Haribhatta: Jatakamala, Jatakas 1-8, 11-12, 19-20, 22, 24, 26, 32, 35.
- Jataka 1 based on the ed. by Michael Hahn: "How it all began: I. Haribhañña's Prabhàsajàtaka",
Journal of the Centre of Buddhist Studies, Sri Lanka 4 (2006), pp. 1-81.
- Jatakas 2, 4-6, 11, 12, 19, 20, 22, 32, 35 based on the ed. by Hahn, Michael: Haribhañña in Nepal. Ten Legends from His Jàtakamàlà and the Anonymous øàkyasiühajàtaka.
Tokyo 2007 (Studia Philologica Buddhica, Monograph Series 22).
- Jatakas 3, 7, 8, 24, 26 based on the ed. Hahn, Michael: Poetical Visions of the Buddha's Former Lives : Seventeen Legends from Haribhatta's Jatakamala,
New Delhi 2011.



Input by Michael Hahn and Klaus Wille (Jat. 1)



PLAIN TEXT VERSION



%<...>% = ITALICS
$<...>$ = UNDERLINE for uncertain / grammatically incorrect passages



___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________





Haribhañña: Jàtakamàlà



Prabhàsajàtaka



vividhakle÷abhujaïgàj jagad uddhartuü bhavaughapàtàlàt  /
buddhatvàya vi÷àlo na bhavaty amahàtmanàü praõidhiþ   // HJm_1.1 //

tadyathànu÷råyate 'tãte 'dhvanisadàkusumitopavanaramaõãyaparyantàparyantajanasamåhasaübàdhavãthãcatvaràpaõamaõikanakastambhapaïktimanoharabhavanàntaràlà ÷aradadhikavimalatàràpatitàrakàgaõàbhyalaükçtà dyaur iva prabhàvatã prabhàvatã nàma ràjadhànã babhåva |
tasyàü ca sakalavasudhàvadhåhàrayaùñibhåtàyàü maõir ivàmalaprabhàsaþ prabhàso nàma ràjà babhåva |


yasyàmalasphañikabhittiùu mandiràntaþ karõàvataüsatilakapravilokinãnàm  /
hastàþ prasàdhanavidhau mçdavo 'ïganànàü nàdar÷adhàraõapari÷ramaduþkham åhuþ  // HJm_1.2 //
vi÷ràõanàmbuparivardhitapuõyabãjaü yaü bàndhavà dadç÷ur ambudharàyamàõam  /
yasyàsahanta balino 'py arayo na kopam ahnàya vaidyutam iva jvalanaü patantam  // HJm_1.3 //

tasyaivaüvidhavibhåtiparàkramodayasya kadàcid udayabhådhara÷ikharam iva savitur amalamaõisahasravicchuritobhayapàr÷vaü siühàsanam adhitasthuùaþ kùitipater yathàsthàpanam upaviùñabràhmaõaràjasàmantàmàtyadåtavargàü dauvàrikaniùidhyamànapari÷aïkitetarajanàü bahirnibaddhahastya÷varathavaràm àsthànãm àlokayataþ samutpatyànuj¤àtaprave÷air vanacarakair avanitalavinihitajànubhiþ prakçtilaghumànasatvàd àgatasàdhvasagadgadaskhalitavacanair niveditam |


asmàbhir adrigahane kariõàü samåhe dçùñaþ karã kumudarà÷ir ivàvadàtaþ  /
måle navàmbudharavçndatiraskçtasya pràleya÷aila÷ikharasya saråpamårtiþ  // HJm_1.4 //

idànãü tu grahaõe devaþ pramàõam ity atha sa ràjà saüpràptàyàü ÷aradi karigrahaõàbhivçddhakutåhalo halayotronmålyamànamustadarbhamålasaübhåtatañatañà÷abdàü kvacit kùetragopikàhastatàladhvanivimi÷racchoñkàra÷abdasaütràsasamutpatita÷ukapakùàkùepavicalitapariõatakapi÷akalama÷uïkajàlàü bhaktahàrãpariveùyamàõakçùãvalàntikanilãnacakitavàyasàü kaluùapalvalajalàvasthitaromanthàyamànamahiùãyåthasavadanàvaghårõanavinivàritadaü÷apàtàü ÷råyamàõapravicaritagogaõacalitakiïkiõãvikvaõàü kedàratàmarasanàlaskhalita÷aràrikàdambacakravàkamithunàü nagaragràmasaübaddhàü kùetrabhuvam atikramya sainyasaütràsavibhidyamànahariõakulàkulam a÷vakùuracchidyamàna÷aùpàïkuraü rathavaràdhirohã sitàtapatravinivàritadivasakarakiraõasaütàpas tad acalavanàntaraü pravive÷a ||


atha gajapatim àràt taü sthitaü yåthamadhye surabhivi÷adagandhàü ÷allakãü khaõóayantam  /
avanipatir apa÷yad dànalekhopakaõñhabhramadalikulam ãùat karõatàlaiþ kùipantam  // HJm_1.5 //

pa÷yàmas tàvad asya gajapater asya càsmanmattahastino yuddham iti vicintya prabhàsaþ saüyàtaü nàma hastyàroham uvàca |
protkùiptamukha pañam imaü kçtvà ku¤jaravaraü saücodayaitena vanadantinà saha yuddhàyeti |
yad deva àj¤àpayatãti hastàsphàlanajanitayuddhotsàhaü tadabhimukhaü tam àdhoraõaþ parasainyanivàraõaü vàraõam akarot |
atha parasparàlokanakrodhàd adhikatarasamabhivçddhamadakaõapaïktisaüsiktasurabhãkçtabhårajasoþ parighaguruviùàõasaüghaññadhvanibhãùaõam ayaü bhagno 'yaü bhagna iti senàjanenàvalokyamànayo÷ ciram abhavad yuddham ||


anyonyapratighàtabhinnamukhayor udvçttapiïgàkùayor àkùepeõa vikalpita÷ravaõayoþ ÷vetàsitàbhratviùoþ  /
krodhàd utkùipatoþ karau dviradayoþ sthålau calatpuùkarau kiü cit pallavapàñale gatavatã vyaktiü tayos tàlunã  // HJm_1.6 //
÷vetadvipàdhipaviùàõavighaññanena saübhåtavahnikaõikà÷abalãkçtàni  /
tasyàtha ràjakariõo radanà÷rayàõi jàtàni lohavalayàni pari÷lathàni  // HJm_1.7 //
bhagne ca kùitipagaje gajena tena vrãóàvàn abhavad adhomukhaþ sa yantà  /
tadyåthaü punar adhigamya ku¤jarendro gambhãro 'py avanipatiþ savismayo 'bhåt  // HJm_1.8 //

tataþ prabhàsaü mahàmàtràþ samupagamyocuþ |
deva duþsàdhyo 'yam ebhiþ samastair api karibhir mantraparijaptair oùadhibalair ayam anekapo va÷ãkartavya iti |
tatheti ca sa ràjàbhidhàya punas tàü ràjadhànãm àjagàma |
te 'pi tenopàyena taü gandhahastinaü kariõãbhiþ parivçtam ànãya hasti÷àlàü prave÷yàlàne nibadhya ràj¤o nivedayàm àsur ànãtaþ sa gaja iti |
tato ràjà saüyàtaü hastidamakam uvàca |
bhadra tathàyam ibharàjo damayitavyo yathà madvàhanayogyo bhavatãti |
sa ca sa÷iraþpraõàmaü gçhãtaràjàvavàdas taü dantinaü damayàm àsa ||

sa hastidamako yàü yàü ÷ikùàü samupadiùñavàn  /
sva÷iùya iva medhàvã tàü tàü jagràha ku¤jaraþ  // HJm_1.9 //
tataþ samànãya mahàmataïgajaü mataïgajànàü madadarpahàriõam  /
vinamramårdhà vinayàt kçtà¤jaliþ kùitã÷am àdhoraõa åcivàn idam  // HJm_1.10 //
ayaü sa dàntaþ kùitipàla vàraõaþ prakàmam anyakùitipàlavàraõaþ  /
gajendra÷ikùàü samupetya sàüprataü mado 'pi nainaü gamayaty asàüpratam  // HJm_1.11 //
vinàïku÷enàpi vinàpi veõunà na vikriyàü yàti vinàpi sàdinà  /
mayà gçhàõeti punaþ pracodito gajo 'yam adyàj jvalitàn ayoguóàn  // HJm_1.12 //

tataþ samàruhya paràbhavanmadaü gajendram enaü tuhinàcalopamaü  /
nanu svayaü ratnaparãkùaõakùamaþ parãkùatàü jàtakutåhalo bhavàn  // HJm_1.13 //

atha prabhàsas taü ku¤jaravaraü ÷aratkàladhavalam iva divàkaro balàhakam adhiruhya sàntaþpuraparivàraþ pramadavanakrãóàm anubhavituü pràtiùñhata ||

atha sarasi salãlaü toyam aïge kùipantãü vi÷adanigaóabhaïgaü khaõóayantãü mçõàlam  /
sa mçdugatir apa÷yad dantinãü dantiràjaþ sphuñitaü abhimç÷antãü puùkaraü puùkareõa  // HJm_1.14 //

kamalagahanamadhye tàü sa dçùñvà kareõuü gajapatir abhijaghne ràga÷alyena citte  /
skhalitaparuùavàcà vàryamàõo 'pi yantrà tvaritataram adhàvat sàpi bhãtà pratasthe  // HJm_1.15 //
kariõam anupatantaü prasthitàü tàü kareõuü vidadhatam iva lekhàü pàõóaràü vigraheõa  /
tvaritam anupatantaþ saptibhir vàyununnaü vahanam iva tañasthàþ kiü cid aikùyanta bhçtyàþ  // HJm_1.16 //
na kadà cid ahaü tvayà nirastà kim idaü niùkaruõatvam ãdç÷aü te  /
iti ùañcaraõàvalã muhårtaü rudatãvànujagàma tasya màrgam  // HJm_1.17 //
gajam aïku÷apàtabhinnakumbhaü sa niyantà na ÷a÷àka taü niroddhum  /
puruùo 'pi na ÷akyate niyantuü kim u tiryag madanàndhamandabuddhiþ  // HJm_1.18 //

kùipram eva ca gavalamalinadàvàgnidhåmadhåsaragirigahvaràntam ativiùamabhåbhàgam ibhakulonmålitataru÷ikharaparyasta÷akunikulàyapatitabhagnàõóakapàla÷abalitaikade÷aü vyàghropayuktojjhitamçgakaóevarapi÷itavighasàvalãnagçdhravàyasajaübukam atiparuùacãrãviràvabhãùaõam aruõasàrathikiraõasaütàpitabhådhara÷ikharopalajàlam asatsaïgatam ivànabhiràmaü sà hastinã bhãtà yat pravive÷a so 'pi ca ràgava÷àt kaõñakivaü÷ataru÷àkhàskhalanàbhighàtakùatorujaïghabhujavakùaþsthalaprasçta÷oõitam avanipatim udvahann agaõayaüs tàn aïku÷aprahàràüs tad evàraõyaü prapede ||


pakvodumbararàgapàñalamukhacchàyaiþ kùaõaü ni÷calair ghaõñà÷abdakutåhalàt tarugataiþ ÷àkhàmçgair vãkùitaþ  /
màtaïgaþ patitàïku÷aþ ku÷acaya÷yàmàü vihàya sthalãm udgrãvai÷ ca gçhãta÷aùpakavalair dçùño muhårtaü mçgaiþ  // HJm_1.19 //

tataþ sa hastidamakaþ taü ràjànam uvàca |
deva gajapatir ayam idànãm anaïku÷atayà durjana iva lajjàvirahàt sutaràm avidheyaþ |
yadi kathaü cid ayaü duùñahastã kasya cit taror adhastàd yàyàt tat tasya ÷àkhàm avalambya devenàtmà sthirayitavya iti |
sa ràjà patitakirãñakeyårahàràü÷ukaþ ÷ukàsvàditasindårànura¤jitapramadàdharànuråpaphalàm aniùphalajãvità÷aþ katham api nyagrodha÷àkhinaþ ÷àkhàü ciravirahaparyutsukàm iva dayitàü ghanam à÷likùata |
avatasthe ca taruvarasya skandhe ||

yàtasya dviradapater anokahànàü ÷àkhàgrair vilulitakarõacàmarasya  /
dåratvàn nayanapathàtigasya tàraü taü ghaõñàdhvanim a÷çõon na bhåmipàlaþ  // HJm_1.20 //

atha tasya nçpateþ ÷uddhàntasãmantinyo bàùpapariplutekùaõàþ pravi÷ya bhavanaü bhuvanapati÷okava÷àd avanitalagatàþ punaþ punar iti paridevanàü kartum àrebhire |

patitaþ kva cit kùitirajaþparuùe girigahvare pçthu÷ilàviùame  /
sa niràyudho 'dya vasudhàdhipatiþ katham àgamiùyati vanàt sabhayàt  // HJm_1.21 //
vinipàtabhagna÷ithilàüsabhujaþ sa tçùàthavà prabalayà glapitaþ  /
ku÷asåcibhinnamçdupàdatalaþ katham adya pàsyati pipàsur apaþ  // HJm_1.22 //

avitarkitàü sa gamitaþ kariõà katham àpadaü parivçto 'pi janaiþ  /
athavà sukhàsukhaphalasya vidher ativartate ka iva nàma pathaþ  // HJm_1.23 //
yadi tasya kiü cid a÷ivaü nçpater vayam apy abhãùñamaraõà niyatam  /
hatayåthapaü na khalu kesariõà kariõãkulaü girivane ramate  // HJm_1.24 //
àdhoraõaþ samupagamya sa nàma diùñyà sa pràõitãti kathayed vasudhàtalendraþ  /
bhåyo 'pi taü smitamanoharavaktracandraü pa÷yema nàma nçpatiü ÷riyam udvahantam  // HJm_1.25 //

iti tàny avarodhanàni vilàpaparàõi nayanajalakùalitapatralekhàni samà÷vàsyàmàtyajanaþ saparijanaþ karõãrathàn adhiruhya krameõa gatvà tàü tasya gajapate÷ caraõavinyàsaparimçditaloùñadarbhàü madalavanipàtàdhivàsitatçõàïkuraparyantàü paribhramanmadhukaragaõàü padavãm anusasàra ||

lulitavilånasåtranicayacyutagurutaralaü parimalapàõóumauktikaguõasthagitamçdutçõam  /
upagiri hàram aikùata tataþ sa narapatijanaþ sthitacakitàti÷uklabhujagadyutimuùam abhitaþ  // HJm_1.26 //

hàradar÷anàc ca niyatam àsanno deva iti manyamànàs te 'màtyàþ stokam antaraü gatvà tasya nyagrodhasyàdhastàt taü ràjànaü pipàsàkùàmaparipàõóu÷arãram àlulitamaulim atitãkùõakaõñakataruviñapàbhipàtajanitavedanam apa÷yan |
avatãrya ca karõãrathebhyas turagebhya÷ ca pramuditamanaso bisavivaraviniþsçtam iva sacãpatiü divaukasaþ sàdaram upàsàü cakrire |
sa ca narapatir a÷eùaü tam eva vçttàntaü tebhyo 'kathayat |
atha te 'màtyàþ prãtàs taü da÷arathatanayam iva rathavaram àropya tasmàd araõyaprade÷àt punas tannagaraü aninyuþ |
àgate ca tasminn avanibhuji prabhàvatãü ràjadhànãü pratãtahçdayàþ pauràs toraõàvabadhyamànasurabhivividhakusumamàlànilãyamànadvirephàm utkùiptadhvajapatàkàü gandhodakàdhivàsitarathyàntaràü pravçttacitrançttotsavàm akurvan |
so 'pi ca hastã tasyàü vàsitàyàü kçtamadanakutåhalaþ samadahaladharalãlàm ivàbhyasyan punas tena hastipakena bhayalajjàvimåóhamanasà tasya ràj¤aþ sakà÷am aninye ||

dçùñvà tatas tasya naràdhipasya tràsàn niyantàram udãrõakampam  /
kopàd abhåtàü nayane kùaõena viko÷araktotpalaraktaràge  // HJm_1.27 //

krodharàhukaluùãkçtavadanendu÷ càvocad ràjà |
are duràtman hastipakàdhama kiü bhavàn upakùiptaþ kena cid yad enam adàntaü duùñahastinaü màm àropitavàn asi |
nanu proktavàü÷ ca bhavàn yathàyaü ku¤jaravaro mamàj¤ayà jvalitàn apy ayoguóàn a÷nãyàd iti pa÷yàma idànãü te satyam ||

athàbhinavagharmàü÷usaünibhàd dantinaþ puraþ  /
àkçùya hutabhuïmadhyàn nyave÷ayad ayoguóàn  // HJm_1.28 //
babhàùe ca mahàmàtraü mantribhi÷ cakitair vçtaþ  /
avatãrya gajaü dãptàn àdayainàn ayoguóàn  // HJm_1.29 //
sa tatheti prati÷rutya gçhãtvà veõum agrataþ  /
gçhàõety avadan nàgaü na càsau vàmatàü yayau  // HJm_1.30 //
tam ayoguóam àditsum àlokya ca mataïgajam  /
saüyàtam abravãd ràjà vàryatàm iti ku¤jaraþ  // HJm_1.31 //
tena hastidamakena ku¤jare vàrite 'tha punar åcivàn nçpaþ  /
dehamàtrakavinigrahe kùamo na tv ayaü capalacittanigrahe  // HJm_1.32 //


atha ÷uddhàvàso devo vihàyasi sthitvà yady ayam avanipatir buddhànàü bhagavatàü guõaparaüparàü ÷çõuyàt tato niþsaü÷ayena buddhatvàya praõidhànaü kuryàd iti |
tad idam atra pràptakàlam imam eva mahàmàtram anupravi÷àmãti vicintya kùaõàd eva taccharãram anupravive÷a |
tataþ saüyàtas taü ràjànam uvàca

kç÷ãkçtàïgàs tapasà phalà÷inaþ smareõa nãtà munayo 'pi vikriyàm  /
manodamas tair api cen na ÷akyate prakartum anyena kathaü kariùyate  // HJm_1.33 //

ràjovàca
kaþ khalu cittadamane ÷aktaþ syàt |

saüyàta uvàca

buddhà nàma jagannàthà bhåtà bhàvina eva ca  /
te hi svaparacetàüsi ÷aktà damayituü nanu  // HJm_1.34 //

tasya buddha iti ÷rutvà vàkyaü tasmàn niùàdinaþ  /
bahutvam iva saüpràptaþ prasàdaþ pulakodgamaiþ  // HJm_1.35 //

ràjovàca |
bhadra nanu kathyatàü tàvat kiüprabhàvà buddhà iti |

saüyàta uvàca |


avidyàtimiràndhànàü punarbhavanivçttaye  /
yat tadbodhyaü padaü ÷àntaü tad buddhaü tais tathàgataiþ  // HJm_1.36 //

tataþ sa ràjà pramuditamanàþ punar uvàca |
nanv àkhyàyatàü tàvat kathaü buddhatvam adhigamyata iti |
saüyàta uvàca |

dàna÷ãlakùamàvãryadhyànapraj¤àsamanvitaiþ  /
ghañamànaiþ prayatnena buddhatvaü pràpyate nçbhiþ  // HJm_1.37 //

atha sa ràjà buddhatvàdhigamamàrgam upalabhya praõidhim iti cakàra ||

tato 'ham à÷u bhåyàsaü bhåyobhiþ sattva÷àntaye  /
guõair dànàdibhir yukto buddho boddhavyakovidaþ  // HJm_1.38 //
praõidhim iti mahàntaü bodhisattve vi÷uddhe kçtavati kçtabuddhau buddhimanto nananduþ  /
svabalavilayacintàvàguràmadhyavartã mçga iva ÷araviddho vivyathe puùpaketuþ  // HJm_1.39 //

manaþkùetre råóhaü praõidhitarum ànanditajanaü samudbhåtapràyaprathamakaruõàpuùpasamayam  /
krameõàcchinnecchàvibhavamahatà dànapayasà phalàrthã bhåpàlaþ pratidinam asi¤cat tarum iva  // HJm_1.40 //
alaükurvàõasya kùitipacaritaü vyomavipulaü bibhitsor durbhedaü pihitajagadaj¤ànatimiram  /
vitene ràjendoþ praõidhi÷aradàrambhavimalà bhç÷aü dànajyotsnà praõayikumudànandajananã  // HJm_1.41 //

bhçtyàn bhç÷aü ca kalabhàn iva pàlayantaü lakùmãü ciràya kariõãm iva ra¤jayantam  /
dànàrthinaþ praõayinaþ parivavrur etya taü nçpatiü madhukarà iva vàraõendram  // HJm_1.42 //
duràsado vahnir ivàbhavat purà ya eva saürambhavijihmitekùaõaþ  /
sa eva bodhau vinibaddhani÷cayo janasya jaj¤e hradavan naràdhipaþ  // HJm_1.43 //
apetamàtsaryatamaþ ÷arãriõàü kramàt svabhàvàntaram eti mànasam  /
ya eva dhåmo nayanaprabàdhanaþ sa eva meghatvam upaiti saücitaþ  // HJm_1.44 //

atidànaparàyaõasya ràj¤aþ pradadau bhçtyajano 'pi tasya dànam  /
çtur eva sa tàdç÷o hi ka÷ cit taravo bhåriphalà bhavanti yatra  // HJm_1.45 //
avalokya nçpaü guõànuraktaü prakçtãnàm api jàyate guõecchà  /
÷a÷inaþ prabhayànuvidhyamàno vimalaü vàri dadàti candrakàntaþ  // HJm_1.46 //
saguõena janena yujyamànaþ sumanàþ ko na bhaved guõànuràgã  /
munigocaram etya mandabuddhis tyajati vyàlamçgo 'pi raudrabhàvam  // HJm_1.47 //

iti buddhaguõànuråpavarõàü giram àkarõya manoharàü niyantuþ  /
abhavad bhavabandhabhaïgahetuþ praõidhiþ pràktana eùa ÷àkyasånoþ  // HJm_1.48 //

tad evaü ÷rutasugataguõamàhàtmyàþ puruùavi÷eùàþ ÷arãriõàü saüsàraduþkhocchittaye buddhatvàdhigamàya vãryasaünàham àbaddhavanta iti vicintya samyaksaübodhilàbhàya ghañamànena dhãmatà prathamam eva dànapàramitàyàü yatnaþ karaõãya iti ||

prabhàsajàtakaü samàptam ||




__________________________________________________________________________




2. Badaradvãpa


yaþ paraduþkhair duþkhã tadvicchittyai kçtapratij¤a÷ ca  /
jagadartham ãhamànaþ sa eva sahate svaduþkhàni  // HJm_2.1 //

tadyathànu÷råyate
vibudhagaõà÷ramabhåtàyàü nayapratàpavijitasarvasàmantena brahmadattena ràj¤àdhiùñhitàyàü vàràõasyàü ràjadhànyàm upacitavividhapuõyasaübhàro 'neka÷àstrakalàkau÷alaprakhyàtakãrtis tyàgadàkùiõyakùamàdãnàm adhiùñhànaü guõànàü suhçtpraõayibandhujanapriyaþ supriyo nàma bodhisattvaþ sàrthavàho babhåva |

dàtavyam iti sarvebhyaþ sarvadà sarvam eva ca  /
pratij¤eyam abhåt tasya sarvasattvànukampinaþ  // HJm_2.2 //

lokavyasanam ucchettum atyantaü kçtacetasàm  /
pratij¤à sattvamahatã mahatàm eva jàyate  // HJm_2.3 //

prahlàditajanas tyàgas tasya cetasi paprathe  /
indor iva ÷aratkàle dhvàntabhedã mahodayaþ  // HJm_2.4 //

asmadartham ayaü dhatte bhogàn puõyabalàrjitàn  /
ity artheùv arthinas tasya mamatàm àlalambire  // HJm_2.5 //

asyàm anena sudhiyà praõidhànabãjam uptaü manobhuvi jinatvaphalàya nånam  /
pràg dànapàramitayeti sa puõyakarmà sotkaõñhayeva sahasà ghanam àliliïge  // HJm_2.6 //

ity upacitaku÷alamålasya mahàpradànapravçttasya sattvàrthaü prati karuõàpratodasaücoditamanasturaïgasya vyavasàyarathàdhirohiõo bodhisattvasya

na mokùyaty ayam ahnàya dànapàramitàm iti  /
÷eùàþ pàramitàs tasya tasthur utkaõñhità iva  // HJm_2.7 //

atha sa mahàtmà nidàghadinakarakiraõair iva jalà÷ayam àpãyamànam anudivasam arthibhir alpàva÷eùaü ko÷asàram àlokya yàcanakajanà÷àü viphalàm a÷aknuvan kartuü ratnadvãpagamanàbhilàùã vividhapaõyaparipåritam ucchrita÷ãtapañaskhalitamçdupavanam atinipuõakarõadhàràvalambitakarõam àptaparijanàdhiùñhitam anekavaõigjanaparivçto vahanam àruhya

phullàtasãkusumasaüstarasaünikà÷am àkà÷am àgatam ivodakatàü samantàt  /
bhàsvadbhujaïgamaõidãpasahasram antar gambhãradurgamajalaü jaladhiü jagàhe  // HJm_2.8 //

vahanagativa÷àc ca nimajjata iva velàtaña÷àkhinaþ kùaõam eva samavalokya pavanabalodãryamàõamahàtaraïgaviùamam agrato dhàvantam iva ca krameõa mahàsamudram uttãrya ratnadvãpam àgamya vividhàni ratnàny àdàya saha tair vaõigbhir avighnena supriyaþ punaþ pratinivçtya sàrthaü sthalapathena netum àrebhe |

etaü sametya vimukho na gato 'rthivarga÷ ceto 'sya vairiõi sute ca samànavçtti  /
evaü guõàn abhidadhad guõalàlasasya sàrthaü na taskaragaõo 'pi mumoùa tasya  // HJm_2.9 //

÷uci÷ãlavibhåùaõe jane jagadarthapratibaddhacetasi  /
api dharmaparàïmukho janaþ suhçdãvàbhyupayàti bhadratàm  // HJm_2.10 //

tataþ sa mahàtmà vàràõasãm upagamya prãtamanobhir bandhubhir àlokyamànaþ svabhavanam anupravi÷ya tena ratnadvãpàd upàttena svàpateyenàrthijanasaümànanàm anudivasam akarot |

mahàtmanas tasya paràrthasaüpadaþ prayacchato dànam udàracetasaþ  /
avandhyabhåripraõayaiþ samàgatair abhåd gçhadvàram a÷ånyam arthibhiþ  // HJm_2.11 //

atha sa mahàtmà kadàcid vara÷ayanãyam upagataþ kùaõadàyàm idam acintayat | idam api na paryàptam evam arthijanapratipåjanàyàü draviõam iti | kãdç÷aü punar yàtràphalaü sàdhayeyaü yena me satatam avyavacchinnadànapratãtamanaso 'rthinaþ syur ity api nàmeyaü tvaritam apayàyàn ni÷ãthinã yato 'haü saümànayeyam arthivargam iti |

sarvo jantuþ kàïkùati glànikàle khedàrto và cittasaukhyàya nidràm  /
eùà dàtur dànavighnaü karotãty àsãt sàdhos tasya nidraiva duþkham  // HJm_2.12 //

atha sa mahàsattvo nidràva÷am upagataþ svapne vimalakiraõacakravàlàbhyudgatapariveùanimagnamårtim alikulàbhinãla÷ithilake÷apà÷àvacchàditaikàüsade÷àü kamalapalà÷àbhitàmràyatàkùãü kanakakala÷ànuråpapayodharoparikãrõahàramaõiprabhàsamuddyotitavakùaþsthalàm abhinavabandhujãvakusumàbhiraktàdharàü trivalãsopànàdhirohaõavijihmãkçtapratanuromaràjikàm indukàntim iva mårtimatãü karõàbharaõamaõiprabhàbhyaktakapolapattralekhàü tanudhavalottarãyasaüvçtàïgãü ÷araccandrikàprabhàparigatàm iva kàrtasvarapratimàm apratiråpàü devatàm apa÷yat | sà cainam abhivyajyamànada÷anamaõikiraõàvabhàsitànanà sphuñamadhureõa vacasedam abhyadhàt |

prayàsyatãyaü tanutàü krameõa dànàtiràgàt tava ko÷asampat  /
kùapàkùaye kùãõa÷a÷àïka÷obhe nivartamàneva samudravelà  // HJm_2.13 //

tvayi prayàsyanti tato gatodaye nipàtya dçùñiü vimukhatvam arthinaþ  /
apàstakekà÷ cyutacàrucandrikà÷ ciraü mayårà iva ÷àradàmbude  // HJm_2.14 //

kùayaü gatàyàm iti ko÷asaüpadi tvam arthinaþ pràpya ÷ucaü gamiùyasi  /
iyaü tu ditsà bhavataþ prathãyasã kadàcid apy eùyati naiva vikriyàm  // HJm_2.15 //

gate kùayaü dàruõi ca¤calàrciùaþ kùayaü prayàti dyutir à÷u÷ukùaõeþ  /
prakàmam abhyàsavivardhitodayà na caiva ditsà mahatàü vipatsv api  // HJm_2.16 //

ayaü parikùãõadhano 'pi nàrthinaþ karoti yàc¤à÷rayabhaïgakàtaràn  /
iti prakà÷ãkçtani÷cayo janair jano na kçcchre 'pi jahàty udàratàm  // HJm_2.17 //

iti tathyam ahaü bruve bhavantaü bhavavicchedi padaü gaveùayantam  /
vyavasàyatanutram à÷u baddhvà badaradvãpam upehi lokabhåtyai  // HJm_2.18 //

÷çõu tatra mayopadi÷yamànaü gamanaü bhådharanàgayakùabhãmam  /
bahubhi÷ ca payodhibhir niruddhaü yad alaü sàdhayituü tvam eva ÷aktaþ  // HJm_2.19 //

malayàcalarohiõã sudheti sthiravãryauùadhir asti puõyagandhà  /
haviùà paripacya tàm a÷àna ÷ramatçùõàbhibhavakùudhàkùayàya  // HJm_2.20 //

pa¤cadvãpa÷atàny atãtya saritas tàs tà÷ ca bhãmàmbhasas tãrtvà ca plavamadhyago jalanidhãn puõyena vãryeõa ca  /
tuïgasyopari bhåbhçto 'sti mahatã nàmnà mahaughauùadhis tàm àdàya mahàbhujaïgamaviùacchedàya yàyàs tataþ  // HJm_2.21 //

purastàc ca såcibhedyaü vetravanam atikramya jaladhitãre bhådharakandaràntaràvasthitaü tàràkùaü nàma ràkùasaü drakùyasi |

suptasya jàgrata iva jvalitàgnidãpter yasyàkùiõã tapanamaõóalatulyatàre  /
àpiïgapakùmapariveùñitavartmalekhe nidràkùaye mukulite iva càprakampe  // HJm_2.22 //

suptasya tasya ghanani÷vasitànilena pramlànapàõóukusumàs taravo bhavanti  /
jihvà viniùpatati càsyapuñàt sphurantã vidyullatà jaladharàd iva bhãmanàdàt  // HJm_2.23 //

tato yakùabhujaga÷àntyartham atãtabuddhabhàùitàni såtrapadàni pañhatà bhavatà gantavyam | gatvà ca nàtidåre rohitakaü nàma vividhodyànakusumasurabhipavanam anekaratnaprabhodbhàsitajaladhitañabhådharàntaram uccàvacajanasaübàdhavipaõimàrgam amarapurapratimaü puraü drakùyasi | tatra ca paurõamàsãni÷àkarapriyadar÷ano vividhaguõaugho màghanàmà sàrthavàhaþ | sa te badaradvãpasya panthànam upadar÷ayiùyati | sa ca mahàsàrthavàho gàóhaglànatayà siüha÷àrdålabhãùaõàcalavanàntaràõi bahåni yojanàni gatvà kàlakarmaõà yokùyate | na ca bhavatà tatràpi viùàdaþ karaõãyaþ |

preryamàõàþ karuõayà dhãràþ sattvahitaü prati  /
baddhvotsàhamayaü varma sàdhayanti samãpsitam  // HJm_2.24 //

pa÷càd devatànubhàvàt puõyaprabhàvàc ca dåram atikramya himagiri÷ikharànukàripràkàrapariveùñitaü rajatanagaraü pihitadvàraü drakùyasãti | tatra ca bhavatà punas tàny eva såtrapadàni pañhitavyàni | tataþ svayam eva tad dvàram apàvçtakapàñaü bhaviùyati |


tato niryàsyanti stanakala÷abhàreõa guruõà prakàmaü klàmyantyaþ sphuñada÷anabhàsaþ smitava÷àt  /
aràlabhrålekhàþ kuvalayadala÷yàmanayanà÷ catasraþ kinnaryas tanudhavaladivyàü÷ukabhçtaþ  // HJm_2.25 //

tàsu ca mçduhasitakañàkùabhråvilàsaprakà÷itamanmathàsv api bhavatà bhaginãsaüj¤à karaõãyà | tà÷ ca bhavato badaradvãpasya panthànaü dar÷ayiùyanti | tato badaradvãpàdhipatiþ kinnararàjo devatàprotsàhito bhavate cintàmaõiü dàsyati | tatra ca vaióåryamayasya nagarasyàntikajàtam upavanam àgatam akçùñoptasya ÷àler atuùaü phalam a÷nantam uditam iva ÷aradvalàhakaü valàhakanàmànam a÷varàjaü drakùyasi | sa tvàü vihàyasà kçtàrthaü vàràõasãm àneùyatãty abhidhàya sà devatàntaradhãyata | bodhisattvo 'pi ca kalyàõasvapnadar÷anàt paraü pramodam udvahan niyamenàhaü badaradvãpayàtràphalam àsàdayiùyàmãti vicintya devatàþ påjayitvà ÷ramaõabràhmaõakçpaõebhya÷ ca dànàni dattvà yathàdevatopadiùñaü caturda÷abhiþ saüvatsarair badaradvãpam àgamya kinnaràdhipatisakà÷àt taü cintàmaõim àsàdya cintayàmàsa | api nàma sa turagapatir àgacched iti |

vicintitaü tena ca puõyakarmaõà paràrthaniùpattinibaddhacetasà  /
parisphuran rà÷ir ivendurociùàü sa cà÷varàjas tvaritaü samàyayau  // HJm_2.26 //

sametya covàca sa mànuùãü giraü dukålasåtràkçtisàndrakesaraþ  /
itaþ puràt sàgara÷ailadurgamàn nayàmi kaü tvàü viùayaü vihàyasà  // HJm_2.27 //

taü supriyaþ priyaguõo guõinàü pravekaþ provàca vàjivaram indumarãci÷ubhram  /
mattadvirepha÷abalopavanàntaràlàü vàràõasãü nayatu màü drutam a÷varàjaþ  // HJm_2.28 //

uktas turaïgapatinàtha sa dhãrasattvaþ pçùñhaü mamedam adhiruhya bhava sthiràïgaþ  /
ratnaü svavàsasi nibadhya ca ÷uddhara÷mi taü pakùiràjasamaraïghasam àruroha  // HJm_2.29 //

bhindan khuraiþ praviralàn kvacid ambuvàhàn saudàmanãsamavabhàsapi÷aïgitàïgaþ  /
utpatya khaü stimitasàgaravàrinãlaü vàràõasãm avatatàra sa vàjiràjaþ  // HJm_2.30 //

taü ca svabhavanasamãpe 'vatàrya valàhakaþ punar badaradvãpam eva pratyàyayau | bodhisattvo 'pi ca pravi÷ya pramuditamanobhiþ praõayibhiþ suhçdbandhubhiþ pratyudgataþ svabhavanam anyasminn ahani bahir niùkramya taü cintàmaõiü dhvajàgram àropyedam uvàca |

yad yad icchati yo dravyam iha mànuùadurlabham  /
tat tac cintàmaõir ayaü samyak tasmai prayacchatu  // HJm_2.31 //

tadà ca tasmin de÷e nirvyàpàrakçùãvalajanam anudakatayà dhavalajalada÷akala÷abaladikkàntam uparatagokaóevaràvasthitavàyasagaõam atyàkuladaridravargam aparyàptabhaikùopahàraü mahad durbhikùam àsãt | tataþ sa janakàya upetya supriyam uvàca | dhànyam eva tàvad ayaü maõivaraþ pravarùatv iti | tathàstv iti coktaü bodhisattvena vicintya vilokita÷ càsau mahàmaõiþ |

kvacit tarupalà÷eùu skhalatà vyomapàtinà  /
dhànyena mahatà bhåmir babhåva ca nirantarà  // HJm_2.32 //

tato vicitrà maõayaþ sphurattviùaþ ÷ucidyutãny àbharaõàni càsakçt  /
vikampitàny àpatatà nabhasvatà tanåni vàsàüsi ca petur ambaràt  // HJm_2.33 //

atho vicitràbharaõàmbarasrajaþ pravçttanànotsavatåryanisvanàþ  /
savismayàs taü janatànukampinaü puraskçtaü tuùñuvur ittham arthinaþ  // HJm_2.34 //

aho batàtyadbhutam etad ãhitaü paropakàràya gçhãtajanmanaþ  /
aho ya÷obhis tava kundapàõóubhis tiraskçteyaü hasatãva medinã  // HJm_2.35 //

ava÷yam asty eva janasya tàdç÷ã svabhàgyasaüpat ku÷alàvalambinaþ  /
bhavàdç÷ànàü jagadarthakàriõàü yad evam utpattir avandhyajanmanàm  // HJm_2.36 //

nirvàsitamahàduþkho dattàkliùñamahàphalaþ  /
vipàka iva dharmasya sukhahetus tvam arthinàm  // HJm_2.37 //

tad evam àtmaduþkham agaõayitvà jagatsukhavidhàyino mahàkàruõikà na pratij¤àm avasàdayanti mahàtmàna iti svasukhanirapekùeõa paràrthaniùpàdanapañunà bodhigàminà bhavitavyam iti ||

|| badaradvãpajàtakaü dvitãyam ||



__________________________________________________________________________


|| 3 Dharmakàmajàtakam ||


nànyatra bodhisattvàd aj¤ànatamonirastaye yogyaþ  /
ka÷ cit subhàùitamaõiü cikràya pràõamålyena  // HJm_3.1 //

tadyathànu÷råyate
bodhisattvaþ kila ÷ruta÷ãlàdiguõàbhilakùite kùititalàlaïkàrabhåte bhåtànukampini satatapravçttabrahmaghoùàgnihotrasamiddarbhakarmànte vinãta÷iùyaparivçtàdhyàpake bràhmaõakule lokahitàya vyàyacchamàno va÷itvàd udapàdi | pratidivasam àpåryamàõakànti÷ ca sa mahàtmà

yathà yathà saüvavçdhe jagatpriyaþ ÷a÷ãva bhindaüs timiraü marãcibhiþ  /
tathà tathà tan mahatãm mahàkulaü jalaü payodher iva vçddhim àyayau  // HJm_3.2 //

ka÷ cid eva mahàbhàgyo jàyate saümataþsatàm  /
tarulateva vaü÷a÷rãr yam àlambya vivardhate  // HJm_3.3 //

tasya ca mahànubhàvasya kçtopanayanasaüskàrasya pramàdabahule yauvane vartamànasya vinivçttavyasanadoùasya paràm avekùya dharmakàmatàü dharmakàma ity eva j¤àtayo 'nuråpaü nàma cakruþ |

pràyeõa pràõino loke guõino và guõasya và  /
nàmàpi puõyanirjàtaü prayàti ramaõãyatàm  // HJm_3.4 //

subhàùitaü tasya subhàùitàrthinaþ kuta÷ cid àkarõayato vipa÷citaþ  /
nitàntam ànandathucitrakarmakçc cakàra romodgamabinduvartanàm  // HJm_3.5 //

påtena lokam avabhàsayatà samantàt kàntena bhinnatamasà prathitàgamena  /
÷uddhena kasya hçdayaü ÷a÷alakùmaõeva na hlàdyate supuruùasya subhàùitena  // HJm_3.6 //

÷u÷ràva bhinnatimiraü timiràntakàrã yasmàt subhàùitam atãva subhàùitaj¤aþ  /
prakhyàtabuddhimahimà mahatàü sadaþsu prãtaþ paraü ÷atasahasram adàt sa tasmai  // HJm_3.7 //

sa ca mahàtmà yatra yatra gacchati sma tatra tatra janena pratipåjyate sma | tataþ kadà cid
anyatamo duùñacetàs tadapakàracikãrùayà bràhmaõas tasya mahàtmanas taü làbhasatkàravi÷eùam anudivasam abhivardhamànam asahamànaþ sàmarùaü tvaritapadaü tatsakà÷am àjagàma |

asaüpràpyànyataþ påjàü guõalabhyàm asajjanaþ  /
anyasmai mànyamànàya paõóitàyàbhyasåyati  // HJm_3.8 //

sa ca duràtmà ràkùasa iva bràhmaõaråpadhàrãtam mahàsattvam upagamyedam abhyadhàt |

÷rutaü mayàtãva subhàùitapriyo bhavàn kila j¤ànavi÷eùavittagaþ  /
ato 'smy avaj¤àtajanas tvadantikaü subhàùitapràbhçtavàn upàgataþ  // HJm_3.9 //

paribhraman gandhavatãþ ÷ilãmukho vihàya phullàþ sahakàrama¤jarãþ  /
madaü pipàsuþ samupaiti dantino guõàntaraü tatra sa pa÷yati dhruvam  // HJm_3.10 //

atha bodhisattvaþ subhàùitopàyanavantaü taü bràhmaõam àlokya praharùaprodbhidyamànapulaka÷obhaþ samutthàya svàgataü subhàùitamahàratnavaõije bràhmaõàya | vayaü subhàùitamaõãnàü kretàra ity uktvà taü dvijàtim àtmãye mahaty àsane samupave÷ya svayamavanau niùasàda | tato dharmakàmaü suhçdas savismayam evam åcuþ |

÷roùyàmãti subhàùitàni bhavato jàtaü mukhaü sasmitaü ÷rutvà yàsyati sà÷ru locanayugaü prãtyà ÷riyaü kàm api  /
ahna÷ chedava÷àt sugandhi kumudaü mandaü samunmãlati pràpyendoþ kiraõàn apàstatamasaþ ÷obhàü paràü puùyati  // HJm_3.11 //

atha dharmakàmaþ sabahumànam àlokayaüs taü bràhmaõam avocat | abhidhàtum arhaty àcàryaþ ÷u÷råùamàõàya ÷iùyàyeti | atha sa pàpãyàn enam uvàca | yadi bhavàn mahati khàte nirdhåmajvalanaparipårite subhàùitaratnalobhàd àtmànaü mu¤cet tato 'ham idaü subhàùitam a÷rutapårvam atimanoharam abhidadhyàm iti | atha bodhisattvaþ sattvaparibçühitamatir idam abhyadhàt | mahàbràhmaõa | nedaü duùkaram àtmaduþkhànapekùiõàm màdç÷ànàm | kiü tu |

subhàùitaü jagadudayàya sajjanàn mahãruhàt phalam iva saücinomy ahaü  /
gate mayi jvalanavatãm mahàkhadàm ayaü janaþ katham iva tad grahãùyati  // HJm_3.12 //

bràhmaõa uvàca || ÷ràvayitvedam subhàùitam akhilasya janakàyasya tato 'gnikhadàyàm àtmànaü mokùyasi | bodhisattva uvàca | yathà àcya rocate tathàstu |

anavatãrya ciràya duruttaraü suvipulaü vyavasàyamahodadhim  /
kùapitamohamahàtimiraþ kathaü jagati bodhimaõiþ sulabho bhavet  // HJm_3.13 //

tad aham eùa subhàùitalàlaso jalam iva pravi÷àmi hutà÷anam  /
na mama dharmakathàhçtacetaso hutavaho 'pi kariùyati vedanàm  // HJm_3.14 //

iti nigadya sukhàtam akhànayaddahanavac ca nçbhis tad akàrayat  /
niragamac ca bahirbhavanàntaràt sapadi tena saha dvijarakùasà  // HJm_3.15 //

hutabhuji jvalite ca mahàmatir nipatituü kçtani÷cayamànasaþ  /
sakhibhir a÷ruparãtavilocanaiþ sa rurudhe parirabhya suhçttayà  // HJm_3.16 //

atha dharmakàmaü suhçdo j¤àtaya÷ ca viùàdà÷rupårõanayanàþ sagadgadam evam åcuþ |
kim idam iti subhàùitarasenànapekùitakkàryo duùpràpam idam amalakulotpannam uóupatikiraõavi÷uddhaya÷o'dhiùñhànaü mànuùyam avamanya j¤àtijanaü càtyantaduþkhabhàginaü kçtvàtmànaü parityaktum icchasi | nanu vinivartyatàm iyamamàrgayàyinã buddhiþ | pa÷yatu bhavàn |

ye nàma vallabhataràs satataü janasya putràd apãùñaphaladàd dayitàj janàc ca  /
krãõàsi tair asubhir àtmasukhànapekùã kasmàt subhàùitam atãva subhàùitaj¤aþ  // HJm_3.17 //

atha bodhisattvastasya janakàyasya subhàùitaguõàviùkaraõena dharmade÷anàm iti cakàra |

vij¤ànam ujjvalayati pratibhàü tanoti tattvaü prakà÷ayati kàpatham ucchinatti  /
sàdhoþ subhàùitam aho paricãyamànaü kalyàõamitram iva kiü na hitaü karoti  // HJm_3.18 //

yatrodite vimaladhàmni vivasvatãva pumnàü matiþ kamalinãva vibodham eti  /
atyantabhinnatimiraü sudhiyà parasmàt tad gràhyam àtmanimayenakathaü na såktam  // HJm_3.19 //

tasmàd ahaü dahanadàham acintayitvà tàthàgatãü gatim anupratipattum icchan  /
praj¤àguruü gurum ivàlaghusåktahetoþ prãtaþ ÷arãragurudakùiõayàrcayàmi  // HJm_3.20 //

mànuùyaü devabhåyaü và pràpyate sukçtà÷rayàt  /
kadàcil labhyate pumbhiþ subhàùitarasàyanam  // HJm_3.21 //

tan na me ku÷alapakùàvalambino bhavanto vighnam utpàdayitum arhantãti tàn suhçdo bàndhavàü÷ ca sànunayaü vinivàrya jvalanasàtkartum àtmànaü taruskandham àruhya taü bràhmaõam uvàca | àcàrya procyatàm adhunà tat subhàùitam iti | bràhmaõa uvàca |

pradànapañubhir nityaü ÷ãle ca vimale sthitaiþ  /
atyantavãryasaünàhaiþ pràpyate padam akùayam  // HJm_3.22 //

atha bodhisattvaþ pramuditamanàs tàü gàthàm udgçhya tasmai janasamåhàya ÷ràvayàm àsa | tatas te suhçdas tam enam artham åcuþ |

paraü pramodaü janayet punaþ punaþ tavaiva såktaü ku÷alàvalambinaþ  /
viùàdahetutvam upàgataü yato duruktam asmàkam idaü tato nanu  // HJm_3.23 //

atha tatra prakçtikaruõàrdrà÷ayo màtçgràmastasya sàdhor asaübandho'pi ÷okava÷àd evaü paridevanaparo babhåva |

sugandhinà vàïmadhunàdhivàsitaü parisphurandantamarãcikesaram  /
mukhàmbujaü ÷rãmad idaü hutà÷anaþ kathaü nv ayaü niùkaruõo 'sya dhakùyati  // HJm_3.24 //

vi÷uddhacàmãkaragauram agninà parãyamàõaü parikåõitekùaõam  /
÷arãram asyedam aho bhaviùyati pradagdhadàrupratimaü malãmasam  // HJm_3.25 //

udyatsimasimà÷abdam analàntaravartinaþ  /
÷yàmãbhavad idaü gàtraü draùñuü ko 'syàdya ÷akùyati  // HJm_3.26 //

dvidheva kriyamàõànàü veõånàü parvaniþsvanam  /
bàndhavàþ katham asyàsthnàü ÷roùyanti sphuñatàü dhvanim  // HJm_3.27 //

amã samãraõàsaïgacalatpallavapàõayaþ  /
mà dhàkùãrenam ity agniü vàrayantãva pàdapàþ  // HJm_3.28 //

bàùpatoyàvilàkùàõàü vidàrayati no manaþ  /
bandhånàm asya dãnànàü hà hety ekàkùaraü vacaþ  // HJm_3.29 //

iha goùñhã kçtànena dattaü dhanam ihàrthine  /
ity asya suhçdaþ sàdhor de÷ayiùyanti sàsravaþ  // HJm_3.30 //

j¤àteyena vinàsmàkaü duþkhaü dahati mànasam  /
suhçdo j¤àtayo vàsya dhàrayiùyanty asån katham  // HJm_3.31 //

tan nedam atikaruõaü raudraü karmàsya duùkarakàriõaþ ÷akyate draùñum ity abhidhàya sa strãjano gçhàbhimukhaþ pratasthe | tato bodhisattvaþ praõidhim evam àvi÷cakàra |

na pràrthaye padam ahaü ÷ubhalabhyam aindraü vidyàdharàdhipatitàü na ca nàpi ràjyam  /
bhåyàsam asya jagataþ sugatatvam àpya duþkhakùayàrtham amunà ku÷alodayena  // HJm_3.32 //

ity uktvà tena mahàtmanà mukta÷ càtmà | sadya eva ca so 'gnir upa÷àntajvàlàkalàpadhåmasaüghàtaþ surabhikamalodbhedagandhàdhivàsitadigantaràlaü kamalinãpalà÷asthitavimalasalilalavaü sphañikakaõàkãrõamarakata÷ilànuråpam alikulacakravàkamithunahaüsakàdambopa÷obhitaü padmàkaratvam agamat |

kçtàrtham iva padmatvaü manyamàne ku÷e÷aye  /
so 'pi ca sthitam àtmànam adràkùãd dhãmatàü varaþ  // HJm_3.33 //

pàdopàntabhràntamattadvirephaþ ÷ànto dharmaü dharmakàmo bruvàõaþ  /
÷obhàü gàóhaü padmapattràyatàkùaþ padmàsãnaþ padmayoner dadhàra  // HJm_3.34 //

eùa svapnaþ syàd iyaü kiü nu màyà vahniþ kvàyaü kvedamambhoruhatvam  /
ity à÷caryaü vismayàkùiptacittàþ taü pa÷yantas te janà vàcam åcuþ  // HJm_3.35 //

teùàü tam àlokayatàü janànàm ambhojamadhyasthitam unnateccham  /
harùà÷ruõàsaübhavatà kùaõena ruùeva ÷okà÷rujalaü nirastam  // HJm_3.36 //

patitam atha nabhastaþ kãrõaki¤jalkagandhaü samanugatam alãnàü païktibhiþ puùpavarùam  /
abhavad api ca màraþ pauùpam àdhàyapàr÷ve dhanur upahita÷okaþpàõivinyastavaktraþ  // HJm_3.37 //

atha sa bràhmaõo jvalitàïgàramadhyagatam ivàtmànam ùõani÷vàsàbhitaptamukhàntaràlaþ katham api dhàrayann idam avocat |

gambhãre kùitivivare parisphurantaü pa÷yàmi jvalanam ivàgrato mahàntam  /
eùà ca jvaraparitarjitàtiduþkhà medinyàü mama vinimajjatãva mårtiþ  // HJm_3.38 //

tãvràgniü narakam imaü patiùyato me tvaü bhåyàþ ÷araõam ihàdya dharmakàma  /
tuïgecchàþ parahitavedhaso mahàntas tvàdçùkàþ suhçdi ripau ca tulyabhàvàþ  // HJm_3.39 //

atha bodhisattvas tadanukampayà satyàdhiùñhànam akarot |

yena satyena sattvàrthaü bodhicaryàü caràmy aham  /
tena mà sma gamad vipro narakaü jvalitànalam  // HJm_3.40 //

iti bodhisattvenàbhihitaþsa bràhmaõaþ sadya eva haricandanànuliptam ivàtmànaü pramumude |

kalyàõamitram àgamya jagadarthavicakùaõam  /
prayàti vilayaü sadyaþ pàpaü pàpakçtàm api  // HJm_3.41 //

atha bodhisattvaþ pramuditamanobhiþ suhçdbandhupraõayibhir àlokyamàno dàna÷ãlàdisamuttejanàya dharmyàü kathàü cakàra |

àgamato 'numànàc ca dvayàni÷cayakàraõàt  /
vi÷eùani÷cayotpatteþ pratyakùaü balavattaram  // HJm_3.42 //

mahàparityàgam imaü savismaya÷ ciraü vilokyeva mama sphuracchikhaþ  /
kç÷ànur anvakùam ayaü ÷arãriõàü praphullapadmàkaratàm upàgataþ  // HJm_3.43 //

tataþ samàlokya mahàntam adbhutaü prabhàvam enaü vipulasya karmaõaþ  /
÷ubhà÷ubhasyàsti phalaü sukhàsukhaü vicintya cedaü vijahãta kàpatham  // HJm_3.44 //

pramàdanidràvinimãlitàtmanàü ÷arãriõàü saupàyikã prabodhanà  /
vipa÷citàü tu sphuñabuddhicakùuùàü sati prabodhe kim iva prabodhyate  // HJm_3.45 //

hitonmukhànàm api dharmyayà girà bhç÷aü prabodhaü janayanti sàdhavaþ  /
gater vi÷eùo bhavati prasarpatàü pratodasaücodanayà hi vàjinàm  // HJm_3.46 //

bahucchalaü pàlayatà gçhà÷ramaü na dhãmatà vi÷vasanãyam aõv api  /
na yujyate svaptum anàhitàïku÷apracaõóamattadviradàdhirohiõaþ  // HJm_3.47 //

sutapralàpà bhavanaü samçddhimad vilàsalàvaõyavibhåùitàþ striyaþ  /
prasaïginàü sarvam amedhasàm idaü ÷amànukålasya nirodhakaü pathaþ  // HJm_3.48 //

kathaü cid aùñàbhir apoóham akùaõair avàpya mànuùyam idaü sudurlabham  /
÷amàya yo na tvarate pramàdabhàg niyojanãyo 'naóuhàm asau dhuri  // HJm_3.49 //

idam avàptam avàpyam idaü punaþ kçtam idaü karaõãyam idaü nçõàm  /
iti manogçhacitraõayà kùayaü vrajati naiva manorathavartikà  // HJm_3.50 //

viùayopabhogam avasànadàruõaü parirabhya candanam ivàhiveùñitam  /
sukham ity abhåtaparikalpanànugà bahuduþkhajàlam adhi÷erate janàþ  // HJm_3.51 //

dhig aho tiraskçtam avidyayà jagat sakalaü kalaïkitam anaïgajair malaiþ  /
yad idaü sametya maraõàrigocaraü gajasuptikàm iva vidhàya tiùñhati  // HJm_3.52 //

hçtasatpathaü nivaraõàribhiþ ÷añhair avicintya saütatam anityatàbhayam  /
anu÷àsanaü plavam apàsya saugataü vinimajjati vyasanasàgare jagat  // HJm_3.53 //

pratikùaõaü kùayam upayàtijãvitaü pra÷àmyato vapur iva kçùõavartmanaþ  /
ataþ sadà viùayaparàïmukhãm imàü tvaràvatãü kurutamatiü hitaü prati  // HJm_3.54 //

iti vacanam ayuktanyàyam uktam mayà ced anubhavata yatheùñaü kàmasaukhyànubandham  /
atha tu guõavad etat sàdhavaþ cintayitvà ÷rayata viùayatçùõàü rodhinãü÷àntim agryàm  // HJm_3.55 //

iti dharmade÷anàü kçtvà bodhisattvaþsasuhçjjano gçhaü pravive÷a |

tad evaü subhàùitaratnaparãkùàpañunà tena bhagavatà pràõair api subhàùitàni krãtànãti vicintya satatam eva duþkhocchedam icchatà pràj¤ena dharmakathà÷ravaõe mahàn àdaraþ karaõãyaþ | kalyàõamitrasevà càbhilaùitaphalaniùpàdinã bhavatãti tadanuvartinà bhavitavyam iti ||

|| dharmakàmajàtakaü nàma tçtãyam ||



__________________________________________________________________________



4. øa÷a


tiryagyonigatair api sadbhiþ pràõàþ paràrtham utsçùñàþ  /
ko nàma puruùabhåtaþ saktiü dhanamàtrake kuryàt  // HJm_4.1 //

tadyathànu÷råyate
stimitanilãna÷ukasaüghàtaharita÷àdvalopagåóhabhåbhàge vividha÷ikharitarucchàyopaviùñaromanthàyamànahariõagaõe bhramadalikulopagãyamànakusumitalatàsaüparkasurabhipavanàkampyamànanirjharavàridhauta÷ilàtalaparyante munijanamano'nukåle kålaviñapilatàkisalayàskhalitasarittaraïgàhatakumudadhavalaphena÷ekharàlaükçtasalile salilacaravihaïgonnàditapadminãvane kvacid acalavanàntare bodhisattvaþ ÷a÷o bhavati sma | tasya ca tatra sahavàsaguõàd abhivçddhasauhçdaþ pra÷amopacaya÷àntendriyagràmo gràmyopabhogaparàïmukhamanà÷ cãràjinàùàóhakamaõóalumàtraparigrahaþ kaùñatapàs tàpasaþ sahàyo babhåva |

÷àntau samànadharmàõau samaduþkhasukhodayau  /
tàv anyonyam apa÷yantau na remàte suhçttamau  // HJm_4.2 //

bàlye ÷a÷ena rahitaþ kaücit kàlaü bhavaty anuùõàü÷uþ  /
na tu tena ÷a÷àkçtinà kadàcid api sa vratã suhçdà  // HJm_4.3 //

sàptapadãnaü sakhyaü bhavati satàü prakçti÷uddhacittànàm  /
kim utànyonyaguõakathàvi÷rambhanibaddhabhàvànàm  // HJm_4.4 //

bhavati ÷amàbhiratànàü puüsàü dharmàya pàñavaü buddheþ  /
pratanumanasàü tira÷càü dharmàrambhe kutaþ saüj¤à  // HJm_4.5 //

÷a÷ajàtir aho kveyaü kvedaü vàksauùñhavaü kva ca ÷amo 'yam  /
abhavad iti devatànàü ÷a÷a eva savismayaü cetaþ  // HJm_4.6 //

atha kadàcid asalilatayà paripàõóuùu sàsåyakçùãvalajanàvalokyamàneùu vi÷ràntavidyullatàvilàseùu pavanabalavicchinnasaüghàteùu jaladeùu dinakarakiraõàpãtasàva÷eùasalileùu parimlànagarbhalaghu÷àlicchanneùu kedàreùu sakçtpåravicchedapratanujalavimuktavipulatarapulinatañàvasthitasphuñitottàna÷uktipuñàsv saritsv àgharmaklamavinibaddha÷vàsapracalatkaõñheùu madakàle 'pi vinivçttançttavyàpàreùu nãlakaõñheùu nimnapraviråóha÷uùka÷aùpàïkuràyàü vasumatyàm alabdhatçõàhàratayà parikùàmakukùiùu mandagamanacalita÷ithilasàsnàsu kùãrakùayalaghådhnãùu paridurbalavatsàsu vatsatarãùu ÷àkapràyakadannàbhyavahàrakç÷aparuùàïgeùu daridrajaneùu durbhikùadoùaparàïmukhãkçtàtithijanasatkàreùu gràmeùu kvacit kvacic chråyamàõamanthàna÷abdeùu gokuleùu sa tàpasas taü ÷a÷am avocat | aho kçtopakàram api vipatsu nànuvartante prakçtilaghavaþ pràõinaþ | pa÷yatu bhavàn ayaü hi |

àsàreõa vibhinnacandrakamaõiü tanvan kalàpaü mudà làsyaü làsakavat purà viracayan stautãva yaü kekayà  /
tasminn eva ÷ikhã nirambhasi ghane cakùuþpradànàlasaþ pràyeõodayavantam eva bhajate svàrthapravãõo janaþ  // HJm_4.7 //

nistoyà viralãbhavanti jaladà vicchinnam aindraü dhanuþ ÷råyante na kalàpinàü giriguhàsaüsargadãrghà giraþ  /
sarvaü vastu nisargabhaïguram iti dhyàtveva ÷okàc ciraü vidyullàsikayà vilàsamadhuraü làsyaü parityajyate  // HJm_4.8 //

jàtaü kùãõaphalaü phaladrumavanaü ÷oùaü gatà vãrudhaþ pramlànàni ÷anair bisàni bisinãpaïke kharatvaü gate  /
yo 'py àsãd badareïgudãphalacayaþ svalpo mamàtroñaje kùãõaþ so 'pi suduùkaràya tapase yàtràü kariùye katham  // HJm_4.9 //

àhàreõa vinà pratikùaõam ayaü dehaþ klamaü gacchati klàntyà cetasi yoginaþ pratihate sthairyaü samàdheþ kutaþ  /
pràj¤asyàpi samàdhihãnamanasas tattvàbhimukhyaü kutas tattvàdar÷anabaddhamohatimiraþ pa÷càd vçthà ÷ràmyati  // HJm_4.10 //

tyaktvà tato 'jinakamaõóaluvalkalàni sthàsyàmi bàndhavajanena saha svagehe  /
durbhikùadoùam apavàhya punar vanànte vatsyàmi vatsala ciraü bhavatà sahàtra  // HJm_4.11 //

atha bodhisattva÷ cirasaüvàsàbhivardhitapremàrdrahçdayas tam çùim uvàca |

àlànam unmålya sukhàbhikàïkùã yàtaþ kathaücid dvirado vanàntam  /
vismçtya bhåyo 'ïku÷apàtaduþkhaü janàntam evecchati gantum aj¤aþ  // HJm_4.12 //

÷amena medhàvitayà tapoguõaiþ ÷rutena ca j¤eyapathànugàminà  /
munãüs tvam anyàn abhibhåya vartase raviþ pradãpàn iva dåram aü÷ubhiþ  // HJm_4.13 //

iti tvam àlokita÷àstrani÷cayo 'py anandhakàreõa vivekacakùuùà  /
praveùñukàmo viùayàrigocaraü kathaü pramàdyann iva nàma lakùyase  // HJm_4.14 //

tamovinirbhedi pathàü prakà÷akaü manaþprasàdaü janayac charãriõàm  /
na vetti dhandhaþ sudhiyàü subhàùitaü prasàdi jàtyandha ivendumaõóalam  // HJm_4.15 //

svabuddhidãpena vinà tamasvinãü sukhànuùaktiü tyajatãti kà kathà  /
gçhasthatàyàü ramayanti yan manovi÷uddhasattvàs tad asàüprataü mahat  // HJm_4.16 //

dvisandhyam àjyàhutigandhavàsitair nive÷itàntarbadareïgudãphalaiþ  /
jalà÷ayàlãna÷aràrisàrasais taråpagåóhair uñajair alaükçtàþ  // HJm_4.17 //

tapasvikanyoddhçtakumbhavàriõà prasicyamànodgatabàlapàdapàþ  /
tañadrumacchàyaniruddhasindhavaþ samucchvasatpuùpasugandhivàyavaþ  // HJm_4.18 //

paribhramattàpasaputrakànugaiþ kvacin mçgaiþ khaõóitavãraõàïkuràþ  /
japàc calacchma÷runiruddhakandharais tapodhanair à÷rita÷ailagahvaràþ  // HJm_4.19 //

aho dçóhasnehanibaddhacetasàm asatsukhàsvàdalavànuùaïgiõàm  /
na nàma paryutsukayanti ràgiõàm amedhasàü cittam upatyakà bhuvaþ  // HJm_4.20 //

aku÷alajanasevyaü kàpathaü pràpya mohàt skhalati niyatam aj¤aþ snehapà÷àn amuktvà  /
sukçtibhir anuyàte saüvidàno 'pi màrge yad arajasi na tiùñhaty etad apràptam atra  // HJm_4.21 //

bahuvyasanadoùam api nàma gàrhasthyam avetya katham imàü ÷amànukålàü vimuktimàrgaprakà÷inãü pravrajyàm apàsya sukhalavahetor mahat pratibhayaü duþkhapàtàlaü praveùñum icchasi | yac ca bhavatàbhidhãyate punar ahaü tapovanam àgamiùyàmãti nedaü ÷raddhãyate | kutaþ | pracuravighno hi gçhavàsaþ |

indriyàrthava÷agasya kàminãþ pa÷yataþ smitavilàsabhåùaõàþ  /
apy akhaõóaphalade tapovane ràgikasya hçdayaü nivekùyate  // HJm_4.22 //

api ca maharùe viùayànuvartino hi pràõino mahànti vyasanàny anubhavanti | pa÷ya |

mçgo mçgayugãtena nãyate ÷aragocaram  /
viùayàsvàdalubdhànàü bhavanty eva vipattayaþ  // HJm_4.23 //

÷alabhaþ prayàti patito vibhàvasau gurudàhaduþkham upagamya pa¤catàm  /
kamanãyaråpahçtacetasàü kathaü na bhaviùyati vyasanam aïginàü punaþ  // HJm_4.24 //

yadi nàdadãta baói÷astham àmiùaü ÷akalã ka enam udakàt samuddharet  /
sukhalubdhabuddhir anubaddham agrato na bhayaü vilokayati bàli÷o janaþ  // HJm_4.25 //

kamale nimãlati ÷ilãmukhaþ sthitaþ samupaiti kçcchram atigandhalàlasaþ  /
gajabandhakãm anusaran vanàt karã sahate pratodani÷itàïku÷avyathàm  // HJm_4.26 //

vipadàü padaü tanudhiyàü vimohanaü sthirabuddhibhiþ parihçtaü mahàtmabhiþ  /
yadi vaþ sanàtanasukhaspçhàsty ato viùavaj jahãta viùayàhigocaram  // HJm_4.27 //

çùir uvàca | satyam anekeùàü paribhavàdãnàü
doùa÷aràõàü ÷aravyabhåto gçhavàsaþ sukhalavàsvàdamohitàtmabhir na ÷akyate parityaktum | kiü tu |

÷a÷a suhçttama ÷ãlaya÷onidher bhavata eva guõà nanu tàdç÷àþ  /
mama bhaviùyati yair hçtacetasaþ punar ihàgamanaü ÷amam icchataþ  // HJm_4.28 //

bodhisattva uvàca | yady ava÷yam eva gantum abhilaùitaü tathàpy ekam imaü divasam ihoùitvà ÷vaþ svam abhipràyam anuùñhàtàsi | tataþ sa munir evaü cintayàmàsa | niyatam ayaü màü nimantrayitukàmaþ |

jambåvanaü kvacid anena phalàbhiràmaü dçùñaü bhavet kim athavà phalito 'tra cåtaþ  /
pàkàbhitàmrasukumàraphalàdhivàso ÷ailàntare kvacid udumbarapàdapo và  // HJm_4.29 //

atha ÷a÷as tàü rajanãm ativàhya prabhàtasamaye kçtsnaü tad vanaü paribhramyàlabdhamålaphala÷ cintayàmàsa |

asminn abhuktavati sakùudhi durbalàïge ÷ànte munau samasukhavyasane susakhyau  /
bhokùye tçõaü katham ahaü haritaü vanànte pàsyàmi ÷ãtavimalaü salilaü kathaü và  // HJm_4.30 //

athavà saty asminn arthijanasàdhanakùame ÷arãre kim aham a÷akta iva viùaõõamanàs tiùñhàmi | tatas tam çùim upagamyovàca | maharùe pratipàlyatàü tàvan muhårtaü yàvad aham àhàrajàtaü kiücid upaharàmi | tataþ sa munir acintayat | parikùãõakandamålaphale 'smin vane kãdç÷ã punar àhàropaharaõa÷aktir asya syàt | atha sa mahàtmà jvalitàïgàrarà÷im avalokya praõidhim evam abhivardhayàmàsa |

yathàrthinaþ kùudupa÷amàya nirvyathas tyajàmy asån hutabhuji ca¤calàrciùi  /
tathà jagadvyasananirastikàriõãü sudurlabhàü da÷abalatàm avàpnuyàm  // HJm_4.31 //

muktaþ svàtmà paràrthe pramuditamanasà cintayitveti tena kle÷acchedàya ÷àntaü padam abhilaùatà pràõinàü bàndhavena  /
÷àntajvàlàkalàpaþ sa ca vanadahanas tasya puõyànubhàvàt preïkhattoyormilekhaü pracaladalikulaü pràpa padmàkaratvam  // HJm_4.32 //

atha sa muniþ kaùñam ity uktvà dahananirvàpaõàya gçhãtasalilakamaõóalus tvaritam upagamya taü mahàtmànaü vikasitapuõóarãkamadhye 'vatiùñhamànaü dharmaü de÷ayantam apa÷yat |

adhiùñhitaü tena bhç÷aü ÷a÷ena raràja tad vàriõi puõóarãkam  /
÷aratprasanne nabhasi prasannaü prakà÷alakùmeva ÷a÷àïkabimbam  // HJm_4.33 //

tataþ sa munis taü ÷a÷aü puõóarãkàvasthitam àlokya vismitamanàþ stutim imàü pravyàjahàra |

aho paràrthapratipattidakùiõaü ya÷onidheþ karma tavedam adbhutam  /
acintyamàhàtmyavi÷eùasaü÷rayo mahàmatiþ ko 'pi ÷a÷àyate bhavàn  // HJm_4.34 //

ayaü pradãptaþ kva samãrasàrathiþ kva càtra ràjãvavanatvam ãdç÷am  /
mahàtmanàü puõyabalair adhiùñhito viùadrumo 'py oùadhivçkùatàm iyàt  // HJm_4.35 //

tataþ sa mahàtmà tasmàt puõóarãkàd avatãrya praviùña÷ ca tena saha muninà parõa÷àlàm | viditabodhisattvavçttàntena ca vismitamanasà maghavatà samantàd a¤janàcalanãlajaladharapañalapihitadinakaram aciraprabhàprakà÷aparipi¤jaradigantaram ambaratalam akàri |

tato vavuþ pracalitavàri÷ãkaràþ samantataþ kuñajabhidaþ samãraõàþ  /
virejire samuditapaïktibhiþ phalaiþ ÷ukà÷rità girisahakàrapàdapàþ  // HJm_4.36 //

samudgate madhukaraveõunisvane mçdaïgavad dhvanati ca vàrinirjhare  /
nanarta khaü navajaladaü vilokayan sthito girer upari mayåralàsakaþ  // HJm_4.37 //

manoharaü dhanur avatatya vajriõo nipàtitasphuñabahu÷ãkareùavaþ  /
vitenire sphuradaciraprabhàsayaþ payodharàþ kùapitanidàghavidviùaþ  // HJm_4.38 //

paribhramadbhramaranipàtakopitaþ samucchvasatprataruõaketakà÷ritaþ  /
÷vasann ayovalayasaråpavigrahaþ punaþ punaþ phaõam atanod bhujaïgamaþ  // HJm_4.39 //

dayitàvirahotsukotsukaiþ pathikaiþ ÷ailapathadrumà÷ritaiþ  /
pari÷u÷ruvire 'lpayàcinàü jaladhàràntaracàriõàü giraþ  // HJm_4.40 //

dadç÷uþ pathikàïganàþ sphurantãü taóitaü vàrimuci pravepitàkùyaþ  /
upari dviradasya vàyununnàü dhvajabaddhàm iva kauïkumãü patàkàm  // HJm_4.41 //

÷ikhicandrakami÷rakà÷avaü÷aü kvacid àvartaparibhramacchilãndhram  /
abhavaj jalam àvilaü nadãnàü tañajambåphalapàtabhinnaphenam  // HJm_4.42 //

jambåphalaiþ ÷abalitàni sarittañàni pa÷yan bhuva÷ ca mçdu÷àdvalaramya÷obhàþ  /
parõoñaje kvaõati vàrikaõàbhighàtàt tiùñhan saha pramumude sa muniþ ÷a÷ena  // HJm_4.43 //

papraccha tam athànena vyavasàyena bhåyasà  /
sthànaü divyasukhàkàïkùã kim aindraü vijigãùase  // HJm_4.44 //

àcacakùe ÷a÷as tasmai dhãracetàs tapasvine  /
buddhatvam aham icchàmi pràõinàü duþkha÷àntaye  // HJm_4.45 //

sa munis tam uvàcàtha yadà buddho bhaviùyasi  /
tadà syàü tava ÷iùyo 'haü sa càsmai pratyapadyata  // HJm_4.46 //

tad evaü tiryaggato 'py asau bhagavàn bodhisattvacaryàü caran pràõair api paropakàraü kçtavàn iti buddhe bhagavati prasàdaparàyaõair bhavitavyam iti |

|| ÷a÷ajàtakaü caturtham ||


__________________________________________________________________________


5. Candraprabha


ko vismayaü na nãtaþ ÷irasas tyàgena bodhisattvasya  /
athavà phalànuråpàþ pràyo mahatàü samàrambhàþ  // HJm_5.1 //

tadyathànu÷råyate
hutavahasakhabalasamudãritamahàtaraïgasya kùãrodajaladher anukàriõà himagirihàreõàbhyalaükçtàyàþ kauberyà digvadhvàþ pramanasà pattralekheva vi÷vakarmaõà likhità vividhajanasaübàdhà pavanavidhåyamànopavanakusumagandhàdhivàsitadigantaràlà sadà subhikùatvàt paripårõakoùakoùñhàgàrà ÷rãr iva nagararåpeõàvasthità bhadra÷ilà nàma ràjadhànã yeyam adhunà takùa÷ileti khyàtim àgatà | tasyàü ca nãtibhujabalaparàjitànyaràjasàmantaþ samudra iva saritàü sarvasaüpadàm à÷rayaþ sarvavidyànàü pàtrabhåto bhåtànukampã vimalavadanendu÷obhàhrepitacandraprabha÷ candraprabho nàma ràjà babhåva |

÷riyam aripuranàrãpadminãnàü harantã sakhijanakumudànàü hlàdam utpàdayantã  /
ni÷i manujapatãndos tasya dehaprabhaiva kùapitatimirajàlà dãpakàryaü cakàra  // HJm_5.2 //

tasya ca ràj¤o lokottareyam akhilajanavismayakàriõã pratij¤àbhåt |

yadi màü mçgayeta ka÷cid arthã nayane pràõanibandhanaü ÷iro và  /
bhavabhaïgakaraü padaü yiyàsuþ praõayacchedam ahaü na tasya kuryàm  // HJm_5.3 //

bodhisattvasya ca da÷a÷atavasor ivàruõaþ satatapuraþsaro 'màtyagaõapradhàno mahàpraj¤o mahàcandro nàmàmàtyo babhåva |

parasparaguõàlàpau parasparahitonmukhau  /
na kadàcid abhåtàü tau parasparaviyoginau  // HJm_5.4 //

atha kadàcin mahàcandro ràtrau nidràva÷am upagato dagdhapalà÷arà÷inãlaparuùacchavibhir analajvàlàkalàpakapilake÷a÷ma÷rubhiþ kesarinakharakuñilatãkùõakararuhaiþ salilàdhmàtagurujaladharabçhatkukùibhir ayaþstambhapãvaratatabhujorubhiþ ÷a÷ikalàkuñiladaüùñràvibhaktasçkkàntaiþ sphuradaciraprabhàvijihmabhråbhaïgaiþ sarudhirapuruùacarmàvacchàditakaupãnair yàtudhànaiþ svapne tasya nçpater apahriyamàõaü vigalitacåóàmaõiü maulim apa÷yat | prativibudhya ca vimanaska evam acintayat | aho kañuvipàko 'yaü mayà svapno dçùñaþ | svàmina÷ ca naþ pratij¤à ÷arãram api yàcitenàrthine mayà dàtavyam iti | tad yàvat tasya nçpater na ka÷cic chiro mçgayate tàvad anekàni ratnamayàni ÷iràüsi ÷ilpibhiþ kàrayàmãti | tair eva kaücic chiroyàcakaü bahir eva pratipåjya visarjayiùyàmãti |

bhåpàlaþ pçthivãm enàü pàlayan pàlitendriyaþ  /
kçtàtmà suciraü jãva¤ jãvayatv akhilaü janam  // HJm_5.5 //

atha mahàcandro 'màtyamukhyaþ ÷iràüsi ratnamayàni kàrayitvà bahir eva yàcanakajanaü vicàrayàmàsa kenàrtha iti | tato gandhamàdanaparvate vànarànåkamukhaþ pariõatanàlikelavalkalaparuùaviralake÷a÷ma÷rur akçtabhråkuñir api kçtabhråkuñir iva dagdhasthåõàsitakarka÷acchaviþ prasthitajalaukaþkuñilasthålasiràjàlaviùamajaïghorubhujo bhujaga iva prakçtiraudro raudràkùo nàma bràhmaõaþ prativasati sma | tasya cintà samabhavat | candraprabhaþ kila ràjà sarvaüdadas tad gacchàmi tàvat taü ràjànaü ÷iroyàcanena vyarthapratij¤aü kariùyàmãti | kasya nàmàsti ÷iraþpradàne ÷aktir iti vicintya krameõa bhadra÷ilàm àyayau |

vicacàla tataþ sabhådharà muhuràghårõitasàgarà dharà  /
sarito jalam uddhuràvilaü calapàñhãnavikampitàntaram  // HJm_5.6 //

na virejatur indubhàskarau rajasà dhåsaradarpaõàkçtã  /
abhavan kakubhaþ samantato malinàþ proùitabhartçkà iva  // HJm_5.7 //

ançtàv api ÷àkhinàm abhåt kusumaü pàõóupalà÷akesaram  /
vavur uddhatapàüsusaücayàþ ÷ikhile÷ànugatà ivànilàþ  // HJm_5.8 //

abhavat sacaràcarà dharà malinakùàmajanàkulàkulà  /
kùaõadà paridhåmratàrakà ÷a÷inãvàstasamãpam àgate  // HJm_5.9 //

vane '÷natãnàm api komalaü tçõaü kùaõàd gavàü kùãram agàt parikùayam  /
dhavitradhåto 'pi nive÷itàïgatir makheùu jajvàla na yajvanàü ÷ikhã  // HJm_5.10 //

atha vividhàny ajanyàni vilokya bhadra÷ilànivàsã janaþ kim idam iti samà÷aïkamànaþ paryàkulatàm àjagàma | ye tu tatra nipuõataràs te ràj¤o vinà÷am àsannam utprekùamàõàs tumulamanaso bhåtvà parasparam evam åcuþ |

utpàtajanitaü kçcchraü mà bhåd asya mahãbhujaþ  /
yasyà÷ritya bhujacchàyàü dehinaþ ÷erate sukham  // HJm_5.11 //

atha sà÷rulocanà nagaradevatà mahàcandràyàmàtyàya nivedayàmàsa | raudràkùo nàmàyaü bràhmaõo 'sya ràj¤aþ ÷iro yàcitum àgatas tan nivàryatàü kenacid upàyeneti | athàmàtyas tàni ratnamayàni ÷iràüsy ànãya raudràkùam uvàca | mahàbràhmaõa yenàrthas tad aham eva te pratipàdayàmi | kiü bhavato ràj¤à dçùñena prayojanam iti ||

bhavati tanudhanàd apãùñalàbho yadi puruùàt kim ato mahàdhanena  /
yadi gajapadamàtrakhàtatoyaü harati tçùaü vada sàgareõa ko 'rthaþ  // HJm_5.12 //

bràhmaõa uvàca |
na sthålakùãradhàràþ sitajaladarucaþ pràrthaye gàþ savatsàþ kiücitkarõàvadhåtabhramadalinivahàn naiva mattadvipendràn  /
nàlaükàràn prasannasphuñakiraõamaõãn nàpi vàsovi÷eùàn yàce mårdhànam asmàd aham avanibhujaþ sarvado 'yaü kileti  // HJm_5.13 //

amàtya uvàca |
amåni te ratnamayàni sàdho dadàmi bhaktipravaõaþ ÷iràüsi  /
na ced amãbhis tava kçtyam asti madãyam adyaiva ÷iro gçhàõa  // HJm_5.14 //

svàmyarthaü bibhrataþ pràõàn bhçtyasya sthiracetasaþ  /
taddhetoþ sàdhanãbhåtàs te cen nanu kçtàrthatà  // HJm_5.15 //

bràhmaõa uvàca | kim anena punaruktena | abhicàruke karmaõi pçthivãpati÷irasà mama prayojanam | atha candraprabho divyena cakùuùà taü ÷iroyàcanakaü bahir avasthitam àlokya priyasuhçdam iva pratyudgamya tam amàtyamukhyam abhihitavàn | alam alam arthinaþ praõayam upahatya | saüsàrasàgarottaraõàya setubhåtàþ khalu bodhisattvànàm arthinaþ |

uttitãrùor udanvantaü dårapàraü duruttaram  /
yo bhinatti plavaü baddhaü kathaü sa suhçd ucyatàm  // HJm_5.16 //

tasmàd dharmasahàyena puüsà dharmànuvartinaþ  /
utsàha eva kartavyo dharmavighno na yujyate  // HJm_5.17 //

ãdç÷o na bhaved arthã yadi mokùasya kàraõam  /
bodhisattvasya påryeta dànapàramità katham  // HJm_5.18 //

ity uktvà khaógam àkçùya bràhmaõasyàrpayan nçpaþ  /
mama cchindhi ÷iro vipra proktavàn iti càvyathaþ  // HJm_5.19 //

kva bràhmaõaþ kva hçdayaü karuõàparokùaü caõóàlasaügatam ivàham anena manye  /
yaj¤opavãtam iti tasya ciraü vicintya viprasya vakùasi salajjam ivàvatasthe  // HJm_5.20 //

atha sa bràhmaõa uvàca |
nàham amàtyasuhçdbandhujanaparivçtasya bhavataþ ÷aknomi ÷ira÷ chettum | ekàkã bhavàn bhavitum arhatãti | tataþ sa ràjà sa÷apathaü vinivartya taü bàùpasalilapariplutàkùaü janasamåhaü tena nistriü÷apàõinà bràhmaõenànugamyamàno ratnagarbhaü nàmodyànam agamat | atha mahàcandro 'màtya iti paridevanàparidãnàkùaram uvàca |

apagata÷irasaü nirãkùituü manujapatiü bata ko 'dya ÷akùyati  /
upahatayajamànasatkriyaü kratum iva puõyajanair upaplutam  // HJm_5.21 //

idam avanibhujà vinàdhunà puram atidãnajanaü na bhàsyati  /
bhramadalikulasaükulaü gajaiþ salilam ivoddhçtaphullapuùkaram  // HJm_5.22 //

tad yàvad asya nçpater na ÷çõomi mçtyuü pràõàn ahaü prathamam eva jahàmi tàvat  /
evaü vicintya sa samàdhibalena dhãmàn svàyaübhuvãü gatim agàt svatanuü vihàya  // HJm_5.23 //

dhanyaþ sa eva puruùaþ samavàpya saukhyaü vçttaü prakà÷ya jagatãndumarãci÷ubhram  /
pràptàm avekùya suhçdàü mahatãü vipattiü pràpnoti yaþ prathamam eva ÷arãrabhaïgam  // HJm_5.24 //

atha ratnagarbham àkrãóaü praviùñe ràjani mahàn àkranda÷abdo 'ntaþpure samabhåt | pravi÷ya ca tad udyànaü sa bràhmaõas taü ràjànam avocat | evam avasthitasya svastharåpasya bhavato nàham asiü kaõñhe pàtayituü ÷aknomi | ràjovàca | bràhmaõa tato màm atra sadàpuùpe campakatarau badhàna | sa ca tathà bràhmaõaþ kçtavàn | athodyànadevatàs taü raudrakarmàõam evam åcuþ |

ni÷itaü vasudhàbhartur asiü katham anàgasaþ  /
asya nàma jagadbandhos tvaü kaõñhe pàtayiùyasi  // HJm_5.25 //

akàraõakrauryaviråkùamànasaþ ÷iro yadi cchetsyati bhåpater bhavàn  /
tavàpy a÷anyà sphuritasphuliïgayà ÷iraþ kariùyàma idaü vijarjaram  // HJm_5.26 //

atha sa ràjà tàþ pramadavanadevatàþ sànunayam iti vàrayàmàsa | na khalu mama bhavatãbhir anuttaràü saüyaksaübodhiü jigamiùor mahàn antaràyaþ karaõãyaþ | anumodanayà hi puõyàptir bhavaty ato 'nyathà ku÷alapakùahànir eva |

arthibhyo yàcamànebhyo dattànàü ÷irasàü mayà  /
amunà ÷irasàdyedaü sahasraü paripåryate  // HJm_5.27 //

iti bodhisattvavacanam àkarõya tà devatàs tataþ sthànàt pratijagmuþ | atha sa ràjà praõidhim evam akarot |

÷iraþpradànàt ku÷alaü yad asmàc ciràya vismàpitasarvalokàt  /
avàpya bodhiü mama tena ÷àntau bhaveyur asthãni tilàõukàni  // HJm_5.28 //

asmin pure bhadra÷ilàbhidhàne ÷iràüsi dattàni mayà ca yasmin  /
sthàne bhavet tatra mano'bhiràme ståpo mahàn dehabhçtàü hitàya  // HJm_5.29 //

iti kçtapraõidher vasudhàpater akaruõaþ karuõàmçducetasaþ  /
sa bhujagadyutinà sahasàsinà kamalavan mukhapaïkajam acchinat  // HJm_5.30 //

chinne tataþ ÷irasi bhåmipateþ kùaõena nirmuktaphullakusumà÷rukaõànubaddhàþ  /
jaghnuþ svapallavakarair anilàvadhåtair àtmànam utsukatayeva latàtaruõyaþ  // HJm_5.31 //

nirbhinnaphenavalayaü pavanena vàtà- vyàlolavãcibhujakampitapadmavaktram  /
tasminn abhåd upavane nalinãvadhånàü vçndaü sa÷okam iva ùañpadakåjitena  // HJm_5.32 //

diùñàntaü gatavati ràj¤i ràjadhànã niþ÷rãkapracurajanàkulà na reje  /
niþ÷abdastimita÷aràricakravàkà yàte 'staü divasakare mçõàlinãva  // HJm_5.33 //

atha gatavati tasmin bhåbhuji brahmabhåyaü calati jaladhivelà nisvanàkrandavatyàþ  /
ruditam iva pçthivyà dåram utkùipya tuïgau kapiladhavalabhàsau merukailàsabàhå  // HJm_5.34 //

sa ca bràhmaõas tatke÷eùu ÷iraþ samavalambya tasmàd upavanàn nirgantum àrebhe | tato bhadra÷ilànivàsã janaþ ÷okava÷àd evam uvàca |

siühàsanasthasya nçpasya bhçtyair yad unmukhair dçùñam udãrõaharùaiþ  /
tan nãyate mlànasaroruhàbhaü dvijena ke÷eùu ÷iro gçhãtam  // HJm_5.35 //

api ca |

yaþ pårvàcalasaüsthitasya ÷a÷inaþ ÷obhàü vahan bhåyasãü dçùñaþ sàdaram unmukhaiþ karivaraskandhasthito ràjabhiþ  /
kaõñhacchedavisàrisàndrarudhiravyàdigdhavakùaþsthalaþ ÷yenaiþ so 'yam adhomukhaiþ kùitipatir bhràmyadbhir àlokyate  // HJm_5.36 //

dãnà÷ citàü sumahatãü sacivà rudantaþ karpåracandanaturuùkavatãü vidhàya  /
tasmin nive÷ya nçpatiü vyajanànilena mantrair hutaü hutavahaü jvalayàü babhåvuþ  // HJm_5.37 //

atha tàü jvalantãü citàm àlokya paridevamànaþ sa janakàya evam avocat| aho bhagavaty anityatà nàma nirvi÷eùà |

mandaü dattavilepanà ÷a÷abhçtaþ kàntiü harantã purà yà spçùñà pramadàïgulãkisalayair gorocanàdhàribhiþ  /
seyaü pàtitavàsavadhvajanibhà ràj¤aþ ÷amàlambinã lolàbhiþ parimç÷yate hutavahajvàlàïgulãbhis tanuþ  // HJm_5.38 //

tad evaü sva÷iraþparityàgo 'py askhalitamanasà bodhisattvabhåtena bhagavatà kçta iti vicintya bodhim icchatànyenàpi tyàgaparàyaõena sàdhunà bhavitavyam iti |

àcakhyau bhagavàü÷ cedam arhatàm arhatàü varaþ  /
jàtakaü jitasaüsàramahàduþkhaparaüparaþ  // HJm_5.39 //

tadà candraprabho nàma babhåvàhaü mahãpatiþ  /
amàtyaþ ÷àriputro 'bhåd devadatta÷ ca sa dvijaþ  // HJm_5.40 //

|| candraprabhajàtakam pa¤camam ||


__________________________________________________________________________



6. Råpyàvatã


strãtve 'pi bodhisattva÷ chittvà màüsaü dadau nijàd dehàt  /
kim utàdhikasattvabale paràrthaku÷ale manuùyatve  // HJm_6.1 //

tadyathànu÷råyate
vividhopavana÷yàmaparyantà dhanadàyamànavaõigjanaparipårõavipaõimàrgà gàndhàraviùayatilakabhåtà vibhåùaõam iva kùiter utpalàvatã nàma ràjadhànã yeyaü puùkalàvatãty adhunà khyàtà | tasyàü ca bodhisattvaþ prathamayauvanopacãyamànakàntilàvaõya÷obhà devateva svabhavanasya råpyàvatã nàma strã babhåva |

upa÷àntatayà paropakàrapratipattyà manasa÷ ca pàñavena  /
ativismayakàriõã janànàü karuõà mårtimatãva sà babhàse  // HJm_6.2 //

atha kadàcit tatra de÷e ku÷alamålakùayàt parikùãõako÷akoùñhàgàràvalokanaparidãnajanam aruõasàrathikiraõasaütàpavilãnasàva÷eùahimagirituhinam atuhinatayà pari÷uùyatsaritsalilam asalilatayà ca parimlànakedàraü tadavalokanaviùaõõakçùãvalajanam aparipårõàtithimanoratham atidurbalagopàlànugamyamànaparetàva÷eùaviralagogaõam àhàraparàyaõadaridrajanam asajjanasaügatam iva pãóàkaram atimahad durbhikùam abhavat |

vinimagnamanoj¤acåcukàþ ÷ucicàmãkarakumbhasaünibhàþ  /
kañhinatvam anandhasàü jahuþ pramadànàü guravaþ payodharàþ  // HJm_6.3 //

parihãnamçjàsu bibhratãùv adhikaü bàhulatàsu tànavam  /
agaman paridãnacakùuùàü ÷ithilatvaü valayàni yoùitàm  // HJm_6.4 //

pariråkùa÷iroruhàkulàni kùaõadàbhaïga÷a÷àïkadhåsaràõi  /
vadanàni babhåvur aïganànàü vigatabhrålalitasmitodayàni  // HJm_6.5 //

upalipya mçdà gçhàntaràlaü ÷i÷ave paryuùitaü pradàya bhojyam  /
gçhiõã na tathàtmanànutepe gçhiõaü vãkùya yathà kùudhàvasannam  // HJm_6.6 //

mçtavatsatayà nirastacàrã kavalavyàhçtikampamànasàsnà  /
gçhiõãü gçham àgatà vanàd gaur adhikaü sà÷ruvilocanàü cakàra  // HJm_6.7 //

paridurbalatàü kramàd gatànàm atçõàhàratayà ÷anairgatãnàm  /
adhikaü ÷ithilatvam àgateùu kùayam ådhaþsu gavàü payo jagàma  // HJm_6.8 //

àda÷ya kiücid adharaü paridurbalena làïgålamålam avalambya samàkulena  /
uccikùipe katham api prakañàsthisaüdhir gopàlakena jaratã surabhiþ kç÷àïgã  // HJm_6.9 //

kùãõànnapàno mçtagodhano 'pi pañaccarapràvçtapàõóugàtraþ  /
jano na tasmin viùaye vimoktuü gçhàn nivàsopahataþ ÷a÷àka  // HJm_6.10 //

atha råpyàvatã kvacid avacarake prasåtiva÷àd adhikataraprajvalitakùudagnisaütàpita÷arãràü nimnatarakapolanayanakukùirandhràm abhivyaktapar÷ukàpaïktim atimalinajarjaravasanasaüvçtàïgãm àtmasnehagauravàd apetatanayasnehàü tad evàpatyaü jighàüsantãü kàücit sairandhrãm apa÷yat | àlokya ca tàm uktavatã | bhagini kim idam atinç÷aüsaü karma kartukàmàsãti | sà yoùid evam acintayat | iyaü khalu råpyàvatã dàna÷ãlà karuõàvatã ca | tato yady aham asyàþ kathayeyam imaü vçttàntaü niyatam eùà mama kùutpratãkàraü kuryàd iti vicintyovàca | bhagini bàóham asmi prasavàbhivçddhena kùudagninà parigata÷arãrà | tad icchàmi putrakam imaü bhakùayitum iti |

sutam apy aurasaü nàma dviùantam iva pa÷yatàm  /
àtmasneho hi sattvànàü dharmàdharmau na pa÷yati  // HJm_6.11 //

atha råpyàvatã karuõàpravartitabàùpàvilalocanotpalà tàü striyam iti babhàùe |

karuõarodanamàtravibhàvitavyatham imaü kuñilàkulake÷akam  /
akaruõe katham atsyasi bàlakaü hariõa÷àvamanoharanetrakam  // HJm_6.12 //

drutagatipracalocca÷ikhaõóake kùitirajaþparuùekùaõapakùmaõi  /
parasute 'pi ÷i÷au mçducetasàü bhavati vatsalatà khalu yoùitàm  // HJm_6.13 //

hasitavisphuritàdharapallavaü kçtavi÷eùakam àyatalocanam  /
katham idaü skhalitàkulasaükathaü sutamukhaü na nirãkùitum icchasi  // HJm_6.14 //

kurvantam a÷vagamanàbhinayaü ÷i÷utvàd daõóà÷vakasthamalinàkulakàkapakùam  /
hàsasphuradda÷anakuómalapaïkti÷obhaü kà yoùid icchati vilokayituü na putram  // HJm_6.15 //

vyàko÷atuõóakam udànanavãkùamàõam àhàrakàïkùiõam udãritaråkùa÷abdam  /
puùõàti ÷àvam anugàminam àdareõa kàkã kùudhà parigatàpi satã kim u strã  // HJm_6.16 //

api ca | kadàcid ayaü janaþ ÷rutvà kopava÷àd iyaü sà putraghàtinãti pi÷àcãm iva bhavatãm asmàd de÷àn nirvàsayet tato viramyatàm asmàt sàhasàd iti |

mçga÷àvam iva vyàghrã bhakùayitvemam arbhakam  /
kathaü prajvalitàn pàpe bhakùayiùyasy ayoguóàn  // HJm_6.17 //

sà provàca | kiü karavàõi bhagini yan na ÷aknomi soóhum enaü sarvàïgãõaü kùudagnim iti | atha råpyàvatãttham acintayat | yadi nàmàham enaü bàlakam àdàya yàsyàmi niyatam eùà pràõaviyogam eùyati | athàsyàþ kùutpratãkàràrtham annam aticiràd àneùyàmi tata eùà putrakam imaü pràõair viyojayiùyati |

kàlàtãtaü niùphalaü karma kurvan mohàl lokaþ kevalaü khedam eti  /
voóhuü yuktaü tàvad evàtapatraü tigmajyotir yàvad astaü na yàti  // HJm_6.18 //

tad idam atra pràptakàlaü svamàüsenainàü prãõayiùyàmãti ||

asàràt sàram àdeyaü ÷arãràt pàtukàd itaþ  /
srotobhinnacalanmålàt phalaü tañataror iva  // HJm_6.19 //

tataþ sà yoùit punar uvàca | bhagini gamyatàü nàhaü tava purastàd imaü bàlakaü pramàpayituü ÷aknomi | atha råpyàvatã tàm avocat | ànãyatàü tàvad yadi te kiücid atra ÷astram asti | sà ca råpyàvatyàþ ÷astram arpayàmàsa |

chittvà tataþ stanayugaü ni÷itena tena ÷astreõa hemakala÷àkçti vàntaraktam  /
tasyai dadau yuvataye kùudupaplutàyai råpyàvatã svatanuduþkham acintayantã  // HJm_6.20 //

haranti pràõinàü duþkham àtmaduþkhànapekùiõaþ  /
paraduþkhena bàdhyante na svaduþkhena te yataþ  // HJm_6.21 //

tac ca stanayugaü tasyai yoùite pradàya råpyàvatã svabhavanàntaraü pravive÷a |

stanadvayacchedavisàri÷oõitapradigdhahàràmbaramekhalàguõà  /
vapuùmatã lohitacandanàrcità babhåva hemapratimeva sàïganà  // HJm_6.22 //

atha råpyàvatãü bhartà sasaübhramam utthàyàsanàt papraccha |

kenedaü tava kalyàõam akalyàõena sundari  /
÷arãraü ràkùaseneva kçtaü kçttapayodharam  // HJm_6.23 //

sà taü vçttàntaü patye nivedya punar uvàca | ÷ãghram àryaputras tasyai prasavàbhivardhitakùudagnaye yoùite dàtum arhaty annapànam iti | sa ca råpyàvatãbhartà vismitamanàs tathety abhidhàya |

susvàdu sarvapàtrãõaü karuõàpàtrabhåtayà  /
tayoktaü pràhiõod annaü tasyai durgatayoùite  // HJm_6.24 //

atha sà janatàlokya råpyàvatyàs tad adbhutam  /
vismayàc càlayàmàsa muhur aïgulipallavàn  // HJm_6.25 //
idaü càbhidadhau lokas tàü tavànena karmaõà  /
tyàge protsàhitaü nånaü ceto matsariõàm api  // HJm_6.26 //

dànapàramità yàsau ÷råyate bodhim icchatàm  /
sà tvaü lokopakàràya dhruvaü mårtimatã sthità  // HJm_6.27 //

strãtvaü kvedaü buddhir eùà kva tãkùõà kvàyaü tyàgaþ saukumàryaü kva cedam  /
asyàþ sàdhvyàþ sarvadànàtigena tyàgenànye hrepitàs tyàgavantaþ  // HJm_6.28 //

atha råpyàvatyà bhartà satyàdhiùñhànam iti cakàra |

yathà nànyasya puüso 'pi ÷råyate dànam ãdç÷am  /
tathà tenà÷u satyena stàü me patnyàþ payodharau  // HJm_6.29 //

ity ukte gçhiõà tena satyàdhiùñhànakàriõà  /
stanabhàràlasaü tasyà vakùaþ punar ajàyata  // HJm_6.30 //

lokasya dànasalilena tçùaü harantã dantàü÷ukesaramanoharavaktrapadmà  /
tasmin pure gurupayodharacakravàkà råpyàvatãkamalinã punar àbabhàse  // HJm_6.31 //

atha surapatiþ kiü punar anena sarvalokatyàgàti÷àyinà tyàgena råpyàvatã màm amarapuràt pracyàvya svayam eva devàdhipatyaü kartukàmà syàd iti vicintya sà÷aïkamanàs tasyàs taü bhàvaü jij¤àsamànaþ prasàritajaladharapañalàbhinãlam antarãkùam avagàhyotpalàvatãü ràjadhànãm avatãrya mçõàlasåtradhavalayaj¤opavãtàbhyalaükçtavakùaþsthalaü kaõñheguõãkçtàkùamàlam abalànayana÷abalakçùõàjinatiraskçtaskandhaikade÷aü dakùiõakaravinyastapallavapuñakaü dvijàtiråpam abhinirmàya bhikùàrthã nàma råpyàvatyà bhavanam àgamat | atha råpyàvatã vividhaü bhakùyabhojyam àdàya ÷akràya dvijàtimårtaye pràyacchat | prastàvapårvakaü cainàü surapatir uvàca |

tava stanaparityàgasaübhåtena visàriõà  /
÷aïkhacchedàvadàtena ya÷asàlaükçtaü jagat  // HJm_6.32 //

kim aindram amunà sthànaü tapasà vijigãùase  /
kutåhalava÷àd bhadre pçcchàmi bhavatãm aham  // HJm_6.33 //

àcakhye surapataye 'tha sà yathàvad và¤chàmi tribhuvana÷àntaye jinatvam  /
etena dvija mama sånçtena sadyaþ puübhàvo jagati guõà÷rayas tathàstu  // HJm_6.34 //

ity ukte vacasi jagàma sà naratvaü ÷akro 'pi svapuram agàt pratãtacetàþ  /
nirvçttaü jagati tad adbhutaü viditvà loka÷ ca sthiratarani÷cayo babhåva  // HJm_6.35 //

÷ma÷rådgamaü praviralà¤janacårõanãlam àvirbhavantam avalokya tadànanendau  /
sadyaþ payodharayugaü gajakumbhapãnam antardadhe pçthuni vakùasi lajjayeva  // HJm_6.36 //

bodhisattvasya ca råpyàvata iti loke nàma prakhyàtim agàt | athotpalàvatyàü ràjadhànyàü kadàcid aputro ràjà pa¤catvam upajagàma | kàlagate ca tasmin ràjani ràhugçhãtarajanikareva ni÷ãthinã sà purã na raràja | ràjavinà÷àbhivçddha÷okà÷ càmàtyàþ keùucid ahaþsv atãteùu ÷uddhàntajanam à÷vàsya pauravargam evam åcuþ | anàyakatvàd ayaü de÷aþ kadàcid aràtibhir àgatya niþsvàpateyaþ kriyeta | pradãptagçhanirvàpaõàya kåpakhananam iva càtãtakàlam àyàsahetur eva ca naþ samãhitaü syàd iti | tad idam atra pràptakàlam ayaü råpyàvataþ kumàraþ sakalaràjalakùaõopeta àbhigàmikaguõasaüpanna÷ ca tad imam evàdhipatyàyàbhiùekùyàma iti |

tasyàbhiùekam atha cakrur udãrõaharùàþ pauràþ paropakçtitatparamànasasya  /
sàrdhaü ca càmarayugena mano'bhiràmam uccikùipe parijanena sitàtapatram  // HJm_6.37 //

tac cakrire vipaõitoraõabaddhamàlaü ÷ailàlinàm abhinayena mano'bhiràmam  /
gandhàmbusekasurabhãkçtamàrgarathyaü pauràþ kuberabhavanena puraü samànam  // HJm_6.38 //

kàle jalaü jaladharàþ pradaduþ prakàmam ãtiþ kadàcid api na vyasanaü cakàra  /
tatra pra÷àsati nayena mahãü mahã÷e ÷u÷ràva duþkham iti naiva janaþ kadàcit  // HJm_6.39 //

kçùyà vinà bahuphalaþ kalamo babhåva vçkùàþ sadà kusumabhåriphalà babhåvuþ  /
tasmin suràjani pçthàv iva pàti ràjyam usràþ svayaü duduhire 'tanudugdhadhàràþ  // HJm_6.40 //

acchinnadànaparipårõamanorathena ÷aktitrayodayavatà vijitendriyeõa  /
nànàguõàbharaõabhåùitavigraheõa ràjanvatã kùitir abhåt kùitipena tena  // HJm_6.41 //

àruhya so `tha maõicàru narendrasiühaþ siühàsanaü nçpanamaskçtapàdapadmaþ  /
padmànukàrivadanaþ pravivekadharmo dharmaü dide÷a paramàrthaphalaü janàya  // HJm_6.42 //

dànasya pa÷yata vipàkamahattvam etad atraiva me yuvatitàm apanãya yena  /
udbhàvitaü prathitajanmaphalaü trivargaü lokàdhipatyaramaõãyam idaü naratvam  // HJm_6.43 //

dànadrumàt kusumamàtram idaü prasåtam anyad bhaviùyati phalaü vipulaü paratra  /
etad vicàrya bahudhàrthivasundharàyàü ÷ãlàmalàn akhiladànanidhãn nidhatta  // HJm_6.44 //

na syur guõapayaþsiktà yady arthikùetrabhåmayaþ  /
dàtà dànaphalàkàïkùã dànabãjaü kva ropayet  // HJm_6.45 //

bandhubhyo ye 'tiricyante kãrtipuõyapradàyinaþ  /
tràsayet ko 'rthinaþ pràj¤o bhråbhaïgabhujagena tàn  // HJm_6.46 //

ekaþ pràha giraü muhuþ stutimatãm ekas tu råkùàkùaràm ekaþ sàdaram ãkùate dhanamadàt sàvaj¤am evàparaþ  /
ekaþ sàdhu dadàti puõyaya÷asã vastv ekam evàparo dåraü màü prati yàcità vijayate dàtàram ebhir guõaiþ  // HJm_6.47 //

di÷aþ kartavyà÷ ced guõakusumamàlàsurabhayaþ punar bhoktuü hçdyaü phalam atanu và¤chàsti yadi và  /
ataþ saüropyantàü praõayijanabhåmàv udayino mahàkãrticchàyàþ pratidivasam evàrthataravaþ  // HJm_6.48 //

varùàõi ùaùñim atha lokam anupravi÷ya kçtvàrthinàü guõavatàü ca sukhàny abhãkùõam  /
kãrtyà di÷aþ kumudapàõóurayàvabhàsya janmàntaraü gurubalaþ sa nçpo jagàma  // HJm_6.49 //

tad evaü strãtve 'pi tena bhagavatà svamàüsàni dattàni ko nàma manuùyabhåto bàhye vastuny apekùàü kuryàd iti tyàgijanaprotsàhanàya varõanãyam iti |

|| råpyàvatãjàtakaü ùaùñham ||



__________________________________________________________________________





7 øreùñhijàtakam


bahiraïgam api dravyaü kçcchràd guõine 'pi dãyate nãcaiþ  /
priyam api dehaü santas tiryagbhyo pi prayacchanti  // HJm_7.1 //

tadyathànu÷råyate
÷råyamàõamanoharàyàü dç÷yamànavismayakaràyàm uttaràpathasàrabhåtàyàü vikasitakamalotpalavanàbhyalaïkçtopavanàyàü pavanavidhåyamànasuragoùñhadhvajapatàkàyàü utpalàvatyàü ràjadhànyàü bodhisattvo 'nyatamad amarapuram iva pàrijàta utpadyamànaþ ÷reùñhikulam a÷obhayat |
atha ÷reùñhã pradhànaputrajanmalabdhapramodaþ pravçttacitrotsavavi÷eùe vividhàtodyadhvani÷ravaõaprançttamayåràbhyalaïkçtàjire balisakhamadhuparisravanmadàbhirajyamànayuvatikapole maõitoraõàvabadhyamànavividhasurabhisraji priyàkhyànapratãtaparijane svabhavane samanvitasuhçdbandhuvarge mahad arthibhyo vi÷ràõanam adàt |

÷reùñhyàtmajasya prabhayà himàü÷or ahàri kàntiþ paritaþ sphurantyà  /
yatas tato 'sya svajano 'nuråpaü cakàra candraprabha eva nàma  // HJm_7.2 //

taü ca pità bàla÷a÷inam iva pratidivasam upacãyamànakànti÷obham anyatamasmai ÷ruta÷ãlàdiguõaprakà÷anàmne ÷àstrakàvyakalàgrahaõàya gurave nivedayàm àsa |

tadantevàsino so 'tha medhayà ca ÷rutena ca  /
nàcireõaiva kàlena vijigye vijitendriyaþ  // HJm_7.3 //

tasya medhàü samàlokya sarva÷iùyàti÷àyinãm  /
sàdhuvàdaparaþ pra÷ne gurur àsãt savismayaþ  // HJm_7.4 //

bhinnàndhakàrapañalà prakà÷itapathàpathà  /
vidyà tatràdhikaü reje jyotsneva kumudàkare  // HJm_7.5 //

divyena cakùuùà dçùñvà yaü yaü nidhim avàpa saþ  /
pràyacchat pràptakalyàõo niþ÷eùaü taü tam arthine  // HJm_7.6 //

svasattvasadç÷aü tena tathà dànam adãyata  /
nà÷råyanta yathà vàco dehãti punar arthinàm  // HJm_7.7 //

atha tasya guros tàni pa¤camàtràõi ÷iùya÷atàni candraprabham evam åcuþ |
aho praõayinàm upari bhavato mahatãm anukampàü manyàmahe |
yadi ka÷ cid arthã bhavantam asån api mçgayate niyamena tàn tasmin bhavàn prayacched iti |
bodhisattva uvàca |
mà maivaü yàcanaka eva dàtàram anukampayà vi÷inaùñi kutaþ |

pàtrãkçtya ya àtmànaü dàtç÷reyovidhitsayà  /
sahate pràrthanàduþkhaü tàdçï nàsty anukampakaþ  // HJm_7.8 //

kãrtim atra phalaü pretya dvayam arthã prayacchati  /
dhanamàtram adàt tasmàt pradàtuþ sa vi÷iùyate  // HJm_7.9 //

dehãti nigadann arthã laghur ity abhidhãyate  /
nàstãti nigadan dàtà tato laghutaro nanu  // HJm_7.10 //

yàtyantam upakàràya dàtuþ kalpalatàyate  /
prakà÷itaphala÷làghyà sà laghvã katham arthità  // HJm_7.11 //

yadi na syur amã jagadvibhåtyai paritaþ puõyapayaþsçjo 'rthimeghàþ  /
na hi dàtçpayodhayo bhaveyur guõamuktàgurukãrtikukùibhàjaþ  // HJm_7.12 //

tatas te ÷iùyàþ punar api bodhisattvaü papracchuþ |
kathyatàü tàvat kim anena mahàpradànaphalena ÷àtakratavãü ÷riyam icchati bhavàn uta cakravartitvam iti |
bodhisattva uvàca |
na khalu me prakçtibhaïguraü padam abhilaùati buddhiþ |
pa÷yantu bhavantaþ |

yad yad bhavapañamadhye råpaü saüskàra÷ilpibhiþ kriyate  /
unmàrùñi tat tad eùà kruddhevànityatà capalà  // HJm_7.13 //

adhyàsitaü sukçtibhiþ kàmadveùaparàïmukhaiþ  /
bhavàgram api nàgamyaü kçtàntasya duràtmanaþ  // HJm_7.14 //

kùãyate pàlyamànàpi pràõinàm àyuùaþ sthitiþ  /
citrakarmaõi vinyastà vartikeva kùaõe kùaõe  // HJm_7.15 //

naciraü dãpyate lakùmãþ pràpya kråràm anityatàm  /
catuùpathapradãpasya ÷ikheva pavanàhatà  // HJm_7.16 //

måóhàþ siühãm ivodvignàþ ke cit pa÷yanty anityatàm  /
tàm evànye kçtadhiyaþ sçgàlãm iva nirbhayàþ  // HJm_7.17 //

na dunoti mano mçtyuþ kçtapuõyasya dhãmataþ  /
vitapaty adhvagaü nàrka÷ chatracchàyàtiraskçtam  // HJm_7.18 //

madamànatamonimittam ete kupitavyàladuràsadàþ sadaiva  /
vibhavàþ kùaõavartinaþ prajànàm anubandhà iva ÷abda÷àstrabhàjaþ  // HJm_7.19 //

jagad iti sacaràcaraü viditvà salilarayàhataphenarà÷ikaü tu  /
apagatamadamànamohajàlàþ sapadi ghañadhvam ajanmane pumàüsaþ  // HJm_7.20 //

tato 'ham atyantam eva lokaduþkhakùayàyànuttaràü samyaksaübodhim icchàmãti |
atha te ÷iùyàþ pramuditamanasaþ punar evam åcuþ |
kiü bahunàbhihitena |

bhråmadhyasthaü sphuritakiraõaü bibhrad årõà÷a÷àïkaü saütanvànaü vijitatamasàm maõóalaü dãdhitãnàm  /
utpa÷yàmas tava guõamahat saugataü bhàvi råpaü hemacchedadyuti tanubhçtàü muktimàrgaprakà÷i  // HJm_7.21 //

sarvathà vayam api pràptasaübodhes tava ÷iùyà bhavema iti |
bodhisatva uvàca ||

araõyànãü bahuvyàlàü nistitãrùan prayatnavàn  /
gantukàmaþ ÷ivaü sthànaü ko và necchaty anuplavàn  // HJm_7.22 //

prapanno 'smàkam anena mahàtmanàmçtasaüvibhàga iti vicintya jàtaprãtiùu gateùu ÷iùyeùu svàn àlayàn kadà cid upagahvaragato bodhisattva evaü cintayàm àsa |
kçtaþ khalu mayàlamartho 'rthijana idànãü svamàüsa÷oõitena tira÷caþ prãõayàmãti vicintya ÷astram àdàya madhusarpiùã ca bandhånàm akathayitvà màhàrajanavasanànuråpasaüdhyàyavanikàtiraskçtàyàm aparasyàm à÷àyàü ghanãbhavattimiratirodhãyamànàyàü jagatyàü bhavanàntarajvàlyamànapradãpaprabhàsaüparkàd dviguõamukha÷obheùu taruõãjaneùu gçhãtavi÷eùamaõóanàsu salalitabhrålekhotkùepàvalokanahasitavilàsabaói÷àkçùñakàmijanahçdayamãnàsu gaõikàsu sakhãjanadãyamànasaüde÷a÷ravaõàvahitani÷calanayanàsu ÷ambhalãùu priyajanasaüketasamutsukàsu tilakàvalokanakutåhalàd darpaõatalavinyastadçùñiùu kàminãùu ñ¦÷råyamàõakùãradhàrà÷abdàsu gopinãruddhavatsollehanacalitakiïkiõãsàsnàsu vatsatarãùu catvaropaviùñaromanthanasukhavinimãlitanayanair vipaõivçùabhaiþ saüruddhamàrgeùu nagararathyàntareùu samadahaladharakapolàbhipàñalaràge pårvàcala÷ikharam adhitasthuùi ÷a÷alakùmaõi kumudavanaprabodhagandhàdhivàsitapavane pràpte pradoùasamaye 'dyatamaïgatabhartçkàke÷apà÷aparuùadhåmadhåsarãkçtavividhapàdapam unmukhapàpajambukãviràvavivçtavadanavivaraviniþsçtahutavahàvabhàsaprakà÷ãkçta÷ålaprotapuruùaskandhanilãnapi÷itàdhmàtani÷calagçdhrabhàsakaïkam atiraudralàmàgaõàvakçùyamàõàrdhadagdhacitàmadhyasthitapuruùakaóevaraü kva cin ni÷àcaropayujyamànamànuùapi÷ita÷abda÷ravaõavigalitabhåtagaõamukhalàlàlavam anyatra óàkinãkaràvalambitakartanãvicchidyamànapuruùasakthivigalitarudhiradhàràsaüsiktabhåtalam anibhçtahutavahajvàlàïgulãsaütarjanàd ivàpasçtamahàndhakàraü kva cid abhinavakumudàvadàtaparipàõóu÷iraþkapàlataralam anyatra ÷mà÷ànikabhikùusamàlokyamànapramadàkaóevaràvalagnagomàyugaõaü kva cid divyàvàdikàlikhitamaõóalaparyantasthitadikpàlaviko÷ãkçtavimalanistriü÷asaükràntasphuritahutà÷anapratibimbàbhãladar÷anaü mahà÷ma÷ànam àjagàma |
maitrãmantrakçta÷arãrarakùaü ca bodhisattvaü na tatra rakùo'ïganàjana÷ chalayituü ÷a÷àka |
sa ca mahàtmà ÷ma÷ànaikade÷e mçgadhårtakàkàrùaõavicalitaprakà÷odaràntrajàlakravyavçkkàpar÷ukàsaüdhim aniloddhåtacitàbhasmakaõaparipàõóurãkçtavyàkulake÷apà÷àü ÷yenàpahçtàdharatayà vibhàvyamànavikçtada÷anamàlàm uparatàü pramadàm àlokya saüvignamanàs tadgatastimitadçùñir idam avocat |
aho ràgiõàm adåradar÷inã buddhir yeùàm ãdç÷e 'pi vairàgyahetau strãkaóevare ràgotpattir bhavatãti |


manohare yatra vini÷calekùaõe priyeõa sindåravi÷eùakaþ kçtaþ  /
ihàdya tatraiva vilàsinãmukhe muhuþ ÷çgàlena padaü nidhãyate  // HJm_7.23 //

smitena ye kiü cid udãritatviùo mano haranti sma janasya ràgiõaþ  /
÷vavàyasàluptavijarjaràdharàs ta eva dantà vikçtatvam àgatàþ  // HJm_7.24 //

agàn mudaü ye dayito vilokayan saùañpadàmbhojapalà÷acàruõã  /
kçte khagais te hçtamàüsa÷oõite vilocane vyàlabilànukàriõã  // HJm_7.25 //

ciràya yau pallavakomalacchavã sapattralekhàv akarot sakhãjanaþ  /
kapolayor asthyava÷eùayos tayoþ kva sà gatàdyaiva madhåkapàõóutà  // HJm_7.26 //

spçùñaü priyeõa sukhaku¤citalocanàyàþ saüjàtaromapiñakaü yad abhåt taruõyàþ  /
etat(?)payodharayugaü rudhiràbhitàmrais tat sàrameyada÷anaiþ paribhidyate 'dya  // HJm_7.27 //

kànto 'üsade÷agalitàkulake÷apuùpàm àliïgya yàü sukham a÷eta nimãlitàkùãm  /
kiü tàü ÷ma÷ànavasudhà÷ayane ÷ayànàü nà÷liùyati priyatamàü sahasà sametya  // HJm_7.28 //

snàyvasthimàüsarudhiràntramaye kupiõóe (?) strãsaüj¤ake pracuradoùabhujaïgakãrõe  /
asminn abhåtaparikalpahato jano 'yaü vairàgyavastuni vçthà khalu ràgam eti  // HJm_7.29 //


te tãkùõadurjananikàra÷arair na viddhà dhãràs ta eva ÷amasaukhyabhujas ta eva  /
sãmantinãviùalatàgahanaü vyudasya ye 'vasthitàþ ÷amaphaleùu tapovaneùu  // HJm_7.30 //

atha tatràbhyucchritadhåmarà÷iyåpe mànuùavasopàyanàhutinipàtajanitajvàlitàïgàracchãkàra÷abde pràrabdhabhaõóakàviràvàbhicàrukamantrakarmaõi ÷ma÷ànàdhvare ni÷itena ÷astreõàïgàni paritakùya madhughçtàbhyàm abhyajya
sravatkãlàladhàràrdraü bhujyamànaü pipãlikaiþ  /
àtmànam àtmanaivàsau ninàya pa÷utàü prabhuþ  // HJm_7.31 //

tatra ca kalaïkaparuùapiõóitasaünàhamalinacchaviþ karirudhiropadigdhamçgapatinakharakuñilaraktatãkùõatuõóaþ kupitabhujaganayanasadç÷avilocano lohakandhuvàparuùanakharaþ kharavirasadhvànasaütràsitànyapakùigaõaþ kañhinapakùa÷abdasaüsåcyamànagatir uccaïgamo nàma pakùã |

skandhaü sa tasya vihagaþ sahasàdhiruhya sthàõor ivàcalasamucchritavigrahasya  /
àkçùya netram aravindapalà÷atulyaü bhåyo mumoca rudhiràkulapakùmalekham  // HJm_7.32 //

snehena ÷àvam anupàlayituü kçtàsthà ÷àrdålam apy abhimukhaü prayàti  /
snigdhàpi nàma karuõàjananã paràrthaniùpattaye katham abàdhata bodhisattvam  // HJm_7.33 //

atha sa vihaïgamo bodhisattvaü papraccha |
niyatam àkçùyamàõe 'smin mayà nayane mahatãm vedanàm anubhavati bhavàn iti |
bodhisattva uvàca |
yadi kena cid anupayuktam me ÷arãraü kùayam agamiùyat tato mamàbhaviùyat pãóà |
saüprati tv evam upayujyamànam anekaiþ sattvair àlokya paràü prãtim anubhavàmãti |

yadi ÷arãram idaü vyasanàspadaü vrajati sàdhanatàü muhur aïginàm  /
bahumataü mahatàm iti ratnavad bhujagavad bahudoùam ato 'nyathà  // HJm_7.34 //

atha bodhisattvo bhakùayantu màü yathàsukhaü kravyà÷ina iti vicintya mçgam ivàtmànaü dar÷ayàm àsa ||

samupàgatair atha vayobhir avitataviràvabhairavaiþ  /
tasya pi÷itam asakçt kùapitaü na tu cittadhairyam abhavat paràïmukham  // HJm_7.35 //

asavaþ ÷arãram atha tasya guõakusumagandhavàsitam  /
vàsatarum iva khagàþ patitaü vijahuþ kathaü cid uditavyathàkulàþ  // HJm_7.36 //

tato sta÷ikhari÷irasaþ suciraparibhogamalinam iva kundàvataüsam uóupatim apanãya gatàyàü kùapàïganàyàü javàkusuma÷ekhara iva divasamukhahastenàvabadhyamàne pårvàcala÷irasi gharmàü÷au divasakarakiraõahastasaüspar÷asukhàbhivyajyamànakamalanàlakaõñakaromà¤càsu vinidràsu kamalinãvilàsinãùu kuraravirutànukàriùu vimucyamàneùu nagaradvàrakapàñeùu prativibudhya bodhisattvasya pitàniùña÷aïkàvyathithamanàþ sasuhçtparijanabandhuvargas tanayànveùanavyàkulas tat tac cintayàm àsa |

ni÷i kim ahinà daùñaþ syàn me sutaþ sa paribhramann uta vikaruõair bhåùàü hçtvà hataþ pratirodhakaiþ  /
radanaparighakùuõõoraskaþ kùitã÷varadantinà kim atha gamita[þ] stambhaü bhaïktvà puraü samavartinaþ  // HJm_7.37 //

krameõa copagamya ÷ma÷ànaikade÷e gçdhrair avalupyamànamàüsaü bodhisattvaü katham api pratyabhij¤àya sa janaþ ÷reùñhine nivedayàm àsa |
kaùñam ayam asau mahàtmà pa¤catvam upagato yathà tarkyate tathà niyatam anenàtmà tiryagbhyo nivedita iti |
tac ca ÷rutvà sa ÷reùñhã para÷unikçtta iva pàdapo nipapàta |
cireõa ca pratilabdhasaüj¤a iti vilàpaparo babhåva |

vilokya gçdhrair imam ittham àtmajaü vilupyamànaü ÷ithilàsthibandhanam  /
aho vidher du÷caritena bhåyasà tathàpi ca pràõimi karka÷à÷ayaþ  // HJm_7.38 //

dayà tira÷càm uparãyam ãdç÷ã svadehadànena yadi prakà÷ità  /
samujjhatà màü pitaraü niràgasaü kathaü tvayà niùkaruõatvam ãhitam  // HJm_7.39 //

mçdåpadhàne ÷ayane manohare sukhaü ÷ayitvà dhavalottaracchade  /
ihàdya ÷eùe katham asthisaükule citàdharitrã÷ayane sabhasmani  // HJm_7.40 //

yàte 'tra putraka divaü karuõàsahàye tvayy utsukãkçtajane svasukhànapekùe  /
goùñhãùu sadguõakathàkusumàrcitàsu ÷roùyàmi kasya vacanàni manoharàõi  // HJm_7.41 //
tvaü me nivàpasalilà¤jalim a÷rumi÷ram utkaþ pradàsyasi kileti vicintito yaþ  /
snehàrdra÷uddhamanasàpi sa nàma bhåtvà bhagnas tvayà kim iti vatsa manoratho me  // HJm_7.42 //

iti ÷reùñhã ciram vilapya bodhisattva÷arãre 'gnisatkàraü kçtvà prasrutanayanodakàbhiùiktamukhaþ ÷ånya iva sàkranda÷abdaü svabhavanam àjagàma |


pratidi÷am atha meroþ ku¤javistãrõa÷abdàþ kanakapañahabherãdundubhãs tàóayitvà  /
amucad amarasaüghas tatra nirvàõavahnau surabhikusumavarùaü bodhisattvàsthirà÷au  // HJm_7.43 //

tad evaü tena bhagavatà bodhisattvacaryàü caratà paràrtha àtmà bahu÷aþ parityakta iti vicintya buddhe bhagavati paraþ prasàdaþ karaõãya iti ||


|| ÷reùñhijàtakaü saptamaü ||




__________________________________________________________________________



8. Padmakajàtakam

tatyàja bodhisattvas tçõam iva dehaü paràrthasaüsiddhyai  /
svasukhan nàpekùante parasukhasaüpàdino dhãràþ  // HJm_8.1 //

tadyathànu÷råyate
÷aradapagatajaladharasaüghàtàyàü divãva candramàþ |
sakalà÷asimaõóalakiraõàvabhàsitàyàü kùapàyàm iva kumudavanavikàsaþ |
pramadavanabhåmàv iva ca kamalàkaraþ |
prathamayauvanasamçddhàv iva vinayaþ |
sphuñamadhuràkùarapadàyàü vàcãvàrthaþ |
÷araccandrikayeva dãrghatvam àgatayà vimalasalilayà spaùñamãnakulàkulayà tañatarukusumaparàgaparipi¤jarãkçtaphenapaïktirasanàkalàpayà varàõasayà nimnagayàlaïkçtàyàü prakçtiramaõãyàyàü vàràõasyàü ràjadhànyàü sphuritada÷anamaõikiraõàvabhàsàbhyalaïkçtavadanapadmaþ padmako nàma ràjà bodhisattvo babhåva ||

kàntyà ca råpeõa ca tejasà ca prahlàdasaümohanatàpahetån  /
avaj¤ayà yo yugapaj jigàya ÷a÷àïkapuùpàyudhagharmara÷mãn  // HJm_8.2 //

vihaïgamànàü phalinãva pàdape ÷ilãmukhànàm iva padminãvane  /
vanãpakànàü jagadekabàndhave babhåva yasmin suhçdãva nirvçtiþ  // HJm_8.3 //

jagadarthasàdhanasamudyatàtmanaþ karuõàparigrahavi÷uddhamedhasaþ  /
pravive÷a yasya hçdayaü na matsaraþ kçtamantrarakùam iva ve÷ma pannagaþ  // HJm_8.4 //

tyàgena sattvamahatà prathitena yasya vyàptàsu dikùu vinivàritamatsareõa  /
÷u÷ràva yàcakajanasya na jàtu loko dehãti làghavakaràõi punar vacàüsi  // HJm_8.5 //

hçdayatuhina÷ailàt tyàgasànoþ pravçttàü samupahatarajaskàü snàpità÷eùalokàm  /
sakalabhuvanavandyo yaþ paràrthaikakàryaþ ÷a÷ikiraõavi÷uddhàü kãrtigaïgàü jagàha  // HJm_8.6 //

kasyàpad apaneyàdya prãõanãyo dhanena kaþ  /
ko nidheyaþ ÷ive màrge yasyàbhåd ãdç÷ã sthitiþ  // HJm_8.7 //

àtmànaü bhavavicchittyai suvartmani nidhitsatàm  /
na paràrthàd çte ka÷ cid vyàpàro 'nyo mahàtmanàm  // HJm_8.8 //

bhujavãryaparàjitaü jitàreþ parade÷aü balino balàni yasya  /
abhisasrur udãrõatuïgavçddheþ salilànãva tañàntam amburà÷eþ  // HJm_8.9 //

aparasparadiõóimaiþ svanadbhiþ kariõo (17a) yasya vitanyamànakopàþ  /
va÷agàþ paritaþ prayàõakàle katham apy aïku÷adhàriõàü babhåvuþ  // HJm_8.10 //

bhayava÷àd upa÷àntamadodayàþ ÷ithilitàsi÷aràsanamuùñayaþ  /
mçgapater iva darpam aràtayo yudhi gajà iva yasya na sehire  // HJm_8.11 //

prathitatejasi yatra parasparaü praõayasaukhyavivardhitasaüpadaþ  /
viñapinãva khagàþ phalade prajàþ satatam eva sukhàya vi÷a÷ramuþ  // HJm_8.12 //

atha kadà cit tasya ràj¤o de÷e dhàtuvaiùamyàd upacãyamànodaràgniþ pratidivasam àpàõóudurbala÷arãro nirojasko janakàyo mahatà rogeõa jagrase |
bodhisattvàj¤ayà ca bhiùajaþ sàdaram api cikitsàü kurvanto na taü vyàdhim apahartuü tasya janasya ÷ekuþ |
atha sa ràjà tàn vaidyàn uvàca |
kenopayenàyaü janasya vyàdhir apahartuü ÷akyaþ syàd iti |
bhiùaja åcuþ |
deva yadi rohãtamatsyamàüsaü syàt tataþ ÷aknuyàmo vayam enaü janam anàtaïkaü kartum iti |
atha sa ràjà param api prayatnaü kurvan na kuta÷ cid rohãtamatsyam upalebhe ||

tataþ kadà cit sa bahir viniryayau mataïgajaskandhagataþ kùitã÷varaþ  /
sitàtapatraprativàritàtapaþ prakãrõakabhràntivikampitàü÷ukaþ  // HJm_8.13 //

nollàghinas tam atha bhçtyajanànuyàtaü skandhasthitaü gajapateþ kùitipaü vilokya  /
utkùipya dãnavadanàþ sahasaiva hastàüs tràyasva no nçpa gadàd iti vàcam åcuþ  // HJm_8.14 //

atha bodhisattvas teùàü vyàdhimatàü tumulamanasàü karuõam àkranda÷abdaü àkarõya duþkhàyamànahçdayo dayàparicayàd udgatabàùpasalilatirohitàkùa idam acintayat |
kiü mama ràjyasukhena yatra me viùayanivàsinàm iyam avasthitiþ |
pravi÷ya ca bhavanam àhåya sacivàn idam avocat |
icchàmy ahaü jyàyastanayàbhiùekaü kartum iti |
athàmàtyà åcuþ ||

navayauvanakarka÷e ÷arãre dviùatàü bhaïgakare paràkrame ca  /
sati càbhyudaye paràrthahetau kim akàle bhavato vanaü yiyàsà  // HJm_8.15 //

ràjovàca |
na khalv evaü yathà bhavantas tarkayantãti |
amàtyàþ punar åcuþ |
ko 'bhipràyo devasya |
ràjovàca |
duþsvapnadar÷anàd àgatà÷aïko 'ham evaü tarkayàmi |
kadà cid atarkitaiveyam anityatà samàgamya màü vinà÷ayet |
ataþ putram abhiùiktaü draùñum icchàmãti |
amàtyàþ procuþ |
yad àj¤àpayati deva iti ||

atha samucchritakà¤canatoraõe gçhavare varatåryapañudhvanau  /
abhiùiùeca sutaü sutavatsalaþ kùitipatiþ kùitipàlanamaskçtaþ  // HJm_8.16 //

atha sa kumàraþ pitaram àgamyovàca |
àj¤àpayatu tàtaþ kathaü mayà vyavahartavyam iti |
ràjovàca |
÷råyatàü vatsa |
sarvathà na kadà cid àyuùmatà praõayiõàm upari niràdareõa bhavitavyam iti |
pa÷ya ||

nindàhetuþ sadgatãnàü niroddhà ÷ånyàgàraü jàlinãyàtudhànyàþ  /
÷reyaþsetudhvaüsano 'mbhaþpravàho lobhàndhànàü matsaro vairibhåtaþ  // HJm_8.17 //

pårvaü nãcàþ svàpateyaprasaktà dagdhvàtmà(17b)naü matsaràjyà÷anena  /
bhråbhaïgàrcirjvàlaråkùair vacobhir nàstãty ante yàcitàraü dahante  // HJm_8.18 //

te dhãmantas te sujanmàna ' janmànyatve te na pa÷yanty apàyàn  /
nãto nàtmà yair ayaü duþkhahetor valmãkatvaü matsarà÷ãviùasya  // HJm_8.19 //

ibhyo 'pi pratiùedhapàüsumalinàü yo vakti dainyàü giraü dåràt taü janam arthinaþ pariharanty à÷àvisaüvàdakam  /
tçùõà÷oùitatàlavo 'pi pathikà na snànapànakriyàþ kurvanty apy amale janaïgamagçhadvàrodapànàmbhasi  // HJm_8.20 //

dãrghaiþ ÷ma÷rubhir andhakàravadanà dårapraviùñekùaõàþ vàryante puruùair upàttalaguóaiþ pretà yad ambho'rthinaþ  /
tattvaj¤as tad uvàca matsaraphalaü bandhuþ prajànàm jinaþ saücintyeti paropakàravimukhã puüsà na k' matiþ  // HJm_8.21 //

api ca vatsa |
loke bahumànam icchatà tvayà satyatyàga÷ramàdàkùiõyàdibhir guõamaõibhir àtmàbhyalaïkartavyaþ ||

guõãyantaþ ÷àntà jagadahitavicchedapañavo viråóhapremàõo guõiùu sudhiyaþ sånçtagiraþ  /
pariùvaktà lakùmyà na ca madakalaïkena malinà nilãyante pumbhiþ puruùagaõanàdau supuruùàþ  // HJm_8.22 //

dhuràü ye voóhàraþ sakalajagadàdhi÷ramanudo dhiyo yeùàü svacchà ruca iva maõãnàü vitamasaþ  /
priyaü kartuü và¤chanty asubhir api ye ca praõayinàü kathaü te nàdheyàþ prathamagaõanàyàü guõavatàm  // HJm_8.23 //

na ca bhavatà pracurapuruùeõeva guõavatsv anàdareõa bhavitavyam |
pa÷ya ||

anuùõàü÷uü dçùñvà guõinam iva saüpràptam atithiü payovçddhyà sindhuþ prathayati muhuþ saübhramam iva  /
na vardhante toyàny udayavati tatraiva sarasàü pramodàvirbhàvo mahati mahatàm eva bhavati  // HJm_8.24 //

atha prakà÷ãbhavaduóugaõa÷abale nabhasi racita÷a÷ivi÷eùakàyàü pårvasyàü di÷i ÷alabhakulapatanavicalitadãpa÷ikhàïgulãsaütarjiteneva navajalanãlàvabhàsà tamasà vimuktàntareùu bhavaneùu vàsayaùñivilãnani÷caleùu tàmracåleùv agurudhåpàmodàdhivàsiteùu vilepanavyàpàracalitamukharavalayàlaïkçtahastapadmàbhir abalàbhir adhyàsitamçdu÷ayanãyataleùu vàsagçheùu praviralajanakrayavikrayàyàü kva cid api vãthãyamànàpaõàvãthyàü bodhisattvas tanayam anu÷iùya dãpikàlokàvabhàsyamànàlekhya÷obhàü bhavanasyottamàü bhuvam àruhya visarjitasarvàntaþpurajanas tasyàü varàõasàyàü nadyàm àtmànaü mumukùur evam uvàca ||

asyàü nadyàü mahàkàyaþ sitaratnàmalàmbhasi  /
rohãtaþ syàm ahaü matsyo lokasya vyàdhi÷àntaye  // HJm_8.25 //

iti prajàrthaü parivardhitodayàü dayàvi÷eùànugatàü guõàtanum  /
tanuü mumoca sphuritàkulàmbaràü varàõasàyàü sariti kùitã÷varaþ  // HJm_8.26 //

atha bhåpatiþ sa viraràja payasi nipatan svamandiràt  /
kalpatarur iva sumerutañàt trida÷e÷varadvipa[mahà]viùàõaghaññitaþ  // HJm_8.27 //

patite 'tha bhåbhuji samãralulitadhavalàkulàmbare  /
vàri calita÷apharãnivahaü (18a) calacakravàkamudalaïghayat tañaü  // HJm_8.28 //

tasyàü sa nadyàü patitaþ kùaõena samutthitàmbudhvanibhãùaõàyàm  /
himàdrisànor anuråpakàyo rohãtamatsyaþ samabhån narendraþ  // HJm_8.29 //

sa ca mahàtmà sitasikatàmanoharaü pulinam uttãrya yadi màm ayaü janakàyaþ pràõebhyo viyojayet tato duùkçtaphalena yukto durgatiparàyaõaþ syàd iti |
tad idam atra pràptakàlaü svayam eva sarvendriyanirodhaü kçtvà jãvitaü parityakùyàmãti vicintya pràõàn atyàkùãt |
atha kaluùasalilàbhiùiktasitadviradakumbhàkçtàv astagiri÷ikharàvalambini ÷i÷iràü÷au pratanupàüsåpadigdhasphañikamaõinibhàsu praviralãbhavantãùu tàràsu |
saümãlatsu kumudagahaneùu vinidrãbhavatsu kamalàkareùu haritàlaraseneva bàlàtapena paricchuriteùu giri÷ikhareùu narapati÷ånyaü ÷ayanaü ÷ayanapàlikàjanàd upalabhyàmàtyàþ |
kva punà ràjà gataþ syàd iti bhavanasamãpajàtam upavanam àlokya samantataþ paribhramanto dadç÷ur varàõasàyàþ samudrapatyàþ puline muktàrà÷im iva dãrghãkçtaü rohãtamatsyam |
te ca ÷u÷ruvur adç÷yavapuùo gaganasthasya divaukaso gambhãràü bhàratãm ||

àtaïkaduþkhavicchittyai janasyàsya sa bhåpatiþ  /
muktvàtmànaü nadãtoye gato rohãtamatsyatàm  // HJm_8.30 //

atha te 'màtyàs tac chrutvà ÷okaduþkhavyathitamanasa idam åcuþ |
aho karuõayà ràjànam àtmànaü sattvahitàrtham eva parityàjayantyà sakalà vasudheyam anàthãkçteti bahuvidham iti vilapya ÷ånyamanasaþ svàn àlayàn abhijagmuþ ||

upalabhya ca vçttàntam amàtyebhyas tam àkulà  /
devã prasrutabàùpàkùã vyalapat tasya bhåpateþ  // HJm_8.31 //

÷rute 'pi nàma tvayi lokabàndhave svayaü gato 'sàv iti bhåpatir divam  /
tathàpi càniùñhitiduþkhabhàginãü jijãviùà màü na vihàtum icchati  // HJm_8.32 //

tavànukampàsukumàracetaso na jàtu råkùaü hçdayaü dviùaty api  /
imaü vihàyànugataü vinàgasà gato 'si kasmàd anuràgiõaü janam  // HJm_8.33 //

vimu¤ca he caõói ruùaü mahãyasãm iti bruvàõaþ pramadàjanàgrahaþ  /
akàraõerùyàkupitàm adhomukhãü prasàdayiùyaty upagamya ko 'dya màm  // HJm_8.34 //

vidhàya karõe vikacam navotpalaü nive÷ya càrån alakàüs taraïgiõaþ  /
manoharam maõóanabhåmikàsthitaþ krameõa ko me tilakaü kariùyati  // HJm_8.35 //

akàri yenàïkanive÷alàlità priyeva yà ràgavatã priyeõa me  /
ciràya sà tena vinàdya vallakã bhaviùyati dhyànavatãva kukkuhà  // HJm_8.36 //

ya åóhavàüs tasya mukhendu÷obhayà sthitaikapadmasya jalasya tulyatàm  /
sa eva ÷okàd iva hà bhaviùyati prabhàtacandràkçtir esa darpaõaþ  // HJm_8.37 //

manoharaü pa¤jaramadhyavartine pradàya tubhyaü pariõàmi jàmbavam  /
÷irãùaniryåhanibhaü priyeõa me vinàdya kas tvàü ÷uka pàñhayiùyati  // HJm_8.38 //

apetasakhyaþ sa gato mama priyo na ke÷apà÷ena punaþ prayojanam  /
ciràya vaidhavyavidhàna÷aüsinã mamàdya veõã kim iyaü na badhyate  // HJm_8.39 //

kùaõàd athàntaþpurasundarãjano ni÷amya devyàþ paridevanàm iti  /
visarjitàdar÷avilokanàdaro manoharàü maõóana(18b)rasikàü jahau  // HJm_8.40 //

vihàya kà cin nayanàntasaïginãü drutaü ÷alàkàü nayanà¤janotsukà  /
viùàdavaty ardhasamàptam aïganà vyanãnijad bàùpavatã vi÷eùakam  // HJm_8.41 //

vikàsinãü kesarapuùpamàlikàü ÷iroruhebhyaþ parimucya viklavà  /
sugandhim anyà kaõabhedapi¤jaràü vyayukta kà cit sahakàrama¤jarãm  // HJm_8.42 //

vilolamàlàbharaõàkulàü÷ukà nipetur anyàþ kuñilàkulàlakàþ  /
bhramaddvirephàþ pralayànilàhatà manoharàþ kalpalatà iva striyaþ  // HJm_8.43 //

ni÷amya kà÷ cit paricàrikàjanàt sabàùpanetràþ kùitipasya pa¤catàm  /
pradoùapadminya ivànilàkulà nipatya bhåmàu nimimãlur aïganàþ  // HJm_8.44 //

anyà ÷anaiþ parijanena vilokyamànam àlikhya taü narapatiü vijitendukãrtim  /
utsaïgasaüstham abalà rudatã viùàdàt tatyàja citraphalakaü saha vartakàbhiþ  // HJm_8.45 //

ke÷àn vilucya surabhãn parilånasåtraiþ phullaiþ kva cit praviralaiþ kusumaiþ parãtàn  /
kà÷ cid vibhinnavalayaiþ kamalàbhitàmrair àjaghnire muhur uràüsi karais taruõyaþ  // HJm_8.46 //

atha te 'màtyàþ ÷okava÷àd àgatabàùpasalilabindunà karuõavilàpena tena jyeùñhaputreõa nivàpasalilà¤jaliü dàpayitvà tad antaþpuraü kathaü cid à÷vàsya taü vyàdhigrastaü janam åcuþ |
kriyatàü tasya ràj¤o 'bhipràyaþ |
evaü hi sa påjito bhaviùyati |
atha sa janakàyaþ ÷astrai÷ chittvà tasya rohãtamatyasyasya màüsam ànãya vaidyàbhihitena krameõopayujya tasmàd vyàdheþ pramumuce ||

tad evaü sa bhagavàn bodhisattvabhåtaþ sattvàrthaü duùkaràõi kçtavàn iti ko nàma tasmin mahàkàruõike bhagavati buddhe sacetà jano bhaktimàn na syàd iti ||


|| padmakajàtakam aùñamam ||





__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



11. Mçga


tçõam iva jãvitam iùñaü karuõànugatàþ paràrtham ujjhantaþ  /
kañhinamanasàm api mano nayanti mçdutàü mahàtmànaþ  // HJm_11.1 //

tadyathànu÷råyate
svacchasalilatayà candrikayeva dravãbhåtayà mçdupavanapreritataraïgasaüghàtayà cakravàkamithunopa÷obhitapulinayà varàõasayà nimnagayàbhyalaükçtàcalàntare vividhatarucchàyàpihitajalà÷ayajale sukumàra÷àdvalaharitabhåbhàge kvacid araõye bodhisattvo mçgayåthàdhipatir babhåva |

kùãrodaphenadhavalena tanådareõa pçùñhena ca bhramarasaühatimecakena  /
tàràvilàsa÷abalasphuritàgrapakùmà reje kañàkùa iva yo gahanàntabhåmeþ  // HJm_11.2 //

tasyaivaüvidhasya bodhisattvasya kiücid råpalàvaõyapramàõànukàrã devadattas tatsamãpacàrã nàtimahato mçgayåthasyàdhipatyaü cakàra ||

tàbhyàm adhipatibhyàü te pàlite tçõam a÷natã  /
÷aïkàviyogavi÷rabdhaü mçgayåthe viceratuþ  // HJm_11.3 //

atha kadàcit sàtmãbhåtamçgayàvyasano brahmadatto nàma ràjà nirgamya vàràõasyàs tiryaguraþsthalavinive÷itadhanvà vàjivaràdhirohã sadç÷ànuyàtras turagakhurasamuddhatapàüsuparidhåsaranayanapakùmà divasakarasaütàpajanitasvedakaõàkràntalalàñade÷aþ sasainyadhvanisaütràsotpatitamayåratittiricakoravanakçkavàkåni viùamonnatàni nimnabhåmibhàgàni kvacitpadàticaraõasaütràsitahariõakhuravinyàsacakitasphurita÷apharãkulavimuktasravantãtañasalilàni mattagajapatikapolanikaùaõasaükràntamadàdhivàsitataruskandhasamãpabhràntamadhukaragaõàni tañaviñapi÷àkhàvalagna÷uùkakakubhàkùaphalamadgubalàkàpicchaparimi÷rakà÷aku÷avaü÷ataruparõasaücayasåcyamànaciràtikràntagirisaritpåràõi palvalapaïkavinimagnavyàghrapadàni pakvodumbaragandhàdhivàsitagahvaràõi pavanacalitatanupatàkàkuñilabhujagasçtibhir aïkitamàrgapàüsåni vanàntaràõi vilokayan kiücid atikramya tan mçgayåthadvayaü vi÷rabdhasthitaü sainyena pariveùñayàmàsa |

atha vilokya camåü dhçtakàrmukàü calakhalãnasamucchritanisvanàm  /
a÷araõàþ paribhinnakadambakà bhayava÷ena mçgàþ paridudruvuþ  // HJm_11.4 //

avalokya samantataþ parãtàn nçpasainyena mçgàn sa bodhisattvaþ  /
÷aradheþ ÷aram uddharantam àràd avanã÷aü samupetya saübabhàùe  // HJm_11.5 //

yugapan mçgasaükùayàya kasmàd dhanur etat kriyate tvayà sabàõam  /
divase divase mahànasaü te mçgam ekaikam ahaü visarjayiùye  // HJm_11.6 //

nijagàda mahãpatis tatas taü yadi satyaü mçga tat tathà kariùye  /
na kariùyasi ced imàü vyavasthàü prahariùyàmi tato mçgeùu bhåyaþ  // HJm_11.7 //

pratipadya gate 'tha bhåmipàle dhavalacchattranivàritàrkatàpe  /
nijagàda sametya bodhisattvo hariõàüs tàn punar ekatàm upetàn  // HJm_11.8 //

yugapat samupàgate vinà÷e yadi labhyeta punaþ kramaþ sa sàdhuþ  /
kramam etya ciràya ÷àntihetuü bhavità nàma kadàcid anyad eva  // HJm_11.9 //

gajakumbhavibhedapaõóitànàü balinàü kesariõàm api dviùantaþ  /
kùapayanti ÷arair asån narendràþ kim u darbhàgrabhujàü vane mçgàõàm  // HJm_11.10 //

sitamaõi÷ucibhis tamo vibhinda¤ jagad avabhàsya marãcibhiþ ÷a÷àïkaþ  /
patati vigatakàntir asta÷ailàt kùaõavi÷aràrava eva sarvabhàvàþ  // HJm_11.11 //

salilam urutaraïgaü raühasà kùobhayitvà harati jaladhimadhyàt pannagaü vainateyaþ  /
atipatati na ka÷cit karmaõàü kovido 'pi prathitagurubalo 'pi pràktanànàü vipàkam  // HJm_11.12 //

iti karmagatiü j¤àtvà vij¤ànapañavo budhàþ  /
pràõàtyaye 'pi nàyànti viùàdaü dhãracetasaþ  // HJm_11.13 //

atha yåthapatidvayasamàde÷àt tàbhyàü yåthàbhyàm ahany ahany ekaiko mçgas tasya ràj¤o bhojanapaktikàle mahànasam agàt | evaü ca katipayeùv ahaþsv atikrànteùu devadattayåthavartinyàþ samàpannasattvàyà hariõyàþ pràpto gamanavàraþ | tataþ sà svayåthapatim àgamyovàca | svàmin niyataü ÷vaþ prasavitrã bhavitàsmi | tataþ prasåya vane mçga÷àvaü vinikùipya gantàsmi | mayà khalu tatra yuktaü martum | naitena garbhasthena ÷àvakeneti | devadatto yåthapatir uvàca | tat katamo 'nyo mçgas tava vàre pràpte gamiùyati | sarvathà tvayaiva gantavyam anàtmaj¤à bhavatã yà mamàj¤àü laïghayatãti | tena yåthapatinà nirbhartsità sàpasçtya mçgã cintayàmàsa | yo 'yaü dvitãyo yåthapatir ayam atikàruõikas tasmàd enam api tàvad abhyarthayiùye | gatvà ca bodhisattvam uvàca |

mama yåthapate vàraþ pràpto gantuü nçpàlayam  /
àsannaprasavà càsmi tad enaü rakùa ÷àvakam  // HJm_11.14 //

prasåtamàtram àlãnam avalihya ca jihvayà  /
stanaü ca pàyayitvàhaü ÷àvaü ca¤calanetrakam  // HJm_11.15 //

vanànte ÷aïkha÷akalacchàyair da÷anakuómalaiþ  /
spç÷antaü ÷àdvala÷ikhàü vilokya ca puraþsthitam  // HJm_11.16 //

mama yåthapate yåthe bhaginy asti kanãyasã  /
gamiùyàmi kçtàrthàhaü tasyàü nikùipya putrakam  // HJm_11.17 //

iti putralàlasàü tàü hariõãm abhidhàyinãü samàlokya  /
yåthapater àråóhaü sutaràm anukampayà hçdayam  // HJm_11.18 //

aparicite 'py anukampà duþkhini sutaràü vivardhate sàdhoþ  /
jalasiktamålajàlà lateva vçkùaü samàlambya  // HJm_11.19 //

yasyaivàsty anukampà dãnaü ÷araõàgataü samàlokya  /
tadvyasanabhaïgahetuü sa eva kurute paraü yatnam  // HJm_11.20 //

tàm åcivàn atha mçgãü mçgayåthanàtho bhadre parityaja ÷ucaü manasi sphurantãm  /
tvaü tiùñha nirvçtim upetya vane carantã yàsyàmy ahaü narapateþ svayam eva ve÷ma  // HJm_11.21 //

bàlaü ÷irãùaharitaü tçõam àda÷antaü candràü÷ujàlavimalaü salilaü pibantam  /
saükrãóamànam iha putrakam eõa÷àvaiþ sàrdhaü ciraü samavalokaya ca¤calàkùam  // HJm_11.22 //

à÷vàsya tàm iti mçgãü sa jagàda dhãras tràtà yathàdya hariõã maraõàn mayeyam  /
duþkhàt punarbhavakçtàj janatàü tathaiva tràyeya màrajayinãü samavàpya bodhim  // HJm_11.23 //

ity uktvà sa yåthapatir udaràkràntibaddhoùmaõaþ khurapuñotkhàtarajaskàn mçgaromanthanojjhitabadaràsthinicitaparyantàd vasatisthànàt pràg eva samutthàya vimanasà yåthenànugamyamàno vàràõasãm abhitaþ pratasthe |

viko÷apuùpàs tam athàkulàkulàþ kalair alãnàü virutair visàribhiþ  /
vidhåta÷àkhàgrakarà nabhasvatà nivartayàmàsur ivàcaladrumàþ  // HJm_11.24 //

vimucyamànaü suhçdeva tena tan mçgeõa vàtàhatalolapallavam  /
visàricãrãvirutaü samantato vanaü rurodeva samutsukotsukam  // HJm_11.25 //

atha bodhisattvo vàràõasãsamãpam àgamya kiücid vilambya tan mçgayåtham ity uvàca | nivartyatàm idànãm | sulabhaviyogàni hi lokasaügatàni | suciram api vasantakàlaramaõãyam aravindavanam upàsya himasamayaparimlànapalà÷akesarakarõikam apagatagandham apahàya gacchaty eva prakçtica¤calà ÷rãþ | avabhàsya ca pràvçñkàlajaladapañàvaguõñhitàni digvadhåmukhàni làsyam iva ca dar÷ayitvà viraktà iva ve÷yàïganàþ ÷aratkàlavigalitasalilalaghån apagatavibhavàn kàmukàn iva parityajanti jaladharàn aciraprabhàþ | kùaõadàmukhavi÷eùakaþ ÷i÷iràü÷ur api prabhàtasamaye parityajyate sahajayà kàntyà | sarvathà na tat kiücij jagati vidyate yan nànyonyaviyogi syàd iti vicintya dharmaparàyaõair yuùmàbhir bhåtvà samyag àtmà paripàlanãya iti | tac ca mçgayåthaü sthitvà bodhisattvam à cakùurviùayàd gacchantam avalokya pitçviyogàd iva ÷oka÷alyakùatahçdayaü ÷ånyam iva tad vanaü pratyàjagàma | bodhisattvo 'pi ca hariõavaràhamahiùàjàsthinicaye lagna÷vagaõakalahabhãùaõam utpatitàvalãnasaraghàkulamàüsape÷ãkam upanihitani÷àtakartanãkaü mçgàgamanapratãkùibhir aurabhrikair àkãrõasånàsthànam àgamyàvatasthe | te ca tadvadhàdhikçtàþ puruùà yåthapatim àdàya ràj¤e dar÷ayàmàsuþ |

athàbhàùata taü ràjà hariõaü hariõekùaõaþ  /
aparikùãõayåthas tvaü vada kiü svayam àgataþ  // HJm_11.26 //

bodhisattva uvàca |

garbhiõã hariõã deva ÷araõaü màm upàgatà  /
putradar÷anakàïkùiõyàs tasyà vàre 'ham àgataþ  // HJm_11.27 //

putrakaü draùñum icchantyàþ pårayitvà manoratham  /
eõyàs tasyàþ paraü prãto manye 'haü mçtyum utsavam  // HJm_11.28 //

hariõãü hariõaü càtra yàtum àlokya mçtyave  /
yan me samabhavad duþkhaü tad adya na bhaviùyati  // HJm_11.29 //

tasmàt pramàpaya nare÷vara màm idànãm aurabhrikaiþ kathaya deva vilambase kim  /
atyàyatena karuõàkavacena baddhaü ceto bhinatti na viùàda÷aro mamedam  // HJm_11.30 //

atha sa ràjà tasya tàü paràrthapratipattipañãyasãm anukampàü vicintya vismitamatir upàlabdha iva lajjayà bodhisattvam uvàca | sàdhu sàdhu yåthapate |

paràrthaniùpattinibaddhacetà mçgàkçtis tvaü puruùapradhànaþ  /
paropaghàtàya nibaddhayatnà vayaü khalu vyàlamçgaiþ samànàþ  // HJm_11.31 //

atha bodhisattvo vipratisàravantaü ràjànam avetya jàtavi÷rambhamukham ity uvàca |

÷araõam upagataü kçtàparàdhaü ripum api pàsi kila vyudasya kopam  /
kathaya katham anàgasàü mçgàõàm upari patanti taveùavo ni÷àtàþ  // HJm_11.32 //

prahçtaü na tvayà yuddhe dviùaty api paràïmukhe  /
nihaüsi bhayavitrastàn hariõàn na÷yataþ katham  // HJm_11.33 //

jahãhi mçgayàkrãóàm asatsaükalpavardhitàm  /
narakàgneþ sphuraddãpter bhavitrã yeyam àhutiþ  // HJm_11.34 //

atha sa ràjà pramuditamanàs taü yåthapatiü mahati siühàsana àropya savinayaü nãcairàsanam adhiùñhàya proktavàn | aho subhàùitaü kriyatàü me mohatimiràpanodinã dharmade÷aneti | tato bodhisattvaþ sakalayà ràjaparùadàvalokyamànas taü ràjànaü saüràdhayann ity uvàca |

subhàùitaprãtir anunnatiþ ÷riyà paràrthaniùpattipañãyasã kriyà  /
guõeùv atçptir guõavatsu càdaro viråóham etac caritaü mahàtmanàm  // HJm_11.35 //

nitàntam àviùkçtatuïgatejasã ubhe manuùyasya manuùyalakùmaõã  /
adainyam àpatsv api cittagauravàd apatrapà càryapathaprakà÷inã  // HJm_11.36 //

khalàþ prakçtyaiva malãmasà÷ayà vçthà pareùàm aya÷aþsu jàgrati  /
svacitta÷uddhau viniviùñabuddhayo budhàþ punas teùu bhç÷aü dayàlavaþ  // HJm_11.37 //

nareùu tulyodayapauruùeùv api kriyà na sarvasya paropakàriõã  /
parisphurajjyotiùi nirghane nabhasy agastya evàmbu karoti nirviùam  // HJm_11.38 //

vicintyamàno 'pi karoti vismayaü visàriõà saccaritena sajjanaþ  /
yadà tu cakùuþpatham eti dehinàü tadàmçteneva manàüsi si¤cati  // HJm_11.39 //

yasyàyàmi paropakàrasalilasroto na vicchidyate dhãcakùu÷ ca viyogi yasya tamasà dvàv eva tau jàgrataþ  /
anyeùàü pa÷udharmaõàü parahitavyàpàradurmedhasàü tulye ràtryahanã pramattamanasàm aj¤ànanidràvatàm  // HJm_11.40 //

saüsàre bhramato mahàndhatamase saütiùñhamànasya và sàdhoþ sàdhuphale nitàntamahatã dve eva te màü prati  /
yatra projjhya gçhaü tapovanam abhiprasthãyate ÷reyase yasmin và kriyate vivekapañubhiþ sàkaü kathà såribhiþ  // HJm_11.41 //

bhujyante svagçhasthità iva sukhaü yasyàrthibhiþ saüpadaþ pañvã yasya ca dhãs tamaþprahataye dvàv eva tau pràõitaþ  /
yas tv àtmaübharir unnate 'pi vibhave hãna÷ ca vidvattayà tasyàlekhyamaõer ivàkçtibhçtaþ sattàpy asattà nanu  // HJm_11.42 //

kçcchràl labdham api krameõa bhavati prabhraü÷i bhåyaþ sukhaü tadbhraü÷e paritàpam eti puruùa÷ cittànalaü jvàlayan  /
duþkhasyàsya bhavànubandhajananã hetuþ ÷añhà jàlinã te 'tyantaü sukhino manaþsu nihità yaiþ samyag alpecchatà  // HJm_11.43 //

mohacchedi subhàùitaü vinayati dravyaü vinaiva ÷ramàd adravye tu bhavanty api sphuñapadà vyarthopade÷à giraþ  /
karmàreõa pañãyasàpi vighanavyomendranãlacchaviþ ÷rãgarbhaþ kriyate kalaïkaparuùàd ghaõñãkçtàn nàyasaþ  // HJm_11.44 //

iti guõàguõàntaravidà mahàràjena satpathà÷rayiõà bhavitavyam iti | atha sa ràjà dharmakathàmçtàsvàdaprãõitamanà dattamçgàbhayaþ sabahumànam iti bodhisattvaü pra÷a÷aüsa |

utpàde sati loka eùa maraõavyàdhi÷ramair bàdhyate tçùõàtantunibandhanasya jagato bhåyas ta evàdhayaþ  /
ity acchinnapunarbhavapratibhayaþ saüsàra à nirvçter yuùmatsaügamahetur ity avamato nàyaü sadoùo 'pi naþ  // HJm_11.45 //

atha bodhisattvaþ siühàsanàd avatãrya ràjànam àpapracche |

mayà vinà nçvara viùaõõamànasaü samàkulaü hariõakulaü bhaviùyati  /
akaõñakàü ciram anu÷àdhi medinãü vrajàmy ahaü tvaritapadaü tadantikam  // HJm_11.46 //

tataþ sa yåthapatiþ kùitipàlànumatas tad eva vanam àjagàma |

atha yåthapatiü vilokya dåràn muditaü tan mçgayåtham utsukàkùam  /
da÷anàgragçhãta÷aùpadarbhaü tvaritaü pratyudiyàya baddhapaïkti  // HJm_11.47 //

vinimãlitalocaneva yàsãd dhariõã yåthapatau gate vanàntàt  /
samupeyuùi saiva tatra dhãre punar unmãlitalocaneva jàtà  // HJm_11.48 //

àgamya sàtha hariõã hariõapradhànam itthaü jagàda mudità calitàyatàkùã  /
prahlàdayan mama manaþ ÷i÷ur eùa dàve saükrãóate hariõanàtha tava prasàdàt  // HJm_11.49 //

bodhisattvo 'pi ca tan mçgayåthadvayam à÷vàsya paràü prãtim upajagàma | tad evaü parahitaparàyaõaþ sa bhagavàüs tiryagbhåto 'py àsãd iti vincintya tadupàropitaprasàdà bhavata yåyam iti ||

|| mçgajàtakaü prathamam ||



__________________________________________________________________________




12. Mayåra


÷ãlaü paripàlayatà tràtàþ sattvà mayårabhåtena  /
pràõabhayàd yena purà kas tatra na ropayed bhaktim  // HJm_12.1 //

tadyathànu÷råyate
surabhikamalavanacchannamahàvimalasalilena prahlàditasiddhajanamànasena mànasena mahàsarasà sakala÷a÷imaõóalabimbenevàlaükçtaikade÷e tripathagàsalilanipàtakùobhitabhårjadevadàrunameruvane prasrutànekaprasravaõe tuhinopacayasthålatara÷ikharasahasratayà rajatastambhair ivoparisamàkãrõe kesarisaütràsaprasthitacamarayåthasphuritavàlasaüghàtopavãjyamànaniku¤je nirjharasalilaprakùàlyamàna÷ilàtale kusumitalatàpràntabhràntamukharamadhukaragaõasaügãte sàbhiùeka iva ràjamàne bhådharavare himavati dhautendranãlavimaladaõóàkçti÷irodharaþ ÷aïkhacchedàvadàtàpàïgade÷aþ sphuñitapàribhadrakakusumàbhiraktatuõóo vipulavicitrapakùatir indãvarapalà÷àkãrõataruõa÷irãùakusumasaüghàtànuråpabçhatkalàpaþ suvarõàvabhàso nàma bodhisattvo mayåràdhipatir babhåva |

mayåravaram utpàdya taü vicitratanåruham  /
vismità iva pa÷yanto babhåvuþ karma÷ilpinaþ  // HJm_12.2 //

meghàrambhe jàtançtyànuràgaü pa÷yantãnàü taü mayåràdhiràjam  /
stokoddyotà hrãmatãnàm ivàsan mandà vidyullàsikànàü vilàsàþ  // HJm_12.3 //

mçdaïgavad dhvànini vàrinirjhare dvirephavãõàsu kalasvanàsu ca  /
latàvanàntargçhake manohare nanarta citraü sa mayåralàsakaþ  // HJm_12.4 //

parisphuraccandrakaratnamaõóalas tañàntam àruhya yadà nanarta saþ  /
samãraõàdhåtavano himàcalas tadà vibhàti sma kirãñavàn iva  // HJm_12.5 //

kàntaü vitanvati kalàpam anaïgavadhvà citre vi÷eùaka ivàlikhite dharitryàm  /
tatra sthità ÷ikhini siddhavilàsinãnàü gàóhaü kutåhalava÷àn na tatarpa dçùñiþ  // HJm_12.6 //

àpàõóumeghapañalàvçtadiïmukhànte muktàmalàmbhasi ÷aratsamaye 'bhyupete  /
yasyàü sa candrakamaõãn asçjat kalàpã bhår indranãla÷akalair iva sà babhàse  // HJm_12.7 //

kànte viceruùi ÷anair apulàkapakùe yåthànuyàtagamane ku÷alaikapakùe  /
tasmin mahãdharavarasya mayåraràja indràyudhaiþ ÷abaliteva mahã raràja  // HJm_12.8 //

atha kadàcid anilabalavibhidyamànakusumagandhàdhivàsitadiïmukheùu bhramadalikula÷abaleùu kalabharadanaparipàõóuùu ràmaõãyakaü gateùu ketakeùu kuñajakakubhanãpakadambakusumasurabhãkçtaniku¤jeùv indragopakàbhyalaükçtamarakataharita÷àdvala÷yàmavanabhåmiùu nayanaramyeùu mahãdhareùu sphuritataóidvalayalà¤chitodareùu dar÷itendràyudheùu dhàrà÷aranipàtaprodvàsitanidàghavairiùu nabhaþpidhàyiùu jaladhareùu ÷i÷ira÷ãkaraspar÷àpanãtadivasakarasaütàpeùu parityajatsu candanadrumàn phaõiùu prathamapårapriyatamataraïgahastàvalucyamànaphenàvataüsàsu kaluùasalilavasanapidhãyamànavipulapulinajaghanàsu mattàsv iva pràgalbhyam upagatàsu saridaïganàsu sabàùpaproùitabhartçkàjananayanàvalokyamàneùu meghadhvanipramuditeùu vimuktamadhuràràveùu gçhamayåreùu navajaladasalilakaõanipàtajanitakaõakaõà÷abdeùu tàlatàlãnàlikeravaneùu sa mayåraràjaþ prabhàtasamaye tanujalakaõagurukçtakalàpaþ ÷rutihçdayahàriõãü kekàü vimu¤can nabhaþ÷obhàrtham ivotpatya vàràõasãsamãpena pràgàt | tasyàü ca puri brahmadattena ràj¤à saha suptaprativibuddhà parasparapariùvaïgàpahçtavilepanà kiücitparipàñalalocanotpalànupamà nàma tasya ràj¤o devã papraccha |

vada kasya dhvanir ayaü tàras tàràdhipànana  /
yena pratàryamàõena mama prahlàditaü manaþ  // HJm_12.9 //

ràjovaca | devi suvarõàvabhàso nàma mànuùàlàpo mayåraràjo himavati kçtàdhivàsas tasyaiùa nabhasà saücaramàõasya prakçtimanoharaþ kanakamarakatendranãlavaióåryarà÷iprabhàsvarasya svaraþ | punaþ sakutåhalà devy uvàca | kutaþ punar asau mayåràdhipatir devasya ÷rutipatham àgata iti | ràjovàca |

puruùàõàü tira÷càü và guõà eva prakà÷akàþ  /
bhinnàndhakàranivahà maõãnàm iva ra÷mayaþ  // HJm_12.10 //

mayåràkçtim àsthàya ko 'pi kenàpi hetunà  /
nayanotsavabhåto 'sau sthito gaurãguror vane  // HJm_12.11 //

÷ikhiyåthàdhipatinà tenàlaükçtagahvaraþ  /
nàthavantam ivàtmànaü manyate tuhinàcalaþ  // HJm_12.12 //

garjitena prayacchantaþ sàdhuvàdam ivàmbudàþ  /
baddhançttaü tam ãkùante sphuradbhis taóidãkùaõaiþ  // HJm_12.13 //

ghanasamayanàñakàdàv àhåtà barhisåtradhàreõa  /
sahasà taóid àtmànaü dar÷ayati nañãva savilàsam  // HJm_12.14 //

athànupamà tena tasya mayåràdhipateþ ÷rutihàriõà svareõàkùiptahçdayà mçduhasitabhrålatàkùepaparàvartanàvalokanakrãóàparibçühitair vilàsais taü ràjànaü va÷ãkçtyovàca | deva kriyatàü yatnas tasya mayåràdhipater grahaõàya | krãóanako 'smàkam antaþpure bhaviùyati |

antaþpuramadhyagatasphuñacandrakadhàriõà mayåreõa  /
vividhamaõikarõapåreva tena no gçhamahã bhavatu  // HJm_12.15 //

ràjovàca | devi na kilàsau ÷akyate grahãtum | devy uvàca |

sçjataþ surabhãn madàmbubindån balino 'pi dviradàn va÷aü nayanti  /
puruùàþ pañuvãryabuddhyupàyàþ kim uta svalpabalodayàn vihaïgàn  // HJm_12.16 //

hriyate baói÷ena vàrimadhyàt pçthuromà nayanàdhvana÷ cyuto 'pi  /
kim upàyavatàm asàdhyam asti vyavasàye hi sati kriyàþ phalanti  // HJm_12.17 //

bhavato 'sti matir vi÷eùapañvã bahavaþ santi vipa÷citaþ sahàyàþ  /
saphalãkriyate na cen mamecchà bhavatà snehaparàïmukho 'si nånam  // HJm_12.18 //

÷àvàn kulàyakagatàn paripàtukàmà nadyàþ pragçhya tanupakùapuñena toyam  /
dàvànalaü kila siùeca muhuþ kapotã snigdho jano na khalu cintayati svapãóàm  // HJm_12.19 //

atha sa ràjà mà devi krodhaü kàrùãr akàryam api tvadarthe kuryàm | ataþ karomy ahaü tadgrahaõàya yatnam ity uvàca |

vilàsinãnàü madanànukarùiõà vilàsapà÷ena nibaddhamànasaþ  /
÷ubhà÷ubhànveùaõasuptacetanaþ prayàty anighno 'pi hi nighnatàü janaþ  // HJm_12.20 //

amartyatejo'vayavàn avàpya yà tilottameti prathità suràïganà  /
trilokanàtho 'pi tayàtma÷obhayà caturmukhatvaü gamitas trilocanaþ  // HJm_12.21 //

taponidhiü gàdhisutaü tapovane mahàdhiyaü menakayà hçtendriyam  /
avaj¤ayàkçùya mçõàlakàrmukaü ÷areõa vivyàdha hasan manobhavaþ  // HJm_12.22 //

yad edhate làghavahetur arthità patanti yan mårdhni nikàrapàüsavaþ  /
spç÷anty adhikùepa÷arà÷ ca yan manas tad aïganàbhiþ kriyate ÷arãriõàm  // HJm_12.23 //

àbadhya vyavasàyavarma purato vinyasya tçùõàcamåm àropya prasabhaü nitàntakañhinaü nirvrãóatàkàrmukam  /
arthitvàhavamadhyam etya viva÷àþ sãmantinãbhiþ kçtà nãcebhyo 'pi sahanta eva puruùà bhråbhaïgabàõavraõam  // HJm_12.24 //

atha sa ràjà ÷àkunikàn àhåyàvocat | asti suvarõàvabhàso nàma himavati mayåràdhipatis taü bhavantaþ ÷ãghram ànayantu | na ced àneùyatha tataþ sarvàn eva bhavatas tãkùõena daõóenàntakasakà÷aü praheùyàmãti | te ca maraõabhãtàs tatheti prati÷rutya kaücin nipuõataraü ÷àkunikam abhyarthya visarjayàmàsuþ | sa ca ÷àkunikaþ krameõa himàcalam àgamya vij¤àya tasya mayåràdhipater gocarabhåmiü viracayya pà÷àn ekànte 'vatasthe |

pràleyàdres tuïgasànor upaghne nyastaü yad yat tena ÷àkuntikena  /
tenàtyarthaü barhiõà dçùñamàtraü tat tad dåràc cicchide pà÷ajàlam  // HJm_12.25 //

atha himavati dårasthà divyacakùuùo munayas taü bodhisattvaprabhàvam àlokya vismitamanasa evam åcuþ |

dçùñyànena ÷rãmatà puõyadhàmnà chinnàþ pà÷à gàóhabandhà yatheme  /
sàdhor asya pràptabodhes tathaiva praj¤à÷astraü chetsyati kle÷apà÷àn  // HJm_12.26 //

atha sa ÷àkunikaþ pà÷acchedaviùaõõamanàþ samupagamya kçtà¤jalis tasmai mayåràdhipataye tàü kråràü ràjàj¤àm àkhyàyàbravãt |

pràõavicchedabhãtànàü ÷araõya ÷araõàrthinàm  /
÷vetàpàïgapate bhåyàs tvam eva ÷araõaü hi naþ  // HJm_12.27 //

dçùñyà cchinnàs tvayà pà÷àþ ÷aïkhacchedasitàntayà  /
sa tvam ãdçkprabhàvaþ san katham asmàn na pàsyasi  // HJm_12.28 //

tam àlokayato dãnaü magnaü bandhum ivàpadi  /
àpupåre manas tasya duþkhena karuõàtmanaþ  // HJm_12.29 //

na tràsyate kathaü sattvàn dhãro 'yaü vyasanàd iti  /
÷ãlapàramità tasmin niþsaüdigdheva tasthuùã  // HJm_12.30 //

màü cen na saütyajasi bodhim avàptukàma etàn mayåravara pàhi narendradaõóàt  /
taü ÷ãlapàramitayà janitaprasàdam itthaü kçpà ÷ikhinam uktavatãva sàdhvã  // HJm_12.31 //

atha bodhisattvas tàn maraõabhãtàn prati duþkhàyamàna ãdç÷am acintayat |

madhurasvaraþ suruciràïgaruho yadi nàbhaviùyam aham atra vane  /
na nare÷varàd akaruõaprakçter bhayam àgamiùyad iti ÷àkunikàn  // HJm_12.32 //

iti mannimittam ayam àrtamanà vyasanaü na yàvad upayàti janaþ  /
paricoditaþ kùitibhujà maraõàt paripàlayàmi khalu tàvad imam  // HJm_12.33 //

akàraõe và sati vàpi kàraõe sametya yan nàma paro vina÷yati  /
anekadhigvàda÷arakùatàtmanà kim ãdç÷à tasya janasya janmanà  // HJm_12.34 //

iti bodhisattva÷ cintayitvà tam uvàca | gacchatu bhavàn agratas tasmai ràj¤e nivedayituü mamàgamanam iti | atha sa ÷àkunikaþ pramuditamanàs tvaritam àgamya nyavedayad idànãm evàsmadanukampayà deva sa mayåràdhipatir àgacchatãti | tataþ sa ràjà saha devyà paurajanena ca kutåhalava÷àt tadàgamanapratãkùã punaþ punar antarãkùam àlokayàmàsa | so 'pi ca mayåraràjaþ samà÷vàsya vinivartya cànugàminaü mayåragaõam ambaratalam utpatya sahasaivopagamya prakçtimadhurayà kekayà sakalaü vàràõasãjanam ànandayàmàsa | tatas tasya tàü kekàm àkarõya niyamena sa mayåràdhipatir àgacchatãti vicintya pramuditamanaso nåpuraviràvasaütràsitakapotapàlãnilãnapàràvatamithunàþ drutataragamanavigalitakarõàvataüsakàþ kà÷cid anavasitavi÷eùakàïkitalalàñamadhyàþ sindåràbhitàmràïgulayo drutagamanavighnakàriõe gurunitambabharàyàtyasåyantyaþ kiücid gatvà càparà gurujanàvalokanavrãóitàþ punas tvaritàü gatim avarundhànàþ praharùavikasannayanakuvalayapalà÷apràntaspçùña÷ravaõàntà÷ ca kà÷cid aparàþ punar ardhàlikhitaü citraphalakam apàsya kùãõapràõapràyapràntavartikàþ karaõóakeùu vinikùipya sitajaladatuhinakundamçõàlasphañikarajatadhavalàni saudhatalàny àruruhur aparà÷ ca striyo vàtàyanàny abhijagmuþ |

atha jàlagavàkùavartinãnàm abalànàü vadanair vi÷àlanetraiþ  /
÷ikhidar÷anajàtasaübhramàõàü bahucandreva bhç÷aü purã raràja  // HJm_12.35 //

kautåhalàd anilavellitakàkapakùà raühasvino hariõa÷àvamanoharàkùàþ  /
àlokitàþ pramanasà jananãjanena nirjagmur unnatamukhàþ ÷i÷avo gçhebhyaþ  // HJm_12.36 //

krãóàü vihàya ca manoharakandukotthàü svedàvabaddhakaõacàrulalàñade÷àþ  /
kiücitkucodgamasamunnamitottarãyà ni÷cakramuþ pratanubàhulatàþ kumàryaþ  // HJm_12.37 //

ayam ayam iti barhã dar÷anapronnatàbhiþ sphuñanakhamaõibhàbhiþ padmapattràruõàbhiþ  /
smitaruciramukhãnàü ràjasãmantinãnàü kisalayitam ivàsãd aïgulãbhiþ puraü tat  // HJm_12.38 //

kùaõàc ca suràsurasaügràmàt kùurapranikçttadaõóaþ ketur iva vividhamaõivicitras tasya ràj¤o bhavanàntaràlam alaükurvan sa mayåraràjo nipapàta |

yugapad atha janànàü vidrumàkàratuõóe ÷ikhini gurukalàpe dçùñayas tatra petuþ  /
dadati dhanam udàre kùipram à÷àþ samantàd abhilaùitaphalànàm arthinàü dàtarãva  // HJm_12.39 //

ràjà ca ràjamahiùã ca mayåraràjam àlokya taü tutuùatuþ samavàpya kàmam  /
lokasya durlabham avàpya hi vastu kiücit khinnaü pramodamudam udvahatãva cetaþ  // HJm_12.40 //

tataþ pramuditamanàþ sa ràjà taü mayåraràjaü ràjàrhe radanapàde samupave÷yàsane pa÷càd àsanam adhyatiùñhat | atha bodhisattvo madhuragambhãreõa svareõa taü ràjànam ity àbabhàùe |

jitvendriyàõi balavanti balena buddher yu¤jan muhuþ praõayinàü praõayaü phalena  /
etàü samudravasanàü vyasanàny apàsya bhupàla pàlaya ciraü pçthivãü nayena  // HJm_12.41 //

tava dharmamayàþ kaccid edhante dharmasetavaþ  /
agàdhaü duþkhajaladhiü yàn àlambyottariùyasi  // HJm_12.42 //

randhràvalokibhiþ krårair durgçhãtair ivàhibhiþ  /
kaccid dçùñamahàdoùair viùayair nàtibàdhyase  // HJm_12.43 //

bhçtyeùu ca vinãteùu kalatreùu suteùu ca  /
kaccit te ku÷alaü ràjan dehe càtra ya÷onidhau  // HJm_12.44 //

ràjovàca |

bhavaty aku÷alaü tàvan mayåràdhipa dehinàm  /
paràrthapañunà yàvat saügamo na bhavàdç÷à  // HJm_12.45 //

saücaranmurajameghanisvanaü nartakãtaóidalaükçtàntaram  /
tvàm avàpya ÷ikhiràja mandiraü vàrivàhasamayàyate mama  // HJm_12.46 //

kàntàmukhasya tilako nabhasaþ ÷a÷àïkaþ svacchaprabhasya maõir àbharaõasya ÷uddhaþ  /
jàta÷ ciràbhilaùito 'sya mayåranàtha madve÷mana÷ ca mahatas tvam alaükariùõuþ  // HJm_12.47 //

ity abhisaüràdhya sa ràjà dãpaprabhàvabhàsitabhavanàntaràle pràcãvadhågçhãta÷a÷idarpaõe vibhàvyamànatàrakàkumudavanàbhyalaükçtanabhaþsarasi pràpte ca kùaõadàmukhe surabhikusumapallavàstãrõaü mayåràdhipataye mçdu ÷ayanãyam àdide÷a | divase divase ca paripàkasurabhimçdåni phalàni pràyacchat | atha kadàcit kàle gacchati sa ràjà kiücit karaõãyam uddi÷ya bodhisattvam anupamàyà devyà haste nikùipya nàtimahatà sainyenànugamyamànas turagakhurapuñotkhàtamàrgapàüsuparidhåsarakisalayakusumama¤jarãkàõi vanàntaràõi kurvann amalasalilavàhinãtañavetasacchàyànilãnani÷calabakabalàkàvalokyamànacakita÷apharãkulàkulatañapayaskàþ tvaritarathacaraõadhvanisaütràsarasitacakravàkamithunaparityajyamànasitapulinàs tàs tàþ samudrapatnãr àlokayaüs trastasàraïgotpatanasàcãkçtàni cañulabahunayanànãva digantaràõi pa÷yan prasçtagokulada÷anacchidyamàna÷aùpàïkuràn ikùuvaõoparuddhàn anekàü÷ ca gràmasãmno 'tikramya kiücid de÷àntaraü jagàma |

sàtha kùitã÷amahiùã mahiùãviùàõadhåmràlakàkulamukhã paripàõóuràïgã  /
vàtàyanaprasçtam àyatapakùmalekhaü cakùu÷ ciraü vrajati dhårtaviñe babandha  // HJm_12.48 //

dçùñvà ca tàü sunayanàü nayanàbhiràmàü bhitteþ samãpam agamad viñapuïgavo 'sau  /
pàr÷vàni vãkùya cakità ca punaþ punaþ sà karõotpalaü surabhi tasya mumoca gàtre  // HJm_12.49 //

àdàya tat kuvalayaü vikasatpalà÷am àghràya mårdhni ca nive÷ya sa jçmbhamàõaþ  /
astaü vivasvati gate viva÷aþ kathaücit tasyàþ krameõa nayanànugataþ pratasthe  // HJm_12.50 //

gatvà tataþ sa gaõikàbhavanaü vilàsã gàóhaü vitànahçdayaþ ÷ayane nivi÷ya  /
ni÷vàsasåcitamanobhavabàõapàtas tasyàþ prakàmam udakaõñhata vãtadhairyaþ  // HJm_12.51 //

åce viño gaõikayà parihàsapårvaü pa÷yàmi ÷ånyam iva sàüpratam àryaputram  /
dhårtas tataþ sa nijagàda nigåóhabhàvo dyåte jito 'ham iti tena vitànatà me  // HJm_12.52 //

atha sa viñas tàü varùa÷atopamàü rajanãü manyamànas tadgatamanàþ samutthàya rahasi kasmaicit suhçde taü vçttàntam àvedayàmàsa | ÷råyatàü vayasya hyo mayà yad anubhåtam iti | yeyaü ràj¤o 'gramahiùã nimeùamàtreõa mànuùãti loke varõyate salãlam àlokayantyà karõàd àdàya |

vàtàyanaü samavalambya vilàsavatyà hàsasphuradda÷anaratnamayåkhabhàsà  /
nàmnà tayànupamayotpalam utpalàkùyà råpeõa cànupamayopari me vimuktam  // HJm_12.53 //

sà vàtayànamukhasaügatacandravaktrà candraprabhàü da÷anaratnarucà harantã  /
bhråkàrmukeõa savilàsam udãritena cakùuþ÷araü mayi vimuktavatã kç÷àïgã  // HJm_12.54 //

tac cintyatàü tàvat saügamopàya iti | atha suhçd vihasyovàca | kadàcit kàkatàlãyam idaü bhavet tvaü ca nçpatibhavanabhittisamãpam anupràptas tasyà÷ ca katham api kim apy àlokayantyàþ | svayam eva tavopari karõotpalaü patitaü syàd ato mà bhavàn gaõikàviñajanamadhyam àgamyàtmànaü hàsyavastu kàrùãt | tat parityajyatàm ayam asadvikalpaþ | yady api ca kàmayamànayà ràjamahiùyà tavopari karõotpalaü pàtitaü syàt tathàpi na yujyata eveyam utkaõñhà | durlabhakàminãjanasamàgamopàyacintà hi puruùasya mahatãm aratim utpàdayati | nidràm apaharaty aïgàni durbalayati bhojanarucim apàsyati | hitavàdinàm api suhçdàm upade÷aü nàbhinandati pravçddhanavasalilaughasarid iva tañalatàü dharmasthitim unmålayati ramyàõy api dveùñi | sajjanaguõakathàbhyasåyinã sarvathà pratisaükhyànabaleneyam abhàvaü ÷akyate netum iti | viña uvàca | anekadehalãlaïghanà jaghanasaüparkaniùõàtabuddhayo màdç÷à dhårtapuruùàþ kathaü sakàmàm akàmàü và sãmantinãü na j¤àsyanti | ÷råyatàü vayasya | ÷ravaõakaõóåyanastanaprakà÷analajjàparàvçttàvalokanahasitàdayo hi bhàvàþ strãõàü sakàmaü hçdayam àviùkurvantãti | kim atra saüdehena | suhçd uvàca | yady evaü khagapatir iva pràkàram api laïghayitvà bhavàn nçpatibhavanaü ràtrau pravi÷et | kiü nv akçtasaüketà tatrabhavatã ràjamahiùã pratibodhyamànà tvayà |

vinãtanidràkulalocanotpalà pravepitàïgã jaghanacyutàmbarà  /
sasàdhvasà ko 'yam iti prabhàùiõã bhaviùyati vyàghrabhayàn mçgãva sà  // HJm_12.55 //

tataþ parijanakolàhalaprabuddhakà¤cukãye ràjakule nàyatikùamam etat karma pa÷yàmi | evaü ca tayor mitho vicàrayator eva mçdugamanacalitamukharanåpuramanoharacaraõakamalayugalavinyàsenàrcayantãva vasudhàtalam abhinayagatim iva dar÷ayantã cakitahariõanayanaspardhinà savilàsàvalokanadviguõa÷obhena karõasuhçdà cakùuùà hrepitam iva kiücid avanataü karõotpalaü niyacchantã sthålamuktàhàramaõiprabhoddyotitagurupayodharà payodharavirahaprakà÷ani÷àkarà ni÷eva mårtimatã kiücid àtapajanitasvedakaõajàlakàkràntavi÷eùakàntà vi÷eùakàntabakulamàlikàparipåritake÷ahastà hastàvalambita÷ithilamekhalàkalàpà kalàpicandrakamadhyanãlam uttarãyam udvahantã pratanumecakayà romaràjyà vipulagambhãranàbhinimnatàm iva didçkùamàõayopa÷obhitatrivalãtaraïgaviùamamadhyà madhyàhnasamayadivasakarakiraõàliïgiteva kamalamàlà gamanapari÷ramava÷àd ãùatparimlànasukumàra÷arãrayaùñiþ karpårasurabhitàmbålaràgàruõàdharà pariõatalavalãphalàbhipàõóukapolatalàlikhitapattralekhà vigrahavatãva lakùmãr lakùmãvatã nàmànupamaråpànupamayà devyà prahità vacanaku÷alà ku÷ala÷ilpighañiteva kanakapratimà dåtã | samàgamyàbhivàdya ca tad viñadvayam upavi÷ya vij¤àya ca tayor niryantraõasuhçttàü vi÷rabdham eva ràjamahiùãvçttàntam àcaùñe |


puùpàyudhapratinidhe bhavanàntagàmã dçùño yadànupamayàsi narendrapatnyà  /
sà me sakhã karatalàrpitavaktrapadmà kàr÷yaü tadàprabhçti pàõóuratàü ca dhatte  // HJm_12.56 //

tanutaram amçõàlapaïkapàõóu cyutadhçti sàüpratam aïgam udvahantyàþ  /
manasi manasijaþ ÷aràn a÷eùàn aviratam asyati me vayasya sakhyàþ  // HJm_12.57 //

kusuma÷ayanam åùmaõàïgajena pratidivasaü vitapaty anaïgatanvã  /
upavanam api càru vãkùamàõà na ca ramate hariõãva yåthamuktà  // HJm_12.58 //

iti kusumadhanuþ÷aràhatàïgãm aviratani÷vasitasphuratkapolàm  /
avanamitamukhãü hriyà sugàtràü ramaya sakhãü vacasàpi tàvad adya  // HJm_12.59 //

athàvasitavacanàyàü tasyàü dåtyàü sa tasya vayasyo vihasyàvocat | ava÷yam eva sphuñitasahakàrama¤jarãko vasantasamayaþ kokilayà saha yujyate | siddhàs te manorathà iti | viña uvàca | sarvathà kçtàrtho 'smi sakhi kathyatàü tàvat katamasmin prade÷e kasyàü và velàyàü mayànupamà draùñavyeti | dåty uvàca | kiücid àsanne prasuptajane ni÷ãthe yo 'sau bahiþpràkàrasamãparohã nyagrodhas tam adhiruhya tasyaiva nçpatibhavanabhittisaü÷liùñapramadavanopariprasçta÷àkhayàvatãrya vayasyena tatra suvarõàvabhàsàya mayåràdhipataye dãrghikàtañacitra÷àlàvasthitàhàrasalilopanayanacchalenànupamà ciram àtmànaü vinodayantã samabhigamanãyeti | viña uvàca | sakhi madvacanàd evam anupamà vaktavyà |

upari mamotpalam asitaü karõàd àdàya yat tvayà muktam  /
jãvitam iva tad dayitaü mlànam api na saütyajàmy etat  // HJm_12.60 //

tathàstv iti ca praõamya gatàyàü tasyàü vacanahàryàü bahulapakùàndhakàratiraskaraõaduràlakùyeùu pathiùu ÷råyamàõasuptagajani÷vàseùv àlànasthàneùu prathamayàmikajanaprotthàpyamànadvitãyajàgaraõàdhikçteùu gulmakapuruùeùu ni÷calapatatrigaõàdhyàsita÷àkhàkulàyeùu vitapiùu sthàõum apy àlokya purataþ puruùa iti ÷aïkamànaþ surabhivarõakànuliptaþ sa viñaþ prathamajaladharanãlapañàvaguõñhita÷arãro vàmakakùàvalambitani÷itakaravàlaþ saha tena suhçdà pratyàsanne 'rdharàtre samupagamya dåtyupadiùñenopàyena punardar÷anàyeti suhçdam àmantrya pramadavanaü pràvi÷at | atha tam àgacchantam àlokya gçhãtasavi÷eùamaõóanànupamà cintayàmàsa | niyatam avatarann ayam anayà vaña÷àkhayànena mayåreõa dçùñaþ | kadàcid ayam imaü vçttàntam àgatàya ràj¤e nivedayed iti | tad enaü ÷ikhinaü viùasaüpçktenàhàreõàbhàvam eva neùyàmãti vicintya |

÷ikhine viùasaüpçktam àhàram udakaü ca sà  /
dadàv asvava÷ãbhåtà ràgeõa ca bhayena ca  // HJm_12.61 //

apetakaulãnabhayaþ sukhà÷ayà vimohitaþ puõyasapatnabhåtayà  /
anàtmavàn kiü na karoty asàüprataü gatatrapo ràgaparàyaõo janaþ  // HJm_12.62 //

sa ca mayåràdhipatiþ kiücit tiktam àhàram udakaü càsvàdya niyatam anupamayànena puruùeõa saha saügamam abhilaùantyà jàta÷aïkayà mahyaü viùaü dattaü | tad idam atra pràptakàlam |

etau strãpuüsau jàtaràgàndhabuddhã yàvad vàdhåkyaü sàüprataü nopayàtaþ  /
dharmyàü kurvàõaþ saükathàü kàpathaghnãü tàvad vairàgyaü netum enau yatiùye  // HJm_12.63 //

iti vicintya sa mahàtmà taü viñam àjuhàva | mahàtmann ihopavi÷ya matsaükathayà vinodyàtmànaü yathàbhipretam anuùñhàsyasãti | sa ca viñaþ kutåhalava÷àd upagamya mayåràdhipatisamãpe samupavive÷a | sàpi ca ràj¤ã kiücit tam àlokya sasàdhvasà tåùõãm evàvatasthe | tato bodhisattvas tayor upaviùñayoþ purastàd iti vairàgyasaübandhinãü kathàm akarot |

aho hàsyajyotsnàparicayamanoj¤o mukha÷a÷ã salãlaprasthànaü stanayugalam ucchràyi subhagam  /
narasyetthaü mohàt parayuvatiråpaü kalayataþ prasaükhyànàbhàvàt kusumadhanur antaþ pravi÷ati  // HJm_12.64 //

nirundhànà hastaü mama rahasi nãvã÷ithilinaü bhaviùyaty evaü sà prathamataralajjànatamukhã  /
iti strãsaïgàrthaü bahuvidhavikalpàndhamanasaþ ÷arãraü randhrekùã pratidinam anaïgaþ kra÷ayati  // HJm_12.65 //

àgacchet punar adya sà gurubhayàt tasyàþ kuto 'bhyàgamaþ ÷arvaryàm athavàham eva cakitaü gacchàmi supte jane  /
dåtyàpy adya ciraü kçtaü kim u manas tasyà nivçttaü bhaved ity àråóhavikalpanàkuladhiyaþ kiü tat sukhaü kàminaþ  // HJm_12.66 //

saükalpàt

prabhavaty anaïgadahanas tàpas tato jàyate saütàpàd aratiþ smçteþ pramathanã smçtyà vinà hrãþ kutaþ  /
hrãbhaïgàd vacanãyatàparibhavaþ kle÷eùuviddhàtmanoþ syàtàm àdhimatoþ kadà nu sukhinã strãpuüsayo÷ cetasã  // HJm_12.67 //

akùàõàü va÷am àgataþ sukham iti vyàmohita÷ cintayà kàmàrtaþ parayoùite spçhayati vrãóàvihãno janaþ  /
÷liùyantãü striyam àyasãü hutavahajvàlàsphuliïgàkulàü soóhuü ÷akùyati tàü kathaü nu narake pràdurbhavadvepathuþ  // HJm_12.68 //

iti paradàràsaïgaü bahudoùam avetya dhairyam àlambya  /
bhaginãsaüj¤àü kçtvà tasmàt pràj¤o nivarteta  // HJm_12.69 //

tad evam alpasya nàma sukhasya hetor anekànalajvàlàsahasràliïgyamànavikåõitàkùàõàm a÷ubhakarmakàriõàm àrtanàdakaruõam tãkùõakrakacapàñyamàna÷irasàü càpareùàü
rudhiradhàrokùitajvalitabhåtalam krårayamapuruùodgårõalohamudgaràbhighàtavicårõyamànapuruùa÷arãràsthidhvànabhãùaõam ayaþ÷àlmalãkaõñakaparibhidyamànair aparai÷ ca muhur abhinisvanadbhir upacitaparyantaü narakam icchanty amedhasaþ patitum ity aho mahad etad aj¤ànam | athàsau viñas tena mayåràdhipatinà narakakathàü varõyamànàm àkarõya saüvignamanà vinivartitaparadàràbhilàùa uvàca |

aho tvad enàü narakopavarõanàü prakàmam àkarõya muhur bhayaükarãm  /
udarciùaü nàrakajàtavedasaü vilokayàmãva samutthitadhvanim  // HJm_12.70 //

tad adyàrabhya ràgàndhajanacittàpahàriõe  /
namo 'stu paradàràya sugatidvàrarodhine  // HJm_12.71 //

÷ubhà÷ubhapathàkhyànavyaktãkçtavini÷cayaþ  /
àcàryam iva pa÷yàmi bhavantam anu÷àsakam  // HJm_12.72 //

imàü ca ràjamahiùãm akhaõóitapativratàm  /
apetaràgatimiro manye 'haü bhaginãm iva  // HJm_12.73 //

athànupamà tasya bhaginãti vacanam upa÷rutya paràü vrãóàm upagatà tàü ca bodhisattvadharmade÷anàm avadhàrya saüvignamatir idam uvàca | mayà khalu mandabhàgyayà narakagàminyà kàmaràgava÷agayàsmai mayåràkçtaye maharùaye viùasaüpçktam annam udakaü ca vi÷ràõitaü tat katham idànãü kartavyam iti | tàü ca vipratisàravatãm àlokya bodhisattvo dhãrayàmàsa ||

maitrãmantreõa me nityaü ÷arãram abhimantritam  /
naiva hàlàhalenàpi viùenàyàti vikriyàm  // HJm_12.74 //

devi mà sma gamaþ ÷aïkàü madapàyakçtàm iti  /
na càhaü kathayiùyàmi kiücid ãdçï mahãbhuje  // HJm_12.75 //

athànupamà tadvacanam àkarõya paraü paritoùam upajagàma | so 'pi ca viñas taü mayåràdhipatim abhivàdya vinivçttaparadàravyasanas tenaiva nyagrodhena svanilayam agàt | atha prabhàtasamaye brahmadattaþ samàpayya svaràjyakaraõãyam àgamya pravi÷ya ca svabhavanaü pràg eva mayåràdhipatim agàt | parasparaku÷alavàrttàü ca nçpatimayåràdhipatã papracchatuþ | athànyasminn ahani ràjànaü ÷ikhipatir evam uvàca |

mama virahaviùàdadãnacittaü na pibati vàri phalaü na càpi bhuïkte  /
jaladharasamaye 'pi vãtançttaü ÷ikhikulam àkulatàü dhruvaü prayàtam  // HJm_12.76 //

iti naravara pàlaya tvam enàü bhuvam akhilàü vijitendriyàrivargaþ  /
aham api himavantam indugauraü tvadanumataþ ÷ikhipàlanàya yàmi  // HJm_12.77 //

iti tam abhidadhànam indranãlacchavigalam àyatacàrubarhabhàram  /
katham api gamanàya yåthanàthaü nagaravaràd anumanyate sma ràjà  // HJm_12.78 //

nçpatinàtha samutsukacetasà purajanena ca tena vilokitaþ  /
abhajatàmbaram ambudasaüvçtaü ÷ikhivaraþ ÷ikhinàü hitakàmyayà  // HJm_12.79 //

atha vilokya manoharam ambare ÷ikhinam àyatabarhabharàlasam  /
amucad utsukatàü samupàgataü nayanavàrikaõàn avarodhanam  // HJm_12.80 //

tãvre manodhçtibhidi priyaviprayoge råóhaü yad a÷ru matilocanasaünirodhe  /
tan mårtiman niyatam àdhihutà÷atàpàd duþkhaü dravãbhavati saïgavato janasya  // HJm_12.81 //

dçùñvà tata÷ calakalàpa÷irodharaü taü dåràn mayåravçùabhaü nabhasà vrajantam  /
pratyudyayu÷ calitapakùapuñàþ pratãtàþ kekàþ kalàþ kalagiraþ ÷ikhinaþ sçjantaþ  // HJm_12.82 //

atha ÷ikhini samete tatra bhåpàlapàr÷vàd guõavati suhçdãva pràptasarvàbhilàùe  /
tuhinagirir udagraü prãtim àvi÷cakàra pravisçtahimahàsaþ ÷aùparomodgamena  // HJm_12.83 //

bodhisattvo 'pi ca sametya tan mayårayåthaü ciravirahaparyutsukaü pakùàbhyàm àliïgya samà÷vàsayàmàsa |
tad evam àtmani nirapekùeõa tena bhagavatà bodhisattvabhåtena pràõàþ pràõàtyayàt paripàlità iti vicintya sugatibhavanadvàraprakà÷ini pradãpabhåte ÷ãle bhavadbhir àdaraþ karaõãya iti |

|| iti mayårajàtakam ||




__________________________________________________________________________


...

__________________________________________________________________________



19. Hastin


jànàti kùàntiphalaü ya eva ràgàdi÷àntim anvicchan  /
kurute sa eva dhãraþ praharaty api vairiõi kùàntim  // HJm_19.1 //

tadyathànu÷råyate

vividhatarukusumagandhàdhivàsitadigantaràle revàsalilakùàlitavipulàntarãya÷ilàtale pavanacalitaveõuvanapalà÷asalasalà÷abdasaütràsotkarõacalitamçgakule kvacid analaprasåtabhayotpatita÷akunigaõe kvacid ucchrita÷ikharasthitadhavalabalàhakacchàyà÷yàmãkçtanitambe kvacid ibhayåthabhajyamàna÷allakãgandhasurabhãkçtaniku¤je kvacit pulindãjanasamuccãyamànapatitaviralamayåracandrake candrakiraõavimalasalilaprasravaõe 'nyatra tàpasakanyakàgaõànãyamànalatàkusumasamudbhràntàlikulopagãte ÷ukaharita÷àdvalaramaõãyavasudhàtale vindhyabhåbhçti ÷arajjaladharàkçtibçhaddehaþ ÷eùabhujagànuråpakaraþ kamalàbhitàmrapuùkaraþ kùuõõàbhinavamustàsurabhimadalekhà÷yàmakapolaþ susaüsthitanakhapàdaþ kaladhautaracitakumbhàkçtikumbhaþ kùamàïku÷avinivàritàmàrgaprasthitiþ sthitir iva sarvaguõànàü ùaódanto gandhahastã bodhisattvo gajayåthàdhipatir babhåva |

reje sa yåthapatir indumarãcigauro muktàvipàõóuradanaþ pçthupãnakumbhaþ  /
pu¤jãkçtaþ pa÷upater iva nçttakàle hàso mahàn apahçtakùaõadàndhakàraþ  // HJm_19.2 //

vàtàhatàni kusumàni samutsçjantaþ ki¤jalkareõuparipi¤jarakesaràõi  /
taü ÷àkhinas tuhina÷ailasitaü gajendraü bhaktyàbhituùñuvur iva bhramarasvareõa  // HJm_19.3 //

vihàya dåràt kusumàni ÷àkhinàü hasatpalà÷àni ku÷e÷ayàni ca  /
kapolayos tasya madàmbudigdhayoþ ÷anair alãyanta mudà ÷ilãmukhàþ  // HJm_19.4 //

nirantaraü pãnakapola÷obhitaü samantato vàsitadiïmukhàntaram  /
sa yåthabhartà pibataþ ÷anair madaü na karõatàlair bhramaràn avàrayat  // HJm_19.5 //

manoharam avicchinnaü pràjyaü yàcanakà iva  /
jagçhuþ ùañpadàs tasmàd dànaü dànapater iva  // HJm_19.6 //

tena ca yåthapatinà samà÷rito vindhyagiriþ kanakagirer apy àtmànam abhyadhikam ivàmanyata | tac ca gajayåthaü samyak tena paripàlyamànaü ràjanvad iva ràjyam anudivasam avardhata |

tasya bhadrà subhadrà ca prakçtyà bhadracetasaþ  /
dayite dayitakùànter dve kareõå babhåvatuþ  // HJm_19.7 //

atha kadàcid anilacalitapatàkakuñilavidyullatàparisphuraõasaümãlitavipulàkùyàþ salilabharagurujaladharagarjitasaütràsapravepitàïghryàþ tanubhujalatotkùeponnatataragurupayodharàyàþ khaógaprabhàvabhàsitadakùiõabhujaü kalpatarukusumam àjighrantaü dayitam àliïgantyàþ patitakarõotpalàyàþ ÷ithilake÷apà÷acchannàüsade÷àyàþ pavanacalitam uttarãyam avarundhatyàþ sphuritàbharaõamaõikiraõàvabhàsita÷arãrayaùñer nabhasà gacchantyà vidyàdharyàþ kisalayasukumàràt pàõeþ paribhraùñam abhinavam àmodàdhivàsitadigantaràlam alikulaparigãtaü kanakasåcãsadç÷akesaraü rathacakrapramàõaü haritàlakapilamakarandam aravindaü mànasasaraþsaübhåtaü tasya gajapater ekàkinas tatràcalavare viharataþ purastàt papàta | tac ca kamalam àdàya sa evam acintayat | bhadràyàþ subhadràyà÷ ca me patnyor yà prathamam àgamiùyati tasyai prasàdam ahaü dàsyàmi |

paribhramadbhçïgakulàkulàntaraü sugandhiki¤jalkavikãrõakesaram  /
idaü hasaccàrupalà÷asaücayaü mudà pradàsyàmi mahàku÷e÷ayam  // HJm_19.8 //

atha subhadràyai prathamam àgatàyai tat kanakamayam ambhoruhaü sa gajapatiþ pràyacchat | sàpi ca tad àghràya sabahumànaü ÷irasi nive÷ayàmàsa | pa÷càc ca bhadrà samupagamya tat subhadràyàþ kumbhamadhyàvasthitam aravindam àlokya niyatam idam ambhoruham asyai sapatnyai màm avamanyànena yåthapatinà dattam iti vicintya paràm ãrùyàm àgamya taü dviradapatim apahàyànyatra vijahàra |

sà yatra dçùñam ahani dviradena tena dattaü sugandhi vikacaü kamalaü sapatnyai  /
tatrerùyayà parigatà na tçõaü jaghàsa nàmbhaþ papau glapitamårtir udanyayàpi  // HJm_19.9 //

asadvikalpanàhutyà ko nàma samanà janaþ  /
ãrùyàvahni÷ikhàm iddhàm àtmadàhàya vardhayet  // HJm_19.10 //

te sukhaü ÷erate dhãrà nàmàrgeõa prayànti te  /
na manogçham adhyàste yeùàm ãrùyàbhujaïgamã  // HJm_19.11 //

atha bhadrà vindhya÷ilàtale tarucchàyàpihitavinibaddhaparyaïkadhyànani÷calanayanam àlikhitam iva mattacakoravilocanaraktacãvarapràvçtàïgaü pratyekabuddham àlokya sarasaþ kusumàny ànãyàrcayàmàsa |

kùiptàbhir årdhvam atha và÷itayà sa bhàsvàüs tàbhir muniþ kumudapaïktibhir àbabhàse  /
udbhàsinãbhir aciradyutibhàsitàïgaþ saüdhyàpayodhara ivopari tàrakàbhiþ  // HJm_19.12 //

atha sà hastinã vindhyàcalatañam àruhya yad asmàt pratyekabuddhàrcanaku÷alamålàt phalaü tenàham asya gandhahastino vadhàya ràjamahiùã syàm iti vicintyàtmànaü mumoca | tasyà÷ ca ÷arãrabhàraparibhagnataru÷àkhàyàþ patana÷abdam àkarõya |

utpetuþ pracalitacandrakà mayåràþ ÷àrdålo dç÷am udamãlayat prasuptaþ  /
saütràsàt tçõakavalaü vihàya dåràd utkarõaü mçgakulam àkulaü babhåva  // HJm_19.13 //

sà ca kàlaü kçtvànyatarasya ràj¤o jàtismarà duhità babhåva | kiücidudbhidyamànastanamukulàü ca tàü trivalãsopànamàlàdhirohaõajàtakhedeneva navayauvana÷ilpinà samanmatham upacãyamàna÷arãralàvaõyàü pràrabdhalajjàhasitavilàsàm alikula÷yàmake÷apà÷àü kanakacchedàvadàtàü ÷riyam iva mårtimatãü pità kasmaicid eva nçpataye pràyacchat | sà ca taü ràjànam ananyastrãsadç÷air abalàguõair apahçtendriyaü kçtvà kadàcic candanànuliptastanagàtrã ni÷vàsapariku¤citàdharapuñà jvaritàm ivàtmànaü dar÷ayàmàsa | yadà ca bhiùagbhi÷ cikitsyamànàpi tathaiva jvaracchadmanà pariceùñate sma tadà tasyà bhartà bhç÷am aratim àjagàma | sà cainam uvàca |

naiùa jvaro me haricandanena jãmåta÷ãtena na màrutena  /
prayàti ÷àntiü sphañikàmalena na càü÷ujàlena ni÷àkarasya  // HJm_19.14 //

vindhyàcale 'sti dviradàdhiràjaþ ÷vetàmbudàbho guruùaóviùàõaþ  /
mçõàla÷ukleùu mahatsu tasya danteùu santi kùitipàla muktàþ  // HJm_19.15 //

lipyeta tàbhir yadi me ÷arãraü piùñàbhir ambhaþkaõanirmalàbhiþ  /
taddanta÷ayyà yadi me kriyeta dàhajvarasyàsya tataþ ÷amaþ syàt  // HJm_19.16 //

atha sa ràjà niyatam anayà devyà jàtismarayà jàtyantare ÷ruto dçùño và vindhyavanavàsã gandhahastãti ni÷cayam upetya vyàdham àhåyàvocat |asti vindhyàcale ùaódanto gandhahastã | yadi tasya dantàn àneùyasi tato 'haü bhavantaü mahatàrthena yojayiùyàmãti | vyàdha uvàca | yathà ÷akùyàmi tathà kariùyàmãti | devy uvàca | aham upàyaü jànàmi yathàsau gandhahastã vi÷rambham àyàtãti |

dçùñvà pravrajitaü ÷àntaü kàùàyàmbaradhàriõam  /
su÷iùya iva medhàvã praõamyàrcayati dvipaþ  // HJm_19.17 //

paridhàya tataþ samyak kàùàye vàsasã tvayà  /
àhantavyaþ ÷areõàsau viùadigdhena marmaõi  // HJm_19.18 //

sa ca tatheti prati÷rutya kàùàyavasanasaübhçtàïgaþ sa÷araü dhanur àdàya vindhyàcalam agamat | atha tam acalavanàntare saücarantam àlokya tad gajayåthaü sà÷aïkam ibhàdhipataye nivedayàmàsa |

kàùàyavasanaþ ko 'pi sphuliïgakapilekùaõaþ  /
lohastambhavapuþ sattvàüs tràsayann iva lakùyate  // HJm_19.19 //

bodhisattva uvàca | na khalu kàùàyavàsaþ ÷aïkanãyam | pa÷yantu bhavantaþ |

apatrapà ÷àntipathasya såcakaü dhvajo munãnàü madabhaïgakàraõam  /
kaùàyaraktaü yadi dehabhåùaõaü janasya vi÷rambhanimittam ambaram  // HJm_19.20 //

atha tasya yåthasya nàtidåre 'vasthitaþ sa vyàdhas taruõàtmànam àvçtya dhanur àropayàmàsa |

taü saüdadhànam ibharàjavinà÷anàya jyàyàü ÷araü ÷itaphalaü tucisàramayyàm  /
÷àkhàkaraiþ kisalayàïgulibhis taråõàü vindhyo nyavàrayad iva ÷vasanàvadhåtaiþ  // HJm_19.21 //

madamukulitanetraü karõavinyastahastaü viñapini nikaùantaü dànadigdhaü kapolam  /
viditaku÷alamàrgaü màrgaõena dvipendraü mçgaripur upakaõñhaü vàyukumbhe jaghàna  // HJm_19.22 //

atha nipatitakàrmukottarãyaü dviradagaõena ruùànugamyamànam  /
gajapatir upagåóhavàn mçgàriü sutam iva taü parisàntvayan bhayàrtam  // HJm_19.23 //

kva ripur ayam aho kçtàpakàro dviradapateþ karuõà kva cedç÷ãyam  /
kùitidharagahanàntadevatànàü dhruvam iti cetasi vismayo babhåva  // HJm_19.24 //

ni÷ita÷aravibhinne tatra màtaïganàthe srutarudhiralavàïkaü dhånayaty àsyam ãùat  /
tad amucad ibhayåthaü ÷allakãnàü sugandhãn upagataguru÷okaü pallavàn ardhadaùñàn  // HJm_19.25 //

tam ujjahàràtha ÷araü gçhãtvà kareõa kiücinnatapuùkareõa  /
balàt subhadrà kariõaþ kareõuþ kopaü pateþ kùàntir iva sphurantam  // HJm_19.26 //

viùàdinã tasya gajàdhipasya bàõavraõaü ÷oõitale÷adigdham  /
vicchinnamuktàguõasaünibhena siùeca sà puùkara÷ãkareõa  // HJm_19.27 //

vigàhamànaþ salilaü pipàsayà madena ko me surabhãkariùyati  /
iti sphuñàvartataraïganisvanà bhç÷aü vicukro÷a ÷uceva narmadà  // HJm_19.28 //

tavàdya kaccid vi÷ikhakùatodbhavà tanutvam àyàti gajendra vedanà  /
iti bhramantya÷ cañulàþ kapolayoþ ÷anair apçcchann iva bhçïgapaïktayaþ  // HJm_19.29 //

visàrikàlàgurudhåmadhåsarair vilolavidyudvalayàïkitodaraiþ  /
ghanair lalàñaütapam uùõadãdhitiü samàvçõot tasya sukhàya vàsavaþ  // HJm_19.30 //

prasannarevàjalasaïga÷ãtalaþ praphullanànàkusumàdhivàsitaþ  /
samàgato bandhur iva dvipàdhipaü ÷areõa viddhaü vyajati sma màrutaþ  // HJm_19.31 //

atha gajapatir yadi kathaücid antakàlaü kariùyàmi tad idaü gajayåtham anàthatàü yàsyatãti vicintya satyàdhiùñhànam iti cakàra ||

apakàriõy api prema yathàsmin mçgalubdhake  /
tathànenàdya satyena kùayam àyàtu me viùam  // HJm_19.32 //

atha satyàdhiùñhànaprabhàvàt sadya evàpagata÷aramårcchàvedanaþ sa gajapatir abhåt | taü ca tathà svàsthyam àgatam àlokya sa vyàdhaþ praõamya taü ràjamahiùãvçttàntam àkhyàyàbhyuvàca |

dantàrthaü dantinàü nàtha kråreõàkråramànasa  /
àhato 'si hatadveùa mayàpàtreõa pattriõà  // HJm_19.33 //

iti ÷rutvà vacas tasya vyàdhasya dviradàdhipaþ  /
uccakhàna viùàõàni kareõàdàya nirvyathaþ  // HJm_19.34 //

babhàra sa karas tasya nibaddharudhirasrutiþ  /
saktabandhåkamàlàyàþ puõóarãkasrajaþ ÷riyam  // HJm_19.35 //

tenaiva satyavàkyena tasya nàthasya dantinàm  /
utpedire kùaõàd dantàþ ÷aïkhacchedàrjunàþ punaþ  // HJm_19.36 //

atha punàradanodbhavavismitaþ karipateþ sitavàridharatviùaþ  /
sa radanàn upagçhya vanàntaràn mçgaripuþ kùitipàlagçhaü yayau  // HJm_19.37 //

atha dantàvalokanapramuditamanàþ sa ràjà taü lubdhakaü yathàpratipannenàrthena yojayàmàsa | sàpi ca ràj¤ã taü chadmajvaram apàsya tàni viùàõàni dçùñvà jàtapa÷càttàpà tam ãrùyàvçttàntam anyajanmànubhåtaü patye nivedya bàùpasalilavyàptanayanotpalà tat tad vilalàpa |

aho dhig ãrùyàü guõapakùaghàtinãü yayà mayà mohitamandacittayà  /
vane vasaüs tàpasa÷àntamànasaþ sa yåthabhartà gamito yamakùayam  // HJm_19.38 //

mahàtmanà yena ciràya pàlitaü na ÷akyate smànyagajaiþ prabàdhitum  /
samàkulaü tena vinàdya dantinà kathaü nu tan nàgakulaü bhaviùyati  // HJm_19.39 //

nirantaraü yasya madaü pipàsavaþ paribhramanti sma muhuþ kapolayoþ  /
samàkulàs tena vinàdya ùañpadà÷ ciràd upaiùyanti mçõàlinãvanam  // HJm_19.40 //

abhån muhus tasya gajàdhipasya yaþ kapolakàùeõa parisphurattvacaþ  /
ciràya taü tanmadale÷avàsitaü dhruvaü subhadrà na jahàti ÷àkhinam  // HJm_19.41 //

samudravelàra÷anàvibhåùite samucchvasatkomala÷àdvalàü÷uke  /
dadhàsi màü kiü patimukhyaghàtinãü kùite vidàraü na dadàsi kiü nu me  // HJm_19.42 //

atha tàü ràj¤ãü tathà vilàpaparàü sa vyàdho dhãrayàmàsa | mà devi ÷okaü kàrùãþ | satyàdhiùñhànamàhàtmyena sa mahàtmà punarudbhåtamanoharamahàviùàõaþ samapagata÷araviùavegaþ sattvopakàràya pràõàn bibhrat karoty eva tasya mahato gajayåthasyàdhipatyam iti ||

atha vacanam idaü ni÷amya tasmàn nçpamahiùã pramanàþ punar babhåva  /
kùitipatir api vismayaü jagàma dviradapateþ karuõàü muhur vicintya  // HJm_19.43 //

tad evaü kùàntiphalam abhilaùantaþ karuõàtmakàþ ÷astreõàpi praharati vairiõi satyàm api ÷aktau kùamanta eva mahàtmàna ity avadhàrya kùamàyàm àdaraþ karaõãya iti ||

|| hastijàtakaü navamam ||


__________________________________________________________________________



20. Candra


apahçtadaüùñra ivàhiþkùàmyati ÷aktyà vinà saroùo 'pi  /
sati sàmarthye nojjhati yaþ kùàntiü sa kùamã j¤eyaþ  // HJm_20.1 /

tadyathànu÷råyate
paràkramanãtiprabhàvavijitànyaràjasàmantaþ prabhåtahastya÷vako÷asaüpadupetas tejasvã dhãraþ ÷u÷råùàdibhiþ praj¤àguõair adhiùñhitas trivargànukålaprakçtiþ prakçtidakùiõo dakùiõàpathàdhipatiþ kaliïgaràjo nàma ràjà babhåva |

bhujavãryaparàjitaü jitàreþ parade÷aü balino balàni yasya  /
abhisasrur udãrõatuïgavçddheþ salilànãva tañàntam amburà÷eþ  // HJm_20.2 //

aparasparaóiõóimaiþ svanadbhiþ kariõo yasya vitanyamànakopàþ  /
va÷agàþ paritaþ prayàõakàle katham apy aïku÷adhàriõàü babhåvuþ  // HJm_20.3 //

tasyaivaüvidhabalodayasya narapateþ sapatnair akhaõóitamànasya khaõóadhàro nàma dvijàtir amàtyo babhåva | sa ca ràjà kulasaütativicchedabhãruþ kadàcid anekàn devatàvi÷eùàüs tanayàrtham upayàcate sma | tataþ khaõóadhàras taü ràjànam uvàca | pravi÷atu devo 'ntaþpuram ahaü devasya putràrthaü devatàü samupàsiùye ràjyaü ca pratipàlayiùyàmãti | tatheti ca ràjàbhidhàyàntaþpuraü pravi÷ya viùayaparàyaõo babhåva | khaõóadhàro 'pi ca svanàmàïkaü sarvaparicchedajàtaü ràjyam anu÷a÷àsa | kaliïgaràjo 'pi ca vividhançttagãtàvalokana÷ravaõàpahçtahçdayaþ surapatir ivàpsarogaõaparivçto 'varodhanajanamadhyagato vijahàra |

manoharàv àrdramadhåkapàõóå samudgirantàv iva kàntim indoþ  /
kasyà÷cid àdar÷anibaddhadçùñeþ sapattralekhàv akarot kapolau  // HJm_20.4 //

apa÷yad anyàü stimitàyatàkùãü smitena kiüciccalitàdharàgràm  /
navotpalàvasthitam utpalena tirodadhànàü cakitaü dvirepham  // HJm_20.5 //

paràïmukhãü kàücid adhiùñhitàsanàü manoharàlekhyapañàvalokinãm  /
upetya niþ÷abdapadaü sa bhåpati÷ cakàra hastadvayasaüvçtekùaõàm  // HJm_20.6 //

vidhunvatãü pàõim alaü mayeti bhiyàsvanàm asphuritàbhidhànàm  /
stanau dukålena tirodadhànàü jagràha dåtãm api vepitàïgãm  // HJm_20.7 //

tvam eva me bhàvini jãvitaü paraü nidhehi dçùñiü mayi valguhàsini  /
iti bruvan kàücid avàïmukhãü sthitàü prasàdayàmàsa kathaücid aïganàm  // HJm_20.8 //

kiüciccalanmukharanåpurabhåùaõena pàdena kuññimatalaü likhatãü salãlam  /
karõe jagàda kim api pramadàü hasantãü lakùyãkçto 'nyavanitànayaneùupàtaiþ  // HJm_20.9 //

atha tasya narapater evam akhaõóaviùayasukhànubhàvinas tàþ ÷uddhàntamattakà÷inyo
vividhamçduhasitakathàkrodherùyàbhråbhaïgamanoharair vilàsair atãva hçdayam àcikùipuþ ||

parihàsakàlacalitonnatabhruvaþ smitacandrikàparigatànanendavaþ  /
trivalãvijihmatanuromaràjayo na mano haranti vada kasya yoùitaþ  // HJm_20.10 //

sphuritaprakà÷ada÷anàvalãrucaþ paritaþ kùarantya iva kàntim aindavãm  /
na haranti kaü nu lavalãsugandhayaþ pramadàjanasya madamaõóanà giraþ  // HJm_20.11 //

vadanendavaþ ÷ravaõaruddhadçùñayaþ parapuùñakaõñharucayaþ ÷iroruhàþ  /
pariõàmitàlaphalasaünibhàþ stanà na manoharaü kim iva nàma yoùitàm  // HJm_20.12 //

na gatàs ta eva laghutàü jagattraye sukhinas ta eva sudhiyas ta eva ca  /
bahudoùasarpanicitàni saü÷rità na vilàsinãviùalatàvanàni ye  // HJm_20.13 //

atha kàle gacchati devy àpannasattvà babhåva |

tasyà guõanidhau vçddhiü yàte garbhe dine dine  /
agrayoþ saübhçtakùãrau jagmatuþ ÷yàmatàü stanau  // HJm_20.14 //

jànunor upari nyasya pàõã pallavakomalau  /
dçùñvà bhartàram uttasthau sà kathaücid ivàsanàt  // HJm_20.15 //

adya prasavinã syàn nu ÷vo veti sakutåhalaþ  /
putràrthã bhåpatiþ snigdhaü tàm apa÷yat punaþ punaþ  // HJm_20.16 //

atha vi÷uddhe 'hani sàkùõàü nidhim iva svaprabhayàvabhàsitançpatibhavanàntaram amarakumàràkàram akhilabhuvanàlaükàrabhåtaü tanayam asåta |

÷arãraprabhayà càndrãü sa jahàra yataþ prabhàm  /
tasyàkàri tato nàma candra ity eva bandhubhiþ  // HJm_20.17 //

anyàsàm api triü÷anmàtràõàü ràj¤ãnàü tanayà jaj¤ire | athàùñavarùade÷ãyàü÷ candreõa kumàreõa saha kumàràn kùatravidyàgrahaõàya kasmaicid gurave nivedayàmàsa | sarvàü÷ ca tàn kumàràn mçgayàdivyasanaparàyaõàn anekaiþ kalàguõais tejasà bhujabalena ca candraþ kumàro 'ti÷iùye |

jàyante guõabàndhavàþ sumatayaþ ÷làghyaü garimõàü padaü råóhaü làghavadoùa eva mahatàü keùàücid à janmanaþ  /
dç÷yante hi narà mahaty api kule jàtàþ samànàþ ÷unà kiü nodanvata iddharatnanicayàc chambåka utpadyate  // HJm_20.18 //

samànà nãlatà satyaü ÷ikhicandrendranãlayoþ  /
sà tu ratnagatà ÷làghyà kalyàõaü hi sadà÷rayaþ  // HJm_20.19 //

vidyante na guõàþ puüsi kvacid àkçtimaty api  /
indranãlàkçtiü kàco vahann api na tadguõaþ  // HJm_20.20 //

atha sa ràjà bodhisattvaü yauvaràjye 'bhiùicya tebhyo 'pi ca kumàrebhyaþ kiücid de÷am adàt | atha ca candro manujàdhipànumataþ saha bhràtçbhiþ svade÷aü gatvà khaõóadhàranàmàïkàni dçùñvovàca | sarvathà nàmamàtreõàsmatpità ràjà khaõóadhàra evàtràdhipatir iti | kumàrà åcuþ | nanv apanãyedaü khaõóadhàranàma svàni svàni svade÷e nàmàni vayaü sarvopakaraõeùu lekhayàmaþ | tatheti ca pratipanne candreõa prathamaü candranàmàropya pa÷càd àtmãyàni nàmàni te lekhayàmàsuþ | tac ca tathà nirvçttaü vij¤àya khaõóadhàraþ paraü kopam àgamya bràhmaõàn saünipàtya rahasy avocat | apahçtam anena me ràjaputreõàdhipatyam | tad idam atra pràptakàlaü kenacid upàü÷unà candraþ pràõair viyojanãya iti | pa÷yantu bhavantaþ |

laghãyaþ pràjyaü và phalam abhimataü pràptumanasà nirãheõa sthàtuü kùaõam api na yuktaü matimatà  /
kulàlo daõóena bhramayati na cec cakram ani÷aü ÷aràvaþ kumbho và na hi bhavati satyàm api mçdi  // HJm_20.21 //

bràhmaõà åcuþ | tvam evopàyam atra vastuni ÷akto 'dhigantum iti | khaõóadhàra uvàca | yady evaü tato yadi kathaücid ayaü ràjà svapnaü bhavatàm agrato nivedayet tato yuùmàbhir vaktavyaü deva khaõóadhàraþ svapnaphalàbhij¤aþ | sa eùa praùñavya iti | tatheti ca bràhmaõàþ pratipedire | atha kadàcit sa ràjà svapnadar÷anodvignahçdayas tebhyo bràhmaõebhyaþ svapnaü nivedayàmàsa | bràhmaõai÷ ca khaõóadhàraþ svapnàdhyàyavedãti nirdiùñaþ | tataþ sa ràjà khaõóadhàram àhåya svapnam iti nivedayàmàsa |

svapne kilàdya puram etad a÷eùam antrair àveùñitaü parividhåsaradãnalokam  /
baddhvà nipãóitatanuþ kunayena càhaü kùipta÷ citàbhuvi kaóevarasaükulàyàm  // HJm_20.22 //

tad asya tàvat svapnasya guravaþ phalam àkhyàtum arhantãti | khaõóadhàra uvàca | deva kaùñaþ khalu svapnasya vipàko dç÷yate |

ràjyàd và mahato bhraü÷aü svapnas tat såcayaty ayam  /
màsadvayena gantavyaü diùñàntam athavà tvayà  // HJm_20.23 //

÷rutvà vacas tasya sa bhåmipàlo viprasya viproùitakànti÷obhaþ  /
martavyam ity àgatasàdhvasatvàn nodyànabhåmau na gçhe 'bhireme  // HJm_20.24 //

vicintyamànaü maraõaü prakçtyà karoti dåre 'pi manoviùàdam  /
samutphaõà÷ãviùadurnirãkùyaü ÷arãriõàü kiü punar atyupoóham  // HJm_20.25 //

atha sa ràjà khaõóadhàram uvàca | bhavet punaþ ka÷cid upàyo yenàhaü ràjyaparibhraü÷aü na pràpnuyàm akàlamaraõaü veti | khaõóadhàra uvàca | tena khalu devaþ ÷rotum arhaty upàyam iti | saha candreõa kumàreõa sarvakumàrà yaj¤akarmaõy àlabdhavyà anye ca catuùpadàþ pràõinaþ |

tallohitasya ÷ukatuõóavilohitasya pårõàü vitànabhuvi puùkariõãü vi÷àlàm  /
bhåpàla yady avatariùyasi tan na ràjyàd bhraü÷aü gamiùyasi paretapater va÷aü và  // HJm_20.26 //

atha sa ràjà punar api me jãvataþ putrà guõavattarà bhaviùyantãti vicintya tàn kumàràn nigaóabaddhàn ànãya khaõóadhàram uvàca | pràrabhyatàm àdhvaraü karmeti |

tataþ kumàreùu bhç÷aü viùàdiùu pravartite karmaõi sàptatantave  /
mahãbhujo jyeùñhasutàd vinàkulaþ sa mantridhårto nijagàda pàrthivam  // HJm_20.27 //

nçcandra candraþ sa bhavaccharãrajo balàvalipto yadi nàgamiùyati  /
tadà ÷ubhadhvaüsi vidhànam àdhvaraü bhaviùyatãdaü na phalàya bhåyase  // HJm_20.28 //

ràjovàca | gurujanabhaktaþ khalu candraþ kumàras tan na mamàj¤àü laïghayiùyati | dåtam asmai praheùyàmãti | tatheti ca pratipanne khaõóadhàreõa sa ràjà dåtam àhåyovàca | gaccha yatra tatràvasthitaü candraü bråhi ÷ãghraü bhavatà matsakà÷am àgantavyam iti | tatheti sa ca dåtaþ parigçhãtaràja÷àsano bodhisattvasakà÷am àjagàma | sa ca mahàtmà saparijanaþ surabhimàsapràrabdhasahakàrama¤jarãkam atimuktakà÷okatilakagandhàdhivàsitalatàmaõóapam akhaõóa÷obhaü vilàsavasatim iva vasantalakùmyàþ kiücid udyànaü pravi÷yàtmànaü vinodayàmàsa | pratãhàranivedito 'bhyanuj¤àtaprave÷a÷ ca dåtaþ pratatabàùpakaõavarùiõà mukhena praõamya candraü katham api tam anekasattvavinà÷àyopacaritam adhvaravçttàntam àkhyàya tàü ràjàj¤àü nivedayàmàsa | tato bodhisattvaü suhçdo bàndhavà÷ caivam åcuþ | sarvam idaü tava nà÷àya duràtmanaþ khaõóadhàrasya cchandaviceùñitam | mahàdhårtasya yater iva ÷àntà ca ÷arãrakriyà ràkùasasyeva cà÷uddham antaþkaraõam | aho duràtmanàü caritàni sarvathà |

pra÷àntaveùe 'pi viråkùamànase na durjane vi÷vasanãyam aõv api  /
bako hi tiùñhann api ni÷calas tañe parisphurantãü ÷apharãü na hanti kim  // HJm_20.29 //

upanayati viùàdaü dhairyam apy à÷ritànàü janayati parimohaü tàpam antar vidhatte  /
ahiviùam iva daü÷apràptam ekàntatãvraü caritam abhajanãyaü duþsahaü durjanasya  // HJm_20.30 //

tad àj¤àpayatu kumàro yàvad enaü duràtmànaü rakùovçttim aphalabràhmaõanàmànaü khaõóadhàrakaü baddhvànayàmaþ paretanàthava÷aü và pràpayàma iti | bodhisattva uvàca | satyaü mamàpi khaõóadhàraü prati kiücid abhyutthitaþ kopa àsãt | sa tu me hutavaha iva saliladhàrayà kùamayopa÷àntiü nãtaþ | yadi càsmatpràõair gurava÷ cirajãvino bhavanti nanu kçtàrthà vayam iti tad alam atrabhavatàü khaõóadhàraü prati kopena yàsyàmy evàham | atha sa dåto vismayàd ity avocat | aho mahad à÷caryaü sarvathà kumàraþ paramàrthakùamã | kutaþ |

uttiùñhantaü yasya vairikùayàya krodhavyàlaü kùàntividyà ruõaddhi  /
÷reyaþpràpto baddha÷uddhà÷ayànàü labdhàlokaþ so 'graõãþ kùàntibhàjàm  // HJm_20.31 //

atha bodhisattvo bàùpasalilakaõamucà svaparijanenànugamyamàno rathavaram àruhya yaj¤amadhyagataü pitaram àgamya covàca |

tyakto 'smi yadi tàtena svajãvitagaveùiõà  /
mama deham imaü yaj¤apa÷utàm upakalpaya  // HJm_20.32 //

mayà tyakto 'si putreti bruvàõasya mahãpateþ  /
candrasyopari duþkhena nipetur bàùpabindavaþ  // HJm_20.33 //

yadà ciram api sthitvà gantavyaü mçtyugocaram  /
tadà paravinà÷ena ko và¤ched àyuùaþ sthitim  // HJm_20.34 //

atha khaõóadhàras tàn çtvija uvàca | ÷çõvantåpàdhyàyàþ prathamàhutau pàtyamànàyàü candraþ kumàraþ pràg ànaddhavyaþ pa÷càd ime kumàrà iti |
iti bruvàõam udgrãvàþ khaõóadhàraü vyalokayan  /
kumàràþ sukumàràïgàþ ÷àrdålaü hariõà iva  // HJm_20.35 //

atha te kumàràþ kçtà¤jalayo bodhisattvam iti vij¤àpayàmàsuþ |

tvayi sthite bhràtari lokavatsale mahàtmani jyàyasi tuïgacetasi  /
pa÷ån ivàsmàn katham eùa nirghçõo yamakùayaü neùyati khaõdadhàrakaþ  // HJm_20.36 //

atha teùàü bhràtéõàü vacanam àkarõya duþkhàyamànahçdayo bodhisattvo maitrãsamanvitaü samàdhim àlalambe |

samàdhinà tasya vi÷uddhacetasaþ samàhatànàm ca samàhitàtmanaþ  /
bhujaïganãlàni savismayàtmanàü nçpàtmajànàü nigaóàni pusphuñuþ  // HJm_20.37 //

nigaóasphuñanavismite ca tasmin ràjani kim idam iti ca jàtavimar÷e tatra khaõóadhàrake |

udiyàya payoguruþ payodaþ pidadhad dyàü ÷itikaõñhakaõñhanãlaþ  /
sphuritaprabhayà taóidbhçkuñyà kupito ràkùasavaj jagarja coccaiþ  // HJm_20.38 //

khagamuktavibhagnapàdapàni dhvanimanti pracalacchilàtalàni  /
÷ikharàõi nipàtayan girãõàü pravavau vahnisakhaþ pracaõóavegaþ  // HJm_20.39 //

pramumoca tato ghanàghanaü tad ghanajàlaü ghanam a÷manàü samåham  /
bhç÷am àkulacetasàü dvijànàü makhamadhye praõavadhvaniþ ÷a÷àma  // HJm_20.40 //

paripàñalayan payodharàõàm udaràõi prabhayà payoguråõi  /
drutam astam iyàya pàrthivasya vyasanaü draùñum a÷aknuvann ivàrkaþ  // HJm_20.41 //

kupitair iva ÷àtakumbhakumbhàþ kratubhåmau nihitàþ pratàóyamànàþ  /
upalais tvaritaü divaþ patadbhiþ kçtabhaïgàþ paricakvaõu÷ calantaþ  // HJm_20.42 //

pra÷a÷àma bhayàd ivàdhvaràgniþ paritaþ prasphuritàkulasphuliïgaþ  /
galita÷lathapàõóudhåmajàlo gaganàd a÷mabhir àhataþ patadbhiþ  // HJm_20.43 //

kariõàü gurulohako÷abaddhà radanàþ ÷liùñamçdas tañàbhighàtàt  /
upalàbhihatàþ parikvaõanto mumucuþ prasphuritatviùaþ sphuliïgàn  // HJm_20.44 //

nipapàta ÷ikhã nivàsayaùñeþ kçkavàkur virasaü raràsa bhãtaþ  /
upalàbhihatà÷ ca lolanetrà vivi÷u÷ chekamçgà gçhodaràõi  // HJm_20.45 //

÷i÷iraü jaladànilaü pipàsuþ pçthuvalmãkavinirgatàrdhabhogaþ  /
phaõam à÷u saphåtkçtaü vitanya pravive÷à÷mabhir àhato bhujaïgaþ  // HJm_20.46 //

parihçtya tu bodhisattvam àràt sakumàraü nipatatsu vegavatsu  /
upaleùu nçpaþ sakhaõóadhàro bhavanaü bhãtajanàkulaü pratasthe  // HJm_20.47 //

sacivasya mahãpate÷ ca yàtos taóiduddyotavibhàvite 'rdhamàrge  /
a÷aniþ ÷irasã bibheda bhedacyutamastiùkalavopadigdhake÷e  // HJm_20.48 //

mçtam a÷rumatã janàn ni÷amya kùitipàlaü kùitipàlapåjitàj¤am  /
mçducittatayàtiduþkhabhàràt sahasà jãvitam utsasarja devã  // HJm_20.49 //

atha bhãtajanojjhitàntaràlaü bhavanaü bhåmipateþ sphuñatkapàñam  /
upalàbhihataü papàta sadyaþ kanakastambhavibhaïgajàtanàdam  // HJm_20.50 //

mçtau bhavetàm atha kiü nu jãvitau ÷añhà÷ayau pàrthivakhaõóadhàrakau  /
iti sphuradbhiþ paritaþ payodharà ruùeva vidyunnayanair vyalokayan  // HJm_20.51 //

atha prabhàtasamaye bodhisattvaþ pitror agnisaüskàraü kçtvà dattanivàpasalilà¤jaliþ saüvignamatir aho såktam idaü buddhànàü bhagavatàm utpannapradhvaüsinaþ sarvabhàvà iti vicintya tàn bhràtén uvàca |

màü putravçkùaü saüvçddhyai sà siktvà snehavàriõà  /
anavàptaphalà mattaþ kva yàtà jananã mama  // HJm_20.52 //

pçthivãü pçthivãpàlaþ pàlayitvà pità mama  /
kva yàtaþ khaõóadhàreõa saha khaõóitadharmaõà  // HJm_20.53 //

smaraõãyavibhåtãdaü patitastambhatoraõam  /
÷ocantãva guroþ sadma vicyutàþ ÷àlabha¤jikàþ  // HJm_20.54 //

imà viùamasaüpàtasphuñità galiteùñakàþ  /
àtmànam iva ÷ocanti dhåsarà÷ citrabhittayaþ  // HJm_20.55 //

kiü nu saügãta÷àleyam uta vàsagçhaü bhavet  /
kçcchràd ity anumãyante bhàgà bhagnasya ve÷manaþ  // HJm_20.56 //

àsãd iha gçhaü sthàne ÷rãmat tasya mahãpateþ  /
ity utsuko janaþ ÷okàd anyebhyaþ kathayiùyati  // HJm_20.57 //

niþ÷rãkam upalàghàtapareta÷ukakokilam  /
idaü ca bhavanodyànaü dhyàyatãva mahãpateþ  // HJm_20.58 //

aniùñhitasukhà÷ànàü vipattiü pratipàlayan  /
iti÷abdaþ samàptyarthaþ sotkaõñha iva tiùñhati  // HJm_20.59 //

puüsàm acchinnakçtyànàü kariùyati karoti ca  /
cakàra ca samàptyartham iti÷abdam anityatà  // HJm_20.60 //

sthitàyàü mayy api vyoma nityam ity abhidhãyate  /
ity årdhvam iva pa÷yantã krodhàt tiùñhaty anityatà  // HJm_20.61 //

aparàdhãnavçttitvàd upalabdhamanaþ÷amàþ  /
apàstabàndhavasnehà niþsaïgàþ sukham àsate  // HJm_20.62 //

saükalpàd viùayàbhilàùiõi jane tçùõà karoty àspadaü tçùõàbaddhamanà nikàramalinaü badhnàti sevà¤jalim  /
sevàrtaþ param àriràdhayiùayà nighno bhavaty andhavan nighno duþkhaparamparàparibhavakle÷air adhiùñhãyate  // HJm_20.63 //

kçcchràl labdham api krameõa bhavati prabhraü÷i bhåyaþ sukhaü tadbhraü÷e paritàpam eti puruùa÷ cittànalaü jvàlayan  /
duþkhasyàsya bhavànubandhajananã hetuþ ÷añhà jàlinã te 'tyantaü sukhino manaþsu nihità yaiþ samyag alpecchatà  // HJm_20.64 //

tato 'haü ràjyam utsçjya bahuvyasanakaõñakam  /
÷àntyai ÷àntipathasthànaü gamiùyàmi tapovanam  // HJm_20.65 //

athàbhiùicyànujam àhitakriyaü dvijàtibhir bhràtaram udyatà÷iùam  /
vihàya lakùmãü tapaso vivçddhaye vanàya vavràja sa dhãramànasaþ  // HJm_20.66 //

tad evaü tena bhagavatà bodhisattvabhåtenàpakàriõy api kùamà na ÷ithilãkçteti vicintya ÷reyogaveùibhiþ kùàntibalair bhavitavyam iti ||

|| candrajàtakaü da÷amam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





22. Mçga


na vinà vãryàt tanv api phalam ãpsitam àpyate jagadbhåtyai  /
iti khedam agaõayitvà vyàyacchante mahàbhàgàþ  // HJm_22.1 //

tadyathànu÷råyate
kvacid amalasalilavàhinyà vetasapaïkti÷yàmatãralekhayà madgukulànugamyamànacakitamãnakulàkulàmbhastalayà prasàritadukåladhavalapulinayà nimnagayà parikùiptabhådharapàr÷ve kvacid dàvànalàrdhadagdhapariõatàmalakàkùabadaràkãrõavasudhàtale marakatasåcãharitadarbhàïkuropacite kvacid varàhàvataraõasaütràsapariplutadarduraparimucyamànapalvalatañànte 'nyatra mçgapi÷itàdhmàtaprasupta÷àrdålàdhyàsitaguhàmukhe vividhavallãvalayapariveùñitanimnakuñilalekhàïkitataruskandhe ghanapalà÷avaü÷ãvanarodhàndhakàraniku¤je gahanàntare bodhisattvo mçgayåthàdhipatir babhåva | tena ca mahàtmanà ràjyam iva sadvçttena narapatinànupàlyamànaü hariõayåtham akutobhayaü mahatãü vçddhim agamat |

hariõaü harakaõñhanãlapçùñhaü harisattvaü haritaü tçõaü da÷antam  /
sadasatpathavedinaü mçgàs te tam upàdhyàyam ivànvaguþ su÷iùyàþ  // HJm_22.2 //

atha kadàcit priyamçgayasya tan mçgayåthaü vyàdhasakà÷àt kasyacid avanipateþ ÷rutipatham àjagàma | sa ca ràjà gçhãtadhanvà turagavaràdhirohã sainyaparivçtas tad vanam àgamya dåràt taü mçgayåtham àlokayàmàsa |

vihàya romanthanam unmukhasthiraþ sa kçùõasàraþ ÷arapàta÷aïkitàn  /
mçgàn ninãùuü ÷aragocaraü nçpaü vilokayàmàsa camåpuraþsaram  // HJm_22.3 //

vilokya saübhåtakhalãnanisvanaü jighàüsu tat sainyam adhijyakàrmukam  /
mçgaiþ parãto bhayaloladçùñibhiþ sa yåthabhartedam acintayad dhruvam  // HJm_22.4 //

mahãpatiþ pàti sukhaü sukhàrthinãü prajàm anutpannabhayàü ÷ubhà÷rayàt  /
acintayitvàtmagataü pari÷ramaü sa rakùità yo vyasane 'pi rakùati  // HJm_22.5 //

amån bhayabhràntavilolalocanàn parisravacchoõitasiktabhåtalàn  /
mçgàn purastàt patataþ sphurattanån vilokayiùyàmi kathaü ÷aràhatàn  // HJm_22.6 //

mçgàüs tad enàn mçgayàvinodino na yàvad àghnanti ÷itaiþ ÷ilãmukhaiþ  /
balena tàvad bhayalolacakùuùàü prayatnam eùàü karavàõi rakùaõe  // HJm_22.7 //

idam vanam anena sainyena sarvataþ parikùiptaü tat katamayà di÷à mçgayåthaü nirvàhayàmãti samantato 'valokyàcintayat | bhavatu labdha upàyaþ | imàü girisaritam ullaïghya svasti mçgebhyaþ syàd iti tarkayàmi | na caikena krameõaite hariõàþ ÷akyanta etàü ÷ãghrasalilavàhinãü samudrapatnãü ullaïghitum iti | tad idam atra pràptam asyàþ sarito madhyàvasthitasya mama pçùñhe kramaü dattvà sukham ete mçgà yàsyantãti vicintya kvacit tañataru÷ikhàpraskhalitasalilàyàþ paribhramadàvartamadhyabhràntavi÷ãrõaphenasaïghàyàs tasyàþ kùitidharasarito madhyam avagàhya sthirayitvàtmànaü sa mahàtmà tàn mçgàn uvàca |

pariplutya tañàd asmàd dattvà pçùñhe kramaü mama  /
yàta yàtabhayàþ ÷ãghraü svayåthyàþ saükañàd itaþ  // HJm_22.8 //

÷arãraü vi÷aràrutvàd dharmàbhàvàc ca phalgu me  /
yuùmannirvàhaõàt sàraü lapsyate suciràd idam  // HJm_22.9 //

paropakàravimukho yadà kàyaþ kalis tadà  /
yadà tv anyaddhitàlambã kàyaratnam idaü tadà  // HJm_22.10 //

paripàtum ahaü bhayàt samartho yadi yuùmàn nçpasainikànubaddhàn  /
saphalo 'dya bhavet tataþ pçthivyàü mama yåthàdhipatitva÷abda eùaþ  // HJm_22.11 //

àgamyatàü tad adhunà nanu tàvad eva yuùmàsu yàvad iùavo na patanti ÷àtàþ  /
pçùñhaü mamàcalasarijjalasetubhåtam àruhya nistarata sainyabhayàd amuùmàt  // HJm_22.12 //

atha te hariõà maraõabhãtà yåthapatipçùñhe kramaü dattvà nadãsalilam ullaïghya dvitãyaü kålam upagantum àrebhire |

yathà yathà tasya bhç÷aü nipetuþ pçùñhe mçgàs tràsavilolanetràþ  /
tathà tathàsau mçgayåthabhartà khuràn sthiratvaü prasabhaü ninàya  // HJm_22.13 //

rudhiram atha mçgàõàü patyur utkhàtamàüsàt khurapuñaparibhinnàt tasya cakùàra pçùñhàt  /
mçgakulam acalàntaü gacchad àlokya càràt sa rujam agaõayitvà prãtim evàlalambe  // HJm_22.14 //

paripàlitasattvànàm upàyena balena và  /
ruõaddhi mahatàü duþkhaü antaþprãtiparamparà  // HJm_22.15 //

atha sa ràjà hariõanistaraõàya saritsalilamadhyasaükramãbhåtàtmànaü yåthapatim àlokya vismayam àgamya ÷aràsaneùu ÷aràn saüdadhànaü senàjanam uvàca | yaþ khalu ka÷cin mçgam àhanyàt so 'smaddrohãti |

athàvavàdam àkarõya sa janas tasya bhåpateþ  /
bàõavi÷leùiõaþ sadya÷ cakàra dhanuùo guõàn  // HJm_22.16 //

bodhisattvo 'pi ca kiü nu nistãrõàþ sarve mçgàþ syur na veti pa÷càd àlokayann apa÷yad ekam atãva bhayaca¤calàkùam atikràntaü yåtham àlokayantam asàmarthyàd anutsahamàõaü kramaü dàtuü katamayà di÷à gacchàmãti dolàyamànahçdayaü hariõa÷àvakam àlokya ca paramàü karuõàm àlalambe |

jahãhi ÷aïkàü na hi bodhisattvo bhavantam utsrakùyati bàlam ekam  /
dvirepha÷abdair iti puùpavanta à÷vàsayàmàsur iva drumàs tam  // HJm_22.17 //

atha yåthapatiþ pratyuttãrya tasmàt salilàt taü mçga÷àvakam uvàca |

aïgàdhiruhya matpçùñhaü vimu¤ca maraõavyathàm  /
bhavantaü saritaþ pàraü neùyàmy aham itas tañàt  // HJm_22.18 //

uddhartuü vãryam àrabdhaü yena lokaü bhavàrõavàt  /
sa tvàü nottàrayiùyàmi katham ekaü nadãjalàt  // HJm_22.19 //

atha tenàdhiråóho 'sau mçga÷àvena vãryavàn  /
jagàhe karuõàlambã saritaü vãcimàlinãm  // HJm_22.20 //

amåni pçùñhe tava vikùatàni rujaü na gàóhàü janayanti kaccit  /
iti bruvàõeva samuttarantaü paràmç÷at tam sarid årmihastaiþ  // HJm_22.21 //

atha yåthàdhipatis taü mçga÷àvakam uttàrya tasyàþ saritaþ praharùavi÷àlalocanayà màtrà saüyojayàmàsa |

kçtvàtha jànunã bhåmau mçga÷àvaþ pipàsitaþ  /
jagràha tvaritaü màtuþ saübhåtaprasrutã stanau  // HJm_22.22 //

sà cainaü parivçttàsyà stanyapànacalànanam  /
àlileha muhuþ snehàj jihvayà calitàgrayà  // HJm_22.23 //

atha bodhisattvaþ pari÷ramava÷àt khurakùatavedanayà càvasanna÷arãraprayatnaþ |

kathaücid anviùya khuràïka÷àdvalàü ÷anair mçgàõàü padavãü samàkulaþ  /
nivi÷ya mandaü rudhirokùitaþ kùitau kùaõaü vi÷a÷ràma sa saübhçta÷ramaþ  // HJm_22.24 //

imàü da÷àü nirghçõayàdya vatsa satyà jananyàpi mayàsi nãtaþ  /
iti kùatàïgaü karuõànutàpàd bhç÷aü rurodeva tam ãkùamàõà  // HJm_22.25 //

sa ca ràjà tàü saritam uttãrya saparijanas turagàd avatãrya vismitamanàs taü mahàtmànam upasasàda | sa yåthàdhipatã ràjànam àlokyàbravãt |

abhyutthànàrham àlokya yat tvàü nàhaü samutthitaþ  /
nàdàkùiõyaü tad etan me ÷rameõàsmy avasàditaþ  // HJm_22.26 //

atha sa ràjà savismayam upavi÷ya ku÷alaü pçùñvà yåthapatim iti saüràdhayann uvàca |

nirvrãóaiþ param upahantum udyatàstrair bhogecchàtimiraniruddhabuddhinetraiþ  /
dharmaj¤o hariõamuniþ kçpàsahàyo màdçkùair narapa÷ubhis tvam arcanãyaþ  // HJm_22.27 //

bibharti bhçtyàn nçpa àtmarakùaõaü vidhitsur àyodhanakàlanirbhayàn  /
svayåtharakùàpañunà tu sarvathà nayena te bhåmibhujàü jito nayaþ  // HJm_22.28 //

citraü kim atra bahavo yadi bhåmipàlaü bhçtyà raõàntaragataü paripàlayanti  /
ekena nàma hariõà bahavas tvayàmã yat pàlitàþ khalu tad adbhutam etad atra  // HJm_22.29 //

bahuguõakaruõànvità taveyaü guõavikalàü karuõàviyogalaghvãm  /
hariõa hariõatà vi÷eùalàbhàd avahasatãva manuùyatàü mamaitàm  // HJm_22.30 //

ity abhisaüràdhya sa ràjà yåthapatim apçcchat | kãdç÷aü punar anena paropakàrapañunà vãryeõa bhavàn padam abhilaùati | bodhisattva uvàca |÷råyatàü mahàràja |

buddhatvam adhigantuü me vãryaü vãryavatàü vara  /
yathà÷akti mçgatve 'pi satãdaü nàvasãdati  // HJm_22.31 //

yathà mayàmã hariõà bhayàkulàþ pratàrità bhãmarayàn nadãjalàt  /
tathà bahukle÷asamàkulaü jagat pratàrayeyaü bhavaduþkhatoyadheþ  // HJm_22.32 //

na ca mahàràja ÷akyate vãryaparàïmukhena balavatàpy abhilaùitaü padam abhigantum | pa÷ya |

àlasyàt sasahàyo 'pi na gacchaty udayaü janaþ  /
hastàgràt skhalito bhåmau toyàrdra iva kandukaþ  // HJm_22.33 //

api ca |

vipa÷citàpy alasadhiyà sukhà÷rayaü na ÷akyate padam abhigantum ucchritam  /
avàhitaü vahanam aritradhàribhi÷ ciràd api vrajati na pàram ambudheþ  // HJm_22.34 //

ràjovàca | samyag abhihitaü mçgayåthàdhipatinà | kutaþ |

jàtasyàpi kule vi÷uddhaya÷asi prakhyàtabhogodaye pràptasyàpi sabhàsu paõóitadhuràm agryàü vipa÷cittayà  /
àlasyàn na manorathaþ sakçd api pràpnoti puüsaþ phalaü lakùyaü naiti guõàrpito 'pi vi÷ikhaþ kùeptuþ prayatnàd vinà  // HJm_22.35 //

tad itthaü vãryàvalambinà bhavatà ÷akyam adhigantuü bauddhaü padam iti |

ye ÷àntaü padam àrurukùava iha kle÷air abhinnà÷ayàs tvattaþ pràk kçtinaþ kçtapraõidhayo bodhau ghañante janàþ  /
teùàü vartmani vàjinàm iva pari÷ràntyà ÷anair dhàvatàm àjàneya ivojjhita÷ramabhayo bhàvã bhavàn agrimaþ  // HJm_22.36 //

bibhràõaü pariveùiõãü vitamasàü dehatviùàü saühatiü dharmaü dharmakathàbhilàùiõi muhuþ prakhyàpayantaü jane  /
chinnakle÷anibandhanaü guõadhanair abhyarcitaü såribhis tvàü buddhatvam upàgataü gatabhavaü drakùyanti dhanyà janàþ  // HJm_22.37 //

iti sa ràjà bodhisattvam abhisaüràdhyovàca | aho bhavantam evaü dharmàbhimukham àlokya mamàpi dharmàbhilàùa utpannaþ |

tad àcakùva mahàbuddhe dharmaü dharmavidàü vara  /
sevyamànena ÷uddhena yena yàyàü na durgatim  // HJm_22.38 //

bodhisattva uvàca | yady evam ataþ ÷rotum arhati mahàràjaþ |

avadyàd vinivçtti÷ ca pravçtti÷ ca ÷ubhà÷raye  /
dharmatattvam idaü samyag àkhyàtaü khyàtabuddhibhiþ  // HJm_22.39 //

sphuñãkçte 'pi tattve 'smin prakà÷ita÷ubhà÷ubhe  /
yo gacchati vimàrgeõa so 'ndhaþ saty api cakùuùi  // HJm_22.40 //

iti praj¤àpradãpena vilokitamahàpathaþ  /
bhajasva bhajamànàni karmàõi kle÷ahànaye  // HJm_22.41 //

kùitã÷a kùapitàj¤àna kùitiü dharmeõa pàlaya  /
tãkùõadaõóàd bhåmipàlàn nityam udvijate janaþ  // HJm_22.42 //

yadi ya÷asi mçõàlabhaïga÷ukle jagadavabhàsini te 'sti kàcid icchà  /
phalam abhimatam àptukàmatà và bibhçhi guõàbharaõaü tato vi÷uddham  // HJm_22.43 //

atha sa narapatir aho bhavato 'nayà dharmade÷anayà prahlàditam idaü me hçdayam ity abhidhàya paràü prãtim àjagàma |

tato yåthapates tasya khurakùatasamutthayà  /
àviùñasya rujà gurvyà nimimãlatur akùiõã  // HJm_22.44 //

tasyàtha nçpatiþ kçtvàcitàü candanadàrubhiþ  /
agnisaüskàram akarot kçtinaþ puõyajanmanaþ  // HJm_22.45 //

atha tatra gate suhçdãva divaü hariõe karuõàvimalaprakçtau  /
anu÷ocya ciraü vasudhàdhipatiþ puram àgamad à÷u vitànamanàþ  // HJm_22.46 //

tasmin mçge mçgavadhåsadç÷ekùaõàbhiþ sattvopakàraku÷ale ku÷alànvitàbhiþ  /
j¤àtàv iva vyuparate viratakriyàbhir acchinnam a÷ru mumuce vanadevatàbhiþ  // HJm_22.47 //

pràvepatàtha vasudhà calitàdri÷çïgà vàtànilena parivardhitasàgarormiþ  /
bhràntadvirepha÷abala÷ ca vikãrõagandho mandàrapuùpanikaro nabhasaþ papàta  // HJm_22.48 //

nirvàõakàle ca bhagavatà bhikùånàü purastàd idaü jàtakam abhyadhàyi |

mçgayåthàdhipas tatra vane 'bhåvam ahaü tadà  /
parivràñ ca subhadro 'yaü babhåva mçga÷àvakaþ  // HJm_22.49 //

bhagavata÷ ca pràk parinirvçte tatra subhadre parivràjake bhikùavaþ papracchuþ | kàni punaþ karmàõi subhadreõa kçtàni yat sarva÷ràvakebhyaþ pa÷càd arhatphalaü pràpya prathamam eva ca bhagavataþ parinirvçta iti | bhagavàn àha |

kà÷yapo nàma buddho 'bhåj j¤eyasàgarapàragaþ  /
nàmnà÷oko 'bhavad bhikùuþ svasrãyas tasya tàyinaþ  // HJm_22.50 //

sulabhaü me paraü jyotir màtule sugate sati  /
a÷okaþ paricintyeti na vyàyacchata muktaye  // HJm_22.51 //

de÷àntaram a÷oke 'tha gate gatapunarbhavaþ  /
kà÷yapo nirvçtau cetaþ kçtavàn kçtiõàü varaþ  // HJm_22.52 //

tataþ sthite '÷okataror adhastàd a÷okabhikùau vinibaddha÷okà  /
mahãruhe tatra kçtàdhivàsà mumoca muktàdyuti devatà÷ru  // HJm_22.53 //

bhaviùyatãty adya vicintayantyà jinasya nirvàõam anirvçtàyàþ  /
papàta pàrà÷ariõaþ ÷arãre tasyàsram uùõaü vanadevatàyàþ  // HJm_22.54 //

nirabhram etad gaganaü kuto nu mamedam ambhaþ patitaü ÷arãre  /
iti bruvann unmukham ãkùamàõaþ sa devatàü tàü rudatãm apa÷yat  // HJm_22.55 //

papraccha cainàü paridãnadãnàü kiü devate rodiùi jàta÷okà  /
sà càsya kaõñhaskhalitàbhidhànà bhikùoþ kathaücit kathayàü babhåva  // HJm_22.56 //

mahàmuniþ kàruõiko jagaddhitaü vihàya dagdhànu÷ayendhano va÷ã  /
pradàya nirvàsyati kà÷yapo 'dhunà janàya ÷okaü kçpaõeti rodimi  // HJm_22.57 //

akampite vàdivacaþpataïgakaiþ pariprakà÷ãkçtasatpathàpathe  /
munipradãpe parinirvçtiü gate jagattrayavyàpi tamo bhaviùyati  // HJm_22.58 //

ni÷amya cedaü vanadevatàvacaþ sa marmaõãvàbhihataþ ÷iteùuõà  /
papàta bhåmau vinimãlitekùaõa÷ ciràt samutthàya ca paryadevata  // HJm_22.59 //

apçcchad enaü vanadevatotsukà pracakùva bhikùo kim iti prarudyate  /
sa màtulo me bhagavàn iti vyathàü kathaü na yàsyàmi sa cedam abravãt  // HJm_22.60 //

manoharaü vàkkusumaü jinadrumàd gçhãtam atyalpam idaü pramàdinà  /
jagattrayakle÷aparaüparàharaü mayà na labdhaü phalam alpabuddhinà  // HJm_22.61 //

idam manaþsadmani me kçtà÷rayaü nirodhakaü muktipathasya dàruõam  /
vibhidya kasmàn na gato 'si nirvçtiü tathàgatendor vacanàü÷ubhis tamaþ  // HJm_22.62 //

atha sà devatà taü bhikùum idam avocat | alam alam ativiùàdena | yàvan na nirvàõam upagacchati sa bhagavàüs tàvad eva bhavantaü mantraprabhàvàd àkà÷ena neùyàmãti | anukampitaþ syàm ahaü bhavatyety uktavati tatra tathàgatabhàgineye sà devatà tasmàd a÷okàn mantraparijaptàni kusumàny àdàya mamainam a÷okakusumà¤jalim ãkùamàõo nabhasà gacchantãm màm anugacchety uvàca |

athànvagàt tàü nabhasà sa devatàm a÷okapuùpà¤jalibaddhalocanaþ  /
kùaõena càgamya tathàgatàntikaü jagàda bàùpaü visçjan muhur muhuþ  // HJm_22.63 //

pramàdinaü bàlam apetadhãplavaü nimagnam aj¤ànamahàpayonidhau  /
munãndra màü duþkhamahormipãóitaü kùaõàd anuttàrya kathaü nu gacchasi  // HJm_22.64 //

iti bruvàõaü parigadgadàkùaraü kùarantam asraü kaluùãkçtekùaõam  /
kùaõàd vimokùàya nivartya kàpathàt pathà vi÷uddhena ninàya taü jinaþ  // HJm_22.65 //

athàrhatphalabhàginaü bhàgineyaü kçtvà sakalaü ca lokaü vacanàü÷ubhiþ prakà÷ya kà÷yapaþ samyaksaübuddhaþ parinirvavau | parinirvçte ca tatra bhagavati ÷okava÷ãkçteùu suràsurakinnaramahoragayakùamanuùyeùu nabhasaþ paripatati mandàrakusumavarùe sà devatà ÷okava÷àd iti tat tad vilapitum àrebhe |

siühàsanopaviùñasya vàkpuùpàni vimu¤cataþ  /
kasya ÷roùyati loko 'yaü dharmàrthã dharmade÷anàm  // HJm_22.66 //

tvayi nàtha paraü jyotiþ pràpte 'stam iva bhàskare  /
tamasà durnivàreõa nimãlitam idaü jagat  // HJm_22.67 //

adya tvayi gate ÷àntim a÷àntena manobhuvà  /
jagan mohayituü nånaü punar àropitaü dhanuþ  // HJm_22.68 //

gate munau ÷àntim anà÷rayà vayaü kva vi÷ramiùyàma udãrõamanyavaþ  /
guõair iti j¤eyapathànugàminà munãndra vikruùñam iva tvayà vinà  // HJm_22.69 //

bhavantaü bodhàya praõidhim avalambya tribhuvane bhramantaü sattvàrthaü sthiradhiyam ahaü nojjhitavatã  /
parityajya tvaü màü kim iti jananãü vatsala gataþ prayàte tvayy evaü ruditam iva dãnaü karuõayà  // HJm_22.70 //

atha sa bhikùur abhyadhàt | alam alaü devate viùàdena na kvacid iyam anityatà na praharati yatredç÷asyàpi bhagavato vajragurusàrasyàbhàva
iti | atha sà devatà kathaücid àtmànaü dhãrayitvà praõidhim iti cakàra |

màm àgamya yathànena bhikùuõàsàditaü phalam  /
tathà ÷àkyamuneþ ÷iùyaþ pa÷cimaþ syàm ahaü tadà  // HJm_22.71 //

arhatphalaü samàsàdya nirvàõasamaye muneþ  /
tasmàt pràk parinirvàyàü soóhuü ÷okam a÷aknuvan  // HJm_22.72 //

atha bhagavàüs teùàü bhikùåõàü purastàd idaü varõayitvà punar uvàca |

yàsàv a÷okanilayà babhåva vanadevatà  /
sa parivràñ subhadro 'yaü bhadracetà mahàmatiþ  // HJm_22.73 //

praõidhànava÷àd eùa mama ÷ràvakatàü gataþ  /
prathamaü mama nirvàõàt tasmàd eva ca nirvçtaþ  // HJm_22.74 //

iti jàtakam etad adbhutaü vidhivac chàkyamuniprakà÷itam  /
viduùàü manasaþ pra÷àntaye prathanãyaü madhuràbhidhàyinà  // HJm_22.75 //

parahitakaraõàrthaü khyàpitàtipratij¤air api vipadi na mukto vãryasaünàhabandhaþ  /
iti parivigaõayya pràptum atyantaniùñhàü bhuvanahitavidhàne mà sma gàtàlasatvam  // HJm_22.76 //

|| iti mçgajàtakam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



24. Målikajàtakam


ripum api nopekùante karuõàmçducetaso gadagrastam  /
lokasya bandhubhåtàþ kiü punar acchinnajanmànam  // HJm_24.1 //

tadyathànu÷råyate
samadhigatavedavedàïgatihàsaþ paramàrthaj¤aþ paramàrthàbhilàùã sarvasattvànukampã måliko nàma bràþmaõo bodhisattvo babhåva |
sa ca mahàtmà vyàdhimatàü vyàdhipra÷amanàya himavanmandarapariyàtrasahyavindhyavanàntaràõy oùadhinimittaü vicacàra |

àlokayann atha bhujaïgamaveùñitàni sàndràõi candanavanàni nidàghakàle  /
÷çïgàgraviskhalanajarjaritàgrajàlaü babhràma siddhanilayaü malayaü kadà cit  // HJm_24.2 //

hàrãtatuõóaparikhaõóitavidyutàni pa÷yan navàni maricàni darãmukheùu  /
jighran samãracalitaü kusumàdhivàsam adhyàsta khedavigamàya ÷ilàü sa dhãraþ  // HJm_24.3 //

kçtapari÷ramavinoda÷ ca samutthàya mahauùadhãnàü khanitreõa målàni cakhàna |
baddhvà ca mahàntam auùadhabhàraü gacchàmy adhunàuùadhapradànena janam anàmayaü kariùyàmãti vicintya malayàt pratiùñhamàno gàóhaglàniparipàõóutanu÷arãram upàntanihitakamaõóalupàtraü pariõatatçõasaüstaropaviùñam agratoniùaõõahariõamithunam abhinavasaüdhyàsadç÷acãvarapràvçtàïgam upa÷àntendriyaü pratyekabuddham adràkùãt ||

àlokya ÷àntam atha taü vinayàvalambã skandhàn mahàntam avatàrya sa målabhàram  /
bhaktiprasàdabharam udgirateva dåràd àlagnabhåmirajasà ÷irasà vavande  // HJm_24.4 //

.... .... .... .... HJm_24.5

sa bràhmaõa÷ cainam apçcchad evaü pa÷yàmy ahaü glàna÷arãram àryam  /
àråóharogàbhibhavapratanvyà pratyekabuddhas tam uvàca vàcà  // HJm_24.6 //

idaü ca valmãkasamaü ÷arãraü utpàditaü karmaparaüparàbhiþ  /
kurvvadbhir àdhiü jagatàm anekair adhyàsitaü vyàdhibhujaïgamai÷ ca  // HJm_24.7 //

iyaü jaràke÷ariõã yadà ca ÷arãram àkràmati mànakasya  /
madaü viùàdàd vigatendriyàrthas tadàsya cittadvirado jahàti  // HJm_24.8 //

tato paro mçtyur akàraõàriþ kuñãrakaü dehamayaü bhanakti  /
bhagne hi yasmin bhavati kùaõena sarvakriyàõàü viratir janasya  // HJm_24.9 //

imais tribhir mçtyujaràgadàribhiþ prabàdhyate karmasamãritair janaþ  /
anantarakle÷ahutà÷asambhavo bhavo yam àryair ata eva neùyate  // HJm_24.10 //

iti vicàrya vicàrapañur bhavàn pratibhayàn bhujagapratimàn bhavàn  /
÷amapathe vinive÷ya manorathaü samadhirohatu vãryamayaü rathaü  // HJm_24.11 //

atha bodhisattvaþ aho subhàùitam ity abhidhàya taü pratyekajinam abhimantryàbravãt |

subhàùitamaõeþ pràptir avidyàtimiracchidaþ  /
nànyatra svacchagambhãradhãtoyàn sàdhusàgaràt  // HJm_24.12 //

supuruùaparicoditasya dharme pañutaratàü puruùasya yàti vãryaü  /
vahanam iva samãraõapraõunnaü salilanidhau sthitadakùakarõadhàraü  // HJm_24.13 //

tato 'haü bhadantaü tàvat paricariùyàmi yàvad asmàd glànyàn mahàkàntàràd iva samuttãrõa ity abhidhàya gaganamadhyapratyàsanne sphuradaï÷umaõóale vivasvati tarucchàyànilãneùu ÷vàsava÷aparisphuratprakà÷ajihvàtàluùu ÷vetàpàïgeùu palvalasalilàvataraõasamutsukeùu sajalajaladharanãleùu vanamahiùayåtheùu surabhi÷i÷iracandanataruviñapàn sutaràü pariveùñayatsu bhujageùu tãkùõataràtapàliïganasaütaptapàüsunikareùu pathikajanavimucyamàneùv adhvasu malayatarugçhapativi÷ràõitaü paripàkamçdusurabhivividhaphalapiõóapàtam ànãya |

sa palà÷aiþ palà÷asya mahad àtapavàraõam  /
kçtvà pratyekabuddhasya dadhàràtapa÷àntaye  // HJm_24.14 //

na cintayati yaþ khedam upàyaku÷alo vaõik  /
labhate vipulaü làbhaü catasraþ saübhraman di÷aþ  // HJm_24.15 //

bodhisattvo vicintyeti tasya kartum upàsanàm  /
na kùudhaü nàtapaü tãvraü na ca khedam ajãgaõat  // HJm_24.16 //

budhàn upàsãta na cej jagadgurån àvàpnuyàn naiva janaþ subhàùitam  /
dhanàya yo gacchati ratnamedinãü sa yujyate ratnavi÷eùasampadà  // HJm_24.17 //

iti sa paricaraüs tam àryavçttaü ku÷alaphalopacayàya dhãrasattvaþ  /
pratidivasam upàcitaprasàdaþ saphalam amanyata sàdhv ajanmalàbham  // HJm_24.18 //

atha sa pratyekajino bodhisattvasya dviguõataraprasàdajananàrtham ambaratalam utpatya tat tat pràtihàryam adar÷ayat ||

parivisphuradaï÷uparãtatanuþ payasãva tatàna nabhasy amale  /
÷u÷ubhe ca suvarõagiripratimaþ kamalàsanamadhyagataþ sa va÷ã  // HJm_24.19 //

pravive÷a muhuþ paribhidya mahãm udiyàya ÷anaiþ saviteva punaþ  /
anayac ca sa yogabalàd bahutàü yugapad bhujayoþ salilajvalanau  // HJm_24.20 //

spç÷ati sma vilolanakhadyutinà kamalapratimena kareõa ravim  /
bahutàm agamad gatajanmabhayas salileùv iva ÷uddhavapus tapanaþ  // HJm_24.21 //

tam iti prasamãkùya maharddhibalaü dyutimantam anuùõamarãcim iva  /
suciraü stimitãkçtanetrayugo dvijamukhyatamaþ sa jagàda mudam  // HJm_24.22 //

taü pràtihàryaramaõãyataraprabhàvaü pratyekabuddham avalokya dçóhaprasàdaiþ  /
vidyàdharair mumucire nabhasà vrajadbhiþ puùpàõi ke÷ararajaþkapi÷odaràõi  // HJm_24.23 //

atha bodhisattvaþ kùititalavinihitajànuþ pramodàpåryamàõahçdayaþ ÷irasi vinive÷ità¤jalis taü pratyekajinaü prabhàsvarair vacanamaõibhir abhyarcayàm àsa ||

imàm àlokya bhavataþ pràtihàryavatãü tanum  /
brahmàpi vismayaü yàyàn màdçk kim u pçthagjanaþ  // HJm_24.24 //

dar÷itapràtihàryeõa bhavatà dãptatejasà  /
idam adhyàsitaü vyoma dvisåryam iva lakùyate  // HJm_24.25 //

yoginàü tvàdç÷àm etad çddhimàhàtmyam adbhutam  /
parànugrahaniùpattipañånàü vyaktim archati  // HJm_24.26 //

àtmàrthaü bhàsate nenduþ pràcãmukhavi÷eùakaþ  /
paràrthà eva mahatàm udayàþ ÷uddhacetasàm  // HJm_24.27 //

yadi nàham upàgamiùyam enaü malayaü candanapàdapàndhakàram  /
na bhavatsamupàsanàsamutthaü ku÷alaü muktipathasya bãjam àpsyam  // HJm_24.28 //

madanugrahakàmyayà dadhànas tanum etàm atanuprabhàvagurvvãm  /
malayàdrivanàntare sthito 'si kùapitakle÷a gadacchalena nånam  // HJm_24.29 //

dadhatãddharuco maõiü samudràþ sphañikacchedasitaü payaþ payodàþ  /
mahatãü phalasampadaü ca vçkùà÷ ciram àyu÷ ca bhavàdç÷àþ paràrtham  // HJm_24.30 //

vàktantubhis tava guõastutipuùpamàlàü saügranthya yat ku÷alamålaphalaü mayàptam  /
praj¤àspadaü da÷abalatvam avàpya tena bhåyàsam asya jagato bhavabhaïgahetuþ  // HJm_24.31 //

atha sa pratyekabuddhaþ tasya bràhamaõasya buddhatvàya praõidhim àkarõya pramuditamanàs tatraivàntaradhãyata |
bodhisattvo 'pi ca mahàntam iva làbham adhigamya

pratyekabuddhapadapàüsum asau nive÷ya mårdhni prasàdasamudãritaromakåpaþ  /
àttauùadhir malaya÷ailavanàntaràlàl lokasya rogam apanetum agàj janàntam  // HJm_24.32 //
tad evaü sa bhagavàn bodhisattvabhåtaþ sakalalokasya kle÷avyàdhim apahartukàmaþ karuõàprotsàhitavãryabalaþ svakhedam agaõayitvà glànam pratyekabuddhaü paricacàrety ataþ ku÷alaphalam abhilaùatà kulaputreõa glànaparicaryàyàn nànàdareõa bhavitavyam iti ||


|| målikajàtakaü caturthaü ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



26. Jàjvalijàtakam

dhyànapradãpabhàsà labdhàloko 'pi naiti nirvàõam  /
yad bodhiü pràptumanàs tat sattvahitànubandhàya  // HJm_26.1 //

tadyathànu÷råyate |
samadhigatavedatattvo vividha÷àstràbhyàsavimalamatir anekàsu vidvatsadaþsu prasçtakãrtiþ svasamayavyàpàraparàyaõo gçhà÷ramam adhyàvasan kadà cit bodhisattvo jàjvalã nàma bràhmaõo babhåva |
sa ca mahàtmà viditagàrhasthyadoùaþ pra÷amasukhàbhilàùã paripårõavibhave 'pi bhavane ratim alabhamànaþ kadà cid evam acintayat ||

vibhave sati jàyate madaþ sati tasmin pra÷amaþ kuto bhavet  /
asati pra÷ame gatatrapo malinaü karma samãhate janaþ  // HJm_26.2 //

muhur apriyasaüprayogaduþkhaü muhur àdhiþ priyaviprayogakàle  /
draviõàrjanakhinnamànasànàü yadi và¤chà viphalà tato viùàdaþ  // HJm_26.3 //

gçhiõàm iti nityam àkulànàü svajanasnehanibaddhamànasànàm  /
sukham ity aphalàbhimànabhàjàü tanur apy asti na nirvçtir gçheùu  // HJm_26.4 //

gçhasaüj¤akam ity apàsya kaùñaü tvaritaü bandhanam etad àtmakàmaþ  /
tapasàm abhivçddhaye vanàntaü pra÷amasthànam ahaü tataþ ÷rayiùye  // HJm_26.5 //

iti sa cintayitvà mahàtmà parityajya gçhavàsaü stimitasalilavàhinyà kusumitatañataru÷obhitayà ÷àstràbhyàsanirmalayeva praj¤ayà nimnagayàlaïkçtabhådharaikade÷e visrabdhahariõagaõada÷anadaùña÷àdvalaramaõãye nalinãvananilãnakalahaüsakàdambacakravàkopa÷obhite yogimano'nukåle kva cid atimahati vanàntare kçùõàjina÷abalãkçtavakùaþsthalaþ sthànavi÷eùalàbhaparituùñayeva bràhmyà ÷riyàliïgitamårtir mårtimàn iva saütoùaþ kaü cid viñapinam à÷ritya yogàbaddhamanàs tapa÷ caritum àrebhe ||

dhyànaikatànamanasà vijitendriyeõa saütoùalàbhasukhinà karuõànvitena  /
yas tena saü÷rita udàradhiyà dvijena mene mudeva sa tarus tarutàü kçtàrthàm  // HJm_26.6 //

tçõàstaraõam àstãrya nàsàpràhitalocanaþ  /
dadhyau sa dhyàyinàm agryo dhyeyam ekàgramànasaþ  // HJm_26.7 //

vãryapàramitàmàrgavàhanopacita÷ramam  /
dhyànapàramità dhãraü vya÷i÷ramad ivàtha tam  // HJm_26.8 //

kàmebhyo 'ku÷alebhya÷ ca dharmebhyo 'vasthitaü pçthak  /
savitarkavicàraü ca vi÷uddhàtmà vivekajam  // HJm_26.9 //


kçtaprãtisukhàsvàdam àsvàdita÷amàmçtaþ  /
sa lebhe prathamaü dhyànaü dhyàtà màrgasya labdhaye  // HJm_26.10 //

avitarkàvicàraü ca vicàraku÷alas tataþ  /
so 'dhyàtmasaüprasàdàc ca dvitãyaü dhyànam àdade  // HJm_26.11 //

virajya ca ÷anaiþ prãteþ smçtimàn samupekùakaþ  /
dhãraþ kàyasukhàsvàdã tçtãyaü dhyànam àpa saþ  // HJm_26.12 //

upekùàpari÷uddhaü ca prahàõàt sukhaduþkhayoþ  /
viràgàc ca tataþ prãte÷ caturthaü dhyànam àyayau  // HJm_26.13 //

evam asàv utpàditacaturdhyàno mårtivatyeva karuõayàliïgitamårtir upa÷amaparàyaõas tatra vane tira÷càm api bandhur iva vi÷rambhahetur àsãt ||

mçgàþ kapotàþ ÷ikhina÷ cakoràþ bhadrà÷ayà vyàlamçgà÷ ca te te  /
vihçtya ÷iùyà iva kànanànte vi÷a÷ramus tasya samãpam etya  // HJm_26.14 //

atha tasya mahàtmanaþ kadà cid àbaddhaparyaïkasya caraõasamãpàvasthitamçgamithunasya dhyànani÷calanayanasya pratyàsannaprasavà kapotã tçõàni tanåni ca dàru÷akalàni ca¤cvàdàya vinibaddhajañàkalàpamaulau ÷irasi nilãya ki¤cinnimnamadhyakulàyaü racayitvà tatràõóàni muktvà tçõabãjà÷vatthaphalàdyàhàrakàïkùiõã nabhaþ samutpatya vanàntareùu vihçtya punaþ punar àgamya ca tàny aõóàny avaùñabhyàvatasthe ||

tataþ kapotãtanupi¤chasaükule tadaïgasaüpãóanasaübhçtoùmaõi  /
kulàyake 'õóàni vipàñalàïgakàþ kapotapotàþ paribhidya niryayuþ  // HJm_26.15 //

vilokya ÷àvàn atha tàn kapotikà muhur jighatsàvivçtàgratuõóakàn  /
acintayitvà mahatãü nijàü kùudhaü priyaïgunãvàraphalaiþ pupoùa sà  // HJm_26.16 //

kapotakàs te prabhavattanåruhà gçhãtabãjàm avalokya màtaram  /
muhur mukhàni praca(2)làgrapakùakàþ prasàrayàm àsur udãritasvaràþ  // HJm_26.17 //

dhyànàvasànasamaye 'tha samitphalàrthaü ÷àntendriyo jigamiùuþ sa munir vanàntam  /
dçùñvà gçhãtatçõavçkùaphalàü kapotãü tasthau kulàyavati mårdhni nilãyamànàm  // HJm_26.18 //

atha bodhisattvo niyatam atra mama jañàbhàre viracitatçõakàùñha÷akalàlayà prasåteyaü kapotã |
yadi càham utthàya samidhàü kandamålaphalànàü càharaõàya gamiùyàmi tato niyatam eùà tapasvinã sthànam idam àgamya ||

anãkùamàõàdya kapotapotakàn imàn prakà÷ãkçtatàmratàlukàn  /
nilãya vçkùeùu ÷ucà muhur muhur nabhaþ samutpatya paribhramiùyati  // HJm_26.19 //

aho janma÷atabhràntivàsanaiùànuvartate  /
tira÷càm apy apatyeùu saüråóho yad apahnavaþ  // HJm_26.20 //


yadi na syur apatyàni mitraü và bandhur eva và  /
svatàkùaþ syàt svatàbhàvàn nirbãjo 'pahnavaþ kutaþ  // HJm_26.21 //

asaty apahnave cetaþ parivçõvanti nàdhayaþ  /
asatsv àdhiùu niþsaïgaþ sukham àste ÷amànvitaþ  // HJm_26.22 //

utpàdyàpatyasaüj¤àni duþkhàni kle÷amohitaþ  /
khedam eti jano måóhaþ pa÷càttàpena tàpitaþ  // HJm_26.23 //

anasy anicchann api gaur balãyasà yathà balàc chàkañikena yojyate  /
÷ubhà÷ubhenaiùa kubuddhir asyate tathà bhavodanvati karmaõà janaþ  // HJm_26.24 //

tasmàt kapota÷i÷avo na bhavanti yàvad asmajjañàlayagatàþ praviråóhapakùàþ  /
dhyànàmçtopacitacitta÷arãratuùñiþ tiùñhàmi tàvad iha ni÷calamårtir eva  // HJm_26.25 //

iti vicintya bodhisattvaþ kapota÷àvakànukampayà kùudham avigaõayya punaþ paryaïkam àbadhya dhyànasukhenàtmànaü prãõayàm àsa |
praviråóhapakùeùu kapota÷àvakeùu màtrà saha gaganaü utplutya gateùu tatsamãpanivàsinã devatà samupagamya bodhisattvam àlokya vismayasamadhyàsitamatir aho mahàtmano 'sya maharùeþ sattveùv anukampà yat pràktanàt dhyànàd utthàya kapotakaparirakùaõàya punar api dhyànenàtmànaü ni÷calãkçtyàyam avasthitaþ || na caiùa mahàtmà gateùv apy eteùu kapotakeùu kulàyam imaü ÷irastaþ samapaneùyati |
tad aham evàsya jañàmukuñaviracitam enaü kapotàlayam apaneùyàmãti vicintya ||

vikãrõam antaþ kva cid aõóakhaõóaiþ sà taü kulàyaü munisattamasya  /
÷anaiþ ÷anaiþ pallavakomalena karadvayenàpaninàya mårdhnaþ  // HJm_26.26 //

gatàyàm ca tasyàü devatàyàü bodhisattvo dhyànàc cittam apanãya ÷iraso laghutvam avetyaivaü cintayàm àsa ||

praråóhapakùeùu kapotakeùu gateùu màtrà saha kànanàntam  /
kenàpi bhaktipravaõena nånaü tadàlayo me ÷iraso 'panãtaþ  // HJm_26.27 //

iti vicintyotthàya sa mahàtmà samitku÷akusumaphalàny ànãya kçtàbhiùekaþ ||

hutvàgniü sphuraduditàrciùaü dinàrdhe vyàpaïkaü phalam upayujya baddhagandham  /
nàsàgrasthitanayanas taror adhastàd àrebhe punar api yogam ekacittaþ  // HJm_26.28 //

tad evam dhyànavilokitatattvaþ kùamo 'pi nirvàõam upagantuü sa bhagavàn bodhisattvabhåto lokahitàya bahåpadrave 'pi saüsàre paribhràntavàn iti vicintya buddhe bhagavati paraþ prasàda utpàdanãya iti ||

|| jàjvalijàtakaü ùaùñham ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





32. Siüha


tçõam api rakùanti budhà yatnena mahãyasànyanikùiptam  /
praj¤àguravaþ kiü punar a÷ràntàþ pràõinikùepam  // HJm_32.1 //

tadyathànu÷råyate
dhautarajatastambhànuråpasatuhina÷ikharàgraskhalanaparijarjarãkçtajaladharasya muktàcårõanikaradhavalapràleyoparivyàdhagaõànusçtacamarakhuramàrgasya haravçùabhaviùàõollekhaviùamãkçtavividhakukùer anekabhårjasaraladevadàrunamerupadmakavana÷yàmaniku¤jasya prasçtanirjharasalilakùàlitamålabhåmeþ kùaõadàsamayajvalitamahauùadhitvàt kçtapradãpasahasrasyeva vidyàdharamithunaparibhogasurabhãkçtamànasasarastãraparyantalatàgçhakàntarasya kvacit kesaritalaprahàravinipàtitabhãtaprasphuritanyaïkucaraõakùepotkhàtatçõasya kvacid umàcaraõatalàlaktakàõkita÷àdvala÷yàmabhåmer anyatra ÷akunituõóakhaõóitapariõatataruphalàkãrõopavanàntarasya pavanavitanyamànoccàvacakusumagandhasurabheþ surabhimàsapràrabdhaviñapimukulàïkurasya kuraravinipàta÷abdabhãta÷akunikulavimucyamànagaïgàtãrasalilasya salãlakinnaramithunagãta÷ravaõani÷calamçgakulasya tuïga÷ikharatayà kùãrasàgarasyevoccatàm upagatasya himagirer ekade÷e sàdaram iva tarubhiþ kusumàrcitadvàra÷ilàtalàü
haritatçõàïkurodbheda÷yàmaparyantàü vikacakamalena sarasàbhyalaükçtasamãpàm anatimahatãü guhàm adhyàvasann atibahalaharidràsalilàbhiùiktadukålasåtraparipiïgakesaraniruddhakandharaþ kisalayasukumàralolatarajihvaþ kiücitparimlànàtimuktakakusumarà÷iparipàõóuvigrahaþ ÷a÷ikalàkoñikuñilatãkùõadaüùñraþ pçthåraskaþ pãvaraprakoùñhaþ pratanumadhyaþ sphuritakhadiràïgàrakapilanayanayugalaþ ÷yenatuõóavçjinanakhàïkuraþ ÷yàmapràntavàladhir alaükàra iva tuhinagirer aninditàïgo nàma kadàcid anuttràsitadviradamçgo mçgàdhipatir bodhisattvo babhåva |

avetya tasyàtha nisargabhadratàü muner iva pràõiùu bhadracetasaþ  /
svabhàvabhadràþ kamanãyalocanà mudà mçgà bandhum ivainam anvayuþ  // HJm_32.2 //

÷amànvitaþ kesaravalkalàkulo mçgànuyàto mçgaràjatàpasaþ  /
÷anaiþ sa niùkramya guhoñajàntaràc cakhàda pakvàni phalàni ÷àkhinàm  // HJm_32.3 //

phalopayogàya vanàntare caran sa khelagàmã calacàrukesaraþ  /
mahàgçhasthair atithipriyair iva pratãkùyate smàtithivan mahãruhaiþ  // HJm_32.4 //

guhàntaràn niùpatato himàtyaye prakà÷atàlor atimàtrajçmbhaõàt  /
tatàna tasyàïgasukhaü puraþ ÷anair divàkaraþ pràbhçtavan navàtapam  // HJm_32.5 //

ayaü mçgàõàü patir atra bhådhare patatriõàü tàrkùa ivoruvikramaþ  /
itãva tasyopari jàtasaübhramà ni÷àkaracchattram adhàrayan ni÷à  // HJm_32.6 //

papau sa yasyàü sariti kùapàkaraprasannam ambhaþ ÷i÷iraü tañasthitaþ  /
kçtàrtham àtmànam amanyateva sà sphuñaü jahàseva ca phenapaïktibhiþ  // HJm_32.7 //

himàcalas tena vi÷uddhacetasà mahàtmanà kesariõà samà÷ritaþ  /
mahàntam àtmànam atãva bhàsato mudeva mene kanakàcalàd api  // HJm_32.8 //

kva ca bhuvanabhayaükaraü haritvaü kva ca karuõàsya garãyasã mçgeùu  /
iti munim iva taü sthitaü himàdrau mçgaripavo 'pi mçgàdhipaü praõemuþ  // HJm_32.9 //

atha kadàcit tasya mçgapater avanipater iva salãlam àsannakusumitalatànartakãkisalayàïgulisamàhanyamànamadhukara÷reõivãõà÷abdaramaõãye prasçtanirjharamçdaïgadhvanipravartitamayåralàsake guhàdvàre samupaviùñasya purastàn niùpãditàlaktakagulikàparipàñalamukham abhinavàmalakãphalànuråpanayanam àttapariõatodumbaràbhyàü ÷àvakàbhyàm adhyàsitaskandhaü phalarasàrdramalinakaràïgulãkaü vànaramithunam abhipraõamyovàca |

aninditam aho karma tava vàkkàyacetasàm  /
aninditàïga ity etat tvannàmànuguõaü smçtam  // HJm_32.10 //

aho tyàgakùamàvãryagàmbhãryakaruõàdayaþ  /
tvadguõàþ guõinàü ÷reùñha munãn apy ati÷erate  // HJm_32.11 //

aho vçttena ÷uddhena bhavataþ ÷uddhacetasaþ  /
paraü màrdavam ànãtaü kråràõàm api mànasam  // HJm_32.12 //

dhanyo 'yaü dhanyahimavàn himacchanna÷ilàtalaþ  /
iti dhãrasvabhàvena yas tvayà samupà÷ritaþ  // HJm_32.13 //

tasmàd imau ÷i÷å bhãmavyàladar÷anabhãrukau  /
nikùipya tvayi gacchàvo vanam àvàü phalàrthinau  // HJm_32.14 //

upàdàya phalaü yàvad àvrajàvo vanàntaràt  /
rakùaõãyau tvayà tàvad etau capalagàtrakau  // HJm_32.15 //

kàpeyaü capalatvaü ca tulyakàlam idaü dvayam  /
tasmàd àbhyàü kçtà bàdhà soóhavyà bhavatà kùaõam  // HJm_32.16 //

duþkhàny api garãyàüsi paràrthapratipattaye  /
sahanta eva dhãmanta àtmasaukhyànapekùiõaþ  // HJm_32.17 //

bhayam icchati yo hartum atyantam bhãrucetasàm  /
manaþsaütàpinãü pãóàü sa kathaü na sahiùyate  // HJm_32.18 //

iti samabhihitaþ sa tena siühaþ kapimithunena sutàbhirakùaõàya  /
nçpa iva pararakùaõakùamo 'pi kùaõam idam àkulatàü gataþ pradadhyau  // HJm_32.19 //

÷akyate hi mahàn api kanakarà÷ir anyanikùipto 'bhirakùitum | katham imau capalaprakçtã vànara÷i÷å rakùaõãyàv iti | atha và yena mayà sakalam eva saüsàrabhayàj jagat paripàlanãyaü so 'ham etau na paripàlayiùyàmãti na tu yuktam idaü mayà vitarkayitum iti sa mahàtmà vini÷citya tat pravaïgamithunam uvàca |

tad gacchataü tuhina÷ailam imaü vigàhya tuïgaiþ snubhir gaganamadhyam ivollikhantam  /
svàdåni ÷ãghrataram ànayataü phalàni premõà ÷i÷udvayam idaü paripàlayàmi  // HJm_32.20 //

atha tat kapimithunaü bodhisattvasamãpe tat putrakadvayaü vinikùipya sàntvayitvà ca tvaritataragamanaü phalopanayanàya himavadvanàntaràõi paribabhràma | aciragatayo÷ ca tayoþ kapyos tasmin mahàtmani kesariõi pitarãva tau kapi÷àvau premàbabandhatuþ | aninditàõga÷ ca tàbhyàü pariõatisvàdåni ÷ithilada÷anapràntagçhãtàni phalàni pràyacchat | tau ca prakçticapalatayà tasya mahàtmanas tàü tàü viheñhanàü cakratuþ |

guhàjiropàntavane manohare hareþ suùupsoþ sukha÷ãtamàrute  /
rutena tau vànara÷àvakau muhur muhårtanidràsukham asya jaghnatuþ  // HJm_32.21 //

nidrànimãlite kiücit punas tasya vilocane  /
aïgulibhyàü tutudatuþ sphuliïgàpiïgatàrake  // HJm_32.22 //

sukhaü tasyopaviùñasya sthitvàcakitam antike  /
prànte làïgålam àdàya samàcakçùatur muhuþ  // HJm_32.23 //

sañàü vyàlambya pçùñhaü ca tasyàruhya punaþ punaþ  /
sahajàc càpalàd dåram utpatyotpatya petatuþ  // HJm_32.24 //

vidyamàneùv api puraþ prabhåteùu phaleùu tau  /
jighatsor ànanàt tasya samàcikùipatuþ phalam  // HJm_32.25 //

iti du÷ceùñitaü tat tat tayor vànara÷àvayoþ  /
karuõàbhadracittatvàt sa sehe putrayor iva  // HJm_32.26 //

sarvatra samacittànàü sukhaduþkhànapekùiõàm  /
satàü sarvadhurãõànàü na kvacit khidyate manaþ  // HJm_32.27 //

atha kadàcid atiparuùavipulapakùasaüghàtaþ kuñilakarka÷anakhàgraþ prakçtiraudranayanaþ kvacid alabdhapi÷itàhàraþ paribhramya gaganatalaü ni÷àtakùuratãkùõatuõóaþ kùurako nàma gçdhraþ sa÷abdavegaþ sahasàvapatya tau bodhisattvasamãpavartinau phalàsvàdena calitadhavalatanudantapaïktã vànara÷i÷å bhayavivçtavikçtamukhakau virasataravyàhçtã caraõàbhyàm àdàya tvaritataram antarãkùam utpatya himagiri÷ikhare vyalãyata | bodhisattvo 'pi ca kaùñaü kaùñam ity abhidhàya yady aham enaü gçdhraü paràkrameõàbhidraveyaü punar ayam utpatyànyatra viùamatare ÷ikhare nilãya pravaga÷i÷udvayam idam vipàdayet | sarvathà nedaü kapi÷i÷udvayaü mayà ÷akyate draùñum |

abhivardhitavedanàkulàkùaü virasavyàhçtilakùyatàlurandhram  /
udarasruta÷onitàrdraroma kùudhita÷yenavilupyamànamàüsam  // HJm_32.28 //

anena gçdhreõa viluptamàüsake prakàmam asmin kapi÷àvakadvaye  /
phalàny upàdàya tayor upetayoþ kim adya ÷akùyàmy abhidhàtum agrataþ  // HJm_32.29 //

pàtuü gatau capalakau saraso jalaü nu vçkùaü phalàrtham abhiruhya nu kiü niviùñau  /
syàtàm imàü kim atha vàdriguhàü praviùñau vyàlena kenacid utàtra vipàditau tau  // HJm_32.30 //

tåùõãü sthito mçgapate kim adhomukhas tvam àcakùva tàv iha ÷i÷å kva gatau bhavetàm  /
itthaü tayoþ pravagayoþ paridãnadçùñyoþ ÷roùyàmi vihvalapadàni kathaü vacàüsi  // HJm_32.31 //

upalabhya ciràt tayor abhàvaü sutayoþ kundavipàõóudantapaïktyoþ  /
samupetya ÷ucà kariùyatas tau baói÷ottàritamãnavepanàni  // HJm_32.32 //

tad idam atra pràptakàlaü manye |

yàvad vyàghranakhàïkuràkçtibhçtà ca¤cvà vibhidyodare gçdhro 'yaü kapi÷àvayor bhayavator antràõi nàkarùati  /
gatvà tàvad ahaü himàdri÷ikharapràntaü nive÷yonmukhaþ sàntvenainam upàyapårvakam ahaü neùyàmi dharmyàü sthitim  // HJm_32.33 //

iti vicintya sa mahàtmà gçdhrasamãpam àgamyovàca | bho ÷akunivara mama haste pitçbhyàm etau ÷àvakau nikùiptau tan na yuktaü bhavato vivçtada÷anadãnamukhakau virasasvarau vipàdayitum enàv iti |

nånaü tavàpy apatyàni bhåtapårvàõi santi và  /
yàdç÷o bhavatas teùu sneho 'nyasyàpi tàdç÷aþ  // HJm_32.34 //
iti kàruõyam àlambya mà vadhãþ kapi÷àvakau  /
tçptir àtyantikã nàsti bhuktvàpy enau tavàturau  // HJm_32.35 //

dhig aho jãvitaü tasya dhig àtmasneham ãdç÷am  /
yaþ ÷arãrakaleþ puùñiü karoti parahiüsayà  // HJm_32.36 //

aj¤ànàj jàyate snehaþ sadoùe 'pi ÷arãrake  /
tatpuùñaye karoty aj¤o nimittakarma durgateþ  // HJm_32.37 //

àtmàtmãyavinàbhàvàd yaþ ÷ånyaü sarvam ãkùate  /
tasyàbhåtavikalpotthaü na ruõaddhi manas tamaþ  // HJm_32.38 //

tamo'bhàvàd yadà tattvam àsàdayati kovidaþ  /
tadà bhavati mokùàya ÷ubhà÷ubhaparàïmukhaþ  // HJm_32.39 //

siühàn nànyo màüsabhuk ka÷cid asti kråro veti spaùñam etat pçthivyàm  /
saiühãü kaùñàü yonim apy à÷rito 'haü necchàmy etàü pràõihiüsàm adharmyàm  // HJm_32.40 //

mçgam iha gahane mçgendrajuùñe mçgaripuõàbhihataü svayaü mçtaü và  /
khagavara nabhasi bhraman nirãkùya drutagatir atsyasi tasya màüsam etya  // HJm_32.41 //

kùudham api mahatãü tato 'dhivàsya jvalana÷ikhàm iva deham uttapantãm  /
narakanipatanàya mà sma kàrùãr aku÷alam ãdç÷am ujjhitàpramàdaþ  // HJm_32.42 //

antaþsattvàsthisaüdhisphuñanatañatañà÷abdahuükàrabhãmàþ saütanvantaþ sphuliïgànikaram uru÷ikhàlohitadhyàmabhãmàþ  /
lolajvàlàkalàpà narakahutabhujaþ såribhiþ kathyamànàþ kurvanty àdhiü janasya ÷ravaõam api gatàþ kiü punaþ saüspç÷antaþ  // HJm_32.43 //

àyasyàü kåõitàkùaü jvalitahutavahaspar÷asaütàpitàyàü kumbhyàü gàóhaü nadantaü kvathitaparicalattailapårõàsyakaõñham  /
àlokyàlekhyabhittau likhitam api naraü nàrakaü pacyamànaü hiüsro 'pi krårabhàvàt ka iva na viramed durgatipràptihetoþ  // HJm_32.44 //

÷rutvà durgatiduþkhàni viramaty a÷ubhàn na yaþ  /
so 'naddhàpuruùàkàraþ pàùàõahçdayo 'pi và  // HJm_32.45 //

atha sa gçdhro bodhisattvadharmade÷anàprasàditamatir abhipraõamyovàca | mçgapate prakà÷itam idam bhavatà bàlalakùaõam | paõóitalakùaõam idànãü vyàkhyàtum arhasãti | atha bodhisattvaþ prasannamanasam enam avetyovàca | yady evam ataþ ÷råyatàü paõóitalakùaõam iti |

alàbhe làbhe và suhçdi hitavàci dviùati và stutau nindàyàü và mahati vibhave và vipadi và  /
vikàraü yo nàyàty upa÷amavi÷uddhena manasà sthitaþ sa pràj¤ànàm upari saviteva dyutimatàm  // HJm_32.46 //

athavà kim anena bhavataþ paõóitalakùaõa÷ravaõena | vimucyetàm etau kapi÷àvakàv àtmànam evàhaü te pradàsyàmãti |

tvam addhi màüsaü piba ÷oõitaü ca mamàkùiõã coddhara ni÷calasya  /
itãdam uktvà vinimãlitekùaõa÷ ciraü viniùkampatanur babhåva saþ  // HJm_32.47 //

dadhvàna dundubhir atha dhvaninà digantàn àpårayan surapateþ puramadhyavartã  /
gçdhràya dattatanum ànamitaiþ ÷irobhiþ siühaü sthità nabhasi tuùñuvire ca siddhàþ  // HJm_32.48 //

cacàla bhå÷ calitasuvarõabhådharà visismiye trida÷agaõaþ savàsavaþ  /
udãritastutibhir ahã÷varair api prapàtitàs tadupari puùpavçùñayaþ  // HJm_32.49 //

atha kesariõo guhàntike nidadhau vànara÷àvakau khagaþ  /
nakhabhinnatanå vini÷calau bhayamårcchàvinimãlitekùaõau  // HJm_32.50 //

÷anair upàgamya ca bodhisattvam utthàpayàmàsa sa gçdhravaryaþ  /
sthito 'gratas tasya vinãtabhàvo jagàda bhaktyà stutim ãdç÷ãü ca  // HJm_32.51 //

dayàlutà kveyam aho tavocchrità kva siühateyaü jagato bhayaükarã  /
ciràya kenàpi vi÷eùahetunà bhavàn muniþ ko 'pi mçgàdhipàyate  // HJm_32.52 //

praj¤àvalambi yasyaiva samaduþkhasukhaü manaþ  /
sa eva pràõamålyena krãõàty àpadgataü param  // HJm_32.53 //

tvàdç÷à na bhaveyu÷ cet sthiràþ sajjanasetavaþ  /
duþkhodanvati majjeyur agàdhe mahati prajàþ  // HJm_32.54 //

imàm àkarõya kalyàõãü bhavato dharmade÷anàm  /
adyàrabhya kariùyàmi vairiùv api dayàm aham  // HJm_32.55 //

pçcchàmi ca bhavantaü kiü punar anena tapasà padam abhilaùasãti | bodhisattva uvàca |

anàdisaüsàravivartana÷ramaprabàdhanàduþkhaparaüparàhatam  /
jagat samuddhartum idaü bhavodadhes tathàgatatvàya mamàyam àdaraþ  // HJm_32.56 //

gçdhra uvàca | ãdçï mahàpraj¤asya bhavato na durlabhaü bauddhaü padaü sarvathà |

gambhãrair aduràsadaiþ sadasatàü vij¤àtçbhiþ karmaõàü ÷àstràviùkçtabuddhibhiþ parahitavyàpàrasaktàtmabhiþ  /
sàdhvãnàm avagantçbhir bhavabhidàü tàthàgatãnàü giràü mohacchedi bhave bhave bhavatu no yuùmadvidhaiþ saügatam  // HJm_32.57 //

guhàntike mayà tatra sthàpitau kapi÷àvakau  /
tasmàn màm adhunà sàdho visarjayitum arhasi  // HJm_32.58 //

bodhisattva uvàca | aho pañuvij¤àno 'si yat tvayàyam asmadupade÷o gçhãtaþ |

bodhyaü bandhugirà sphuñãkçtam api sthålaü na gçhõàti yaþ såkùme vastuni tasya ÷àstraviùaye vyarthaü matiþ khidyate  /
draùñuü yasya na ÷aktir asti bhavanadvàraü prakà÷e sati cchidraü såkùmataraü sa jàtatimiraþ såcyàþ kathaü drakùyati  // HJm_32.59 //

upadeùñari saty api pramàdã na hi bàlo mativàmatàü jahàti  /
çjutàm upanãtam apy abhãkùõaü punar àgacchati vakratàü ÷vapuccham  // HJm_32.60 //

upadiùñapathaþ prasanna÷àstrair anavàcãnamatir na yàty amàrgam  /
pañubhadramanàþ parãtadehaþ pañubhir veõudharair iva dvipendraþ  // HJm_32.61 //

ayam akùagaõaþ susaüyato na vikàraü kurute vipa÷citaþ  /
sugçhãtaphaõo bhujaïgamo na hi ÷aknoty aparàddhum aõv api  // HJm_32.62 //

apakàraphalaü janasya gàóhaü padam ai÷varyam asajjane tanoti  /
haritàlam aher niùiktam antar vadane tãvrataraü viùaü karoti  // HJm_32.63 //

jitam indriyavairibhiþ pramàdàj janam icchà vinipàtayaty anarthe  /
pravilãnasuvarõadar÷anãyà ÷alabhaü dãptir iva sphurantam agnau  // HJm_32.64 //

avipa÷citam indriyàrthasaktiþ puruùaü pàtayati svadharmamàrgàt  /
÷lathabandhanaruddhanàbhimålaü phalam agràd iva pàdapasya paktiþ  // HJm_32.65 //

na ced bhaveyuþ prakçtiprabàdhanà viùadrumà÷ãviùa÷astravahnayaþ  /
asajjanasyàvilatãkùõacetasaþ samà bhavet kena punaþ sahopamà  // HJm_32.66 //

akàraõakrodhaka uùõabhàùaõaþ khalo bhçkuñyà viùamãkçtekùaõaþ  /
anekarandhrotthitabhãmapannagaþ karoti valmãka ivàdhikaü bhayam  // HJm_32.67 //

ni÷àtayà roùa÷ilàtale dçóhaü paropaghàtàya mudàbhyudãrõayà  /
dunoti kaü nàma na gocaraü gataü gatatrapo vàgasidhàrayà khalaþ  // HJm_32.68 //

÷añhatvasaünàhabhçtaþ khalà÷ ciraü duràvarà÷ cendriyasainyamadhyagàþ  /
aruütudàþ sàdhujane 'pi niùkçpàþ kçpàõadhàràm iva pàtayanti gàm  // HJm_32.69 //

budho na vi÷vàsam iyàd asajjane vinãtaveùe 'pi manoj¤avàcy api  /
suråpadeho 'pi kalasvano 'pi san na kiü mayåraþ sphurato 'tti pannagàn  // HJm_32.70 //

yadãùyate cittakuñumbapoùaõaü ciràya và dhãmahiùãvivardhanam  /
ato vipa÷cijjaladodaye sati prakãryatàü sadguõabãjam àtmani  // HJm_32.71 //

ciràya satsaügata÷uddhamànaso na yàty asatsaügatam àtmavàn naraþ  /
manoharendãvarapuùpagocaro na jàtu bhçïgaþ kuõape nilãyate  // HJm_32.72 //

raõagatasya yathà ratir udbhavaty anaparàddha÷arasya dhanuùmataþ  /
guõa÷arair atidåranipàtibhiþ prahatadoùaripoþ sudhiyas tathà  // HJm_32.73 //

ativi÷uddham ahàryam akçtrimaü guõavibhåùaõam àryajanàrcitam  /
samupalabhya narasya na jàyate suravaràbharaõeùv api vismayaþ  // HJm_32.74 //

sukham atyantam anvicchan guõànàü và samudbhavam  /
asajjanam atas tyaktvà kalyàõaü mitram à÷rayet  // HJm_32.75 //

na jàtu prãtaye sàdhor anàryajanasaügatam  /
snàtasya tãrthasalilaiþ ÷ukletaram ivàmbaram  // HJm_32.76 //

saüparkeõa tamobhidàm jagadaghapradhvaüsinàü dhãmatàü kråro 'pi prakçtiü vihàya malinàm àlambate bhadratàm  /
yat tçùõàglapito 'pi necchati janaþ pàtuü tad eva kùaõàd ujjhaty ambudharodarasthitam apàü patyuþ payaþ kùàratàm  // HJm_32.77 //

tad gamyatàm yathàsukham iti bodhisattvenàbhihitaþ sa pakùã taü mahàtmànaü pradakùiõãkçtya gaganatalam utpatya paribhraman dadar÷a rudhiràbhiraktanakhamukha÷ma÷ruõà vyàghreõopayujyamànamàüsam upacitamedaþpãvaraskandham abhinavamustàsvàdanasurabhãkçtavadanàntaràlam avanitalotkiraõamalinakuñiladaüùñràdvayam ãùatpaïkopadigdha÷arãram anatidåràvasthitagçdhramaõóalaparivçtam upàntatarunilãnamukharavàyasagaõàvalokyamànaü varàhataruõam | àlokya caivam acintayad yàvad ayaü vyàghraþ kçtàhàraparyàptir bhåtvà svanilayaü gacchati tàvad aham ekànte tiùñhàmãti sthitvà ca krameõa |

÷àrdåle pramanasi tatra labdhatçptau saügatyà svavasatim àgate salãlam  /
vàràhaü palam upayujya baddhamedaþ ÷yeno 'pi svanilayam àjagàma tårõam  // HJm_32.78 //

mçgapatir api bhànau kiü÷ukottaüsaràge sthitavati kanakàdrer mårdhni bhàsvanmayåkhe  /
taruviñapakulàyàlãnaca¤cadvihaïgacalitamçdusañàntaþ svaü nivàsaü jagàma  // HJm_32.79 //

dçùñvà ca tau kùurakanakhavibhinnatanå tanåbhåtaceùñau mårcchàva÷avinimãlitanayanau kapi÷i÷å duþkhàyamànahçdayo bhavatu salilàbhiùekeõànayor mårcchàpanodaü kariùyàmãti vicintya |

niruddham ambhastañasevibhir vibhir nirantaram pallavavidrumair drumaiþ  /
÷anair upetàli ku÷e÷ayà÷ayà vyagàhatàpi¤jarakesaraþ saraþ  // HJm_32.80 //

avagàhya ca tat saro mahad drutam uttãrya vilambikesaraþ  /
sa guhàntikam àgaman muhu÷ caraõanyàsavibhugna÷àdvalam  // HJm_32.81 //

÷itagçdhranakhakùatàïgayor atha ÷àkhàmçga÷àvayos tayoþ  /
upari tvaritaü sa kesaraü salilasràvi dudhàva kesarã  // HJm_32.82 //

harikesaravàrisicyamànau gurumårcchàpagamàd upetasaüj¤au  /
udamãlayatàü vilocanàni sphuritottànamukhau pravaïga÷àvau  // HJm_32.83 //

gçdhràtibhãtaparivepitakàtaràïgau tau tasthatur mçgapate÷ caraõàntam etya  /
àlolapallavamanoharayàtha so 'pi snehena tau rasanayà muhur àlileha  // HJm_32.84 //

vçntacyutaü pariõataü phalam àdayitvà premõà muhuþ svatanayàv iva sàntvayitvà  /
khadyotadãpataralàü svaguhàü pravi÷ya suùvàpa tau sa parirabhya sukhaü ni÷àyàm  // HJm_32.85 //

krameõa ca parimlànamàlatãkusuma÷ekharaparidhåsarani÷àkaraparimucyamànapa÷cimadigbhàgàyàü svavasatisthànotthitamàtrahariõada÷anàda÷yamànatçõàïkuràyàü pårvasaüdhyàsaürajyamànasàgarasalilàyàü praviralãbhavannakùatragaõàyàü kamalavanaprabodharamaõãyatarasalilà÷ayàyàü taruviñapàvataraõacalita÷ikhikalàpamanoharataravanàntaràyàm apagatàyàü ràtrau guhàsamãpatarulatàkusumaparyantasaücàriõãbhir alikulàvalãbhiþ sàdaram upagãyamàna ivàninditakarmàninditàïgaþ |

tapane tapanãyakumbhavad di÷am àkràmati ÷àtamanyavãm  /
÷anakaiþ kapi÷àvakànvitaþ sphuritàlambisaño viniryayau  // HJm_32.86 //

atha gçhãtaphalaü phalalubdhakau svatanayàv avalokayituü mudà  /
mçgapater vasatiü drutam utsukaü pravagayor mithunaü drutam àgamat  // HJm_32.87 //

upagataü gatamànamadodayo mçdupadaü mçduvàk karuõànvitam  /
kçtanamaskçti tan mithunaü hariþ ku÷alapårvam abhàùata lokavit  // HJm_32.88 //

kapi÷àvakayoþ sarvam yathàvçttam anukramàt  /
tata÷ caramam àcakhyau gçdhràpaharaõaü tayoþ  // HJm_32.89 //

atikràntàm atha ÷rutvà vyàpadaü putrayoþ ÷ucà  /
gçdhrakùatàni gàtràõi tayoþ paspç÷atuþ kapã  // HJm_32.90 //

åcatu÷ cedam àrdràrdraü stutiyuktaü mçgàdhipam  /
bhavatà rakùatà putràv àvàm api surakùitau  // HJm_32.91 //

tanvan dharmakathàgaïgàü cihnito guõasànubhiþ  /
ya÷astuhinasaüchanno jaïgamas tvaü himàcalaþ  // HJm_32.92 //

ye na mànti tanor antar asaükhyà bhavato guõàþ  /
manye kesaratàü pràpya te 'mã bahir avasthitàþ  // HJm_32.93 //

stimitam udadheþ kùubhõàty ambhaþ patatripatiþ pata¤ jaladapañalacchannasyendoþ prasarpati na dyutiþ  /
tava punar aghavyucchedinyàü sthitau sthitam anyatàü na tu gamayituü cetaþ ÷uddhaü rajastamasã kùame  // HJm_32.94 //

pàlayitvà sutàv etàv àvayor yac chubhaü tvayà  /
pràptaü tenàtimahatà labhasva pràrthitaü phalam  // HJm_32.95 //

tad imàv upagçhya putrakau bhavatà yatnavatàbhipàlitau  /
bahubandhuparãtagahvaràü vasatiü yàva vanàntare nijàm  // HJm_32.96 //

tena proktau yàtam ity utsukau tau kçtvà bhaktyà vandanàü tasya sàdhoþ  /
÷àntasthànàt putrakàråóhapçùñhau mandaü mandaü jagmatuþ kànanàntam  // HJm_32.97 //

yàtoþ pitroþ pçùñhamadhyàdhiråóhau lagnau gàóhaü skandharomõàü samåhe  /
vyàvartyeùal locanàny utsukau tau bhåyo bhåyo dçùñavantau mçgendram  // HJm_32.98 //

taü nikùepaü sarvanikùepasàraü sàrapraj¤àgocaraþ so 'rpayitvà  /
skandhàd bhàraü sthàpayitveva bhåmau khedacchedàd bhåyasãü prãtim àpa  // HJm_32.99 //

nànyat kaùñataraü kiücit pràõinikùepadhàraõàt  /
pratyarpaõàc ca tasyaiva nànyad asti sukham nçõàm  // HJm_32.100 //

tad evaü tena bhagavatà tiryaggatàv api vartamànena suciram abhirakùitaþ pràõinikùepaþ | tadavasthenàpi ca praj¤àparicayaþ kçta iti vicintya

yas tena dharmanikùepo nikùiptaþ sàdhu tàyinà  /
pàlanãyaþ sa yuùmàbhir atyantaü sukham icchubhiþ  // HJm_32.101 //

|| iti siühajàtakam ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________




35. øàkyasiüha


vijahati divyam api sukhaü tribhuvanahitakàmyayà mahàtmànaþ  /
paraduþkhaü hi garãyo duþkhayati dayàvatàü cetaþ  // HJm_35.1 //

tadyathànu÷råyate
sakalapàramitàdhigamàt pratyàsannabodhiþ svaprabhayàvabhàsitàïgaþ kadàcid bodhisattvas tuùitabhavane samudapàdi | sa ca mahàtmà tannivàsinàü devànàü dharmyayà kathayà sanmàrgam abhiprakà÷yaivam acintayat | kçtayuge hi dharmaparàyaõo lokaþ sukham avatàryate satpatham | asmiüs tu kaliyuge madamànalobharàgadveùamohava÷ãkçtàþ pràõinaþ sukhalavamohitàtmàno durgatiparàyaõàþ | tan mayà yuktaü bodhim avagamya saüsàràj jagad uddhartum iti | madhyade÷e ca ÷raddhàvi÷uddhamanà lokaþ | ya÷ caiùa ÷uddhodanaþ kapilavastuni mahànagare narapatir ayam atãva saccaritena maharùãn apy ati÷ete | tad asyaivàgramahiùyà màyàyàþ kukùau janmaparigrahaü kariùyàmãti vicintya ni÷i suptàyàþ svapne |

kçtvà himàdridhavalaü guruùaóviùàõaü dànàdhivàsitamukhaü dviradasya råpam  /
÷uddhodanasya vasudhàdhipater mahiùyàþ kukùiü vive÷a sa jagadvyasanakùayàya  // HJm_35.2 //

atha devã mahàmàyà ràj¤e taü svapnaü nivedayàmàsa | deva svapne kila mamàdya ÷aradambudharàvadàtaþ ùaódanto gajendro dakùiõaü kukùiü bhittvodaraü praviùña iti | tataþ sa ràjà taü svapnaü svapnaphalavidàü dvijàtãnàü purastàd varõayàmàsa | te ca bràhmaõàs tam åcuþ | mahàràja cakravartã te putro bhaviùyatãti | sa ca ràjà pratãtamanàs tàn dvijàtãn satkçtya visasarja |

sàntaþpurajanà devã kadàcid atha lumbinãm  /
jagàmànumate ràj¤aþ saübhåtottamadohadà  // HJm_35.3 //

÷àkhàm àlambamànàyàþ puùpabhàràvalambinãm  /
devyàþ kukùiü vibhidyà÷u bodhisattvo viniryayau  // HJm_35.4 //

taü jàtamàtram atha kà¤canayåpagauraþ prãtaþ sahasranayanaþ ÷anakair agçhõàt  /
màndàrapuùpanikaraiþ saha tasya mårdhni khàn nirmale ca vinipetatur ambudhàre  // HJm_35.5 //

saüsthàpito balabhidà jagadekanàtho dhãraþ krameõa bhuvi saptapadàni gatvà  /
atyadbhutàü giram imàü nijagàda ÷àntàü janmedam antyam iti me tamasàm abhàvàt  // HJm_35.6 //

tasya prabhàtha muùità÷i÷iràü÷udãptiþ ÷àntàtmano vasumatãm avabhàsayantã  /
iddhaiþ pataïga÷a÷inoþ kiraõair abhedyaü bhãmàndhakàranarakeùu tamo bibheda  // HJm_35.7 //

ayam ayam mahàtmà dharmaràjo 'bhiùikta iti pramuditamanobhir amarai÷ càmbaratale dundubhayo 'bhijaghnire | ÷ibikàm càdhiruhya devã bodhisattvam àdàya svabhavanam agamat | athàtyadbhutavismitamanàþ ÷uddhodanaþ sarvabandhanamokùaü kàrayitvà samucchritadhvajapatàkavicitravipaõimàrgam atisurabhigandhodakokùitavasudhàtalam abhinavakusumopahàra÷abalarathyàntaraü kapilavastunagaram akàrayat |

÷abalahariõakçtticchàditaskandhade÷aü nicayam analabhàsàm udvahantam jañànàm  /
asitam anasitànàü karmaõàm saünidhànaü kùitipatir a÷çõot khàd àpatantaü janebhyaþ  // HJm_35.8 //

atha sa ràjàbhyutthàya taü maharùiü viditabodhisattvajanmànaü pravi÷antam abhigamyàbhivàdyàrghapradànàdinà ca satkàreõa satkçtya kçtàsanaparigrahaü cainaü ku÷alaü pçùñvà dhàtryaïkagataü bodhisattvaü dar÷ayann uvàca | bhagavan dç÷yatàü tàvad ayaü me tanayaþ kiü dãrghàyuþ syàd iti | athàsito bodhisattvam àlokya caivam acintayat |

yathàyaü lakùaõaiþ spaùñair bhåùaõair iva bhåùitaþ  /
jagadduþkhàpanodàya tathà buddho bhaviùyati  // HJm_35.9 //

yadàyaü bhavità buddho yàsyàmi maraõaü tadà  /
÷roùyanty asmàt kathàü dharmyàü ye te dhanyàþ ÷arãriõaþ  // HJm_35.10 //

iti cintayatas tasya maharùeþ ÷uddhacetasaþ  /
nayane natapakùmàgre babhåvatur uda÷ruõã  // HJm_35.11 //

atha ÷uddhodanaþ sà÷runayanam asitam avalokya sasaübhramam uvà-
ca | niyatam ayam alpàyuþ | tena bhagavàn sà÷rulocanaþ samvçttaþ | kaùñam avikasitam eva me tanayakamalam idam antakadviradapatir unmålayiùyati | asito 'bravãt | alam alaü mahàràja ÷okena | aham àtmànam anu÷ocàmi | yadàyaü viùayàn utsçjya jaràmaraõagrastàn dehino 'valokya saüvignamanàs tapovanaü gatvà buddho bhaviùyati tadàhaü pa¤catvam upayàsyàmãty ato mama ÷okena sà÷rum idaü cakùuþ kçtam ity abhidhàya gate tasmin maharùau siddhàrtha iti nàma bodhisattvasya kçtvàcireõaiva kàlena gurusakà÷àd adhigatasarvavij¤ànasya tasya sadç÷àt kulàd ya÷odharàü nàma varayitvà vadhåm àninàya | katham ayaü jaràmaraõarogànabhij¤a eva me tanayaþ syàd iti vicintya ÷uddhodano 'ntarbhavana evàntaþpuramadhyavartinam avicchinnançttagãtàvalokana÷ravaõaparàyaõaü bodhisattvaü kàrayàmàsa | sa ca ya÷odharàyàü ràhulaü nàma tanayaü janayitvà kadàcid gãtopanibaddhàni pramadavanàni ÷rutvà bahirniùkramaõàya buddhiü kçtvà pitràbhyanuj¤àto rathavaram adhiruhya kçta÷obhàü kapilavastuvãthãm àlokayan paricacàra |

÷rutvàtha taü parijanàn nayanàbhiràmaü sàkùàn manobhavam iva ÷ravaõàyatàkùam  /
taddar÷anaü prati samutsukamànasànàü ceùñà babhåva vividhà nagaràïganànàm  // HJm_35.12 //

atha kàcid asamàptamaõóanàrdratilakàbhyalaükçtalalàñamadhyà ÷ravaõaparicyutakuvalayotthàyà¤jitaikavilocanà gçhãta÷alàkena kamalànukàriõà hastena pa÷yainam anaïgànukàriõam kumàraü gacchantam iti sakhyai dar÷ayàmàsa | kàcit punar aho bhàgyavatã ya÷odharà yàsya dharmacàriõãti vicintya ciram enaü stimitanayanàpa÷yat | aparà punaþ karadvayàvalambitagavàkùastambha÷àlabha¤jikeva bhç÷am a÷obhata | kim evaü ràjaputradar÷anakutåhalàd atitvaritaü gacchasi | samutkùipainam ardhabaddhaü stanatañàt patantaü hàram ayaü tvam aho capaleti bruvàõaþ kupito gurujanaþ pa÷yati | kim iti nirvrãóàsãti kàcid aparàm upàlabdhavatã | kàcit punar gurupayodharaikade÷e saüspar÷enàrdhàpàvçtaü kapàñam anujagràheva | naikàkinyàs tavaiva kumàradar÷anakutåhalaü dãyatàm tàvad antaram aham api kutåhalavatã ràjaputraü draùñukàmà kàcid ity abhàùata |

kumàraü draùñukàmànàü tàsàm iti visarpaõàt  /
mekhalànåpuradhvàno bhavaneùu vyatanyata  // HJm_35.13 //

gacchan narendratanayo 'tha pathi krameõa daõóàrpitapracalapàõim apetakàntim  /
vçddhaü vyalokayad atãva sitottamàïgaü ÷uddhàdhivàsaparinirmitam ànatàïgam  // HJm_35.14 //

atha bodhisattvaþ sàrathim apçcchat kathaya tàvat kaþ punar ayam àropitadhanurànataparidurbalàïgaþ pariõatakà÷akusumasita÷irasijaþ ÷iraþprakampeõa kim api pralayann ivàlokyate | sàrathir uvàca | kumàra jarà nàma sarvalokavyàpinã ÷arãrendriyapàñavahàriõã madanakathàtiraskaraõã kupiteva yånàm yauvanamadam utsàrayati yayaiùa imàm avasthàü nãta iti | atha sa mahàtmà punar uvàca | yadi jarà tàruõyam evaü vinà÷ayati kà nàma ratir asmin pariõàmini dehe | såta uvàca | kumàra na kevalaü jarà vyàdhir api dhàtukùobhasaübhåto dehinàü mahàn anarthaþ | tato 'paro mçtyur nàma sarvakriyàpaharaõapañur anarthataro yaþ paricintyamàno 'pi ÷arãriõàü mahad duþkham utpàdayati | bodhisattva uvàca |

tribhir imair anubaddham aho jagan maraõarogajaràribhir anvaham  /
mahati nàma bhaye sati dàruõe katham idam viùayaikaparàyaõam  // HJm_35.15 //

iti nivartaya såta rathaü laghu vraja gçhàya punaþ kim ihàsyate  /
maraõarogajaràpari÷aïkino mama bhaviùyati nopavane ratiþ  // HJm_35.16 //

atha ràjà saüvignamanasaü bodhisattvaü ÷rutvà tàü càsitasya vàcam anusmçtya bhaviùyattanayaviyogà÷aïkitamanàþ sàrathaye saüdide÷a | pramadavanam eva kumàro netavya iti | sa ca sàrathiþ prasabham enam upavanam eva pravi÷yàbhihitavàn | draùñum arhaty àyuùmàn iha hi |

kiücit kiücit kusumahasitavyakti÷obhàvatãnàü mandaü mandaü malayamarutà sarpatà nartitànàm  /
àbhànty àsàm upavanalatàkanyakànàü vijihmàþ paryanteùu bhramadalikula÷reõiveõyaþ kvaõantyaþ  // HJm_35.17 //

atha bodhisattvo rathàd avatãrya jaràmaraõarogacintàparyàkulamatir antaþ÷alya iva dviradapatir ity abravãt |
dhairyacchidas

tanudhiyàm virasàvasànàþ ÷àntàtmabhiþ parihçtà bhujagà ivogràþ  /
yåno 'pi manmathaparasya jagatsapatnàþ paryàkulaü na hi mano viùayà haranti  // HJm_35.18 //

atha sa ràjà nçttagãtaku÷alàþ prakà÷àïganà bodhisattvahçdayàpakarùaõàya tad upavanam pràhiõot | tà÷ ca kumàram abhigamya madajanitapràgalbhyàs tàü tàü ceùñàm àvi÷cakruþ | atha kàcid enam uktavatã pa÷ya kumàra |
vànty

ete malayànilàþ surabhayaþ puùpadrumàkampina÷ cåtasya bhramaraþ pradakùiõayati prodbhedinãü ma¤jarãm  /
càpàropaõadãrghasåtrakam imaü svasthaü tvayà sthãyate ÷aïke codayatãti puùpadhanuùaü tàradhvaniþ kokilaþ  // HJm_35.19 //

api ca |
svarajaþkçtàïgaràgà bàlà sahakàrama¤jarãkanyà  /
bhramaravareõa bhramatà kùaõam iva parihãyate tanvã  // HJm_35.20 //

aparà punar enam uvàca |

÷ilãmukhaü bhuktalatàvadhåjanaü vilokya tatpuùparajovidhåsaram  /
samãraõàkampitabàlapaïkajà muhur muhus tarjayatãva padminã  // HJm_35.21 //

kàcit tv enam abravãt |

gacchàmy ahaü tava kçte kusumàni yàvad etàni såkùmamakarandanirantaràõi  /
maddçùñibàdhinam a÷àntagatidvirephaü dåràt kumàra vinivàraya tàvad eva  // HJm_35.22 //

aparà punaþ sahàsam abhitaþ sthitvainam abhyadhàt |

àdhåtaü bakulajyayà madhukaravyàdhåtaki¤jalkayà vinyasyorasi ÷aïkhabhaïgadhavalacchàyaü dhanuþ kausumam  /
gàmbhãryàd avadhãrayantam abalàs tvàm àjighàüsuþ smaraþ pauùpaü bàõam çjåkaroti niyataü saümãlitaikekùaõaþ  // HJm_35.23 //

bodhisattva uvàca | alam alaü bhaginya ebhir asatpralàpaiþ | na khalu mama saüvigne manasi saliladhàrà iva hutabhuji ÷çïgàrakathàþ samavakà÷am adhunà labhante |

bhaginya iti tat tasya ni÷amya vacanaü striyaþ  /
mukhàni namayàmàsus trapayà tyaktavibhramàþ  // HJm_35.24 //

hrãtaü tad yuvatikadambakaü viditvà saüvignaü nçpatanayaü ca ÷uddhabuddhim  /
tåõãre niyatam iùån nidhàya pauùpàn savrãóaü dhanur avatàritaü smareõa  // HJm_35.25 //

atha bodhisattvas tatra pramadavane ratim alabhamàno 'stam upeyuùi savitari rathavaram adhiruhya tà÷ càïganà bhavanam àjagmuþ | tato bodhisattvaþ ÷çïgàrakathàm avamanyamànaþ ÷ayanatale vinivi÷ya jaràmaraõarogàn eva manasi nidhàya cintàparo babhåva | tataþ ÷uddhàvàsais tasya mahàtmanaþ saüvejanàya ÷ayanapàlikànàm sadya eva nidràvaktavyatà kriyate sma | tatra ca kàsàücid avirala÷abda÷vàsava÷aprakà÷ada÷anàni vigalitalàlàlavavyàptaparyantàni vadanàny abhåvan | anparàsàü ca kuññimatalaparyastàni pra÷ithilavigalitadukålatayà pravyaktoråõi payodharoparivyavakãrõahàràõi nikùiptaviùamabhujalatàni mçtànàm iva ÷arãràõy àsan | aparà ca murajapuùkaravinive÷itadviguõabàhåpadhànavinihitànanà viùñaràd vinipatya tathaiva ÷iùye | kasyà÷cin nidràpahçtàïguliyatnàt karàd adharavi÷liùñaprathamarandhraþ pramadànayanatàrakànãlo vaü÷aþ papàta | $<dviradaviloóitànàm iva kamalinãnàü vividhàvasthaü tàsàü ca råpam àlokya hasitam iva yaùñipradãpaiþ>$ | atha bodhisattvas tàsàm yuvatãnàü nindàü kçtvàbhyutthàya niùkramya cchandakam utthàpyovàca |

imaü samuttartumanà bhavàrõavaü tapovanaü gantum ahaü samudyataþ  /
atas tvam asmadvyavasàyasiddhaye mahàjavaü kanthakam a÷vam ànaya  // HJm_35.26 //

chandaka÷ ca ÷uddhàdhivàsai÷ codyamànas tad ràja÷àsanam anàdçtya tatheti prati÷rutya vàmakakùyàvinihitàsiþ kanthakam a÷vavaram àninà-
ya | bodhisattvàdhiråóhaü tam a÷vaü pa÷càd vadhryàvalambinà cchandakena saha yakùakumàràþ karatalavinihitakhuraü prabhàtasamaye nabhasà maharùer aràóasyà÷ramasamãpam avatàrayàmàsur iti |

atha vyudasyàbharaõàni vigrahàt sa bhàsitàni sphuñaratnatejasà  /
taraïginaþ kokilakaõñhamecakàü÷ cakarta khaógena ÷anaiþ ÷iroruhàn  // HJm_35.27 //

taü chandakaþ samavalokya nirastabhåùaü svacchaü jalà÷ayam ivàpahçtàravindam  /
saütàpitaþ prabala÷okahutà÷anena muktànibhàn nayanavàrikaõàn mumoca  // HJm_35.28 //

bodhisattva uvàca | na khalu dharmonmukhe suhçdi svajane và tapovanàbhiprasthite viùàdaü kartum arhati sajjanaþ | tad gaccha mama gurujanam evaü bråhi |

athaveyam tanuþ kùãõà tãvreõa tapasà mama  /
mayà và tat padaü labdhaü yad dçùñaü tattvadar÷ibhiþ  // HJm_35.29 //

chandaka÷ ca tatheti bodhisattvam abhipraõamyà÷vam àbharaõàni càdàya krameõa nagaram àgamya taü bodhisattvasaüde÷aü narapataye nivedayàmàsa | ÷rutvà ca tasya vini÷cayaü sahàntaþpureõa ÷uddhodano bahuvidhaü vilalàpa | bodhisattva÷ ca lubdhakaråpadhàriõo devaputràt svena ÷a÷ikiraõarucinà vasanayugena kàùàye vàsasã krãtvà paridhàya ÷anaiþ ÷anair aràóasyà÷ramaü jagàma | dçùñvà ca bodhisattvam àgacchantam aràóaþ svàgataü svàgatam ity abhidhàya svam uñajam ànãya vetràsane samupave÷ya ku÷alapårvakam àlàpaü cakàra | tato bodhisattvas tam apçcchat |


kãdç÷o bhavatàm dharmaþ katham và so 'dhigamyate  /
tattvaü me draùñukàmàya vaktum arhati sattamaþ  // HJm_35.30 //

aràóa uvàca | ÷rotum arhati mahàbhàga iti | prakçtivikàrayor janmajaràmçtyavas tattvam ity abhihitam | prakçti÷ ca pa¤ca mahàbhåtàny ahaükàro vyaktaü ceti | vikàra÷ cendriyàõi tadarthà÷ ca pàõipàdavàkpàyåpasthaü mana ity asya kùetraü vijànàti | tat kùetraj¤a ity abhidhãyate | kùetraj¤aü càtmànam avacakùate tattvavidaþ | yac cotpàdàvasànàn maraõadharmàtmakaü tad vyaktam iti boddhavyam avyaktam etadviparyayàd iti | aj¤ànaü karma tçùõà ca saüsàrahetavo vij¤eyàþ | tritaye càvasthito jantur na sattvam atikramya vartate | vipratyayàhaükàrasaüdehàbhisaüplavàvi÷eùànupàyasaïgàbhyavapàtàþ | vipratyayo nàma viparãtapravartanam | aham abhidadhàmy ahaü vedmãty evamàdy ahaükàraþ | yas tv asaüdigdhàn api bhàvàn mçtpiõóavad ekãbhàvena pa÷yati sa saüdeha iti mantavyaþ | yad eva càhaü tàny evàmåni manobuddhikarmàõi | ya÷ caiùa gaõaþ so 'ham ity abhisaüplavam udàharanti | avi÷eùaþ punaþ pratibuddhàpratibuddhayor avi÷eùaj¤atà prakçtãnàü ca so 'vi÷eùa iti boddhavyaþ | svàhàkàravaùañkàraprokùaõàbhyukùaõàdayo hy anupàya iti boddhavyaþ | yatra vastuni saktim upety amedhà manovàgbuddhikarmabhiþ so 'bhiùvaïga ity abhidhãyate | mamedam asyàham iti yad duþkham abhimanyate so 'bhyavapàtaþ | pràõinàü saüsàrahetur àlasyaü nàma | tamo moho mçtyujanmanã | mahàmohaþ kàma iti saüj¤itaþ | tàmisraü ca krodha ity avagamyatàm | viùàdaþ punar andhatàmisram abhidhãyate | anayàvidyayà pa¤caparvayà bàli÷o baddhamanà jàtyàdau mahati duþkhe punaþ punar àvartate | tatra càhaü draùñà ÷rotà mantà kàryakàraõaü cety evam avagamya saüsàre paribhramati | ebhi÷ ca hetubhir janmasrotaþpravçttir dçùñà hetvabhàvàj janmàbhàva iti | tatra ca mokùakàmaþ pratibuddhàpratibuddhau vyaktàvyakte ca jànãyàt | etac catuùñayam avagamya kùetraj¤aþ sarvaduþkhanirmuktaþ padam akùaram avàpnotãti |

tyaktvàdito bhavanibandhanam àdibãjam àdàya liïgam apavçttasukhàbhilàùaþ  /
saütoùavàn padam anuttamam àptukàmaþ ÷ãlaü vi÷uddham upagçhya vased vanànte  // HJm_35.31 //

pa÷càc ca ràgavairàgyaprabhave bhayakùeme viditvà nigçhya sarvendriyagràmaü manaþ÷amam àlambya tataþ kàmebhyo viviktaü vyàpàdàdibhya÷ ca vivekajaü prathamaü dhyànaü savitarkam àpnoti | sa caivaüvidhena kàmadveùavigarhiõà ÷amenànvito brahmalokam adhigacchati | tàü÷ ca vitarkàn manaþsaükùobhakaràn avetya tadvirahitaü prãtisukhàtmakaü dvitãyaü dhyànam àsàdayati | tayà ca prãtyà hriyamàõamanà deveùv àbhàsvareùåpapadyate | yaþ punas tasmàt prãtisukhàc cittam uccàlayati sa tçtãyaü sukhaprãtirahitaü dhyànam àpnoti | tat tçtãyadhyànanimagnamanà÷ ca ÷ubhakçtsneùv amareùu janma pratilabhate | tàdç÷aü ca sukham àsàdya yo vyapekùàü karoti sa caturthaü sukhaduþkhavirahitaü dhyànam upalabhate | tac ca dãrghatvàd àyuùaþ kecin muktim evàdhyavasyanti | kasmàt sukhaduþkhavicchedàc cetasa÷ càvyàpàràt | asya ca dhyànasya bçhatphalair devaiþ sàmànyaü phalam àcakùate vidvàüsaþ | tasmàc ca samàdher vyutthitaþ ÷arãriõàü doùàn àlokya ÷arãravinivçttihetor j¤ànam adhigacchati | tad api ca dhyànam apahàya vi÷eùakàïkùã råpàd api virajyate | yàni càsmin duþkhàni ÷arãre vidyante tàny àdau buddhyà samavalokayaüs tato ghaneùv api dravyeùv àkà÷àdhimuktim utpàdayati | àkà÷agataü càtmànam abhisaükùipyànantam àkà÷am àlokayan vi÷eùàd adhigamàd àtmakau÷alàd àtmànam àtmani saükùipya kiücin nàstãty àkiücanya iti saüj¤àm upagataþ ÷arãravirahàn mukta ity abhidhãyate | bodhisattva uvàca |

yadi cetayitàsty eva kuto muktir bhaviùyati  /
tasmin sati pravartante ku÷alàku÷alakriyàþ  // HJm_35.32 //

yathà ca salilabhåmivirahàn na bãjaü kenacit praviråóham àlokitaü tatpratyayàc ca dçùñaü virohad evam àtmàpi gçhãtavyaþ | karmàj¤ànatçùõàtyàgàc ca yo ni÷cãyate mokùaþ sati càtmani tatparityàgam nopalabhàmahe | tadaparityàgàc ca kuto mokùa ity ahaükàraparityàga÷ ca saty àtmani kuto bhavet | sati càhaükàre sthitam evedaü janmasrotasãty abhidhàya |

aràóasyà÷ramàt tasmàn niùkramya sa mahàmatiþ  /
tapobhir duùkarais tãvraiþ ÷oùayàmàsa vigraham  // HJm_35.33 //

nànena tapasà tattvàdhigamo bhavatãti ca matvotthàya paridurbala÷arãro bodhisattvo naira¤janàyàü sariti snàtvà sunandàpratipàditaü piõóam abhyavahçtya kàlena bhujagaràjenàbhiùñutaþ |

sa càùapaïktyàtatanãlapakùayà parãtadehaþ paripàñalàïgayà  /
saroruhàõàü pracalatpalà÷ayà srajeva nãlotpalapattrami÷rayà  // HJm_35.34 //

atha mandapadaü gatvà dhãmàn hemàcaladyutiþ  /
adhastàd bodhivçkùasya niùasàda sa bodhaye  // HJm_35.35 //

tato duhitçbhiþ sàrdhaü càpam àdàya kausumam  /
àjagàma manoyonis tasya kùobhayituü manaþ  // HJm_35.36 //

àjighrantã puras tasya màlatãkusumaü navam  /
kàcin nyamãlayat kàücid dçùñim àlolatàrakàm  // HJm_35.37 //

sakhãkarõe 'bhidhàyànyà kim api smitapårvakam  /
tatra lãlàvatã ràmà kà÷ayantã mukhaü yayau  // HJm_35.38 //

sakàmà dar÷ayanty anyà jagàdeti jinarùabham  /
ràmàyàþ ÷lathakà¤cãkaü nitambasrastam aü÷ukam  // HJm_35.39 //

kva ca yauvanam etad indukàntaü kva ca te tapase mano'bhilàùaþ  /
bhaja kàmam ato nivartayasva vada kiü tapasaþ phalaü tvayàptum  // HJm_35.40 //

hitakàmyatayà bruve bhavantaü kim ataþ param àptum icchasi tvam  /
gçhidharmam abàdhinaü mahàntaü na vihàya kim anyad asti puõyam  // HJm_35.41 //

tvadadhigamasamutsukàsu dhãman kim iyam adayità manoharàsv apãti  /
mukhalavadantã kàminã kàmukàü vadanakamalàni nakhena khaõóayantã  // HJm_35.42 //

yadà ca tàsu bodhisattvaþ sàvaj¤am api dçùñiviùàõi vikùipatsv api nànàceùñàni dar÷ayatsu dhyànastimitàkùa eva tasthau tadà màraþ pravyàjahàra | bhãùayitvainam utthàpayateti |

tataþ siühamukhaþ ka÷cit phåtkàreõa punaþ punaþ  /
bodhisattvasya tràsàrthaü vahneþ kaõàn vyasarjayat  // HJm_35.43 //

te kç÷ànukaõàs tasya kiükarasya mukhojjhitàþ  /
nipatantaþ kùaõàj jagmuþ praphullapuùpatàm muneþ  // HJm_35.44 //

÷atavaktreõa tãkùõàgràü kùeptà ÷aktiü yadàkùipat  /
vikasatkesaravyåho babhåvotpala÷ekharaþ  // HJm_35.45 //

daüùñràdhareõa cànyena vidyudàpiïgalatviùà  /
kùiptàny ayoguóoùõàni puùpàõi ba$<bhå>$vuþ kùaõàt  // HJm_35.46 //

anyenàbhyudyato bàhuþ sakhaógaþ piïgacakùuùà  /
lohastambhasamucchràyaþ kùaõàn ni÷calatàü yayau  // HJm_35.47 //

atha madanavijetuþ siddhamantrànilena $<jaladhitañagavahniþ>$ kiükaràõàü samåhaþ  /
asitagatisakhena preryamàõaþ samantàd $<iva virasavikãrõaþ>$ kùãõarociþ÷ato 'bhåt  // HJm_35.48 //

tataþ sainyabhagnàd viùàdavati kusumaketau bhagavàü÷ caturthadhyànàd vyutthàyedam acintayat |

àtmana÷ cet sukhàd duþkhàt puõyaü pàpaü prasåyate  /
kathaü na bhadratà nityaü dharmàbhàve ca dehinàm  // HJm_35.49 //

råpasaubhàgyabhàgyàdibhedaþ katham iheùyate  /
yadi pårvakçtaü nàsti katham atra ÷ubhà÷ubhau  // HJm_35.50 //

karmaõàü hetukaü karma cet sàràdi na kalpayet  /
ahetukaü jagat syàc cet kaþ karmasvakatàü vadet  // HJm_35.51 //

sukhahetuþ sukham syàc ced duþkhaü duþkhasya hetukam  /
tapasà duùkareõaivaü kathaü muktir bhaviùyati  // HJm_35.52 //

ã÷varaþ kàraõaü kecid abudhàþ saüpracakùate  /
kathaü na samatà loke samavartã÷varo hi saþ  // HJm_35.53 //

ity evam abudhàþ kecid astinàstipravàdinaþ  /
kudçùñikarmato hãnà jàyante narakeùv api  // HJm_35.54 //

sudçùñikarmato bhadrà àryaj¤ànapravedinaþ  /
svargalokaü gatàþ kecit kàyavàkcittasaüyamàt  // HJm_35.55 //

aho bhavarato lokaþ kle÷asaüghair vihanyate  /
jaràvyàdhivipanna÷ ca mçtaþ punaþ prajàyate  // HJm_35.56 //

atha bodhisattvasyaivam abhavat | kasmin sati jaràmaraõaü bhavati kiü ca pratyayàt | punar evam abhavat | yad utàvidyàpratyayàþ saüskàràþ saüskàrapratyayaü vij¤ànaü vij¤ànapratyayaü nàmaråpaü nàmaråpapratyayaü ùaóàyatanaü ùaóàyatanapratyayaþ spar÷aþ spar÷apratyayà vedanà vedanàpratyayà tçùõà tçùõàpratyayam upàdànam upàdànapratyayo bhavo bhavapratyayà jàtir jàtipratyayà jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsàþ saübhavanty evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya samudayo bhavati | avidyànirodhàt saüskàranirodhaþ saüskàranirodhàd vij¤ànanirodho vij¤ànanirodhàn nàmaråpanirodho nàmaråpanirodhàt ùaóàyatananirodhaþ ùaóàyatananirodhàt spar÷anirodhaþ spar÷anirodhàd vedanànirodho vedanànirodhàt tçùõànirodhas tçùõànirodhàd upàdànanirodha upàdànanirodhàd bhavanirodho bhavanirodhàj jàtinirodho jàtinirodhàj jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsà nirudhyante | evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya nirodho bhavati | ity evaü bodhisattvasya praj¤àcakùur udapàdi |

athàsau bhagavàn buddhaþ praj¤àlokaprakà÷akaþ  /
vaihàyasaü samudgamya siühanàdaü nanàda ca  // HJm_35.57 //

siüho 'haü vàdijantånàü virajasko niràsravaþ  /
duþkhasyàntaü kariùyàmi sattvànàü nirahaükçtiþ  // HJm_35.58 //

tata÷ cakampe sadharàdharà dharà velàm vyatãtya prasasàra sàgaraþ  /
saüsaktamandrà÷ayasaumyanisvanàþ divaukasàü dundubhayaþ prasasvanuþ  // HJm_35.59 //

di÷aþ prasannàbharaõà÷ cakà÷ire màrtaõóacandrau ÷aradãva rejatuþ  /
paribhramac candanacårõara¤jitaü papàta puùpaü nabhasaþ sugandhimat  // HJm_35.60 //

samàyayur vismayaphullalocanà divaukasas tatra sahàpsarogaõaiþ  /
vavau manoj¤àtmaguõaþ samãraõo manaþsu harùo jagatàü vyajçmbhata  // HJm_35.61 //

udãrità harùaparãtamànasair mahadbhir bhåtagaõaiþ savismayaiþ  /
buddhasya dharmàti÷ayastavà÷rayàþ samantataþ ÷u÷ruvire giraþ ÷ubhàþ  // HJm_35.62 //

aho bataudàryam aho subuddhità $<vi÷uddhitàm>$ pa÷ya yathàsya cetasaþ  /
aho svasaukhyeùu $<nisaïgatà>$ mater namo 'stu te 'tyadbhutadhairyavikrama  // HJm_35.63 //

sanàthatàü sàdhu jagad gataü tvayà punarvibuddhekùaõapaïkaja÷riyà  /
amogharåpà bata puõyasaücayà÷ cirasya dharmeõa khalårjitaü jitam  // HJm_35.64 //

sarvabuddhà÷ ca buddhàya vadantaþ sàdhu sàdhv iti  /
sauvarõaratnacchattràõi prayacchanti sma su÷riye  // HJm_35.65 //

atha sarvadevagaõà bodhisattvaü bodhimaõóaniùaõõaü pràptàbhij¤aü jitamàrabalaü jayodgatacchattradhvajapatàkaü puruùavaidyaü vigatabhayasiühaü sudàntanàgaü traividyapràptam da÷abalavikramaü pårvapraõidhibodhipràptaü viditvàbhisaüpåjayanta iti pràrthayàmàsuþ |

nàthodya jagatàü dhãra màrahantar jinarùabha  /
andhabhåte jagaty evaü praj¤àdãpaü prakà÷aya  // HJm_35.66 //

kùutpipàsàhate loke durdçùñivikalà÷aye  /
sarvapàramitàmeghair dharmàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.67 //

iti tuùñàþ sarve ca devagaõàþ prà¤jalayas tatraiva tasthuþ |

tato 'tra kàmàvacaràþ suvaktràþ sugandhapuùpàkùatalàjatoyaiþ  /
sauvarõakumbhai÷ ca sagãtavàdyais tasyàbhiùekaü saphalaü pracakruþ  // HJm_35.68 //

atha tathàgato mahànandaþ sarvasattvànàü dharmaü de÷ayàmãti tataþ samutthàya carituü pracakràma | atha màro bhagavantaü sametyovàca |

parinirvàtu buddhaþ saü÷ cittasaükalpavarjitaþ  /
mahànto munayaþ pràj¤à nirvàõaü hi yayur vrataiþ  // HJm_35.69 //

evam ukte 'tha màre 'smin bhagavàüs tam uvàca saþ  /
ahaü tàvan na pàpãyann àgamiùyàmi nirvçtim  // HJm_35.70 //

yàvan na bhikùavo dhãrà dàntàþ pràj¤à vi÷àradàþ  /
àryaj¤ànaprasaübodhà bhaviùyanti bahu÷rutàþ  // HJm_35.71 //

yàvan na trãõi ratnàni loke saüprathitàni ca  /
dànapàràdibhiþ ÷aktà bodhisattvà jitàrthinaþ  // HJm_35.72 //

bhaviùyanti na me yàvad bodhipràptà jitàrayaþ  /
tàvat pàpiùñha yàsyàmi nirvàõaü na kùayàntakçt  // HJm_35.73 //

evam ukte 'tha ÷àkyendre 'dhomukhaþ kusumàyudhaþ  /
hato 'ham iti kàùñhena viùasàda mahãü likhan  // HJm_35.74 //

atha màrakanyakàþ pitaraü viùàdavantaü dçùñvà sahasaitya pratyabhàùanta |

$<durmanàsi>$ kathaü tàta procyatàü yady asau naraþ  /
ràgapà÷ena taü baddhvà ku¤jaraü vànayàmahe  // HJm_35.75 //

$<ànayitvà>$ ca taü ÷ãghraü kariùyàmi va÷aü tava  /
tàta mà gà viùàdaü taü naro 'yaü kim ato bhayam  // HJm_35.76 //

màra àha |
arhan sa sugato loke na ràgasya va÷aü vrajet  /
viùayaü me vyatikràntaü tasmàc chocàmy ahaü bhç÷am  // HJm_35.77 //

tatas tàþ strãcàpalyàd aviditaprabhàvà bodhisattvasya prabhåtayauvanamattakà÷inyaþ pitur vacanam anu÷rutya bodhisattvam upasaükràntàs tanmanaþ saükùobhayituü pracakramire |

babhàùa ÷akyendram aninditàdharà vilàsinã taü madhurapralàpinã  /
stanau prakà÷ya dvipakumbhanirjitau mukhena candraü kamalaü ca hàsinã  // HJm_35.78 //

ekàtapatraü jagataþ prabhutvaü navaü vayaþ saumyavapu÷ ca kàntam  /
$<etàü÷ ca>$ hitvà tapasà kimarthaü ramasva kàmaü mama kàmyadehe  // HJm_35.79 //

anyà suràmà mçga÷àvakàkùã ÷anaiþ ÷anais taü madavihvalàïgã  /
gatyà jayantã gajaràjahaüsau kiücid vihasyàtha muniü babhàùe  // HJm_35.80 //

sauvarõamuktàbharaõàïgabhåùaü tvadartham eveha bibharmi ràjan  /
prabhuïkùva kàmaü tapasaþ phalaü tat kàme prasaktà munayo hy añante  // HJm_35.81 //

àcchàdya vastreõa mukhàrdhabhàgaü nibadhya dçùñiü munivaü÷aketau  /
tasthau tadagre kim api pravaktuü vikà÷ayantã kamalaü salãlà  // HJm_35.82 //

lokànukampà tava cen mataü syàd vihàya màtàpitarau ca $<mitràn>$   /
vane vasaüs tvaü kam ivoddhariùyer iti pragalbhaü manasãva tasyàþ  // HJm_35.83 //

kurvanti bhàvàni muniü vijetuü yathà yathà tàþ sma vilàsavatyaþ  /
tasthau nirãhe nirahaükçtau ca tathà tathàsau stimitàyatàkùaþ  // HJm_35.84 //

età muner $<bhàvavidar÷ayantyo >$mano 'tha hartuü na ca ÷aknuvantyaþ  /
tapo'paràdhàj jarasà nipãtaü vapur viråpaü tamasàbhijagmuþ  // HJm_35.85 //

tatas tàþ pitur antikaü gatvaivam àhuþ |

satyaü vadasi nas tàta na ràgeõa sa nãyate  /
viùayaü no vyatikràntaü vayaü ÷ocàmahe 'pi tat  // HJm_35.86 //

tat sàdhu nas tàtedam jaràjarjara÷arãram antardhàpaya | màra àha |

nàhaü pa÷yàmi taü loke puruùaü sacaràcare  /
buddhasya yo hy adhiùñhànaü ÷aknuyàt kartum anyathà  // HJm_35.87 //

taü gatvà tvaritaü yåyaü pràrthayadhvaü guõàmbudhim  /
sa vaþ pauràõakaü kàyaü kariùyati yathàmatam  // HJm_35.88 //

tatas tàs tathàgataü pràrthayitvà labdhapauràõàdhikasundaradehàþ svabhavanaü yayuþ | atha durdine saüjàte mucilindanàgaràjaþ svabhavanàn niùkramya bhagavataþ $<kàye ÷ãtàrtaü>$ mà bhåd iti saptabhiþ phaõair àcchàdya durdine vyatikrànte tathàgataü praõamya svabhavanaü jagàma | tata÷ carakaparivràjakavçddha÷ràvakagautamanirgranthàjãvikàdayas taü tathàgataü nyagrodhamålasthaü praõipatyocuþ | api bhagavatà gautamenaitat saptàhadurdinaü samyak sukhena vyatinàmitam iti | bhagavàn àha |

sukhaü vivekatuùñasya sadà ÷àntau sthitasya ca  /
sukhaü viràgato loke pàpànàü samatikramàt  // HJm_35.89 //

tatas tathàgato dhyànasukhavedã tàràyaõamåle tasthau | tanmuhårte trapuùabhallikau vaõijau vividhapaõyaü gçhãtvà dakùiõàpathàd uttaràpathaü gacchantau kàùàyasaüvçta÷àntadehaü tathàgataü pa÷yantau praharùajàtau tatpàdau ÷irasàbhivandya madhupàyasapårõapiõóapàtraü tasmai pradadatuþ | atha tathàgatasya bhojanakàlaü j¤àtvà catvàro $<mahàràjànaþ>$ saparivàràþ puùpadhåpagandhamàlyavilepanatåryatàóàvacarasaügãtakaiþ påjàü kçtvà sarpimaõóapàtràõi prayacchanti sma | atha bhagavàüs tàni pàtràõi pratigçhya maïgalavàkyapårvaü tàn uvàca |

÷rãr vo 'stu dakùiõe haste ÷rãr vo vàmakare sthità  /
÷rãr vo 'stu sarvalokeùu màleva ÷irasi sthità  // HJm_35.90 //

svasti kurvantu vo devàs tiùñhatàü gacchatàü pathi  /
matir dharme sadà bhåyàt pàpe ma bhåt kadà cana  // HJm_35.91 //

labdhàrthàþ satataü yåyaü nãrogàþ paramàyuùaþ  /
anena karmaõà bauddhà bhavantu sugatàtmajàþ  // HJm_35.92 //

iti ÷rutvà muner vàkyaü cittapadmaprakà÷ikàþ  /
buddhe dharme ca saüghe ca te nityam ÷araõaü yayuþ  // HJm_35.93 //

atha tathàgatasyaitad abhavat |

duùkareõa mayà bodhiþ pràpteyaü paramàrthataþ  /
de÷ayeyaü parebhya÷ cen na te jànanty alaü tataþ  // HJm_35.94 //

iti ni÷citya sàraj¤as tåùõãbhàvaü yayau muniþ  /
mårkhànàü maõóale saüstho maunatvàd vipra÷obhate  // HJm_35.95 //

atha khalu ÷ikhã bràhmaõas tathàgatara÷misaücoditaþ sàrdhaü ÷akràdidevagaõai ràtrau divyàvabhàsenàvabhàsya tathàgatam abhivandya ca dharmade÷anatàyai pràrthayàmàsa |

mohàndhe bhagavàül loke praj¤àdãpaü pradãpaya  /
kùutpipàsàhate loke dharmàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.96 //

yato bodhiü samàsàdya duùkareõaiva %<tàpasà>%  /
dhyànasukheùu lãno 'si loko 'yam pralayaü vrajet  // HJm_35.97 //

atha tathàgatas tam ÷ikhinaü bràhmaõaü tåùõãbhàvenàdhivàsayati sma | tasminn eva samaye màgadhànàü pàpàcàratvàn %<mahotpàtam>% udapàdi | punar api ÷ikhã bràhmaõas tathàgatam etad avocat |

bhagavan magadhe de÷e mahotpàtasamàkulàþ  /
bhavanti vikalà lokà bhåtayakùair upadrutàþ  // HJm_35.98 //

teùàü pàpàgni÷àntaye dharmàmçtaü pravarùaya  /
yathàpårvaü pratij¤àtaü sàphalyaü kuru sàüpratam  // HJm_35.99 //

atha bhagavàüs taü sarvàvantaü lokadhàtuü buddhacakùuùàvalokayann adhamottamamadhyamàü lokasthitiü dçùñvà de÷ayeyaü và na veti vicintayan karuõayà saücoditaþ ÷ikhine bràhmaõàya dharmade÷anatayà
svãkçtavàn dharmaü de÷ayiùyàmãti | tataþ ÷ikhã bràhmaõaþ pramuditamanà mune÷ caraõau vanditvà svabhavanaü yayau | atha bodhivçkùadevatà praõamyaivam àha | kva bhagavan dharmacakraü pravartayiùyasãti | tathàgata àha | vàràõasyàü mçgadàva iti | kutaþ |

kà÷ã puõyavatã bhåmiþ subhikùà sujanà÷rayà  /
yatra devàþ sadà santy apy amarà martum icchayà  // HJm_35.100 //

api ca |

tatra pravartitaü cakraü pårvabuddhais tathàgataiþ  /
anàgatà÷ ca tatraiva vartayiùyanti dharmakam  // HJm_35.101 //

tato vàràõasãü gamiùyàmãti prasthitaü tathàgatam àjãvako dçùñvà praõàmaü kçtavàn | tenaiva sàrdhaü vividhàü saümodanàü kathàü kçtvà bhagavataþ kva gamanàbhipràyam ity abhyanuyuktas tathagata÷ cainam avocat |

vàràõasãü gamiùyàmi gatvà vai yoginàü $<purim>$  /
andhabhåtasya lokasya dharmolkàü saüprakà÷aye  // HJm_35.102 //

gaccha gautamety utthàya sa àjãvako dakùiõàbhimukhaþ prakràntaþ | tathàgato 'pi vàràõasãm abhigacchan gaïgàmahànadãü vihàyasà tãrtvànupårveõa janapadacàrikàü caran pàtracãvaram àdàya vàràõasãü mahànagarãü piõóàya pràvikùat | tasyàü piõóàya caritvà kçtabhakta çùipatane mçgadàve devatàbhiþ praj¤aptaratnasiühàsane paryaïkam àbhujya samàdhistimitavigrahas tasthau | tataþ pa¤cakà bhadravargãyà bhikùavas tathàgatasya pàdau ÷irobhir $<vandya>$ prà¤jalayo niùeduþ | atha tathàgatadehàd ra÷mir ni÷caran sarvàvantaü lokadhàtum avabhàsya saücodayati sma |

mànuùaü durlabhaü pràpya kùaõasaüpat sudurlabhà  /
tathàgatasya cotpattir udumbarasudurlabhà  // HJm_35.103 //

adya kà÷ãü gato buddho lokànàü duþkha÷àntaye  /
tad vo dharme matiþ kàryà samàyàtàtra satvaram  // HJm_35.104 //

tataþ samantàd digbhyaþ pårvapraõidhànasamanvàgatà bodhisattvagaõàþ
÷akrabrahmàdilokapàlàþ suràsurayakùagandharvagaruóakinnaramahoraganàgaràjamanuùyà÷ ca svasvabhavanàd àgatya tathàgatasya mahatãü påjàü prakurvanta÷ caraõayor nipatya bhagavantam abhisaümukhàs tatraiva tasthuþ | tato dharmacakrapravartano nàma bodhisattvo bhagavantaü pradakùiõãkçtya praõamya sarvaratnamayaü sahasràraü nànàsugandhipuùpadàmasaüyuktaü tathàgatapåjàrtham upanàmayya kçtà¤jalipuño dharmacakrapravartanàyainaü pràrthayàmàsa |

bhagavan muni÷àrdåla jitamàra jinarùabha  /
påraya dharma÷aïkhàü ca kutãrthamçgabhãtaye  // HJm_35.105 //

yas tvaü pårvàdibhiþ pårvaü praõidhiü kçtavàn iti  /
buddho bhaveyaü lokeùu sattvaduþkhapra÷àntaye  // HJm_35.106 //

tat kuru bhagavan nàtha pratij¤àyà÷ ca påraõam  /
no ced bhagavàü÷ chàstà bhavaduþkhàkulaü jagat  // HJm_35.107 //

dãpaükaraprasàdena buddho bhavasi sàüpratam  /
duþkhàgnidãpitaü lokaü dçùñvàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.108 //

brahmàdyà lokapàlà÷ ca ÷rotukàmàþ samàgatàþ  /
duþkhamålaprahàõàya dharmacakraü pravartaya  // HJm_35.109 //

athàvocan mahàbauddhaþ ÷àkyasiüho dayodadhiþ  /
parùadaü ca samàlokya bhikùån àlabhya pa¤cakàn  // HJm_35.110 //

avidyàbãjasaübhåtaþ skandhàïkuraþ prarohati  /
puõyapàparasaü pãtvà bhavavçkùo mahàn bhavet  // HJm_35.111 //

tasya phalaü mahat svàdu pariõàmaü viùàyate  /
$<tad evaü viùaphalaü j¤àtvà>$ tyaktavyaü dårato budhaiþ  // HJm_35.112 //

viùavçkùàïkuraü dagdhuü bãjam eva pradahyatàm  /
avidyàbãja$<dagdhena>$ bhavàn muktir bhaved dhruvam  // HJm_35.113 //

ity evaü bhagavàn buddhaþ puruùadamyasàrathiþ  /
dharmacakraü pravartyàtha punar dharmaü dide÷a saþ  // HJm_35.114 //

÷ràvakàõàü catuþsatyam àryam aùñàïgamàrgikam  /
àdàv ante ca madhye ca kalyàõaü brahmacaryakam  // HJm_35.115 //

tataþ praharùàd iva sàcalàcalà mahã cakampe nibhçtàrõavàü÷ukà  /
vitastanuþ khe suradundubhisvanà di÷aþ prasàdàbharaõà÷ cakà÷ire  // HJm_35.116 //

prasaktamandastanitàþ prahàsinas taóitpinaddhà÷ ca ghanàþ samantataþ  /
parasparà÷leùavikãrõareõubhiþ prasaktam enaü kusumair avàkiran  // HJm_35.117 //

samudvahan dhãragatiþ samãraõaþ sugandhi nànàdrumapuùpajaü rajaþ  /
mudà pravçttair avibhaktabhaktibhis tam arcayàmàsa kç÷àü÷ukair iva  // HJm_35.118 //

atha $<sarvàvate dhàtau>$ babhåvur brahmacàriõaþ  /
buddhasya vacanaü ÷rutvà buddhadharmaparàyaõàþ  // HJm_35.119 //

tataþ sarve samutthàya pujàü kçtvà jagadguroþ  /
sanàthaü syàj jagac càdya iti proktà yayur mudà  // HJm_35.120 //

bhagavàn api sakalasattvoddhàraü kariùyàmãti samutthàya janapadacàrikàü pracarati sma |
tad evam ayaü bhagavàüs tribhuvanahitakàmyayà divyasukham api vijahya duùkaraü kçtavàn iti buddhe paraþ prasàdaþ karaõãyaþ | satkçtya ca taddharmaü ÷rotavyam evaü duùkareõa $<bodhipràptavàn>$ iti | eùa ràjakumàro ràjyasukhatçpto divyastrãparibhogavirataþ sakalaràjyabhogyàni tçõavad vijahya paraduþkhena duþkhã duùkaracaryàü caran balavantaü màraü $<vijitvà>$ samyaksaübodhim api pràpto buddho babhåva | ayam eva bhagavà¤ chàkyasiühas tribhuvananàtha iti bodhigaveùiõà puruùeõa ràjyasukham api viramaõãyam | duùkareõàpi bhavitavyaü màram api jetavyam iti bodhisattvena bodhivà¤chayà bhavitavyam iti ||

|| iti ÷àkyasiühatathàgatajàtakaü samàptam ||

