Vinayasutram, 1: Pravrajyavastu.
Based on the edition by P.V. Bapat and V.V. Gokhale:
VinayasÆtra and Auto-commentary on the same by Guïaprabha [Guïaprabha viracitaæ VinayasÆtrav­ttyabhidhÃnasvavyÃkhyÃnam].
Patna 1982 (Tibetan Sanskrit Works Series, 22)

for SÆtra 1-69 cf. also :
PravrajyÃvastu of the VinayasÆtra and its V­tti (1). Sanskrit Text and Japanese Translation, Tokyo 2003 (Annual of the Institute for Comprehensive Studies of Buddhism Taishþ University, 25), pp. (44-93)492-541.
PravrajyÃvastu of the VinayasÆtra and its V­tti (2) ... Tokyo 2004 (AICSB 26), pp. 44-73.
PravrajyÃvastu of the VinayasÆtra and its V­tti (3) ... Tokyo 2005 (AICSB 27), pp. 50-76.



Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project.
With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project
of Nagarjuna Institute, Nepal
and University of the West, Rosemead, California, USA
(www.uwest.edu/sanskritcanon)
Sutra section, text no. 58


REFERENCES TO THE PAGINATION OF BAPAT/GOKHALE'S EDITION (added):
(VinSÆ nn)

#<...># = BOLD


___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE.
            
Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS 
and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions):
            
description             character  =ASCII
            
long a                  Ã             195
long A                  ù             249
long i                  Å             197
long I                  ý             253
long u                  Æ             198
long U                  ô             244
vocalic r               ­             173
vocalic R               ã             227
long vocalic r          Ì             204
vocalic l               Ê             202
long vocalic l          Ë             203
velar n                 Ç             199
velar N                 §             167
palatal n               ¤             164
palatal N               ¥             165
retroflex t             Â             194
retroflex T             è             232
retroflex d             ¬             172
retroflex D             Ö             214
retroflex n             ï             239
retroflex N             ×             215
palatal s               Ó             211
palatal S               Á             193
retroflex s             «             171
retroflex S             å             229
anusvara                æ             230
capital anusvara        õ             245
visarga                 ÷             247
capital visarga         ê             234

Other characters of the REE encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________






VinayasÆtram

(#<VinSÆ 3>#)
[1 pravrajyÃvastu]

[(i) ÓrÃmaïeratvopanayam]

// æama÷ sarvaj¤Ãya //

[saægrahÃrthaæ bodhisattva]ÓcakÃrÃsau guïaprabha÷ /
sÆtrÃïi vinayasyeyaæ v­ttiste«Ãæ nigadyate //

tatredamÃdisÆtram (1) atha niryÃïav­ttam // athetiÓabdo 'dhikÃrÃrtham / ÃsÆtrasaædarbhaparisamÃpterniryÃïav­ttamadhik­taæ veditavyam / prÃptiratrayÃnaæ, na gamanam / niryÃïaæ yÃti niryÃïaæ niryÃti aneneti / tadyathÃ - grÃmaæ prÃptaæ i[tivat / ni÷-Óabdo 'punarÃvartanakhyÃpanÃrtham / apunarÃvartakaæ yÃnaæ niryÃïa]miti Óe«a÷ / nirÆpadhiÓe«anirvÃïaprÃpterukti÷ / tadvÃ apunarÃvarttakaæ yÃnam? / atha kimiti / niryÃnti taditi niryÃïamiti / anena Óabdena sopadhiÓe«anirvÃïaprÃpti÷ atroktÃ iti na gamyate / niryÃti anena iti vÃ mÃrgo 'bhihita iti [cet], 'yasmÃnna ni÷Óabdo upakramaïÃrthamÃgata÷, [nÃpi paryantÃrthaæ / etadÃÓritya sopadhiÓe«anirvÃïo]kti÷ // saæsÃrav­ttasyopakramabhÆtaæ ato yÃnaæ niryÃïaæ, paryantagamanaæ saæsÃrav­ttasya vÃ iti, sa ca nÃÓrita÷ / kiæ tarhi apunarÃv­ttyartho ni÷Óabdo 'tra abhÅ«Âa÷ /
tena yadevÃpunarÃvarttakaæ yÃnaæ tasyaivÃnenokti÷, nÃnyasya / yataÓca yÃæ samÃpattikak«Ã[mÃgamya vajropamÃyÃ anantaraæ sopadhiÓe«anirvÃïasaæprÃpti÷] // tatkak«Ãto yad vyutthÃnena kak«Ãntare gamanaæ na sÃ na punarÃv­tti÷ / arhatvÃdita÷ parihÃïi÷ sÃ antardhÃnameva // mÃrgasya puna÷ prÃptiratra yÃnam, na gamanamiti // [tasmÃt] gamanÃrthÃsaæÓrayÃdapi niryÃïatvÃprasaÇga÷ // niryÃïagÃmiv­ttaæ niryÃïav­ttam // v­ttaæ punaratredaæ dharmakÃïÃæ [mudrÃ / yadv­ttaæ tadaÓe«ata÷ vinayena proktaæ veditavyam / tato 'trapravra]jyÃ vibhaÇga-po«adha-var«a-pravÃraïÃ-kaÂhina-cÅvara-carma-bhai«ajya-karma-pratikriyÃ-kÃlÃkÃlasaæpÃta-bhÆmyantarasthacaraïa-parikarma-karmabheda-cakrabheda-adhikaraïa-ÓayanÃsanavastu-ityanenÃnukrameïa k­tsnasya vinayavidhe÷ saæniveÓanam / yasmÃt ayamatra abhisaædhi÷ - nyÃ[yyÃ
etena vidhinÃ pravrajyopasaæpado÷ upalabdhi÷ / 'ete«Ãæ ca evaævidhÃnÃæ] ceha saægraha÷, evaævidhÃÓcÃtra varjyÃ÷ / ityasya pÆrvaæ vaktuæ yoga÷ iti Ãdau pravrajyÃvastuna÷ saæniveÓanam / ÓÃsane pravi«Âasya anupete 'tra v­tte Óik«Ãni÷ k«epaïÃdinÃ iyaæ Óik«Ã / ityato 'nantaraæ vibhaÇgasya [saæniveÓanam] // po«adhavastvÃdÅnÃmapi imÃnyatra kramakÃraïÃni - paripo«aïaæ yathÃ samÃttÃyÃ Ói[k«ÃyÃ kÃle-kÃle sÆtramÃÓritya / tasmÃt po«adhÃvastu abhihi]tam // yasmin kÃle ekatrÃvasthÃnena arthasaæpatti÷ tadavasthÃnagatau vidhi÷ ityato var«avastu // niyatavÃsÃtmake var«avÃsÃnte d­«ÂÃdibhi÷ tribhi÷ sthÃnai÷ (#<VinSÆ 4>#) saæghaæ pravÃrayÃmÅti Óuddhau satyÃæ utsargadÃnasya yujyamÃnatÃ ityato 'nantaraæ pravÃraïÃvastu // vyÆhabandha÷ kaÓcidasya var«ÃvasÃtmano [niyatavÃsasya prati-ka¤cukabhÆta÷ vidyate / prasrabdhivihÃritÃrthaæ
avalambanÅya÷ / asya anantaraæ tasya krama÷ iti kaÂhinavastu niveÓitam // p­thaktatra nÃpattau cÅvaravibhÃgasya yoga÷ iti apagatattvena tayo÷ vyÆhabandhayo cÅvaradÃnasya kÃla÷ iti cÅvaravidhe÷ ÃÓrayaïam / cÅvaraprabhedabhÆtaæ j¤Ãnaæ carmaæ ityatonantaraæ carmavastu [niveÓitam] // na vinÃ rogapratÅkÃreïa eka(÷) p­thagvÃ vihartu Óakyata i[ti sahapratyÃ] sannÃbhyÃæ pÆrvÃparakÃlÃbhyÃæ pratha(ma)meva cÅvaradÃnakÃle prÃyaÓo glÃnyÃ pÃtasya bhÃva÷ / tadgato 'smÃt pratikriyÃvidhiyuktarÆpa iti bhai«ajyavastu // utpannotpanne«u evaæ viharatÃæ karaïÅyesu anu«ÂhÃnavidhi÷, ityatonantaraæ karmavastu // udv­ttÃnÃæ praïidhikarmÃrhÃdÅnÃæ praïidhikarmakaraïÃdinÃ niyamanaæ pratyÃpÃdanaæ ca avasÃraïÃdinÃ yuktamityata÷ pratikriyÃvastu // ÃpannasaæghÃvaÓe«asya ca kÃlÃkÃlasaæpÃta-bhÆmyantarasthacaraïavastuno÷
niyamanapratyÃpÃdanÃrthaæ saæniveÓanam / kauÓÃmbaka-pÃïdulohitaka-pudgalaparivÃsikavastÆni pratikriyÃvastvÃdi nÃmabhi÷ uktÃni / saæj¤ÃntaraniveÓanaprayojanaæ tatraiva krame vak«yÃma÷ // niyamanÃdau anupati«ÂhatÃæ paridamanaæ yuktarÆpamityata÷ parikarmavastu // [po«adha]sthÃpanavastuna÷ etatsaæj¤Ãntaraæ vak«yamÃïÃrthaæ dvaidhagate«u v­ttamityetatkarmacakrabhedavastunÅ // vyavahÃragato vidhi÷ ato 'nantaraæ yujyate / ityasmÃdadhikaraïavastu // yatraitad sarvaæ anyaÓca kuÓalapak«o 'nu«ÂhÅyate sthÃne, tadgato 'smÃdvidhi÷ yukta iti ÓayanÃsanavastu niveÓitam // k«udrakÃdÅnÃæ caitad - prabhedabhÆtatvÃt anatireka ebhya÷ iti na p­thaksÆtraïam // yatra yasya yoga÷ tatastatraiva niveÓitam / ÃcÃryopÃdhyÃhyÃnuj¤ÃnÃt [anantaraæ] ya÷ pravrajyopanayavidhi÷ tadupadarÓanÃrthamÃha - (2) sarvasmin sannipatite saæghe
k­tedave«aæ nipatya prag­hÅtÃ¤jaliæ utkuÂukasthaæ v­ddhÃnte yÃcitavantaæ trirj¤apticaturthena karmaïÃ saha pravrajyopasaæpadau upanayeyu÷ iti purÃ-kalpa÷ // maï¬alake saæghaikadeÓasannipÃtaprati«edhÃrthaæ sarvasmin iti vacanam // na maï¬alakasthe 'pi saæghai(ka)deÓe, kiætarhi tadantasÅmÃnivÃsini sarvasmin // k­to 'yaæ ve«o 'nena iti k­tedaæve«Ã÷ // ayamiti buddhaÓÃsanabhik«uve«ÃpadeÓa÷ / apanÅtakeÓaÓmaÓruæ bhik«uve«aæ ca prÃv­tricÅvaraæ ityartha÷ / nipatya iti v­ddhÃnta iti yadvak«yate, tasya cÃbhisaæbandha÷ / v­ddhÃnte nipatya pa¤camaï¬alakena vandanÃæ k­tvÃ ityartha÷ // prag­hÅtÃ¤jalimiti k­tÃ¤jalim // utkuÂukasthamiti utkuÂukikayÃ 'vasthitam / nÃsanopavi«Âam / kvÃvasthitamityÃha v­ddhÃnte // nanÆ ni«aïïasya utkuÂukikayÃ v­ddhÃnte prag­hÅtÃ¤jalitvaæ ityetatsaæghÃdhÅne karmaïi-paribhÃ«ÃyÃæ
sarvakarmÃdhikÃrikaæ sÆtritam / tata eva ihÃpi karmatvÃt asya tritayasya prÃptau satyÃæ (#<VinSÆ 5>#) kimiti punarvacanam - 'vartamÃnakalpÃdhikÃrikatvÃt prag­hÅtÃ¤jali' mityÃde÷ paribhÃ«Ãto astyasyeha purÃkalpe siddhiritivacanam // yÃcitavantamiti kim / pravrajyopasaæpadau / yÃcanaæ puna÷ - "Ó­ïotu, bhadantÃ÷ saægho, ahamevaænÃmÃ ÃkÃÇk«ÃmisvÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyopasaæpadaæ bhik«ubhÃvam" iti vistara÷ // anena mantreïa triryÃcitavantaæ j¤apticaturthena karmaïÃ iti tisro vÃcanÃ j¤apticaturthÃ yasmin karmaïi tad j¤apticaturthaæ karma, tena // sahapravrajyopasaæpadau iti pravrajyopasaæpacca samÃnakÃlaæ, na krameïeti // upanayeyuriti saæghabhÆtÃ bhik«ava÷ // tathÃ ca mantra÷"Ó­ïotu, bhadantÃ÷ saægho, ayamevaænÃmÃ ÃkÃæk«ati svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃmupasaæpadaæ bhik«ubhÃvaæ yÃvat prÃvrÃjita
upasaæpÃdita evaænÃmÃ saægheneti" // iti purÃkalpa÷ // iti-Óabda÷ prakÃravÃcÅ // purÃkalpa iti vartamÃnakalpÃt prÃk evaæ-prakÃra÷ pravrajyopasaæpadvidhirityartha÷ // atha kimiti vartamÃnakalpa eva bhagavatÃ na prÃkpraj¤apta÷, kiæ nÃ purÃkalpatyÃgena asya vidhe÷ puna÷ praj¤apanam? [iti cet], viÓuddhasattvÃ hi te tadÃnÅæ pratipattÃra÷ / te«Ãæ na krameïa viniyamyatvaæ, na parÃva«Âaæbhena pariÓik«aïaæ vÃ / [na] glÃnyame«Ãæ, k­tapuïyatvÃt asat na saæpadyate - 'saæpanne vÃ bhavantye«Ãæ svayamevÃnukampakÃ÷' / ÃntarÃyikadharmÃïÃæ tadÃnÅæ anÃpatte÷ / tathÃ 'pasartÌïÃæ ityata÷ purÃkalpapraj¤apanam / yadÃ tvanyavidhÃ apyete jÃtÃ÷ tadottarasya saæprattaæ naiva kaÓcidupayoga÷ / kimanenehopanibaddhena? yadyapyanena kalpenÃ[dhunÃ] 'vyavahÃra÷, tathÃpi nÃstyasyottarÃdanyatvaæ, parikaramÃtrakaæ tadasya yaduttaratra
viÓe«a÷ / tatredaæ mantratantram / etÃvanmÃtrakamevÃsÅt, dvikamevaitadÃsÅ(t) / vinayavaÓÃdasya aparasyÃtravidhe÷ vyavasthÃ-[na]-mityÃsyÃrthasya khyÃpanÃrthaæ asyopanibandha÷ / evaæ saprayojana÷ purÃkalpa upadarÓita÷ //

vartamÃnakalpa idÃnÅ[mucyate] - (3) niÓritasya kaæcidbhik«uæ tatropÃdhyÃyatayÃ pravrajyopasaæpadau // kaæcidbhik«umiti / nÃvaÓyaæ, yanniÓritya pravrajyÃ tamevopasaæpaditi pradarÓanÃrthaæ kaæcit - iti vacanam / 'kathaæ niÓritya' Ãha upÃdhyÃyatayÃ / 'kimartha niÓritasya' ityÃha tatra iti / pravrajyopasaæpadapek«aæ / nimittasaptamÅ cai«Ã / pravrajyopasaæpannimittaæ upÃdhyÃyatvena kaæcidbhik«uæ niÓritasya pravrajyopasaæpadau bhavata÷, na yathÃ purÃkalpe kaæcidaniÓritasyaiveti // pravrajyÃ punaratra yattasyÃæ arhav­ttaæ ÓrÃmaïerasaævara÷, tenÃnusaktÃ veditavyÃ÷ / pra[vra]jyÃ ÓrÃmaïerasaævaraÓca ubhayamapyenaæ niÓritasya / viÓe«a÷ punaratra upÃdhyÃyÃdeva pravrajyÃ, saævara÷ punaranyata iti / niÓritasya niÓrayaparigrahe vidhimÃha - (4) p­«ÂvÃ ÃntarÃyikaæ pariÓuddhÃya pÆrvo [pÃdhyÃyatvenÃ vakÃ]Óaæ kuryÃt / pravrajyÃyÃ
yadÃntarÃyakaraæ mÃt­vadhÃdi tadÃntarÃyikamatra abhipretam / ato 'sau niÓraya÷ pravrajyÃpek«amÃntarÃyikaæ p­«tvÃ, na santi cet asya te dharmÃ÷ (#<VinSÆ 6>#) tata÷ pariÓuddhÃyÃsmai pÆrvopÃdhyÃyatvena ÓrÃmaïeropÃdhyÃyatvena avakÃÓaæ kuryÃt - 'ahaæ bhadantaæ pravrÃjayÃmi' iti / tathÃ ca grantha÷ - "yasya kasyacit pravrajyÃpek«a upasaækrÃmati, sa tenÃntarÃyikÃn dharmÃn p­«Âa udg­hÅtavya" iti / saævarÃïÃæ ÃnupÆrvyaæ darÓayannÃha - (5) nÃnupapannasya pÆrvaæ upÃsakatva-ÓrÃvaïeratva-bhik«utvÃnÃmuttaram / e«ÃmupÃsakatvÃdÅnÃæ pÆrvaæ-pÆrvaæ parvÃnupapannasya tÃdÃtmyopagatyÃ anupagatasya uttaraæ uttaraæ parva na kÃryam / vyavasthÃkhyÃnametad // p­«ÂvÃ ÃntarÃyikÃn pravrajyÃpek«aæ ÃdÃvupÃsakatvaæ grÃhayet, tata÷ ÓrÃmaïeratvaæ, tato bhik«utvaæ bhavati ityasya bodhanÃrthaæ / na tvetadarthaæ pÆrvasminnasamÃttena
bhavatyuttarasya rÆ¬hiriti // bhik«usaævarasya pÆrvaæ saævarÃntareïÃpi rÆ¬hau mukhyamastyeva [mÆla]vacanam / ÓrÃmaïerasaævarastu upÃsakasaævaraæ vibhavati iti rÆ¬hi÷ / bhik«usaævara÷ pratiÓaranaæ na tvasti[iti] vacanam / ÓaraïagamaïapÆrvakaæ saævarÃdÃnamiti darÓayannÃha - (6) Óara[ïa]gatyabhyupaga[mavaca]nopakramaæ upÃsakatva-ÓrÃmaïeratvÃbhyupagamavacanaæ kurvÅta // gatirgamanam / ÓaraïagamanasyÃbhyupagama÷ Óaraïagatyabhyupagama÷ - buddhaæ Óaraïaæ gacchÃmÅtyÃdi / tadabhidhÃyakaæ vacanaæ Óaraïagatyabhyupagamavacanam, tadvacanam / upakrama Ãrambha÷ / upÃsakatva-ÓrÃmaïeratvÃbhyupagamavacanaæ kurvÅta // ko 'sau? pratÅpattÃ, ayamartha÷ / evaæ samÃdÃtrÃ vaktavyam - "sÃmanvÃhara bhadanta ahaæ evaænÃmÃ buddhaæ Óaraïaæ gacchÃmi yÃvat gaïÃnÃmagryam, upÃsakaæ mÃæ bhadanto
dhÃrayatu yÃvajjÅvam, samanvÃhara bhadanta ahamevaænÃmÃ buddhaæ yÃvat gaïÃnÃmagryaæ / ÓrÃmaïeraæ mÃæ ÃcÃryo dhÃrayatu //" evaæ bhÆtÃveva saædarbhau tri÷ Ãvartayitavyau // ye[na]tu ke[na]ciccharaïagamanaæ Ãdau trirÃvartya tata÷ paÓcÃdupÃsakaæ mÃæ bhadanto dhÃrayatu, ÓrÃmaïeraæ mÃmÃcÃrya ityabhidhÅyate, so 'sau vedayitavya÷ // - yasmÃdanayo÷ saævarasamÃdÃnavacaso÷, evaæ sati, Óaraïagamanokti÷ naiva aÇgabhÃvaæ pratipadyate / ki¤ca yena prÃgeva ÓaraïagamanamÃtraæ [abhyupagamyate] tasya saævarÃdÃnakÃle ÓaraïagamanasyÃvacanÅyatÃpatti÷ // avaÓyaæ caitad nirvÃïÃÓayaprarÆpaïÃrthaæ asminkÃle vaktavyam / evam hyetad saævarasamÃdÃnavacaso÷ aÇgaæ bhÆtaæ bhavati, nÃnyathÃ / na ca nirvÃïÃÓaya-dÃr¬hyamantareïa saævarasyotthÃnam // yasmÃt nirvÃïÃnuguïya÷ saævara÷, upasaæpadastarhi Óaraïagamanavacanamantareïa
kathaæ rÆ¬hi÷? nai«a do«a÷ / upasaæpacchabdÃdeva tadarthasiddhe÷ / sarvÃkaranÅyaviratilak«aïatvÃt, sarvÃtmanÃ hi nirvÃïopagati÷ upasaæpad / yata÷ upasaæpadi sthita÷ nirvÃïÃnuguïyo vyavasthito bhavati // kurvÅta ityÃtmanepadaæ pratipattyÃ etat karanÅyaæ ityetatsaædarÓanÃrtham / yadatraparo 'bhidhatte Óik«aïaæ taditi mantavyaæ, na dÃnagrahaïam, upo«adhe 'pi pratipatturevaitatkaraïÅyaæ iti mantavyam / yatte dÃnagrahaïadharma÷ tatra iti kecid varïayanti Óik«aïÃdeva / bhrÃntirasau te«Ãmiti j¤eyam, tulyatvÃtsamÃdÃnasya // (7) anantaramasya Óik«otkÅrttanaæ (#<VinSÆ 7>#) [abhyupagamarÆpeïa] iti // asya iti upÃsakatva-ÓrÃmaïeratvÃbhyupagamavacanasyÃnantaraæ upÃsaka-ÓrÃmaïerakaÓik«ÃyÃ÷ tacchik«ÃpadÃnÃæ yathÃyogamutkÅrtanam / pÆrvatra pa¤cÃnÃæ, uttaratra daÓÃnÃm, kena prakÃreïa ityÃha - abhyupagamarÆpeïa
/ itaÓca itaÓca prativiramÃmi iti, no tu idaæ cedaæ ca rak«yaæ yattvayÃ samÃttam iti // (8) svayaæ upÃsakatÃæ upanÅya, ÃrocakÃya saæghasya arpayet bhik«ave // svayamiti prak­tatvÃt upÃdhyÃya÷, sa hi tatpravrÃjane k­tÃvakÃÓa÷ / sa svayamevopÃsakatÃmupanÅya upÃsakasaævaraæ dattvÃ / yastaæ pravrajyÃpek«aæ saæghasya Ãrocayate, tasmai samarpayeta bhik«ave - 'Ãrocayaina'miti / bhik«usaæbandhÃdasyeti - kartavyatÃjÃtasya / svÃrthamevaitadupÃdhyÃyasyeti pradarÓanÃrthamÃtmanepadam // [j¤aptyÃdi]-karmÃtmakatvÃdasya anupasaæpannenÃpi saæghe pravrajyÃpek«asya Ãrocanaæ na virudhyata ityasya vikalpasya vyudÃsÃrthaæ bhik«ave iti vacanam / tathÃ ca grantha÷ - tata÷ paÓcÃt bhik«uradhye«itavya÷ - yo 'syÃrocayate iti // Ãrocako 'pi (9) 'kaccitpariÓuddha' iti samarpitÃramupÃdhyÃyaæ p­«tvÃ, Óuddhaæ santaæ pravrajyÃpek«aæ
Ãrocaye[t] - "Óruïotu bhadantÃ÷, saægho samanvÃhrÅyatÃæ - ayamevaænÃmÃ pravrajyÃpek«o g­hÅtÃvadÃtavasana÷" ityÃdinÃ mantreïÃrocayediti yatparasmaipadaæ tad paravyÃpÃreïÃsya prav­tterasvÃrthatvÃt / na hi atra yathÃ upÃdhyÃye putra iva prav­tte÷ svÃrthatvamevÃsya // kathaæ avasthite saæghe ÃrocayedityÃha - (10) sarvasannipÃte vÃ [sanni«aïïe ']nulayane vÃ // anuparigaïikayÃ ityasyedaæ vivaraïaæ anulayanamiti / parigaïo hi layanaviÓe«a÷ // ye«Ãæ saænidhau Ãrocyate te«Ãæ yo vidhi÷ taddarÓayannÃha - (11) sa cetpariÓuddha iti sarve brÆ yu÷ // sa cet yadÅryartha÷ / ÃrocanottarakÃlaæ pravrajyÃpek«a÷ // (12) upÃdhyÃyaæ yÃceta yÃ¤cÃmantreïa / upÃdhyÃyaÓcÃsya(13) keÓaÓmaÓrÆnava[tÃrayetÃcÆ¬am] // upÃdhyÃyatvena adhi«ÂhÃpayan nÃpitakÃrya-saædarÓanÃrthaæ avatÃrayeta iti Ãtmanepadam / na tu evaæ mantavyaæ
upÃ¬hyÃyenaivaitad svayaæ kartavyamiti / na pÃraæparyeïa kÃritamakÃritaæ mantavyaæ, arthÃrthatvÃtprav­tte÷ / tasmÃt saæpanne 'rthe prav­ttilopa÷ / tatra apratÅk«yopÃdhyÃyopayogaæ keÓaÓmaÓru-avatÃrane anyena saæpÃdite na punarupÃdhyÃye - nÃtra pravartitavyamiti mantavyam // ÃcÆ¬amiti cÆ¬Ãto 'nyat / da¬hikÃpanaye 'pi na tathÃ vairÆpyabuddhiryathÃ syÃt / tasmÃnniÓcito 'yaæ na vÃ iti praÓnena vij¤ÃnÃrthamasya sthÃpanam - (14) avatÃryatÃæ cÆ¬eti p­«ÂenÃnuj¤Ãte, tam // avatÃryatÃæ cÆ¬Ã iti p­«Âena satÃ pravrÃjyena yadyanuj¤Ãtaæ bhavati, tato 'nuj¤Ãte tena cÆ¬Ãvataraïe tÃæ cÆ¬Ãæ avatÃra[yedi]tyanuvartate / evama[va]tÃri takeÓaÓmaÓru÷ (15) snÃyÃt // kÃlÃnurÆpeïÃmbhasÃ / snÃnottarakÃlaæ ca (16) upÃdhyÃya÷ kÃ«Ã[yÃ]ïi vastrÃïi dadyÃt // so 'pyupÃdhyÃyasya (17) pÃdayo÷ nipatya pratig­hïÅta // tata÷ svayaæ
tasya (18) upÃdhyÃya÷ (#<VinSÆ 8>#) prÃv­ïuyÃt / prÃv­ïvaæÓca «Ãï¬ha-paï¬aka-avya¤jana-ubhayavya¤janatvado«aparihÃrÃrthaæ (19) vya¤janaæ pratyavek«eta asaæcetitam // na ca vinagnaæ k­tvÃ, api tu asaæcetitaæ - yathÃ 'sau na [jÃ]nÅ te 'd­«Âaæ me 'nena vya¤jana'miti / abhyupagamÃdupÃdhyÃyasyaitatkarma / anyenÃ 'pi bhik«uïÃ pratyayitena k­tamÃgamitam / k­tamityeva upÃdhyÃyeneti mantavyam // (20) pravrajyÃmupanayet Óaraïagamanopakramam // 'ahaæ evaænÃmÃ buddhaæ yÃvad gaïÃnÃmagryaæ, taæ bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ 'yÃvatpravrajyÃliÇgaæ samÃdade' ityanena ma[ntreïopÃdhyÃya]÷ ÓaraïagamanaprÃrambhaæ pravrajyÃmupanayet, na vinÃ ÓaraïagamanenÃdibhÆtena ityartha÷ / nÃnvayaæ saævara? iti / ko 'syÃæ Óa[ra]ïagamanopakramatvenÃrtha iti kecidÃhu÷ / tadasamyak / yasmÃt pravrajyÃ nÃma niveÓanaparityÃga÷,
sarvaæ ca sÃstravaæ vastu, abhiratasya tatra niveÓanaæ, tasmÃt saæsÃravaimukhyaæ niveÓanaparityÃgasya kÃrtsnyam / na ca nirvÃïÃ pÃÓrayeïa saæsÃravaimukhyasya saæpatti÷ / tasmÃt, saævaravat atrÃpi nirvÃïÃÓayaprarÆpaïaæ kartavyam ityatrÃpi Óaraïagamanopakramam / kecit pravrajyopanayanamantre 'pravrajyÃliÇgaæ samÃdade' ityata÷ purastÃt 'ÓrÃmaïeraæ mÃæ upÃdhyÃyo dhÃrayatu' iti paÂhanti' tadayuktam / prarÆ¬hasya puna÷ prarohÃbhÃvata÷, samÃttasya ca samÃdÃna [anupapatte÷], ÃcÃryeïa mantre cÃsya paÂhitavye 'nupapatti÷ / ÓrÃmaïeratvopanayanamantre pravrajyopagatirapi tai÷ paÂhyate - 'taæ bhagavantaæ ÓÃkyamuniæ yÃvat - pravrajyÃliÇgaæ samÃdade / arthaheto÷ upÃdhyÃyasya nÃma g­hïÃmi / evaæ nÃmnopÃdhyÃyena ÓrÃmaïeraæ mÃmÃcÃryo dhÃrayatu' iti / samÃttasya ca samÃdÃnÃnupapatte÷ ayuktam // (21)
yÃ¤cÃnantaraæ vÃ / iti pravrajyÃ[mupana]yeta iti vartate / vÃ Óabdo matavikalpÃrtha÷ / ke«ÃæcitpÃÂha÷ - 'upÃdhyÃyayÃ¤cÃnantarameva anavatÃritakeÓaÓmaÓru÷ pravrÃjayitavya' iti / ayamabhiprÃya÷ tesÃæ - yathÃ ÓrÃmaïeratvaæ evaæ keÓÃvatÃraïÃdikamapi pravrajitasyaiva v­ttamiti / ta[ta] eva pÃÂhavikalpasyopanibandha÷ / evaæ pravrajyopÃdhyÃya÷ taæ - (22) ÓrÃmaïeratvopanÃyine arpayet bhik«ave / yo 'sya ÓrÃmaïeratvamupanayati, ÓrÃmaïeratvamupanetuæ ÓÅlamasyeti ÓÃmaïeratvopanÃyÅ / yadasya ÓÃmaïerasaævaropanetu÷ upanayanÃbhij¤Ãnaæ prati cetasa÷ praguïatvaæ e(ta)datra tacchÅlyena ÃÓritaæ ve(di)tavyam / yasyopanayanÃrthaæ arpyate / sau - (23) 'kaÓcit pariÓuddha' iti p­«ÂvÃ Óuddhamupanayet // (24) sa ÃcÃrya iti // ya e«a ÓrÃmaïeratvopanÃyÅ sa ÃcÃryo dra«Âavya÷ // (25) rahonuÓÃsaka-karmakÃraka-niÓrayadÃyaka-pÃÂhakÃÓca
/ ÃcÃryÃ iti / samuccayÃrtha÷ ca-Óabda÷ // kiyatai«Ãæ ÃcÃryatvÃnÃæ jÃtatvamityÃha - (26) v­tte 'rthe bhÆtatvam / ityÃha - yenÃrthena mantravyavasthÃ, tadyathÃ - ÓrÃmaïeratvopanayanena arthena ÓrÃmaïerÃcÃryatve v­tte tasminnavasite arthe, ÃcÃryatvÃde÷ bhÆtatvam - jÃtatÃ / tasmÃt v­tte«ÆpanayanÃdi«u e«Ãæ ÃcÃryatvÃnÃæ jÃtatvaæ veditavyam / kimupÃdhyÃyatvasyÃpi (#<VinSÆ 9>#) yenÃrthena asau upÃdhyÃya÷ tasminnavasite 'rthe jÃtatvamityÃha - (27) abhupagatÃvupÃdhyÃyasya yÃ¤cÃyÃæ tadudbhÆti÷ // yÃ¤cÃkÃle upÃdhyÃyasya ya 'bhyupagati÷ tasyÃæ upÃdhyÃyatvasya udbhÆti÷ / na pravrajyopanayane upasaæpannalak«aïasya vÃ Ãv­tte 'rthe / yenarthena v­ttenai«Ãæ [ÃcÃryatvopÃ]dhyÃyatvÃnÃæ janma, tasyÃrthasya kadÃ v­ttatÃ ityÃha - (28) Ãv­ttau t­tÅye 'Çge antyÃyÃæ v­ttatvam // yatrÃvarttÅ so 'rtho, yadaæÓaæ ÃcÃryatvÃdÅnÃæ
v­ttatvaæ sÃ Ãv­tti÷ / tasyÃæ arthasya v­ttatva / tisraÓca tÃÓcÃv­ttaya÷ / tatra na j¤Ãyate ka[ta]rasyÃmÃv­ttau Ãv­ttervÃ katamasminnaæÓa iti / tatra idamucyate - tatra antyÃyÃæ paÓcimÃ[yÃm / tadÃv­tti]stasyÃ÷ t­tÅyo yo'æÓa÷, tasmin tasyÃrthasya [v­ttatvaæ] mantavyam // udÃharaïena enamarthaæ praj¤apayati - (29) tadyathÃ parotkÅrtanakÃle ÓrÃmaïeratvasya // parasya puanetu÷ utkÅrtanakÃle / ÓrÃmaïeraæ ca mamityata÷ parastÃt 'ÃcÃrya' iti yatparotkÅrtanaæ, tatra ÓrÃmaïeratvakÃrake ya÷ upanetu÷ artha÷ ÓrÃmaïerasaævaro nÃma, tasya v­tta[tvaæ mantavyaæ, Ã]cÃryo dhÃrayatu ityatra mantavyam, na bhadanto dhÃrayatu iti // (30) paÓcime 'tra upÃdhyÃyatvasya iti / v­ttatvaæ iti vartate // atreti parotkÅrtanakÃle bahÆpÃdhyÃyayÃcane 'samanvÃhara' iti ÓabdÃt bhik«usaæbaædhotkÅrtanÃtparÃïi upÃdhyÃyotkÅrtanÃni / tatra yatt­tÅyotkÅrtanaæ
upÃdhyÃyena pravraji«yÃmi upasaæpatsye vÃ iti, ata÷ pÆrvaæ ya÷ [tasminkÃle] upÃdhyÃyÃrtha÷ tasya amyupagama[sya] Ãtmano v­ttatvam / tasminneva kÃle pravrajyÃyÃmupÃdhyÃyena iti vaktavyam / upasaæpadi ca / yadi pÆrvameva nopÃdhyÃyo bhavati, nÃcÃryeïa vÃ, bhadantena vÃ iti / apracchedata÷ cÃtra t­tÅyoæ 'Óo veditavya÷, nÃk«araparimÃïata÷ / evaæ hi upÃdhyÃyayÃcane traya÷ pracchedÃ÷ bhavanti - 'ahaæ evaænÃmÃ bhadantamupÃdhyÃyaæ yÃce' / '[bhadanto] me upÃdhyÃyo bhavatu' / 'bhadantenopÃdhyÃyena pravraji«ya, upasaæpatsye vÃ' iti // ÓrÃmaïeratvopagatau tu prabaædhapracchedau - Óaraïagamanaæ ÓrÃmaïeratvÃbhyupagamaÓca / tatra paÓcimaæ pracchedaæ avÃntarÃrthÃnugatyÃ ÓrÃmaïeraæ mÃmiti, ÃcÃryo dhÃrayatu iti dvidhÃ k­tvÃ tritvamadhyavasitam / kasmÃtpuna÷ asamÃptÃyÃmeva Ãb­ttau t­tÅye 'Çgatvasya
v­ttatvaæ bhavati, yadbhÆya÷ k­taæ iti k­tvÃ sarve«veva cÃyaæ sÅmÃbandhÃdi«u vidhirdra«Âavya÷ / tadevaæ raho'nuÓÃsakasya aparyavasitÃyÃæ rahasyanuÓi«Âau ÃcÃryatvaæ ÓrÃmaïeratvopanÃyino 'tra kÃle karmakÃrakasya evaævidhamiti k­tam // niÓrayadÃyakapÃthakayo÷ kadÃ iti na j¤Ãyate / anavasthitatvÃt niÓrayadÃnapÃÂhakayo÷ parimÃïasya // tatra yÃvatÃ anayo÷ ÃcÃryatÃ-k­[ta]tvaæ tadÃkhyÃyate - (31) paryanto ni÷ÓrayadÃnasyaikarÃtraæ niÓrayatvena pratyupasthÃnam / ekarÃtra÷ eko 'horÃtra÷, ekarÃtram / niÓrayÃcÃryasya niÓritaæ prati niÓrayatvena yatpratyupasthÃnameva [paryantatvaæ], niÓrayadÃnasya paryanta÷ / tathÃ ca graætha÷ - 'niÓrayÃcÃrya÷ katama÷, yasyÃntike ekÃmapi (#<VinSÆ 10>#) rÃtriæ niÓrayeïo«ito bhavati' iti / ata÷ prabh­ti asya paripÆrïarÆpatvaæ, arvÃk tatsp­«ÂimÃtrakaæ agataparyantaæ ak­tatvena manasi
nilÅyamÃnaæ na niÓrayasaækhyÃæ gantumarhati // (32) pÃÂhasya trirekagÃthÃ-parivartanam // yasyÃntikÃt paÂhanÃbhiprÃyeïa trirekÃgÃthÃ parivartitÃ sa pÃÂhÃcÃrya÷ / evaæ hi pÃÂhasya paryanta÷ / tathÃ ca graætha÷ - 'pÃÂhÃcÃrya÷ katama÷? yasyÃntikÃt Ãv­ttasya dvikÃ 'pi gÃthÃ tri÷ parivartyaæ udg­hÅtÃ bhavati' iti / tad [ya]matra Ãr«agranthÃbhiprÃyo lak«yate // pÃÂhÃcÃryeïa uktasya paÂhitu÷ anuvadanamudgraha÷ / sak­duktau ca sp­«ÂimÃtrakaæ aparipÆrïarÆpaæ paÂhanaæ manasi nilÅyate / tri÷prabh­ti tu gataparyanta iva prabandho 'valak«yate / tasmÃt e«a nyÃyya÷ pÃÂhaparyanta÷ iti // ÃcÃryo ratnasiæhastu Ãha - pÃÂhaparyantÃ÷ evaæ-vidhÃ eva, yaddarÓanÃÂ tenedaæ sÆtraæ praïÅtam // evaæ tu yujyate, yasmÃd yadasau granthaæ anapek«ya sÆtrayati // tatropapattimÃca«Âe, idaæ tu yuktimantareïa sÆtramÃtramevopanibaddham,
tasya niyamenÃtra kvacidevaærÆpeïa Ãr«eïa bhavitavyamiti // (33) nÃ 'paÂhanÃbhiprÃyeïa uccÃraïe pÃÂhatvam / apaÂhanÃbhi[prÃyeïa]yaduccÃraïaæ / tadyathÃ, svÃdhyÃyanikÃdau pÃÂha evÃsau na bhavati / abhyasanÃbhiprÃyeïa uccÃraïe asya vyavahÃrasya prasiddhatvÃt / tasmÃt nÃta÷ ÃcÃryatvasyotthÃnam // (34) nÃnyathÃ enau upapadayet // enau ÃcÃryopÃdhyÃyau / upo[ccÃri]padaæ upapadam / Ãyu«mantabhadanta-sthaviropapadai÷ nopapadayitavyau / nirupapadanÃmagrahaïaæ tu anayo÷ ['v­ddhasya nirupapadaæ nÃæa na g­hïÅyÃt ityanenaiva prati«iddhaæ veditavyam // ÃcÃrya÷ 'ÃcÃrya' eva vaktavya÷ / upÃdhyÃyaÓca 'upÃdhyÃya' iti // (35) naivamanyamiti // ÃcÃryopÃdhyÃyÃbhyÃmanya÷ pudgala÷ upÃdhyÃyÃcÃryaÓabdÃbhyÃæ nopapadayitavya÷ // (36) nÃnuktvÃ sahitaæ arthaheto÷ nÃma g­haïÃmi ityupÃdhyÃyanÃma g­hïÅyÃt
// sahitamiti upÃdhyÃyanÃmagrahaïena / arthaheto÷ nÃma g­hïÃmÅtyanena vÃkyena sahitaæ upÃdhyÃyanÃma g­hïÅyÃt, naitatpadaæ anuktvÃ ityartha÷ // taccÃsmin samanantarasahitakaraæ, yatra vacane virato 'yaæ prav­tte÷ iti buddhi÷ // ÓrÃmaïeratvopanayavidhi÷ //

(ii) upasaæpadvidhi÷
(37) saæghÃdupasaæpat // na yathÃ pravrajyÃÓrÃmaïeratvopagamaÓca pudgalÃt, api tu saæghÃdupasaæpat // (38) upÃdhyÃyatÃyÃæ unmukhÅbhÆta÷ karmakÃrakaæ adhÅcchet rahonuÓÃsakaæ ca bhik«um // upÃdhyÃyatÃyÃæ unmukhÅbhÆta iti upasaæpadupÃdhyÃyatvena pratypasthita÷ / adhÅcchet iti adhye«et / rahonuÓÃsaka¤ceti adhÅcchet / bhik«umiti rahonuÓÃsakÃrthaæ bhik«ugrahaïaæ, na karmakÃrakÃrtham / karmaparibhÃ«ÃyÃæ ya÷ karmavidhirukta÷ tata eva tasya bhik«utvasiddhe÷ // (39) upÃdhyÃyaæ yÃceta / iti upasaæpÃdya÷ [saægha]-madhye // (40) sa svayamenaæ tricÅvaramadhi«ÂhÃpayet // sa iti (#<VinSÆ 11>#) upÃdhyÃya÷ / svayamiti nÃ 'tra ucchvÃsakalpo muï¬anÃdÃviva asya, svayametatkartavyamityartha÷ / enamiti upasaæpÃdyam / sati saæbhave, [adhi«ÂhÃpayet] chinnasyÆtam, asati anyaditi cÅvaravastuna÷ pratipattavyam
// ve«ÃrthatvÃ adhi«ÂhÃn, adhi«ÂhÃnÃnantaraæ e«Ãæ prÃvaraïamiti mantavyam // (41) pÃtraæ copadarÓya monaæ adhikaæ pÃï¬are (raæ) veti saæghe // upadarÓya iti saæghe ityanenÃsya saæbandha÷ // kimarthamupadarÓanamityÃha - monamadhika pÃï¬a[raæ]veti etaddo«aparihÃrÃrtha, evaævidhasya adhi[«ÂhÃ]namanyÃyyam / upadarÓya saæghe adhi«ÂhÃpayet ityanuvartate // (42) supÃtramiti anevaætve brÆ yu÷ sarve // iti yathÃsaænipatitÃ bhik«ava÷ / evaæ-bhÃva÷ evaætvam / [tadÆnatvÃ]-dido«opetatvam / naivaæ-tvaæ anaivaæ-tvaæ, etaddo«avimuktatvaæ ityartha÷ // (43) apakramite, ka iti ÃkhyÃpya rahonuÓÃsakaæ utsÃhya karmakÃraka÷ saægha enamanuj¤Ãpayet // apakramita iti maï¬alakasthÃnÃdanyatra apanÅtopasaæpÃdye, rahonuÓÃsakagatasya karmaïo na Óravaïa, atra apakÃsanÃrtha÷, nÃ 'nyo d­Óyate / tasmÃt yatra sthitasyÃsya
etacchravaïaæ na gacchati, tatra iti karmavidhe÷ gantavyam / purastÃd vak«yate - darÓanopavicÃre enaæ apakÃsanena sthÃpayeyu÷ gaïÃbhimukhaæ prag­hÅtÃ¤jalimiti / ka iti ÃkhyÃpyeti ko 'dhÅ«Âa÷ evaæ-nÃmnÃ evaæ-nÃmnÃ rahonuÓÃsaka÷ ityanena mantreïa 'ahamevaæ-nÃmÃ' ityÃkhyÃpya rahonuÓÃsakam / utsÃhya iti tvameva rahonuÓÃsaka÷, utsahase tvaæ ityÃ dinÃ enamiti rahonuÓÃsakaæ anuj¤Ãpayet iti / etadarthaæ karmakÃraka÷ j¤aptiæ kuryÃt // kecit etadgate mantre yat saæghasya evaæ-nÃmÃnaæ rahonuÓÃsakaæ saæmanyeta iti paÂhanti tad ayuktam, karmavÃcanÃyÃ÷ api kartavyatÃ 'patte÷, akÃraïÃccÃsyÃ÷ / nai«Ã saæmatiranuj¤apanametad, iti vyavasthÃ / tad yadevaæ-nÃmÃ rahonuÓÃsaka÷ evaæ-nÃmÃnaæ rahasi anuÓi«yÃdityatra [abhyanuj¤ÃyÃæ yuktaæ, tadanu]j¤apanaæ evaæ sÆtritaæ, na saæmati÷ // (44) Óruïu tvamiti rahasi anuÓi«yÃt
// rahonuÓÃsaka iti sÃmarthyÃt gantavyam // Óruïu tvamÃyu«man, ayaæ te satyakÃla÷ ityÃde÷ mantrasya Ó­ïu tvamityanena paden ulliÇganam / ti«Âha, mÃ / Óabdita÷ Ãgami«yasi ityenamuktvÃ iti samanuÓi«Âe // (45) samanuÓi«Âa iti saæghÃya pariÓuddhiæ nivedya // iti vyavasthÃ // Óruïotu bhadanta÷ saægho 'ya manuÓi«to mayÃ evaæ-nÃmetyÃdinÃ mantreïa / kimÃgacchatu iti Ãgamaïaæ p­cchet // iti saægha÷ // (46) sa cet pariÓuddha iti sarve brÆyu÷ // iti upasaæpÃdaka-bhik«ava÷ // kecidatra pÆrvatra ca pravrajyÃrthamÃrocanÃvacane prativacanaæ adhÅyate - sarvasaæghena vaktavyaæ sa cet pariÓuddha iti / tena vaktavyaæ pariÓuddha iti - tadanupapannam / vakture[tadbhÃrÃro]païaæ, rahonuÓÃsakena prathamamevÃkhyÃtatvÃt // (47) upasaæpadaæ karmakÃrako yÃcayet // upa[saæpa]tprek«o // (48) anuj¤ÃpayitvÃ saæghaæ ÃntarÃyikaæ
p­cchet // ÃntarÃyikaparipraÓnÃrtha j¤aptiæ k­tvÃ / (#<VinSÆ 12>#) Óruïu tvaæ Ãyu«man, ayaæ te satyakÃla÷, ayaæ te bnÆtakÃla ityÃdinÃ mantreïa ÃntarÃyikaparipraÓna÷ // (49) upasaæpadamupanayet // j¤apticaturthena karmaïÃ // [avasarÃrtha karma]kÃraka÷ // (50) chÃyÃæ vedayeta anantaraæ mitÃmiti / upasaæpadupanayanÃntaraæ chÃyÃmupasaæpannÃya vedayetetyartha÷ / anantaraæ avilambitam / kathaæ vedayeta ityÃha - mitÃæ saÓe«akÃryasya ÃsanabhaÇgÃyogÃt karmakÃrakÃdanyena asya mÃnasya yoga÷ / tatpuna÷ mÃnamasya padÃdÅnÃæ kena ityÃha - (51) ÓaækunÃæ catura [Çgulena eta] tsÃdhu // etaditi mÃnaæ ciratvÃbhÃvÃya caturaÇgulena mÃnaæ Óobhanam // (52) puru«atvena asyÃnuvyavahÃra÷ // sÃdhu iti vartate / asyeti caturaÇgulasya Óaæko÷, yÃvanta÷ ÓaÇkava÷ tÃvat pauru«ÅcchÃyÃ vaktavyÃ ityartha÷ // (53) ahorÃtrÃæÓaæ
pÆrvÃhaïÃdikaæ / vedayeta ityanuvartate / pÆrvÃhaïo madhyÃhan ityÃdi granthottam // (54) samayaæ ca [pa¤caite // vedaye]ta / pa¤caite iti samayÃ÷ (55) haimantiko, gri«miko, vÃr«iko, mitavÃr«iko, dÅrghavÃr«ika÷ iti // parimÃïame«Ãmucyate - (56) cÃturmÃsikau pÆrvau / haimantiko grÅ«mikaÓca // (57) mÃsaæ paraæ / iti vÃr«ika÷ // (58) tato ahorÃtrah iti / tato vÃr«ikÃtparo mitavÃr«ika÷ eko ahorÃtra÷ // (59) tadÆnaæ antyo mÃsatrayam iti / tenai kena ahorÃtreïa Ænaæ mÃsatrayaæ, antya÷ samayo dÅrghavÃr«ika÷ // samayavedanÃntaraæ upasaæpannamÃtrÃya karmakÃrako - (60) ni÷ÓrayÃnÃrocayet //
pÃæsukÆlÃdayaste catvÃra÷ // (61) patanÅyÃn dharmÃn / pÃrÃjikÃn // (62) ÓramaïakÃrakÃæÓca / Ãkru«Âenana pratyÃkro«ÂavyamityÃdikÃn Ãrocayediti vartate // (63) saæpannatÃæ samyaktayÃ ca prepsitasya udgrÃhya ÓÅlasÃmÃnyagatatÃ 'rÃgaïe niyu¤jÅta // prakar«eïepsitaæ prepsitaæ abhipretam / yaste bhÆtapÆrva ÃÓÃsaka÷ 'kaccidahaæ labheya' ityÃdi idamasyÃbhila«itam / tasya saæpannatÃmudgrÃhya sattvaæ,etarhi pravrajita-upasampannetyÃdinÃ / samyaktÃ puna÷ sampannatÃyÃ÷ pratirÆpeïopÃdhyÃyena ityÃdinÃ abhihitÃ / saæpannatÃmudgrÃhya kiæ karttavyam ityÃha - ÓÅla sÃmÃnya gatatÃ-ÃrÃgaïe niyu¤jÅta // yatra var«aÓatopasaæpannena ityÃdinÃ ÓÅlena sÃmÃnyagatatÃ ÓÅlasÃmÃnyagatatÃ / tasyÃ ÃrÃgaïaæ ÃrÃdhanam // (64) pÃtrikasaæbandha-pratibimbane niyu¤jÅta / iti sarvatra adhik­taæ veditavyam // pÃtrikasaæbandho mÃtÃpit­sambandha÷,
tasya pratibimbanaæ - adyÃgreïa te upÃdhyÃyasya mÃt­pit­-saæj¤etyÃdinÃ / evaæ te so 'bhyasto g­hisaæbaædha÷ pratibimbayitavya÷ iti // (65) vinÅta-saævÃsatÃyÃm / adyÃgreïa te sagauraveïa ityÃdinÃ // (66) prayojanÃnu«ÂhÃne // adyÃgreïa te udde«ÂavyamityÃdinÃ / (67) saæpatyasyamÃnatÃæ asamÃkhyÃtÃæ samÃttaparij¤Ãnasya Ãcak«Åta // imÃni ca imÃni te mayÃ audÃrikaudÃrikau [itye]vamÃdinÃ, saæprati anÃkhyÃtasya samÃttasya v­ttasya (#<VinSÆ 13>#) parij¤Ãmeva saæpatsyate iti // (68) Ãdare niyu¤jÅta // 'e«atvamupasaæpanna' iti gÃthÃbhyÃæ 'prÃstadikasya' iti anayÃ k«aïasampado daurlabhyaæ darÓayati, yasmÃt asatsvapi anye«u ak«aïe«u, labdhe 'pi prÃpye 'nukampakai÷ d­«Âi saæpanne ca manu«yatve bahavo 'tra apariÓuddhisaækhyÃ antarÃyÃ [vairÆ]pyaæ ca / tasmÃt durlabhÃ e«Ã // (69) sopÃyÃkhyÃnaæ ca saæpÃdane
// sahopÃyÃkhyÃnena sopÃyÃkhyÃnam, yadarthaæ pravrajyopasaæpat tatsaæpÃdane niyu¤jÅta - upasaæpannastvaæ Ãyu«man apramÃdena saæpÃdaya ityanena / tadyathÃ anuprÃptastvaæ etatsthÃnaæ, abhiratiridÃnÅmatra kartavyÃ iti / sÃmÅcyÃm Ãdau tri÷karaïaæ saæghasaæghaÂitÃyÃæ anuÓi«Âau ca ni«a[ïïasyo]tkuÂukikayÃ purata÷ i«Âake pÃr«ïibhyÃæ rahonuÓi«Âau upasaæpadi sthitasya pÃtraæ vÃme pÃïau prati«thÃpya, praticchÃdya dak«iïena pÃïinÃ ityÃde÷ karmavastuni vak«yamÃïatvÃt iha anupanibandha÷ // upasaæpad vidhi÷ //

(iii) niÓrayagatam

(70) nÃnavalokya niÓrayam niÓritakaraïÅyaæ kuryÃt // ap­cchanaæ anavalokanam, ap­«tvÃ na ki¤citkuryÃdityartha÷ // karaïÅye«u avalokanaprasaktasya kiæcitkaraïÅyasya ap­«tvÃ 'pi karaïamuktaæ bhagavatÃ, ityÃha - (71) muktvÃ uccÃraprasrÃvaæ dantakÃ«Âhavisarjanaæ sopavicÃravihÃracaityÃbhivandanam // yad antarvyÃpÃrasaækhyena kaï¬anÃdinÃ vyÃpÃreïa abhivyÃpyate taccaityÃÇganam, so 'tropavicÃro yujyate / saha upavicÃreïa sopavicÃra÷, tatra caityaæ, tasyÃbhivaædanam // (72) ekÃnnapa¤cÃÓat-vyÃmaparyantÃdvihÃrato gamanam // muktvÃ ityanubandha÷ / ekÃnna[pa¤cÃÓat] iti 'ÃÂa'-sandhi÷ ekÃnnapa¤cÃÓat-vyÃmasya paryantÃdyÃvat ityartha÷ // yatra vihÃre khÃtako vÃ prÃkÃro vÃ anyo vÃ parivÃro vidyate, tatra sa vihÃrÃnta iti adhyavasÃnaæ yujyate / anekaprÃkÃrÃdi-sadbhÃve sarvabÃhya÷ / tasmÃt tatra tasya bÃhyapÃrÓvamasya
pramÃïasyÃvadhi÷ / yastu[nopa]-vicÃra÷ tatra vihÃrabhittirevÃvadhi÷ / yadatra parata÷ pÆrvoktasyopavicÃrasya sthÃnaæ, na tadgataæ caityaæ abhivanditavyam, ityatropati«Âhate // parisarpaïabhÆtasya etadanuj¤Ãnam // anyacca, ata÷ caityÃbhivandanamiti tatra kiæ pratipattavyam? - tadartha na gantavyam anÃp­«ÂvÃ / parisarpaïÃrthaæ tu gatena vanditavyamiti // dvividhametatkaraïÅyam - [Ãrambha]-bhÆtaæ abhinamanabhÆtaæ ca / tatra yadÃrambhabhÆtaæ tasyaiva prati«edha÷, abhinamanabhÆtasya tu aprati«edhyatvaæ vyavati«Âhate // nÃnÃp­cchya Ãlapitavyaæ, na saælapitavyaæ, na pratisaæmoditavyaæ, na prativacanaæ dÃtavyaæ, nodakadigdhena pÃïinÃ dharmitena pÃdau vÃ mukhaæ vÃ h­dayÃdikaæ vÃ anuparimÃr«Âavyaæ, nodakena hastÃde÷ [parimÃrjanaæ(?) rajovakÅrïa]-vasrÃdi prasphoÂayitavyaæ ityÃde÷ iti hÃsapadabhÆtasya v­ttasya
Ãpatte÷ // (#<VinSÆ 14>#) upÃnaha-dantakÃ«Âha-pÃÂha÷ svÃdhyÃyopasaæhÃrÃïÃæ karaïapratÅ«Âo÷ tajjÃtÅyasya bhik«orantikÃditi viÓe«aparigrahÃt abhipretamatra abhinamanabhÆtaæ iti gamyate / du«Âo 'tra pravrajito j¤Ãta÷ Óaækito vÃ anÃp­«Âo [aparityakta]vyo(?), nÃnya÷ / na hi paÂhati, svÃdhyÃyaæ vÃ kurvati, upasaæhÃrasya tadanurÆpe kÃle karaïaæ ityÃde÷ karaïayÅtvena praj¤Ãnam / abhinamanaprakÃratvena hyetasya manasi nilayanam / du«Âe tu vipak«Ãnugatitvena etatpratibhÃ«ÃmÃïaæ Ãrambhatvena khyÃtimupagacchati / tasmÃt yatra yatna÷ kartavya ityatrÃbhiprÃyo d­Óyate // udakapÃnasya anÃp­cchÃkaraïaæ anena pravicÃreïa k­taæ veditavyam // tadvidhaæ hyetad yadvidhaæ dharmitasya gÃtrÃïÃmudakena saæsparÓanam // niÓritav­ttaæ ucyate - (73) pÃtracÅvarakarmaïi, glÃnopasthÃne, kauk­tyaprativinodane, pÃpakad­«Âigatapratini÷sarge
tÅvraæ autsukyamÃpadyeta - aho bata ahaæ kuryÃm kÃrayeyaæ vÃ iti // raÇgakarma api atra kecit paÂhanti / tasya cÅvarakarmaïo nÃtirekÃt grahaïam // (74) saæghe praïidhÃtukÃme - utk«epaïÅyÃdi-praïidhikarma kartukÃme saæghe aho bata saægho niÓrayasyedaæ praïidhikarma na kuryÃt // iti tÅvramautsukyamÃpadyate, nivartate - yÃvat Ãv­het iti sarvatraitadanu«aktaæ veditavyam // (75) k­te avasÃrayet // iti praïidhikarmaïi k­te - aho bata saægho 'sya avasÃrayet iti // (76) parivÃ[sa]-mÆlaparivÃsamÃnÃpya-mÆlamÃnÃpya-ÃbarhaïÃrthini niÓraye aho bata saægho asya aprivÃsÃdicatu«kaæ dadyÃt, ÃbarhaïÃrthini aho bata Ãb­het iti // (77) so 'pyetadasmai kuryÃt, uts­jyÃvalokanam // so 'pi niÓraya÷ / etad pÃtracÅvarakarmÃdi / asmai niÓritÃya kuryÃt / uts­jyÃvalokanaæ avalokanamekaæ muktvÃ // (78) nonadaÓava[r«a÷ upasaæpada÷
u]pÃdhyÃyatva-ni÷Órayatva-aniÓritavÃsÃn kuryÃt // upasaæpadÃya ÆnadaÓavar«a÷ sa etat trayaæ na kuryÃt // (79) anÆna-daÓavar«o 'pi upasaæpadÃ, nÃsamanviti÷ kenacidanantarebhya÷ samÃyogena // ye 'nantaraæ vak«yamÃïÃ÷ pa¤cÃÇgikÃ÷ samÃyogÃ÷ tebhya÷ yena kenacit ekenÃ 'pi samanvito yogyo[nÃ 'nya i]ti bhÃva÷ / eva¤ca yaduktaæ aparairapi pa¤cabhirdharmai÷ samanvÃgatena ityatra na samuccayo vij¤Ãtavya÷ ebhi÷ imaiÓca aparairiti / api tu ebhi÷ tÃvatkartavyaæ ityuktam, imairapi aparai÷ iti vikalpa÷ // kuta etad? / asaæbhavÃt sarvÃsÃmÃsÃæ pa¤cikÃnÃæ sÃk«yasya // ÃdyÃyÃæ tu pa¤cikÃyÃæ daÓavar«a[tvÃÇga] ukte daÓavar«o bhavatyupasaæpadeti / tadebhi÷ daÓavar«agrahaïaæ Ãdau sarvasya uttarasya e«a vi«ayaparigraha iti khyÃpanÃrtham / sthitÃrthatvaæ vinaye, daÓavar«atve sati upÃdhyÃkaraïÃdau kÃraïaæ / viÓe«abhÆtatvaæ
Óe«asya tatrÃ 'sti cet saviÓe«atvaæ uttamakalpa÷ / na cet etanmÃtrakamapi atrÃvalambi[tavyam / yathÃ] Óaik«atvÃde÷ viÓe«asya laÇghyatvam evamasyÃpi daÓavar«atve sati vinaye sthitÃrthatvasyeti / te idÃnÅæ samÃyogÃæ (#<VinSÆ 15>#) ucyante / (80) glÃnopasthÃna-kauk­tyaprativinodana-pÃpakad­«Âigatapratini÷sarga-anabhiratisthÃnapramÅlanÃnÃæ karaïakÃraïe sÃmarthyam // kauk­tyaprativinodanakaraïasÃmarthyagrahaïena [vinaye sthitÃrtha-]tvasya pratipÃdanam / d­«Âigatapratini÷sargagrahaïena dharmasthitau kuÓalatvasya / anabhiratisthitipramÅlanagrahaïena apayujyatvasya ÃdeyavÃkyatvasya vÃ // nÃ 'tra kÃraïagrahaïena aÓaktenÃ 'pi karaïaæ k­taæ mantavyam / api tu vineyavaÓÃt gamyatve sati, parapravartanÃyÃæ vyÃpÃragamane sÃmarthyasya upag­hÅtatvam / eva¤ca atra bhavati anatilaÇghyasya kÃraïasya vinaye sthitÃrthatvasya
alaÇghanam // (81) prÃkÓaik«atvÃt apa¤cake sa-ÓÅlavattÃ bÃhuÓrutyam // Óaik«atvaæ aÓaik«atÃ ityata÷ prÃk yatsahoktaæ pa¤cakaæ na bhavati, tadyathÃ - ÓraddhÃÓÅlÃdisamÃyogÃbhyÃmanye samÃyogÃ÷ tad ÓÅlavattayÃ 'pi bÃhuÓrutyena ca sahitaæ veditavyam / saha ÓÅlavattÃ-bÃhuÓrutyÃbhyÃæ ÓÅlavattÃ-bÃhuÓrutyaæ pa¤cakam / ÓÅlavattÃ atra du÷ÓÅlena sÃrdhaæ saævÃsasyaiva ayogÃt prativiÓi«ÂÃ, yathÃ kalyÃïo 'yam iti manyante [sÃ] 'sya veditavyÃ // bÃhuÓrutyaæ puna÷ yasmin samÃyoge piÂakÃnÃæ grahaïaæ vidyate, tatra tadvipak«abhÆtÃnÃæ parapravÃdÃnÃæ, vastu-pada-vÃkyÃdyaÇgÃnÃæ, chandovicityÃde÷, itihÃsav­ttakÃnÃæ vÃ abhij¤atvaæ yatra na vidyate tatra piÂakÃnÃæ grahaïaæ boddhavyam // (82) piÂakÃbhij¤atvam // sÆtra-vinaya-mÃt­kÃbhij¤atvaæ, ÓÅlavattÃ bÃhuÓrutyaæ ca prak«ipya pa¤cakam / vinaye uktam - 'sÆtradharo,
vinayadharo, mÃt­kÃdhara÷; sÆtravyakto, vinayasya vyakto, mÃt­kÃyÃ÷ vyakta÷, sÆtrakuÓalo, vinayakuÓalo, mÃt­kÃkuÓala÷, sÆtrakovido, vina[ya]kovido, mÃt­kÃkovida÷' iti / tatra udg­hÅtasyÃ vism­ti÷ sÆtrÃdidhÃraïam, piÂakatraye cedam // ekatra gatasya itaratradarÓanÃt sÃækaryeïa avasthitam / tathÃvasthitasyÃsya vivekena paricchedasÃmarthyaæ idaæ kauÓalam / yuktyÃgamÃbhyÃæ sÆtrÃdiyojanaæ kovidatvam // tathÃ yojitena yatparapratipÃdanasÃmarthyam etad vyaktatvam // sahÃvism­tyÃ sarvametad abhij¤atvamiti sÃmÃnyena abhij¤Ãvacanenoktam // (83) grÃheïa e«Ãæ pratibalatvam // piÂakÃnÃæ nÃnabhij¤a÷ te«u tad-grÃhaïe pratibalo bhavati, tasmÃt viÓe«asyaitad piÂakÃbhij¤avacanaæ veditavyam // (84) adhiÓÅlacittapraj¤Ã Óik«attÃ // Óik«adbhÃva÷ Óik«attÃ, dvaædvaikavadbhÃva÷ // adhiÓÅlagrahaïena sarvasya vinayav­ttasya
grahaïam, adhicittagrahaïena [dhyÃnÃnÃm], adhipraj¤agrahaïena satyadarÓanÃbhyÃsasya // (85) pratibalatvaæ vÃ Óik«aïÃyÃm // adhiÓÅlÃdÃviti saæpratyayotpÃdanÃrthaæ vÃ-Óabda÷ k­ta÷, na vikalpÃrtham / nÃÓik«ita÷ adhiÓÅlÃdau tacchik«aïe pratibalo bhavati / viÓe«asyaiva etad 'Óik«Ã' iti vacanaæ iti veditavyam // (86) evaæ adhyÃcÃravinayaæ prÃtimok«am, iti / evaæ iti anena Óik«attÃ, pratibalatvaæ vÃ Óik«aïÃyÃæ ityasya (#<VinSÆ 16>#) parÃmarÓa÷ // tataÓca dvÃvetau samÃyogau bhavata÷ / tatra adhyÃcÃra÷ ÃsamudÃcÃrikam, vinaya÷ Óe«abhÆtam / prÃtimok«aÓik«aïÃ÷ vastuvidhayaÓca saparikarÃ÷ prÃtimok«a÷ tadÃkhya÷ / tatra paryÃpannÃni Óik«ÃpadÃni // (87) ÓraddhÃ-ÓÅla-Óruta-tyÃga-praj¤Ãsaæpannatvam // ÓÅlagrahaïenÃtra vinayasya grahaïam // (88) ÓÅla-samÃdhi-praj¤Ã-vimukti-tajj¤Ãna darÓanai÷ // saæpannatvamityanubandha÷
/ ÓÅlasaæpannagrahaïena atra vinayakhyÃk«iptatvaæ, nÃnyathÃ, bhik«o÷ÓÅla-saæpatte÷ saæbhava÷ iti / tajj¤Ãne iti tacchabdena vimukte÷ parÃmarÓa÷, vibhuktij¤ÃnadarÓanamiti // (89) sÃrabdhavÅryatvaprÃj¤atvaæ ca // prÃkÓaik«atvÃcchÅlavattÃbÃhuÓrutyaæ ityasya ca-ÓabdÃtpratyupasthÃnam / ita Ærdhvaæ prÃkÓaik«atvÃt yatsahoktaæ pa¤cakaæ na bhavati tadÃrabdhaæ-vÅryatvaprÃj¤atvÃbhyÃæ ca sahoktaæ veditavyam / ÓÅlavattÃbÃhuÓrutyÃbhyÃæ ca trÅïyatra ekakÃnyuktÃni - (90-92) sm­timatvam // pratisaælÅnatvam // samÃhitatvam / iti // te«Ãæ etaccatu«ka-pÆraïam-ÓÅlavÃn bhavati bahuÓruta÷, ÃrabdhavÅrya÷, prÃj¤a÷, sm­timÃn / punaretaccatu«kamuktvÃ pratisaælÅnaÓca bhavatÅti vaktavyam / puna÷ samÃhita iti // (93) Óaik«atvamiti / Óaik«eïa ÓÅlaskandhena samanvÃgato bhavati / Óaik«eïa samÃdhi-praj¤Ã-vimukti-vimukte÷ j¤ÃnadarÓanaskandhena
ityasya e«Ã saægraha÷ // (94) aÓaik«atÃ iti // aÓaik«eïa ÓÅlaskandhena ityÃde÷ yad anayo÷ dharmatÃ-viniyataæ v­ttaæ tatra yatsÃdhvasÃdhutÃparij¤Ãnaæ, tad tÃvat anayo÷ Ãdhigamikameva / yadÃpattivyavasthÃparij¤Ãnaæ [yacca Ói«Âasya] vinayavidhe÷, tatrÃpyetau daÓavar«ÃditvÃt svÃtantrye vyavasthitau niyataæ k­taprayatnau iti na atra anatilaÇdhyakÃraïÃ[d] atilaæghanaæ k­taæ veditavyam // (95) utpatti-praj¤apti-anupraj¤apti÷-pratik«epa-abhyanuj¤Ã-bhij¤atvam // ata etad utpannamiti Óik«apadotpattinidÃne asyotpattiÓabdenÃ-bhidhÃnam / Óik«ÃpadavyavasthÃpanaæ praj¤apti÷ / praj¤aptigra÷aïena iyatÃ antike ca sthÆlÃtyayo deÓayitavya÷ ityÃde÷ grahaïam / idamatra puna÷ pratik«iptaæ abhyanuj¤Ãtaæ ceti anupraj¤apti÷ / tadyathÃ - upÃnadabhyanuj¤Ãnena saïasaïÃpatti÷ ityÃde÷ viÓe«asya prati«edha÷ / akÃlabhojanapratik«epe ca
glÃnasya vaidyavacanÃdabhyanuj¤Ãnam / atyantamidaæ na kartavyamiti hi vidhÃnaæ pratik«epa÷ / tadyathÃ - t­ïÃgreïÃpi madyasyÃpÃnaæ abrahmacaryÃdi ca / abhyanuj¤Ã puna÷ yasya karaïÅyasya akaraïe vÃ nÃ 'sti do«a÷ kÃmacÃro 'tra prav­ttau / tadyathÃ - paravÃdinigrahÃrthaæ bahi÷ÓÃstrÃïi adhyeyÃnÅtyÃdi / atra akaraïe karaïe [ca] na kaÓcidÃpattido«a÷ / etÃvacca karaïÅyÃkaraïÅyaparij¤Ãnaæ prativinaye Óeyam / tade tad avinayÃbhij¤atvaæ adhikaæ pa¤cakena khyÃpitaæ veditavyaæ, ÃpattyÃdipa¤cakena ca // (96) ÃntarÃyika-anÃntarÃyikÃbhij¤atvaæ ÃkhyÃpitÃ 'naÓÃsakatvaæ (ca) // ÃntarÃyika-anÃntarÃyika-abhij¤atvaæ ca ÃkhyÃpitÃ ca anuÓÃsakatvaæ (#<VinSÆ 17>#) ceti vigraha÷ / akaraïÅyaæ yadvinaye tad ÃntarÃyikaæ, karaïÅyaæ yattad anÃntarÃyikaæ, tayo÷ abhij¤a-tvaæ vinaye sthitÃrthatvasya etad-dvayaæ udbhÃvakam / ÃkhyÃpitÃ
puna÷ vaktuæ bodhayituæ vÃ asyaitad-dvayasya kauÓalabhÆtaæ sÃmarthyaæ anÃlasyaæ vÃ / anuÓÃsakatvaæ vyÃtikrame saæsthÃpanÃnurÆpaæ vakt­tvaæ, Ãlasye ca avartanÃnurÆpaæ Ãcak«ako bhavati, anuÓÃsaka ityasyai[va] pÃÂhasyÃrtha ukta÷ // kecidanayo÷ sthÃne 'avavadati' 'anuÓÃsti' iti paÂhanti / tatra anuÓÃsti iti tulyaæ anuÓÃsako bhavatÅti - anena / avavadatÅti manasikÃrÃrthaæ ya upadeÓa÷ tasyÃnena abhidhÃnam // etadarthaæ pravrajyÃ / tasmÃde«o 'tra viÓe«ato arhati, par«atsaægrahaæ iti vÃ asyopasaægraha÷ // (97) saha grahaïapratibalatvena niÓrayasyopaniÓrayasya vÃ // grÃhaïe pratibalatvaæ grÃhaïa atibalatvaæ, saha anena grÃhaïapratibalatvenaita dÃntarÃyikÃ 'bhij¤atvÃdipa¤cakam / dvÃvetau samÃyogau, eko niÓrayagataæ atra catu«ke prak«ipya, apara÷ upaniÓrayagataæ iti pratipÃdanÃrthaæ vÃ Óabda÷ / upÃdhyÃye anyatra prakrÃmati,
niÓrayagrÃhaïe pratibalatvamupayujyate / upÃdhyÃye anyatra vÃ niÓraye tÃvatkÃlikÃbhiprÃyeïa prakrÃmati ti«Âhati ca kasyaci jjanasya vaÓÃt upaniÓrayagrÃhaïe (pratibalatvaæ) upayujyate // (98) Ãpatti-anÃpatti-gurulaghutÃbhij¤atva-prav­ttaprÃtimok«avistaratvam // tatra ÃpatyanÃpatti-abhij¤atvasya karaïÅya(-akaraïÅya-)viniyoge niÓrita-pratyupayoga÷, gurulaghutÃbhij¤atvasya sthÆlÃtyayadeÓanÃyÃm / prav­ttaprÃtimok«avistaratvena vinaye adhi«ÂhitÃrthatvaæ darÓitam / [ta]ccÃnena vistaraÓabdena vinayasya g­hÅtatvam / na ca mantavya÷ prÃtimok«avistaraÓabdo na vibhaÇgÃt-Ói«Âasya vastuk«udrakÃde÷ pratipÃdaka÷ iti / sarvasyÃsya prÃtimok«avistarabhÆtatvÃt / sarvasya ÃdyÃdapi prÃtimok«ÃdutthÃnam / 'ya÷ puna÷ bhik«u-bhikÓuïÅbhi÷ sÃrdhaæ' ityata÷ pravrajyÃvastuna÷ (utthÃnam) / 'po«adhaæ Ãyu«manta' iti [po«adhava]stuna÷,
'po«adhaviÓe«a÷ pravÃraïÃ Ænavar«akÃ÷" iti vÃr«ikavastuna÷ / ata eva pravÃraïÃvastuno var«ÃvÃsÃbhisaæbaædhena vyavasthÃpanÃt / 'uddh­te kaÂhina" iti kaÂhinavastuna÷, "ni«ÂhitacÅvareïa bhik«uïÃ" iti cÅvaravastuna÷ / 'cÅvarapak«aæ carma-bhai«ajyapak«aæ ceti' tadutthÃnakÃraïÃdeva carmavastuna÷, 'yÃni tÃni bhagavatÃ glÃnÃ[nÃæ bhik«ÆïÃæ bhai«ajyÃni amyanuj¤ÃtÃni' iti bhai«ajyavastuna÷ / 'anÃgatÃnÃæ Ãyu«matÃæ ca chandaæ ca pariÓuddhiæ ca Ãrocayata, mÃ samagrasya saæghasya bhedaya parÃkramata' ityÃde÷ kauÓÃmbikavastuna÷ saæghabhedavastunaÓca / ataÓca pravrajyÃdikarma-saæsÆcakÃt alÃbhaÓca, ihÃpi tenetyÃdeÓca karmavastuna÷ / saækrÃmaæ tena bhik«uïÃ saæghe parivastavyam iti [ÃdinÃ pÃï¬ulohitavastuna÷ / akÃmatvena karmÃdinÃ parivÃsavastuna÷ / (#<VinSÆ 18>#) yad ÃpattivyavasthÃnasya paÓcÃt
karaïadeÓanÃ saæghÃvaÓe«apratideÓanÃ ca, tasmÃt po«adhasthÃpanavastuna÷ / 'bhik«ÆïÃæ mahÃvihÃra' ityanena ÓayanÃsanavastuna÷ / adhikaraïasÃmarthyapradarÓanÃrtha api Ãpattipo«adhavyavasthÃpanÃt adhikaraïavastuna÷ / vacanÃÇgabhÆtaæ tajjÃtÅya-anyacchÅlÃ (cÃro iti) dvividhatvena prÃtimok«a÷ vastÆnÃæ Óe«aÓca / k«udrakÃïÃæ mÃt­kÃgatavastÆnÃæ ca ukti÷ ityÃdÅnÃæ nirdeÓa÷ p­cchÃ / caryÃnirdeÓastu p­cchÃ-vinÅtakaraïÃni / carmavastvÃdaya÷ dÃrake«u / tathÃhi etadanavaÓi«Âaæ prÃtimok«avistaratvaæ na bhavati / vibhaÇgamÃtreïa prav­tte pravrajyÃdikaraïaæ na bhavati, evaæ karaïÅyatve«vapi etanmÃtrapradarÓanatvÃt // (99) v­ddhÃbhÃve navakaæ niÓrayet // yadi v­ddha÷ yena kenÃ 'pi pratirÆpakena pa¤cakena samanvÃgata÷ na syÃt, tadÃ 'yaæ vidhi÷ - bhadanta÷ bhik«u÷ upasaæpada÷ Æna«a«tivar«a÷, anena prÃtimok«asÆtraæ
vistareïa udg­hya paÂhitvÃ (dhÃritaæ) na bhavati tena, anyatra prakramitaæ vÃ tena, upÃli, anyaniÓrayeïa bhavitavyam iti uktam / atra «a«Âivar«a÷ asvataætra÷ (=niÓrita÷) api bÃhuÓrutyasya viÓe«ÃbhÃvÃt 'v­dhÃbhÃve' ityÃdi uktam / (100) sÃmÅciæ kevalaæ sthÃpayitvÃ / ityasmin vandanÃ na ÓÅlavrate paryÃæpannÃ, anyatra v­ddhasya niÓritena navakena (saha) anusaævÃsayitavya÷ ityabhiprÃya÷ // (101) caret aniÓrita÷ pa¤cavar«a÷ paÓcimasamÃyogena samanvita÷ janapadacÃrikÃm // Ãpatti-anÃpatti-ityÃdi÷ paÓcimasamÃyoga÷, tena ca samanvita÷ pa¤cavar«a÷ aniÓrita÷ janapadacÃrikÃæ caret // (102) nÃnyathÃ traividyo 'pi // pa¤cadharmai÷ samanvÃgata÷, Ænapa¤cavar«o 'pi, yato mÃrgÃt vinayabhra«Âo 'pi tato pa¤cavar«aÓÅlabhÃva-samÃyogÃt du÷khavipariïato bhavati / aparipÆrïavar«o na bhavati ityatra abhisaædhi÷ d­«Âa÷ / 'traividyau
'pi' iti / niÓraye niÓritÃrthaæ karaïÅyÃkaraïÅyaparij¤Ãnaæ dvividhaæ ca parivinÅtam / tatra yadyapi asya dharmatÃ abhij¤ÃnatvÃt, pÆrvanivÃsaj¤Ãnatvena prav­tti-darÓanatvÃt, du«kara-alpasaævitpratisevanayÃ ÃgatasaæpadÃ ca karaïÅyÃkaraïÅyesu parij¤Ãnaæ siddhaæ bhavati / evaæ parivineyÃrthaæ niÓrayaæ niÓrayet / yadartheæna du÷khavyavahÃravinayatve pÆrvÃtma-sahitabhÃvasya svabhÃvaparihÃrÃt / arhatÃæ pÆrvasvabhÃvaparihÃra÷ ÓrÆyate / kaÓcidarhan pÆjÃk«etra÷, pÆjÃk«etrebhya÷ saætÅrïa÷, Ãyu«mÃn (#<VinSÆ 19>#) pilindavatsa÷ ca gaÇgÃdevyai 'v­«alÅ'rti coditavÃn ityÃdi / anyacca, vinayaparij¤Ãnaæ kathamapi na k­taæ bhavati, du«karatvÃt / sthÆlakumÃryo÷ sÃrdhaæ ekabhÆmau anavasthÃnavat udyame«u ca antarÃyabÃhulyÃt / yata÷ prakaraïamidaæ vividhaæ bhavati //] (yaduta) cet bhadanta traividya÷ trivar«a-trimalaprahÅïa÷,
sa ca pa¤cabhirdharmai÷ samanvÃgata÷ [na] syÃt, tenÃ 'pi aniÓritena janapadacÃrikÃ caritavyÃ? nopÃlin ityuktam // rak«yaæ cÃnena vinayagataæ, dÆreïa dÆraæ apasÃrayatu enaæ parih­tatÃsaæpattyartham / yadadhyÃcÃrÃt pare«Ãæ aprasÃda÷ syÃt tatparihÃrÃrtham / Óik«asu k­tÃrtho 'pi atrÃdaravÃn, gauravotpÃdanÃrtham / [ÓÃsa]nasthityarthaæ ca prasiddhatÃdyatikramo gacchati / kenacidatikrame sati iti dhvaæso 'nyathÃ ÓÃsanasya saæpadyate / tasmÃt, yathaiva anyasya atra ananuj¤Ãnaæ tathaiva trividyasya // niÓrayagatam //

(iv) saægrÃhyagatam

(103) mÃ 'si tÅrthya÷ iti pravrajyÃrthaæ upasaækrÃntaæ p­cchet, upasaæpÃdakÃÓca // p­cchet ityupÃdhyÃya÷ / p­ccheyu÷ iti pariïÃtasya upasaæ[pÃdakÃ i]tyanena saæbaædha÷ / upasaæpÃdakaireva sa praÓna÷ yo rahonuÓÃsakena, tanniyuktatvÃttasya // (104) na-anÃrÃdhitacittaæ, uts­jya ÓÃkyaæ Ãgneyaæ ca jaÂilaæ, tÅrthyaæ pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃ // ÓÃkyÃgneyajÃtyo÷ nÆnaæ ki¤cidÃÓayasabhÃgyaæ lak«itam - 'niyataæ anayo÷ pratipattau satyÃæ bhÃ[vata÷ prati-]patti÷ na k­takena' iti // yata÷ etadanuj¤Ãtamiti pratipattavyam - yacca uktaæ - 'dadÃmyahaæ j¤ÃtÅnÃæ j¤ÃtiparihÃram'iti, tatra j¤Ãtitvaæ ananupaÓyatÃæ e«Ãæ bhavata÷ pratipatti÷ bhavi«yatÅti bhagavatÃ 'vabuddham, tato j¤Ãtinimittaæ-parihÃro datta iti uktamiti / Ãgneyo 'tra prav­tta÷ agniparicaraïakarmaïi bhÃvata÷, tadÃÓaya[-pariÓuddhau varta-]mÃno g­hÅta iti veditavyam,
tadbhÆtasya ÃÓayavipatte÷ asaæbhÃvyatvÃt // k­t etad tÅrthya-anÃrÃdhitÃdi-tÅrthyÃnta-varjaæ[na]m iti ÓabdÃt pÆrvatÅrthyaÓabdaæ varjayitvÃ, 'anÃrÃdhitacittaæ' uts­jya 'ÓÃkyaæ Ãgneyaæ ca jaÂilaæ tÅrthyaæ' ityetacca anÃrÃdhitaÓabdÃdi-tÅrthyaÓabdÃntaæ varjayitvÃ yadetad 'mÃ 'si' ityÃdyu[ktaæ ta]tk­t-saæj¤aæ veditavyam / yatra 'k­t' ityucyate tatra 'mÃ 'si' iti pravrajyÃrthamupasaækrÃntaæ p­cchet, upasaæpÃdakÃÓca na pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃ' iti uccÃritaæ pratipattavyam // k­t-pradeÓÃ iti Ærdhvaæ atraiva pravrajyÃvastuni k«udrake«u ca etadgatesu / kiyatÃ tÅrthya÷ ÃrÃdhitacitto vaktavya÷ iti nirj¤ÃnÃrthaæ Ãha - (105) ratnÃnÃæ varïasya tÅrthyÃnÃmavarïasya bhÆtasya uktau akupyatvaæ ÃrÃdhitacittatÃ // na kupyatÅti akupyam, akupyadbhÃvo 'kupyatvam // (#<VinSÆ 20>#) (106) tadartha atadvantamenaæ k­topÃsakatÃntaæ caturo
mÃsÃn parivÃsayet saægho datvÃ [parivÃsaæ karmaïÃ // 'tadarthamiti' ÃrÃdhitacittatÃrthaæ, tacca atadvantaæ iti an(?) ÃrÃdhitacittavantam / 'tad' iti tÅrthyam / k­topÃsakatÃntaæ iti upÃsakatÃntavidhiæ k­tvÃ upÃsakatÃnta÷ / evaæ tatra j¤apticaturthena karmaïÃ saægha÷ caturo mÃsÃn parivÃsaæ dattvÃ parivÃsayet // parivÃsadÃne (107) saæghÃt tasya bhaktam // (108) upÃdhyÃyÃt cÅvaram // (109) kart­tvaæ karmÃdÃnasya (110) paripÆrïa]pa¤cadaÓavar«o 'si iti pravrajyÃrtha upasaækrÃntaæ p­cchet // upÃdhyÃya÷ // (111) nonaæ asamarthaæ kÃko¬¬Ãyane, samartha vÃ saptavar«aæ pravrÃjayeyu÷ // dvÃvetau na pravrÃjyau - asamarthaÓca pa¤cadaÓavar«atvÃdÆna÷ samarthaÓca saptavar«atvÃt / na pravrÃjayeyu÷ iti bahuvacanaæ kimartham / Ãrocakena ayaæ aÓuddha iti j¤ÃtvÃ na Ãrocayitavyam, saæghe[na] na anuj¤Ãtavyam, ÓrÃmaïeratvopanÃyinÃ
ÓrÃmaïeratvaæ nopanetavyam iti upasaægrahÃrtham // (112) na ekata Ærdhvai ÓramaïoddeÓamupasthÃpayet // dvitÅyaÓramaïoddeÓÃnupasthÃpane dvitÅyasyÃpravrÃjanamapi Ãpannaæ tadapavÃdÃrtham Ãha - (113) aruciÓcet anakadhyaæ pravrajyÃyÃæ, pravrajyÃtiriktaæ upasaæpÃdayet // dvayo÷ pravrajyÃrthaæ ekatra ÃvÃbhyÃæ pravrajitavyam - ityevaæ niÓcitya Ãgatayo÷ yadi anaikadhyaæ p­thakpravrajyÃyÃæ aruci÷, tata÷ ubhau pravrÃjya ekasmÃdatiricyamÃna÷ upasaæpÃdya÷ // (114) ÆnaÓcet anyasma upaniÓrityarthaæ arpayet // viæÓativar«atvÃdyadi Æna÷ tato anyasmai bhik«ave upaniÓrayÃrthaæ arpayitavya÷ // yasya upaniÓrayÃrthaæ arpita÷ - (115) nÃsau tamÃcchindyÃt // yena arpita÷ sa enaæ (116) upasaæpÃdayet / aprayacchato balÃt* anÃdÃya // yata÷ kalpÃrthaæ parasya upaniÓrayeïa dÃnaæ, na samarpitakatayÃ, tasmÃt* a[nÃ]ccheda÷ // (117)
k­t* dÃsa÷ // k­dityanayÃ saæj¤ayÃ 'mÃ 'si' ityÃde÷ saæj¤ino dÃse saæbandhina÷ pratyupasthÃnam / ato 'smin saæj¤ÃnidaÓe yo 'tirikto 'ÇgÅkriyate, sa yathÃrthaæ pariïato 'pi yathÃsthÃnaæ saæniviÓate / vÃkyaæ cedamatra j¤Ãyate / 'mÃ 'si dÃsa' iti pravrajyÃrthaæ upasaækrÃntaæ p­cchet, upasaæpÃdakÃÓca na dÃsaæ pravrÃjayeyu[rupasaæpÃ]dayeyu÷ vÃ iti // (118) vyasiste kasyacitkiæviddeyaæ alpaæ vÃ prabhÆtaæ vÃ // vigatÃsirvyasi÷ / asiÓabdavarjita÷ k­t* vÃcya÷ ityartha÷ / 'asi' ityasya ca sthÃne 'te' iti vaktavyam, tataÓca idaæ vÃkyam - "mÃ te kasyacitkiæciddeyaæ alpaæ vÃ prabhÆtaæ vÃ" iti pravrajyÃrthamupasaækrÃntaæ p­cchet, upasaæpÃdakÃÓca, na ­ïavantaæ pravrÃjaye[yurupa]saæpÃdayeyuÓca iti mantrÃt / atra Óak«yÃmi pravrajyopasaæpadaæ vÃ ÃdÃtuæ iti pratijÃnÃnaæ muktvÃ, (#<VinSÆ 21>#) na ­ïavantaæ iti viÓe«a÷ pratipattavya÷
// (119) jÅvatpit­kaæ ananuj¤Ãtaæ tÃbhyÃæ adÆradeÓaæ pravrajyÃpek«aæ saptÃhaæ dhÃrayet / jÅvata÷ pitarau yasyÃsau jivatpit­ka÷, tÃbhyÃmiti mÃtÃpit­bhyÃm / tÃbhyÃæ ÓabdÃcca mÃtÃpitroratra pit­-Óabda÷ iti // (120) nÃnÃrocitaæ dÆradeÓamapi enaæ saæghe pravrÃjayet // enamiti jÅvatpit­kaæ anuj¤Ãtam / tÃbhyÃæ ÃjÅvatpit­kasya tu anuj¤Ãtasya vÃ mÃtÃpit­bhyÃæ anÃrocanamapi nirdo«amiti pratipattavyam / tathÃ vÃ 'jÅvÃtpit­ke p­cchÃpÃÂha÷ - yasya tÃvat bhadanta mÃtÃpitarau kÃlagatau bhavata÷ tiryagyonigatau vÃ ta[sya keÓÃvaro-]païÃya sarvasaægho 'valokayitavya÷, 'no hÅdaæ upÃlin' iti / dÆradeÓagrahaïaæ kimarthaæ k­tam / yato anyatamayÃ g­hapatipatnyÃ putra÷ pravrajita÷ Ãgatyokta÷ - 'tvaæ e«Ãæ ÓÃkyaputrÅyÃïÃæ caurÃïÃæ madhye kasmÃt pravrajita÷, ehi gaccÃva÷', tayÃ'saug­hÅtvÃ g­haæ nÅta÷ / tadevaæ cauryeïa samudÃcÃro
'tra ÃdÅnava÷, na ca dÆradeÓake asyÃ-bhÃva÷, svasthÃnasthÃbhyÃmapi ÓrutvÃ k­tasya ÃdÅnavabhÆtatvÃt, ÃgatyÃpi ca ÃdÅnavakaraïasya saæbhavatvÃt, tasmÃt* dÆradeÓamapi iti sÆtritam // (121) yuktaæ pravrajyÃpek«asya saæghena bhaktadÃnam // yuktamiti nai«a niyama÷, avadhyÃne tesÃæ bhik«ÆïÃæ prav­tte÷ iti khyÃpayati // (122) k­t* anuj¤Ãto 'si mÃtÃpit­bhyÃæ ante muktvÃ dÆradeÓakam // anuj¤ato 'si ti mÃ 'sÅtyasya sthÃne etad / k­diti anena uktasyÃnte muktvÃ dÆradeÓakamityayaæ Óabdo 'dhika÷ pratipattavya÷ / tataÓca idaæ vÃkyaæ - anuj¤ato 'si mÃtÃpit­bhyÃmiti / pravrajyÃrthamityÃdi yÃvat nÃnanuj¤Ãtaæ mÃtÃpit­bhyÃæ pravrÃjayeyurupasaæpÃdayeyurvÃ muktvÃ dÆradeÓakam iti // (123) mÃ 'si glÃna ityupasaæpasaækrÃntaæ p­cchet // pravrajyÃrthamiti prakaraïÃt gantavyam // (124) mÃ te glÃnyaæ ki¤cidastÅti vÃ // pÃthavikalpasya
e«a upanibandha÷ / dvayo÷ anyatara÷ vaktavya iti darÓayati // (125) viÓe«ata upasaæpÃdakÃ÷ // p­cchedityasya pariïatasya p­cche[yu]rityanu«aÇga÷ bhavanti khalu puruÃÃïÃmete evaæ-rÆpÃ÷ kÃye kÃyikÃbÃdhÃ÷, tadyathÃ - ku«Âhaæ gaï¬aæ [ca] ityÃdi-viÓe«ayuktam / na etÃvanmÃtrakaæ 'mÃ 'si glÃna' iti // (126) na glÃnaæ pravrÃjayeyurupasaæpÃdayeyurvÃ // Ãrocaka-pravrÃjaka-ÓrÃmaïeratvopanÃyisaæghÃnÃæ bahÆnÃæ vyÃpÃra iti bahuvacanam // (127) k­t prÃkpraïihitÃt // "na abhyupagato nimittaviparyayaæ praïihitaæ" ityata÷ prÃk yÃvannirdeÓa÷ sarvatra k­diti adhik­taæ veditavyam / sarve te k­tsaæbaædhina÷ // (128) nÃsti asya prarohaïadharmatÃ iti ca // yo 'tra prati«idhyate nirmitÃdi÷ tasya 'ca'-Óabda÷ prÃkpraïihitÃditi saæbaædhÃrtha÷ // (129) nÃÓanaæ evaævidhasya liÇgina÷ // evaævidhasyeti aprarohaïadharmina÷ / liÇgi
[na] iti pravrajitasya upasaæpannasya vÃ // g­hasthabhÆtasya tu bhik«umadhye (#<VinSÆ 22>#) vasato yÃtrika-prayojanavaÓÃt nÃÓanaæ na vÃ // idÃnÅæ k­dÃdisaæbandhino nirdiÓyante (130) nirmita÷ // 'mÃ 'si nirmita' iti pravrajyÃrthaæ upasaækrÃntaæ p­cchet, upasaæpÃdakÃÓca, na nirmitaæ pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃ // 'nÃstyasya prarohaïadharmatÃ, nÃÓanaæ evaæ-vidhasya liÇgina÷' ityevaæ anyatrÃpi paï¬akÃdau yojyam // (131) paï¬aka÷ // pÃ¤cavidhyamasyeti // asyeti pa¬Ãkasya // [pa¤cavidhaæ katamam /] // (132) jÃtyÃ-, pak«a-, ÃsaktaprÃdurbhÃva-, År«yÃ[prÃdurbhÃva]-Ãpatk­t* iti // jÃtyÃ jÃti paï¬ako, yo janmanÃ eva nastrÅ na puru«a÷ // pak«a iti ya÷ pak«e strÅ pak«e puru«a÷ sa pak«apaï¬aka÷ / pak«o 'rdhamÃsa÷ // ÃsaktaprÃdurbhÃva iti yasya pareïa upakrÃntasya prÃdurbhÃvo bhavati [sa] Ãsaktapaï¬aka÷
// År«yayÃ yasya pareïa upakrÃntaæ striyaæ d­«ÂvÃ prÃdurbhÃvo bhavati sa År«yÃpaï¬aka÷ // Ã[pa]tk­t iti Ãpatpaï¬ako, yasya chedÃdinÃ puru«endriyaæ vina«Âaæ bhavati // (133) antyasyÃtra do«abhaktau nÃÓanam // antyasyeti Ãpatpaï¬akasya // sapadi paï¬akado«aæ bhajate, tato nÃÓayitavyo, nÃnyathÃ ityartha÷ // (134) steya-saævÃsika // ityasya lak«aïamÃha-jÃnato ak­tatÃæ vidhe÷ upasaæpado aprarÆ¬hatÃæ vÃ dvitÅyÃyÃæ saæghena sÃrdhaæ karmaïa÷ pratyanubhÆtatÃyÃæ tattvam / upasaæpadgato yo vidhi÷ j¤aptyÃdika÷ tasya ak­tatvaæ jÃnata÷, k­tatve 'pi arÆ¬hatÃæ, yadyapi vidhik­to na tÆpasaæpadrÆ¬ha÷, ÆnaviæÓati-var«atÃ[di]nÃ do«eïeti / saæghena sÃrdhaæ dvitÅyasya karmaïa÷ pratyanubhave tattvaæ iti steyasaævÃsikatvam // nanÆktam - 'yataÓcopÃlin, prak­tisthai÷ bhik«ubhi÷ sÃrdhaæ dve trÅïi vÃ po«adhakarmÃïi
pratyanubhÆtÃni bhavanti iyatÃ steya-saævÃsika' iti / atha kasmÃt 'trÅïi vÃ' ityetanna sÆtritam? - yato naitanniyamakÃri vacanam, api tu prabandhasyaitad pradarÓanam / prabandhamÃrabhamÃïo dhvasyata iti / itarathÃ dve iti asya vyavasthÃnasya 'trÅïi vÃ' ityetad ucchvÃsa iti vij¤Ãyate // tataÓca k­trimametad praj¤aptikaæ, na dharmatayÃ vyavasthÃyÅtyÃpadyate ca // atra ca grantho 'pi / kathÃvastuni syÃt, yena vastunÃ steyasaævÃsiko na pravrÃjayitavyo nopasaæpÃdayitavya÷, tenaiva vastunÃ pravrÃjayitavya÷ upasaæpÃdayitavya syÃt [iti cet] Ãha - yena dvau trayo vÃ po«adhÃ÷ pratyanubhÆtÃ bhavanti, ayaæ na pravrÃjayitavyo nopasaæpÃdayitavya÷ / yena tu sak­tpo«adha÷ anubhÆto bhavati ayaæ pravrÃjayitavya upasaæpÃdayitavyaÓceti, na hi anyathÃ ekaæÓena, dvayapratyanubhavena arhatvam // yukti÷ puna÷ yasmÃdatra prathamaæ pravartamÃna÷
sÃÓaæko bhavati, nÃsya tasmin mithyÃtvaæ prak­titÃæ gataæ bhavati, prabadhnaæstu tanmayatÃæ Ãpadyata iti // nanu atra po«adhagrahaïaæ k­tam, tadeha kasmÃt aviÓe«eïa sarvakarmapratyanubhÃva÷, ucyate - saæghasaæniÓraye etad-karaïÅye antarbhavanam, yat po«adhe tulyaæ vÃ anye«Ãmapi karmaïÃæ saæghÃbhiniÓrayatvam // tasmÃt nidarÓanatvena (#<VinSÆ 23>#) po«adhagrahaïaæ vyavasthitam // aparipÆrïa-upasaæpad-Ãpattip­cchÃkarmaïi atra Ãgamo 'pi bhavati / j¤apticaturthena karmaïÃ anupasaæpanne saæghakarmaïi po«adhe vÃ pravÃraïÃyÃæ vÃ dvÃdaÓapudgalo ddÅ«ÂÃnubhÆti÷, etÃvatÃ steyasaævÃsako bhavati ityuktam / yÃvat anupasaæpannena akaraïÅyÃnulak«itaæ saæghasya pravrajyÃ 'rocanÃdi tad sarvasaæghÃghÅnatvÃt [saægha?] karmapak«atvam / tata÷ karmagrahaïamapi atra pratipattavyam, yadi tasya pravrajyÃ
'rocana-ÓrÃmaïeratvopapatti-rahonuÓÃsana pÃriÓuddhi saægraha-parivÃsÃdyÃrocanÃnÃæ anuprÃptÅnÃæ api pratyanubhÆtasya steyasaævÃsikatvaæ vyavasthitam // (135) tÅrthikaprakrÃntaka iti // tatsvarÆpaparij¤ÃpanÃrtham - (136) samÃttedaæ-pravrajyasya tadd­«Âe÷ nik«ipyedaæ cÅvaraæ tena dhvajena tatrÃruïodgamane tattvam // ityuktam / samÃttedaæ pravrajyasya iti samÃdÃnena pravrajyÃ asya, tadd­«Âeriti tÅrthikÃnÃæ d­«Âau, asyÃæ sthita÷ tadd­«Âika÷ / cÅvaramidaæ nik«ipya iti sugatabhik«uve«aæ uts­jya / tena dhvajena iti tÅrthikasya dhvajena / tatra iti tÅrthikasya avasthitau / aruïodgamane tattvam tÅrthikÃvakrÃntakatvam // (137) tadak­tamapi steyavat // tathÃgatave«amutk«ipya abhikÃæk«itasya tÅrthikasya abhikÃæk«italiÇgena ÃcchÃdya u«ite aruïodgamanaæ iti / idaæ tathÃgataliÇgasamÃdÃnam, na tÅrthikad­«Âi÷ / idaæ tadak­tam
// paÓcÃt imasminnak­te anyathÃpi tÅrthikagatatvaæ bhavati cet, tadyathÃ steyavat // steyasyÃ 'pi antarbhÆtam(?) tato anubhÆtidvayamityartha÷ / (iti) steyasaævÃsikatvaæ uktam // (138-145) mÃt­ghÃtaka÷ // pit­ghÃtaka÷ // arhadghÃtaka÷ // saæghabhedaka÷ // tathÃgatasyÃntike du«Âacittena rudhirotpÃdaka÷ // bhik«uïÅdÆ«aka÷ // caturïÃæ pÃrÃjikÃnÃæ anyatamÃmÃpattiæ Ãpanna÷ [na veti] // na abhyupagato nimittaviparyayaæ praïihitaæ pravrajyopasaæpado÷ akaraïam // iti nimittaviparyaya÷ iti yena nimittena kalahavivÃdÃdinÃ tarjanÅyÃdi i«Âakarmakaraïaæ bhavati tasya viparyaya÷ kalahavivÃdÃdyabhÃva÷ // praïihitÃnabhyupagamo hi sÃdhanatvÃbhÃva÷ // (146) upasaæpada÷ k«Ãnti-j¤aptiriti // ak«ÃntÃ anupasaæpannÃ÷, upasaæpannatvak«amatvÃt puna÷ anyak«ÃntikÃryaæ na k«Ãntiriti k«ÃntikÃryam / 'bhadantÃ÷ bhik«ava÷, tarjanÅyakarmaïa÷
tÃvat upasaæpatkaraïe upasaæpaditikaraïaæ anupasaæpaditi vÃ karaïaæ (iti) (#<VinSÆ 24>#) upamaï¬alopasaæpad uktÃ / upasaæpatkaraïe sÃtisÃre sati, k«Ãntirhi j¤apti÷ iti nidÃne uktam // (147) upasaæpadaæ anupapannaÓcet, sÃmagrÅ puna÷ praïidhÃnam // iti upasaæpada÷ kalahÃkaraïatvÃdi nimittaviparyaye anupapanna÷ cet sÃmagryÃæ puna÷ karma kartavyamityartha÷ // (148) adarÓanoktau m­«Ã cet, prÃyaÓcittikam // iti Ãpatti÷ mayÃ na d­«ÂÃ iti m­«oktau Ãpattikaraïe asya prÃyaÓcittikam // etÃd­ÓanyÃyavata÷ m­«ÃvÃde«u prÃyaÓcittikÃbhÃva÷ na praj¤aptavya÷ //

hastacchinnÃ÷ pÃdacchinnÃ aÇgulÅphaïahastakÃ÷ /
ano«ÂhakÃÓca citrÃÇgÃ÷ ativ­ddhÃ atibÃlakÃ÷ //
kha¤ja÷ kÃï¬arika÷ kÃïa÷ kuïi÷ kubjo 'tha vÃmana÷ /
galagaï¬amÆkabadhirÃ÷ pÅÂhasarpÅ (ca) ÓlÅpada÷ //
strÅcchinnÃ bhÃracchinnÃ mÃrgacchinnÃÓca ye narÃ÷ /
tÃlamuktÃ÷ kandalÅcchinnÃ evaæ-rÆpÃ hi puru«Ã÷ //
                     -pratik«iptÃ mahar«iïÃ //
prÃsÃdikasya pravrajyÃ pariÓuddhasyopasaæpadÃ /
ÃkhyÃtÃ satyanÃmnÃ vai saæbuddhena prajÃnatÃ // iti //

hastacchinÃ iti maïibandhamudg­hya ye«Ãæ hastÃ÷ chinnÃ÷ // pÃdacchinnÃ iti ye«Ãæ Ãgulphaæ cheda÷ te pÃdacchinnÃ÷ // yesÃæ hastÃÇgulayo nÃgaphaïasa¬­ÓÃ÷ aÇgulÅphaïahastakÃ÷ / ye«Ãæ o«ÂhakadvayÃbhÃva÷ te ano«ÂhakÃ÷ // yesÃæ kÃye citracihnÃni te citrÃÇgÃ÷ / hastÃdi«u citrita÷ citrÃÇgÃ÷ / avirataæ sravanta iva ityÃdaya÷ // ativ­ddhÃ iti ÓatavÃr«ikÃdaya÷ / atibÃlakÃ iti kÃko¬¬Ãpane 'samartha÷ asaptavar«aka÷ // kha¤jÃ iti pÃdena kha¤jagamanÃ÷ // kÃï¬arika iti sakthipak«a-g­dhrasÅvÃtena saædhvastagamana÷ // kÃïa÷ ekÃk«a÷ // kuïi÷ yasya maïibandhapak«e cihnamÃtrahaste sati ki¤cidapi karaïe asamartha÷ // galaga¬a÷ grÅvÃ-gaï¬ikÃ yasya sa galagaï¬a÷ // mÆka÷ vÃgasamartha÷ // pÅÂhasarpi iti ÃdhÃrÃrthaæ hastadvayaæ prati«ÂhÃpya caturÆpeïa sarpati / dvitÅya÷ paryÃya÷ phakka÷ ityapi / strÅcchinna÷
// strÅïÃæ utkaÂasevanayÃ k«atavÅrya÷, yasya kÃya÷ asukha÷ strÅcchinna÷ // tathaiva ak«amabhÃradhÃraïÃt (#<VinSÆ 25>#) mÃrgagamanÃtiÓayatvÃt ca yathÃnukrameïa bhÃracchinnÃ mÃrgacchinnÃÓca // tÃlamuktÃ÷, ye samyagbhojane asamarthatvÃt udgiranti // kecidevaæ vadanti - ye niruddhakramaïena hatagranthitvÃt gamanÃvarodhena iva parikramÃkÃriïa÷, ye ca yuvÃna÷ kar«ÃntarvyÃædhyÃdibhi÷ tathaiva asamarthitÃ÷ aparyantÃ÷, prabalajÅrïatayÃ ca upakli«Âa -?-sad­ÓÃ÷ sarvakÃrye«u asamarthÃ÷ te kandalÅcchinnÃ iva, tai÷ na yauvanahÃni÷ ityartha÷ //
iti saægrÃhyagatam //
samÃptaæ ca pravrajyÃvastu //

(v) k«udrakÃdigatam

(149) k­t* rÃjabhaÂa÷ / ananuj¤Ãtaæ rÃj¤Ã adÆradeÓikam // ityasmin 'na rÃjabhaÂo 'si' iti pravrajyÃtvamupasaækrÃntaæ pra«Âavyam / upasaæpÃdakairapi rÃjabhaÂa÷ rÃj¤Ã 'nanuj¤Ãta÷ adÆradeÓika÷ na pravrÃjayitavya÷ upasaæpÃdayitavyaÓca iti // ya÷ pravrajyÃvastumÃrgaæ g­hïÃti tasmai etena upade«Âavyam / yo rÃjÃ vÃ tadvijita÷ prabhurvÃ, tena yena kenacit mÃr«eæïa vÃ tatpadasaæbaddha÷ sa atra adÆradeÓika÷ // (150) k­t* cauro praj¤Ãta÷ // iti rÃj¤Ã nÃ 'nanuj¤Ãta÷ adÆradeÓika÷ ityetannirÃkaraïÃrtha puna÷ k­cchabda÷ / cauro] nÃsi dhvajabaddhaka÷ iti pravrajyÃrthaæ upasaækrÃnta÷ p­cchet upasaæpÃdakÃÓca, na cauraæ dhvajabaddhakaæ pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃ / ityetÃvatÃ evamapi atra vidhÃnasya bhÃva÷ // praj¤Ãtacauro dhvajabaddhaka÷ / yatra yasya na praj¤ÃyamÃnatvaæ na tatra tasya dhvajabaddhakatvam // (151)
na rathakÃra-[carmakÃra]-caï¬Ãla-pukkala-tadvidhÃn pravrÃjayet // rathakÃra÷ carmakÃra÷, tadvidhÃn iti abhok«ya-[anu]ÓrÃmaïeratvaÓik«amÃïatva-upasaæpÃdanÃ 'narhatvaæ rathakÃrÃdÅnÃæ apravrÃjane nimittam / tasmÃt ÃsÃæ api etadakaraïÅyatvasya pratipÃdanam // (152) nidarÓanaæ hastacchinnÃdaya÷ // yadetad pravrajyÃvastuni hastacchinna-pÃdacchinnetyÃdi uktaæ nidarÓanaæ tadveditavyam, na parisaækhyÃnam / ye«Ãmetad nidarÓanaæ tÃnÅdÃnÅæ upanyasyati-

haridrakeÓÃ harikeÓÃ haritakeÓÃstathaiva ca /
avadÃtakeÓÃÓca ye narÃ nÃgake«Ã akeÓakÃ÷ /
ghÃtÅÓirÃ bahuÓirÃ atisthÆlÃ vipÃÂakÃ÷ /
kharasÆkaraÓÅrsÃÓca dviÓÅr«Ã alpaÓÅr«ikÃ÷ /
(#<VinSÆ 26>#)
hastikarïÃ aÓvakarïÃ goïamarkaÂakarïakÃ÷ /
kharasÆkarakarïÃÓca ekakarïÃ akarïakÃ÷ /
lohitÃk«Ã atÅvÃk«Ã cullÃk«Ã atipiÇgalÃ÷ /
kÃcÃk«Ã budbudÃk«ÃÓca ekÃk«ÃÓcÃpyanak«akÃ÷ /
[hasti]nÃsÃ aÓvanÃsÃ goïamarkaÂanÃsakÃ÷ /
kharasÆkaranÃsÃÓca ekanÃsÃ anÃsakÃ÷ /
hastijo¬Ã aÓvajo¬Ã goïamarkaÂajo¬akÃ÷ /
kharasÆkarajo¬ÃÓca ekajo¬Ã ajo¬akÃ÷ /
hastidanta aÓvadantÃ goïamarkaÂadantakÃ÷ /
kharasÆkaradantÃÓca ekadantÃ adantakÃ÷ /
atigrÅvÃ agrÅvÃÓca skandhÃkÓÃ atikubjakÃ÷ /
lÃÇgÆlacchinnÃ vÃtÃï¬Ã ekÃï¬Ã apyanaï¬akÃ÷ /
atidÅrghÃ 'tihrasvÃÓca k­ÓÃÓcÃ 'tikilÃsina÷ /
caturbhiÓca chavivarïai÷ khelÃvikaÂakÃstathÃ /
evaæ-vidhÃnÃmapi taæ pratik«epaæ adhÃrayet //

tamiti hastacchinnÃ÷ pÃdachinnÃ÷ ityevamÃdikaæ pratik«epaæ evaæ vidhÃnÃmapi pradhÃrayet ityartha÷ // haridrÃ iva raktÃ keÓÃ ye«Ãæ te haridrakeÓÃ÷ / siæhakeÓÃ harikeÓÃ // nÅlyÃ iva raktÃ keÓÃ ye«Ãæ haritakeÓÃ÷ // janmanÃ eva ÓuklÃ ke«Ã yesÃæ te avadÃtakeÓÃ, na tu palitina÷ // hastina iva ye«Ãæ keÓÃ te nÃgakeÓÃ // tÃmrabhÃjanamiva Ólak«ïaæ vigatakeÓaÓiro ye«Ãæ te akeÓakÃ÷ // yasya Óirasi tasra÷ catasro vÃ sthÆlavalaya÷, yÃbhi÷ nimnonnataæ lak«yate, sa ghÃÂoÓira÷ // ye«Ãæ piÓvitamiva ÓarÅraæ vaipulavata÷ // [p­thagvat] saæk«iptakaæ te vipÃtakÃ÷ // yasya atisaæk«ipte vartulÃk«iïÅ te saæcÆrïÃk«Ã÷ [=cullÃk«Ã÷?] // Óiraso 'nta÷ pravi«ÂatvÃt skandhasthÃne ak«iïÅ yasya asau skandhÃk«a÷ // lÃÇgÆlaæ yasya prasravakaraïaæ ta[d yasya chinnaæ] sa lÃÇgÆlachinna÷ // yesÃæ svalpenÃ 'pi vyÃpÃreïa viÓi«ÂaÓramotpatti÷
te 'tikilÃsina÷, klamasyaitadabhidhÃnam // caturbhiÓca chavivarïai÷ iti nÅlapatÅlohitÃvadÃtai÷ (ninditarÆpÃ÷) / ye evaævidhÃ varïaviÓe«Ã÷ te«Ãæ eva pratik«epa÷ na tu ye devÃnÃmiva praÓasyarÆpÃ÷ // evaæ tÃvat evaævidhÃnÃæ pravrÃjanÃdikaæ pratik«iptam / pravrajitopasaæpannÃnÃme«Ãæ api saægraho na ityu padarÓanÃya Ãha // (153) na jÃtikÃyadu«Âaæ pravrajitaæ upasthÃpayet // rathakÃrÃdikaæ abhok«yaæ jÃtidu«Âam / hastacchinnÃdikaæ varïata÷ saæsthÃnato vÃ kÃyena (#<VinSÆ 27>#) du«Âaæ / nopasthÃpayet, vÃsasthÃne 'pi antardÃne, na anuparivÃritvena ca, na kevalaæ niÓrayadÃne / tathÃ ca bhik«uïÃ par«ad dÆ«akapar«ad, na upasthÃpayitavyÃ, upasthÃpayati sÃtisÃro bhavati / ityuktvÃ kiyatÃ par«ad dÆ[«akÃ] par«ad iti vaktavyÃ? / jÃtito varïasaæsthÃnena ca // kathaæ jÃtita÷? / rathakÃracaï¬ÃlapukkasakulÃt // kathaæ
varïasaæsthÃnata÷? haridrakeÓÃ ityÃdyatroktam // (154) yujyate naikasyopÃdhyÃyasya ekena vacasÃ upasaæpÃdanaæ ÃtrayÃt / anekasyeti dviprabh­te÷ / eka upÃdhyÃya÷ asyeti ekopÃdhyÃya÷, tasya / ekena vacasÃ iti ekapraj¤aptyÃ / ki yato 'nekasya ityÃha / ÃtrayÃt* tribhyo yÃvat yujyate, na pareïa ityartha÷ // 'na gaïo gaïasya karmÃïi karoti' ityÃgamÃt // kecit - aægÅk­topÃdhyÃyabhedaæ atra granthaæ kurvate - 'labhyaæ bhadanta ekakÃle ekak«aïe ekena karmakÃrakeïa ekayÃ j¤aptyÃ dvÃbhyÃæ karmÃïi kartum? k­tÃni ca vaktavyÃni? na ca saægha÷ tena sÃ tisÃro bhavati'? - 'labhyaæ upÃlin sa cet karmakÃrako bhik«u÷ pratibalo bhavati / upÃdhyÃyÃnÃæ nÃmaparikÅrtanaæ kartuæ upasaæpatprek«ÃïÃæ ca j¤aptiæ ca na hÃpayati karma ca karoti' ityÃdi // Ãrya-upÃlino dÃsaka÷ pÃlakaÓca ÓrÃmaïerakau sapremakau gatau, anyonyÃnurak«ayÃ
'yugapat nopasaæpÃdyau, [tasmÃt p­thak] dvau nopasaæpadyate // etannidÃnaæ ekopÃdhyÃyasya anekasya upasaæpÃdanÃnuj¤Ãne, asmÃnnidÃnÃt ekopÃdhyÃyasya anekasyÃÇgÅkaraïaæ atra nidÃnÃt d­Óyate / ityevaæ aÇgÅk­taæ na caitaæ prayujyate // (155) ÃbhÃva÷ tulyasamayÃnÃæ parasparaæ sÃmocÅkaraïasya // ekakÃle ekakarmavÃcanopasaæpÃditÃnÃæ, p­thagvÃ upasaæpannÃnÃæ, ye«Ãæ tulyasamaya÷ tesÃæ sÃmÅcÅkaraïasya parasparaæ abhÃva÷ / sÃmÅcÅ vandanÃ // (156) saæprÃpte prÃthamyam // tulyasamayÃnÃæ lÃbhakarmÃdÃnoddeÓÃdi sthÃnaæ, ya÷ prathamaæ saæprÃpta÷ 'yathÃgatikayÃ lÃbho grahÅtavya÷' iti vacanÃt tasya lÃbhagrahaïe prÃthamyam // karmÃdÃne ya÷ paÓcÃdÃgata÷ tena pÆrvakarma kartavyam paÓcÃdÃgata÷ karmÃdÃne prathamaæ iti vacanÃt / prathamaæ kÃryatÃdi ayamartha÷ / lÃbhagrahaïe prathamaæ sthÃnaæ saæprÃpte
prÃthamyam, karmÃdÃnakaraïe pa¤cÃtsthÃnaæ saæprÃpte prÃthamyamiti // (157) na dvyaÇgulÃdÆrdhvaæ Ãraïyaka÷ keÓÃn dhÃrayet // (158) naitad arvÃktvÃt grÃmÃntika÷ // arvÃgbhÃva÷ arvÃktvam / etasya dvyaÇgulasya arvÃgbhÃvÃt Ærdhvaæ dvyarghÃÇgula pramÃïatÃ saæprÃptÃ / yÃvanna dhÃrayitavyÃ ityatra j¤Ãnaæ bhava[tÅti veditavyam / grantho ']tra - Ãraïyakena bhik«uïÃ dvyaÇgulÃ bÃlÃ dhÃrayitavyÃ, arvÃk grÃmÃntikena iti // kecit - 'dvyaÇgulÃvartÃ' iti dvyaÇgulasthÃne adhÅyate / yadyasya pÃÂhasya dvyaÇgulapramÃïa Ãvarto ye«Ãæ ityartha÷, anarthÃntaratvaæ pÆrvakÃtpÃÂhÃt // atha dvyaÇgulasya Ãvarta ityayuktatÃ / liÇgÃntardhÃnabhÆtatvÃt iyato (#<VinSÆ 28>#) dÅrghatvam, asya yena ca nidÃnado«e Óik«Ã padaæ praj¤aptaæ taddo«ÃpÃtasya ca tadavasthatvÃt / yasmÃt atiriktapa¤cÃÇgulamettpramÃïaæ, pravrajyÃkÃlikamuï¬anÃdividhÃnÃt
parato 'pi muï¬anÃdi÷ karaïÅyatvaæ nyÃyyam / ityatra asya sthÃne viniveÓanam // (159-162) na golomakÃn keÓÃn chedet // muktvÃ vraïasÃmantakam // na cÆ¬Ãæ kÃrayet // na saæbÃdhi-[pradeÓe]romakarma kÃrayet // iti // na kÃrayediti anu«aÇga÷ / saæbÃdha-pradeÓo guhyasthÃnam // (163) kÃrayet* vraïanimittaæ arÆ¬hau anyathÃ vij¤Ãn sthavirasthavirÃn avalokyeti // arÆ¬hau anyatheti - bhagavÃnÃha - 'ka«Ãyai÷ (pa¤cabhi÷ tata÷) Óodhayitavyam / paÓcÃt yadi svÃsthyaæ na bhavati, sÆtradhara-vinayadhara-mÃt­kÃ¬harÃn bhikÓÆn Ãp­«ÂvÃ saæbÃdhaÓmaÓru kÃrayitavyam' ityatra grantha÷ // tatra nidarÓanametad, ÓocanavidhÃnaæ yujyate iti prakÃrÃntarÃïyapi cikitsitasya avaruddhÃni, sthavirasthavirÃn bhik«Ænavalokya vraïanimittaæ prÃïakanimittaæ vÃ saæbÃdhe pradeÓe romakarma kÃrayitavyamiti / apare«Ãæ atra grantha÷, tatra
pramukhaviditaæ k­tamiti etadavalokanam / dvÃbhyÃæ ca v­ddhÃbhyÃæ pramukhatvaæ ÓÅlato dharmavinayÃbhij¤atayÃ ca, ityubhayamapi etad avalokyagataæ saæg­hÅtam vij¤Ãtaæ tatra / piÂakadharatvavacanaæ vij¤Ãnam / prÃïakanimittaæ atra vraïagataprÃïakÃbhiprÃyaæ yujyate, na yÆkÃdyabhiprÃyam / asya ca vraïanimittatvenaiva anta÷k­tatvamiti na g­hÅtam // (164) na aÇganÃ¬Åmapi [tannimittaæ] kÃrayet // atannimittaæ iti avraïanimittaæ / jaÇdhÃmuï¬anaæ aÇganÃ¬Å // (165) na anyatra kÃye // iti // saæbÃdha-aÇganÃ¬ÅbhyÃæ anyatra kÃye grÅvÃta÷ prabh­ti ya÷ kÃyÃnuvyavahÃra÷ tatra e«a romakarma-prati«edha÷ / tasmÃnnÃnena keÓaÓmaÓruïo 'pi kartavyatÃprati«edha÷ / nÃsÃromïa÷ ÓÃtanasya abhÆdvacanaæ iti prasiddhe pratyaya÷ // mÃt­kÃyÃmatra grantha÷ - keÓaÓmaÓrÆ sthÃpayitvÃ tadanye«u aægapratyaæge«u roma na
ÓÃtayitavyam / ya÷ ÓÃtayet* du«k­ta÷ syÃt Ãpatti÷ iti // (166-168) k«uradhÃrakaæ vÃ nakhacchedaæ bhajeta vÃsÅmukhaæ vÃ / nai«Ãæ m­«Âiæ bhajet // bhajeta lekhaæ malÃvak­«Âyai / na cÅvareïa keÓaÓmaÓrÆ avatÃrayeteti // upariprÃvaraïasya atra grahaïaæ yujyate, na antarvÃsasa÷ / sarvasya ca na saæghÃÂi-uttarÃsaægayo÷ eva / atra paribhuktasya anyadupariprÃvaraïaæ yujyate / ityatra pratik«epanimittasya vyavasthÃpanÃt // (169) dhÃrayet keÓapratigrahaïam // iti cÅvaraæ keÓapratigrahaïam, tadarthameva yasya upayoga÷ / pratig­hyante anena keÓÃ÷ iti tu nirukti÷ / cÅvaramiti kuta etad, 'cÅvaraæ keÓapratigrahanaæ adhi«ÂhÃnaæ' iti adhi«ÂhÃnamantre vacanÃt / kathaæ puna etad vij¤Ãyate prÃvaraïÃrthamiti? na puna÷ tatraiva keÓÃnÃmavatÃraïÃrthamiti / abhÃve saækak«ikÃbhidhÃnÃt / apratik«epaæ hi saækak«ikÃyÃæ keÓÃvatÃraïam
// (170) abhÃve (#<VinSÆ 29>#) saækak«ikayÃ // keÓapratigrahaïasya cÅvarasyÃbhÃve saækak«ikayÃ Ãv­tayÃ keÓaÓmaÓrÆ avatÃrayet // (171) na saæstare / iti na keÓaÓmaÓrÆ avatÃrayet / nidÃne«vapi ÃdÃveva nakhacchedanam iti etadante grantha÷ // (172) na yatra sÃædhika-saæmÃrjanÅnipÃta÷ // iti vihÃrÃdhikÃrikametad // (173-174) avatÃrayeta prÃsÃdÃdau jÅrïo glÃno vÃ vÃtÃtapavar«e«u ca // taæ pradeÓaæ parikarmayet // ni«keÓatvaæ nirudakatvaæ ca parikarmaïa÷ / tadyathÃ saæpadyate tathÃ karaïÅyam // (175) saækirïe bÃlocchÃraïam // sasaækÃre pradeÓe ityartha÷ // (176) evaæ nakhacchedanam // na saæstare ityÃde÷ e«o 'tideÓa÷ / keÓapratigrahe nipuïagrÃhiïÅ kriyamÃïÃ bhÆmau k­tÃ bhavati / tasmÃt nÃtracchedanena yatra sÃædhika-saæmÃrjanÅ nipÃta÷ / ityasya atikrÃntatvaæ, parikarmabhavyatÃ vÃ bhÆme÷ / keÓaÓmaÓru-avatÃraïe
asya parihÃrasya asaæbhavo veditavya÷ // (177) na anadhi«ÂhitÃ bhik«uïÅ e«Ã purÆ«eïÃvÅtarÃgÃ keÓÃæÓchedayet // e«Ã iti bhik«uïÅ avÅtarÃgÃ iti 'anÃpattiryadi vÅtarÃgÃ syÃt' ityatra grantha÷ / chedayeta iti muï¬anasya caitadatriavaæ vacanam / atha mahÃprajÃpatÅ gautamÅ pa¤cabhi÷ ÓÃkyÃyanikÃÓatai÷ sÃrdhaæ svayameva keÓÃæÓchedayitvÃ kÃ«ÃyÃïi vastrÃïÅ ÃcchÃdya iti keÓacchedanasya uktasya '[evameva tvaæ gautamÅ muï¬Ã ÓobhanÃ]' iti muï¬Ãtvena abhidhÃnÃt; dÅrghatvÃt keÓÃnÃæ anya-muï¬ane sanimittametadabhidhÃnam / anyatra anuvyavahÃra÷ - avÅtarÃgÃ bhik«uïÅ bhik«uïyÃ anadhi«ÂhitÃ na [puru«eïa] keÓÃæÓchedayet ityartha÷ // (178) saærajyamÃnÃæ adhi«ÂhÃtrÅ samanuÓi«yÃt - 'sm­timupasthÃpaya kimasmin kalevare sÃramasti' iti / saærajyamÃnÃæ iti kalpake tÃæ bhik«uïÅm // (179) mÃt­saæj¤Ã
bhaginyÃ duhituÓceti kalpake [upasthÃpaya] iti / saærajyamÃnÃæ adhi«ÂhÃtrÅ samanuÓi«yÃt - mÃtrÃdisaæj¤ÃmupasthÃpaya iti // (180) snÃnaæ k­te 'tra kurvÅta iti // atra iti keÓaÓmaÓru-avatÃraïe // (181) pa¤cÃÇgikaæ vÃ Óaucamiti // kalpÃntara-upÃdÃnÃrthaæ vÃ Óabda÷ // satyapi pÃnÅyasya saæbhave, kalpata evaitad - 'bhik«uïÃ keÓapratigrahaïaæ dhÃrayitavyam, snÃtavyaæ vÃ, antato hastapÃdÃ prak«ÃlayativyÃ÷' ityatra grantha÷ // (182) na nagnaæ snÃyÃt iti / trimaï¬alÃcchÃditatve paripÆrïaæ anagnatvam / yÃvat trimaï¬alÃcchÃdite romÃÇgajÃtayo÷ chÃditvam, tÃvat chÃditatvena sarvasya (aparasya) aparihartavyatÃ iti etad atra sÃmarthyÃt gantavyam // (183) na bhik«uïÅ puru«atÅrthe snÃyÃt, na strÅtÅrthe cÆrïena iti // puru«atÅrthe bhik«aïyÃ÷ snÃnasya eva prati«edha÷ / strÅtÅrthe tu mudgacÆrïÃdinÃ, kevalasya (prÃdeÓika
snÃnasya) aprativedha÷ / 'dvÃdaÓavargiïya÷ strÅtÅrthe snÃnti, g­hapati-patnÅnÃæ snÃntÅnÃæ auddhatyaæ kurvanti, mÃ«acÆrïÃdi k«ipanti / bhagavÃnÃha - na bhik«uïyÃ strÅtÅrthe cÆrïena snÃtavyam' ityatra grantha÷ // (184) kalpyate (#<VinSÆ 30>#) mudgÃde÷ gandhaparibhÃvitam cÆrïamiti // sarvÃdhikÃritÃ 'tra // (185-186) pratigrahaïamasya // bhai«ajyaparibhÃvitasya ca glÃnena // iti, 'kalpayate' ityanu«aÇga÷ // (187) na bhik«uïÅ yo«iti cÆrïaæ k«ipet // snÃnakÃle api anyadÃ 'pÅti-viÓe«ÃparigrahÃt pratipatti÷ nagna (tva)-parihÃraprasaægena ucyate // (188) no 'grathitÃdhastyapÆrvapaÓcimanivasitÃnto niÓrayaïÅmadhirohet // nivasitasya vÃsasa÷ pÆrvapaÓcimÃdhastya÷ adhastÃdbhavÃnta÷ agrathito yena ityartha÷ / kaupÅnadu«Âi-parihÃram etad / v­k«Ãdyadhirohe 'pi ca kaupÅnadarÓanasya saævitti÷ / tasmÃt nidarÓanamatra
niÓrayanÅ-grahaïaæ pratipattavyam / Ãpadi adhirohe yatpratÅkÃrÃrthaæ yo 'dhiroha÷ tasya cet nivasanasyaiva grathanenoparodha÷ anurak«yatvamasya / na cenneti, v­k«ÃdhirohÃnuj¤ÃnÃt gantavyam // (189) na anyadÃ evaæ syÃt // niÓrayaïyadhirohaïÃd anyasminkÃle na grathitÃdhastyapÆrvapaÓcima nivasitÃntena [sÃmÅcÅsthitena] bhavitavyamityartha÷ / antarmukhasya kaupÅnapak«atvaæ iti tannÃgnyasya atra pradeÓe pariharaïamucyate / (190) na apraticchanna-vaktrÃya av­tiæ bhajeta // apraticchannasya vastrÃdinÃ yÃ av­ti÷ apraticchannavaktrÃya av­tistÃæ na bhajet / 'vij­æbhamÃïena bhik«uïÃ hastena mukhaæ pratichÃdayitavyam' ityatra grantha÷ / nidarÓanamatra hasto vyavati«Âhate // vij­æbhaïaæ ca kÃmakÃro yadvidhÃraïaæ pratÅtamadhik­tya etadevamuktam / asati ÃÓaktau yadapÃvaraïaæ na tadbhajane do«a÷ // (191-192) dhÃrayet
snÃtraÓÃÂÃkam // Ãsakti÷ dvipuÂe prÃïakÃnÃm / saktiriti vaktavyaæ granthacchÃyÃyÃæ saæpattyarthaæ Ã-iti upÃdÃnam / kÃraïÃdeÓametad / yasmÃt sakti÷ dvipuÂe vÃsasi prÃïakÃnÃæ, tasmÃnna saprÃïake 'mbhasi tadvidhena vÃsasÃ snÃtavyamityartha÷ // (193) traicÅvariko 'pi iti // dhÃrayet snÃtraÓÃÂakamityunubandha÷ / grantho 'tra - "bhagavÃnÃha - traicÅvarikeïa bhik«uïÃ snÃtraÓÃtako dhÃrayitavya÷" iti // kecit 'anadhi«ÂhÃya dhÃrayitavya÷' ityadhÅ yate, tadyuktam / snÃtraÓÃÂakaæ sametya anutpÃdite saækalpe nai÷sargikasya utthÃnÃt niyataæ e«a saækalpo 'tra utpÃdayitavya÷ / asya cotpÃdane jÃtaæ bhavati atra mÃnasasya adhi«ÂhÃnasya kartavyattvam / tataÓca anyasyÃdhi«ÂhÃnasya karanaæ yuktam, sukaratvÃt vÃcikasya asmÃdeva anuj¤ÃnÃt na anenÃsya samÃdÃnamraæÓo bhavatÅti veditavyam // (194) patrÃïi abhave dattvÃ
purata÷ p­«ÂhataÓca pratigupte pradeÓe snÃnamiti // sarve na traicÅvarikÃ eva / [atra grantha÷] - apare«Ãæ snÃtraÓÃÂakasya prÃptirnÃsti, bhagavÃnÃha - tai÷ patrÃïi purata÷ p­«ÂhataÓca datvÃ pratigupte pradeÓe snÃtavyamiti aviÓe«eïa etadabhihitam // (195) mocanena saktasya prÃïina÷ apagati÷ // ekapuÂÃt atyÃsakti÷ dvipuÂe prÃïakÃnÃmiti ata÷ pratipatti÷ / nÃsya ÓÃÂake dvipuÂatvasya abhÃva÷ / tasmÃt nÃnena saprÃïake 'mbhasi snÃtavyamityatra sthitaæ veditavyam // (196) udakabhrame (#<VinSÆ 31>#) vihÃre etaditi // vihÃre cediti etad snÃnaæ kriyate udakabhrama eva kartavyaæ nÃnyatra // (197) cchoraïaæ ca dravasya // iti pÃdaprak«ÃlanÃdikasya dravasya udakabhrama eva cchoraïaæ nÃnyatra // (198-199) karaïaæ snÃtraÓÃlikÃyÃ÷ // [asyÃæ] i«ÂakÃstÃrasya ÃdÃnam // [asyÃæ] snÃtraÓÃlikÃyÃ÷ // (200) udakabhramasya mok«a÷
/ syandanikÃyÃ÷ Óocanam // bhagavÃnÃha - udakabhramo proktavya÷ // syandanikÃ bhavati, bhagavÃnÃha, kÃlÃnukÃlaæ ÓocayitavyÃ / api tu udakabhrame eva snÃtavyamiti, tatsaægrahÃrthamÃha // (201) bhrame snÃtau anutthÃnam // syandanikÃyÃ ityanubandha÷ / snÃti÷ snÃnam / syaædanikÃ iti pratividhe÷ ÃkhyÃnametad / bhrame snÃne sati anutthÃnaæ syandanikÃyÃ÷ / na tu bhrame eva snÃtavyamiti niyamabhÆtaæ, snÃnÃrthatvÃt ÓÃlikÃyÃ÷ // (202) neÂÂanodghar«eïa kÃyaæ Óodhayet pÃdÃbhyÃmanyam // na iÂÂanena bhik«uïÃ kÃyo ghar«itavya÷ iti grantha÷ / anyamiti pÃdavyatiriktam / tayo÷ tu aprati«edha÷ // (203) nidarÓanametad tÅk«ïaÓauÂÅrayo÷ / ÅÂÂanam kÅd­Óasya dravyasyetyÃha - tÅk«ïaÓastrakÃdi, ÓautÅraæ «aunakÃdi cittavikÃrasaæpÃdanÃt / Ãj¤aptaæ bhagavatÃ - na iÂÂanena kÃyo gh­«itavya iti / bhik«ava÷ ÓuktyÃ
gh­«anti, bhagavÃnÃha - muï¬aÓukti÷ karanÅyÃ ityatra grantha÷ / atra hi tÅk«ïatvÃt Óukte÷ prati«edha÷ / tasmÃt nidarÓanaæ iÂÂanam / anyasyÃpi tÅk«ïasya ÓauÂÅrasya ca dravyasya tenÃ pi kÃyo no gh­«itavya÷ // (204) agninÃ Óukte÷ Óodhanam // pratÃpanamÃtrakaæ ca agninÃ asyÃ÷ Óodhanam / anyathÃ ÓukternÃÓÃt // (205) na ki¤citkenacit Ãmu«Âicailavartte(÷) bhik«uïÅ uddh­«et // na kiæciditi kÃyam, m­du«trÅÓarÅram, m­duÓlak«ïÃdapi tasmin vikÃrasya saæpatti÷ / sunik­«ÂenÃpi etatkaraïe striya÷ sauÂÅrapitatvamiti bhik«uïÅ«u sarvaprati«edha÷ bhavati / ki¤cinmu«Âi[ta÷] sukumÃrÃntaraæ vastramiti, mu«ÂimÃtratvena uktvÃ cailavartte÷ vacanam // (206) na anapagatasaæbhÃvakodaka÷ cÅvarÃïi prÃv­ïvÅta // prÃvriyamÃïacÅvaravinÃÓaparihÃrÃrthametad / tasmÃde«Ãæ udakaæ anapagataæ yasya iti gati÷ / ya÷ ÃdhÃnaæ
na icchetpratÅk«ituæ, taæ prati uttarau vidhÅ // (207-208) dhÃrayetkÃyapro¤chanam // abhÃve muhÆrttaæ utkuÂukena sthitvÃ snÃtraÓÃÂakena pro¤chanamiti // yÃvatÃ vÃ anena saæpannena snÃtraÓÃÂakapro¤chanÃrthasaæpatti÷ tÃvatÃ 'sya yÃvatyÃ kÃlamÃtrayÃ saæpatti÷ tadupalak«aïamatra muhÆrta÷ / stokasya vÃ yasya tasya muhÆrtamiti abhidhÃnametad / utkuÂukena sthitvÃ iti evaæ ÃÓu-apagamasya ambhasa÷ kÃyÃt saæpatti÷ guptarÆpaæ caitadavasthÃnam / ato 'sya [nÃgnyasya] na yuktaæ bhajanamityatra saæÓrayaïam // (209-210) prati«eveta jentÃkam // karaï¬asya karaïaæ uccharkare sÃdhu // jentÃkÃrthaæ ÃvÃsa÷ karaï¬aka÷ / udgataÓarkaram, uccharkare pradeÓe karaï¬a÷ (#<VinSÆ 32>#) kartavya÷ // ityatra grantha÷ - 'saæpadyate anyapradeÓe gatÃdapi ato aparipÆrïÃrtha÷ / uccharkare tu paripÆrïÃrthasaæpÃdakatvÃt sÃdhutvaæ'
ityartha÷ / e [vama]trÃpi 'sÃdhu' Óabdaprayoge veditavyam / tatra karaï¬e yatkartavyaæ taddarÓanÃrthamÃha - (211) vahi÷ saæv­ttasya antarviÓÃlasya samudrÃk­te÷ vÃtÃyanasya mok«o madhye // karaï¬agatabhittimadhye nÃ 'dho nÃ 'pyÆrdhvamityartha÷ // (212) jÃlavÃtÃyanaka-vÃÂikÃ-cakrikÃ-ghaÂikÃ-sÆcÅnÃæ atra viniveÓanam // atra iti vÃtÃyane // (213) aja[padakada]ï¬opasthÃpanaæ ca // atra ityasya saæbaædhopanayanÃrtha÷ 'ca'-Óabda÷ // tena ajapadakena daï¬ena vÃtÃyane sÆcÅ praveÓyate ni«kÃsyate // (214) dvÃre kavÃÂa-argu¬a-kaÂakÃyÃæ ghaÂÂasamÃyojanam // dvÃra iti karaï¬advÃre // (215) taptajalasthÃpanÃrthaæ abhyantarapÃrÓvakapotamÃlÃkaraïam // piï¬ikÃ 'tra kapoÂamÃlÃ yasyÃæ [jalaghaÂÃ]÷ sthÃpyante // (216-217) agnikaraïasthÃne bhÆmau i«ÂakÃ-stÃra-dÃnam // agne÷ anirvÃïÃya saævarttanam // (iti) vartulÅkaraïam
// (218) tadartha Ãyasasphijadharaïam // tadarthamiti agnisaævarttanÃrtham // (219) jvalatyagnau aklamÃya praveÓapariharaïam // jentÃkaÓÃlÃyÃm // (220) tamikÃnutpattaye saktÆnÃæ kaÂutailamrak«itÃnÃæ aganau prak«epa÷ // agnimada÷ tamikÃ // (221) daurga-ndhyaviniv­ttaye dhÆpadÃnam // yad tatsaktubhirdaurgandhyaæ k­tam // (222-223) cikkasapiï¬ikayÃ k«ipratailadharaïe pratividhÃnam // Ãmalakapiï¬ikayÃ ca / kak«apiï¬iko 'tra Ãsanam // atra jentÃke kak«apiï¬akÃsanam / nÃsya snehena ÃsanÃrtham, ityasya anuj¤Ãnam // (224) t­ïairbhÆmerÃstaranaæ Ãdrai÷, autpattikena Ãrdreïa temanena vÃ // tatra autpattikaæ utpattyÃ eva yadÃrdratvam, [tadabhÃve]temanena yadÃrdratvaæ tatsaæÓrayaïÅyam, adÃho 'tra artha÷ // (225-226-227-228) kaï¬ÆyanÃrthaæ ÃyasadarvikÃkaraïam // cidreïa upanibadhya sÆtrakeïa asyÃ÷ sthÃpanaæ
upadhivÃrikeïa gupte pradeÓe // nirmÃditatÃsaæpatyarthaæ asyÃæ agnikalpakaraïam // asnÃnaæ tatra // tatra iti jantÃke // (229) ÓÃlÃyÃ÷ tadartha karaïam // tadarthamiti snÃnÃrtham // (230) anÃÓÃya snapayanacÅvarÃïÃæ i«ÂakÃbaddhagarta karaïam // [snapayanacÅ]varÃïÃæ anÃÓÃrthaæ garte avatÅrïena snÃnaæ uttamasthena udakadÃnam / ityata÷ Ãpannaæ veditavyam // (231) udakabhramasya asya mok«a÷ // asya iti gartasya // (232) Ói«ÂÃnÃæ atyu«ïatÃyÃæ jalasya Ãrocanamiti / u«ïaæ udakaæ ityavetya pariÓi«ÂÃnÃæ pravrajitÃnÃæ Ãrocayet ityartha÷ // (233) ÓÅtenÃsya bheda÷ iti // u«ïasya ambhasa÷ // (234) sekÃdau api // sekÃdyartha mapi ÓÅtena asya bheda÷ // (235-236-237-238-239) pÃ«Å-gomaya-dantakÃ«ÂhaparipurïakarparopasthÃpanam // k«ÃmatÃ cet purobhaktikÃ(ka?)-karaïam / madhyapÃtena pratyupati«thamÃnaæ
(#<VinSÆ 33>#) aj¤Ãtaæ atraitadgato nirj¤ÃnÃrthaæ p­ccheta // [dvÃrapÃlasya etadarthaæ sthÃpanaæ // apraveÓÃrthaæ ca bhik«o÷] iti // madhyapÃtena iti yu«madanyatamo 'haæ etyantarbhÃvena / etadgata iti jentÃkagata÷ / kimayaæ bhik«u÷ uta ÃjÅvikÃdi÷ iti [nirj¤ÃnÃrthaæ] p­cchet // dvÃrapÃlasya etadarthaæ sthÃpanam iti aj¤Ãtasya madhyapÃtena pratyupati«ÂhamÃnasya nirj¤ÃnÃya praÓnÃrthaæ apraveÓÃrthaæ ca iti / nÃyamasmadanyatama iti praÓnena asya j¤Ãtasya / kÅd­Óasya dvÃrapÃlasya ityÃha bhik«o÷ / nidarÓanametad anupasaæpannasyÃpi pravrajitasya÷; bhik«unÅ«u vÃ tatpak«asyeva pudgalasya // (240) nÃÓraddhasya atra praveÓaæ dadyÃt // atra iti jentÃke / pratyupati«thamÃnasyÃpi madhyapÃtena, e«o 'tra aparo dvÃrapÃlasyÃrtha÷ // (241) sÃrdhavihÃrÅ-antevÃsikai÷ atra parikarmakaraïam // atra iti jentÃke // (242) navakeriti
aparamiti // matÃntarasyaitatpradarÓanam / ke«Ãæcit pÃthÃntaram / navakai÷ parikarma jantÃke kartavyamiti / rÆpadarÓanÃrthaæ parikarmaïa÷ Ãha - // (243-244) dÅpanakaÂÃhaka-taila-dantakÃ«Âha-gomaya-m­ccÆrïa-pÃïÅyÃdyupasthÃpana-kÃ«Âhapratyavek«aïa-udvarttana-snehena snapana-saæmÃrjana-saækÃrocchoraïÃdau // parikarmaïa÷ karaïaæ tesÃæ paraspareïa / iti sÃrdhaæ-vihÃryantevÃsinÃæ udvarttanÃde÷ parikarmaïa÷ parasparaæ karaïam // (245) pÅÂhaÓuktikayo÷ cauk«itÃæ k­tvÃ nik«epo yathÃsthÃne // ityÃdi Óabdaira (pek«itasya? ) parikarmaïa÷ saægrahamÃt­kÃyÃæ "etadÃdinÃ agrata÷ sthitvÃ "vitapet" ityantam // (246) sarvatra e«a bhÃï¬e vidhi÷ // cauk«atÃæ k­tvÃ yathÃsthÃïe nik«epa iti 'e«a÷' // (247) sarvamupakaraïaæ suguptake lÃyitaæ kuryÃt // na bhÃï¬agrahaïena kasyacidupakaraïasya agrahaïam, anyatra
tu jentakÃntÃn / vidhÃnÃrthametatsÆtram - / (248) alpaÓabdo 'tra praviÓet // jentÃke // (249-250) prÃsÃdika÷ / susaæv­tteya÷ [ÅryÃpatha-prÃsÃdika-]saæprajÃnan / susaæv­ta÷ svÅryaÓca kÃyavÃco÷ avik«epaæ susaæv­tteyatvena darÓayati / saæprajÃnannityanena cetasa÷ / [ÅryÃpatha]-prÃsÃdikatvasya etatprakÃradvayena darÓanam // (251) nÃgrata÷ sthitvÃ vitapet // na paraæ vitapaætaæ vyavadhÃya ÃtmanÃ vitapedityartha÷ // (252) saægaïikÃvarjanamiti // atreti vartate, kÃmÃnuguïaæ pratipadya jentÃke v­ttaæ, 'saædÅpikÃ ca kÃmÃnÃæ saægaïikÃ' iti ato 'syÃ varjanaæ atra viÓe«ata÷ // (253) ÃryatÆ«ïÅbhÃvÃvalaæbanamiti // atretyeva [saæbadhyate] / asad-vikalpa-tadanuguïacittavinivartanÃrthaæ etatsÆtram / yoniso-manasikÃra-saæmukhÅkaraïaæ Ãrya-tÆ«ïÅbhavo veditavya÷ // (254) tridaï¬akÃdÃnaæ gantavye // gamanakÃle // (255) naikarcÃvara÷
parika[rma kuryÃta] // jentÃkagrahaïamatra kaiÓcitkriyate kÃyagatakhyÃpitaæ paraspara-grahaïam / na bhik«ubhi÷ jentÃke ekacÅvarai÷ parasparaæ parikarma kartavyamiti / sarvatra parikarmaïi na kÃyagata eva sarvatra ca sthÃne, (#<VinSÆ 34>#) na jentÃke eva asya vidhe÷ vyavati«ÂhamÃnatÃ, iti tannÃÓritam // (256) naitad kÃyasya aÓraddhena kÃrayet // 'etad' iti parikarma, yad [bÃhyaæ] bhÃrodvahanÃdikaæ karma na prati«idhyate // (257) anitvarÃ atra pÆrvatra ca ÓraddhÃ abhisaæhitÃ // 'anitvarÃ' iti cirakÃlotpattyÃ yÃ ani«kampÃ sÃ anitvarÃ / 'atra' iti anantaroke parikarmavidhau / 'pÆrvatra ca' iti 'nÃÓraddhasya atra praveÓaæ dadyÃt' ityatra / 'abhisaæhitÃ' iti abhipretÃ // (258) na siæhasama÷ Ó­gÃlasamamu(pa)ti«Âheta // ÓÅlavatÃ du÷ÓÅlasya upasthÃpanaæ na kÃryamityartha÷ / apavÃdo 'sya kriyate // (259-260) paramadu÷ÓÅlau
ÃcÃryopÃdhyÃyau upasti«Âheta // mÃtÃpit­glÃnÃæÓca agÃrikÃnapi // paramopakÃritvÃde«Ãæ ityetad abhyanuj¤Ãnam // (261) snÃnaæ saæbhÃrakasnÃtreïa // [glÃna÷] / atra nidÃnaæ paÂhyate / glÃna-grahaïaæ praj¤aptau na k­tam, [na cÃnyasya] anyatra apratirÆpatvam / viÓe«ÃparigrahÃt sarvÃdhikarikaæ upanibaddham / ta tsvarÆpopapradarÓanÃrthaæ Ãha - // (262) vÃtaharamÆla-gaï¬a-patrapu«pa-phalakvÃthasnÃnaæ tadÃkhyam // saæbhÃrakasnÃtrÃkhyaæ ityartha÷ // v­æhaïaæ snÃne 'rtha÷ / itye«Ãæ atra aÇgatvam / kathaæ snÃnamityÃha - // (263-264) abhyak«Ã 'rÆk«atÃrtham / upasnÃnakena apagatyai tasya // tasya arÆk«atÃrthasya [tailÃdi-]abhyaægasya apagatyarthaæ upasnÃnakena, abhyak«Ã ityartha÷ // (265) [pÆrvÃrthaæ] udakumbhe paÓcime dvitrasnehabindu-dÃnam // pÆrvÃrthamiti arÆk«atÃrtham / dvau trayo vÃ snehabindava÷ paÓcime
udakumbhe deyÃ÷ ityartha÷ // (266) snÃyÃt ayodroïikÃyÃm / dhÃrayedenÃæ glÃna÷ iti // enÃmiti ayodroïikÃm / dharaïaæ aglÃnena asyÃ÷ na yujyate, na upayojanaæ ayaspiï¬avat, ityasya pratipattavyam / [au]ddhatyaæ evaæ-jÃtÅyakasya vinÃrthena karaïam, tacca sarvaæ du«k­tamiti gamyamÃnatvÃt na sÆtritam // (267) dadyÃt upari asyÃ÷ pidhÃnakam // u«ïa syodakasya ÓÅtabhÃvaparihÃrÃrtham // (268) grÅvÃyÃæ cÃtra gaï¬opadhÃnikÃm // dadyÃt iti vartate / avilaæbitamatra snÃnam, adu÷khanÃrtham / ato asyÃ÷ dÃnam // (269) na yatra kva cana pÃdau prak«Ãlayet // vihÃrÃdhik­tametad // (270) sthÃnamasya pranÃ¬imukham // 'asya' iti pÃdaprak«Ãlanasya / bhagavÃnÃha 'pranÃ¬Åmukhe prak«Ãlayitavyam' ityatra grantha÷ // (271) kÃrayeran pÃdadhÃvanikÃm / anayÃ vinÃ pranÃ¬ÅmukhÃdau arthasiddhervidhÃta÷ / iti kÃmakÃro
'tra, na niyama÷ iti saædarÓanÃrtham Ãdau kriyÃpadasya prayoga÷ / sÃæghikaæ vastu asyÃ÷ sthÃnam / na ca sÃæghike vastuni ekasya prasaæga÷ iti bahuvacanam / kasminpradeÓe ityÃha - // (272) uparivihÃrasya pÆrvadak«iïakoïe // kimÃkÃramiti - (273) karmÃk­tiæ kharÃm / malÃpaharaïamatra artha÷ // (274) upasthÃpayet kaÂhillam // pratigrahasyaitannÃm / kimmayaæ (#<VinSÆ 35>#) ityÃha - m­ïmayam, na suvarïa-rÆpya-vaÅ¬Ærya-sphaÂikamayÃni kaÂhillÃni upasthÃpayitavyÃni, api tu m­ïmaya[mi]tyatra grantha÷ / kiæ-saæsthÃnam - // (275) hastipadabudhnaæ karïikÃvantam iti / aluÂhanamatra artha÷ / karïikÃvanta miti dhÃvyamÃnapÃdÃvasthÃnÃrthaæ etatkaraïam / kva saænivi«ÂayÃ karïikayÃ tadvantamityÃha - // (276) madhye saænivi«ÂayÃ / kimÃkÃrayÃ ityÃha - // (277) kadambapu«pÃkÃrayÃ kharayÃ ca // pÃdÃ 'picchalanÃrthaæ
kharatvam // (278) prak«Ãlya sthÃpanaæ avÃÇmukhasya // prÃsÃdikatÃrtha etatprak«Ãlanam / nairmalyaæ prÃsÃdikatvam / na cÃsya yad tatra Óaucodakaæ avati«Âhate / tata÷ na saæpatti÷, tasmÃt anyenÃmbhasÃ iti mantavyam / 'pÃdau prak«Ãlya bahirvihÃrasya pranÃ¬Åmukhe vÃ pÃdodakaæ chorayitvÃ puna÷ prak«Ãlya' ityatra grantha÷ / kva sthÃpanamityÃha - // (279-282) talakopari sÃædhikasya / paudgalikasya layane kapÃÂasaæghau // pÃtranirmÃdanÃdi yatrapradeÓe vihÃre kuryÃt, tasyÃ mÃrjanaæ udakena pralepanaæ vÃ // kuntaphalÃkÃreïa m­daÇgasya vÃ / ÃkÃreïeti vartate / kena pralepanamityÃha - // (283) gomayena m­dÃ vÃ // [ityucyate] // (284) na vidyate ratnÃrthatÃyÃæ pralipte÷ ÃkÃrasya [niyama÷] // (285-287) na apÃtrakaæ pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃæ // nonena adhikena pÃï¬unÃ vÃ / trÅïi pÃtrÃïi, jye«Âhaæ madhyaæ
kanÅya iti // tatpramÃïanirj¤ÃnÃrtha ucyate - // (288) Óe«eïa ÆrdhvabhÃgÃnta-anantarÃt aægu«ÂhodarÃt pakvataï¬ulaprasthasya Ærdhvaæ vÃ, taddvayÃnmÃgadhakasya udvÃhi sasÆpasavyaæjanasya etanmadhyaæ [taj¤Ãyyam] // ÆrdhvabhÃgasya nÃdhobhÃgasya / antato nÃnyasmÃt pradeÓÃdanantaraæ, yad aægu«Âhodaraæ, parvapradeÓe yÃ aægu«Âhasya p­thutÃ, tanmÃtram / tata÷ Óe«eïÃdhareïa [aæÓena] prasthaæ vÃ pakkÃnÃæ taï¬ulÃnÃæ mÃgadhakaæ, tata Ærdhvaæ vÃ dviguïaæ prasthaæ, yÃvat svÃnurÆpavyaæjanasahitaæ yÃvadudvahati, tadetad anapetaæ Ãpyaæ ityartha÷ / taila-gh­ta-madhu-udakÃdÅnÃæ dvÃtrÅæÓatpalÃni mÃgadhaka÷ prastha÷ / anye«Ãæ adravÃïÃæ «o¬aÓeti dravyamÃtravyaæjakÃnÃm // tata÷, «o¬aÓÃnÃæ atra palÃnÃæ mÃgadhakena prasthena abhidhÃnaæ iti pratipattavyam // "yatra dvau mÃgadhakau pakkataï¬ulaprasthau
sasÆpavyaæjanau prak«iptau aÇgu«Âhodareïa tittikaæ na sp­Óata÷ tad jye«Âham / yatraika÷ tatkanÅyo, atrÃntarÃt madhyam / " ityatra grantha÷ / vyaæjanÅyÃrthatvena atra sÆpavyaæjanayo÷ grahaïÃt bhÃgaÓa÷ sÆpavyaæjanayo÷ atra temanatvaæ iti Óritam, tasmÃt anekatve vyaæjana-prabhedÃnÃæ bhÃgaÓo 'tra abhiniÓreyatvam / yÃvatÃ vyaæjanena bhojanÅyaæ vyaæjitaæ bhavati, tavato vyaæjanasya pÃtrapramÃïe saæÓreyatÃ, na pareïa ityartha÷ / palasya deÓabhedena hÅna-madhya-utk­«Âa-sÃækaryado«avyudÃsÃrtha ÃmnÃyÃgataæ pramÃïamucyate / - "mÃ«o '«Âaraktiko j¤eya÷ / tolo [mÃ«Ã«Âa]ka÷ sm­ta÷ // tolaæ (#<VinSÆ 36>#) suvarïamityÃhu÷ / palaæ tva«Âasuvarïakam" // (289) na bhik«uïÅ Ærdhvaæ bhik«ukanÅyasa÷ / dhÃrayet // yad bhik«ÆïÃæ kanÅya÷ tadasyÃ÷ je«Âham / kanÅyo 'syÃ÷ yÃvatpÃtra mÃtrakapiï¬apÃtasaæpÃdanaæ
ityarthÃt pratipatti÷ // (290) trapumaï¬alakasya anayÃ 'tra ni«Ãde dÃnam / anayÃ iti bhik«uïyÃ / atra iti pÃtre / yena pradeÓena asya ni«Ãdo bhÆmau ti«ÂhÃpanaæ sastu ni«Ãda÷, tatra ityartha÷ / kimÃkÃrasya ityÃha - // (291) bodhivaÂapatrakasya pÃïitalakasya vÃ (292) parimÃïaÓca // na kevalaæ ÃkÃrata÷ parimÃïato 'pi etÃvadeva etaddeyam / na adhikam atikramÃdarthasya / monasaæpatte÷ ityartha÷ / bhÆsparÓe koÂaka-alaganaæ atra etad dÃne 'rtha÷ // (293) bhavati satattvaæ yÃcitena // sa-tattvaæ yÃcitasapÃtratvam / na yÃcitenÃnena nÃpÃtrakaæ pravrÃjayeyu÷ upasaæpÃdayeyurvÃ // "na var«Ãsu apÃtrÃka÷ syÃt" - ityevamÃdikaæ atikrÃntaæ bhavati ityasyaitatkaraïam // (294) tadvatpa¤cakam // tricÅvaraæ, ni«adanaæ, pariÓrÃvaïaæ ca yathÃpÃtreïa bhavati sa-tattvaæ evamanenÃpi ityartha÷ // "tasmÃt anujÃnÃmi yÃcitakairapi «a¬bhi÷
pari«kÃrai÷ pravrÃjayitavyam" ityatra grantha÷ / parisrÃvaïa-ni«adanÃbhyÃæ api vinÃ na pravrajayitavyaæ iti [tritayam] / ata÷ Ãpannaæ veditavyam // (295-296-297) na var«Ãsu apÃtraka÷ syÃt // na janapadacÃrikaæ caret // caret sabhayatÃyÃæ kupÃtrakeïa / "upanandena apÃtraka÷ pravrÃjita÷, sa bhik«ubhi÷ sÃrdhaæ janapadacÃrikaæ caran karvaÂakaæ anuprÃpta÷ / tatra g­hapatinÃ bhik«avo bhaktena upanimantritÃ÷ / yÃvat tasya navapravrÃjyasya pÃtraæ nÃ«ti, sa g­hapati÷ avadhyÃyati bhagavÃnÃha - 'na bhik«uïÃ pÃtreïa vinÃ janapadacÃrikÃ caritavyÃ / adatta-ÃdÃyikai÷ musyante, bhagavÃnÃha - 'kupÃtraæ netavyaæ, pÃtraæ sthÃpayitavyam, var«Ãsu pÃtraæ upasthÃpayitavyam' ityatra grantha÷ // (298-299-300) na pravrÃjayet abhÃve // na utthita÷ pÃtraæ kar«ayet, prak«ipet, Óo«ayedvÃ // mÃtrayÃ paribhuæjÅta / tad-bhogapradarÓanÃrthamÃha
- // (301) na anyenÃtra ni÷sargaæ ak«ipet / anyena iti bhÃjanÃntareïa / ni÷sargamiti choraïadharmakam // (302) na anena saækÃraæ chorayet // nÃvacaæ chorayet iti vartate // (303-308) na hastamukhodakaæ dadyÃt // na pramadanadharmaïÃ ÓrÃmaïereïa nirmÃdayeta // na savÃlukena go-Óak­tÃ // na atyÃrdraæ pratiÓÃmayeta / nÃtiÓu«kaæ adhyupek«eta / na ÓilÃyÃæ sthÃpayet // tÃvatkÃlikametad sthÃpanam // (309) na aÓucau pradeÓe // (310) na yatra kva cana // pradeÓa iti vartate sthÃpanaæ ca // (311) nÃsmin nik«ipet // yatra kva cana atinÃmanÃrthaæ e«a ni«edha÷, na tatkÃlÃrtham // (312) mÃlakasya etadarthaæ karaïam // pÃtrasthÃpanÃrtham // mÃlakamiti gavÃk«akasya nÃma / kathaæ karaïamityÃha - // (313) utti«ÂhatorvihÃraparigaïayo÷ na khananena bhitte÷ // (314) cakorakasya Ãraïyakai÷ // pÃtrasthÃpanÃrthakaraïam /
(#<VinSÆ 37>#) ÃkÃÓa-mÃlakamityasya pÃÂhÃntareïa vyavahÃra÷ kimmayasya ityÃha - // (315) latÃmayasya rajjvÃ vÃ / vikÃrasya rajjumayasyetyartha÷ // (316) liptasya gomayam­dÃ // (317) sa-tadvidhapidhÃnasya // pidhÃnakamapi asya latÃmayaæ rajjumayaæ ca Ãliptaæ gomayam­dÃ kartavyamityartha÷ // (318-319-320) lambanamasya kÃntÃrikayÃ v­k«e sÃdhu // na bhÆmau sthÃpanam // na enaæ anyatra nayet // (iti) cakorakam // (321) prak«iptaæ sthavikÃyÃæ nayet // pÃtram // (322) na hastena iti nayet // (323) kak«ayÃ asya // iti pÃtrasya (324) nayanaæ Ãlayanakaæ dattvÃ // (325) p­thaksthavi[kÃ]su pÃtrabhai«ajyakolÃhalÃni sthÃpayet // anyasyÃæ pÃtraæ, anyasyÃæ bhai«ajyaæ, anyasyÃæ lolÃhalamityartha÷ // kolÃhalaæ puna÷ ÃrÃ-vadhrikÃdidravyam // (326) dhÃrayedena÷ // iti pÃtrÃdisthavikÃ÷ // (327) na tulyÃvalambanÃnÃæ Ãsu ÃlayanakÃnÃæ
niveÓaæ upayu¤jÅta // Ãsu iti pÃtrÃdisthavikÃsu na-tulyabalambanÃnÃæ ÃlayanakÃ dÃtavyÃ ityartha÷ / tathÃ ca "Ãrya, kimayaæ m­daÇga÷" iti nidÃnam / ata÷ tulyaniveÓopayogaprati«edhaparaæ etad // (328) avistÅrïÃnÃæ ca du÷khÃ 'nicchu÷] // na ÃlayanakÃnÃæ niveÓaæ upayu¤jÅta / kiækÃra[ïa]mityÃha - du÷khÃ 'nicchu÷ / - (329) saækocÃsaæpattaye na matadÃnam // kasminpradeÓe na matadÃnamityÃha - // (330) madhye // Ãlayana kamiti prakaraïÃt gantavyam / p­thaktvasya asya madhye, na dÅrghasya iti arthÃt gantavyam // (331) sthÃnÃya asyeti antarÃntare kÃkapadakadÃnam // (332-335) cak«uriva pÃtraæ pÃlayet // tvacamivasaæghÃÂim // Ói«Âaæ ca cÅvaraæ ca // na pratisaæskaraïamupek«eta // bandhana-pacana-dhÃvana-secana-raæjanÃni - / ubhayaæ hi pÃtraæ cÅvaraæ ca apek«ya etadvacanam // (336) anuti«Âhet pÃtra bandhanaæ
pratigupte pradeÓe // nÃpratigupta etad kriyamÃïaæ aprasÃdavastu iti khyÃpanÃrthaæ etatsÆtram // (337-338) upasthÃpayet saægha÷ karmÃrabhÃï¬ikÃm // chidrasyataditi // bandhanam // (339) na tu sÃdhu gu¬a-jatu-siktha-trapu-sÅsai÷ // kena tarhi sÃdhu ityÃha - // (340) sÃdhu paÂÂikÃ-kÅlikÃ-thiggalikÃ-makaradantikÃ[bhi÷] // (341) cÆrïikayÃ ca / lohasya pÃ«Ãïasya vÃ // bandhanaæ sÃdhu iti anubandha÷ // (342) tailena dh­«Âiriti // cÆrïikayÃ / kuto yÃvaditi Ãha - (343) Ãsiktha-sÃd­ÓyÃt // kena dh­«Âi÷ ityÃha - // (344) lohena kuruvindena vÃ // anena [cÆrïikÃyÃ÷ tailena ÃrdrÅk­tvÃ yÃvat sikthasad­ÓÅbhÃva÷ tÃ-[va]tdh­«Âirityartha÷ // (345) u«ïe dÃnamiti // pÃtre iti prakaraïÃt pratipatti÷ / tÃæ ca pÃtre dattÃæ cÆrïikÃm // (346) avaguïÂhya Ærjena (?) m­dÃ 'nulipya, pÃkasya dÃnam // ityanu«aÇga÷ / kÅd­Óasya pÃkasya dÃnamityÃha
- / madhyasya // (#<VinSÆ 38>#) (347) dh­«Âistailena / tasya bandhasya tailatemanena dh­«ti÷ // (348) gu¬a-m­dÃ m­ïmayasya iti // m­ïmayasya pÃtrasya gu¬a-m­dÃ bandha÷ // paÂÂikÃ ityÃde÷ pa¤cakasya sthÃne-gu¬a-m­d-grahaïam / tasmÃt Óe«asya ato 'tra sÃdhutvaæ na ityÃe÷ pÆrvasyÃnu«aÇga÷ yathÃsaæbhavaæ veditavya÷ // bhujyamÃnatve saæskÃrasya pratyupayogaæ upÃya÷ / tatra kiyatÃ kÃlena pÃtrasya ta[dasaæsk­]tatvaæ, yena tapanÃrhatÃ, ityatra ucyate - // (349) bhujyamÃnatve pÃkyatvaæ mÃsa«aÂkÃnte // tadetad viÓe«oktaæ - mÃrte yotyate - // (350) mÃrta cet pak«asya // - ante pÃkyatvaæ ityanu«aÇga÷ / abhujyamÃnatve 'pi yathÃyogaæ pÃtrasya pratisaæskaranaæ anu«Âheyam // (351) var«ÃÓcet, viruk«aïa-mrak«itatvena kÃryÃæntarÃle saæyojyatvam // prÃïyupaghÃnamantareïa [aÓakyatÃyÃæ] adeyatve var«Ãsu pÃkasya
adeyatve avasthite, yÃpanasya etadÃkhyÃnam / dvayo÷ upayogakÃlayo÷ madhyaæ kÃryÃntarÃlam / tatra asya pÃtrasya virÆk«aïena mrak«itattvena ca saæyojyatvam / kÃryaæ k­tvÃ mrak«ayitvÃ sthÃpayitavyam // aparatra kÃryakÃle virÆk«ayitavyaæ ityevametatsaæyojanaæ ityarthatvÃt gantavyÃm // (352) pacanamasyÃ // pÃtrasya // (353) naitadÃtmanÃ kartu ayuktam // pravrajitasya [ÃtmanÃ kartuæ ayuktam] ityartha÷ // (354) kaÂÃhakasya tadarthaæ upasthÃpanam // tadarthamiti pÃkÃrtham / kÅd­ÓasyetyÃha - // tattvotpatte÷ / tadbhÃvatattve kaÂÃhakatvena eva yasyotpatti÷, tadbhÆtatayÃ eva yasya karaïaæ, na ghaÂÃdyavayavadvayena ityartha÷ / kimasyaiva ekasya, na ityÃha - // (355) tattvotpatte÷ karparakasya vÃ // upasthÃpanamityanubandha÷ / yathÃsya karparakÃmena kaÂÃhakasya saæpÃdanÃrthaæ sÃdhu ghaÂÃde÷ bhedanakena [deÓitatvÃt]
- // (356) bhasmanÃ pÆrayitvÃ sÃdhu bhedanaæ ghaÂabhedanakena // [kathamiti cet ghaÂabhedakena ityuktam] / lohamayasya etad kÅlakasya nÃma - // (357) dhÃraïamasyeti // ghaÂabhedanakasya // (358) tena avacchÃdanaæ apalÃyidhÆmam // tena kaÂÃhakena pÃtrasyÃ 'vacchÃdanaæ kÅd­ÓamityÃha - apalÃyÅdhÆmam / tadvidhaæ etatkartavyaæ yadvidhe÷ dhÆmo na palÃyate ityartha÷ / kiæ aliptenaiva bahi÷ kaÂÃhakena ityÃha - // (359) dattatu«am­ttikÃbahila pena // datta÷ tu«am­ttikayÃ bahirlepo yasmin tenetyartha÷ / abhyantare kimadattena asya kasyacita dravyasya lepena ityÃha - // (360) piïyÃkena gomayena vÃ liptÃbhyantareïa // kiæ aÓu«kena dattÃlepena ityÃha - // (361) upagataÓo«eïa / kÅd­ÓyÃæ kimastarÃyÃæ vÃ bhÆmau nihitasya pÃtrasya anena avacchÃdanaæ ityÃha - // (362) k­taparikarmÃyÃæ bhÆmau vÃ st­tatu«ÃyÃæ avakÅrïaæ
rÆciradhÆmakarakapiïyÃkÃdidravyÃyÃæ nihitasya adhobilam // tu«ÃïÃmupari rocanaÓÅla-dhÆmakarakÃnÃæ piïyÃkÃdÅnÃæ dravyÃïÃæ avakÅrïamityartha÷ / kathaæ nihitasya ityÃha - adho bilam / kimata÷ paraæ kartavyamityÃha - // (363) gomayai / palÃlena vÃ avaguïÂhya ÃdÅpanam // (364) (#<VinSÆ 39>#) suÓÅtalasya apanayanamiti / pÃtrasya // (365) Ãni«panna-raæga saæpatte÷ Ãv­tti÷ // tÃvatpÃko deyo yÃvat raægasaæpannam // (336) nirmÃdya nirmÃdya Ãropaïam // pratipÃkaæ nirmÃdayitavyamityartha÷ // (337) sÃmantakasya prÃïakÃnÃæ anukampayÃ saæmÃrjanaæ sekaÓca // ambhasÃ sÃmantakasyaiva / uktaæ - 'na apÃtrakaæ pravrÃjayeyu÷' ityetatprasaægÃgataæ saparikaraæ pÃtravidhÃnam // aparaæ pravrajyÃvastusaæbaædhÃducyate - // (368) prarohasya parivyaæjanaæ aj¤Ãtau var«Ãgrasya upasaæpÃdyÃægÅkaraïam / prarohasyeti
bÃlaprarohasya / kasminpradeÓe ityÃha - / parivyaæjanaæ, vyaæjanÃtsamantata÷ / aj¤Ãtau var«Ãgrasya upÃsaæpÃdyasya aægÅkaraïam / apraj¤ÃyamÃne viæÓativar«atve upasaæpannibhittaæ vyaæjanasÃmantakena romajanmano aægÅkaraïamityartha÷ / vyajyate anena puru«abhÃva÷ iti vyaæjanam / puru«endiryam // (369) vyÃjena asya pratyvek«aïam // asyeti parivyaæjanaæ romaprarohasya / kÅd­Óena vyÃjenetyÃha - // (370) ÆrdhvanÃgadantaka-cÅvaravaæÓastha bhÃvÃvatÃraïÃdinÃ / ucce nÃgadantake cÅvaravaæÓe 'vati«Âhato vastrÃde÷ bhÃvasya avatÃraïa-ÃropaïÃdinÃ // (371) na upasaæpatprek«aæ v­k«amadhirohayet / (372) na bahi÷ sÅmÃæ pre«ayet // upasaæpatprek«amiti / avadarÓana-upavicÃrÃnta÷ atra sÅmÃ vyati«Âhate / kuto darÓanopavicÃrÃnta÷ upasaæpÃdanasthÃnaæ tatsthÃnÃt / uccalitÃyÃæ upasaæpÃdanasthÃnam / tadarthaæ vyÃp­tÃt
ÓÃsanÃdhimuktÃt ÓÅlavata÷ ca bhik«o÷ sopadhivÃra-vihÃrasthÃnato gamane tanmÃrgapratipannÃt / anyadÃ vihÃra-taditikaraïÅya-caækramaïa-atinÃmanasthÃnagatÃt - (373) darÓanopavicÃra enaæ apakÃsane sthÃpayeyu÷ ganÃbhimukhaæ prag­hÅtÃæjalim // enamiti upasaæpatprek«am / apakÃsana iti rahonuÓÃsakagatasya karmaïo aÓravathaæ saæghamadhyÃt asya p­thakj¤Ãpanaæ yattadatra apakÃsanagrahaïena g­hÅtam / apakÃsane gaïÃbhimukhaæ prag­hÅtÃ¤jalÅ÷ saæghamadhyÃt anapakÃsito na kartavya÷ ityartha÷ // (347) na g­hiïo niÓrayÃnÃrocayet // (375) na upasaæpannamÃtrÃya na Ãrocayet // niÓrayÃniti vartate / 'g­haniÓritÃya niÓrayaæ na Ãrocayet' - yÃvat 'apravrajitÃya' iti / asya paÓcÃt ayaæ grantha÷ - anyatama÷ brÃhmaïadÃraka÷ pravrajyopasaæpadÃrthaæ upÃdhyÃyena yÃvatpiï¬apÃtaæ gaccha iti Ãj¤apta÷, tena Ãj¤apte sati svabhik«Ã(yÃcana)
hetunÃ udvigna÷, kiæ pravrajitenÃ 'pi piï¬apÃta÷ kartavya÷ iti Óik«Ãæ prati«edhate, bhagavatÃ garhitvÃ uktam - "upasaæpannamÃtrÃya catvÃra÷ niÓrayÃ ÃrocayitavyÃ÷" ityatra saægraho 'yam // (376)yatra niÓrayÃ 'bhÃva÷ tatra po«adhopÃsanÃ-niÓrayapratij¤Ã-grahaïaæ ca na kartavyam // (377) ni÷Órayapratij¤Ãgrahaïaæ pÆrvaæ nÃnurak«itavyam // niÓrayÃbhÃve "pratij¤ÃyÃ÷ pÃÓcÃt arthasiddhi÷ d­Óyate' (iti) etadvacanaæ d­«Âam, tatra purvakasmin sati paÓcÃt pratij¤Ã kartavyÃ iti j¤Ãyate, iti veditavyam // (378) (#<VinSÆ 40>#) paÓcÃdapi dvimÃsatodhikam // paÓcÃditi grahaïam / dvimÃsato 'dhikaæ niÓrayÃ 'bhÃve na rak«itavyam ityasya anuprati«edhÃrthaæ 'api'-Óabda÷ / dvimÃsaæ nÃÓrityÃpi niÓritaæ kartavyaæ ityatra j¤Ãtavyam // (379) vastu-karma-upasthÃpakaparihÃreïa enaæ parÅccheyu÷ // evaæ iti vastu, vastvÃdiparihÃrai÷
enaæ vastu parÅccheyu÷ / vastu-parihÃra÷ iti niÓraya-g­he parihÃra÷ / niÓrayÃrhasaæghe pudgalabahulatvÃt parÅccheyu÷, ityalam vistareïa // (380) daharamadhye«u abhÃve v­ddhataramÃp­cchet // abhÃve iti niÓrayasya / 'var«ÃvÃse aniÓrita÷' ityukte vacane niÓritÃnÃæ madhye ekavar«Åyaæ ÃcÃryakÃlamatÅtya var«Ã-vicchedÃt vihÃre aniÓritya gatÃnÃæ vihÃre anÃÓraya÷ api na kartavya÷, k­tvÃ tu sÃtisÃro bhavati / atha ca yaste«u ativ­ddha÷ sa pra«Âavya÷ / tadanantaraæ pravÃritena ÃcÃryaparihÃra÷ kartavya÷ / uktagranthe etad saæg­hÅtaæ bhavati / arthata÷(?) tesÃæ v­ddhataro dahara÷ sa niÓrita÷ / v­ddhatarastatra dahareïa prÃrthito bhavati, 'niÓcaye aniÓrita' iti veditavyam // (381) bhÃve 'pi upaniÓrayatvena // iti niÓraye / bhÃve 'pi ÃÓraya sya ÃÓraye / dahare«u v­ddhatara÷ pra«Âavya÷ / atrÃyaæ grantha÷ - "upaniÓrayatvena ayameva
upÃdhyÃyasama÷ bhavati / ayameva tena pra«Âavya÷ / ayameva tasya Óik«ito bhavati, paÂhito 'pi pÃthito bhavati" iti pravrajyÃvastuni nirmÃïe (?) uktam // (382) na anavalokya tajjÃtÅyaæ parikarmayet tena vÃ ÃtmÃnam // atra tajjÃtÅyaæ nikÃyÃntara-pravrajitaæ j¤Ãtaæ ÃÓaækitaæ vÃ // (383) nirdo«aæ abhÃve [niÓrayÃrhasya] prav­ttaparye«aïasya aniÓritasya vÃ 'pi // nirdo«amiti nirapavÃdam / abhÃve iti ÃÓrayasya / nirapavÃda÷ kasminniti cet - tadarthaæ prav­ttapare«aïa ityÃdyuktam // kiyatkÃlamiti cet - // (384) Ãpa¤carÃtrani«ÂhÃnÃta // ityuktam / yÃvatpa¤carÃtraparyantamityratha÷ / yÃvatpa¤carÃtratvaæ hi 'lÃbhe arhatvam' / atra grantha÷ nidÃnÃt - 'aniÓritaæ deÓaæ, upÃli', yÃvat gatvÃ parÅk«ya pa¤carÃtramupÃdÃya' // (385) arhatvaæ ca lÃbhe // ityuktaæ bhavati // tadapi apratihatasaæbaædhe niÓrayaparye«aïe ceti // (386-387)
viÓramya Ãgantuko dvitÅye t­tÅye vÃ anhi niÓrayaæ g­hïÅta // na ekÃhasya arthe // iti niÓrayaæ g­hïÅta ityetena anubandha÷ // (388) anyaæ asÃænidhye niÓritasya Ãp­cchet // niÓrayak­tena 'niÓrita÷' / e«a karmaïi ka-(=kta÷) (pratyaya÷) niÓrayatvena grahaïe ityartha÷ // (389) nirdoæ«ama-nÃp­«Âau gatasya karmÃdÃne apara-tad-Ãgatau // karmÃdÃnanimittaæ gatasya aparasya karmÃdÃnasya Ãgamane do«ÃbhÃvo 'nÃp­«Âau ityartha÷ / vibhaÇgÃdetad ÓayanÃsana-Óik«ÃpadÃt / 'niÓrayaæ g­hïÅtaæ' iti vartate // [(390) na yasya tasyÃntikÃt //] (391) nirj¤Ãya v­tta-j¤Ãna-parivÃrÃnugrÃhakatvaæ praÓnÃdinÃ asya grahaïam // v­ttaæ ca j¤Ãnaæ ca parivÃraÓca grÃhakatvaæ ca anuvÃdanÃdau pravartamÃna tÃæ asya pudgalasya praÓnena anyena vÃ samÃcÃreïa (#<VinSÆ 41>#) j¤ÃtvÃ niÓrayasya grahaïamityartha÷ / [katamena vidhinÃ iti cet] //
(392) saævaravat // iti upÃsaka-saævarÃdivat mantrÃdinÃ vidhinÃ ityartha÷ // prag­hÅtÃ¤jalinÃ saævarasya grahaïam / asya tu - // (393)-(394) prapÅ¬ya ubhÃbhyÃæ pÃïibhyÃæ ubhau pÃdatalau / parÅk«ya dÃnamiti // niÓrayasya kimasya saævaro rÆ¬ha÷ Óaik«aÓca / ÓÃsane sthÃpayituæ itye«Ã parÅk«Ã // (395) putra-pit­-saæj¤ayo÷ niveÓanam // yathÃsaækhyaæ niÓrayaniÓritÃbhyÃæ parasparam // (396) tattve eva upÃdhyÃye niÓritatvam // tadbhÃva÷ tattÃ, tacchabdena upÃdhyÃyasya parÃmarÓa÷ / upÃdhyÃye sthite upÃdhyayatÃ eva niÓritvam - [atrÃpi] karmaïi kta÷ / niÓrÅyata iti niÓrita÷, niÓraya ityartha÷ / tadbhÃve niÓritattvam // (397) tasmÃt agrahaïamasya tatra // asyeti niÓrayasya / tatreti upÃdhyÃye / etaduktaæ bhavati - yasmÃdupÃdhyÃyatve eva niÓrayatvaæ, tasmÃt 'na yasya tasyÃntikÃt' niÓrayo grÃhya÷ iti // (398) nirapek«atÃsaæpatti÷
ubhayo÷ ÃttaniÓrayadhvaæse kÃraïam // ubhayoriti niÓritaniÓritavato÷ sÃk«eïa krameïa vÃ nirapek«atÃyÃ÷ saæpatti÷ saæpannatÃ / Ãttasya g­hÅtasya niÓrayasya dhvaæse kÃraïam / ekatra nirapek«a[tÃ-bhÆte] tÃvat niÓrayasyÃnuv­tti÷ yÃvat aparo nirapek«ÃbhÆta÷ iti / par«atsaæbaædha e«a yÃ [niÓrita-]niÓritatva-upagati÷, na caikasya sÃpek«atÃyÃæ par«atsaæbaædhasya apetatvam, itye«Ã atra vyavasthÃ // [sahadarÓaænÃt upÃdhyÃyasya udghÃto niÓrayo vaktavya÷] - (399) sannipattau anaupÃdhyÃyena abhimatena prav­tti÷ // yadukte upÃdhyÃye saænihite nÃnya÷ ÃprÃptavya÷ ityasya tatpratipÃdanam / [sÃpe]k«atve par«atsaæbaædhÃpagamasya / upÃdhyÃyagatÃt niÓrayÃdanyo niÓraya÷ anaupÃdhyÃya÷ / sannipatanaæ sannipatti÷, tena sannipattau satyÃæ abhimatena niÓrayeïa niÓritasya prav­tti÷ / yo 'sya rocate tasya niÓrayeïa vastavyam
ityartha÷ // (400)tenaiva tena // tena upÃdhyÃyagatena niÓrayena sannipÃte, tenaiva upÃdhyÃyena prav­tti÷ / [nÃstyatra kÃdÃcitkaæ akÃdÃcitkaæ ca] // (401) nirantaraæ du«ÂavÃ upÃdhyÃyaæ Ãsanaæ mu¤ceta // nidarÓanaæ upÃdhyÃya÷, anyatrÃ 'pi niÓraye vidhe÷ vyavasthÃnÃt // (402-403) trirdivasena niÓrita upasaækrÃmet tadvihÃrastha÷ // araïyavÃsÅ kroÓe cet pratyaham // yadi kroÓe tadaraïyaæ bhavati, yatra niÓrayo bhavati pratyahamÃgatya upasaækrÃmet ityartha÷ // (404-405) pa¤ca«ai÷ ahobhi÷ kroÓapa¤cake // po«adhe ca ardha-t­tÅye«u yojanesu // ata÷ paraæ eka [sÅmÃtva]-syÃbhÃvÃt niÓrayatvasyÃbhÃvo veditavya÷ // (406-409) na niÓritaæ avasÃdanÃrthaæ nÃvasÃdayet // pa¤cÃvasÃdanÃ - // anÃsÃyo, anavavÃda÷, upasthÃnadharmÃbhi«ai÷ (#<VinSÆ 42>#) asaæbhoga÷, prÃrabdhakuÓalapak«asamucchedo niÓrayapratipraÓraæbhaïaæ
ca // aÓraddhasya etadarhatvaæ kusÅdasya durvacaso, nÃhatasya, pÃpamitrasya ca // avasÃdanÃrhatvameva // (410) avasÃditasaægrahe anyasya sthÆlÃtyaya÷ // evamapi kriyamÃïe yadi asau k«amÃïe Ãdaraæ na kurute, tatra kiæ kartavyam - / (411) anÃd­tau bhik«o÷ praguïÅkaraïÃya prayoga÷ abhij¤asya // kÅd­ÓasyetyÃha - abhij¤asya, yastatpraguïÅkaraïÃya abhij¤a÷ tasya // (412) tyakta÷ nimittasya k«amaïaæ k«amayata÷ // yena nimittena avasÃdita÷, tasya parityÃge k«amaïam / na ca evameva, kiæ tarhi, k«amayata÷ - // (413-415) na anarhamavasÃdayet // na arhasya na k«ameta // na anarhasya k«ameta // sarvathÃ // (416-418) ni«kÃsanaæ aka[ra]ïÅyatÃyaæ layanÃt // parisrÃvaïa-kuï¬ike datvÃ sÃntarottaraæ ca ÓrÃmaïerasya // upasaæpatprek«aÓcet pa¤ca pari«kÃrÃn // datvÃ ni«kÃsanamiti anubandha÷ / parisrÃvaïasya prÃgeva
uktatvÃt, yaditinoktaæ (tri)-cÅvaraæ ni«adanaæ pÃtraæ ceti pa¤ca // (419) upasaæpannasya ca // pa¤capari«kÃrÃnityabandha÷ // (420-421) na siæhani«Âhuro bhavet // na vighÃtasaæ vartanaæ kriyÃkÃraæ kurvÅran // saæghabhÆtÃ bhik«ava÷ // (422) paliguddhatÃ parthu«itatvaæ Ãsyasya // (nÃÓo rÃdhate(?), rÃtrivÃsÃdutthitena dantakÃ«thena anyena vÃ mukhe, niÓrayasya anyasya vÃ vandanaæ abhyavaharaïaæ vÃ akÃryam iti asyaitatpratipÃdanam / "na bhik«uïÃ dantakÃ«Âhaæ avisarjyaæ piï¬apÃta÷ paribhoktavya÷ / bhukte sÃtisÃro bhavati" iti / vastumanÃntarÅyake nidÃne yaduktaæ - 'apratigrÃhita-saænihitÃbhyavahÃra÷ pratik«epagata÷ e«a÷ / anavetya mukhamalaæ ÃhÃrapak«atÃæ bhavadbhi÷ atikrama÷ kriyate ityasya, tadevaæ pratipÃdanam // niÓrayav­ttau ihoktikaæ - "sÃrdhaævihÃrÅ antevÃsÅ vÃ kalyameva utthÃya parimÃï¬alaæ nivasya
Ãv­tya ca, dantakÃ«Âhaæ visarjya anta÷ sÅmni caityavaædanaæ k­tvÃ ityÃdi yatpariÓodhatvaæ mukhamÃlasya tadetaddantakÃ«thaæ vis­jya" ityatra vacanam / ata÷ etatsÆtram - // (423) visarjayeddantakÃ«Âham / æaitad pratirÆpam, tasmÃt mukhamÃlaÓodhanÃrthaæ avalaæbanÅyatvamasya / kathaæ visarjayedityÃha // (424) praticchannameva // (425) uccÃraprasrÃvikriyÃ ca // praticchannameva // (426) nopabhogyasya ante v­k«asya ku¬yasya vÃ // ante iti samÅpe, yatra mahÃjana÷ sadÃ Ãste tadatra upabhogya÷, na tatra dantakÃ«ÂhavisarjanÃdi kartavyamityartha÷ // (427) pramÃïamasya dvÃdaÓakÃÇgulÅnÃæ prabh­tyÃ '«ÂakÃt // asyeti dantakÃ«Âhasya / Ã-a«aÂakÃdipÃÂhe 'tra saædhi÷ dvÃdaÓÃÇgulamÃrabhya yÃvat a«ÂÃægulatvaæ pramÃïamasya ityartha÷ // (428) Ãcatu«kottarÃt abhÃve bahuÓle«maïa÷ // aægulicatu«kasya yaduttaraæ anantaraæ
pramÃïaæ tad yÃvadbhÃve (#<VinSÆ 43>#) pÆrvapramÃïasya, bahuÓle«maïe dantakÃ«Âha sya pramÃïam / grantho 'smin - "atrÃntarÃnmadhyam, api tu ye bahuÓle«mÃïa÷ tai÷ caturaægulavinirmuktaæ dantakÃ«Âhaæ visarjayitavyam" iti // (429) na ayuktatvaæ visarjanasya layane kaÂhillakasyopari // visarjanasya iti prak­tatvÃÂ dantakÃ«Âhavisarjanasya // (430) nÃ 'saæpatti÷ atra gupte÷ pranÃ¬Åmukhe // atra dantakÃ«Âhavisarjane pranÃ¬Åmukhe gupti÷ praticchannatÃ saæpadyata eva ityartha÷ // (431) hastasÃmaæ takasya atra evaæ-jÃtÅyake saæbhÃvyatvam // atreti praïÃ¬Åmukhe / evaæ-jÃtÅyake iti dantakÃ«ÂhavisarjanajÃtÅyake, pÃdadhÃvanÃdau karaïÅye / hastasÃmantakasya saæbhÃvyatvaæ na hastasÃmantakÃt pareïa dantakÃ«ÂhavisarjanÃdi kartavyamityartha÷ // (432) jihvÃmasya anunirlikhet / asyeti dantakÃ«thavisarjanasya //
(433) upasthÃpayet jihvÃnirlekhanikÃm // (434) sÆcÅdravyam // sÆcÅpuÂÃ kriyate raiti-tÃmra-aya÷-kÃæsai÷ tadrÆpai÷ ityartha÷ // (435) kalpate atrÃrthe dantakÃ«thavidala÷ // atrÃrthe iti jihvÃnirlepanÃrthe // (436) parasparaæ asyÃ 'tÅk«ïatÃyai dh­«Âi÷ // parasparamiti anyonyam, asyeti dantakÃ«Âhavidalasya // (437-438) na tÅk«ïena dantaæ jihvÃæ karïaæ coddh­«et // na aÓanai÷ / Óanai÷ uddh­«edityartha÷ // (439) abÃdhayantaæ mÃæsam // iti dantamÃæ sÃdi // (440) - na aprÃk«Ãlya digdhaæ mukhamalena pradeÓaæ [anavaguïÂhya vÃ pÃæÓunÃ dantajihvayo÷ pavanaæ chorayet] // dantakÃ«Âhasya pavanaæ chorayet ityanena saæbaædha÷ / asaæbhave ambhasa÷ anavaguïÂhya vÃ pÃæÓunÃ dantajihvayo÷ pavanaæ chorayet / pavanaæ puna÷ anayo÷ yathÃkramaæ dantakÃ«thaæ vidalaæ ca // (441) na viÓabdyeti // yathoktaæ dvayaæ chorayet
// (442) nidarÓanametad // viÓabdanasya dantajihvayo÷ pavanaæ, anyadapi anena Ãk«iptamityartha÷ / nidarÓanena yadÃk«iptaæ taddarÓayati - // (443) uccÃra-prasrÃva-kheÂa-siæghÃïaka-vÃnta-viriktamapyanyacca // bhavati akheÂabhÆtaæ vÃntaæ, viriktaæ vÃnuccÃrabhÆtam, - tadyathÃ nÃsÃvireke atisÃriïaÓca, yathÃ pÅtanirgame / tasmÃt uccÃra - kheÂÃbhidhÃne satyapi vÃnta-virikta-grahaïam / uccÃridi«u atirikta [sya sa]rvasya upasaægrahÃrthaæ anyacca-itivacanam // (444) nirmÃdanasya ato 'pi saæpatti÷ // u«ÃÂuka-gomayÃdapi // iti dantakÃ«thavisarjanÃt / u«ÃÂuka-gomayÃdapi saæpatti÷ - / "dantakÃsthasya alÃbhe gomayena u«ÃÂukena ca mukhaæ Óodhayitavyam" ityatra grantha÷ // (445) caityaæ anantaraæ kÃyakaraïÅyÃnu«ÂhÃnÃt vandeta // dantakÃ«ÂhavisarjanÃntaraæ yatkaraniyÃnu«ÂhÃnaæ, tasmÃt - //

(a) niÓritapratipad

(446) atha niÓrita-pratipat // atha-Óabdo 'dhikarÃrthaæ nÃnantaryÃrtha÷ / ita (#<VinSÆ 44>#) Ærdhvaæ niÓrita-pratipat adhik­tÃ veditavyÃ // (447) ato 'nantaraæ kÃlyaæ upasaækramya vandanam // ata÷ iti kÃyakaraïÅyÃnu«ÂhÃnÃntarÃt caityavandanÃÂ niyatam / niÓritasya svÃsthyakalye kÃyakaraïÅyÃnusthÃnaæ, ityata÷ kÃlyataraæ niÓrayasya iti pratipattavyam / pariÓuddha-Ãsyena vandanasya agratve i«ÂavyatvÃt / anyathÃ niÓritasya vighÃtajÃte÷ / na ca mantavyaæ - u«ÃÂuka dantakÃ«ÂhopanÃmanaæ ityanenÃsya virodha÷ iti, glÃnÃdau avakÃÓasadbhÃvÃt // (448) vÃrtÃ-p­cchanam // (449) u«ÃÂukadantakÃ«ÂhopanÃmanam // (450)mahÃnasaæ avalokya Ãrocanam // iti yattatra upakalpitamanupÃnaæ tasya Ãrocanasya - // (451) priyasya upanÃmyatvena manasikaraïam // iti Ãrocite yatrÃsau prÅtiæ saædarÓayati tasya priyasya upanÃmayi«yÃmi
asyedaæ ityevaæ manasikaraïam // (452) pÃtranirmÃdanam // (453) piï¬apÃtikaÓcet niÓcayo bhavati rÃvakasya ca // ravak«araka-dvitÅya-nÃmna÷ nirmÃdanam, raiti Óabdaæ karotÅti rÃvaka÷ // (454) saprayojanaæ cet parisrÃvaïasyÃ 'pi // nirmÃdanamiti saæbaædha÷ / prayojanaæ puna÷ kadÃcit bahireva bhoktavyaæ bhavati / [tadapi bhavati cet pra«Âavyam] // (455) so 'pi cet praÓna÷ // piï¬apatiko bhavati, tata÷ piï¬apÃta-praveÓÃrthaæ sÃhya-asÃhya-praveÓÃbhyÃæ kimasya abhirucitamiti j¤ÃnÃrthaæ praÓna÷ // (456) sÃhyaæ cet - // niÓrayasya niÓritena saha praveÓe // - abhirucitaæ tenaiva niÓrayena saha praveÓa÷ // (457) vi«amÃdau purato gati÷ // (458) praïÅtasya tasmai ca pariïÃmanam // yadi praïÅta÷ piï¬apÃto labhyate, tasmai pariïÃmayitavyo asme dehÅti // (459) asaha÷ cet - // iti praveÓa÷ // - Ãgatya upadarÓanam // [iti]
piï¬a kasya / [kÅd­Óaæ pariïÃmayitavyaæ iti cet - // (460) varatarasya upanÃmanam yattatra prapÅtakhÃdyabhojanaæ bhavati, tanniÓrayÃya upanÃmayitavyaæ g­hÃïa iti // (461) mÃtraj¤a 'sau sarvatra syÃt // (iti) niÓraya÷ // (462-463) udakasthÃlakapÆrïam // kÃlÃrocanam // iti bhojana-kalasya // (464) bhukte pÃtrÃdinirmÃdanam // (465) sthÃpanamasya // nirmÃditasya pÃtrÃde÷ // (466-471) caityÃbhivandanÃyÃæ u«ÃÂukodakÃdyupanaya÷ // pÃdaprak«ÃlanagatÃnu«ÂhÃnam // ÓayanÃsanapraj¤apanam // pratinivÃsanÃrpaïam // nivÃsanagrahaïam // pÃdodakÃdhi«ÂhÃnakaÂhilla-upanÃmanam // pÃdaÓabdasya udakÃdhi«ÂhÃnÃbhyÃæ pratyekaæ abhisaæbaædha÷ / pÃdodakapÃdÃdhi«ÂhÃnÃæ kaÂhillÃnÃæ upanÃmanam // (472-274) upÃnat-pro¤chanam // asammataæ utthÃnakÃrakatvena g­hitasaæmÃrjanÅkaæ d­«ÂvÃ alpotsu kaæ kuryÃt // g­hÅta-sÆcÅkaæ
ca asammataæ cÅvara sevakatvena // d­«ÂvÃ alpotsukaæ kuryÃt iti vartate / sammataæ tu utthÃnakÃrakattvena (#<VinSÆ 45>#) [cÅvarasevakatvena vÃ] alpotsukaæ akurvato nasti do«a÷ // (475) kalpikÅkaraïa-alpaharitÃpÃdÃna-pu«paphalloccaya-daætakÃ«ÂhopasaæhÃrÃdyapi ÓramaïoddeÓe // niÓrayaæ prati karaïÅyamiti arthÃt gati÷ / pÆrvoktaæ ca sarvaæ iti 'api'-ÓabdÃt / saæghe 'pi vyÃparanÅyatÃyÃæ asyaitatkaraïÅyamiti anusÃrÃd gantavyam // (476) arga¬aka-ÃkoÂanena abhyatarasthaæ bodhayet // niÓrayaæ anyaæ ca bhik«um / sarvÃdhikarika÷ e«a vidhi÷ // (477)Óanai÷ etad // arga¬akÃkoÂanam // (478) nÃti velam // iti na muhurmuhu÷ arga¬akaæ ÃkoÂayedityartha÷ / na tvenaæ vidhyet // (479) ena nÃtivegena prapÅ¬ayet // enaæ arga¬akaæ kavÃÂadvitÅyasaæj¤aæ nÃtivegena k«ipedityartha÷ // (480)Óana÷ saprajÃnan ÃpraviÓet niskrÃmecca
asaæghar«aïena dvÃraÓÃkhe // yathÃ anyo÷ dh­«Âi÷ na bhavati tathÃ ityartha÷ // (481) satkuryÃdenam // [enamiti] niÓrayam / antarÃle niÓraya-niÓritÃdhikÃrasya aviccinnatvÃt enaæ-Óabdo niÓrayaparÃmarÓÃrtha÷ // (482) ÃlÅyeta // enamityanu«aÇga÷, saæÓli«Âena niÓrayasya vihartavyam, na dÆrÅbhavitavyamityartha÷ // (483) na tadviruddhamiti // ÃlÅyeta ityanubandha÷ / niÓrayaviruddhasya na upaÓli«yÃt ityatha÷ // (484) apatrapeta ata÷ // ata÷ iti niÓrayÃt / yÃvaduktaæ bhavati - salajjenÃsya bhavitavyamiti // (485) dak«o 'sya k­tye syÃt // dak«o 'nalasa÷, asya niÓrayasya // (486) satk­tyakÃrÅ // yadasya karaïÅyaæ tatsak­tya katavyamityartha÷ // (487) prÃsÃdikaprasthÃna÷ // prÃsÃdikena abhikramÃdinÃ yukta÷ // (488) hrÅmÃn sagaurava÷ / yadyapi hrÅviÓe«o gauravaæ, tathÃpi netacchabdÃdasya gati÷ ityasya grahaïam / prasara-saæ
koco hrÅ÷ // (489) sapratÅÓa iti // parÃyattatÃsaævedanarÆpo apatrÃpyaviÓe«a÷ sapratÅÓatÃ // (490) nÅcacitta÷ // nihatamÃna÷ // (491) saæprajÃnan ahÃpayan svakÃryam // dhyÃnÃdhyayanÃdikam // [(492) kiæ-kuÓalagave«Å k­tye vÃ // etadgata-niÓrayagrahaïÃ 'p­cchatÃ parivÃradÃnÃdau ca anyatra vÃ niÓritena kiækuÓalagave«iïÃ bhavitavyaæ, na lokayÃtrÃpareïa etatkartavyaæ ityartha÷ // (493) vikriyÃæ] ÃpadyamÃnaæ nivÃrayet // yadyasau niÓraya÷ kÃæcidvikriyÃmÃpadyeta, sa niÓritena vÃrayitavya÷ // (494) av­ddhau kuÓale anyatra tatkare samarpaïÃæ yÃceta // yadi asya niÓritasya tasminniÓraye kuÓaleæ na v­ddharbhavati, tato 'sau enaæ anyasmin kuÓalav­ddhikare niÓraye samarpaïÃæ yÃceta // so 'pi enaæ praÓnÃdinÃ - (495) nirj¤Ãya niÓrayÃrhe arpayet // [tato 'pi?] paraæ niÓrayeïa niÓritasya karaïÅyam - // (496-497-498) pÃpamitrÃt
vÃraïam // kuÓale niyoga÷ // tadupasaæhÃra÷ // kuÓalopasaæhÃra÷ ityartha÷ // (499) [vyutthÃ]panÃyÃæ Ãpatte÷ Ãnulomike jÅvitapari«kÃrasaæpattau (#<VinSÆ 46>#) ca udyoga÷ // yathÃ niÓritasya etad-dvayaæ saæpÃdyate tathÃ niÓrayeïa udyoga÷ karanÅya÷ / so 'pyetad asmai kuryÃt iti [catu÷]-atikrÃntÃtsÆtrÃt niÓritenÃpi ni [Órayasya] etad-dvayasaæpattau udyoga÷ kartavya÷ iti pratipattavyam // (500) sÃrdhavihÃrÅ antevÃsika-upÃdhyÃya-ÃcÃrya-samÃnopÃdhyÃya samÃnÃcÃrya-Ãlaptaka-saælaptakasaæstutaka-sapremakaæ glÃnamupati«Âheta // Ãlaptako hi nÃma priyatÃæ ÃlapanÃdi-priyÃcaraïena upanÅta÷ / saælaptako yena sÃrdhaæ asya viÓvastakasya kÃlena kÃlaæ saælÃpo vartate // saæstutako yena sÃrdhaæ asya ekatra [sthÃna-]gamanÃdinÃ saæstavopagamanÃt aÇgÃÇgÅbhÃvo jÃta÷ / sapremako yad d­«ÂvÃ ÓrutvÃ vÃ vinÃ 'ÇgÃÇgÅbhÃvena prÅtimÃtrakamutpannam
// (501) pÆrvakriyÃ 'bhÃve uttara iti // sÃrdhavihÃrÅ-antevÃsyÃdiïÃæ pÆrveïa upasthÃnakaraïasyÃbhÃve uttara-uttara÷ upati«Âhet / sÃrdhavihÃriïÃ upasthÃnakaraïasyÃ 'bhÃve antevÃsika÷ upati«Âhet, tena upÃdhyÃya÷, tena ÃcÃrya ityÃdi / gurutvÃt upÃdhyÃyasya tata÷ pÆrvayo÷ prathamaæ arhatvaæ, ÃcÃryacca antevÃsikasya, sÃrdhÃævihÃriïo antevÃsikÃt / ataÓca pratyasannataratvÃt k«iptasya pÆrvasya prathamaæ arhatvam // (502) pÃthÃcÃryasyÃpi atra g­hÅtatÃ // ityÃcÃryagrahaïena ca // (503) sÃhye aÓaktau niÓritaæ yena prav­tti÷ // sÃhya iti glÃnyasya anekatra upastheye // aÓaktau iti yadyekata÷ api upasthÃtumaÓakti÷, tato niÓritamupa[ti«Âhe] dityartha÷ / katamaæ niÓritamityÃha - yena prav­tti, yamÃp­«ÂvÃ karaïÅyaæ karoti / antarÃ, yadÃ yasya yena atipatti÷, tadÃ tasmin pravrartitavyam / atyayakÃriïÃæ atipattau, sarvamuts­jya
ityarthÃt gantavyam // (504) pravrajitavat atra prÃrabdha-talliÇga÷ // atreti glÃnopasthÃnavi«ayatve, ya÷ pravrajyÃrthaæ muï¬anÃdinÃ ve«amÃtreïa yojita÷ nÃdyÃpi pravrÃjita÷ sa pravrajitavat dra«Âavya÷ / yathÃ pravrajitasyopasthÃnaæ tathÃ tasya glÃnasya kartavyamityartha // (505) na glÃnaæ sabrahmacÃriïaæ abhyupek«eran // (506) upÃsthÃyakaæ asya abhÃve dadÅran Ã 'ntÃt / abhÃva iti sÃrdhaæ vihÃryÃde÷ / kuto yÃvaddeyam ityÃha - Ã 'ntÃt iti / yadi dattenÃ 'pi ekena abhavo bhavati upasthÃyakasya, tne aÓaktyÃ saæbhÃvanakÃrya-asadbhÃvÃt aparaæ dadÅran / evaæ yÃvatparyantabhÆta÷ saæghasya ityartha÷ / "sarvasyÃbhÃve saæghena upasthÃyako deyo glÃnÃvasthÃæ paricchidya, eko vÃ dvau vÃ saæbahulÃ vÃ, antata÷ sarvasaæghena upasthÃpanaæ karaïÅyam" - ityatra grantha÷ // [bhai«ajyapratiÓaraïatvÃt -] (507) kalpate bhai«ajyaæ
saæghata÷ kevalasya glÃnasya paribhoga iti // muï¬ag­hapatidravye bhai«ajyaæ [yad] tatsÃæghikÃyÃæ glÃnako«ÂhikÃyÃæ sthÃpayitavyam, glÃnai÷ bhik«ubi÷ paribhoktavyaæ iti (#<VinSÆ 47>#) yattasyaitena saægraha÷ // (508) asatve etad upasthÃpaka÷ samÃdÃpayet iti // abhÃve sati etad upasthÃpakena samÃdÃpayitavyam // (509) asaæpattau sÃædhikaæ dadÅran // yadi samÃdÃpyamÃnamapi na saæpadyate, tata÷ sÃædhikaæ deyamityartha÷ // (510) abhÃve (sÃædhikasya) bauddhikaæ ÃÓarÅragatÃditi // Ãmuktakamapi yatpratimÃyÃæ caitye vÃ ÃbharaïÃdibhirapi yÃvaddeyaæ anyÃbhÃve ka÷ [puna]rvÃdo 'nyasyetyartha÷ // (511) pÃnaka-chatrÃropaïÃdikÃrÃn enamuddiÓya [sÃædhikÃt] kuryu÷ // asaæpattÃviti vartate, svasyÃbhÃve, sÃædhikat / asyeti sÃæghikasya (512) abhÃve asya bauddhikÃt / (513) deyatvaæ ÃbhyÃæ Ãrtasya tenÃm­tyau sati vibhave
// ÃbhyÃmiti sÃæghikabauddhikÃbhyÃm, asati tu dÃne do«ÃbhÃva÷ // (514) nopasthÃyaka÷ enaæ nopati«Âhet // enamiti glÃnam // (515) na arthyÃæ asya dharmyÃ ca Ãj¤Ãæ vilomayet // arthyÃmiti jÅvitapÃtra-pratisaæyuktÃm / asyeti glÃnasya / dharmyÃmiti puïyopasthÃna pratisaæyuktÃm // (516) nÃdhyavasÃna-vastÆpayÃcito vidhÃrayet // adhyavasÃnavastu yatra pÃtrÃdau glÃnasya t­«ïÃ / upayÃcita iti glÃnena, upasthÃyaka÷ // (517) na nÃvavadet iti // glÃnamupasthÃyaka÷ // (519) nainaæ glÃno atilaæghayet upasthÃyakena k­taæ avavÃdaæ na glÃno atikramedityartha÷ // (519) sÃæghikÃdenaæ asau upasthÃyaka÷ - maraïaÓaækÃyÃæ ÓayanÃsanÃdutthÃpya paudagalike niveÓayeta // (520) abhyaæjana-snapanapÆrvakatÃvyÃjena iti // abhyaæjana-snapanapÆrvakatayÃ vyÃjabhÆtayÃ niveÓayet ityarthaæ÷ / vyÃjasya atra pradhÃnatvÃt, nidarÓanametad-dvayaæ
veditavyam // (521) yatnavÃn tadavasthÃparicchede syÃt // iti maraïÃvasthÃparicchede yasyÃæ ÓarÅrÃvasthÃyÃæ maraïÃÓaækÃ bhavati tasyÃmityartha÷ / yatnaÓca atra muhurmuhu÷ pratyavek«aïam // (522) tatkÃryatvaæ tatk­tasaækleÓÃnÃæ tanm­tacÅvarÃïÃæ dhÃvanasya // tena glÃnena k­tasaækleÓÃnÃæ tanm­tacÅvarÃïÃæ iti yasyÃsau glÃnasya upasthÃyaka÷ tasya eva m­tasya yadi tÃni cÅvarÃïi bhavanti, na anyasya, tesÃæ dhÃvanam / tasya upasthÃyakasya karaïÅyamityartha÷ // (523) saæghasya tatsthavira÷ saænipÃte pÆrvagama÷ syÃt // niÓraya-niÓritaprakÃra e«Ã÷ ityetasminnavadhau saæghasthavirÃdhikÃrasya upanyÃsa÷ / saæghasya saænipÃte saæghasthavira÷ pÆrvaægamo bhavedityartha÷ // (524) gamane vilaæbitaæ udÅk«eta // tatsthavira÷ // (525) te 'pi enamiti / ye«Ãæ asau sthavira÷, te 'pi enaæ gamanavilaæbitaæ udÅk«eran // (526)
anirgataæ ca dÆraæ gatvÃ // (527) grÃmÃnte ca / samÅpavÃcÅ atra antaÓabda÷ // (528) praveÓaÓcet atra anuyÃntam // praveÓaÓcedabhipreto anvÃgacchantaæ enaæ grÃmÃnte udÅk«eran / udÅk«amÃïÃnÃæ - (529) dÆtaÓcet syÃt "Ãgamaya yÃvatsthavira (#<VinSÆ 48>#) Ãgacchati" iti brÆyu÷ // enamiti dÆtam // (530) pÃïyudakadÃne ca gatatve abhyavahÃrÃya asti cetkÃla÷ iti // gatatve bhojanÃya pÃnakÃya vÃ pÃïyudakadÃnavelÃyÃæ yadi bilambamÃnÃnÃæ kÃlo 'sti, tato dÆtamenaæ brayu÷ - "Ãgamaya yÃvat saæghasthavira Ãgacchati" iti // (531) asati atra upadeÓe asyÃsanaæ mu¤ceran // asati udÅk«aïakÃle bhojanÃdi-upaveÓe saæghasthavirasya Ãsanaæ moktavyam // (532) saæni«aïïatÃyÃæ [bahiÓca pra]tyavek«eta // saæni«aïïa÷ antarg­he, bahi÷ iti ÃÓramapadÃt // anayo÷ avasthayo÷ pratyavek«aïÃæ saæghasthavireïa kartavyam // mÃ
'tra kaÓcit dusprÃv­to anivasto vÃ ityedarthaæ - // (533) dusprÃv­tatve durnivastatÃyÃæ vÃ sau«ÂhavÃrthaæ anayo÷ nimittaæ asmai kurvÅta // anayo÷ iti du«prÃv­tatÃ-durnivastatayo÷ / nimittamasmai iti yo 'sau du«prÃv­to durnivasto vÃ // (534) aprativedhe anantareïa kÃrayet // yadi asau durnivasta÷ saæghasthavireïa kriyamÃïaæ nimittaæ na pratividhyati, tato yastasyÃ 'nantara÷ tena kÃrayet // (535) asaæpattau svayam // evamapi sau«ÂhavakÃraïasya asaæpattau svayameva kÃrayet / nimittasya aprativedhe vacanena kÃrayet // (536) na enÃna saæ[lÃ]payet navakÃn / ye«Ãæ sa tatra saæghasthavira÷ - // (537) yatrai«Ãæ vihÃrÃraïyayo÷ v­tti÷ tadv­ttaæ grÃhayet [niyu¤jÅta ca] // ye«Ãmiti navakÃnÃm / tadv­ttamiti vihÃrav­ttaæ araïyav­ttaæ ca / niyu¤jÅta ceti, na kevalaæ tadv­ttaæ grÃhayet, api tu tasya v­ttasyÃnu«ÂhÃne niyogo 'pi e«Ãæ
kÃrya÷ //

(b) paÓcÃt-Óramaïa÷

(538) Ãgantuka÷ pratyavek«ya Ã[vÃ]sikÃnÃæ Ãrocayet ÓayanÃsanÃrtham // ÓayanÃsanÃrthaæ Ãgantukasaæghasthavira÷ pratyavek«eta, ye«Ãæ asau saæghasthavira÷ ÃvÃsikÃnÃæ, Ãrocayet ÓayanÃsanÃrtham // (539) gamiko dik-sÃrtha-ÃvÃsa-ÓayanÃsana sahÃyakÃæÓcaglÃnye na-sahÃyitvena tolayitvÃ prakramet // gamika÷ saæghasthavira÷ / gamikÃnÃmiti arthÃtpratipatti÷ - yasyÃæ diÓi gantavyÃæ yena sÃrthena mÃrgeïa ca ya ÃvÃsa÷ tatra ca gatasya ÓayanÃsanaæ tad sarvaæ buddhyÃ yuktÃyuktatayÃ saætolya, sahÃyakÃæÓca glÃnye sati na kenacit kaÓcitparityaktavya÷, ityevaæ tolayitvÃ tato yathÃbhimatasthÃnasaæpÃdanÃrthaæ prakramedityartha÷ // (540) sarvaæ paÓcÃt mÃ kasyacit kiæcit pramu«itamiti apetya ÃdÆraæ utsmÃrayet // saæghasthavira eva // (541) anuddhatÃn anunna¬¬atve na[va]kÃn prati«ÂhÃpayet // anupaÓama÷ auddhatyam, stabdhatvaæ
[unna¬atvaæ] tadviparyaye prati«ÂhÃpayedityartha÷ // (542) kuÓalaæ ca upagatÃn sarva÷ sarvÃn iti // anuddhatÃnanunna¬¬atve prati«ÂhÃpayet ityanu«aÇga÷ / na gamika÷ sthavira eva, api tu anye 'pi / na ca navakÃneva api (#<VinSÆ 49>#) tu anyÃnapÅtyartha÷ // (543) saæjÃnÅta / gamika÷ saæghasthavira÷ // saæghacaryÃ-ÅryÃ-upadeÓa-uddeÓÃdiæ-bhaktalÃbha-glÃnasaævidhÃnÃdi-karanÅya-saæpÃdanena anu[g­]hïÅta // caryÃ-gocara÷ / ÅryÃpatha-ÅryÃ / tayorupadeÓa÷, ayaæ gocara÷ ayamagocara÷ evaæ gantavyamityÃdi / uddeÓÃdi ityatra svÃdhyÃyanikÃdÅnÃæ ÃdiÓabdena grahaïam // (544) var«opagato anusaæj¤Ãya vihÃraæ apratisaæskurvata÷ saæskÃrayet, saæskurvato abhyutsÃhayet // (545) par«adgatÃn sarva÷ kathai«itÃyÃæ anulomikadharmopasaæhÃreïÃnug­hïÅta // sa cet par«adgatÃ÷ kathÃæ e«ante tato yo yasyÃnukÆlo dharmopasaæhÃra÷
tena anug­hïÅta / sarva÷ iti saæghasthavira÷, na ca var«opagatasaæghasthavira eva // (546) tÆ«ïÅtve ra[tÃ]n upek«eta // tÆ«ïÅbhÃva÷ tÆ«ïÅtvam / Ãrya÷ atra tÆ«ïÅæbhÃvo 'bhipreta÷, na maunamÃtram // (547) g­hiïa÷ upagatÃn bhaktÃn saævibhÃjayet // yuktame«Ãæ bhaktaæ dÃtumiti / bhik«Æn bodhayitvÃ yadi te bhik«ava÷ saæghasthavireïa uktÃ÷ saævibhÃgaæ na kurvanti, te vÃ g­hiïo bhoktuæ necchanti tata÷ - // (548) akaraïe ani«Âau vÃ dharmyÃmetÃæ kathÃæ k­tvÃ idamasmÃkaæ saævidyate iti brÆyÃt // (549) par«adaæ tadvÃn sarva÷ pratyavek«eta // sarva÷ par«advÃn, na saæghasthavira÷ eva ityartha÷ // (550) mudhÃcÃriïaæ nig­hïÅyÃt // sarva÷ par«advÃn ityanu«aÇga÷ / yathÃ na v­thÃ kÃlamatinÃmayati, na nirarthikÃæ pravrajyÃæ karoti tathÃ kartavyamityartha÷ // (551) gamanÃdi atra yathÃ etatkuryÃt // evaæ gantavyaæ,
evaæ sthÃtavyaæ ityÃdi saæniveÓÃpek«a÷ 'Ãdi'-Óabda÷ // 'atra' iti par«adi / 'yathÃ etad' iti yathÃ par«ad, par«adanurÆpaæ ityartha÷ // (552) a-nÃnÃtiryak-katha÷ syÃt // atra iti vartate / dharmavinayÃdapakrÃntÃ 'pÃrÓvena asya vartinÅ, tiryak kathÃ, nÃnÃkathÃviprakÅrïÃ÷ // (553-554) na pura÷ paÓcÃcchamaïo gacchet // na ti«Âhediti // purata÷ paÓcÃt (vÃ) Óramaïe na ti«Âhedityartha // (555) ukto brÆyÃditi // nÃnuktena kiæcidvaktavyam // (556) saæpÃdayedveti // yadasya ucyate pura÷Óramaïena tatsaæpÃdayet ityartha÷ // (557) na antarÃkathÃæ avapÃtayet iti // pura÷Óramaïe kathÃæ kurvÃïe, na antarÃ-kathÃæ kuryÃdityartha÷ // (558) adharmaæ bhÃ«amÃïaæ / (iti) pura÷Óramaïaæ / prativadet // (559-560) dharmaæ anumodeta // saæpannadhÃrmikaæ lÃbhaæ pratig­hïÅta // iti paÓcÃcchramaïa÷ // etatpaÓcÃt-Óramaïav­ttam //

(c) kulopasaækrÃmÅ-bhik«ugatam /

kulopasaækramiïo v­ttamucyate // (561) anunna¬a÷ / iti sarva÷ / kule syÃt anunna¬a÷ anavasthita÷ // g­hÃdapakramitukÃmatÃ, anavasthitatvam // (562) avak«iptacak«uriti // vi«ayebhya÷ pratisaæv­tacak«urityartha÷ // (563) dharmyÃæ g­hibhya÷ kathÃæ kuryÃt // (#<VinSÆ 50>#) (564) dÃna-dama-saæyama-brahmacaryavÃsopo«adha-Óaraïa-gamana-Óik«Ãpadagrahaïe«u enÃnniyu¤jÅta // enÃniti g­hiïa÷ / damo vaÓÅkaraïam, vaÓÅk­tatvaæ cendriyÃïÃæ kÃyavÃcoÓca saæyamo 'visaraïaæ e«Ãm, vinayanaæ viniyatÃvasthÃnam / brahmacaryavÃsaÓca iti pravrajitav­ttam, g­hitve ca yÃvajjÅvikÃ grÃmyadharmÃt prativirati÷ // (565) sarvatra-ÃpattimukhabhÆte prasthÃne sm­ta÷ pratipadyeta // sm­ta iti Ãpatti«u ityarthÃt gati÷ / kula[prave]ÓÃdau yadgamanÃdiprasthÃnaæ Ãpatti-utthÃnadvÃrabhÆtaæ, tatra tathÃ sm­trupasthÃpyÃ yathÃ na kiæcidÃpadyate
// (566) na na-Ói«Âa÷ anugama iti // pratipadyeta ityanu«aÇga / nÃnuÓi«Âo 'yaæ anubaddha÷, tena na pratipadyeta / na vilaÇghayeta asyÃnuÓÃsanÅmityartha÷ // (567) ehi iti svÃgatapÆrva-priyÃlÃpyabhigate syÃditi // ehi iti svÃgatÃlÃpÅ pÆrvaæ ca ÃgatÃlapanÃt priyÃlÃpÅ syÃdityartha÷ / [abhi]gate iti g­hiïi pravrajite vÃ // (568) uttÃnamukhavarïa÷ / iti agahanÃyamÃna÷ // (569) smitapÆrvaægama iti // smitena prathamaæ gantÃ, sÃæmukhyasya dÃtÃ ityartha÷ // bhavati sÃntare 'pi prasthÃne sasmitatvamiti, Ãha - // (570) vigatabhrukuÂi÷÷ // (571) g­hÅ cedabhyÃgata÷, dharmyÃæ asmai kathÃæ kuryÃt // (572) [anÃgacchati atra grÃmÃntika÷ saæraæjanÅyaæ yathÃ ÓÃkti pravartayet] // [anÃgacchati iti g­hini / grÃmÃntiko bhik«u÷ / saæraæjanÅyaæ bhojanÃdinÃ] yathÃÓakti pravartayet // (573) pÃnÅyÃ 'sanamupasthÃpayet // Ãraïyake 'pi, pÃnÅyaæ
Ãsanaæ ceti vigraha÷ // (574) saæmÃrga-ÓayanÃsanapraj¤apanapÃnÅyasthÃpana-cÃraïa-bhaktani÷sargÃn navaka÷ kuryÃt // yatra tatra samÃgame samÃgame sarvametattena navakena kartavyam // (575) upagacchet vilomÃæ parijanakriyÃæ, na cet sva-paropaghÃtÃya // upagacchediti adhyupek«eta / na cet abhyupagamyamÃnÃ Ãtmana÷ paresÃæ vÃ upadhÃtÃya bhavati // (576) asmai cet - // parijanasya sÃ kriyÃ upaghÃtÃya cet // Óaktau satyÃæ samucchidya enÃæ-vilomÃæ kriyÃæ anyÃm // dharmyÃæ - // kriyÃm // utpÃdya tathÃ - // parijanaæ // saæj¤Ãpayet // (577) bhaÇge 'praroge vÃ tannidÃnaæ parijanasya pratisaæskaraïam // iti tasyÃæ dharmyÃyÃæ kriyÃyÃæ utpÃdyamÃnÃyÃæ tasya parijanasya yadi cittabhaÇgo bhavati durmanaskatÃ 'praroge vÃ anyena prakramaïaæ tasya pratisaæskaraïam / tathÃ dÃnÃdinÃ pratisaæskartavyam / parijane yathÃ
'sya etad dvayaæ na bhavatÅti // (578) aÓaktatve anyena prakramaïam // iti samucchettumaÓaktatve anyena prakramitavyam // (579) na tu tatpratyayaæ vig­hya - // parijanasya // brÆyÃt // (580) saæghÃrÃme 'parÃdhyanstathÃ kuryÃdyathÃ svayaæ grÃhikayÃ grahaïaæ gacchet // (581) agacchantamanÃrocya sahasÃ kasyacit kumÃra-mitra-amÃtya-bhaÂÂa-rÃjaputrebhya÷ (#<VinSÆ 51>#) pÃdamÆlikÃn grÃhayitvÃ ÓuddhikÃyÃæ par«adi nihanyÃt // grÃhayitvÃ iti bodhayitvÃ / ÓuddhikÃpar«ad yatra na daï¬yate tatra nihanyÃt parÃjayedityartha÷ / kumÃrÃdinÃæ tu yatprÃgbodhanaæ tadetadartham ÃparÃjita÷ tadÃÓrayeïa nÃpakuryÃt ityartha÷ // uktaæ pravrajyÃvastusambaddhaæ bhik«ugatam //

(d) bhik«uïÅgatam /

bhik«uïÅgatamidÃnÅmucyate // tatra yat pravrajyopasaæpado÷ 'puru«a÷' uktaæ, tadeva striyÃmiti aÇgok­tya viÓe«a÷ ÃkhyÃyate // (582) bhik«uïÅ bhik«usthÃne // saæghaikadeÓabhÆta÷ [ekabhÆ]to vÃ upÃdhyÃyarocakÃdi yatra bhik«urukto bhik«unÅ tatra dra«ÂavyÃ ityartha÷ // kiæ sarvasya bhik«o÷ sthÃne 'tha kasyacidityÃha - // (583) sarvasya pravrajyÃyÃm // pravrajyÃvi«aye sarvasya upÃdhyÃyÃde÷ bhik«o÷ sthÃne bhik«uïÅ pratipattavyÃ / upÃdhyÃyikÃrtha Ãrocanaæ, ÓrÃmaïerÅsaævaradÃnaæ ityetatsarvaæ bhik«uïÅbhireva anu«ÂhÃtavyam / nÃstyatra bhik«oradhikÃra [ityasya] tat-pratipÃdanam // (584) upasaæpadi anyasya tadyÃcanÃdau karmakatu÷ // upasaæpadi na sarvasya bhik«o÷ sthÃne bhik«uïÅ dra«ÂavyÃ / api tu upasaæpadyÃcanÃdau, ya÷ karmakartÃ tato 'nyasya bhik«o÷ sthÃne bhik«uïÅ upasaæpadyÃcanÃtprabh­ti
karmakÃrako 'tra bhik«ureva na bhik«uïÅ iti uktaæ bhavati / prÃk tu upasaæpadyÃcanÃ[yÃ÷] bhik«uïÅ karmakÃrikÃ, yÃ 'sau kevalabhik«uïÅsaæghamadhye brahmacaryopasthÃne saæv­tiæ dadÃti iti // (585) atrÃca[ya]ssaægha÷ // atra upasaæpadi yÃcanÃdau bhik«usaægha÷ // ÃcayabhÆta÷ pratipattavya÷ / ubhayasaæghe sannipatite yÃcanÃtprabh­ti karma kartavyamityartha÷ // (586) kathanaæ bhik«uïyÃntaritaæ ÃntarÃyiko syÃt vÃ // ityÃntarÃyikakathane saæghamadhye kriyete - ekaæ kevalabhik«uïÅsaæghamadhye, brahmacaryopasthÃna-saæv­tidÃnanimittadvayamubhayasaæghamadhye // dvayasyÃ 'pi e«a vidhi÷ pratipattavya÷ / lajjÃnimittametaduktam - tasmÃt kÃmacÃravij¤ÃnÃrthaæ Ãdau kriyÃpada prayoga÷ // (587) Óik«amÃïÃtvaæ nÃma striyÃmaparaæ parva // ÓrÃmaïerikÃtvaæ bhik«uïÅtvaæ ityetatparvadvayaæ puru«asÃdhÃraïam /
idaæ tu t­tÅyaæ asyÃ÷ parva / tacca - // (588) niÓritÃyÃmeva // ÓrÃmaïerikÃtva-bhik«unÅtvÃbhyÃæ aviÓe«atÃsaædarÓanÃrtha÷ 'eva'-Óabda÷, yathÃ ime parvaïÅ / niÓritÃyÃmevaæ etadapÅti / ataÓca upÃdhyÃyikÃtvena bhik«uïÅæ kÃ¤cicca, na tÃmeva yÃæ ÓrÃmaïerikÃrthaæ iti pratipatti÷ / tadevaæ striyÃæ tritvamupÃdhyÃyasya, puru«e tu dvitvaæ iti jÃtaæ bhavati / kasyÃmavasthÃyÃæ Óik«amÃïÃtvaæ nÃma striyÃæ aparaæ parva, kiyantaæ vÃ kÃlaæ asya caraïaæ ityÃha - // (589) ÓrÃmaïerikÃtva-bhik«uïÅtvayo÷ antarÃle var«advayacaraïasya kÃla÷ // tÃvantaæ kÃlaæ Ãcaritvena upasaæpÃdanaæ ityevaæ kÃlaparigraho, (#<VinSÆ 52>#) na atrordhva caritavyametad vratamiti / tasmÃt na pÆrïatve 'sya kÃlasya prÃgupasaæpatte÷ aÓik«itavyaæ asyÃæ Óik«ÃyÃm, dhvaæso vÃ asya saævarasya iti pratipattavyam / ko 'sya Óik«amÃïÃtva-prarohasya
kÃla ityÃha - // (590) tadÆnopasaæpatkÃlÃdyÃdika÷ prarohasyeti // upasaæpatkÃlasyÃdi÷ / sa dvi[vi]dho 'syÃ÷ / kumÃrikÃyÃ÷ viæÓativar«atvaæ, g­ho«itÃyÃ÷ dvÃdaÓavar«atvam / tena caraïakÃlena var«advayena Æna-upasaæpatkÃlÃdinÃ Ãdi÷, [tadÆnopasaæ patkÃlÃdi÷] asya kÃlasya so 'yaæ kÃla÷ tadÆnopasaæpatkÃlÃdyÃdika÷ / e«o 'sya Óik«amÃïÃtvaprarohasya kÃla÷ / kumÃrikÃyÃ÷ a«ÂÃdaÓatvaæ var«ÃïÃæ, g­hÅ«itÃyÃ÷ daÓavar«atvamityartha÷ // grantho 'tra bhik«unÅvibhaÇge - "yÃ g­ho«itÃ daÓa var«Ã, kumÃrikÃbhÆtÃ vÃ a«ÂÃdaÓavar«Ã / tasyÃ÷ dve var«e Óik«Ã saæv­tirdeyÃ" iti // upasaæpatkÃlasya atra vighau aægÅk­tasya viÓe«a÷ ÃkhyÃyate - // (591) dvÃdaÓatvaæ var«ÃïÃæ upasaæpadi-Æ¬hatÃyÃæ Ãdi÷ // Æ¬hatÃyÃæ k­tÃvÃhanatayÃ k­tavivÃhatÃyÃæ, dvÃdaÓatvaæ var«ÃïÃæ upasaæpadi kÃlasya Ãdi÷ // (592) dÃnÃdutthÃnam
/ Óik«amÃïÃtvasya ityanu«ÃÇga÷ / kena [dÃ]nÃdityÃha - // (593) bhik«uïÅsaæghena // kathamityÃha - // (594) Óik«Ãsaæv­tiriti dÃnam // "iyaæ evaænÃmÃ Óik«Ãsaæv­tiæ yÃcate, yÃvattatsaægha÷ Óik«Ãsaæv­tiæ dadÃti" ityevamÃde÷ mantrasya etadulliæganam // (595) anantaramasya Óik«otkÅrtanam asya Óik«Ãsaæv­tidÃnasya anantaraæ Óik«ÃyÃ÷ utkÅrtanam - «aïïÃæ dharmÃïÃæ, «aïïÃæ anudharmÃïÃm // tatra «aÂ dharmÃ÷ katame - 

nai kÃkinÅ pravrajet mÃrgam / nadÅpÃraæ na saætaret //
na sp­Óet puru«aæ, tena / naukÃgÃre saha svapet //
sÃæcaritraæ tu no kuryÃt / avadyaæ chÃdayenna ca //
ityete Óik«amÃïÃyÃ÷ / «aÂ-dharmÃ÷ parikÅrtitÃ÷ //

«aÂ anudharmÃ÷ katame / - 

jÃtarÆpaæ na g­hïÅyÃt / na guhye roma ÓÃtayet //
na khanet p­thivÅæ cÃ 'pi / na chindyÃt haritaæ t­ïam //
nÃ 'pratigrÃhitaæ svÃdet / svÃdetsaænihitaæ na ca //
uktÃ ime 'nudharmÃ÷ «aÂ / Óik«amÃïe«u Óik«aïÃt //

(596) na alabdhabrahmacaryopasthÃna-saæv­te÷ upasaæpad // upasaæpad atra brahmacaryam, tasyopasthÃnaæ upajananaæ, brahmacaryopasthÃnÃya saæv­ti÷ brahmcaryopasthÃnasaæv­ti÷, sÃ na labdhÃ yayÃ sÃ iyaæ alabdhabrahmacaryopasthÃnasaæv­ti÷, tasyÃ÷ / upasaæpad na bhavati, [yasmÃt] upasaæpadÃrthÃ sai«Ãæ saæv­ti÷ / k«etratÃyÃæ niyamanaæ ityato asyÃæ alabdhÃrthÃ (#<VinSÆ 53>#) nopasaæpad / kadÃ asyÃ÷ dÃnam - (597) rahonuÓÃsanÃdÆrdhvaæ taddÃnam // tasya brahmacaryopasthÃnasaæv­te÷ dÃnam // kenetyÃha - // (598) saæghena // prak­tatvÃt bhik«uïÅsaæghena pratipatti÷ // kiæ evameva asyÃ dÃnamityÃha - // (599) p­«ÂvÃ ÃntarÃyikam // tadevaæ asyÃ÷ traya÷ ÃntarÃyikapraÓnÃ÷ bhavanti / eko-rahonuÓÃsikayÃ bhik«uïyÃ, dvitÅya÷-kevalabhik«uïÅ saæghamadhye brahmacaryopasthÃna-saæv­tyaægabhÆta÷, t­tÅya÷ ubhayasaæghe
yÃcitÃyÃmupasaæpadi upasaæpadaÇgabhÆta÷ / yacanamatra yÃcite / karmÃdÃnaæ ityata÷ prÃptam, tato 'syÃmapi yÃcitÃyÃmeva dÃnaæ yuktarÆpaæ, ityÃha - // (600) yÃcitÃyÃmiti // yÃcitÃyÃæ brahmacaryopasthÃnasaæv­tau asyÃ÷ brahmacaryopasthÃnasaæv­terdÃnaæ, na ayÃcitÃyÃmityartha÷ // (601) paæcatvaæ cÅvare«u // bhik«uïyÃ÷ tricÅvaraæ, kusÆlakaæ saækak«ikÃ ca adhike // (602) niÓraye«u viv­k«amÆlatvam // vivarjitav­k«amÆlatvaæ, v­k«amÆlaæ varjayitvÃ anye trayo 'syÃ÷ niÓrayÃ÷ // (603) a«Âatvaæ patanÅye«u // 'sparÓa÷ paæjaranik«epa÷ praticchÃdo nivÃraïaæ' ityadhikÃÓcatvÃra÷ // (604) gurudharmÃrocanam // a«Âau gurudharmÃ ÃrocayitavyÃ÷ / te puna÷ - "upasaæpad bhik«ubhya÷ / pratipak«aæ cÃvavÃdaparye«Âi÷ // nÃ 'bhik«uka ÃvÃse / kutraci var«opagamanaæ ca // bhik«orÃpa tsucodanam / aro«aïaæ vandanÃ ca
navakasya // ubhayagaïÃt mÃnÃpyam / pravÃraïÃ ceti gurudharmÃ÷ // " kasmin kÃle tadÃrocanamityÃha - // (605) patanÅyaÓramaïakarakÃntarÃle // (606) k­t-«aÂke // 'pÆrvapravrajite' ti - ato yÃvatk­t iti asya ya÷ saæj¤ÃvÃn 'mÃ 'si' iti pravrajyÃrthamupasaækrÃntÃæ p­cchet upasaæpÃdakÃÓca na pravrÃjayeyurupasaæpÃda[ye]yurvÃ iti sa pratipattavya÷ ityartha÷ // (607) nÃsti asyÃ÷ prarohaïadharmatÃ iti ca // etacca atra vidhi«aÂkaæ pratipattavyam / nÃÓanaæ evaævidhasya liÇgina÷ ityetatsarvÃdhikÃrikatvÃt vaktavyam / punariheti veditavyam / katamat«aÂkamityÃha - // (608)-(613) ubhayavyaæjanÃ // saæbhinnavyaæjanÃ // sadÃprasravaïÅ // alohinÅ // naimittikÅ // keyaæ naimittikÅ nÃma ityÃha - // nimittamÃtrabhÆtavyaæjanÃ tadÃkhyÃ // nimittamÃtrabhÆtaæ vyaæjanaæ yasyÃ÷ tasyÃ÷ naimittikÅti ÃkhyÃ, saæj¤Ã // (614) pÆrvapravrajitÃ
/ 'mÃ 'si ubhayavyaæjanÃ' yÃvat 'mÃ 'si pÆrvaæ pravrajitÃ' iti pravrajyÃrthamupasaækrÃntÃæ p­cchet // yÃvat 'nÃsti asyÃ÷ prarohaïadharmatÃ' itye«a atra naya÷ pratipattavya÷ //

k«udrakÃdipravrajyÃvastugatam //

(vi) p­cchÃgatam / (a) saævara-asaævarau

(615) na amanu«yagatikauttarakauravakayo÷ savarasya k«etratvam // manu«yagate÷ anyasyÃæ gatau upapanna÷, manu«yagatikatve 'pi auttara-kauravaka÷ [ca]; nai«Ãæ saævara÷ (#<VinSÆ 54>#) Ãrohati ityartha÷ // (616) na t­tÅyasyÃæ pariv­ttau vyaæjanasya // saævarasya na k«etratvamityanubandha÷ // yasya trir-vyaæjanaæ parivartate, na tasya saævaro rohatÅtyartha÷ // (617) na prathamadvayo÷ dhvastiriti // na prathamadvitÅyayo÷ vyaæjanapariv­tyo÷ dhvaæsa÷ saævarasyetyartha÷ / k«udrakebhya÷ etadvidhidvayaæ sÃd­ÓyÃd h­«Âam // (618) utthÃnaæ g­hyamÃïatve // samÃdÅyamÃnatve vyaæjanapariv­ttau satyÃæ utthÃnaæ saævarasya // "upasaæpadÃpek«iïo vyaæjanaæ parivartate - upasaæpanno vaktavyo 'nupasaæpanno vaktavya÷ // Ãha - anupasaæpanno vaktavya÷ // bhik«ubhyo hi bhik«uïyÃ upasaæpadÃ bhik«uïÅbhÃva÷ parye«itavya÷"
iti atra grantha÷ // nidarÓanamatra puru«asyavya¤janapariv­tti÷ / nirÃÓaÇka-taratvÃt anyatvamatra vidhe÷ / upasaæpadyamÃnÃvastho 'tra upasaæpatprek«Å g­hÅta÷, prÃkpariv­tto bhik«umÃtrasaænipÃtasya ayogÃt // (619) anupÃdhyÃyakatÃyÃæ tadvata÷ // tadvata÷ iti upÃdhyÃyavata÷ / saævarasya vinÃ 'pi upÃdhyÃyena bhavati utthÃnam // (620) anupasaæpannatve 'sya // upÃdhyÃyasyopa saæpannatve 'pi upÃdhyÃyavata÷ saævarasya bhavatyutthÃnam? - // (621) na, jÃnÃne 'sya abhik«utvam // na utthÃnaæ upÃdhyÃyavata÷ saævarasya jÃnÃne samÃdÃtari asyopÃdhyÃyasya abhik«utvaæ anupasaæpannatvaæ dhvastatÃæ vÃ / grantho 'tra - 'upasaæpadÃpek«Å stainyasaævÃsikena upÃdhyÃyena upasaæpÃdyate, upasaæpanno vaktavya÷, anupasaæpanno vaktavya÷? - / Ãha - yadi jÃnÅte stainyasaævÃsiko me upÃdhyÃya÷ ityanupasaæpanno vaktavya÷ / yadi na
jÃnÃti, upasaæpanno vaktavya÷ // evaæ pÆrvÃpannakena upÃdhyÃyena"........ityÃdi // ÃdivyagrakeïÃgÃrikeïa upÃdhyÃyeneti / nanu ca anupÃdhyÃyatve 'pi saævarasyotthÃnam, tatkathaæ jÃnÃne asyÃ 'bhik«utvaæ na bhavati, yasmÃt vipanno jÃnÃ[tÅ]tyÃÓayo bhavati, ÓÅle 'nÃhato bhavati, anartho vÃ ÓÅlena ityata÷ etadutthÃnam [iti cet, tanna] / nÃjÃnÃti anupÃdhyÃyatÃæ yÃvat, tasmÃt avirodho 'tra anutthÃnasya // yattu upÃdhyÃyasya anupasaæpannatve saævarasya utthÃnamuktaæ saæghamadhik­tya etad, saæghasyÃnupasaæpannatÃæ jÃnÃnena bhavati utthÃnaæ, na upasaæpatprek«Å [iti] // (622) nainaæ pratyÃcak«aïe // saævaramukhatvÃt upÃdhyÃyasya tad-pratyÃcak«aïe nÃsti saævarasya utthÃnam // grantho 'tra - upasaæpadyamÃna÷ upÃdyÃyaæ pratyÃkhyÃtaæ upasaæpanno vaktavyo 'nupasaæpanno vaktavya÷? - Ãha - anupasaæpanno vakta[vya] iti
// (623) na anayo÷ nÃma-anudbhÃvane // anayo÷ k«etropÃdhyÃyo÷ samÃdÃtrÃ [karma]kÃrakeïa vÃ nÃmÃnutkÅrtane na bhavati saævarasya utthÃnam // (624) na saæghasya tadyone÷ // samÃdÃt­-karmakÃrakÃbhyÃæ anyatareïÃ 'pi saæghasya nÃmno 'nudbhÃvane, tadyone÷, saæghayone÷, tadvaæÓasya, saævarasya na bhavatyutthÃnam // grantho 'tra - "samÃdÃtÃraæ (#<VinSÆ 55>#) prati traya÷ pudgalÃ÷ anupasaæpannÃ÷, Ãtmano nÃma na Ãca«Âe, upÃdhyÃyasya nÃma nÃca«Âe, upasaæpadaæ ca na jÃnÃti" iti / karmakÃrakaæ prati ayaæ grantha÷ - "trayÃïÃæ nÃma na parikÅrtayati - upÃdhyÃyasya, upasaæpadÃprek«iïa÷, saæghasya ca / upasaæpanno vaktavya÷, anupasaæpanno vaktavya÷ iti / [Ãha - anupasaæpanno vaktavya iti] / apratyupasthÃpanametad, g­hÅtatvena yadatra samÃdÃtu÷ Ãtmano nÃmÃ 'nukÅrtanam / saæghasyaitad pratyupasthÃpanam
/ anug­hÅtatvena yat saæghasyÃ nena nÃmÃnudbhÃvanam / yad karmakÃrakeïa samÃdÃtu÷ tadvi«ayatvasya upanÅte÷ tadakaraïam / yatsaæghasya saæghakart­katvasya upanÅte÷ tadkaraïam / yadupÃdhyÃyasya karmakÃrakeïa nÃmÃ 'nudbhÃvanaæ, tadapi saæghakart­katvasyaiva upanÅte÷ akaraïam / yasmÃt yatra karmaïi tatra saæghasya kart­tvapratipatti÷, tato 'nyasya tatkarmaïa÷ karaïam / yadupÃdhyÃyasya samÃdÃtrÃ nÃmÃnudbhÃvanaæ, tad yasya karmaïa÷ karaïaæ sopÃdhyÃyakasya, na tatra tasya vi«ayatvena pratyupasthÃnam / tadanutthÃnaæ e«Ãæ nÃmÃnudbhÃvane saævarasya // (625) nÃ 'gÃrika-tÅrthikadhvaje // pratyekaæ dhvajaÓabdasya parisamÃpti÷ / ÃgÃrikadhvaje tÅrthikadhvaje iti bahuvrÅhiÓcÃtra samÃsa÷ / ÃgÃrikadhvajo dhvajo yasya, tÅrthikadhvajo dhvajo yasya / ÃbhyÃæ dhvajÃbhyÃæ g­hÅtÃbhyÃæ na bhavati saævarasyotthÃnam
/ ve«aÓcÃtra dhvaja÷ // (626) na nagnakupita puæphÃlinÅ«u // saævarasyotthÃnaæ ityanu«aÇga÷ / samÃdÃnato nagnÅbhÆtasya tÅrthikadhvaja÷ iti anenaiva saægrahÃt / anyÃrthaæ nagnagrahaïam, pramuktapragrahatvaæ asyÃmavasthÃyÃæ cittasya iti saævarasyÃnutthÃnam / kupitatve sthairyabhaÇga÷ / puæphÃliïÅæ tÃvatÃ bhadantÃ upasaæpÃdayanti, upasaæpannÃ vaktavyÃ atha anupasaæpannÃ? [Ãha] - anupasaæpannÃ vaktavyÃ / upasaæpÃdakÃÓca sÃtisÃrÃ iti / puæphÃlinÅ pura÷ yatsaæyogÃt puru«o mriyate // (627) na nimittaviparyayÃ 'nabhyupetau utk«iptakasya // sa-d­«Âe÷ virati ÃÓayasya saævarasaæpatti÷, tasmÃt yena nimittena ÃpattyadarÓanÃdinÃ - utk«epaïÅyaæ karmak­taæ bhavati, tadviparyaya-anabhyupagame nÃ«ti saævarasya utthÃnam / nidarÓanamatra utk«iptaka÷ / sarvapraïihite«u e«a vidhi÷ / kalahakaraïÃdi-ÃÓayasyÃpi avirati-ÃÓayatvÃt
// (628) du«k­tamÃtrakaæ apÆrva-parvatÃyÃm / vinÃ upÃsakatvena ÓrÃmaïeratvopagatau, vinÃ ÓrÃmaïeratvena bhik«utvopagatau du«k­tamÃtrakaæ bhavati, na anutthÃnaæ saævarasya // grantho 'tra - "ÃgÃrika-apravrajitakaæ upasaæpÃdayanti, upasaæpanno vaktavyo 'nupasaæpanno vaktavya ityÃha - 'upasaæpanna÷, upÃlin, upasaæpÃdakÃÓca Ãpadyante du«k­tÃ [patti]miti" // (629-630) ayÃ¤cÃyÃmupÃdhyÃyasya antarÃyikayÃ 'praÓne // ubhayatra atra dusk­tamÃtrakam, na anutthÃnaæ (#<VinSÆ 56>#) saævarasyetyanu«araÇga÷ // (631) pratij¤Ãne 'sya asato dÃne // asato iti asaævidyamÃnasya, samÃdÃtra antarÃyikasya 'asti me 'ntarÃyikam' iti pratij¤Ãne saævarasya dÃne du«k­tamÃÂrakaæ, na anutthÃnam // nidÃne«vatra grantha÷ - "antarÃyikai÷ tÃvat bhadanta dharmai÷ samanvÃgatam, 'samanvÃgato 'sti' iti vadantaæ upasaæpÃdayanti / upasaæpanno
vaktavyo 'nupasaæpanno vaktavya÷, Ãha - 'upasampanna÷' upasaæpÃdakÃstu sÃtisÃrÃ÷" iti / tad atra antarÃyikaæ abhipretaæ vyavati«Âhate, yadvidhe tu ahamupasaæpanna÷ // (632) na puru«Ãnuk­titvaæ striyÃ, stryanuk­titvaæ ca puru«asya vyaæjanÃntaraprakÃra÷ // nÃtra anutthÃnaæ saævarasya, etatpradarÓanaæ - vya¤janÃntarasya prakÃratvÃt atrotthÃnaæ na syÃt / na caitade«a bhavati - //

(b) Ãk«iptatvam //

(633) Ãk«iptatvamasya hastacchinnÃdinÃ / asya puru«asya anuk­titvasya hastacchinnÃ÷ pÃdacchinnÃ ityÃdinÃ Ãk«iptatvam, Ãk«iptatvÃcca du«k­tÃmÃ[trami]tyuktaæ bhavati // (634) pÃpalak«aïa-bhinnakalpadvÅpÃntarajayo÷ // anayorapi hastacchinnÃdinÃ Ãk«iptatvamityartha÷ // "pÃpalak«aïaæ upasaæpÃdayanti" [iti] yÃvadupasaæpanno vaktavya÷ / bhik«avastu upasaæpÃdakÃ÷ Ãpadyante du«k­tÃmiti" pÃpalak«aïe grantha÷ // [nidÃna]-dvÅpÃntarajo 'pi grantha÷ - jambudvÅpakÃ bhik«ava÷ pÆrvavidehakamupasaæpÃdayanti, upasapanno vaktavya÷ '.......... yÃvad - 'upasaæpanna÷, upÃlin' / 'upasaæpadakÃstu sÃtisÃrÃ÷' / [iti] vistareïa cakrapeyÃlaæ karvatyam // saæsthÃna-pramÃïa-daÓÃbhedo manu«yÃïÃæ yatra dvÅpe tanmÃtravyudÃÓasavaraæ atra dvÅpagrahaïaæ vyavati«Âhate / etadatra bhinnakalpagrahaïena viÓe«itamukhÃdibhedo 'pi
atra kalpabhedo 'bhipreta÷ / evaæ ca ekadvÅpakÃnÃmapi e«a mukha-karïaprÃvaraïÃdÅnÃæ pratik«iptatvaæ veditavyam // (635) ekanakha-samudralekha-pak«ahata-liÇgaÓiro-gulmakeÓa-antarbahirdvi-kubja-«aÂsahitÃ 'naÇguli-pak«ma-nakula-kiæpila-viparÅta-milita-Óikya-kaÓmÅlita-ak«Ãk«a-ak«iÓÃla-Óantra-dardru-vicarcika-pÅta-avadÃta-rakta-nÃ¬Åkarïa-kaï¬u-piï¬a-sthÆlakacchu-aï¬alÃÇgÆlapraticchanna-mÆ¬ha-ajihva-ekahastapÃda-[ahastapÃda]-nÅlakeÓa-hastyaÓvaÓvagome«am­gamatsyÃhi-dÅrghabahuÓÅr«a-tÃlakaÇÂhaÓÆleryÃpathacchinnebhyaÓca anÃbÃdhikÃnÃæ, glÃnena ca itare«Ãm // ekanakhÃdÅnÃæ ca adhuktÃnÃæ [hasta]chinnÃdinÃ Ãk«iptatvaæ, itaresÃæ tu ÃbÃdhikÃnÃæ, glÃnena 'mÃ 'si glÃna÷' ityanena Ãk«iptatvaæ ityartha÷ // ekanakho, yasya ekameva nakham / samudralekho, yasya mudrÃyuktamiva lekhaæ ÓarÅrÃvayava÷
/ pak«aheto, yasya ekaæ pÃrÓvaæ Óu«kam / liÇgaÓirÃ, yasya liÇgÃkÃraæ Óira÷ / gulmakeÓo (#<VinSÆ 57>#) yasya vidÆ«akasya ivÃ 'ntarÃgulmena avasthitÃ÷ keÓÃ÷ / antarbahidvikubja iti pratyekaæ kubjaÓabdasya parisamÃpti÷, anta÷ kubjo bahÅ÷ kubja÷ antarbahi÷ kubja iti, uktametad anyatra- 'kÃïa÷, kuïi÷, kubjo 'tha, vÃma' iti, prabhedasaædarÓanÃrthaæ tvetad / «aÂ-sahitÃ 'naÇguli[riti] aÇguliÓabdasya pratyekaæ parisamÃpti÷ / «a¬Çguli÷ sahitÃÇguli÷ anaÇguliÓceti / «¬aÇgulitvaæ, sahitÃÇgulitvaæ, (anaÇgu)litvamÃtrakam / aÇguliphaïÃhastakatvenÃ 'tra saktÃÇgulitvasya antarbhÃva÷ / pak«ma-nakula-kiæpila-viparÅta-milita-Óikya-kaÓmÅlita-ak«Ãk«a-iti ak«aÓabdasya pratyeka samÃpti÷ - pak«amÃk«a÷, nakulÃk«a÷, kiæpilÃk«a÷, viparÅtÃk«a÷, militÃk«a÷, ÓikyÃk«a÷, kaÓmÅlitÃk«a÷, ak«Ãk«a÷ / pak«mÃk«o, yasya ak«ïo
'nta÷ carmapuÂe pak«masaæbhava÷ / [nakulÃk«a÷ yasya ak«a÷ nakulÃk«avat /] ulÆkÃk«a÷ kiæpilÃk«o [kapilÃk«Ãk«atvÃt] rak«Ãk«a÷ sad­ÓÃk«o vÃ / apÃÇgasamÅpavarti yo ak«yavayava÷ sa yasya nÃsÃsamÅpe, tatsamÅpavarti ca apÃÇgaæ sametya, asau viparÅtÃk«a÷ / yasya vigatanÃsÃvaæÓe parasparaæ ak«iïÅ-saæÓle«Âe, asau militÃk«a÷ / ÓikyÃk«o, yasya Óikyavat atilaæbite ak«iïÅ / galitapak«maromatvÃt vigaladraktamÃsavat ak«ïa÷ paryanto yasya asau kaÓmÅlitÃk«a÷ / ak«Ãk«a÷ iti ak«ayo÷ ak«iïÅ yasya asau ak«Ãk«a÷ / ak«iÓÃla-Óantra dardru-vicarcikÃ iti ak«iÓabdasya pratyekaæ nipÃta÷ / ak«iÓÃla÷, ak«iÓantra÷, ak«idardru÷ ak«ivicarcikÃ / ativiÓÃle yasya ak«iïÅ asau viÓÃlÃk«a÷ // pÅtÃvadÃtaraktanÃ¬Åkarïa iti karïaÓabdasya pratyekaæ nipÃta÷-pÅtakarïa÷, avadÃnakarïa, raktakarïa÷, nÃ¬Åkarïa iti //
kaï¬u-piï¬a-sthÆlakacchuriti kacchuÓabdasya pratyekaæ saæbandha÷-kaï¬ukacchu÷, piï¬akacchu÷, sthÆlakacchuriti // aï¬alÃÇgulapraticchanna iti aï¬ÃbhyÃæ lÃÇgÆla÷ praticchanna÷ asya iti aï¬alÃÇgÆlapraticchanna iti aï¬ÃbhyÃæ lÃÇgÆla÷ praticchanna÷ asya iti aï¬alÃÇgÆlapraticchana÷ // mÆ¬ha-ajihva-ekahastapÃda iti, mÆ¬ha ityanena upasaæpadaæ na jÃnÃtÅtyasya saæg­hÅtatvam // ajihva iti [jihvÃhÅ]nasya / mÆkavadhira iti mÆkagra÷aïena satyÃæ jihvÃyÃæ vaktumasamartha÷ jihvÃhÅna÷, anyasya ajihva iti uktatvÃt // [ekahastapÃda÷ iti ekaÓabdasya] hastapÃdaÓabdayo÷ pratyekaæ saæbandha÷ - ekahasta÷, ekapÃda÷, ahastapÃda iti // nÅlakeÓa iti aharitabhÆtaæ nÅlaæ, tasmÃt haritagrahaïena nÅlasyoktatvam // hasti-aÓva-Óva-go-me«a-m­ga-matsya-ahi-dÅrgha-bahuÓÅr«a iti ÓÅr«aÓabdasya pratyekaæ abhisaæbaædha÷ - hastiÓÅr«a÷
aÓvaÓÅr«a÷, ÓvaÓÅr«o, goÓÅr«a÷, me«aÓÅr«a÷, m­gaÓÅr«a÷, matsyaÓÅr«aæ÷, ahiÓÅr«a÷, dÅrghaÓÅr«a, bahuÓÅr«a÷ iti / 'sarvanÅla÷ sarvapÅta÷ sarvalohita÷ sarvÃvadÃta' iti etadapi yatpaÂhyate, e«Ãmapi caturbhi÷ bhÆtaæ chavi-varïai÷ ityuktatvam // tÃlakaïÂha[vat-ÓÆla-]ÓÆlacchinna-ÅryÃpathacchinna iti // (636) caureïa dasyo÷ // Ãk«iptatvamiti anu«aÇga÷ / pÃpav­ttirÆpatÃ sÃmÃnyena / nanu naiva asya ata÷ p­thaktvam? - bhavani hi adasyubhÆto 'pi caura÷ (#<VinSÆ 58>#) sagh­ïa÷ paraharaïa÷, sarveïa sarvaæ yadbhÆyasÃ yasya vÃ abhiprÃïÃtipÃtapravarttÃ / dasyuÓca acaurabhÆta÷ nirgh­ïo vadhyaghÃtakÃdi÷ / tasmÃt p­thaktvamevÃsya bhavati //

(c) anuj¤Ã

(637) pit­-vat pitrÃÓayatve anuj¤ÃyÃæ rÃjÃ // pitrÃÓayatvena rÃj¤Ã 'nuj¤Ãta÷ pit­bhyÃmevÃnuj¤Ãto dra«Âavya÷ / rÃjÃnuj¤ayÃ pravrÃjite [ado«o] dra«Âavya÷ iti bhÃva÷ // (638) parig­hÅtro÷ anuj¤Ãna-dhÃraïÃ-Ãrocane«u pit­tvam // asatyapi janakatve mÃtÃpit­parigraheïa avasthitayo÷ anuj¤Ãne saptÃhadhÃraïe saæghe ca Ãrocane [mÃtÃ-]pit­tvaæ, na janakayoreva parig­hÅt­tvena avasthitayo÷ ityartha÷ / "putrak­takaæ tÃvat, bhadanta, upasaæpÃdayanti, kasya sakÃÓÃ[dava]sÃritavya÷? - yasya putratvamupagata÷, evaæ dhÅtik­tikÃ yasya dhÅtitvaæ upagatikÃ" - ityatra grantha÷ // (639) na amanu«yagatikayo÷ // anuj¤ÃnadhÃraïÃ 'rocane«u pit­tvaæ ityanu«aÇga÷ // "yasya tÃvat, bhadanta, mÃtÃpitarau kÃlagatu bhavata÷, tiryagyonigatau vÃ, tasya keÓÃvaropaïÃya sarvasaægho 'valokayitavya÷? - no hÅdaæ, upÃlin" ityatra grantha÷ // (640) na
ata÷ ÃnantaryotthÃïam // amanu«yagatikÃbhyÃæ pit­bhyÃm ÃnantaryotthÃnam // (641) janakÃbhyÃmetad, pariv­ttavyaæjanÃbhyÃmapi // apuæstvamapi mÃt­gatÃtve 'pi tu«ka strÅtvaæ utthÃnamÃnantaryasya // (642) etad-k­tvaæ mÃt­ghÃtakÃdau tattvam // etatk­tvaæ Ãnantaryak­tvaæ, yad mÃÂ­ghÃtakÃde÷ pravrÃjanaæ prati«iddhaæ tatra Ãnantaryak­tvaæ tattu pratipattavyam / ÃnantaryakÃrÅ na pravrÃjya÷ ityevaæ puna stad / na sarvamÃt­ghÃÂako na pravrÃjya ityevaæ ca / tiryagyonigatamÃt­ghÃtakasya aprati«iddhaæ bhavati pravrÃjanam //

(d) saækÅrïam

kasmin bhik«uïyÃæ k­te bhik«uïÅdÆ«akatvaæ jÃtaæ bhavati, bhik«uïyÃ 'pi bhik«udÆ«akatvaæ bhavati, kenÃrthena etadubhayamityÃha - // (643) dÆ«akatvaæ abrahmacaryeïa svÃdayato÷, aparÃjitatve // "kiyatÃ, bhadanta, bhik«uïÅdÆ«ako vaktavya÷? - yena abrahmacaryeïa, [upÃlin], bhik«uïÅ dÆ«itÃ bhavati" iti grantha÷ / kiæ yattaccetaso÷ asyotthÃnamityÃha? - svadayato÷ / gamya 'pi dÆ«akatvasyosthÃnaæ, gantaryapi ityasya saædarÓanÃrthaæ atra dvivacanam / no tu sahite pratiyogisvÃdanena dÆ«akatvasya utthÃnam, ityasya na hi anya-prado«eïa anyasya saæbaædha÷, iti anaÇgatvaæ atra pratiyogisvÃdasya / vÅtarÃgadÆ«aïe ca dÆ«akatvÃnutthÃnaprasaægÃt / 'chandaÓa÷' iti yadvacanaæ, e«o 'tra Ãgama÷ / svecchayÃ ityasya artha÷ / pÃrÃjitatve 'pi bhik«u-bhik«uïÅtvaæ vidyate kim, tadavasthayo÷ nÃ 'pyanayo÷ dÆ«aïe dÆ«akatvamityatra
(#<VinSÆ 59>#) Ãha - aparÃjitatve / grantho 'tra - "a«Âau tÃvat, bhadanta, pudgalÃ pratyekavastubhÅ÷ bhik«uïÅæ dÆ«ayanti / du«ÂÃ sÃ bhik«uïÅ vaktavyÃ? du«ÂÃ, upÃlin, vaktavyÃ / katarÃ÷ tatra pudgalÃ bhik«uïÅ-dÆ«akÃ vaktavyÃ÷? - Ãha, na kaÓciditi / nipÃtane vÃ Ãmar«aïe vÃ aparÃjitatvaæ bhik«uïyÃ iti hi etad adÆ«akatva-vij¤Ãnam / kathaæ tarhi? - anyenÃrthena nipatitÃyÃæ, nikubjayÃæ vÃ, asvÅkurvatyÃæ, Ãmar«aïa-parÃmar«ana-saæpraveÓane, nipÃtyÃpi asvÅkÃre tayÃ nipÃtanasya / svayaæ vÃ saæsp­ÓantyÃ puru«agÃtraæ, puru«asyopakrÃnti÷ // (644) arhatvaæ pravrajyopasaæpado÷ upagatau puæstvasya hÅnÃyÃæ yo«iti // Óik«Ãæ pratyÃkhyÃya hÅnÃyÃæ v­ttÃyÃæ striyÃæ vyaæjanapariv­ttyÃ puæstvogatau arhatvaæ pravrajyopasaæpado÷ / na-strÅtvÃvasthÃyÃæ iva anarhatvaæ ityartha÷ // (645) asÃdhÃraïaæ ca pÃrÃjayikaæ adhyÃcaritavatyÃm
// 'arhatvaæ pravrajyopasaæpado÷ upagatau puæstvasya hÅnÃyÃæ yo«iti' - ityanubandha÷ // (646) ÃvÃsikÃnÃæ strÅupasaæpÃdane aÇgatvaæ // po«adhavastu atra grantha÷ - "yaduktaæ bhagavatÃ bhik«uïÅ bhi÷ bhik«ÆïÃmantike bhik«uïÅbhÃva÷ parye«itavya÷ iti katamesÃæ bhik«ÆïÃæ ÃvÃsika-naivÃsikÃnÃæ, upÃlin", iti / tatsthÃnagatÃ vÃsasthaæ bhik«usaæghaæ upaniÓritya bhik«uïÅnÃæ vÃsa÷ / tata÷ kÃlena kÃlaæ avavÃda-anuÓÃsanÅmÃrgaïÃt, na ca niÓrayÃtikramo yukta÷ ityetad vij¤Ãnam / ÃvÃsikatvamevÃtra viropitataratvena viÓi«yamÃïaæ naivÃsikatvaæ vyavati«Âhate // (647) dhvaæso bhavatvasya [uts­]«Âau // bhavadbhÃvye bhavatvaæ jÃyamÃnatvamityartha÷ / g­hyamÃïe saævare tasya saævarasya yadbhavatvaæ tasya tadavasthasya uts­«Âau pratyÃkhyÃnÃdinÃ utsarge dhvaæso bhavati / Ãvedha e«a saævarasya yajjÃyamÃnatvam /
na ca Ãneghasya pratyudÃv­tti÷ laÇghanÃdau d­Óyate / tasmÃt, na bhavatyasyÃ 'jÃyamÃnatve saævarasya pratyudÃv­tti÷ iti yo manyeta tannÃbhiniv­ttyartha etatsÆtram / muktake«u atra grantha÷ - "upasaæpannastÃbat, upÃlin, g­hitvaæ pratijÃnÃno anupasaæpanno vaktavya÷ / prÃgeva upasaæpadya mÃna iti // p­cchÃ prÃyaæ pravrajyÃvastugatam //

vinayav­ttau [svavyÃkhyÃnata÷] pravrajyÃvastu samÃptam //