Haribhatta: Jatakamala, Jatakas 1-8, 11-12, 19-20, 22, 24, 26, 32, 35.
- Jataka 1 based on the ed. by Michael Hahn: "How it all began: I. Haribhañña's Prabhàsajàtaka",
Journal of the Centre of Buddhist Studies, Sri Lanka 4 (2006), pp. 1-81.
- Jatakas 2, 4-6, 11, 12, 19, 20, 22, 32, 35 based on the ed. by Hahn, Michael: Haribhañña in Nepal. Ten Legends from His Jàtakamàlà and the Anonymous øàkyasiühajàtaka.
Tokyo 2007 (Studia Philologica Buddhica, Monograph Series 22).
- Jatakas 3, 7, 8, 24, 26 based on the ed. Hahn, Michael: Poetical Visions of the Buddha's Former Lives : Seventeen Legends from Haribhatta's Jatakamala,
New Delhi 2011.



Input by Michael Hahn and Klaus Wille (Jat. 1)



TEXT WITH PADA MARKERS


%<...>% = ITALICS
$<...>$ = UNDERLINE for uncertain / grammatically incorrect passages



 
___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf
and
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf

For further information see:
http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm

___________________________________________________________________


PADA MARKERS

For a four-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  //

For a six-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  \
........  # ........  //




Haribhañña: Jàtakamàlà



Prabhàsajàtaka



vividhakle÷abhujaïgàj jagad uddhartuü bhavaughapàtàlàt  /
buddhatvàya vi÷àlo na bhavaty amahàtmanàü praõidhiþ   // HJm_1.1 //

tadyathànu÷råyate 'tãte 'dhvanisadàkusumitopavanaramaõãyaparyantàparyantajanasamåhasaübàdhavãthãcatvaràpaõamaõikanakastambhapaïktimanoharabhavanàntaràlà ÷aradadhikavimalatàràpatitàrakàgaõàbhyalaükçtà dyaur iva prabhàvatã prabhàvatã nàma ràjadhànã babhåva |
tasyàü ca sakalavasudhàvadhåhàrayaùñibhåtàyàü maõir ivàmalaprabhàsaþ prabhàso nàma ràjà babhåva |


yasyàmalasphañikabhittiùu mandiràntaþ  $ karõàvataüsatilakapravilokinãnàm  /
hastàþ prasàdhanavidhau mçdavo 'ïganànàü  % nàdar÷adhàraõapari÷ramaduþkham åhuþ  // HJm_1.2 //
vi÷ràõanàmbuparivardhitapuõyabãjaü  $ yaü bàndhavà dadç÷ur ambudharàyamàõam  /
yasyàsahanta balino 'py arayo na kopam  % ahnàya vaidyutam iva jvalanaü patantam  // HJm_1.3 //

tasyaivaüvidhavibhåtiparàkramodayasya kadàcid udayabhådhara÷ikharam iva savitur amalamaõisahasravicchuritobhayapàr÷vaü siühàsanam adhitasthuùaþ kùitipater yathàsthàpanam upaviùñabràhmaõaràjasàmantàmàtyadåtavargàü dauvàrikaniùidhyamànapari÷aïkitetarajanàü bahirnibaddhahastya÷varathavaràm àsthànãm àlokayataþ samutpatyànuj¤àtaprave÷air vanacarakair avanitalavinihitajànubhiþ prakçtilaghumànasatvàd àgatasàdhvasagadgadaskhalitavacanair niveditam |


asmàbhir adrigahane kariõàü samåhe  $ dçùñaþ karã kumudarà÷ir ivàvadàtaþ  &
måle navàmbudharavçndatiraskçtasya  % pràleya÷aila÷ikharasya saråpamårtiþ  // HJm_1.4 //

idànãü tu grahaõe devaþ pramàõam ity atha sa ràjà saüpràptàyàü ÷aradi karigrahaõàbhivçddhakutåhalo halayotronmålyamànamustadarbhamålasaübhåtatañatañà÷abdàü kvacit kùetragopikàhastatàladhvanivimi÷racchoñkàra÷abdasaütràsasamutpatita÷ukapakùàkùepavicalitapariõatakapi÷akalama÷uïkajàlàü bhaktahàrãpariveùyamàõakçùãvalàntikanilãnacakitavàyasàü kaluùapalvalajalàvasthitaromanthàyamànamahiùãyåthasavadanàvaghårõanavinivàritadaü÷apàtàü ÷råyamàõapravicaritagogaõacalitakiïkiõãvikvaõàü kedàratàmarasanàlaskhalita÷aràrikàdambacakravàkamithunàü nagaragràmasaübaddhàü kùetrabhuvam atikramya sainyasaütràsavibhidyamànahariõakulàkulam a÷vakùuracchidyamàna÷aùpàïkuraü rathavaràdhirohã sitàtapatravinivàritadivasakarakiraõasaütàpas tad acalavanàntaraü pravive÷a ||


atha gajapatim àràt taü sthitaü yåthamadhye surabhivi÷adagandhàü ÷allakãü khaõóayantam  /
avanipatir apa÷yad dànalekhopakaõñhabhramadalikulam ãùat karõatàlaiþ kùipantam  // HJm_1.5 //

pa÷yàmas tàvad asya gajapater asya càsmanmattahastino yuddham iti vicintya prabhàsaþ saüyàtaü nàma hastyàroham uvàca |
protkùiptamukha pañam imaü kçtvà ku¤jaravaraü saücodayaitena vanadantinà saha yuddhàyeti |
yad deva àj¤àpayatãti hastàsphàlanajanitayuddhotsàhaü tadabhimukhaü tam àdhoraõaþ parasainyanivàraõaü vàraõam akarot |
atha parasparàlokanakrodhàd adhikatarasamabhivçddhamadakaõapaïktisaüsiktasurabhãkçtabhårajasoþ parighaguruviùàõasaüghaññadhvanibhãùaõam ayaü bhagno 'yaü bhagna iti senàjanenàvalokyamànayo÷ ciram abhavad yuddham ||


anyonyapratighàtabhinnamukhayor udvçttapiïgàkùayor  $ àkùepeõa vikalpita÷ravaõayoþ ÷vetàsitàbhratviùoþ  /
krodhàd utkùipatoþ karau dviradayoþ sthålau calatpuùkarau  % kiü cit pallavapàñale gatavatã vyaktiü tayos tàlunã  // HJm_1.6 //
÷vetadvipàdhipaviùàõavighaññanena  $ saübhåtavahnikaõikà÷abalãkçtàni  &
tasyàtha ràjakariõo radanà÷rayàõi  % jàtàni lohavalayàni pari÷lathàni  // HJm_1.7 //
bhagne ca kùitipagaje gajena tena  $ vrãóàvàn abhavad adhomukhaþ sa yantà  &
tadyåthaü punar adhigamya ku¤jarendro  % gambhãro 'py avanipatiþ savismayo 'bhåt  // HJm_1.8 //

tataþ prabhàsaü mahàmàtràþ samupagamyocuþ |
deva duþsàdhyo 'yam ebhiþ samastair api karibhir mantraparijaptair oùadhibalair ayam anekapo va÷ãkartavya iti |
tatheti ca sa ràjàbhidhàya punas tàü ràjadhànãm àjagàma |
te 'pi tenopàyena taü gandhahastinaü kariõãbhiþ parivçtam ànãya hasti÷àlàü prave÷yàlàne nibadhya ràj¤o nivedayàm àsur ànãtaþ sa gaja iti |
tato ràjà saüyàtaü hastidamakam uvàca |
bhadra tathàyam ibharàjo damayitavyo yathà madvàhanayogyo bhavatãti |
sa ca sa÷iraþpraõàmaü gçhãtaràjàvavàdas taü dantinaü damayàm àsa ||

sa hastidamako yàü yàü  $ ÷ikùàü samupadiùñavàn  &
sva÷iùya iva medhàvã  % tàü tàü jagràha ku¤jaraþ  // HJm_1.9 //
tataþ samànãya mahàmataïgajaü  $ mataïgajànàü madadarpahàriõam  &
vinamramårdhà vinayàt kçtà¤jaliþ  % kùitã÷am àdhoraõa åcivàn idam  // HJm_1.10 //
ayaü sa dàntaþ kùitipàla vàraõaþ  $ prakàmam anyakùitipàlavàraõaþ  &
gajendra÷ikùàü samupetya sàüprataü  % mado 'pi nainaü gamayaty asàüpratam  // HJm_1.11 //
vinàïku÷enàpi vinàpi veõunà  $ na vikriyàü yàti vinàpi sàdinà  &
mayà gçhàõeti punaþ pracodito  % gajo 'yam adyàj jvalitàn ayoguóàn  // HJm_1.12 //

tataþ samàruhya paràbhavanmadaü  $ gajendram enaü tuhinàcalopamaü  &
nanu svayaü ratnaparãkùaõakùamaþ  % parãkùatàü jàtakutåhalo bhavàn  // HJm_1.13 //

atha prabhàsas taü ku¤jaravaraü ÷aratkàladhavalam iva divàkaro balàhakam adhiruhya sàntaþpuraparivàraþ pramadavanakrãóàm anubhavituü pràtiùñhata ||

atha sarasi salãlaü toyam aïge kùipantãü  $ vi÷adanigaóabhaïgaü khaõóayantãü mçõàlam  &
sa mçdugatir apa÷yad dantinãü dantiràjaþ  % sphuñitaü abhimç÷antãü puùkaraü puùkareõa  // HJm_1.14 //

kamalagahanamadhye tàü sa dçùñvà kareõuü  $ gajapatir abhijaghne ràga÷alyena citte  /
skhalitaparuùavàcà vàryamàõo 'pi yantrà  % tvaritataram adhàvat sàpi bhãtà pratasthe  // HJm_1.15 //
kariõam anupatantaü prasthitàü tàü kareõuü  $ vidadhatam iva lekhàü pàõóaràü vigraheõa  /
tvaritam anupatantaþ saptibhir vàyununnaü  % vahanam iva tañasthàþ kiü cid aikùyanta bhçtyàþ  // HJm_1.16 //
na kadà cid ahaü tvayà nirastà kim idaü niùkaruõatvam ãdç÷aü te  /
iti ùañcaraõàvalã muhårtaü rudatãvànujagàma tasya màrgam  // HJm_1.17 //
gajam aïku÷apàtabhinnakumbhaü  $ sa niyantà na ÷a÷àka taü niroddhum  &
puruùo 'pi na ÷akyate niyantuü  % kim u tiryag madanàndhamandabuddhiþ  // HJm_1.18 //

kùipram eva ca gavalamalinadàvàgnidhåmadhåsaragirigahvaràntam ativiùamabhåbhàgam ibhakulonmålitataru÷ikharaparyasta÷akunikulàyapatitabhagnàõóakapàla÷abalitaikade÷aü vyàghropayuktojjhitamçgakaóevarapi÷itavighasàvalãnagçdhravàyasajaübukam atiparuùacãrãviràvabhãùaõam aruõasàrathikiraõasaütàpitabhådhara÷ikharopalajàlam asatsaïgatam ivànabhiràmaü sà hastinã bhãtà yat pravive÷a so 'pi ca ràgava÷àt kaõñakivaü÷ataru÷àkhàskhalanàbhighàtakùatorujaïghabhujavakùaþsthalaprasçta÷oõitam avanipatim udvahann agaõayaüs tàn aïku÷aprahàràüs tad evàraõyaü prapede ||


pakvodumbararàgapàñalamukhacchàyaiþ kùaõaü ni÷calair  $ ghaõñà÷abdakutåhalàt tarugataiþ ÷àkhàmçgair vãkùitaþ  /
màtaïgaþ patitàïku÷aþ ku÷acaya÷yàmàü vihàya sthalãm  % udgrãvai÷ ca gçhãta÷aùpakavalair dçùño muhårtaü mçgaiþ  // HJm_1.19 //

tataþ sa hastidamakaþ taü ràjànam uvàca |
deva gajapatir ayam idànãm anaïku÷atayà durjana iva lajjàvirahàt sutaràm avidheyaþ |
yadi kathaü cid ayaü duùñahastã kasya cit taror adhastàd yàyàt tat tasya ÷àkhàm avalambya devenàtmà sthirayitavya iti |
sa ràjà patitakirãñakeyårahàràü÷ukaþ ÷ukàsvàditasindårànura¤jitapramadàdharànuråpaphalàm aniùphalajãvità÷aþ katham api nyagrodha÷àkhinaþ ÷àkhàü ciravirahaparyutsukàm iva dayitàü ghanam à÷likùata |
avatasthe ca taruvarasya skandhe ||

yàtasya dviradapater anokahànàü  $ ÷àkhàgrair vilulitakarõacàmarasya  &
dåratvàn nayanapathàtigasya tàraü  % taü ghaõñàdhvanim a÷çõon na bhåmipàlaþ  // HJm_1.20 //

atha tasya nçpateþ ÷uddhàntasãmantinyo bàùpapariplutekùaõàþ pravi÷ya bhavanaü bhuvanapati÷okava÷àd avanitalagatàþ punaþ punar iti paridevanàü kartum àrebhire |

patitaþ kva cit kùitirajaþparuùe  $ girigahvare pçthu÷ilàviùame  &
sa niràyudho 'dya vasudhàdhipatiþ  % katham àgamiùyati vanàt sabhayàt  // HJm_1.21 //
vinipàtabhagna÷ithilàüsabhujaþ  $ sa tçùàthavà prabalayà glapitaþ  &
ku÷asåcibhinnamçdupàdatalaþ  % katham adya pàsyati pipàsur apaþ  // HJm_1.22 //

avitarkitàü sa gamitaþ kariõà  $ katham àpadaü parivçto 'pi janaiþ  &
athavà sukhàsukhaphalasya vidher  % ativartate ka iva nàma pathaþ  // HJm_1.23 //
yadi tasya kiü cid a÷ivaü nçpater  $ vayam apy abhãùñamaraõà niyatam  &
hatayåthapaü na khalu kesariõà  % kariõãkulaü girivane ramate  // HJm_1.24 //
àdhoraõaþ samupagamya sa nàma diùñyà  $ sa pràõitãti kathayed vasudhàtalendraþ  &
bhåyo 'pi taü smitamanoharavaktracandraü  % pa÷yema nàma nçpatiü ÷riyam udvahantam  // HJm_1.25 //

iti tàny avarodhanàni vilàpaparàõi nayanajalakùalitapatralekhàni samà÷vàsyàmàtyajanaþ saparijanaþ karõãrathàn adhiruhya krameõa gatvà tàü tasya gajapate÷ caraõavinyàsaparimçditaloùñadarbhàü madalavanipàtàdhivàsitatçõàïkuraparyantàü paribhramanmadhukaragaõàü padavãm anusasàra ||

lulitavilånasåtranicayacyutagurutaralaü  $ parimalapàõóumauktikaguõasthagitamçdutçõam  &
upagiri hàram aikùata tataþ sa narapatijanaþ  % sthitacakitàti÷uklabhujagadyutimuùam abhitaþ  // HJm_1.26 //

hàradar÷anàc ca niyatam àsanno deva iti manyamànàs te 'màtyàþ stokam antaraü gatvà tasya nyagrodhasyàdhastàt taü ràjànaü pipàsàkùàmaparipàõóu÷arãram àlulitamaulim atitãkùõakaõñakataruviñapàbhipàtajanitavedanam apa÷yan |
avatãrya ca karõãrathebhyas turagebhya÷ ca pramuditamanaso bisavivaraviniþsçtam iva sacãpatiü divaukasaþ sàdaram upàsàü cakrire |
sa ca narapatir a÷eùaü tam eva vçttàntaü tebhyo 'kathayat |
atha te 'màtyàþ prãtàs taü da÷arathatanayam iva rathavaram àropya tasmàd araõyaprade÷àt punas tannagaraü aninyuþ |
àgate ca tasminn avanibhuji prabhàvatãü ràjadhànãü pratãtahçdayàþ pauràs toraõàvabadhyamànasurabhivividhakusumamàlànilãyamànadvirephàm utkùiptadhvajapatàkàü gandhodakàdhivàsitarathyàntaràü pravçttacitrançttotsavàm akurvan |
so 'pi ca hastã tasyàü vàsitàyàü kçtamadanakutåhalaþ samadahaladharalãlàm ivàbhyasyan punas tena hastipakena bhayalajjàvimåóhamanasà tasya ràj¤aþ sakà÷am aninye ||

dçùñvà tatas tasya naràdhipasya  $ tràsàn niyantàram udãrõakampam  &
kopàd abhåtàü nayane kùaõena  % viko÷araktotpalaraktaràge  // HJm_1.27 //

krodharàhukaluùãkçtavadanendu÷ càvocad ràjà |
are duràtman hastipakàdhama kiü bhavàn upakùiptaþ kena cid yad enam adàntaü duùñahastinaü màm àropitavàn asi |
nanu proktavàü÷ ca bhavàn yathàyaü ku¤jaravaro mamàj¤ayà jvalitàn apy ayoguóàn a÷nãyàd iti pa÷yàma idànãü te satyam ||

athàbhinavagharmàü÷u-  $ saünibhàd dantinaþ puraþ  &
àkçùya hutabhuïmadhyàn  % nyave÷ayad ayoguóàn  // HJm_1.28 //
babhàùe ca mahàmàtraü  $ mantribhi÷ cakitair vçtaþ  &
avatãrya gajaü dãptàn  % àdayainàn ayoguóàn  // HJm_1.29 //
sa tatheti prati÷rutya  $ gçhãtvà veõum agrataþ  &
gçhàõety avadan nàgaü  % na càsau vàmatàü yayau  // HJm_1.30 //
tam ayoguóam àditsum  $ àlokya ca mataïgajam  &
saüyàtam abravãd ràjà  % vàryatàm iti ku¤jaraþ  // HJm_1.31 //
tena hastidamakena ku¤jare  $ vàrite 'tha punar åcivàn nçpaþ  &
dehamàtrakavinigrahe kùamo  % na tv ayaü capalacittanigrahe  // HJm_1.32 //


atha ÷uddhàvàso devo vihàyasi sthitvà yady ayam avanipatir buddhànàü bhagavatàü guõaparaüparàü ÷çõuyàt tato niþsaü÷ayena buddhatvàya praõidhànaü kuryàd iti |
tad idam atra pràptakàlam imam eva mahàmàtram anupravi÷àmãti vicintya kùaõàd eva taccharãram anupravive÷a |
tataþ saüyàtas taü ràjànam uvàca

kç÷ãkçtàïgàs tapasà phalà÷inaþ  $ smareõa nãtà munayo 'pi vikriyàm  &
manodamas tair api cen na ÷akyate  % prakartum anyena kathaü kariùyate  // HJm_1.33 //

ràjovàca
kaþ khalu cittadamane ÷aktaþ syàt |

saüyàta uvàca

buddhà nàma jagannàthà  $ bhåtà bhàvina eva ca  &
te hi svaparacetàüsi  % ÷aktà damayituü nanu  // HJm_1.34 //

tasya buddha iti ÷rutvà  $ vàkyaü tasmàn niùàdinaþ  &
bahutvam iva saüpràptaþ  % prasàdaþ pulakodgamaiþ  // HJm_1.35 //

ràjovàca |
bhadra nanu kathyatàü tàvat kiüprabhàvà buddhà iti |

saüyàta uvàca |


avidyàtimiràndhànàü  $ punarbhavanivçttaye  &
yat tadbodhyaü padaü ÷àntaü  % tad buddhaü tais tathàgataiþ  // HJm_1.36 //

tataþ sa ràjà pramuditamanàþ punar uvàca |
nanv àkhyàyatàü tàvat kathaü buddhatvam adhigamyata iti |
saüyàta uvàca |

dàna÷ãlakùamàvãrya-  $ dhyànapraj¤àsamanvitaiþ  &
ghañamànaiþ prayatnena  % buddhatvaü pràpyate nçbhiþ  // HJm_1.37 //

atha sa ràjà buddhatvàdhigamamàrgam upalabhya praõidhim iti cakàra ||

tato 'ham à÷u bhåyàsaü  $ bhåyobhiþ sattva÷àntaye  &
guõair dànàdibhir yukto  % buddho boddhavyakovidaþ  // HJm_1.38 //
praõidhim iti mahàntaü bodhisattve vi÷uddhe  $ kçtavati kçtabuddhau buddhimanto nananduþ  /
svabalavilayacintàvàguràmadhyavartã  % mçga iva ÷araviddho vivyathe puùpaketuþ  // HJm_1.39 //

manaþkùetre råóhaü praõidhitarum ànanditajanaü  $ samudbhåtapràyaprathamakaruõàpuùpasamayam  /
krameõàcchinnecchàvibhavamahatà dànapayasà  % phalàrthã bhåpàlaþ pratidinam asi¤cat tarum iva  // HJm_1.40 //
alaükurvàõasya kùitipacaritaü vyomavipulaü  $ bibhitsor durbhedaü pihitajagadaj¤ànatimiram  /
vitene ràjendoþ praõidhi÷aradàrambhavimalà  % bhç÷aü dànajyotsnà praõayikumudànandajananã  // HJm_1.41 //

bhçtyàn bhç÷aü ca kalabhàn iva pàlayantaü  $ lakùmãü ciràya kariõãm iva ra¤jayantam  &
dànàrthinaþ praõayinaþ parivavrur etya  % taü nçpatiü madhukarà iva vàraõendram  // HJm_1.42 //
duràsado vahnir ivàbhavat purà  $ ya eva saürambhavijihmitekùaõaþ  &
sa eva bodhau vinibaddhani÷cayo  % janasya jaj¤e hradavan naràdhipaþ  // HJm_1.43 //
apetamàtsaryatamaþ ÷arãriõàü  $ kramàt svabhàvàntaram eti mànasam  &
ya eva dhåmo nayanaprabàdhanaþ  % sa eva meghatvam upaiti saücitaþ  // HJm_1.44 //

atidànaparàyaõasya ràj¤aþ  $ pradadau bhçtyajano 'pi tasya dànam  &
çtur eva sa tàdç÷o hi ka÷ cit  % taravo bhåriphalà bhavanti yatra  // HJm_1.45 //
avalokya nçpaü guõànuraktaü  $ prakçtãnàm api jàyate guõecchà  &
÷a÷inaþ prabhayànuvidhyamàno  % vimalaü vàri dadàti candrakàntaþ  // HJm_1.46 //
saguõena janena yujyamànaþ  $ sumanàþ ko na bhaved guõànuràgã  &
munigocaram etya mandabuddhis  % tyajati vyàlamçgo 'pi raudrabhàvam  // HJm_1.47 //

iti buddhaguõànuråpavarõàü  $ giram àkarõya manoharàü niyantuþ  &
abhavad bhavabandhabhaïgahetuþ  % praõidhiþ pràktana eùa ÷àkyasånoþ  // HJm_1.48 //

tad evaü ÷rutasugataguõamàhàtmyàþ puruùavi÷eùàþ ÷arãriõàü saüsàraduþkhocchittaye buddhatvàdhigamàya vãryasaünàham àbaddhavanta iti vicintya samyaksaübodhilàbhàya ghañamànena dhãmatà prathamam eva dànapàramitàyàü yatnaþ karaõãya iti ||

prabhàsajàtakaü samàptam ||




__________________________________________________________________________




2. Badaradvãpa


yaþ paraduþkhair duþkhã tadvicchittyai kçtapratij¤a÷ ca  /
jagadartham ãhamànaþ sa eva sahate svaduþkhàni  // HJm_2.1 //

tadyathànu÷råyate
vibudhagaõà÷ramabhåtàyàü nayapratàpavijitasarvasàmantena brahmadattena ràj¤àdhiùñhitàyàü vàràõasyàü ràjadhànyàm upacitavividhapuõyasaübhàro 'neka÷àstrakalàkau÷alaprakhyàtakãrtis tyàgadàkùiõyakùamàdãnàm adhiùñhànaü guõànàü suhçtpraõayibandhujanapriyaþ supriyo nàma bodhisattvaþ sàrthavàho babhåva |

dàtavyam iti sarvebhyaþ  $ sarvadà sarvam eva ca  &
pratij¤eyam abhåt tasya  % sarvasattvànukampinaþ  // HJm_2.2 //

lokavyasanam ucchettum  $ atyantaü kçtacetasàm  &
pratij¤à sattvamahatã  % mahatàm eva jàyate  // HJm_2.3 //

prahlàditajanas tyàgas  $ tasya cetasi paprathe  &
indor iva ÷aratkàle  % dhvàntabhedã mahodayaþ  // HJm_2.4 //

asmadartham ayaü dhatte  $ bhogàn puõyabalàrjitàn  &
ity artheùv arthinas tasya  % mamatàm àlalambire  // HJm_2.5 //

asyàm anena sudhiyà praõidhànabãjam  $ uptaü manobhuvi jinatvaphalàya nånam  &
pràg dànapàramitayeti sa puõyakarmà  % sotkaõñhayeva sahasà ghanam àliliïge  // HJm_2.6 //

ity upacitaku÷alamålasya mahàpradànapravçttasya sattvàrthaü prati karuõàpratodasaücoditamanasturaïgasya vyavasàyarathàdhirohiõo bodhisattvasya

na mokùyaty ayam ahnàya  $ dànapàramitàm iti  &
÷eùàþ pàramitàs tasya  % tasthur utkaõñhità iva  // HJm_2.7 //

atha sa mahàtmà nidàghadinakarakiraõair iva jalà÷ayam àpãyamànam anudivasam arthibhir alpàva÷eùaü ko÷asàram àlokya yàcanakajanà÷àü viphalàm a÷aknuvan kartuü ratnadvãpagamanàbhilàùã vividhapaõyaparipåritam ucchrita÷ãtapañaskhalitamçdupavanam atinipuõakarõadhàràvalambitakarõam àptaparijanàdhiùñhitam anekavaõigjanaparivçto vahanam àruhya

phullàtasãkusumasaüstarasaünikà÷am  $ àkà÷am àgatam ivodakatàü samantàt  &
bhàsvadbhujaïgamaõidãpasahasram antar  % gambhãradurgamajalaü jaladhiü jagàhe  // HJm_2.8 //

vahanagativa÷àc ca nimajjata iva velàtaña÷àkhinaþ kùaõam eva samavalokya pavanabalodãryamàõamahàtaraïgaviùamam agrato dhàvantam iva ca krameõa mahàsamudram uttãrya ratnadvãpam àgamya vividhàni ratnàny àdàya saha tair vaõigbhir avighnena supriyaþ punaþ pratinivçtya sàrthaü sthalapathena netum àrebhe |

etaü sametya vimukho na gato 'rthivarga÷  $ ceto 'sya vairiõi sute ca samànavçtti  &
evaü guõàn abhidadhad guõalàlasasya  % sàrthaü na taskaragaõo 'pi mumoùa tasya  // HJm_2.9 //

÷uci÷ãlavibhåùaõe jane  $ jagadarthapratibaddhacetasi  &
api dharmaparàïmukho janaþ  % suhçdãvàbhyupayàti bhadratàm  // HJm_2.10 //

tataþ sa mahàtmà vàràõasãm upagamya prãtamanobhir bandhubhir àlokyamànaþ svabhavanam anupravi÷ya tena ratnadvãpàd upàttena svàpateyenàrthijanasaümànanàm anudivasam akarot |

mahàtmanas tasya paràrthasaüpadaþ  $ prayacchato dànam udàracetasaþ  &
avandhyabhåripraõayaiþ samàgatair  % abhåd gçhadvàram a÷ånyam arthibhiþ  // HJm_2.11 //

atha sa mahàtmà kadàcid vara÷ayanãyam upagataþ kùaõadàyàm idam acintayat | idam api na paryàptam evam arthijanapratipåjanàyàü draviõam iti | kãdç÷aü punar yàtràphalaü sàdhayeyaü yena me satatam avyavacchinnadànapratãtamanaso 'rthinaþ syur ity api nàmeyaü tvaritam apayàyàn ni÷ãthinã yato 'haü saümànayeyam arthivargam iti |

sarvo jantuþ kàïkùati glànikàle  $ khedàrto và cittasaukhyàya nidràm  &
eùà dàtur dànavighnaü karotãty  % àsãt sàdhos tasya nidraiva duþkham  // HJm_2.12 //

atha sa mahàsattvo nidràva÷am upagataþ svapne vimalakiraõacakravàlàbhyudgatapariveùanimagnamårtim alikulàbhinãla÷ithilake÷apà÷àvacchàditaikàüsade÷àü kamalapalà÷àbhitàmràyatàkùãü kanakakala÷ànuråpapayodharoparikãrõahàramaõiprabhàsamuddyotitavakùaþsthalàm abhinavabandhujãvakusumàbhiraktàdharàü trivalãsopànàdhirohaõavijihmãkçtapratanuromaràjikàm indukàntim iva mårtimatãü karõàbharaõamaõiprabhàbhyaktakapolapattralekhàü tanudhavalottarãyasaüvçtàïgãü ÷araccandrikàprabhàparigatàm iva kàrtasvarapratimàm apratiråpàü devatàm apa÷yat | sà cainam abhivyajyamànada÷anamaõikiraõàvabhàsitànanà sphuñamadhureõa vacasedam abhyadhàt |

prayàsyatãyaü tanutàü krameõa  $ dànàtiràgàt tava ko÷asampat  &
kùapàkùaye kùãõa÷a÷àïka÷obhe  % nivartamàneva samudravelà  // HJm_2.13 //

tvayi prayàsyanti tato gatodaye  $ nipàtya dçùñiü vimukhatvam arthinaþ  &
apàstakekà÷ cyutacàrucandrikà÷  % ciraü mayårà iva ÷àradàmbude  // HJm_2.14 //

kùayaü gatàyàm iti ko÷asaüpadi  $ tvam arthinaþ pràpya ÷ucaü gamiùyasi  &
iyaü tu ditsà bhavataþ prathãyasã  % kadàcid apy eùyati naiva vikriyàm  // HJm_2.15 //

gate kùayaü dàruõi ca¤calàrciùaþ  $ kùayaü prayàti dyutir à÷u÷ukùaõeþ  &
prakàmam abhyàsavivardhitodayà  % na caiva ditsà mahatàü vipatsv api  // HJm_2.16 //

ayaü parikùãõadhano 'pi nàrthinaþ  $ karoti yàc¤à÷rayabhaïgakàtaràn  &
iti prakà÷ãkçtani÷cayo janair  % jano na kçcchre 'pi jahàty udàratàm  // HJm_2.17 //

iti tathyam ahaü bruve bhavantaü  $ bhavavicchedi padaü gaveùayantam  &
vyavasàyatanutram à÷u baddhvà  % badaradvãpam upehi lokabhåtyai  // HJm_2.18 //

÷çõu tatra mayopadi÷yamànaü  $ gamanaü bhådharanàgayakùabhãmam  &
bahubhi÷ ca payodhibhir niruddhaü  % yad alaü sàdhayituü tvam eva ÷aktaþ  // HJm_2.19 //

malayàcalarohiõã sudheti  $ sthiravãryauùadhir asti puõyagandhà  &
haviùà paripacya tàm a÷àna  % ÷ramatçùõàbhibhavakùudhàkùayàya  // HJm_2.20 //

pa¤cadvãpa÷atàny atãtya saritas tàs tà÷ ca bhãmàmbhasas  $ tãrtvà ca plavamadhyago jalanidhãn puõyena vãryeõa ca  &
tuïgasyopari bhåbhçto 'sti mahatã nàmnà mahaughauùadhis  % tàm àdàya mahàbhujaïgamaviùacchedàya yàyàs tataþ  // HJm_2.21 //

purastàc ca såcibhedyaü vetravanam atikramya jaladhitãre bhådharakandaràntaràvasthitaü tàràkùaü nàma ràkùasaü drakùyasi |

suptasya jàgrata iva jvalitàgnidãpter  $ yasyàkùiõã tapanamaõóalatulyatàre  &
àpiïgapakùmapariveùñitavartmalekhe  % nidràkùaye mukulite iva càprakampe  // HJm_2.22 //

suptasya tasya ghanani÷vasitànilena  $ pramlànapàõóukusumàs taravo bhavanti  &
jihvà viniùpatati càsyapuñàt sphurantã  % vidyullatà jaladharàd iva bhãmanàdàt  // HJm_2.23 //

tato yakùabhujaga÷àntyartham atãtabuddhabhàùitàni såtrapadàni pañhatà bhavatà gantavyam | gatvà ca nàtidåre rohitakaü nàma vividhodyànakusumasurabhipavanam anekaratnaprabhodbhàsitajaladhitañabhådharàntaram uccàvacajanasaübàdhavipaõimàrgam amarapurapratimaü puraü drakùyasi | tatra ca paurõamàsãni÷àkarapriyadar÷ano vividhaguõaugho màghanàmà sàrthavàhaþ | sa te badaradvãpasya panthànam upadar÷ayiùyati | sa ca mahàsàrthavàho gàóhaglànatayà siüha÷àrdålabhãùaõàcalavanàntaràõi bahåni yojanàni gatvà kàlakarmaõà yokùyate | na ca bhavatà tatràpi viùàdaþ karaõãyaþ |

preryamàõàþ karuõayà  $ dhãràþ sattvahitaü prati  &
baddhvotsàhamayaü varma  % sàdhayanti samãpsitam  // HJm_2.24 //

pa÷càd devatànubhàvàt puõyaprabhàvàc ca dåram atikramya himagiri÷ikharànukàripràkàrapariveùñitaü rajatanagaraü pihitadvàraü drakùyasãti | tatra ca bhavatà punas tàny eva såtrapadàni pañhitavyàni | tataþ svayam eva tad dvàram apàvçtakapàñaü bhaviùyati |


tato niryàsyanti stanakala÷abhàreõa guruõà  $ prakàmaü klàmyantyaþ sphuñada÷anabhàsaþ smitava÷àt  &
aràlabhrålekhàþ kuvalayadala÷yàmanayanà÷  % catasraþ kinnaryas tanudhavaladivyàü÷ukabhçtaþ  // HJm_2.25 //

tàsu ca mçduhasitakañàkùabhråvilàsaprakà÷itamanmathàsv api bhavatà bhaginãsaüj¤à karaõãyà | tà÷ ca bhavato badaradvãpasya panthànaü dar÷ayiùyanti | tato badaradvãpàdhipatiþ kinnararàjo devatàprotsàhito bhavate cintàmaõiü dàsyati | tatra ca vaióåryamayasya nagarasyàntikajàtam upavanam àgatam akçùñoptasya ÷àler atuùaü phalam a÷nantam uditam iva ÷aradvalàhakaü valàhakanàmànam a÷varàjaü drakùyasi | sa tvàü vihàyasà kçtàrthaü vàràõasãm àneùyatãty abhidhàya sà devatàntaradhãyata | bodhisattvo 'pi ca kalyàõasvapnadar÷anàt paraü pramodam udvahan niyamenàhaü badaradvãpayàtràphalam àsàdayiùyàmãti vicintya devatàþ påjayitvà ÷ramaõabràhmaõakçpaõebhya÷ ca dànàni dattvà yathàdevatopadiùñaü caturda÷abhiþ saüvatsarair badaradvãpam àgamya kinnaràdhipatisakà÷àt taü cintàmaõim àsàdya cintayàmàsa | api nàma sa turagapatir àgacched iti |

vicintitaü tena ca puõyakarmaõà  $ paràrthaniùpattinibaddhacetasà  &
parisphuran rà÷ir ivendurociùàü  % sa cà÷varàjas tvaritaü samàyayau  // HJm_2.26 //

sametya covàca sa mànuùãü giraü  $ dukålasåtràkçtisàndrakesaraþ  &
itaþ puràt sàgara÷ailadurgamàn  % nayàmi kaü tvàü viùayaü vihàyasà  // HJm_2.27 //

taü supriyaþ priyaguõo guõinàü pravekaþ  $ provàca vàjivaram indumarãci÷ubhram  &
mattadvirepha÷abalopavanàntaràlàü  % vàràõasãü nayatu màü drutam a÷varàjaþ  // HJm_2.28 //

uktas turaïgapatinàtha sa dhãrasattvaþ  $ pçùñhaü mamedam adhiruhya bhava sthiràïgaþ  &
ratnaü svavàsasi nibadhya ca ÷uddhara÷mi  % taü pakùiràjasamaraïghasam àruroha  // HJm_2.29 //

bhindan khuraiþ praviralàn kvacid ambuvàhàn  $ saudàmanãsamavabhàsapi÷aïgitàïgaþ  &
utpatya khaü stimitasàgaravàrinãlaü  % vàràõasãm avatatàra sa vàjiràjaþ  // HJm_2.30 //

taü ca svabhavanasamãpe 'vatàrya valàhakaþ punar badaradvãpam eva pratyàyayau | bodhisattvo 'pi ca pravi÷ya pramuditamanobhiþ praõayibhiþ suhçdbandhubhiþ pratyudgataþ svabhavanam anyasminn ahani bahir niùkramya taü cintàmaõiü dhvajàgram àropyedam uvàca |

yad yad icchati yo dravyam  $ iha mànuùadurlabham  &
tat tac cintàmaõir ayaü  % samyak tasmai prayacchatu  // HJm_2.31 //

tadà ca tasmin de÷e nirvyàpàrakçùãvalajanam anudakatayà dhavalajalada÷akala÷abaladikkàntam uparatagokaóevaràvasthitavàyasagaõam atyàkuladaridravargam aparyàptabhaikùopahàraü mahad durbhikùam àsãt | tataþ sa janakàya upetya supriyam uvàca | dhànyam eva tàvad ayaü maõivaraþ pravarùatv iti | tathàstv iti coktaü bodhisattvena vicintya vilokita÷ càsau mahàmaõiþ |

kvacit tarupalà÷eùu  $ skhalatà vyomapàtinà  &
dhànyena mahatà bhåmir  % babhåva ca nirantarà  // HJm_2.32 //

tato vicitrà maõayaþ sphurattviùaþ  $ ÷ucidyutãny àbharaõàni càsakçt  &
vikampitàny àpatatà nabhasvatà  % tanåni vàsàüsi ca petur ambaràt  // HJm_2.33 //

atho vicitràbharaõàmbarasrajaþ  $ pravçttanànotsavatåryanisvanàþ  &
savismayàs taü janatànukampinaü  % puraskçtaü tuùñuvur ittham arthinaþ  // HJm_2.34 //

aho batàtyadbhutam etad ãhitaü  $ paropakàràya gçhãtajanmanaþ  &
aho ya÷obhis tava kundapàõóubhis  % tiraskçteyaü hasatãva medinã  // HJm_2.35 //

ava÷yam asty eva janasya tàdç÷ã  $ svabhàgyasaüpat ku÷alàvalambinaþ  &
bhavàdç÷ànàü jagadarthakàriõàü  % yad evam utpattir avandhyajanmanàm  // HJm_2.36 //

nirvàsitamahàduþkho  $ dattàkliùñamahàphalaþ  &
vipàka iva dharmasya  % sukhahetus tvam arthinàm  // HJm_2.37 //

tad evam àtmaduþkham agaõayitvà jagatsukhavidhàyino mahàkàruõikà na pratij¤àm avasàdayanti mahàtmàna iti svasukhanirapekùeõa paràrthaniùpàdanapañunà bodhigàminà bhavitavyam iti ||

|| badaradvãpajàtakaü dvitãyam ||



__________________________________________________________________________


|| 3 Dharmakàmajàtakam ||


nànyatra bodhisattvàd aj¤ànatamonirastaye yogyaþ  /
ka÷ cit subhàùitamaõiü cikràya pràõamålyena  // HJm_3.1 //

tadyathànu÷råyate
bodhisattvaþ kila ÷ruta÷ãlàdiguõàbhilakùite kùititalàlaïkàrabhåte bhåtànukampini satatapravçttabrahmaghoùàgnihotrasamiddarbhakarmànte vinãta÷iùyaparivçtàdhyàpake bràhmaõakule lokahitàya vyàyacchamàno va÷itvàd udapàdi | pratidivasam àpåryamàõakànti÷ ca sa mahàtmà

yathà yathà saüvavçdhe jagatpriyaþ  $ ÷a÷ãva bhindaüs timiraü marãcibhiþ  &
tathà tathà tan mahatãm mahàkulaü  % jalaü payodher iva vçddhim àyayau  // HJm_3.2 //

ka÷ cid eva mahàbhàgyo  $ jàyate saümataþsatàm  &
tarulateva vaü÷a÷rãr  % yam àlambya vivardhate  // HJm_3.3 //

tasya ca mahànubhàvasya kçtopanayanasaüskàrasya pramàdabahule yauvane vartamànasya vinivçttavyasanadoùasya paràm avekùya dharmakàmatàü dharmakàma ity eva j¤àtayo 'nuråpaü nàma cakruþ |

pràyeõa pràõino loke  $ guõino và guõasya và  &
nàmàpi puõyanirjàtaü  % prayàti ramaõãyatàm  // HJm_3.4 //

subhàùitaü tasya subhàùitàrthinaþ  $ kuta÷ cid àkarõayato vipa÷citaþ  &
nitàntam ànandathucitrakarmakçc  % cakàra romodgamabinduvartanàm  // HJm_3.5 //

påtena lokam avabhàsayatà samantàt  $ kàntena bhinnatamasà prathitàgamena  &
÷uddhena kasya hçdayaü ÷a÷alakùmaõeva  % na hlàdyate supuruùasya subhàùitena  // HJm_3.6 //

÷u÷ràva bhinnatimiraü timiràntakàrã  $ yasmàt subhàùitam atãva subhàùitaj¤aþ  &
prakhyàtabuddhimahimà mahatàü sadaþsu  % prãtaþ paraü ÷atasahasram adàt sa tasmai  // HJm_3.7 //

sa ca mahàtmà yatra yatra gacchati sma tatra tatra janena pratipåjyate sma | tataþ kadà cid
anyatamo duùñacetàs tadapakàracikãrùayà bràhmaõas tasya mahàtmanas taü làbhasatkàravi÷eùam anudivasam abhivardhamànam asahamànaþ sàmarùaü tvaritapadaü tatsakà÷am àjagàma |

asaüpràpyànyataþ påjàü  $ guõalabhyàm asajjanaþ  &
anyasmai mànyamànàya  % paõóitàyàbhyasåyati  // HJm_3.8 //

sa ca duràtmà ràkùasa iva bràhmaõaråpadhàrãtam mahàsattvam upagamyedam abhyadhàt |

÷rutaü mayàtãva subhàùitapriyo  $ bhavàn kila j¤ànavi÷eùavittagaþ  &
ato 'smy avaj¤àtajanas tvadantikaü  % subhàùitapràbhçtavàn upàgataþ  // HJm_3.9 //

paribhraman gandhavatãþ ÷ilãmukho  $ vihàya phullàþ sahakàrama¤jarãþ  &
madaü pipàsuþ samupaiti dantino  % guõàntaraü tatra sa pa÷yati dhruvam  // HJm_3.10 //

atha bodhisattvaþ subhàùitopàyanavantaü taü bràhmaõam àlokya praharùaprodbhidyamànapulaka÷obhaþ samutthàya svàgataü subhàùitamahàratnavaõije bràhmaõàya | vayaü subhàùitamaõãnàü kretàra ity uktvà taü dvijàtim àtmãye mahaty àsane samupave÷ya svayamavanau niùasàda | tato dharmakàmaü suhçdas savismayam evam åcuþ |

÷roùyàmãti subhàùitàni bhavato jàtaü mukhaü sasmitaü  $ ÷rutvà yàsyati sà÷ru locanayugaü prãtyà ÷riyaü kàm api  &
ahna÷ chedava÷àt sugandhi kumudaü mandaü samunmãlati  % pràpyendoþ kiraõàn apàstatamasaþ ÷obhàü paràü puùyati  // HJm_3.11 //

atha dharmakàmaþ sabahumànam àlokayaüs taü bràhmaõam avocat | abhidhàtum arhaty àcàryaþ ÷u÷råùamàõàya ÷iùyàyeti | atha sa pàpãyàn enam uvàca | yadi bhavàn mahati khàte nirdhåmajvalanaparipårite subhàùitaratnalobhàd àtmànaü mu¤cet tato 'ham idaü subhàùitam a÷rutapårvam atimanoharam abhidadhyàm iti | atha bodhisattvaþ sattvaparibçühitamatir idam abhyadhàt | mahàbràhmaõa | nedaü duùkaram àtmaduþkhànapekùiõàm màdç÷ànàm | kiü tu |

subhàùitaü jagadudayàya sajjanàn  $ mahãruhàt phalam iva saücinomy ahaü  &
gate mayi jvalanavatãm mahàkhadàm  % ayaü janaþ katham iva tad grahãùyati  // HJm_3.12 //

bràhmaõa uvàca || ÷ràvayitvedam subhàùitam akhilasya janakàyasya tato 'gnikhadàyàm àtmànaü mokùyasi | bodhisattva uvàca | yathà àcya rocate tathàstu |

anavatãrya ciràya duruttaraü  $ suvipulaü vyavasàyamahodadhim  &
kùapitamohamahàtimiraþ kathaü  % jagati bodhimaõiþ sulabho bhavet  // HJm_3.13 //

tad aham eùa subhàùitalàlaso  $ jalam iva pravi÷àmi hutà÷anam  &
na mama dharmakathàhçtacetaso  % hutavaho 'pi kariùyati vedanàm  // HJm_3.14 //

iti nigadya sukhàtam akhànayaddahanavac ca nçbhis tad akàrayat  /
niragamac ca bahirbhavanàntaràt sapadi tena saha dvijarakùasà  // HJm_3.15 //

hutabhuji jvalite ca mahàmatir  $ nipatituü kçtani÷cayamànasaþ  &
sakhibhir a÷ruparãtavilocanaiþ  % sa rurudhe parirabhya suhçttayà  // HJm_3.16 //

atha dharmakàmaü suhçdo j¤àtaya÷ ca viùàdà÷rupårõanayanàþ sagadgadam evam åcuþ |
kim idam iti subhàùitarasenànapekùitakkàryo duùpràpam idam amalakulotpannam uóupatikiraõavi÷uddhaya÷o'dhiùñhànaü mànuùyam avamanya j¤àtijanaü càtyantaduþkhabhàginaü kçtvàtmànaü parityaktum icchasi | nanu vinivartyatàm iyamamàrgayàyinã buddhiþ | pa÷yatu bhavàn |

ye nàma vallabhataràs satataü janasya  $ putràd apãùñaphaladàd dayitàj janàc ca  &
krãõàsi tair asubhir àtmasukhànapekùã  % kasmàt subhàùitam atãva subhàùitaj¤aþ  // HJm_3.17 //

atha bodhisattvastasya janakàyasya subhàùitaguõàviùkaraõena dharmade÷anàm iti cakàra |

vij¤ànam ujjvalayati pratibhàü tanoti  $ tattvaü prakà÷ayati kàpatham ucchinatti  &
sàdhoþ subhàùitam aho paricãyamànaü  % kalyàõamitram iva kiü na hitaü karoti  // HJm_3.18 //

yatrodite vimaladhàmni vivasvatãva  $ pumnàü matiþ kamalinãva vibodham eti  &
atyantabhinnatimiraü sudhiyà parasmàt  % tad gràhyam àtmanimayenakathaü na såktam  // HJm_3.19 //

tasmàd ahaü dahanadàham acintayitvà  $ tàthàgatãü gatim anupratipattum icchan  &
praj¤àguruü gurum ivàlaghusåktahetoþ  % prãtaþ ÷arãragurudakùiõayàrcayàmi  // HJm_3.20 //

mànuùyaü devabhåyaü và  $ pràpyate sukçtà÷rayàt  &
kadàcil labhyate pumbhiþ  % subhàùitarasàyanam  // HJm_3.21 //

tan na me ku÷alapakùàvalambino bhavanto vighnam utpàdayitum arhantãti tàn suhçdo bàndhavàü÷ ca sànunayaü vinivàrya jvalanasàtkartum àtmànaü taruskandham àruhya taü bràhmaõam uvàca | àcàrya procyatàm adhunà tat subhàùitam iti | bràhmaõa uvàca |

pradànapañubhir nityaü  $ ÷ãle ca vimale sthitaiþ  &
atyantavãryasaünàhaiþ  % pràpyate padam akùayam  // HJm_3.22 //

atha bodhisattvaþ pramuditamanàs tàü gàthàm udgçhya tasmai janasamåhàya ÷ràvayàm àsa | tatas te suhçdas tam enam artham åcuþ |

paraü pramodaü janayet punaþ punaþ  $ tavaiva såktaü ku÷alàvalambinaþ  &
viùàdahetutvam upàgataü yato  % duruktam asmàkam idaü tato nanu  // HJm_3.23 //

atha tatra prakçtikaruõàrdrà÷ayo màtçgràmastasya sàdhor asaübandho'pi ÷okava÷àd evaü paridevanaparo babhåva |

sugandhinà vàïmadhunàdhivàsitaü  $ parisphurandantamarãcikesaram  &
mukhàmbujaü ÷rãmad idaü hutà÷anaþ  % kathaü nv ayaü niùkaruõo 'sya dhakùyati  // HJm_3.24 //

vi÷uddhacàmãkaragauram agninà  $ parãyamàõaü parikåõitekùaõam  &
÷arãram asyedam aho bhaviùyati  % pradagdhadàrupratimaü malãmasam  // HJm_3.25 //

udyatsimasimà÷abdam  $ analàntaravartinaþ  &
÷yàmãbhavad idaü gàtraü  % draùñuü ko 'syàdya ÷akùyati  // HJm_3.26 //

dvidheva kriyamàõànàü  $ veõånàü parvaniþsvanam  &
bàndhavàþ katham asyàsthnàü  % ÷roùyanti sphuñatàü dhvanim  // HJm_3.27 //

amã samãraõàsaïga-  $ calatpallavapàõayaþ  &
mà dhàkùãrenam ity agniü  % vàrayantãva pàdapàþ  // HJm_3.28 //

bàùpatoyàvilàkùàõàü  $ vidàrayati no manaþ  &
bandhånàm asya dãnànàü  % hà hety ekàkùaraü vacaþ  // HJm_3.29 //

iha goùñhã kçtànena  $ dattaü dhanam ihàrthine  &
ity asya suhçdaþ sàdhor  % de÷ayiùyanti sàsravaþ  // HJm_3.30 //

j¤àteyena vinàsmàkaü  $ duþkhaü dahati mànasam  &
suhçdo j¤àtayo vàsya  % dhàrayiùyanty asån katham  // HJm_3.31 //

tan nedam atikaruõaü raudraü karmàsya duùkarakàriõaþ ÷akyate draùñum ity abhidhàya sa strãjano gçhàbhimukhaþ pratasthe | tato bodhisattvaþ praõidhim evam àvi÷cakàra |

na pràrthaye padam ahaü ÷ubhalabhyam aindraü  $ vidyàdharàdhipatitàü na ca nàpi ràjyam  &
bhåyàsam asya jagataþ sugatatvam àpya  % duþkhakùayàrtham amunà ku÷alodayena  // HJm_3.32 //

ity uktvà tena mahàtmanà mukta÷ càtmà | sadya eva ca so 'gnir upa÷àntajvàlàkalàpadhåmasaüghàtaþ surabhikamalodbhedagandhàdhivàsitadigantaràlaü kamalinãpalà÷asthitavimalasalilalavaü sphañikakaõàkãrõamarakata÷ilànuråpam alikulacakravàkamithunahaüsakàdambopa÷obhitaü padmàkaratvam agamat |

kçtàrtham iva padmatvaü  $ manyamàne ku÷e÷aye  &
so 'pi ca sthitam àtmànam  % adràkùãd dhãmatàü varaþ  // HJm_3.33 //

pàdopàntabhràntamattadvirephaþ  $ ÷ànto dharmaü dharmakàmo bruvàõaþ  &
÷obhàü gàóhaü padmapattràyatàkùaþ  % padmàsãnaþ padmayoner dadhàra  // HJm_3.34 //

eùa svapnaþ syàd iyaü kiü nu màyà  $ vahniþ kvàyaü kvedamambhoruhatvam  &
ity à÷caryaü vismayàkùiptacittàþ  % taü pa÷yantas te janà vàcam åcuþ  // HJm_3.35 //

teùàü tam àlokayatàü janànàm  $ ambhojamadhyasthitam unnateccham  &
harùà÷ruõàsaübhavatà kùaõena  % ruùeva ÷okà÷rujalaü nirastam  // HJm_3.36 //

patitam atha nabhastaþ kãrõaki¤jalkagandhaü  $ samanugatam alãnàü païktibhiþ puùpavarùam  &
abhavad api ca màraþ pauùpam àdhàyapàr÷ve  % dhanur upahita÷okaþpàõivinyastavaktraþ  // HJm_3.37 //

atha sa bràhmaõo jvalitàïgàramadhyagatam ivàtmànam ùõani÷vàsàbhitaptamukhàntaràlaþ katham api dhàrayann idam avocat |

gambhãre kùitivivare parisphurantaü  $ pa÷yàmi jvalanam ivàgrato mahàntam  &
eùà ca jvaraparitarjitàtiduþkhà  % medinyàü mama vinimajjatãva mårtiþ  // HJm_3.38 //

tãvràgniü narakam imaü patiùyato me  $ tvaü bhåyàþ ÷araõam ihàdya dharmakàma  &
tuïgecchàþ parahitavedhaso mahàntas  % tvàdçùkàþ suhçdi ripau ca tulyabhàvàþ  // HJm_3.39 //

atha bodhisattvas tadanukampayà satyàdhiùñhànam akarot |

yena satyena sattvàrthaü  $ bodhicaryàü caràmy aham  &
tena mà sma gamad vipro  % narakaü jvalitànalam  // HJm_3.40 //

iti bodhisattvenàbhihitaþsa bràhmaõaþ sadya eva haricandanànuliptam ivàtmànaü pramumude |

kalyàõamitram àgamya  $ jagadarthavicakùaõam  &
prayàti vilayaü sadyaþ  % pàpaü pàpakçtàm api  // HJm_3.41 //

atha bodhisattvaþ pramuditamanobhiþ suhçdbandhupraõayibhir àlokyamàno dàna÷ãlàdisamuttejanàya dharmyàü kathàü cakàra |

àgamato 'numànàc ca  $ dvayàni÷cayakàraõàt  &
vi÷eùani÷cayotpatteþ  % pratyakùaü balavattaram  // HJm_3.42 //

mahàparityàgam imaü savismaya÷  $ ciraü vilokyeva mama sphuracchikhaþ  &
kç÷ànur anvakùam ayaü ÷arãriõàü  % praphullapadmàkaratàm upàgataþ  // HJm_3.43 //

tataþ samàlokya mahàntam adbhutaü  $ prabhàvam enaü vipulasya karmaõaþ  &
÷ubhà÷ubhasyàsti phalaü sukhàsukhaü  % vicintya cedaü vijahãta kàpatham  // HJm_3.44 //

pramàdanidràvinimãlitàtmanàü  $ ÷arãriõàü saupàyikã prabodhanà  &
vipa÷citàü tu sphuñabuddhicakùuùàü  % sati prabodhe kim iva prabodhyate  // HJm_3.45 //

hitonmukhànàm api dharmyayà girà  $ bhç÷aü prabodhaü janayanti sàdhavaþ  &
gater vi÷eùo bhavati prasarpatàü  % pratodasaücodanayà hi vàjinàm  // HJm_3.46 //

bahucchalaü pàlayatà gçhà÷ramaü  $ na dhãmatà vi÷vasanãyam aõv api  &
na yujyate svaptum anàhitàïku÷a-  % pracaõóamattadviradàdhirohiõaþ  // HJm_3.47 //

sutapralàpà bhavanaü samçddhimad  $ vilàsalàvaõyavibhåùitàþ striyaþ  &
prasaïginàü sarvam amedhasàm idaü  % ÷amànukålasya nirodhakaü pathaþ  // HJm_3.48 //

kathaü cid aùñàbhir apoóham akùaõair avàpya mànuùyam idaü sudurlabham  /
÷amàya yo na tvarate pramàdabhàg niyojanãyo 'naóuhàm asau dhuri  // HJm_3.49 //

idam avàptam avàpyam idaü punaþ  $ kçtam idaü karaõãyam idaü nçõàm  &
iti manogçhacitraõayà kùayaü  % vrajati naiva manorathavartikà  // HJm_3.50 //

viùayopabhogam avasànadàruõaü  $ parirabhya candanam ivàhiveùñitam  &
sukham ity abhåtaparikalpanànugà  % bahuduþkhajàlam adhi÷erate janàþ  // HJm_3.51 //

dhig aho tiraskçtam avidyayà jagat  $ sakalaü kalaïkitam anaïgajair malaiþ  &
yad idaü sametya maraõàrigocaraü  % gajasuptikàm iva vidhàya tiùñhati  // HJm_3.52 //

hçtasatpathaü nivaraõàribhiþ ÷añhair  $ avicintya saütatam anityatàbhayam  &
anu÷àsanaü plavam apàsya saugataü  % vinimajjati vyasanasàgare jagat  // HJm_3.53 //

pratikùaõaü kùayam upayàtijãvitaü  $ pra÷àmyato vapur iva kçùõavartmanaþ  &
ataþ sadà viùayaparàïmukhãm imàü  % tvaràvatãü kurutamatiü hitaü prati  // HJm_3.54 //

iti vacanam ayuktanyàyam uktam mayà  $ ced anubhavata yatheùñaü kàmasaukhyànubandham  &
atha tu guõavad etat sàdhavaþ cintayitvà  % ÷rayata viùayatçùõàü rodhinãü÷àntim agryàm  // HJm_3.55 //

iti dharmade÷anàü kçtvà bodhisattvaþsasuhçjjano gçhaü pravive÷a |

tad evaü subhàùitaratnaparãkùàpañunà tena bhagavatà pràõair api subhàùitàni krãtànãti vicintya satatam eva duþkhocchedam icchatà pràj¤ena dharmakathà÷ravaõe mahàn àdaraþ karaõãyaþ | kalyàõamitrasevà càbhilaùitaphalaniùpàdinã bhavatãti tadanuvartinà bhavitavyam iti ||

|| dharmakàmajàtakaü nàma tçtãyam ||



__________________________________________________________________________



4. øa÷a


tiryagyonigatair api sadbhiþ pràõàþ paràrtham utsçùñàþ  /
ko nàma puruùabhåtaþ saktiü dhanamàtrake kuryàt  // HJm_4.1 //

tadyathànu÷råyate
stimitanilãna÷ukasaüghàtaharita÷àdvalopagåóhabhåbhàge vividha÷ikharitarucchàyopaviùñaromanthàyamànahariõagaõe bhramadalikulopagãyamànakusumitalatàsaüparkasurabhipavanàkampyamànanirjharavàridhauta÷ilàtalaparyante munijanamano'nukåle kålaviñapilatàkisalayàskhalitasarittaraïgàhatakumudadhavalaphena÷ekharàlaükçtasalile salilacaravihaïgonnàditapadminãvane kvacid acalavanàntare bodhisattvaþ ÷a÷o bhavati sma | tasya ca tatra sahavàsaguõàd abhivçddhasauhçdaþ pra÷amopacaya÷àntendriyagràmo gràmyopabhogaparàïmukhamanà÷ cãràjinàùàóhakamaõóalumàtraparigrahaþ kaùñatapàs tàpasaþ sahàyo babhåva |

÷àntau samànadharmàõau  $ samaduþkhasukhodayau  &
tàv anyonyam apa÷yantau  % na remàte suhçttamau  // HJm_4.2 //

bàlye ÷a÷ena rahitaþ kaücit kàlaü bhavaty anuùõàü÷uþ  /
na tu tena ÷a÷àkçtinà kadàcid api sa vratã suhçdà  // HJm_4.3 //

sàptapadãnaü sakhyaü bhavati satàü prakçti÷uddhacittànàm  /
kim utànyonyaguõakathàvi÷rambhanibaddhabhàvànàm  // HJm_4.4 //

bhavati ÷amàbhiratànàü puüsàü dharmàya pàñavaü buddheþ  /
pratanumanasàü tira÷càü dharmàrambhe kutaþ saüj¤à  // HJm_4.5 //

÷a÷ajàtir aho kveyaü kvedaü vàksauùñhavaü kva ca ÷amo 'yam  /
abhavad iti devatànàü ÷a÷a eva savismayaü cetaþ  // HJm_4.6 //

atha kadàcid asalilatayà paripàõóuùu sàsåyakçùãvalajanàvalokyamàneùu vi÷ràntavidyullatàvilàseùu pavanabalavicchinnasaüghàteùu jaladeùu dinakarakiraõàpãtasàva÷eùasalileùu parimlànagarbhalaghu÷àlicchanneùu kedàreùu sakçtpåravicchedapratanujalavimuktavipulatarapulinatañàvasthitasphuñitottàna÷uktipuñàsv saritsv àgharmaklamavinibaddha÷vàsapracalatkaõñheùu madakàle 'pi vinivçttançttavyàpàreùu nãlakaõñheùu nimnapraviråóha÷uùka÷aùpàïkuràyàü vasumatyàm alabdhatçõàhàratayà parikùàmakukùiùu mandagamanacalita÷ithilasàsnàsu kùãrakùayalaghådhnãùu paridurbalavatsàsu vatsatarãùu ÷àkapràyakadannàbhyavahàrakç÷aparuùàïgeùu daridrajaneùu durbhikùadoùaparàïmukhãkçtàtithijanasatkàreùu gràmeùu kvacit kvacic chråyamàõamanthàna÷abdeùu gokuleùu sa tàpasas taü ÷a÷am avocat | aho kçtopakàram api vipatsu nànuvartante prakçtilaghavaþ pràõinaþ | pa÷yatu bhavàn ayaü hi |

àsàreõa vibhinnacandrakamaõiü tanvan kalàpaü mudà  $ làsyaü làsakavat purà viracayan stautãva yaü kekayà  &
tasminn eva ÷ikhã nirambhasi ghane cakùuþpradànàlasaþ  % pràyeõodayavantam eva bhajate svàrthapravãõo janaþ  // HJm_4.7 //

nistoyà viralãbhavanti jaladà vicchinnam aindraü dhanuþ  $ ÷råyante na kalàpinàü giriguhàsaüsargadãrghà giraþ  &
sarvaü vastu nisargabhaïguram iti dhyàtveva ÷okàc ciraü  % vidyullàsikayà vilàsamadhuraü làsyaü parityajyate  // HJm_4.8 //

jàtaü kùãõaphalaü phaladrumavanaü ÷oùaü gatà vãrudhaþ  $ pramlànàni ÷anair bisàni bisinãpaïke kharatvaü gate  &
yo 'py àsãd badareïgudãphalacayaþ svalpo mamàtroñaje  % kùãõaþ so 'pi suduùkaràya tapase yàtràü kariùye katham  // HJm_4.9 //

àhàreõa vinà pratikùaõam ayaü dehaþ klamaü gacchati  $ klàntyà cetasi yoginaþ pratihate sthairyaü samàdheþ kutaþ  &
pràj¤asyàpi samàdhihãnamanasas tattvàbhimukhyaü kutas  % tattvàdar÷anabaddhamohatimiraþ pa÷càd vçthà ÷ràmyati  // HJm_4.10 //

tyaktvà tato 'jinakamaõóaluvalkalàni  $ sthàsyàmi bàndhavajanena saha svagehe  &
durbhikùadoùam apavàhya punar vanànte  % vatsyàmi vatsala ciraü bhavatà sahàtra  // HJm_4.11 //

atha bodhisattva÷ cirasaüvàsàbhivardhitapremàrdrahçdayas tam çùim uvàca |

àlànam unmålya sukhàbhikàïkùã  $ yàtaþ kathaücid dvirado vanàntam  &
vismçtya bhåyo 'ïku÷apàtaduþkhaü  % janàntam evecchati gantum aj¤aþ  // HJm_4.12 //

÷amena medhàvitayà tapoguõaiþ  $ ÷rutena ca j¤eyapathànugàminà  &
munãüs tvam anyàn abhibhåya vartase  % raviþ pradãpàn iva dåram aü÷ubhiþ  // HJm_4.13 //

iti tvam àlokita÷àstrani÷cayo 'py  $ anandhakàreõa vivekacakùuùà  &
praveùñukàmo viùayàrigocaraü  % kathaü pramàdyann iva nàma lakùyase  // HJm_4.14 //

tamovinirbhedi pathàü prakà÷akaü  $ manaþprasàdaü janayac charãriõàm  &
na vetti dhandhaþ sudhiyàü subhàùitaü  % prasàdi jàtyandha ivendumaõóalam  // HJm_4.15 //

svabuddhidãpena vinà tamasvinãü  $ sukhànuùaktiü tyajatãti kà kathà  &
gçhasthatàyàü ramayanti yan mano-  % vi÷uddhasattvàs tad asàüprataü mahat  // HJm_4.16 //

dvisandhyam àjyàhutigandhavàsitair  $ nive÷itàntarbadareïgudãphalaiþ  &
jalà÷ayàlãna÷aràrisàrasais  % taråpagåóhair uñajair alaükçtàþ  // HJm_4.17 //

tapasvikanyoddhçtakumbhavàriõà  $ prasicyamànodgatabàlapàdapàþ  &
tañadrumacchàyaniruddhasindhavaþ  % samucchvasatpuùpasugandhivàyavaþ  // HJm_4.18 //

paribhramattàpasaputrakànugaiþ  $ kvacin mçgaiþ khaõóitavãraõàïkuràþ  &
japàc calacchma÷runiruddhakandharais  % tapodhanair à÷rita÷ailagahvaràþ  // HJm_4.19 //

aho dçóhasnehanibaddhacetasàm  $ asatsukhàsvàdalavànuùaïgiõàm  &
na nàma paryutsukayanti ràgiõàm  % amedhasàü cittam upatyakà bhuvaþ  // HJm_4.20 //

aku÷alajanasevyaü kàpathaü pràpya mohàt  $ skhalati niyatam aj¤aþ snehapà÷àn amuktvà  &
sukçtibhir anuyàte saüvidàno 'pi màrge  % yad arajasi na tiùñhaty etad apràptam atra  // HJm_4.21 //

bahuvyasanadoùam api nàma gàrhasthyam avetya katham imàü ÷amànukålàü vimuktimàrgaprakà÷inãü pravrajyàm apàsya sukhalavahetor mahat pratibhayaü duþkhapàtàlaü praveùñum icchasi | yac ca bhavatàbhidhãyate punar ahaü tapovanam àgamiùyàmãti nedaü ÷raddhãyate | kutaþ | pracuravighno hi gçhavàsaþ |

indriyàrthava÷agasya kàminãþ  $ pa÷yataþ smitavilàsabhåùaõàþ  &
apy akhaõóaphalade tapovane  % ràgikasya hçdayaü nivekùyate  // HJm_4.22 //

api ca maharùe viùayànuvartino hi pràõino mahànti vyasanàny anubhavanti | pa÷ya |

mçgo mçgayugãtena  $ nãyate ÷aragocaram  &
viùayàsvàdalubdhànàü  % bhavanty eva vipattayaþ  // HJm_4.23 //

÷alabhaþ prayàti patito vibhàvasau  $ gurudàhaduþkham upagamya pa¤catàm  &
kamanãyaråpahçtacetasàü kathaü  % na bhaviùyati vyasanam aïginàü punaþ  // HJm_4.24 //

yadi nàdadãta baói÷astham àmiùaü  $ ÷akalã ka enam udakàt samuddharet  &
sukhalubdhabuddhir anubaddham agrato  % na bhayaü vilokayati bàli÷o janaþ  // HJm_4.25 //

kamale nimãlati ÷ilãmukhaþ sthitaþ  $ samupaiti kçcchram atigandhalàlasaþ  &
gajabandhakãm anusaran vanàt karã  % sahate pratodani÷itàïku÷avyathàm  // HJm_4.26 //

vipadàü padaü tanudhiyàü vimohanaü  $ sthirabuddhibhiþ parihçtaü mahàtmabhiþ  &
yadi vaþ sanàtanasukhaspçhàsty ato  % viùavaj jahãta viùayàhigocaram  // HJm_4.27 //

çùir uvàca | satyam anekeùàü paribhavàdãnàü
doùa÷aràõàü ÷aravyabhåto gçhavàsaþ sukhalavàsvàdamohitàtmabhir na ÷akyate parityaktum | kiü tu |

÷a÷a suhçttama ÷ãlaya÷onidher  $ bhavata eva guõà nanu tàdç÷àþ  &
mama bhaviùyati yair hçtacetasaþ  % punar ihàgamanaü ÷amam icchataþ  // HJm_4.28 //

bodhisattva uvàca | yady ava÷yam eva gantum abhilaùitaü tathàpy ekam imaü divasam ihoùitvà ÷vaþ svam abhipràyam anuùñhàtàsi | tataþ sa munir evaü cintayàmàsa | niyatam ayaü màü nimantrayitukàmaþ |

jambåvanaü kvacid anena phalàbhiràmaü  $ dçùñaü bhavet kim athavà phalito 'tra cåtaþ  &
pàkàbhitàmrasukumàraphalàdhivàso  % ÷ailàntare kvacid udumbarapàdapo và  // HJm_4.29 //

atha ÷a÷as tàü rajanãm ativàhya prabhàtasamaye kçtsnaü tad vanaü paribhramyàlabdhamålaphala÷ cintayàmàsa |

asminn abhuktavati sakùudhi durbalàïge  $ ÷ànte munau samasukhavyasane susakhyau  &
bhokùye tçõaü katham ahaü haritaü vanànte  % pàsyàmi ÷ãtavimalaü salilaü kathaü và  // HJm_4.30 //

athavà saty asminn arthijanasàdhanakùame ÷arãre kim aham a÷akta iva viùaõõamanàs tiùñhàmi | tatas tam çùim upagamyovàca | maharùe pratipàlyatàü tàvan muhårtaü yàvad aham àhàrajàtaü kiücid upaharàmi | tataþ sa munir acintayat | parikùãõakandamålaphale 'smin vane kãdç÷ã punar àhàropaharaõa÷aktir asya syàt | atha sa mahàtmà jvalitàïgàrarà÷im avalokya praõidhim evam abhivardhayàmàsa |

yathàrthinaþ kùudupa÷amàya nirvyathas  $ tyajàmy asån hutabhuji ca¤calàrciùi  &
tathà jagadvyasananirastikàriõãü  % sudurlabhàü da÷abalatàm avàpnuyàm  // HJm_4.31 //

muktaþ svàtmà paràrthe pramuditamanasà cintayitveti tena  $ kle÷acchedàya ÷àntaü padam abhilaùatà pràõinàü bàndhavena  &
÷àntajvàlàkalàpaþ sa ca vanadahanas tasya puõyànubhàvàt  % preïkhattoyormilekhaü pracaladalikulaü pràpa padmàkaratvam  // HJm_4.32 //

atha sa muniþ kaùñam ity uktvà dahananirvàpaõàya gçhãtasalilakamaõóalus tvaritam upagamya taü mahàtmànaü vikasitapuõóarãkamadhye 'vatiùñhamànaü dharmaü de÷ayantam apa÷yat |

adhiùñhitaü tena bhç÷aü ÷a÷ena  $ raràja tad vàriõi puõóarãkam  &
÷aratprasanne nabhasi prasannaü  % prakà÷alakùmeva ÷a÷àïkabimbam  // HJm_4.33 //

tataþ sa munis taü ÷a÷aü puõóarãkàvasthitam àlokya vismitamanàþ stutim imàü pravyàjahàra |

aho paràrthapratipattidakùiõaü  $ ya÷onidheþ karma tavedam adbhutam  &
acintyamàhàtmyavi÷eùasaü÷rayo  % mahàmatiþ ko 'pi ÷a÷àyate bhavàn  // HJm_4.34 //

ayaü pradãptaþ kva samãrasàrathiþ  $ kva càtra ràjãvavanatvam ãdç÷am  &
mahàtmanàü puõyabalair adhiùñhito  % viùadrumo 'py oùadhivçkùatàm iyàt  // HJm_4.35 //

tataþ sa mahàtmà tasmàt puõóarãkàd avatãrya praviùña÷ ca tena saha muninà parõa÷àlàm | viditabodhisattvavçttàntena ca vismitamanasà maghavatà samantàd a¤janàcalanãlajaladharapañalapihitadinakaram aciraprabhàprakà÷aparipi¤jaradigantaram ambaratalam akàri |

tato vavuþ pracalitavàri÷ãkaràþ  $ samantataþ kuñajabhidaþ samãraõàþ  &
virejire samuditapaïktibhiþ phalaiþ  % ÷ukà÷rità girisahakàrapàdapàþ  // HJm_4.36 //

samudgate madhukaraveõunisvane  $ mçdaïgavad dhvanati ca vàrinirjhare  &
nanarta khaü navajaladaü vilokayan  % sthito girer upari mayåralàsakaþ  // HJm_4.37 //

manoharaü dhanur avatatya vajriõo  $ nipàtitasphuñabahu÷ãkareùavaþ  &
vitenire sphuradaciraprabhàsayaþ  % payodharàþ kùapitanidàghavidviùaþ  // HJm_4.38 //

paribhramadbhramaranipàtakopitaþ  $ samucchvasatprataruõaketakà÷ritaþ  &
÷vasann ayovalayasaråpavigrahaþ  % punaþ punaþ phaõam atanod bhujaïgamaþ  // HJm_4.39 //

dayitàvirahotsukotsukaiþ  $ pathikaiþ ÷ailapathadrumà÷ritaiþ  &
pari÷u÷ruvire 'lpayàcinàü  % jaladhàràntaracàriõàü giraþ  // HJm_4.40 //

dadç÷uþ pathikàïganàþ sphurantãü  $ taóitaü vàrimuci pravepitàkùyaþ  &
upari dviradasya vàyununnàü  % dhvajabaddhàm iva kauïkumãü patàkàm  // HJm_4.41 //

÷ikhicandrakami÷rakà÷avaü÷aü  $ kvacid àvartaparibhramacchilãndhram  &
abhavaj jalam àvilaü nadãnàü  % tañajambåphalapàtabhinnaphenam  // HJm_4.42 //

jambåphalaiþ ÷abalitàni sarittañàni  $ pa÷yan bhuva÷ ca mçdu÷àdvalaramya÷obhàþ  &
parõoñaje kvaõati vàrikaõàbhighàtàt  % tiùñhan saha pramumude sa muniþ ÷a÷ena  // HJm_4.43 //

papraccha tam athànena  $ vyavasàyena bhåyasà  &
sthànaü divyasukhàkàïkùã  % kim aindraü vijigãùase  // HJm_4.44 //

àcacakùe ÷a÷as tasmai  $ dhãracetàs tapasvine  &
buddhatvam aham icchàmi  % pràõinàü duþkha÷àntaye  // HJm_4.45 //

sa munis tam uvàcàtha  $ yadà buddho bhaviùyasi  &
tadà syàü tava ÷iùyo 'haü  % sa càsmai pratyapadyata  // HJm_4.46 //

tad evaü tiryaggato 'py asau bhagavàn bodhisattvacaryàü caran pràõair api paropakàraü kçtavàn iti buddhe bhagavati prasàdaparàyaõair bhavitavyam iti |

|| ÷a÷ajàtakaü caturtham ||


__________________________________________________________________________



5. Candraprabha

ko vismayaü na nãtaþ ÷irasas tyàgena bodhisattvasya  /
athavà phalànuråpàþ pràyo mahatàü samàrambhàþ  // HJm_5.1 //

tadyathànu÷råyate
hutavahasakhabalasamudãritamahàtaraïgasya kùãrodajaladher anukàriõà himagirihàreõàbhyalaükçtàyàþ kauberyà digvadhvàþ pramanasà pattralekheva vi÷vakarmaõà likhità vividhajanasaübàdhà pavanavidhåyamànopavanakusumagandhàdhivàsitadigantaràlà sadà subhikùatvàt paripårõakoùakoùñhàgàrà ÷rãr iva nagararåpeõàvasthità bhadra÷ilà nàma ràjadhànã yeyam adhunà takùa÷ileti khyàtim àgatà | tasyàü ca nãtibhujabalaparàjitànyaràjasàmantaþ samudra iva saritàü sarvasaüpadàm à÷rayaþ sarvavidyànàü pàtrabhåto bhåtànukampã vimalavadanendu÷obhàhrepitacandraprabha÷ candraprabho nàma ràjà babhåva |

÷riyam aripuranàrãpadminãnàü harantã  $ sakhijanakumudànàü hlàdam utpàdayantã  &
ni÷i manujapatãndos tasya dehaprabhaiva  % kùapitatimirajàlà dãpakàryaü cakàra  // HJm_5.2 //

tasya ca ràj¤o lokottareyam akhilajanavismayakàriõã pratij¤àbhåt |

yadi màü mçgayeta ka÷cid arthã  $ nayane pràõanibandhanaü ÷iro và  &
bhavabhaïgakaraü padaü yiyàsuþ  % praõayacchedam ahaü na tasya kuryàm  // HJm_5.3 //

bodhisattvasya ca da÷a÷atavasor ivàruõaþ satatapuraþsaro 'màtyagaõapradhàno mahàpraj¤o mahàcandro nàmàmàtyo babhåva |

parasparaguõàlàpau  $ parasparahitonmukhau  &
na kadàcid abhåtàü tau  % parasparaviyoginau  // HJm_5.4 //

atha kadàcin mahàcandro ràtrau nidràva÷am upagato dagdhapalà÷arà÷inãlaparuùacchavibhir analajvàlàkalàpakapilake÷a÷ma÷rubhiþ kesarinakharakuñilatãkùõakararuhaiþ salilàdhmàtagurujaladharabçhatkukùibhir ayaþstambhapãvaratatabhujorubhiþ ÷a÷ikalàkuñiladaüùñràvibhaktasçkkàntaiþ sphuradaciraprabhàvijihmabhråbhaïgaiþ sarudhirapuruùacarmàvacchàditakaupãnair yàtudhànaiþ svapne tasya nçpater apahriyamàõaü vigalitacåóàmaõiü maulim apa÷yat | prativibudhya ca vimanaska evam acintayat | aho kañuvipàko 'yaü mayà svapno dçùñaþ | svàmina÷ ca naþ pratij¤à ÷arãram api yàcitenàrthine mayà dàtavyam iti | tad yàvat tasya nçpater na ka÷cic chiro mçgayate tàvad anekàni ratnamayàni ÷iràüsi ÷ilpibhiþ kàrayàmãti | tair eva kaücic chiroyàcakaü bahir eva pratipåjya visarjayiùyàmãti |

bhåpàlaþ pçthivãm enàü  $ pàlayan pàlitendriyaþ  &
kçtàtmà suciraü jãva¤  % jãvayatv akhilaü janam  // HJm_5.5 //

atha mahàcandro 'màtyamukhyaþ ÷iràüsi ratnamayàni kàrayitvà bahir eva yàcanakajanaü vicàrayàmàsa kenàrtha iti | tato gandhamàdanaparvate vànarànåkamukhaþ pariõatanàlikelavalkalaparuùaviralake÷a÷ma÷rur akçtabhråkuñir api kçtabhråkuñir iva dagdhasthåõàsitakarka÷acchaviþ prasthitajalaukaþkuñilasthålasiràjàlaviùamajaïghorubhujo bhujaga iva prakçtiraudro raudràkùo nàma bràhmaõaþ prativasati sma | tasya cintà samabhavat | candraprabhaþ kila ràjà sarvaüdadas tad gacchàmi tàvat taü ràjànaü ÷iroyàcanena vyarthapratij¤aü kariùyàmãti | kasya nàmàsti ÷iraþpradàne ÷aktir iti vicintya krameõa bhadra÷ilàm àyayau |

vicacàla tataþ sabhådharà  $ muhuràghårõitasàgarà dharà  &
sarito jalam uddhuràvilaü  % calapàñhãnavikampitàntaram  // HJm_5.6 //

na virejatur indubhàskarau  $ rajasà dhåsaradarpaõàkçtã  &
abhavan kakubhaþ samantato  % malinàþ proùitabhartçkà iva  // HJm_5.7 //

ançtàv api ÷àkhinàm abhåt  $ kusumaü pàõóupalà÷akesaram  &
vavur uddhatapàüsusaücayàþ  % ÷ikhile÷ànugatà ivànilàþ  // HJm_5.8 //

abhavat sacaràcarà dharà  $ malinakùàmajanàkulàkulà  &
kùaõadà paridhåmratàrakà  % ÷a÷inãvàstasamãpam àgate  // HJm_5.9 //

vane '÷natãnàm api komalaü tçõaü  $ kùaõàd gavàü kùãram agàt parikùayam  &
dhavitradhåto 'pi nive÷itàïgatir  % makheùu jajvàla na yajvanàü ÷ikhã  // HJm_5.10 //

atha vividhàny ajanyàni vilokya bhadra÷ilànivàsã janaþ kim idam iti samà÷aïkamànaþ paryàkulatàm àjagàma | ye tu tatra nipuõataràs te ràj¤o vinà÷am àsannam utprekùamàõàs tumulamanaso bhåtvà parasparam evam åcuþ |

utpàtajanitaü kçcchraü  $ mà bhåd asya mahãbhujaþ  &
yasyà÷ritya bhujacchàyàü  % dehinaþ ÷erate sukham  // HJm_5.11 //

atha sà÷rulocanà nagaradevatà mahàcandràyàmàtyàya nivedayàmàsa | raudràkùo nàmàyaü bràhmaõo 'sya ràj¤aþ ÷iro yàcitum àgatas tan nivàryatàü kenacid upàyeneti | athàmàtyas tàni ratnamayàni ÷iràüsy ànãya raudràkùam uvàca | mahàbràhmaõa yenàrthas tad aham eva te pratipàdayàmi | kiü bhavato ràj¤à dçùñena prayojanam iti ||

bhavati tanudhanàd apãùñalàbho  $ yadi puruùàt kim ato mahàdhanena  &
yadi gajapadamàtrakhàtatoyaü  % harati tçùaü vada sàgareõa ko 'rthaþ  // HJm_5.12 //

bràhmaõa uvàca |
na sthålakùãradhàràþ sitajaladarucaþ pràrthaye gàþ savatsàþ  $ kiücitkarõàvadhåtabhramadalinivahàn naiva mattadvipendràn  &
nàlaükàràn prasannasphuñakiraõamaõãn nàpi vàsovi÷eùàn  % yàce mårdhànam asmàd aham avanibhujaþ sarvado 'yaü kileti  // HJm_5.13 //

amàtya uvàca |
amåni te ratnamayàni sàdho  $ dadàmi bhaktipravaõaþ ÷iràüsi  &
na ced amãbhis tava kçtyam asti  % madãyam adyaiva ÷iro gçhàõa  // HJm_5.14 //

svàmyarthaü bibhrataþ pràõàn  $ bhçtyasya sthiracetasaþ  &
taddhetoþ sàdhanãbhåtàs  % te cen nanu kçtàrthatà  // HJm_5.15 //

bràhmaõa uvàca | kim anena punaruktena | abhicàruke karmaõi pçthivãpati÷irasà mama prayojanam | atha candraprabho divyena cakùuùà taü ÷iroyàcanakaü bahir avasthitam àlokya priyasuhçdam iva pratyudgamya tam amàtyamukhyam abhihitavàn | alam alam arthinaþ praõayam upahatya | saüsàrasàgarottaraõàya setubhåtàþ khalu bodhisattvànàm arthinaþ |

uttitãrùor udanvantaü  $ dårapàraü duruttaram  &
yo bhinatti plavaü baddhaü  % kathaü sa suhçd ucyatàm  // HJm_5.16 //

tasmàd dharmasahàyena  $ puüsà dharmànuvartinaþ  &
utsàha eva kartavyo  % dharmavighno na yujyate  // HJm_5.17 //

ãdç÷o na bhaved arthã  $ yadi mokùasya kàraõam  &
bodhisattvasya påryeta  % dànapàramità katham  // HJm_5.18 //

ity uktvà khaógam àkçùya  $ bràhmaõasyàrpayan nçpaþ  &
mama cchindhi ÷iro vipra  % proktavàn iti càvyathaþ  // HJm_5.19 //

kva bràhmaõaþ kva hçdayaü karuõàparokùaü  $ caõóàlasaügatam ivàham anena manye  &
yaj¤opavãtam iti tasya ciraü vicintya  % viprasya vakùasi salajjam ivàvatasthe  // HJm_5.20 //

atha sa bràhmaõa uvàca |
nàham amàtyasuhçdbandhujanaparivçtasya bhavataþ ÷aknomi ÷ira÷ chettum | ekàkã bhavàn bhavitum arhatãti | tataþ sa ràjà sa÷apathaü vinivartya taü bàùpasalilapariplutàkùaü janasamåhaü tena nistriü÷apàõinà bràhmaõenànugamyamàno ratnagarbhaü nàmodyànam agamat | atha mahàcandro 'màtya iti paridevanàparidãnàkùaram uvàca |

apagata÷irasaü nirãkùituü  $ manujapatiü bata ko 'dya ÷akùyati  &
upahatayajamànasatkriyaü  % kratum iva puõyajanair upaplutam  // HJm_5.21 //

idam avanibhujà vinàdhunà  $ puram atidãnajanaü na bhàsyati  &
bhramadalikulasaükulaü gajaiþ  % salilam ivoddhçtaphullapuùkaram  // HJm_5.22 //

tad yàvad asya nçpater na ÷çõomi mçtyuü  $ pràõàn ahaü prathamam eva jahàmi tàvat  &
evaü vicintya sa samàdhibalena dhãmàn  % svàyaübhuvãü gatim agàt svatanuü vihàya  // HJm_5.23 //

dhanyaþ sa eva puruùaþ samavàpya saukhyaü  $ vçttaü prakà÷ya jagatãndumarãci÷ubhram  &
pràptàm avekùya suhçdàü mahatãü vipattiü  % pràpnoti yaþ prathamam eva ÷arãrabhaïgam  // HJm_5.24 //

atha ratnagarbham àkrãóaü praviùñe ràjani mahàn àkranda÷abdo 'ntaþpure samabhåt | pravi÷ya ca tad udyànaü sa bràhmaõas taü ràjànam avocat | evam avasthitasya svastharåpasya bhavato nàham asiü kaõñhe pàtayituü ÷aknomi | ràjovàca | bràhmaõa tato màm atra sadàpuùpe campakatarau badhàna | sa ca tathà bràhmaõaþ kçtavàn | athodyànadevatàs taü raudrakarmàõam evam åcuþ |

ni÷itaü vasudhàbhartur  $ asiü katham anàgasaþ  &
asya nàma jagadbandhos  % tvaü kaõñhe pàtayiùyasi  // HJm_5.25 //

akàraõakrauryaviråkùamànasaþ  $ ÷iro yadi cchetsyati bhåpater bhavàn  &
tavàpy a÷anyà sphuritasphuliïgayà  % ÷iraþ kariùyàma idaü vijarjaram  // HJm_5.26 //

atha sa ràjà tàþ pramadavanadevatàþ sànunayam iti vàrayàmàsa | na khalu mama bhavatãbhir anuttaràü saüyaksaübodhiü jigamiùor mahàn antaràyaþ karaõãyaþ | anumodanayà hi puõyàptir bhavaty ato 'nyathà ku÷alapakùahànir eva |

arthibhyo yàcamànebhyo  $ dattànàü ÷irasàü mayà  &
amunà ÷irasàdyedaü  % sahasraü paripåryate  // HJm_5.27 //

iti bodhisattvavacanam àkarõya tà devatàs tataþ sthànàt pratijagmuþ | atha sa ràjà praõidhim evam akarot |

÷iraþpradànàt ku÷alaü yad asmàc  $ ciràya vismàpitasarvalokàt  &
avàpya bodhiü mama tena ÷àntau  % bhaveyur asthãni tilàõukàni  // HJm_5.28 //

asmin pure bhadra÷ilàbhidhàne  $ ÷iràüsi dattàni mayà ca yasmin  &
sthàne bhavet tatra mano'bhiràme  % ståpo mahàn dehabhçtàü hitàya  // HJm_5.29 //

iti kçtapraõidher vasudhàpater  $ akaruõaþ karuõàmçducetasaþ  &
sa bhujagadyutinà sahasàsinà  % kamalavan mukhapaïkajam acchinat  // HJm_5.30 //

chinne tataþ ÷irasi bhåmipateþ kùaõena  $ nirmuktaphullakusumà÷rukaõànubaddhàþ  &
jaghnuþ svapallavakarair anilàvadhåtair  % àtmànam utsukatayeva latàtaruõyaþ  // HJm_5.31 //

nirbhinnaphenavalayaü pavanena vàtà-  $ vyàlolavãcibhujakampitapadmavaktram  &
tasminn abhåd upavane nalinãvadhånàü  % vçndaü sa÷okam iva ùañpadakåjitena  // HJm_5.32 //

diùñàntaü gatavati ràj¤i ràjadhànã  $ niþ÷rãkapracurajanàkulà na reje  &
niþ÷abdastimita÷aràricakravàkà  % yàte 'staü divasakare mçõàlinãva  // HJm_5.33 //

atha gatavati tasmin bhåbhuji brahmabhåyaü  $ calati jaladhivelà nisvanàkrandavatyàþ  &
ruditam iva pçthivyà dåram utkùipya tuïgau  % kapiladhavalabhàsau merukailàsabàhå  // HJm_5.34 //

sa ca bràhmaõas tatke÷eùu ÷iraþ samavalambya tasmàd upavanàn nirgantum àrebhe | tato bhadra÷ilànivàsã janaþ ÷okava÷àd evam uvàca |

siühàsanasthasya nçpasya bhçtyair  $ yad unmukhair dçùñam udãrõaharùaiþ  &
tan nãyate mlànasaroruhàbhaü  % dvijena ke÷eùu ÷iro gçhãtam  // HJm_5.35 //

api ca |

yaþ pårvàcalasaüsthitasya ÷a÷inaþ ÷obhàü vahan bhåyasãü  $ dçùñaþ sàdaram unmukhaiþ karivaraskandhasthito ràjabhiþ  &
kaõñhacchedavisàrisàndrarudhiravyàdigdhavakùaþsthalaþ  % ÷yenaiþ so 'yam adhomukhaiþ kùitipatir bhràmyadbhir àlokyate  // HJm_5.36 //

dãnà÷ citàü sumahatãü sacivà rudantaþ  $ karpåracandanaturuùkavatãü vidhàya  &
tasmin nive÷ya nçpatiü vyajanànilena  % mantrair hutaü hutavahaü jvalayàü babhåvuþ  // HJm_5.37 //

atha tàü jvalantãü citàm àlokya paridevamànaþ sa janakàya evam avocat| aho bhagavaty anityatà nàma nirvi÷eùà |

mandaü dattavilepanà ÷a÷abhçtaþ kàntiü harantã purà  $ yà spçùñà pramadàïgulãkisalayair gorocanàdhàribhiþ  &
seyaü pàtitavàsavadhvajanibhà ràj¤aþ ÷amàlambinã  % lolàbhiþ parimç÷yate hutavahajvàlàïgulãbhis tanuþ  // HJm_5.38 //

tad evaü sva÷iraþparityàgo 'py askhalitamanasà bodhisattvabhåtena bhagavatà kçta iti vicintya bodhim icchatànyenàpi tyàgaparàyaõena sàdhunà bhavitavyam iti |

àcakhyau bhagavàü÷ cedam  $ arhatàm arhatàü varaþ  &
jàtakaü jitasaüsàra-  % mahàduþkhaparaüparaþ  // HJm_5.39 //

tadà candraprabho nàma  $ babhåvàhaü mahãpatiþ  &
amàtyaþ ÷àriputro 'bhåd  % devadatta÷ ca sa dvijaþ  // HJm_5.40 //

|| candraprabhajàtakam pa¤camam ||


__________________________________________________________________________



6. Råpyàvatã


strãtve 'pi bodhisattva÷ chittvà màüsaü dadau nijàd dehàt  /
kim utàdhikasattvabale paràrthaku÷ale manuùyatve  // HJm_6.1 //

tadyathànu÷råyate
vividhopavana÷yàmaparyantà dhanadàyamànavaõigjanaparipårõavipaõimàrgà gàndhàraviùayatilakabhåtà vibhåùaõam iva kùiter utpalàvatã nàma ràjadhànã yeyaü puùkalàvatãty adhunà khyàtà | tasyàü ca bodhisattvaþ prathamayauvanopacãyamànakàntilàvaõya÷obhà devateva svabhavanasya råpyàvatã nàma strã babhåva |

upa÷àntatayà paropakàra-  $ pratipattyà manasa÷ ca pàñavena  &
ativismayakàriõã janànàü  % karuõà mårtimatãva sà babhàse  // HJm_6.2 //

atha kadàcit tatra de÷e ku÷alamålakùayàt parikùãõako÷akoùñhàgàràvalokanaparidãnajanam aruõasàrathikiraõasaütàpavilãnasàva÷eùahimagirituhinam atuhinatayà pari÷uùyatsaritsalilam asalilatayà ca parimlànakedàraü tadavalokanaviùaõõakçùãvalajanam aparipårõàtithimanoratham atidurbalagopàlànugamyamànaparetàva÷eùaviralagogaõam àhàraparàyaõadaridrajanam asajjanasaügatam iva pãóàkaram atimahad durbhikùam abhavat |

vinimagnamanoj¤acåcukàþ  $ ÷ucicàmãkarakumbhasaünibhàþ  &
kañhinatvam anandhasàü jahuþ  % pramadànàü guravaþ payodharàþ  // HJm_6.3 //

parihãnamçjàsu bibhratãùv  $ adhikaü bàhulatàsu tànavam  &
agaman paridãnacakùuùàü  % ÷ithilatvaü valayàni yoùitàm  // HJm_6.4 //

pariråkùa÷iroruhàkulàni  $ kùaõadàbhaïga÷a÷àïkadhåsaràõi  &
vadanàni babhåvur aïganànàü  % vigatabhrålalitasmitodayàni  // HJm_6.5 //

upalipya mçdà gçhàntaràlaü  $ ÷i÷ave paryuùitaü pradàya bhojyam  &
gçhiõã na tathàtmanànutepe  % gçhiõaü vãkùya yathà kùudhàvasannam  // HJm_6.6 //

mçtavatsatayà nirastacàrã  $ kavalavyàhçtikampamànasàsnà  &
gçhiõãü gçham àgatà vanàd gaur  % adhikaü sà÷ruvilocanàü cakàra  // HJm_6.7 //

paridurbalatàü kramàd gatànàm  $ atçõàhàratayà ÷anairgatãnàm  &
adhikaü ÷ithilatvam àgateùu  % kùayam ådhaþsu gavàü payo jagàma  // HJm_6.8 //

àda÷ya kiücid adharaü paridurbalena  $ làïgålamålam avalambya samàkulena  &
uccikùipe katham api prakañàsthisaüdhir  % gopàlakena jaratã surabhiþ kç÷àïgã  // HJm_6.9 //

kùãõànnapàno mçtagodhano 'pi  $ pañaccarapràvçtapàõóugàtraþ  &
jano na tasmin viùaye vimoktuü  % gçhàn nivàsopahataþ ÷a÷àka  // HJm_6.10 //

atha råpyàvatã kvacid avacarake prasåtiva÷àd adhikataraprajvalitakùudagnisaütàpita÷arãràü nimnatarakapolanayanakukùirandhràm abhivyaktapar÷ukàpaïktim atimalinajarjaravasanasaüvçtàïgãm àtmasnehagauravàd apetatanayasnehàü tad evàpatyaü jighàüsantãü kàücit sairandhrãm apa÷yat | àlokya ca tàm uktavatã | bhagini kim idam atinç÷aüsaü karma kartukàmàsãti | sà yoùid evam acintayat | iyaü khalu råpyàvatã dàna÷ãlà karuõàvatã ca | tato yady aham asyàþ kathayeyam imaü vçttàntaü niyatam eùà mama kùutpratãkàraü kuryàd iti vicintyovàca | bhagini bàóham asmi prasavàbhivçddhena kùudagninà parigata÷arãrà | tad icchàmi putrakam imaü bhakùayitum iti |

sutam apy aurasaü nàma  $ dviùantam iva pa÷yatàm  &
àtmasneho hi sattvànàü  % dharmàdharmau na pa÷yati  // HJm_6.11 //

atha råpyàvatã karuõàpravartitabàùpàvilalocanotpalà tàü striyam iti babhàùe |

karuõarodanamàtravibhàvita-  $ vyatham imaü kuñilàkulake÷akam  &
akaruõe katham atsyasi bàlakaü  % hariõa÷àvamanoharanetrakam  // HJm_6.12 //

drutagatipracalocca÷ikhaõóake  $ kùitirajaþparuùekùaõapakùmaõi  &
parasute 'pi ÷i÷au mçducetasàü  % bhavati vatsalatà khalu yoùitàm  // HJm_6.13 //

hasitavisphuritàdharapallavaü  $ kçtavi÷eùakam àyatalocanam  &
katham idaü skhalitàkulasaükathaü  % sutamukhaü na nirãkùitum icchasi  // HJm_6.14 //

kurvantam a÷vagamanàbhinayaü ÷i÷utvàd  $ daõóà÷vakasthamalinàkulakàkapakùam  &
hàsasphuradda÷anakuómalapaïkti÷obhaü  % kà yoùid icchati vilokayituü na putram  // HJm_6.15 //

vyàko÷atuõóakam udànanavãkùamàõam  $ àhàrakàïkùiõam udãritaråkùa÷abdam  &
puùõàti ÷àvam anugàminam àdareõa  % kàkã kùudhà parigatàpi satã kim u strã  // HJm_6.16 //

api ca | kadàcid ayaü janaþ ÷rutvà kopava÷àd iyaü sà putraghàtinãti pi÷àcãm iva bhavatãm asmàd de÷àn nirvàsayet tato viramyatàm asmàt sàhasàd iti |

mçga÷àvam iva vyàghrã  $ bhakùayitvemam arbhakam  &
kathaü prajvalitàn pàpe  % bhakùayiùyasy ayoguóàn  // HJm_6.17 //

sà provàca | kiü karavàõi bhagini yan na ÷aknomi soóhum enaü sarvàïgãõaü kùudagnim iti | atha råpyàvatãttham acintayat | yadi nàmàham enaü bàlakam àdàya yàsyàmi niyatam eùà pràõaviyogam eùyati | athàsyàþ kùutpratãkàràrtham annam aticiràd àneùyàmi tata eùà putrakam imaü pràõair viyojayiùyati |

kàlàtãtaü niùphalaü karma kurvan  $ mohàl lokaþ kevalaü khedam eti  &
voóhuü yuktaü tàvad evàtapatraü  % tigmajyotir yàvad astaü na yàti  // HJm_6.18 //

tad idam atra pràptakàlaü svamàüsenainàü prãõayiùyàmãti ||

asàràt sàram àdeyaü  $ ÷arãràt pàtukàd itaþ  &
srotobhinnacalanmålàt  % phalaü tañataror iva  // HJm_6.19 //

tataþ sà yoùit punar uvàca | bhagini gamyatàü nàhaü tava purastàd imaü bàlakaü pramàpayituü ÷aknomi | atha råpyàvatã tàm avocat | ànãyatàü tàvad yadi te kiücid atra ÷astram asti | sà ca råpyàvatyàþ ÷astram arpayàmàsa |

chittvà tataþ stanayugaü ni÷itena tena  $ ÷astreõa hemakala÷àkçti vàntaraktam  &
tasyai dadau yuvataye kùudupaplutàyai  % råpyàvatã svatanuduþkham acintayantã  // HJm_6.20 //

haranti pràõinàü duþkham  $ àtmaduþkhànapekùiõaþ  &
paraduþkhena bàdhyante  % na svaduþkhena te yataþ  // HJm_6.21 //

tac ca stanayugaü tasyai yoùite pradàya råpyàvatã svabhavanàntaraü pravive÷a |

stanadvayacchedavisàri÷oõita-  $ pradigdhahàràmbaramekhalàguõà  &
vapuùmatã lohitacandanàrcità  % babhåva hemapratimeva sàïganà  // HJm_6.22 //

atha råpyàvatãü bhartà sasaübhramam utthàyàsanàt papraccha |

kenedaü tava kalyàõam  $ akalyàõena sundari  &
÷arãraü ràkùaseneva  % kçtaü kçttapayodharam  // HJm_6.23 //

sà taü vçttàntaü patye nivedya punar uvàca | ÷ãghram àryaputras tasyai prasavàbhivardhitakùudagnaye yoùite dàtum arhaty annapànam iti | sa ca råpyàvatãbhartà vismitamanàs tathety abhidhàya |

susvàdu sarvapàtrãõaü  $ karuõàpàtrabhåtayà  &
tayoktaü pràhiõod annaü  % tasyai durgatayoùite  // HJm_6.24 //

atha sà janatàlokya  $ råpyàvatyàs tad adbhutam  &
vismayàc càlayàmàsa  % muhur aïgulipallavàn  // HJm_6.25 //

idaü càbhidadhau lokas  $ tàü tavànena karmaõà  &
tyàge protsàhitaü nånaü  % ceto matsariõàm api  // HJm_6.26 //
dànapàramità yàsau  $ ÷råyate bodhim icchatàm  &
sà tvaü lokopakàràya  % dhruvaü mårtimatã sthità  // HJm_6.27 //

strãtvaü kvedaü buddhir eùà kva tãkùõà  $ kvàyaü tyàgaþ saukumàryaü kva cedam  &
asyàþ sàdhvyàþ sarvadànàtigena  % tyàgenànye hrepitàs tyàgavantaþ  // HJm_6.28 //

atha råpyàvatyà bhartà satyàdhiùñhànam iti cakàra |

yathà nànyasya puüso 'pi  $ ÷råyate dànam ãdç÷am  &
tathà tenà÷u satyena  % stàü me patnyàþ payodharau  // HJm_6.29 //

ity ukte gçhiõà tena  $ satyàdhiùñhànakàriõà  &
stanabhàràlasaü tasyà  % vakùaþ punar ajàyata  // HJm_6.30 //

lokasya dànasalilena tçùaü harantã  $ dantàü÷ukesaramanoharavaktrapadmà  &
tasmin pure gurupayodharacakravàkà  % råpyàvatãkamalinã punar àbabhàse  // HJm_6.31 //

atha surapatiþ kiü punar anena sarvalokatyàgàti÷àyinà tyàgena råpyàvatã màm amarapuràt pracyàvya svayam eva devàdhipatyaü kartukàmà syàd iti vicintya sà÷aïkamanàs tasyàs taü bhàvaü jij¤àsamànaþ prasàritajaladharapañalàbhinãlam antarãkùam avagàhyotpalàvatãü ràjadhànãm avatãrya mçõàlasåtradhavalayaj¤opavãtàbhyalaükçtavakùaþsthalaü kaõñheguõãkçtàkùamàlam abalànayana÷abalakçùõàjinatiraskçtaskandhaikade÷aü dakùiõakaravinyastapallavapuñakaü dvijàtiråpam abhinirmàya bhikùàrthã nàma råpyàvatyà bhavanam àgamat | atha råpyàvatã vividhaü bhakùyabhojyam àdàya ÷akràya dvijàtimårtaye pràyacchat | prastàvapårvakaü cainàü surapatir uvàca |

tava stanaparityàga-  $ saübhåtena visàriõà  &
÷aïkhacchedàvadàtena  % ya÷asàlaükçtaü jagat  // HJm_6.32 //

kim aindram amunà sthànaü  $ tapasà vijigãùase  &
kutåhalava÷àd bhadre  % pçcchàmi bhavatãm aham  // HJm_6.33 //

àcakhye surapataye 'tha sà yathàvad  $ và¤chàmi tribhuvana÷àntaye jinatvam  &
etena dvija mama sånçtena sadyaþ  % puübhàvo jagati guõà÷rayas tathàstu  // HJm_6.34 //

ity ukte vacasi jagàma sà naratvaü  $ ÷akro 'pi svapuram agàt pratãtacetàþ  &
nirvçttaü jagati tad adbhutaü viditvà  % loka÷ ca sthiratarani÷cayo babhåva  // HJm_6.35 //

÷ma÷rådgamaü praviralà¤janacårõanãlam  $ àvirbhavantam avalokya tadànanendau  &
sadyaþ payodharayugaü gajakumbhapãnam  % antardadhe pçthuni vakùasi lajjayeva  // HJm_6.36 //

bodhisattvasya ca råpyàvata iti loke nàma prakhyàtim agàt | athotpalàvatyàü ràjadhànyàü kadàcid aputro ràjà pa¤catvam upajagàma | kàlagate ca tasmin ràjani ràhugçhãtarajanikareva ni÷ãthinã sà purã na raràja | ràjavinà÷àbhivçddha÷okà÷ càmàtyàþ keùucid ahaþsv atãteùu ÷uddhàntajanam à÷vàsya pauravargam evam åcuþ | anàyakatvàd ayaü de÷aþ kadàcid aràtibhir àgatya niþsvàpateyaþ kriyeta | pradãptagçhanirvàpaõàya kåpakhananam iva càtãtakàlam àyàsahetur eva ca naþ samãhitaü syàd iti | tad idam atra pràptakàlam ayaü råpyàvataþ kumàraþ sakalaràjalakùaõopeta àbhigàmikaguõasaüpanna÷ ca tad imam evàdhipatyàyàbhiùekùyàma iti |

tasyàbhiùekam atha cakrur udãrõaharùàþ  $ pauràþ paropakçtitatparamànasasya  &
sàrdhaü ca càmarayugena mano'bhiràmam  % uccikùipe parijanena sitàtapatram  // HJm_6.37 //

tac cakrire vipaõitoraõabaddhamàlaü  $ ÷ailàlinàm abhinayena mano'bhiràmam  &
gandhàmbusekasurabhãkçtamàrgarathyaü  % pauràþ kuberabhavanena puraü samànam  // HJm_6.38 //

kàle jalaü jaladharàþ pradaduþ prakàmam  $ ãtiþ kadàcid api na vyasanaü cakàra  &
tatra pra÷àsati nayena mahãü mahã÷e  % ÷u÷ràva duþkham iti naiva janaþ kadàcit  // HJm_6.39 //

kçùyà vinà bahuphalaþ kalamo babhåva  $ vçkùàþ sadà kusumabhåriphalà babhåvuþ  &
tasmin suràjani pçthàv iva pàti ràjyam  % usràþ svayaü duduhire 'tanudugdhadhàràþ  // HJm_6.40 //

acchinnadànaparipårõamanorathena  $ ÷aktitrayodayavatà vijitendriyeõa  &
nànàguõàbharaõabhåùitavigraheõa  % ràjanvatã kùitir abhåt kùitipena tena  // HJm_6.41 //

àruhya so `tha maõicàru narendrasiühaþ  $ siühàsanaü nçpanamaskçtapàdapadmaþ  &
padmànukàrivadanaþ pravivekadharmo  % dharmaü dide÷a paramàrthaphalaü janàya  // HJm_6.42 //

dànasya pa÷yata vipàkamahattvam etad  $ atraiva me yuvatitàm apanãya yena  &
udbhàvitaü prathitajanmaphalaü trivargaü  % lokàdhipatyaramaõãyam idaü naratvam  // HJm_6.43 //

dànadrumàt kusumamàtram idaü prasåtam  $ anyad bhaviùyati phalaü vipulaü paratra  &
etad vicàrya bahudhàrthivasundharàyàü  % ÷ãlàmalàn akhiladànanidhãn nidhatta  // HJm_6.44 //

na syur guõapayaþsiktà  $ yady arthikùetrabhåmayaþ  &
dàtà dànaphalàkàïkùã  % dànabãjaü kva ropayet  // HJm_6.45 //

bandhubhyo ye 'tiricyante  $ kãrtipuõyapradàyinaþ  &
tràsayet ko 'rthinaþ pràj¤o  % bhråbhaïgabhujagena tàn  // HJm_6.46 //

ekaþ pràha giraü muhuþ stutimatãm ekas tu råkùàkùaràm  $ ekaþ sàdaram ãkùate dhanamadàt sàvaj¤am evàparaþ  &
ekaþ sàdhu dadàti puõyaya÷asã vastv ekam evàparo  % dåraü màü prati yàcità vijayate dàtàram ebhir guõaiþ  // HJm_6.47 //

di÷aþ kartavyà÷ ced guõakusumamàlàsurabhayaþ  $ punar bhoktuü hçdyaü phalam atanu và¤chàsti yadi và  &
ataþ saüropyantàü praõayijanabhåmàv udayino  % mahàkãrticchàyàþ pratidivasam evàrthataravaþ  // HJm_6.48 //

varùàõi ùaùñim atha lokam anupravi÷ya  $ kçtvàrthinàü guõavatàü ca sukhàny abhãkùõam  &
kãrtyà di÷aþ kumudapàõóurayàvabhàsya  % janmàntaraü gurubalaþ sa nçpo jagàma  // HJm_6.49 //

tad evaü strãtve 'pi tena bhagavatà svamàüsàni dattàni ko nàma manuùyabhåto bàhye vastuny apekùàü kuryàd iti tyàgijanaprotsàhanàya varõanãyam iti |

|| råpyàvatãjàtakaü ùaùñham ||



__________________________________________________________________________





7 øreùñhijàtakam


bahiraïgam api dravyaü kçcchràd guõine 'pi dãyate nãcaiþ  /
priyam api dehaü santas tiryagbhyo pi prayacchanti  // HJm_7.1 //

tadyathànu÷råyate
÷råyamàõamanoharàyàü dç÷yamànavismayakaràyàm uttaràpathasàrabhåtàyàü vikasitakamalotpalavanàbhyalaïkçtopavanàyàü pavanavidhåyamànasuragoùñhadhvajapatàkàyàü utpalàvatyàü ràjadhànyàü bodhisattvo 'nyatamad amarapuram iva pàrijàta utpadyamànaþ ÷reùñhikulam a÷obhayat |
atha ÷reùñhã pradhànaputrajanmalabdhapramodaþ pravçttacitrotsavavi÷eùe vividhàtodyadhvani÷ravaõaprançttamayåràbhyalaïkçtàjire balisakhamadhuparisravanmadàbhirajyamànayuvatikapole maõitoraõàvabadhyamànavividhasurabhisraji priyàkhyànapratãtaparijane svabhavane samanvitasuhçdbandhuvarge mahad arthibhyo vi÷ràõanam adàt |

÷reùñhyàtmajasya prabhayà himàü÷or  $ ahàri kàntiþ paritaþ sphurantyà  &
yatas tato 'sya svajano 'nuråpaü  % cakàra candraprabha eva nàma  // HJm_7.2 //

taü ca pità bàla÷a÷inam iva pratidivasam upacãyamànakànti÷obham anyatamasmai ÷ruta÷ãlàdiguõaprakà÷anàmne ÷àstrakàvyakalàgrahaõàya gurave nivedayàm àsa |

tadantevàsino so 'tha  $ medhayà ca ÷rutena ca  &
nàcireõaiva kàlena  % vijigye vijitendriyaþ  // HJm_7.3 //

tasya medhàü samàlokya  $ sarva÷iùyàti÷àyinãm  &
sàdhuvàdaparaþ pra÷ne  % gurur àsãt savismayaþ  // HJm_7.4 //

bhinnàndhakàrapañalà  $ prakà÷itapathàpathà  &
vidyà tatràdhikaü reje  % jyotsneva kumudàkare  // HJm_7.5 //

divyena cakùuùà dçùñvà  $ yaü yaü nidhim avàpa saþ  &
pràyacchat pràptakalyàõo  % niþ÷eùaü taü tam arthine  // HJm_7.6 //

svasattvasadç÷aü tena  $ tathà dànam adãyata  &
nà÷råyanta yathà vàco  % dehãti punar arthinàm  // HJm_7.7 //

atha tasya guros tàni pa¤camàtràõi ÷iùya÷atàni candraprabham evam åcuþ |
aho praõayinàm upari bhavato mahatãm anukampàü manyàmahe |
yadi ka÷ cid arthã bhavantam asån api mçgayate niyamena tàn tasmin bhavàn prayacched iti |
bodhisattva uvàca |
mà maivaü yàcanaka eva dàtàram anukampayà vi÷inaùñi kutaþ |

pàtrãkçtya ya àtmànaü  $ dàtç÷reyovidhitsayà  &
sahate pràrthanàduþkhaü  % tàdçï nàsty anukampakaþ  // HJm_7.8 //

kãrtim atra phalaü pretya  $ dvayam arthã prayacchati  &
dhanamàtram adàt tasmàt  % pradàtuþ sa vi÷iùyate  // HJm_7.9 //

dehãti nigadann arthã  $ laghur ity abhidhãyate  &
nàstãti nigadan dàtà  % tato laghutaro nanu  // HJm_7.10 //

yàtyantam upakàràya  $ dàtuþ kalpalatàyate  &
prakà÷itaphala÷làghyà  % sà laghvã katham arthità  // HJm_7.11 //

yadi na syur amã jagadvibhåtyai  $ paritaþ puõyapayaþsçjo 'rthimeghàþ  &
na hi dàtçpayodhayo bhaveyur  % guõamuktàgurukãrtikukùibhàjaþ  // HJm_7.12 //

tatas te ÷iùyàþ punar api bodhisattvaü papracchuþ |
kathyatàü tàvat kim anena mahàpradànaphalena ÷àtakratavãü ÷riyam icchati bhavàn uta cakravartitvam iti |
bodhisattva uvàca |
na khalu me prakçtibhaïguraü padam abhilaùati buddhiþ |
pa÷yantu bhavantaþ |

yad yad bhavapañamadhye råpaü saüskàra÷ilpibhiþ kriyate  /
unmàrùñi tat tad eùà kruddhevànityatà capalà  // HJm_7.13 //

adhyàsitaü sukçtibhiþ  $ kàmadveùaparàïmukhaiþ  &
bhavàgram api nàgamyaü  % kçtàntasya duràtmanaþ  // HJm_7.14 //

kùãyate pàlyamànàpi  $ pràõinàm àyuùaþ sthitiþ  &
citrakarmaõi vinyastà  % vartikeva kùaõe kùaõe  // HJm_7.15 //

naciraü dãpyate lakùmãþ  $ pràpya kråràm anityatàm  &
catuùpathapradãpasya  % ÷ikheva pavanàhatà  // HJm_7.16 //

måóhàþ siühãm ivodvignàþ  $ ke cit pa÷yanty anityatàm  &
tàm evànye kçtadhiyaþ  % sçgàlãm iva nirbhayàþ  // HJm_7.17 //

na dunoti mano mçtyuþ  $ kçtapuõyasya dhãmataþ  &
vitapaty adhvagaü nàrka÷  % chatracchàyàtiraskçtam  // HJm_7.18 //

madamànatamonimittam ete  $ kupitavyàladuràsadàþ sadaiva  &
vibhavàþ kùaõavartinaþ prajànàm  % anubandhà iva ÷abda÷àstrabhàjaþ  // HJm_7.19 //

jagad iti sacaràcaraü viditvà  $ salilarayàhataphenarà÷ikaü tu  &
apagatamadamànamohajàlàþ  % sapadi ghañadhvam ajanmane pumàüsaþ  // HJm_7.20 //

tato 'ham atyantam eva lokaduþkhakùayàyànuttaràü samyaksaübodhim icchàmãti |
atha te ÷iùyàþ pramuditamanasaþ punar evam åcuþ |
kiü bahunàbhihitena |

bhråmadhyasthaü sphuritakiraõaü bibhrad årõà÷a÷àïkaü  $ saütanvànaü vijitatamasàm maõóalaü dãdhitãnàm  &
utpa÷yàmas tava guõamahat saugataü bhàvi råpaü  % hemacchedadyuti tanubhçtàü muktimàrgaprakà÷i  // HJm_7.21 //

sarvathà vayam api pràptasaübodhes tava ÷iùyà bhavema iti |
bodhisatva uvàca ||

araõyànãü bahuvyàlàü  $ nistitãrùan prayatnavàn  &
gantukàmaþ ÷ivaü sthànaü  % ko và necchaty anuplavàn  // HJm_7.22 //

prapanno 'smàkam anena mahàtmanàmçtasaüvibhàga iti vicintya jàtaprãtiùu gateùu ÷iùyeùu svàn àlayàn kadà cid upagahvaragato bodhisattva evaü cintayàm àsa |
kçtaþ khalu mayàlamartho 'rthijana idànãü svamàüsa÷oõitena tira÷caþ prãõayàmãti vicintya ÷astram àdàya madhusarpiùã ca bandhånàm akathayitvà màhàrajanavasanànuråpasaüdhyàyavanikàtiraskçtàyàm aparasyàm à÷àyàü ghanãbhavattimiratirodhãyamànàyàü jagatyàü bhavanàntarajvàlyamànapradãpaprabhàsaüparkàd dviguõamukha÷obheùu taruõãjaneùu gçhãtavi÷eùamaõóanàsu salalitabhrålekhotkùepàvalokanahasitavilàsabaói÷àkçùñakàmijanahçdayamãnàsu gaõikàsu sakhãjanadãyamànasaüde÷a÷ravaõàvahitani÷calanayanàsu ÷ambhalãùu priyajanasaüketasamutsukàsu tilakàvalokanakutåhalàd darpaõatalavinyastadçùñiùu kàminãùu ñ¦÷råyamàõakùãradhàrà÷abdàsu gopinãruddhavatsollehanacalitakiïkiõãsàsnàsu vatsatarãùu catvaropaviùñaromanthanasukhavinimãlitanayanair vipaõivçùabhaiþ saüruddhamàrgeùu nagararathyàntareùu samadahaladharakapolàbhipàñalaràge pårvàcala÷ikharam adhitasthuùi ÷a÷alakùmaõi kumudavanaprabodhagandhàdhivàsitapavane pràpte pradoùasamaye 'dyatamaïgatabhartçkàke÷apà÷aparuùadhåmadhåsarãkçtavividhapàdapam unmukhapàpajambukãviràvavivçtavadanavivaraviniþsçtahutavahàvabhàsaprakà÷ãkçta÷ålaprotapuruùaskandhanilãnapi÷itàdhmàtani÷calagçdhrabhàsakaïkam atiraudralàmàgaõàvakçùyamàõàrdhadagdhacitàmadhyasthitapuruùakaóevaraü kva cin ni÷àcaropayujyamànamànuùapi÷ita÷abda÷ravaõavigalitabhåtagaõamukhalàlàlavam anyatra óàkinãkaràvalambitakartanãvicchidyamànapuruùasakthivigalitarudhiradhàràsaüsiktabhåtalam anibhçtahutavahajvàlàïgulãsaütarjanàd ivàpasçtamahàndhakàraü kva cid abhinavakumudàvadàtaparipàõóu÷iraþkapàlataralam anyatra ÷mà÷ànikabhikùusamàlokyamànapramadàkaóevaràvalagnagomàyugaõaü kva cid divyàvàdikàlikhitamaõóalaparyantasthitadikpàlaviko÷ãkçtavimalanistriü÷asaükràntasphuritahutà÷anapratibimbàbhãladar÷anaü mahà÷ma÷ànam àjagàma |
maitrãmantrakçta÷arãrarakùaü ca bodhisattvaü na tatra rakùo'ïganàjana÷ chalayituü ÷a÷àka |
sa ca mahàtmà ÷ma÷ànaikade÷e mçgadhårtakàkàrùaõavicalitaprakà÷odaràntrajàlakravyavçkkàpar÷ukàsaüdhim aniloddhåtacitàbhasmakaõaparipàõóurãkçtavyàkulake÷apà÷àü ÷yenàpahçtàdharatayà vibhàvyamànavikçtada÷anamàlàm uparatàü pramadàm àlokya saüvignamanàs tadgatastimitadçùñir idam avocat |
aho ràgiõàm adåradar÷inã buddhir yeùàm ãdç÷e 'pi vairàgyahetau strãkaóevare ràgotpattir bhavatãti |


manohare yatra vini÷calekùaõe  $ priyeõa sindåravi÷eùakaþ kçtaþ  &
ihàdya tatraiva vilàsinãmukhe  % muhuþ ÷çgàlena padaü nidhãyate  // HJm_7.23 //

smitena ye kiü cid udãritatviùo  $ mano haranti sma janasya ràgiõaþ  &
÷vavàyasàluptavijarjaràdharàs  % ta eva dantà vikçtatvam àgatàþ  // HJm_7.24 //

agàn mudaü ye dayito vilokayan  $ saùañpadàmbhojapalà÷acàruõã  &
kçte khagais te hçtamàüsa÷oõite  % vilocane vyàlabilànukàriõã  // HJm_7.25 //

ciràya yau pallavakomalacchavã  $ sapattralekhàv akarot sakhãjanaþ  &
kapolayor asthyava÷eùayos tayoþ  % kva sà gatàdyaiva madhåkapàõóutà  // HJm_7.26 //

spçùñaü priyeõa sukhaku¤citalocanàyàþ  $ saüjàtaromapiñakaü yad abhåt taruõyàþ  &
etat(?)payodharayugaü rudhiràbhitàmrais  % tat sàrameyada÷anaiþ paribhidyate 'dya  // HJm_7.27 //

kànto 'üsade÷agalitàkulake÷apuùpàm  $ àliïgya yàü sukham a÷eta nimãlitàkùãm  &
kiü tàü ÷ma÷ànavasudhà÷ayane ÷ayànàü  % nà÷liùyati priyatamàü sahasà sametya  // HJm_7.28 //

snàyvasthimàüsarudhiràntramaye kupiõóe (?)  $ strãsaüj¤ake pracuradoùabhujaïgakãrõe  &
asminn abhåtaparikalpahato jano 'yaü  % vairàgyavastuni vçthà khalu ràgam eti  // HJm_7.29 //


te tãkùõadurjananikàra÷arair na viddhà  $ dhãràs ta eva ÷amasaukhyabhujas ta eva  &
sãmantinãviùalatàgahanaü vyudasya  % ye 'vasthitàþ ÷amaphaleùu tapovaneùu  // HJm_7.30 //

atha tatràbhyucchritadhåmarà÷iyåpe mànuùavasopàyanàhutinipàtajanitajvàlitàïgàracchãkàra÷abde pràrabdhabhaõóakàviràvàbhicàrukamantrakarmaõi ÷ma÷ànàdhvare ni÷itena ÷astreõàïgàni paritakùya madhughçtàbhyàm abhyajya
sravatkãlàladhàràrdraü  $ bhujyamànaü pipãlikaiþ  &
àtmànam àtmanaivàsau  % ninàya pa÷utàü prabhuþ  // HJm_7.31 //

tatra ca kalaïkaparuùapiõóitasaünàhamalinacchaviþ karirudhiropadigdhamçgapatinakharakuñilaraktatãkùõatuõóaþ kupitabhujaganayanasadç÷avilocano lohakandhuvàparuùanakharaþ kharavirasadhvànasaütràsitànyapakùigaõaþ kañhinapakùa÷abdasaüsåcyamànagatir uccaïgamo nàma pakùã |

skandhaü sa tasya vihagaþ sahasàdhiruhya  $ sthàõor ivàcalasamucchritavigrahasya  &
àkçùya netram aravindapalà÷atulyaü  % bhåyo mumoca rudhiràkulapakùmalekham  // HJm_7.32 //

snehena ÷àvam anupàlayituü kçtàsthà  $ ÷àrdålam apy abhimukhaü prayàti  &
snigdhàpi nàma karuõàjananã paràrtha-  % niùpattaye katham abàdhata bodhisattvam  // HJm_7.33 //

atha sa vihaïgamo bodhisattvaü papraccha |
niyatam àkçùyamàõe 'smin mayà nayane mahatãm vedanàm anubhavati bhavàn iti |
bodhisattva uvàca |
yadi kena cid anupayuktam me ÷arãraü kùayam agamiùyat tato mamàbhaviùyat pãóà |
saüprati tv evam upayujyamànam anekaiþ sattvair àlokya paràü prãtim anubhavàmãti |

yadi ÷arãram idaü vyasanàspadaü  $ vrajati sàdhanatàü muhur aïginàm  &
bahumataü mahatàm iti ratnavad  % bhujagavad bahudoùam ato 'nyathà  // HJm_7.34 //

atha bodhisattvo bhakùayantu màü yathàsukhaü kravyà÷ina iti vicintya mçgam ivàtmànaü dar÷ayàm àsa ||

samupàgatair atha vayobhir  $ avitataviràvabhairavaiþ  &
tasya pi÷itam asakçt kùapitaü  % na tu cittadhairyam abhavat paràïmukham  // HJm_7.35 //

asavaþ ÷arãram atha tasya  $ guõakusumagandhavàsitam  &
vàsatarum iva khagàþ patitaü  % vijahuþ kathaü cid uditavyathàkulàþ  // HJm_7.36 //

tato sta÷ikhari÷irasaþ suciraparibhogamalinam iva kundàvataüsam uóupatim apanãya gatàyàü kùapàïganàyàü javàkusuma÷ekhara iva divasamukhahastenàvabadhyamàne pårvàcala÷irasi gharmàü÷au divasakarakiraõahastasaüspar÷asukhàbhivyajyamànakamalanàlakaõñakaromà¤càsu vinidràsu kamalinãvilàsinãùu kuraravirutànukàriùu vimucyamàneùu nagaradvàrakapàñeùu prativibudhya bodhisattvasya pitàniùña÷aïkàvyathithamanàþ sasuhçtparijanabandhuvargas tanayànveùanavyàkulas tat tac cintayàm àsa |

ni÷i kim ahinà daùñaþ syàn me sutaþ sa paribhramann  $ uta vikaruõair bhåùàü hçtvà hataþ pratirodhakaiþ  &
radanaparighakùuõõoraskaþ kùitã÷varadantinà  % kim atha gamita[þ] stambhaü bhaïktvà puraü samavartinaþ  // HJm_7.37 //

krameõa copagamya ÷ma÷ànaikade÷e gçdhrair avalupyamànamàüsaü bodhisattvaü katham api pratyabhij¤àya sa janaþ ÷reùñhine nivedayàm àsa |
kaùñam ayam asau mahàtmà pa¤catvam upagato yathà tarkyate tathà niyatam anenàtmà tiryagbhyo nivedita iti |
tac ca ÷rutvà sa ÷reùñhã para÷unikçtta iva pàdapo nipapàta |
cireõa ca pratilabdhasaüj¤a iti vilàpaparo babhåva |

vilokya gçdhrair imam ittham àtmajaü  $ vilupyamànaü ÷ithilàsthibandhanam  &
aho vidher du÷caritena bhåyasà  % tathàpi ca pràõimi karka÷à÷ayaþ  // HJm_7.38 //

dayà tira÷càm uparãyam ãdç÷ã  $ svadehadànena yadi prakà÷ità  &
samujjhatà màü pitaraü niràgasaü  % kathaü tvayà niùkaruõatvam ãhitam  // HJm_7.39 //

mçdåpadhàne ÷ayane manohare  $ sukhaü ÷ayitvà dhavalottaracchade  &
ihàdya ÷eùe katham asthisaükule  % citàdharitrã÷ayane sabhasmani  // HJm_7.40 //

yàte 'tra putraka divaü karuõàsahàye  $ tvayy utsukãkçtajane svasukhànapekùe  &
goùñhãùu sadguõakathàkusumàrcitàsu  % ÷roùyàmi kasya vacanàni manoharàõi  // HJm_7.41 //

tvaü me nivàpasalilà¤jalim a÷rumi÷ram  $ utkaþ pradàsyasi kileti vicintito yaþ  &
snehàrdra÷uddhamanasàpi sa nàma bhåtvà  % bhagnas tvayà kim iti vatsa manoratho me  // HJm_7.42 //

iti ÷reùñhã ciram vilapya bodhisattva÷arãre 'gnisatkàraü kçtvà prasrutanayanodakàbhiùiktamukhaþ ÷ånya iva sàkranda÷abdaü svabhavanam àjagàma |


pratidi÷am atha meroþ ku¤javistãrõa÷abdàþ  $ kanakapañahabherãdundubhãs tàóayitvà  &
amucad amarasaüghas tatra nirvàõavahnau  % surabhikusumavarùaü bodhisattvàsthirà÷au  // HJm_7.43 //

tad evaü tena bhagavatà bodhisattvacaryàü caratà paràrtha àtmà bahu÷aþ parityakta iti vicintya buddhe bhagavati paraþ prasàdaþ karaõãya iti ||


|| ÷reùñhijàtakaü saptamaü ||




__________________________________________________________________________



8. Padmakajàtakam

tatyàja bodhisattvas tçõam iva dehaü paràrthasaüsiddhyai  /
svasukhan nàpekùante parasukhasaüpàdino dhãràþ  // HJm_8.1 //

tadyathànu÷råyate
÷aradapagatajaladharasaüghàtàyàü divãva candramàþ |
sakalà÷asimaõóalakiraõàvabhàsitàyàü kùapàyàm iva kumudavanavikàsaþ |
pramadavanabhåmàv iva ca kamalàkaraþ |
prathamayauvanasamçddhàv iva vinayaþ |
sphuñamadhuràkùarapadàyàü vàcãvàrthaþ |
÷araccandrikayeva dãrghatvam àgatayà vimalasalilayà spaùñamãnakulàkulayà tañatarukusumaparàgaparipi¤jarãkçtaphenapaïktirasanàkalàpayà varàõasayà nimnagayàlaïkçtàyàü prakçtiramaõãyàyàü vàràõasyàü ràjadhànyàü sphuritada÷anamaõikiraõàvabhàsàbhyalaïkçtavadanapadmaþ padmako nàma ràjà bodhisattvo babhåva ||

kàntyà ca råpeõa ca tejasà ca  $ prahlàdasaümohanatàpahetån  &
avaj¤ayà yo yugapaj jigàya  % ÷a÷àïkapuùpàyudhagharmara÷mãn  // HJm_8.2 //

vihaïgamànàü phalinãva pàdape  $ ÷ilãmukhànàm iva padminãvane  &
vanãpakànàü jagadekabàndhave  % babhåva yasmin suhçdãva nirvçtiþ  // HJm_8.3 //

jagadarthasàdhanasamudyatàtmanaþ  $ karuõàparigrahavi÷uddhamedhasaþ  &
pravive÷a yasya hçdayaü na matsaraþ  % kçtamantrarakùam iva ve÷ma pannagaþ  // HJm_8.4 //

tyàgena sattvamahatà prathitena yasya  $ vyàptàsu dikùu vinivàritamatsareõa  &
÷u÷ràva yàcakajanasya na jàtu loko  % dehãti làghavakaràõi punar vacàüsi  // HJm_8.5 //

hçdayatuhina÷ailàt tyàgasànoþ pravçttàü  $ samupahatarajaskàü snàpità÷eùalokàm  &
sakalabhuvanavandyo yaþ paràrthaikakàryaþ  % ÷a÷ikiraõavi÷uddhàü kãrtigaïgàü jagàha  // HJm_8.6 //

kasyàpad apaneyàdya  $ prãõanãyo dhanena kaþ  &
ko nidheyaþ ÷ive màrge  % yasyàbhåd ãdç÷ã sthitiþ  // HJm_8.7 //

àtmànaü bhavavicchittyai  $ suvartmani nidhitsatàm  &
na paràrthàd çte ka÷ cid  % vyàpàro 'nyo mahàtmanàm  // HJm_8.8 //

bhujavãryaparàjitaü jitàreþ  $ parade÷aü balino balàni yasya  &
abhisasrur udãrõatuïgavçddheþ  % salilànãva tañàntam amburà÷eþ  // HJm_8.9 //

aparasparadiõóimaiþ svanadbhiþ  $ kariõo (17a) yasya vitanyamànakopàþ  &
va÷agàþ paritaþ prayàõakàle  % katham apy aïku÷adhàriõàü babhåvuþ  // HJm_8.10 //

bhayava÷àd upa÷àntamadodayàþ  $ ÷ithilitàsi÷aràsanamuùñayaþ  &
mçgapater iva darpam aràtayo  % yudhi gajà iva yasya na sehire  // HJm_8.11 //

prathitatejasi yatra parasparaü  $ praõayasaukhyavivardhitasaüpadaþ  &
viñapinãva khagàþ phalade prajàþ  % satatam eva sukhàya vi÷a÷ramuþ  // HJm_8.12 //

atha kadà cit tasya ràj¤o de÷e dhàtuvaiùamyàd upacãyamànodaràgniþ pratidivasam àpàõóudurbala÷arãro nirojasko janakàyo mahatà rogeõa jagrase |
bodhisattvàj¤ayà ca bhiùajaþ sàdaram api cikitsàü kurvanto na taü vyàdhim apahartuü tasya janasya ÷ekuþ |
atha sa ràjà tàn vaidyàn uvàca |
kenopayenàyaü janasya vyàdhir apahartuü ÷akyaþ syàd iti |
bhiùaja åcuþ |
deva yadi rohãtamatsyamàüsaü syàt tataþ ÷aknuyàmo vayam enaü janam anàtaïkaü kartum iti |
atha sa ràjà param api prayatnaü kurvan na kuta÷ cid rohãtamatsyam upalebhe ||

tataþ kadà cit sa bahir viniryayau  $ mataïgajaskandhagataþ kùitã÷varaþ  &
sitàtapatraprativàritàtapaþ  % prakãrõakabhràntivikampitàü÷ukaþ  // HJm_8.13 //

nollàghinas tam atha bhçtyajanànuyàtaü  $ skandhasthitaü gajapateþ kùitipaü vilokya  &
utkùipya dãnavadanàþ sahasaiva hastàüs  % tràyasva no nçpa gadàd iti vàcam åcuþ  // HJm_8.14 //

atha bodhisattvas teùàü vyàdhimatàü tumulamanasàü karuõam àkranda÷abdaü àkarõya duþkhàyamànahçdayo dayàparicayàd udgatabàùpasalilatirohitàkùa idam acintayat |
kiü mama ràjyasukhena yatra me viùayanivàsinàm iyam avasthitiþ |
pravi÷ya ca bhavanam àhåya sacivàn idam avocat |
icchàmy ahaü jyàyastanayàbhiùekaü kartum iti |
athàmàtyà åcuþ ||

navayauvanakarka÷e ÷arãre  $ dviùatàü bhaïgakare paràkrame ca  &
sati càbhyudaye paràrthahetau  % kim akàle bhavato vanaü yiyàsà  // HJm_8.15 //

ràjovàca |
na khalv evaü yathà bhavantas tarkayantãti |
amàtyàþ punar åcuþ |
ko 'bhipràyo devasya |
ràjovàca |
duþsvapnadar÷anàd àgatà÷aïko 'ham evaü tarkayàmi |
kadà cid atarkitaiveyam anityatà samàgamya màü vinà÷ayet |
ataþ putram abhiùiktaü draùñum icchàmãti |
amàtyàþ procuþ |
yad àj¤àpayati deva iti ||

atha samucchritakà¤canatoraõe  $ gçhavare varatåryapañudhvanau  &
abhiùiùeca sutaü sutavatsalaþ  % kùitipatiþ kùitipàlanamaskçtaþ  // HJm_8.16 //

atha sa kumàraþ pitaram àgamyovàca |
àj¤àpayatu tàtaþ kathaü mayà vyavahartavyam iti |
ràjovàca |
÷råyatàü vatsa |
sarvathà na kadà cid àyuùmatà praõayiõàm upari niràdareõa bhavitavyam iti |
pa÷ya ||

nindàhetuþ sadgatãnàü niroddhà  $ ÷ånyàgàraü jàlinãyàtudhànyàþ  &
÷reyaþsetudhvaüsano 'mbhaþpravàho  % lobhàndhànàü matsaro vairibhåtaþ  // HJm_8.17 //

pårvaü nãcàþ svàpateyaprasaktà  $ dagdhvàtmà(17b)naü matsaràjyà÷anena  &
bhråbhaïgàrcirjvàlaråkùair vacobhir  % nàstãty ante yàcitàraü dahante  // HJm_8.18 //

te dhãmantas te sujanmàna '  $ janmànyatve te na pa÷yanty apàyàn  &
nãto nàtmà yair ayaü duþkhahetor  % valmãkatvaü matsarà÷ãviùasya  // HJm_8.19 //

ibhyo 'pi pratiùedhapàüsumalinàü yo vakti dainyàü giraü  $ dåràt taü janam arthinaþ pariharanty à÷àvisaüvàdakam  &
tçùõà÷oùitatàlavo 'pi pathikà na snànapànakriyàþ  % kurvanty apy amale janaïgamagçhadvàrodapànàmbhasi  // HJm_8.20 //

dãrghaiþ ÷ma÷rubhir andhakàravadanà dårapraviùñekùaõàþ  $ vàryante puruùair upàttalaguóaiþ pretà yad ambho'rthinaþ  &
tattvaj¤as tad uvàca matsaraphalaü bandhuþ prajànàm jinaþ  % saücintyeti paropakàravimukhã puüsà na k' matiþ  // HJm_8.21 //

api ca vatsa |
loke bahumànam icchatà tvayà satyatyàga÷ramàdàkùiõyàdibhir guõamaõibhir àtmàbhyalaïkartavyaþ ||

guõãyantaþ ÷àntà jagadahitavicchedapañavo  $ viråóhapremàõo guõiùu sudhiyaþ sånçtagiraþ  &
pariùvaktà lakùmyà na ca madakalaïkena malinà  % nilãyante pumbhiþ puruùagaõanàdau supuruùàþ  // HJm_8.22 //

dhuràü ye voóhàraþ sakalajagadàdhi÷ramanudo  $ dhiyo yeùàü svacchà ruca iva maõãnàü vitamasaþ  &
priyaü kartuü và¤chanty asubhir api ye ca praõayinàü  % kathaü te nàdheyàþ prathamagaõanàyàü guõavatàm  // HJm_8.23 //

na ca bhavatà pracurapuruùeõeva guõavatsv anàdareõa bhavitavyam |
pa÷ya ||

anuùõàü÷uü dçùñvà guõinam iva saüpràptam atithiü  $ payovçddhyà sindhuþ prathayati muhuþ saübhramam iva  &
na vardhante toyàny udayavati tatraiva sarasàü  % pramodàvirbhàvo mahati mahatàm eva bhavati  // HJm_8.24 //

atha prakà÷ãbhavaduóugaõa÷abale nabhasi racita÷a÷ivi÷eùakàyàü pårvasyàü di÷i ÷alabhakulapatanavicalitadãpa÷ikhàïgulãsaütarjiteneva navajalanãlàvabhàsà tamasà vimuktàntareùu bhavaneùu vàsayaùñivilãnani÷caleùu tàmracåleùv agurudhåpàmodàdhivàsiteùu vilepanavyàpàracalitamukharavalayàlaïkçtahastapadmàbhir abalàbhir adhyàsitamçdu÷ayanãyataleùu vàsagçheùu praviralajanakrayavikrayàyàü kva cid api vãthãyamànàpaõàvãthyàü bodhisattvas tanayam anu÷iùya dãpikàlokàvabhàsyamànàlekhya÷obhàü bhavanasyottamàü bhuvam àruhya visarjitasarvàntaþpurajanas tasyàü varàõasàyàü nadyàm àtmànaü mumukùur evam uvàca ||

asyàü nadyàü mahàkàyaþ  $ sitaratnàmalàmbhasi  &
rohãtaþ syàm ahaü matsyo  % lokasya vyàdhi÷àntaye  // HJm_8.25 //

iti prajàrthaü parivardhitodayàü  $ dayàvi÷eùànugatàü guõàtanum  &
tanuü mumoca sphuritàkulàmbaràü  % varàõasàyàü sariti kùitã÷varaþ  // HJm_8.26 //

atha bhåpatiþ sa viraràja  $ payasi nipatan svamandiràt  &
kalpatarur iva sumerutañàt  % trida÷e÷varadvipa[mahà]viùàõaghaññitaþ  // HJm_8.27 //

patite 'tha bhåbhuji samãra-  $ lulitadhavalàkulàmbare  &
vàri calita÷apharãnivahaü (18a)  % calacakravàkamudalaïghayat tañaü  // HJm_8.28 //

tasyàü sa nadyàü patitaþ kùaõena  $ samutthitàmbudhvanibhãùaõàyàm  &
himàdrisànor anuråpakàyo  % rohãtamatsyaþ samabhån narendraþ  // HJm_8.29 //

sa ca mahàtmà sitasikatàmanoharaü pulinam uttãrya yadi màm ayaü janakàyaþ pràõebhyo viyojayet tato duùkçtaphalena yukto durgatiparàyaõaþ syàd iti |
tad idam atra pràptakàlaü svayam eva sarvendriyanirodhaü kçtvà jãvitaü parityakùyàmãti vicintya pràõàn atyàkùãt |
atha kaluùasalilàbhiùiktasitadviradakumbhàkçtàv astagiri÷ikharàvalambini ÷i÷iràü÷au pratanupàüsåpadigdhasphañikamaõinibhàsu praviralãbhavantãùu tàràsu |
saümãlatsu kumudagahaneùu vinidrãbhavatsu kamalàkareùu haritàlaraseneva bàlàtapena paricchuriteùu giri÷ikhareùu narapati÷ånyaü ÷ayanaü ÷ayanapàlikàjanàd upalabhyàmàtyàþ |
kva punà ràjà gataþ syàd iti bhavanasamãpajàtam upavanam àlokya samantataþ paribhramanto dadç÷ur varàõasàyàþ samudrapatyàþ puline muktàrà÷im iva dãrghãkçtaü rohãtamatsyam |
te ca ÷u÷ruvur adç÷yavapuùo gaganasthasya divaukaso gambhãràü bhàratãm ||

àtaïkaduþkhavicchittyai  $ janasyàsya sa bhåpatiþ  &
muktvàtmànaü nadãtoye  % gato rohãtamatsyatàm  // HJm_8.30 //

atha te 'màtyàs tac chrutvà ÷okaduþkhavyathitamanasa idam åcuþ |
aho karuõayà ràjànam àtmànaü sattvahitàrtham eva parityàjayantyà sakalà vasudheyam anàthãkçteti bahuvidham iti vilapya ÷ånyamanasaþ svàn àlayàn abhijagmuþ ||

upalabhya ca vçttàntam  $ amàtyebhyas tam àkulà  &
devã prasrutabàùpàkùã  % vyalapat tasya bhåpateþ  // HJm_8.31 //

÷rute 'pi nàma tvayi lokabàndhave  $ svayaü gato 'sàv iti bhåpatir divam  &
tathàpi càniùñhitiduþkhabhàginãü  % jijãviùà màü na vihàtum icchati  // HJm_8.32 //

tavànukampàsukumàracetaso  $ na jàtu råkùaü hçdayaü dviùaty api  &
imaü vihàyànugataü vinàgasà  % gato 'si kasmàd anuràgiõaü janam  // HJm_8.33 //

vimu¤ca he caõói ruùaü mahãyasãm  $ iti bruvàõaþ pramadàjanàgrahaþ  &
akàraõerùyàkupitàm adhomukhãü  % prasàdayiùyaty upagamya ko 'dya màm  // HJm_8.34 //

vidhàya karõe vikacam navotpalaü  $ nive÷ya càrån alakàüs taraïgiõaþ  &
manoharam maõóanabhåmikàsthitaþ  % krameõa ko me tilakaü kariùyati  // HJm_8.35 //

akàri yenàïkanive÷alàlità  $ priyeva yà ràgavatã priyeõa me  &
ciràya sà tena vinàdya vallakã  % bhaviùyati dhyànavatãva kukkuhà  // HJm_8.36 //

ya åóhavàüs tasya mukhendu÷obhayà  $ sthitaikapadmasya jalasya tulyatàm  &
sa eva ÷okàd iva hà bhaviùyati  % prabhàtacandràkçtir esa darpaõaþ  // HJm_8.37 //

manoharaü pa¤jaramadhyavartine  $ pradàya tubhyaü pariõàmi jàmbavam  &
÷irãùaniryåhanibhaü priyeõa me  % vinàdya kas tvàü ÷uka pàñhayiùyati  // HJm_8.38 //

apetasakhyaþ sa gato mama priyo  $ na ke÷apà÷ena punaþ prayojanam  &
ciràya vaidhavyavidhàna÷aüsinã  % mamàdya veõã kim iyaü na badhyate  // HJm_8.39 //

kùaõàd athàntaþpurasundarãjano  $ ni÷amya devyàþ paridevanàm iti  &
visarjitàdar÷avilokanàdaro  % manoharàü maõóana(18b)rasikàü jahau  // HJm_8.40 //

vihàya kà cin nayanàntasaïginãü  $ drutaü ÷alàkàü nayanà¤janotsukà  &
viùàdavaty ardhasamàptam aïganà  % vyanãnijad bàùpavatã vi÷eùakam  // HJm_8.41 //

vikàsinãü kesarapuùpamàlikàü  $ ÷iroruhebhyaþ parimucya viklavà  &
sugandhim anyà kaõabhedapi¤jaràü  % vyayukta kà cit sahakàrama¤jarãm  // HJm_8.42 //

vilolamàlàbharaõàkulàü÷ukà  $ nipetur anyàþ kuñilàkulàlakàþ  &
bhramaddvirephàþ pralayànilàhatà  % manoharàþ kalpalatà iva striyaþ  // HJm_8.43 //

ni÷amya kà÷ cit paricàrikàjanàt  $ sabàùpanetràþ kùitipasya pa¤catàm  &
pradoùapadminya ivà*nilàkulà  % nipatya bhåmàu nimimãlur aïganàþ  // HJm_8.44 //

anyà ÷anaiþ parijanena vilokyamànam  $ àlikhya taü narapatiü vijitendukãrtim  &
utsaïgasaüstham abalà rudatã viùàdàt  % tatyàja citraphalakaü saha vartakàbhiþ  // HJm_8.45 //

ke÷àn vilucya surabhãn parilånasåtraiþ  $ phullaiþ kva cit praviralaiþ kusumaiþ parãtàn  &
kà÷ cid vibhinnavalayaiþ kamalàbhitàmrair  % àjaghnire muhur uràüsi karais taruõyaþ  // HJm_8.46 //

atha te 'màtyàþ ÷okava÷àd àgatabàùpasalilabindunà karuõavilàpena tena jyeùñhaputreõa nivàpasalilà¤jaliü dàpayitvà tad antaþpuraü kathaü cid à÷vàsya taü vyàdhigrastaü janam åcuþ |
kriyatàü tasya ràj¤o 'bhipràyaþ |
evaü hi sa påjito bhaviùyati |
atha sa janakàyaþ ÷astrai÷ chittvà tasya rohãtamatyasyasya màüsam ànãya vaidyàbhihitena krameõopayujya tasmàd vyàdheþ pramumuce ||

tad evaü sa bhagavàn bodhisattvabhåtaþ sattvàrthaü duùkaràõi kçtavàn iti ko nàma tasmin mahàkàruõike bhagavati buddhe sacetà jano bhaktimàn na syàd iti ||


|| padmakajàtakam aùñamam ||





__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



11. Mçga


tçõam iva jãvitam iùñaü karuõànugatàþ paràrtham ujjhantaþ  /
kañhinamanasàm api mano nayanti mçdutàü mahàtmànaþ  // HJm_11.1 //

tadyathànu÷råyate
svacchasalilatayà candrikayeva dravãbhåtayà mçdupavanapreritataraïgasaüghàtayà cakravàkamithunopa÷obhitapulinayà varàõasayà nimnagayàbhyalaükçtàcalàntare vividhatarucchàyàpihitajalà÷ayajale sukumàra÷àdvalaharitabhåbhàge kvacid araõye bodhisattvo mçgayåthàdhipatir babhåva |

kùãrodaphenadhavalena tanådareõa  $ pçùñhena ca bhramarasaühatimecakena  &
tàràvilàsa÷abalasphuritàgrapakùmà  % reje kañàkùa iva yo gahanàntabhåmeþ  // HJm_11.2 //

tasyaivaüvidhasya bodhisattvasya kiücid råpalàvaõyapramàõànukàrã devadattas tatsamãpacàrã nàtimahato mçgayåthasyàdhipatyaü cakàra ||

tàbhyàm adhipatibhyàü te  $ pàlite tçõam a÷natã  &
÷aïkàviyogavi÷rabdhaü  % mçgayåthe viceratuþ  // HJm_11.3 //

atha kadàcit sàtmãbhåtamçgayàvyasano brahmadatto nàma ràjà nirgamya vàràõasyàs tiryaguraþsthalavinive÷itadhanvà vàjivaràdhirohã sadç÷ànuyàtras turagakhurasamuddhatapàüsuparidhåsaranayanapakùmà divasakarasaütàpajanitasvedakaõàkràntalalàñade÷aþ sasainyadhvanisaütràsotpatitamayåratittiricakoravanakçkavàkåni viùamonnatàni nimnabhåmibhàgàni kvacitpadàticaraõasaütràsitahariõakhuravinyàsacakitasphurita÷apharãkulavimuktasravantãtañasalilàni mattagajapatikapolanikaùaõasaükràntamadàdhivàsitataruskandhasamãpabhràntamadhukaragaõàni tañaviñapi÷àkhàvalagna÷uùkakakubhàkùaphalamadgubalàkàpicchaparimi÷rakà÷aku÷avaü÷ataruparõasaücayasåcyamànaciràtikràntagirisaritpåràõi palvalapaïkavinimagnavyàghrapadàni pakvodumbaragandhàdhivàsitagahvaràõi pavanacalitatanupatàkàkuñilabhujagasçtibhir aïkitamàrgapàüsåni vanàntaràõi vilokayan kiücid atikramya tan mçgayåthadvayaü vi÷rabdhasthitaü sainyena pariveùñayàmàsa |

atha vilokya camåü dhçtakàrmukàü  $ calakhalãnasamucchritanisvanàm  &
a÷araõàþ paribhinnakadambakà  % bhayava÷ena mçgàþ paridudruvuþ  // HJm_11.4 //

avalokya samantataþ parãtàn  $ nçpasainyena mçgàn sa bodhisattvaþ  &
÷aradheþ ÷aram uddharantam àràd  % avanã÷aü samupetya saübabhàùe  // HJm_11.5 //
yugapan mçgasaükùayàya kasmàd  $ dhanur etat kriyate tvayà sabàõam  &
divase divase mahànasaü te  % mçgam ekaikam ahaü visarjayiùye  // HJm_11.6 //

nijagàda mahãpatis tatas taü  $ yadi satyaü mçga tat tathà kariùye  &
na kariùyasi ced imàü vyavasthàü  % prahariùyàmi tato mçgeùu bhåyaþ  // HJm_11.7 //

pratipadya gate 'tha bhåmipàle  $ dhavalacchattranivàritàrkatàpe  &
nijagàda sametya bodhisattvo  % hariõàüs tàn punar ekatàm upetàn  // HJm_11.8 //

yugapat samupàgate vinà÷e  $ yadi labhyeta punaþ kramaþ sa sàdhuþ  &
kramam etya ciràya ÷àntihetuü  % bhavità nàma kadàcid anyad eva  // HJm_11.9 //

gajakumbhavibhedapaõóitànàü  $ balinàü kesariõàm api dviùantaþ  &
kùapayanti ÷arair asån narendràþ  % kim u darbhàgrabhujàü vane mçgàõàm  // HJm_11.10 //

sitamaõi÷ucibhis tamo vibhinda¤  $ jagad avabhàsya marãcibhiþ ÷a÷àïkaþ  &
patati vigatakàntir asta÷ailàt  % kùaõavi÷aràrava eva sarvabhàvàþ  // HJm_11.11 //

salilam urutaraïgaü raühasà kùobhayitvà  $ harati jaladhimadhyàt pannagaü vainateyaþ  &
atipatati na ka÷cit karmaõàü kovido 'pi  % prathitagurubalo 'pi pràktanànàü vipàkam  // HJm_11.12 //

iti karmagatiü j¤àtvà  $ vij¤ànapañavo budhàþ  &
pràõàtyaye 'pi nàyànti  % viùàdaü dhãracetasaþ  // HJm_11.13 //

atha yåthapatidvayasamàde÷àt tàbhyàü yåthàbhyàm ahany ahany ekaiko mçgas tasya ràj¤o bhojanapaktikàle mahànasam agàt | evaü ca katipayeùv ahaþsv atikrànteùu devadattayåthavartinyàþ samàpannasattvàyà hariõyàþ pràpto gamanavàraþ | tataþ sà svayåthapatim àgamyovàca | svàmin niyataü ÷vaþ prasavitrã bhavitàsmi | tataþ prasåya vane mçga÷àvaü vinikùipya gantàsmi | mayà khalu tatra yuktaü martum | naitena garbhasthena ÷àvakeneti | devadatto yåthapatir uvàca | tat katamo 'nyo mçgas tava vàre pràpte gamiùyati | sarvathà tvayaiva gantavyam anàtmaj¤à bhavatã yà mamàj¤àü laïghayatãti | tena yåthapatinà nirbhartsità sàpasçtya mçgã cintayàmàsa | yo 'yaü dvitãyo yåthapatir ayam atikàruõikas tasmàd enam api tàvad abhyarthayiùye | gatvà ca bodhisattvam uvàca |

mama yåthapate vàraþ  $ pràpto gantuü nçpàlayam  &
àsannaprasavà càsmi  % tad enaü rakùa ÷àvakam  // HJm_11.14 //

prasåtamàtram àlãnam  $ avalihya ca jihvayà  &
stanaü ca pàyayitvàhaü  % ÷àvaü ca¤calanetrakam  // HJm_11.15 //

vanànte ÷aïkha÷akalac-  $ chàyair da÷anakuómalaiþ  &
spç÷antaü ÷àdvala÷ikhàü  % vilokya ca puraþsthitam  // HJm_11.16 //

mama yåthapate yåthe  $ bhaginy asti kanãyasã  &
gamiùyàmi kçtàrthàhaü  % tasyàü nikùipya putrakam  // HJm_11.17 //

iti putralàlasàü tàü hariõãm abhidhàyinãü samàlokya  /
yåthapater àråóhaü sutaràm anukampayà hçdayam  // HJm_11.18 //

aparicite 'py anukampà duþkhini sutaràü vivardhate sàdhoþ  /
jalasiktamålajàlà lateva vçkùaü samàlambya  // HJm_11.19 //

yasyaivàsty anukampà dãnaü  $ ÷araõàgataü samàlokya  &
tadvyasanabhaïgahetuü sa  % eva kurute paraü yatnam  // HJm_11.20 //

tàm åcivàn atha mçgãü mçgayåthanàtho  $ bhadre parityaja ÷ucaü manasi sphurantãm  &
tvaü tiùñha nirvçtim upetya vane carantã  % yàsyàmy ahaü narapateþ svayam eva ve÷ma  // HJm_11.21 //

bàlaü ÷irãùaharitaü tçõam àda÷antaü  $ candràü÷ujàlavimalaü salilaü pibantam  &
saükrãóamànam iha putrakam eõa÷àvaiþ  % sàrdhaü ciraü samavalokaya ca¤calàkùam  // HJm_11.22 //

à÷vàsya tàm iti mçgãü sa jagàda dhãras  $ tràtà yathàdya hariõã maraõàn mayeyam  &
duþkhàt punarbhavakçtàj janatàü tathaiva  % tràyeya màrajayinãü samavàpya bodhim  // HJm_11.23 //

ity uktvà sa yåthapatir udaràkràntibaddhoùmaõaþ khurapuñotkhàtarajaskàn mçgaromanthanojjhitabadaràsthinicitaparyantàd vasatisthànàt pràg eva samutthàya vimanasà yåthenànugamyamàno vàràõasãm abhitaþ pratasthe |

viko÷apuùpàs tam athàkulàkulàþ  $ kalair alãnàü virutair visàribhiþ  &
vidhåta÷àkhàgrakarà nabhasvatà  % nivartayàmàsur ivàcaladrumàþ  // HJm_11.24 //

vimucyamànaü suhçdeva tena tan  $ mçgeõa vàtàhatalolapallavam  &
visàricãrãvirutaü samantato  % vanaü rurodeva samutsukotsukam  // HJm_11.25 //

atha bodhisattvo vàràõasãsamãpam àgamya kiücid vilambya tan mçgayåtham ity uvàca | nivartyatàm idànãm | sulabhaviyogàni hi lokasaügatàni | suciram api vasantakàlaramaõãyam aravindavanam upàsya himasamayaparimlànapalà÷akesarakarõikam apagatagandham apahàya gacchaty eva prakçtica¤calà ÷rãþ | avabhàsya ca pràvçñkàlajaladapañàvaguõñhitàni digvadhåmukhàni làsyam iva ca dar÷ayitvà viraktà iva ve÷yàïganàþ ÷aratkàlavigalitasalilalaghån apagatavibhavàn kàmukàn iva parityajanti jaladharàn aciraprabhàþ | kùaõadàmukhavi÷eùakaþ ÷i÷iràü÷ur api prabhàtasamaye parityajyate sahajayà kàntyà | sarvathà na tat kiücij jagati vidyate yan nànyonyaviyogi syàd iti vicintya dharmaparàyaõair yuùmàbhir bhåtvà samyag àtmà paripàlanãya iti | tac ca mçgayåthaü sthitvà bodhisattvam à cakùurviùayàd gacchantam avalokya pitçviyogàd iva ÷oka÷alyakùatahçdayaü ÷ånyam iva tad vanaü pratyàjagàma | bodhisattvo 'pi ca hariõavaràhamahiùàjàsthinicaye lagna÷vagaõakalahabhãùaõam utpatitàvalãnasaraghàkulamàüsape÷ãkam upanihitani÷àtakartanãkaü mçgàgamanapratãkùibhir aurabhrikair àkãrõasånàsthànam àgamyàvatasthe | te ca tadvadhàdhikçtàþ puruùà yåthapatim àdàya ràj¤e dar÷ayàmàsuþ |

athàbhàùata taü ràjà  $ hariõaü hariõekùaõaþ  &
aparikùãõayåthas tvaü  % vada kiü svayam àgataþ  // HJm_11.26 //

bodhisattva uvàca |

garbhiõã hariõã deva  $ ÷araõaü màm upàgatà  &
putradar÷anakàïkùiõyàs  % tasyà vàre 'ham àgataþ  // HJm_11.27 //

putrakaü draùñum icchantyàþ  $ pårayitvà manoratham  &
eõyàs tasyàþ paraü prãto  % manye 'haü mçtyum utsavam  // HJm_11.28 //

hariõãü hariõaü càtra  $ yàtum àlokya mçtyave  &
yan me samabhavad duþkhaü  % tad adya na bhaviùyati  // HJm_11.29 //

tasmàt pramàpaya nare÷vara màm idànãm  $ aurabhrikaiþ kathaya deva vilambase kim  &
atyàyatena karuõàkavacena baddhaü  % ceto bhinatti na viùàda÷aro mamedam  // HJm_11.30 //

atha sa ràjà tasya tàü paràrthapratipattipañãyasãm anukampàü vicintya vismitamatir upàlabdha iva lajjayà bodhisattvam uvàca | sàdhu sàdhu yåthapate |

paràrthaniùpattinibaddhacetà  $ mçgàkçtis tvaü puruùapradhànaþ  &
paropaghàtàya nibaddhayatnà  % vayaü khalu vyàlamçgaiþ samànàþ  // HJm_11.31 //

atha bodhisattvo vipratisàravantaü ràjànam avetya jàtavi÷rambhamukham ity uvàca |

÷araõam upagataü kçtàparàdhaü  $ ripum api pàsi kila vyudasya kopam  &
kathaya katham anàgasàü mçgàõàm  % upari patanti taveùavo ni÷àtàþ  // HJm_11.32 //

prahçtaü na tvayà yuddhe  $ dviùaty api paràïmukhe  &
nihaüsi bhayavitrastàn  % hariõàn na÷yataþ katham  // HJm_11.33 //

jahãhi mçgayàkrãóàm  $ asatsaükalpavardhitàm  &
narakàgneþ sphuraddãpter  % bhavitrã yeyam àhutiþ  // HJm_11.34 //

atha sa ràjà pramuditamanàs taü yåthapatiü mahati siühàsana àropya savinayaü nãcairàsanam adhiùñhàya proktavàn | aho subhàùitaü kriyatàü me mohatimiràpanodinã dharmade÷aneti | tato bodhisattvaþ sakalayà ràjaparùadàvalokyamànas taü ràjànaü saüràdhayann ity uvàca |

subhàùitaprãtir anunnatiþ ÷riyà  $ paràrthaniùpattipañãyasã kriyà  &
guõeùv atçptir guõavatsu càdaro  % viråóham etac caritaü mahàtmanàm  // HJm_11.35 //

nitàntam àviùkçtatuïgatejasã  $ ubhe manuùyasya manuùyalakùmaõã  &
adainyam àpatsv api cittagauravàd  % apatrapà càryapathaprakà÷inã  // HJm_11.36 //

khalàþ prakçtyaiva malãmasà÷ayà  $ vçthà pareùàm aya÷aþsu jàgrati  &
svacitta÷uddhau viniviùñabuddhayo  % budhàþ punas teùu bhç÷aü dayàlavaþ  // HJm_11.37 //

nareùu tulyodayapauruùeùv api  $ kriyà na sarvasya paropakàriõã  &
parisphurajjyotiùi nirghane nabhasy  % agastya evàmbu karoti nirviùam  // HJm_11.38 //

vicintyamàno 'pi karoti vismayaü  $ visàriõà saccaritena sajjanaþ  &
yadà tu cakùuþpatham eti dehinàü  % tadàmçteneva manàüsi si¤cati  // HJm_11.39 //

yasyàyàmi paropakàrasalilasroto na vicchidyate  $ dhãcakùu÷ ca viyogi yasya tamasà dvàv eva tau jàgrataþ  &
anyeùàü pa÷udharmaõàü parahitavyàpàradurmedhasàü  % tulye ràtryahanã pramattamanasàm aj¤ànanidràvatàm  // HJm_11.40 //

saüsàre bhramato mahàndhatamase saütiùñhamànasya và  $ sàdhoþ sàdhuphale nitàntamahatã dve eva te màü prati  &
yatra projjhya gçhaü tapovanam abhiprasthãyate ÷reyase  % yasmin và kriyate vivekapañubhiþ sàkaü kathà såribhiþ  // HJm_11.41 //

bhujyante svagçhasthità iva sukhaü yasyàrthibhiþ saüpadaþ  $ pañvã yasya ca dhãs tamaþprahataye dvàv eva tau pràõitaþ  &
yas tv àtmaübharir unnate 'pi vibhave hãna÷ ca vidvattayà  % tasyàlekhyamaõer ivàkçtibhçtaþ sattàpy asattà nanu  // HJm_11.42 //

kçcchràl labdham api krameõa bhavati prabhraü÷i bhåyaþ sukhaü  $ tadbhraü÷e paritàpam eti puruùa÷ cittànalaü jvàlayan  &
duþkhasyàsya bhavànubandhajananã hetuþ ÷añhà jàlinã  % te 'tyantaü sukhino manaþsu nihità yaiþ samyag alpecchatà  // HJm_11.43 //

mohacchedi subhàùitaü vinayati dravyaü vinaiva ÷ramàd  $ adravye tu bhavanty api sphuñapadà vyarthopade÷à giraþ  &
karmàreõa pañãyasàpi vighanavyomendranãlacchaviþ  % ÷rãgarbhaþ kriyate kalaïkaparuùàd ghaõñãkçtàn nàyasaþ  // HJm_11.44 //

iti guõàguõàntaravidà mahàràjena satpathà÷rayiõà bhavitavyam iti | atha sa ràjà dharmakathàmçtàsvàdaprãõitamanà dattamçgàbhayaþ sabahumànam iti bodhisattvaü pra÷a÷aüsa |

utpàde sati loka eùa maraõavyàdhi÷ramair bàdhyate  $ tçùõàtantunibandhanasya jagato bhåyas ta evàdhayaþ  &
ity acchinnapunarbhavapratibhayaþ saüsàra à nirvçter  % yuùmatsaügamahetur ity avamato nàyaü sadoùo 'pi naþ  // HJm_11.45 //

atha bodhisattvaþ siühàsanàd avatãrya ràjànam àpapracche |

mayà vinà nçvara viùaõõamànasaü  $ samàkulaü hariõakulaü bhaviùyati  &
akaõñakàü ciram anu÷àdhi medinãü  % vrajàmy ahaü tvaritapadaü tadantikam  // HJm_11.46 //

tataþ sa yåthapatiþ kùitipàlànumatas tad eva vanam àjagàma |

atha yåthapatiü vilokya dåràn  $ muditaü tan mçgayåtham utsukàkùam  &
da÷anàgragçhãta÷aùpadarbhaü  % tvaritaü pratyudiyàya baddhapaïkti  // HJm_11.47 //

vinimãlitalocaneva yàsãd  $ dhariõã yåthapatau gate vanàntàt  &
samupeyuùi saiva tatra dhãre  % punar unmãlitalocaneva jàtà  // HJm_11.48 //

àgamya sàtha hariõã hariõapradhànam  $ itthaü jagàda mudità calitàyatàkùã  &
prahlàdayan mama manaþ ÷i÷ur eùa dàve  % saükrãóate hariõanàtha tava prasàdàt  // HJm_11.49 //

bodhisattvo 'pi ca tan mçgayåthadvayam à÷vàsya paràü prãtim upajagàma | tad evaü parahitaparàyaõaþ sa bhagavàüs tiryagbhåto 'py àsãd iti vincintya tadupàropitaprasàdà bhavata yåyam iti ||

|| mçgajàtakaü prathamam ||



__________________________________________________________________________




12. Mayåra


÷ãlaü paripàlayatà tràtàþ sattvà mayårabhåtena  /
pràõabhayàd yena purà kas tatra na ropayed bhaktim  // HJm_12.1 //

tadyathànu÷råyate
surabhikamalavanacchannamahàvimalasalilena prahlàditasiddhajanamànasena mànasena mahàsarasà sakala÷a÷imaõóalabimbenevàlaükçtaikade÷e tripathagàsalilanipàtakùobhitabhårjadevadàrunameruvane prasrutànekaprasravaõe tuhinopacayasthålatara÷ikharasahasratayà rajatastambhair ivoparisamàkãrõe kesarisaütràsaprasthitacamarayåthasphuritavàlasaüghàtopavãjyamànaniku¤je nirjharasalilaprakùàlyamàna÷ilàtale kusumitalatàpràntabhràntamukharamadhukaragaõasaügãte sàbhiùeka iva ràjamàne bhådharavare himavati dhautendranãlavimaladaõóàkçti÷irodharaþ ÷aïkhacchedàvadàtàpàïgade÷aþ sphuñitapàribhadrakakusumàbhiraktatuõóo vipulavicitrapakùatir indãvarapalà÷àkãrõataruõa÷irãùakusumasaüghàtànuråpabçhatkalàpaþ suvarõàvabhàso nàma bodhisattvo mayåràdhipatir babhåva |

mayåravaram utpàdya  $ taü vicitratanåruham  &
vismità iva pa÷yanto  % babhåvuþ karma÷ilpinaþ  // HJm_12.2 //

meghàrambhe jàtançtyànuràgaü  $ pa÷yantãnàü taü mayåràdhiràjam  &
stokoddyotà hrãmatãnàm ivàsan  % mandà vidyullàsikànàü vilàsàþ  // HJm_12.3 //

mçdaïgavad dhvànini vàrinirjhare  $ dvirephavãõàsu kalasvanàsu ca  &
latàvanàntargçhake manohare  % nanarta citraü sa mayåralàsakaþ  // HJm_12.4 //

parisphuraccandrakaratnamaõóalas  $ tañàntam àruhya yadà nanarta saþ  &
samãraõàdhåtavano himàcalas  % tadà vibhàti sma kirãñavàn iva  // HJm_12.5 //

kàntaü vitanvati kalàpam anaïgavadhvà  $ citre vi÷eùaka ivàlikhite dharitryàm  &
tatra sthità ÷ikhini siddhavilàsinãnàü  % gàóhaü kutåhalava÷àn na tatarpa dçùñiþ  // HJm_12.6 //

àpàõóumeghapañalàvçtadiïmukhànte  $ muktàmalàmbhasi ÷aratsamaye 'bhyupete  &
yasyàü sa candrakamaõãn asçjat kalàpã  % bhår indranãla÷akalair iva sà babhàse  // HJm_12.7 //

kànte viceruùi ÷anair apulàkapakùe  $ yåthànuyàtagamane ku÷alaikapakùe  &
tasmin mahãdharavarasya mayåraràja  % indràyudhaiþ ÷abaliteva mahã raràja  // HJm_12.8 //

atha kadàcid anilabalavibhidyamànakusumagandhàdhivàsitadiïmukheùu bhramadalikula÷abaleùu kalabharadanaparipàõóuùu ràmaõãyakaü gateùu ketakeùu kuñajakakubhanãpakadambakusumasurabhãkçtaniku¤jeùv indragopakàbhyalaükçtamarakataharita÷àdvala÷yàmavanabhåmiùu nayanaramyeùu mahãdhareùu sphuritataóidvalayalà¤chitodareùu dar÷itendràyudheùu dhàrà÷aranipàtaprodvàsitanidàghavairiùu nabhaþpidhàyiùu jaladhareùu ÷i÷ira÷ãkaraspar÷àpanãtadivasakarasaütàpeùu parityajatsu candanadrumàn phaõiùu prathamapårapriyatamataraïgahastàvalucyamànaphenàvataüsàsu kaluùasalilavasanapidhãyamànavipulapulinajaghanàsu mattàsv iva pràgalbhyam upagatàsu saridaïganàsu sabàùpaproùitabhartçkàjananayanàvalokyamàneùu meghadhvanipramuditeùu vimuktamadhuràràveùu gçhamayåreùu navajaladasalilakaõanipàtajanitakaõakaõà÷abdeùu tàlatàlãnàlikeravaneùu sa mayåraràjaþ prabhàtasamaye tanujalakaõagurukçtakalàpaþ ÷rutihçdayahàriõãü kekàü vimu¤can nabhaþ÷obhàrtham ivotpatya vàràõasãsamãpena pràgàt | tasyàü ca puri brahmadattena ràj¤à saha suptaprativibuddhà parasparapariùvaïgàpahçtavilepanà kiücitparipàñalalocanotpalànupamà nàma tasya ràj¤o devã papraccha |

vada kasya dhvanir ayaü  $ tàras tàràdhipànana  &
yena pratàryamàõena  % mama prahlàditaü manaþ  // HJm_12.9 //

ràjovaca | devi suvarõàvabhàso nàma mànuùàlàpo mayåraràjo himavati kçtàdhivàsas tasyaiùa nabhasà saücaramàõasya prakçtimanoharaþ kanakamarakatendranãlavaióåryarà÷iprabhàsvarasya svaraþ | punaþ sakutåhalà devy uvàca | kutaþ punar asau mayåràdhipatir devasya ÷rutipatham àgata iti | ràjovàca |

puruùàõàü tira÷càü và  $ guõà eva prakà÷akàþ  &
bhinnàndhakàranivahà  % maõãnàm iva ra÷mayaþ  // HJm_12.10 //

mayåràkçtim àsthàya  $ ko 'pi kenàpi hetunà  &
nayanotsavabhåto 'sau  % sthito gaurãguror vane  // HJm_12.11 //

÷ikhiyåthàdhipatinà  $ tenàlaükçtagahvaraþ  &
nàthavantam ivàtmànaü  % manyate tuhinàcalaþ  // HJm_12.12 //

garjitena prayacchantaþ  $ sàdhuvàdam ivàmbudàþ  &
baddhançttaü tam ãkùante  % sphuradbhis taóidãkùaõaiþ  // HJm_12.13 //

ghanasamayanàñakàdàv àhåtà barhisåtradhàreõa  /
sahasà taóid àtmànaü dar÷ayati nañãva savilàsam  // HJm_12.14 //

athànupamà tena tasya mayåràdhipateþ ÷rutihàriõà svareõàkùiptahçdayà mçduhasitabhrålatàkùepaparàvartanàvalokanakrãóàparibçühitair vilàsais taü ràjànaü va÷ãkçtyovàca | deva kriyatàü yatnas tasya mayåràdhipater grahaõàya | krãóanako 'smàkam antaþpure bhaviùyati |

antaþpuramadhyagatasphuña-  $ candrakadhàriõà mayåreõa  &
vividhamaõikarõapåreva  % tena no gçhamahã bhavatu  // HJm_12.15 //

ràjovàca | devi na kilàsau ÷akyate grahãtum | devy uvàca |

sçjataþ surabhãn madàmbubindån  $ balino 'pi dviradàn va÷aü nayanti  &
puruùàþ pañuvãryabuddhyupàyàþ  % kim uta svalpabalodayàn vihaïgàn  // HJm_12.16 //

hriyate baói÷ena vàrimadhyàt  $ pçthuromà nayanàdhvana÷ cyuto 'pi  &
kim upàyavatàm asàdhyam asti  % vyavasàye hi sati kriyàþ phalanti  // HJm_12.17 //

bhavato 'sti matir vi÷eùapañvã  $ bahavaþ santi vipa÷citaþ sahàyàþ  &
saphalãkriyate na cen mamecchà  % bhavatà snehaparàïmukho 'si nånam  // HJm_12.18 //

÷àvàn kulàyakagatàn paripàtukàmà  $ nadyàþ pragçhya tanupakùapuñena toyam  &
dàvànalaü kila siùeca muhuþ kapotã  % snigdho jano na khalu cintayati svapãóàm  // HJm_12.19 //

atha sa ràjà mà devi krodhaü kàrùãr akàryam api tvadarthe kuryàm | ataþ karomy ahaü tadgrahaõàya yatnam ity uvàca |

vilàsinãnàü madanànukarùiõà  $ vilàsapà÷ena nibaddhamànasaþ  &
÷ubhà÷ubhànveùaõasuptacetanaþ  % prayàty anighno 'pi hi nighnatàü janaþ  // HJm_12.20 //

amartyatejo'vayavàn avàpya yà  $ tilottameti prathità suràïganà  &
trilokanàtho 'pi tayàtma÷obhayà  % caturmukhatvaü gamitas trilocanaþ  // HJm_12.21 //

taponidhiü gàdhisutaü tapovane  $ mahàdhiyaü menakayà hçtendriyam  &
avaj¤ayàkçùya mçõàlakàrmukaü  % ÷areõa vivyàdha hasan manobhavaþ  // HJm_12.22 //

yad edhate làghavahetur arthità  $ patanti yan mårdhni nikàrapàüsavaþ  &
spç÷anty adhikùepa÷arà÷ ca yan manas  % tad aïganàbhiþ kriyate ÷arãriõàm  // HJm_12.23 //

àbadhya vyavasàyavarma purato vinyasya tçùõàcamåm  $ àropya prasabhaü nitàntakañhinaü nirvrãóatàkàrmukam  &
arthitvàhavamadhyam etya viva÷àþ sãmantinãbhiþ kçtà  % nãcebhyo 'pi sahanta eva puruùà bhråbhaïgabàõavraõam  // HJm_12.24 //

atha sa ràjà ÷àkunikàn àhåyàvocat | asti suvarõàvabhàso nàma himavati mayåràdhipatis taü bhavantaþ ÷ãghram ànayantu | na ced àneùyatha tataþ sarvàn eva bhavatas tãkùõena daõóenàntakasakà÷aü praheùyàmãti | te ca maraõabhãtàs tatheti prati÷rutya kaücin nipuõataraü ÷àkunikam abhyarthya visarjayàmàsuþ | sa ca ÷àkunikaþ krameõa himàcalam àgamya vij¤àya tasya mayåràdhipater gocarabhåmiü viracayya pà÷àn ekànte 'vatasthe |

pràleyàdres tuïgasànor upaghne  $ nyastaü yad yat tena ÷àkuntikena  &
tenàtyarthaü barhiõà dçùñamàtraü  % tat tad dåràc cicchide pà÷ajàlam  // HJm_12.25 //

atha himavati dårasthà divyacakùuùo munayas taü bodhisattvaprabhàvam àlokya vismitamanasa evam åcuþ |

dçùñyànena ÷rãmatà puõyadhàmnà  $ chinnàþ pà÷à gàóhabandhà yatheme  &
sàdhor asya pràptabodhes tathaiva  % praj¤à÷astraü chetsyati kle÷apà÷àn  // HJm_12.26 //

atha sa ÷àkunikaþ pà÷acchedaviùaõõamanàþ samupagamya kçtà¤jalis tasmai mayåràdhipataye tàü kråràü ràjàj¤àm àkhyàyàbravãt |

pràõavicchedabhãtànàü  $ ÷araõya ÷araõàrthinàm  &
÷vetàpàïgapate bhåyàs  % tvam eva ÷araõaü hi naþ  // HJm_12.27 //

dçùñyà cchinnàs tvayà pà÷àþ  $ ÷aïkhacchedasitàntayà  &
sa tvam ãdçkprabhàvaþ san  % katham asmàn na pàsyasi  // HJm_12.28 //

tam àlokayato dãnaü  $ magnaü bandhum ivàpadi  &
àpupåre manas tasya  % duþkhena karuõàtmanaþ  // HJm_12.29 //

na tràsyate kathaü sattvàn  $ dhãro 'yaü vyasanàd iti  &
÷ãlapàramità tasmin  % niþsaüdigdheva tasthuùã  // HJm_12.30 //

màü cen na saütyajasi bodhim avàptukàma  $ etàn mayåravara pàhi narendradaõóàt  &
taü ÷ãlapàramitayà janitaprasàdam  % itthaü kçpà ÷ikhinam uktavatãva sàdhvã  // HJm_12.31 //

atha bodhisattvas tàn maraõabhãtàn prati duþkhàyamàna ãdç÷am acintayat |

madhurasvaraþ suruciràïgaruho  $ yadi nàbhaviùyam aham atra vane  &
na nare÷varàd akaruõaprakçter  % bhayam àgamiùyad iti ÷àkunikàn  // HJm_12.32 //

iti mannimittam ayam àrtamanà  $ vyasanaü na yàvad upayàti janaþ  &
paricoditaþ kùitibhujà maraõàt  % paripàlayàmi khalu tàvad imam  // HJm_12.33 //

akàraõe và sati vàpi kàraõe  $ sametya yan nàma paro vina÷yati  &
anekadhigvàda÷arakùatàtmanà  % kim ãdç÷à tasya janasya janmanà  // HJm_12.34 //

iti bodhisattva÷ cintayitvà tam uvàca | gacchatu bhavàn agratas tasmai ràj¤e nivedayituü mamàgamanam iti | atha sa ÷àkunikaþ pramuditamanàs tvaritam àgamya nyavedayad idànãm evàsmadanukampayà deva sa mayåràdhipatir àgacchatãti | tataþ sa ràjà saha devyà paurajanena ca kutåhalava÷àt tadàgamanapratãkùã punaþ punar antarãkùam àlokayàmàsa | so 'pi ca mayåraràjaþ samà÷vàsya vinivartya cànugàminaü mayåragaõam ambaratalam utpatya sahasaivopagamya prakçtimadhurayà kekayà sakalaü vàràõasãjanam ànandayàmàsa | tatas tasya tàü kekàm àkarõya niyamena sa mayåràdhipatir àgacchatãti vicintya pramuditamanaso nåpuraviràvasaütràsitakapotapàlãnilãnapàràvatamithunàþ drutataragamanavigalitakarõàvataüsakàþ kà÷cid anavasitavi÷eùakàïkitalalàñamadhyàþ sindåràbhitàmràïgulayo drutagamanavighnakàriõe gurunitambabharàyàtyasåyantyaþ kiücid gatvà càparà gurujanàvalokanavrãóitàþ punas tvaritàü gatim avarundhànàþ praharùavikasannayanakuvalayapalà÷apràntaspçùña÷ravaõàntà÷ ca kà÷cid aparàþ punar ardhàlikhitaü citraphalakam apàsya kùãõapràõapràyapràntavartikàþ karaõóakeùu vinikùipya sitajaladatuhinakundamçõàlasphañikarajatadhavalàni saudhatalàny àruruhur aparà÷ ca striyo vàtàyanàny abhijagmuþ |

atha jàlagavàkùavartinãnàm  $ abalànàü vadanair vi÷àlanetraiþ  &
÷ikhidar÷anajàtasaübhramàõàü  % bahucandreva bhç÷aü purã raràja  // HJm_12.35 //

kautåhalàd anilavellitakàkapakùà  $ raühasvino hariõa÷àvamanoharàkùàþ  &
àlokitàþ pramanasà jananãjanena  % nirjagmur unnatamukhàþ ÷i÷avo gçhebhyaþ  // HJm_12.36 //

krãóàü vihàya ca manoharakandukotthàü  $ svedàvabaddhakaõacàrulalàñade÷àþ  &
kiücitkucodgamasamunnamitottarãyà  % ni÷cakramuþ pratanubàhulatàþ kumàryaþ  // HJm_12.37 //

ayam ayam iti barhã dar÷anapronnatàbhiþ  $ sphuñanakhamaõibhàbhiþ padmapattràruõàbhiþ  &
smitaruciramukhãnàü ràjasãmantinãnàü  % kisalayitam ivàsãd aïgulãbhiþ puraü tat  // HJm_12.38 //

kùaõàc ca suràsurasaügràmàt kùurapranikçttadaõóaþ ketur iva vividhamaõivicitras tasya ràj¤o bhavanàntaràlam alaükurvan sa mayåraràjo nipapàta |

yugapad atha janànàü vidrumàkàratuõóe  $ ÷ikhini gurukalàpe dçùñayas tatra petuþ  &
dadati dhanam udàre kùipram à÷àþ samantàd  % abhilaùitaphalànàm arthinàü dàtarãva  // HJm_12.39 //

ràjà ca ràjamahiùã ca mayåraràjam  $ àlokya taü tutuùatuþ samavàpya kàmam  &
lokasya durlabham avàpya hi vastu kiücit  % khinnaü pramodamudam udvahatãva cetaþ  // HJm_12.40 //

tataþ pramuditamanàþ sa ràjà taü mayåraràjaü ràjàrhe radanapàde samupave÷yàsane pa÷càd àsanam adhyatiùñhat | atha bodhisattvo madhuragambhãreõa svareõa taü ràjànam ity àbabhàùe |

jitvendriyàõi balavanti balena buddher  $ yu¤jan muhuþ praõayinàü praõayaü phalena  &
etàü samudravasanàü vyasanàny apàsya  % bhupàla pàlaya ciraü pçthivãü nayena  // HJm_12.41 //

tava dharmamayàþ kaccid  $ edhante dharmasetavaþ  &
agàdhaü duþkhajaladhiü  % yàn àlambyottariùyasi  // HJm_12.42 //

randhràvalokibhiþ krårair  $ durgçhãtair ivàhibhiþ  &
kaccid dçùñamahàdoùair  % viùayair nàtibàdhyase  // HJm_12.43 //

bhçtyeùu ca vinãteùu  $ kalatreùu suteùu ca  &
kaccit te ku÷alaü ràjan  % dehe càtra ya÷onidhau  // HJm_12.44 //

ràjovàca |

bhavaty aku÷alaü tàvan  $ mayåràdhipa dehinàm  &
paràrthapañunà yàvat  % saügamo na bhavàdç÷à  // HJm_12.45 //

saücaranmurajameghanisvanaü  $ nartakãtaóidalaükçtàntaram  &
tvàm avàpya ÷ikhiràja mandiraü  % vàrivàhasamayàyate mama  // HJm_12.46 //

kàntàmukhasya tilako nabhasaþ ÷a÷àïkaþ  $ svacchaprabhasya maõir àbharaõasya ÷uddhaþ  &
jàta÷ ciràbhilaùito 'sya mayåranàtha  % madve÷mana÷ ca mahatas tvam alaükariùõuþ  // HJm_12.47 //

ity abhisaüràdhya sa ràjà dãpaprabhàvabhàsitabhavanàntaràle pràcãvadhågçhãta÷a÷idarpaõe vibhàvyamànatàrakàkumudavanàbhyalaükçtanabhaþsarasi pràpte ca kùaõadàmukhe surabhikusumapallavàstãrõaü mayåràdhipataye mçdu ÷ayanãyam àdide÷a | divase divase ca paripàkasurabhimçdåni phalàni pràyacchat | atha kadàcit kàle gacchati sa ràjà kiücit karaõãyam uddi÷ya bodhisattvam anupamàyà devyà haste nikùipya nàtimahatà sainyenànugamyamànas turagakhurapuñotkhàtamàrgapàüsuparidhåsarakisalayakusumama¤jarãkàõi vanàntaràõi kurvann amalasalilavàhinãtañavetasacchàyànilãnani÷calabakabalàkàvalokyamànacakita÷apharãkulàkulatañapayaskàþ tvaritarathacaraõadhvanisaütràsarasitacakravàkamithunaparityajyamànasitapulinàs tàs tàþ samudrapatnãr àlokayaüs trastasàraïgotpatanasàcãkçtàni cañulabahunayanànãva digantaràõi pa÷yan prasçtagokulada÷anacchidyamàna÷aùpàïkuràn ikùuvaõoparuddhàn anekàü÷ ca gràmasãmno 'tikramya kiücid de÷àntaraü jagàma |

sàtha kùitã÷amahiùã mahiùãviùàõa-  $ dhåmràlakàkulamukhã paripàõóuràïgã  &
vàtàyanaprasçtam àyatapakùmalekhaü  % cakùu÷ ciraü vrajati dhårtaviñe babandha  // HJm_12.48 //

dçùñvà ca tàü sunayanàü nayanàbhiràmàü  $ bhitteþ samãpam agamad viñapuïgavo 'sau  &
pàr÷vàni vãkùya cakità ca punaþ punaþ sà  % karõotpalaü surabhi tasya mumoca gàtre  // HJm_12.49 //

àdàya tat kuvalayaü vikasatpalà÷am  $ àghràya mårdhni ca nive÷ya sa jçmbhamàõaþ  &
astaü vivasvati gate viva÷aþ kathaücit  % tasyàþ krameõa nayanànugataþ pratasthe  // HJm_12.50 //

gatvà tataþ sa gaõikàbhavanaü vilàsã  $ gàóhaü vitànahçdayaþ ÷ayane nivi÷ya  &
ni÷vàsasåcitamanobhavabàõapàtas  % tasyàþ prakàmam udakaõñhata vãtadhairyaþ  // HJm_12.51 //

åce viño gaõikayà parihàsapårvaü  $ pa÷yàmi ÷ånyam iva sàüpratam àryaputram  &
dhårtas tataþ sa nijagàda nigåóhabhàvo  % dyåte jito 'ham iti tena vitànatà me  // HJm_12.52 //

atha sa viñas tàü varùa÷atopamàü rajanãü manyamànas tadgatamanàþ samutthàya rahasi kasmaicit suhçde taü vçttàntam àvedayàmàsa | ÷råyatàü vayasya hyo mayà yad anubhåtam iti | yeyaü ràj¤o 'gramahiùã nimeùamàtreõa mànuùãti loke varõyate salãlam àlokayantyà karõàd àdàya |

vàtàyanaü samavalambya vilàsavatyà  $ hàsasphuradda÷anaratnamayåkhabhàsà  &
nàmnà tayànupamayotpalam utpalàkùyà  % råpeõa cànupamayopari me vimuktam  // HJm_12.53 //

sà vàtayànamukhasaügatacandravaktrà  $ candraprabhàü da÷anaratnarucà harantã  &
bhråkàrmukeõa savilàsam udãritena  % cakùuþ÷araü mayi vimuktavatã kç÷àïgã  // HJm_12.54 //

tac cintyatàü tàvat saügamopàya iti | atha suhçd vihasyovàca | kadàcit kàkatàlãyam idaü bhavet tvaü ca nçpatibhavanabhittisamãpam anupràptas tasyà÷ ca katham api kim apy àlokayantyàþ | svayam eva tavopari karõotpalaü patitaü syàd ato mà bhavàn gaõikàviñajanamadhyam àgamyàtmànaü hàsyavastu kàrùãt | tat parityajyatàm ayam asadvikalpaþ | yady api ca kàmayamànayà ràjamahiùyà tavopari karõotpalaü pàtitaü syàt tathàpi na yujyata eveyam utkaõñhà | durlabhakàminãjanasamàgamopàyacintà hi puruùasya mahatãm aratim utpàdayati | nidràm apaharaty aïgàni durbalayati bhojanarucim apàsyati | hitavàdinàm api suhçdàm upade÷aü nàbhinandati pravçddhanavasalilaughasarid iva tañalatàü dharmasthitim unmålayati ramyàõy api dveùñi | sajjanaguõakathàbhyasåyinã sarvathà pratisaükhyànabaleneyam abhàvaü ÷akyate netum iti | viña uvàca | anekadehalãlaïghanà jaghanasaüparkaniùõàtabuddhayo màdç÷à dhårtapuruùàþ kathaü sakàmàm akàmàü và sãmantinãü na j¤àsyanti | ÷råyatàü vayasya | ÷ravaõakaõóåyanastanaprakà÷analajjàparàvçttàvalokanahasitàdayo hi bhàvàþ strãõàü sakàmaü hçdayam àviùkurvantãti | kim atra saüdehena | suhçd uvàca | yady evaü khagapatir iva pràkàram api laïghayitvà bhavàn nçpatibhavanaü ràtrau pravi÷et | kiü nv akçtasaüketà tatrabhavatã ràjamahiùã pratibodhyamànà tvayà |

vinãtanidràkulalocanotpalà  $ pravepitàïgã jaghanacyutàmbarà  &
sasàdhvasà ko 'yam iti prabhàùiõã  % bhaviùyati vyàghrabhayàn mçgãva sà  // HJm_12.55 //

tataþ parijanakolàhalaprabuddhakà¤cukãye ràjakule nàyatikùamam etat karma pa÷yàmi | evaü ca tayor mitho vicàrayator eva mçdugamanacalitamukharanåpuramanoharacaraõakamalayugalavinyàsenàrcayantãva vasudhàtalam abhinayagatim iva dar÷ayantã cakitahariõanayanaspardhinà savilàsàvalokanadviguõa÷obhena karõasuhçdà cakùuùà hrepitam iva kiücid avanataü karõotpalaü niyacchantã sthålamuktàhàramaõiprabhoddyotitagurupayodharà payodharavirahaprakà÷ani÷àkarà ni÷eva mårtimatã kiücid àtapajanitasvedakaõajàlakàkràntavi÷eùakàntà vi÷eùakàntabakulamàlikàparipåritake÷ahastà hastàvalambita÷ithilamekhalàkalàpà kalàpicandrakamadhyanãlam uttarãyam udvahantã pratanumecakayà romaràjyà vipulagambhãranàbhinimnatàm iva didçkùamàõayopa÷obhitatrivalãtaraïgaviùamamadhyà madhyàhnasamayadivasakarakiraõàliïgiteva kamalamàlà gamanapari÷ramava÷àd ãùatparimlànasukumàra÷arãrayaùñiþ karpårasurabhitàmbålaràgàruõàdharà pariõatalavalãphalàbhipàõóukapolatalàlikhitapattralekhà vigrahavatãva lakùmãr lakùmãvatã nàmànupamaråpànupamayà devyà prahità vacanaku÷alà ku÷ala÷ilpighañiteva kanakapratimà dåtã | samàgamyàbhivàdya ca tad viñadvayam upavi÷ya vij¤àya ca tayor niryantraõasuhçttàü vi÷rabdham eva ràjamahiùãvçttàntam àcaùñe |


puùpàyudhapratinidhe bhavanàntagàmã  $ dçùño yadànupamayàsi narendrapatnyà  &
sà me sakhã karatalàrpitavaktrapadmà  % kàr÷yaü tadàprabhçti pàõóuratàü ca dhatte  // HJm_12.56 //

tanutaram amçõàlapaïkapàõóu  $ cyutadhçti sàüpratam aïgam udvahantyàþ  &
manasi manasijaþ ÷aràn a÷eùàn  % aviratam asyati me vayasya sakhyàþ  // HJm_12.57 //

kusuma÷ayanam åùmaõàïgajena  $ pratidivasaü vitapaty anaïgatanvã  &
upavanam api càru vãkùamàõà  % na ca ramate hariõãva yåthamuktà  // HJm_12.58 //

iti kusumadhanuþ÷aràhatàïgãm  $ aviratani÷vasitasphuratkapolàm  &
avanamitamukhãü hriyà sugàtràü  % ramaya sakhãü vacasàpi tàvad adya  // HJm_12.59 //

athàvasitavacanàyàü tasyàü dåtyàü sa tasya vayasyo vihasyàvocat | ava÷yam eva sphuñitasahakàrama¤jarãko vasantasamayaþ kokilayà saha yujyate | siddhàs te manorathà iti | viña uvàca | sarvathà kçtàrtho 'smi sakhi kathyatàü tàvat katamasmin prade÷e kasyàü và velàyàü mayànupamà draùñavyeti | dåty uvàca | kiücid àsanne prasuptajane ni÷ãthe yo 'sau bahiþpràkàrasamãparohã nyagrodhas tam adhiruhya tasyaiva nçpatibhavanabhittisaü÷liùñapramadavanopariprasçta÷àkhayàvatãrya vayasyena tatra suvarõàvabhàsàya mayåràdhipataye dãrghikàtañacitra÷àlàvasthitàhàrasalilopanayanacchalenànupamà ciram àtmànaü vinodayantã samabhigamanãyeti | viña uvàca | sakhi madvacanàd evam anupamà vaktavyà |

upari mamotpalam asitaü karõàd àdàya yat tvayà muktam  /
jãvitam iva tad dayitaü mlànam api na saütyajàmy etat  // HJm_12.60 //

tathàstv iti ca praõamya gatàyàü tasyàü vacanahàryàü bahulapakùàndhakàratiraskaraõaduràlakùyeùu pathiùu ÷råyamàõasuptagajani÷vàseùv àlànasthàneùu prathamayàmikajanaprotthàpyamànadvitãyajàgaraõàdhikçteùu gulmakapuruùeùu ni÷calapatatrigaõàdhyàsita÷àkhàkulàyeùu vitapiùu sthàõum apy àlokya purataþ puruùa iti ÷aïkamànaþ surabhivarõakànuliptaþ sa viñaþ prathamajaladharanãlapañàvaguõñhita÷arãro vàmakakùàvalambitani÷itakaravàlaþ saha tena suhçdà pratyàsanne 'rdharàtre samupagamya dåtyupadiùñenopàyena punardar÷anàyeti suhçdam àmantrya pramadavanaü pràvi÷at | atha tam àgacchantam àlokya gçhãtasavi÷eùamaõóanànupamà cintayàmàsa | niyatam avatarann ayam anayà vaña÷àkhayànena mayåreõa dçùñaþ | kadàcid ayam imaü vçttàntam àgatàya ràj¤e nivedayed iti | tad enaü ÷ikhinaü viùasaüpçktenàhàreõàbhàvam eva neùyàmãti vicintya |

÷ikhine viùasaüpçktam  $ àhàram udakaü ca sà  &
dadàv asvava÷ãbhåtà  % ràgeõa ca bhayena ca  // HJm_12.61 //

apetakaulãnabhayaþ sukhà÷ayà  $ vimohitaþ puõyasapatnabhåtayà  &
anàtmavàn kiü na karoty asàüprataü  % gatatrapo ràgaparàyaõo janaþ  // HJm_12.62 //

sa ca mayåràdhipatiþ kiücit tiktam àhàram udakaü càsvàdya niyatam anupamayànena puruùeõa saha saügamam abhilaùantyà jàta÷aïkayà mahyaü viùaü dattaü | tad idam atra pràptakàlam |

etau strãpuüsau jàtaràgàndhabuddhã  $ yàvad vàdhåkyaü sàüprataü nopayàtaþ  &
dharmyàü kurvàõaþ saükathàü kàpathaghnãü  % tàvad vairàgyaü netum enau yatiùye  // HJm_12.63 //

iti vicintya sa mahàtmà taü viñam àjuhàva | mahàtmann ihopavi÷ya matsaükathayà vinodyàtmànaü yathàbhipretam anuùñhàsyasãti | sa ca viñaþ kutåhalava÷àd upagamya mayåràdhipatisamãpe samupavive÷a | sàpi ca ràj¤ã kiücit tam àlokya sasàdhvasà tåùõãm evàvatasthe | tato bodhisattvas tayor upaviùñayoþ purastàd iti vairàgyasaübandhinãü kathàm akarot |

aho hàsyajyotsnàparicayamanoj¤o mukha÷a÷ã  $ salãlaprasthànaü stanayugalam ucchràyi subhagam  &
narasyetthaü mohàt parayuvatiråpaü kalayataþ  % prasaükhyànàbhàvàt kusumadhanur antaþ pravi÷ati  // HJm_12.64 //

nirundhànà hastaü mama rahasi nãvã÷ithilinaü  $ bhaviùyaty evaü sà prathamataralajjànatamukhã  &
iti strãsaïgàrthaü bahuvidhavikalpàndhamanasaþ  % ÷arãraü randhrekùã pratidinam anaïgaþ kra÷ayati  // HJm_12.65 //

àgacchet punar adya sà gurubhayàt tasyàþ kuto 'bhyàgamaþ  $ ÷arvaryàm athavàham eva cakitaü gacchàmi supte jane  &
dåtyàpy adya ciraü kçtaü kim u manas tasyà nivçttaü bhaved  % ity àråóhavikalpanàkuladhiyaþ kiü tat sukhaü kàminaþ  // HJm_12.66 //

saükalpàt

prabhavaty anaïgadahanas tàpas tato jàyate  $ saütàpàd aratiþ smçteþ pramathanã smçtyà vinà hrãþ kutaþ  &
hrãbhaïgàd vacanãyatàparibhavaþ kle÷eùuviddhàtmanoþ  % syàtàm àdhimatoþ kadà nu sukhinã strãpuüsayo÷ cetasã  // HJm_12.67 //

akùàõàü va÷am àgataþ sukham iti vyàmohita÷ cintayà  $ kàmàrtaþ parayoùite spçhayati vrãóàvihãno janaþ  &
÷liùyantãü striyam àyasãü hutavahajvàlàsphuliïgàkulàü  % soóhuü ÷akùyati tàü kathaü nu narake pràdurbhavadvepathuþ  // HJm_12.68 //

iti paradàràsaïgaü bahudoùam avetya dhairyam àlambya  /
bhaginãsaüj¤àü kçtvà tasmàt pràj¤o nivarteta  // HJm_12.69 //

tad evam alpasya nàma sukhasya hetor anekànalajvàlàsahasràliïgyamànavikåõitàkùàõàm a÷ubhakarmakàriõàm àrtanàdakaruõam tãkùõakrakacapàñyamàna÷irasàü càpareùàü
rudhiradhàrokùitajvalitabhåtalam krårayamapuruùodgårõalohamudgaràbhighàtavicårõyamànapuruùa÷arãràsthidhvànabhãùaõam ayaþ÷àlmalãkaõñakaparibhidyamànair aparai÷ ca muhur abhinisvanadbhir upacitaparyantaü narakam icchanty amedhasaþ patitum ity aho mahad etad aj¤ànam | athàsau viñas tena mayåràdhipatinà narakakathàü varõyamànàm àkarõya saüvignamanà vinivartitaparadàràbhilàùa uvàca |

aho tvad enàü narakopavarõanàü  $ prakàmam àkarõya muhur bhayaükarãm  &
udarciùaü nàrakajàtavedasaü  % vilokayàmãva samutthitadhvanim  // HJm_12.70 //

tad adyàrabhya ràgàndha-  $ janacittàpahàriõe  &
namo 'stu paradàràya  % sugatidvàrarodhine  // HJm_12.71 //

÷ubhà÷ubhapathàkhyàna-  $ vyaktãkçtavini÷cayaþ  &
àcàryam iva pa÷yàmi  % bhavantam anu÷àsakam  // HJm_12.72 //

imàü ca ràjamahiùãm  $ akhaõóitapativratàm  &
apetaràgatimiro  % manye 'haü bhaginãm iva  // HJm_12.73 //

athànupamà tasya bhaginãti vacanam upa÷rutya paràü vrãóàm upagatà tàü ca bodhisattvadharmade÷anàm avadhàrya saüvignamatir idam uvàca | mayà khalu mandabhàgyayà narakagàminyà kàmaràgava÷agayàsmai mayåràkçtaye maharùaye viùasaüpçktam annam udakaü ca vi÷ràõitaü tat katham idànãü kartavyam iti | tàü ca vipratisàravatãm àlokya bodhisattvo dhãrayàmàsa ||

maitrãmantreõa me nityaü  $ ÷arãram abhimantritam  &
naiva hàlàhalenàpi  % viùenàyàti vikriyàm  // HJm_12.74 //

devi mà sma gamaþ ÷aïkàü  $ madapàyakçtàm iti  &
na càhaü kathayiùyàmi  % kiücid ãdçï mahãbhuje  // HJm_12.75 //

athànupamà tadvacanam àkarõya paraü paritoùam upajagàma | so 'pi ca viñas taü mayåràdhipatim abhivàdya vinivçttaparadàravyasanas tenaiva nyagrodhena svanilayam agàt | atha prabhàtasamaye brahmadattaþ samàpayya svaràjyakaraõãyam àgamya pravi÷ya ca svabhavanaü pràg eva mayåràdhipatim agàt | parasparaku÷alavàrttàü ca nçpatimayåràdhipatã papracchatuþ | athànyasminn ahani ràjànaü ÷ikhipatir evam uvàca |

mama virahaviùàdadãnacittaü  $ na pibati vàri phalaü na càpi bhuïkte  &
jaladharasamaye 'pi vãtançttaü  % ÷ikhikulam àkulatàü dhruvaü prayàtam  // HJm_12.76 //

iti naravara pàlaya tvam enàü  $ bhuvam akhilàü vijitendriyàrivargaþ  &
aham api himavantam indugauraü  % tvadanumataþ ÷ikhipàlanàya yàmi  // HJm_12.77 //

iti tam abhidadhànam indranãla-  $ cchavigalam àyatacàrubarhabhàram  &
katham api gamanàya yåthanàthaü  % nagaravaràd anumanyate sma ràjà  // HJm_12.78 //

nçpatinàtha samutsukacetasà  $ purajanena ca tena vilokitaþ  &
abhajatàmbaram ambudasaüvçtaü  % ÷ikhivaraþ ÷ikhinàü hitakàmyayà  // HJm_12.79 //

atha vilokya manoharam ambare  $ ÷ikhinam àyatabarhabharàlasam  &
amucad utsukatàü samupàgataü  % nayanavàrikaõàn avarodhanam  // HJm_12.80 //

tãvre manodhçtibhidi priyaviprayoge  $ råóhaü yad a÷ru matilocanasaünirodhe  &
tan mårtiman niyatam àdhihutà÷atàpàd  % duþkhaü dravãbhavati saïgavato janasya  // HJm_12.81 //

dçùñvà tata÷ calakalàpa÷irodharaü taü  $ dåràn mayåravçùabhaü nabhasà vrajantam  &
pratyudyayu÷ calitapakùapuñàþ pratãtàþ  % kekàþ kalàþ kalagiraþ ÷ikhinaþ sçjantaþ  // HJm_12.82 //

atha ÷ikhini samete tatra bhåpàlapàr÷vàd  $ guõavati suhçdãva pràptasarvàbhilàùe  &
tuhinagirir udagraü prãtim àvi÷cakàra  % pravisçtahimahàsaþ ÷aùparomodgamena  // HJm_12.83 //

bodhisattvo 'pi ca sametya tan mayårayåthaü ciravirahaparyutsukaü pakùàbhyàm àliïgya samà÷vàsayàmàsa |
tad evam àtmani nirapekùeõa tena bhagavatà bodhisattvabhåtena pràõàþ pràõàtyayàt paripàlità iti vicintya sugatibhavanadvàraprakà÷ini pradãpabhåte ÷ãle bhavadbhir àdaraþ karaõãya iti |

|| iti mayårajàtakam ||




__________________________________________________________________________


...

__________________________________________________________________________



19. Hastin


jànàti kùàntiphalaü ya eva ràgàdi÷àntim anvicchan  /
kurute sa eva dhãraþ praharaty api vairiõi kùàntim  // HJm_19.1 //

tadyathànu÷råyate

vividhatarukusumagandhàdhivàsitadigantaràle revàsalilakùàlitavipulàntarãya÷ilàtale pavanacalitaveõuvanapalà÷asalasalà÷abdasaütràsotkarõacalitamçgakule kvacid analaprasåtabhayotpatita÷akunigaõe kvacid ucchrita÷ikharasthitadhavalabalàhakacchàyà÷yàmãkçtanitambe kvacid ibhayåthabhajyamàna÷allakãgandhasurabhãkçtaniku¤je kvacit pulindãjanasamuccãyamànapatitaviralamayåracandrake candrakiraõavimalasalilaprasravaõe 'nyatra tàpasakanyakàgaõànãyamànalatàkusumasamudbhràntàlikulopagãte ÷ukaharita÷àdvalaramaõãyavasudhàtale vindhyabhåbhçti ÷arajjaladharàkçtibçhaddehaþ ÷eùabhujagànuråpakaraþ kamalàbhitàmrapuùkaraþ kùuõõàbhinavamustàsurabhimadalekhà÷yàmakapolaþ susaüsthitanakhapàdaþ kaladhautaracitakumbhàkçtikumbhaþ kùamàïku÷avinivàritàmàrgaprasthitiþ sthitir iva sarvaguõànàü ùaódanto gandhahastã bodhisattvo gajayåthàdhipatir babhåva |

reje sa yåthapatir indumarãcigauro  $ muktàvipàõóuradanaþ pçthupãnakumbhaþ  &
pu¤jãkçtaþ pa÷upater iva nçttakàle  % hàso mahàn apahçtakùaõadàndhakàraþ  // HJm_19.2 //

vàtàhatàni kusumàni samutsçjantaþ  $ ki¤jalkareõuparipi¤jarakesaràõi  &
taü ÷àkhinas tuhina÷ailasitaü gajendraü  % bhaktyàbhituùñuvur iva bhramarasvareõa  // HJm_19.3 //

vihàya dåràt kusumàni ÷àkhinàü  $ hasatpalà÷àni ku÷e÷ayàni ca  &
kapolayos tasya madàmbudigdhayoþ  % ÷anair alãyanta mudà ÷ilãmukhàþ  // HJm_19.4 //

nirantaraü pãnakapola÷obhitaü  $ samantato vàsitadiïmukhàntaram  &
sa yåthabhartà pibataþ ÷anair madaü  % na karõatàlair bhramaràn avàrayat  // HJm_19.5 //

manoharam avicchinnaü  $ pràjyaü yàcanakà iva  &
jagçhuþ ùañpadàs tasmàd  % dànaü dànapater iva  // HJm_19.6 //

tena ca yåthapatinà samà÷rito vindhyagiriþ kanakagirer apy àtmànam abhyadhikam ivàmanyata | tac ca gajayåthaü samyak tena paripàlyamànaü ràjanvad iva ràjyam anudivasam avardhata |

tasya bhadrà subhadrà ca  $ prakçtyà bhadracetasaþ  &
dayite dayitakùànter  % dve kareõå babhåvatuþ  // HJm_19.7 //

atha kadàcid anilacalitapatàkakuñilavidyullatàparisphuraõasaümãlitavipulàkùyàþ salilabharagurujaladharagarjitasaütràsapravepitàïghryàþ tanubhujalatotkùeponnatataragurupayodharàyàþ khaógaprabhàvabhàsitadakùiõabhujaü kalpatarukusumam àjighrantaü dayitam àliïgantyàþ patitakarõotpalàyàþ ÷ithilake÷apà÷acchannàüsade÷àyàþ pavanacalitam uttarãyam avarundhatyàþ sphuritàbharaõamaõikiraõàvabhàsita÷arãrayaùñer nabhasà gacchantyà vidyàdharyàþ kisalayasukumàràt pàõeþ paribhraùñam abhinavam àmodàdhivàsitadigantaràlam alikulaparigãtaü kanakasåcãsadç÷akesaraü rathacakrapramàõaü haritàlakapilamakarandam aravindaü mànasasaraþsaübhåtaü tasya gajapater ekàkinas tatràcalavare viharataþ purastàt papàta | tac ca kamalam àdàya sa evam acintayat | bhadràyàþ subhadràyà÷ ca me patnyor yà prathamam àgamiùyati tasyai prasàdam ahaü dàsyàmi |

paribhramadbhçïgakulàkulàntaraü  $ sugandhiki¤jalkavikãrõakesaram  &
idaü hasaccàrupalà÷asaücayaü  % mudà pradàsyàmi mahàku÷e÷ayam  // HJm_19.8 //

atha subhadràyai prathamam àgatàyai tat kanakamayam ambhoruhaü sa gajapatiþ pràyacchat | sàpi ca tad àghràya sabahumànaü ÷irasi nive÷ayàmàsa | pa÷càc ca bhadrà samupagamya tat subhadràyàþ kumbhamadhyàvasthitam aravindam àlokya niyatam idam ambhoruham asyai sapatnyai màm avamanyànena yåthapatinà dattam iti vicintya paràm ãrùyàm àgamya taü dviradapatim apahàyànyatra vijahàra |

sà yatra dçùñam ahani dviradena tena  $ dattaü sugandhi vikacaü kamalaü sapatnyai  &
tatrerùyayà parigatà na tçõaü jaghàsa  % nàmbhaþ papau glapitamårtir udanyayàpi  // HJm_19.9 //

asadvikalpanàhutyà  $ ko nàma samanà janaþ  &
ãrùyàvahni÷ikhàm iddhàm  % àtmadàhàya vardhayet  // HJm_19.10 //

te sukhaü ÷erate dhãrà  $ nàmàrgeõa prayànti te  &
na manogçham adhyàste  % yeùàm ãrùyàbhujaïgamã  // HJm_19.11 //
atha bhadrà vindhya÷ilàtale tarucchàyàpihitavinibaddhaparyaïkadhyànani÷calanayanam àlikhitam iva mattacakoravilocanaraktacãvarapràvçtàïgaü pratyekabuddham àlokya sarasaþ kusumàny ànãyàrcayàmàsa |

kùiptàbhir årdhvam atha và÷itayà sa bhàsvàüs  $ tàbhir muniþ kumudapaïktibhir àbabhàse  &
udbhàsinãbhir aciradyutibhàsitàïgaþ  % saüdhyàpayodhara ivopari tàrakàbhiþ  // HJm_19.12 //

atha sà hastinã vindhyàcalatañam àruhya yad asmàt pratyekabuddhàrcanaku÷alamålàt phalaü tenàham asya gandhahastino vadhàya ràjamahiùã syàm iti vicintyàtmànaü mumoca | tasyà÷ ca ÷arãrabhàraparibhagnataru÷àkhàyàþ patana÷abdam àkarõya |

utpetuþ pracalitacandrakà mayåràþ  $ ÷àrdålo dç÷am udamãlayat prasuptaþ  &
saütràsàt tçõakavalaü vihàya dåràd  % utkarõaü mçgakulam àkulaü babhåva  // HJm_19.13 //

sà ca kàlaü kçtvànyatarasya ràj¤o jàtismarà duhità babhåva | kiücidudbhidyamànastanamukulàü ca tàü trivalãsopànamàlàdhirohaõajàtakhedeneva navayauvana÷ilpinà samanmatham upacãyamàna÷arãralàvaõyàü pràrabdhalajjàhasitavilàsàm alikula÷yàmake÷apà÷àü kanakacchedàvadàtàü ÷riyam iva mårtimatãü pità kasmaicid eva nçpataye pràyacchat | sà ca taü ràjànam ananyastrãsadç÷air abalàguõair apahçtendriyaü kçtvà kadàcic candanànuliptastanagàtrã ni÷vàsapariku¤citàdharapuñà jvaritàm ivàtmànaü dar÷ayàmàsa | yadà ca bhiùagbhi÷ cikitsyamànàpi tathaiva jvaracchadmanà pariceùñate sma tadà tasyà bhartà bhç÷am aratim àjagàma | sà cainam uvàca |

naiùa jvaro me haricandanena  $ jãmåta÷ãtena na màrutena  &
prayàti ÷àntiü sphañikàmalena  % na càü÷ujàlena ni÷àkarasya  // HJm_19.14 //

vindhyàcale 'sti dviradàdhiràjaþ  $ ÷vetàmbudàbho guruùaóviùàõaþ  &
mçõàla÷ukleùu mahatsu tasya  % danteùu santi kùitipàla muktàþ  // HJm_19.15 //

lipyeta tàbhir yadi me ÷arãraü  $ piùñàbhir ambhaþkaõanirmalàbhiþ  &
taddanta÷ayyà yadi me kriyeta  % dàhajvarasyàsya tataþ ÷amaþ syàt  // HJm_19.16 //

atha sa ràjà niyatam anayà devyà jàtismarayà jàtyantare ÷ruto dçùño và vindhyavanavàsã gandhahastãti ni÷cayam upetya vyàdham àhåyàvocat |asti vindhyàcale ùaódanto gandhahastã | yadi tasya dantàn àneùyasi tato 'haü bhavantaü mahatàrthena yojayiùyàmãti | vyàdha uvàca | yathà ÷akùyàmi tathà kariùyàmãti | devy uvàca | aham upàyaü jànàmi yathàsau gandhahastã vi÷rambham àyàtãti |

dçùñvà pravrajitaü ÷àntaü  $ kàùàyàmbaradhàriõam  &
su÷iùya iva medhàvã  % praõamyàrcayati dvipaþ  // HJm_19.17 //

paridhàya tataþ samyak  $ kàùàye vàsasã tvayà  &
àhantavyaþ ÷areõàsau  % viùadigdhena marmaõi  // HJm_19.18 //

sa ca tatheti prati÷rutya kàùàyavasanasaübhçtàïgaþ sa÷araü dhanur àdàya vindhyàcalam agamat | atha tam acalavanàntare saücarantam àlokya tad gajayåthaü sà÷aïkam ibhàdhipataye nivedayàmàsa |

kàùàyavasanaþ ko 'pi  $ sphuliïgakapilekùaõaþ  &
lohastambhavapuþ sattvàüs  % tràsayann iva lakùyate  // HJm_19.19 //

bodhisattva uvàca | na khalu kàùàyavàsaþ ÷aïkanãyam | pa÷yantu bhavantaþ |

apatrapà ÷àntipathasya såcakaü  $ dhvajo munãnàü madabhaïgakàraõam  &
kaùàyaraktaü yadi dehabhåùaõaü  % janasya vi÷rambhanimittam ambaram  // HJm_19.20 //

atha tasya yåthasya nàtidåre 'vasthitaþ sa vyàdhas taruõàtmànam àvçtya dhanur àropayàmàsa |

taü saüdadhànam ibharàjavinà÷anàya  $ jyàyàü ÷araü ÷itaphalaü tucisàramayyàm  &
÷àkhàkaraiþ kisalayàïgulibhis taråõàü  % vindhyo nyavàrayad iva ÷vasanàvadhåtaiþ  // HJm_19.21 //

madamukulitanetraü karõavinyastahastaü  $ viñapini nikaùantaü dànadigdhaü kapolam  &
viditaku÷alamàrgaü màrgaõena dvipendraü  % mçgaripur upakaõñhaü vàyukumbhe jaghàna  // HJm_19.22 //

atha nipatitakàrmukottarãyaü  $ dviradagaõena ruùànugamyamànam  &
gajapatir upagåóhavàn mçgàriü  % sutam iva taü parisàntvayan bhayàrtam  // HJm_19.23 //

kva ripur ayam aho kçtàpakàro  $ dviradapateþ karuõà kva cedç÷ãyam  &
kùitidharagahanàntadevatànàü  % dhruvam iti cetasi vismayo babhåva  // HJm_19.24 //

ni÷ita÷aravibhinne tatra màtaïganàthe  $ srutarudhiralavàïkaü dhånayaty àsyam ãùat  &
tad amucad ibhayåthaü ÷allakãnàü sugandhãn  % upagataguru÷okaü pallavàn ardhadaùñàn  // HJm_19.25 //

tam ujjahàràtha ÷araü gçhãtvà  $ kareõa kiücinnatapuùkareõa  &
balàt subhadrà kariõaþ kareõuþ  % kopaü pateþ kùàntir iva sphurantam  // HJm_19.26 //

viùàdinã tasya gajàdhipasya  $ bàõavraõaü ÷oõitale÷adigdham  &
vicchinnamuktàguõasaünibhena  % siùeca sà puùkara÷ãkareõa  // HJm_19.27 //

vigàhamànaþ salilaü pipàsayà  $ madena ko me surabhãkariùyati  &
iti sphuñàvartataraïganisvanà  % bhç÷aü vicukro÷a ÷uceva narmadà  // HJm_19.28 //

tavàdya kaccid vi÷ikhakùatodbhavà  $ tanutvam àyàti gajendra vedanà  &
iti bhramantya÷ cañulàþ kapolayoþ  % ÷anair apçcchann iva bhçïgapaïktayaþ  // HJm_19.29 //

visàrikàlàgurudhåmadhåsarair  $ vilolavidyudvalayàïkitodaraiþ  &
ghanair lalàñaütapam uùõadãdhitiü  % samàvçõot tasya sukhàya vàsavaþ  // HJm_19.30 //

prasannarevàjalasaïga÷ãtalaþ  $ praphullanànàkusumàdhivàsitaþ  &
samàgato bandhur iva dvipàdhipaü  % ÷areõa viddhaü vyajati sma màrutaþ  // HJm_19.31 //

atha gajapatir yadi kathaücid antakàlaü kariùyàmi tad idaü gajayåtham anàthatàü yàsyatãti vicintya satyàdhiùñhànam iti cakàra ||

apakàriõy api prema  $ yathàsmin mçgalubdhake  &
tathànenàdya satyena  % kùayam àyàtu me viùam  // HJm_19.32 //

atha satyàdhiùñhànaprabhàvàt sadya evàpagata÷aramårcchàvedanaþ sa gajapatir abhåt | taü ca tathà svàsthyam àgatam àlokya sa vyàdhaþ praõamya taü ràjamahiùãvçttàntam àkhyàyàbhyuvàca |

dantàrthaü dantinàü nàtha  $ kråreõàkråramànasa  &
àhato 'si hatadveùa  % mayàpàtreõa pattriõà  // HJm_19.33 //

iti ÷rutvà vacas tasya  $ vyàdhasya dviradàdhipaþ  &
uccakhàna viùàõàni  % kareõàdàya nirvyathaþ  // HJm_19.34 //

babhàra sa karas tasya  $ nibaddharudhirasrutiþ  &
saktabandhåkamàlàyàþ  % puõóarãkasrajaþ ÷riyam  // HJm_19.35 //

tenaiva satyavàkyena  $ tasya nàthasya dantinàm  &
utpedire kùaõàd dantàþ  % ÷aïkhacchedàrjunàþ punaþ  // HJm_19.36 //

atha punàradanodbhavavismitaþ  $ karipateþ sitavàridharatviùaþ  &
sa radanàn upagçhya vanàntaràn  % mçgaripuþ kùitipàlagçhaü yayau  // HJm_19.37 //

atha dantàvalokanapramuditamanàþ sa ràjà taü lubdhakaü yathàpratipannenàrthena yojayàmàsa | sàpi ca ràj¤ã taü chadmajvaram apàsya tàni viùàõàni dçùñvà jàtapa÷càttàpà tam ãrùyàvçttàntam anyajanmànubhåtaü patye nivedya bàùpasalilavyàptanayanotpalà tat tad vilalàpa |

aho dhig ãrùyàü guõapakùaghàtinãü  $ yayà mayà mohitamandacittayà  &
vane vasaüs tàpasa÷àntamànasaþ  % sa yåthabhartà gamito yamakùayam  // HJm_19.38 //

mahàtmanà yena ciràya pàlitaü  $ na ÷akyate smànyagajaiþ prabàdhitum  &
samàkulaü tena vinàdya dantinà  % kathaü nu tan nàgakulaü bhaviùyati  // HJm_19.39 //

nirantaraü yasya madaü pipàsavaþ  $ paribhramanti sma muhuþ kapolayoþ  &
samàkulàs tena vinàdya ùañpadà÷  % ciràd upaiùyanti mçõàlinãvanam  // HJm_19.40 //

abhån muhus tasya gajàdhipasya yaþ  $ kapolakàùeõa parisphurattvacaþ  &
ciràya taü tanmadale÷avàsitaü  % dhruvaü subhadrà na jahàti ÷àkhinam  // HJm_19.41 //

samudravelàra÷anàvibhåùite  $ samucchvasatkomala÷àdvalàü÷uke  &
dadhàsi màü kiü patimukhyaghàtinãü  % kùite vidàraü na dadàsi kiü nu me  // HJm_19.42 //

atha tàü ràj¤ãü tathà vilàpaparàü sa vyàdho dhãrayàmàsa | mà devi ÷okaü kàrùãþ | satyàdhiùñhànamàhàtmyena sa mahàtmà punarudbhåtamanoharamahàviùàõaþ samapagata÷araviùavegaþ sattvopakàràya pràõàn bibhrat karoty eva tasya mahato gajayåthasyàdhipatyam iti ||

atha vacanam idaü ni÷amya tasmàn  $ nçpamahiùã pramanàþ punar babhåva  &
kùitipatir api vismayaü jagàma  % dviradapateþ karuõàü muhur vicintya  // HJm_19.43 //

tad evaü kùàntiphalam abhilaùantaþ karuõàtmakàþ ÷astreõàpi praharati vairiõi satyàm api ÷aktau kùamanta eva mahàtmàna ity avadhàrya kùamàyàm àdaraþ karaõãya iti ||

|| hastijàtakaü navamam ||


__________________________________________________________________________



20. Candra


apahçtadaüùñra ivàhiþkùàmyati ÷aktyà vinà saroùo 'pi  /
sati sàmarthye nojjhati yaþ kùàntiü sa kùamã j¤eyaþ  // HJm_20.1 /

tadyathànu÷råyate
paràkramanãtiprabhàvavijitànyaràjasàmantaþ prabhåtahastya÷vako÷asaüpadupetas tejasvã dhãraþ ÷u÷råùàdibhiþ praj¤àguõair adhiùñhitas trivargànukålaprakçtiþ prakçtidakùiõo dakùiõàpathàdhipatiþ kaliïgaràjo nàma ràjà babhåva |

bhujavãryaparàjitaü jitàreþ  $ parade÷aü balino balàni yasya  &
abhisasrur udãrõatuïgavçddheþ  % salilànãva tañàntam amburà÷eþ  // HJm_20.2 //

aparasparaóiõóimaiþ svanadbhiþ  $ kariõo yasya vitanyamànakopàþ  &
va÷agàþ paritaþ prayàõakàle  % katham apy aïku÷adhàriõàü babhåvuþ  // HJm_20.3 //

tasyaivaüvidhabalodayasya narapateþ sapatnair akhaõóitamànasya khaõóadhàro nàma dvijàtir amàtyo babhåva | sa ca ràjà kulasaütativicchedabhãruþ kadàcid anekàn devatàvi÷eùàüs tanayàrtham upayàcate sma | tataþ khaõóadhàras taü ràjànam uvàca | pravi÷atu devo 'ntaþpuram ahaü devasya putràrthaü devatàü samupàsiùye ràjyaü ca pratipàlayiùyàmãti | tatheti ca ràjàbhidhàyàntaþpuraü pravi÷ya viùayaparàyaõo babhåva | khaõóadhàro 'pi ca svanàmàïkaü sarvaparicchedajàtaü ràjyam anu÷a÷àsa | kaliïgaràjo 'pi ca vividhançttagãtàvalokana÷ravaõàpahçtahçdayaþ surapatir ivàpsarogaõaparivçto 'varodhanajanamadhyagato vijahàra |

manoharàv àrdramadhåkapàõóå  $ samudgirantàv iva kàntim indoþ  &
kasyà÷cid àdar÷anibaddhadçùñeþ  % sapattralekhàv akarot kapolau  // HJm_20.4 //

apa÷yad anyàü stimitàyatàkùãü  $ smitena kiüciccalitàdharàgràm  &
navotpalàvasthitam utpalena  % tirodadhànàü cakitaü dvirepham  // HJm_20.5 //

paràïmukhãü kàücid adhiùñhitàsanàü  $ manoharàlekhyapañàvalokinãm  &
upetya niþ÷abdapadaü sa bhåpati÷  % cakàra hastadvayasaüvçtekùaõàm  // HJm_20.6 //

vidhunvatãü pàõim alaü mayeti  $ bhiyàsvanàm asphuritàbhidhànàm  &
stanau dukålena tirodadhànàü  % jagràha dåtãm api vepitàïgãm  // HJm_20.7 //

tvam eva me bhàvini jãvitaü paraü  $ nidhehi dçùñiü mayi valguhàsini  &
iti bruvan kàücid avàïmukhãü sthitàü  % prasàdayàmàsa kathaücid aïganàm  // HJm_20.8 //

kiüciccalanmukharanåpurabhåùaõena  $ pàdena kuññimatalaü likhatãü salãlam  &
karõe jagàda kim api pramadàü hasantãü  % lakùyãkçto 'nyavanitànayaneùupàtaiþ  // HJm_20.9 //

atha tasya narapater evam akhaõóaviùayasukhànubhàvinas tàþ ÷uddhàntamattakà÷inyo
vividhamçduhasitakathàkrodherùyàbhråbhaïgamanoharair vilàsair atãva hçdayam àcikùipuþ ||

parihàsakàlacalitonnatabhruvaþ  $ smitacandrikàparigatànanendavaþ  &
trivalãvijihmatanuromaràjayo  % na mano haranti vada kasya yoùitaþ  // HJm_20.10 //

sphuritaprakà÷ada÷anàvalãrucaþ  $ paritaþ kùarantya iva kàntim aindavãm  &
na haranti kaü nu lavalãsugandhayaþ  % pramadàjanasya madamaõóanà giraþ  // HJm_20.11 //

vadanendavaþ ÷ravaõaruddhadçùñayaþ  $ parapuùñakaõñharucayaþ ÷iroruhàþ  &
pariõàmitàlaphalasaünibhàþ stanà  % na manoharaü kim iva nàma yoùitàm  // HJm_20.12 //

na gatàs ta eva laghutàü jagattraye  $ sukhinas ta eva sudhiyas ta eva ca  &
bahudoùasarpanicitàni saü÷rità  % na vilàsinãviùalatàvanàni ye  // HJm_20.13 //

atha kàle gacchati devy àpannasattvà babhåva |

tasyà guõanidhau vçddhiü  $ yàte garbhe dine dine  &
agrayoþ saübhçtakùãrau  % jagmatuþ ÷yàmatàü stanau  // HJm_20.14 //

jànunor upari nyasya  $ pàõã pallavakomalau  &
dçùñvà bhartàram uttasthau  % sà kathaücid ivàsanàt  // HJm_20.15 //

adya prasavinã syàn nu  $ ÷vo veti sakutåhalaþ  &
putràrthã bhåpatiþ snigdhaü  % tàm apa÷yat punaþ punaþ  // HJm_20.16 //

atha vi÷uddhe 'hani sàkùõàü nidhim iva svaprabhayàvabhàsitançpatibhavanàntaram amarakumàràkàram akhilabhuvanàlaükàrabhåtaü tanayam asåta |

÷arãraprabhayà càndrãü  $ sa jahàra yataþ prabhàm  &
tasyàkàri tato nàma  % candra ity eva bandhubhiþ  // HJm_20.17 //

anyàsàm api triü÷anmàtràõàü ràj¤ãnàü tanayà jaj¤ire | athàùñavarùade÷ãyàü÷ candreõa kumàreõa saha kumàràn kùatravidyàgrahaõàya kasmaicid gurave nivedayàmàsa | sarvàü÷ ca tàn kumàràn mçgayàdivyasanaparàyaõàn anekaiþ kalàguõais tejasà bhujabalena ca candraþ kumàro 'ti÷iùye |

jàyante guõabàndhavàþ sumatayaþ ÷làghyaü garimõàü padaü  $ råóhaü làghavadoùa eva mahatàü keùàücid à janmanaþ  &
dç÷yante hi narà mahaty api kule jàtàþ samànàþ ÷unà  % kiü nodanvata iddharatnanicayàc chambåka utpadyate  // HJm_20.18 //

samànà nãlatà satyaü  $ ÷ikhicandrendranãlayoþ  &
sà tu ratnagatà ÷làghyà  % kalyàõaü hi sadà÷rayaþ  // HJm_20.19 //

vidyante na guõàþ puüsi  $ kvacid àkçtimaty api  &
indranãlàkçtiü kàco  % vahann api na tadguõaþ  // HJm_20.20 //

atha sa ràjà bodhisattvaü yauvaràjye 'bhiùicya tebhyo 'pi ca kumàrebhyaþ kiücid de÷am adàt | atha ca candro manujàdhipànumataþ saha bhràtçbhiþ svade÷aü gatvà khaõóadhàranàmàïkàni dçùñvovàca | sarvathà nàmamàtreõàsmatpità ràjà khaõóadhàra evàtràdhipatir iti | kumàrà åcuþ | nanv apanãyedaü khaõóadhàranàma svàni svàni svade÷e nàmàni vayaü sarvopakaraõeùu lekhayàmaþ | tatheti ca pratipanne candreõa prathamaü candranàmàropya pa÷càd àtmãyàni nàmàni te lekhayàmàsuþ | tac ca tathà nirvçttaü vij¤àya khaõóadhàraþ paraü kopam àgamya bràhmaõàn saünipàtya rahasy avocat | apahçtam anena me ràjaputreõàdhipatyam | tad idam atra pràptakàlaü kenacid upàü÷unà candraþ pràõair viyojanãya iti | pa÷yantu bhavantaþ |

laghãyaþ pràjyaü và phalam abhimataü pràptumanasà  $ nirãheõa sthàtuü kùaõam api na yuktaü matimatà  &
kulàlo daõóena bhramayati na cec cakram ani÷aü  % ÷aràvaþ kumbho và na hi bhavati satyàm api mçdi  // HJm_20.21 //

bràhmaõà åcuþ | tvam evopàyam atra vastuni ÷akto 'dhigantum iti | khaõóadhàra uvàca | yady evaü tato yadi kathaücid ayaü ràjà svapnaü bhavatàm agrato nivedayet tato yuùmàbhir vaktavyaü deva khaõóadhàraþ svapnaphalàbhij¤aþ | sa eùa praùñavya iti | tatheti ca bràhmaõàþ pratipedire | atha kadàcit sa ràjà svapnadar÷anodvignahçdayas tebhyo bràhmaõebhyaþ svapnaü nivedayàmàsa | bràhmaõai÷ ca khaõóadhàraþ svapnàdhyàyavedãti nirdiùñaþ | tataþ sa ràjà khaõóadhàram àhåya svapnam iti nivedayàmàsa |

svapne kilàdya puram etad a÷eùam antrair  $ àveùñitaü parividhåsaradãnalokam  &
baddhvà nipãóitatanuþ kunayena càhaü  % kùipta÷ citàbhuvi kaóevarasaükulàyàm  // HJm_20.22 //

tad asya tàvat svapnasya guravaþ phalam àkhyàtum arhantãti | khaõóadhàra uvàca | deva kaùñaþ khalu svapnasya vipàko dç÷yate |

ràjyàd và mahato bhraü÷aü  $ svapnas tat såcayaty ayam  &
màsadvayena gantavyaü  % diùñàntam athavà tvayà  // HJm_20.23 //

÷rutvà vacas tasya sa bhåmipàlo  $ viprasya viproùitakànti÷obhaþ  &
martavyam ity àgatasàdhvasatvàn  % nodyànabhåmau na gçhe 'bhireme  // HJm_20.24 //

vicintyamànaü maraõaü prakçtyà  $ karoti dåre 'pi manoviùàdam  &
samutphaõà÷ãviùadurnirãkùyaü  % ÷arãriõàü kiü punar atyupoóham  // HJm_20.25 //

atha sa ràjà khaõóadhàram uvàca | bhavet punaþ ka÷cid upàyo yenàhaü ràjyaparibhraü÷aü na pràpnuyàm akàlamaraõaü veti | khaõóadhàra uvàca | tena khalu devaþ ÷rotum arhaty upàyam iti | saha candreõa kumàreõa sarvakumàrà yaj¤akarmaõy àlabdhavyà anye ca catuùpadàþ pràõinaþ |

tallohitasya ÷ukatuõóavilohitasya  $ pårõàü vitànabhuvi puùkariõãü vi÷àlàm  &
bhåpàla yady avatariùyasi tan na ràjyàd  % bhraü÷aü gamiùyasi paretapater va÷aü và  // HJm_20.26 //

atha sa ràjà punar api me jãvataþ putrà guõavattarà bhaviùyantãti vicintya tàn kumàràn nigaóabaddhàn ànãya khaõóadhàram uvàca | pràrabhyatàm àdhvaraü karmeti |

tataþ kumàreùu bhç÷aü viùàdiùu  $ pravartite karmaõi sàptatantave  &
mahãbhujo jyeùñhasutàd vinàkulaþ  % sa mantridhårto nijagàda pàrthivam  // HJm_20.27 //

nçcandra candraþ sa bhavaccharãrajo  $ balàvalipto yadi nàgamiùyati  &
tadà ÷ubhadhvaüsi vidhànam àdhvaraü  % bhaviùyatãdaü na phalàya bhåyase  // HJm_20.28 //

ràjovàca | gurujanabhaktaþ khalu candraþ kumàras tan na mamàj¤àü laïghayiùyati | dåtam asmai praheùyàmãti | tatheti ca pratipanne khaõóadhàreõa sa ràjà dåtam àhåyovàca | gaccha yatra tatràvasthitaü candraü bråhi ÷ãghraü bhavatà matsakà÷am àgantavyam iti | tatheti sa ca dåtaþ parigçhãtaràja÷àsano bodhisattvasakà÷am àjagàma | sa ca mahàtmà saparijanaþ surabhimàsapràrabdhasahakàrama¤jarãkam atimuktakà÷okatilakagandhàdhivàsitalatàmaõóapam akhaõóa÷obhaü vilàsavasatim iva vasantalakùmyàþ kiücid udyànaü pravi÷yàtmànaü vinodayàmàsa | pratãhàranivedito 'bhyanuj¤àtaprave÷a÷ ca dåtaþ pratatabàùpakaõavarùiõà mukhena praõamya candraü katham api tam anekasattvavinà÷àyopacaritam adhvaravçttàntam àkhyàya tàü ràjàj¤àü nivedayàmàsa | tato bodhisattvaü suhçdo bàndhavà÷ caivam åcuþ | sarvam idaü tava nà÷àya duràtmanaþ khaõóadhàrasya cchandaviceùñitam | mahàdhårtasya yater iva ÷àntà ca ÷arãrakriyà ràkùasasyeva cà÷uddham antaþkaraõam | aho duràtmanàü caritàni sarvathà |

pra÷àntaveùe 'pi viråkùamànase  $ na durjane vi÷vasanãyam aõv api  &
bako hi tiùñhann api ni÷calas tañe  % parisphurantãü ÷apharãü na hanti kim  // HJm_20.29 //

upanayati viùàdaü dhairyam apy à÷ritànàü  $ janayati parimohaü tàpam antar vidhatte  &
ahiviùam iva daü÷apràptam ekàntatãvraü  % caritam abhajanãyaü duþsahaü durjanasya  // HJm_20.30 //

tad àj¤àpayatu kumàro yàvad enaü duràtmànaü rakùovçttim aphalabràhmaõanàmànaü khaõóadhàrakaü baddhvànayàmaþ paretanàthava÷aü và pràpayàma iti | bodhisattva uvàca | satyaü mamàpi khaõóadhàraü prati kiücid abhyutthitaþ kopa àsãt | sa tu me hutavaha iva saliladhàrayà kùamayopa÷àntiü nãtaþ | yadi càsmatpràõair gurava÷ cirajãvino bhavanti nanu kçtàrthà vayam iti tad alam atrabhavatàü khaõóadhàraü prati kopena yàsyàmy evàham | atha sa dåto vismayàd ity avocat | aho mahad à÷caryaü sarvathà kumàraþ paramàrthakùamã | kutaþ |

uttiùñhantaü yasya vairikùayàya  $ krodhavyàlaü kùàntividyà ruõaddhi  &
÷reyaþpràpto baddha÷uddhà÷ayànàü  % labdhàlokaþ so 'graõãþ kùàntibhàjàm  // HJm_20.31 //

atha bodhisattvo bàùpasalilakaõamucà svaparijanenànugamyamàno rathavaram àruhya yaj¤amadhyagataü pitaram àgamya covàca |

tyakto 'smi yadi tàtena  $ svajãvitagaveùiõà  &
mama deham imaü yaj¤a-  % pa÷utàm upakalpaya  // HJm_20.32 //

mayà tyakto 'si putreti  $ bruvàõasya mahãpateþ  &
candrasyopari duþkhena  % nipetur bàùpabindavaþ  // HJm_20.33 //

yadà ciram api sthitvà  $ gantavyaü mçtyugocaram  &
tadà paravinà÷ena  % ko và¤ched àyuùaþ sthitim  // HJm_20.34 //

atha khaõóadhàras tàn çtvija uvàca | ÷çõvantåpàdhyàyàþ prathamàhutau pàtyamànàyàü candraþ kumàraþ pràg ànaddhavyaþ pa÷càd ime kumàrà iti |

iti bruvàõam udgrãvàþ  $ khaõóadhàraü vyalokayan  &
kumàràþ sukumàràïgàþ  % ÷àrdålaü hariõà iva  // HJm_20.35 //
atha te kumàràþ kçtà¤jalayo bodhisattvam iti vij¤àpayàmàsuþ |

tvayi sthite bhràtari lokavatsale  $ mahàtmani jyàyasi tuïgacetasi  &
pa÷ån ivàsmàn katham eùa nirghçõo  % yamakùayaü neùyati khaõdadhàrakaþ  // HJm_20.36 //

atha teùàü bhràtéõàü vacanam àkarõya duþkhàyamànahçdayo bodhisattvo maitrãsamanvitaü samàdhim àlalambe |

samàdhinà tasya vi÷uddhacetasaþ  $ samàhatànàm ca samàhitàtmanaþ  &
bhujaïganãlàni savismayàtmanàü  % nçpàtmajànàü nigaóàni pusphuñuþ  // HJm_20.37 //

nigaóasphuñanavismite ca tasmin ràjani kim idam iti ca jàtavimar÷e tatra khaõóadhàrake |

udiyàya payoguruþ payodaþ  $ pidadhad dyàü ÷itikaõñhakaõñhanãlaþ  &
sphuritaprabhayà taóidbhçkuñyà  % kupito ràkùasavaj jagarja coccaiþ  // HJm_20.38 //

khagamuktavibhagnapàdapàni  $ dhvanimanti pracalacchilàtalàni  &
÷ikharàõi nipàtayan girãõàü  % pravavau vahnisakhaþ pracaõóavegaþ  // HJm_20.39 //

pramumoca tato ghanàghanaü tad  $ ghanajàlaü ghanam a÷manàü samåham  &
bhç÷am àkulacetasàü dvijànàü  % makhamadhye praõavadhvaniþ ÷a÷àma  // HJm_20.40 //

paripàñalayan payodharàõàm  $ udaràõi prabhayà payoguråõi  &
drutam astam iyàya pàrthivasya  % vyasanaü draùñum a÷aknuvann ivàrkaþ  // HJm_20.41 //

kupitair iva ÷àtakumbhakumbhàþ  $ kratubhåmau nihitàþ pratàóyamànàþ  &
upalais tvaritaü divaþ patadbhiþ  % kçtabhaïgàþ paricakvaõu÷ calantaþ  // HJm_20.42 //

pra÷a÷àma bhayàd ivàdhvaràgniþ  $ paritaþ prasphuritàkulasphuliïgaþ  &
galita÷lathapàõóudhåmajàlo  % gaganàd a÷mabhir àhataþ patadbhiþ  // HJm_20.43 //

kariõàü gurulohako÷abaddhà  $ radanàþ ÷liùñamçdas tañàbhighàtàt  &
upalàbhihatàþ parikvaõanto  % mumucuþ prasphuritatviùaþ sphuliïgàn  // HJm_20.44 //

nipapàta ÷ikhã nivàsayaùñeþ  $ kçkavàkur virasaü raràsa bhãtaþ  &
upalàbhihatà÷ ca lolanetrà  % vivi÷u÷ chekamçgà gçhodaràõi  // HJm_20.45 //

÷i÷iraü jaladànilaü pipàsuþ  $ pçthuvalmãkavinirgatàrdhabhogaþ  &
phaõam à÷u saphåtkçtaü vitanya  % pravive÷à÷mabhir àhato bhujaïgaþ  // HJm_20.46 //

parihçtya tu bodhisattvam àràt  $ sakumàraü nipatatsu vegavatsu  &
upaleùu nçpaþ sakhaõóadhàro  % bhavanaü bhãtajanàkulaü pratasthe  // HJm_20.47 //

sacivasya mahãpate÷ ca yàtos  $ taóiduddyotavibhàvite 'rdhamàrge  &
a÷aniþ ÷irasã bibheda bheda-  % cyutamastiùkalavopadigdhake÷e  // HJm_20.48 //

mçtam a÷rumatã janàn ni÷amya  $ kùitipàlaü kùitipàlapåjitàj¤am  &
mçducittatayàtiduþkhabhàràt  % sahasà jãvitam utsasarja devã  // HJm_20.49 //

atha bhãtajanojjhitàntaràlaü  $ bhavanaü bhåmipateþ sphuñatkapàñam  &
upalàbhihataü papàta sadyaþ  % kanakastambhavibhaïgajàtanàdam  // HJm_20.50 //

mçtau bhavetàm atha kiü nu jãvitau  $ ÷añhà÷ayau pàrthivakhaõóadhàrakau  &
iti sphuradbhiþ paritaþ payodharà  % ruùeva vidyunnayanair vyalokayan  // HJm_20.51 //

atha prabhàtasamaye bodhisattvaþ pitror agnisaüskàraü kçtvà dattanivàpasalilà¤jaliþ saüvignamatir aho såktam idaü buddhànàü bhagavatàm utpannapradhvaüsinaþ sarvabhàvà iti vicintya tàn bhràtén uvàca |

màü putravçkùaü saüvçddhyai  $ sà siktvà snehavàriõà  &
anavàptaphalà mattaþ  % kva yàtà jananã mama  // HJm_20.52 //

pçthivãü pçthivãpàlaþ  $ pàlayitvà pità mama  &
kva yàtaþ khaõóadhàreõa  % saha khaõóitadharmaõà  // HJm_20.53 //

smaraõãyavibhåtãdaü  $ patitastambhatoraõam  &
÷ocantãva guroþ sadma  % vicyutàþ ÷àlabha¤jikàþ  // HJm_20.54 //

imà viùamasaüpàta-  $ sphuñità galiteùñakàþ  &
àtmànam iva ÷ocanti  % dhåsarà÷ citrabhittayaþ  // HJm_20.55 //

kiü nu saügãta÷àleyam  $ uta vàsagçhaü bhavet  &
kçcchràd ity anumãyante  % bhàgà bhagnasya ve÷manaþ  // HJm_20.56 //

àsãd iha gçhaü sthàne  $ ÷rãmat tasya mahãpateþ  &
ity utsuko janaþ ÷okàd  % anyebhyaþ kathayiùyati  // HJm_20.57 //

niþ÷rãkam upalàghàta-  $ pareta÷ukakokilam  &
idaü ca bhavanodyànaü  % dhyàyatãva mahãpateþ  // HJm_20.58 //

aniùñhitasukhà÷ànàü  $ vipattiü pratipàlayan  &
iti÷abdaþ samàptyarthaþ  % sotkaõñha iva tiùñhati  // HJm_20.59 //

puüsàm acchinnakçtyànàü  $ kariùyati karoti ca  &
cakàra ca samàptyartham  % iti÷abdam anityatà  // HJm_20.60 //

sthitàyàü mayy api vyoma  $ nityam ity abhidhãyate  &
ity årdhvam iva pa÷yantã  % krodhàt tiùñhaty anityatà  // HJm_20.61 //

aparàdhãnavçttitvàd  $ upalabdhamanaþ÷amàþ  &
apàstabàndhavasnehà  % niþsaïgàþ sukham àsate  // HJm_20.62 //

saükalpàd viùayàbhilàùiõi jane tçùõà karoty àspadaü  $ tçùõàbaddhamanà nikàramalinaü badhnàti sevà¤jalim  &
sevàrtaþ param àriràdhayiùayà nighno bhavaty andhavan  % nighno duþkhaparamparàparibhavakle÷air adhiùñhãyate  // HJm_20.63 //

kçcchràl labdham api krameõa bhavati prabhraü÷i bhåyaþ sukhaü  $ tadbhraü÷e paritàpam eti puruùa÷ cittànalaü jvàlayan  &
duþkhasyàsya bhavànubandhajananã hetuþ ÷añhà jàlinã  % te 'tyantaü sukhino manaþsu nihità yaiþ samyag alpecchatà  // HJm_20.64 //

tato 'haü ràjyam utsçjya  $ bahuvyasanakaõñakam  &
÷àntyai ÷àntipathasthànaü  % gamiùyàmi tapovanam  // HJm_20.65 //

athàbhiùicyànujam àhitakriyaü  $ dvijàtibhir bhràtaram udyatà÷iùam  &
vihàya lakùmãü tapaso vivçddhaye  % vanàya vavràja sa dhãramànasaþ  // HJm_20.66 //

tad evaü tena bhagavatà bodhisattvabhåtenàpakàriõy api kùamà na ÷ithilãkçteti vicintya ÷reyogaveùibhiþ kùàntibalair bhavitavyam iti ||

|| candrajàtakaü da÷amam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





22. Mçga


na vinà vãryàt tanv api phalam ãpsitam àpyate jagadbhåtyai  /
iti khedam agaõayitvà vyàyacchante mahàbhàgàþ  // HJm_22.1 //

tadyathànu÷råyate
kvacid amalasalilavàhinyà vetasapaïkti÷yàmatãralekhayà madgukulànugamyamànacakitamãnakulàkulàmbhastalayà prasàritadukåladhavalapulinayà nimnagayà parikùiptabhådharapàr÷ve kvacid dàvànalàrdhadagdhapariõatàmalakàkùabadaràkãrõavasudhàtale marakatasåcãharitadarbhàïkuropacite kvacid varàhàvataraõasaütràsapariplutadarduraparimucyamànapalvalatañànte 'nyatra mçgapi÷itàdhmàtaprasupta÷àrdålàdhyàsitaguhàmukhe vividhavallãvalayapariveùñitanimnakuñilalekhàïkitataruskandhe ghanapalà÷avaü÷ãvanarodhàndhakàraniku¤je gahanàntare bodhisattvo mçgayåthàdhipatir babhåva | tena ca mahàtmanà ràjyam iva sadvçttena narapatinànupàlyamànaü hariõayåtham akutobhayaü mahatãü vçddhim agamat |

hariõaü harakaõñhanãlapçùñhaü  $ harisattvaü haritaü tçõaü da÷antam  &
sadasatpathavedinaü mçgàs te  % tam upàdhyàyam ivànvaguþ su÷iùyàþ  // HJm_22.2 //

atha kadàcit priyamçgayasya tan mçgayåthaü vyàdhasakà÷àt kasyacid avanipateþ ÷rutipatham àjagàma | sa ca ràjà gçhãtadhanvà turagavaràdhirohã sainyaparivçtas tad vanam àgamya dåràt taü mçgayåtham àlokayàmàsa |

vihàya romanthanam unmukhasthiraþ  $ sa kçùõasàraþ ÷arapàta÷aïkitàn  &
mçgàn ninãùuü ÷aragocaraü nçpaü  % vilokayàmàsa camåpuraþsaram  // HJm_22.3 //

vilokya saübhåtakhalãnanisvanaü  $ jighàüsu tat sainyam adhijyakàrmukam  &
mçgaiþ parãto bhayaloladçùñibhiþ  % sa yåthabhartedam acintayad dhruvam  // HJm_22.4 //

mahãpatiþ pàti sukhaü sukhàrthinãü  $ prajàm anutpannabhayàü ÷ubhà÷rayàt  &
acintayitvàtmagataü pari÷ramaü  % sa rakùità yo vyasane 'pi rakùati  // HJm_22.5 //

amån bhayabhràntavilolalocanàn  $ parisravacchoõitasiktabhåtalàn  &
mçgàn purastàt patataþ sphurattanån  % vilokayiùyàmi kathaü ÷aràhatàn  // HJm_22.6 //

mçgàüs tad enàn mçgayàvinodino  $ na yàvad àghnanti ÷itaiþ ÷ilãmukhaiþ  &
balena tàvad bhayalolacakùuùàü  % prayatnam eùàü karavàõi rakùaõe  // HJm_22.7 //

idam vanam anena sainyena sarvataþ parikùiptaü tat katamayà di÷à mçgayåthaü nirvàhayàmãti samantato 'valokyàcintayat | bhavatu labdha upàyaþ | imàü girisaritam ullaïghya svasti mçgebhyaþ syàd iti tarkayàmi | na caikena krameõaite hariõàþ ÷akyanta etàü ÷ãghrasalilavàhinãü samudrapatnãü ullaïghitum iti | tad idam atra pràptam asyàþ sarito madhyàvasthitasya mama pçùñhe kramaü dattvà sukham ete mçgà yàsyantãti vicintya kvacit tañataru÷ikhàpraskhalitasalilàyàþ paribhramadàvartamadhyabhràntavi÷ãrõaphenasaïghàyàs tasyàþ kùitidharasarito madhyam avagàhya sthirayitvàtmànaü sa mahàtmà tàn mçgàn uvàca |

pariplutya tañàd asmàd  $ dattvà pçùñhe kramaü mama  &
yàta yàtabhayàþ ÷ãghraü  % svayåthyàþ saükañàd itaþ  // HJm_22.8 //

÷arãraü vi÷aràrutvàd  $ dharmàbhàvàc ca phalgu me  &
yuùmannirvàhaõàt sàraü  % lapsyate suciràd idam  // HJm_22.9 //

paropakàravimukho  $ yadà kàyaþ kalis tadà  &
yadà tv anyaddhitàlambã  % kàyaratnam idaü tadà  // HJm_22.10 //

paripàtum ahaü bhayàt samartho  $ yadi yuùmàn nçpasainikànubaddhàn  &
saphalo 'dya bhavet tataþ pçthivyàü  % mama yåthàdhipatitva÷abda eùaþ  // HJm_22.11 //

àgamyatàü tad adhunà nanu tàvad eva  $ yuùmàsu yàvad iùavo na patanti ÷àtàþ  &
pçùñhaü mamàcalasarijjalasetubhåtam  % àruhya nistarata sainyabhayàd amuùmàt  // HJm_22.12 //

atha te hariõà maraõabhãtà yåthapatipçùñhe kramaü dattvà nadãsalilam ullaïghya dvitãyaü kålam upagantum àrebhire |

yathà yathà tasya bhç÷aü nipetuþ  $ pçùñhe mçgàs tràsavilolanetràþ  &
tathà tathàsau mçgayåthabhartà  % khuràn sthiratvaü prasabhaü ninàya  // HJm_22.13 //

rudhiram atha mçgàõàü patyur utkhàtamàüsàt  $ khurapuñaparibhinnàt tasya cakùàra pçùñhàt  &
mçgakulam acalàntaü gacchad àlokya càràt  % sa rujam agaõayitvà prãtim evàlalambe  // HJm_22.14 //

paripàlitasattvànàm  $ upàyena balena và  &
ruõaddhi mahatàü duþkhaü  % antaþprãtiparamparà  // HJm_22.15 //

atha sa ràjà hariõanistaraõàya saritsalilamadhyasaükramãbhåtàtmànaü yåthapatim àlokya vismayam àgamya ÷aràsaneùu ÷aràn saüdadhànaü senàjanam uvàca | yaþ khalu ka÷cin mçgam àhanyàt so 'smaddrohãti |

athàvavàdam àkarõya  $ sa janas tasya bhåpateþ  &
bàõavi÷leùiõaþ sadya÷  % cakàra dhanuùo guõàn  // HJm_22.16 //

bodhisattvo 'pi ca kiü nu nistãrõàþ sarve mçgàþ syur na veti pa÷càd àlokayann apa÷yad ekam atãva bhayaca¤calàkùam atikràntaü yåtham àlokayantam asàmarthyàd anutsahamàõaü kramaü dàtuü katamayà di÷à gacchàmãti dolàyamànahçdayaü hariõa÷àvakam àlokya ca paramàü karuõàm àlalambe |

jahãhi ÷aïkàü na hi bodhisattvo  $ bhavantam utsrakùyati bàlam ekam  &
dvirepha÷abdair iti puùpavanta  % à÷vàsayàmàsur iva drumàs tam  // HJm_22.17 //

atha yåthapatiþ pratyuttãrya tasmàt salilàt taü mçga÷àvakam uvàca |

aïgàdhiruhya matpçùñhaü  $ vimu¤ca maraõavyathàm  &
bhavantaü saritaþ pàraü  % neùyàmy aham itas tañàt  // HJm_22.18 //

uddhartuü vãryam àrabdhaü  $ yena lokaü bhavàrõavàt  &
sa tvàü nottàrayiùyàmi  % katham ekaü nadãjalàt  // HJm_22.19 //

atha tenàdhiråóho 'sau  $ mçga÷àvena vãryavàn  &
jagàhe karuõàlambã  % saritaü vãcimàlinãm  // HJm_22.20 //

amåni pçùñhe tava vikùatàni  $ rujaü na gàóhàü janayanti kaccit  &
iti bruvàõeva samuttarantaü  % paràmç÷at tam sarid årmihastaiþ  // HJm_22.21 //

atha yåthàdhipatis taü mçga÷àvakam uttàrya tasyàþ saritaþ praharùavi÷àlalocanayà màtrà saüyojayàmàsa |

kçtvàtha jànunã bhåmau  $ mçga÷àvaþ pipàsitaþ  &
jagràha tvaritaü màtuþ  % saübhåtaprasrutã stanau  // HJm_22.22 //

sà cainaü parivçttàsyà  $ stanyapànacalànanam  &
àlileha muhuþ snehàj  % jihvayà calitàgrayà  // HJm_22.23 //

atha bodhisattvaþ pari÷ramava÷àt khurakùatavedanayà càvasanna÷arãraprayatnaþ |

kathaücid anviùya khuràïka÷àdvalàü  $ ÷anair mçgàõàü padavãü samàkulaþ  &
nivi÷ya mandaü rudhirokùitaþ kùitau  % kùaõaü vi÷a÷ràma sa saübhçta÷ramaþ  // HJm_22.24 //

imàü da÷àü nirghçõayàdya vatsa  $ satyà jananyàpi mayàsi nãtaþ  &
iti kùatàïgaü karuõànutàpàd  % bhç÷aü rurodeva tam ãkùamàõà  // HJm_22.25 //

sa ca ràjà tàü saritam uttãrya saparijanas turagàd avatãrya vismitamanàs taü mahàtmànam upasasàda | sa yåthàdhipatã ràjànam àlokyàbravãt |

abhyutthànàrham àlokya  $ yat tvàü nàhaü samutthitaþ  &
nàdàkùiõyaü tad etan me  % ÷rameõàsmy avasàditaþ  // HJm_22.26 //

atha sa ràjà savismayam upavi÷ya ku÷alaü pçùñvà yåthapatim iti saüràdhayann uvàca |

nirvrãóaiþ param upahantum udyatàstrair  $ bhogecchàtimiraniruddhabuddhinetraiþ  &
dharmaj¤o hariõamuniþ kçpàsahàyo  % màdçkùair narapa÷ubhis tvam arcanãyaþ  // HJm_22.27 //

bibharti bhçtyàn nçpa àtmarakùaõaü  $ vidhitsur àyodhanakàlanirbhayàn  &
svayåtharakùàpañunà tu sarvathà  % nayena te bhåmibhujàü jito nayaþ  // HJm_22.28 //

citraü kim atra bahavo yadi bhåmipàlaü  $ bhçtyà raõàntaragataü paripàlayanti  &
ekena nàma hariõà bahavas tvayàmã  % yat pàlitàþ khalu tad adbhutam etad atra  // HJm_22.29 //

bahuguõakaruõànvità taveyaü  $ guõavikalàü karuõàviyogalaghvãm  &
hariõa hariõatà vi÷eùalàbhàd  % avahasatãva manuùyatàü mamaitàm  // HJm_22.30 //

ity abhisaüràdhya sa ràjà yåthapatim apçcchat | kãdç÷aü punar anena paropakàrapañunà vãryeõa bhavàn padam abhilaùati | bodhisattva uvàca |÷råyatàü mahàràja |

buddhatvam adhigantuü me  $ vãryaü vãryavatàü vara  &
yathà÷akti mçgatve 'pi  % satãdaü nàvasãdati  // HJm_22.31 //

yathà mayàmã hariõà bhayàkulàþ  $ pratàrità bhãmarayàn nadãjalàt  &
tathà bahukle÷asamàkulaü jagat  % pratàrayeyaü bhavaduþkhatoyadheþ  // HJm_22.32 //

na ca mahàràja ÷akyate vãryaparàïmukhena balavatàpy abhilaùitaü padam abhigantum | pa÷ya |

àlasyàt sasahàyo 'pi  $ na gacchaty udayaü janaþ  &
hastàgràt skhalito bhåmau  % toyàrdra iva kandukaþ  // HJm_22.33 //

api ca |

vipa÷citàpy alasadhiyà sukhà÷rayaü  $ na ÷akyate padam abhigantum ucchritam  &
avàhitaü vahanam aritradhàribhi÷  % ciràd api vrajati na pàram ambudheþ  // HJm_22.34 //

ràjovàca | samyag abhihitaü mçgayåthàdhipatinà | kutaþ |

jàtasyàpi kule vi÷uddhaya÷asi prakhyàtabhogodaye  $ pràptasyàpi sabhàsu paõóitadhuràm agryàü vipa÷cittayà  &
àlasyàn na manorathaþ sakçd api pràpnoti puüsaþ phalaü  % lakùyaü naiti guõàrpito 'pi vi÷ikhaþ kùeptuþ prayatnàd vinà  // HJm_22.35 //

tad itthaü vãryàvalambinà bhavatà ÷akyam adhigantuü bauddhaü padam iti |

ye ÷àntaü padam àrurukùava iha kle÷air abhinnà÷ayàs  $ tvattaþ pràk kçtinaþ kçtapraõidhayo bodhau ghañante janàþ  &
teùàü vartmani vàjinàm iva pari÷ràntyà ÷anair dhàvatàm  % àjàneya ivojjhita÷ramabhayo bhàvã bhavàn agrimaþ  // HJm_22.36 //

bibhràõaü pariveùiõãü vitamasàü dehatviùàü saühatiü  $ dharmaü dharmakathàbhilàùiõi muhuþ prakhyàpayantaü jane  &
chinnakle÷anibandhanaü guõadhanair abhyarcitaü såribhis  % tvàü buddhatvam upàgataü gatabhavaü drakùyanti dhanyà janàþ  // HJm_22.37 //

iti sa ràjà bodhisattvam abhisaüràdhyovàca | aho bhavantam evaü dharmàbhimukham àlokya mamàpi dharmàbhilàùa utpannaþ |
tad àcakùva mahàbuddhe  $ dharmaü dharmavidàü vara  &
sevyamànena ÷uddhena  % yena yàyàü na durgatim  // HJm_22.38 //

bodhisattva uvàca | yady evam ataþ ÷rotum arhati mahàràjaþ |

avadyàd vinivçtti÷ ca  $ pravçtti÷ ca ÷ubhà÷raye  &
dharmatattvam idaü samyag  % àkhyàtaü khyàtabuddhibhiþ  // HJm_22.39 //

sphuñãkçte 'pi tattve 'smin  $ prakà÷ita÷ubhà÷ubhe  &
yo gacchati vimàrgeõa  % so 'ndhaþ saty api cakùuùi  // HJm_22.40 //

iti praj¤àpradãpena  $ vilokitamahàpathaþ  &
bhajasva bhajamànàni  % karmàõi kle÷ahànaye  // HJm_22.41 //

kùitã÷a kùapitàj¤àna  $ kùitiü dharmeõa pàlaya  &
tãkùõadaõóàd bhåmipàlàn  % nityam udvijate janaþ  // HJm_22.42 //

yadi ya÷asi mçõàlabhaïga÷ukle  $ jagadavabhàsini te 'sti kàcid icchà  &
phalam abhimatam àptukàmatà và  % bibhçhi guõàbharaõaü tato vi÷uddham  // HJm_22.43 //

atha sa narapatir aho bhavato 'nayà dharmade÷anayà prahlàditam idaü me hçdayam ity abhidhàya paràü prãtim àjagàma |

tato yåthapates tasya  $ khurakùatasamutthayà  &
àviùñasya rujà gurvyà  % nimimãlatur akùiõã  // HJm_22.44 //

tasyàtha nçpatiþ kçtvà-  $ -citàü candanadàrubhiþ  &
agnisaüskàram akarot  % kçtinaþ puõyajanmanaþ  // HJm_22.45 //

atha tatra gate suhçdãva divaü  $ hariõe karuõàvimalaprakçtau  &
anu÷ocya ciraü vasudhàdhipatiþ  % puram àgamad à÷u vitànamanàþ  // HJm_22.46 //

tasmin mçge mçgavadhåsadç÷ekùaõàbhiþ  $ sattvopakàraku÷ale ku÷alànvitàbhiþ  &
j¤àtàv iva vyuparate viratakriyàbhir  % acchinnam a÷ru mumuce vanadevatàbhiþ  // HJm_22.47 //

pràvepatàtha vasudhà calitàdri÷çïgà  $ vàtànilena parivardhitasàgarormiþ  &
bhràntadvirepha÷abala÷ ca vikãrõagandho  % mandàrapuùpanikaro nabhasaþ papàta  // HJm_22.48 //

nirvàõakàle ca bhagavatà bhikùånàü purastàd idaü jàtakam abhyadhàyi |

mçgayåthàdhipas tatra  $ vane 'bhåvam ahaü tadà  &
parivràñ ca subhadro 'yaü  % babhåva mçga÷àvakaþ  // HJm_22.49 //

bhagavata÷ ca pràk parinirvçte tatra subhadre parivràjake bhikùavaþ papracchuþ | kàni punaþ karmàõi subhadreõa kçtàni yat sarva÷ràvakebhyaþ pa÷càd arhatphalaü pràpya prathamam eva ca bhagavataþ parinirvçta iti | bhagavàn àha |

kà÷yapo nàma buddho 'bhåj  $ j¤eyasàgarapàragaþ  &
nàmnà÷oko 'bhavad bhikùuþ  % svasrãyas tasya tàyinaþ  // HJm_22.50 //

sulabhaü me paraü jyotir  $ màtule sugate sati  &
a÷okaþ paricintyeti  % na vyàyacchata muktaye  // HJm_22.51 //

de÷àntaram a÷oke 'tha  $ gate gatapunarbhavaþ  &
kà÷yapo nirvçtau cetaþ  % kçtavàn kçtiõàü varaþ  // HJm_22.52 //

tataþ sthite '÷okataror adhastàd  $ a÷okabhikùau vinibaddha÷okà  &
mahãruhe tatra kçtàdhivàsà  % mumoca muktàdyuti devatà÷ru  // HJm_22.53 //

bhaviùyatãty adya vicintayantyà  $ jinasya nirvàõam anirvçtàyàþ  &
papàta pàrà÷ariõaþ ÷arãre  % tasyàsram uùõaü vanadevatàyàþ  // HJm_22.54 //

nirabhram etad gaganaü kuto nu  $ mamedam ambhaþ patitaü ÷arãre  &
iti bruvann unmukham ãkùamàõaþ  % sa devatàü tàü rudatãm apa÷yat  // HJm_22.55 //

papraccha cainàü paridãnadãnàü  $ kiü devate rodiùi jàta÷okà  &
sà càsya kaõñhaskhalitàbhidhànà  % bhikùoþ kathaücit kathayàü babhåva  // HJm_22.56 //

mahàmuniþ kàruõiko jagaddhitaü  $ vihàya dagdhànu÷ayendhano va÷ã  &
pradàya nirvàsyati kà÷yapo 'dhunà  % janàya ÷okaü kçpaõeti rodimi  // HJm_22.57 //

akampite vàdivacaþpataïgakaiþ  $ pariprakà÷ãkçtasatpathàpathe  &
munipradãpe parinirvçtiü gate  % jagattrayavyàpi tamo bhaviùyati  // HJm_22.58 //

ni÷amya cedaü vanadevatàvacaþ  $ sa marmaõãvàbhihataþ ÷iteùuõà  &
papàta bhåmau vinimãlitekùaõa÷  % ciràt samutthàya ca paryadevata  // HJm_22.59 //

apçcchad enaü vanadevatotsukà  $ pracakùva bhikùo kim iti prarudyate  &
sa màtulo me bhagavàn iti vyathàü  % kathaü na yàsyàmi sa cedam abravãt  // HJm_22.60 //

manoharaü vàkkusumaü jinadrumàd  $ gçhãtam atyalpam idaü pramàdinà  &
jagattrayakle÷aparaüparàharaü  % mayà na labdhaü phalam alpabuddhinà  // HJm_22.61 //

idam manaþsadmani me kçtà÷rayaü  $ nirodhakaü muktipathasya dàruõam  &
vibhidya kasmàn na gato 'si nirvçtiü  % tathàgatendor vacanàü÷ubhis tamaþ  // HJm_22.62 //

atha sà devatà taü bhikùum idam avocat | alam alam ativiùàdena | yàvan na nirvàõam upagacchati sa bhagavàüs tàvad eva bhavantaü mantraprabhàvàd àkà÷ena neùyàmãti | anukampitaþ syàm ahaü bhavatyety uktavati tatra tathàgatabhàgineye sà devatà tasmàd a÷okàn mantraparijaptàni kusumàny àdàya mamainam a÷okakusumà¤jalim ãkùamàõo nabhasà gacchantãm màm anugacchety uvàca |

athànvagàt tàü nabhasà sa devatàm  $ a÷okapuùpà¤jalibaddhalocanaþ  &
kùaõena càgamya tathàgatàntikaü  % jagàda bàùpaü visçjan muhur muhuþ  // HJm_22.63 //

pramàdinaü bàlam apetadhãplavaü  $ nimagnam aj¤ànamahàpayonidhau  &
munãndra màü duþkhamahormipãóitaü  % kùaõàd anuttàrya kathaü nu gacchasi  // HJm_22.64 //

iti bruvàõaü parigadgadàkùaraü  $ kùarantam asraü kaluùãkçtekùaõam  &
kùaõàd vimokùàya nivartya kàpathàt  % pathà vi÷uddhena ninàya taü jinaþ  // HJm_22.65 //

athàrhatphalabhàginaü bhàgineyaü kçtvà sakalaü ca lokaü vacanàü÷ubhiþ prakà÷ya kà÷yapaþ samyaksaübuddhaþ parinirvavau | parinirvçte ca tatra bhagavati ÷okava÷ãkçteùu suràsurakinnaramahoragayakùamanuùyeùu nabhasaþ paripatati mandàrakusumavarùe sà devatà ÷okava÷àd iti tat tad vilapitum àrebhe |

siühàsanopaviùñasya  $ vàkpuùpàni vimu¤cataþ  &
kasya ÷roùyati loko 'yaü  % dharmàrthã dharmade÷anàm  // HJm_22.66 //

tvayi nàtha paraü jyotiþ  $ pràpte 'stam iva bhàskare  &
tamasà durnivàreõa  % nimãlitam idaü jagat  // HJm_22.67 //

adya tvayi gate ÷àntim  $ a÷àntena manobhuvà  &
jagan mohayituü nånaü  % punar àropitaü dhanuþ  // HJm_22.68 //

gate munau ÷àntim anà÷rayà vayaü  $ kva vi÷ramiùyàma udãrõamanyavaþ  &
guõair iti j¤eyapathànugàminà  % munãndra vikruùñam iva tvayà vinà  // HJm_22.69 //

bhavantaü bodhàya praõidhim avalambya tribhuvane  $ bhramantaü sattvàrthaü sthiradhiyam ahaü nojjhitavatã  &
parityajya tvaü màü kim iti jananãü vatsala gataþ  % prayàte tvayy evaü ruditam iva dãnaü karuõayà  // HJm_22.70 //

atha sa bhikùur abhyadhàt | alam alaü devate viùàdena na kvacid iyam anityatà na praharati yatredç÷asyàpi bhagavato vajragurusàrasyàbhàva
iti | atha sà devatà kathaücid àtmànaü dhãrayitvà praõidhim iti cakàra |

màm àgamya yathànena  $ bhikùuõàsàditaü phalam  &
tathà ÷àkyamuneþ ÷iùyaþ  % pa÷cimaþ syàm ahaü tadà  // HJm_22.71 //

arhatphalaü samàsàdya  $ nirvàõasamaye muneþ  &
tasmàt pràk parinirvàyàü  % soóhuü ÷okam a÷aknuvan  // HJm_22.72 //

atha bhagavàüs teùàü bhikùåõàü purastàd idaü varõayitvà punar uvàca |

yàsàv a÷okanilayà  $ babhåva vanadevatà  &
sa parivràñ subhadro 'yaü  % bhadracetà mahàmatiþ  // HJm_22.73 //

praõidhànava÷àd eùa  $ mama ÷ràvakatàü gataþ  &
prathamaü mama nirvàõàt  % tasmàd eva ca nirvçtaþ  // HJm_22.74 //

iti jàtakam etad adbhutaü  $ vidhivac chàkyamuniprakà÷itam  &
viduùàü manasaþ pra÷àntaye  % prathanãyaü madhuràbhidhàyinà  // HJm_22.75 //

parahitakaraõàrthaü khyàpitàtipratij¤air  $ api vipadi na mukto vãryasaünàhabandhaþ  &
iti parivigaõayya pràptum atyantaniùñhàü  % bhuvanahitavidhàne mà sma gàtàlasatvam  // HJm_22.76 //

|| iti mçgajàtakam ||


__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



24. Målikajàtakam


ripum api nopekùante karuõàmçducetaso gadagrastam  /
lokasya bandhubhåtàþ kiü punar acchinnajanmànam  // HJm_24.1 //

tadyathànu÷råyate
samadhigatavedavedàïgatihàsaþ paramàrthaj¤aþ paramàrthàbhilàùã sarvasattvànukampã måliko nàma bràþmaõo bodhisattvo babhåva |
sa ca mahàtmà vyàdhimatàü vyàdhipra÷amanàya himavanmandarapariyàtrasahyavindhyavanàntaràõy oùadhinimittaü vicacàra |

àlokayann atha bhujaïgamaveùñitàni  $ sàndràõi candanavanàni nidàghakàle  &
÷çïgàgraviskhalanajarjaritàgrajàlaü  % babhràma siddhanilayaü malayaü kadà cit  // HJm_24.2 //

hàrãtatuõóaparikhaõóitavidyutàni  $ pa÷yan navàni maricàni darãmukheùu  &
jighran samãracalitaü kusumàdhivàsam  % adhyàsta khedavigamàya ÷ilàü sa dhãraþ  // HJm_24.3 //

kçtapari÷ramavinoda÷ ca samutthàya mahauùadhãnàü khanitreõa målàni cakhàna |
baddhvà ca mahàntam auùadhabhàraü gacchàmy adhunàuùadhapradànena janam anàmayaü kariùyàmãti vicintya malayàt pratiùñhamàno gàóhaglàniparipàõóutanu÷arãram upàntanihitakamaõóalupàtraü pariõatatçõasaüstaropaviùñam agratoniùaõõahariõamithunam abhinavasaüdhyàsadç÷acãvarapràvçtàïgam upa÷àntendriyaü pratyekabuddham adràkùãt ||

àlokya ÷àntam atha taü vinayàvalambã  $ skandhàn mahàntam avatàrya sa målabhàram  &
bhaktiprasàdabharam udgirateva dåràd  % àlagnabhåmirajasà ÷irasà vavande  // HJm_24.4 //

.... .... .... .... HJm_24.5

sa bràhmaõa÷ cainam apçcchad evaü  $ pa÷yàmy ahaü glàna÷arãram àryam  &
àråóharogàbhibhavapratanvyà  % pratyekabuddhas tam uvàca vàcà  // HJm_24.6 //

idaü ca valmãkasamaü ÷arãraü  $ utpàditaü karmaparaüparàbhiþ  &
kurvvadbhir àdhiü jagatàm anekair  % adhyàsitaü vyàdhibhujaïgamai÷ ca  // HJm_24.7 //

iyaü jaràke÷ariõã yadà ca  $ ÷arãram àkràmati mànakasya  &
madaü viùàdàd vigatendriyàrthas  % tadàsya cittadvirado jahàti  // HJm_24.8 //

tato paro mçtyur akàraõàriþ  $ kuñãrakaü dehamayaü bhanakti  &
bhagne hi yasmin bhavati kùaõena  % sarvakriyàõàü viratir janasya  // HJm_24.9 //

imais tribhir mçtyujaràgadàribhiþ  $ prabàdhyate karmasamãritair janaþ  &
anantarakle÷ahutà÷asambhavo  % bhavo yam àryair ata eva neùyate  // HJm_24.10 //

iti vicàrya vicàrapañur bhavàn  $ pratibhayàn bhujagapratimàn bhavàn  &
÷amapathe vinive÷ya manorathaü  % samadhirohatu vãryamayaü rathaü  // HJm_24.11 //

atha bodhisattvaþ aho subhàùitam ity abhidhàya taü pratyekajinam abhimantryàbravãt |

subhàùitamaõeþ pràptir  $ avidyàtimiracchidaþ  &
nànyatra svacchagambhãra-  % dhãtoyàn sàdhusàgaràt  // HJm_24.12 //

supuruùaparicoditasya dharme  $ pañutaratàü puruùasya yàti vãryaü  &
vahanam iva samãraõapraõunnaü  % salilanidhau sthitadakùakarõadhàraü  // HJm_24.13 //

tato 'haü bhadantaü tàvat paricariùyàmi yàvad asmàd glànyàn mahàkàntàràd iva samuttãrõa ity abhidhàya gaganamadhyapratyàsanne sphuradaï÷umaõóale vivasvati tarucchàyànilãneùu ÷vàsava÷aparisphuratprakà÷ajihvàtàluùu ÷vetàpàïgeùu palvalasalilàvataraõasamutsukeùu sajalajaladharanãleùu vanamahiùayåtheùu surabhi÷i÷iracandanataruviñapàn sutaràü pariveùñayatsu bhujageùu tãkùõataràtapàliïganasaütaptapàüsunikareùu pathikajanavimucyamàneùv adhvasu malayatarugçhapativi÷ràõitaü paripàkamçdusurabhivividhaphalapiõóapàtam ànãya |

sa palà÷aiþ palà÷asya  $ mahad àtapavàraõam  &
kçtvà pratyekabuddhasya  % dadhàràtapa÷àntaye  // HJm_24.14 //

na cintayati yaþ khedam  $ upàyaku÷alo vaõik  &
labhate vipulaü làbhaü  % catasraþ saübhraman di÷aþ  // HJm_24.15 //

bodhisattvo vicintyeti  $ tasya kartum upàsanàm  &
na kùudhaü nàtapaü tãvraü  % na ca khedam ajãgaõat  // HJm_24.16 //

budhàn upàsãta na cej jagadgurån  $ àvàpnuyàn naiva janaþ subhàùitam  &
dhanàya yo gacchati ratnamedinãü  % sa yujyate ratnavi÷eùasampadà  // HJm_24.17 //

iti sa paricaraüs tam àryavçttaü  $ ku÷alaphalopacayàya dhãrasattvaþ  &
pratidivasam upàcitaprasàdaþ  % saphalam amanyata sàdhv ajanmalàbham  // HJm_24.18 //

atha sa pratyekajino bodhisattvasya dviguõataraprasàdajananàrtham ambaratalam utpatya tat tat pràtihàryam adar÷ayat ||

parivisphuradaï÷uparãtatanuþ  $ payasãva tatàna nabhasy amale  &
÷u÷ubhe ca suvarõagiripratimaþ  % kamalàsanamadhyagataþ sa va÷ã  // HJm_24.19 //

pravive÷a muhuþ paribhidya mahãm  $ udiyàya ÷anaiþ saviteva punaþ  &
anayac ca sa yogabalàd bahutàü  % yugapad bhujayoþ salilajvalanau  // HJm_24.20 //

spç÷ati sma vilolanakhadyutinà  $ kamalapratimena kareõa ravim  &
bahutàm agamad gatajanmabhayas  % salileùv iva ÷uddhavapus tapanaþ  // HJm_24.21 //

tam iti prasamãkùya maharddhibalaü  $ dyutimantam anuùõamarãcim iva  &
suciraü stimitãkçtanetrayugo  % dvijamukhyatamaþ sa jagàda mudam  // HJm_24.22 //

taü pràtihàryaramaõãyataraprabhàvaü  $ pratyekabuddham avalokya dçóhaprasàdaiþ  &
vidyàdharair mumucire nabhasà vrajadbhiþ  % puùpàõi ke÷ararajaþkapi÷odaràõi  // HJm_24.23 //

atha bodhisattvaþ kùititalavinihitajànuþ pramodàpåryamàõahçdayaþ ÷irasi vinive÷ità¤jalis taü pratyekajinaü prabhàsvarair vacanamaõibhir abhyarcayàm àsa ||

imàm àlokya bhavataþ  $ pràtihàryavatãü tanum  &
brahmàpi vismayaü yàyàn  % màdçk kim u pçthagjanaþ  // HJm_24.24 //

dar÷itapràtihàryeõa  $ bhavatà dãptatejasà  &
idam adhyàsitaü vyoma  % dvisåryam iva lakùyate  // HJm_24.25 //

yoginàü tvàdç÷àm etad  $ çddhimàhàtmyam adbhutam  &
parànugrahaniùpatti-  % pañånàü vyaktim archati  // HJm_24.26 //

àtmàrthaü bhàsate nenduþ  $ pràcãmukhavi÷eùakaþ  &
paràrthà eva mahatàm  % udayàþ ÷uddhacetasàm  // HJm_24.27 //

yadi nàham upàgamiùyam enaü  $ malayaü candanapàdapàndhakàram  &
na bhavatsamupàsanàsamutthaü  % ku÷alaü muktipathasya bãjam àpsyam  // HJm_24.28 //

madanugrahakàmyayà dadhànas  $ tanum etàm atanuprabhàvagurvvãm  &
malayàdrivanàntare sthito 'si  % kùapitakle÷a gadacchalena nånam  // HJm_24.29 //

dadhatãddharuco maõiü samudràþ  $ sphañikacchedasitaü payaþ payodàþ  &
mahatãü phalasampadaü ca vçkùà÷  % ciram àyu÷ ca bhavàdç÷àþ paràrtham  // HJm_24.30 //

vàktantubhis tava guõastutipuùpamàlàü  $ saügranthya yat ku÷alamålaphalaü mayàptam  &
praj¤àspadaü da÷abalatvam avàpya tena  % bhåyàsam asya jagato bhavabhaïgahetuþ  // HJm_24.31 //

atha sa pratyekabuddhaþ tasya bràhamaõasya buddhatvàya praõidhim àkarõya pramuditamanàs tatraivàntaradhãyata |
bodhisattvo 'pi ca mahàntam iva làbham adhigamya

pratyekabuddhapadapàüsum asau nive÷ya  $ mårdhni prasàdasamudãritaromakåpaþ  &
àttauùadhir malaya÷ailavanàntaràlàl  % lokasya rogam apanetum agàj janàntam  // HJm_24.32 //

tad evaü sa bhagavàn bodhisattvabhåtaþ sakalalokasya kle÷avyàdhim apahartukàmaþ karuõàprotsàhitavãryabalaþ svakhedam agaõayitvà glànam pratyekabuddhaü paricacàrety ataþ ku÷alaphalam abhilaùatà kulaputreõa glànaparicaryàyàn nànàdareõa bhavitavyam iti ||


|| målikajàtakaü caturthaü ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________



26. Jàjvalijàtakam

dhyànapradãpabhàsà labdhàloko 'pi naiti nirvàõam  /
yad bodhiü pràptumanàs tat sattvahitànubandhàya  // HJm_26.1 //

tadyathànu÷råyate |
samadhigatavedatattvo vividha÷àstràbhyàsavimalamatir anekàsu vidvatsadaþsu prasçtakãrtiþ svasamayavyàpàraparàyaõo gçhà÷ramam adhyàvasan kadà cit bodhisattvo jàjvalã nàma bràhmaõo babhåva |
sa ca mahàtmà viditagàrhasthyadoùaþ pra÷amasukhàbhilàùã paripårõavibhave 'pi bhavane ratim alabhamànaþ kadà cid evam acintayat ||

vibhave sati jàyate madaþ  $ sati tasmin pra÷amaþ kuto bhavet  &
asati pra÷ame gatatrapo  % malinaü karma samãhate janaþ  // HJm_26.2 //

muhur apriyasaüprayogaduþkhaü  $ muhur àdhiþ priyaviprayogakàle  &
draviõàrjanakhinnamànasànàü  % yadi và¤chà viphalà tato viùàdaþ  // HJm_26.3 //

gçhiõàm iti nityam àkulànàü  $ svajanasnehanibaddhamànasànàm  &
sukham ity aphalàbhimànabhàjàü  % tanur apy asti na nirvçtir gçheùu  // HJm_26.4 //

gçhasaüj¤akam ity apàsya kaùñaü  $ tvaritaü bandhanam etad àtmakàmaþ  &
tapasàm abhivçddhaye vanàntaü  % pra÷amasthànam ahaü tataþ ÷rayiùye  // HJm_26.5 //

iti sa cintayitvà mahàtmà parityajya gçhavàsaü stimitasalilavàhinyà kusumitatañataru÷obhitayà ÷àstràbhyàsanirmalayeva praj¤ayà nimnagayàlaïkçtabhådharaikade÷e visrabdhahariõagaõada÷anadaùña÷àdvalaramaõãye nalinãvananilãnakalahaüsakàdambacakravàkopa÷obhite yogimano'nukåle kva cid atimahati vanàntare kçùõàjina÷abalãkçtavakùaþsthalaþ sthànavi÷eùalàbhaparituùñayeva bràhmyà ÷riyàliïgitamårtir mårtimàn iva saütoùaþ kaü cid viñapinam à÷ritya yogàbaddhamanàs tapa÷ caritum àrebhe ||

dhyànaikatànamanasà vijitendriyeõa  $ saütoùalàbhasukhinà karuõànvitena  &
yas tena saü÷rita udàradhiyà dvijena  % mene mudeva sa tarus tarutàü kçtàrthàm  // HJm_26.6 //

tçõàstaraõam àstãrya  $ nàsàpràhitalocanaþ  &
dadhyau sa dhyàyinàm agryo  % dhyeyam ekàgramànasaþ  // HJm_26.7 //

vãryapàramitàmàrga-  $ vàhanopacita÷ramam  &
dhyànapàramità dhãraü  % vya÷i÷ramad ivàtha tam  // HJm_26.8 //

kàmebhyo 'ku÷alebhya÷ ca  $ dharmebhyo 'vasthitaü pçthak  &
savitarkavicàraü ca  % vi÷uddhàtmà vivekajam  // HJm_26.9 //


kçtaprãtisukhàsvàdam  $ àsvàdita÷amàmçtaþ  &
sa lebhe prathamaü dhyànaü  % dhyàtà màrgasya labdhaye  // HJm_26.10 //

avitarkàvicàraü ca  $ vicàraku÷alas tataþ  &
so 'dhyàtmasaüprasàdàc ca  % dvitãyaü dhyànam àdade  // HJm_26.11 //

virajya ca ÷anaiþ prãteþ  $ smçtimàn samupekùakaþ  &
dhãraþ kàyasukhàsvàdã  % tçtãyaü dhyànam àpa saþ  // HJm_26.12 //

upekùàpari÷uddhaü ca  $ prahàõàt sukhaduþkhayoþ  &
viràgàc ca tataþ prãte÷  % caturthaü dhyànam àyayau  // HJm_26.13 //

evam asàv utpàditacaturdhyàno mårtivatyeva karuõayàliïgitamårtir upa÷amaparàyaõas tatra vane tira÷càm api bandhur iva vi÷rambhahetur àsãt ||

mçgàþ kapotàþ ÷ikhina÷ cakoràþ  $ bhadrà÷ayà vyàlamçgà÷ ca te te  &
vihçtya ÷iùyà iva kànanànte  % vi÷a÷ramus tasya samãpam etya  // HJm_26.14 //

atha tasya mahàtmanaþ kadà cid àbaddhaparyaïkasya caraõasamãpàvasthitamçgamithunasya dhyànani÷calanayanasya pratyàsannaprasavà kapotã tçõàni tanåni ca dàru÷akalàni ca¤cvàdàya vinibaddhajañàkalàpamaulau ÷irasi nilãya ki¤cinnimnamadhyakulàyaü racayitvà tatràõóàni muktvà tçõabãjà÷vatthaphalàdyàhàrakàïkùiõã nabhaþ samutpatya vanàntareùu vihçtya punaþ punar àgamya ca tàny aõóàny avaùñabhyàvatasthe ||

tataþ kapotãtanupi¤chasaükule  $ tadaïgasaüpãóanasaübhçtoùmaõi  &
kulàyake 'õóàni vipàñalàïgakàþ  % kapotapotàþ paribhidya niryayuþ  // HJm_26.15 //

vilokya ÷àvàn atha tàn kapotikà  $ muhur jighatsàvivçtàgratuõóakàn  &
acintayitvà mahatãü nijàü kùudhaü  % priyaïgunãvàraphalaiþ pupoùa sà  // HJm_26.16 //

kapotakàs te prabhavattanåruhà  $ gçhãtabãjàm avalokya màtaram  &
muhur mukhàni praca(2)làgrapakùakàþ  % prasàrayàm àsur udãritasvaràþ  // HJm_26.17 //

dhyànàvasànasamaye 'tha samitphalàrthaü  $ ÷àntendriyo jigamiùuþ sa munir vanàntam  &
dçùñvà gçhãtatçõavçkùaphalàü kapotãü  % tasthau kulàyavati mårdhni nilãyamànàm  // HJm_26.18 //

atha bodhisattvo niyatam atra mama jañàbhàre viracitatçõakàùñha÷akalàlayà prasåteyaü kapotã |
yadi càham utthàya samidhàü kandamålaphalànàü càharaõàya gamiùyàmi tato niyatam eùà tapasvinã sthànam idam àgamya ||

anãkùamàõàdya kapotapotakàn  $ imàn prakà÷ãkçtatàmratàlukàn  &
nilãya vçkùeùu ÷ucà muhur muhur  % nabhaþ samutpatya paribhramiùyati  // HJm_26.19 //

aho janma÷atabhrànti-  $ vàsanaiùànuvartate  &
tira÷càm apy apatyeùu  % saüråóho yad apahnavaþ  // HJm_26.20 //


yadi na syur apatyàni  $ mitraü và bandhur eva và  &
svatàkùaþ syàt svatàbhàvàn  % nirbãjo 'pahnavaþ kutaþ  // HJm_26.21 //

asaty apahnave cetaþ  $ parivçõvanti nàdhayaþ  &
asatsv àdhiùu niþsaïgaþ  % sukham àste ÷amànvitaþ  // HJm_26.22 //

utpàdyàpatyasaüj¤àni  $ duþkhàni kle÷amohitaþ  &
khedam eti jano måóhaþ  % pa÷càttàpena tàpitaþ  // HJm_26.23 //

anasy anicchann api gaur balãyasà  $ yathà balàc chàkañikena yojyate  &
÷ubhà÷ubhenaiùa kubuddhir asyate  % tathà bhavodanvati karmaõà janaþ  // HJm_26.24 //

tasmàt kapota÷i÷avo na bhavanti yàvad  $ asmajjañàlayagatàþ praviråóhapakùàþ  &
dhyànàmçtopacitacitta÷arãratuùñiþ  % tiùñhàmi tàvad iha ni÷calamårtir eva  // HJm_26.25 //

iti vicintya bodhisattvaþ kapota÷àvakànukampayà kùudham avigaõayya punaþ paryaïkam àbadhya dhyànasukhenàtmànaü prãõayàm àsa |
praviråóhapakùeùu kapota÷àvakeùu màtrà saha gaganaü utplutya gateùu tatsamãpanivàsinã devatà samupagamya bodhisattvam àlokya vismayasamadhyàsitamatir aho mahàtmano 'sya maharùeþ sattveùv anukampà yat pràktanàt dhyànàd utthàya kapotakaparirakùaõàya punar api dhyànenàtmànaü ni÷calãkçtyàyam avasthitaþ || na caiùa mahàtmà gateùv apy eteùu kapotakeùu kulàyam imaü ÷irastaþ samapaneùyati |
tad aham evàsya jañàmukuñaviracitam enaü kapotàlayam apaneùyàmãti vicintya ||

vikãrõam antaþ kva cid aõóakhaõóaiþ  $ sà taü kulàyaü munisattamasya  &
÷anaiþ ÷anaiþ pallavakomalena  % karadvayenàpaninàya mårdhnaþ  // HJm_26.26 //

gatàyàm ca tasyàü devatàyàü bodhisattvo dhyànàc cittam apanãya ÷iraso laghutvam avetyaivaü cintayàm àsa ||

praråóhapakùeùu kapotakeùu  $ gateùu màtrà saha kànanàntam  &
kenàpi bhaktipravaõena nånaü  % tadàlayo me ÷iraso 'panãtaþ  // HJm_26.27 //

iti vicintyotthàya sa mahàtmà samitku÷akusumaphalàny ànãya kçtàbhiùekaþ ||

hutvàgniü sphuraduditàrciùaü dinàrdhe  $ vyàpaïkaü phalam upayujya baddhagandham  &
nàsàgrasthitanayanas taror adhastàd  % àrebhe punar api yogam ekacittaþ  // HJm_26.28 //

tad evam dhyànavilokitatattvaþ kùamo 'pi nirvàõam upagantuü sa bhagavàn bodhisattvabhåto lokahitàya bahåpadrave 'pi saüsàre paribhràntavàn iti vicintya buddhe bhagavati paraþ prasàda utpàdanãya iti ||

|| jàjvalijàtakaü ùaùñham ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________





32. Siüha


tçõam api rakùanti budhà yatnena mahãyasànyanikùiptam  /
praj¤àguravaþ kiü punar a÷ràntàþ pràõinikùepam  // HJm_32.1 //

tadyathànu÷råyate
dhautarajatastambhànuråpasatuhina÷ikharàgraskhalanaparijarjarãkçtajaladharasya muktàcårõanikaradhavalapràleyoparivyàdhagaõànusçtacamarakhuramàrgasya haravçùabhaviùàõollekhaviùamãkçtavividhakukùer anekabhårjasaraladevadàrunamerupadmakavana÷yàmaniku¤jasya prasçtanirjharasalilakùàlitamålabhåmeþ kùaõadàsamayajvalitamahauùadhitvàt kçtapradãpasahasrasyeva vidyàdharamithunaparibhogasurabhãkçtamànasasarastãraparyantalatàgçhakàntarasya kvacit kesaritalaprahàravinipàtitabhãtaprasphuritanyaïkucaraõakùepotkhàtatçõasya kvacid umàcaraõatalàlaktakàõkita÷àdvala÷yàmabhåmer anyatra ÷akunituõóakhaõóitapariõatataruphalàkãrõopavanàntarasya pavanavitanyamànoccàvacakusumagandhasurabheþ surabhimàsapràrabdhaviñapimukulàïkurasya kuraravinipàta÷abdabhãta÷akunikulavimucyamànagaïgàtãrasalilasya salãlakinnaramithunagãta÷ravaõani÷calamçgakulasya tuïga÷ikharatayà kùãrasàgarasyevoccatàm upagatasya himagirer ekade÷e sàdaram iva tarubhiþ kusumàrcitadvàra÷ilàtalàü
haritatçõàïkurodbheda÷yàmaparyantàü vikacakamalena sarasàbhyalaükçtasamãpàm anatimahatãü guhàm adhyàvasann atibahalaharidràsalilàbhiùiktadukålasåtraparipiïgakesaraniruddhakandharaþ kisalayasukumàralolatarajihvaþ kiücitparimlànàtimuktakakusumarà÷iparipàõóuvigrahaþ ÷a÷ikalàkoñikuñilatãkùõadaüùñraþ pçthåraskaþ pãvaraprakoùñhaþ pratanumadhyaþ sphuritakhadiràïgàrakapilanayanayugalaþ ÷yenatuõóavçjinanakhàïkuraþ ÷yàmapràntavàladhir alaükàra iva tuhinagirer aninditàïgo nàma kadàcid anuttràsitadviradamçgo mçgàdhipatir bodhisattvo babhåva |

avetya tasyàtha nisargabhadratàü  $ muner iva pràõiùu bhadracetasaþ  &
svabhàvabhadràþ kamanãyalocanà  % mudà mçgà bandhum ivainam anvayuþ  // HJm_32.2 //

÷amànvitaþ kesaravalkalàkulo  $ mçgànuyàto mçgaràjatàpasaþ  &
÷anaiþ sa niùkramya guhoñajàntaràc  % cakhàda pakvàni phalàni ÷àkhinàm  // HJm_32.3 //

phalopayogàya vanàntare caran  $ sa khelagàmã calacàrukesaraþ  &
mahàgçhasthair atithipriyair iva  % pratãkùyate smàtithivan mahãruhaiþ  // HJm_32.4 //

guhàntaràn niùpatato himàtyaye  $ prakà÷atàlor atimàtrajçmbhaõàt  &
tatàna tasyàïgasukhaü puraþ ÷anair  % divàkaraþ pràbhçtavan navàtapam  // HJm_32.5 //

ayaü mçgàõàü patir atra bhådhare  $ patatriõàü tàrkùa ivoruvikramaþ  &
itãva tasyopari jàtasaübhramà  % ni÷àkaracchattram adhàrayan ni÷à  // HJm_32.6 //

papau sa yasyàü sariti kùapàkara-  $ prasannam ambhaþ ÷i÷iraü tañasthitaþ  &
kçtàrtham àtmànam amanyateva sà  % sphuñaü jahàseva ca phenapaïktibhiþ  // HJm_32.7 //

himàcalas tena vi÷uddhacetasà  $ mahàtmanà kesariõà samà÷ritaþ  &
mahàntam àtmànam atãva bhàsato  % mudeva mene kanakàcalàd api  // HJm_32.8 //

kva ca bhuvanabhayaükaraü haritvaü  $ kva ca karuõàsya garãyasã mçgeùu  &
iti munim iva taü sthitaü himàdrau  % mçgaripavo 'pi mçgàdhipaü praõemuþ  // HJm_32.9 //

atha kadàcit tasya mçgapater avanipater iva salãlam àsannakusumitalatànartakãkisalayàïgulisamàhanyamànamadhukara÷reõivãõà÷abdaramaõãye prasçtanirjharamçdaïgadhvanipravartitamayåralàsake guhàdvàre samupaviùñasya purastàn niùpãditàlaktakagulikàparipàñalamukham abhinavàmalakãphalànuråpanayanam àttapariõatodumbaràbhyàü ÷àvakàbhyàm adhyàsitaskandhaü phalarasàrdramalinakaràïgulãkaü vànaramithunam abhipraõamyovàca |

aninditam aho karma  $ tava vàkkàyacetasàm  &
aninditàïga ity etat  % tvannàmànuguõaü smçtam  // HJm_32.10 //

aho tyàgakùamàvãrya-  $ gàmbhãryakaruõàdayaþ  &
tvadguõàþ guõinàü ÷reùñha  % munãn apy ati÷erate  // HJm_32.11 //

aho vçttena ÷uddhena  $ bhavataþ ÷uddhacetasaþ  &
paraü màrdavam ànãtaü  % kråràõàm api mànasam  // HJm_32.12 //

dhanyo 'yaü dhanyahimavàn  $ himacchanna÷ilàtalaþ  &
iti dhãrasvabhàvena  % yas tvayà samupà÷ritaþ  // HJm_32.13 //

tasmàd imau ÷i÷å bhãma-  $ vyàladar÷anabhãrukau  &
nikùipya tvayi gacchàvo  % vanam àvàü phalàrthinau  // HJm_32.14 //

upàdàya phalaü yàvad  $ àvrajàvo vanàntaràt  &
rakùaõãyau tvayà tàvad  % etau capalagàtrakau  // HJm_32.15 //

kàpeyaü capalatvaü ca  $ tulyakàlam idaü dvayam  &
tasmàd àbhyàü kçtà bàdhà  % soóhavyà bhavatà kùaõam  // HJm_32.16 //

duþkhàny api garãyàüsi  $ paràrthapratipattaye  &
sahanta eva dhãmanta  % àtmasaukhyànapekùiõaþ  // HJm_32.17 //

bhayam icchati yo hartum  $ atyantam bhãrucetasàm  &
manaþsaütàpinãü pãóàü  % sa kathaü na sahiùyate  // HJm_32.18 //

iti samabhihitaþ sa tena siühaþ  $ kapimithunena sutàbhirakùaõàya  &
nçpa iva pararakùaõakùamo 'pi  % kùaõam idam àkulatàü gataþ pradadhyau  // HJm_32.19 //

÷akyate hi mahàn api kanakarà÷ir anyanikùipto 'bhirakùitum | katham imau capalaprakçtã vànara÷i÷å rakùaõãyàv iti | atha và yena mayà sakalam eva saüsàrabhayàj jagat paripàlanãyaü so 'ham etau na paripàlayiùyàmãti na tu yuktam idaü mayà vitarkayitum iti sa mahàtmà vini÷citya tat pravaïgamithunam uvàca |

tad gacchataü tuhina÷ailam imaü vigàhya  $ tuïgaiþ snubhir gaganamadhyam ivollikhantam  &
svàdåni ÷ãghrataram ànayataü phalàni  % premõà ÷i÷udvayam idaü paripàlayàmi  // HJm_32.20 //

atha tat kapimithunaü bodhisattvasamãpe tat putrakadvayaü vinikùipya sàntvayitvà ca tvaritataragamanaü phalopanayanàya himavadvanàntaràõi paribabhràma | aciragatayo÷ ca tayoþ kapyos tasmin mahàtmani kesariõi pitarãva tau kapi÷àvau premàbabandhatuþ | aninditàõga÷ ca tàbhyàü pariõatisvàdåni ÷ithilada÷anapràntagçhãtàni phalàni pràyacchat | tau ca prakçticapalatayà tasya mahàtmanas tàü tàü viheñhanàü cakratuþ |

guhàjiropàntavane manohare  $ hareþ suùupsoþ sukha÷ãtamàrute  &
rutena tau vànara÷àvakau muhur  % muhårtanidràsukham asya jaghnatuþ  // HJm_32.21 //

nidrànimãlite kiücit  $ punas tasya vilocane  &
aïgulibhyàü tutudatuþ  % sphuliïgàpiïgatàrake  // HJm_32.22 //

sukhaü tasyopaviùñasya  $ sthitvàcakitam antike  &
prànte làïgålam àdàya  % samàcakçùatur muhuþ  // HJm_32.23 //

sañàü vyàlambya pçùñhaü ca  $ tasyàruhya punaþ punaþ  &
sahajàc càpalàd dåram  % utpatyotpatya petatuþ  // HJm_32.24 //

vidyamàneùv api puraþ  $ prabhåteùu phaleùu tau  &
jighatsor ànanàt tasya  % samàcikùipatuþ phalam  // HJm_32.25 //

iti du÷ceùñitaü tat tat  $ tayor vànara÷àvayoþ  &
karuõàbhadracittatvàt  % sa sehe putrayor iva  // HJm_32.26 //

sarvatra samacittànàü  $ sukhaduþkhànapekùiõàm  &
satàü sarvadhurãõànàü  % na kvacit khidyate manaþ  // HJm_32.27 //

atha kadàcid atiparuùavipulapakùasaüghàtaþ kuñilakarka÷anakhàgraþ prakçtiraudranayanaþ kvacid alabdhapi÷itàhàraþ paribhramya gaganatalaü ni÷àtakùuratãkùõatuõóaþ kùurako nàma gçdhraþ sa÷abdavegaþ sahasàvapatya tau bodhisattvasamãpavartinau phalàsvàdena calitadhavalatanudantapaïktã vànara÷i÷å bhayavivçtavikçtamukhakau virasataravyàhçtã caraõàbhyàm àdàya tvaritataram antarãkùam utpatya himagiri÷ikhare vyalãyata | bodhisattvo 'pi ca kaùñaü kaùñam ity abhidhàya yady aham enaü gçdhraü paràkrameõàbhidraveyaü punar ayam utpatyànyatra viùamatare ÷ikhare nilãya pravaga÷i÷udvayam idam vipàdayet | sarvathà nedaü kapi÷i÷udvayaü mayà ÷akyate draùñum |

abhivardhitavedanàkulàkùaü  $ virasavyàhçtilakùyatàlurandhram  &
udarasruta÷onitàrdraroma  % kùudhita÷yenavilupyamànamàüsam  // HJm_32.28 //

anena gçdhreõa viluptamàüsake  $ prakàmam asmin kapi÷àvakadvaye  &
phalàny upàdàya tayor upetayoþ  % kim adya ÷akùyàmy abhidhàtum agrataþ  // HJm_32.29 //

pàtuü gatau capalakau saraso jalaü nu  $ vçkùaü phalàrtham abhiruhya nu kiü niviùñau  &
syàtàm imàü kim atha vàdriguhàü praviùñau  % vyàlena kenacid utàtra vipàditau tau  // HJm_32.30 //

tåùõãü sthito mçgapate kim adhomukhas tvam  $ àcakùva tàv iha ÷i÷å kva gatau bhavetàm  &
itthaü tayoþ pravagayoþ paridãnadçùñyoþ  % ÷roùyàmi vihvalapadàni kathaü vacàüsi  // HJm_32.31 //

upalabhya ciràt tayor abhàvaü  $ sutayoþ kundavipàõóudantapaïktyoþ  &
samupetya ÷ucà kariùyatas tau  % baói÷ottàritamãnavepanàni  // HJm_32.32 //

tad idam atra pràptakàlaü manye |

yàvad vyàghranakhàïkuràkçtibhçtà ca¤cvà vibhidyodare  $ gçdhro 'yaü kapi÷àvayor bhayavator antràõi nàkarùati  &
gatvà tàvad ahaü himàdri÷ikharapràntaü nive÷yonmukhaþ  % sàntvenainam upàyapårvakam ahaü neùyàmi dharmyàü sthitim  // HJm_32.33 //

iti vicintya sa mahàtmà gçdhrasamãpam àgamyovàca | bho ÷akunivara mama haste pitçbhyàm etau ÷àvakau nikùiptau tan na yuktaü bhavato vivçtada÷anadãnamukhakau virasasvarau vipàdayitum enàv iti |

nånaü tavàpy apatyàni  $ bhåtapårvàõi santi và  &
yàdç÷o bhavatas teùu  % sneho 'nyasyàpi tàdç÷aþ  // HJm_32.34 //

iti kàruõyam àlambya  $ mà vadhãþ kapi÷àvakau  &
tçptir àtyantikã nàsti  % bhuktvàpy enau tavàturau  // HJm_32.35 //
dhig aho jãvitaü tasya  $ dhig àtmasneham ãdç÷am  &
yaþ ÷arãrakaleþ puùñiü  % karoti parahiüsayà  // HJm_32.36 //

aj¤ànàj jàyate snehaþ  $ sadoùe 'pi ÷arãrake  &
tatpuùñaye karoty aj¤o  % nimittakarma durgateþ  // HJm_32.37 //

àtmàtmãyavinàbhàvàd  $ yaþ ÷ånyaü sarvam ãkùate  &
tasyàbhåtavikalpotthaü  % na ruõaddhi manas tamaþ  // HJm_32.38 //

tamo'bhàvàd yadà tattvam  $ àsàdayati kovidaþ  &
tadà bhavati mokùàya  % ÷ubhà÷ubhaparàïmukhaþ  // HJm_32.39 //

siühàn nànyo màüsabhuk ka÷cid asti  $ kråro veti spaùñam etat pçthivyàm  &
saiühãü kaùñàü yonim apy à÷rito 'haü  % necchàmy etàü pràõihiüsàm adharmyàm  // HJm_32.40 //

mçgam iha gahane mçgendrajuùñe  $ mçgaripuõàbhihataü svayaü mçtaü và  &
khagavara nabhasi bhraman nirãkùya  % drutagatir atsyasi tasya màüsam etya  // HJm_32.41 //

kùudham api mahatãü tato 'dhivàsya  $ jvalana÷ikhàm iva deham uttapantãm  &
narakanipatanàya mà sma kàrùãr  % aku÷alam ãdç÷am ujjhitàpramàdaþ  // HJm_32.42 //

antaþsattvàsthisaüdhisphuñanatañatañà÷abdahuükàrabhãmàþ  $ saütanvantaþ sphuliïgànikaram uru÷ikhàlohitadhyàmabhãmàþ  &
lolajvàlàkalàpà narakahutabhujaþ såribhiþ kathyamànàþ  % kurvanty àdhiü janasya ÷ravaõam api gatàþ kiü punaþ saüspç÷antaþ  // HJm_32.43 //

àyasyàü kåõitàkùaü jvalitahutavahaspar÷asaütàpitàyàü  $ kumbhyàü gàóhaü nadantaü kvathitaparicalattailapårõàsyakaõñham  &
àlokyàlekhyabhittau likhitam api naraü nàrakaü pacyamànaü  % hiüsro 'pi krårabhàvàt ka iva na viramed durgatipràptihetoþ  // HJm_32.44 //

÷rutvà durgatiduþkhàni  $ viramaty a÷ubhàn na yaþ  &
so 'naddhàpuruùàkàraþ  % pàùàõahçdayo 'pi và  // HJm_32.45 //

atha sa gçdhro bodhisattvadharmade÷anàprasàditamatir abhipraõamyovàca | mçgapate prakà÷itam idam bhavatà bàlalakùaõam | paõóitalakùaõam idànãü vyàkhyàtum arhasãti | atha bodhisattvaþ prasannamanasam enam avetyovàca | yady evam ataþ ÷råyatàü paõóitalakùaõam iti |

alàbhe làbhe và suhçdi hitavàci dviùati và  $ stutau nindàyàü và mahati vibhave và vipadi và  &
vikàraü yo nàyàty upa÷amavi÷uddhena manasà  % sthitaþ sa pràj¤ànàm upari saviteva dyutimatàm  // HJm_32.46 //

athavà kim anena bhavataþ paõóitalakùaõa÷ravaõena | vimucyetàm etau kapi÷àvakàv àtmànam evàhaü te pradàsyàmãti |

tvam addhi màüsaü piba ÷oõitaü ca  $ mamàkùiõã coddhara ni÷calasya  &
itãdam uktvà vinimãlitekùaõa÷  % ciraü viniùkampatanur babhåva saþ  // HJm_32.47 //

dadhvàna dundubhir atha dhvaninà digantàn  $ àpårayan surapateþ puramadhyavartã  &
gçdhràya dattatanum ànamitaiþ ÷irobhiþ  % siühaü sthità nabhasi tuùñuvire ca siddhàþ  // HJm_32.48 //

cacàla bhå÷ calitasuvarõabhådharà  $ visismiye trida÷agaõaþ savàsavaþ  &
udãritastutibhir ahã÷varair api  % prapàtitàs tadupari puùpavçùñayaþ  // HJm_32.49 //

atha kesariõo guhàntike  $ nidadhau vànara÷àvakau khagaþ  &
nakhabhinnatanå vini÷calau  % bhayamårcchàvinimãlitekùaõau  // HJm_32.50 //

÷anair upàgamya ca bodhisattvam  $ utthàpayàmàsa sa gçdhravaryaþ  &
sthito 'gratas tasya vinãtabhàvo  % jagàda bhaktyà stutim ãdç÷ãü ca  // HJm_32.51 //

dayàlutà kveyam aho tavocchrità  $ kva siühateyaü jagato bhayaükarã  &
ciràya kenàpi vi÷eùahetunà  % bhavàn muniþ ko 'pi mçgàdhipàyate  // HJm_32.52 //

praj¤àvalambi yasyaiva  $ samaduþkhasukhaü manaþ  &
sa eva pràõamålyena  % krãõàty àpadgataü param  // HJm_32.53 //

tvàdç÷à na bhaveyu÷ cet  $ sthiràþ sajjanasetavaþ  &
duþkhodanvati majjeyur  % agàdhe mahati prajàþ  // HJm_32.54 //

imàm àkarõya kalyàõãü  $ bhavato dharmade÷anàm  &
adyàrabhya kariùyàmi  % vairiùv api dayàm aham  // HJm_32.55 //

pçcchàmi ca bhavantaü kiü punar anena tapasà padam abhilaùasãti | bodhisattva uvàca |

anàdisaüsàravivartana÷rama-  $ prabàdhanàduþkhaparaüparàhatam  &
jagat samuddhartum idaü bhavodadhes  % tathàgatatvàya mamàyam àdaraþ  // HJm_32.56 //

gçdhra uvàca | ãdçï mahàpraj¤asya bhavato na durlabhaü bauddhaü padaü sarvathà |

gambhãrair aduràsadaiþ sadasatàü vij¤àtçbhiþ karmaõàü  $ ÷àstràviùkçtabuddhibhiþ parahitavyàpàrasaktàtmabhiþ  &
sàdhvãnàm avagantçbhir bhavabhidàü tàthàgatãnàü giràü  % mohacchedi bhave bhave bhavatu no yuùmadvidhaiþ saügatam  // HJm_32.57 //

guhàntike mayà tatra  $ sthàpitau kapi÷àvakau  &
tasmàn màm adhunà sàdho  % visarjayitum arhasi  // HJm_32.58 //

bodhisattva uvàca | aho pañuvij¤àno 'si yat tvayàyam asmadupade÷o gçhãtaþ |

bodhyaü bandhugirà sphuñãkçtam api sthålaü na gçhõàti yaþ  $ såkùme vastuni tasya ÷àstraviùaye vyarthaü matiþ khidyate  &
draùñuü yasya na ÷aktir asti bhavanadvàraü prakà÷e sati  % cchidraü såkùmataraü sa jàtatimiraþ såcyàþ kathaü drakùyati  // HJm_32.59 //

upadeùñari saty api pramàdã  $ na hi bàlo mativàmatàü jahàti  &
çjutàm upanãtam apy abhãkùõaü  % punar àgacchati vakratàü ÷vapuccham  // HJm_32.60 //

upadiùñapathaþ prasanna÷àstrair  $ anavàcãnamatir na yàty amàrgam  &
pañubhadramanàþ parãtadehaþ  % pañubhir veõudharair iva dvipendraþ  // HJm_32.61 //

ayam akùagaõaþ susaüyato  $ na vikàraü kurute vipa÷citaþ  &
sugçhãtaphaõo bhujaïgamo  % na hi ÷aknoty aparàddhum aõv api  // HJm_32.62 //

apakàraphalaü janasya gàóhaü  $ padam ai÷varyam asajjane tanoti  &
haritàlam aher niùiktam antar  % vadane tãvrataraü viùaü karoti  // HJm_32.63 //

jitam indriyavairibhiþ pramàdàj  $ janam icchà vinipàtayaty anarthe  &
pravilãnasuvarõadar÷anãyà  % ÷alabhaü dãptir iva sphurantam agnau  // HJm_32.64 //

avipa÷citam indriyàrthasaktiþ  $ puruùaü pàtayati svadharmamàrgàt  &
÷lathabandhanaruddhanàbhimålaü  % phalam agràd iva pàdapasya paktiþ  // HJm_32.65 //

na ced bhaveyuþ prakçtiprabàdhanà  $ viùadrumà÷ãviùa÷astravahnayaþ  &
asajjanasyàvilatãkùõacetasaþ  % samà bhavet kena punaþ sahopamà  // HJm_32.66 //

akàraõakrodhaka uùõabhàùaõaþ  $ khalo bhçkuñyà viùamãkçtekùaõaþ  &
anekarandhrotthitabhãmapannagaþ  % karoti valmãka ivàdhikaü bhayam  // HJm_32.67 //

ni÷àtayà roùa÷ilàtale dçóhaü  $ paropaghàtàya mudàbhyudãrõayà  &
dunoti kaü nàma na gocaraü gataü  % gatatrapo vàgasidhàrayà khalaþ  // HJm_32.68 //

÷añhatvasaünàhabhçtaþ khalà÷ ciraü  $ duràvarà÷ cendriyasainyamadhyagàþ  &
aruütudàþ sàdhujane 'pi niùkçpàþ  % kçpàõadhàràm iva pàtayanti gàm  // HJm_32.69 //

budho na vi÷vàsam iyàd asajjane  $ vinãtaveùe 'pi manoj¤avàcy api  &
suråpadeho 'pi kalasvano 'pi san  % na kiü mayåraþ sphurato 'tti pannagàn  // HJm_32.70 //

yadãùyate cittakuñumbapoùaõaü  $ ciràya và dhãmahiùãvivardhanam  &
ato vipa÷cijjaladodaye sati  % prakãryatàü sadguõabãjam àtmani  // HJm_32.71 //

ciràya satsaügata÷uddhamànaso  $ na yàty asatsaügatam àtmavàn naraþ  &
manoharendãvarapuùpagocaro  % na jàtu bhçïgaþ kuõape nilãyate  // HJm_32.72 //

raõagatasya yathà ratir udbhavaty  $ anaparàddha÷arasya dhanuùmataþ  &
guõa÷arair atidåranipàtibhiþ  % prahatadoùaripoþ sudhiyas tathà  // HJm_32.73 //

ativi÷uddham ahàryam akçtrimaü  $ guõavibhåùaõam àryajanàrcitam  &
samupalabhya narasya na jàyate  % suravaràbharaõeùv api vismayaþ  // HJm_32.74 //

sukham atyantam anvicchan  $ guõànàü và samudbhavam  &
asajjanam atas tyaktvà  % kalyàõaü mitram à÷rayet  // HJm_32.75 //

na jàtu prãtaye sàdhor  $ anàryajanasaügatam  &
snàtasya tãrthasalilaiþ  % ÷ukletaram ivàmbaram  // HJm_32.76 //

saüparkeõa tamobhidàm jagadaghapradhvaüsinàü dhãmatàü  $ kråro 'pi prakçtiü vihàya malinàm àlambate bhadratàm  &
yat tçùõàglapito 'pi necchati janaþ pàtuü tad eva kùaõàd  % ujjhaty ambudharodarasthitam apàü patyuþ payaþ kùàratàm  // HJm_32.77 //

tad gamyatàm yathàsukham iti bodhisattvenàbhihitaþ sa pakùã taü mahàtmànaü pradakùiõãkçtya gaganatalam utpatya paribhraman dadar÷a rudhiràbhiraktanakhamukha÷ma÷ruõà vyàghreõopayujyamànamàüsam upacitamedaþpãvaraskandham abhinavamustàsvàdanasurabhãkçtavadanàntaràlam avanitalotkiraõamalinakuñiladaüùñràdvayam ãùatpaïkopadigdha÷arãram anatidåràvasthitagçdhramaõóalaparivçtam upàntatarunilãnamukharavàyasagaõàvalokyamànaü varàhataruõam | àlokya caivam acintayad yàvad ayaü vyàghraþ kçtàhàraparyàptir bhåtvà svanilayaü gacchati tàvad aham ekànte tiùñhàmãti sthitvà ca krameõa |

÷àrdåle pramanasi tatra labdhatçptau  $ saügatyà svavasatim àgate salãlam  &
vàràhaü palam upayujya baddhamedaþ  % ÷yeno 'pi svanilayam àjagàma tårõam  // HJm_32.78 //

mçgapatir api bhànau kiü÷ukottaüsaràge  $ sthitavati kanakàdrer mårdhni bhàsvanmayåkhe  &
taruviñapakulàyàlãnaca¤cadvihaïga-  % calitamçdusañàntaþ svaü nivàsaü jagàma  // HJm_32.79 //

dçùñvà ca tau kùurakanakhavibhinnatanå tanåbhåtaceùñau mårcchàva÷avinimãlitanayanau kapi÷i÷å duþkhàyamànahçdayo bhavatu salilàbhiùekeõànayor mårcchàpanodaü kariùyàmãti vicintya |

niruddham ambhastañasevibhir vibhir  $ nirantaram pallavavidrumair drumaiþ  &
÷anair upetàli ku÷e÷ayà÷ayà  % vyagàhatàpi¤jarakesaraþ saraþ  // HJm_32.80 //

avagàhya ca tat saro mahad  $ drutam uttãrya vilambikesaraþ  &
sa guhàntikam àgaman muhu÷  % caraõanyàsavibhugna÷àdvalam  // HJm_32.81 //

÷itagçdhranakhakùatàïgayor  $ atha ÷àkhàmçga÷àvayos tayoþ  &
upari tvaritaü sa kesaraü  % salilasràvi dudhàva kesarã  // HJm_32.82 //

harikesaravàrisicyamànau  $ gurumårcchàpagamàd upetasaüj¤au  &
udamãlayatàü vilocanàni  % sphuritottànamukhau pravaïga÷àvau  // HJm_32.83 //

gçdhràtibhãtaparivepitakàtaràïgau  $ tau tasthatur mçgapate÷ caraõàntam etya  &
àlolapallavamanoharayàtha so 'pi  % snehena tau rasanayà muhur àlileha  // HJm_32.84 //

vçntacyutaü pariõataü phalam àdayitvà  $ premõà muhuþ svatanayàv iva sàntvayitvà  &
khadyotadãpataralàü svaguhàü pravi÷ya  % suùvàpa tau sa parirabhya sukhaü ni÷àyàm  // HJm_32.85 //

krameõa ca parimlànamàlatãkusuma÷ekharaparidhåsarani÷àkaraparimucyamànapa÷cimadigbhàgàyàü svavasatisthànotthitamàtrahariõada÷anàda÷yamànatçõàïkuràyàü pårvasaüdhyàsaürajyamànasàgarasalilàyàü praviralãbhavannakùatragaõàyàü kamalavanaprabodharamaõãyatarasalilà÷ayàyàü taruviñapàvataraõacalita÷ikhikalàpamanoharataravanàntaràyàm apagatàyàü ràtrau guhàsamãpatarulatàkusumaparyantasaücàriõãbhir alikulàvalãbhiþ sàdaram upagãyamàna ivàninditakarmàninditàïgaþ |

tapane tapanãyakumbhavad  $ di÷am àkràmati ÷àtamanyavãm  &
÷anakaiþ kapi÷àvakànvitaþ  % sphuritàlambisaño viniryayau  // HJm_32.86 //

atha gçhãtaphalaü phalalubdhakau  $ svatanayàv avalokayituü mudà  &
mçgapater vasatiü drutam utsukaü  % pravagayor mithunaü drutam àgamat  // HJm_32.87 //

upagataü gatamànamadodayo  $ mçdupadaü mçduvàk karuõànvitam  &
kçtanamaskçti tan mithunaü hariþ  % ku÷alapårvam abhàùata lokavit  // HJm_32.88 //

kapi÷àvakayoþ sarvam  $ yathàvçttam anukramàt  &
tata÷ caramam àcakhyau  % gçdhràpaharaõaü tayoþ  // HJm_32.89 //

atikràntàm atha ÷rutvà  $ vyàpadaü putrayoþ ÷ucà  &
gçdhrakùatàni gàtràõi  % tayoþ paspç÷atuþ kapã  // HJm_32.90 //

åcatu÷ cedam àrdràrdraü  $ stutiyuktaü mçgàdhipam  &
bhavatà rakùatà putràv  % àvàm api surakùitau  // HJm_32.91 //

tanvan dharmakathàgaïgàü  $ cihnito guõasànubhiþ  &
ya÷astuhinasaüchanno  % jaïgamas tvaü himàcalaþ  // HJm_32.92 //

ye na mànti tanor antar  $ asaükhyà bhavato guõàþ  &
manye kesaratàü pràpya  % te 'mã bahir avasthitàþ  // HJm_32.93 //

stimitam udadheþ kùubhõàty ambhaþ patatripatiþ pata¤  $ jaladapañalacchannasyendoþ prasarpati na dyutiþ  &
tava punar aghavyucchedinyàü sthitau sthitam anyatàü  % na tu gamayituü cetaþ ÷uddhaü rajastamasã kùame  // HJm_32.94 //

pàlayitvà sutàv etàv  $ àvayor yac chubhaü tvayà  &
pràptaü tenàtimahatà  % labhasva pràrthitaü phalam  // HJm_32.95 //

tad imàv upagçhya putrakau  $ bhavatà yatnavatàbhipàlitau  &
bahubandhuparãtagahvaràü  % vasatiü yàva vanàntare nijàm  // HJm_32.96 //

tena proktau yàtam ity utsukau tau  $ kçtvà bhaktyà vandanàü tasya sàdhoþ  &
÷àntasthànàt putrakàråóhapçùñhau  % mandaü mandaü jagmatuþ kànanàntam  // HJm_32.97 //

yàtoþ pitroþ pçùñhamadhyàdhiråóhau  $ lagnau gàóhaü skandharomõàü samåhe  &
vyàvartyeùal locanàny utsukau tau  % bhåyo bhåyo dçùñavantau mçgendram  // HJm_32.98 //

taü nikùepaü sarvanikùepasàraü  $ sàrapraj¤àgocaraþ so 'rpayitvà  &
skandhàd bhàraü sthàpayitveva bhåmau  % khedacchedàd bhåyasãü prãtim àpa  // HJm_32.99 //

nànyat kaùñataraü kiücit  $ pràõinikùepadhàraõàt  &
pratyarpaõàc ca tasyaiva  % nànyad asti sukham nçõàm  // HJm_32.100 //

tad evaü tena bhagavatà tiryaggatàv api vartamànena suciram abhirakùitaþ pràõinikùepaþ | tadavasthenàpi ca praj¤àparicayaþ kçta iti vicintya

yas tena dharmanikùepo  $ nikùiptaþ sàdhu tàyinà  &
pàlanãyaþ sa yuùmàbhir  % atyantaü sukham icchubhiþ  // HJm_32.101 //

|| iti siühajàtakam ||




__________________________________________________________________________


...


__________________________________________________________________________




35. øàkyasiüha


vijahati divyam api sukhaü tribhuvanahitakàmyayà mahàtmànaþ  /
paraduþkhaü hi garãyo duþkhayati dayàvatàü cetaþ  // HJm_35.1 //

tadyathànu÷råyate
sakalapàramitàdhigamàt pratyàsannabodhiþ svaprabhayàvabhàsitàïgaþ kadàcid bodhisattvas tuùitabhavane samudapàdi | sa ca mahàtmà tannivàsinàü devànàü dharmyayà kathayà sanmàrgam abhiprakà÷yaivam acintayat | kçtayuge hi dharmaparàyaõo lokaþ sukham avatàryate satpatham | asmiüs tu kaliyuge madamànalobharàgadveùamohava÷ãkçtàþ pràõinaþ sukhalavamohitàtmàno durgatiparàyaõàþ | tan mayà yuktaü bodhim avagamya saüsàràj jagad uddhartum iti | madhyade÷e ca ÷raddhàvi÷uddhamanà lokaþ | ya÷ caiùa ÷uddhodanaþ kapilavastuni mahànagare narapatir ayam atãva saccaritena maharùãn apy ati÷ete | tad asyaivàgramahiùyà màyàyàþ kukùau janmaparigrahaü kariùyàmãti vicintya ni÷i suptàyàþ svapne |

kçtvà himàdridhavalaü guruùaóviùàõaü  $ dànàdhivàsitamukhaü dviradasya råpam  &
÷uddhodanasya vasudhàdhipater mahiùyàþ  % kukùiü vive÷a sa jagadvyasanakùayàya  // HJm_35.2 //

atha devã mahàmàyà ràj¤e taü svapnaü nivedayàmàsa | deva svapne kila mamàdya ÷aradambudharàvadàtaþ ùaódanto gajendro dakùiõaü kukùiü bhittvodaraü praviùña iti | tataþ sa ràjà taü svapnaü svapnaphalavidàü dvijàtãnàü purastàd varõayàmàsa | te ca bràhmaõàs tam åcuþ | mahàràja cakravartã te putro bhaviùyatãti | sa ca ràjà pratãtamanàs tàn dvijàtãn satkçtya visasarja |

sàntaþpurajanà devã  $ kadàcid atha lumbinãm  &
jagàmànumate ràj¤aþ  % saübhåtottamadohadà  // HJm_35.3 //

÷àkhàm àlambamànàyàþ  $ puùpabhàràvalambinãm  &
devyàþ kukùiü vibhidyà÷u  % bodhisattvo viniryayau  // HJm_35.4 //

taü jàtamàtram atha kà¤canayåpagauraþ  $ prãtaþ sahasranayanaþ ÷anakair agçhõàt  &
màndàrapuùpanikaraiþ saha tasya mårdhni  % khàn nirmale ca vinipetatur ambudhàre  // HJm_35.5 //

saüsthàpito balabhidà jagadekanàtho  $ dhãraþ krameõa bhuvi saptapadàni gatvà  &
atyadbhutàü giram imàü nijagàda ÷àntàü  % janmedam antyam iti me tamasàm abhàvàt  // HJm_35.6 //

tasya prabhàtha muùità÷i÷iràü÷udãptiþ  $ ÷àntàtmano vasumatãm avabhàsayantã  &
iddhaiþ pataïga÷a÷inoþ kiraõair abhedyaü  % bhãmàndhakàranarakeùu tamo bibheda  // HJm_35.7 //

ayam ayam mahàtmà dharmaràjo 'bhiùikta iti pramuditamanobhir amarai÷ càmbaratale dundubhayo 'bhijaghnire | ÷ibikàm càdhiruhya devã bodhisattvam àdàya svabhavanam agamat | athàtyadbhutavismitamanàþ ÷uddhodanaþ sarvabandhanamokùaü kàrayitvà samucchritadhvajapatàkavicitravipaõimàrgam atisurabhigandhodakokùitavasudhàtalam abhinavakusumopahàra÷abalarathyàntaraü kapilavastunagaram akàrayat |

÷abalahariõakçtticchàditaskandhade÷aü  $ nicayam analabhàsàm udvahantam jañànàm  &
asitam anasitànàü karmaõàm saünidhànaü  % kùitipatir a÷çõot khàd àpatantaü janebhyaþ  // HJm_35.8 //

atha sa ràjàbhyutthàya taü maharùiü viditabodhisattvajanmànaü pravi÷antam abhigamyàbhivàdyàrghapradànàdinà ca satkàreõa satkçtya kçtàsanaparigrahaü cainaü ku÷alaü pçùñvà dhàtryaïkagataü bodhisattvaü dar÷ayann uvàca | bhagavan dç÷yatàü tàvad ayaü me tanayaþ kiü dãrghàyuþ syàd iti | athàsito bodhisattvam àlokya caivam acintayat |

yathàyaü lakùaõaiþ spaùñair  $ bhåùaõair iva bhåùitaþ  &
jagadduþkhàpanodàya  % tathà buddho bhaviùyati  // HJm_35.9 //

yadàyaü bhavità buddho  $ yàsyàmi maraõaü tadà  &
÷roùyanty asmàt kathàü dharmyàü  % ye te dhanyàþ ÷arãriõaþ  // HJm_35.10 //

iti cintayatas tasya  $ maharùeþ ÷uddhacetasaþ  &
nayane natapakùmàgre  % babhåvatur uda÷ruõã  // HJm_35.11 //

atha ÷uddhodanaþ sà÷runayanam asitam avalokya sasaübhramam uvà-
ca | niyatam ayam alpàyuþ | tena bhagavàn sà÷rulocanaþ samvçttaþ | kaùñam avikasitam eva me tanayakamalam idam antakadviradapatir unmålayiùyati | asito 'bravãt | alam alaü mahàràja ÷okena | aham àtmànam anu÷ocàmi | yadàyaü viùayàn utsçjya jaràmaraõagrastàn dehino 'valokya saüvignamanàs tapovanaü gatvà buddho bhaviùyati tadàhaü pa¤catvam upayàsyàmãty ato mama ÷okena sà÷rum idaü cakùuþ kçtam ity abhidhàya gate tasmin maharùau siddhàrtha iti nàma bodhisattvasya kçtvàcireõaiva kàlena gurusakà÷àd adhigatasarvavij¤ànasya tasya sadç÷àt kulàd ya÷odharàü nàma varayitvà vadhåm àninàya | katham ayaü jaràmaraõarogànabhij¤a eva me tanayaþ syàd iti vicintya ÷uddhodano 'ntarbhavana evàntaþpuramadhyavartinam avicchinnançttagãtàvalokana÷ravaõaparàyaõaü bodhisattvaü kàrayàmàsa | sa ca ya÷odharàyàü ràhulaü nàma tanayaü janayitvà kadàcid gãtopanibaddhàni pramadavanàni ÷rutvà bahirniùkramaõàya buddhiü kçtvà pitràbhyanuj¤àto rathavaram adhiruhya kçta÷obhàü kapilavastuvãthãm àlokayan paricacàra |

÷rutvàtha taü parijanàn nayanàbhiràmaü  $ sàkùàn manobhavam iva ÷ravaõàyatàkùam  &
taddar÷anaü prati samutsukamànasànàü  % ceùñà babhåva vividhà nagaràïganànàm  // HJm_35.12 //

atha kàcid asamàptamaõóanàrdratilakàbhyalaükçtalalàñamadhyà ÷ravaõaparicyutakuvalayotthàyà¤jitaikavilocanà gçhãta÷alàkena kamalànukàriõà hastena pa÷yainam anaïgànukàriõam kumàraü gacchantam iti sakhyai dar÷ayàmàsa | kàcit punar aho bhàgyavatã ya÷odharà yàsya dharmacàriõãti vicintya ciram enaü stimitanayanàpa÷yat | aparà punaþ karadvayàvalambitagavàkùastambha÷àlabha¤jikeva bhç÷am a÷obhata | kim evaü ràjaputradar÷anakutåhalàd atitvaritaü gacchasi | samutkùipainam ardhabaddhaü stanatañàt patantaü hàram ayaü tvam aho capaleti bruvàõaþ kupito gurujanaþ pa÷yati | kim iti nirvrãóàsãti kàcid aparàm upàlabdhavatã | kàcit punar gurupayodharaikade÷e saüspar÷enàrdhàpàvçtaü kapàñam anujagràheva | naikàkinyàs tavaiva kumàradar÷anakutåhalaü dãyatàm tàvad antaram aham api kutåhalavatã ràjaputraü draùñukàmà kàcid ity abhàùata |

kumàraü draùñukàmànàü  $ tàsàm iti visarpaõàt  &
mekhalànåpuradhvàno  % bhavaneùu vyatanyata  // HJm_35.13 //

gacchan narendratanayo 'tha pathi krameõa  $ daõóàrpitapracalapàõim apetakàntim  &
vçddhaü vyalokayad atãva sitottamàïgaü  % ÷uddhàdhivàsaparinirmitam ànatàïgam  // HJm_35.14 //

atha bodhisattvaþ sàrathim apçcchat kathaya tàvat kaþ punar ayam àropitadhanurànataparidurbalàïgaþ pariõatakà÷akusumasita÷irasijaþ ÷iraþprakampeõa kim api pralayann ivàlokyate | sàrathir uvàca | kumàra jarà nàma sarvalokavyàpinã ÷arãrendriyapàñavahàriõã madanakathàtiraskaraõã kupiteva yånàm yauvanamadam utsàrayati yayaiùa imàm avasthàü nãta iti | atha sa mahàtmà punar uvàca | yadi jarà tàruõyam evaü vinà÷ayati kà nàma ratir asmin pariõàmini dehe | såta uvàca | kumàra na kevalaü jarà vyàdhir api dhàtukùobhasaübhåto dehinàü mahàn anarthaþ | tato 'paro mçtyur nàma sarvakriyàpaharaõapañur anarthataro yaþ paricintyamàno 'pi ÷arãriõàü mahad duþkham utpàdayati | bodhisattva uvàca |

tribhir imair anubaddham aho jagan  $ maraõarogajaràribhir anvaham  &
mahati nàma bhaye sati dàruõe  % katham idam viùayaikaparàyaõam  // HJm_35.15 //

iti nivartaya såta rathaü laghu  $ vraja gçhàya punaþ kim ihàsyate  &
maraõarogajaràpari÷aïkino  % mama bhaviùyati nopavane ratiþ  // HJm_35.16 //

atha ràjà saüvignamanasaü bodhisattvaü ÷rutvà tàü càsitasya vàcam anusmçtya bhaviùyattanayaviyogà÷aïkitamanàþ sàrathaye saüdide÷a | pramadavanam eva kumàro netavya iti | sa ca sàrathiþ prasabham enam upavanam eva pravi÷yàbhihitavàn | draùñum arhaty àyuùmàn iha hi |

kiücit kiücit kusumahasitavyakti÷obhàvatãnàü  $ mandaü mandaü malayamarutà sarpatà nartitànàm  &
àbhànty àsàm upavanalatàkanyakànàü vijihmàþ  % paryanteùu bhramadalikula÷reõiveõyaþ kvaõantyaþ  // HJm_35.17 //

atha bodhisattvo rathàd avatãrya jaràmaraõarogacintàparyàkulamatir antaþ÷alya iva dviradapatir ity abravãt |
dhairyacchidas

tanudhiyàm virasàvasànàþ  $ ÷àntàtmabhiþ parihçtà bhujagà ivogràþ  &
yåno 'pi manmathaparasya jagatsapatnàþ  % paryàkulaü na hi mano viùayà haranti  // HJm_35.18 //

atha sa ràjà nçttagãtaku÷alàþ prakà÷àïganà bodhisattvahçdayàpakarùaõàya tad upavanam pràhiõot | tà÷ ca kumàram abhigamya madajanitapràgalbhyàs tàü tàü ceùñàm àvi÷cakruþ | atha kàcid enam uktavatã pa÷ya kumàra |
vànty

ete malayànilàþ surabhayaþ puùpadrumàkampina÷  $ cåtasya bhramaraþ pradakùiõayati prodbhedinãü ma¤jarãm  &
càpàropaõadãrghasåtrakam imaü svasthaü tvayà sthãyate  % ÷aïke codayatãti puùpadhanuùaü tàradhvaniþ kokilaþ  // HJm_35.19 //

api ca |
svarajaþkçtàïgaràgà bàlà sahakàrama¤jarãkanyà  /
bhramaravareõa bhramatà kùaõam iva parihãyate tanvã  // HJm_35.20 //

aparà punar enam uvàca |

÷ilãmukhaü bhuktalatàvadhåjanaü  $ vilokya tatpuùparajovidhåsaram  &
samãraõàkampitabàlapaïkajà  % muhur muhus tarjayatãva padminã  // HJm_35.21 //

kàcit tv enam abravãt |

gacchàmy ahaü tava kçte kusumàni yàvad  $ etàni såkùmamakarandanirantaràõi  &
maddçùñibàdhinam a÷àntagatidvirephaü  % dåràt kumàra vinivàraya tàvad eva  // HJm_35.22 //

aparà punaþ sahàsam abhitaþ sthitvainam abhyadhàt |

àdhåtaü bakulajyayà madhukaravyàdhåtaki¤jalkayà  $ vinyasyorasi ÷aïkhabhaïgadhavalacchàyaü dhanuþ kausumam  &
gàmbhãryàd avadhãrayantam abalàs tvàm àjighàüsuþ smaraþ  % pauùpaü bàõam çjåkaroti niyataü saümãlitaikekùaõaþ  // HJm_35.23 //

bodhisattva uvàca | alam alaü bhaginya ebhir asatpralàpaiþ | na khalu mama saüvigne manasi saliladhàrà iva hutabhuji ÷çïgàrakathàþ samavakà÷am adhunà labhante |

bhaginya iti tat tasya  $ ni÷amya vacanaü striyaþ  &
mukhàni namayàmàsus  % trapayà tyaktavibhramàþ  // HJm_35.24 //

hrãtaü tad yuvatikadambakaü viditvà  $ saüvignaü nçpatanayaü ca ÷uddhabuddhim  &
tåõãre niyatam iùån nidhàya pauùpàn  % savrãóaü dhanur avatàritaü smareõa  // HJm_35.25 //

atha bodhisattvas tatra pramadavane ratim alabhamàno 'stam upeyuùi savitari rathavaram adhiruhya tà÷ càïganà bhavanam àjagmuþ | tato bodhisattvaþ ÷çïgàrakathàm avamanyamànaþ ÷ayanatale vinivi÷ya jaràmaraõarogàn eva manasi nidhàya cintàparo babhåva | tataþ ÷uddhàvàsais tasya mahàtmanaþ saüvejanàya ÷ayanapàlikànàm sadya eva nidràvaktavyatà kriyate sma | tatra ca kàsàücid avirala÷abda÷vàsava÷aprakà÷ada÷anàni vigalitalàlàlavavyàptaparyantàni vadanàny abhåvan | anparàsàü ca kuññimatalaparyastàni pra÷ithilavigalitadukålatayà pravyaktoråõi payodharoparivyavakãrõahàràõi nikùiptaviùamabhujalatàni mçtànàm iva ÷arãràõy àsan | aparà ca murajapuùkaravinive÷itadviguõabàhåpadhànavinihitànanà viùñaràd vinipatya tathaiva ÷iùye | kasyà÷cin nidràpahçtàïguliyatnàt karàd adharavi÷liùñaprathamarandhraþ pramadànayanatàrakànãlo vaü÷aþ papàta | $<dviradaviloóitànàm iva kamalinãnàü vividhàvasthaü tàsàü ca råpam àlokya hasitam iva yaùñipradãpaiþ>$ | atha bodhisattvas tàsàm yuvatãnàü nindàü kçtvàbhyutthàya niùkramya cchandakam utthàpyovàca |

imaü samuttartumanà bhavàrõavaü  $ tapovanaü gantum ahaü samudyataþ  &
atas tvam asmadvyavasàyasiddhaye  % mahàjavaü kanthakam a÷vam ànaya  // HJm_35.26 //

chandaka÷ ca ÷uddhàdhivàsai÷ codyamànas tad ràja÷àsanam anàdçtya tatheti prati÷rutya vàmakakùyàvinihitàsiþ kanthakam a÷vavaram àninà-
ya | bodhisattvàdhiråóhaü tam a÷vaü pa÷càd vadhryàvalambinà cchandakena saha yakùakumàràþ karatalavinihitakhuraü prabhàtasamaye nabhasà maharùer aràóasyà÷ramasamãpam avatàrayàmàsur iti |

atha vyudasyàbharaõàni vigrahàt  $ sa bhàsitàni sphuñaratnatejasà  &
taraïginaþ kokilakaõñhamecakàü÷  % cakarta khaógena ÷anaiþ ÷iroruhàn  // HJm_35.27 //

taü chandakaþ samavalokya nirastabhåùaü  $ svacchaü jalà÷ayam ivàpahçtàravindam  &
saütàpitaþ prabala÷okahutà÷anena  % muktànibhàn nayanavàrikaõàn mumoca  // HJm_35.28 //

bodhisattva uvàca | na khalu dharmonmukhe suhçdi svajane và tapovanàbhiprasthite viùàdaü kartum arhati sajjanaþ | tad gaccha mama gurujanam evaü bråhi |

athaveyam tanuþ kùãõà  $ tãvreõa tapasà mama  &
mayà và tat padaü labdhaü  % yad dçùñaü tattvadar÷ibhiþ  // HJm_35.29 //

chandaka÷ ca tatheti bodhisattvam abhipraõamyà÷vam àbharaõàni càdàya krameõa nagaram àgamya taü bodhisattvasaüde÷aü narapataye nivedayàmàsa | ÷rutvà ca tasya vini÷cayaü sahàntaþpureõa ÷uddhodano bahuvidhaü vilalàpa | bodhisattva÷ ca lubdhakaråpadhàriõo devaputràt svena ÷a÷ikiraõarucinà vasanayugena kàùàye vàsasã krãtvà paridhàya ÷anaiþ ÷anair aràóasyà÷ramaü jagàma | dçùñvà ca bodhisattvam àgacchantam aràóaþ svàgataü svàgatam ity abhidhàya svam uñajam ànãya vetràsane samupave÷ya ku÷alapårvakam àlàpaü cakàra | tato bodhisattvas tam apçcchat |


kãdç÷o bhavatàm dharmaþ  $ katham và so 'dhigamyate  &
tattvaü me draùñukàmàya  % vaktum arhati sattamaþ  // HJm_35.30 //

aràóa uvàca | ÷rotum arhati mahàbhàga iti | prakçtivikàrayor janmajaràmçtyavas tattvam ity abhihitam | prakçti÷ ca pa¤ca mahàbhåtàny ahaükàro vyaktaü ceti | vikàra÷ cendriyàõi tadarthà÷ ca pàõipàdavàkpàyåpasthaü mana ity asya kùetraü vijànàti | tat kùetraj¤a ity abhidhãyate | kùetraj¤aü càtmànam avacakùate tattvavidaþ | yac cotpàdàvasànàn maraõadharmàtmakaü tad vyaktam iti boddhavyam avyaktam etadviparyayàd iti | aj¤ànaü karma tçùõà ca saüsàrahetavo vij¤eyàþ | tritaye càvasthito jantur na sattvam atikramya vartate | vipratyayàhaükàrasaüdehàbhisaüplavàvi÷eùànupàyasaïgàbhyavapàtàþ | vipratyayo nàma viparãtapravartanam | aham abhidadhàmy ahaü vedmãty evamàdy ahaükàraþ | yas tv asaüdigdhàn api bhàvàn mçtpiõóavad ekãbhàvena pa÷yati sa saüdeha iti mantavyaþ | yad eva càhaü tàny evàmåni manobuddhikarmàõi | ya÷ caiùa gaõaþ so 'ham ity abhisaüplavam udàharanti | avi÷eùaþ punaþ pratibuddhàpratibuddhayor avi÷eùaj¤atà prakçtãnàü ca so 'vi÷eùa iti boddhavyaþ | svàhàkàravaùañkàraprokùaõàbhyukùaõàdayo hy anupàya iti boddhavyaþ | yatra vastuni saktim upety amedhà manovàgbuddhikarmabhiþ so 'bhiùvaïga ity abhidhãyate | mamedam asyàham iti yad duþkham abhimanyate so 'bhyavapàtaþ | pràõinàü saüsàrahetur àlasyaü nàma | tamo moho mçtyujanmanã | mahàmohaþ kàma iti saüj¤itaþ | tàmisraü ca krodha ity avagamyatàm | viùàdaþ punar andhatàmisram abhidhãyate | anayàvidyayà pa¤caparvayà bàli÷o baddhamanà jàtyàdau mahati duþkhe punaþ punar àvartate | tatra càhaü draùñà ÷rotà mantà kàryakàraõaü cety evam avagamya saüsàre paribhramati | ebhi÷ ca hetubhir janmasrotaþpravçttir dçùñà hetvabhàvàj janmàbhàva iti | tatra ca mokùakàmaþ pratibuddhàpratibuddhau vyaktàvyakte ca jànãyàt | etac catuùñayam avagamya kùetraj¤aþ sarvaduþkhanirmuktaþ padam akùaram avàpnotãti |

tyaktvàdito bhavanibandhanam àdibãjam  $ àdàya liïgam apavçttasukhàbhilàùaþ  &
saütoùavàn padam anuttamam àptukàmaþ  % ÷ãlaü vi÷uddham upagçhya vased vanànte  // HJm_35.31 //

pa÷càc ca ràgavairàgyaprabhave bhayakùeme viditvà nigçhya sarvendriyagràmaü manaþ÷amam àlambya tataþ kàmebhyo viviktaü vyàpàdàdibhya÷ ca vivekajaü prathamaü dhyànaü savitarkam àpnoti | sa caivaüvidhena kàmadveùavigarhiõà ÷amenànvito brahmalokam adhigacchati | tàü÷ ca vitarkàn manaþsaükùobhakaràn avetya tadvirahitaü prãtisukhàtmakaü dvitãyaü dhyànam àsàdayati | tayà ca prãtyà hriyamàõamanà deveùv àbhàsvareùåpapadyate | yaþ punas tasmàt prãtisukhàc cittam uccàlayati sa tçtãyaü sukhaprãtirahitaü dhyànam àpnoti | tat tçtãyadhyànanimagnamanà÷ ca ÷ubhakçtsneùv amareùu janma pratilabhate | tàdç÷aü ca sukham àsàdya yo vyapekùàü karoti sa caturthaü sukhaduþkhavirahitaü dhyànam upalabhate | tac ca dãrghatvàd àyuùaþ kecin muktim evàdhyavasyanti | kasmàt sukhaduþkhavicchedàc cetasa÷ càvyàpàràt | asya ca dhyànasya bçhatphalair devaiþ sàmànyaü phalam àcakùate vidvàüsaþ | tasmàc ca samàdher vyutthitaþ ÷arãriõàü doùàn àlokya ÷arãravinivçttihetor j¤ànam adhigacchati | tad api ca dhyànam apahàya vi÷eùakàïkùã råpàd api virajyate | yàni càsmin duþkhàni ÷arãre vidyante tàny àdau buddhyà samavalokayaüs tato ghaneùv api dravyeùv àkà÷àdhimuktim utpàdayati | àkà÷agataü càtmànam abhisaükùipyànantam àkà÷am àlokayan vi÷eùàd adhigamàd àtmakau÷alàd àtmànam àtmani saükùipya kiücin nàstãty àkiücanya iti saüj¤àm upagataþ ÷arãravirahàn mukta ity abhidhãyate | bodhisattva uvàca |

yadi cetayitàsty eva  $ kuto muktir bhaviùyati  &
tasmin sati pravartante  % ku÷alàku÷alakriyàþ  // HJm_35.32 //

yathà ca salilabhåmivirahàn na bãjaü kenacit praviråóham àlokitaü tatpratyayàc ca dçùñaü virohad evam àtmàpi gçhãtavyaþ | karmàj¤ànatçùõàtyàgàc ca yo ni÷cãyate mokùaþ sati càtmani tatparityàgam nopalabhàmahe | tadaparityàgàc ca kuto mokùa ity ahaükàraparityàga÷ ca saty àtmani kuto bhavet | sati càhaükàre sthitam evedaü janmasrotasãty abhidhàya |

aràóasyà÷ramàt tasmàn  $ niùkramya sa mahàmatiþ  &
tapobhir duùkarais tãvraiþ  % ÷oùayàmàsa vigraham  // HJm_35.33 //

nànena tapasà tattvàdhigamo bhavatãti ca matvotthàya paridurbala÷arãro bodhisattvo naira¤janàyàü sariti snàtvà sunandàpratipàditaü piõóam abhyavahçtya kàlena bhujagaràjenàbhiùñutaþ |

sa càùapaïktyàtatanãlapakùayà  $ parãtadehaþ paripàñalàïgayà  &
saroruhàõàü pracalatpalà÷ayà  % srajeva nãlotpalapattrami÷rayà  // HJm_35.34 //

atha mandapadaü gatvà  $ dhãmàn hemàcaladyutiþ  &
adhastàd bodhivçkùasya  % niùasàda sa bodhaye  // HJm_35.35 //

tato duhitçbhiþ sàrdhaü  $ càpam àdàya kausumam  &
àjagàma manoyonis  % tasya kùobhayituü manaþ  // HJm_35.36 //

àjighrantã puras tasya  $ màlatãkusumaü navam  &
kàcin nyamãlayat kàücid  % dçùñim àlolatàrakàm  // HJm_35.37 //

sakhãkarõe 'bhidhàyànyà  $ kim api smitapårvakam  &
tatra lãlàvatã ràmà  % kà÷ayantã mukhaü yayau  // HJm_35.38 //

sakàmà dar÷ayanty anyà  $ jagàdeti jinarùabham  &
ràmàyàþ ÷lathakà¤cãkaü  % nitambasrastam aü÷ukam  // HJm_35.39 //

kva ca yauvanam etad indukàntaü  $ kva ca te tapase mano'bhilàùaþ  &
bhaja kàmam ato nivartayasva  % vada kiü tapasaþ phalaü tvayàptum  // HJm_35.40 //

hitakàmyatayà bruve bhavantaü  $ kim ataþ param àptum icchasi tvam  &
gçhidharmam abàdhinaü mahàntaü  % na vihàya kim anyad asti puõyam  // HJm_35.41 //

tvadadhigamasamutsukàsu dhãman  $ kim iyam adayità manoharàsv apãti  &
mukhalavadantã kàminã kàmukàü  % vadanakamalàni nakhena khaõóayantã  // HJm_35.42 //

yadà ca tàsu bodhisattvaþ sàvaj¤am api dçùñiviùàõi vikùipatsv api nànàceùñàni dar÷ayatsu dhyànastimitàkùa eva tasthau tadà màraþ pravyàjahàra | bhãùayitvainam utthàpayateti |

tataþ siühamukhaþ ka÷cit  $ phåtkàreõa punaþ punaþ  &
bodhisattvasya tràsàrthaü  % vahneþ kaõàn vyasarjayat  // HJm_35.43 //

te kç÷ànukaõàs tasya  $ kiükarasya mukhojjhitàþ  &
nipatantaþ kùaõàj jagmuþ  % praphullapuùpatàm muneþ  // HJm_35.44 //

÷atavaktreõa tãkùõàgràü  $ kùeptà ÷aktiü yadàkùipat  &
vikasatkesaravyåho  % babhåvotpala÷ekharaþ  // HJm_35.45 //

daüùñràdhareõa cànyena  $ vidyudàpiïgalatviùà  &
kùiptàny ayoguóoùõàni  % puùpàõi ba$<bhå>$vuþ kùaõàt  // HJm_35.46 //

anyenàbhyudyato bàhuþ  $ sakhaógaþ piïgacakùuùà  &
lohastambhasamucchràyaþ  % kùaõàn ni÷calatàü yayau  // HJm_35.47 //

atha madanavijetuþ siddhamantrànilena  $ $<jaladhitañagavahniþ>$ kiükaràõàü samåhaþ  &
asitagatisakhena preryamàõaþ samantàd  % $<iva virasavikãrõaþ>$ kùãõarociþ÷ato 'bhåt  // HJm_35.48 //

tataþ sainyabhagnàd viùàdavati kusumaketau bhagavàü÷ caturthadhyànàd vyutthàyedam acintayat |

àtmana÷ cet sukhàd duþkhàt  $ puõyaü pàpaü prasåyate  &
kathaü na bhadratà nityaü  % dharmàbhàve ca dehinàm  // HJm_35.49 //

råpasaubhàgyabhàgyàdi-  $ bhedaþ katham iheùyate  &
yadi pårvakçtaü nàsti  % katham atra ÷ubhà÷ubhau  // HJm_35.50 //

karmaõàü hetukaü karma  $ cet sàràdi na kalpayet  &
ahetukaü jagat syàc cet  % kaþ karmasvakatàü vadet  // HJm_35.51 //

sukhahetuþ sukham syàc ced  $ duþkhaü duþkhasya hetukam  &
tapasà duùkareõaivaü  % kathaü muktir bhaviùyati  // HJm_35.52 //

ã÷varaþ kàraõaü kecid  $ abudhàþ saüpracakùate  &
kathaü na samatà loke  % samavartã÷varo hi saþ  // HJm_35.53 //

ity evam abudhàþ kecid  $ astinàstipravàdinaþ  &
kudçùñikarmato hãnà  % jàyante narakeùv api  // HJm_35.54 //

sudçùñikarmato bhadrà  $ àryaj¤ànapravedinaþ  &
svargalokaü gatàþ kecit  % kàyavàkcittasaüyamàt  // HJm_35.55 //

aho bhavarato lokaþ  $ kle÷asaüghair vihanyate  &
jaràvyàdhivipanna÷ ca  % mçtaþ punaþ prajàyate  // HJm_35.56 //

atha bodhisattvasyaivam abhavat | kasmin sati jaràmaraõaü bhavati kiü ca pratyayàt | punar evam abhavat | yad utàvidyàpratyayàþ saüskàràþ saüskàrapratyayaü vij¤ànaü vij¤ànapratyayaü nàmaråpaü nàmaråpapratyayaü ùaóàyatanaü ùaóàyatanapratyayaþ spar÷aþ spar÷apratyayà vedanà vedanàpratyayà tçùõà tçùõàpratyayam upàdànam upàdànapratyayo bhavo bhavapratyayà jàtir jàtipratyayà jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsàþ saübhavanty evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya samudayo bhavati | avidyànirodhàt saüskàranirodhaþ saüskàranirodhàd vij¤ànanirodho vij¤ànanirodhàn nàmaråpanirodho nàmaråpanirodhàt ùaóàyatananirodhaþ ùaóàyatananirodhàt spar÷anirodhaþ spar÷anirodhàd vedanànirodho vedanànirodhàt tçùõànirodhas tçùõànirodhàd upàdànanirodha upàdànanirodhàd bhavanirodho bhavanirodhàj jàtinirodho jàtinirodhàj jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsà nirudhyante | evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya nirodho bhavati | ity evaü bodhisattvasya praj¤àcakùur udapàdi |

athàsau bhagavàn buddhaþ  $ praj¤àlokaprakà÷akaþ  &
vaihàyasaü samudgamya  % siühanàdaü nanàda ca  // HJm_35.57 //

siüho 'haü vàdijantånàü  $ virajasko niràsravaþ  &
duþkhasyàntaü kariùyàmi  % sattvànàü nirahaükçtiþ  // HJm_35.58 //

tata÷ cakampe sadharàdharà dharà  $ velàm vyatãtya prasasàra sàgaraþ  &
saüsaktamandrà÷ayasaumyanisvanàþ  % divaukasàü dundubhayaþ prasasvanuþ  // HJm_35.59 //

di÷aþ prasannàbharaõà÷ cakà÷ire  $ màrtaõóacandrau ÷aradãva rejatuþ  &
paribhramac candanacårõara¤jitaü  % papàta puùpaü nabhasaþ sugandhimat  // HJm_35.60 //

samàyayur vismayaphullalocanà  $ divaukasas tatra sahàpsarogaõaiþ  &
vavau manoj¤àtmaguõaþ samãraõo  % manaþsu harùo jagatàü vyajçmbhata  // HJm_35.61 //

udãrità harùaparãtamànasair  $ mahadbhir bhåtagaõaiþ savismayaiþ  &
buddhasya dharmàti÷ayastavà÷rayàþ  % samantataþ ÷u÷ruvire giraþ ÷ubhàþ  // HJm_35.62 //

aho bataudàryam aho subuddhità  $ $<vi÷uddhitàm>$ pa÷ya yathàsya cetasaþ  &
aho svasaukhyeùu $<nisaïgatà>$ mater  % namo 'stu te 'tyadbhutadhairyavikrama  // HJm_35.63 //

sanàthatàü sàdhu jagad gataü tvayà  $ punarvibuddhekùaõapaïkaja÷riyà  &
amogharåpà bata puõyasaücayà÷  % cirasya dharmeõa khalårjitaü jitam  // HJm_35.64 //

sarvabuddhà÷ ca buddhàya  $ vadantaþ sàdhu sàdhv iti  &
sauvarõaratnacchattràõi  % prayacchanti sma su÷riye  // HJm_35.65 //

atha sarvadevagaõà bodhisattvaü bodhimaõóaniùaõõaü pràptàbhij¤aü jitamàrabalaü jayodgatacchattradhvajapatàkaü puruùavaidyaü vigatabhayasiühaü sudàntanàgaü traividyapràptam da÷abalavikramaü pårvapraõidhibodhipràptaü viditvàbhisaüpåjayanta iti pràrthayàmàsuþ |

nàthodya jagatàü dhãra  $ màrahantar jinarùabha  &
andhabhåte jagaty evaü  % praj¤àdãpaü prakà÷aya  // HJm_35.66 //

kùutpipàsàhate loke  $ durdçùñivikalà÷aye  &
sarvapàramitàmeghair  % dharmàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.67 //

iti tuùñàþ sarve ca devagaõàþ prà¤jalayas tatraiva tasthuþ |

tato 'tra kàmàvacaràþ suvaktràþ  $ sugandhapuùpàkùatalàjatoyaiþ  &
sauvarõakumbhai÷ ca sagãtavàdyais  % tasyàbhiùekaü saphalaü pracakruþ  // HJm_35.68 //

atha tathàgato mahànandaþ sarvasattvànàü dharmaü de÷ayàmãti tataþ samutthàya carituü pracakràma | atha màro bhagavantaü sametyovàca |

parinirvàtu buddhaþ saü÷  $ cittasaükalpavarjitaþ  &
mahànto munayaþ pràj¤à  % nirvàõaü hi yayur vrataiþ  // HJm_35.69 //

evam ukte 'tha màre 'smin  $ bhagavàüs tam uvàca saþ  &
ahaü tàvan na pàpãyann  % àgamiùyàmi nirvçtim  // HJm_35.70 //

yàvan na bhikùavo dhãrà  $ dàntàþ pràj¤à vi÷àradàþ  &
àryaj¤ànaprasaübodhà  % bhaviùyanti bahu÷rutàþ  // HJm_35.71 //

yàvan na trãõi ratnàni  $ loke saüprathitàni ca  &
dànapàràdibhiþ ÷aktà  % bodhisattvà jitàrthinaþ  // HJm_35.72 //

bhaviùyanti na me yàvad  $ bodhipràptà jitàrayaþ  &
tàvat pàpiùñha yàsyàmi  % nirvàõaü na kùayàntakçt  // HJm_35.73 //

evam ukte 'tha ÷àkyendre  $ 'dhomukhaþ kusumàyudhaþ  &
hato 'ham iti kàùñhena  % viùasàda mahãü likhan  // HJm_35.74 //

atha màrakanyakàþ pitaraü viùàdavantaü dçùñvà sahasaitya pratyabhàùanta |

$<durmanàsi>$ kathaü tàta  $ procyatàü yady asau naraþ  &
ràgapà÷ena taü baddhvà  % ku¤jaraü vànayàmahe  // HJm_35.75 //

$<ànayitvà>$ ca taü ÷ãghraü  $ kariùyàmi va÷aü tava  &
tàta mà gà viùàdaü taü  % naro 'yaü kim ato bhayam  // HJm_35.76 //

màra àha |

arhan sa sugato loke  $ na ràgasya va÷aü vrajet  &
viùayaü me vyatikràntaü  % tasmàc chocàmy ahaü bhç÷am  // HJm_35.77 //

tatas tàþ strãcàpalyàd aviditaprabhàvà bodhisattvasya prabhåtayauvanamattakà÷inyaþ pitur vacanam anu÷rutya bodhisattvam upasaükràntàs tanmanaþ saükùobhayituü pracakramire |

babhàùa ÷akyendram aninditàdharà  $ vilàsinã taü madhurapralàpinã  &
stanau prakà÷ya dvipakumbhanirjitau  % mukhena candraü kamalaü ca hàsinã  // HJm_35.78 //

ekàtapatraü jagataþ prabhutvaü  $ navaü vayaþ saumyavapu÷ ca kàntam  &
$<etàü÷ ca>$ hitvà tapasà kimarthaü  % ramasva kàmaü mama kàmyadehe  // HJm_35.79 //

anyà suràmà mçga÷àvakàkùã  $ ÷anaiþ ÷anais taü madavihvalàïgã  &
gatyà jayantã gajaràjahaüsau  % kiücid vihasyàtha muniü babhàùe  // HJm_35.80 //

sauvarõamuktàbharaõàïgabhåùaü  $ tvadartham eveha bibharmi ràjan  &
prabhuïkùva kàmaü tapasaþ phalaü tat  % kàme prasaktà munayo hy añante  // HJm_35.81 //

àcchàdya vastreõa mukhàrdhabhàgaü  $ nibadhya dçùñiü munivaü÷aketau  &
tasthau tadagre kim api pravaktuü  % vikà÷ayantã kamalaü salãlà  // HJm_35.82 //

lokànukampà tava cen mataü syàd  $ vihàya màtàpitarau ca $<mitràn>$   &
vane vasaüs tvaü kam ivoddhariùyer  % iti pragalbhaü manasãva tasyàþ  // HJm_35.83 //

kurvanti bhàvàni muniü vijetuü  $ yathà yathà tàþ sma vilàsavatyaþ  &
tasthau nirãhe nirahaükçtau ca  % tathà tathàsau stimitàyatàkùaþ  // HJm_35.84 //

età muner $<bhàvavidar÷ayantyo  $ >$mano 'tha hartuü na ca ÷aknuvantyaþ  &
tapo'paràdhàj jarasà nipãtaü  % vapur viråpaü tamasàbhijagmuþ  // HJm_35.85 //

tatas tàþ pitur antikaü gatvaivam àhuþ |

satyaü vadasi nas tàta  $ na ràgeõa sa nãyate  &
viùayaü no vyatikràntaü  % vayaü ÷ocàmahe 'pi tat  // HJm_35.86 //

tat sàdhu nas tàtedam jaràjarjara÷arãram antardhàpaya | màra àha |

nàhaü pa÷yàmi taü loke  $ puruùaü sacaràcare  &
buddhasya yo hy adhiùñhànaü  % ÷aknuyàt kartum anyathà  // HJm_35.87 //

taü gatvà tvaritaü yåyaü  $ pràrthayadhvaü guõàmbudhim  &
sa vaþ pauràõakaü kàyaü  % kariùyati yathàmatam  // HJm_35.88 //

tatas tàs tathàgataü pràrthayitvà labdhapauràõàdhikasundaradehàþ svabhavanaü yayuþ | atha durdine saüjàte mucilindanàgaràjaþ svabhavanàn niùkramya bhagavataþ $<kàye ÷ãtàrtaü>$ mà bhåd iti saptabhiþ phaõair àcchàdya durdine vyatikrànte tathàgataü praõamya svabhavanaü jagàma | tata÷ carakaparivràjakavçddha÷ràvakagautamanirgranthàjãvikàdayas taü tathàgataü nyagrodhamålasthaü praõipatyocuþ | api bhagavatà gautamenaitat saptàhadurdinaü samyak sukhena vyatinàmitam iti | bhagavàn àha |

sukhaü vivekatuùñasya  $ sadà ÷àntau sthitasya ca  &
sukhaü viràgato loke  % pàpànàü samatikramàt  // HJm_35.89 //

tatas tathàgato dhyànasukhavedã tàràyaõamåle tasthau | tanmuhårte trapuùabhallikau vaõijau vividhapaõyaü gçhãtvà dakùiõàpathàd uttaràpathaü gacchantau kàùàyasaüvçta÷àntadehaü tathàgataü pa÷yantau praharùajàtau tatpàdau ÷irasàbhivandya madhupàyasapårõapiõóapàtraü tasmai pradadatuþ | atha tathàgatasya bhojanakàlaü j¤àtvà catvàro $<mahàràjànaþ>$ saparivàràþ puùpadhåpagandhamàlyavilepanatåryatàóàvacarasaügãtakaiþ påjàü kçtvà sarpimaõóapàtràõi prayacchanti sma | atha bhagavàüs tàni pàtràõi pratigçhya maïgalavàkyapårvaü tàn uvàca |

÷rãr vo 'stu dakùiõe haste  $ ÷rãr vo vàmakare sthità  &
÷rãr vo 'stu sarvalokeùu  % màleva ÷irasi sthità  // HJm_35.90 //

svasti kurvantu vo devàs  $ tiùñhatàü gacchatàü pathi  &
matir dharme sadà bhåyàt  % pàpe ma bhåt kadà cana  // HJm_35.91 //

labdhàrthàþ satataü yåyaü  $ nãrogàþ paramàyuùaþ  &
anena karmaõà bauddhà  % bhavantu sugatàtmajàþ  // HJm_35.92 //

iti ÷rutvà muner vàkyaü  $ cittapadmaprakà÷ikàþ  &
buddhe dharme ca saüghe ca  % te nityam ÷araõaü yayuþ  // HJm_35.93 //

atha tathàgatasyaitad abhavat |

duùkareõa mayà bodhiþ  $ pràpteyaü paramàrthataþ  &
de÷ayeyaü parebhya÷ cen  % na te jànanty alaü tataþ  // HJm_35.94 //

iti ni÷citya sàraj¤as  $ tåùõãbhàvaü yayau muniþ  &
mårkhànàü maõóale saüstho  % maunatvàd vipra÷obhate  // HJm_35.95 //

atha khalu ÷ikhã bràhmaõas tathàgatara÷misaücoditaþ sàrdhaü ÷akràdidevagaõai ràtrau divyàvabhàsenàvabhàsya tathàgatam abhivandya ca dharmade÷anatàyai pràrthayàmàsa |

mohàndhe bhagavàül loke  $ praj¤àdãpaü pradãpaya  &
kùutpipàsàhate loke  % dharmàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.96 //

yato bodhiü samàsàdya  $ duùkareõaiva %<tàpasà>%  &
dhyànasukheùu lãno 'si  % loko 'yam pralayaü vrajet  // HJm_35.97 //

atha tathàgatas tam ÷ikhinaü bràhmaõaü tåùõãbhàvenàdhivàsayati sma | tasminn eva samaye màgadhànàü pàpàcàratvàn %<mahotpàtam>% udapàdi | punar api ÷ikhã bràhmaõas tathàgatam etad avocat |

bhagavan magadhe de÷e  $ mahotpàtasamàkulàþ  &
bhavanti vikalà lokà  % bhåtayakùair upadrutàþ  // HJm_35.98 //

teùàü pàpàgni÷àntaye  $ dharmàmçtaü pravarùaya  &
yathàpårvaü pratij¤àtaü  % sàphalyaü kuru sàüpratam  // HJm_35.99 //

atha bhagavàüs taü sarvàvantaü lokadhàtuü buddhacakùuùàvalokayann adhamottamamadhyamàü lokasthitiü dçùñvà de÷ayeyaü và na veti vicintayan karuõayà saücoditaþ ÷ikhine bràhmaõàya dharmade÷anatayà
svãkçtavàn dharmaü de÷ayiùyàmãti | tataþ ÷ikhã bràhmaõaþ pramuditamanà mune÷ caraõau vanditvà svabhavanaü yayau | atha bodhivçkùadevatà praõamyaivam àha | kva bhagavan dharmacakraü pravartayiùyasãti | tathàgata àha | vàràõasyàü mçgadàva iti | kutaþ |

kà÷ã puõyavatã bhåmiþ  $ subhikùà sujanà÷rayà  &
yatra devàþ sadà santy apy  % amarà martum icchayà  // HJm_35.100 //

api ca |

tatra pravartitaü cakraü  $ pårvabuddhais tathàgataiþ  &
anàgatà÷ ca tatraiva  % vartayiùyanti dharmakam  // HJm_35.101 //

tato vàràõasãü gamiùyàmãti prasthitaü tathàgatam àjãvako dçùñvà praõàmaü kçtavàn | tenaiva sàrdhaü vividhàü saümodanàü kathàü kçtvà bhagavataþ kva gamanàbhipràyam ity abhyanuyuktas tathagata÷ cainam avocat |

vàràõasãü gamiùyàmi  $ gatvà vai yoginàü $<purim>$  &
andhabhåtasya lokasya  % dharmolkàü saüprakà÷aye  // HJm_35.102 //

gaccha gautamety utthàya sa àjãvako dakùiõàbhimukhaþ prakràntaþ | tathàgato 'pi vàràõasãm abhigacchan gaïgàmahànadãü vihàyasà tãrtvànupårveõa janapadacàrikàü caran pàtracãvaram àdàya vàràõasãü mahànagarãü piõóàya pràvikùat | tasyàü piõóàya caritvà kçtabhakta çùipatane mçgadàve devatàbhiþ praj¤aptaratnasiühàsane paryaïkam àbhujya samàdhistimitavigrahas tasthau | tataþ pa¤cakà bhadravargãyà bhikùavas tathàgatasya pàdau ÷irobhir $<vandya>$ prà¤jalayo niùeduþ | atha tathàgatadehàd ra÷mir ni÷caran sarvàvantaü lokadhàtum avabhàsya saücodayati sma |

mànuùaü durlabhaü pràpya  $ kùaõasaüpat sudurlabhà  &
tathàgatasya cotpattir  % udumbarasudurlabhà  // HJm_35.103 //

adya kà÷ãü gato buddho  $ lokànàü duþkha÷àntaye  &
tad vo dharme matiþ kàryà  % samàyàtàtra satvaram  // HJm_35.104 //

tataþ samantàd digbhyaþ pårvapraõidhànasamanvàgatà bodhisattvagaõàþ
÷akrabrahmàdilokapàlàþ suràsurayakùagandharvagaruóakinnaramahoraganàgaràjamanuùyà÷ ca svasvabhavanàd àgatya tathàgatasya mahatãü påjàü prakurvanta÷ caraõayor nipatya bhagavantam abhisaümukhàs tatraiva tasthuþ | tato dharmacakrapravartano nàma bodhisattvo bhagavantaü pradakùiõãkçtya praõamya sarvaratnamayaü sahasràraü nànàsugandhipuùpadàmasaüyuktaü tathàgatapåjàrtham upanàmayya kçtà¤jalipuño dharmacakrapravartanàyainaü pràrthayàmàsa |

bhagavan muni÷àrdåla  $ jitamàra jinarùabha  &
påraya dharma÷aïkhàü ca  % kutãrthamçgabhãtaye  // HJm_35.105 //

yas tvaü pårvàdibhiþ pårvaü  $ praõidhiü kçtavàn iti  &
buddho bhaveyaü lokeùu  % sattvaduþkhapra÷àntaye  // HJm_35.106 //

tat kuru bhagavan nàtha  $ pratij¤àyà÷ ca påraõam  &
no ced bhagavàü÷ chàstà  % bhavaduþkhàkulaü jagat  // HJm_35.107 //

dãpaükaraprasàdena  $ buddho bhavasi sàüpratam  &
duþkhàgnidãpitaü lokaü  % dçùñvàmçtaü pravarùaya  // HJm_35.108 //

brahmàdyà lokapàlà÷ ca  $ ÷rotukàmàþ samàgatàþ  &
duþkhamålaprahàõàya  % dharmacakraü pravartaya  // HJm_35.109 //

athàvocan mahàbauddhaþ  $ ÷àkyasiüho dayodadhiþ  &
parùadaü ca samàlokya  % bhikùån àlabhya pa¤cakàn  // HJm_35.110 //

avidyàbãjasaübhåtaþ  $ skandhàïkuraþ prarohati  &
puõyapàparasaü pãtvà  % bhavavçkùo mahàn bhavet  // HJm_35.111 //

tasya phalaü mahat svàdu  $ pariõàmaü viùàyate  &
$<tad evaü viùaphalaü j¤àtvà>$  % tyaktavyaü dårato budhaiþ  // HJm_35.112 //

viùavçkùàïkuraü dagdhuü  $ bãjam eva pradahyatàm  &
avidyàbãja$<dagdhena>$  % bhavàn muktir bhaved dhruvam  // HJm_35.113 //

ity evaü bhagavàn buddhaþ  $ puruùadamyasàrathiþ  &
dharmacakraü pravartyàtha  % punar dharmaü dide÷a saþ  // HJm_35.114 //

÷ràvakàõàü catuþsatyam  $ àryam aùñàïgamàrgikam  &
àdàv ante ca madhye ca  % kalyàõaü brahmacaryakam  // HJm_35.115 //

tataþ praharùàd iva sàcalàcalà  $ mahã cakampe nibhçtàrõavàü÷ukà  &
vitastanuþ khe suradundubhisvanà  % di÷aþ prasàdàbharaõà÷ cakà÷ire  // HJm_35.116 //

prasaktamandastanitàþ prahàsinas  $ taóitpinaddhà÷ ca ghanàþ samantataþ  &
parasparà÷leùavikãrõareõubhiþ  % prasaktam enaü kusumair avàkiran  // HJm_35.117 //

samudvahan dhãragatiþ samãraõaþ  $ sugandhi nànàdrumapuùpajaü rajaþ  &
mudà pravçttair avibhaktabhaktibhis  % tam arcayàmàsa kç÷àü÷ukair iva  // HJm_35.118 //

atha $<sarvàvate dhàtau>$  $ babhåvur brahmacàriõaþ  &
buddhasya vacanaü ÷rutvà  % buddhadharmaparàyaõàþ  // HJm_35.119 //

tataþ sarve samutthàya  $ pujàü kçtvà jagadguroþ  &
sanàthaü syàj jagac càdya  % iti proktà yayur mudà  // HJm_35.120 //

bhagavàn api sakalasattvoddhàraü kariùyàmãti samutthàya janapadacàrikàü pracarati sma |
tad evam ayaü bhagavàüs tribhuvanahitakàmyayà divyasukham api vijahya duùkaraü kçtavàn iti buddhe paraþ prasàdaþ karaõãyaþ | satkçtya ca taddharmaü ÷rotavyam evaü duùkareõa $<bodhipràptavàn>$ iti | eùa ràjakumàro ràjyasukhatçpto divyastrãparibhogavirataþ sakalaràjyabhogyàni tçõavad vijahya paraduþkhena duþkhã duùkaracaryàü caran balavantaü màraü $<vijitvà>$ samyaksaübodhim api pràpto buddho babhåva | ayam eva bhagavठchàkyasiühas tribhuvananàtha iti bodhigaveùiõà puruùeõa ràjyasukham api viramaõãyam | duùkareõàpi bhavitavyaü màram api jetavyam iti bodhisattvena bodhivà¤chayà bhavitavyam iti ||

|| iti ÷àkyasiühatathàgatajàtakaü samàptam ||