Avadanasataka Based on the following editions: - Ed. P.L. Vaidya, Darbhanga 1958 (Buddhist Sanskrit Texts ; 19) - Ed. J.S. Speyer, St. Petersbourg, 2 vols., 1906-1909 (Bibliotheca Buddhica ; 3) Input by Klaus Wille (completed 27. April 2001; last corrections October 2005) Not proof-read! NOTICE: For the text of the Kalpadrumavadanamala (appended to Vaidya's edition) see separate file in the same GRETIL section. # = gap / lacuna --- Vaidya p. n --- = pagination of Vaidya's edition {...} = restored according to parallels <...> = emendations and comments (...) = variant readings in Speyer's edition *{...}* = alternative readings CONVENTIONS: "tv" for "ttv" (as in "satva" etc.) "nv" for "nnv" (as in "yanv ahaæ" etc.) Vaidya's occasional redundancies in verse-numbering have been retained! ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ AvadÃnaÓatakam* | || nama÷ ÓrÅsarvaj¤Ãya || -------------------- Vaidya, p. 1 -------------------- prathamo varga÷ | tasyoddÃnam* | pÆrïabhadro yaÓomatÅ kusÅdo vaïijas tathà | somo va¬ika÷ padmÃÇka÷ pa¤cÃlo dhÆpa eva ca | rÃjÃnaæ paÓcimaæ k­tvà vargo hy e«a samuddita÷ || AVÁ_1 || ******************************************************* AVÁ_1 pÆrïabhadra÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | tatra bhagavato 'cirÃbhisaæbuddhabodher yaÓasà ca sarvaloka ÃpÆrïa÷ || atha dak«iïÃgiri«u janapade saæpÆrïo nÃma brÃhmaïamahÃÓÃla÷ prativasati ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsalas tyÃgaruci÷ pradÃnaruci÷ pradÃnÃbhirato mahati tyÃgo vartate || yÃvad asau sarvapëaï¬ikaæ yaj¤am Ãrabdho ya«Âum*, yatrÃnekÃni tÅrthikaÓatasahasrÃïi bhu¤jate sma | yadà bhagavatà rÃjà bimbisÃra÷ saparivÃro vinÅta÷, tasya ca vinayÃd bahÆni prÃïiÓatasahasrÃïi vinayam upagatÃni, tadà rÃjag­hÃt pÆrïasya j¤Ãtayo 'bhyÃgatya pÆrïasya purastÃd buddhasya varïaæ bhëayituæ prav­ttà dharmasya saæghasya ca | atha pÆrïo brÃhmaïamahÃÓÃlo bhagavato guïasaækÅrtanaæ pratiÓrutya mahÃntaæ prasÃdaæ pratilabdhavÃn* | tata÷ Óaraïam abhiruhya rÃjag­hÃbhimukha÷ sthitvà ubhau jÃnumaï¬ale p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya pu«pÃïi k«ipan*, dhÆpam udakaæ ca bhagavantam ÃyÃcituæ prav­tta÷: Ãgacchatu bhagavÃn yaj¤aæ me anubhavituæ yaj¤avÃÂam iti | atha tÃni pu«pÃïi buddhÃnÃæ buddhÃnubhÃvena devatÃnÃæ ca devatÃnubhÃvenopari bhagavata÷ pu«pamaï¬apaæ k«iptvà tasthu÷ dhÆpo 'bhrakÆÂavad udakaæ vai¬ÆryaÓalÃkavat || athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: kuta idaæ bhadanta nimantraïam ÃyÃtam iti | bhagavÃn Ãha: dak«iïÃgiri«v Ãnanda janapade saæpÆrïo nÃma brÃhmaïamahÃÓÃla÷ prativasati, -------------------- Vaidya, p. 2 -------------------- tatrÃsmÃbhir gantavyam, sajjÅbhavantu bhik«ava iti | bhagavÃn bhik«usahasrapariv­tto dak«iïÃgiri«u janapade cÃrikÃæ caritvà pÆrïasya brÃhmaïamahÃÓÃlasya yaj¤avÃÂasamÅpe sthitvà cintÃm Ãpede: yanv ahaæ pÆrïabrÃhmaïam ­ddhiprÃtihÃryeïÃvarjayeyam iti | atha bhagavÃæs taæ bhik«usahasram antardhÃpya eka÷ pÃtracarakavyagrahasta÷ pÆrïasmÅpe sthita÷ | atha pÆrïo brÃhmaïamahÃÓÃlo bhagavantaæ dadarÓa dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvyaæjanair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca punas tvaritatvaritaæ bhagavata÷ samÅpam upasaækramya bhagavantam uvÃca: svÃgataæ bhagavan, ni«Ådatu bhagavÃn, kriyatÃæ Ãsanaparigraho mamÃnugrahÃrtham iti | bhagavÃn Ãha: yadi te parityaktaæ dÅyatÃm asmin pÃtra iti | atha pÆrïo brÃhmamahÃÓÃla÷ pa¤camÃïavakaÓatapariv­to bhagavato vividhabhak«yabhojyakhÃdyalehyapeyaco«yÃdibhir ÃhÃrair Ãrabdha÷ pÃtraæ paripÆrayitum* | bhagavÃn api svakÃt pÃtrÃd bhik«upÃtre«v ÃhÃraæ saækramayati | yadà bhagavato viditaæ pÆrïÃni bhik«usahasrasya pÃtrÃïÅti, tadà svapÃtraæ pÆrïam ÃdarÓitum* | tato bhik«usahasraæ pÆrïapÃtram ardhacandrÃkÃreïa darÓitavÃn | devatÃbhir apy ÃkÃÓasthÃbhi÷ Óabdam udÅritam: pÆrïÃni bhagavato bhik«usahasrasya ca pÃtrÃïÅti | tata÷ prÃtihÃryadarÓanÃt pÆrïa÷ prasÃdajÃto mÆlanik­tta iva drumo h­«Âatu«Âapramudita÷ udagraprÅtisaumanasyajÃto bhagavata÷ pÃdayor nipatya praïidhiæ kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayitÃ, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃn pÆrïasya brÃhmaïamahÃÓÃlasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«u u«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta÷ itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷, api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn -------------------- Vaidya, p. 3 -------------------- nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_1.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_1.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_1.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_1.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_1.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | -------------------- Vaidya, p. 4 -------------------- yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_1.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | e«a Ãnanda pÆrïo brÃhmaïamahÃÓÃla÷ | anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya pÆrïabhadro nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || yadà bhagavatà pÆrïo brÃhmaïamahÃÓÃlo 'nuttarÃyÃæ smyaksaæbodhau vyÃk­ta÷, tadà pÆrïena bhagavÃn saÓrÃvakasaæghas traimÃsyaæ yaj¤avÃÂe bhojita÷ | bhÆyaÓ cÃnena citrÃïi kuÓalamÆlÃni samavaropitÃni || tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyaæ yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷, ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_2 yaÓomatÅ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho vaiÓÃlÅm upaniÓritya viharati markaÂahradatÅre kÆÂÃgÃraÓÃlÃyÃm* | atha pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghpurask­to vaiÓÃlÅæ piï¬Ãya prÃvik«at | sÃvadÃnÅæ vaiÓÃlÅæ piï¬Ãya caritvà yena siæhasya senÃpater niveÓanaæ tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ || atha siæhasya senÃpate÷ snu«Ã yasomatÅ nama abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà | sà bhagavato vicitralak«aïojjvalakÃyaæ d­«Âvà atyarthaæ prasÃdaæ labdhavatÅ | sà ÓvaÓuraæ papraccha: asti kaÓcid upÃyo yenÃham apy evaæguïayuktà syÃm iti | atha siæhasya senÃpater etad abhavat: udÃrÃdhimuktà bateyaæ dÃrikà | yadi punar iyaæ pratyayam ÃsÃdayet, kuryÃd anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau praïidhÃnam iti viditvoktavÃn*: dÃrike yadi hetuæ samÃdÃya varti«yasi, tvam apy evaævidhà bhavi«yasi yÃd­Óo bhagavÃn iti || tata÷ siæhena senÃpatinà yaÓomatyÃ÷ prasÃdÃbhiv­ddhyarthaæ prabhÆtaæ hiraïyasuvarïaæ ratnÃni ca dattÃni | tato yaÓomatyà dÃrikayà bhagavÃn saÓrÃvakasaægha÷ Óvo 'ntarg­he bhaktenopanimantrita÷ | -------------------- Vaidya, p. 5 -------------------- adhivÃsitaæ ca bhagavatà tasyà anugrahÃrtham* || atha yaÓomatÅ dÃrikà suvarïamayÃni pu«pÃïi kÃrayitvà rÆpyamayÃïi ratnamayÃni prabhÆtagandhamÃlyavilepanasaægrahaæ k­tvà Óatarasam ÃhÃraæ sajjÅk­tya bhagavato dÆtena kÃlam Ãrocayati: samayo bhadanta, sajjaæ bhaktaæ yasyedÃnÅæ bhagavÃn kÃlaæ manyata iti | atha bhagavÃn bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena siæhasya senÃpater niveÓanaæ tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | atha yaÓomatÅ dÃrikà sukhopani«aïïaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà ÓatarasenÃhÃreïa svahastaæ saætarpya pu«pÃïi bhagavati k«eptum Ãrabdhà | atha tÃni pu«pÃïi upari bhagavato ratnakÆÂÃgÃro ratnacchatraæ ratnamaï¬apa ivÃvasthitam*, yan na na Óakyaæ suÓik«itena karmakÃreïa karmÃntevÃsinà và kartum*, yathÃpi tad buddhÃnÃæ buddhÃnubhÃvena devatÃnÃæ ca devÃnubhÃvena || atha yaÓomatÅ dÃrikà tad atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà mÆlanik­tta iva druma÷ sarvaÓarÅreïa bhagavata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ kartum ÃrabdhÃ: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayitÃ, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃn yaÓomatyà dÃrikÃyà hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«u u«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta÷ itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷, api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_2.1 || -------------------- Vaidya, p. 6 -------------------- yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_2.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_2.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_2.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_2.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_2.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anayà yaÓomatyà dÃrikayà mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«Ã Ãnanda yaÓomatÅ dÃrikà anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ -------------------- Vaidya, p. 7 -------------------- «a pÃramitÃ÷ paripÆrya ratnamatir nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittasyÃbhiprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_3 kusÅda÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhÅ prativasati, ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sa¬­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayato na putro na duhità | sa kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham* | na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃjavidheyaæ bhavi«yatÅti | sa ÓramaïabrÃhmaïanaimittikasuh­tsaæbandhibÃndhavair ucyate: devatÃyÃcanaæ kuru«veti || asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yat, ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃm* | mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau | mÃtà kalyà bhavati ­tumatÅ | gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | e«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | tathà hy asau ÓramaïabrÃhmaïanaimittikasuh­tsaæbandhibÃndhavavipralabdho 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate sma | tadyathà ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadharmikà nityÃnubandhà api devatà ÃyÃcate sma | sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âhati | anyatamaÓ ca satvo 'nyatamasmÃt satvanikÃyÃc cyutvà tasyÃ÷ prajÃpatyÃ÷ kuk«im avakrÃnta÷ | pa¤cÃveïikà dharmà ekatye paï¬itajÃtÅye mÃt­grÃme | katame pa¤ca | raktaæ puru«aæ jÃnÃti, viraktaæ puru«aæ jÃnÃti | kÃlaæ jÃnÃti ­tuæ jÃnÃti | garbham avakrÃntaæ jÃnÃti | yasya sakÃÓÃd garbho 'vakrÃmati taæ jÃnÃti | dÃrakaæ jÃnÃti | dÃrikÃæ jÃnÃti | saced dÃrako bhavati dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | saced dÃrikà bhavati vÃmaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | sà ÃttamanÃttamanÃ÷ svÃmina Ãrocayati: di«Âyà Ãryaputra vardhase | ÃpannasatvÃsmi saæv­ttà | yathà ca me dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati niyataæ dÃrako bhavi«yatÅti | so 'py ÃttamanÃttamanÃ÷ -------------------- Vaidya, p. 8 -------------------- pÆrvakÃyam atyunnamayya *{abhyunnamayya}* dak«iïaæ bÃhum abhiprasÃrya udÃnam udÃnayati: apy evÃhaæ cirakÃlÃbhila«itaæ putramukhaæ paÓyeyam* | jÃto me syÃn nÃvajÃta÷ | k­tyÃni me kurvÅta | bh­ta÷ pratibibh­yÃt | dÃyÃd yaæ pratipadyeta | kulavaæÓo me cirasthitika÷ syÃt* | asmÃkaæ cÃpy atÅtakÃlagatÃnÃm alpaæ và prabhÆtaæ và dÃnÃni datvà k­tyÃni k­tvà asmÃkaæ nÃmnà dak«iïÃm Ãdek«yati: idaæ tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | ÃpannasatvÃæ cainÃæ viditvopariprÃsÃdatalagatÃm ayantritÃæ dhÃrayati | ÓÅte ÓÅtopakaraïair u«ïe u«ïopakaraïair vaidyapraj¤aptair ÃhÃrair nÃtitiktair nÃtyamlair nÃtilavaïair nÃtimadhurair nÃtikaÂukair nÃtika«Ãyais tiktÃmlalavaïamadhurakaÂukaka«Ãyavivarjitair ÃhÃrair hÃrÃrdhahÃravibhÆ«itagÃtrÅm apsarasam iva nandanavanavicÃriïÅæ ma¤cÃn ma¤caæ pÅÂhÃt pÅÂham anavatarantÅm adharimÃæ bhÆmim* | na cÃsyÃ÷ kiæcid amanoj¤aÓabdaÓravaïaæ yÃvad eva garbhasya paripÃkÃya | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ | abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | janmani cÃsya tat kulaæ nanditam* | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya÷ Æcu÷: yasmÃd asya janmani sarvakulaæ nanditam, tasmÃd bhavatu dÃrakasya nanda iti nÃmeti | tasya nanda iti nÃma vyavasthÃpitam* || nando dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà mahÃn saæv­tta÷ paæcavar«a÷ «a¬var«o vÃ, tadà kusÅda÷ saæv­tta÷ paramakusÅda÷ | necchati ÓayanÃsanÃd apy utthÃtum* | tena tÅk«ïaniÓitabuddhitayà antarg­hasthenaiva ÓÃstrÃïy adhÅtÃni || atha Óre«Âhina etad abhavat: so 'pi me kadÃcit karhicid devatÃrÃdhanayà putro jÃta÷, so 'pi kusÅda÷ paramakusÅda÷ | ÓayanÃsanÃd api notti«Âhate | tat kiæ mamÃnened­gjÃtÅyena putreïa, yo nÃma svasthaÓarÅro bhÆtvà paÓur iva saæti«ÂhatÅti || sa ca Óre«ÂhÅ pÆraïÃbhiprasanna÷ | tena «a tÅrthikÃ÷ ÓÃstÃra÷ svag­ham ÃhÆtÃ÷: api nÃma ayaæ dÃrakas te«Ãæ darÓanÃd gauravajÃta÷ ÓayanÃsanÃd api tÃvad utti«Âhet* | atha kusÅdo dÃrakas tÃæÓ chÃstÌn d­«Âvà cak«u÷saæprek«aïÃm api na k­tavÃn*, ka÷ punar vÃda utthÃsyati và abhivÃdayi«yati vÃ, Ãsanena và upanimantrayi«yati | atha sa g­hapatis tÃm evÃvasthÃæ d­«Âvà su«Âhutaram utkaïÂhita÷ kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷ | atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ -------------------- Vaidya, p. 9 -------------------- navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya ca buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam* | kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm* | kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam* | kasyÃj¤ÃnatimirapaÂalaparyavanaddhanetrasya j¤ÃnäjanaÓalÃkayà cak«ur viÓodhayÃmi | kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam* | kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam* | kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_3.1 || paÓyati bhagavÃn: ayaæ dÃraka÷ kusÅdo maddarÓanÃd vÅryam Ãrapsyate yÃvad anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau cittaæ pariïÃmayi«yatÅti | tato bhagavatà tÅrthyÃnÃæ madadarpacchittyarthaæ dÃrakasya ca kuÓalamÆlasaæjananÃrthaæ sÆryasahasrÃtirekaprabhÃ÷ kanakavarïamarÅcaya uts­«ÂÃ÷, yais tad g­haæ samantÃd avabhÃsitam* | kalpasahasraparibhÃvitÃÓ ca maitryaæÓava uts­«ÂÃ÷, yair asya sp­«ÂamÃtraæ ÓarÅraæ prahlÃditam* | sa itaÓ cÃmutaÓ ca prek«itum Ãrabdha÷: kasya prabhÃvÃn mama ÓarÅraæ prahlÃditam iti | tato bhagavÃn bhik«ugaïapariv­tas tad g­haæ praviveÓa | dadarÓa kusÅdo buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«ulak«aïai÷ samalaæk­ta aÓÅtyà cÃnuvyaæjanair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca puna÷ paraæ prasÃdam Ãpanna÷ | sahasà svayam evotthÃya bhagavato 'rthe Ãsanaæ praj¤apayati | evaæ cÃha: etu bhagavÃn, svÃgataæ bhagavata÷, ni«Ådatu bhagavÃn praj¤apta evÃsana iti | athÃsya mÃtÃpitarÃv antarjanaÓ cÃd­«ÂapÆrvaprabhÃvaæ d­«Âvà paramaæ vismayam ÃpannÃ÷ || tata÷ kusÅdo dÃrako har«avikasitÃbhyÃæ nayanÃbhyÃæ bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà anekaprakÃraæ kausÅdyasyÃvarïo bhëita÷, vÅryÃrambhasya cÃnuÓaæsa÷ | candanamayÅæ cÃsya ya«Âim anuprayacchati: imÃæ dÃraka ya«Âim ÃkoÂayeti | sa tÃm ÃkoÂayitum Ãrabdha÷ | athÃsau ya«Âir ÃkoÂyamÃnà manoj¤aÓabdaÓravaïaæ karoti, vividhÃni ca ratnanidhÃnÃni paÓyati | tasyaitad abhavat: mahÃn batÃyaæ vÅryÃrambhe viÓe«o yanv ahaæ bhÆyasyà mÃtrayà vÅryam Ãrabheyeti | sa ÓrÃvastyÃæ ghaïÂÃv avagho«aïaæ sÃrthavÃham ÃtmÃnam udgho«ya «a¬vÃrÃn mahÃsamudram avatÅrïa÷ | tata÷ siddhayÃnapÃtreïa mahÃratnasaægrahaæ k­tvà bhagavÃn antarniveÓane saÓrÃvakasaægho bhojita÷ | anuttarÃyÃæ ca samyaksaæbodhau praïidhÃnaæ k­tam* || atha bhagavÃn kusÅdasya dÃrakasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà -------------------- Vaidya, p. 10 -------------------- adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«u u«ïÅbhÆtà nipatanti, tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta÷ itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_3.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_3.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha ca tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_3.3 || -------------------- Vaidya, p. 11 -------------------- gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_3.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_3.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_3.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena kusÅdena dÃrakeïa mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda kuÓido dÃrako 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «aÂpÃramitÃ÷ paripÆrya atibalavÅryaparÃkramo nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_4 sÃrthavÃha÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || ÓrÃvastyÃm anyatamo mahÃsÃrthavÃho mahÃsamudrÃd bhagnayÃnapÃtra Ãgata÷ | sa dvir api trir api svadevatÃyÃcanaæ k­tvà mahÃsamudram avatÅrïo bhagnayÃnapÃtra evÃgata÷ | tato 'sya mahÃn kheda utpanna÷ | sa imÃæ cintÃm Ãpede: ko me upÃya÷ svÃdyena dhanÃrjanaæ kuryÃm iti | tasyaitad abhavat: ayaæ buddho bhagavÃn sarvadevaprativiÓi«Âatara÷ Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃdharmakÃma÷ prajÃvatsala÷, yanv aham idÃnÅm asya nÃmnà punar api mahÃsamudram avatareyam* | siddhayÃnapÃtras tv Ãgaccheyaæ ced upÃrdhena dhanenÃsya pÆjÃæ kuryÃm iti || -------------------- Vaidya, p. 12 -------------------- sa evaæ k­tavyavasÃya÷ punar api mahÃsamudram avatÅrïa÷ | buddhÃnubhÃvena ca ratnadvÅpaæ saæprÃpya mahÃratnasaægrahaæ k­tvà kuÓalasvastinà svag­ham anuprÃpta÷ | sa mÃrgaÓramaæ prativinodya bhÃï¬aæ pratyavek«itum Ãrabdha÷ | tasya nÃnÃvicitrÃïi ratnÃni d­«Âvà mahÃællÃbha utpanna÷ | cintayati ca: mayà Åd­ÓÃnÃæ ratnÃnÃæ Óramaïasya gautamasya upÃrdhaæ dÃtavyaæ bhavi«yati | yanv aham etÃni svasyÃ÷ patnyà Ãya÷ | tena kÃr«Ãpaïadvayena vikrÅya bhagavato gandhaæ dadyÃm iti | sa kÃr«ÃpaïadvayenÃgaruæ krÅtvà jetavanaæ gata÷ | tato 'patrapamÃïarÆpo dvÃrako«Âhake sthitvÃgaruæ dhÆpitavÃn* || atha bahagavÃæs tad rÆpam ­ddhyabhisaæskÃram abhisaæsk­tavÃn yena sa dhÆpa upari vihÃyasam abhyudgamya sarvÃæ ca ÓrÃvastÅæ sphuritvà mahadabhrakÆÂavad avasthita÷ | tasya tad atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà mahÃn prasÃda utpanna÷ | sa svacittaæ paribhëitavÃn: naitan mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ bhagavantaæ ratnair nÃbhyarcayeyam iti || atha tena sÃrthavÃhena bhagavÃn saÓrÃvakasaægho 'ntarniveÓane bhaktenopanimantrita÷ | tata÷ praïÅtenÃhÃreïa saætarpya mahÃratnair avakÅrïa÷ | tatas tÃni ratnÃni upari vihÃyasam abhyudgamya mÆrdhni bhagavato ratnakÆÂÃgÃro ratnacchatraæ ratnamaï¬apaÓ cÃvasthita÷, yan na Óakyaæ suÓik«itena karmakÃreïa karmÃntevÃsinà và kartum*, yathÃpi tad buddhasya buddhÃnubhÃvena devatÃnÃæ ca devatÃnubhÃvena || atha sÃrthavÃho dviguïajÃtaprasÃdas tatpratihÃryadarÓanÃn mÆlanik­tta iva drumo bhagavata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs tasya sÃrthavÃhasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvi«kÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta÷ itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ -------------------- Vaidya, p. 13 -------------------- parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_4.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_4.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_4.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_4.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_4.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | -------------------- Vaidya, p. 14 -------------------- yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_4.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena sÃrthavÃhena mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda sÃrthavÃho 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya ratnottamo nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittasyÃbhiprasÃda÷ || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_5 soma÷ | [L o s t] (ed. Speyer, vol. I) ******************************************************* AVÁ_6 va¬ika÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || ÓrÃvastyÃm anyatamo g­hapati÷ Óre«ÂhÅ prativasati ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ g­hapate÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà navÃnÃæ mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ || tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà va¬ika iti nÃmadheyaæ k­tavÃn pità | va¬iko dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datta÷ aæsadhÃtrÅbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬ena anyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà mahÃn saæv­tta÷ pa¤cavar«o «a¬var«o vÃ, tadà gurau bhaktiæ k­tvà sarvaÓÃstrÃïi adhÅtÃni | tÅk«ïabuddhitayà ÓÅghraæ sarvaÓÃstrasya pÃraæ gata÷ || tad anantaraæ tasya va¬ikasya kiæcit pÆrvajanmak­takarmavipÃkena ÓarÅre kÃyikaæ du÷khaæ patitam iti du÷khÅ bhÆtaÓ cintÃpara÷ sthita÷: kiæ pÃpaæ k­taæ mayÃ, yad idaæ kÃyikaæ du÷khaæ mama ÓarÅre jÃtam* | tasya pitÃpi putrasyedaæ kÃyikaæ du÷khabhÃvaæ d­«Âvà mahadudvigna÷ putrÃtyayaÓaÇkhayà dÅnamÃnasa÷ ÓokÃÓruvyÃptavadanas tvaritaæ vaidyam ÃhÆya tasya putrasya rogaæ darÓayati: ko roga÷, -------------------- Vaidya, p. 15 -------------------- kena hetunà mama putrasya dehe jÃta iti | tata÷ sa vaidyas tasya rogacihnaæ d­«Âvà cikitsÃæ kartum Ãrabdha÷ | tathÃpi tasya rogaÓÃntir na bhavati, punar v­ddhir bhavati | pità putrasya rogaæ v­ddhaæ jÃtaæ d­«Âvà avaÓyaæ putro mari«yati, yad vaidyenÃpi cÃsya rogasya cikitsituæ na Óakyate, iti mÆrcchayà bhÆmau patita÷ | taæ d­«Âvà bhÆyo 'pi putrasya cintà jÃtà | bhÆyo 'pi cintayà mÃnasÅ vyathà jÃtà | sa dÃrako rogÅ bhÆto 'Óakyo 'pi vadituæ kathaæcit pitaraæ babhëe: mà tÃta sÃhasam* | dhairyam avalambyotti«Âha | mamÃtyayÃÓaÇkayà mà bhÆs tvam api mÃd­Óa÷ | mama nÃmnà devÃnÃæ pÆjÃæ kuru, dÃnaæ dehi | tato mama svasthà *{svÃsthaæ}* bhavi«yati | sa g­hapatir iti putrasya vaca Ãkarïya sarvadevebhya÷ pÆjÃæ k­tavÃn* | sarvabrÃhmaïatÅrthikaparivrÃjakebhyo dÃnaæ dattavÃn* | tathÃpi tasya rogaÓÃntir na bhavati | tadà tasya mahÃn mÃnaso du÷kho 'bhÆt* | sarvadeve«u pÆjà k­tÃ, dÃno 'pi datta÷ pitrà mama, tathÃpi svasthà na bhavati | tatas tathÃgataguïÃn anusm­tya buddhaæ namaskÃraæ kartum Ãrabdha÷ | atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam* | kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm* | kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam* <| kasyÃj¤ÃnatimirapaÂalaparyavanaddhanetrasya j¤ÃnäjanaÓalÃkayà cak«ur viÓodhayÃmi |> kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam* | kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam* | kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_6.1 || tato bhagavatà va¬ikasya g­hapate÷ putrasya tÃm avasthÃæ d­«Âvà sÆryasahasrÃtirekaprabhÃ÷ kanakavarïà marÅcaya÷ s­«ÂÃ÷, yais tad g­haæ samantÃd avabhÃsitam* | kalpasahasraparibhÃvitÃÓ ca maitryaæÓava uts­«ÂÃ÷, yair asya sp­«ÂamÃtraæ ÓarÅraæ prahlÃditam* | tato bhagavÃæs tasya dvÃrako«Âhakam anuprÃpta÷ | dauvÃrikapuru«eïÃsya niveditaæ bhagavÃn dvÃre ti«ÂhatÅti | atha va¬ika÷ Óre«Âhiputro labdhaprasÃdo 'dhigatasamÃÓvÃsa Ãha: praviÓatu bhagavÃn, svÃgataæ bhagavate, ÃkÃÇk«Ãmi bhagavato darÓanam iti | atha bhagavÃn praviÓya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | ni«adya bhagavÃn va¬ikam uvÃca: kiæ te va¬ika bÃdhata iti | va¬ika uvÃca: kÃyikaæ ca me du÷khaæ cetasikaæ -------------------- Vaidya, p. 16 -------------------- ceti | tato 'sya bhagavatà sarvasatve«u maitryupadi«ÂÃ: ayaæ te cetasikasya pratipak«a iti | laukikaæ ca cittam utpÃdayÃmÃsa: aho bata Óakro devendro gandhamÃdanÃt parvatÃt k«ÅrikÃm o«adhÅm Ãnayed iti | sahacittotpÃdÃd bhagavata÷ Óakro devendro gandhamÃdanÃt parvatÃt k«ÅrikÃm o«adhÅm ÃnÅya bhagavate dattavÃn* | bhagavatà ca svapÃïinà g­hÅtvà va¬ikÃya dattÃ: iyaæ te kÃyikasya du÷khasya paridÃhaÓamanÅti || sa kÃyikaæ prasrabdhisukhaæ labdhvà bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdayÃmÃsa | prasannacittaÓ ca rÃj¤a÷ prasenajito nivedya bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhojayitvà Óatasahasreïa vastreïÃcchadya sarvapu«pamÃlyair abhyarcitavÃn* | tataÓ cetanÃæ pu«ïÃti sma, praïidhiæ ca cakÃra: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena yathaivÃhaæ bhagavatà anuttareïa vaidyarÃjena cikitsita÷, evam aham apy anÃgate 'dhvani andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃn va¬ikasya dhÃtuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«u u«ïÅbhÆtà nipatanti, tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta÷ itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_6.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_6.3 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | -------------------- Vaidya, p. 17 -------------------- anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha ca tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_6.4 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_6.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya dhÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_6.5 || ****** NOTE on 6.5a: S usually vÅrya, but here dhÅra. ****** nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_6.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy anena va¬ikena g­hapatiputreïa mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda va¬iko g­hapatiputro 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya ÓÃkyamunir nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 18 -------------------- ******************************************************* AVÁ_7 padma÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || yadà bhagavÃæl loke notpanna ÃsÅt, tadà rÃjà prasenajit tÅrthikadevatÃrcanaæ k­tavÃn pu«padhÆpagandhamÃlyavilepanai÷ | yadà tu bhagavÃæl loke utpanna÷, rÃjà ca prasenajid daharasÆtrodÃharaïena vinÅto bhagavacchÃsane ÓraddhÃæ pratilabdhavÃn, tadà prÅtisaumanasyajÃtas trir bhagavantam upasaækramya dÅpadhÆpagandhamÃlyavilepanair abhyarcayati || athÃnyatama ÃrÃmiko navaæ padmam ÃdÃya rÃj¤a÷ prasenajito 'rthaæ ÓrÃvastÅæ praviÓati | tÅrthikopÃsakena ca d­«Âa÷ p­«ÂhaÓ ca: kim idaæ padmaæ vikrÅïi«ye? sa kathayati: Ãmeti | sa kretukÃmo yÃvad anÃthapiï¬ado g­hapatis taæ pradeÓam anuprata÷ || tena tasmÃd dviguïena mÆlyena vardhitam* | tata÷ parasparaæ vardhamÃnau yÃvac chatasahasraæ vardhitavantau | athÃrÃmikasyaitad abhavat*: ayam anÃthapiï¬ado g­hapatir aca¤cala÷ sthirasatva÷ | nÆnam atra kÃraïena bhavitavyam iti | tena saæÓayajÃtena sa tÅrthikÃbhiprasanna÷ puru«a÷ p­sÂa÷: kasyÃrthe bhavÃn evaæ vardhata iti | sa Ãha: ahaæ bhagavato nÃrÃyaïasyÃrthe iti || anÃthapiï¬ada Ãha: ahaæ bhagavato buddhasyÃrthe iti | ÃrÃmika Ãha: ka e«a buddho nÃmeti? tato 'nÃthapiï¬adena vistareïÃsya buddhaguïà ÃkhyÃtÃ÷ | tata ÃrÃmiko 'nÃthapiï¬adam Ãha: g­hapate ahaæ svayam eva taæ bhagavantam abhyarcayi«ya iti || tato 'nÃthapiï¬ado g­hapatir ÃrÃmikam ÃdÃya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | dadarÓÃrÃmiko buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvyaæjanair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc ca ÃrÃmikeïa tat padmaæ bhagavati k«iptam* | tata÷ k«iptamÃtraæ ÓakaÂacakramÃïaæ bhÆtvà upari bhagavata÷ sthitam* || atha sa ÃrÃmikas tat pratihÃryaæ d­«Âvà mÆlanik­tta iva drumo bhagavata÷ pÃdayor nipatya k­takarapuÂaÓ cetanÃæ pu«ïÃti, praïidhiæ ca kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs tasyÃrÃmikasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd -------------------- Vaidya, p. 19 -------------------- gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_7.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_7.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_7.3 || -------------------- Vaidya, p. 20 -------------------- gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_7.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_7.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_7.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anenÃrÃmikeïa prasÃdajÃtena mamaivaævidhÃæ pÆjÃm k­tÃm* | evaæ bhadanta | e«a ÃrÃmiko 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya padmottamo nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_8 pa¤cÃla÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || tena khalu samayenottarapa¤cÃlarÃjo dak«iïapa¤cÃlarÃjena saha prativiruddho babhuva | # # # [gap in all MSS] atha rÃjà prasenajit kauÓalyo yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte ni«aïïa÷ | ekÃnte ni«aïïo rÃjà prasenajit kauÓalyo bhagavantam idam avocat* : bhagavÃn nÃma bhadanta anuttaro dharmarÃjo vyasanagatÃnÃæ satvÃnÃæ paritrÃtÃ, anyonyavairiïÃæ vairapraÓamayità | ayaæ cottarapa¤cÃlo rÃjà dak«iïapa¤cÃlarÃjena saha prativiruddha÷ | tau parasparam eva mahÃjanavipraghÃtaæ kuruta÷ | tayor bhagavÃn dÅrgharÃtrÃnugatasya vairasyopaÓamaæ -------------------- Vaidya, p. 21 -------------------- kuryÃd anukampÃm upÃdÃyeti | adhivÃsayati bhagavÃn rÃj¤a÷ prasenajita÷ kauÓalyasya tÆ«ïÅbhÃvena | atha rÃjà prasenajit kauÓalyo bhagavatas tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ || atha bhagavÃæs tasyà eva rÃtrer atyayÃt pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya yena vÃrÃïasÅ kÃÓÅnÃæ nagaraæ tena cÃrikÃæ prakrÃnta÷ | anupÆrveïa cÃrikÃæ caran vÃrÃïasÅm anuprÃpto vÃrÃïasyÃæ viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvat tayor viditaæ bhagavÃn asmadvijitam anuprÃpta iti | yÃvad bhagavatà ­ddhibalena caturaÇgabalakÃyaæ nirmÃyottarapa¤cÃlarÃjas trÃsita÷ | sa bhÅta ekaratham abhiruhya bhagavatsakÃÓam upasaækrÃnta÷ | tasya bhagavatà vairapraÓamÃya dharmo deÓita÷ | sa taæ dharmaæ Órutvà bhagavatsakÃÓe pravrajite | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* || dak«iïapa¤cÃlarÃjenÃpi bhagavÃn saÓrÃvakasaæghas traimÃsyaæ ÓatarasenÃhÃreïopanimantrita÷, Óatasahasreïa ca vastreïÃcchÃdita÷ | praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs dak«iïapa¤cÃlarÃjasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvà ca evaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_8.1 || -------------------- Vaidya, p. 22 -------------------- yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_8.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe kara{tale} 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_8.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_8.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_8.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_8.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda dak«iïapa¤cÃlarÃjena mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda pa¤cÃlarÃjo 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ -------------------- Vaidya, p. 23 -------------------- «a pÃramitÃ÷ paripÆrya vijayo nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_9 dhÆpa÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || tena khalu samayena ÓrÃvastyÃæ dvau Óre«Âhinau | tÃv anyonyaæ prativiruddhau babhÆvatu÷ | tÃbhyÃm eka÷ pÆraïo 'bhiprasanna÷, dvitÅyo buddhe bhagavati | tatas tayo÷ parasparaæ kathÃsÃækathyaviniÓcaye vartamÃne pÆraïopÃsaka Ãha: buddhÃt pÆraïo viÓi«Âatara iti | buddhopÃsaka Ãha: bhagavÃn samyaksaæbuddho viÓi«Âatara iti | tatas tÃbhyÃæ sarvasvÃpaharaïe bandhanik«epa÷ k­ta÷ || yÃvad rÃj¤a÷ prasenajita÷ Órutam* | tenÃmÃtyÃnÃm Ãj¤Ã dattÃ: tayor mÅmÃæsà kartavyeti | tatas tair amÃtyai÷ sarvavijite ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: saptame divase buddhatÅrthikopÃsakayor mÅmÃæsà bhavi«yati, ye cÃdbhutÃni dra«ÂukÃmÃs te Ãgacchantv iti | tata÷ saptame divase vistÅrïÃvakÃÓe p­thivÅpradeÓe 'neke«u prÃïiÓatasahasre«u saænipatite«u gaganatale cÃneke«u devatÃsahasre«u saænipatite«u gomayamaï¬alake kÊpte sarvagandhamÃlye«Æpah­te«u pÆrvataraæ tÅrthikopÃsakena satyopayÃcanaæ k­tam*: yena satyena pÆraïaprabh­taya÷ «a ÓÃstÃro loke Óre«ÂhÃ÷, anena satyenemÃni pu«pÃïi ayaæ ca dhÆpa÷ idaæ ca pÃnÅyaæ tÃn upagacchantv iti || evaæ pravyÃhatamÃtre (Speyer: pravyÃh­tamÃtre) tÃni pu«pÃïi bhÆmau patitÃni, agnir nirv­ta÷, pÃnÅyaæ p­thivyÃm astaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gatam* | tato mahÃjanakÃyena kilakilÃprak«ve¬occair nÃdo mukta÷, yam abhivÅk«ya tÅrthyopÃsakas tÆ«ïÅbhÆto maÇkubhÆta÷ (Speyer: madgubhÆta÷), srastaskandho 'dhomukho ni«pratibhÃna÷, pradhyÃnaparama÷ kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷ || tato bhagavacchrÃvakeïa har«otkaïÂhajÃtena prasÃdavikasitÃbhyÃæ nayanÃbhyÃm ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïajÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya satyopayÃcanaæ k­tam*: yena satyena bhagavÃn sarvasatvÃnÃm agrya÷, anena satyenemÃni pu«pÃïi dhÆpa udakaæ bhagavantam upagacchantv iti | evaæ pravyÃh­tamÃtro tÃni pu«pÃïi haæsapaæktir ivÃkÃÓe jetavanÃbhimukhaæ saæprasthitÃni, dhupo 'bhrakÆÂavat*, udakaæ vai¬ÆryaÓalÃkavat* | atha sa mahÃjanakÃyas tat prÃtihÃryaæ d­«Âvà kilakilÃpravek«ve¬occai÷Óabdhaæ kurvaæs te«Ãæ saæprasthitÃnÃæ p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanubaddha÷ || -------------------- Vaidya, p. 24 -------------------- tatas tÃni pu«pÃïi bhagavata upari sthitÃni, dhÆpa udakaæ cÃgrata÷ | tata÷ sa mahÃjanakÃyo labdhaprasÃdo bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓrÃvaïÃya | te«Ãæ bhagavÃn idaæ sÆtraæ bhëate sma: tisra imà brÃhmaïag­hapatayo 'grapraj¤aptaya÷ | katamÃs tisra÷? buddhe agrapraj¤apti÷, dharme, saæghe agrapraj¤apti÷ | buddhe agrapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecid brÃhmaïag­hapataya÷ satvà apadà và dvipadà và bahupadà vÃ, rÆpiïo và arÆpiïo vÃ, saæj¤ino và asaæj¤ino vÃ, naivasaæj¤ino nÃsaæj¤ina÷, tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecid buddhe 'bhiprasannÃ÷, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃæk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate brÃhmaïag­hapatayo buddhe agrapraj¤apti÷ | dharme agrapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecid dharmÃ÷ saæsk­tà và asaæsk­tà vÃ, virÃgo dharmas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecid dharme 'bhiprasannÃ, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃæk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate brÃhmaïag­hapatayo dharme agrapraj¤apti÷ | saæghe«u agrapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecit saæghà và gaïà và pÆgà và pari«ado vÃ, tathÃgataÓrÃvakasaæghas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecit saæghe 'bhiprasannÃ÷, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃæk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate brÃhmaïag­hapatayo saæghe agrapraj¤apti÷ | asmin khalu dharmaparyÃye bhëyamÃïe te«Ãæ brÃhmaïag­hapatÅnÃæ kaiÓcid buddhadharmasaæghe«u prasÃda÷ pratilabdha÷, kaiÓcic charaïagamanaÓik«ÃpadÃni g­hÅtÃni, kaiÓcit pravrajya idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvÃ, sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikaraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya, sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | tena ca tÅrthyopÃsakena tathÃgatÃntike prasÃda÷ pratilabdha÷ | tato mÆlanik­tta iva druma÷ {bhagavata÷} pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs tasya tÅrthikopÃsakasya hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: -------------------- Vaidya, p. 25 -------------------- na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_9.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_9.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_9.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_9.4 || -------------------- Vaidya, p. 26 -------------------- tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_9.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_9.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena tÅrthikopÃsakena mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda tÅrthopÃsako 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena {deyadharmaparityÃgena} ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya acalo nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_10 rÃjà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena rÃjà prasenajit kauÓalo rÃjà ca ajÃtaÓatru÷ ubhÃv apy etau parasparaæ viruddhau babhÆvatau÷ | athà rÃjà ajÃtaÓatruÓ caturaÇgabalakÃyaæ saænahya hastikÃyam aÓvakÃyaæ rathakÃyaæ pattikÃyaæ rÃjÃnaæ prasenajitaæ kauÓalam abhiniryÃto yuddhÃya || aÓrau«Åd rÃjà prasenajit kauÓala÷: rÃjà ajÃtaÓatruÓ caturaÇgabalakÃyaæ saænahya hastikÃyam aÓvakÃyaæ rathakÃyaæ pattikÃyaæ ca abhiniryÃto yuddhÃyeti | Órutvà ca caturaÇgabalakÃyaæ saænahya hastikÃyam aÓvakÃyaæ rathakÃyaæ pattikÃyaæ rÃjÃnam ajÃtaÓatruæ pratyabhiniryÃto yuddhÃya | atha rÃj¤Ã ajÃtaÓatruïà rÃj¤a÷ prasenajita÷ kauÓalasya sarvo hastikÃya÷ paryasta÷, aÓvakÃyo rathakÃya÷ pattikÃya÷ paryasta÷ | rÃjà prasenajit kauÓalo jito bhÅto bhagna÷ parÃjita÷ parÃp­«ÂhÅk­ta ekarathena ÓrÃvastÅæ pravi«Âa÷ | evaæ yÃvat trir api || -------------------- Vaidya, p. 27 -------------------- atha rÃjà prasenajit kauÓala÷ ÓokÃgaraæ praviÓya kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷ | tatra ca ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena Órutaæ yathà rÃjà prasenajit kauÓalo jito bhagna÷ parÃp­«ÂhÅk­ta÷, ekaratheneha pravi«Âa iti | Órutvà ca punar yena rÃjà prasenajit kauÓalas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya rÃjÃnaæ prasenajitaæ kauÓalaæ jayenÃyu«Ã ca vardhayitvà ca (Speyer: uvÃca): kimarthaæ deva Óoka÷ kriyate? ahaæ devasya tÃvat suvarïam anuprayacchÃmi, yena deva÷ punar api yathe«ÂapracÃraïaæ kari«yatÅti | tena tasya mahÃn suvarïarÃÓi÷ k­ta÷, yatropavi«Âa÷ puru«a utthitaæ puru«aæ na paÓyati, utthito và upavi«Âam* || atha rÃj¤Ã prasenajitkauÓalyena svavi«aye carapuru«Ã÷ samantata uts­«ÂÃ÷: Ó­ïuta janapravÃdÃn iti | yÃvaj jetavane dvau mallÃv anyonyaæ saæjalpaæ kuruta÷: asti kesarÅ nÃma saægrÃma÷ | tatra ye kÃtarÃ÷ puru«Ãs te saægrÃmaÓirasi sthÃpyante, ye madhyÃs te madhye, ye utk­«ÂÃ÷ ÓÆrapuru«Ãs te p­«Âhata iti | tatas te rÃj¤e iti veditavanta÷ | Órutvà ca rÃjà prasenajit kauÓalas tathà caturaÇgabalakÃyaæ saænÃhya hastikÃyam aÓvakÃyaæ rathakÃyaæ pattikÃyaæ ca rÃjÃnam ajÃtaÓatrum abhiniryÃto yuddhÃya | tato rÃj¤Ã prasenajità kauÓalena rÃj¤o 'jÃtaÓatror vaidehÅputrasya sarvo hastikÃya÷ paryasta÷, aÓvakÃyo rathakÃya÷ pattikÃya÷ paryasta÷ | rÃjÃnam apy ajÃtaÓatruæ vaidehÅputraæ jitaæ bhÅtabhagnaparÃjitaæ parÃp­«ÂhÅk­taæ jÅvagrÃhaæ g­hÅtvà ekarathe 'bhiropya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte ni«Ådati | ekÃntani«aïïo rÃjà prasenajitkauÓalo bhagavantam ity avocat: ayaæ hi bhadanta rÃjà ajÃtaÓatrur dÅrgharÃtram avairasya me vairÅ, asapatnasya sapatna÷ | na cecchÃmy enaæ jÅvitÃd vyaparopayitum*, yasmÃd vayasyaputro 'yaæ bhavati | mu¤cÃmy enam iti | mu¤ca mahÃrÃjety uktvà bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ gÃthÃæ bhëate: jayo vairaæ prasavati du÷khaæ Óete parÃjita÷ | upaÓÃnta÷ sukhaæ Óete hitvà jayaparÃjayam* || AVÁ_10.1 || atha rÃj¤a÷ prasenajita÷ kauÓalasyaitad abhavat: yan mayà rÃjyaæ pratilabdham*, tad asya Óre«Âhina÷ prasÃdÃt* | yanv aham enaæ vareïa pravÃrayeyam iti | atha rÃjà prasenajit kauÓalas taæ Óre«Âhinaæ vareïa prÃvarayati | sa kathayati: ÃkÃæk«Ãmi varam*, saptÃhaæ me yathÃbhirucitaæ rÃjyam anuprayacchateti | tato rÃj¤Ã sarvavijite ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: dattaæ me Óre«Âhine saptÃham ekaæ rÃjyam iti | yÃvat tena Óre«Âhinà buddhapramukho bhik«usaægha÷ saptÃhaæ bkahtenopanimantrita÷, rÃjà ca prasenajit saparivÃra÷ | yÃvantaÓ ca kÃÓikoÓale«u janakÃyÃ÷ prativasanti, te«Ãæ dÆtasaæpre«aïaæ k­tam*: saptÃhaæ yÆyaæ sakalà yathe«ÂacÃriïa÷ sukhasparÓaæ viharata | kiæcid Ãgatya buddhaæ Óaraïaæ gacchata, dharmaæ ca -------------------- Vaidya, p. 28 -------------------- bhik«usaæghaæ ca | mÃmakaæ ca bhojanaæ mu¤jÃnÃs tathÃgataæ paryupÃsadhvam iti | tena saptÃhaæ bhagavÃn saÓrÃvakasaægho mahatà satkÃreïa satk­ta÷, bahÆni ca prÃïiÓatasahasrÃïi kuÓale niyojitÃni | saptÃhasyÃtyayena bhagavata÷ pÃdayor nipatya cetanÃæ pu«ïÃti, praïidhiæ ca cakÃra: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs tasya Óre«Âhino hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_10.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_10.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ {karma} vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, -------------------- Vaidya, p. 29 -------------------- nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_10.3 || -------------------- Vaidya, p. 20 -------------------- gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_10.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_10.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_10.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasi tvam Ãnanda anena Óre«Âhinà tathÃgatasya saÓrÃvakasaæghasyaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam*, mahÃjanakÃyaæ ca kuÓale niyuktam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda Óre«ÂhÅ 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya abhayaprado nÃma samyaksaæbuddho bhavi«yati, daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 30 -------------------- dvitÅyo varga÷ | tasyoddÃnam*: nÃvà stambhaæ ca snÃtraæ ca tatheti÷ pratisÃrakam* (pratihÃryakam*) | päcavÃr«ikaæ stutir varada÷ kÃÓikaæ divyabhojanam* || ******************************************************* AVÁ_11 nÃvikÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati nadyà ajiravatyà adhastÃn nÃvikagrÃme | atha te nÃvikà yena bhagavÃæs tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte nya«Ådan* | ekÃntani«aïïÃæs tÃn nÃvikÃn bhagavÃn dharmyayà kathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati saæprahar«ayati | anekaparyÃyeïa dharmyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya saæprahar«ya tÆ«ïÅm* | atha te nÃvikà utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam Æcu÷: adhivÃsayatu bhagavÃn asmÃkaæ nadyà ajiravatyÃs tÅre Óvo bhaktena sÃrdhaæ bhik«usaæghena | nausaækrameïottÃrayi«yÃma iti | adhivÃsayati bhagavÃn nÃvikÃnÃæ tÆ«ïÅbhÃvena || atha nÃvikà nadyà ajiravatyÃs tÅram apagatapëÃïaÓarkarakaÂhallaæ vyavasthÃpayÃmÃsur ucchritacchatradhvajapatÃkaæ nÃnÃpu«pÃvakÅrïaæ gandhaghaÂikÃvadhÆpitam* | praïÅtam ÃhÃraæ k­tavanta÷ | prabhÆtaæ ca pu«pasaægrahaæ k­tvà nausaækramaæ pu«pamaï¬apair alaækÃrayÃmÃsu÷ | bhagavataÓ ca dÆtena kÃlam ÃrocayÃmÃsu÷: samayo bhadanta sajjaæ bhaktam*, yasyedÃnÅæ bhagavÃn kÃlaæ manyata iti | atha bhagavÃn bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena nÃvikagrÃmakas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane nya«Ådat* | atha te nÃvikÃ÷ sukhopani«aïïaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà Óucinà praïÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena svahastaæ saætarpayati saæpravÃrayati | anekaparyÃyeïa Óucinà praïÅtena khÃdanÅyena bhojanÅyena svahastaæ saætarpya saæpravÃrya bhagavantaæ bhuktavantaæ viditvà dhautahastam apanÅtapÃtraæ nÅcatarÃïy ÃsanÃni g­hÅtvà bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃæs te«Ãæ nÃvikÃnÃm ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà anekair nÃvikai÷ srotaÃpattiphalÃni prÃptÃni, kaiÓcit sak­dÃgÃmiphalÃni kaiÓcid anÃgÃmiphalÃni, kaiÓcit pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, kaiÓcic chrÃvakabodhau cittÃny utpÃditÃni, kaiÓcit pratyekabodhau, kaiÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau | sarvà ca sà par«ad buddhanimnà dharmapravaïà saæghaprÃgbhÃrà vyavasthità | tatas tair nÃvikair bhagavÃn mahatà satkÃreïa nausaækrameïottÃrita÷ sÃrdhaæ bhik«usaæghena || -------------------- Vaidya, p. 31 -------------------- bhik«avo buddhapÆjÃdarÓanÃd Ãvarjitamanaso buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kutremÃni bhagavata÷ kuÓalamÆlÃni k­tÃnÅti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni, yena tathÃgatasyaivaævidhà pÆjà | icchatha bhik«ava÷ Órotum? evaæ bhadanta | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani bhÃgÅratho nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa dvëa«Âyarhatsahasrapariv­to janapadacÃrikÃæ caran gaÇgÃtÅram anuprÃpta÷ | tasmin samaye 'nyatara÷ sÃrthavÃho 'nekaÓataparivÃro nadyÃæ gaÇgÃyÃæ sÃrtham uttÃrayati | tasmiæÓ ca pradeÓe mahattaskarabhayam* | atha dadarÓa sÃrthavÃho bhÃgÅrathaæ samyaksaæbuddhaæ dvëa«Âyarhatsahasrapariv­tam* | d­«Âvà ca puna÷ cittaæ prasÃdayÃmÃsa | prasannacittaÓ ca bhagavantam ÃmantritavÃn: tatprathamataram eva bhagavantaæ tÃrayi«yÃmÅti | adhivÃsayati bhÃgÅratha÷ samyaksaæbuddha÷ sÃrthavÃhasya tÆ«ïÅbhÃvena | tatas tena sÃrthavÃhena bhÃgÅratha÷ samyaksaæbuddha÷ dvëa«Âyarhatsahasrapariv­to mahatyà vibhÆtyà nausaækrameïottÃrita÷ | praïÅtena cÃhÃreïa saætarpyÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau praïidhÃnaæ k­tam* || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena sÃrthavÃho babhÆva, ahaæ sa÷ | mayà sa bhÃgÅratha÷, samyaksaæbuddho dvëa«Âyarhatsahasrapariv­to nausaækrameïottÃrita÷, praïÅtenÃhÃreïa saætarpita÷, praïidhÃnaæ ca k­tam* | tasya me karmaïo vipÃkenÃnantasaæsÃre mahatsukham anubhÆtam* | idÃnÅm apy anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasyaivavidhà pÆjà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_12 stambha÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kauravye«u janapadacÃrikÃæ caran kauravyaæ nagaram anuprÃpta÷ | sa ca kauravyo janakÃyo buddhavaineya udÃracita÷ pradÃnaruciÓ ca | tato bhagavata etad abhavat*: yanv ahaæ Óakraæ devendraæ marudgaïapariv­tam Ãhveyeyam, yaddarÓanÃd e«Ãæ kuÓalamÆlaviv­ddhi÷ -------------------- Vaidya, p. 32 -------------------- syÃd iti | tato bhagavÃæl laukikaæ cittam utpÃdayati: aho bata Óakro devendro marudgaïasahÃyo goÓÅr«acandanamayaæ stambham ÃdÃya gacched iti || sahacittotpÃdÃc chakro devendro marudgaïapariv­to Ãgato yatra viÓvakarmà catvÃraÓ ca mahÃrÃjà anekadevanÃgayak«akumbhÃï¬apariv­to goÓÅr«acandanastambham ÃdÃya | hÃhÃkÃrakilakilÃprak«ve¬occair nÃdaæ kurvÃïà bhagavato 'rthe goÓÅr«acandanamayaæ prÃsÃdam abhisaæsk­tavanta÷ | tatas tasmin prÃsÃde Óakreïa devendreïa bhagavÃn saÓrÃvakasaægho divyenÃhÃreïa divyena ÓayanÃsanena divyair gandhamÃlyapu«pai÷ satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjita÷ || atha kauravyo janakÃyas tÃæ divyÃæ vibhÆ«ikÃæ d­«Âvà paraæ vismayam Ãpanna imÃæ cintÃm Ãpede: nÆnaæ buddho bhagavÃæl loke 'grya÷ | yat tu nÃma sendrair devai÷ pÆjyata iti Ãvarjitamanà bhagavantam upasaækrÃnta÷ | bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvaikÃnte nya«Ådat* | ekÃntani«aïïa÷ kauravyo janakÃyas tasmin prÃsÃde 'tyarthaæ prasÃdam utpÃdayati || tena bhagavÃæs tat prÃsÃdam antardhÃpya anityatÃpratisaæyuktÃæ tÃd­ÓÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn*, yÃæ Órutvà anekai÷ kauravyanivÃsibhir manu«yai÷ srotaÃpattiphalÃny anuprÃptÃni, kaiÓcit sak­dÃgÃmiphalÃni kaiÓcid anÃgÃmiphalÃni, kaiÓcit pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, kaiÓcic chrÃvakabodhau cittÃny utpÃditÃni, kaiÓcit pratyekÃyÃæ bodhau, kaiÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau | sarvà ca sà par«ad buddhanimnà dharmapravaïà saæghaprÃgbhÃrà vyavasthità | tatas te bhik«avo bhagavato divyapÆjÃdarÓanÃd Ãvarjitamanaso buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kutremÃni bhagavatà kuÓalamÆlÃni k­tÃnÅti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni, yena tathÃgatasyaivaævidhà pÆjà | icchatha bhik«ava÷ Órotum? evaæ bhadanta | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani brahmà nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | atha brahmà samyaksaæbuddho dvëa«Âyarhatsahasrapariv­to janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | aÓrau«Åd rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷: brahmà samyaksaæbuddho dvëa«Âyarhatsahasrapariv­to janapadacÃrikÃæ carann asmÃkaæ vijitam anuprÃpta iti | Órutvà ca punar mahatyà rÃjarddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena yena bhagavÃn brahmà samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya brahmaïa÷ samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte nya«Ådat* | ekÃntani«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktaæ bhagavÃn bodhikarakair dharmai÷ samÃdÃpayati | atha sa labdhaprasÃda utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam idam avocat*: adhivÃsayatu -------------------- Vaidya, p. 33 -------------------- me bhagavÃn asyÃæ rÃjadhÃnyÃæ traimÃsyavÃsÃya | ahaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaægham upasthÃsyÃmi cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair iti | adhivÃsayati brahmà samyaksaæbuddho rÃj¤as tÆ«ïÅbhÃvena | atha sa rÃjà mÆrdhÃbhi«ikto bhagavato 'rthe goÓÅr«acandanamayaæ prÃsÃdaæ kÃrayÃmÃsa | sa taæ vicitrair vastrÃlaækÃrair alaæk­taæ nÃnÃpu«pÃvakÅrïaæ gandhaghaÂikÃdhÆpitaæ bhagavata÷ saÓrÃvakasaæghasya niryÃtya traimÃsyaæ praïÅtenÃhÃreïa saætarpya vividhair vastraviÓe«air ÃcchÃdyÃnuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau praïidhiæ cakÃra || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikto babhÆva, ahaæ sa÷ | yan mayà brahmaïa÷ samyaksaæbuddhasyaivaævidhà pÆjà k­tÃ, tasya me karmaïo vipÃkenÃnantasaæsÃre mahatsukham anubhÆtam* | idÃnÅm apy anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddhasyaivavidhà pÆjà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_13 snÃtram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena ÓrÃvastyÃæ pa¤camÃtrÃïi vaïikÓatÃni kÃntÃramÃrgapratipannÃni | te mÃrgÃt paribhra«Âà vÃlukÃsthalam anuprÃptÃ÷ | te dharmaÓramaparipŬitÃ÷ k«ÅïapathyÃdanÃÓ ca madhyÃhnasamaye tÅk«ïakararaÓmisaætÃpità jaloddh­tà iva matsyÃ÷ p­thivyÃm Ãvartante du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃ÷ | tÃni devatÃsahasrÃïy ÃyÃcante: tadyathà ÓivavaruïakuberavÃsavÃdÅni | na cainÃn kaÓcit paritrÃtuæ samartha÷ || tatra cÃnyatara upÃsako buddhaÓÃsanÃbhij¤a÷ | sa tÃn vaïija Ãha: bhavanto buddhaæ Óaraïaæ gacchantv iti | tata ekaraveïa sarva eva buddhaæ Óaraïaæ gatÃ÷ || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ -------------------- Vaidya, p. 34 -------------------- navÃnupÆrva{vihÃra}samÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_13.1 || yÃvat paÓyati bhagavÃn saæbahulÃn vaïijo vyasanasaækaÂasaæbÃdhaprÃptÃn* | tataÓ cak«u÷saæpre«aïamÃtreïa jetavane 'ntarhito bhik«ugaïapariv­tas taæ pradeÓam anuprÃpta÷ | dad­Óus te vaïijo bhagavataæ sabhik«usaægham* | d­«Âvà ca uccair nÃdaæ muktavanta÷ | tato bhagavatà laukikaæ cittam utpÃditam*: aho bata Óakro devendro mÃhendraæ var«am uts­jatu, ÓÅtalÃÓ ca vÃyavo vÃntv iti | sahacittotpÃdÃd bhagavata÷ Óakreïa mÃhendraæ var«am uts­«Âam*, ÓÅtalÃÓ ca vÃyava÷ pre«itÃ÷, yatas te«Ãæ vaïijÃæ t­«Ã vigatÃ, dÃhaÓ ca praÓÃnta÷ | tatas tair vaïigbhi÷ saæj¤Ã pratilabdhà | bhagavatà cai«Ãæ mÃrga ÃkhyÃto yena ÓrÃvastÅm anuprÃptÃ÷ || te mÃrgaÓramaæ prativinodya tato bhagavatsakÃÓam upasaækrÃntÃ÷ | te«Ãæ bhagavatà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà kaiÓcit srotaÃpattiphalam adhigatam*, kaiÓcit sak­dÃgÃmiphalam*, kaiÓcid anÃgÃmiphalam*, kaiÓcit pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, kaiÓcic chrÃvakabodhau cittÃny utpÃditÃni, kaiÓcit pratyekÃyÃæ bodhau, kaiÓcid anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau | yadbhÆyasà ca sà par«ad buddhanimnà dharmapravaïà saæghaprÃgbhÃrà vyavasthità || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhagavÃn*, yÃvad ime vaïijo bhagavatà kÃntÃramÃrgÃt paritrÃtÃ÷ | sahacittotpÃdÃc ca mÃhendravar«aæ v­«Âam* | ÓÅtalÃÓ ca vÃyava÷ pravÃtà iti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïy api kalpaÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_13.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani candano nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà -------------------- Vaidya, p. 35 -------------------- devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | atha candana÷ samyaksaæbuddho janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikto yena candana÷ samyaksaæbuddas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya candanasya samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte nya«Ådat* | ekÃnte ni«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktaæ candanaæ samyaksaæbuddo bodhikarakair dharmai÷ samÃdÃpayati | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikto utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yena candana÷ samyaksaæbuddas tenäjaliæ praïamya candanaæ samyaksaæbuddham idam avocat*: adhivÃsayatu me bhagavÃn asyÃæ rÃjadhÃnyÃæ traimÃsyavÃsÃya sÃrdhaæ bhik«usaægheneti | adhivÃsayati candana÷ samyaksaæbuddho rÃj¤as tÆ«ïÅbhÃvena | tatra ca samayena mahatÅ anÃv­«Âi÷ prÃdurbhÆtÃ, yayà nadyudapÃnÃny alpasalilÃni saæv­ttÃni, pu«paphalaviyuktÃÓ ca pÃdapÃ÷ || tato rÃjà candanaæ samyaksaæbuddham adhye«ituæ prav­tta÷ | bhagavann asmin nagaramadhye pu«kariïÅæ gandhodakaparipÆrïÃæ karayi«yÃmi, yatra bhagavÃn saÓrÃvakasaægha÷ snÃsyati | apy eva nÃma bhagavata÷ snÃnÃd asmin me vijite devo var«ed iti | adhivÃsayati bhagavÃæÓ candana÷ samyaksaæbuddho raj¤as tu«ïÅbhÃvena | tato raj¤Ã k«atriyeïa mÆrdhÃbhi«iktenÃmÃtyebhya Ãj¤Ã dattÃ: gandhodakaæ sajjÅkurvantu bhavanta÷, ratnamayÃæÓ ca kumbhÃn*, yena vayaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ snÃpayi«yÃma iti | tato rÃj¤Ã ÃmÃtyagaïapariv­tena tan nagaram apagatapëÃïaÓarkarakaÂhallaæ vyavasthÃpitum ucchritadhvajapatÃkaæ nÃnÃpu«pÃvakÅrïaæ gandhodakapari«iktaæ vicitradhÆpadhÆpitam* | pu«kariïÅ cÃsya kÃrità | tato bhagavÃæÓ candana÷ samyaksaæbudda÷ sarvÃnugrahÃrtham ekacÅvaraka÷ pu«kariïyÃæ sthita÷ | tato rÃj¤ÃmÃtyagaïapariv­tena candana÷ samyaksaæbuddha÷ saÓrÃvakasaægho nÃnÃgandhaparibhÃvitenodakena snÃpita÷ | sahasnÃnÃd eva candanasya samyaksaæbuddhasya Óakreïa devendreïa tathÃvidhaæ mÃhendraæ var«am uts­«Âaæ yena sarvasasyÃni ni«pannÃni | taddhaitukaæ ca mahÃjanakÃyena buddhe bhagavati Óraddhà pratilabdhà | aneke ca gandhastÆpÃ÷ prati«ÂhÃpitÃ÷ | ye ca tatra candanaæ samyaksaæbuddhaæ Óaraïaæ gatÃ÷, sarve te parinirv­tÃ÷ | aham ekas te«Ãm avaÓi«Âa÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_14 Åti÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | -------------------- Vaidya, p. 36 -------------------- tasmiæÓ ca nìakanthÃyÃæ mahÃjanamarako babhÆva | tato janakÃyo rogai÷ pŬita÷ tÃni tÃni devatÃsahasrÃïy ÃyÃcate ÓivavaruïakuberavÃsavÃdÅni | na cÃsya sà Åtir upaÓamaæ gacchati | athÃnyatama upÃsako nìakanthÃyÃæ prativasati | sa nìakantheyÃn brÃhmaïag­hapatÅn idam avocat: eta yÆyaæ buddhaæ ÓarÃïaæ gacchata, taæ ca bhagavantam ÃyÃcadhvam ihÃgamanÃya | apy eva bhagavatà svalpak­cchreïÃsyà Åter vyupaÓama÷ syÃd iti | atha nìakantheyà brÃhmaïag­hapatayo bhagavantam ÃyÃcituæ prav­ttÃ÷: Ãgacchatu bhagavÃn asmÃd vyasanasaækaÂÃn mocanÃyeti || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrva{vihÃra}samÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_14.1 || atha bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to nìakanthÃm anuprÃpta÷ | tato bhagavatà tan nagaraæ sarvaæ h­dimaitryà sphuÂam*, yato marakÃ÷ prakrÃntÃ÷, ÅtiÓ ca vyupaÓÃntà | tatas te«Ãæ brÃhmaïag­hapatÅnÃæ buddhadarÓanÃn mahÃprasÃda utpanna÷, prasÃdajÃtaiÓ ca bhagavÃn saÓrÃvakasaægha÷ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrai÷ saæpravÃrita÷ | tatas tebhyo bhagavatà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà anekair brÃhmaïag­hapatibhi÷ srotaÃpattiphalam anuprÃptam*, aparai÷ sak­dÃgÃmiphalam, aparai÷ anÃgÃmiphalam*, aparai÷ pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | sarvaæ ca tan nagaraæ buddhanimnaæ dharmapravaïaæ saæghaprÃgbhÃraæ saæv­ttam* || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yÃvad ime satvà bhagavata÷ prasÃdÃd vyasanagatÃ÷ santo vyasanÃt parimuktà iti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | -------------------- Vaidya, p. 37 -------------------- ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{sonst: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_14.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani candro nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | atha candra÷ samyaksaæbuddho janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | aÓrau«Åd rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷: candra÷ samyaksaæbuddho 'smÃkaæ vijitam anuprÃpta iti | Órutvà ca punar mahatyà rÃjarddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena samanvÃgato yena candra÷ samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya candrasya samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte nya«Ådat* | ekÃntani«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktaæ candra÷ samyaksaæbuddho bodhikarakair dharmai÷ samÃdÃpayati | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikto labdhaprasÃda utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yena candra÷ samyaksaæbuddhas tenäjaliæ praïamya candraæ samyaksaæbuddham idam avocat*: adhivÃsayatu me bhagavÃn iha vÃsaæ traimÃsyaæ sÃrdhaæ bhik«usaæghena | ahaæ bhagavantaæ upasthÃsyÃmi cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair iti | adhivÃsayati candra÷ samyaksaæbuddho rÃj¤as tÆ«ïÅbhÃvena | tasya ca rÃj¤o nagare tena samayena mahÃjanamarako babhÆva, ÅtiÓ ca, yena sa mahÃjanakÃyo 'tÅva saætarpyate | tato rÃj¤Ã vyÃdhipraÓamanÃrthaæ candra÷ samyaksaæbuddho 'dhÅ«Âa÷ | sÃdhu bhagavan kriyatÃm asyà Åter upaÓamopÃya iti | tato bhagavÃæÓ candra÷ samyaksaæbuddho rÃjÃnam uvÃca: gaccha mahÃrÃja imÃæ saæghÃÂÅæ dhvajÃgre baddhà mahatà satkÃreïa sve vijite paryÃÂaya, asya ca mahÃntam utsavaæ kuru | sarvaæ ca mahÃjanakÃyaæ buddhÃnusm­tau samÃdÃpayeti | te svastir bhavi«yatÅti | tato rÃj¤Ã yathÃnuÓi«Âaæ sarvaæ tathaiva ca k­tam* | taddhetutatpratyayaæ ca sarvà Åtaya÷ praÓÃntÃ÷ | tata÷ sa janakÃyo labdhaprasÃdo rÃjÃmÃtyapaurÃÓ ca buddhaæ Óaraïaæ gatÃ÷, dharmaæ saæghaæ ca Óaraïaæ gatÃ÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | mayÃsau candrasya samyaksaæbuddhasya mahatÅ pÆjà k­tà | tasya me karmaïo vipÃkena devamanu«yasaæprÃpakaæ saæsÃre mahatsukham anubhÆtam* | idÃnÅm api taddhaituky eva vibhÆti÷, yena yac cintayÃmi yat prÃrthaye tat tathaiva sarvaæ sam­dhyati | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 38 -------------------- ******************************************************* AVÁ_15 prÃtihÃryam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati sma veïuvane kalandakanivÃpe | yadà rÃj¤Ã ajÃtaÓatruïà devadattavigrÃhitena pità dhÃrmiko dharmarÃjo jÅvitÃd vyaparopita÷, svayam eva ca rÃjye prati«Âhita÷, tadà ye aÓrÃddhÃs te balavanto jÃtÃ÷, ÓrÃddhÃs tu durbalÃ÷ saæv­ttÃ÷ | yÃvad anyatamo v­ddhÃmÃtyo 'ÓrÃddho bhagavacchÃsanavidve«Å, sa brÃhmaïebhyo yaj¤am Ãrabdho ya«Âum* | tatrÃnekÃni brÃhmaïaÓatasahasrÃïi saænipatitÃni | tai÷ kriyÃkÃra÷ k­ta÷: na kenacic chramaïagautamaæ darÓanÃyopasaækramitavyam* | atha te brÃhmaïÃ÷ k­tÃvaya÷ samagrÃ÷ saæmodamÃnà vÅthÅmadhye vedoktena vidhinà Óakram ÃyÃcituæ prav­ttÃ÷: ehy ehi ahalyÃjÃra || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrva{vihÃra}samÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_15.1 || paÓyati bhagavÃn: ime brÃhmaïÃ÷ pÆrvÃvaropitakuÓalamÆlà g­hÅtamok«amÃrgÃ÷ svahitai«iïo 'bhimukhà nirvÃïe bahirmukhÃ÷ saæsÃrÃd akalyÃïamitrasaæsÃrgÃd idÃnÅæ macchÃsanaæ vidvi«anti, yanv aham e«Ãæ vinayahetor autsukyam Ãpadyeyeti | atha bhagavä chakrave«am abhinirmÃya taæ yaj¤avÃÂaæ divyenÃvabhÃsenÃvabhÃsya avataritum Ãrabdha÷ | tatas te brÃhaïà h­«Âatu«Âapramudità udagraprÅtisaumanasyajÃtà -------------------- Vaidya, p. 39 -------------------- ekasamÆhenoktavanta÷: ehy ehi bhagavan, svÃgataæ bhagavata iti | tato bhagavÃn Óakrave«adhÃrÅ praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | e«a Óabdo rÃjag­he samantato vis­ta÷: yaj¤e Óakro devendro 'vatÅrïa iti | yaæ ÓutvÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi saænipatitÃni | tato bhagavÃn Ãvarjità brÃhmaïà iti viditvà Óakrave«am antardhÃpya buddhave«eïaiva sthitvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà «a«Âyà brÃhmaïasahasrair viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam*, anekaiÓ ca prÃïiÓatasahasrair bhagavati Óraddhà pratilabdhà || tato bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yÃvad ebhir brÃhmaïair bhagavantam Ãgatya satyadarÓanaæ k­tam*, anekaiÓ ca prÃïiÓatasahasrair mahÃn prasÃdo 'dhigata iti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_15.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani indradamano nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | sà rÃjadhÃnÅ tÅrthikÃva«Âabdhà | aÓrau«Åd anyatamo rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷: indradamana÷ samyaksaæbuddho 'smÃkaæ vijitam anuprÃpta iti | Órutvà ca punar mahatyà rÃjarddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena samanvÃgato yenendradamana÷ samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata indradamanasya samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃnte ni«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktam indradamana÷ samyaksaæbuddho bodhikarakair (Speyer: bodhisatvakarakair) dharmai÷ samÃdÃpayati | atha sa rÃjà labdhaprasÃda utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yenendradamana÷ samyaksaæbuddhas tenäjaliæ praïamya indradamanaæ samyaksaæbuddham idam avocat*: adhivÃsayatu me bhagavÃæs traimÃsyavÃsÃya | ahaæ bhagavantaæ upasthÃsyÃmi cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair iti | bhagavÃn Ãha: asti te mahÃrÃja vijite kaÓcid vihÃro yatrÃgantukà gamikÃÓ ca bhik«avo vÃsaæ kalpayi«yantÅti? rÃjovÃca: nÃsti bhagavan, kiæ tarhi ti«Âhatu bhagavÃn, ahaæ vihÃraæ kÃrayi«yÃmi, yatrÃgantukà gamikÃÓ ca bhik«avo vÃsaæ kalpayi«yantÅti | tato rÃj¤Ã tathÃgatasyÃrthe vihÃra÷ kÃrita÷ aviddhaprÃkÃratoraïo gÃvÃk«aniryÆhajÃlÃrdhacandravedikÃpratimaï¬ita -------------------- Vaidya, p. 40 -------------------- Ãstaraïopeto jalÃdhÃrasaæpÆrïas tarugaïapariv­to nÃnÃpu«paphalopeta÷ | k­tvà ca bhagavata÷ saÓrÃvakasaæghasya niryÃtita÷ | adhÅ«ÂaÓ ca bhagavÃn mahÃprÃtihÃryaæ prati | tato bhagavatà indradamanena samyaksaæbuddhena rÃj¤o 'dhye«ayà mahÃprÃtihÃryaæ vidarÓitaæ buddhÃvataæsakavikrŬitam*, yaddarÓanÃd rÃjà sÃmÃtyanaigamajÃnapada÷ sarve ca nÃgarÃ÷ suprasannÃ÷ ÓÃsane saæraktatarÃ÷ saæv­ttÃ÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | mayà sà indradamanasya samyaksaæbuddhasyaivaævidhà pÆjà k­tà | tasya me karmaïo vipÃkena saæsÃre 'nantaæ sukham anubhÆtam* | idÃnÅæ me tathÃgatasya sata iyaæ ÓÃsanaÓobhà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_16 päcavÃr«ikam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati sma veïuvane kalandakanivÃpe | yadà devadattena mohapuru«eïa bhagavacchÃsane 'narthasahasrÃïi k­tÃni, na ca Óakitaæ bhagavato rome¤janam api kartum*, tadà rÃjÃnam ajÃtaÓatrum ÃmantritavÃn*: kriyatÃæ rÃjag­he kriyÃkÃro na kenacic chramaïasya gautamasyopasaækramitavyam*, piï¬akena và pratipÃdayitavya÷ | evam ayam alabdhalÃbho 'labdhasaæmÃno niyatam anyadeÓaæ saækrÃntiæ kari«yatÅti | raj¤Ã tathà kÃritam* | tatra ye upÃsakà d­«ÂasatyÃs te rodituæ prav­ttÃ÷: hà ka«Âam anÃthÅbhÆtaæ rÃjag­hanagaraæ yatra hi nÃbhodumbarapu«padurlabhaprÃdurbhÃvaæ (Speyer: nÃmodumbarapu«padurlabhaprÃdurbhÃvaæ) buddhaæ bhagavantam ÃsÃdya tasya na Óakyate saægraha÷ kartum iti | e«a Óabda÷ Órutiparaæparayà bhik«ubhi÷ Óruta÷ | tata Ãyu«matÃnandena yathÃÓrutaæ bhagavato nivedita÷ | bhagavÃn Ãha: alpotsukas tvam Ãnanda bhava, tathÃgatà evÃtra kÃlaj¤Ã÷ | api tu yÃvac chÃsanaæ me tÃvac chrÃvakÃïÃm upakaraïavaikalyaæ na bhavi«yati prÃg evedÃnÅm iti || atrÃntare Óakrasya devÃnÃm indrasyÃdhastÃj j¤ÃnadarÓanaæ pravartate | sa paÓyati bhagavacchÃsanasyaivaævidhÃæ vik­tim* | sahadarÓanÃd eva dÃyakadÃnapatÅnÃæ utsÃhasaæjananÃrthaæ buddhotpÃdasya mÃhÃtmyasaæjananÃrtham ajÃtaÓatror devadattasya ca madadarpacchittyartham ÃtmanaÓ ca prasÃdasaæjananÃrthaæ sakalaæ rÃjag­ham udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsyoccai÷Óabdham udÃritavÃn: e«o 'ham adyÃgreïa bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ divyaiÓ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair upasthÃsyÃmi | ity uktvà yena -------------------- Vaidya, p. 41 -------------------- bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte sthita÷ | atha Óakro devendro bhagavantam idam avocat: adhivÃsayatu me bhagavÃn asminn eva rÃjag­he nagare | ahaæ bhagavantam upasthÃsyÃmi cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair iti | bhagavÃn Ãha: alaæ kauÓika k­tam etad yÃvad eva cittam abhiprasannam* | bahavo hi loke puïyakÃmà iti | Óakra÷ prÃha: adhivÃsayatu me bhagavÃn pa¤ca var«Ãïi | tathÃgatasyÃrthe pa¤cavÃr«ikaæ kari«yÃmÅti | bhagavÃn Ãha: alaæ kauÓika k­tam etad yÃvac cittam abhiprasannam* | bahavo hi loke puïyakÃmà iti | Óakra÷ prÃha: adhivÃsayatu me bhagavÃn pa¤ca divasÃn iti | tato bhagavÃn svapuïyabalapratyak«ÅkaraïÃrthaæ Óakrasya ca devendrasyÃnugrahÃrtham anÃgatapa¤cavÃr«ikaprabandhahetoÓ cÃdhivÃsitavÃæs tÆ«ïÅbhÃvena || atha Óakro devendro bhagavas tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà tad veïuvanaæ vaijayantaæ prÃsÃdaæ pradarÓitavÃn*, divyÃni cÃsanÃni, divyÃ÷ pu«karaïÅr divyaæ ca bhojanam* | atha bhagavÃn praj¤apta eva Ãsane ni«aïïa÷ | tata÷ Óakro devendra÷ sukhopani«aïïaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà anekadevatÃsahasrapariv­ta÷ svahastaæ saætarpayati saæpravÃrayati | anekaparyÃyeïa svahastaæ saætarpya saæpravÃrya bhagavantaæ bhuktavantaæ viditvà dhautahastam apanÅtapÃtraæ nÅcataram Ãsanaæ g­hÅtvà bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tato bhagavÃn Óakraæ devendraæ saparivÃraæ dharmyayà kathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati saæprahar«ayati | paÓyati ca rÃjà ajÃtaÓatrur upariprÃsÃdatalagata÷ san bhagavato veïuvane evaævidhÃæ pÆjÃæ* | d­«Âvà ca punar vipratisÃrajÃto mahÃntaæ prasÃdaæ praveditavÃn* | rÃjag­hanivÃsinaÓ ca paurà dharmavegap­aptà rÃjÃnam upasaækramyaivam Æcu÷: mu«yante deva mahÃrÃja rÃjag­hanivÃsina÷ paurÃ÷, yatra nÃma devÃ÷ pramattÃ÷ santa÷ pramÃdavihÃriïo divyÃn vi«ayÃn apahÃya bhagavantaæ pÆjayanti | sÃdhu deva ughÃÂyatÃæ kriyÃkÃra iti || tato rÃj¤Ã ajÃtaÓatruïà kriyÃkÃram udghÃÂya rÃjag­he nagare ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: kriyatÃæ bhagavata÷ satkÃro yathÃsukham iti | tato rÃjag­hanivÃsina÷ paurÃ÷ saparivÃrà h­«Âatu«Âapramudità udagraprÅtisaumanasyajÃtÃ÷ pu«pagandhamÃlyÃny ÃdÃya bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | tato devair manu«yaiÓ ca bhagavato mahÃn satkÃra÷ k­ta÷, bhagavatà ca tad adhi«ÂhÃnaæ devamanu«yÃïÃæ tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà anekair devamanu«yai÷ satyadarÓanaæ k­tam* || bhik«avo bhagavata÷ pÆjÃæ d­«Âvà saæÓayajÃtà buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavata÷ ÓÃsane evaævidha utsava iti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, -------------------- Vaidya, p. 42 -------------------- na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_16.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ratnaÓailo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | tasyÃæ ca rÃjadhÃnyÃæ dharmabuddhir nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati tasyÃæ ca rÃjadhÃnyÃæ mahatÅ Åti÷ | tatas tena rÃj¤Ã ÅtipraÓamanahetor bhagavÃn ÓrÃvakasaæghatraimÃsye bhaktenopanimantrita÷ |trÃyÃïÃæ mÃsÃnÃm atyayena sà Åti÷ praÓÃntà | tato rÃj¤o nÃgaraiÓ cÃvarjitamÃnasais tathÃgatasya saÓrÃvakasaæghasya pa¤cavÃr«ikaæ k­tam* | Ãha ca: rÃjabhÆtena Ãnanda ratnaÓailo mahÃdyuti÷ | avÅ«Âa÷ ÓÃntikÃmena akÃr«Åt pa¤cavÃr«ikam* || AVÁ_16.2 || iti || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | yan mayà ratnaÓailasya tathÃgatasya pa¤cavÃr«ikaæ k­tam*, tena me saæsÃre mahatsukham anubhÆtam* | taddhaitukaÓ cedÃnÅæ tathÃgatasyaivaævidha÷ satkÃra÷ | parinirv­tasya ca me ÓÃsane anekÃni pa¤cavÃr«ikaÓatÃni bhavi«yati | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te ca bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_17 stuti÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena ÓrÃvastyÃæ pa¤camÃtrÃïi gÃndharvikaÓatÃni go«ÂhikÃnÃæ prativasanti | tatra ca kÃle supriyo nÃma gÃndharvikarÃjo 'bhyÃgata÷ | tasyaivaævidhà Óakti÷: ekasyÃæ tantryÃæ sÃpta svarÃn ÃdarÓayati, ekaviæÓatiæ mÆrcchinÃ÷ | sa «aïmahÃnagarÃïy apaÂukÃny udgho«ayamÃïa÷ ÓrÃvastÅm anuprÃpta÷ | ÓrÃvastÅnivÃsibhiÓ ca gÃndharvikai rÃj¤e niveditam* | rÃjÃha: alpotsukà bhavantu bhavanta÷, vayam atra kÃlaj¤Ã bhavi«yÃma iti || -------------------- Vaidya, p. 43 -------------------- atha supriyasya gÃndharvikarÃjasyaitad abhavat: evam anuÓrÆyate rÃjà prasenajid gÃndharve 'tÅva kuÓala÷ | yanv aham anena saha vÃdam Ãrocayeyam iti | tata÷ supriyo gÃndharvikarÃjo yena rÃjà prasenajit kauÓalas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya rÃjÃnaæ prasenajitaæ kauÓalam idam Ãvocat*: Órutaæ me rÃjan yathà tvaæ gÃndharvakuÓala iti | yadi te aguru, mÅmÃæsasveti | tato rÃj¤Ã prasenajità tasya vik«epa÷ k­ta÷ | uktaÓ ca: sÃdho asti me gurur jetavane sthito 'nuttaro gÃndharvikarÃja÷ | ehi tat samÅpaæ yÃsyÃma iti | atha rÃjà prasenajit kauÓala÷ pa¤camÃtrair gÃndharvikaÓatai÷ pariv­ta÷ supriyeïa gÃndharvikarÃjenÃnekaiÓ ca prÃïiÓatasahasrair jetavanaæ gata÷ || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_17.1 || tato bhagavÃn vaineyajanÃnugrahÃrthaæ laukikaæ cittam utpÃditavÃn* | aho bata pa¤caÓikho gandharvaputra÷ saptagandharvasahasrapariv­to vai¬Æryadaï¬Ãæ vÅïÃm ÃdÃya matsakÃÓam upasaækrÃmed iti | sahacittotpÃdÃt pa¤caÓikho gandharvaputra÷ saptagandharvasahasrapariv­to bhagavantaæ yathÃvad abhyarcya bhagavato vai¬Æryadaï¬Ãæ vÅïÃm upanayati sma | tata÷ supriyo gandharvarÃjo bhagavata÷ purastÃd vÅïÃm anuÓrÃvitum Ãrabdha÷ | yata ekasyÃæ tantryÃæ sapta svarÃïi ekaviæÓatiæ mÆrcchanÃÓ ca darÓayitum Ãrabdha÷, yac chravaïÃd rÃjà prasenajid anyatamaÓ ca mahÃjanakÃya÷ paraæ vismayam Ãpanna÷ | tato bhagavÃn api vai¬Æryadaï¬Ãæ vÅïÃm ÃÓrÃvitavÃn*: yata ekaikasyÃæ tantryÃm aneke svaraviÓe«Ã mÆrcchanÃÓ ca bahuprakÃrà darÓitÃ÷, te ca ÓÆnyÃkÃreïaiva | idaæ ca ÓarÅraæ vÅïÃvad ÃdarÓitavÃn*, svarÃn indriyavat, mÆrcchanÃÓ cittadhÃtuvat* | yac chravaïÃd Ãvarjita÷ supriyo gandharvarÃjo vÅïÃæ gandhakuÂyÃæ niryÃtya bhagavatsakÃÓe pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà -------------------- Vaidya, p. 44 -------------------- parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || tata Ãvarjità devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragà bhhagavacchÃsane rak«Ãvaraïaguptiæ kartum ÃrabdhÃ÷ | pa¤cÃnÃm api gÃndharvikaÓatÃnÃæ prÅtisaumanasyajÃtÃnÃm etad abhavat*: vayaæ nÅce karmaïi vartÃmahe k­cchrav­ttayaÓ ca | yan nu vayaæ rÃjÃnaæ vij¤Ãpya bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ nagarapraveÓenopanimantrayemahÅti | yÃvat tair gÃndharvikair labdhÃnuj¤air bhagavÃn saÓrÃvakasaægho nagarapraveÓenopanimantrita÷ | adhivÃsitaæ ca bhagavatà te«Ãæ gÃndharvikÃïÃæ tÆ«ïÅbhÃvena | tatas tair gÃndharvikair rÃjÃmÃtyapaurajÃnapadasahÃyai÷ sarvà ÓrÃvastÅ nagarÅ apagatapëÃïaÓarkarakaÂhallà gandhodakapari«iktà nÃnÃpu«pÃvakÅrïà vicitradhÆpadhÆpità pu«pavitÃnamaï¬ità | te ca gÃndharvikÃ÷ svayam eva vÅïÃm ÃdÃya m­daÇgaveïupaïavÃdiviÓe«air upasthÃnaæ cakru÷, praïÅtena cÃhÃreïa bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ saætarpayÃmÃsu÷ || tato bhagavÃn smitam akÃr«Åt* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_17.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_17.3 || -------------------- Vaidya, p. 45 -------------------- atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekÃæ bodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_17.4 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_17.5 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_17.6 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_17.7 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda ebhir gÃndharvikair mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | ete Ãnanda gÃndharvikÃ÷ anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yathÃkÃlÃnugatÃæ pratyekÃæ bodhiæ samudÃnÅya anÃgate 'dhvani varïasvarà nÃma pratyekabuddhà bhavi«yanti hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | ayam e«Ãæ deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti || -------------------- Vaidya, p. 46 -------------------- bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayÃnÃæ chettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta bhagavatà kuÓalamÆlÃni k­tÃni ye«Ãm ayam anubhÃva iti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_17.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani prabodhano nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | atha rÃj¤a udyÃnaæ sarvakuÓalasaæpannaæ babhÆva | atha sa bhagavÃæs tad udyÃnaæ praviÓya rÃjÃnugrahÃrtham anyatamaæ v­k«am upaniÓritya ni«aïïa÷ | tata÷ saæstaraæ praj¤apya tejodhÃtuæ samÃpanna÷ | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷ strÅmayena tÆryeïa vÃdyamÃnenodyÃnaæ pravi«Âa÷ | atha sa rÃjà tad udyÃnam anuvicaran dadarÓa bhagavantaæ prabodhanaæ samyaksaæbuddhaæ prÃsÃdikaæ prasÃdanÅyaæ ÓÃntamÃnasaæ parameïa cittadamavyupaÓamena samanvÃgataæ suvarïayÆpam iva Óriyà jvalantam* | d­«Âvà ca puna÷ prasÃdajÃta÷ sa rÃjà sÃnta÷puro vividhena vÃdyena vÃdyamÃnena bhagavantaæ tata÷ samÃdhe÷ prabodhayÃmÃsa, praïÅtena cÃhareïa pratipÃditavÃn*, anuttarÃyÃæ ca samyaksaæbodhau k­tavÃn* || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | yan mayà prabodhanasya samyaksaæbuddhasya pÆjà k­tÃ, tenaiva hetunà idÃnÅæ mama gÃndharvikair evaævidhaæ satkÃra÷ k­ta÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_18 varada÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | atha ÓrÃvastyÃm anyatama÷ pÃradÃriko maline karmaïi vartate | sa rÃjapuru«air g­hÅtvà rÃj¤a upanÃmita÷ | -------------------- Vaidya, p. 47 -------------------- tato rÃj¤Ã aparÃdhika iti k­tvà vadhya uts­«Âa÷ | sa rÃjapuru«air nÅlÃmbaravasanair udyataÓastrai÷ karavÅramÃlÃbaddhakaïÂheguïo rathyÃvÅthÅcatvaraÓ­ÇgÃÂake«v anuÓrÃvyamÃïo dak«iïena nagaradvÃreïa apanÅyate || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrva{vihÃra}samÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_18.1 || atha bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | dadarÓa sa puru«o buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam ÓÅtyÃnuva¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca punar bhagavata÷ pÃdayor nipatya bhagavantam idam avocat*: varÃho 'smi bhagavan*, i«Âaæ me jÅvitaæ prayaccheti | tato bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate: gaccha Ãnanda rÃjÃnaæ prasenajitam* | vada: anuprayaccha me etaæ puru«am*, pravrÃjayÃmÅti | athÃyu«mÃn Ãnando yena rÃjà prasenajit kauÓalas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya rÃjÃnaæ prasenajitaæ kauÓalaæ bhagavadvacanenovÃca: anujÃnÅhi, bhagavÃn etaæ puru«aæ pravrÃjayatÅti | bhavyarÆpa iti viditvà rÃj¤Ã prasenajitkauÓalenÃnuj¤Ãta÷ | sa bhagavatà pravrÃjita upasaæpaditaÓ ca | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayÃnÃæ chettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavatà sarvaæ cintitamÃtraæ sam­dhyatÅti | bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu -------------------- Vaidya, p. 48 -------------------- jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_18.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani indradhvajo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | tasyÃæ rÃjadhÃnyÃæ brÃhmaïo vedavedÃÇgapÃrago rÃj¤o 'grÃsanika÷ | athendradhvaja÷ samyaksaæbuddhÃ÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya tÃæ rÃjadhÃnÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | adrÃk«Åt sa brÃhmaïa indradhvajaæ samyaksaæbuddhaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvyaæjanair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca punar mÆlanik­tta iva drumo bhagavata÷ pÃdayor nipatyovÃca: vÃraho 'smi sugata, ni«Ådatu bhagavÃn agrÃsana iti | atha bhagavÃn indradhvaja÷ samyaksaæbuddhas tasyÃnugrahÃrtham agrÃsane ni«aïïa÷ | agrÃsane ni«aïïaÓ cendradhvaja÷ samyaksaæbuddhas tena brÃhmaïena padaÓatena stuta÷, praïÅtena cÃhareïa pratipÃdita÷, anuttarÃyÃæ ca samyaksaæbodhau praïidhÃnaæ k­tam* | taddhaitukaæ yÃvad Ãvarjità rÃjÃmatyapaurÃ÷ || tat kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena brÃhmaïo babhÆva, ahaæ sa÷ | yan me indradhvajasya tathÃgatasya pÆjà k­tÃ, taddhaitukaæ ca me saæsÃre anantaæ sukham anubhÆtam* | api yac cintayÃmi, yat prÃrthaye, tat sarvaæ sam­dhyati | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_19 kÃÓikavastram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati sma veïuvane kalandakanivÃpe | yadà rÃj¤Ã bimbisÃreïÃnekaprÃïiÓatasahasraparivÃreïa satyÃni d­«ÂÃni, tadà tena k­tapratyupakÃrasaædarÓanÃrthaæ buddhapÆjÃsaævartanÃrthaæ g­havistarasaædarÓanÃrthaæ buddhotpÃdabahumÃnasaæjananÃrthaæ ca bhagavÃn -------------------- Vaidya, p. 49 -------------------- saÓrÃvakasaægho rÃjakule bhaktenopanimantrita÷, mÃgadhakÃnÃæ ca paurÃïÃm Ãj¤Ã dattÃ: bhagavato nagarapraveÓe pu«pagandhamÃlyavilepanai÷ pÆjà kartavyÃ, sarvaæ ca rÃjag­haæ nagaram apagatapëÃïasarkarakaÂhallaæ vyavasthÃpayitavyam*, nÃnÃpu«pÃvakÅrïam ucchritadhvajapatÃkaæ yÃvac ca veïuvanaæ yÃvac ca rÃjag­ham*, atrÃntarà sarvo mÃrgo vicitrair vastrÃir ÃcchÃdayitavya iti | amÃtyaiÓ ca sarvam anu«Âhitam* | tato rÃjà bimbisÃra÷ svayam eva bhagavato mÆrdhni ÓataÓalÃkaæ chatraæ dhÃrayati, pariÓe«Ã÷ paurÃ÷ bhik«usahasrasya || atha bhagavÃn dÃnto dÃntaparivÃra÷ ÓÃnta÷ ÓÃntaparivÃro mukto muktaparivÃra ÃÓvasta ÃÓvastaparivÃro vinÅto vinÅtaparivÃro 'rhann arhatparivÃro vÅtarÃgo vÅtarÃgaparivÃra÷ prÃsÃdika÷ prÃsÃdikaparivÃro v­«abha iva gogaïapariv­to gaja iva kalabhagaïapariv­ta÷ siæha iva daæ«Ârigaïapariv­to haæsa iva haæsagaïapariv­to suparïÅva pak«igaïapariv­to vipra iva Ói«yagaïapariv­ta÷ svaÓva iva turagagaïapariv­ta÷ ÓÆra iva yodhagaïapariv­to deÓika ivÃdhvagagaïapariv­ta÷ sÃrthavÃha iva vaïiggaïapariv­ta÷ Óre«ÂhÅva paurajanapariv­ta÷ koÂÂarÃja iva mantrigaïapariv­taÓ cakravartÅva putrasahasrapariv­taÓ candra iva nak«atragaïapariv­ta÷ sÆrya iva raÓmisahasrapariv­to dh­tarëÂra iva gandharvagaïapariv­to virƬha iva kumbhÃï¬agaïapariv­to virÆpÃk«a iva nÃgagaïapariv­to dhanada iva yak«agaïapariv­to vemacitrÅvÃsuragaïapariv­ta÷ Óakra iva tridaÓagaïapariv­to brahmà iva brahmakÃyikapariv­ta÷ stimita iva jalanidhi÷ sajala iva jaladharo vimada iva gajapati÷ sudÃntair indriyair asaæk«obhiteryÃpathapracÃro 'nekair Ãveïikair buddhadharmai÷ pariv­to bhagavÃæs tat puraæ praviÓati || yadà ca bhagavatà indrakÅle pÃdo nyasta÷, tadeyaæ mahÃp­thivÅ «a¬vikÃraæ prakampità | bhagavata÷ purapraveÓe evaærÆpÃïy adbhutÃni bhavanty anyÃni ca | tadyathÃ: saæk«iptÃni viÓÃlÅbhavanti, hastina÷ kroÓanti aÓvÃÓ ca he«ante ­«abhà nardante g­hagatÃni vividhavÃdyabhÃï¬Ãni svayaæ nadanti, andhÃÓ cak«Ææ«i pratilabhante, badhirÃ÷ Órotraæ mÆkÃ÷ pravyÃharaïasamarthà bhavanti, pariÓi«Âendriyavikalà indriyÃïi paripÆrïÃni pratilabhante, madyamadÃk«iptà vimadÅbhavanti, vi«apÅtà nirvi«Åbhavanti, anyonyavairiïo maitrÅæ pratilabhante, gurviïya÷ svastina÷ prajÃyante, bandhanabaddhà vimucyante, adhanà dhanÃni pratilabhante, Ãntarik«ÃÓ ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragà divyaæ pu«pam uts­janti || atha bhagavÃn evaævidhayà vibhÆtyà rÃjakulaæ prave«Âum Ãrabdha÷ | rÃjà ca bimbisÃra÷ svayam eva bahirdvÃraÓÃlastho goÓir«acandanodakena pÃdyaæ g­hÅtvà bhagavata÷ pÃdau bhik«usaæghasya ca prÃk«alayati | sukhopani«aïïaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà ÓatarasenÃhÃreïa pratipÃdayÃmÃsa | bhuktavantaæ kÃÓikavastrair ÃcchÃditavÃn* | taddhaitukaæ ca Ãvarjità mÃgadhakÃ÷ paurÃ÷ || tato bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kutremÃni bhagavatà kuÓalamÆlÃni k­tÃni, yato bhagavata evaævidhà pÆjà bhik«usaæghasya ceti | -------------------- Vaidya, p. 50 -------------------- bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca | na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_19.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani k«emaækaro nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | aÓrau«Åd rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷: k«emaækara÷ samyaksaæbuddho janapadacÃrikÃæ carann asmÃkaæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta iti | Órutvà ca mahatyà rÃjarddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena samanvÃgata÷ | yena bhagavÃn k«emaækara÷ samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya k«emaækarasya samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃnte ni«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktam k«emaækara÷ samyaksaæbuddho bodhikarakair dharmai÷ samÃdÃpayati | atha sa rÃjà labdhaprasÃda÷ k«emaækaraæ samyaksaæbuddhaæ rÃjakule nimantrya ÓatarasenÃhÃreïa pratipÃdayÃmÃsa | ÓatasÃhasreïa ca vastreïÃcchÃdayÃmÃsa | parinirv­tasya ca samantayojanaæ stÆpaæ kÃritavÃn kroÓam uccatvena || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | yan mayà k«emaækarasya samyaksaæbuddhasyaivaævidhÃæ pÆjà k­tÃ, tena mayà saæsÃre 'nantaæ sukham anubhÆtam* | idÃnÅæ tenaiva hetunà rÃjà bimbisÃreïÃpi tathÃgatasya me evaævidhà pÆjà k­tà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_20 divyabhojanam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­he viharati veïuvane kalandakanivÃpe | tatra anyatara÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 51 -------------------- vaiÓravaïadhanapratispardhÅ tÅrthyÃbhiprasannaÓ ca | sa Ãyu«matà mahÃmaudgalyÃyanenÃvarjita÷ ÓÃsane ca avatÃrito bhagavaty atyartham abhiprasanna÷ | sa ca g­hapatir udÃrÃdhimukta÷ | tenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana ukta÷: sahÃyo me bhava, icchÃmi bhagavata÷ pÆjÃæ kartum iti | adhivÃsayaty Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyanas tasya g­hapates tÆ«ïÅbhÃvena, athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyanas taæ g­hapatim ÃdÃya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃntani«aïïa Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano bhagavantam idam avocat: ayaæ bhadanta g­hapatir ÃkÃÇk«ati bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhojayitum* | tad asya bhagavÃn adhivÃsayed anukampÃm upÃdÃyeti | adhivÃsayati bhagavÃæs tasya g­hapates tÆ«ïÅbhÃvnea | atha sa g­hapatir bhagavatas tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà Óatarasam ÃhÃraæ samudÃnayati, pu«pagandhamÃlyavilepanÃni ca | Ãyu«matÃpi mahÃmaudgalyÃyanena Óakro devendro 'dhÅ«Âa÷: kriyatÃm asya g­hapater upasaæhÃra iti | tata÷ Óakreïa devendreïa veïuvanaæ nandavanam abhinirmitam*, airÃvaïasuprati«Âhitasad­ÓÃni ca nÃgasahasrÃïi # # # [gap?] vÃlavyajanena vÅjayanti | supriyapa¤caÓikhatumbaruprabh­tÅni (Speyer: øtumburuø) cÃnekÃni gandharvasahasrÃïy upanÅtÃni ye vicitrair vÃdyaviÓe«air vÃdyaæ kurvanti, divyaæ ca sudhÃbhojanam* | tata÷ sa g­hapatir divyamÃnu«air upakaraïair bhagavantam upasthÃya sarvÃÇgeïa bhagavata÷ pÃdayor nipatya praïÅdhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti || atha bhagavÃæs tasya g­hapater hetuparaæparÃæ karmaparaæparÃæ ca j¤Ãtvà smitaæ prÃvirakÃr«Åt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutà nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn -------------------- Vaidya, p. 52 -------------------- brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_20.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_20.2 || iti atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekÃæ bodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata Æ«ïÅ«e 'ntarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_20.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_20.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà *{adhigatya}* ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_20.5 || -------------------- Vaidya, p. 53 -------------------- nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_20.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena g­hapatinà mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda g­hapatir anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trikalpÃsaækhyeyasamudÃnÅtÃæ bodhiæ samudÃnÅya mahÃkaruïÃparibhÃvitÃ÷ «a pÃramitÃ÷ paripÆrya divyÃnnado nÃma samyaksaæbuddhà bhavi«yanti daÓabhir balaiÓ caturbhir vaiÓÃradyais tribhir Ãveïikai÷ sm­tyupasthÃnair mahÃkaruïayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ | etac ca prakaraïaæ rÃjà bimbisÃro mÃgadhakÃÓ ca paricÃrakÃ÷ Órutvà paraæ vismayam ÃpannÃ÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhagavan yÃvad anena g­hapatinà bhagavÃn saÓrÃvakasaægho divyamÃnu«Åbhir ­ddhibhir abhyarcita iti || bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_20.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani pÆrïo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | atha pÆrïa÷ samyaksaæbuddho janapadacÃrikÃæ carann anyatamÃæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta÷ | aÓrau«Åd rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷: pÆrïa÷ samyaksaæbuddho janapadacÃrikÃæ carann asmÃkaæ rÃjadhÃnÅm anuprÃpta iti | Órutvà ca punar mahatyà rÃjarddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena samanvÃgato yena bhagavÃn pÆrïa÷ samyaksaæbuddhas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya pÆrïasya samyaksaæbuddhasya pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃnte ni«aïïaæ rÃjÃnaæ k«atriyaæ mÆrdhÃbhi«iktaæ pÆrïa÷ samyaksaæbuddho bodhikarakair dharmai÷ samÃdÃpayati | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷ pÆrïaæ samyaksaæbuddhaæ saÓrÃvakasaæghaæ traimÃsyaæ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair upanimantritavÃn* | adhivÃsitaæ ca pÆrïena samyaksaæbuddhena rÃj¤as tÆ«ïÅbhÃvena | atha rÃjà k«atriyo mÆrdhÃbhi«ikta÷ pÆrïasya samyaksaæbuddhasya tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà traimÃsyaæ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrair upasthÃpya bhagavato ratnamayapratimÃæ kÃrayitvà buddhahar«aæ kÃritavÃn*, yatrÃnekai÷ prÃïiÓatasahasrair mahÃprasÃdo labdha÷ | tathetutatpratyayaæ ca te parinirv­tÃ÷ || -------------------- Vaidya, p. 54 -------------------- kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa÷ | yan mayà pÆrïasya samyaksaæbuddhasya tÃd­ÓÅ pÆjà k­tÃ, tena me saæsÃre 'nantaæ sukham anubhÆtam*, tenaiva ca hetunà tathÃgatasya ca me Óre«Âhinà Óakreïa ca Åd­ÓÅ pÆjà k­tà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 55 -------------------- t­tÅyo varga÷ | tasyoddÃnam*: candano hy atha padmaÓ ca cakraæ daÓaÓirÃs tathà | sÆk«matvak* ÓÅtadÅptaÓ ca nÃvikà gandhamÃdana÷ | nirmalo valgusvaraÓ ca vargo bhavati sattama÷ || ******************************************************* AVÁ_21 candana÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho magadhe«u janapade«u cÃrikÃæ caran gaÇgÃtÅram anuprÃpta÷ | tena khalu puna÷ samayena gaÇgÃtÅrasya nÃtidÆre stÆpam avarugïaæ vÃtÃtapÃbhyÃæ pariÓÅrïam* | bhik«ubhir d­«Âvà bhagavÃn p­«Âa÷ kasya bhagavann ayaæ stÆpa iti | bhagavÃn Ãha: candano nÃma pratyekabuddho babhÆva, tasyeti | bhik«ava Æcu÷: kuto bhagavaæÓ candanasya pratyekabuddhasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ceti | bhagavÃn Ãha: icchatha yÆyaæ bhik«ava÷ Órotuæ yathà candanasya pratyekabuddhasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ca? evaæ bhadanta | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | dhÃrmiko dharmarÃjo dharmeïa rÃjyaæ kÃrayati | so 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate tadyathÃ: ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ca | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yad ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃm* | mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà {ca} kalyà bhavati ­tumatÅ, gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | e«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âhati | tasya codyÃne mahÃpadmini | tatra padmam atipramÃïaæ jÃtam* | tad divase divase vardhate na tu phullati | tata ÃrÃmikeïa rÃj¤e niveditam* | raj¤Ã ukta÷ parÅk«yatÃm etat padmam iti | yÃvad apareïa samayena sÆryodaye tat padmaæ vikasitam* | tasya ca padmasya karïikÃyÃæ dÃraka÷ paryaÇkaæ baddhvÃvasthita÷, abhirÆpo darÓanÅya÷ -------------------- Vaidya, p. 56 -------------------- prÃsÃdiko gaura÷ kanakavarïaÓ chatrÃkÃraÓirÃ÷ pralambabÃhur vistÅrïalalÃÂa÷ uccagho«a÷ saægatabrÆs tuÇganÃsa÷ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tagÃtro 'ÓÅtyÃnuvya¤janair virÃjitagÃtra÷ | tasya mukhÃt padmagandho vÃti ÓarÅrÃc ca candanagandha÷ | tata ÃrÃmikeïa rÃj¤e niveditam* | tato rÃjà sÃmÃtya÷ sÃnta÷puraÓ ca tad udyÃnaæ gata÷ | sahadarÓanÃt tena dÃrakeïa rÃjà saæbhëita÷: ehi tÃta, ahaæ te 'putrasya putra iti | tato rÃjà h­«Âatu«Âapramudita uvÃca: evam eva putra yathà vadasÅti | tato rÃjà padminÅm avagÃhya taæ dÃrakaæ padmakarïikÃyÃæ g­hÅtvà pÃïitale sthÃpitavÃn* | yatra yatra sa dÃraka÷ pÃdau sthÃpayati, tatra tatra padmÃni prÃdurbhavanti | tatas tasya candana iti nÃma k­tam* || yadà candano dÃrako 'nupÆrveïa mahÃn saæv­tta÷, tadà nÃgarai rÃjà vij¤apta÷: ihÃsmÃkaæ deva nagaraparva pratyupasthitam* | tad arhati devaÓ candanaæ kumÃram utsra«Âam* (Speyer: utsra«Âum)| asmÃbhi÷ saha parvÃnubhavi«yati, padmaiÓ ca sarvam adhi«ÂhÃnam alaækari«yatÅti | rÃjÃha: evam astv iti | tataÓ candana÷ sarvÃlaækÃravibhÆ«ito 'mÃtyaputrapariv­to vividhair vÃdyair vÃdyamÃnai rÃjakulÃd bahir upayÃti nagaraparva pratyanubhavitum* | tatra tasya gacchata÷ padavinyÃse padavinyÃse padmÃni prÃdurbhavanti darÓanÅyÃni manoramÃïi ca | tÃny arkaraÓmibhi÷ sp­«ÂamÃtrÃïi mlÃyanti Óu«yanti || atha tasya Óuddhasatvasya kalyÃïÃÓayasya pÆrvabuddhÃvaropitakuÓalamÆlasya taddarÓanÃd yoniÓo manasikÃra utpanna÷: yathemÃni padmÃni utpannamÃtrÃïi Óobhante, arkaraÓmiparitÃpitÃni mlÃyanti Óu«yanti, evam etad api ÓarÅram iti | tasyaivaæ cintayatas tulayata uparÅk«amÃïasya saptatriæÓad bodhipak«yadharmà abhimukhÅbhÆtÃ÷ | te tasyaiva janakÃyasya madhye sthitena pratyekabodhi÷ sÃk«Ãtk­tà | yÃvac chuddhÃvÃsakÃyikair devais tasmai këÃyÃïy upanÃmitÃni | tÃni ca prÃv­tya gaganatalam utpatita÷, vicitrÃïi ca prÃtihÃryÃïi kartuæ prav­tta÷, yaddarÓanÃd rÃj¤ÃmÃtyanaigamasahÃyena mahÃn prasÃda÷ pratilabdho vicitrÃïi ca kuÓalamÆlÃny avaropitÃni | bhagavÃn Ãha: ataÓ candanasya pratyekabuddhasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ceti || bhik«avo bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta candanena pratyekabuddhena karmÃïi k­tÃni yenÃsya ÓarÅraæ sugandhi tÅk«ïendriyaÓ ceti | bhagavÃn Ãha: kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva, tatrÃnena keÓanakhastÆpe gandhÃvaseka÷ k­ta÷, pu«pÃïi cÃvaropitÃni, pratyekabodhau cÃnena mÃrgo bhÃvita÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 57 -------------------- ******************************************************* AVÁ_22 padma÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | Ãcaritam etan madhyadeÓe yadÃrÃmikÃ÷ padmÃny ÃdÃya vÅthÅæ gatvà vikrÅïate | atha bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | anyatamà ca strÅ dÃrakaæ svabhujÃbhyÃm ÃdÃya vÅthÅm avatÅrïà | dadarÓa ca sa dÃrako buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca puna÷ prasÃdajÃta÷ sahasà bÃhum abhiprasÃrya ÃrÃmikasakÃÓÃt padmaæ g­hÅtvà bhagavato mÆrdhni prak«iptavÃn* | tatas tat padmaæ ÓakaÂaÓakramÃtraæ (Speyer: ÓakaÂacakramÃtraæ) bhÆtvopari vihÃyasi sthitam* | bhagavantaæ ca gacchantam anugacchati, ti«Âhantaæ ti«Âhati | tato bhagavatà padmarÃgasad­Óà prabhà uts­«Âà sakalà ÓrÃvastÅ avabhÃsitÃ, taddhaitukaæ ca rÃjÃmÃtyapaurÃ÷ ÃvarjitÃ÷ || tato bhagavatà smitam upadarÓitam* | dharmatà khalu yasmin samaye bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷ Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_22.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_22.2 || -------------------- Vaidya, p. 58 -------------------- atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_22.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_22.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_22.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_22.6 || iti || bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena dÃrakeïa prasÃdajÃtena tathÃgatasya padmaæ k«iptam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda dÃrako 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca pa¤cadaÓa kalpÃn vinipÃtaæ na gami«yati | divyamÃnu«asukham anubhÆya padmottaro nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: ya buddhapratyekabuddhaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 59 -------------------- ******************************************************* AVÁ_23 cakram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­he viharati veïuvane kalandakanivÃpe | rÃjag­he 'nyatama÷ sÃrthavÃho mahÃsamudram avatÅrïa÷ | tasya bhÃryà yauvanavatÅ | sà svÃmino 'rthe utkaïÂhati paritapyati, na cÃsyà bhartà Ãgacchati | tayà nÃrÃyaïasya praïipatya pratij¤Ãtam*: yadi me ÓÅghram Ãgacchati, ahaæ te sauvarïacakraæ pradÃsyÃmÅti | tatas tasyÃ÷ svÃmÅ svastik«emÃbhyÃæ mahÃsamudrÃd aÓu pratyÃgata÷ | tayà sauvarïacakraæ kÃritam* | sà dÃsÅgaïapariv­tà cakram ÃdÃya gandhadhÆpapu«paæ ca, devakulaæ saæpratisthità || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_23.1 || paÓyati bhagavÃn: iyaæ dÃrikà maddarÓanÃt pratyekabodhe÷ kuÓalamÆlÃny avaropayi«yatÅti | tata÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | athÃsau dÃrikà dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc ca labdhaprasÃdà bhavati sauvarïacakraæ k«eptam Ãrabdha÷ | tataÓ ceÂikayà vÃryate: nÃyaæ nÃrÃyaïa iti sà vÃryamÃïÃpi tÅvraprasÃdà ÃvarjitamÃnasà buddhasya bhagavata upari sauvarïacakraæ nik«ipya gandhamÃlyaæ ca dattavatÅ || -------------------- Vaidya, p. 60 -------------------- tato bhagavÃn smitaæ dadarÓitum* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ taæ nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_23.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_23.3 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_23.4 || -------------------- Vaidya, p. 61 -------------------- gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_23.5 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_23.6 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_23.7 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anayà dÃrikayà tathÃgatasya sauvarïacakraæ k«iptam* | evaæ bhadanta | e«Ã Ãnanda dÃrikà anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca pa¤cadaÓa kalpÃn vinipÃtaæ na gami«yati, divyaæ mÃnu«aæ sukham anubhÆya ca cakrÃntaro nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_24 daÓaÓirÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho magadhe«u janapade«u cÃrikÃæ caran gaÇgÃtÅram anuprÃpta÷ sÃrdhaæ bhik«usaæghena | adrÃk«us te bhik«avo dÆrata eva purÃïastÆpaæ vÃtÃtapavar«air avarugïaæ prarugïam* | d­«Âvà ca punar bhagavantaæ papracchu÷: kasyai«a bhadanta stÆpa iti | bhagavÃn Ãha: daÓaÓirasa÷ pratyekabuddhasyeti | bhik«ava÷ Æcu÷: kuto bhadanta daÓaÓirasa÷ pratyekabuddhasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ceti | bhagavÃn Ãha: icchatha yÆyaæ bhik«ava÷ Órotum iti? ta Æcu÷: evaæ bhadanteti | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ -------------------- Vaidya, p. 62 -------------------- taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | dhÃrmiko dharmarÃjo dharmeïa rÃjyaæ kÃrayati | sa ca rÃjà aputra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate | tadyathÃ: ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate | sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âati | tasya codyÃne nahatÅ padminÅ utpalapadmakumudapadmapuï¬arÅkasaæchannà haæsacakravÃkakÃraï¬avÃdiÓakunopaÓobhità nalinÅ | tatra padmam atipramÃïam akaïÂakaæ sahotpannam* | tad divase divase vardhate na tu phullati | tata ÃrÃmikeïa rÃj¤e niveditam* | raj¤Ã ukta÷: parirak«yatÃm etat padmam iti | yÃvad apareïa samayena sÆryodaye tat padmaæ vikasitam* | tasya padmasya karïikÃyÃæ dÃraka÷ paryaÇkaæ baddhvÃvasthita÷, abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko gaura÷ kanakavarïaÓ chatrÃkÃraÓirÃ÷ pralambabÃhur vistÅrïalalÃÂa uccagho«a÷ saægatabrÆs tuÇganÃsa÷ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­to 'ÓÅtyÃnuvya¤janair virÃjitagÃtra÷ | taæ d­«Âvà ÃrÃmikeïa rÃj¤e niveditam* | Órutvà rÃjà sÃmÃtya÷ sÃnta÷puraÓ ca tad udyÃnaæ gata÷ | dadarÓa rÃjà padmakarïikÃyÃæ tathà vibhÃjamÃnam* | d­«Âvà ca punar h­«Âatu«Âapramudita udagraprÅtisaumanasyajÃta÷ padminÅm avagÃhya taæ g­hÅtvà mahatà satkÃreïa svag­ham ÃnÅya ÓramaïabrÃhmaïanaimittikÃnÃæ nivedya trÅïi saptakÃny ekaviæÓatiæ divasÃn jÃtasya jÃtimahaæ k­tvà daÓaÓirà iti nÃmadheyaæ k­tavÃn* || daÓaÓirà dÃraka÷ a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cott{aptott}aptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca kumÃra÷ ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ | sa paÓyati pitaraæ rÃjadharme sthitaæ sÃvadyam avadyÃni karmÃïi kurvÃïam* | d­«Âvà ca kumÃra÷ saævigna÷ pitaraæ vij¤ÃpayÃmÃsa: anujÃnÅhi mÃæ tÃta, pravraji«yÃmi svÃkhyÃte dharmavinaye iti | yÃvat pitrÃnuj¤Ãta÷ keÓaÓmaÓru avatÃrya këÃyÃïi vastrÃïy ÃcchÃdya samyag eva Óraddhayà agÃrÃd anagÃrikÃæ pravrajita÷ | tena vinopadeÓena saptatriæÓad bodhipak«Ãn dharmÃn ÃmukhÅk­tya pratyekà bodhi÷ sÃk«Ãtk­tà | sa gaganatalam utpatya pitu÷ sakÃÓe vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi cakÃra | tato rÃj¤Ã traimÃsya piï¬akenopanimantrita÷ | sa ÓarÅrabhÃrodvahanaparikhinno vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi darÓayitvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirv­tim upajagÃma | tasyai«a stÆpa iti || atha bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta daÓaÓirasà karmÃïi k­tÃni, yena mÃtu÷ kuk«au nopapanna÷, padma upapanna iti || bhagavÃn Ãha: daÓaÓirasaiva bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | daÓaÓirasà karmÃïi k­tÃny upacitÃni ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca | -------------------- Vaidya, p. 63 -------------------- na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | *{auch: karmÃïy api kalpaÓatair api |}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_24.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | atha vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | anyataraÓ ca sÃrthavÃha÷ padmam ÃdÃya vÅthÅæ pratipanna÷ | athÃsau paÓyati vipaÓyinaæ samyaksaæbuddhaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃd bhagavata upari tat padmaæ cik«epa | tat k«iptamÃtraæ bhagavata upari ÓakaÂacakramÃtraæ bhÆtvà bhagavantaæ gacchantam upagacchati, ti«Âhantam anuti«Âhati | yÃvad vipaÓyinà samyaksaæbuddhena sa sÃrthavÃha÷ pratyekabodhau vyÃk­ta÷ | tato h­«Âatu«ÂapramuditamanÃ÷ svag­ham Ãgata÷ | prajÃpatÅ cÃsya tena kÃlena prajÃyamÃnà sasvaraæ kranditavatÅ | tena paricÃrikà p­«ÂÃ: kim idam iti | tayà samÃkhyÃtam* | tata÷ sÃrthavÃha÷ saævigna÷ praïidhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: mà kadÃcit saæsÃre mÃtu÷ kuk«Ãv upapadyeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena sÃrthavÃho babhÆva, ayaæ sa daÓaÓirÃ÷ pratyekabuddha÷ | tena kuÓalamÆlenaikaviæÓatiæ kalpÃn na kadÃcin mÃtu÷ kuk«Ãv upapanna÷ | paÓcime cÃsya bhave iyaæ vibhÆti÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhÃryaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_25 sÆk«matvak* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhoga÷ prabhÆtavittopakaraïa÷ parbhÆtasatvasvÃpateya÷ prabhÆtamitrÃmÃtyaj¤ÃtisÃlohita÷ | sa ca g­hapati÷ ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ | tasyaitad abhavat: ime bhogÃ÷ jalacandrasvabhÃvÃ÷ marÅcisad­Óà anityà adhruvà anÃÓvÃsikà vipariïÃmadharmÃïa÷ pa¤cabhir ugradaï¬ai÷ sÃdhÃraïÃ÷ | yanv aham asÃrebhyo bhogebhya÷ sÃram ÃdadyÃm iti | tena bhagavÃn saÓrÃvakasaægho bhaktenopanimantrita÷ | g­haæ cÃpagatapëÃïaÓarkarakaÂhallaæ vyavasthÃpitaæ -------------------- Vaidya, p. 64 -------------------- candanavÃripari«iktaæ vicitragandhaghaÂikÃsurabhidhÆpadhÆpitaæ nÃnÃpu«pÃbhikÅrïam* | pu«pÃsanÃni praj¤aptÃni | tata÷ susvÃdaÓÅtarasapÃnÃni bhak«yabhojyÃni ca sajjÅk­tya bhagavato dÆtena kÃlam Ãrocayati: samayo bhadanta, sajjaæ bhaktaæ yasyedÃnÅæ bhagavÃn kÃlaæ manyata iti | tato bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena tasya g­hapater niveÓanaæ tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | atha sa g­hapati÷ sukhopavi«Âaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà Óucinà praïÅtenÃhÃreïa svahastaæ saætarpayati saæpravÃrayati | svahastaæ saætarpya saæpravÃrya bhagavantaæ bhuktavantaæ viditvà dhautahastam apanÅtapÃtraæ nÅcatarÃsanaæ g­hÅtvà bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn g­hapatiæ dharmyayà kathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati | anekaparyÃyeïa dharmyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya tÆ«ïÅæbhÆta÷ | atha sa g­hapatir labdhaprasÃda÷ pÃdayor nipatya cetanÃæ pu«ïÃti | tato bhagavÃn smitaæ vidarÓitavÃn* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ satvÃnÃæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_25.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_25.2 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | -------------------- Vaidya, p. 65 -------------------- anÃgataæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_25.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_25.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_25.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_25.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena Óre«Âhinà mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda Óre«ÂhÅ anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca sÆk«matvag iti nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhÃryaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 66 -------------------- ******************************************************* AVÁ_26 ÓÅtaprabha÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃæ anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ | tasyaitad abhavat: ime bhogà jalacandrasvabhÃvà gajakarïasad­Óà anityà adhruvà anÃÓvÃsikà vipariïÃmadharmÃïa÷ pa¤cabhir ugradaï¬ai÷ sÃdhÃraïÃ÷ | yanv aham asÃrebhyo bhogebhya÷ sÃram ÃdadyÃm iti | tena grÅ«makÃle vartamÃne bhagavÃn saÓrÃvakasaægho bhaktenopanimantrita÷ | g­haæ cÃpagatapëÃïaÓarkarakaÂhallaæ vyavasthÃpitaæ candanavÃripari«iktaæ vicitragandhaghaÂikÃsurabhidhÆpadhÆpitaæ nÃnÃpu«pÃbhikÅrïam* | pu«pÃsanÃni praj¤aptÃni | tata÷ ÓÅtarasÃni pÃnakÃni bhak«yabhojyÃni ca sajjÅk­tya bhagavato dÆtena kÃlam Ãrocayati: samayo bhadanta, sajjaæ bhaktaæ yasyedÃnÅæ bhagavÃn kÃlaæ manyata iti | tato bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena tasya g­hapater niveÓanaæ tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | atha sa g­hapati÷ sukhopani«aïïaæ buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ viditvà Óucinà praïÅtena khÃdanÅyabhojanÅyena svahastaæ saætarpayati saæpravÃrayati | anekaparyÃyena Óucinà praïÅtena khÃdanÅyabhojanÅyena svahastaæ saætarpya saæpravÃrya bhagavantaæ bhuktavantaæ viditvà dhautahastam apanÅtapÃtraæ nÅcatarÃsanaæ g­hÅtvà bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃæs taæ g­hapatiæ dharmyayà kathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati saæprahar«ayati | anekaparyÃyeïa dharmyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya saæprahar«ya tÆ«ïÅæbhÆta÷ | atha sa g­hapatir labdhaprasÃda÷ pÃdayor nipatya cetanÃæ pu«ïÃti | tato bhagavÃn smitaæ vidarÓitavÃn* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, -------------------- Vaidya, p. 67 -------------------- yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_26.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_26.2 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_26.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_26.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_26.5 || -------------------- Vaidya, p. 68 -------------------- nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_26.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena g­hapatinà mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda g­hapatir anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca ÓÅtaprabho nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhÃryaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_27 nÃvikÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho magadhe«u janapade«u cÃrikÃæ caran gaÇgÃtÅram anuprÃpta÷ | atha bhagavÃn bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena nÃvikÃs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya nÃvikÃn idam avocat*: uttÃrayantu bhavanto mÃm imÃæ nadÅm iti | nÃvikà Æcu÷: tarapaïyaæ prayaccheti | tato bhagavÃæs tÃn nÃvikÃn idam avocat*: aham api bhavanto nÃvika÷ pÆrvam Ãsam* | mayà hi rÃganadÅpatito nandas tÃrita÷, dve«Ãrïavapatito aÇgulimÃla÷, mÃnÃrïavapatito mÃnastabdho mÃïava÷, mohÃrïavapatito urubilvakÃÓyapas tÃrita÷ | na ca me tarapaïyaæ yÃcità iti | tathÃpy ucyamÃnà na pratipÃdyante tÃrayitum* || anyatamena nÃvikena bhagavato a«ÂÃÇgopetaæ svaraæ Órutvà tÃæ ca rÆpasaæpadaæ d­«Âvà prasÃdajÃtenoktam*: ahaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaægham uttÃrayi«yÃmÅti | tato bhik«avo nÃvam abhirƬhÃ÷ | bhagavÃn ­ddhyà agrata eva tasya nÃvikasyÃpÃrimÃt tÅrÃt pÃrime tÅre sthita÷ | tata÷ sa nÃvikas tad ­ddhiprÃtihÃryaæ d­«Âvà ÃvarjitamanÃ÷ pÃdayor nipatita÷ | tasmai bhagavatà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà tena nÃvikena viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ prÃptam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ -------------------- Vaidya, p. 69 -------------------- bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_27.1 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_27.2 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayam* | (Speyer: vigatajanmajarÃmaraïÃmaya) bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_27.3 || iti dvitÅyasya nÃvikasya mahÃn vipratisÃra utpanna÷ | tena bhagavata÷ pÃdayor nipatya atyayo deÓita÷, bhagavÃæÓ ca saÓrÃvakasaægha÷ piï¬akena pratipÃdita÷ || bhagavatà smitaæ vidarÓitam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva {vayaæ} bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_27.4 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_27.5 || -------------------- Vaidya, p. 70 -------------------- atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_27.6 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_27.7 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_27.8 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_27.9 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anena nÃvikena mamÃntike cittaæ prasÃditam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda nÃviko 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca anÃgate 'dhvani saæsÃrottaraïo nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 71 -------------------- ******************************************************* AVÁ_28 gandhamÃdana÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | Ãcaritam etan madhyadeÓe: bhÆyasà madhyadeÓanivÃsino jÃnapadà vicitrair anulepanair gÃtram anulimpanti | yÃvad anyatamo g­hapatiputra÷ | tasya dÃrikà ÓrÃddhà bhadrà kalyÃïÃÓayà lohitacandanaæ pina«Âi | bhagavÃæÓ ca pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | adrÃk«Åt sà dÃrikà buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca dÃrikÃyà mahÃn prasÃda utpanna÷ | tato labdhaprasÃdÃyà etad abhavat*: kiæ mamÃnenaivaævidhena jÅvitena yÃham Åd­Óaæ k«etram ÃsÃdya na Óaknomi dÃridryado«Ãd bhagavata÷ kÃrÃn kartum iti || tatas tayà svajÅvitam agaïayitvà ubhau pÃïÅ lohitacandanena pralipya bhagavata÷ pÃdayor aÇgade k­te, bhagavatà ca ­ddhyà sakalaæ rÃjag­hanagaraæ candanagandhenÃpÆritam* | tato dÃrikà tat pratihÃryaæ d­«Âvà prasannacittà bhagavata÷ pÃdayor nipatya cetanÃæ pu«ïÃti: anena kuÓalamÆlena pratyekÃæ bodhiæ sÃk«Ãt kuryÃm iti || tato bhagavatà smitaæ vidarÓitam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn -------------------- Vaidya, p. 72 -------------------- ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_28.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_28.2 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ {karma} vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekÃæ bodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_28.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_28.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_28.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_28.6 || iti -------------------- Vaidya, p. 73 -------------------- bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anayà dÃrikayà mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«Ã Ãnanda dÃrikà kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca gandhamÃdano nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asyà deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhÃryaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_29 nirmala÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃæ amyatama ÃrÃmika÷ | sa dantakëÂham ÃdÃya ÓrÃvastÅæ praviÓati | naimittikaÓ ca dvÃre 'vasthita÷ | sa kathayati: ya etad dantadhÃvanaæ bhak«ayi«yati, sa Óatarasaæ bhojanaæ bhak«ayi«yati | tad vacanam ÃrÃmikeïa Órutam* | Órutvà caivaæ cintayÃmÃsa: kasmÃyetad dantadhÃvanaæ dadyÃm* | yena me mahÃn saæmÃna÷ syÃd iti | tasyaitad abhavat*: ayaæ buddho bhagavÃn sacarÃcare loke jaÇgamaæ puïyak«etram abandhyamahÃphalaæ ca | yanv aham idaæ buddhÃya bhagavate dadyÃm iti || atha sa ÃrÃmiko dantakëÂham ÃdÃya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte 'sthÃt* | ekÃntasthita÷ sa ÃrÃmiko bhagavantam idam avocat*: idaæ bhagavan dantakëÂhaæ pratig­hyatÃæ mamÃntikÃd anukampÃm upÃdÃyeti | atha bhagavÃn ÃrÃmikasyÃnugrahÃrthaæ gajabhujasad­Óaæ suvarïavarïaæ bÃhum abhiprasÃrya g­hÅtavÃn*, g­hÅtvà bhak«itavÃn*, bhak«ayitvà cainam ÃrÃmikasyÃgrato visarjitavÃn*, visarjya tad dantakëÂhaæ p­thivyÃæ nikhÃtavÃn* | nikhÃtamÃtram eva ca tacchÃkhÃpatrapu«paphalasam­ddho mahÃnyagrodha÷ parimaï¬alas tatraiva k«aïe nirv­tta÷ | yasya cchÃyÃyÃæ ni«adya bhagavatà aneke«Ãæ devamanu«yÃïÃæ dharmo deÓita÷ | tato 'nÃthapiï¬adena g­hapatinà bhagavÃn* ÓatarasenÃhÃreïa pratipÃdita÷ || atha sa ÃrÃmiko bhagavadupasthÃnÃt prÃtihÃryÃc cÃvarjitamanà mÆlanik­tta iva druma÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnÃm kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena pratyekÃæ bodhiæ sÃk«ÃtkuryÃm iti || tato bhagavatà smitaæ vidarÓitam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd -------------------- Vaidya, p. 74 -------------------- gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_29.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_29.2 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ {karma} vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekÃæ bodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_29.3 || -------------------- Vaidya, p. 75 -------------------- gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_29.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_29.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_29.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda anenÃrÃmikeïa mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | e«a Ãnanda ÃrÃmiko 'nena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca trayodaÓa kalpÃn vinipÃtaæ na gami«yati, paÓcime bhave paÓcime nikete paÓcime samucchraye paÓcime ÃtmabhÃvapratilambhe nirmalo nÃma pratyekabuddho bhavi«yati | ayam asya deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_30 valgusvarÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | atha bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | saæbahulÃÓ ca go«Âhikà madyamadÃk«iptà vÅïÃm­daÇgapaïavair vividhair vÃdyair vÃdyamÃnair n­tyanto gÃyanta utpalapadmapuï¬arÅkavÃr«ikÃdibhir udÃrapu«pair ÃsaktakaïÂheguïà viÓi«ÂÃmbaravasanà bahi÷ ÓrÃvastyà nirgacchanti | bhagavÃæÓ ca ÓrÃvastyÃæ piï¬Ãya prÃvik«at* | dad­Óus te go«Âhikà buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ -------------------- Vaidya, p. 76 -------------------- jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc ca te«Ãæ yo 'sau madyamada÷ sa prativigata÷ | tato vigatamadyamadÃ÷ prasÃdÃvarjitamanaso n­tyagÅtavÃdyair bhagavata÷ upasthÃnaæ cakru÷, nÅlapadmÃni copari bhagavato nicik«ipu÷ | nik«iptÃni copari bhagavato nÅlakÆÂÃgÃro nÅlacchatraæ nÅlamaï¬apa ivÃvasthitÃni | tÃni ca bhagavantaæ gacchantam anugacchati, ti«Âhantam anuti«Âhanti | bhagavatà ca nÅlaprabhà uts­«ÂÃ, yayà ÓrÃvastÅ indranÅlamaïisad­Óaprabhà avasthità || atha the go«Âhikà labdhaprasÃdÃ÷ cetanÃæ pu«ïÃnti: anena vayaæ kuÓalamÆlena pratyekÃæ bodhiæ sÃk«ÃtkÆryÃmeti || tato bhagavatà smitaæ vidarÓitam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavanta÷ smitaæ prÃvi«kurvanti, tasmin samaye nÅlapÅtalohitÃvadÃtà arci«o mukhÃn niÓcÃrya kÃÓcid adhastÃd gacchanti, kÃÓcid upari«ÂÃd gacchanti | yà adhastÃd gacchanti, tÃ÷ saæjÅvaæ kÃlasÆtraæ saæghÃtaæ rauravaæ mahÃrauravaæ tapanaæ pratÃpanam avÅcim arbudaæ nirarbudaæ aÂaÂaæ hahavaæ huhuvam utpalaæ padmaæ mahÃpadmaæ narakÃn gatvà ye u«ïanarakÃs te«u ÓÅtÅbhÆtà nipatanti, ye ÓÅtanarakÃs te«Æ«ïÅbhÆtà nipatanti | tena te«Ãæ satvÃnÃæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabhyante | te«Ãm evaæ bhavati: kiæ nu vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, Ãhosvid anyatropapannà iti | te«Ãæ prasÃdasaæjananÃrthaæ bhagavÃn nirmitaæ visarjayati | te«Ãæ {taæ} nirmitaæ d­«Âvaivaæ bhavati: na hy eva vayaæ bhavanta itaÓ cyutÃ÷, nÃpy anyatropapannÃ÷ | api tv ayam apÆrvadarÓana÷ satva÷, asyÃnubhÃvenÃsmÃkaæ kÃraïÃviÓe«Ã÷ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasÃdya tan narakavedanÅyaæ karma k«apayitvà devamanu«ye«u pratisandhiæ g­hïanti, yatra satyÃnÃæ bhÃjanabhÆtà bhavanti | yà upari«ÂÃd gacchanti, tÃÓ cÃturmahÃrÃjikÃæs trayastriæÓÃn, yÃmÃæs tu«itÃn nirmÃïaratÅn paranirmitavaÓavartino brahmakÃyikÃn brahmapurohitÃn mahÃbrahmaïa÷ parÅttÃbhÃn apramÃïÃbhÃn ÃbhÃsvarÃn parÅttaÓubhÃn apramÃïaÓubhä Óubhak­tsnÃn anabhrakÃn puïyaprasavÃn b­hatphalÃn ab­hÃn atapÃn sud­ÓÃn sudarÓanÃn akani«ÂhÃn devÃn gatvà anityaæ du÷khaæ ÓÆnyam anÃtmety udgho«ayanti, gÃthÃdvayaæ ca bhëante: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_30.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_30.2 || atha tà arci«as trisÃhasramahÃsÃhasraæ lokadhÃtum anvÃhiï¬ya bhagavantam eva p­«Âhata÷ p­«Âhata÷ samanugacchanti | tad yadi bhagavÃn atÅtaæ karma vyÃkartukÃmo bhavati, bhagavata÷ p­«Âhato 'ntardhÅyante | anÃgataæ {karma} vyÃkartukÃmo bhavati, purastÃd antardhÅyante | narakopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdatale 'ntardhÅyante | tiryagupapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃr«ïyÃm antardhÅyante | pretopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, pÃdÃÇgu«Âhe 'ntardhÅyante | manu«yopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, jÃnunor antardhÅyante | balacakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, vÃme karatale 'ntardhÅyante | -------------------- Vaidya, p. 77 -------------------- cakravartirÃjyaæ vyÃkartukÃmo bhavati, dak«iïe karatale 'ntardhÅyante | devopapattiæ vyÃkartukÃmo bhavati, nÃbhyÃm antardhÅyante | ÓrÃvakabodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, Ãsye 'ntardhÅyante | pratyekÃæ bodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, ÆrïÃyÃm antardhÅyante | anuttarÃæ samyaksaæbodhiæ vyÃkartukÃmo bhavati, u«ïÅ«e antardhÅyante || atha tà arci«o bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya bhagavata ÆrïÃyÃm antarhitÃ÷ | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ k­takarapuÂo bhagavantaæ papraccha: nÃnÃvidho raÇgasahasracitro vaktrÃntarÃn ni«kasita÷ kalÃpa÷ | avabhÃsità yena diÓa÷ samantÃd divÃkareïodayatà yathaiva || AVÁ_30.3 || gÃthÃÓ ca bhëate: vigatodbhavà dainyamadaprahÅïà buddhà jagaty uttamahetubhÆtÃ÷ | nÃkÃraïaæ ÓaÇkham­ïÃlagauraæ smitam upadarÓayanti jinà jitÃraya÷ || AVÁ_30.4 || tatkÃlaæ svayam adhigamya vÅra buddhyà ÓrotÌïÃæ Óramaïa jinendra kÃÇk«itÃnÃm* | dhÅrÃbhir muniv­«a vÃgbhir uttamÃbhir utpannaæ vyapanaya saæÓayaæ ÓubhÃbhi÷ || AVÁ_30.5 || nÃkÃsmÃl lavaïajalÃdrirÃjadhairyÃ÷ saæbuddhÃ÷ smitam upadarÓayanti nÃthÃ÷ | yasyÃrthe smitam upadarÓayanti dhÅrÃ÷ taæ Órotuæ samabhila«anti te janaughÃ÷ || AVÁ_30.6 || iti bhagavÃn Ãha: evam etad Ãnanda, evam etat | nÃhetvapratyayam Ãnanda tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhÃ÷ smitaæ prÃvi«kurvanti | paÓyasy Ãnanda ebhir go«Âhikair mamaivaævidhaæ satkÃraæ k­tam* | evaæ bhadanta | ete Ãnanda go«Âhikà anena kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca viæÓatyantarakalpÃn vinipÃtaæ na gami«yanti, paÓcime bhave paÓcime nikete paÓcime samucchraye paÓcime ÃtmabhÃvapratilambhe valgusvarà nÃma pratyekabuddhà bhavi«yanti | ayam e«Ãæ deyadharmo yo mamÃntike cittaprasÃda iti | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhapratyekabuddhÃryaÓrÃvake«u kÃrÃn kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 78 -------------------- caturtho varga÷ | tasyoddÃnam: padmaka÷ kava¬aÓ caiva dharmapÃla÷ Óibis tathà | surÆpo maitrakanyaÓ ca ÓaÓo dharmagave«iïà | anÃthapiï¬a÷ subhadraÓ ca vargo bhavati samuddita÷ || ******************************************************* AVÁ_31 padmaka÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓaratkÃlasamaye bhik«avo rogeïa bÃdhyante pÅtapÃï¬ukÃ÷ k­ÓaÓarÅrà durbalÃÇgÃ÷ | bhagavÃæs tv alpÃbÃdho 'lpÃtaÇko 'rogo balavÃn* | taddarÓanÃd bhik«avo bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhadanta ete bhik«ava÷ ÓÃradikena rogeïa bÃdhyante, pÅtapÃï¬ukÃ÷ k­ÓaÓarÅrà durbalÃÇgÃ÷ | bhagavÃæs tv alpÃbÃdho 'lpÃtaÇko balavÃn arogajÃtÅya÷, samapÃkayà ca grahaïyà samanvÃgata iti || bhagavÃn Ãha: tathÃgatenaivaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | mayaitÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca; na praïaÓyanti karmÃïy api kalpaÓatair api | *{auch: karmÃïi kalpakoÂiÓatair api|}* sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_31.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ padmako nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam (Speyer: akaïÂhakam) ekaputram iva rÃjyaæ kÃrayati | sa ca rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca mahatÅ tyÃge vartate | tasmiæÓ ca samaye vÃrÃïasyÃæ kÃlavai«amyÃd dhÃtuvai«amyÃd và vyÃdhir utapanna÷ | prÃya÷ satvÃnÃæ pÃï¬uroga÷ saæv­tta÷ | tato rÃj¤Ã tÃn d­«Âvà kÃruïikam utpÃditam: mayà hy e«Ãæ paritrÃïaæ karaïÅyaæ cikitsà ceti | tata÷ sa rÃjà sarvavi«ayanivÃsino vaidyÃn saænipÃtya te«Ãæ satvÃnÃæ nidÃnam ÃÓayÃnuÓayaæ copalak«ya -------------------- Vaidya, p. 79 -------------------- svayam ÃrabdhaÓ cikitsÃæ sarvau«adhasamudÃnayaæ ca kartum* | tataÓ cikitsyamÃnÃnÃæ te«Ãæ satvÃnÃæ bahava÷ kÃlà atikrÃntÃ÷ | na ca Óakyante vaidyadravyau«adhaparicÃrakasaæpannà api cikitsitum* | tato rÃj¤Ã sarvavaidyÃn ÃhÆya ÃdarajÃtena puna÷ p­«ÂÃ÷: ko 'tra hetur na me duÓcikitsyà iti | vaidyà vicÃrya guïado«ÃnekamatenÃhu÷: deva kÃlavai«amyÃd dhÃtuvai«amyÃc ca lak«yÃmahe | api tu deva asty ekabhai«ajyaæ rohito nÃma matsya÷ | yadi tasya prÃpti÷ syÃt, Óakyante cikitsitum iti | tato rÃjà rohitaæ matsyaæ samanve«itum Ãrabdha÷ | sa bahubhir api cÃrapuru«air m­gyamÃïo na labhyate | tatas te rÃj¤e niveditavanta÷ || atha rÃjà apareïa samayena bahiryÃïÃya nirgacchati | te ca vyÃdhina ekasamÆhena sthitvà rÃjÃnam Æcu÷: paritrÃyasva mahÃrÃja asmÃn asmÃd vyÃdhe÷ | prayaccha jÅvitam iti | tato rÃjà karuïadÅnavilambitair ak«arair ucyamÃnas tadÃturavacanaæ Órutvà kÃruïyÃd Ãkampitah­daya÷ sÃÓrudurdinavadanaæ cintayÃmÃsa: kiæ mamÃnenaivaævidhena jÅvitena rÃjyaiÓvaryÃdhipatyena và Åd­Óena, yo 'haæ pare«Ãæ du÷khÃrtÃnÃæ na Óakto 'smi ÓÃntiæ kartum iti | evaæ vicintya rÃjà mahÃntam arthotsargaæ k­tvà jye«Âhaæ kumÃraæ rÃjyai«varyÃdhipatye«u prati«ÂhÃpya bandhujanaæ k«amayitvà paurÃmÃtyÃæÓ ca k«amayitvà dÅnÃn samÃÓvÃsya a«ÂÃÇgasamanvÃgataæ vrataæ samÃdÃya upariprÃsÃdatalam abhiruhya dhÆpapu«pagandhamÃlyavilepanaæ ca k«iptvà prÃÇmukhaæ praïidhiæ kartuæ prÃrabdha÷: yena satyena satyavacanena mahÃvyasanagatÃn satvÃn vyÃdhiparipŬitÃn d­«Âvà svajÅvitam i«Âaæ parityajÃmi | anena satyena satyavÃkyena asyÃæ vÃlukÃyÃæ nadyÃæ mahÃn rohitamatsya÷ prÃdurbhaveyam* | ity uktvà prÃsÃdatalÃd ÃtmÃnaæ mumoca || sa patitamÃtra÷ kÃlagato nadyÃæ vÃlukÃyÃæ mahÃn rohitamatsya÷ prÃdurbhÆta÷ | iti devatÃbhi÷ sarvavijite Óabda uts­«Âa÷: e«a dÅrghakÃlamahÃvyÃdhyutpŬitÃnÃm am­takalpo nadyÃæ vÃlukÃyÃæ mahÃn rohitamatsya prÃdurbhÆta÷ iti | yata÷ sahaÓravaïÃn mahÃjanakÃya÷ Óastravyagrakara÷ piÂakÃn ÃdÃya nirgatya vividhais tÅk«ïai÷ Óastrair jÅvita eva mÃæsÃny utkartitum Ãrabdha÷ | sa ca bodhisatvo vikartyamÃnaÓarÅras tÃn sarvÃn maitryà sphuran sabëpÃÓruvadanaÓ cintayÃmÃsa: lÃbhà me sulabdhÃ÷ yan nÃma ime satvà madÅyena mÃæsarudhireïa sukhino bhavi«yantÅti | tad anenopakrameïa satvÃn dvÃdaÓavar«Ãïi svakena mÃæsarudhireïa saætarpayÃmÃsa, na cÃnuttarÃyÃ÷ samyaksaæbodheÓ cittaæ nivartitavÃn* || yadà te«Ãæ satvÃnÃæ sa vyÃdhir upaÓÃntas tadà tena rohitamatsyena Óabda udÅrita÷: Ó­ïvantu bhavanta÷ satvÃ÷ | ahaæ sa rÃjà padmaka÷ | mayà yu«mÃkam arthe svajÅvitaparityÃgenÃyam evaævidha ÃtmabhÃva upÃtta÷ | mamÃntike cittaæ prasÃdayadhvam* | yadÃham anuttarÃæ samyaksaæbodhim -------------------- Vaidya, p. 80 -------------------- abhisaæbhotsye, ahaæ tadà yu«mÃn atyantavyÃdhe÷ parimocya atyantani«Âhe nirvÃïe prati«ÂhÃpayi«yÃmÅti | tacchravaïÃt sa janakÃyo labdhaprasÃdo rÃjÃmÃtyapaurÃÓ ca pu«padhÆpamÃlyavilepanair abhyarcya praïidhÃnaæ kartum ÃrabdhÃ÷: atidu«karakÃraka, yadà tvam anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyethÃ÷, tadà te vayaæ ÓrÃvakÃ÷ syÃmeti | bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena padmako nÃma rÃjà babhÆva, ahaæ sa | yad evaævidhÃ÷ parityÃgÃ÷ k­tÃ÷, tena me saæsÃre 'nantasukham anubhÆtam* | idÃnÅm apy anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷, samapÃkayà ca grahaïyà samanvÃgata÷ | yena me aÓitapÅtakhÃditÃsvÃditaæ samyak sukhena pariïamati | alpÃbÃdho rogatÃtÅtaÓ cÃsmi | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yat sarvasatve«u dayÃæ bhÃvayi«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_32 kava¬a÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: saced bhik«ava÷ satvà jÃnÅyur dÃnasya dÃnasaævibhÃgasya ca phalavipÃkaæ yathÃhaæ jÃnÃmi dÃnasya phalaæ dÃnasaævibhÃgasya ca phalavipakÃm*, apÅdÃnÅæ yo 'sÃv apaÓcimaka÷ kava¬aÓ carama Ãlopa÷, tato 'pi nÃdatvà asaævibhajya paribhu¤jÅta sacel labheta dak«iïÅyaæ pratigrÃhakam* | na cai«Ãm utpannaæ mÃtsaryaæ cittaæ paryÃdÃya ti«Âhet* | yasmÃt tarhi satvà na jÃnanti dÃnasya phalaæ dÃnasaævibhÃgasya ca phalavipÃkam*, yathÃhaæ jÃnÃmi dÃnasya phalaæ dÃnasaævibhÃgasya ca phalavipÃkam*, tasmÃt te adatvà asaævibhajya paribhu¤jate Ãg­hÅtena cetasÃ, utpannaæ cai«Ãæ mÃtsaryaæ cittaæ paryÃdÃya ti«Âhati || idam avocad bhagavÃn* | idam uktvà sugato hy athÃparam etad uvÃca ÓÃstÃ: evaæ hi satvà jÃnÅyur yathà proktaæ mahar«iïà | vipÃka÷ saævibhÃgasya yathà bhavati mahÃrthika÷ || AVÁ_32.1 || nÃdatvà paribhu¤jÅran na syur matsariïas tathà | na cai«Ãm Ãgrahe cittam utpadyeta kadÃcana || AVÁ_32.2 || -------------------- Vaidya, p. 81 -------------------- yasmÃt tu na prajÃnanti bÃlà mohatamov­tÃ÷ | tasmÃt tu bhu¤jate satvà Ãg­hÅtena cetasà | utpannaæ cai«Ãæ mÃtsaryaæ cittaæ paryÃdÃya ti«Âhati || AVÁ_32.3 || yadà bhagavatà etat sÆtraæ bhëitaæ tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavÃn dÃnasya varïaæ bhëate dÃnasaævibhÃgasya ca phalavipÃkam iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yat tathÃgato dÃnasya varïaæ bhëate, dÃnasaævibhÃgasya phalavipÃkam iti | yan mayÃtÅte 'dhvani yÃcanakahetor mukhadvÃragata÷ svakava¬a÷ parityakta÷ | tac chruïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye 'ham* || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* (Speyer: akaïÂhakam ) | ekaputram iva rÃjyaæ kÃrayati | sa rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca | mahatÅ tyÃge vartate | yÃvad apareïa samayena mahaddurbhik«aæ prÃdurbhÆtaæ durbhik«Ãntarakalpasad­Óam* | tatas te janakÃyà durbhik«ÃkÃlabhayabhÅtÃ÷ k«utk«ÃmakaïÂhakapolÃ÷ pretÃÓrayasad­ÓÃ÷ saægamya samÃgamyaikasamÆhena rÃjÃnam upas­tya jayenÃyu«Ã vardhayitvocu÷: deva paritrÃyasva asmÃn asmÃd durbhik«abhayÃt* | prayaccha jÅvitam iti | tato rÃjà ko«Â÷ÃgÃrikaæ puru«am ÃmantritavÃn*: asti bho puru«a ko«ÂhÃgÃre annapÃnaæ yad asmÃkaæ syÃd e«Ãæ ca janakÃyÃnÃm*? iti Órutvà ko«ÂhÃgÃrika Ãha: parigaïya deva sasyÃni ÃkhyÃsyÃmÅti | tato gaïitakuÓalair gaïanÃæ k­tvà sarve«Ãæ vi«ayanivÃsinÃæ divase divase ekakava¬o rÃj¤o dvau kava¬Ãv iyantaæ kÃlaæ bhavi«yatÅti samÃkhyÃtam* | tato rÃjà janakÃyÃn ÃhÆyoktavÃn*: tena hi bhavanto divasÃnudivasam Ãgatya rÃjakule kava¬am abhyavah­tya gacchateti | tatas te pratidivasam Ãgatya pratyekam ekaikaæ kava¬am abhyavah­tya yathe«Âaæ gacchanti || athÃnyatamo brÃhmaïas tasyÃæ gÃïanÃyÃæ nÃsÅt* | parebhyaÓ ca Órutvà rÃjÃnam uvÃca: deva janapadagatena me Órutà gaïanà | dÅyatÃæ mamÃpi kava¬a iti | tato rÃjà svakÃt kava¬advayÃd ekaæ brÃhmaïÃya dattavÃn* | ekaæ kava¬aæ janasÃmÃnyam abhyavahartuæ prav­tta÷ || Óakrasya devendrasyÃdhastÃj j¤ÃnadarÓanaæ pravartate | tasyaitad abhavat*: atidu«karaæ bata vÃrÃïaseyo rÃjà karoti, yanv aham enaæ mÅmÃæseyeti | atha Óakro devendro brÃhmaïave«am ÃtmÃnam abhinirmÃya bhojanakÃle rÃjÃnam upas­pta÷ | jayenÃyu«Ã ca vardhayitvovÃca: bubhuk«ito kuru«va svakakava¬enÃnugraham iti | tato rÃjà svajÅvitaparityÃgaæ vyavasÃyakÃruïyÃt svakava¬aæ brÃhmaïÃya datvÃnÃhÃratÃæ pratipanna÷ | yÃvat «a¬bhaktacchedà anenopakrameïa k­tÃ÷ | taæ ca mahÃjanakÃyaæ bhu¤jÃnaæ d­«Âvà parÃæ prÅtim Ãpede | atha Óakro devendras taæ rÃj¤o 'tidu«karaæ vyavasÃyaæ d­«Âvà brÃhmaïave«am antardhÃpya svena rÆpeïa sthitvà rÃjÃnaæ saævardhayÃmÃsa: sÃdhu sÃdhu mahÃrÃja, Ãvarjità -------------------- Vaidya, p. 82 -------------------- vayaæ bhavatÃnena du«kareïa vyavasÃyena, sanÃthaÓ cÃyaæ janakÃya Åd­Óena prajÃpÃlakena | na du«yatÃæ tava vijite sarvabÅjÃni, vÃpy antÃm* | ahaæ saptame divase tathÃvidhaæ mÃhendraæ var«am utsrak«yÃmi, yena sarvasasyÃni ni«patsyanta iti | rÃj¤Ã tathà kÃritam* | ÓakreïÃpi tathÃvidhaæ mahendraæ var«am uts­«Âam*, yena durbhik«aæ vinivartitaæ subhik«aæ prÃdurbhÆtam* || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena brahmadatto nÃma rÃjà babhÆva, ahaæ sa | mayà tÃny evaævidhe durbhik«e vartamÃne svajÅvitaparityÃgÃd evaævidhÃni dÃnÃni dattÃni | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad dÃnÃni dÃsyÃma÷ puïyÃni kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_33 dharmapÃla÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­he viharati veïuvane kalandakanivÃpe | yadà devadattena mohapuru«eïa bhagavato vadhÃrthena dhanapÃlako hastinÃga uts­«Âa÷, udapÃno vi«acÆrïena cÃvakÅrïa÷, vadhakapuru«ÃÓ cots­«ÂÃ÷ | sa bhagavato dÅrgharÃtraæ vadhaka÷ pratyarthika÷ pratyamitra÷, bhagavÃæÓ cÃsya maitracitto hitacitto 'nukampÃcittena na pratyupasthita÷ | tadà bhik«avo bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhagavan yÃvad ayaæ devadatto bhagavato vadhÃyodyata÷, bhagavÃæÓ cÃsya maitracitto hitacitto 'nukampacittenà pratyupasthita iti || bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ tathÃgato vigatarÃgo vigatadve«o vigatamoha÷ parimukto jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsebhya÷ sarvaj¤a÷ sarvÃkÃraj¤a÷ sarvaj¤Ãnaj¤eyavaÓiprÃpta÷ | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohena daharakavayasyavasthitena vadhÃya parÃkrÃntasyÃsyÃntike naivaæ cittaæ dÆ«itam* | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye 'ham* || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | sa rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca mahatÅ tyÃge vartate | tasya ca rÃj¤o durmatir nÃma devÅ caï¬Ã ro«aïÅ sÃhasikà | ekaputraÓ ca dharmapÃlo nÃmnà tasyà eva durmatyÃ÷ sakÃÓÃj jÃta÷ | sa ca dharmapÃlo dayÃvÃn ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya -------------------- Vaidya, p. 83 -------------------- Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ | sarve«Ãæ ca vÃrÃïaseyÃnÃæ brÃhmaïag­hapatÅnÃm i«Âa÷ kÃnta÷ priyo manÃpo darÓanena | sa copÃdhyÃyasakÃÓaæ gatvà dÃrakai÷ saha lipiæ paÂhati || yÃvad rÃjà apareïa samayena vasantakÃlasamaye saæpu«pite«u pÃdape«u haæsakrau¤camayÆraÓukaÓÃrikÃkokilajÅva¤jÅvakanirgho«ite vana«aï¬e devyà sahÃnta÷purapariv­ta udyÃnabhÆmiæ nirgata÷ | tatra ca rÃj¤a udyÃne 'nta÷purajanena saha krŬata År«yÃro«aparÅtà durmatir devÅ kupità | rÃj¤Ã cÃsyà ardhaæ pÅtakaæ varjitam* | tayà kupitayà rÃjca÷ saædeÓo visarjita÷: putrasyÃhaæ rudhiraæ pibeyam*, yady ahaæ tavÃrdhaæ pÅtakaæ pibeyam iti | kÃmÃn khalu pratisevamÃnasya nÃsti kiæcit pÃpakaæ karmÃkaraïÅyam iti | tato rÃjà brahmadatto dhÃrmiko 'pi san kÃmarÃgaparyavasÃnavigamÃd anta÷purajanena sÃntvyamÃno 'pi krodhÃgninà prajvalita÷ | tatas tena saæprav­ddhakrodhenÃj¤Ã dattÃ: gacchata, dharmapÃlasya galaæ chitvà rudhiraæ pÃyayatainÃm iti || tato dÃrakaÓÃlÃvasthito dharmapÃla÷ kumÃra÷ Órutvà rodituæ prav­tta÷ | evaæ cÃha: dhik satvasabhÃgatÃæ saæsÃre, yatra nÃma krodhavaÓÃd aÇgani÷s­tam api sutaæ parityajantÅti | tato dharmapÃla÷ sarvÃlaækÃravibhÆ«ita÷ pitu÷ pÃdayor nipatya kathayati: sÃdhu tÃta prasÅda | niraparÃdhaæ mà mÃæ parityÃk«Å÷ | i«ÂÃÓ ca sarve«Ãæ pitÌïÃæ putrà iti | rÃjà kathayati: putraka yadi te mÃtà k«amate, aham api k«ame iti | tato dharmapÃla÷ prarudan mÃtu÷ sakÃÓam upasaækrÃnta÷ pÃdayor nipatya k­takarapuÂa uvÃca: amba k«amasva, mà mÃæ jÅvitÃd vyaparopayeti | sà evaæ karuïadÅnavilambitair ak«arair ucyamÃnà na k«amate | tato vadhyaghÃtais tÅk«ïena Óastreïa dharmapÃlasya kumÃrasya galaæ chitvà durmatir devÅ rudhiraæ pÃyità | na ca durmatyà vipratisÃro jÃta÷ | dharmapÃlo 'pi kumÃro mÃtÃpit­vadhyaghÃte«u cittaæ prasÃdya kÃlagata÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena dharmapÃlo nÃma kumÃro babhÆva, ahaæ sa÷ | sà durmatir devÅ, e«a devadatta÷ | tadÃpi me vadhakahastagatenÃsya maitraæ cittam utpÃditam* | idÃnÅm apy aham asya vadhÃyodyatasya maitracitto hitacitta÷ anukampÃcitta÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yat sarvasatve«u maitraæ cittaæ bhÃvayi«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_34 Óibi÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ -------------------- Vaidya, p. 84 -------------------- saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena ÓrÃvastyÃæ bhik«ÆïÃæ dvau saænipÃtau bhavata÷ | eka ëìhyÃæ var«opanÃyikÃyÃæ dvitÅya÷ kÃrtikyÃæ pÆrïamÃsyÃm* | tatra bhik«ava÷ pÃtrÃïi pacanti, cÅvarÃïi dhÃvayanti, pÃæsukÆlÃni ca sÅvyanti | yÃvad anyatamo bhik«uÓ cÅvaraæ syotukÃma÷ sÆcÅchidraæ sÆtrakaæ na Óaknoti pratipÃdayitum* | sa karuïadÅnavilambitair ak«arair uvÃca: ko loke puïyakÃma iti | bhagavÃæÓ cÃsya nÃtidÆre caækrame caækramyate | tato bhagavÃn gambhÅramadhuraviÓadakalaviÇkamanoj¤adundubhinirgho«o gajabhujasad­ÓabÃhum abhiprasÃrya kathayati: ahaæ bhik«o loke puïyakÃma iti | tato 'sau bhik«ur bhagavata÷ pa¤cÃÇgopetaæ svaram upaÓrutya saæbhrÃntas tvaritatvaritaæ bhagavata÷ pÃïiæ g­hÅtvà svaÓirasi sthÃpayitvÃha: bhagavan*, anena te pÃïinà trÅïi kalpÃsaækhyeyÃni dÃnaÓÅlak«ÃntivÅryadhyÃnapraj¤Ã upacitÃ÷ | atha ca punar bhagavÃn enam Ãha: at­pto 'haæ bhik«o puïyai÷, labdharaso 'haæ bhik«o puïyai÷, ato me t­ptir nÃstÅti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavÃn puïyamayai÷, saæskÃrair at­pta iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ tathÃgato vigatarÃgo vigatadve«o vigatamoha÷ parimukto jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsebhya÷ sarvaj¤a÷ sarvÃkÃraj¤a÷ sarvaj¤Ãnaj¤eyavaÓiprÃpta÷ | yat tv aham atÅte 'dhvani sarÃga÷ sadve«a÷ samohÈ 'parimukto jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsebhyo t­pta÷ puïyamayai÷ saæskÃrai÷ | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye 'ham* || bhÆtapurvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani Óibigho«ÃyÃæ rÃjadhÃnyÃæ Óibir nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | sa ca ÓibÅ rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca | mahatÅ tyÃge vartate | sa kalyam (Speyer: kÃlyam ) evotthÃya yaj¤avÃÂaæ praviÓya annam annÃrthibhya÷ prayacchati, vastraæ vastrÃrthibhya÷ | dhanadhÃnyahiraïyasuvarnamaïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlÃdÅnÃæ (Speyer: øpravìÃø ) parityÃgaæ karoti | na cÃsau puïyamayai÷ saæskÃrais t­ptiæ gacchati | so 'nta÷puraæ praviÓyÃnta÷purajanasya bhaktÃcchÃdanaæ prayacchati, kumÃrÃïÃm amÃtyÃnÃæ bhaÂabalÃgrasya naigamajÃnapadÃnÃm* || atha rÃj¤a÷ Óiber etad abhavat*: saætarpità anena manu«yabhÆtÃ÷, k«udrajanto 'vaÓi«ÂÃ÷, kena saætarpayitavyà iti | sa parityaktavibhavasarvasva ekaÓÃÂakanivasita÷ svaÓarÅrÃvaÓe«aÓ cintÃm Ãpede | tasyaitad abhavat: k«udrajantubhya÷ svaÓarÅram anuprayacchÃmÅti | sa Óastreïa svaÓarÅraæ tak«ayitvà yatra daæÓamaÓakÃs tatrots­«ÂakÃya÷ prati«Âhate | priyam ivaikaputrakaæ rudhireïa saætarpayati || Óakrasya devendrasyÃdhastÃj j¤ÃnadarÓanaæ pravartate | tasyaitad bahavat*: kim ayaæ ÓibÅ rÃjà satvÃnÃm artham evaæ karoti, uta karuïayÃ? yanv aham enaæ vij¤Ãseyeti | tato bhinnäjanam asivarïaæ -------------------- Vaidya, p. 85 -------------------- g­dhraveÓam ÃtmÃnam abhinirmÃya rÃj¤e Óibe÷ sakÃÓam upasaækramya mukhatuï¬akenÃk«yutpÃÂayituæ prav­tta÷ | na ca rÃjà saætrÃsam Ãpadyate | kiæ tu maitrÅviÓÃlÃbhyÃæ nayanÃbhyÃæ taæ g­dhram Ãlokya kathayati: vatsa, yan madÅyÃc charÅrÃt prayu¤jase, tena praïaya÷ kriyatÃm iti | tata÷ Ãvarjita÷ Óakro devendro brÃhmaïave«am ÃtmÃnam abhinirmÃya rÃj¤a÷ Óibe÷ purastÃt sthitvÃ: sÃdhu pÃrthiva, dÅyatÃm etan nayanadvayam iti | rÃjovÃca: mahÃbrÃhmaïa g­hyatÃæ yad abhirucitam*, na me 'tra vighna÷ kaÓcid astÅti | tata÷ Óakro devendro bhÆyasyà mÃtrayÃbhiprasanno brÃhmaïave«am antardhÃpya svarÆpeïa sthitvà rÃjÃnam abhyutsÃhayann uvÃca: sÃdhu sÃdhu bho÷ pÃrthiva, suniÓcità te buddhi÷, akampyas te praïidhi÷; anugatà te satve«u mahÃkaruïÃ, yatra nÃma tvaæ saætrÃsakare«u dharme«u viÓÃrado÷ | na cirÃt tvam anena vyavasÃyenÃnuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyase || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena Óibir nÃma rÃjà babhÆva, ahaæ sa | tadÃnÅm api puïyamayai÷ saæskÃrais t­ptir nÃsti, prÃg evedÃnÅm* | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad dÃnÃni dÃsyÃma÷, puïyÃni kari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_35 surÆpa÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | yadà bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adà madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati, k«audraæ madhv ivÃne¬akam*, anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ Ó­ïoty Ãne¤jamÃnair (Speyer: ani¤jamÃnair )indriyai÷, tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhadanta yÃvad dharmaratnasyÃmÅ bhÃjanabhÆtÃ÷ satvà Ãdareïa Órotavyaæ manyanta iti | bhagavÃn Ãha: yathà tathÃgatena bhik«ava ÃdarajÃtena dharma÷ ÓrutaÓ codg­hÅtaÓ ca, tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapurvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ surÆpo nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | sa ca rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca | mahatÅ tyÃge vartate | tasya ca rÃj¤a÷ sundarikà nÃma devÅ abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà -------------------- Vaidya, p. 86 -------------------- sarvÃÇgapratyaÇgopetÃ, sundarakaÓ ca nÃmnà ekaputra÷ i«Âa÷ kÃnta÷ priyo manÃpa÷ k«Ãnto 'pratikÆla÷ | athÃpareïa samayena rÃj¤a÷ surÆpasya dharme abhilëa utpanna÷ | tena sarve amÃtyÃ÷ saænipÃtyoktÃ÷: parye«ata me grÃmaïyo dharmÃn, dharmo me rocata iti | tatas te amÃtyÃ÷ k­takarapuÂà rÃjÃnaæ vij¤Ãpayanti: durlabho mahÃrÃja dharma÷ | ÓrÆyate mahÃrÃja buddhÃnÃæ loke utpÃdÃd dharmasyotpÃdo bhavatÅti | tato rÃj¤Ã suvarïapiÂakaæ dhvajÃgre baddhvà sarvavijite ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: yo me dharmaæ vak«yati, tasyemaæ suvarïapiÂakaæ dÃsyÃmi, mahatà ca satkÃreïa satkari«yÃmÅti | tato bahava÷ kÃlà atikrÃntÃ÷ | na ca kaÓcid dharmadeÓaka upalabhyate | tata÷ sa rÃjà dharmahetor utkaïÂhati paritapyati || Óakrasya ca devÃnÃm indrasyÃdhastÃj j¤anadarÓanaæ pravartate | sa paÓyati rÃjÃnaæ dharmahetor vihanyamÃnam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaæ surÆpÃæ rÃjÃnam mÅmÃæseyeti | tato yak«arÆpam ÃtmÃnam abhinirmÃya vik­takaracaraïanayano 'nekapari«anmadhyagataæ rÃjÃnam etad avocat*: nanu dharmÃbhilëŠbhavÃn*, aham te dharmaæ vak«yÃmÅti | tato dharmaÓravaïÃt prÅtiprÃmodyajÃto rÃjà yak«am etad uvÃca: brÆhi guhyaka dharmÃn Óro«yÃmÅti | guhyaka uvÃca: sukhitasya bata mahÃrÃja dharmà abhilasanti | bubhuk«ito 'smi bhojanaæ tÃvan me prayaccheti | tac chrutvà rÃjà pauru«eyÃnÃm amantrayÃmÃsa: ÃnÅyantÃm asya bhak«yabhojyaprakÃrà iti | yak«a Ãha: sadyohatarudhiramÃæsabhak«yo 'ham* | etaæ me sundaram ekaputrakaæ prayaccheti | Órutvà rÃjà paraæ vi«Ãdam Ãpanna÷: kadÃcit karhicin me 'dya dharmaÓabda ÃsÃdita÷ | so 'py anargheïa mÆlyeneti | tata÷ sundara÷ kumÃras tad upaÓrutya pitu÷ pÃdayor nipatya rÃjÃnam vij¤ÃpayÃmÃsa: mar«aya deva | pÆryatÃæ devasyÃbhiprÃyam*, prayaccha mÃæ guhyakÃyÃhÃrÃrtham iti | tato rÃjà tam ekaputrakam i«Âaæ kÃntaæ priyaæ manÃpaæ k«Ãntam apratikÆlaæ dharmasyÃrthe yak«Ãya dattavÃn* | tato yak«eïa ­ddhibalÃdhÃnÃd raj¤a÷ par«adaÓ ca tathà darÓito yathÃÇgapratyaÇgÃni p­thagvik­tya bhak«itÃni, rudhiraæ ca pÅyamÃnam* | # # # d­«Âvà rÃjà dharmÃbhilëŠna ni«Ãdam Ãpanna÷ | sa guhyako rÃjÃnam uvÃca: at­pto 'smi bho÷ pÃrthiva, bhÆyo me prayaccheti | tato rÃjà tasmai dayitÃæ bhÃryÃæ dattavÃn* | sÃpi tenaivÃkÃreïa darÓità | tato bhÆyo rÃjÃnam uvÃcÃ: bho pÃrthiva, adyÃpi t­ptir na labhyata iti | tato rÃjà yak«am uvÃca: vatsa datto me ekaputrako bhÃryà ca dayitÃ, kiæ bhÆya÷ prÃrthayase iti | guhyaka uvÃca: svaÓarÅraæ me prayaccha | anena t­ptim upayÃsyÃmÅti | rÃjovÃca: yadi svaÓarÅraæ te pradÃsyÃmi, kathaæ punar dharmaæ Óro«yÃmi? kiæ nu pÆrvaæ me dharmaæ vada, paÓcÃd g­hÅtadharmà ÓarÅraæ parityak«yÃmÅti | tato guhyakena rÃjÃnaæ pratij¤ÃyÃæ prati«Â÷ÃpyÃnekaÓatÃyÃ÷ pari«ada÷ purastÃd dharmo deÓita÷ || -------------------- Vaidya, p. 87 -------------------- priyebhyo jÃyate Óoka÷ priyebhyo jÃyate bhayam* | priyebhyo vipramuktÃnÃæ nÃsti Óoka÷ kuto bhayam iti || AVÁ_35.1 || tato rÃjà asyà gÃthÃyÃ÷ sahaÓravaïÃt prahlÃditamanÃ÷ prÅtisaumanasyendriyajÃto yak«am uvÃca: idaæ guhyaka ÓarÅram*, yathe«Âaæ kriyatÃm iti || tata÷ Óakro devendro rÃjÃnaæ meruvadakampyam anuttarÃyÃæ samyaksaæbodhau viditvà yak«arÆpam antardhÃpya svarÆpeïa sthitvà prasÃdavikasitÃbhyÃæ nayanÃbhyÃm ekena pÃïinà putraæ g­hÅtvà dvitÅyena ca bhÃryÃæ rÃjÃnam abhyutsÃhayann uvÃca: sÃdhu sÃdhu satpuru«a | d­¬hasaænÃhas tvam* | nacirÃd anena vyavasÃyena anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbhotsyase | ayaæ ca te i«ÂajanasamÃgama iti | tato rÃjà Óakraæ devendram idam avocat*: sÃdhu sÃdhu kauÓika, k­to 'smÃkaæ dharmÃbhiprÃya÷ pÆritaÓ ceti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena surÆpo nÃma rÃjà babhÆva, ahaæ sa | sundara÷ kumÃra Ãnanda÷ | sundarikà e«Ã eva yaÓodharà | tadÃpi me bhik«avo dharmahetor i«ÂabandhuparityÃga÷ svajÅvitaparityÃgaÓ ca k­ta÷, prÃg evedÃnÅm* | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad dharmaæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | dharmaæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_36 maitrakanyaka÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: sabrahmakÃïi bhik«avas tÃni kulÃni ye«u kule«u mÃtÃpitarau samyaÇ mÃnyete, samyak pÆjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya heto÷? brahmabhÆtau hi kulaputrasya mÃtÃpitarau sahadharmeïa | sÃcÃryakÃïi tÃni kulÃni ye«u kule«u mÃtÃpitarau samyaÇ mÃnyete, samyak pÆjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya heto÷? ÃcÃryabhÆtau hi kulaputrasya mÃtÃpitarau sahadharmeïa | ÃhavanÅyÃni tÃni kulÃni ye«u kule«u mÃtÃpitarau samyaÇ mÃnyete, samyak pÆjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya heto÷? ÃhavanÅyau hi kulaputrasya -------------------- Vaidya, p. 88 -------------------- mÃtÃpitarau sahadharmeïa | sÃgnikÃni tÃni kulÃni ye«u kule«u mÃtÃpitarau samyaÇ mÃnyete, samyak pÆjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya heto÷? agnibhÆtau hi kulaputrasya mÃtÃpitarau sahadharmeïa | sadevakÃni tÃni kulÃni ye«u kule«u mÃtÃpitarau samyaÇ mÃnyete, samyak pÆjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya heto÷? devabhÆtau hi kulaputrasya mÃtÃpitarau sahadharmeïa | idam avocad bhagavÃn* | idam uktvà sugato hy athÃparam etad uvÃca ÓÃstÃ: brahmà hi mÃtÃpitarau pÆrvÃcÃryau tathaiva ca | ÃhavanÅyau putrasya agni÷ syÃd daivatÃni ca || AVÁ_36.1 || tasmÃd etau namasyeta satkuryÃc caiva paï¬ita÷ | udvartanena snÃnena pÃdÃnÃæ dhÃvanena ca | athavà annapÃnena vastraÓayyÃsanena ca || AVÁ_36.2|| tayà sa paricaryayà mÃtÃpit­«u paï¬ita÷ | iha cÃnindito bhavati pretya svarge ca modate || AVÁ_36.3 || yadà bhagavatà etat sÆtraæ bhëitam*, tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavÃn mÃtÃpit­guruÓuÓrÆ«ÃvarïavÃdÅti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ tathÃgato vigatarÃgo vigatadve«o vigatamoha÷ parimukto jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ sarvaj¤a÷ sarvÃkÃraj¤a÷ sarvaj¤Ãnaj¤eyavaÓiprÃpto mÃtÃpit­guruÓuÓrÆ«Ãyà varïavÃdÅ | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ mÃtu÷ svalpam apakÃraæ k­tvà mahadu÷kham anubhÆtam* | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapurvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ mitro nÃma sÃrthavÃho babhÆva ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putrà jÃyante mriyante cà | sa kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham* | na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃj¤o vidheyaæ bhavi«yatÅti | tasya vayasyakenopadi«Âam*: yadi te putrà jÃyante, tasya dÃrikÃnÃma sthÃpayitavyam* | evam asau cirajÅvÅ bhavi«yatÅti | so 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate | tadyathà ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yad ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | katame«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃm*? mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà {ca} kalyà bhavati ­tumatÅ | -------------------- Vaidya, p. 89 -------------------- gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | e«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | sa ca ÃyÃcanaparas ti«Âhati | anyatamaÓ ca satvo 'nyatamasmÃt satvanikÃyÃc cyuta÷ tasya prajÃpatyà kuk«im avakrÃnta÷ | paæcÃveïikà dharmà ekatye paï¬itajÃtÅye mÃt­grÃme | katame paæca | raktaæ puru«aæ jÃnÃti, viraktaæ {puru«aæ} jÃnÃti | kÃlaæ jÃnÃti, ­tuæ jÃnÃti | garbham avakrÃntaæ jÃnÃti | yasya sakÃÓÃd garbho 'vakrÃmati taæ jÃnÃti | dÃrakaæ jÃnÃti | dÃrikÃæ jÃnÃti | saced dÃrako bhavati dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | saced dÃrikà bhavati vÃmaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | sà ÃttamanÃttamanÃ÷ svÃmina Ãrocayati: di«ÂyÃryaputra vardhase | ÃpannasatvÃsmi saæv­ttà | yathà ca me dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati niyataæ dÃrako bhavi«yatÅti | so 'py ÃttamanÃttamanÃ÷ pÆrvakÃyam abhyunnamayya dak«iïaæ bÃhum abhiprasÃrya udÃnam udÃnayati: apy evÃhaæ cirakÃlÃbhila«itaæ putramukhaæ paÓyeyam* | jÃto me syÃn nÃvajÃta÷ | k­tyÃni me kurvÅta | bh­ta÷ pratibibh­yÃt | dÃyÃd yaæ pratipadyeta | kulavaæÓo me cirasthitika÷ syÃt* | asmÃkaæ cÃpy atÅtakÃlagatÃnÃm alpaæ và prabhÆtaæ và dÃnÃni datvà puïyÃni k­tvà asmÃkaæ nÃmnà dak«iïÃm Ãdek«yati: idaæ tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | ÃpannasatvÃæ cainÃæ viditvopariprÃsÃdatalagatÃm ayantritÃæ dhÃrayati | ÓÅte ÓÅtopakaraïair u«ïe u«ïopakaraïair vaidyapraj¤aptair ÃhÃrair nÃtitiktair nÃtyamlair nÃtilavaïair nÃtimadhurair nÃtikaÂukair nÃtika«Ãyais tiktÃmlalavaïamadhurakaÂukaka«Ãyavivarjitair ÃhÃrair hÃrÃrdhahÃravibhÆ«itagÃtrÅm apsarasam iva nandanavanavicÃriïÅæ ma¤cÃn ma¤caæ pÅÂhÃt pÅÂham anavatarantÅm adharÃæ bhÆmim* | na cÃsyÃ÷ kiæcid amanoj¤aÓabdaÓravaïaæ yÃvad eva garbhasya paripÃkÃya | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko gaura÷ kanakavarïaÓ chatrÃkÃraÓirÃ÷ pralambabÃhur vistÅrïalalÃÂa uccagho«a÷ saægatabrÆs tuÇganÃsa÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: ayaæ dÃrako mitrasya putra÷ kanyà ca | tasmÃd bhavatu dÃrakasya maitrakanyako nÃmeti || maitrakanyako dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬ena anyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | pità cÃsya mahÃsamudram avatÅrïa÷, tatraiva ca nidhanam upayÃta÷ | yadà maitrakanyako mahÃn saæv­tas tadà mÃtaram uvÃca: amba pitÃsmÃkaæ kiækarmaphalopajÅvÅ ÃsÅt? tata÷ paÓcÃd aham api (Speyer: ahaæ pi ) tathà kari«yÃmÅti | mÃtà kathayati: putraka pità te okkarika ÃsÅt* | ÃkÃÇk«amÃïa÷ tvam okkarikatvaæ kuru | sà cintayati: yady aham asmai vak«yÃmi mahÃsamudravaïig ÃsÅd iti, e«o 'pi kadÃcin mahÃsamudram avatÅrïas tatraiva nidhanam upagacched iti || tenaukkarikÃpaïo vyavasthÃpita÷ | tata÷ prathame divase catvÃra÷ kÃr«ÃpaïÃ÷ saæpannÃ÷ | te 'pi tena mÃtur niryÃtitÃ÷: ebhir amba ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn pratipÃdayasveti | -------------------- Vaidya, p. 90 -------------------- yÃvad apareïocyate: pità te gÃndhikÃpaïika ÃsÅd iti, tenaukkaritvaæ tyaktvà gÃndhikÃpaïo vyavasthÃpita÷ | a«Âau kÃr«ÃpaïÃ÷ saæpannÃ÷ | te 'pi tena mÃtur niryÃtitÃ÷ | yÃvad apareïocyate: pità te hairaïyika ÃsÅd iti, tena tamÃpaïaæ tyaktvà hairaïyikÃpaïo vyavasthÃpita÷ | tata÷ prathame divase «o¬aÓa kÃr«ÃpaïÃ÷ saæpannÃ÷ | te 'pi tena mÃtur niryÃtitÃ÷ | dvitÅye divase dvÃtriæÓat kÃr«ÃpaïÃ÷ saæpannÃ÷ | te 'pi tena mÃtur niryÃtitÃ÷ | yÃvad dhairaïyikair År«yÃprak­tai÷ sarvÃn adhi«ÂhÃnavyavahÃrÃn viditvokta÷: maitrakanyaka, kiæ tavÃnayà adharmajÅvikayÃ? pità te mahÃsamudravaïig ÃsÅt* | kena tvaæ kusaævyavahÃre niyukta iti | sa hairaïyikavacanasaæcodito mÃtur gatvà kathayati: amba evam anuÓrÆyate pitÃsmÃkaæ mahÃsamudravaïig ÃsÅd iti | tad anujÃnÅhi, aham api mahÃsamudram avatari«yÃmÅti | mÃtà kathayati: evam etat putraka | kiæ tu tvaæ bÃla ekaputrakaÓ ca | mà mÃæ parityajya mahÃsamudram avatari«yasÅti | sa År«yÃprak­tibhir akalyÃïamitrair vipralabdho na nivartate | tatas tena mÃtur vacanam avacanaæ k­tvà vÃrÃïasyÃm nagaryÃæ ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: Ó­ïvantu bhavanto vÃrÃïasÅnivÃsino vaïija÷: maitrakanyaka÷ sÃrthavÃho mahÃsamudram avatari«yati | ye yu«mÃkam utsahante maitrakanyakena sÃrthavÃhena sÃrdham aÓulkenÃgulmenÃtarapaïyena mahÃsamudram avatartum*, te mahÃsamudragamanÅyaæ païyaæ samudÃnayantv iti | sa k­takutÆhalamaÇgalasvastyayana÷ pa¤cavaïikÓataparivÃra÷ ÓakaÂair bhÃrair mÆÂai÷ piÂakai÷ u«Ârair gobhir gardabhai÷ mahÃsamudragamanÅyaæ païyaæ samudÃnÅya saæprasthita÷ | mÃtà cÃsya snehavyÃkulah­dayà sÃÓrusurdinavadanà pÃdayor lagnÃ: putraka mà mÃæ parityajya mahÃsamudram avatareti | atha sa evaæ karuïadÅnavilambitair alpÃk«arair (Speyer: apy ak«arair ) ucyamÃna÷ k­tavyavasÃyo mÃtaraæ pÃdena Óirasy abhihatya sÃrthasahÃya÷ saæprasthita÷ | mÃtrà cokta÷: mà me putraka asya karmaïo vipÃkam anubhavethà iti || yÃvad asau grÃmanigamarëÂrarÃjadhÃnÅpaÂÂanÃny avalokayan samudratÅram anuprÃpta÷ | sa pa¤cabhi÷ purÃïaÓatair vahanaæ bh­tvà paæca pauru«eyÃn g­hÅtvà ÃhÃraæ nÃvikaæ kaivartaæ karïadhÃraæ ca trir api ghaïÂÃvagho«aïaæ k­tvà mahÃsamudram avatÅrïa÷ | yÃvad vahantaæ makareïa matsyajÃtenÃnayÃd vayasanam ÃpÃditam* | tato maitrakanyaka÷ phalakam ÃsÃdya sthalam anuprÃpta÷ | tata÷ sthale ca¤cÆryamÃïo nadÆrÃn nagaraæ ramaïakaæ nÃmnà d­«ÂavÃn* | sa tad upajagÃma | yÃvat tataÓ catasro 'psaraso nirgatÃ÷, abhirÆpà darÓanÅyÃ÷ prÃsÃdikÃ÷ | tÃ÷ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svÃgataæ te, idam asmÃkam annag­haæ pÃnag­haæ vastrag­haæ ÓayyÃg­haæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlavividhajÃtarÆparajatasaæpÆrïam* | Ãgaccha raæsyÃmaha iti | sa tÃbhi÷ saha anekÃni var«Ãïi ratim anubhÆtavÃn*, yathÃpi tatk­tapuïya÷ satva÷ k­takuÓala÷ | dak«iïapaddhatigamanÃc cainaæ vÃrayanti | sa yato dak«iïÃyÃ÷ paddhater nivÃryate, tata÷ su«Âhutaram utkaïÂhito gantum* | yÃvat punar api dak«iïena pathà gacchan paÓyati sadÃmattaæ nÃma nagaram* | sa tatra dvÃrÅbhÆta÷ | yÃvat tasmÃd apy a«ÂÃv apsaraso nirgatÃ÷ abhirÆpatarà darÓanÅyatarÃ÷ prÃsÃdikatarÃ÷ | tÃ÷ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svÃgataæ te, idam asmÃkam annag­haæ pÃnag­haæ vastrag­haæ ÓayyÃg­haæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlavividhajÃtarÆparajatasaæpÆrïam* | Ãgaccha raæsyÃmaha iti | sa tÃbhi÷ sahÃnekÃni var«Ãïi ratim anubhÆtavÃn* -------------------- Vaidya, p. 91 -------------------- yathÃpi tatk­tapuïya÷ satva÷ k­takuÓala÷ | tà apy asya dak«iïÃæ paddhatiæ vÃrayanti | sa yato dak«iïÃyÃ÷ paddhater nivÃryate, tata÷ su«Âhutaram utkaïÂhito gantum* | yÃvat punar api dak«iïena pathà gacchan paÓyati nandanaæ nÃma nagaram* | sa tatra dvÃrÅbhÆta÷ | yÃvat tasmÃd api «o¬aÓÃpsaraso nirgatÃ÷ abhirÆpatarà darÓanÅyatarÃ÷ prÃsÃdikatarÃ÷ | tÃ÷ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svÃgataæ te, idam asmÃkam annag­haæ pÃnag­haæ vastrag­haæ ÓayyÃg­haæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlavividhajÃtarÆparajatasaæpÆrïam* | Ãgaccha raæsyÃmaha iti | sa tÃbhi÷ saha anekÃni var«Ãïi ratim anubhÆtavÃn* yathÃpi tatk­tapuïya÷ satva÷ k­takuÓala÷ | tà apy asya dak«iïÃæ paddhatiæ vÃrayanti | sa yato dak«iïÃyÃ÷ paddhater nivÃryate, tata÷ su«Âhutaram utkaïÂhito gantum* | yÃvat punar api dak«iïena pathà gacchan paÓyati brahmottaraæ nÃma prÃsÃdam* | sa tatra dvÃrÅbhÆta÷ | yÃvat tasmÃd api dvÃtriæÓad apsaraso nirgatÃ÷ abhirÆpatarà darÓanÅyatarÃ÷ prÃsÃdikatarÃ÷ | tÃ÷ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svÃgataæ te, idam asmÃkam annag­haæ pÃnag­haæ vastrag­haæ ÓayyÃg­haæ maïimuktÃvai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlavividhajÃtarÆparajatasaæpÆrïam* | Ãgaccha raæsyÃmaha iti | sa tÃbhi÷ saha anekÃni var«Ãïi ratim anubhÆtavÃn* yathÃpi tatk­tapuïya÷ satva÷ k­takuÓala÷ | tà apy asya dak«iïÃæ paddhatiæ vÃrayanti | sa yato dak«iïÃyÃ÷ paddhater nivÃryate, tata÷ su«Âhutaram utkaïÂhito gantum* || yathà dak«iïà paddhatiæ gacchati, tathÃsyecchà vardhate | yÃvat punar api dak«iïena yathà gacchan paÓyaty ayomayaæ nagaram* | sa tatra pravi«Âa÷ | pravi«ÂamÃtrasya cÃsya dvÃraæ pihitam* | tato 'bhyantaraæ pravi«Âa÷ | tatrÃsya dvÃraæ pihitam* | tato 'bhyantaraæ pravi«Âa÷ | yÃvat puru«aæ paÓyati mahÃpramÃïam* | mÆrdhni cÃsya ayomayaæ cakraæ bhramaty ÃdÅptaæ pradÅptaæ saæprajvalitam ekajvÃlÅbhÆtam* | tasya Óiraso yat pÆyaÓoïitaæ pragharati, so 'syÃhÃra÷ | tato maitrakanyakas taæ puru«aæ p­«ÂavÃn*: bho puru«a, kas tvam iti | sa kathayati: ahaæ mÃtur apakÃrÅti | udÃh­tamÃtre ca tena puru«eïa maitrakanyakasya tat karmÃbhimukhÅbhÆtam*: aham api mÃtur apakÃrÅti manye tenaivÃhaæ karmaïà ihÃk­«Âa iti | atha tasminn antare ÃkÃÓÃc chabdo nirgata÷: ye baddhÃs te muktÃ÷, ye muktÃs te baddhÃ÷ | ity uktamÃtre tasya puru«asya mÆrdhni cakram antarhitam*, maitrakanyakasya mÆrdhni prÃdurbhÆtam* | tato du÷khÃrtaæ maitrakanyakam avek«ya sa puru«o gÃthayà pratyabhëata: atikramya ramaïakaæ sadÃmattaæ ca nandanam* | brahmottaraæ ca prÃsÃdaæ kena tvam ihÃgata÷ || AVÁ_36.1 || maitrakanyaka÷ prÃha: atikramya ramaïakaæ sadÃmattaæ ca nandanam* | brahmottaraæ ca prÃsÃdam icchayÃham ihÃgata÷ || AVÁ_36.2 || dÆraæ hi kar«ate karma dÆrÃt karma pravartate | tatra prakar«ate karma yatra karma vipacyate || AVÁ_36.3 || -------------------- Vaidya, p. 92 -------------------- tena karmavipÃkena cakraæ vahati mastake | ÃdÅptaæ saæprajvalitaæ mama prÃïoparodhakam* || AVÁ_36.4 || iti puru«a prÃha: tvayà pradu«Âacittena mÃtà du«karakÃrikà | pÃdenÃbhyÃhatà mÆrdhni tasya te karmaïa÷ phalam* || AVÁ_36.5 || iti maitrakanyaka÷ prÃha: kati var«asahasrÃïi cakraæ vartsyati mastake | ÃdÅptaæ saæprajvalitaæ mama prÃïoparodhakam* || AVÁ_36.6 || iti puru«a prÃha: «a«Âivar«asahasrÃïi «a«Âivar«aÓatÃni ca | ÃdÅptam Ãyasaæ cakraæ tava mÆrdhni bhrami«yati || AVÁ_36.7 || iti maitrakanyaka Ãha: bho÷ puru«a, asti kaÓcid anyo 'pÅhÃgami«yatÅti? puru«a÷ prÃha: ya evaævidhakarmakÃrÅ bhavi«yatÅti || tato maitrakanyako du÷khavedanÃbhibhÆta÷ satvÃnÃm antike kÃruïyaæ janayitvà taæ puru«am Ãha: icchÃmy ahaæ bho÷ puru«a sarvasatvÃnÃm arthe idaæ cakraæ upari Óirasà dhÃrayitum* | mà kaÓcid anyo 'py evaævidhakarmakÃrÅ ihÃgacchatv iti | ity uktamÃtre maitrakanyakasya bodhisatvasya tac cakraæ saptatÃlamÃtraæ mÆrdhni udgamyÃkÃÓe sthitam* | sa ca kÃlaæ k­tvà tu«ite devanikÃye upapanna÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena maitrakanyaka ÃsÅt, ahaæ sa | yan mayà saævyavaharatà mÃtà kÃr«Ãpaïai÷ pratipÃditÃ, tasya me karmaïo vipÃkena catur«u mahÃnagare«u mahatsukham anubhÆtam* | yataÓ ca mÃtu÷ parÅtto 'pakÃra÷ k­ta÷, tasya me karmaïo phalavipÃkenaivaævidhaæ du÷kham anubhÆtam* | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yan mÃtÃpit­«u kÃrÃn kari«yÃmo nÃpakÃrÃn* | tad ete do«Ã na bhavi«yanti ye maitrakanyakasya | p­thagjanasya e«a e«a guïagaïo bhavi«yati yas tasyaiva devaputrabhÆtasya | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* | tat kasya heto÷? du«karakÃrakau hi bhik«ava÷ putrasya mÃtÃpitarau ÃpyÃyakau po«akau saævardhakau stanyasya dÃtÃrau, citrasya jambÆdvÅpasya darÓayitÃrau | ya ekenÃæsena putro mÃtaraæ dvitÅyena pitaraæ pÆrïaæ var«aÓataæ pariharet*, yad và asyÃæ mahÃp­thivyÃæ maïayo muktà vai¬ÆryaÓaÇkhaÓilÃpravÃlarajatajÃtarÆpam aÓmagarbho musÃragalvo lohitikà dak«iïÃvarta÷, ity evaærÆpe và aiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayet*, na iyatà putreïa mÃtÃpitro÷ k­taæ và syÃd upak­taæ và | yas tv asÃv aÓrÃddhaæ mÃtÃpitaraæ ÓraddhÃsaæpadi samÃdÃpayati, vinayati, niveÓayati, prati«ÂhÃpayati, du÷ÓÅlaæ ÓÅlasaæpadi, matsariïaæ tyÃgasaæpadi, du«praj¤aæ praj¤Ãsaæpadi, samÃdÃpayati, vinayati, niveÓayati, prati«ÂhÃpayati, iyatà putreïa mÃtÃpitro÷ k­taæ và syÃd upak­taæ và || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 93 -------------------- ******************************************************* AVÁ_37 ÓaÓa÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃæ anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ | sa unnÅto vardhito mahÃn saæv­ta÷ | pità cÃsya dhanak«ayam anuprÃpto bhogak«ayam anuprÃpta÷ | sa ca vistÅrïasuh­tsaæbandhibÃndhavas taæ putraæ kÃlÃnukÃlaæ j¤ÃtisakÃÓaæ pre«ayati | sa tair j¤Ãtibhis tathà lÃlito yathà te«u prav­ddhasneha÷ saæv­tta÷ || yÃvad apareïa samayena jetavanaæ nirgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sa prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà saæsÃravairÃgyikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà saæsÃre do«adarÓÅ nirvÃïe guïadarÓÅ mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | sa evaæ pravrajita÷ san j¤Ãtibhi÷ saha saæs­«Âo viharati | tato bhagavÃæs taæ g­hisaæsargÃn nivÃrya araïye niyojayate | sa tatra nÃbhiramate | yÃvad bhagavÃæs taæ trir api g­hisaæsargÃn nivÃrayati: vatsa anekado«adu«Âo 'yaæ g­hisaæsarga÷ | santi cak«urvij¤eyÃni rÆpÃïi i«ÂÃni kÃntÃni priyÃïi manÃpÃni kÃmopasaæhitÃni ra¤janÅyÃni | Órotravij¤eyÃ÷ ÓabdÃ÷, ghrÃïavij¤eyà gandhÃ÷, jihvÃvij¤eyà rasÃ÷, kÃyavij¤eyÃni spra«ÂavyÃni, manovij¤eyà dharmÃ÷ i«ÂÃ÷ kÃntÃ÷ priyà manÃpÃ÷ kÃmopasaæhità ra¤janÅyÃ÷ kaïÂakabhÆtÃ÷ | anekaparyÃyeïa cÃsya araïyaguïÃ÷ saævarïitÃ÷, yatra sthitasya kuÓalÃnÃæ dharmÃïÃæ v­ddhir bhavati | yÃvat tena kulaputreïa bhagavantaæ kalyÃïamitram Ãgamya araïyavÃsena vasatà yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnenedam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | sa pÆrvanivÃsam anusm­tya bhagavato 'syÃtidu«karÃïi d­«Âvà bhagavantam upasaækramya sagaurava÷ stauti mÃnayati ca || -------------------- Vaidya, p. 94 -------------------- bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhadanta, yÃvad ayaæ kulaputro bhagavatà yÃvat trir api grÃmÃntÃn nivÃrya araïye niyojita÷, yÃvad arhatve prati«ÂhÃpita iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ mayà vigatarÃgeïa vigatadve«eïa vigatamohena parimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ sarvaj¤ena sarvÃkÃraj¤ena sarvaj¤Ãnaj¤eyavaÓiprÃptena ayaæ kulaputro yÃvan trir api grÃmÃntÃn nivÃrya araïye niyojita÷, yÃvad arhatve prati«ÂhÃpita÷ | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsair ayaæ kulaputra÷ svajÅvitaparityÃgena grÃmÃntÃn nivÃrya araïyavÃse niyukta÷ | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani anyatarasmin girikandare prasravaïapu«paphalakandasaæpanno ­«i÷ prativasati ka«ÂatapÃ÷ phalamÆlÃmbubhak«o 'jinavalkalavÃsÅ agnihotrika÷ | tasya ca ­«e÷ ÓaÓo vayasyo mÃnu«apralÃpÅ | sa divasÃnudivasaæ trir ­«isamÅpam upasaækrÃmati | upasaækramyÃbhivÃdanaæ k­tvà vividhÃbhi÷ kathÃbhi÷ saæmodate | tÃv evaæ prav­ddhasnehau pitÃputravad avasthitau | yÃvat kÃlÃntareïa mahaty anÃv­«Âi÷ prÃdurbhÆtÃ, yayà nadyudapÃnÃny alpasalilÃni saæv­ttÃni, pu«paphalaviyuktÃÓ ca pÃdapÃ÷ | tata÷ sa ­«is tatrÃÓramapade upabhogaviharÃn nÃbhiramate | so 'jinacÅravalkalÃny abhisaæk«eptum Ãrabdha÷ || atha ÓaÓas taæ tathà prav­ttaæ d­«Âvà p­«ÂavÃn*: mahar«e kva gami«yasÅti | ­«ir Ãha: grÃmÃntam eva gami«yÃmi (Speyer: avagami«yÃmi), tatra pakvabhaik«eïa yÃpayi«yÃmÅti | tata÷ sa ­«ivacanam upaÓrutya jÃtasaætÃpo mÃtÃpit­viyogam iva manyamÃna÷ pÃdayor nipatya tam ­«im uvÃca: mà mÃæ parityaja | api ca anekado«asaækulo g­havÃso 'nekaguïasaæpannaÓ cÃraïyavÃsa iti | sa bahv apy ucyamÃno na nivartate | tata÷ sa ÓaÓenocyate: yady avaÓyaæ gantavyam*, kiæ nu adyeha tÃvat pratÅk«asva, Óvo yathÃbhipretaæ yÃsyasÅti | tatas tasya ­«er etad abhavat*: niyatam ayaæ mÃm ÃhÃrajÃtenopanimantrayitukÃma÷ | yasmÃd ime tiryagyonigatÃ÷ prÃïina÷ saæcayaparà iti | tena tasya pratij¤Ãtam* || atha k­tÃhnikam ÃhÃrakÃle ÓaÓa upasaækramya tam ­«iæ pradak«iïÅk­tya k«amayitum Ãrabdha÷: k«amasva mama mahar«e yan mayà ÆhÃpohavirahitena tiryagyonÃv upapannena tava kiæcid apak­taæ syÃt* | ity uktvà sahasotplutyÃgnau prapatita÷ | tata÷ sa ­«ir jÃtasaævego bëpadurdinamukha÷ priyaikaputram ivopaguhyovÃca (Speyer: ivopag­hyovÃca): vatsa kim idam Ãrabdham iti | ÓaÓa uvÃca: mahar«e araïyapriyatayà madÅyena mÃæsenÃhorÃtraæ yÃpayi«yasi | kiæ ca: na santi mudgà na tilà na taï¬ulà vane viv­ddhasya ÓaÓasya kecana | ÓarÅram etat tv analÃbhisaæsk­taæ mamopayojyÃdya tapovane vasa || AVÁ_37.1 || iti -------------------- Vaidya, p. 95 -------------------- tata÷ sa ­«i÷ ÓaÓavacanam upaÓrutya jÃtasaævega uvÃca: yady evaæ tava priyatayà kÃmam ihaiva jÅvitaæ parityak«yÃmi, na ca grÃmÃntam avatari«yÃmÅti | Órutvaitad vacanaæ ÓaÓa÷ prÅtamanÃ÷ saæv­tta÷ | ÆrdhvamukhaÓ ca gaganatalam abhivÅk«ya yÃcituæ prav­tta÷ | Ãha ca: araïye me samÃgamya viveke ramate mana÷ | anena satyavÃkyena mÃhendraæ deva var«a nu || AVÁ_37.2 || ity uktamÃtre bodhisatvÃnubhÃvena mÃhendrabhavanam Ãkampitam* | devatÃnÃæ cÃdhastÃj j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: kiæ k­tam api | paÓyanti bodhisatvÃnubhÃvÃd iti | yÃvac chakreïa devendreïa mÃhendravar«aæ v­«Âaæ yena tadÃÓramapadaæ punar api t­ïagulmau«adhipu«paphalasam­ddhaæ saæv­ttam* || tatas tena ­«iïà ÓaÓaæ kalyÃïamitram Ãgamya tatra vasatà pa¤cÃbhij¤Ã÷ sÃk«Ãtk­tÃ÷ | tata÷ sa ­i«i÷ ÓaÓam uvÃca: bho÷ ÓaÓa, tena du«kareïa vyavasÃyena kÃruïyabhÃvÃc ca kiæ prÃrthayase iti | tenoktam*: andhe loke anÃyake apariïÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayita, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti | tata÷ sa ­«ir idaæ vacanam upaÓrutya ÓaÓam abravÅt: yadà tvaæ buddho bhavethÃ÷, asmÃkam api samanvÃharethà iti | ÓaÓa uvÃca: evam astv iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena ÓaÓa ÃsÅt, ahaæ sa | ­«ir e«a kulaputra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yat kalyaïÃmitrà vihari«yÃma÷ kalyÃïasahÃyÃ÷ kalyÃïasaæparkÃ÷, na pÃpamitrà na pÃpasahÃyà na pÃpasaæparkà | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || athÃyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat*: iha mama bhadanta ekÃkino rahogatasya pratisaælÅnasyaivaæ cetasi ceta÷paritarka udapÃdi: upÃrdham idaæ brahmacaryasya yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ iti | bhagavÃn Ãha: mà tvam Ãnanda evaæ voca÷: upÃrdham idaæ brahmacaryasya yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ iti | sakalam idam Ãnanda kevalaæ paripÆrïaæ pariÓuddhaæ paryavadÃtaæ brahmacaryaæ yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ | tat kasya heto÷? mÃæ hy Ãnanda kalyÃïÃmitram Ãgamya jÃtidharmÃïa÷ satvà jÃtidharmatayà (Speyer: jÃtidharmatÃyÃ÷) parimucyante, jarÃvyÃdhiÓokamaraïaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsadharmÃïa÷ satvà upÃyÃsadharmatÃyÃ÷ parimucyante | tad anenaiva te Ãnanda paryÃyeïa veditavyaæ yat sakalam idaæ kevalaæ paripÆrïaæ pariÓuddhaæ paryavadÃtaæ brahmacaryaæ yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 96 -------------------- ******************************************************* AVÁ_38 dharmagave«Å | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | Ãcaritam etad anÃthapiï¬adasya g­hapate÷: kalyam evotthÃya bhagavato darÓanÃyopasaækramya jetavanaæ svayaæ saæmÃr«Âum* | athÃnyatamena kÃlena anÃthapiï¬adasya g­hapate÷ kaÓcid vyÃk«epa÷ samutpanna÷ | tato bhagavÃn puïyakÃmÃnÃæ satvÃnÃæ puïyatÅrthopadarÓanÃrthaæ svayam eva saæmÃrjanÅæ g­hÅtvà jetavanaæ saæmÃr«Âuæ prav­tta÷ | bhagavantaæ d­«Âvà mahÃÓrÃvakà api ÓÃradvatÅputramaudgalyÃyanakÃÓyapanandarevataprabh­taya÷ saæmÃr«Âuæ prav­ttÃ÷ | tato jetavanaæ saha ÓrÃvakai÷ saæm­jya upasthÃnaÓÃlÃæ praviÓya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | ni«adya bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: pa¤ceme bhik«ava ÃnuÓaæsÃ÷ saæmÃrjane | katame pa¤ca? ÃtmanaÓ cittaæ prasÅdati | parasya cittaæ prasÅdati | devatÃnÃæ manaso bhavati prÃsÃdikam* | saævartanÅyaæ kuÓalamÆlam upacinoti | kÃyasya ca bhedÃt sugatau svargaloke deve«Æpapadyate | iti pa¤cÃnuÓaæsÃ÷ saæmÃrjane || tataÓ catasra÷ par«ado bhagavata÷ sakÃÓÃt saæmÃrjanasyeti pa¤cÃnuÓaæsÃn upaÓrutya prasÃdajÃtÃ÷ prÅtisaumanasyaprasannacittÃ÷ svasvÃsanÃd utthÃya yena bhagavÃæs tenäjaliæ prag­hya bhagavantam etad Æcu÷: vayaæ bhagavan bhagavata upasthÃpakÃ÷ (Speyer: upasthÃyakÃ÷) sarvaæ jetavanaæ sadà saæmÃr«Âum icchÃma÷ | asmÃkam anugrahaæ kuru | tato bhagavÃæs tÃsÃæ tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsayati | tatas tÃÓ catasra÷ par«ado bhagavato 'dhivÃsanÃæ viditvà saæmÃrjanÅg­hÅtvà sarvaæ jetavanaæ saæmÃr«Âuæ prav­ttÃ÷ | sarvaæ jetavanaæ cÃrÃmamÃrgaparyantaæ saæmÃrjya bhagavato dharmadeÓanÃæ Órotum ekÃnte ni«aïïà ÃdarayuktÃ÷ || anÃthapiï¬ado g­hapatir api taæ pradeÓam anuprÃpta÷ | tena Órutaæ yathà bhagavatà mahÃÓrÃvakasahÃyena svayam eva jetavanaæ saæm­«Âam iti | bhagavatà deÓitÃn saæmÃrjane pa¤cÃsnuÓaæsÃn upaÓrutya vipratisÃrÅbhÆta÷ iti cintitavÃn: kimarthaæ mayà bhagavato vihÃre tasmin puïyak«etre, yatrÃdyaivÃropitaæ bÅjam adyaiva phalaæ saæpadyate, svalpasyÃnantaæ phalaæ ni«padyate, tathÃgatasaæmukhÅbhÆte sarvaÓrÃvakasaævÃsite 'tÅva manoramabhÆmau sarvadevÃsuramanu«yagandharvagaru¬akinnaramahoragÃïÃæ manohar«ÃspadÅbhÆte sarvabhÆtapretapiÓÃcayak«arÃk«asanÃrakadrohiïÃm anavakÃÓe sarvamÃramÃrakÃyikÃnÃæ devÃnÃæ manu«yÃïÃæ cÃnavakÃÓabhuvane bhagnÃbhibhavajÃte rÃgadve«amohamÃtsaryer«yÃmÃnadu«ÂasatvÃnÃm aviditaprabhÃve pÃpÃcÃrÃïÃm alabdhÃgamane pÃpamitrahastagatÃnÃm amanÃpajÃte ÓraddhÃvigatÃnÃæ tyÃgadharmarahitÃnÃm ad­«ÂacintitabhÃvane du÷ÓÅlÃnÃæ kuv­ttinÃm amanogamane dayÃbhÃvavirahitÃnÃæ krodhinÃæ paru«abhëiïÃm alabdhaÓaraïe vÅryahÅnakusÅdav­ttinÃæ tyaktÃrambhÃÓaminÃæ sudÆrÅbhÆte dhyÃnacyutamu«itasm­tÅnÃæ kud­«ÂicÃriïÃæ kumÃrgaprasthitÃnÃm andhakÃrÅbhÆte du«praj¤ÃnÃæ kubuddhilabdhaj¤ÃnÃntarÃïÃm aprÃptÃgamanabhÃve dÃtÌïÃm atÅva manorathak­te suÓÅlayuktÃnÃæ manoramavÃse k«amÃcÃriïÃm -------------------- Vaidya, p. 97 -------------------- ÃdarÃgamanalabdhe vÅryÃrabdhÃnÃæ nityÃnugamanaprÃpte dhyÃnaratÃnÃm ÃlÅnabhÆvane praj¤ÃdhÃriïÃæ prabodhaprakÃÓÃparityaktak«etre etÃd­Óe buddhavikrŬite vihÃre saæmÃr«Âuæ cittÃk«epa÷ k­ta÷ | na puna÷ kadÃpi mayà tathà k«amaæ kartum* | iti niÓcitya punas tasyaitad abhavat: yatra bhagavatà mahÃÓrÃvakasahÃyena svayaæ saæmÃrjanaæ k­tam*, katham aham asyopari yÃsyÃmi? tato 'nÃthapiï¬ado 'patrapamÃïarÆpo lajjÃparigatah­dayas tatrÃvasthÃne sthita÷ | jÃnakÃ÷ p­cchakà buddhà bhagavanta÷ | tena bhik«ava÷ p­«ÂÃ÷: ka e«a iti | bhik«ava Æcu÷: anÃthapiï¬ado bhadanta bhagavato lajjÃyamÃnarÆpo 'patrÃpyaparigatah­dayo necchati bhagavata÷ sakÃÓam atropari«ÂÃt pÃdanyÃsenopasaækramitum*, yatra nÃma bhagavatà mahÃÓrÃvakasahÃyena svayaæ jetavanaæ saæm­«Âam iti | tatas taæ bhagavÃn Ãha: g­hapate buddhavacanaæ ### prave«Âavyam* | kasmÃt? saddharmagauravà hi buddhà bhagavanta÷, dharmo hy arhatÃæ gurur iti | tato 'nÃthapiï¬ado gÃthÃbhigÅtena gÃyan yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃd ekÃnte ni«aïïo dharmakathÃÓravaïÃya | tato bhagavatà dharmyayà kathayà saædarÓita÷ samÃdÃpita÷ samuttejita÷ saæprahar«ita÷ | so 'nekaparyÃyeïa bhagavatà dharmyayà kathayà saædarÓita÷ samÃdÃpita÷ samuttejita÷ saæprahar«ita÷ saæprakrÃnta÷ || tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavÃn dharme sÃdarajÃta÷ sagauravajÃto dharmasyaiva varïaæ bhëata iti | paÓya bhadanta yÃvad dharmaratnasyÃmÅ bhÃjanahÆta÷ satvà Ãdareïa sarvaæ jetavanaæ saæmÃr«Âuæ prav­ttÃ÷, dharmaæ ca Órotavyaæ manyanta iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ tathÃgato vigatarÃgadve«amoho 'tha parimukto jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsair dharme sÃdarajÃta÷ sagauravajÃto dharmasyaiva varïaæ bhëate | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsair dharmaheto÷ svajÅvitasyÃpi parityÃga÷ k­ta÷ | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | sa ca rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ sarvaprada÷ sarvaparityÃgÅ ni÷saÇgaparityÃgÅ ca mahatÅ tyÃge vartate | so 'pareïa samayena devyà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa sà devÅ satvavatÅ saæv­ttà | dohadaÓ cÃsyÃ÷ samutpanna÷: subhëitaæ Ó­ïuyÃm iti | tayà rÃj¤e niveditam* | rÃj¤Ã naimittikÃn ÃhÆya p­«ÂÃ÷ | ta Æcu÷: deva asya satvasyÃnubhÃva iti | tatas tena rÃjà saubhëaïikasyÃrthe suvarïapiÂako grÃmanagaranigamarëÂrarÃjadhÃnÅ«u -------------------- Vaidya, p. 98 -------------------- paryaÂita÷ | na ca tat subhëitam upalabhyate | yÃvat paripÆrïair navabhir mÃsai÷ sà devÅ prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko gaura÷ kanakavarïaÓ chatrÃkÃraÓirÃ÷ pralambabÃhur vistÅrïalalÃÂa uccagho«a÷ saægatabrÆs tuÇganÃsa÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatv asya dÃrakasya nÃmeti | amÃtyà Æcu÷: yasmÃd ayaæ dÃrako 'jÃta eva subhëitaæ gave«ate tasmÃd bhavatu dÃrakasya subhëitagave«Å nÃmeti | tasya subhëitagave«Åti nÃma k­tam* | subhëitagave«Å dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà krameïa mahÃn saæv­ttas tadÃpi subhëitaæ gave«ate, na ca labhate || sa pitur atyayÃd rÃjye prati«Âhita÷ amÃtyÃnÃm Ãj¤Ãpayati: subhëitena me grÃmaïya÷ prayojanam* | gave«ata me subhëitam api | tatas tair amÃtyai÷ sakale jambÆdvÅpe hiraïyapiÂakÃ÷ subhëitaheto÷ saædarÓitÃ÷ | na ca subhëitam ÃsÃditam* | tatas te rÃj¤e niveditavanta÷ | tata÷ sa rÃjà subhëitaÓravaïahetor utkaïÂhati paritapyati || Óakrasya devÃnÃm indrasyÃdhastÃj j¤ÃnadarÓanaæ pravartate | sa paÓyati rÃjÃnaæ subhëitaÓravaïahetor vihanyamÃnam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaæ rÃjÃnaæ mÅmÃæseyeti | atha Óakro devÃnÃm indro guhyakarÆpadhÃrÅ bhÆtvà vik­takaracaraïanayano rÃj¤a÷ purastÃd gÃthÃæ bhëate: dharmaæ caret sucaritaæ nainaæ duÓcaritaæ caret* | dharmacÃrÅ sukhaæ Óete asmiæl loke paratra ca || AVÁ_38.1 || iti || tato rÃjà vismitotphullad­«Âis (Speyer: vismayotphullad­«Âis) taæ guhyakam uvÃca: brÆhi brÆhi guhyaka tÃvan me, etÃæ gÃthÃæ Óro«yÃmÅti | tato guhyako rÃjÃnam uvÃca: yadi yad bravÅmi tan me kari«yasi, evam aham api yadÃj¤Ãpayi«yasi, tat kari«yÃmÅti | rÃjovÃca: kim Ãj¤Ãpayi«yasÅti | guhyaka uvÃca: saptÃhorÃtrÃïi khadirakëÂhair agnikhadÃæ tÃpayitvà tatra yady ÃtmÃnam utsrak«yasi, tatas te 'haæ punar gÃthÃæ vak«yÃmÅti | tacchravaïÃc ca rÃjà prÅtamanÃs taæ guhyakam uvÃca: evam astv iti | tato rÃj¤Ã guhyakaæ pratij¤ÃyÃæ prati«ÂhÃpya sarvavijite ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam* saptame divase rÃjà subhëitaÓravaïahetor agnikhadÃyÃm ÃtmÃnam utsrak«yati | ye 'dbhutÃni dra«ÂukÃmÃ÷, Ãgacchantv iti || tato 'neke«u prÃïiÓatasahasre«u saænipatite«u gaganatale«u cÃneke«u devatÃÓatasahasre«u saænipatite«u bodhisatvasyÃdhyÃÓayaÓuddhitÃm avagamyÃdbhutabhÃvaæ ca dra«Âum ihÃvatasthu÷ | atha sa guhyaka ÃkÃÓam utpatya bodhisatvam uvÃca: kriyatÃæ mahÃrÃja yathÃpratij¤Ãtam iti | tato rÃjà jye«Âhaæ kumÃraæ rÃjye 'bhi«icya amÃtyÃn naigamajÃnapadÃæÓ ca k«amayitvà janakÃyaæ cÃÓvÃsya agnikhadÃsamÅpam upagamya imÃæ gÃthÃæ bhëate: -------------------- Vaidya, p. 99 -------------------- e«ÃÇgÃrakhadà mahÃbhayakarÅ jvÃlÃrkaraktopamà dharmÃrthe prapatÃmi niÓcitamanà ni÷sÃdhvaso jÅvite | e«Ã cÃgnikhadà bhavi«yati Óubhà puïyÃnubhÃvÃn mama ÓÅtà candanapaÇkavÃsitajalà padmÃkulà padminÅ || AVÁ_38.2 || ity uktvà bodhisatvas tasyÃm agnikhadÃyÃæ patita÷ | patitamÃtrasya cÃsya agnikhadà padminÅ prÃdurbhÆtà | tata÷ Óakro devÃnÃm indras tad atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà yak«arÆpam antardhÃpya svarÆpeïa sthitvà gÃthÃæ bhëate: dharma caret sucaritaæ nainaæ duÓcaritaæ caret* | dharmacÃrÅ sukhaæ Óete loke 'smiæ ca paratra || AVÁ_38.3 || iti || atha bodhisatvena tÃæ gÃthÃm udg­hÅtvà suvarïapatre«v abhilikhya k­tsne jambudvÅpe grÃmanagaranigamarëÂrarÃjadhÃni«u paryaÂità || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ahaæ sa | tadÃpi me subhëitaÓravaïaheto÷ svajÅvitaæ parityaktaæ prÃg evedÃnÅm* | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad dharmaæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | dharmaæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_39 anÃthapiï¬ada÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | atha bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastyÃæ piï¬Ãya prÃvik«at* | yÃvad anupÆrveïa ca¤cÆryamÃïo rÃjamÃrgam avatÅrïa÷ | tatra ca rÃjamÃrge 'nyatamo brÃhmaïo 'bhyÃgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca puna÷ suciraæ nirÅk«ya p­thivyÃæ lekhÃæ ni«k­«ya (Speyer: nik­«ya) bhagavantam uvÃca: bho gautama, na tÃvad ut te lekhà laÇghayitavyÃ, -------------------- Vaidya, p. 100 -------------------- yÃvan me pa¤ca purÃïaÓatÃni nÃnuprayacchasÅti | tato bhagavÃn karmaïÃm avipraïÃÓasaædarÓanÃrtham adattÃdÃnavairamaïyÃrthaæ ca indrakÅla iva tasmin pradeÓe sthita÷ || e«a ca Óabda÷ ÓrÃvastyÃæ samantato vis­ta÷: yathà kila bhagavÃn rÃjamÃrge 'nyatamena brÃhmaïena pa¤cÃnÃæ purÃïaÓatÃnÃm arthaæ vidhÃrita iti | tato rÃjà prasenajit kauÓala÷ sahaÓravaïÃd evÃmÃtyagaïapariv­tto yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavantam idam avocat*: gacchatu bhagavÃn, ahaæ pradÃsyÃmÅti | na mahÃrÃja tvayaitÃni dÃtavyÃni, api tv anyenaitÃni dÃtavyÃnÅti | tathà viÓÃkhà m­gÃramÃtà ­«idattapurÃïau sthapatÅ ÓakrabrahmÃdayo devà vaiÓravaïaprabh­tayaÓ catvÃro lokapÃlà hiraïyasuvarïam upÃdÃya bhagavantam upas­ptÃ÷ | tÃn api bhagavÃn uvÃca: na bhavadbhir etÃni dÃtavyÃnÅti | yÃvad anÃthapiï¬adena g­hapatinà Órutam* | sa hiraïyasuvarïasya helÃæ pÆrayitvà upari pa¤ca purÃïaÓatÃni datvà bhagavantam upagata÷: bhagavan*, idaæ pratig­hyatÃm iti | bhagavÃn Ãha: g­hapate tvayà etÃni dÃtavyÃni | dÅyatÃæ brÃhmaïÃyeti | tato 'nÃthapiï¬adena g­hapatinà sà suvarïahelà brÃhmaïÃya dattà || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarÃjikà ca par«at sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhagavan yÃvad anena brÃhmaïena bhagavÃn vidhÃrito 'nÃthapiï¬adena ca kÃr«Ãpaïà dattÃ÷ | kutaÓ ca prabh­ti bhagavÃn asmai dhÃrayata iti | bhagavÃn Ãha: icchatha yÆyaæ bhik«ava÷ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye | tathÃgatenaitÃni bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u avaÓyaæbhÃvÅni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ bÃhye p­thivÅdhÃtau nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca | na praïaÓyanti karmÃïy kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_39.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | tasya jye«Âha÷ kumÃro yuvarÃja÷ | so 'pareïa samayena vasantakÃlasamaye saæpu«pite«u pÃdape«u haæsakrau¤camayÆraÓukaÓÃrikÃkokilajÅva¤jÅvakanirgho«ite vana«aï¬e amÃtyaputrapariv­ta÷ krŬati ramate | vayaso 'matyaputra÷ vayasya÷ | so 'pareïa puru«eïa sÃrdham ak«ai÷ krŬitavÃn* | tato 'mÃtyaputras tena puru«eïa pa¤ca purÃïaÓatÃni nirjita÷ | rÃjaputraÓ cÃsya pratibhÆr avasthita÷ | ### tena me saæsÃre 'nantam bhogavyasanam anubhÆtam* | -------------------- Vaidya, p. 101 -------------------- idÃnÅm apy abhisaæbuddhabodhhir anena bÃdhita÷ | iti hi bhik«ava÷ ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava÷ ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷, adattÃdÃnasya ca prahÃïÃya vyÃyantavyam*, yathà evaævidhà do«Ãs tasya | evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_40 subhadra÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kuÓinagaryÃæ viharati sma mallÃnÃm upavartane yamakaÓÃlavane | atha bhagavÃæs tad eva parinirvÃïakÃlasamaye Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate sma: praj¤Ãpaya Ãnanda tathÃgatasya antareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirasaæ ma¤cam* | adya tathÃgatasya rÃtryà madhyame yÃme nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃïaæ bhavi«yati | evaæ bhadantety Ãyu«mÃn Ãnando bhagavata÷ pratiÓrutya antareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirasaæ ma¤caæ praj¤Ãpya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvÃikÃnte 'sthÃt* | ekÃntasthita Ãyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat | praj¤apto bhadanta tathÃgatasya antareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirà ma¤ca÷ | atha bhagavÃn yena ma¤cas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya dak«inena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati pÃde pÃdam ÃdhÃya alokasaæj¤o sm­ta÷ saæprajÃnan nirvÃïasaæj¤Ãm eva manasi kurvan || tena khalu samayena kuÓinagaryÃæ subhadra÷ parivrÃjaka÷ prativasati jÅrïav­ddho mahallaka÷ | sa viæÓatiÓatavayaska÷ kauÓinÃgarÃïÃæ mallÃnÃæ satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito 'rhan saæmata÷ | aÓrau«Åt subhadra÷ parivrÃjaka÷: atra Óramaïasya gautamasya rÃtryà madhyame yÃme anupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃïaæ bhavi«yati | asti ca dharme«u kÃÇk«Ãyitatvam*, ÃÓà ca me saæti«Âhate, pratibalaÓ ca me sa bhagavÃn gautama÷ tatkÃÇk«Ãyitatvaæ prativinodayitum* | Órutvà ca puna÷ kuÓinagaryà ni«kramya yena yamakaÓÃlavanaæ tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu samayena Ãyu«mÃn Ãnando bahir vihÃrasyÃbhyavakÃÓe caækrame caækramyate | adrÃk«Åt subhadra÷ parivrÃjaka Ãyu«mantam Ãnandam* | dÆrÃd eva d­«Âvà ca punar yenÃyu«mÃn Ãnandas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramyÃyu«matÃnandena sÃrdhaæ saæmukhaæ saæmodanÅæ saæra¤janÅæ vividhÃæ kathÃæ vyatisÃryaikÃnte 'sthÃt* | ekÃntasthita÷ subhadra÷ parivrÃjaka Ãyu«mantam Ãnandam idam avocat*: Órutaæ me Ãnanda adya Óramaïasya gautamasya rÃtryà madhyame yÃme nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau -------------------- Vaidya, p. 102 -------------------- parinirvÃïaæ bhavi«yati | asti ca me dharme«u kÃÇk«Ãyitatvam*, ÃÓà ca me saæti«Âhate, pratibalaÓ ca me sa bhagavÃn gautamas tatkÃÇk«Ãyitatvaæ prativinodayitum* | saced bhagavata Ãnanda asty aguru, praviÓema, p­cchema kaæcid eva pradeÓam*, saced avakÃÓaæ kuryÃt praÓnavyÃkaraïÃya | Ãnanda Ãha: alaæ subhadra | mà bhagavantaæ viheÂhaya | ÓrÃntakÃyo bhagavÃn*, klÃntakÃya÷ sugata÷ | dvir api trir api subhadra÷ parivrÃjaka Ãyu«mantam Ãnandam idam avocat* Órutaæ bho Ãnanda adya Óramaïasya gautamasya rÃtryà madhyame yÃme anupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃïaæ bhavi«yati, asti ca me dharme«u kÃÇk«Ãyitatvam* | ÃÓà ca me saæti«Âhate | pratibalaÓ ca me sa bhagavÃn gautamas tatkÃÇk«Ãyitatvaæ prativinodayitum* | saced bhagavata Ãnanda, asty aguru, praviÓema, p­cchema kaæcid eva pradeÓam*, saced avakÃÓaæ kuryÃt praÓnasya vyÃkaraïÃya | dvir api trir api Ãyu«mÃn Ãnanda÷ subhadraæ parivrÃjakam idam avocat: alaæ subhadra, mà tathÃgataæ viheÂhaya, ÓrÃntakÃyo bhagavÃn*, klÃntakÃya÷ sugata÷ | punar api subhadra÷ parivrÃjaka Ãyu«mantam Ãnandam idam avocat*: Órutaæ bho Ãnanda purÃïÃnÃæ parivrÃjakÃnÃm antikÃj jÅrïÃnÃæ buddhÃnÃæ (Speyer: v­ddhÃnÃæ) mahatÃæ caraïÃcÃryÃïÃm*: kadÃcit karhicit tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddhà loke utpadyante, tadyathà udumbaraæ pu«pam* | tasya cÃdya bhagavato gautamasya rÃtryà madhyame yÃme anupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃïaæ bhavi«yati | asti ca me dharme«u kÃÇk«Ãyitatvam* | ÃÓà ca me saæti«Âhate | pratibalaÓ ca me sa bhagavÃn gautamas tatkÃÇk«Ãyitatvaæ prativinodayitum* | saced bhagavata Ãnanda asty aguru, praviÓema, p­cchema kaæcid eva pradeÓam*, saced avakÃÓaæ kuryÃt praÓnavyÃkaraïÃya | punar apy Ãnanda÷ subhadraæ parivrÃjakam idam avocat*: alaæ subhadra | mà tathÃgataæ viheÂhaya | ÓrÃntakÃyo bhagavÃn*, klÃntakÃya÷ sugata÷ || imÃæ ca punar Ãyu«matà Ãnandasya subhadreïa parivrÃjakenà sÃrdham antarÃkathÃæ viprak­tÃm aÓrau«Åd bhagavÃn divyena Órotreïa viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«eïa | Órutvà ca punar Ãyu«mantam Ãnandam idam avocat: alam Ãnanda | mà subhadraæ parivrÃjakaæ vÃraya | praviÓatu, p­cchatu yad yad evÃkÃÇk«ati | ayaæ me paÓcimo bhavi«yati anyatÅrthikaparivrÃjakai÷ sÃrdham antarÃkathÃsamudÃhÃra÷ | ayaæ ca me caramo bhavi«yati sÃk«ÃcchrÃvakÃïÃm ehibhik«ukayà pravrajitÃnÃm*, yaduta subhadra parivrÃjaka÷ | atha subhadra parivrÃjako bhagavatà k­tÃvakÃÓo h­«Âatu«Âapramudita udagraprÅtisaumanasyajÃto yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavatà sÃrdhaæ saæmukhaæ saæmodanÅæ saæra¤janÅæ vividhÃæ kathÃæ vyatisÃryaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃntani«aïïa÷ subhadra÷ parivrÃjako bhagavantam idam avocat: yÃnÅmÃni bho gautama p­thagloke tÅrthyÃyatanÃni: tadyathà pÆraïa÷ kÃsyapa÷, mÃskarÅ goÓÃlÅputra÷, sa¤jayÅ vairÆÂÅputra÷, ajita÷ keÓakambala÷, kukuda÷ kÃtyÃyana÷, nirgrantho j¤Ãtaputra÷, pratyaj¤Ãsi«ur me svÃæ svÃæ pratij¤Ãæ ### || atha bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ gÃthÃæ bhëate: ekÃnnatriæÓatko vayasà subhadra yat prÃvrajaæ kiækuÓalaæ gave«Å | pa¤cÃÓad var«Ãïi samÃdhikÃni yasmÃd ahaæ pravrajita÷ subhadra || AVÁ_40.1 || -------------------- Vaidya, p. 103 -------------------- ÓÅlaæ samÃdhiÓ caraïaæ ca vidyà caikÃgratà cetaso bhÃvità me | Ãryasya dharmasya pradeÓavaktà ito bahir vai Óramaïo 'sti nÃnya÷ || AVÁ_40.2 || yasya subhadra dharmavinaye ÃryëÂÃÇgo mÃrgo nopalabhyate, prathama÷ Óramaïas tatra nopalabhyate | dvitÅyas t­tÅyaÓ caturtha÷ Óramaïas tatra nopalabhyate | yasmiæs tu subhadra dharmavinaye ÃryëÂÃÇgo mÃrga upalabhyate prathama÷ Óramaïas tatropalabhyate | dvitÅyas t­tÅyaÓ caturtha÷ Óramaïas tatropalabhyate | asmiæs tu subhadra dharmavinaye ÃryëÂÃÇgo mÃrga upalabhyate | iha prathama÷ Óramaïa upalabhyate, iha dvitÅya÷, iha trtÅya÷, iha caturtha÷ | na santi ito bahi÷ Óramaïà và brÃhmaïà và | ÓÆnyÃ÷ parapravÃdÃ÷ Óramaïair và brÃhmaïair và | evam atra par«adi samyaksiæhanÃdaæ nadÃmi | asmin khalu dharmaparyÃye bhëyamÃïe subhadrasya parivrÃjakasya virajo vigatamalaæ dharme«u dharmacak«ur utpannam* | atha subhadra÷ parivrÃjako d­«Âadharmà prÃptadharmà paryavagìhadharmà tÅrïakÃÇk«as tÅrïavicikitso 'parapratyayo 'nanyaneya÷ ÓÃstu÷ ÓÃsanadharme«u vaiÓÃradyaprÃpta utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yenÃyu«mÃn Ãnandas tenäjaliæ praïamya Ãyu«mantaæ Ãnandam idam avocat | lÃbhà bhadanta Ãnandena sulabdhà yad bhagavatà Ãnando mahÃcÃryeïa mahÃcÃryÃntevÃsikÃbhi«ekeïÃbhi«ikta÷ | api tu asmÃkam api syur lÃbhÃ÷ sulabdhà yad vayaæ labhemahi svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | athÃyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat*: ayaæ bhadanta subhadra÷ parivrÃjaka ÃkÃÇk«ate svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | tatra bhagavÃn subhadraæ parivrÃjakam Ãmantrayate | ehi bhik«o, cara brahmacaryam* | saiva tasyÃyu«mata÷ pravrajyÃbhÆt sopasaæpat, sa bhik«ubhÃva÷ || evaæ pravrajita÷ sa Ãyu«mÃn eko vyapak­«Âo 'pramatta ÃtÃpÅ prahitÃtmà vyahÃr«Åt* | eko vyapak­«Âo 'pramatta ÃtÃpÅ prahitÃtmà viharan* yad arthaæ kulaputrÃ÷ keÓaÓmaÓru avatÃrya këÃyÃïi vastrÃïy ÃcchÃdya samyag eva Óraddhayà agÃrÃd anagÃrikÃæ pravrajanti, tad anuttaraæ brahmacaryaparyavasÃnaæ d­«Âa eva dharme svayam abhij¤ayà sÃk«Ãtk­tyopasaæpadya pravedayati: k«Åïà me jÃti÷, u«itaæ brahmacaryaæ k­taæ karaïÅyaæ nÃnyam asmÃd bhavaæ prajÃnÃmi | Ãj¤ÃtavÃn Ãyu«mÃn arhan babhÆva suvimukta÷ | athÃyu«mata÷ subhadrasyÃrhatvaprÃptasya vimuktisukhaæ pratisaævedayata etad abhavat*: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ ÓÃstÃraæ parinirvÃpayantaæ paÓyeyam* | yanv ahaæ prathamataraæ parinirvÃpayeyam iti | tatrÃyu«mÃn subhadra÷ prathamataraæ parinirv­ta÷, tata÷ paÓcÃd bhagavÃn* || yadà bhagavatà paÓcimaÓayanopagatena dharmoparodhikÃyÃæ vedanÃyÃæ vartamÃnÃyÃm*, chidyamÃne«u dharme«u, mucyamÃne«u saædhi«u, subhadro 'rhatve prati«ÂhÃpita÷, bahavaÓ ca kauÓÅnÃgarà mallà dharme niyuktÃ÷, tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta, yad ayaæ subhadra÷ parivrÃjako bhagavatà chidyamÃne«u dharme«u mucyamÃnÃsu saædhi«u saæsÃravÃgurÃyà mocayitvà yÃvad atyantani«Âhe nirvÃïe prati«ÂhÃpita iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ mayà vigatarÃgeïa vigatadve«eïa vigatamohena parimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ subhadra÷ parivrÃjaka÷ saæasÃravÃgurÃyà mocayitvà yÃvad atyantani«Âhe -------------------- Vaidya, p. 104 -------------------- nirvÃïe prati«ÂhÃpita÷ | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsair ÆhÃpohavirahitena tiryagyonÃv upapannena svajÅvitaparityÃgena subhadra÷ paritrÃta÷, kauÓÅnÃgarÃÓ ca mallÃ÷ | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani anyatarasyÃæ parvatadaryÃæ m­gayÆthapa÷ prativasati anekam­gasahasraparivÃra÷ paï¬ito vyakto medhÃvÅ | tac ca m­gayÆthaæ lubdhakena vicÃrya rÃj¤e niveditam* | tato rÃj¤Ã caturaÇgeïa balakÃyena nirgatya tan m­gayÆthaæ sarvaæ saækaÂÅk­tam* | tato yÆthapater etad abhavat*: yady aham idÃnÅm imÃn na rak«i«yÃmi, adyaiva te sarvaæ na bhavi«yantÅti | tato yÆthapati÷ samantato vyavalokayitum Ãrabdha÷: katamena pradeÓenÃsya m­gakulasya ni÷saraïaæ syÃd iti | sa paÓyati tasyÃæ parvatadaryÃæ nadÅæ vahamÃnÃm* | sà ca nadÅ ahÃryahÃriïÅ ÓÅghrasrotÃ÷, te ca m­gà durbalÃ÷ | tato yÆthapati÷ sahasà tÃæ nadÅm avatÅrya madhye sthitvà Óabdam udÅrayati: Ãgacchantu bhavanta÷, etasmÃt kÆlÃd utplutya mama p­«Âe pÃdÃn sthÃpayitvà paratra kÆle pratiti«Âhata | anenopÃyena jÅvitaæ va÷ paÓyÃmi, ato 'nyathà maraïam iti | tatas tair m­gais tathaiva k­tam* | atha tasya p­«Âhe k«uranipÃtÃtvak chinnà | mÃæsarudhirÃsthirÃÓir vyavasthita÷ | na cÃsya vyavasÃyo niv­tta÷ tadgatakÃruïyo m­gÃïÃm antike | tata÷ sarve«u laÇghite«u p­«Âhato 'valokayituæ prav­tta÷: mà kaÓcid atrÃlaÇghitaæ (Speyer: øto) bhavi«yatÅti | sa paÓyati m­gaÓÃvakam ekam alaÇghitam* | tato yÆthapatiÓ chidyamÃne«u marmasu mucyamÃnÃsu saædhi«u i«ÂajÅvitam agaïayitvà kÆlam uttÅrya m­gaÓÃvakaæ p­«Âham adhirohya nadÅm uttÃrya kÆle sthÃpayitvà taæ m­gagaïam uttÅrïaæ d­«Âvà maraïakÃle praïidhiæ kartum Ãrabdha÷: yathà me ime m­gà ayaæ ca mÃrgaÓÃvaka i«Âena jÅvitenÃcchÃditÃ÷, vyasanÃt paritrÃtÃ÷, evam apy aham anÃgate 'dhvani anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya etÃn saæsÃravÃgurÃyà mocayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena m­gapatir ÃsÅt*, ahaæ sa | m­gà ime kauÓÅnÃgarà mallÃ÷ | m­gaÓÃvaka÷ ayam eva subhadra÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta subhadreïa karmÃïi k­tÃni yena paÓcima÷ sÃk«ÃcchrÃvakÃïÃm iti | bhagavÃn Ãha: subhadreïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni | na bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca | na praïaÓyanti karmÃïy kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_40.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devÃnÃæ ca manu«yÃïÃæ ca buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | atha bhagavata÷ kÃÓyapasya samyaksaæbuddhasya -------------------- Vaidya, p. 105 -------------------- bhÃgineyo 'Óoko nÃmnà | sa bhagavatsakÃÓe mok«ÃrthÅ pravrajita÷ | sa svÃdhÅnaæ mok«aæ manyamÃno na vyÃyacchate | yÃvad dÅrghakÃlaprakar«eïÃÓoko janapade var«o«ita÷ | bhagavÃæÓ ca kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgni÷ paÓcimaÓayanopagata÷, aÓokaÓ ca bhik«ur aÓokasyÃdhastÃt pratisaælÅno babhÆva | atha yà devatà tasminn aÓokav­k«e vyu«itÃ, sà bhagavata÷ kÃÓyapasya samyaksaæbuddhasya parinirvÃïaæ Órutvà rodituæ prav­ttà | tasya rudantyà aÓrubindavo 'Óokasya kÃye nipatituæ prav­ttÃ÷ | athÃÓoka Ærdhvamukhas tÃæ devatÃæ rudantÅm Ãha: kimarthaæ devate rudyata iti | devatovÃca: adya rÃtryà madhyame yÃme bhagavata÷ kÃÓyapasya samyaksaæbuddhasya parinirvÃïaæ bhavi«yatÅti | athÃÓoko devatÃvacanam upas­tya marmaviddha iva pracalitavÃn* | so 'pi karuïakaruïaæ rodituæ prav­tta÷ | tato devatayà p­«Âa÷: kimarthaæ rodi«Åti | aÓoka uvÃca: guruviyogÃj j¤ÃtiviyogÃc ca | kÃÓyapo me samyaksaæbuddho mÃtula÷ | so 'haæ visrabdhavihÃrÅ na vyÃyatavÃn* | dÆre cÃsau | ahaæ ca p­thagjana÷ | apak­«ÂatvÃd adhvano na Óak«yÃmi viÓe«am adhigantum iti | devatovÃca: yadi punar ahaæ bhavantaæ bhagavatsakÃÓam upanayeyam*, kiæ Óakyam iti | aÓoka uvÃca: tathà hi me buddhi÷ paripakvÃ, yathà sahadarÓanÃd eva bhagavata÷ Óak«yÃmi viÓe«am adhigantum iti | tato devatayà aÓoko bhagavatsakÃÓam ­ddhyanubhÃvÃn nÅta÷ | tasya bhagavaddarÓanÃt prasÃda utpanna÷ | prasÃdajÃtasya ca bhagavatà kÃÓyapena tathÃvidho dharmo deÓita÷ yacchravaïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | prathamataraæ cÃyu«mÃn aÓoka÷ parinirv­ta÷, tato bhagavÃn kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddhÃ÷ || tata÷ sà devatà Ãyu«mato 'Óokasya parinirvÃïaæ d­«Âvà prÅtim utpÃdayÃmÃsa | cintayati ca: ya÷ kaÓcid anenÃyu«matà viÓe«o 'dhigata÷, sarva÷ sa mÃm Ãgamya | evam apy aham anÃgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kÃÓyapena uttaro nÃma mÃïavo vyÃk­ta÷: bhavi«yasi tvaæ mÃïava var«aÓatÃyu«i prajÃyÃæ ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti, tasyÃham eva paÓcimaÓayanopagatasya carama÷ sÃk«ÃcchravakÃïÃm ehibhik«ukayà pravrajitÃnÃæ bhaveyam*, pÆrvataraæ ca bhagavata÷ parinirvÃpayeyam*, tato bhagavÃn* ÓÃkyamunir iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau devatÃ, ayaæ sa subhadra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyaæ yat kalyÃïamitratà vihari«yÃma÷ kalyÃïsahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || athÃyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat: iha mama bhadanta ekÃkino rahogatasya pratisaælÅnasya evaæ cetasi ceta÷paritarka udapÃdi: upÃrdham idaæ brahmacaryasya yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ iti | {bhagavÃn Ãha:} mà tvam Ãnanda evaæ voca÷: upÃrdham idaæ brahmacaryasya yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ iti | sakalam idam Ãnanda -------------------- Vaidya, p. 106 -------------------- kevalaæ paripÆrïaæ pariÓuddhaæ paryavadÃtaæ brahmacaryaæ yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpamitratà na pÃpasahÃyatà na pÃpasaæparka÷ | tat kasya heto÷? mÃæ hy Ãnanda kalyÃïamitram Ãgamya jÃtidharmÃïa÷ satvà jÃtidharmatÃyÃ÷ parimucyante, jarÃvyÃdhiÓokamaraïaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsadharmÃïa÷ satvà upÃyÃsadharmatÃyÃ÷ parimucyante | tad anenaiva te Ãnanda paryÃyeïa veditavyaæ yat sakalam idaæ kevalaæ paripÆrïaæ pariÓuddhaæ paryavadÃtaæ brahmacaryaæ yaduta kalyÃïamitratà kalyÃïasahÃyatà kalyÃïasaæparka÷, na pÃpasahÃyatà na pÃpamitratà na pÃpasaæparka÷ | ity evaæ te Ãnanda Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 107 -------------------- paæcamo varga÷ tasyoddÃnam*: gu¬aÓÃlà ca bhaktaæ ca toyaæ varcaghaÂena ca | koliko hy uttaraÓ cÃpi jÃtyandha÷ Óre«Âhir eva ca | putro jÃmbÃlakaÓ caiva vargo bhavati samuddita÷ || ******************************************************* AVÁ_41 gu¬aÓÃlà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­he viharati veïuvane kalandakanivÃpe | yadà bhagavatà anuttarà samyaksaæbodhir abhisaæbuddhÃ, tadÃyu«madbhyÃæ ÓÃriputramaudgalyÃyanÃbhyÃm iyaæ pratij¤Ã k­tÃ: na tÃvat piï¬akaæ paribhok«yÃmahe (Speyer: paribhok«yÃvahe), yÃvan narakatiryakpretebhya ekasatvam api na mocayÃva iti | tatas tÃv Ãyu«matau kÃlena kÃlaæ kadÃcin narakacÃrikÃæ carata÷, kadÃcit tiryakpretacÃrikÃæ carata÷ | tau tatra satvÃnÃæ vividhayÃtanÃbhyÃhatÃnÃm asatpralÃpaæ d­«Âvà tÃn Ãgatya catas­ïÃæ par«adÃm Ãrocayata÷ | te 'pi Órutvà saævegam Ãpadyante | tatas tau tad adhi«ÂhÃnaæ tathÃvidhÃæ dharmadeÓanÃæ kuruta÷, yayà aneke satvà viÓe«am adhigacchanti, dharmaÓravaïakathÃyÃÓ ca bhÃjanÅbhavanti || yÃvad apareïa samayenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pretacÃrikÃæ carann adrÃk«Åt pretaæ parvatakÆÂaprakhyaæ samudrasad­Óakuk«iæ sÆcÅchidropamamukhaæ svakeÓasaæchannam ÃdÅptaæ samyakprajvalitam ekajvÃlÅbhÆtaæ dhyÃyantam Ãrtasvaraæ krandantam*, du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃm anubhavantam*, yena yenoccÃraprasrÃvabhÆmis tena tenÃnvÃhiï¬amÃnaæ tad api k­cchreïÃsÃdayantam* | tata÷ sthavira÷ pretaæ papraccha: kiæ te bho÷ karma k­taæ yenaivaævidhÃæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayasa iti | preta Ãha: Ãditye hi samudgate na dÅpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaæ parip­ccha | sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ vyÃkari«yatÅti | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati, k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ priyÃlÃpina÷ ehÅti svÃgatavÃdina÷ -------------------- Vaidya, p. 108 -------------------- smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: ehi maudgalyÃyana svÃgataæ te, kutas tvam etarhy ÃgacchasÅti | maudgalyÃyana Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretam adrÃk«aæ sÆcÅchidropamamukhaæ parvatopamakuk«iæ svakeÓasaæchannaæ durgandhaæ paramadurgandham* | Ãha ca: viÓu«kakaïÂho«ÂhapuÂa÷ sudu÷khita÷ prav­ddhaÓailopamacarvitÃÓraya÷ | (Speyer: øca¤vitÃÓraya÷ ) svakeÓasaæchannamukho digambara÷ susÆk«masÆcÅsad­ÓÃnana÷ k­Óa÷ || AVÁ_41.1 || nagna÷ svakeÓasaæchanno asthiyantravaducchrita÷ | kapÃlapÃïir ghoraÓ ca krandan samabhidhÃvati || AVÁ_41.2 || bubhuk«ayà pipÃsayà klÃnto vyasanapŬita÷ | Ãrtasvaraæ krandamÃno du÷khÃæ vedati vedanÃm* | kiæ tena prak­taæ pÃpaæ martyaloke sudÃruïam* || AVÁ_41.3 || iti bhagavÃn Ãha: pÃpakÃrÅ maudgalyÃyana sa preta÷ | icchasi tasya karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi maudgalyÃyana Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ maudgalyÃyana rÃjag­he nagare 'nyatara÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tasya pa¤camÃtrÃïÅk«uÓÃlaÓatÃni, yatra cek«u÷ pŬyate | asati ca buddhÃnÃm utpÃde pratyekabuddhà loka utpadyante hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | yÃvad anyatama÷ pratyekabuddho hÅnadÅnÃnukampakÅ prÃntaÓayanÃsanasevÅ | sa pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | sa ca bhadanta÷ k«ayavyÃdhinà sp­«Âa÷ | tasya vaidyenek«urasa upadi«Âa÷ | sa Óre«ÂhisakÃÓaæ yantraÓÃlÃm upasaækrÃnta÷ | Óre«Âhinà ca sa pratyekabuddho d­«Âa÷ kÃyaprÃsÃdikaÓ cittaprÃsÃdikaÓ ca | d­«Âvà Óre«Âhinà ukta÷: kenÃryasya prayojanam iti | pratyekabuddha÷ kathayati: g­hapate ik«uraseneti | tatas tena g­hapatinà bh­takapuru«asyÃj¤Ã dattà Ãryasyek«urasaæ prayaccheti | sa ca g­hapati÷ kenacid eva karaïÅyena bahir yÃnÃya saæprasthita÷ | atha tasya puru«asya parakÅye dravye mÃtsaryam utpannam*: yady aham asya rasaæ dÃsye, punar apy e«a Ãgami«yatÅti | tena ani«ÂagatitrayaprapÃtanamreïa sarvÃbhimatagatidvayanirÃkari«ïunà atyantadÆrÃpagatenÃryadharmebhya÷ pÃpaæ cittam utpÃdya sa pratyekabuddha ukta÷: Ãhara bhik«o pÃtram*, dehi, rasaæ te dÃsyÃmÅti | asamanvÃh­tya arhacchrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ j¤ÃnadarÓanaæ na pravartata iti | hÅnadÅnÃnukampitayà bh­tyapuru«o 'yam asyÃnugraha÷ kartavya iti tat pÃtram upanÃmitam* | tato 'sau durÃcÃro nirgh­ïah­dayas tad g­hÅtvà pratiguptaæ pradeÓaæ gatvà prasrÃveïà pÆrayitvà upari ik«urasenÃcchÃdya tasmai pratyekabuddhÃyÃnupradadau | tena saælak«itam* sa cintayati: bahv anena tapasvinà pÃpaæ k­tam api | sa tad ekÃnte chorayitvà prakrÃnta÷ || -------------------- Vaidya, p. 109 -------------------- bhagavÃn Ãha: kiæ manyase maudgalyÃyana yo 'sau tena kÃlena tena samayena bh­takapuru«a ÃsÅt', ayaæ sa preta÷ | tasya karmaïo vipÃkena saæsÃre 'nantaæ du÷kham anubhÆtavÃn* | idÃnÅm api pretabhÆta÷ prak­«Âataraæ du÷kham anubhavati | tasmÃt tarhi te maudgalyÃyana mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyaæ yathà evaævidhà do«Ã na syur ye pretasya | iti hi maudgalyÃyana ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi te maudgalyÃyana ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ te maudgalyÃyana Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanà Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'nye ca devÃsuragaru¬Ãdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_42 bhaktam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ {ÓrÃvastyÃæ} viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ anyatarasmin v­k«amÆle ni«aïïo divÃvihÃrÃya | aÓrau«Åd Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pretyÃ÷ Óabdam Ãrtasvaraæ krandantyÃ÷, du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃyà bhaktaæ mÃrgantyÃ÷: bubhuk«itÃsmi mÃr«Ã÷, pipÃsitÃsmi mÃr«Ã iti | tata÷ sthaviramahÃmaudgalyÃyanena pretÅ d­«Âvà p­«Âà ca: kiæ te pÃpaæ k­taæ yenaivaævidhÃni du÷khÃny anubhavi«yasÅti | pretÅ Ãha: Ãditye hi samudgate na dÅpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaæ p­ccha, sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ vyÃkari«yatÅti | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu puna÷ samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati, k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ priyÃlÃpina÷ ehÅti svÃgatavÃdina÷ smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: ehi maudgalyÃyana svÃgataæ te, kutas tvam etarhy ÃgacchasÅti | maudgalyÃyana Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretÅm adrÃk«aæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«iæ svakeÓasaæchannÃæ nagnÃm Ãrtasvaraæ krandantÅæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | Ãha ca: viÓu«kakaïÂho«ÂhapuÂà sudu÷khità prav­ddhaÓailopamacarvitÃÓrayà | (Speyer: øca¤citÃø) svakeÓasaæchannamukhÅ digambarà susÆk«masÆcÅsad­ÓÃnanà k­Óà || AVÁ_42.1 || -------------------- Vaidya, p. 110 -------------------- nagnà svakeÓasaæchannà asthiyantravaducchrità | kapÃlapÃïinÅ ghorà krandantÅ paridhÃvati || AVÁ_42.2 || bubhuk«ayà pipÃsayà krÃntà vyasanapŬità | *{sonst: pipÃsayà klÃnta vyasanapŬitÃ}* Ãrtasvaraæ krandamÃnà du÷khÃæ vindanti vedanÃm* || AVÁ_42.3 || kiæ tayà prak­taæ pÃpaæ martyaloke sudÃruïam* | yena evaævidhaæ du÷kham anubhavati bhayÃnakam* || AVÁ_42.4 || iti bhagavÃn Ãha: pÃpakÃriïÅ maudgalyÃyana sà pretÅ | icchasi tasyà karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi maudgalyÃyana Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ maudgalyÃyana atÅte 'dhvani viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tasyÃæ ca vÃrÃïasyÃm anyatamà g­hapatipatnÅ matsariïÅ kuÂuku¤cikà Ãg­hÅtapari«kÃrà kÃkÃyÃpi baliæ na pradÃtuæ vyavasyati, prÃg evÃnye«Ãæ yÃcakÃnÃm* | sà ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn d­«Âvà cittaæ pradÆ«ayati | yÃvad anyatara÷ piï¬apÃtikas tasyà g­haæ pravi«Âa÷ | tasyÃs taæ d­«Âvà mÃtsaryam utpannam* | cittaæ ca pradÆ«ya imÃæ cintÃm Ãpede: yady aham asya satkÃraæ kari«yÃmi, punar apy e«a Ãgami«yatÅti | tatas tayà pÃpakÃriïyà ani«Âaæ paralokabhayam avigaïayya sa bhik«ur upanimantrya dvÃraæ baddhvà bhaktacchedaæ kÃrita÷ | bahu ca paribhëyokta÷: iyaæ te bhik«o satkriyà | mà punar idaæ g­haæ pravek«yasÅti || sà tena mÃtsaryeïÃsevitena bhÃvitena bahulÅk­tena prete«Æpapannà | evaævidhÃni du÷khÃni pratyanubhavati | tasmÃt tarhi maudgalyÃyana mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyam* | ete do«Ã na bhavi«yanti, te tasyÃ÷ pretyà iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasa Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragà bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_43 pÃnÅyam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pretacÃrikÃæ caran pretÅm adrÃk«Åd dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ svakeÓasaæchannÃæ -------------------- Vaidya, p. 111 -------------------- sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«im ÃdÅptÃæ pradÅptÃæ prajvalitÃm ekajvÃlÅbhÆtÃæ dhmÃyantÅæ t­«ÃrtÃæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | darÓanamÃtreïa cÃsyà nadyudapÃnÃni Óu«yanti | yadà devo var«ati, tadà tasyà upari savisphuliÇgÃÇgÃravar«aæ patati | d­«Âvà tÃm Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana Ãha: kiæ tvayà k­taæ pÃpaæ yenaivaævidhaæ du÷kham anubhavasÅti | pretÅ Ãha: pÃpakÃriïy ahaæ bhadanta mahÃmaudgalyÃyana | etam Ãrthaæ bhagavantaæ p­ccha | sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ kathayi«yati, yÃæ Órutvà anye 'pÅha satvÃ÷ pÃpÃt karmaïa÷ prativiraæsyantÅti | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu puna÷ samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ priyÃlÃpina ehÅti svÃgatavÃdina÷ smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: ehi maudgalyÃyana svÃgataæ te, kutas tvam etarhy ÃgacchasÅti | mahÃmaudgalyÃyana Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretÅm adrÃk«aæ dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ svakeÓasaæchannÃæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«im ÃdÅptÃæ pradÅptÃæ prajvalitÃm ekajvÃlÅbhÆtÃæ dhmÃyantÅm Ãrtasvaraæ kradantÅæ t­«ÃrtÃæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | darÓanamÃtreïa cÃsyà nadyudapÃnÃni Óu«yanti | yadà devo var«ati tadà asyà upari savisphuliÇgam aÇgÃravar«aæ patati | bhagavÃn Ãha: pÃpakÃriïÅ maudgalyÃyana sà pretÅ | icchasi tasyà karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi maudgalyÃyana Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ maudgalyÃyana atÅte 'dhvani asminn eva bhadrakalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devÃnÃæ ca manu«yÃïÃæ ca buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tatrÃnyatamo bhik«ur adhvÃnaæ pratipanna÷ | sa t­«Ãrta÷ kÆpam upas­pta÷ | tatrÃnyatarà dÃrikà pÃnÅyaghaÂaæ pÆrayitvà sthitÃbhÆt* | sà bhik«uïoktÃ: t­«Ãrto 'haæ bhagini, pÃnÅyam anuprayaccheti | tasyà mÃtsaryam utpannam* | sà Ãg­hÅtapari«kÃrà bhik«um uvÃca: bhik«o yadi mriyase, na te dadÃmi pÃnÅyam*, ghaÂo me Æno bhavi«yatÅti | tato 'sau bhik«us t­«Ãrto nirÃÓa÷ prakrÃnta÷ | tato 'sau dÃrikà tena mÃtsaryeïÃsevitena bhÃvitena bahulÅk­tena kÃlaæ k­tvà prete«Æpapannà | evaævidhÃæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayate | tasmÃt tarhi maudgalyÃyana evaæ Óik«itavyaæ yan mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyaæsyÃmahe | ity evaæ te maudgalyÃyana Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanà Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 112 -------------------- ******************************************************* AVÁ_44 varcaghaÂa÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | rÃjag­haæ piï¬Ãya caritvà k­tabhaktak­tya÷ paÓcÃdbhaktapiï¬apÃtapratikrÃnta÷ pÃtracÅvaraæ pratisamarpya yena g­dhrakÆÂa÷ parvatas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya g­dhrakÆÂaæ parvatam avagÃhyÃnyatarad v­k«amÆlaæ niÓritya ni«aïïo divÃvihÃrÃya | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pretÅm Ãdrak«Åd dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ nagnÃæ svakeÓasaæchannÃæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«im ÃdÅptÃæ pradÅptÃæ prajvalitÃm ekajvÃlÅbhÆtÃæ dhmÃyantÅm Ãrtasvaraæ kradantÅæ t­«ÃrtÃæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | durgandhÃæ paramadurgandhÃæ varca÷sad­ÓÅæ varcohÃrÃæ tad api k­cchreïÃsÃdayantÅm* | d­«Âvà ca punar Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ saævigna÷ | pretÅæ ca papraccha: kiæ tvayà prak­taæ pÃpaæ yasya te Åd­Óaæ phalam iti | pretÅ Ãha: pÃpakÃriïy ahaæ bhadanta mahÃmaudgalyÃyana | etam Ãrthaæ buddhaæ bhagavantaæ p­ccha | sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ vyÃkari«yati (Speyer: ø«yatÅti) | yÃæ ÓrutvÃnye 'pi satvÃ÷ pÃpakarmaïa÷ prativiraæsyantÅti | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu puna÷ samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn {madhura}madhuraæ dharmaæ Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ priyÃlÃpina÷ ehÅti svÃgatavÃdina÷ smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: ehi maudgalyÃyana svÃgataæ te, kutas tvam etarhy ÃgacchasÅti | maudgalyÃyana Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretÅm adrÃk«aæ dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ nagnÃæ svakeÓasaæchannÃæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«im ÃdÅptÃæ pradÅptÃæ prajvalitÃm ekajvÃlÅbhÆtÃm Ãrtasvaraæ krandantÅæ du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | darÓanamÃtreïa cÃsyà nadyudapÃnÃni Óu«yanti | yadà devo var«ati, tadà tasyà upari savisphuliÇgam aÇgÃravar«aæ patati, durgandhÃæ paramadurgandhÃæ varca÷sad­ÓÃæ ca varcÃhÃrÃæ tad api k­cchreïÃsÃdayantÅm* | Ãha ca: {nagnà svakeÓasaæchannà asthiyantravaducchrità |} Ãrtasvaraæ krandamÃnà du÷khÃæ vindati vedanÃm* || AVÁ_44.1 || -------------------- Vaidya, p. 113 -------------------- yena hi varcadhÃnÃni tena dhÃvati du÷khità | varca÷ pÃsyÃmi bhok«ye ca tac ca du÷khena labhyate || AVÁ_44.2 || kiæ tayà prak­taæ pÃpaæ martyaloke sudÃruïam* | yena evaævidhaæ du÷kham anubhavati bhayÃnakam* || AVÁ_44.3 || bhagavÃn Ãha: pÃpakÃriïÅ maudgalyÃyana sà pretÅ | icchasi tasyÃ÷ karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi maudgalyÃyana Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ maudgalyÃyana vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ pratyekabuddho hÅnadÅnÃnukampÅ prÃntaÓayanÃsanasevÅ ca | sa vyÃdhito vÃrÃïasÅæ piï¬Ãya prÃviÓati | yÃvad asya vaidyena sÃæpreyaæ bhojanam upadi«Âam* | sa yenÃnyatamasya Óre«Âhino niveÓanaæ tenopasaækrÃnta÷ | tena ca Óre«Âhinà d­«Âa÷ p­«ÂaÓ ca: kena te Ãrya prayojanam iti | tenoktaæ kulasÃæpreyeïa bhojaneneti | tata÷ Óre«Âhinà vadhvà Ãj¤Ã dattÃ: ÃryÃya sÃæpreyaæ bhojanaæ dÃtavyam iti | atha tasyà vadhvà mÃtsaryam utpannam*: yady aham asmai adya bhojanaæ pradÃsyÃmi, Óvo bhÆya Ãgami«yatÅti | tayà ekÃntam apas­tya varcasa÷ pÃtraæ pÆrayitvà upari bhaktena pracchÃdya tasmai pratyekabuddhÃya dattam* | asamanvÃh­tya ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ j¤ÃnadarÓanaæ na pravartate | tena pratig­hÅtam* | pratig­hya saælak«itaæ yathaitad durgandham* | nÆnam anayà amedhyasya pÆritam iti | tato 'sau mahÃtmà tadekÃnte chorayitvà prakrÃnta÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyase maudgalyÃyana yÃsau tena kÃlena tena samayena Óre«ÂhivadhukÃ, iyaæ sà pretÅ | yad upÃdÃyÃnayà tÃd­kpÃpaæ k­tam* | tata÷ prabh­ti nityaæ narakatiryakprete«Æpapadyate, nityaæ ca varcÃhÃrà | tasmÃt tarhi te maudgalyÃyana mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyaæ yathà ete do«Ã na syur ye tasyÃ÷ pretyà | evaæ maudgalyÃyana Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanà Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_45 maudgalyÃyana÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati sma veïuvane kalandakanivÃpe | tena khalu puna÷ samayena antarà ca rÃjag­ham antarà ca veïuvanam atrÃntare pa¤ca pretaÓatÃni dagdhasthÆïÃk­tÅni nagnÃni svakeÓasaæchannÃni parvatopamakuk«Åïi sÆcÅchidropamamukhÃni ÃdÅptÃni pradÅptÃni saæprajvalitÃny ekajvÃlÅbhÆtÃny Ãrtasvaraæ pralapamÃnÃni du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm -------------------- Vaidya, p. 114 -------------------- amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃni vÃyumaï¬alavadÃkÃÓe paribhramanti, na kvacit prati«ÂhÃæ labhante | athÃyu«mÃn mahamaudgalyÃyana÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | tena te pretà d­«ÂÃ÷, tair api pretair Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ | tatas te ekasamÆhenÃyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam upasaækrÃntÃ÷ | upasaækramya karuïadÅnavilambitair ak«arair ekaraveïocu÷: vayaæ smo bhadanta mahÃmaudgalyÃyana rÃjag­he pa¤ca Óre«ÂhiÓatÃny abhÆvan* | te vayaæ matsariïa÷ kuÂuku¤jakà Ãg­hÅtapari«kÃrÃ÷ | svayaæ tÃvad asmÃbhir dÃnapradÃnÃni na dattÃni, pare«Ãm api dÃnapradÃne«u dÅyamÃne«u vighnÃ÷ k­tÃ÷, dak«iïÅyÃÓ ca bahava÷ pretavÃdena paribhëitÃ÷: pretopapannà iva yÆyaæ nityaæ parag­hebhyo bhaik«yam aÂatha (Speyer: aÂhatha) | ete vayaæ kÃlaæ k­tvà evaævidhe«u prete«ÆpapannÃ÷ | iti bhadanta mahÃmaudgalyÃyana ye 'smÃkaæ j¤Ãtayo rÃjag­he prativasanti, te«Ãm asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ nivedya chandakabhik«aïaæ k­tvà buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ bhojayitvà asmÃkaæ nÃmnà dak«iïÃdeÓanÃæ kÃrayitvà cÃsmÃkaæ pretayoner mok«a÷ syÃd iti | adhivÃsayaty Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ pretÃnÃæ tÆ«ïÅbhÃvena | tata Ãyu«matà mahÃmaudgalyÃyanena te«Ãæ j¤Ãtig­hebhyaÓ cchandakabhik«aïaæ k­tvà buddhapramukho bhik«usaægha÷ Óvo bhaktenopamantrita÷ | pretÃnÃæ ca niveditam*: Óvo bhagavÃn sabhik«usaægho bhaktenopanimantrita÷, tatra yu«mÃbhir Ãgantavyam iti | j¤ÃtÅnÃm apy Ãrocitam*: bhavadbhir Ãgantavyaæ tatra j¤Ãtibhojane | tÃn pretÃn drak«yÃma÷ | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ svayam evodyukto bhojanaæ pratijÃgaritum* || atha prabhÃtÃyÃæ rajanyÃm ÃhÃre sajjÅk­te gaï¬ÅdeÓakÃle saæprÃpte tÃn pretÃn na paÓyati | tata Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano divyena cak«u«Ã tÃn pretÃn samanvÃhartuæ prav­tta÷ | sarvasminn eva magadhamaï¬ale nÃdrÃk«Åt* | yÃvat krameïa cÃturdvÅpikaæ vyavalokayituæ prav­tta÷ | tatrÃpi nÃdrÃk«Åt* | tato yÃvad asya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate, tato vyavalokayituæ prav­tta÷ | tatrÃpi nÃdrÃk«Åt* | tata Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ saævigno bhagavate nivedayÃmÃsa: bhagavan, na me dÃnapatayo d­Óyanta iti | bhagavÃn Ãha: ayaæ maudgalyÃyana mà khedam Ãpadyasva | sarvaÓrÃvakapratyekabuddhavi«ayam atikramya aparimÃïà lokadhÃtava÷ santi | tatra te karmavÃyunà k«iptÃ÷ | api maudgalyÃyana adya tathÃgatabalaæ paÓya | sarvaj¤aj¤ÃnadarÓanaæ vyaktÅkari«yÃmi | tathÃgatavikurvitaæ darÓayi«yÃmi | ÃkoÂyatÃæ gaï¬Åti | tato gaï¬yÃm ÃkoÂitÃyÃæ sarvo bhik«usaægha÷ saænipatita÷, pretaj¤Ãtayo 'nye ca kautÆhalyÃbhyÃgatÃ÷ satvÃ÷ pretadarÓanotsukÃ÷ saænipatitÃ÷ | tato bhagavatà ­ddhyà tathà darÓitaæ yathà pretà buddhaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhu¤jÃnaæ paÓyanti, sm­tiæ ca pratilabhante: j¤Ãtayo asmad arthe buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ bhojayantÅti | tato bhagavÃn pa¤cÃÇgopetena svareïa dak«iïÃm ÃdiÓati: ito dÃnÃd dhi yat puïyaæ tat pretÃn anugacchatu | utti«ÂhantÃæ k«ipram ete pretalokÃt sudÃruïÃt* || AVÁ_44.1 || iti || -------------------- Vaidya, p. 115 -------------------- yÃvad bhagavatà tad adhi«ÂhÃnà tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà anekair prÃïiÓatasahasrair mÃtsaryamalaæ prahÃya satyadarÓanaæ k­tam* | te ca pretà bhagavati cittam abhiprasÃdya kÃlagatÃ÷, praïÅte«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyakÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷ kutropapanna÷ kena karmaïeti | paÓyanti pretebhyaÓ cyutÃ÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷, bhagavato 'ntike cittam ahiprasÃdyeti | atha pretapÆrviïÃæ devaputrÃïÃm etad abhavat: nÃsmÃkaæ pratirÆpaæ syÃt, yad vayaæ paryu«itaparivÃsà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmema | yan nu vayam aparyu«itaparivÃsà eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmemeti | atha pretapÆrviïo devaputrÃÓ calavimalakuï¬aladharà hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrà maïiratnavicitramaulaya÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtrÃs tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmapuï¬arÅkamandÃravÃdÅnÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà samantato venuvaæ kalandakanivÃpam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavataæ pu«pair ÃkÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn pretapÆrviïÃæ devaputrÃïÃm ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà pretapÆrvikair devaputrair mahÃn viÓe«o 'dhigata÷ | te labdhalÃbhà iva vaïijo bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya tatraivÃntarhitÃ÷ || tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam Ãmantrayate | sÃdhu sÃdhu mahÃmaudgalyÃyana | saphalaæ te vaiyÃv­tyaæ saæv­ttam* | yat te # # # pretà deve«u prati«ÂhÃpitÃ÷ | te 'syÃæ rÃtrau matsakÃÓam upasaækrÃntÃ÷ | te«Ãæ mayà dharmo deÓita÷ | te labdhodayà labdhalÃbhÃ÷ prakrÃntà iti || tata Ãyu«matà mahÃmaudgalyÃyanena te«Ãæ j¤ÃtÅnÃm Ãrocitam* | te Órutvà paraæ vismayam upagatà bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdayÃmÃsur bhÆyaÓ ca satkÃraæ pracakrur iti | tasmÃt tarhi te maudgalyÃyana mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyam* | ete do«Ã na bhavanti ye te«Ãæ pretÃnÃm iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanà Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_46 uttara÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | rÃjag­he 'nyatara÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati -------------------- Vaidya, p. 116 -------------------- ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd uttare nak«atre jÃtas tasmÃd bhavatÆttara iti nÃma | uttaro dÃrako unnÅto vardhito mahÃn saæv­ta÷ | pità cÃsya kÃlagata÷ | uttaraÓ ca g­he svÃmÅ saæv­tta÷ | tenÃpaïa÷ sthÃpita÷ | krÅïÃti vikrÅïÅte krayavikrayeïa jÅvikÃæ kalpayati | sa divasÃnudivasaæ bhagavatsakÃÓam upasaækrÃmati | tasya bhagavatsaædarÓanÃt saddharmaÓravaïÃc ca bhagavacchÃsane prasÃdo jÃta÷ | tasya pravrajyÃcittam utpannam* | sa mÃtaraæ vij¤ÃpayÃmÃsa: amba anujÃnÅhi mÃæ bhagavacchÃsane«u pravraji«yÃmÅti | tato mÃtà kathayati: putra tvam ekaputraka÷ | yÃvad ahaæ jÅvÃmi, tÃvan na pravrajitavyam* | m­tÃyÃæ mayi yathÃkaraïÅyaæ kari«yasÅti | sa cottaro yat kiæcid upÃrjayati tat sarvaæ mÃtre 'nuprayacchati: anena amba ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn pratipÃdayasveti | sà cÃsya mÃtà lubdhà kuÂuku¤cikà matsariïÅ Ãg­hÅtapari«kÃrà tÃn kÃr«ÃpaïÃn gopayitvà ye ÓramaïabrÃhmaïÃ÷ piï¬Ãrthinas tad g­haæ praviÓanti, tÃn paribhëate: pretopapannà iva yÆyaæ nityaæ parag­hebhyo bhaik«am aÂatheti | sà ca putraæ visaævÃdayati: aham adya iyatÃæ bhik«ÆïÃæ bhojanaæ prayacchÃmÅti || yÃvad asau kÃlaæ k­tvà prete«Æpapannà | uttaraÓ ca mÃt­viyogÃd dÃnÃni datvà puïyÃni k­tvà bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || sa gaÇgÃtÅre parïakuÂiæ k­tvà dhyÃyati | sà cÃsya mÃtà pretalokopapannà nagnà dagdhasthÆïÃsad­ÓÅ svakeÓaromasaæchannà sÆcÅchidropamamukhÅ parvatopamakuk«ir ÃdÅptà saæprajvalità ekajvÃlÅbhÆtà Ãrtasvaraæ kradantÅ Ãyu«mantam uttaram upasaækrÃntà | yÃvad Ãyu«matà uttareïa sà pretÅ d­«Âvà p­«Âà ca: kà tvam evaævidheti | pretÅ Ãha: ahaæ te jananÅ snigdhà yayà jÃto 'si putraka | annapÃnaviyukte«u prete«u samupÃgatà || AVÁ_46.1 || pa¤caviæÓati var«Ãïi yata÷ kÃlagatà hy aham* | nÃbhijÃnÃmi pÃnÅyaæ kuto bhaktasya darÓanam* || AVÁ_46.2 || saphalÃn v­k«Ãn gacchÃmi ni«phalà me bhavanti te | pÆrïÃni sarÃæsi gacchÃmi tÃni Óu«kÃïi santi me || AVÁ_46.3 || -------------------- Vaidya, p. 117 -------------------- sukhaæ bhadantasya hi v­k«amÆlaæ udakaæ bhajate ÓÅtala bhÃjanesmim* | k­pà janayitvà {janetvÃ} k­païÃyai mahyaæ dadasva toyaæ t­«ÃrtitÃyai || AVÁ_46.4 || tata uttaro mÃtaram uvÃca: amba nanu purà tvaæ mayà manu«yabhÆtà dÃnÃni dÃpitÃ, puïyÃni kÃriteti | pretÅ Ãha: na mayà putraka mÃtsaryÃbhibhÆtayà dÃnÃni dattÃni, puïyÃni và k­tÃni | sarvaæ tadarthajÃtaæ pÃpacittayà agnikhadÃyÃæ nikhÃtam* | tad idÃnÅæ putraka j¤Ãtig­haæ gatvà chandanabhik«aæ k­tvà mama nÃmnà buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ bhojaya, dak«iïÃm ÃdeÓaya, deÓanÃæ ca kÃraya | evaæ pretayoner mama mok«a÷ syÃd iti | uttara Ãha: evam astu amba | kiæ tu tvayà buddhÃnte sthÃtavyam iti | pretÅ Ãha: putrakÃ, apatrape nagnà hriyÃnviteti | uttara Ãha: amba yadà pÃpaæ karo«i, tadà nÃpatrapità | idÃnÅæ kimarthaæ phalakÃle vyapatrapasa iti | pretÅ Ãha: evaæ bhavatu, Ãgami«yÃmÅti || tata uttareïa j¤Ãtig­hebhyaÓ chandanabhik«aïaæ k­tvà buddhapramukho bhik«usaægha÷ Óvo bhaktenopanimantrita÷ | gaï¬ÅkÃle ca buddhapramukho bhik«usaægha÷ samnipatita÷ | sà ca pretÅ budhÃnte sthità | pretÅdid­k«ukÃny anekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi saænipatitÃni | te tÃæ pretÅæ vik­tÃÓrayÃæ d­«Âvà paraæ saævegam upagatÃ÷ bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdayÃmÃsu÷ | tata÷ Ãyu«mÃn uttaro buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ praïÅtenÃhÃreïa saætarpya pretyà nÃmnà dak«iïÃdeÓanÃæ kÃrayÃmÃsa | bhagavÃæÓ ca pa¤cÃÇgopetena svareïa svayam eva dak«iïÃdeÓanÃm ÃdiÓati: ito dÃnÃd dhi yat punyaæ tat pretÅm anugacchatu | utti«ÂhatÃæ k«ipram iyaæ pretalokÃt sudÃruïÃt || AVÁ_46.5 || iti || yÃvad bhagavatà tad adhi«ÂhÃnaæ tasyÃ÷ pretyà mahataÓ ca janakÃyasya tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà anekaprÃïiÓatasahasrair satyadarÓanaæ k­tam* | sà ca prasannacittà kÃlagatà pretamaharddhike«Æpapannà || Ãyu«matottareïa samanvÃh­tà pretamaharddhike«Æpapannà | tata Ãyu«matà uttareïoktam*: amba asti te Óakti÷ | kriyatÃæ dÃnotsarga iti | pretamaharddhikovÃca: putra na ÓakyÃmi | nÃsti me dÃne 'bhilëa iti | tata Ãyu«mÃn uttara÷ pretamaharddhikÃm uvÃca: adyÃpi te ti«Âhati tac charÅraæ viv­ddhanirmÃæsatvagasthicarmam* | lobhÃndhakÃrÃv­talocanÃyà nivartitaæ yat tvayà pretaloke || AVÁ_46.6 || iti || yÃvad Ãyu«matà uttareïa subahu paribhëya ekà yamalÅ labdhà | tata÷ sà saæghÃya dattà | yena ca bhik«uïà saæghamadhyÃt sà yamalÅ krÅtÃ, tena mÃnavake sthÃpità | tatas tayà pretyà rÃtrÃv upÃgatyÃpah­tà | tatas tena bhik«uïà Ãyu«mata uttarÃya niveditam* | uttareïa gatvà pretÅæ paribhëya punar apy ÃnÅya dattà | evaæ yÃvat trir api tasya bhik«o÷ sakÃÓÃd apah­tÃ, Ãyu«matà cottareïÃnÅya dattà | bhik«uïà ca sà pÃÂayitvà cÃturdiÓÃya bhik«usaæghÃya vilepanikÃyÃæ -------------------- Vaidya, p. 118 -------------------- sÅvità | tatas tayà na punar apah­tà | ata eva mÃtsaryaæ satvÃnÃæ vi¬ambanakaraæ d­«Âvà mÃtsaryaprahÃïÃya dhyÃyitavyam* | tathà evaævidhà do«Ã na syur yathà tasyÃ÷ pretyà iti || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_47 jÃtyandhà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | athÃyu«mÃn nandaka÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya caritvà k­tabhaktak­tya÷ paÓcÃdbhaktapiï¬apÃtapratikrÃnta÷ pÃtracÅvaraæ pratisamarpya pretacÃrikÃæ carati sma | adrÃk«Åd Ãyu«mÃn nandaka÷ pretÅæ dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ jÃtyandhÃæ svakeÓaromasaæchannÃæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«iæ durgandhÃæ ÓmaÓÃnasad­ÓÅæ kÃkair g­dhrai÷ Óvabhi÷ Ó­gÃlaiÓ cÃbhidrutÃm* | ye 'syÃ÷ samantata utpÃÂyotpÃÂya mÃæsaæ bhak«ayanti | sà marmavedanÃbhyÃhatà Ãrtasvaraæ krandati du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayanti | Ãyu«mÃn nandaka÷ saævigna÷ p­chati: kiæ tvayà bhagini prak­taæ pÃpaæ yenaivaævidhaæ du÷kham anubhavasÅti | pretÅ Ãha: Ãditye hi samudgate na dÅpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaæ p­ccha | sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ vyÃkari«yatÅti | yÃæ Órutvà anye 'pÅha satvÃ÷ pÃpÃt prativiraæsyantÅti | athÃyu«mÃn nandako yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu puna÷ samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ ehÅti svÃgatavÃdina÷ smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ nandakam idam avocat*: ehi nanadaka, svÃgataæ te, kutas tvaæ nandaka etarhy ÃgacchasÅti | nandaka Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretÅm adrÃk«aæ dagdhasthÆïÃsad­ÓÅæ svakeÓaromasaæchannÃæ sÆcÅchidropamamukhÅæ parvatopamakuk«iæ durgandhÃæ ÓmaÓÃnasad­ÓÅæ kÃkair g­dhrai÷ Óvabhi÷ Ó­gÃlaiÓ cÃbhidrutÃm*, ye 'syÃ÷ samantata utpÃÂyotpÃÂya mÃæsaæ bhak«ayanti | sà marmavedanÃbhyÃhatà Ãrtasvaraæ krandati du÷khÃæ tÅvrÃæ kharÃæ kaÂukÃm amanÃpÃæ vedanÃæ vedayamÃnÃm* | Ãha ca: viÓu«kakaïÂho«ÂhapuÂà sudu÷khità prav­ddhaÓailopamacarvitÃÓrayà | svakeÓasaæchannamukhÅ digambarà susÆk«masÆcÅsad­ÓÃnanà k­Óà || AVÁ_47.1 || -------------------- Vaidya, p. 119 -------------------- nagnà svakeÓasaæchannà asthiyantravaducchrità | kapÃlapÃïinÅ ghorà krandantÅ paridhÃvate || AVÁ_47.2 || bubhuk«ayà pipÃsayà klÃntà vyasanapŬità | Ãrtasvaraæ krandamÃnà du÷khÃæ vindati vedanÃm* || AVÁ_47.3 || kiæ tayà prak­taæ pÃpaæ martyaloke sudÃruïam* | yena evaævidhaæ du÷kham anubhavati bhayÃnakam* || AVÁ_47.4 || iti || bhagavÃn Ãha: pÃpakÃriïÅ nandaka sà pretÅ | icchasi tasyà karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi nandaka Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ nandaka asminn eva bhadrakalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devÃnÃæ ca manu«yÃïÃæ ca buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | vÃrÃïasyÃm anyatamà Óre«Âhiduhità | sà dharmÃbhilëiïÅ | yÃvad asau dharmaæ Órutvà saæsÃrado«adarÓinÅ nirvÃïe guïadarÓinÅ saæv­ttà | sà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità | tasyà arthaæ j¤Ãtibhir bhik«uïÅvar«aka÷ kÃrita÷ | sà tatra Óaik«ÃÓaik«Åbhir bhik«uïÅbhi÷ sÃrdhaæ prativasati | yÃvat tayà pramÃdÃc chik«ÃÓaithilyaæ k­tam* | tato bhik«uïÅbhir du÷ÓÅleti ni«kÃsità | tatas tayà dÃnapatir g­hebhya÷ prav­ttakÃni chandakÃni # # # Óaik«ÃÓaik«ÅïÃæ ca avarïo bhëita÷ | bhik«avaÓ ca ye ÓÅlavanta÷, tÃn d­«Âvà nayane nimÅlitavatÅ || kiæ manyase nandaka yà sà Óre«ÂhiduhitÃ, iyaæ sà pretÅ | yat tayà var«ake mÃtsaryaæ k­tam*, tena prete«Æpapannà | yat tayà naityakasamuccheda÷ k­tas tena kÃkair g­dhrai÷ kurkuraiÓ cÃbhidrutà | yat tayà Óaik«ÃÓaik«ÅïÃæ bhik«uïÅnÃm avarno bhëita÷, tena daurgandhyam ÃsÃditam* | yat tayà ÓÅlavato bhik«Æn d­«Âvà nayane nimÅlite, tena jÃtyandhà saæv­ttà | iti hi nandaka ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi te nandaka ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ te nandaka Óik«itavyam* || asmin khalu dharmaparyÃye bhëyamÃïe daÓabhi÷ prÃïiÓatasahasrai÷ satyadarÓanaæ k­tam* | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: ime cÃnye ca ÃdÅnavà mÃtsarye vÃgduÓcarite ceti j¤Ãtvà mÃtsaryasya vÃgduÓcaritasya ca prahÃïÃya vyÃyantavyam* | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 120 -------------------- ******************************************************* AVÁ_48 Óre«ÂhÅ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | so 'pareïa samayena jetavanaæ nirgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca punar bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà saæsÃravairÃgyikÅ dharmadeÓanà k­tà yÃæ Órutvà saæsÃrado«adarÓÅ nirvÃïe guïadarÓÅ bhÆtvà bhagavacchÃsane pravrajita÷ | pravrajitaÓ ca j¤Ãto mahÃpuïya÷ saæv­tto lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃm* | sa g­hÅtapari«kÃro labdhaæ labdhaæ saæcayaæ karoti, na tu sabrahmacÃribhi÷ saha saævibhÃgaæ karoti | sa tena mÃtsaryeïa sevitena bhÃvitena bahulÅk­tena pari«kÃrÃdhyavasita÷ kÃlagata÷ svake layane prete«Æpapanna÷ || tato 'sya sabrahmacÃribhir muï¬ikÃæ gaï¬Åæ parÃhatya ÓarÅrÃbhinirhÃra÷ k­ta÷ | tato 'sya ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà vihÃram ÃgatÃ÷ | tato layanadvÃraæ vimucya pÃtracÅvaraæ pratyavek«itum ÃrabdhÃ÷ | yÃvat paÓyanti taæ pretaæ vik­takaracaraïanayanaæ paramabÅbhatsÃÓrayaæ pÃtracÅvaram ava«ÂabhyÃvasthitam* | tathÃvik­taæ d­«Âvà bhik«ava÷ saævignà bhagavate niveditavanta÷ | tato bhagavÃæs tasya kulaputrasyÃnugrahÃrthaæ Ói«yagaïasyodvejanÃrthaæ mÃtsaryasya cÃni«ÂavipÃkasaædarÓanÃrthaæ bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­tas taæ pradeÓam anuprÃpta÷ | tato 'sau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya bhagavato 'ntike prasÃdo jÃta÷ | sa vyapatrapitavÃn* | tato bhagavÃn sajalajaladagambhÅradundubhisvara÷ pretaæ paribhëitavÃn: bhadramukha tvayaivaitad ÃtmavadhÃya pÃtracÅvaraæ samudÃnÅtam*, yenÃsyapÃye«Æpapanna÷ | sÃdhu mamÃntike cittaæ prasÃdaya, asmÃc ca pari«kÃrÃc cittaæ virÃgaya | mà haiva ita÷ kÃlaæ k­tvà narake«Æpapatsyasa iti | tata÷ preta÷ saæghe pÃtracÅvaraæ niryÃtya bhagavata÷ pÃdayor nipatya atyayaæ deÓitavÃn* | tato bhagavatà pretasya nÃmnà dak«iïà Ãdi«ÂÃ: ito dÃnÃd dhi yat puïyaæ tat pretam anugacchatu | utti«Âhatu k«ipram ayaæ pretalokÃt sudÃruïÃt* || AVÁ_48.1 || iti || tata÷ sa preto bhagavati cittaæ prasÃdya kÃlagata÷ pretamarddhike«Æpapanna÷ | tata÷ pretamaharddhikaÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitramauli÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras -------------------- Vaidya, p. 121 -------------------- tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavataæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | bhagavatà tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà prasÃdajÃta÷ prakrÃnta÷ || bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷, yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavan asyÃm rÃtrau brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api sa preta÷ kÃlaæ k­tvà pretamaharddhike«Æpapanna÷ | sa imÃæ rÃtriæ matsakÃÓam upasaækrÃnta÷ | tasya mayà dharmo deÓita÷ | sa prasÃdajÃta÷ prakrÃnta÷ | tasmÃt tarhi bhik«avo mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyam* | ete do«Ã na bhavi«yanti, ye tasya Óre«Âhina÷ pretabhÆtasya | ity evaæ bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_49 putrÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati sma veïuvane kalandakanivÃpe | athÃyu«mÃn nÃlada÷ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya rÃjag­haæ piï¬Ãya prÃvik«at* | rÃjag­haæ piï¬Ãya caritvà k­tabhaktak­tya÷ paÓcÃdbhaktapiï¬apÃtapratikrÃnta÷ pÃtracÅvaraæ pratisamarpya pretacÃrikÃæ prakrÃnta÷ || sa g­dhrakÆÂaparvatasÃmantake pretÅæ dadarÓa yamarÃk«asasad­ÓÅæ rudhirabinducitÃm asthiÓakalÃpariv­tÃæ ÓmaÓÃnamadhya ivÃvasthitam* | rÃtriædivena pa¤ca putrÃn prasÆya tÃd­Óaæ du÷kham anubhÆya putrasnehe saty api k«utk«Ãmatayà putrÃæs tÃn bhak«ayantÅm* | tata÷ sthaviro nÃladas tÃæ p­«ÂavÃn: kiæ tvayà prak­taæ pÃpaæ yenaivaævidhaæ du÷kham anubhavasÅti | pretÅ Ãha: Ãditye hi samudgate na dÅpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaæ parip­ccha | sa te asmÃkÅnÃæ karmaplotiæ vyÃkari«yatÅti | yÃæ Órutvà anye 'pÅha satvÃ÷ pÃpÃt karmaïa÷ prativiraæsyantÅti | athÃyu«mÃn nÃlado yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ || tena khalu samayena bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | anekaÓatà ca par«ad bhagavata÷ sakÃÓÃn madhuramadhuraæ dharmaæ -------------------- Vaidya, p. 122 -------------------- Ó­ïoty anijyamÃnair indriyai÷ | tato buddhà bhagavanta÷ pÆrvÃlÃpina÷ ehÅti svÃgatavÃdina÷ smitapÆrvaægamÃÓ ca | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ nÃladam idam avocat*: ehi nÃlada, svÃgataæ te, kutas tvaæ nÃlada etarhy ÃgacchasÅti | nÃlada Ãha: ÃgacchÃmy ahaæ bhadanta pretacÃrikÃyÃ÷ | tatrÃhaæ pretÅm adrÃk«aæ yamarÃk«asasad­ÓÅæ rudhirabinducitÃm asthiÓakalÃpariv­tÃæ ÓmaÓÃnamadhya ivÃvasthitam* | Ãha ca: pa¤ca putrÃn ahaæ rÃtrau divà pa¤ca tathÃparÃn* | bhak«ayÃmi janitvà tÃn nÃsti t­ptas tathÃpi me || AVÁ_49.1 || iti kiæ tayà prak­taæ pÃpaæ martyaloke sudÃruïam* | yena evaævidhaæ du÷kham anubhavati bhayÃnakam* || AVÁ_49.2 || iti bhagavÃn Ãha: pÃpakÃrÅ nÃlada sà pretÅ | icchasi tasyÃ÷ karmaplotiæ Órotum*? evaæ bhadanta | tena hi nÃlada Ó­ïu, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuru, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ nÃlada atÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm 'nyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayato naiva putro na duhità | sa kare kapolaæ k­tvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham* | na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃjavidheyaæ bhavi«yatÅti | so 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate sma | tadyathà ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate sma | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yad ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃm*? mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà kalyà bhavati ­tumatÅ, gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | e«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | tasya devatÃrÃdhane 'pi sati na putro na duhità || tasyaivaæ buddhir utpannÃ: dvitÅyÃæ bhÃryÃm anayÃmi | kadÃcit sà satvavatÅ syÃd iti | tena sad­ÓÃt kulÃd dvitÅyà bhÃryà ÃnÅtà | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa sà Ãpannasatvà saæv­ttà | tayà h­«Âatu«Âapramuditayà svÃmine niveditam: di«Âyà Ãryputra vardhase | ÃpannasatvÃsmi saæv­ttà | yathà ca me dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati, niyataæ dÃrako bhavi«yatÅti | so 'py ÃttamanÃttamanÃ÷ pÆrvakÃyam abhyunnamayya dak«iïaæ bÃhum abhiprasÃrya udÃnam udanayati: apy evÃhaæ cirakÃlÃbhila«itaæ -------------------- Vaidya, p. 123 -------------------- putramukhaæ paÓyeyam* | jÃto me syÃn nÃvajÃta÷ | k­tyÃni me kurvÅta | bh­ta÷ pratibibh­yÃt* | dÃyÃd yaæ pratipadyeta | kulavaæÓo me cirasthitika÷ syÃt* | asmÃkaæ cÃpy atÅtakÃlagatÃnÃm alpaæ và prabhÆtaæ và dÃnÃni datvà puïyÃni k­tvà asmÃkaæ nÃmnà dak«iïÃm Ãdek«yate: idaæ tayor yatrayatropapannayor gacchator anugacchatv iti | ÃpannasatvÃæ cainÃæ viditvopariprÃsÃdatalagatÃm ayantritÃæ dhÃrayati ÓÅte ÓÅtopakaraïair u«ïe u«ïopakaraïair vaidyapraj¤aptair ÃhÃrair nÃtitiktair nÃtyamlair nÃtilavaïair nÃtimadhurair nÃtikaÂukair nÃtika«Ãyais tiktÃmlalavaïamadhurakaÂukaka«Ãyavivarjitair ÃhÃrai÷ | hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrÅm apsarasam iva nandanavanavicÃriïÅæ ma¤cÃn ma¤caæ pÅÂhÃt pÅÂham anavatarantÅm adharimÃæ bhÆmim* | na cÃsyÃ÷ kiæcid amanoj¤aÓabdaÓravaïaæ yÃvad eva garbhasya paripÃkÃya || tatas tasyÃ÷ pÆrvikÃyÃ÷ prajÃpatyÃ÷ prathamapatnyÃs tÃæ bahumÃnÃl lÃlitÃæ (Speyer: la¬itaæ) d­«Âvà År«yà samutpannà | cintayanti: yady e«Ã putraæ janayi«yati, niyataæ mÃæ bÃdhayi«yati | sarvathopÃyasaævidhÃnaæ kartavyam iti | kÃmÃn khalu pratisevyamÃnasya (Speyer: pratisevamÃnasya) nÃsti kiæcit pÃpaæ karmÃcaraïÅyam iti | tayà ani«ÂagatiprapÃtanamugdhayà visrambham utpÃdya tathÃvidhaæ garbhaÓÃtanaæ dravyaæ dattaæ yena pÅtamÃtreïaiva tasyÃs tapasvinyÃ÷ srasto garbha÷ | tatas tayà dvitÅyapatnyà sarvaj¤ÃtÅn saænipÃtya sà prathamà patnÅ samanuyujyate: tvayà me visrambham utpÃdya ÓÃtanaæ dravyaæ dattam*, yena me srasto garbha iti | tato 'sau prathamapatnÅ j¤Ãtimadhye Óapathaæ kartuæ prav­ttÃ: yadi mayà garbhaÓÃtanaæ dravyam anupradattaæ syÃt*, ahaæ pretÅ bhÆtvà jÃtä jÃtÃn putrÃn bhak«ayeyam iti || kiæ manyase nÃlada yÃsau Óre«ÂhibhÃryÃ, iyaæ sà pretÅ | yat tayà År«yÃprak­tayà garbhaÓÃtanaæ dattaæ tena prete«Æpapannà | yat tayà m­«ÃvÃdena Óapatha÷ k­ta÷, tasya karmaïo vipÃkena rÃtriædivena pa¤ca putrÃn prasÆya tÃn eva bhak«ayati | tasmÃt tarhi te nÃlada vÃgduÓcaritaprahÃïÃya vyÃyantavyaæ yathà evaævidhà do«Ã na syur ye tasyÃ÷ pretyÃ÷ | ity evaæ te nÃlada Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanà Ãyu«mÃn nÃlado 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_50 jÃmbÃla÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho vaiÓÃlÅm upaniÓritya viharati markaÂahradatÅre kÆÂÃgÃraÓÃlÃyÃm* | tena khalu samayena vaiÓÃlyÃm anyatarasyÃæ nagaraparikhÃyÃæ pa¤ca pretaÓatÃni prativasanti vÃntÃÓÃny ujjhitÃÓÃni kheÂamÆtropajÅvÅni pÆyaÓoïitavi«ÂhÃhÃrÃïi ghorÃïi prak­tidu÷khitÃni ca | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 124 -------------------- vÃntÃÓà ujjhitÃÓÃÓ ca kheÂamÆtropajÅvita÷ | pÆyaÓoïitavi«ÂhÃÓà ghorÃ÷ prak­tidu÷khitÃ÷ || AVÁ_50.1 || iti || tasyÃæ ca vaiÓÃlyÃm anyataro brÃhmaïa÷ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | daurgandhaæ cÃsyÃ÷ kÃye saæv­ttam* | tatas tena brÃhmaïena naimittikà ÃhÆya p­«ÂÃ÷ | te kathayanti: yo 'yam udarastho dÃrakas tasyÃyaæ prabhÃva iti | yÃvad asau navÃnÃæ mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto durvarïo durdarÓano avakoÂimako 'medhyamrak«itagÃtro durgandhaÓ ca | tathÃpy asau snehapÃÓÃnubaddhÃbhyÃæ paramabÅbhatso 'pi mÃt­pit­bhyÃæ saævardhita÷ | so 'medhyasthÃne«v evÃbhiramate saækÃrakÆÂe jambÃle, keÓÃæl lu¤cati, amedhyaæ mukhe prak«ipati | tasya bÃlo jÃmbÃla iti saæj¤Ã saæv­ttà || yÃvad asÃv itaÓ cÃmutaÓ ca paribhraman pÆraïena kÃÓyapena d­«Âa÷ | tasyaitad abhavat: yÃd­Óe«u sthÃne«v ayam abhiramate, nÆnam ayaæ siddhapuru«a÷ | yanv aham enaæ pravrÃjayeyam iti | sa tena pravrÃjito nagna÷ paryaÂati satkriyÃsu ca vartate | tatas tena paryaÂatà vaiÓÃlÅparikhÃyÃæ pa¤ca pretaÓatÃni d­«ÂÃni | sa pÆrvakarmavipÃkasaæbandhÃt tÃæ nagaraparikhÃm avatÅrya tai÷ sÃrdhaæ saægamya samÃgamya saæmodate, sakhitvaæ cÃbhyupagata÷ | yÃvad apareïa samayena jÃmbÃlo dÃraka÷ kvacit prayojanena vyÃk«ipto vaiÓÃlÅæ pravi«Âa÷ | bhagavÃæÓ ca tÃæ nagaraparikhÃm anuprÃpta÷ | dad­Óus te pretà buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya bhagavata÷ pÃdayor nipatitÃ÷ | bhagavatà uktÃ÷: kiæ bhavatÃæ bÃdhata iti | te Æcu÷: pipÃsitÃ÷ smo bhagavann iti | tato bhagavatà pa¤cabhyo 'Çgulibhyo '«ÂÃÇgopetasya pÃnÅyasya pa¤ca dhÃrà uts­«ÂÃ÷, yena tÃni pa¤ca pretaÓatÃni saætarpitÃni | tatas te bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdya kÃlagatÃ÷ | praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyakÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷ kutropapanna÷ kena karmaïeti | te paÓyanti pretebhyaÓ cyutÃ÷, praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷, bhagavato 'ntike cittam ahiprasÃdyeti || atha pretapÆrviïÃæ devaputrÃïÃm etad abhavat: nÃsmÃkaæ pratirÆpaæ syÃt, yad vayaæ paryu«itaparivÃsà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmema | yan nu vayam aparyu«itaparivÃsà eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmemeti | atha pretapÆrviïo devaputrÃÓ calavimalakuï¬aladharà hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrà maïiratnavicitramaulaya÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtrÃs tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvÃæ kÆÂÃgÃraÓÃlÃæ udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavataæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn pretapÆrviïÃæ devaputrÃïÃm ÃÓayÃnuÓayaæ -------------------- Vaidya, p. 125 -------------------- dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà pa¤cabhir devaputraÓatair viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalam anuprÃptam* | sa d­«Âasatyà labdhalÃbhà iva vaïija÷, saæpannasasyà iva kar«akÃ÷, ÓÆrà iva vijitasaægrÃmÃ÷, sarvarogaparimuktà ivÃturà yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam ÃgatÃs tayaiva vibhÆtyà bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya svabhavanaæ gatÃ÷ || atha jÃmbÃlo nagaraparikhÃm Ãgatas tÃn pretÃn nÃdrÃk«Åt* | tata÷ samanve«itum Ãrabdha÷ | sa ca tÃn parimÃrgamÃïa÷ khedam Ãpanno na ca tÃn ÃsÃdayati || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttakÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_50.2 || tato bhagavä jÃmbÃlasya kulaputrasyÃnugrahÃrthaæ pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to vaiÓÃlÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | yÃvad anupÆrveïa piï¬apÃtam aÂan vÅthÅm avatÅrïa÷ | jÃmbÃlaÓ ca itas tato 'nvÃhiï¬amÃno bhagavato 'grata÷ sthita÷ | atha dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike citaæ prasÃditaæ* | sa prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdayor nipatya k­takarapuÂa uvÃca: yadi bhagavan mÃd­ÓÃnÃæ satvÃnÃm asmin dharmavinaye pravrajyÃsti; labheyaæ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm iti | tato bhagavÃn mahÃkaruïÃparigatah­daya÷ satvÃnÃm ÃÓayÃnuÓayaj¤as taæ bhavyarÆpaæ viditvà rajabhujasad­Óaæ suvarïavarïabÃhum abhiprasÃryedam avocat*: ehi bhik«or cara brahmacaryam* | ity uktamÃtre bhagavatà saptÃhÃvaropitair iva keÓair dvÃdaÓavar«opasaæpannasyeva bhik«or ÅryÃpathena pÃtrakarakavyagrahasto 'vasthita÷ | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 126 -------------------- ehÅti cokta÷ sa tathÃgatena muï¬aÓ ca saæghÃÂiparÅtadeha÷ | sadya÷ praÓÃntendriya eva tasthÃv evaæ sthito buddhamanorathena || AVÁ_50.3 || tato 'sya bhagavatà manasikÃro datta÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | so 'rhatvaprÃpto 'pi lÆhenÃbhiramate | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«o 'gro me bhik«avo bhik«ÆïÃæ mama ÓrÃvakÃïÃæ lÆhÃdhimuktÃnÃm*, yaduta jÃmbÃlo bhik«ur iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kiæ bhadanta jÃmbÃlena sthavireïa karma k­taæ yenaivaævidhaæ du÷kham anubhavatÅti | bhagavÃn Ãha: jÃmbalenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | jÃmbÃlenaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi api kalpaÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_50.4 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe catvÃriæÓadvar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ krakucchando nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa ÓobhÃvatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | tasyÃæ ca rÃjadhÃnyÃm anyatamena g­hapatinà vihÃra÷ kÃrito yatra nÃnÃdigdeÓavÃsino bhik«ava Ãgantavyaæ gantavyaæ vastavyaæ ca manyante | tasmiæÓ ca vihÃre p­thagjano bhik«ur naivÃsika÷ | sa cÃtÅvÃtivÃmatsarÅ (Speyer: cÃtÅvÃvÃsamatsarÅ) | ÃgantukÃn bhik«Æn d­«Âvà 'bhi«ajyate kupyati vyÃpadyate madgu÷ pratiti«Âhati kopaæ saæjanayati | ye tu tasmÃd vihÃrÃd bhik«ava÷ prakrÃmanti, tÃn d­«Âvà prÅtiprÃmodyabahala÷ pratyudgamyÃbhëate ca | yÃvad apareïa samayena janapadÃd arhadbhik«ur Ãgata÷ | sa ca vihÃrasvÃmy anÃgÃmÅ | tenÃsÃv ÅryÃpathena saælak«ito 'rhann iti | tata÷ prasÃdajÃtena Óvo bhaktena jentÃkasnÃtreïa copanimantrita÷ sÃrdhaæ bhik«usaæghena | sa cÃvÃsiko bhik«us tatra nÃsÅt* | yÃvad dvitÅye divase jentÃkasnÃtre pratipÃdite bhakte sajjÅk­te ÃvÃsiko bhik«ur Ãgata÷ | so 'pi jentÃkasnÃtraæ pravi«Âa÷ | paÓyati vihÃrasvÃminam ekaÓÃÂakanivasitam Ãgantukasya bhik«o÷ parikarma kurvÃïam* | tato 'sya mÃtsaryam utpannam* | tena pradu«Âacittena kharaæ -------------------- Vaidya, p. 127 -------------------- vÃkkarma niÓcÃritam*: varaæ khalu te bhik«o amedhyena ÓarÅram upaliptam*, na tu evaævidhasya dÃnapate÷ sakÃÓÃd upasthÃnaæ svÅk­tam iti | tatas tenÃrhatà tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsitam*: mà haivÃyaæ tapasvÅ gìhatarasya karmaïo bhÃgÅ bhavi«yatÅti | yÃvat sÃmagrÅdeÓakÃle saæprÃpte naivÃsikena bhik«uïà Órutam*: arhato 'ntike tvayà cittaæ pradÆ«itam iti | Órutvà cÃsya vipratisÃro jÃta÷ | tato 'rhato bhik«o÷ pÃdayor nipatyÃha: k«amasva Ãrya yan mayà tvayi paru«Ã vÃg niÓcÃriteti | tato 'rhaæs tasya prasÃdÃbhiv­ddhyarthaæ gaganatalam abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdha÷ | tato 'sya bhÆyasà vipratisÃra÷ samutpanna÷ | tena tasya purastÃt tat karma atyayenÃdeÓitaæ prakÃÓitam uttÃnÅk­tam*, ca na cÃnena Óakitaæ nai«Âhikaæ j¤Ãnam utpÃdayitum* | yÃvan maraïakÃlasamaye praïidhiæ kartum Ãrabdha÷: yan mayÃrhato 'ntike cittaæ pradÆ«itam*, kharaæ ca vÃkkarma niÓcaritam*, mà asya karmaïo vipÃkaæ pratisaævedayeyam* | yat tu mayà paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ dÃnapradÃnÃni dattÃni saæghasya copasthÃnÃm k­tam*, tasya karmaïo vipÃkena anÃgatÃn samyaksaæbuddhÃn ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayenÃvÃsiko bhik«u÷, ayam evÃsau jÃmbÃla÷ | yad anenÃrhato 'ntike kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam*, asya karmaïo vipÃkenÃnantaæ saæsÃre du÷kham anubhÆtam* | tenaiva ca karmÃvaÓe«eïa etarhi paÓcime bhave evaæ durgandha÷ paramadurgandho 'medhyÃvaskarasthÃnanivÃsÃbhiprÃya÷ saæv­tta÷ | yat punar anena tatra paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ skandhakauÓalaæ dhÃtukauÓalam ÃyatanakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalaæ ca k­tam*, tena mama ÓÃsane pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyaæ yan mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyam * | tat kasya heto÷? ete do«Ã na bhavi«yanti, ye jÃmbÃlasya p­thagjanabhÆtasya | e«a eva guïagaïo bhavi«yati, yo 'sau tasyaivÃrhatvaprÃptasya | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 128 -------------------- «a«Âho varga÷ | tasyoddÃnam*: k­«ïasarpaÓ ca candraÓ ca sÃla÷ ÓrÅmatir eva ca | vastraæ ÓukaÓ ca dÆtaÓ ca mahi«a÷ po«adhaÓ ca vai | x x x x x haæso bhavati paÓcima÷ || ******************************************************* AVÁ_51 k­«ïasarpa÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | rÃjag­he nagaradvÃre 'nyataro g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | sa ca matsarÅ kuÂuku¤caka Ãg­hÅtapari«kÃra÷ kÃkÃyÃpi baliæ na pradÃtuæ vyavasyati | sa ÓramaïabrÃhmaïavanÅpakÃn d­«Âvà cittaæ pradÆ«ayati | svake codyÃne mahÃn hiraïyasuvarïasya rÃÓi÷ sthÃpita÷ | sa tatra g­ddho 'dhyavasita÷ kÃlagata÷ || sa kÃlaæ k­tvà tasyaivopari ÃÓÅvi«a utapanno mahÃn k­«ïasarpo d­«Âivi«a÷ | atha ye tad udyÃnaæ janakÃyÃ÷ praviÓanti, tÃn prek«itamÃtreïa jÅvitÃd vyaparopayati | e«a ca Óabdo rÃjag­he nagare samantato vis­ta÷: ye amukam udyÃnaæ praviÓanti, sarve te nidhanam upayÃntÅti | janakÃyena ca rÃj¤e bimbisÃrÃya niveditam* || atha rÃj¤o bimbisÃrasyaitad abhavat*: kas taæ Óakyati vinetum anyatra buddhÃd bhagavata iti | atha rÃjà bimbisÃro mahÃjanakÃyapariv­to yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃntani«aïïaæ rÃjÃnaæ bimbisÃraæ bhagavÃn dharmyayà kathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati saæprahar«ayati | anekaparyÃyeïa dharmyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya saæprahar«ya tÆ«ïÅm* | atha rÃjà bimbisÃra utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà dak«iïaæ jÃnumaï¬alaæ p­thivyÃæ prati«ÂhÃpya yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam idam avocat*: iha bhagavan rÃjag­he nagare 'mu«minn udyÃne mahÃnÃÓÅvi«a÷ k­«ïasarpo d­«Âivi«a÷ prativasati, mahÃjanavipraghÃtaæ karoti | sÃdhu bhagavÃæs tam vinayed anukampÃm upÃdÃyeti | adhivÃsayati bhagavÃn rÃj¤o bimbisÃrasya tÆ«ïÅbhÃvena | atha rÃjà bimbisÃro bhagavatas tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ || atha bhagavÃæs tasyà eva rÃtrer atyayÃt pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya yena tad udyÃnaæ tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavatà sÆryasahasrÃtirekaprabhÃ÷ kanakavarïà marÅcaya uts­«ÂÃ÷, -------------------- Vaidya, p. 129 -------------------- yais tad udyÃnaæ sarvam avabhÃsitam* | kalpasahasraparibhÃvitÃÓ ca maitryaæÓava uts­«ÂÃ÷, yair asya sp­«ÂamÃtraæ ÓarÅraæ prahlÃditam* | atha sa ÃÓÅvi«a itaÓ cÃmutaÓ ca prek«itum Ãrabdha÷: kasya prabhÃvÃn mama ÓarÅraæ prahlÃditam iti | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike citaæ prasÃditaæ* | prassannacittasya ca bhagavatà tan mayyà gatyÃs tan mayyà yonyà dharmo deÓita÷: bhadramukha tvayaivaitad dravyam upÃrjitam* | yena tvam ÃÓÅvi«agatim upapÃdita÷ | sÃdhu mamÃntike cittaæ prasÃdya, asmÃc ca nidhÃnÃc cittaæ virÃgaya | mà haiva ita÷ kÃlaæ k­tvà narake«Æpapatsyasa iti | yadÃsya bhagavatà jÃti÷ smÃritÃ, tadà rodituæ prav­tta÷ | atha bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ gÃthe bhëate: idÃnÅæ kiæ kari«yÃmi tiryagyonigatasya te | ak«aïapratipannasya kiæ rodi«i nirarthakam* || AVÁ_51.1 || sÃdhu prasÃdyatÃæ cittaæ mahÃkÃruïike jine | tiryagyoniæ virÃgyeha tata÷ svargaæ gami«yasi || AVÁ_51.2 || iti || yÃvad bhagavatà pÃtre prak«ipya veïuvanaæ nÅta÷ | atrÃntare rÃj¤Ã mÃgadhena janakÃyena ca Órutaæ yathÃsÃv ÃÓÅvi«o bhagavatà vinÅta iti || athÃsÃv ÃÓÅvi«a÷ svÃÓrayaæ jugupsamÃno 'nÃhÃratà pratipanna÷ | bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdya kÃlagata÷, praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷ kutropapanna÷ kena karmaïeti | paÓyati: ÃÓÅvi«ebhyaÓ cyuta÷, praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷, bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdyeti || athÃÓÅvi«apÆrvakasya devaputrasyaitad abhavat: na mama pratirÆpaæ syÃt*, yad ahaæ paryu«itaparivÃso bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yan nu aham aparyu«itaparivÃsa eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | athÃÓÅvi«apÆrvako devaputraÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitracƬa÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ veïuvanaæ kalandakanivÃsam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsayan bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn ÃÓÅvi«apÆrvikasya devaputrasyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà ÃÓÅvi«apÆrvakeïa devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ prÃptam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 130 -------------------- tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_51.3 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_51.4 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_51.5 || iti avanamya tata÷ pralambahÃra÷ caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃrÅæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_51.6 || athÃÓÅvi«apÆrvako devaputro vaïig iva labdhalÃbha÷, saæpannasasya iva kar«aka÷ ÓÆra iva vijitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam upagatas tayaiva vibhÆtyà tasyÃm eva rÃtrau rÃj¤o bimbisÃrasya sakÃÓam upasaækramya sarvaæ rÃjakulam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya rÃjÃnaæ prabodhya etad uvÃca: mahÃrÃja utti«Âha utti«Âha, kiæ svapi«Åti | atha rÃjà prabuddha÷ paÓyati tam udÃram avabhÃsaæ taæ ca devaputram* | d­«Âvà prÅtamanÃs taæ papraccha kas tvam iti | sa kathayati: ahaæ sa d­«ÂyÃÓÅvi«o bhagavatà tatrodyÃne vinÅta÷, kÃlaæ k­tvà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | bhagavantaæ ca me paryupÃsya satyadarÓanaæ k­tam* | sa idÃnÅæ prabodhayÃmi | gatvà tad udyÃnam amukasmÃt pradeÓÃn mahÃnidhÃnam utpÃÂya mama nÃmnà bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhojaya, dak«iïÃdeÓanÃæ ca kÃrayeti | adhivÃsayati rÃjà bimbisÃro devaputrasya tÆ«ïÅbhÃvena | athÃÓÅvi«apÆrvako devaputro rÃj¤as tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà tatraivÃntarhita÷ || atha sa rÃjà bimbisÃras tasyÃm eva rÃtrau mÃgadhÃnÃæ paurajÃnapadÃnÃæ nivedya tad udyÃnaæ gatvà nidhÃnam utpÃÂya bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ traimÃsyaæ bhojayitvà bhagavantaæ papraccha: kÃni bhagavann aÓÅvi«apÆrvakeïa devaputreïa karmÃïi k­tÃni, yenÃÓÅvi«e«Æpapanna÷: kÃni karmÃïi k­tÃni yena deve«Æpapanna÷, satyadarÓanaæ ca k­tam iti? bhagavÃn Ãha: yat tenÃtimÃtro lobha utpÃdita÷, ÓramaïabrÃhmaïavanÅpakÃnÃæ cÃntike cittaæ pradu«itam*, tenÃÓÅvi«e«Æpapanna÷ | yan mamÃntike cittaæ prasÃditam*, tena deve«Æpapanna÷ | kÃÓyape ca samykasaæbuddhe upÃsakabhÆtena ÓaraïagamanaÓik«Ãpadagrahaïaæ k­tam*, tena satyadarÓanaæ k­tam iti | tasmÃt tarhi mahÃrÃja mÃtsaryaprahÃïÃya vyÃyantavyam* | ete do«Ã na bhavi«yanti ye ÃÓÅvi«asya | e«a eva guïagaïo bhavi«yati, yas tasyaiva devaputrasyety evaæ te mahÃrÃja Óik«itavyam* | atha rÃjà bimbisÃro bhagavato bhëitam abhinandyÃnumodya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 131 -------------------- ******************************************************* AVÁ_52 candra÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ kar«ako brÃhmaïa÷ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvajanamanonayanaprahlÃdanakara÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya jÃtau sarvalokÃnÃæ nayanaprahlÃdanam*, tasmÃd bhavatu asya dÃrakasya candra iti nÃmeti | sa ca tena brÃhmaïena k­cchreïa labdha÷ | na cÃsyÃnya÷ putro na duhità || sa unnÅto vardhito mahÃn saæv­tta÷ | sa sarvalokaprahlÃdanakaratvÃd brÃhmaïag­hapatibhi÷ k­tsnaæ nagaram anvÃhiï¬yata iti | sa brÃhmaïas tasmin bhÆyasyà mÃtrayÃdhyavasito nityam eva kramasthÃnaÓayyÃsu saærak«aïaparo 'vati«Âhite | tasya ca brÃhmaïasyÃnÃthapiï¬adasamÅpe g­ham* | atha sa brÃhmaïadÃrako 'nÃthapiï¬adasaæsargÃj jetavanaæ gatvà buddhavacanaæ Ó­ïoti | tena bhagavacchÃsane prasÃda÷ pratilabdha÷ | sa cÃlpÃyu«ka÷ kÃlaæ k­tvà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapannaÓ ca kena karmaïeti | paÓyati manu«yebhyaÓ cyuta÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷, bhagavato 'ntike cittam ahiprasÃdyeti | atha brÃhmaïapÆrviïo devaputrasyaitad abhavat: na mama pratirÆpaæ syÃt*, yad ahaæ paryu«itaparivÃso bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsa eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha brÃhmaïapÆrvako devaputraÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitracƬa÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavataæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn brÃhmaïapÆrvakasya devaputrasyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà brÃhmaïapÆrvakeïa devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalam prÃptam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 132 -------------------- tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_52.1 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_52.2 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_52.3 || iti avanamya tata÷ pralambahÃraÓ caraïau dvÃv abhinandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_52.4 || atha brÃhmaïapÆrvako devaputro vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva {vi}jitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà hi vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatas tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gata÷ || bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann asyÃæ rÃtryÃæ bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷, api yo 'sÃv ekaputro 'sya brÃhmaïasya putro 'lpÃyu«ka÷ kÃlagata÷, sa mamÃntike cittam abhiprasÃdya praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷, so 'syÃæ rÃtrau matsakÃÓam upasaækrÃnta÷ | tasya mayà dharmo deÓita÷, d­«ÂasatyaÓ ca svabhavanaæ gata÷ || atra cÃntare sa brÃhmaïas tam ekaputrakam i«Âaæ kÃntaæ priyaæ manÃpaæ k«Ãntam apratikÆlaæ ÓmaÓÃne nirh­tyotsaÇge k­tvà karuïakaruïaæ vilapan* kathayati: hà putraka hà ekaputraketi | j¤Ãtaya÷ subahv api Óokavinodanaæ kurvaïà na Óaknuvanty utthÃpayitum* | sa kÃkakuraraÓvaÓ­gÃlag­dhrapariv­ta÷ prakÅrïakeÓÅbhi÷ strÅbhir anugato mahÃjanakÃyena codvÅk«yamÃïas ti«Âhati | tato 'sya putro devabhÆta÷ pitaraæ paridevamÃnaæ d­«Âvà kÃruïyÃd Ãkampitah­daya÷ pitu÷ ÓokavinodanÃrtham ­«ive«adhÃriïam ÃtmÃnam abhinirmÃya ÓmaÓÃnasamÅpe pa¤catapÃvasthita÷ | atha sa brÃhmaïas tam ­«iæ papraccha: bho mahar«e anena tapasà kiæ prÃrthayasa iti | ­«ir Ãha: rÃjyaæ prÃrthaye, sauvarïaÓ ca me ratha÷ syÃn nÃnÃratnavicitra÷, sÆryÃcandramasau rathacakre syÃtÃm*, catvÃraÓ ca lokapÃlÃ÷ purastÃn nameyu÷ | so 'haæ taæ ratham abhiruhyemÃæ mahÃp­thivÅm anvÃhiï¬eyeti | brÃhmaïa÷ kathayati: yadi var«aÓataæ pÆrïaæ tapi«yasi nirantaram* | na lapsyase 'pi tat sthÃnaæ paramatapasÃpi hi || AVÁ_52.5 || iti || ­«i÷ kathayati: tvaæ ca punar anena m­takuïapenÃÓucinà paramadurgandhena Óavena këÂhabhÆtena kiæ prÃrthayasa iti | brÃhmaïa÷ prÃha: priyo me ekaputraka÷ kÃlagata÷, taæ prÃrthaya iti | ­«ir Ãha: -------------------- Vaidya, p. 133 -------------------- yadi var«aÓataæ pÆrïaæ rodi«yasi nirantaram* | na lapsyase 'pi taæ putraæ ruditena hi kiæ tava || AVÁ_52.6 || iti || tatas tasya brÃhmaïasya bhÆtam ­«ivacanam avagatya prasÃdo jÃta÷ | prasÃdajÃtaÓ cÃha: kas tvam iti | tata ­«is taæ ve«am antardhÃpya svave«eïa sthitvà pitaram Ãha: ahaæ te sa ekaputrako bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdya kÃlagata÷ | praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | tava ÓokavinodanÃrtham ihÃgata÷ | ehi tvaæ tÃta buddhaæ bhagavantaæ Óaraïaæ gaccha, apy eva tvam api saæsÃrasamatikrÃmaæ kuryà iti || atha sa brÃhmaïo m­taÓarÅram apahÃya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà tena brÃhmaïeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalam prÃptam* | sa labdhodayo labdhalÃbho bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà bhagavantaæ tri÷ pradak«iïÅk­tya prakrÃnta÷ || tato bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: paÓya bhagavan, yÃvad anena devaputreïÃyaæ pità Óokaæ vinodya satyadarÓane prati«ÂhÃpita iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad anenaitarhi d­«Âasatyena pità paritrÃta÷ | yat tv anena atÅte 'dhvani p­thagjanena satà yÃvat trir api pità jÅvitÃd vyavaropyamÃïa÷ paritrÃta÷ | tac chruïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ pÃradÃrika÷ | tasya putro bhadra÷ kalyÃïÃÓayo 'tÅva lokasyÃbhimata÷ | yÃvad asya pitrà cauryaæ k­tam* | tato rÃj¤Ã vadhyatÃm ity Ãj¤aptam* | tata÷ putreïa yÃvat trir api rÃjÃnaæ vij¤Ãpya i«Âena jÅvitenÃcchÃdita÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena pÃradÃrika ÃsÅt*, ayaæ sa brÃhmaïa÷ | pÃradÃrikaputro 'yam eva brÃhmaïadÃraka÷ || bhik«ava Æcu÷: kiæ karma k­taæ yena pitÃputrÃbhyÃæ satyadarÓanaæ k­tam iti | bhagavÃn Ãha: kÃÓyape samyaksaæbuddhe upÃsakabhÆtÃbhyÃæ ÓaraïagamanaÓik«Ãpadagrahaïaæ k­tam* | tenedÃnÅæ satyadarÓanaæ k­tam* | tasmÃt tarhi bhik«ava÷ sarvasaæskÃrà anityÃ÷, sarvadharmà anÃtmÃna÷, ÓÃntaæ nirvÃïam iti nirvÃïe yatna÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo 'nye ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃdayo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 134 -------------------- ******************************************************* AVÁ_53 sÃla÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu puna÷ samayena ÓrÃvastyÃæ sÃlabha¤jikà nÃma parva pratyupasthitam* | tatrÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi saænipatya sÃlapu«pÃïy ÃdÃya krŬanti ramante paricÃrayanti | yÃvad anyatarà Óre«ÂhidÃrikà sÃlapu«pÃïy ÃdÃya ÓrÃvastÅæ praviÓati | bhagavÃæÓ ca bhik«ugaïapariv­ta÷ ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya caritvà nirgacchati | dadarÓa sà dÃrikà buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | d­«Âvà ca puna÷ prasÃdajÃtayà bhagavÃn sÃlapu«pair avakÅrïa÷ | tata÷ pradak«iïÅk­tya pratiniv­ttÃ: bhÆyo 'nyÃni g­hasyÃrthe Ãne«yÃmÅti | yÃvad asau sÃlav­k«am adhirƬhà patità | bhagavata÷ k­topasthÃnà kÃlagatà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapannà yÃvat sÃlapu«pavimÃnÃlaæk­tà devasamitim upasaækrÃntà || tasmiæÓ ca kÃle Óakro devendra÷ sudharmÃyÃæ devasabhÃyÃæ devagaïasya madhye buddhasya varïaæ bhëate, dharmasya saæghasya ca varïaæ bhëate | dadarÓa Óakro devendras tÃæ devakanyÃæ sÃlapu«pavimÃnÃlaæk­tÃm uttaptakuÓalamÆlÃm* | d­«Âvà ca gÃthayà pratyabhëata: gÃtraæ kena vim­«Âakäcananibhaæ padmotpalÃbhaæ tava gÃtraÓrÅr atulà k­teyam iha te dehÃt prabhà ni÷s­tà | vaktraæ kena vibuddhapadmasad­Óaæ cÃmÅkarÃbhaæ tava brÆhi tvaæ mama devate phalam idaæ yat karmajaæ bhujyate || AVÁ_53.1 || devatà prÃha: saÓrÃvako narÃditya ÃkÅrïo varalak«aïai÷ | tat karma kuÓalaæ k­tvà rÃjate 'bhyadhikaæ mama | jalajenduviÓuddhÃbhaæ vadanaæ kÃntadarÓanam* || AVÁ_53.2 || Óakra÷ prÃha: aho guïamayaæ k«etraæ sarvado«avivarjitam* | yatra nyastaæ tvayà bÅjam i«Âaæ svargopapattaye || AVÁ_53.3 || -------------------- Vaidya, p. 135 -------------------- ko nÃrcayet pravarakäcanarÃÓigauraæ buddhaæ viÓuddhakamalÃyatapatranetram* | yatrÃdhikÃrajanitÃni varÃÇganÃnÃæ rejur mukhÃni kamalÃyatalocanani || AVÁ_53.4 || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sà paÓyati: manu«yebhyaÓ cyutà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ, bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdyeti | atha tasyà devakanyÃyà etad abhavat: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ paryu«itaparivÃsà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsà eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha sà devakanyà calavimalakuï¬aladharà hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrÅ maïiratnavicitracƬà kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtrÅ anekadevatÃÓatasahasrapariv­tà tenaiva sÃlapu«pavimÃnena saha bhagavatsakÃÓam upasaækrÃntà | bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃæs tasyà devatÃyà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà tayà devakanyayà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sà d­«Âasatyà trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na devatÃbhir na rÃj¤Ã ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_53.5 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïà ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_53.6 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_53.7 || iti avanamya tata÷ pralambahÃrà caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«Ã | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukhÅ divaæ jagÃma || AVÁ_53.8 || athÃsau devakanyà vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva vijitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatà tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gatà || -------------------- Vaidya, p. 136 -------------------- bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷, yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhadanta imÃæ rÃtriæ brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api tu d­«Âà yu«mÃbhi÷ sà dÃrikÃ, yayà aham antarmÃrgo sÃlapu«pair avakÅrïa÷? evaæ bhadanta | sai«Ã mamÃntike cittam abhiprasÃdya kÃlagatà praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«Æpapannà | sà imÃæ rÃtriæ matsakÃÓam upasaækrÃntà | tasyà mayà dharmo deÓita÷, d­«Âasatyà ca svabhavanaæ gatà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_54 ÓrÅmatÅ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | rÃjag­he nagare rÃjà bimbisÃro rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | yadà rÃj¤Ã bimbisÃreïa bhagavata÷ sakÃÓÃt satyÃni d­«ÂÃni, tadà rÃtriæ bhagavantam upasaækrÃmati sÃrdham anta÷pureïa | atha rÃjà bimbisÃro 'pareïa samayena saæprÃpte vasantakÃlasamaye saæpu«pite«u pÃdape«u haæsakrau¤camayÆraÓukaÓÃrikÃkokilajÅva¤jÅvakanirgho«ite vana«aï¬e devyà sahÃnta÷purapariv­ta udyÃnabhÆmiæ nirgata÷ | tatra cÃnta÷purikÃbhÅ rÃjà vij¤apta÷: deva vayaæ na Óaknumo 'hanyahani bhagavantam upasaækramitum* | tat sÃdhu devo 'sminn anta÷pure tathÃgatasya keÓanakhastÆpaæ prati«ÂhÃpayed* yatra vayam asak­tpu«pair gandhair mÃlyair vilepanaiÓ chatrair dhvajai÷ patÃkÃbhi÷ pÆjÃæ kuryÃmeti | yÃvad rÃj¤Ã bimbisÃreïa bhagavÃn vij¤apta÷: dÅyatÃm asmabhyaæ keÓanakhaæ yena vayaæ tathÃgatastÆpam anta÷puramadhye prati«ÂhÃpayÃma iti | yÃvad bhagavatà keÓanakhaæ dattam* | rÃj¤Ã bimbisÃreïa mahatà satkÃreïÃnta÷purasahÃyena tathÃgatasya keÓanakhastÆpo 'nta÷puramadhye prati«ÂhÃpita÷ | tatra cÃnta÷pure 'nta÷purikà dÅpadhÆpapu«pagandhamÃlyavilepanair abhyarcanaæ kurvanti || yadà punà rÃj¤Ã ajÃtaÓatruïà devadattavigrÃhitena pità dhÃrmiko dharmarÃjo jÅvitÃd vyaparopita÷, svayaæ ca rÃjyaæ pratipanna÷, tadà bhagavacchÃsane sarvedeyadharmÃ÷ samucchinnÃ÷ | -------------------- Vaidya, p. 137 -------------------- kriyÃkÃraÓ ca kÃrito na kenacit tathÃgatastÆpe kÃrÃ÷ kartavyà iti | yadà pa¤cadaÓyÃæ pravÃraïà saæv­ttÃ, tadà tatra keÓanakhastÆpe na kaÓcit saæmÃrjanaæ dÅpadhÆpapu«padÃnaæ và kurute | tato 'nta÷purikà keÓanakhastÆpaæ tathÃvidhaæ rÃjÃnaæ ca bimbisÃram anusm­tya karuïakaruïaæ roditum ÃrabdhÃ÷: hà ka«Âaæ dharmarÃjaviyogÃd vayaæ puïyÃt prahÅïà iti | tatra ca ÓrÅmatÅ nÃmÃnta÷purikà | sà svakaæ jÅvitam agaïayitvà buddhaguïÃæÓ cÃnusm­tya keÓanakhastÆpaæ saæm­jya dÅpamÃlÃm akÃr«Åt* | yÃvad ajÃtaÓatrur upariprasÃdatalagata÷ tam udÃram avabhÃsaæ d­«Âvà papraccha kim idam iti | yÃvad anyayà kathitam*: ÓrÅmatyà keÓanakhastÆpe dÅpamÃlà k­teti | tata÷ ÓrÅmatÅm ÃhÆya kathayati: kim arthaæ rÃjaÓÃsanam atikramasÅti | sà kathayati: yady api mayà tava ÓÃsanam atikrÃntam*, kiæ tu dharmarÃjasya mayà bimbisÃrasya ÓÃsanaæ nÃtikrÃntam iti | tatas tena kupitena cakraæ k«iptvà jÅvitÃd vyavaropità | sà bhagavati prasannacittà kÃlagatà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapannà || tatra kÃle devasamitir upasthità | atha ÓrÅmatÅ devakanyà samantayojanaæ divyaprabhÃmaï¬alÃvabhÃsità devasamitim upasaækrÃntà | tata÷ Óakro devendras tam udÃram avabhÃsaæ divyÃæ ca prabhÃæ samantayojanaæ d­«Âvà papraccha: gÃtraæ kena vim­«Âakäcananibhaæ padmotpalÃbhaæ tava gÃtraÓrÅr atulà k­teyam iha te dehÃt prabhà ni÷s­tà | vaktraæ kena vibuddhapadmasad­Óaæ cÃmÅkarÃbhaæ tava brÆhi tvaæ mama devate phalam idaæ yat karmajaæ bhujyate || AVÁ_54.1 || devatà prÃha: trailokyanÃthaæ jagata÷ pradÅpaæ nirÅk«ya buddhaæ varalak«aïìhyam* | cakÃra dÅpaæ vadatÃæ varasya tamonudaæ kleÓatamonudasya || AVÁ_54.2 || d­«Âvà prabhÃæ candramarÅcivarïÃæ cakÃra bhÃvena munau prasÃdam* | prabhÃæ ca har«Ãt samudÅk«ya ÓÃstuÓ cakre praïÃmaæ vadatÃæ varasya || AVÁ_54.3 || tatkarmaïà Óriyà dehaæ rÃjate 'bhyadhikaæ mama | jalajenduviÓuddhÃbhaæ vadanaæ kÃntadarÓanam* || AVÁ_54.4 || Óakra÷ prÃha: aho guïamayaæ k«etraæ sarvado«avivarjitam* | yatra nyastaæ tvayà bÅjam i«Âaæ svargopapattaye || AVÁ_54.5 || -------------------- Vaidya, p. 138 -------------------- ko nÃrcayet pravarakäcanarÃÓigauraæ buddhaæ viÓuddhakamalÃyatapatranetram* | yatrÃdhikÃrajanitÃni varÃÇganÃnÃæ rejur mukhÃni kamalÃyatalocanani || AVÁ_54.6 || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sà paÓyati: manu«yebhyaÓ cyutà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ, bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdyeti | atha ÓrÅmatyà devakanyÃyà etad abhavat: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ paryu«itaparivÃsà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsà eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha ÓrÅmatÅ devakanyà divyaprabhÃvabhÃsaparive«Âità divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ veïuvanaæ kalandakanivÃpam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavä chrÅmatyà devakanyÃyà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà srÅmatyà devakanyÃyà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ prÃptam* | sà d­«Âasatyà trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_54.7 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïà ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_54.8 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_54.9 || avanamya tata÷ pralambahÃrà caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«Ã | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukhÅ divaæ jagÃma || AVÁ_54.10 || atha ÓrÅmatÅ devakanyà vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva {vi}jitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatà tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gatà || -------------------- Vaidya, p. 139 -------------------- bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann imÃæ rÃtriæ brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api tu rÃj¤o bimbisÃrasya ÓrÅmatÅ nÃmÃnta÷purikà svajÅvitam agaïayitvà buddhaguïÃæÓ cÃnusm­tya tathÃgatasya keÓanakhastÆpe dÅpamÃlÃæ k­tavatÅ | tato rÃj¤Ã ajÃtaÓatruïà kupitena jÅvitÃd vyavaropità | sà mamÃntike cittaæ prasÃdya kÃlagatà praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«Æpapannà | sà asyÃæ rÃtrau matsakÃÓam upasaækrÃntà | tasyà mayà dharmo deÓita÷, d­«Âasatyà ca svabhavanaæ gatà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yac chÃstÃraæ satkari«yÃmo gurukari«yÃmo mÃnayi«yÃma÷ pÆjayi«yÃma÷ | ÓÃstÃraæ satk­tya guruk­tya mÃnayitvà pÆjayitvopaniÓritya vihari«yÃma÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_55 vastram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | yadà anÃthapiï¬adena g­hapatinà buddhapramukhÃya bhik«usaæghÃya jetavanaæ niryÃtitam*, krameïa {ca} koÂiÓataæ bhagavacchÃsane dattam*, tadà tasya buddhir abhavat*: kim atrÃÓcaryaæ yad ahaæ dÃnÃni dadÃmi, puïyÃni và karomi, yanv ahaæ daridrajanÃnugrahÃrthæ ÓrÃvastÅnivÃsino janakÃyÃc chandakabhik«aïaæ k­tvà bhagavantaæ saÓrÃvakasaægham upati«Âheyam* | evaæ me mahÃjanÃnugraha÷ k­to bhavi«yati, bahu cÃnena puïyaæ prasÆtaæ bhavi«yatÅti | tato 'nÃthapiï¬adena g­hapatinà e«a v­ttÃnto rÃj¤e nivedita÷ | rÃj¤Ã sarvasyÃæ ÓrÃvastyÃæ ghaïÂÃgho«aïaæ kÃritam*: Ó­ïvantu bhavanta÷ ÓrÃvastÅnivÃsina÷ paurÃ÷ | adya saptame divase anÃthapiï¬ado g­hapatir hastiskandhÃbhirƬhas tathÃgatasya saÓrÃvakasaæghasyÃrthÃya cchandakabhik«aïaæ kartukÃma÷ | yasya vo yan mÃtraæ parityaktaæ tad anupradÃtavyam iti | yÃvat saptame divase anÃthapiï¬ado g­hapatir hastiskandhÃdhirƬhas tathÃgatasya saÓrÃvakasaæghasyÃrthÃya chandakabhik«aïaæ kartuæ prav­ttam* | tatra ye«Ãæ yan mÃtro vibhavas te tan mÃtraæ dÃtuæ prav­ttÃ÷ | kecid dhÃraæ prayacchanti, kecit kaÂakam*, kecit keyÆram*, kecij jÃtarÆpamÃlÃm*, -------------------- Vaidya, p. 140 -------------------- kecid aÇgulimudrÃm*, kecin muktÃhÃram*, kecid dhiraïyam*, kecit suvarïam*, kecid antaÓa÷ kÃr«Ãpaïam* | g­hapatir api parÃnugrahÃrthaæ pratig­hïÃti || yÃvad anyatamà strÅ paramadaridrà | tayà tribhir mÃsai÷ k­cchreïa paÂaka upÃrjita÷ | sà taæ paÂakaæ prÃv­tya vÅthÅm avatÅrïà | anÃthapiï¬adaÓ ca tayà dÆrata evÃgacchan*, ÓaÇkhapaÂahair vÃdyamÃnair avalokita÷ | tayÃnyatama upÃsaka÷ p­«Âa÷: yadi tÃvad ayaæ g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhoho 'ntarbhÆmau nigƬhÃny api nidhÃnÃni paÓyati, kasmÃd ayaæ parakulebhyo bhaik«yam aÂatÅti | sà upÃsakenoktÃ: parÃnugrahÃrtham* | ye 'samamarthà bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhojayitum*, te«Ãm arthe 'nugrahaæ karoti | kathaæ bahava÷ sametà bhagavantaæ pratipÃdayeyur iti | tatas tayà dÃrikÃyà buddhir utpannÃ: ahaæ tÃvad ak­tapuïyÃ, na me Óaktir asti, yad aham ekÃkinÅ bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ bhojanena pratipÃdayeyam* | yanv aham atra kiæcid anupradadyÃm iti | sà svakaæ vibhavam avalokayantÅ na kiæcit paÓyati ­te paÂakÃt* | sà cintayituæ prav­ttÃ: yady aham ihasthaiva paÂakaæ pradÃsyÃmi, nagnà bhavi«yÃmi | yanv ahaæ Óaraïap­«Âham abhiruhya paÂakaæ k«ipeyam iti | tata÷ sà Óaraïap­«Âham abhiruhya svaÓarÅrÃt paÂakam avanÅya anÃthapiï¬adasyopari k«iptavatÅ | sà g­hapatinà saælak«itÃ: nÆnam asyà e«a eva vibhavo yad anayà Óaraïasaæsthayà k«iptam iti | tena svapauru«eyÃïÃm Ãj¤Ãnupradattà | gacchantu bhavanta÷, avalokayantu kenÃyaæ paÂaka÷ k«ipta iti | tair avalokità yÃvad utkuÂukà ni«aïïà | tatas tai÷ p­«Âà | tayà coktam*: yo me vibhava ÃsÅt sa me bhagavadguïÃnukÅrtanaæ pratiÓrutya dÃridryabhayabhÅtayà (Speyer: dÃridrabhayabhÅtayÃ) tathÃgatapramukhe bhik«usaæghe datta iti | tatas tair anÃthapiï¬adÃya niveditam* | tato 'nÃthapiï¬adena g­hapatinà paramavismayajÃtenà sà dÃrikà vicitrair vastrair ÃbharaïaiÓ cÃcchÃdità | sà cÃlpÃyu«kà kÃlagatà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapannà | upapannamÃtrÃyÃs tasyÃs tathÃvidhÃni vastrÃïi prÃdurbhÆtÃni, na kasyacid anyasya devaputrasya và devakanyÃyà và || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sà paÓyati: manu«yebhyaÓ cyutà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ, bhagavata÷ paÂakapradÃnÃd iti | tato vastradÃyikà devakanyà calavimalakuï¬aladharà hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrÅ maïiratnavicitracƬà kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtrÅ tÃm eva rÃtriæ divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃm pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn paÂakapradÃyikÃyà devakanyÃyà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà paÂakapradÃyikÃyà devakanyÃyà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sà d­«Âasatyà trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ -------------------- Vaidya, p. 141 -------------------- k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_55.1 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer:suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïà ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_55.2 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_55.3 || avanamya tata÷ pralambahÃrà caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«Ã | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukhÅ divaæ jagÃma || AVÁ_55.4 || atha paÂapradÃyikà devakanyà vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva vijitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatà tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gatà || bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann asyÃæ rÃtrau bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | yà daridradÃrikà anÃthapiï¬adasya g­hapateÓ chandakabhik«aïaæ kurvÃïasya paÂaæ datvà kÃlagatÃ, praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ, sà imÃæ rÃtriæ matsakÃÓam upasaækrÃntà | tasyà mayà dharmo deÓita÷ | sà prasÃdajÃtà prakrÃntÃ, d­«Âasatyà ca svabhavanaæ gatà | tasmÃt tarhi bhik«ava evaæ Óik«itavyam: yad buddhadharmasaæghe«u kÃrÃn kari«yÃmo nÃpakÃrÃn* | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_56 Óuka÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | rÃjag­he nagare rÃjà bimbisÃro rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | sa ca rÃjà ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya -------------------- Vaidya, p. 142 -------------------- Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ | yÃvad asau bhagavaddarÓanotkaïÂhita÷ kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷ | tato 'mÃtyar ukta÷: kimarthaæ deva Óoka÷ kriyata iti | rÃjovÃca: cirad­«Âo me sugata÷ | so 'ham ÃkÃÇk«Ãmi bhagavato darÓanam iti | aÓrau«Åd bhagavÃn divÃvihÃropagato divyena Órotreïa viÓuddhenÃtikrÃntamÃnu«eïa rÃjà bimbisÃra utkaïÂhita iti | atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­tt{ak}ÃnÃm ekÃrak«ÃïÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ catur«u saægrahavastu«u dÅrgharÃtrak­taparicayÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷, kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasya kÃmapaÇkanimagnasya hastoddhÃram anupradadyÃm*, kam Ãryadhanavirahitam ÃryadhanaiÓvaryÃdhipatye prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_56.1 || tato bhagavÃn rÃj¤o bimbisÃrasyÃnugrahÃrthaæ trayÃïÃæ vÃr«ikÃïÃæ mÃsÃnÃm atyayÃt k­tacÅvaro ni«Â÷itacÅvara÷ samÃdÃya pÃtracÅvaram janapadacÃrikÃæ prakrÃnta÷ | anupÆrveïa cÃrikÃæ carann anyatamaæ vana«aï¬am anuprÃpta÷ | tatra ca vana«aï¬e manu«yapralÃpÅ Óuka÷ prativasati | tena bhagavÃn dÆrata d­«Âa÷ | tatas tvaritatvaritaæ bhagavantam uvÃca: etu bhagavÃn, svÃgataæ bhagavate, kriyatÃm asmÃkam anugraha÷, ihaiva vana«aï¬e ekÃæ rÃtriæ prativaseti | tato bhagavä chukasyÃnugrahÃrthaæ yatra vk«e ÓukasyÃlayas tatra t­ïasaæstaraæ saæstÅrya paryaÇkeïa ni«aïïa÷, anyav­k«e«u mahÃÓrÃvakÃ÷, tata÷ Óuka÷ k­tsnÃæ rÃtrim itas tatas taæ vana«aï¬aæ paryaÂati, mà haiva kaÓcid bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ viheÂhayi«yatÅti manu«yo và amanu«yo và yak«o và rÃk«aso và ÓvÃpadaÓ caï¬aÓ­Çgo veti | tata÷ prabhÃtÃyÃæ rajanyÃæ bhagavantaæ tri÷pradak«ÅïÅk­tya k«amayitum Ãrabdha÷ | k«amasva bhagavaæs tiryagyonigato 'ham*, nÃsti me vibhavo yena bhagavantam abhyarcayeyam*, api tv aham agrato gacchÃmi | rÃj¤o bimbisÃrasya bhagavata Ãgamanaæ nivedayÃmÅti | evam astv iti | yÃvad asau rÃj¤a÷ sakÃÓaæ saæprasthita÷ | anupÆrveïa rÃj¤a÷ sakÃÓam anuprÃptam* | tasmiæÓ ca samaye rÃjà upariprÃsÃdatalagato ni«puru«eïa tÆryeïa krŬati ramate paricÃrayati | tata÷ Óuko mÃnu«apralÃpÅ rÃjÃnam uvÃca | bho rÃjan*, viditaæ te bhavatu: bhagavÃn saÓrÃvakasaæghas -------------------- Vaidya, p. 143 -------------------- tava vijitam anuprÃpta÷ | tad arhati devo bhaktaæ sajjÅkartum iti | tato rÃjà tvaritatvaritaæ prÃsÃdÃd avatÅryÃmÃtyagaïapariv­to bhagavato 'rthena ÃsanakÃni praj¤apya chatradhvajapatÃkÃbhir vicitraiÓ ca gandhapu«padhÆpair bhagavantaæ pratyudgata÷ | tato rÃj¤Ã bhagavÃn saÓrÃvakasaægho mahatà satkÃreïa praveÓita÷, praïÅtena cÃhÃreïa saætarpita÷ || atha Óukasyaitad abhavat*: yad bhagavÃn saÓrÃvakasaægha evaævibhÆtis tat sarvaæ mÃmÃgamya | iti viditvà h­«Âatu«Âapramudita udagraprÅtisaumanasyajÃto rÃj¤a÷ purastÃd itaÓ cÃmutaÓ ca paryaÂan* ÓyenakenÃpah­tya pa¤catvam ÃpÃdita÷ | bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdya kÃlagata÷ | praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sa paÓyati: tiryagbhyaÓ cyuta÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷, bhagavato 'ntike cittam abhiprasÃdyeti | atha ÓukapÆrviïo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ paryu«itaparivÃso bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsa eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha ÓukapÆrvÅ devaputraÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitracƬa÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃm pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃæÓ chukapÆrviïo devaputrasyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà ÓukapÆrviïà devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_56.2 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_56.3 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_56.4 || avanamya tata÷ pralambahÃraÓ caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_56.5 || -------------------- Vaidya, p. 144 -------------------- atha ÓukapÆrvÅ devaputro vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva vijitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatas tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gata÷ || bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann asyÃæ rÃtrau bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api tu d­«Âa÷ sa yu«mÃbhi÷ Óuko yena vayaæ tasmin vana«aï¬e rÃtriæ vastum upanimintrità iti? bhik«ava Æcu÷: evaæ bhadanteti | bhagavÃn Ãha: sa e«a bhik«ava÷ kÃlaæ k­tvÃ, praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna iti | bhik«ava Æcu÷: kÃni bhadanta ÓukapÆrvakeïa devaputreïa karmÃïi k­tÃni yena Óuke«Æpapanna÷, kÃni karmÃïi k­tÃni yena deve«Æpapanna÷, satyadarÓanaæ ca k­tam iti | bhagavÃn Ãha: ÓukapÆrvakeïaiva bhik«avo devaputreïa pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | ÓukapÆrvakeïa devaputreïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi api kalpaÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_56.6 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati sma | tasyÃnyatama upÃsaka÷ | tena Óik«ÃÓaithilyaæ k­tam* | tasya karmaïo vipÃkÃc chuke«Æpapanna÷ | yan mayÃntike cittaæ prasÃditam*, tena deve«Æpapanna÷ | yat tena pari«i«ÂÃni Óik«ÃpadÃni rak«itÃni, tena satyadarÓanaæ k­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 145 -------------------- ******************************************************* AVÁ_57 dÆta÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­he var«Ã upagato veïuvane kalandakanivÃpe | atha anÃthapiï¬ado g­hapatir yena rÃjà prasenajit kauÓalas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya rÃjÃnaæ prasenajitaæ jayenÃyu«Ã ca vardhayitvà vij¤Ãpayati: yat khalu deva jÃnÅyÃÓ cirad­«Âo 'smÃbhir bhagavÃn* | parit­«itÃ÷ smo bhagavato darÓanÃya | icchÃmo vayaæ bhagavantaæ dra«Âum iti | tato rÃjà anÃthapiï¬adaæ g­hapatim uvÃca: kaccit te g­hapate Órutaæ kutra bhagavÃn etarhi var«Ã upagata iti? anÃthapiï¬ada uvÃca: Órutaæ me deva bhagavÃn rÃjag­he var«Ã upagata iti || tato rÃj¤Ã prasenajità kauÓalena anÃthapiï¬adÃdyaiÓ ca paurajÃnapadÃmÃtyair anyatama÷ puru«o dÆtyenÃhÆyokta÷: ehi tvaæ bho puru«a, yena bhagavÃæs tenopasaækrÃma | upasaækramyÃsmÃkaæ vacanena bhagavata÷ pÃdau Óirasà vandasva, alpÃbÃdhatÃæ ca p­ccha alpÃtaÇkaæ ca laghÆtthÃnatÃæ ca yÃtrÃæ ca balaæ ca sukhaæ cÃnavadyatÃæ ca sparÓavihÃratÃæ ca | evaæ ca vada: rÃjà bhadanta kauÓala÷ ÓrÃvastÅnivÃsinaÓ ca paurà ÃkÃÇk«anti bhagavato darÓanam* | evaæ cÃhu÷: cirad­«Âo 'smÃbhir bhagavÃn* | parit­«itÃ÷ smo bhagavato darÓanÃya | ichÃmo vayaæ bhagavantaæ dra«Âum* | sÃdhu bhagavä chrÃvastÅm Ãgacched anukampÃm upÃdÃyeti | evaæ deveti sa puru«o rÃj¤a÷ prasenajita÷ kauÓalasya sÃmÃtyapaurajÃnapadasya pratiÓrutya ÓrÃvastÅto 'nupÆrveïa ca¤cÆryamÃïo rÃjag­haæ nagaram anuprÃpta÷ | tata÷ pÆrvaæ rÃjag­haæ nagaram avalokya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïa÷ | ekÃntani«aïïa÷ sa puru«o bhagavantam idam avocat*: rÃjà bhadanta prasenajit kauÓala÷ ÓrÃvastÅnivÃsinaÓ ca paurà bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà alpÃbÃdhatÃæ p­cchanti, alpÃtaÇkatÃæ ca laghÆtthÃnatÃæ ca yÃtrÃæ ca balaæ ca sukhaæ cÃnavadyatÃæ ca sparÓavihÃratÃæ ca | evaæ cÃhu÷: cirad­«Âo 'smÃbhir bhagavÃn* | parit­«itÃ÷ smo bhagavato darÓanÃya | ichÃmo vayaæ bhagavantaæ dra«Âum* | sÃdhu bhagavä chrÃvastÅm Ãgacched anukampÃm upÃdÃyeti | bhagavÃn Ãha: sacen me bho÷ puru«a rÃjà bimbisÃro 'nuj¤Ãsyati; gami«yÃmÅti | tata÷ sa dÆto rÃjÃnaæ bimbisÃram anuj¤Ãpya bhagavantam idam avocat*: anuj¤Ãto 'si bhagavan rÃj¤Ã bimbisÃreïa gamanÃya, yasyedÃnÅæ bhagavÃn kÃlaæ manyata iti | adhivÃsayati bhagavÃæs tasya puru«asya tÆ«ïÅbhÃvena || atha bhagavÃæs trayÃïÃæ vÃr«ikÃïÃæ mÃsÃnÃm atyayÃt k­tacÅvaro ni«ÂhitacÅvara÷ samÃdÃya pÃtracÅvaraæ mahatà parivÃreïa ÓrÃvastyabhimukho 'bhijagÃma | dÆto 'pi rathÃbhirƬha÷ saæprasthita÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ padbhyÃæ saæprasthitam* | tato rathÃd avatÅrya yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamya bhagavantam idam avocat*: pratig­hyatÃæ bhagavann asmÃkÅno ratho 'nukampÃm upÃdÃyeti || -------------------- Vaidya, p. 146 -------------------- bhagavÃn Ãha: ­ddhipÃdarathenÃhaæ samyagvyÃyÃmavartinà | vicarÃmi mahÅæ k­tsnÃm ak«ata÷ kleÓakaïÂhakai÷ || AVÁ_57.1 || iti || dÆta÷ prÃha: yady api bhagavÃn ­ddhipÃdayÃnayÃyÅ; tathÃpi tu kriyatÃæ mamÃnugrahÃrtham anukampeti | atha bhagavÃn dÆtasyÃnugrahÃrtham ­ddhyà rathasyopari sthita÷ | tato bhagavÃn rathÃbhirƬha÷ ÓrÃvastÅm anuprÃpta÷ | dÆtena ca rÃj¤e niveditam* | atha rÃjà sÃmÃtya÷ sapaurajÃnapado bhagavantaæ pratyudgata÷ | tatraiva ca jetavane rÃtriævÃsam upagato dharmaÓravaïÃya | sa ca dÆto 'lpÃyu«ko dharmaæ Órutvà tasyÃm eva rÃtrau kÃlagata÷ | sa kÃlaæ k­tvà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sa paÓyati: manu«yebhyaÓ cyuta÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷, bhagavato 'ntike cittam abhiprasÃdyeti | atha dÆtapÆrviïo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ paryu«itaparivÃso bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsa eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha dÆtapÆrvÅ devaputraÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitracƬa÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃm pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn dÆtapÆrviïo devaputrasyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà dÆtapÆrviïà devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_57.2 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_57.3 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayaæ | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_57.4 || avanamya tata÷ pralambahÃraÓ caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_57.5 || -------------------- Vaidya, p. 147 -------------------- atha dÆtapÆrvÅ devaputro vaïig iva labdhalÃbha÷, sasyasaæpanna iva kar«aka÷ ÓÆra iva vijitasaægrÃma÷, sarvarogaparimukta ivÃturo yayà hi vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam Ãgatas tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gata÷ || tato rÃjà prasenajid upariprÃsÃdatalagatas tam udÃram avabhÃsaæ d­«Âvà prabhÃtÃyÃæ rajanyÃæ bhagavantaæ papracha: kiæ bhagavann imÃæ rÃtriæ bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na mahÃrÃja brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷, api tu tÃvako dÆta÷ sa mamÃntike cittam abhiprasÃdya kÃlagata÷ praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | sa imÃæ rÃtriæ matsakÃÓam Ãgata÷ | tasya mayà dharmo deÓita÷ | sa d­«Âasatya÷ svabhavanaæ gata iti | tato rÃjà vismayajÃta÷ kathayati: aho buddho aho dharma÷ aho saægho yatra nÃma parÅttaæ karma k­tvà mahÃn vipÃka iti | atha rÃjà prasenajit kauÓalo bhagavato bhëitam abhinandyÃnumodya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ || tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: tisra imà bhik«avo 'grapraj¤aptaya÷ | katamÃs tisra÷? buddhe agrapraj¤aptir dharme saæghe 'grapraj¤apti÷ | buddhe 'grapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecid satvà apadà và dvipadà và bahupadà và rÆpiïo và arÆpiïo va saæj¤ino và asaæj¤ino và naivasaæj¤ino nÃsaæj¤ina÷, tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddhas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecid buddhe 'bhiprasannÃ÷, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃÇk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate buddhe 'grapraj¤apti÷ | dharme 'grapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecid dharmÃ÷ saæsk­tà và asaæsk­tà vÃ, virÃgo dharmas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecid dharme 'bhiprasannÃ, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃÇk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate dharme agrapraj¤apti÷ | saæghe 'grapraj¤apti÷ katamÃ? ye kecit saæghà và gaïà và pÆgà và pari«ado vÃ, tathÃgataÓrÃvakasaæghas te«Ãm agra ÃkhyÃta÷ | ye kecit saæghe 'bhiprasannÃ÷, agre te 'bhiprasannÃ÷ | te«Ãm agre 'bhiprasannÃnÃm agra eva vipÃka÷ pratikÃÇk«itavyo deve«u và devabhÆtÃnÃæ manu«ye«u và manu«yabhÆtÃnÃm* | iyam ucyate saæghe agrapraj¤apti÷ || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_58 mahi«a÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ -------------------- Vaidya, p. 148 -------------------- saÓrÃvakasaægha÷ koÓale«u janapade«u cÃrikÃæ carann anyatamavana«aï¬am anuprÃpta÷ | tatra ca vana«aï¬e mahÃn mahi«ÅyÆtha÷ prativasati, pa¤camÃtrÃïi ca mahi«ÅpÃlaÓatÃni | yÃvat tatrÃnyatamo mahi«o balavÃn parameïa balena samanvÃgata÷ | sa paramanu«yÃïÃæ gandham ÃghrÃya p­«Âhato 'nudhÃvati | bhagavÃæÓ ca taæ pradeÓam anuprÃpat÷ | tato mahi«ÅpÃlair bhagavÃn saÓrÃvakasaægho dÆrata eva d­«Âa÷ | tatas tair uccai÷ Óabdair ukta÷: bhagavan, imaæ mÃrgaæ varjaya, du«Âamahi«o 'tra prativasatÅti | bhagavÃn Ãha: alpotsukà bhavantu bhavanta÷ | vayam atra kÃlaj¤Ã bhavi«yÃma iti | athÃsau du«Âamahi«o bhagavantaæ dÆrata eva d­«Âvà lÃÇgÆlam unnÃmya yena bhagavÃæs tena pradhÃvita÷ | tato bhagavatà purastÃt pa¤ca kesariïa÷ saÂÃdhÃriïa÷ (Speyer: keÓariïa÷ saÂadhÃriïa÷) siæhà nirmitÃ÷, vÃme dak«iïe ca pÃrÓve dvÃv agniskandhau, upari«ÂÃn mahatyayomayÅ Óilà | tata÷ sa mahi«a÷ samantato mahÃbhayaæ d­«Âvà bhagavata÷ pÃdau niÓritya dÅnavadanaÓ ca bhagavantaæ prek«yate (Speyer: prek«ate) | tato 'sya bhagavatà tanmayyà gatyÃs tanmayyà yonyÃs tribhi÷ pÃdair dharmo deÓita÷: iti hi bhadramukha sarvasaæskÃrà anityÃ÷, sarvadharmà anÃtmÃna÷, ÓÃntaæ nirvÃïam iti | jÃtiÓ ca smÃrità | sa Órutvà rodituæ prav­tta÷ | atha bhagavÃæs tasyÃæ velÃyÃæ gÃthe bhëate: idÃnÅæ kiæ kari«yÃmi tiryagyonigatasya te | ak«aïapratipannasya kiæ rodi«i nirarthakam* || AVÁ_58.1 || sÃdhu prasÃdyatÃæ cittaæ mayi kÃruïike jine | tiryagyoniæ virÃgyeha tata÷ svargaæ gami«yasi || AVÁ_58.2|| iti || athÃsau du«Âamahi«a÷ svÃÓrayaæ jugupsamÃno 'nÃhÃratÃæ pratipanna÷ | dÅptÃgnayas tiryagyonigatÃ÷ prÃïina÷ | sa ÃÓu kÃlaæ k­tvà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | sa paÓyati: tiryagbhyaÓ cyuta÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷, bhagavato 'ntike cittam abhiprasÃdyeti | atha mahi«apÆrviïo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratirÆpaæ syÃd yad ahaæ paryu«itaparivÃso bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam* | yanv aham aparyu«itaparivÃsa eva bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | atha mahi«apÆrvÅ devaputraÓ calavimalakuï¬aladharo hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtro maïiratnavicitracƬa÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtras tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ taæ vana«aï¬am udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn mahi«apÆrviïo devaputrasyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà mahi«apÆrviïà devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na -------------------- Vaidya, p. 149 -------------------- devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_58.3 || tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_58.4 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayam* | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_58.5 || avanamya tata÷ pralambahÃraÓ caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_58.6 || atha tair mahi«ÅpÃlai÷ sa udÃro 'vabhÃso d­«Âa÷, yaæ d­«Âvà kutÆhalajÃtà bhagavantaæ paprachu÷: ka e«a bhagavan*, rÃtrau divyam avabhÃsaæ k­tvà bhagavatsakÃÓam anuprÃpta iti | bhagavÃn Ãha: sa e«a bhavanto mahi«o mamÃntike cittam abhiprasÃdya kÃlagata÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | so 'syÃæ rÃtrau matsakÃÓam upasaækrÃnta÷ | tasya mayà dharmo deÓita÷ | sa d­«Âasatya÷ svabhavanaæ gata÷ | tatas te mahi«ÅpÃlÃ÷ paraæ vismayam ÃpannÃ÷: ÃÓcaryaæ yan nÃma ayaæ tiryagyonigato bhÆtvà bhagavantaæ kalyÃïamitram ÃsÃdya deve«Æpapanna÷, satyadarÓanaæ ca k­tam* | kathaæ nÃma vayaæ manu«yabhÆtà viÓe«aæ nÃdhigacchemeti? tatas te buddhaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaæghaæ praïÅtenÃhÃreïa saætarpya bhagavato 'ntike pravrajitÃ÷ | tair yujyamÃnair ghaÂamÃnair vyÃyacchamÃnai÷ sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta mahi«apÆrvikeïa devaputreïa karmÃïi k­tÃni yena mahi«e«Æpapanna÷? ebhiÓ ca mahi«ÅpÃlai÷ kiæ karma k­taæ yenÃhartvaæ sÃk«Ãtk­tam*? bhagavÃn Ãha: ebhir eva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | ebhi÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_58.7 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati -------------------- Vaidya, p. 150 -------------------- ­«ipatane m­gadÃve | tatra ca kÃle bhik«ÆïÃæ viniÓcaye vartamÃne tripiÂo bhik«u÷ pa¤caÓataparivÃro viniÓcaye 'avasthita÷ | tatra ca bhik«ava÷ Óaik«ÃÓaik«Ã÷ | te tripiÂaæ praÓnaæ p­cchanti | sa na Óaknoti vyÃkartum* | tena kupitena kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam*: ime ca mahi«Ã kiæ prajÃnantÅti | Ói«yair apy asyoktam: ime mahi«ÅpÃlÃ÷ kiæ prajÃnantÅti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau mahi«a÷, ayam asau tripiÂa÷ | ye te Ói«yÃ÷, ime te mahi«ÅpÃlÃ÷ | tena karmaïà pa¤ca janmaÓatÃni mahi«e«ÆpapannÃ÷ | imÃni ca pa¤ca mahi«ÅpÃlaÓatÃni saæv­ttÃni | yan mamÃntike cittaæ prasÃditaæ tena deve«Æpapanna÷, satyadarÓanaæ ca k­tam* | tasmÃt tarhi bhik«ava vÃgduÓcaritaprahÃïÃya vyÃyantavyaæ yathà ete do«Ã na bhavi«yanti ye mahi«asya mahi«ÅpÃlÃïÃæ ca | e«a eva guïagaïo bhavi«yati yas tasyaiva devaputrabhÆtasya | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_59 upo«adha÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu puna÷ samayena devÃnÃæ trÃyastriæÓÃnÃm upo«adho nÃma devaputro 'sak­dasak­d bhagavatsakÃÓam upasaækrÃmati dharmaÓravaïÃya | yÃvad apareïa samayena upo«adho nÃma devaputra÷ pa¤caÓataparivÃro yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn upo«adhasya devaputrasya ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà upo«adhena devaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyas trir udÃnam udÃnayati: idam asmÃkaæ bhadanta na mÃtrà k­taæ na pitrà na rÃj¤Ã na devatÃbhir ne«Âena svajanabandhuvargeïa na pÆrvapretair na ÓramaïabrÃhmaïair yad bhagavatÃsmÃkaæ k­tam* | uccho«ità rudhirÃÓrusamudrÃ÷, laÇghità asthiparvatÃ÷, pihitÃny apÃyadvÃrÃïi, viv­tÃni svargamok«advÃrÃïi, prati«ÂhÃpitÃ÷ smo devamanu«ye«u | Ãha ca: tavÃnubhÃvÃt pihita÷ sughoro hy apÃyamÃrgo bahudo«ayukta÷ | apÃv­tà svargagati÷ supuïyà nirvÃïamÃrgaÓ ca mayopalabdha÷ || AVÁ_59.1 || -------------------- Vaidya, p. 151 -------------------- tvadÃÓrayÃc cÃptam apetado«aæ mayÃdya Óuddhaæ suviÓuddhacak«u÷ | (Speyer: suviÓuddha cak«u÷) prÃptaæ ca ÓÃntaæ padam ÃryakÃntaæ tÅrïaÓ ca du÷khÃrïavapÃram asmi || AVÁ_59.2 || naravarendra narÃmarapÆjita vigatajanmajarÃmaraïÃmayam* | bhavasahasrasudurlabhadarÓana saphalam adya mune tava darÓanam* || AVÁ_59.3 || avanamya tata÷ pralambahÃraÓ caraïau dvÃv abhivandya jÃtahar«a÷ | parigamya ca dak«iïaæ jitÃriæ suralokÃbhimukho divaæ jagÃma || AVÁ_59.4 || tato bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saævignà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann imÃæ rÃtriæ bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api tu deve«u trÃyastriæÓe«u upo«adho nÃma devaputra÷ pa¤caÓataparivÃro mÃæ darÓanÃyopasaækrÃnta÷ | tasya mayà dharmo deÓita÷ | d­«ÂasatyaÓ ca svabhavanaæ gata iti | bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kuto bhadanta upo«adhasya devaputrasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ceti | bhagavÃn Ãha: icchatha yÆyaæ hik«ava÷ Órotum? evaæ bhadanta | tena hi bhik«ava÷ Ó­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrakalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ ca buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad apareïa samayena k­kÅ rÃjà bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmati paryupÃsanÃya | yÃvad dvau brÃhmaïÃu ­«ipatanaæ gatau kenacit karaïÅyena | tÃbhyÃæ rÃjà dr«Âo mahatyà rÃja­ddhyà mahatà rÃjÃnubhÃvena | tayo rÃjyÃbhilëo jÃta÷ | tÃbhyÃm anyatama upÃsaka÷ p­«Âa÷: bho buddhopÃsaka, kiæ karma k­tvà yac cintayati yat prÃrthayate tad asya sarvaæ sam­dhyatÅti | upÃsakenoktam*: ya pariÓuddham a«ÂÃÇgasamanvÃgatam upavÃsam upavasati, yac cintayati yat prÃrthayate tad asya sarvaæ sam­dhyatÅti | tatas tau brÃhmaïau ëìhasya g­hapate÷ sakÃÓÃd a«ÂÃÇgasamanvÃgatam upavÃsam upalabhyopo«itau | tadaikena pariÓuddho rak«ita÷ | sa kÃlaæ k­tvà rÃj¤a÷ k­ke÷ putratvam abhyupagata÷ | tasya sujÃta iti nÃmadheyaæ vyavasthÃpitam* | sa pitur atyayÃd rÃjye prati«ÂhÃpita÷ || dvitÅyenopavÃsa÷ khaï¬ita÷ | sa kÃlaæ k­tvà nÃge«Æpapanna÷ | tasyopari divase divase saptak­tva÷ taptavÃlukà nipatati yayà so 'sthiÓe«a÷ kriyate | tasyaitad abhavat*: kasyedaæ karmaïa÷ phalaæ kasyÃyaæ karmaïa÷ phalavipÃko yenÃham Åd­Óaæ du÷kham anubhavÃmÅti | sa paÓyati: a«ÂÃÇgasamanvÃgataæ me upavÃsaæ samÃdÃya Óik«ÃÓaithilyaæ k­taæ yenÃham Åd­Óaæ mahaddu÷khaæ pratyanubhavÃmi | yena puna÷ samÃdÃya rak«itaæ tena rÃjyaæ pratilabdham iti | tasyaitad abhavat: yanv aham idÃnÅm api -------------------- Vaidya, p. 152 -------------------- tÃvad a«ÂÃÇgasamanvÃgatm upavÃsam upavaseyam* | apy eva nÃma nÃgayoner mok«a÷ syÃd iti | tato nÃgavarïam antardhÃpya brÃhmaïavarïam ÃtmÃnam abhinirmÃya rÃj¤a÷ sakÃÓam upasaækrÃnta÷ | upasaækramya jayenÃyu«Ã ca vardhayitvovÃca: a«ÂÃÇgasamanvÃgatena me mahÃrÃja upavÃsena prayojanam* | tad arhati devo '«ÂÃÇgasamanvÃgatam upavÃsaæ parye«itum* | atha na parye«ase, niyataæ devasya saptadhà mÆrdhÃnaæ sphÃlayÃmi | ity uktvà tatraivÃntarhita÷ | tato rÃjà bhÅtas trasta÷ saævigna Ãh­«ÂaromakÆpo hiraïyapiÂakaæ dhvajÃgre baddhvà sarvavijite ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃrayÃmÃsa: yo me '«ÂÃÇgasamanvÃgatam upavÃsaæ deÓayi«yati, tasyaitaæ hiraïyapiÂakaæ dÃsyÃmi, mahatà satkÃreïa satkari«yÃmÅti | yÃvad anyatamà v­ddhà strÅ palagaï¬aduhità | tayà rÃj¤a÷ stambho darÓita÷: atra me stambhe pità asak­dgandhadhÆpapu«pÃrcanaæ k­tavÃn* | tam utpÃÂya pratyavek«asveti | tato rÃj¤Ã pauru«eyÃïÃm Ãj¤Ã dattÃ: ayaæ stambha utpÃÂyatÃm iti | tato rÃjapuru«ai÷ stambha utpÃÂita÷ | tasyÃdhastÃt suvarïapatrÃbhilikhito '«ÂÃÇgasamanvÃgata upavÃso labdha÷ | saha pa¤ca copÃsakaÓik«ÃpadÃni saptatriæÓac ca bodhipak«yà dharmÃ÷ | tato rÃj¤Ã tasya nÃgasyëÂÃÇgasamanvÃgata upavÃso likhitvà datta÷ | ­«ipatananivÃsibhiÓ ca dvÃdaÓabhir ­«isahasrai÷ saptatriæÓadbodhipak«yà dharmÃ÷ pratyak«Åk­tÃ÷ | sa ca nÃgo '«ÂÃÇgasamanvÃgatam upavÃsam upo«ya sthalam udgamyots­«ÂakÃyo 'vasthita÷ | so 'nÃhÃratÃæ pratipaïïa÷ kÃlaæ k­tvà pa¤caÓataparivÃra÷ praïÅte«Æ deve«u trÃyastriæÓe«Æpapanna÷ | ato bhik«avo upo«adhasyotpattir nÃmÃbhinirv­ttiÓ ceti || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_60 haæsÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃæ rÃjà prasenajit kauÓalo rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | yÃvad apareïa samayena rÃjà prasenajit kauÓalo jetavanaæ nirgato bhagavantaæ darÓanÃyopasaækramituæ paryupÃsanÃya | rÃj¤Ã ca pa¤cÃlena rÃj¤a÷ prasenajit kauÓalasya prÃbh­taæ pa¤ca haæsaÓatÃni pre«itÃni | yadà rÃjà jetavanaæ nirgatas tadà tÃni pa¤ca haæsaÓatÃny upanÃmitÃni | tato rÃj¤Ã prasenajità te«Ãm abhayapradÃnaæ datvà tatraiva jetavanae samuts­«ÂÃïi | yadà bhagavÃn mahÃÓrÃvakapariv­to 'jine (Speyer: 'Óana) upani«Ådati, tadà te haæsà bhagavatsakÃÓam upasaækrÃmanti | bhagavÃn api tebhya Ãlopam anuprayacchanti mahÃÓrÃvakÃÓ ca | -------------------- Vaidya, p. 153 -------------------- te muktvà t­ptÃ÷ praïÅtendriyÃs ti«Âhanti | yadà bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ dharmaæ deÓayati, tadà te haæsà bhagavatsakÃÓaæ gatvà dharmaæ Ó­ïvanti | te cÃlpÃyu«kÃ÷ kÃlaæ k­tvà praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyÃyà và aciropapannasya trÅïi cittÃny utpadyante: kutaÓ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | paÓyanti haæsebhyaÓ cyutÃ÷ praïÅte«u deve«u trÃyastriæÓe«ÆpapannÃ÷, bhagavato 'ntike cittam abhiprasÃdyeti | atha haæsapÆrviïo devaputrÃÓ calavimalakuï¬aladharà hÃrÃrdhahÃravirÃjitagÃtrà maïiratnavicitracƬÃ÷ kuÇkumatamÃlapatrasp­kkÃdisaæs­«ÂagÃtrÃs tasyÃm eva rÃtrau divyÃnÃm utpalapadmakumudapuï¬arÅkamandÃravÃïÃæ pu«pÃïÃm utsaÇgaæ pÆrayitvà sarvaæ jetavanam udÃreïÃvabhÃsenÃvabhÃsya bhagavantaæ pu«pair avakÅrya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn haæsapÆrviïÃæ devaputrÃïÃm ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅæ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn, yÃæ Órutvà haæsapÆrvibhir devaputrair viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ prÃptam* | te d­«Âasatyà vaïig iva labdhalÃbhÃ÷, sasyasaæpannà iva kar«akÃ÷ ÓÆrà iva vijitasaægrÃmÃ÷, sarvarogaparimuktà ivÃturÃ÷ yayà vibhÆtyà bhagavatsakÃÓam ÃgatÃs tayaiva vibhÆtyà svabhavanaæ gatÃ÷ || bhik«ava÷ pÆrvarÃtrÃpararÃtraæ jÃgarikÃyogam anuyuktà viharanti | tair d­«Âo bhagavato 'ntike udÃro 'vabhÃsa÷ | yaæ d­«Âvà saædigdhà bhagavantaæ paprachu÷: kiæ bhagavann imÃæ rÃtriæ bhagavantaæ darÓanÃya brahmà sahÃæpati÷ Óakro devendraÓ catvÃro lokapÃlà upasaækrÃntÃ÷? bhagavÃn Ãha: na bhik«avo brahmà sahÃæpatir na Óakro devendro nÃpi catvÃro lokapÃlà mÃæ darÓanÃyopasaækrÃntÃ÷ | api tu d­«ÂÃs te yu«mÃbhir bhik«avas tÃni pa¤ca haæsaÓatÃni rÃj¤Ã prasenajità kauÓalena ihots­«ÂÃni? evaæ bhadanta | tÃni mamÃntike cittam abhiprasÃdya kÃlagatÃni, praïÅte«u deve«ÆpapannÃni | tÃny asyÃæ rÃtrau matsakÃÓam upasaækrÃntÃni | te«Ãæ mayà dharmo deÓita÷ | d­«ÂasatyÃni ca svabhavanaæ gatÃni || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta haæsapÆrvakair devaputrai÷ karmÃïi k­tÃni yena haæse«ÆpapannÃ÷, kÃni karmÃïi k­tÃni yena deve«ÆpapannÃ÷ satyadarÓanaæ ca k­tam iti? bhagavÃn Ãha: ebhir eva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | ebhi÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_60.1 || -------------------- Vaidya, p. 154 -------------------- bhÆtapÆrvaæ bhik«avo asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tatraibhi÷ pravrajitai÷ Óik«ÃÓaithilyaæ k­tam* | tena haæse«ÆpapannÃ÷ | yan mamÃntike cittaæ prasÃditaæ tena deve«ÆpapannÃ÷ | yat pariÓi«ÂÃni Óik«ÃpadÃni tena satyadarÓanaæ k­tam iti | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 155 -------------------- saptamo varga÷ | tasyoddÃnam*.: suvarïÃbha÷ sugandhiÓ ca vapu«mÃn balavÃn priya÷ | padmÃk«o dundubhi÷ putrÃ÷ sÆryo mallapatÃkayà || ******************************************************* AVÁ_61 suvarïÃbha÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'tikrÃnto mÃnu«avarïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïaæ jÃmbÆnadani«kasad­Óa÷ | suvarïavarïayà cÃnena prabhayà sarvaæ kapilavastu nagaram avabhÃsitam* | taddarÓanÃn mÃtÃpitarÃv anye ca kutÆhalÃbhyÃgatÃ÷ satvÃ÷ paraæ vismayam ÃgatÃ÷ | cintayanti ca: kuto 'yam Åd­Óa÷ satvaviÓe«a iti | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd anena jÃtena suvarïavarïayà prabhayà sarvaæ kapilavastu nagaram avabhÃsitam*, tasmÃd bhavatu dÃrakasya suvarïÃbha iti nÃmeti | suvarïÃbho dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo 'nupradatto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca paï¬ito vyakto medhÃvÅ ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ || yÃvad apareïa samayena rÆpamadamatto bahir adhi«ÂhÃnasya krŬati | saæbahulÃÓ ca ÓÃkyà nyagrodhÃrÃmaæ gacchanti | tatas tena suvarïÃbhena d­«ÂÃ÷ p­«ÂÃÓ ca: kva bhavanto gacchantÅti | tair uktam*: nyagrodhÃrÃmaæ gacchÃmo buddhaæ bhagavantaæ dra«Âum iti | suvarïÃbhasya buddha ity aÓrutapÆrvaæ nÃma Órutvà sarvaromakÆpÃïy Ãh­«Âani, paramaæ ca kutÆhalam utpannam* | tasyaitad abhavat*: yanv aham api buddhaæ bhagavantaæ darÓanÃyopasaækrÃmeyam iti | so 'pi nyagrodhÃrÃmaæ gacchati | tatas tatra dadarÓa suvarïÃbhakumÃro buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya -------------------- Vaidya, p. 156 -------------------- yo 'sau rÆpamada÷ sa prativigata÷ | sa bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà dharmo deÓita÷ | sa taæ dharmaæ Órutvà pravrajyÃbhilëŠsaæv­tta÷ | yÃvan mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavatsakÃÓam upasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamayya bhagavantam idam avocat*: labheyÃhaæ bhadanta svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | careyam ahaæ bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavÃn gajabhujasad­Óaæ suvarïavarïabÃhum abhiprasÃrya suvarïÃbhadÃrakam idam avocat*: ehi kumÃra, cara brahmacaryam iti | ehÅti cokta÷ sa tathÃgatena muï¬aÓ ca saæghÃÂiparÅtadeha÷ | sadya÷ praÓÃntendriya eva tasthÃv evaæ sthito buddhamanorathena || AVÁ_61.1 || yÃvat saptÃhÃvaropitakeÓaÓmaÓrur dvÃdaÓavar«opasaæpanneryÃpatha÷ pÃtrakaravyagrahasto bhagavata÷ purastÃt sthita÷ | tasya bhagavatà manasikÃro datta÷ | tena yujyamÃnena vyÃyacchamÃnena ghaÂamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikaraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta suvarïÃbhena karmÃïi k­tÃni yenaivaærÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ pravrajya ca acirÃd (Speyer: cÃciraæ) arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: suvarïÃbhenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | suvarïÃbhena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi api kalpaÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_61.2 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddho buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | tato rÃj¤Ã bandhumatà bhagavata÷ ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojana÷ stÆpaÓ catÆratnamaya÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena -------------------- Vaidya, p. 157 -------------------- | stÆpamahaÓ ca praj¤apta÷ | yÃvad anyatamo g­hapatis tasmin stÆpamahe vartamÃne nirgata÷ | tena tasmÃt stÆpÃt sauvarïavarïa ÃdarÓa÷ patito d­«Âa÷ | sa tenÃvataæsakaæ kÃrayitvà tatra stÆpe Ãropita÷ | gandhadhÆpapu«pÃrcanaæ k­tvà pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ bhavi«yÃmi, evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapatir ÃsÅt*, ayaæ sa suvarïÃbha÷ | yat tena vipaÓyina÷ samyaksaæbuddhasya stÆpe kÃrÃ÷ k­tÃ÷, tenÃsyaivaævidho rÆpaviÓe«a÷ saæv­tta÷ | yat praïidhÃnaæ k­taæ tad ihaiva janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_62 sugandhi÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ kulaputra÷ prativasati ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko atikrÃnto mÃnu«avarïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam* | tasya mukhÃn nÅlotpalagandho vÃti sarvaÓarÅrÃc candanagandha÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya mukÃn nÅlotpalagandho vÃti, ÓarÅrÃc candanagandha÷, tasmÃd bhavatu dÃrakasya sugandhir iti nÃmeti | sugandhir dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa pÆrvahetubalÃdhÃnÃc chrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ | yadà sugandhir dÃraka÷ keyÆrahÃrakaÂakÃlaæk­to vÅthÅm avatarati, tadà candanagandhena sarvaæ nagaram ÃpÆrayati | janakÃyaÓ ca divyaæ gandham ÃghrÃya paraæ vismayam Ãpadyte | evaæ cÃha: aho puïyÃnÃæ sÃmarthyam iti | -------------------- Vaidya, p. 158 -------------------- yÃvad apareïa samayena sugandhir dÃrako nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà sugandhidÃrakeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena vyÃyacchamÃnena ghaÂamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikaraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta sugandhinà karmÃïi k­tÃni yenÃsya mukhÃn nÅlotpalagandho vÃti, sarvaÓarÅrÃc candanagandhaÓ ca | bhagavÃn Ãha: sugandhinaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | sugandhinà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_62.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | tato rÃj¤Ã bandhumatà bhagavata÷ ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojana÷ stÆpaÓ catÆratnamaya÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | stÆpamahaÓ ca praj¤apta÷ | tatrÃnyatamena g­hapatinà prasÃdajÃtena vicitrair gandhai÷ pralepaæ datvà dhÆpapu«pÃrcanaæ k­tvà praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ bhavi«yÃmi | evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyam*, mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapatir ÃsÅt*, ayaæ sa sugandhi÷ | yad anena vipaÓyina÷ samyaksaæbuddhasya stÆpe kÃrÃ÷ k­tÃs tena tena sugandha÷ saæv­tta÷ | -------------------- Vaidya, p. 159 -------------------- yat praïidhÃnaæ k­taæ teneha janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_63 vapu«mÃn | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko gauro 'tikrÃnto mÃnu«avarïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïaæ ramyavapu÷ sÆk«matvaÇ maheÓÃkhya÷ prÃptocchrayakÃyaÓ ca | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya divyaæ vapu÷, tasmÃd bhavatu dÃrakasya vapu«mÃn iti nÃmeti | vapu«mÃn dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ sarvaloke«u pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca | tato vapu«mÃn yÃn yÃn api sa bhÆpradeÓÃn* gatvà krÃmati, te te 'sya medhyà bhavanti | evaævidha÷ puïyamaheÓÃkhya÷ || yÃvad apareïa samayena nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ -------------------- Vaidya, p. 160 -------------------- prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà vapu«matà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena vyÃyacchamÃnena ghaÂamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta vapu«matà karmÃïi k­tÃni yenÃsyaivaævidha ÃÓrayo 'rhatvaæ ca prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: vapu«mataiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | vapu«matà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_63.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | tato 'sya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | tatra ca rÃj¤Ã bandumatà saputravargeïa sÃmÃtyagaïapariv­tena stÆpamaha÷ k­ta÷ | yÃvad anyatamasmin divase 'nyatamo daridrapuru«a÷ stÆpÃÇgaïaæ pravi«Âa÷ | tatra tena pu«pÃïi mlÃnÃni d­«ÂÃni, rajasà ca stÆpÃÇgaïo malinÅk­ta÷ | tatas tena buddhaguïÃn anusm­tya prasÃdajÃtena saæmÃrjanÅæ g­hÅtvà stÆpa÷ saæm­«Âo nirmÃlyaæ cÃpanÅtam* | tato 'pagatarajaæ stÆpaæ nirmalaæ d­«Âvà prasÃdajÃta÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalena cittotpÃdena caivaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ bhavi«yÃmÅty evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyam*, mà virÃgayeyam iti || -------------------- Vaidya, p. 161 -------------------- bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena daridra÷ puru«a ÃsÅt*, ayaæ sa vapu«mÃn* | yatas tena stÆpa÷ saæm­«Âa÷, tenÃbhirÆpa÷ saæv­tta÷ | yat praïidhÃnaæ k­taæ teneha janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_64 balavÃn | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'tikrÃntapauru«abala÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ dÃrako balavÃn, prÃptaæ syÃd asya balavÃn iti nÃma | balavÃn dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ || yÃvad apareïa samayena nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà {c}Ãnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà balavatà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena vyÃyacchamÃnena ghaÂamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ -------------------- Vaidya, p. 162 -------------------- Óatanapatanavikaraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta balavatà karmÃïi k­tÃny upacitÃni yenÃsyÃÓrayo balavÃn*, arhatvaæ ca prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: balavataiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | balavatà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_64.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojana÷ stÆpaÓ catÆratnamaya÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | tatra stÆpamahe vartamÃne mahÃjanakÃyena n­tyatà gÃyatà ca stÆpaæ pÃæsunà malinÅk­tam* | yÃvad anyatamo g­hapati÷ stÆpÃÇgaïaæ pravi«Âa÷ | sa paÓyati stÆpÃÇgaïaæ rajasà malinÅk­ta÷ | tatas tena g­hapatinà buddhaguïÃn anusm­tya prasÃdajÃtena tailavyÃmiÓro gandhakÃyo datta÷, praïidhÃnaæ ca k­tam*: apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm* | evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapati÷, ayaæ sa balavÃn* | yad anena vipaÓyina÷ stÆpe kÃrÃ÷ k­tÃs tena balavÃn saæv­tta÷ | yat praïidhÃnaæ k­taæ tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 163 -------------------- ******************************************************* AVÁ_65 priya÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko maheÓÃkhyo priyadarÓanaÓ ca | tasya janmani sarvaæ kapilavastu nagaraæ yaÓasà ÃpÆritam* | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ jÃtamÃtra eva sarvajanapriya÷, tasmÃd asya priya iti nÃma bhavatu | priyo dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsalas tyÃgaruci÷ pradÃnaruci÷ pradÃne 'bhirato mahati tyÃge vartate | sa ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃnÃæ vividhair dÃnavisargai÷ saægrahaæ karoti || yÃvat priyo dÃrako 'pareïa samayena nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | sa prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà priyeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena vyÃyacchamÃnena ghaÂamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta priyeïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni yena mahÃyaÓasÃæ priyo manÃpaÓ ca | pravrajya cÃrhatvaæ prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: priyeïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni -------------------- Vaidya, p. 164 -------------------- oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | priyeïa k­tÃni karmÃïy upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_65.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | yÃvad apareïa samyena vasantakÃlasamaye saæpu«pite«u pÃde«u nÃnÃvicitrite«u pu«pe«u prÃdurbhÆte«v anyatamo g­hapatÅ rÃjÃnaæ vij¤ÃpayÃmÃsa: icchÃmy ahaæ devasahÃyo vipaÓyina÷ stÆpe pu«pÃropaïaæ kartum iti | rÃjà kathayati: evam astv iti | yÃvat tena g­hapatinà rÃjÃmÃtyapauru«ai÷ sahÃyena ghaïÂÃvagho«aïena vicitrapu«pasaægrahaæ k­tvà vipaÓyina÷ stÆpe pu«pÃrohaïaæ k­tam*, yatrÃnekai÷ prÃïiÓatasahasraiÓ cittÃni prasÃdya kuÓalamÆlÃni samÃropitÃni || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapatir ÃsÅt* ayaæ sa priya÷ | yat tena mahÃrÃjasahÃyena kuÓalamÆlÃny avaropitÃni, tena mahÃjanasya priyo manÃpaÓ ca saæv­tta÷, tenaiva hetunà darÓanÅya÷ prasÃdika÷ | arhatvaæ ca prÃptam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_66 padmÃk«a÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 165 -------------------- vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'bhinÅlapadmanetra÷ divyenendranÅlamaïiratnena Óirasy Ãbaddhena, yena kapilavastu nagaram indranÅlavarïaæ vyavasthÃpitam* | tasya jatau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya padmasad­Óe ak«iïÅ, tasmÃd bhavatu dÃrakasya padmÃk«a iti nÃmeti | padmÃk«o dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃmas tyÃgaruci÷ pradÃnÃbhirato mahati tyÃge vartate | sa yena yena gacchati, tena devamanu«yai÷ pÆjyate 'bhyarcyate ca || yatha padmÃk«o dÃrako 'pareïa samayena nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittam abhiprasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavatpÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà padmÃk«eïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo dÃnapradÃnÃni datvà ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakadu÷khitÃn saætarpayitvà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | yÃvad asau piï¬apÃtapravi«Âo mahÃjanakÃyenodvÅk«yamÃïo jihreti | atha sa padmÃk«o bhagavata÷ sakÃÓam upasaækramya bhagavantaæ vij¤ÃpayÃmÃsa: sÃdhu me bhagavÃæs tathà karotu yathà maïiratnam antardhÅyeta | bhagavÃn Ãha: karmajaæ hy etat*, na Óakyam antardhÃpayitum* | api tu tathà kari«yÃmi yac chrÃddhà drak«yanti nÃÓrÃddhà iti | tato bhagavatà tathà k­tam* || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta padmÃk«eïa karmÃïi k­tÃny {upacitÃni} yenaivaæ mahÃÓakhyo 'rhatvaæ ca prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: padmÃk«eïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | padmÃk«eïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? -------------------- Vaidya, p. 166 -------------------- na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_66.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvendhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ | tatra anekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi kÃrÃn k­tvà svargamok«aparÃyaïÃni bhavanti | yÃvad anyatama÷ sÃrthavÃho mahÃsamudrÃt siddhayÃnapÃtro 'bhyagata÷ | tena tatra mahindranÅlakaæ ratnam Ãnitam* | tena vipaÓyina÷ stÆpaæ d­«Âvà tathÃgataguïÃn anusm­tya tan maïiratnaæ vipaÓyina÷ stÆpavar«asthÃlyÃm upari nibaddham* | tasyÃnubhÃvena digvidiÓa÷ sarvà nÅlÃkÃrà avasthitÃ÷ | padmaiÓ ca pÆjÃæ k­tvà praïidhÃnaæ k­tam*: aham apy evaæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena sÃrthavÃha ÃsÅt*, ayaæ sa padmÃk«a÷ | yat tena vipaÓyina÷ stÆpe maïiratnam Ãropitaæ tasya karmaïo vipÃkenÃsya maïiratnaæ Óirasi prÃdurbhÆtam* | yan nÅlapadmai÷ pÆjà k­tà tenÃbhinÅlapadmanetra÷ saæv­tta÷ | yat praïidhÃnaæ k­tvà teneha janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_67 dundubhisvara÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate -------------------- Vaidya, p. 167 -------------------- paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko maheÓÃkhya÷ kalaviÇkamanoj¤abhÃïÅ (Speyer: kalaviÇkamanoj¤abhëÅ) dundubhisvaranirgho«a÷ | tasya jatau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ dÃrako dundubhisvara÷, tasmÃd asya bhavatu dundubhisvara iti nÃmeti | dundubhisvaro dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsalas tyÃgaruci÷ pradÃnarucir mahati tyÃge vartate | yÃvad apareïa samayena dundubhisvaro dÃrako nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà dundubhisvareïa dÃrakeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo dÃnapradÃnÃni datvà ÓramaïabrÃhmaïavanÅpakÃn du÷khitÃn saætarpayitvà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta dundubhisvareïa karmÃïi k­tÃny yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prasÃdiko 'rhatvaæ ca prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: dundubhisvareïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | dundubhisvareïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_67.1 || -------------------- Vaidya, p. 168 -------------------- bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvendhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | tatrÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi kÃrÃn k­tvà svargamok«aparÃyaïÃni bhavanti | yÃvad anyatareïa g­hapatinà vicitrÃïi vÃdyabhÃï¬Ãni puru«ÃÓ ca Óik«ayitvà tatra stÆpe niryÃtitÃ÷, ye tatra stÆpe ahanyahani vÃdyaviÓe«ai÷ satkÃraæ kurvanti || {bhagavÃn Ãha:} kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapatir ÃsÅt*, ayaæ sa dundubhisvara÷ | yat tena vipaÓyina÷ stÆpe vÃdyabhÃï¬Ãni niryÃtitÃni, tenedÃnÅæ dundubhisvara÷ saæv­tta÷ | tenaiva hetunedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃæ karmanÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_68 putrÃ÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | mahatÅ mahatÅ mÃæsapeÓÅ jÃtÃ, yÃæ d­«Âvà mÃtÃpitarau vi«aïïau, anye ca g­havÃsina÷ paricÃrakà j¤ÃtayaÓ ca: ko nÃmÃyam evaævidho jÃta iti | yÃvad asau g­hapati÷ ÓokÃgÃraæ praviÓya kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: kasya nivedayeyam*, ko j¤Ãsyati kim etad iti | tasya buddhir utpannÃ: ayaæ buddho bhagavÃn sarvaj¤a÷ sarvadarÓÅ | buddhasya bhagavato nivedayÃmi, sa j¤ÃsyatÅti | sa yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavantaæ papraccha | bhagavÃn Ãha: mà bhai«Ås tvaæ g­hapate, mà bhai«Å÷ | suvihite karpÃse -------------------- Vaidya, p. 169 -------------------- mÃæsapeÓÅæ sthÃpayitvà trir divasasya pÃïinÃpam­jya k«Åreïa puna÷ pariprok«asva yÃvat saptÃham* | tata÷ sphuÂi«yati, kumÃraÓatam utpatsyate | te ca sarve mahÃnagnabalino bhavi«yanti | iti Órutvà g­hapati÷ paraæ vismayam Ãpanna÷ | cintayati ca: lÃbhà me sulabdhà yasya me Åd­ÓÃ÷ putrà utpatsyantÅti | tena tathaiva k­tam* | yÃvat saptame divase sà mÃæsapeÓÅ sphuÂità | kumÃraÓatam utpannam* | sarve abhirÆpà darÓanÅyÃ÷ prÃsÃdikÃ÷ sarvÃÇgapratyaÇgopetà mahÃnagnabalina÷ || yÃvat krameïa unnÅtà vardhità mahÃnta÷ saæv­ttÃÓ ca | sarve yauvanamadamattà itaÓ cÃmutaÓ ca paribhramanto nyagrodhÃrÃmaæ gatÃ÷ | atha te dad­Óur buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | te«Ãæ bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà sarvair evaæ viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | te d­«Âasatyà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajitÃ÷ | tai÷ sarvair yujyamÃnair ghaÂamÃnair vyÃyacchamÃnai÷ sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhanto babhÆvas traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhÃ÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyÃÓ ca saæv­ttÃ÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta kumÃraÓatena karmÃïi k­tÃny yena mahÃnagnabalina÷ saæv­ttÃ÷, sahitÃÓ ca bhrÃtara iti | bhagavÃn Ãha: ebhir eva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | ebhir k­tÃnikarmÃïy upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_68.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena, yatrÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi kÃrÃn k­tvà svargamok«aparÃyaïÃni bhavanti | yÃvad go«ÂhikÃnÃæ -------------------- Vaidya, p. 170 -------------------- Óataæ nirgatam* | taæb stÆpaæ d­«Âvà tathÃgataguïÃn anusm­tya tais tatra stÆpe ekapuru«eïa và ekadehinà và ekÃtmanà và ekacitteneva ekÃtmabhÃveneva (Speyer: ekapuru«eïevaikadehinevaikÃtmanevaikacittenevaikÃtmabhÃveneva) sarvair ekasamÆhÅbhÆtai÷ prasannacittakai÷ prÅtijÃtair ekÃtmanÅbhÆtais tatra stÆpe puïyadhÆpagandhamÃlyavilepanÃni naivedyarasarasÃgrabhojyÃni sarvopahÃrÃïi copa¬haukitÃni | dhvajavitÃnacchatrÃïi cÃropitÃni | Ãropya ekasamÆhÅbhÆtvà ekasvareïa stÆtiæ k­tvà pradak«iïaÓatasahasraæ k­tam* | tatas tai÷ sarvair ekÃtmabhÃvenaikacittakena praïidhÃnaæ k­tvÃ: anena kuÓalamÆlenÃsmÃkaæ tathaivaikÃtmajÃtà ekacittakÃ÷ samÃnadehÃ÷ samÃnÃcÃrÃ÷ samÃnadharmÃ÷ samÃnapuïyÃ÷ samanirvÃïà bhavantu iti | tatraiva stÆpe evaæ bhaktiparÃyaïà nirv­ttÃ÷ || ### {kiæ manyadhve bhuk«ava÷ ... saæv­ttÃ÷} | tenaiva hetunà idÃnÅm ekapeÓÅjÃtÃ÷ samarÆpÃ÷ samadehabhÃvÃ÷ samÃtmacittÃ÷ samabalavÅryaparÃkramÃ÷ samÃcÃrÃ÷ samadharme«u parÃyaïÃ÷ samaæ srotÃpattiphalaæ prÃptÃ÷, samaæ cÃrhatvaæ prÃptÃ÷ | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_69 sÆrya÷ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko maheÓÃkhya÷ Óirasi maïiratnayukta÷ | ### | tasya jatau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya dÃrakasya Óirasi maïiratnaæ prÃdurbhÆtam*, tasya maïiratnasya prabhayà sarvaæ g­ham avabhÃsitaæ sÆryasyeva, tasmÃd asya -------------------- Vaidya, p. 171 -------------------- sÆryo nÃma bhavatu iti | sÆryo dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsalas tyÃgaruci÷ pradÃnakauÓalo mahati tyÃge vartate | yÃvad apareïa samayena sÆryo dÃrako nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃdya svaÓirasi maïiratnam uddh­tya bhagavata upanÃmitam* | tata÷ prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tato bhagavatà sÆryasyÃnukampÃm upÃdÃya tan maïiratnam upag­hyÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà tena sÆryeïa dÃrakeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo dÃnapradÃnÃni datvà ÓramaïabrÃhmaïavanÅpakÃn du÷khitÃn satvÃn saætarpayitvà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavata÷ ÓÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta sÆryeïa dÃrakeïa karmÃïi k­tÃny yena Óirasi maïiratnaæ jÃtam*, yena ca maheÓÃkhyo 'rhatvaæ ca prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: sÆryeïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | sÆryeïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_69.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ -------------------- Vaidya, p. 172 -------------------- sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | yatrÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi kÃrÃn k­tvà svargamok«aparÃyaïÃni bhavanti | tatra stÆpamaho vartate | ÓrÃddhà brÃhmaïag­hapatayo vicitrair gandhamÃlyavilepanaiÓ chatrair dhvajai÷ patÃkÃbhi÷ pÆjÃæ kurvanti | yÃvad apareïa puru«eïa rÃj¤Ã÷ sakÃÓÃd dyÆtaæ krŬata÷ sÆryÃbhÃsaæ (Speyer: sÆryÃvabhÃsaæ) maïiratnaæ nirjitam* | tatas tena prasÃdajÃtena vipaÓyinaÓ caitye var«ÃsthÃlyÃæ samÃropitam* | tata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, evaævidhaæ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam*, evaævidhena cƬÃyÃæ baddhena mÃtu÷ kuk«er nirgaccheyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena ak«adhÆrta ÃsÅt*, ayaæ sa sÆrya÷ | yat tena vipaÓyina÷ stÆpe ratnaæ samÃropitaæ tenÃsya Óirasi maïiratnaæ prÃdurbhÆtam* | tenaiva hetunà abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | arhatvaæ ca sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_70 mallapatÃkà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'tikrÃnto mÃnu«aæ varïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam* | yadÃsau kumÃro jÃtas tadà devatÃbhir divyÃ÷ patÃkÃ÷ samantata ucchrÃpitÃ÷, divyÃni vÃdyabhÃï¬Ãni parÃhatÃni, divyÃni cotpalakumudapadmapuï¬arÅkamÃndÃravÃïÃæ pu«pÃïi k«iptÃni, sarvaæ ca kapilavastu nagaraæ yaÓasà ÃpÆritam*, sarvag­he«u cÃsya nÃmnà patÃkà ucchrÃpitÃ÷ | tasya jatau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya jÃtasya yaÓasà sarvaloka -------------------- Vaidya, p. 173 -------------------- ÃpÆrita÷, tasmÃd bhavatu dÃrakasya viditayaÓà iti nÃmeti | viditayaÓà dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ca ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ | yÃvad apareïa samayena nyagrodhÃrÃmaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavatpÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà tena viditayaÓasà dÃrakeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatya÷ ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakebhyo dÃnapradÃnÃni datvà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | sa yÃcitacÅvaraæ paribhuÇkte alpam ayÃcitam*, yÃcitapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃn paribhuÇkte alpam ayÃcitam* || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta viditayaÓasà karmÃïi k­tÃny yena jÃtamÃtrasya devatÃbhi÷ patÃkà ucchrÃpitÃ÷, yaÓasà ca sarvaloka ÃpÆrïa÷, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: viditayaÓasaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | viditayaÓasà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_70.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho -------------------- Vaidya, p. 174 -------------------- bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | yatra anekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi kÃrÃn k­tvà svargamok«aparÃyaïÃni bhavanti | yÃvad rÃj¤Ã bandhumatà stÆpamaha÷ kÃrita÷ | tatra ca stÆpamahe vartamÃne mallÃnÃæ madhye patÃkà ucchrÃpità | yÃvad rÃjamallena rÃjamallo nihata÷ | tatas tena mallapatÃkà ÃsÃdità | sa tÃm ÃdÃya anekaprÃïiÓatasahasrapariv­to nÃnÃvicitrair vÃdyair vÃdyamÃnair yena vipaÓyina÷ stÆpas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya tathÃgataguïÃnÃm anusmaraïaæ k­tvà tÃæ patÃkÃæ stÆpaya«ÂyÃæ baddhvà praïidhÃnaæ k­tavÃn*: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena malla ÃsÅt*, ayaæ sa viditayaÓÃ÷ | yad anena vipaÓyina÷ stÆpe kÃrÃ÷ k­tÃs tena saæsÃre 'nantaæ sukham anubhÆtavÃn* | tenaiva hetunà idÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 175 -------------------- a«Âamo varga÷ | tasyoddÃnam*: suprabhà supriyà caiva Óuklà somà tathÃparà | kuvalayà sundarÅ yaiva muktà caiva kacaÇgalà | k«emà virÆpà + + vargo bhavati samuddhita÷ || ******************************************************* AVÁ_71 suprabhà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà divyÃlaækÃrabhÆ«ità maïiratnena kaïÂhe Ãbaddhena | tasmÃc ca prabhà nirgacchati, yayà sarvà ÓrÃvastÅ avabhÃsate | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd anayà jÃtamÃtrayà maïiratnÃvabhÃsena sarvà ÓrÃvastÅ avabhÃsitÃ, tasmÃd bhavatu dÃrikÃyÃ÷ suprabheti nÃmeti | sà suprabhà dÃrikà a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo dattà dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | sà a«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sà dÃrikà ÓrÃddhà bhadrà kalyÃïÃÓayà Ãtmahitaparahitapratipannà | tasyà ye ye yÃcanakà Ãgacchanti, tebhyas tebhya÷ kaïÂhÃd alaækÃram avamucya prayacchati | datte ca punar alaækÃra÷ prÃdurbhavati || yÃvad asau dÃrikà krameïa mahatÅ saæv­ttÃ, tadà tasyà bahavo yÃcanakà Ãgacchanti, rÃjaputrà amÃtyaputrÃ÷ Óre«ÂhiputrÃÓ ca | tair upadrÆyamÃïa÷ pità cÃsyÃ÷ kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: yady ekasmai dÃsyÃmi, anye me amitrà bhavi«yantÅti | yÃvad asau dÃrikà pitaraæ cintÃparam avek«yovÃca: tÃta kim asi cintÃpara iti | tena so 'rtho vistareïa samÃkhyÃta÷ | dÃrikà kathayati: tÃta na te Óoka÷ kartavya÷ | svayam evÃhaæ saptame divase svayaævaram avatari«yÃmÅti | tata÷ Óre«ÂhÅ rÃj¤a÷ prasenajito nivedya ÓrÃvastyÃæ ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃrayÃmÃsa: saptame divase suprabhà dÃrikà svayaævaram avatari«yati, yena vo yat karaïÅyaæ sa tat karotv iti || -------------------- Vaidya, p. 176 -------------------- tata÷ saptame divase suprabhà dÃrikà rathÃbhirƬhà këÃyaæ dhvajam ucchrÃpya buddhaæ bhagavantaæ citrapaÂe lekhayitvà abhi«ÂuvatÅ vÅthÅm avatÅrïà | sà tatra rÃjaputrair amÃtyaputrai÷ Óre«ÂhiputraiÓ ca sotkaïÂhÈdvÅk«yamÃïà vicitrÃbhi÷ kathÃbhi÷ saæj¤apyovÃca: sarvathÃhaæ na kenacid aæÓena bhavatÃæ paribhavaæ karomi | kevalaæ tu nÃhaæ kÃmenÃrthinÅ | buddhaæ Óaraïaæ gatÃsmi | tasya sakÃÓe pravraji«yÃmÅti | tatas te nirbhartsitÃ÷ pratiniv­ttÃ÷ | suprabhÃpi dÃrikà bhagavatsakÃÓam upasaækramya bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | tasyà bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà suprabhayà dÃrikayà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam*, abhinirhÃraÓ ca k­ta÷ | atha suprabhà dÃrikà utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamayya bhagavantam idam avocat*: labheyÃhaæ bhadanta svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«uïÅbhÃvam* | careyam ahaæ bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavÃn saælak«ayati: anayà asmÃc chÃsane (Speyer: asmacchÃsane) mahadvineyÃkar«aïaæ kartavyam iti | tato bhagavatoktÃ: gaccha dÃrike par«adam avalokayeti | tata÷ suprabhà dÃrikà jetavanÃn nirgatya tatrÃgatà | tatraikaikasyaivaæ bhavati: balenainÃæ harÃma iti | te tÃm Ãkramitum ÃrabdhÃ÷ | tata÷ suprabhà dÃrikà tair upakramyamÃïà vitatapak«a iva haæsarÃjo gaganatalam abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi darÓayitum Ãrabdhà | ÃÓu p­thagjanasya ­ddhir ÃvarjanakarÅ | tatas te tad atyadbhÆtaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà uddaï¬aromÃïo mÆlanik­tta iva drumÃ÷ pÃdayor nipatya vij¤Ãpayitum ÃrabdhÃ÷: avatara avatara bhagini, yayaite tvayà dharmÃ÷ sÃk«Ãtk­tÃ÷ | asthÃnam etad yat tvaæ kÃmÃn paribhu¤jÅthà iti | tata÷ suprabhà dÃrikà gaganatalÃd (Speyer: gagaïatalÃd) avatÅrya janakÃyasya purastÃt sthitvà tathÃvidhÃæ dharmadeÓanÃæ k­tavatÅ, yÃæ Órutvà anekai÷ prÃïiÓatasahasrai÷ satyadarÓanaæ k­tam* | tato bhagavatà mahÃprajÃpatyÃ÷ saænyastà | tatas tayà pravrÃjità upasaæpÃdità ca | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyÃbhivÃdyà ca saæv­ttà || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta suprabhayà dÃrikayà karmÃïi k­tÃny, yenÃbhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikÃ, maïiratnaæ ca kaïÂhe prÃdurbhÆtam*, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: suprabhayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni {labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | suprabhayà dÃrikayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni} | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi -------------------- Vaidya, p. 177 -------------------- k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_71.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvendhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷, tasya rÃj¤Ã bandhumatà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | yà bandhumato rÃj¤o 'gramahi«Å v­ddhÅbhÆtÃ, tayà vicitrÃïy ÃbharaïÃni ÓarÅrÃd avamucya tatra stÆpe dattÃni | tata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tavatÅ: anena kuÓalamÆlema cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena cÃrhatvaæ prÃpnuyÃm iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yà sà tena kÃlena tena samayena rÃj¤o bandhumato agramahi«Å ÃsÅt*, iyaæ sà suprabhà | yad anayà vipaÓyina÷ stÆpe vicitrÃïy ÃbharaïÃni samÃropitÃni, tenÃbhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà sarvÃÇgapratyaÇgopetà saæv­ttà | yat praïidhÃnaæ k­tam*, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_72 supriyà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena anÃthapiï¬adasya g­hapate÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà sarvÃÇgapratyaÇgopetà ÓrÃvastyadhivÃsino janakÃyasyÃtÅva priyà | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd iyaæ priyà sarvajanasya, tasmÃd bhavatu dÃrikÃyÃ÷ supriyeti nÃmeti | jÃtismarà jÃtamÃtrà gÃthÃæ bhëate: -------------------- Vaidya, p. 178 -------------------- dattaæ hi dÃnaæ bahu vÃlpakaæ và vistÅryate k«etraviÓe«ayogÃt* | tasmÃd dhi deyaæ vidu«Ã prayatnÃt* buddhÃya lokendrasureÓvarÃya || AVÁ_72.1|| ÃthÃsyà mÃtÃpitarÃv anye ca g­havÃsinas taæ vÃkyavyÃhÃraæ Órutvà bhÅtÃs trastÃ÷ saævignà Ãk­«ÂaromakÆpÃ÷ (Speyer: Ãh­«ÂaromakÆpÃ÷) kathayanti: piÓÃcÅva seyaæ dÃriketi | sà kathayati: amba nÃhaæ piÓÃcÅ nÃpi rÃk«asÅ, kiæ tarhi dÃrikà | icchÃmi dÃnÃni dÃtum iti | tato 'syà mÃtrà anÃthapiï¬adasya g­hapater niveditam*: evam e«Ã dÃrikà brÆta iti | tatas tena g­hapatinà h­«Âatu«Âapramuditena bhagavÃn antarg­he sabhik«usaægho bhojita÷, tasyÃÓ ca nÃmnà dak«iïÃdeÓanaæ kÃritam* || yÃvad asau dÃrikà krameïa saptavar«Ã saæv­ttÃ, mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità | sà sarvÃsÃæ bhik«uïÅnÃm i«Âà kÃntà priyà manÃpà | yÃvat tatra kÃlena mahÃdurbhik«aæ prÃdurbhÆtaæ durbhik«Ãntarakalpasad­Óam*, yatrÃnekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi annapÃnaviyogÃt kÃlaæ kurvanti | tatra bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate sma: gaccha Ãnanda, madvacanÃt supriyÃæ vada: catasras te par«adas traimÃsyaæ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrai÷ pratipÃdayitavyà iti | tata Ãyu«mÃn Ãnanda÷ supriyÃæ gatvovÃca: bhagavÃn Ãha: catasras te pari«adas traimÃsyaæ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrai÷ pratipÃdayitavyà iti | tata÷ supriyà k­takarapuÂà bhagavata Ãj¤Ãæ Óirasi k­tvà kathayati: evam astv iti || supriyà ÓrÃvastÅm abhisaæprasthità gocaravyavalokanÃrtham* | yÃvad e«Ã prav­ttir anÃthapiï¬adena Órutà | sa tvaritaæ supriyÃyà agrato bhÆta÷ kathayati: supriye kva gacchasÅti | sà kathayati: bhagavÃn Ãha traimÃsyaæ vaiyÃv­tyakarmaïi niyukteti | anÃthapiï¬ada uvÃca: alpotsukà bhava, ahaæ tvÃæ sarveïa pravÃrayÃmÅti | supriyà kathayati: kim atrÃÓcaryaæ yadi tÃto d­«Âasatya÷ pravÃrayati samantato 'ntarhitÃni nidhÃnÃny abhisamÅk«ya | ahaæ tu daridrajanasyÃnugrahaæ karomÅti | tathà pa¤cabhir upÃsakaÓatair alpotsukà kriyate | mÃlikayà devyÃ, var«ÃkÃrayà k«atriyayÃ, ­«idattapurÃïÃbhyÃæ sthapatibhyÃæ, viÓÃkhayà m­gÃramÃtrÃ, rÃj¤Ã prasenajità | aÂavÅgatà tatrÃpy amanu«yair manu«yave«adhÃribhi÷ pravÃryate | tayà evaæ pravÃryamÃïayà bhagavÃn saÓrÃvakasaæghas traimÃsyam upasthitaÓ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrai÷ | tatraiva ca traimÃsye yujyamÃnaghaÂamÃnavyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyÃbhivÃdyà ca saæv­ttà || -------------------- Vaidya, p. 179 -------------------- atha bhagavÃæs traimÃsyÃtyayÃt k­tacÅvaro ni«ÂhitacÅvara÷ samÃdÃya pÃtracÅvaraæ ÓrÃvastyà rÃjag­haæ saæprasthita÷ sÃrdhaæ ÓrÃvakasaæghena | tata÷ supriyayà bhagavÃn antarmÃrge alpotsuka÷ k­ta÷ | yÃvad asau ### {alpo}dikÃm aÂavÅm anuprÃpta÷, gaï¬ÅdeÓakÃlo jÃta÷, pathyadanaæ ca nÃsti | tayà bhagavÃn saÓrÃvakasaægha upaniveÓita÷ | tata÷ pÃtraæ vÃme pÃïau prati«ÂhÃpyovÃca, pravyÃh­tavatÅ: yadi puïyÃnÃm asti vipÃka÷, pÃtram evaævidhabhak«yabhojyÃdinà paripÆryeteti | tato devatayà divyayà sudhayà paripÆritam* | tata÷ supriyayà anuparipÃÂikayà sarvasya bhik«usaæghasya pÃtrÃïi pÆritÃni | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«Ã agrà me bhik«avo bhik«ÆïÅnÃæ mama ÓrÃvikÃïÃæ k­tapuïyÃnÃæ yaduta supriyà bhik«uïÅ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta supriyayà dÃrikayà karmÃïi k­tÃny, yenìhye kule jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà abhimatà sarvajanasya, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: supriyayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | supriyayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_72.2 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | atha kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddha÷ purvÃhïe nivÃsya pÃtracivaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to vÃrÃïasÅæ nagarÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | yÃvad anyatara÷ Óre«ÂhÅ saparijana udyÃnaæ gata÷, prabhÆtaæ ca khÃdanÅyaæ bhojanÅyaæ nÅtam* | yÃvat tasya pre«yadÃrikayà ### | {tayÃ} bhagavÃn saÓrÃvakasaægho 'ntarmÃrge d­«Âa÷ | tasyÃ÷ prasÃdajÃtÃyà buddhir utpannÃ: kiæ mÃæ svÃmÅ dvir api dÃsÅkari«yati, yanv ahaæ bhagavantaæ bhojayeyam iti | tatas tayà bandhanatìanam agaïayitvà bhaktape¬Ãm uddhÃÂya bhagavÃn saÓrÃvakasaægho vicitreïÃhÃreïa saætarpita÷ | tata÷ Óre«Âhina÷ sakÃÓam upasaækrÃntà | yÃvac chre«Âhinà uktÃ: dÃrike kva sà bhaktape¬eti | sà kathayati: bhagavÃn me kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddhÃ÷ piï¬akena pratipÃdita÷ | iti -------------------- Vaidya, p. 180 -------------------- Órutvà Óre«ÂhÅ paraæ vismayam Ãpanna÷ | tatas tena h­«Âatu«ÂapramuditenoktÃ: gaccha dÃrike, adyÃgreïa tvam adÃsÅ bhava, yà tvaæ mama suptasya jÃgar«Åti | sà k­takarapuÂà g­hapatiæ vij¤ÃpitavatÅ: anujÃnÅhi maæ*, bhagavacchÃsane pravraji«yÃmÅti | tato 'syÃ÷ Óre«Âhinà pÃtracÅvaraæ dattam* | sà svakena pÃtracÅvareïa bhagavacchÃsane pravrajità | bhagavata÷ kÃÓyapasya pravacane daÓavar«asahasrÃïi vaiyÃv­tyaæ k­tam*, bhaktais tarpaïair yavÃgÆpÃnair nityakair naimittikair (Speyer: nimittikair) dÅpamÃlÃbhi÷ kaÂhinacÅvarair dÃnapradÃnÃni datvà praïidhÃnaæ k­tam*: yan mayà bhagavate kÃÓyapÃya k­cchreïa samudÃnÅya dÃnapradÃnÃni dattÃni, anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca bhagavata÷ ÓÃkyamune÷ pravrajyÃhartvaæ prÃpnuyÃm iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau pre«yadÃrikÃ, iyam asau supriyà | yad anayà bhagavÃn kÃsyapa÷ piï¬akena pratipÃdita÷, tena ìhye kule jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà abhimatà sarvajanasya | yat praïidhÃnaæ k­taæ tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_73 Óuklà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | ÓÃkye«u rohiïo nÃma ÓÃkya÷ prativasati ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ na putro na duhità | sa kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham*, na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃjavidheyaæ bhavi«yatÅti | sa ÓramaïabrÃhmaïanaimittikasuh­tsaæbandhibÃndhavair ucyate: devatÃrÃdhanaæ kuru«veti | so 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberavÃsavÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate | tadyathà ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatà balipratigrÃhikà devatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate sma | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yat*, ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃm* | mÃtÃpitarÃu -------------------- Vaidya, p. 181 -------------------- raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà ca kalyà bhavati ­tumatÅ, gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | ete«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca || sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âhati | anyatamà ca dÃrikà anyatamasmÃt devanikÃyÃc cyutvà tasya prajÃpatyÃ÷ kuk«im avakrÃntà | tayà svÃmine niveditam* | tata÷ svÃminocyate: bhadre yadi putraæ jani«yasÅty evaæ kuÓalam*, atha duhitaram*, tayaiva saha tvÃæ ni«kÃsayÃmÅti | yÃvad asÃv a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà atikrÃntà mÃnu«yÃæ varïam asaæprÃptà ca divyaæ varïam*, Óuklair vastrai÷ prÃv­tà anupaliptaiva garbhamalena | yÃvad rohiïena Órutaæ prajÃptÅ te prasÆtà dÃrikà jÃteti, sa kupita÷ pravi«Âa÷ | tato 'sya prajÃptyà divyavastraprav­tà dÃrikopanÅtà | tato rohiïa÷ ÓÃkyo dÃrikÃæ d­«Âvà paraæ vismayam Ãpanna÷ | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd iyaæ Óuklavastrapariv­tà jÃtÃ, tasmÃd bhavatu dÃrikÃyÃ÷ Óukleti nÃmeti | Óuklà dÃrikà a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo dattà dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | sà a«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yathà yathà ca Óuklà dÃrikà vardhate, tathà tathà tÃny api vastrÃïi vardhante na ca malinÅbhavanti, na cÃsyÃ÷ kÃyo malenÃbhibhÆyate || yadà Óuklà dÃrikà krameïa mahatÅ saæv­ttÃ, tadÃsyà bahavo yÃcanakà Ãgacchanti, rÃjaputrà amÃtyaputrÃÓ ca | tatas tair upadrÆyamÃïa÷ pità cÃsyÃ÷ kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: yady ekasmai dÃsyÃmi, anye me amitrà bhavi«yantÅti | yÃvad asau dÃrikà pitaraæ cintÃparam avek«yovÃca: tÃta kim asi cintÃpara iti | tena so 'rtho vistareïa samÃkhyÃta÷ | dÃrikà kathayati: tÃta na te Óoka÷ kartavya÷, nÃhaæ kÃmenÃrthinÅ, bhagavacchÃsane pravraji«yÃmi, anujÃnÅhi mÃæ tÃteti | yÃvad asau mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità | yenaiva vastreïa prÃv­tà jÃtÃ, tata eva paripÆrïaæ pa¤cacÅvaraæ saæpannam* | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyÃbhivÃdyà ca saæv­ttà || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta Óuklayà dÃrikayà karmÃïi k­tÃny, yenìhye kule jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikÃ, ÓuklavastraprÃv­ttà | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: Óuklayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | Óuklayà -------------------- Vaidya, p. 182 -------------------- karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_73.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad anyatarà Óre«ÂhibhÃryà ÓrÃddhà bhadrà kalyÃïÃÓayà kenacid eva karaïÅyena ­«ipatanaæ gatà | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | tato 'syà bhagavatà kÃÓyapena dharmo deÓita÷ | tayà labdhaprasÃdayà bhagavantaæ saÓrÃvakasaægham antarg­he bhojayitvà bhik«usaæghÃya kaÂhinacÅvaram anupradattam*, krameïa ca mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità || kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau Óre«ÂhibhÃryÃ, e«aivÃsau Óuklà bhik«uïÅ | yad anayà bhik«usaæghÃya kaÂhinacÅvaram anupradattaæ tena ÓuklavastraprÃv­ttà jÃtà | yad brahmacaryavÃsa÷ paripÃlitas teneha janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_74 somà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatamo brÃhmaïa ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ trayÃïÃæ vedÃnÃæ pÃragata÷ sanighaïÂakaiÂabhÃnÃæ sÃk«araprabhedÃnÃm itihÃsapa¤camÃnÃæ padaÓo vyÃkaraïa÷ | sa pa¤ca mÃïavakaÓatÃni brÃhmaïakÃn mantrÃn pÃÂhayati | tena -------------------- Vaidya, p. 183 -------------------- putraheto÷ sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà sarvÃÇgapratyaÇgopetà | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: prÃyaÓo 'smÃkaæ putrapautrikayà somanÃmÃni kriyante | bhavatu dÃrikÃyÃ÷ someti nÃmeti | somà dÃrikà unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || yadà krameïa mahatÅ saæv­ttÃ, sà paï¬ità vyaktà medhÃvinÅ paÂupracÃrà sm­timatÅ Órutidharà ca | yÃvad asyÃ÷ pità mÃïavakÃn mantrÃn pÃÂhayati, sà ÓrutamÃtreïodg­hïÃti | Órutvà ca te«Ãæ ÓÃstrÃïÃæ pÆrvÃpareïa vyÃkhyÃnaæ karoti | tato 'syà yaÓasà sarvà ÓrÃvastÅ sphuÂà saæv­ttà | tÅrthyÃÓ cÃsyà ahanyahani darÓanÃyopasaækrÃmanti, tayà ca saha viniÓcayaæ kurvanti | yadà bhagavÃn anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbuddha÷ tadà ÓrÃvastÅm Ãgata÷ | prÃyeïa ye paï¬itÃ÷ paï¬itasaækhyÃtÃ÷, te bhagavato darÓanÃyopasaækrÃmanti | tata÷ sà tÃn na paÓyantÅ antarjanam Ãmantrayate: ko 'tra bhavanto hetur yenaitarhi ÓÃstravido nopasaækrÃmantÅti | te kathayanti: bhagavÃn sarvaj¤a÷ ÓÃkyamunir nÃmeha saæprÃpta÷, sarve tatpravaïÃ÷ saæv­ttà iti | tato buddha ity aÓrutapÆrvaæ gho«aæ ÓrutvÃsyÃ÷ sarvaromakÆpà h­«ÂÃ÷ (Speyer: sarvaromakÆpÃh­«ÂÃ÷ ) | tatra somà dÃrikà buddhaÓabdaÓravaïÃd bhagavatsakÃÓam upasaækrÃntà | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc ca bhagavatpÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | atha bhagavÃn somÃyà dÃrikÃyà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn*, yÃæ Órutvà somayà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sà d­«Âasatyà mahÃprajÃpatyÃ÷ sakÃÓe pravrajità | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyÃbhivÃdyà ca saæv­ttà || yadà bhagavatà bhik«ubhya Ãj¤Ã dattÃ: yÆyam eva bhik«avo 'nvardhamÃsaæ prÃtimok«asÆtroddeÓam uddiÓateti, tadà mahÃprajÃpatyÃ: uddiÓatu bhagavÃn prÃtimok«am*, uddiÓatu sugata÷ prÃtimok«am iti | bhagavÃn Ãha: na hi bhik«uïyas tathÃgatà arhanta÷ samyaksaæbuddha÷ padaÓo dharmam uddiÓanti | yadi yu«mÃkaæ kÃcid utsahate (Speyer: ucchahate) sak­duktaæ dhÃrayitum*, evam aham uddiÓeyam iti | tena khalu samayena sà bhik«uïÅ tasyÃm eva par«adi saæni«aïïà saænipatità | atha sà bhik«uïÅ utthÃyÃsanÃd yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamayya bhagavantam etad avocat*: uddiÓatu bhagavÃn prÃtimok«am*, -------------------- Vaidya, p. 184 -------------------- uddiÓatu sugata÷ prÃtimok«am* | ahaæ sak­duktaæ dhÃrayi«ye | tato bhagavatà vistareïoddi«Âa÷, somayà sak­dukto dhÃrita÷ | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«Ã agrà me bhik«avo bhik«uïÅnÃæ mama ÓrÃvikÃïÃæ bahuÓrutÃnÃæ ÓrutadharÅïÃæ yaduta somà bhik«uïÅ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta somayà bik«uïyà karmÃïi k­tÃny upacitÃni, yenìhye kule jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà Órutidharà ca saæv­tteti | bhagavÃn Ãha: somayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | somayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_74.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad anyatarà brÃhmaïadÃrikà bhagavata÷ kÃsyapasya ÓÃsane pravrajità | tayà tatroddi«Âaæ paÂhitaæ skandhakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalaæ ca k­tam* | na tu Óaktitaæ nai«Âhikaæ j¤Ãnam utpÃdayitum* | yasyÃÓ copÃdhyÃyikÃyÃ÷ sakÃÓe pravrajitÃsÅt*, sà bhagavatà kÃÓyapena ÓrutadharÅïÃm agrà nirdi«Âà | tata÷ somayà bhik«uïyà maraïakÃle praïidhÃnaæ k­tam*: yathà me upÃdhyÃyikà ÓrutadharÅïÃm agrà nirdi«ÂÃ, evam aham apy anÃgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kÃÓyapenottaro nÃma mÃïavo vyÃk­ta÷: bhavi«yasi tvaæ mÃïava var«aÓatÃyu«i prajÃyÃæ ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti, tasya ÓÃsane pravrajità bhagavatà ÓÃkyamuninà ÓrutidharÅïÃm agrà nirdiÓyeya || kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau brÃhmaïadÃrikà ÃsÅt*, iyaæ sà somà bhik«uïÅ | yad anayà praïidhÃnaæ k­tam*, tena ÓrutidharÅïÃm agrà nirdi«Âà | yad anayà tasyoddi«Âaæ paÂhitaæ svÃdhyÃyitam*, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 185 -------------------- ******************************************************* AVÁ_75 kuvalayà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | tena khalu samayena rÃjag­he nagare girivalgusamÃgamo nÃma parva pratyupasthitam* | tatra sarvebhya÷ «a¬bhyo mahÃnagarebhyo janakÃya÷ saænipatati | yÃvad dak«iïÃpathÃn naÂÃcÃrya Ãgata÷ | tasya duhità kuvalayà nÃma abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà sarvÃÇgapratyaÇgopetà | sà rÆpayauvanÃrogyamadamattà | yadà raÇgamadhyam avatarati, tadà sarvaprek«akai÷ sotkaïÂhair udvÅk«yate | ye cÃpratisaækhyÃnabahulÃs te«Ãæ manÃæsyÃkar«ati | tatra yadà parva pratyupasthitaæ bhavati, tadà pÆraïaprabh­taya÷ sapar«atkà upasaækrÃmanti | tata÷ kuvalayà dÃrikà janakÃyam uvÃca: asti bhavanto rÃjag­he nagare kaÓcin manu«yabhÆto yo me rÆpeïa samo viÓi«Âataro veti | janakÃyenoktÃ: asti Óramaïo gautama÷ saparivÃra iti | kuvalayovÃca: kim asau manu«yabhÆto 'tha deva iti | manu«yabhÆta÷ sa tu sarvaj¤a iti || tatas tadvacanam upaÓrutya kuvalayà sarvÃlaækÃrabhÆ«ità bhagavatsakÃÓam upasaækrÃntà | upasaækramya bhagavata÷ purastÃt sthitvà n­tyati gÃyati vÃdayate strÅliÇgÃni strÅcihnÃni strÅnimittÃni copadarÓayati | ye sarÃgà bhik«avas te tayà saæbhrÃmitÃ÷ | tato bhagavÃn rÃgabahulÃnÃæ bhik«ÆïÃæ vinayanÃrthaæ kuvalayÃyÃÓ ca rÆpayauvanamadÃpanayanÃrthaæ tadrÆpÃn ­ddhyabhisaækÃrÃn abhisaæk­tavÃn*, yena kuvalayà jÅrïà v­ddhà palitaÓiraskà khaï¬adantà kubjagopÃnasÅvaktrà nirmità | tatkÃlasamanantaram eva kuvalÃyà ÃtmÃnaæ bÅbhatsam abhivÅk«ya yo 'sau rÆpayauvanamada÷ sa prativigata÷ | rÃgabahulÃÓ ca bhik«ava÷ saævignÃ÷ | tata÷ kuvalayà apagatamadà bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà bhagavantaæ vij¤ÃpitavatÅ: sÃdhu me bhagavÃæs tathà dharmaæ deÓayatu, yathÃham asmÃt pÆtikalevarÃd (Speyer: pÆtika¬evarÃd) alpak­cchreïa parimucyeyeti | atha bhagavÃn kuvalÃyÃs te«Ãæ cÃvÅtarÃgÃïÃæ bhik«ÆïÃm ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃthavidhÃæ dharmadeÓanÃæ k­tavÃn*, yÃæ Órutvà kaiÓcid viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam*, kaiÓcit sak­dÃgÃmiphalam*, kaiÓcid anÃgÃmiphalm*, kaiÓcit pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | kuvalayÃpi labdhaprasÃdà bhagavatsakÃÓe pravrajità | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà -------------------- Vaidya, p. 186 -------------------- bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyà ca saæv­ttà | tair api naÂais tena saævegena sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavatà kuvalayà naÂadÃrikà rÆpayauvanamadamattà jarayà saævejya yÃvad atyantani«Âhe nirvÃïe prati«ÂhÃpità iti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ mayà vigatarÃgeïa vigatadve«eïa vigatamohena parimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ sarvaj¤ena sarvÃkÃraj¤ena sarvaj¤Ãnaj¤eyavaÓiprÃptena kuvalayà dÃrikà rÆpayauvanamadamattà jarayà saævejya yÃvad atyantani«Âhe nirvÃïe prati«ÂhÃpità | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ kuvalayà dÃrikà saævejya pa¤casu vratapradeÓe«u prati«ÂhÃpità | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | priyam ivaikaputrakaæ rÃjyaæ kÃrayati | yÃvad asau rÃjà devyà saha krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa devÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃriko jÃto abhirÆpo darÓanÅyo prÃsÃdiko gaura÷ kanakavarïaÓ chatrÃkÃraÓirÃ÷ pralambabÃhur vistÅrïalalÃÂa uccagho«aïa÷ saægatabrÆs tuÇganÃsa÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya pità kÃÓirÃja÷, ayaæ cÃbhirÆpo darÓaniya÷ prÃsÃdika÷, tasmÃd bhavatu dÃrikasya kÃÓisundara iti nÃma | kÃÓisundaro dÃraka÷ a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà mahÃv­ttas tadà yauvarÃjye 'bhi«ikta÷ | so 'nekado«adu«Âam anarthamÆlaæ rÃjatvaæ viditvà ­i«i«u pravrajita÷ | sa ca himavatkandare prativasati phalamÆlÃæbubhakto 'jinavalkaladhÃrÅ agnihotrika÷ | yÃvad apareïa samayena phalÃnÃm artham anyataraæ parvatakandaram anuprav­tta÷ | yÃvat tatra kinnaradÃrikà | ­i«ikumÃraæ d­«Âvà saæraktà n­tyati gÃyati vÃdayati strÅcihnÃni strÅnimittÃni strÅvikrŬitÃny upadarÓayati | yÃvat kÃÓisundareïa ­«iïà tasyà dÃrikÃyà dharmadeÓanà dattà | jÅrïÃsi bhagini, prathamas te svaro madhura÷ snigdhaÓ ca, paÓcimas te jarjarÅbhÆta iti | tatas tena tasyà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà kinnarakanyÃyà yo 'bhÆd rÆpamada÷ -------------------- Vaidya, p. 187 -------------------- sa prativigata÷ | tayà prasÃdajÃtayà praïidhÃnaæ k­tam*: yasmin samaye 'nuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhyethÃ÷, tadà te 'haæ ÓrÃvikà syÃm iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena ­«ikumÃro babhÆva, ahaæ sa÷ | kinnarakanyà imam eva kuvalayà | bhik«avo buddhaæ bhagavantaæ p­cchanti: kÃni bhadanta kuvalayayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni, yenÃbhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà saæv­ttÃ, kÃni karmaïi k­tÃni yenÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam api | bhagavÃn Ãha: kuvalayayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | kuvalayayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_75.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani catvÃriæÓadvar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ krakucchando nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa ÓobhÃvatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad dak«iïÃpathÃd anyataro naÂÃcÃrya Ãgata÷ | tatra Óobhanena (Speyer: Óobhena) rÃj¤Ã bhagavata÷ sakÃÓÃt satyadarÓanaæ k­tvà naÂÃcÃryÃïÃm Ãj¤Ã dattÃ: bauddhaæ nÃÂakaæ mama purastÃn nÃÂayitavyam iti | tair Ãj¤Ã Óirasi pratig­hÅtÃ: evaæ bhadanteti | tata÷ sarvanaÂair bauddhaæ nÃÂakaæ vicÃrya muninirjitaæ k­tam* | yÃvad rÃj¤o 'mÃtyagaïapariv­tasya purato naÂà nÃÂayitum ÃrabdhÃ÷ | tatra naÂÃcÃrya÷ svayam eva buddhave«eïÃvatÅrïa÷, pariÓi«Âà naÂà bhik«uve«eïa | tato rÃj¤Ã h­«Âatu«Âapramuditena naÂÃcÃryapramukho naÂagaïo mahatà dhanaskandhenÃcchÃdita÷ | tatas te bhagavacchÃsane labdhaprasÃdà dÃnapradÃnÃni datvà samyakpraïidhÃnaæ cakru÷: anena vayaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca anÃgatÃn buddhÃn ÃrÃgayema, mà virÃgayemeti || kiæ manyadhve bhik«avo ye te naÂÃ÷, ime te kuvalayÃpramukhÃ÷ | yad ebhis tatra praïidhÃnaæ k­taæ tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 188 -------------------- ******************************************************* AVÁ_76 kÃÓisundarÅ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho vÃrÃïasyÃæ viharati ­«ipatane m­gadÃve | vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ rÃjà brahmadatto rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | priyam ivaikaputrakaæ rÃjyaæ pÃlayati | yÃvad asau rÃjà devyà saha krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa devÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà sarvÃÇgapratyaÇgopetà | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd iyaæ kÃÓirÃjasya duhità surÆpà ca, tasmÃd bhavatu dÃrikÃyÃ÷ kÃÓisundarÅti nÃmeti | kÃÓisundarÅ dÃrikà a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo dattà dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | sà '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || yadà kÃÓisundarÅ dÃrikà krameïa mahatÅ saæv­ttÃ, tadà prÃtisÅmai÷ «a¬bhi÷ rÃjabhÅ rÃj¤e brahmadattasya dÆtasaæpre«aïaæ k­tam*: Órutam asmÃbhir yathà tava duhità jÃteti | tad arhasy asmÃkaæ putrÃïÃm anyatarasmai anupradÃtum iti | tato rÃjà ÓokÃgÃraæ praviÓya kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthitaÓ cintayati: yady ekasmai dÃsyÃmi, apareïa saha me (Speyer: me saha) virodho bhavi«yatÅti | kÃÓisundarÅ dÃrikà sarvÃlaækÃravibhÆ«ità pitu÷ sakÃÓam upasaækrÃntà | tayà pità ÓokÃrto d­«Âa÷ p­«ÂaÓ ca: tÃta kimarthaæ Óoka÷ kriyata iti | pitrà asyà yathÃbhÆtaæ samÃkhyÃtam* | tata÷ kÃÓisundarÅ pitaram uvÃca: kriyatÃæ tÃta prÃtisÅmÃnÃæ rÃj¤Ãæ dÆtasaæpre«aïam* | saptame divase kÃÓisundarÅ dÃrikà svayaævaram avatari«yati | yena vo yat karaïÅyaæ sa tat karotv iti | yÃvat saptame divase «a prÃtisÅmà rÃjÃna÷ saænipatitÃ÷ | kÃÓisundary api ratham abhiruhya këÃyaæ dhvajam ucchrÃpya buddhapaÂaæ hastena g­hÅtvà rÃjasabhÃæ gatvovÃca: Ó­ïvantu bhavanta÷ prÃtisÅmà rÃjÃna÷ | nÃhaæ bhavatÃæ rÆpayauvanakulabhogaiÓvaryaæ tulayÃmi, api tu nÃhaæ kÃmair arthinÅ | ya e«a eva me bhagavÃn buddha÷ paÂe likhitas tasyÃhaæ ÓrÃvikà | asya ÓÃsane pravraji«yÃmÅti || yÃvad ­«ipatanaæ gatvà bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà bhagavantam idam avocat*: labheyÃhaæ bhadanta svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«u{ïÅ}bhÃvam* | careyam ahaæ bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavato mahÃprajÃpatyÃæ saænyastà | tatas tayà pravrÃjità upasaæpÃdità ca | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ -------------------- Vaidya, p. 189 -------------------- viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyà ca saæv­ttà | tatas te rÃjaputrÃs tasyà rÆpayauvanaÓobhÃæ samanusm­tya rÃgamadamattÃ÷ pravrajitÃm api prÃrthayituæ prav­ttÃ÷ | sà tai÷ prÃrthyamÃnà vitatapak«a iva haæsarÃjo gaganatalam (Speyer: gagaïatalam) abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdhà | ÃÓu p­thagjanasya ­ddhir ÃvarjanakarÅ | tatas te rÃputrà atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà Ãh­«ÂaromakÆpÃ÷ pÃdayor nipatya k«amÃpayitum ÃrabdhÃ÷: mar«aya bhagini | yathaite tvayà dharmÃ÷ sÃk«Ãtk­tÃ÷, asthÃnam etad yat tvaæ kÃmÃn parimu¤jÅthà iti | tata÷ kÃÓisundarÅ dÃrikà gaganatalÃd avatÅrya janakÃyasya purastÃt sthitvà tathÃvidhÃæ dharmadeÓanÃæ k­tavatÅ, yÃæ Órutvà anekai÷ prÃïiÓatasahasrair mahÃn viÓe«o 'dhigata÷ || tato bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta kÃÓisundaryà karmÃïi k­tÃni, yenaivam ÃbhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam api | bhagavÃn Ãha: kÃÓisundaryaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | kÃÓisundaryà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_76.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe triæÓadvar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kanakamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | ### | yÃvat tatrÃnyatarà rÃjaduhità ÓrÃddhà bhadrà kalyÃïÃÓayà Ãtmahitaparahitapratipannà | tayà vihÃraæ kÃrayitvà sarvopakaraïai÷ paripÆrya bhagavate saÓrÃvakasaæghÃya pratipÃdita÷ | kanakamunau ca samyaksaæbuddhe pravrajya daÓavar«asahasrÃïi maitrÅ bhavità || kiæ manyadhve bhik«avo yà sà rÃjaduhitÃ, iyaæ sà kÃÓisundarÅ dÃrikà | yad anayà vihÃra÷ pratipÃditas tenÃbhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà saæv­ttà | yat kanakamunau bhagavati pravrajya daÓavar«asahasrÃïi maitrÅ bhÃvità tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 190 -------------------- ******************************************************* AVÁ_77 muktà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃæ pu«yo nÃma Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà muktÃmÃlayà Óirasi baddhayà | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrikÃyà nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asyà jÃtamÃtrÃyà muktamÃlà Óirasi prÃdurbhÆtaæ, tasmÃd bhavatu dÃrikÃyà mukteti nÃmeti | muktà dÃrikà a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo dattà dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | sà '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || yÃvan muktà dÃrikà krameïa mahatÅ saæv­ttà | tasyÃ÷ sà muktÃmÃlà avatÃrità puna÷ prÃdurbhavati | tata÷ sà dÃrikà k­païavanÅpakÃn d­«Âvà bhÃgasaævibhÃgaæ karoti | yadà ca pradeyà saæv­ttÃ, tadà tasyà bahavo yÃcanakà Ãgacchanti rÃjaputrà amÃtyaputrÃ÷ Óre«ÂhiputrÃÓ ca | tato 'syÃ÷ pità ÓokÃgÃraæ praviÓya kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthitaÓ cintayati: yady ekasmai dÃsyÃmi, anye me 'mitrà bhavi«yantÅti | tato 'sau dÃrikà pitaraæ vij¤ÃpayÃmÃsa: tÃta kimarthaæ Óoka÷ kriyata iti | tena yathÃv­ttaæ sarvaæ tat samÃkhyÃtam* | tato dÃrikà kathayati: tÃta nÃhaæ kÃmair arthinÅ | bhagavacchÃsane pravraji«yÃmÅti | yÃvad anÃthapiï¬adasya supriyo nÃma kanÅya÷ putras tena pità vij¤apta÷ | mamÃrthÃyaitÃæ dÃrikÃæ yÃcasveti | tato 'nÃthapiï¬adena pu«yasya g­hapater dÆtasaæpre«aïaæ k­tam*: dÅyatÃæ muktà dÃrikà mama putrÃya | evaæ k­taæ sÃæbandhikaæ yÃvajjÅvasukhyaæ k­taæ ca bhavi«yatÅti | tata÷ pu«yeïa g­hapatinà svasyÃæ duhitari so 'rtho nivedita÷ | sà kathayati: samayato yadÅndriyÃïÃæ paripÃkÃn mayà saha bhagavacchÃsane pravrajati, evam ahaæ taæ bhartÃraæ varayÃmÅti | tena tathaiva k­tam* | yÃvad ubhÃv eva g­hÃn ni«kramya bhagavacchÃsane pravrajitau | tÃbhyÃæ yujyamÃnÃbhyÃæ ghaÂamÃnÃbhyÃæ vyÃyacchamÃnÃbhyÃm idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantau saæv­ttau traidhÃtukavÅtarÃgau samalo«ÂakäcanÃv ÃkÃÓapÃïitalasamacittau vÃsÅcandanakalpau vidyÃvidÃritÃï¬akoÓau vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptau bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhau | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyau mÃnyÃv abhivÃdyau ca saæv­ttau || -------------------- Vaidya, p. 191 -------------------- bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta muktayà karmÃïi k­tÃni yena muktÃmÃlayà Óirasy ÃbaddhayÃ, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: muktayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | muktayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_77.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad anyatama÷ sÃrthavÃha÷ sa mahÃsamudram avatÅrïa÷ | tata÷ svasti susiddhayÃnapÃtra Ãgata÷ | tatas tena muktÃhÃra÷ paramaÓobhana Ãnita÷ | tasya ca bhÃryà abhirÆpà darÓanÅyà prÃsÃdikà | tena tasyÃ÷ Óirasi baddha÷ || vÃrÃïasyÃm anyatamo g­hapti÷ ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ | tasya buddhir utpannÃ: yanv ahaæ chandakabhik«aïaæ k­tvà bhagavata÷ kÃÓyapasya ÓÃsane pa¤cavÃr«ikaæ kuryÃm iti | tena rÃj¤a÷ k­kiïo niveditam*: icchÃmy ahaæ chandakabhik«aïaæ samÃdÃpya bhagavata÷ pa¤cavÃr«ikaæ kartum iti | rÃj¤Ã evam astv iti samanuj¤Ãta÷ | athÃsau g­hapatir hastiskandhÃrƬho vÃrÃïÃsyÃæ nagaryÃæ rathyÃvÅthÅcatvaraÓ­ÇgÃÂake«u cchandakabhik«aïaæ yÃcituæ prav­tta÷ | yÃvat sÃrthavÃhabhÃryà muktÃhÃraæ Óiraso 'vamucya tasmiæÓ chandakabhik«aïe dattavatÅ | yÃvat sÃrthavÃha Ãgatas taæ muktÃhÃraæ Óiraso 'panÅtaæ d­«Âvà p­«ÂavÃn*: bhadre kvÃsau muktÃhÃra iti | tatas tayoktam*: Ãryaputra prÅtiæ janaya, prasÃdam utpÃdaya, bhagavacchÃsane chandakabhik«aïe datta it | yÃvat sÃrthavÃhena pu«kalena mÆlyena ni«krÅya tasyai patnyai datta÷ | sà necchati punas taæ grahÅtum*, parityakto (Speyer: parityaktÃ) me iti | svÃminocyate: bhadre mayà prabhÆtena hiraïyasuvarïenÃyaæ krÅta÷ | kasmÃn necchasÅti | tato 'sau dÃrikà taæ g­hÅtvà prabhÆtaæ pu«pasaægrahaæ k­tvà gandhamÃlyÃni ca g­hÅtvà ­«ipatanaæ gatà | tato gandhakuÂyÃæ gandhapralepaæ k­tvà pu«pair ÃkÅrya muktÃhÃraæ bhagavato mÆrdhni k«iptavatÅ | sa sahasà bhagavata÷ kÃÓyapasya mÆrdhani sthita÷ | tata÷ prasÃdajÃtayà praïidhÃnaæ k­tam*: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ labhinÅ syÃm*, evaævidham eva ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau tena kÃlena tena samayena sÃrthavÃhabhÃryÃ, iyaæ sà muktà | yad anayà bhagavati kÃÓyape kÃrÃ÷ k­tÃs tenÃbhirÆpà darÓaniyà prÃsÃdikà | muktÃhÃraÓ cÃsyÃ÷ -------------------- Vaidya, p. 192 -------------------- Óirasi prÃdurbhÆta÷ | tenaiva hetunedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_78 kacaÇgalà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kacaÇgalÃyÃæ viharati kÃcaÇgalÅye vana«aï¬e | tasyÃæ kacaÇgalÃyÃæ kacaÇgalà nÃma v­ddhà | sà ghaÂam ÃdÃya udakÃrthinÅ kÆpam upas­ptà | tatra bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate: gaccha Ãnanda, etasyÃæ v­ddhÃyÃæ kathaya: bhagavÃæs tr«ita÷, pÃnÅyam anuprayacchasveti | sà ÃnandenoktÃ: ahaæ svayam evÃne«yÃmÅti | yÃvat kacaÇgalà pÃnÅyaghaÂaæ pÆrayitvà bhagavata÷ sakÃÓaæ gatà | dadarÓa kacaÇgalà buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃd asyÃ÷ putrasneha÷ samutpanna÷, stanÃbhyÃæ k«ÅradhÃrÃ÷ prasÆtÃ÷ | sà ÆrdhvabÃhu÷ putra putreti bhagavantaæ pari«vaktum Ãrabdhà | bhik«avas tÃæ vÃrayanti | bhagavÃn Ãha: mà yÆyaæ bhik«ava imÃæ v­ddhÃæ vÃrayata | tat kasya heto÷: pa¤ca janmaÓatÃny e«Ã mama mÃtà ÃsÅn nirantaram* | iyaæ me putrasnehena gÃtre«u samaÓlik«ata || AVÁ_78.1 || saced e«Ã nivÃryeta mama gÃtre«u Óle«aïÃt* | idÃnÅæ rudhiraæ hy u«ïaæ kaïÂhÃd asyÃ÷ sravet k«aïÃt* || AVÁ_78.2 || k­taj¤atÃm anusm­tya d­«ÂvemÃæ putralÃlasÃm* | kÃruïyÃd gÃtrasaÓle«aæ dadÃmi anukampyayà || AVÁ_78.3 || yÃvad asau putrasnehaæ vinodya bhagavata÷ purastÃn ni«aïïà dharmaÓravaïÃya | bhagavÃn cÃsyà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà kacaÇgalayà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sà d­«Âasatyà gÃthà bhëate: yat kartavyaæ hi putreïa mÃtur du«karakariïà | tat k­taæ bhavatà mahyaæ cittaæ mok«aparÃyaïam* || AVÁ_78.4 || -------------------- Vaidya, p. 193 -------------------- durgatibhya÷ samuddh­tya svarge mik«e ca te aham* | sthÃpità sarvayatnena viÓe«a÷ sumahÃn k­ta÷ || AVÁ_78.5 || yÃvad asau svÃminam anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyà ca saæv­ttà | yadà bhagavÃn bhik«uïÅnÃæ saæk«epeïoddiÓya pratisaælayanÃya praviÓati, tadà kacaÇgalà bhik«uïÅnÃæ vyÃkaroti | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«Ãgra me bhik«avo bhik«uïÅnÃæ mama ÓrÃvikÃïÃæ sÆtrÃntavibhÃgakartrÅïÃæ yaduta kacaÇgalà bhik«uïÅti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta kacaÇgalayà karma k­taæ yena v­ddhà pravrajitÃ, kiæ karma k­taæ yena bhagavÃn paÓcimagarbhavÃsena *{S: paÓcimagarbhavÃsena}* dhÃrita÷, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, sÆtrÃntavibhÃgakartrÅïÃæ cÃgrà nirdi«Âà iti | bhagavÃn Ãha: kacaÇgalayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | kacaÇgalayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_78.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani bodhisatvacaryÃyÃæ vartamÃnasyai«Ã me pa¤ca janmaÓatÃni mÃtà ÃsÅt* | nirantaraæ yadÃhaæ pravrajitum icchÃmi, tadà mÃm e«Ã vÃrayati | tasya karmaïo vipÃkena v­ddhà pravrajità | dÃnaæ dadato me dÃnÃntarÃyo 'nayà k­ta÷ | tena daridrà saæv­ttà | kiæ tv anayà naivaævidhÃni maheÓÃkhyasaævartanÅyÃni karmÃïi k­tÃni, yathà mahÃmÃyà k­tavatÅ | tenÃham anayà paÓcime na dhÃrita÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajità ÃsÅt* | tatrÃnayà Óaik«ÃÓaik«Ã bhik«uïyo dÃsÅvÃdena samudÃcÅrïÃ÷ | tena dÃsÅ saæv­ttà | yat tatrÃnayà paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ skandhakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ sthÃnÃsthanakauÓalaæ ca k­tam*, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, sÆtrantavibhÃkartrÅïÃæ cÃgratÃyÃæ nirdi«Âà | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 194 -------------------- ******************************************************* AVÁ_79 k«emà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena rÃjà prasenajit kauÓalo rÃjà ca brÃhmadatta ubhÃv apy etau parasparaviruddhau | yÃvad rÃjà prasenajit kauÓala÷ svavi«ayaparyantaæ gatvà këÂhavÃÂaæ baddhvÃvasthita÷, rÃjà brahmadattaÓ ca caturaÇgabalakÃyaæ saænÃhya hastikÃyam aÓvakÃyaæ rathakÃyaæ pattikÃyaæ nadyÃ÷ kÆle këÂhavÃÂaæ baddhvÃvasthita÷ | yÃvad rÃj¤Ã prasenajitkauÓalena tatraivÃgramahi«Å nÅtà | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | brahmadatto 'pi devyà saha krŬati ramate paricÃrayati | yenaikadivasa eva rÃj¤a÷ prasenajitkauÓalasya duhità jÃtÃ, brahmadattasya putra÷ || yÃvad ubhayor api skandhÃvÃre ### brahmadattasya skandhÃvÃre pravartate yenÃyam evaævidha utsava iti | tair ÃkhyÃtam*: rÃj¤o brahmadattasya putro jÃta iti | brahmadattenÃpi tathaiva p­«Âam* | kathayanti: rÃj¤a÷ prasenajito duhità jÃteti | tato rÃj¤Ã brahmadattena rÃj¤a÷ prasenajito dÆtasaæpre«aïaæ k­tam*: Órutaæ mayà yathà tava duhità jÃteti | di«Âyà vardhase | asmÃkam api putro jÃta÷ | kiæ tu dÅyatÃm e«Ã dÃrikà mama putrÃya | evaæ k­te sÃæbandhike yÃvajjÅvaæ vairotsarga÷ k­to bhavi«yatÅti | rÃj¤Ã prasenajità pratij¤Ãtam*: evam bhavatv iti | tatas tÃbhyÃæ parasparaæ prÅtau k­tÃyÃæ k«eme jÃte rÃj¤Ã brahmadattena dÃrakasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpitaæ k«emaækara iti | rÃj¤Ã prasenajità kauÓalena dÃrikÃyà jÃtÃyà jÃtimahaæ k­tvà k«emeti nÃmadheyaæ k­tam* | tÃv ubhÃv apy unnÅtau vardhitau | yÃvat krameïa mahÃntau saæv­ttau || atha sa dÃrako dÃrikÃyà hÃrÃrdhahÃramÃlÃæ badhnan kaïÂhemaïÅn pre«ayati | yadÃsau dÃrikà mahatÅ saæv­ttÃ, tayà te p­«ÂÃ÷: kuta etÃni prÃbh­tÃny Ãgacchanti? pre«yair vistareïa sa v­tÃnta (Speyer: v­ttÃnta) Ãvedita÷ | Órutvà ca pitaraæ vij¤ÃpayÃmÃsa: tÃta nÃhaæ kÃmair arthinÅ, bhagavacchÃsane pravraji«yÃmi, anujÃnÅhi mÃæ tÃteti | rÃjà kathayati: naitad dÃrike Óakyaæ mayà kartum*, yasmÃt tava janmani mama k«emaæ jÃtam iti | tato rÃj¤Ã prasenajità kauÓalena rÃj¤o brahmadattasya dÆtasaæpre«aïaæ k­tam*: e«Ã me dÃrikà pravrajitum icchati | ÃgatyainÃæ g­hÃïeti | yÃvad rÃj¤Ã brahmadattena divasa÷ pratig­hÅta÷: saptame 'hani ÃgacchÃmÅti | yat te k­tyaæ và karaïÅyaæ và tat kuru«veti | e«a v­ttÃnta÷ k«emayà dÃrikayà Óruta÷: saptame divase vivÃho bhavi«yatÅti | tata÷ k«emà bhÅtà trastà saævignà Ãh­«ÂaromakÆpà Óaraïap­«Âham abhiruhya jetavanÃbhimukhÅ buddhaæ bhagavantam ÃyÃcituæ prav­ttà | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 195 -------------------- k­pakaruïavihÃro dhyÃyamÃno mahar«i÷ praÓamadamavidhij¤a÷ pÃpaha÷ ÓÃntacitta÷ | mama vidhivadapÃyÃn mocaya tvaæ hi nÃtha÷ Óaraïam upagatÃhaæ lokanÃthaæ hy anÃthà || AVÁ_79.1 || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­tt{ak}ÃnÃm ekÃrak«ÃïÃm ekavÅrÃïÃm advitÅyÃnÃm advayavÃdinÃæ ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_79.1 || atha bhagavÃn k«emÃyà vinayakÃlam avek«ya ­ddhyà upasaækrÃnta÷ | upasaækramya tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà k«emayà anÃgÃmiphalaæ prÃptam abhij¤ÃnirhÃraÓ ca | atha k«emà atikrÃntakÃmadhÃtau labdhaprati«Âhà || yÃvat saptame divase vivÃhakÃle saæprÃpte pratyupasthite rÃjakumÃre anekajanaÓatasahÃye vedÅmadhyagatÃyÃæ brÃhmaïena purohitena lÃjà gh­tasarpi«Ãnupradattà | tato dÃrakadÃrikÃhastasaæÓle«aïe kriyamÃïe k«emà paÓyatÃm aneke«Ãæ prÃïiÓatasahasrÃïÃæ vitatapak«a iva haæsarÃjo gaganatalam abhiruhya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdhà | tato rÃjà prasenajit kauÓalo rÃjà ca brahmadatta÷ k«emaækaraÓ ca rÃjakumÃro 'nye ca kutÆhalÃbhyÃgatÃ÷ satvà vismayam upagatÃ÷ pÃdayor nipatya vij¤Ãpayitum ÃrabdhÃ÷: mar«aya bhagini ya ete tvayà dharmÃ÷ sÃk«Ãtk­tÃ÷, asthÃnam etad yat tvaæ kÃmÃn parimu¤jÅthà iti | atha k«emà gaganatalÃd avatÅrya janakÃyasya pura÷ sthitvà tathÃvidhÃæ dharmadeÓanÃæ k­tavatÅ, yÃæ Órutvà anekai÷ prÃïiÓatasahasrai÷ satyadarÓanaæ k­tam* | tata÷ k«emà dÃrikà pitaram anuj¤Ãpya bhagavatsakÃÓam upasaækrÃntà | bhagavatà ca mahÃprajÃpatyÃ÷ saænyastà | tatas tayà pravrÃjità upasaæpÃdità ca | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ -------------------- Vaidya, p. 196 -------------------- saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyà ca saæv­ttà | yadà bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«Ã agrà me bhik«avo bhik«uïÅnÃæ mama ÓrÃvikÃïÃæ mahÃprÃj¤ÃnÃæ mahÃpratibhÃnÃæ yaduta k«emà bhik«uïÅti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta k«emayà karmÃïi k­tÃni yena mahÃprÃj¤ÃnÃæ mahÃpratibhÃnÃm agrà nirdi«Âà | bhagavÃn Ãha: k«emayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | k«emayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_79.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvat tatrÃnyatarà Óre«Âhiduhità bhagavata÷ kÃsyapasya ÓÃsane pravrajità | tayà bhagavata÷ kÃÓyapasya ÓÃsane dÃnapradÃnÃni dattÃni, dvÃdaÓa var«asahasrÃïi ca brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷, na ca kaÓcid guïagaïo 'dhigata÷, yasyÃs tÆpÃdhyÃyikÃyÃ÷ sakÃÓe pravrajità ÃsÅt*, sà bhagavatà kÃÓyapena praj¤ÃvatÅnÃm agrà nirdi«Âà | tatas tayà praïidhÃnaæ k­tam*: yathai«Ã upÃdhyÃyikà praj¤ÃvatÅnÃm agrà nirdi«ÂÃ, evam aham apy anÃgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kÃÓyapena uttaro nÃma mÃïavo vyÃk­ta÷: bhavi«yasi tvaæ mÃïava var«aÓatÃyu«i prajÃyÃæ ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti, tasyÃhaæ ÓÃsane pravrajitvà praj¤ÃvatÅnÃm agrà bhaveyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau tena kÃlena tena samayena Óre«ÂhiduhitÃ, iyaæ sà k«emà bhik«uïÅ | yat tayà dÃnÃni pradattÃni, tenìhye kule pratyÃjÃtà | yat tayà dvÃdaÓa var«asahasrÃïi brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 197 -------------------- ******************************************************* AVÁ_80 virÆpà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena prasenajit kauÓalo rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | priyam ivaikaputrakaæ rÃjyaæ pÃlayati | yÃvat sa rÃjà anyatamayà devyà saha krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrikà jÃtà a«ÂÃdaÓabhir daurvarïikair aÇgai÷ samanvÃgatà | tasyà jÃtau jÃtimahaæ k­tvà virÆpeti nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate | yadà krameïa mahatÅ saæv­ttÃ, tadà yasmai pradÅyate, sa tÃæ virÆpeti k­tvà na pratig­hïÃti || yÃvad dak«iïÃpathÃd gaÇgo nÃma sÃrthavÃho 'bhyÃgato vistÅrïavibhava÷ | tato rÃj¤a÷ prasenajito buddhir utpannÃ: ayaæ gaÇgasÃrthavÃha etasyà do«e«v anabhij¤a÷ | yanv aham asmai dÃsyÃmÅti | tato rÃj¤Ã rÃtrau saæprÃptÃyÃæ bhagnacak«u«pathe (Speyer: bhagne cak«u«pathe) gaÇgaæ dÆtenÃhvÃpya sà dÃrikà sarvÃlaækÃravibhÆ«ità bhÃryÃrthe dattà gaÇgÃya | ### gaÇgarasthà gaÇgarastheti saæj¤Ã prÃdurbhÆtà || yÃvad gaÇgena sÃrthavÃhena dvitÅye divase prabhÃtÃyÃæ rajanyÃæ sà dÃrikà d­«Âà paramabÅbhatsà | yÃæ d­«Âvà rÃjÃpek«ayà na Óaknoty avamoktum* | svag­he dhÃrayati || yÃvad gaÇga÷ sÃrthavÃha÷ kasmiæÓcit parvaïy upasthite go«ÂhikÃnÃæ madhyaæ gata÷ | go«ÂhikaiÓ ca kriyÃkÃra÷ k­ta÷: saha bhÃryayà amukam udyÃnaæ yo no yÃsyati, sa go«ÂhikÃnÃæ pa¤ca purÃïaÓatÃni daï¬am anupradÃsyatÅti | tato gaÇga÷ svag­ham Ãgatya ÓokÃgÃraæ praviÓya kare kapolaæ k­tvà cintÃparo vyavasthita÷ | tasya buddhir utpannÃ: varam ahaæ daï¬aæ dadyÃm*, na cÃham etÃm ete«Ãæ darÓayeyam* | sahadarÓanÃc cÃvagÅto bhavi«yÃmÅti | atha gaÇgo dvÃraæ baddhvà pa¤ca purÃïaÓatÃni -------------------- Vaidya, p. 198 -------------------- daï¬aæ g­hÅtvà go«ÂhikÃnÃæ madhyaæ gata÷ | tato dÃrikÃyà mahad daurmanasyam utpannam*: kiæ mamÃnenaivaævidhena jÅvitena, yatra me na ca svÃmicittaæ sukhitam*, na cÃham* | kim atra prÃptakÃlam* | ÃtmÃnaæ ghÃtayi«yÃmÅti | tato rajjuæ g­hÅtvà avarakaæ pravi«Âà udbandhanaheto÷ || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­tt{ak}ÃnÃm ekÃrak«ÃïÃm ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷, ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_80.1 || tato bhagavatà jetavanÃvasthitena kanakavarïà prabhà uts­«ÂÃ, yayà tad g­haæ sÆryasahasreïevÃvabhÃsitam* | ­ddhyà copasaækramya tadgalÃd udbandhanam avamucya dÃrikÃæ samÃÓvÃsitavÃn* | «aïïÃæ sthÃnÃnÃm ÃÓcaryÃdbhuto loke prÃdurbhÃva÷ | tathÃgatasya tathÃgatapraveditasya dharmavinayasya manu«yatvasya ÃryÃyatane pratyÃjÃtatvasya indriyair avikalatvasya kuÓaladharmacchandakasya ÃÓcaryÃdbhuto loke prÃdurbhÃva÷ | tato bhagavatà tasyà dÃrikÃyÃs tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | tato labdhaprasÃdayà bhagavÃn bhaktena pratipÃdita÷ paÂena cÃcchÃdita÷ | tato dÃrikÃyà apagatà alak«mÅ÷ | lak«mÅ÷ prÃdurbhÆtà | devakanyeva cÃvarakam avabhÃsamÃnà sthità | bhagavÃn api prakrÃnta÷ || tato go«ÂhikÃnÃæ buddhir utpannÃ: nÆnam asya bhÃryà paramadarÓanÅyà saæv­ttà | sa e«a År«yÃprak­tir daï¬am utsahate dÃtum*, na ca tÃæ darÓayitum icchati | yan nu vayam enaæ viruddhair madyai÷ pÃyayitvà tìam ÃdÃya g­ham asya gatvà bhÃryÃæ paÓyemeti | tatas tais taæ ghanaghanena viruddhamadyena pÃnena k«Åbaæ (Speyer: k«Åvaæ) k­tvà tìam apah­tya g­haæ gatvà dvÃram avamucya dÃrikà d­«Âà | tato d­«Âvà paraæ vismayam upagatÃÓ cintayanti: sthÃne 'sau na darÓayaty asmÃkam iti | tatas te punar Ãgatya madyavaÓÃt suptam utthÃpya -------------------- Vaidya, p. 199 -------------------- Æcu÷: lÃbhÃs te gaÇga sulabdhÃ÷, yasya te evaævidhà darÓanÅyà dÃriketi | tato gaÇgo bhÆyasyà mÃtrayà du÷khÅ durmanà saæv­ttà | daï¬a÷ svayaæ mayà datta÷, ahaæ cÃvagÅto jÃta iti | tato durmanÃ÷ svag­ham Ãgata÷ | dvÃram avamucya tÃæ bhÃryÃæ d­«ÂavÃn vanadevatÃm iva kusumitamadhye 'tÅva vibhrÃjamÃnÃm* | tata÷ p­cchati: bhadre kim etat*? kiæ k­to rÆpaviÓe«a iti | tatas tayà yathÃv­ttaæ svÃmine samÃkhyÃtam* | Órutvà tenÃpi bhagavati Óraddhà pratilabdhà || yÃvad asau dÃrikà krameïa bhartÃram anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajità | tayà yujyamÃnayà ghaÂamÃnayà vyÃyacchamÃnayà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhantÅ saæv­ttà traidhÃtukavÅtarÃgà samalo«Âakäcanà ÃkÃÓapÃïitalasamacittà vÃsÅcandanakalpà vidyÃvidÃritÃï¬akoÓà vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃptà bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukhà | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyà mÃnyà abhivÃdyà ca saæv­ttà || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kiæ bhadanta gaÇgarasthayà karma k­tam*, yenìhye jÃtà | kiæ karma k­taæ yena virÆpà saæv­ttÃ, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: gaÇgarasthayaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | gaÇgarasthayà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_80.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatamà Óre«ÂhibhÃryà caï¬Ã rabhasà karkaÓà | asati buddhÃnÃm utpÃde pratyekabuddhà loka utpadyante hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | yÃvad anyatara÷ pratyekabuddhas tad g­haæ pravi«Âo virÆpa÷ | sa tayà bahu paribhëya g­hÃn ni«kÃsita÷: kenÃyaæ virÆpo mama g­he praveÓita iti | tata÷ pratyekabuddhas tasyà anugrahÃrthaæ vitatapak«a iva haæsarÃjo gaganatalam abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdha÷ | tata÷ Óre«ÂhibhÃryayà vipratisÃrajÃtayà ### {k«amasvety ukta÷} | yÃvad asau k«amita÷ piï¬akena pratipÃditaÓ ca | praïidhÃnaæ ca k­tam*: yan mayà pratyekabuddha÷ paribhëita÷, mà asya karmaïo vipÃkam anubhaveyam*, evaævidhÃnÃæ ca dharmÃïÃæ lÃbhinÅ syÃæ*, prativiÓi«Âataraæ ca ÓÃstÃram ÃrÃgayeyam iti || -------------------- Vaidya, p. 200 -------------------- kiæ manyadhve bhik«avo yÃsau Óre«ÂhibhÃryÃ, iyam asau gaÇgarasthà | yad anayà pratyekabuddha÷ piï¬akena pratipÃdita÷, tasya karmaïo vipÃkenìhye rÃjakule pratyÃgatà | yad virÆpÃvavÃdena samudÃcarya g­hÃn ni«kÃsita÷, tena virÆpà saæv­ttà | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajità ÃsÅt* | tatrÃnayà paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ skandhakauÓalam ÃyatanakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalaæ k­tam*, brahmacaryavÃsaÓ ca paripÃlita÷, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 201 -------------------- navamo varga÷ | tasyoddÃnam*. samudra÷ sumanÃÓ caiva hiraïyapÃïis tripiÂena ca | yaÓomitropapÃdau ca Óobhita÷ kapphiïas tathà | bhadriko rëÂrapÃlaÓ ca vargo bhavati samuddita÷ || ******************************************************* AVÁ_81 samudra÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ sÃrthavÃha÷ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayato buddhir utpannÃ: yÃvad ahaæ yuvÃ, tÃvad dhanasaæcayaæ karomi | paÓcÃd v­ddhÃvasthÃyÃæ sukhaæ parimok«ye iti | tata÷ sÃrthavÃha÷ pa¤cavaïikchataparivÃro *{Vaidya: øvaïikÓataø}* yÃnapÃtram ÃdÃya bhÃryÃsahÃyo mahÃsamudram avatÅrïa÷ | yÃvad prajÃvatÅ Ãpannasatvà jÃtà | yÃvat taraiva samudramadhye prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpitam*: yasmÃt samudramadhye jÃtas tasmÃt samudra iti nÃm | yÃvad asau sÃrthavÃha÷ svastik«emÃbhyÃæ saæsidhhayÃnapÃtro mahÃsamudrÃt pratyÃgata÷ || yadà samudro darako mahÃn saæv­ttas tadà pitrà sÃrthavÃhatve prati«ÂhÃpya pa¤cavaïikchataparivÃro *{Vaidya: øvaïikÓataø}* mahÃsamudraæ saæpre«ita÷ | so 'nupÆrveïa ca¤cÆryamÃïo grÃmanagaranigamarëÂrarÃjadhÃnÅpaÂÂanÃny avalokayan samudratÅram anuprÃpta÷ | sa p¤cabhi÷ purÃïaÓatair vahanaæ bh­tvà pa¤ca pauru«eyÃn* g­hÅtvà ÃhÃraæ nÃvikaæ kaivartaæ karïadhÃraæ ca trir api ghaïÂÃvagho«aïaæ k­tvà mahÃsamudram avatÅrïa÷ | tatas te«Ãæ samudramadhyagatÃnÃæ kÃlikÃvÃtena tad vahanam itaÓ cÃmutaÓ ca paribhrÃmyate | samudraÓ ca sÃrthavÃhas tÅrthikÃbhiprasanna÷ | so 'kÃlam­tyubhayabhÅta÷ «a ÓÃstÌn ÃyÃcituæ prav­tta÷ | tathÃpi tad vahanaæ vÃyunà bhrÃmyata eva | yÃvad anye vaïijo devatÃsahasrÃïy ÃyÃcituæ prav­ttÃ÷ | ÃhuÓ ca: Óivavaruïakuberà vÃyur agni mahendro bhuvi ca tuvimagho yo viÓvadevo mahar«i÷ | vayam iha maraïÃrtà va÷ prapannÃ÷ sma ÓÅghraæ vyasanam idam upetaæ trÃtum icchantu sÃrtham* || -------------------- Vaidya, p. 202 -------------------- tatas te«Ãm evam api paridevamÃnÃnÃæ nÃsti kaÓcit trÃtà | yÃvat tatrÃnyatama upÃsaka÷ samÃrƬha÷ | sa uvÃca: kiæ vo bhavanta÷ «a ÓÃstÃra anye ca devatÃ÷ kari«yanti? buddhaæ bhagavantaæ pratyak«adevataæ bhÃvena Óaraïaæ prapadyadhvam* | sa vas trÃtà bhavi«yatÅti | tata÷ samudrapramukhÃni pa¤ca vaïikchatÃni ekasvareïa bhagavantaæ Óaraïaæ prapannÃni || atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttÃnÃm ekÃrak«ÃïÃm ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷, ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam*, kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_81.1 || yÃvad bhagavatà jetavanÃvasthitena sÆryasahasrÃtirekaprabhÃ÷ kanakavarïà marÅcaya uts­«ÂÃ÷, yais te vaïija÷ samantÃd avabhÃsitÃ÷ | kalpasahasraparibhÃvitÃÓ cÃæÓava uts­«ÂÃ÷, yai÷ prahlÃditÃ÷ | kÃlikÃvÃtaÓ ca pratyÃgata÷ || yÃvat samudra÷ svastik«emÃbhyÃæ saæsiddhayÃnapÃtra÷ pratyÃgatas tenaiva maraïasaævegena dÃnapradÃnÃni datvà bandhujanaæ samÃÓvÃsya ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn saætarpya pa¤cavaïikchataparivÃro bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: ÃÓcaryaæ bhadanta yad bhagavatà imÃni samudrapramukhÃni pa¤ca vaïikchatÃni i«Âena jÅvitenÃcchÃditÃni, vyasanÃt paritrÃtÃni, atyantani«Âe ca nirvÃïe prati«ÂhÃpitÃnÅti | bhagavÃn Ãha: kim atra bhik«ava ÃÓcaryaæ yad idÃnÅæ mayà vigatarÃgeïa vigatadve«eïa vigatamohena parimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ imÃni samudrapramukhÃni pa¤ca vaïikchatÃni i«Âena jÅvitenÃcchÃditÃni, -------------------- Vaidya, p. 203 -------------------- vyasanÃt paritrÃtÃni, atyantani«Âe ca nirvÃïe prati«ÂhÃpitÃnÅti | yat tu mayà atÅte 'dhvani sarÃgeïa sadve«eïa samohenÃparimuktena jÃtijarÃvyÃdhimaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷ ime vaïija÷ paritrÃtÃ÷ | tac ch­ïuta, sÃdhu ca su«Âhu ca manasi kuruta, bhëi«ye || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany anyatarasmin samudratÅre pa¤cÃbhij¤a÷ ­«i÷ prativasati, ka«Âatayà mÆlaphalÃmbubhakto 'jinavalkalavÃsÅ agnihotrika÷ (Speyer: agnihotraka÷) | sa ca kÃruïiko mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsalo vyasanagatÃnÃæ paritrÃtà | yÃvad vÃrÃïasyÃæ pa¤cavaïikchatÃni samudram avatartukÃmÃni | tÃny anupÆrveïa ca¤cÆryamÃïÃni samudratÅram anuprÃtÃni | tam ­«iæ d­«Âvà prasÃdajÃtÃni pÃdayor nipatya vij¤Ãpayitum ÃrabdhÃni: yady asmÃkaæ bhagavan samudramadhyagatÃnÃæ kiæcid vyasanam utpadyate, bhagavatà tÃvad ete paritrÃtavyà iti | tenÃdhivÃsitam*: evaæ bhavatv iti | tatas te vaïijo ratnÃny ÃdÃya jambudvÅpÃbhimukhÃ÷ saæprasthitÃ÷ | yÃvat kÃlikayà rÃk«asyà saætrÃsitum ÃrabdhÃ÷ | tatas tena ­«iïà paritrÃrÃ÷ | tata÷ saæsiddhayÃnapÃtrÃ÷ pratyÃgatà ­«isamÅpam upagamyocu÷: bho mahar«e anena du«kareïa vyavasÃyena kÃruïyabhÃvÃc ca kiæ prÃrthayasa iti | tenoktam*: andhe loke 'nÃyake buddho bhÆyÃsam atÅrïÃnÃæ satvÃnÃæ tÃrayitÃ, amuktÃnÃæ mocayitÃ, anÃÓvastÃnÃm ÃÓvÃsayitÃ, aparinirv­tÃnÃæ parinirvÃpayiteti | tair uktam*: yadà tvaæ buddho bhaves tadà asmÃn api samanvÃharethà iti | ­«ir Ãha: evam astv iti || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena ­«ir ÃsÅt*, ahaæ sa÷ | ye te vaïija÷, ime te samudrapramukhÃs tadÃpy ete mayà paritrÃtÃ÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajità babhÆvu÷ | tatraibhir indrayaparipÃka÷ k­ta÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_82 sumanÃ÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati -------------------- Vaidya, p. 204 -------------------- ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putrÃ÷ prajÃyante ca mriyante ca | tasmiæÓ ca g­he sthaviro 'niruddha÷ kulopagata÷ | tato g­hapater iyaæ buddhir utpannÃ: ayaæ sthavirÃniruddho vipÃkamaheÓÃkhya÷, etaæ tÃvad ÃyÃci«ye: yadi me putro jÃyate, asya paÓcÃcchramaïaæ dasyÃmÅti | tato g­hapatinà sthavirÃniruddho 'ntarg­he bhaktenopanimantrita÷ | tata÷ piï¬akena pratipÃdyÃyÃcita÷: yadi me putro jÃto jÅvati, sthavirasya paÓcÃcchramaïaæ dasyÃmÅti | sthavirÃniruddhenoktam*: evam astu, kiæ tu smartavyà te pratij¤eti || yÃvad apareïa samayena patnyà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | tasyÃ÷ kÃyÃt surabhir gandha÷ pravÃti | yÃvan navÃnÃæ mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko divyasumana÷ka¤cikayà prÃv­ta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà sumanà iti nÃmadheyaæ vyavasthÃpitam* | tata÷ sthavirÃniruddham antarg­he bhaktenopanimantrya sa dÃrako niryÃtita÷ | tata÷ sthavirÃniruddhenÃsmai këÃyÃïi dattÃni, ÃÓÅr vÃdaÓ ca: dÅrghÃyur bhavatv iti || yadà saptavar«o jÃtas tadà mÃtÃpit­bhyÃæ sthavirÃya datta÷ | tata÷ sthavirÃniruddhena pravrÃjya manasikÃro datta÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | sa ca tÅk«ïendriya÷ | yadà pÃæsukÆlaæ pratisaæskaroti, tadà ekaikasmin* sÆcÅpradeÓe a«Âau vimok«Ãn samÃpadyate ca vyutti«Âhate ca || yÃvad apareïa samayena sthavirÃniruddhenokta÷: gaccha putraka, nadyà ajiravatyà udakam Ãnayeti | tata÷ sumanÃ÷ ÓramaïoddeÓo ghaÂam ÃdÃyÃjiravatÅm avatÅrïa÷ | tatra snÃtvà udakasya ghaÂaæ pÆrayitvà vihÃyasaæ prasthita÷ | agrato ghaÂo gacchati, tata÷ sumanÃ÷ ÓramaïoddeÓa÷ | tasmiæÓ ca samaye bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ dharmaæ deÓayati | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ ÓÃriputram Ãmantrayate: imaæ paÓya ÓÃriputra ÓramaïoddeÓam Ãgacchantam udakasya ghaÂaæ pÆrayitvà sm­timantaæ susamÃhitendriyam* | hitvà rÃgaæ ca dve«aæ ca abhidhyÃæ ca virÃgayan* | saæghÃrayann imaæ dehaæ Óobhate udahÃraka÷ || -------------------- Vaidya, p. 205 -------------------- yadà bhagavatà sumanÃ÷ ÓramaïoddeÓo bhik«usaæghasya purastÃt stuta÷ praÓastaÓ ca, tadà bhik«ÆïÃæ saædeho jÃta÷ | kÃni bhadanta sumanasà karmÃïi k­tÃny upacitÃni, yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko divyayà ca sumanasÃæ ka¤cukayà prÃv­tto jÃta÷, tÅk«nendriya÷, arhatvaæ ca prÃptam iti | sumanasaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | sumanasà tÃni karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_81.2 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad anyatama÷ sÃrtavÃha÷ | tasya taruïÃvasthÃyÃæ pravrajyÃcittam utpannam* | tena na Óakitaæ pravrajitum* | yadà v­ddho bhÆtas tadà tasya vipratisÃro jÃta÷: na me Óobhanaæ k­taæ yad ahaæ bhagavacchÃsane na pravrajita iti | tatas tena keÓanakhanastÆpe sumana÷pu«pÃropaïaæ k­tam*, vipaÓyÅ ca samyaksaæbuddha÷ saÓrÃvakasaægha÷ piï¬akena pratipÃdita÷ | tata÷ tena pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalamÆlema cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca anÃgatÃn samyaksaæbuddhÃnÃm ÃrÃgayeyam* | yasya ca ÓÃsane pravrajeyam*, tatra daharÃvasthÃyÃm ÃryadharmÃn adhigaccheyam iti | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva | tatrÃnena daÓa var«asahasrÃïi brahmacaryÃvÃsa÷ paripÃlita÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_83 hiraïyapÃïi÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 206 -------------------- vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | na cÃsya putro na duhità | sa kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham*, na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃjavidheyaæ bhavi«yatÅti | sa ÓramaïabrÃhmaïasuh­tsaæbandhibÃndhavair ucyate: devatÃrÃdhanaæ kuru«veti | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yat*, ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃm* | mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà kalyà bhavati ­tumatÅ, gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | ete«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âhati || anyatamaÓ ca satvo 'nyatamasmÃd devanikÃyÃc cyutvà tasya prajÃpatyÃ÷ kuk«im avakrÃnta÷ | pa¤cÃveïikà dharmà ekatye paï¬itajÃtÅye mÃt­grÃme | katame pa¤ca | raktaæ puru«aæ jÃnÃti, viraktaæ puru«aæ jÃnÃti | kÃlaæ jÃnÃti ­tuæ jÃnÃti | garbham avakrÃntaæ jÃnÃti | yasya sakÃÓÃd garbho 'vakrÃmati taæ jÃnÃti | dÃrakaæ jÃnÃti | dÃrikÃæ jÃnÃti | saced dÃrako bhavati dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | {saced dÃrikà bhavati vÃmaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati |} sà ÃttamanÃ÷ svÃmina Ãrocayati: di«Âyà Ãryaputra vardhase | ÃpannasatvÃsmi saæv­ttà | yathà ca me dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati niyataæ dÃrako bhavi«yatÅti | so 'py ÃttamanÃ÷ pÆrvakÃyam abhyunnamayya (Speyer: atyunnamayya) dak«iïaæ bÃhum abhiprasÃrya udÃnam udÃnayati: apy evÃhaæ cirakÃlÃbhila«itaæ putramukhaæ paÓyeyam* | jÃto me syÃn nÃvajÃta÷ | k­tyÃni me kurvÅta | bh­ta÷ pratibibh­yÃt | dÃyÃd yaæ pratipadyeta | kulavaæÓo me cirasthitika÷ syÃt* | asmÃkaæ cÃpy atÅtakÃlagatÃnÃm alpaæ và prabhÆtaæ và dÃnÃni datvà puïyÃni k­tvà asmÃkaæ nÃmnà dak«iïÃm Ãdek«yati: idaæ tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | ÃpannasatvÃæ cainÃæ viditvopariprÃsÃdatalagatÃm ayantritÃæ dhÃrayati, ÓÅte ÓÅtopakaraïair u«ïe u«ïopakaraïair vaidyapraj¤aptair ÃhÃrair nÃtitiktair nÃtyamlair nÃtilavaïair nÃtimadhurair nÃtikaÂukair nÃtika«Ãyais tiktÃmlalavaïamadhurakaÂukaka«Ãyavivarjitair ÃhÃrai÷ | hÃrÃrdhahÃravibhÆ«itagÃtrÅm apsarasam iva nandanavanavicÃriïÅæ ma¤cÃn ma¤caæ pÅÂhÃt pÅÂham anavatarantÅm adharÃæ bhÆmim* | na cÃsyÃ÷ kiæcid amanoj¤aÓabdaÓravaïaæ yÃvad eva garbhasya paripÃkÃya || sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | pÃïidvaye cÃsya lak«aïÃhataæ karmavipÃkajaæ dÅnÃradvayam* | yadà tad apanÅtaæ bhavati tadà anyat prÃdurbhavati | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya÷ Æcu÷: yasmÃd asya jÃtamÃtrasya pÃïidvaye lak«aïÃhataæ karmavipÃkajaæ dÅnÃradvayaæ prÃdurbhÆtam*, tasmÃd bhavatu dÃrakasya hiraïyapÃïir iti nÃmeti | hiraïyapÃïir dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | sa ÓrÃddho bhadra÷ kalyÃïÃÓaya Ãtmahitaparahitapratipanna÷ kÃruïiko -------------------- Vaidya, p. 207 -------------------- mahÃtmà dharmakÃma÷ prajÃvatsala÷ | ya yadà vÅthÅm avatÅrïo bhavati, tadà ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn d­«Âvà pÃïidvayaæ prasÃrayati | tato lak«aïÃhatasya hiraïyasuvarïasya rÃÓi÷ prÃdurbhavati, yena tÃn saætarpayati | tasya yaÓasà sarvà ÓrÃvastÅ ÃpÆrïà || yÃvad hiraïyapÃïir dÃrako 'pareïa samayena jetavanaæ nirgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike citte prasÃditam* | prasÃdajÃtaÓ ca bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tato 'sya bhagavatà dharmo deÓita÷ | sa Ãyu«mantam Ãnandam idam avocat*: icchÃmy aham ÃcÃrya bhagavata÷ saÓrÃvakasaæghasya bhaktaæ kartum iti | sthavirÃnandenokta÷: vatsa kÃr«Ãpaïai÷ prayojanam iti | tato hiraïyapÃïinà buddhapramukhasya bhik«usaæghasya purastÃt sthitvà pÃïidvayaæ prasÃrya hiraïyasuvarïasya mahÃn rÃÓi÷ sthÃpita÷, yaæ d­«Âvà saæghasthaviro 'nye ca bhik«ava÷ sthavirÃnandaÓ ca paraæ vismayam ÃpannÃ÷ | tato hiraïyapÃïir dÃrako buddhapramukhaæ bhik«usaæghaæ bhojayitvà bhagavata÷ purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà hiraïyapÃïidÃrikeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | d­«Âasatyo j¤ÃtÅnÃæ bhÃgasaævibhÃgaæ k­tvà ÓramaïabrÃhmaïk­païanÅpakÃn saætarpya mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta hiraïyapÃïinà karmÃïi k­tÃni, yenÃsya pÃïidvaye lak«anÃhataæ dÅnÃradvayaæ jÃtam*, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: hiraïyapÃïinaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | hiraïyapÃïinà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_83.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ -------------------- Vaidya, p. 208 -------------------- puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | atha kÃÓyapa÷ samyaksaæbuddha÷ sakalaæ buddhakÃryaæ k­tvà indhanak«ayÃd ivÃgnir nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | tasya rÃj¤Ã k­kiïà ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà samantayojanaÓ catÆratnamaya÷ stÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ kroÓam uccatvena | tatra ca stÆpamahe vartamÃne dyÆtakareïa dÅnÃradvayaæ tasmin stÆpe ya«ÂyÃæ samÃropitam* | tata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tavÃn*: yatra yatra jÃyeya, tatra tatra hastagatenaiva suvarïeneti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena dyÆtakara ÃsÅt*, ayaæ sa hiraïyapÃïi÷ | yad anena stÆpe dÅnÃradvayaæ samÃropitam*, tenÃsyaivaævidho viÓe«a÷ saæv­tta÷ | yat praïidhÃnaæ k­taæ tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_84 tripiÂaka÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena ÓrÃvastyÃæ rÃjà prasenajit kauÓalo rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca {subhik«aæ ca} ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | priyam ivaikaputrakaæ rÃjyaæ pÃlayati | yÃvad asau devyà saha krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ këÃyavastraæ prÃv­tya Óramaïave«adhÃrÅ jÃtismaraÓ ca | sa jÃtamÃtra÷ p­cchati: kiæ bhagavÃn ihaiva ÓrÃvastyÃæ ÓÃriputramaudgalyÃyanakÃÓyapÃnandaprabh­tayo và mahÃÓrÃvakà iti | tato 'sya mÃtà vismayahar«apÆrïà kathayati: putraka bhagavÃn ihaiva ÓrÃvastyÃæ mahÃÓrÃvakÃÓ ceti | yÃvad e«o 'rtho rÃj¤a÷ prasenajito nivedita÷: putras te jÃta÷ | këÃyavastraæ prÃv­tya Óramaïave«adhÃrÅ jÃtismaraÓ ca | sa bhagavato mahÃÓrÃvakÃïÃæ ca prav­ttim anve«ata iti | tato rÃj¤Ã prasenajità tasyÃnugrahÃryaæ bhagavÃn saÓrÃvakasaægho bhaktenopanimantrita÷ | atha bhagavÃn bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­to yena rÃj¤a÷ prasenajito bhaktÃbhisÃras tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya purastÃd bhik«usaæghasya praj¤apta evÃsane ni«aïïa÷ | tato rÃjà prasenajit kauÓala÷ putram utsaÇge k­tvà bhagavato darÓayati: ayaæ me bhagavan putro jÃtamÃtra e«a -------------------- Vaidya, p. 209 -------------------- bhagavantaæ smarati, mahÃÓrÃvakÃæÓ ceti | tato bhagavÃæs taæ kumÃram Ãmantrayate: Ãrogyaæ te tripiÂeti | sa kathayati: vande tathÃgatam arhantaæ samyaksaæbuddham iti | tato rÃjà prasenajit param vismayam Ãpanna÷ || yadà saptavar«o jÃtas tadà bhagavacchÃsane pravrajitas tair eva këÃyai÷ prÃv­ta÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta tripiÂena karmÃïi k­tÃni, yena këÃyavastraprÃv­to jÃta÷ Óramaïave«adhÃrÅ jÃtismara÷ | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: tripiÂenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | tripiÂena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_84.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad rÃj¤a÷ k­kiïa÷ putra ­«ipatanaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya prasÃdo jÃta÷ | sa prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ saæsÃravairÃgyikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà saæsÃre do«adarÓÅ nirvÃïe guïadarÓÅ bhÆtvà rÃjÃnaæ vij¤ÃpayÃmÃsa: anujÃnÅhi mÃæ tÃta, bhagavacchÃsane pravraji«yÃmÅti | rÃjovÃca: na Óakyam etan mayà kartum* | yasmÃt te yuvarÃjÃbhi«eko nacireïa bhavi«yatÅti | kumÃra÷ kathayati: alaæ me rÃjyena bahudo«adu«Âadharmasaæpannena | avaÓyam evÃhaæ bhagavacchÃsane pravraji«yÃmÅti | sa pitrà nÃnuj¤Ãta÷ | tenaiko bhaktaccheda÷ k­ta÷, dvau trayo và yÃvat «a¬ bhaktacchedÃ÷ k­tÃ÷ | tato 'sya vayasyakai rÃjà vij¤apta÷ | deva anujÃnÅhi kumÃraæ pravrajitum* | mà haiva kÃlaæ kari«yatÅti | tato rÃj¤Ã putra÷ pratij¤Ãæ -------------------- Vaidya, p. 210 -------------------- karita÷: tÃvat te 'smÃkaæ darÓanaæ na deyam*, yÃvat traya÷ piÂakà adhÅtà iti | yÃvad asau pitaram anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena nacireïa traya÷ piÂakà adhÅtÃ÷ | yuktam uktapratibhÃnÅ dhÃrmakathika÷ saæv­tta÷ | tasyaitad abhavat*: yanv ahaæ pÆrvikÃæ pratij¤Ãæ niryÃtayeyam iti | sa pitu÷ sakÃÓaæ gata÷ | sa p­«ÂaÓ ca: kiæ putra asti kiæcid adhÅtam iti? tenoktam*: traya÷ piÂakà iti | tatas tena pitus tÃd­ÓÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà rÃjà ÃttamanÃ÷ saæv­tta÷ | tata÷ prasÃdajÃta÷ kathayati: putra kena te prayojanam iti | tenoktam*: icchÃmy ahaæ bhagavantaæ saÓrÃvakasaægham upanimantrya «a¬bhi÷ pari«kÃrair ÃcchÃdayitum iti | rÃjà kathayati: yathe«Âaæ kuru«va, vistÅrïaæ rÃjakulam iti | tatas tripiÂena bhagavÃn viæÓatisahasraparivÃra÷ praïÅtenÃhÃreïa saætarpita÷ | ekaikaÓ ca bhik«u÷ «a¬bhi÷ pari«kÃrair ÃcchÃdita÷ | tata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: yan mayà idÃnÅæ k­cchreïa pravrajyà pratilabdhÃ, tathÃgate ca saÓrÃvakasaæghe kÃrÃ÷ k­tÃ÷, anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yatra yatra jÃyeya tatra tatra këÃyavastraprÃv­ta eva Óramaïave«adhÃrÅ jÃtismaraÓ ca syÃm iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena k­kiïa÷ putra÷, ayaæ tripiÂa÷ | tenaiva hetunà ìhye rÃjakule putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko jÃtismaraÓ ca saæv­tta÷ | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_85 yaÓomitra÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ sÃrthavÃha ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tena khalu samayena durbhik«am abhÆt k­cchram* | kÃntÃradurlabha÷ (Speyer: durlambha÷) piï¬ako yÃcanakena | -------------------- Vaidya, p. 211 -------------------- naimittikaiÓ ca nirdi«Âo devo na var«i«yatÅti | yÃvat sÃrthavÃhapatnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgopeta÷ | yatra ca divase dÃrako jÃtas tatraiva divase 'nÃv­«Âir bhagnà | tasya yaÓasà sarvà ÓrÃvastÅ ÃpÆrità | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya samantÃd yaÓo vis­tam*, tasmÃd bhavatu dÃrakasya yaÓomitra iti nÃmeti | yaÓomitro dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || yadà yaÓomitro mahÃn saæv­ttas tadà jetavanaæ nirgata÷ kenacid eva karaïÅyena | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya prasÃdo jÃta÷ | prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà tÃd­ÓÅ saæsÃravairÃgyikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà saæsÃrado«adarÓÅ nirvÃïaguïadarÓÅ bhÆtvà mÃtapitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | tasya daæ«ÂrÃbhyÃm a«ÂÃÇgopetaæ pÃnÅyaæ prasravati, yenÃsya t­«Ã na bÃdhate | yadà nidÃghakÃle bhik«avas t­«ÃrtÃ÷ pÃnakasyÃrthe saægham avataranti, tadÃpy asau nÃvatarati | tato 'sya supremakà bhik«ava÷ p­cchanti: kena hetunà bhavatas t­«Ã na bÃdhata iti | sa kathayati: mamaitÃbhyÃæ daæ«ÂrÃbhyÃm a«ÂÃÇgopetaæ pÃnÅyaæ prasravati, yena na me t­«Ã bÃdhatà iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta yaÓomitreïa karmÃïi k­tÃni, yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷, daæ«ÂrÃntarÃc cëÂÃÇgopetaæ pÃnÅyaæ prasravati, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: yaÓomitreïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | yaÓomitreïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: -------------------- Vaidya, p. 212 -------------------- na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_85.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvad anyatara÷ Óre«Âhiputro 'nyatarasya v­ddhabhik«o÷ sakÃÓe pravrajita÷ | so 'laso necchati samayÃcÃrikÃæ caritum* | tata÷ sa brahmacÃribhi÷ sthavirasyopasthÃyako datta÷ | sa upasthÃyakam ÃtmÃnaæ matvà v­ddhatarÃïÃæ bhik«ÆïÃæ sakÃÓÃd upasthÃnaæ svÅkaroti | tasyÃkuÓalamÆlÃny aparyantÃni || yÃvad apareïa samayena glÃnyaæ patita÷ | sthavireïÃsya vaidyopadeÓÃd gh­taæ pÃnÃya dattam* | sa rÃtrau t­«ÃtrÃsita÷ (Speyer: t­«Ã trÃsita÷) svakaæ kamaï¬alukam upag­hya pÃnÅyaæ pÃsyÃmÅti paÓyati nirudakam* | evam ÃcÃryopÃdhyÃyÃnÃm* | yÃvat sÃæghikaæ pÃnÅyamaï¬apam avatÅrïa÷ | tad api nirudakaæ paÓyati | yÃvan nadÅcÃrikÃm avatÅrïa÷ | sÃpi nirudakà saæv­ttà | sa udvigna÷ svakÃnÃæ sabrahmacÃriïÃm udvejanÃrthaæ ÓraddhÃdeyasya ca gurutvasaædarÓanÃrtham*, nadÅcÃrikÃyÃ÷ pariv­k«a÷ (Speyer: pare v­k«a÷), tatra ÓÃÂakaæ baddhvà samabhirƬha÷, svakarmÃïi mamety avetya karmapratiÓaraïÃvasthita÷ (Speyer: karmapratisaraïÃvasthita÷) | yÃvad dvitÅye divase prabhÃtÃyÃæ rajanyÃm etad v­ttÃntaæ sabrahmacÃriïÃm Ãrocayati | tato 'sya sabrahmacÃriïa÷ pretakaraïaæ ÓrutvodvignÃ÷, itaÓ cÃmutaÓ cÃrocayitum ÃrabdhÃ÷ | tato 'sya upÃdhyÃyena pÃnÅyam upanÃmitam* | tad api na paÓyati | tenÃpi saævignena bhagavata÷ kÃÓyapasya niveditam* | bhagavatà kÃÓyapenokta÷: gaï¬År ÃkoÂyatÃm iti | tata upadhivÃrikeïa gaï¬År ÃkoÂità | buddhapramukho bhik«usaægha÷ saænipatita÷ || e«a v­ttÃnto vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ samantato vis­ta÷ | tato 'nekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi saænipatitÃni | yÃvad upÃdhyÃyena v­ddhÃnte ni«Ãdayitvà udakapurïà kuï¬ikà dattà | vatsa etat pÃnÅyaæ saæghe cÃrayeti | sa pratyak«aphaladarÓÅ tenaiva saævegena buddhe bhagavti ÓrÃvake«u ca prasÃdam utpÃdya tÅvreïÃÓayena tad udakaæ saæghe cÃritavÃn* | tato bhagavatà tasyÃnugrahÃrthaæ gajabhujasad­Óaæ bÃhum abhiprasÃrya bhÅtÃnÃm ÃÓvÃsanakareïa tad udakaæ g­hÅtaæ mahÃÓrÃvakaiÓ ca | na ca k«Åyate | yÃvat sarvasaæghe cÃritam*, tadÃpi na k«Åyate | tad atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà anekai÷ prÃïiÓatasahasrai÷ satyadarÓanaæ k­tam* | tasyÃpi saætÃne 'kuÓalamÆlÃni pratisaæh­tÃni | yadà tasmÃd glÃnyÃd vyutthita÷, tadà tena buddhapramukho bhik«usaægha÷ pÃnÅyenÃlpotsuka÷ k­ta÷ | dvÃdaÓa var«asahasrÃïi tena saæghe pÃnÅyaæ cÃritam* | yÃvan maraïakÃlasamaye praïidhÃnaæ k­tavÃn*: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yo 'sau bhagavatà kÃÓyapena uttaro nÃma mÃïavo vyÃk­ta÷: bhavi«yasi tvaæ mÃïava var«aÓatÃyu«i prajÃyÃæ ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha÷, tam aham ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam*, daæ«ÂrÃntarÃc ca me '«ÂÃÇgopetaæ pÃnÅyaæ nirgacched iti || -------------------- Vaidya, p. 213 -------------------- bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena bhik«ur ÃsÅt, ayaæ sa÷ | yat tena dvÃdaÓa var«asahasrÃïi saæghe pÃnÅyaæ cÃritam*, praïidhÃnaæ ca k­tam*, teneha janmani daæ«ÂrÃntarÃd a«ÂÃÇgopetam pÃnÅyaæ nirgacchati | tenaiva hetunÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_86 aupapÃduka÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ deve«u trÃyastriæÓe«u var«Ã upagata÷ pÃï¬ukambalaÓilÃyÃæ pÃrijÃtasya kovidÃrasya nÃtidÆre | mÃtur janitryà dharmaæ deÓayati, anye«Ãæ ca devÃnÃm* | tena khalu samayenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ ÓrÃvastyÃæ var«Ã upagato jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | atha catasra÷ par«ado yenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ tenopasaækrÃntÃ÷, mahÃmaudgalyÃyanapÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte ni«aïïÃ÷ | catasra÷ par«ada Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano dharmakathayà saædarÓayati samÃdÃpayati samuttejayati saæprahar«ayati | anekaparyÃyeïa dharmyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya saæprahar«ya tÆ«ïÅm* | atha catasra÷ par«ada utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ tenäjaliæ praïamayya Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyam idam avocat*: kaccit te bhadanta mahÃmaudgalyÃyana Órutaæ kutra bhagavÃn etarhi var«Ã upagata iti | mahÃmaudgalyÃyana Ãha: Órutaæ me bhavanto bhagavÃn deve«u trÃyastriæÓe«u var«Ã upagata÷, pÃï¬ukambalaÓilÃyÃæ pÃrijÃtasya kovidÃrasya nÃtidÆre | mÃtur janitryà dharmaæ deÓayati, anye«Ãæ ca devÃnÃæ trÃyastriæÓÃnÃm iti | atha catasra÷ par«ada÷ Ãyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya bhëitam abhinandyÃnumodya pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanebhya÷ prakrÃntÃ÷ || atha catasra÷ par«adas trayÃïÃæ vÃr«ikÃïÃm atyayÃd yenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramyÃyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya pÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte ni«aïïÃ÷ | catasra÷ par«ada Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano dharmyayà kathayà saædarÓayati (Speyer: saæpradarÓayati) samÃdÃpayati samuttejayati -------------------- Vaidya, p. 214 -------------------- saæprahar«ayati | anekaparyÃyeïa dhamyayà kathayà saædarÓya samÃdÃpya samuttejya saæprahar«ya tÆ«ïÅm* | atha catasra÷ par«ada utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yenÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyanas tenäjaliæ praïamayya Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyam idam avocat*: yat khalu bhadantamahÃmaudgalyÃyano jÃnÅyÃt* (Speyer: jÃnÃyÃc; MS: -maudgalyÃyana jÃnÅyà cira-): cirad­«Âo 'smÃbhir bhagavÃn*, parit­«itÃ÷ smo vayaæ bhagavato darÓanena | icchÃmo vayaæ bhagavantaæ dra«Âum* | saced bhadantamahÃmaudgalyÃyasyÃguru, sÃdhu bhadantamahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃmet+ | upasaækramyÃsmÃkaæ vacanena bhagavata÷ pÃdau Óirasà vandasva, alpÃbÃdhatÃæ ca p­ccha, alpÃtaÇkatÃæ ca laghÆtthÃnatÃæ ca yÃtrÃæ ca balaæ ca sukhaæ cÃnavadyatÃæ ca sparÓavihÃratÃæ ca | evaæ ca vada: jambÆdvÅpe bhadanta catasra÷ par«ada ÃkÃÇk«anti bhagavato darÓanam* | evaæ cÃhu÷: nÃsti khalu bhadanta jambÆdvÅpakÃnÃæ manu«yÃïÃæ tadrÆpà ­ddhir và anubhÃvo và yena jambÆdvÅpakà manu«yà devÃæs trÃyastriæÓÃn (Speyer: trayastriæÓÃn) abhiroheyu÷ bhagavantaæ darÓanÃyopasaækramaïÃya paryupÃsanÃya | asti khalu devÃnÃæ trÃyastriæÓÃnÃæ tadrÆpà ­ddhiÓ cÃnubhÃvaÓ ca, yena devÃs trÃyastriæÓà jambÆdvÅpam avatareyur bhagavantaæ darÓanÃyopasaækramaïÃya paryupÃsanÃya | sÃdhu bhagavÃn devebhyas trÃyastriæÓebhyo jambÆdvÅpam avatared anukampÃm upÃdÃyeti | adhivÃsayaty Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyanaÓ catas­ïÃæ par«adÃæ tÆ«ïÅbhÃvena | atha catasra÷ par«ada Ãyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya tÆ«ïÅbhÃvenÃdhivÃsanÃæ viditvà Ãyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya pÃdau Óirasà vanditvotthÃyÃsanebhya÷ prakrÃntÃ÷ || athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano 'ciraprakrÃntÃÓ catasra÷ par«ado viditvà tadrÆpaæ samÃdhiæ samÃpanno yathà samÃhite citte tadyathà balavÃn puru«a÷ saæku¤citaæ và bÃhuæ prasÃrayet*, prasÃritaæ và saæku¤cayet*, evam evÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ ÓrÃvastyÃm antarhito deve«u trÃyastriæÓe«u pratya«ÂhÃt pÃïdukambalaÓilÃyÃæ pÃrijÃtasya kovidÃrasya nÃtidÆre | tena khalu samayena bhagavÃn anekaÓatÃyà devapar«ado dharmaæ deÓayati | adrÃk«Åc ca mahÃmaudgalyÃyano bhagavantam anekaÓatÃyà devapar«ada÷ purastÃn ni«aïïaæ dharmaæ deÓayantam* | d­«Âvà ca puna÷ smitaæ prÃvirakÃr«Åt*: ihÃpi bhagavÃn ÃkÅrïo viharati tadyathà jambÆdvÅpe catas­bhi÷ par«adbhir iti | atha bhagavÃn Ãyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya cetasà cittam Ãj¤Ãya Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: na khalu maudgalyÃyana svairatvam e«Ãm*, api tu yadà me evaæ bhavati: Ãgacchantv iti, tadà Ãgacchanti | yadà me evaæ bhavati: gacchantv iti, tadà gacchanti | iti me cetasà cittam Ãj¤Ãya Ãgacchanti ca gacchanti || Ãyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte ni«aïïa÷ | ekÃntani«aïïa Ãyu«mÃn maudgalyÃyana÷ sarvÃæ devapar«adam avalokya bhagavantam idam avocat: vicitrà bateyaæ devapar«at saæni«aïïà saænipatità | santy asyÃæ devapar«adi devatà yà buddhe 'vetya prasÃdena samanvÃgatÃ÷ kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ | santi dharme, santi saæghe, santi ÃryakÃntai÷ ÓÅlai÷ samanvÃgatÃ÷, kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ | -------------------- Vaidya, p. 215 -------------------- atha bhagavÃn Ãyu«mato mahÃmaudgalyÃyanasya bhëitam anuvarïayann Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: evam etan maudgalyÃyana, evam evam etat* | vicitrà bateyaæ devapar«at saæni«aïïà saænipatità | santy asyÃæ devatà yà buddhe 'vetya prasÃdena samanvÃgatÃ÷, kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ | santi dharme, santi saæghe, santi ÃryakÃntai÷ ÓÅlai÷ samanvÃgatÃ÷, kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ || atha Óakro Óakro devÃnÃm indro bhagavata Ãyu«mataÓ ca mahÃmaudgalyÃyanasya bhëitam anuvarïayann Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: evam etad bhadanta mahÃmaudgalyÃyana, evam etat* | vicitrà bateyaæ devapar«at saæni«aïïà saænipatità | santy asyÃæ devapar«adi devatÃ÷, yà buddhe 'vetya prasÃdena samanvÃgatÃ÷, kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ | santi dharme, santi saæghe, santy ÃryakÃntai÷ ÓÅlai÷ samanvÃgatÃ÷, kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ || athÃnyatamo devaputro bhagavata Ãyu«mataÓ ca mahÃmaudgalyÃyanasya Óakrasya ca devÃnÃm indrasya bhëitam anuvarïayann Ãyu«mantaæ mahÃmaudgalyÃyanam idam avocat*: evam etad bhadanta mahÃmaudgalyÃyana, evam etat* | vicitrà bateyaæ devapar«at saæni«aïïà saænipatità | santy asyÃæ devapar«adi devatÃ÷, yà buddhe 'vetya prasÃdena samanvÃgatÃ÷ kÃyasya bhedÃd ihopapannÃ÷ | santi dharme, santi saæghe | santi ÃryakÃntai÷ ÓÅlai÷ samanvÃgatÃ÷ kÃyasya bhedÃd ihopapannà iti || tatrÃnekÃni devatÃÓatÃni anekÃni devatÃsahasrÃïy anekÃni devatÃÓatasahasrÃïi bhagavata÷ purastÃt pratyekaæ pratyekaæ srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tya tatraivÃntarhitÃni || athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyana÷ praviviktÃæ devapar«adaæ viditvà ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamayya bhagavantam idam avocat*: jambÆdvÅpe bhadanta catasra÷ par«ado bhagavata÷ pÃdau Óirasà vandante alpÃbÃdhatÃæ ca p­cchanti, alpÃtaÇkatÃæ ca laghÆtthÃnatÃæ ca yÃtrÃæ ca balaæ ca sukhaæ cÃnavadyatÃæ ca sparÓavihÃratÃæ ca | bhagavÃn Ãh: sukhino maudgalyÃyana bhavantu jambÆdvÅpe catasra÷ par«adas tvaæ ca | mahÃmaudgalyÃyana Ãha: jambÆdvÅpe bhadanta catasra÷ par«ada ÃkÃÇk«anti bhagavato darÓanam* | evaæ cÃhu÷: nÃsti bhadanta jÃmbÆdvÅpakÃnÃæ manu«yÃïÃæ tadrÆpà ­ddhir và anubhÃvo và yena jÃmbÆdvÅpakà manu«yà devÃæs trÃyastriæÓÃn abhiroheyur bhagavantaæ darÓanÃyopasaækramituæ paryupÃsanÃya | asti tu bhadanta devÃnÃæ trÃyastriæÓÃnÃæ tadrÆpà ­ddhiÓ cÃnubhÃvaÓ ca, yena devÃs trÃyastriæÓà jambÆdvÅpam avatareyur bhagavantaæ darÓanÃyopasaækramituæ paryupÃsanÃya | sÃdhu bhagavÃn devebhyaÓ trÃyastriæÓebhyo 'vatared anukampÃm upÃdÃya | bhagavÃn Ãha: tena hi tvaæ gaccha maudgalyÃyana jambÆdvÅpam* | gatvà ca catas­ïÃæ par«adÃm Ãrocaya: avatari«yati bhavanto bhagavÃn ita÷ saptame divase devebhyas trÃyastriæÓebhyo jambÆdvÅpaæ sÃækÃÓye nagare Ãpajjure dÃve udumbaramÆle iti || athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano bhagavata÷ pratiÓrutya pÃdau Óirasà vanditvà tadrÆpaæ samÃdhiæ saæpanno yathà samÃhite citte tadyathà balavÃn puru«a÷ saæku¤citaæ bÃhuæ prasÃrayet*, -------------------- Vaidya, p. 216 -------------------- prasÃritaæ và saæku¤cayet*, evam evÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano deve«u trÃyastriæÓe«v antarhita÷, jambÆdvÅpe pratya«ÂhÃt* | athÃyu«mÃn mahÃmaudgalyÃyano jambÆdvÅpam Ãgatya catas­ïÃæ par«adÃm Ãrocayati: avatari«yati bhavanto bhagavÃn ita÷ saptame divase devebhyas trÃyastriæÓebhyo jambÆdvÅpaæ sÃækÃÓye nagare Ãpajjure dÃve udumbaramÆle iti || avatÅrïo bhagavÃæs tata÷ saptame divase devebhyas trÃyastriæÓebhya÷ sÃækÃÓye nagare Ãpajjure dÃve udumbaramÆle | yadà bhagavÃn sÃmkÃÓyaæ nagaram avatÅrïa÷, tadà anekÃni prÃïiÓatasahasrÃïi bhagavato darÓanÃya saænipatitÃni | tatropapÃduko bhik«u÷ prÃdurbhÆta÷ | tena bhagavÃn saÓrÃvakasaæghas te ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragà bhaktenopanimantritÃ÷ | yÃvad gaï¬ÅdeÓanÃkÃle sahacittotpÃdÃd divyÃny ÃsanÃny udÃrapaÂÃcchÃditÃni prÃdurbhÆtÃni, divyÃni ca bhak«yabhojyÃni | tata upapÃdukena bhagavÃn divyenÃhÃreïa saætarpita÷ | te ca devÃsuragaru¬akinnaramahoragÃ÷ samyag upasthitÃ÷ | tato 'sya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ ÓrutvopapÃdukena bhik«uïà idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta upapÃdukena karmÃïi k­tÃni, yenopapÃduka÷ saæv­tta÷? sahacittotpÃdÃc cÃsya yac cintayati, tat prÃrthayate, tat sarvaæ saæ­dhyatÅti | bhagavÃn Ãha: upapÃdukenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | upapÃdukenaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_86.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | yÃvad anyatarasmin grÃmake 'raïyÃyatane pa¤ca bhik«avo var«Ã upagatÃ÷ tatraikena bhik«uïà caturïÃæ -------------------- Vaidya, p. 217 -------------------- bhik«ÆïÃæ vaiyÃv­tyaæ k­tam* | tair yujyamÃnair ghaÂamÃnair vyÃyacchamÃnai÷ sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | pa¤camena pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ k­tam*: yathaibhir mÃm Ãgamya arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, anena me kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca pravrajitasya upakaraïaviÓe«air avaikalyaæ syÃd iti || kiæ manyadhve bhik«ava÷ yo 'sau tena kÃlena tena samayena vaiyÃv­tyaæ k­tavÃn*, ayaæ sa upapÃduka iti | bhik«ava Æcu÷: kiæ karma k­taæ yenopapÃduka÷ saæv­tta÷? bhagavÃn Ãha: bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i (Speyer: viæÓatisahasrÃyu«i) prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddho vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tatrÃnyatara÷ Óre«ÂhÅ | tasya bhÃryà prasavakÃle du÷khavedanÃbhibhÆtà Ãrtasvarà kradanti | sa taæ Óabdaæ Órutvà paraæ saævegam Ãpanna÷ | sa ÓokÃgÃraæ praviÓya kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷ | tasya buddhir utpannÃ: yanv ahaæ bhagavacchÃsane pravrajya praïidhÃnaæ kuryÃm*, yena na kadÃcid garbhaÓayyÃæ pratyanubhavÃmÅti | sa tenaiva saævegena bhagavata÷ kÃÓyapasya pravacane pravrajita÷ | tena praïidhÃnaæ k­tam*: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yatra yatra jÃyeya, tatra tatropapÃduko bhaveyam*, mà kadÃcid garbhaÓayyÃæ pratyanubhaveyam iti || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena sÃrthavÃha ÃsÅt*, ayaæ sa upapÃduka÷ | yat praïidhÃnaæ k­tam*, tenopapÃduka÷ saæv­tta÷ | yat tatrÃnenendriyÃïi paripÃcitÃni, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_87 Óobhita÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kapilavastuni viharati nyagrodhÃrÃme | kapilavastuni anyatama÷ ÓÃkya ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà -------------------- Vaidya, p. 218 -------------------- a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'tikrÃnto mÃnu«avarïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam* | tasya janmany anekÃny adbhutÃni prÃdurbhÆtÃni, yai÷ kapilavastu nagaraæ samantata÷ Óobhitam* | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya janmani kapilavastu nagaraæ samantata÷ Óobhitam*, tasmÃd asya bhavatu Óobhita iti nÃmeti | Óobhito dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || sa yadà mahÃn samv­ttas tadà nyagrodhÃrÃmaæ gato bhagavato darÓanÃya | dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà Óobhitena dÃrakeïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotaÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta Óobhitena karmÃïi k­tÃni, yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko 'tikrÃnto mÃnu«avarïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam*, janmani cÃsyÃnekÃni adbhutÃni prÃdurbhÆtÃni, yai÷ kapilavastu nagaraæ samantata÷ Óobhitam*? bhagavÃn Ãha: Óobhitenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | Óobhitenaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_87.1 || -------------------- Vaidya, p. 219 -------------------- bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe catvÃriæÓadvar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ krakucchando nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa ÓobhÃvatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | Óobhena rÃj¤Ã keÓanakhastÆpa÷ prati«ÂhÃpita÷ | yÃvat kasmiæÓcit parvaïi pratyupasthite go«ÂhikÃ÷ stÆpasamÅpaæ gatÃ÷ | tais taæ stÆpaæ d­«Âvà pasÃdajÃtai÷ pu«pÃropaïaæ kartum Ãrabdham* | tatraiko go«Âhika÷ kathayati: ahaæ na karomi, mama vibhavo nÃstÅti | sa taiÓ ca go«ÂhikamadhyÃn ni«kÃsita÷ | tasya vipratisÃro jÃta÷ | tena vicitrapu«pasaægrahaæ k­tvà tasminn eva stÆpe pu«pÃropaïaæ k­tam* || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena go«Âhika ÃsÅt, yena vipratisÃrajÃtena krakucchandasya keÓanakhastÆpe pu«pÃripaïaæ k­tam*, ayam asau Óobhita÷ | anyÃny api hi bhik«ava÷ Óobhitena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ Óre«ÂhÅ | tena glÃna÷ pratyekabuddho d­«Âa÷ | tata÷ prasÃdajÃtena pÃdayor nipatya piï¬akena pratipÃdita÷ paÂena cÃcchÃdita÷ || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena Óre«ÂhÅ, ayaæ Óobhita÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati daridro 'bhÆt këÂhahÃraka÷ | sa këÂhÃnÃm arthe parvatadarÅæ pravi«Âa÷ | tena stÆpo d­«Âa÷ | tatra ca stÆpÃÇgaïe t­ïÃni jÃtÃni | tatas tena prasÃdajÃtena t­ïÃny utpÃÂya saæmÃrjanÅæ g­hÅtvà stÆpÃÇgaïaæ ca saæm­«Âam* | tata÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deydharmaparityÃgena ca abhirÆpa÷ syÃæ darÓanÅya÷ prasÃdika÷, anÃgatÃæÓ ca buddhÃn ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena këÂhahÃraka ÃsÅt, ayam evÃsau Óobhita÷ | yad anena stÆpÃÇgaïaæ saæm­«Âam*, tena yatra yatra jÃtas tatra tatrÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prasÃdika÷ saæv­tta÷ | tenaiva hetunedÃnÅm Ãrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_88 kapphiïa÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ -------------------- Vaidya, p. 220 -------------------- saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | tena khalu samayena dak«iïÃpathe kalpo nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | priyam ivaikaputrakaæ rÃjyaæ pÃlayati | so 'pareïa samayena devyà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà kapphiïa iti nÃmadheyaæ vyavasthÃpitam* | kapphiïo dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yasminn eva divase kapphiïa÷ kumÃro jÃta÷, tasminn eva divase a«ÂÃdaÓÃnÃm amÃtyasahasrÃïÃæ putrà jÃtÃ÷, sarve mahÃnagnÃ÷ | te«Ãæ pratirÆpÃïi nÃmÃni vyavasthÃpitÃni || yad rÃjà kalpa÷ kÃladharmeïa saæyukta÷, tasyÃtyayÃt kapphiïa÷ kumÃro rÃjye prati«Âhita÷ | tÃni cëÂÃdaÓÃmÃtyaputrasahasrÃïi sarvÃïy amÃtyatve niyuktÃni | athÃpareïa samayena rÃjà mahÃkapphiïo '«ÂÃdaÓÃmÃtyasahasrapariv­to m­gavadhÃya nirgata÷ | purastÃt p­«ÂhataÓ ca sarvabalaugham avalokyÃmÃtyÃn Ãmantrayate: asti bhavanta÷ kasyacid evaærÆpo balaugha÷ tadyathà mamaivaitarhÅti? tata÷ priyavÃdibhir amÃtyair abhihitam*: deva nÃnyasya kasyacid iti | atha madhyadeÓÃd vaïijo dak«iïÃpathaæ gatÃ÷ | tai rÃj¤o mahÃkapphiïasya prÃbh­tam upanÅtam* | rÃj¤Ã uktÃ÷: bho vaïija÷, kas tatra rÃjeti | vaïija÷ kathayanti: deva kecid deÓà gaïÃdhÅnÃ÷ kecid rÃjÃdhÅnà iti | yÃvad rÃj¤Ã mahÃkapphiïena ÓrÃvastyÃdi«u «aÂsu mahÃnagare«u dÆtasaæpre«aïaæ k­tam* | yady utthità bhavatha nopave«Âavyam*, ÓÅghram Ãgantavyam*, anyathà va uttamena daï¬ena samanuÓÃsi«yÃmÅti | etad vacanam upaÓrutya «aïmahÃnagaravÃsino rÃjÃno bhÅtÃs trastÃ÷ saævignà Ãh­«ÂaromakÆpÃ÷ saægamya samÃgamya ekasamÆhena ÓrÃvastÅm anuprÃptÃ÷ | tato bhagavatsakÃÓaæ gatÃ÷ | tai÷ sa v­ttÃnto bhagavato vistareïa nivedita÷ | bhagavatà te samÃÓvÃsitÃ÷, uktÃÓ ca: sa dÆto matsakÃÓam Ãnetavya iti | tatas tair dÆtasya niveditam* | asty asmÃkaæ rÃjÃdhirÃja, taæ tÃvat paÓyeti || tato bhagavatà dÆtÃgamanam avetya jetavanaæ catÆratnamayam nirmitaæ devÃnÃm iva sudarÓanaæ nagaram* | atra catvÃro mahÃrÃjÃno dauvÃrikÃ÷ sthÃpitÃ÷, airÃvatasad­Óà hastina÷, bÃlÃhakasad­Óà aÓvÃ÷, nandÅgho«asad­Óà rathÃ÷, vyìayak«sad­Óà manu«yÃ÷ | svayaæ ca bhagavatà cakravartive«o nirmita÷, saptatÃlodgataæ ca sim÷Ãsanaæ yatra bhagavÃn ni«aïïÃ÷ | tato dÆtas tathÃvidhÃæ ÓobhÃæ d­«Âvà paraæ vismayam Ãpanna÷ | tato bhagavatà lekhaæ lekhayitvà sa dÆto 'bhihita÷: kapphiïo madvacanÃd vaktavya÷: lekhavÃcanasamakÃlam eva yady utthito bhavasi, nopave«Âavyam*, ÓÅghram Ãgantavyam* | -------------------- Vaidya, p. 221 -------------------- athavà nÃgacchasi, aham eva mahatà balaughena sÃrdham Ãgami«yÃmÅti | tato dÆtena gatvà rÃj¤o mahÃkapphiïasya lekhaæ vÃcikaæ ca yat saædi«Âaæ tat sarvaæ niveditam* || tata÷ kapphiïo rÃjà a«ÂÃdaÓÃmÃtyagaïasahasrapariv­to 'nupÆrveïa ca¤cÆryamÃïa÷ ÓrÃvastÅm anuprÃpta÷ | prÃtisÅmÃÓ ca rÃjÃno rÃjÃnaæ mahÃkapphiïaæ pratyudgatÃ÷ | tair mahÃsatkÃreïa nagaraæ praveÓita÷ | mÃrgaÓramaæ prativinodya bhagavato niveditavanta÷ | tato bhagavatà tasyÃgamanam avetya jetavanaæ catÆratnamayaæ nirmitaæ devÃnÃm iva sudarÓanaæ nagaram* | yatra catvÃro mahÃrÃjÃno dauvÃrikÃ÷ sthÃpitÃ÷ | airÃvatasad­Óà hastina÷, bÃlÃhakasad­Óà aÓvÃ÷, nandÅgho«asad­Óà rathÃ÷, vyìayak«asad­Óà manu«yÃ÷ | svayaæ ca bhagavatà cakravartive«o nirmita÷ | saptatÃlodgataæ ca siæhÃsanaæ sarvaæ tathaiva nirmitam* | tato rÃjà mahÃkapphiïo jetavanaæ pravi«Âa÷ | sahadarÓanÃd asya yo rÆpo rÆpamada÷, aiÓvarye aiÓvaryamada÷, sa prativigata÷ | baladarpo 'dyÃpi pratibÃdhata eva | tato bhagavatà laukikaæ cittam utpÃditam*: aho bata Óakro devendra aindraæ dhanur ÃdÃya Ãgacchatv iti | sahacittotpÃdÃd bhagavata÷ Óakro devendra÷ sÃrathive«eïa aindraæ dhanur upanÃmayati | bhagavatà mahÃkapphiïasyopanÃmitam* | tac ca rÃjà mahÃkapphiïa utkra«Âum api na Óaknoti, kuta÷ punar Ãropayi«yati | tato bhagavatà saptÃyobheryo nirmittÃ÷ | svayaæ ca tad dhanur ardhacandrÃkÃreïÃropya Óara÷ k«ipta÷, yena tÃ÷ saptÃyobheryaÓ chidrÅk­tÃ÷ | tata÷ Óabdaæ nirgata÷: Ãrabhadhvaæ ni«krÃmata yujyadhvaæ buddhaÓÃsane | dhunÅta m­tyuna÷ sainyaæ na¬ÃgÃram iva ku¤jara÷ || AVÁ_88.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramattaÓ cari«yati | prahÃya jÃtisaæsÃraæ du÷khasyÃntaæ kari«yati || AVÁ_88.2 || iti sa ca Óabdo yÃvad akani«ÂhÃn devÃn gata÷ | tato rÃj¤a÷ kapphiïasya yo 'bhÆd balamada÷, sa prativigata÷ | tasya buddhir utpannÃ: kim idam iti | tato bhagavÃn rÃj¤o mahÃkapphiïasya cittaprakÃram upalak«ya rÃjave«am antardhÃpya idaæ sÆtram ÃradbhavÃn*: daÓabalasamanvÃgato bhik«avas tathÃgato 'han samyaksaæbuddhaÓ catur vaiÓÃradyaviÓÃrada udÃram Ãr«abhaæ sthÃnaæ pratijÃnÅte, brahmacaryaæ pravartayati, par«adi samyaksiæhanÃdaæ nadati: yadutÃsmin satÅdaæ bhavati, asyotpÃdÃd idam utpadyate | yaduta avidyÃpratyayÃ÷ saæskÃrÃ÷ | saæskÃrapratyayaæ vij¤Ãnam* | vij¤Ãnapratyayaæ nÃmarÆpam* | nÃmarÆpapratyayaæ «a¬Ãyatanam* | «a¬ayatanapratyaya÷ sparÓa÷ | sparÓapratyayà vedanà | vedanÃpratyayà t­«ïà | t­«ïÃpratyayam upÃdÃnam* | upÃdÃnapratyayo bhava÷ | bhavapratyayà jÃti÷ | jÃtipratyayà jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsÃ÷ saæbhavanti | evam asya kevalasya mahato du÷khaskandhasya samudayo bhavati | yaduta asminn asatÅdaæ na bhavati, asya nirodhÃd idaæ nirudhyate | yaduta avidyÃnirodhÃt saæskÃranirodha÷ -------------------- Vaidya, p. 222 -------------------- | saæskÃranirodhÃd vij¤Ãnanirodha÷ | vij¤ÃnanirodhÃn nÃmarÆpanirodha÷ | nÃmarÆpanirodhÃt «a¬Ãyatananirodha÷ | «a¬ÃyatananirodhÃt sparÓanirodha÷ | sparÓanirodhÃd vedanÃnirodha÷ | vedanÃnirodhÃt t­«ïÃnirodha÷ | t­«ïÃnirodhÃd upÃdÃnanirodha÷ | upÃdÃnanirodhÃd bhavanirodha÷ | bhavanirodhÃj jÃtinirodha÷ | jÃtinirodhÃj jarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsà nirudhyante | evam asya kevalasya mahato du÷khaskandhasya nirodho bhavati | svÃkhyÃto me bhik«avo dharma÷, uttÃno viv­taÓ chinnaplotiko yÃvad devamanu«yebhya÷ samyaksuprakÃÓita÷ | evaæ svÃkhyÃte me dharme uttÃne viv­te chinnaplotike yÃvad devamanu«yebhya÷ samyaksuprakÃÓite yÃvad alam eva bhik«ava÷ ÓraddhÃpravrajitena kulaputreïa alaæ yogÃya alam apramÃdÃya, alaæ ÓÃstu÷ ÓÃsane yogam Ãpattum*, kÃmaæ tvaksnÃyvasthy avati«ÂhatÃm*, pariÓu«yatu ÓarÅrÃn mÃæsaÓoïitam* | atha ca punar yat tadÃrabdhavÅryeïa prÃptavyaæ sthÃmavatà vÅryavatà utsÃhinà d­¬haparÃkrameïÃnik«iptadhureïa kuÓale«u dharme«u, tadvahanÃnuprÃptà na vÅryasya sraæsanaæ bhavi«yati | tat kasya heto÷? du÷khaæ hi kusÅdo viharati vyavakÅrïa, pÃpakair akuÓalair dharmai÷ sÃækleÓikai÷ paunarbhavikai÷ sajvarair du÷khavipÃkai÷ ÃyatyÃæ jÃtijarÃmaraïÅyai÷ mahataÓ cÃrthasya parihÃïir bhavati | ÃrabdhavÅryas tu sukhaæ viharaty avakÅrïa÷ pÃpakair akuÓalair dharmai÷ sÃækleÓikai÷ paunarbhavikai÷ sajvarair du÷khavipÃkai÷ ÃyatyÃæ jÃtijarÃmaraïÅyai÷ | mahataÓ cÃrthasya pÃripÆrir bhavati | maï¬ayeyam idaæ pravacanaæ yaduta ÓÃstà ca saæmukhÅbhÆta÷ | dharmaÓ ca deÓyata aupaÓamika÷ pÃrinirvÃïika÷ saæbodhigÃmÅ sugatapravedita÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ÃtmÃrthaæ ca samanupaÓyadbhi÷ parÃrthaæ cobhayÃrthaæ ca, idaæ pratisaæÓik«itavyam: kaccin na÷ pravrajyà amoghà bhavi«yati, saphalà sukhodayà sukhavipÃkà | ye«Ãæ ca paribhok«yÃmahe cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃn*, te«Ãæ ca te kÃrÃ÷ k­tÃ÷ kaccid atyarthamahÃphalà bhavi«yanti, mahÃnuÓaæsà mahÃdyutayo mahÃvaistÃrÃ÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || asmin khalu dharmaparyÃye bhëyamÃïe rÃj¤Ã mahÃkapphiïena a«ÂÃdaÓÃmÃtyagaïasahasraparivÃreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta kapphiïena karmÃïi k­tÃni, yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdiko '«ÂÃdaÓÃmÃtyagaïasahasraparivÃro mahÃnagnabala÷, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: kapphiïenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | -------------------- Vaidya, p. 223 -------------------- kapphiïena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_88.3 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany ekanavate kalpe vipaÓyÅ nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa bandhumatÅæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati bandhumatÅyake dÃve | yÃvad anyatamena sÃrthavÃhena mahÃsamudrÃt prabhÆtÃni ratnÃny ÃnÅtÃni | vipaÓyÅ samyaksaæbuddha÷ saÓrÃvakasaæghas traimÃsyaæ bhaktenopanimantrita÷ | vihÃraæ ca kÃrayitvà cÃturdiÓÃya bhik«usaæghÃya bhik«usaæghÃya niryÃtitavÃn* || kiæ manyadhve bhik«ava÷ yo 'sau sÃrthavÃha÷, e«a evÃsau kapphiïo rÃjà tena kÃlena tena samayena | yad anena vipaÓyÅ samyaksaæbuddhÃ÷ saÓrÃvakasaæghas traimÃsyaæ svÃntarg­he bhaktenopanimantrita÷, vihÃraæ ca kÃrayitvà cÃturdiÓÃya bhik«usaæghÃya niryÃtita÷ ### {tenedÃnÅm abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ saæv­tta÷} ### aparÃïy api bhik«ava÷ kapphiïena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ mahÃnagaryÃæ brahmadatto nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | dhÃrmiko dharmarÃjo dharmeïa rÃjyaæ kÃrayati | so 'pareïa samayena saæprÃpte vasantakÃlasamaye, saæpu«pite«u pÃdape«u, haæsakrau¤camayÆraÓukaÓÃrikÃkokilajÅva¤jÅvakanirgho«ite vana«aï¬e a«ÂÃdaÓÃmÃtyagaïasahasrapariv­ta udyÃnaæ nirgata÷ | tena tatrodyÃne glÃna÷ pratyekabuddha÷ d­«Âa÷ | sa tena sÃæpreyabhojanena traimÃsyam upasthita÷ | parinirv­tasya ca ÓarÅrastÆpaæ kÃrayitvà amÃtyagaïasahÃyena tailÃbhi«eko datta÷ | tena saparivÃro mahÃnagnabalÃdhÃnena saæv­tta÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajite babhÆva | tatrÃnenendriyaparipÃka÷ k­ta÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 224 -------------------- ******************************************************* AVÁ_89 bhadrika÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme || yadà bhagavÃn «a¬var«Ãbhisaæbuddho dvÃdaÓavar«anirgata÷ kapilavastu anuprÃpta÷, tadà droïodanÃm­todanapramukhair anekai÷ ÓÃkyasahasrai÷ satyadarÓanaæ k­taæ sthÃpayitvà rÃjÃnaæ Óuddhodanam* | tato rÃjà Óuddhodanas tÃæ putraÓobhÃæ d­«Âvà paraæ vismayam Ãpanna÷ | tasya buddhir utpannÃ: yadi me putro na pravrajito 'bhavi«yat*, so 'yam abhavi«yad rÃjà cakravartÅ caturantavijetà dhÃrmiko dharmarÃja÷ | sa etarhi jaÂilapravrajitaparivÃro na Óobhate | yanv ahaæ ÓÃkyakulebhya ekaikaæ pravrÃjayeyam iti | tato rÃj¤Ã Óuddhodanena nagare ghaïÂÃvagho«aïaæ kÃritam*: sarvaÓÃkyai÷ saænipattavyam iti | tata÷ sarvaÓÃkye«u saænipatite«u rÃjà Óuddhodana÷ kathayati: Ó­ïvantu bhavanta÷ ÓÃkyÃ÷ | yadi sarvÃrthasiddha÷ kumÃro na pravrajito 'bhavi«yat*, yad yu«mÃbhir evopasthÃnaæ k­tam abhavi«yat* | tad idÃnÅm asya pravrajitasya ekaikena kulapuru«eïa ÓÃkyenopasthÃyakena pravrajitavyam iti | tato bhadrikÃniruddharevatadevadattaprabh­tÅni pacca kumÃraÓatÃni pravrajitÃni | te«Ãm upÃlir nÃma kalpaka upasthÃyaka÷ tÃn pravrajitÃn d­«Âvà roditum Ãrabdha÷ | tata÷ ÓÃkyai÷ p­«Âa÷: kimartham upÃle rudyata iti | sa karuïadÅnavilambitair ak«arair uvÃca: yÆyaæ pravrajitÃ÷ | ko mamedÃnÅæ bhahtÃcchÃdanena paripÃlanaæ kari«yatÅti | tata÷ ÓÃkyà Æcu÷: tena hi upÃle, paÂakaæ prasÃrayeti | tena paÂaka÷ prasÃrita÷ | tata÷ ÓÃkyai÷ ÓarÅrÃvalagnÃnÃæ hÃrÃrdhahÃramaïimukhtÃvai¬ÆryakeyÆrÃÇgulÅyakÃnÃæ mahÃn rÃÓi÷ k­ta÷ | tata upÃle÷ kalpakasya tÃn d­«Âvà vicitraæ cÃlaækÃram abhivÅk«ya yoniÓo manasikÃra utpanna÷: ime tÃvac chÃkyÃ÷ kularÆpayuvanavanto 'nta÷purÃïi imaæ cÃlaækÃraæ kheÂavad uts­jya pravrajitÃ÷ | kim utÃham alpavibhava÷ imam alaækÃraæ g­haæ ne«yÃmi? alam anena | yanv aham etÃn anupravrajeyam iti | athopÃli÷ kalpako yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷, upasaækramya bhagavata÷ pÃdayor nipatya bhagavantam idam avocat*: yadi bhagavan mÃd­ÓÃnÃæ pravrajyà asti, labheyÃhaæ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam*, careyam aham bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavatà ehibhik«ukayà pravrÃjita÷ || tato bhadrikapramukhÃni pa¤ca ÓÃkyaÓatÃni bhik«unepathyadhÃrÅïi (Speyer: bhik«uve«adhÃrÅïi) buddhapramukhasya bhik«usaæghasya praïÃmaæ kart£æ prav­ttÃni | te upÃliæ j¤Ãtvà kularÆpavibhavÃnvitatvÃn necchanty upÃle÷ -------------------- Vaidya, p. 225 -------------------- praïÃmaæ kartum* | tatra bhagavÃn Ãyu«mantaæ bhadrikam Ãmantrayate: bhadrika kartavyo 'sya praïÃma÷, yasmÃd idaæ mÃmakaæ ÓÃsanaæ na kularÆpayauvanaiÓvaryacÃturvarïyaviÓuddhim apek«ata iti | tato mÆlanik­ttà iva drumà bhadrikapramukhÃni pa¤ca ÓÃkyaÓatÃni dharmatÃm avalambya pÃdayor nipatitÃni | te«Ãm pÃdavandanasamakÃlam eveyaæ mahÃp­thivÅ «a¬vikÃraæ prakampità | tatrÃyu«matà bhadrikeïa yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | sa ca mahÃtmà hÅnadÅnÃnukampÅ | so 'pareïa samayena pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ gocarÃya prasthita÷ | yÃvad anyataracaï¬ÃlakaÂhinaæ piï¬Ãya pravi«Âa÷ | tena khalu samayena rÃjà prasenajit kauÓala ekapuï¬arÅkaæ hastinÃgam abhiruhya dÅrgheïa cÃrÃyaïena sÃrathinà bhagavato darÓanÃya saæprasthita÷ | dadarÓa rÃjà prasenajit kauÓalo bhadrikaæ ÓÃntendriyaæ ÓÃntamÃnasam*, parameïa ca cittadamavyupaÓamanasamanvÃgataæ pÃæsukÆlaprÃv­taæ lÆhaæ piï¬apÃtaæ g­hÅtvà tasmÃc caï¬ÃlakaÂhinÃn nirgacchantam* | d­«Âvà ca punar dÅrghaæ cÃrÃyaïaæ sÃrathim Ãmantrayate: syÃd ayaæ cÃrÃyaïa bhadriko bhik«u÷? evaæ yathà vadasi | iti Órutvà rÃjà prasenajit kauÓala÷ saæmoham Ãpanna÷, p­thivyÃæ mÆrcchita÷ patita÷ | tato jalapari«ekapratyÃgataprÃïacetaso labdhamÃnasaÓ cÃrÃyaïena sÃrathinotthÃpita÷ || tato rÃjà bhagavatsakÃÓam upasaækramya bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà bhagavantam uvÃca: bhagavan, adbhutaæ me d­«Âam* | asau bhadrika÷ ÓÃkyarÃja÷ pÃæsukÆlaprÃv­to lÆhaæ piï¬apÃtaæ g­hÅtvà devamanu«yÃvarjanakareïÃtipraÓÃnteneryÃpathena piï¬apÃtam ÃdÃya caï¬ÃlakaÂhinÃn nirgata÷ | tasya mamaitad abhavat*: ÃÓcarya yÃvat suvinÅtaæ bhagavacchÃsanam*, yatra nÃma evaævidhÃ÷ kumÃrÃ÷ sukhaidhità evaævinÅtapracÃrÃ÷ saæv­ttà iti | bhagavÃn Ãha: aparam api mahÃrÃja bhadrikasyÃÓcaryaæ Ó­ïu | ayaæ mahÃrÃja bhadriko 'raïyagato và v­k«amÆlagato và ÓÆnyÃgÃragato và trir udÃnayati: aho bata saukhyam* | yad aham apravrajita÷ san rÃjakulamadhyagato 'mÃtyanaigamajÃnapadasusaærak«ita÷ prÃkÃraparikhÃdvÃrastÆpÃbhinigƬha÷ pariÓaÇkitah­daya÷ saævigna÷ samantata÷ÓaÇkÅ nidrÃæ nÃsÃdayÃmi | so 'ham etarhi nirapek«a÷ kÃye jÅvite ca sukhaæ yatratatrastho viharÃmÅti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta bhadrikeïa pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃni, yenÃbhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika ìhye rÃjakule pratyÃjÃta÷ | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: bhadrikeïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | bhadrikeïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? -------------------- Vaidya, p. 226 -------------------- na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi api kalpaÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_89.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ koÂÂamallaka÷ k«utk«ÃmaparigataÓarÅra÷ itaÓ cÃmutaÓ cÃnvÃhiï¬ate | yÃvad anyatarà dÃrikà pÆpalikà ÃdÃya gacchati | tatas tena koÂÂamallakena sà dÃrikà pÆpalikÃnÃm arthe abhibhÆtà | tato balÃd ekÃm pÆpalikÃm ÃdÃya itas tata÷ (Speyer: tata÷) palÃyitum Ãrabdha÷ | sà cÃsya dÃrikà p­«Âhata÷ samanubaddhaiva | tato 'sau koÂÂamallaka÷ sahasà nadÅcÃrikÃm uttÅrïa÷ | asati buddhÃnÃm utpÃde pratyekabuddhà loka utpadyante hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | tadà anyatara÷ pratyekabuddhas tasya koÂÂamallakasyÃgrata÷ sthita÷ | tata÷ koÂÂamallasya taæ pratyekabuddhaæ ÓÃnteryÃpathaæ d­«Âvà mahÃn prasÃdo jÃta÷ | tena svaæ vyasanam agaïayya pratyekabuddhÃya pÆpalikà pratipÃdità | tasya viprahar«asaæjananÃrthaæ vitatapak«a iva haæsarÃjo gaganatalam abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdha÷ | tata÷ koÂÂamallakas tad atyadbhutaæ devamanu«yÃvarjanakaraæ prÃtihÃryaæ d­«Âvà mÆlanik­ttà iva druma÷ pÃdayor nipatya praïidhÃnaæ kartum Ãrabdha÷: yan me siddhavrato dak«iïÅya÷ pÆpalikayà pratipÃdita÷, anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yatra yatra jÃyeya, tatra tatroccakulÅna÷ syÃm*, evaævidhÃnÃæ ca dharmÃïÃæ lÃbhÅ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ cÃta÷ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena koÂÂamallaka÷, ayam asau bhadrika÷ | yat tena pratyekabuddha÷ pÆlikayà pratipÃdita÷, tasya karmaïo vipÃkenìhye ÓÃkye pratyÃgata÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva | tatrÃnena daÓa var«asahasrÃïi brahmacaryÃvÃsa÷ pratipÃlita÷ | tenedÃnÅm Ãrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 227 -------------------- ******************************************************* AVÁ_90 rëÂrapÃla÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ sthÆlako«Âham upaniÓritya viharati sthÆlako«ÂhakÅye vana«aï¬e | tena khalu samayena sthÆlako«Âhake kauravyo nÃma rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam akhilam akaïÂakam* | ekaputram iva rÃjyaæ pÃlayati | tasya bhrÃt­putro rëÂrapÃlo nÃmnà abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya vinayakÃlam avek«ya bhagavÃn pÆrvÃhïe nivÃsya pÃtracÅvaram ÃdÃya bhik«ugaïapariv­to bhik«usaæghapurask­ta÷ sthÆlako«Âhakaæ piï¬Ãya pravi«Âa÷ | dadarÓa rëÂrapÃlo buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya bhagavato 'ntike cittaæ prasannam* | sa prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdayor nipatya pravrajyÃæ yÃcate | tatas taæ bhagavÃn Ãha: vatsa anuj¤Ãto 'si mÃtÃpit­bhyÃm iti? rëÂrapÃla÷ kathayati: no bhadanteti | bhagavÃn Ãha: na hi vatsa tathÃgatà và tathÃgataÓrÃvakà và anuj¤Ãtaæ mÃtÃpit­bhyÃæ pravrÃjayanti, upasaæpÃdayanti ceti || tato rëÂrapÃlo mÃtÃpitro÷ sakÃÓam upasaækrÃnta÷ | upasaækramya buddhasya varïaæ bhëate: d­«Âo mayà bhagavä chÃkyamuni÷ samyaksaæbuddha÷ | sphÅtaæ cakravartirÃjyam apahÃya pravrajita÷ «a«Âiæ cÃnta÷purasahasrÃïi | muï¬a÷ saæghÃÂiprav­tto 'sminn eva sthÆlako«Âhake piï¬apÃtam aÂati | tad arhato yuvÃæ mÃm anuj¤Ãtum*: yad ahaæ taæ bhagavantaæ pravrajitam anupravrajeyam iti | tato 'sya mÃtÃpitarau nÃnujÃnÅta÷ | tatas tenaiko bhaktaccheda÷ k­ta÷ | dvau trayo và yÃvac cha¬ bhaktacchedÃ÷ k­tÃ÷ || atha rëÂrapÃlasya mÃtÃpitarau yena rëÂrapÃlo g­hapatiputras tenopasaækrÃntau | upasaækramya rëÂrapÃlaæ g­hapatiputram idam avocatÃm*: yat khalu tÃta rëÂrapÃla jÃnÅyÃ÷: tvaæ hi sukumÃra÷ sukhai«Å | na tvaæ jÃnako du÷khasya | du«karaæ brahmacaryam*, du«karaæ prÃvivekyam*, durabhiramam ekatvam*, durabhisaæbodhÃny araïyavanaprasthÃni, prÃntÃni ÓayanÃsanÃny adhyÃvastum* | ihaiva tvaæ tÃta rëÂrapÃla ni«adya kÃmÃæÓ ca paribhuÇk«va, dÃnÃni ca dehi, puïyÃni ca kuru | evam ukte rëÂrapÃlo g­hapatiputras tÆ«ïÅm* || -------------------- Vaidya, p. 228 -------------------- atha rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya mÃtÃpitarau j¤ÃtÅn udyojayata÷: aÇga tÃvaj j¤Ãtaya÷ tÃtaæ rëÂrapÃlam utthÃpayata | atha rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya j¤Ãtayo yena rëÂrapÃlo g­hapatiputras tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramya rëÂrapÃlaæ g­hapatiputram evam avocan: yat khalu tÃta rëÂrapÃla jÃnÅyÃ÷: tvaæ hi sukumÃra÷ sukhai«Å | na tvaæ jÃnako du÷khasya | du«karaæ brahmacaryam, du«karaæ prÃvivekyaæ, durabhiramam ekatvam, durabhisaæbodhÃny araïyavanaprasthÃni, prÃntÃni ÓayanÃsanÃny adhyÃvastum* | ihaiva tvaæ tÃta rëÂrapÃla ni«adya kÃmÃæÓ ca paribhuÇk«va, dÃnÃni ca dehi, puïyÃni ca kuru | evam ukte rëÂrapÃlo g­hapatiputras tÆ«ïÅm* || atha rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya mÃtÃpitarau rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya vayasyakÃn udyojayata÷: aÇga tÃvat kumÃrÃ÷, tÃtaæ rëÂrapÃlam utthÃpayata | atha rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya vayasyakà yena rëÂrapÃlo g­hapatiputras tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramya rëÂrapÃlaæ g­hapatiputram idam avocan: yat khalu saumya rëÂrapÃla jÃnÅyÃ÷: tvaæ hi sukumÃra÷ sukhai«Å | na tvaæ jÃnako du÷khasya | du«karaæ brahmacaryam, du«karaæ prÃvivekyaæ, durabhiramam ekatvam, durabhisaæbodhÃny araïyavanaprasthÃni, prÃntÃni ÓayanÃsanÃny adhyÃvastum* | ihaiva tvaæ saumya rëÂrapÃla ni«adya kÃmÃæÓ ca paribhuÇk«va, dÃnÃni ca dehi, puïyÃni ca kuru | evam ukte rëÂrapÃlo g­hapatiputras tÆ«ïÅm* || atha rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya vayasyakà yena rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya mÃtÃpitarau tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramya rëÂrapÃlasya g­hapatiputrasya mÃtÃpitarÃv idam avocan*: amba tÃta, anujÃnÅtaæ saumya rëÂrapÃlaæ pravrajituæ samyag eva Óraddhayà agarÃd anagÃrikÃm*, kiæ m­tena kari«yatha? sacet tÃta÷ pravrajyÃyÃm abhiraæsyate, jÅvantam enaæ drak«yadhve | sacen nÃbhiramate, kà anyà putrasya gatir anyatra mÃtÃpitarÃv eva | evam ÃvÃæ kumÃrakÃ÷ tÃtaæ rëÂrapÃlam anujÃnÅyÃva÷ | sacet pravrajyopadarÓi«ya{ty ÃtmÃnam*} || atha rëÂrapÃlo g­hapatiputro 'nupÆrveïa kÃyasya sthÃmaæ ca balaæ ca saæjanayya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavatpÃdau Óirasà vanditvaikÃnte 'sthÃt* | ekÃnte sthito rëÂrapÃlo g­hapatiputro bhagavantam idam avocat*: anuj¤Ãto 'smi bhagavan mÃtÃpit­bhyÃm* | labheyÃhaæ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | careyam ahaæ bhagavato 'ntike brahmacaryam* | labdhavÃn rëÂrapÃlo g­hapatiputra÷ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | sa evaæ pravrajita÷ sann idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo -------------------- Vaidya, p. 229 -------------------- vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«o 'gro me bhik«avo bhik«ÆïÃæ mama ÓrÃvakÃïÃæ {ÃraïyakÃnÃæ }yaduta rëÂrapÃlo bhiksur iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta rëÂrapÃlena karmÃïi k­tÃni, yenìhye rÃjakule pratyÃjata iti | abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: rëÂrapÃlenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | rëÂrapÃlena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_90.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani videharÃja÷ saparivÃra÷ paracakravitrÃsito 'ÂavÅm anuprÃpta÷ | sa madhyÃhne tÅk«ïasÆryaraÓmiparitÃpita÷ sabalaugha itaÓ cÃmutaÓ ca paribhramati, mÃrgaæ ca nÃsÃdayati | asati ca buddhÃnÃm utpÃde pratyekabuddhà loka utpadyante hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | yÃvad anyatara÷ pratyekabuddhas tasmin kÃntÃramÃrge prativasati | tena kÃruïyam utpÃdya tasya videharÃjasya mÃrgo vyapadi«Âa÷, pÃnÅyahradaÓ ca darÓita÷, yena sa rÃjà i«Âena jÅvitenÃcchÃdita÷ | tato rÃj¤Ã prasÃdajÃtena svanagaram ÃnÅya traimÃsyaæ sarvopakaraïair upasthita÷ | parinirv­tasya cÃsya ÓarÅrastÆpaæ kÃrayÃmÃsa | praïidhÃnaæ ca k­tavÃn: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ labhÅ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ ca ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena rÃjà babhÆva, ayaæ sa rëÂrapÃla÷ | aparÃïy api rëÂrapÃlena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tena khalu samayena vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ k­kÅ rÃjà rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | dhÃrmiko dharmarÃjo dharmeïa rÃjyaæ kÃrayati | tasya kanÅyÃn putra ­«ipatanaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc -------------------- Vaidya, p. 230 -------------------- cÃsya bhagavato 'ntike cittam abhiprasannam* | prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tato 'sya bhagavatà kÃÓyapena dharmo deÓita÷ | tena prasÃdajÃtena bhagavÃn kÃÓyapa÷ saparivÃra upasthita÷ | ÓaraïagamanaÓik«ÃpadÃni g­hÅtÃni | parinirv­tasya ca stÆpe kanÅyä chatram ÃropitavÃn* | kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau rÃjaputra÷, ayam evÃsau rëÂrapÃlas tena kÃlena tena samayena | aparÃïy api rëÂrapÃlena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ mahÃnagaryÃm anyatamo mÆliko brÃhmaïa÷ | sa mÆlÃnÃm arthe 'nyatamaæ parvatam abhirƬha÷ | tena tatra paryaÂatà vanÃnte glÃna÷ pratyekabuddho d­«Âa÷ | tatas tena prasÃdajÃtena tasyopasthÃnaæ k­tam* | yadà glÃnyÃd vyutthita÷, tadà piï¬akena pratipÃdya praïidhÃnaæ k­tam*: aham apy evaævidhÃnÃæ {guïÃnÃæ} labhÅ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ cÃta÷ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena mÆliko brÃhmaïa÷, ayam evÃsau rëÂrapÃla÷ | tasya karmaïo vipÃkena saæsÃre na kadÃcid du÷kham anubhÆtavÃn* | idÃnÅm apy ìhye rÃjakule pratyÃjÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | tenaiva hetunÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 231 -------------------- daÓamo varga÷ | tasyoddÃnam*: subhÆti÷ sthaviraÓ cÃpi hasta leku¤cikas tathà | saæsÃro guptikaÓ cÃpi virÆpo gaÇgikena ca | dÅrghanakha÷ saægÅtiÓ ca vargo bhavati samuddita÷ || ******************************************************* AVÁ_91 subhÆti÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | yadà bhagavatà anuttarÃæ samyaksaæbodhim abhisaæbudhya ÓrÃvakà niyuktÃs te«u janapade«u vineyajanÃnugrahÃrtham*, tadà ye 'dhyÃyinas te sumerupari«aï¬ÃyÃæ dhyÃnaparà sthitÃ÷ | yÃvat suparïipak«irÃjena mahÃsamudrÃn nÃgapotalaka uddh­ta÷ | sa taæ sumerupari«aï¬ÃyÃm Ãropya bhak«ayitum Ãrabdha÷ | tato nÃgapotalako jÅvitÃd vyaparopyamÃïo mahÃÓrÃvakÃïÃm antike cittam abhiprasÃdya kÃlagata÷ || sa kÃlaæ k­tvà ÓrÃvastyÃæ bhÆtir nÃma brÃhmaïa÷, tasyÃgramahi«yÃ÷ kuk«Ãv upapanna÷ | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya pità bhÆti÷, tasmÃd bhavatu dÃrakasya subhÆtir iti nÃmeti | subhÆtir dÃraka unnÅto vardhito mahÃn samv­tta÷ | sa pÆrveïa hetubalÃdhÃnena atÅva ro«aïa÷ krodhaparyavasthÃnabahulo mÃtÃpit­bhyÃm ÃtharvaïÃd vinivartya ­«i«u pravrÃjita÷ | sa ca tatra dhyÃnapara÷ saæyato 'nyatarad vana«aï¬am upaniÓritya viharati | tatra ca vana«aï¬e devatà prativasati d­«Âasatyà | tasyÃ÷ kÃruïyam utpannam*: ayaæ kulaputra÷ krodhaparyavasthÃnabahalo viÓe«aæ nÃdhigacchati | yanv aham enaæ bhagavaddarÓane niyojayeyam iti | tatas tayà devatayà subhÆte÷ purastÃd buddhasya varïo bhëito dharmasya ca saæghasya ca | tata÷ subhÆter bhagavaddarÓanahetor abhilëa utpanna÷ | tato devatayà ­ddhyanubhÃvÃd (Speyer: ­ddhyÃnubhÃvÃd) bhagavatsakÃÓam upanÅta÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃsya yo 'bhÆt satve«v -------------------- Vaidya, p. 232 -------------------- ÃghÃta÷, sa prativigata÷ | tata÷ prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà subhÆtinà kulaputreïa viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena maitrÅbhÃvanayà cittaæ damayitvà sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || tatra Ãyu«mÃn subhÆti÷ samanvÃhartuæ prav­tta÷: kuto 'haæ cyuta÷, kutropapanna÷ kena karmaïeti | paÓyati: pa¤ca jÃtiÓatÃni nÃgebhyaÓ cyuto nÃge«v evopapanna÷ | tasya buddhir utpannÃ: mayà atÅva evaævidho dve«apratyayopasaæbhÃra÷ k­ta÷, yenÃhaæ pa¤ca janmaÓatÃni nÃge«Æpapanna÷ | tenaiva hetunà mahadvyasanam anubhÆtavÃn* | idÃnÅæ punas tathà kari«yÃmi yat pare«Ãm antike dve«opasaæbhÃro notpatsyate | yena samanvÃgata÷ kÃyasya bhedÃd apÃyaæ durgatiæ vinipÃtaæ narake«Æpapadyate | so 'raïyapratipadaæ samÃdÃya vartate | yadà saæghe và grÃme và deÓe và janapade và bhik«Ãhetor vihartukÃmo bhavati, tadà pÆrvataraæ gocaram avalokayati: mà mÃæ kaÓcit kÃraïena d­«Âvà cittaæ pradÆ«ayi«yati, antata÷ kuntapipÅlakà apÅti | sa tÃnÅryÃpathena praÓritenÃbhiramayati | tena te«Ãæ satvÃnÃæ cittaprasÃdo bhavati | evaævidhÃæ so 'rhatvaprÃpto 'py apatrapÃm anubhavatÅti | tata Ãyu«mata÷ subhÆter buddhir utpannÃ: yanv aham idÃnÅæ mahÃjanÃnugrahÃrthaæ kuryÃm iti | tatas tena ­ddhyà pa¤ca suparïiÓatÃni nirmitÃni, yÃni d­«Âvà nÃgà bhÅtÃs trastà saævignà itaÓ cÃmutaÓ ca saæbhrÃntÃ÷ | tata÷ subhÆtinà ­ddhibalena puna÷ paritrÃtÃ÷ | tatas te«Ãæ prasannacittÃnÃæ maitrÅ vyapadi«Âà | punar api mahÃntaæ nÃgarÆpam abhinirmÃya pa¤ca garu¬aÓatÃny abhidrutÃni | te«Ãm api bhÅtÃnÃæ maitrÅ vyapadi«Âà | evaæ tena nÃgÃnÃæ garu¬ÃnÃæ ca pa¤ca kulaÓatÃni vinÅtÃni | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«o 'gro me bhik«avo bhik«ÆïÃæ mama ÓrÃvakÃïÃm araïÃvihÃriïÃæ yaduta subhÆti÷ kulaputra÷ || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta subhÆtinà karmÃïi k­tÃni yenÃraïÃvihÃriïÃm agro nirdi«Âa iti | bhagavÃn Ãha: subhÆtinaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | subhÆtinà karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, -------------------- Vaidya, p. 233 -------------------- na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_91.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tatrÃyaæ pravrajito babhÆva | tatrÃnena dÃnapradÃnÃni dattÃni, daÓavar«ashasrÃïi brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷, praïidhÃnaæ ca k­tam*: anenÃhaæ kuÓalamÆlena cittotpÃdena deyadharmaparityÃgena ca yo 'sau bhagavatà kÃÓyapena uttaro nÃma mÃïavo vyÃk­ta÷: bhavi«yasi tvaæ mÃïava var«aÓatÃyu«i prajÃyÃæ ÓÃkyamunir nÃma tathÃgato 'rhan samyaksaæbuddha iti, tasyÃhaæ ÓÃsane pravrajya araïÃvihÃriïÃm agra÷ syÃm iti || # # # kÃni karmÃïi k­tÃni yena nÃge«Æpapanna÷? aprahÅïatvÃt kleÓÃnÃm udbhrÃntatvÃd indriyÃïÃm aparyantÅk­tatvÃt karmapathÃnÃæ Óaik«ÃÓaik«abhik«u«u cittaæ pradÆ«ya ÃÓÅvi«avÃdena samudÃcaritÃ÷, tena nÃge«Æpapanna÷ | yat tena dÃnapradÃnÃni dattÃni, brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*, araïÃvihÃriïÃæ cÃgro nirdi«Âa÷ | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_92 sthavira÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttÃ, na prasÆyate | yÃvad bhÆyas tayaiva sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ putro jÃta÷ | sa prathamagarbho yathÃvasthita÷ eva mÃtur udare | yÃvat tasyÃ÷ kramaÓo daÓa -------------------- Vaidya, p. 234 -------------------- putrà jÃtÃ÷ | sa prathamagarbho mÃtur udarastha eva | yÃvad asau g­hapatipatnÅ glÃnyapatità | sà upasthÅyate mÆlagaï¬apatrapu«paphalabhai«ajyena | na cÃsau vyÃdhir upaÓamaæ gacchati | yadà cÃsyà maraïÃntikÅ vedanà prÃdurbhÆtà nacireïa kÃlaæ kari«yatÅti, tadà tayà svÃmÅ ukta÷: yat khalv Ãryaputra jÃnÅyÃ÷ mamÃtra prathamagarbho 'vati«Âhate | yadÃhaæ m­tà bhavÃmi, tadà dak«iïapÃrÓvaæ Óastreïa ghÃtayitvà tata÷ prathamasthitaæ dÃrakam uddharethÃ÷ | ity uktvÃ: sarve k«ayÃntà nicayÃ÷ patanÃntÃ÷ samucchrayÃ÷ | saæyogà viprayogÃntà maraïÃntaæ hi jÅvitam* || AVÁ_92.1 || ity uktvà kÃladharmeïa saæyuktà || tasyÃ÷ kÃlagatÃyà nÅlapÅtalohitÃvadÃtair vastrai÷ ÓibikÃm (Speyer: ÓivikÃm) alaæk­tya ÓÅtavanaæ ÓmaÓÃnaæ nÅtvà jÅvako (Speyer: jÅviko) vaidyarÃja ÃhÆta÷ | e«a ca Óabdo rÃjag­he nagare samantato vis­ta÷: evam amukastriyà iyanti var«Ãïi garbha÷ sthita÷, tasyÃÓ cÃnye daÓa putrà jÃtÃ÷, na cÃsau prathamataram avasthito garbho nirgata÷ | adya jÅvako vaidyarÃja÷ Óastreïa m­tÃyà udaraæ ghÃtayitvà taæ prathamasthitaæ dÃrakam uddhari«yatÅti | taæ Óabdaæ Órutvà kutÆhalÃd bahÆni prÃïiÓatasahasrÃïi ÓÅtavanaÓmaÓÃne saænipatitÃni | pÆraïaprabh­tayaÓ ca «aÂ* ÓÃst­pratij¤Ã÷ | tatra bhagavÃn Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate: gaccha Ãnanda, bhik«ÆïÃæ kathaya, bhagavÃn ÓmaÓÃnacÃrikÃæ gantukÃma÷, yo 'dbhutÃni dra«ÂukÃma÷, sa Ãgacchatv iti | yÃvad bhagavÃn Ãj¤Ãtakauï¬inyabëpamahÃnÃmÃniruddhaÓÃriputramaudgalyÃyanakÃÓyapÃnandarevataprabh­tibhir mahÃÓrÃvakai÷ pariv­ta÷ ÓÅtavanaÓmaÓÃnaæ gata÷ | janakÃyena ca bhagavantaæ d­«Âvà vivaraæ k­tam* | tatra jÅvakena tasyÃ÷ striyà dak«iïa÷ kuk«i÷ pÃÂita÷ | tata÷ svayam eva nirgato valipalitacitÃÇga÷ parijÅrïaÓarÅrÃvayava÷: pariïatendriya÷ k­Óo 'lpasthÃma÷ | nirgatamÃtraÓ ca taæ janakÃyam avalokya vÃcaæ niÓcÃrayati sma: mà bhavanto guru«u gurusthÃnÅye«u mÃtÃpit­«v ÃcÃryopÃdhyÃye«u kharÃæ vÃcaæ niÓcÃrayata | mà haivaævidhÃm avasthÃm anubhavi«yatha, yad aham ÃmÃÓayapakvÃÓayayor madhye «a«Âi var«Ãïy u«ita÷ | ity uktvà tÆ«ïÅm avasthita÷ | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: t­pyata bhik«ava÷ sarvabhavopapattibhya÷, t­pyata sarvabhavopapattyupakaraïebhya÷, yatra nÃma caramabhavikasya satvasyeyam avasthà | tatra bhagavÃæs taæ dÃrakam Ãmantrayate: sthavirako 'si dÃraka÷? sthavirako 'haæ bhagavan* | sthavirako 'si dÃraka? sthavirako 'smi sugata | sthaviraka iti saæj¤Ã jÃtà | tato bhagavatà tadadhi«ÂhÃnà tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà saævignair bahubhi÷ satvaÓatair mahÃn viÓe«o 'dhigata÷ || sa ca daÓavar«Ãïi g­hÃgÃram adhyÃsya saptativar«o bhagavacchÃsane pravrajita÷ | g­dhrakÆÂe parvate pa¤caviæÓatyà bhik«ubhi÷ sÃrdhaæ var«Ã upagata÷ | tatra saæghasthavireïa kriyÃkÃraæ kÃrita÷: na kenacit p­thagjanena pravÃrayitavyam iti | trayÃïÃæ mÃsÃnÃm atyayÃc caturviæÓatyà bhik«ubhir arhatvaæ prÃptam* | sthavira eka÷ p­thagjana eva | tata÷ saæghasthavireïa pravÃraïÃyÃæ vartamÃnÃyÃæ subahu paribhëya gaïamadhyÃn ni«kÃsita÷ | sa Óastram ÃdÃya kuÂiæ praviÓya rudan bahuvidhaæ paridevate | Ãha ca: -------------------- Vaidya, p. 235 -------------------- ÃdÅptaæ kÃnanaæ sarvaæ parvatà pi palÅk­tà | athedaæ pÃpakaæ cittam adyÃpi na vimucyate || AVÁ_92.2 || ÓÃntà girinadÅÓabdÃ÷ parÅttasalilodakÃ÷ | athedaæ pÃpakaæ cittam adyÃpi na vimucyate || AVÁ_92.3 || ete hy aï¬ajÃ÷ pak«iïo viratà mandagho«akÃ÷ | athedaæ pÃpakaæ cittam adyÃpi na vimucyate || AVÁ_92.4 || pÃï¬upatraæ vanaæ hy etacchÅ­napatro vanaspati÷ | athedaæ pÃpakaæ cittam adyÃpi na vimucyate || AVÁ_92.5 || Óastram ÃrÃdhayi«yÃmi ko nv artho jÅvitena me | kathaæ p­thagjano bhÆtvà ÓÃstÃram upasaækrame || AVÁ_92.6 || iti atrÃntare nÃsti kiæcid buddhÃnÃæ bhagavatÃm aj¤Ãtam ad­«Âam aviditam avij¤Ãtam* | dharmatà khalu buddhÃnÃæ bhagavatÃæ mahÃkÃruïikÃnÃæ lokÃnugrahaprav­ttÃnÃm ekÃrak«ÃïÃm ÓamathavipaÓyanÃvihÃriïÃæ tridamathavastukuÓalÃnÃæ caturoghottÅrïÃnÃæ catur­ddhipÃdacaraïatalasuprati«ÂhitÃnÃæ pa¤cÃÇgaviprahÅïÃnÃæ pa¤cagatisamatikrÃntÃnÃæ «a¬aÇgasamanvÃgatÃnÃæ «aÂpÃramitÃparipÆrïÃnÃæ saptabodhyaÇgakusumìhyÃnÃm a«ÂÃÇgamÃrgadeÓikÃnÃæ navÃnupÆrvavihÃrasamÃpattikuÓalÃnÃæ daÓabalabalinÃæ daÓadiksamÃpÆrïayaÓasÃæ daÓaÓatavaÓavartiprativiÓi«ÂÃnÃæ trÅ rÃtres trir divasasya buddhacak«u«Ã lokaæ vyavalokya j¤ÃnadarÓanaæ pravartate: ko hÅyate ko vardhate ka÷ k­cchraprÃpta÷ ka÷ saækaÂaprÃpta÷ ka÷ saæbÃdhaprÃpta÷ ka÷ k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃpta÷, ko 'pÃyanimna÷ ko 'pÃyapravaïa÷ ko 'pÃyaprÃgbhÃra÷ | kam aham apÃyÃd uddh­tya svarge mok«e ca prati«ÂhÃpayeyam*, kasyÃnavaropitÃni kuÓalamulÃny avaropayeyam *{kasyÃvaropitÃni paripÃcayeyam}*, kasya paripakvÃni vimocayeyam* | Ãha ca: apy evÃtikramed velÃæ sÃgaro makarÃlaya÷ | na tu vaineyavatsÃnÃæ buddho velÃm atikramet || AVÁ_92.7 || yÃvad bhagavatà samanvÃh­tyà copasaækramya tathÃvidhà dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà sthavirakeïa idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || -------------------- Vaidya, p. 236 -------------------- tata÷ sthaviro 'rhatvaprÃpta÷ samanvÃhartuæ prav­tta÷: mamÃpi kaÓcid vineya iti | paÓyati pa¤camÃtrÃïi vaïikÓatÃni kÃlikÃvÃtavitrÃsitÃni apÃyÃd vyasanÃbhimukhÃni, mayà tasmÃd bhayÃt paritrÃtavyÃnÅti | tena mama vineyà bhavi«yantÅti | tata÷ sthavireïa ­ddhyà gatvà tasmÃd bhayÃt paritrÃtÃ÷ | tata÷ prasÃdajÃtÃ÷ sarva eva pravrajitÃ÷, manasikÃraÓ cai«a datta÷ | tai÷ sarvair eva yujyamÃnair ghaÂamÃnair vyÃyacchamÃnai÷ sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | te«Ãæ ca guïe«u na kaÓcit pratyak«a÷ | «a¬vargikà avadhyÃyituæ prav­ttÃ÷: mahallena bhÆtvà pa¤ca sÃrdhavihÃriïÃæ (Speyer: sÃrdhaævihÃriïÃæ) ÓatÃni upasthÃpitÃni | ete 'py evam eva vinÅtà bhavi«yantÅti || tata Ãyu«mÃn Ãnanda÷ sabrahmacÃrivatsala÷ parÃnugrahaprav­tta Ãyu«mantaæ sthavirakanÃmÃn udbhÃvayitukÃmo yenÃyu«mÃn sthaviranÃmà tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya Ãyu«matà sthavireïa sthaviranÃmnà bhik«uïà sÃrdhaæ saæmukhaæ saæmodanÅæ saæra¤janÅæ vividhÃæ kathÃæ vyatisÃrya ekÃnte ni«aïïa÷ | ekÃnte ni«aïïa Ãyu«mÃn Ãnanda÷ sthaviraæ sthavirakanÃman idam avocat*: p­cchema vayam Ãyu«mantaæ sthaviraæ sthavirakanÃmÃnaæ kaæcid eva pradeÓam*, saced avakÃÓaæ kuryÃ÷ praÓnasya vyÃkaraïÃya | Ãyu«mann Ãnanda, Órutvà te vedayi«ye | araïyagatenÃyu«man sthavira bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena katame dharmà abhÅk«ïaæ manasikartavyÃ÷? Ãha: araïyagatena Ãyu«mann Ãnanda bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena dvau dharmÃv abhÅk«ïaæ manasikartavyau: ÓamathaÓ ca vipaÓyanà ca | Óamatha÷ (Speyer: Óamatha) sthavira Ãsevito bhÃvito bahulÅk­ta÷ kam arthaæ pratyanubhavati? vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà kam arthaæ pratyanubhavati? Óamatha Ãyu«mann Ãnanda Ãsevito bhÃvito bahulÅk­to vipaÓyanÃm Ãgamya vimucyate | vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà Óamatham Ãgamya vimucyate | ÓamathavipaÓyanÃparibhÃvitam Ãyu«mann Ãnanda Órutavata÷ ÃryaÓrÃvakasya cittaæ dhÃtuÓo vimucyate | tatra sthavira katame dhÃtava÷? yaÓ cÃyu«mann Ãnanda prahÃïadhÃtu÷, yaÓ ca virÃgadhÃtu÷, yaÓ ca nirodhadhÃtu÷ | kasya nu sthavira prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate? kasya virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate? kasya nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate? sarvasaæskÃrÃïÃm Ãyu«mann Ãnanda prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate | athÃyu«mÃn Ãnanda÷ sthavirasya sthavirakanÃmno bhik«or bhëitam abhinandyÃnumodya yena pa¤ca bhik«uÓatÃni tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya pa¤ca bhik«uÓatÃnÅdam avocat*: araïyagatenÃyu«manto bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena katame dharmà abhÅk«ïaæ manasikartavyÃ÷? araïyagatena Ãyu«mann Ãnanda bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena dvau dharmÃv abhÅk«ïaæ manasikartavyau: ÓamathaÓ ca vipaÓyanà ca | Óamatha Ãyu«manta Ãsevito bhÃvito bahulÅk­ta÷ kam arthaæ pratyanubhavati? vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà kam arthaæ pratyanubhavati? Óamatha Ãyu«mann Ãnanda Ãsevito bhÃvito bahulÅk­to vipaÓyanÃm Ãgamya vimucyate | vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà Óamatham Ãgamya vimucyate | ÓamathavipaÓyanÃparibhÃvitam Ãyu«mann Ãnanda Órutavata÷ -------------------- Vaidya, p. 237 -------------------- ÃryaÓrÃvakasya cittaæ dhÃtuÓo vimucyate | tatra Ãyu«manta÷ katame dhÃtava÷? yaÓ cÃyu«mann Ãnanda prahÃïadhÃtu÷, yaÓ ca virÃgadhÃtu÷, yaÓ ca nirodhadhÃtu÷ | kasya nu Ãyu«manta÷ prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate? kasya virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate? kasya nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate? sarvasaæskÃrÃïÃm Ãyu«mann Ãnanda prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate || Ãyu«mÃn Ãnanda÷ pa¤cÃnÃæ bhik«uÓatÃnÃæ bhëitam abhinandyÃnumodya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvaikÃnte 'sthÃt* | ekÃntasthita Ãyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat*: araïyagatena bhadanta bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena katame dharmà abhÅk«ïaæ manasikartavyÃ÷? araïyagatenÃnanda bhik«uïà v­k«amÆlagatena ÓÆnyÃgÃragatena dvau dharmÃv abhÅk«ïaæ manasikartavyau: ÓamathaÓ ca vipaÓyanà ca | Óamatho bhadanta Ãsevito bhÃvito bahulÅk­ta÷ kam arthaæ pratyanubhavati? vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà kam arthaæ pratyanubhavati? Óamatha Ãnanda Ãsevito bhÃvito bahulÅk­to vipaÓyanÃm Ãgamya vimucyate | vipaÓyanà Ãsevità bhÃvità bahulÅk­tà Óamatham Ãgamya vimucyate | ÓamathavipaÓyanÃparibhÃvitÃnanda Órutavata ÃryaÓrÃvakasya cittaæ dhÃtuÓo vimucyate | tatra bhadanta katame dhÃtava÷? yaÓ cÃnanda prahÃïadhÃtu÷, yaÓ ca virÃgadhÃtu÷, yaÓ ca nirodhadhÃtu÷ | kasya nu bhadanta prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate? kasya virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate? kasya nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate? bhagavÃn Ãha: sarvasaæskÃrÃïÃm Ãnanda prahÃïÃt prahÃïadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ virÃgÃd virÃgadhÃtur ity ucyate | sarvasaæskÃrÃïÃæ nirodhÃn nirodhadhÃtur ity ucyate | ÃÓcaryaæ bhadanta, yÃvac chÃstu÷ ÓrÃvakÃïÃæ ca arthenÃrtha÷, padena padam*, vya¤janena vya¤janaæ saæsyandate sameti yadutÃgrapadai÷ | tat kasya heto÷? ihÃhaæ bhadanta yena sthavira÷ sthavirakanÃmà bhik«us tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya sthaviraæ sthavirakanÃmÃnaæ bhik«um etam evÃrtham ebhi÷ padair ebhir vya¤janai÷ praÓnaæ p­«ÂavÃn* | tena mama e«a evÃrtha ebhi÷ padair ebhir vya¤janai÷ praÓnaæ p­«Âena vyÃk­ta÷, tadyathaitarhi bhagavatà | so 'ham Ãyu«mata÷ sthavirasya sthaviranÃmno bhik«or bhëitam abhinandyÃnumodya yena pa¤ca bhik«uÓatÃni tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya pa¤ca bhik«uÓatÃny etam evÃrtham ebhi÷ padair ebhir vya¤janai÷ praÓnaæ p­«ÂavÃn* | tair api mama e«a evÃrtha ebhi÷ padair ebhir vya¤janai÷ praÓnaæ p­«Âair vyÃk­ta÷, tadyathaitarhi bhagavatà | tad idaæ bhadanta ÃÓcaryaæ yÃvac chÃstu÷ ÓrÃvakÃïÃæ ca arthenÃrtha÷, padena padam*, vya¤janena vya¤janaæ saæsyandate sameti yadutÃgrapadai÷ || kaæ punas tvam Ãnanda sthavirakaæ bhik«uæ saæjÃnÅyÃ÷? sthavirako bhadanta bhik«ur arhan k«ÅïÃÓrava÷ k­tak­tya÷ k­takaraïÅyo 'pah­tabhÃro 'nuprÃptasvakÃrtha÷ parik«Åïabhavasaæyojana÷ samyagÃj¤Ãsuvimuktacitta÷ | tÃny api bhik«uÓatÃni sarvÃïy arhanti k«ÅïÃsravÃïi k­tak­tyÃni k­takaraïÅyÃny apah­tabhÃrÃïy anuprÃptasvakÃrtha÷ parik«Åïabhavasaæyojana÷ samyagÃj¤ÃsuvimuktacittÃni || -------------------- Vaidya, p. 238 -------------------- yadà bhagavatà Ãyu«matÃnandena sthavirakas te ca bhik«ava udbhÃvitÃ÷ prakÃÓitÃÓ ca, tadà bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta sthavirakeïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni, yena «a«Âi var«Ãïi mÃtu÷ kuk«Ãv u«ita÷, kÃni karmÃïi k­tÃni yena dhandha÷ saæv­tta÷ paramadhandha÷, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam*? bhagavÃn Ãha: sthavirakeïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | sthavirakeïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_92.8 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | tatrÃnyatara÷ Óre«ÂhÅputra÷ sthavirasakÃÓe pravajita÷ | sa ca sthaviro 'rhan, sa rÃgaviprahÅïa÷ | yÃvat tatra deÓe parva pratyupasthitam* | tatas taruïabhik«uïà sthavira utthÃpyate: utti«Âha gocaragrÃmaæ gami«yÃva iti | sthavira Ãha: vatsa adyÃpi prag eva, gaccha tÃvat kuÓalapak«aæ pratijÃg­hÅti | dvir api trir api taruïabhik«uïà sthavira utthÃpyate: utti«Âha gocaragrÃmaæ gami«yÃva iti | dvir api trir api sthavira Ãha: vatsa, adyÃpi prag eva, gaccha tÃvat kuÓalapak«aæ pratijÃg­hÅti | tatas tena taruïabhik«uïà ÃhÃrag­ddhreïa (Speyer: ÃhÃrag­dhreïa) kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam* | # # # # # # || # # # {mà svapihi g­he «a«Âi var«asahasrÃïi}, tasya karmaïo vipÃkena «a«Âi var«asahasrÃïi mÃtu÷ kuk«Ãv u«ita÷ | yad abhÆd dharmamÃtsaryaæ tena du÷praj¤a÷, k­cchreïendriyÃïi paripÃcitÃni | yad anena tatra paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ skandhakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ sthÃnÃsthÃnakauÓalaæ ca k­tam*, tena mama ÓÃsane pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | tasmÃt tarhi bhik«avo vÃgduÓcaritaprahÃïÃya vyÃyantavyam* | ete do«Ã na bhavi«yanti, ye sthavirakasya p­thagjanabhÆtasya | e«a eva guïagaïo bhavi«yati yas tasyaivÃrhatvaæ prÃptasya | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 239 -------------------- ******************************************************* AVÁ_93 hastaka÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatama÷ Óre«ÂhŠìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ prak­tijÃtismaraÓ ca | sa svakaæ hastaæ g­hÅtvà ÃliÇgate cumbati pari«vajati, vÃcaæ bhëate: aho bata me hastakau sucireïa labdhau, aho bata me hastakau sucireïa labdhakÃv iti | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ jÃtamÃtra eva hastÃv ÃliÇgate cumbati, tasmÃd bhavatu dÃrakasya hastaka iti nÃmeti | hastako dÃraka a«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà tatra deÓe kiæcid bhavati bhayam*, tadà sa janakÃyo bhÅta itaÓ cÃmutaÓ codbhrÃnto bhÃï¬aæ gopÃyati | sa tu hastau gopÃyati, janakÃyasya caivaæ kathayati: mà bhavanto dak«iïÅye«u cittaæ pradÆ«ayata, mà paru«Ãæ vÃcaæ bhëayadhvam*, aho bata me hastakau sucireïa labdhakau, aho bata me hastakau sucireïa labdhakÃv iti || yÃvad apareïa samayena hastako jetavanaæ gata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | sa prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tato 'sya bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà tÃd­ÓÅ caturÃryasatyasaæprativedhikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà hastakena viæÓatiÓikharasamudgataæ satkÃyad­«ÂiÓailaæ j¤Ãnavajreïa bhitvà srotÃpattiphalaæ sÃk«Ãtk­tam* | sa d­«Âasatyo mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto -------------------- Vaidya, p. 240 -------------------- bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | so 'rhatvaprÃpto 'py evam eva bhik«ÆïÃæ dharmaæ deÓayati: mà bhavanto dak«iïÅye«u cittaæ pradÆ«ayata, mà kharÃæ vÃcaæ niÓcÃrayata | aho bata me hastakau sucireïa labdhakau, aho bata me hastakau sucireïa labdhakÃv iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta hastakena karmÃïi k­tÃny upacitÃni yenÃrhatvaprÃpto 'py evam eva kathayati: aho bata me hastakau sucireïa labdhakau, aho bata me hastakau sucireïa labdhakÃv iti | bhagavÃn Ãha: pratyak«akarmaphaladarÓÅ bhik«avo 'yaæ pudgala÷ | icchatha yÆyam avadhÃrayitum*? evaæ bhadanta | hastakenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | hastakena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_93.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓatisahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | yÃvat tatra dvau bhik«Æ saæÓÅlikau | tatraiko bahuÓruto 'rhan*, dvitÅyo 'lpaÓruta÷ p­thagjanaÓ ca | tatra yo 'sÃv arhan* bahuÓruta÷, sa j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ bahÆni ca nimantraïakÃni pratilabhate | sa taæ saæÓÅlikabhik«uæ yatra nimantrito bhavati, tatra paÓcÃcchramaïaæ nayati | yÃvad anyatamasmin divase 'rhan nimantrita÷ | nimantraïakaæ gantukÃmas taæ paÓcÃcchramaïam Ãgacchati, na ca pratilabhate | tatas tena tasyÃdarÓanÃd anyo bhik«ur nÅta÷ | yÃvat tatra taruïabhik«ubhir auddhatyÃbhiprÃyair evam uktam*: paÓyata bhadantà yÃvat tenÃyaæ paÓcÃcchramaïo 'dya na nÅto 'nyo nÅta iti | tatas tena krodhÃbhibhÆtenÃrhato 'ntike cittaæ pradÆ«ya kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam* | # # # # # # # # # # # # tena pa¤ca janmaÓatÃny ahasto jÃta÷ | yadà ÃÓayato vipratisÃrajÃtena atyayam atyayato deÓitaæ viv­tam uttÃnÅk­tam*, tena hastau pratilabdhau | yat punas tena paÂhitaæ svÃdhyÃyitaæ skandhakauÓalaæ dhÃtukauÓalam -------------------- Vaidya, p. 241 -------------------- ÃyatanakauÓalaæ pratÅtyasamutpÃdakauÓalaæ ca k­tam*, tena mama ÓÃsane pravrajya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_94 leku¤cika÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatamo brahmaïa ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto durvarïo durdarÓano 'vaho¬imaka÷ | jÃtamÃtrasya cÃsya mÃtu÷ stanÃbhyÃæ k«Åram antarhitam* | yÃvat tena brÃhmaïena tasyÃnyà dhÃtrÅ ÃnÅtà | tasyà api k«Åram antarhitam* | tasya dÃrikasya karmavipÃkata÷ | yadÃsya k«Årasaæbhava÷ sarvair apy upÃyair na saæbhavati, tadÃsau lehenodbh­ta÷ (Speyer: lehenoddh­ta÷) | tasya leku¤cika iti nÃmadheyaæ k­tam* | so 'lpeÓÃkhyo 'lpapuïyaÓ ca || yadà mahÃn saæv­ttas tadà udarapÆraïam api nÃsÃdayati | paÓyati ca bhik«Æn sunivasitÃn suprÃv­tÃn bhramarasad­ÓÃni pÃtrÃïi g­hÅtvà ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya praviÓata÷ | tÃæÓ ca pÆrïahastÃn pÆrïapÃtrÃn pratini«krÃmata÷ | tasya d­«Âvà bhagavacchÃsane pravrajyÃbhilëa utpanna÷ | sa mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajito 'py udarapÆraïaæ nÃsÃdayati | tena tenaiva saævegena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || -------------------- Vaidya, p. 242 -------------------- yÃvad asÃv apareïa samayena bhagavato gandhakuÂÅæ saæmÃrjituæ prav­tta÷ | sa tÃæ saæm­jya pÃtracÅvaram ÃdÃya ÓrÃvastÅæ piï¬Ãya prÃvik«at* | tatas tena prabhÆta÷ praïÅtaÓ ca piï¬apÃta ÃsÃdita÷, yenÃsya saætarpitÃnÅndriyÃïi mahÃbhÆtÃni | tatas tena saætarpitendriyeïa k­tsnà rÃtrir dhyÃnavimok«asamÃpattibhir atinÃmità | tato 'sya buddhir utpannÃ: Óobhano 'yam upÃyo yanv ahaæ bhik«usaæghaæ vij¤Ãpayeyam iti | tena sarva eva bhik«usaægho vij¤Ãpita÷: ahaæ bhadanta alpapuïyo yadà gandhakuÂÅæ saæm­jya piï¬apÃtaæ praviÓÃmi, tadà t­ptiæ labhe | tan me saægha÷ kÃruïyaæ karotu, nÃnyena bhagavato gandhakuÂÅ saæmrëÂavyeti | tata÷ saæghena kriyÃkÃra÷ k­ta÷: na kenacid bhagavato gandhakuÂÅ saæmrëÂavyeti | sa visrabdho gandhakuÂÅæ saæm­jya paÓcÃc chrÃvastÅæ piï¬Ãya praviÓati || tasmiæÓ ca samaye Ãyu«mä chÃradvatÅputra÷ pa¤caÓataparivÃro janapade var«o«ita÷ ÓrÃvastyÃm abhyÃgata÷ | tata÷ ÓÃstur gauravajÃto gandhakuÂÅæ saæmÃr«Âum Ãrabdha÷ | sa Ãyu«matà leku¤cikena lak«ita÷ | tenocyate: sthavira udare mama prahÃro datta÷, yat te gandhakuÂÅ saæm­«Âeti | sthavira÷ prÃha: katham iti? leku¤cika÷ kathayati: sthavira, yadÃhaæ gandhakuÂÅæ na saæmÃrjitavÃæs tadà piï¬apÃtaæ nÃsÃdayÃmÅti | tata÷ sthaviraÓÃriputreïoktam: yady evam aham anyatra nimantrita÷ | alpotsukas tvaæ bhava | ahaæ tatra tubhyaæ piï¬apÃtaæ dÃsyÃmÅti | tata÷ sthaviraÓÃriputra÷ pa¤caÓataparivÃro nimantraïakaæ prasthita÷ | leku¤ciko 'pi tenaiva sÃrdhaæ saæprasthita÷ | yadà g­hapater g­hasamÅpaæ gatas tadà leku¤cikasya karmavipÃkena tasmin g­he mahÃn kalaha÷ samutpanna÷ | tata Ãyu«mato leku¤cikasyaitad abhavat: mamÃlpapuïyatayà tatra kalaho jÃta iti | tata÷ pratiniv­tya vihÃraæ gatvà bhaktacchedam akarot* | tato dvitÅye divase sthaviraÓÃriputreïocyate: kimarthaæ tvaæ na gata iti | tenoktam*: sthavireïa nÃvagatam*: mamÃlpapuïyatayà yÃd­Óas tatra kalaho jÃta iti | tata÷ sthaviraÓÃriputreïÃnyatra divase taæ purask­tya tad g­haæ praveÓita÷ | saæghamadhye copavi«Âasya sata÷ pradak«iïaÓ cÃhÃro dÅyate | tatra parive«akajano vismarati | tena saæghamadhye dvitÅyo bhaktaccheda÷ k­ta÷ || yÃvad iyaæ prav­tti÷ sthavirÃnandena Órutà | Órutvà ca leku¤cikam uvÃca: tena hi tvam ihaiva jetavane ti«Âha, ahaæ te piï¬apÃtam Ãne«yÃmÅti | sthavirÃnandasyaivaævidhà sm­ti÷ | yadà bhagavato 'ntikÃd aÓÅtir dharmaskandhasahasrÃïy udg­hÅtÃni # # # | leku¤cikasya ca karmÃvaraïena sthavirÃnandena vism­tam* | tatrÃnena t­tÅyo bhaktaccheda÷ k­ta÷ | caturthe divase sthavirÃnandenÃsthÃæ k­tvà piï¬apÃto datta÷ | so 'pi nirgacchata÷ Óvabhir apah­ta÷ | tatrÃnena caturtho bhaktaccheda÷ k­ta÷ || -------------------- Vaidya, p. 243 -------------------- pa¤came divase sthaviramaudgalyÃyanena Órutvà leku¤cikasyÃthÃya piï¬apÃtaæ g­hÅtvà ­ddhyà saæprasthitam* | leku¤cikasya karmavipÃkena suparïinà pak«irÃjena pak«ai÷ parÃhatya mahÃsamudre pÃtita÷ | tatrÃnena pa¤camo bhataccheda÷ k­ta÷ || «a«Âhe divase ÓÃriputreïa Órutam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaæ leku¤cikasya piï¬apÃtaæ ###################### leku¤cikasya kuÂikÃdvÃre 'vasthita÷ | tato leku¤cikasya karmavipÃkena tad api dvÃraæ ÓilÃbhir Ãv­tam* | tata÷ ÓÃriputreïa ­ddhyà mok«yÃmÅti tat pÃtraæ p­thivyÃæ sthÃpitam* | tad api leku¤cikasya karmavipÃkena | athÃÓÅti«u yojanasahasre«u käcanamayyÃæ p­thivyÃm avasthitam* | tato 'pi sthaviraÓÃriputreïa ­ddhyà samuddh­tya tat piï¬akaæ mukhadvÃraÓle«ite piï¬apÃte tasya karmÃvaraïena tan mukham ekadhanaæ saæv­ttam* | tata Ãyu«mä chÃriputro leku¤cikasyÃbhavyatÃæ j¤Ãtvà saævigna÷ | tena ca bhadantena «a¬ bhaktacchedÃ÷ k­tÃ÷ || tata÷ saptame divase Ãyu«mÃl leku¤cika÷ satvÃnÃm udvejanÃrthaæ karmaïÃæ cÃvipraïaÓasaædarÓanÃrthaæ karmabalodbhÃvanÃrthaæ ca bhasmanà pÃtraæ pÆrayitvà buddhapramukhasya bhik«usaæghasya purastÃn ni«adya udakenÃlo¬ya pÅtvà nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | tam abhivÅk«ya bhik«ava÷ saævignÃ÷ tasya ÓarÅre ÓarÅrapÆjÃæ k­tvà saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta leku¤cikena karmÃïi k­tÃni, yenÃrhatvaprÃpto 'pi «a¬ bhaktacchedÃn k­tvà saptame divase nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta iti | bhagavÃn Ãha: leku¤cikenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | leku¤cikena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_94.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatamà g­hapatipatnÅ ÓrÃddhà bhadrà kalyÃïÃÓayà | sà abhÅ«ïaæ ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakayÃcanakebhyo dÃnÃni dadÃti | tasyà apareïa samayena bhartà kÃlagata÷ | yÃvad asyÃ÷ putra÷ svag­he svÃmÅ saæv­tta÷ | sa ca matsarÅ kuÂuku¤caka÷ Ãg­hÅtapari«kÃra÷ kÃkÃya baliæ na pradÃtuæ vyavasyati | sa ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakÃn d­«Âvà cittaæ pradÆ«ayati | tasya mÃtà tenaiva pÆrvakrameïa ÓramaïabrÃhmaïak­païavanÅpakebhyo dÃnapradÃnÃny anuprayacchati | tasyÃ÷ putro mÃtsaryÃbhibhÆta÷ kathayati: amba na me rocate (Speyer: rocyate) | mà dÃnam anuprayaccheti | sà kathayati: putraka iha kule e«a kuladharma iti | -------------------- Vaidya, p. 244 -------------------- tatas tena p­thagbhaktena sthÃpità | tathÃpy asÃv upÃrdhÃd dÃnam anuprayacchati, upÃrdham Ãtmanà paribhu¤kte | tatas tena mÃtsaryÃbhibhÆtena krodhenÃv­tabuddhinà bhÆyo nivÃryata eva | yadà sarvÃvasthÃyÃæ na Óaknoti vÃrayitum*, tadà mÃtaram uvÃca: amba kiæcit karaïÅyam asti, avavarakaæ praviÓeti | sà ­jusvabhÃvatayà avavarakaæ pravi«Âà | tatas tena dvÃraæ baddhvà ekaæ bhaktacchedaæ kÃrità | sà kathayati: putra bubhuk«itÃsmÅti | tatas tena kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam*: bhasma khÃdeti | yÃvat tenÃsau k­cchrasaækaÂasaæbÃdhaprÃptà sakaruïakaruïaæ vikroÓamÃnà «a¬ bhaktacchedÃn kÃritÃ, tathÃpi na pratimuktà | kÃlagatà | tadÃsya mÃtsaryeïÃv­tasya mÃt­viyogÃd vipratisÃro jÃta÷ || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena g­hapatiputra÷, ayaæ sa leku¤cika÷ | yad anena mÃtur apakÃra÷ k­tas tasya karmaïo vipÃkena kalpam avÅcau mahÃnaraka utpanna÷ | tenaiva hetunà idÃnÅm apy arhatvaprÃpta÷ «a¬ bhaktacchedÃn k­tvà bhasmÃd anÃhÃra eva parinirv­ta÷ | anyÃny api bhik«avo leku¤cikena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatamo brÃhmaïo devatÃrcika÷ sarve«Ãæ vÃrÃïaseyÃnÃæ brÃhmaïag­hapatÅnÃæ satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito 'bhimataÓ ca sarvajanasya | dharmatà cai«Ã yad asati buddhÃnÃm utpÃde pratyekabuddhà loka utpadyante hÅnadÅnÃnukampakÃ÷ prÃntaÓayanÃsanabhaktà ekadak«iïÅyà lokasya | yÃvad anyatama÷ pratyekabuddho vÃrÃïasÅæ piï¬Ãya pravi«Âa÷ | sa ca tatra pÆrïahasta÷ pÆrïapÃtro nirgacchati | tena brÃhmanena d­«Âa÷ | tasya mÃtsaryam utpannam* | kathayati: Ãnaya yÃvat pÃtraæ paÓyÃmÅti | asamanvÃh­tya ca ÓrÃvakapratyekabuddhÃnÃæ j¤ÃnadarÓanaæ na pravartata iti | tena bhadantenopanÃmitam* | tatas tena p­thivyÃm uts­jya pÃdenÃbhim­ditam* | tatas tena pratyekabuddhena bhaktacheda÷ k­ta÷ | na ca tasya brÃhmaïasya vipratisÃro jÃta÷ || kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau brÃhmaïa÷, ayam evÃsau leku¤cika÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva | tatrÃnena brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃæ karmaïÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || * ****************************************************** AVÁ_95 saæsÃra÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ -------------------- Vaidya, p. 245 -------------------- saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | ÓrÃvastyÃm anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | sa jÃtamÃtra eva g­ham avalokya vÃcaæ niÓcÃrayati sma: du÷kho bhavanta÷ saæsÃra÷, paramadu÷kha÷ saæsÃra÷ | ity uktvà tÆ«ïÅm avasthita÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ jÃtamÃtra eva saæsÃra iti gho«ayati, tasmÃd bhavatu dÃrakasya saæsÃra iti nÃmeti | saæsÃro dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | yadà saæsÃro dÃraka÷ krameïa mahÃn saæv­tta÷, sa prak­tijÃtismaratvÃc ca janakÃyasya dharmaæ deÓayati: mà bhavanto guru«u gurusthÃnÅye«u mÃtÃpit­«v ÃcÃryopÃdhyÃye«u và kharavÃcaæ niÓcÃrayata | du÷khaæ saæsÃra iti | yÃvad apareïa samayena itaÓ cÃmutaÓ ca paribhrama¤ jetavanaæ nirgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà saæsÃravairÃgyikÅ dharmadeÓanà k­tÃ, yÃæ Órutvà saæsÃro dÃraka÷ saæsÃre do«adarÓÅ bhÆtvà mÃtÃpitarÃv anuj¤Ãpya bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | so 'rhatvaprÃpto 'pi bhik«ÆïÃæ dharmaæ deÓayati: mà Ãyu«manto guru«u gurusthÃnÅye«u mÃtÃpit­«v ÃcÃryopÃdhyÃye«u {vÃ} kharavÃcaæ niÓcÃrayata | du÷khaæ saæsÃra÷, paramadu÷khaæ saæsÃra iti | ++++++++++++++|| bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta saæsÃreïa karmÃïi k­tÃni, yena pa¤ca janmaÓatÃni m­takuïapa eva mÃtu÷ kuk«er nirgata÷ | pravrajya -------------------- Vaidya, p. 246 -------------------- cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: saæsÃreïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | saæsÃreïa karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_95.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viæÓativar«asahasrÃyu«i prajÃyÃæ kÃÓyapo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | sa vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ Óre«ÂhÅputra÷ sthavirasakÃÓe pravrajita÷ | sa ca sthaviro 'rhan, sa rÃgaviprahÅïa÷ | yÃvat tatra deÓe parva samupasthitam* | tatas taruïabhik«uïà sthavira utthÃpyate: utti«Âha gocaragrÃmaæ gami«yÃva iti | sthavira Ãha: vatsa adyÃpi prÃtar eva, gaccha tÃvat kuÓalapak«aæ pratijÃg­hÅti | dvir api trir api taruïabhik«uïà sthavira utthÃpyate: utti«Âha gocaragrÃmaæ gami«yÃva iti | dvir api trir api sthavira Ãha: vatsa adyÃpi prÃtar eva, gaccha tÃvat kuÓalapak«aæ pratijÃg­hÅti | tatas tena taruïabhik«uïà rasag­dhreïa kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam: mà tvaæ pa¤cabhir api janmaÓatair jÅva÷ koÓÃn nirgaccha, e«o 'haæ nirgata iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena taruïabhik«u÷, ayam saæsÃra÷ | yad anenÃrhato 'ntike cittaæ pradÆ«ya kharaæ vÃkkarma niÓcÃritam*, tasya karmaïo vipÃkena pa¤ca janmaÓatÃni m­takuïapa eva mÃtu÷ kuk«er nirgata÷ | nirgate«u pa¤casu janmaÓate«u idÃnÅm anena manu«yatvam ÃsÃditam* | tatas tat sm­tvà kathayati: du÷khaæ saæsÃra÷, paramadu÷khaæ saæsÃra iti | yad anena vipratisÃrajÃtena sthavirasyÃtyayo deÓita÷, brahmacaryavÃsaÓ ca paripÃlita÷, tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 247 -------------------- ******************************************************* AVÁ_96 guptika÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | yadà bhagavatà stavakarïikanimantritena saupÃrake nagare mahÃjanavineyÃkar«aïaæ k­tam*, tadà sarva÷ saupÃrakanivÃsÅ janakÃyo buddhanimno dharmapravaïa÷ saæghaprÃgbhÃro vyavasthita÷ || saupÃrake nagare 'nyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ jÃtamÃtrasya sarvaÓarÅraæ piÂakai÷ sphuÂaæ saæv­ttam* | yadà te piÂakÃ÷ sphuÂitÃ÷, tadà ekadhano mÃæsapiï¬a÷ saæsthita÷ | pÆyaÓoïitaæ cÃsya ÓarÅrÃt pragharan mahaddaurgandhaæ janayati | tato 'sya pità aiÓvaryabalÃdhÃnena dravyamantrau«adhiparicÃrakasameta÷ svayam evÃrabdhaÓ cikitsÃæ kartum*, na cÃsau vyÃdhir upaÓamaæ gacchati karmabalÃdhÃnaprÃptatvÃt* | sa svaÓarÅraæ tathà vik«atam apatrÃpya parig­hÅtaæ vastrair gopÃyati | tasya guptika iti nÃma k­tam* | yÃvad guptiko dÃrako mahÃn saæv­ttas tasya vayasyakÃ÷ sahajÃtakÃ÷ ÓrÃvastyÃ÷ saupÃrakanagaram anuprÃptÃ÷ | tatas tai÷ pitur asya kathyate: tÃta yady e«a ÓrÃvastÅæ nÅyate, ÓakyetÃsmÃd vyÃdhe÷ parimocayitum*, yasmÃt tatra santi vaidyabhai«ajÃdaya÷ sulabhà iti || tata÷ pitrà tad vacanam upaÓrutya prabhÆtÃni ratnÃni paricÃrakÃæÓ ca datvà ÓrÃvastÅm anupre«ita÷ | so 'nupÆrveïa vayasyakasahÃya÷ ÓrÃvastÅm anuprÃpta÷ | tatrÃpy asya karmajo vyÃdhi÷ saty api vaidyadravyau«adhiparicÃrakabÃhulye na Óakyate cikitsitum* | yÃvad asÃv apareïa samayena jetavanaæ nirgata÷ | athÃsau dadarÓa buddhaæ bhagavantaæ dvÃtriæÓatà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam* | prasÃdajÃto bhagavata÷ pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | tasmai bhagavatà ÃÓayÃnuÓayaæ dhÃtuæ prak­tiæ ca j¤Ãtvà pa¤copÃdÃnaskandhà rogato gaï¬ata÷ Óalyato 'ghato 'nityato du÷khata÷ ÓÆnyato 'nÃtmataÓ ca deÓitÃ÷ | sa saæskÃrÃnityatÃæ viditvà bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà -------------------- Vaidya, p. 248 -------------------- sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ | te 'py asya sahajÃtakÃs tenaiva saævegena pravrajitÃ÷ || te yenÃyu«mÃn guptikas tenopasaækrÃntÃ÷ | upasaækramyÃyu«mantaæ guptikam idam avocan*: kim Ãyu«man guptika pralopadharma, kiæ và atra loke 'pralopadharma? rÆpam Ãyu«manta÷ pralopadharma | tasya nirodhÃn nirvÃïam apralopadharma | vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnam Ãyu«manta÷ pralopadharma | tasya nirodhÃn nirvÃïam apralopadharma | kiæ manyadhve Ãyu«manta÷: rÆpaæ nityaæ và anityaæ vÃ? anityam idam Ãyu«man guptika | yat punar anityaæ du÷khaæ và tan na vÃ, du÷kham*? du÷kham idam Ãyu«man guptika | yat punar anityaæ du÷khaæ vipariïÃmadharma, satyam api tac chrutavÃn ÃryaÓrÃvaka Ãtmata upagacched etan mama, e«o 'ham asmi, e«a me Ãtmety evam etat? no Ãyu«man guptika | kiæ manyadhve Ãyu«manta÷: vedanà saæj¤Ã saæskÃrà vij¤Ãnaæ nityaæ và anityaæ vÃ? anityam idam Ãyu«man guptika | yat punar anityaæ du÷kham*? du÷kham idam Ãyu«man guptika | yat punar anityaæ du÷khaæ vipariïÃmadharma, api tac chrutavÃn ÃryaÓrÃvaka Ãtmata upagacchet*: etan mama, e«o 'ham asmi, e«a me Ãtmeti? no Ãyu«man guptika | tasmÃt tarhi Ãyu«manto yat kiæcid rÆpam atÅtÃnÃgatapratyutpannam ÃdhyÃtmikaæ và bÃhyaæ và audÃrikaæ và sÆk«maæ và hÅnaæ và praïÅtaæ vÃ, yad và dÆre, yad vÃntike, tat sarvaæ naitan mama, nai«o 'ham asmi, nai«a me Ãtmety evam etad yathÃbhÆtaæ samyakpraj¤ayà dra«Âavyam* | yà kÃcid vedanà saæj¤Ã saæskÃrà yat kiæcid vij¤Ãnam atÅtÃnÃgatapratyutpannam ÃdhyÃtmikaæ và bÃhyaæ và audÃrikaæ và sÆk«maæ và hÅnaæ và praïÅtaæ vÃ, yad và dÆre, yad vÃntike, tat sarvaæ naitan mama, nai«o 'ham asmi, nai«a me Ãtmety evam etad yathÃbhÆtaæ samyakpraj¤ayà dra«Âavyam* | evaædarÓÅ Ãyu«manta÷ ÓrutavÃn ÃryaÓrÃvako rÆpÃd api nirvidyate, vedanÃyÃ÷ saæj¤ÃyÃ÷ saæskÃrebhyo vij¤ÃnÃd api | nirviïïo virujyate, virako vimucyate | vimuktam evaæ j¤ÃnadarÓanaæ bhavati: k«Åïà me jÃti÷, u«itaæ brahmacaryaæ k­taæ karaïÅyam* | nÃparam asmÃd bhavaæ prajÃnÃmÅti || asmin khalu dharmaparyÃye bhëyamÃïe te«Ãæ sahajÃtakÃnÃæ virajo vigatamalaæ dharme«u dharmacak«ur utpannam* | bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta guptikena karmÃïi k­tÃni, yenÃsya ÓÃrÅram evaæ bÅbhatsavyÃdhibahulaæ durgandhaæ saæv­ttam* | kiæ karma k­taæ yena tÅk«ïaniÓitabuddhi÷ saæv­tta÷, pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: guptikenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | guptikena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | -------------------- Vaidya, p. 249 -------------------- ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_96.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ anyatama÷ Óre«ÂhÅ | sa dvitÅyaÓre«Âhinà sÃrdhaæ viruddha÷ | tatas tena rÃjà prabhÆtaæ dhanaæ datvà vij¤Ãpita÷: deva ayaæ Óre«ÂhÅ aparÃdhika÷, kriyatÃm asya daï¬anigraha iti | tato rÃj¤Ã tasyaivÃnuj¤Ãta÷ | tenÃsau svag­ham ÃnÅya talÃbhis tìita÷ | tato rudhirÃvasiktaÓarÅrasya prabhÆtaæ tÅk«ïaæ ca vi«acÆrïaæ datvoptam*, yenÃsya tac charÅram ekadhanaæ mÃæsapiï¬avad avasthitam* | tatas tasya Óre«Âhino vayasyakai÷ Órutam*: yathà tenaivaævidhaæ karma k­tam iti | tatas tai÷ sametair bhÆtvà # # {upakaraïaviÓe«ai÷} yair upakaraïaviÓe«ais tasmÃd vyÃdhe÷ parimocita÷ | tato 'sau tenaiva ca saævegena g­hÃn ni«kramya pravrajita÷ | tena anÃcÃryakeïa saptatriæÓadbodhipak«yÃn dharmÃn bhÃvayitvà pratyekà bodhi÷ sÃk«Ãtk­tà | tato 'sya cittam utpannam*: bahv anena Óre«Âhinà matsaætÃpÃd apuïyaæ prasÆtam* | yanv aham enaæ gatvà saævejayeyam iti | tatas tasyÃgrato gatvà upari vihÃyasam abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdha÷ | ÃÓu p­thagjanÃnÃm ­ddhir ÃvarjanakarÅ | sa mÆlanik­tta iva druma÷ pÃdayor nipatya k­takarapuÂo bhagavantaæ vij¤Ãpayati: avatara, avatara mahÃdak«iïÅya, k­tÃparÃdho 'haæ tavÃntike, tvÃm eva niÓritya puna÷, pratyupasthÃsyÃmÅti | tenÃsau pratyekabuddha÷ k«amÃpayitvà piï¬akena pratipÃdya paÂenÃcchÃdita÷ | praïidhÃnaæ ca k­tam*: yan mayà krodhÃbhibhÆtena tavÃparÃdha÷ k­ta÷, mà asya karmaïo vipÃkaæ pratyanubhaveyam* | yan mayà satkÃra÷ k­ta÷, anenaivaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ cÃta÷ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena Óre«ÂhÅ ÃsÅt*, ayam sa guptika÷ | tasya karmaïa÷ prabhÃvÃt pa¤ca janmaÓatÃni kaÓÃbhis tìyamÃna÷ kÃlaæ k­tavÃn* | tenaiva hetunà ayam evaævidhaæ ÃÓraya ÃsÃdita÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati sahajÃtakair vayasyakai÷ sÃrdhaæ pravrajita ÃsÅt*| tatraibhir brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 250 -------------------- ******************************************************* AVÁ_97 virÆpa÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ ÓrÃvastyÃæ viharati jetavane 'nÃthapiï¬adasyÃrÃme | # # # anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ patnÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃta÷ | jÃtamÃtrasya sarvaÓarÅraæ vik­tisphuÂaæ prav­ttam* | durvarïo durdarÓano '«ÂÃdaÓabhir do«avarïakai÷ samanvÃgata÷ sa dÃrako bhÆta÷ | tasya mÃtÃpitarau sarvÃÇgaæ durvarïaæ durdarÓanaæ vik­tarÆpaæ d­«Âvà cintÃparau vyvasthitau | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyvasthÃpyate: kiæ nÃma bhavatu dÃrakasya? j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd ayaæ jÃtamÃtra evaæ vik­tarÆpa÷, tasmÃd bhavatu dÃrakasya virÆpa iti nÃma || ydà mahÃn saæv­ttas tadà tasya lajjayà mahÃn saækoco jÃta÷ | kutrÃnyatra gami«yÃmi, kva ti«ÂhÃmi, iti vicÃrya sujÅrïodyÃnaæ jagÃma | atha bhagavÃn mahÃÓrÃvakapariv­ta÷ sujÅrïodyÃnaæ gata÷ | sa bhagavantaæ d­«Âvà jehrÅyamÃïa itaÓ cÃmutaÓ ca palÃyitum Ãrabdha÷ | tato bhagavatà ­ddhyà tathÃdhi«Âhito yan na Óaknoti palÃyitum* | tato bhagavÃn saha ÓrÃvakair nirodhasamÃpattiæ samÃpanna÷ | tato nirodhÃd vyutthÃya virÆpam ÃtmÃnaæ nirmitavÃn* | nirmÃya ÓarÃvaæ bhojanapÆrïam ÃdÃya virÆpam Ãgataæ d­«Âvà har«ajÃta ÃmantritavÃn*: ehi sahÃyaka, kuta Ãgami«yate, ti«Âha, ubhÃv api sahitau vatsyÃva iti | tato 'sya bhagavatà bhojanaæ dattam* | prÅïÅtendriyaÓ ca saæv­tta÷ | tato bhagavatà Ãtmà svave«eïa sthÃpita÷ | tato virÆpo buddhaæ bhagavantaæ d­«Âvà kathayati: abhirÆpataras tvam idÃnÅæ saæv­tta÷ | kasya karmaïa÷ prabhÃvÃd iti | bhagavÃn Ãha: vidyà me asti cittaprasÃdajananÅ nÃmnÃ, tasyà e«a prabhÃva iti | tatas tena bhagavato 'ntike cittaæ prasÃditam*, te«Ãæ ca mahÃÓrÃvakÃïÃm ÃlayasamÃpannÃnÃm* | tato 'sya lak«mÅ÷ prÃdurbhÆtà | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta virÆpeïa karmÃïi k­tÃni, yenaiva durvarïo durdarÓano '«ÂÃdaÓabhir daurvarïikado«ai÷ samanvÃgata÷ | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: virÆpeïaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | -------------------- Vaidya, p. 251 -------------------- virÆpeïaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_97.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani pu«yo nÃma samyaksaæbuddho loka udapÃdi vidyÃcaraïasaæpanna÷ sugato lokavid anuttara÷ puru«adamyasÃrathi÷ ÓÃstà devamanu«yÃïÃæ buddho bhagavÃn* | so 'pareïa samayenÃnyatamÃæ rÃjadhÃnÅm upaniÓritya viharati | atha pu«ya÷ samyaksaæbuddha÷ samanvÃhartuæ prav­tta÷ | paÓyati tasmin kÃle dvau bodhisatvau saænik­«Âau: bhagavä chÃkyamunir maitreyaÓ ca | maitreyasya svasaætati÷ paripakvÃ, ÓÃstur vaineyà aparipakvÃ÷ | ÓÃkyamunes tu svasaætatir aparipakvÃ, vaineyÃ÷ paripakvÃ÷ | atha pu«ya÷ samyaksaæbuddha÷ ÓÃkyamuner bodhisatvasya saætatiparipÃcanÃrthaæ himavantaæ parvatam abhiruhya ratnaguhÃæ praviÓa paryaÇkaæ baddhvà tejodhÃtuæ samÃpanna÷ | tasmiæÓ ca kÃle ÓÃkyamunir bodhisatva÷ phalamÆlÃnÃm arthe himavantaæ parvatam abhirƬha÷ | sa itas tataÓ ca¤cÆryamÃïo dadarÓa pu«yaæ samyaksaæbuddhaæ dvÃtriæ«atà mahÃpuru«alak«aïai÷ samalaæk­tam aÓÅtyà cÃnuvya¤janair virÃjitagÃtraæ vyÃmaprabhÃlaæk­taæ sÆryasahasrÃtirekaprabhaæ jaÇgamam iva ratnaparvataæ samantato bhadrakam* | sahadarÓanÃc cÃnena tathÃvidhaæ cittasamÃdhÃnaæ samÃsÃditam*, yad ekapÃdena sapta rÃtriædivÃni ekayà gÃthayà stutavÃn*: na divi bhuvi và nÃsmiæl loke na vaiÓravaïÃlaye na marubhavane divye sthÃne na dik«u vidik«u và | caratu vasudhÃæ sphÅtÃæ k­tsnÃæ saparvatakÃnanÃæ puru«av­«abhÃsty anyas tulyo mahÃÓramaïas tava || AVÁ_97.2 || atha pu«ya÷ samyaksaæbuddha÷ paripakvasaætatiæ ÓÃkyamuniæ bodhisatvaæ d­«Âvà sÃdhukÃram adÃt*: sÃdhu sÃdhu satpuru«a | anena balavÅryeïa saæpannena dvijottama | nava kalpÃ÷ parÃv­ttÃ÷ saæstutyÃdya tathÃgatam* || AVÁ_97.3 || tato bhagavÃn maheÓÃkhyÃbhir devatÃbhi÷ pariv­ta÷ tasyÃæ guhÃyÃæ sthita÷ | tatra guhÃnivÃsinÅ devatà alpeÓÃkhyatvÃn na Óaknoti tÃæ guhÃæ samabhiro¬hum* | tato vik­tanayanà bhÆtvà bhagavantaæ bhÅ«ayate | yadà suciram api bhÅ«ayamÃïà na Óaknoti bhagavato 'pakÃraæ kartum*, tadà tayà prasÃdo labdha÷: Óobhano 'yam ­«i÷ siddhavrataÓ ceti | tata÷ sà udÃraæ rÆpam abhinirmÃya bhagavata÷ pÃdayor nipatya k«amÃpayitvà piï¬akena pratipÃditavatÅ || -------------------- Vaidya, p. 252 -------------------- bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena guhÃnivÃsinÅ devatà babhÆva, ayam virÆpa÷ sa÷ | tasya karmaïo vipÃkena saæsÃre 'nantaæ du÷kham anubhÆtavÃn* | idÃnÅm api tenaiva hetunà virÆpa÷ saæv­tta÷ | yad anena paÓcÃc cittaæ prasÃditam*, tenÃsya apagatà alak«mÅ÷ prÃdurbhÆtà | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_98 gaÇgika÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho vÃrÃïasÅæ nagarÅm upaniÓritya viharati ­«ipatane m­gadÃve | vÃrÃïasyÃm anyatamo g­hapatir ìhyo mahÃdhano mahÃbhogo vistÅrïaviÓÃlaparigraho vaiÓravaïadhanasamudito vaiÓravaïadhanapratispardhÅ | tena sad­ÓÃt kulÃt kalatram ÃnÅtam* | sa tayà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayato na putro na duhità | sa kare kapolaæ datvà cintÃparo vyavasthita÷: anekadhanasamuditaæ me g­ham*, na me putro na duhità | mamÃtyayÃt sarvasvÃpateyam aputrakam iti k­tvà rÃjavidheyaæ bhavi«yatÅti | sa ÓramaïabrÃhmaïanaimittikasuh­tsaæbandhibÃndhavair ucyate: devatÃrÃdhanaæ kuru«veti | so 'putra÷ putrÃbhinandÅ ÓivavaruïakuberaÓakrabrahmÃdÅn anyÃæÓ ca devatÃviÓe«Ãn ÃyÃcate | tadyathà ÃrÃmadevatà vanadevatÃÓ catvaradevatÃ÷ Ó­ÇgÃÂakadevatÃ÷ | sahajÃ÷ sahadhÃrmikà nityÃnubaddhà api devatà ÃyÃcate sma | asti cai«a loke pravÃdo yadÃyÃcanaheto÷ putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhavi«yad ekaikasya putrasahasram abhavi«yat tadyathà rÃj¤aÓ cakravartina÷ | api tu trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ca | katame«Ãæ trayÃïÃm* | mÃtÃpitarÃu raktau bhavata÷ saænipatitau, mÃtà ca kalyà bhavati ­tumatÅ, gandharvaÓ ca pratyupasthito bhavati | e«Ãæ trayÃïÃæ sthÃnÃnÃæ saæmukhÅbhÃvÃt putrà jÃyante duhitaraÓ ceti | sa caivam ÃyÃcanaparas ti«Âhati | anyatamaÓ ca satvo 'nyatamasmÃt satvanikÃyÃc cyutvà tasya prajÃpatyÃ÷ kuk«im avakrÃnta÷ | pa¤cÃveïikà dharmà ekatye paï¬itajÃtÅye mÃt­grÃme | katame -------------------- Vaidya, p. 253 -------------------- pa¤ca? raktaæ puru«aæ jÃnÃti viraktaæ {puru«aæ} jÃnÃti | kÃlaæ jÃnÃti ­tuæ jÃnÃti | garbham avakrÃntaæ jÃnÃti | yasya sakÃÓÃd garbho 'vakrÃmati taæ jÃnÃti | dÃrakaæ jÃnÃti dÃrikÃæ jÃnÃti | saced dÃrako bhavati, dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | saced dÃrikà bhavati, vÃmaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati | sà ÃttamanÃttamanÃ÷ svÃmina Ãrocayati: di«Âyà Ãryaputra vardhase | ÃpannasatvÃsmi saæv­ttà | yathà ca me dak«iïaæ kuk«iæ niÓritya ti«Âhati, niyataæ dÃrako bhavi«yatÅti | so 'py ÃttamanÃttamanÃ÷ pÆrvakÃyam abhyunnamayya (Speyer: atyunnamayya) dak«iïaæ bÃhum abhiprasÃryodÃnam udÃnayati: apy evÃhaæ cirakÃlÃbhila«itaæ putramukhaæ paÓyeyam* | jÃto me syÃn nÃvajÃta÷ | k­tyÃni me kurvÅta | bh­ta÷ pratibibh­yÃt* | dÃyÃd yaæ pratipadyeta | kulavaæÓo me cirasthitika÷ syÃt* | asmÃkaæ cÃpy atÅtakÃlagatÃnÃm alpaæ và prabhÆtaæ và dÃnÃni datvà puïyÃni k­tvà mama nÃmnà dak«iïÃm Ãdek«yate: idaæ tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | ÃpannasatvÃæ cainÃæ viditvà upariprÃsÃdatalagatÃm ayantritÃæ dhÃrayati, ÓÅte ÓÅtopakaraïair u«ïe u«ïopakaraïair vaidyapraj¤aptair ÃhÃrair nÃtitiktair nÃtyamlair nÃtilavaïair nÃtimadhurair nÃtikaÂukair nÃtika«Ãyais tiktÃmlalavaïamadhurakaÂukaka«Ãyavivarjitair ÃhÃrai÷ | hÃrÃrdhahÃravibhÆ«itagÃtrÅm apsarasam iva nandanavanavicÃriïÅæ ma¤cÃn ma¤caæ pÅÂhÃt pÅÂham anavatarantÅm adharÃæ bhÆmim* | na cÃsyÃ÷ kiæcid amanoj¤aÓabdaÓravaïaæ yÃvad eva garbhasya paripÃkÃya | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto 'bhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ sarvÃÇgapratyaÇgopeta÷ | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà gaÇgika iti nÃma k­tam* | gaÇgiko dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* || sa ca nirbhedabhÃgÅyai÷ kuÓalamÆlai÷ samanvÃgato g­hÃvÃse nÃbhiramate | sa mÃtÃpitarau pÃdayor nipatya vij¤Ãpayati: amba tÃta anujÃnÅtaæ mÃm*, bhagavacchÃsane pravraji«yÃmÅti | tato 'sya mÃtÃpitarÃv ekaputraka iti k­tvà nÃnujÃnÅta÷ | tato gaÇgikasya buddhir utpannÃ: durlabho manu«yapratilÃbha÷, durlabhaÓ ca tathÃgataprÃdurbhÃva÷, tathendriyasaæpad api durlabhà | ko me upÃyo bhaved yad ahaæ bhagavacchÃsane pravrajeyam iti | tasyaitad abhavat*: yanv ahaæ praïidhÃnaæ k­tvà ÃtmÃnamÃtmanà jÅvitÃd vyaparopayeyam*, yathà manu«yÃtvam ÃsÃdya laghu laghv eva pravrajeyam iti | tenaivaæ vicintya vi«aæ bhak«itam*, na ca kÃlaæ karoti | agnau patita÷, parvatÃd ÃtmÃnam uts­«ÂavÃn*, nadyÃæ cÃrakÃyÃæ patita÷, tatrÃpi kÃlaæ na karoti | tasya buddhir utpannÃ: ka÷ upÃya÷ syÃd yena kÃlaæ kuryÃm iti | tasyaitad abhavat*: sarvathÃyaæ rÃjà ajÃtaÓatruÓ caï¬o rabhasa÷ karkaÓa÷ sÃhasikaÓ ca | yanv aham asya g­he rÃtrau saædhiæ chindyÃm iti | sa rÃjag­haæ nagaraæ gatvà rÃtrau saæprÃptÃyÃæ bhagne cak«u«pathe saædhim ÃrabdhaÓ chettum* | tato rak«ibhir jÅvagrÃhaæ g­hÅtvà rÃj¤o 'jÃtaÓatror upanÅta÷: ayaæ deva cauro du«Âo 'pakÃrÅ ca, yo rÃjakule rÃtrau saædhiæ chindatÅti | -------------------- Vaidya, p. 254 -------------------- tato rÃj¤Ã aparÃdhika iti k­tvà vadhya uts­«Âa÷ | tato vyadhyaghÃtair nÅlÃmbaravasanai÷ karavÅramÃlÃsaktakaïÂheguïa udyataÓastrapÃïibhÅ rathyÃvÅthÅcatvaraÓ­ÇgÃÂake«u ÓrÃvaïÃmukhe«v anuÓrÃvya dak«iïena nagaradvÃreïa ni«kÃsya ÓÅtavanaæ ÓmaÓÃnaæ nÅyate | sa nÅyamÃnas tÃn vadhyaghÃtÃn Ãha: ÓÅghraæ ÓÅghraæ bhavanto gacchantu, mà kadÃcid rÃj¤aÓ cittasyÃnyathÃtvaæ syÃd iti | tato vyadhyaghÃtair e«Ã prav­ttÅ rÃj¤o nivedità | tato rÃj¤Ã pratinivartya p­«Âha÷: ko hetur yat tvam i«Âaæ jÅvitaæ parityaktum icchasÅti | tena sa v­ttÃnto vistareïa rÃj¤e samÃkhyÃta÷ | tato rÃjà ajÃtaÓatru÷ kadambapu«pavad Ãh­«ÂaromakÆpa÷ sÃÓrukaïÂho rudan mukha udÃnam udÃnayati: aho suparipakvà asya buddhisaætati÷, svavagata÷ saæsÃrado«a÷, supratilabdhà ÓraddhÃsaæpat*, yatra nÃmÃyaæ pravrajyÃhetor idam i«Âaæ jÅvitaæ parityaktuæ vyavasita÷ | tato rÃj¤Ã samÃÓvÃsyokta÷: putraka ahaæ prabhus te jÅvitasya | gacchedÃnÅæ bhagavacchÃsane pravrajeti | sa rÃj¤ots­«Âo bhagavacchÃsane pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«o 'gro me bhik«avo bhik«ÆïÃæ mama ÓrÃvakÃïÃæ ÓraddhÃpravrajitÃnÃæ yaduta gaÇgiko vÃrÃïaseya÷ Óre«Âhiputra iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta gaÇgikena karmÃïi k­tÃni, yenai«Ãæ vipÃkÃn nÃgni÷ kÃye 'vakÃÓati, na vi«am*, na ca Óastram*, nodakena kÃlaæ karoti, arhatvaæ cÃnena prÃptam iti | bhagavÃn Ãha: gaÇgikenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | gaÇgikenaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_98.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃm anyatama÷ ÓmaÓÃnamo«ako mÃtaÇga÷ | yÃvat tena pÃthÃn hatvà bhÃï¬am ÃsÃditam* | tatas tasya p­«Âhatas taskarÃ÷ pradhÃvitÃ÷ | yÃvad anyatamasmin ÓmaÓÃne pratyekabudho nirodhasamÃpattiæ samÃpanna÷ | tato 'sau ÓmaÓÃnamo«ako -------------------- Vaidya, p. 255 -------------------- mÃtaÇgas tasya purastÃd bhÃï¬am apas­jya tatraiva nilÅna÷ | tats te taskarÃ÷ pratyekabuddhaæ d­«Âvà asyÃrabdhÃ÷ k«eptuæ Óastram agniæ ca | na cÃsya cÅvarakarïakam api Óaknuvanti cÃlayitum*, yasmÃd asau nirodhasamÃdhiæ samÃpanna÷ | yadà te taskarÃ÷ ÓrÃntÃ÷ prakrÃntÃ÷, tadà sa pratyekabuddha÷ krameïa samÃdhivyutthita÷ | tatas tena ÓmaÓÃnamo«akeïa mÃtaÇgena taæ pratyekabuddhaæ piï¬akena pratipÃdya praïidhÃnaæ k­tam*: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, yathà cÃyam aparopakrama÷ | evam aham api yatra yatra jÃyeya, tatra tatrÃparopakrama÷ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ cÃta÷ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena ÓmaÓÃnamo«ako mÃtaÇga÷, ayam sa gaÇgika÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva | tatrÃnena brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃæ karmaïÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || ******************************************************* AVÁ_99 dÅrghanakha÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægho rÃjag­ham upaniÓritya viharati veïuvane kalandakanivÃpe | tena khalu samayena nÃladagrÃmake ti«yo nÃma brÃhmaïa÷ | tena ÓÃrÅ nÃma dÃrikà mÃÂharasakÃÓÃl labdhà | yadà ÓÃriputra÷ sÃrÅkuk«im avakrÃnta÷, tadà bhrÃtrà saha dÅrghanakhena vivÃdaæ kurvantÅ nigrahasthÃnaæ prÃpayati | # # # # # # # | tato dÅrghanakhena dak«iïÃpathaæ gatvà bahÆni ÓÃstrÃïy adhÅtÃni | yÃvat krameïa ÓÃriputro jÃta÷ | tena dvir a«Âavar«eïaindraæ vyÃkaraïam adhÅtam*, sarvavÃdinaÓ ca nig­hÅtÃ÷ | so 'nupÆrveïa bhagavata÷ ÓÃsane pravrajita÷ | yÃvad dÅrghanakhena pravrÃjakena Órutam*: bhÃgineyena te sarve tÅrthakarà nig­hÅtÃ÷ | idÃnÅæ Óramaïagautamasya Ói«yatvam abhyupagata iti | -------------------- Vaidya, p. 256 -------------------- Órutvà cÃsya mahatÅ paribhavasaæj¤Ã utpannÃ, sarvaÓÃstre«u cÃsya anai«Âhikasaæj¤Ã utpannà | tata÷ kramaÓo rÃjag­ham anuprÃpta÷ || tasmiæÓ ca samaye bhagavÃn pratisaælayanÃd vyutthÃya catas­ïÃæ par«adÃæ madhuramadhuraæ dharmaæ deÓayati k«audraæ madhv ivÃne¬akam* | ÓÃriputro 'pi bhagavata÷ purastÃt sthito 'bhÆd vyajanaæ g­hÅtvà bhagavanataæ vÅjayan* | atha dadarÓa dÅrghanakhaparivrÃjako bhagavantam ardhacandrÃkÃreïopavi«Âaæ dharmaæ deÓayantam*, ÓÃriputraæ ca vyajanavyagrahastaæ bhagavantaæ vÅjayamÃnam* | d­«Âvà ca punar bhagavantam idam avocat*: sarvaæ me bho gautama na k«amata iti | bhagavÃn Ãha: e«Ãpi te agnivaiÓyÃyana d­«Âir na k«amate, yeyaæ d­«Âi÷: sarvaæ me na k«amata iti | e«Ãpi me bho gautama d­«Âir na k«amate, yeyaæ me d­«Âi÷: sarvaæ me na k«amata iti | api tu te agnivaiÓyÃyana evaæ jÃnato 'yÃÓ ca d­«Âe÷ prahÃïaæ bhavi«yati pratinisargo vÃntÅbhÃva÷; anyasyÃÓ ca d­«Âer apratisaædhir anupÃdÃnam aprÃdurbhÃva÷? api me bho gautama evaæ jÃnata evaæ paÓyato 'syÃÓ ca d­«Âe÷ prahÃïaæ bhavi«yati pratinisargo vÃntÅbhÃva÷ anyasyÃÓ ca d­«Âer apratisaædhir anupÃdÃnam aprÃdurbhÃva÷ | bahujanena te agnivaiÓyÃyana na saæsyandi«yati (Speyer: saæsyadi«yati) | # # # # # # ima ucyante tanubhyas tanutarÃ÷ | loke traya ime agnivaiÓyÃyana d­«ÂisaæniÓrayÃ÷ | katame traya÷? ihÃgnivaiÓyÃyana eka evaæd­«Âir bhavati evaævÃdÅ: sarvaæ me k«amata iti | punar aparam ihaika evaæd­«Âir bhavati evaævÃdÅ: sarvaæ me na k«amata iti | punar aparam eka evaæd­«Âir bhavati evaævÃdÅ: evaæ me k«amate, ekaæ na me k«amata iti | tatrÃgnivaiÓyÃyana yeyaæ d­«Âi÷ sarvaæ me k«amata iti, iyæ d­«Âi÷ saærÃgÃya saævartate nÃsaærÃgÃya, saædve«Ãya nÃsaædve«Ãya, saæmohÃya nÃsaæmohÃya, saæyogÃya nÃsaæyogÃya, saækleÓÃya na vyavadÃnÃya, saæcayÃya nÃpacayÃya, abhinandanÃyopÃdÃnÃya adhyavasÃnÃya saævartate | tatrÃgnivaiÓyÃyana yeyaæ d­«Âi÷: sarvaæ me na k«amata iti, iyaæ d­«Âi÷ asaærÃgÃya saævartate na saærÃgÃya, asaædve«Ãya na saædve«Ãya, asaæmohÃya na saæmohÃya, visaæyogÃya na saæyogÃya, vyavadÃnÃya na saækleÓÃya, asaæcayÃya na saæcayÃya | anabhinandanÃyÃnupÃdÃnÃya anadhyavasÃnÃya saævartate | tatra yeyaæ d­«Âi÷: ekaæ me k«amate, ekaæ me na k«amata iti, yat tÃvad asya k«amate, tat saærÃgÃya saædve«Ãya saæmohÃya saæyogÃya saækleÓÃya, na vyavadÃnÃya nÃpacayÃya | abhinandanÃyopÃdÃnÃya adhyavasÃnÃya saævartate | yad asya na k«amate, tad asaærÃgÃya saævartate na saærÃgÃya, asaædve«Ãya na saædve«Ãya, asaæmohÃya na saæmohÃya, asaæyogÃya na saæyogÃya, vyavadÃnÃya na saækleÓÃya, apacayÃya na saæcayÃya | anabhinandanÃyÃnupÃdÃnÃya anadhyavasÃnÃya saævartate | tatrà ÓrutavÃn ÃryaÓrÃvaka idaæ pratisaæÓik«yate: ahaæ caivaæd­«Âi÷ syÃm*, evaævÃdÅ: sarvaæ me k«amate | dvÃbhyÃæ me sÃrdhaæ syÃd vigraha÷ syÃd vivÃda÷ | yaÓ ca evaæd­«Âir evaævÃdÅ: sarvaæ me na k«amata iti, yaÓ ca evaæd­«Âir evaævÃdi: ekaæ me k«amate ekaæ me na k«amata iti | vigrahe sati vivÃda÷, vivÃde sati vihiæsà | iti sa tÃæ savigrahÃæ savivÃdÃæ savihiæsÃæ ca samanupaÓyann -------------------- Vaidya, p. 257 -------------------- imÃæ ca d­«Âiæ pratinis­jati, anyÃæ ca d­«Âiæ nopÃdatte | evam asyÃÓ ca d­«Âe÷ prahÃïaæ bhavati pratinisargo vÃntÅbhÃva÷, anyasyÃÓ ca d­«Âer apratisaædhir anupÃdÃnam aprÃdurbhÃva÷ || tatra ÓrutavÃn ÃryaÓrÃvaka idaæ pratisaæÓik«yate: ahaæ ced evaæd­«Âi÷ syÃm evaævÃdÅ: sarvaæ me na k«amata iti, dvÃbhyÃæ me sÃrdhaæ syÃd vigraha÷, syÃd vivÃda÷ | yaÓ ca evaæd­«Âir evaævÃdÅ: sarvaæ me k«amata iti, yaÓ ca evaæd­«Âir evaævÃdi: ekaæ me k«amate ekaæ me na k«amata iti | vigrahe sati vivÃda÷, vivÃde sati vihiæsÃ, iti sa tÃæ savigrahÃæ savivÃdÃæ savihiæsÃæ ca samanupaÓyann imÃæ ca d­«Âiæ pratinis­jati, anyÃæ ca d­«Âiæ nopÃdatte | evam asyÃÓ ca d­«Âe÷ prahÃïaæ bhavati pratinisargo vÃntÅbhÃva÷ | anyasyÃÓ ca d­«Âer apratisaædhir anupÃdÃnam aprÃdurbhÃva÷ || tatra ÓrutavÃn ÃryaÓrÃvaka idaæ pratisaæÓik«yate: ahaæ ced evamd­«Âi÷ syÃm evaævÃdÅ: ekaæ me k«amate, ekaæ me na k«amata iti, dvÃbhyÃæ me sÃrdhaæ syÃd vigraha÷, syÃd vivÃda÷ | yaÓ caivaæd­«Âir evaævÃdÅ: sarvaæ me k«amata iti, yaÓ ca evaæd­«Âir evaævÃdi: sarvaæ me na k«amate iti | vigrahe sati vivÃda÷, vivÃde sati vihiæsÃ, iti sa tÃæ savigrahÃæ savivÃdÃæ savihiæsÃæ ca samanupaÓyann imÃæ ca d­«Âiæ pratinis­jati, anyÃæ ca d­«Âiæ nopÃdatte | evam asyÃÓ ca d­«Âe÷ prahÃïaæ bhavati pratinisargo vÃntÅbhÃva÷ | anyasyÃÓ ca d­«Âer apratisaædhir anupÃdÃnam aprÃdurbhÃva÷ || ayaæ khalv agnivaiÓyÃyana kÃyo rÆpÅ audÃrikaÓ cÃturmahÃbhÆtika iti ÃryaÓrÃvakeïa abhÅk«ïam udayavyayÃnudarÓinà vihartavyam*, virÃgÃnudarÓinà pratinisargÃnudarÓinà vihartavyam* | yatrÃryaÓrÃvakasya abhÅk«ïam udayavyayÃnudarÓino viharata÷, yo 'sya bhavati kÃye kÃyacchanda÷ kÃyasneha÷ kÃyapremà kÃyÃlaya÷ kÃyavi«akti÷ kÃyÃdhyavasÃnam*, tac cÃsya cittaæ na paryÃdÃya ti«Âhati || tisra imà agnivaiÓyÃyana vedanÃ÷ | katamÃs tisra÷? sukhà du÷khà adu÷khÃsukhà ca | yasmin samaye ÓrutavÃn ÃryaÓrÃvaka÷ sukhÃæ vedanÃæ vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavata÷: du÷khà ca adu÷khÃsukhà ca | sukhÃm eva ca tasmin samaye ÃryaÓrÃvako vedanÃæ vedayate | sukhÃpi ca vedanà anityà nirodhadharmiïÅ | yasmin samaye ÃryaÓrÃvako du÷khÃæ vedanÃæ vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavata÷, sukhà adu÷khÃsukhà ca | du÷khÃm eva ca tasmin samaye ÃryaÓrÃvako vedanÃæ vedayate | du÷khÃpi vedanà anityà nirodhadharmiïÅ | yasmin samaye ÃryaÓrÃvako adu÷khÃsukhÃæ vedanÃæ vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavata÷, sukhà du÷khà ca | adu÷khÃsukhÃm eva ca tasmin samaye ÃryaÓrÃvako vedanÃæ vedayate | adu÷khÃsukhÃpi vedanà anityà nirodhadharmiïÅ | tasyaivaæ bhavati: imà vedanÃ÷ kiænidÃnÃ÷ kiæsamudayÃ÷ kiæjÃtÅyÃ÷ kiæprabhÃvà iti? imà vedanà sparÓanidÃnÃ÷ sparÓasamudayÃ÷ sparÓajÃtÅyÃ÷ sparÓaprabhÃvÃ÷ | tasya sparÓasya samudayÃt tÃs tà vedanÃ÷ samudayante -------------------- Vaidya, p. 258 -------------------- tasya sparÓasya nirodhÃt tÃs tà vedanà nirudhyante, vyupaÓÃmyanti ÓÅtÅbhavanti astaægacchanti | sa yÃæ kÃæcid vedanÃæ vedayate sukhÃæ và du÷khÃæ và adu÷khÃsukhà vÃ, tÃsÃæ vedanÃnÃæ samudayaæ cÃstaægamaæ cÃsvÃdaæ cÃdÅnavaæ ca ni÷saraïaæ ca yathÃbhÆtaæ prajÃnÃmÅti, tasya vedanÃnÃæ samudayaæ cÃstaægamaæ cÃsvÃdaæ cÃdÅnavaæ ca ni÷saraïaæ ca yathÃbhÆtaæ prajÃnata utpannÃsu vedanÃsv anityatÃnudarÓÅ viharati, vyayÃnudarÓÅ virÃgÃnudarÓÅ nirodhÃnudarÓÅ pratisargÃnudarÓÅ | sa kÃyaparyantikÃæ vedanÃæ vedayamÃna÷ kÃyaparyantikÃæ vedanÃæ vedaya iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | jÅvitaparyantikÃæ vedanÃæ vedayamÃno jÅvitaparyantikÃæ vedanÃæ vedaya iti yathÃbhÆtaæ prajÃnÃti | bhedÃc ca kÃyasyorddhvaæ jÅvitaparyÃdÃnÃd ihaivÃsya sarvÃïi vedanÃni apariÓe«aæ nirudhyante apariÓe«am astaæ parik«ayaæ paryÃdÃnaæ gacchanti | tasyaivaæ bhavati: sukhÃm api vedanÃæ vedayato bheda÷ kÃyasya bhavi«yati | e«a evÃnto du÷khasya | du÷khÃm api, adu÷khÃsukhÃm api vedanÃæ vedayato bheda÷ kÃyasya bhavi«yati | e«a evÃnto du÷khasya | sa sukhÃm api vedanÃæ vedayate, visaæyukto vedayate, na saæyukta÷ | du÷khÃm api adu÷khÃsukhÃm api vedanÃæ vedayate, visaæyukto vedayate, na saæyukta÷ | kena visaæyukta÷? visaæyukto rÃgeïa dve«eïa mohena, visaæyukto jÃtijarÃmaraïaÓokaparidevadu÷khadaurmanasyopÃyÃsai÷, visaæyukto du÷khÃd iti vadÃmi || tena khalu samayena Ãyu«mä ÓÃriputro 'rdhamÃsopasaæpanno bhagavata÷ p­«Âhata÷ sthito 'bhÆd vyajanaæ g­hÅtvà bhagavantaæ vÅjayan* | Ãyu«mata÷ ÓÃriputrasyaitad abhavat*: bhagavÃæs te«Ãæ dharmÃïÃæ prahÃïam eva varïayati, virÃgam eva nirodham eva pratini÷sargam eva varïayati | yanv ahaæ te«Ãæ te«Ãæ dharmÃïÃæ prahÃïÃnudarÓÅ vihareyam*, virÃgÃnudarÓÅ nirodhÃnudarÓÅ vihareyam*, pratini÷sargÃnudarÓÅ vihareyam iti | Ãyu«mata÷ ÓÃriputrasyai«Ãæ dharmÃïÃm anityatÃnudarÓino viharato vyayÃnudarÓino virÃgÃnudarÓino nirodhÃnudarÓina÷ pratini÷sargÃnudarÓino viharata÷ anupÃdÃya ÃsravebhyaÓ cittaæ vimuktam* | dÅrghanakhasya ca parivrÃjakasya virajo vigatamalaæ dharme«u dharmacak«ur utpannam* || atha dÅrghanakha÷ parivrÃjako d­«Âadharmà prÃptadharmà paryavagìhadharmà tÅrïakÃÇk«as tÅrïavicikitso 'parapratyayo 'nanyaneya÷ ÓÃstu÷ ÓÃsane (Speyer: ÓÃstraÓasane) dharme«u vaiÓÃradyaprÃpta utthÃyÃsanÃd ekÃæsam uttarÃsaÇgaæ k­tvà yena bhagavÃæs tenäjaliæ praïamayya bhagavantam idam avocat | lÃbheyÃhaæ bhadanta svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | careyam ahaæ bhagavato 'ntike brahmacaryam* | labdhavÃn dÅrghanakhaparivrÃjaka÷ svÃkhyÃte dharmavinaye pravrajyÃm upasaæpadaæ bhik«ubhÃvam* | evaæ pravrajita÷ sa Ãyu«mÃn eko vyapak­«Âo 'pramatta ÃtÃpÅ prahitÃtmà vyahÃr«Åt* | eko vyapak­«Âo 'pramatta ÃtÃpÅ prahitÃtmà viharan* yad arthaæ kulaputrÃ÷ keÓaÓmaÓru avatÃrya këÃyÃïi vastrÃïy ÃcchÃdya samyag eva Óraddhayà agÃrÃd anagÃrikÃæ pravrajanti, tad anuttaraæ brahmacaryaparyavasÃnaæ -------------------- Vaidya, p. 259 -------------------- d­«Âa eva dharme svayam abhij¤ayà sÃk«Ãtk­tvà pratipadya pravedayate: k«Åïà me jÃti÷, u«itaæ brahmacaryaæ, k­taæ karaïÅyaæ nÃparam asmÃd bhavaæ prajÃnÃmÅti | Ãj¤ÃtavÃn sa Ãyu«mÃn arhan babhÆva suvimuktacitta÷ | tatra bhagavÃn bhik«Æn Ãmantrayate sma: e«o 'gro me bhik«avo bhik«ÆïÃæ mama ÓrÃvakÃïÃæ pratisaævitprÃptÃnÃæ yaduta ko«Âhilo bhik«ur iti || bhik«ava÷ saæÓayajÃtÃ÷ sarvasaæÓayacchettÃraæ buddhaæ bhagavantaæ papracchu÷: kÃni bhadanta mahÃko«Âhilena karmÃïi k­tÃny upacitÃni, yena mahÃvÃdÅ saæv­tta÷ | pravrajya cÃrhatvaæ sÃk«Ãtk­tam iti | bhagavÃn Ãha: ko«Âhilenaiva bhik«ava÷ pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | ko«Âhilena karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_99.1 || bhÆtapÆrvaæ bhik«avo 'tÅte 'dhvani vÃrÃïasyÃæ nagaryÃæ pa¤camÃtrÃïi taskaraÓatÃni senÃpatipramukhÃïi cauryeïa saæprasthitÃni | yÃvat te ca¤cÆryamÃïà anyatamaæ khadiravaïam anuprÃptÃ÷ | yÃvat senÃpatinÃbhihitÃ÷: paÓyata yÆyaæ kamalÃyatÃk«a÷ kaÓcid aparakÅyo manu«ya÷ saævidyate, yena vayaæ yak«abaliæ datvà prakrÃmemeti | tatra ca khadiravane pratyekabuddha÷ prativasati | tatas tais taskarai÷ paryaÂadbhir d­«Âvà senÃpatisakÃÓaæ nÅta÷ | tataÓ caurasenÃpatinà vadhyatÃm ayam ity Ãj¤Ã dattà | tato 'sau pratyekabuddhas te«Ãm anugrahÃrthaæ vitatapak«a iva haæsarÃja÷ khagapatham abhyudgamya vicitrÃïi prÃtihÃryÃïi vidarÓayitum Ãrabdha÷ | tata÷ senÃpatir mÆlanik­tta iva druma÷ pÃdayor nipatya atyayaæ deÓitavÃn* | piï¬akena pratipÃdya praïidhÃnaæ k­tavÃn*: aham apy evaævidhÃnÃæ guïÃnÃæ lÃbhÅ syÃm*, prativiÓi«Âataraæ cÃta÷ ÓÃstÃram ÃrÃgayeyaæ mà virÃgayeyam iti || bhagavÃn Ãha: kiæ manyadhve bhik«avo yo 'sau tena kÃlena tena samayena caurasenÃpati÷, ayam evÃsau ko«Âhila÷ | bhÆya÷ kÃÓyape bhagavati pravrajito babhÆva | tatrÃnena daÓa var«asahasrÃïi brahmacaryavÃsa÷ paripÃlita÷ | tenedÃnÅm arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi bhik«ava ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi bhik«ava ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || idam avocad bhagavÃn* | Ãttamanasas te bhik«avo bhagavato bhëitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 260 -------------------- * ****************************************************** AVÁ_100 saægÅti÷ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavÃn satk­to guruk­to mÃnita÷ pÆjito rÃjabhÅ rÃjamÃtrair dhanibhi÷ paurai÷ Óre«Âhibhi÷ sÃrthavÃhair devair nÃgair yak«air asurair garu¬ai÷ kinnarair mahoragair iti devanÃgayak«Ãsuragaru¬akinnaramahoragÃbhyarcito buddho bhagavÃn j¤Ãto mahÃpuïyo lÃbhÅ cÅvarapiï¬apÃtaÓayanÃsanaglÃnapratyayabhai«ajyapari«kÃrÃïÃæ saÓrÃvakasaægha÷ kuÓinagaryÃæ viharati mallÃnÃm upavartane yamakaÓÃlavane | atha bhagavÃæs tad eva parinirvÃïakÃlasamaye Ãyu«mantam Ãnandam Ãmantrayate sma: praj¤Ãpaya Ãnanda tathÃgatasya Ãntareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirasaæ ma¤cam* | adya tathÃgatasya rÃtryà madhyame yÃme nirupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirvÃïaæ bhavi«yatÅti | evaæ bhadantety Ãyu«mÃn Ãnando bhagavata÷ pratiÓrutya antareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirasaæ ma¤caæ praj¤Ãpya yena bhagavÃæs tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya bhagavata÷ pÃdau Óirasà vanditvà ekÃnte 'sthÃt* | ekÃntasthita Ãyu«mÃn Ãnando bhagavantam idam avocat*: praj¤apto bhadanta tathÃgatasya antareïa yamakaÓÃlayor uttarÃÓirasaæ ma¤ca÷ | atha bhagavÃn* yena ma¤cas tenopasaækrÃnta÷ | upasaækramya dak«iïena pÃrÓvena ÓayyÃæ kalpayati pÃdaæ pÃdenopadhÃya Ãlokasaæj¤Å sm­ta÷ saæprajÃnan nirvÃïasaæj¤Ãm eva manasi kurvann iti || tatra bhagavÃn rÃtryà madhyame yÃme 'nupadhiÓe«e nirvÃïadhÃtau parinirv­ta÷ | samanantaraparinirv­te buddhe bhagavati atyarthaæ tasmin samaye mahÃp­thivÅcÃlo 'bhÆt* ulkÃpÃtà diÓodÃhÃ÷ | antarÅk«e devadundubhayo nadanti | samanantaraparinirv­te buddhe bhagavati ubhau yamakaÓÃlavanasya drumottamau tathÃgatasya siæhaÓayyÃæ ÓÃlapu«pair avÃkiratÃm* | samanantaraparinirv­te bhagavati anyataro bhik«us tasyÃæ velÃyÃæ gÃthÃæ bhëate: sundarau khalv imau ÓÃlavanasyÃsya drumottamau | yad avÃkiratÃæ pu«pai÷ ÓÃstÃraæ parinirv­tam* || AVÁ_100.1 || samanantaraparinirv­te buddhe bhagavati Óakro devendro gÃthÃæ bhëate: anityà bata saæskÃrà utpÃdavyayadharmiïa÷ | utpadya hi nirudhyante te«Ãæ vyupaÓama÷ sukham* || AVÁ_100.2 || iti samanantaraparinirv­te buddhe bhagavati brahmà sahÃæpatir gÃthÃæ bhëate: sarvabhÆtÃni loke 'sminn ik«epsyanti samucchrayam* | evaævidho yatra ÓÃstà loke«v apratipudgala÷ | tathÃgatabalaprÃpta÷ cak«umÃn parinirv­ta÷ || AVÁ_100.3 || samanantaraparinirv­te buddhe bhagavati Ãyu«mÃn Ãniruddho gÃthÃæ bhëate: sthità ÃÓvÃsapraÓvÃsà sthiracittasya tÃyina÷ | ÃnijyÃæ ÓÃntim Ãgamya cak«umÃn parinirv­ta÷ || AVÁ_100.4 || -------------------- Vaidya, p. 261 -------------------- tadÃbhavad bhÅ«aïakaæ tadÃbhÆd romahar«aïam* | sarvÃkÃrabalopeta÷ ÓÃstà kÃlaæ yadÃkarot* || AVÁ_100.5 || asaælÅnena cittena vedanà adhivÃsayan* | pradyotasy eva nirvÃïaæ vimok«as tasya cetasa÷ || AVÁ_100.6 || iti || saptÃhaparinirv­te buddhe bhagavati Ãyu«mÃn Ãnando bhagavataÓ citÃæ pradak«iïÅkurvan* gÃthÃæ bhëate: yena kÃyaratanena nÃyako brahmalokam agaman maharddhika÷ | dahyate sma tanujena tejasà pa¤cabhir yugaÓatai÷ sa ve«Âita÷ (Speyer: ve«Âhita÷) || AVÁ_100.7 || sahasramÃtreïa hi cÅvarÃïÃæ buddhasya kÃya÷ parive«Âito 'bhÆt* | (Speyer: parive«Âhito) dve cÅvare tatra tu naiva dagdhe abhyantaraæ bÃhyam atha dvitÅyam* || AVÁ_100.8 || var«aÓataparinirv­te buddhe bhagavati pÃÂaliputre nagare rÃjà aÓoko rÃjyaæ kÃrayati ­ddhaæ ca sphÅtaæ ca k«emaæ ca subhik«aæ ca ÃkÅrïabahujanamanu«yaæ ca praÓÃntakalikalaha¬imba¬amaraæ taskararogÃpagataæ ÓÃlÅk«ugomahi«Åsaæpannam* | dhÃrmiko dharmarÃjo dharmeïa rÃjyaæ pÃlayati | yÃvad apareïa samayena devyà sÃrdhaæ krŬati ramate paricÃrayati | tasya krŬato ramamÃïasya paricÃrayata÷ kÃlÃntareïa devÅ Ãpannasatvà saæv­ttà | sà a«ÂÃnÃæ và navÃnÃæ và mÃsÃnÃm atyayÃt prasÆtà | dÃrako jÃto abhirÆpo darÓanÅya÷ prÃsÃdika÷ kuïÃlasad­ÓÃbhyÃæ netrÃbhyÃm* | tasya jÃtau jÃtimahaæ k­tvà nÃmadheyaæ vyavasthÃpyate: kiæ bhavatu dÃrakasya nÃmeti | j¤Ãtaya Æcu÷: yasmÃd asya jÃtamÃtrasya kuïÃlasad­Óe netre, tasmÃd bhavatu dÃrakasya kuïÃla iti nÃmeti | kuïÃlo dÃrako '«ÂÃbhyo dhÃtrÅbhyo datto dvÃbhyÃm aæsadhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ k«ÅradhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ maladhÃtrÅbhyÃæ dvÃbhyÃæ krŬanikÃbhyÃæ dhÃtrÅbhyÃm* | so '«ÂÃbhir dhÃtrÅbhir unnÅyate vardhyate k«Åreïa dadhnà navanÅtena sarpi«Ã sarpimaï¬enÃnyaiÓ cottaptottaptair upakaraïaviÓe«ai÷ | ÃÓu vardhate hradastham iva paÇkajam* | tatas taæ sarvÃlaækÃravibhÆ«itaæ rÃjà utsaÇgena k­tvà puna÷ puna÷ prek«ya rÆpasaæpadà prahar«ita uvÃca: asad­Óo me putro loke rÆpeïeti || tatra ca samaye gÃndhÃre pu«pabherotso nÃma grÃma÷ | tatrÃnyatamasya g­hapate÷ putro jÃto 'tikrÃnto mÃnu«aæ varïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam* | janmani cÃsya divyagandhodakaparipÆrïà -------------------- Vaidya, p. 262 -------------------- ratnamayÅ pu«kariïÅ prÃdurbhÆtÃ, pu«pasaæpannaæ ca mahad udyÃnaæ jaÇgamaæ ca | yatra yatra kumÃro gacchati tatra tatra ca pu«kariïÅ udyÃnaæ ca prÃdurbhavati | tasya sundara iti nÃmadheyaæ vyavasthÃpitam* || yÃvat krameïa kumÃro mahÃn saæv­ttam* | tato 'pareïa samayena pu«pabherotsÃd vaïija÷ kenacid eva karaïÅyena pÃÂaliputraæ gatÃ÷ | te prÃbh­tam ÃdÃya rÃj¤a÷ sakÃÓam upagatÃ÷ | tata÷ pÃdayor nipatya prÃbh­taæ rÃj¤e upanamayya purastÃd vyavasthitÃ÷ | tato rÃjà aÓokas te«Ãæ kuïÃlaæ darÓayati: haæ bho vaïija÷, kadÃcit kutracid bhavadbhi÷ paryaÂadbhir evaævidhaæ rÆpaviÓe«ayuktaæ d­«ÂapÆrvam iti ? tatas te vaïija÷ k­takarapuÂÃ÷ pÃdayor nipatya abhayaæ mÃrgayitvà rÃjÃnam Æcu÷: asti deva asmadÅye vi«aye sundaro nÃma kumÃro 'tikrÃnto mÃnu«aæ varïam asaæprÃptaÓ ca divyaæ varïam* | janmani cÃsya divyagandhodakaparipÆrïà ratnamayÅ pu«kariïÅ prÃdurbhÆtÃ, pu«paphalasam­ddhaæ ca mahad udyÃnaæ jaÇgamam* | yatra yatra ca kumÃro gacchati tatra tatra pu«kariïÅ udyÃnaæ ca prÃdurbhavati | Órutvà rÃjà aÓoka÷ paraæ vismayam Ãpanna÷ | kutÆhalajÃtaÓ ca dÆtasaæpre«aïaæ k­tavÃn: e«a rÃjà aÓoka Ãgantum icchati sundarasya kumÃrasya darÓanaheto÷ | yad va÷ k­tyaæ và karaïÅyaæ và tat kurudhvam iti | tato mahÃjanakÃyo bhÅtÃ÷: yadi rÃjà mahÃsÃdhanena ihÃgami«yati, mà haiva kaæcid anartham utpÃdayi«yatÅti | tata÷ sa kumÃro bhadrayÃnaæ yojayitvà Óatasahasraæ ca muktÃhÃraæ prÃbh­tasyÃrthe datvà aÓokasya sakÃÓaæ pre«ita÷ | so 'nupÆrveïa ca¤cÆryamÃïa÷ pÃÂaliputraæ nagaraæ prÃpta÷ | Óatasahasraæ ca muktÃhÃraæ g­hÅtvà rÃj¤o 'Óokasya sakÃÓam anuprÃpta÷ | rÃjà aÓokaÓ ca sahadarÓanÃt sundarasya kumÃrasya rÆpaæ ÓobhÃæ varïapu«kalatÃæ ca divyÃæ pu«kariïÅm udyÃnaæ ca d­«Âvà paraæ vismayam upagata÷ || tato rÃjà aÓoka÷ sthaviropaguptasya vismayajananÃrthaæ sundaraæ ca kumÃram ÃdÃya kukkuÂÃgÃraæ gata÷ | tatropaguptapramukhÃïy a«ÂÃdaÓÃrhatsahasrÃïi nivasanti, taddviguïÃ÷ Óaik«Ã÷ p­thagjanakalyÃïakÃ÷ | tata÷ sa sthavirasya pÃdÃbhivandanaæ k­tvà purastÃn ni«aïïo dharmaÓravaïÃya | sthaviropaguptenÃsya dharmo deÓita÷ | tata÷ kumÃra÷ paripakvasaætatir dharmaæ Órutvà pravrajyÃbhilëŠsaæv­tta÷ | sa rÃjÃnam aÓokam anuj¤Ãpya sthaviropaguptasya sakÃÓe pravrajita÷ | tena yujyamÃnena ghaÂamÃnena vyÃyacchamÃnena idam eva pa¤cagaï¬akaæ saæsÃracakraæ calÃcalaæ viditvà sarvasaæskÃragatÅ÷ Óatanapatanavikiraïavidhvaæsanadharmatayà parÃhatya sarvakleÓaprahÃïÃd arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | arhan saæv­tta÷ traidhÃtukavÅtarÃga÷ samalo«Âakäcana ÃkÃÓapÃïitalasamacitto vÃsÅcandanakalpo vidyÃvidÃritÃï¬akoÓo vidyÃbhij¤ÃpratisaævitprÃpto bhavalÃbhalobhasatkÃraparÃÇmukha÷ | sendropendrÃïÃæ devÃnÃæ pÆjyo mÃnyo 'bhivÃdyaÓ ca saæv­tta÷ || tato rÃjà aÓoka÷ saædigdha÷ sthaviraæ p­cchati: kÃni bhadanta sundareïa karmÃïi k­tÃni, yenÃsyaivaævidhaæ rÆpam*, kÃni puna÷ karmÃïi yena divyagandhodakaparipÆrïà ratnamayÅ pu«kariïÅ prÃdurbhÆtÃ, pu«paphalasam­ddhaæ ca mahad udyÃnaæ jaÇgamam*? sthaviropagupta Ãha: sundareïaiva -------------------- Vaidya, p. 263 -------------------- mahÃrÃja pÆrvam anyÃsu jÃti«u karmÃïi k­tÃny upacitÃni labdhasaæbhÃrÃïi pariïatapratyayÃni oghavat pratyupasthitÃny avaÓyaæbhÃvÅni | sundareïaiva karmÃïi k­tÃny upacitÃni | ko 'nya÷ pratyanubhavi«yati? na bhik«ava÷ karmÃïi k­tÃny upacitÃni bÃhye p­thivÅdhÃtau vipacyante, nÃbdhÃtau, na tejodhÃtau, na vÃyudhÃtau, api tÆpÃtte«v eva skandhadhÃtvÃyatane«u karmÃïi k­tÃni vipacyante ÓubhÃny aÓubhÃni ca: na praïaÓyanti karmÃïi kalpakoÂiÓatair api | sÃmagrÅæ prÃpya kÃlaæ ca phalanti khalu dehinÃm* || AVÁ_100.1 || bhÆtapÆrvaæ mahÃrÃja yadà bhagavÃn parinirv­ta÷, tadà Ãyu«mÃn mahÃkÃÓyapa÷ pa¤caÓataparivÃro magadhe«u janapadacÃrikÃæ caran dharmasaægÅtiæ kartukÃma÷ | yÃvad anyatamena daridrakar«akeïa mahÃn bhik«usaægho d­«Âa÷, ÓÃst­viyogÃc chokÃrto 'dhvapariÓrÃnto rajasÃvacÆrïitagÃtra÷ | tato 'sya kÃruïyam utpannam* | tatas tena kÃÓyapapramukhÃïi pa¤ca bhik«uÓatÃni jentÃkasnÃtreïopanimantritÃni | tatas tena nÃnÃgandhaparibhÃvitam u«ïodakaæ k­tvà te bhik«ava÷ snÃpitÃ÷, cÅvarakÃïi ÓobhitÃni | praïÅtena cÃhÃreïa saætarpya ÓaraïagamanaÓik«ÃpadÃni datvà praïidhÃnaæ k­tam*: asminn eva ÓÃkyamune÷ pravacane pravrajya cÃrhatvaæ prÃpnuyÃm iti || kiæ manyase mahÃrÃja yo 'sau tena kÃlena tena samayena daridrakar«aka÷, ayaæ sa sundaro bhik«u÷ | yat tena bhik«avo jentÃkasnÃtreïa snÃpitÃ÷, tenÃsyaivaævidho rÆpaviÓe«a÷ saæv­tta÷, divyacandanodakaparipÆrïà ramaïÅyà pu«kariïÅ pu«paphalasam­ddhaæ ca mahad udyÃnaæ jaÇgamaæ prÃptam* | yat tena ÓaraïagamanaÓik«ÃpadÃni upalabdhÃni, teneha janmany arhatvaæ sÃk«Ãtk­tam* | iti hi mahÃrÃja ekÃntak­«ïÃnÃæ karmaïÃm ekÃntak­«ïo vipÃka÷, ekÃntaÓuklÃnÃm ekÃntaÓukla÷, vyatimiÓrÃïÃæ vyatimiÓra÷ | tasmÃt tarhi mahÃrÃja ekÃntak­«ïÃni karmÃïy apÃsya vyatimiÓrÃïi ca, ekÃntaÓukle«v eva karmasv Ãbhoga÷ karaïÅya÷ | ity evaæ vo bhik«ava÷ Óik«itavyam* || atha rÃhà aÓoka Ãyu«mata÷ sthaviropaguptasya bhëitam abhinandyÃnumodya utthÃyÃsanÃt prakrÃnta÷ ||