Haribhatta: Jatakamala, Jatakas 1-8, 11-12, 19-20, 22, 24, 26, 32, 35.
- Jataka 1 based on the ed. by Michael Hahn: "How it all began: I. HaribhaÂÂa's PrabhÃsajÃtaka",
Journal of the Centre of Buddhist Studies, Sri Lanka 4 (2006), pp. 1-81.
- Jatakas 2, 4-6, 11, 12, 19, 20, 22, 32, 35 based on the ed. by Hahn, Michael: HaribhaÂÂa in Nepal. Ten Legends from His JÃtakamÃlÃ and the Anonymous ÁÃkyasiæhajÃtaka.
Tokyo 2007 (Studia Philologica Buddhica, Monograph Series 22).
- Jatakas 3, 7, 8, 24, 26 based on the ed. Hahn, Michael: Poetical Visions of the Buddha's Former Lives : Seventeen Legends from Haribhatta's Jatakamala,
New Delhi 2011.



Input by Michael Hahn and Klaus Wille (Jat. 1)



TEXT WITH PADA MARKERS


%<...>% = ITALICS
$<...>$ = UNDERLINE for uncertain / grammatically incorrect passages




___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
            
Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS 
and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):
            
description             character  =ASCII
            
long a                  Ã             195
long A                  ù             249
long i                  Å             197
long I                  ý             253
long u                  Æ             198
long U                  ô             244
vocalic r               ­             173
vocalic R               ã             227
long vocalic r          Ì             204
vocalic l               Ê             202
long vocalic l          Ë             203
velar n                 Ç             199
velar N                 §             167
palatal n               ¤             164
palatal N               ¥             165
retroflex t             Â             194
retroflex T             è             232
retroflex d             ¬             172
retroflex D             Ö             214
retroflex n             ï             239
retroflex N             ×             215
palatal s               Ó             211
palatal S               Á             193
retroflex s             «             171
retroflex S             å             229
anusvara                æ             230
capital anusvara        õ             245
visarga                 ÷             247
capital visarga         ê             234

Other characters of the REE encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________



PADA MARKERS

For a four-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  //

For a six-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  \
........  # ........  //




HaribhaÂÂa: JÃtakamÃlÃ



PrabhÃsajÃtaka



vividhakleÓabhujaÇgÃj jagad uddhartuæ bhavaughapÃtÃlÃt  /
buddhatvÃya viÓÃlo na bhavaty amahÃtmanÃæ praïidhi÷   // HJm_1.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate 'tÅte 'dhvanisadÃkusumitopavanaramaïÅyaparyantÃparyantajanasamÆhasaæbÃdhavÅthÅcatvarÃpaïamaïikanakastambhapaÇktimanoharabhavanÃntarÃlÃ ÓaradadhikavimalatÃrÃpatitÃrakÃgaïÃbhyalaæk­tÃ dyaur iva prabhÃvatÅ prabhÃvatÅ nÃma rÃjadhÃnÅ babhÆva |
tasyÃæ ca sakalavasudhÃvadhÆhÃraya«ÂibhÆtÃyÃæ maïir ivÃmalaprabhÃsa÷ prabhÃso nÃma rÃjÃ babhÆva |


yasyÃmalasphaÂikabhitti«u mandirÃnta÷  $ karïÃvataæsatilakapravilokinÅnÃm  /
hastÃ÷ prasÃdhanavidhau m­davo 'ÇganÃnÃæ  % nÃdarÓadhÃraïapariÓramadu÷kham Æhu÷  // HJm_1.2 //
viÓrÃïanÃmbuparivardhitapuïyabÅjaæ  $ yaæ bÃndhavÃ dad­Óur ambudharÃyamÃïam  /
yasyÃsahanta balino 'py arayo na kopam  % ahnÃya vaidyutam iva jvalanaæ patantam  // HJm_1.3 //

tasyaivaævidhavibhÆtiparÃkramodayasya kadÃcid udayabhÆdharaÓikharam iva savitur amalamaïisahasravicchuritobhayapÃrÓvaæ siæhÃsanam adhitasthu«a÷ k«itipater yathÃsthÃpanam upavi«ÂabrÃhmaïarÃjasÃmantÃmÃtyadÆtavargÃæ dauvÃrikani«idhyamÃnapariÓaÇkitetarajanÃæ bahirnibaddhahastyaÓvarathavarÃm ÃsthÃnÅm Ãlokayata÷ samutpatyÃnuj¤ÃtapraveÓair vanacarakair avanitalavinihitajÃnubhi÷ prak­tilaghumÃnasatvÃd ÃgatasÃdhvasagadgadaskhalitavacanair niveditam |


asmÃbhir adrigahane kariïÃæ samÆhe  $ d­«Âa÷ karÅ kumudarÃÓir ivÃvadÃta÷  &
mÆle navÃmbudharav­ndatirask­tasya  % prÃleyaÓailaÓikharasya sarÆpamÆrti÷  // HJm_1.4 //

idÃnÅæ tu grahaïe deva÷ pramÃïam ity atha sa rÃjÃ saæprÃptÃyÃæ Óaradi karigrahaïÃbhiv­ddhakutÆhalo halayotronmÆlyamÃnamustadarbhamÆlasaæbhÆtataÂataÂÃÓabdÃæ kvacit k«etragopikÃhastatÃladhvanivimiÓracchoÂkÃraÓabdasaætrÃsasamutpatitaÓukapak«Ãk«epavicalitapariïatakapiÓakalamaÓuÇkajÃlÃæ bhaktahÃrÅparive«yamÃïak­«ÅvalÃntikanilÅnacakitavÃyasÃæ kalu«apalvalajalÃvasthitaromanthÃyamÃnamahi«ÅyÆthasavadanÃvaghÆrïanavinivÃritadaæÓapÃtÃæ ÓrÆyamÃïapravicaritagogaïacalitakiÇkiïÅvikvaïÃæ kedÃratÃmarasanÃlaskhalitaÓarÃrikÃdambacakravÃkamithunÃæ nagaragrÃmasaæbaddhÃæ k«etrabhuvam atikramya sainyasaætrÃsavibhidyamÃnahariïakulÃkulam aÓvak«uracchidyamÃnaÓa«pÃÇkuraæ rathavarÃdhirohÅ sitÃtapatravinivÃritadivasakarakiraïasaætÃpas tad acalavanÃntaraæ praviveÓa ||


atha gajapatim ÃrÃt taæ sthitaæ yÆthamadhye surabhiviÓadagandhÃæ ÓallakÅæ khaï¬ayantam  /
avanipatir apaÓyad dÃnalekhopakaïÂhabhramadalikulam Å«at karïatÃlai÷ k«ipantam  // HJm_1.5 //

paÓyÃmas tÃvad asya gajapater asya cÃsmanmattahastino yuddham iti vicintya prabhÃsa÷ saæyÃtaæ nÃma hastyÃroham uvÃca |
protk«iptamukha paÂam imaæ k­tvÃ ku¤jaravaraæ saæcodayaitena vanadantinÃ saha yuddhÃyeti |
yad deva Ãj¤ÃpayatÅti hastÃsphÃlanajanitayuddhotsÃhaæ tadabhimukhaæ tam Ãdhoraïa÷ parasainyanivÃraïaæ vÃraïam akarot |
atha parasparÃlokanakrodhÃd adhikatarasamabhiv­ddhamadakaïapaÇktisaæsiktasurabhÅk­tabhÆrajaso÷ parighaguruvi«ÃïasaæghaÂÂadhvanibhÅ«aïam ayaæ bhagno 'yaæ bhagna iti senÃjanenÃvalokyamÃnayoÓ ciram abhavad yuddham ||


anyonyapratighÃtabhinnamukhayor udv­ttapiÇgÃk«ayor  $ Ãk«epeïa vikalpitaÓravaïayo÷ ÓvetÃsitÃbhratvi«o÷  /
krodhÃd utk«ipato÷ karau dviradayo÷ sthÆlau calatpu«karau  % kiæ cit pallavapÃÂale gatavatÅ vyaktiæ tayos tÃlunÅ  // HJm_1.6 //
ÓvetadvipÃdhipavi«ÃïavighaÂÂanena  $ saæbhÆtavahnikaïikÃÓabalÅk­tÃni  &
tasyÃtha rÃjakariïo radanÃÓrayÃïi  % jÃtÃni lohavalayÃni pariÓlathÃni  // HJm_1.7 //
bhagne ca k«itipagaje gajena tena  $ vrÅ¬ÃvÃn abhavad adhomukha÷ sa yantÃ  &
tadyÆthaæ punar adhigamya ku¤jarendro  % gambhÅro 'py avanipati÷ savismayo 'bhÆt  // HJm_1.8 //

tata÷ prabhÃsaæ mahÃmÃtrÃ÷ samupagamyocu÷ |
deva du÷sÃdhyo 'yam ebhi÷ samastair api karibhir mantraparijaptair o«adhibalair ayam anekapo vaÓÅkartavya iti |
tatheti ca sa rÃjÃbhidhÃya punas tÃæ rÃjadhÃnÅm ÃjagÃma |
te 'pi tenopÃyena taæ gandhahastinaæ kariïÅbhi÷ pariv­tam ÃnÅya hastiÓÃlÃæ praveÓyÃlÃne nibadhya rÃj¤o nivedayÃm Ãsur ÃnÅta÷ sa gaja iti |
tato rÃjÃ saæyÃtaæ hastidamakam uvÃca |
bhadra tathÃyam ibharÃjo damayitavyo yathÃ madvÃhanayogyo bhavatÅti |
sa ca saÓira÷praïÃmaæ g­hÅtarÃjÃvavÃdas taæ dantinaæ damayÃm Ãsa ||

sa hastidamako yÃæ yÃæ  $ Óik«Ãæ samupadi«ÂavÃn  &
svaÓi«ya iva medhÃvÅ  % tÃæ tÃæ jagrÃha ku¤jara÷  // HJm_1.9 //
tata÷ samÃnÅya mahÃmataÇgajaæ  $ mataÇgajÃnÃæ madadarpahÃriïam  &
vinamramÆrdhÃ vinayÃt k­tÃ¤jali÷  % k«itÅÓam Ãdhoraïa ÆcivÃn idam  // HJm_1.10 //
ayaæ sa dÃnta÷ k«itipÃla vÃraïa÷  $ prakÃmam anyak«itipÃlavÃraïa÷  &
gajendraÓik«Ãæ samupetya sÃæprataæ  % mado 'pi nainaæ gamayaty asÃæpratam  // HJm_1.11 //
vinÃÇkuÓenÃpi vinÃpi veïunÃ  $ na vikriyÃæ yÃti vinÃpi sÃdinÃ  &
mayÃ g­hÃïeti puna÷ pracodito  % gajo 'yam adyÃj jvalitÃn ayogu¬Ãn  // HJm_1.12 //

tata÷ samÃruhya parÃbhavanmadaæ  $ gajendram enaæ tuhinÃcalopamaæ  &
nanu svayaæ ratnaparÅk«aïak«ama÷  % parÅk«atÃæ jÃtakutÆhalo bhavÃn  // HJm_1.13 //

atha prabhÃsas taæ ku¤jaravaraæ ÓaratkÃladhavalam iva divÃkaro balÃhakam adhiruhya sÃnta÷puraparivÃra÷ pramadavanakrÅ¬Ãm anubhavituæ prÃti«Âhata ||

atha sarasi salÅlaæ toyam aÇge k«ipantÅæ  $ viÓadaniga¬abhaÇgaæ khaï¬ayantÅæ m­ïÃlam  &
sa m­dugatir apaÓyad dantinÅæ dantirÃja÷  % sphuÂitaæ abhim­ÓantÅæ pu«karaæ pu«kareïa  // HJm_1.14 //

kamalagahanamadhye tÃæ sa d­«ÂvÃ kareïuæ  $ gajapatir abhijaghne rÃgaÓalyena citte  /
skhalitaparu«avÃcÃ vÃryamÃïo 'pi yantrÃ  % tvaritataram adhÃvat sÃpi bhÅtÃ pratasthe  // HJm_1.15 //
kariïam anupatantaæ prasthitÃæ tÃæ kareïuæ  $ vidadhatam iva lekhÃæ pÃï¬arÃæ vigraheïa  /
tvaritam anupatanta÷ saptibhir vÃyununnaæ  % vahanam iva taÂasthÃ÷ kiæ cid aik«yanta bh­tyÃ÷  // HJm_1.16 //
na kadÃ cid ahaæ tvayÃ nirastÃ kim idaæ ni«karuïatvam Åd­Óaæ te  /
iti «aÂcaraïÃvalÅ muhÆrtaæ rudatÅvÃnujagÃma tasya mÃrgam  // HJm_1.17 //
gajam aÇkuÓapÃtabhinnakumbhaæ  $ sa niyantÃ na ÓaÓÃka taæ niroddhum  &
puru«o 'pi na Óakyate niyantuæ  % kim u tiryag madanÃndhamandabuddhi÷  // HJm_1.18 //

k«ipram eva ca gavalamalinadÃvÃgnidhÆmadhÆsaragirigahvarÃntam ativi«amabhÆbhÃgam ibhakulonmÆlitataruÓikharaparyastaÓakunikulÃyapatitabhagnÃï¬akapÃlaÓabalitaikadeÓaæ vyÃghropayuktojjhitam­gaka¬evarapiÓitavighasÃvalÅnag­dhravÃyasajaæbukam atiparu«acÅrÅvirÃvabhÅ«aïam aruïasÃrathikiraïasaætÃpitabhÆdharaÓikharopalajÃlam asatsaÇgatam ivÃnabhirÃmaæ sÃ hastinÅ bhÅtÃ yat praviveÓa so 'pi ca rÃgavaÓÃt kaïÂakivaæÓataruÓÃkhÃskhalanÃbhighÃtak«atorujaÇghabhujavak«a÷sthalapras­taÓoïitam avanipatim udvahann agaïayaæs tÃn aÇkuÓaprahÃrÃæs tad evÃraïyaæ prapede ||


pakvodumbararÃgapÃÂalamukhacchÃyai÷ k«aïaæ niÓcalair  $ ghaïÂÃÓabdakutÆhalÃt tarugatai÷ ÓÃkhÃm­gair vÅk«ita÷  /
mÃtaÇga÷ patitÃÇkuÓa÷ kuÓacayaÓyÃmÃæ vihÃya sthalÅm  % udgrÅvaiÓ ca g­hÅtaÓa«pakavalair d­«Âo muhÆrtaæ m­gai÷  // HJm_1.19 //

tata÷ sa hastidamaka÷ taæ rÃjÃnam uvÃca |
deva gajapatir ayam idÃnÅm anaÇkuÓatayÃ durjana iva lajjÃvirahÃt sutarÃm avidheya÷ |
yadi kathaæ cid ayaæ du«ÂahastÅ kasya cit taror adhastÃd yÃyÃt tat tasya ÓÃkhÃm avalambya devenÃtmÃ sthirayitavya iti |
sa rÃjÃ patitakirÅÂakeyÆrahÃrÃæÓuka÷ ÓukÃsvÃditasindÆrÃnura¤jitapramadÃdharÃnurÆpaphalÃm ani«phalajÅvitÃÓa÷ katham api nyagrodhaÓÃkhina÷ ÓÃkhÃæ ciravirahaparyutsukÃm iva dayitÃæ ghanam ÃÓlik«ata |
avatasthe ca taruvarasya skandhe ||

yÃtasya dviradapater anokahÃnÃæ  $ ÓÃkhÃgrair vilulitakarïacÃmarasya  &
dÆratvÃn nayanapathÃtigasya tÃraæ  % taæ ghaïÂÃdhvanim aÓ­ïon na bhÆmipÃla÷  // HJm_1.20 //

atha tasya n­pate÷ ÓuddhÃntasÅmantinyo bÃ«papariplutek«aïÃ÷ praviÓya bhavanaæ bhuvanapatiÓokavaÓÃd avanitalagatÃ÷ puna÷ punar iti paridevanÃæ kartum Ãrebhire |

patita÷ kva cit k«itiraja÷paru«e  $ girigahvare p­thuÓilÃvi«ame  &
sa nirÃyudho 'dya vasudhÃdhipati÷  % katham Ãgami«yati vanÃt sabhayÃt  // HJm_1.21 //
vinipÃtabhagnaÓithilÃæsabhuja÷  $ sa t­«ÃthavÃ prabalayÃ glapita÷  &
kuÓasÆcibhinnam­dupÃdatala÷  % katham adya pÃsyati pipÃsur apa÷  // HJm_1.22 //

avitarkitÃæ sa gamita÷ kariïÃ  $ katham Ãpadaæ pariv­to 'pi janai÷  &
athavÃ sukhÃsukhaphalasya vidher  % ativartate ka iva nÃma patha÷  // HJm_1.23 //
yadi tasya kiæ cid aÓivaæ n­pater  $ vayam apy abhÅ«ÂamaraïÃ niyatam  &
hatayÆthapaæ na khalu kesariïÃ  % kariïÅkulaæ girivane ramate  // HJm_1.24 //
Ãdhoraïa÷ samupagamya sa nÃma di«ÂyÃ  $ sa prÃïitÅti kathayed vasudhÃtalendra÷  &
bhÆyo 'pi taæ smitamanoharavaktracandraæ  % paÓyema nÃma n­patiæ Óriyam udvahantam  // HJm_1.25 //

iti tÃny avarodhanÃni vilÃpaparÃïi nayanajalak«alitapatralekhÃni samÃÓvÃsyÃmÃtyajana÷ saparijana÷ karïÅrathÃn adhiruhya krameïa gatvÃ tÃæ tasya gajapateÓ caraïavinyÃsaparim­ditalo«ÂadarbhÃæ madalavanipÃtÃdhivÃsitat­ïÃÇkuraparyantÃæ paribhramanmadhukaragaïÃæ padavÅm anusasÃra ||

lulitavilÆnasÆtranicayacyutagurutaralaæ  $ parimalapÃï¬umauktikaguïasthagitam­dut­ïam  &
upagiri hÃram aik«ata tata÷ sa narapatijana÷  % sthitacakitÃtiÓuklabhujagadyutimu«am abhita÷  // HJm_1.26 //

hÃradarÓanÃc ca niyatam Ãsanno deva iti manyamÃnÃs te 'mÃtyÃ÷ stokam antaraæ gatvÃ tasya nyagrodhasyÃdhastÃt taæ rÃjÃnaæ pipÃsÃk«ÃmaparipÃï¬uÓarÅram Ãlulitamaulim atitÅk«ïakaïÂakataruviÂapÃbhipÃtajanitavedanam apaÓyan |
avatÅrya ca karïÅrathebhyas turagebhyaÓ ca pramuditamanaso bisavivaravini÷s­tam iva sacÅpatiæ divaukasa÷ sÃdaram upÃsÃæ cakrire |
sa ca narapatir aÓe«aæ tam eva v­ttÃntaæ tebhyo 'kathayat |
atha te 'mÃtyÃ÷ prÅtÃs taæ daÓarathatanayam iva rathavaram Ãropya tasmÃd araïyapradeÓÃt punas tannagaraæ aninyu÷ |
Ãgate ca tasminn avanibhuji prabhÃvatÅæ rÃjadhÃnÅæ pratÅtah­dayÃ÷ paurÃs toraïÃvabadhyamÃnasurabhivividhakusumamÃlÃnilÅyamÃnadvirephÃm utk«iptadhvajapatÃkÃæ gandhodakÃdhivÃsitarathyÃntarÃæ prav­ttacitran­ttotsavÃm akurvan |
so 'pi ca hastÅ tasyÃæ vÃsitÃyÃæ k­tamadanakutÆhala÷ samadahaladharalÅlÃm ivÃbhyasyan punas tena hastipakena bhayalajjÃvimÆ¬hamanasÃ tasya rÃj¤a÷ sakÃÓam aninye ||

d­«ÂvÃ tatas tasya narÃdhipasya  $ trÃsÃn niyantÃram udÅrïakampam  &
kopÃd abhÆtÃæ nayane k«aïena  % vikoÓaraktotpalaraktarÃge  // HJm_1.27 //

krodharÃhukalu«Åk­tavadanenduÓ cÃvocad rÃjÃ |
are durÃtman hastipakÃdhama kiæ bhavÃn upak«ipta÷ kena cid yad enam adÃntaæ du«Âahastinaæ mÃm ÃropitavÃn asi |
nanu proktavÃæÓ ca bhavÃn yathÃyaæ ku¤jaravaro mamÃj¤ayÃ jvalitÃn apy ayogu¬Ãn aÓnÅyÃd iti paÓyÃma idÃnÅæ te satyam ||

athÃbhinavagharmÃæÓu-  $ saænibhÃd dantina÷ pura÷  &
Ãk­«ya hutabhuÇmadhyÃn  % nyaveÓayad ayogu¬Ãn  // HJm_1.28 //
babhÃ«e ca mahÃmÃtraæ  $ mantribhiÓ cakitair v­ta÷  &
avatÅrya gajaæ dÅptÃn  % ÃdayainÃn ayogu¬Ãn  // HJm_1.29 //
sa tatheti pratiÓrutya  $ g­hÅtvÃ veïum agrata÷  &
g­hÃïety avadan nÃgaæ  % na cÃsau vÃmatÃæ yayau  // HJm_1.30 //
tam ayogu¬am Ãditsum  $ Ãlokya ca mataÇgajam  &
saæyÃtam abravÅd rÃjÃ  % vÃryatÃm iti ku¤jara÷  // HJm_1.31 //
tena hastidamakena ku¤jare  $ vÃrite 'tha punar ÆcivÃn n­pa÷  &
dehamÃtrakavinigrahe k«amo  % na tv ayaæ capalacittanigrahe  // HJm_1.32 //


atha ÓuddhÃvÃso devo vihÃyasi sthitvÃ yady ayam avanipatir buddhÃnÃæ bhagavatÃæ guïaparaæparÃæ Ó­ïuyÃt tato ni÷saæÓayena buddhatvÃya praïidhÃnaæ kuryÃd iti |
tad idam atra prÃptakÃlam imam eva mahÃmÃtram anupraviÓÃmÅti vicintya k«aïÃd eva taccharÅram anupraviveÓa |
tata÷ saæyÃtas taæ rÃjÃnam uvÃca

k­ÓÅk­tÃÇgÃs tapasÃ phalÃÓina÷  $ smareïa nÅtÃ munayo 'pi vikriyÃm  &
manodamas tair api cen na Óakyate  % prakartum anyena kathaæ kari«yate  // HJm_1.33 //

rÃjovÃca
ka÷ khalu cittadamane Óakta÷ syÃt |

saæyÃta uvÃca

buddhÃ nÃma jagannÃthÃ  $ bhÆtÃ bhÃvina eva ca  &
te hi svaparacetÃæsi  % ÓaktÃ damayituæ nanu  // HJm_1.34 //

tasya buddha iti ÓrutvÃ  $ vÃkyaæ tasmÃn ni«Ãdina÷  &
bahutvam iva saæprÃpta÷  % prasÃda÷ pulakodgamai÷  // HJm_1.35 //

rÃjovÃca |
bhadra nanu kathyatÃæ tÃvat kiæprabhÃvÃ buddhÃ iti |

saæyÃta uvÃca |


avidyÃtimirÃndhÃnÃæ  $ punarbhavaniv­ttaye  &
yat tadbodhyaæ padaæ ÓÃntaæ  % tad buddhaæ tais tathÃgatai÷  // HJm_1.36 //

tata÷ sa rÃjÃ pramuditamanÃ÷ punar uvÃca |
nanv ÃkhyÃyatÃæ tÃvat kathaæ buddhatvam adhigamyata iti |
saæyÃta uvÃca |

dÃnaÓÅlak«amÃvÅrya-  $ dhyÃnapraj¤Ãsamanvitai÷  &
ghaÂamÃnai÷ prayatnena  % buddhatvaæ prÃpyate n­bhi÷  // HJm_1.37 //

atha sa rÃjÃ buddhatvÃdhigamamÃrgam upalabhya praïidhim iti cakÃra ||

tato 'ham ÃÓu bhÆyÃsaæ  $ bhÆyobhi÷ sattvaÓÃntaye  &
guïair dÃnÃdibhir yukto  % buddho boddhavyakovida÷  // HJm_1.38 //
praïidhim iti mahÃntaæ bodhisattve viÓuddhe  $ k­tavati k­tabuddhau buddhimanto nanandu÷  /
svabalavilayacintÃvÃgurÃmadhyavartÅ  % m­ga iva Óaraviddho vivyathe pu«paketu÷  // HJm_1.39 //

mana÷k«etre rÆ¬haæ praïidhitarum Ãnanditajanaæ  $ samudbhÆtaprÃyaprathamakaruïÃpu«pasamayam  /
krameïÃcchinnecchÃvibhavamahatÃ dÃnapayasÃ  % phalÃrthÅ bhÆpÃla÷ pratidinam asi¤cat tarum iva  // HJm_1.40 //
alaækurvÃïasya k«itipacaritaæ vyomavipulaæ  $ bibhitsor durbhedaæ pihitajagadaj¤Ãnatimiram  /
vitene rÃjendo÷ praïidhiÓaradÃrambhavimalÃ  % bh­Óaæ dÃnajyotsnÃ praïayikumudÃnandajananÅ  // HJm_1.41 //

bh­tyÃn bh­Óaæ ca kalabhÃn iva pÃlayantaæ  $ lak«mÅæ cirÃya kariïÅm iva ra¤jayantam  &
dÃnÃrthina÷ praïayina÷ parivavrur etya  % taæ n­patiæ madhukarÃ iva vÃraïendram  // HJm_1.42 //
durÃsado vahnir ivÃbhavat purÃ  $ ya eva saærambhavijihmitek«aïa÷  &
sa eva bodhau vinibaddhaniÓcayo  % janasya jaj¤e hradavan narÃdhipa÷  // HJm_1.43 //
apetamÃtsaryatama÷ ÓarÅriïÃæ  $ kramÃt svabhÃvÃntaram eti mÃnasam  &
ya eva dhÆmo nayanaprabÃdhana÷  % sa eva meghatvam upaiti saæcita÷  // HJm_1.44 //

atidÃnaparÃyaïasya rÃj¤a÷  $ pradadau bh­tyajano 'pi tasya dÃnam  &
­tur eva sa tÃd­Óo hi kaÓ cit  % taravo bhÆriphalÃ bhavanti yatra  // HJm_1.45 //
avalokya n­paæ guïÃnuraktaæ  $ prak­tÅnÃm api jÃyate guïecchÃ  &
ÓaÓina÷ prabhayÃnuvidhyamÃno  % vimalaæ vÃri dadÃti candrakÃnta÷  // HJm_1.46 //
saguïena janena yujyamÃna÷  $ sumanÃ÷ ko na bhaved guïÃnurÃgÅ  &
munigocaram etya mandabuddhis  % tyajati vyÃlam­go 'pi raudrabhÃvam  // HJm_1.47 //

iti buddhaguïÃnurÆpavarïÃæ  $ giram Ãkarïya manoharÃæ niyantu÷  &
abhavad bhavabandhabhaÇgahetu÷  % praïidhi÷ prÃktana e«a ÓÃkyasÆno÷  // HJm_1.48 //

tad evaæ ÓrutasugataguïamÃhÃtmyÃ÷ puru«aviÓe«Ã÷ ÓarÅriïÃæ saæsÃradu÷khocchittaye buddhatvÃdhigamÃya vÅryasaænÃham Ãbaddhavanta iti vicintya samyaksaæbodhilÃbhÃya ghaÂamÃnena dhÅmatÃ prathamam eva dÃnapÃramitÃyÃæ yatna÷ karaïÅya iti ||

prabhÃsajÃtakaæ samÃptam ||




__________________________________________________________________________




2. BadaradvÅpa


ya÷ paradu÷khair du÷khÅ tadvicchittyai k­tapratij¤aÓ ca  /
jagadartham ÅhamÃna÷ sa eva sahate svadu÷khÃni  // HJm_2.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
vibudhagaïÃÓramabhÆtÃyÃæ nayapratÃpavijitasarvasÃmantena brahmadattena rÃj¤Ãdhi«ÂhitÃyÃæ vÃrÃïasyÃæ rÃjadhÃnyÃm upacitavividhapuïyasaæbhÃro 'nekaÓÃstrakalÃkauÓalaprakhyÃtakÅrtis tyÃgadÃk«iïyak«amÃdÅnÃm adhi«ÂhÃnaæ guïÃnÃæ suh­tpraïayibandhujanapriya÷ supriyo nÃma bodhisattva÷ sÃrthavÃho babhÆva |

dÃtavyam iti sarvebhya÷  $ sarvadÃ sarvam eva ca  &
pratij¤eyam abhÆt tasya  % sarvasattvÃnukampina÷  // HJm_2.2 //

lokavyasanam ucchettum  $ atyantaæ k­tacetasÃm  &
pratij¤Ã sattvamahatÅ  % mahatÃm eva jÃyate  // HJm_2.3 //

prahlÃditajanas tyÃgas  $ tasya cetasi paprathe  &
indor iva ÓaratkÃle  % dhvÃntabhedÅ mahodaya÷  // HJm_2.4 //

asmadartham ayaæ dhatte  $ bhogÃn puïyabalÃrjitÃn  &
ity arthe«v arthinas tasya  % mamatÃm Ãlalambire  // HJm_2.5 //

asyÃm anena sudhiyÃ praïidhÃnabÅjam  $ uptaæ manobhuvi jinatvaphalÃya nÆnam  &
prÃg dÃnapÃramitayeti sa puïyakarmÃ  % sotkaïÂhayeva sahasÃ ghanam ÃliliÇge  // HJm_2.6 //

ity upacitakuÓalamÆlasya mahÃpradÃnaprav­ttasya sattvÃrthaæ prati karuïÃpratodasaæcoditamanasturaÇgasya vyavasÃyarathÃdhirohiïo bodhisattvasya

na mok«yaty ayam ahnÃya  $ dÃnapÃramitÃm iti  &
Óe«Ã÷ pÃramitÃs tasya  % tasthur utkaïÂhitÃ iva  // HJm_2.7 //

atha sa mahÃtmÃ nidÃghadinakarakiraïair iva jalÃÓayam ÃpÅyamÃnam anudivasam arthibhir alpÃvaÓe«aæ koÓasÃram Ãlokya yÃcanakajanÃÓÃæ viphalÃm aÓaknuvan kartuæ ratnadvÅpagamanÃbhilÃ«Å vividhapaïyaparipÆritam ucchritaÓÅtapaÂaskhalitam­dupavanam atinipuïakarïadhÃrÃvalambitakarïam ÃptaparijanÃdhi«Âhitam anekavaïigjanapariv­to vahanam Ãruhya

phullÃtasÅkusumasaæstarasaænikÃÓam  $ ÃkÃÓam Ãgatam ivodakatÃæ samantÃt  &
bhÃsvadbhujaÇgamaïidÅpasahasram antar  % gambhÅradurgamajalaæ jaladhiæ jagÃhe  // HJm_2.8 //

vahanagativaÓÃc ca nimajjata iva velÃtaÂaÓÃkhina÷ k«aïam eva samavalokya pavanabalodÅryamÃïamahÃtaraÇgavi«amam agrato dhÃvantam iva ca krameïa mahÃsamudram uttÅrya ratnadvÅpam Ãgamya vividhÃni ratnÃny ÃdÃya saha tair vaïigbhir avighnena supriya÷ puna÷ pratiniv­tya sÃrthaæ sthalapathena netum Ãrebhe |

etaæ sametya vimukho na gato 'rthivargaÓ  $ ceto 'sya vairiïi sute ca samÃnav­tti  &
evaæ guïÃn abhidadhad guïalÃlasasya  % sÃrthaæ na taskaragaïo 'pi mumo«a tasya  // HJm_2.9 //

ÓuciÓÅlavibhÆ«aïe jane  $ jagadarthapratibaddhacetasi  &
api dharmaparÃÇmukho jana÷  % suh­dÅvÃbhyupayÃti bhadratÃm  // HJm_2.10 //

tata÷ sa mahÃtmÃ vÃrÃïasÅm upagamya prÅtamanobhir bandhubhir ÃlokyamÃna÷ svabhavanam anupraviÓya tena ratnadvÅpÃd upÃttena svÃpateyenÃrthijanasaæmÃnanÃm anudivasam akarot |

mahÃtmanas tasya parÃrthasaæpada÷  $ prayacchato dÃnam udÃracetasa÷  &
avandhyabhÆripraïayai÷ samÃgatair  % abhÆd g­hadvÃram aÓÆnyam arthibhi÷  // HJm_2.11 //

atha sa mahÃtmÃ kadÃcid varaÓayanÅyam upagata÷ k«aïadÃyÃm idam acintayat | idam api na paryÃptam evam arthijanapratipÆjanÃyÃæ draviïam iti | kÅd­Óaæ punar yÃtrÃphalaæ sÃdhayeyaæ yena me satatam avyavacchinnadÃnapratÅtamanaso 'rthina÷ syur ity api nÃmeyaæ tvaritam apayÃyÃn niÓÅthinÅ yato 'haæ saæmÃnayeyam arthivargam iti |

sarvo jantu÷ kÃÇk«ati glÃnikÃle  $ khedÃrto vÃ cittasaukhyÃya nidrÃm  &
e«Ã dÃtur dÃnavighnaæ karotÅty  % ÃsÅt sÃdhos tasya nidraiva du÷kham  // HJm_2.12 //

atha sa mahÃsattvo nidrÃvaÓam upagata÷ svapne vimalakiraïacakravÃlÃbhyudgataparive«animagnamÆrtim alikulÃbhinÅlaÓithilakeÓapÃÓÃvacchÃditaikÃæsadeÓÃæ kamalapalÃÓÃbhitÃmrÃyatÃk«Åæ kanakakalaÓÃnurÆpapayodharoparikÅrïahÃramaïiprabhÃsamuddyotitavak«a÷sthalÃm abhinavabandhujÅvakusumÃbhiraktÃdharÃæ trivalÅsopÃnÃdhirohaïavijihmÅk­tapratanuromarÃjikÃm indukÃntim iva mÆrtimatÅæ karïÃbharaïamaïiprabhÃbhyaktakapolapattralekhÃæ tanudhavalottarÅyasaæv­tÃÇgÅæ ÓaraccandrikÃprabhÃparigatÃm iva kÃrtasvarapratimÃm apratirÆpÃæ devatÃm apaÓyat | sÃ cainam abhivyajyamÃnadaÓanamaïikiraïÃvabhÃsitÃnanÃ sphuÂamadhureïa vacasedam abhyadhÃt |

prayÃsyatÅyaæ tanutÃæ krameïa  $ dÃnÃtirÃgÃt tava koÓasampat  &
k«apÃk«aye k«ÅïaÓaÓÃÇkaÓobhe  % nivartamÃneva samudravelÃ  // HJm_2.13 //

tvayi prayÃsyanti tato gatodaye  $ nipÃtya d­«Âiæ vimukhatvam arthina÷  &
apÃstakekÃÓ cyutacÃrucandrikÃÓ  % ciraæ mayÆrÃ iva ÓÃradÃmbude  // HJm_2.14 //

k«ayaæ gatÃyÃm iti koÓasaæpadi  $ tvam arthina÷ prÃpya Óucaæ gami«yasi  &
iyaæ tu ditsÃ bhavata÷ prathÅyasÅ  % kadÃcid apy e«yati naiva vikriyÃm  // HJm_2.15 //

gate k«ayaæ dÃruïi ca¤calÃrci«a÷  $ k«ayaæ prayÃti dyutir ÃÓuÓuk«aïe÷  &
prakÃmam abhyÃsavivardhitodayÃ  % na caiva ditsÃ mahatÃæ vipatsv api  // HJm_2.16 //

ayaæ parik«Åïadhano 'pi nÃrthina÷  $ karoti yÃc¤ÃÓrayabhaÇgakÃtarÃn  &
iti prakÃÓÅk­taniÓcayo janair  % jano na k­cchre 'pi jahÃty udÃratÃm  // HJm_2.17 //

iti tathyam ahaæ bruve bhavantaæ  $ bhavavicchedi padaæ gave«ayantam  &
vyavasÃyatanutram ÃÓu baddhvÃ  % badaradvÅpam upehi lokabhÆtyai  // HJm_2.18 //

Ó­ïu tatra mayopadiÓyamÃnaæ  $ gamanaæ bhÆdharanÃgayak«abhÅmam  &
bahubhiÓ ca payodhibhir niruddhaæ  % yad alaæ sÃdhayituæ tvam eva Óakta÷  // HJm_2.19 //

malayÃcalarohiïÅ sudheti  $ sthiravÅryau«adhir asti puïyagandhÃ  &
havi«Ã paripacya tÃm aÓÃna  % Óramat­«ïÃbhibhavak«udhÃk«ayÃya  // HJm_2.20 //

pa¤cadvÅpaÓatÃny atÅtya saritas tÃs tÃÓ ca bhÅmÃmbhasas  $ tÅrtvÃ ca plavamadhyago jalanidhÅn puïyena vÅryeïa ca  &
tuÇgasyopari bhÆbh­to 'sti mahatÅ nÃmnÃ mahaughau«adhis  % tÃm ÃdÃya mahÃbhujaÇgamavi«acchedÃya yÃyÃs tata÷  // HJm_2.21 //

purastÃc ca sÆcibhedyaæ vetravanam atikramya jaladhitÅre bhÆdharakandarÃntarÃvasthitaæ tÃrÃk«aæ nÃma rÃk«asaæ drak«yasi |

suptasya jÃgrata iva jvalitÃgnidÅpter  $ yasyÃk«iïÅ tapanamaï¬alatulyatÃre  &
ÃpiÇgapak«maparive«Âitavartmalekhe  % nidrÃk«aye mukulite iva cÃprakampe  // HJm_2.22 //

suptasya tasya ghananiÓvasitÃnilena  $ pramlÃnapÃï¬ukusumÃs taravo bhavanti  &
jihvÃ vini«patati cÃsyapuÂÃt sphurantÅ  % vidyullatÃ jaladharÃd iva bhÅmanÃdÃt  // HJm_2.23 //

tato yak«abhujagaÓÃntyartham atÅtabuddhabhÃ«itÃni sÆtrapadÃni paÂhatÃ bhavatÃ gantavyam | gatvÃ ca nÃtidÆre rohitakaæ nÃma vividhodyÃnakusumasurabhipavanam anekaratnaprabhodbhÃsitajaladhitaÂabhÆdharÃntaram uccÃvacajanasaæbÃdhavipaïimÃrgam amarapurapratimaæ puraæ drak«yasi | tatra ca paurïamÃsÅniÓÃkarapriyadarÓano vividhaguïaugho mÃghanÃmÃ sÃrthavÃha÷ | sa te badaradvÅpasya panthÃnam upadarÓayi«yati | sa ca mahÃsÃrthavÃho gÃ¬haglÃnatayÃ siæhaÓÃrdÆlabhÅ«aïÃcalavanÃntarÃïi bahÆni yojanÃni gatvÃ kÃlakarmaïÃ yok«yate | na ca bhavatÃ tatrÃpi vi«Ãda÷ karaïÅya÷ |

preryamÃïÃ÷ karuïayÃ  $ dhÅrÃ÷ sattvahitaæ prati  &
baddhvotsÃhamayaæ varma  % sÃdhayanti samÅpsitam  // HJm_2.24 //

paÓcÃd devatÃnubhÃvÃt puïyaprabhÃvÃc ca dÆram atikramya himagiriÓikharÃnukÃriprÃkÃraparive«Âitaæ rajatanagaraæ pihitadvÃraæ drak«yasÅti | tatra ca bhavatÃ punas tÃny eva sÆtrapadÃni paÂhitavyÃni | tata÷ svayam eva tad dvÃram apÃv­takapÃÂaæ bhavi«yati |


tato niryÃsyanti stanakalaÓabhÃreïa guruïÃ  $ prakÃmaæ klÃmyantya÷ sphuÂadaÓanabhÃsa÷ smitavaÓÃt  &
arÃlabhrÆlekhÃ÷ kuvalayadalaÓyÃmanayanÃÓ  % catasra÷ kinnaryas tanudhavaladivyÃæÓukabh­ta÷  // HJm_2.25 //

tÃsu ca m­duhasitakaÂÃk«abhrÆvilÃsaprakÃÓitamanmathÃsv api bhavatÃ bhaginÅsaæj¤Ã karaïÅyÃ | tÃÓ ca bhavato badaradvÅpasya panthÃnaæ darÓayi«yanti | tato badaradvÅpÃdhipati÷ kinnararÃjo devatÃprotsÃhito bhavate cintÃmaïiæ dÃsyati | tatra ca vai¬Æryamayasya nagarasyÃntikajÃtam upavanam Ãgatam ak­«Âoptasya ÓÃler atu«aæ phalam aÓnantam uditam iva ÓaradvalÃhakaæ valÃhakanÃmÃnam aÓvarÃjaæ drak«yasi | sa tvÃæ vihÃyasÃ k­tÃrthaæ vÃrÃïasÅm Ãne«yatÅty abhidhÃya sÃ devatÃntaradhÅyata | bodhisattvo 'pi ca kalyÃïasvapnadarÓanÃt paraæ pramodam udvahan niyamenÃhaæ badaradvÅpayÃtrÃphalam ÃsÃdayi«yÃmÅti vicintya devatÃ÷ pÆjayitvÃ ÓramaïabrÃhmaïak­païebhyaÓ ca dÃnÃni dattvÃ yathÃdevatopadi«Âaæ caturdaÓabhi÷ saævatsarair badaradvÅpam Ãgamya kinnarÃdhipatisakÃÓÃt taæ cintÃmaïim ÃsÃdya cintayÃmÃsa | api nÃma sa turagapatir Ãgacched iti |

vicintitaæ tena ca puïyakarmaïÃ  $ parÃrthani«pattinibaddhacetasÃ  &
parisphuran rÃÓir ivenduroci«Ãæ  % sa cÃÓvarÃjas tvaritaæ samÃyayau  // HJm_2.26 //

sametya covÃca sa mÃnu«Åæ giraæ  $ dukÆlasÆtrÃk­tisÃndrakesara÷  &
ita÷ purÃt sÃgaraÓailadurgamÃn  % nayÃmi kaæ tvÃæ vi«ayaæ vihÃyasÃ  // HJm_2.27 //

taæ supriya÷ priyaguïo guïinÃæ praveka÷  $ provÃca vÃjivaram indumarÅciÓubhram  &
mattadvirephaÓabalopavanÃntarÃlÃæ  % vÃrÃïasÅæ nayatu mÃæ drutam aÓvarÃja÷  // HJm_2.28 //

uktas turaÇgapatinÃtha sa dhÅrasattva÷  $ p­«Âhaæ mamedam adhiruhya bhava sthirÃÇga÷  &
ratnaæ svavÃsasi nibadhya ca ÓuddharaÓmi  % taæ pak«irÃjasamaraÇghasam Ãruroha  // HJm_2.29 //

bhindan khurai÷ praviralÃn kvacid ambuvÃhÃn  $ saudÃmanÅsamavabhÃsapiÓaÇgitÃÇga÷  &
utpatya khaæ stimitasÃgaravÃrinÅlaæ  % vÃrÃïasÅm avatatÃra sa vÃjirÃja÷  // HJm_2.30 //

taæ ca svabhavanasamÅpe 'vatÃrya valÃhaka÷ punar badaradvÅpam eva pratyÃyayau | bodhisattvo 'pi ca praviÓya pramuditamanobhi÷ praïayibhi÷ suh­dbandhubhi÷ pratyudgata÷ svabhavanam anyasminn ahani bahir ni«kramya taæ cintÃmaïiæ dhvajÃgram Ãropyedam uvÃca |

yad yad icchati yo dravyam  $ iha mÃnu«adurlabham  &
tat tac cintÃmaïir ayaæ  % samyak tasmai prayacchatu  // HJm_2.31 //

tadÃ ca tasmin deÓe nirvyÃpÃrak­«Åvalajanam anudakatayÃ dhavalajaladaÓakalaÓabaladikkÃntam uparatagoka¬evarÃvasthitavÃyasagaïam atyÃkuladaridravargam aparyÃptabhaik«opahÃraæ mahad durbhik«am ÃsÅt | tata÷ sa janakÃya upetya supriyam uvÃca | dhÃnyam eva tÃvad ayaæ maïivara÷ pravar«atv iti | tathÃstv iti coktaæ bodhisattvena vicintya vilokitaÓ cÃsau mahÃmaïi÷ |

kvacit tarupalÃÓe«u  $ skhalatÃ vyomapÃtinÃ  &
dhÃnyena mahatÃ bhÆmir  % babhÆva ca nirantarÃ  // HJm_2.32 //

tato vicitrÃ maïaya÷ sphurattvi«a÷  $ ÓucidyutÅny ÃbharaïÃni cÃsak­t  &
vikampitÃny ÃpatatÃ nabhasvatÃ  % tanÆni vÃsÃæsi ca petur ambarÃt  // HJm_2.33 //

atho vicitrÃbharaïÃmbarasraja÷  $ prav­ttanÃnotsavatÆryanisvanÃ÷  &
savismayÃs taæ janatÃnukampinaæ  % purask­taæ tu«Âuvur ittham arthina÷  // HJm_2.34 //

aho batÃtyadbhutam etad Åhitaæ  $ paropakÃrÃya g­hÅtajanmana÷  &
aho yaÓobhis tava kundapÃï¬ubhis  % tirask­teyaæ hasatÅva medinÅ  // HJm_2.35 //

avaÓyam asty eva janasya tÃd­ÓÅ  $ svabhÃgyasaæpat kuÓalÃvalambina÷  &
bhavÃd­ÓÃnÃæ jagadarthakÃriïÃæ  % yad evam utpattir avandhyajanmanÃm  // HJm_2.36 //

nirvÃsitamahÃdu÷kho  $ dattÃkli«ÂamahÃphala÷  &
vipÃka iva dharmasya  % sukhahetus tvam arthinÃm  // HJm_2.37 //

tad evam Ãtmadu÷kham agaïayitvÃ jagatsukhavidhÃyino mahÃkÃruïikÃ na pratij¤Ãm avasÃdayanti mahÃtmÃna iti svasukhanirapek«eïa parÃrthani«pÃdanapaÂunÃ bodhigÃminÃ bhavitavyam iti ||

|| badaradvÅpajÃtakaæ dvitÅyam ||



__________________________________________________________________________


|| 3 DharmakÃmajÃtakam ||


nÃnyatra bodhisattvÃd aj¤Ãnatamonirastaye yogya÷  /
kaÓ cit subhÃ«itamaïiæ cikrÃya prÃïamÆlyena  // HJm_3.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
bodhisattva÷ kila ÓrutaÓÅlÃdiguïÃbhilak«ite k«ititalÃlaÇkÃrabhÆte bhÆtÃnukampini satataprav­ttabrahmagho«ÃgnihotrasamiddarbhakarmÃnte vinÅtaÓi«yapariv­tÃdhyÃpake brÃhmaïakule lokahitÃya vyÃyacchamÃno vaÓitvÃd udapÃdi | pratidivasam ÃpÆryamÃïakÃntiÓ ca sa mahÃtmÃ

yathÃ yathÃ saævav­dhe jagatpriya÷  $ ÓaÓÅva bhindaæs timiraæ marÅcibhi÷  &
tathÃ tathÃ tan mahatÅm mahÃkulaæ  % jalaæ payodher iva v­ddhim Ãyayau  // HJm_3.2 //

kaÓ cid eva mahÃbhÃgyo  $ jÃyate saæmata÷satÃm  &
tarulateva vaæÓaÓrÅr  % yam Ãlambya vivardhate  // HJm_3.3 //

tasya ca mahÃnubhÃvasya k­topanayanasaæskÃrasya pramÃdabahule yauvane vartamÃnasya viniv­ttavyasanado«asya parÃm avek«ya dharmakÃmatÃæ dharmakÃma ity eva j¤Ãtayo 'nurÆpaæ nÃma cakru÷ |

prÃyeïa prÃïino loke  $ guïino vÃ guïasya vÃ  &
nÃmÃpi puïyanirjÃtaæ  % prayÃti ramaïÅyatÃm  // HJm_3.4 //

subhÃ«itaæ tasya subhÃ«itÃrthina÷  $ kutaÓ cid Ãkarïayato vipaÓcita÷  &
nitÃntam Ãnandathucitrakarmak­c  % cakÃra romodgamabinduvartanÃm  // HJm_3.5 //

pÆtena lokam avabhÃsayatÃ samantÃt  $ kÃntena bhinnatamasÃ prathitÃgamena  &
Óuddhena kasya h­dayaæ ÓaÓalak«maïeva  % na hlÃdyate supuru«asya subhÃ«itena  // HJm_3.6 //

ÓuÓrÃva bhinnatimiraæ timirÃntakÃrÅ  $ yasmÃt subhÃ«itam atÅva subhÃ«itaj¤a÷  &
prakhyÃtabuddhimahimÃ mahatÃæ sada÷su  % prÅta÷ paraæ Óatasahasram adÃt sa tasmai  // HJm_3.7 //

sa ca mahÃtmÃ yatra yatra gacchati sma tatra tatra janena pratipÆjyate sma | tata÷ kadÃ cid
anyatamo du«ÂacetÃs tadapakÃracikÅr«ayÃ brÃhmaïas tasya mahÃtmanas taæ lÃbhasatkÃraviÓe«am anudivasam abhivardhamÃnam asahamÃna÷ sÃmar«aæ tvaritapadaæ tatsakÃÓam ÃjagÃma |

asaæprÃpyÃnyata÷ pÆjÃæ  $ guïalabhyÃm asajjana÷  &
anyasmai mÃnyamÃnÃya  % paï¬itÃyÃbhyasÆyati  // HJm_3.8 //

sa ca durÃtmÃ rÃk«asa iva brÃhmaïarÆpadhÃrÅtam mahÃsattvam upagamyedam abhyadhÃt |

Órutaæ mayÃtÅva subhÃ«itapriyo  $ bhavÃn kila j¤ÃnaviÓe«avittaga÷  &
ato 'smy avaj¤Ãtajanas tvadantikaæ  % subhÃ«itaprÃbh­tavÃn upÃgata÷  // HJm_3.9 //

paribhraman gandhavatÅ÷ ÓilÅmukho  $ vihÃya phullÃ÷ sahakÃrama¤jarÅ÷  &
madaæ pipÃsu÷ samupaiti dantino  % guïÃntaraæ tatra sa paÓyati dhruvam  // HJm_3.10 //

atha bodhisattva÷ subhÃ«itopÃyanavantaæ taæ brÃhmaïam Ãlokya prahar«aprodbhidyamÃnapulakaÓobha÷ samutthÃya svÃgataæ subhÃ«itamahÃratnavaïije brÃhmaïÃya | vayaæ subhÃ«itamaïÅnÃæ kretÃra ity uktvÃ taæ dvijÃtim ÃtmÅye mahaty Ãsane samupaveÓya svayamavanau ni«asÃda | tato dharmakÃmaæ suh­das savismayam evam Æcu÷ |

Óro«yÃmÅti subhÃ«itÃni bhavato jÃtaæ mukhaæ sasmitaæ  $ ÓrutvÃ yÃsyati sÃÓru locanayugaæ prÅtyÃ Óriyaæ kÃm api  &
ahnaÓ chedavaÓÃt sugandhi kumudaæ mandaæ samunmÅlati  % prÃpyendo÷ kiraïÃn apÃstatamasa÷ ÓobhÃæ parÃæ pu«yati  // HJm_3.11 //

atha dharmakÃma÷ sabahumÃnam Ãlokayaæs taæ brÃhmaïam avocat | abhidhÃtum arhaty ÃcÃrya÷ ÓuÓrÆ«amÃïÃya Ói«yÃyeti | atha sa pÃpÅyÃn enam uvÃca | yadi bhavÃn mahati khÃte nirdhÆmajvalanaparipÆrite subhÃ«itaratnalobhÃd ÃtmÃnaæ mu¤cet tato 'ham idaæ subhÃ«itam aÓrutapÆrvam atimanoharam abhidadhyÃm iti | atha bodhisattva÷ sattvaparib­æhitamatir idam abhyadhÃt | mahÃbrÃhmaïa | nedaæ du«karam Ãtmadu÷khÃnapek«iïÃm mÃd­ÓÃnÃm | kiæ tu |

subhÃ«itaæ jagadudayÃya sajjanÃn  $ mahÅruhÃt phalam iva saæcinomy ahaæ  &
gate mayi jvalanavatÅm mahÃkhadÃm  % ayaæ jana÷ katham iva tad grahÅ«yati  // HJm_3.12 //

brÃhmaïa uvÃca || ÓrÃvayitvedam subhÃ«itam akhilasya janakÃyasya tato 'gnikhadÃyÃm ÃtmÃnaæ mok«yasi | bodhisattva uvÃca | yathÃ Ãcya rocate tathÃstu |

anavatÅrya cirÃya duruttaraæ  $ suvipulaæ vyavasÃyamahodadhim  &
k«apitamohamahÃtimira÷ kathaæ  % jagati bodhimaïi÷ sulabho bhavet  // HJm_3.13 //

tad aham e«a subhÃ«italÃlaso  $ jalam iva praviÓÃmi hutÃÓanam  &
na mama dharmakathÃh­tacetaso  % hutavaho 'pi kari«yati vedanÃm  // HJm_3.14 //

iti nigadya sukhÃtam akhÃnayaddahanavac ca n­bhis tad akÃrayat  /
niragamac ca bahirbhavanÃntarÃt sapadi tena saha dvijarak«asÃ  // HJm_3.15 //

hutabhuji jvalite ca mahÃmatir  $ nipatituæ k­taniÓcayamÃnasa÷  &
sakhibhir aÓruparÅtavilocanai÷  % sa rurudhe parirabhya suh­ttayÃ  // HJm_3.16 //

atha dharmakÃmaæ suh­do j¤ÃtayaÓ ca vi«ÃdÃÓrupÆrïanayanÃ÷ sagadgadam evam Æcu÷ |
kim idam iti subhÃ«itarasenÃnapek«itakkÃryo du«prÃpam idam amalakulotpannam u¬upatikiraïaviÓuddhayaÓo'dhi«ÂhÃnaæ mÃnu«yam avamanya j¤Ãtijanaæ cÃtyantadu÷khabhÃginaæ k­tvÃtmÃnaæ parityaktum icchasi | nanu vinivartyatÃm iyamamÃrgayÃyinÅ buddhi÷ | paÓyatu bhavÃn |

ye nÃma vallabhatarÃs satataæ janasya  $ putrÃd apÅ«ÂaphaladÃd dayitÃj janÃc ca  &
krÅïÃsi tair asubhir ÃtmasukhÃnapek«Å  % kasmÃt subhÃ«itam atÅva subhÃ«itaj¤a÷  // HJm_3.17 //

atha bodhisattvastasya janakÃyasya subhÃ«itaguïÃvi«karaïena dharmadeÓanÃm iti cakÃra |

vij¤Ãnam ujjvalayati pratibhÃæ tanoti  $ tattvaæ prakÃÓayati kÃpatham ucchinatti  &
sÃdho÷ subhÃ«itam aho paricÅyamÃnaæ  % kalyÃïamitram iva kiæ na hitaæ karoti  // HJm_3.18 //

yatrodite vimaladhÃmni vivasvatÅva  $ pumnÃæ mati÷ kamalinÅva vibodham eti  &
atyantabhinnatimiraæ sudhiyÃ parasmÃt  % tad grÃhyam Ãtmanimayenakathaæ na sÆktam  // HJm_3.19 //

tasmÃd ahaæ dahanadÃham acintayitvÃ  $ tÃthÃgatÅæ gatim anupratipattum icchan  &
praj¤Ãguruæ gurum ivÃlaghusÆktaheto÷  % prÅta÷ ÓarÅragurudak«iïayÃrcayÃmi  // HJm_3.20 //

mÃnu«yaæ devabhÆyaæ vÃ  $ prÃpyate suk­tÃÓrayÃt  &
kadÃcil labhyate pumbhi÷  % subhÃ«itarasÃyanam  // HJm_3.21 //

tan na me kuÓalapak«Ãvalambino bhavanto vighnam utpÃdayitum arhantÅti tÃn suh­do bÃndhavÃæÓ ca sÃnunayaæ vinivÃrya jvalanasÃtkartum ÃtmÃnaæ taruskandham Ãruhya taæ brÃhmaïam uvÃca | ÃcÃrya procyatÃm adhunÃ tat subhÃ«itam iti | brÃhmaïa uvÃca |

pradÃnapaÂubhir nityaæ  $ ÓÅle ca vimale sthitai÷  &
atyantavÅryasaænÃhai÷  % prÃpyate padam ak«ayam  // HJm_3.22 //

atha bodhisattva÷ pramuditamanÃs tÃæ gÃthÃm udg­hya tasmai janasamÆhÃya ÓrÃvayÃm Ãsa | tatas te suh­das tam enam artham Æcu÷ |

paraæ pramodaæ janayet puna÷ puna÷  $ tavaiva sÆktaæ kuÓalÃvalambina÷  &
vi«Ãdahetutvam upÃgataæ yato  % duruktam asmÃkam idaæ tato nanu  // HJm_3.23 //

atha tatra prak­tikaruïÃrdrÃÓayo mÃt­grÃmastasya sÃdhor asaæbandho'pi ÓokavaÓÃd evaæ paridevanaparo babhÆva |

sugandhinÃ vÃÇmadhunÃdhivÃsitaæ  $ parisphurandantamarÅcikesaram  &
mukhÃmbujaæ ÓrÅmad idaæ hutÃÓana÷  % kathaæ nv ayaæ ni«karuïo 'sya dhak«yati  // HJm_3.24 //

viÓuddhacÃmÅkaragauram agninÃ  $ parÅyamÃïaæ parikÆïitek«aïam  &
ÓarÅram asyedam aho bhavi«yati  % pradagdhadÃrupratimaæ malÅmasam  // HJm_3.25 //

udyatsimasimÃÓabdam  $ analÃntaravartina÷  &
ÓyÃmÅbhavad idaæ gÃtraæ  % dra«Âuæ ko 'syÃdya Óak«yati  // HJm_3.26 //

dvidheva kriyamÃïÃnÃæ  $ veïÆnÃæ parvani÷svanam  &
bÃndhavÃ÷ katham asyÃsthnÃæ  % Óro«yanti sphuÂatÃæ dhvanim  // HJm_3.27 //

amÅ samÅraïÃsaÇga-  $ calatpallavapÃïaya÷  &
mÃ dhÃk«Årenam ity agniæ  % vÃrayantÅva pÃdapÃ÷  // HJm_3.28 //

bÃ«patoyÃvilÃk«ÃïÃæ  $ vidÃrayati no mana÷  &
bandhÆnÃm asya dÅnÃnÃæ  % hÃ hety ekÃk«araæ vaca÷  // HJm_3.29 //

iha go«ÂhÅ k­tÃnena  $ dattaæ dhanam ihÃrthine  &
ity asya suh­da÷ sÃdhor  % deÓayi«yanti sÃsrava÷  // HJm_3.30 //

j¤Ãteyena vinÃsmÃkaæ  $ du÷khaæ dahati mÃnasam  &
suh­do j¤Ãtayo vÃsya  % dhÃrayi«yanty asÆn katham  // HJm_3.31 //

tan nedam atikaruïaæ raudraæ karmÃsya du«karakÃriïa÷ Óakyate dra«Âum ity abhidhÃya sa strÅjano g­hÃbhimukha÷ pratasthe | tato bodhisattva÷ praïidhim evam ÃviÓcakÃra |

na prÃrthaye padam ahaæ Óubhalabhyam aindraæ  $ vidyÃdharÃdhipatitÃæ na ca nÃpi rÃjyam  &
bhÆyÃsam asya jagata÷ sugatatvam Ãpya  % du÷khak«ayÃrtham amunÃ kuÓalodayena  // HJm_3.32 //

ity uktvÃ tena mahÃtmanÃ muktaÓ cÃtmÃ | sadya eva ca so 'gnir upaÓÃntajvÃlÃkalÃpadhÆmasaæghÃta÷ surabhikamalodbhedagandhÃdhivÃsitadigantarÃlaæ kamalinÅpalÃÓasthitavimalasalilalavaæ sphaÂikakaïÃkÅrïamarakataÓilÃnurÆpam alikulacakravÃkamithunahaæsakÃdambopaÓobhitaæ padmÃkaratvam agamat |

k­tÃrtham iva padmatvaæ  $ manyamÃne kuÓeÓaye  &
so 'pi ca sthitam ÃtmÃnam  % adrÃk«Åd dhÅmatÃæ vara÷  // HJm_3.33 //

pÃdopÃntabhrÃntamattadvirepha÷  $ ÓÃnto dharmaæ dharmakÃmo bruvÃïa÷  &
ÓobhÃæ gÃ¬haæ padmapattrÃyatÃk«a÷  % padmÃsÅna÷ padmayoner dadhÃra  // HJm_3.34 //

e«a svapna÷ syÃd iyaæ kiæ nu mÃyÃ  $ vahni÷ kvÃyaæ kvedamambhoruhatvam  &
ity ÃÓcaryaæ vismayÃk«iptacittÃ÷  % taæ paÓyantas te janÃ vÃcam Æcu÷  // HJm_3.35 //

te«Ãæ tam ÃlokayatÃæ janÃnÃm  $ ambhojamadhyasthitam unnateccham  &
har«ÃÓruïÃsaæbhavatÃ k«aïena  % ru«eva ÓokÃÓrujalaæ nirastam  // HJm_3.36 //

patitam atha nabhasta÷ kÅrïaki¤jalkagandhaæ  $ samanugatam alÅnÃæ paÇktibhi÷ pu«pavar«am  &
abhavad api ca mÃra÷ pau«pam ÃdhÃyapÃrÓve  % dhanur upahitaÓoka÷pÃïivinyastavaktra÷  // HJm_3.37 //

atha sa brÃhmaïo jvalitÃÇgÃramadhyagatam ivÃtmÃnam «ïaniÓvÃsÃbhitaptamukhÃntarÃla÷ katham api dhÃrayann idam avocat |

gambhÅre k«itivivare parisphurantaæ  $ paÓyÃmi jvalanam ivÃgrato mahÃntam  &
e«Ã ca jvaraparitarjitÃtidu÷khÃ  % medinyÃæ mama vinimajjatÅva mÆrti÷  // HJm_3.38 //

tÅvrÃgniæ narakam imaæ pati«yato me  $ tvaæ bhÆyÃ÷ Óaraïam ihÃdya dharmakÃma  &
tuÇgecchÃ÷ parahitavedhaso mahÃntas  % tvÃd­«kÃ÷ suh­di ripau ca tulyabhÃvÃ÷  // HJm_3.39 //

atha bodhisattvas tadanukampayÃ satyÃdhi«ÂhÃnam akarot |

yena satyena sattvÃrthaæ  $ bodhicaryÃæ carÃmy aham  &
tena mÃ sma gamad vipro  % narakaæ jvalitÃnalam  // HJm_3.40 //

iti bodhisattvenÃbhihita÷sa brÃhmaïa÷ sadya eva haricandanÃnuliptam ivÃtmÃnaæ pramumude |

kalyÃïamitram Ãgamya  $ jagadarthavicak«aïam  &
prayÃti vilayaæ sadya÷  % pÃpaæ pÃpak­tÃm api  // HJm_3.41 //

atha bodhisattva÷ pramuditamanobhi÷ suh­dbandhupraïayibhir ÃlokyamÃno dÃnaÓÅlÃdisamuttejanÃya dharmyÃæ kathÃæ cakÃra |

Ãgamato 'numÃnÃc ca  $ dvayÃniÓcayakÃraïÃt  &
viÓe«aniÓcayotpatte÷  % pratyak«aæ balavattaram  // HJm_3.42 //

mahÃparityÃgam imaæ savismayaÓ  $ ciraæ vilokyeva mama sphuracchikha÷  &
k­ÓÃnur anvak«am ayaæ ÓarÅriïÃæ  % praphullapadmÃkaratÃm upÃgata÷  // HJm_3.43 //

tata÷ samÃlokya mahÃntam adbhutaæ  $ prabhÃvam enaæ vipulasya karmaïa÷  &
ÓubhÃÓubhasyÃsti phalaæ sukhÃsukhaæ  % vicintya cedaæ vijahÅta kÃpatham  // HJm_3.44 //

pramÃdanidrÃvinimÅlitÃtmanÃæ  $ ÓarÅriïÃæ saupÃyikÅ prabodhanÃ  &
vipaÓcitÃæ tu sphuÂabuddhicak«u«Ãæ  % sati prabodhe kim iva prabodhyate  // HJm_3.45 //

hitonmukhÃnÃm api dharmyayÃ girÃ  $ bh­Óaæ prabodhaæ janayanti sÃdhava÷  &
gater viÓe«o bhavati prasarpatÃæ  % pratodasaæcodanayÃ hi vÃjinÃm  // HJm_3.46 //

bahucchalaæ pÃlayatÃ g­hÃÓramaæ  $ na dhÅmatÃ viÓvasanÅyam aïv api  &
na yujyate svaptum anÃhitÃÇkuÓa-  % pracaï¬amattadviradÃdhirohiïa÷  // HJm_3.47 //

sutapralÃpÃ bhavanaæ sam­ddhimad  $ vilÃsalÃvaïyavibhÆ«itÃ÷ striya÷  &
prasaÇginÃæ sarvam amedhasÃm idaæ  % ÓamÃnukÆlasya nirodhakaæ patha÷  // HJm_3.48 //

kathaæ cid a«ÂÃbhir apo¬ham ak«aïair avÃpya mÃnu«yam idaæ sudurlabham  /
ÓamÃya yo na tvarate pramÃdabhÃg niyojanÅyo 'na¬uhÃm asau dhuri  // HJm_3.49 //

idam avÃptam avÃpyam idaæ puna÷  $ k­tam idaæ karaïÅyam idaæ n­ïÃm  &
iti manog­hacitraïayÃ k«ayaæ  % vrajati naiva manorathavartikÃ  // HJm_3.50 //

vi«ayopabhogam avasÃnadÃruïaæ  $ parirabhya candanam ivÃhive«Âitam  &
sukham ity abhÆtaparikalpanÃnugÃ  % bahudu÷khajÃlam adhiÓerate janÃ÷  // HJm_3.51 //

dhig aho tirask­tam avidyayÃ jagat  $ sakalaæ kalaÇkitam anaÇgajair malai÷  &
yad idaæ sametya maraïÃrigocaraæ  % gajasuptikÃm iva vidhÃya ti«Âhati  // HJm_3.52 //

h­tasatpathaæ nivaraïÃribhi÷ ÓaÂhair  $ avicintya saætatam anityatÃbhayam  &
anuÓÃsanaæ plavam apÃsya saugataæ  % vinimajjati vyasanasÃgare jagat  // HJm_3.53 //

pratik«aïaæ k«ayam upayÃtijÅvitaæ  $ praÓÃmyato vapur iva k­«ïavartmana÷  &
ata÷ sadÃ vi«ayaparÃÇmukhÅm imÃæ  % tvarÃvatÅæ kurutamatiæ hitaæ prati  // HJm_3.54 //

iti vacanam ayuktanyÃyam uktam mayÃ  $ ced anubhavata yathe«Âaæ kÃmasaukhyÃnubandham  &
atha tu guïavad etat sÃdhava÷ cintayitvÃ  % Órayata vi«ayat­«ïÃæ rodhinÅæÓÃntim agryÃm  // HJm_3.55 //

iti dharmadeÓanÃæ k­tvÃ bodhisattva÷sasuh­jjano g­haæ praviveÓa |

tad evaæ subhÃ«itaratnaparÅk«ÃpaÂunÃ tena bhagavatÃ prÃïair api subhÃ«itÃni krÅtÃnÅti vicintya satatam eva du÷khocchedam icchatÃ prÃj¤ena dharmakathÃÓravaïe mahÃn Ãdara÷ karaïÅya÷ | kalyÃïamitrasevÃ cÃbhila«itaphalani«pÃdinÅ bhavatÅti tadanuvartinÃ bhavitavyam iti ||

|| dharmakÃmajÃtakaæ nÃma t­tÅyam ||



__________________________________________________________________________



4. ÁaÓa


tiryagyonigatair api sadbhi÷ prÃïÃ÷ parÃrtham uts­«ÂÃ÷  /
ko nÃma puru«abhÆta÷ saktiæ dhanamÃtrake kuryÃt  // HJm_4.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
stimitanilÅnaÓukasaæghÃtaharitaÓÃdvalopagÆ¬habhÆbhÃge vividhaÓikharitarucchÃyopavi«ÂaromanthÃyamÃnahariïagaïe bhramadalikulopagÅyamÃnakusumitalatÃsaæparkasurabhipavanÃkampyamÃnanirjharavÃridhautaÓilÃtalaparyante munijanamano'nukÆle kÆlaviÂapilatÃkisalayÃskhalitasarittaraÇgÃhatakumudadhavalaphenaÓekharÃlaæk­tasalile salilacaravihaÇgonnÃditapadminÅvane kvacid acalavanÃntare bodhisattva÷ ÓaÓo bhavati sma | tasya ca tatra sahavÃsaguïÃd abhiv­ddhasauh­da÷ praÓamopacayaÓÃntendriyagrÃmo grÃmyopabhogaparÃÇmukhamanÃÓ cÅrÃjinÃ«Ã¬hakamaï¬alumÃtraparigraha÷ ka«ÂatapÃs tÃpasa÷ sahÃyo babhÆva |

ÓÃntau samÃnadharmÃïau  $ samadu÷khasukhodayau  &
tÃv anyonyam apaÓyantau  % na remÃte suh­ttamau  // HJm_4.2 //

bÃlye ÓaÓena rahita÷ kaæcit kÃlaæ bhavaty anu«ïÃæÓu÷  /
na tu tena ÓaÓÃk­tinÃ kadÃcid api sa vratÅ suh­dÃ  // HJm_4.3 //

sÃptapadÅnaæ sakhyaæ bhavati satÃæ prak­tiÓuddhacittÃnÃm  /
kim utÃnyonyaguïakathÃviÓrambhanibaddhabhÃvÃnÃm  // HJm_4.4 //

bhavati ÓamÃbhiratÃnÃæ puæsÃæ dharmÃya pÃÂavaæ buddhe÷  /
pratanumanasÃæ tiraÓcÃæ dharmÃrambhe kuta÷ saæj¤Ã  // HJm_4.5 //

ÓaÓajÃtir aho kveyaæ kvedaæ vÃksau«Âhavaæ kva ca Óamo 'yam  /
abhavad iti devatÃnÃæ ÓaÓa eva savismayaæ ceta÷  // HJm_4.6 //

atha kadÃcid asalilatayÃ paripÃï¬u«u sÃsÆyak­«ÅvalajanÃvalokyamÃne«u viÓrÃntavidyullatÃvilÃse«u pavanabalavicchinnasaæghÃte«u jalade«u dinakarakiraïÃpÅtasÃvaÓe«asalile«u parimlÃnagarbhalaghuÓÃlicchanne«u kedÃre«u sak­tpÆravicchedapratanujalavimuktavipulatarapulinataÂÃvasthitasphuÂitottÃnaÓuktipuÂÃsv saritsv ÃgharmaklamavinibaddhaÓvÃsapracalatkaïÂhe«u madakÃle 'pi viniv­ttan­ttavyÃpÃre«u nÅlakaïÂhe«u nimnapravirÆ¬haÓu«kaÓa«pÃÇkurÃyÃæ vasumatyÃm alabdhat­ïÃhÃratayÃ parik«Ãmakuk«i«u mandagamanacalitaÓithilasÃsnÃsu k«Årak«ayalaghÆdhnÅ«u paridurbalavatsÃsu vatsatarÅ«u ÓÃkaprÃyakadannÃbhyavahÃrak­Óaparu«ÃÇge«u daridrajane«u durbhik«ado«aparÃÇmukhÅk­tÃtithijanasatkÃre«u grÃme«u kvacit kvacic chrÆyamÃïamanthÃnaÓabde«u gokule«u sa tÃpasas taæ ÓaÓam avocat | aho k­topakÃram api vipatsu nÃnuvartante prak­tilaghava÷ prÃïina÷ | paÓyatu bhavÃn ayaæ hi |

ÃsÃreïa vibhinnacandrakamaïiæ tanvan kalÃpaæ mudÃ  $ lÃsyaæ lÃsakavat purÃ viracayan stautÅva yaæ kekayÃ  &
tasminn eva ÓikhÅ nirambhasi ghane cak«u÷pradÃnÃlasa÷  % prÃyeïodayavantam eva bhajate svÃrthapravÅïo jana÷  // HJm_4.7 //

nistoyÃ viralÅbhavanti jaladÃ vicchinnam aindraæ dhanu÷  $ ÓrÆyante na kalÃpinÃæ giriguhÃsaæsargadÅrghÃ gira÷  &
sarvaæ vastu nisargabhaÇguram iti dhyÃtveva ÓokÃc ciraæ  % vidyullÃsikayÃ vilÃsamadhuraæ lÃsyaæ parityajyate  // HJm_4.8 //

jÃtaæ k«Åïaphalaæ phaladrumavanaæ Óo«aæ gatÃ vÅrudha÷  $ pramlÃnÃni Óanair bisÃni bisinÅpaÇke kharatvaæ gate  &
yo 'py ÃsÅd badareÇgudÅphalacaya÷ svalpo mamÃtroÂaje  % k«Åïa÷ so 'pi sudu«karÃya tapase yÃtrÃæ kari«ye katham  // HJm_4.9 //

ÃhÃreïa vinÃ pratik«aïam ayaæ deha÷ klamaæ gacchati  $ klÃntyÃ cetasi yogina÷ pratihate sthairyaæ samÃdhe÷ kuta÷  &
prÃj¤asyÃpi samÃdhihÅnamanasas tattvÃbhimukhyaæ kutas  % tattvÃdarÓanabaddhamohatimira÷ paÓcÃd v­thÃ ÓrÃmyati  // HJm_4.10 //

tyaktvÃ tato 'jinakamaï¬aluvalkalÃni  $ sthÃsyÃmi bÃndhavajanena saha svagehe  &
durbhik«ado«am apavÃhya punar vanÃnte  % vatsyÃmi vatsala ciraæ bhavatÃ sahÃtra  // HJm_4.11 //

atha bodhisattvaÓ cirasaævÃsÃbhivardhitapremÃrdrah­dayas tam ­«im uvÃca |

ÃlÃnam unmÆlya sukhÃbhikÃÇk«Å  $ yÃta÷ kathaæcid dvirado vanÃntam  &
vism­tya bhÆyo 'ÇkuÓapÃtadu÷khaæ  % janÃntam evecchati gantum aj¤a÷  // HJm_4.12 //

Óamena medhÃvitayÃ tapoguïai÷  $ Órutena ca j¤eyapathÃnugÃminÃ  &
munÅæs tvam anyÃn abhibhÆya vartase  % ravi÷ pradÅpÃn iva dÆram aæÓubhi÷  // HJm_4.13 //

iti tvam ÃlokitaÓÃstraniÓcayo 'py  $ anandhakÃreïa vivekacak«u«Ã  &
prave«ÂukÃmo vi«ayÃrigocaraæ  % kathaæ pramÃdyann iva nÃma lak«yase  // HJm_4.14 //

tamovinirbhedi pathÃæ prakÃÓakaæ  $ mana÷prasÃdaæ janayac charÅriïÃm  &
na vetti dhandha÷ sudhiyÃæ subhÃ«itaæ  % prasÃdi jÃtyandha ivendumaï¬alam  // HJm_4.15 //

svabuddhidÅpena vinÃ tamasvinÅæ  $ sukhÃnu«aktiæ tyajatÅti kÃ kathÃ  &
g­hasthatÃyÃæ ramayanti yan mano-  % viÓuddhasattvÃs tad asÃæprataæ mahat  // HJm_4.16 //

dvisandhyam ÃjyÃhutigandhavÃsitair  $ niveÓitÃntarbadareÇgudÅphalai÷  &
jalÃÓayÃlÅnaÓarÃrisÃrasais  % tarÆpagÆ¬hair uÂajair alaæk­tÃ÷  // HJm_4.17 //

tapasvikanyoddh­takumbhavÃriïÃ  $ prasicyamÃnodgatabÃlapÃdapÃ÷  &
taÂadrumacchÃyaniruddhasindhava÷  % samucchvasatpu«pasugandhivÃyava÷  // HJm_4.18 //

paribhramattÃpasaputrakÃnugai÷  $ kvacin m­gai÷ khaï¬itavÅraïÃÇkurÃ÷  &
japÃc calacchmaÓruniruddhakandharais  % tapodhanair ÃÓritaÓailagahvarÃ÷  // HJm_4.19 //

aho d­¬hasnehanibaddhacetasÃm  $ asatsukhÃsvÃdalavÃnu«aÇgiïÃm  &
na nÃma paryutsukayanti rÃgiïÃm  % amedhasÃæ cittam upatyakÃ bhuva÷  // HJm_4.20 //

akuÓalajanasevyaæ kÃpathaæ prÃpya mohÃt  $ skhalati niyatam aj¤a÷ snehapÃÓÃn amuktvÃ  &
suk­tibhir anuyÃte saævidÃno 'pi mÃrge  % yad arajasi na ti«Âhaty etad aprÃptam atra  // HJm_4.21 //

bahuvyasanado«am api nÃma gÃrhasthyam avetya katham imÃæ ÓamÃnukÆlÃæ vimuktimÃrgaprakÃÓinÅæ pravrajyÃm apÃsya sukhalavahetor mahat pratibhayaæ du÷khapÃtÃlaæ prave«Âum icchasi | yac ca bhavatÃbhidhÅyate punar ahaæ tapovanam Ãgami«yÃmÅti nedaæ ÓraddhÅyate | kuta÷ | pracuravighno hi g­havÃsa÷ |

indriyÃrthavaÓagasya kÃminÅ÷  $ paÓyata÷ smitavilÃsabhÆ«aïÃ÷  &
apy akhaï¬aphalade tapovane  % rÃgikasya h­dayaæ nivek«yate  // HJm_4.22 //

api ca mahar«e vi«ayÃnuvartino hi prÃïino mahÃnti vyasanÃny anubhavanti | paÓya |

m­go m­gayugÅtena  $ nÅyate Óaragocaram  &
vi«ayÃsvÃdalubdhÃnÃæ  % bhavanty eva vipattaya÷  // HJm_4.23 //

Óalabha÷ prayÃti patito vibhÃvasau  $ gurudÃhadu÷kham upagamya pa¤catÃm  &
kamanÅyarÆpah­tacetasÃæ kathaæ  % na bhavi«yati vyasanam aÇginÃæ puna÷  // HJm_4.24 //

yadi nÃdadÅta ba¬iÓastham Ãmi«aæ  $ ÓakalÅ ka enam udakÃt samuddharet  &
sukhalubdhabuddhir anubaddham agrato  % na bhayaæ vilokayati bÃliÓo jana÷  // HJm_4.25 //

kamale nimÅlati ÓilÅmukha÷ sthita÷  $ samupaiti k­cchram atigandhalÃlasa÷  &
gajabandhakÅm anusaran vanÃt karÅ  % sahate pratodaniÓitÃÇkuÓavyathÃm  // HJm_4.26 //

vipadÃæ padaæ tanudhiyÃæ vimohanaæ  $ sthirabuddhibhi÷ parih­taæ mahÃtmabhi÷  &
yadi va÷ sanÃtanasukhasp­hÃsty ato  % vi«avaj jahÅta vi«ayÃhigocaram  // HJm_4.27 //

­«ir uvÃca | satyam aneke«Ãæ paribhavÃdÅnÃæ
do«aÓarÃïÃæ ÓaravyabhÆto g­havÃsa÷ sukhalavÃsvÃdamohitÃtmabhir na Óakyate parityaktum | kiæ tu |

ÓaÓa suh­ttama ÓÅlayaÓonidher  $ bhavata eva guïÃ nanu tÃd­ÓÃ÷  &
mama bhavi«yati yair h­tacetasa÷  % punar ihÃgamanaæ Óamam icchata÷  // HJm_4.28 //

bodhisattva uvÃca | yady avaÓyam eva gantum abhila«itaæ tathÃpy ekam imaæ divasam iho«itvÃ Óva÷ svam abhiprÃyam anu«ÂhÃtÃsi | tata÷ sa munir evaæ cintayÃmÃsa | niyatam ayaæ mÃæ nimantrayitukÃma÷ |

jambÆvanaæ kvacid anena phalÃbhirÃmaæ  $ d­«Âaæ bhavet kim athavÃ phalito 'tra cÆta÷  &
pÃkÃbhitÃmrasukumÃraphalÃdhivÃso  % ÓailÃntare kvacid udumbarapÃdapo vÃ  // HJm_4.29 //

atha ÓaÓas tÃæ rajanÅm ativÃhya prabhÃtasamaye k­tsnaæ tad vanaæ paribhramyÃlabdhamÆlaphalaÓ cintayÃmÃsa |

asminn abhuktavati sak«udhi durbalÃÇge  $ ÓÃnte munau samasukhavyasane susakhyau  &
bhok«ye t­ïaæ katham ahaæ haritaæ vanÃnte  % pÃsyÃmi ÓÅtavimalaæ salilaæ kathaæ vÃ  // HJm_4.30 //

athavÃ saty asminn arthijanasÃdhanak«ame ÓarÅre kim aham aÓakta iva vi«aïïamanÃs ti«ÂhÃmi | tatas tam ­«im upagamyovÃca | mahar«e pratipÃlyatÃæ tÃvan muhÆrtaæ yÃvad aham ÃhÃrajÃtaæ kiæcid upaharÃmi | tata÷ sa munir acintayat | parik«ÅïakandamÆlaphale 'smin vane kÅd­ÓÅ punar ÃhÃropaharaïaÓaktir asya syÃt | atha sa mahÃtmÃ jvalitÃÇgÃrarÃÓim avalokya praïidhim evam abhivardhayÃmÃsa |

yathÃrthina÷ k«udupaÓamÃya nirvyathas  $ tyajÃmy asÆn hutabhuji ca¤calÃrci«i  &
tathÃ jagadvyasananirastikÃriïÅæ  % sudurlabhÃæ daÓabalatÃm avÃpnuyÃm  // HJm_4.31 //

mukta÷ svÃtmÃ parÃrthe pramuditamanasÃ cintayitveti tena  $ kleÓacchedÃya ÓÃntaæ padam abhila«atÃ prÃïinÃæ bÃndhavena  &
ÓÃntajvÃlÃkalÃpa÷ sa ca vanadahanas tasya puïyÃnubhÃvÃt  % preÇkhattoyormilekhaæ pracaladalikulaæ prÃpa padmÃkaratvam  // HJm_4.32 //

atha sa muni÷ ka«Âam ity uktvÃ dahananirvÃpaïÃya g­hÅtasalilakamaï¬alus tvaritam upagamya taæ mahÃtmÃnaæ vikasitapuï¬arÅkamadhye 'vati«ÂhamÃnaæ dharmaæ deÓayantam apaÓyat |

adhi«Âhitaæ tena bh­Óaæ ÓaÓena  $ rarÃja tad vÃriïi puï¬arÅkam  &
Óaratprasanne nabhasi prasannaæ  % prakÃÓalak«meva ÓaÓÃÇkabimbam  // HJm_4.33 //

tata÷ sa munis taæ ÓaÓaæ puï¬arÅkÃvasthitam Ãlokya vismitamanÃ÷ stutim imÃæ pravyÃjahÃra |

aho parÃrthapratipattidak«iïaæ  $ yaÓonidhe÷ karma tavedam adbhutam  &
acintyamÃhÃtmyaviÓe«asaæÓrayo  % mahÃmati÷ ko 'pi ÓaÓÃyate bhavÃn  // HJm_4.34 //

ayaæ pradÅpta÷ kva samÅrasÃrathi÷  $ kva cÃtra rÃjÅvavanatvam Åd­Óam  &
mahÃtmanÃæ puïyabalair adhi«Âhito  % vi«adrumo 'py o«adhiv­k«atÃm iyÃt  // HJm_4.35 //

tata÷ sa mahÃtmÃ tasmÃt puï¬arÅkÃd avatÅrya pravi«ÂaÓ ca tena saha muninÃ parïaÓÃlÃm | viditabodhisattvav­ttÃntena ca vismitamanasÃ maghavatÃ samantÃd a¤janÃcalanÅlajaladharapaÂalapihitadinakaram aciraprabhÃprakÃÓaparipi¤jaradigantaram ambaratalam akÃri |

tato vavu÷ pracalitavÃriÓÅkarÃ÷  $ samantata÷ kuÂajabhida÷ samÅraïÃ÷  &
virejire samuditapaÇktibhi÷ phalai÷  % ÓukÃÓritÃ girisahakÃrapÃdapÃ÷  // HJm_4.36 //

samudgate madhukaraveïunisvane  $ m­daÇgavad dhvanati ca vÃrinirjhare  &
nanarta khaæ navajaladaæ vilokayan  % sthito girer upari mayÆralÃsaka÷  // HJm_4.37 //

manoharaæ dhanur avatatya vajriïo  $ nipÃtitasphuÂabahuÓÅkare«ava÷  &
vitenire sphuradaciraprabhÃsaya÷  % payodharÃ÷ k«apitanidÃghavidvi«a÷  // HJm_4.38 //

paribhramadbhramaranipÃtakopita÷  $ samucchvasatprataruïaketakÃÓrita÷  &
Óvasann ayovalayasarÆpavigraha÷  % puna÷ puna÷ phaïam atanod bhujaÇgama÷  // HJm_4.39 //

dayitÃvirahotsukotsukai÷  $ pathikai÷ ÓailapathadrumÃÓritai÷  &
pariÓuÓruvire 'lpayÃcinÃæ  % jaladhÃrÃntaracÃriïÃæ gira÷  // HJm_4.40 //

dad­Óu÷ pathikÃÇganÃ÷ sphurantÅæ  $ ta¬itaæ vÃrimuci pravepitÃk«ya÷  &
upari dviradasya vÃyununnÃæ  % dhvajabaddhÃm iva kauÇkumÅæ patÃkÃm  // HJm_4.41 //

ÓikhicandrakamiÓrakÃÓavaæÓaæ  $ kvacid ÃvartaparibhramacchilÅndhram  &
abhavaj jalam Ãvilaæ nadÅnÃæ  % taÂajambÆphalapÃtabhinnaphenam  // HJm_4.42 //

jambÆphalai÷ ÓabalitÃni sarittaÂÃni  $ paÓyan bhuvaÓ ca m­duÓÃdvalaramyaÓobhÃ÷  &
parïoÂaje kvaïati vÃrikaïÃbhighÃtÃt  % ti«Âhan saha pramumude sa muni÷ ÓaÓena  // HJm_4.43 //

papraccha tam athÃnena  $ vyavasÃyena bhÆyasÃ  &
sthÃnaæ divyasukhÃkÃÇk«Å  % kim aindraæ vijigÅ«ase  // HJm_4.44 //

Ãcacak«e ÓaÓas tasmai  $ dhÅracetÃs tapasvine  &
buddhatvam aham icchÃmi  % prÃïinÃæ du÷khaÓÃntaye  // HJm_4.45 //

sa munis tam uvÃcÃtha  $ yadÃ buddho bhavi«yasi  &
tadÃ syÃæ tava Ói«yo 'haæ  % sa cÃsmai pratyapadyata  // HJm_4.46 //

tad evaæ tiryaggato 'py asau bhagavÃn bodhisattvacaryÃæ caran prÃïair api paropakÃraæ k­tavÃn iti buddhe bhagavati prasÃdaparÃyaïair bhavitavyam iti |

|| ÓaÓajÃtakaæ caturtham ||


__________________________________________________________________________



5. Candraprabha


ko vismayaæ na nÅta÷ Óirasas tyÃgena bodhisattvasya  /
athavÃ phalÃnurÆpÃ÷ prÃyo mahatÃæ samÃrambhÃ÷  // HJm_5.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
hutavahasakhabalasamudÅritamahÃtaraÇgasya k«Årodajaladher anukÃriïÃ himagirihÃreïÃbhyalaæk­tÃyÃ÷ kauberyÃ digvadhvÃ÷ pramanasÃ pattralekheva viÓvakarmaïÃ likhitÃ vividhajanasaæbÃdhÃ pavanavidhÆyamÃnopavanakusumagandhÃdhivÃsitadigantarÃlÃ sadÃ subhik«atvÃt paripÆrïako«ako«ÂhÃgÃrÃ ÓrÅr iva nagararÆpeïÃvasthitÃ bhadraÓilÃ nÃma rÃjadhÃnÅ yeyam adhunÃ tak«aÓileti khyÃtim ÃgatÃ | tasyÃæ ca nÅtibhujabalaparÃjitÃnyarÃjasÃmanta÷ samudra iva saritÃæ sarvasaæpadÃm ÃÓraya÷ sarvavidyÃnÃæ pÃtrabhÆto bhÆtÃnukampÅ vimalavadanenduÓobhÃhrepitacandraprabhaÓ candraprabho nÃma rÃjÃ babhÆva |

Óriyam aripuranÃrÅpadminÅnÃæ harantÅ  $ sakhijanakumudÃnÃæ hlÃdam utpÃdayantÅ  &
niÓi manujapatÅndos tasya dehaprabhaiva  % k«apitatimirajÃlÃ dÅpakÃryaæ cakÃra  // HJm_5.2 //

tasya ca rÃj¤o lokottareyam akhilajanavismayakÃriïÅ pratij¤ÃbhÆt |

yadi mÃæ m­gayeta kaÓcid arthÅ  $ nayane prÃïanibandhanaæ Óiro vÃ  &
bhavabhaÇgakaraæ padaæ yiyÃsu÷  % praïayacchedam ahaæ na tasya kuryÃm  // HJm_5.3 //

bodhisattvasya ca daÓaÓatavasor ivÃruïa÷ satatapura÷saro 'mÃtyagaïapradhÃno mahÃpraj¤o mahÃcandro nÃmÃmÃtyo babhÆva |

parasparaguïÃlÃpau  $ parasparahitonmukhau  &
na kadÃcid abhÆtÃæ tau  % parasparaviyoginau  // HJm_5.4 //

atha kadÃcin mahÃcandro rÃtrau nidrÃvaÓam upagato dagdhapalÃÓarÃÓinÅlaparu«acchavibhir analajvÃlÃkalÃpakapilakeÓaÓmaÓrubhi÷ kesarinakharakuÂilatÅk«ïakararuhai÷ salilÃdhmÃtagurujaladharab­hatkuk«ibhir aya÷stambhapÅvaratatabhujorubhi÷ ÓaÓikalÃkuÂiladaæ«ÂrÃvibhaktas­kkÃntai÷ sphuradaciraprabhÃvijihmabhrÆbhaÇgai÷ sarudhirapuru«acarmÃvacchÃditakaupÅnair yÃtudhÃnai÷ svapne tasya n­pater apahriyamÃïaæ vigalitacÆ¬Ãmaïiæ maulim apaÓyat | prativibudhya ca vimanaska evam acintayat | aho kaÂuvipÃko 'yaæ mayÃ svapno d­«Âa÷ | svÃminaÓ ca na÷ pratij¤Ã ÓarÅram api yÃcitenÃrthine mayÃ dÃtavyam iti | tad yÃvat tasya n­pater na kaÓcic chiro m­gayate tÃvad anekÃni ratnamayÃni ÓirÃæsi Óilpibhi÷ kÃrayÃmÅti | tair eva kaæcic chiroyÃcakaæ bahir eva pratipÆjya visarjayi«yÃmÅti |

bhÆpÃla÷ p­thivÅm enÃæ  $ pÃlayan pÃlitendriya÷  &
k­tÃtmÃ suciraæ jÅva¤  % jÅvayatv akhilaæ janam  // HJm_5.5 //

atha mahÃcandro 'mÃtyamukhya÷ ÓirÃæsi ratnamayÃni kÃrayitvÃ bahir eva yÃcanakajanaæ vicÃrayÃmÃsa kenÃrtha iti | tato gandhamÃdanaparvate vÃnarÃnÆkamukha÷ pariïatanÃlikelavalkalaparu«aviralakeÓaÓmaÓrur ak­tabhrÆkuÂir api k­tabhrÆkuÂir iva dagdhasthÆïÃsitakarkaÓacchavi÷ prasthitajalauka÷kuÂilasthÆlasirÃjÃlavi«amajaÇghorubhujo bhujaga iva prak­tiraudro raudrÃk«o nÃma brÃhmaïa÷ prativasati sma | tasya cintÃ samabhavat | candraprabha÷ kila rÃjÃ sarvaædadas tad gacchÃmi tÃvat taæ rÃjÃnaæ ÓiroyÃcanena vyarthapratij¤aæ kari«yÃmÅti | kasya nÃmÃsti Óira÷pradÃne Óaktir iti vicintya krameïa bhadraÓilÃm Ãyayau |

vicacÃla tata÷ sabhÆdharÃ  $ muhurÃghÆrïitasÃgarÃ dharÃ  &
sarito jalam uddhurÃvilaæ  % calapÃÂhÅnavikampitÃntaram  // HJm_5.6 //

na virejatur indubhÃskarau  $ rajasÃ dhÆsaradarpaïÃk­tÅ  &
abhavan kakubha÷ samantato  % malinÃ÷ pro«itabhart­kÃ iva  // HJm_5.7 //

an­tÃv api ÓÃkhinÃm abhÆt  $ kusumaæ pÃï¬upalÃÓakesaram  &
vavur uddhatapÃæsusaæcayÃ÷  % ÓikhileÓÃnugatÃ ivÃnilÃ÷  // HJm_5.8 //

abhavat sacarÃcarÃ dharÃ  $ malinak«ÃmajanÃkulÃkulÃ  &
k«aïadÃ paridhÆmratÃrakÃ  % ÓaÓinÅvÃstasamÅpam Ãgate  // HJm_5.9 //

vane 'ÓnatÅnÃm api komalaæ t­ïaæ  $ k«aïÃd gavÃæ k«Åram agÃt parik«ayam  &
dhavitradhÆto 'pi niveÓitÃÇgatir  % makhe«u jajvÃla na yajvanÃæ ÓikhÅ  // HJm_5.10 //

atha vividhÃny ajanyÃni vilokya bhadraÓilÃnivÃsÅ jana÷ kim idam iti samÃÓaÇkamÃna÷ paryÃkulatÃm ÃjagÃma | ye tu tatra nipuïatarÃs te rÃj¤o vinÃÓam Ãsannam utprek«amÃïÃs tumulamanaso bhÆtvÃ parasparam evam Æcu÷ |

utpÃtajanitaæ k­cchraæ  $ mÃ bhÆd asya mahÅbhuja÷  &
yasyÃÓritya bhujacchÃyÃæ  % dehina÷ Óerate sukham  // HJm_5.11 //

atha sÃÓrulocanÃ nagaradevatÃ mahÃcandrÃyÃmÃtyÃya nivedayÃmÃsa | raudrÃk«o nÃmÃyaæ brÃhmaïo 'sya rÃj¤a÷ Óiro yÃcitum Ãgatas tan nivÃryatÃæ kenacid upÃyeneti | athÃmÃtyas tÃni ratnamayÃni ÓirÃæsy ÃnÅya raudrÃk«am uvÃca | mahÃbrÃhmaïa yenÃrthas tad aham eva te pratipÃdayÃmi | kiæ bhavato rÃj¤Ã d­«Âena prayojanam iti ||

bhavati tanudhanÃd apÅ«ÂalÃbho  $ yadi puru«Ãt kim ato mahÃdhanena  &
yadi gajapadamÃtrakhÃtatoyaæ  % harati t­«aæ vada sÃgareïa ko 'rtha÷  // HJm_5.12 //

brÃhmaïa uvÃca |
na sthÆlak«ÅradhÃrÃ÷ sitajaladaruca÷ prÃrthaye gÃ÷ savatsÃ÷  $ kiæcitkarïÃvadhÆtabhramadalinivahÃn naiva mattadvipendrÃn  &
nÃlaækÃrÃn prasannasphuÂakiraïamaïÅn nÃpi vÃsoviÓe«Ãn  % yÃce mÆrdhÃnam asmÃd aham avanibhuja÷ sarvado 'yaæ kileti  // HJm_5.13 //

amÃtya uvÃca |
amÆni te ratnamayÃni sÃdho  $ dadÃmi bhaktipravaïa÷ ÓirÃæsi  &
na ced amÅbhis tava k­tyam asti  % madÅyam adyaiva Óiro g­hÃïa  // HJm_5.14 //

svÃmyarthaæ bibhrata÷ prÃïÃn  $ bh­tyasya sthiracetasa÷  &
taddheto÷ sÃdhanÅbhÆtÃs  % te cen nanu k­tÃrthatÃ  // HJm_5.15 //

brÃhmaïa uvÃca | kim anena punaruktena | abhicÃruke karmaïi p­thivÅpatiÓirasÃ mama prayojanam | atha candraprabho divyena cak«u«Ã taæ ÓiroyÃcanakaæ bahir avasthitam Ãlokya priyasuh­dam iva pratyudgamya tam amÃtyamukhyam abhihitavÃn | alam alam arthina÷ praïayam upahatya | saæsÃrasÃgarottaraïÃya setubhÆtÃ÷ khalu bodhisattvÃnÃm arthina÷ |

uttitÅr«or udanvantaæ  $ dÆrapÃraæ duruttaram  &
yo bhinatti plavaæ baddhaæ  % kathaæ sa suh­d ucyatÃm  // HJm_5.16 //

tasmÃd dharmasahÃyena  $ puæsÃ dharmÃnuvartina÷  &
utsÃha eva kartavyo  % dharmavighno na yujyate  // HJm_5.17 //

Åd­Óo na bhaved arthÅ  $ yadi mok«asya kÃraïam  &
bodhisattvasya pÆryeta  % dÃnapÃramitÃ katham  // HJm_5.18 //

ity uktvÃ kha¬gam Ãk­«ya  $ brÃhmaïasyÃrpayan n­pa÷  &
mama cchindhi Óiro vipra  % proktavÃn iti cÃvyatha÷  // HJm_5.19 //

kva brÃhmaïa÷ kva h­dayaæ karuïÃparok«aæ  $ caï¬Ãlasaægatam ivÃham anena manye  &
yaj¤opavÅtam iti tasya ciraæ vicintya  % viprasya vak«asi salajjam ivÃvatasthe  // HJm_5.20 //

atha sa brÃhmaïa uvÃca |
nÃham amÃtyasuh­dbandhujanapariv­tasya bhavata÷ Óaknomi ÓiraÓ chettum | ekÃkÅ bhavÃn bhavitum arhatÅti | tata÷ sa rÃjÃ saÓapathaæ vinivartya taæ bÃ«pasalilapariplutÃk«aæ janasamÆhaæ tena nistriæÓapÃïinÃ brÃhmaïenÃnugamyamÃno ratnagarbhaæ nÃmodyÃnam agamat | atha mahÃcandro 'mÃtya iti paridevanÃparidÅnÃk«aram uvÃca |

apagataÓirasaæ nirÅk«ituæ  $ manujapatiæ bata ko 'dya Óak«yati  &
upahatayajamÃnasatkriyaæ  % kratum iva puïyajanair upaplutam  // HJm_5.21 //

idam avanibhujÃ vinÃdhunÃ  $ puram atidÅnajanaæ na bhÃsyati  &
bhramadalikulasaækulaæ gajai÷  % salilam ivoddh­taphullapu«karam  // HJm_5.22 //

tad yÃvad asya n­pater na Ó­ïomi m­tyuæ  $ prÃïÃn ahaæ prathamam eva jahÃmi tÃvat  &
evaæ vicintya sa samÃdhibalena dhÅmÃn  % svÃyaæbhuvÅæ gatim agÃt svatanuæ vihÃya  // HJm_5.23 //

dhanya÷ sa eva puru«a÷ samavÃpya saukhyaæ  $ v­ttaæ prakÃÓya jagatÅndumarÅciÓubhram  &
prÃptÃm avek«ya suh­dÃæ mahatÅæ vipattiæ  % prÃpnoti ya÷ prathamam eva ÓarÅrabhaÇgam  // HJm_5.24 //

atha ratnagarbham ÃkrÅ¬aæ pravi«Âe rÃjani mahÃn ÃkrandaÓabdo 'nta÷pure samabhÆt | praviÓya ca tad udyÃnaæ sa brÃhmaïas taæ rÃjÃnam avocat | evam avasthitasya svastharÆpasya bhavato nÃham asiæ kaïÂhe pÃtayituæ Óaknomi | rÃjovÃca | brÃhmaïa tato mÃm atra sadÃpu«pe campakatarau badhÃna | sa ca tathÃ brÃhmaïa÷ k­tavÃn | athodyÃnadevatÃs taæ raudrakarmÃïam evam Æcu÷ |

niÓitaæ vasudhÃbhartur  $ asiæ katham anÃgasa÷  &
asya nÃma jagadbandhos  % tvaæ kaïÂhe pÃtayi«yasi  // HJm_5.25 //

akÃraïakrauryavirÆk«amÃnasa÷  $ Óiro yadi cchetsyati bhÆpater bhavÃn  &
tavÃpy aÓanyÃ sphuritasphuliÇgayÃ  % Óira÷ kari«yÃma idaæ vijarjaram  // HJm_5.26 //

atha sa rÃjÃ tÃ÷ pramadavanadevatÃ÷ sÃnunayam iti vÃrayÃmÃsa | na khalu mama bhavatÅbhir anuttarÃæ saæyaksaæbodhiæ jigami«or mahÃn antarÃya÷ karaïÅya÷ | anumodanayÃ hi puïyÃptir bhavaty ato 'nyathÃ kuÓalapak«ahÃnir eva |

arthibhyo yÃcamÃnebhyo  $ dattÃnÃæ ÓirasÃæ mayÃ  &
amunÃ ÓirasÃdyedaæ  % sahasraæ paripÆryate  // HJm_5.27 //

iti bodhisattvavacanam Ãkarïya tÃ devatÃs tata÷ sthÃnÃt pratijagmu÷ | atha sa rÃjÃ praïidhim evam akarot |

Óira÷pradÃnÃt kuÓalaæ yad asmÃc  $ cirÃya vismÃpitasarvalokÃt  &
avÃpya bodhiæ mama tena ÓÃntau  % bhaveyur asthÅni tilÃïukÃni  // HJm_5.28 //

asmin pure bhadraÓilÃbhidhÃne  $ ÓirÃæsi dattÃni mayÃ ca yasmin  &
sthÃne bhavet tatra mano'bhirÃme  % stÆpo mahÃn dehabh­tÃæ hitÃya  // HJm_5.29 //

iti k­tapraïidher vasudhÃpater  $ akaruïa÷ karuïÃm­ducetasa÷  &
sa bhujagadyutinÃ sahasÃsinÃ  % kamalavan mukhapaÇkajam acchinat  // HJm_5.30 //

chinne tata÷ Óirasi bhÆmipate÷ k«aïena  $ nirmuktaphullakusumÃÓrukaïÃnubaddhÃ÷  &
jaghnu÷ svapallavakarair anilÃvadhÆtair  % ÃtmÃnam utsukatayeva latÃtaruïya÷  // HJm_5.31 //

nirbhinnaphenavalayaæ pavanena vÃtÃ-  $ vyÃlolavÅcibhujakampitapadmavaktram  &
tasminn abhÆd upavane nalinÅvadhÆnÃæ  % v­ndaæ saÓokam iva «aÂpadakÆjitena  // HJm_5.32 //

di«ÂÃntaæ gatavati rÃj¤i rÃjadhÃnÅ  $ ni÷ÓrÅkapracurajanÃkulÃ na reje  &
ni÷ÓabdastimitaÓarÃricakravÃkÃ  % yÃte 'staæ divasakare m­ïÃlinÅva  // HJm_5.33 //

atha gatavati tasmin bhÆbhuji brahmabhÆyaæ  $ calati jaladhivelÃ nisvanÃkrandavatyÃ÷  &
ruditam iva p­thivyÃ dÆram utk«ipya tuÇgau  % kapiladhavalabhÃsau merukailÃsabÃhÆ  // HJm_5.34 //

sa ca brÃhmaïas tatkeÓe«u Óira÷ samavalambya tasmÃd upavanÃn nirgantum Ãrebhe | tato bhadraÓilÃnivÃsÅ jana÷ ÓokavaÓÃd evam uvÃca |

siæhÃsanasthasya n­pasya bh­tyair  $ yad unmukhair d­«Âam udÅrïahar«ai÷  &
tan nÅyate mlÃnasaroruhÃbhaæ  % dvijena keÓe«u Óiro g­hÅtam  // HJm_5.35 //

api ca |

ya÷ pÆrvÃcalasaæsthitasya ÓaÓina÷ ÓobhÃæ vahan bhÆyasÅæ  $ d­«Âa÷ sÃdaram unmukhai÷ karivaraskandhasthito rÃjabhi÷  &
kaïÂhacchedavisÃrisÃndrarudhiravyÃdigdhavak«a÷sthala÷  % Óyenai÷ so 'yam adhomukhai÷ k«itipatir bhrÃmyadbhir Ãlokyate  // HJm_5.36 //

dÅnÃÓ citÃæ sumahatÅæ sacivÃ rudanta÷  $ karpÆracandanaturu«kavatÅæ vidhÃya  &
tasmin niveÓya n­patiæ vyajanÃnilena  % mantrair hutaæ hutavahaæ jvalayÃæ babhÆvu÷  // HJm_5.37 //

atha tÃæ jvalantÅæ citÃm Ãlokya paridevamÃna÷ sa janakÃya evam avocat| aho bhagavaty anityatÃ nÃma nirviÓe«Ã |

mandaæ dattavilepanÃ ÓaÓabh­ta÷ kÃntiæ harantÅ purÃ  $ yÃ sp­«ÂÃ pramadÃÇgulÅkisalayair gorocanÃdhÃribhi÷  &
seyaæ pÃtitavÃsavadhvajanibhÃ rÃj¤a÷ ÓamÃlambinÅ  % lolÃbhi÷ parim­Óyate hutavahajvÃlÃÇgulÅbhis tanu÷  // HJm_5.38 //

tad evaæ svaÓira÷parityÃgo 'py askhalitamanasÃ bodhisattvabhÆtena bhagavatÃ k­ta iti vicintya bodhim icchatÃnyenÃpi tyÃgaparÃyaïena sÃdhunÃ bhavitavyam iti |

Ãcakhyau bhagavÃæÓ cedam  $ arhatÃm arhatÃæ vara÷  &
jÃtakaæ jitasaæsÃra-  % mahÃdu÷khaparaæpara÷  // HJm_5.39 //

tadÃ candraprabho nÃma  $ babhÆvÃhaæ mahÅpati÷  &
amÃtya÷ ÓÃriputro 'bhÆd  % devadattaÓ ca sa dvija÷  // HJm_5.40 //

|| candraprabhajÃtakam pa¤camam ||


__________________________________________________________________________



6. RÆpyÃvatÅ


strÅtve 'pi bodhisattvaÓ chittvÃ mÃæsaæ dadau nijÃd dehÃt  /
kim utÃdhikasattvabale parÃrthakuÓale manu«yatve  // HJm_6.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
vividhopavanaÓyÃmaparyantÃ dhanadÃyamÃnavaïigjanaparipÆrïavipaïimÃrgÃ gÃndhÃravi«ayatilakabhÆtÃ vibhÆ«aïam iva k«iter utpalÃvatÅ nÃma rÃjadhÃnÅ yeyaæ pu«kalÃvatÅty adhunÃ khyÃtÃ | tasyÃæ ca bodhisattva÷ prathamayauvanopacÅyamÃnakÃntilÃvaïyaÓobhÃ devateva svabhavanasya rÆpyÃvatÅ nÃma strÅ babhÆva |

upaÓÃntatayÃ paropakÃra-  $ pratipattyÃ manasaÓ ca pÃÂavena  &
ativismayakÃriïÅ janÃnÃæ  % karuïÃ mÆrtimatÅva sÃ babhÃse  // HJm_6.2 //

atha kadÃcit tatra deÓe kuÓalamÆlak«ayÃt parik«ÅïakoÓako«ÂhÃgÃrÃvalokanaparidÅnajanam aruïasÃrathikiraïasaætÃpavilÅnasÃvaÓe«ahimagirituhinam atuhinatayÃ pariÓu«yatsaritsalilam asalilatayÃ ca parimlÃnakedÃraæ tadavalokanavi«aïïak­«Åvalajanam aparipÆrïÃtithimanoratham atidurbalagopÃlÃnugamyamÃnaparetÃvaÓe«aviralagogaïam ÃhÃraparÃyaïadaridrajanam asajjanasaægatam iva pÅ¬Ãkaram atimahad durbhik«am abhavat |

vinimagnamanoj¤acÆcukÃ÷  $ ÓucicÃmÅkarakumbhasaænibhÃ÷  &
kaÂhinatvam anandhasÃæ jahu÷  % pramadÃnÃæ gurava÷ payodharÃ÷  // HJm_6.3 //

parihÅnam­jÃsu bibhratÅ«v  $ adhikaæ bÃhulatÃsu tÃnavam  &
agaman paridÅnacak«u«Ãæ  % Óithilatvaæ valayÃni yo«itÃm  // HJm_6.4 //

parirÆk«aÓiroruhÃkulÃni  $ k«aïadÃbhaÇgaÓaÓÃÇkadhÆsarÃïi  &
vadanÃni babhÆvur aÇganÃnÃæ  % vigatabhrÆlalitasmitodayÃni  // HJm_6.5 //

upalipya m­dÃ g­hÃntarÃlaæ  $ ÓiÓave paryu«itaæ pradÃya bhojyam  &
g­hiïÅ na tathÃtmanÃnutepe  % g­hiïaæ vÅk«ya yathÃ k«udhÃvasannam  // HJm_6.6 //

m­tavatsatayÃ nirastacÃrÅ  $ kavalavyÃh­tikampamÃnasÃsnÃ  &
g­hiïÅæ g­ham ÃgatÃ vanÃd gaur  % adhikaæ sÃÓruvilocanÃæ cakÃra  // HJm_6.7 //

paridurbalatÃæ kramÃd gatÃnÃm  $ at­ïÃhÃratayÃ ÓanairgatÅnÃm  &
adhikaæ Óithilatvam Ãgate«u  % k«ayam Ædha÷su gavÃæ payo jagÃma  // HJm_6.8 //

ÃdaÓya kiæcid adharaæ paridurbalena  $ lÃÇgÆlamÆlam avalambya samÃkulena  &
uccik«ipe katham api prakaÂÃsthisaædhir  % gopÃlakena jaratÅ surabhi÷ k­ÓÃÇgÅ  // HJm_6.9 //

k«ÅïÃnnapÃno m­tagodhano 'pi  $ paÂaccaraprÃv­tapÃï¬ugÃtra÷  &
jano na tasmin vi«aye vimoktuæ  % g­hÃn nivÃsopahata÷ ÓaÓÃka  // HJm_6.10 //

atha rÆpyÃvatÅ kvacid avacarake prasÆtivaÓÃd adhikataraprajvalitak«udagnisaætÃpitaÓarÅrÃæ nimnatarakapolanayanakuk«irandhrÃm abhivyaktaparÓukÃpaÇktim atimalinajarjaravasanasaæv­tÃÇgÅm ÃtmasnehagauravÃd apetatanayasnehÃæ tad evÃpatyaæ jighÃæsantÅæ kÃæcit sairandhrÅm apaÓyat | Ãlokya ca tÃm uktavatÅ | bhagini kim idam atin­Óaæsaæ karma kartukÃmÃsÅti | sÃ yo«id evam acintayat | iyaæ khalu rÆpyÃvatÅ dÃnaÓÅlÃ karuïÃvatÅ ca | tato yady aham asyÃ÷ kathayeyam imaæ v­ttÃntaæ niyatam e«Ã mama k«utpratÅkÃraæ kuryÃd iti vicintyovÃca | bhagini bÃ¬ham asmi prasavÃbhiv­ddhena k«udagninÃ parigataÓarÅrÃ | tad icchÃmi putrakam imaæ bhak«ayitum iti |

sutam apy aurasaæ nÃma  $ dvi«antam iva paÓyatÃm  &
Ãtmasneho hi sattvÃnÃæ  % dharmÃdharmau na paÓyati  // HJm_6.11 //

atha rÆpyÃvatÅ karuïÃpravartitabÃ«pÃvilalocanotpalÃ tÃæ striyam iti babhÃ«e |

karuïarodanamÃtravibhÃvita-  $ vyatham imaæ kuÂilÃkulakeÓakam  &
akaruïe katham atsyasi bÃlakaæ  % hariïaÓÃvamanoharanetrakam  // HJm_6.12 //

drutagatipracaloccaÓikhaï¬ake  $ k«itiraja÷paru«ek«aïapak«maïi  &
parasute 'pi ÓiÓau m­ducetasÃæ  % bhavati vatsalatÃ khalu yo«itÃm  // HJm_6.13 //

hasitavisphuritÃdharapallavaæ  $ k­taviÓe«akam Ãyatalocanam  &
katham idaæ skhalitÃkulasaækathaæ  % sutamukhaæ na nirÅk«itum icchasi  // HJm_6.14 //

kurvantam aÓvagamanÃbhinayaæ ÓiÓutvÃd  $ daï¬ÃÓvakasthamalinÃkulakÃkapak«am  &
hÃsasphuraddaÓanaku¬malapaÇktiÓobhaæ  % kÃ yo«id icchati vilokayituæ na putram  // HJm_6.15 //

vyÃkoÓatuï¬akam udÃnanavÅk«amÃïam  $ ÃhÃrakÃÇk«iïam udÅritarÆk«aÓabdam  &
pu«ïÃti ÓÃvam anugÃminam Ãdareïa  % kÃkÅ k«udhÃ parigatÃpi satÅ kim u strÅ  // HJm_6.16 //

api ca | kadÃcid ayaæ jana÷ ÓrutvÃ kopavaÓÃd iyaæ sÃ putraghÃtinÅti piÓÃcÅm iva bhavatÅm asmÃd deÓÃn nirvÃsayet tato viramyatÃm asmÃt sÃhasÃd iti |

m­gaÓÃvam iva vyÃghrÅ  $ bhak«ayitvemam arbhakam  &
kathaæ prajvalitÃn pÃpe  % bhak«ayi«yasy ayogu¬Ãn  // HJm_6.17 //

sÃ provÃca | kiæ karavÃïi bhagini yan na Óaknomi so¬hum enaæ sarvÃÇgÅïaæ k«udagnim iti | atha rÆpyÃvatÅttham acintayat | yadi nÃmÃham enaæ bÃlakam ÃdÃya yÃsyÃmi niyatam e«Ã prÃïaviyogam e«yati | athÃsyÃ÷ k«utpratÅkÃrÃrtham annam aticirÃd Ãne«yÃmi tata e«Ã putrakam imaæ prÃïair viyojayi«yati |

kÃlÃtÅtaæ ni«phalaæ karma kurvan  $ mohÃl loka÷ kevalaæ khedam eti  &
vo¬huæ yuktaæ tÃvad evÃtapatraæ  % tigmajyotir yÃvad astaæ na yÃti  // HJm_6.18 //

tad idam atra prÃptakÃlaæ svamÃæsenainÃæ prÅïayi«yÃmÅti ||

asÃrÃt sÃram Ãdeyaæ  $ ÓarÅrÃt pÃtukÃd ita÷  &
srotobhinnacalanmÆlÃt  % phalaæ taÂataror iva  // HJm_6.19 //

tata÷ sÃ yo«it punar uvÃca | bhagini gamyatÃæ nÃhaæ tava purastÃd imaæ bÃlakaæ pramÃpayituæ Óaknomi | atha rÆpyÃvatÅ tÃm avocat | ÃnÅyatÃæ tÃvad yadi te kiæcid atra Óastram asti | sÃ ca rÆpyÃvatyÃ÷ Óastram arpayÃmÃsa |

chittvÃ tata÷ stanayugaæ niÓitena tena  $ Óastreïa hemakalaÓÃk­ti vÃntaraktam  &
tasyai dadau yuvataye k«udupaplutÃyai  % rÆpyÃvatÅ svatanudu÷kham acintayantÅ  // HJm_6.20 //

haranti prÃïinÃæ du÷kham  $ Ãtmadu÷khÃnapek«iïa÷  &
paradu÷khena bÃdhyante  % na svadu÷khena te yata÷  // HJm_6.21 //

tac ca stanayugaæ tasyai yo«ite pradÃya rÆpyÃvatÅ svabhavanÃntaraæ praviveÓa |

stanadvayacchedavisÃriÓoïita-  $ pradigdhahÃrÃmbaramekhalÃguïÃ  &
vapu«matÅ lohitacandanÃrcitÃ  % babhÆva hemapratimeva sÃÇganÃ  // HJm_6.22 //

atha rÆpyÃvatÅæ bhartÃ sasaæbhramam utthÃyÃsanÃt papraccha |

kenedaæ tava kalyÃïam  $ akalyÃïena sundari  &
ÓarÅraæ rÃk«aseneva  % k­taæ k­ttapayodharam  // HJm_6.23 //

sÃ taæ v­ttÃntaæ patye nivedya punar uvÃca | ÓÅghram Ãryaputras tasyai prasavÃbhivardhitak«udagnaye yo«ite dÃtum arhaty annapÃnam iti | sa ca rÆpyÃvatÅbhartÃ vismitamanÃs tathety abhidhÃya |

susvÃdu sarvapÃtrÅïaæ  $ karuïÃpÃtrabhÆtayÃ  &
tayoktaæ prÃhiïod annaæ  % tasyai durgatayo«ite  // HJm_6.24 //

atha sÃ janatÃlokya  $ rÆpyÃvatyÃs tad adbhutam  &
vismayÃc cÃlayÃmÃsa  % muhur aÇgulipallavÃn  // HJm_6.25 //

idaæ cÃbhidadhau lokas  $ tÃæ tavÃnena karmaïÃ  &
tyÃge protsÃhitaæ nÆnaæ  % ceto matsariïÃm api  // HJm_6.26 //

dÃnapÃramitÃ yÃsau  $ ÓrÆyate bodhim icchatÃm  &
sÃ tvaæ lokopakÃrÃya  % dhruvaæ mÆrtimatÅ sthitÃ  // HJm_6.27 //

strÅtvaæ kvedaæ buddhir e«Ã kva tÅk«ïÃ  $ kvÃyaæ tyÃga÷ saukumÃryaæ kva cedam  &
asyÃ÷ sÃdhvyÃ÷ sarvadÃnÃtigena  % tyÃgenÃnye hrepitÃs tyÃgavanta÷  // HJm_6.28 //

atha rÆpyÃvatyÃ bhartÃ satyÃdhi«ÂhÃnam iti cakÃra |

yathÃ nÃnyasya puæso 'pi  $ ÓrÆyate dÃnam Åd­Óam  &
tathÃ tenÃÓu satyena  % stÃæ me patnyÃ÷ payodharau  // HJm_6.29 //

ity ukte g­hiïÃ tena  $ satyÃdhi«ÂhÃnakÃriïÃ  &
stanabhÃrÃlasaæ tasyÃ  % vak«a÷ punar ajÃyata  // HJm_6.30 //

lokasya dÃnasalilena t­«aæ harantÅ  $ dantÃæÓukesaramanoharavaktrapadmÃ  &
tasmin pure gurupayodharacakravÃkÃ  % rÆpyÃvatÅkamalinÅ punar ÃbabhÃse  // HJm_6.31 //

atha surapati÷ kiæ punar anena sarvalokatyÃgÃtiÓÃyinÃ tyÃgena rÆpyÃvatÅ mÃm amarapurÃt pracyÃvya svayam eva devÃdhipatyaæ kartukÃmÃ syÃd iti vicintya sÃÓaÇkamanÃs tasyÃs taæ bhÃvaæ jij¤ÃsamÃna÷ prasÃritajaladharapaÂalÃbhinÅlam antarÅk«am avagÃhyotpalÃvatÅæ rÃjadhÃnÅm avatÅrya m­ïÃlasÆtradhavalayaj¤opavÅtÃbhyalaæk­tavak«a÷sthalaæ kaïÂheguïÅk­tÃk«amÃlam abalÃnayanaÓabalak­«ïÃjinatirask­taskandhaikadeÓaæ dak«iïakaravinyastapallavapuÂakaæ dvijÃtirÆpam abhinirmÃya bhik«ÃrthÅ nÃma rÆpyÃvatyÃ bhavanam Ãgamat | atha rÆpyÃvatÅ vividhaæ bhak«yabhojyam ÃdÃya ÓakrÃya dvijÃtimÆrtaye prÃyacchat | prastÃvapÆrvakaæ cainÃæ surapatir uvÃca |

tava stanaparityÃga-  $ saæbhÆtena visÃriïÃ  &
ÓaÇkhacchedÃvadÃtena  % yaÓasÃlaæk­taæ jagat  // HJm_6.32 //

kim aindram amunÃ sthÃnaæ  $ tapasÃ vijigÅ«ase  &
kutÆhalavaÓÃd bhadre  % p­cchÃmi bhavatÅm aham  // HJm_6.33 //

Ãcakhye surapataye 'tha sÃ yathÃvad  $ vÃ¤chÃmi tribhuvanaÓÃntaye jinatvam  &
etena dvija mama sÆn­tena sadya÷  % puæbhÃvo jagati guïÃÓrayas tathÃstu  // HJm_6.34 //

ity ukte vacasi jagÃma sÃ naratvaæ  $ Óakro 'pi svapuram agÃt pratÅtacetÃ÷  &
nirv­ttaæ jagati tad adbhutaæ viditvÃ  % lokaÓ ca sthirataraniÓcayo babhÆva  // HJm_6.35 //

ÓmaÓrÆdgamaæ praviralÃ¤janacÆrïanÅlam  $ Ãvirbhavantam avalokya tadÃnanendau  &
sadya÷ payodharayugaæ gajakumbhapÅnam  % antardadhe p­thuni vak«asi lajjayeva  // HJm_6.36 //

bodhisattvasya ca rÆpyÃvata iti loke nÃma prakhyÃtim agÃt | athotpalÃvatyÃæ rÃjadhÃnyÃæ kadÃcid aputro rÃjÃ pa¤catvam upajagÃma | kÃlagate ca tasmin rÃjani rÃhug­hÅtarajanikareva niÓÅthinÅ sÃ purÅ na rarÃja | rÃjavinÃÓÃbhiv­ddhaÓokÃÓ cÃmÃtyÃ÷ ke«ucid aha÷sv atÅte«u ÓuddhÃntajanam ÃÓvÃsya pauravargam evam Æcu÷ | anÃyakatvÃd ayaæ deÓa÷ kadÃcid arÃtibhir Ãgatya ni÷svÃpateya÷ kriyeta | pradÅptag­hanirvÃpaïÃya kÆpakhananam iva cÃtÅtakÃlam ÃyÃsahetur eva ca na÷ samÅhitaæ syÃd iti | tad idam atra prÃptakÃlam ayaæ rÆpyÃvata÷ kumÃra÷ sakalarÃjalak«aïopeta ÃbhigÃmikaguïasaæpannaÓ ca tad imam evÃdhipatyÃyÃbhi«ek«yÃma iti |

tasyÃbhi«ekam atha cakrur udÅrïahar«Ã÷  $ paurÃ÷ paropak­titatparamÃnasasya  &
sÃrdhaæ ca cÃmarayugena mano'bhirÃmam  % uccik«ipe parijanena sitÃtapatram  // HJm_6.37 //

tac cakrire vipaïitoraïabaddhamÃlaæ  $ ÓailÃlinÃm abhinayena mano'bhirÃmam  &
gandhÃmbusekasurabhÅk­tamÃrgarathyaæ  % paurÃ÷ kuberabhavanena puraæ samÃnam  // HJm_6.38 //

kÃle jalaæ jaladharÃ÷ pradadu÷ prakÃmam  $ Åti÷ kadÃcid api na vyasanaæ cakÃra  &
tatra praÓÃsati nayena mahÅæ mahÅÓe  % ÓuÓrÃva du÷kham iti naiva jana÷ kadÃcit  // HJm_6.39 //

k­«yÃ vinÃ bahuphala÷ kalamo babhÆva  $ v­k«Ã÷ sadÃ kusumabhÆriphalÃ babhÆvu÷  &
tasmin surÃjani p­thÃv iva pÃti rÃjyam  % usrÃ÷ svayaæ duduhire 'tanudugdhadhÃrÃ÷  // HJm_6.40 //

acchinnadÃnaparipÆrïamanorathena  $ ÓaktitrayodayavatÃ vijitendriyeïa  &
nÃnÃguïÃbharaïabhÆ«itavigraheïa  % rÃjanvatÅ k«itir abhÆt k«itipena tena  // HJm_6.41 //

Ãruhya so `tha maïicÃru narendrasiæha÷  $ siæhÃsanaæ n­panamask­tapÃdapadma÷  &
padmÃnukÃrivadana÷ pravivekadharmo  % dharmaæ dideÓa paramÃrthaphalaæ janÃya  // HJm_6.42 //

dÃnasya paÓyata vipÃkamahattvam etad  $ atraiva me yuvatitÃm apanÅya yena  &
udbhÃvitaæ prathitajanmaphalaæ trivargaæ  % lokÃdhipatyaramaïÅyam idaæ naratvam  // HJm_6.43 //

dÃnadrumÃt kusumamÃtram idaæ prasÆtam  $ anyad bhavi«yati phalaæ vipulaæ paratra  &
etad vicÃrya bahudhÃrthivasundharÃyÃæ  % ÓÅlÃmalÃn akhiladÃnanidhÅn nidhatta  // HJm_6.44 //

na syur guïapaya÷siktÃ  $ yady arthik«etrabhÆmaya÷  &
dÃtÃ dÃnaphalÃkÃÇk«Å  % dÃnabÅjaæ kva ropayet  // HJm_6.45 //

bandhubhyo ye 'tiricyante  $ kÅrtipuïyapradÃyina÷  &
trÃsayet ko 'rthina÷ prÃj¤o  % bhrÆbhaÇgabhujagena tÃn  // HJm_6.46 //

eka÷ prÃha giraæ muhu÷ stutimatÅm ekas tu rÆk«Ãk«arÃm  $ eka÷ sÃdaram Åk«ate dhanamadÃt sÃvaj¤am evÃpara÷  &
eka÷ sÃdhu dadÃti puïyayaÓasÅ vastv ekam evÃparo  % dÆraæ mÃæ prati yÃcitÃ vijayate dÃtÃram ebhir guïai÷  // HJm_6.47 //

diÓa÷ kartavyÃÓ ced guïakusumamÃlÃsurabhaya÷  $ punar bhoktuæ h­dyaæ phalam atanu vÃ¤chÃsti yadi vÃ  &
ata÷ saæropyantÃæ praïayijanabhÆmÃv udayino  % mahÃkÅrticchÃyÃ÷ pratidivasam evÃrthatarava÷  // HJm_6.48 //

var«Ãïi «a«Âim atha lokam anupraviÓya  $ k­tvÃrthinÃæ guïavatÃæ ca sukhÃny abhÅk«ïam  &
kÅrtyÃ diÓa÷ kumudapÃï¬urayÃvabhÃsya  % janmÃntaraæ gurubala÷ sa n­po jagÃma  // HJm_6.49 //

tad evaæ strÅtve 'pi tena bhagavatÃ svamÃæsÃni dattÃni ko nÃma manu«yabhÆto bÃhye vastuny apek«Ãæ kuryÃd iti tyÃgijanaprotsÃhanÃya varïanÅyam iti |

|| rÆpyÃvatÅjÃtakaæ «a«Âham ||



__________________________________________________________________________





7 Áre«ÂhijÃtakam


bahiraÇgam api dravyaæ k­cchrÃd guïine 'pi dÅyate nÅcai÷  /
priyam api dehaæ santas tiryagbhyo pi prayacchanti  // HJm_7.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
ÓrÆyamÃïamanoharÃyÃæ d­ÓyamÃnavismayakarÃyÃm uttarÃpathasÃrabhÆtÃyÃæ vikasitakamalotpalavanÃbhyalaÇk­topavanÃyÃæ pavanavidhÆyamÃnasurago«ÂhadhvajapatÃkÃyÃæ utpalÃvatyÃæ rÃjadhÃnyÃæ bodhisattvo 'nyatamad amarapuram iva pÃrijÃta utpadyamÃna÷ Óre«Âhikulam aÓobhayat |
atha Óre«ÂhÅ pradhÃnaputrajanmalabdhapramoda÷ prav­ttacitrotsavaviÓe«e vividhÃtodyadhvaniÓravaïapran­ttamayÆrÃbhyalaÇk­tÃjire balisakhamadhuparisravanmadÃbhirajyamÃnayuvatikapole maïitoraïÃvabadhyamÃnavividhasurabhisraji priyÃkhyÃnapratÅtaparijane svabhavane samanvitasuh­dbandhuvarge mahad arthibhyo viÓrÃïanam adÃt |

Óre«ÂhyÃtmajasya prabhayÃ himÃæÓor  $ ahÃri kÃnti÷ parita÷ sphurantyÃ  &
yatas tato 'sya svajano 'nurÆpaæ  % cakÃra candraprabha eva nÃma  // HJm_7.2 //

taæ ca pitÃ bÃlaÓaÓinam iva pratidivasam upacÅyamÃnakÃntiÓobham anyatamasmai ÓrutaÓÅlÃdiguïaprakÃÓanÃmne ÓÃstrakÃvyakalÃgrahaïÃya gurave nivedayÃm Ãsa |

tadantevÃsino so 'tha  $ medhayÃ ca Órutena ca  &
nÃcireïaiva kÃlena  % vijigye vijitendriya÷  // HJm_7.3 //

tasya medhÃæ samÃlokya  $ sarvaÓi«yÃtiÓÃyinÅm  &
sÃdhuvÃdapara÷ praÓne  % gurur ÃsÅt savismaya÷  // HJm_7.4 //

bhinnÃndhakÃrapaÂalÃ  $ prakÃÓitapathÃpathÃ  &
vidyÃ tatrÃdhikaæ reje  % jyotsneva kumudÃkare  // HJm_7.5 //

divyena cak«u«Ã d­«ÂvÃ  $ yaæ yaæ nidhim avÃpa sa÷  &
prÃyacchat prÃptakalyÃïo  % ni÷Óe«aæ taæ tam arthine  // HJm_7.6 //

svasattvasad­Óaæ tena  $ tathÃ dÃnam adÅyata  &
nÃÓrÆyanta yathÃ vÃco  % dehÅti punar arthinÃm  // HJm_7.7 //

atha tasya guros tÃni pa¤camÃtrÃïi Ói«yaÓatÃni candraprabham evam Æcu÷ |
aho praïayinÃm upari bhavato mahatÅm anukampÃæ manyÃmahe |
yadi kaÓ cid arthÅ bhavantam asÆn api m­gayate niyamena tÃn tasmin bhavÃn prayacched iti |
bodhisattva uvÃca |
mÃ maivaæ yÃcanaka eva dÃtÃram anukampayÃ viÓina«Âi kuta÷ |

pÃtrÅk­tya ya ÃtmÃnaæ  $ dÃt­ÓreyovidhitsayÃ  &
sahate prÃrthanÃdu÷khaæ  % tÃd­Ç nÃsty anukampaka÷  // HJm_7.8 //

kÅrtim atra phalaæ pretya  $ dvayam arthÅ prayacchati  &
dhanamÃtram adÃt tasmÃt  % pradÃtu÷ sa viÓi«yate  // HJm_7.9 //

dehÅti nigadann arthÅ  $ laghur ity abhidhÅyate  &
nÃstÅti nigadan dÃtÃ  % tato laghutaro nanu  // HJm_7.10 //

yÃtyantam upakÃrÃya  $ dÃtu÷ kalpalatÃyate  &
prakÃÓitaphalaÓlÃghyÃ  % sÃ laghvÅ katham arthitÃ  // HJm_7.11 //

yadi na syur amÅ jagadvibhÆtyai  $ parita÷ puïyapaya÷s­jo 'rthimeghÃ÷  &
na hi dÃt­payodhayo bhaveyur  % guïamuktÃgurukÅrtikuk«ibhÃja÷  // HJm_7.12 //

tatas te Ói«yÃ÷ punar api bodhisattvaæ papracchu÷ |
kathyatÃæ tÃvat kim anena mahÃpradÃnaphalena ÓÃtakratavÅæ Óriyam icchati bhavÃn uta cakravartitvam iti |
bodhisattva uvÃca |
na khalu me prak­tibhaÇguraæ padam abhila«ati buddhi÷ |
paÓyantu bhavanta÷ |

yad yad bhavapaÂamadhye rÆpaæ saæskÃraÓilpibhi÷ kriyate  /
unmÃr«Âi tat tad e«Ã kruddhevÃnityatÃ capalÃ  // HJm_7.13 //

adhyÃsitaæ suk­tibhi÷  $ kÃmadve«aparÃÇmukhai÷  &
bhavÃgram api nÃgamyaæ  % k­tÃntasya durÃtmana÷  // HJm_7.14 //

k«Åyate pÃlyamÃnÃpi  $ prÃïinÃm Ãyu«a÷ sthiti÷  &
citrakarmaïi vinyastÃ  % vartikeva k«aïe k«aïe  // HJm_7.15 //

naciraæ dÅpyate lak«mÅ÷  $ prÃpya krÆrÃm anityatÃm  &
catu«pathapradÅpasya  % Óikheva pavanÃhatÃ  // HJm_7.16 //

mÆ¬hÃ÷ siæhÅm ivodvignÃ÷  $ ke cit paÓyanty anityatÃm  &
tÃm evÃnye k­tadhiya÷  % s­gÃlÅm iva nirbhayÃ÷  // HJm_7.17 //

na dunoti mano m­tyu÷  $ k­tapuïyasya dhÅmata÷  &
vitapaty adhvagaæ nÃrkaÓ  % chatracchÃyÃtirask­tam  // HJm_7.18 //

madamÃnatamonimittam ete  $ kupitavyÃladurÃsadÃ÷ sadaiva  &
vibhavÃ÷ k«aïavartina÷ prajÃnÃm  % anubandhÃ iva ÓabdaÓÃstrabhÃja÷  // HJm_7.19 //

jagad iti sacarÃcaraæ viditvÃ  $ salilarayÃhataphenarÃÓikaæ tu  &
apagatamadamÃnamohajÃlÃ÷  % sapadi ghaÂadhvam ajanmane pumÃæsa÷  // HJm_7.20 //

tato 'ham atyantam eva lokadu÷khak«ayÃyÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim icchÃmÅti |
atha te Ói«yÃ÷ pramuditamanasa÷ punar evam Æcu÷ |
kiæ bahunÃbhihitena |

bhrÆmadhyasthaæ sphuritakiraïaæ bibhrad ÆrïÃÓaÓÃÇkaæ  $ saætanvÃnaæ vijitatamasÃm maï¬alaæ dÅdhitÅnÃm  &
utpaÓyÃmas tava guïamahat saugataæ bhÃvi rÆpaæ  % hemacchedadyuti tanubh­tÃæ muktimÃrgaprakÃÓi  // HJm_7.21 //

sarvathÃ vayam api prÃptasaæbodhes tava Ói«yÃ bhavema iti |
bodhisatva uvÃca ||

araïyÃnÅæ bahuvyÃlÃæ  $ nistitÅr«an prayatnavÃn  &
gantukÃma÷ Óivaæ sthÃnaæ  % ko vÃ necchaty anuplavÃn  // HJm_7.22 //

prapanno 'smÃkam anena mahÃtmanÃm­tasaævibhÃga iti vicintya jÃtaprÅti«u gate«u Ói«ye«u svÃn ÃlayÃn kadÃ cid upagahvaragato bodhisattva evaæ cintayÃm Ãsa |
k­ta÷ khalu mayÃlamartho 'rthijana idÃnÅæ svamÃæsaÓoïitena tiraÓca÷ prÅïayÃmÅti vicintya Óastram ÃdÃya madhusarpi«Å ca bandhÆnÃm akathayitvÃ mÃhÃrajanavasanÃnurÆpasaædhyÃyavanikÃtirask­tÃyÃm aparasyÃm ÃÓÃyÃæ ghanÅbhavattimiratirodhÅyamÃnÃyÃæ jagatyÃæ bhavanÃntarajvÃlyamÃnapradÅpaprabhÃsaæparkÃd dviguïamukhaÓobhe«u taruïÅjane«u g­hÅtaviÓe«amaï¬anÃsu salalitabhrÆlekhotk«epÃvalokanahasitavilÃsaba¬iÓÃk­«ÂakÃmijanah­dayamÅnÃsu gaïikÃsu sakhÅjanadÅyamÃnasaædeÓaÓravaïÃvahitaniÓcalanayanÃsu ÓambhalÅ«u priyajanasaæketasamutsukÃsu tilakÃvalokanakutÆhalÃd darpaïatalavinyastad­«Âi«u kÃminÅ«u Â¦ÓrÆyamÃïak«ÅradhÃrÃÓabdÃsu gopinÅruddhavatsollehanacalitakiÇkiïÅsÃsnÃsu vatsatarÅ«u catvaropavi«ÂaromanthanasukhavinimÅlitanayanair vipaïiv­«abhai÷ saæruddhamÃrge«u nagararathyÃntare«u samadahaladharakapolÃbhipÃÂalarÃge pÆrvÃcalaÓikharam adhitasthu«i ÓaÓalak«maïi kumudavanaprabodhagandhÃdhivÃsitapavane prÃpte prado«asamaye 'dyatamaÇgatabhart­kÃkeÓapÃÓaparu«adhÆmadhÆsarÅk­tavividhapÃdapam unmukhapÃpajambukÅvirÃvaviv­tavadanavivaravini÷s­tahutavahÃvabhÃsaprakÃÓÅk­taÓÆlaprotapuru«askandhanilÅnapiÓitÃdhmÃtaniÓcalag­dhrabhÃsakaÇkam atiraudralÃmÃgaïÃvak­«yamÃïÃrdhadagdhacitÃmadhyasthitapuru«aka¬evaraæ kva cin niÓÃcaropayujyamÃnamÃnu«apiÓitaÓabdaÓravaïavigalitabhÆtagaïamukhalÃlÃlavam anyatra
¬ÃkinÅkarÃvalambitakartanÅvicchidyamÃnapuru«asakthivigalitarudhiradhÃrÃsaæsiktabhÆtalam anibh­tahutavahajvÃlÃÇgulÅsaætarjanÃd ivÃpas­tamahÃndhakÃraæ kva cid abhinavakumudÃvadÃtaparipÃï¬uÓira÷kapÃlataralam anyatra ÓmÃÓÃnikabhik«usamÃlokyamÃnapramadÃka¬evarÃvalagnagomÃyugaïaæ kva cid divyÃvÃdikÃlikhitamaï¬alaparyantasthitadikpÃlavikoÓÅk­tavimalanistriæÓasaækrÃntasphuritahutÃÓanapratibimbÃbhÅladarÓanaæ mahÃÓmaÓÃnam ÃjagÃma |
maitrÅmantrak­taÓarÅrarak«aæ ca bodhisattvaæ na tatra rak«o'ÇganÃjanaÓ chalayituæ ÓaÓÃka |
sa ca mahÃtmÃ ÓmaÓÃnaikadeÓe m­gadhÆrtakÃkÃr«aïavicalitaprakÃÓodarÃntrajÃlakravyav­kkÃparÓukÃsaædhim aniloddhÆtacitÃbhasmakaïaparipÃï¬urÅk­tavyÃkulakeÓapÃÓÃæ ÓyenÃpah­tÃdharatayÃ vibhÃvyamÃnavik­tadaÓanamÃlÃm uparatÃæ pramadÃm Ãlokya saævignamanÃs tadgatastimitad­«Âir idam avocat |
aho rÃgiïÃm adÆradarÓinÅ buddhir ye«Ãm Åd­Óe 'pi vairÃgyahetau strÅka¬evare rÃgotpattir bhavatÅti |


manohare yatra viniÓcalek«aïe  $ priyeïa sindÆraviÓe«aka÷ k­ta÷  &
ihÃdya tatraiva vilÃsinÅmukhe  % muhu÷ Ó­gÃlena padaæ nidhÅyate  // HJm_7.23 //

smitena ye kiæ cid udÅritatvi«o  $ mano haranti sma janasya rÃgiïa÷  &
ÓvavÃyasÃluptavijarjarÃdharÃs  % ta eva dantÃ vik­tatvam ÃgatÃ÷  // HJm_7.24 //

agÃn mudaæ ye dayito vilokayan  $ sa«aÂpadÃmbhojapalÃÓacÃruïÅ  &
k­te khagais te h­tamÃæsaÓoïite  % vilocane vyÃlabilÃnukÃriïÅ  // HJm_7.25 //

cirÃya yau pallavakomalacchavÅ  $ sapattralekhÃv akarot sakhÅjana÷  &
kapolayor asthyavaÓe«ayos tayo÷  % kva sÃ gatÃdyaiva madhÆkapÃï¬utÃ  // HJm_7.26 //

sp­«Âaæ priyeïa sukhaku¤citalocanÃyÃ÷  $ saæjÃtaromapiÂakaæ yad abhÆt taruïyÃ÷  &
etat(?)payodharayugaæ rudhirÃbhitÃmrais  % tat sÃrameyadaÓanai÷ paribhidyate 'dya  // HJm_7.27 //

kÃnto 'æsadeÓagalitÃkulakeÓapu«pÃm  $ ÃliÇgya yÃæ sukham aÓeta nimÅlitÃk«Åm  &
kiæ tÃæ ÓmaÓÃnavasudhÃÓayane ÓayÃnÃæ  % nÃÓli«yati priyatamÃæ sahasÃ sametya  // HJm_7.28 //

snÃyvasthimÃæsarudhirÃntramaye kupiï¬e (?)  $ strÅsaæj¤ake pracurado«abhujaÇgakÅrïe  &
asminn abhÆtaparikalpahato jano 'yaæ  % vairÃgyavastuni v­thÃ khalu rÃgam eti  // HJm_7.29 //


te tÅk«ïadurjananikÃraÓarair na viddhÃ  $ dhÅrÃs ta eva Óamasaukhyabhujas ta eva  &
sÅmantinÅvi«alatÃgahanaæ vyudasya  % ye 'vasthitÃ÷ Óamaphale«u tapovane«u  // HJm_7.30 //

atha tatrÃbhyucchritadhÆmarÃÓiyÆpe mÃnu«avasopÃyanÃhutinipÃtajanitajvÃlitÃÇgÃracchÅkÃraÓabde prÃrabdhabhaï¬akÃvirÃvÃbhicÃrukamantrakarmaïi ÓmaÓÃnÃdhvare niÓitena ÓastreïÃÇgÃni paritak«ya madhugh­tÃbhyÃm abhyajya
sravatkÅlÃladhÃrÃrdraæ  $ bhujyamÃnaæ pipÅlikai÷  &
ÃtmÃnam ÃtmanaivÃsau  % ninÃya paÓutÃæ prabhu÷  // HJm_7.31 //

tatra ca kalaÇkaparu«apiï¬itasaænÃhamalinacchavi÷ karirudhiropadigdham­gapatinakharakuÂilaraktatÅk«ïatuï¬a÷ kupitabhujaganayanasad­Óavilocano lohakandhuvÃparu«anakhara÷ kharavirasadhvÃnasaætrÃsitÃnyapak«igaïa÷ kaÂhinapak«aÓabdasaæsÆcyamÃnagatir uccaÇgamo nÃma pak«Å |

skandhaæ sa tasya vihaga÷ sahasÃdhiruhya  $ sthÃïor ivÃcalasamucchritavigrahasya  &
Ãk­«ya netram aravindapalÃÓatulyaæ  % bhÆyo mumoca rudhirÃkulapak«malekham  // HJm_7.32 //

snehena ÓÃvam anupÃlayituæ k­tÃsthÃ  $ ÓÃrdÆlam apy abhimukhaæ prayÃti  &
snigdhÃpi nÃma karuïÃjananÅ parÃrtha-  % ni«pattaye katham abÃdhata bodhisattvam  // HJm_7.33 //

atha sa vihaÇgamo bodhisattvaæ papraccha |
niyatam Ãk­«yamÃïe 'smin mayÃ nayane mahatÅm vedanÃm anubhavati bhavÃn iti |
bodhisattva uvÃca |
yadi kena cid anupayuktam me ÓarÅraæ k«ayam agami«yat tato mamÃbhavi«yat pÅ¬Ã |
saæprati tv evam upayujyamÃnam anekai÷ sattvair Ãlokya parÃæ prÅtim anubhavÃmÅti |

yadi ÓarÅram idaæ vyasanÃspadaæ  $ vrajati sÃdhanatÃæ muhur aÇginÃm  &
bahumataæ mahatÃm iti ratnavad  % bhujagavad bahudo«am ato 'nyathÃ  // HJm_7.34 //

atha bodhisattvo bhak«ayantu mÃæ yathÃsukhaæ kravyÃÓina iti vicintya m­gam ivÃtmÃnaæ darÓayÃm Ãsa ||

samupÃgatair atha vayobhir  $ avitatavirÃvabhairavai÷  &
tasya piÓitam asak­t k«apitaæ  % na tu cittadhairyam abhavat parÃÇmukham  // HJm_7.35 //

asava÷ ÓarÅram atha tasya  $ guïakusumagandhavÃsitam  &
vÃsatarum iva khagÃ÷ patitaæ  % vijahu÷ kathaæ cid uditavyathÃkulÃ÷  // HJm_7.36 //

tato staÓikhariÓirasa÷ suciraparibhogamalinam iva kundÃvataæsam u¬upatim apanÅya gatÃyÃæ k«apÃÇganÃyÃæ javÃkusumaÓekhara iva divasamukhahastenÃvabadhyamÃne pÆrvÃcalaÓirasi gharmÃæÓau divasakarakiraïahastasaæsparÓasukhÃbhivyajyamÃnakamalanÃlakaïÂakaromÃ¤cÃsu vinidrÃsu kamalinÅvilÃsinÅ«u kuraravirutÃnukÃri«u vimucyamÃne«u nagaradvÃrakapÃÂe«u prativibudhya bodhisattvasya pitÃni«ÂaÓaÇkÃvyathithamanÃ÷ sasuh­tparijanabandhuvargas tanayÃnve«anavyÃkulas tat tac cintayÃm Ãsa |

niÓi kim ahinÃ da«Âa÷ syÃn me suta÷ sa paribhramann  $ uta vikaruïair bhÆ«Ãæ h­tvÃ hata÷ pratirodhakai÷  &
radanaparighak«uïïoraska÷ k«itÅÓvaradantinÃ  % kim atha gamita<÷> stambhaæ bhaÇktvÃ puraæ samavartina÷  // HJm_7.37 //

krameïa copagamya ÓmaÓÃnaikadeÓe g­dhrair avalupyamÃnamÃæsaæ bodhisattvaæ katham api pratyabhij¤Ãya sa jana÷ Óre«Âhine nivedayÃm Ãsa |
ka«Âam ayam asau mahÃtmÃ pa¤catvam upagato yathÃ tarkyate tathÃ niyatam anenÃtmÃ tiryagbhyo nivedita iti |
tac ca ÓrutvÃ sa Óre«ÂhÅ paraÓunik­tta iva pÃdapo nipapÃta |
cireïa ca pratilabdhasaæj¤a iti vilÃpaparo babhÆva |

vilokya g­dhrair imam ittham Ãtmajaæ  $ vilupyamÃnaæ ÓithilÃsthibandhanam  &
aho vidher duÓcaritena bhÆyasÃ  % tathÃpi ca prÃïimi karkaÓÃÓaya÷  // HJm_7.38 //

dayÃ tiraÓcÃm uparÅyam Åd­ÓÅ  $ svadehadÃnena yadi prakÃÓitÃ  &
samujjhatÃ mÃæ pitaraæ nirÃgasaæ  % kathaæ tvayÃ ni«karuïatvam Åhitam  // HJm_7.39 //

m­dÆpadhÃne Óayane manohare  $ sukhaæ ÓayitvÃ dhavalottaracchade  &
ihÃdya Óe«e katham asthisaækule  % citÃdharitrÅÓayane sabhasmani  // HJm_7.40 //

yÃte 'tra putraka divaæ karuïÃsahÃye  $ tvayy utsukÅk­tajane svasukhÃnapek«e  &
go«ÂhÅ«u sadguïakathÃkusumÃrcitÃsu  % Óro«yÃmi kasya vacanÃni manoharÃïi  // HJm_7.41 //

tvaæ me nivÃpasalilÃ¤jalim aÓrumiÓram  $ utka÷ pradÃsyasi kileti vicintito ya÷  &
snehÃrdraÓuddhamanasÃpi sa nÃma bhÆtvÃ  % bhagnas tvayÃ kim iti vatsa manoratho me  // HJm_7.42 //

iti Óre«ÂhÅ ciram vilapya bodhisattvaÓarÅre 'gnisatkÃraæ k­tvÃ prasrutanayanodakÃbhi«iktamukha÷ ÓÆnya iva sÃkrandaÓabdaæ svabhavanam ÃjagÃma |


pratidiÓam atha mero÷ ku¤javistÅrïaÓabdÃ÷  $ kanakapaÂahabherÅdundubhÅs tÃ¬ayitvÃ  &
amucad amarasaæghas tatra nirvÃïavahnau  % surabhikusumavar«aæ bodhisattvÃsthirÃÓau  // HJm_7.43 //

tad evaæ tena bhagavatÃ bodhisattvacaryÃæ caratÃ parÃrtha ÃtmÃ bahuÓa÷ parityakta iti vicintya buddhe bhagavati para÷ prasÃda÷ karaïÅya iti ||


|| Óre«ÂhijÃtakaæ saptamaæ ||




__________________________________________________________________________



8. PadmakajÃtakam

tatyÃja bodhisattvas t­ïam iva dehaæ parÃrthasaæsiddhyai  /
svasukhan nÃpek«ante parasukhasaæpÃdino dhÅrÃ÷  // HJm_8.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
ÓaradapagatajaladharasaæghÃtÃyÃæ divÅva candramÃ÷ |
sakalÃÓasimaï¬alakiraïÃvabhÃsitÃyÃæ k«apÃyÃm iva kumudavanavikÃsa÷ |
pramadavanabhÆmÃv iva ca kamalÃkara÷ |
prathamayauvanasam­ddhÃv iva vinaya÷ |
sphuÂamadhurÃk«arapadÃyÃæ vÃcÅvÃrtha÷ |
Óaraccandrikayeva dÅrghatvam ÃgatayÃ vimalasalilayÃ spa«ÂamÅnakulÃkulayÃ taÂatarukusumaparÃgaparipi¤jarÅk­taphenapaÇktirasanÃkalÃpayÃ varÃïasayÃ nimnagayÃlaÇk­tÃyÃæ prak­tiramaïÅyÃyÃæ vÃrÃïasyÃæ rÃjadhÃnyÃæ sphuritadaÓanamaïikiraïÃvabhÃsÃbhyalaÇk­tavadanapadma÷ padmako nÃma rÃjÃ bodhisattvo babhÆva ||

kÃntyÃ ca rÆpeïa ca tejasÃ ca  $ prahlÃdasaæmohanatÃpahetÆn  &
avaj¤ayÃ yo yugapaj jigÃya  % ÓaÓÃÇkapu«pÃyudhagharmaraÓmÅn  // HJm_8.2 //

vihaÇgamÃnÃæ phalinÅva pÃdape  $ ÓilÅmukhÃnÃm iva padminÅvane  &
vanÅpakÃnÃæ jagadekabÃndhave  % babhÆva yasmin suh­dÅva nirv­ti÷  // HJm_8.3 //

jagadarthasÃdhanasamudyatÃtmana÷  $ karuïÃparigrahaviÓuddhamedhasa÷  &
praviveÓa yasya h­dayaæ na matsara÷  % k­tamantrarak«am iva veÓma pannaga÷  // HJm_8.4 //

tyÃgena sattvamahatÃ prathitena yasya  $ vyÃptÃsu dik«u vinivÃritamatsareïa  &
ÓuÓrÃva yÃcakajanasya na jÃtu loko  % dehÅti lÃghavakarÃïi punar vacÃæsi  // HJm_8.5 //

h­dayatuhinaÓailÃt tyÃgasÃno÷ prav­ttÃæ  $ samupahatarajaskÃæ snÃpitÃÓe«alokÃm  &
sakalabhuvanavandyo ya÷ parÃrthaikakÃrya÷  % ÓaÓikiraïaviÓuddhÃæ kÅrtigaÇgÃæ jagÃha  // HJm_8.6 //

kasyÃpad apaneyÃdya  $ prÅïanÅyo dhanena ka÷  &
ko nidheya÷ Óive mÃrge  % yasyÃbhÆd Åd­ÓÅ sthiti÷  // HJm_8.7 //

ÃtmÃnaæ bhavavicchittyai  $ suvartmani nidhitsatÃm  &
na parÃrthÃd ­te kaÓ cid  % vyÃpÃro 'nyo mahÃtmanÃm  // HJm_8.8 //

bhujavÅryaparÃjitaæ jitÃre÷  $ paradeÓaæ balino balÃni yasya  &
abhisasrur udÅrïatuÇgav­ddhe÷  % salilÃnÅva taÂÃntam amburÃÓe÷  // HJm_8.9 //

aparasparadiï¬imai÷ svanadbhi÷  $ kariïo (17a) yasya vitanyamÃnakopÃ÷  &
vaÓagÃ÷ parita÷ prayÃïakÃle  % katham apy aÇkuÓadhÃriïÃæ babhÆvu÷  // HJm_8.10 //

bhayavaÓÃd upaÓÃntamadodayÃ÷  $ ÓithilitÃsiÓarÃsanamu«Âaya÷  &
m­gapater iva darpam arÃtayo  % yudhi gajÃ iva yasya na sehire  // HJm_8.11 //

prathitatejasi yatra parasparaæ  $ praïayasaukhyavivardhitasaæpada÷  &
viÂapinÅva khagÃ÷ phalade prajÃ÷  % satatam eva sukhÃya viÓaÓramu÷  // HJm_8.12 //

atha kadÃ cit tasya rÃj¤o deÓe dhÃtuvai«amyÃd upacÅyamÃnodarÃgni÷ pratidivasam ÃpÃï¬udurbalaÓarÅro nirojasko janakÃyo mahatÃ rogeïa jagrase |
bodhisattvÃj¤ayÃ ca bhi«aja÷ sÃdaram api cikitsÃæ kurvanto na taæ vyÃdhim apahartuæ tasya janasya Óeku÷ |
atha sa rÃjÃ tÃn vaidyÃn uvÃca |
kenopayenÃyaæ janasya vyÃdhir apahartuæ Óakya÷ syÃd iti |
bhi«aja Æcu÷ |
deva yadi rohÅtamatsyamÃæsaæ syÃt tata÷ ÓaknuyÃmo vayam enaæ janam anÃtaÇkaæ kartum iti |
atha sa rÃjÃ param api prayatnaæ kurvan na kutaÓ cid rohÅtamatsyam upalebhe ||

tata÷ kadÃ cit sa bahir viniryayau  $ mataÇgajaskandhagata÷ k«itÅÓvara÷  &
sitÃtapatraprativÃritÃtapa÷  % prakÅrïakabhrÃntivikampitÃæÓuka÷  // HJm_8.13 //

nollÃghinas tam atha bh­tyajanÃnuyÃtaæ  $ skandhasthitaæ gajapate÷ k«itipaæ vilokya  &
utk«ipya dÅnavadanÃ÷ sahasaiva hastÃæs  % trÃyasva no n­pa gadÃd iti vÃcam Æcu÷  // HJm_8.14 //

atha bodhisattvas te«Ãæ vyÃdhimatÃæ tumulamanasÃæ karuïam ÃkrandaÓabdaæ Ãkarïya du÷khÃyamÃnah­dayo dayÃparicayÃd udgatabÃ«pasalilatirohitÃk«a idam acintayat |
kiæ mama rÃjyasukhena yatra me vi«ayanivÃsinÃm iyam avasthiti÷ |
praviÓya ca bhavanam ÃhÆya sacivÃn idam avocat |
icchÃmy ahaæ jyÃyastanayÃbhi«ekaæ kartum iti |
athÃmÃtyÃ Æcu÷ ||

navayauvanakarkaÓe ÓarÅre  $ dvi«atÃæ bhaÇgakare parÃkrame ca  &
sati cÃbhyudaye parÃrthahetau  % kim akÃle bhavato vanaæ yiyÃsÃ  // HJm_8.15 //

rÃjovÃca |
na khalv evaæ yathÃ bhavantas tarkayantÅti |
amÃtyÃ÷ punar Æcu÷ |
ko 'bhiprÃyo devasya |
rÃjovÃca |
du÷svapnadarÓanÃd ÃgatÃÓaÇko 'ham evaæ tarkayÃmi |
kadÃ cid atarkitaiveyam anityatÃ samÃgamya mÃæ vinÃÓayet |
ata÷ putram abhi«iktaæ dra«Âum icchÃmÅti |
amÃtyÃ÷ procu÷ |
yad Ãj¤Ãpayati deva iti ||

atha samucchritakÃ¤canatoraïe  $ g­havare varatÆryapaÂudhvanau  &
abhi«i«eca sutaæ sutavatsala÷  % k«itipati÷ k«itipÃlanamask­ta÷  // HJm_8.16 //

atha sa kumÃra÷ pitaram ÃgamyovÃca |
Ãj¤Ãpayatu tÃta÷ kathaæ mayÃ vyavahartavyam iti |
rÃjovÃca |
ÓrÆyatÃæ vatsa |
sarvathÃ na kadÃ cid Ãyu«matÃ praïayiïÃm upari nirÃdareïa bhavitavyam iti |
paÓya ||

nindÃhetu÷ sadgatÅnÃæ niroddhÃ  $ ÓÆnyÃgÃraæ jÃlinÅyÃtudhÃnyÃ÷  &
Óreya÷setudhvaæsano 'mbha÷pravÃho  % lobhÃndhÃnÃæ matsaro vairibhÆta÷  // HJm_8.17 //

pÆrvaæ nÅcÃ÷ svÃpateyaprasaktÃ  $ dagdhvÃtmÃ(17b)naæ matsarÃjyÃÓanena  &
bhrÆbhaÇgÃrcirjvÃlarÆk«air vacobhir  % nÃstÅty ante yÃcitÃraæ dahante  // HJm_8.18 //

te dhÅmantas te sujanmÃna '  $ janmÃnyatve te na paÓyanty apÃyÃn  &
nÅto nÃtmÃ yair ayaæ du÷khahetor  % valmÅkatvaæ matsarÃÓÅvi«asya  // HJm_8.19 //

ibhyo 'pi prati«edhapÃæsumalinÃæ yo vakti dainyÃæ giraæ  $ dÆrÃt taæ janam arthina÷ pariharanty ÃÓÃvisaævÃdakam  &
t­«ïÃÓo«itatÃlavo 'pi pathikÃ na snÃnapÃnakriyÃ÷  % kurvanty apy amale janaÇgamag­hadvÃrodapÃnÃmbhasi  // HJm_8.20 //

dÅrghai÷ ÓmaÓrubhir andhakÃravadanÃ dÆrapravi«Âek«aïÃ÷  $ vÃryante puru«air upÃttalagu¬ai÷ pretÃ yad ambho'rthina÷  &
tattvaj¤as tad uvÃca matsaraphalaæ bandhu÷ prajÃnÃm jina÷  % saæcintyeti paropakÃravimukhÅ puæsÃ na k' mati÷  // HJm_8.21 //

api ca vatsa |
loke bahumÃnam icchatÃ tvayÃ satyatyÃgaÓramÃdÃk«iïyÃdibhir guïamaïibhir ÃtmÃbhyalaÇkartavya÷ ||

guïÅyanta÷ ÓÃntÃ jagadahitavicchedapaÂavo  $ virÆ¬hapremÃïo guïi«u sudhiya÷ sÆn­tagira÷  &
pari«vaktÃ lak«myÃ na ca madakalaÇkena malinÃ  % nilÅyante pumbhi÷ puru«agaïanÃdau supuru«Ã÷  // HJm_8.22 //

dhurÃæ ye vo¬hÃra÷ sakalajagadÃdhiÓramanudo  $ dhiyo ye«Ãæ svacchÃ ruca iva maïÅnÃæ vitamasa÷  &
priyaæ kartuæ vÃ¤chanty asubhir api ye ca praïayinÃæ  % kathaæ te nÃdheyÃ÷ prathamagaïanÃyÃæ guïavatÃm  // HJm_8.23 //

na ca bhavatÃ pracurapuru«eïeva guïavatsv anÃdareïa bhavitavyam |
paÓya ||

anu«ïÃæÓuæ d­«ÂvÃ guïinam iva saæprÃptam atithiæ  $ payov­ddhyÃ sindhu÷ prathayati muhu÷ saæbhramam iva  &
na vardhante toyÃny udayavati tatraiva sarasÃæ  % pramodÃvirbhÃvo mahati mahatÃm eva bhavati  // HJm_8.24 //

atha prakÃÓÅbhavadu¬ugaïaÓabale nabhasi racitaÓaÓiviÓe«akÃyÃæ pÆrvasyÃæ diÓi ÓalabhakulapatanavicalitadÅpaÓikhÃÇgulÅsaætarjiteneva navajalanÅlÃvabhÃsÃ tamasÃ vimuktÃntare«u bhavane«u vÃsaya«ÂivilÅnaniÓcale«u tÃmracÆle«v agurudhÆpÃmodÃdhivÃsite«u vilepanavyÃpÃracalitamukharavalayÃlaÇk­tahastapadmÃbhir abalÃbhir adhyÃsitam­duÓayanÅyatale«u vÃsag­he«u praviralajanakrayavikrayÃyÃæ kva cid api vÅthÅyamÃnÃpaïÃvÅthyÃæ bodhisattvas tanayam anuÓi«ya dÅpikÃlokÃvabhÃsyamÃnÃlekhyaÓobhÃæ bhavanasyottamÃæ bhuvam Ãruhya visarjitasarvÃnta÷purajanas tasyÃæ varÃïasÃyÃæ nadyÃm ÃtmÃnaæ mumuk«ur evam uvÃca ||

asyÃæ nadyÃæ mahÃkÃya÷  $ sitaratnÃmalÃmbhasi  &
rohÅta÷ syÃm ahaæ matsyo  % lokasya vyÃdhiÓÃntaye  // HJm_8.25 //

iti prajÃrthaæ parivardhitodayÃæ  $ dayÃviÓe«ÃnugatÃæ guïÃtanum  &
tanuæ mumoca sphuritÃkulÃmbarÃæ  % varÃïasÃyÃæ sariti k«itÅÓvara÷  // HJm_8.26 //

atha bhÆpati÷ sa virarÃja  $ payasi nipatan svamandirÃt  &
kalpatarur iva sumerutaÂÃt  % tridaÓeÓvaradvipa[mahÃ]vi«ÃïaghaÂÂita÷  // HJm_8.27 //

patite 'tha bhÆbhuji samÅra-  $ lulitadhavalÃkulÃmbare  &
vÃri calitaÓapharÅnivahaæ (18a)  % calacakravÃkamudalaÇghayat taÂaæ  // HJm_8.28 //

tasyÃæ sa nadyÃæ patita÷ k«aïena  $ samutthitÃmbudhvanibhÅ«aïÃyÃm  &
himÃdrisÃnor anurÆpakÃyo  % rohÅtamatsya÷ samabhÆn narendra÷  // HJm_8.29 //

sa ca mahÃtmÃ sitasikatÃmanoharaæ pulinam uttÅrya yadi mÃm ayaæ janakÃya÷ prÃïebhyo viyojayet tato du«k­taphalena yukto durgatiparÃyaïa÷ syÃd iti |
tad idam atra prÃptakÃlaæ svayam eva sarvendriyanirodhaæ k­tvÃ jÅvitaæ parityak«yÃmÅti vicintya prÃïÃn atyÃk«Åt |
atha kalu«asalilÃbhi«iktasitadviradakumbhÃk­tÃv astagiriÓikharÃvalambini ÓiÓirÃæÓau pratanupÃæsÆpadigdhasphaÂikamaïinibhÃsu praviralÅbhavantÅ«u tÃrÃsu |
saæmÅlatsu kumudagahane«u vinidrÅbhavatsu kamalÃkare«u haritÃlaraseneva bÃlÃtapena paricchurite«u giriÓikhare«u narapatiÓÆnyaæ Óayanaæ ÓayanapÃlikÃjanÃd upalabhyÃmÃtyÃ÷ |
kva punÃ rÃjÃ gata÷ syÃd iti bhavanasamÅpajÃtam upavanam Ãlokya samantata÷ paribhramanto dad­Óur varÃïasÃyÃ÷ samudrapatyÃ÷ puline muktÃrÃÓim iva dÅrghÅk­taæ rohÅtamatsyam |
te ca ÓuÓruvur ad­Óyavapu«o gaganasthasya divaukaso gambhÅrÃæ bhÃratÅm ||

ÃtaÇkadu÷khavicchittyai  $ janasyÃsya sa bhÆpati÷  &
muktvÃtmÃnaæ nadÅtoye  % gato rohÅtamatsyatÃm  // HJm_8.30 //

atha te 'mÃtyÃs tac chrutvÃ Óokadu÷khavyathitamanasa idam Æcu÷ |
aho karuïayÃ rÃjÃnam ÃtmÃnaæ sattvahitÃrtham eva parityÃjayantyÃ sakalÃ vasudheyam anÃthÅk­teti bahuvidham iti vilapya ÓÆnyamanasa÷ svÃn ÃlayÃn abhijagmu÷ ||

upalabhya ca v­ttÃntam  $ amÃtyebhyas tam ÃkulÃ  &
devÅ prasrutabÃ«pÃk«Å  % vyalapat tasya bhÆpate÷  // HJm_8.31 //

Órute 'pi nÃma tvayi lokabÃndhave  $ svayaæ gato 'sÃv iti bhÆpatir divam  &
tathÃpi cÃni«Âhitidu÷khabhÃginÅæ  % jijÅvi«Ã mÃæ na vihÃtum icchati  // HJm_8.32 //

tavÃnukampÃsukumÃracetaso  $ na jÃtu rÆk«aæ h­dayaæ dvi«aty api  &
imaæ vihÃyÃnugataæ vinÃgasÃ  % gato 'si kasmÃd anurÃgiïaæ janam  // HJm_8.33 //

vimu¤ca he caï¬i ru«aæ mahÅyasÅm  $ iti bruvÃïa÷ pramadÃjanÃgraha÷  &
akÃraïer«yÃkupitÃm adhomukhÅæ  % prasÃdayi«yaty upagamya ko 'dya mÃm  // HJm_8.34 //

vidhÃya karïe vikacam navotpalaæ  $ niveÓya cÃrÆn alakÃæs taraÇgiïa÷  &
manoharam maï¬anabhÆmikÃsthita÷  % krameïa ko me tilakaæ kari«yati  // HJm_8.35 //

akÃri yenÃÇkaniveÓalÃlitÃ  $ priyeva yÃ rÃgavatÅ priyeïa me  &
cirÃya sÃ tena vinÃdya vallakÅ  % bhavi«yati dhyÃnavatÅva kukkuhÃ  // HJm_8.36 //

ya Æ¬havÃæs tasya mukhenduÓobhayÃ  $ sthitaikapadmasya jalasya tulyatÃm  &
sa eva ÓokÃd iva hÃ bhavi«yati  % prabhÃtacandrÃk­tir esa darpaïa÷  // HJm_8.37 //

manoharaæ pa¤jaramadhyavartine  $ pradÃya tubhyaæ pariïÃmi jÃmbavam  &
ÓirÅ«aniryÆhanibhaæ priyeïa me  % vinÃdya kas tvÃæ Óuka pÃÂhayi«yati  // HJm_8.38 //

apetasakhya÷ sa gato mama priyo  $ na keÓapÃÓena puna÷ prayojanam  &
cirÃya vaidhavyavidhÃnaÓaæsinÅ  % mamÃdya veïÅ kim iyaæ na badhyate  // HJm_8.39 //

k«aïÃd athÃnta÷purasundarÅjano  $ niÓamya devyÃ÷ paridevanÃm iti  &
visarjitÃdarÓavilokanÃdaro  % manoharÃæ maï¬ana(18b)rasikÃæ jahau  // HJm_8.40 //

vihÃya kÃ cin nayanÃntasaÇginÅæ  $ drutaæ ÓalÃkÃæ nayanÃ¤janotsukÃ  &
vi«Ãdavaty ardhasamÃptam aÇganÃ  % vyanÅnijad bÃ«pavatÅ viÓe«akam  // HJm_8.41 //

vikÃsinÅæ kesarapu«pamÃlikÃæ  $ Óiroruhebhya÷ parimucya viklavÃ  &
sugandhim anyÃ kaïabhedapi¤jarÃæ  % vyayukta kÃ cit sahakÃrama¤jarÅm  // HJm_8.42 //

vilolamÃlÃbharaïÃkulÃæÓukÃ  $ nipetur anyÃ÷ kuÂilÃkulÃlakÃ÷  &
bhramaddvirephÃ÷ pralayÃnilÃhatÃ  % manoharÃ÷ kalpalatÃ iva striya÷  // HJm_8.43 //

niÓamya kÃÓ cit paricÃrikÃjanÃt  $ sabÃ«panetrÃ÷ k«itipasya pa¤catÃm  &
prado«apadminya ivÃ*nilÃkulÃ  % nipatya bhÆmÃu nimimÅlur aÇganÃ÷  // HJm_8.44 //

anyÃ Óanai÷ parijanena vilokyamÃnam  $ Ãlikhya taæ narapatiæ vijitendukÅrtim  &
utsaÇgasaæstham abalÃ rudatÅ vi«ÃdÃt  % tatyÃja citraphalakaæ saha vartakÃbhi÷  // HJm_8.45 //

keÓÃn vilucya surabhÅn parilÆnasÆtrai÷  $ phullai÷ kva cit praviralai÷ kusumai÷ parÅtÃn  &
kÃÓ cid vibhinnavalayai÷ kamalÃbhitÃmrair  % Ãjaghnire muhur urÃæsi karais taruïya÷  // HJm_8.46 //

atha te 'mÃtyÃ÷ ÓokavaÓÃd ÃgatabÃ«pasalilabindunÃ karuïavilÃpena tena jye«Âhaputreïa nivÃpasalilÃ¤jaliæ dÃpayitvÃ tad anta÷puraæ kathaæ cid ÃÓvÃsya taæ vyÃdhigrastaæ janam Æcu÷ |
kriyatÃæ tasya rÃj¤o 'bhiprÃya÷ |
evaæ hi sa pÆjito bhavi«yati |
atha sa janakÃya÷ ÓastraiÓ chittvÃ tasya rohÅtamatyasyasya mÃæsam ÃnÅya vaidyÃbhihitena krameïopayujya tasmÃd vyÃdhe÷ pramumuce ||

tad evaæ sa bhagavÃn bodhisattvabhÆta÷ sattvÃrthaæ du«karÃïi k­tavÃn iti ko nÃma tasmin mahÃkÃruïike bhagavati buddhe sacetÃ jano bhaktimÃn na syÃd iti ||


|| padmakajÃtakam a«Âamam ||





__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



11. M­ga


t­ïam iva jÅvitam i«Âaæ karuïÃnugatÃ÷ parÃrtham ujjhanta÷  /
kaÂhinamanasÃm api mano nayanti m­dutÃæ mahÃtmÃna÷  // HJm_11.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
svacchasalilatayÃ candrikayeva dravÅbhÆtayÃ m­dupavanapreritataraÇgasaæghÃtayÃ cakravÃkamithunopaÓobhitapulinayÃ varÃïasayÃ nimnagayÃbhyalaæk­tÃcalÃntare vividhatarucchÃyÃpihitajalÃÓayajale sukumÃraÓÃdvalaharitabhÆbhÃge kvacid araïye bodhisattvo m­gayÆthÃdhipatir babhÆva |

k«Årodaphenadhavalena tanÆdareïa  $ p­«Âhena ca bhramarasaæhatimecakena  &
tÃrÃvilÃsaÓabalasphuritÃgrapak«mÃ  % reje kaÂÃk«a iva yo gahanÃntabhÆme÷  // HJm_11.2 //

tasyaivaævidhasya bodhisattvasya kiæcid rÆpalÃvaïyapramÃïÃnukÃrÅ devadattas tatsamÅpacÃrÅ nÃtimahato m­gayÆthasyÃdhipatyaæ cakÃra ||

tÃbhyÃm adhipatibhyÃæ te  $ pÃlite t­ïam aÓnatÅ  &
ÓaÇkÃviyogaviÓrabdhaæ  % m­gayÆthe viceratu÷  // HJm_11.3 //

atha kadÃcit sÃtmÅbhÆtam­gayÃvyasano brahmadatto nÃma rÃjÃ nirgamya vÃrÃïasyÃs tiryagura÷sthalaviniveÓitadhanvÃ vÃjivarÃdhirohÅ sad­ÓÃnuyÃtras turagakhurasamuddhatapÃæsuparidhÆsaranayanapak«mÃ divasakarasaætÃpajanitasvedakaïÃkrÃntalalÃÂadeÓa÷ sasainyadhvanisaætrÃsotpatitamayÆratittiricakoravanak­kavÃkÆni vi«amonnatÃni nimnabhÆmibhÃgÃni kvacitpadÃticaraïasaætrÃsitahariïakhuravinyÃsacakitasphuritaÓapharÅkulavimuktasravantÅtaÂasalilÃni mattagajapatikapolanika«aïasaækrÃntamadÃdhivÃsitataruskandhasamÅpabhrÃntamadhukaragaïÃni taÂaviÂapiÓÃkhÃvalagnaÓu«kakakubhÃk«aphalamadgubalÃkÃpicchaparimiÓrakÃÓakuÓavaæÓataruparïasaæcayasÆcyamÃnacirÃtikrÃntagirisaritpÆrÃïi palvalapaÇkavinimagnavyÃghrapadÃni pakvodumbaragandhÃdhivÃsitagahvarÃïi pavanacalitatanupatÃkÃkuÂilabhujagas­tibhir aÇkitamÃrgapÃæsÆni vanÃntarÃïi vilokayan kiæcid atikramya tan m­gayÆthadvayaæ viÓrabdhasthitaæ sainyena parive«ÂayÃmÃsa |

atha vilokya camÆæ dh­takÃrmukÃæ  $ calakhalÅnasamucchritanisvanÃm  &
aÓaraïÃ÷ paribhinnakadambakÃ  % bhayavaÓena m­gÃ÷ paridudruvu÷  // HJm_11.4 //

avalokya samantata÷ parÅtÃn  $ n­pasainyena m­gÃn sa bodhisattva÷  &
Óaradhe÷ Óaram uddharantam ÃrÃd  % avanÅÓaæ samupetya saæbabhÃ«e  // HJm_11.5 //

yugapan m­gasaæk«ayÃya kasmÃd  $ dhanur etat kriyate tvayÃ sabÃïam  &
divase divase mahÃnasaæ te  % m­gam ekaikam ahaæ visarjayi«ye  // HJm_11.6 //

nijagÃda mahÅpatis tatas taæ  $ yadi satyaæ m­ga tat tathÃ kari«ye  &
na kari«yasi ced imÃæ vyavasthÃæ  % prahari«yÃmi tato m­ge«u bhÆya÷  // HJm_11.7 //

pratipadya gate 'tha bhÆmipÃle  $ dhavalacchattranivÃritÃrkatÃpe  &
nijagÃda sametya bodhisattvo  % hariïÃæs tÃn punar ekatÃm upetÃn  // HJm_11.8 //

yugapat samupÃgate vinÃÓe  $ yadi labhyeta puna÷ krama÷ sa sÃdhu÷  &
kramam etya cirÃya ÓÃntihetuæ  % bhavitÃ nÃma kadÃcid anyad eva  // HJm_11.9 //

gajakumbhavibhedapaï¬itÃnÃæ  $ balinÃæ kesariïÃm api dvi«anta÷  &
k«apayanti Óarair asÆn narendrÃ÷  % kim u darbhÃgrabhujÃæ vane m­gÃïÃm  // HJm_11.10 //

sitamaïiÓucibhis tamo vibhinda¤  $ jagad avabhÃsya marÅcibhi÷ ÓaÓÃÇka÷  &
patati vigatakÃntir astaÓailÃt  % k«aïaviÓarÃrava eva sarvabhÃvÃ÷  // HJm_11.11 //

salilam urutaraÇgaæ raæhasÃ k«obhayitvÃ  $ harati jaladhimadhyÃt pannagaæ vainateya÷  &
atipatati na kaÓcit karmaïÃæ kovido 'pi  % prathitagurubalo 'pi prÃktanÃnÃæ vipÃkam  // HJm_11.12 //

iti karmagatiæ j¤ÃtvÃ  $ vij¤ÃnapaÂavo budhÃ÷  &
prÃïÃtyaye 'pi nÃyÃnti  % vi«Ãdaæ dhÅracetasa÷  // HJm_11.13 //

atha yÆthapatidvayasamÃdeÓÃt tÃbhyÃæ yÆthÃbhyÃm ahany ahany ekaiko m­gas tasya rÃj¤o bhojanapaktikÃle mahÃnasam agÃt | evaæ ca katipaye«v aha÷sv atikrÃnte«u devadattayÆthavartinyÃ÷ samÃpannasattvÃyÃ hariïyÃ÷ prÃpto gamanavÃra÷ | tata÷ sÃ svayÆthapatim ÃgamyovÃca | svÃmin niyataæ Óva÷ prasavitrÅ bhavitÃsmi | tata÷ prasÆya vane m­gaÓÃvaæ vinik«ipya gantÃsmi | mayÃ khalu tatra yuktaæ martum | naitena garbhasthena ÓÃvakeneti | devadatto yÆthapatir uvÃca | tat katamo 'nyo m­gas tava vÃre prÃpte gami«yati | sarvathÃ tvayaiva gantavyam anÃtmaj¤Ã bhavatÅ yÃ mamÃj¤Ãæ laÇghayatÅti | tena yÆthapatinÃ nirbhartsitÃ sÃpas­tya m­gÅ cintayÃmÃsa | yo 'yaæ dvitÅyo yÆthapatir ayam atikÃruïikas tasmÃd enam api tÃvad abhyarthayi«ye | gatvÃ ca bodhisattvam uvÃca |

mama yÆthapate vÃra÷  $ prÃpto gantuæ n­pÃlayam  &
ÃsannaprasavÃ cÃsmi  % tad enaæ rak«a ÓÃvakam  // HJm_11.14 //

prasÆtamÃtram ÃlÅnam  $ avalihya ca jihvayÃ  &
stanaæ ca pÃyayitvÃhaæ  % ÓÃvaæ ca¤calanetrakam  // HJm_11.15 //

vanÃnte ÓaÇkhaÓakalac-  $ chÃyair daÓanaku¬malai÷  &
sp­Óantaæ ÓÃdvalaÓikhÃæ  % vilokya ca pura÷sthitam  // HJm_11.16 //

mama yÆthapate yÆthe  $ bhaginy asti kanÅyasÅ  &
gami«yÃmi k­tÃrthÃhaæ  % tasyÃæ nik«ipya putrakam  // HJm_11.17 //

iti putralÃlasÃæ tÃæ hariïÅm abhidhÃyinÅæ samÃlokya  /
yÆthapater ÃrÆ¬haæ sutarÃm anukampayÃ h­dayam  // HJm_11.18 //

aparicite 'py anukampÃ du÷khini sutarÃæ vivardhate sÃdho÷  /
jalasiktamÆlajÃlÃ lateva v­k«aæ samÃlambya  // HJm_11.19 //

yasyaivÃsty anukampÃ dÅnaæ  $ ÓaraïÃgataæ samÃlokya  &
tadvyasanabhaÇgahetuæ sa  % eva kurute paraæ yatnam  // HJm_11.20 //

tÃm ÆcivÃn atha m­gÅæ m­gayÆthanÃtho  $ bhadre parityaja Óucaæ manasi sphurantÅm  &
tvaæ ti«Âha nirv­tim upetya vane carantÅ  % yÃsyÃmy ahaæ narapate÷ svayam eva veÓma  // HJm_11.21 //

bÃlaæ ÓirÅ«aharitaæ t­ïam ÃdaÓantaæ  $ candrÃæÓujÃlavimalaæ salilaæ pibantam  &
saækrÅ¬amÃnam iha putrakam eïaÓÃvai÷  % sÃrdhaæ ciraæ samavalokaya ca¤calÃk«am  // HJm_11.22 //

ÃÓvÃsya tÃm iti m­gÅæ sa jagÃda dhÅras  $ trÃtÃ yathÃdya hariïÅ maraïÃn mayeyam  &
du÷khÃt punarbhavak­tÃj janatÃæ tathaiva  % trÃyeya mÃrajayinÅæ samavÃpya bodhim  // HJm_11.23 //

ity uktvÃ sa yÆthapatir udarÃkrÃntibaddho«maïa÷ khurapuÂotkhÃtarajaskÃn m­garomanthanojjhitabadarÃsthinicitaparyantÃd vasatisthÃnÃt prÃg eva samutthÃya vimanasÃ yÆthenÃnugamyamÃno vÃrÃïasÅm abhita÷ pratasthe |

vikoÓapu«pÃs tam athÃkulÃkulÃ÷  $ kalair alÅnÃæ virutair visÃribhi÷  &
vidhÆtaÓÃkhÃgrakarÃ nabhasvatÃ  % nivartayÃmÃsur ivÃcaladrumÃ÷  // HJm_11.24 //

vimucyamÃnaæ suh­deva tena tan  $ m­geïa vÃtÃhatalolapallavam  &
visÃricÅrÅvirutaæ samantato  % vanaæ rurodeva samutsukotsukam  // HJm_11.25 //

atha bodhisattvo vÃrÃïasÅsamÅpam Ãgamya kiæcid vilambya tan m­gayÆtham ity uvÃca | nivartyatÃm idÃnÅm | sulabhaviyogÃni hi lokasaægatÃni | suciram api vasantakÃlaramaïÅyam aravindavanam upÃsya himasamayaparimlÃnapalÃÓakesarakarïikam apagatagandham apahÃya gacchaty eva prak­tica¤calÃ ÓrÅ÷ | avabhÃsya ca prÃv­ÂkÃlajaladapaÂÃvaguïÂhitÃni digvadhÆmukhÃni lÃsyam iva ca darÓayitvÃ viraktÃ iva veÓyÃÇganÃ÷ ÓaratkÃlavigalitasalilalaghÆn apagatavibhavÃn kÃmukÃn iva parityajanti jaladharÃn aciraprabhÃ÷ | k«aïadÃmukhaviÓe«aka÷ ÓiÓirÃæÓur api prabhÃtasamaye parityajyate sahajayÃ kÃntyÃ | sarvathÃ na tat kiæcij jagati vidyate yan nÃnyonyaviyogi syÃd iti vicintya dharmaparÃyaïair yu«mÃbhir bhÆtvÃ samyag ÃtmÃ paripÃlanÅya iti | tac ca m­gayÆthaæ sthitvÃ bodhisattvam Ã cak«urvi«ayÃd gacchantam avalokya pit­viyogÃd iva ÓokaÓalyak«atah­dayaæ ÓÆnyam iva tad vanaæ pratyÃjagÃma | bodhisattvo 'pi ca hariïavarÃhamahi«ÃjÃsthinicaye lagnaÓvagaïakalahabhÅ«aïam utpatitÃvalÅnasaraghÃkulamÃæsapeÓÅkam upanihitaniÓÃtakartanÅkaæ m­gÃgamanapratÅk«ibhir
aurabhrikair ÃkÅrïasÆnÃsthÃnam ÃgamyÃvatasthe | te ca tadvadhÃdhik­tÃ÷ puru«Ã yÆthapatim ÃdÃya rÃj¤e darÓayÃmÃsu÷ |

athÃbhÃ«ata taæ rÃjÃ  $ hariïaæ hariïek«aïa÷  &
aparik«ÅïayÆthas tvaæ  % vada kiæ svayam Ãgata÷  // HJm_11.26 //

bodhisattva uvÃca |

garbhiïÅ hariïÅ deva  $ Óaraïaæ mÃm upÃgatÃ  &
putradarÓanakÃÇk«iïyÃs  % tasyÃ vÃre 'ham Ãgata÷  // HJm_11.27 //

putrakaæ dra«Âum icchantyÃ÷  $ pÆrayitvÃ manoratham  &
eïyÃs tasyÃ÷ paraæ prÅto  % manye 'haæ m­tyum utsavam  // HJm_11.28 //

hariïÅæ hariïaæ cÃtra  $ yÃtum Ãlokya m­tyave  &
yan me samabhavad du÷khaæ  % tad adya na bhavi«yati  // HJm_11.29 //

tasmÃt pramÃpaya nareÓvara mÃm idÃnÅm  $ aurabhrikai÷ kathaya deva vilambase kim  &
atyÃyatena karuïÃkavacena baddhaæ  % ceto bhinatti na vi«ÃdaÓaro mamedam  // HJm_11.30 //

atha sa rÃjÃ tasya tÃæ parÃrthapratipattipaÂÅyasÅm anukampÃæ vicintya vismitamatir upÃlabdha iva lajjayÃ bodhisattvam uvÃca | sÃdhu sÃdhu yÆthapate |

parÃrthani«pattinibaddhacetÃ  $ m­gÃk­tis tvaæ puru«apradhÃna÷  &
paropaghÃtÃya nibaddhayatnÃ  % vayaæ khalu vyÃlam­gai÷ samÃnÃ÷  // HJm_11.31 //

atha bodhisattvo vipratisÃravantaæ rÃjÃnam avetya jÃtaviÓrambhamukham ity uvÃca |

Óaraïam upagataæ k­tÃparÃdhaæ  $ ripum api pÃsi kila vyudasya kopam  &
kathaya katham anÃgasÃæ m­gÃïÃm  % upari patanti tave«avo niÓÃtÃ÷  // HJm_11.32 //

prah­taæ na tvayÃ yuddhe  $ dvi«aty api parÃÇmukhe  &
nihaæsi bhayavitrastÃn  % hariïÃn naÓyata÷ katham  // HJm_11.33 //

jahÅhi m­gayÃkrÅ¬Ãm  $ asatsaækalpavardhitÃm  &
narakÃgne÷ sphuraddÅpter  % bhavitrÅ yeyam Ãhuti÷  // HJm_11.34 //

atha sa rÃjÃ pramuditamanÃs taæ yÆthapatiæ mahati siæhÃsana Ãropya savinayaæ nÅcairÃsanam adhi«ÂhÃya proktavÃn | aho subhÃ«itaæ kriyatÃæ me mohatimirÃpanodinÅ dharmadeÓaneti | tato bodhisattva÷ sakalayÃ rÃjapar«adÃvalokyamÃnas taæ rÃjÃnaæ saærÃdhayann ity uvÃca |

subhÃ«itaprÅtir anunnati÷ ÓriyÃ  $ parÃrthani«pattipaÂÅyasÅ kriyÃ  &
guïe«v at­ptir guïavatsu cÃdaro  % virÆ¬ham etac caritaæ mahÃtmanÃm  // HJm_11.35 //

nitÃntam Ãvi«k­tatuÇgatejasÅ  $ ubhe manu«yasya manu«yalak«maïÅ  &
adainyam Ãpatsv api cittagauravÃd  % apatrapÃ cÃryapathaprakÃÓinÅ  // HJm_11.36 //

khalÃ÷ prak­tyaiva malÅmasÃÓayÃ  $ v­thÃ pare«Ãm ayaÓa÷su jÃgrati  &
svacittaÓuddhau vinivi«Âabuddhayo  % budhÃ÷ punas te«u bh­Óaæ dayÃlava÷  // HJm_11.37 //

nare«u tulyodayapauru«e«v api  $ kriyÃ na sarvasya paropakÃriïÅ  &
parisphurajjyoti«i nirghane nabhasy  % agastya evÃmbu karoti nirvi«am  // HJm_11.38 //

vicintyamÃno 'pi karoti vismayaæ  $ visÃriïÃ saccaritena sajjana÷  &
yadÃ tu cak«u÷patham eti dehinÃæ  % tadÃm­teneva manÃæsi si¤cati  // HJm_11.39 //

yasyÃyÃmi paropakÃrasalilasroto na vicchidyate  $ dhÅcak«uÓ ca viyogi yasya tamasÃ dvÃv eva tau jÃgrata÷  &
anye«Ãæ paÓudharmaïÃæ parahitavyÃpÃradurmedhasÃæ  % tulye rÃtryahanÅ pramattamanasÃm aj¤ÃnanidrÃvatÃm  // HJm_11.40 //

saæsÃre bhramato mahÃndhatamase saæti«ÂhamÃnasya vÃ  $ sÃdho÷ sÃdhuphale nitÃntamahatÅ dve eva te mÃæ prati  &
yatra projjhya g­haæ tapovanam abhiprasthÅyate Óreyase  % yasmin vÃ kriyate vivekapaÂubhi÷ sÃkaæ kathÃ sÆribhi÷  // HJm_11.41 //

bhujyante svag­hasthitÃ iva sukhaæ yasyÃrthibhi÷ saæpada÷  $ paÂvÅ yasya ca dhÅs tama÷prahataye dvÃv eva tau prÃïita÷  &
yas tv Ãtmaæbharir unnate 'pi vibhave hÅnaÓ ca vidvattayÃ  % tasyÃlekhyamaïer ivÃk­tibh­ta÷ sattÃpy asattÃ nanu  // HJm_11.42 //

k­cchrÃl labdham api krameïa bhavati prabhraæÓi bhÆya÷ sukhaæ  $ tadbhraæÓe paritÃpam eti puru«aÓ cittÃnalaæ jvÃlayan  &
du÷khasyÃsya bhavÃnubandhajananÅ hetu÷ ÓaÂhÃ jÃlinÅ  % te 'tyantaæ sukhino mana÷su nihitÃ yai÷ samyag alpecchatÃ  // HJm_11.43 //

mohacchedi subhÃ«itaæ vinayati dravyaæ vinaiva ÓramÃd  $ adravye tu bhavanty api sphuÂapadÃ vyarthopadeÓÃ gira÷  &
karmÃreïa paÂÅyasÃpi vighanavyomendranÅlacchavi÷  % ÓrÅgarbha÷ kriyate kalaÇkaparu«Ãd ghaïÂÅk­tÃn nÃyasa÷  // HJm_11.44 //

iti guïÃguïÃntaravidÃ mahÃrÃjena satpathÃÓrayiïÃ bhavitavyam iti | atha sa rÃjÃ dharmakathÃm­tÃsvÃdaprÅïitamanÃ dattam­gÃbhaya÷ sabahumÃnam iti bodhisattvaæ praÓaÓaæsa |

utpÃde sati loka e«a maraïavyÃdhiÓramair bÃdhyate  $ t­«ïÃtantunibandhanasya jagato bhÆyas ta evÃdhaya÷  &
ity acchinnapunarbhavapratibhaya÷ saæsÃra Ã nirv­ter  % yu«matsaægamahetur ity avamato nÃyaæ sado«o 'pi na÷  // HJm_11.45 //

atha bodhisattva÷ siæhÃsanÃd avatÅrya rÃjÃnam Ãpapracche |

mayÃ vinÃ n­vara vi«aïïamÃnasaæ  $ samÃkulaæ hariïakulaæ bhavi«yati  &
akaïÂakÃæ ciram anuÓÃdhi medinÅæ  % vrajÃmy ahaæ tvaritapadaæ tadantikam  // HJm_11.46 //

tata÷ sa yÆthapati÷ k«itipÃlÃnumatas tad eva vanam ÃjagÃma |

atha yÆthapatiæ vilokya dÆrÃn  $ muditaæ tan m­gayÆtham utsukÃk«am  &
daÓanÃgrag­hÅtaÓa«padarbhaæ  % tvaritaæ pratyudiyÃya baddhapaÇkti  // HJm_11.47 //

vinimÅlitalocaneva yÃsÅd  $ dhariïÅ yÆthapatau gate vanÃntÃt  &
samupeyu«i saiva tatra dhÅre  % punar unmÅlitalocaneva jÃtÃ  // HJm_11.48 //

Ãgamya sÃtha hariïÅ hariïapradhÃnam  $ itthaæ jagÃda muditÃ calitÃyatÃk«Å  &
prahlÃdayan mama mana÷ ÓiÓur e«a dÃve  % saækrÅ¬ate hariïanÃtha tava prasÃdÃt  // HJm_11.49 //

bodhisattvo 'pi ca tan m­gayÆthadvayam ÃÓvÃsya parÃæ prÅtim upajagÃma | tad evaæ parahitaparÃyaïa÷ sa bhagavÃæs tiryagbhÆto 'py ÃsÅd iti vincintya tadupÃropitaprasÃdÃ bhavata yÆyam iti ||

|| m­gajÃtakaæ prathamam ||



__________________________________________________________________________




12. MayÆra


ÓÅlaæ paripÃlayatÃ trÃtÃ÷ sattvÃ mayÆrabhÆtena  /
prÃïabhayÃd yena purÃ kas tatra na ropayed bhaktim  // HJm_12.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
surabhikamalavanacchannamahÃvimalasalilena prahlÃditasiddhajanamÃnasena mÃnasena mahÃsarasÃ sakalaÓaÓimaï¬alabimbenevÃlaæk­taikadeÓe tripathagÃsalilanipÃtak«obhitabhÆrjadevadÃrunameruvane prasrutÃnekaprasravaïe tuhinopacayasthÆlataraÓikharasahasratayÃ rajatastambhair ivoparisamÃkÅrïe kesarisaætrÃsaprasthitacamarayÆthasphuritavÃlasaæghÃtopavÅjyamÃnaniku¤je nirjharasalilaprak«ÃlyamÃnaÓilÃtale kusumitalatÃprÃntabhrÃntamukharamadhukaragaïasaægÅte sÃbhi«eka iva rÃjamÃne bhÆdharavare himavati dhautendranÅlavimaladaï¬Ãk­tiÓirodhara÷ ÓaÇkhacchedÃvadÃtÃpÃÇgadeÓa÷ sphuÂitapÃribhadrakakusumÃbhiraktatuï¬o vipulavicitrapak«atir indÅvarapalÃÓÃkÅrïataruïaÓirÅ«akusumasaæghÃtÃnurÆpab­hatkalÃpa÷ suvarïÃvabhÃso nÃma bodhisattvo mayÆrÃdhipatir babhÆva |

mayÆravaram utpÃdya  $ taæ vicitratanÆruham  &
vismitÃ iva paÓyanto  % babhÆvu÷ karmaÓilpina÷  // HJm_12.2 //

meghÃrambhe jÃtan­tyÃnurÃgaæ  $ paÓyantÅnÃæ taæ mayÆrÃdhirÃjam  &
stokoddyotÃ hrÅmatÅnÃm ivÃsan  % mandÃ vidyullÃsikÃnÃæ vilÃsÃ÷  // HJm_12.3 //

m­daÇgavad dhvÃnini vÃrinirjhare  $ dvirephavÅïÃsu kalasvanÃsu ca  &
latÃvanÃntarg­hake manohare  % nanarta citraæ sa mayÆralÃsaka÷  // HJm_12.4 //

parisphuraccandrakaratnamaï¬alas  $ taÂÃntam Ãruhya yadÃ nanarta sa÷  &
samÅraïÃdhÆtavano himÃcalas  % tadÃ vibhÃti sma kirÅÂavÃn iva  // HJm_12.5 //

kÃntaæ vitanvati kalÃpam anaÇgavadhvÃ  $ citre viÓe«aka ivÃlikhite dharitryÃm  &
tatra sthitÃ Óikhini siddhavilÃsinÅnÃæ  % gÃ¬haæ kutÆhalavaÓÃn na tatarpa d­«Âi÷  // HJm_12.6 //

ÃpÃï¬umeghapaÂalÃv­tadiÇmukhÃnte  $ muktÃmalÃmbhasi Óaratsamaye 'bhyupete  &
yasyÃæ sa candrakamaïÅn as­jat kalÃpÅ  % bhÆr indranÅlaÓakalair iva sÃ babhÃse  // HJm_12.7 //

kÃnte viceru«i Óanair apulÃkapak«e  $ yÆthÃnuyÃtagamane kuÓalaikapak«e  &
tasmin mahÅdharavarasya mayÆrarÃja  % indrÃyudhai÷ Óabaliteva mahÅ rarÃja  // HJm_12.8 //

atha kadÃcid anilabalavibhidyamÃnakusumagandhÃdhivÃsitadiÇmukhe«u bhramadalikulaÓabale«u kalabharadanaparipÃï¬u«u rÃmaïÅyakaæ gate«u ketake«u kuÂajakakubhanÅpakadambakusumasurabhÅk­taniku¤je«v indragopakÃbhyalaæk­tamarakataharitaÓÃdvalaÓyÃmavanabhÆmi«u nayanaramye«u mahÅdhare«u sphuritata¬idvalayalÃ¤chitodare«u darÓitendrÃyudhe«u dhÃrÃÓaranipÃtaprodvÃsitanidÃghavairi«u nabha÷pidhÃyi«u jaladhare«u ÓiÓiraÓÅkarasparÓÃpanÅtadivasakarasaætÃpe«u parityajatsu candanadrumÃn phaïi«u prathamapÆrapriyatamataraÇgahastÃvalucyamÃnaphenÃvataæsÃsu kalu«asalilavasanapidhÅyamÃnavipulapulinajaghanÃsu mattÃsv iva prÃgalbhyam upagatÃsu saridaÇganÃsu sabÃ«papro«itabhart­kÃjananayanÃvalokyamÃne«u meghadhvanipramudite«u vimuktamadhurÃrÃve«u g­hamayÆre«u navajaladasalilakaïanipÃtajanitakaïakaïÃÓabde«u tÃlatÃlÅnÃlikeravane«u sa mayÆrarÃja÷ prabhÃtasamaye tanujalakaïaguruk­takalÃpa÷ Órutih­dayahÃriïÅæ kekÃæ vimu¤can nabha÷ÓobhÃrtham ivotpatya vÃrÃïasÅsamÅpena prÃgÃt | tasyÃæ ca puri brahmadattena rÃj¤Ã saha suptaprativibuddhÃ parasparapari«vaÇgÃpah­tavilepanÃ kiæcitparipÃÂalalocanotpalÃnupamÃ nÃma tasya rÃj¤o devÅ papraccha |

vada kasya dhvanir ayaæ  $ tÃras tÃrÃdhipÃnana  &
yena pratÃryamÃïena  % mama prahlÃditaæ mana÷  // HJm_12.9 //

rÃjovaca | devi suvarïÃvabhÃso nÃma mÃnu«ÃlÃpo mayÆrarÃjo himavati k­tÃdhivÃsas tasyai«a nabhasÃ saæcaramÃïasya prak­timanohara÷ kanakamarakatendranÅlavai¬ÆryarÃÓiprabhÃsvarasya svara÷ | puna÷ sakutÆhalÃ devy uvÃca | kuta÷ punar asau mayÆrÃdhipatir devasya Órutipatham Ãgata iti | rÃjovÃca |

puru«ÃïÃæ tiraÓcÃæ vÃ  $ guïÃ eva prakÃÓakÃ÷  &
bhinnÃndhakÃranivahÃ  % maïÅnÃm iva raÓmaya÷  // HJm_12.10 //

mayÆrÃk­tim ÃsthÃya  $ ko 'pi kenÃpi hetunÃ  &
nayanotsavabhÆto 'sau  % sthito gaurÅguror vane  // HJm_12.11 //

ÓikhiyÆthÃdhipatinÃ  $ tenÃlaæk­tagahvara÷  &
nÃthavantam ivÃtmÃnaæ  % manyate tuhinÃcala÷  // HJm_12.12 //

garjitena prayacchanta÷  $ sÃdhuvÃdam ivÃmbudÃ÷  &
baddhan­ttaæ tam Åk«ante  % sphuradbhis ta¬idÅk«aïai÷  // HJm_12.13 //

ghanasamayanÃÂakÃdÃv ÃhÆtÃ barhisÆtradhÃreïa  /
sahasÃ ta¬id ÃtmÃnaæ darÓayati naÂÅva savilÃsam  // HJm_12.14 //

athÃnupamÃ tena tasya mayÆrÃdhipate÷ ÓrutihÃriïÃ svareïÃk«iptah­dayÃ m­duhasitabhrÆlatÃk«epaparÃvartanÃvalokanakrÅ¬Ãparib­æhitair vilÃsais taæ rÃjÃnaæ vaÓÅk­tyovÃca | deva kriyatÃæ yatnas tasya mayÆrÃdhipater grahaïÃya | krÅ¬anako 'smÃkam anta÷pure bhavi«yati |

anta÷puramadhyagatasphuÂa-  $ candrakadhÃriïÃ mayÆreïa  &
vividhamaïikarïapÆreva  % tena no g­hamahÅ bhavatu  // HJm_12.15 //

rÃjovÃca | devi na kilÃsau Óakyate grahÅtum | devy uvÃca |

s­jata÷ surabhÅn madÃmbubindÆn  $ balino 'pi dviradÃn vaÓaæ nayanti  &
puru«Ã÷ paÂuvÅryabuddhyupÃyÃ÷  % kim uta svalpabalodayÃn vihaÇgÃn  // HJm_12.16 //

hriyate ba¬iÓena vÃrimadhyÃt  $ p­thuromÃ nayanÃdhvanaÓ cyuto 'pi  &
kim upÃyavatÃm asÃdhyam asti  % vyavasÃye hi sati kriyÃ÷ phalanti  // HJm_12.17 //

bhavato 'sti matir viÓe«apaÂvÅ  $ bahava÷ santi vipaÓcita÷ sahÃyÃ÷  &
saphalÅkriyate na cen mamecchÃ  % bhavatÃ snehaparÃÇmukho 'si nÆnam  // HJm_12.18 //

ÓÃvÃn kulÃyakagatÃn paripÃtukÃmÃ  $ nadyÃ÷ prag­hya tanupak«apuÂena toyam  &
dÃvÃnalaæ kila si«eca muhu÷ kapotÅ  % snigdho jano na khalu cintayati svapÅ¬Ãm  // HJm_12.19 //

atha sa rÃjÃ mÃ devi krodhaæ kÃr«År akÃryam api tvadarthe kuryÃm | ata÷ karomy ahaæ tadgrahaïÃya yatnam ity uvÃca |

vilÃsinÅnÃæ madanÃnukar«iïÃ  $ vilÃsapÃÓena nibaddhamÃnasa÷  &
ÓubhÃÓubhÃnve«aïasuptacetana÷  % prayÃty anighno 'pi hi nighnatÃæ jana÷  // HJm_12.20 //

amartyatejo'vayavÃn avÃpya yÃ  $ tilottameti prathitÃ surÃÇganÃ  &
trilokanÃtho 'pi tayÃtmaÓobhayÃ  % caturmukhatvaæ gamitas trilocana÷  // HJm_12.21 //

taponidhiæ gÃdhisutaæ tapovane  $ mahÃdhiyaæ menakayÃ h­tendriyam  &
avaj¤ayÃk­«ya m­ïÃlakÃrmukaæ  % Óareïa vivyÃdha hasan manobhava÷  // HJm_12.22 //

yad edhate lÃghavahetur arthitÃ  $ patanti yan mÆrdhni nikÃrapÃæsava÷  &
sp­Óanty adhik«epaÓarÃÓ ca yan manas  % tad aÇganÃbhi÷ kriyate ÓarÅriïÃm  // HJm_12.23 //

Ãbadhya vyavasÃyavarma purato vinyasya t­«ïÃcamÆm  $ Ãropya prasabhaæ nitÃntakaÂhinaæ nirvrÅ¬atÃkÃrmukam  &
arthitvÃhavamadhyam etya vivaÓÃ÷ sÅmantinÅbhi÷ k­tÃ  % nÅcebhyo 'pi sahanta eva puru«Ã bhrÆbhaÇgabÃïavraïam  // HJm_12.24 //

atha sa rÃjÃ ÓÃkunikÃn ÃhÆyÃvocat | asti suvarïÃvabhÃso nÃma himavati mayÆrÃdhipatis taæ bhavanta÷ ÓÅghram Ãnayantu | na ced Ãne«yatha tata÷ sarvÃn eva bhavatas tÅk«ïena daï¬enÃntakasakÃÓaæ prahe«yÃmÅti | te ca maraïabhÅtÃs tatheti pratiÓrutya kaæcin nipuïataraæ ÓÃkunikam abhyarthya visarjayÃmÃsu÷ | sa ca ÓÃkunika÷ krameïa himÃcalam Ãgamya vij¤Ãya tasya mayÆrÃdhipater gocarabhÆmiæ viracayya pÃÓÃn ekÃnte 'vatasthe |

prÃleyÃdres tuÇgasÃnor upaghne  $ nyastaæ yad yat tena ÓÃkuntikena  &
tenÃtyarthaæ barhiïÃ d­«ÂamÃtraæ  % tat tad dÆrÃc cicchide pÃÓajÃlam  // HJm_12.25 //

atha himavati dÆrasthÃ divyacak«u«o munayas taæ bodhisattvaprabhÃvam Ãlokya vismitamanasa evam Æcu÷ |

d­«ÂyÃnena ÓrÅmatÃ puïyadhÃmnÃ  $ chinnÃ÷ pÃÓÃ gÃ¬habandhÃ yatheme  &
sÃdhor asya prÃptabodhes tathaiva  % praj¤ÃÓastraæ chetsyati kleÓapÃÓÃn  // HJm_12.26 //

atha sa ÓÃkunika÷ pÃÓacchedavi«aïïamanÃ÷ samupagamya k­tÃ¤jalis tasmai mayÆrÃdhipataye tÃæ krÆrÃæ rÃjÃj¤Ãm ÃkhyÃyÃbravÅt |

prÃïavicchedabhÅtÃnÃæ  $ Óaraïya ÓaraïÃrthinÃm  &
ÓvetÃpÃÇgapate bhÆyÃs  % tvam eva Óaraïaæ hi na÷  // HJm_12.27 //

d­«ÂyÃ cchinnÃs tvayÃ pÃÓÃ÷  $ ÓaÇkhacchedasitÃntayÃ  &
sa tvam Åd­kprabhÃva÷ san  % katham asmÃn na pÃsyasi  // HJm_12.28 //

tam Ãlokayato dÅnaæ  $ magnaæ bandhum ivÃpadi  &
ÃpupÆre manas tasya  % du÷khena karuïÃtmana÷  // HJm_12.29 //

na trÃsyate kathaæ sattvÃn  $ dhÅro 'yaæ vyasanÃd iti  &
ÓÅlapÃramitÃ tasmin  % ni÷saædigdheva tasthu«Å  // HJm_12.30 //

mÃæ cen na saætyajasi bodhim avÃptukÃma  $ etÃn mayÆravara pÃhi narendradaï¬Ãt  &
taæ ÓÅlapÃramitayÃ janitaprasÃdam  % itthaæ k­pÃ Óikhinam uktavatÅva sÃdhvÅ  // HJm_12.31 //

atha bodhisattvas tÃn maraïabhÅtÃn prati du÷khÃyamÃna Åd­Óam acintayat |

madhurasvara÷ surucirÃÇgaruho  $ yadi nÃbhavi«yam aham atra vane  &
na nareÓvarÃd akaruïaprak­ter  % bhayam Ãgami«yad iti ÓÃkunikÃn  // HJm_12.32 //

iti mannimittam ayam ÃrtamanÃ  $ vyasanaæ na yÃvad upayÃti jana÷  &
paricodita÷ k«itibhujÃ maraïÃt  % paripÃlayÃmi khalu tÃvad imam  // HJm_12.33 //

akÃraïe vÃ sati vÃpi kÃraïe  $ sametya yan nÃma paro vinaÓyati  &
anekadhigvÃdaÓarak«atÃtmanÃ  % kim Åd­ÓÃ tasya janasya janmanÃ  // HJm_12.34 //

iti bodhisattvaÓ cintayitvÃ tam uvÃca | gacchatu bhavÃn agratas tasmai rÃj¤e nivedayituæ mamÃgamanam iti | atha sa ÓÃkunika÷ pramuditamanÃs tvaritam Ãgamya nyavedayad idÃnÅm evÃsmadanukampayÃ deva sa mayÆrÃdhipatir ÃgacchatÅti | tata÷ sa rÃjÃ saha devyÃ paurajanena ca kutÆhalavaÓÃt tadÃgamanapratÅk«Å puna÷ punar antarÅk«am ÃlokayÃmÃsa | so 'pi ca mayÆrarÃja÷ samÃÓvÃsya vinivartya cÃnugÃminaæ mayÆragaïam ambaratalam utpatya sahasaivopagamya prak­timadhurayÃ kekayÃ sakalaæ vÃrÃïasÅjanam ÃnandayÃmÃsa | tatas tasya tÃæ kekÃm Ãkarïya niyamena sa mayÆrÃdhipatir ÃgacchatÅti vicintya pramuditamanaso nÆpuravirÃvasaætrÃsitakapotapÃlÅnilÅnapÃrÃvatamithunÃ÷ drutataragamanavigalitakarïÃvataæsakÃ÷ kÃÓcid anavasitaviÓe«akÃÇkitalalÃÂamadhyÃ÷ sindÆrÃbhitÃmrÃÇgulayo drutagamanavighnakÃriïe gurunitambabharÃyÃtyasÆyantya÷ kiæcid gatvÃ cÃparÃ gurujanÃvalokanavrÅ¬itÃ÷ punas tvaritÃæ gatim avarundhÃnÃ÷ prahar«avikasannayanakuvalayapalÃÓaprÃntasp­«ÂaÓravaïÃntÃÓ ca kÃÓcid aparÃ÷ punar ardhÃlikhitaæ citraphalakam apÃsya k«ÅïaprÃïaprÃyaprÃntavartikÃ÷ karaï¬ake«u vinik«ipya sitajaladatuhinakundam­ïÃlasphaÂikarajatadhavalÃni saudhatalÃny Ãruruhur aparÃÓ ca striyo vÃtÃyanÃny abhijagmu÷ |

atha jÃlagavÃk«avartinÅnÃm  $ abalÃnÃæ vadanair viÓÃlanetrai÷  &
ÓikhidarÓanajÃtasaæbhramÃïÃæ  % bahucandreva bh­Óaæ purÅ rarÃja  // HJm_12.35 //

kautÆhalÃd anilavellitakÃkapak«Ã  $ raæhasvino hariïaÓÃvamanoharÃk«Ã÷  &
ÃlokitÃ÷ pramanasÃ jananÅjanena  % nirjagmur unnatamukhÃ÷ ÓiÓavo g­hebhya÷  // HJm_12.36 //

krÅ¬Ãæ vihÃya ca manoharakandukotthÃæ  $ svedÃvabaddhakaïacÃrulalÃÂadeÓÃ÷  &
kiæcitkucodgamasamunnamitottarÅyÃ  % niÓcakramu÷ pratanubÃhulatÃ÷ kumÃrya÷  // HJm_12.37 //

ayam ayam iti barhÅ darÓanapronnatÃbhi÷  $ sphuÂanakhamaïibhÃbhi÷ padmapattrÃruïÃbhi÷  &
smitaruciramukhÅnÃæ rÃjasÅmantinÅnÃæ  % kisalayitam ivÃsÅd aÇgulÅbhi÷ puraæ tat  // HJm_12.38 //

k«aïÃc ca surÃsurasaægrÃmÃt k«urapranik­ttadaï¬a÷ ketur iva vividhamaïivicitras tasya rÃj¤o bhavanÃntarÃlam alaækurvan sa mayÆrarÃjo nipapÃta |

yugapad atha janÃnÃæ vidrumÃkÃratuï¬e  $ Óikhini gurukalÃpe d­«Âayas tatra petu÷  &
dadati dhanam udÃre k«ipram ÃÓÃ÷ samantÃd  % abhila«itaphalÃnÃm arthinÃæ dÃtarÅva  // HJm_12.39 //

rÃjÃ ca rÃjamahi«Å ca mayÆrarÃjam  $ Ãlokya taæ tutu«atu÷ samavÃpya kÃmam  &
lokasya durlabham avÃpya hi vastu kiæcit  % khinnaæ pramodamudam udvahatÅva ceta÷  // HJm_12.40 //

tata÷ pramuditamanÃ÷ sa rÃjÃ taæ mayÆrarÃjaæ rÃjÃrhe radanapÃde samupaveÓyÃsane paÓcÃd Ãsanam adhyati«Âhat | atha bodhisattvo madhuragambhÅreïa svareïa taæ rÃjÃnam ity ÃbabhÃ«e |

jitvendriyÃïi balavanti balena buddher  $ yu¤jan muhu÷ praïayinÃæ praïayaæ phalena  &
etÃæ samudravasanÃæ vyasanÃny apÃsya  % bhupÃla pÃlaya ciraæ p­thivÅæ nayena  // HJm_12.41 //

tava dharmamayÃ÷ kaccid  $ edhante dharmasetava÷  &
agÃdhaæ du÷khajaladhiæ  % yÃn Ãlambyottari«yasi  // HJm_12.42 //

randhrÃvalokibhi÷ krÆrair  $ durg­hÅtair ivÃhibhi÷  &
kaccid d­«ÂamahÃdo«air  % vi«ayair nÃtibÃdhyase  // HJm_12.43 //

bh­tye«u ca vinÅte«u  $ kalatre«u sute«u ca  &
kaccit te kuÓalaæ rÃjan  % dehe cÃtra yaÓonidhau  // HJm_12.44 //

rÃjovÃca |

bhavaty akuÓalaæ tÃvan  $ mayÆrÃdhipa dehinÃm  &
parÃrthapaÂunÃ yÃvat  % saægamo na bhavÃd­ÓÃ  // HJm_12.45 //

saæcaranmurajameghanisvanaæ  $ nartakÅta¬idalaæk­tÃntaram  &
tvÃm avÃpya ÓikhirÃja mandiraæ  % vÃrivÃhasamayÃyate mama  // HJm_12.46 //

kÃntÃmukhasya tilako nabhasa÷ ÓaÓÃÇka÷  $ svacchaprabhasya maïir Ãbharaïasya Óuddha÷  &
jÃtaÓ cirÃbhila«ito 'sya mayÆranÃtha  % madveÓmanaÓ ca mahatas tvam alaækari«ïu÷  // HJm_12.47 //

ity abhisaærÃdhya sa rÃjÃ dÅpaprabhÃvabhÃsitabhavanÃntarÃle prÃcÅvadhÆg­hÅtaÓaÓidarpaïe vibhÃvyamÃnatÃrakÃkumudavanÃbhyalaæk­tanabha÷sarasi prÃpte ca k«aïadÃmukhe surabhikusumapallavÃstÅrïaæ mayÆrÃdhipataye m­du ÓayanÅyam ÃdideÓa | divase divase ca paripÃkasurabhim­dÆni phalÃni prÃyacchat | atha kadÃcit kÃle gacchati sa rÃjÃ kiæcit karaïÅyam uddiÓya bodhisattvam anupamÃyÃ devyÃ haste nik«ipya nÃtimahatÃ sainyenÃnugamyamÃnas turagakhurapuÂotkhÃtamÃrgapÃæsuparidhÆsarakisalayakusumama¤jarÅkÃïi vanÃntarÃïi kurvann amalasalilavÃhinÅtaÂavetasacchÃyÃnilÅnaniÓcalabakabalÃkÃvalokyamÃnacakitaÓapharÅkulÃkulataÂapayaskÃ÷ tvaritarathacaraïadhvanisaætrÃsarasitacakravÃkamithunaparityajyamÃnasitapulinÃs tÃs tÃ÷ samudrapatnÅr Ãlokayaæs trastasÃraÇgotpatanasÃcÅk­tÃni caÂulabahunayanÃnÅva digantarÃïi paÓyan pras­tagokuladaÓanacchidyamÃnaÓa«pÃÇkurÃn ik«uvaïoparuddhÃn anekÃæÓ ca grÃmasÅmno 'tikramya kiæcid deÓÃntaraæ jagÃma |

sÃtha k«itÅÓamahi«Å mahi«Åvi«Ãïa-  $ dhÆmrÃlakÃkulamukhÅ paripÃï¬urÃÇgÅ  &
vÃtÃyanapras­tam Ãyatapak«malekhaæ  % cak«uÓ ciraæ vrajati dhÆrtaviÂe babandha  // HJm_12.48 //

d­«ÂvÃ ca tÃæ sunayanÃæ nayanÃbhirÃmÃæ  $ bhitte÷ samÅpam agamad viÂapuÇgavo 'sau  &
pÃrÓvÃni vÅk«ya cakitÃ ca puna÷ puna÷ sÃ  % karïotpalaæ surabhi tasya mumoca gÃtre  // HJm_12.49 //

ÃdÃya tat kuvalayaæ vikasatpalÃÓam  $ ÃghrÃya mÆrdhni ca niveÓya sa j­mbhamÃïa÷  &
astaæ vivasvati gate vivaÓa÷ kathaæcit  % tasyÃ÷ krameïa nayanÃnugata÷ pratasthe  // HJm_12.50 //

gatvÃ tata÷ sa gaïikÃbhavanaæ vilÃsÅ  $ gÃ¬haæ vitÃnah­daya÷ Óayane niviÓya  &
niÓvÃsasÆcitamanobhavabÃïapÃtas  % tasyÃ÷ prakÃmam udakaïÂhata vÅtadhairya÷  // HJm_12.51 //

Æce viÂo gaïikayÃ parihÃsapÆrvaæ  $ paÓyÃmi ÓÆnyam iva sÃæpratam Ãryaputram  &
dhÆrtas tata÷ sa nijagÃda nigÆ¬habhÃvo  % dyÆte jito 'ham iti tena vitÃnatÃ me  // HJm_12.52 //

atha sa viÂas tÃæ var«aÓatopamÃæ rajanÅæ manyamÃnas tadgatamanÃ÷ samutthÃya rahasi kasmaicit suh­de taæ v­ttÃntam ÃvedayÃmÃsa | ÓrÆyatÃæ vayasya hyo mayÃ yad anubhÆtam iti | yeyaæ rÃj¤o 'gramahi«Å nime«amÃtreïa mÃnu«Åti loke varïyate salÅlam ÃlokayantyÃ karïÃd ÃdÃya |

vÃtÃyanaæ samavalambya vilÃsavatyÃ  $ hÃsasphuraddaÓanaratnamayÆkhabhÃsÃ  &
nÃmnÃ tayÃnupamayotpalam utpalÃk«yÃ  % rÆpeïa cÃnupamayopari me vimuktam  // HJm_12.53 //

sÃ vÃtayÃnamukhasaægatacandravaktrÃ  $ candraprabhÃæ daÓanaratnarucÃ harantÅ  &
bhrÆkÃrmukeïa savilÃsam udÅritena  % cak«u÷Óaraæ mayi vimuktavatÅ k­ÓÃÇgÅ  // HJm_12.54 //

tac cintyatÃæ tÃvat saægamopÃya iti | atha suh­d vihasyovÃca | kadÃcit kÃkatÃlÅyam idaæ bhavet tvaæ ca n­patibhavanabhittisamÅpam anuprÃptas tasyÃÓ ca katham api kim apy ÃlokayantyÃ÷ | svayam eva tavopari karïotpalaæ patitaæ syÃd ato mÃ bhavÃn gaïikÃviÂajanamadhyam ÃgamyÃtmÃnaæ hÃsyavastu kÃr«Åt | tat parityajyatÃm ayam asadvikalpa÷ | yady api ca kÃmayamÃnayÃ rÃjamahi«yÃ tavopari karïotpalaæ pÃtitaæ syÃt tathÃpi na yujyata eveyam utkaïÂhÃ | durlabhakÃminÅjanasamÃgamopÃyacintÃ hi puru«asya mahatÅm aratim utpÃdayati | nidrÃm apaharaty aÇgÃni durbalayati bhojanarucim apÃsyati | hitavÃdinÃm api suh­dÃm upadeÓaæ nÃbhinandati prav­ddhanavasalilaughasarid iva taÂalatÃæ dharmasthitim unmÆlayati ramyÃïy api dve«Âi | sajjanaguïakathÃbhyasÆyinÅ sarvathÃ pratisaækhyÃnabaleneyam abhÃvaæ Óakyate netum iti | viÂa uvÃca | anekadehalÅlaÇghanÃ jaghanasaæparkani«ïÃtabuddhayo mÃd­ÓÃ dhÆrtapuru«Ã÷ kathaæ sakÃmÃm akÃmÃæ vÃ sÅmantinÅæ na j¤Ãsyanti | ÓrÆyatÃæ vayasya | Óravaïakaï¬ÆyanastanaprakÃÓanalajjÃparÃv­ttÃvalokanahasitÃdayo hi bhÃvÃ÷ strÅïÃæ sakÃmaæ h­dayam Ãvi«kurvantÅti | kim atra saædehena | suh­d uvÃca | yady evaæ khagapatir iva prÃkÃram api laÇghayitvÃ bhavÃn n­patibhavanaæ rÃtrau praviÓet | kiæ nv ak­tasaæketÃ tatrabhavatÅ rÃjamahi«Å pratibodhyamÃnÃ tvayÃ |

vinÅtanidrÃkulalocanotpalÃ  $ pravepitÃÇgÅ jaghanacyutÃmbarÃ  &
sasÃdhvasÃ ko 'yam iti prabhÃ«iïÅ  % bhavi«yati vyÃghrabhayÃn m­gÅva sÃ  // HJm_12.55 //

tata÷ parijanakolÃhalaprabuddhakÃ¤cukÅye rÃjakule nÃyatik«amam etat karma paÓyÃmi | evaæ ca tayor mitho vicÃrayator eva m­dugamanacalitamukharanÆpuramanoharacaraïakamalayugalavinyÃsenÃrcayantÅva vasudhÃtalam abhinayagatim iva darÓayantÅ cakitahariïanayanaspardhinÃ savilÃsÃvalokanadviguïaÓobhena karïasuh­dÃ cak«u«Ã hrepitam iva kiæcid avanataæ karïotpalaæ niyacchantÅ sthÆlamuktÃhÃramaïiprabhoddyotitagurupayodharÃ payodharavirahaprakÃÓaniÓÃkarÃ niÓeva mÆrtimatÅ kiæcid ÃtapajanitasvedakaïajÃlakÃkrÃntaviÓe«akÃntÃ viÓe«akÃntabakulamÃlikÃparipÆritakeÓahastÃ hastÃvalambitaÓithilamekhalÃkalÃpÃ kalÃpicandrakamadhyanÅlam uttarÅyam udvahantÅ pratanumecakayÃ romarÃjyÃ vipulagambhÅranÃbhinimnatÃm iva did­k«amÃïayopaÓobhitatrivalÅtaraÇgavi«amamadhyÃ madhyÃhnasamayadivasakarakiraïÃliÇgiteva kamalamÃlÃ gamanapariÓramavaÓÃd Å«atparimlÃnasukumÃraÓarÅraya«Âi÷ karpÆrasurabhitÃmbÆlarÃgÃruïÃdharÃ pariïatalavalÅphalÃbhipÃï¬ukapolatalÃlikhitapattralekhÃ vigrahavatÅva lak«mÅr lak«mÅvatÅ nÃmÃnupamarÆpÃnupamayÃ devyÃ prahitÃ vacanakuÓalÃ kuÓalaÓilpighaÂiteva kanakapratimÃ
dÆtÅ | samÃgamyÃbhivÃdya ca tad viÂadvayam upaviÓya vij¤Ãya ca tayor niryantraïasuh­ttÃæ viÓrabdham eva rÃjamahi«Åv­ttÃntam Ãca«Âe |


pu«pÃyudhapratinidhe bhavanÃntagÃmÅ  $ d­«Âo yadÃnupamayÃsi narendrapatnyÃ  &
sÃ me sakhÅ karatalÃrpitavaktrapadmÃ  % kÃrÓyaæ tadÃprabh­ti pÃï¬uratÃæ ca dhatte  // HJm_12.56 //

tanutaram am­ïÃlapaÇkapÃï¬u  $ cyutadh­ti sÃæpratam aÇgam udvahantyÃ÷  &
manasi manasija÷ ÓarÃn aÓe«Ãn  % aviratam asyati me vayasya sakhyÃ÷  // HJm_12.57 //

kusumaÓayanam Æ«maïÃÇgajena  $ pratidivasaæ vitapaty anaÇgatanvÅ  &
upavanam api cÃru vÅk«amÃïÃ  % na ca ramate hariïÅva yÆthamuktÃ  // HJm_12.58 //

iti kusumadhanu÷ÓarÃhatÃÇgÅm  $ avirataniÓvasitasphuratkapolÃm  &
avanamitamukhÅæ hriyÃ sugÃtrÃæ  % ramaya sakhÅæ vacasÃpi tÃvad adya  // HJm_12.59 //

athÃvasitavacanÃyÃæ tasyÃæ dÆtyÃæ sa tasya vayasyo vihasyÃvocat | avaÓyam eva sphuÂitasahakÃrama¤jarÅko vasantasamaya÷ kokilayÃ saha yujyate | siddhÃs te manorathÃ iti | viÂa uvÃca | sarvathÃ k­tÃrtho 'smi sakhi kathyatÃæ tÃvat katamasmin pradeÓe kasyÃæ vÃ velÃyÃæ mayÃnupamÃ dra«Âavyeti | dÆty uvÃca | kiæcid Ãsanne prasuptajane niÓÅthe yo 'sau bahi÷prÃkÃrasamÅparohÅ nyagrodhas tam adhiruhya tasyaiva n­patibhavanabhittisaæÓli«Âapramadavanoparipras­taÓÃkhayÃvatÅrya vayasyena tatra suvarïÃvabhÃsÃya mayÆrÃdhipataye dÅrghikÃtaÂacitraÓÃlÃvasthitÃhÃrasalilopanayanacchalenÃnupamÃ ciram ÃtmÃnaæ vinodayantÅ samabhigamanÅyeti | viÂa uvÃca | sakhi madvacanÃd evam anupamÃ vaktavyÃ |

upari mamotpalam asitaæ karïÃd ÃdÃya yat tvayÃ muktam  /
jÅvitam iva tad dayitaæ mlÃnam api na saætyajÃmy etat  // HJm_12.60 //

tathÃstv iti ca praïamya gatÃyÃæ tasyÃæ vacanahÃryÃæ bahulapak«ÃndhakÃratiraskaraïadurÃlak«ye«u pathi«u ÓrÆyamÃïasuptagajaniÓvÃse«v ÃlÃnasthÃne«u prathamayÃmikajanaprotthÃpyamÃnadvitÅyajÃgaraïÃdhik­te«u gulmakapuru«e«u niÓcalapatatrigaïÃdhyÃsitaÓÃkhÃkulÃye«u vitapi«u sthÃïum apy Ãlokya purata÷ puru«a iti ÓaÇkamÃna÷ surabhivarïakÃnulipta÷ sa viÂa÷ prathamajaladharanÅlapaÂÃvaguïÂhitaÓarÅro vÃmakak«ÃvalambitaniÓitakaravÃla÷ saha tena suh­dÃ pratyÃsanne 'rdharÃtre samupagamya dÆtyupadi«ÂenopÃyena punardarÓanÃyeti suh­dam Ãmantrya pramadavanaæ prÃviÓat | atha tam Ãgacchantam Ãlokya g­hÅtasaviÓe«amaï¬anÃnupamÃ cintayÃmÃsa | niyatam avatarann ayam anayÃ vaÂaÓÃkhayÃnena mayÆreïa d­«Âa÷ | kadÃcid ayam imaæ v­ttÃntam ÃgatÃya rÃj¤e nivedayed iti | tad enaæ Óikhinaæ vi«asaæp­ktenÃhÃreïÃbhÃvam eva ne«yÃmÅti vicintya |

Óikhine vi«asaæp­ktam  $ ÃhÃram udakaæ ca sÃ  &
dadÃv asvavaÓÅbhÆtÃ  % rÃgeïa ca bhayena ca  // HJm_12.61 //

apetakaulÅnabhaya÷ sukhÃÓayÃ  $ vimohita÷ puïyasapatnabhÆtayÃ  &
anÃtmavÃn kiæ na karoty asÃæprataæ  % gatatrapo rÃgaparÃyaïo jana÷  // HJm_12.62 //

sa ca mayÆrÃdhipati÷ kiæcit tiktam ÃhÃram udakaæ cÃsvÃdya niyatam anupamayÃnena puru«eïa saha saægamam abhila«antyÃ jÃtaÓaÇkayÃ mahyaæ vi«aæ dattaæ | tad idam atra prÃptakÃlam |

etau strÅpuæsau jÃtarÃgÃndhabuddhÅ  $ yÃvad vÃdhÆkyaæ sÃæprataæ nopayÃta÷  &
dharmyÃæ kurvÃïa÷ saækathÃæ kÃpathaghnÅæ  % tÃvad vairÃgyaæ netum enau yati«ye  // HJm_12.63 //

iti vicintya sa mahÃtmÃ taæ viÂam ÃjuhÃva | mahÃtmann ihopaviÓya matsaækathayÃ vinodyÃtmÃnaæ yathÃbhipretam anu«ÂhÃsyasÅti | sa ca viÂa÷ kutÆhalavaÓÃd upagamya mayÆrÃdhipatisamÅpe samupaviveÓa | sÃpi ca rÃj¤Å kiæcit tam Ãlokya sasÃdhvasÃ tÆ«ïÅm evÃvatasthe | tato bodhisattvas tayor upavi«Âayo÷ purastÃd iti vairÃgyasaæbandhinÅæ kathÃm akarot |

aho hÃsyajyotsnÃparicayamanoj¤o mukhaÓaÓÅ  $ salÅlaprasthÃnaæ stanayugalam ucchrÃyi subhagam  &
narasyetthaæ mohÃt parayuvatirÆpaæ kalayata÷  % prasaækhyÃnÃbhÃvÃt kusumadhanur anta÷ praviÓati  // HJm_12.64 //

nirundhÃnÃ hastaæ mama rahasi nÅvÅÓithilinaæ  $ bhavi«yaty evaæ sÃ prathamataralajjÃnatamukhÅ  &
iti strÅsaÇgÃrthaæ bahuvidhavikalpÃndhamanasa÷  % ÓarÅraæ randhrek«Å pratidinam anaÇga÷ kraÓayati  // HJm_12.65 //

Ãgacchet punar adya sÃ gurubhayÃt tasyÃ÷ kuto 'bhyÃgama÷  $ ÓarvaryÃm athavÃham eva cakitaæ gacchÃmi supte jane  &
dÆtyÃpy adya ciraæ k­taæ kim u manas tasyÃ niv­ttaæ bhaved  % ity ÃrÆ¬havikalpanÃkuladhiya÷ kiæ tat sukhaæ kÃmina÷  // HJm_12.66 //

saækalpÃt

prabhavaty anaÇgadahanas tÃpas tato jÃyate  $ saætÃpÃd arati÷ sm­te÷ pramathanÅ sm­tyÃ vinÃ hrÅ÷ kuta÷  &
hrÅbhaÇgÃd vacanÅyatÃparibhava÷ kleÓe«uviddhÃtmano÷  % syÃtÃm Ãdhimato÷ kadÃ nu sukhinÅ strÅpuæsayoÓ cetasÅ  // HJm_12.67 //

ak«ÃïÃæ vaÓam Ãgata÷ sukham iti vyÃmohitaÓ cintayÃ  $ kÃmÃrta÷ parayo«ite sp­hayati vrÅ¬ÃvihÅno jana÷  &
Óli«yantÅæ striyam ÃyasÅæ hutavahajvÃlÃsphuliÇgÃkulÃæ  % so¬huæ Óak«yati tÃæ kathaæ nu narake prÃdurbhavadvepathu÷  // HJm_12.68 //

iti paradÃrÃsaÇgaæ bahudo«am avetya dhairyam Ãlambya  /
bhaginÅsaæj¤Ãæ k­tvÃ tasmÃt prÃj¤o nivarteta  // HJm_12.69 //

tad evam alpasya nÃma sukhasya hetor anekÃnalajvÃlÃsahasrÃliÇgyamÃnavikÆïitÃk«ÃïÃm aÓubhakarmakÃriïÃm ÃrtanÃdakaruïam tÅk«ïakrakacapÃÂyamÃnaÓirasÃæ cÃpare«Ãæ
rudhiradhÃrok«itajvalitabhÆtalam krÆrayamapuru«odgÆrïalohamudgarÃbhighÃtavicÆrïyamÃnapuru«aÓarÅrÃsthidhvÃnabhÅ«aïam aya÷ÓÃlmalÅkaïÂakaparibhidyamÃnair aparaiÓ ca muhur abhinisvanadbhir upacitaparyantaæ narakam icchanty amedhasa÷ patitum ity aho mahad etad aj¤Ãnam | athÃsau viÂas tena mayÆrÃdhipatinÃ narakakathÃæ varïyamÃnÃm Ãkarïya saævignamanÃ vinivartitaparadÃrÃbhilÃ«a uvÃca |

aho tvad enÃæ narakopavarïanÃæ  $ prakÃmam Ãkarïya muhur bhayaækarÅm  &
udarci«aæ nÃrakajÃtavedasaæ  % vilokayÃmÅva samutthitadhvanim  // HJm_12.70 //

tad adyÃrabhya rÃgÃndha-  $ janacittÃpahÃriïe  &
namo 'stu paradÃrÃya  % sugatidvÃrarodhine  // HJm_12.71 //

ÓubhÃÓubhapathÃkhyÃna-  $ vyaktÅk­taviniÓcaya÷  &
ÃcÃryam iva paÓyÃmi  % bhavantam anuÓÃsakam  // HJm_12.72 //

imÃæ ca rÃjamahi«Åm  $ akhaï¬itapativratÃm  &
apetarÃgatimiro  % manye 'haæ bhaginÅm iva  // HJm_12.73 //

athÃnupamÃ tasya bhaginÅti vacanam upaÓrutya parÃæ vrÅ¬Ãm upagatÃ tÃæ ca bodhisattvadharmadeÓanÃm avadhÃrya saævignamatir idam uvÃca | mayÃ khalu mandabhÃgyayÃ narakagÃminyÃ kÃmarÃgavaÓagayÃsmai mayÆrÃk­taye mahar«aye vi«asaæp­ktam annam udakaæ ca viÓrÃïitaæ tat katham idÃnÅæ kartavyam iti | tÃæ ca vipratisÃravatÅm Ãlokya bodhisattvo dhÅrayÃmÃsa ||

maitrÅmantreïa me nityaæ  $ ÓarÅram abhimantritam  &
naiva hÃlÃhalenÃpi  % vi«enÃyÃti vikriyÃm  // HJm_12.74 //

devi mÃ sma gama÷ ÓaÇkÃæ  $ madapÃyak­tÃm iti  &
na cÃhaæ kathayi«yÃmi  % kiæcid Åd­Ç mahÅbhuje  // HJm_12.75 //

athÃnupamÃ tadvacanam Ãkarïya paraæ parito«am upajagÃma | so 'pi ca viÂas taæ mayÆrÃdhipatim abhivÃdya viniv­ttaparadÃravyasanas tenaiva nyagrodhena svanilayam agÃt | atha prabhÃtasamaye brahmadatta÷ samÃpayya svarÃjyakaraïÅyam Ãgamya praviÓya ca svabhavanaæ prÃg eva mayÆrÃdhipatim agÃt | parasparakuÓalavÃrttÃæ ca n­patimayÆrÃdhipatÅ papracchatu÷ | athÃnyasminn ahani rÃjÃnaæ Óikhipatir evam uvÃca |

mama virahavi«ÃdadÅnacittaæ  $ na pibati vÃri phalaæ na cÃpi bhuÇkte  &
jaladharasamaye 'pi vÅtan­ttaæ  % Óikhikulam ÃkulatÃæ dhruvaæ prayÃtam  // HJm_12.76 //

iti naravara pÃlaya tvam enÃæ  $ bhuvam akhilÃæ vijitendriyÃrivarga÷  &
aham api himavantam indugauraæ  % tvadanumata÷ ÓikhipÃlanÃya yÃmi  // HJm_12.77 //

iti tam abhidadhÃnam indranÅla-  $ cchavigalam ÃyatacÃrubarhabhÃram  &
katham api gamanÃya yÆthanÃthaæ  % nagaravarÃd anumanyate sma rÃjÃ  // HJm_12.78 //

n­patinÃtha samutsukacetasÃ  $ purajanena ca tena vilokita÷  &
abhajatÃmbaram ambudasaæv­taæ  % Óikhivara÷ ÓikhinÃæ hitakÃmyayÃ  // HJm_12.79 //

atha vilokya manoharam ambare  $ Óikhinam ÃyatabarhabharÃlasam  &
amucad utsukatÃæ samupÃgataæ  % nayanavÃrikaïÃn avarodhanam  // HJm_12.80 //

tÅvre manodh­tibhidi priyaviprayoge  $ rÆ¬haæ yad aÓru matilocanasaænirodhe  &
tan mÆrtiman niyatam ÃdhihutÃÓatÃpÃd  % du÷khaæ dravÅbhavati saÇgavato janasya  // HJm_12.81 //

d­«ÂvÃ tataÓ calakalÃpaÓirodharaæ taæ  $ dÆrÃn mayÆrav­«abhaæ nabhasÃ vrajantam  &
pratyudyayuÓ calitapak«apuÂÃ÷ pratÅtÃ÷  % kekÃ÷ kalÃ÷ kalagira÷ Óikhina÷ s­janta÷  // HJm_12.82 //

atha Óikhini samete tatra bhÆpÃlapÃrÓvÃd  $ guïavati suh­dÅva prÃptasarvÃbhilÃ«e  &
tuhinagirir udagraæ prÅtim ÃviÓcakÃra  % pravis­tahimahÃsa÷ Óa«paromodgamena  // HJm_12.83 //

bodhisattvo 'pi ca sametya tan mayÆrayÆthaæ ciravirahaparyutsukaæ pak«ÃbhyÃm ÃliÇgya samÃÓvÃsayÃmÃsa |
tad evam Ãtmani nirapek«eïa tena bhagavatÃ bodhisattvabhÆtena prÃïÃ÷ prÃïÃtyayÃt paripÃlitÃ iti vicintya sugatibhavanadvÃraprakÃÓini pradÅpabhÆte ÓÅle bhavadbhir Ãdara÷ karaïÅya iti |

|| iti mayÆrajÃtakam ||




__________________________________________________________________________


...

__________________________________________________________________________



19. Hastin


jÃnÃti k«Ãntiphalaæ ya eva rÃgÃdiÓÃntim anvicchan  /
kurute sa eva dhÅra÷ praharaty api vairiïi k«Ãntim  // HJm_19.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate

vividhatarukusumagandhÃdhivÃsitadigantarÃle revÃsalilak«ÃlitavipulÃntarÅyaÓilÃtale pavanacalitaveïuvanapalÃÓasalasalÃÓabdasaætrÃsotkarïacalitam­gakule kvacid analaprasÆtabhayotpatitaÓakunigaïe kvacid ucchritaÓikharasthitadhavalabalÃhakacchÃyÃÓyÃmÅk­tanitambe kvacid ibhayÆthabhajyamÃnaÓallakÅgandhasurabhÅk­taniku¤je kvacit pulindÅjanasamuccÅyamÃnapatitaviralamayÆracandrake candrakiraïavimalasalilaprasravaïe 'nyatra tÃpasakanyakÃgaïÃnÅyamÃnalatÃkusumasamudbhrÃntÃlikulopagÅte ÓukaharitaÓÃdvalaramaïÅyavasudhÃtale vindhyabhÆbh­ti ÓarajjaladharÃk­tib­haddeha÷ Óe«abhujagÃnurÆpakara÷ kamalÃbhitÃmrapu«kara÷ k«uïïÃbhinavamustÃsurabhimadalekhÃÓyÃmakapola÷ susaæsthitanakhapÃda÷ kaladhautaracitakumbhÃk­tikumbha÷ k«amÃÇkuÓavinivÃritÃmÃrgaprasthiti÷ sthitir iva sarvaguïÃnÃæ «a¬danto gandhahastÅ bodhisattvo gajayÆthÃdhipatir babhÆva |

reje sa yÆthapatir indumarÅcigauro  $ muktÃvipÃï¬uradana÷ p­thupÅnakumbha÷  &
pu¤jÅk­ta÷ paÓupater iva n­ttakÃle  % hÃso mahÃn apah­tak«aïadÃndhakÃra÷  // HJm_19.2 //

vÃtÃhatÃni kusumÃni samuts­janta÷  $ ki¤jalkareïuparipi¤jarakesarÃïi  &
taæ ÓÃkhinas tuhinaÓailasitaæ gajendraæ  % bhaktyÃbhitu«Âuvur iva bhramarasvareïa  // HJm_19.3 //

vihÃya dÆrÃt kusumÃni ÓÃkhinÃæ  $ hasatpalÃÓÃni kuÓeÓayÃni ca  &
kapolayos tasya madÃmbudigdhayo÷  % Óanair alÅyanta mudÃ ÓilÅmukhÃ÷  // HJm_19.4 //

nirantaraæ pÅnakapolaÓobhitaæ  $ samantato vÃsitadiÇmukhÃntaram  &
sa yÆthabhartÃ pibata÷ Óanair madaæ  % na karïatÃlair bhramarÃn avÃrayat  // HJm_19.5 //

manoharam avicchinnaæ  $ prÃjyaæ yÃcanakÃ iva  &
jag­hu÷ «aÂpadÃs tasmÃd  % dÃnaæ dÃnapater iva  // HJm_19.6 //

tena ca yÆthapatinÃ samÃÓrito vindhyagiri÷ kanakagirer apy ÃtmÃnam abhyadhikam ivÃmanyata | tac ca gajayÆthaæ samyak tena paripÃlyamÃnaæ rÃjanvad iva rÃjyam anudivasam avardhata |

tasya bhadrÃ subhadrÃ ca  $ prak­tyÃ bhadracetasa÷  &
dayite dayitak«Ãnter  % dve kareïÆ babhÆvatu÷  // HJm_19.7 //

atha kadÃcid anilacalitapatÃkakuÂilavidyullatÃparisphuraïasaæmÅlitavipulÃk«yÃ÷ salilabharagurujaladharagarjitasaætrÃsapravepitÃÇghryÃ÷ tanubhujalatotk«eponnatataragurupayodharÃyÃ÷ kha¬gaprabhÃvabhÃsitadak«iïabhujaæ kalpatarukusumam Ãjighrantaæ dayitam ÃliÇgantyÃ÷ patitakarïotpalÃyÃ÷ ÓithilakeÓapÃÓacchannÃæsadeÓÃyÃ÷ pavanacalitam uttarÅyam avarundhatyÃ÷ sphuritÃbharaïamaïikiraïÃvabhÃsitaÓarÅraya«Âer nabhasÃ gacchantyÃ vidyÃdharyÃ÷ kisalayasukumÃrÃt pÃïe÷ paribhra«Âam abhinavam ÃmodÃdhivÃsitadigantarÃlam alikulaparigÅtaæ kanakasÆcÅsad­Óakesaraæ rathacakrapramÃïaæ haritÃlakapilamakarandam aravindaæ mÃnasasara÷saæbhÆtaæ tasya gajapater ekÃkinas tatrÃcalavare viharata÷ purastÃt papÃta | tac ca kamalam ÃdÃya sa evam acintayat | bhadrÃyÃ÷ subhadrÃyÃÓ ca me patnyor yÃ prathamam Ãgami«yati tasyai prasÃdam ahaæ dÃsyÃmi |

paribhramadbh­ÇgakulÃkulÃntaraæ  $ sugandhiki¤jalkavikÅrïakesaram  &
idaæ hasaccÃrupalÃÓasaæcayaæ  % mudÃ pradÃsyÃmi mahÃkuÓeÓayam  // HJm_19.8 //

atha subhadrÃyai prathamam ÃgatÃyai tat kanakamayam ambhoruhaæ sa gajapati÷ prÃyacchat | sÃpi ca tad ÃghrÃya sabahumÃnaæ Óirasi niveÓayÃmÃsa | paÓcÃc ca bhadrÃ samupagamya tat subhadrÃyÃ÷ kumbhamadhyÃvasthitam aravindam Ãlokya niyatam idam ambhoruham asyai sapatnyai mÃm avamanyÃnena yÆthapatinÃ dattam iti vicintya parÃm År«yÃm Ãgamya taæ dviradapatim apahÃyÃnyatra vijahÃra |

sÃ yatra d­«Âam ahani dviradena tena  $ dattaæ sugandhi vikacaæ kamalaæ sapatnyai  &
tatrer«yayÃ parigatÃ na t­ïaæ jaghÃsa  % nÃmbha÷ papau glapitamÆrtir udanyayÃpi  // HJm_19.9 //

asadvikalpanÃhutyÃ  $ ko nÃma samanÃ jana÷  &
År«yÃvahniÓikhÃm iddhÃm  % ÃtmadÃhÃya vardhayet  // HJm_19.10 //

te sukhaæ Óerate dhÅrÃ  $ nÃmÃrgeïa prayÃnti te  &
na manog­ham adhyÃste  % ye«Ãm År«yÃbhujaÇgamÅ  // HJm_19.11 //

atha bhadrÃ vindhyaÓilÃtale tarucchÃyÃpihitavinibaddhaparyaÇkadhyÃnaniÓcalanayanam Ãlikhitam iva mattacakoravilocanaraktacÅvaraprÃv­tÃÇgaæ pratyekabuddham Ãlokya sarasa÷ kusumÃny ÃnÅyÃrcayÃmÃsa |

k«iptÃbhir Ærdhvam atha vÃÓitayÃ sa bhÃsvÃæs  $ tÃbhir muni÷ kumudapaÇktibhir ÃbabhÃse  &
udbhÃsinÅbhir aciradyutibhÃsitÃÇga÷  % saædhyÃpayodhara ivopari tÃrakÃbhi÷  // HJm_19.12 //

atha sÃ hastinÅ vindhyÃcalataÂam Ãruhya yad asmÃt pratyekabuddhÃrcanakuÓalamÆlÃt phalaæ tenÃham asya gandhahastino vadhÃya rÃjamahi«Å syÃm iti vicintyÃtmÃnaæ mumoca | tasyÃÓ ca ÓarÅrabhÃraparibhagnataruÓÃkhÃyÃ÷ patanaÓabdam Ãkarïya |

utpetu÷ pracalitacandrakÃ mayÆrÃ÷  $ ÓÃrdÆlo d­Óam udamÅlayat prasupta÷  &
saætrÃsÃt t­ïakavalaæ vihÃya dÆrÃd  % utkarïaæ m­gakulam Ãkulaæ babhÆva  // HJm_19.13 //

sÃ ca kÃlaæ k­tvÃnyatarasya rÃj¤o jÃtismarÃ duhitÃ babhÆva | kiæcidudbhidyamÃnastanamukulÃæ ca tÃæ trivalÅsopÃnamÃlÃdhirohaïajÃtakhedeneva navayauvanaÓilpinÃ samanmatham upacÅyamÃnaÓarÅralÃvaïyÃæ prÃrabdhalajjÃhasitavilÃsÃm alikulaÓyÃmakeÓapÃÓÃæ kanakacchedÃvadÃtÃæ Óriyam iva mÆrtimatÅæ pitÃ kasmaicid eva n­pataye prÃyacchat | sÃ ca taæ rÃjÃnam ananyastrÅsad­Óair abalÃguïair apah­tendriyaæ k­tvÃ kadÃcic candanÃnuliptastanagÃtrÅ niÓvÃsapariku¤citÃdharapuÂÃ jvaritÃm ivÃtmÃnaæ darÓayÃmÃsa | yadÃ ca bhi«agbhiÓ cikitsyamÃnÃpi tathaiva jvaracchadmanÃ parice«Âate sma tadÃ tasyÃ bhartÃ bh­Óam aratim ÃjagÃma | sÃ cainam uvÃca |

nai«a jvaro me haricandanena  $ jÅmÆtaÓÅtena na mÃrutena  &
prayÃti ÓÃntiæ sphaÂikÃmalena  % na cÃæÓujÃlena niÓÃkarasya  // HJm_19.14 //

vindhyÃcale 'sti dviradÃdhirÃja÷  $ ÓvetÃmbudÃbho guru«a¬vi«Ãïa÷  &
m­ïÃlaÓukle«u mahatsu tasya  % dante«u santi k«itipÃla muktÃ÷  // HJm_19.15 //

lipyeta tÃbhir yadi me ÓarÅraæ  $ pi«ÂÃbhir ambha÷kaïanirmalÃbhi÷  &
taddantaÓayyÃ yadi me kriyeta  % dÃhajvarasyÃsya tata÷ Óama÷ syÃt  // HJm_19.16 //

atha sa rÃjÃ niyatam anayÃ devyÃ jÃtismarayÃ jÃtyantare Óruto d­«Âo vÃ vindhyavanavÃsÅ gandhahastÅti niÓcayam upetya vyÃdham ÃhÆyÃvocat |asti vindhyÃcale «a¬danto gandhahastÅ | yadi tasya dantÃn Ãne«yasi tato 'haæ bhavantaæ mahatÃrthena yojayi«yÃmÅti | vyÃdha uvÃca | yathÃ Óak«yÃmi tathÃ kari«yÃmÅti | devy uvÃca | aham upÃyaæ jÃnÃmi yathÃsau gandhahastÅ viÓrambham ÃyÃtÅti |

d­«ÂvÃ pravrajitaæ ÓÃntaæ  $ kÃ«ÃyÃmbaradhÃriïam  &
suÓi«ya iva medhÃvÅ  % praïamyÃrcayati dvipa÷  // HJm_19.17 //

paridhÃya tata÷ samyak  $ kÃ«Ãye vÃsasÅ tvayÃ  &
Ãhantavya÷ ÓareïÃsau  % vi«adigdhena marmaïi  // HJm_19.18 //

sa ca tatheti pratiÓrutya kÃ«Ãyavasanasaæbh­tÃÇga÷ saÓaraæ dhanur ÃdÃya vindhyÃcalam agamat | atha tam acalavanÃntare saæcarantam Ãlokya tad gajayÆthaæ sÃÓaÇkam ibhÃdhipataye nivedayÃmÃsa |

kÃ«Ãyavasana÷ ko 'pi  $ sphuliÇgakapilek«aïa÷  &
lohastambhavapu÷ sattvÃæs  % trÃsayann iva lak«yate  // HJm_19.19 //

bodhisattva uvÃca | na khalu kÃ«ÃyavÃsa÷ ÓaÇkanÅyam | paÓyantu bhavanta÷ |

apatrapÃ ÓÃntipathasya sÆcakaæ  $ dhvajo munÅnÃæ madabhaÇgakÃraïam  &
ka«Ãyaraktaæ yadi dehabhÆ«aïaæ  % janasya viÓrambhanimittam ambaram  // HJm_19.20 //

atha tasya yÆthasya nÃtidÆre 'vasthita÷ sa vyÃdhas taruïÃtmÃnam Ãv­tya dhanur ÃropayÃmÃsa |

taæ saædadhÃnam ibharÃjavinÃÓanÃya  $ jyÃyÃæ Óaraæ Óitaphalaæ tucisÃramayyÃm  &
ÓÃkhÃkarai÷ kisalayÃÇgulibhis tarÆïÃæ  % vindhyo nyavÃrayad iva ÓvasanÃvadhÆtai÷  // HJm_19.21 //

madamukulitanetraæ karïavinyastahastaæ  $ viÂapini nika«antaæ dÃnadigdhaæ kapolam  &
viditakuÓalamÃrgaæ mÃrgaïena dvipendraæ  % m­garipur upakaïÂhaæ vÃyukumbhe jaghÃna  // HJm_19.22 //

atha nipatitakÃrmukottarÅyaæ  $ dviradagaïena ru«ÃnugamyamÃnam  &
gajapatir upagÆ¬havÃn m­gÃriæ  % sutam iva taæ parisÃntvayan bhayÃrtam  // HJm_19.23 //

kva ripur ayam aho k­tÃpakÃro  $ dviradapate÷ karuïÃ kva ced­ÓÅyam  &
k«itidharagahanÃntadevatÃnÃæ  % dhruvam iti cetasi vismayo babhÆva  // HJm_19.24 //

niÓitaÓaravibhinne tatra mÃtaÇganÃthe  $ srutarudhiralavÃÇkaæ dhÆnayaty Ãsyam Å«at  &
tad amucad ibhayÆthaæ ÓallakÅnÃæ sugandhÅn  % upagataguruÓokaæ pallavÃn ardhada«ÂÃn  // HJm_19.25 //

tam ujjahÃrÃtha Óaraæ g­hÅtvÃ  $ kareïa kiæcinnatapu«kareïa  &
balÃt subhadrÃ kariïa÷ kareïu÷  % kopaæ pate÷ k«Ãntir iva sphurantam  // HJm_19.26 //

vi«ÃdinÅ tasya gajÃdhipasya  $ bÃïavraïaæ ÓoïitaleÓadigdham  &
vicchinnamuktÃguïasaænibhena  % si«eca sÃ pu«karaÓÅkareïa  // HJm_19.27 //

vigÃhamÃna÷ salilaæ pipÃsayÃ  $ madena ko me surabhÅkari«yati  &
iti sphuÂÃvartataraÇganisvanÃ  % bh­Óaæ vicukroÓa Óuceva narmadÃ  // HJm_19.28 //

tavÃdya kaccid viÓikhak«atodbhavÃ  $ tanutvam ÃyÃti gajendra vedanÃ  &
iti bhramantyaÓ caÂulÃ÷ kapolayo÷  % Óanair ap­cchann iva bh­ÇgapaÇktaya÷  // HJm_19.29 //

visÃrikÃlÃgurudhÆmadhÆsarair  $ vilolavidyudvalayÃÇkitodarai÷  &
ghanair lalÃÂaætapam u«ïadÅdhitiæ  % samÃv­ïot tasya sukhÃya vÃsava÷  // HJm_19.30 //

prasannarevÃjalasaÇgaÓÅtala÷  $ praphullanÃnÃkusumÃdhivÃsita÷  &
samÃgato bandhur iva dvipÃdhipaæ  % Óareïa viddhaæ vyajati sma mÃruta÷  // HJm_19.31 //

atha gajapatir yadi kathaæcid antakÃlaæ kari«yÃmi tad idaæ gajayÆtham anÃthatÃæ yÃsyatÅti vicintya satyÃdhi«ÂhÃnam iti cakÃra ||

apakÃriïy api prema  $ yathÃsmin m­galubdhake  &
tathÃnenÃdya satyena  % k«ayam ÃyÃtu me vi«am  // HJm_19.32 //

atha satyÃdhi«ÂhÃnaprabhÃvÃt sadya evÃpagataÓaramÆrcchÃvedana÷ sa gajapatir abhÆt | taæ ca tathÃ svÃsthyam Ãgatam Ãlokya sa vyÃdha÷ praïamya taæ rÃjamahi«Åv­ttÃntam ÃkhyÃyÃbhyuvÃca |

dantÃrthaæ dantinÃæ nÃtha  $ krÆreïÃkrÆramÃnasa  &
Ãhato 'si hatadve«a  % mayÃpÃtreïa pattriïÃ  // HJm_19.33 //

iti ÓrutvÃ vacas tasya  $ vyÃdhasya dviradÃdhipa÷  &
uccakhÃna vi«ÃïÃni  % kareïÃdÃya nirvyatha÷  // HJm_19.34 //

babhÃra sa karas tasya  $ nibaddharudhirasruti÷  &
saktabandhÆkamÃlÃyÃ÷  % puï¬arÅkasraja÷ Óriyam  // HJm_19.35 //

tenaiva satyavÃkyena  $ tasya nÃthasya dantinÃm  &
utpedire k«aïÃd dantÃ÷  % ÓaÇkhacchedÃrjunÃ÷ puna÷  // HJm_19.36 //

atha punÃradanodbhavavismita÷  $ karipate÷ sitavÃridharatvi«a÷  &
sa radanÃn upag­hya vanÃntarÃn  % m­garipu÷ k«itipÃlag­haæ yayau  // HJm_19.37 //

atha dantÃvalokanapramuditamanÃ÷ sa rÃjÃ taæ lubdhakaæ yathÃpratipannenÃrthena yojayÃmÃsa | sÃpi ca rÃj¤Å taæ chadmajvaram apÃsya tÃni vi«ÃïÃni d­«ÂvÃ jÃtapaÓcÃttÃpÃ tam År«yÃv­ttÃntam anyajanmÃnubhÆtaæ patye nivedya bÃ«pasalilavyÃptanayanotpalÃ tat tad vilalÃpa |

aho dhig År«yÃæ guïapak«aghÃtinÅæ  $ yayÃ mayÃ mohitamandacittayÃ  &
vane vasaæs tÃpasaÓÃntamÃnasa÷  % sa yÆthabhartÃ gamito yamak«ayam  // HJm_19.38 //

mahÃtmanÃ yena cirÃya pÃlitaæ  $ na Óakyate smÃnyagajai÷ prabÃdhitum  &
samÃkulaæ tena vinÃdya dantinÃ  % kathaæ nu tan nÃgakulaæ bhavi«yati  // HJm_19.39 //

nirantaraæ yasya madaæ pipÃsava÷  $ paribhramanti sma muhu÷ kapolayo÷  &
samÃkulÃs tena vinÃdya «aÂpadÃÓ  % cirÃd upai«yanti m­ïÃlinÅvanam  // HJm_19.40 //

abhÆn muhus tasya gajÃdhipasya ya÷  $ kapolakÃ«eïa parisphurattvaca÷  &
cirÃya taæ tanmadaleÓavÃsitaæ  % dhruvaæ subhadrÃ na jahÃti ÓÃkhinam  // HJm_19.41 //

samudravelÃraÓanÃvibhÆ«ite  $ samucchvasatkomalaÓÃdvalÃæÓuke  &
dadhÃsi mÃæ kiæ patimukhyaghÃtinÅæ  % k«ite vidÃraæ na dadÃsi kiæ nu me  // HJm_19.42 //

atha tÃæ rÃj¤Åæ tathÃ vilÃpaparÃæ sa vyÃdho dhÅrayÃmÃsa | mÃ devi Óokaæ kÃr«Å÷ | satyÃdhi«ÂhÃnamÃhÃtmyena sa mahÃtmÃ punarudbhÆtamanoharamahÃvi«Ãïa÷ samapagataÓaravi«avega÷ sattvopakÃrÃya prÃïÃn bibhrat karoty eva tasya mahato gajayÆthasyÃdhipatyam iti ||

atha vacanam idaæ niÓamya tasmÃn  $ n­pamahi«Å pramanÃ÷ punar babhÆva  &
k«itipatir api vismayaæ jagÃma  % dviradapate÷ karuïÃæ muhur vicintya  // HJm_19.43 //

tad evaæ k«Ãntiphalam abhila«anta÷ karuïÃtmakÃ÷ ÓastreïÃpi praharati vairiïi satyÃm api Óaktau k«amanta eva mahÃtmÃna ity avadhÃrya k«amÃyÃm Ãdara÷ karaïÅya iti ||

|| hastijÃtakaæ navamam ||


__________________________________________________________________________



20. Candra


apah­tadaæ«Âra ivÃhi÷k«Ãmyati ÓaktyÃ vinÃ saro«o 'pi  /
sati sÃmarthye nojjhati ya÷ k«Ãntiæ sa k«amÅ j¤eya÷  // HJm_20.1 /

tadyathÃnuÓrÆyate
parÃkramanÅtiprabhÃvavijitÃnyarÃjasÃmanta÷ prabhÆtahastyaÓvakoÓasaæpadupetas tejasvÅ dhÅra÷ ÓuÓrÆ«Ãdibhi÷ praj¤Ãguïair adhi«Âhitas trivargÃnukÆlaprak­ti÷ prak­tidak«iïo dak«iïÃpathÃdhipati÷ kaliÇgarÃjo nÃma rÃjÃ babhÆva |

bhujavÅryaparÃjitaæ jitÃre÷  $ paradeÓaæ balino balÃni yasya  &
abhisasrur udÅrïatuÇgav­ddhe÷  % salilÃnÅva taÂÃntam amburÃÓe÷  // HJm_20.2 //

aparaspara¬iï¬imai÷ svanadbhi÷  $ kariïo yasya vitanyamÃnakopÃ÷  &
vaÓagÃ÷ parita÷ prayÃïakÃle  % katham apy aÇkuÓadhÃriïÃæ babhÆvu÷  // HJm_20.3 //

tasyaivaævidhabalodayasya narapate÷ sapatnair akhaï¬itamÃnasya khaï¬adhÃro nÃma dvijÃtir amÃtyo babhÆva | sa ca rÃjÃ kulasaætativicchedabhÅru÷ kadÃcid anekÃn devatÃviÓe«Ãæs tanayÃrtham upayÃcate sma | tata÷ khaï¬adhÃras taæ rÃjÃnam uvÃca | praviÓatu devo 'nta÷puram ahaæ devasya putrÃrthaæ devatÃæ samupÃsi«ye rÃjyaæ ca pratipÃlayi«yÃmÅti | tatheti ca rÃjÃbhidhÃyÃnta÷puraæ praviÓya vi«ayaparÃyaïo babhÆva | khaï¬adhÃro 'pi ca svanÃmÃÇkaæ sarvaparicchedajÃtaæ rÃjyam anuÓaÓÃsa | kaliÇgarÃjo 'pi ca vividhan­ttagÅtÃvalokanaÓravaïÃpah­tah­daya÷ surapatir ivÃpsarogaïapariv­to 'varodhanajanamadhyagato vijahÃra |

manoharÃv ÃrdramadhÆkapÃï¬Æ  $ samudgirantÃv iva kÃntim indo÷  &
kasyÃÓcid ÃdarÓanibaddhad­«Âe÷  % sapattralekhÃv akarot kapolau  // HJm_20.4 //

apaÓyad anyÃæ stimitÃyatÃk«Åæ  $ smitena kiæciccalitÃdharÃgrÃm  &
navotpalÃvasthitam utpalena  % tirodadhÃnÃæ cakitaæ dvirepham  // HJm_20.5 //

parÃÇmukhÅæ kÃæcid adhi«ÂhitÃsanÃæ  $ manoharÃlekhyapaÂÃvalokinÅm  &
upetya ni÷Óabdapadaæ sa bhÆpatiÓ  % cakÃra hastadvayasaæv­tek«aïÃm  // HJm_20.6 //

vidhunvatÅæ pÃïim alaæ mayeti  $ bhiyÃsvanÃm asphuritÃbhidhÃnÃm  &
stanau dukÆlena tirodadhÃnÃæ  % jagrÃha dÆtÅm api vepitÃÇgÅm  // HJm_20.7 //

tvam eva me bhÃvini jÅvitaæ paraæ  $ nidhehi d­«Âiæ mayi valguhÃsini  &
iti bruvan kÃæcid avÃÇmukhÅæ sthitÃæ  % prasÃdayÃmÃsa kathaæcid aÇganÃm  // HJm_20.8 //

kiæciccalanmukharanÆpurabhÆ«aïena  $ pÃdena kuÂÂimatalaæ likhatÅæ salÅlam  &
karïe jagÃda kim api pramadÃæ hasantÅæ  % lak«yÅk­to 'nyavanitÃnayane«upÃtai÷  // HJm_20.9 //

atha tasya narapater evam akhaï¬avi«ayasukhÃnubhÃvinas tÃ÷ ÓuddhÃntamattakÃÓinyo
vividham­duhasitakathÃkrodher«yÃbhrÆbhaÇgamanoharair vilÃsair atÅva h­dayam Ãcik«ipu÷ ||

parihÃsakÃlacalitonnatabhruva÷  $ smitacandrikÃparigatÃnanendava÷  &
trivalÅvijihmatanuromarÃjayo  % na mano haranti vada kasya yo«ita÷  // HJm_20.10 //

sphuritaprakÃÓadaÓanÃvalÅruca÷  $ parita÷ k«arantya iva kÃntim aindavÅm  &
na haranti kaæ nu lavalÅsugandhaya÷  % pramadÃjanasya madamaï¬anÃ gira÷  // HJm_20.11 //

vadanendava÷ Óravaïaruddhad­«Âaya÷  $ parapu«ÂakaïÂharucaya÷ ÓiroruhÃ÷  &
pariïÃmitÃlaphalasaænibhÃ÷ stanÃ  % na manoharaæ kim iva nÃma yo«itÃm  // HJm_20.12 //

na gatÃs ta eva laghutÃæ jagattraye  $ sukhinas ta eva sudhiyas ta eva ca  &
bahudo«asarpanicitÃni saæÓritÃ  % na vilÃsinÅvi«alatÃvanÃni ye  // HJm_20.13 //

atha kÃle gacchati devy ÃpannasattvÃ babhÆva |

tasyÃ guïanidhau v­ddhiæ  $ yÃte garbhe dine dine  &
agrayo÷ saæbh­tak«Årau  % jagmatu÷ ÓyÃmatÃæ stanau  // HJm_20.14 //

jÃnunor upari nyasya  $ pÃïÅ pallavakomalau  &
d­«ÂvÃ bhartÃram uttasthau  % sÃ kathaæcid ivÃsanÃt  // HJm_20.15 //

adya prasavinÅ syÃn nu  $ Óvo veti sakutÆhala÷  &
putrÃrthÅ bhÆpati÷ snigdhaæ  % tÃm apaÓyat puna÷ puna÷  // HJm_20.16 //

atha viÓuddhe 'hani sÃk«ïÃæ nidhim iva svaprabhayÃvabhÃsitan­patibhavanÃntaram amarakumÃrÃkÃram akhilabhuvanÃlaækÃrabhÆtaæ tanayam asÆta |

ÓarÅraprabhayÃ cÃndrÅæ  $ sa jahÃra yata÷ prabhÃm  &
tasyÃkÃri tato nÃma  % candra ity eva bandhubhi÷  // HJm_20.17 //

anyÃsÃm api triæÓanmÃtrÃïÃæ rÃj¤ÅnÃæ tanayÃ jaj¤ire | athÃ«Âavar«adeÓÅyÃæÓ candreïa kumÃreïa saha kumÃrÃn k«atravidyÃgrahaïÃya kasmaicid gurave nivedayÃmÃsa | sarvÃæÓ ca tÃn kumÃrÃn m­gayÃdivyasanaparÃyaïÃn anekai÷ kalÃguïais tejasÃ bhujabalena ca candra÷ kumÃro 'tiÓi«ye |

jÃyante guïabÃndhavÃ÷ sumataya÷ ÓlÃghyaæ garimïÃæ padaæ  $ rÆ¬haæ lÃghavado«a eva mahatÃæ ke«Ãæcid Ã janmana÷  &
d­Óyante hi narÃ mahaty api kule jÃtÃ÷ samÃnÃ÷ ÓunÃ  % kiæ nodanvata iddharatnanicayÃc chambÆka utpadyate  // HJm_20.18 //

samÃnÃ nÅlatÃ satyaæ  $ ÓikhicandrendranÅlayo÷  &
sÃ tu ratnagatÃ ÓlÃghyÃ  % kalyÃïaæ hi sadÃÓraya÷  // HJm_20.19 //

vidyante na guïÃ÷ puæsi  $ kvacid Ãk­timaty api  &
indranÅlÃk­tiæ kÃco  % vahann api na tadguïa÷  // HJm_20.20 //

atha sa rÃjÃ bodhisattvaæ yauvarÃjye 'bhi«icya tebhyo 'pi ca kumÃrebhya÷ kiæcid deÓam adÃt | atha ca candro manujÃdhipÃnumata÷ saha bhrÃt­bhi÷ svadeÓaæ gatvÃ khaï¬adhÃranÃmÃÇkÃni d­«ÂvovÃca | sarvathÃ nÃmamÃtreïÃsmatpitÃ rÃjÃ khaï¬adhÃra evÃtrÃdhipatir iti | kumÃrÃ Æcu÷ | nanv apanÅyedaæ khaï¬adhÃranÃma svÃni svÃni svadeÓe nÃmÃni vayaæ sarvopakaraïe«u lekhayÃma÷ | tatheti ca pratipanne candreïa prathamaæ candranÃmÃropya paÓcÃd ÃtmÅyÃni nÃmÃni te lekhayÃmÃsu÷ | tac ca tathÃ nirv­ttaæ vij¤Ãya khaï¬adhÃra÷ paraæ kopam Ãgamya brÃhmaïÃn saænipÃtya rahasy avocat | apah­tam anena me rÃjaputreïÃdhipatyam | tad idam atra prÃptakÃlaæ kenacid upÃæÓunÃ candra÷ prÃïair viyojanÅya iti | paÓyantu bhavanta÷ |

laghÅya÷ prÃjyaæ vÃ phalam abhimataæ prÃptumanasÃ  $ nirÅheïa sthÃtuæ k«aïam api na yuktaæ matimatÃ  &
kulÃlo daï¬ena bhramayati na cec cakram aniÓaæ  % ÓarÃva÷ kumbho vÃ na hi bhavati satyÃm api m­di  // HJm_20.21 //

brÃhmaïÃ Æcu÷ | tvam evopÃyam atra vastuni Óakto 'dhigantum iti | khaï¬adhÃra uvÃca | yady evaæ tato yadi kathaæcid ayaæ rÃjÃ svapnaæ bhavatÃm agrato nivedayet tato yu«mÃbhir vaktavyaæ deva khaï¬adhÃra÷ svapnaphalÃbhij¤a÷ | sa e«a pra«Âavya iti | tatheti ca brÃhmaïÃ÷ pratipedire | atha kadÃcit sa rÃjÃ svapnadarÓanodvignah­dayas tebhyo brÃhmaïebhya÷ svapnaæ nivedayÃmÃsa | brÃhmaïaiÓ ca khaï¬adhÃra÷ svapnÃdhyÃyavedÅti nirdi«Âa÷ | tata÷ sa rÃjÃ khaï¬adhÃram ÃhÆya svapnam iti nivedayÃmÃsa |

svapne kilÃdya puram etad aÓe«am antrair  $ Ãve«Âitaæ parividhÆsaradÅnalokam  &
baddhvÃ nipÅ¬itatanu÷ kunayena cÃhaæ  % k«iptaÓ citÃbhuvi ka¬evarasaækulÃyÃm  // HJm_20.22 //

tad asya tÃvat svapnasya gurava÷ phalam ÃkhyÃtum arhantÅti | khaï¬adhÃra uvÃca | deva ka«Âa÷ khalu svapnasya vipÃko d­Óyate |

rÃjyÃd vÃ mahato bhraæÓaæ  $ svapnas tat sÆcayaty ayam  &
mÃsadvayena gantavyaæ  % di«ÂÃntam athavÃ tvayÃ  // HJm_20.23 //

ÓrutvÃ vacas tasya sa bhÆmipÃlo  $ viprasya vipro«itakÃntiÓobha÷  &
martavyam ity ÃgatasÃdhvasatvÃn  % nodyÃnabhÆmau na g­he 'bhireme  // HJm_20.24 //

vicintyamÃnaæ maraïaæ prak­tyÃ  $ karoti dÆre 'pi manovi«Ãdam  &
samutphaïÃÓÅvi«adurnirÅk«yaæ  % ÓarÅriïÃæ kiæ punar atyupo¬ham  // HJm_20.25 //

atha sa rÃjÃ khaï¬adhÃram uvÃca | bhavet puna÷ kaÓcid upÃyo yenÃhaæ rÃjyaparibhraæÓaæ na prÃpnuyÃm akÃlamaraïaæ veti | khaï¬adhÃra uvÃca | tena khalu deva÷ Órotum arhaty upÃyam iti | saha candreïa kumÃreïa sarvakumÃrÃ yaj¤akarmaïy ÃlabdhavyÃ anye ca catu«padÃ÷ prÃïina÷ |

tallohitasya Óukatuï¬avilohitasya  $ pÆrïÃæ vitÃnabhuvi pu«kariïÅæ viÓÃlÃm  &
bhÆpÃla yady avatari«yasi tan na rÃjyÃd  % bhraæÓaæ gami«yasi paretapater vaÓaæ vÃ  // HJm_20.26 //

atha sa rÃjÃ punar api me jÅvata÷ putrÃ guïavattarÃ bhavi«yantÅti vicintya tÃn kumÃrÃn niga¬abaddhÃn ÃnÅya khaï¬adhÃram uvÃca | prÃrabhyatÃm Ãdhvaraæ karmeti |

tata÷ kumÃre«u bh­Óaæ vi«Ãdi«u  $ pravartite karmaïi sÃptatantave  &
mahÅbhujo jye«ÂhasutÃd vinÃkula÷  % sa mantridhÆrto nijagÃda pÃrthivam  // HJm_20.27 //

n­candra candra÷ sa bhavaccharÅrajo  $ balÃvalipto yadi nÃgami«yati  &
tadÃ Óubhadhvaæsi vidhÃnam Ãdhvaraæ  % bhavi«yatÅdaæ na phalÃya bhÆyase  // HJm_20.28 //

rÃjovÃca | gurujanabhakta÷ khalu candra÷ kumÃras tan na mamÃj¤Ãæ laÇghayi«yati | dÆtam asmai prahe«yÃmÅti | tatheti ca pratipanne khaï¬adhÃreïa sa rÃjÃ dÆtam ÃhÆyovÃca | gaccha yatra tatrÃvasthitaæ candraæ brÆhi ÓÅghraæ bhavatÃ matsakÃÓam Ãgantavyam iti | tatheti sa ca dÆta÷ parig­hÅtarÃjaÓÃsano bodhisattvasakÃÓam ÃjagÃma | sa ca mahÃtmÃ saparijana÷ surabhimÃsaprÃrabdhasahakÃrama¤jarÅkam atimuktakÃÓokatilakagandhÃdhivÃsitalatÃmaï¬apam akhaï¬aÓobhaæ vilÃsavasatim iva vasantalak«myÃ÷ kiæcid udyÃnaæ praviÓyÃtmÃnaæ vinodayÃmÃsa | pratÅhÃranivedito 'bhyanuj¤ÃtapraveÓaÓ ca dÆta÷ pratatabÃ«pakaïavar«iïÃ mukhena praïamya candraæ katham api tam anekasattvavinÃÓÃyopacaritam adhvarav­ttÃntam ÃkhyÃya tÃæ rÃjÃj¤Ãæ nivedayÃmÃsa | tato bodhisattvaæ suh­do bÃndhavÃÓ caivam Æcu÷ | sarvam idaæ tava nÃÓÃya durÃtmana÷ khaï¬adhÃrasya cchandavice«Âitam | mahÃdhÆrtasya yater iva ÓÃntÃ ca ÓarÅrakriyÃ rÃk«asasyeva cÃÓuddham anta÷karaïam | aho durÃtmanÃæ caritÃni sarvathÃ |

praÓÃntave«e 'pi virÆk«amÃnase  $ na durjane viÓvasanÅyam aïv api  &
bako hi ti«Âhann api niÓcalas taÂe  % parisphurantÅæ ÓapharÅæ na hanti kim  // HJm_20.29 //

upanayati vi«Ãdaæ dhairyam apy ÃÓritÃnÃæ  $ janayati parimohaæ tÃpam antar vidhatte  &
ahivi«am iva daæÓaprÃptam ekÃntatÅvraæ  % caritam abhajanÅyaæ du÷sahaæ durjanasya  // HJm_20.30 //

tad Ãj¤Ãpayatu kumÃro yÃvad enaæ durÃtmÃnaæ rak«ov­ttim aphalabrÃhmaïanÃmÃnaæ khaï¬adhÃrakaæ baddhvÃnayÃma÷ paretanÃthavaÓaæ vÃ prÃpayÃma iti | bodhisattva uvÃca | satyaæ mamÃpi khaï¬adhÃraæ prati kiæcid abhyutthita÷ kopa ÃsÅt | sa tu me hutavaha iva saliladhÃrayÃ k«amayopaÓÃntiæ nÅta÷ | yadi cÃsmatprÃïair guravaÓ cirajÅvino bhavanti nanu k­tÃrthÃ vayam iti tad alam atrabhavatÃæ khaï¬adhÃraæ prati kopena yÃsyÃmy evÃham | atha sa dÆto vismayÃd ity avocat | aho mahad ÃÓcaryaæ sarvathÃ kumÃra÷ paramÃrthak«amÅ | kuta÷ |

utti«Âhantaæ yasya vairik«ayÃya  $ krodhavyÃlaæ k«ÃntividyÃ ruïaddhi  &
Óreya÷prÃpto baddhaÓuddhÃÓayÃnÃæ  % labdhÃloka÷ so 'graïÅ÷ k«ÃntibhÃjÃm  // HJm_20.31 //

atha bodhisattvo bÃ«pasalilakaïamucÃ svaparijanenÃnugamyamÃno rathavaram Ãruhya yaj¤amadhyagataæ pitaram Ãgamya covÃca |

tyakto 'smi yadi tÃtena  $ svajÅvitagave«iïÃ  &
mama deham imaæ yaj¤a-  % paÓutÃm upakalpaya  // HJm_20.32 //

mayÃ tyakto 'si putreti  $ bruvÃïasya mahÅpate÷  &
candrasyopari du÷khena  % nipetur bÃ«pabindava÷  // HJm_20.33 //

yadÃ ciram api sthitvÃ  $ gantavyaæ m­tyugocaram  &
tadÃ paravinÃÓena  % ko vÃ¤ched Ãyu«a÷ sthitim  // HJm_20.34 //

atha khaï¬adhÃras tÃn ­tvija uvÃca | Ó­ïvantÆpÃdhyÃyÃ÷ prathamÃhutau pÃtyamÃnÃyÃæ candra÷ kumÃra÷ prÃg Ãnaddhavya÷ paÓcÃd ime kumÃrÃ iti |

iti bruvÃïam udgrÅvÃ÷  $ khaï¬adhÃraæ vyalokayan  &
kumÃrÃ÷ sukumÃrÃÇgÃ÷  % ÓÃrdÆlaæ hariïÃ iva  // HJm_20.35 //

atha te kumÃrÃ÷ k­tÃ¤jalayo bodhisattvam iti vij¤ÃpayÃmÃsu÷ |

tvayi sthite bhrÃtari lokavatsale  $ mahÃtmani jyÃyasi tuÇgacetasi  &
paÓÆn ivÃsmÃn katham e«a nirgh­ïo  % yamak«ayaæ ne«yati khaïdadhÃraka÷  // HJm_20.36 //

atha te«Ãæ bhrÃtÌïÃæ vacanam Ãkarïya du÷khÃyamÃnah­dayo bodhisattvo maitrÅsamanvitaæ samÃdhim Ãlalambe |

samÃdhinÃ tasya viÓuddhacetasa÷  $ samÃhatÃnÃm ca samÃhitÃtmana÷  &
bhujaÇganÅlÃni savismayÃtmanÃæ  % n­pÃtmajÃnÃæ niga¬Ãni pusphuÂu÷  // HJm_20.37 //

niga¬asphuÂanavismite ca tasmin rÃjani kim idam iti ca jÃtavimarÓe tatra khaï¬adhÃrake |

udiyÃya payoguru÷ payoda÷  $ pidadhad dyÃæ ÓitikaïÂhakaïÂhanÅla÷  &
sphuritaprabhayÃ ta¬idbh­kuÂyÃ  % kupito rÃk«asavaj jagarja coccai÷  // HJm_20.38 //

khagamuktavibhagnapÃdapÃni  $ dhvanimanti pracalacchilÃtalÃni  &
ÓikharÃïi nipÃtayan girÅïÃæ  % pravavau vahnisakha÷ pracaï¬avega÷  // HJm_20.39 //

pramumoca tato ghanÃghanaæ tad  $ ghanajÃlaæ ghanam aÓmanÃæ samÆham  &
bh­Óam ÃkulacetasÃæ dvijÃnÃæ  % makhamadhye praïavadhvani÷ ÓaÓÃma  // HJm_20.40 //

paripÃÂalayan payodharÃïÃm  $ udarÃïi prabhayÃ payogurÆïi  &
drutam astam iyÃya pÃrthivasya  % vyasanaæ dra«Âum aÓaknuvann ivÃrka÷  // HJm_20.41 //

kupitair iva ÓÃtakumbhakumbhÃ÷  $ kratubhÆmau nihitÃ÷ pratÃ¬yamÃnÃ÷  &
upalais tvaritaæ diva÷ patadbhi÷  % k­tabhaÇgÃ÷ paricakvaïuÓ calanta÷  // HJm_20.42 //

praÓaÓÃma bhayÃd ivÃdhvarÃgni÷  $ parita÷ prasphuritÃkulasphuliÇga÷  &
galitaÓlathapÃï¬udhÆmajÃlo  % gaganÃd aÓmabhir Ãhata÷ patadbhi÷  // HJm_20.43 //

kariïÃæ gurulohakoÓabaddhÃ  $ radanÃ÷ Óli«Âam­das taÂÃbhighÃtÃt  &
upalÃbhihatÃ÷ parikvaïanto  % mumucu÷ prasphuritatvi«a÷ sphuliÇgÃn  // HJm_20.44 //

nipapÃta ÓikhÅ nivÃsaya«Âe÷  $ k­kavÃkur virasaæ rarÃsa bhÅta÷  &
upalÃbhihatÃÓ ca lolanetrÃ  % viviÓuÓ chekam­gÃ g­hodarÃïi  // HJm_20.45 //

ÓiÓiraæ jaladÃnilaæ pipÃsu÷  $ p­thuvalmÅkavinirgatÃrdhabhoga÷  &
phaïam ÃÓu saphÆtk­taæ vitanya  % praviveÓÃÓmabhir Ãhato bhujaÇga÷  // HJm_20.46 //

parih­tya tu bodhisattvam ÃrÃt  $ sakumÃraæ nipatatsu vegavatsu  &
upale«u n­pa÷ sakhaï¬adhÃro  % bhavanaæ bhÅtajanÃkulaæ pratasthe  // HJm_20.47 //

sacivasya mahÅpateÓ ca yÃtos  $ ta¬iduddyotavibhÃvite 'rdhamÃrge  &
aÓani÷ ÓirasÅ bibheda bheda-  % cyutamasti«kalavopadigdhakeÓe  // HJm_20.48 //

m­tam aÓrumatÅ janÃn niÓamya  $ k«itipÃlaæ k«itipÃlapÆjitÃj¤am  &
m­ducittatayÃtidu÷khabhÃrÃt  % sahasÃ jÅvitam utsasarja devÅ  // HJm_20.49 //

atha bhÅtajanojjhitÃntarÃlaæ  $ bhavanaæ bhÆmipate÷ sphuÂatkapÃÂam  &
upalÃbhihataæ papÃta sadya÷  % kanakastambhavibhaÇgajÃtanÃdam  // HJm_20.50 //

m­tau bhavetÃm atha kiæ nu jÅvitau  $ ÓaÂhÃÓayau pÃrthivakhaï¬adhÃrakau  &
iti sphuradbhi÷ parita÷ payodharÃ  % ru«eva vidyunnayanair vyalokayan  // HJm_20.51 //

atha prabhÃtasamaye bodhisattva÷ pitror agnisaæskÃraæ k­tvÃ dattanivÃpasalilÃ¤jali÷ saævignamatir aho sÆktam idaæ buddhÃnÃæ bhagavatÃm utpannapradhvaæsina÷ sarvabhÃvÃ iti vicintya tÃn bhrÃtÌn uvÃca |

mÃæ putrav­k«aæ saæv­ddhyai  $ sÃ siktvÃ snehavÃriïÃ  &
anavÃptaphalÃ matta÷  % kva yÃtÃ jananÅ mama  // HJm_20.52 //

p­thivÅæ p­thivÅpÃla÷  $ pÃlayitvÃ pitÃ mama  &
kva yÃta÷ khaï¬adhÃreïa  % saha khaï¬itadharmaïÃ  // HJm_20.53 //

smaraïÅyavibhÆtÅdaæ  $ patitastambhatoraïam  &
ÓocantÅva guro÷ sadma  % vicyutÃ÷ ÓÃlabha¤jikÃ÷  // HJm_20.54 //

imÃ vi«amasaæpÃta-  $ sphuÂitÃ galite«ÂakÃ÷  &
ÃtmÃnam iva Óocanti  % dhÆsarÃÓ citrabhittaya÷  // HJm_20.55 //

kiæ nu saægÅtaÓÃleyam  $ uta vÃsag­haæ bhavet  &
k­cchrÃd ity anumÅyante  % bhÃgÃ bhagnasya veÓmana÷  // HJm_20.56 //

ÃsÅd iha g­haæ sthÃne  $ ÓrÅmat tasya mahÅpate÷  &
ity utsuko jana÷ ÓokÃd  % anyebhya÷ kathayi«yati  // HJm_20.57 //

ni÷ÓrÅkam upalÃghÃta-  $ paretaÓukakokilam  &
idaæ ca bhavanodyÃnaæ  % dhyÃyatÅva mahÅpate÷  // HJm_20.58 //

ani«ÂhitasukhÃÓÃnÃæ  $ vipattiæ pratipÃlayan  &
itiÓabda÷ samÃptyartha÷  % sotkaïÂha iva ti«Âhati  // HJm_20.59 //

puæsÃm acchinnak­tyÃnÃæ  $ kari«yati karoti ca  &
cakÃra ca samÃptyartham  % itiÓabdam anityatÃ  // HJm_20.60 //

sthitÃyÃæ mayy api vyoma  $ nityam ity abhidhÅyate  &
ity Ærdhvam iva paÓyantÅ  % krodhÃt ti«Âhaty anityatÃ  // HJm_20.61 //

aparÃdhÅnav­ttitvÃd  $ upalabdhamana÷ÓamÃ÷  &
apÃstabÃndhavasnehÃ  % ni÷saÇgÃ÷ sukham Ãsate  // HJm_20.62 //

saækalpÃd vi«ayÃbhilÃ«iïi jane t­«ïÃ karoty Ãspadaæ  $ t­«ïÃbaddhamanÃ nikÃramalinaæ badhnÃti sevÃ¤jalim  &
sevÃrta÷ param ÃrirÃdhayi«ayÃ nighno bhavaty andhavan  % nighno du÷khaparamparÃparibhavakleÓair adhi«ÂhÅyate  // HJm_20.63 //

k­cchrÃl labdham api krameïa bhavati prabhraæÓi bhÆya÷ sukhaæ  $ tadbhraæÓe paritÃpam eti puru«aÓ cittÃnalaæ jvÃlayan  &
du÷khasyÃsya bhavÃnubandhajananÅ hetu÷ ÓaÂhÃ jÃlinÅ  % te 'tyantaæ sukhino mana÷su nihitÃ yai÷ samyag alpecchatÃ  // HJm_20.64 //

tato 'haæ rÃjyam uts­jya  $ bahuvyasanakaïÂakam  &
ÓÃntyai ÓÃntipathasthÃnaæ  % gami«yÃmi tapovanam  // HJm_20.65 //

athÃbhi«icyÃnujam Ãhitakriyaæ  $ dvijÃtibhir bhrÃtaram udyatÃÓi«am  &
vihÃya lak«mÅæ tapaso viv­ddhaye  % vanÃya vavrÃja sa dhÅramÃnasa÷  // HJm_20.66 //

tad evaæ tena bhagavatÃ bodhisattvabhÆtenÃpakÃriïy api k«amÃ na ÓithilÅk­teti vicintya Óreyogave«ibhi÷ k«Ãntibalair bhavitavyam iti ||

|| candrajÃtakaæ daÓamam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





22. M­ga


na vinÃ vÅryÃt tanv api phalam Åpsitam Ãpyate jagadbhÆtyai  /
iti khedam agaïayitvÃ vyÃyacchante mahÃbhÃgÃ÷  // HJm_22.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
kvacid amalasalilavÃhinyÃ vetasapaÇktiÓyÃmatÅralekhayÃ madgukulÃnugamyamÃnacakitamÅnakulÃkulÃmbhastalayÃ prasÃritadukÆladhavalapulinayÃ nimnagayÃ parik«iptabhÆdharapÃrÓve kvacid dÃvÃnalÃrdhadagdhapariïatÃmalakÃk«abadarÃkÅrïavasudhÃtale marakatasÆcÅharitadarbhÃÇkuropacite kvacid varÃhÃvataraïasaætrÃsapariplutadarduraparimucyamÃnapalvalataÂÃnte 'nyatra m­gapiÓitÃdhmÃtaprasuptaÓÃrdÆlÃdhyÃsitaguhÃmukhe vividhavallÅvalayaparive«ÂitanimnakuÂilalekhÃÇkitataruskandhe ghanapalÃÓavaæÓÅvanarodhÃndhakÃraniku¤je gahanÃntare bodhisattvo m­gayÆthÃdhipatir babhÆva | tena ca mahÃtmanÃ rÃjyam iva sadv­ttena narapatinÃnupÃlyamÃnaæ hariïayÆtham akutobhayaæ mahatÅæ v­ddhim agamat |

hariïaæ harakaïÂhanÅlap­«Âhaæ  $ harisattvaæ haritaæ t­ïaæ daÓantam  &
sadasatpathavedinaæ m­gÃs te  % tam upÃdhyÃyam ivÃnvagu÷ suÓi«yÃ÷  // HJm_22.2 //

atha kadÃcit priyam­gayasya tan m­gayÆthaæ vyÃdhasakÃÓÃt kasyacid avanipate÷ Órutipatham ÃjagÃma | sa ca rÃjÃ g­hÅtadhanvÃ turagavarÃdhirohÅ sainyapariv­tas tad vanam Ãgamya dÆrÃt taæ m­gayÆtham ÃlokayÃmÃsa |

vihÃya romanthanam unmukhasthira÷  $ sa k­«ïasÃra÷ ÓarapÃtaÓaÇkitÃn  &
m­gÃn ninÅ«uæ Óaragocaraæ n­paæ  % vilokayÃmÃsa camÆpura÷saram  // HJm_22.3 //

vilokya saæbhÆtakhalÅnanisvanaæ  $ jighÃæsu tat sainyam adhijyakÃrmukam  &
m­gai÷ parÅto bhayalolad­«Âibhi÷  % sa yÆthabhartedam acintayad dhruvam  // HJm_22.4 //

mahÅpati÷ pÃti sukhaæ sukhÃrthinÅæ  $ prajÃm anutpannabhayÃæ ÓubhÃÓrayÃt  &
acintayitvÃtmagataæ pariÓramaæ  % sa rak«itÃ yo vyasane 'pi rak«ati  // HJm_22.5 //

amÆn bhayabhrÃntavilolalocanÃn  $ parisravacchoïitasiktabhÆtalÃn  &
m­gÃn purastÃt patata÷ sphurattanÆn  % vilokayi«yÃmi kathaæ ÓarÃhatÃn  // HJm_22.6 //

m­gÃæs tad enÃn m­gayÃvinodino  $ na yÃvad Ãghnanti Óitai÷ ÓilÅmukhai÷  &
balena tÃvad bhayalolacak«u«Ãæ  % prayatnam e«Ãæ karavÃïi rak«aïe  // HJm_22.7 //

idam vanam anena sainyena sarvata÷ parik«iptaæ tat katamayÃ diÓÃ m­gayÆthaæ nirvÃhayÃmÅti samantato 'valokyÃcintayat | bhavatu labdha upÃya÷ | imÃæ girisaritam ullaÇghya svasti m­gebhya÷ syÃd iti tarkayÃmi | na caikena krameïaite hariïÃ÷ Óakyanta etÃæ ÓÅghrasalilavÃhinÅæ samudrapatnÅæ ullaÇghitum iti | tad idam atra prÃptam asyÃ÷ sarito madhyÃvasthitasya mama p­«Âhe kramaæ dattvÃ sukham ete m­gÃ yÃsyantÅti vicintya kvacit taÂataruÓikhÃpraskhalitasalilÃyÃ÷ paribhramadÃvartamadhyabhrÃntaviÓÅrïaphenasaÇghÃyÃs tasyÃ÷ k«itidharasarito madhyam avagÃhya sthirayitvÃtmÃnaæ sa mahÃtmÃ tÃn m­gÃn uvÃca |

pariplutya taÂÃd asmÃd  $ dattvÃ p­«Âhe kramaæ mama  &
yÃta yÃtabhayÃ÷ ÓÅghraæ  % svayÆthyÃ÷ saækaÂÃd ita÷  // HJm_22.8 //

ÓarÅraæ viÓarÃrutvÃd  $ dharmÃbhÃvÃc ca phalgu me  &
yu«mannirvÃhaïÃt sÃraæ  % lapsyate sucirÃd idam  // HJm_22.9 //

paropakÃravimukho  $ yadÃ kÃya÷ kalis tadÃ  &
yadÃ tv anyaddhitÃlambÅ  % kÃyaratnam idaæ tadÃ  // HJm_22.10 //

paripÃtum ahaæ bhayÃt samartho  $ yadi yu«mÃn n­pasainikÃnubaddhÃn  &
saphalo 'dya bhavet tata÷ p­thivyÃæ  % mama yÆthÃdhipatitvaÓabda e«a÷  // HJm_22.11 //

ÃgamyatÃæ tad adhunÃ nanu tÃvad eva  $ yu«mÃsu yÃvad i«avo na patanti ÓÃtÃ÷  &
p­«Âhaæ mamÃcalasarijjalasetubhÆtam  % Ãruhya nistarata sainyabhayÃd amu«mÃt  // HJm_22.12 //

atha te hariïÃ maraïabhÅtÃ yÆthapatip­«Âhe kramaæ dattvÃ nadÅsalilam ullaÇghya dvitÅyaæ kÆlam upagantum Ãrebhire |

yathÃ yathÃ tasya bh­Óaæ nipetu÷  $ p­«Âhe m­gÃs trÃsavilolanetrÃ÷  &
tathÃ tathÃsau m­gayÆthabhartÃ  % khurÃn sthiratvaæ prasabhaæ ninÃya  // HJm_22.13 //

rudhiram atha m­gÃïÃæ patyur utkhÃtamÃæsÃt  $ khurapuÂaparibhinnÃt tasya cak«Ãra p­«ÂhÃt  &
m­gakulam acalÃntaæ gacchad Ãlokya cÃrÃt  % sa rujam agaïayitvÃ prÅtim evÃlalambe  // HJm_22.14 //

paripÃlitasattvÃnÃm  $ upÃyena balena vÃ  &
ruïaddhi mahatÃæ du÷khaæ  % anta÷prÅtiparamparÃ  // HJm_22.15 //

atha sa rÃjÃ hariïanistaraïÃya saritsalilamadhyasaækramÅbhÆtÃtmÃnaæ yÆthapatim Ãlokya vismayam Ãgamya ÓarÃsane«u ÓarÃn saædadhÃnaæ senÃjanam uvÃca | ya÷ khalu kaÓcin m­gam ÃhanyÃt so 'smaddrohÅti |

athÃvavÃdam Ãkarïya  $ sa janas tasya bhÆpate÷  &
bÃïaviÓle«iïa÷ sadyaÓ  % cakÃra dhanu«o guïÃn  // HJm_22.16 //

bodhisattvo 'pi ca kiæ nu nistÅrïÃ÷ sarve m­gÃ÷ syur na veti paÓcÃd Ãlokayann apaÓyad ekam atÅva bhayaca¤calÃk«am atikrÃntaæ yÆtham Ãlokayantam asÃmarthyÃd anutsahamÃïaæ kramaæ dÃtuæ katamayÃ diÓÃ gacchÃmÅti dolÃyamÃnah­dayaæ hariïaÓÃvakam Ãlokya ca paramÃæ karuïÃm Ãlalambe |

jahÅhi ÓaÇkÃæ na hi bodhisattvo  $ bhavantam utsrak«yati bÃlam ekam  &
dvirephaÓabdair iti pu«pavanta  % ÃÓvÃsayÃmÃsur iva drumÃs tam  // HJm_22.17 //

atha yÆthapati÷ pratyuttÅrya tasmÃt salilÃt taæ m­gaÓÃvakam uvÃca |

aÇgÃdhiruhya matp­«Âhaæ  $ vimu¤ca maraïavyathÃm  &
bhavantaæ sarita÷ pÃraæ  % ne«yÃmy aham itas taÂÃt  // HJm_22.18 //

uddhartuæ vÅryam Ãrabdhaæ  $ yena lokaæ bhavÃrïavÃt  &
sa tvÃæ nottÃrayi«yÃmi  % katham ekaæ nadÅjalÃt  // HJm_22.19 //

atha tenÃdhirÆ¬ho 'sau  $ m­gaÓÃvena vÅryavÃn  &
jagÃhe karuïÃlambÅ  % saritaæ vÅcimÃlinÅm  // HJm_22.20 //

amÆni p­«Âhe tava vik«atÃni  $ rujaæ na gÃ¬hÃæ janayanti kaccit  &
iti bruvÃïeva samuttarantaæ  % parÃm­Óat tam sarid Ærmihastai÷  // HJm_22.21 //

atha yÆthÃdhipatis taæ m­gaÓÃvakam uttÃrya tasyÃ÷ sarita÷ prahar«aviÓÃlalocanayÃ mÃtrÃ saæyojayÃmÃsa |

k­tvÃtha jÃnunÅ bhÆmau  $ m­gaÓÃva÷ pipÃsita÷  &
jagrÃha tvaritaæ mÃtu÷  % saæbhÆtaprasrutÅ stanau  // HJm_22.22 //

sÃ cainaæ pariv­ttÃsyÃ  $ stanyapÃnacalÃnanam  &
Ãlileha muhu÷ snehÃj  % jihvayÃ calitÃgrayÃ  // HJm_22.23 //

atha bodhisattva÷ pariÓramavaÓÃt khurak«atavedanayÃ cÃvasannaÓarÅraprayatna÷ |

kathaæcid anvi«ya khurÃÇkaÓÃdvalÃæ  $ Óanair m­gÃïÃæ padavÅæ samÃkula÷  &
niviÓya mandaæ rudhirok«ita÷ k«itau  % k«aïaæ viÓaÓrÃma sa saæbh­taÓrama÷  // HJm_22.24 //

imÃæ daÓÃæ nirgh­ïayÃdya vatsa  $ satyÃ jananyÃpi mayÃsi nÅta÷  &
iti k«atÃÇgaæ karuïÃnutÃpÃd  % bh­Óaæ rurodeva tam Åk«amÃïÃ  // HJm_22.25 //

sa ca rÃjÃ tÃæ saritam uttÅrya saparijanas turagÃd avatÅrya vismitamanÃs taæ mahÃtmÃnam upasasÃda | sa yÆthÃdhipatÅ rÃjÃnam ÃlokyÃbravÅt |

abhyutthÃnÃrham Ãlokya  $ yat tvÃæ nÃhaæ samutthita÷  &
nÃdÃk«iïyaæ tad etan me  % ÓrameïÃsmy avasÃdita÷  // HJm_22.26 //

atha sa rÃjÃ savismayam upaviÓya kuÓalaæ p­«ÂvÃ yÆthapatim iti saærÃdhayann uvÃca |

nirvrÅ¬ai÷ param upahantum udyatÃstrair  $ bhogecchÃtimiraniruddhabuddhinetrai÷  &
dharmaj¤o hariïamuni÷ k­pÃsahÃyo  % mÃd­k«air narapaÓubhis tvam arcanÅya÷  // HJm_22.27 //

bibharti bh­tyÃn n­pa Ãtmarak«aïaæ  $ vidhitsur ÃyodhanakÃlanirbhayÃn  &
svayÆtharak«ÃpaÂunÃ tu sarvathÃ  % nayena te bhÆmibhujÃæ jito naya÷  // HJm_22.28 //

citraæ kim atra bahavo yadi bhÆmipÃlaæ  $ bh­tyÃ raïÃntaragataæ paripÃlayanti  &
ekena nÃma hariïÃ bahavas tvayÃmÅ  % yat pÃlitÃ÷ khalu tad adbhutam etad atra  // HJm_22.29 //

bahuguïakaruïÃnvitÃ taveyaæ  $ guïavikalÃæ karuïÃviyogalaghvÅm  &
hariïa hariïatÃ viÓe«alÃbhÃd  % avahasatÅva manu«yatÃæ mamaitÃm  // HJm_22.30 //

ity abhisaærÃdhya sa rÃjÃ yÆthapatim ap­cchat | kÅd­Óaæ punar anena paropakÃrapaÂunÃ vÅryeïa bhavÃn padam abhila«ati | bodhisattva uvÃca |ÓrÆyatÃæ mahÃrÃja |

buddhatvam adhigantuæ me  $ vÅryaæ vÅryavatÃæ vara  &
yathÃÓakti m­gatve 'pi  % satÅdaæ nÃvasÅdati  // HJm_22.31 //

yathÃ mayÃmÅ hariïÃ bhayÃkulÃ÷  $ pratÃritÃ bhÅmarayÃn nadÅjalÃt  &
tathÃ bahukleÓasamÃkulaæ jagat  % pratÃrayeyaæ bhavadu÷khatoyadhe÷  // HJm_22.32 //

na ca mahÃrÃja Óakyate vÅryaparÃÇmukhena balavatÃpy abhila«itaæ padam abhigantum | paÓya |

ÃlasyÃt sasahÃyo 'pi  $ na gacchaty udayaæ jana÷  &
hastÃgrÃt skhalito bhÆmau  % toyÃrdra iva kanduka÷  // HJm_22.33 //

api ca |

vipaÓcitÃpy alasadhiyÃ sukhÃÓrayaæ  $ na Óakyate padam abhigantum ucchritam  &
avÃhitaæ vahanam aritradhÃribhiÓ  % cirÃd api vrajati na pÃram ambudhe÷  // HJm_22.34 //

rÃjovÃca | samyag abhihitaæ m­gayÆthÃdhipatinÃ | kuta÷ |

jÃtasyÃpi kule viÓuddhayaÓasi prakhyÃtabhogodaye  $ prÃptasyÃpi sabhÃsu paï¬itadhurÃm agryÃæ vipaÓcittayÃ  &
ÃlasyÃn na manoratha÷ sak­d api prÃpnoti puæsa÷ phalaæ  % lak«yaæ naiti guïÃrpito 'pi viÓikha÷ k«eptu÷ prayatnÃd vinÃ  // HJm_22.35 //

tad itthaæ vÅryÃvalambinÃ bhavatÃ Óakyam adhigantuæ bauddhaæ padam iti |

ye ÓÃntaæ padam Ãruruk«ava iha kleÓair abhinnÃÓayÃs  $ tvatta÷ prÃk k­tina÷ k­tapraïidhayo bodhau ghaÂante janÃ÷  &
te«Ãæ vartmani vÃjinÃm iva pariÓrÃntyÃ Óanair dhÃvatÃm  % ÃjÃneya ivojjhitaÓramabhayo bhÃvÅ bhavÃn agrima÷  // HJm_22.36 //

bibhrÃïaæ parive«iïÅæ vitamasÃæ dehatvi«Ãæ saæhatiæ  $ dharmaæ dharmakathÃbhilÃ«iïi muhu÷ prakhyÃpayantaæ jane  &
chinnakleÓanibandhanaæ guïadhanair abhyarcitaæ sÆribhis  % tvÃæ buddhatvam upÃgataæ gatabhavaæ drak«yanti dhanyÃ janÃ÷  // HJm_22.37 //

iti sa rÃjÃ bodhisattvam abhisaærÃdhyovÃca | aho bhavantam evaæ dharmÃbhimukham Ãlokya mamÃpi dharmÃbhilÃ«a utpanna÷ |

tad Ãcak«va mahÃbuddhe  $ dharmaæ dharmavidÃæ vara  &
sevyamÃnena Óuddhena  % yena yÃyÃæ na durgatim  // HJm_22.38 //

bodhisattva uvÃca | yady evam ata÷ Órotum arhati mahÃrÃja÷ |

avadyÃd viniv­ttiÓ ca  $ prav­ttiÓ ca ÓubhÃÓraye  &
dharmatattvam idaæ samyag  % ÃkhyÃtaæ khyÃtabuddhibhi÷  // HJm_22.39 //

sphuÂÅk­te 'pi tattve 'smin  $ prakÃÓitaÓubhÃÓubhe  &
yo gacchati vimÃrgeïa  % so 'ndha÷ saty api cak«u«i  // HJm_22.40 //

iti praj¤ÃpradÅpena  $ vilokitamahÃpatha÷  &
bhajasva bhajamÃnÃni  % karmÃïi kleÓahÃnaye  // HJm_22.41 //

k«itÅÓa k«apitÃj¤Ãna  $ k«itiæ dharmeïa pÃlaya  &
tÅk«ïadaï¬Ãd bhÆmipÃlÃn  % nityam udvijate jana÷  // HJm_22.42 //

yadi yaÓasi m­ïÃlabhaÇgaÓukle  $ jagadavabhÃsini te 'sti kÃcid icchÃ  &
phalam abhimatam ÃptukÃmatÃ vÃ  % bibh­hi guïÃbharaïaæ tato viÓuddham  // HJm_22.43 //

atha sa narapatir aho bhavato 'nayÃ dharmadeÓanayÃ prahlÃditam idaæ me h­dayam ity abhidhÃya parÃæ prÅtim ÃjagÃma |

tato yÆthapates tasya  $ khurak«atasamutthayÃ  &
Ãvi«Âasya rujÃ gurvyÃ  % nimimÅlatur ak«iïÅ  // HJm_22.44 //

tasyÃtha n­pati÷ k­tvÃ-  $ -citÃæ candanadÃrubhi÷  &
agnisaæskÃram akarot  % k­tina÷ puïyajanmana÷  // HJm_22.45 //

atha tatra gate suh­dÅva divaæ  $ hariïe karuïÃvimalaprak­tau  &
anuÓocya ciraæ vasudhÃdhipati÷  % puram Ãgamad ÃÓu vitÃnamanÃ÷  // HJm_22.46 //

tasmin m­ge m­gavadhÆsad­Óek«aïÃbhi÷  $ sattvopakÃrakuÓale kuÓalÃnvitÃbhi÷  &
j¤ÃtÃv iva vyuparate viratakriyÃbhir  % acchinnam aÓru mumuce vanadevatÃbhi÷  // HJm_22.47 //

prÃvepatÃtha vasudhÃ calitÃdriÓ­ÇgÃ  $ vÃtÃnilena parivardhitasÃgarormi÷  &
bhrÃntadvirephaÓabalaÓ ca vikÅrïagandho  % mandÃrapu«panikaro nabhasa÷ papÃta  // HJm_22.48 //

nirvÃïakÃle ca bhagavatÃ bhik«ÆnÃæ purastÃd idaæ jÃtakam abhyadhÃyi |

m­gayÆthÃdhipas tatra  $ vane 'bhÆvam ahaæ tadÃ  &
parivrÃÂ ca subhadro 'yaæ  % babhÆva m­gaÓÃvaka÷  // HJm_22.49 //

bhagavataÓ ca prÃk parinirv­te tatra subhadre parivrÃjake bhik«ava÷ papracchu÷ | kÃni puna÷ karmÃïi subhadreïa k­tÃni yat sarvaÓrÃvakebhya÷ paÓcÃd arhatphalaæ prÃpya prathamam eva ca bhagavata÷ parinirv­ta iti | bhagavÃn Ãha |

kÃÓyapo nÃma buddho 'bhÆj  $ j¤eyasÃgarapÃraga÷  &
nÃmnÃÓoko 'bhavad bhik«u÷  % svasrÅyas tasya tÃyina÷  // HJm_22.50 //

sulabhaæ me paraæ jyotir  $ mÃtule sugate sati  &
aÓoka÷ paricintyeti  % na vyÃyacchata muktaye  // HJm_22.51 //

deÓÃntaram aÓoke 'tha  $ gate gatapunarbhava÷  &
kÃÓyapo nirv­tau ceta÷  % k­tavÃn k­tiïÃæ vara÷  // HJm_22.52 //

tata÷ sthite 'Óokataror adhastÃd  $ aÓokabhik«au vinibaddhaÓokÃ  &
mahÅruhe tatra k­tÃdhivÃsÃ  % mumoca muktÃdyuti devatÃÓru  // HJm_22.53 //

bhavi«yatÅty adya vicintayantyÃ  $ jinasya nirvÃïam anirv­tÃyÃ÷  &
papÃta pÃrÃÓariïa÷ ÓarÅre  % tasyÃsram u«ïaæ vanadevatÃyÃ÷  // HJm_22.54 //

nirabhram etad gaganaæ kuto nu  $ mamedam ambha÷ patitaæ ÓarÅre  &
iti bruvann unmukham Åk«amÃïa÷  % sa devatÃæ tÃæ rudatÅm apaÓyat  // HJm_22.55 //

papraccha cainÃæ paridÅnadÅnÃæ  $ kiæ devate rodi«i jÃtaÓokÃ  &
sÃ cÃsya kaïÂhaskhalitÃbhidhÃnÃ  % bhik«o÷ kathaæcit kathayÃæ babhÆva  // HJm_22.56 //

mahÃmuni÷ kÃruïiko jagaddhitaæ  $ vihÃya dagdhÃnuÓayendhano vaÓÅ  &
pradÃya nirvÃsyati kÃÓyapo 'dhunÃ  % janÃya Óokaæ k­païeti rodimi  // HJm_22.57 //

akampite vÃdivaca÷pataÇgakai÷  $ pariprakÃÓÅk­tasatpathÃpathe  &
munipradÅpe parinirv­tiæ gate  % jagattrayavyÃpi tamo bhavi«yati  // HJm_22.58 //

niÓamya cedaæ vanadevatÃvaca÷  $ sa marmaïÅvÃbhihata÷ Óite«uïÃ  &
papÃta bhÆmau vinimÅlitek«aïaÓ  % cirÃt samutthÃya ca paryadevata  // HJm_22.59 //

ap­cchad enaæ vanadevatotsukÃ  $ pracak«va bhik«o kim iti prarudyate  &
sa mÃtulo me bhagavÃn iti vyathÃæ  % kathaæ na yÃsyÃmi sa cedam abravÅt  // HJm_22.60 //

manoharaæ vÃkkusumaæ jinadrumÃd  $ g­hÅtam atyalpam idaæ pramÃdinÃ  &
jagattrayakleÓaparaæparÃharaæ  % mayÃ na labdhaæ phalam alpabuddhinÃ  // HJm_22.61 //

idam mana÷sadmani me k­tÃÓrayaæ  $ nirodhakaæ muktipathasya dÃruïam  &
vibhidya kasmÃn na gato 'si nirv­tiæ  % tathÃgatendor vacanÃæÓubhis tama÷  // HJm_22.62 //

atha sÃ devatÃ taæ bhik«um idam avocat | alam alam ativi«Ãdena | yÃvan na nirvÃïam upagacchati sa bhagavÃæs tÃvad eva bhavantaæ mantraprabhÃvÃd ÃkÃÓena ne«yÃmÅti | anukampita÷ syÃm ahaæ bhavatyety uktavati tatra tathÃgatabhÃgineye sÃ devatÃ tasmÃd aÓokÃn mantraparijaptÃni kusumÃny ÃdÃya mamainam aÓokakusumÃ¤jalim Åk«amÃïo nabhasÃ gacchantÅm mÃm anugacchety uvÃca |

athÃnvagÃt tÃæ nabhasÃ sa devatÃm  $ aÓokapu«pÃ¤jalibaddhalocana÷  &
k«aïena cÃgamya tathÃgatÃntikaæ  % jagÃda bÃ«paæ vis­jan muhur muhu÷  // HJm_22.63 //

pramÃdinaæ bÃlam apetadhÅplavaæ  $ nimagnam aj¤ÃnamahÃpayonidhau  &
munÅndra mÃæ du÷khamahormipÅ¬itaæ  % k«aïÃd anuttÃrya kathaæ nu gacchasi  // HJm_22.64 //

iti bruvÃïaæ parigadgadÃk«araæ  $ k«arantam asraæ kalu«Åk­tek«aïam  &
k«aïÃd vimok«Ãya nivartya kÃpathÃt  % pathÃ viÓuddhena ninÃya taæ jina÷  // HJm_22.65 //

athÃrhatphalabhÃginaæ bhÃgineyaæ k­tvÃ sakalaæ ca lokaæ vacanÃæÓubhi÷ prakÃÓya kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddha÷ parinirvavau | parinirv­te ca tatra bhagavati ÓokavaÓÅk­te«u surÃsurakinnaramahoragayak«amanu«ye«u nabhasa÷ paripatati mandÃrakusumavar«e sÃ devatÃ ÓokavaÓÃd iti tat tad vilapitum Ãrebhe |

siæhÃsanopavi«Âasya  $ vÃkpu«pÃni vimu¤cata÷  &
kasya Óro«yati loko 'yaæ  % dharmÃrthÅ dharmadeÓanÃm  // HJm_22.66 //

tvayi nÃtha paraæ jyoti÷  $ prÃpte 'stam iva bhÃskare  &
tamasÃ durnivÃreïa  % nimÅlitam idaæ jagat  // HJm_22.67 //

adya tvayi gate ÓÃntim  $ aÓÃntena manobhuvÃ  &
jagan mohayituæ nÆnaæ  % punar Ãropitaæ dhanu÷  // HJm_22.68 //

gate munau ÓÃntim anÃÓrayÃ vayaæ  $ kva viÓrami«yÃma udÅrïamanyava÷  &
guïair iti j¤eyapathÃnugÃminÃ  % munÅndra vikru«Âam iva tvayÃ vinÃ  // HJm_22.69 //

bhavantaæ bodhÃya praïidhim avalambya tribhuvane  $ bhramantaæ sattvÃrthaæ sthiradhiyam ahaæ nojjhitavatÅ  &
parityajya tvaæ mÃæ kim iti jananÅæ vatsala gata÷  % prayÃte tvayy evaæ ruditam iva dÅnaæ karuïayÃ  // HJm_22.70 //

atha sa bhik«ur abhyadhÃt | alam alaæ devate vi«Ãdena na kvacid iyam anityatÃ na praharati yatred­ÓasyÃpi bhagavato vajragurusÃrasyÃbhÃva
iti | atha sÃ devatÃ kathaæcid ÃtmÃnaæ dhÅrayitvÃ praïidhim iti cakÃra |

mÃm Ãgamya yathÃnena  $ bhik«uïÃsÃditaæ phalam  &
tathÃ ÓÃkyamune÷ Ói«ya÷  % paÓcima÷ syÃm ahaæ tadÃ  // HJm_22.71 //

arhatphalaæ samÃsÃdya  $ nirvÃïasamaye mune÷  &
tasmÃt prÃk parinirvÃyÃæ  % so¬huæ Óokam aÓaknuvan  // HJm_22.72 //

atha bhagavÃæs te«Ãæ bhik«ÆïÃæ purastÃd idaæ varïayitvÃ punar uvÃca |

yÃsÃv aÓokanilayÃ  $ babhÆva vanadevatÃ  &
sa parivrÃÂ subhadro 'yaæ  % bhadracetÃ mahÃmati÷  // HJm_22.73 //

praïidhÃnavaÓÃd e«a  $ mama ÓrÃvakatÃæ gata÷  &
prathamaæ mama nirvÃïÃt  % tasmÃd eva ca nirv­ta÷  // HJm_22.74 //

iti jÃtakam etad adbhutaæ  $ vidhivac chÃkyamuniprakÃÓitam  &
vidu«Ãæ manasa÷ praÓÃntaye  % prathanÅyaæ madhurÃbhidhÃyinÃ  // HJm_22.75 //

parahitakaraïÃrthaæ khyÃpitÃtipratij¤air  $ api vipadi na mukto vÅryasaænÃhabandha÷  &
iti parivigaïayya prÃptum atyantani«ÂhÃæ  % bhuvanahitavidhÃne mÃ sma gÃtÃlasatvam  // HJm_22.76 //

|| iti m­gajÃtakam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



24. MÆlikajÃtakam


ripum api nopek«ante karuïÃm­ducetaso gadagrastam  /
lokasya bandhubhÆtÃ÷ kiæ punar acchinnajanmÃnam  // HJm_24.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
samadhigatavedavedÃÇgatihÃsa÷ paramÃrthaj¤a÷ paramÃrthÃbhilÃ«Å sarvasattvÃnukampÅ mÆliko nÃma brÃ÷maïo bodhisattvo babhÆva |
sa ca mahÃtmÃ vyÃdhimatÃæ vyÃdhipraÓamanÃya himavanmandarapariyÃtrasahyavindhyavanÃntarÃïy o«adhinimittaæ vicacÃra |

Ãlokayann atha bhujaÇgamave«ÂitÃni  $ sÃndrÃïi candanavanÃni nidÃghakÃle  &
Ó­ÇgÃgraviskhalanajarjaritÃgrajÃlaæ  % babhrÃma siddhanilayaæ malayaæ kadÃ cit  // HJm_24.2 //

hÃrÅtatuï¬aparikhaï¬itavidyutÃni  $ paÓyan navÃni maricÃni darÅmukhe«u  &
jighran samÅracalitaæ kusumÃdhivÃsam  % adhyÃsta khedavigamÃya ÓilÃæ sa dhÅra÷  // HJm_24.3 //

k­tapariÓramavinodaÓ ca samutthÃya mahau«adhÅnÃæ khanitreïa mÆlÃni cakhÃna |
baddhvÃ ca mahÃntam au«adhabhÃraæ gacchÃmy adhunÃu«adhapradÃnena janam anÃmayaæ kari«yÃmÅti vicintya malayÃt prati«ÂhamÃno gÃ¬haglÃniparipÃï¬utanuÓarÅram upÃntanihitakamaï¬alupÃtraæ pariïatat­ïasaæstaropavi«Âam agratoni«aïïahariïamithunam abhinavasaædhyÃsad­ÓacÅvaraprÃv­tÃÇgam upaÓÃntendriyaæ pratyekabuddham adrÃk«Åt ||

Ãlokya ÓÃntam atha taæ vinayÃvalambÅ  $ skandhÃn mahÃntam avatÃrya sa mÆlabhÃram  &
bhaktiprasÃdabharam udgirateva dÆrÃd  % ÃlagnabhÆmirajasÃ ÓirasÃ vavande  // HJm_24.4 //

.... .... .... .... HJm_24.5

sa brÃhmaïaÓ cainam ap­cchad evaæ  $ paÓyÃmy ahaæ glÃnaÓarÅram Ãryam  &
ÃrÆ¬harogÃbhibhavapratanvyÃ  % pratyekabuddhas tam uvÃca vÃcÃ  // HJm_24.6 //

idaæ ca valmÅkasamaæ ÓarÅraæ  $ utpÃditaæ karmaparaæparÃbhi÷  &
kurvvadbhir Ãdhiæ jagatÃm anekair  % adhyÃsitaæ vyÃdhibhujaÇgamaiÓ ca  // HJm_24.7 //

iyaæ jarÃkeÓariïÅ yadÃ ca  $ ÓarÅram ÃkrÃmati mÃnakasya  &
madaæ vi«ÃdÃd vigatendriyÃrthas  % tadÃsya cittadvirado jahÃti  // HJm_24.8 //

tato paro m­tyur akÃraïÃri÷  $ kuÂÅrakaæ dehamayaæ bhanakti  &
bhagne hi yasmin bhavati k«aïena  % sarvakriyÃïÃæ viratir janasya  // HJm_24.9 //

imais tribhir m­tyujarÃgadÃribhi÷  $ prabÃdhyate karmasamÅritair jana÷  &
anantarakleÓahutÃÓasambhavo  % bhavo yam Ãryair ata eva ne«yate  // HJm_24.10 //

iti vicÃrya vicÃrapaÂur bhavÃn  $ pratibhayÃn bhujagapratimÃn bhavÃn  &
Óamapathe viniveÓya manorathaæ  % samadhirohatu vÅryamayaæ rathaæ  // HJm_24.11 //

atha bodhisattva÷ aho subhÃ«itam ity abhidhÃya taæ pratyekajinam abhimantryÃbravÅt |

subhÃ«itamaïe÷ prÃptir  $ avidyÃtimiracchida÷  &
nÃnyatra svacchagambhÅra-  % dhÅtoyÃn sÃdhusÃgarÃt  // HJm_24.12 //

supuru«aparicoditasya dharme  $ paÂutaratÃæ puru«asya yÃti vÅryaæ  &
vahanam iva samÅraïapraïunnaæ  % salilanidhau sthitadak«akarïadhÃraæ  // HJm_24.13 //

tato 'haæ bhadantaæ tÃvat paricari«yÃmi yÃvad asmÃd glÃnyÃn mahÃkÃntÃrÃd iva samuttÅrïa ity abhidhÃya gaganamadhyapratyÃsanne sphuradaÇÓumaï¬ale vivasvati tarucchÃyÃnilÅne«u ÓvÃsavaÓaparisphuratprakÃÓajihvÃtÃlu«u ÓvetÃpÃÇge«u palvalasalilÃvataraïasamutsuke«u sajalajaladharanÅle«u vanamahi«ayÆthe«u surabhiÓiÓiracandanataruviÂapÃn sutarÃæ parive«Âayatsu bhujage«u tÅk«ïatarÃtapÃliÇganasaætaptapÃæsunikare«u pathikajanavimucyamÃne«v adhvasu malayatarug­hapativiÓrÃïitaæ paripÃkam­dusurabhivividhaphalapiï¬apÃtam ÃnÅya |

sa palÃÓai÷ palÃÓasya  $ mahad ÃtapavÃraïam  &
k­tvÃ pratyekabuddhasya  % dadhÃrÃtapaÓÃntaye  // HJm_24.14 //

na cintayati ya÷ khedam  $ upÃyakuÓalo vaïik  &
labhate vipulaæ lÃbhaæ  % catasra÷ saæbhraman diÓa÷  // HJm_24.15 //

bodhisattvo vicintyeti  $ tasya kartum upÃsanÃm  &
na k«udhaæ nÃtapaæ tÅvraæ  % na ca khedam ajÅgaïat  // HJm_24.16 //

budhÃn upÃsÅta na cej jagadgurÆn  $ ÃvÃpnuyÃn naiva jana÷ subhÃ«itam  &
dhanÃya yo gacchati ratnamedinÅæ  % sa yujyate ratnaviÓe«asampadÃ  // HJm_24.17 //

iti sa paricaraæs tam Ãryav­ttaæ  $ kuÓalaphalopacayÃya dhÅrasattva÷  &
pratidivasam upÃcitaprasÃda÷  % saphalam amanyata sÃdhv ajanmalÃbham  // HJm_24.18 //

atha sa pratyekajino bodhisattvasya dviguïataraprasÃdajananÃrtham ambaratalam utpatya tat tat prÃtihÃryam adarÓayat ||

parivisphuradaÇÓuparÅtatanu÷  $ payasÅva tatÃna nabhasy amale  &
ÓuÓubhe ca suvarïagiripratima÷  % kamalÃsanamadhyagata÷ sa vaÓÅ  // HJm_24.19 //

praviveÓa muhu÷ paribhidya mahÅm  $ udiyÃya Óanai÷ saviteva puna÷  &
anayac ca sa yogabalÃd bahutÃæ  % yugapad bhujayo÷ salilajvalanau  // HJm_24.20 //

sp­Óati sma vilolanakhadyutinÃ  $ kamalapratimena kareïa ravim  &
bahutÃm agamad gatajanmabhayas  % salile«v iva Óuddhavapus tapana÷  // HJm_24.21 //

tam iti prasamÅk«ya maharddhibalaæ  $ dyutimantam anu«ïamarÅcim iva  &
suciraæ stimitÅk­tanetrayugo  % dvijamukhyatama÷ sa jagÃda mudam  // HJm_24.22 //

taæ prÃtihÃryaramaïÅyataraprabhÃvaæ  $ pratyekabuddham avalokya d­¬haprasÃdai÷  &
vidyÃdharair mumucire nabhasÃ vrajadbhi÷  % pu«pÃïi keÓararaja÷kapiÓodarÃïi  // HJm_24.23 //

atha bodhisattva÷ k«ititalavinihitajÃnu÷ pramodÃpÆryamÃïah­daya÷ Óirasi viniveÓitÃ¤jalis taæ pratyekajinaæ prabhÃsvarair vacanamaïibhir abhyarcayÃm Ãsa ||

imÃm Ãlokya bhavata÷  $ prÃtihÃryavatÅæ tanum  &
brahmÃpi vismayaæ yÃyÃn  % mÃd­k kim u p­thagjana÷  // HJm_24.24 //

darÓitaprÃtihÃryeïa  $ bhavatÃ dÅptatejasÃ  &
idam adhyÃsitaæ vyoma  % dvisÆryam iva lak«yate  // HJm_24.25 //

yoginÃæ tvÃd­ÓÃm etad  $ ­ddhimÃhÃtmyam adbhutam  &
parÃnugrahani«patti-  % paÂÆnÃæ vyaktim archati  // HJm_24.26 //

ÃtmÃrthaæ bhÃsate nendu÷  $ prÃcÅmukhaviÓe«aka÷  &
parÃrthÃ eva mahatÃm  % udayÃ÷ ÓuddhacetasÃm  // HJm_24.27 //

yadi nÃham upÃgami«yam enaæ  $ malayaæ candanapÃdapÃndhakÃram  &
na bhavatsamupÃsanÃsamutthaæ  % kuÓalaæ muktipathasya bÅjam Ãpsyam  // HJm_24.28 //

madanugrahakÃmyayÃ dadhÃnas  $ tanum etÃm atanuprabhÃvagurvvÅm  &
malayÃdrivanÃntare sthito 'si  % k«apitakleÓa gadacchalena nÆnam  // HJm_24.29 //

dadhatÅddharuco maïiæ samudrÃ÷  $ sphaÂikacchedasitaæ paya÷ payodÃ÷  &
mahatÅæ phalasampadaæ ca v­k«ÃÓ  % ciram ÃyuÓ ca bhavÃd­ÓÃ÷ parÃrtham  // HJm_24.30 //

vÃktantubhis tava guïastutipu«pamÃlÃæ  $ saægranthya yat kuÓalamÆlaphalaæ mayÃptam  &
praj¤Ãspadaæ daÓabalatvam avÃpya tena  % bhÆyÃsam asya jagato bhavabhaÇgahetu÷  // HJm_24.31 //

atha sa pratyekabuddha÷ tasya brÃhamaïasya buddhatvÃya praïidhim Ãkarïya pramuditamanÃs tatraivÃntaradhÅyata |
bodhisattvo 'pi ca mahÃntam iva lÃbham adhigamya

pratyekabuddhapadapÃæsum asau niveÓya  $ mÆrdhni prasÃdasamudÅritaromakÆpa÷  &
Ãttau«adhir malayaÓailavanÃntarÃlÃl  % lokasya rogam apanetum agÃj janÃntam  // HJm_24.32 //

tad evaæ sa bhagavÃn bodhisattvabhÆta÷ sakalalokasya kleÓavyÃdhim apahartukÃma÷ karuïÃprotsÃhitavÅryabala÷ svakhedam agaïayitvÃ glÃnam pratyekabuddhaæ paricacÃrety ata÷ kuÓalaphalam abhila«atÃ kulaputreïa glÃnaparicaryÃyÃn nÃnÃdareïa bhavitavyam iti ||


|| mÆlikajÃtakaæ caturthaæ ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



26. JÃjvalijÃtakam

dhyÃnapradÅpabhÃsÃ labdhÃloko 'pi naiti nirvÃïam  /
yad bodhiæ prÃptumanÃs tat sattvahitÃnubandhÃya  // HJm_26.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate |
samadhigatavedatattvo vividhaÓÃstrÃbhyÃsavimalamatir anekÃsu vidvatsada÷su pras­takÅrti÷ svasamayavyÃpÃraparÃyaïo g­hÃÓramam adhyÃvasan kadÃ cit bodhisattvo jÃjvalÅ nÃma brÃhmaïo babhÆva |
sa ca mahÃtmÃ viditagÃrhasthyado«a÷ praÓamasukhÃbhilÃ«Å paripÆrïavibhave 'pi bhavane ratim alabhamÃna÷ kadÃ cid evam acintayat ||

vibhave sati jÃyate mada÷  $ sati tasmin praÓama÷ kuto bhavet  &
asati praÓame gatatrapo  % malinaæ karma samÅhate jana÷  // HJm_26.2 //

muhur apriyasaæprayogadu÷khaæ  $ muhur Ãdhi÷ priyaviprayogakÃle  &
draviïÃrjanakhinnamÃnasÃnÃæ  % yadi vÃ¤chÃ viphalÃ tato vi«Ãda÷  // HJm_26.3 //

g­hiïÃm iti nityam ÃkulÃnÃæ  $ svajanasnehanibaddhamÃnasÃnÃm  &
sukham ity aphalÃbhimÃnabhÃjÃæ  % tanur apy asti na nirv­tir g­he«u  // HJm_26.4 //

g­hasaæj¤akam ity apÃsya ka«Âaæ  $ tvaritaæ bandhanam etad ÃtmakÃma÷  &
tapasÃm abhiv­ddhaye vanÃntaæ  % praÓamasthÃnam ahaæ tata÷ Órayi«ye  // HJm_26.5 //

iti sa cintayitvÃ mahÃtmÃ parityajya g­havÃsaæ stimitasalilavÃhinyÃ kusumitataÂataruÓobhitayÃ ÓÃstrÃbhyÃsanirmalayeva praj¤ayÃ nimnagayÃlaÇk­tabhÆdharaikadeÓe visrabdhahariïagaïadaÓanada«ÂaÓÃdvalaramaïÅye nalinÅvananilÅnakalahaæsakÃdambacakravÃkopaÓobhite yogimano'nukÆle kva cid atimahati vanÃntare k­«ïÃjinaÓabalÅk­tavak«a÷sthala÷ sthÃnaviÓe«alÃbhaparitu«Âayeva brÃhmyÃ ÓriyÃliÇgitamÆrtir mÆrtimÃn iva saæto«a÷ kaæ cid viÂapinam ÃÓritya yogÃbaddhamanÃs tapaÓ caritum Ãrebhe ||

dhyÃnaikatÃnamanasÃ vijitendriyeïa  $ saæto«alÃbhasukhinÃ karuïÃnvitena  &
yas tena saæÓrita udÃradhiyÃ dvijena  % mene mudeva sa tarus tarutÃæ k­tÃrthÃm  // HJm_26.6 //

t­ïÃstaraïam ÃstÅrya  $ nÃsÃprÃhitalocana÷  &
dadhyau sa dhyÃyinÃm agryo  % dhyeyam ekÃgramÃnasa÷  // HJm_26.7 //

vÅryapÃramitÃmÃrga-  $ vÃhanopacitaÓramam  &
dhyÃnapÃramitÃ dhÅraæ  % vyaÓiÓramad ivÃtha tam  // HJm_26.8 //

kÃmebhyo 'kuÓalebhyaÓ ca  $ dharmebhyo 'vasthitaæ p­thak  &
savitarkavicÃraæ ca  % viÓuddhÃtmÃ vivekajam  // HJm_26.9 //


k­taprÅtisukhÃsvÃdam  $ ÃsvÃditaÓamÃm­ta÷  &
sa lebhe prathamaæ dhyÃnaæ  % dhyÃtÃ mÃrgasya labdhaye  // HJm_26.10 //

avitarkÃvicÃraæ ca  $ vicÃrakuÓalas tata÷  &
so 'dhyÃtmasaæprasÃdÃc ca  % dvitÅyaæ dhyÃnam Ãdade  // HJm_26.11 //

virajya ca Óanai÷ prÅte÷  $ sm­timÃn samupek«aka÷  &
dhÅra÷ kÃyasukhÃsvÃdÅ  % t­tÅyaæ dhyÃnam Ãpa sa÷  // HJm_26.12 //

upek«ÃpariÓuddhaæ ca  $ prahÃïÃt sukhadu÷khayo÷  &
virÃgÃc ca tata÷ prÅteÓ  % caturthaæ dhyÃnam Ãyayau  // HJm_26.13 //

evam asÃv utpÃditacaturdhyÃno mÆrtivatyeva karuïayÃliÇgitamÆrtir upaÓamaparÃyaïas tatra vane tiraÓcÃm api bandhur iva viÓrambhahetur ÃsÅt ||

m­gÃ÷ kapotÃ÷ ÓikhinaÓ cakorÃ÷  $ bhadrÃÓayÃ vyÃlam­gÃÓ ca te te  &
vih­tya Ói«yÃ iva kÃnanÃnte  % viÓaÓramus tasya samÅpam etya  // HJm_26.14 //

atha tasya mahÃtmana÷ kadÃ cid ÃbaddhaparyaÇkasya caraïasamÅpÃvasthitam­gamithunasya dhyÃnaniÓcalanayanasya pratyÃsannaprasavÃ kapotÅ t­ïÃni tanÆni ca dÃruÓakalÃni ca¤cvÃdÃya vinibaddhajaÂÃkalÃpamaulau Óirasi nilÅya ki¤cinnimnamadhyakulÃyaæ racayitvÃ tatrÃï¬Ãni muktvÃ t­ïabÅjÃÓvatthaphalÃdyÃhÃrakÃÇk«iïÅ nabha÷ samutpatya vanÃntare«u vih­tya puna÷ punar Ãgamya ca tÃny aï¬Ãny ava«ÂabhyÃvatasthe ||

tata÷ kapotÅtanupi¤chasaækule  $ tadaÇgasaæpÅ¬anasaæbh­to«maïi  &
kulÃyake 'ï¬Ãni vipÃÂalÃÇgakÃ÷  % kapotapotÃ÷ paribhidya niryayu÷  // HJm_26.15 //

vilokya ÓÃvÃn atha tÃn kapotikÃ  $ muhur jighatsÃviv­tÃgratuï¬akÃn  &
acintayitvÃ mahatÅæ nijÃæ k«udhaæ  % priyaÇgunÅvÃraphalai÷ pupo«a sÃ  // HJm_26.16 //

kapotakÃs te prabhavattanÆruhÃ  $ g­hÅtabÅjÃm avalokya mÃtaram  &
muhur mukhÃni praca(2)lÃgrapak«akÃ÷  % prasÃrayÃm Ãsur udÅritasvarÃ÷  // HJm_26.17 //

dhyÃnÃvasÃnasamaye 'tha samitphalÃrthaæ  $ ÓÃntendriyo jigami«u÷ sa munir vanÃntam  &
d­«ÂvÃ g­hÅtat­ïav­k«aphalÃæ kapotÅæ  % tasthau kulÃyavati mÆrdhni nilÅyamÃnÃm  // HJm_26.18 //

atha bodhisattvo niyatam atra mama jaÂÃbhÃre viracitat­ïakÃ«ÂhaÓakalÃlayÃ prasÆteyaæ kapotÅ |
yadi cÃham utthÃya samidhÃæ kandamÆlaphalÃnÃæ cÃharaïÃya gami«yÃmi tato niyatam e«Ã tapasvinÅ sthÃnam idam Ãgamya ||

anÅk«amÃïÃdya kapotapotakÃn  $ imÃn prakÃÓÅk­tatÃmratÃlukÃn  &
nilÅya v­k«e«u ÓucÃ muhur muhur  % nabha÷ samutpatya paribhrami«yati  // HJm_26.19 //

aho janmaÓatabhrÃnti-  $ vÃsanai«Ãnuvartate  &
tiraÓcÃm apy apatye«u  % saærÆ¬ho yad apahnava÷  // HJm_26.20 //


yadi na syur apatyÃni  $ mitraæ vÃ bandhur eva vÃ  &
svatÃk«a÷ syÃt svatÃbhÃvÃn  % nirbÅjo 'pahnava÷ kuta÷  // HJm_26.21 //

asaty apahnave ceta÷  $ pariv­ïvanti nÃdhaya÷  &
asatsv Ãdhi«u ni÷saÇga÷  % sukham Ãste ÓamÃnvita÷  // HJm_26.22 //

utpÃdyÃpatyasaæj¤Ãni  $ du÷khÃni kleÓamohita÷  &
khedam eti jano mÆ¬ha÷  % paÓcÃttÃpena tÃpita÷  // HJm_26.23 //

anasy anicchann api gaur balÅyasÃ  $ yathÃ balÃc chÃkaÂikena yojyate  &
ÓubhÃÓubhenai«a kubuddhir asyate  % tathÃ bhavodanvati karmaïÃ jana÷  // HJm_26.24 //

tasmÃt kapotaÓiÓavo na bhavanti yÃvad  $ asmajjaÂÃlayagatÃ÷ pravirÆ¬hapak«Ã÷  &
dhyÃnÃm­topacitacittaÓarÅratu«Âi÷  % ti«ÂhÃmi tÃvad iha niÓcalamÆrtir eva  // HJm_26.25 //

iti vicintya bodhisattva÷ kapotaÓÃvakÃnukampayÃ k«udham avigaïayya puna÷ paryaÇkam Ãbadhya dhyÃnasukhenÃtmÃnaæ prÅïayÃm Ãsa |
pravirÆ¬hapak«e«u kapotaÓÃvake«u mÃtrÃ saha gaganaæ utplutya gate«u tatsamÅpanivÃsinÅ devatÃ samupagamya bodhisattvam Ãlokya vismayasamadhyÃsitamatir aho mahÃtmano 'sya mahar«e÷ sattve«v anukampÃ yat prÃktanÃt dhyÃnÃd utthÃya kapotakaparirak«aïÃya punar api dhyÃnenÃtmÃnaæ niÓcalÅk­tyÃyam avasthita÷ || na cai«a mahÃtmÃ gate«v apy ete«u kapotake«u kulÃyam imaæ Óirasta÷ samapane«yati |
tad aham evÃsya jaÂÃmukuÂaviracitam enaæ kapotÃlayam apane«yÃmÅti vicintya ||

vikÅrïam anta÷ kva cid aï¬akhaï¬ai÷  $ sÃ taæ kulÃyaæ munisattamasya  &
Óanai÷ Óanai÷ pallavakomalena  % karadvayenÃpaninÃya mÆrdhna÷  // HJm_26.26 //

gatÃyÃm ca tasyÃæ devatÃyÃæ bodhisattvo dhyÃnÃc cittam apanÅya Óiraso laghutvam avetyaivaæ cintayÃm Ãsa ||

prarÆ¬hapak«e«u kapotake«u  $ gate«u mÃtrÃ saha kÃnanÃntam  &
kenÃpi bhaktipravaïena nÆnaæ  % tadÃlayo me Óiraso 'panÅta÷  // HJm_26.27 //

iti vicintyotthÃya sa mahÃtmÃ samitkuÓakusumaphalÃny ÃnÅya k­tÃbhi«eka÷ ||

hutvÃgniæ sphuraduditÃrci«aæ dinÃrdhe  $ vyÃpaÇkaæ phalam upayujya baddhagandham  &
nÃsÃgrasthitanayanas taror adhastÃd  % Ãrebhe punar api yogam ekacitta÷  // HJm_26.28 //

tad evam dhyÃnavilokitatattva÷ k«amo 'pi nirvÃïam upagantuæ sa bhagavÃn bodhisattvabhÆto lokahitÃya bahÆpadrave 'pi saæsÃre paribhrÃntavÃn iti vicintya buddhe bhagavati para÷ prasÃda utpÃdanÅya iti ||

|| jÃjvalijÃtakaæ «a«Âham ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





32. Siæha


t­ïam api rak«anti budhÃ yatnena mahÅyasÃnyanik«iptam  /
praj¤Ãgurava÷ kiæ punar aÓrÃntÃ÷ prÃïinik«epam  // HJm_32.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
dhautarajatastambhÃnurÆpasatuhinaÓikharÃgraskhalanaparijarjarÅk­tajaladharasya muktÃcÆrïanikaradhavalaprÃleyoparivyÃdhagaïÃnus­tacamarakhuramÃrgasya harav­«abhavi«Ãïollekhavi«amÅk­tavividhakuk«er anekabhÆrjasaraladevadÃrunamerupadmakavanaÓyÃmaniku¤jasya pras­tanirjharasalilak«ÃlitamÆlabhÆme÷ k«aïadÃsamayajvalitamahau«adhitvÃt k­tapradÅpasahasrasyeva vidyÃdharamithunaparibhogasurabhÅk­tamÃnasasarastÅraparyantalatÃg­hakÃntarasya kvacit kesaritalaprahÃravinipÃtitabhÅtaprasphuritanyaÇkucaraïak«epotkhÃtat­ïasya kvacid umÃcaraïatalÃlaktakÃïkitaÓÃdvalaÓyÃmabhÆmer anyatra Óakunituï¬akhaï¬itapariïatataruphalÃkÅrïopavanÃntarasya pavanavitanyamÃnoccÃvacakusumagandhasurabhe÷ surabhimÃsaprÃrabdhaviÂapimukulÃÇkurasya kuraravinipÃtaÓabdabhÅtaÓakunikulavimucyamÃnagaÇgÃtÅrasalilasya salÅlakinnaramithunagÅtaÓravaïaniÓcalam­gakulasya tuÇgaÓikharatayÃ k«ÅrasÃgarasyevoccatÃm upagatasya himagirer ekadeÓe sÃdaram iva tarubhi÷ kusumÃrcitadvÃraÓilÃtalÃæ
haritat­ïÃÇkurodbhedaÓyÃmaparyantÃæ vikacakamalena sarasÃbhyalaæk­tasamÅpÃm anatimahatÅæ guhÃm adhyÃvasann atibahalaharidrÃsalilÃbhi«iktadukÆlasÆtraparipiÇgakesaraniruddhakandhara÷ kisalayasukumÃralolatarajihva÷ kiæcitparimlÃnÃtimuktakakusumarÃÓiparipÃï¬uvigraha÷ ÓaÓikalÃkoÂikuÂilatÅk«ïadaæ«Âra÷ p­thÆraska÷ pÅvaraprako«Âha÷ pratanumadhya÷ sphuritakhadirÃÇgÃrakapilanayanayugala÷ Óyenatuï¬av­jinanakhÃÇkura÷ ÓyÃmaprÃntavÃladhir alaækÃra iva tuhinagirer aninditÃÇgo nÃma kadÃcid anuttrÃsitadviradam­go m­gÃdhipatir bodhisattvo babhÆva |

avetya tasyÃtha nisargabhadratÃæ  $ muner iva prÃïi«u bhadracetasa÷  &
svabhÃvabhadrÃ÷ kamanÅyalocanÃ  % mudÃ m­gÃ bandhum ivainam anvayu÷  // HJm_32.2 //

ÓamÃnvita÷ kesaravalkalÃkulo  $ m­gÃnuyÃto m­garÃjatÃpasa÷  &
Óanai÷ sa ni«kramya guhoÂajÃntarÃc  % cakhÃda pakvÃni phalÃni ÓÃkhinÃm  // HJm_32.3 //

phalopayogÃya vanÃntare caran  $ sa khelagÃmÅ calacÃrukesara÷  &
mahÃg­hasthair atithipriyair iva  % pratÅk«yate smÃtithivan mahÅruhai÷  // HJm_32.4 //

guhÃntarÃn ni«patato himÃtyaye  $ prakÃÓatÃlor atimÃtraj­mbhaïÃt  &
tatÃna tasyÃÇgasukhaæ pura÷ Óanair  % divÃkara÷ prÃbh­tavan navÃtapam  // HJm_32.5 //

ayaæ m­gÃïÃæ patir atra bhÆdhare  $ patatriïÃæ tÃrk«a ivoruvikrama÷  &
itÅva tasyopari jÃtasaæbhramÃ  % niÓÃkaracchattram adhÃrayan niÓÃ  // HJm_32.6 //

papau sa yasyÃæ sariti k«apÃkara-  $ prasannam ambha÷ ÓiÓiraæ taÂasthita÷  &
k­tÃrtham ÃtmÃnam amanyateva sÃ  % sphuÂaæ jahÃseva ca phenapaÇktibhi÷  // HJm_32.7 //

himÃcalas tena viÓuddhacetasÃ  $ mahÃtmanÃ kesariïÃ samÃÓrita÷  &
mahÃntam ÃtmÃnam atÅva bhÃsato  % mudeva mene kanakÃcalÃd api  // HJm_32.8 //

kva ca bhuvanabhayaækaraæ haritvaæ  $ kva ca karuïÃsya garÅyasÅ m­ge«u  &
iti munim iva taæ sthitaæ himÃdrau  % m­garipavo 'pi m­gÃdhipaæ praïemu÷  // HJm_32.9 //

atha kadÃcit tasya m­gapater avanipater iva salÅlam ÃsannakusumitalatÃnartakÅkisalayÃÇgulisamÃhanyamÃnamadhukaraÓreïivÅïÃÓabdaramaïÅye pras­tanirjharam­daÇgadhvanipravartitamayÆralÃsake guhÃdvÃre samupavi«Âasya purastÃn ni«pÅditÃlaktakagulikÃparipÃÂalamukham abhinavÃmalakÅphalÃnurÆpanayanam ÃttapariïatodumbarÃbhyÃæ ÓÃvakÃbhyÃm adhyÃsitaskandhaæ phalarasÃrdramalinakarÃÇgulÅkaæ vÃnaramithunam abhipraïamyovÃca |

aninditam aho karma  $ tava vÃkkÃyacetasÃm  &
aninditÃÇga ity etat  % tvannÃmÃnuguïaæ sm­tam  // HJm_32.10 //

aho tyÃgak«amÃvÅrya-  $ gÃmbhÅryakaruïÃdaya÷  &
tvadguïÃ÷ guïinÃæ Óre«Âha  % munÅn apy atiÓerate  // HJm_32.11 //

aho v­ttena Óuddhena  $ bhavata÷ Óuddhacetasa÷  &
paraæ mÃrdavam ÃnÅtaæ  % krÆrÃïÃm api mÃnasam  // HJm_32.12 //

dhanyo 'yaæ dhanyahimavÃn  $ himacchannaÓilÃtala÷  &
iti dhÅrasvabhÃvena  % yas tvayÃ samupÃÓrita÷  // HJm_32.13 //

tasmÃd imau ÓiÓÆ bhÅma-  $ vyÃladarÓanabhÅrukau  &
nik«ipya tvayi gacchÃvo  % vanam ÃvÃæ phalÃrthinau  // HJm_32.14 //

upÃdÃya phalaæ yÃvad  $ ÃvrajÃvo vanÃntarÃt  &
rak«aïÅyau tvayÃ tÃvad  % etau capalagÃtrakau  // HJm_32.15 //

kÃpeyaæ capalatvaæ ca  $ tulyakÃlam idaæ dvayam  &
tasmÃd ÃbhyÃæ k­tÃ bÃdhÃ  % so¬havyÃ bhavatÃ k«aïam  // HJm_32.16 //

du÷khÃny api garÅyÃæsi  $ parÃrthapratipattaye  &
sahanta eva dhÅmanta  % ÃtmasaukhyÃnapek«iïa÷  // HJm_32.17 //

bhayam icchati yo hartum  $ atyantam bhÅrucetasÃm  &
mana÷saætÃpinÅæ pÅ¬Ãæ  % sa kathaæ na sahi«yate  // HJm_32.18 //

iti samabhihita÷ sa tena siæha÷  $ kapimithunena sutÃbhirak«aïÃya  &
n­pa iva pararak«aïak«amo 'pi  % k«aïam idam ÃkulatÃæ gata÷ pradadhyau  // HJm_32.19 //

Óakyate hi mahÃn api kanakarÃÓir anyanik«ipto 'bhirak«itum | katham imau capalaprak­tÅ vÃnaraÓiÓÆ rak«aïÅyÃv iti | atha vÃ yena mayÃ sakalam eva saæsÃrabhayÃj jagat paripÃlanÅyaæ so 'ham etau na paripÃlayi«yÃmÅti na tu yuktam idaæ mayÃ vitarkayitum iti sa mahÃtmÃ viniÓcitya tat pravaÇgamithunam uvÃca |

tad gacchataæ tuhinaÓailam imaæ vigÃhya  $ tuÇgai÷ snubhir gaganamadhyam ivollikhantam  &
svÃdÆni ÓÅghrataram Ãnayataæ phalÃni  % premïÃ ÓiÓudvayam idaæ paripÃlayÃmi  // HJm_32.20 //

atha tat kapimithunaæ bodhisattvasamÅpe tat putrakadvayaæ vinik«ipya sÃntvayitvÃ ca tvaritataragamanaæ phalopanayanÃya himavadvanÃntarÃïi paribabhrÃma | aciragatayoÓ ca tayo÷ kapyos tasmin mahÃtmani kesariïi pitarÅva tau kapiÓÃvau premÃbabandhatu÷ | aninditÃïgaÓ ca tÃbhyÃæ pariïatisvÃdÆni ÓithiladaÓanaprÃntag­hÅtÃni phalÃni prÃyacchat | tau ca prak­ticapalatayÃ tasya mahÃtmanas tÃæ tÃæ viheÂhanÃæ cakratu÷ |

guhÃjiropÃntavane manohare  $ hare÷ su«upso÷ sukhaÓÅtamÃrute  &
rutena tau vÃnaraÓÃvakau muhur  % muhÆrtanidrÃsukham asya jaghnatu÷  // HJm_32.21 //

nidrÃnimÅlite kiæcit  $ punas tasya vilocane  &
aÇgulibhyÃæ tutudatu÷  % sphuliÇgÃpiÇgatÃrake  // HJm_32.22 //

sukhaæ tasyopavi«Âasya  $ sthitvÃcakitam antike  &
prÃnte lÃÇgÆlam ÃdÃya  % samÃcak­«atur muhu÷  // HJm_32.23 //

saÂÃæ vyÃlambya p­«Âhaæ ca  $ tasyÃruhya puna÷ puna÷  &
sahajÃc cÃpalÃd dÆram  % utpatyotpatya petatu÷  // HJm_32.24 //

vidyamÃne«v api pura÷  $ prabhÆte«u phale«u tau  &
jighatsor ÃnanÃt tasya  % samÃcik«ipatu÷ phalam  // HJm_32.25 //

iti duÓce«Âitaæ tat tat  $ tayor vÃnaraÓÃvayo÷  &
karuïÃbhadracittatvÃt  % sa sehe putrayor iva  // HJm_32.26 //

sarvatra samacittÃnÃæ  $ sukhadu÷khÃnapek«iïÃm  &
satÃæ sarvadhurÅïÃnÃæ  % na kvacit khidyate mana÷  // HJm_32.27 //

atha kadÃcid atiparu«avipulapak«asaæghÃta÷ kuÂilakarkaÓanakhÃgra÷ prak­tiraudranayana÷ kvacid alabdhapiÓitÃhÃra÷ paribhramya gaganatalaæ niÓÃtak«uratÅk«ïatuï¬a÷ k«urako nÃma g­dhra÷ saÓabdavega÷ sahasÃvapatya tau bodhisattvasamÅpavartinau phalÃsvÃdena calitadhavalatanudantapaÇktÅ vÃnaraÓiÓÆ bhayaviv­tavik­tamukhakau virasataravyÃh­tÅ caraïÃbhyÃm ÃdÃya tvaritataram antarÅk«am utpatya himagiriÓikhare vyalÅyata | bodhisattvo 'pi ca ka«Âaæ ka«Âam ity abhidhÃya yady aham enaæ g­dhraæ parÃkrameïÃbhidraveyaæ punar ayam utpatyÃnyatra vi«amatare Óikhare nilÅya pravagaÓiÓudvayam idam vipÃdayet | sarvathÃ nedaæ kapiÓiÓudvayaæ mayÃ Óakyate dra«Âum |

abhivardhitavedanÃkulÃk«aæ  $ virasavyÃh­tilak«yatÃlurandhram  &
udarasrutaÓonitÃrdraroma  % k«udhitaÓyenavilupyamÃnamÃæsam  // HJm_32.28 //

anena g­dhreïa viluptamÃæsake  $ prakÃmam asmin kapiÓÃvakadvaye  &
phalÃny upÃdÃya tayor upetayo÷  % kim adya Óak«yÃmy abhidhÃtum agrata÷  // HJm_32.29 //

pÃtuæ gatau capalakau saraso jalaæ nu  $ v­k«aæ phalÃrtham abhiruhya nu kiæ nivi«Âau  &
syÃtÃm imÃæ kim atha vÃdriguhÃæ pravi«Âau  % vyÃlena kenacid utÃtra vipÃditau tau  // HJm_32.30 //

tÆ«ïÅæ sthito m­gapate kim adhomukhas tvam  $ Ãcak«va tÃv iha ÓiÓÆ kva gatau bhavetÃm  &
itthaæ tayo÷ pravagayo÷ paridÅnad­«Âyo÷  % Óro«yÃmi vihvalapadÃni kathaæ vacÃæsi  // HJm_32.31 //

upalabhya cirÃt tayor abhÃvaæ  $ sutayo÷ kundavipÃï¬udantapaÇktyo÷  &
samupetya ÓucÃ kari«yatas tau  % ba¬iÓottÃritamÅnavepanÃni  // HJm_32.32 //

tad idam atra prÃptakÃlaæ manye |

yÃvad vyÃghranakhÃÇkurÃk­tibh­tÃ ca¤cvÃ vibhidyodare  $ g­dhro 'yaæ kapiÓÃvayor bhayavator antrÃïi nÃkar«ati  &
gatvÃ tÃvad ahaæ himÃdriÓikharaprÃntaæ niveÓyonmukha÷  % sÃntvenainam upÃyapÆrvakam ahaæ ne«yÃmi dharmyÃæ sthitim  // HJm_32.33 //

iti vicintya sa mahÃtmÃ g­dhrasamÅpam ÃgamyovÃca | bho Óakunivara mama haste pit­bhyÃm etau ÓÃvakau nik«iptau tan na yuktaæ bhavato viv­tadaÓanadÅnamukhakau virasasvarau vipÃdayitum enÃv iti |

nÆnaæ tavÃpy apatyÃni  $ bhÆtapÆrvÃïi santi vÃ  &
yÃd­Óo bhavatas te«u  % sneho 'nyasyÃpi tÃd­Óa÷  // HJm_32.34 //

iti kÃruïyam Ãlambya  $ mÃ vadhÅ÷ kapiÓÃvakau  &
t­ptir ÃtyantikÅ nÃsti  % bhuktvÃpy enau tavÃturau  // HJm_32.35 //

dhig aho jÅvitaæ tasya  $ dhig Ãtmasneham Åd­Óam  &
ya÷ ÓarÅrakale÷ pu«Âiæ  % karoti parahiæsayÃ  // HJm_32.36 //

aj¤ÃnÃj jÃyate sneha÷  $ sado«e 'pi ÓarÅrake  &
tatpu«Âaye karoty aj¤o  % nimittakarma durgate÷  // HJm_32.37 //

ÃtmÃtmÅyavinÃbhÃvÃd  $ ya÷ ÓÆnyaæ sarvam Åk«ate  &
tasyÃbhÆtavikalpotthaæ  % na ruïaddhi manas tama÷  // HJm_32.38 //

tamo'bhÃvÃd yadÃ tattvam  $ ÃsÃdayati kovida÷  &
tadÃ bhavati mok«Ãya  % ÓubhÃÓubhaparÃÇmukha÷  // HJm_32.39 //

siæhÃn nÃnyo mÃæsabhuk kaÓcid asti  $ krÆro veti spa«Âam etat p­thivyÃm  &
saiæhÅæ ka«ÂÃæ yonim apy ÃÓrito 'haæ  % necchÃmy etÃæ prÃïihiæsÃm adharmyÃm  // HJm_32.40 //

m­gam iha gahane m­gendraju«Âe  $ m­garipuïÃbhihataæ svayaæ m­taæ vÃ  &
khagavara nabhasi bhraman nirÅk«ya  % drutagatir atsyasi tasya mÃæsam etya  // HJm_32.41 //

k«udham api mahatÅæ tato 'dhivÃsya  $ jvalanaÓikhÃm iva deham uttapantÅm  &
narakanipatanÃya mÃ sma kÃr«År  % akuÓalam Åd­Óam ujjhitÃpramÃda÷  // HJm_32.42 //

anta÷sattvÃsthisaædhisphuÂanataÂataÂÃÓabdahuækÃrabhÅmÃ÷  $ saætanvanta÷ sphuliÇgÃnikaram uruÓikhÃlohitadhyÃmabhÅmÃ÷  &
lolajvÃlÃkalÃpÃ narakahutabhuja÷ sÆribhi÷ kathyamÃnÃ÷  % kurvanty Ãdhiæ janasya Óravaïam api gatÃ÷ kiæ puna÷ saæsp­Óanta÷  // HJm_32.43 //

ÃyasyÃæ kÆïitÃk«aæ jvalitahutavahasparÓasaætÃpitÃyÃæ  $ kumbhyÃæ gÃ¬haæ nadantaæ kvathitaparicalattailapÆrïÃsyakaïÂham  &
ÃlokyÃlekhyabhittau likhitam api naraæ nÃrakaæ pacyamÃnaæ  % hiæsro 'pi krÆrabhÃvÃt ka iva na viramed durgatiprÃptiheto÷  // HJm_32.44 //

ÓrutvÃ durgatidu÷khÃni  $ viramaty aÓubhÃn na ya÷  &
so 'naddhÃpuru«ÃkÃra÷  % pÃ«Ãïah­dayo 'pi vÃ  // HJm_32.45 //

atha sa g­dhro bodhisattvadharmadeÓanÃprasÃditamatir abhipraïamyovÃca | m­gapate prakÃÓitam idam bhavatÃ bÃlalak«aïam | paï¬italak«aïam idÃnÅæ vyÃkhyÃtum arhasÅti | atha bodhisattva÷ prasannamanasam enam avetyovÃca | yady evam ata÷ ÓrÆyatÃæ paï¬italak«aïam iti |

alÃbhe lÃbhe vÃ suh­di hitavÃci dvi«ati vÃ  $ stutau nindÃyÃæ vÃ mahati vibhave vÃ vipadi vÃ  &
vikÃraæ yo nÃyÃty upaÓamaviÓuddhena manasÃ  % sthita÷ sa prÃj¤ÃnÃm upari saviteva dyutimatÃm  // HJm_32.46 //

athavÃ kim anena bhavata÷ paï¬italak«aïaÓravaïena | vimucyetÃm etau kapiÓÃvakÃv ÃtmÃnam evÃhaæ te pradÃsyÃmÅti |

tvam addhi mÃæsaæ piba Óoïitaæ ca  $ mamÃk«iïÅ coddhara niÓcalasya  &
itÅdam uktvÃ vinimÅlitek«aïaÓ  % ciraæ vini«kampatanur babhÆva sa÷  // HJm_32.47 //

dadhvÃna dundubhir atha dhvaninÃ digantÃn  $ ÃpÆrayan surapate÷ puramadhyavartÅ  &
g­dhrÃya dattatanum Ãnamitai÷ Óirobhi÷  % siæhaæ sthitÃ nabhasi tu«Âuvire ca siddhÃ÷  // HJm_32.48 //

cacÃla bhÆÓ calitasuvarïabhÆdharÃ  $ visismiye tridaÓagaïa÷ savÃsava÷  &
udÅritastutibhir ahÅÓvarair api  % prapÃtitÃs tadupari pu«pav­«Âaya÷  // HJm_32.49 //

atha kesariïo guhÃntike  $ nidadhau vÃnaraÓÃvakau khaga÷  &
nakhabhinnatanÆ viniÓcalau  % bhayamÆrcchÃvinimÅlitek«aïau  // HJm_32.50 //

Óanair upÃgamya ca bodhisattvam  $ utthÃpayÃmÃsa sa g­dhravarya÷  &
sthito 'gratas tasya vinÅtabhÃvo  % jagÃda bhaktyÃ stutim Åd­ÓÅæ ca  // HJm_32.51 //

dayÃlutÃ kveyam aho tavocchritÃ  $ kva siæhateyaæ jagato bhayaækarÅ  &
cirÃya kenÃpi viÓe«ahetunÃ  % bhavÃn muni÷ ko 'pi m­gÃdhipÃyate  // HJm_32.52 //

praj¤Ãvalambi yasyaiva  $ samadu÷khasukhaæ mana÷  &
sa eva prÃïamÆlyena  % krÅïÃty Ãpadgataæ param  // HJm_32.53 //

tvÃd­ÓÃ na bhaveyuÓ cet  $ sthirÃ÷ sajjanasetava÷  &
du÷khodanvati majjeyur  % agÃdhe mahati prajÃ÷  // HJm_32.54 //

imÃm Ãkarïya kalyÃïÅæ  $ bhavato dharmadeÓanÃm  &
adyÃrabhya kari«yÃmi  % vairi«v api dayÃm aham  // HJm_32.55 //

p­cchÃmi ca bhavantaæ kiæ punar anena tapasÃ padam abhila«asÅti | bodhisattva uvÃca |

anÃdisaæsÃravivartanaÓrama-  $ prabÃdhanÃdu÷khaparaæparÃhatam  &
jagat samuddhartum idaæ bhavodadhes  % tathÃgatatvÃya mamÃyam Ãdara÷  // HJm_32.56 //

g­dhra uvÃca | Åd­Ç mahÃpraj¤asya bhavato na durlabhaæ bauddhaæ padaæ sarvathÃ |

gambhÅrair adurÃsadai÷ sadasatÃæ vij¤Ãt­bhi÷ karmaïÃæ  $ ÓÃstrÃvi«k­tabuddhibhi÷ parahitavyÃpÃrasaktÃtmabhi÷  &
sÃdhvÅnÃm avagant­bhir bhavabhidÃæ tÃthÃgatÅnÃæ girÃæ  % mohacchedi bhave bhave bhavatu no yu«madvidhai÷ saægatam  // HJm_32.57 //

guhÃntike mayÃ tatra  $ sthÃpitau kapiÓÃvakau  &
tasmÃn mÃm adhunÃ sÃdho  % visarjayitum arhasi  // HJm_32.58 //

bodhisattva uvÃca | aho paÂuvij¤Ãno 'si yat tvayÃyam asmadupadeÓo g­hÅta÷ |

bodhyaæ bandhugirÃ sphuÂÅk­tam api sthÆlaæ na g­hïÃti ya÷  $ sÆk«me vastuni tasya ÓÃstravi«aye vyarthaæ mati÷ khidyate  &
dra«Âuæ yasya na Óaktir asti bhavanadvÃraæ prakÃÓe sati  % cchidraæ sÆk«mataraæ sa jÃtatimira÷ sÆcyÃ÷ kathaæ drak«yati  // HJm_32.59 //

upade«Âari saty api pramÃdÅ  $ na hi bÃlo mativÃmatÃæ jahÃti  &
­jutÃm upanÅtam apy abhÅk«ïaæ  % punar Ãgacchati vakratÃæ Óvapuccham  // HJm_32.60 //

upadi«Âapatha÷ prasannaÓÃstrair  $ anavÃcÅnamatir na yÃty amÃrgam  &
paÂubhadramanÃ÷ parÅtadeha÷  % paÂubhir veïudharair iva dvipendra÷  // HJm_32.61 //

ayam ak«agaïa÷ susaæyato  $ na vikÃraæ kurute vipaÓcita÷  &
sug­hÅtaphaïo bhujaÇgamo  % na hi Óaknoty aparÃddhum aïv api  // HJm_32.62 //

apakÃraphalaæ janasya gÃ¬haæ  $ padam aiÓvaryam asajjane tanoti  &
haritÃlam aher ni«iktam antar  % vadane tÅvrataraæ vi«aæ karoti  // HJm_32.63 //

jitam indriyavairibhi÷ pramÃdÃj  $ janam icchÃ vinipÃtayaty anarthe  &
pravilÅnasuvarïadarÓanÅyÃ  % Óalabhaæ dÅptir iva sphurantam agnau  // HJm_32.64 //

avipaÓcitam indriyÃrthasakti÷  $ puru«aæ pÃtayati svadharmamÃrgÃt  &
ÓlathabandhanaruddhanÃbhimÆlaæ  % phalam agrÃd iva pÃdapasya pakti÷  // HJm_32.65 //

na ced bhaveyu÷ prak­tiprabÃdhanÃ  $ vi«adrumÃÓÅvi«aÓastravahnaya÷  &
asajjanasyÃvilatÅk«ïacetasa÷  % samÃ bhavet kena puna÷ sahopamÃ  // HJm_32.66 //

akÃraïakrodhaka u«ïabhÃ«aïa÷  $ khalo bh­kuÂyÃ vi«amÅk­tek«aïa÷  &
anekarandhrotthitabhÅmapannaga÷  % karoti valmÅka ivÃdhikaæ bhayam  // HJm_32.67 //

niÓÃtayÃ ro«aÓilÃtale d­¬haæ  $ paropaghÃtÃya mudÃbhyudÅrïayÃ  &
dunoti kaæ nÃma na gocaraæ gataæ  % gatatrapo vÃgasidhÃrayÃ khala÷  // HJm_32.68 //

ÓaÂhatvasaænÃhabh­ta÷ khalÃÓ ciraæ  $ durÃvarÃÓ cendriyasainyamadhyagÃ÷  &
aruætudÃ÷ sÃdhujane 'pi ni«k­pÃ÷  % k­pÃïadhÃrÃm iva pÃtayanti gÃm  // HJm_32.69 //

budho na viÓvÃsam iyÃd asajjane  $ vinÅtave«e 'pi manoj¤avÃcy api  &
surÆpadeho 'pi kalasvano 'pi san  % na kiæ mayÆra÷ sphurato 'tti pannagÃn  // HJm_32.70 //

yadÅ«yate cittakuÂumbapo«aïaæ  $ cirÃya vÃ dhÅmahi«Åvivardhanam  &
ato vipaÓcijjaladodaye sati  % prakÅryatÃæ sadguïabÅjam Ãtmani  // HJm_32.71 //

cirÃya satsaægataÓuddhamÃnaso  $ na yÃty asatsaægatam ÃtmavÃn nara÷  &
manoharendÅvarapu«pagocaro  % na jÃtu bh­Çga÷ kuïape nilÅyate  // HJm_32.72 //

raïagatasya yathÃ ratir udbhavaty  $ anaparÃddhaÓarasya dhanu«mata÷  &
guïaÓarair atidÆranipÃtibhi÷  % prahatado«aripo÷ sudhiyas tathÃ  // HJm_32.73 //

ativiÓuddham ahÃryam ak­trimaæ  $ guïavibhÆ«aïam ÃryajanÃrcitam  &
samupalabhya narasya na jÃyate  % suravarÃbharaïe«v api vismaya÷  // HJm_32.74 //

sukham atyantam anvicchan  $ guïÃnÃæ vÃ samudbhavam  &
asajjanam atas tyaktvÃ  % kalyÃïaæ mitram ÃÓrayet  // HJm_32.75 //

na jÃtu prÅtaye sÃdhor  $ anÃryajanasaægatam  &
snÃtasya tÅrthasalilai÷  % Óukletaram ivÃmbaram  // HJm_32.76 //

saæparkeïa tamobhidÃm jagadaghapradhvaæsinÃæ dhÅmatÃæ  $ krÆro 'pi prak­tiæ vihÃya malinÃm Ãlambate bhadratÃm  &
yat t­«ïÃglapito 'pi necchati jana÷ pÃtuæ tad eva k«aïÃd  % ujjhaty ambudharodarasthitam apÃæ patyu÷ paya÷ k«ÃratÃm  // HJm_32.77 //

tad gamyatÃm yathÃsukham iti bodhisattvenÃbhihita÷ sa pak«Å taæ mahÃtmÃnaæ pradak«iïÅk­tya gaganatalam utpatya paribhraman dadarÓa rudhirÃbhiraktanakhamukhaÓmaÓruïÃ vyÃghreïopayujyamÃnamÃæsam upacitameda÷pÅvaraskandham abhinavamustÃsvÃdanasurabhÅk­tavadanÃntarÃlam avanitalotkiraïamalinakuÂiladaæ«ÂrÃdvayam Å«atpaÇkopadigdhaÓarÅram anatidÆrÃvasthitag­dhramaï¬alapariv­tam upÃntatarunilÅnamukharavÃyasagaïÃvalokyamÃnaæ varÃhataruïam | Ãlokya caivam acintayad yÃvad ayaæ vyÃghra÷ k­tÃhÃraparyÃptir bhÆtvÃ svanilayaæ gacchati tÃvad aham ekÃnte ti«ÂhÃmÅti sthitvÃ ca krameïa |

ÓÃrdÆle pramanasi tatra labdhat­ptau  $ saægatyÃ svavasatim Ãgate salÅlam  &
vÃrÃhaæ palam upayujya baddhameda÷  % Óyeno 'pi svanilayam ÃjagÃma tÆrïam  // HJm_32.78 //

m­gapatir api bhÃnau kiæÓukottaæsarÃge  $ sthitavati kanakÃdrer mÆrdhni bhÃsvanmayÆkhe  &
taruviÂapakulÃyÃlÅnaca¤cadvihaÇga-  % calitam­dusaÂÃnta÷ svaæ nivÃsaæ jagÃma  // HJm_32.79 //

d­«ÂvÃ ca tau k«urakanakhavibhinnatanÆ tanÆbhÆtace«Âau mÆrcchÃvaÓavinimÅlitanayanau kapiÓiÓÆ du÷khÃyamÃnah­dayo bhavatu salilÃbhi«ekeïÃnayor mÆrcchÃpanodaæ kari«yÃmÅti vicintya |

niruddham ambhastaÂasevibhir vibhir  $ nirantaram pallavavidrumair drumai÷  &
Óanair upetÃli kuÓeÓayÃÓayÃ  % vyagÃhatÃpi¤jarakesara÷ sara÷  // HJm_32.80 //

avagÃhya ca tat saro mahad  $ drutam uttÅrya vilambikesara÷  &
sa guhÃntikam Ãgaman muhuÓ  % caraïanyÃsavibhugnaÓÃdvalam  // HJm_32.81 //

Óitag­dhranakhak«atÃÇgayor  $ atha ÓÃkhÃm­gaÓÃvayos tayo÷  &
upari tvaritaæ sa kesaraæ  % salilasrÃvi dudhÃva kesarÅ  // HJm_32.82 //

harikesaravÃrisicyamÃnau  $ gurumÆrcchÃpagamÃd upetasaæj¤au  &
udamÅlayatÃæ vilocanÃni  % sphuritottÃnamukhau pravaÇgaÓÃvau  // HJm_32.83 //

g­dhrÃtibhÅtaparivepitakÃtarÃÇgau  $ tau tasthatur m­gapateÓ caraïÃntam etya  &
ÃlolapallavamanoharayÃtha so 'pi  % snehena tau rasanayÃ muhur Ãlileha  // HJm_32.84 //

v­ntacyutaæ pariïataæ phalam ÃdayitvÃ  $ premïÃ muhu÷ svatanayÃv iva sÃntvayitvÃ  &
khadyotadÅpataralÃæ svaguhÃæ praviÓya  % su«vÃpa tau sa parirabhya sukhaæ niÓÃyÃm  // HJm_32.85 //

krameïa ca parimlÃnamÃlatÅkusumaÓekharaparidhÆsaraniÓÃkaraparimucyamÃnapaÓcimadigbhÃgÃyÃæ svavasatisthÃnotthitamÃtrahariïadaÓanÃdaÓyamÃnat­ïÃÇkurÃyÃæ pÆrvasaædhyÃsaærajyamÃnasÃgarasalilÃyÃæ praviralÅbhavannak«atragaïÃyÃæ kamalavanaprabodharamaïÅyatarasalilÃÓayÃyÃæ taruviÂapÃvataraïacalitaÓikhikalÃpamanoharataravanÃntarÃyÃm apagatÃyÃæ rÃtrau guhÃsamÅpatarulatÃkusumaparyantasaæcÃriïÅbhir alikulÃvalÅbhi÷ sÃdaram upagÅyamÃna ivÃninditakarmÃninditÃÇga÷ |

tapane tapanÅyakumbhavad  $ diÓam ÃkrÃmati ÓÃtamanyavÅm  &
Óanakai÷ kapiÓÃvakÃnvita÷  % sphuritÃlambisaÂo viniryayau  // HJm_32.86 //

atha g­hÅtaphalaæ phalalubdhakau  $ svatanayÃv avalokayituæ mudÃ  &
m­gapater vasatiæ drutam utsukaæ  % pravagayor mithunaæ drutam Ãgamat  // HJm_32.87 //

upagataæ gatamÃnamadodayo  $ m­dupadaæ m­duvÃk karuïÃnvitam  &
k­tanamask­ti tan mithunaæ hari÷  % kuÓalapÆrvam abhÃ«ata lokavit  // HJm_32.88 //

kapiÓÃvakayo÷ sarvam  $ yathÃv­ttam anukramÃt  &
tataÓ caramam Ãcakhyau  % g­dhrÃpaharaïaæ tayo÷  // HJm_32.89 //

atikrÃntÃm atha ÓrutvÃ  $ vyÃpadaæ putrayo÷ ÓucÃ  &
g­dhrak«atÃni gÃtrÃïi  % tayo÷ pasp­Óatu÷ kapÅ  // HJm_32.90 //

ÆcatuÓ cedam ÃrdrÃrdraæ  $ stutiyuktaæ m­gÃdhipam  &
bhavatÃ rak«atÃ putrÃv  % ÃvÃm api surak«itau  // HJm_32.91 //

tanvan dharmakathÃgaÇgÃæ  $ cihnito guïasÃnubhi÷  &
yaÓastuhinasaæchanno  % jaÇgamas tvaæ himÃcala÷  // HJm_32.92 //

ye na mÃnti tanor antar  $ asaækhyÃ bhavato guïÃ÷  &
manye kesaratÃæ prÃpya  % te 'mÅ bahir avasthitÃ÷  // HJm_32.93 //

stimitam udadhe÷ k«ubhïÃty ambha÷ patatripati÷ pata¤  $ jaladapaÂalacchannasyendo÷ prasarpati na dyuti÷  &
tava punar aghavyucchedinyÃæ sthitau sthitam anyatÃæ  % na tu gamayituæ ceta÷ Óuddhaæ rajastamasÅ k«ame  // HJm_32.94 //

pÃlayitvÃ sutÃv etÃv  $ Ãvayor yac chubhaæ tvayÃ  &
prÃptaæ tenÃtimahatÃ  % labhasva prÃrthitaæ phalam  // HJm_32.95 //

tad imÃv upag­hya putrakau  $ bhavatÃ yatnavatÃbhipÃlitau  &
bahubandhuparÅtagahvarÃæ  % vasatiæ yÃva vanÃntare nijÃm  // HJm_32.96 //

tena proktau yÃtam ity utsukau tau  $ k­tvÃ bhaktyÃ vandanÃæ tasya sÃdho÷  &
ÓÃntasthÃnÃt putrakÃrÆ¬hap­«Âhau  % mandaæ mandaæ jagmatu÷ kÃnanÃntam  // HJm_32.97 //

yÃto÷ pitro÷ p­«ÂhamadhyÃdhirÆ¬hau  $ lagnau gÃ¬haæ skandharomïÃæ samÆhe  &
vyÃvartye«al locanÃny utsukau tau  % bhÆyo bhÆyo d­«Âavantau m­gendram  // HJm_32.98 //

taæ nik«epaæ sarvanik«epasÃraæ  $ sÃrapraj¤Ãgocara÷ so 'rpayitvÃ  &
skandhÃd bhÃraæ sthÃpayitveva bhÆmau  % khedacchedÃd bhÆyasÅæ prÅtim Ãpa  // HJm_32.99 //

nÃnyat ka«Âataraæ kiæcit  $ prÃïinik«epadhÃraïÃt  &
pratyarpaïÃc ca tasyaiva  % nÃnyad asti sukham n­ïÃm  // HJm_32.100 //

tad evaæ tena bhagavatÃ tiryaggatÃv api vartamÃnena suciram abhirak«ita÷ prÃïinik«epa÷ | tadavasthenÃpi ca praj¤Ãparicaya÷ k­ta iti vicintya

yas tena dharmanik«epo  $ nik«ipta÷ sÃdhu tÃyinÃ  &
pÃlanÅya÷ sa yu«mÃbhir  % atyantaæ sukham icchubhi÷  // HJm_32.101 //

|| iti siæhajÃtakam ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________




35. ÁÃkyasiæha


vijahati divyam api sukhaæ tribhuvanahitakÃmyayÃ mahÃtmÃna÷  /
paradu÷khaæ hi garÅyo du÷khayati dayÃvatÃæ ceta÷  // HJm_35.1 //

tadyathÃnuÓrÆyate
sakalapÃramitÃdhigamÃt pratyÃsannabodhi÷ svaprabhayÃvabhÃsitÃÇga÷ kadÃcid bodhisattvas tu«itabhavane samudapÃdi | sa ca mahÃtmÃ tannivÃsinÃæ devÃnÃæ dharmyayÃ kathayÃ sanmÃrgam abhiprakÃÓyaivam acintayat | k­tayuge hi dharmaparÃyaïo loka÷ sukham avatÃryate satpatham | asmiæs tu kaliyuge madamÃnalobharÃgadve«amohavaÓÅk­tÃ÷ prÃïina÷ sukhalavamohitÃtmÃno durgatiparÃyaïÃ÷ | tan mayÃ yuktaæ bodhim avagamya saæsÃrÃj jagad uddhartum iti | madhyadeÓe ca ÓraddhÃviÓuddhamanÃ loka÷ | yaÓ cai«a Óuddhodana÷ kapilavastuni mahÃnagare narapatir ayam atÅva saccaritena mahar«Ån apy atiÓete | tad asyaivÃgramahi«yÃ mÃyÃyÃ÷ kuk«au janmaparigrahaæ kari«yÃmÅti vicintya niÓi suptÃyÃ÷ svapne |

k­tvÃ himÃdridhavalaæ guru«a¬vi«Ãïaæ  $ dÃnÃdhivÃsitamukhaæ dviradasya rÆpam  &
Óuddhodanasya vasudhÃdhipater mahi«yÃ÷  % kuk«iæ viveÓa sa jagadvyasanak«ayÃya  // HJm_35.2 //

atha devÅ mahÃmÃyÃ rÃj¤e taæ svapnaæ nivedayÃmÃsa | deva svapne kila mamÃdya ÓaradambudharÃvadÃta÷ «a¬danto gajendro dak«iïaæ kuk«iæ bhittvodaraæ pravi«Âa iti | tata÷ sa rÃjÃ taæ svapnaæ svapnaphalavidÃæ dvijÃtÅnÃæ purastÃd varïayÃmÃsa | te ca brÃhmaïÃs tam Æcu÷ | mahÃrÃja cakravartÅ te putro bhavi«yatÅti | sa ca rÃjÃ pratÅtamanÃs tÃn dvijÃtÅn satk­tya visasarja |

sÃnta÷purajanÃ devÅ  $ kadÃcid atha lumbinÅm  &
jagÃmÃnumate rÃj¤a÷  % saæbhÆtottamadohadÃ  // HJm_35.3 //

ÓÃkhÃm ÃlambamÃnÃyÃ÷  $ pu«pabhÃrÃvalambinÅm  &
devyÃ÷ kuk«iæ vibhidyÃÓu  % bodhisattvo viniryayau  // HJm_35.4 //

taæ jÃtamÃtram atha kÃ¤canayÆpagaura÷  $ prÅta÷ sahasranayana÷ Óanakair ag­hïÃt  &
mÃndÃrapu«panikarai÷ saha tasya mÆrdhni  % khÃn nirmale ca vinipetatur ambudhÃre  // HJm_35.5 //

saæsthÃpito balabhidÃ jagadekanÃtho  $ dhÅra÷ krameïa bhuvi saptapadÃni gatvÃ  &
atyadbhutÃæ giram imÃæ nijagÃda ÓÃntÃæ  % janmedam antyam iti me tamasÃm abhÃvÃt  // HJm_35.6 //

tasya prabhÃtha mu«itÃÓiÓirÃæÓudÅpti÷  $ ÓÃntÃtmano vasumatÅm avabhÃsayantÅ  &
iddhai÷ pataÇgaÓaÓino÷ kiraïair abhedyaæ  % bhÅmÃndhakÃranarake«u tamo bibheda  // HJm_35.7 //

ayam ayam mahÃtmÃ dharmarÃjo 'bhi«ikta iti pramuditamanobhir amaraiÓ cÃmbaratale dundubhayo 'bhijaghnire | ÓibikÃm cÃdhiruhya devÅ bodhisattvam ÃdÃya svabhavanam agamat | athÃtyadbhutavismitamanÃ÷ Óuddhodana÷ sarvabandhanamok«aæ kÃrayitvÃ samucchritadhvajapatÃkavicitravipaïimÃrgam atisurabhigandhodakok«itavasudhÃtalam abhinavakusumopahÃraÓabalarathyÃntaraæ kapilavastunagaram akÃrayat |

Óabalahariïak­tticchÃditaskandhadeÓaæ  $ nicayam analabhÃsÃm udvahantam jaÂÃnÃm  &
asitam anasitÃnÃæ karmaïÃm saænidhÃnaæ  % k«itipatir aÓ­ïot khÃd Ãpatantaæ janebhya÷  // HJm_35.8 //

atha sa rÃjÃbhyutthÃya taæ mahar«iæ viditabodhisattvajanmÃnaæ praviÓantam abhigamyÃbhivÃdyÃrghapradÃnÃdinÃ ca satkÃreïa satk­tya k­tÃsanaparigrahaæ cainaæ kuÓalaæ p­«ÂvÃ dhÃtryaÇkagataæ bodhisattvaæ darÓayann uvÃca | bhagavan d­ÓyatÃæ tÃvad ayaæ me tanaya÷ kiæ dÅrghÃyu÷ syÃd iti | athÃsito bodhisattvam Ãlokya caivam acintayat |

yathÃyaæ lak«aïai÷ spa«Âair  $ bhÆ«aïair iva bhÆ«ita÷  &
jagaddu÷khÃpanodÃya  % tathÃ buddho bhavi«yati  // HJm_35.9 //

yadÃyaæ bhavitÃ buddho  $ yÃsyÃmi maraïaæ tadÃ  &
Óro«yanty asmÃt kathÃæ dharmyÃæ  % ye te dhanyÃ÷ ÓarÅriïa÷  // HJm_35.10 //

iti cintayatas tasya  $ mahar«e÷ Óuddhacetasa÷  &
nayane natapak«mÃgre  % babhÆvatur udaÓruïÅ  // HJm_35.11 //

atha Óuddhodana÷ sÃÓrunayanam asitam avalokya sasaæbhramam uvÃ-
ca | niyatam ayam alpÃyu÷ | tena bhagavÃn sÃÓrulocana÷ samv­tta÷ | ka«Âam avikasitam eva me tanayakamalam idam antakadviradapatir unmÆlayi«yati | asito 'bravÅt | alam alaæ mahÃrÃja Óokena | aham ÃtmÃnam anuÓocÃmi | yadÃyaæ vi«ayÃn uts­jya jarÃmaraïagrastÃn dehino 'valokya saævignamanÃs tapovanaæ gatvÃ buddho bhavi«yati tadÃhaæ pa¤catvam upayÃsyÃmÅty ato mama Óokena sÃÓrum idaæ cak«u÷ k­tam ity abhidhÃya gate tasmin mahar«au siddhÃrtha iti nÃma bodhisattvasya k­tvÃcireïaiva kÃlena gurusakÃÓÃd adhigatasarvavij¤Ãnasya tasya sad­ÓÃt kulÃd yaÓodharÃæ nÃma varayitvÃ vadhÆm ÃninÃya | katham ayaæ jarÃmaraïarogÃnabhij¤a eva me tanaya÷ syÃd iti vicintya Óuddhodano 'ntarbhavana evÃnta÷puramadhyavartinam avicchinnan­ttagÅtÃvalokanaÓravaïaparÃyaïaæ bodhisattvaæ kÃrayÃmÃsa | sa ca yaÓodharÃyÃæ rÃhulaæ nÃma tanayaæ janayitvÃ kadÃcid gÅtopanibaddhÃni pramadavanÃni ÓrutvÃ bahirni«kramaïÃya buddhiæ k­tvÃ pitrÃbhyanuj¤Ãto rathavaram adhiruhya k­taÓobhÃæ kapilavastuvÅthÅm Ãlokayan paricacÃra |

ÓrutvÃtha taæ parijanÃn nayanÃbhirÃmaæ  $ sÃk«Ãn manobhavam iva ÓravaïÃyatÃk«am  &
taddarÓanaæ prati samutsukamÃnasÃnÃæ  % ce«ÂÃ babhÆva vividhÃ nagarÃÇganÃnÃm  // HJm_35.12 //

atha kÃcid asamÃptamaï¬anÃrdratilakÃbhyalaæk­talalÃÂamadhyÃ ÓravaïaparicyutakuvalayotthÃyÃ¤jitaikavilocanÃ g­hÅtaÓalÃkena kamalÃnukÃriïÃ hastena paÓyainam anaÇgÃnukÃriïam kumÃraæ gacchantam iti sakhyai darÓayÃmÃsa | kÃcit punar aho bhÃgyavatÅ yaÓodharÃ yÃsya dharmacÃriïÅti vicintya ciram enaæ stimitanayanÃpaÓyat | aparÃ puna÷ karadvayÃvalambitagavÃk«astambhaÓÃlabha¤jikeva bh­Óam aÓobhata | kim evaæ rÃjaputradarÓanakutÆhalÃd atitvaritaæ gacchasi | samutk«ipainam ardhabaddhaæ stanataÂÃt patantaæ hÃram ayaæ tvam aho capaleti bruvÃïa÷ kupito gurujana÷ paÓyati | kim iti nirvrÅ¬ÃsÅti kÃcid aparÃm upÃlabdhavatÅ | kÃcit punar gurupayodharaikadeÓe saæsparÓenÃrdhÃpÃv­taæ kapÃÂam anujagrÃheva | naikÃkinyÃs tavaiva kumÃradarÓanakutÆhalaæ dÅyatÃm tÃvad antaram aham api kutÆhalavatÅ rÃjaputraæ dra«ÂukÃmÃ kÃcid ity abhÃ«ata |

kumÃraæ dra«ÂukÃmÃnÃæ  $ tÃsÃm iti visarpaïÃt  &
mekhalÃnÆpuradhvÃno  % bhavane«u vyatanyata  // HJm_35.13 //

gacchan narendratanayo 'tha pathi krameïa  $ daï¬ÃrpitapracalapÃïim apetakÃntim  &
v­ddhaæ vyalokayad atÅva sitottamÃÇgaæ  % ÓuddhÃdhivÃsaparinirmitam ÃnatÃÇgam  // HJm_35.14 //

atha bodhisattva÷ sÃrathim ap­cchat kathaya tÃvat ka÷ punar ayam ÃropitadhanurÃnataparidurbalÃÇga÷ pariïatakÃÓakusumasitaÓirasija÷ Óira÷prakampeïa kim api pralayann ivÃlokyate | sÃrathir uvÃca | kumÃra jarÃ nÃma sarvalokavyÃpinÅ ÓarÅrendriyapÃÂavahÃriïÅ madanakathÃtiraskaraïÅ kupiteva yÆnÃm yauvanamadam utsÃrayati yayai«a imÃm avasthÃæ nÅta iti | atha sa mahÃtmÃ punar uvÃca | yadi jarÃ tÃruïyam evaæ vinÃÓayati kÃ nÃma ratir asmin pariïÃmini dehe | sÆta uvÃca | kumÃra na kevalaæ jarÃ vyÃdhir api dhÃtuk«obhasaæbhÆto dehinÃæ mahÃn anartha÷ | tato 'paro m­tyur nÃma sarvakriyÃpaharaïapaÂur anarthataro ya÷ paricintyamÃno 'pi ÓarÅriïÃæ mahad du÷kham utpÃdayati | bodhisattva uvÃca |

tribhir imair anubaddham aho jagan  $ maraïarogajarÃribhir anvaham  &
mahati nÃma bhaye sati dÃruïe  % katham idam vi«ayaikaparÃyaïam  // HJm_35.15 //

iti nivartaya sÆta rathaæ laghu  $ vraja g­hÃya puna÷ kim ihÃsyate  &
maraïarogajarÃpariÓaÇkino  % mama bhavi«yati nopavane rati÷  // HJm_35.16 //

atha rÃjÃ saævignamanasaæ bodhisattvaæ ÓrutvÃ tÃæ cÃsitasya vÃcam anusm­tya bhavi«yattanayaviyogÃÓaÇkitamanÃ÷ sÃrathaye saædideÓa | pramadavanam eva kumÃro netavya iti | sa ca sÃrathi÷ prasabham enam upavanam eva praviÓyÃbhihitavÃn | dra«Âum arhaty Ãyu«mÃn iha hi |

kiæcit kiæcit kusumahasitavyaktiÓobhÃvatÅnÃæ  $ mandaæ mandaæ malayamarutÃ sarpatÃ nartitÃnÃm  &
ÃbhÃnty ÃsÃm upavanalatÃkanyakÃnÃæ vijihmÃ÷  % paryante«u bhramadalikulaÓreïiveïya÷ kvaïantya÷  // HJm_35.17 //

atha bodhisattvo rathÃd avatÅrya jarÃmaraïarogacintÃparyÃkulamatir anta÷Óalya iva dviradapatir ity abravÅt |
dhairyacchidas

tanudhiyÃm virasÃvasÃnÃ÷  $ ÓÃntÃtmabhi÷ parih­tÃ bhujagÃ ivogrÃ÷  &
yÆno 'pi manmathaparasya jagatsapatnÃ÷  % paryÃkulaæ na hi mano vi«ayÃ haranti  // HJm_35.18 //

atha sa rÃjÃ n­ttagÅtakuÓalÃ÷ prakÃÓÃÇganÃ bodhisattvah­dayÃpakar«aïÃya tad upavanam prÃhiïot | tÃÓ ca kumÃram abhigamya madajanitaprÃgalbhyÃs tÃæ tÃæ ce«ÂÃm ÃviÓcakru÷ | atha kÃcid enam uktavatÅ paÓya kumÃra |
vÃnty

ete malayÃnilÃ÷ surabhaya÷ pu«padrumÃkampinaÓ  $ cÆtasya bhramara÷ pradak«iïayati prodbhedinÅæ ma¤jarÅm  &
cÃpÃropaïadÅrghasÆtrakam imaæ svasthaæ tvayÃ sthÅyate  % ÓaÇke codayatÅti pu«padhanu«aæ tÃradhvani÷ kokila÷  // HJm_35.19 //

api ca |
svaraja÷k­tÃÇgarÃgÃ bÃlÃ sahakÃrama¤jarÅkanyÃ  /
bhramaravareïa bhramatÃ k«aïam iva parihÅyate tanvÅ  // HJm_35.20 //

aparÃ punar enam uvÃca |

ÓilÅmukhaæ bhuktalatÃvadhÆjanaæ  $ vilokya tatpu«parajovidhÆsaram  &
samÅraïÃkampitabÃlapaÇkajÃ  % muhur muhus tarjayatÅva padminÅ  // HJm_35.21 //

kÃcit tv enam abravÅt |

gacchÃmy ahaæ tava k­te kusumÃni yÃvad  $ etÃni sÆk«mamakarandanirantarÃïi  &
madd­«ÂibÃdhinam aÓÃntagatidvirephaæ  % dÆrÃt kumÃra vinivÃraya tÃvad eva  // HJm_35.22 //

aparÃ puna÷ sahÃsam abhita÷ sthitvainam abhyadhÃt |

ÃdhÆtaæ bakulajyayÃ madhukaravyÃdhÆtaki¤jalkayÃ  $ vinyasyorasi ÓaÇkhabhaÇgadhavalacchÃyaæ dhanu÷ kausumam  &
gÃmbhÅryÃd avadhÅrayantam abalÃs tvÃm ÃjighÃæsu÷ smara÷  % pau«paæ bÃïam ­jÆkaroti niyataæ saæmÅlitaikek«aïa÷  // HJm_35.23 //

bodhisattva uvÃca | alam alaæ bhaginya ebhir asatpralÃpai÷ | na khalu mama saævigne manasi saliladhÃrÃ iva hutabhuji Ó­ÇgÃrakathÃ÷ samavakÃÓam adhunÃ labhante |

bhaginya iti tat tasya  $ niÓamya vacanaæ striya÷  &
mukhÃni namayÃmÃsus  % trapayÃ tyaktavibhramÃ÷  // HJm_35.24 //

hrÅtaæ tad yuvatikadambakaæ viditvÃ  $ saævignaæ n­patanayaæ ca Óuddhabuddhim  &
tÆïÅre niyatam i«Æn nidhÃya pau«pÃn  % savrÅ¬aæ dhanur avatÃritaæ smareïa  // HJm_35.25 //

atha bodhisattvas tatra pramadavane ratim alabhamÃno 'stam upeyu«i savitari rathavaram adhiruhya tÃÓ cÃÇganÃ bhavanam Ãjagmu÷ | tato bodhisattva÷ Ó­ÇgÃrakathÃm avamanyamÃna÷ Óayanatale viniviÓya jarÃmaraïarogÃn eva manasi nidhÃya cintÃparo babhÆva | tata÷ ÓuddhÃvÃsais tasya mahÃtmana÷ saævejanÃya ÓayanapÃlikÃnÃm sadya eva nidrÃvaktavyatÃ kriyate sma | tatra ca kÃsÃæcid aviralaÓabdaÓvÃsavaÓaprakÃÓadaÓanÃni vigalitalÃlÃlavavyÃptaparyantÃni vadanÃny abhÆvan | anparÃsÃæ ca kuÂÂimatalaparyastÃni praÓithilavigalitadukÆlatayÃ pravyaktorÆïi payodharoparivyavakÅrïahÃrÃïi nik«iptavi«amabhujalatÃni m­tÃnÃm iva ÓarÅrÃïy Ãsan | aparÃ ca murajapu«karaviniveÓitadviguïabÃhÆpadhÃnavinihitÃnanÃ vi«ÂarÃd vinipatya tathaiva Ói«ye | kasyÃÓcin nidrÃpah­tÃÇguliyatnÃt karÃd adharaviÓli«Âaprathamarandhra÷ pramadÃnayanatÃrakÃnÅlo vaæÓa÷ papÃta | $<dviradavilo¬itÃnÃm iva kamalinÅnÃæ vividhÃvasthaæ tÃsÃæ ca rÆpam Ãlokya hasitam iva ya«ÂipradÅpai÷>$ | atha bodhisattvas tÃsÃm yuvatÅnÃæ nindÃæ k­tvÃbhyutthÃya ni«kramya cchandakam utthÃpyovÃca |

imaæ samuttartumanÃ bhavÃrïavaæ  $ tapovanaæ gantum ahaæ samudyata÷  &
atas tvam asmadvyavasÃyasiddhaye  % mahÃjavaæ kanthakam aÓvam Ãnaya  // HJm_35.26 //

chandakaÓ ca ÓuddhÃdhivÃsaiÓ codyamÃnas tad rÃjaÓÃsanam anÃd­tya tatheti pratiÓrutya vÃmakak«yÃvinihitÃsi÷ kanthakam aÓvavaram ÃninÃ-
ya | bodhisattvÃdhirÆ¬haæ tam aÓvaæ paÓcÃd vadhryÃvalambinÃ cchandakena saha yak«akumÃrÃ÷ karatalavinihitakhuraæ prabhÃtasamaye nabhasÃ mahar«er arÃ¬asyÃÓramasamÅpam avatÃrayÃmÃsur iti |

atha vyudasyÃbharaïÃni vigrahÃt  $ sa bhÃsitÃni sphuÂaratnatejasÃ  &
taraÇgina÷ kokilakaïÂhamecakÃæÓ  % cakarta kha¬gena Óanai÷ ÓiroruhÃn  // HJm_35.27 //

taæ chandaka÷ samavalokya nirastabhÆ«aæ  $ svacchaæ jalÃÓayam ivÃpah­tÃravindam  &
saætÃpita÷ prabalaÓokahutÃÓanena  % muktÃnibhÃn nayanavÃrikaïÃn mumoca  // HJm_35.28 //

bodhisattva uvÃca | na khalu dharmonmukhe suh­di svajane vÃ tapovanÃbhiprasthite vi«Ãdaæ kartum arhati sajjana÷ | tad gaccha mama gurujanam evaæ brÆhi |

athaveyam tanu÷ k«ÅïÃ  $ tÅvreïa tapasÃ mama  &
mayÃ vÃ tat padaæ labdhaæ  % yad d­«Âaæ tattvadarÓibhi÷  // HJm_35.29 //

chandakaÓ ca tatheti bodhisattvam abhipraïamyÃÓvam ÃbharaïÃni cÃdÃya krameïa nagaram Ãgamya taæ bodhisattvasaædeÓaæ narapataye nivedayÃmÃsa | ÓrutvÃ ca tasya viniÓcayaæ sahÃnta÷pureïa Óuddhodano bahuvidhaæ vilalÃpa | bodhisattvaÓ ca lubdhakarÆpadhÃriïo devaputrÃt svena ÓaÓikiraïarucinÃ vasanayugena kÃ«Ãye vÃsasÅ krÅtvÃ paridhÃya Óanai÷ Óanair arÃ¬asyÃÓramaæ jagÃma | d­«ÂvÃ ca bodhisattvam Ãgacchantam arÃ¬a÷ svÃgataæ svÃgatam ity abhidhÃya svam uÂajam ÃnÅya vetrÃsane samupaveÓya kuÓalapÆrvakam ÃlÃpaæ cakÃra | tato bodhisattvas tam ap­cchat |


kÅd­Óo bhavatÃm dharma÷  $ katham vÃ so 'dhigamyate  &
tattvaæ me dra«ÂukÃmÃya  % vaktum arhati sattama÷  // HJm_35.30 //

arÃ¬a uvÃca | Órotum arhati mahÃbhÃga iti | prak­tivikÃrayor janmajarÃm­tyavas tattvam ity abhihitam | prak­tiÓ ca pa¤ca mahÃbhÆtÃny ahaækÃro vyaktaæ ceti | vikÃraÓ cendriyÃïi tadarthÃÓ ca pÃïipÃdavÃkpÃyÆpasthaæ mana ity asya k«etraæ vijÃnÃti | tat k«etraj¤a ity abhidhÅyate | k«etraj¤aæ cÃtmÃnam avacak«ate tattvavida÷ | yac cotpÃdÃvasÃnÃn maraïadharmÃtmakaæ tad vyaktam iti boddhavyam avyaktam etadviparyayÃd iti | aj¤Ãnaæ karma t­«ïÃ ca saæsÃrahetavo vij¤eyÃ÷ | tritaye cÃvasthito jantur na sattvam atikramya vartate | vipratyayÃhaækÃrasaædehÃbhisaæplavÃviÓe«ÃnupÃyasaÇgÃbhyavapÃtÃ÷ | vipratyayo nÃma viparÅtapravartanam | aham abhidadhÃmy ahaæ vedmÅty evamÃdy ahaækÃra÷ | yas tv asaædigdhÃn api bhÃvÃn m­tpiï¬avad ekÅbhÃvena paÓyati sa saædeha iti mantavya÷ | yad eva cÃhaæ tÃny evÃmÆni manobuddhikarmÃïi | yaÓ cai«a gaïa÷ so 'ham ity abhisaæplavam udÃharanti | aviÓe«a÷ puna÷ pratibuddhÃpratibuddhayor aviÓe«aj¤atÃ prak­tÅnÃæ ca so 'viÓe«a iti boddhavya÷ | svÃhÃkÃrava«aÂkÃraprok«aïÃbhyuk«aïÃdayo hy anupÃya iti boddhavya÷ | yatra vastuni saktim upety amedhÃ manovÃgbuddhikarmabhi÷ so 'bhi«vaÇga ity abhidhÅyate | mamedam asyÃham iti yad du÷kham abhimanyate so 'bhyavapÃta÷ | prÃïinÃæ saæsÃrahetur Ãlasyaæ nÃma | tamo moho m­tyujanmanÅ | mahÃmoha÷ kÃma iti saæj¤ita÷ | tÃmisraæ
ca krodha ity avagamyatÃm | vi«Ãda÷ punar andhatÃmisram abhidhÅyate | anayÃvidyayÃ pa¤caparvayÃ bÃliÓo baddhamanÃ jÃtyÃdau mahati du÷khe puna÷ punar Ãvartate | tatra cÃhaæ dra«ÂÃ ÓrotÃ mantÃ kÃryakÃraïaæ cety evam avagamya saæsÃre paribhramati | ebhiÓ ca hetubhir janmasrota÷prav­ttir d­«ÂÃ hetvabhÃvÃj janmÃbhÃva iti | tatra ca mok«akÃma÷ pratibuddhÃpratibuddhau vyaktÃvyakte ca jÃnÅyÃt | etac catu«Âayam avagamya k«etraj¤a÷ sarvadu÷khanirmukta÷ padam ak«aram avÃpnotÅti |

tyaktvÃdito bhavanibandhanam ÃdibÅjam  $ ÃdÃya liÇgam apav­ttasukhÃbhilÃ«a÷  &
saæto«avÃn padam anuttamam ÃptukÃma÷  % ÓÅlaæ viÓuddham upag­hya vased vanÃnte  // HJm_35.31 //

paÓcÃc ca rÃgavairÃgyaprabhave bhayak«eme viditvÃ nig­hya sarvendriyagrÃmaæ mana÷Óamam Ãlambya tata÷ kÃmebhyo viviktaæ vyÃpÃdÃdibhyaÓ ca vivekajaæ prathamaæ dhyÃnaæ savitarkam Ãpnoti | sa caivaævidhena kÃmadve«avigarhiïÃ ÓamenÃnvito brahmalokam adhigacchati | tÃæÓ ca vitarkÃn mana÷saæk«obhakarÃn avetya tadvirahitaæ prÅtisukhÃtmakaæ dvitÅyaæ dhyÃnam ÃsÃdayati | tayÃ ca prÅtyÃ hriyamÃïamanÃ deve«v ÃbhÃsvare«Æpapadyate | ya÷ punas tasmÃt prÅtisukhÃc cittam uccÃlayati sa t­tÅyaæ sukhaprÅtirahitaæ dhyÃnam Ãpnoti | tat t­tÅyadhyÃnanimagnamanÃÓ ca Óubhak­tsne«v amare«u janma pratilabhate | tÃd­Óaæ ca sukham ÃsÃdya yo vyapek«Ãæ karoti sa caturthaæ sukhadu÷khavirahitaæ dhyÃnam upalabhate | tac ca dÅrghatvÃd Ãyu«a÷ kecin muktim evÃdhyavasyanti | kasmÃt sukhadu÷khavicchedÃc cetasaÓ cÃvyÃpÃrÃt | asya ca dhyÃnasya b­hatphalair devai÷ sÃmÃnyaæ phalam Ãcak«ate vidvÃæsa÷ | tasmÃc ca samÃdher vyutthita÷ ÓarÅriïÃæ do«Ãn Ãlokya ÓarÅraviniv­ttihetor j¤Ãnam adhigacchati | tad api ca dhyÃnam apahÃya viÓe«akÃÇk«Å rÆpÃd api virajyate | yÃni cÃsmin du÷khÃni ÓarÅre vidyante tÃny Ãdau buddhyÃ samavalokayaæs tato ghane«v api dravye«v ÃkÃÓÃdhimuktim utpÃdayati | ÃkÃÓagataæ cÃtmÃnam abhisaæk«ipyÃnantam ÃkÃÓam Ãlokayan viÓe«Ãd adhigamÃd ÃtmakauÓalÃd ÃtmÃnam Ãtmani saæk«ipya kiæcin nÃstÅty Ãkiæcanya iti saæj¤Ãm upagata÷ ÓarÅravirahÃn mukta ity abhidhÅyate |
bodhisattva uvÃca |

yadi cetayitÃsty eva  $ kuto muktir bhavi«yati  &
tasmin sati pravartante  % kuÓalÃkuÓalakriyÃ÷  // HJm_35.32 //

yathÃ ca salilabhÆmivirahÃn na bÅjaæ kenacit pravirÆ¬ham Ãlokitaæ tatpratyayÃc ca d­«Âaæ virohad evam ÃtmÃpi g­hÅtavya÷ | karmÃj¤Ãnat­«ïÃtyÃgÃc ca yo niÓcÅyate mok«a÷ sati cÃtmani tatparityÃgam nopalabhÃmahe | tadaparityÃgÃc ca kuto mok«a ity ahaækÃraparityÃgaÓ ca saty Ãtmani kuto bhavet | sati cÃhaækÃre sthitam evedaæ janmasrotasÅty abhidhÃya |

arÃ¬asyÃÓramÃt tasmÃn  $ ni«kramya sa mahÃmati÷  &
tapobhir du«karais tÅvrai÷  % Óo«ayÃmÃsa vigraham  // HJm_35.33 //

nÃnena tapasÃ tattvÃdhigamo bhavatÅti ca matvotthÃya paridurbalaÓarÅro bodhisattvo naira¤janÃyÃæ sariti snÃtvÃ sunandÃpratipÃditaæ piï¬am abhyavah­tya kÃlena bhujagarÃjenÃbhi«Âuta÷ |

sa cÃ«apaÇktyÃtatanÅlapak«ayÃ  $ parÅtadeha÷ paripÃÂalÃÇgayÃ  &
saroruhÃïÃæ pracalatpalÃÓayÃ  % srajeva nÅlotpalapattramiÓrayÃ  // HJm_35.34 //

atha mandapadaæ gatvÃ  $ dhÅmÃn hemÃcaladyuti÷  &
adhastÃd bodhiv­k«asya  % ni«asÃda sa bodhaye  // HJm_35.35 //

tato duhit­bhi÷ sÃrdhaæ  $ cÃpam ÃdÃya kausumam  &
ÃjagÃma manoyonis  % tasya k«obhayituæ mana÷  // HJm_35.36 //

ÃjighrantÅ puras tasya  $ mÃlatÅkusumaæ navam  &
kÃcin nyamÅlayat kÃæcid  % d­«Âim ÃlolatÃrakÃm  // HJm_35.37 //

sakhÅkarïe 'bhidhÃyÃnyÃ  $ kim api smitapÆrvakam  &
tatra lÅlÃvatÅ rÃmÃ  % kÃÓayantÅ mukhaæ yayau  // HJm_35.38 //

sakÃmÃ darÓayanty anyÃ  $ jagÃdeti jinar«abham  &
rÃmÃyÃ÷ ÓlathakÃ¤cÅkaæ  % nitambasrastam aæÓukam  // HJm_35.39 //

kva ca yauvanam etad indukÃntaæ  $ kva ca te tapase mano'bhilÃ«a÷  &
bhaja kÃmam ato nivartayasva  % vada kiæ tapasa÷ phalaæ tvayÃptum  // HJm_35.40 //

hitakÃmyatayÃ bruve bhavantaæ  $ kim ata÷ param Ãptum icchasi tvam  &
g­hidharmam abÃdhinaæ mahÃntaæ  % na vihÃya kim anyad asti puïyam  // HJm_35.41 //

tvadadhigamasamutsukÃsu dhÅman  $ kim iyam adayitÃ manoharÃsv apÅti  &
mukhalavadantÅ kÃminÅ kÃmukÃæ  % vadanakamalÃni nakhena khaï¬ayantÅ  // HJm_35.42 //

yadÃ ca tÃsu bodhisattva÷ sÃvaj¤am api d­«Âivi«Ãïi vik«ipatsv api nÃnÃce«ÂÃni darÓayatsu dhyÃnastimitÃk«a eva tasthau tadÃ mÃra÷ pravyÃjahÃra | bhÅ«ayitvainam utthÃpayateti |

tata÷ siæhamukha÷ kaÓcit  $ phÆtkÃreïa puna÷ puna÷  &
bodhisattvasya trÃsÃrthaæ  % vahne÷ kaïÃn vyasarjayat  // HJm_35.43 //

te k­ÓÃnukaïÃs tasya  $ kiækarasya mukhojjhitÃ÷  &
nipatanta÷ k«aïÃj jagmu÷  % praphullapu«patÃm mune÷  // HJm_35.44 //

Óatavaktreïa tÅk«ïÃgrÃæ  $ k«eptÃ Óaktiæ yadÃk«ipat  &
vikasatkesaravyÆho  % babhÆvotpalaÓekhara÷  // HJm_35.45 //

daæ«ÂrÃdhareïa cÃnyena  $ vidyudÃpiÇgalatvi«Ã  &
k«iptÃny ayogu¬o«ïÃni  % pu«pÃïi ba$<bhÆ>$vu÷ k«aïÃt  // HJm_35.46 //

anyenÃbhyudyato bÃhu÷  $ sakha¬ga÷ piÇgacak«u«Ã  &
lohastambhasamucchrÃya÷  % k«aïÃn niÓcalatÃæ yayau  // HJm_35.47 //

atha madanavijetu÷ siddhamantrÃnilena  $ $<jaladhitaÂagavahni÷>$ kiækarÃïÃæ samÆha÷  &
asitagatisakhena preryamÃïa÷ samantÃd  % $<iva virasavikÅrïa÷>$ k«Åïaroci÷Óato 'bhÆt  // HJm_35.48 //

tata÷ sainyabhagnÃd vi«Ãdavati kusumaketau bhagavÃæÓ caturthadhyÃnÃd vyutthÃyedam acintayat |

ÃtmanaÓ cet sukhÃd du÷khÃt  $ puïyaæ pÃpaæ prasÆyate  &
kathaæ na bhadratÃ nityaæ  % dharmÃbhÃve ca dehinÃm  // HJm_35.49 //

rÆpasaubhÃgyabhÃgyÃdi-  $ bheda÷ katham ihe«yate  &
yadi pÆrvak­taæ nÃsti  % katham atra ÓubhÃÓubhau  // HJm_35.50 //

karmaïÃæ hetukaæ karma  $ cet sÃrÃdi na kalpayet  &
ahetukaæ jagat syÃc cet  % ka÷ karmasvakatÃæ vadet  // HJm_35.51 //

sukhahetu÷ sukham syÃc ced  $ du÷khaæ du÷khasya hetukam  &
tapasÃ du«kareïaivaæ  % kathaæ muktir bhavi«yati  // HJm_35.52 //

ÅÓvara÷ kÃraïaæ kecid  $ abudhÃ÷ saæpracak«ate  &
kathaæ na samatÃ loke  % samavartÅÓvaro hi sa÷  // HJm_35.53 //

ity evam abudhÃ÷ kecid  $ astinÃstipravÃdina÷  &
kud­«Âikarmato hÅnÃ  % jÃyante narake«v api  // HJm_35.54 //

sud­«Âikarmato bhadrÃ  $ Ãryaj¤Ãnapravedina÷  &
svargalokaæ gatÃ÷ kecit  % kÃyavÃkcittasaæyamÃt  // HJm_35.55 //

aho bhavarato loka÷  $ kleÓasaæghair vihanyate  &
jarÃvyÃdhivipannaÓ ca  % m­ta÷ puna÷ prajÃyate  // HJm_35.56 //

atha bodhisattvasyaivam abhavat | kasmin sati jarÃmaraïaæ bhavati kiæ ca pratyayÃt | punar evam abhavat | yad utÃvidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷ saæskÃrapratyayaæ vij¤Ãnaæ vij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpaæ nÃmarÆpapratyayaæ «a¬Ãyatanaæ «a¬Ãyatanapratyaya÷ sparÓa÷ sparÓapratyayÃ vedanÃ vedanÃpratyayÃ t­«ïÃ t­«ïÃpratyayam upÃdÃnam upÃdÃnapratyayo bhavo bhavapratyayÃ jÃtir jÃtipratyayÃ jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃ÷ saæbhavanty evam asya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavati | avidyÃnirodhÃt saæskÃranirodha÷ saæskÃranirodhÃd vij¤Ãnanirodho vij¤ÃnanirodhÃn nÃmarÆpanirodho nÃmarÆpanirodhÃt «a¬Ãyatananirodha÷ «a¬ÃyatananirodhÃt sparÓanirodha÷ sparÓanirodhÃd vedanÃnirodho vedanÃnirodhÃt t­«ïÃnirodhas t­«ïÃnirodhÃd upÃdÃnanirodha upÃdÃnanirodhÃd bhavanirodho bhavanirodhÃj jÃtinirodho jÃtinirodhÃj jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃ nirudhyante | evam asya kevalasya mahato du÷khaskandhasya nirodho bhavati | ity evaæ bodhisattvasya praj¤Ãcak«ur udapÃdi |

athÃsau bhagavÃn buddha÷  $ praj¤ÃlokaprakÃÓaka÷  &
vaihÃyasaæ samudgamya  % siæhanÃdaæ nanÃda ca  // HJm_35.57 //

siæho 'haæ vÃdijantÆnÃæ  $ virajasko nirÃsrava÷  &
du÷khasyÃntaæ kari«yÃmi  % sattvÃnÃæ nirahaæk­ti÷  // HJm_35.58 //

tataÓ cakampe sadharÃdharÃ dharÃ  $ velÃm vyatÅtya prasasÃra sÃgara÷  &
saæsaktamandrÃÓayasaumyanisvanÃ÷  % divaukasÃæ dundubhaya÷ prasasvanu÷  // HJm_35.59 //

diÓa÷ prasannÃbharaïÃÓ cakÃÓire  $ mÃrtaï¬acandrau ÓaradÅva rejatu÷  &
paribhramac candanacÆrïara¤jitaæ  % papÃta pu«paæ nabhasa÷ sugandhimat  // HJm_35.60 //

samÃyayur vismayaphullalocanÃ  $ divaukasas tatra sahÃpsarogaïai÷  &
vavau manoj¤Ãtmaguïa÷ samÅraïo  % mana÷su har«o jagatÃæ vyaj­mbhata  // HJm_35.61 //

udÅritÃ har«aparÅtamÃnasair  $ mahadbhir bhÆtagaïai÷ savismayai÷  &
buddhasya dharmÃtiÓayastavÃÓrayÃ÷  % samantata÷ ÓuÓruvire gira÷ ÓubhÃ÷  // HJm_35.62 //

aho bataudÃryam aho subuddhitÃ  $ $<viÓuddhitÃm>$ paÓya yathÃsya cetasa÷  &
aho svasaukhye«u $<nisaÇgatÃ>$ mater  % namo 'stu te 'tyadbhutadhairyavikrama  // HJm_35.63 //

sanÃthatÃæ sÃdhu jagad gataæ tvayÃ  $ punarvibuddhek«aïapaÇkajaÓriyÃ  &
amogharÆpÃ bata puïyasaæcayÃÓ  % cirasya dharmeïa khalÆrjitaæ jitam  // HJm_35.64 //

sarvabuddhÃÓ ca buddhÃya  $ vadanta÷ sÃdhu sÃdhv iti  &
sauvarïaratnacchattrÃïi  % prayacchanti sma suÓriye  // HJm_35.65 //

atha sarvadevagaïÃ bodhisattvaæ bodhimaï¬ani«aïïaæ prÃptÃbhij¤aæ jitamÃrabalaæ jayodgatacchattradhvajapatÃkaæ puru«avaidyaæ vigatabhayasiæhaæ sudÃntanÃgaæ traividyaprÃptam daÓabalavikramaæ pÆrvapraïidhibodhiprÃptaæ viditvÃbhisaæpÆjayanta iti prÃrthayÃmÃsu÷ |

nÃthodya jagatÃæ dhÅra  $ mÃrahantar jinar«abha  &
andhabhÆte jagaty evaæ  % praj¤ÃdÅpaæ prakÃÓaya  // HJm_35.66 //

k«utpipÃsÃhate loke  $ durd­«ÂivikalÃÓaye  &
sarvapÃramitÃmeghair  % dharmÃm­taæ pravar«aya  // HJm_35.67 //

iti tu«ÂÃ÷ sarve ca devagaïÃ÷ prÃ¤jalayas tatraiva tasthu÷ |

tato 'tra kÃmÃvacarÃ÷ suvaktrÃ÷  $ sugandhapu«pÃk«atalÃjatoyai÷  &
sauvarïakumbhaiÓ ca sagÅtavÃdyais  % tasyÃbhi«ekaæ saphalaæ pracakru÷  // HJm_35.68 //

atha tathÃgato mahÃnanda÷ sarvasattvÃnÃæ dharmaæ deÓayÃmÅti tata÷ samutthÃya carituæ pracakrÃma | atha mÃro bhagavantaæ sametyovÃca |

parinirvÃtu buddha÷ saæÓ  $ cittasaækalpavarjita÷  &
mahÃnto munaya÷ prÃj¤Ã  % nirvÃïaæ hi yayur vratai÷  // HJm_35.69 //

evam ukte 'tha mÃre 'smin  $ bhagavÃæs tam uvÃca sa÷  &
ahaæ tÃvan na pÃpÅyann  % Ãgami«yÃmi nirv­tim  // HJm_35.70 //

yÃvan na bhik«avo dhÅrÃ  $ dÃntÃ÷ prÃj¤Ã viÓÃradÃ÷  &
Ãryaj¤ÃnaprasaæbodhÃ  % bhavi«yanti bahuÓrutÃ÷  // HJm_35.71 //

yÃvan na trÅïi ratnÃni  $ loke saæprathitÃni ca  &
dÃnapÃrÃdibhi÷ ÓaktÃ  % bodhisattvÃ jitÃrthina÷  // HJm_35.72 //

bhavi«yanti na me yÃvad  $ bodhiprÃptÃ jitÃraya÷  &
tÃvat pÃpi«Âha yÃsyÃmi  % nirvÃïaæ na k«ayÃntak­t  // HJm_35.73 //

evam ukte 'tha ÓÃkyendre  $ 'dhomukha÷ kusumÃyudha÷  &
hato 'ham iti kÃ«Âhena  % vi«asÃda mahÅæ likhan  // HJm_35.74 //

atha mÃrakanyakÃ÷ pitaraæ vi«Ãdavantaæ d­«ÂvÃ sahasaitya pratyabhÃ«anta |

$<durmanÃsi>$ kathaæ tÃta  $ procyatÃæ yady asau nara÷  &
rÃgapÃÓena taæ baddhvÃ  % ku¤jaraæ vÃnayÃmahe  // HJm_35.75 //

$<ÃnayitvÃ>$ ca taæ ÓÅghraæ  $ kari«yÃmi vaÓaæ tava  &
tÃta mÃ gÃ vi«Ãdaæ taæ  % naro 'yaæ kim ato bhayam  // HJm_35.76 //

mÃra Ãha |

arhan sa sugato loke  $ na rÃgasya vaÓaæ vrajet  &
vi«ayaæ me vyatikrÃntaæ  % tasmÃc chocÃmy ahaæ bh­Óam  // HJm_35.77 //

tatas tÃ÷ strÅcÃpalyÃd aviditaprabhÃvÃ bodhisattvasya prabhÆtayauvanamattakÃÓinya÷ pitur vacanam anuÓrutya bodhisattvam upasaækrÃntÃs tanmana÷ saæk«obhayituæ pracakramire |

babhÃ«a Óakyendram aninditÃdharÃ  $ vilÃsinÅ taæ madhurapralÃpinÅ  &
stanau prakÃÓya dvipakumbhanirjitau  % mukhena candraæ kamalaæ ca hÃsinÅ  // HJm_35.78 //

ekÃtapatraæ jagata÷ prabhutvaæ  $ navaæ vaya÷ saumyavapuÓ ca kÃntam  &
$<etÃæÓ ca>$ hitvÃ tapasÃ kimarthaæ  % ramasva kÃmaæ mama kÃmyadehe  // HJm_35.79 //

anyÃ surÃmÃ m­gaÓÃvakÃk«Å  $ Óanai÷ Óanais taæ madavihvalÃÇgÅ  &
gatyÃ jayantÅ gajarÃjahaæsau  % kiæcid vihasyÃtha muniæ babhÃ«e  // HJm_35.80 //

sauvarïamuktÃbharaïÃÇgabhÆ«aæ  $ tvadartham eveha bibharmi rÃjan  &
prabhuÇk«va kÃmaæ tapasa÷ phalaæ tat  % kÃme prasaktÃ munayo hy aÂante  // HJm_35.81 //

ÃcchÃdya vastreïa mukhÃrdhabhÃgaæ  $ nibadhya d­«Âiæ munivaæÓaketau  &
tasthau tadagre kim api pravaktuæ  % vikÃÓayantÅ kamalaæ salÅlÃ  // HJm_35.82 //

lokÃnukampÃ tava cen mataæ syÃd  $ vihÃya mÃtÃpitarau ca $<mitrÃn>$   &
vane vasaæs tvaæ kam ivoddhari«yer  % iti pragalbhaæ manasÅva tasyÃ÷  // HJm_35.83 //

kurvanti bhÃvÃni muniæ vijetuæ  $ yathÃ yathÃ tÃ÷ sma vilÃsavatya÷  &
tasthau nirÅhe nirahaæk­tau ca  % tathÃ tathÃsau stimitÃyatÃk«a÷  // HJm_35.84 //

etÃ muner $<bhÃvavidarÓayantyo  $ >$mano 'tha hartuæ na ca Óaknuvantya÷  &
tapo'parÃdhÃj jarasÃ nipÅtaæ  % vapur virÆpaæ tamasÃbhijagmu÷  // HJm_35.85 //

tatas tÃ÷ pitur antikaæ gatvaivam Ãhu÷ |

satyaæ vadasi nas tÃta  $ na rÃgeïa sa nÅyate  &
vi«ayaæ no vyatikrÃntaæ  % vayaæ ÓocÃmahe 'pi tat  // HJm_35.86 //

tat sÃdhu nas tÃtedam jarÃjarjaraÓarÅram antardhÃpaya | mÃra Ãha |

nÃhaæ paÓyÃmi taæ loke  $ puru«aæ sacarÃcare  &
buddhasya yo hy adhi«ÂhÃnaæ  % ÓaknuyÃt kartum anyathÃ  // HJm_35.87 //

taæ gatvÃ tvaritaæ yÆyaæ  $ prÃrthayadhvaæ guïÃmbudhim  &
sa va÷ paurÃïakaæ kÃyaæ  % kari«yati yathÃmatam  // HJm_35.88 //

tatas tÃs tathÃgataæ prÃrthayitvÃ labdhapaurÃïÃdhikasundaradehÃ÷ svabhavanaæ yayu÷ | atha durdine saæjÃte mucilindanÃgarÃja÷ svabhavanÃn ni«kramya bhagavata÷ $<kÃye ÓÅtÃrtaæ>$ mÃ bhÆd iti saptabhi÷ phaïair ÃcchÃdya durdine vyatikrÃnte tathÃgataæ praïamya svabhavanaæ jagÃma | tataÓ carakaparivrÃjakav­ddhaÓrÃvakagautamanirgranthÃjÅvikÃdayas taæ tathÃgataæ nyagrodhamÆlasthaæ praïipatyocu÷ | api bhagavatÃ gautamenaitat saptÃhadurdinaæ samyak sukhena vyatinÃmitam iti | bhagavÃn Ãha |

sukhaæ vivekatu«Âasya  $ sadÃ ÓÃntau sthitasya ca  &
sukhaæ virÃgato loke  % pÃpÃnÃæ samatikramÃt  // HJm_35.89 //

tatas tathÃgato dhyÃnasukhavedÅ tÃrÃyaïamÆle tasthau | tanmuhÆrte trapu«abhallikau vaïijau vividhapaïyaæ g­hÅtvÃ dak«iïÃpathÃd uttarÃpathaæ gacchantau kÃ«Ãyasaæv­taÓÃntadehaæ tathÃgataæ paÓyantau prahar«ajÃtau tatpÃdau ÓirasÃbhivandya madhupÃyasapÆrïapiï¬apÃtraæ tasmai pradadatu÷ | atha tathÃgatasya bhojanakÃlaæ j¤ÃtvÃ catvÃro $<mahÃrÃjÃna÷>$ saparivÃrÃ÷ pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanatÆryatÃ¬ÃvacarasaægÅtakai÷ pÆjÃæ k­tvÃ sarpimaï¬apÃtrÃïi prayacchanti sma | atha bhagavÃæs tÃni pÃtrÃïi pratig­hya maÇgalavÃkyapÆrvaæ tÃn uvÃca |

ÓrÅr vo 'stu dak«iïe haste  $ ÓrÅr vo vÃmakare sthitÃ  &
ÓrÅr vo 'stu sarvaloke«u  % mÃleva Óirasi sthitÃ  // HJm_35.90 //

svasti kurvantu vo devÃs  $ ti«ÂhatÃæ gacchatÃæ pathi  &
matir dharme sadÃ bhÆyÃt  % pÃpe ma bhÆt kadÃ cana  // HJm_35.91 //

labdhÃrthÃ÷ satataæ yÆyaæ  $ nÅrogÃ÷ paramÃyu«a÷  &
anena karmaïÃ bauddhÃ  % bhavantu sugatÃtmajÃ÷  // HJm_35.92 //

iti ÓrutvÃ muner vÃkyaæ  $ cittapadmaprakÃÓikÃ÷  &
buddhe dharme ca saæghe ca  % te nityam Óaraïaæ yayu÷  // HJm_35.93 //

atha tathÃgatasyaitad abhavat |

du«kareïa mayÃ bodhi÷  $ prÃpteyaæ paramÃrthata÷  &
deÓayeyaæ parebhyaÓ cen  % na te jÃnanty alaæ tata÷  // HJm_35.94 //

iti niÓcitya sÃraj¤as  $ tÆ«ïÅbhÃvaæ yayau muni÷  &
mÆrkhÃnÃæ maï¬ale saæstho  % maunatvÃd vipraÓobhate  // HJm_35.95 //

atha khalu ÓikhÅ brÃhmaïas tathÃgataraÓmisaæcodita÷ sÃrdhaæ ÓakrÃdidevagaïai rÃtrau divyÃvabhÃsenÃvabhÃsya tathÃgatam abhivandya ca dharmadeÓanatÃyai prÃrthayÃmÃsa |

mohÃndhe bhagavÃæl loke  $ praj¤ÃdÅpaæ pradÅpaya  &
k«utpipÃsÃhate loke  % dharmÃm­taæ pravar«aya  // HJm_35.96 //

yato bodhiæ samÃsÃdya  $ du«kareïaiva %<tÃpasÃ>%  &
dhyÃnasukhe«u lÅno 'si  % loko 'yam pralayaæ vrajet  // HJm_35.97 //

atha tathÃgatas tam Óikhinaæ brÃhmaïaæ tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsayati sma | tasminn eva samaye mÃgadhÃnÃæ pÃpÃcÃratvÃn %<mahotpÃtam>% udapÃdi | punar api ÓikhÅ brÃhmaïas tathÃgatam etad avocat |

bhagavan magadhe deÓe  $ mahotpÃtasamÃkulÃ÷  &
bhavanti vikalÃ lokÃ  % bhÆtayak«air upadrutÃ÷  // HJm_35.98 //

te«Ãæ pÃpÃgniÓÃntaye  $ dharmÃm­taæ pravar«aya  &
yathÃpÆrvaæ pratij¤Ãtaæ  % sÃphalyaæ kuru sÃæpratam  // HJm_35.99 //

atha bhagavÃæs taæ sarvÃvantaæ lokadhÃtuæ buddhacak«u«Ãvalokayann adhamottamamadhyamÃæ lokasthitiæ d­«ÂvÃ deÓayeyaæ vÃ na veti vicintayan karuïayÃ saæcodita÷ Óikhine brÃhmaïÃya dharmadeÓanatayÃ
svÅk­tavÃn dharmaæ deÓayi«yÃmÅti | tata÷ ÓikhÅ brÃhmaïa÷ pramuditamanÃ muneÓ caraïau vanditvÃ svabhavanaæ yayau | atha bodhiv­k«adevatÃ praïamyaivam Ãha | kva bhagavan dharmacakraæ pravartayi«yasÅti | tathÃgata Ãha | vÃrÃïasyÃæ m­gadÃva iti | kuta÷ |

kÃÓÅ puïyavatÅ bhÆmi÷  $ subhik«Ã sujanÃÓrayÃ  &
yatra devÃ÷ sadÃ santy apy  % amarÃ martum icchayÃ  // HJm_35.100 //

api ca |

tatra pravartitaæ cakraæ  $ pÆrvabuddhais tathÃgatai÷  &
anÃgatÃÓ ca tatraiva  % vartayi«yanti dharmakam  // HJm_35.101 //

tato vÃrÃïasÅæ gami«yÃmÅti prasthitaæ tathÃgatam ÃjÅvako d­«ÂvÃ praïÃmaæ k­tavÃn | tenaiva sÃrdhaæ vividhÃæ saæmodanÃæ kathÃæ k­tvÃ bhagavata÷ kva gamanÃbhiprÃyam ity abhyanuyuktas tathagataÓ cainam avocat |

vÃrÃïasÅæ gami«yÃmi  $ gatvÃ vai yoginÃæ $<purim>$  &
andhabhÆtasya lokasya  % dharmolkÃæ saæprakÃÓaye  // HJm_35.102 //

gaccha gautamety utthÃya sa ÃjÅvako dak«iïÃbhimukha÷ prakrÃnta÷ | tathÃgato 'pi vÃrÃïasÅm abhigacchan gaÇgÃmahÃnadÅæ vihÃyasÃ tÅrtvÃnupÆrveïa janapadacÃrikÃæ caran pÃtracÅvaram ÃdÃya vÃrÃïasÅæ mahÃnagarÅæ piï¬Ãya prÃvik«at | tasyÃæ piï¬Ãya caritvÃ k­tabhakta ­«ipatane m­gadÃve devatÃbhi÷ praj¤aptaratnasiæhÃsane paryaÇkam Ãbhujya samÃdhistimitavigrahas tasthau | tata÷ pa¤cakÃ bhadravargÅyÃ bhik«avas tathÃgatasya pÃdau Óirobhir $<vandya>$ prÃ¤jalayo ni«edu÷ | atha tathÃgatadehÃd raÓmir niÓcaran sarvÃvantaæ lokadhÃtum avabhÃsya saæcodayati sma |

mÃnu«aæ durlabhaæ prÃpya  $ k«aïasaæpat sudurlabhÃ  &
tathÃgatasya cotpattir  % udumbarasudurlabhÃ  // HJm_35.103 //

adya kÃÓÅæ gato buddho  $ lokÃnÃæ du÷khaÓÃntaye  &
tad vo dharme mati÷ kÃryÃ  % samÃyÃtÃtra satvaram  // HJm_35.104 //

tata÷ samantÃd digbhya÷ pÆrvapraïidhÃnasamanvÃgatÃ bodhisattvagaïÃ÷
ÓakrabrahmÃdilokapÃlÃ÷ surÃsurayak«agandharvagaru¬akinnaramahoraganÃgarÃjamanu«yÃÓ ca svasvabhavanÃd Ãgatya tathÃgatasya mahatÅæ pÆjÃæ prakurvantaÓ caraïayor nipatya bhagavantam abhisaæmukhÃs tatraiva tasthu÷ | tato dharmacakrapravartano nÃma bodhisattvo bhagavantaæ pradak«iïÅk­tya praïamya sarvaratnamayaæ sahasrÃraæ nÃnÃsugandhipu«padÃmasaæyuktaæ tathÃgatapÆjÃrtham upanÃmayya k­tÃ¤jalipuÂo dharmacakrapravartanÃyainaæ prÃrthayÃmÃsa |

bhagavan muniÓÃrdÆla  $ jitamÃra jinar«abha  &
pÆraya dharmaÓaÇkhÃæ ca  % kutÅrtham­gabhÅtaye  // HJm_35.105 //

yas tvaæ pÆrvÃdibhi÷ pÆrvaæ  $ praïidhiæ k­tavÃn iti  &
buddho bhaveyaæ loke«u  % sattvadu÷khapraÓÃntaye  // HJm_35.106 //

tat kuru bhagavan nÃtha  $ pratij¤ÃyÃÓ ca pÆraïam  &
no ced bhagavÃæÓ chÃstÃ  % bhavadu÷khÃkulaæ jagat  // HJm_35.107 //

dÅpaækaraprasÃdena  $ buddho bhavasi sÃæpratam  &
du÷khÃgnidÅpitaæ lokaæ  % d­«ÂvÃm­taæ pravar«aya  // HJm_35.108 //

brahmÃdyÃ lokapÃlÃÓ ca  $ ÓrotukÃmÃ÷ samÃgatÃ÷  &
du÷khamÆlaprahÃïÃya  % dharmacakraæ pravartaya  // HJm_35.109 //

athÃvocan mahÃbauddha÷  $ ÓÃkyasiæho dayodadhi÷  &
par«adaæ ca samÃlokya  % bhik«Æn Ãlabhya pa¤cakÃn  // HJm_35.110 //

avidyÃbÅjasaæbhÆta÷  $ skandhÃÇkura÷ prarohati  &
puïyapÃparasaæ pÅtvÃ  % bhavav­k«o mahÃn bhavet  // HJm_35.111 //

tasya phalaæ mahat svÃdu  $ pariïÃmaæ vi«Ãyate  &
$<tad evaæ vi«aphalaæ j¤ÃtvÃ>$  % tyaktavyaæ dÆrato budhai÷  // HJm_35.112 //

vi«av­k«ÃÇkuraæ dagdhuæ  $ bÅjam eva pradahyatÃm  &
avidyÃbÅja$<dagdhena>$  % bhavÃn muktir bhaved dhruvam  // HJm_35.113 //

ity evaæ bhagavÃn buddha÷  $ puru«adamyasÃrathi÷  &
dharmacakraæ pravartyÃtha  % punar dharmaæ dideÓa sa÷  // HJm_35.114 //

ÓrÃvakÃïÃæ catu÷satyam  $ Ãryam a«ÂÃÇgamÃrgikam  &
ÃdÃv ante ca madhye ca  % kalyÃïaæ brahmacaryakam  // HJm_35.115 //

tata÷ prahar«Ãd iva sÃcalÃcalÃ  $ mahÅ cakampe nibh­tÃrïavÃæÓukÃ  &
vitastanu÷ khe suradundubhisvanÃ  % diÓa÷ prasÃdÃbharaïÃÓ cakÃÓire  // HJm_35.116 //

prasaktamandastanitÃ÷ prahÃsinas  $ ta¬itpinaddhÃÓ ca ghanÃ÷ samantata÷  &
parasparÃÓle«avikÅrïareïubhi÷  % prasaktam enaæ kusumair avÃkiran  // HJm_35.117 //

samudvahan dhÅragati÷ samÅraïa÷  $ sugandhi nÃnÃdrumapu«pajaæ raja÷  &
mudÃ prav­ttair avibhaktabhaktibhis  % tam arcayÃmÃsa k­ÓÃæÓukair iva  // HJm_35.118 //

atha $<sarvÃvate dhÃtau>$  $ babhÆvur brahmacÃriïa÷  &
buddhasya vacanaæ ÓrutvÃ  % buddhadharmaparÃyaïÃ÷  // HJm_35.119 //

tata÷ sarve samutthÃya  $ pujÃæ k­tvÃ jagadguro÷  &
sanÃthaæ syÃj jagac cÃdya  % iti proktÃ yayur mudÃ  // HJm_35.120 //

bhagavÃn api sakalasattvoddhÃraæ kari«yÃmÅti samutthÃya janapadacÃrikÃæ pracarati sma |
tad evam ayaæ bhagavÃæs tribhuvanahitakÃmyayÃ divyasukham api vijahya du«karaæ k­tavÃn iti buddhe para÷ prasÃda÷ karaïÅya÷ | satk­tya ca taddharmaæ Órotavyam evaæ du«kareïa $<bodhiprÃptavÃn>$ iti | e«a rÃjakumÃro rÃjyasukhat­pto divyastrÅparibhogavirata÷ sakalarÃjyabhogyÃni t­ïavad vijahya paradu÷khena du÷khÅ du«karacaryÃæ caran balavantaæ mÃraæ $<vijitvÃ>$ samyaksaæbodhim api prÃpto buddho babhÆva | ayam eva bhagavÃ¤ chÃkyasiæhas tribhuvananÃtha iti bodhigave«iïÃ puru«eïa rÃjyasukham api viramaïÅyam | du«kareïÃpi bhavitavyaæ mÃram api jetavyam iti bodhisattvena bodhivÃ¤chayÃ bhavitavyam iti ||

|| iti ÓÃkyasiæhatathÃgatajÃtakaæ samÃptam ||

