. evaæ vistareïa vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u kartavyaæ, yÃvad bhÆtakoÂi÷ ÓÆnyà bhÆtakoÂisvabhÃvena tasyà nÃpi jÃtir nÃpi niryÃïam upalabhyate. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyä caran sarvÃkÃraj¤atÃyà ÃsannÅbhavati yathà yathà ca sarvÃkÃraj¤atÃyà ÃsannÅbhavati tathà tathà kÃyapariÓuddhi¤ ca cittapariÓuddhi¤ ca lak«aïapariÓuddhiæ cÃdhigacchati, yathà yathà ca kÃyapariÓuddhiæ ca cittapariÓuddhiæ ca lak«aïapariÓuddhiæ cÃdhigacchati tathà tathà bodhisattvasya mahÃsattvasya rÃgasahagataæ cittaæ notpadyate do«asahagataæ cittaæ notpadyate mohasahagataæ cittaæ notpadyate mÃnasahagataæ cittaæ notpadyate lobhasahagataæ cittaæ notpadyate kud­«Âisahagataæ cittaæ notpadyate sa rÃgacittÃnutpÃdÃd do«acittÃnutpÃdÃn mohacittÃnutpÃdÃn mÃnacittÃnutpÃdÃl lobhacittÃnutpÃdÃt kud­«ÂicittÃnutpÃdÃd na jÃtu mÃtu÷ kuk«Ãv upapadyate, satatasamitam aupapÃduko bhavati, buddhak«etreïa buddhak«etraæ saækrÃmati, buddhÃæÓ ca bhagavata÷ paryupÃste, (##) sattvÃæÓ ca paripÃcayati, buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, na tair buddhair bhagavadbhir virahito bhavati, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva ÃsannÅbhavaty anuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodhe÷. iti madhyak«Ãnter ÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: saced bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo 'nupÃyakuÓala÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpe carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanÃyÃæ carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, sacet saæj¤ÃyÃæ carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, sacet saæskÃre«u carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãne carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced rÆpaæ nityam anityaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanà nityà anityà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæj¤Ã nityà anityà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæskÃrà nityam anityaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãnaæ nityam anityaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced rÆpaæ sukhaæ du÷khaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanà sukhà du÷khà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæj¤Ã sukhà du÷khà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæskÃrÃ÷ sukhà du÷khà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãnaæ sukhaæ du÷khaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced rÆpam Ãtmà anÃtmà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanà Ãtmà anÃtmà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæj¤Ã Ãtmà anÃtmà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæskÃrà ÃtmÃno 'nÃtmÃno veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãnam Ãtmà anÃtmà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. (##) saced rÆpaæ ÓÃntam aÓÃntaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanà ÓÃntà aÓÃntà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæj¤Ã ÓÃntà aÓÃntà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæskÃrÃ÷ ÓÃntà aÓÃntà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãnaæ ÓÃntam aÓÃntaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced rÆpaæ viviktam aviviktaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vedanà viviktà aviviktà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæj¤Ã viviktà aviviktà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced saæskÃrà viviktà aviviktà veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, saced vij¤Ãnaæ viviktam aviviktaæ veti carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓala÷ saptatriæÓatsu bodhipak«ye«u dharme«u carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm, evaæ yÃvad abhij¤Ãsu pÃramitÃsv apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u pa¤casu cak«u÷«u daÓasu tathÃgatabale«u catas­«u pratisaævitsu catur«u vaiÓÃradye«u yÃvad a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u carati nimitte carati na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. saced bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnupÃyakauÓalena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata evaæ bhavati, ahaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carÃmÅty upalambhe carati, ahaæ carÃmÅti carati nimitte carati. saced bodhisattvasya mahÃsattvasyaivaæ bhavati, ya evaæ carati sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carati, sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ bhÃvayatÅti nimitta eva sa carati, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnupÃyakauÓalaæ veditavyam. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputra Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnupÃyakauÓalaæ veditavyam? subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yo bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpam adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, vedanÃm adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, saæj¤Ãm adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, saæskÃrÃn adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, vij¤Ãnam (##) adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sa rÆpam adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, vedanÃm adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, saæj¤Ãm adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, saæskÃrÃn adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, vij¤Ãnam adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, rÆpasyÃbhisaæskÃre carati vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyÃbhisaæskÃre carati tat tasya jÃtijarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsakaram iti vadÃmi. punar aparaæ ÓÃriputra saced bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓala÷, cak«ur adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, Órotraæ ghrÃïaæ jihvÃæ kÃya¤ mano 'dhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, rÆpam adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, ÓabdÃn gandhÃn rasÃn spra«ÂavyÃn dharmÃn adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, cak«urvij¤Ãnaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnam adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sacec cak«u÷saæsparÓam adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sacec chrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓam adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sacec cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃdhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sacec chrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃdhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate. sacet saptatriæÓadbodhipak«Ãn dharmÃn adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, evaæ pa¤ca cak«Ææ«i «a¬ abhij¤Ã÷ «a pÃramitÃÓ catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævidaÓ catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattÅr daÓatathÃgatabalÃny a«ÂÃdaÓaveïikÃn buddhadharmÃn arhattvaæ pratyekabuddhatvaæ bodhisattvatvaæ buddhadharmÃn adhiti«Âhati saæjÃnÅte 'dhimucyate, sarvÃn buddhadharmÃn adhiti«Âhan saæjÃnÃno 'dhimucyamÃna÷, buddhadharmÃïÃm abhisaæskÃre carati, abhisaæskÃre carann aparimucyate, jÃtyà jarayà maraïena ca Óokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsair na parimucyate du÷kheneti vadÃmi. sa khalu puna÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'bhavya÷ ÓrÃvakabhÆmiæ pratyekabuddhabhÆmiæ và patituæ kuta÷ so 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim (##) abhisaæbhotsyate nedaæ sthÃnaæ vidyate. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓalo veditavya÷. ÓÃriputra Ãha: katham Ãyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran upÃyakuÓalo veditavya÷? subhÆtir Ãha: ya Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na rÆpam adhiti«Âhati na saæjÃnÅte nÃdhimucyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃn vij¤Ãnaæ nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte nÃdhimucyate, evaæ yÃvad buddhadharmÃn nÃdhiti«Âhati na saæjÃnÅte nÃdhimucyate, sa na rÆpe carati na vedanÃyÃæ na saæj¤ÃyÃæ na saæskÃre«u na vij¤Ãne carati, na rÆpasya nimitte carati na vedanÃyà na saæj¤Ãyà na saæskÃrÃïÃæ na vij¤anasya nimitte carati, na rÆpaæ nityam iti nÃnityam iti carati, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ nityam iti nÃnityam iti carati, na rÆpaæ sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti carati, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti carati, na rÆpaæ ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti carati na nimittam iti nÃnimittam iti carati, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti carati na viviktam iti nÃviviktam iti carati, evaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnaæ na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti carati, na nimittam iti nÃnimittam iti carati na praïihitam iti nÃpraïihitam iti carati, na viviktam iti nÃviviktam iti carati. tat kasya heto÷? tathà hi Ãyu«man ÓÃriputra yà rÆpasya ÓÆnyatà na tad rÆpaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyÃ÷ rÆpaæ, nÃnyatra rÆpÃc chÆnyatÃ, rÆpam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataivaæ rÆpam, yà vedanÃyÃ÷ ÓÆnyatà saæj¤ÃyÃ÷ ÓÆnyatà saæskÃrÃïÃæ ÓÆnyatÃ, yà vij¤Ãnasya ÓÆnyatà na tad vij¤Ãnaæ, na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà vij¤Ãnaæ, nÃnyatra vij¤ÃnÃc chÆnyatÃ, ÓÆnyataiva vij¤Ãnaæ vij¤Ãnam eva ÓÆnyatÃ. evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u saptatriæÓadbodhipak«e«u dharme«u pÃramitÃsv abhij¤Ãsu apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u balavaiÓÃradye«u pratisaævitsu Ãveïike«ubuddhadharme«u, yÃvad yà buddhadharmÃïÃæ ÓÆnyatà na te buddhadharmÃ,(##) na cÃnyatra ÓÆnyatÃyà buddhadharmÃ÷, nÃnyatra buddhadharmebhya÷ ÓÆnyatÃ, ÓÆnyataiva buddhadharmà buddhadharmà eva ÓÆnyatÃ. evam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann upÃyakuÓalo veditavya÷. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran bhavyo 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ, sa puna÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sacet kaæcid dharmam upaiti na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃæ, nopaiti na carati, upaiti nopaiti ca na carati, naivopaiti na nopaiti ca na carati praj¤ÃpÃramitÃyÃm. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte nopaiti bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran? subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ svabhÃvo nopalabhyate. tat kasya heto÷? tathà hy abhÃvasvabhÃvà praj¤ÃpÃramitÃ, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carÃmÅti nopaiti, na carÃmÅti nopaiti, carÃmi ca na carÃmi ceti nopaiti, naiva carÃmi na na carÃmÅti nopaiti. tat kasya heto÷? tathà hi tena sarvadharmà abhÃvasvabhÃvà ity anugatà anupÃttÃ÷. saced evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvasya mahÃsattvasya cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate nottrasyati na saætrÃsam Ãpadyate veditavyam. Ãyu«man ÓÃriputrÃsannÅbhavaty ayaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. ity adhimÃtrak«Ãnter ÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ so 'pi khalv Ãyu«man ÓÃriputra sarvÃkÃraj¤atÃyà advayà advaidhÅkÃrà sarvadharmÃbhÃvasvabhÃvatÃm upÃdÃya. ayaæ sarvadharmasvabhÃvÃnutpattir nÃma samÃdhir bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ vipula÷ purask­to 'pramÃïo niyato 'saæhÃrya÷ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhair anenÃyu«man ÓÃriputra samÃdhinà viharan bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ipram anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhyate. ÓÃriputra Ãha: katamair Ãyu«man subhÆte samÃdhibhir viharan bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ipram anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate? subhÆtir Ãha: asty Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ (##) ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhir yena samÃdhinà viharan bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ipram anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate. asti ratnamudro nÃma samÃdhi÷, asti sucandro nÃma samÃdhi÷, asti candradhvajaketur nÃma samÃdhi÷, asti sarvadharmamudro nÃma samÃdhi÷, asty avalokitamÆrdhà nÃma samÃdhi÷, asti dharmadhÃtuniyato nÃma samÃdhi÷, asti niyatadhvajaketur nÃma samÃdhi÷, asti vajropamo nÃma samÃdhi÷, asti sarvadharmapraveÓamudro nÃma samÃdhi÷, asti samÃhitÃvasthÃprati«ÂhÃno nÃma samÃdhi÷, asti rÃjamudro nÃma samÃdhi÷, asti balavÅryo nÃma samÃdhi÷, asti sarvadharmasamudgato nÃma samÃdhi÷, asti niruktiniyatapraveÓo nÃma samÃdhi÷, asty asecanakapraveÓo nÃma samÃdhi÷, asti digavalokano nÃma samÃdhi÷, asti dhÃraïÅmudro nÃma samÃdhi÷, asty asaæpramu«ito nÃma samÃdhi÷, asti samavasaraïo nÃma samÃdhi÷, asty ÃkÃÓasphÃraïo nÃma samÃdhi÷, asti vajramaï¬alo nÃma samÃdhi÷, asti dhvajÃgraketurÃjo nÃma samÃdhi÷, astÅndraketur nÃma samÃdhi÷, asti srotÃnugato nÃma samÃdhi÷, asti siæhavij­mbhito nÃmasamÃdhi÷, asti vyatyastasamÃpattir nÃma samÃdhi÷, asti raïaæjaho nÃma samÃdhi÷, asti vairocano nÃma samÃdhi÷, asty animi«o nÃma samÃdhi÷, asty aniketasthito nÃma samÃdhi÷, asty aniÓcito nÃma samÃdhi÷, astivipulapratipanno nÃma samÃdhi÷, asty anantaprabho nÃma samÃdhi÷, asti prabhÃkaro nÃma samÃdhi÷, asti varadharmamudro nÃma samÃdhi÷, asti samantÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷, asti ÓuddhÃvÃso nÃma samÃdhi÷, asti vimalaprabho nÃma samÃdhi÷, asti ratikaro nÃma samÃdhi÷, asty ajayo nÃma samÃdhi÷, asti tejovatÅ nÃma samÃdhi÷, asti k«ayÃpagato nÃma samÃdhi÷, asty anirjito nÃma samÃdhi÷, asti viv­to nÃma samÃdhi÷, asti sÆryapradÅpo nÃma samÃdhi÷, asti candravimalo nÃma samÃdhi÷, asti ÓuddhapratibhÃso nÃma samÃdhi÷, asty Ãlokakaro nÃma samÃdhi÷, asti kÃrÃkÃro nÃma samÃdhi÷, asti j¤Ãnaketur nÃma samÃdhi÷, asti cittasthitir nÃma samÃdhi÷, asti samantÃvaloko nÃma samÃdhi÷, asti suprati«Âhito nÃma samÃdhi÷, asti ratnakoÂir nÃma samÃdhi÷, asti varadharmamudro (##) nÃma samÃdhi÷, asti sarvadharmasamatà nÃma samÃdhi÷, asti ratijaho nÃma samÃdhi÷, asti dharmodgato nÃma samÃdhi÷, asti vikiraïo nÃma samÃdhi÷, asti sarvadharmapadaprabhedo nÃma samÃdhi÷, asti samÃk«arÃvatÃro nÃma samÃdhi÷, asty ak«arÃvatÃro nÃma samÃdhi÷, asty Ãvaraïacchedo nÃma samÃdhi÷, asty anigaro nÃma samÃdhi÷, asti prabhÃkaro nÃma samÃdhi÷, asti nÃmaniyatapraveÓo nÃma samÃdhi÷, asty aniketacÃrÅ nÃma samÃdhi÷, asti vitimirÃpagato nÃma samÃdhi÷, asti cÃritravatÅ nÃma samÃdhi÷, asty acalo nÃma samÃdhi÷, asti vi«amaÓÃntir nÃma samÃdhi÷, asti sarvaguïasaæcayo nÃma samÃdhi÷, asti niÓcito nÃmasamÃdhi÷, asti Óubhapu«pitaÓuddho nÃma samÃdhi÷, asti bodhyaÇgavatÅ nÃma samÃdhi÷, asty anantaprabho nÃma samÃdhi÷, asty Ãgamasamo nÃma samÃdhi÷, asti sarvavikramaïo nÃma samÃdhi÷, asti praticchedakaro nÃma samÃdhi÷, asti vimativikiraïo nÃma samÃdhi÷, asti niradhi«ÂhÃno nÃma samÃdhi÷, asty ekavyÆho nÃma samÃdhi÷, asty ÃkÃrÃnabhiniveÓanirhÃro nÃma samÃdhi÷, asty ÃkÃrÃnavakÃro nÃma samÃdhi÷, asti niratiÓayasarvabhavatalavikiraïo nÃma samÃdhi÷, asti saæketarÆtapraveÓo nÃma samÃdhi÷, asti gho«avatÅ nÃma samÃdhi÷, asti nirak«aravimukto nÃma samÃdhi÷, asti tejovatÅ nÃma samÃdhi÷, asti jvalanolkà nÃma samÃdhi÷, asti rak«ÃnupariÓo«aïo nÃma samÃdhi÷, asty anÃvilak«Ãntir nÃma samÃdhi÷, asti sarvÃkÃrÃvatÃro nÃma samÃdhi÷, asti sarvasukhadu÷khanirabhinandÅ nÃma samÃdhi÷, asty ak«ayÃkÃro nÃma samÃdhi÷, asti dhÃraïÅpatir nÃma samÃdhi÷, asti samyaktvamithyÃtvasaægraho nÃma samÃdhi÷, asti ro«aviro«apratiro«o nÃma samÃdhi÷, asti vimalaprabho nÃma samÃdhi÷, asti ÓÃravatÅ nÃma samÃdhi÷, asti paripÆrïavimalacandraprabho nÃma samÃdhi÷, asti vidyutprabho nÃma samÃdhi÷, asti mahÃvyÆho nÃma samÃdhi÷, asti sarvalokaprabhÃkaro nÃma samÃdhi÷, asti samÃdhisamà nÃma samÃdhi÷, asty anayavinayanayavimukto nÃma samÃdhi÷, asty anusaraïasarvasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷, asty anilaniyato nÃma samÃdhi÷, asti tathatÃsthitaniÓcito nÃma samÃdhi÷, asti kÃyakalisaæpramathano nÃma (##) samÃdhi÷, asti vÃkkalividhvaæsano nÃma samÃdhi÷, asti gaganakalpo nÃma samÃdhi÷, asty ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷. ime Ãyu«man ÓÃriputra samÃdhayo yai÷ samÃdhibhir viharan bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ipram anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyate, anyÃni cÃsaækhyeyÃprameyÃïi samÃdhimukhÃni ye«u Óik«yamÃïà bodhisattva mahÃsattvÃ÷ k«ipram anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. tatra katama÷ ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhi÷? yena samÃdhinà sarvasamÃdhÅnÃæ gocaram anubhavaty ayam ucyate ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo ratnamudro nÃma samÃdhi÷? yena samÃdhinà sarvasamÃdhayo mudrità bhavaty ayam ucyate ratnamudro nÃma samÃdhi÷. evaæ yÃvat tatra katama ÃkÃÓasaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃm ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepatÃm anuprÃpnoty ayam ucyate ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷. iti m­dvagradharmasyÃlambanÃkÃraviÓe«ah. atha khalv Ãyu«man subhÆtir buddhÃnubhÃvena Ãyu«mantaæ sariputram etad avocat: vyak­to 'yam ayu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ pÆrvakais tathÃgatair arhadbhi÷ samyaksaæbuddhai÷, ye 'py etarhi daÓadiÓi loke ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti, te 'pi tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃs taæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ vyÃkurvanti. ya etai÷ samÃdhibhir viharati sa samÃdhim api na samanupaÓyati, sa na ca tena samÃdhinà manyate, ahaæ samÃhita iti, ahaæ samÃdhiæ samÃpatsye, ahaæ samÃdhiæ samÃpanna÷, ahaæ samÃdhiæ samÃpadye, sarva ete vikalpà bodhisattvasya mahÃsattvasya na vidyante nopalabhyante. iti madhyÃgradharmasyÃlaæbanÃkÃraviÓe«a÷ ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte e«u samÃdhi«u sthito bodhisattvo mahÃsattvo vyÃkriyate tathÃgatair arhadbhi÷ samyaksaæbuddhai÷? subhÆtir Ãha: no hÅdam Ãyu«man ÓÃriputra. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra nÃnyà praj¤ÃpÃramità anya÷ samÃdhi÷ anyo bodhisattvo bodhisattva eva samÃdhi÷ samÃdhir eva bodhisattva÷. (##) ÓÃriputra Ãha: yady Ãyu«man subhÆte nÃnya÷ samÃdhi÷, nÃnyo bodhisattva÷, samÃdhir eva bodhisattvo bodhisattva eva samÃdhi÷ sarvadharmasamatÃm upÃdÃya. tat kiæ Óakya÷ sa samÃdhir darÓayitum? subhÆtir Ãha: na hy etad Ãyu«man ÓÃriputra. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte sa kulaputras taæ samÃdhiæ saæjÃnÅte? subhÆtir Ãha: nÃyu«man ÓÃriputra sa kulaputras taæ samÃdhiæ saæjÃnÅte. ÓÃriputra Ãha: kathaæ na saæjÃnÅte? subhÆtir Ãha: yathà na vikalpayati. ÓÃriputra Ãha: kathaæ na vikalpayati? subhÆtir Ãha: avidyamÃnatvena sarvadharmÃïÃm evaæ taæ samÃdhiæ na vikalpayati, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa bodhisattvo mahÃsattvo na saæjÃnÅte. ÓÃriputra Ãha: kathaæ na saæjÃnÅte? subhÆtir Ãha: avikalpatvena tasya samÃdher bodhisattvo mahÃsattvo na saæjÃnÅte. ity adhimÃtrÃgradharmasyÃlambanÃkÃraviÓe«a÷ atha khalu bhagavÃn Ãyu«mate subhÆtaye sÃdhukÃram adÃt, sÃdhu sÃdhu subhÆte yathÃpi nÃma te mayà araïÃvihÃriïÃm agratÃyÃæ nirdi«Âasya nirdeÓa÷. evaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óiksitavyam. evaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ dÃnapÃramiatÃyÃæ Óik«itavyam. evaæ saptatriæÓadbodhipak«e«u dharme«u yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u Óik«itavyam. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: evaæ Óik«amÃïo bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate. bhagavÃn Ãha: evaæ Óik«amÃïa÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate, anupalambhayogena. evaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ dÃnapÃramitÃyÃæ (##) Óik«ate, anupalambhayogena, yÃvad vistareïa saptatriæÓadbodhisapak«e«u dharme«u Óik«ate, anupalambhayogena, yÃvad apramÃïadhyanÃrÆpyasamÃpatti«u sik«ate, anupalambhayogena, daÓabalacaturvaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u Óik«ate, anupalambhayogena. atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: evaæ Óik«amÃïo bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate, anupalambhayogena. bhagavÃn Ãha: evaæ Óik«amÃïa÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate, anupalambhayogena. ÓÃriputra Ãha: kim iti bhagavan nopalabhate. bhagavÃn Ãha: ÃtmÃnaæ ÓÃriputra nopalabhate, yÃvat sattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃn nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, yÃvad vyastasamastÃn skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃn nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. du÷khaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, samudayaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, nirodhaæ nopalabhate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, mÃrgaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. kÃmadhÃtuæ nopalabhate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, rÆpadhÃtuæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, ÃrÆpyadhÃtuæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅr nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃnarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn nopalabhyante, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pÃramità nopalabhate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, daÓabalacaturvaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. srotaÃpannaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, sak­dÃgÃminaæ nopalabhate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, anÃgÃminaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, arhantaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pratyekabuddhaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, bodhisattvaæ nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, buddhaæ (##) nopalabhate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. ÓÃriputra Ãha: kà punar bhagavan viÓuddhi÷? bhagavÃn Ãha: anutpÃda÷ ÓÃriputra aprÃdurbhÃvo 'nupalambho 'nabhisaæskÃro viÓuddhir ity ucyate. iti sÃmÃnyena vikalpasaæprayogÃdhikÃrah. ÓÃriputra Ãha: evaæ Óik«amÃïo bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ katame«u dharme«u Óik«ate? bhagavÃn Ãha: evaæ Óik«ÃmÃïa÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo na kasmiæÓcid dharme Óik«ate. tat kasya heto÷? naite ÓÃriputra dharmÃs tathà saævidyante yathà bÃlap­thagjanÃnÃm abhiniveÓa÷. ÓÃriputra Ãha: kathaæ bhagavann ete dharmÃ÷ saævidyante? bhagavÃn Ãha: yathà na saævidyante tathà saævidyante, evam asaævidyamÃnÃs tenocyante 'vidyeti. ity u«magatavikalpasaæprayoge prathamo 'vidyÃvikalpa÷ ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenocyate asaævidyamÃnà avidyeti. bhagavÃn Ãha: rÆpaæ ÓÃriputra na saævidyate, adhyÃtyaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ ÓÃriputra na saævidyate, adhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvat saptatriæÓadbodhipak«Ã dharmà na saævidyante yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmà na saævidyante, adhyÃtmaÓÆnyatÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upÃdÃya. iti tatraiva dvitÅyo rÆpÃdiskandhavikalpa÷ tatra bÃlà avidyÃyÃæ t­«ïÃyÃæ cÃbhinivi«ÂÃ÷, tair avidyÃæ t­«ïÃæ ca kalpitÃæ kalpayitvà avidyÃt­«ïÃbhyÃm abhiniviÓya ubhÃbhyÃm antÃbhyÃæ saktÃs te ubhÃv antau na jÃnanti na paÓyanti, yathà dharmà na saævidyante, te tÃn dharmÃn kalpayitvà nÃmarÆpe abhinivi«ÂÃ÷, yÃvad buddhadharme«v (##) abhinivi«ÂÃ÷. iti tatraiva t­tÅyo nÃmarÆpÃbhiniveÓavikalpa÷ te dharme«v abhinivi«Âà asaævidyamÃnÃv ubhÃv antau kalpayanti kalpayitvà na jÃnanti na paÓyanti, kiæ na jÃnanti na paÓyanti? rÆpaæ na jÃnanti na paÓyanti, vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn vij¤Ãnaæ na jÃnanti na paÓyanti, yÃvat skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdaæ na jÃnanti na paÓyanti, yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn na jÃnanti na paÓyanti, tena te bÃlà iti saækhyÃæ gacchanti. iti tatraiva caturtho 'ntadvayasaktivikalpa÷ te avidyÃt­«ïÃpratyayaæ na jÃnanti na paÓyanti. kiæ na jÃnanti na paÓyanti? rÆpaæ saækli«Âam iti na jÃnanti na paÓyanti, evaæ rÆpaæ vyavadÃnam iti na jÃnanti na paÓyanti, vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn vij¤Ãnaæ saækli«Âam iti na jÃnanti na paÓyanti, evaæ vij¤Ãnaæ vyavadÃnam iti na jÃnanti na paÓyanti, te na niryÃsyanti. kuto na niryÃsyanti? kÃmadhÃtor na niryÃsyanti, rÆpadhÃtor na niryÃsyanti, ÃrÆpyadhÃtor na niryÃsyanti, ÓrÃvakapratyekabuddhadharmebhyo na niryÃsyanti. iti tatraiva pa¤cama÷ saækleÓavyavadÃnÃj¤Ãnavikalpa÷ te na Óraddadhati. kim iti na Óraddadhati? rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyam iti na Óraddadhati, yÃvad bodhir bodhyÃtmanà ÓÆnyeti na Óraddadhati. te na prati«Âhante. kim iti na prati«Âhante? dÃnapÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, ÓÅlapÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, k«ÃntipÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, vÅryapÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, dhyÃnapÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na prati«Âhante, avinivartanÅyabhÆmau na prati«Âhante, yÃvad buddhadharme«u na prati«Âhante, anena kÃraïena bÃlà ity ucyante. te abhinivi«ÂÃ÷. kim iti abhinivi«ÂÃ÷? rÆpavedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤Ãne«v abhinivi«ÂÃ÷, cak«u«i Órotre ghrÃïe jihvÃyÃæ kÃye manasy abhinivi«ÂÃ÷, skandhadhÃtvÃyatane«v abhinivi«ÂÃ÷, rÃgadve«amohe«v abhinivi«ÂÃ÷, d­«Âik­te«v abhinivi«ÂÃ÷, yÃvad bodhÃv abhinivi«ÂÃ÷. ÓÃriputra Ãha: evaæ Óik«amÃïo bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati. bhagavÃn Ãha: evaæ Óik«amÃïa÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ (##) praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na Óik«ate, sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ na niryÃsyati. ÓÃriputra Ãha: kiæ kÃraïaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na Óik«ate na niryÃsyati sarvÃkÃraj¤atÃyÃm? bhagavÃn Ãha: iha ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃm anupÃyakuÓala÷ kalpayaty abhiniviÓate, dhyÃnapÃramitÃæ kalpayaty abhiniviÓate, vÅryapÃramitÃæ kalpayaty abhiniviÓate, k«ÃntipÃramitÃæ kalpayaty abhiniviÓate, ÓÅlapÃramitÃæ kalpayaty abhiniviÓate, dÃnapÃramitÃæ kalpayaty abhiniviÓate. evam apramÃïadhyanÃrÆpyasamÃpattÅ÷ kalpayaty abhiniviÓate, sm­tyupasthÃnaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃn kalpayaty abhiniviÓate, daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikÃnbuddhadharmÃn kalpayaty abhiniviÓate, yÃvat sarvadharmÃn sarvÃkÃraj¤atÃæ kalpayaty abhiniviÓate. anena ÓÃriputra paryÃyeïa bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na Óik«ate sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ na niryÃsyati. ÓÃriputra Ãha: evaæ Óik«amÃïo bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na Óik«ate sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ na niryÃsyati. bhagavÃn Ãha: evaæ Óik«amÃïa÷ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na Óik«ate na niryÃsyati sarvÃkÃraj¤atÃyÃm. iti tatraiva «a«Âha ÃryamÃrgaprati«ÂhÃnavikalpa÷ ÓÃriputra Ãha: kathaæ punar bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate yathà Óik«amÃïa÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati? bhagavÃn Ãha: yadà ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ nopalabhate na samanupaÓyati. evaæ khalu ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«amÃïa÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyaty anupalambhayogena, evaæ dhyÃnapÃramitÃæ vÅryapÃramitÃæ k«ÃntipÃramitÃæ ÓÅlapÃramitÃæ dÃnapÃramitÃæ nopalabhate na samanupaÓyati, yÃvad bodhiæ sarvÃkÃraj¤atÃæ nopalabhate na samanupaÓyati. evaæ khalu ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«amÃïa÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyaty anupalambhayogena. (##) iti tatraiva saptama upalambhavikalpa÷ ÓÃriputra Ãha: kasyÃnupalambhayogena? bhagavÃn Ãha: ÃtmÃnaæ ÓÃriputra nopalabhate na samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃæ nopalabhate na samanupaÓyaty atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. iti tatraivëÂama ÃtmÃdivikalpa÷ anutpÃda÷ ÓÃriputrÃprÃdurbhÃvo 'nabhisaæskÃro viÓuddhi÷. iti tatraiva navamo viÓuddhyutpÃdÃdivikalpa÷ iti prathamo grÃhyavikalpa÷ so 'nupÃyakuÓalo rÆpaæ kalpayaty abhiniviÓate, yÃvad vij¤Ãnaæ kalpayaty abhiniviÓate. iti mÆrdhagatavikalpasaæprayoge prathamo rÃÓyarthavikalpa÷ cak«u÷ kalpayaty abhiniviÓate, evaæ yÃvan mana÷, rÆpaæ kalpayaty abhiniviÓate, evaæ yÃvad dharmÃn. iti tatraiva dvitÅya ÃyadvÃrÃrthavikalpa÷ cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnadhÃtÆn kalpayaty abhiniviÓate, evaæ yÃvan manodharmamanovij¤ÃnadhÃtÆn. iti tatraiva t­tÅyo gotrÃrthavikalpa÷ avidyÃæ kalpayaty abhiniviÓate, evaæ yÃvaj jarÃmaraïam. iti tatraiva caturtha utpÃdÃrthavikalpa÷ so 'dhyÃtmaÓÆnyatÃæ bahirdhÃÓÆnyatÃæ adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ kalpayaty abhiniviÓate. iti tatraiva pa¤cama÷ ÓÆnyatÃrthavikalpa÷ «aÂpÃramitÃ÷ kalpayaty abhiniviÓate. iti tatraiva «a«Âa÷ pÃramitÃrthavikalpa÷ saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn kalpayaty abhiniviÓate. iti tatraiva saptamo darÓanamÃrgavikalpa÷ sa dhyÃnÃbhij¤ÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattÅ÷ kalpayaty abhiniviÓate. iti tatraivëÂamo bhÃvanÃmÃrgavikalpa÷ sa daÓatathÃgatabalÃni yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃæ kalpayaty (##) abhiniviÓate. iti tatraiva navama÷ Óaik«amÃrgavikalpa÷ iti dvitÅyo grÃhyavikalpa÷ ÃtmÃnaæ ÓÃriputra nopalabhate, evaæ sattvaæ jÅvaæ po«aæ puru«aæ pudgalaæ manujaæ mÃnavaæ kÃrakaæ vedakaæ jÃnakaæ paÓyakaæ nopalabhate. tat kasya heto÷? atyantatayà hy Ãtmà na vidyate nopalabhate. iti k«Ãntigatavikalpasaæprayoge prathama÷ svatantrÃtmakavikalpa÷ rÆpaæ ÓÃriputra nopalabhate, yÃvad vij¤Ãnaæ nopalabhate. iti tatraiva dvitÅya ekÃtmavikalpa÷ cak«u÷ ÓÃriputra nopalabhate, evaæ yÃvan mana÷, rÆpaæ nopalabhate, evaæ yÃvad buddhadharmÃn nopalabhate. iti tatraiva t­tÅya÷ kÃraïÃtmavikalpa÷ cak«ÆrÆpacak«urvij¤ÃnÃni ÓÃriputra nopalabhate, yÃvan manodharmamanovij¤ÃnÃni nopalabhate. iti tatraiva caturtho dra«ÂÃdyÃtmavikalpa÷ pratÅtyasamutpÃdaæ ÓÃriputra nopalabhate, yÃvad ÃrÆpyadhÃtuæ nopalabhate. iti tatraiva pa¤cama÷ saækleÓÃdhÃrÃtmavikalpa÷ prathamaæ dhyÃnaæ nopalabhate, yÃvad ÃrÆpyasamÃpattÅr nopalabhate. iti tatraiva «a«Âo vairÃgyÃdhÃrÃtmavikalpa÷ ÃryasatyÃni nopalabhate. iti tatraiva saptamo darÓanÃdhÃrÃtmavikalpa÷ a«Âau vimok«Ãn navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattÅr nopalabhate. iti tatraivëÂamo bhÃvanÃdhÃrÃtmavikalpa÷ daÓabalÃni nopalabhate, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃæ nopalabhate, kathaæ nopalabhate? Ãtmatvena. tat kasya heto÷? Ãtmano 'tyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. iti tatraiva navama÷ k­tÃrthatÃdhÃrÃtmavikalpa÷ iti prathamo grÃhakavikalpa÷ (##) atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yo bhagavan p­cchet kim ayaæ mÃyÃpuru«a÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyan niryÃsyatÅti, tasyaivaæ p­cchata÷ kathaæ nirde«Âavyaæ syÃt, evaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ dÃnapÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyatÅti, tasyaivaæ p­cchata÷ kathaæ nirde«Âavyaæ syÃt, yÃvat saptatriæÓadbodhipak«e«u dharme«u yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati, sarvÃkÃraj¤atÃæ prÃpsyatÅti, tasyaivaæ p­cchata÷ kathaæ nirde«Âavyaæ syÃt? bhagavÃn Ãha: tena hi subhÆte tvÃm evÃtra pratiprak«yÃmi, yathà te k«amate tathà vyÃkuryÃ÷, tat kiæ manyase subhÆte, anyad rÆpam anyà mÃyÃ, anyà vedanà anyà saæj¤Ã anye saæskÃrÃ÷, anyad vij¤Ãnam anyà mÃyÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan. ity agradharmagatavikalpasaæprayoge prathama÷ skandhapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyac cak«u÷, anyà mÃyà anyac chrotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃya÷, anyà mÃyà anyan mana÷, anyà mÃyà anyad rÆpaæ, anyà mÃyà anya÷ Óabdo gandho rasa÷ spra«Âavya÷, anyà mÃyà anye dharmÃ÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. iti tatraiva dvitÅya Ãyatanapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyac cak«ÆrÆpacak«urvij¤Ãnaæ, anyà mÃyà anyac chrotraÓabdaÓrotravij¤anaæ ghrÃïagandhaghrÃïavij¤Ãnaæ, jihvÃrasajihvÃvij¤Ãnaæ, kÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤Ãnaæ, anyà mÃyà anyan manodharmamanovij¤Ãnam, anyà mÃyà anyaÓ cak«u÷saæsparÓa÷, anyà mÃyà anya÷ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo (##) jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓa÷, anyà mÃyà anyo mana÷saæsparÓa÷. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyac cak«u÷saæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyac chrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ vÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anya÷ p­thivÅdhÃtu÷, anyà mÃyà anyo 'bdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtur ÃkÃÓadhÃtu÷, anyà mÃyà anyo vij¤ÃnadhÃtu÷? subhÆtir Ãha: na bhagavann anya÷ p­thivÅdhÃtur anyà mÃyÃ, p­thivÅdhÃtur eva mÃyà mÃyaiva p­thivÅdhÃtu÷, na bhagavann anyo 'bdhÃtur anyà mÃyÃ, abdhÃtur eva mÃyà mÃyaivÃbdhÃtu÷, na bhagavann anyas tejodhÃtur anyà mÃyÃ, tejodhÃtur eva mÃyà mÃyaiva tejodhÃtu÷, na bhagavann anyo vÃyudhÃtur anyà mÃyÃ, vÃyudhÃtur eva mÃyà mÃyaiva vÃyudhÃtu÷, na bhagavann anya ÃkÃÓadhÃtur anyà mÃyÃ, ÃkÃÓadhÃtur eva mÃyà mÃyaiva ÃkÃsadhÃtu÷, na bhagavann anyo vij¤ÃnadhÃtur anyà mÃyÃ, vij¤ÃnadhÃtur eva mÃyà mÃyaiva vij¤ÃnadhÃtu÷. iti tatraiva t­tÅyo dhÃtupraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anya÷ pratÅtyasamutpÃda÷? subhÆtir Ãha: na bhagavann anyà avidyà anyà mÃyÃ, avidyaiva mÃyà mÃyaivÃvidyÃ, na bhagavann anye saæskÃrà anyà mÃyÃ, saæskÃrà eva mÃyà mÃyaiva saæskÃrÃ÷, na bhagavann anyad vij¤Ãnam anyà mÃyÃ, vij¤Ãnam eva mÃyà mÃyaiva vij¤Ãnaæ, na bhagavann anyaæ nÃmarÆpam anyà mÃyÃ, nÃmarÆpam eva mÃyà mÃyaiva nÃmarÆpaæ, na bhagavann anyat «a¬Ãyatanam anyà mÃyÃ, «a¬Ãyatanam eva mÃyà mÃyaiva «a¬Ãyatanaæ, (##) na bhagavann anya÷ sparÓo 'nyà mÃyÃ, sparÓa eva mÃyà mÃyaiva sparÓa÷, na bhagavann anyà vedanà anyà mÃyÃ, vedanaiva mÃyà mÃyaiva vedanÃ, na bhagavann anyà t­«ïà anyà mÃyÃ, t­«ïaiva mÃyà mÃyaiva t­«ïÃ, na bhagavann anyad upÃdÃnam anyà mÃyÃ, upÃdÃnam eva mÃyà mÃyaiva upÃdÃnaæ, na bhagavann anyo bhavo 'nyà mÃyÃ, bhava eva mÃyà mÃyaiva bhava÷, na bhagavann anyà jÃtir anyà mÃyÃ, jÃtir eva mÃyà mÃyaiva jÃti÷, na bhagavann anyaj jarÃmaraïam anyà mÃyÃ, jarÃmaraïam eva mÃyà mÃyaiva jarÃmaraïam. iti tatraiva caturtha÷ pratÅtyasamutpÃdapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anye saptatriæÓadbodhipak«Ã dharmÃ÷? subhÆtir Ãha: no bhagavan. iti tatraiva pa¤camo vyavadÃnapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyà ÓÆnyatà anyà mÃyà anyad Ãnimittam anyà mÃyà anyad apraïihitam. subhÆtir Ãha: no bhagavan. iti tatraiva «a«Âho darÓanamÃrgapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyà dhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷? subhÆtir Ãha: no bhagavan. iti tatraiva saptamo bhÃvanÃmÃrgapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷? subhÆtir Ãha: no bhagavan. iti tatraivëÂamo viÓe«amÃrgapraj¤aptivikalpa÷ bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyÃni daÓabalÃni, anyà mÃyà anye '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, anyà mÃyà anyà bodhi÷? subhÆtir Ãha: na bhagavann anyà mÃyà anyad rÆpaæ, rÆpam eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan rÆpaæ, na bhagavann anyà mÃyà anyà vedanÃ, vedanaiva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan vedanÃ, na bhagavann (##) anyà mÃyà anyà saæj¤Ã, saæj¤aiva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan saæj¤Ã, na bhagavann anyà mÃyà anye saæskÃra÷, saæskÃrà eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan saæskÃrÃ÷, na bhagavann anyà mÃyà anyad vij¤Ãnaæ, vij¤Ãnam eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan vij¤Ãnam. na bhagavann anyac cak«ur anyà mÃyÃ, na bhagavann anyad rÆpam anyà mÃyÃ, na bhagavann anyac cak«urvij¤Ãnam anyà mÃyÃ, na bhagavann anyaÓ cak«u÷saæsparÓo 'nyà mÃyÃ, na bhagavann anyac cak«u÷saæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và anyà mÃyÃ. na bhagavann anyac chrotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo 'nyà mÃyÃ, na bhagavann anyan mano 'nyà mÃyÃ, na bhagavann anye dharmà anyà mÃyÃ, na bhagavann anyan manovij¤Ãnam anyà mÃyÃ, na bhagavann anyo mana÷saæsparÓo 'nyà mÃyÃ, na bhagavann anyan mana÷saæsparÓapratyayÃd utpadyate vedayitaæ sukhaæ và du÷khaæ và adu÷khÃsukhaæ và anyà mÃyÃ. na bhagavann anyà mÃyà anye bodhipak«yà dharmÃ÷, bodhipak«yà dharmà eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan bodhipak«yà dharmÃ÷, na bhagavann anyà mÃyà anye '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavann a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, na bhagavann anyà mÃyà anyà bodhi÷, bodhir eva bhagavan mÃyà mÃyaiva bhagavan bodhi÷. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, api nu mÃyÃyà utpÃdo và nirodho vÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, mÃyÃyÃ÷ saækleÓo và vyavadÃnaæ vÃ? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, yasya notpÃdo na nirodho na saækleÓo na vyavadÃnaæ sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«ate? dhyÃnapÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ dÃnapÃramitÃyÃæ Óik«ate? apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u Óik«ate? saptatriæÓadbodhipak«e«u dharme«v abhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u (##) Óik«ate? sarvaj¤atÃyÃæ niryÃsyati, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, atrai«Ã saæj¤Ã samaj¤Ã praj¤aptir vyavahÃro bodhisattva iti. pa¤casÆpÃdÃnaskandhe«u? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, saæj¤Ã samaj¤Ã praj¤aptir vyavahÃramÃtreïa pa¤cÃnÃm upÃdÃnaskandhÃnÃm utpÃdo và nirodho và saækleÓo và vyavadÃnaæ và upalabhyate? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, yasya na saæj¤Ã na samaj¤Ã na praj¤aptir na vyavahÃro na nÃma na nÃmapraj¤aptir na kÃyo na kÃyakarma na vÃk na vÃkkarma na mano na manaskarma notpÃdo na nirodho na saækleÓo na vyavadÃnam api nu sa praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati, anupalambhayogena. subhÆtir Ãha: evaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«amÃïena mÃyÃpuru«eïaiva Óik«itavyaæ bhagavaty anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau, tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan sa eva mÃyÃpuru«o veditavya÷, yad uta pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte, api tv amÅ pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyanti? subhÆtir Ãha: no bhagavaæs, tat kasya heto÷? tathà hi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃ÷ pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷. evaæ svapnopamÃ÷ pa¤caskandhÃ÷svapnaÓ cÃbhÃvasvabhÃvo nopalabhyate, tathaiva pa¤caskandhà abhÃvasvabhÃvatayà nopalabhyante. bhagavÃn Ãha: tat kiæ manyase subhÆte pratiÓrutkopamÃ÷ pa¤caskandhÃ÷, pratibhÃsopamÃ÷ nirmitakopamÃ÷ pratibimbopamÃ÷ pa¤caskandhÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyanti? (##) subhÆtir Ãha: no bhagavaæs, tat kasya heto÷? tathà hi bhagavann abhÃvasvabhÃvÃpratiÓrutkÃ, evaæ pratibhÃso nirmitakaæ pratibimbaæ tathaiva pa¤caskandhà abhÃvasvabhÃvatayà nopalabhyante, tathà hi bhagavan mÃyopamaæ rÆpaæ mÃyopamà vedanà mÃyopamà saæj¤Ã mÃyopamÃ÷ saæskÃrà mÃyopamaæ vij¤Ãnaæ, yac ca vij¤Ãnaæ tat «a¬indriyaæ te pa¤caskandhÃs te cÃdhyÃtmaÓÆnyatayà nopalabhyante, bahirdhÃÓÆnyatayà nopalabhyante, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà nopalabhyante, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà nopalabhyante. saced evaæ bhagavan bhëyamÃïo yo bodhisattvo mahÃsattvo nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati notrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate, veditavyam ayaæ bhagavan niryÃsyati sarvaj¤atÃyÃæ niryÃsyati mÃrgaj¤atÃyÃæ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyati. iti tatraiva navamo 'Óaik«amÃrgapraj¤aptivikalpa÷ iti dvitÅyo grÃhakavikalpa÷. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: mà khalu bhagavan navayÃnasaæprasthito bodhisattvo mahÃsattva imaæ nirdeÓaæ Órutvà avalÅyeta saælÅyeta vipratisÃrÅ bhavet, uttrasyet saætrasyet saætrÃsam Ãpadyeta. bhagavÃn Ãha: sacet subhÆte navayÃnasaæprasthito bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓalo bhaven na ca kalyÃïamitrahastagato bhaved uttrasyet saætrasyet saætrÃsam Ãpadyeta. subhÆtir Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata upÃyakauÓalyaæ yatra caran bodhisattvo mahÃsattvo nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena rÆpam anityam iti pratyavek«ate na copalabhate, vedanà sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittenÃnityeti pratyavek«ate na copalabhate, saæj¤ÃsarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittenÃnityeti pratyavek«ate na copalabhate, saæskÃrÃ÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittenÃnityà iti pratyavek«ate na copalabhate, vij¤Ãnaæ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena (##) cittenÃnityam iti pratyavek«ate na copalabhate, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata upÃyakauÓalyaæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena rÆpaæ du÷kham iti pratyavek«ate na copalabhate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena vij¤Ãnaæ du÷kham iti pratyavek«ate na copalabhate. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena rÆpaæ ÓÆnyam iti pratyavek«ate na copalabhate, rÆpam anÃtmeti rÆpaæ ÓÃntam iti rÆpaæ viviktam iti rÆpaæ ÓÆnyam iti rÆpam Ãnimittam iti rÆpam apraïihitam iti pratyavek«ate na copalabhate, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena vij¤Ãnaæ ÓÆnyam iti pratyavek«ate na copalabhate, vij¤Ãnam anÃtmeti vij¤Ãnaæ ÓÃntam iti vij¤Ãnaæ viviktam iti vij¤Ãnaæ ÓÆnyam iti vij¤Ãnam Ãnimittam iti vij¤Ãnam apraïihitam iti pratyavek«ate na copalabhate, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena. idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata upÃyakauÓalyaæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yÃn dharmadeÓanÃÇ karoty anupalambhayogena iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnapÃramitÃ, yà te«Ãm eva sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktÃnÃæ manasikÃrÃïÃm aparÃmar«aïatà iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃ, yà te«Ãm eva sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktÃnÃæ manasikÃrÃïÃæ k«amaïÃrocanapratyavek«aïatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃ, yà te«Ãm eva sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktÃnÃæ manasikÃrÃïÃæ anuts­«Âir, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃ, yà ca ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktÃnÃæ manasikÃrÃïÃm anavakÃÓadÃnatà anye«Ãm api và kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃ, evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann evaæ pratyavek«ate na rÆpaÓÆnyatayà rÆpaæ ÓÆnyaæ rÆpam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rÆpam, na vedanÃÓÆnyatayà vedanà ÓÆnyà vedanaiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vedanÃ, na saæj¤ÃÓÆnyatayà saæj¤Ã ÓÆnyà saæj¤aiva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva saæj¤Ã, na saæskÃraÓÆnyatayà saæskÃrÃ÷ ÓÆnyÃ÷ saæskÃrà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva saæskÃrÃ÷, na vij¤ÃnaÓÆnyatayà vij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ vij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva vij¤Ãnam. evaæ na cak«u÷ÓÆnyatayà cak«u÷ ÓÆnyaæ cak«ur eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷, na ÓrotraÓÆnyatayà Órotraæ ÓÆnyaæ Órotram eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Órotraæ, na ghrÃïaÓÆnyatayà ghrÃïaæ ÓÆnyaæ ghrÃïam eva ÓÆnyatÃÓÆnyataiva ghrÃïaæ, na jihvÃÓÆnyatayà jihvà ÓÆnyà jihvaiva ÓÆnyatÃÓÆnyataiva jihvÃ, na kÃyaÓÆnyatayà kÃya÷ ÓÆnya÷ kÃya eva ÓÆnyatÃÓÆnyataiva kÃya÷, na mana÷ÓÆnyatayà mana÷ ÓÆnyaæ mana eva ÓÆnyatÃÓÆnyataiva mana÷. evaæ na rÆpaÓÆnyatayà rÆpaæ ÓÆnyaæ rÆpam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rÆpaæ, na ÓabdaÓÆnyatayà Óabda÷ ÓÆnya÷ Óabda eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Óabda÷, na gandhaÓÆnyatayà gandha÷ ÓÆnya÷ gandha eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva gandha÷, na rasaÓÆnyatayà rasa÷ ÓÆnya÷ rasa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva rasa÷, na spra«ÂavyaÓÆnyatayà spra«Âavyaæ ÓÆnyaæ spra«Âavyam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva spra«Âavyaæ, na dharmaÓÆnyatayà dharmÃ÷ ÓÆnyÃ÷dharmà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva dharmÃ÷. evaæ na cak«urvij¤ÃnaÓÆnyatayà cak«urvij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ cak«urvij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«urvij¤Ãnaæ, na Órotravij¤ÃnaÓÆnyatayà Órotravij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ Órotravij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva Órotravij¤Ãnaæ, na ghrÃïavij¤ÃnaÓÆnyatayà ghrÃïavij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ ghrÃïavij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ghrÃïavij¤Ãnaæ, na jihvÃvij¤ÃnaÓÆnyatayà jihvÃvij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ jihvÃvij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva jihvÃvij¤Ãnaæ, na kÃyavij¤ÃnaÓÆnyatayà kÃyavij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ kÃyavij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva kÃyavij¤Ãnaæ, na manovij¤ÃnaÓÆnyatayà manovij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ manovij¤Ãnam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva manovij¤Ãnam. evaæ na cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓaÓÆnyatayà ÓÆnyaÓ cak«u÷saæsparÓa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷saæsparÓa÷, evaæ na ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃ÷, na mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓaÓÆnyatayà ÓÆnyo (##) mana÷saæsparÓa eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mana÷saæsparÓa÷. evaæ na cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ, na ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayÃÓÆnyaæ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataivaÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ, na ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayÃÓÆnyaæ ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ, na jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatÃ, ÓÆnyataiva jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitam, na kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ kÃyasaæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ, na mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ mana÷saæsparÓapratyayavedayitaÓÆnyatayà ÓÆnyaæ mana÷saæsparÓapratyayavedayitam eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mana÷saæsparÓapratyayavedayitam. na sm­tyupasthÃnaÓÆnyatayà sm­tyupasthÃnÃni ÓÆnyÃni sm­tyupasthÃnÃny eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva sm­tyupasthÃnÃni, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgÃni, na mÃrgaÓÆnyatayà mÃrga÷ ÓÆnyo mÃrga eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva mÃrga÷, na balavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharmaÓÆnyatayà buddhadharmÃ÷ ÓÆnyà buddhadharmà eva ÓÆnyatà ÓÆnyataiva buddhadharmÃ÷. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prajnÃpÃramitÃyÃæ caran nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate. ity upÃyakauÓalaæ prathama÷ saæparigraha÷ subhÆtir Ãha: katamÃni bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi yai÷ parig­hÅta imaæ prajnÃpÃramitÃnirdeÓaæ Órutvà nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃni yÃny asya rÆpam anityam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, (##) tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnam anityam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, amÆni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi yÃny asya rÆpaæ du÷kham iti dharmaæ deÓayanti, rÆpam anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, vedanà saæj¤ÃsaæskÃrÃ÷, yÃny asya vij¤Ãnaæ du÷kham iti dharmaæ deÓayanti vij¤Ãnam anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, amÆni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi yÃny asya cak«ur anityam iti dharmaæ deÓayanti du÷kham iti anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano 'nityam iti dharmaæ deÓayanti du÷kham iti anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, amÆni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ kalyÃïamitrÃïi yÃny asya rÆpam anityam iti dharmaæ deÓayanti du÷kham iti anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, (##) anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, evaæ Óabdo gandho rasa÷ spra«Âavyaæ dharmà anityà iti dharmaæ deÓayanti, du÷khà iti anÃtmÃna iti ÓÃntà iti viviktà iti ÓÆnyà iti Ãnimittà iti apraïihità iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. amÆni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi yÃny asya cak«urvij¤Ãnaæ cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitam anityam iti dharmaæ deÓayanti, du÷kham iti anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. evaæ Órotravij¤Ãnaæ ÓrotrasaæsparÓa÷ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ, ghrÃïavij¤Ãnaæ ghrÃïasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ, jihvÃvij¤Ãnaæ jihvÃsaæsparÓo jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ, kÃyavij¤Ãnaæ kÃyasaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ, manovij¤Ãnaæ mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓapratyayavedayitam anityam iti dharmaæ deÓayanti, du÷kham iti anÃtmeti ÓÃntam iti viviktam iti ÓÆnyam iti Ãnimittam iti apraïihitam iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. imÃni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ kalyÃïamitrÃïi. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ kalyÃïamitrÃïi yÃny asya sm­tyupasthÃnÃny anityÃnÅti dharmaæ deÓayanti, du÷khÃnÅti anÃtmÃnÅti ÓÃntÃnÅti viviktÃnÅti ÓÆnyÃnÅti ÃnimittÃnÅti apraïihitÃnÅti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdà indriyÃïi balÃni bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgamÃrgo 'nitya iti dharmaæ deÓayanti, du÷kha iti anÃtmeti ÓÃnta iti vivikta iti ÓÆnya iti Ãnimitta iti apraïihita iti dharmaæ deÓayanti tac (##) cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'bhij¤Ã anityà iti du÷khà iti anÃtmÃna iti ÓÃntà iti viviktà iti ÓÆnyà iti Ãnimittà iti apraïihità iti dharmaæ deÓayanti, tac cÃnupalambhayogena tÃni ca kuÓalamÆlÃni na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. evaæ vaiÓÃradyÃni pratisaævido daÓatathÃgatabalÃni a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà apy anityà iti dharmaæ deÓayanti, du÷khà iti anÃtmÃna iti ÓÃntà iti viviktà iti ÓÆnyà iti Ãnimittà iti apraïihità iti dharmaæ deÓayanti tac cÃnupalambhayogena, tÃni ca kuÓalamÆlani na ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayanti, anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷. imÃni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi, yai÷ parig­hÅta imaæ praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓaæ Órutvà nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm anupÃyakuÓalo bhavi«yati pÃpamitrahastagataÓ ca bhavi«yati, ya imaæ praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓaæ Órutvà uttrasi«yati saætrasi«yati saætrÃsam Ãpatsyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'pagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca praj¤ÃpÃramitayà manyate, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair dhyÃnapÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca dhyÃnapÃramitayà manyate, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair vÅryapÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca vÅryapÃramitayà manyate, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ k«ÃntipÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca k«ÃntipÃramitayà manyate, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ ÓÅlapÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca ÓÅlapÃramitayà manyate, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair dÃnapÃramitÃæ bhÃvayati upalabhate, tayà ca dÃnapÃramitayà manyate. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ (##) carann apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai rÆpam adhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, rÆpaæ bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, rÆpam adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad rÆpam abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, evam apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam adhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrais tÃæ cÃdhyÃtmaÓÆnyatÃæ bahirdhÃÓÆnyatÃm adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃm upalabhate tÃbhiÓ ca ÓÆnyatÃbhir manyate upalambhayogena. cak«ur adhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, tÃÓ ca ÓÆnyatà upalabhate tayà ca manyate upalambhayogena, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano 'dhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, tÃÓ ca ÓÆnyatà upalabhate tayà ca manyate upalambhayogena. evaæ rÆpaÓabdhagandharasaspra«Âavyadharme«u karttavyaæ, yÃvac cak«urvij¤ÃnaæÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanovij¤Ãnaæ, evaæ cak«u÷saæsparÓa÷ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓa÷, cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitam adhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, tÃÓ ca ÓÆnyatà upalabhate tayà ca manyate upalambhayogena. evam avidyà yÃvaj jarÃmaraïam adhyÃtmaÓÆnyam iti manasikaroti, bahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyam iti manasikaroti, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyam iti manasikaroti, tÃÓ ca ÓÆanyatà upalabhate, tebhir manyate upalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ (##) carann apagatasarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ sm­tyupasthÃnÃni bhÃvayati tÃni ca sm­tyupasthÃnÃni upalabhate taiÓ ca manyate upalambhayogena, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃnÅndriyÃïi balÃni bodhyaÇgÃni mÃrgÃn apramÃïÃni dhyÃnÃni ÃrÆpyasamÃpattÅ÷, abhij¤Ã÷ pratisaævido daÓatathÃgatabalÃni vaiÓÃradyÃni a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn bhÃvayati tÃæÓ ca buddhadharmÃn upalabhate taiÓ ca manyate upalambhayogena. evaæ khalu subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓala imaæ praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓaæ Órutvà uttrasyati saætrasyati saætrÃsam Ãpadyate. subhÆtir Ãha: kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ pÃpamitraparig­hÅto bhavati, yena pÃpamitraparigraheïemaæ praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓaæ Órutvà uttrasyati saætrasyati saætrÃsam Ãpadyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyà vivecayati, dhyÃnapÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyÃ÷ ÓÅlapÃramitÃyà dÃnapÃramitÃyà vivecayati, nÃtra Óik«itavyam iti naitat tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena bhëitam iti kavik­tÃny etÃni kÃvyÃni naitÃni ÓrotavyÃni nodgrahÅtavyÃni na paryavÃptavyÃni na dhÃrayitavyÃni na vÃcayitavyÃni na manasikartavyÃni nÃpi parebhyo deÓayitavyÃni, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ yo 'sya na mÃrakarmÃïy upadiÓati, na mÃrado«Ãn Ãca«Âe, iti hi mÃra÷ pÃpÅyÃn buddhave«eïa vivecayati bodhisattvaæ mahÃsattvam upasaækramyaivaæ bravÅti: kiæ te kulaputra praj¤ÃpÃramitayà bhÃvitayÃ? kiæ te dhyÃnapÃramitayà bhÃvitayÃ? kiæ te vÅryapÃramitayà bhÃvitayÃ? kiæ te k«ÃntipÃramitayà bhÃvitayÃ? kiæ te ÓÅlapÃramitayà bhÃvitayÃ? kiæ te dÃnapÃramitayà bhÃvitayÃ? idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte mÃra÷ pÃpÅyÃn buddhave«eïa ÓrÃvakabhÆmipratisaæyuktÃni sÆtrÃïi geyaæ vyÃkaraïaæ gÃthodÃnaæ nidÃnam itiv­ttakaæ jÃtakÃni vaipulyam adbhutadharmÃvadÃnopadeÓam upadek«yati prakÃÓayi«yati vibhaji«yati uttÃnÅkari«yati saæprakÃÓayi«yati, imÃny evaærÆpÃïi (##) mÃrakarmÃïi cÃkhyÃtÃni nÃvabodhayati, idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvaæ mahÃsattvam upasaækramyaivaæ vak«yati; na te kulaputra kiæcid bodhicittaæ nÃpi tvam avinivartanÅyo nÃpi tvaæ Óak«yasy anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæboddhuæ, ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïy ÃkhyÃtÃni nÃvabodhayati, idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhave«eïopasaækramyaivaæ vak«yati; cak«u÷ kulaputra ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mana÷ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, rÆpaæ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ Óabdo gandho rasa÷ spra«ÂavyÃni dharmÃ÷ ÓÆnyà Ãtmanà cÃtmÅyena ca, cak«urvij¤Ãnaæ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, cak«u÷saæsparÓa÷ ÓÆnya Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓo mana÷saæsparÓa÷ ÓÆnya Ãtmanà cÃtmÅyena ca, cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ ÓÆnyam Ãtmanà cÃtmÅyena ca, dÃnapÃramità ÓÆnyà Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità ÓÆnyà Ãtmanà cÃtmÅyena ca, sm­tyupasthÃnÃni ÓÆnyÃni Ãtmanà cÃtmÅyena ca, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdà indriyÃni balÃni bodhyaÇgÃni mÃrgà yÃvad Ãveïikà buddhadharmÃ÷ ÓÆnyà Ãtmanà cÃtmÅyenaca, kiæ kari«yasy anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïi nÃca«Âe nopadiÓati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte mÃra÷ pÃpÅyÃn bodhisattvaæ mahÃsattvaæ pratyekabuddhave«eïopasaækramyaivaæ vak«yati; ÓÆnyà kulaputra pÆrvà dig buddhair bhagavadbhir bodhisattvai÷ ÓrÃvakaiÓ ca nÃtra buddho na bodhir na bodhisattvo na ÓrÃvaka÷, evaæ samantÃd daÓa diÓa÷ ÓÆnyà (##) buddhair bhagavadbhir bodhisattvai÷ ÓrÃvakaiÓ ca nÃtra buddho na bodhir na bodhisattvo na ÓrÃvaka÷, ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïi nopadek«yanti, imÃni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitrÃïi veditavyÃni. punar aparaæ subhÆte mÃra÷ pÃpÅyÃn Óramaïave«eïopasaækramya bodhisattvaæ mahÃsattvaæ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktebhyo manasikÃrebhyo vivek«ya ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrair anuÓÃsi«yati avavadi«yati, ya idam evaærÆpaæ mÃrakarma nopadek«yati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte mÃra÷ pÃpÅyÃn upÃdhyÃyÃcÃryave«eïopasaækramya bodhisattvaæ mahÃsattvaæ bodhisattvacaryÃyà vivecayi«yati sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktebhyo manasikÃrebhyo vivecayi«yati, sm­tyupasthÃne«u niyojayi«yati samyakprahÃïe«u ­ddhipÃde«u indriye«u bale«u bodhyaÇge«u mÃrge niyojayi«yati ÓÆnyatÃyÃm Ãnimitte 'praïihite niyojayi«yati, imÃny evaærÆpÃn dharmÃn sÃk«Ãtk­tvà ÓrÃvakabhÆmiæ sÃk«Ãtkuru«va, kiæ te kari«yaty anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïi nÃca«Âe nopadiÓati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte mÃra÷ pÃpÅyÃn mÃtÃpit­ve«eïopasaækramya bodhisattvaæ mahÃsattvam evaæ vak«yati; ehi tvaæ kulaputra srotaÃpattiphalasÃk«ÃtkriyÃyai yogam Ãpadyasva sak­dÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai anÃgÃmiphalasÃk«ÃtkriyÃyai arhattvaphalasÃk«ÃtkriyÃyai yogam Ãpadyasva kiæ te 'nuttarayà samyaksaæbodhyà abhisaæbuddhayà yasyÃ÷ k­taÓo 'saækhyeyÃn aprameyÃn kalpÃn saæsÃre saæsaratà hastacchedÃ÷ pÃdacchedÃÓ cÃnubhavitavyÃ÷, ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïi nopadek«yati nÃkhyÃsyati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃra÷ pÃpÅyÃn bhik«uve«eïopasaækramya rÆpam anityam iti deÓayi«yaty upalambhayogena, rÆpaæ du÷kham anÃtmakaæ ÓÃntaæ viviktaæ ÓÆnyam Ãnimittam apraïihitam iti deÓayi«yaty upalambhayogena, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam anityam (##) iti deÓayi«yaty upalambhayogena, vijnÃnaæ du÷kham anÃtmakaæ ÓÃntaæ viviktaæ ÓÆnyam Ãnimittam apraïihitam iti deÓayi«yaty upalambhayogena, cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano 'nityaæ du÷kham anÃtmakaæ ÓÃntaæ viviktaæ ÓÆnyam Ãnimittam apraïihitam iti deÓayi«yaty upalambhayogena, evaæ yÃvat sm­tyupasthÃnÃny anityÃni du÷khÃny anÃtmakÃni ÓÃntÃni viviktÃni ÓÆnyÃni ÃnimittÃni apraïihitÃnÅti deÓayi«yaty upalambhayogena, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdà indriyÃïi balÃni bodhyaÇgÃni mÃrgo 'nityo du÷kho 'nÃtmaka÷ ÓÃnto vivikta÷ ÓÆnya Ãnimitto 'praïihita iti deÓayi«yaty upalambhayogena, yÃvad buddhadharmà api anityà du÷khà anÃtmakÃ÷ ÓÃntà viviktÃ÷ ÓÆnyà Ãnimittà apraïihità iti deÓayi«yaty upalambhayogena, ya imÃny evaærÆpÃïi mÃrakarmÃïi nopadek«yati nÃkhyÃsyati, idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃpamitraæ veditavyaæ viditvà ca parivarjayitavyam. iti kalyÃïamitradvitÅyasaæparigraha÷ ity uktaæ nirvedhÃÇgaæ caturvidham subhÆtir Ãha: bodhisattvo bodhisattva iti bhagavann ucyate, bodhisattva iti bhagavan ka÷ padÃrtha÷? bhagavÃn Ãha: apadÃrtha÷ subhÆte bodhisattvapadÃrtha÷. tat kasya heto÷? na hi subhÆte bodher utpÃdo 'stità và nÃstità và vidyate vopalabhyate, tasmÃd apadÃrtha÷ subhÆte bodhisattvapadÃrtha÷. iti gotrasvarÆpam tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe Óakune÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte svapnasya padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte marÅcyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ pratiÓrutkÃyÃ÷ pratibhÃsasya pratibiæbasya gandharvanagarasya nirmitasyapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. (##) ity u«magatÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte bhÆtakoÂyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathatÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam avitathatÃyà ananyatathatÃyà dharmatÃyà dharmadhÃtor dharmasthititÃyà dharmaniyÃmatÃyÃ÷ satyatÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva bodhisattvasya padÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti mÆrdhagatÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya rÆpasya padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya vij¤Ãnasya padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya cak«u«a÷ padÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyÃ÷, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya manasa÷ padÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyadharmÃïÃæ padÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya cak«urÆpacak«urvij¤ÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ ÓrotraÓabdaÓrotravij¤ÃnaghrÃïagandhaghrÃïavij¤ÃnajihvÃrasajihvÃvij¤ÃnakÃyaspra«ÂavyakÃyavij¤ÃnapadÃrtha÷, (##) tadyathà 'pi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya manodharmamanovij¤ÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti k«ÃntigatÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, yÃvad vistareïa, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte mÃyÃpuru«asya pÃramitÃsu sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrge«v apramÃïe«u daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u skandhe«u dhÃtu«u Ãyatane«u pratÅtyasamutpÃde«u dhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤Ãsu carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. ity agradharmagatÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya rÆpapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya (##) mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤ÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya cak«u÷padÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷padÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya sarvabodhipak«yadharmabalavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharme«u carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte asaæsk­tadhÃtau saæsk­tadhÃtupadaæ na vidyate nopalabhyate, saæsk­tadhÃtÃv asaæsk­tadhÃtupadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya prajnÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti darÓanamÃrgÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte anutpÃdapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya prajnÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, (##) tadyathÃpi nÃma subhÆte anirodhÃnabhisaæskÃrÃprÃdurbhÃvÃnupalambhÃsaækleÓapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte avyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tat kasya heto÷? rÆpasya subhÆte utpÃdapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃïÃæ, vij¤Ãnasya subhÆte utpÃdapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tat kasya heto÷? rÆpasya subhÆte nirodhÃbhisaæskÃraprÃdurbhÃvopalambhasaækleÓapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya subhÆte nirodhÃbhisaæskÃraprÃdurbhÃvopalambhasaækleÓapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tat kasya heto÷? rÆpasya subhÆte vyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrÃïÃæ vij¤Ãnasya subhÆte vyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte vyastasamastÃnÃæ skandhÃnÃæ dhÃtÆnÃm ÃyatanÃnÃæ pratyÅtyasamutpÃdasya utpÃdapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, yÃvat skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u vyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ saptatriæÓad bodhipak«yadharmà pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤ÃpratisaæviddaÓabalavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharmÃïÃm utpÃdapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ yÃvad vyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ yÃvat saækleÓavyavadÃnapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, (##) tadyathÃpi nÃma subhÆte rÆpasyÃtyantaviviktatvÃn nimittapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, tadyathÃpi nÃma subhÆte vij¤ÃnasyÃtyantaviviktatvÃn nimittapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«v atyantaviviktatvÃn nimittapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte sm­tyupasthÃnÃm atyantaviÓuddhatvÃnnimittapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤ÃpratisaæviddaÓabalavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharmÃïÃm atyantaviÓuddhatvÃn nimittapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃtmasattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃnÃæ viÓuddhau padaæ na vidyate nopalabhyate, ÃtmasattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃsattÃm upÃdÃya, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti bhÃvanÃmÃrgÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃdityasyodÃgacchata÷ prabhÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti pratipak«ÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte kalpoddÃhe vartamÃne sarvasaæskÃre (##) padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti vipak«aprahÃnÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya ÓÅle dau÷ÓÅlyapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya samÃdhau vik«epapadaæ na vidyate nopalabhyate, tathÃgatapraj¤ÃyÃæ dau«praj¤apadaæ na vidyate nopalabhyate, tathÃgatavimuktÃv avimuktipadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasyavimuktij¤ÃnadarÓane vimuktij¤ÃnadarÓanapadaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti pratipak«avipak«avikalpaprahÃïÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte sÆryacandramaso÷ prabhÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti praj¤ÃkaruïÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte ÓrÃvakapratyekabuddhagrahanak«atramaïiratnajyoti«Ãæ prabhÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. ity asÃdhÃraïaguïÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte cÃturmahÃrÃjakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ trayastriæÓÃnÃæ devÃnÃæ yÃmÃnÃæ devÃnÃæ tu«itÃnÃæ devÃnÃæ nirmÃïaratÅnÃæ devÃnÃæ paranirmitavaÓavartinÃæ devÃnÃæ brahmapÃr«adyÃnÃæ devÃnÃæ brahmapurohitÃnÃæ devÃnÃæ mahÃbrahmaïÃæ (##) devÃnÃæ yÃvad akani«ÂhÃnÃæ devÃnÃæ prabhÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. iti parÃrthÃnukramÃdhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya prabhÃyÃ÷ padaæ na vidyate nopalabhyate, evam eva subhÆate bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato bodhisattvapadÃrtho na vidyate nopalabhyate. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yayà bodhyà bodhisattvapadÃrtha÷ yaÓ ca bodhisattvapadÃrtha÷ sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpino 'nidarÓanà apratighà ekalak«aïà yadutÃlak«aïÃ÷, sarvadharmÃïÃæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena asaktatÃyÃm asadbhÆtatÃyÃæ Óik«itavyaæ, akalpanatÃm akalpanatÃæ copÃdÃya, sarvadharmÃÓ ca subhÆte bodhisattvena mahÃsattvenÃvaboddhavyÃ÷. ity anÃbhoge prav­ttaj¤ÃnÃdhÃra÷ ity ukta÷ pratipattyÃdhÃra÷ subhÆtir Ãha: katame bhagavan sarvadharmÃ÷? kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmÃïÃm asadbhÆtatÃyÃæ Óik«itavyam? kathaæ bhagavan bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmà avaboddhavyÃ÷? bhagavÃn Ãha: sarvadharmà ucyante kuÓalÃÓ cÃkuÓalÃÓ ca vyÃk­tÃÓ cÃvyÃk­tÃÓ ca laukikÃÓ ca lokottarÃÓ ca sÃsravÃÓ cÃnÃsravÃÓ ca saæsk­tÃÓ cÃsaæsk­tÃÓ ca sÃdhÃraïÃÓ cÃsÃdhÃraïÃÓ ca, imam ucyante subhÆte sarvadharmà yatra bodhisattvena mahÃsattvenÃsadbhÆtatÃyÃæ Óik«itavyaæ, ime subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvadharmà avaboddhavyÃ÷. ity ÃlambanasvarÆpam subhÆtir Ãha: katame bhagavan kuÓalà laukikà dharmÃ÷. bhagavÃn Ãha: kuÓalà laukikà dharmà ucyante, mÃtreyatà pitreyatà ÓrÃmaïyatà brÃhmaïyatà kule jye«ÂhÃpacÃyitÃ, dÃnam ayaæ puïyakriyÃvastu ÓÅlam ayaæ puïyakriyÃvastu, bhÃvanÃm ayaæ puïyakriyÃvastu, vaiyÃv­tyasahagatam upÃyakauÓalaæ, daÓakuÓalÃ÷ karmapathÃ÷, laukikyo navasaæj¤Ã, ÃdhmÃtakasaæj¤Ã vipa¬umakasaæj¤Ã vipÆyakasaæj¤Ã vilohitakasaæj¤Ã vinÅlakasaæj¤Ã vikhÃditakasaæj¤Ã vik«iptakasaæj¤Ã (##) asthisaæj¤Ã vidagdhakasaæj¤Ã, laukikÃni catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattaya÷, laukikya÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷, laukikyo daÓÃnusm­taya÷, yad uta buddhÃnusm­tir dharmÃnusm­ti÷ saæghÃnusm­ti÷ ÓÅlÃnusm­ti÷ tyÃgÃnusm­tir devatÃnusm­tir ÃnÃpÃnÃnusm­tir maraïÃnusm­ti÷ kÃyagatÃnusm­tir udvegÃnusm­ti÷, ima ucyante kuÓalà laukikÃdharmÃ÷ subhÆtir Ãha: katame bhagavan laukikà akuÓalà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: prÃïÃtipÃto 'dattÃdÃnaæ kÃmamithyÃcÃro m­«ÃvÃda÷ paiÓunyaæ pÃru«yaæ saæbhinnapralÃpo 'bhidhyà vyÃpÃdo mithyÃdarÓanaæ daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷, krodhopanÃhau mrak«a÷ pradÃÓo vihiæsà År«yà mÃtsaryaæ mÃno mithyÃmÃna÷, ima ucyante laukikà akuÓalà dharmÃ÷ subhÆtir Ãha: katame bhagavann avyÃk­tà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: avyÃk­taæ kÃyakarma, avyÃk­taæ vÃkkarma, avyÃk­taæ mana÷karma, avyÃk­tÃni catvÃri mahÃbhÆtÃni, avyÃk­tÃni pa¤cendriyÃïi, avyÃk­tÃni «a¬ ÃyatanÃni, avyÃk­tÃni arÆpyÃïi skandhadhÃtvÃyatanÃni, avyÃk­tà vipÃkÃ÷, sarva ima ucyante avyÃk­tÃdharmÃ÷ subhÆtir Ãha: katame bhagavan laukikÃ÷ kuÓalà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: pa¤ca skandhà dvÃdaÓÃyatanÃny a«ÂÃdaÓa dhÃtavo daÓa kuÓalÃ÷ karmapathÃÓ catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattaya÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷ ye cÃnye laukikà dharmÃ÷, ima ucyante laukikÃ÷ kuÓalà dharmÃ÷ subhÆtir Ãha: katame bhagavan lokottarÃ÷ kuÓalà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷, ÓÆnyatÃvimok«amukham Ãnimittavimok«amukham apraïihitavimok«amukham, anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyam Ãj¤endriyam Ãj¤ÃtÃvÅndriyaæ, savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhi÷, avitarka÷ savicÃra÷ samÃdhi÷, avitarko 'vicÃra÷ samÃdhi÷, vidyÃvimukti÷ sm­ti÷ saæprajanyaæ yoniÓomanaskÃra÷, a«Âau vimok«Ã÷ katame a«Âau? rÆpÅ rÆpÃïi paÓyati, (##) ayaæ prathamo vimok«a÷, adhyÃtmam arÆpasaæj¤Å bahirdhà rÆpÃïi paÓyati, ayaæ dvitÅyo vimok«a÷, ÓubhatÃyÃm adhimukto bhavati, ayaæ t­tÅyo vimok«a÷, sarvaÓo rÆpasaæj¤ÃnÃæ samatikramÃt, pratighasaæj¤ÃnÃm astaÇgamÃt, nÃnÃtvasaæj¤ÃnÃm amanasikÃrÃd anantam ÃkÃÓam ity ÃkÃÓÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati, ayaæ caturtho vimok«a÷, sarvaÓa ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamatikramÃd anantaæ vij¤Ãnam iti vij¤ÃnÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati, ayaæ pa¤camo vimok«a÷, sarvaÓo vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamatikramÃt, nÃsti ki¤cid ity Ãki¤canyÃyatanam upasaæpadya viharati, ayaæ «a«Âho vimok«a÷, sarvaÓa Ãki¤canyÃyatanasamatikramÃt, naiva saæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam upasaæpadya viharati, ayaæ saptamo vimok«a÷, sarvaÓo naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamatikramÃt saæj¤Ãvedayitanirodham upasaæpadya viharati, ayam a«Âam vimok«a÷, ima a«Âau vimok«Ã÷. navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷, catvÃri dhyÃnÃni, viviktaæ kÃmair viviktaæ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ savitarkaæ savicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, vitarkavicÃrÃïÃæ vyupaÓamÃd adhyÃtmaæ saæprasÃdÃc cetasa ekotÅbhÃvÃd avitarkam avicÃraæ samÃdhijaæ prÅtisukhaæ dvitÅyaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, prÅter virÃgÃd upek«akaÓ ca viharati sm­timÃn saæprajÃnan sukha¤ ca kÃyena pratisaævedayate yat tadÃryà Ãcak«ate upek«aka÷ sm­timÃæÓ casukhavihÃrÅti t­tÅyaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, sukhasya ca prahÃïÃd du÷khasya ca prahÃïÃt pÆrvam eva saumanasyadaurmanasyayor astaÇgamÃd adu÷khÃsukham upek«Ãsm­tipariÓuddhaæ caturthaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, sa sarvaÓo rÆpasaæj¤ÃnÃæ samatikramÃt pratighasaæj¤ÃnÃm astaÇgamÃn nÃnÃtvasaæj¤ÃnÃm amanasikÃrÃd anantam ÃkÃÓamiti ÃkÃÓÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati, sa sarvaÓa ÃkÃÓÃnantyÃyatanasamatikramÃd anantaæ vij¤Ãnam iti vij¤ÃnÃnantyÃyatanam upasaæpadya viharati, sa sarvaÓo vij¤ÃnÃnantyÃyatanasamatikramÃn nÃsti ki¤cid ity Ãki¤canyÃyatanam upasaæpadya viharati, sa sarvaÓa Ãki¤canyÃyatanasamatikramÃn naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam upasaæpadya viharati, sa sarvaÓo naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamatikramÃt saæj¤Ãvedayitanirodham upasaæpadya viharati, età navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattaya÷. (##) adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ, daÓa balÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævida÷, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, ima ucyante lokottarÃ÷ kuÓaladharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavan sÃsravà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: pa¤ca skandhà dvÃdaÓÃyatanÃny a«ÂÃdaÓa dhÃtavaÓ catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattaya÷, ima ucyante sÃsravà dharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavan anÃsravà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃny ÃryëÂÃÇgo mÃrgo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, ima ucyante anÃsravÃdharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavan saæsk­tà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: kÃmadhÃtÆ rÆpadhÃtur ÃrÆpyadhÃtur ye 'py anye kecit traidhÃtukaparyÃpannà dharmÃ÷, saptatriæÓad bodhipak«Ãdayo dharmÃ÷, ima ucyante saæsk­tà dharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavann asaæsk­tà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: ye«Ãæ dharmÃïÃæ notpÃdo na nirodho nÃnyathÃtvaæ praj¤Ãyate rÃgak«ayo do«ak«ayo mohak«ayaÓ ca, tathatà avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà bhÆtakoÂi÷, ima ucyante asaæsk­tà dharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavan sÃdhÃraïà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: catvÃri dhyÃnÃni catvÃry apramÃïÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattaya÷ pa¤cÃbhij¤Ã÷, ima ucyante sÃdhÃraïà dharmÃ÷. subhÆtir Ãha: katame bhagavann asÃdhÃraïà dharmÃ÷? bhagavÃn Ãha: saptatriæÓad bodhipak«adharmà daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævida÷ trÅïi vimok«amukhÃni a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, ima ucyante asÃdhÃraïà dharmÃ÷. tatra bodhisattvena mahÃsattvena svalak«aïaÓÆnye«u dharme«u na sakti÷ kÃryÃ, advayayogena ca sarvadharmà avaboddhavyÃ÷, avakalpanatÃm anavakalpanatÃæ copÃdÃya. (##) ity uktaæ pratipattyÃlambanam subhÆtir Ãha: yad ucyate bhagavan bodhisattvo mahÃsattva iti, kena kÃraïena bhagavan bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratÃæ kÃrayi«yati, tena kÃraïena subhÆte bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. subhÆtir Ãha: katame bhagavan mahÃsattvarÃÓir mahÃsattvanikÃya÷ yasya bodhisattvo mahÃsattvo 'gratÃæ kÃrayi«yati? bhagavÃn Ãha: mahÃsattvarÃÓir mahÃsattvanikÃya iti subhÆte ucyate yad uta gotrabhÆmir a«ÂamakabhÆmi÷ srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmÅ anÃgÃmÅ arhan pratyekabuddha÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad avinivartanÅya iti, ayaæ sa mahÃn sattvarÃÓi÷ mahÃsattvanikÃya÷, asya bodhisattvo mahÃsattvo 'gratÃæ kÃrayi«yati, tatra subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena vajropamaæ cittam utpÃdya mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratÃ÷ kÃrayitavyÃ÷. subhÆtir Ãha: katamo bhagavan vajropamaÓ cittotpÃda÷? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva evaæ cittam utpÃdayati, aparimite mayà saæsÃre sannÃhaæ sannahya sarvasvaparityÃginà bhavitavyaæ, sarvasattvÃnÃm antike mayà samacittatà utpÃdayitavyÃ, sarvasattvà mayà tribhir yÃnai÷ parinirvÃpayitavyÃ÷, sarvasattvÃn api mayà parinirvÃpya na kaÓcit sattva÷ parinirvÃpito bhavati. tat kasya heto÷? anutpÃdo mayà sarvadharmÃïÃm avaboddhavya÷, avyavakÅrïena mayà sarvÃkÃraj¤atÃcittena «aÂsu pÃramitÃsu caritavyaæ, sarvatrÃnugatÃyÃæ sarvadharmaprativedhaparini«pattyÃæ mayà Óik«itavyam, ekatayÃbhinirhÃro mayà sarvadharmÃïÃæ pratiboddhavya÷, yÃvat pÃramitÃbhinirhÃraprativedhÃya mayà sarvadharmÃïÃæ Óik«itavyaæ, saptatriæÓad bodhipak«adharmÃbhinirhÃraprativedhÃya mayà dharmÃïÃæ Óik«itavyaæ, apramÃïadhyÃnÃrÆpyÃbhij¤Ãj¤ÃnÃbhinirhÃraprativedhÃya mayà dharmÃïÃæ Óik«itavyaæ, daÓabalavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharmÃbhinirhÃraprativedhÃya mayà dharmÃïÃæ Óik«itavyaæ, ayaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vajropamaÓ cittotpÃdo yatra prati«Âhito bodhisattvo mahÃsattvo mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratÃæ (##) kÃrayi«yati, tac cÃnupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva evaæ cittam utpÃdayati, yÃvanta÷ sattvà nairayikà và tairyagyonikà và yamalaukikà và du÷khÃæ vedanÃæ vedayanti, te«Ãm aham arthÃya tÃæ du÷khÃæ vedanÃæ vedayeyaæ tatra bodhisattvena mahÃsattvena evaæ cittam utpÃdayitavyam, ekaikasyÃpy ahaæ sattvasyÃrthÃya kalpakoÂÅniyutaÓatasahasrÃïi nairayikaæ và tairyagyonikaæ và yamalaukikaæ và du÷kham anubhaveyaæ, yÃvan na te sattvà nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­tà bhaveyur iti, etenopÃyena sarvasattvÃnÃæ k­taÓas tan nairayikÃdikaæ du÷kham anubhaveyaæ, yÃvan na te sattvà nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­tà bhaveyur iti, paÓcÃd aham Ãtmana÷ k­takuÓalam avaropya kalpakoÂÅniyutaÓatasahasrair anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhyeyaæ, ayaæ subÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vajropamaÓ cittotpÃdo yena mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratÃæ kÃrayi«yati. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena udÃracittena bhavitavyaæ yena cittena sarvasattvÃnÃm agratà kÃrayitavyÃ, tatreyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyodÃracittatà yat prathamacittotpÃdam upÃdÃya na rÃgacittam utpÃdayati, na do«acittam utpÃdayati, na mohacittam utpÃdayati, na vihiæsÃcittam utpÃdayati, na ÓrÃvakacittam utpÃdayati, na pratyekabuddhacittam utpÃdayati, iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyodÃracittatà yayà sarvasattvÃnÃm agratÃæ kÃrayi«yati, tena ca cittena na manyate. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena akampyacittena bhavitavyaæ, tatreyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃkampyacittatà yat sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktam api manasikÃran na manyate, iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyÃkampyacittatÃ. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃnÃm antike hitasukhacittena bhavitavyaæ, tatreyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya hitasukhacittatà yà sarvasattvÃnÃæ paritrÃïatà ya÷ sarvasattvÃnÃm aparityÃga÷, tena ca na manyate, iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya hitasukhacittatÃ. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahasattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sarvasattvÃnÃm agratÃæ kÃrayi«yati. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dharmÃrÃgeïa bhavitavyaæ dharmaratena dharmÃrÃmatÃyogam anuyuktena bhavitavyaæ, tatra katamo dharmo? yad uta sarvadharmÃïÃm asaæbheda÷, ayam ucyate dharma÷, tatra katamà dharmaratir? yà dharme 'bhiratir iyam ucyate dharmarati÷, tatra katamà dharmÃrÃmatÃ? yà tasya dharmasya bhÃvanà bahulÅkaraïatÃ, iyam ucyate dharmÃrÃmatÃ. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratà kÃrayitavyà anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ sthitvà bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ sthitvà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ sthitvà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ sthitvà mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratà kÃrayitavyà anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà saptatriæÓad bodhipak«e«u dharme«u sthitvà bale«u vaiÓÃradye«u pratisamvitsv a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u sthitvà mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratà kÃrayitavyà anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà vajropamasamÃdhau sthitvà yÃvad ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepasamÃdhau sthitvà mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratà kÃrayitavyà anupalambhayogena, ete«u subhÆte dharme«u sthitvà bodhisattena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caratà mahata÷ sattvarÃÓer mahata÷ sattvanikÃyasyÃgratà kÃrayitavyÃ, tenocyate bodhisattvo mahÃsattva÷. iti sarvasattvÃgratÃcittamahattvam atha khalv Ãyu«mÃn ÓÃriputro bhagavantam etad avocat: mamÃpi bhagavan pratibhÃti yenÃrthena bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. bhagavÃn Ãha: pratibhÃtu te ÓÃriputra yenÃrthena bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. ÓÃriputra Ãha: Ãtmad­«Âer bhagavan sattvad­«Âer jÅvad­«Âer jantud­«Âer po«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakad­«Âer (##) cchedad­«Âe÷ ÓÃÓvatad­«Âer astid­«Âer nÃstid­«Âe÷ skandhad­«Âer dhÃtud­«Âer Ãyatanad­«Âe÷ pratÅtyasamutpÃdad­«Âer bodhipak«adharmad­«Âer balavaiÓÃradyad­«Âer Ãveïikabuddhadharmad­«Âe÷ sattvaparipÃcanad­«Âer buddhak«etrapariÓodhanad­«Âer bodhisattvad­«Âer buddhad­«Âer dharmacakrapravartanad­«Âer iti, ÃsÃæ sarvÃsÃæ d­«ÂÅnÃæ prahÃïÃya dharmaæ deÓayaty anupalambhayogena, tenÃrthena bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. subhÆtir Ãha: kena kÃraïenÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya rÆpad­«Âir bhavati, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤Ãnad­«Âir bhavati? ÓÃriputra Ãha: ihÃyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann anupÃyakuÓalo bhavati, sa rÆpam upalabhya d­«Âim utpÃdayaty upalambhayogena, evaæ vistareïa vyastasamastaæ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdaæ yÃvaj jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃn upalabhya d­«Âim utpÃdayaty upalambhayogena, evaæ sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃbhij¤Ãk«arÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅr upalabhya d­«Âim utpÃdayaty upalambhayogena, evaæ daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn upalabhya d­«Âim utpÃdayaty upalambhayogena. iti prahÃïamahattvam atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: mamÃpi bhagavan pratibhÃti yenÃrthena bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. bhagavÃn Ãha: pratibhÃtu te subhÆte. subhÆtir Ãha: yad api bhagavan bodhicittam asamasamacittam asÃdhÃraïacittaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhai÷ tatrÃpi citte 'sakta÷. tat kasya heto÷? tathà hi tat sarvaj¤atÃcittam anÃsravam aparyÃpannaæ traidhÃtuke tatrÃpi citte 'saktas tena bodhisattvo mahÃsattva iti saækhyÃæ gacchati. ÓÃriputra Ãha: katamad Ãyu«man subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya asamasamacittam asÃdhÃraïacittaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhai÷? (##) subhÆtir Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya na kasyacid dharmasya utpÃdaæ và nirodhaæ và samanupaÓyati, na hÃniæ na v­ddhiæ nÃgatiæ na gatiæ na saækleÓaæ na vyavadÃnaæ yatra cÃyu«man ÓÃriputra na saækleÓo na vyavadÃnaæ na gatir nÃgatir na hÃnir na v­ddhir notpÃdo na nirodha÷, tac ca na ÓrÃvakacittaæ na pratyekabuddhacittam, idaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya asamasamacittam asÃdhÃraïacittaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhai÷. ÓÃriputra Ãha: yad Ãyu«mÃn subhÆtir evam Ãha, tatrÃpi ÓrÃvakapratyekabuddhacitte 'sakta iti, nanv Ãyu«man subhÆte rÆpam apy asaktaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam apy asaktam. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra rÆpam apy asaktaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam apy asaktaæ, yÃvad vyastasamastÃ÷ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdà yÃvaj jarÃmaraïam apy asaktaæ, evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'py asaktÃ÷, yÃvat saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmà balÃni vaiÓÃradyÃni pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà apy asaktÃ÷. ÓÃriputra Ãha: yad apy Ãyu«mÃn subhÆtir idam Ãha, yad api tat sarvaj¤atÃcittam anÃsravam aparyÃpannam iti, nanv Ãyu«man subhÆte bÃlap­thagjanÃnÃm api cittam anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, nanu sarvaÓrÃvakapratyekabuddhasamyaksaæbuddhÃnÃm api cittam anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra. ÓÃriputra Ãha: rÆpam api subhÆte anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam apy Ãyu«man subhÆte anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, nanv Ãyu«man subhÆte saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmà daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà anÃsravà aparyÃpannÃ÷ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra yathà vadasi bÃlap­thagjanÃnÃm api cittam anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm (##) upÃdÃya, yÃvat sarvaÓrÃvakapratyekabuddhasamyaksaæbuddhÃnÃm api cittam anÃsravam aparyÃpannaæ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya, yÃvat saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmà daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà anÃsravà aparyÃpannÃ÷ prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. ÓÃriputra Ãha: yad api tad Ãyu«mÃn subhÆtir evam Ãha, acittatvÃt tatrÃpi citte asakta iti, nanv Ãyu«man subhÆte 'rÆpe 'pi rÆpam asaktam avedanÃyÃm api vedanà asaktÃsaæj¤ÃyÃm api saæj¤Ã asaktÃsaæskÃre«v api saæskÃrà asaktÃvij¤Ãne 'pi vij¤Ãnam asaktam. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra. ÓÃriputra Ãha: nanv Ãyu«man subhÆte 'sm­tyupasthÃne«v api sm­tyupasthÃnÃny asaktÃni, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgapÃramitÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤ÃbalavaiÓÃradyÃni yÃvad Ãveïikabuddhadharme«v api Ãveïikabuddhadharmà asaktÃ÷. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra yathà vadasi, rÆpe 'py Ãyu«man ÓÃriputra rÆpam asaktaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãne 'pi vij¤Ãnam asaktam, evaæ vyastasamastà api skandhadhÃtava ÃyatanÃni satyÃni pratÅtyasamutpÃdo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷, pÃramità abhij¤Ã bodhipak«Ã dharmà balÃni vaiÓÃradyÃni pratisaævida÷, Ãveïike«u buddhadharme«v Ãveïikà buddhadharmà asaktÃ÷, evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæs tenÃpi bodhicittena asamasamacittena sarvaÓrÃvakapratyekabuddhair asÃdhÃraïacittena na manyate nÃbhiniviÓate sarvadharmÃnupalambhayogena. ity adhigamamahattvam ity ukta÷ pratipattyuddeÓa÷ pÆrïo maitrÃyaïÅputra Ãha: mamÃpi bhagavan pratibhÃti yenÃrthena bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. bhagavÃn Ãha: pratibhÃtu te pÆrïa. pÆrïa Ãha: mahÃsannÃhasannaddha÷ sa bhagavan sattvo mahÃyÃnasaæprasthita÷ sa sattvo mahÃyÃnasamÃrƬha÷ sa sattvas tena bhagavan bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate. (##) ÓÃriputra Ãha: kiyatà ayu«man pÆrïa bodhisattvo mahasattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate? pÆrïa Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo na prÃdeÓikÃnÃæ sattvÃnÃæ k­tena bodhÃya caran dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà dÃnaæ dadÃti, api tu sarvasattvÃnÃæ k­tena dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà dÃnaæ dadÃti, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ na prÃdeÓikÃnÃæ sattvÃnÃæ k­tena bodhÃya caran praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayati, api tu sarvasattvÃnÃæ k­tena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayati, na sattvaparicchedena bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhaæ saænahyate, iyata÷ sattvÃn parinirvÃpayi«yÃmi, iyata÷ sattvÃn na parinirvÃpayi«yÃmÅti, iyata÷ sattvÃn bodhÃya prati«ÂhÃpayi«yÃmi, iyata÷ sattvÃn bodhÃya na prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, api tu khalu puna÷ sarvasattvÃnÃæ k­tena sannÃhaæ saænahyate, evaæ cÃsya bhavati, Ãtmanà ca dÃnapÃramitÃæ paripÆrayi«yÃmi sarvasattvÃæÓ ca dÃnapÃramitÃyÃæ niyojayi«yÃmÅti, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ, Ãtmanà ca praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayi«yÃmi, sarvasattvÃæÓ ca praj¤ÃpÃramitÃyÃæ niyojayi«yÃmÅti, evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅ÷, Ãtmanà ca bhÃvayi«yÃmi sarvasattvÃæÓ ca tÃsu prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, yÃvat saptatriæÓad bodhipak«e«u dharme«u daÓabalavaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«v Ãtmanà ca sthÃsyÃmi sarvasattvÃæÓ ca te«u prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti, iyatÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti pratipattisvarÆpam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yÃvad dÃnasya sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye niryÃtanÃ, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadato dÃnapÃramitÃsannÃha÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà ÓrÃvakapratyekabuddhamanasikÃrÃïÃæ parivarjanatÃ, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ (##) dadata÷ ÓÅlapÃramitÃsannÃha÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà te«Ãæ k«amaïà rocanà vyupaparÅk«aïÃ, ayam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato k«ÃntipÃramitÃsannÃha÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyä carato dÃnaæ dadata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà vÅryÃsraæsanatà tat kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadato vÅryapÃramitÃsannÃha÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadato yà cittasyaikÃgratà sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ ÓrÃvakapratyekabuddhacittasyÃnavakÃÓaæ dÃnatà tat kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadato dhyÃnapÃramitÃsannÃha÷. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà mÃyÃk­tasaæj¤opasthità naiva dÃyakam upalabhate na pratigrÃhakaæ na deyaæ, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnaæ dadata÷ praj¤ÃpÃramitÃsannÃha÷, yad Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena tÃ÷ «a pÃramità na nimittÅkaroti nopalabhate. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran mahÃsannÃhasannaddho bhavati. iti dÃnapÃramitÃsannÃha«aÂkaæ prathamam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair dÃnaæ dadÃti sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttrÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayaty anupalambhayogena, iyaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carato dÃnapÃramitÃ. (##) punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ carato yà ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmyasp­haïatà prÃg eva p­thagjanabhÆme÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ ÓÅlapÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà dharmÃïÃæ k«amaïà rocanà vyupaparÅk«aïÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ k«ÃntipÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair yà vÅryÃsraæsanatà anavalÅnatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carato vÅryapÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair viharato yac chrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktÃnÃæ cittotpÃdÃnÃm anavakÃÓadÃnaæ tasya k­taÓa÷ kuÓalamÆlasya sarvasattvasÃdhÃraïÅ k­tasyÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmanÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carato dhyÃnapÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃyÃæ carata÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ sarvadharme«u mÃyÃk­tasaæj¤Ãpratyupasthità bhavati, tac ca ÓÅlaæ na manyate nopalabhate, iyam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitayÃæ carata÷ praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ caran «a pÃramitÃ÷ parig­hïÃti, tena mahÃsannÃhasannaddha iti saækhyÃæ gacchati. iti ÓÅlapÃramitÃsannÃha«aÂkaæ dvitÅyam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, (##) iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃyÃæ carato dÃnapÃramitÃ, evaæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ carata÷ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran sarvabuddhadharmasamudÃnayanatÃyai sarvasattvaparipÃkÃya ca prayujyate praj¤ayà sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac cakuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃyÃæ carata÷ praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ caran «a pÃramitÃ÷ parig­hïÃti, tena mahÃsannÃhasannaddha iti saækhyÃæ gacchati. iti k«ÃntipÃramitÃsannÃha«aÂkaæ t­tÅyam punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo vÅryapÃramitÃyÃæ caran dÃnaæ dadÃti sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃyÃæ carato dÃnapÃramitÃ, evaæ vÅryapÃramitÃyÃæ carata÷ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo vÅryapÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayan sarvadharme«u mÃyÃk­tasaæj¤Ãm upasthÃpayati, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kusalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃyÃæ carata÷ praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo vÅryapÃramitÃyÃæ caran «a pÃramitÃ÷ parig­hïÃti, tena mahÃsannÃhasannaddha iti saækhyÃæ gacchati. iti vÅryapÃramitÃsannÃha«aÂkaæ caturtham punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ (##) caran dÃnaæ dadÃti sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃyÃæ carato dÃnapÃramitÃ, evaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ carata÷ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayan sarvadharme«u mÃyÃk­tasaæj¤Ãm upasthÃpayati, sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃyÃæ carata÷ praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ caran «a pÃramitÃ÷ parig­hïÃti, tena mahÃsannÃhasannaddha iti saækhyÃæ gacchati. iti dhyÃnapÃramitÃsannÃha«aÂkaæ pa¤camam punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæs trimaï¬alapariÓuddhaæ dÃnaæ dadÃti sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carato dÃnapÃramitÃ, evaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata÷ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ bhÃvayati, tasya sarvapÃramitÃsu sarvadharme«u ca mÃyÃsvapnapratibhÃsapratiÓrutkÃpratibimbanirmÃïasaæj¤Ã pratyupasthità bhavati sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair na ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktair manasikÃrais tac ca kuÓalamÆlaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, evaæ hi ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃæ paripÆrayati, yad Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittenaitÃ÷ «a (##) pÃramità na nimittÅkaroti nopalabhate. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran mahÃsannÃhasannaddho bhavati, evaæ ca punar Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva ekaikasyÃæ pÃramitÃyÃæ sthitvà «a pÃramitÃ÷ paripÆrayati. iti praj¤ÃpÃramitÃsannÃha«aÂkaæ «a«Âham punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnÃni ca samÃpadyate na ca dhyÃnÃny ÃsvÃdayati na ca tai÷ saæhriyate na ca te«Ãæ vaÓenopapadyate, evam apramÃïÃni cÃrÆpyasamÃpattÅÓ ca samÃpadyate na ca tà ÃsvÃdayati na ca tÃbhi÷ saæhriyate na ca tÃsÃæ vaÓenopapadyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyopÃyakauÓalagatà praj¤ÃpÃramità veditavyÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u vivekadarÓanena ca viharati ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitadarÓanena ca viharati na ca bhÆtakoÂiæ sÃk«Ãtkaroti, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carata upÃyakauÓalasannÃha÷. evam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddhas tenocyate bodhisattvo mahÃsattva iti, evaæ mahÃsannÃhasannaddhasyÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya daÓasu dik«u buddhà bhagavanta udÃnam udÃnayanti varïam udÅrayanti nÃmadheyaæ parikÅrtayamÃnÃs tasya bodhisattvasya mahÃsattvasya Óabdam anuÓrÃvayanti gho«am udÅrayanti, amu«min lokadhÃtuprasare bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha iti sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati. iti sannÃha«aÂkopasaæhÃra÷ ity uktà sannÃhapratipatti÷ ÓÃriputra Ãha: kiyat Ãyu«man pÆrïa bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasaæprasthito mahÃyÃnasamÃrƬho bhavati? pÆrïa Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ caran viviktaæ kÃmair viviktaæ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ savitarkasavicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnam (##) upasaæpadya viharati, evaæ dvitÅyaæ t­tÅyaæ caturthaæ dhyÃnaæ, evam ÃkÃÓÃnantyÃyatanaæ vij¤ÃnÃnantyÃyatanam Ãki¤canyÃyatanaæ naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤Ãyatanam upasaæpadya viharati, imÃni bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnÃrÆpyÃïi yadà bodhisattvo mahÃsattva etaiÓ ca dhyÃnair etaiÓ cÃrÆpyair dÃnapÃramitÃyÃæ carann ÃkÃÓÃkÃraliÇganimittai÷ samÃpadyamÃno vyutti«ÂhamÃnaÓ ca tÃni ca kuÓalamÆlÃni sarvasattvasÃdhÃraïÃni k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnapÃramitÃ, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ vÃcyam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæÓ catvÃri dhyÃnÃni samÃpadyate catasra ÃrÆpyasamÃpattÅ÷ samÃpadyate, yadà bodhisattvo mahÃsattva etaiÓ ca dhyÃnair etÃbhiÓ cÃrÆpyasamÃpattibhir viharati, sa età dhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅ÷ samÃpadyamÃno vyutti«ÂhamÃnaÓ cÃkÃÓÃkÃraliÇganimittÃni manasikaroti, praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caraæs tÃni ca kuÓalamÆlÃny anyÃni ca sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ sarvasattvasÃdhÃraïÃni k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃ. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «a pÃramitÃsu caran mahÃsannÃhasannaddha÷ sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etraæ ca pariÓodhayati. iti dhyÃnÃrÆpyasamÃpattivyutthÃnaprasthÃnam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo yat sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktaæ manasikÃram utpÃdya kleÓÃnÃæ dhvaæsanÃya sarvasattvÃnÃæ dharmaæ deÓayi«yÃmÅti cittam utpÃdayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnapÃramitÃ, yad bodhisattvo mahÃsattvas tair eva sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ prathamaæ dhyÃnam ÃkrÃmati deÓayati, tatra ca prathame dhyÃne prati«Âhate na cÃnye«Ãæ cittotpÃdÃnÃm avakÃÓaæ dadÃti ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktÃnÃm iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya aparÃm­«Âà ÓÅlapÃramitÃ, yad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair (##) manasikÃrair dhyÃnÃrÆpyair viharata evaæ bhavati, sarvasattvÃnÃæ kleÓak«ayÃya dharmaæ deÓayi«yÃmÅti, yÃvat te«Ãæ manasikÃrÃïÃæ k«amaïà rocanà vyupaparÅk«aïà avabodha upanidhyÃpanam, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃ. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ sarvakuÓalamÆlÃni sarvasattvasÃdhÃraïÃni k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati vÅryaæ ca na sraæsayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃ, yad bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrair dhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅÓ ca samÃpadyate na copalabhate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃ, yad bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ prathamadhyÃnÃÇgÃni dvitÅyÃni t­tÅyÃni caturthÃni dhyÃnÃÇgÃni anityÃkÃreïa du÷khÃkÃreïa anÃtmÃkÃreïa ÓÃntÃkÃreïa ÓÆnyÃkÃreïa ÃnimittÃkÃreïa apraïihitÃkÃreïa pratyavek«ate na copalabhate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃ. idam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. iti «aÂpÃramitÃprasthÃnam punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yat sarvÃkÃraæ saptatriæÓad bodhipak«Ãn dharmÃn bhÃvayati, sarvÃkÃraæ ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitavimok«amukhasamÃdhiæ bhÃvayati, sarvÃkÃraæ balÃni vaiÓÃradyÃni a«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn bhÃvayati. idam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. ity ÃryamÃrgaprasthÃnam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo maitrÅsahagatena cittena vipulena mahadgatenÃdvayenÃpramÃïenÃvaireïÃsapatnenÃnÃvaraïenÃvyÃvadhena sarvatrÃnugatena subhëitena dharmadhÃtuparame loke ÃkÃÓadhÃtuparyavasÃne sarvÃvantaæ lokam ekÃæ diÓaæ sphuritvopasaæpadya viharati, yÃvad daÓa diÓa÷ sphuritvopasaæpadya viharati, evaæ karuïÃsahagatena muditÃsahagatena upek«Ãsagatena cittenavipulena mahadgatenÃdvayenÃpramÃïenÃvaireïÃsapatnenÃnÃvaraïenÃvyÃvÃdhena sarvatrÃnugatena subhëitena dharmadhÃtuparame loke ÃkÃÓadhÃtuparyavasÃne sarvÃvantaæ lokaæ, ekÃæ diÓaæ sphuritvopasaæpadya (##) viharati, yÃvad daÓa diÓa÷ sphÃritvopasaæpadya viharati. imÃny ucyante bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïÃni. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahasattvo maitrÅsamÃdhiæ samÃpadyate mayà sarvasattvÃs trÃtavyà iti nirïÃmayati, karuïÃæ ca samÃdhiæ samÃpadyate klÅbakÃruïyatÃæ ca sattve«u nirïÃmayati, muditÃæ ca samÃdhiæ samÃpadyate aham eva modayi«yÃmÅti sattve«u nirïÃmayati, upek«Ãæ ca samÃdhiæ samÃpadyate Ãsravak«ayaæ ca sattve«u nirïÃmayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carato dÃnapÃramitÃ, yadà bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnÃpramÃïÃkÃraliÇganimittÃni samÃpadyate vyutti«Âhate ca na ca ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau pariïÃmayaty anyatra sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carato 'parÃm­«Âà ÓÅlapÃramitÃ, yadà bodhisattvo mahÃsattvas tÃbhir dhyÃnÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattibhir avyavakÅrïo viharati, ÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ ÓrÃvakabhÆmaye và pratyekabuddhabhÆmaye và na sp­hayate sarvÃkÃraj¤ataivÃsya k«amate rocate ceyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carata÷ k«ÃntipÃramitÃ, yadà bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktaiÓ cittotpÃdair anik«iptadhuro viharati akuÓaladharmaprahÃïÃya kuÓaladharmopasaæpade, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carato vÅryapÃramitÃ, yadà bodhisattvo mahÃsattva etÃni ca dhyÃnÃny etÃÓ cÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattÅÓ ca samÃpadyate, na ca dhyÃnÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattivaÓenopapadyate, na ca tà ÃsvÃdayati na ca tÃbhi÷ saæhriyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carato dhyÃnapÃramitÃ, yadà bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrais tà dhyÃnÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattÅ÷ samÃpadyate ca vyutti«Âhate ca tÃÓ cÃnityÃkÃreïa du÷khÃkÃreïa anÃtmÃkÃreïa ÓÃntÃkÃreïa ÓÆnyÃkÃreïa animittÃkÃreïa apraïihitÃkÃreïa pratyavek«ate, na ca ÓrÃvakanyÃmaæ và pratyekabuddhanyÃmaæ vÃbhikrÃmati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpramÃïe«u carata÷ praj¤ÃpÃramitÃ. idam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvsya mÃhÃyÃnam. (##) ity apramÃïaprasthÃnam punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam, yad adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ j¤Ãnaæ na copalambhayogena, yad bahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ j¤Ãnaæ na copalambhayogena, yad adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃæ j¤Ãnaæ na copalambhayogena, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ j¤Ãnaæ na copalambhayogena. idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yat sarvadharme«u na Óik«i«yate cittaæ samÃhitaæ taj j¤Ãnam. idam api bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyanam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad asya na nityam iti j¤Ãnaæ pravartate nÃnityam iti, na du÷kham iti nÃdu÷kham iti, na sukham iti nÃsukham iti, nÃtmeti nÃnÃtmeti, na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti, na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti, na nimittam iti nÃnimittam iti, na praïihitam iti nÃpraïihitam iti j¤Ãnaæ pravartate. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyanam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad atÅte 'dhvani j¤Ãnaæ na pravartate, anÃgate 'dhvani j¤Ãnaæ na pravartate, pratyutpanne 'dhvani j¤Ãnaæ na pravartate, na cÃsya tri«v adhvasv aj¤Ãnaæ pravartate, tac cÃnupalambhayogena. idam api ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yan na kÃmadhÃtau j¤Ãnaæ pravartate na rÆpadhÃtau j¤Ãnaæ pravartatenÃrÆpyadhÃtau j¤Ãnaæ pravartate, na cÃsya kÃmarÆpÃrÆpyadhÃtÃv aj¤Ãnaæ pravartate, tac cÃnupalambhayogena. idam api ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yan na laukike«u lokottare«u dharme«u j¤Ãnaæ pravartate, na sÃsrave«u dharme«u nÃnÃsrave«u dharme«u na saæsk­te«u nÃsaæsk­te«u na cÃsyalaukikalokottarasÃsravÃnÃsravasaæsk­tÃsaæsk­te«u dharme«v aj¤Ãnaæ pravartate, tac cÃnupalambhayogena. idam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya (##) mahÃsattvasya mahÃyÃnam. ity anupalambhayogena prasthÃnam ÓÃriputra Ãha: kiyatÃyu«man pÆrïa bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate? pÆrïa Ãha: ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran dÃnapÃramitÃm Ãrohati, sa naiva dÃnapÃramitÃm upalabhate na dÃyakaæ na pratigrÃhakaæ na dÃnam upalabhate anupalambhayogena, evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvodÃnapÃramitÃsamÃrƬha ity ucyate, evaæ ÓÅlapÃramitÃsamÃrƬha÷ k«ÃntipÃramitÃsamÃrƬho vÅryapÃramitÃsamÃrƬho dhyÃnapÃramitÃsamÃrƬha÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran praj¤ÃpÃramitÃm Ãrohati, sa naivapraj¤ÃpÃramitÃm upalabhate na bodhisattvaæ na manasikÃram upalabhate anupalambhayogena. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahasattva÷ praj¤ÃpÃramitÃsamÃrƬha ity ucyate. iti trimaï¬alapariÓuddhiprasthÃnam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'vyavakÅrïena sarvÃkÃraj¤atÃcittotpÃdena saptatriæÓad bodhipak«Ãn dharmÃn bhÃvayati bhÃvanÃvibhÃvanÃrthena tac cÃnupalambhayogena. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'vyavakÅrïena sarvÃkÃraj¤atÃcittotpÃdena ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitasamÃdhÅn bhÃvayati bhÃvanÃvibhÃvanÃrthena tac cÃnupalambhayogena. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo 'vyavakÅrïena sarvÃkÃraj¤atÃcittotpÃdena daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn bhÃvayati bhÃvanÃvibhÃvanÃrthena tac cÃnupalambhayogena. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate. punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva evaæ saæjÃnÃti, vyavahÃramÃtram idaæ yad uta bodhisattva iti sattvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, idam api nÃmamÃtraæ yad uta rÆpaæ rÆpÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, nÃmamÃtram idaæ yad uta vij¤Ãnaæ vij¤ÃnÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, nÃmamÃtram idaæ yad uta cak«uÓ cak«u«o (##) 'nupalabdhitÃm upÃdÃya, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo nÃmamÃtram idaæ yad uta mano manaso 'nupalabdhitÃm upÃdÃya, evaæ vyastasamastÃ÷ skandhà dhÃtava ÃyatanÃni pratÅtyasamutpÃda÷ saptatriæÓad bodhipak«yà dharmà balÃni vaiÓÃradyÃni pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, nÃmamÃtram idaæ yad uta adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, nÃmamÃtram idaæ yad uta buddhadharmÃbuddhadharmÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, nÃmamÃtram idaæ yad uta tathatà dharmadhÃtuÓ ca dharmaniyÃmatà ca bhÆtakoÂiÓ ca bhÆtakoÂyanupalabdhitÃm upÃdÃya, nÃmamÃtraæ yad uta bodhir buddhaÓ ca buddhÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate. ity uddeÓaprasthÃnam punar aparaæ ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad bodhir atrÃntare bodhisattvo mahÃsattvo 'bhij¤ÃparipÆrïatvÃt sattvÃæÓ ca paripÃcayati buddhak«etreïa ca buddhak«etraæ saækrÃmati, buddhak«etre buddhak«etre ca buddhÃn bhagavata÷ satkaroti gurukaroti mÃnayati pÆjayati, yo yasya buddhasya aupayikapÆjÃsatkÃravidhis tebhyaÓ ca buddhebhyo bhagavadbhyo dharmaæ Ó­ïoti, yad uta idam eva mahÃyÃnam, sa tatra bodhisattvayÃne abhiruhya buddhak«etreïa ca buddhak«etraæ saækrÃmati, buddhak«etraæ ca pariÓodhayati sattvÃæÓ ca paripÃcayati, na cÃsya buddhak«etrasaæj¤Ã pravartate na sattvasaæj¤Ã pravartate, so 'dvayabhÆmau sthitvà yÃd­ÓenÃtmabhÃvena sattvÃnÃæ Óaknoty arthakaraïÃya tÃd­Óam ÃtmabhÃvaæ saæcintya parig­hïÃti, sa na jÃtu tena mahÃyÃnena virahito bhavati, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnoti. ity abhij¤ÃprasthÃnam sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartayati, apravartanÅyaæ sarvaÓrÃvakapratyekabuddhair devanÃgayak«agandhrvÃsuragaru¬akinnaramahoragamanu«yÃmanu«yÃsureïa lokena, tasyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasya, pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavanto varïaæ bhëante gho«am udÅrayanti (##) yaÓa÷ prakÃÓayanti, e«Ã amu«min lokadhÃtuprasare 'mukena bodhisattvena mahÃsattvena mahÃyÃnam abhiruhya sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃptà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartitam, evaæ dak«iïasyÃæ diÓi paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adha ÆrdhvadiÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavanto varïaæ bhëante gho«am udÅrayanti yaÓa÷ prakÃÓayanti, e«Ãmu«min lokadhÃtuprasare 'mukena bodhisattvena mahÃsattvena sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃptà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpya dharmacakraæ pravartitam. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬha ity ucyate. iti sarvÃkÃraj¤atÃprasthÃnam ity uktà prasthÃnapratipatti÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: mahÃsannÃhasannaddho mahÃsannÃhasannaddha iti bhagavan bodhisattvo mahÃsattva ity ucyate, kiyatà bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnaæ sannahya yad uta dÃnapÃramitÃsannÃhaæ ÓÅlapÃramitÃsannÃhaæ k«ÃntipÃramitÃsannÃhaæ vÅryapÃramitÃsannÃhaæ dhyÃnapÃramitÃsannÃhaæ praj¤ÃpÃramitÃsannÃhaæ sannahyate, sm­tyupasthÃnasannÃhaæ sannahya, samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgasannÃhaæsannahya, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattisannÃhaæ sannahya, adhyÃtmaÓÆnyatÃsannÃhaæ sannahya, bahirdhÃÓÆnyatÃsannÃhaæ sannahya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃsannÃhaæ sannahya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃsannÃhaæ sannahya, abhij¤ÃbalasannÃhaæ sannahya, vaiÓÃradyasannÃhaæ sannahya, pratisaævitsannÃhaæ sannahya, a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmasannÃhaæ sannahya, sarvÃkÃraj¤atÃsannÃhaæ sannahya, buddhavigrahasannÃhaæ sannahya, trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum avabhÃsena spharati ca, «a¬ vikÃraæ kampayati ca sarvasmin nairayikabhavane ca tam agniskandhaæ nirvÃpya nairayikÃnÃæ sattvÃnÃæ du÷khÃni praÓÃmya tÃn sarvÃn nirvÃïÃbhimukhÃn vij¤Ãya bodhisattvo mahÃsattva (##) evaæ Óabdam udÅrayati gho«am anuÓrÃvayati namas tathÃgatÃyÃrhate samyaksaæbuddhÃyeti, tatas te nairayikÃ÷ sattvÃs taæ buddhagho«aæ Órutvà sukhaæ pratilabhante, te tenaiva sukhasaumanasyena tebhyo nirayebhyo vyutthÃya tatra lokadhÃtÃv upapadyante yatra buddhÃn bhagavata÷ paÓyanty ÃrÃgayanti devamanu«yopapatti¤ ca parig­hïanti, evaæ tiryagyonito yamalokato vyutthÃya tatra lokadhÃtÃv upapadyante yatra buddhÃn bhagavata÷ paÓyanty ÃrÃgayanti ca devamanu«yopapattiæ ca parig­hïanti, evaæ pÆrvasyÃæ diÓi dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adha ÆrdhvadiÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn avabhÃsena spharati ca «a¬ vikÃraæ kampayati ca sarve«u nairayika bhavane«u ca tam agniskandhaæ nirvÃpya nairayikÃnÃæ sattvÃnÃæ du÷khÃni praÓÃmya tÃn sarvÃn nirvÃïÃbhimukhÃn vij¤Ãya bodhisattvo mahÃsattva evaæ Óabdam udÅrayati gho«am anuÓrÃvayati namas tathÃgatÃyÃrhate samyaksaæbuddhÃyeti, tatas te nairayikÃ÷ sattvÃs taæ buddhagho«aæ Órutvà sukhaæ pratilabhante, te tenaiva sukhasaumanasyena tebhyo nirayabhyo vyutthÃya tatra tatra lokadhÃtÃv upapadyante yatra yatra budhhÃn bhagavata÷ paÓyanty ÃrÃgayanti devamanu«yopapattiæ ca parig­hïanti, evaæ tiryagyonibhyo yamalokebhyo vyutthÃya tatra tatra lokadhÃtÃv upapadyante yatra yatra buddhÃn bhagavata÷ paÓyanty ÃrÃgayanti devamanu«yopapattiæ ca parig­hïanti. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahato janakÃyasya purato nirayÃæs tiryagyoniyamalokaæ ca nirmimÅte nirmÃya te«Ãæ sattvÃnÃæ buddhaÓabdaæ dharmaÓabdaæ saæghaÓabdam anuÓrÃvayati, tatas tena buddhaÓabdena dharmaÓabdena saæghaÓabdena tebhyo nirayatiryagyoniyamalokebhyo vyutthÃya devamanu«ye«Æpapadyeran, api tu subhÆte tena mÃyÃkÃreïa mÃyÃkÃrÃntevÃsinà và kaÓcit sattvo nirayatiryagyoniyamalokagatibhyo vyutthÃpita÷? subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena asaækhyeye«v aprameye«v apramÃïe«u lokadhÃtu«u sattvÃæs tribhyo 'pÃyebhya÷ parimocya na kaÓcit sattva÷ parimocito bhavati. tat kasya (##) heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasamÃrƬho mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti karuïÃsaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà mahÃsannÃhasannaddhas trisÃhasraæ mahÃsÃhasraæ lokadhÃtuæ vai¬Æryam ayaæ nirmimÅte vai¬Æryam ayaæ nirmÃya cakravartivyÆhaæ nirmimÅte cakravartivyÆhaæ nirmÃya annÃrthikebhyo 'nnaæ dadÃti, evaæ yÃvad vastrayÃnagandhamÃlyapu«padhÆpavilepanacÆrïapari«kÃraæ vÃsaÓayanÃsanaprÃvaraïajÅvitopakaraïabhai«ajyasuvarïarÆpyamaïiratnapravìaÓaÇkhaÓilÃmuktÃbharaïÃni yÃvad anyatarÃnyataraæ pari«kÃraæ dadÃti, so 'nnam annÃrthikebhyo datvà yÃvad anyatarÃnyataraæ pari«kÃraæ datvà te«Ãæ sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, yad uta imam eva «aÂpÃramitÃpratisaæyuktam, te khalu puna÷ sattvÃs tÃæ dharmadeÓanÃæ Órutvà na jÃtu tÃbhi÷ pÃramitÃbhir virahità bhavanti yavÃd anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe sthitvà mahato janakÃyasya purato mahÃntaæ janakÃyam abhinirmimÅte nirmÃya annam annÃrthikebhyo dadyÃd anyatarÃnyataraæ pari«kÃran tad arthikebhyo dadyÃt. tat kiæ manyase? subhÆte api nu tena mÃyÃkÃreïa mÃyÃkÃrÃntevÃsinà và kasmaicit ki¤cid dattaæ bhavet. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena yÃvac cakravartivyÆham abhinirmÃya annam annÃrthikebhyo dadatà yÃvad anyatarÃnyatarÃn mÃnu«yakÃn pari«kÃrÃn dadatà na kasmaicit sattvÃya yÃvad anyatarÃnyatarà mÃnu«yakÃ÷ pari«kÃrà dattà bhavanti. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti dÃnasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ ÓÅlapÃramitÃyÃæ sthitvà saæcintyopapattiparigraheïa cakravartikule pratyÃjÃyate, sa tatra (##) sthitvà sattvÃn daÓakuÓale«u karmapathe«u prati«ÂhÃpayati, catur«u dhyÃne«u catur«v apramÃïe«u catas­«v ÃrÆpyasamÃpatti«u prati«ÂhÃpayati, saptatriæÓad bodhipak«e«u dharme«u prati«ÂhÃpayati, yÃvad a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u prati«ÂhÃpayati, te ca sattvà na jÃtu virahità bhavanti tayà dharmadeÓanayÃ, yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyante. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahÃntaæ janakÃyaæ nirmÃya daÓakuÓale«u karmapathe«u prati«ÂhÃpayet, yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u prati«ÂhÃpayet, tena tÃvata÷ sattvÃn yÃvad buddhadharme«u prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattvo yÃvad buddhadharme«u prati«ÂhÃpito bhavati, evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn daÓakuÓale«u karmapathe«u prati«ÂhÃpya, yÃvad a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattvo yÃvad buddhadharme«u prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti ÓÅlasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ sthitvà sattvÃn k«Ãntau samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ k«ÃntipÃramitÃyÃæ sthitvà sattvÃn k«Ãntau samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ prathamacittotpÃdam upÃdÃya, evaæ sannÃhaæ sannahyate, sacen mama sarvasattvà daï¬alo«Âamu«ÂiÓastraprahÃran dadyus tatra mayà ekam api k«obhacittaæ notpÃdayitavyaæ sarvasattvÃÓ caivaærÆpÃyÃæ k«Ãntau prati«ÂhÃpayitavyà iti. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahÃntaæ janakÃyaæ nirmimÅte te 'pi sarve tasya mÃyÃkÃrasya daï¬air lo«Âair mu«Âibhi÷ Óastrair và prahÃraæ dadyu÷, sa ca te«u ekam api k«obhacittaæ notpÃdayet tÃæÓ ca sattvÃn nirmitÃn evaæ rÆpÃyÃæ k«Ãntau prati«ÂhÃpayet, tena tÃvata÷ sattvÃn k«Ãntau prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ prati«ÂhÃpito bhavati, evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn k«Ãntau prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ k«Ãntau prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte (##) dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti k«ÃntisaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo vÅryapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn vÅryapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo vÅryapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn vÅryapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ kÃyikacaitasikavÅrye prati«Âhita÷ sarvasattvÃn kÃyikacaitasikavÅrye samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro và mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahÃntaæ janakÃyaæ nirmÃya sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ kÃyikacaitasikavÅrye prati«ÂhÃpayet, tena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn kÃyikacaitasikavÅrye prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ kÃyikacaitasikavÅrye prati«ÂhÃpito bhavati, evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn kÃyikacaitasikavÅrye pravi«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ kÃyikacaitasikavÅrye prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti vÅryasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn dhyÃnapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn dhyÃnapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvadharmÃïÃæ samatÃyÃæ sthitvà na kasyacid dharmasya vik«epaæ và avik«epaæ và samanupaÓyati, evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ sthito bhavati, sa tathaiva sarvasattvÃn dhyÃnapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, te ca samÃdÃpità niveÓitÃ÷ prati«ÂhÃpità bhavanti, na jÃtu virahità bhavanti dhyÃnapÃramitayà yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhà iti. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và (##) caturmahÃpathe mahato janakÃyasya purato mahÃntaæ janakÃyam abhinirmÃya taæ janakÃyaæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayet, tena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpya na kaÓcid eka÷ sattvo 'pi dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpito bhavati, evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃn dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattvo dhyÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti dhyÃnasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà sarvasattvÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati? yata÷ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran na kasyacid dharmasyÃpÃraæ và pÃraæ và upalabhate, evaæ bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthito bhavati, sa tathaiva sarvasattvÃn api tatra samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahato janakÃyasya purato mahÃntaæ janakÃyam abhinirmÃya praj¤ÃpÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, tena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpya na kaÓcid ekasattvo 'pi praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpito bhavati, evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvÃn praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ praj¤Ã apÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti praj¤ÃsaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha÷ pÆrvasyÃæ diÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u yÃvanta÷ sattvÃs tÃn sarvÃn yathaivÃtmanà dÃnapÃramitÃyÃæ sthitas tathà dÃnapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, dharmaæ ca (##) deÓayati, yad uta imam eva «aÂpÃramitÃpratisaæyuktam, te ca taæ Órutvà na jÃtu bhÆyo virahità bhavanti «a¬bhi÷ pÃramitÃbhir yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhà iti, evaæ dak«iïasyÃæ paÓcimÃyÃm uttarasyÃm uttarapÆrvasyÃæ pÆrvadak«iïasyÃæ dak«iïapaÓcimÃyÃæ paÓcimottarasyÃm adha ÆrdhvadiÓi gaÇgÃnadÅvÃlukopame«u lokadhÃtu«u yÃvanta÷ sattvÃs tÃn sarvÃn yathaivÃtmanà dÃnapÃramitÃyÃæ sthitas tathà dÃnapÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati, dharmaæ ca deÓayati, yad uta imam eva «aÂpÃramitÃpratisaæyuktaæ, te ca taæ Órutvà na jÃtu bhÆyo virahità bhavanti «a¬bhi÷ pÃramitÃbhir yÃvad anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhà iti. tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahato janakÃyasya purato mahÃntaæ janakÃyam abhinirmÃya «aÂsu pÃramitÃsu samÃdÃpayati niveÓayati prati«ÂhÃpayati. tat kiæ manyase? subhÆte api nu tena mÃyÃkÃreïa mÃyÃkÃrÃntevÃsinà và kaÓcit sattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu samÃdÃpito bhavati, niveÓito và prati«ÂhÃpito và bhavet. subhÆtir Ãha: no bhagavan. bhagavÃn Ãha: evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhaæ sannahya sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena viharan nÃnye«Ãæ cittotpÃdÃnÃm avakÃÓaæ dadÃti, iyanto mayà sattvà dÃnapÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iti, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃæ k«ÃntipÃramitÃyÃæ vÅryapÃramitÃyÃæ dhyÃnapÃramitÃyÃm iyanto mayà sattvÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iti, iyanta÷ sattvÃ÷ saptatriæÓad bodhipak«ye«u dharme«u prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyÃ, yÃvad iyanta÷ sattvà a«ÂÃdaÓasv (##) Ãveïike«u buddhadharme«u prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iyanta÷ sattvÃ÷ srotaÃpattiphale prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyÃ÷, evaæ sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale iyanta÷ sattvà arhattve prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iyanta÷ sattvÃ÷ pratyekabuddhatve prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iyanta÷ sattvÃ÷ sarvaj¤atve prati«ÂhÃpayitavyà iyanto na prati«ÂhÃpayitavyà iti. api tu khalu punar asaækhyeyÃ÷ sattvà aprameyÃ÷ sattvÃ÷ «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpayitavyÃ÷, evaæ saptatriæÓad bodhipak«e«u dharme«u daÓasu tathÃgatabale«u catas­«u pratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u prati«ÂhÃpayitavyÃ÷ srotaÃpattiphale sak­dÃgÃmiphale anÃgÃmiphale arhattve pratyekabuddhatve asaækhyeyà aprameyÃ÷ sattvà buddhatve prati«ÂhÃpayitavyÃ÷. iti ÓamathasaæbhÃra÷ tadyathÃpi nÃma subhÆte dak«o mÃyÃkÃro mÃyÃkÃrÃntevÃsÅ và caturmahÃpathe mahÃntaæ janakÃyam asaækhyeyam aprameyaæ nirmÃya taæ «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpayet, yÃvat sarvÃkÃravaropete sarvaj¤aj¤Ãne prati«ÂhÃpayed evam eva subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena tÃæs tÃvata÷ sattvÃn asaækhyeyÃn aprameyÃn «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpya yÃvat sarvÃkÃravaropete sarvaj¤aj¤Ãne prati«ÂhÃpya na kaÓcit sattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu prati«ÂhÃpito bhavati. tat kasya heto÷? dharmatai«Ã subhÆte dharmÃïÃæ yad imÃæ mÃyÃdharmatÃm upÃdÃya. subhÆtir Ãha: yathÃhaæ bhagavan bhagavato bhëitasyÃrtham ÃjÃnÃmi tathà asannÃhasannaddho batÃyaæ bodhisattvo mahÃsattvo veditavya÷ svalak«aïaÓÆnyatÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ vij¤Ãnena ÓÆnyaæ, cak«uÓ cak«u«Ã ÓÆnyam, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano manasà ÓÆnyam, rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyaæ, evaæ Óabdo gandho rasa÷ spra«Âavyaæ dharmà dharmai÷ ÓÆnyÃ÷, cak«urvij¤Ãnaæ cak«urvij¤Ãnena ÓÆnyam, evaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ manovij¤Ãnena ÓÆnyaæ, cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓena ÓÆnya÷, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓo mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓena ÓÆnya÷, cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ (##) cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitena ÓÆnyam, evaæ ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ, ghrÃïasaæsparÓa apratyayavedayitaæ, jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ, kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ, mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ mana÷saæsparÓapratyayavedayitena ÓÆnyam. dÃnapÃramitÃpi bhagavan dÃnapÃramitayà ÓÆnyÃ, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità praj¤ÃpÃramitayà ÓÆnyÃ, adhyÃtmaÓÆnyatà adhyÃtmaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, bahirdhÃÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmà bodhipak«air dharmai÷ ÓÆnyÃ÷, daÓatathÃgatabalÃni daÓabhis tathÃgatabalai÷ ÓÆnyÃni, vaiÓÃradyÃni vaiÓÃradyai÷ ÓÆnyÃni, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmai÷ ÓÆnyÃ, bodhisattvo 'pi bhagavan bodhisattvena ÓÆnya÷, mahÃyÃnasannÃho 'pi bhagavan mahÃyÃnasannÃhena ÓÆnya÷. anena bhagavan paryÃyeïa asannÃhasannaddho bodhisattvo veditavya÷. evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte yathà vadasi. tat kasya heto÷? ak­tà hi subhÆte sarvÃkÃraj¤atà avik­tà anabhisaæsk­tÃ, te 'pi sattvà ak­tà avik­tà anabhisaæsk­tÃ÷, ye«Ãæ k­taÓo bodhisattvena mahÃsattvena mahÃsannÃha÷ sannaddha÷. subhÆtir Ãha: kena kÃraïena bhagavan sarvÃkÃraj¤atà ak­tà avik­tà anabhisaæsk­tÃ, te 'pi sattvà ak­tà vik­tà anabhisaæsk­tÃ÷, ye«Ãæ k­taÓo bodhisattvena mahÃsattvena mahÃsannÃha÷ sannaddha÷. bhagavÃn Ãha: kÃrakÃnupalabdhitÃm upÃdÃya subhÆte sarvÃkÃraj¤atà ak­tà vik­tà anabhisaæsk­tÃ, te 'pi sattvà ak­tà avik­tà anabhisaæsk­tÃ÷. tat kasya heto÷? na hi subhÆte rÆpaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrÃ÷, na vij¤Ãnaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. na cak«u÷ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na Órotraæ na ghrÃïaæna jihvà na kÃyo na mana÷ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na rÆpaæ (##) karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na Óabdo na gandho na raso na spra«Âavyaæ na dharmÃ÷ kurvanti na vikurvanti nÃbhisaæskurvanti. na cak«urvij¤Ãnaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na Órotravij¤Ãnaæ na ghrÃïavij¤Ãnaæ na jihvÃvij¤Ãnaæ na kÃyavij¤Ãnaæ na manovij¤Ãnaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. na cak«u÷saæsparÓa÷ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na ÓrotrasaæsparÓo na ghrÃïasaæsparÓo na jihvÃsaæsparÓo na kÃyasaæsparÓo na mana÷saæsparÓa÷ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. na cak«u÷saæsparÓapratyayavedayitaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, na ÓrotrasaæsparÓapratyayavedayitaæ na ghrÃïasaæsparÓapratyayavedayitaæ na jihvÃsaæsparÓapratyayavedayitaæ na kÃyasaæsparÓapratyayavedayitaæ na mana÷saæsparÓapratyayavedayitaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà sarva ete na vidyante nopalabhyante. Ãtmà subhÆte na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, evaæ na sattvo na jÅvo na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyaka÷ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà sarva ete na vidyante nopalabhyante. svapna÷ subhÆte na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti, evaæ pratiÓrutkà pratibhÃsa÷ pratibimbaæ marÅcir na nirmÃïaæ karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà sarva ete na vidyante nopalabhyante. adhyÃtmaÓÆnyatà subhÆte na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy adhyÃtmaÓÆnyatà atyantatayà na vidyate nopalabhyate, atyantÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatà na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hi bahirdhÃÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, atyantÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà na vidyate nopalabhyate, atyantÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na vidyate (##) nopalabhyate, atyantÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. saptatriæÓad bodhipak«yà dharmà na kurvanti na vikurvanti nÃbhisaæskurvanti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà na vidyante nopalabhyante, daÓatathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà na kurvanti na vikurvanti nÃbhisaæskurvanti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà na vidyante nopalabhyante. tathatà subhÆte na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathatà hy atyantatayà na vidyate nopalabhyate, evam avitathatà ananyatathatà dharmatà dharmadhÃtur dharmasthitità dharmaniyÃmatà bhÆtakoÂir acintyadhÃtur bodhi÷ sarvÃkÃraj¤atà subhÆte na karoti na vikaroti nÃbhisaæskaroti. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà na vidyante nopalabhyante. anena subhÆte paryÃyeïa sarvÃkÃraj¤atà ak­tà avik­tà anabhisaæsk­tÃ, te 'pi sattvà ak­tà avik­tà anabhisaæsk­tÃ÷, ye«Ãæ k­taÓo bodhisattvena mahÃsattvena mahÃsannÃha÷ sannaddha÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃsannÃhasannaddha ity ucyate. iti vidarÓanÃsaæbhÃra÷ subhÆtir Ãha: yathÃhaæ bhagavato bhëitasyÃrtham ÃjÃnÃmi, rÆpaæ bhagavann abaddham amuktaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, vij¤Ãnaæ bhagavann abaddham amuktam. pÆrïo maitrÃyaïÅputra Ãha: rÆpam Ãyu«man subhÆte abaddham amuktam iti vadasi, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, vij¤Ãnam Ãyu«man subhÆte abaddham amuktam iti vadasi. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man pÆrïa. pÆrïa Ãha: katamat tad Ãyu«man subhÆte rÆpaæ yad abaddham amuktam? katame te vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷? katamat tad vij¤Ãnaæ yad abaddham amuktam? subhÆtir Ãha: yad etad Ãyu«man pÆrïa svapnopamaæ rÆpaæ tad abaddham amuktam, ya ete svapnopamà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, yad etat svapnopamaæ vij¤Ãnaæ tad abaddham amuktam, evaæ pratiÓrutkopamà mÃyopamà marÅcyupamà pratibhÃsopamà yad etad Ãyu«man pÆrïa (##) nirmitopamaæ rÆpaæ tad abaddham amuktam, ya ete nirmitopamà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, yad etaæ nirmitopamaæ vij¤Ãnaæ tad abaddham amuktam. atÅtam Ãyu«man pÆrïa rÆpam abaddham amuktam, atÅtà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, atÅtam Ãyu«man pÆrïa vij¤Ãnam abaddham amuktam, evam anÃgataæ pratyutpannam Ãyu«man pÆrïa rÆpam abaddham amuktam, pratyutpannà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, pratyutpannam Ãyu«man pÆrïa vij¤Ãnam abaddham amuktam. tat kasya heto÷? asattvÃd Ãyu«man pÆrïa rÆpasya, evaæ tad rÆpam abaddham amuktam, asattvÃd Ãyu«man pÆrïa vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃm, asattvÃd Ãyu«man pÆrïa vij¤Ãnasyaivaæ tad vij¤Ãnam abaddham amuktam, evaæ viviktatvÃc chÃntatvÃc chÆnyatvÃd ÃnimittatvÃd apraïihitatvÃd asaæsk­tatvÃd anutpannatvÃt kuÓalam akuÓalaæ saækleÓaæ ni«kleÓaæ sÃvadyam anavadyaæ sÃsravam anÃsravaæ laukikaæ lokottaraæ saækli«Âaæ vyavadÃnam, Ãyu«man pÆrïa rÆpam abaddham amuktam. tat kasya heto÷? asattvÃd rÆpasyaivaæ tad rÆpam abaddham amuktaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, saækli«Âaæ vyavadÃnam Ãyu«man pÆrïa vij¤Ãnam abaddham amuktam. tat kasya heto÷? asattvÃd vij¤Ãnasya evaæ tad vij¤Ãnam abaddham amuktam. sarvadharmà apy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ÷. tat kasya heto÷? asattvÃd abaddhà amuktÃ÷. dÃnapÃramitÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, asattvÃd abaddhà amuktÃ, evaæ viviktatvÃd yÃvad anutpannatvÃd abaddhà amuktÃ. adhyÃtmaÓÆnyatÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, bahirdhÃÓÆnyatÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ. tat kasya heto÷? asattvÃd abaddhà amuktÃ, evaæ viviktatvÃd yÃvad anutpannatvÃd abaddhà amuktÃ. saptatriæÓad Ãyu«man pÆrïa bodhipak«yà dharmà abaddhà amuktÃ, evaæ daÓa balÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà apy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ÷. tat kasya heto÷? asattvÃd abaddhà amuktÃ÷, evaæ viviktatvÃd yÃvad anutpannatvÃd abaddhà amuktÃ÷. (##) bodhir apy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, sarvÃkÃraj¤atÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, bodhisattvo 'py abaddho 'mukta÷, tat kasya heto÷? asattvÃd abaddho 'mukta÷, evaæ viviktatvÃd yÃvad anutpannatvÃd abaddho 'mukta÷. tathatÃpy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ, avitathatÃpy ananyatathatÃpi dharmatÃpi dharmadhÃtur api dharmaniyÃmatÃpi bhÆtakoÂir apy Ãyu«man pÆrïa abaddhà amuktÃ. tat kasya heto÷? asattvÃd abaddhà amuktÃ, evaæ viviktatvÃd yÃvad anutpannatvÃd abaddhà amuktÃ. evaæ hy Ãyu«man pÆrïa bodhisattvo mahÃsattvo 'baddho 'mukta÷, evaæ «a¬ api pÃramità abaddhà amuktÃ÷, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃpy abaddhà amuktÃ, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃpy abaddhà amuktÃ, sattvÃn api yÃn parinirvÃpayi«yati, te 'py abaddhà amuktÃ÷, buddhak«etrÃïy api yÃni pariÓodhayi«yati, tÃny apy abaddhÃny amuktÃni, yÃn api buddhÃn bhagavata÷ paryupÃsi«yate te 'py abaddhà amuktÃ÷, yam api dharmaæ Óro«yati so 'py abaddho 'mukta÷, buddhair bhagavadbhir na jÃtu virahito bhavi«yaty abaddho 'mukta÷, nÃbhij¤Ãbhir virahito bhavi«yaty abaddho 'mukta÷, na pa¤cabhiÓ cak«urbhir virahito bhavi«yaty abaddho 'mukta÷, tathà nÃnyai÷ samÃdhibhir virahito bhavi«yaty abaddho 'mukta÷, abaddhÃm amuktÃæ mÃrgÃkÃraj¤atÃm utpÃdayi«yati, abaddhÃm amuktÃæ sarvÃkÃraj¤atÃm avabhotsyate, abaddham amuktaæ dharmacakraæ pravartayi«yati, abaddhÃn amuktÃn sattvÃæs tribhir yÃnai÷ parinirvÃpayi«yaty abaddho amukta÷. evaæ hy Ãyu«man pÆrïa bodhisattvo mahÃsattva÷ «a¬bhi÷ pÃramitÃbhir abaddho 'mukta÷ sarvadharmÃn abhisaæbhotsyate asattvam upÃdÃya, evaæ viviktatÃæ yÃvad anutpannatÃm upÃdÃya. evaæ hy Ãyu«man pÆrïa bodhisattvasya mahÃsattvasya abaddho 'mukto mahÃyÃnasannÃho veditavya÷. iti yuganaddhamÃrgasaæbhÃra÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam? kathaæ bhagavan bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyanasaæprasthito veditavya÷? kutas tad yÃnaæ niryÃsyati? kva và tad yÃnaæ sthÃsyati? ko và tena yÃnena niryÃsyati? evam ukte bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: yat subhÆte (##) evaæ vadasi, katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam iti. «a pÃramitÃ÷ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. katamÃ÷ «aÂ? dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnapÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktaiÓ cittotpÃdair dÃnaæ dadÃti yad utÃdhyÃtmikabÃhyÃni vastÆni tÃni ca sarvasattvasÃdhÃraïÃni k­tvÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, parÃæÓ ca tatra samÃdÃpayaty anupalambhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃnapÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktaiÓ cittotpÃdai÷, Ãtmanà ca daÓa kuÓalÃn karmapathÃn samÃdÃya vartate, parÃæÓ ca daÓa kuÓale karmapathe samÃdÃpayaty anupalambhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya aparÃm­«Âà ÓÅlapÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktaiÓ cittotpÃdai÷, Ãtmanà ca k«ÃntisamÃpanno bhavati, parÃæÓ ca k«Ãntau samÃdÃpayaty anupalambhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya k«ÃntipÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ pa¤casu pÃramitÃsu anik«iptadhuro viharati, parÃæÓ ca tÃsu pa¤casu pÃramitÃsu samÃdÃpayaty anupalambhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vÅryapÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpadyate, (##) na ca te«Ãæ vaÓenopapadyate, parÃæÓ ca dhyÃne«u samÃdÃpayaty anupalambhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya dhyÃnapÃramitÃ. subhÆtir Ãha: katamà bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃ? bhagavÃn Ãha: iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena cittena sarvadharmÃn nÃbhiniviÓate, sarvadharmÃïÃæ ca prak­tiæ pratyavek«ate, sarvadharmaprak­tipratyavek«ÃyÃæ ca sattvÃæÓ ca samÃdÃpayaty anupalaæbhayogena. iyaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃ. idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. ity upÃyakauÓalasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad utÃdhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà ÓÆnyatÃÓÆnyatà mahÃÓÆnyatà paramÃrthaÓÆnyatà saæsk­taÓÆnyatà asaæsk­taÓÆnyatà atyantaÓÆnyatà anavarÃgraÓÆnyatà anavakÃraÓÆnyatà prak­tiÓÆnyatà sarvadharmaÓÆnyatà svalak«aïaÓÆnyatà anupalambhaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà bhÃvaÓÆnyatà abhÃvaÓÆnyatà svabhÃvaÓÆnyatà parabhÃvaÓÆnyatÃ. tatra katamà adhyÃtmaÓÆnyatÃ? adhyÃtmikà dharmà ucyante cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mana÷, tatra cak«uÓ cak«u«Ã ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, Órotraæ Órotreïa ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, ghrÃïaæ ghrÃïena ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, jihvà jihvayà ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyà e«Ã, kÃya÷ kÃyena ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, mano manasÃÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate adhyÃtmaÓÆnyatÃ. tatra katamà bahirdhÃÓÆnyatÃ? ye bahirdhà dharmÃs tadyathà rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmÃ÷, tatra rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm (##) upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, evaæ ÓabdagandharasasparÓÃ÷, dharmà dharmai÷ ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate bahirdhÃÓÆnyatÃ. tatra katamà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ? «a¬ ÃdhyÃtmikÃny ÃyatanÃni «a¬ bÃhyÃny ÃyatanÃni, iyam ucyate adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ. tatra katame adhyÃtmikà dharmà bahirdhÃdharmai÷ ÓÆnyÃ÷? cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanÃæsy adhyÃtmikÃni rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmai÷ ÓÆnyÃny akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã. tatra katame bahirdhà dharmà adhyÃtmikair dharmai÷ ÓÆnyÃ÷? rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmÃÓ cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamanobhi÷ ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ. tatra katamà ÓÆnyatÃÓÆnyatÃ? yà sarvadharmÃïÃæ ÓÆnyatà tayà ÓÆnyatayà ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyà e«Ã, iyam ucyate ÓÆnyatÃÓÆnyatÃ. tatra katamà mahÃÓÆnyatÃ? pÆrvà dik pÆrvayà diÓà ÓÆnyÃ, evaæ dak«iïà paÓcimà uttarà uttarapÆrvà pÆrvadak«iïà dak«iïapaÓcimà paÓcimottarà adha Ærdhvà dik Ærdhvayà diÓà ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir ÃsÃm e«Ã, iyam ucyate mahÃÓÆnyatÃ. tatra katamà paramÃrthaÓÆnyatÃ? paramÃrtha ucyate nirvÃïaæ, tac ca nirvÃïena ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate paramÃrthaÓÆnyatÃ. tatra katamà saæsk­taÓÆnyatÃ? saæsk­ta ucyate kÃmadhÃtÆ rÆpadhÃtur ÃrÆpyadhÃtuÓ ca, tatra kÃmadhÃtu÷ kÃmadhÃtunà ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, rÆpadhÃtÆ rÆpadhÃtunà ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, ÃrÆpyadhÃtur ÃrÆpyadhÃtunà ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate saæsk­taÓÆnyatÃ. tatra katamà asaæsk­taÓÆnyatÃ? asaæsk­ta ucyate yasya notpÃdo na nirodho na sthitir nÃnyathÃtvam, idam ucyate asaæsk­tam (##) asaæsk­tena ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate asaæsk­taÓÆnyatÃ. tatra katamà atyantaÓÆnyatÃ? yasyÃnto nopalabhyate tad atyantam atyantena ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate atyantaÓÆnyatÃ. tatra katamà anavarÃgraÓÆnyatÃ? yasya naivÃgraæ nÃvaram upalabhyate, tasya madhyÃbhÃva÷, yasya ca nÃdir na madhyaæ nÃvaram upalabhyate tasya nÃgatir na gati÷, ÃdimadhyÃvasÃnÃny api ÃdimadhyÃvasÃnai÷ ÓÆnyÃny akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate anavarÃgraÓÆnyatÃ. tatra katamà anavakÃraÓÆnyatÃ? yasya dharmasya na kaÓcid avakÃra÷, avakÃro nÃma avikiraïaæ choraïam utsarga÷, anavakÃro 'navakÃreïa ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate anavakÃraÓÆnyatÃ. tatra katamà prak­tiÓÆnyatÃ, yà sarvadharmÃïÃæ prak­ti÷ saæsk­tÃnÃæ và asaæsk­tÃnÃæ và na ÓrÃvakai÷ k­tà na pratyekabuddhai÷ k­tà na tathÃgatair arhadbhi÷ samyaksaæbuddhai÷ k­tà nÃpak­tÃ, prak­ti÷ prak­tyà ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyà e«Ã, iyam ucyate prak­tiÓÆnyatÃ. tatra katamà sarvadharmaÓÆnyatÃ? sarvadharmà ucyante rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo manorÆpaÓabdagandharasaspra«Âavyadharmà cak«urvij¤Ãnaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ cak«u÷saæsparÓa÷ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓo mana÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓapratyayà vedanà ÓrotrasaæsparÓapratyayà vedanà ghrÃïasaæsparÓapratyayà vedanà jihvÃsaæsparÓapratyayà vedanà kÃyasaæsparÓapratyayà vedanà mana÷saæsparÓapratyayà vedanà saæsk­tà dharmà asaæsk­tà dharmà ima ucyante sarvadharmÃ÷. tatra dharmà dharmai÷ ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate sarvadharmaÓÆnyatÃ. tatra katamà svalak«aïaÓÆnyatÃ? rÆpeïÃlak«aïaæ rÆpam, anubhavalak«aïà (##) vedanÃ, udgrahaïalak«aïà saæj¤Ã, abhisaæskÃralak«aïÃ÷ saæskÃrÃ, vijÃnanÃlak«aïaæ vij¤Ãnaæ vistareïa kartavyaæ, yac ca saæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ lak«aïÃlak«aïaæ, yac cÃsaæsk­tÃnÃæ dharmÃïÃæ lak«aïÃlak«aïaæ sarva ete dharmÃ÷ svalak«aïeïa ÓÆnyà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate svalak«aïaÓÆnyatÃ. tatra katamà anupalambhaÓÆnyatÃ? ye dharmà atÅtÃnÃgatapratyutpannÃs te nopalabhyante. tat kasya heto÷? nÃtÅta anÃgatà upalabhyante nÃpy anÃgata atÅtÃ, na pratyutpanne 'tÅtÃnÃgatà upalabhyante, nÃpy atÅtÃnÃgatayo÷ pratyutpannà e«Ãm iyam anupalabdhir ÃdiviÓuddhitvÃd akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir e«Ãm e«Ã, iyam ucyate anupalambhaÓÆnyatÃ. tatra katamà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ? nÃsti sÃæyogikasya dharmasya svabhÃva÷ pratÅtyasamutpannatvÃt, saæyoga÷ saæyogena ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ. tatra katamà bhÃvaÓÆnyatÃ? bhÃva ucyate pa¤copÃdÃnaskandhÃ÷, sa ca bhÃvo bhÃvena ÓÆnyo 'kÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate bhÃvaÓÆnyatÃ. tatra katamà abhÃvaÓÆnyatÃ? abhÃva ucyate asaæsk­taæ, tac cÃsaæsk­tam asaæsk­tena ÓÆnyam akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate abhÃvaÓÆnyatÃ. tatra katamà svabhÃvaÓÆnyatÃ? svabhÃvo hi prak­tir aviparÅtatà tasyà yà tayà ÓÆnyatà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya, na sà j¤Ãnena darÓanena ca k­tÃ. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate svabhÃvaÓÆnyatÃ. tatra katamà parabhÃvaÓÆnyatÃ? yà utpÃdÃd và tathÃgatÃnÃæ anutpÃdÃd và sthitaivai«Ã dharmÃïÃæ dharmatà dharmasthitità dharmadhÃtur dharmaniyÃmatà tathatà avitathatà ananyatathatà bhÆtakoÂis tasyà yà tayà ÓÆnyatà akÆÂasthÃvinÃÓitÃm upÃdÃya, na sà pareïa k­tÃ. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, iyam ucyate parabhÃvaÓÆnyatÃ. idam ucyate subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. iti j¤ÃnasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, (##) yad uta ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhi÷, ratnamudro nÃma samÃdhi÷, siæhavikrŬito nÃma samÃdhi÷, sucandro nÃma samÃdhi÷, candradhvajaketur nÃma samÃdhi÷, sarvadharmodgato nÃma samÃdhi÷, avalokitamÆrdhvà nÃma samÃdhi÷, dharmadhÃtuniyato nÃma samÃdhi÷, niyatadhvajaketur nÃma samÃdhi÷, vajropamo nÃma samÃdhi÷, dharmapraveÓamudro nÃma samÃdhi÷, samÃdhirÃjasuprati«Âhito nÃma samÃdhi÷, raÓmipramukto nÃma samÃdhi÷, balavyÆho nÃma samÃdhi÷, samudgato nÃma samÃdhi÷, niruktinirdeÓapraveÓo nÃma samÃdhi÷, adhivacanasaæpraveÓo nÃma samÃdhi÷, digvilokito nÃma samÃdhi÷, ÃdhÃraïamudro nÃma samÃdhi÷, asaæpramu«ito nÃma samÃdhi÷, sarvadharmasamavasaraïasÃgaramudro nÃma samÃdhi÷, ÃkÃÓasphÃraïo nÃma samÃdhi÷, tejovatÅ nÃma samÃdhi÷, apramÃïÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷, asaægÃnÃvaraïo nÃma samÃdhi÷, sarvadharmaprav­ttisamucchedo nÃma samÃdhi÷, raïajaho nÃma samÃdhi÷, vairocano nÃma samÃdhi÷, animi«o nÃma samÃdhi÷, aniketasthito nÃma samÃdhi÷, niÓcitto nÃma samÃdhi÷, vimalapradÅpo nÃma samÃdhi÷, anantaprabho nÃma samÃdhi÷, prabhÃkaro nÃma samÃdhi÷, samantÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷, ÓuddhasÃro nÃma samÃdhi÷, vimalaprabho nÃma samÃdhi÷, ratikaro nÃma samÃdhi÷, vidyutpradÅpo nÃma samÃdhi÷, ak«ayo nÃma samÃdhi÷, vajramaï¬alo nÃma samÃdhi÷, ak«ayÃpagato nÃma samÃdhi÷, ani¤jyo nÃma samÃdhi÷, viv­to nÃma samÃdhi÷, sÆryapradÅpo nÃma samÃdhi÷, candravimalo nÃmasamÃdhi÷, ÓuddhaprabhÃso nÃma samÃdhi÷, Ãlokakaro nÃma samÃdhi÷, kÃrÃkÃro nÃma samÃdhi÷, j¤Ãnaketur nÃma samÃdhi÷, vajropamo nÃmasamÃdhi÷, cittasthitir nÃma samÃdhi÷, samantÃvaloko nÃma samÃdhi÷, suprati«Âhito nÃma samÃdhi÷, ratnakoÂir nÃma samÃdhi÷, varadharmamudro nÃma samÃdhi÷, sarvadharmasamatà nÃma samÃdhi÷, ratijaho nÃmasamÃdhi÷, sarvadharmodgatapÆrïo nÃma samÃdhi÷, vikiraïo nÃma samÃdhi÷, sarvadharmapadaprabhedo nÃma samÃdhi÷, samÃk«aro nÃma samÃdhi÷, ak«arÃpagato nÃma samÃdhi÷, Ãrambaïacchedo nÃma samÃdhi÷, avikÃro nÃma samÃdhi÷, aprakÃro nÃma samÃdhi÷, nÃma nimittÃpraveÓo nÃma samÃdhi÷, aniketacÃrÅ nÃma samÃdhi÷, timirÃpagato nÃma samÃdhi÷, cÃritravatÅ nÃma samÃdhi÷, acalo nÃma samÃdhi÷, vi«ayatÅrïo nÃma samÃdhi÷, sarvaguïasaæcayopagato nÃma samÃdhi÷, cittasthitiniÓcito nÃma (##) samÃdhi÷, Óubhapu«pitaÓuddhir nÃma samÃdhi÷, bodhyaÇgavÃn nÃma samÃdhi÷, anantapratibhÃso nÃma samÃdhi÷, asamasamo nÃma samÃdhi÷, sarvadharmÃtikramaïo nÃma samÃdhi÷, paricchedakaro nÃma samÃdhi÷, vimativikiraïo nÃma samÃdhi÷, niradhi«ÂhÃno nÃma samÃdhi÷, ekavyÆho nÃma samÃdhi÷, ÃkÃrÃbhinirhÃro nÃma samÃdhi÷, ekÃkÃravyÆho nÃma samÃdhi÷, akÃrÃnavakÃro nÃma samÃdhi÷, nirvedhikasarvabhÃvatalÃdhikÃro nÃma samÃdhi÷, saæketarutapraveÓo nÃma samÃdhi÷, gÅtanirgho«Ãk«aravimukto nÃma samÃdhi÷, jvalanolko nÃma samÃdhi÷, lak«aïapariÓodhano nÃma samÃdhi÷, anabhilak«ito nÃma samÃdhi÷, sarvÃkÃravaropeto nÃma samÃdhi÷, sarvasukhadu÷khanirabhinandÅ nÃma samÃdhi÷, ak«ayÃkÃro nÃma samÃdhi÷, dhÃraïÅpratipattir nÃma samÃdhi÷, sarvasamyaktvamithyÃtvasaægraho nÃma samÃdhi÷, sarvarodhanirodhapraÓamano nÃma samÃdhi÷, anusÃrapratisÃro nÃma samÃdhi÷, vimalaprabho nÃma samÃdhi÷, sÃravatÅ nÃma samÃdhi÷, paripÆrïacandravimalo nÃma samÃdhi÷, mahÃvyÆho nÃma samÃdhi÷, sarvÃkÃraprabhÃkaro nÃma samÃdhi÷, samÃdhisamatà nÃma samÃdhi÷, araïasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷, araïasaraïasarvasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷, anilÃniketo nÃma samÃdhi÷, tathatÃsthitiniÓcito nÃma samÃdhi÷, kÃyakalisaæpramathano nÃma samÃdhi÷, vÃkkalividhvaæsano nÃma samÃdhi÷, gaganakalpo nÃma samÃdhi÷, ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhi÷? yena samÃdhinà sarvasamÃdhÅnÃæ gocaram anubhavati, ayam ucyate ÓÆraÇgamo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo ratnamudro nÃma samÃdhi÷? yena samÃdhinà sarvasamÃdhayo mudritÃ, ayam ucyate ratnamudro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ siæhavikrŬito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhibhir vikrŬati, ayam ucyate siæhavikrŬito nÃma samÃdhi÷, tatra katama÷ sucandro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn avabhÃsayati, ayam ucyate sucandro nÃma samadhi÷. tatra katamaÓ candradhvajaketur nÃma samÃdhi÷? ya÷ sarvasamÃdhÅnÃæ dhvajaæ dhÃrayati, ayam ucyate candradhvajaketur nÃmasamÃdhi÷. (##) tatra katama÷ sarvadharmodgato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhibhir udgacchati, ayam ucyate sarvadharmodgato nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'valokitamÆrdhnà nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ mÆrdhnÃnam avalokayati, ayam ucyate avalokitamÆrdhnà nÃma samÃdhi÷. tatra katamo dharmadhÃtuniyato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà dharmadhÃtor niÓcayaæ gacchati, ayam ucyate dharmadhÃtuniyato nÃma samÃdhi÷. tatra katamo niyatadhvajaketur nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ niyatadhvajaæ dhÃrayati, ayam ucyate niyatadhvajaketur nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vajropamo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhibhir na bhidyate, ayam ucyate vajropamo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo dharmapraveÓamudro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ mudrÃæ praviÓati, ayam ucyate dharmapraveÓamudro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samÃdhirÃjasuprati«Âhito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ rÃjasuprati«ÂhÃnena pratiti«Âhati, ayam ucyate samÃdhirÃjasuprati«Âhito nÃma samÃdhi÷. tatra katamo raÓmipramukto nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ raÓmÅn avas­jati, ayam ucyate raÓmipramukto nÃma samÃdhi÷. tatra katamo balavyÆho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ balavyÆhaæ dhÃrayati, ayam ucyate balavyÆho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samudgato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà samÃdhaya÷ samudÃgacchanti, ayam ucyate samudgato nÃma samÃdhi÷. tatra katamo niruktinirdeÓapraveÓo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ niruktinirdeÓaæ praviÓati, ayam ucyate niruktinirdeÓapraveÓo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'dhivacanasaæpraveÓo nÃma samÃdhi÷? yatra (##) samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm adhivacananÃmadheyÃni praviÓati, ayam ucyate adhivacanasaæpraveÓo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo digvilokito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ diÓo vyavalokyante, ayam ucyate digvilokito nÃma samÃdhi÷. tatra katama ÃdhÃraïamudro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ mudrà ÃdhÃrayati, ayam ucyate ÃdhÃraïamudro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'saæpramu«ito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhayo na pramu«yante, ayam ucyate asaæpramu«ito nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmasamavasaraïasÃgaramudro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà tasya sarvasamÃdhaya÷ saægrahaæ samavasaraïatÃæ gacchanti, ayam ucyate sarvadharmasamavasaraïasÃgaramudro nÃma samÃdhi÷. tatra katama ÃkÃÓasphÃraïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm ÃkÃÓasphÃraïatayà spharati, ayam ucyate ÃkÃÓasphÃraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katamas tejovatÅ nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ tejasà ca dhiyà ca jvalayati, tenocyate tejovatÅ nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'pramÃïÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà apramÃïam avabhÃsate, tenocyate apramÃïÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'saÇgÃnÃvaraïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasaægarahitatÃm upÃdÃya nirÃvaraïo 'vabhÃsate, tenocyate asaægÃnÃvaraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmaprav­ttisamucchedo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharme«u prav­ttiæ samucchinatti tenocyate sarvadharmaprav­ttisamucchedo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo raïajaho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà (##) sarvasamÃdhÅnÃæ nimittÃny api jahÃti prÃg evÃnyÃni nimittÃni kleÓÃnÃæ, tenocyate raïajaho nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vairocano nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn avabhÃsayati tapati virocate, tenocyate vairocano nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nimi«o nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà na kaÓcid dharmam e«ati, tenocyate 'nimi«o nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'niketasthito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhi«u na ka¤cid dharmam aniketaæ samanupaÓyati tenocyate 'niketasthito nÃma samÃdhi÷. tatra katamo niÓcitto nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà nihÅnÃæÓ cittacaitasikÃn dharmÃn na pravartayati tenocyate niÓcitto nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vimalapradÅpo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ pradÅpaæ dhÃrayati tenocyate vimalapradÅpo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nantaprabho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà anantÃæ prabhÃæ karoti tenocyate 'nantaprabho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ prabhÃkaro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ prabhÃæ karoti tenocyate prabhÃkaro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samantÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷? yasya samÃdhe÷ saha pratilambhena sarvasamÃdhimukhany avabhÃsante, tenocyate samantÃvabhÃso nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ ÓuddhasÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ ÓuddhasamatÃm anuprÃpnoti, tenocyate ÓuddhasÃro nÃmasamÃdhi÷. tatra katamo vimalaprabho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ balam Ãkar«ayati sarvasamÃdhÅn prabhÃvayati, tenocyate vimalaprabho nÃma samÃdhi÷. tatra katamo ratikaro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ ratim anubhavati, tenocyate ratikaro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vidyutpradÅpo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ pradÅpaæ karoti, tenocyate vidyutpradÅpo nÃma samÃdhi÷. (##) tatra katamo 'k«ayo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ naivÃk«ayaæ na k«ayaæ samanupaÓyati, tenocyate 'k«ayo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vajramaï¬alo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhimaï¬alÃni dhÃrayati, ayam ucyate vajramaï¬alo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'k«ayÃpagato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ k«ayaæ samanupaÓyati tathà ca paÓyati yathà aïum api dharmaæ na samanupaÓyati, tenocyate 'k«ayÃpagato nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'ni¤jyo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn ne¤jayati na manyate na spandati na prapa¤cayati, tenocyate 'ni¤jyo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo viv­to nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn viv­tÃn samanupaÓyati, tenocyate viv­to nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sÆryapradÅpo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ raÓmimukham avabhÃsayati, tenocyate sÆryapradÅpo nÃma samÃdhi÷, tatra katamaÓ candravimalo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm andhakÃraæ vidhamayati, tenocyate candravimalo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ ÓuddhaprabhÃso nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ catasra÷ pratisaævida÷ pratilabhate, tenocyate ÓuddhaprabhÃso nÃma samÃdhi÷. tatra katama Ãlokakaro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhimukhÃnÃm Ãlokaæ karoti, tenocyate Ãlokakaro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ kÃrÃkÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samà adhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ kÃragatÃÇ kriyÃÇ karoti, tenocyate kÃrÃkÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo j¤Ãnaketur nÃmasamÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ j¤Ãnaketuæ samanupaÓyati, tenocyate j¤Ãnaketur nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vajropamo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà (##) sarvadharmÃn nirvidhyate samÃdhim api na samanupaÓyati, tenocyate vajropamo nÃma samÃdhi÷. tatra katamaÓ cittasthitir nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà cittaæ na varïayati na vivartate na pratibhÃsate na vighÃtam Ãpatsyate na cÃsyaivaæ bhavati cittam iti, tenocyate cittasthitir nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samantÃloko nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ samantÃlokaæ samanupaÓyati, tenocyate samantÃloko nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ suprati«Âhito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhi«u prati«Âhito bhavati, tenocyate suprati«Âhito nÃma samÃdhi÷. tatra katamo ratnakoÂir nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhaya÷ samantÃd ratnakotir iva saæd­Óyante, tenocyate ratnakoÂir nÃma samÃdhi÷. tatra katamo varadharmamudro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhayo mudrità bhavanti, ÃdimudrÃmudritÃm upÃdÃya, tenocyate varadharmamudro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmasamatà nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà na ka¤cid dharmaæ samatÃnirmuktaæ samanupaÓyati, tenocyate sarvadharmasamatà nÃma samÃdhi÷. tatra katamo ratijaho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhirati÷ sarvadharmaratÅr jahÃti, tenocyate ratijaho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmodgatapÆrïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmaiÓ codgacchati sarvadharmaiÓ cÃpÆryate, tenocyate sarvadharmodgatapÆrïo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vikiraïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhibhi÷ sarvadharmÃn vikirati vidhamayati, tenocyate vikiraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmapadaprabhedo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ ca sarvadharmÃïÃæ ca padÃni prabhinatti, tenocyate sarvadharmapadaprabhedo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samÃk«aro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà (##) sarvasamÃdhÅnÃæ samÃk«aratÃæ pratilabhate, tenocyate samÃk«aro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'k«arÃpagato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm ekÃk«aram api nopalabhate, tenocyate 'k«arÃpagato nÃma samÃdhi÷. tatra katama Ãrambaïacchedo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm Ãrambanaæ cchidyate, tenocyate Ãrambaïacchedo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'vikÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃæ vikÃraæ nopalabhate, tenocyate 'vikÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'prakÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃæ prakÃram api nopalabhate, tenocyate 'prakÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo nÃmanimittÃpraveÓo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ nÃmanimittÃni nopalabhate, tenocyate nÃmanimittÃpraveÓo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'niketacÃrÅ nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ niketaæ nopalabhate, tenocyate 'niketacÃrÅ nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ timirÃpagato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhi timiraæ viÓodhayati, tenocyate timirÃpagato nÃma samÃdhi÷. tatra katamaÓ cÃritravatÅ nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ cÃritraæ samanupaÓyati, tenocyate cÃritravatÅ nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'calo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sattvÃnÃæ calitaæ na samanupaÓyati, tenocyate 'calo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vi«ayatÅrïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ vi«ayam atikrÃmati, tenocyate vi«ayatÅrïo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvaguïasaæcayopagato nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvaguïÃnÃæ sarvasamÃdhÅnÃæ ca saæcayatÃm anuprÃpnoti, tenocyate sarvaguïasaæcayopagato nÃma samÃdhi÷. tatra katamaÓ cittasthitiniÓcitto nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ cittaæ na pravartate, tenocyate cittasthitiniÓcitto (##) nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ Óubhapu«pitaÓuddhir nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhi«u Óubhapu«pitaÓuddhiæ pratilabhate, tenocyate Óubhapu«pitaÓuddhir nÃma samÃdhi÷. tatra katamo bodhyaÇgavÃn nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà saptabodhyaÇgÃni pratilabhate, tenocyate bodhyaÇgavÃn nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nantapratibhÃso nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà antadvayaæ nopalabhate, tenocyate 'nantapratibhÃso nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'samasamo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ samasamatÃæ na pratilabhate, tenocyate 'samasamo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvadharmÃtikramaïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvatraidhÃtukaæ samatikrÃmati, tenocyate sarvadharmÃtikramaïo nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ paricchedakaro nÃma samÃdhi÷? yatra samà adhau sthitvà sarvasamadhÅnÃæ sarvadharmÃïÃæ ca paricchedaæ kari«yati, tenocyate paricchedakaro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vimativikiraïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhivimativikiraïam anuprÃpnoti, tenocyate vimativikiraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo niradhi«ÂhÃno nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃæ sthÃnaæ na samanupaÓyati, tenocyate niradhi«ÂhÃno nÃma samÃdhi÷. tatra katama ekavyÆho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà na kasyacid dharmasya dvayatÃæ samanupaÓyati, tenocyate ekavyÆho nÃma samÃdhi÷. tatra katama ÃkÃrÃbhinirhÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ sarvadharmÃïÃæ cÃkÃrÃbhinirhÃraæ samanupaÓyati, tenocyate ÃkÃrÃbhinirhÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katama ekÃkÃravyÆho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm ekÃkÃratÃæ samanupaÓyati, tenocyate ekÃkÃravyÆho nÃma samÃdhi÷. (##) tatra katama ÃkÃrÃnavakÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃm advayatÃæ samanupaÓyati, tenocyate ÃkÃrÃnavakÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo nirvedhikasarvabhÃvatalÃdhikÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamadhÅnÃæ nirvedhikaæ j¤Ãnam anuprÃpnoti yasyÃnuprÃptito na kaÓcin na pratividhyate, tenocyate nirvedhikasarvabhÃvatalÃdhikÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ saæketarutapraveÓo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ saæketarutÃni praviÓati, tenocyate saæketarutapraveÓo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo gÅrgho«Ãk«aravimukto nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn ak«aravimuktÃn samanupaÓyati, tenocyate gÅrgho«Ãk«aravimukto nÃma samÃdhi÷. tatra katamo jvalanolko nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅæs tejasÃvabhÃsayati patati virocate, tenocyate jvalanolko nÃma samÃdhi÷. tatrakatamo lak«aïapariÓodhano nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvalak«aïÃni pariÓodhayati, tenocyate lak«aïapariÓodhano nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nabhilak«ito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅn abhilak«ayati abhilak«ayati, tenocyate 'nabhilak«ito nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvÃkÃravaropeto nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvÃkÃravaropeto bhavati, tenocyate sarvÃkÃravaropeto nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvasukhadu÷khanirabhinandÅ nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhi«u sukhadu÷khÃni na samanupaÓyati, tenocyate sarvasukhadu÷khanirabhinandÅ nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'k«ayÃkÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ k«ayaæ na samanupaÓyati, tenocyate 'k«ayÃkÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo dhÃraïÅpratipattir nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau (##) sthitvà sarvasamÃdhÅn ÃdhÃrayati, tenocyate dhÃraïÅpratipattir nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvasamyaktvamithyÃtvasaægraho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà samÃdhæÃæ samyaktvamithyÃtvÃni na samanupaÓyati, tenocyate sarvasamyaktvamithyÃtvasaægraho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvarodhanirodhapraÓamano nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ rodhanirodhÃn na samanupaÓyati, tenocyate sarvarodhanirodhapraÓamano nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nusÃrapratisÃro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm anusÃrapratisÃrÃn na samanupaÓyati, tenocyate 'nusÃrapratisÃro nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vimalaprabho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ prabhÃmaï¬alaæ nopalabhyate, tenocyate vimalaprabho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sÃravatÅ nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm asÃratÃæ nopalabhyate, tenocyate sÃravatÅ nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ paripÆrïacandravimalo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà tasya sarvasamÃdhaya÷ paripÆrïà bhavanti, tadyathÃpi nama candra÷ pÆrïamÃsyÃæ, tenocyate paripÆrïacandravimalo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo mahÃvyÆho nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà tasya sarvasamÃdhayo mahÃvyÆhena samanvÃgatà bhavanti, tenocyate mahÃvyÆho nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ sarvÃkÃraprabhÃkaro nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ sarvadharmÃïÃæ ca prabhÃæ karoti, tenocyate sarvÃkÃraprabhÃkaro nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ samÃdhisamatà nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ na vik«epaæ naikÃgratÃæ ca samanupaÓyati, tenocyate samÃdhisamatà nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'raïasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhayo na raïanti, tenocyate 'raïasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'raïasaraïasarvasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷? yatra (##) samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm araïasaraïasarvasamavasaraïatÃm anuprÃpnoti, tenocyate 'raïasaraïasarvasamavasaraïo nÃma samÃdhi÷. tatra katamo 'nilÃniketo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃm Ãlayaæ na samanupaÓyati, tenocyate 'nilÃniketo nÃma samÃdhi÷. tatra katamas tathatÃsthitaniÓcito nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ tathatÃæ na vyativartate, tenocyate tathatÃsthitaniÓcito nÃma samÃdhi÷. tatra katama÷ kÃyakalisaæpramathano nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhikÃyaæ nopalabhate, tenocyate kÃyakalisaæpramathano nÃma samÃdhi÷. tatra katamo vÃkkalividhvaæsano nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvasamÃdhÅnÃæ vÃkkarma nopalabhate, tenocyate vÃkkalividhvaæsano nÃma samÃdhi÷. tatra katamo gaganakalpo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà gaganavad avabhÃsate, tenocyate gaganakalpo nÃma samÃdhi÷. tatra katama ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvadharmÃïÃm ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepanÃm anuprÃpnoti, tenocyate ÃkÃÓÃsaÇgavimuktinirupalepo nÃma samÃdhi÷. idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya praj¤ÃpÃramitÃyä carato mahÃyÃnam. iti puïyasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catvÃri sm­tyupasthÃnÃni, katamÃni catvÃri? kÃyasm­tyupasthÃnaæ vedanÃsm­tyupasthÃnaæ cittasm­tyupasthÃnaæ dharmasm­tyupasthÃnam. tatra katamat kÃyasm­tyupasthÃnam? evaæ yÃvat katamad dharmasm­tyupasthÃnam? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, na ca kÃyasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac cÃnupalambhayogena, bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, na ca kÃyasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac cÃnupalambhayogena, adhyÃtmabahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, na ca kÃyasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac (##) cÃnupalambhayogena, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye, evam adhyÃtmaæ vedanÃsu citte, adhyÃtmadharme«u dharmÃnupaÓyÅ viharati, na ca dharmasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac cÃnupalambhayogena, bahirdhÃdharme«u dharmÃnupaÓyÅ viharati, na ca dharmasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac cÃnupalambhayogena, adhyÃtmabahirdhÃdharme«u dharmÃnupaÓyÅ viharati, na ca dharmasahagatÃn vitarkÃn vitarkayati tac cÃnupalambhayogena, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ caraæÓ carÃmÅti prajÃnÃti, sthita÷ sthito 'smÅti prajÃnÃti, ni«aïïo ni«aïïo 'smÅti prajÃnÃti, ÓayÃna÷ Óayito 'smÅti prajÃnÃti, yathà yathÃsya kÃya÷ sthito bhavati praïÅtam apraïÅtaæ và tathà tathainaæ prajÃnÃti, evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'dhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, abhikrÃman và pratikrÃman và saæprajÃnacÃrÅ bhavati, Ãlokite vilokite sami¤jite prasÃrite saæghÃÂÅpaÂapÃtracÅvaradhÃraïe aÓite pÅte khÃdite Óayite nidrÃklamaprativinodane Ãgate gate sthite ni«aïïe supte jÃgarite bhëite tu«ïÅmbhÃve pratisaælayane evaæ saæprajÃnacÃrÅ bhavati. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann adhyÃtmakÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye tac cÃnupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sm­ta ÃÓvasan sm­ta ÃÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sm­ta÷ praÓvasan sm­ta÷ praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dÅrghaæ và ÃÓvasan dÅrghaæ và ÃÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dÅrghaæ và praÓvasan dÅrghaæ và praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, hrasvaæ và ÃÓvasan hrasvaæ và ÃÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, hrasvaæ và praÓvasan hrasvaæ và praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, tadyathÃpi nÃma subhÆte cakraæ bhrÃmayan kumbhakÃra÷ kumbhakÃrÃntevÃsÅ và dÅrgham Ãvidhyan dÅrgham ÃvidhyÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, hrasvam Ãvidhyaæ hrasvam ÃvidhyÃmÅti (##) yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti. evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ sm­ta ÃÓvasan sm­ta ÃÓvÃsÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sm­ta÷ praÓvasan sm­ta÷ praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dÅrghaæ và ÃÓvasan dÅrghaæ và ÃÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, dÅrghaæ và praÓvasan dÅrghaæ và praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, hrasvaæ và ÃÓvasan hrasvaæ và ÃÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, hrasvaæ và praÓvasan hrasvaæ và praÓvasÃmÅti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ kÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅyaloke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva imam eva kÃyaæ dhÃtuÓo yathÃbhÆtaæ pratyavek«ate, asty asmin kÃye p­thivÅdhÃtur abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtu÷, tadyathÃpi nÃma subhÆte goghÃtako và goghÃtakÃntevÃsÅ và tÅk«ïena Óastreïa gÃæ hanyÃt gÃæ hatvà catvÃri phalakÃni kuryÃt, catvÃri phalakÃni k­tvà pratyavek«eta sthito và atha và ni«aïïa÷, evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imam eva kÃyaæ dhÃtuÓo yathÃbhÆtaæ pratyavek«ate, asty asmin kÃye p­thivÅdhÃtur abdhÃtus tejodhÃtur vÃyudhÃtu÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann adhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye tac cÃnupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imam eva kÃyam ÆrdhvapÃdatalÃd adha÷ keÓamastakÃn nakharomatvakparyantaæ pÆrïaæ nÃnÃprakÃrasyÃÓucer yathÃbhÆtaæ pratyavek«ate, santy asmin kÃye keÓà romÃïi nakhà dantÃs tvakcarmamÃæsasnÃyava÷ Óoïitam asthimajjÃh­dayaæ v­kkà yak­tklomaplÅhà ÃmamantrÃïi antraguïà udaraæ purÅ«aæ mÆtram aÓrusvedo meda÷ kheÂa÷ siæhÃïakaæ pÆyaæ lohitaæ pittaæ Óle«mà vasà malo mastakaluÇgam ak«igÆthakaæ karïagÆthakam ity asmin kÃye yathÃbhÆtaæ pratyavek«ate, tadyathÃpi nÃma subhÆte karmakÃrasya mÆto¬i÷ pÆrïo nÃnÃdhÃnyÃnÃæ ÓÃlÅnÃæ brÅhÅnÃæ tilÃnÃæ taï¬ulÃnÃæ mudgÃnÃæ mëÃïÃæ yavÃnÃæ godhÆmÃnÃæ masÆrÃïÃæ sar«apÃïÃm apyi anyaÓ cak«u«mÃn puru«o muktvà pratyavek«amÃïa÷, evaæ jÃnÅyÃd ayaæ ÓÃli÷ ayaæ brihÅ (##) amÅ tilÃ÷ amÅ taï¬ulÃ÷ amÅ mudgÃ÷ amÅ mëÃ÷ amÅ yavÃ÷ ami godhÆmÃ÷ amÅ masÆrÃ÷ amÅ sar«apà iti, evam eva subhÆte bodhisattvo mahÃsattva imam eva kÃyam Ærdhvaæ pÃdatalÃd adha÷ keÓamastakÃn nakharomatvakcarmÃntaæ pÆrïaæ nÃnÃprakÃrasyÃÓucer yathÃbhÆtaæ pratyavek«ate, santy asmin kÃye keÓà romÃïi nakhà dantÃs tvakcarmamÃæsasnÃyava÷ Óoïitam asthimajjÃh­dayaæ v­kkÃyak­tklomaplÅhà Ãmam antrÃïi antraguïà udaraæ purÅ«aæ mÆtram aÓrusvedo meda÷ kheÂa÷ siæhÃïakaæ pÆyaæ lohitaæ pittaæ Óle«mà vasà malo mastakaluÇgam ak«igÆthakaæ karïagÆthakam. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann adhyÃtmaæ kÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà ÓmaÓÃnagata÷ paÓyati nÃnÃrÆpÃïi ÓmaÓÃne 'paviddhÃni ÓivapathikÃyÃm ujjhitÃni ekÃham­tÃni và dvyaham­tÃni và tryaham­tÃni và caturaham­tÃni và pa¤cÃham­tÃni và ÃdhmÃtakÃni vinÅlakÃni và vipÆyakÃni và vikhÃditakÃni và vik«iptakÃni và sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaæ dharmà evaæ svabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà m­taÓarÅrÃïi paÓyati ÓmaÓÃna uts­«ÂÃni «a¬rÃtram­tÃni và saptarÃtram­tÃni và tÃni kÃkair và khÃdyamÃnÃni kurarair và g­dhrair và s­gÃlair và v­kair và Óvabhir và tad anyair và nÃnÃvidhai÷ prÃïakajÃtai÷ khÃdyamÃnÃni sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yÃni tÃni paÓyati m­taÓarÅrÃïi ÓmaÓÃna ujjhitÃni khÃditakÃni aÓucÅni vipÆtÅni durgandhÅni, sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà paÓyati ÓivapathikÃyÃm asthisaækalÃæ mÃæsaÓoïitamrak«itÃæ snÃyuvinibaddhÃæ tÃæ d­«Âvà sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yÃni tÃni paÓyati m­taÓarÅrÃïi ÓivapathikÃyÃm asthisaækalÃm apagatamÃæsaÓoïitasnÃyubandhanÃæ tÃæ d­«Âvà sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà paÓyati ÓivapathikÃyÃm asthisaækalÃæ vigrahabandhanaviprayuktÃæ visaæyuktÃæ yathÃsaækhyÃ÷ p­thivyÃæ vik«iptÃ÷ sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà paÓyati ÓivapathikÃyÃm asthÅni digvidiÓo vik«iptÃni yad utÃnyena pÃdÃsthÅni anyena jaæghÃsthÅni anyena urvasthÅni anyena ÓroïÅkaÂÃhÃsthÅni anyena p­«ÂhavaæÓÃsthÅni anyena pÃrÓvakÃsthÅni anyena grÅvÃsthÅni anyena bÃhvasthÅni anyena Óira÷kapÃlÃsthÅni sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà paÓyati ÓivapathikÃyÃm asthÅni anekavÃr«ikÃïi anekavar«aÓatÃni vÃtÃtapaparÅtÃni ÓvetÃni ÓaÇkhasaænibhÃni sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo yadà paÓyati ÓivapathikÃyÃm asthÅni tirovÃr«ikÃïi nÅlÃni kapotavarïÃni pÆtÅni cÆrïakajÃtÃni p­thivyÃæ pÃæÓunà samasamÅbhÆtÃni sa imam eva kÃyaæ tatropasaæharati, ayam api kÃya evaædharmà evaæsvabhÃva etÃæ dharmatÃm avyativ­tta÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bahirdhÃkÃye kÃyÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke 'bhidhyÃdaurmanasye. evaæ vedanÃyÃæ citte, dharme dharmÃnupaÓyÅ viharati, ÃtÃpÅ saæprajÃnan sm­timÃn vinÅya loke abhidhyÃdaurmanasye tac cÃnupalambhayogena. idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catvÃri samyakprahÃïÃni. katamÃni catvÃri? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nutpannÃnÃæ pÃpakÃnÃm akuÓalÃnÃæ dharmÃïÃm anutpÃdÃya cchandaæ janayati vyÃyacchate vÅryam Ãrabhate cittaæ pratig­hïÃti samyak praïidadhÃti, utpannÃnÃæ pÃpakÃnÃm akuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ prahÃïÃæ yac chandaæ janayati vyÃyacchate vÅryam Ãrabhate cittaæ pratig­hïÃti samyak praïidadhÃti, anutpannÃnÃæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ utpÃdÃya cchandaæ janayati vyÃyacchate vÅryam Ãrabhate cittaæ pratig­hïÃti samyak praïidadhÃti, utpannÃnÃæ kuÓalanÃæ dharmÃïÃæ sthitaye bhÆyobhÃvÃya asaæpramo«Ãya aparihÃïÃya cchandaæ janayati vyÃyacchate vÅryam Ãrabhate cittaæ pratig­hïÃti samyak praïidadhÃti tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catvÃra ­ddhipÃdÃ÷. katame catvÃra÷? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvaÓ cchandasamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgatam ­ddhipÃdaæ bhÃvayati vivekaniÓritaæ virÃganiÓritaæ nirodhaniÓritaæ vyavasargaparigatam, evaæ vÅryasamÃdhicittasamÃdhimÅmÃæsÃsamÃdhiprahÃïasaæskÃrasamanvÃgatam ­ddhipÃdaæ bhÃvayati vivekaniÓritaæ virÃganiÓritaæ nirodhaniÓritaæ vyavasargaparigataæ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta pa¤cendriyÃïi. katamÃni pa¤ca? Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ (##) sm­tÅndriyaæ samÃdhÅndriyaæ praj¤endriyaæ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta pa¤cabalÃni. katamÃni pa¤ca? ÓraddhÃbalaæ vÅryabalaæ sm­tibalaæ samÃdhibalaæ praj¤Ãbalaæ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta saptabodhyaÇgÃni. katamÃni sapta? sm­tisaæbodhyaÇgaæ dharmapravicayasaæbodhyaÇgaæ vÅryasaæbodhyaÇgaæ prÅtisaæbodhyaÇgaæ praÓrabdhisaæbodhyaÇgaæ samÃdhisaæbodhyaÇgam upek«ÃsaæbodhyaÇgam. tatra katamat sm­tisaæbodhyaÇgaæ yÃvad upek«ÃsaæbodhyaÇgam? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran sm­tisaæbodhyaÇgaæ yÃvad upek«ÃsaæbodhyaÇgaæ bhÃvayati vivekaniÓritaæ virÃganiÓritaæ nirodhaniÓritaæ vyavasargaparigataæ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta ÃryëÂÃÇgamÃrga÷. katama ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷? yad uta samyagd­«Âi÷ samyaksaækalpa÷ samyagvÃk samyakkarmÃnta÷ samyagÃjÅva÷ samyagvyÃyÃma÷ samyaksm­ti÷ samyaksamÃdhi÷ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta traya÷ samÃdhaya÷. katame traya÷ samÃdhaya÷? ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitaæ, tatra katama÷ ÓÆnyatÃsamÃdhi÷? svalak«aïena ÓÆnyÃn sarvadharmÃn pratyavek«amÃïasya yà cittasya sthiti÷ ÓÆnyatÃvimok«amukhamayam ucyate ÓÆnyatÃsamÃdhi÷, ÃnimittÃn sarvadharmÃn pratyavek«amÃïasya yà cittasya sthitir Ãnimittaæ vimok«amukham ayam ucyate Ãnimitta÷ samÃdhi÷, apraïihitÃn sarvadharmÃn pratyavek«amÃïasya yà cittasya sthitir apraïihitaæ vimok«amukham ayam ucyate apraïihita÷ samÃdhi÷, imÃni trÅïi vimok«amukhÃni traya÷ samÃdhaya÷. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. ete«u tri«u vimok«amukhe«u Óik«itavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ (##) yad uta du÷khaj¤Ãnaæ samudayaj¤Ãnaæ nirodhaj¤Ãnaæ mÃrgaj¤Ãnaæ k«ayaj¤Ãnam anutpÃdaj¤Ãnaæ dharmaj¤Ãnam anvayaj¤Ãnaæ saæv­tij¤Ãnaæ parijayaj¤Ãnaæ yathÃrutaj¤Ãnam. tatra katamad du÷khaj¤Ãnam? yad du÷khasyÃnutpÃdaj¤Ãnam idaæ du÷khaj¤Ãnam. tatra katamat samudayaj¤Ãnam? yat samudayasya prahÃïaj¤Ãnam. tatra kataman nirodhaj¤Ãnam? yad du÷khanirodhaj¤Ãnam. tatra kataman mÃrgaj¤Ãnam? yan nirodhasÃk«Ãtkaraïaj¤Ãnam. tatra katamat k«ayaj¤Ãnam? yad rÃgado«amohak«ayaj¤Ãnam. tatra katamad anutpÃdaj¤Ãnam? yad anutpÃde anutpÃdaj¤Ãnam. tatra katamad dharmaj¤Ãnam? yat pa¤cÃnÃæ skandhÃnÃæ dharmopacchedaj¤Ãnam. tatra katamad anvayaj¤Ãnam? cak«ur anityaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mano 'nityaæ, evaæ yÃvad vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u ca j¤Ãnam. tatra katamat saæv­tij¤Ãnam? yat parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ cetasaiva cetaso j¤Ãnam. tatra katamat parijayaj¤Ãnam? yat pratipat parijayaj¤Ãnam. tatra katamad yathÃrutaj¤Ãnam? yat tat tathÃgatasya sarvÃkÃraj¤atÃj¤Ãnaæ tac cÃnupalambhayogena. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad idaæ trÅïÅndriyÃni. katamÃni trÅïi? anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyam Ãj¤endriyam Ãj¤ÃtÃvÅndriyam. tat katamad anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyam? yac chaik«ÃïÃæ pudgalÃnÃm anabhisamitÃnÃm anavabhÃsaæ yad avinayaæ Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ sm­tÅndriyaæ samÃdhÅndriyaæ praj¤endriyam idam ucyate anÃj¤ÃtamÃj¤ÃsyÃmÅndriyam. tatra katamad Ãj¤endriyam? yac chaik«ÃïÃæ pudgalÃnÃm Ãj¤ÃtavatÃæ Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ sm­tÅndriyaæ samÃdhÅndriyaæ praj¤endriyamidam ucyate Ãj¤endriyam. tatra katamad Ãj¤ÃtÃvÅndriyam? yad utÃÓaik«ÃïÃæ pudgalÃnÃm arhatÃæ pratyekabuddhÃnÃæ bodhisattvÃnÃæ tathÃgatÃnÃm arhatÃæ samyaksaæbuddhÃnÃæ Óraddhendriyaæ vÅryendriyaæ sm­tÅndriyaæ samÃdhÅndriyaæpraj¤endriyam, idam ucyate Ãj¤ÃtÃvÅndriyam. idam api subhÆte bodhisattvasya (##) mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhir avitarko 'vicÃramÃtra÷ samÃdhir avitarko 'vicÃra÷ samÃdhi÷. tatra katama÷ savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhi÷? iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo viviktaæ kÃmair viviktaæ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ savitarkaæ savicÃraæ vivekajaæ prÅtisukhaæ prathamaæ dhyÃnam upasaæpadya viharati, ayam ucyate savitarka÷ savicÃra÷ samÃdhi÷. tatra katamo 'vitarko 'vicÃramÃtra÷ samÃdhi÷? ya÷ prathamasya dhyÃnasya dvitÅyasya dhyÃnasyÃntariko yam ucyate 'vitarko 'vicÃramÃtra÷ samÃdhi÷. tatra katamo 'vitarko 'vicÃra÷ samÃdhi÷? yad dvitÅyaæ dhyÃnaæ vistareïa kartavyaæ yÃvan naivasaæj¤ÃnÃsaæj¤ÃyatanasamÃpattir ayam ucyate 'vitarko 'vicÃra÷ samÃdhi÷. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta daÓÃnusm­taya÷. katamà daÓa? yad uta buddhÃnusm­tir dharmÃnusm­ti÷ saæghÃnusm­ti÷ ÓÅlÃnusm­tis tyÃgÃnusm­tir devatÃnusm­tir, udvegÃnusm­tir maraïÃnusm­ti÷ kÃyÃnusm­tir ÃnÃpÃnÃnusm­ti÷. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catvÃri dhyÃnÃni, catvÃry apramÃïÃni, catasra ÃrÆpyasamÃpattayo '«Âau vimok«Ã, navÃnupÆrvavihÃrasmÃpattaya÷. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, daÓa tathÃgatabalÃni. katamÃni daÓa? yad uta iha bodhisattvo mahÃsattva÷ sthÃna¤ ca sthÃnato 'sthÃna¤ cÃsthÃnato yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, atÅtÃnÃgatapratyutpannÃnÃæ ca karmaïÃæ karmasamÃdÃnÃnÃæ ca sthÃnato hetuto vipÃka¤ ca yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, nÃnÃdhÃtukaæ lokam anekadhÃtukaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ nÃnÃdhimuktikatÃæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃm indriyaparÃparajnÃnatÃæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sarvatragÃminÅæ (##) pratipadaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, parasattvÃnÃæ parapudgalÃnÃæ dhyÃnavimok«asamÃdhisamÃpattisaækleÓavyavadÃnavyutthÃnaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, so 'nekavidhaæ pÆrvanivÃsam anusmarati, sa ca divyena cak«u«Ã sattvÃnÃæ cyutopapÃdaæ yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti, sa ÃsravÃïÃæ k«ayÃd anÃsravÃæ cetovimuktiæ praj¤Ãvimuktiæ d­«Âa eva dharme svayam abhij¤Ãya sÃk«Ãtk­tvà upasaæpadya viharati, k«Åïà me jÃtir u«itaæ brahmacaryaæ k­taæ karaïÅyaæ nÃparamithyÃtvam iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catvÃri vaiÓÃradyÃni. katamÃni catvÃri? yad uta samyaksaæbuddhasya bata me pratijÃnata÷, ime dharmà abhisaæbuddhà iti, atra ca me kaÓcic chramaïo và devo và mÃro và brahmà và kaÓcid và punar loke saha dharmeïa codayed iti nimittam etan na samanupaÓyÃmi, idam atra nimittam asamanupaÓyan k«emaprÃpto 'bhayaprÃpto viharÃmi Ãr«abhaæ sthÃnaæ pratijÃnÃmi par«adi samyak siæhanÃdaæ nadÃmi brÃhmaæ cakraæ pravartayÃmy apravartitaæ Óramaïena và brÃhmaïena và devena và mÃreïa và brÃhmaïà và kenacid và punar loke saha dharmeïeti, k«ÅïÃsravasya bata me pratijÃnata÷, ime Ãsravà aparik«Åïà iti naitat sthÃnaæ vidyate, atra ca me kaÓcic chramaïo và brÃhmaïo và peyÃlaæ yÃvad brÃhmaæ cakraæ pravartayÃmy apravartitaæ Óramaïena và brÃhmaïena và devena và mÃreïa và brahmaïà và kenacid và punar loke saha dharmeïeti, ye khalu punar ime mayà ÃntarÃyikà dharmà ÃkhyÃtÃs tÃn prati«edhamÃïasya nÃlam antarÃyÃyeti naitat sthÃnaæ vidyate, atra me kaÓcic chramaïo và peyÃlaæ yÃvat kenacid và punar loke saha dharmeïeti, yà mayà pratipad ÃhyÃtà Ãryà nairyÃïikÅ niryÃti tat katarasya samyag du÷khak«ayÃya tÃæ pratipadyamÃno na niryÃyÃt samyag du÷khak«ayÃyeti naitat sthÃnaæ vidyate, atra ca me kaÓcic chramaïo và peyÃlaæ, yÃvat kenacid và punar loke saha dharmeïeti. imÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta catasra÷ pratisaævida÷. katamÃÓ catasra÷? dharmapratisaævid arthapratisaævid niruktipratisaævit pratibhÃnapratisaævit. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad utëÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷. katame a«ÂÃdaÓa? yad uta yä ca rÃtriæ subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷, yä ca rÃtrim upÃdÃya parinirvÃsyati, etasminn antare subhÆte nÃsti tathÃgatasya skhalitaæ, nÃsti ravitaæ, nÃsti mu«itasm­titÃ, nÃsti nÃnÃtvasaæj¤Ã, nÃsty asamÃhitaæ cittaæ, nÃsty apratisaækhyÃyopek«Ã, nÃsti cchandaparihÃïir, nÃsti vÅryaparihÃïir, nÃsti sm­tiparihÃïir, nÃsti samÃdhiparihÃïir, nÃsti praj¤ÃparihÃïir, nÃsti vimuktiparihÃïi÷, sarvakÃyakarma j¤ÃnapÆrvaÇgamaj¤ÃnÃnuparivarti, sarvavÃkkarma j¤ÃnapÆrvaÇgamaj¤ÃnÃnuparivarti, sarvamanaskarma j¤ÃnapÆrvaÇgamaj¤ÃnÃnuparivarti, atÅte 'dhvany apratihatam asaÇgaj¤Ãnaæ darÓanaæ ca, anÃgate 'dhvanyapratihatam asaÇgaj¤Ãnaæ darÓanaæ ca, pratyutpanne 'dhvany apratihatam asaÇgaj¤Ãnaæ darÓanaæ ca pravartate, ime a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷. idam api subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam anupalambhayogena. iti mÃrgasaæbhÃra÷ punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad uta dhÃraïÅmukhÃni, yad utÃk«aranayasamatÃk«aramukham ak«arapraveÓa÷, katamo 'k«aranayasamatà ak«aramukham ak«arapraveÓa÷? akÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃm ÃdyanutpannatvÃt, repho mukha÷ sarvadharmÃïÃæ rajo 'pagatatvÃt, pakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ paramÃrthanirdeÓÃt, cakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ cyavanopapattyanupalabdhitvÃt, nakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ nÃmÃpagatatvÃt, lakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ lokottÅrïatvÃt, t­«ïÃlatÃhetupratyayasamudghÃtitvÃt, dakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ dÃntadamathaparicchinnatvÃt, (##) bakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ bandhanavimuktatvÃt, ¬akÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ ¬amarÃpagatvÃt, sakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ saægÃnupalabdhitvÃt, vakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ vÃkpathagho«asamucchinnatvÃt, takÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ tathatÃcalitatvÃt, yakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ yathÃvadanutpÃdatvÃt, stakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ stambhÃnupalabdhitvÃt, kakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ kÃrakÃnupalabdhitvÃt, sakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ samatÃnupalabdhitvÃt, makÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ mamakÃrÃnupalabdhitvÃt, gakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ gaganÃnupalabdhita÷, sthakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ sthÃnÃnupalabdhita÷, jakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ jÃtyanupalabdhita÷, ÓvakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ ÓvÃsÃnupalabdhita÷, dhakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ dharmadhÃtvanupalabdhita÷, ÓakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ ÓamathÃnupalabdhita÷, khakÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ khasamatÃnupalabdhita÷, k«akÃro mukha÷ sarvadharmÃïÃæ k«ayÃnupalabdhita÷, stakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃs tac cÃnupalabdhita÷, j¤akÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ sarvaj¤ÃnÃnupalabdhita÷, hakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ hetor anupalabdhita÷, cchakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃÓ cchaver apy anupalabdhita÷, smakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ smaraïÃnupalabdhita÷, hvakÃramukhÃ÷ sarvadharmà ÃhvÃnÃpagatatvÃt, sakÃramukhÃ÷ sarvadharmà utsÃhÃnupalabdhita÷, ghakÃramukhÃ÷ sarvadharmà ghanÃnupalabdhita÷, ÂhakÃramukhÃ÷ sarvadharmà viÂhapanÃnupalabdhita÷, ïakÃramukhÃ÷ sarvadharmà raïavigatatvÃt, phakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ phalÃnupalabhita÷, skakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ skandhÃnupalabdhita÷, jakÃramukhÃ÷ sarvadharmà jarÃnupalabdhita÷, cakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃÓ caraïÃnupalabdhita÷, ÂakÃramukhÃ÷ sarvadharmÃ÷ «ÂaækÃrÃnupalabdhita÷, (##) ¬hakÃramukhÃ÷ sarvadharmà ¬haækÃrÃnupalabdhita÷. nÃsti ata uttari ak«aravyavahÃra÷. tat kasya heto÷? tathà hi na kasyacin nÃmÃsti yena saævyavahriyeta yena vÃbhilapyeta yena nirdiÓyeta yena lujyeta yena paÓyeta, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓam, evam eva sarvadharmà anugantavyÃ÷, ayaæ subhÆte dhÃraïÅpraveÓo 'kÃrÃdyak«aranirdeÓapraveÓa÷, ya÷ kaÓcit subhÆte bodhisattvo mahÃsattva idam akÃrÃdyak«arakauÓalyapraveÓaæ j¤Ãsyati, na sa kvacid rute pratihanyate, sarvaæ taæ dharmatayà samÃdhayi«yati, rutaj¤ÃnakauÓalya¤ ca pratilapsyate, yo hi kaÓcit subhÆte bodhisattvo mahÃsattva imÃm akÃrÃdyak«aramudrÃæ Óro«yati Órutvà codgrahÅ«yati dhÃrayi«yati vÃcayi«yati pare«Ãæ deÓayi«yati ramayati tayà santatyà tasya viæÓatir anuÓaæsÃ÷ pratikÃÇk«itavyÃ÷. katamà viæÓati÷? sm­timÃæÓ ca bhavi«yati, matimÃæÓ ca bhavi«yati, gatimÃæÓ ca bhavi«yati, dh­timÃæÓ ca bhavi«yati, hrÅmÃæÓ ca praj¤ÃvÃæÓ ca pratibhÃnavÃæÓ ca, idaæ dhÃraïÅmukham alpak­cchreïa pratilapsyatena ca kathaækathÅ bhavi«yati, vimatiÓ cÃsya na bhavi«yati, na ca Ólak«ïÃæ vÃcaæ Órutvà pare«v anunÅto bhavi«yati, na ca paru«ayà vÃcà pratihanyate, na connato bhavi«yati, nÃvanata÷ yathÃsthita eva bhavi«yati, rutakuÓalaÓ ca bhavi«yati, skandhakuÓalaÓ ca bhavi«yati, dhÃtukuÓalaÓ ca bhavi«yati, ÃyatanakuÓalaÓ ca bhavi«yati, satyakuÓalaÓ ca bhavi«yati, pratÅtyasamutpÃdakuÓalaÓ ca bhavi«yati, hetukuÓalaÓ ca bhavi«yati, pratyayakuÓalaÓ ca bhavi«yati, dharmakuÓalaÓ ca bhavi«yati, indriyaparipÆrïaj¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, paracittaj¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, ­ddhividhij¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, divyaÓrotraj¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, pÆrvanivÃsÃnusm­tij¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, cyutopapattij¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, Ãsravak«ayaj¤ÃnakuÓalaÓ ca bhavi«yati, sthÃnÃsthananirdeÓakuÓalaÓ ca bhavi«yati, atikramaïakuÓalaÓ ca bhavi«yati, ÅryÃpathakuÓalaÓ ca bhavi«yati, imÃn anuÓaæsÃn pratilapsyata iti. idam api subhÆte dhÃraïÅmukham ak«aramukham akÃramukhaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. iti dhÃraïÅsaæbhÃra÷ yad api tat subhÆtir evam Ãha, kathaæ bodhisattvo mahÃsattvo (##) mahÃyÃnasaæprasthito bhavatÅti, iha subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran bhÆmer bhÆmiæ saækrÃmati, kathaæ ca subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo bhÆmer bhÆmiæ saækrÃmati yad utÃsaækrÃntyà sarvadharmÃïÃm. tat kasya heto÷? na hi sa kaÓcid dharmo ya Ãgacchati và gacchati và saækrÃmati và upasaækrÃmati vÃ, api tu yà dharmÃïÃæ bhÆmis tÃn na manyate na cintayati bhÆmiparikarma ca karoti na ca bhÆmiæ samanupaÓyati. katamac ca bodhisattvasya mahÃsattvasya bhÆmiparikarma? prathamÃyÃæ bhÆmau vartamÃnena bodhisattvena mahÃsattvena daÓabhÆmiparikarmÃïi karaïÅyÃni. katamÃni daÓa? adhyÃÓayaprarikarma anupalambhayogena, hitavastutÃparikarma nimittatÃnupalambhatÃm upÃdÃya, sarvasattvasamacittatÃparikarma sattvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, tyÃgaparikarma dÃyakadeyaparigrÃhakÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, kalyÃïamitrasevÃparikarma tair asaætÃpanatÃm upÃdÃya, saddharmaparye«Âiparikarma sarvadharmÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, abhÅk«ïaæ nai«kramyaparikarma g­hÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, buddhakÃyasp­hÃparikarma lak«aïÃnuvya¤jananimittÃnupalabdhitÃmupÃdÃya, dharmavivaraïaparikarma dharmabhedÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, satyavacanaparikarma vacanÃnupalabdhitÃm upÃdÃya, imÃni subhÆte bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ prathamÃyà bhÆmer daÓa parikarmÃïi yÃni prathamÃyÃæ bhÆmau vartamÃnena bodhisattvena mahÃsattvena daÓa parikarmÃïi karaïÅyÃni. punar aparaæ subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo dvitÅyÃyÃæ bhÆmau vartamÃno '«Âau dharmÃn manasikaroti te«u ca pratipadyate. katamÃn a«Âau? yad uta ÓÅlaviÓuddhiæ, k­taj¤atÃæ k­taveditÃæ, k«Ãntibalaprati«ÂhÃnaæ, prÃmodyapratyanubhavatÃæ, sarvasattvÃparityÃgatayà mahÃkaruïÃyà ÃmukhÅkarma, gurÆïÃæ Óraddhayà gauravaæ, ÓÃst­saæj¤ÃyÃguruÓuÓrÆ«Ãæ, pÃramitÃs tad yogaparye«Âim, imÃn subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena dvitÅyÃyÃæ bhÆmau vartamÃnenëÂau dharmÃn manasik­tvà pratipattavyam. (##) punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena t­tÅyÃyÃæ bhÆmau vartamÃnena pa¤casu dharme«u sthÃtavyam. katame«u pa¤casu? yad uta bahuÓrutye 't­ptatÃyÃæ tatra cÃk«arÃnabhiniveÓe, nirÃmi«adharmadÃnavivaraïatÃyÃæ tayà cÃmanyanatayÃ, buddhak«etrapariÓodhanakuÓalamÆlapariïÃmanatÃyÃæ tayà cÃmanyanatayÃ, amitasaæsÃrÃparikhedanatÃyÃæ tayà cÃmanyanatayÃ, hrÅrapatrÃpyavyavasthÃne tena cÃmanyanatayÃ, e«u subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena pa¤casu dharme«u t­tÅyÃyÃæ bhÆmau vartamÃnena sthÃtavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena caturthyÃæ bhÆmau vartamÃnena daÓasu dharme«u sthÃtavyaæ, te ca na parityaktavyÃ÷. katame«u daÓasu? yad uta araïyavÃso, 'lpecchatÃ, saætu«Âir, dhÆtaguïasaælekhÃnutsarjanaæ, Óik«Ãyà aparityÃga÷, kÃmaguïavijugupsanaæ, nirvitsahagataÓ cittotpada÷, sarvÃstiparityÃgatÃ, anavalÅnacittatÃ, sarvavastunirapek«atÃ, ime subhÆte daÓa dharmà bodhisattvena mahÃsattvena caturthyÃæ bhÆmau vartamÃnena na parityaktavyà e«u ca sthÃtavyam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena pa¤camyÃæ bhÆmau vartamÃnena daÓa dharmÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. katame daÓa? yad uta g­hipravrajitasaæstava÷ parivarjayitavya÷, kulamÃtsaryaæ parivarjayitavya÷, saægaïikÃsthÃnaæ parivarjayitavyaæ, Ãtmotkar«aïaæ parivarjayitavyaæ, parapaæsanaæ parivarjayitavyaæ, daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ parivarjayitavyÃ÷, adhimÃnastambhau parivarjayitavyau, viparyÃsÃ÷ parivarjayitavyÃ÷, vicikitsà parivarjayitavyÃ, rÃgadve«amohÃdhivÃsanÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. ime subhÆte daÓa dharmà bodhisattvena mahÃsattvena pa¤camyÃæ bhÆmau vartamÃnena parivarjayitavyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena «a«ÂyÃæ bhÆmau vartamÃnena «a¬ dharmà paripÆrayitavyÃ÷. katame «aÂ? yad uta «a pÃramitÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷, apare «a¬ dharmÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. katame «aÂ? ÓrÃvakacittaæ parivarjayitavyaæ, pratyekabuddhacittaæ parivarjayitavyaæ, paritasanÃcittaæ parivarjayitavyaæ, yÃcanakaæ d­«Âvà nÃvalÅyate, sarvavastÆni ca tyÃjyÃni na ca daurmanasyacittam utpÃdayitavyaæ, na ca yÃcanakavik«epa÷ kartavya÷. ime subhÆte «a¬ dharmà bodhisattvena (##) mahÃsattvena «a«ÂyÃæ bhÆmau vartamÃnena paripÆrayitavyÃ÷, apare «a¬ dharmÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya saptamyÃæ bhÆmau vartamÃnasya viæÓatidharmà na bhavanti. katame viæÓati÷? yad uta ÃtmagrÃho 'sya na bhavati sattvagrÃho jÅvagrÃha÷ pudgalagrÃha ucchedagrÃha÷ ÓÃÓvatagrÃho nimittasaæj¤Ã hetud­«Âi÷ skandhÃbhiniveÓo dhÃtvabhiniveÓa÷, Ãyatanam ­ddhis traidhÃtuke prati«ÂhÃnaæ traidhÃtukÃdhyavasÃnaæ traidhÃtuke Ãlayo buddhaniÓrayad­«ÂyabhiniveÓo dharmaniÓrayad­«ÂyabhiniveÓa÷ saæghaniÓrayad­«ÂyabhiniveÓa÷ ÓÅlaniÓrayad­«ÂyabhiniveÓa÷ ÓÆnyà dharmà iti vivÃda÷ ÓÆnyatÃvirodhaÓ cÃsya na bhavati, ime subhÆte viæÓatidharmà bodhisattvasya mahÃsattvasya saptamyÃæ bhÆmau vartamÃnasya na bhavanti. tena viæÓatir eva dharmÃ÷ saptamyÃæ bhÆmau sthitena paripÆrayitavyÃ÷. katame viæÓati÷? yad uta ÓÆnyatÃparipÆritÃ, ÃnimittasÃk«ÃtkriyÃ, apraïihitaj¤Ãnaæ, trimaï¬alapariÓuddhi÷, k­pÃkÃruïyaæ ca sarvasattve«u te«v anavamanyanÃ, sarvadharmasamatÃdarÓanaæ tatra cÃnabhiniveÓa÷, bhÆtanayaprativedhas tena cÃmanyanà anutpÃdak«Ãntir anutpÃdaj¤Ãnam ekanayanirdeÓa÷ sarvadharmÃïÃæ kalpanÃsamudghÃta÷ saæj¤Ãd­«Âivivarta÷ kleÓavivarta÷ Óamathanidhyaptir vipaÓyanÃkauÓalyaæ dÃntacittatà sarvatrÃpratihataj¤Ãnacittatà anunayasyÃbhÆmir yatrecchÃk«etragamanaæ tatra ca buddhapar«anmaï¬ale sthitvÃtmabhÃvasaædarÓanam. ime viæÓatidharmà bodhisattvena mahÃsattvena saptamyÃæ bhÆmau vartamÃnena paripÆrayitavyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvenëÂamyÃæ bhÆmau vartamÃnena catvÃro dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. katame catvÃra÷? yad uta sarvasattvacittÃnupraveÓo 'bhij¤ÃvikrŬanaæ buddhak«etradarÓanan te«Ãæ ca buddhak«etrÃïÃæ yathÃd­«Âini«pÃdanatà buddhaparyupÃsanatà buddhakÃyayathÃbhÆtapratyavek«aïatayÃ. ime subhÆte catvÃro dharmà bodhisattvena mahÃsattvenëÂamyÃæ bhÆmau vartamÃnena paripÆrayitavyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvenëÂamyÃæ bhÆmau vartamÃnena catvÃro dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. katame catvÃra÷? yad uta indriyaparÃparaj¤Ãnaæ, buddhak«etrapariÓodhanaæ, mÃyopamasya (##) samÃdher abhÅk«ïaæ samÃpattir, yathÃyathà ca sattvÃnÃæ kuÓalamÆlani«pattis tathÃtathÃtmabhÃvam abhinirmimÅte saæcintyabhavotpÃdanatayÃ. ime subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena a«ÂamyÃæ bhÆmau vartamÃnena catvÃro dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. punar aparaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena navamyÃæ bhÆmau vartamÃnena dvÃdaÓa dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. katame dvÃdaÓa? yad uta anantapraïidhÃnaparigraha÷, sa yathÃyathà praïidadhÃti tathÃtathÃsya sam­dhyate devanÃgayak«agandharvÃsuragaru¬akiænaramahoragarutaj¤Ãnaæ pratibhÃnanirdeÓaj¤Ãnaæ garbhÃvakrÃntisaæpat kuÓalasaæpad jÃtisaæpad gotrasaæpat parivÃrasaæpad janmasaæpan nai«kramyasaæpad bodhiv­k«asaæpat sarvaguïaparipÆraïasaæpat. ime subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena navamyÃæ bhÆmau vartamÃnena dvÃdaÓa dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. daÓamyÃæ puna÷ subhÆte bodhisattvabhÆmau vartamÃno bodhisattvo mahÃsattvas tathÃgata eveti vaktavya÷. subhÆtir Ãha: katamad bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasyÃdhyÃÓayaparikarma? bhagavÃn Ãha: yà sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃrai÷ sarvakuÓalamÆlasamudÃnayanatÃ, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasyÃdhyÃÓayaparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya hitavastutÃparikarma? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvasattvÃnÃm arthÃya mahÃyÃnaj¤Ãnaparye«Âim Ãpadyate, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya hitavastutÃparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvasattvasamacittatÃparikarma? yat sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktair manasikÃraiÓ catur apramÃïÃbhinirharaïà maitrÅkaruïÃmuditopek«ÃïÃm, idam ucyate sarvasattvasamacittatÃparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya tyÃgaparikarma? yat sarvasattvebhyo 'vikalpitaæ dÃnaæ dadÃti, idam ucyate tyÃgaparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrasevanÃparikarma? (##) yÃni bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrÃïi sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ samÃdÃpayanti, te«Ãæ mitrÃïÃæ sevanà bhajanà paryupÃsanà ÓuÓrÆ«Ã, idam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya kalyÃïamitrasevanÃparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmaparye«Âiparikarma? yat sarvÃkÃraj¤atÃpratisaæyuktena manasikÃreïa dharmaæparye«ate na ca ÓrÃvakapratyekabuddhabhÆmau patati, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmaparye«Âiparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya abhÅk«ïaæ nai«kramyaparikarma? yat sarvajÃti«v avyavakÅrïo 'bhini«krÃmati tathÃgataÓÃsane pravrajitasya na cÃsya kaÓcid antarÃyo bhavati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya abhÅk«ïaæ nai«kramyaparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhakÃyasp­hÃparikarma? yad buddhavigrahaæ d­«Âvà na jÃtu buddha manasikÃreïa virahito bhavati, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃnuprÃpto bhavati, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhakÃyasp­hÃparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmavivaraïaparikarma? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ saæmukhÅbhÆtasya tathÃgatasya parinirv­tasya và sattvÃnÃæ dharmaæ deÓayati, Ãdau kalyÃïaæ madhye kalyÃïaæ paryavasÃne kalyÃïaæ svarthaæ suvya¤janaæ kevalaæ paripÆrïaæ pariÓuddhaæ paryavadÃtaæ brahmacaryaæ saæprakÃÓayati, yad uta sÆtraæ geyaæ vyÃkaraïam itiv­ttakaæ jÃtakaæ nidÃnam avadÃnaæ gÃthà vaipulyÃdbhutadharmopadeÓÃ÷, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dharmavivaraïaparikarma. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya satyavacanaparikarma? yad uta yathà vÃdi tathà kÃritÃ, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya satyavacanaparikarma. imÃni subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya prathamÃyÃæ bhÆmau vartamÃnasya daÓa parikarmÃïi. tatra subhÆte katamÃni bodhisattvasya mahÃsattvasya dvitÅyÃyÃæ bhÆmau vartamÃnasyëÂau parikarmÃïi? iha subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapariÓuddhir yad uta ÓrÃvakapratyekabuddhacittÃnÃm (##) amanasikÃratà ye 'py anye dau÷ÓÅlyakarà bodhiparipanthanakarà dharmÃs te«Ãm amanasikÃra÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÅlapariÓuddhi÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya k­taj¤atà k­tavedità yad bodhisattvo mahÃsattvo bodhisattvacaryÃæ carann alpam api k­tam à saæsÃrÃn na nÃÓayati prÃg eva bahu, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k­taj¤atà k­taveditÃ. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãntibalaprati«ÂhÃnam? yat sarvasattvÃnÃm antike 'vyÃpÃdÃvihiæsÃcittatÃ, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya k«Ãntibalaprati«ÂhÃnam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya prÃmodyaprÅtyanubhavanatÃ? yat sarvasattvaparipÃcanatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya prÃmodyaprÅtyanubhavanatÃ. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃkaruïÃyà ÃmukhÅbhÃva÷? yad bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhisattvacÃrikÃæ carata evaæ bhavati, ekaikasya sattvasyÃrthÃyÃhaÇ gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn kalpÃn niraye paceyaæ yÃvan na sa sattvo buddhaj¤Ãne prati«ÂhÃpita iti, evam ekaikasya k­taÓa÷ sattvasya ya utsÃho yo 'parikhedo yam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃkaruïÃyà ÃmukhÅbhÃva÷, tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓraddhÃgauravam? yad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvatra nihatamÃnatayà saÓraddhatÃ, idam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓraddhÃgauravam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya guruÓuÓrÆ«ÃÓraddadhÃnatÃ? yad gurÆïÃm antike ÓÃst­saæj¤Ã, iyam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya guruÓuÓru«ÃÓraddadhÃnatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃramitÃstadyogaparye«Âi÷? yà ananyakarmatayà pÃramitÃparye«aïatÃ, iyam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya pÃramitÃstadyogaparye«Âi÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya bahuÓrutyÃt­ptatÃ? yat kiæcid buddhair bhagavadbhir bhëitam iha và lokadhÃtau samantÃd và daÓa diÓi loke tat sarvam ÃrÃdhayi«yÃmÅti yà at­ptatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya bahuÓrutyÃt­ptatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya nirÃmi«adharmadÃnavivaraïatÃ? yad bodhisattvo mahÃsattvo dharmaæ deÓayati, sa tena (##) dharmadÃnakuÓalenÃtmano bodhim api na pratikÃÇk«ati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya nirÃmi«adharmadÃnavivaraïatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhak«etrapariÓodhanakuÓalamÆlapariïamanÃ? yai÷ kuÓalamÆlair buddhak«etraæ pariÓodhayanÃtmaparicittaæ pariÓodhayati te«Ãæ kuÓalamÆlÃnÃæ yà pariïÃmanÃ, iyam ucyate bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhak«etrapariÓodhanakuÓalamÆlapariïamanÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃparimitasaæsÃrÃparikheditÃ? yà kuÓalamÆlopastambhatà yai÷ kuÓalamÆlair upastabdha÷, sattvÃnÃæÓ ca paripÃcayati, buddhak«etraæ ca pariÓodhayati, na ca jÃtu khedam Ãpadyate yÃvan na sarvadharmÃn sarvÃkÃraj¤atÃæ ca paripÆrayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃparimitasaæsÃrÃparikheditÃ. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya hrÅrapatrÃpyavyavasthÃnam? yà sarvaÓrÃvakapratyekabuddhacittajugupsanatÃ, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya hrÅrapatrÃpyavyavasthÃnam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya araïyavÃsÃparityÃgitÃ? yà sarvaÓrÃvakapratyekabodhisamatikramaïatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya araïyavÃsÃparityÃgitÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃlpecchatÃ? yad bodhisattvo mahasattvo bodhim api necchati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃlpecchatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya saætu«Âi÷? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃkÃraj¤atÃm api na manyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya saætu«Âi÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya dhÆtaguïasaælekhÃnutsarjanatÃ? yà gambhÅre«u dharme«u nidhyaptik«Ãntir iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dhÆtaguïasaælekhÃnutsarjanatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya Óik«Ãyà aparityÃgitÃ? ya÷ sarvaÓik«ÃïÃm apracÃra÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya Óik«Ãyà aparityÃgitÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya kÃmaguïajugupsanatÃ? ya÷ kÃmacittasyÃnutpÃda÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya kÃmaguïajugupsanatÃ. (##) tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya nirvitsahagataÓ cittotpÃda÷? ya÷ sarvadharmÃïÃm anabhisaæskÃro 'yaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya nirvitsahagataÓ cittotpÃda÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvÃstiparityÃgitÃ? yà adhyÃtmikabÃhyÃnÃæ dharmÃïÃm agrahaïatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvÃstiparityÃgitÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya anavalÅnacittatÃ? yà yad vij¤Ãnasthiti«v asya cittaæ nÃvalÅyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya anavalÅnacittatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvavastunirapek«atÃ? yà sarvavastÆnÃm amanasikÃratÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvavastunirapek«atÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya g­hisaæstavaparivarjanatÃ? yà buddhak«etrÃd buddhak«etraæ saækramaïatà upapÃdukatà pratilÃbhamuï¬akëÃyaprÃvaraïatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya g­hisaæstavaparivarjanatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya bhik«ubhik«uïÅsaæstavaparivarjanatÃ? yad bhik«uïà bhik«uïyà và saha acchaÂikÃsaæghÃtamÃtram api na ti«Âhati na ca tair vinà paritasanÃcittam utpÃdayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya bhik«ubhik«uïÅsaæstavaparivarjanatÃ. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena kulamÃtsaryaæ parivarjayitavyam? iha subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena evaæ cittam utpÃdayitavyaæ, yan mayà sattvÃnÃæ sarvasukhopadhÃnaæ kartavyaæ ta ete sattvÃ÷ svapuïyair eva sukhità nÃtra mayà mÃtsaryacittam utpÃdayitavyam, idaæ bodhisattvena mahÃsattvena kulamÃtsaryaæ parivarjayitavyam. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena saægaïikÃsthÃnaæ parivarjayitavyam? yatra bodhisattvasya mahÃsattvasya saægaïikÃsthÃnasthitasya ÓrÃvakapratyekabuddhapratisaæyuktà kathà syÃt tat pratisaæyuktaæ và cittotpÃdam utpÃdayen na tatra bodhisattvena mahÃsattvena sthÃtavyam, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya saægaïikÃsthÃnaparivarjanatÃ. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena Ãtmotkar«aïà parivarjayitavyÃ? yà ÃdhyÃtmikÃnÃæ dharmÃïÃm asamanupaÓyanà iyaæ (##) bodhisattvasya mahÃsattvasya Ãtmotkar«aïaparivarjanatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya parapaæsanÃparivarjanatÃ? yad uta bÃhyÃnÃæ dharmÃïÃm asamanupaÓyanÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya parapaæsanÃparivarjanatÃ. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ parivarjayitavyÃ÷? tathà hy ete ÃryamÃrgasyÃntarÃyakarÃ÷ sugater và prÃg eva saæbodhe÷, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena daÓÃkuÓalÃ÷ karmapathÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena adhimÃna÷ parivarjayitavya÷? tathà hi sa na ka¤cid dharmaæ samanupaÓyati, kuta÷ punar adhikaæ yenÃdhimaæsyate, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena adhimÃna÷ parivarjayitavya÷. tatra kathaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena stambha÷ parivarjayitavya÷? tathà hi tad vastu na samanupaÓyati yatra stambham utpÃdayed evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena stambho notpÃdayitavya÷. tatra kathaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena viparyÃsÃ÷ parivarjayitavyÃ÷? sarvavastÆnÃm anupalabdhitÃm upÃdÃya, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena viparyÃsÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. tatra kathaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena vicikitsà parivarjayitavyÃ? tathà hi saædehÃpagatÃt sarvadharmÃn samanupaÓyati, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena vicikitsà parivarjayitavyÃ. tatra kathaæ subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena rÃgadve«amohÃnÃm adhivÃsanà parivarjayitavyÃ? tathà hi rÃgadve«amohÃnÃæ vastu na samanupaÓyati, evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena rÃgadve«amohÃ÷ parivarjayitavyÃ÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena «a¬ dharmÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷? yad uta «a pÃramità dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃ, imÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrayitavyÃ÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena «a¬ dharmÃ÷ parivarjayitavyÃ÷? yad uta ÓrÃvakacittaæ parivarjayitavyam. tat kasya heto÷? tathà (##) hi nai«a mÃrgo bodhaye, pratyekabuddhacittaæ parivarjayitavyam. tat kasya heto÷? tathà hi nai«a mÃrgo bodhaye, paritasanÃcittaæ na kartavyam. tat kasya heto÷? tathà hi nai«a mÃrgo bodhaye, yÃcanakaæ d­«Âvà nÃvalÅnacittam utpÃdayitavyam. tat kasya heto÷? tathà hi nai«a mÃrgo bodhaye, sarvasvam api parityajya na durmanasko bhavati. tat kasya heto÷? tathà hi nai«a mÃrgo bodhaye, yÃcanakavik«epo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi nai«a mÃrgo bodhaye. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÃtmagrÃho na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà Ãtmà na saævidyate evaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÃtmagrÃho na kartavya÷, evaæ sattvagrÃho jÅvagrÃha÷ pudgalagrÃho na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hy ete atyantatayà na saævidyante, evaæ sattvajÅvapudgalagrÃho na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ucchedagrÃho na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi na kaÓcid dharma ucchidyate, atyantatayÃnutpannatvÃt sarvadharmÃïÃæ nocchede÷, evam ucchedagrÃho na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÃsvatagrÃho na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi yo dharmo notpadyate sa na ÓÃÓvatÅ bhavati, evaæ ÓÃÓvatagrÃho na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena nimittasaæj¤Ã notpÃdayitavyÃ. tat kasya heto÷? tathà hy atyantatayà saækleÓo na saævidyate, evaæ nimittasaæj¤Ã notpÃdayitavyÃ. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena hetud­«Âir na kartavyÃ. tat kasya heto÷? tathà hi sa tÃæ d­«Âiæ na samanupaÓyati, evaæ hetud­«Âir na kartavyÃ, evaæ skandhe«u dhÃtu«v Ãyatane«v abhiniveÓo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi te dharmÃ÷ svabhÃvena na saævidyante, evaæ skandhadhÃtvÃyatane«v abhiniveÓo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvana traidhÃtuke 'bhiniveÓo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi traidhÃtukasvabhÃvo na saævidyate, evaæ traidhÃtuke 'bhiniveÓo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena traidhÃtuke 'dhyavasÃnaæ na kartavyam. tat kasya heto÷? tathà hi tad vastu nopalabhyate, evaæ traidhÃtuke 'dhyavasÃnaæ na kartavyam. (##) tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena traidhÃtuke Ãlayo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi ni÷svabhÃvatvÃd evaæ traidhÃtuke Ãlayo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena buddhadharmasaæghaniÓrayo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi na buddhadharmasaæghad­«ÂiniÓrayÃd buddhadharmasaæghadarÓanaæ, evaæ buddhadharmasaæghad­«ÂiniÓrayo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÅlad­«ÂiniÓrayo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi na ÓÅlad­«ÂiniÓrayÃc chÅlapariÓuddhir bhavaty evaæ ÓÅlad­«ÂiniÓrayo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÆnyatÃyÃæ vivÃdo na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi sarvadharmÃ÷ svabhÃvena ÓÆnyà na ÓÆnyatayÃ, evaæ ÓÆnyatÃyÃæ vivÃdo na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÆnyatÃvirodho na kartavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi sarvadharmÃ÷ ÓÆnyà na ÓÆnyatà ÓÆnyatÃæ virodhayati, evaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÆnyatÃvirodho na kartavya÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÆnyatà paripÆrayitavyÃ? svalak«aïaÓÆnyatÃm upÃdÃya, paripÆrir bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓÆnyatà paripÆrir, evaæ bodhisattvena mahÃsattvena ÓÆnyatà paripÆrayitavyÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya ÃnimittasÃk«ÃtkriyÃ? yad uta sarvanimittÃnÃm amanasikÃratÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnimittasÃk«ÃtkriyÃ. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya apraïihitaj¤Ãnam? yat sarvatraidhÃtuke cittasyÃprati«ÂhÃnam, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpraïihitaj¤Ãnam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya trimaï¬alapariÓuddhi÷? yad uta daÓa kuÓalakarmapathapariÓuddhir evaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya trimaï¬alapariÓuddhi÷. tatra kathaæ bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattve«u k­pÃkaruïÃparipÆri÷ kartavyÃ? yo mahÃkaruïÃyÃ÷ pratilÃbha÷, evaæ bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattve«u k­pÃkaruïÃparipÆri÷ karaïÅyÃ. (##) tatra kathaæ bodhisattvena ma÷Ãsattvena sarvasattvà nÃvamantavyÃ÷? yad uta maitrÅparipÆryÃ, evaæ bodhisattvena mahÃsattvena sarvasattvà nÃvamantavyÃ÷. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvadharmÃïÃæ samatÃdarÓanaæ yad utÃnutk«epo 'prak«epa÷ sarvadharmÃïÃm idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvadharmÃïÃæ samatÃdarÓanam. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya bhÆtanayaprativedha÷? ya÷ sarvadharmÃïÃm aprativedha÷, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya bhÆtanayaprativedha÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya anutpÃdak«Ãnti÷? yà sarvadharmÃïÃm anutpÃdÃya anirodhÃya anabhisaæskÃrÃya k«Ãntir iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya anutpÃdak«Ãnti÷. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya anutpÃdaj¤Ãnam? yan nÃmarÆpÃnutpÃdaj¤Ãnam idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya anutpÃdaj¤Ãnaæ. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya ekanayanirdeÓa÷? yà advayasamudÃcÃratà ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ekanayanirdeÓa÷. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya kalpanÃsamudghÃta÷? yà sarvadharmÃïÃæ kalpanà ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya kalpanÃsamudghÃta÷. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya saæj¤Ãd­«Âivivarta÷? yà sarvaÓrÃvakapratyekabuddhabhÆme÷ saæj¤Ãd­«Âivivartanatà ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya saæj¤Ãd­«Âivivarta÷. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya kleÓavivarta÷? ya÷ sarvavÃsanÃnusaædhikleÓotsarga÷, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya kleÓavivarta÷, tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓamathavipaÓyanÃbhÆmi÷? yat sarvÃkÃraj¤atÃj¤Ãnam iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya ÓamathavipaÓyanÃbhÆmi÷, tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃntacittatÃ? yà traidhÃtuke 'nabhirati÷, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya dÃntacittatÃ. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpratihataj¤Ãnam? yo (##) buddhacak«u÷pratilambha÷, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃpratihataj¤Ãnam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnunayÃpasaraïaj¤atÃ? yà «a¬ Ãyatanikà upek«Ã, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnunayÃpasaraïaj¤atÃ. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya yatrecchÃk«etragamanam? yad ekabuddhak«etrÃn na calati sarvabuddhak«etre«u saæd­Óyate, na cÃsya buddhak«etre saæj¤otpadyate, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya yatrecchÃk«etragamanam. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvatrÃtmabhÃvadarÓanam? yad yathÃpar«an maï¬ale ÃtmabhÃvadarÓanam, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvatrÃtmabhÃvadarÓanam. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvasattvacittacaritÃnupraveÓa÷? yad ekacittena sarvasattvacittacaritaj¤Ãnam, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvasattvacittacaritÃnupraveÓa÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya abhij¤ÃvikrŬanÃ? yÃbhir abhij¤Ãbhir vikrŬamÃno buddhak«etrÃd buddhak«etraæ saækrÃmati buddhadarÓanÃya na ca buddhasaæj¤o bhavati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya abhij¤ÃvikrŬanÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya yathÃd­«Âabuddhak«etraparini«pÃdanatÃ? yà trisÃhasramahÃsÃhasralokadhÃtvÅÓvaracakravartimÆrtisthitasya sarvalokadhÃtuparityÃgasyÃmanyanatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya yathÃd­«Âabuddhak«etraparini«pÃdanatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhaparyupÃsanatÃ? yà buddhaparyupÃsanatà sarvasattvÃnugrahaæ prati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhaparyupÃsanatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhakÃyayathÃbhÆtapratyavek«aïatÃ? yà dharmakÃyayathÃbhÆtapratyavek«aïatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhakÃyayathÃbhÆtapratyavek«aïatÃ, tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya indriyaparÃparaj¤ÃnatÃ? yà daÓasu bale«u sthitvà sarvasattvÃnÃm indriyaparipÆripraj¤Ãj¤ÃnatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya indriyaparÃparaj¤ÃnatÃ. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhak«etrapariÓodhanatÃ? (##) yà sarvasattvacittapariÓodhanatÃ, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya buddhak«etrapariÓodhanatÃ. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃyopamasamÃdhi÷? yatra samÃdhau sthitvà sarvÃ÷ kriyÃ÷ karoti na cÃsya cittapracÃro bhavati, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya mÃyopamasamÃdhi÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃbhÅk«ïasamÃpatti÷? yà bodhisattvasya mahÃsattvasya vipÃkaja÷ samÃdhir, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃbhÅk«ïasamÃpatti÷. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya saæcintyÃtmabhÃvaparigraha÷? yad bodhisattvo mahÃsattvo yathÃyathà sattvÃnÃæ kuÓalamÆlaparini«pattir bhavati tathÃtathà saæcintayÃtmabhÃvaæ parig­hïÃti, ayaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃtmabhÃvaparigraha÷. tatra kathaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnantapraïidhÃnam? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ «aïïÃæ pÃramitÃnÃæ paripÆrïatvÃd yathÃyathà praïidhiæ praïidadhÃti tathÃtathà sam­dhyate, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃnantapraïidhÃnam. tatra katamad bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvasattvarutaj¤Ãnam? yad bodhisattvo mahÃsattvo niruktipratisaævidà devÃdÅnÃæ rutaæ pratisaævidhyati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvasattvarutaj¤Ãnam. tatra katamo bodhisattvasya mahÃsattvasya paripÆrïapratibhÃnam? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ pratibhÃnapratisaævidà paripÆrïapratibhÃnanirdeÓaj¤Ãnaæ pratividhyati, idaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya paripÆrïapratibhÃnam. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya garbhÃvakrÃntisaæpat? iha bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvÃsu jÃti«u aupapÃduka upapadyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya garbhÃvakrantisaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya kulasaæpat? yad bodhisattvo mahÃsattvo bodhisattvakule«u pratyÃjÃyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya kulasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya jÃtisaæpat? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ k«atriyamahÃÓÃlakule«u brÃhmaïamahÃÓÃlakule«u và pratyÃjÃyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya jÃtisaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya gotrasaæpat? yad bodhisattvo (##) mahÃsattvo yasmÃd gotrÃt pÆrvakà bodhisattva abhÆvaæs tatra gotre pratyÃjÃyate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya gotrasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya parivÃrasaæpat? yad bodhisattvo mahÃsattvo bodhau sattvÃn prati«ÂhÃpya bodhisattvaparivÃra evaæ bhavatÅyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya parivÃrasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya janmasaæpat? yaj jÃtamÃtra eva bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvalokadhÃtÆn avabhÃsena spharati, tÃæÓ ca sarvÃn «a¬ vikÃraæ kampayati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya janmasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasyÃbhini«kramaïasaæpat? yad bodhisattvo mahÃsattva÷ pravrajito 'nekai÷ sattvakoÂÅniyutaÓatasahasrai÷ sÃrdham abhini«krÃmati g­hÃt, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasyÃbhini«kramaïasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhiv­k«avyÆhasaæpat? yad bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhiv­k«asya mÆlaæ sauvarïaæ bhavati skandho vai¬Æryamayo bhavati, sarvaratnamayÃ÷ ÓÃkhÃ÷ patrÃïi sarvaratnamayÃni tasya v­k«asya pu«pÃÇ gandho 'vabhÃsaÓ cÃnantÃn lokadhÃtÆn avabhÃsena sphurati, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhiv­k«avyÆhasaæpat. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvaguïaparipÆrisaæpat? yà bodhisattvasya mahÃsattvasya sattvaparipÃkena buddhak«etrapariÓuddhir, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya sarvaguïaparipÆrisaæpat. tatra kathaæ bodhisattvo mahÃsattvo daÓamyÃæ bhÆmau sthita÷ saæstathÃgata eveti vaktavya÷? yadà bodhisattvasya mahÃsattvasya daÓapÃramitÃ÷ paripÆrïà bhavanti, yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ paripÆrïà bhavanti, sarvÃkÃraj¤atÃj¤Ãnaæ ca sarvavÃsanÃnusaædhikleÓaprahÃïaæ bhavati, mahÃkaruïà ca sarvabuddhadharmÃ÷ paripÆrïà bhavanti, evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo daÓamyÃ÷ punar bodhisattvabhÆme÷ paraæ tathÃgata eveti vaktavya÷. tatra katamà bodhisattvasya mahÃsattvasya daÓa bhÆmaya÷? yad bodhisattvo mahÃsattva upÃyakauÓalyena sarvÃsu pÃramitÃsu caran saptatriæÓad bodhipak«e«u dharme«u Óik«ito 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u caran daÓatathÃgatabalapratisaævitsv a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u (##) caran gotrabhÆmim a«ÂamakabhÆmiæ darÓanabhÆmiæ tanÆbhÆmiæ vÅtarÃgabhÆmiæ k­tÃvÅbhÆmiæ ÓrÃvakabhÆmiæ pratyekabuddhabhÆmiæ bodhisattvabhÆmiæ bodhisattvo mahÃsattvo 'tikramya età navabhÆmÅr atikramya buddhabhÆmau prati«Âhate, iyaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya daÓamÅ bhÆmi÷. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo mahÃyÃnasaæprasthito bhavati. iti bhÆmisaæbhÃra÷ yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, kutas tad yÃnaæ niryÃsyatÅti traidhÃtukÃn niryÃsyati yena sarvÃkÃraj¤atà tena sthÃsyati tat punar advayayogena. tat kasya heto÷? tathà hi yac ca mahÃyÃnaæ yà ca sarvÃkÃraj¤atà ubhÃv etau dharmau na saæyuktau na visaæyuktau arÆpiïau anidarÓanau apratighau ekalak«aïau yad utÃlak«aïau. tat kasya heto÷? na hi subhÆte 'lak«aïau dharmau niryÃtau và niryÃto và niryÃsyato và dharmadhÃto÷ sa subhÆte niryÃïam icchet, tathatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icched, evaæ bhÆtakoÂer acintyadhÃtor ÃkÃÓadhÃto÷ prahÃïadhÃtor virÃgakoÂer anutpÃdasyÃnirodhasyÃbhÃvasyasa niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. rÆpaÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ vedanÃÓÆnyatÃyÃ÷ saæj¤ÃÓÆnyatÃyÃ÷ saæskÃraÓÆnyatÃyÃ÷ vij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? na hi subhÆte rÆpaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, na vedanÃÓÆnyatà na saæj¤ÃÓÆnyatà na saæskÃraÓÆnyatà na vij¤ÃnaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyaæ vedanà vedanayà ÓÆnyà saæj¤Ã saæj¤ayà ÓÆnyà saæskÃrÃ÷ saæskÃrai÷ ÓÆnyà vij¤Ãnaæ vij¤Ãnena ÓÆnyaæ, cak«u÷ÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ ÓrotraÓÆnyatÃyà ghrÃïaÓÆnyatÃyà jihvÃÓÆnyatÃyÃ÷ kÃyaÓÆnyatÃyà mana÷ÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icchedyo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ rÆpaÓÆnyatÃyÃ÷ ÓabdaÓÆnyatÃyà gandhaÓÆnyatÃyà rasaÓÆnyatÃyÃ÷ sparÓaÓÆnyatÃyà dharmaÓÆnyatÃyÃ÷, (##) cak«urvij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃ÷ Órotravij¤ÃnaÓÆnyatÃyà ghrÃïavij¤ÃnaÓÆnyatÃyà jihvÃvij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃ÷ kÃyavij¤ÃnaÓÆnyatÃyà manovij¤ÃnaÓÆnyatÃyÃÓ cak«u÷saæsparÓaÓÆnyatÃyà ÓrotrasaæsparÓaÓÆnyatÃyà ghrÃïasaæsparÓaÓÆnyatÃyà jihvÃsaæsparÓaÓÆnyatÃyÃ÷ kÃyasaæsparÓaÓÆnyatÃyà mana÷saæsparÓaÓÆnyatÃyÃÓ cak«u÷saæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyÃ÷ ÓrotrasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyà ghrÃïasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyà jihvÃsaæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyÃ÷ kÃyasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyà mana÷saæsparÓajavedayitaÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? na hi subhÆte cak«u÷ÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ na ÓrotraÓÆnyatà na ghrÃïaÓÆnyatà na jihvÃÓÆnyatà na kÃyaÓÆnyatà na mana÷ÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, na hi subhÆte rÆpaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ na ÓabdaÓÆnyatà na gandhaÓÆnyatà na rasaÓÆnyatà na sparÓaÓÆnyatà na dharmaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. na hi subhÆte cak«urvij¤ÃnaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati na Órotravij¤ÃnaÓÆnyatà na ghrÃïavij¤ÃnaÓÆnyatà na jihvÃvij¤ÃnaÓÆnyatà na kÃyavij¤ÃnaÓÆnyatà na manovij¤ÃnaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. na hi subhÆte cak«u÷saæsparÓaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ na ÓrotrasaæsparÓaÓÆnyatà na ghrÃïasaæsparÓaÓÆnyatà na jihvÃsaæsparÓaÓÆnyatà na kÃyasaæsparÓaÓÆnyatà na mana÷saæsparÓaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. na hi subhÆte cak«u÷saæsparÓajavedayitaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati, na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ na ÓrotrasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatà na ghrÃïasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatà na jihvÃsaæsparÓajavedayitaÓÆnyatà na kÃyasaæsparÓajavedayitaÓÆnyatà na (##) mana÷saæsparÓajavedayitaÓÆnyatà traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte cak«uÓ cak«u«Ã ÓÆnyaæ Órotraæ Órotreïa ÓÆnyaæ ghrÃïaæ ghrÃïena ÓÆnyaæ jihvà jihvayà ÓÆnyà kÃya÷ kÃyena ÓÆnyo mano manasà ÓÆnyaæ, evaæ rÆpaæ rÆpeïa ÓÆnyaæ Óabda÷ Óabdena ÓÆnyo gandho gandhena ÓÆnyo raso rasena ÓÆnya÷ sparÓa÷ sparÓena ÓÆnyo dharmà dharmai÷ ÓÆnyÃ÷, cak«urvij¤Ãnaæ cak«urvij¤Ãnena ÓÆnyaæ Órotravij¤Ãnaæ Órotravij¤Ãnena ÓÆnyaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnena ÓÆnyaæ jihvÃvij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnena ÓÆnyaæ kÃyavij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnena ÓÆnyaæ manovij¤Ãnaæ manovij¤Ãnena ÓÆnyaæ, cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓena ÓÆnya÷ ÓrotrasaæsparÓa÷ ÓrotrasaæsparÓena ÓÆnyo ghrÃïasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓena ÓÆnyo jihvÃsaæsparÓo jihvÃsaæsparÓena ÓÆnya÷ kÃyasaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓena ÓÆnyo mana÷saæsparÓo mana÷saæsparÓena ÓÆnya÷, cak«u÷saæsparÓajà vedanà cak«u÷saæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ, ÓrotrasaæsparÓajà vedanà ÓrotrasaæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ, ghrÃïasaæsparÓajà vedanà ghrÃïasaæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ, jihvÃsaæsparÓajà vedanà jihvÃsaæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ, kÃyasaæsparÓajà vedanà kÃyasaæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ, mana÷saæsparÓajà vedanà mana÷saæsparÓajayà vedanayà ÓÆnyÃ. svapnasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, vistareïa kartavyam, evaæ marÅcyà mÃyÃyÃ÷ pratiÓrutkÃyÃ÷ pratibhÃsasya pratibimbasya gandharvanagarasya tathÃgatanirmitasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? na hi subhÆte svapnasya svabhavas traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ na marÅcyÃ÷ svabhÃvo na mÃyÃyÃ÷ svabhÃvo na pratiÓrutkÃyÃ÷ svabhÃvo na pratibhÃsasya svabhÃvo na pratibimbasya svabhÃvo na gandharvanagarasya svabhÃvo na tathÃgatanirmitasya svabhÃvas traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte svapnasvabhÃva÷ svapnasvabhÃvena ÓÆnyo, marÅcisvabhÃvo marÅcisvabhÃvena ÓÆnya÷, mÃyÃsvabhÃvo mÃyÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, pratiÓrutkÃsvabhÃva÷ pratiÓrutkÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, pratibhÃsasvabhÃva÷ pratibhÃsasvabhÃvena ÓÆnya÷, (##) pratibimbasvabhÃva÷ pratibimbasvabhÃvena ÓÆnya÷, gandharvanagarasvabhÃva÷ gandharvanagarasvabhÃvena ÓÆnya÷, tathÃgatanirmitasvabhÃvas tathÃgatanirmitasvabhÃvena ÓÆnya÷. iti darÓanamÃrge prathamagrÃhyavikalpapratipak«a÷ dÃnapÃramitÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo dÃnapÃramitÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ tathà hi ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte dÃnapÃramitÃsvabhÃvo dÃnapÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, ÓÅlapÃramitÃsvabhÃva÷ ÓÅlapÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, k«ÃntipÃramitÃsvabhÃva÷ k«ÃntipÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, vÅryapÃramitÃsvabhÃvo vÅryapÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, dhyÃnapÃramitÃsvabhÃvo dhyÃnapÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷, praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃva÷ praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvena ÓÆnya÷. adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, bahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi yo 'dhyÃtmaÓÆnyatÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tathà hi yo bahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, tathà hi yo 'dhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, evaæ yÃvad yo 'bhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃ÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte adhyÃtmaÓÆnyatà adhyÃtmaÓÆnyatayÃÓÆnyÃ, bahirdhÃÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà (##) yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ. sm­tyupasthÃnÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya÷ sm­tyupasthÃnÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte sm­tyupasthÃnÃni sm­tyupasthÃnai÷ ÓÆnyÃni. samyakprahÃïÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya÷ samyakprahÃïÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte samyakprahÃïÃni samyakprahÃïai÷ ÓÆnyÃni. ­ddhipÃdÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya ­ddhipÃdÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ­ddhipÃdà ­ddhipÃdai÷ ÓÆnyÃ÷. indriyÃïÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya indriyÃïÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte indriyÃïi indriyai÷ ÓÆnyÃni, balÃnÃæ sa suabhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo balÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte balÃni balai÷ ÓÆnyÃni. bodhyaÇgÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo bodhyaÇgÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte bodhyaÇgÃni bodhyaÇgai÷ ÓÆnyÃni. mÃrgasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo mÃrgasya svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte mÃrgo mÃrgeïa ÓÆnya÷. evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched (##) yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattisvabhÃvena ÓÆnya÷. daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yas tathÃgatabalÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte daÓatathÃgatabalÃni daÓatathÃgatabalai÷ ÓÆnyÃni. caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte catvÃri vaiÓÃradyÃni caturbhir vaiÓÃradyai÷ ÓÆnyÃni. catas­ïÃæ pratisaævidÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ catas­ïÃæ pratisaævidÃæ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte catasra÷ pratisaævidaÓ catas­bhi÷ pratisaævidbhi÷ ÓÆnyÃ÷. a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo '«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmasvabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte buddhadharmà buddhadharmai÷ ÓÆnyÃ÷. iti darÓanamÃrge dvitÅyagrÃhyavikalpapratipak«a÷ arhata÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo 'rhata÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte arhatsvabhÃvo 'rhata÷ svabhÃvena ÓÆnya÷. pratyekabuddhasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya÷ pratyekabuddhasvabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ (##) sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte pratyekabuddhasvabhÃva÷ pratyekabuddhasvabhÃvena ÓÆnya÷. bodhisattvasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo bodhisattvasya mahÃsattvasya svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte bodhisattvasvabhÃvo bodhisattvasvabhÃvena ÓÆnya÷. tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yas tathÃgatasya svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte tathÃgatasvabhÃvas tathÃgatasvabhÃvena ÓÆnya÷. srotaÃpattiphalasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ sak­dÃgÃmiphalasya anÃgÃmiphalasya arhattvasya pratyekabodher mÃrgaj¤atÃyÃ÷ sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ya÷ srotaÃpattiphalasya svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi srotaÃpattiphalasvabhÃva÷ srotaÃpattiphalasvabhÃvena ÓÆnya÷. evaæ sak­dÃgÃmiphalasya ya÷ svabhÃvo 'nÃgÃmiphalasya ya÷ svabhÃvo 'rhattvasya ya÷ svabhÃva÷ pratyekabuddhatvasya ya÷ svabhÃvo mÃrgaj¤atÃyÃya÷ svabhÃva÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà ya÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi sarvÃkÃraj¤atÃyÃ÷ svabhÃva÷ sarvÃkÃraj¤atÃsvabhÃvena ÓÆnya÷. iti darÓanamÃrge prathamagrÃhakavikalpapratipak«a÷ nÃmna÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet, evaæ nimittasya saæketasya vyavahÃrasya praj¤apte÷ sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo nÃmna÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte nÃmasvabhÃvo nÃmasvabhÃvena ÓÆnya÷. evaæ saæketasyaya÷ svabhÃvo vyavahÃrasya ya÷ svabhÃva÷ praj¤apter ya÷ svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? (##) tathà hi praj¤aptisvabhÃva÷ praj¤aptisvabhÃvena ÓÆnya÷. anutpÃdasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo 'nutpÃdasya svabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi anutpÃdasvabhÃvo 'nutpÃdasvabhÃvena ÓÆnya÷. evam anirodhasyÃsaækleÓasyÃvyavadÃnasyÃnabhisaæskÃrasya sa subhÆte niryÃïam icched yo 'lak«aïÃnÃæ dharmÃïÃæ niryÃïam icchet. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yo 'nabhisaæskÃrasvabhÃvo na sa traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi anabhisaæskÃrasvabhÃvo 'nabhisaæskÃrasvabhÃvena ÓÆnya÷. evaæ hi subhÆte na mahÃyÃnaæ traidhÃtukÃn niryÃsyati na sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ sthÃsyati, acalitaæ tad yÃnam. iti darÓanamÃrge dvitÅyagrÃhakavikalpapratipak«a÷ yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, kva tad yÃnaæ sthÃsyatÅti, na tad yÃnaæ kvacit sthÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte asthitÃ÷ sarvadharmÃ÷, api tu subhÆte asthÃnaæ na sthÃnayogena tad yÃnaæ sthÃsyati, tadyathÃpi nÃma subhÆte dharmadhÃtur na sthito nÃsthita÷, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na sthitaæ nÃsthitaæ, tadyathÃpi nÃma subhÆte 'nutpÃdo 'nirodho 'saækleÓo 'vyavadÃnam anabhisaæskÃro na sthito nÃsthita÷, evam eva subhÆte tan mahÃyanaæ na sthitaæ nÃsthitaæ, tathà hi subhÆte dharmadhÃtur dharmadhÃtunà ÓÆnya÷. tat kasya heto÷? na hi subhÆte dharmadhÃtusvabhÃva÷ sthito và asthito va. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte dharmadhÃtusvabhÃvo dharmadhÃtusvabhÃvena ÓÆnya÷, evam anutpÃdo 'nirodho 'saækleÓo 'vyavadÃnam abhisaæskÃro 'nabhisaæskÃreïa ÓÆnya÷. tat kasya heto÷? na hi subhÆte 'nabhisaæskÃrasvabhÃva÷ sthito và asthito vÃ. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte anabhisaæskÃrasvabhÃvo 'nabhisaæskÃrasvabhÃvena ÓÆnya÷, evaæ hi subhÆte tad yÃnaæ na kvacit sthÃsyati, asthitam asthÃnayogena acÃlyayogena. iti bhÃvanÃmÃrge prathamagrÃhyavikalpapratipak«a÷ yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, kas tena yÃnena niryÃsyatÅti, na kaÓcit tena yÃnena niryÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yac ca tad yÃnaæ yena ca niryÃsyati yaÓ ca niryÃsyati yataÓ ca niryÃsyati sarva ete (##) dharmà na saævidyante, evam asaævidyamÃnÃnÃæ sarvadharmÃïÃæ katamo dharma÷ katamena dharmeïa niryÃsyati. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte nÃtmà upalabhyate na sattvo na jÅvo na po«o na puru«o na pudgalo na manujo na mÃnavo na kÃrako na vedako na jÃnako na paÓyaka upalabhyate, Ãtmano 'tyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ yÃvat paÓyakasyÃtyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, dharmadhÃtur nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evam anutpÃdo 'nirodho 'saækleÓo 'vyavadÃnam anabhisaæskÃro nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, skandhadhÃtvÃyatanÃni nopalabhyante atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pratÅtyasamutpÃdo nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, dÃnapÃramità nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. adhyÃtmaÓÆnyatà nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, bahirdhÃÓÆnyatà nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. sm­tyupasthÃnÃni nopalabhyante atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà nopalabhyante atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo nopalabhyante atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ daÓa tathÃgatabalÃni nopalabhyante catvÃri vaiÓÃradyÃni nopalabhyante catasra÷ pratisaævido nopalabhyante a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà nopalabhyante atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, srotaÃpanno nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, sak­dÃgÃmÅ nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, anÃgÃmÅ nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, arhan nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pratyekabuddho nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, bodhisattvo nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, tathÃgato nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, srotaÃpattiphalan nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ sak­dÃgÃmiphalan nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃmupÃdÃya, anÃgÃmiphalan nopalabhyate, arhattvan nopalabhyate, pratyekabodhir nopalabhyate, tathÃgatatvan nopalabhyate, sarvÃkÃraj¤atà nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pramuditÃbhÆmir nopalabhyateatyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ vimalà prabhÃkarÅ arci«matÅ (##) sudurjayà abhimukhÅ dÆraÇgamà acalà sÃdhumatÅ dharmameghà bhÆmir nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pÆrvÃnto nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, aparÃnto nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, pratyutpanno nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evam agatir nopalabhyate gatir nopalabhyate sthitir nopalabhyate cyutir nopalabhyate upapattir nopalabhyate hÃnir nopalabhyate v­ddhir nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. kasyÃnupalabdhyà nopalabhyate? dharmadhÃtor anupalabdhyà nopalabhyate. tat kasya heto÷? na hi subhÆte dharmadhÃtur upalabhyate anupalabdhyà nopalabhyate, anutpÃdasyÃnirodhasyÃsaækleÓasyÃvyavadÃnasyÃnabhisaæskÃrasyÃnupalabdhyà nopalabhyate abhisaæskÃra÷, skandhadhÃtvÃyatanÃnupalabdhyà nopalabhyante skandhadhÃtvÃyatanÃni, pratÅtyasamutpÃdÃnupalabdhyà nopalabhyate pratÅtyasamutpÃda÷, dÃnapÃramitÃnupalabdhyà nopalabhyate dÃnapÃramitÃ, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃnupalabdhyà nopalabhyate praj¤ÃpÃramitÃ, adhyÃtmaÓÆnyatÃnupalabdhyà nopalabhyate adhyÃtamasÆnyatÃ, bahirdhÃÓÆnyatÃnupalabdhyà nopalabhyate bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃnupalabdhyà nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃnupalabdhyà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà nopalabhyate, sm­tyupasthÃnÃnupalabdhyà sm­tyupasthÃnÃni nopalabhyante, samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃnupalabdhyÃsamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà nopalabhyante, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyanupalabdhyà apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo nopalabhyante, evaæ daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃnupalabdhyà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà nopalabhyante. iti bhÃvanÃmÃrge dvitÅyagrÃhyavikalpapratipak«a÷ srotaÃpanna÷ srotaÃpannÃnupalabdhyà nopalabhyate. tat kasya heto÷? na hi subhÆte srotaÃpanna upalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhann arhadanupalabdhyà nopalabhyate, pratyekabuddha÷ pratyekabuddhÃnupalabdhyà nopalabhyate, yÃvat tathÃgatas tathÃgatÃnupalabdhyà nopalabhyate. tat kasya heto÷? na hi subhÆte tathÃgata upalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. (##) iti bhÃvanÃmÃrge prathamagrÃhakavikalpapratipak«a÷ srotaÃpattiphalaæ srotaÃpattiphalÃnupalabdhyà nopalabhyate, evaæ sak­dÃgÃmiphalam ÃnÃgÃmiphalam arhattvaæ pratyekabuddhatvaæ bodhisattvatvaæ buddhatvaæ buddhÃnupalabdhyà nopalabhyate. evaæ pramudità bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, vimalÃbhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, prabhÃkalÅ bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, arci«matÅ bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, sudurjayà bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, abhimukhÅ bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, dÆraÇgamà bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, acalà bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, sÃdhumatÅ bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, dharmameghà bhÆmir bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. punar aparaæ subhÆte daÓa bhÆmayo bhÆmyanupalabdhyà nopalabhyante. katamà daÓa? ÓuklavidarÓanÃbhÆmir gotrabhÆmir a«ÂamakabhÆmir darÓanabhÆmis tanÆbhÆmi÷ vÅtarÃgabhÆmi÷ k­tÃvÅbhÆmi÷ pratyekabuddhabhÆmir bodhisattvabhÆmir buddhabhÆmi÷. adhyÃtmaÓÆnyatayà prathamà bhÆmir nopalabhyate, bahirdhÃÓÆnyatayà prathamà bhÆmir nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà prathamà bhÆmir nopalabhyate, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà prathamà bhÆmir nopalabhyate, yÃvad daÓamÅ bhÆmir adhyÃtmaÓÆnyatayà daÓamÅ bhÆmir nopalabhyate, bahirdhÃÓÆnyatayà daÓamÅ bhÆmir nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà daÓamÅ bhÆmir nopalabhyate, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà daÓamÅ bhÆmir nopalabhyate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. adhyÃtmaÓÆnyatayà sattvaparipÃko nopalabhyate, bahirdhÃÓÆnyatayà sattvaparipÃko nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà sattvaparipÃko nopalabhyate, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà sattvaparipÃko nopalabhyate atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. adhyÃtmaÓÆnyatayà buddhak«etrapariÓuddhir nopalabhyate, bahirdhÃÓÆnyatayà buddhak«etrapariÓuddhir nopalabhyate, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà buddhak«etrapariÓuddhir nopalabhyate, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà buddhak«etrapariÓuddhir nopalabhyate, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. (##) adhyÃtmaÓÆnyatayà pa¤ca cak«Ææ«i nopalabhyante, bahirdhÃÓÆnyatayà pa¤ca cak«Ææ«i nopalabhyante, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà pa¤ca cak«Ææ«i nopalabhyante, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà pa¤ca cak«Ææ«i nopalabhyante, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvo mahÃsattvo 'nupalambhayogena sarvadharmÃïÃæ mahÃyÃnena sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati. iti bhÃvanÃmÃrge dvitÅyagrÃhakavikalpapratipak«a÷ ity uktà saæbhÃrapratipatti÷ atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: mahÃyÃnaæ mahÃyÃnam itÅdaæ bhagavann ucyate, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati tenocyate mahÃyÃnam iti, ÃkÃÓasamaæ tad yÃnaæ, tadyathÃpi nÃma bhagavann ÃkÃÓe 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷, evam eva bhagavann asmin mahÃyÃne aprameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. evaæ hi bhagavan bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, tadyathÃpi nÃma bhagavan ÃkÃÓasya nÃpy Ãgamo d­Óyate na nirgamo na sthÃnaæ d­Óyate, evam evÃsya bhagavan mahÃyÃnasya naivÃgama upalabhyate na nirgamo na sthÃnam upalabhyate, tadyathÃpi nÃma bhagavann ÃkÃÓasya nÃpi pÆrvÃnta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhya upalabhyate adhyavasamatÃm upÃdÃya. evam eva bhagavann asya mahÃyÃnasya na pÆrvÃnto nÃparÃnto na madhya upalabhyate, adhvasamatÃm upÃdÃya, evam idaæ bhagavan mahÃyÃnaæ mahÃyÃnam ity ucyate. bhagavÃn Ãha: evam etat subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ, yad imÃ÷ «a pÃramitÃ, dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃ, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvasamÃdhimukhÃni ÓÆraÇgama÷ samÃdhir vistareïa kÃrya÷, yÃvad asaÇgÃkÃÓavimuktinirupalepa÷ samÃdhi÷, idaæ subhÆte bodhisatvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ, idaæ subhÆte bodhisatvasya mahÃsattvasya (##) mahÃyÃnam. punar aparaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnaæ yad uta catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃny ÃryëÂaÇgo mÃrga÷ catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya mahÃyÃnam. yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya tad yÃnaæ niryÃsyatÅti, katamaÓ ca sadevamÃnu«Ãsuro loko yad uta kÃmadhÃtÆ rÆpadhÃtur ÃrÆpyadhÃtu÷ sacet subhÆte kÃmadhÃtus tathatà avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte kÃmadhÃtu÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito 'yathÃvat sarvam anityam adhruvam aÓÃÓvataæ vipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃd idaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, sacet subhÆte rÆpadhÃtus tathatÃbhavi«yad avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte rÆpadhÃtu÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito 'yathÃvat sarvam idam anityam adhruvam aÓÃÓvataæ vipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, sacet subhÆte ÃrÆpyadhÃtus tathatÃbhavi«yad avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte ÃrÆpyadhÃtu÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito 'yathÃvat sarvam idam anityam adhruvam aÓÃÓvataæ vipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte rÆpaæ tathatÃbhavi«yad avitathatà ananyatathatà (##) aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte rÆpaæ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, sacet subhÆte vij¤Ãnaæ tathatÃbhaviÓyad avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ, yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte vij¤Ãnaæ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte cak«us tathatÃbhaviÓyat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ, yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuaraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte cak«u÷ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃya÷, sacet subhÆte manas tathatÃbhavi«yat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ, yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte mana÷ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte rÆpaæ tathatÃbhavi«yat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte rÆpaæ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya (##) niryÃsyati, evaæ ÓabdagandharasasparÓÃ÷, sacet subhÆte dharmas tathatÃbhavi«yat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte dharma÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito 'nityo 'dhruvo 'ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte cak«urvij¤Ãnaæ tathatà sadevamÃnu«Ãsuraæ bhavi«yat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte cak«urvij¤Ãnaæ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ, sacet subhÆte manovij¤Ãnaæ tathatÃbhavi«yad avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte manovij¤Ãnaæ kalpitaæ viÂhapitaæ saædarÓitam anityam adhruvam aÓÃÓvatam avipariïÃmadharmi, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte cak«u÷saæsparÓas tathatÃbhaviÓyat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityaæ dhruvaæ ÓÃÓvatam avipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte cak«u÷saæsparÓa÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito anityo 'dhruvo 'ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓa÷, sacet subhÆte mana÷saæsparÓas tathatà abhaviÓyat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ, yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato (##) 'vipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte mana÷saæsparÓa÷ kalpito viÂhapita÷ saædarÓito 'nityo 'dhruvo 'ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte cak«u÷saæsparÓajà vedanà tathatÃbhaviÓyat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte cak«u÷saæsparÓajà vedanà kalpità viÂhapità saædarÓità anityà adhruvà aÓÃÓvatà avipariïÃmadharmiïÅ, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ ÓrotrasaæsparÓajà vedanà ghrÃïasaæsparÓajà vedanà jihvÃsaæsparÓajà vedanà kÃyasaæsparÓajà vedanÃ, sacet subhÆte mana÷saæsparÓajà vedanà tathatÃbhaviÓyat, avitathatà ananyatathatà aviparÅtaæ bhÆtaæ tattvaæ, yathÃvan nityo dhruva÷ ÓÃÓvato 'vipariïÃmadharmiïÅ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte mana÷saæsparÓajà vedanà kalpità viÂhapità saædarÓità anityà adhruvà aÓÃÓvatà avipariïÃmadharmiïÅ, abhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ, sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte dharmadhÃtur bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte dharmadhÃtur abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ tathatà bhÆtakoÂi÷. sacet subhÆte acintyadhÃtur bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte acintyadhÃtur abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirnÃsyati. sacet subhÆte dÃnapÃramità bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte dÃnapÃramitÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità (##) vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ, sacet subhÆte praj¤ÃpÃramità bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte praj¤ÃpÃramitÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte adhyÃtmaÓÆnyatÃbhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte adhyÃtmaÓÆnyatÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte bahirdhÃÓÆnyatà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte bahirdhÃÓÆnyatÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. evaæ yÃvat sacet subhÆte abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃbhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte catvÃri sm­tyupasthÃnÃni bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte catvÃri sm­tyupasthÃnÃny abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. evaæ catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni. sacet subhÆte ÃryëÂÃÇgamÃrgo bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte ÃryëÂÃÇgo mÃrgo 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya (##) nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. evaæ daÓa balÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævida÷. sacet subhÆte a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. ity agratÃniryÃïam sacet subhÆte gotrabhÆdharmà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte gotrabhÆdharmà abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte a«Âamakadharmà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte a«Âamakadharmà abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. evaæ srotaÃpannnadharmÃ÷ sak­dÃgÃmidharmà anÃgÃmidharmà arhaddharmÃ÷ pratyekabuddhadharmà bodhisattvadharmÃ÷. sacet subhÆte buddhadharmà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte buddhadharmà abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte gotrabhÆmir bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte gotrabhÆmir abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. evam a«Âamaka÷ srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmy anÃgÃmy arhan pratyekabuddho bodhisattva÷. sacet subhÆte buddho bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte buddho 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. (##) sacet subhÆte sadevamÃnu«Ãsuro loko bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte sadevamÃnu«Ãsuro loko 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. iti prahÃïaniryÃïam sacet subhÆte prathamacittotpÃdam upÃdÃya bodhisattvasya mahÃsattvasya yÃvad à bodhimaï¬Ãd etasminn antare ye cittotpÃdÃs te bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naivedaæ mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya nirayÃsyat, yasmÃt tarhi subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya prathamacittotpÃdam upÃdÃya yÃvad à bodhimaï¬Ãd etasminn antare ye cittotpÃdÃs te abhÃvo na bhÃvas tasmÃn mahÃyÃnaæ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vajropamaæ j¤Ãnaæ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naiva bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvavÃsanÃnusaædhikleÓÃn abhÃvÃn viditvà sarvÃkÃravaropetaæ sarvaj¤aj¤Ãnam anuprÃpnuyÃt, yasmÃt subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya vajropamaæ j¤Ãnam abhÃvo na bhÃvas tasmÃd bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvavÃsanÃnusaædhikleÓÃn abhÃvÃn iti viditvà sarvÃkÃravaropetaæ sarvaj¤aj¤Ãnam anuprÃpnoti, evaæ mahÃyÃnaæ sadevanÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhÆya niryÃsyati. sacet subhÆte tathÃgatasyÃrhata÷ samyaksaæbuddhasya dvÃtriæÓan mahÃpuru«alak«aïÃni bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naiva tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokaæ tejasà ca Óriyà cÃbhyabhavi«yat, yasmÃt subhÆte dvÃtriæÓan mahÃpuru«alak«aïÃny abhÃvo nabhÃvas tasmÃt tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokaæ tejasà ca Óriyà cÃbhibhavanti. sacet subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naiva tathagato 'rhan samyaksaæbuddho gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn avabhÃsenÃsphÃri«yat, yasmÃt tarhi subhÆte tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃt tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho gaÇgÃnadÅvÃlukopamÃn lokadhÃtÆn avabhÃsena sphÃrati. sacet subhÆte tathÃgatasya «a«ÂyaÇgopeta÷ svaro bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naiva tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho daÓasu dik«u aprameyÃsaækhyeyÃn (##) lokadhÃtÆn svareïÃbhivyaj¤Ãpayi«yat, yasmÃt tarhi subhÆte tathÃgatasya «a«ÂyaÇgopeta÷ svaro 'bhÃvo na bhÃvas tasmÃt tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho daÓasu dik«v aprameyasaækhyeyÃn lokadhÃtÆn svareïÃbhivij¤apayati. sacet subhÆte tathÃgatasya triparivartaæ dvÃdaÓÃkÃraæ dharmacakraæ bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo naiva tathÃgatas triparivartaæ dvÃdaÓÃkÃraæ dharmacakraæ prÃvartayi«yat, apravartanÅyaæ Óramaïena và brÃhmaïena và devena và mÃreïa và brahmaïà và kenacid và punar loke sahadharmeïa, yasmÃt tarhi subhÆte tathÃgatasya triparivartaæ dvÃdaÓÃkÃraæ dharmacakram abhÃvo na bhÃvas tasmÃt tathagatena triparivartaæ dvÃdaÓÃkÃraæ dharmacakraæ pravartitam apravartanÅyaæ Óramaïena và brÃhmaïena và devena và mÃreïa và brahmaïà và kenacid và punar loke saha dharmeïa. sacet subhÆte sattvà bhÃvo 'bhavi«yan nÃbhÃvo ye«Ãæ k­taÓas tathÃgatena dharmacakraæ pravartitaæ naiva te sattvà anupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃsyan yasmÃt tarhi subhÆte sattvà abhÃvo na bhÃvo ye«Ãæ k­taÓas tathÃgatena dharmacakraæ pravartitaæ tasmÃt te sattvà nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃsyanti. ity adhigamaniryÃïam iti trividham uddeÓaniryÃïam yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, evam etat subhÆte evam etat, ÃkÃÓasamaæ tad yÃnaæ, yathÃkÃÓasya na pÆrvà dik praj¤Ãyate na dak«iïà na paÓcimà nottarà na vidiÓo nÃdho nordhvà dik praj¤Ãyate, evam eva subhÆte tasya yÃnasya na pÆrvà dik praj¤Ãyate na dak«iïà na paÓcimà nottarà na vidiÓo nÃdho nordhvà dik praj¤Ãyate, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na dÅrghaæ na hrasvaæ na v­ttaæ na caturasraæ na samaæ na vi«amaæ na nÅlaæ na pÅtaæ na lohitaæ nÃvadÃtaæ na ma¤ji«Âhaæ na sphÃÂikarajatavarïam, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na dÅrghaæ na hrasvaæ na v­ttaæ na caturasraæ na samaæ na vi«amaæ na nÅlaæ na pÅtaæ na lohitaæ nÃvadÃtaæ na mäji«Âhaæ na sphÃÂikarajatavarïaæ, tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ nÃtÅtaæ nÃnÃgataæ na pratyutpannaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ nÃtÅtaæ nÃnÃgataæ na (##) pratyutpannaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓasya na hÃnir na v­ddhi÷, evam eva subhÆte tasya mahÃyÃnasya na hÃnir na v­ddhis tenocyate, ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓasya na saækleÓo na vyavadÃnaæ, evam eva subhÆte tasya mahÃyÃnasya na saækleÓo na vyavadÃnaæ tenocyate, ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓasya notpÃdo na nirodho na sthitir na vi«Âhitir na sthiter anyathÃtvaæ, evam eva subhÆte tasya mahÃyÃnasyanotpÃdo na nirodho na sthitir na vi«Âhitir na sthiter anyathÃtvaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na kuÓalaæ nÃkuÓalaæ na vyÃk­taæ nÃvyÃk­taæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na kuÓalaæ nÃkuÓalaæ na vyÃk­taæ nÃvyÃk­taæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na d­«Âaæ na Órutaæ na mataæ na vij¤Ãtaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na d­«Âaæ na Órutaæ na mataæ na vij¤Ãtaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na j¤eyaæ nÃj¤eyaæ na parij¤eyaæ na parij¤Ãtavyaæ na prahÃtavyaæ na sÃk«Ãtkartavyaæ na bhÃvayitavyaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na j¤eyaæ nÃj¤eyaæ na parij¤eyaæ na parij¤Ãtavyaæ na prahÃtavyaæ na sÃk«Ãtkartavyaæ na bhÃvayitavyaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na vipÃko na vipÃkadharmi, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na vipÃko na vipÃkadharmi tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na kÃmadhÃtuparyÃpannaæ na rÆpadhÃtuparyÃpannaæ nÃrÆpyadhÃtuparyÃpannaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na kÃmadhÃtuparyÃpannaæ na rÆpadhÃtuparyÃpannaæ nÃrÆpyadhÃtuparyÃpannaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe na prathamacittotpÃdo na dvitÅyo na t­tÅyo na caturtho na pa¤camo na «a«Âho na saptamo nëÂamo na navamo na daÓamaÓ cittotpÃda÷, evam eva subhÆte tatra mahÃyÃne na prathamacittotpÃdo na dvitÅyo na t­tÅyo na caturtho na pa¤camo na «a«Âho (##) na saptamo nëÂamo na navamo na daÓamaÓ cittotpÃdas tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe na ÓuklavidarÓanÃbhÆmir na gotrabhÆmir nëÂamakabhÆmir na darÓanabhÆmir na tanÆbhÆmir na vÅtarÃgabhÆmir na k­tÃvibhÆmi÷, evam eva subhÆte tatra mahÃyÃne na ÓuklavidarÓanÃbhÆmir na gotrabhÆmir nëÂamakabhÆmir na darÓanabhÆmir na tanÆbhÆmir na vÅtarÃgabhÆmir na k­tÃvibhÆmis tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe na srotaÃpattiphalaæ na sak­dÃgÃmiphalaæ nÃnÃgÃmiphalaæ nÃrhattvaæ na pratyekabuddhatvaæ na buddhatvaæ, evam eva subhÆte tatra mahÃyÃne na srotaÃpattiphalaæ na sak­dÃgÃmiphalaæ nÃnÃgÃmiphalaæ nÃrhattvaæ na pratyekabuddhatvaæ na buddhatvaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe na ÓrÃvakabhÆmir na pratyekabuddhabhÆmir na samyaksaæbuddhabhÆmi÷, evam eva subhÆte tatra mahÃyÃnena ÓrÃvakabhÆmir na pratyekabuddhabhÆmir na samyaksaæbuddhabhÆmis tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na rÆpi nÃrÆpi na sanidarÓanaæ nÃnidarÓanaæ na sapratighaæ nÃpratighaæ na saæyuktaæ na visaæyuktaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na rÆpi nÃrÆpi na sanidarÓanaæ nÃnidarÓanaæ na sapratighaæ nÃpratighaæ na saæyuktaæna visaæyuktaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na nityaæ nÃnityaæ na sukhaæ na du÷khaæ nÃtmà nÃnÃtmà na ÓÃntaæ nÃÓÃntaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na nityaæ nÃnityaæ na sukhaæ na du÷khaæ nÃtmà nÃnÃtmà na ÓÃntaæ nÃÓÃntaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na ÓÆnyaæ nÃÓÆnyaæ na nimittaæ nÃnimittaæ na praïihitaæ nÃpraïihitaæ, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na ÓÆnyaæ nÃÓÆnyaæ na nimittaæ nÃnimittaæ na praïihitaæ nÃpraïihitaæ tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na viviktaæ nÃviviktaæ nÃloko nÃndhakÃra÷, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na viviktaæ nÃviviktaæ nÃloko nÃndhakÃras tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, (##) tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na labhyate nopalabhyate, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na labhyate nopalabhyate tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam iti, tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓaæ na pravyÃhÃro nÃpravyÃhÃra÷, evam eva subhÆte tan mahÃyÃnaæ na pravyÃhÃro nÃpravyÃhÃras tenocyate ÃkÃÓasamaæ tad yÃnam. iti samatÃniryÃïam yat puna÷ subhÆtir evam Ãha, yathà ÃkÃÓe 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷, evam eva tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa iti, evam etat subhÆte evam etat, yathà ÃkÃÓe 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷, evam eva tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? sattvÃsattayà hi subhÆte ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, anenÃpi subhÆte paryÃyeïa tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye ca sattvà yac cÃkÃÓaæ yac ca mahÃyÃnaæ sarvam etan nopalabhyate. punar aparaæ subhÆte sattvÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye ca sattvà yac cÃkÃÓaæ yac ca mahÃyÃnaæ yac cÃprameyaæ sarvam etan nopalabhyate. punar aparaæ subhÆte sattvÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà asaækhyeyÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye ca sattvà yac cÃkÃÓaæ yac ca mahÃyÃnaæ yac cÃsaækhyeyaæ sarvam etan nopalabhyate. punar aparaæ subhÆte sattvÃsattayà tathÃgatÃsattà veditavyÃ, tathÃgatÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aparimÃïÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm (##) avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye ca sattvà yac cÃkÃÓaæ yac ca mahÃyÃnaæ yac cÃparimÃïaæ sarvam etan nopalabhyate. punar aparaæ subhÆte sattvÃsattayà tathÃgatÃsattà veditavyÃ, tathÃgatÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà asaæsk­tÃsattà veditavyÃ, saæsk­tÃsattayÃprameyÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsattayà asaækhyeyÃsattà veditavyÃ, asaækhyeyÃsattayà aparimÃïÃsattà veditavyÃ, aparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye ca sattvà yaÓ ca tathÃgato yac cÃkÃÓaæ yac ca mahÃyÃnaæ yac cÃsaæsk­taæ yac cÃprameyaæ yac cÃsaækhyeyaæ yac cÃparimÃïaæ ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà sattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamÃnavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà bhÆtakoÂyasattà veditavyÃ, bhÆtakoÂyasattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yaÓ ca yÃvaj jÃnakapaÓyako yà ca bhÆtakoÂir yac cÃprameyam asaækhyeyam aparimÃïaæ ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattayà acintyadhÃtvasattà veditavyÃ, acintyadhÃtvasattayà rÆpaskandhÃsattà veditavyÃ, rÆpaskandhÃsattayà vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤ÃnaskandhÃsattà veditavyÃ, vij¤ÃnaskandhÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà (##) veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà cak«urasattà veditavyÃ, cak«urasattayà ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamano 'sattà veditavyÃ, mano 'sattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà dÃnapÃramitÃsattà veditavyÃ, dÃnapÃramitayÃsattayà ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃsattà veditavyÃ, praj¤ÃpÃramitÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃsattà veditavyÃ, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃïÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà sm­tyupasthÃnÃsattà veditavyÃ, sm­tyupasthÃnÃsattayà samyakprahÃïÃsattà veditayÃ, samyakprahÃïÃsattayà ­ddhipÃdÃsattà veditavyÃ, ­ddhipÃdÃsattayà indriyÃsattà veditavyÃ, indriyÃsattayà balÃsattà veditavyÃ, balÃsattayà bodhyaÇgÃsattà veditavyÃ, bodhyaÇgÃsattayà mÃrgÃsattà veditavyÃ, mÃrgÃsattayà apramÃïÃsattà veditayÃ, (##) apramÃïÃsattayà dhyÃnÃsattà veditavyÃ, dhyÃnÃsattayà ÃrÆpyasamÃpattyasattà veditavyÃ, ÃrÆpyasamÃpattyasattayà pratisaævidasattà veditavyÃ, pratisaævidasattayà daÓabalÃsattà veditavyÃ, daÓabalÃsattayà vaiÓÃradyÃsattà veditavyÃ, vaiÓÃradyÃsattayà ÃveïikabuddhadharmÃsattà veditavyÃ, ÃveïikabuddhadharmÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà gotrabhÆmyasattà veditavyÃ, gotrabhÆmyasattayà a«ÂamakabhÆmyasattà veditavyÃ, a«ÂamakabhÆmyasattayà darÓanabhÆmyasattà veditavyÃ, darÓanabhÆmyasattayà tanÆbhÆmyasattà veditavyÃ, tanÆbhÆmyasattayà vÅtarÃgabhÆmyasattà veditavyÃ, vÅtarÃgabhÆmyasattayà k­tÃvibhÆmyasattà veditavyÃ, k­tÃvibhÆmyasttayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattà veditavyÃ, aprameyÃsaækhyeyÃparimÃïÃsattayà sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvadye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà srotaÃpannÃsattà veditavyÃ, srotaÃpannÃsattayà sak­dÃgÃmyasattà veditavyÃ, sak­dÃgÃmyasattayà anÃgÃmyasattà veditavyÃ, anÃgÃmyasattayà arhadasattà veditavyÃ, arhadasattayà pratyekabuddhÃsattà veditavyÃ, pratyekabuddhÃsattayà yÃvad ÃkÃÓamahÃyÃnÃprameyÃsaækhyeyÃparimÃïasarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. punar aparaæ subhÆte ÃtmasattvÃsattayà yÃvaj jÃnakapaÓyakÃsattà veditavyÃ, jÃnakapaÓyakÃsattayà ÓrÃvakayÃnÃsattà veditavyÃ, ÓrÃvakayÃnÃsattayà (##) pratyekabuddhayÃnÃsattà veditavyÃ, pratyekabuddhayÃnÃsattayà tathÃgatÃsattà veditavyÃ, tathÃgatÃsattayà sarvÃkÃraj¤atÃsattà veditavyÃ, sarvÃkÃraj¤atÃsattayà ÃkÃÓÃsattà veditavyÃ, ÃkÃÓÃsattayà mahÃyÃnÃsattà veditavyÃ, mahÃyÃnÃsattayà yÃvat sarvadharmÃsattà veditavyÃ, evaæ hi subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte yaÓ cÃtmà yÃvad ye ca sarvadharmÃ÷ sarva ete nopalabhyante. tadyathÃpi nÃma subhÆte nirvÃïadhÃtÃv aprameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷, evam eva subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. tadyathÃpi nÃma subhÆte ÃkÃÓe 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷, evam eva subhÆte tasmin mahÃyÃne 'prameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm avakÃÓa÷. iti sattvÃrthaniryÃïam yad api subhÆtir evam Ãha, nÃpi tasya mahÃyÃnasya Ãgatir d­Óyate nÃpi gatir na sthÃnaæ d­Óyata iti. evam etat subhÆte tasya mahÃyÃnasyÃgatir na d­Óyate nÃpi gatir na sthÃnaæ d­Óyate. tat kasya heto÷? acalà hi subhÆte sarvadharmÃs te na kvacid gacchanti na kutaÓcid Ãgacchanti na kvacit ti«Âhanti. tat kasya heto÷? na hi subhÆte rÆpasya prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, na hi subhÆte vij¤Ãnasya prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte rÆpatathatà kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, na subhÆte vij¤Ãnasya tathatà kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte rÆpasvabhÃva÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na vedanÃyÃ÷ svabhÃva÷ na saæj¤ÃyÃ÷ svabhÃvo na saæskÃrÃïÃæ svabhÃvo na subhÆte vij¤Ãnasya svabhÃva÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte rÆpasya lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na vedanÃyà lak«aïaæ na saæj¤Ãyà lak«aïaæ na saæskÃrÃïÃæ lak«aïaæ na subhÆte vij¤Ãnasya lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati (##) na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte cak«u«a÷ prak­tir na tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, evaæ na Órotrasya na ghrÃïasya na jihvÃyà na kÃyasya na subhÆte manasa÷ prak­tir na tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte p­thivÅdhÃto÷ prak­tir na tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, evaæ nÃbdhÃtor na tejodhÃtor na vÃyudhÃtor nÃkÃÓadhÃtor na subhÆte vij¤ÃnadhÃto÷ prak­tir na tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte dharmadhÃto÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na dharmadhÃtos tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte tathatÃyÃ÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na tathatÃyÃs tathatà na svabhÃvo na lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte bhÆtakoÂe÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na bhÆtakoÂes tathatà na bhÆtakoÂe÷ svabhÃvo na bhÆtakoÂer lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte acintyadhÃto÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte acintyadhÃtos tathatà nÃcintyadhÃto÷ svabhÃvo nÃcintyadhÃtor lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte dÃnapÃramitÃyÃ÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na dÃnapÃramitÃyÃs tathatà na dÃnapÃramitÃyÃ÷ svabhÃvo na dÃnapÃramitÃyà lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, evaæ na ÓÅlapÃramitÃyà na k«ÃntipÃramitÃyà na vÅryapÃramitÃyà na dhyÃnapÃramitÃyà na praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na praj¤ÃpÃramitÃyas tathatà na praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ svabhÃvo na praj¤ÃpÃramitÃyà lak«aïaæ kutaÓcid (##) Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte sm­tyupasthÃnÃnÃæ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na sm­tyupasthÃnÃnÃæ tathatà na sm­tyupasthÃnÃnÃæ svabhÃvo na sm­tyupasthÃnÃnÃæ lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, evaæ na samyakprahÃïÃnÃæ na ­ddhipÃdÃnÃæ nendriyÃïÃæ na balÃnÃæ na bodhyaÇgÃnÃæ nÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, nÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya tathatà nÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya svabhÃvo nÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅïÃæ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, nÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅïÃæ tathatà nÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ svabhÃvo nÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅïÃæ lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ tathatà na daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ svabhÃvo na daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, evaæ na caturïÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ na catas­ïÃæ pratisaævidÃæ na «aïïÃm abhij¤ÃnÃæ na subhÆte a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, nëÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ tathatà nëÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ svabhÃvo nëÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte bodhe÷ prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na bodhes tathatà na bodhe÷ svabhÃvo na bodher lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, na subhÆte asaæsk­tasya prak­ti÷ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, nÃsaæsk­tasya tathatà nÃsaæsk­tasya svabhÃvo nÃsaæsk­tasya lak«aïaæ kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati. ity anÃbhoganiryÃïam (##) yad api tat subhÆtir evam Ãha, nÃsya yÃnasya pÆrvÃnta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhya upalabhyate tryadhvasamaæ tad yÃnaæ tasmÃn mahÃyÃnaæ mahÃyÃnam ity ucyate, evam etat subhÆte evam etat, nÃsya yÃnasya pÆrvÃnta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhya upalabhyate tryadhvasamaæ tad yÃnaæ tasmÃn mahÃyÃnaæ mahÃyÃnam ity ucyate. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte atÅto 'dhvà atÅtenÃdhvanà ÓÆnya÷, anÃgato 'dhvà anÃgatenÃdhvanà ÓÆnya÷, pratyutpanno 'dhvÃpratyutpannenÃdhvanà ÓÆnya÷, tryadhvasamatà tryadhvasamatayà ÓÆnyÃ, mahÃyÃnaæ mahÃyÃnena ÓÆnyaæ bodhisattvo bodhisattvena ÓÆnya÷. na subhÆte ÓÆnyatà ekà và dve và tisro và catasro và pa¤ca và «a¬ và sapta và a«Âa và nava và daÓa và tasmÃt tryadhvasamatayà samam idaæ yÃnaæ bodhisattvasya mahÃsattvasya, nÃpi tatra samam upalabhyate na vi«amaæ, nÃpi tatra rÃga upalabhyate na virÃga÷, na do«a upalabhyate nÃdo«a÷, na moha upalabhyate nÃmoha÷, na nÃma upalabhyate nÃnÃma, yÃvan na kuÓalam upalabhyate nÃkuÓalaæ, na sÃsravam upalabhyate nÃnÃsravaæ, na sÃvadyam upalabhyate nÃnavadyaæ, na kleÓa upalabhyate nÃkleÓa÷, na kleÓak«aya upalabhyate nÃkleÓak«aya÷, na laukikam upalabhyate na lokottaraæ, na saækleÓa upalabhyate na vyavadÃnaæ, na saæsÃra upalabhyate na nirvÃïaæ, nÃpy atra nityam upalabhyate nÃnityaæ, na sukham upalabhyate na du÷khaæ, nÃtmà upalabhyate nÃnÃtmÃ, na ÓÃntam upalabhyate nÃÓÃntaæ, na kÃmadhÃtur upalabhyate na kÃmadhÃtusamatikrama÷, na rÆpadhÃtur upalabhyate na rÆpadhÃtusamatikrama÷, nÃrÆpyadhÃtur upalabhyate nÃrÆpyadhÃtusamatikrama÷. tat kasya heto÷? tathà hi tasya svabhÃvo nopalabhyate, atÅtaæ subhÆte rÆpam atÅtena rÆpeïa ÓÆnyam, anÃgataæ rÆpam anÃgatena rÆpeïa ÓÆnyaæ, pratyutpannaæ rÆpaæ pratyutpannena rÆpeïa ÓÆnyam. evam atÅtà vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, atÅtaæ vij¤Ãnam atÅtena vij¤anena ÓÆnyam, anÃgataæ vij¤Ãnam anÃgatena vij¤Ãnena ÓÆnyaæ, pratyutpannaæ vij¤Ãnaæ pratyutpannena vij¤Ãnena ÓÆnyam. tat kasya heto÷? na ÓÆnyatÃyÃm atÅtaæ rÆpam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtaæ rÆpam upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃm atÅtà vedanà upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà (##) ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtà vedanà upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃm atÅtà saæj¤Ã upalabhyate, ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtà saæj¤Ã upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃ÷ saæskÃrà upalabhyante ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃ÷ saæskÃrà upalapsyante, na ÓÆnyatÃyÃm atÅtaæ vij¤Ãnam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtaæ vij¤Ãnam upalapsyate, evaæ na ÓÆnyatÃyÃm anÃgataæ rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃvij¤Ãnam upalabhyate. na ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannaæ rÆpam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannaæ rÆpam upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannà vedanà upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannà vedanà upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannà saæj¤Ã upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannà saæj¤Ã upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannÃ÷ saæskÃrà upalabhyante ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannà saæskÃrà upalapsyante, na ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannaæ vij¤Ãnam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃæ pratyutpannaæ vij¤Ãnam upalapsyate. na ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannaæ rÆpam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannaæ rÆpam upalapsyate, na ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannà vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam upalabhyate ÓÆnyataiva tÃvac chÆnyà ÓÆnyatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ ÓÆnyatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannà vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam upalapsyate. (##) pÆrvÃntata÷ subhÆte dÃnapÃramità nopalabhyate, aparÃntato 'pi subhÆte dÃnapÃramità nopalabhyate, pratyutpannato 'pi subhÆte dÃnapÃramità nopalabhyate, tryadhvasamatayà dÃnapÃramità nopalabhyate, na subhÆte tryadhvasamatÃyÃm atÅto 'dhvà upalabhyate samataiva tÃvat samatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ samatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannà dÃnapÃramitopalapsyate, evaæ pÆrvÃntÃparÃntapratyutpanne«v adhvasu ÓÅlapÃramità nopalabhyate, pÆrvÃntÃparÃntapratyutpanne«v adhvasu k«ÃntipÃramità nopalabhyate, pÆrvÃntÃparÃntapratyutpanne«v adhvasu vÅryapÃramità nopalabhyate, pÆrvÃntÃparÃntapratyutpanne«v adhvasu dhyÃnapÃramità nopalabhyate, pÆrvÃntata÷ subhÆte praj¤ÃpÃramità nopalabhyate, aparÃntato 'pi subhÆte praj¤ÃpÃramità nopalabhyate pratyutpannato 'pi subhÆte praj¤ÃpÃramità nopalabhyate, tryadhvasamatayà praj¤ÃpÃramità nopalabhyate, na subhÆte samatÃyÃm atÅto 'dhvà upalabhyate nÃnÃgato na pratyutpanno 'dhvà upalabhyate samataiva tÃvat samatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ samatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannà praj¤ÃpÃramitopalapsyate. punar aparaæ subhÆte pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u sm­tyupasthÃnÃni nopalabhyante tryadhvasamatÃyÃæ sm­tyupasthÃnÃni nopalabhyante, na subhÆte samatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpanno 'dhvà nopalabhyante, samataiva tÃvat samatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ samatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannÃni sm­tyupasthÃnÃni upalapsyante, evaæ samyakprahÃïÃbni pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, ­ddhipÃdÃ÷ pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, indriyÃïi pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, balÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, bodhyaÇgÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, ÃryëÂÃÇgamÃrga÷ pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷ pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, daÓa tathÃgatabalÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, catvÃri vaiÓÃradyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, catasra÷ pratisaævida÷ pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u nopalabhyante, tryadhvasamatayà Ãveïikabuddhadharmà nopalabhyante, na subhÆte samatÃyÃæ (##) atÅtÃnÃgatapratyutpannÃdhvà upalabhyante samataiva tÃvat samatÃyÃæ nopalabhyate, kuta÷ puna÷ samatÃyÃm atÅtÃnÃgatapratyutpannà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà upalapsyante. punar aparaæ subhÆte pÆrvÃntata÷ p­thagjano nopalabhyate, aparÃntata÷ p­thagjano nopalabhyate, pratyutpannata÷ p­thagjano nopalabhyate, tryadhvasamatayà p­thagjano nopalabhyate. tat kasya heto÷? sattvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. evaæ ÓrÃvakapratyekabuddhabodhisattvÃ÷ pÆrvÃntatas tathÃgato nopalabhyate, aparÃntatas tathÃgato nopalabhyate, madhyatas tathÃgato nopalabhyate, tryadhvasamatayà tathÃgato nopalabhyate. tat kasya heto÷? sattvÃnupalabdhitÃm upÃdÃya. evaæ hi subhÆte bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ sthitvà tri«v adhvasu Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atà paripÆrayitavyÃ. idaæ subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya tryadhvasamatayà mahÃyÃnaæ, atra sthito bodhisattvo mahÃsattva÷ sadevamÃnu«Ãsuraæ lokam abhibhavan sarvÃkÃraj¤atÃyÃæ niryÃsyati. ity antaniryÃïam atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: sÃdhu sÃdhu bhagavan subhëitam idaæ bhagavato bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ mahÃyÃnam, atra bhagavan mahÃyÃne Óik«amÃïair atÅte 'dhvani bodhisattvair mahÃsattvai÷ sarvÃkÃraj¤atà anuprÃptÃ, anÃgatà api bodhisattvà mahÃsattvà atra mahÃyÃne Óik«amÃïÃ÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpsyanti, ye 'pi bhagavan daÓadiÓi loke 'saækhyeye«u lokadhÃtu«u bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ pratyutpannÃs te 'py atra mahÃyÃne Óik«itvà sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃpnuvanti, tasmÃt tarhi bhagavan mahÃyÃnam idaæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ yad uta tryadhvasamatÃnÃm, atha khalu bhagavÃn Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: evam etat subhÆte evam etat, atra mahÃyÃne Óik«itvà atÅtÃnÃgatapratyutpannà bodhisattvà mahÃsattvÃ÷ sarvÃkÃraj¤atÃm anuprÃptà anuprÃpsyanti anuprÃpnuvanti ca. atha khalu pÆrïo maitrÃyaïÅputro bhagavantam etad avocat: ayaæ bhagavan subhÆti÷ sthaviras tathÃgatena praj¤ÃpÃramitÃyÃ÷ k­taÓo 'dhÅ«Âo mahÃyÃnam upade«Âavyaæ manyeta. (##) atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: mà haivÃhaæ bhagavan praj¤ÃpÃramitÃæ vyatikramya mahÃyÃnam upadiÓÃmi. bhagavan Ãha: na hi subhÆte anulomatvaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ mahÃyÃnam upadiÓasi. tat kasya heto÷? tathà hi subhÆte ye kecit kuÓalà bodhipak«Ã dharmÃ÷ ÓrÃvakadharmà và pratyekabuddhadharmà và bodhisattvadharmà và buddhadharmà và sarve te praj¤ÃpÃramitÃyÃæ saægrahaæ samavasaraïaæ gacchanti. subhÆtir Ãha: katame bhagavan kuÓalà bodhipak«Ã dharmÃ÷ ÓrÃvakadharmÃ÷ pratyekabuddhadharmà bodhisattvadharmà buddhadharmÃÓ ca ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ saægrahaæ samavasaraïaæ gacchanti? bhagavÃn Ãha: tadyathà catvÃri sm­tyupasthÃnÃni catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgamÃrga÷, ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitavimok«amukhaæ catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayo dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃ, daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido mahÃmaitrÅ mahÃkaruïà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà asaæpramu«itadharmatà sadopek«ÃvihÃritÃ, ime subhÆte kuÓalà bodhipak«Ã dharmÃ÷ ÓrÃvakadharmÃ÷ pratyekabuddhadharmà bodhisattvadharmà buddhadharmÃÓ ca ye praj¤ÃpÃramitÃyÃæ saægrahaæ samavasaraïaæ gacchanti. yac ca subhÆte mahÃyÃnaæ yà ca dhyÃnapÃramità yà ca vÅryapÃramitÃyà ca k«ÃntipÃramità yà ca ÓÅlapÃramità yà ca dÃnapÃramitÃ, yac ca rÆpaæ yà ca vedanà yà ca saæj¤Ã ye ca saæskÃrà yac ca vij¤Ãnaæ, yac ca cak«ur yac ca Órotraæ yac ca ghrÃïaæ yà ca jihvà yaÓ ca kÃyo yac ca mano yac ca rÆpaæ yaÓ ca Óabdo yaÓ ca gandho yaÓ ca raso yaÓ ca sparÓo ye ca dharmà yac ca cak«urvij¤Ãnaæ yac ca Órotravij¤Ãnaæ yac ca ghrÃïavij¤Ãnaæ yac ca jihvÃvij¤Ãnaæ yac ca kÃyavij¤Ãnaæ yac ca manovij¤Ãnaæ yaÓ ca cak«u÷saæsparÓo yaÓ ca ÓrotrasaæsparÓo yaÓ ca ghrÃïasaæsparÓo yaÓ ca jihvÃsaæsparÓo yaÓ ca kÃyasaæsparÓo yaÓ ca mana÷saæsparÓo yà ca cak«u÷saæsparÓajà vedanà yà ca ÓrotrasaæsparÓajÃvedanà yà ca ghrÃïasaæsparÓajà vedanà yà ca jihvÃsaæsparÓajà vedanÃyà ca kÃyasaæsparÓajà vedanà yà ca mana÷saæsparÓajà vedanÃ, (##) yÃni ca catvÃri sm­tyupasthÃnÃni yÃni ca samyakprahÃïÃni ye ca ­ddhipÃdà yÃni cendriyÃni yÃni ca balÃni yÃni ca bodhyaÇgÃni yaÓ cÃryëÂÃÇgo mÃrgo yÃni cÃpramÃïÃni yÃni ca dhyÃnÃni yÃÓ cÃrÆpyasamÃpattayo yÃni ca tathÃgatabalÃni yÃni ca vaiÓÃradyÃni yÃÓ ca catasra÷ pratisaævido yÃni ca ÓÆnyatÃnimittÃpraïihitÃni ye cÃsaæsk­tà dharmà yac ca du÷khaæ yaÓ ca samudayo yaÓ ca nirodho yaÓ ca mÃrgo yaÓ ca kÃmadhÃtur yaÓ ca rÆpadhÃtur yaÓ cÃrÆpyadhÃtur yà cÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyà ca bahirdhÃÓÆnyatà yà cÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yà ca yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà ye ca samÃdhayo yÃni ca dhÃraïÅmukhÃni ye ca yÃvad a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷, yaÓ ca tathÃgatapravedito dharmavinayoyaÓ ca dharmadhÃtur yà ca tathatà yà ca bhÆtakoÂir yaÓ cÃcintyadhÃtur yac ca nirvÃïaæ, sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo 'nidarÓanà apratighà ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃ÷. anena paryÃyeïa subhÆte anulomatvaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ mahÃyÃnaæ vyapadiÓasi. tat kasya heto÷? na hi subhÆte anyan mahÃyÃnam anyà praj¤ÃpÃramità anyà dhyÃnapÃramità anyà vÅryapÃramità anyà k«ÃntipÃramità anyà ÓÅlapÃramità anyà dÃnapÃramitÃ, iti hi mahÃyÃna¤ ca praj¤ÃpÃramità dhyÃnavÅryak«ÃntiÓÅladÃnapÃramità cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, na subhÆte anyan mahÃyÃnam anyÃni sm­tyupasthÃnÃni iti hi mahÃyÃnaæ sm­tyupasthÃnÃni cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, evaæ nÃnyan mahÃyÃnam anye samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgà iti hi mahÃyÃnaæ ca samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, nÃnyan mahÃyÃnaæ anyà apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya iti hi mahÃyÃnaæ cÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, nÃnyan mahÃyÃnam anye daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà iti hi mahÃyÃnaæ ca buddhadharmÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, anena kÃraïena subhÆte anulomatvaæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ mahÃyÃnaæ vyapadiÓasi. iti prÃptiniryÃïam subhÆtir Ãha: api tu khalu punar bhagavan pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, aparÃntato bodhisattvo nopaiti, madhyato bodhisattvo nopaiti, rÆpÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤ÃnÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatatà veditavyÃ, rÆpaæ (##) bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷ vij¤Ãnaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate, evaæ hi bhagavan sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ bodhisattvam anupalabhamÃno 'samanupaÓyan katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? api tu khalu punar bhagavan nÃmadheyamÃtram etad yad uta bodhisattva iti, yathà Ãtmà Ãtmeti cocyate atyantatayà cÃnabhiniv­tta ÃtmÃ, evam asvabhÃvÃnÃæ dharmÃïÃæ katamad rÆpaæ yad anabhiniv­ttam, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷ katamat tad vij¤Ãnaæ yad anabhiniv­ttaæ, na tad rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà yac cÃnabhiniv­ttaæ na tad vij¤Ãnaæ tat kim anabhiniv­ttim anabhiniv­ttau praj¤ÃpÃramitayÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? na cÃnyatrÃnabhiniv­tter bodhisattva upalabhyate yo bodhÃya caret, saced evaæ nirdiÓyamÃne bodhisattvasya mahÃsattvasya cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati mÃnasaæ nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate carati bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, aparÃntato bodhisattvo nopaiti, madhyato bodhisattvonopaiti? kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, rÆpÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤ÃnÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ? kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, rÆpaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate, evam ahaæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ sarveïa sarvaæ sarvathà sarvam anupalabhamÃna÷, asamanupaÓyan katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, yÃvad eva nÃmadheyamÃtram etat, yad uta bodhisattva iti, yathà Ãtmà Ãtmeti cocyate atyantatayà cÃnabhiniv­tta ÃtmÃ, evam abhÃvasvabhÃvÃnÃæ dharmÃïÃæ katamad rÆpaæ yad anabhiniv­ttaæ katame te vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷ katamat tad vij¤Ãnaæ yad anabhiniv­ttaæ yac cÃnabhiniv­ttaæ na tad rÆpaæ ye (##) cÃnabhiniv­ttà na vedanà saæj¤Ã saæskÃrà yac cÃnabhiniv­ttaæ na tad vij¤Ãnaæ, tat kim anabhiniv­ttam anabhiniv­ttau praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmi? kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, na cÃnyatrÃnabhiniv­tte bodhisattva upalabhyate yo bodhÃya caret? kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, saced evam upadiÓyamÃne bodhisattvasya mahÃsattvasya cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati mÃnasaæ nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate carati bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃm iti? subhÆtir Ãha: sattvÃsattayà Ãyu«man ÓÃriputra pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, sattvaÓÆnyatayà Ãyu«man ÓÃriputra pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, sattvaviviktatayà Ãyu«man ÓÃriputra pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, sattvÃsvabhÃvatayà Ãyu«man ÓÃriputra pÆrvÃntato bodhisattvo nopaiti, evam aparÃntato madhyataÓ ca vaktavyam. tat kasya heto÷? sattvÃsattayà ÓÆnyatÃviviktatÃsvabhÃvatà pÆrvÃntÃdÅnÃm anupalabdhe÷, na cÃnyatra sattvÃsattÃÓÆnyatÃviviktatÃsvabhÃvatà anyo bodhisattvo 'nyat pÆrvÃntÃdi iti hi yà ca sattvÃsattà yÃvad yac ca madhyaæ sarvam etad advaidhÅkÃraæ, rÆpÃsattayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, rÆpaÓÆnyatayà rÆpaviviktatayà rÆpÃsvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤ÃnÃsattayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, vij¤ÃnaÓÆnyatayà vij¤Ãnaviviktatayà vij¤ÃnÃsvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, evam Ãyatane«u dhÃtu«u pratÅtyasamutpÃdÃÇge«u ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaitÅti vaktavyam. dÃnapÃramitÃsattayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, dÃnapÃramitÃÓÆnyatayà dÃnapÃramitÃviviktatayà dÃnapÃramitÃsvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃsattayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, praj¤ÃpÃramitÃÓÆnyatayà praj¤ÃpÃramitÃviviktatayà praj¤ÃpÃramitÃsvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra dÃnaÓÅlak«ÃntivÅryadhyÃnapraj¤ÃpÃramitÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm (##) asvabhÃvatÃyÃæ pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃny upalabhyante, na ca ÓÃriputra anyà asattà anyà ÓÆnyatà anyà viviktatà anyà asvabhÃvatà anyo bodhisattva÷, anyà dÃnapÃramità anyà ÓÅlapÃramità anyà k«ÃntipÃramità anyà vÅryapÃramità anyà dhyÃnapÃramità anyà praj¤ÃpÃramità anyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni, iti hy Ãyu«man ÓÃriputra yà cÃsattà yÃvad abhÃvasvabhÃvatà yÃÓ ca «a pÃramità yaÓ ca bodhisattvo yÃni ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni sarvam etad advaidhÅkÃram. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti, adhyÃtmaÓÆnyatÃsattayà ÓÆnyatayà viviktatayà asvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃsattayà ÓÆnyatayà viviktatayà asvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhyato bodhisattvo nopaiti. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra adhyÃtmaÓÆnyatÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃny upalabhyante, na ca ÓÃriputra anyà asattà anyà ÓÆnyatà anyà viviktatà anyà asvabhÃvatà anyo bodhisattvo 'nyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni, iti hy Ãyu«man ÓÃriputra yà cÃdhyÃtmaÓÆnyatà asattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà asattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà yaÓ ca bodhisattvo yÃni ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni sarvam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra sm­tyupasthanÃsattayà ÓÆnyatayà viviktatayà asvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃsattayà ÓÆnyatayà viviktatayà asvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra sm­tyupasthÃnÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ yÃvad a«ÂÃdaÓaveïikabuddhadharmÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni upalabhyante, na ca ÓÃriputra anyà asattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà anyÃni sm­tyupasthÃnÃni, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃpramÃïÃrÆpyasamÃpattayo (##) daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido 'nye '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà anyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni, iti hy Ãyu«man ÓÃriputra yà ca sm­tyupasthÃnÃsattà ÓÆnyatà viviktà asvabhÃvatà yÃvad yo ca a«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃsattà ÓÆnyatà viviktà asvabhÃvatà yaÓ ca bodhisattvo yÃni ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni sarvam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra sarvasamÃdhyasattayà sarvadhÃraïÅmukhÃsattayà dharmadhÃtvasattayà tathatÃsattayà bhÆtakoÂyasattayà bhÆtakoÂiÓÆnyatayà bhÆtakoÂiviviktatayà bhÆtakoÂyasvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra samÃdhyasattÃyÃæ yÃvad bhÆtakoÂyasattÃyÃæ bhÆtakoÂiÓÆnyatÃyÃæ bhÆtakoÂiviviktatÃyÃæ bhÆtakoÂyasvabhÃvatÃyÃæ pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃny upalabhyante, na ca ÓÃriputra anyà asattà anyà ÓÆnyatà anyà viviktatà anyà asvabhÃvatà anyo bodhisattvo 'nya÷ samÃdhir anyad dhÃraïÅmukham anyo dharmadhÃtur anyà tathatà anyà bhÆtakoÂir anyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni. iti hy Ãyu«man ÓÃriputra yà ca samÃdhyasattà yÃvad yà ca bhÆtakoÂyasattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà yaÓ ca bodhisattvo yÃni ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni, sarvam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra ÓrÃvakÃsattayà ÓÆnyatayà viviktatayà asvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti, pratyekabuddhÃsattayà bodhisattvÃsattayà sarvaj¤Ãsattayà sarvaj¤aÓÆnyatayà sarvaj¤aviviktatayà sarvaj¤ÃsvabhÃvatayà pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra ÓrÃvakÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ yÃvat sarvaj¤ÃsattÃyÃæ ÓÆnyatÃyÃæ viviktatÃyÃm asvabhÃvatÃyÃæ pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃny upalabhyante, na ca ÓÃriputra anyà asattà anyà ÓÆnyatà anyà viviktatà anyà asvabhÃvatà anya÷ ÓrÃvako 'nya÷ pratyekabuddho 'nyo bodhisattvo 'nya÷ sarvaj¤a÷, anyÃni pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni. iti hy Ãyu«man ÓÃriputrayà ca ÓrÃvakÃsattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà yÃvad yà ca sarvaj¤Ãsattà ÓÆnyatà viviktatà asvabhÃvatà yaÓ ca bodhisattvo yÃni ca pÆrvÃntÃparÃntamadhyÃni (##) sarvam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa pÆrvÃntÃparÃntamadhye«u bodhisattvo nopaiti. iti prÃptiniryÃïe prÃpyaprati«edha÷ yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, kena kÃraïena rÆpÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤ÃnÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyeti, rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra ÃkÃÓasamaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà ÃkÃÓasamÃ, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra ÃkÃÓasamam. tat kasya heto÷? tadyathÃpi nÃma Ãyu«man ÓÃriputra yathà ÃkÃÓasya na pÆrvanta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhyam upalabhyate, anantÃparyantatayà ÃkÃÓam iti ca vyavahriyate. evam evÃyu«man ÓÃriputra rÆpasya naiva pÆrvÃnta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhya upalabhyate. tat kasya heto÷? rÆpaÓÆnyatÃm upÃdÃya. na ca ÓÆnyatÃyÃ÷ pÆrvÃnto và aparÃnto và madhyaæ vopalabhyate, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, vij¤Ãnasya naivapÆrvÃnta upalabhyate nÃparÃnta upalabhyate na madhyam upalabhyate. tat kasya heto÷? vij¤ÃnaÓÆnyatÃm upÃdÃya. na ca ÓÆnyatÃyÃ÷ pÆrvÃnto và aparÃnto và madhyaæ vopalabhyate, ÓÆnyateti ca vyavahriyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa rÆpÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ, vedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤ÃnÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ. evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratityasamutpÃde«u yÃvaj jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃse«u, sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattidaÓabalavaiÓÃradyapratisaævitsv Ãveïikabuddhadharmà Ãyu«man ÓÃriputra ÃkÃÓasamÃ÷. tat kasya heto÷? tadyathÃpi nÃmÃyu«man ÓÃriputra ÃkÃÓasya naivÃdir nÃnto na madhyam upalabhyate anantÃparyantatayà ÃkÃÓam iti ca vyavahriyate. evam evÃyu«man ÓÃriputra buddhadharmÃïÃæ nÃdir nÃnto na madhyam upalabhyate buddhadharmaÓÆnyatÃm upÃdÃya. na ca ÓÆnyatÃyÃ÷ pÆrvÃnto và aparÃnto và madhyaæ vopalabhyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa buddhadharmÃparyantatayà bodhisattvÃparyantatà veditavyÃ. (##) yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, kena kÃraïena rÆpaæ bodhisattva ity evam api na vidyate nopalabhyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ bodhisattva ity evam api na vidyate nopalabhyate iti? rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra rÆpeïa ÓÆnyaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra vij¤Ãnena ÓÆnyam. tat kasya heto÷? na hy Ãyu«man ÓÃriputra ÓÆnyatÃyÃæ rÆpaæ saævidyate nÃpi ÓÆnyatÃyÃæ bodhisattva÷ saævidyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, na ÓÆnyatÃyÃæ vij¤Ãnaæ saævidyate, nÃpi ÓÆnyatÃyÃæ bodhisattva÷ saævidyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa rÆpaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra dÃnapÃramità dÃnapÃramitayà ÓÆnyÃ, ÓÅlapÃramità ÓÅlapÃramitayà ÓÆnyÃ, k«ÃntipÃramità k«ÃntipÃramitayà ÓÆnyÃ, vÅryapÃramità vÅryapÃramitayà ÓÆnyÃ, dhyÃnapÃramità dhyÃnapÃramitayà ÓÆnyÃ, praj¤ÃpÃramità praj¤ÃpÃramitayà ÓÆnyÃ. tat kasya heto÷? na hi ÓÆnyatÃyÃæ dÃnapÃramità vidyate na ÓÆnyatÃyÃæ bodhisattvo vidyate, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ, na ÓunyatÃyÃæ praj¤ÃpÃramità vidyate na ÓÆnyatÃyÃæ bodhisattvo vidyate. adhyÃtamaÓÆnyatà Ãyu«man ÓÃriputra adhyÃtmaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, evaæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ. sm­tyupasthÃnÃni sm­tyupasthÃnai÷ ÓÆnyÃni, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdà indriyÃïi balÃni bodhyaÇgÃni mÃrgo 'pramÃïÃni dhyÃnÃny ÃrÆpyasamÃpattaya÷ «a¬ abhij¤Ã daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà a«ÂÃdaÓÃveïikair buddhadharmai÷ ÓÆnyÃ, dharmadhÃtur dharmadhÃtunà ÓÆnya÷ samÃdhi÷ samÃdhinà ÓÆnyo dhÃraïimukhÃni dhÃraïÅmukhai÷ ÓÆnyÃni sarvaj¤atà sarvaj¤atayà ÓÆnyà mÃrgÃkÃraj¤atà mÃrgÃkÃraj¤atayà ÓÆnyà sarvÃkÃraj¤atà sarvÃkÃraj¤atayà ÓÆnyà ÓrÃvakayÃnaæ ÓrÃvakayÃnena ÓÆnyaæ pratyekabuddhayÃnaæ pratyekabuddhayÃnena ÓÆnyaæ buddhayÃnaæ buddhayÃnena ÓÆnyaæ ÓrÃvakatvena ÓrÃvaka÷ ÓÆnya÷ pratyekabuddhatvena pratyekabuddha÷ ÓÆnyas tathÃgatatvena tathÃgata÷ ÓÆnya÷. tat kasya heto÷? na hi ÓÆnyatÃyÃæ tathÃgato vidyate ÓÆnyatÃyÃæ bodhisattvo vidyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa rÆpaæ bodhisattva iti, evam api (##) na vidyate nopalabhyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ bodhisattva iti, evam api na vidyate nopalabhyate. yad apy Ãyu«man ÓÃriputra Ãha, kena kÃraïenaivaæ vadasi, evam ahaæ bodhisattvaæ mahÃsattvaæ sarveïa sarvaæ sarvathà sarvam anupalabhamÃno 'samanupaÓyan katamaæ bodhisattvaæ katamasyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmÅti? rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra rÆpe rÆpaæ na saævidyate nopalabhyate, rÆpaæ vedanÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, vedanà vedanÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, vedanà rÆpe na saævidyate nopalabhyate, rÆpaæ vedanà ca saæj¤ÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, saæj¤Ã saæj¤ÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, saæj¤Ã rÆpe na saævidyate nopalabhyate, saæj¤Ã rÆpavedanayor na saævidyate nopalabhyate, rÆpaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃre«u na saævidyate nopalabhyate, saæskÃrÃ÷ saæskÃre«u na saævidyate nopalabhyante, saæskÃrà rÆpavedanÃsaæj¤Ãsu na saævidyante nopalabhyante, rÆpavedanÃsaæj¤ÃsaæskÃrà vij¤Ãne na saævidyante nopalabhyante, vij¤Ãnaæ vij¤Ãne na saævidyate nopalabhyate, vij¤Ãnaæ rÆpavedanÃsaæj¤ÃsaæskÃre«u na saævidyate nopalabhyate. cak«ur Ãyu«man ÓÃriputra cak«u«i na saævidyate nopalabhyate, cak«u÷ Órotre na saævidyate nopalabhyate, Órotraæ cak«u«i na saævidyate nopalabhyate, cak«u÷ Órotraæ ca ghrÃïena saævidyate nopalabhyate, ghrÃïaæ ghrÃne na saævidyate nopalabhyate, ghrÃïaæ cak«u«i Órotre ca na saævidyate nopalabhyate, cak«u÷ÓrotraghrÃïÃni jihvÃyÃæ na saævidyante nopalabhyante, jihvà jihvÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, jihvà cak«u÷ÓrotraghrÃïe«u na saævidyate nopalabhyate, cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃ÷ kÃye na saævidyante nopalabhyante, kÃya÷ kÃye na saævidyate nopalabhyate, kÃyaÓ cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃsu na saævidyate nopalabhyate, cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyà manasi na saævidyante nopalabhyante, mano manasi na saævidyate nopalabhyate, manaÓ cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃye«u (##) na saævidyate nopalabhyate. rÆpaæ rÆpe na saævidyate nopalabhyate, rÆpaæ ÓabdagandharasasparÓadharme«u na saævidyate nopalabhyate, Óabda÷ Óabde gandhe rase na saævidyate nopalabhyate, Óabdo 'nye«u na saævidyate nopalabhyate. evaæ gandho gandhe 'nye«u ca na saævidyate nopalabhyate, raso rase 'nye«u ca na saævidyate nopalabhyate, sparÓa÷ sparse 'nye«u ca na saævidyate nopalabhyate, dharmà dharme«v itare«u na saævidyante nopalabhyante. cak«urvij¤Ãnaæ cak«urvrj¤Ãne itaratra ca na saævidyate nopalabhyate, itarÃïÅtare«u ca na saævidyante nopalabhyante, evaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ manovij¤Ãne itaratra ca na saævidyate nopalabhyate, itarÃïÅtare«u ca na saævidyante nopalabhyante. cak«u÷saæsparÓaÓ cak«u÷saæsparÓe na saævidyate nopalabhyate, itare«u ca na saævidyate nopalabhyate, tatra cetare na saævidyante nopalabhyante, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓo mana÷saæsparso mana÷saæsparÓe na saævidyate nopalabhyate, itare«u ca na saævidyate nopalabhyate, tatra cetare na saævidyante nopalabhyante. cak«u÷saæsparÓajà vedanà cak«u÷saæsparÓajÃyÃæ vedanÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, tatrÃpÅtarà itarÃsu ca sà na saævidyate nopalabhyate, evaæ ÓrotrasaæsparÓajà vedanà ghrÃïasaæsparÓajà vedanà jihvÃsaæsparÓajà vedanà kÃyasaæsparÓajà vedanà mana÷saæsparÓajà vedanà mana÷saæsparÓajÃyÃæ vedanÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, tatrÃpÅtarà itarÃsu ca sà na saævidyate nopalabhyate. sm­tyupasthÃnÃni sm­tyupasthÃne«u na saævidyante nopalabhyante, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrgaÓ catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u na saævidyante nopalabhyante, tatrÃpÅtare itare«u ca te (##) na saævidyante nopalabhyante. adhyÃtmaÓÆnyatà adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, adhyÃtmaÓÆnyatÃpi yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃpi yÃvad adhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate. samÃdhi÷ samÃdhau na saævidyate nopalabhyate, samÃdhir dhÃraïÅ«u na saævidyate nopalabhyate, dhÃraïÅ dhÃraïyÃæ na saævidyate nopalabhyate, dhÃraïya÷ samÃdhau na saævidyante nopalabhyante. p­thagjanabhÆmi÷ p­thagjanabhÆmau na saævidyate nopalabhyate, evaæ gotrabhÆmir a«ÂamakabhÆmir darÓanabhÆmis tanÆbhÆmir vÅtarÃgabhÆmi÷ k­tÃvibhÆmi÷ pratyekabuddhabhÆmir bodhisattvabhÆmis tathÃgatabhÆmi÷, sarvaj¤atÃbhÆmi÷ sarvaj¤atÃbhÆmau na saævidyate nopalabhyate. srotaÃpanna÷ srotaÃpannatve na saævidyate nopalabhyate, evaæ sak­dÃgÃmÅ anÃgÃmÅ arhan pratyekabuddha÷ pratyekabuddhatve na saævidyate nopalabhyate, bodhisattvo bodhisattvatve na saævidyate nopalabhyate, tathÃgatas tathÃgatatve na saævidyate nopalabhyate, praj¤ÃpÃramità praj¤ÃpÃramitÃyÃæ na saævidyate nopalabhyate, praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavÃdÃnuÓÃsanÅ na saævidyate nopalabhyate, avavÃdÃnuÓÃsanyÃæ praj¤ÃpÃramità na saævidyate nopalabhyate, evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra sarvadharmÃsaævidyamÃnatvena anupalambhena bodhisattvo na saævidyate nopalabhyate. iti prÃptiniryÃïe prÃpakaprati«edha÷ yat punar Ãyu«man ÓÃriputraivaæ vadasi, kena kÃraïena nÃmadheyamÃtram etat, yad uta bodhisattva iti, kena kÃranenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad uta bodhisattva iti, tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra nÃma daÓabhyo digbhyo na kutaÓcid Ãgacchati na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati sarvadharmÃïÃm eva bodhisattvÃnÃæ nÃmÃpi na kutaÓcid eti na kvacid gacchati na kvacit ti«Âhati, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ tathà hi yad rÆpaæ yad vedanà yat saæj¤Ã yat saæskÃrà yad vij¤Ãnam iti nÃmadheyaæ na tad rÆpaæ na (##) vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam. tat kasya heto÷? tathà hi nÃma ÓÆnyaæ nÃmasvabhÃvena yac ca ÓÆnyaæ na tan nÃma, tena kÃraïenocyate bodhisattva iti nÃmadheyamÃtram etad iti. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra nÃmadheyamÃtram etad yad uta dÃnapÃramiteti, na ca dÃnapÃramitÃyÃæ nÃma na ca nÃmni dÃnapÃramitÃ, tat kasya heto÷? yac ca nÃma yà ca dÃnapÃramità ubhayam etan na saævidyate nopalabhyate, tasmÃn nÃmadheyamÃtram etad yad uta bodhisattva iti, evaæ nÃmadheyamÃtram etad yad uta ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità nÃmadheyamÃtram etad yad uta praj¤ÃpÃramiteti na ca praj¤ÃpÃramitÃyÃæ nÃma na ca nÃmni praj¤ÃpÃramitÃ, tat kasya heto÷? tathà hi yac ca nÃma yà ca praj¤ÃpÃramità ubhayam etan na saævidyate nopalabhyate, tasman nÃmadheyamÃtram etat, yad uta bodhisattva iti, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«ipta yad uta bodhisattva iti, nÃmadheyamÃtram etad yad utÃdhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na cÃdhyÃtmaÓÆnyatÃyÃæ nÃma na ca nÃmni adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ, tat kasya heto÷? tathà hi yac ca nÃma yà cÃdhyÃtmaÓÆnyatà yà ca bahirdhÃÓÆnyatà yà cÃdhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yà ca yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà sarva ete na saævidyante nopalabhyante. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa nÃmadheyamÃtram etad yad uta bodhisattva iti, Ãgantukam etac chÃriputra nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad uta sm­tyupasthÃnÃnÅti, na ca sm­tyupasthÃne«u nÃma na ca nÃmni sm­tyupasthÃnÃni. tat kasya heto÷? tathà hi yac ca nÃma yÃni ca sm­tyupasthÃnÃni ubhayam etan na saævidyate nopalabhyate, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃni pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrgo 'pramÃïÃni dhyÃnÃni ÃrÆpyasamÃpattayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævida Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad utëÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà iti na ca buddhadharme«u nÃma nÃmni buddhadharmÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hi yac ca nÃma ye ca buddhadharmà ubhayam etad na saævidyate nopalabhyate, Ãgantukam etan nÃmadheyaæ prak«iptaæ yad uta samÃdhir iti, yÃvat sarvaj¤ateti, na (##) ca sarvaj¤atÃyÃæ nÃma na ca nÃmni sarvaj¤atÃ. tat kasya heto÷? tathà hi yac ca nÃma yà ca sarvaj¤atà ubhayam etan na saævidyate nopalabhyate. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, kena kÃraïenocyate yathà Ãtmà Ãtmeti cocyate, atyantatayà cÃnabhiniv­tta Ãtmeti, Ãtmà ÓÃriputra atyantatayà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà Ãyu«man ÓÃriputra sattvo jÅva÷ po«a÷ puru«a÷ pudgalo manujo mÃnava÷ kÃrako vedako jÃnaka÷ paÓyako na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà Ãyu«man ÓÃriputra rÆpaæ na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, atyantatayà Ãyu«man ÓÃriputra vij¤Ãnaæ na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà Ãyu«man ÓÃriputra cak«ur na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, evaæ Órotraæ ghrÃnaæ jihvà kÃyo mana÷, atyantatayà mano na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati atyantatayà rÆpaæ na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, evaæ Óabdagandharasasp­«ÂavyÃni, atyantatayÃdharmà na saævidyante nopalabhyante, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà cak«urvij¤Ãnaæ na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, evam atyantatayà Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà cak«ursaæsparÓo na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, evaæ ÓrotrasaæsparÓo ghrÃïasaæsparÓo jihvÃsaæsparÓa÷ kÃyasaæsparÓo na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttit bhavi«yati, atyantatayà mana÷saæsparÓo na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyÃbhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà cak«u÷saæsparÓajà vedanà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà ÓrotrasaæsparÓajà vedanà ghrÃïasaæsparÓajà vedanà jihvÃsaæsparÓajà vedanà kÃyasaæsparÓajà (##) vedanà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asya abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà mana÷saæsparÓajà vedanà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati. atyantatayà dÃnapÃramità na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati, evam atyantatayà ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà praj¤ÃpÃramità na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati. atyantatayà adhyÃtmaÓÆnyatà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhiniv­ttir bhavi«yati, evaæ atyantatayà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar asyà abhinirv­ttir bhavi«yati. atyantatayà sm­tyupasthÃnÃni na saævidyante nopalabhyante, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati, evam atyantatayà samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤cabalÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷, apramÃïÃni dhyÃnÃny ÃrÆpyasamÃpattayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido na saævidyante nopalabhyante, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati, atyantatayà a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà na saævidyante nopalabhyante, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati. atyantatayà samÃdhayo dhÃraïÅmukhÃni na saævidyante nopalabhyante, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati. atyantatayà ÓrÃvaka÷ pratyekabuddho bodhisattvas tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho na saævidyate nopalabhyate, kuta÷ punar e«Ãm abhiniv­ttir bhavi«yati. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa Ãtmà Ãtmeti cocyate, atyantatayà cÃnabhiniv­tta ÃtmÃ. punar aparaæ yad Ãyu«man ÓÃriputra evam Ãha, abhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmà iti, evam etat. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷. ÓÃriputra Ãha: kasyÃyu«man subhÆte nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷? subhÆtir Ãha: rÆpasyÃyu«man ÓÃriputra nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, (##) vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyÃyu«man ÓÃriputra nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, cak«u«o nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, evaæ Órotrasya ghrÃïasya jihvÃyÃ÷ kÃyasya manaso nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, evaæ rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmÃïÃæ nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, cak«urvij¤Ãnasya Órotravij¤Ãnasya ghrÃïavij¤Ãnasya jihvÃvij¤Ãnasya kÃyavij¤Ãnasya manovij¤Ãnasya nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, cak«u÷saæsparÓasya ÓrotrasaæsparÓasya ghrÃïasaæsparÓasya jihvÃsaæsparÓasya kÃyasaæsparÓasya mana÷saæsparÓasya nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, cak«u÷saæsparÓajÃyà vedanÃyÃ÷ ÓrotrasaæsparÓajÃyà vedanÃyà ghrÃïasaæsparÓajÃyà vedanÃyà jihvÃsaæsparÓajÃyà vedanÃyÃ÷ kÃyasaæsparÓajÃyà vedanÃyà mana÷saæsparÓajÃyà vedanÃyà nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, cak«u÷saæsparÓapratyayavedanÃyà ÓrotrasaæsparÓapratyayavedanÃyà ghrÃïasaæsparÓapratyayavedanÃyà jihvÃsaæsparÓapratyayavedanÃyÃ÷ kÃyasaæsparÓapratyayavedanÃyà mana÷saæsparÓapratyayavedanÃyà nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷, nÃsti dÃnapÃramitÃyà nÃsti ÓÅlapÃramitÃyà nÃsti k«ÃntipÃramitÃyà nÃsti vÅryapÃramitÃyà nÃsti dhyÃnapÃramitÃyà nÃsti praj¤ÃpÃramitÃyà nÃsti sÃæyogika÷ svabhÃva÷. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïÃsvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃ÷. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra anityÃ÷ sarvadharmà na kasyacid vigamena. ÓÃriputra Ãha: katame te Ãyu«man subhÆte anityÃ÷ sarvadharmà na kasyacid vigamena? subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputrÃnityaæ na kasyacid vigamena, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputrÃnityaæ na kasyacid vigamena. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yad anityaæ so 'bhÃva÷ k«ayaÓ ca evaæ du÷khà anÃtmÃna÷ ÓÃntÃ÷ ÓÆnyà Ãnimittà apraïihità na kasyacid vigamena sarvadharmÃ÷ kuÓalà anavadyà anÃsravà ni÷kleÓà lokottarà vyavadÃnà asaæsk­tÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yo 'saæsk­ta÷ so 'bhÃva÷ k«ayaÓ cÃnenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa ni÷svabhÃvÃ÷ sarvadharmà na kasyacid vigamena. punar aparaæ ÓÃriputrÃkÆÂasthà avinÃÓina÷ sarvadharmÃ÷. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte akÆÂasthÃvinÃÓina÷ sarvadharmÃ÷. (##) subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra akÆÂastham avinÃÓi. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra akÆÂastham avinÃÓi. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, evaæ kuÓalam akuÓalaæ sÃvadyam anavadyaæ sÃsravam anÃsravaæ saækleÓaæ ni÷kleÓaæ laukikaæ lokottaraæ saæsk­tam asaæsk­taæ saækleÓo vyavadÃnaæ saæsÃro nirvÃïam akÆÂastham avinÃÓi. tat kasya heto÷? prak­tir asyai«Ã, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïÃbhÃvasvabhÃvÃ÷ sarvadharmÃ÷. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evam Ãha, kena kÃraïena rÆpam anabhisaæsk­tam evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷ kena kÃraïena vij¤Ãnam anabhisaæsk­tam iti. subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra rÆpam anabhiniv­ttaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam anabhiniv­ttam. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputrÃbhisaæskarttà nÃsti, cak«ur Ãyu«man ÓÃriputrÃnabhisaæsk­tam. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra abhisaæskarttà nÃsti, evaæ ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyà mano 'nabhisaæsk­tam. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra abhisaæskarttà nÃsti. punar aparaæ ÓÃriputra rÆpaÓabdagandharasasaæsparÓadharmà anabhisaæsk­tÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hy abhisaæskarttà nopalabhyate yÃvat sarvadharmà anabhisaæsk­tÃ÷. tat kasya heto÷? tathà hy abhisaæskarttà nopalabhyate, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa rÆpavedanÃsaæj¤ÃsaæskÃravij¤ÃnÃny anabhiniv­ttÃni. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, kena kÃraïena yad anabhiniv­ttaæ na tad rÆpaæna vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam iti. subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra rÆpaæ prak­tiÓÆnyaæ, yac ca prak­tiÓÆnyaæ na tasyotpÃdo na vyaya÷, yasya ca notpÃdo na vyayo na tasyÃnyathÃtvaæ praj¤Ãyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ prak­tiÓÆnyaæ yac ca prak­tiÓÆnyaæ na tasyotpÃdo na vyaya÷, yasya ca notpÃdo na vyayo na tasyÃnyathÃtvaæ praj¤Ãyate, evaæ yÃvat sarvadharmÃ÷ prak­tiÓÆnyà ye ca prak­tiÓÆnyÃs te«Ãæ notpÃdo na vyayo ye«Ãæ notpÃdo na vyayas te«Ãæ nÃnyathÃtvaæ praj¤Ãyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yad anabhiniv­ttaæ na tad rÆpaæ na vedanà na saæj¤Ã na saæskÃrà na vij¤Ãnam. (##) yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evam Ãha, kena kÃraïenaivaæ vadasi, tat kim anabhiniv­ttim anabhiniv­ttau praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmÅti, yathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yà anabhiniv­tti÷ sà praj¤ÃpÃramità yà praj¤ÃpÃramità sà anabhiniv­tti÷, iti hi praj¤ÃpÃramità cÃnabhiniv­ttiÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïaivaæ vadÃmi, tat kim anabhiniv­ttim anabhiniv­ttau praj¤ÃpÃramitÃyÃm avavadi«yÃmy anuÓÃsi«yÃmÅti. yat punar Ãyu«man sÃriputra evam Ãha, na cÃnyatrÃnabhiniv­tter bodhisattva upalabhyate yo bodhÃya cared iti, tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran nÃnyÃm anabhiniv­ttim anyaæ bodhisattvaæ samanupaÓyati, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca bodhisattvaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. nÃnyatrÃnabhiniv­tte rÆpaæ samanupaÓyati, nÃnyatrÃnabhiniv­tter vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn samanupaÓyati, nÃnyatrÃnabhiniv­tter vij¤anaæ samanupaÓyati, iti hy anabhinirv­ttiÓ ca rÆpaæ cÃdvyam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca vij¤anaæ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca cak«uÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca manaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttaÓ ca rÆpaÓabdagandharasasparÓadharmÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca cak«urvij¤Ãnaæ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca manovij¤Ãnaæ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttaÓ ca cak«u÷saæsparÓaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyasaæsparÓaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca mana÷saæsparÓaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca cak«u÷ÓrotraghrÃïajihvÃkÃyamana÷saæsparÓapratyayavedanÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, (##) iti hy anabhiniv­ttiÓ ca sm­tyupasthÃnasamyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ cÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram, iti hy anabhiniv­ttiÓ ca daÓabalavaiÓÃradyëÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃraæ, yÃvad iti hy anabhiniv­ttiÓ ca sarvadharmaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa nÃnyatrÃnabhiniv­tter bodhisattva upalabhyate yo bodhÃya caret. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evam Ãha, kena kÃraïenaivaæ vadasi, saced bodhisattvasya mahÃsattvasya evam upadiÓyamÃne cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati mÃnasaæ nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate carati bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm iti, tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ sarvadharmÃn nirÅhÃn samanupaÓyati mÃyopamÃn svapnopamÃn marÅcyupamÃn pratiÓrutkopamÃn pratibimbopamÃn pratibhÃsopamÃn nirmitakopamÃn gandharvanagaropamÃn samanupaÓyati. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa bodhisattvasya mahÃsattvasya evam upadiÓyamÃne cittaæ nÃvalÅyate na saælÅyate na vipratisÃrÅ bhavati mÃnasaæ nottrasyati na saætrasyati na saætrÃsam Ãpadyate carati bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃm. atha khalv Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yasmin samaye bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, tasmin samaye rÆpaæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati rÆpam etad iti, yasmin samaye bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, tasmin samaye vedanÃæ saæj¤Ãæ saæskÃrÃn vij¤Ãnaæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati vij¤Ãnam etad iti, tasmin samaye cak«ur nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati cak«ur etad iti, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvÃæ kÃyaæ mano nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati mana etad (##) iti. punar aparaæ bhagavan yasmin samaye bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, tasmin samaye dÃnapÃramitÃæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati dÃnapÃramiteyam iti. evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃ, tasmin samaye praj¤ÃpÃramitÃæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati praj¤ÃpÃramiteyam iti, tasmin samaye adhyÃtmaÓÆnyatÃæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayaty adhyÃtmaÓÆnyateyam iti, tasmin samaye bahirdhÃÓÆnyatÃm adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃæ yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyateyam iti. punar aparaæ bhagavan yasmin samaye bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, tasmin samaye sm­tyupasthanÃni nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati sm­tyupasthÃnÃnÅmÃnÅti, tasmin samaye samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃnÅndriyÃni balÃni bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgamÃrgaæ nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati mÃrgo 'yam iti, tasmin samaye apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅr nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati samÃpattaya imà iti, tasmin samaye daÓa balÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikÃn buddhadharmÃn nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati buddhadharmà ime iti. punar aparaæ bhagavan yasmin samaye bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, tasmin samaye sarvasamÃdhidhÃraïÅmukhÃni nopaiti nopÃdadÃti nÃdhiti«Âhati nÃbhiniviÓate na praj¤apayati samÃdhidhÃraïÅmukhÃnÅmÃni. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpaæ na samanupaÓyati yÃvad vyastasamastÃni skandhadhÃtvÃyatanÃni pratÅtyasamutpÃdaæ na samanupaÓyati, saptatriæÓad bodhipak«Ãn dharmÃn na samanupaÓyati pÃramità na samanupaÓyati apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattidaÓabalavaiÓÃradyapratisaævida«ÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃn yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃæ na samanupaÓyati. tat kasya heto÷? tathà hi bhagavan yo rÆpasyÃnutpÃdo na tad rÆpaæ yo vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ (##) saæskÃrÃïÃæ yo vij¤ÃnasyÃnutpÃdo na tad vij¤Ãnam iti hi vij¤Ãnaæ cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkaram. yo bhagavaæÓ cak«u«o 'nutpÃdo na tac cak«ur ya÷ Órotrasya ghrÃïasya jihvÃyÃ÷ kÃyasya manaso 'nutpÃdo na tan mana iti hi manaÓ cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. yo bhagavan dÃnapÃramitÃyà anutpÃdo na sà dÃnapÃramitÃ, ya÷ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ, ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyà anutpÃdo na sà praj¤ÃpÃramitÃ, iti hi praj¤ÃpÃramità cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. yo bhagavann adhyÃtmaÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà adhyÃtmaÓÆnyatÃ, yo bahirdhÃÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà bahirdhÃÓÆnyatÃ, yo 'dhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃ, yo yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ, iti hi abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. yo bhagavan sm­tyupasthÃnÃnÃm anutpÃdo na tÃni sm­tyupasthÃnÃni, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤ÃdaÓabalavaiÓÃradyapratisaævido, yo bhagavann a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃm anutpÃdo na te '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà iti hi buddhadharmÃÓ cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. yo bhagavan dharmadhÃtor anutpÃdo na sa dharmadhÃtu÷, yas tathatÃyà ÃkÃÓadhÃtor bhÆtakoÂer acintyadhÃtor bodher ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà anutpÃdo na sà sarvÃkÃraj¤ateti hi sarvÃkÃraj¤atà cÃnutpÃdaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hy anutpÃdo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà anutpÃdo na sà sarvÃkÃraj¤atÃ. yo bhagavan rÆpasya vyayo na tad rÆpaæ, yo vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ yo vij¤Ãnasya vyayo na tad vij¤Ãnam, iti hi skandhÃÓ ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd ya÷ pa¤cÃnÃæ skandhÃnÃæ vyayo na te pa¤ca skandhÃ÷, yo bhagavan dÃnapÃramitÃyà vyayo na sà dÃnapÃramitÃ, evaæ (##) ya÷ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ, ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyà vyayo na sà praj¤ÃpÃramità iti hi praj¤ÃpÃramità ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd ya÷ pÃramitÃnÃæ vyÃyo natÃ÷ pÃramitÃ. yo bhagavann adhyÃtmaÓÆnyatÃyà vyayo na sà adhyÃtmaÓÆnyatÃ, iti hy adhyÃtmaÓÆnyatà ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd yo 'dhyÃtmaÓÆnyatayà vyayo na sà adhyÃtmaÓÆnyatà evaæ yo bahirdhÃÓÆnyatÃyà vyayo na sà bahirdhÃÓÆnyatÃ, yo 'dhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyà vyayo na sà dhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad yo 'bhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà vyayo na sà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà iti hy abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd yo 'bhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà vyayo na sà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ. yo bhagavan sm­tyupasthÃnÃnÃæ vyayo na tÃni sm­tyupasthÃnÃni, iti hi sm­tyupasthÃnÃni ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkaram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd ya÷ sm­tyupasthÃnÃnÃæ vyayo na tÃni sm­tyupasthÃnÃni, evaæ ya÷ samyakprahÃïÃnÃm ­ddhipÃdÃnÃm indriyÃïÃæ balÃnÃæ bodhyaÇgÃnÃæ yaÓ cÃryëÂÃÇgasya mÃrgasya vyayo na sa mÃrga iti hi mÃrgaÓ ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd yo mÃrgasya vyayo na sa mÃrga÷, evaæ yo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃm abhij¤ÃnÃæ pratisaævidÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ daÓÃnÃæ tathÃgatabalÃnÃæ yo '«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ vyayo na te buddhadharmà iti hi buddhadharmÃÓ ca vyayaÓ cÃdvayam etad advaidhÅkÃram. tat kasya heto÷? tathà hi vyayo naiko na dvau na bahavo na p­thak tasmÃd yo buddhadharmÃïÃæ vyayo na te buddhadharmÃ÷. yat punar bhagavann ucyate, rÆpam ity advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, yat punar ucyate vij¤Ãnam ity advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ, yÃvad yat punar ucyate rÆpaæ yÃvat sarvÃkÃraj¤atety (##) advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ. iti prÃptiniryÃïe prÃpyaprÃpakasaæbandhaprati«edha÷ atha khalv Ãyu«man ÓÃriputra Ãyu«mantaæ subhÆtim etad avocat: katham Ãyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate, katama Ãyu«man subhÆte bodhisattva÷, katamà praj¤ÃpÃramitÃ, katamà upaparÅk«amÃïÃ. subhÆtir Ãha: yad Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, katamo bodhisattva iti, bodhir eva sattvas tenocyate bodhisattva iti, tayà ca bodhyà sarvadharmÃïÃm ÃkÃrä jÃnÃti na cÃtrÃbhiniviÓate. katame«Ãæ dharmÃïÃm ÃkÃrä jÃnÃti, rÆpasyÃkÃrä jÃnÃti na cÃtrÃbhiniviÓate, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, vij¤ÃnasyÃkÃrä jÃnÃti, na cÃtrÃbhiniviÓate, evaæ vyastasamastÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ pratÅtyasamutpÃdasya saptatriæÓad bodhipak«ÃnÃæ dharmÃïÃm ÃkÃrä jÃnÃti na cÃtrÃbhiniviÓate, evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ pÃramitÃnÃæ balÃnÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ pratisaævidÃm ÃveïikÃnÃæbuddhadharmÃïÃm ÃkÃrä jÃnÃti na cÃtrÃbhiniviÓate. ÓÃriputra Ãha: katame te subhÆte sarvadharmÃïÃm ÃkÃrÃ÷? subhÆtir Ãha: yair Ãyu«man ÓÃriputra ÃkÃrair yair liÇgair yair nimittai÷ rÆpaÓabdagandharasaspra«Âavyadharmà và adhyÃtmikabÃhyà và dharmÃ÷ saæsk­tà asaæsk­tà và ÃkÃryante ima ucyante sarvadharmÃïÃm ÃkÃrÃ÷. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, katamà praj¤ÃpÃramiteti, Ãratà Ãramitai«Ã Ãyu«man ÓÃriputra tenocyate praj¤ÃpÃramiteti, kuta Ãratà ÃramitÃ? skandhebhyo dhÃtubhya Ãyatanebhya÷ pratÅtyasamutpadÃd dÃnapÃramitÃyÃ÷ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyà Ãratà ÃramitÃ, adhyÃtmaÓÆnyatÃyà bahirdhÃÓÆnyatÃyà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà Ãratà ÃramitÃ, sm­tyupasthÃnebhya Ãratà ÃramitÃ, samyakprahÃïarddhipadendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃd Ãratà ÃramitÃ, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattibhya Ãratà ÃramitÃ, balebhyo vaiÓÃradyebhya Ãratà ÃramitÃ, pratisaævidbhya Ãveïikebhyo buddhadharmebhya Ãratà ÃramitÃ, yÃvat sarvaj¤atÃyà Ãratà ÃramitÃ, e«Ã tenocyate praj¤ÃpÃramiteti. (##) anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa Ãratà Ãramità e«Ã yad uta praj¤ÃpÃramitÃ. yat punar Ãyu«man ÓÃriputra evaæ vadasi, katamà upaparÅk«aïeti, ihÃyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caran rÆpaæ na nityam ity upaparÅk«ate nÃnityam iti na sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyamiti na nimittam iti nÃnimittam iti na praïihitam iti nÃpraïihitam iti upaparÅk«ate, na viviktam iti nÃviviktam ity upaparÅk«ate, na vedanÃæ na saæj¤Ãæ na saæskÃrÃn, na vij¤Ãnaæ nityam ity upaparÅk«ate, nÃnityam iti na sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti na nimittam iti nÃnimittam iti na praïihitam iti nÃpraïihitam iti upaparÅk«ate, na viviktam iti nÃviviktamity upaparÅk«ate. evaæ cak«u÷ Órotraæ ghrÃïaæ jihvÃæ kÃyaæ mano na nityam iti upaparÅk«ate, nÃnityam iti na sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti na nimittam iti nÃnimittam iti na praïihitam iti nÃpraïihitam iti upaparÅk«ate, na viviktam iti nÃviviktam ity upaparÅk«ate. evaæ rÆpaÓabdagandharasaspra«ÂavyadharmÃn na nityà iti nÃnityà iti upaparÅk«ate, na sukhà iti na du÷khà iti nÃtmÃna iti nÃnÃtmÃna iti na ÓÃntà iti nÃÓÃntà iti na ÓÆnyà iti nÃÓÆnyà iti na nimittà iti nÃnimittà iti na praïihità iti nÃpraïihità ity upaparÅk«ate, na viviktà iti nÃviviktÃiti upaparÅk«ate. evaæ cak«urvij¤Ãnaæ Órotravij¤Ãnaæ ghrÃïavij¤Ãnaæ jihvÃvij¤Ãnaæ kÃyavij¤Ãnaæ manovij¤Ãnaæ na nityaæ nÃnityam iti upaparÅk«ate, na sukham iti na du÷kham iti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃntam iti nÃÓÃntam iti na ÓÆnyam iti nÃÓÆnyam iti na nimittam iti nÃnimittam iti na praïihitam iti nÃpraïihitam iti upaparÅk«ate, na viviktam iti nÃviviktam ity upaparÅk«ate. evaæ cak«u÷saæsparÓaæ ÓrotrasaæsparÓaæ ghrÃïasaæsparÓaæ jihvÃsaæsparÓaæ kÃyasaæsparÓaæ mana÷saæsparÓaæ na nitya iti nÃnitya ity upaparÅk«ate, na sukha iti na du÷kha iti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃnta iti (##) nÃÓÃnta iti na ÓÆnya iti nÃÓÆnya iti na nimitta iti nÃnimitta iti na praïihita iti nÃpraïihita iti upaparÅk«ate, na viviktam iti nÃviviktam ity upaparÅk«ate. evaæ cak«u÷saæsparÓapratyayà vedanà ÓrotrasaæsparÓapratyayà vedanà ghrÃïasaæsparÓapratyayà vedanà jihvÃsaæsparÓapratyayà vedanà kÃyasaæsparÓapratyayà vedanà mana÷saæsparÓap­tatyayà vedanà na nityà iti nÃnityà ity upaparÅk«ate, na sukhà iti na du÷khà iti nÃtmà iti nÃnÃtmà iti na ÓÃntà iti nÃÓÃntà iti na ÓÆnyà iti nÃÓÆnyà iti na nimittà iti nÃnimittà iti na praïihità iti nÃpraïihità iti upaparÅk«ate, na viviktà iti nÃviviktà ity upaparÅk«ate. evaæ dÃnapÃramità ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramità na nityeti nÃnityety upaparÅk«ate, na sukheti na du÷kheti na Ãtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃntà iti nÃÓÃntà iti, na ÓÆnyà iti nÃÓunyà iti na nimittà iti nÃnimittà iti na praïihità iti nÃpraïihità ity upaparÅk«ate, na viviktà iti nÃviviktà ity upaparÅk«ate. evam adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà na nityeti nÃnityety upaparÅk«ate, na sukheti na du÷kheti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃnteti nÃÓÃnteti na ÓÆnyeti nÃÓÆnyeti na nimitteti nÃnimitteti na praïihiteti nÃpraïihitety upaparik«ate, na vivikteti nÃviviktety upaparÅk«ate. evaæ sm­tyupasthÃnÃni na nityÃnÅti nÃnityÃnÅty upaparÅk«ate na sukhÃnÅti na du÷khÃnÅti nÃtmÃnÅti nÃnÃtmÃnÅti na ÓÃntÃnÅti nÃÓÃntÃnÅti na ÓÆnyÃnÅti nÃÓÆnyÃnÅti na nimittÃnÅti nÃnimittÃnÅti na praïihitÃnÅti nÃpraïihitÃnÅty upaparÅk«ate, na viviktÃnÅti nÃviviktÃnÅty upaparÅk«ate, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdÃnÅndriyÃïi balÃni bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrgo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'bhij¤Ã daÓatathÃgatabalÃni vaiÓÃradyÃni pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ samÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvaj¤atà na nityeti nÃnityety upaparÅk«ate, na sukheti na du÷kheti nÃtmeti nÃnÃtmeti na ÓÃnteti nÃÓÃnteti na ÓÆnyeti nÃÓÆnyeti na nimitteti nÃnimitteti na praïihiteti nÃpraïihitety upaparÅk«ate, na vivikteti nÃviviktety upaparÅk«ate. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvao mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate. (##) ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, yo rÆpasyÃnutpÃdo na tad rÆpaæ, yo vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, yo vij¤ÃnasyÃnutpÃdo na tad vij¤Ãnam, evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u pÃramitÃsu sarvaÓÆnyatÃsu sarvabodhipak«e«u dharme«v apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u bale«u vaiÓÃradye«u pratisaævitsu samÃdhidhÃraïÅmukhe«v abhij¤Ãsv a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u, ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà anutpÃdo na sà sarvÃkÃraj¤ateti. subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra ÓÆnyaæ rÆpeïa, yà cÃyu«man ÓÃriputra ÓÆnyatà na tad rÆpaæ notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo rÆpasyÃnutpÃdo na tad rÆpaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnaæ ÓÆnyaæ vij¤Ãnena, yà cÃyu«man ÓÃriputra ÓÆnyatà na tad vij¤Ãnaæ notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo vij¤ÃnasyÃnutpÃdona tad vij¤Ãnam. dÃnapÃramità Ãyu«man ÓÃriputra dÃnapÃramitayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà dÃnapÃramità notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo dÃnapÃramitÃyà anutpÃdo na sà dÃnapÃramitÃ, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ, praj¤ÃpÃramità praj¤ÃpÃramitayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà praj¤ÃpÃramità notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyà anutpÃdo na sà praj¤ÃpÃramitÃ. adhyÃtmaÓÆnyatà adhyÃtmaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà adhyÃtmaÓÆnyatà notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa ya÷ praj¤ÃpÃramitÃyà anutpÃdo na sà praj¤ÃpÃramitÃ, adhyÃtmaÓÆnyatà adhyÃtmaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà adhyÃtmaÓÆnyatà notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo 'dhyÃtmaÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà adhyÃtmaÓÆnyatÃ, evaæ bahirdhÃÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo 'bhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà anutpÃdo na sà abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃ. sm­tyupasthÃnÃny Ãyu«man ÓÃriputra sm­tyupasthÃnai÷ ÓÆnyÃni, yà ca ÓÆnyatà na tÃni sm­tyupasthÃnÃni notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa ya÷ sm­tyupasthÃnÃnÃm anutpÃdo na tÃni sm­tyupasthÃnÃni, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃbhij¤ÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo (##) daÓabalavaiÓÃradyapratisaævida÷ samÃdhidhÃraïya«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà sarvÃkÃraj¤atà Ãyu«man ÓÃriputra sarvÃkÃraj¤atayà ÓÆnyÃ, yà ca ÓÆnyatà na sà sarvÃkÃraj¤atà notpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra prayÃyeïa ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà anutpÃdo na sà sarvÃkÃraj¤atÃ. ÓÃriputra Ãha: kiæ kÃraïam Ãyu«man subhÆte evaæ vadasi, yo rÆpasya vyayo na tad rÆpaæ, yo vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, yo vij¤Ãnasya vyayo na tad vij¤Ãnam iti, evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdaÓÆnyatÃbodhipak«esu dharme«u pÃramitÃsv apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u bale«u vaiÓÃradye«u pratisaævitsv a«ÂÃdaÓasv Ãveïike«u buddhadharme«u ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà vyayo na sÃsarvÃkÃraj¤atÃ. subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yaÓ ca vyayo yac ca rÆpaæ yac cÃdvaidhÅkÃraæ yà ca vedanà yà ca saæj¤Ã ye ca saæskÃrÃ÷, yac ca vij¤Ãnaæ sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo 'nidarÓanà apratighÃ÷, ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃ÷, evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdapÃramitÃbhij¤ÃÓÆnyatÃbodhipak«esu dharme«v apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u daÓabalavaiÓÃradyÃveïikabuddhadharmasamÃdhidhÃraïÅmukhe«u yaÓ ca vyayo yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃyac cÃdvaidhÅkÃraæ sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo nidarÓanà apratighÃ÷, ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃ÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yo rÆpasya vyayo na tad rÆpam, evaæ vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ, yo vij¤Ãnasya vyayo na tad vij¤Ãnam, evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdaÓÆnyatÃsu bodhipak«esu dharme«v abhij¤ÃpÃramitÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u daÓabalavaiÓÃradyapratisaævidÃveïikabuddhadharme«u samÃdhidhÃraïÅmukhe«u yÃvad ya÷ sarvÃkÃraj¤atÃyà vyayo na sà sarvÃkÃraj¤atÃ. ÓÃriputra Ãha: kena kÃraïenÃyu«man subhÆte evaæ vadasi, yad idam ucyate rÆpam ity advayasyai«Ã gaïanà k­teti, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ÷, yad idam ucyate vij¤Ãnam ity advayasyai«Ã gaïanà k­teti, yÃvad yad idam ucyate sarvÃkÃraj¤atety advayasyai«Ã gaïanà k­teti. subhÆtir Ãha: tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra nÃnyo 'nutpÃdo 'nyad rÆpam, anutpÃda eva rÆpaæ, rÆpam evÃnutpÃda÷, vedanà saæj¤Ã (##) saæskÃrÃ, nÃnyo 'nutpÃdo 'nyad vij¤Ãnaæ, vij¤Ãnam evÃnutpÃdo 'nutpÃda eva vij¤Ãnam, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yad etad ucyate rÆpam ity advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, yad etad ucyate vij¤Ãnam ity advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ. evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«upÃramitÃsu bodhipak«esu dharme«u sarvaÓÆnyatÃsv apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«u abhij¤Ãsu bale«u vaiÓÃradye«u pratisaævitsu Ãveïike«u buddhadharme«u samÃdhidhÃraïÅmukhe«u tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra nÃnyo 'nutpÃdo 'nyà sarvÃkÃraj¤atà anutpÃda eva sarvÃkÃraj¤atÃ, sarvÃkÃraj¤ataivÃnutpÃda÷, anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa yad etad ucyate sarvÃkÃraj¤atety advayasyai«Ã gaïanà k­tÃ. punar aparam Ãyu«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: yasmin samaye bhagavan bodhisattvo mahÃsattva÷ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ carann imÃn dharmÃn upaparÅk«ate tasmin samaye rÆpasyÃnutpÃdaæ samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyÃnutpÃdaæ samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, Ãtmano 'nutpÃdaæ samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ sattvajÅvapo«apuru«apudgalamanujamanavakÃrakavedakajÃnakapaÓyakasyÃnutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ vyastasamastÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃdÃbhij¤ÃnÃm anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, dÃnapÃramitÃyà anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ ÓÅlapÃramitÃyÃ÷ k«ÃntipÃramitÃyà vÅryapÃramitÃyà dhyÃnapÃramitÃyÃ÷ praj¤ÃpÃramitÃyà anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, adhyÃtmaÓÆnyatÃyà anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ bahirdhÃÓÆnyatÃyà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatÃyà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatÃyà anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, sm­tyupasthÃnÃnÃm anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ samyakprahÃïarddhipÃdendriyabalabodhyaÇgamÃrgÃbhij¤ÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃæ daÓabalavaiÓÃradyapratisaævitsamÃdhidhÃraïÅmukhëÂÃdaÓÃveïikabuddhadharmÃïÃæ sarvÃkÃraj¤atÃyà anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, p­thagjanasyÃnutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, p­thagjanadharmÃïÃm (##) anutpÃdaæ paÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, evaæ srotaÃpannasya srotaÃpannadharmÃïÃæ sak­dÃgÃmina÷ sak­dÃgÃmidharmÃïÃm anÃgÃmino 'nÃgÃmidharmÃïÃm arhato 'rhaddharmÃïÃæ pratyekabuddhasya pratyekabuddhadharmÃïÃæ bodhisattvasya bodhisattvadharmÃïÃæ buddhasyÃnutpÃdaæ samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya, buddhadharmÃïÃm anutpÃdaæ samanupaÓyati, atyantaviÓuddhitÃm upÃdÃya. ÓÃriputra Ãha: yathÃham Ãyu«mata÷ subhÆter bhëitasyÃrtham ÃjÃnÃmi tathà rÆpam anutpÃdo vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam anutpÃdo yÃvad vyastà samastà skandhà anutpÃdo dhÃtavo 'nutpÃda ÃyatanÃny anutpÃda÷ pratÅtyasamutpÃdo 'py anutpÃda÷ pÃramitÃnutpÃda÷ sarvaÓÆnyatÃnutpÃda÷ saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmà anutpÃdo 'pramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'nutpÃda÷, samÃdhidhÃraïÅmukhÃni anutpÃdo daÓabalavaiÓÃradyapratisaævido 'nutpÃda÷, a«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà anutpÃda÷ sarvÃkÃraj¤atà anutpÃda÷ p­thagjano 'nutpÃda÷ p­thagjanadharmà anutpÃda÷, evaæ srotaÃpanna÷ srotaÃpannadharmÃ÷ sak­dÃgÃmÅsak­dÃgÃmidharmÃ÷ anÃgÃmÅ anÃgÃmidharmà arhann arhaddharmà pratyekabuddha÷ pratyekabuddhadharmà bodhisattvo bodhisattvadharmà buddho 'nutpÃdo buddhadharmà anutpÃda÷. yadi cÃyu«man subhÆte rÆpam apy anutpÃdo yÃvad buddhadharmà apy anutpÃda÷, nanv Ãyu«man subhÆte prÃptaiva ÓrÃvakeïa ÓrÃvakabodhi÷ pratyekabuddhayÃnikena pratyekabuddhabodhi÷, bodhisattvena prÃptaiva sarvÃkÃraj¤atà bhavati, pa¤cÃnä ca gatÅnÃæ bhedo na bhavi«yati, prÃptaiva bhavati bodhisattvena mahÃsattvena pa¤cavidhà bodhi÷. yadi cÃyu«man subhÆte sarvadharmà anutpÃda÷, kim arthaæ srotaÃpannena trayÃïÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃya mÃrgo bhÃvayitavya÷, sak­dÃgÃminà rÃgado«amohÃnÃæ tanutÃyai mÃrgo bhÃvayitavya÷, anÃgÃminà pa¤cÃnÃm avarabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃya mÃrgo bhÃvayitavya÷, arhatà pa¤cordhvabhÃgÅyÃnÃæ saæyojanÃnÃæ prahÃïÃya mÃrgo bhÃvayitavya÷, pratyekabuddhayÃnikai÷ pratyekabodhiprÃptaye mÃrgo bhÃvayitavya÷, kiæ kÃraïaæ bodhisattvo du«karacÃrikÃæ carati, yÃni tÃni sattvÃnÃæ k­taÓo du÷khÃni pratyanubhavati, kiæ kÃraïaæ tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhenÃnuttarà samyaksaæbodhir abhisaæbuddhÃ, (##) kiæ kÃraïaæ tathÃgatenÃrhatà samyaksaæbuddhena dharmacakraæ pravartitam? subhÆtir Ãha: nÃham Ãyu«man ÓÃriputra anutpannasya dharmasya prÃptim icchÃmi nÃpy abhisamayaæ, nÃham anutpÃdasya srotaÃpannam icchÃmi na srotaÃpattiphalaæ na sak­dÃgÃminaæ na sak­dÃgÃmiphalaæ, nÃnÃgÃminaæ nÃnÃgÃmiphalaæ, nÃrhattvaæ nÃrhattvaphalaæ, nÃnutpÃdasya pratyekÃæ bodhim icchÃmi na pratyekabuddhatvaæ, nÃham Ãyu«man ÓÃriputrecchÃmi bodhisattvaæ du«karacÃrikÃæ carantaæ nÃpi bodhisattvo du«karasaæj¤ayà carati. tat kasya heto÷? na hi Óakya Ãyu«man ÓÃriputra du«karasaæj¤ÃyÃæ sthitvà aprameyÃïÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm arthaæ kartum. api tu khalu punar Ãyu«man ÓÃriputra mÃt­saæj¤Ãæ sarvasattve«u janayitvà pit­saæj¤Ãæ bhrÃt­saæj¤Ãæ putrasaæj¤Ãm Ãtmasaæj¤Ãæ janayitvà Óakyo 'prameyÃïÃbm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm arthaæ kartum. api tu khalu punar Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena evaæcittam utpÃdayitavyaæ, yathà Ãtmà Ãtmeti cocyate atyantatayà anutpanna ÃtmÃ, evaæ sarve«v adhyÃtmikabÃhye«u dharme«u saæj¤otpÃdayitavyÃ, saced evaæsaæj¤Ãm utpÃdayi«yati na du«karasaæj¤Ãæ bhavi«yati. tat kasya heto÷? tathà hi te bodhisattvÃ÷ sarveïa sarvaæ sarvathà sarvaæ ka¤cid dharmaæ notpÃdayante nopalabhante. nÃham Ãyu«man ÓÃriputrÃnutpÃde tathagatam icchÃmi, nÃpy anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ, nÃpi dharmacakrapravartanaæ, nÃpÅcchÃmy anutpannena dharmeïÃnutpannÃæ prÃptiæ prÃpyamÃïÃm. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte anutpannena dharmeïa utpannà prÃpti÷ prÃpyate, atha utpannena dharmeïa anutpannà prÃpti÷ prÃpyate? subhÆtir Ãha: nÃham Ãyu«man ÓÃriputra utpannena dharmeïa anutpannÃæ prÃptiæ prÃpyamÃïÃm icchÃmi, nÃpy anutpanne notpannÃæ prÃptiæ prÃpyamÃïÃm. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte anutpannena dharmeïa prÃptim icchasi, atha votpannena dharmeïa prÃptim icchasi? (##) subhÆtir Ãha: nÃham Ãyu«man ÓÃriputra anutpannena dharmeïa prÃptim icchÃmi, nÃpy utpannena dharmeïa prÃptim icchÃmi. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte nÃsti prÃptir nÃsty abhisamaya÷? subhÆtir Ãha: asty Ãyu«man ÓÃriputra prÃptir asty abhisamayo na punar dvayam, api tu khalu punar Ãyu«man ÓÃriputra lokavyavahÃreïa prÃptiÓ cÃbhisamayaÓ ca praj¤apyate lokavyavahÃreïa srotaÃpanno và sak­dÃgÃmÅ và anÃgÃmÅ và arhan và pratyekabuddho và bodhisattvo và buddho và praj¤apyate na puna÷ paramÃrthena prÃptir nÃbhisamayo na srotaÃpanno na sak­dÃgÃmÅ nÃnÃgÃmÅ nÃrhan na pratyekabuddho na bodhisattvo na buddha÷. ÓÃriputra Ãha: anutpanno dharma ity Ãyu«man subhÆte pratibhÃti mantrayitum. subhÆtir Ãha: anutpanno dharmo 'nutpanno dharma ity Ãyu«man ÓÃriputra yad vadasi pratibhÃti mantrayitum iti, anutpÃdo 'pi ye Ãyu«man ÓÃriputra pratibhÃti mantrayitum. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yaÓ cÃnutpanno dharmo yac ca pratibhÃnaæ ye ca mantrà yà cÃnutpatti÷ sarva ete dharmà na saæyuktà na visaæyuktà arÆpiïo 'nidarÓanà apratighà ekalak«aïà yad utÃlak«aïÃ÷. ÓÃriputra Ãha: anutpÃdo 'py Ãyu«man subhÆte mantra÷, anutpÃda÷ pratibhÃnam anutpÃdo dharmas te 'pi dharmà anutpannà yÃn Ãrabhya pratibhÃti mantrayitum. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputra anutpÃdo mantra÷, anutpÃda÷ pratibhÃnam anutpÃdo dharmas te 'pi dharmà anutpannÃ, yÃn Ãrabhya pratibhÃti mantrayitum. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra rÆpam anutpÃda÷, evaæ vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam anutpÃda÷, evaæ vyastasamastÃ÷ skandhadhÃtava ÃyatanÃni pratÅtyasamutpÃda÷ pÃramitÃ÷ saptatriæÓad bodhipak«Ã dharmÃ÷ sarvaÓÆnyatà apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattaya÷, abhij¤ÃsamÃdhayo dhÃraïÅmukhÃnibalÃni vaiÓÃradyÃni pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà anutpÃda÷, srotaÃpanna÷ sak­dÃgÃmÅ anÃgÃmÅ arhan pratyekabuddho bodhisattva÷ sarvaj¤a÷ sarvÃkÃraj¤a÷ sarvÃkÃraj¤atÃpy anutpÃda÷. ÓÃriputra Ãha: evam etad Ãyu«man subhÆte anutpÃdo mantra÷, (##) anutpÃda÷ pratibhÃnam anutpÃdo dharmas te 'pi dharmà anutpannà yÃn Ãrabhya pratibhÃti mantrayituæ, yÃvat skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpadapÃramitÃbodhipak«Ã dharmÃ÷ sarvaÓÆnyatà sarvadhÃraïÅmukhÃni sarvasamÃdhayo balavaiÓÃradyapratisaævida ÃveïikabuddhadharmÃ÷ peyÃlaæ, yÃvat sarvÃkÃraj¤atÃpy anutpÃdÃ÷. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte yathaiva lokavyavahÃreïa prÃptiÓ cÃbhisamayaÓ ca, evaæ pa¤cÃïÃæ gatÅnÃæ saæbhedo bhavati lokavyavahÃreïa paramÃrthato na bhavati. subhÆtir Ãha: evam etad Ãyu«man ÓÃriputraivam etat, yathaiva lokavyavahÃreïa prÃptiÓ cÃbhisamayaÓ ca tathaiva lokavyavahÃreïa pa¤cÃïÃæ gatÅnÃæ saæbhedo bhavati nÃtra khalu puna÷ paramÃrthena. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra paramÃrthe na karma na vipÃko notpÃdo na nirodho na saækleÓo na vyavadÃnam. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte 'nutpanno dharma utpadyate utÃho utpanno dharma utpadyate. subhÆtir Ãha: nÃham Ãyu«man ÓÃriputra utpannasya dharmasya utpÃdam icchÃmi nÃpy anutpannasya dharmasya utpÃdam icchÃmi. ÓÃriputra Ãha: katamasyÃyu«man subhÆte anutpannasya dharmasyotpÃdaæ necchasi? subhÆtir Ãha: rÆpasyÃham Ãyu«man ÓÃriputra anutpannasya dharmasya svabhÃvaÓÆnyasyotpÃdaæ necchÃmi, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrÃïÃæ vij¤ÃnasyÃham Ãyu«man ÓÃriputra anutpannasya dharmasya svabhÃvaÓÆnyasyotpÃdaæ necchÃmi, evaæ vyastasamastÃnÃæ skandhadhÃtvÃyatanÃnÃæ pratÅtyasamutpÃdasya pÃramitÃnÃæ bodhipak«ÃïÃæ dharmÃïÃm apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattÅnÃm abhij¤ÃnÃæ sarvaÓÆnyatÃnÃæ sarvasamÃdhÅnÃæ dhÃraïÅmukhÃnÃæ balÃnÃæ vaiÓÃradyÃnÃæ pratisaævidÃm a«ÂÃdaÓÃnÃm ÃveïikÃnÃæ buddhadharmÃïÃæ bodher apy aham Ãyu«man ÓÃriputra anutpÃpannÃyÃ÷ svabhÃvaÓÆnyÃyà utpÃdaæ necchÃmi. ÓÃriputra Ãha: kiæ punar Ãyu«man subhÆte utpÃda utpadyate athÃnutpÃda utpadyate? subhÆtir Ãha: na hy Ãyu«man ÓÃriputra utpÃda utpadyate nÃpy anutpÃda utpadyate. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra yaÓ cotpÃdo yaÓ (##) cÃnutpÃdo dvÃv apy etau dharmau na saæyuktau na visaæyuktau arÆpiïau anidarÓanau apratighau ekalak«aïau yad utÃlak«aïau. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa notpÃda utpadyate nÃpy anutpÃda utpadyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa anutpÃdo mantro 'nutpÃda÷ pratibhÃnam, anutpÃdo dharmas te 'pi dharmà anutpannà yÃn Ãrabhya pratibhÃti mantrayitum. ÓÃriputra Ãha: dharmakathikÃnÃm Ãyu«mÃn subhÆtir agratÃyÃæ sthÃpayitavya÷. tat kasya heto÷? tathà hi Ãyu«mÃn subhÆtir yad yad eva paripraÓnÅkriyate tatas tata eva ni÷sarati. subhÆtir Ãha: dharmatai«Ã Ãyu«man ÓÃriputra tathÃgataÓrÃvakÃïÃm aniÓritasarvadharmÃïÃæ te yato yata eva parip­cchyante tatas tata eva ni÷saranti. tat kasya heto÷? yathÃpi nÃmÃniÓritatvÃt sarvadharmÃïÃm. ÓÃriputra Ãha: katham Ãyu«man subhÆte aniÓritÃ÷ sarvadharmÃ÷? subhÆtir Ãha: rÆpam Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyaæ taæ nÃdhyÃtmaniÓritaæ na bahirdhÃniÓritaæ nobhayam antareïopalabhyate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃ, vij¤Ãnam Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyaæ taæ nÃdhyÃtmaniÓritaæ na bahirdhÃniÓritaæ nobhayam antareïopalabhyate. cak«ur Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyaæ taæ nÃdhyÃtmaniÓritaæ na bahirdhÃniÓritaæ nobhayam antareïopalabhyate, evaæ Órotraæ ghrÃïaæ jihvà kÃyo mana Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyaæ taæ nÃdhyÃtmaniÓritaæ na bahirdhÃniÓritaæ nobhayam antareïopalabhyate. dÃnapÃramitÃpi Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyà sà nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità praj¤ÃpÃramitÃpy Ãyu«man ÓÃriputra prak­tiÓÆnyà sà nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. adhyÃtmaÓÆnyatà prak­tiÓÆnyà sà nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate, evaæ bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà prak­tiÓÆnyà sà nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. sm­tyupasthÃnÃni prak­tiÓÆnyÃni tÃni nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate, evaæ samyakprahÃïÃni ­ddhipÃdà indriyÃïi (##) balÃni bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃÇgo mÃrga÷ prak­tiÓÆnya÷ sa nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. evam apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattyabhij¤ÃsamÃdhidhÃraïÅmukhabalavaiÓÃradyapratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ prak­tiÓÆnyÃs te nÃdhyÃtmaæ na bahirdhà nobhayam antareïopalabhyate. anenÃyu«man ÓÃriputra paryÃyeïa sarvadharmà aniÓritÃ÷, prak­tiÓÆnyatÃm upÃdÃya. evaæ hi Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvena mahÃsattvena «aÂsu pÃramitÃsu caratà rÆpaæ pariÓodhayitavyaæ, vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ pariÓodhayitavyam, evaæ vyastasamastÃ÷ skandhà dhÃtava÷, ÃyatanÃni pratÅtyasamutpÃda÷ sarvapÃramitÃ÷ sarvaÓÆnyatÃ÷ sarvasamÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni saptatriæÓad bodhipak«yà dharmÃ÷, apramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpattayo 'bhij¤ÃdaÓabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmÃ÷ pariÓodhayitavyÃ÷, yÃvat sarvÃkÃraj¤atà pariÓodhayitavyÃ. iti sarvÃkÃraj¤atÃniryÃïam ÓÃriputra Ãha: katham Ãyu«man subhÆte bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂpÃramitÃsu caran bodhisattvamÃrgaæ pariÓodhayati? subhÆtir Ãha: asty Ãyu«man ÓÃriputra dÃnapÃramità laukikÅ asti lokottarÃ, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramità asti praj¤ÃpÃramità laukikÅ asti lokottarÃ. ÓÃriputra Ãha: katamà Ãyu«man subhÆte dÃnapÃramità laukikÅ katamà lokottarÃ? subhÆtir Ãha: laukikÅ Ãyu«man ÓÃriputra dÃnapÃramità iha bodhisattvo mahÃsattvo dÃyako bhavati dÃnapati÷, ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃdhvagebhyo yÃcanakebhyo dÃtà bhavati, annÃrthikebhyo 'nnaæ dadÃti, pÃnayÃnavasanagandhamÃlyavilepanapu«padhÆpacÆrïavÃsopÃÓrayapratiÓrayajÅvitopakaraïaÓayanÃsanabhai«ajyÃrthikebhyo 'nnapÃnayÃnavasanaÓayanÃsanagandhamÃlyavilepanapu«padhÆpacÆrïavÃsopÃÓrayapratiÓrayÃnyatarÃnyatarajÅvitapari«kÃropakaraïabhai«ajyadÃtà bhavati, putrÃrthikebhya÷ putraæ dadÃti, duhitryarthikebhyo duhitaraæ dadÃti, bhÃryÃrthikebhyo bhÃryÃæ dadÃti, rëÂrÃrthikebhyo rÃjyÃni dadÃti, Óiro 'rthikebhya÷ Óiro dadÃti, aÇgÃrthikebhyo 'ÇgÃni dadÃti, mÃæsaÓoïitamajjÃrthikebhyo mÃæsaÓoïitamajjÃno dadÃti, tac ca saæniÓritaæ parityajati, (##) tasyaivaæ bhavati, ahaæ dadÃmi e«a parig­hïÅte idaæ dÃnam ahaæ nirmatsara÷ sarvasvaæ parityajÃmi, ahaæ buddhÃj¤Ãæ karomi, ahaæ dÃnapÃramitÃyÃæ carÃmi, aham etad dÃnaæ sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayÃmi tac cÃnupalambhayogena, anena ca dÃnena dÃnaphalena ca sarvasattvà d­«Âa eva dharme sukhità bhavantu anupÃdÃya parinirvÃntu, sa tribhi÷ saÇgai÷ sakto dÃnaæ dadÃti, katamais tribhir? yad utÃtmasaæj¤ayà parasaæj¤ayà dÃnasaæj¤ayà ca ebhis tribhi÷ saÇgai÷ sakto dÃnaæ dadÃti, iyam ucyate laukikÅ dÃnapÃramiteti. tathà hi Ãyu«man ÓÃriputra lokato na calati noccalati na saækrÃmati, tenocyate laukikÅ dÃnapÃramiteti. tatra katamà lokottarà dÃnapÃramitÃ? yad uta trimaï¬alapariÓuddhi÷. tatra katamà trimaï¬alapariÓuddhi÷? iha bodhisattvo mahÃsattvo dÃnaæ dadan nÃtmÃnam upalabhate pratigrÃhakaæ nopalabhate dÃnaæ ca nopalabhate, tad vipÃkaæ ca nopalabhate, iyam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya trimaï¬alapariÓuddhi÷. punar aparam Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattvo dÃnaæ dadan sarvasattvebhyas tad dÃnaæ niryÃtayati, sattvÃæÓ ca nopalabhate, ÃtmÃnaæ ca nopalabhate, tac ca dÃnam anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, na ca bodhim upalabhate. iyam ucyate lokottarà dÃnapÃramiteti. kena kÃraïenocyate lokottarà dÃnapÃramiteti? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra lokÃc calati uccalati saækrÃmati, tena kÃraïenocyate lokottarà dÃnapÃramiteti, evaæ ÓÅlapÃramità k«ÃntipÃramità vÅryapÃramità dhyÃnapÃramitÃ. ÓÃriputra Ãha: katamÃyu«man subhÆte praj¤ÃpÃramità laukikÅ, katamà lokottarÃ? subhÆtir Ãha: laukikÅ Ãyu«man ÓÃriputra praj¤ÃpÃramitÃ, iha bodhisattvo mahÃsattvo dÃnaæ dadÃti upalambhaniÓrito mÃtsaryacittaæ mayà nigrahÅtavyam iti, tac cÃtmasattvadÃnasaæj¤ÃniÓrita÷ sarvasvaæ parityajati bÃhyaæ và adhyÃtmikaæ và vastu upÃttaæ và anupÃttaæ và nÃsti kiæcid yaæ na parityajati, tac ca kuÓalamÆlaæ bodhaye pariïÃmayati sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà upalambhaniÓrita÷, sa ÓÅlaæ sevate dhÆtaguïaprati«Âhita÷, kÃyavÃkcittopalambhaniÓritas (##) tÃæÓ ca daÓa kuÓalÃn karmapathÃn sevamÃna÷, Ãtmad­«ÂyÃæ sattvad­«ÂyÃæ kuÓalad­«ÂyÃæ niÓrito bodhim upalabhya sarvasattvasÃdhÃraïÃni ÓÅlÃni bodhaye pariïÃmayati tac copalambhena, ÃtmÃnam utkar«ayati parÃn paæsayati. sa sarvasattvÃnÃæ du«k­tÃni k«amate, Ãtmasattvak«Ãntid­«ÂiniÓritas tac ca kuÓalamÆlam anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà upalambhayogena. sa vÅryam Ãrabhate kÃyam upalambhamÃnaÓ cittam upalambhamÃna÷ puïyasaæbhÃram upalambhamÃna÷, j¤ÃnasaæbhÃram upalambhamÃna÷, ÃtmÃnam upalambhamÃna÷, bodhim upalambhamÃnas tena ca vÅryÃrambhena manyate, tac ca sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvà upalambhayogenÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati. sa maitrÅkaruïÃmuditopek«Ãæ bhÃvayati dhyÃnasamÃpattÅ÷ samÃpadyate vyutti«Âhate ca tà ÃsvÃdayati, tà ÃsvÃdayan manyate sarvasattvasÃdhÃraïÃni ca kuÓalamÆlÃni upalambhad­«Âiko bodhÃya pariïÃmayati. iyam ucyate laukikÅ praj¤ÃpÃramitÃ. sa ÓÆnyatÃæ bhÃvayan rÆpaæ ÓÆnyam ity upalabhate, vedanà saæj¤Ã saæskÃrÃn vij¤Ãnaæ ÓÆnyam ity upalabhate, yÃvad buddhabodhiæ copalabhate upalambhayogena, tÃni kuÓalamÆlÃni sarvasattvasÃdhÃraïÃni k­tvà anuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati, taæ copalambhayogena, sarvapÃpaæ pratideÓayaty upalambhayogena, ÃtmanaÓ ca pare«Ãæ ca puïyam anumodate, ÃtmanaÓ ca parasya cÃrthÃya upalabhamÃna÷ sarvabuddhÃn adhye«ayate, anupÃyena tri÷k­tva÷ puïyaæ sarvaj¤atÃyai pariïÃmayati sarvasattvasÃdhÃraïaæ k­tvÃ. iyam ucyate laukikÅ praj¤ÃpÃramità tatra katamà lokottarà praj¤ÃpÃramitÃ? Ãtmasattvadeyabodhyanupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà dÃnapÃramitÃæ pariÓodhayati, bodhÃya ÃtmasattvaÓÅlabodhyanupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà ÓÅlapÃramitÃæ pariÓodhayati, bodhÃya Ãtmasattvak«amÃbodhyanupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà k«ÃntipÃramitÃæ pariÓodhayati, bodhÃya cÃtmakÃyacittavÅryapuïyaj¤Ãnabodhyanupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà vÅryapÃramitÃæ pariÓodhayati, bodhÃya ÃtmasattvadhyÃnasamÃdhisamÃpattibodhyÃnupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà dhyÃnapÃramitÃæ (##) pariÓodhayati, bodhÃya ÃtmasattvasarvadharmÃnupalabdhyà trimaï¬alapariÓuddhyà praj¤ÃpÃramitÃæ pariÓodhayati, bodhÃya sarvakuÓalamÆlÃni cÃnuttarÃyai samyaksaæbodhaye pariïÃmayati nirviÓe«apariïÃmena, anuttarapariïÃmena, asamasamapariïÃmena, acintyÃtulyapariïÃmena, aprameyapariïÃmena. iyam ucyate lokottarà praj¤ÃpÃramitÃ. kena kÃraïena laukikÅ? loko yÃbhir bhavati, lokaæ và yÃbhir nivartayati, lokena và yÃ÷ samÃ÷, lokÃya và yÃbhir dÅyate, lokÃd và yÃbhir ni÷sarati, lokasya và yà bhavÃya, loke và bhavà yÃs tà laukikasya÷. tatra katamà lokottarÃ? loko yÃbhir uttarati, lokaæ và yÃbhir uttÃrayati, lokena và yÃbhir uttÃryate, ÃlokÃya và yà bhavati, lokÃd và yÃbhir ni÷sarati, lokasya và yà uttaraïÃya, loke và yà uttarÃs tà lokottarà iti. evaæ hy Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvo mahÃsattva÷ «aÂsu pÃramitÃsu caran bodhimÃrgaæ pariÓodhayati. ÓÃriputra Ãha: katama Ãyu«man subhÆte bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷? subhÆtir Ãha: catvÃry Ãyu«man ÓÃriputrai sm­tyupasthÃnÃni bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷, catvÃri samyakprahÃïÃni catvÃra ­ddhipÃdÃ÷ pa¤cendriyÃïi pa¤ca balÃni sapta bodhyaÇgÃni ÃryëÂÃngo mÃrga÷ ÓÆnyatÃvimok«amukham Ãnimittavimok«amukham apraïihitavimok«amukham adhyÃtmaÓÆnyatà bahirdhÃÓÆnyatà adhyÃtmabahirdhÃÓÆnyatà yÃvad abhÃvasvabhÃvaÓÆnyatà sarvasamÃdhaya÷ sarvadhÃraïÅmukhÃni catvÃry apramÃïÃni catvÃri dhyÃnÃni catasra ÃrÆpyasamÃpattayo daÓa tathÃgatabalÃni catvÃri vaiÓÃradyÃni catasra÷ pratisaævido '«ÂÃdaÓÃveïikà buddhadharmà mahÃkaruïÃ. ayam ucyate Ãyu«man ÓÃriputra bodhisattvasya mahÃsattvasya bodhimÃrga÷. ÓÃriputra Ãha: katamasyà Ãyu«man subhÆte pÃramitÃyà ayaæ puru«akÃra÷? subhÆtir Ãha: praj¤ÃpÃramitÃyà Ãyu«man ÓÃriputra ayaæ puru«akÃra÷. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man ÓÃriputra praj¤ÃpÃramità janayitrÅ sarve«Ãæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ ÓrÃvakapratyekabuddhadharmÃïÃæ bodhisattvadharmÃïÃæ buddhadharmÃïÃæ, praj¤ÃpÃramità Ãyu«man (##) ÓÃriputra pratigrÃhikà sarve«Ãæ kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ ÓrÃvakapratyekabuddhadharmÃïÃæ bodhisattvadharmÃïÃæ, praj¤ÃpÃramitÃyÃm Ãyu«man ÓÃriputra Óik«itvà tai÷ paurvakais tathÃgatair arhadbhi÷ samyaksaæbuddhair anuttarà samyaksaæbodhir abhisaæbuddhÃ, anÃgatà apy Ãyu«man ÓÃriputra tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà ihaiva praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyante, ye 'py etarhi Ãyu«man ÓÃriputra daÓasu dik«u loke tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃs ti«Âhanti dhriyante yÃpayanti dharmaæ deÓayanti, te 'pi sarve ihaiva praj¤ÃpÃramitÃyÃæ Óik«itvÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhÃ÷. sacet punar Ãyu«man ÓÃriputra asyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃæ bhëyamÃïÃyÃæ bodhisattvasya mahÃsattvasya na bhavati kÃÇk«Ãyitatvaæ na bhavati dhanvÃyitatvaæ veditavyam etad Ãyua«man ÓÃriputra viharaty ayaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'nena vihÃreïÃvirahitaÓ cÃnena manasikÃreïa yad uta sarvasattvaparitrÃïÃya sarvasattvÃparityÃgamanasikÃreïa mahÃkaruïÃmanasikÃreïa. ÓÃriputra Ãha: yad Ãyu«man subhÆte evam Ãha, viharaty ayaæ bodhisattvo mahÃsattvo 'nena vihÃreïÃvirahitaÓ cÃnena manasikÃreïeti, evaæ saty Ãyu«man subhÆte sarvasattvà api bodhisattva bhavi«yanti. tat kasya heto÷? tathà hy Ãyu«man subhÆte sarvasattvà avirahità manasikÃreïa. subhÆtir Ãha: sÃdhu sÃdhu Ãyu«man ÓÃriputra upÃlapsye tvÃæ artha evÃyu«matà ÓÃriputreïa bhÆtapadÃbhidhÃnena parig­hÅta÷. tat kasya heto÷? sattvÃsattayÃyu«man ÓÃriputra manasikÃrÃsattà veditavyÃ, sattvasÆnyatayà manasikÃraÓÆnyatà veditavyÃ, sattvÃsvabhÃvatayà manasikÃrÃsvabhÃvatà veditavyÃ, sattvaviviktatayà manasikÃraviviktatà veditavyÃ, sattvÃnabhisaæbodhanatayà manasikÃrÃnabhisaæbodhanatà veditavyÃ, rÆpÃsattayà rÆpaÓÆnyatayà rÆpÃsvabhÃvatayà rÆpaviviktatayà rÆpÃnabhisaæbodhanatayà manasikÃrÃnabhisaæbodhanatà veditavyÃ, vedanà saæj¤ÃsaæskÃrà vij¤ÃnÃsattayà vij¤ÃnaÓÆnyatayà vij¤ÃnÃsvabhÃvatayà vij¤Ãnaviviktatayà vij¤ÃnÃnabhisaæbodhanatayà manasikÃrÃnabhisaæbodhanatÃveditavyÃ. (##) evaæ vyastasamaste«u skandhadhÃtvÃyatanapratÅtyasamutpÃde«u satyabodhipak«yadharmapÃramitÃpramÃïadhyÃnÃrÆpyasamÃpatti«v abhij¤Ãsu sarvaÓÆnyatÃsu sarvasamÃdhi«u sarvadhÃraïÅmukhe«u daÓabalavaiÓÃradyapratisaævitsu a«ÂÃdaÓÃveïike«u buddhadharme«u sarvÃkÃraj¤atÃsattayà sarvÃkÃraj¤atÃÓÆnyatayà sarvÃkÃraj¤atÃsvabhÃvatayà sarvÃkÃraj¤atÃviviktatayà sarvÃkÃraj¤atÃnabhisaæbodhanatayà manasikÃrÃnabhisaæbodhanatà veditavyÃ. anenÃyu«man ÓÃriputra vihÃreïÃnena ca manasikÃraïÃvirahito bodhisattvo mahÃsattva iti. atha khalu bhagavÃn Ãyu«mate subhÆtaye sÃdhukÃram adÃt: sÃdhu sÃdhu subhÆte, evaæ hi subhÆte bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitopade«Âavyà yathà tvam upadiÓasi yathÃpi nÃma tathÃgatÃnubhÃvenaivaæ bodhisattvena mahÃsattvena praj¤ÃpÃramitÃyÃæ caritavyaæ yathà tvam upadiÓasi. asmin khalu puna÷ praj¤ÃpÃramità parivarte Ãyu«matà subhÆtinà bhëyamÃïe trisÃhasramahÃsÃhasro lokadhÃtu÷ «a¬ vikÃraæ prakampito yÃvat pÆrvottaradak«iïapaÓcimÃyÃæ vidiÓy unnÃmÃvanÃmaæ gacchanti sma. atha khalu bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ smitam akarot. atha khalv Ãyti«mÃn subhÆtir bhagavantam etad avocat: ko bhagavan hetu÷ kÃ÷ pratyaya÷ smitasya prÃdurbhÃvÃya? bhagavÃn Ãha: yathaiva subhÆte iha lokadhÃtau tathÃgata÷ praj¤ÃpÃramitÃæ nirdiÓati tathaiva pÆrvasyÃæ diÓy asaækhyeye«v aprameye«u lokadhÃtu«u tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ bhëante, evaæ samantÃd daÓasu dik«v asaækhyeye«v aprameye«u lokadhÃtu«u buddhà bhagavanto bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ nirdiÓanti, asmin khalu puna÷ subhÆtinà praj¤ÃpÃramitÃnirdeÓe nirdiÓyamÃne dvÃdaÓÃnÃm ayutÃnÃæ devamÃnu«ikÃyÃ÷ prajÃyà anutpattikadharmak«Ãntipratilambho 'bhÆt, te«Ãm api buddhÃnÃæ bhagavatÃæ samantÃd daÓasu dik«u lokadhÃtu«u imÃæ praj¤ÃpÃramitÃæ bodhisattvÃnÃæ mahÃsattvÃnÃæ bhëamÃïÃnÃm asaækhyeyÃnÃm aparimÃïÃnÃæ sattvÃnÃm anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittÃny utpannÃni. iti mÃrganiryÃïam (##) ity uktà niryÃïapratipattir ity uktà sarvÃkÃraj¤atà Ãryapa¤caviæÓatisÃhasrikÃyÃæ bhagavatyÃæ praj¤ÃpÃramitÃyÃm abhisamayÃlaækÃrÃnusÃreïa saæÓodhitÃyÃæ sarvÃkÃraj¤atÃdhikÃra÷ subhÆtiparivarta÷ prathama÷