Salistambasutra Based on the ed. by P.L. Vaidya in: Mahayana-sutra-samgrahah, Part 1. Darbhanga: The Mithila Institute 1961 (Buddhist Sanskrit Texts, 17) Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sutra section, text no. 31. The transliteration emulates the conventions of Nagari script. Therefore, many word boundaries are not marked by blanks. REFERENCE SYSTEM: (Vaidya n) = pagination of P.L. Vaidya's edition (added by Klaus Wille) NOTE: Where a page break occurs within a word, the pagination mark has been shifted to the end of the word in order not to interfere with word search. #<...># = BOLD ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ (##) #<ÁÃlistambasÆtram |># evaæ mayà Órutam | ekasmin samaye bhagavÃn rÃjag­he viharati sma g­dhrakÆÂe parvate mahatà bhik«usaæghena sÃrdhamardhatrayodaÓabhirbhik«usahasrai÷ saæbahulaiÓca bodhisattvamahÃsattvai÷ | athÃyu«mÃn ÓÃriputro yena maitreyasya bodhisattvasya mahÃsattvasya caækrama÷, tenopasamakramÅt | upasaækramya anyonyaæ saæmodanÅyÃæ kathÃæ bahuvidhÃæ vyatisÃrayitvà ubhau ÓilÃtale upÃviÓatÃm || athÃyu«mÃn ÓÃriputro maitreyaæ bodhisattvaæ mahÃsattvametadavocat - adyÃtra ÓÃlistambamavalokya maitreya bhagavatà bhik«ubhya÷ sÆtramidamuktam - yo bhik«ava÷ pratÅtyasamutpÃdaæ paÓyati, sa dharmaæ paÓyati | yo dharmaæ paÓyati, sa buddhaæ paÓyati | ityuktvà bhagavÃæstÆ«ïÅæ babhÆvaæ | atha maitreya sugatoktasÆtrÃntasya artha÷ katama÷? pratÅtyasamutpÃda÷ katama÷? dharma katama÷? buddha÷ katama÷? kathaæ pratÅtyasamutpÃdaæ paÓyan dharmaæ paÓyati? kathaæ dharmaæ paÓyan buddhaæ paÓyati? evamukte maitreyo bodhisattvo mahÃsattva÷ Ãyu«mantaæ ÓÃradvatÅputrametadavocat - atra yaduktaæ bhadanta ÓÃriputra bhagavatà dharmasvÃminà sarvaj¤ena - yo bhik«ava÷ pratÅtyasamutpÃdaæ paÓyati, sa dharmaæ paÓyati | yo dharmaæ paÓyati, sa buddhaæ paÓyati iti, tatra katama÷ pratÅtyasamutpÃdo nÃma? pratÅtyasamutpÃdo nÃma yadidam - asmin sati idaæ bhavati, asyotpÃdÃdidamutpadyate | yaduta avidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷ | saæskÃrapratyayaæ vij¤Ãnam | vij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpam | nÃmarÆpapratyayaæ «a¬Ãyatanam | «a¬Ãyatanapratyaya÷ sparÓa÷ | sparÓapratyayà vedanà | vedanÃpratyayà t­«ïà | t­«ïÃpratyayamupÃdÃnam | upÃdÃnapratyayo bhava÷ | bhavapratyayà jÃti | jÃtipratyayà jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃ÷ saæbhavanti | evamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavati | tatra avidyÃnirodhÃt saæskÃranirodha÷ | saæskÃranirodhÃdvij¤Ãnanirodha÷ | vij¤ÃnanirodhÃnnÃmarÆpanirodha÷ | nÃmarÆpanirodhÃt «a¬Ãyatananirodha÷ | «a¬ÃyatananirodhÃt sparÓanirodha÷ | sparÓanirodhÃt vedanÃnirodha÷ | vedanÃnirodhÃt t­«ïÃnirodha÷ | t­«ïÃnirodhÃdupÃdÃnanirodha÷ | upÃdÃnanirodhÃdbhavanirodha÷ | bhavanirodhÃjjÃtinirodha÷ | jÃtinirodhÃjjarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsà nirudhyante | evamasya kevalasya mahato du÷khaskandhasya nirodho bhavati | ayamucyate pratÅtyasamutpÃdo bhagavatà || katamo dharma÷? ÃryëÂÃÇgiko mÃrga÷ | tadyathà - samyagd­«Âi÷ samyaksaækalpa÷ samyagvÃk samyakkarmÃnta÷ samyagÃjÅva÷ samyagvyÃyÃma÷ samyaksm­ti÷ samyaksamÃdhi÷ | ayamukto bhagavatà ÃryëÂÃÇgiko mÃrga÷ phalalÃbhanirvÃïaikasaæg­hÅto dharma÷ || tatra katamo buddho bhagavÃn? ya÷ sarvadharmÃvabodhÃdbuddha ucyate, sa Ãryapraj¤Ãnetra÷ dharmakÃyasamanvita÷ Óaik«ÃÓaik«adharmÃnimÃn paÓyati || tatra kathaæ pratÅtyasamutpÃdaæ paÓyati? ihoktaæ bhagavatà - ya imaæ pratÅtyasamutpÃdaæ satatasamitam, ajÅvaæ nirjÅvaæ yathÃvadaviparÅtamajÃtamabhÆtamak­tamasaæsk­tamapratighamanÃlambanaæ ÓivamabhayamanÃhÃryamavyayamavyupaÓamasvabhÃvaæ paÓyati, (sa dharmaæ paÓyati) | yastu evaæ dharmaæ (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 101>#) satatasamitamajÅvaæ nirjÅvaæ yathÃvadaviparÅtamajÃtamabhÆtamak­tamasaæsk­tamapratighamanÃlambanaæ ÓivamanÃhÃryamavyayamavyupaÓamasvabhÃvaæ paÓyati, so 'nuttaradharmaÓarÅraæ buddhaæ paÓyati | ÃryadharmÃbhisamaye samyagj¤Ãnopanayenaiva || pratÅtyasamutpÃda iti kasmÃducyate? sahetuka÷ sapratyayo nÃhetuko nÃpratyaya÷, tasmÃt pratÅtyasamutpÃda ityucyate | tatra bhagavatà pratÅtyasamutpÃdalak«aïaæ saæk«epeïoktamidaæpratyayatÃphalam | utpÃdÃdvà tathÃgatÃnÃmanutpÃdÃdvà sthitaive«Ã dharmÃïÃæ dharmatà yÃvadyai«Ã dharmatà dharmasthitità dharmaniyÃmatà pratÅtyasamutpÃdasamatà tathatà aviparÅtatathatà ananyatathatà bhÆtatà satyatà aviparÅtatà aviparyayatà iti || atha ca punarayaæ pratÅtyasamutpÃdo dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmutpadyate | katamÃbhyÃæ dvÃbhyÃm? yadidaæ hetÆpanibandhata÷ pratyayopanibandhataÓca | so 'pi dvividho dra«Âavya÷ - bÃhyaÓca ÃdhyÃtmikaÓca | tatra bÃhyasya pratÅtyasamutpÃdasya hetÆpanibandha÷ katamÃ÷? yadidaæ bÅjÃdaÇkura÷ | aÇkurÃtpatram | patrÃtkÃï¬am | kÃï¬ÃnnÃlam | nÃlÃdgaï¬a÷ | gaï¬Ãdgarbham | garbhÃcchÆka÷ | ÓÆkÃtpu«pam | pu«pÃt phalam | asati bÅje aÇkuro na bhavati, yÃvadasati pu«pe phalaæ na bhavati | sati tu bÅje aÇkurasyÃbhinirv­ttirbhavati, evaæ yÃvat sati pu«pe phalasyÃbhinirv­ttirbhavati | tatra bÅjasya naivaæ bhavati - ahamaÇkuramabhinirvartayÃmÅti | aÇkurasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ bÅjenÃbhinirvartita iti | evaæ yÃvat pu«pasya naivaæ bhavati - ahaæ phalamabhinirvartayÃmÅti | phalasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ pu«peïÃbhinirvartitamiti | atha puna÷ bÅje sati aÇkurasyÃbhinirv­ttirbhavati prÃdurbhÃva÷ | evaæ yÃvat pu«pe sati phalasyÃbhinirv­ttirbhavati prÃdurbhÃva÷ | evaæ bÃhyasya pratÅtyasamutpÃdasya hetÆpanibandho dra«Âavya÷ || kathaæ bÃhyasya pratÅtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷? «aïïÃæ dhÃtÆnà samudÃyÃt | katame«Ãæ «aïïÃæ samavÃyÃt? yadidaæ p­thivyaptejovÃyvÃkÃÓa­tudhÃtusamavÃyÃdbÃhyasya pratÅtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷ | tatra p­thivÅdhÃturbÅjasya saædhÃraïak­tyaæ karoti | abdhÃturbÅjaæ snehayati | tejodhÃturbÅjaæ paripÃcayati | vÃyudhÃturbÅjamabhinirharati | ÃkÃÓadhÃturbÅjasyÃnÃvaraïak­tyaæ karotÅti | ­turapi bÅjasya pariïÃmanÃk­tyaæ karoti | asatsu e«u pratyaye«u bÅjÃdaÇkurasyÃbhinirv­ttirna bhavati | yadà bÃhyaÓca p­thivÅdhÃturavikalo bhavati, evamaptejovÃyvÃkÃÓa­tudhÃtavaÓcÃvikalà bhavanti, tata÷ sava«Ãæ samavÃyÃdbÅje nirudhyamÃne aÇkurasyÃbhinirv­ttirbhavati | tatra p­thivÅdhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ bÅjasya saædhÃraïak­tyaæ karomþti | evamabdhÃtorapi naivaæ bhavati - ahaæ bþjaæ snehayÃmþti | tejodhÃtorapi naivaæ bhavati - ahaæ bþjaæ paripÃcayÃmþti | vÃyudhÃtorapi naivaæ bhavati - ahaæ bþjamabhinirharÃmþti | ÃkÃÓadhÃtorapi naivaæ bhavati - ahaæ bþjasyÃnÃvaraïak­tyaæ karomþti | ­torapi naivaæ bhavati - ahaæ bþjasya pariïÃmanÃk­tyaæ karomþti | bþjasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ bþjaæ (aÇkuraæ?) abhinirvartayÃmþti | aÇkurasyÃpi naivaæ bhavati - ahamebhi÷ pratyayairabhi##rvartita (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 102>#) iti | atha puna÷ satsu ete«u pratyaye«u bþje nirudhyamÃne aÇkurasyÃbhinirv­ttiebhavati | evaæ yÃvat pu«pe sati phalasyÃbhinirv­ttirbhavati | sa ca aÇkuro na svayaæk­to na parak­to nobhayak­to neÓvarak­to na kÃlapariïÃmito na prak­tisaæbhÆto (na caikakÃraïÃdhþno) nÃpyahetusamutpanna÷ | atha puna÷ p­thivyaptejovÃyvÃkÃÓa­tudhÃtusamavÃyÃd bþje nirudhyamÃne aÇkurasyÃbhinirv­ttirbhavati | evaæ bÃhyasya pratþtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷ || tatra bÃhya÷ pratÅtyasamutpÃda÷ pa¤cabhirÃkÃrairdra«Âavya÷ | katamai÷ pa¤cabhi÷? na ÓÃÓvatata÷, nocchedata÷, na saækrÃntita÷, parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttita÷, tatsad­ÓÃnuprabandhataÓca | kathaæ na ÓÃÓvatata iti? yasmÃdanyo 'Çkura÷ anyadbÅjam | na ca ya evÃÇkura÷ tadeva bÅjam | na ca niruddhÃdbÅjÃdaÇkura utpadyate nÃpyaniruddhÃt | bÅjaæ punarnirudhyate, tadaivÃÇkuraÓcotpadyate | tasmÃnna ÓÃÓvatata÷ | kathaæ nocchedata÷? na ca pÆrvaniruddhÃd bÅjÃdaÇkuro ni«padyate | nÃpyaniruddhÃt | api ca bÅjaæ ca nirudhyate, tasminneva samaye aÇkura utpadyate tulÃdaï¬onnÃmÃvanÃmavat | ato nocchedata÷ || kathaæ na saækrÃntita÷? visad­Óo bÅjÃdaÇkura iti | ato na saækrÃntita÷ || kathaæ parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttita÷? parÅttaæ bÅjamupyate, vipulaphalamabhinirvartayatÅti | ata÷ parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttita÷ || kathaæ tatsad­ÓÃnuprabandhata÷? yÃd­Óaæ bÅjamupyate, tÃd­Óaæ phalamabhinirvartayatÅti | atastatsad­ÓÃnuprabandhataÓceti || evaæ bÃhya÷ pratÅtyasamutpÃda÷ pa¤cabhirÃkÃrairdra«Âavya÷ || evamÃdhyÃtmiko 'pi pratÅtyasamutpÃdo dvÃbhyÃæ kÃraïÃbhyÃmutpadyate | katamÃbhyÃæ dvÃbhyÃm? yadidaæ hetÆpanibandhata÷ pratyayopanibandhataÓca | tatrÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya hetÆpanibandha÷ katama÷? yadidamavidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷, yÃvajjÃtipratyayaæ jarÃmaraïamiti | avidyà cennÃbhavi«yat, naiva saæskÃrÃ÷ praj¤Ãsyante | evaæ yÃvajjÃtiÓcennÃbhavi«yat, jarÃmaraïaæ na praj¤Ãsyate | atha satyÃmavidyÃyÃæ saæskÃrÃïÃmabhinirv­ttirbhavati | evaæ yÃvajjÃtyÃæ sattyÃæ jarÃmaraïasyÃbhinirv­ttirbhavati | tatra avidyÃyà naivaæ bhavati - ahaæ saæskÃrÃnabhinirvartayÃmÅti | saæskÃrÃïÃmapi naivaæ bhavati - vayamavidyayà abhinirvatità iti | evaæ yÃvajjÃterapi naivaæ bhavati - ahaæ jarÃmaraïamabhinirvartayÃmÅti | jarÃmaraïasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ jÃtyÃbhinirvartitamiti | atha ca satyÃmavidyÃyÃæ saæskÃrÃïÃmabhinirv­ttirbhavati prÃdurbhÃva÷ | evaæ yÃvajjÃtyÃæ satyÃæ jarÃmaraïasyÃbhinirv­ttirbhavati prÃdurbhÃva÷ | evamÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya hetÆpanibandho dra«Âavya÷ || kathamÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷? «aïïÃæ dhÃtÆnÃæ samavÃyÃt | katame«Ãæ «aïïÃæ dhÃtÆnÃæ samavÃyÃt? yadidaæ p­thivyaptejovÃyvÃkÃÓavij¤ÃnadhÃtÆnÃæ samavÃyÃdÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷ | tatra ÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya p­thivÅdhÃtu÷ katama÷? yo 'yaæ kÃyasya saæÓle«ata÷ kaÂhinabhÃvamabhinirvartayati, ayamucyate p­thivÅdhÃtu÷ | ya÷ kÃyasya anuparigrahak­tyaæ karoti, ayamucyate 'bdhÃtu÷ | yaæ kÃyasya aÓitapÅtabhak«itaæ paripÃcayati, (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 103>#) ayamucyate tejodhÃtu÷ | yaæ kÃyasya ÃÓvÃsapraÓvÃsak­tyaæ karoti, ayamucyate vÃyudhÃtu÷ | yaæ kÃyasyÃnta÷Óau«iryamabhinirvartayati, ayamucyate ÃkÃÓadhÃtu÷ | ya kÃyasya nÃmarÆpÃÇkuramabhinirvartayati, na¬akalÃpayogena, pa¤cavij¤ÃnakÃyasaæyuktaæ sÃsravaæ ca manovij¤Ãnam, ayamucyate vij¤ÃnadhÃtu÷ | tatra asatÃme«Ãæ pratyayÃnÃæ kÃyasyotpattirnaæ bhavati | yadà ÃdhyÃtmika÷ p­thivÅdhÃturavikalo bhavati, evamaptejovÃyvÃkÃÓavij¤ÃnadhÃtavaÓca avikalà bhavanti, tata÷ sarve«Ãæ samavÃyÃt kÃyasyÃbhinirv­ttirbhavati | tatra p­thivÅdhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ kÃyasya saæÓle«ata÷ kaÂhinabhÃvamabhinirvartayÃmÅti | abdhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ kÃyasya anuparigrahak­tyaæ karomÅti | tejodhÃtorapi naivaæ bhavati - ahaæ kÃyasya aÓitapÅtabhak«itaæ paripÃcayÃmÅti | vÃyudhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ kÃyasya ÃÓvÃsapraÓvÃsak­tyaæ karomÅti | ÃkÃÓadhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ kÃyasyÃnta÷Óau«iryamabhinirvartayÃmÅti | vij¤ÃnadhÃtornaivaæ bhavati - ahaæ kÃyasya nÃmarÆpamabhinirvartayÃmÅti | kÃyasyÃpi naivaæ bhavati - ahamebhi÷ pratyayairjanita iti | atha ca satsu e«u pratyaye«u kÃyasyotpattirbhavati || tatra p­thivÅdhÃturnÃtmà na sattvo na jÅvo na jantu÷ na manajo na mÃnavo na strÅ na pumÃn na napuæsakaæ na cÃhaæ na mama na cÃnyasya kasyacit | evamabdhÃtustejodhÃturvÃyudhÃturÃkÃÓadhÃturvij¤ÃnadhÃtu÷ nÃtmà na sattvo na jÅvo na jantu÷ na manujo na mÃnavo na strÅ na pumÃn na napuæsakaæ na cÃhaæ na mama na cÃnyasya kasyacit || tatra avidyà katamÃ? yà e«Ãmeva «aïïÃæ dhÃtÆnÃmekasaæj¤Ã piï¬asaæj¤Ã nityasaæj¤Ã dhruvasaæj¤Ã ÓÃÓvatasaæj¤Ã sukhasaæj¤Ã Ãtmasaæj¤Ã sattvajÅvajantupo«apuru«apudgalasaæj¤Ã manujamÃnavasaæj¤Ã ahaækÃramamakÃrasaæj¤Ã, evamÃdi vividhamaj¤Ãnam | iyamucyate avidyeti | evamavidyÃyÃæ satyÃæ vi«aye«u rÃgadve«amohÃ÷ pravartante | tatra ye rÃgadve«amohà vi«aye«u, amÅ(avidyÃpratyayÃ÷) saæskÃrà ityucyante | vastuprativij¤aptirvij¤Ãnam | vij¤ÃnasahabhuvaÓcatvÃra÷ skandhà arÆpiïa÷ upÃdÃnÃkhyÃ÷ tannÃma | rÆpaæ catvÃri mahÃbhÆtÃni tÃni copÃdÃya rÆpam | tacca nÃma tacca rÆpamaikadhyamabhisaæk«ipya tannÃmarÆpam | nÃmarÆpasaæniÓritÃni indriyÃïi «a¬Ãyatanam | trayÃïÃæ dharmÃïÃæ saænipÃta÷ sparÓa÷ | sparÓÃnubhavo vedanà | vedanÃdhyavasÃnaæ t­«ïà | t­«ïÃvaipulyamupÃdÃnam | upÃdÃnanirjÃtaæ punarbhavajanakaæ karma bhava÷ | bhavahetuka÷ skandhaprÃdurbhÃvo jÃti÷ | jÃtasya skandhaparipÃko jarà | jÅrïasya skandhasya vinÃÓo maraïam | mriyamÃïasya saæmƬhasya sÃbhi«vaÇgasya anta÷paridÃha÷ Óoka÷ | ÓokotthamÃlapanaæ parideva÷ | pa¤cavij¤ÃnakÃyasaæyuktamasÃtamanubhavanaæ du÷kham | manasikÃrasaæyuktaæ mÃnasaæ du÷khaæ daurmanasyam | ye cÃpi anye evamÃdaya÷ kleÓÃ÷, te upÃyÃsà iti || tatra mahÃndhakÃrÃrthena avidyà | abhisaæskÃrÃrthena saæskÃrÃ÷ | vij¤ÃpanÃrthena vij¤Ãnam | anyonyopastambhanÃrthena nÃmarÆpam | ÃyadvÃrÃrthena «a¬Ãyatanam | sparÓanÃrthena sparÓa÷ | anubhavanÃrthena vedanà | paritar«aïÃrthena t­«ïà | upÃdÃnarthena upÃdÃnam | punarbhavajananÃrthena bhava÷ | skandhaprÃdurbhÃvÃrthena jÃti÷ | skandhaparipÃkÃrthena jarà | vinÃÓÃ##na (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 104>#) maraïam | ÓocanÃrthena Óoka÷ | vacanaparidevanÃrthena parideva÷ | kÃyasaæpŬanÃrthena du÷kham | cittasaæpŬanÃrthena daurmanasyam | upakleÓÃrthena upÃyÃsÃ÷ || punaraparam - tattve 'pratipattirmithyÃpratipattiraj¤Ãnamavidyà | evamavidyÃyÃæ satyÃæ trividhÃ÷ saæskÃrà abhinirvartante - puïyopagà apuïyopagà Ãne¤jyopagÃ÷ | tatra puïyopagÃnÃæ saæskÃrÃïÃæ puïyopagameva vij¤Ãnaæ bhavati | apuïyopagÃnÃæ saæskÃrÃïÃmapuïyopagameva vij¤Ãnaæ bhavati | Ãne¤jyopagÃnÃæ saæskÃrÃïÃmÃne¤jyopagameva vij¤Ãnaæ bhavati | idamucyate saæskÃrapratyayaæ vij¤Ãnamiti | vij¤ÃnasahabhuvaÓcatvÃro 'rÆpiïa÷ skandhà nÃmarÆpam | tadvij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpamucyate | nÃmarÆpaviv­ddhyà «a¬bhirÃyatanadvÃrai÷ k­tyakriyÃ÷ pravartante | tannÃmarÆpapratyayaæ «a¬Ãyatanamityucyate | «a¬bhyaÓcÃyatanebhya÷ «a sparÓakÃyÃ÷ pravartante | ayaæ «a¬Ãyatanapratyaya÷ sparÓa ityucyate | yajjÃtÅya÷ sparÓo bhavati, tajjÃtÅyà vedanà pravartate | iyamucyate sparÓapratyayà vedaneti | yastÃæ vedanÃæ viÓe«eïÃsvÃdayati abhinandati adhyavasyati adhyavasÃya ti«Âhati, sà vedanÃpratyayà t­«ïetyucyate | ÃsvÃdanÃbhinandanÃdhyavasÃnÃdhyavasÃyasthÃnÃdÃtmapriyarÆpasÃtarÆpairviyogo mà bhÆditi nityamaparityÃgÃya yaivaæ prÃrthanÃ, idamucyate t­«ïÃpratyayamupÃdÃnam | evaæ prÃrthayamÃna÷ punarbhavajanakaæ karma samutthÃpayati kÃyena vÃcà manasà ca, sa upÃdÃnapratyayo bhava ityucyate | tatkarmanirjÃtÃnÃæ pa¤caskandhÃnÃmabhinirv­ttiryÃ, sà bhavapratyayà jÃtirityucyate | jÃtyÃbhinirv­ttÃnÃæ skandhÃnÃmupacayanaparipÃkÃdvinÃÓo bhavati, tadidaæ jÃtipratyayaæ jarÃmaraïamityucyate || evamayaæ dvÃdaÓÃÇga÷ pratÅtyasamutpÃda÷ anyonyahetuka÷ anyonyapratyaya÷ | na nityo nÃnityo na saæsk­to nÃsaæsk­to nÃhetuko nÃpratyayo na vedayità na k«ayadharmo na vinÃÓadharmo na nirodhadharmo 'nÃdikÃlaprav­tto 'nucchinno 'pravartate nadÅsrotavat || yadyayaæ dvÃdaÓÃÇga÷ pratÅtyasamutpÃdo 'nyonyahetuko 'nyonyapratyaya÷, na nityo nÃnityo na saæsk­to nÃsaæsk­to nÃhetuko nÃpratyayo na vedayità na k«ayadharmo na vinÃÓadharmo na nirodhadharmo 'nÃdikÃlaprav­tto 'nucchinno 'nupravartate nadÅsrotavat, atha ca imÃnyasya dvÃdaÓÃÇgasya pratÅtyasamutpÃdasya catvÃri aÇgÃni saæghÃtakriyÃyai hetutvena pravartante | katamÃni catvÃri? yaduta avidyà t­«ïà karma vij¤Ãnaæ ca | tatra vij¤Ãnaæ bÅjasvabhÃvatvena hetu÷ | karma k«etrasvabhÃvena hetu÷ | avidyà t­«ïà ca kleÓasvabhÃvatvena hetu÷ | tatra karmakleÓà vij¤ÃnabÅjaæ janayanti | tatra karma vij¤ÃnabÅjasya k«etrakÃryaæ karoti | t­«ïà vij¤ÃnabÅjaæ snehayati | avidyà vij¤ÃnabÅjamavakirati | asatÃme«Ãæ pratyayÃnÃæ vij¤ÃnabÅjasyÃbhinirv­ttirna bhavati | tatra karmaïo naivaæ bhavati - ahaæ vij¤ÃnabÅjasya k«etrakÃryaæ karomÅti | t­«ïÃyà api naivaæ bhavati - ahaæ vij¤ÃnabÅjaæ snehayÃmÅti | avidyÃyà api naivaæ bhavati - ahaæ vij¤ÃnabÅjamavakirÃmÅti | vij¤ÃnabÅjasyÃpi naivaæ bhavati - ahamebhi÷ pratyayairjanitamiti | atha ca vij¤ÃnabÅjaæ karmak«etraprati«Âhitaæ t­«ïÃsnehÃbhi«yanditamavidyayà svavakÅrïaæ virohati | tatratatra upapattyÃyatanapratisaædhau mÃtu÷kuk«au nÃmarÆpÃÇkuramabhinirvartayati | sa ca nÃmarÆpÃÇkuro na svayaæk­to na parak­to nobhayak­to (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 105>#) neÓvarak­to na kÃlapariïÃmito na prak­tisaæbhÆto na caikakÃraïÃdhÅno nÃpyahetusamutpanna÷ | atha ca mÃtÃpit­saæyogad­tusamavÃyÃdanye«Ãæ ca pratyayÃnÃæ samavÃyÃt tatra tatra ÃsvÃdaviddhaæ vij¤ÃnabÅjamupapattyÃyatanapratisaæghau mÃtu÷ kuk«au nÃmarÆpÃÇkuramabhinirvartayati, asvÃmike«u dharme«u amame«u aparigrahe«u ÃkÃÓasame«u mÃyÃlak«aïasvabhÃve«u hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | tadyathà - pa¤cabhi÷ kÃraïai÷ cak«urvij¤Ãnamutpadyate | katamai÷ pa¤cabhi÷? yaduta cak«u÷ pratÅtya rÆpaæ ca Ãlokaæ ca ÃkÃÓaæ ca tajjamanasikÃraæ ca pratÅtya utpadyate cak«urvij¤Ãnam | tatra cak«urvij¤Ãnasya cak«urÃÓrayak­tyaæ karoti | rÆpaæ cak«urvij¤Ãnasya Ãlambanak­tyaæ karoti | Ãloka÷ avabhÃsak­tyaæ karoti | ÃkÃÓamanÃvaraïak­tyaæ karoti | tajjamanasikÃra÷ samanvÃhÃrak­tyaæ karoti | asatÃme«Ãæ pratyayÃnÃæ cak«urvij¤Ãnaæ notpadyate | yadà tu cak«urÃdhyÃtmikamÃyatanamavikalaæ bhavati, evaæ rÆpÃlokÃkÃÓatajjamanasikÃrÃÓca avikalà bhavanti, tata÷ sarve«Ãæ samavÃyÃccak«urvij¤Ãnamutpadyate | tatra cak«u«o naivaæ bhavati - ahaæ cak«urvij¤ÃnasyÃÓrayak­tyaæ karomÅti | rÆpasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ cak«urvij¤Ãnasya Ãlambanak­tyaæ karomÅti | ÃlokasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ cak«urvij¤Ãnasya avabhÃsak­tyaæ karomÅti | ÃkÃÓasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ cak«urvij¤Ãnasya anÃvaraïak­tyaæ karomÅti | tajjamanasikÃrasyÃpi naivaæ bhavati - ahaæ cak«urvij¤Ãnasya samanvÃhÃrak­tyaæ karomÅti | cak«urvij¤ÃnasyÃpi naivaæ bhavati - ahamebhi÷ pratyayairjanitamiti | atha ca puna÷ satsu e«u pratyaye«u cak«urvij¤Ãnasyotpattirbhavati | evaæ Óe«ÃïÃmindriyÃïÃæ yathÃyogaæ yojyam || tatra na kaÓciddharmo 'smÃllokÃt paralokaæ saækrÃmati | asti ca karmaphalaprativij¤apti÷, hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | tadyathà supariÓuddhe ÃdarÓamaï¬ale mukhapratibimbakaæ d­Óyate | na ca tatra ÃdarÓamaï¬ale mukhaæ saækrÃmati | asti ca mukhaprativij¤apti÷, hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | evamasmÃllokÃt na kaÓcit cyuta÷, nÃpyanyatropapanna÷ | asti ca karmaphalaprativij¤apti÷, hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | tadyathà candramaï¬alaæ catvÃriæÓadyojanaÓatamÆrdhvaæ vrajati | atha ca puna÷ parÅtte 'bhyudakabhÃjane candrasya pratibimbaæ d­Óyate | na ca candramaï¬alaæ tasmÃtsthÃnÃccyutam, parÅtte udakasya bhÃjane saækrÃntaæ bhavati | asti ca candramaï¬alaprativij¤apti÷, hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | evamasmÃllokÃnna kaÓcit cyuta÷, nÃpyanyatropapanna÷ | asti ca karmaphalaprativij¤apti÷, hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt || tadyathà agnirupÃdÃnapratyaye sati jvalati, upÃdÃnavaikalyÃnna jvalati, evameva karmakleÓajanitaæ vij¤ÃnabÅjaæ tatra tatra upapattyÃyatanapratisaæghau mÃtu÷ kuk«au nÃmarÆpÃÇkuramabhinirvartayati, asvÃmike«u dharme«u amame«u aparigrahe«u ÃkÃÓasame«u mÃyÃlak«aïasvabhÃve«u hetupratyayÃnÃmavaikalyÃt | evaæ ÃdhyÃtmikasya pratÅtyasamutpÃdasya pratyayopanibandho dra«Âavya÷ || tatra ÃdhyÃtmika÷ pratÅtyasamutpÃda÷ pa¤cabhirÃkÃrairdra«Âavya÷ | katamai÷ pa¤cabhi÷? na ÓÃÓvatata÷, nocchedata÷, na saækrÃntita÷, parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttata÷, tatsad­ÓÃnuprabandhataÓceti | kathaæ na ÓÃÓvatata÷? yasmÃdanye mÃraïÃntikÃ÷ skandhÃ÷, anye aupapattyaæ#<Ói>#kÃ÷ (#<ÁÃlSÆ, Vaidya 106>#) skandhÃ÷, na tu ya evaæ mÃraïÃntikÃ÷ skandhÃ÷, ta eva aupapattyaæÓikÃ÷ | api tu mÃraïÃntikÃ÷ skandhà nirudhyante, tasminneva ca samaye aupapattyaæÓikÃ÷ skandhÃ÷ prÃdurbhavanti | ato na ÓÃÓvatata÷ || kathaæ nocchedata÷? na ca pÆrvaniruddhe«u mÃraïÃntike«u skandhe«u aupapattyaæÓikÃ÷ skandhÃ÷ prÃdurbhavanti, nÃpyaniruddhe«u | api tu mÃraïÃntikÃ÷ skandhà nirudhyante, tasminneva ca samaye aupapattyaæÓikÃ÷ skandhÃ÷ prÃdurbhavanti tulÃdaï¬onnÃmÃvanÃmavat | ato nocchedata÷ || kathaæ na saækrÃntita÷? visad­ÓÃ÷ sattvanikÃyÃ÷ sabhÃgÃyÃæ jÃtyÃæ jÃtimabhinirvartayanti | ato na saækrÃntita÷ | kathaæ parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttita÷? parÅttaæ karma kriyate, vipula÷ phalavipÃko 'nubhÆyate | ata÷ parÅttahetuto vipulaphalÃbhinirv­ttita÷ || kathaæ tatsad­ÓÃnuprabandhata÷? yathÃvedanÅyaæ karma kriyate, tathÃvedanÅyo vipÃko 'nubhÆyate | atastatsad­ÓÃnuprabandhataÓca || evamÃdhyÃtmika÷ pratÅtyasamutpÃda÷ pa¤cabhirÃkÃrairdra«Âavya÷ || ya÷ kaÓcid bhadanta ÓÃriputra imaæ pratÅtyasamutpÃdaæ bhagavatà samyakpraïÅtamevaæ yathÃbhÆtaæ samyakpraj¤ayà satatasamitamajÅvaæ nirjÅvaæ yathÃvadaviparÅtamajÃtamabhÆtamak­tamasaæsk­tamapratighamanÃlambaæ ÓivamabhayamanÃhÃryamavyayamavyupaÓamasvabhÃvaæ paÓyati, asata÷ tucchata÷ riktata÷ asÃrata÷ rogata÷ gaï¬ata÷ Óalyata÷ aghata÷ anityata÷ du÷khata÷ ÓÆnyata÷ anÃtmata÷ samanupaÓyati, na sa pÆrvÃntaæ pratisarati - kiæ nvahamabhÆvamatÅte 'dhvani, kathaæ nvahamabhÆvamatÅte 'dhvani iti | aparÃntaæ và na puna÷ pratisarati - kiæ nvahaæ bhavi«yÃmyanÃgate 'dhvani, Ãhosvinna bhavi«yÃmyanÃgate 'dhvani, ko nu bhavi«yÃmyanÃgate 'dhvani, kathaæ nu bhavi«yÃmyanÃgate 'dhvani iti | pratyutpannaæ và punarnaæ pratisarati - kiæ nvidam, kathaæ nvidam, ke santa÷ ke bhavi«yÃma÷, ime sattvÃ÷ kuta ÃgatÃ÷, itaÓcyutÃ÷ kutra gami«yantÅti | yÃni eke«Ãæ ÓramaïabrÃhmaïÃnÃæ p­thag loke d­«ÂigatÃni bhavi«yanti, tadyathà - ÃtmavÃdapratisaæyuktÃni sattvavÃdapratisaæyuktÃni jÅvavÃdapratisaæyuktÃni pudgalavÃdapratisaæyuktÃni kautukamaÇgalavÃdapratisaæyuktÃni unmi¤jitÃni nimi¤jitÃni ca, tÃnyasya tasmin samaye prahÅïÃni bhavanti parij¤ÃtÃni samucchinnamÆlÃni tÃlamastakavadanÃbhÃsagatÃni ÃyatyÃmanutpÃdÃnirodhadharmÃïi || yo bhadanta ÓÃriputra evaævidhadharmak«Ãntisamanvita÷ pratÅtyasamutpÃdaæ samyagavagacchati, tasya tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavit puru«adamyasÃrathiranattara÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn samyaksaæbodhiæ vyÃkaroti - samyaksaæbuddho buddho bhavi«yasÅti | maitreyeïa bodhisattvena mahÃsattvena evamuktam || atha khalvÃyu«mÃn ÓÃriputro maitreyasya bodhisattvasya mahÃsattvasya bhëitamabhinandya anupramodya utthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ | prakrÃntÃste ca bhik«ava÷ || ÃryaÓÃlistambaæ nÃma mahÃyÃnasÆtraæ saæpÆrïam ||