Maitreyavyakaranam = Mvyà Based on the edition by N. Dutt: Gilgit Manuscripts, Vol IV. Delhi : Sri Satguru Publications, 1984, 185-214. Input by members of the Sanskrit Buddhist Input Project. With kind permission of the Digital Sanskrit Buddhist Canon Project of Nagarjuna Institute, Nepal and University of the West, Rosemead, California, USA (www.uwest.edu/sanskritcanon) Sutra section, text no. 9 ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ ùrya MaitreyavyÃkaraïaæ nama÷ ÃryamaitreyÃya / ÓÃriputro mahÃpraj¤a÷ dharmasenÃpatibibhu÷ / lokÃnÃmanukampÃya ÓÃstÃraæ paryap­cchata // MvyÃ_1 // sÆtrÃntare purà 'khyÃtaæ yaæ lokanÃyakasya ca / buddhasyÃnÃgatasya hi maitreyanÃma ÓÃsanaæ // MvyÃ_2 // vyÃkhyÃhi tadvalaæ cÃpi ­ddhiæ sarvÃrthavardhanaæ / ÓrotumicchÃma eva ca nÃyakasya narottama // MvyÃ_3 // tacchrutvà bhagavÃnÃha Ó­ïu naravarasya tvaæ / tasya maitreyabuddhasya vibhavaæ vyÃk­taæ mayà // MvyÃ_4 // Óuk«yanti ca tadÃrnavÃ÷ samantÃt bahuyojanÃ÷ / pratipÃdyà bhavi«yanti mÃrgÃÓca cakravartina÷ // MvyÃ_5 // jambudvÅpaæ samantata÷ Ãyatanaæ tadÃhi ca / ÃvÃsaæ sarvabhÆtÃnÃæ daÓasahasrayojanam // MvyÃ_6 // narÃstaddeÓikÃÓca hi bhavi«yanti ÓubhaÇkarÃ÷ / ahiæsakÃÓca nirdaï¬yÃ÷ susam­ddhÃÓca subhagÃ÷ // MvyÃ_7 // ni«kaïÂakaÓca bhÆsthalaæ samatalaæ hi ÓyÃmalaæ / unnamÃvanamaÓritaæ m­dutÆla 'picopamaæ // MvyÃ_8 // gandhaÓÃli jani«yate k­«Âim­te ca madhuraæ / nÃnÃvarïÃbhilaÇk­tà bhavi«yanti cailadrumÃ÷ // MvyÃ_9 // drumÃÓca kroÓavist­tà patrapu«paphalÃnatÃ÷ / sahasrÃÓÅtimÃtraÓca Ãyustadà bhavi«yati // MvyÃ_10 // varïavanta÷ bhavi«yanti balavanto mahÃkÃyÃ÷ / sattvÃ÷ dak«ÃÓca ni«kleÓà nirdo«Ã dirghajÅvina÷ // MvyÃ_11 // rogatrayaæ bhavi«yati kÃmojarà 'gnimÃndya¤ca / pa¤caÓatatame var«e pariïÅtà ca dÃrikà // MvyÃ_12 // tadà ketumatÅ nÃma purÅ tatra bhavi«yati / sattvÃnäca nivÃsanaæ prÃïinÃæ hitakÃriïÃæ // MvyÃ_13 // dÅrghà dvÃdaÓayaujana sapta vistÃraÓo hyasau / nagaraæ puïyavacca tat viÓuddha¤ca manoramaæ // MvyÃ_14 // saptaratnamayÃ÷ prÃæÓuprÃkÃrÃ÷ kroÓavist­tÃ÷ / nÃnÃratnavibhÆ«itagopuratoraïÃnyapi // MvyÃ_15 // i«ÂakairnimitÃÓca te ratnamayairbhavi«yanti / padmotpalasamÃcchanÃ÷ parikhà haæsaÓobhità // MvyÃ_16 // mÃlairhi parive«Âitaæ saptatÃlaismamantata÷ / catÆratnamayÃstÃlÃ÷ kiÇkinÅjÃlaÓobhitÃ÷ // MvyÃ_17 // tattÃlebhyonilÃjjÃta÷ ÓabdaÓcaiva manorama÷ / sumadhuro yathà tÆryaæ tacca pa¤cÃÇgasaæyutaæ // MvyÃ_18 // nagare 'smin narÃÓca ye viÓrÃmasukhakÃmina÷ / prah­«ÂÃbhirabhi«yante tÃlaÓabdaiÓca te tadà // MvyÃ_19 // nagaramapi tatk­tamutpalakumudÃkÅrïaæ / ta¬ÃgopavanodyÃnaæ trayametadbhavi«yati // MvyÃ_20 // ÓaÇkhonÃma n­pastatra mahÃtejà bhavi«yati / caturdvÅrpÃdhipeÓvaraÓcakravarttÅ mahÃbala÷ // MvyÃ_21 // saptaratnasamanvitaÓcaturaÇgabalÃdhipa÷ / sahasraæ hi jani«yante putrÃstadÃsya bhÆpate÷ // MvyÃ_22 // p­thivÅæ sÃgarÃntäca sa paripÃlayi«yati / yathÃdharmadaï¬eïa narÃdhipo hi tadyathà // MvyÃ_23 // caturmahÃnidhistadà ÓaÇkhÃkhyasya ca bhÆpate÷ / ratnÃnÃæ ÓatakoÂÅnÃæ rÃj¤astadà hi lokyate // MvyÃ_24 // piÇgalaÓca kaliÇge«u mithilÃyÃm ca pÃï¬uka÷ / elapatraÓca gÃndhÃre Óaækho vÃrÃïasÅpure // MvyÃ_25 // caturbhirebhinidhibhissa rÃjà susamanvita÷ / bhavi«yati mahÃvÅra÷ Óatapuïyabalodita÷ // MvyÃ_26 // brÃhmaïastasya rÃj¤ÃÓca subrahmaïa÷ purohita÷ / bahuÓrutaÓcaturvedastasyopÃdhyÃyo bhavi«yati // MvyÃ_27 // adhyÃpako mantradhara÷ sm­timÃn vedapÃraga÷ / kaiÂabhe sanighaïÂe ca padavyÃkaraïe tathà // MvyÃ_28 // tadà brahmÃvatÅ nÃma tasya bhÃryà bhavi«yati / darÓanÅyà prÃsÃdikà abhirÆpà yaÓasvinÅ // MvyÃ_29 // tu«itebhyaÓcayavitvà tu maitreyo hyagrapugdala÷ / tasyÃ÷ kuk«au sa niyataæ pratisandhiæ grahÅ«yati // MvyÃ_30 // daÓamÃsÃæÓca nikhilÃæ dhÃrayitvà mahÃdyÆtiæ / supu«pitesminnudyÃne maitreyajananÅ tata÷ // MvyÃ_31 // na ni«aïïà nipannà và sthità sà dharmacÃriïÅ / drumasya ÓÃkhÃmÃlamvya maitreyaæ janayi«yati // MvyÃ_32 // ni«krami«yati pÃrÓvena dak«iïena narottama÷ / abhrakÆÂÃdyathà sÆryo nirgataÓca prabhÃvyate // MvyÃ_32* // alipto garbhapaÇkena kuÓeÓayamivÃmvunà / traidhÃtukamidaæ sarvaæ prabhayà pÆrayi«yati // MvyÃ_33 // prÅto 'tha taæ sahasrÃk«o devarÃjà ÓacÅpati÷ / jÃyamÃnaæ grahÅtà ca maitreyaæ dvipadottamam // MvyÃ_34 // padÃni jÃtamÃtraÓca saptÃsau prakami«yati / pade pade nidhÃna¤ca padmaæ padmaæ bhavi«yati // MvyÃ_35 // diÓaÓcatasraÓcodvÅk«ya vÃcaæ pravyÃhari«yati / iyaæ me paÓcimà jÃti nÃsti bhÆya÷ punarbhava÷ / na punarabhà gami«yÃmi nirvÃsyÃmi nirÃsrava÷ // MvyÃ_36 // saæsÃrÃrïavamagnÃnÃæ sattvÃnÃæ du÷khabhÃginÃæ / t­«ïÃbandhanabaddhÃnÃæ kari«yÃmi vimocanam // MvyÃ_37 // Óvetaæ cÃsya surÃÓchatraæ dhÃrayi«yanti mÆrdhani / ÓÅto«ïavÃridhÃrÃbhyÃæ nÃgendrau snÃpayi«yata÷ // MvyÃ_38 // pratig­hya ca taæ dhÃtrÅ dvÃtriæÓadvaralak«aïam / Óriyà jvalantaæ maitreyaæ mÃtre samupane«yati // MvyÃ_39 // manoramÃæ ca ÓivikÃæ nÃnÃratnavibhÆ«itÃæ / ÃrƬhÃæ putrasahitÃæ vahi«yanti ca devatà // MvyÃ_40 // tatastÆrya sahasre«u vÃdyamÃne«u tatpuraæ / pravi«ÂamÃtre maitreye pu«pavar«aæ pati«yati // MvyÃ_41 // d­«Âaivaæ putraæ subrahmà dvÃtriæÓadvaralak«aïam / pratyavÅk«Ãtha mantre«u tadà prÅto bhavi«yati // MvyÃ_42 // gatidvayaæ kumÃrasya yathà mantre«u d­Óyate / narÃdhipaÓcakravarttÅ buddho và dvipadottama÷ // MvyÃ_43 // sa ca yauvanasaæprÃpto maitreya÷ puru«ottama÷ / cintayi«yati dharmÃtmà du÷khità khalviyaæ prajÃ÷ // MvyÃ_44 // brahmakharo mahÃgho«o hemavarïo mahÃdyuti÷ / viÓÃlavak«a÷ pÅnÃæsa÷ padmapatranibhek«aïa÷ // MvyÃ_45 // hasta÷ pa¤cÃÓaducchrÃya tasya kÃyo bhavi«yati / vis­taÓca tato 'rddheïa Óubhavarïasamucchraya÷ // MvyÃ_46 // aÓÅtibhiÓcaturbhiÓca sahasrai÷ saæpurask­ta÷ / mÃnavÃnÃæ sa maitreyo mantrÃnadhyÃpayi«yati // MvyÃ_47 // atha Óaækho narapati÷ yÆpamucchrÃpayi«yati / tirya¤ca «o¬aÓavyÃmaæ Ærddhva vyÃmasahasrakam // MvyÃ_48 // sa taæ yÆpaæ narapatirnÃnÃratnavibhÆ«itaæ / pradÃsyati dvijÃtibhyo yaj¤aæ k­tvà pura÷saraæ // MvyÃ_49 // ta¤ca ratnamayaæ yÆpaæ dattamÃtraæ manoramaæ / brÃhmaïÃïÃæ sahasrÃïi vikiri«yanti tatk«aïÃt // MvyÃ_50 // yÆpasyatasya maitreyo d­«Âvà caitÃmanityatÃæ / k­tasraæ vicintya saæsÃraæ pravrajyÃæ rocayi«yati // MvyÃ_51 // yatvahaæ pravrajitveha sp­Óeyamam­taæ padaæ / vimocayeyaæ janatÃæ vyÃdhim­tyujarÃbhayÃt // MvyÃ_52 // aÓÅtibhi÷ sahasraissa caturbhiÓca purask­ta÷ / ni«krami«yati maitreya÷ pravrajyÃmagrapugdala÷ // MvyÃ_53 // nÃgav­k«astadà tasya bodhiv­k«o bhavi«yati / pa¤cÃÓadyojanÃnyasya ÓÃkhà Ærddhaæ samucchritÃ÷ // MvyÃ_54 // ni«adya tasya cÃdhastÃnmaitreya÷ puru«ottama÷ / anuttarÃæ ÓivÃæ bodhiæ samavÃpsyati nÃyaka÷ // MvyÃ_55 // yasyÃmeva ca rÃtrau sa pravrajyÃæ ni«krami«yati / tasyÃæ eva ca rÃtrau hi parÃæ bodhimavÃpsyati // MvyÃ_56 // a«ÂÃÇgopetayà vÃcà tata÷ sa puru«ottama÷ / deÓayi«yati saddharmaæ sarvadu÷khÃpahaæ Óivam // MvyÃ_57 // prasannÃæ janatÃæ d­«Âvà satyÃni kathayi«yati / du÷khaæ du÷khasamutpÃdaæ du÷khasya samatikramaæ // MvyÃ_58 // Ãryaæ cëÂÃÇgikaæ mÃrgaæ k«emaæ nirvÃïagÃminaæ / taæ cÃpi dharmaæ saæÓrutya pratipatsyanti ÓÃsane // MvyÃ_59 // udyÃne pu«pasaæcchanne sannipÃto bhavi«yati / pÆrïaæ ca yojanaÓataæ par«attasya bhavi«yati // MvyÃ_60 // Órutvà narapati rÃjà ÓaÇkho nÃma mahÃyaÓÃ÷ / datvà dÃnamasaækhyeyaæ pravrajyÃæ ni«krami«yati // MvyÃ_61 // aÓÅtibhiÓcaturbhiÓca sahasrai÷ parivÃrita÷ / narÃdhipo vini«kramya pravrajyÃmupayÃsyati // MvyÃ_62 // anenaiva pramÃïena mÃnavÃnÃæ purask­ta÷ / maitreyasya pità tatra pravrajyÃæ ni«krami«yati // MvyÃ_63 // tato g­hapatistatra sudhano nÃma viÓruta÷ / pravraji«yati ÓuddhÃtmà maitreyasyÃnuÓÃsane // MvyÃ_64 // strÅratnamatha ÓaÇkhasya viÓÃkhà nÃma viÓrutà / aÓÅtibhiÓcaturbhiÓca sahasrai÷ saæpura«k­tà // nÃrÅïÃmabhini«kramya pravrajyÃæ rocayi«yati // MvyÃ_65 // prÃïina÷ tatra samaye sahasrÃïi ÓatÃni ca / pravrajyÃmupayÃsyanti maitreyasyÃnuÓÃsane // MvyÃ_66 // supu«pite 'sminnudyÃne sannipÃto bhavi«yati / samantato yojanaÓataæ par«at tasya bhavi«yati // MvyÃ_67 // tata÷ kÃruïika÷ ÓÃstà maitreya÷ puru«ottama÷ / samitiæ vyavalokyÃtha imamarthaæ pravak«ayati // MvyÃ_68 // sarvete ÓÃkyasiæhena guïiÓre«Âheïa trÃyinà / arthato lokanÃthena d­«Âvà saddharmadhÃtunà / ropità mok«amÃrgeïa vik«iptà mama ÓÃsane // MvyÃ_69 // chatradhvajapatÃkÃbhirgandhamÃlyavilepanai÷ / k­tvà stÆpe«u satkÃraæ Ãgatà hi mamÃntikam // MvyÃ_70 // saæghe datvà ca dÃnÃni cÅvaraæ pÃnabhojanaæ / vividhaæ glÃnabhai«ajyaæ Ãgatà hi mamÃntikam // MvyÃ_71 // kuækumodakasekaæ ca candanenÃnulepanaæ / datvà ÓÃkyamune÷ stÆpe«vÃgatà hi mamÃntikam // MvyÃ_72 // Óik«ÃpadÃni cÃdhÃya ÓÃkyasiæhasya ÓÃsane / paripÃlaya yathÃbhÆtaæ Ãgatà hi mamÃntikam // MvyÃ_73 // upo«adhaæ upo«yeha Ãryama«ÂÃÇgikaæ Óubhaæ / caturdaÓÅæ pa¤cadaÓÅæ pak«asyehëÂamÅæ tathà / prÃtihÃrikapak«aæ cëya«ÂÃÇgaæ susamÃhitaæ // MvyÃ_74 // ÓÅlÃni ca samÃdÃya saæprÃptÃni ca ÓÃsanam / buddhaæ dharmeæ ca saæghaæ ca sattvÃste ÓÃsanaæ gatÃ÷ // k­tvà ca kuÓalaæ karma macchÃsanamupÃgatÃ÷ // MvyÃ_75 // tenaite pre«itÃ÷ sattvà prati«ÂÃÓca mayÃpyamÅ / gaïiÓre«Âheïa muninà parÅtà bhÆrimedhasà // MvyÃ_76 // prasannÃæ janatÃæ d­«Âvà satyÃni kathayi«yati / Órutvà ca te tato dharmaæ prÃpsyanti padamuttamam // MvyÃ_77 // prÃtihÃryatrayeïÃsau ÓrÃvakÃnvinayi«yati / sarvete ÃsravÃstatra k«ipayi«yanti suratÃ÷ // MvyÃ_78 // prathama÷ sannipÃtosya ÓrÃvakÃïÃæ bhavi«yati / pÆrïÃ÷ «aïïavatikoÂya÷ ÓrÃvakÃïÃæ bhavacchidÃæ // MvyÃ_79 // dvitÅya÷ sannipÃtosya ÓrÃvakÃïÃæ bhavi«yati / pÆrïÃÓcaturnavati koÂya÷ ÓÃntÃnÃæ bhÆrimedhasÃæ // MvyÃ_80 // t­tÅya÷ sannipÃtosya ÓrÃvakÃïÃæ bhavi«yati / pÆrïÃ÷ dvÃviæÓati koÂya÷ ÓÃntÃnÃæ ÓÃntacetasÃæ // MvyÃ_81 // dharmacakraæ pravartyÃtha vinÅya suramÃnu«Ãn / sÃrdhaæ ÓrÃvakasaægheïa pure piï¬aæ cari«yati // MvyÃ_82 // tata÷ praviÓatastasyÃæ ramyÃæ ketumatÅæ purÅæ / mÃndÃrakÃïi pu«pÃïi pati«yanti purottame // devatÃ÷ prakiri«yanti tasmin puragate munau // MvyÃ_83 // catvÃraÓca mahÃrÃjà ÓakraÓca tridaÓÃdhipa÷ / brahmà devagaïai÷ sÃrdhaæ pÆjÃæ tasya kari«yati // MvyÃ_84 // utpalaæ kumudaæ padmaæ puï¬arÅkaæ sugandhikaæ / aguruæ candanaæ cÃpi divyaæ mÃlyaæ pati«yati // MvyÃ_85 // cailak«epaæ kari«yanti devaputrà maharddhikÃ÷ / taæ lokanÃthamudvÅk«apa praviÓantaæ purottamam // MvyÃ_86 // divyaÓca tÆryanirgho«o divyaæ mÃlyaæ pati«yati / devatà prakiri«yanti tasmin puragate munau // MvyÃ_87 // ye tu ketumatÅæ kecit vÃsaya«yanti mÃnu«Ã÷ / tepi taæ pÆjayi«yanti praviÓantaæ purottamam // MvyÃ_88 // pathi bhÆmyÃstaraæ tatra m­dutÆlapicopamam / vicitra¤ca Óubhaæ mÃlyaæ vikiri«yanti te tadà // MvyÃ_89 // chatradhvajapatÃkabhirarcayi«yanti mÃnu«Ã÷ / ÓubhaiÓca tÆryanirgho«ai÷ prasannamanaso narÃ÷ // MvyÃ_90 // taæ ca Óakra÷ sahasrÃk«o devarÃja÷ ÓacÅpati÷ / prah­«Âa÷ präjalirbhÆtvà maitreyaæ sto«yate jinam // MvyÃ_91 // namaste puru«Ãjanya namaste puru«ottama / anukampasva janatÃæ bhagavannagrapugdala // MvyÃ_92 // maharddhiko devaputrastasya mÃro bhavi«yati / sa cÃpi präjalirbhÆtvà sto«yate lokanÃyakam // MvyÃ_93 // ÓuddhÃvÃsa sahasraiÓca bahubhi÷ parivÃrita÷ / pravek«yate ca maitreyo lokanÃtho vinÃyaka÷ // MvyÃ_94 // brÃhmaïaparivÃreïa brahmà cÃpi girÃsphuÂam / kathayi«yati saddharmaæ brÃhmaæ gho«amudÅrayan // MvyÃ_95 // ÃkÅrïà p­thivÅ sarvà arhadbhiÓca bhavi«yati / k«ÅïÃÓravairvÃntado«ai÷ prahÅïabhavabandhanai÷ // MvyÃ_96 // h­«Âà devamanu«yÃÓca gandharvà yak«arÃk«asÃ÷ / ÓÃstu÷ pÆjÃæ kari«yanti nÃgÃÓcÃpi maharddhikÃ÷ // MvyÃ_97 // te vai nÆnaæ bhavi«yanti cyÃnaghÃcchinnasaæÓayÃ÷ / utk«iptaparikhÃ÷ dhÅrà anÃdÃnà nirutsakÃ÷ // brahmacarya¤cari«yanti maitreyasyÃnuÓÃsane // MvyÃ_98 // te 'pi nÆnaæ bhavi«yanti amamà aparigrahÃ÷ / ajÃtarÆparajatà aniketà asaæstavÃ÷ / brahmacarya¤cari«yanti ye maitreyÃnuÓÃsane // MvyÃ_99 // te vai pÃraæ gami«yanti chitvà jÃlameva bhujÃt / dhyÃnÃni copasaæpadya prÅtisaukhyasamanvitÃ÷ / brahmacarya¤cari«yanti maitreyasyÃnuÓÃsane // MvyÃ_100 // «a«Âhiæ var«a sahasrÃïi maitreyo dvipadottama÷ / deÓayi«yati saddharmaæ ÓÃstà lokÃnukampayà // MvyÃ_101 // ÓatÃni ca sahasrÃïi prÃïiïÃæ sa vinÃyaka÷ / vinÅya dharmakÃyena tato nirvÃïame«yati // MvyÃ_102 // tasmiæÓca nirv­te dhÅre maitreye dvipadottame / daÓavar«asahasrÃïi saddharmaæ sthÃsyati k«itau // MvyÃ_103 // prasÃdayati cittÃni tasmÃcchÃkyamunau jine / tatod­k«atha maitreyaæ saæbuddhaæ dvipadottamam // MvyÃ_104 // tasmÃddharme ca buddhe ca saæghe cÃpi gaïottame / prasÃdayati cittÃni bhavi«yati maharddhikaæ // MvyÃ_105 // taæ tÃd­Óaæ kÃruïikaæ maitreyaæ dvipadottamaæ / ÃrÃdhayitvà kÃlena tato nirvÃïame«yatha // MvyÃ_106 // idamÃÓcaryakaæ Órutvà d­«Âvà ca vibhavÃnalpikÃæ / ko vidvÃnna prasÅdeta api k­«ïÃsu jÃti«u // MvyÃ_107 // tasmÃdihÃtmakÃmena mÃhÃtmayamabhikÃæk«atÃ÷ / saddharmo gurukarttavya÷ smaratà buddhaÓÃsanam // MvyÃ_108 // // maitreyavyÃkaraïaæ samÃptaæ //