Ratnagunasamcayagatha
Based on the ed. by P.L. Vaidya in: Mahayana-sutra-samgrahah, Part 1.
Darbhanga: The Mithila Institute 1961 (Buddhist Sanskrit Texts, 17)


Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project.
With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project
of Nagarjuna Institute, Nepal
and University of the West, Rosemead, California, USA
(www.uwest.edu/sanskritcanon)
Sutra section, text no. 28.


The transliteration emulates the conventions of Nagari script.
Therefore, many word boundaries are not marked by blanks.



TEXT WITH PADA MARKERS


 
___________________________________________________________________

THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY!   
COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. 
                                       
Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding:
                                       
description             character  =ASCII   
                                       
long a                  à             224   
long A                  â             226   
long i                  ã             227   
long I                  ä             228   
long u                  å             229   
long U                  æ             230   
vocalic r               ç             231   
vocalic R               è             232   
long vocalic r          é             233   
vocalic l               ë             235   
long vocalic l          í             237   
velar n                 ï             239   
velar N                 ð             240   
palatal n               ¤             164   
palatal N               ¥             165   
retroflex t             ñ             241   
retroflex T             ò             242   
retroflex d             ó             243   
retroflex D             ô             244   
retroflex n             õ             245   
retroflex N             ö             246   
palatal s               ÷             247   
palatal S               ø             248   
retroflex s             ù             249   
retroflex S             ú             250   
anusvara                ü             252   
capital anusvara        ý             253   
visarga                 þ             254   

long e                  ¹             185   
long o                  º             186   
l underbar              ×             215   
r underbar              Ÿ             159   
n underbar              ­             173   
k underbar              É             201   
t underbar              Â             194   
                                       
Other characters of the CSX encoding table are not included.
Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order 
to facilitate word search.             

For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings 
and formats see:
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf
and
www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf
___________________________________________________________________



PADA MARKERS

For a four-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  //

For a six-pada verse:
........  $ ........  &
........  % ........  \
........  # ........  //





Ratnaguõasaücayagàthà /


om namo bhagavatyai àryapraj¤àpàramitàratnaguõasaücayagàthàyai /

namo àryama¤ju÷riye /

1 atha khalu bhagavàüstàsàü catasçõàü parùadàü saüpraharùaõàrthaü punarapãmàü praj¤àpàramitàü paridãpayamànastasyàü velàyàmimà gàthà abhàùata -


para prema gaurava prasàda upasthapitvà  $ prajahitva àvaraõa kle÷amalàtikràntàþ  &
÷çõutà jagàrthamabhiprasthita sura(vra?)tànàü  % praj¤àya pàramita yatra caranti ÷åràþ  // Rgs_1.1 //

yàvanti nadya pravahantiha jambudvãpe  $ phala puùpa auùadhà(dhi) vanaspati rohayanti  &
bhåja(ta) gajendranàgapatini÷rayanovata(na)sya(?)  % tasyànubhàva÷riya sàbhu jagàdhipasya  // Rgs_1.2 //

yàvanti dharma jina÷ràvaka de÷ayanti  $ bhàùanti yuktisahitàü÷ca udãrayanti  &
paramàrthasaukhyakriya tatphalapràptità ca  % sarvo ayaü puruùakàru tathàgatasya  // Rgs_1.3 //

kiü kàraõaü ya jina bhàùati dharmanetrãü  $ tatràbhi÷ikùita nararùabha÷iùyabhåtàþ  &
sàkùàtkaritva yatha ÷ikùita de÷ayanti  % buddhànubhàva puna àtmabalànubhàvà  // Rgs_1.4 //

yasminna praj¤avarapàramitopalabdhiþ  $ na ca bodhisattvaupalabdhi na cittabodheþ  &
evaü ÷ruõitva na ca muhyati nàsti tràso  % so bodhi(sa)ttva carate sugatàna praj¤àm  // Rgs_1.5 //

na ca rupa vedana na saüj¤a na cetanà ca  $ vij¤àna sthànu aõumàtra na bhonti tasya  &
so sarvadharmaasthito aniketacàrã  % aparã(ri)gçhãta labhate sugatàna bodhim  // Rgs_1.6 //

atha ÷reõikasya abhutã parivràjakasya  $ j¤ànopalambhu na hi skandhavibhàvanà ca  &
yo bodhisattva parijànati eva dharmàü  % na ca nirvçtiü spç÷ati so viharàti praj¤àm  // Rgs_1.7 //

vyuparãkùate punarayaü katareùu praj¤à  $ kasmàtkuto va imi ÷ånyaka sarva dharmàþ  &
vyuparãkùamàõu na ca lãyati nàsti tràso  % àsannu so bhavati bodhayi bodhisattvo  // Rgs_1.8 //

saci rupa saüj¤a api vedana cetanà ca  $ vij¤àna skandha caratã aprajànamàno  &

imi skandha ÷ånya parikalpayi bodhisattvo  % caratã nimittaanupàdapade asakto  // Rgs_1.9 //

na ca rupa vedana na saüj¤a na cetanàyà  $ vij¤àni yo na caratã aniketacàrã  &
caratãti so na upagacchati praj¤adhàrã  % anupàdadhã spç÷ati ÷ànti samàdhi ÷reùñhàm  // Rgs_1.10 //


evàtma÷ànti viharanniha bodhisattvo  $ so vyàkçto puramakehi tathàgatehi  &
na ca manyate ahu samàdhitu vyutthito và  % kasmàrtha dharmaprakçtiü parijànayitvà  // Rgs_1.11 //

evaü carantu caratã sugatàna praj¤àü  $ no càpi so labhati yatra caràti dharmam  &
caraõaü ca so 'caraõaü ca prajànayitvà  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.12 //


yo 'sau na vidyati sa eùa avidyamàno  $ tàü bàlu kalpayi avidya karoti vidyàm  &
vidyà avidya ubhi eti asanta dharmà  % niryàti yo iti prajànati bodhisattvo  // Rgs_1.13 //


màyopamàü ya iha jànati pa¤ca skandhàü  $ na ca màya anya na ca skandha karoti anyàn  &
nànàtvasaüj¤avigato upa÷àntacàrã  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.14 //


kalyàõamitrasahitasya vipa÷yakasya  $ tràso na bheùyati ÷ruõitva jinàna màtràm  &
yo pàpamitrasahito ca parapraõeyo  % so àmabhàjana yathodakaspçùña bhinno  // Rgs_1.15 //


kiü kàraõaü ayu pravucyati bodhisattvo  $ sarvatra saïgakriya icchati saïgachedã  &
bodhiü spç÷iùyati jinàna asaïgabhåtàü  % tasmàddhi nàma labhate ayu bodhisattvo  // Rgs_1.16 //


mahasattva so 'tha kenocyati kàraõena  $ mahatàya atra ayu bheùyati sattvarà÷eþ  &
dçùñãgatàü mahati chindati sattvadhàtoþ  % mahasattva tena hi pravucyati kàraõena  // Rgs_1.17 //


mahanàyako mahatabuddhi mahànubhàvo  $ mahayàna uttamajinàna samàdhiråóho  &
mahatà sanaddhu namuciü ÷añha dharùayiùye  % mahasattva tena hi pravucyati kàraõena  // Rgs_1.18 //


màyàkaro yatha catuùpathi nirmiõitvà  $ mahato janasya bahu chindati ÷ãrùakoñã  &
yatha te ca màya tatha jànati sarvasattvàü  % nirmàõu sarva jagato na ca tasya tràso  // Rgs_1.19 //


rupaü ca saüj¤a api vedana cetanà ca  $ vij¤àna bandhu na ca mukta asaïgabhåto  &
evaü ca bodhi kramate na ca lãnacitto  % saünà ha eùa varapudgalauttamànàm  // Rgs_1.20 //


kiü kàraõaü ayu pravucyati bodhiyàno  $ yatràruhitva sa nirvàpayi sarvasattvàn  &
àkà÷atulya ayu yàna mahàvimàno  % sukhasaukhyakùemabhipràpaõu yàna÷reùñho  // Rgs_1.21 //

na ca labhyate ya vrajate di÷a àruhitvà  $ nirvàõaokagamanaü gati nopalabdhiþ  &
yatha agni nirvçtu na tasya gatipracàro  % so tena nirvçti pravucyati kàraõena  // Rgs_1.22 //


pårvàntato na upalabhyati bodhisattvo  $ aparàntato 'pi pratiupanna triyadhva÷uddho  &
yo ÷uddha so anabhisaüskçtu niùprapa¤co  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.23 //


yasmiü÷ ca kàli samaye vidu bodhisattvo  $ evaü carantu anupàdu vicintayitvà  &
mahatãü janeti karuõàü na ca sattvasaüj¤à  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.24 //


saci sattvasaüj¤a dukhasaüj¤a upàdayàtã  $ hariùyàmi duþkha jagatãü kariùyàmi artham  &
so àtmasa(ttva) parikalpaku bodhisattvo  % na ca eùa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.25 //


yatha àtmanaü tatha prajànati sarvasattvàü  $ yatha sarvasattva tatha prajànati sarvadharmàn  &
anupàdupàdu ubhaye avikalpamàno  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.26 //


yàvanti loki parikãrtita dharmanàma  $ sarveùupàdasamatikramu nirgamitvà  &
amçtaü ti j¤ànu paramaü na tu yo pareõa  % ekàrtha praj¤a ayu pàramiteti nàmà  // Rgs_1.27 //


evaü carantu na ca kàïkùati bodhisattvo  $ j¤àtavya yo vihara te sa upàyapraj¤o  &
prakçtãasanta parijànayamàna dharmàü  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_1.28 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü sarvàkàraj¤atàcaryàparivarto nàma prathamaþ //


____________________________________________________________________________


                

rupasmi yo na sthihate na ca vedanàyàü  $ saüj¤àya yo na sthihate na ca cetanàyàm  &
vij¤àni yo na sthihate sthitu dharmatàyàü  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_2.1 //


nityamanityasukhaduþkha÷ubhà÷ubhaü ti  $ àtmanyanàtmi tathatà ta(tha) ÷ånyatàyàm  &
phalapràptitàya athito arahantabhåmau  % pratyekabhåmiathito tatha buddhabhåmau  // Rgs_2.2 //


yatha nàyako 'sthitaku dhàtuasaüskçtàyà  $ tatha saüskçtàya athito aniketacàrã  &
evaü ca sthànu athito sthita bodhisattvo  % asthànu sthànu ayu sthànu jinena ukto  // Rgs_2.3 //


yo icchatã sugata÷ràvaka haü bhaveyaü  $ pratyekabuddha bhaviyàü tatha dharmaràjo  &
imu kùàntyanàgami na ÷akyati pràpuõetuü  % yatha àrapàragamanàya atãtadar÷ã  // Rgs_2.4 //


yo dharma bhàùyati ya bhàùyati bhàùyamàõàü  $ phalapràpta pratyayajino tatha lokanàtho  &
nirvàõato adhigato vidupaõóitehi  % sarve ta àtmaja nidçùña tathàgatena  // Rgs_2.5 //


catvàri pudgala ime na trasanti ye 'smin  $ jinaputra satyaku÷alo avivartiya÷ca  &
arhaü vidhåtamalakle÷a prahãõakàïkùo  % kalyàõamitraparipàcita ya÷caturthaþ  // Rgs_2.6 //


evaü carantu vidu paõóitu bodhisattvo  $ nàrhaümi ÷ikùati na pratyayabuddhabhåmau  &
sarvaj¤atàya anu÷ikùati buddhadharme  % ÷ikùàa÷ikùa na ya ÷ikùati eùa ÷ikùà  // Rgs_2.7 //


na ca rupavçddhiparihàõiparigrahàye  $ na ca ÷ikùati vividhadharmaparigrahàye  &
sarvaj¤atàü ca parigçhõati ÷ikùamàõo  % niryàyatã ya iya ÷ikùa guõe ratànàm  // Rgs_2.8 //


rupe na praj¤a iti rupi na asti praj¤à  $ vij¤àna saüj¤a api vedana cetanà ca  &
na ca eti praj¤a iti teùa na asti praj¤à  % àkà÷adhàtusama tasya na càsti bhedaþ  // Rgs_2.9 //


àrambaõàna prakçtã sa a(na)ntapàrà  $ sattvàna yà ca prakçtã sa anantapàrà  &
àkà÷adhàtuprakçtã sa anantapàrà  % praj¤à pi lokavidunàü sa anantapàrà  // Rgs_2.10 //


saüj¤eti nàma parikãrtitu nàyakena  $ saüj¤àü vibhàviya prahàõa vrajanti pàram  &
ye atra saüj¤avigamaü anupràpnuvanti  % te pàrapràpta sthita pàramite hu bhonti  // Rgs_2.11 //


saci gaïgavàlukasamàni sthihitva kalpàü  $ sattveti ÷abda parikãrtayi nàyako 'yam  &
sattvasyupàdu kutu bheùyati àdi÷uddho  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_2.12 //


evaü jino bhaõati apratikålabhàõã  $ yadahaü imàya varapàramitàya àsã  &
tada vyàkçto 'hu paràpuruùottamena  % buddho bhaviùyasi anàgataadhvanasmin  // Rgs_2.13 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü ÷akraparivarto nàma dvitãyaþ //


____________________________________________________________________________


                

ya imàü grahãùyati paryàpuõatã sa nityaü  $ praj¤àya pàramita yatra caranti nàthàþ  &
viùa vahni ÷astra udakaü na kramàti tasyo  % otàru màru na ca vindati màrapakùo  // Rgs_3.1 //


parinirvçtasya sugatasya kareyya ståpàü  $ påjeya saptaratanàmayu ka÷cideva  &
tehi prapårõa siya kùetrasahasrakoñyo  % yatha gaïgavàlikasamaiþ sugatasya ståpaiþ  // Rgs_3.2 //


yàvanta sattva puna tàntaka kùetrakoñyo  $ te sarvi påjana kareyuranantakalpàn  &
divyehi puùpavaragandhavilepanehi  % kalpàüstriyadhvaparikalpa tato 'pi bhåyaþ  // Rgs_3.3 //


ya÷co imàü sugatamàta likhitva puste  $ yata utpatã da÷abalàna vinàyakànàm  &
dhàreyi satkarayi puùpavilepanehi  % kala puõya bhonti na sa ståpi karitva påjàm  // Rgs_3.4 //


mahavidya praj¤a ayu pàramità janànàü  $ dukhadharma÷oka÷amanã pçthusattvadhàtoþ  &
ye 'tãta ye 'pi ca da÷addi÷a lokanàthà  % ima vidya ÷ikùita anuttaravaidyaràjàþ  // Rgs_3.5 //


ye và caranti cariyàü hitasànukampàm  $ iha vidya÷ikùita vidu spç÷iùyanti bodhim  &
ye saukhya saüskçta asaüskçta ye ca saukhyà  % sarve ca saukhya prasutà itu veditavyàþ  // Rgs_3.6 //


bãjàþ prakãrõa pçthivãsthita saübhavanti  $ sàmagri labdhva viruhanti anekarupàþ  &
yàvanti bodhiguõa pàramità÷ca pa¤ca  % praj¤àya pàramita te viruhanti sarve  // Rgs_3.7 //


yenaiva ràja vrajate sa ha cakravartã  $ tenaiva sapta ratanà balakàya sarve  &
yenaiva praj¤a iya pàramità jinànàü  % tenaiva sarvaguõadharma samàgamanti  // Rgs_3.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmaprameyaguõadhàraõapàramitàståpasatkàraparivarto nàma tçtãyaþ //



____________________________________________________________________________


                

÷akro jinena paripçcchitu pra÷namàhu  $ saci gaïgavàlikasamà siya buddhakùetràþ  &
jinadhàtu sarvi paripårita cåóibaddhà  % imameva praj¤avarapàramitàhu gçhõe  // Rgs_4.1 //


kiü kàraõaü na mi ÷arãri agauravatvaü  $ api tå khu praj¤aparibhàvita påjayanti  &
yatha ràjani÷rita naro labhi sarvi påjàü  % tatha praj¤apàramitani÷rita buddhadhàtuþ  // Rgs_4.2 //


maõiratna sarvi guõayukta anarghapràpto  $ yasmiü karaõóaki bhave sa namasyanãyaþ  &
tasyàpi uddhçta spçhanti karaõóakasmiü  % tasyaiva te guõa mahàratanasya bhonti  // Rgs_4.3 //


emeva praj¤avarapàramitàguõàni  $ yannirvçte 'pi jinadhàtu labhanti påjàm  &
tasmà hu tàn jinaguõà(n) parighettukàmo  % so praj¤apàramita gçhõatu eùa mokùo  // Rgs_4.4 //


pårvaügamà bhavatu dànu dadantu praj¤à  $ ÷ãle ca kùànti tatha vãrya tathaiva dhyàne  &
parigràhikà ku÷aladharmaavipraõà÷e  % ekà ca sà api nidar÷ayi sarvadharmàn  // Rgs_4. 5  //


yatha jambudvãpi bahuvçkùasahasrakoñã  $ nànàprakàra vividhà÷ca anekaråpàþ  &
na vi chàyanànatu bhaveta vi÷eùatàpi  % anyatra chàyagatasaükhya prabhàùamàõà  // Rgs_4.6 //


emeva pa¤ca imi pàramità jinànàü  $ praj¤àya pàramita nàmatayà bhavanti  &
sarvaj¤atàya pariõàmayamàõa sarve  % ùaóapãha ekanayamarchati bodhinàmà  // Rgs_4.7 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü guõaparikãrtanaparivarto nàma caturthaþ //



____________________________________________________________________________


                

saci råpa saüj¤a api vedana cetanàyàü  $ cittaü anitya pariõàmayi bodhisattvo  &
pra(ti)varõikàya carate aprajànamàno  % na hi dharma paõóita vinà÷a karoti jàtu  // Rgs_5.1 //


yasmin na råpa api vedana càpi saüj¤à  $ vij¤àna naiva na pi cetanayopalabdhiþ  &
anupàdu ÷ånya na ya jànati sarvadharmàn  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_5.2 //


yàvanti gaïganadivàlikatulyakùetre  $ tàvanti sattva arahanti vineya ka÷cit  &
ya÷caiva praj¤a ima pàramità likhitvà  % parasattvi pustaku dadeya vi÷iùñapuõyaþ  // Rgs_5.3 //


kiü kàraõaü ta iha ÷ikùita vàdi÷reùñhà  $ gamayanti dharma nikhilàniha ÷ånyatàyàm  &
yàü ÷rutva ÷ràvaka spç÷anti vimukti ÷ãghraü  % pratyekabodhi spç÷ayanti ca buddhabodhim  // Rgs_5.4 //


asato 'ïkurasya drumasaübhavu nàsti loke  $ kuta ÷àkhapatraphalapuùpaupàdu tatra  &
vina bodhicitta jinasaübhavu nàsti loke  % kuta ÷akrabrahmaphala ÷ràvakapràdubhàvaþ  // Rgs_5.5 //


àdityamaõóalu yadà prabhajàla mu¤cã  $ karmakriyàsu tada sattva paràkramanti  &
tatha bodhicitta sada lokavidusya j¤àto  % j¤ànena sarvaguõadharma samàgamanti  // Rgs_5.6 //


yatha nopatapta asato bhujagàdhipasya  $ kuta nadyaprasravu bhavediha jambudvãpe  &
asatà nadãya phalapuùpa na saübhaveyuþ  % na ca sàgaràõa ratanà bhavi naikaråpàþ  // Rgs_5.7 //


tatha bodhicitta asatãha tathàgatasya  $ kuta j¤ànaprasravu bhavediha sarvaloke  &
j¤ànasya co asati nàsti guõàna vçddhiþ  % na ca bodhi sàgarasamà na ca buddhadharmàþ  // Rgs_5.8 //


yàvanti loki kvaci jotikapràõabhåtà  $ obhàsanàrtha prabha osarayanti sarve  &
varasåryamaõóalaviniþsçta ekara÷mã  % na kalà pi jyotikagaõe siya sarvaàbhàþ  // Rgs_5.9 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü puõyaparyàyaparivarto nàma pa¤camaþ //



____________________________________________________________________________



yàvanti ÷ràvakagaõàþ prasavanti puõyaü  $ dànaü ca ÷ãlamapi bhàvanasaüprayuktam  &
sa hi bodhisattva anumodana ekacitte  % na ca sarva÷ràvakagaõe siya puõyaskandho  // Rgs_6.1 //


ye buddhakoñiniyutà purimà vyatãtà  $ ye và anantabahukùetrasahasrakoñayaþ  &
tiùñhanti ye 'pi parinirvçta lokanàthà  % de÷anti dharmaratanaü dukhasaükùayàya  // Rgs_6.2 //


prathamaü upàdu varabodhayi cittupàdo  $ yàvat su dharmakùayakàlu vinàyakànàm  &
ekasmi tatra ciya teùa jinàna puõyaü  % saha yukta pàramita ye 'pi ca buddhadharmàþ  // Rgs_6.3 //


ya÷caiva buddhatanayàna(ca) ÷ràvakàõàü  $ ÷aikùa a÷aikùa ku÷alàsrava nàsravà÷ca  &
paripiõóayitva anumodayi bodhisattvo  % sarvaü ca nàmayi jagàrthanidàna bodhi  // Rgs_6.4 //


pariõàmayantu yadi vartati cittasaüj¤à  $ tatha bodhisattvapariõàmana sattvasaüj¤à  &
saüj¤àya dçùñisthitu citta trisaïgayukto  % pariõàmitaü na bhavatã upalabhyamànam  // Rgs_6.5 //


saci eva jànati nirudhyati kùãõadharmà  $ taccaita kùãõa pariõàmayiùyanti yatra  &
na ca dharma dharmi pariõàmayate kadàcit  % pariõàmitaü bhavati eva prajànamàne  // Rgs_6.6 //


saci so nimitta kurute na ca mànayàti  $ atha ànimitta pariõàmita bhonti bodhau  &
viùasçùña bhojanu yathaiva kriyàpraõãto  % tatha ÷ukladharmaupalambha jinena ukto  // Rgs_6.7 //


tasmà hu nàmapariõàmana ÷ikùitavyà  $ yatha te jinà ku÷ala eva prajànayanti  &
yajjàtiyo 'yaü prabhavo yadalakùaõaü ca  % anumodamã tatha tathà pariõàmayàmi  // Rgs_6.8 //


evaü ca puõya pariõàmayamàna bodhau  $ na ca so hi buddha kùipate jina uktavàdã  &
yàvanti loki upalambhikabodhisattvà  % abhibhonti sarvi pariõàmayamàna ÷åro  // Rgs_6.9 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmanumodanàparivarto nàma ùaùñhamaþ //



____________________________________________________________________________


                

jàtyandhakoñiniyutànyaviunàyakànàü  $ màrge akovidu kuto nagaraprave÷e  &
vina praj¤a pa¤ca imi pàramità acakùuþ  % avinàyakà na prabhavanti spç÷etu bodhim  // Rgs_7.1 //


yatràntarasmi bhavate pragçhãta praj¤à  $ tatu labdhacakùu bhavatã imu nàmadheyam  &
yatha citrakarmapariniùñhita cakùuhãno  % na ca tàva puõyu labhate akaritva cakùuþ  // Rgs_7.2 //


yada dharma saüskçta asaüskçta kçùõa÷uklo  $ aõumàtru no labhati praj¤a vibhàvamànaþ  &
yada praj¤apàramita gacchati saükhya loke  % àkà÷a yatra na pratiùñhitu kiüci tatra  // Rgs_7.3 //


saci manyate ahu caràmi jinàna praj¤àü  $ mociùya sattvaniyutàü bahurogaspçùñàn  &
ayu sattvasaüj¤aparikalpaku bodhisattvo  % na ca eùa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_7.4 //


yo bodhisattva varapàramiteti cãrõo  $ paricàrikà ya na ca kàïkùati paõóitehi  &
saha ÷rutva tasya puna bheùyati ÷àstçsaüj¤à  % so và laghå anubudhiùyati bodhi ÷àntàm  // Rgs_7.5 //


satkçtya buddhaniyutàü paricàrikàyàü  $ na ca praj¤apàramita ÷raddadhità jinànàm  &
÷rutvà ca so imu kùipiùyati so 'lpabuddhiþ  % sa kùipitva yàsyati avãcimatràõabhåto  // Rgs_7.6 //


tasmà hu ÷raddadhata eva jinàna màtàü  $ yadi icchathà spç÷itu uttamabuddhaj¤ànam  &
so vàõijo yatha vrajitvana ratnadvãpaü  % målàtu chedana karitva puna àgameyà  // Rgs_7.7 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü nirayaparivarto nàma saptamaþ //



____________________________________________________________________________


         

råpasya ÷uddhi phala÷uddhita veditavyà  $ phalaråpa÷uddhita sarvaj¤ata÷uddhimàhuþ  &
sarvaj¤atàya phala÷uddhita råpa÷uddhã  % àkà÷adhàtusamatàya abhinnachinnàþ  // Rgs_8.1 //


traidhàtukaü samatikrànta na bodhisattvà  $ kle÷àpanãta upapatti nidar÷ayanti  &
jaravyàdhimçtyuvigatà÷cyuti dar÷ayanti  % praj¤àya pàramita yatra caranti dhãràþ  // Rgs_8.2 //


nàmeva råpi jagatã ayu païkasaktà  $ saüsàracakri bhramate 'nilacakratulye  &
jànitva bhràntu jagatã mçgavàgureva  % àkà÷a pakùisadç÷à vicaranti praj¤àþ  // Rgs_8.3 //


råpasmi yo na carate pari÷uddhacàrã  $ vij¤àna saüj¤a api vedana cetanàyàm  &
evaü carantu parivarjayi sarvasaïgàü  % saïgàdvimucya carate sugatàna praj¤àm  // Rgs_8.4 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü vi÷uddhiparivarto nàmàùñamaþ //



____________________________________________________________________________


                

evaü carantu vidu paõóitu bodhisattvo  $ saïgà uchinnu vrajate jagatã asakto  &
såryo va ràhugrahamukta virocamàno  % agnãva yukta tçõakàùñhavanaü dahàti  // Rgs_9.1 //


prakçtãya ÷uddha pari÷uddhimi sarvadharmàü  $ praj¤àya pàramita pa÷yati bodhisattvo  &
na ca pa÷yakaü labhati nàpi ca sarvadharmàn  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_9.2 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü stutiparivarto nàma navamaþ //



____________________________________________________________________________




÷akro jinasya paripçcchati devaràjo  $ caramàõa praj¤a katha yujyati bodhisattvo  &
aõumàtra yo na khalu yujyati skandhadhàtau  % yo eva yujyati(sa yujyati)bodhisattvaþ  // Rgs_10.1 //


cirayànaprasthitu sa vedayitavya sattvo  $ bahubuddhakoñinayutehi kçtàdhikàro  &
yo ÷rutva dharmi imi nirmitamàyakalpàü  % na ca kàïkùate ayu prayujyati ÷ikùamàõaþ  // Rgs_10.2 //


kàntàramàrgi puruùo bahu(bhã)janehi  $ gopàla sãma vanasaüpada pa÷yate yo  &
à÷vàsapràpta bhavatã na ca tasya tràso  % abhyà÷a gràmanagaràõa ime nimittàþ  // Rgs_10.3 //


emeva praj¤avarapàramità jinànàü  $ ÷çõu tàta yo labhati bodhi gaveùamàõaþ  &
à÷vàsapràpta bhavatã na ca tasya tràso  % nàrhantabhåmi na pi pratyayabuddhabhåmã  // Rgs_10.4 //


puruùo hi sàgarajalaü vraji pa÷yanàya  $ saci pa÷yate drumavanaspati÷ailaràjam  &
athavà na pa÷yati nimitta nikàïkùa bhoti  % a(bhyà÷a)to mahasamudra na so 'tidåre  // Rgs_10.5 //


emeva bodhivaraprasthitu veditavyo  $ ÷ruõamàõa praj¤a imi pàramità jinànàm  &
yadyàpi saümukha na vyàkçtu nàyakeno  % tathapi spç÷iùyati nacireõa hu buddhabodhim  // Rgs_10.6 //


suvasanti kàli patite tçõapatra÷àkhà  $ nacireõa patraphalapuùpa samàgamanti  &
praj¤àya pàramita yasyimu hastapràptà  % nacireõa bodhivara pràpsyati nàyakànàm  // Rgs_10.7 //


yatha istri gurviõi ya ceùñati vedanàbhi  $ j¤àtavyu kàlu ayamasya prajàyanàya  &
tatha bodhisattva ÷ruõamàõu jinàna praj¤àü  % rati chanda vãkùati spç÷iùyati bodhi ÷ãghram  // Rgs_10.8 //


caramàõu praj¤avarapàramitàya yogã  $ na ca råpavçddhi na ca pa÷yati pàrihàõim  &
dharmà adharma imu pa÷yati dharmadhàtuü  % na ca nirvçtiü spç÷ati so viharàti praj¤àm  // Rgs_10.9 //


caramàõu yo na iha kalpayi buddhadharmàü  $ bala çddhipàda na ca kalpayi bodhi ÷àntàm  &
avikalpakalpavigato 'dhiùñhànacàrã  % eùà sa praj¤avarapàramitàya caryà  // Rgs_10.10 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü dhàraõãguõaparivarto nàma da÷amaþ //


____________________________________________________________________________



buddhaü subhåti paripçcchati vàdicandraü  $ kyantantaràyu bhaviùyanti guõe ratànàm  &
bahu antaràyu bhaviùyanti bhaõàti ÷àsta  % tatu alpamàtra parikãrtayiùyàmi tàvat  // Rgs_11.1 //


pratibhàna neka vividhàni upapadyiùyanti  $ likhamàna praj¤a imu pàramità jinànàm  &
yuta ÷ãghra vidyuta yathà parihàyiùyanti  % akaritva artha jagatã imu màrakarma  // Rgs_11.2 //


kàïkùà ca keùaci bhaviùyati bhàùamàõe  $ na mamàtra nàma parikãrtitu nàyakena  &
na ca jàti bhåmi parikãrtitu nàpi gotraü  % na ca so ÷ruõiùyati kùipiùyati màrakarma  // Rgs_11.3 //


evaü ta målamapahàya ajànamàno  $ ÷àkhàpalà÷a parieùayiùyanti måóhàþ  &
hastiü labhitva yatha hastipadaü gaveùe  % tatha praj¤apàramita ÷rutva såtrànta eùet  // Rgs_11.4 //


yatha bhojanaü ÷atarasaü labhiyàna ka÷cit  $ màrgeùu ùaùñiku labhitva sa bhojanàgryam  &
tatha bodhisattva ima pàramitàü labhitvà  % (a)rhantabhåmi(ta) gaveùayiùyanti bodhim  // Rgs_11.5 //


satkàrakàma bhaviùyanti ca làbhakàmàþ  $ sàpekùacitta kulasaüstavasaüprayuktàþ  &
choritva dharma kariùyanti adharmakàryaü  % patha hitva utpathagatà ima màrakarma  // Rgs_11.6 //


ye càpi tasmi samaye imu dharma ÷reùñhaü  $ ÷ruõanàya chandika utpàdayiùyanti ÷raddhàm  &
te dharmabhàõaka viditvana kàryayuktaü  % premàpanãta gamiùyanti sudurmanà÷ca  // Rgs_11.7 //


imi màrakarma bhaviùyanti ya tasmi kàle  $ anye ca neka vividhà bahu antaràyà  &
yehã samàkulikçtà bahu bhikùu tatra  % praj¤àya pàramita etu na dhàrayanti  // Rgs_11.8 //


ye te bhavanti ratanà ya anarghapràptà  $ te durlabhà bahupratyarthika nityakàlam  &
emeva praj¤avarapàramità jinànàü  % durlàbhu dharmaratanaü baddupadravaü ca  // Rgs_11.9 //


navayànaprasthita sa sattva parãttabuddhiþ  $ ya imaü durlàbhu dharmaratanaü paràpuõanti  &
màro 'tra utsuku bhaviùyati antaràye  % buddhà da÷addi÷i parigrahasaüprayuktàþ  // Rgs_11.10 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü màrakarmaparivarto nàmaikàda÷amaþ //


____________________________________________________________________________





màtràya putra bahu santi gilàni kàye  $ te sarvi durmanasa tatra prayujyayeyuþ  &
emeva buddha(piü) da÷addi÷i lokadhàtau  % ima praj¤apàramita màtra samanvàharanti  // Rgs_12.1 //


ye 'tãta ye 'pi ca da÷addi÷i lokanàthà  $ itu te prasåta bhaviùyantyanàgatà÷ca  &
loka(sya) dar÷ika janetri jinàna màtà  % parasattvacittacaritàna nidar÷ità(kà) ca  // Rgs_12.2 //


lokasya yà tathata yà tathatàrhatànàü /  $ pratyekabuddhatathatà tathatà jinànàm  &
ekaiva bhàvavigatà tathatà ananyà  % praj¤àya pàramita buddha tathàgatena  // Rgs_12.3 //


tiùñhantu lokavidunàü parinirvçtànàü  $ [sthita eùa dharmataniyàma ÷ånyadharmà  &
tàü bodhisattva tathatàmanubuddhayanti  % tasmà hu buddha kçta nàma tathàgatebhiþ  // Rgs_12.4 //


ayu gocaro da÷abalàna vinàyakànàü]  $ praj¤àya pàramita ramyavanà÷ritànàm  &
dukhitàü÷ca sattva triapàya samuddharanti  % na pi sattvasaüj¤a api teùu kadàci bhoti  // Rgs_12.5 //


siüho yathaiva girikandari ni÷rayitvà  $ nadate achambhi mçga kùudraka tràsayanto  &
tatha praj¤apàramitani÷raya naràõa siüho  % nadate achambhi pçthutãrthika tràsayanto  // Rgs_12.6 //


àkà÷ani÷rita yathaiva hi sårya[ra÷mi]  $ tàpetimàü dharaõi dar÷ayate ca råpam  &
tatha praj¤apàramitani÷rita dharmaràjo  % tàpeti tçùõanadi dharma nidar÷ayàti  // Rgs_12.7 //


råpasya dar÷anu adar÷anu vedanàye  $ saüj¤àya dar÷anu adar÷anu cetanàye  &
vij¤ànacittamanudar÷anu yatra nàsti  % aya dharmadar÷anu nidiùñu tathàgatena  // Rgs_12.8 //


àkà÷a dçùñu iti sattva pravyàharanti  $ nabhadar÷anaü kutu vimçùyatha etamartham  &
tatha dharmadar÷anu nidiùña tathàgatena  % na hi dar÷anaü bhaõitu ÷akya nidar÷anena  // Rgs_12.9 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü lokasaüdar÷anaparivarto nàma dvàda÷amaþ //



____________________________________________________________________________


                

yo eva pa÷yati sa pa÷yati sarvadharmàn  $ sarvànamàtyakiriyà ti upekùya ràjà  &
yàvanti buddhakriya dharmata ÷ràvakàõàü  % praj¤àya pàramita sarva karoti tàni  // Rgs_13.1 //


na ca ràja gràma vrajate na ca ràjyaràùñràn  $ sarvaü ca àdadati so viùayàtu àyam  &
na ca bodhisattva calate kvaci dharmatàyàü  % sarvàü÷ca àdadati ye guõa buddhadharme  // Rgs_13.2 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmacintyaparivarto nàma trayoda÷amaþ //



____________________________________________________________________________




yasyàmi ÷raddha sugate dçóha bodhisattvo  $ varapraj¤apàramitaà÷ayasaüprayogo  &
atikramya bhåmidvaya ÷ràvakapratyayànàü  % laghu pràpsyate anabhibhå(tu) jinàna bodhim  // Rgs_14.1 //


sàmudriyàya yatha nàvi praluptikàye  $ bhçtakaü manuùya tçõakàùñhamagçhõamàno  &
vilayaü prayàti jalamadhya apràptatãro  % yo gçhõate vrajati pàrasthalaü prayàti  // Rgs_14.2 //


emeva ÷raddhasaügato ya prasàdapràpto  $ praj¤àya pàramita màtra vivarjayanti  &
saüsàrasàgara tadà sada saüsaranti  % jàtãjaràmaraõa÷okataraügabhaïge  // Rgs_14.3 //


ye te bhavanti varapraj¤aparigçhãtà  $ bhàvasvabhàvaku÷alà paramàrthadar÷ã  &
te puõyaj¤ànadhanasaübhçtayànapàtràþ  % paramàdbhutàü sugatabodhi spç÷anti ÷ãghram  // Rgs_14.4 //


ghañake apakvi yatha vàri vaheya kàcit  $ j¤àtavyu kùipra ayu bhetsyati durbalatvàt  &
paripakvi vàri ghañake vahamànu màrge  % na ca bhedanàdbhayamupaiti ca svasti geham  // Rgs_14.5 //


kiücàpi ÷raddhabahulo siya bodhisattvo  $ praj¤àvihãna vilayaü laghu pràpuõàti  &
taü caiva ÷raddha parigçhõayamàna praj¤à  % atikramya bodhidvaya pràpsyati agrabodhim  // Rgs_14.6 //


nàvà yathà aparikarmakçtà samudre  $ vilayamupaiti sadhanà saha vàõijebhiþ  &
sà caiva nàva parikarmakçtà suyuktà  % na ca bhidyate dhanasamagramupaiti tãram  // Rgs_14.7 //


emeva ÷raddhaparibhàvitu bodhisattvo  $ praj¤àvihãnu laghu bodhimupaiti hànim  &
so caiva praj¤avarapàramitàsuyukto  % 'kùato 'nupàhatu spç÷àti jinàna bodhim  // Rgs_14.8 //


puruùo hi jãrõa dukhito ÷ataviü÷avarùo  $ kiücàpi utthitu svayaü na prabhoti gantum  &
so vàmadakùiõadvaye puruùe gçhãte  % patanàdbhayaü na bhavate vrajate sukhena  // Rgs_14.9 //


emeva praj¤a iha durbalu bodhisattvo  $ kiücàpi prasthihati bhajyati antareõa  &
so và upàyabalapraj¤aparigçhãto  % na ca bhajyate spç÷ati bodhi nararùabhàõàm  // Rgs_14.10 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmaupamyaparivarto nàma caturda÷amaþ //



____________________________________________________________________________




yo àdikarma sthitu bhåmiya bodhisattvo  $ adhyà÷ayena vara prasthita buddhabodhim  &
tehã su÷iùyagurugauravasaüprayukto  % kalyàõamitra sada sevayitavya vij¤aiþ  // Rgs_15.1 //


kiü kàraõaü tatu guõàgamu paõóitànàü  $ praj¤àya pàramita te anu÷àsayanti  &
evaü jino bhaõati sarvaguõàgradhàrã  % kalyàõamitramupani÷rita buddhadharmàþ  // Rgs_15.2 //


dànaü ca ÷ãlamapi kùànti tathaiva vãryaü  $ dhyànàni praj¤a pariõàmayitavya bodhau  &
na ca bodhiskandha vimç÷itva paràmç÷eyà  % ye àdikarmika na de÷ayitavya evam  // Rgs_15.3 //


evaü caranta guõasàgara vàdicandràþ  $ tràõà bhavanti jagatã ÷araõà ca lenà  &
gati buddhi dvãpa pariõàyaka arthakàmàþ  % pradyota ulka varadharmakathã akùobhyàþ  // Rgs_15.4 //


saünàhu duùkarå mahàya÷u saünahantã  $ na ca skandhadhàtu na ca àyatanaiþ sanaddhàþ  &
tribhi yànasaüj¤avigatà aparigçhãtà  % avivartikà acalità÷ca akopyadharmàþ  // Rgs_15.5 //


te eva dharmasamudàgata niùprapa¤cà  $ kàïkùàvilekhavimatãvigatàrthayuktàþ  &
praj¤àya pàramita ÷rutva na sãdayanti  % aparapraõeya avivartiya veditavyàþ  // Rgs_15.6 //


gambhãra dharma ayu durdç÷u nàyakànàü  $ na ca kenacãdadhigato na ca pràpuõanti  &
etàrthu bodhimadhigamya hitànukampã  % alpotsuko ka imu j¤àsyati sattvakàyo  // Rgs_15.7 //


sattva÷ca àlayarato viùayàbhilàùã  $ sthita agrahe abudha yo mahaandhabhåto  &
dharmo anàlayu anàgrahu pràpitavyo   % lokena sàrdha ayu vigrahu pràdubhåto  // Rgs_15.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü devaparivarto nàma pa¤cada÷amaþ //


____________________________________________________________________________


                

àkà÷adhàtu purimàdi÷i dakùiõàyàü  $ tatha pa÷cimottaradi÷àya anantapàrà  &
uparàdharàya da÷addi÷i yàvadasti  % nànàtvatà na bhavate na vi÷eùapràptà  // Rgs_16.1 //


atikrànta yà tathata yà tathatà apràptà  $ pratyutpanna yà tathata yà tathatàrhatànàm  &
yà sarvadharmatathatà tathatàrhatànàü  % sarveùa dharmatathatà na vi÷eùapràptà  // Rgs_16.2 //


yo bodhisattva imi icchati pràpuõetuü  $ nànàtvadharmavigatàü sugatàna bodhim  &
praj¤àya pàramita yujyatu yàya yukto  % vina praj¤a nàstyadhigamo naranàyakànàm  // Rgs_16.3 //


pakùisya yojana÷ataü mahatàtmabhàvo  $ pa¤cà÷atà pi abalobhayakùãõapakùo  &
so tràyatriü÷abhavanàdiùu jambudvãpe  % àtmànamosariyi taü vilayaü vrajeyyà  // Rgs_16.4 //


yadyàpi pa¤ca ima pàramità jinànàü  $ bahukalpakoñiniyutàü samudànayeyyà  &
praõidhãnanantavipulàü sada sevya loke  % anupàya praj¤avikalà pari ÷ràvakatve  // Rgs_16.5 //


niryàyanàya ya icchati buddhaj¤àne  $ samacitta sarvajagatã pitçmàtçsaüj¤à  &
hitacitta maitramana eva paràkrameyyà  % akhilàrjavo mçdugiràya paràkrameyyà  // Rgs_16.6 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü tathatàparivarto nàma ùoóa÷amaþ //


____________________________________________________________________________




sthaviro subhåti paripçcchati lokanàthaü  $ araõàya liïga bhaõahã guõasàgaràõàm  &
avivartiyà yatha bhavanti mahànubhàvà  % tàü vyàkuruùva jinaguõàna prade÷amàtram  // Rgs_17.1 //


nànàtvasaüj¤avigatà gira yuktabhàõã  $ na ca anya te ÷ramaõa bràhmaõa à÷rayanti  &
triyapàyavarjita vidå sadakàli bhonti  % da÷abhi÷ca te ku÷alakarmapathebhi yuktà  // Rgs_17.2 //


dharmaü niràmiùu jagasyanu÷àsayanti  $ ekàntadharmaniyatàþ sada snigdhavàkyàþ  &
sthiticaükramaü ÷ayaniùadya susaüprajànà  % yugamàtraprekùiõa vrajantyabhràntacintà  // Rgs_17.3 //


÷uci÷aucaambaradharà triviveka÷uddhà  $ na ca làbhakàma vçùabhà sada dharmakàmàþ  &
màrasyatãtaviùayà aparapraõeyà  % catudhyànadhyàyi na ca ni÷rita tatra dhyàne  // Rgs_17.4 //


na ca kãrtikàma na ca krodhaparãtacittà  $ gçhibhåta nitya anadhyoùita sarva vastuü  &
na ca jãvikàviùayabhoga gaveùayanti  % abhicàramantra na ca istriprayogamantràþ  // Rgs_17.5 //


na ca àdi÷anti puruùaiþ striya icchakarmàü  $ pravivikta praj¤avarapàramitàbhiyuktàþ  &
kalahàvivàdavigatà dçóhamaitracittà  % sarvaj¤akàma sada ÷àsani nimnacittàþ  // Rgs_17.6 //


pratyantamlecchajanavarjitaantade÷àþ  $ svakabhåmi kàïkùavigatàþ sada merukalpàþ  &
dharmàrtha jãvita tyajanti prayuktayogà  % avivartiyàna imi liïga prajànitavyà  // Rgs_17.7 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmavinivartanãyaliïgàkàraparivarto nàma saptada÷amaþ //


____________________________________________________________________________


                

gambhãra rupa api vedana cetanà ca  $ vij¤àna saüj¤a prakçtã animitta÷àntà  &
kàõóena gàdha yatha sàgari eùamàõo  % praj¤àya skandha vimçùitva alabdhagàdhà  // Rgs_18.1 //


yo bodhisattva imu budhyati eva dharmàü  $ gambhãrayànaparamàrthanirupalepàn  &
yasmin na skandha na pi àyatanaü na dhàtu  % kiü và svapuõyasamudàgamu kiüci tasya  // Rgs_18.2 //


yatha ràgadharmacaritaþ puruùaþ striyàye  $ saüketa kçtva alabhantu vivartayeyà  &
yàvanti cittacarità divasena tasya  % tàvanta kalpa anubudhyati bodhisattvo  // Rgs_18.3 //


yo bodhisattva bahukalpasahasrakoñayo  $ dànaü dadeyu vimalaü tatha ÷ãla rakùe  &
ya÷caiva praj¤avarapàramitàprayukto  % dharmaü bhaõeya kala puõya na dàna÷ãle  // Rgs_18.4 //


yo bodhisattva varapraj¤a vibhàvayanto  $ tata utthito kathayi dharma nirupalepam  &
taü càpi nàmayi jagàrthanidàna bodhau  % nàsti triloka ÷ubha tena samaü bhaveyà  // Rgs_18.5 //

taü caiva puõya puna khyàyati riktameva  $ tatha ÷ånya tuccha va÷ikaü ca asàrakaü ca  &
evaü carantu caratã sugatàna praj¤àü  % caramàõu puõyu parigçhõati aprameyam  // Rgs_18.6 //


abhilàpamàtra ima jànati sarvadharmàü  $ buddhena de÷ita prayukta prakà÷itàü÷ca  &
kalpàna koñinayutàü bahu bhàùamàõo  % na ca kùãyate na ca vivardhati dharmadhàtuþ  // Rgs_18.7 //


ye càpi pa¤ca imi pàramità jinànàm  $ ete 'pi dharma parikãrtita nàmamàtràþ  &
pariõàmayàti na ca manyati bodhisattvo  % na ca hãyate spç÷ati uttamabuddhabodhim  // Rgs_18.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü ÷ånyatàparivarto nàmàùñàda÷amaþ


____________________________________________________________________________




tailasya varti jvalità prathame nipàte  $ na ca dagdha varti asatà na vinà ya dagdhà  &
na hi arci pa÷cimanipàta sa varti dagdhà  % asatà pi pa÷cima na dahyati dãpavarti  // Rgs_19.1 //


prathameva citta spç÷atã na ca agrabodhim  $ asatà na tasya spç÷atà puna ÷akya bhonti  &
na ca citta pa÷cima ÷ivàmanupràpuõàti  % asatà na tasya puna pràpaõanàya ÷akyam  // Rgs_19.2 //


bãjàtu stamba phala puùpa samàgamanti  $ so vàniruddha asato na hi tasya vçkùo  &
emeva citta prathamaü tu nidàna bodheþ  % so và niruddha asato na hi tasya bodhiþ  // Rgs_19.3 //


bãjaü pratãtya ca bhavedyava÷àlikàdes  $ tattatphalaü na ca tadasti na càpi nàsti  &
utpattito bhavati bodhiriyaü jinànàü  % bhàvasvabhàvavigatà bhavatãha màyà  // Rgs_19.4 //


udakabindu kumbha paripåryati stokastokaü  $ prathame nipàti anupårva sa pa÷cimena  &
emeva citta prathamaü varabodhihetur  % anupårva ÷uklaguõapårõa bhavanti buddhàþ  // Rgs_19.5 //


÷ånyànimittapraõidhiü caramàõu dharmà  $ na ca nirvçtiü spç÷ati no ca nimittacàrã  &
yatha nàviko ku÷ala gacchati àrapàram  % ubhayànti asthitu na tiùñhati arõavesmin  // Rgs_19.6 //


evaü carantu na ca manyati bodhisattvo  $ ahu vyàkçto da÷abalehi spç÷eya bodhim  &
na ca tràsu bodhi bhavate na ihàsti kiücid  % evaü carantu caratã sugatàna praj¤àm  // Rgs_19.7 //


kàntàramàrgi durabhikùi savyàdhi lokàü  $ pa÷yitva nàsti bhaya uttari saünahante  &
aparàntakoñi sada yukta prajànamàno  % aõumàtra kheda manaso na upàdiyàti  // Rgs_19.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü gaïgadevàbhaginãparivarto nàmaikànnaviü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________



puna bodhisattva caramàõu jinàna praj¤àü  $ anupàda skandha imi jànati àdi÷ånyàn  &
asamàhito karuõa prekùati sattvadhàtum  % atràntare na parihàyati buddhadharmàn  // Rgs_20.1 //


puruùo yathà ku÷ala sarvaguõairupeto  $ balavàn dudharùu kçtayogya kalàvidhij¤o  &
iùvastrapàramigato pçthu÷ilpayukto  % màyàvidhij¤aparamo jagadarthakàmo  // Rgs_20.2 //


màtà pità ca parigçhya saputradàraü  $ kàntàramàrgi pratipadya bahåamitro  &
so nirmiõitva puruùàn bahu ÷åravãràn  % kùemeõa gatva puna gehamupàgameyyà  // Rgs_20.3 //


emeva yasmi samaye vidu bodhisattvo  $ mahamaitri sarvi upabandhati sattvadhàtau  &
caturo sa màra atikramya dvaye ca bhåmim  % asmin samàdhi sthitu no ca spç÷àti bodhim  // Rgs_20.4 //


àkà÷ani÷rita samãraõa àpaskandho  $ ta hi ni÷rità iha mahàpçthivã jagacca  &
sattvàna karmaupabhoganidànameva  % àkà÷asthànu kutu cintayi etamartham  // Rgs_20.5 //


emeva ÷ånyatapratiùñhitu eùa sattvo  $ jagati kriyàü vividha dar÷ayate vicitràm  &
sattvàna j¤ànapraõidhànaadhiùñhànameva  % na ca nirvçtiü spç÷ati ÷ånyata nàsti sthànam  // Rgs_20.6 //


yasmiü÷ca kàli vidu paõóitu bodhisattvo  $ caratã imàü pravara ÷ånya samàdhi ÷àntàm  &
atràntare na ca nimitta prabhàvitavyo  % na ca ànimittasthitu ÷ànta pra÷àntacàrã  // Rgs_20.7 //


pakùisya nàsti padu gacchata antarãkùe  $ no càpi tatra sthitu no ca patàti bhåmau  &
tatha bodhisattva caramàõu vimokùadvàre  % na ca nirvçtiü spç÷ati no ca nimittacàrã  // Rgs_20.8 //


iùvastra÷ikùita yathà puruùodha kàõóaü  $ kùepitva anya puna kàõóa paraspareõa  &
patanàya tasya purimasya na deya bhåmim  % àkàïkùamàõa puruùasya pateya kàõóam  // Rgs_20.9 //


emeva praj¤avarapàramitàü caranto  $ praj¤à upàya bala çddhi vicàramàõo  &
tàvanna tàü parama÷ånyata pràpuõoti  % yàvanna te ku÷alamåla bhavanti pårõàþ  // Rgs_20.10 //


bhikùå yathà paramaçddhibalenupeto  $ gagane sthito yamaka kurvati pràtihàryàü  &
gaticaükramaü ÷ayaniùadya nidar÷ayàti  % na nivartate na pi ca khidyati yàva tatra  // Rgs_20.11 //


emeva ÷ånyatasthito vidu bodhisattvo  $ j¤ànarddhipàramigato aniketacàrã  &
vividhàü kriyàü jagati dar÷ayate anantàü  % na ca bhajyatã na pi ca khidyati kalpakoñã  // Rgs_20.12 //

puruùà yathà mahaprapàti sthihitva kecid  $ ubhi pàõi chatradvaya gçhõa upakùayeyyà  &
àkàli vàyuravasçjya mahàprapàte  % no ca prapàta patiyàti na yàva tatra  // Rgs_20.13 //


emeva sthitva karuõàü vidu bodhisattvo  $ praj¤àupàyadvayachatraparigçhãto  &
÷ånyànimittapraõidhiü vimçùàti dharmàn  % na ca nirvçtiü spç÷ati pa÷yati dharmacàrã  // Rgs_20.14 //


ratanàrthiko yatha vrajitvana ratnadvãpaü  $ labdhvàna ratna puna gehamupàgameyyà  &
kiücàpi tatra sukha jãvati sàrthavàho  % api duþkhito manasi bhoti sa jàtisaügho  // Rgs_20.15 //


emeva ÷ånyata vrajitvana ratnadvãpaü  $ labdhvàna dhyàna bala indriya bodhisattvo  &
kiücàpi nirvçti spç÷edabhinandamàno  % api sarvasattva dukhità manasã bhavanti  // Rgs_20.16 //


abhyantare ya nagare nigame ca gràme  $ kàmàrtha vàõiju yathà gami jànanàya  &
no càpi tatra sthihatã na ca ratnadvãpe  % na ca geha màrgi ku÷alo puna bhoti vij¤o  // Rgs_20.17 //


tatha j¤àna ÷ràvakavimuktisapratyayànàü  $ sarvatra bhoti ku÷alo vidu bodhisattvo  &
no càpi tatra sthihate na ca buddhaj¤àne  % na ca saüskçte bhavati màrgavidå vidhij¤o  // Rgs_20.18 //


yaü kàli maitri jagatã anubandhayitvà  $ ÷ånyànimittapraõidhã carate samàdhim  &
asthànameva yadi nirvçti pràpuõeyà  % athavàpi saüskçta sa praj¤apanàya ÷akyaþ  // Rgs_20.19 //


yatha nirmito puruùa no va adç÷yakàyo  $ nàmena và puna sa praj¤apanàya ÷akyaþ  &
tatha bodhisattva caramàõu vimokùadvàraü  % nàmena và puna sa praj¤apanàya ÷akyaþ  // Rgs_20.20 //


yadi pçcchamàna cari indriya bodhisattvo  $ gambhãradharmaparidãpana no karoti  &
÷ånyànimitta avivartiyabodhidharmàü  % na ca ÷ocatã na ca sa vyàkçtu veditavyo  // Rgs_20.21 //


arhantabhåmimapi pratyayabuddhabhåmau  $ traidhàtukaü na spç÷ate supinàntare 'pi  &
buddhàü÷ca pa÷yati katheti janasya dharmaü  % avivartiyeti ayu vyàkçtu veditavyo  // Rgs_20.22 //


triapàyapràptu supinasmi viditva sattvàn  $ praõidheti tatkùaõa apàya ucchoùayeyam  &
satyàdhiùñhàni pra÷ameti sa càgniskandham  % avivartiyeti ayu vyàkçtu veditavyo  // Rgs_20.23 //


bhåtagrahà vividha vyàdhaya martyaloke  $ satyàdhiùñhàni pra÷ameti hitànukampã  &
na ca tena manyanupapadyati nàpi mànam  % avivartiyeti ayu vyàkçtu veditavyaþ  // Rgs_20.24 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmupàyakau÷alyamãmàüsàparivarto nàma viü÷atitamaþ //



____________________________________________________________________________


                

athavàsya manyanupapadyati vyàkçto 'smi  $ satyàdhiùñhàna vividhàni samçddhyayanti  &
yadi anya vyàkçtaku manyati bodhisattvo  % j¤àtavya manyanasthito ayu alpabuddhiþ  // Rgs_21.1 //


nàmàdhiùñhàna puna màra upàgamitvà  $ evaü vadiùyati idaü tava nàmadheyam  &
màtàpitàya anusaptamupaiti vaü÷o  % buddho yadà bhavi idaü tava nàmadheyam  // Rgs_21.2 //


dhutavçtta yàdç÷u sa bheùyati yuktayogã  $ pårvaü pi tubhya imi àsi guõovaråpà  &
yo eva ÷rutva abhimanyati bodhisattvo  % j¤àtavyu màru paryutthitu alpabuddhiþ  // Rgs_21.3 //


pravivikta gràmanagare girikandaràõi  $ raõyà vivikta vanaprastha niùevamàõo  &
àtmànukarùi para paüsayi bodhisattvo  % j¤àtavyu màru paryutthitu alpabuddhiþ  // Rgs_21.4 //


gràme ca ràùñri nigame viharanti nityaü  $ rahapratyayàni spçhatàü janayanti tatra  &
anyatra sattvaparipàcanabodhiyuktà  % eùo viveku kathito sugatàtmajànàm  // Rgs_21.5 //


yo pa¤cayojana÷ate girikandareùu  $ vyàlàvakãrõi nivasedbahuvarùakoñã  &
no cà viveku imu jànati bodhisattvo  % saükãrõa so viharate adhimànapràptaþ  // Rgs_21.6 //


so caükramàrthamabhiyuktakabodhisattvàn  $ baladhyànaindriyavimokùasamàdhipràptàn  &
abhimanyate na imi raõyavivekacàrã  % na vivekagocaru ayaü hi jinena ukto  // Rgs_21.7 //


gràmànti yo viharate athavà araõye  $ dvayayànacittavigato niyato 'grabodhim  &
eùo viveku jagadarthabhiprasthitànàü  % àtmà kùiõoti tulayeya sa bodhisattvo  // Rgs_21.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü màrakarmaparivarto nàmaikaviü÷atitamaþ /



____________________________________________________________________________


                

tasmà hu mànu nihanitvana paõóitena  $ guruà÷ayena varabodhi gaveùamàõaþ  &
vaidyo va àtura svarogacikitsanàrthaü  % kalyàõamitra bhajitavya atandritena  // Rgs_22.1 //


buddhà ya bodhivaraprasthita bodhisattvà  $ kalyàõamitra imi pàramità nidiùñàþ  &
te cànu÷àsaka iyaü pratipattibhåmã  % duvi kàraõena anubudhyati buddhabodhim  // Rgs_22.2 //


atikràntanàgata jinà sthita ye di÷àsu  $ sarveùu màrgu ayu pàramità ananyo  &
obhàsa ulka varabodhayi prasthitànàm  % àloka ÷àstri imi pàramità pradiùñàþ  // Rgs_22.3 //


yatha praj¤apàramita ÷ånyata lakùaõena  $ tathalakùaõà ya imi jànati sarvadharmàn  &
÷ånyànalakùaõa prajànayamàna dharmàn  % evaü carantu caratã sugatàna praj¤àm  // Rgs_22.4 //


àhàrakàma parikalpayamàna sattvàþ  $ saüsàri yuktamanasaþ sada saüsmaranti  &
ahu mahya dharma ubhi eti abhåta ÷ånyà  % àkà÷agaõñhi ayu àtmana baddha bàle  // Rgs_22.5 //


yatha ÷aïkitena viùasaüj¤ata abhyupaiti  $ no càsya koùñhagatu so viùu pàtyate ca  &
emeva bàlupagato ahu mahya eùo  % ahasaüj¤i jàyi mriyate ca sadà abhåto  // Rgs_22.6 //


yatha udgraho tatha prakà÷itu saükile÷o  $ vyodàna ukta ahu mahya anopalabdhi  &
na hi atra ka÷ci yo kli÷yati ÷udhyate và  % praj¤àya pàramita budhyati bodhisattve  // Rgs_22.7 //


yàvanta sattva nikhile iha jambudvipe  $ te sarvi bodhivaracitta upàdayitvà  &
dànaü daditva bahuvarùasahasrakoñãþ  % sarvaü ca nàmayi jagàrthanidàna bodhau  // Rgs_22.8 //


ya÷caiava praj¤avarapàramitàbhiyukto  $ divasaü pi antama÷a ekanuvartayeyà  &
kalapuõya so na bhavatã iha dànaskandho  % tadatandritena sada osaritavya praj¤à  // Rgs_22.9 //


caramàõu praj¤avarapàramitàya yogã  $ mahatãü janeti karuõàü na ca sattvasaüj¤à  &
tada bhonti sarvajagatã vidu dakùiõãyà  % satataü amoghu paribhu¤jati ràùñrapiõóam  // Rgs_22.10 //


cirabuddhadevamanujàn triapàyi sattvàn  $ parimocituü ya iha icchati bodhisattvo  &
pçthumàrgu tãru upadar÷ayi sattvadhàtau  % praj¤àya pàramita yukta divà ca ràtrau  // Rgs_22.11 //


puruùo ya agru ratanasya alabdhapårvo  $ aparasmi kàli puna labdhva bhaveya tuùño  &
sa ha labdhva nà÷ayi puno 'pi pramàdabhåto  % nà÷itva duþkhi satataü ratanàbhikàïkùã  // Rgs_22.12 //


emeva bodhivaraprasthita ratnatulyo  $ praj¤àya pàramita yogu na ri¤citavyo  &
ratanaü va labdhva gçhamàõu abhinnasattvo  % anubuddhayati tvarito ÷ivamabhyupaiti  // Rgs_22.13 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü kalyàõamitraparivarto nàma dvàviü÷atitamaþ //



____________________________________________________________________________



udayàti såryu vigatà÷ca marãcimàlà  $ vidhamitva sarva tamasàkulamandhakàram  &
avibhonti sarva krimijotikapràõabhåtàü  % sarvàü÷ca tàrakagaõànapi candraàbhàm  // Rgs_23.1 //


emeva praj¤avarapàramitàü caranto  $ vidhamitva dçùñigahanaü vidu bodhisattvo  &
abhibhonti sarvajagatã rahapratyayàü÷ca  % ÷ånyànimittacarito pçthu bodhisattvo  // Rgs_23.2 //


yatha ràjaputra dhanadàyaku arthakàmo  $ sarveùu ÷reùñha bhavate abhigàminãye  &
sa hyeùa etarahi sattva pramocayàti  % pràgeva ràjyasthitu bheùyati paññadhàrã  // Rgs_23.3 //


emeva praj¤acarito vidu bodhisattvo  $ amçtasya dàyaku priyo marumànuùàõàm  &
ayu eùa eùati hi sattvasukhàbhiyukto  % pràgeva yàva sthitu bheùyati dharmaràjo  // Rgs_23.4 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü ÷akraparivarto nàma trayoviü÷atitamaþ //



____________________________________________________________________________




màro 'pi tasmi samaye bhavate sa÷alyo  $ ÷okàtu duþkhitu anantamano 'lpasthàmo  &
di÷adàha ulka kùipate bhayadar÷anàrthaü  % kathameùa dãnamanaso bhavi bodhisattvo  // Rgs_24.1 //


[yatha te bhavanti vidu à÷ayasaüprayuktà  $ divaràtri praj¤avarapàramitàrthadar÷ã]  &
tada kàyacitta khagapakùisatulyabhåtà  % avatàru so kutu labhiùyati kçùõabandhuþ  // Rgs_24.2 //


kalahàvivàdupagatà yada bodhisattvà  $ bhonti parasparaviruddhaka ruùñacittàþ  &
tada màra tuùñu bhavatã paramaü udagro  % ubhi eti dåra bhaviùyanti jinàna j¤àne  // Rgs_24.3 //


ubhi eti dåri bhaviùyanti pi÷àcatulyà  $ ubhi eti àtma kariùyanti pratij¤ahànim  &
duùñàna kùàntivikalàna kuto 'sti bodhi  % tada màru tuùñu bhavatã namucãsapakùo  // Rgs_24.4 //


yo bodhisattva ayu vyàkçtu vyàkçtasmiü  $ cittaü pradåùayi vivàdu samàrabheyyà  &
yàvanti cittakùaõikà khiladoùayuktàs  % tàvanta kalpa puna saünahitavya bhonti  // Rgs_24.5 //


atha tasyupadyati matãti a÷obhanà ti  $ kùàntãya pàramita bodhi spç÷anti buddhàþ  &
pratidar÷ayàti puna àyati saüvaràõi  % apayàti và sa iha ÷ikùati buddhadharme  // Rgs_24.6 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmabhimànaparivarto nàma caturviü÷atitamaþ //



____________________________________________________________________________


yo ÷ikùamàõu na upaiti kahiüci ÷ikùàü  $ na ca ÷ikùakaü labhati nàpi ca ÷ikùadharmàn  &
÷ikùà a÷ikùa ubhayo avikalpamàno  % yo ÷ikùate sa iha ÷ikùati buddhadharme  // Rgs_25.1 //


yo bodhisattva imu jànati eva ÷ikùàü  $ na sa jàtu ÷ikùavikalo bhavate du÷ãlo  &
àràdhiteùu iha ÷ikùati buddhadharmaü  % ÷ikùàti÷ikùaku÷alo ti niråpalambho  // Rgs_25.2 //


÷ikùantu eva vidu praj¤a prabhaükaràõàü  $ notpadyate aku÷alamapi ekacittam  &
sårye yathà gagani gacchati antarãkùe  % ra÷mãgate na sthihate purato 'ndhakàram  // Rgs_25.3 //


praj¤àya pàramita ÷ikùita saüskçtànàü  $ sarveùa pàramita bhontiha saügçhãtàþ  &
satkàyadçùñi yatha ùaùñi duve ca dçùñã  % antargatàstathami pàramità bhavanti  // Rgs_25.4 //


yatha jãvitendriya niruddhi ya kecidanye  $ bhontã niruddha pçthu indriya yàvadasti  &
emeva praj¤acarite vidu uttamànàü  % sarveta pàramita ukta ya saügçhãtà  // Rgs_25.5 //


ye càpi ÷ràvakaguõà tatha pratyayànàü  $ sarveùu bhonti vidu ÷ikùitu bodhisattvà  &
no càpi tatra sthihatàna spçheti teùàm  % ayu ÷ikùitavyamati ÷ikùati etamartham  // Rgs_25.6 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü ÷ikùàparivarto nàma pa¤caviü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

avivartiyasya varabodhayi prasthitasya  $ yo cittupàdu anumoditu à÷ayena  &
trisahasra meru tulayitva siyàpramàõo  % na tveva tasya ku÷alasyanumodanàye  // Rgs_26.1 //


yàvanta sattva ku÷alàrthika mokùakàmà  $ sarveùa bhonti anumoditu puõyarà÷i  &
sattvarthi te jinaguõa ananta pràpuõitvà  % dàsyanti dharma jagatã dukhasaükùayàye  // Rgs_26.2 //


yo bodhisattva avikalpaku sarvadharmàn  $ ÷ånyànimitta parijànati niùprapa¤càn  &
na ca praj¤a bodhi parieùati à÷ayena  % so yukta praj¤avarapàramitàya yogã  // Rgs_26.3 //


àkà÷adhàtu gaganasya siyà virodho  $ na hi tena tasya kutu kenacideùa pràptà  &
emeva praj¤acarito vidu bodhisattvo  % abhyovakà÷asadç÷o upa÷àntacàrã  // Rgs_26.4 //


yatha màyakàrapuruùasya na eva bhoti  $ te ÷iùya màü janata so ca karoti kàryam  &
pa÷yanti taü vividha kàryu nidar÷ayantaü  % na ca tasya kàyu na pi citta na nàmadheyam  // Rgs_26.5 //


emeva praj¤acarite na kadàci bhoti  $ buddhitva bodhi jagatã parimocayitvà  &
àtmopapatti vividhàü kriyasaüprayogàü  % dar÷eti màyasadç÷o na vikalpacàrã  // Rgs_26.6 //


yatha buddha nirmita karoti ca buddhakàryaü  $ na ca tasyupadyati mado karamàõu kiücit  &
emeva praj¤acarito vidu bodhisattvo  % dar÷eti sarva kriya nirmitamàyatulyam  // Rgs_26.7 //


palagaõóa dakùa vidunà kçtu dàruyantro  $ puruùe stritulya sa karoti ha sarvakàryam  &
emeva praj¤acarito vidu bodhisattvo  % j¤ànena sarva kriya kurvati nirvikalpo  // Rgs_26.8 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü màyopamaparivarto nàma ùaóviü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

evaü carantu vidu nà pçthudevasaüghàþ  $ kçtaa¤jalãpuña praõamya namasyayanti  &
buddhà pi yàvata da÷addi÷i lokadhàtau  % guõavarõamàlaparikãrtana kurvayanti  // Rgs_27.1 //


yàvanti gaïganadivàlisame hi kùetre  $ sattvà ta sarvi parikalpa bhaveyu màràþ  &
ekaika roma puna tàntaka nirmiõeyyà  % sarve na ÷akya karaõe vidu antaràyam  // Rgs_27.2 //


catukàraõehi balavàü vidu bodhisattvo  $ bhavate dugharùu catumàraasaüprakampyo  &
÷ånyàvihàri bhavate na ca sattvatyàgã  % yathavàdi sattvakaruõànugatàvasthànaþ  // Rgs_27.3 //


yo bodhisattva adhimucyati bhàùyamàõàm  $ ima praj¤apàramita màta tathàgatànàm  &
pratipattiyà ca abhiyujyati à÷ayena  % sarvaj¤atàya abhiprasthitu veditavyo  // Rgs_27.4 //


na ca dharmadhàtutathatàya upaiti sthànaü  $ bhavatã athànasthita so laghu antarãkùe  &
vidyàdharo va abhilambhu vanàbhipràyà  % khagu kàlahãna druma mantrabalàdhiùñhàno  // Rgs_27.5 //


evaü carantu vidu paõóitu bodhisattvo  $ na ca budhyakaü labhati nàpi ca buddhadharmàn  &
na ca de÷ikaü na pi ca pa÷yaka dharmatàyàü  % ÷àntaiùiõàmayu vihàra guõe ratànàm  // Rgs_27.6 //


yàvanta ÷ràvakavihàra sapratyayànàü  $ ÷àntà samàdhipra÷ame sukhasaüprayuktà  &
arhanvimokùa sthapayitva tathàgatànàü  % sarveùu agra ayu vihàru niruttara÷ca  // Rgs_27.7 //


àkà÷i pakùi viharàti na co patàti  $ dakamadhyi matsya viharàti na co maràti  &
emeva dhyànabalapàragu bodhisattvo  % ÷ånyàvihàri na ca nirvçti pràpuõàti  // Rgs_27.8 //


yo sarvasattvaguõaagratu gantukàmo  $ agraü spç÷eya paramàdbhuta buddhaj¤ànam  &
agraü dadeya vara uttamadharmadànam  % imu agru sevatu vihàru hitaükaràõàm  // Rgs_27.9 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü sàraparivarto nàma saptaviü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________




yàvanti ÷ikùa paridãpita nàyakena  $ sarveùa ÷ikùa ayu agru niruttarà ca  &
yaþ sarva÷ikùavidu icchati pàra gantum  % imu praj¤apàramita ÷ikùati buddha÷ikùàm  // Rgs_28.1 //


agraü nidhàna ayu uttamadharmako÷a  $ buddhàna gotrajananaü sukhasaukhyaga¤jo  &
atikràntanàgata da÷addi÷i lokanàthà  % itu te prasåta na ca kùãyati dharmadhàtuþ  // Rgs_28.2 //


yàvanti vçkùa phalapuùpavanaspatã yà  $ sarve ca medinisamudgata pràdubhåtàþ  &
na ca medinã kùayamupaiti na càpi vçddhiü  % na ca khidyatã na parihàyati nirvikalpà  // Rgs_28.3 //


yàvanta buddhasama ÷ràvakapratyayà÷ca  $ maruta÷ca sarvajagatã sukhasaukhyadharmàþ  &
sarve ti praj¤avarapàramitàprasåtà  % na ca kùãyate na ca vivardhati jàtu praj¤à  // Rgs_28.4 //


yàvanta sattva mçdumadhyamutkçùña loke  $ sarve avidyaprabhavà sugatena uktàþ  &
sàmagripratyayu pravartati duþkhayantro  % na ca yantra kùãyati avidya na càpi vçddhiþ  // Rgs_28.5 //


yàvanti j¤àna nayadvàra uyàyamålàþ  $ sarve ti praj¤avarapàramitàprasåtàþ  &
sàmagripratyaya pravartati j¤ànayantro  % na ca praj¤apàramita vardhati hãyate và  // Rgs_28.6 //


yo tu pratãtyasamutpàdu anudbhavàye  $ imu praj¤a akùayata budhyati bodhisattvo  &
so sårya abhrapañale yatha muktara÷mã  % vidhamitvavidyapañalaü bhavate svayaübhåþ  // Rgs_28.7 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmavakãrõakusumaparivarto nàmàùñàviü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

caturbhã ca dhyàna viharanti mahànubhàvà  $ na ca àlayo na pi ca ni÷rayu kurvayàti  &
api kho punà÷rayu ime catudhyàna sàïgà  % bheùyanti bodhivarauttamapràpaõàya  // Rgs_29.1 //


dhyàne sthito 'tra bhavatã varapraj¤alàbhã  $ àråpyaråpi ca samàdhi catasra ÷reùñhà  &
upakàribhåta imi dhyàna varàgrabodhau  % na punàsravakùati sa ÷ikùati bodhisattvo  // Rgs_29.2 //


à÷caryamadbhutamidaü guõasaücayànàü  $ dhyàne samàdhi viharanti nimitta nàsti  &
tatra sthitàna yadi bhajyati àtmabhàvo  % puna kàmadhàtu upapadyati yathàbhipràyà  // Rgs_29.3 //


yatha jambudvãpaka manuùya alabdhapårvà  $ divi devauttamapurà anupràpuõeyà  &
pa÷yitva te viùaya tatra parigçhãtà  % punaràgameya na ca ni÷rayu tatra kuryàt  // Rgs_29.4 //


emeva te guõadharà varabodhisattvà  $ dhyàne samàdhi viharitva prayuktayogã  &
puna kàmadhàtusthita bhonti anopaliptà  % padmeva vàriõi ani÷rita bàladharme  // Rgs_29.5 //


anyatra sattvaparipàcana kùetra÷odhã  $ paripåraõàrtha imi pàramità mahàtmà  &
àråpyadhàtuupapatti na pràrthayantã  % yatreha bodhiguõapàramitàna hàni  // Rgs_29.6 //


yatha ka÷cideva puruùo ratanaü nidhànaü  $ labdhvà tu tatra spçhabuddhi na saüjaneyyà  &
ekàki so puna gçhãtva parasmi kàle  % gçhõitva geha pravi÷itva na bhoti lubdho  // Rgs_29.7 //


emeva dhyàna catureva samàdhi ÷àntàü  $ labdhvàna prãti sukhadàü vidu bodhisattvàþ  &
avasçjya dhyànasukhaprãtisamàdhilàbhaü  % puna kàmadhàtu pravi÷anti jagànukampã  // Rgs_29.8 //


yadi bodhisattva viharàti samàdhidhyàne  $ rahapratyayàni spçhabuddhi na saüjaneyyà  &
asamàhito bhavati uddhatakùiptacitto  % parihãnabuddhiguõa nàvika bhinnanàvo  // Rgs_29.9 //


kiücàpi råpamapi ÷abda tathaiva gandho  $ rasa spar÷a kàmaguõa pa¤cabhi yukta bhogã  &
rahapratyayàna vigato 'nantabodhisattvo  % satataü samàhitu prajànayitavya ÷åro  // Rgs_29.10 //


parasattvapudgalanidàna vi÷uddhasattvà  $ vicaranti vãryabalapàramitàbhiyuktàþ  &
yatha kumbhadàsi ava÷àva÷a bhartikasya  % tatha sarvasattvava÷atàmupayànti dhãràþ  // Rgs_29.11 //


na ca svàmikasya prativàkyu dadàti dàsã  $ àkruùña càpi athavà sada tàóità và  &
ekàntatrastamanasà sa bhayàbhibhåtà  % màmeva so anu vadhiùyati kàraõena  // Rgs_29.12 //


emeva bodhivaraprasthitu bodhisattvo  $ tiùñheya sarvajagatã yatha preùyabhåto  &
anu bodhiàgamu guõàna ca pàripårã  % tçõa agni kàùñhaprabhavo dahate tameva  // Rgs_29.13 //


avasçjya àtma sugatàü parasattvakàrye  $ abhiyukta ràtridiva niùpratikàïkùacitto  &
màteva ekasutake paricàryamàõo  % adhyà÷aye na parikhinna upasthiheti  // Rgs_29.14 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàmanugamaparivarto nàmaikånatriü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

yo bodhisattva cirasaüsaraõàbhipràyo  $ sattvàrtha kùetrapari÷odhanayuktayogã  &
na ca khedabuddhi aõumàtra upàdiyàti  % so vãryapàramitayukta atandrita÷ca  // Rgs_30.1 //


saci kalpakoñi gaõaye vidu bodhisattvo  $ cirasaüj¤a bodhi samudàniya tena duþkhe  &
ciraduþkha bheùyati samàcaramàõu dharmaü  % tatu vãryapàramitahãna kusãdaråpo  // Rgs_30.2 //


prathamaü upàdu varabodhayi cittupàdo  $ so và anuttara÷ivàmanupràpuõeyà  &
ràtriüdivaikamanasà tamadhiùñhiheyà  % àrambhavãrya vidu paõóitu veditavyo  // Rgs_30.3 //


saci ka÷cideva vadayeya sumeru÷ailaü  $ bhinditva pa÷ca adhigamyasi agrabodhim  &
saci khedabuddhi kurute ca pramàõabuddhiü  % kausãdyapràpta bhavate tada bodhisattvo  // Rgs_30.4 //


atha tasyupadyati matã kimutàlpamàtraü  $ kùaõamàtra bhasma nayatã vilayaü sumerum  &
àrambhavãrya bhavate vidu bodhisattvo  % nacireõa bodhivara lapsyati nàyakànàm  // Rgs_30.5 //


saci kàyacittavacasà ca paràkrameyyà  $ paripàcayitva jagatã kariùyàmi artham  &
kausãdyapràpta bhavatã sthitu àtmasaüj¤aiþ  % nairàtmabhàvanavidåri nabhaü va bhåmeþ  // Rgs_30.6 //


yasminna kàyu na pi citta na sattvasaüj¤à  $ saüj¤àvivarti sthitu advayadharmacàrã  &
ayu vãryapàramita ukta hitaükareõa  % àkàïkùamàõu ÷ivamacyutamagrabodhim  // Rgs_30.7 //


paruùaü ÷ruõitva vacanaü parato duruktaü  $ paritoùayàti susukhaü vidu bodhisattvo  &
ko bhàùate ka ÷çõute kutu kasya kena  % so yukta kùàntivarapàramitàya vij¤o  // Rgs_30.8 //


so bodhisattva kùamate guõadharmayukto  $ ya÷caiva ratnabharitaü trisahasra dadyàt  &
buddhàna lokavidunàrhatapratyayànàü  % kalapuõya so na bhavate iha dànaskandhe  // Rgs_30.9 //


kùàntãsthitasya pari÷udhyati àtmabhàvo  $ dvàtriü÷alakùaõaprabhàva anantapàro  &
[sattvàna ÷ånyavaradharma ni÷àmayàtã  % priyu bhoti sarvajagatã kùamamàõu vij¤o  // Rgs_30.10 //


saci ka÷ci candanapuñaü grahiyàna sattvo  $ abhyokireya gurupremata bodhisattvam  &
dvitãyo 'pi] agni sakale ÷irasi kùipeyà  % ubhayatra tulyu manu tena upàditavyo  // Rgs_30.11 //


evaü kùamitva vidu paõóitu bodhisattvo  $ taü cittupàdu pariõàmayi agrabodhau  &
yàvanti kùànti rahapratyayasattvadhàtoþ  % abhibhoti sarvajagatã kùamamàõu ÷åraþ  // Rgs_30.12 //


kùamamàõu eva puna citta upàditavyo  $ narakeùu tiryayamaloki aneka duþkhà  &
anubhåya kàmaguõahetu akàmakàrà  % kasmà hu adya na kùameya nidàna bodhau  // Rgs_30.13 //


ka÷adaõóa÷astravadhabandhanatàóanà÷ca  $ ÷irachedakarõacaraõàkaranàsachedàþ  &
yàvanti duþkha jagatã ahu tatsahàmi  % kùàntãya pàramita tiùñhati bodhisattvo  // Rgs_30.14 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü sadàpraruditaparivarto nàma triü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

÷ãlena udgata bhavanti samàdhikàïkùã  $ sthita gocare da÷abalàna akhaõóa÷ãlàþ  &
yàvanti saüvarakriya anuvartayanti  % tàü sarvasattvahita bodhayi nàmayanti  // Rgs_31.1 //


saci pratyayànarahabodhi spçhàü janeti  $ [duþ÷ãla bhoti]viduùàü tatha chidracàrã  &
atha bodhi uttama÷ivàü pariõàmayanti  % sthitu ÷ãlapàramita kàmaguõebhi yukto  // Rgs_31.2 //


yo dharma bodhiguõaàgamu såratànàü  $ so ÷ãlaarthu guõadharmasamanvitànàm  &
yo dharma bodhiguõahàni hitaükaràõàü  % duþ÷ãlatà ayu prakà÷itu nàyakena  // Rgs_31.3 //


yadi pa¤ca kàmaguõa bhu¤jati bodhisattvo  $ buddhaü ca dharma ÷araõàgatu àryasaügham  &
sarvaj¤atà ca manasã bhaviùyàmi buddho  % sthitu ÷ãlapàramita vedayitavya vij¤o  // Rgs_31.4 //


yadi kalpakoñi da÷abhã ku÷alaiþ pathebhi÷  $ caramàõu pratyayarahatvaspçhàü janeti  &
tada khaõóa÷ãlu bhavate api chidra÷ãlo  % pàràjiko gurutaro ayu cittupàdo  // Rgs_31.5 //


rakùantu ÷ãla pariõàmayi agrabodhiü  $ na ca tena manyati na àtmana karùayethà  &
ahusaüj¤atà ca parivarjita sattvasaüj¤à  % sthitu ÷ãlapàramiti vucyati bodhisattvo  // Rgs_31.6 //


yadi bodhisattva caramàõu jinàna màrge  $ imi ÷ãlavànimi du÷ãla karoti sattvàn  &
nànàtvasaüj¤aprasçto paramaü du÷ãlo  % api chidra÷ãlu na tu so pari÷uddha÷ãlo  // Rgs_31.7 //


yasyo na asti ahasaüj¤a na sattvasaüj¤à  $ saüj¤àviràgu kutu tasya asaüvaro 'sti  &
yasyo na saüvari asaüvari manyanàsti  % ayu ÷ãlasaüvaru prakà÷itu nàyakena  // Rgs_31.8 //


yo eva÷ãlasamanvàgatu niùprapa¤co  $ anapekùako bhavati sarvapriyàpriyeùu  &
÷irahastapàda tyajamàna adãnacitto  % sarvàstityàgi bhavate satataü alãno  // Rgs_31.9 //


j¤àtvà ca dharmaprakçtãü va÷ikà niràtmyaü  $ àtmàna màüsa tyajamànu adãnacitto  &
pràgeva vastu tada bàhira nàtyajeyà  % asthànameta yadi matsari so kareyà  // Rgs_31.10 //


ahasaüj¤atastu mamatà bhavate ca ràgo  $ kutu tyàgabuddhi bhaviùyati sà muhànàm  &
màtsarya preta bhavate upapadyayàtã  % athavà manuùya tada bhoti daridraråpo  // Rgs_31.11 //


tada bodhisattva imi j¤àtva daridrasattvàn  $ dànàdhimukta bhavatã sada muktatyàgã  &
catvàri dvãpi samalaükçtu kheñatulyaü  % dattvà udagra bhavate na hi dvãpalabdho  // Rgs_31.12 //


dànaü daditva vidu paõóitu bodhisattvo  $ yàvanti sattva tribhave samanvàharitvà  &
sarveùu teùu bhavate ayu dattadànaü  % taü càgrabodhi pariõàmayate jagàrtham  // Rgs_31.13 //


na ca vastuni÷rayu karoti daditva dànaü  $ vidu pàku naiva pratikàïkùati so kadàcit  &
evaü tyajitva bhavate vidu sarvatyàgã  % alpaü tyajitva labhate bahu aprameyam  // Rgs_31.14 //


yàvanta sattva tribhave nikhilena asti  $ te sarvi dàna dadayanti anantakalpàn  &
buddhànuloki vidu nàrhatipratyayànàü  % yàvanti ÷ràvakaguõàn parikalpa sthàne  // Rgs_31.15 //


ya÷co upàyaku÷alo vidu bodhisattvo  $ teùàü sa puõyakriyavastvanumodayitvà  &
sattvàrtha agravarabodhayi nàmayeyà  % abhibhoti sarvajagatã pariõàmayukto  // Rgs_31.16 //


kàcasya và maõina rà÷i siyà mahanto  $ vaióåryaratna abhibhoti sa sarva eko  &
emeva sarvajagatã pçthu dànaskandho  % abhibhoti sarvapariõàmaku bodhisattvo  // Rgs_31.17 //


yadi bodhisattva dadamàna jagasya dànaü  $ mamatàü na tatra karayenna ca vastuprema  &
tatu vardhate ku÷alamåla mahànubhàvo  % candro va tatra prabhamaõóalu ÷uklapakùe  // Rgs_31.18 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü dharmodgataparivarto nàmaikatriü÷atimaþ //



____________________________________________________________________________


                

dànena pretagati chindati bodhisattvo  $ dàridrakaü ca chinatã tatha sarvakle÷àn  &
bhogàü÷canantavipulàü labhate caranto  % dànena sattva paripàcayi kçcchrapràptàn  // Rgs_32.1 //


÷ãlena tãryagati varjayi nekarupàm  $ aùñau ca akùaõa kùaõàü labhate sa nityam  &
kùàntãya rupa labhate paramaü udàraü  % suvarõacchavi priyu jagasya udãkùaõãyo  // Rgs_32.2 //


vãryeõa ÷uklaguõa hàni na abhyupaiti  $ j¤ànaü ananta labhate jinako÷aga¤jam  &
dhyànena kàmaguõa utsçjate jugupsyàn  % vidyà abhij¤a abhinirharate samàdhim  // Rgs_32.3 //


praj¤àya dharmaprakçtã parijànayitvà  $ traidhàtukànta samatikramate apàyàn  &
vartitva cakraratanaü puruùarùabhàõàü  % de÷eti dharma jagatã dukhasaükùayàye  // Rgs_32.4 //


paripårayitva imi dharma sa bodhisattvo  $ api kùetra÷uddhi parigçhõati sattva÷uddhim  &
api buddhavaü÷a parigçhõati dharmavaü÷aü  % tatha saüghavaü÷a parigçhõati sarvadharmàn  // Rgs_32.5 //


vaidyottamo jagati rogacikitsakàrã  $ praj¤opade÷a kathito ayu bodhimàrgo  &
nàmena ratnaguõasaücaya bodhimàrgaþ  % taü sarvasattva itu màrgatu pràpnuvanti  // Rgs_32.6 //



bhagavatyàü ratnaguõasaücayagàthàyàü parãndanàparivarto nàma dvàtriü÷atimaþ //




____________________________________________________________________________




[àcàryaharibhadrakçtà pra÷astiþ] /



lokaü pràpayituü sukhena padavãü saüpaddåyàvàhinãü  $ kàruõyàhitacetasà bhagavatà buddhena saüdãpitam  &
÷rutvà te 'khiladharmatattvanilayaü såtraü samàdànato  % gatvà sthànamaharni÷aü nijamalaü dhmàyantu ye 'bhyàgatàþ  // Rgs_HPr_1 //



kàle 'smin bahudçùñisaükulakalau pàñhe 'pi dåraü gate  $ gàthàbhedamanekapustakagataü dçùñvàdhunà nyàyataþ  &
kåpaü vàdigajendrakumbhadaraõe bhadreõa yà ÷odhità  % lokàrthaü hariõà mayà suvihità seyaü budhairgçhyatàm  // Rgs_HPr_2 //



àryàùñasàhasrikàyà bhagavatyàþ praj¤àpàramitàyàþ parivartànusàreõa bhagavatã ratnaguõasaücayagàthà samàptà //


ye dharmà hetuprabhavà hetuü teùàü tathàgato hyavadat /

teùàü ca yo nirodha evaü vàdã mahà÷ramaõaþ //


[lekhakapra÷astiþ] /


yo 'sau dharmaü sugatagaditaü pañhate bhaktibhàvàn  $ màtràhãnaü kathamapi padaü pàdagàthàkùaraü và  &
jihvàdoùaiþ pavanacaritaiþ ÷leùmadoùapracàrair  % yåyaü buddhàþ subhavanagatà bodhisattvàþ kùamadhvam  // Rgs_LPr_1 //


samàptam /
÷ubham //