Avadanasataka Based on the following editions: - Ed. P.L. Vaidya, Darbhanga 1958 (Buddhist Sanskrit Texts ; 19) - Ed. J.S. Speyer, St. Petersbourg, 2 vols., 1906-1909 (Bibliotheca Buddhica ; 3) Input by Klaus Wille (completed 27. April 2001; last corrections October 2005) Not proof-read! NOTICE: For the text of the Kalpadrumavadanamala (appended to Vaidya's edition) see separate file in the same GRETIL section. # = gap / lacuna --- Vaidya p. n --- = pagination of Vaidya's edition {...} = restored according to parallels <...> = emendations and comments (...) = variant readings in Speyer's edition *{...}* = alternative readings CONVENTIONS: "tv" for "ttv" (as in "satva" etc.) "nv" for "nnv" (as in "yanv ahaü" etc.) Vaidya's occasional redundancies in verse-numbering have been retained! ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ Avadàna÷atakam* | || namaþ ÷rãsarvaj¤àya || -------------------- Vaidya, p. 1 -------------------- prathamo vargaþ | tasyoddànam* | pårõabhadro ya÷omatã kusãdo vaõijas tathà | somo vaóikaþ padmàïkaþ pa¤càlo dhåpa eva ca | ràjànaü pa÷cimaü kçtvà vargo hy eùa samudditaþ || AVø_1 || ******************************************************* AVø_1 pårõabhadraþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | tatra bhagavato 'ciràbhisaübuddhabodher ya÷asà ca sarvaloka àpårõaþ || atha dakùiõàgiriùu janapade saüpårõo nàma bràhmaõamahà÷àlaþ prativasati àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalas tyàgaruciþ pradànaruciþ pradànàbhirato mahati tyàgo vartate || yàvad asau sarvapàùaõóikaü yaj¤am àrabdho yaùñum*, yatrànekàni tãrthika÷atasahasràõi bhu¤jate sma | yadà bhagavatà ràjà bimbisàraþ saparivàro vinãtaþ, tasya ca vinayàd bahåni pràõi÷atasahasràõi vinayam upagatàni, tadà ràjagçhàt pårõasya j¤àtayo 'bhyàgatya pårõasya purastàd buddhasya varõaü bhàùayituü pravçttà dharmasya saüghasya ca | atha pårõo bràhmaõamahà÷àlo bhagavato guõasaükãrtanaü prati÷rutya mahàntaü prasàdaü pratilabdhavàn* | tataþ ÷araõam abhiruhya ràjagçhàbhimukhaþ sthitvà ubhau jànumaõóale pçthivyàü pratiùñhàpya puùpàõi kùipan*, dhåpam udakaü ca bhagavantam àyàcituü pravçttaþ: àgacchatu bhagavàn yaj¤aü me anubhavituü yaj¤avàñam iti | atha tàni puùpàõi buddhànàü buddhànubhàvena devatànàü ca devatànubhàvenopari bhagavataþ puùpamaõóapaü kùiptvà tasthuþ dhåpo 'bhrakåñavad udakaü vaióårya÷alàkavat || athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: kuta idaü bhadanta nimantraõam àyàtam iti | bhagavàn àha: dakùiõàgiriùv ànanda janapade saüpårõo nàma bràhmaõamahà÷àlaþ prativasati, -------------------- Vaidya, p. 2 -------------------- tatràsmàbhir gantavyam, sajjãbhavantu bhikùava iti | bhagavàn bhikùusahasraparivçtto dakùiõàgiriùu janapade càrikàü caritvà pårõasya bràhmaõamahà÷àlasya yaj¤avàñasamãpe sthitvà cintàm àpede: yanv ahaü pårõabràhmaõam çddhipràtihàryeõàvarjayeyam iti | atha bhagavàüs taü bhikùusahasram antardhàpya ekaþ pàtracarakavyagrahastaþ pårõasmãpe sthitaþ | atha pårõo bràhmaõamahà÷àlo bhagavantaü dadar÷a dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvyaüjanair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punas tvaritatvaritaü bhagavataþ samãpam upasaükramya bhagavantam uvàca: svàgataü bhagavan, niùãdatu bhagavàn, kriyatàü àsanaparigraho mamànugrahàrtham iti | bhagavàn àha: yadi te parityaktaü dãyatàm asmin pàtra iti | atha pårõo bràhmamahà÷àlaþ pa¤camàõavaka÷ataparivçto bhagavato vividhabhakùyabhojyakhàdyalehyapeyacoùyàdibhir àhàrair àrabdhaþ pàtraü paripårayitum* | bhagavàn api svakàt pàtràd bhikùupàtreùv àhàraü saükramayati | yadà bhagavato viditaü pårõàni bhikùusahasrasya pàtràõãti, tadà svapàtraü pårõam àdar÷itum* | tato bhikùusahasraü pårõapàtram ardhacandràkàreõa dar÷itavàn | devatàbhir apy àkà÷asthàbhiþ ÷abdam udãritam: pårõàni bhagavato bhikùusahasrasya ca pàtràõãti | tataþ pràtihàryadar÷anàt pårõaþ prasàdajàto målanikçtta iva drumo hçùñatuùñapramuditaþ udagraprãtisaumanasyajàto bhagavataþ pàdayor nipatya praõidhiü kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayità, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàn pårõasya bràhmaõamahà÷àlasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùu uùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavantaþ ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ, api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn -------------------- Vaidya, p. 3 -------------------- nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_1.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_1.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_1.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_1.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_1.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | -------------------- Vaidya, p. 4 -------------------- yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_1.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | eùa ànanda pårõo bràhmaõamahà÷àlaþ | anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya pårõabhadro nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || yadà bhagavatà pårõo bràhmaõamahà÷àlo 'nuttaràyàü smyaksaübodhau vyàkçtaþ, tadà pårõena bhagavàn sa÷ràvakasaüghas traimàsyaü yaj¤avàñe bhojitaþ | bhåya÷ cànena citràõi ku÷alamålàni samavaropitàni || tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyaü yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ, ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_2 ya÷omatã | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho vai÷àlãm upani÷ritya viharati markañahradatãre kåñàgàra÷àlàyàm* | atha pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghpuraskçto vai÷àlãü piõóàya pràvikùat | sàvadànãü vai÷àlãü piõóàya caritvà yena siühasya senàpater nive÷anaü tenopasaükràntaþ | upasaükramya praj¤apta evàsane niùaõõaþ || atha siühasya senàpateþ snuùà yasomatã nama abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà | sà bhagavato vicitralakùaõojjvalakàyaü dçùñvà atyarthaü prasàdaü labdhavatã | sà ÷va÷uraü papraccha: asti ka÷cid upàyo yenàham apy evaüguõayuktà syàm iti | atha siühasya senàpater etad abhavat: udàràdhimuktà bateyaü dàrikà | yadi punar iyaü pratyayam àsàdayet, kuryàd anuttaràyàü samyaksaübodhau praõidhànam iti viditvoktavàn*: dàrike yadi hetuü samàdàya vartiùyasi, tvam apy evaüvidhà bhaviùyasi yàdç÷o bhagavàn iti || tataþ siühena senàpatinà ya÷omatyàþ prasàdàbhivçddhyarthaü prabhåtaü hiraõyasuvarõaü ratnàni ca dattàni | tato ya÷omatyà dàrikayà bhagavàn sa÷ràvakasaüghaþ ÷vo 'ntargçhe bhaktenopanimantritaþ | -------------------- Vaidya, p. 5 -------------------- adhivàsitaü ca bhagavatà tasyà anugrahàrtham* || atha ya÷omatã dàrikà suvarõamayàni puùpàõi kàrayitvà råpyamayàõi ratnamayàni prabhåtagandhamàlyavilepanasaügrahaü kçtvà ÷atarasam àhàraü sajjãkçtya bhagavato dåtena kàlam àrocayati: samayo bhadanta, sajjaü bhaktaü yasyedànãü bhagavàn kàlaü manyata iti | atha bhagavàn bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena siühasya senàpater nive÷anaü tenopasaükràntaþ | upasaükramya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | atha ya÷omatã dàrikà sukhopaniùaõõaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà ÷atarasenàhàreõa svahastaü saütarpya puùpàõi bhagavati kùeptum àrabdhà | atha tàni puùpàõi upari bhagavato ratnakåñàgàro ratnacchatraü ratnamaõóapa ivàvasthitam*, yan na na ÷akyaü su÷ikùitena karmakàreõa karmàntevàsinà và kartum*, yathàpi tad buddhànàü buddhànubhàvena devatànàü ca devànubhàvena || atha ya÷omatã dàrikà tad atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà målanikçtta iva drumaþ sarva÷arãreõa bhagavataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kartum àrabdhà: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayità, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàn ya÷omatyà dàrikàyà hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùu uùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavantaþ ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ, api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_2.1 || -------------------- Vaidya, p. 6 -------------------- yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_2.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_2.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_2.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_2.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_2.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anayà ya÷omatyà dàrikayà mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùà ànanda ya÷omatã dàrikà anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ -------------------- Vaidya, p. 7 -------------------- ùañ pàramitàþ paripårya ratnamatir nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittasyàbhiprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_3 kusãdaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã prativasati, àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena saóç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayato na putro na duhità | sa kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham* | na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràjavidheyaü bhaviùyatãti | sa ÷ramaõabràhmaõanaimittikasuhçtsaübandhibàndhavair ucyate: devatàyàcanaü kuruùveti || asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyat, ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàm* | màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau | màtà kalyà bhavati çtumatã | gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | tathà hy asau ÷ramaõabràhmaõanaimittikasuhçtsaübandhibàndhavavipralabdho 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate sma | tadyathà àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadharmikà nityànubandhà api devatà àyàcate sma | sa caivam àyàcanaparas tiùñhati | anyatama÷ ca satvo 'nyatamasmàt satvanikàyàc cyutvà tasyàþ prajàpatyàþ kukùim avakràntaþ | pa¤càveõikà dharmà ekatye paõóitajàtãye màtçgràme | katame pa¤ca | raktaü puruùaü jànàti, viraktaü puruùaü jànàti | kàlaü jànàti çtuü jànàti | garbham avakràntaü jànàti | yasya sakà÷àd garbho 'vakràmati taü jànàti | dàrakaü jànàti | dàrikàü jànàti | saced dàrako bhavati dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | saced dàrikà bhavati vàmaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | sà àttamanàttamanàþ svàmina àrocayati: diùñyà àryaputra vardhase | àpannasatvàsmi saüvçttà | yathà ca me dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati niyataü dàrako bhaviùyatãti | so 'py àttamanàttamanàþ -------------------- Vaidya, p. 8 -------------------- pårvakàyam atyunnamayya *{abhyunnamayya}* dakùiõaü bàhum abhiprasàrya udànam udànayati: apy evàhaü cirakàlàbhilaùitaü putramukhaü pa÷yeyam* | jàto me syàn nàvajàtaþ | kçtyàni me kurvãta | bhçtaþ pratibibhçyàt | dàyàd yaü pratipadyeta | kulavaü÷o me cirasthitikaþ syàt* | asmàkaü càpy atãtakàlagatànàm alpaü và prabhåtaü và dànàni datvà kçtyàni kçtvà asmàkaü nàmnà dakùiõàm àdekùyati: idaü tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | àpannasatvàü cainàü viditvoparipràsàdatalagatàm ayantritàü dhàrayati | ÷ãte ÷ãtopakaraõair uùõe uùõopakaraõair vaidyapraj¤aptair àhàrair nàtitiktair nàtyamlair nàtilavaõair nàtimadhurair nàtikañukair nàtikaùàyais tiktàmlalavaõamadhurakañukakaùàyavivarjitair àhàrair hàràrdhahàravibhåùitagàtrãm apsarasam iva nandanavanavicàriõãü ma¤càn ma¤caü pãñhàt pãñham anavatarantãm adharimàü bhåmim* | na càsyàþ kiücid amanoj¤a÷abda÷ravaõaü yàvad eva garbhasya paripàkàya | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ | abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | janmani càsya tat kulaü nanditam* | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtayaþ åcuþ: yasmàd asya janmani sarvakulaü nanditam, tasmàd bhavatu dàrakasya nanda iti nàmeti | tasya nanda iti nàma vyavasthàpitam* || nando dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà mahàn saüvçttaþ paücavarùaþ ùaóvarùo và, tadà kusãdaþ saüvçttaþ paramakusãdaþ | necchati ÷ayanàsanàd apy utthàtum* | tena tãkùõani÷itabuddhitayà antargçhasthenaiva ÷àstràõy adhãtàni || atha ÷reùñhina etad abhavat: so 'pi me kadàcit karhicid devatàràdhanayà putro jàtaþ, so 'pi kusãdaþ paramakusãdaþ | ÷ayanàsanàd api nottiùñhate | tat kiü mamànenedçgjàtãyena putreõa, yo nàma svastha÷arãro bhåtvà pa÷ur iva saütiùñhatãti || sa ca ÷reùñhã påraõàbhiprasannaþ | tena ùañ tãrthikàþ ÷àstàraþ svagçham àhåtàþ: api nàma ayaü dàrakas teùàü dar÷anàd gauravajàtaþ ÷ayanàsanàd api tàvad uttiùñhet* | atha kusãdo dàrakas tàü÷ chàstén dçùñvà cakùuþsaüprekùaõàm api na kçtavàn*, kaþ punar vàda utthàsyati và abhivàdayiùyati và, àsanena và upanimantrayiùyati | atha sa gçhapatis tàm evàvasthàü dçùñvà suùñhutaram utkaõñhitaþ kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ | atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü -------------------- Vaidya, p. 9 -------------------- navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya ca buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam* | kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm* | kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam* | kasyàj¤ànatimirapañalaparyavanaddhanetrasya j¤ànà¤jana÷alàkayà cakùur vi÷odhayàmi | kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam* | kasyàvaropitàni paripàcayeyam* | kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_3.1 || pa÷yati bhagavàn: ayaü dàrakaþ kusãdo maddar÷anàd vãryam àrapsyate yàvad anuttaràyàü samyaksaübodhau cittaü pariõàmayiùyatãti | tato bhagavatà tãrthyànàü madadarpacchittyarthaü dàrakasya ca ku÷alamålasaüjananàrthaü såryasahasràtirekaprabhàþ kanakavarõamarãcaya utsçùñàþ, yais tad gçhaü samantàd avabhàsitam* | kalpasahasraparibhàvità÷ ca maitryaü÷ava utsçùñàþ, yair asya spçùñamàtraü ÷arãraü prahlàditam* | sa ita÷ càmuta÷ ca prekùitum àrabdhaþ: kasya prabhàvàn mama ÷arãraü prahlàditam iti | tato bhagavàn bhikùugaõaparivçtas tad gçhaü pravive÷a | dadar÷a kusãdo buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùulakùaõaiþ samalaükçta a÷ãtyà cànuvyaüjanair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punaþ paraü prasàdam àpannaþ | sahasà svayam evotthàya bhagavato 'rthe àsanaü praj¤apayati | evaü càha: etu bhagavàn, svàgataü bhagavataþ, niùãdatu bhagavàn praj¤apta evàsana iti | athàsya màtàpitaràv antarjana÷ càdçùñapårvaprabhàvaü dçùñvà paramaü vismayam àpannàþ || tataþ kusãdo dàrako harùavikasitàbhyàü nayanàbhyàü bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà anekaprakàraü kausãdyasyàvarõo bhàùitaþ, vãryàrambhasya cànu÷aüsaþ | candanamayãü càsya yaùñim anuprayacchati: imàü dàraka yaùñim àkoñayeti | sa tàm àkoñayitum àrabdhaþ | athàsau yaùñir àkoñyamànà manoj¤a÷abda÷ravaõaü karoti, vividhàni ca ratnanidhànàni pa÷yati | tasyaitad abhavat: mahàn batàyaü vãryàrambhe vi÷eùo yanv ahaü bhåyasyà màtrayà vãryam àrabheyeti | sa ÷ràvastyàü ghaõñàv avaghoùaõaü sàrthavàham àtmànam udghoùya ùaóvàràn mahàsamudram avatãrõaþ | tataþ siddhayànapàtreõa mahàratnasaügrahaü kçtvà bhagavàn antarnive÷ane sa÷ràvakasaügho bhojitaþ | anuttaràyàü ca samyaksaübodhau praõidhànaü kçtam* || atha bhagavàn kusãdasya dàrakasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà -------------------- Vaidya, p. 10 -------------------- adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùu uùõãbhåtà nipatanti, tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavantaþ ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_3.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_3.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha ca tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_3.3 || -------------------- Vaidya, p. 11 -------------------- gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_3.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_3.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_3.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena kusãdena dàrakeõa mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda ku÷ido dàrako 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañpàramitàþ paripårya atibalavãryaparàkramo nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_4 sàrthavàhaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || ÷ràvastyàm anyatamo mahàsàrthavàho mahàsamudràd bhagnayànapàtra àgataþ | sa dvir api trir api svadevatàyàcanaü kçtvà mahàsamudram avatãrõo bhagnayànapàtra evàgataþ | tato 'sya mahàn kheda utpannaþ | sa imàü cintàm àpede: ko me upàyaþ svàdyena dhanàrjanaü kuryàm iti | tasyaitad abhavat: ayaü buddho bhagavàn sarvadevaprativi÷iùñataraþ àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàdharmakàmaþ prajàvatsalaþ, yanv aham idànãm asya nàmnà punar api mahàsamudram avatareyam* | siddhayànapàtras tv àgaccheyaü ced upàrdhena dhanenàsya påjàü kuryàm iti || -------------------- Vaidya, p. 12 -------------------- sa evaü kçtavyavasàyaþ punar api mahàsamudram avatãrõaþ | buddhànubhàvena ca ratnadvãpaü saüpràpya mahàratnasaügrahaü kçtvà ku÷alasvastinà svagçham anupràptaþ | sa màrga÷ramaü prativinodya bhàõóaü pratyavekùitum àrabdhaþ | tasya nànàvicitràõi ratnàni dçùñvà mahàüllàbha utpannaþ | cintayati ca: mayà ãdç÷ànàü ratnànàü ÷ramaõasya gautamasya upàrdhaü dàtavyaü bhaviùyati | yanv aham etàni svasyàþ patnyà àyaþ | tena kàrùàpaõadvayena vikrãya bhagavato gandhaü dadyàm iti | sa kàrùàpaõadvayenàgaruü krãtvà jetavanaü gataþ | tato 'patrapamàõaråpo dvàrakoùñhake sthitvàgaruü dhåpitavàn* || atha bahagavàüs tad råpam çddhyabhisaüskàram abhisaüskçtavàn yena sa dhåpa upari vihàyasam abhyudgamya sarvàü ca ÷ràvastãü sphuritvà mahadabhrakåñavad avasthitaþ | tasya tad atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà mahàn prasàda utpannaþ | sa svacittaü paribhàùitavàn: naitan mama pratiråpaü syàd yad ahaü bhagavantaü ratnair nàbhyarcayeyam iti || atha tena sàrthavàhena bhagavàn sa÷ràvakasaügho 'ntarnive÷ane bhaktenopanimantritaþ | tataþ praõãtenàhàreõa saütarpya mahàratnair avakãrõaþ | tatas tàni ratnàni upari vihàyasam abhyudgamya mårdhni bhagavato ratnakåñàgàro ratnacchatraü ratnamaõóapa÷ càvasthitaþ, yan na ÷akyaü su÷ikùitena karmakàreõa karmàntevàsinà và kartum*, yathàpi tad buddhasya buddhànubhàvena devatànàü ca devatànubhàvena || atha sàrthavàho dviguõajàtaprasàdas tatpratihàryadar÷anàn målanikçtta iva drumo bhagavataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs tasya sàrthavàhasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràviùkàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavantaþ ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ -------------------- Vaidya, p. 13 -------------------- parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_4.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_4.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_4.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_4.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_4.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | -------------------- Vaidya, p. 14 -------------------- yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_4.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena sàrthavàhena mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda sàrthavàho 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya ratnottamo nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittasyàbhiprasàdaþ || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_5 somaþ | [L o s t] (ed. Speyer, vol. I) ******************************************************* AVø_6 vaóikaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || ÷ràvastyàm anyatamo gçhapatiþ ÷reùñhã prativasati àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ gçhapateþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà navànàü màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ || tasya jàtau jàtimahaü kçtvà vaóika iti nàmadheyaü kçtavàn pità | vaóiko dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo dattaþ aüsadhàtrãbhyàü kùãradhàtrãbhyàü maladhàtrãbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóena anyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà mahàn saüvçttaþ pa¤cavarùo ùaóvarùo và, tadà gurau bhaktiü kçtvà sarva÷àstràõi adhãtàni | tãkùõabuddhitayà ÷ãghraü sarva÷àstrasya pàraü gataþ || tad anantaraü tasya vaóikasya kiücit pårvajanmakçtakarmavipàkena ÷arãre kàyikaü duþkhaü patitam iti duþkhã bhåta÷ cintàparaþ sthitaþ: kiü pàpaü kçtaü mayà, yad idaü kàyikaü duþkhaü mama ÷arãre jàtam* | tasya pitàpi putrasyedaü kàyikaü duþkhabhàvaü dçùñvà mahadudvignaþ putràtyaya÷aïkhayà dãnamànasaþ ÷okà÷ruvyàptavadanas tvaritaü vaidyam àhåya tasya putrasya rogaü dar÷ayati: ko rogaþ, -------------------- Vaidya, p. 15 -------------------- kena hetunà mama putrasya dehe jàta iti | tataþ sa vaidyas tasya rogacihnaü dçùñvà cikitsàü kartum àrabdhaþ | tathàpi tasya roga÷àntir na bhavati, punar vçddhir bhavati | pità putrasya rogaü vçddhaü jàtaü dçùñvà ava÷yaü putro mariùyati, yad vaidyenàpi càsya rogasya cikitsituü na ÷akyate, iti mårcchayà bhåmau patitaþ | taü dçùñvà bhåyo 'pi putrasya cintà jàtà | bhåyo 'pi cintayà mànasã vyathà jàtà | sa dàrako rogã bhåto '÷akyo 'pi vadituü kathaücit pitaraü babhàùe: mà tàta sàhasam* | dhairyam avalambyottiùñha | mamàtyayà÷aïkayà mà bhås tvam api màdç÷aþ | mama nàmnà devànàü påjàü kuru, dànaü dehi | tato mama svasthà *{svàsthaü}* bhaviùyati | sa gçhapatir iti putrasya vaca àkarõya sarvadevebhyaþ påjàü kçtavàn* | sarvabràhmaõatãrthikaparivràjakebhyo dànaü dattavàn* | tathàpi tasya roga÷àntir na bhavati | tadà tasya mahàn mànaso duþkho 'bhåt* | sarvadeveùu påjà kçtà, dàno 'pi dattaþ pitrà mama, tathàpi svasthà na bhavati | tatas tathàgataguõàn anusmçtya buddhaü namaskàraü kartum àrabdhaþ | atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam* | kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm* | kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam* <| kasyàj¤ànatimirapañalaparyavanaddhanetrasya j¤ànà¤jana÷alàkayà cakùur vi÷odhayàmi |> kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam* | kasyàvaropitàni paripàcayeyam* | kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_6.1 || tato bhagavatà vaóikasya gçhapateþ putrasya tàm avasthàü dçùñvà såryasahasràtirekaprabhàþ kanakavarõà marãcayaþ sçùñàþ, yais tad gçhaü samantàd avabhàsitam* | kalpasahasraparibhàvità÷ ca maitryaü÷ava utsçùñàþ, yair asya spçùñamàtraü ÷arãraü prahlàditam* | tato bhagavàüs tasya dvàrakoùñhakam anupràptaþ | dauvàrikapuruùeõàsya niveditaü bhagavàn dvàre tiùñhatãti | atha vaóikaþ ÷reùñhiputro labdhaprasàdo 'dhigatasamà÷vàsa àha: pravi÷atu bhagavàn, svàgataü bhagavate, àkàïkùàmi bhagavato dar÷anam iti | atha bhagavàn pravi÷ya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | niùadya bhagavàn vaóikam uvàca: kiü te vaóika bàdhata iti | vaóika uvàca: kàyikaü ca me duþkhaü cetasikaü -------------------- Vaidya, p. 16 -------------------- ceti | tato 'sya bhagavatà sarvasatveùu maitryupadiùñà: ayaü te cetasikasya pratipakùa iti | laukikaü ca cittam utpàdayàmàsa: aho bata ÷akro devendro gandhamàdanàt parvatàt kùãrikàm oùadhãm ànayed iti | sahacittotpàdàd bhagavataþ ÷akro devendro gandhamàdanàt parvatàt kùãrikàm oùadhãm ànãya bhagavate dattavàn* | bhagavatà ca svapàõinà gçhãtvà vaóikàya dattà: iyaü te kàyikasya duþkhasya paridàha÷amanãti || sa kàyikaü prasrabdhisukhaü labdhvà bhagavato 'ntike cittaü prasàdayàmàsa | prasannacitta÷ ca ràj¤aþ prasenajito nivedya bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhojayitvà ÷atasahasreõa vastreõàcchadya sarvapuùpamàlyair abhyarcitavàn* | tata÷ cetanàü puùõàti sma, praõidhiü ca cakàra: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena yathaivàhaü bhagavatà anuttareõa vaidyaràjena cikitsitaþ, evam aham apy anàgate 'dhvani andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàn vaóikasya dhàtuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùu uùõãbhåtà nipatanti, tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavantaþ ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_6.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_6.3 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | -------------------- Vaidya, p. 17 -------------------- anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha ca tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_6.4 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_6.4 || tatkàlaü svayam adhigamya dhãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_6.5 || ****** NOTE on 6.5a: S usually vãrya, but here dhãra. ****** nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_6.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy anena vaóikena gçhapatiputreõa mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda vaóiko gçhapatiputro 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya ÷àkyamunir nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 18 -------------------- ******************************************************* AVø_7 padmaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || yadà bhagavàül loke notpanna àsãt, tadà ràjà prasenajit tãrthikadevatàrcanaü kçtavàn puùpadhåpagandhamàlyavilepanaiþ | yadà tu bhagavàül loke utpannaþ, ràjà ca prasenajid daharasåtrodàharaõena vinãto bhagavacchàsane ÷raddhàü pratilabdhavàn, tadà prãtisaumanasyajàtas trir bhagavantam upasaükramya dãpadhåpagandhamàlyavilepanair abhyarcayati || athànyatama àràmiko navaü padmam àdàya ràj¤aþ prasenajito 'rthaü ÷ràvastãü pravi÷ati | tãrthikopàsakena ca dçùñaþ pçùñha÷ ca: kim idaü padmaü vikrãõiùye? sa kathayati: àmeti | sa kretukàmo yàvad anàthapiõóado gçhapatis taü prade÷am anuprataþ || tena tasmàd dviguõena målyena vardhitam* | tataþ parasparaü vardhamànau yàvac chatasahasraü vardhitavantau | athàràmikasyaitad abhavat*: ayam anàthapiõóado gçhapatir aca¤calaþ sthirasatvaþ | nånam atra kàraõena bhavitavyam iti | tena saü÷ayajàtena sa tãrthikàbhiprasannaþ puruùaþ pçsñaþ: kasyàrthe bhavàn evaü vardhata iti | sa àha: ahaü bhagavato nàràyaõasyàrthe iti || anàthapiõóada àha: ahaü bhagavato buddhasyàrthe iti | àràmika àha: ka eùa buddho nàmeti? tato 'nàthapiõóadena vistareõàsya buddhaguõà àkhyàtàþ | tata àràmiko 'nàthapiõóadam àha: gçhapate ahaü svayam eva taü bhagavantam abhyarcayiùya iti || tato 'nàthapiõóado gçhapatir àràmikam àdàya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | dadar÷àràmiko buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvyaüjanair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc ca àràmikeõa tat padmaü bhagavati kùiptam* | tataþ kùiptamàtraü ÷akañacakramàõaü bhåtvà upari bhagavataþ sthitam* || atha sa àràmikas tat pratihàryaü dçùñvà målanikçtta iva drumo bhagavataþ pàdayor nipatya kçtakarapuña÷ cetanàü puùõàti, praõidhiü ca kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs tasyàràmikasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd -------------------- Vaidya, p. 19 -------------------- gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_7.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_7.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_7.3 || -------------------- Vaidya, p. 20 -------------------- gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_7.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_7.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_7.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anenàràmikeõa prasàdajàtena mamaivaüvidhàü påjàm kçtàm* | evaü bhadanta | eùa àràmiko 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya padmottamo nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_8 pa¤càlaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || tena khalu samayenottarapa¤càlaràjo dakùiõapa¤càlaràjena saha prativiruddho babhuva | # # # [gap in all MSS] atha ràjà prasenajit kau÷alyo yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà ekànte niùaõõaþ | ekànte niùaõõo ràjà prasenajit kau÷alyo bhagavantam idam avocat* : bhagavàn nàma bhadanta anuttaro dharmaràjo vyasanagatànàü satvànàü paritràtà, anyonyavairiõàü vairapra÷amayità | ayaü cottarapa¤càlo ràjà dakùiõapa¤càlaràjena saha prativiruddhaþ | tau parasparam eva mahàjanavipraghàtaü kurutaþ | tayor bhagavàn dãrgharàtrànugatasya vairasyopa÷amaü -------------------- Vaidya, p. 21 -------------------- kuryàd anukampàm upàdàyeti | adhivàsayati bhagavàn ràj¤aþ prasenajitaþ kau÷alyasya tåùõãbhàvena | atha ràjà prasenajit kau÷alyo bhagavatas tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanàt prakràntaþ || atha bhagavàüs tasyà eva ràtrer atyayàt pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya yena vàràõasã kà÷ãnàü nagaraü tena càrikàü prakràntaþ | anupårveõa càrikàü caran vàràõasãm anupràpto vàràõasyàü viharati çùipatane mçgadàve | yàvat tayor viditaü bhagavàn asmadvijitam anupràpta iti | yàvad bhagavatà çddhibalena caturaïgabalakàyaü nirmàyottarapa¤càlaràjas tràsitaþ | sa bhãta ekaratham abhiruhya bhagavatsakà÷am upasaükràntaþ | tasya bhagavatà vairapra÷amàya dharmo de÷itaþ | sa taü dharmaü ÷rutvà bhagavatsakà÷e pravrajite | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* || dakùiõapa¤càlaràjenàpi bhagavàn sa÷ràvakasaüghas traimàsyaü ÷atarasenàhàreõopanimantritaþ, ÷atasahasreõa ca vastreõàcchàditaþ | praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs dakùiõapa¤càlaràjasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvà ca evaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_8.1 || -------------------- Vaidya, p. 22 -------------------- yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_8.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe kara{tale} 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_8.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_8.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_8.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_8.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda dakùiõapa¤càlaràjena mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda pa¤càlaràjo 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ -------------------- Vaidya, p. 23 -------------------- ùañ pàramitàþ paripårya vijayo nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_9 dhåpaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || tena khalu samayena ÷ràvastyàü dvau ÷reùñhinau | tàv anyonyaü prativiruddhau babhåvatuþ | tàbhyàm ekaþ påraõo 'bhiprasannaþ, dvitãyo buddhe bhagavati | tatas tayoþ parasparaü kathàsàükathyavini÷caye vartamàne påraõopàsaka àha: buddhàt påraõo vi÷iùñatara iti | buddhopàsaka àha: bhagavàn samyaksaübuddho vi÷iùñatara iti | tatas tàbhyàü sarvasvàpaharaõe bandhanikùepaþ kçtaþ || yàvad ràj¤aþ prasenajitaþ ÷rutam* | tenàmàtyànàm àj¤à dattà: tayor mãmàüsà kartavyeti | tatas tair amàtyaiþ sarvavijite ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: saptame divase buddhatãrthikopàsakayor mãmàüsà bhaviùyati, ye càdbhutàni draùñukàmàs te àgacchantv iti | tataþ saptame divase vistãrõàvakà÷e pçthivãprade÷e 'nekeùu pràõi÷atasahasreùu saünipatiteùu gaganatale cànekeùu devatàsahasreùu saünipatiteùu gomayamaõóalake këpte sarvagandhamàlyeùåpahçteùu pårvataraü tãrthikopàsakena satyopayàcanaü kçtam*: yena satyena påraõaprabhçtayaþ ùañ ÷àstàro loke ÷reùñhàþ, anena satyenemàni puùpàõi ayaü ca dhåpaþ idaü ca pànãyaü tàn upagacchantv iti || evaü pravyàhatamàtre (Speyer: pravyàhçtamàtre) tàni puùpàõi bhåmau patitàni, agnir nirvçtaþ, pànãyaü pçthivyàm astaü parikùayaü paryàdànaü gatam* | tato mahàjanakàyena kilakilàprakùveóoccair nàdo muktaþ, yam abhivãkùya tãrthyopàsakas tåùõãbhåto maïkubhåtaþ (Speyer: madgubhåtaþ), srastaskandho 'dhomukho niùpratibhànaþ, pradhyànaparamaþ kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ || tato bhagavacchràvakeõa harùotkaõñhajàtena prasàdavikasitàbhyàü nayanàbhyàm ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõajànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya satyopayàcanaü kçtam*: yena satyena bhagavàn sarvasatvànàm agryaþ, anena satyenemàni puùpàõi dhåpa udakaü bhagavantam upagacchantv iti | evaü pravyàhçtamàtro tàni puùpàõi haüsapaüktir ivàkà÷e jetavanàbhimukhaü saüprasthitàni, dhupo 'bhrakåñavat*, udakaü vaióårya÷alàkavat* | atha sa mahàjanakàyas tat pràtihàryaü dçùñvà kilakilàpravekùveóoccaiþ÷abdhaü kurvaüs teùàü saüprasthitànàü pçùñhataþ pçùñhataþ samanubaddhaþ || -------------------- Vaidya, p. 24 -------------------- tatas tàni puùpàõi bhagavata upari sthitàni, dhåpa udakaü càgrataþ | tataþ sa mahàjanakàyo labdhaprasàdo bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ràvaõàya | teùàü bhagavàn idaü såtraü bhàùate sma: tisra imà bràhmaõagçhapatayo 'grapraj¤aptayaþ | katamàs tisraþ? buddhe agrapraj¤aptiþ, dharme, saüghe agrapraj¤aptiþ | buddhe agrapraj¤aptiþ katamà? ye kecid bràhmaõagçhapatayaþ satvà apadà và dvipadà và bahupadà và, råpiõo và aråpiõo và, saüj¤ino và asaüj¤ino và, naivasaüj¤ino nàsaüj¤inaþ, tathàgato 'rhan samyaksaübuddhas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecid buddhe 'bhiprasannàþ, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàükùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate bràhmaõagçhapatayo buddhe agrapraj¤aptiþ | dharme agrapraj¤aptiþ katamà? ye kecid dharmàþ saüskçtà và asaüskçtà và, viràgo dharmas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecid dharme 'bhiprasannà, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàükùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate bràhmaõagçhapatayo dharme agrapraj¤aptiþ | saügheùu agrapraj¤aptiþ katamà? ye kecit saüghà và gaõà và pågà và pariùado và, tathàgata÷ràvakasaüghas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecit saüghe 'bhiprasannàþ, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàükùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate bràhmaõagçhapatayo saüghe agrapraj¤aptiþ | asmin khalu dharmaparyàye bhàùyamàõe teùàü bràhmaõagçhapatãnàü kai÷cid buddhadharmasaügheùu prasàdaþ pratilabdhaþ, kai÷cic charaõagamana÷ikùàpadàni gçhãtàni, kai÷cit pravrajya idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà, sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikaraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya, sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | tena ca tãrthyopàsakena tathàgatàntike prasàdaþ pratilabdhaþ | tato målanikçtta iva drumaþ {bhagavataþ} pàdayor nipatya praõidhànaü kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs tasya tãrthikopàsakasya hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: -------------------- Vaidya, p. 25 -------------------- na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_9.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_9.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_9.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_9.4 || -------------------- Vaidya, p. 26 -------------------- tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_9.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_9.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena tãrthikopàsakena mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda tãrthopàsako 'nena ku÷alamålena cittotpàdena {deyadharmaparityàgena} ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya acalo nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_10 ràjà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ràjà prasenajit kau÷alo ràjà ca ajàta÷atruþ ubhàv apy etau parasparaü viruddhau babhåvatauþ | athà ràjà ajàta÷atru÷ caturaïgabalakàyaü saünahya hastikàyam a÷vakàyaü rathakàyaü pattikàyaü ràjànaü prasenajitaü kau÷alam abhiniryàto yuddhàya || a÷rauùãd ràjà prasenajit kau÷alaþ: ràjà ajàta÷atru÷ caturaïgabalakàyaü saünahya hastikàyam a÷vakàyaü rathakàyaü pattikàyaü ca abhiniryàto yuddhàyeti | ÷rutvà ca caturaïgabalakàyaü saünahya hastikàyam a÷vakàyaü rathakàyaü pattikàyaü ràjànam ajàta÷atruü pratyabhiniryàto yuddhàya | atha ràj¤à ajàta÷atruõà ràj¤aþ prasenajitaþ kau÷alasya sarvo hastikàyaþ paryastaþ, a÷vakàyo rathakàyaþ pattikàyaþ paryastaþ | ràjà prasenajit kau÷alo jito bhãto bhagnaþ paràjitaþ paràpçùñhãkçta ekarathena ÷ràvastãü praviùñaþ | evaü yàvat trir api || -------------------- Vaidya, p. 27 -------------------- atha ràjà prasenajit kau÷alaþ ÷okàgaraü pravi÷ya kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ | tatra ca ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena ÷rutaü yathà ràjà prasenajit kau÷alo jito bhagnaþ paràpçùñhãkçtaþ, ekaratheneha praviùña iti | ÷rutvà ca punar yena ràjà prasenajit kau÷alas tenopasaükràntaþ | upasaükramya ràjànaü prasenajitaü kau÷alaü jayenàyuùà ca vardhayitvà ca (Speyer: uvàca): kimarthaü deva ÷okaþ kriyate? ahaü devasya tàvat suvarõam anuprayacchàmi, yena devaþ punar api yatheùñapracàraõaü kariùyatãti | tena tasya mahàn suvarõarà÷iþ kçtaþ, yatropaviùñaþ puruùa utthitaü puruùaü na pa÷yati, utthito và upaviùñam* || atha ràj¤à prasenajitkau÷alyena svaviùaye carapuruùàþ samantata utsçùñàþ: ÷çõuta janapravàdàn iti | yàvaj jetavane dvau mallàv anyonyaü saüjalpaü kurutaþ: asti kesarã nàma saügràmaþ | tatra ye kàtaràþ puruùàs te saügràma÷irasi sthàpyante, ye madhyàs te madhye, ye utkçùñàþ ÷årapuruùàs te pçùñhata iti | tatas te ràj¤e iti veditavantaþ | ÷rutvà ca ràjà prasenajit kau÷alas tathà caturaïgabalakàyaü saünàhya hastikàyam a÷vakàyaü rathakàyaü pattikàyaü ca ràjànam ajàta÷atrum abhiniryàto yuddhàya | tato ràj¤à prasenajità kau÷alena ràj¤o 'jàta÷atror vaidehãputrasya sarvo hastikàyaþ paryastaþ, a÷vakàyo rathakàyaþ pattikàyaþ paryastaþ | ràjànam apy ajàta÷atruü vaidehãputraü jitaü bhãtabhagnaparàjitaü paràpçùñhãkçtaü jãvagràhaü gçhãtvà ekarathe 'bhiropya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà ekànte niùãdati | ekàntaniùaõõo ràjà prasenajitkau÷alo bhagavantam ity avocat: ayaü hi bhadanta ràjà ajàta÷atrur dãrgharàtram avairasya me vairã, asapatnasya sapatnaþ | na cecchàmy enaü jãvitàd vyaparopayitum*, yasmàd vayasyaputro 'yaü bhavati | mu¤càmy enam iti | mu¤ca mahàràjety uktvà bhagavàüs tasyàü velàyàü gàthàü bhàùate: jayo vairaü prasavati duþkhaü ÷ete paràjitaþ | upa÷àntaþ sukhaü ÷ete hitvà jayaparàjayam* || AVø_10.1 || atha ràj¤aþ prasenajitaþ kau÷alasyaitad abhavat: yan mayà ràjyaü pratilabdham*, tad asya ÷reùñhinaþ prasàdàt* | yanv aham enaü vareõa pravàrayeyam iti | atha ràjà prasenajit kau÷alas taü ÷reùñhinaü vareõa pràvarayati | sa kathayati: àkàükùàmi varam*, saptàhaü me yathàbhirucitaü ràjyam anuprayacchateti | tato ràj¤à sarvavijite ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: dattaü me ÷reùñhine saptàham ekaü ràjyam iti | yàvat tena ÷reùñhinà buddhapramukho bhikùusaüghaþ saptàhaü bkahtenopanimantritaþ, ràjà ca prasenajit saparivàraþ | yàvanta÷ ca kà÷iko÷aleùu janakàyàþ prativasanti, teùàü dåtasaüpreùaõaü kçtam*: saptàhaü yåyaü sakalà yatheùñacàriõaþ sukhaspar÷aü viharata | kiücid àgatya buddhaü ÷araõaü gacchata, dharmaü ca -------------------- Vaidya, p. 28 -------------------- bhikùusaüghaü ca | màmakaü ca bhojanaü mu¤jànàs tathàgataü paryupàsadhvam iti | tena saptàhaü bhagavàn sa÷ràvakasaügho mahatà satkàreõa satkçtaþ, bahåni ca pràõi÷atasahasràõi ku÷ale niyojitàni | saptàhasyàtyayena bhagavataþ pàdayor nipatya cetanàü puùõàti, praõidhiü ca cakàra: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs tasya ÷reùñhino hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_10.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_10.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü {karma} vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, -------------------- Vaidya, p. 29 -------------------- nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_10.3 || -------------------- Vaidya, p. 20 -------------------- gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_10.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_10.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_10.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasi tvam ànanda anena ÷reùñhinà tathàgatasya sa÷ràvakasaüghasyaivaüvidhaü satkàraü kçtam*, mahàjanakàyaü ca ku÷ale niyuktam* | evaü bhadanta | eùa ànanda ÷reùñhã 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya abhayaprado nàma samyaksaübuddho bhaviùyati, da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 30 -------------------- dvitãyo vargaþ | tasyoddànam*: nàvà stambhaü ca snàtraü ca tathetiþ pratisàrakam* (pratihàryakam*) | pà¤cavàrùikaü stutir varadaþ kà÷ikaü divyabhojanam* || ******************************************************* AVø_11 nàvikàþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati nadyà ajiravatyà adhastàn nàvikagràme | atha te nàvikà yena bhagavàüs tenopasaükràntàþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte nyaùãdan* | ekàntaniùaõõàüs tàn nàvikàn bhagavàn dharmyayà kathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati | anekaparyàyeõa dharmyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya saüpraharùya tåùõãm* | atha te nàvikà utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya bhagavantam åcuþ: adhivàsayatu bhagavàn asmàkaü nadyà ajiravatyàs tãre ÷vo bhaktena sàrdhaü bhikùusaüghena | nausaükrameõottàrayiùyàma iti | adhivàsayati bhagavàn nàvikànàü tåùõãbhàvena || atha nàvikà nadyà ajiravatyàs tãram apagatapàùàõa÷arkarakañhallaü vyavasthàpayàmàsur ucchritacchatradhvajapatàkaü nànàpuùpàvakãrõaü gandhaghañikàvadhåpitam* | praõãtam àhàraü kçtavantaþ | prabhåtaü ca puùpasaügrahaü kçtvà nausaükramaü puùpamaõóapair alaükàrayàmàsuþ | bhagavata÷ ca dåtena kàlam àrocayàmàsuþ: samayo bhadanta sajjaü bhaktam*, yasyedànãü bhagavàn kàlaü manyata iti | atha bhagavàn bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena nàvikagràmakas tenopasaükràntaþ | upasaükramya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane nyaùãdat* | atha te nàvikàþ sukhopaniùaõõaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà ÷ucinà praõãtena khàdanãyena bhojanãyena svahastaü saütarpayati saüpravàrayati | anekaparyàyeõa ÷ucinà praõãtena khàdanãyena bhojanãyena svahastaü saütarpya saüpravàrya bhagavantaü bhuktavantaü viditvà dhautahastam apanãtapàtraü nãcataràõy àsanàni gçhãtvà bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàüs teùàü nàvikànàm à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà anekair nàvikaiþ srotaàpattiphalàni pràptàni, kai÷cit sakçdàgàmiphalàni kai÷cid anàgàmiphalàni, kai÷cit pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam*, kai÷cic chràvakabodhau cittàny utpàditàni, kai÷cit pratyekabodhau, kai÷cid anuttaràyàü samyaksaübodhau | sarvà ca sà parùad buddhanimnà dharmapravaõà saüghapràgbhàrà vyavasthità | tatas tair nàvikair bhagavàn mahatà satkàreõa nausaükrameõottàritaþ sàrdhaü bhikùusaüghena || -------------------- Vaidya, p. 31 -------------------- bhikùavo buddhapåjàdar÷anàd àvarjitamanaso buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kutremàni bhagavataþ ku÷alamålàni kçtànãti | bhagavàn àha: tathàgatenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni, yena tathàgatasyaivaüvidhà påjà | icchatha bhikùavaþ ÷rotum? evaü bhadanta | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani bhàgãratho nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa dvàùaùñyarhatsahasraparivçto janapadacàrikàü caran gaïgàtãram anupràptaþ | tasmin samaye 'nyataraþ sàrthavàho 'neka÷ataparivàro nadyàü gaïgàyàü sàrtham uttàrayati | tasmiü÷ ca prade÷e mahattaskarabhayam* | atha dadar÷a sàrthavàho bhàgãrathaü samyaksaübuddhaü dvàùaùñyarhatsahasraparivçtam* | dçùñvà ca punaþ cittaü prasàdayàmàsa | prasannacitta÷ ca bhagavantam àmantritavàn: tatprathamataram eva bhagavantaü tàrayiùyàmãti | adhivàsayati bhàgãrathaþ samyaksaübuddhaþ sàrthavàhasya tåùõãbhàvena | tatas tena sàrthavàhena bhàgãrathaþ samyaksaübuddhaþ dvàùaùñyarhatsahasraparivçto mahatyà vibhåtyà nausaükrameõottàritaþ | praõãtena càhàreõa saütarpyànuttaràyàü samyaksaübodhau praõidhànaü kçtam* || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena sàrthavàho babhåva, ahaü saþ | mayà sa bhàgãrathaþ, samyaksaübuddho dvàùaùñyarhatsahasraparivçto nausaükrameõottàritaþ, praõãtenàhàreõa saütarpitaþ, praõidhànaü ca kçtam* | tasya me karmaõo vipàkenànantasaüsàre mahatsukham anubhåtam* | idànãm apy anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasyaivavidhà påjà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_12 stambhaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kauravyeùu janapadacàrikàü caran kauravyaü nagaram anupràptaþ | sa ca kauravyo janakàyo buddhavaineya udàracitaþ pradànaruci÷ ca | tato bhagavata etad abhavat*: yanv ahaü ÷akraü devendraü marudgaõaparivçtam àhveyeyam, yaddar÷anàd eùàü ku÷alamålavivçddhiþ -------------------- Vaidya, p. 32 -------------------- syàd iti | tato bhagavàül laukikaü cittam utpàdayati: aho bata ÷akro devendro marudgaõasahàyo go÷ãrùacandanamayaü stambham àdàya gacched iti || sahacittotpàdàc chakro devendro marudgaõaparivçto àgato yatra vi÷vakarmà catvàra÷ ca mahàràjà anekadevanàgayakùakumbhàõóaparivçto go÷ãrùacandanastambham àdàya | hàhàkàrakilakilàprakùveóoccair nàdaü kurvàõà bhagavato 'rthe go÷ãrùacandanamayaü pràsàdam abhisaüskçtavantaþ | tatas tasmin pràsàde ÷akreõa devendreõa bhagavàn sa÷ràvakasaügho divyenàhàreõa divyena ÷ayanàsanena divyair gandhamàlyapuùpaiþ satkçto gurukçto mànitaþ påjitaþ || atha kauravyo janakàyas tàü divyàü vibhåùikàü dçùñvà paraü vismayam àpanna imàü cintàm àpede: nånaü buddho bhagavàül loke 'gryaþ | yat tu nàma sendrair devaiþ påjyata iti àvarjitamanà bhagavantam upasaükràntaþ | bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvaikànte nyaùãdat* | ekàntaniùaõõaþ kauravyo janakàyas tasmin pràsàde 'tyarthaü prasàdam utpàdayati || tena bhagavàüs tat pràsàdam antardhàpya anityatàpratisaüyuktàü tàdç÷ãü dharmade÷anàü kçtavàn*, yàü ÷rutvà anekaiþ kauravyanivàsibhir manuùyaiþ srotaàpattiphalàny anupràptàni, kai÷cit sakçdàgàmiphalàni kai÷cid anàgàmiphalàni, kai÷cit pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam*, kai÷cic chràvakabodhau cittàny utpàditàni, kai÷cit pratyekàyàü bodhau, kai÷cid anuttaràyàü samyaksaübodhau | sarvà ca sà parùad buddhanimnà dharmapravaõà saüghapràgbhàrà vyavasthità | tatas te bhikùavo bhagavato divyapåjàdar÷anàd àvarjitamanaso buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kutremàni bhagavatà ku÷alamålàni kçtànãti | bhagavàn àha: tathàgatenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni, yena tathàgatasyaivaüvidhà påjà | icchatha bhikùavaþ ÷rotum? evaü bhadanta | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani brahmà nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | atha brahmà samyaksaübuddho dvàùaùñyarhatsahasraparivçto janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | a÷rauùãd ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ: brahmà samyaksaübuddho dvàùaùñyarhatsahasraparivçto janapadacàrikàü carann asmàkaü vijitam anupràpta iti | ÷rutvà ca punar mahatyà ràjarddhyà mahatà ràjànubhàvena yena bhagavàn brahmà samyaksaübuddhas tenopasaükràntaþ | upasaükramya brahmaõaþ samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte nyaùãdat* | ekàntaniùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktaü bhagavàn bodhikarakair dharmaiþ samàdàpayati | atha sa labdhaprasàda utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya bhagavantam idam avocat*: adhivàsayatu -------------------- Vaidya, p. 33 -------------------- me bhagavàn asyàü ràjadhànyàü traimàsyavàsàya | ahaü bhagavantaü sa÷ràvakasaügham upasthàsyàmi cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair iti | adhivàsayati brahmà samyaksaübuddho ràj¤as tåùõãbhàvena | atha sa ràjà mårdhàbhiùikto bhagavato 'rthe go÷ãrùacandanamayaü pràsàdaü kàrayàmàsa | sa taü vicitrair vastràlaükàrair alaükçtaü nànàpuùpàvakãrõaü gandhaghañikàdhåpitaü bhagavataþ sa÷ràvakasaüghasya niryàtya traimàsyaü praõãtenàhàreõa saütarpya vividhair vastravi÷eùair àcchàdyànuttaràyàü samyaksaübodhau praõidhiü cakàra || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà kùatriyo mårdhàbhiùikto babhåva, ahaü saþ | yan mayà brahmaõaþ samyaksaübuddhasyaivaüvidhà påjà kçtà, tasya me karmaõo vipàkenànantasaüsàre mahatsukham anubhåtam* | idànãm apy anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhasyaivavidhà påjà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_13 snàtram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ÷ràvastyàü pa¤camàtràõi vaõik÷atàni kàntàramàrgapratipannàni | te màrgàt paribhraùñà vàlukàsthalam anupràptàþ | te dharma÷ramaparipãóitàþ kùãõapathyàdanà÷ ca madhyàhnasamaye tãkùõakarara÷misaütàpità jaloddhçtà iva matsyàþ pçthivyàm àvartante duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàþ | tàni devatàsahasràõy àyàcante: tadyathà ÷ivavaruõakuberavàsavàdãni | na cainàn ka÷cit paritràtuü samarthaþ || tatra cànyatara upàsako buddha÷àsanàbhij¤aþ | sa tàn vaõija àha: bhavanto buddhaü ÷araõaü gacchantv iti | tata ekaraveõa sarva eva buddhaü ÷araõaü gatàþ || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü -------------------- Vaidya, p. 34 -------------------- navànupårva{vihàra}samàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_13.1 || yàvat pa÷yati bhagavàn saübahulàn vaõijo vyasanasaükañasaübàdhapràptàn* | tata÷ cakùuþsaüpreùaõamàtreõa jetavane 'ntarhito bhikùugaõaparivçtas taü prade÷am anupràptaþ | dadç÷us te vaõijo bhagavataü sabhikùusaügham* | dçùñvà ca uccair nàdaü muktavantaþ | tato bhagavatà laukikaü cittam utpàditam*: aho bata ÷akro devendro màhendraü varùam utsçjatu, ÷ãtalà÷ ca vàyavo vàntv iti | sahacittotpàdàd bhagavataþ ÷akreõa màhendraü varùam utsçùñam*, ÷ãtalà÷ ca vàyavaþ preùitàþ, yatas teùàü vaõijàü tçùà vigatà, dàha÷ ca pra÷àntaþ | tatas tair vaõigbhiþ saüj¤à pratilabdhà | bhagavatà caiùàü màrga àkhyàto yena ÷ràvastãm anupràptàþ || te màrga÷ramaü prativinodya tato bhagavatsakà÷am upasaükràntàþ | teùàü bhagavatà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà kai÷cit srotaàpattiphalam adhigatam*, kai÷cit sakçdàgàmiphalam*, kai÷cid anàgàmiphalam*, kai÷cit pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam*, kai÷cic chràvakabodhau cittàny utpàditàni, kai÷cit pratyekàyàü bodhau, kai÷cid anuttaràyàü samyaksaübodhau | yadbhåyasà ca sà parùad buddhanimnà dharmapravaõà saüghapràgbhàrà vyavasthità || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhagavàn*, yàvad ime vaõijo bhagavatà kàntàramàrgàt paritràtàþ | sahacittotpàdàc ca màhendravarùaü vçùñam* | ÷ãtalà÷ ca vàyavaþ pravàtà iti | bhagavàn àha: tathàgatenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõy api kalpa÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_13.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani candano nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà -------------------- Vaidya, p. 35 -------------------- devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | atha candanaþ samyaksaübuddho janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùikto yena candanaþ samyaksaübuddas tenopasaükràntaþ | upasaükramya candanasya samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte nyaùãdat* | ekànte niùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktaü candanaü samyaksaübuddo bodhikarakair dharmaiþ samàdàpayati | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùikto utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõaü jànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yena candanaþ samyaksaübuddas tenà¤jaliü praõamya candanaü samyaksaübuddham idam avocat*: adhivàsayatu me bhagavàn asyàü ràjadhànyàü traimàsyavàsàya sàrdhaü bhikùusaügheneti | adhivàsayati candanaþ samyaksaübuddho ràj¤as tåùõãbhàvena | tatra ca samayena mahatã anàvçùñiþ pràdurbhåtà, yayà nadyudapànàny alpasalilàni saüvçttàni, puùpaphalaviyuktà÷ ca pàdapàþ || tato ràjà candanaü samyaksaübuddham adhyeùituü pravçttaþ | bhagavann asmin nagaramadhye puùkariõãü gandhodakaparipårõàü karayiùyàmi, yatra bhagavàn sa÷ràvakasaüghaþ snàsyati | apy eva nàma bhagavataþ snànàd asmin me vijite devo varùed iti | adhivàsayati bhagavàü÷ candanaþ samyaksaübuddho raj¤as tuùõãbhàvena | tato raj¤à kùatriyeõa mårdhàbhiùiktenàmàtyebhya àj¤à dattà: gandhodakaü sajjãkurvantu bhavantaþ, ratnamayàü÷ ca kumbhàn*, yena vayaü bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü snàpayiùyàma iti | tato ràj¤à àmàtyagaõaparivçtena tan nagaram apagatapàùàõa÷arkarakañhallaü vyavasthàpitum ucchritadhvajapatàkaü nànàpuùpàvakãrõaü gandhodakapariùiktaü vicitradhåpadhåpitam* | puùkariõã càsya kàrità | tato bhagavàü÷ candanaþ samyaksaübuddaþ sarvànugrahàrtham ekacãvarakaþ puùkariõyàü sthitaþ | tato ràj¤àmàtyagaõaparivçtena candanaþ samyaksaübuddhaþ sa÷ràvakasaügho nànàgandhaparibhàvitenodakena snàpitaþ | sahasnànàd eva candanasya samyaksaübuddhasya ÷akreõa devendreõa tathàvidhaü màhendraü varùam utsçùñaü yena sarvasasyàni niùpannàni | taddhaitukaü ca mahàjanakàyena buddhe bhagavati ÷raddhà pratilabdhà | aneke ca gandhaståpàþ pratiùñhàpitàþ | ye ca tatra candanaü samyaksaübuddhaü ÷araõaü gatàþ, sarve te parinirvçtàþ | aham ekas teùàm ava÷iùñaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_14 ãtiþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | -------------------- Vaidya, p. 36 -------------------- tasmiü÷ ca nàóakanthàyàü mahàjanamarako babhåva | tato janakàyo rogaiþ pãóitaþ tàni tàni devatàsahasràõy àyàcate ÷ivavaruõakuberavàsavàdãni | na càsya sà ãtir upa÷amaü gacchati | athànyatama upàsako nàóakanthàyàü prativasati | sa nàóakantheyàn bràhmaõagçhapatãn idam avocat: eta yåyaü buddhaü ÷aràõaü gacchata, taü ca bhagavantam àyàcadhvam ihàgamanàya | apy eva bhagavatà svalpakçcchreõàsyà ãter vyupa÷amaþ syàd iti | atha nàóakantheyà bràhmaõagçhapatayo bhagavantam àyàcituü pravçttàþ: àgacchatu bhagavàn asmàd vyasanasaükañàn mocanàyeti || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårva{vihàra}samàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_14.1 || atha bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto nàóakanthàm anupràptaþ | tato bhagavatà tan nagaraü sarvaü hçdimaitryà sphuñam*, yato marakàþ prakràntàþ, ãti÷ ca vyupa÷àntà | tatas teùàü bràhmaõagçhapatãnàü buddhadar÷anàn mahàprasàda utpannaþ, prasàdajàtai÷ ca bhagavàn sa÷ràvakasaüghaþ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ saüpravàritaþ | tatas tebhyo bhagavatà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà anekair bràhmaõagçhapatibhiþ srotaàpattiphalam anupràptam*, aparaiþ sakçdàgàmiphalam, aparaiþ anàgàmiphalam*, aparaiþ pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | sarvaü ca tan nagaraü buddhanimnaü dharmapravaõaü saüghapràgbhàraü saüvçttam* || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yàvad ime satvà bhagavataþ prasàdàd vyasanagatàþ santo vyasanàt parimuktà iti | bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | -------------------- Vaidya, p. 37 -------------------- ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{sonst: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_14.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani candro nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | atha candraþ samyaksaübuddho janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | a÷rauùãd ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ: candraþ samyaksaübuddho 'smàkaü vijitam anupràpta iti | ÷rutvà ca punar mahatyà ràjarddhyà mahatà ràjànubhàvena samanvàgato yena candraþ samyaksaübuddhas tenopasaükràntaþ | upasaükramya candrasya samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte nyaùãdat* | ekàntaniùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktaü candraþ samyaksaübuddho bodhikarakair dharmaiþ samàdàpayati | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùikto labdhaprasàda utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõaü jànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yena candraþ samyaksaübuddhas tenà¤jaliü praõamya candraü samyaksaübuddham idam avocat*: adhivàsayatu me bhagavàn iha vàsaü traimàsyaü sàrdhaü bhikùusaüghena | ahaü bhagavantaü upasthàsyàmi cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair iti | adhivàsayati candraþ samyaksaübuddho ràj¤as tåùõãbhàvena | tasya ca ràj¤o nagare tena samayena mahàjanamarako babhåva, ãti÷ ca, yena sa mahàjanakàyo 'tãva saütarpyate | tato ràj¤à vyàdhipra÷amanàrthaü candraþ samyaksaübuddho 'dhãùñaþ | sàdhu bhagavan kriyatàm asyà ãter upa÷amopàya iti | tato bhagavàü÷ candraþ samyaksaübuddho ràjànam uvàca: gaccha mahàràja imàü saüghàñãü dhvajàgre baddhà mahatà satkàreõa sve vijite paryàñaya, asya ca mahàntam utsavaü kuru | sarvaü ca mahàjanakàyaü buddhànusmçtau samàdàpayeti | te svastir bhaviùyatãti | tato ràj¤à yathànu÷iùñaü sarvaü tathaiva ca kçtam* | taddhetutatpratyayaü ca sarvà ãtayaþ pra÷àntàþ | tataþ sa janakàyo labdhaprasàdo ràjàmàtyapaurà÷ ca buddhaü ÷araõaü gatàþ, dharmaü saüghaü ca ÷araõaü gatàþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | mayàsau candrasya samyaksaübuddhasya mahatã påjà kçtà | tasya me karmaõo vipàkena devamanuùyasaüpràpakaü saüsàre mahatsukham anubhåtam* | idànãm api taddhaituky eva vibhåtiþ, yena yac cintayàmi yat pràrthaye tat tathaiva sarvaü samçdhyati | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 38 -------------------- ******************************************************* AVø_15 pràtihàryam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati sma veõuvane kalandakanivàpe | yadà ràj¤à ajàta÷atruõà devadattavigràhitena pità dhàrmiko dharmaràjo jãvitàd vyaparopitaþ, svayam eva ca ràjye pratiùñhitaþ, tadà ye a÷ràddhàs te balavanto jàtàþ, ÷ràddhàs tu durbalàþ saüvçttàþ | yàvad anyatamo vçddhàmàtyo '÷ràddho bhagavacchàsanavidveùã, sa bràhmaõebhyo yaj¤am àrabdho yaùñum* | tatrànekàni bràhmaõa÷atasahasràõi saünipatitàni | taiþ kriyàkàraþ kçtaþ: na kenacic chramaõagautamaü dar÷anàyopasaükramitavyam* | atha te bràhmaõàþ kçtàvayaþ samagràþ saümodamànà vãthãmadhye vedoktena vidhinà ÷akram àyàcituü pravçttàþ: ehy ehi ahalyàjàra || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårva{vihàra}samàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_15.1 || pa÷yati bhagavàn: ime bràhmaõàþ pårvàvaropitaku÷alamålà gçhãtamokùamàrgàþ svahitaiùiõo 'bhimukhà nirvàõe bahirmukhàþ saüsàràd akalyàõamitrasaüsàrgàd idànãü macchàsanaü vidviùanti, yanv aham eùàü vinayahetor autsukyam àpadyeyeti | atha bhagavठchakraveùam abhinirmàya taü yaj¤avàñaü divyenàvabhàsenàvabhàsya avataritum àrabdhaþ | tatas te bràhaõà hçùñatuùñapramudità udagraprãtisaumanasyajàtà -------------------- Vaidya, p. 39 -------------------- ekasamåhenoktavantaþ: ehy ehi bhagavan, svàgataü bhagavata iti | tato bhagavàn ÷akraveùadhàrã praj¤apta evàsane niùaõõaþ | eùa ÷abdo ràjagçhe samantato visçtaþ: yaj¤e ÷akro devendro 'vatãrõa iti | yaü ÷utvànekàni pràõi÷atasahasràõi saünipatitàni | tato bhagavàn àvarjità bràhmaõà iti viditvà ÷akraveùam antardhàpya buddhaveùeõaiva sthitvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà ùaùñyà bràhmaõasahasrair viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam*, anekai÷ ca pràõi÷atasahasrair bhagavati ÷raddhà pratilabdhà || tato bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yàvad ebhir bràhmaõair bhagavantam àgatya satyadar÷anaü kçtam*, anekai÷ ca pràõi÷atasahasrair mahàn prasàdo 'dhigata iti | bhagavàn àha: tathàgatenaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_15.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani indradamano nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | sà ràjadhànã tãrthikàvaùñabdhà | a÷rauùãd anyatamo ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ: indradamanaþ samyaksaübuddho 'smàkaü vijitam anupràpta iti | ÷rutvà ca punar mahatyà ràjarddhyà mahatà ràjànubhàvena samanvàgato yenendradamanaþ samyaksaübuddhas tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavata indradamanasya samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekànte niùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktam indradamanaþ samyaksaübuddho bodhikarakair (Speyer: bodhisatvakarakair) dharmaiþ samàdàpayati | atha sa ràjà labdhaprasàda utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõaü jànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yenendradamanaþ samyaksaübuddhas tenà¤jaliü praõamya indradamanaü samyaksaübuddham idam avocat*: adhivàsayatu me bhagavàüs traimàsyavàsàya | ahaü bhagavantaü upasthàsyàmi cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair iti | bhagavàn àha: asti te mahàràja vijite ka÷cid vihàro yatràgantukà gamikà÷ ca bhikùavo vàsaü kalpayiùyantãti? ràjovàca: nàsti bhagavan, kiü tarhi tiùñhatu bhagavàn, ahaü vihàraü kàrayiùyàmi, yatràgantukà gamikà÷ ca bhikùavo vàsaü kalpayiùyantãti | tato ràj¤à tathàgatasyàrthe vihàraþ kàritaþ aviddhapràkàratoraõo gàvàkùaniryåhajàlàrdhacandravedikàpratimaõóita -------------------- Vaidya, p. 40 -------------------- àstaraõopeto jalàdhàrasaüpårõas tarugaõaparivçto nànàpuùpaphalopetaþ | kçtvà ca bhagavataþ sa÷ràvakasaüghasya niryàtitaþ | adhãùña÷ ca bhagavàn mahàpràtihàryaü prati | tato bhagavatà indradamanena samyaksaübuddhena ràj¤o 'dhyeùayà mahàpràtihàryaü vidar÷itaü buddhàvataüsakavikrãóitam*, yaddar÷anàd ràjà sàmàtyanaigamajànapadaþ sarve ca nàgaràþ suprasannàþ ÷àsane saüraktataràþ saüvçttàþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | mayà sà indradamanasya samyaksaübuddhasyaivaüvidhà påjà kçtà | tasya me karmaõo vipàkena saüsàre 'nantaü sukham anubhåtam* | idànãü me tathàgatasya sata iyaü ÷àsana÷obhà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_16 pà¤cavàrùikam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati sma veõuvane kalandakanivàpe | yadà devadattena mohapuruùeõa bhagavacchàsane 'narthasahasràõi kçtàni, na ca ÷akitaü bhagavato rome¤janam api kartum*, tadà ràjànam ajàta÷atrum àmantritavàn*: kriyatàü ràjagçhe kriyàkàro na kenacic chramaõasya gautamasyopasaükramitavyam*, piõóakena và pratipàdayitavyaþ | evam ayam alabdhalàbho 'labdhasaümàno niyatam anyade÷aü saükràntiü kariùyatãti | raj¤à tathà kàritam* | tatra ye upàsakà dçùñasatyàs te rodituü pravçttàþ: hà kaùñam anàthãbhåtaü ràjagçhanagaraü yatra hi nàbhodumbarapuùpadurlabhapràdurbhàvaü (Speyer: nàmodumbarapuùpadurlabhapràdurbhàvaü) buddhaü bhagavantam àsàdya tasya na ÷akyate saügrahaþ kartum iti | eùa ÷abdaþ ÷rutiparaüparayà bhikùubhiþ ÷rutaþ | tata àyuùmatànandena yathà÷rutaü bhagavato niveditaþ | bhagavàn àha: alpotsukas tvam ànanda bhava, tathàgatà evàtra kàlaj¤àþ | api tu yàvac chàsanaü me tàvac chràvakàõàm upakaraõavaikalyaü na bhaviùyati pràg evedànãm iti || atràntare ÷akrasya devànàm indrasyàdhastàj j¤ànadar÷anaü pravartate | sa pa÷yati bhagavacchàsanasyaivaüvidhàü vikçtim* | sahadar÷anàd eva dàyakadànapatãnàü utsàhasaüjananàrthaü buddhotpàdasya màhàtmyasaüjananàrtham ajàta÷atror devadattasya ca madadarpacchittyartham àtmana÷ ca prasàdasaüjananàrthaü sakalaü ràjagçham udàreõàvabhàsenàvabhàsyoccaiþ÷abdham udàritavàn: eùo 'ham adyàgreõa bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü divyai÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair upasthàsyàmi | ity uktvà yena -------------------- Vaidya, p. 41 -------------------- bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte sthitaþ | atha ÷akro devendro bhagavantam idam avocat: adhivàsayatu me bhagavàn asminn eva ràjagçhe nagare | ahaü bhagavantam upasthàsyàmi cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair iti | bhagavàn àha: alaü kau÷ika kçtam etad yàvad eva cittam abhiprasannam* | bahavo hi loke puõyakàmà iti | ÷akraþ pràha: adhivàsayatu me bhagavàn pa¤ca varùàõi | tathàgatasyàrthe pa¤cavàrùikaü kariùyàmãti | bhagavàn àha: alaü kau÷ika kçtam etad yàvac cittam abhiprasannam* | bahavo hi loke puõyakàmà iti | ÷akraþ pràha: adhivàsayatu me bhagavàn pa¤ca divasàn iti | tato bhagavàn svapuõyabalapratyakùãkaraõàrthaü ÷akrasya ca devendrasyànugrahàrtham anàgatapa¤cavàrùikaprabandhaheto÷ càdhivàsitavàüs tåùõãbhàvena || atha ÷akro devendro bhagavas tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà tad veõuvanaü vaijayantaü pràsàdaü pradar÷itavàn*, divyàni càsanàni, divyàþ puùkaraõãr divyaü ca bhojanam* | atha bhagavàn praj¤apta eva àsane niùaõõaþ | tataþ ÷akro devendraþ sukhopaniùaõõaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà anekadevatàsahasraparivçtaþ svahastaü saütarpayati saüpravàrayati | anekaparyàyeõa svahastaü saütarpya saüpravàrya bhagavantaü bhuktavantaü viditvà dhautahastam apanãtapàtraü nãcataram àsanaü gçhãtvà bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tato bhagavàn ÷akraü devendraü saparivàraü dharmyayà kathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati | pa÷yati ca ràjà ajàta÷atrur uparipràsàdatalagataþ san bhagavato veõuvane evaüvidhàü påjàü* | dçùñvà ca punar vipratisàrajàto mahàntaü prasàdaü praveditavàn* | ràjagçhanivàsina÷ ca paurà dharmavegapçaptà ràjànam upasaükramyaivam åcuþ: muùyante deva mahàràja ràjagçhanivàsinaþ pauràþ, yatra nàma devàþ pramattàþ santaþ pramàdavihàriõo divyàn viùayàn apahàya bhagavantaü påjayanti | sàdhu deva ughàñyatàü kriyàkàra iti || tato ràj¤à ajàta÷atruõà kriyàkàram udghàñya ràjagçhe nagare ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: kriyatàü bhagavataþ satkàro yathàsukham iti | tato ràjagçhanivàsinaþ pauràþ saparivàrà hçùñatuùñapramudità udagraprãtisaumanasyajàtàþ puùpagandhamàlyàny àdàya bhagavantaü dar÷anàyopasaükràntàþ | tato devair manuùyai÷ ca bhagavato mahàn satkàraþ kçtaþ, bhagavatà ca tad adhiùñhànaü devamanuùyàõàü tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà anekair devamanuùyaiþ satyadar÷anaü kçtam* || bhikùavo bhagavataþ påjàü dçùñvà saü÷ayajàtà buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavataþ ÷àsane evaüvidha utsava iti | bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, -------------------- Vaidya, p. 42 -------------------- na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_16.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ratna÷ailo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | tasyàü ca ràjadhànyàü dharmabuddhir nàma ràjà ràjyaü kàrayati tasyàü ca ràjadhànyàü mahatã ãtiþ | tatas tena ràj¤à ãtipra÷amanahetor bhagavàn ÷ràvakasaüghatraimàsye bhaktenopanimantritaþ |tràyàõàü màsànàm atyayena sà ãtiþ pra÷àntà | tato ràj¤o nàgarai÷ càvarjitamànasais tathàgatasya sa÷ràvakasaüghasya pa¤cavàrùikaü kçtam* | àha ca: ràjabhåtena ànanda ratna÷ailo mahàdyutiþ | avãùñaþ ÷àntikàmena akàrùãt pa¤cavàrùikam* || AVø_16.2 || iti || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | yan mayà ratna÷ailasya tathàgatasya pa¤cavàrùikaü kçtam*, tena me saüsàre mahatsukham anubhåtam* | taddhaituka÷ cedànãü tathàgatasyaivaüvidhaþ satkàraþ | parinirvçtasya ca me ÷àsane anekàni pa¤cavàrùika÷atàni bhaviùyati | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te ca bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_17 stutiþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ÷ràvastyàü pa¤camàtràõi gàndharvika÷atàni goùñhikànàü prativasanti | tatra ca kàle supriyo nàma gàndharvikaràjo 'bhyàgataþ | tasyaivaüvidhà ÷aktiþ: ekasyàü tantryàü sàpta svaràn àdar÷ayati, ekaviü÷atiü mårcchinàþ | sa ùaõmahànagaràõy apañukàny udghoùayamàõaþ ÷ràvastãm anupràptaþ | ÷ràvastãnivàsibhi÷ ca gàndharvikai ràj¤e niveditam* | ràjàha: alpotsukà bhavantu bhavantaþ, vayam atra kàlaj¤à bhaviùyàma iti || -------------------- Vaidya, p. 43 -------------------- atha supriyasya gàndharvikaràjasyaitad abhavat: evam anu÷råyate ràjà prasenajid gàndharve 'tãva ku÷alaþ | yanv aham anena saha vàdam àrocayeyam iti | tataþ supriyo gàndharvikaràjo yena ràjà prasenajit kau÷alas tenopasaükràntaþ | upasaükramya ràjànaü prasenajitaü kau÷alam idam àvocat*: ÷rutaü me ràjan yathà tvaü gàndharvaku÷ala iti | yadi te aguru, mãmàüsasveti | tato ràj¤à prasenajità tasya vikùepaþ kçtaþ | ukta÷ ca: sàdho asti me gurur jetavane sthito 'nuttaro gàndharvikaràjaþ | ehi tat samãpaü yàsyàma iti | atha ràjà prasenajit kau÷alaþ pa¤camàtrair gàndharvika÷ataiþ parivçtaþ supriyeõa gàndharvikaràjenànekai÷ ca pràõi÷atasahasrair jetavanaü gataþ || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_17.1 || tato bhagavàn vaineyajanànugrahàrthaü laukikaü cittam utpàditavàn* | aho bata pa¤ca÷ikho gandharvaputraþ saptagandharvasahasraparivçto vaióåryadaõóàü vãõàm àdàya matsakà÷am upasaükràmed iti | sahacittotpàdàt pa¤ca÷ikho gandharvaputraþ saptagandharvasahasraparivçto bhagavantaü yathàvad abhyarcya bhagavato vaióåryadaõóàü vãõàm upanayati sma | tataþ supriyo gandharvaràjo bhagavataþ purastàd vãõàm anu÷ràvitum àrabdhaþ | yata ekasyàü tantryàü sapta svaràõi ekaviü÷atiü mårcchanà÷ ca dar÷ayitum àrabdhaþ, yac chravaõàd ràjà prasenajid anyatama÷ ca mahàjanakàyaþ paraü vismayam àpannaþ | tato bhagavàn api vaióåryadaõóàü vãõàm à÷ràvitavàn*: yata ekaikasyàü tantryàm aneke svaravi÷eùà mårcchanà÷ ca bahuprakàrà dar÷itàþ, te ca ÷ånyàkàreõaiva | idaü ca ÷arãraü vãõàvad àdar÷itavàn*, svaràn indriyavat, mårcchanà÷ cittadhàtuvat* | yac chravaõàd àvarjitaþ supriyo gandharvaràjo vãõàü gandhakuñyàü niryàtya bhagavatsakà÷e pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà -------------------- Vaidya, p. 44 -------------------- paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || tata àvarjità devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragà bhhagavacchàsane rakùàvaraõaguptiü kartum àrabdhàþ | pa¤cànàm api gàndharvika÷atànàü prãtisaumanasyajàtànàm etad abhavat*: vayaü nãce karmaõi vartàmahe kçcchravçttaya÷ ca | yan nu vayaü ràjànaü vij¤àpya bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü nagaraprave÷enopanimantrayemahãti | yàvat tair gàndharvikair labdhànuj¤air bhagavàn sa÷ràvakasaügho nagaraprave÷enopanimantritaþ | adhivàsitaü ca bhagavatà teùàü gàndharvikàõàü tåùõãbhàvena | tatas tair gàndharvikair ràjàmàtyapaurajànapadasahàyaiþ sarvà ÷ràvastã nagarã apagatapàùàõa÷arkarakañhallà gandhodakapariùiktà nànàpuùpàvakãrõà vicitradhåpadhåpità puùpavitànamaõóità | te ca gàndharvikàþ svayam eva vãõàm àdàya mçdaïgaveõupaõavàdivi÷eùair upasthànaü cakruþ, praõãtena càhàreõa bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü saütarpayàmàsuþ || tato bhagavàn smitam akàrùãt* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_17.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_17.3 || -------------------- Vaidya, p. 45 -------------------- atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü karma vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekàü bodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_17.4 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_17.5 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_17.6 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_17.7 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda ebhir gàndharvikair mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | ete ànanda gàndharvikàþ anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yathàkàlànugatàü pratyekàü bodhiü samudànãya anàgate 'dhvani varõasvarà nàma pratyekabuddhà bhaviùyanti hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | ayam eùàü deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti || -------------------- Vaidya, p. 46 -------------------- bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayànàü chettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta bhagavatà ku÷alamålàni kçtàni yeùàm ayam anubhàva iti | bhagavàn àha: tathàgatenaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_17.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani prabodhano nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | atha ràj¤a udyànaü sarvaku÷alasaüpannaü babhåva | atha sa bhagavàüs tad udyànaü pravi÷ya ràjànugrahàrtham anyatamaü vçkùam upani÷ritya niùaõõaþ | tataþ saüstaraü praj¤apya tejodhàtuü samàpannaþ | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ strãmayena tåryeõa vàdyamànenodyànaü praviùñaþ | atha sa ràjà tad udyànam anuvicaran dadar÷a bhagavantaü prabodhanaü samyaksaübuddhaü pràsàdikaü prasàdanãyaü ÷àntamànasaü parameõa cittadamavyupa÷amena samanvàgataü suvarõayåpam iva ÷riyà jvalantam* | dçùñvà ca punaþ prasàdajàtaþ sa ràjà sàntaþpuro vividhena vàdyena vàdyamànena bhagavantaü tataþ samàdheþ prabodhayàmàsa, praõãtena càhareõa pratipàditavàn*, anuttaràyàü ca samyaksaübodhau kçtavàn* || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | yan mayà prabodhanasya samyaksaübuddhasya påjà kçtà, tenaiva hetunà idànãü mama gàndharvikair evaüvidhaü satkàraþ kçtaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_18 varadaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | atha ÷ràvastyàm anyatamaþ pàradàriko maline karmaõi vartate | sa ràjapuruùair gçhãtvà ràj¤a upanàmitaþ | -------------------- Vaidya, p. 47 -------------------- tato ràj¤à aparàdhika iti kçtvà vadhya utsçùñaþ | sa ràjapuruùair nãlàmbaravasanair udyata÷astraiþ karavãramàlàbaddhakaõñheguõo rathyàvãthãcatvara÷çïgàñakeùv anu÷ràvyamàõo dakùiõena nagaradvàreõa apanãyate || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårva{vihàra}samàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_18.1 || atha bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü piõóàya pràvikùat* | dadar÷a sa puruùo buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam ÷ãtyànuva¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punar bhagavataþ pàdayor nipatya bhagavantam idam avocat*: varàho 'smi bhagavan*, iùñaü me jãvitaü prayaccheti | tato bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate: gaccha ànanda ràjànaü prasenajitam* | vada: anuprayaccha me etaü puruùam*, pravràjayàmãti | athàyuùmàn ànando yena ràjà prasenajit kau÷alas tenopasaükràntaþ | upasaükramya ràjànaü prasenajitaü kau÷alaü bhagavadvacanenovàca: anujànãhi, bhagavàn etaü puruùaü pravràjayatãti | bhavyaråpa iti viditvà ràj¤à prasenajitkau÷alenànuj¤àtaþ | sa bhagavatà pravràjita upasaüpadita÷ ca | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayànàü chettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavatà sarvaü cintitamàtraü samçdhyatãti | bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu -------------------- Vaidya, p. 48 -------------------- jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_18.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani indradhvajo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | tasyàü ràjadhànyàü bràhmaõo vedavedàïgapàrago ràj¤o 'gràsanikaþ | athendradhvajaþ samyaksaübuddhàþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya tàü ràjadhànãü piõóàya pràvikùat* | adràkùãt sa bràhmaõa indradhvajaü samyaksaübuddhaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvyaüjanair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punar målanikçtta iva drumo bhagavataþ pàdayor nipatyovàca: vàraho 'smi sugata, niùãdatu bhagavàn agràsana iti | atha bhagavàn indradhvajaþ samyaksaübuddhas tasyànugrahàrtham agràsane niùaõõaþ | agràsane niùaõõa÷ cendradhvajaþ samyaksaübuddhas tena bràhmaõena pada÷atena stutaþ, praõãtena càhareõa pratipàditaþ, anuttaràyàü ca samyaksaübodhau praõidhànaü kçtam* | taddhaitukaü yàvad àvarjità ràjàmatyapauràþ || tat kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena bràhmaõo babhåva, ahaü saþ | yan me indradhvajasya tathàgatasya påjà kçtà, taddhaitukaü ca me saüsàre anantaü sukham anubhåtam* | api yac cintayàmi, yat pràrthaye, tat sarvaü samçdhyati | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_19 kà÷ikavastram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati sma veõuvane kalandakanivàpe | yadà ràj¤à bimbisàreõànekapràõi÷atasahasraparivàreõa satyàni dçùñàni, tadà tena kçtapratyupakàrasaüdar÷anàrthaü buddhapåjàsaüvartanàrthaü gçhavistarasaüdar÷anàrthaü buddhotpàdabahumànasaüjananàrthaü ca bhagavàn -------------------- Vaidya, p. 49 -------------------- sa÷ràvakasaügho ràjakule bhaktenopanimantritaþ, màgadhakànàü ca pauràõàm àj¤à dattà: bhagavato nagaraprave÷e puùpagandhamàlyavilepanaiþ påjà kartavyà, sarvaü ca ràjagçhaü nagaram apagatapàùàõasarkarakañhallaü vyavasthàpayitavyam*, nànàpuùpàvakãrõam ucchritadhvajapatàkaü yàvac ca veõuvanaü yàvac ca ràjagçham*, atràntarà sarvo màrgo vicitrair vastràir àcchàdayitavya iti | amàtyai÷ ca sarvam anuùñhitam* | tato ràjà bimbisàraþ svayam eva bhagavato mårdhni ÷ata÷alàkaü chatraü dhàrayati, pari÷eùàþ pauràþ bhikùusahasrasya || atha bhagavàn dànto dàntaparivàraþ ÷àntaþ ÷àntaparivàro mukto muktaparivàra à÷vasta à÷vastaparivàro vinãto vinãtaparivàro 'rhann arhatparivàro vãtaràgo vãtaràgaparivàraþ pràsàdikaþ pràsàdikaparivàro vçùabha iva gogaõaparivçto gaja iva kalabhagaõaparivçtaþ siüha iva daüùñrigaõaparivçto haüsa iva haüsagaõaparivçto suparõãva pakùigaõaparivçto vipra iva ÷iùyagaõaparivçtaþ sva÷va iva turagagaõaparivçtaþ ÷åra iva yodhagaõaparivçto de÷ika ivàdhvagagaõaparivçtaþ sàrthavàha iva vaõiggaõaparivçtaþ ÷reùñhãva paurajanaparivçtaþ koññaràja iva mantrigaõaparivçta÷ cakravartãva putrasahasraparivçta÷ candra iva nakùatragaõaparivçtaþ sårya iva ra÷misahasraparivçto dhçtaràùñra iva gandharvagaõaparivçto viråóha iva kumbhàõóagaõaparivçto viråpàkùa iva nàgagaõaparivçto dhanada iva yakùagaõaparivçto vemacitrãvàsuragaõaparivçtaþ ÷akra iva trida÷agaõaparivçto brahmà iva brahmakàyikaparivçtaþ stimita iva jalanidhiþ sajala iva jaladharo vimada iva gajapatiþ sudàntair indriyair asaükùobhiteryàpathapracàro 'nekair àveõikair buddhadharmaiþ parivçto bhagavàüs tat puraü pravi÷ati || yadà ca bhagavatà indrakãle pàdo nyastaþ, tadeyaü mahàpçthivã ùaóvikàraü prakampità | bhagavataþ puraprave÷e evaüråpàõy adbhutàni bhavanty anyàni ca | tadyathà: saükùiptàni vi÷àlãbhavanti, hastinaþ kro÷anti a÷và÷ ca heùante çùabhà nardante gçhagatàni vividhavàdyabhàõóàni svayaü nadanti, andhà÷ cakùåüùi pratilabhante, badhiràþ ÷rotraü måkàþ pravyàharaõasamarthà bhavanti, pari÷iùñendriyavikalà indriyàõi paripårõàni pratilabhante, madyamadàkùiptà vimadãbhavanti, viùapãtà nirviùãbhavanti, anyonyavairiõo maitrãü pratilabhante, gurviõyaþ svastinaþ prajàyante, bandhanabaddhà vimucyante, adhanà dhanàni pratilabhante, àntarikùà÷ ca devàsuragaruóakinnaramahoragà divyaü puùpam utsçjanti || atha bhagavàn evaüvidhayà vibhåtyà ràjakulaü praveùñum àrabdhaþ | ràjà ca bimbisàraþ svayam eva bahirdvàra÷àlastho go÷irùacandanodakena pàdyaü gçhãtvà bhagavataþ pàdau bhikùusaüghasya ca pràkùalayati | sukhopaniùaõõaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà ÷atarasenàhàreõa pratipàdayàmàsa | bhuktavantaü kà÷ikavastrair àcchàditavàn* | taddhaitukaü ca àvarjità màgadhakàþ pauràþ || tato bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kutremàni bhagavatà ku÷alamålàni kçtàni, yato bhagavata evaüvidhà påjà bhikùusaüghasya ceti | -------------------- Vaidya, p. 50 -------------------- bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca | na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_19.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani kùemaükaro nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | a÷rauùãd ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ: kùemaükaraþ samyaksaübuddho janapadacàrikàü carann asmàkaü ràjadhànãm anupràpta iti | ÷rutvà ca mahatyà ràjarddhyà mahatà ràjànubhàvena samanvàgataþ | yena bhagavàn kùemaükaraþ samyaksaübuddhas tenopasaükràntaþ | upasaükramya kùemaükarasya samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekànte niùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktam kùemaükaraþ samyaksaübuddho bodhikarakair dharmaiþ samàdàpayati | atha sa ràjà labdhaprasàdaþ kùemaükaraü samyaksaübuddhaü ràjakule nimantrya ÷atarasenàhàreõa pratipàdayàmàsa | ÷atasàhasreõa ca vastreõàcchàdayàmàsa | parinirvçtasya ca samantayojanaü ståpaü kàritavàn kro÷am uccatvena || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | yan mayà kùemaükarasya samyaksaübuddhasyaivaüvidhàü påjà kçtà, tena mayà saüsàre 'nantaü sukham anubhåtam* | idànãü tenaiva hetunà ràjà bimbisàreõàpi tathàgatasya me evaüvidhà påjà kçtà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_20 divyabhojanam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçhe viharati veõuvane kalandakanivàpe | tatra anyataraþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 51 -------------------- vai÷ravaõadhanapratispardhã tãrthyàbhiprasanna÷ ca | sa àyuùmatà mahàmaudgalyàyanenàvarjitaþ ÷àsane ca avatàrito bhagavaty atyartham abhiprasannaþ | sa ca gçhapatir udàràdhimuktaþ | tenàyuùmàn mahàmaudgalyàyana uktaþ: sahàyo me bhava, icchàmi bhagavataþ påjàü kartum iti | adhivàsayaty àyuùmàn mahàmaudgalyàyanas tasya gçhapates tåùõãbhàvena, athàyuùmàn mahàmaudgalyàyanas taü gçhapatim àdàya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ, upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekàntaniùaõõa àyuùmàn mahàmaudgalyàyano bhagavantam idam avocat: ayaü bhadanta gçhapatir àkàïkùati bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhojayitum* | tad asya bhagavàn adhivàsayed anukampàm upàdàyeti | adhivàsayati bhagavàüs tasya gçhapates tåùõãbhàvnea | atha sa gçhapatir bhagavatas tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà ÷atarasam àhàraü samudànayati, puùpagandhamàlyavilepanàni ca | àyuùmatàpi mahàmaudgalyàyanena ÷akro devendro 'dhãùñaþ: kriyatàm asya gçhapater upasaühàra iti | tataþ ÷akreõa devendreõa veõuvanaü nandavanam abhinirmitam*, airàvaõasupratiùñhitasadç÷àni ca nàgasahasràõi # # # [gap?] vàlavyajanena vãjayanti | supriyapa¤ca÷ikhatumbaruprabhçtãni (Speyer: øtumburuø) cànekàni gandharvasahasràõy upanãtàni ye vicitrair vàdyavi÷eùair vàdyaü kurvanti, divyaü ca sudhàbhojanam* | tataþ sa gçhapatir divyamànuùair upakaraõair bhagavantam upasthàya sarvàïgeõa bhagavataþ pàdayor nipatya praõãdhànaü kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti || atha bhagavàüs tasya gçhapater hetuparaüparàü karmaparaüparàü ca j¤àtvà smitaü pràvirakàrùãt | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutà nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn -------------------- Vaidya, p. 52 -------------------- brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_20.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_20.2 || iti atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekàü bodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata åùõãùe 'ntarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_20.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_20.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà *{adhigatya}* ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_20.5 || -------------------- Vaidya, p. 53 -------------------- nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_20.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena gçhapatinà mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda gçhapatir anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trikalpàsaükhyeyasamudànãtàü bodhiü samudànãya mahàkaruõàparibhàvitàþ ùañ pàramitàþ paripårya divyànnado nàma samyaksaübuddhà bhaviùyanti da÷abhir balai÷ caturbhir vai÷àradyais tribhir àveõikaiþ smçtyupasthànair mahàkaruõayà ca | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ | etac ca prakaraõaü ràjà bimbisàro màgadhakà÷ ca paricàrakàþ ÷rutvà paraü vismayam àpannàþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhagavan yàvad anena gçhapatinà bhagavàn sa÷ràvakasaügho divyamànuùãbhir çddhibhir abhyarcita iti || bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_20.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani pårõo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | atha pårõaþ samyaksaübuddho janapadacàrikàü carann anyatamàü ràjadhànãm anupràptaþ | a÷rauùãd ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ: pårõaþ samyaksaübuddho janapadacàrikàü carann asmàkaü ràjadhànãm anupràpta iti | ÷rutvà ca punar mahatyà ràjarddhyà mahatà ràjànubhàvena samanvàgato yena bhagavàn pårõaþ samyaksaübuddhas tenopasaükràntaþ | upasaükramya pårõasya samyaksaübuddhasya pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekànte niùaõõaü ràjànaü kùatriyaü mårdhàbhiùiktaü pårõaþ samyaksaübuddho bodhikarakair dharmaiþ samàdàpayati | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ pårõaü samyaksaübuddhaü sa÷ràvakasaüghaü traimàsyaü cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair upanimantritavàn* | adhivàsitaü ca pårõena samyaksaübuddhena ràj¤as tåùõãbhàvena | atha ràjà kùatriyo mårdhàbhiùiktaþ pårõasya samyaksaübuddhasya tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà traimàsyaü cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàrair upasthàpya bhagavato ratnamayapratimàü kàrayitvà buddhaharùaü kàritavàn*, yatrànekaiþ pràõi÷atasahasrair mahàprasàdo labdhaþ | tathetutatpratyayaü ca te parinirvçtàþ || -------------------- Vaidya, p. 54 -------------------- kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü saþ | yan mayà pårõasya samyaksaübuddhasya tàdç÷ã påjà kçtà, tena me saüsàre 'nantaü sukham anubhåtam*, tenaiva ca hetunà tathàgatasya ca me ÷reùñhinà ÷akreõa ca ãdç÷ã påjà kçtà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 55 -------------------- tçtãyo vargaþ | tasyoddànam*: candano hy atha padma÷ ca cakraü da÷a÷iràs tathà | såkùmatvak* ÷ãtadãpta÷ ca nàvikà gandhamàdanaþ | nirmalo valgusvara÷ ca vargo bhavati sattamaþ || ******************************************************* AVø_21 candanaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho magadheùu janapadeùu càrikàü caran gaïgàtãram anupràptaþ | tena khalu punaþ samayena gaïgàtãrasya nàtidåre ståpam avarugõaü vàtàtapàbhyàü pari÷ãrõam* | bhikùubhir dçùñvà bhagavàn pçùñaþ kasya bhagavann ayaü ståpa iti | bhagavàn àha: candano nàma pratyekabuddho babhåva, tasyeti | bhikùava åcuþ: kuto bhagavaü÷ candanasya pratyekabuddhasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ceti | bhagavàn àha: icchatha yåyaü bhikùavaþ ÷rotuü yathà candanasya pratyekabuddhasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ca? evaü bhadanta | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | dhàrmiko dharmaràjo dharmeõa ràjyaü kàrayati | so 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate tadyathà: àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ca | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyad ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàm* | màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau, màtà {ca} kalyà bhavati çtumatã, gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | sa caivam àyàcanaparas tiùñhati | tasya codyàne mahàpadmini | tatra padmam atipramàõaü jàtam* | tad divase divase vardhate na tu phullati | tata àràmikeõa ràj¤e niveditam* | raj¤à uktaþ parãkùyatàm etat padmam iti | yàvad apareõa samayena såryodaye tat padmaü vikasitam* | tasya ca padmasya karõikàyàü dàrakaþ paryaïkaü baddhvàvasthitaþ, abhiråpo dar÷anãyaþ -------------------- Vaidya, p. 56 -------------------- pràsàdiko gauraþ kanakavarõa÷ chatràkàra÷iràþ pralambabàhur vistãrõalalàñaþ uccaghoùaþ saügatabrås tuïganàsaþ dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtagàtro '÷ãtyànuvya¤janair viràjitagàtraþ | tasya mukhàt padmagandho vàti ÷arãràc ca candanagandhaþ | tata àràmikeõa ràj¤e niveditam* | tato ràjà sàmàtyaþ sàntaþpura÷ ca tad udyànaü gataþ | sahadar÷anàt tena dàrakeõa ràjà saübhàùitaþ: ehi tàta, ahaü te 'putrasya putra iti | tato ràjà hçùñatuùñapramudita uvàca: evam eva putra yathà vadasãti | tato ràjà padminãm avagàhya taü dàrakaü padmakarõikàyàü gçhãtvà pàõitale sthàpitavàn* | yatra yatra sa dàrakaþ pàdau sthàpayati, tatra tatra padmàni pràdurbhavanti | tatas tasya candana iti nàma kçtam* || yadà candano dàrako 'nupårveõa mahàn saüvçttaþ, tadà nàgarai ràjà vij¤aptaþ: ihàsmàkaü deva nagaraparva pratyupasthitam* | tad arhati deva÷ candanaü kumàram utsraùñam* (Speyer: utsraùñum)| asmàbhiþ saha parvànubhaviùyati, padmai÷ ca sarvam adhiùñhànam alaükariùyatãti | ràjàha: evam astv iti | tata÷ candanaþ sarvàlaükàravibhåùito 'màtyaputraparivçto vividhair vàdyair vàdyamànai ràjakulàd bahir upayàti nagaraparva pratyanubhavitum* | tatra tasya gacchataþ padavinyàse padavinyàse padmàni pràdurbhavanti dar÷anãyàni manoramàõi ca | tàny arkara÷mibhiþ spçùñamàtràõi mlàyanti ÷uùyanti || atha tasya ÷uddhasatvasya kalyàõà÷ayasya pårvabuddhàvaropitaku÷alamålasya taddar÷anàd yoni÷o manasikàra utpannaþ: yathemàni padmàni utpannamàtràõi ÷obhante, arkara÷miparitàpitàni mlàyanti ÷uùyanti, evam etad api ÷arãram iti | tasyaivaü cintayatas tulayata uparãkùamàõasya saptatriü÷ad bodhipakùyadharmà abhimukhãbhåtàþ | te tasyaiva janakàyasya madhye sthitena pratyekabodhiþ sàkùàtkçtà | yàvac chuddhàvàsakàyikair devais tasmai kàùàyàõy upanàmitàni | tàni ca pràvçtya gaganatalam utpatitaþ, vicitràõi ca pràtihàryàõi kartuü pravçttaþ, yaddar÷anàd ràj¤àmàtyanaigamasahàyena mahàn prasàdaþ pratilabdho vicitràõi ca ku÷alamålàny avaropitàni | bhagavàn àha: ata÷ candanasya pratyekabuddhasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ceti || bhikùavo bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta candanena pratyekabuddhena karmàõi kçtàni yenàsya ÷arãraü sugandhi tãkùõendriya÷ ceti | bhagavàn àha: kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva, tatrànena ke÷anakhaståpe gandhàvasekaþ kçtaþ, puùpàõi càvaropitàni, pratyekabodhau cànena màrgo bhàvitaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 57 -------------------- ******************************************************* AVø_22 padmaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | àcaritam etan madhyade÷e yadàràmikàþ padmàny àdàya vãthãü gatvà vikrãõate | atha bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü piõóàya pràvikùat* | anyatamà ca strã dàrakaü svabhujàbhyàm àdàya vãthãm avatãrõà | dadar÷a ca sa dàrako buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punaþ prasàdajàtaþ sahasà bàhum abhiprasàrya àràmikasakà÷àt padmaü gçhãtvà bhagavato mårdhni prakùiptavàn* | tatas tat padmaü ÷akaña÷akramàtraü (Speyer: ÷akañacakramàtraü) bhåtvopari vihàyasi sthitam* | bhagavantaü ca gacchantam anugacchati, tiùñhantaü tiùñhati | tato bhagavatà padmaràgasadç÷à prabhà utsçùñà sakalà ÷ràvastã avabhàsità, taddhaitukaü ca ràjàmàtyapauràþ àvarjitàþ || tato bhagavatà smitam upadar÷itam* | dharmatà khalu yasmin samaye bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_22.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_22.2 || -------------------- Vaidya, p. 58 -------------------- atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_22.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_22.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_22.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_22.6 || iti || bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena dàrakeõa prasàdajàtena tathàgatasya padmaü kùiptam* | evaü bhadanta | eùa ànanda dàrako 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca pa¤cada÷a kalpàn vinipàtaü na gamiùyati | divyamànuùasukham anubhåya padmottaro nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: ya buddhapratyekabuddha÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 59 -------------------- ******************************************************* AVø_23 cakram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçhe viharati veõuvane kalandakanivàpe | ràjagçhe 'nyatamaþ sàrthavàho mahàsamudram avatãrõaþ | tasya bhàryà yauvanavatã | sà svàmino 'rthe utkaõñhati paritapyati, na càsyà bhartà àgacchati | tayà nàràyaõasya praõipatya pratij¤àtam*: yadi me ÷ãghram àgacchati, ahaü te sauvarõacakraü pradàsyàmãti | tatas tasyàþ svàmã svastikùemàbhyàü mahàsamudràd a÷u pratyàgataþ | tayà sauvarõacakraü kàritam* | sà dàsãgaõaparivçtà cakram àdàya gandhadhåpapuùpaü ca, devakulaü saüpratisthità || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_23.1 || pa÷yati bhagavàn: iyaü dàrikà maddar÷anàt pratyekabodheþ ku÷alamålàny avaropayiùyatãti | tataþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | athàsau dàrikà dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc ca labdhaprasàdà bhavati sauvarõacakraü kùeptam àrabdhaþ | tata÷ ceñikayà vàryate: nàyaü nàràyaõa iti sà vàryamàõàpi tãvraprasàdà àvarjitamànasà buddhasya bhagavata upari sauvarõacakraü nikùipya gandhamàlyaü ca dattavatã || -------------------- Vaidya, p. 60 -------------------- tato bhagavàn smitaü dadar÷itum* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü taü nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_23.2 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_23.3 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü karma vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_23.4 || -------------------- Vaidya, p. 61 -------------------- gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_23.5 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_23.6 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_23.7 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anayà dàrikayà tathàgatasya sauvarõacakraü kùiptam* | evaü bhadanta | eùà ànanda dàrikà anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca pa¤cada÷a kalpàn vinipàtaü na gamiùyati, divyaü mànuùaü sukham anubhåya ca cakràntaro nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddha÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_24 da÷a÷iràþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho magadheùu janapadeùu càrikàü caran gaïgàtãram anupràptaþ sàrdhaü bhikùusaüghena | adràkùus te bhikùavo dårata eva puràõaståpaü vàtàtapavarùair avarugõaü prarugõam* | dçùñvà ca punar bhagavantaü papracchuþ: kasyaiùa bhadanta ståpa iti | bhagavàn àha: da÷a÷irasaþ pratyekabuddhasyeti | bhikùavaþ åcuþ: kuto bhadanta da÷a÷irasaþ pratyekabuddhasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ceti | bhagavàn àha: icchatha yåyaü bhikùavaþ ÷rotum iti? ta åcuþ: evaü bhadanteti | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü -------------------- Vaidya, p. 62 -------------------- taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | dhàrmiko dharmaràjo dharmeõa ràjyaü kàrayati | sa ca ràjà aputraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate | tadyathà: àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate | sa caivam àyàcanaparas tiùñati | tasya codyàne nahatã padminã utpalapadmakumudapadmapuõóarãkasaüchannà haüsacakravàkakàraõóavàdi÷akunopa÷obhità nalinã | tatra padmam atipramàõam akaõñakaü sahotpannam* | tad divase divase vardhate na tu phullati | tata àràmikeõa ràj¤e niveditam* | raj¤à uktaþ: parirakùyatàm etat padmam iti | yàvad apareõa samayena såryodaye tat padmaü vikasitam* | tasya padmasya karõikàyàü dàrakaþ paryaïkaü baddhvàvasthitaþ, abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko gauraþ kanakavarõa÷ chatràkàra÷iràþ pralambabàhur vistãrõalalàña uccaghoùaþ saügatabrås tuïganàsaþ dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçto '÷ãtyànuvya¤janair viràjitagàtraþ | taü dçùñvà àràmikeõa ràj¤e niveditam* | ÷rutvà ràjà sàmàtyaþ sàntaþpura÷ ca tad udyànaü gataþ | dadar÷a ràjà padmakarõikàyàü tathà vibhàjamànam* | dçùñvà ca punar hçùñatuùñapramudita udagraprãtisaumanasyajàtaþ padminãm avagàhya taü gçhãtvà mahatà satkàreõa svagçham ànãya ÷ramaõabràhmaõanaimittikànàü nivedya trãõi saptakàny ekaviü÷atiü divasàn jàtasya jàtimahaü kçtvà da÷a÷irà iti nàmadheyaü kçtavàn* || da÷a÷irà dàrakaþ aùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cott{aptott}aptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca kumàraþ ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ | sa pa÷yati pitaraü ràjadharme sthitaü sàvadyam avadyàni karmàõi kurvàõam* | dçùñvà ca kumàraþ saüvignaþ pitaraü vij¤àpayàmàsa: anujànãhi màü tàta, pravrajiùyàmi svàkhyàte dharmavinaye iti | yàvat pitrànuj¤àtaþ ke÷a÷ma÷ru avatàrya kàùàyàõi vastràõy àcchàdya samyag eva ÷raddhayà agàràd anagàrikàü pravrajitaþ | tena vinopade÷ena saptatriü÷ad bodhipakùàn dharmàn àmukhãkçtya pratyekà bodhiþ sàkùàtkçtà | sa gaganatalam utpatya pituþ sakà÷e vicitràõi pràtihàryàõi cakàra | tato ràj¤à traimàsya piõóakenopanimantritaþ | sa ÷arãrabhàrodvahanaparikhinno vicitràõi pràtihàryàõi dar÷ayitvà indhanakùayàd ivàgnir nirvçtim upajagàma | tasyaiùa ståpa iti || atha bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta da÷a÷irasà karmàõi kçtàni, yena màtuþ kukùau nopapannaþ, padma upapanna iti || bhagavàn àha: da÷a÷irasaiva bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | da÷a÷irasà karmàõi kçtàny upacitàni ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca | -------------------- Vaidya, p. 63 -------------------- na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | *{auch: karmàõy api kalpa÷atair api |}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_24.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | atha vipa÷yã samyaksaübuddhaþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto bandhumatãü ràjadhànãü piõóàya pràvikùat* | anyatara÷ ca sàrthavàhaþ padmam àdàya vãthãü pratipannaþ | athàsau pa÷yati vipa÷yinaü samyaksaübuddhaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàd bhagavata upari tat padmaü cikùepa | tat kùiptamàtraü bhagavata upari ÷akañacakramàtraü bhåtvà bhagavantaü gacchantam upagacchati, tiùñhantam anutiùñhati | yàvad vipa÷yinà samyaksaübuddhena sa sàrthavàhaþ pratyekabodhau vyàkçtaþ | tato hçùñatuùñapramuditamanàþ svagçham àgataþ | prajàpatã càsya tena kàlena prajàyamànà sasvaraü kranditavatã | tena paricàrikà pçùñà: kim idam iti | tayà samàkhyàtam* | tataþ sàrthavàhaþ saüvignaþ praõidhànaü kartum àrabdhaþ: mà kadàcit saüsàre màtuþ kukùàv upapadyeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena sàrthavàho babhåva, ayaü sa da÷a÷iràþ pratyekabuddhaþ | tena ku÷alamålenaikaviü÷atiü kalpàn na kadàcin màtuþ kukùàv upapannaþ | pa÷cime càsya bhave iyaü vibhåtiþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddhàrya÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_25 såkùmatvak* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogaþ prabhåtavittopakaraõaþ parbhåtasatvasvàpateyaþ prabhåtamitràmàtyaj¤àtisàlohitaþ | sa ca gçhapatiþ ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ | tasyaitad abhavat: ime bhogàþ jalacandrasvabhàvàþ marãcisadç÷à anityà adhruvà anà÷vàsikà vipariõàmadharmàõaþ pa¤cabhir ugradaõóaiþ sàdhàraõàþ | yanv aham asàrebhyo bhogebhyaþ sàram àdadyàm iti | tena bhagavàn sa÷ràvakasaügho bhaktenopanimantritaþ | gçhaü càpagatapàùàõa÷arkarakañhallaü vyavasthàpitaü -------------------- Vaidya, p. 64 -------------------- candanavàripariùiktaü vicitragandhaghañikàsurabhidhåpadhåpitaü nànàpuùpàbhikãrõam* | puùpàsanàni praj¤aptàni | tataþ susvàda÷ãtarasapànàni bhakùyabhojyàni ca sajjãkçtya bhagavato dåtena kàlam àrocayati: samayo bhadanta, sajjaü bhaktaü yasyedànãü bhagavàn kàlaü manyata iti | tato bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena tasya gçhapater nive÷anaü tenopasaükràntaþ | upasaükramya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | atha sa gçhapatiþ sukhopaviùñaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà ÷ucinà praõãtenàhàreõa svahastaü saütarpayati saüpravàrayati | svahastaü saütarpya saüpravàrya bhagavantaü bhuktavantaü viditvà dhautahastam apanãtapàtraü nãcataràsanaü gçhãtvà bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn gçhapatiü dharmyayà kathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati | anekaparyàyeõa dharmyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya tåùõãübhåtaþ | atha sa gçhapatir labdhaprasàdaþ pàdayor nipatya cetanàü puùõàti | tato bhagavàn smitaü vidar÷itavàn* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü satvànàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_25.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_25.2 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | -------------------- Vaidya, p. 65 -------------------- anàgataü karma vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_25.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_25.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_25.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_25.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena ÷reùñhinà mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda ÷reùñhã anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca såkùmatvag iti nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddhàrya÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 66 -------------------- ******************************************************* AVø_26 ÷ãtaprabhaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàü anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ | tasyaitad abhavat: ime bhogà jalacandrasvabhàvà gajakarõasadç÷à anityà adhruvà anà÷vàsikà vipariõàmadharmàõaþ pa¤cabhir ugradaõóaiþ sàdhàraõàþ | yanv aham asàrebhyo bhogebhyaþ sàram àdadyàm iti | tena grãùmakàle vartamàne bhagavàn sa÷ràvakasaügho bhaktenopanimantritaþ | gçhaü càpagatapàùàõa÷arkarakañhallaü vyavasthàpitaü candanavàripariùiktaü vicitragandhaghañikàsurabhidhåpadhåpitaü nànàpuùpàbhikãrõam* | puùpàsanàni praj¤aptàni | tataþ ÷ãtarasàni pànakàni bhakùyabhojyàni ca sajjãkçtya bhagavato dåtena kàlam àrocayati: samayo bhadanta, sajjaü bhaktaü yasyedànãü bhagavàn kàlaü manyata iti | tato bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena tasya gçhapater nive÷anaü tenopasaükràntaþ | upasaükramya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | atha sa gçhapatiþ sukhopaniùaõõaü buddhapramukhaü bhikùusaüghaü viditvà ÷ucinà praõãtena khàdanãyabhojanãyena svahastaü saütarpayati saüpravàrayati | anekaparyàyena ÷ucinà praõãtena khàdanãyabhojanãyena svahastaü saütarpya saüpravàrya bhagavantaü bhuktavantaü viditvà dhautahastam apanãtapàtraü nãcataràsanaü gçhãtvà bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàüs taü gçhapatiü dharmyayà kathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati | anekaparyàyeõa dharmyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya saüpraharùya tåùõãübhåtaþ | atha sa gçhapatir labdhaprasàdaþ pàdayor nipatya cetanàü puùõàti | tato bhagavàn smitaü vidar÷itavàn* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, -------------------- Vaidya, p. 67 -------------------- yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_26.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_26.2 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü karma vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_26.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_26.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_26.5 || -------------------- Vaidya, p. 68 -------------------- nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_26.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena gçhapatinà mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda gçhapatir anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca ÷ãtaprabho nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddhàrya÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_27 nàvikàþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho magadheùu janapadeùu càrikàü caran gaïgàtãram anupràptaþ | atha bhagavàn bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena nàvikàs tenopasaükràntaþ | upasaükramya nàvikàn idam avocat*: uttàrayantu bhavanto màm imàü nadãm iti | nàvikà åcuþ: tarapaõyaü prayaccheti | tato bhagavàüs tàn nàvikàn idam avocat*: aham api bhavanto nàvikaþ pårvam àsam* | mayà hi ràganadãpatito nandas tàritaþ, dveùàrõavapatito aïgulimàlaþ, mànàrõavapatito mànastabdho màõavaþ, mohàrõavapatito urubilvakà÷yapas tàritaþ | na ca me tarapaõyaü yàcità iti | tathàpy ucyamànà na pratipàdyante tàrayitum* || anyatamena nàvikena bhagavato aùñàïgopetaü svaraü ÷rutvà tàü ca råpasaüpadaü dçùñvà prasàdajàtenoktam*: ahaü bhagavantaü sa÷ràvakasaügham uttàrayiùyàmãti | tato bhikùavo nàvam abhiråóhàþ | bhagavàn çddhyà agrata eva tasya nàvikasyàpàrimàt tãràt pàrime tãre sthitaþ | tataþ sa nàvikas tad çddhipràtihàryaü dçùñvà àvarjitamanàþ pàdayor nipatitaþ | tasmai bhagavatà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà tena nàvikena viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü pràptam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü -------------------- Vaidya, p. 69 -------------------- bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_27.1 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_27.2 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayam* | (Speyer: vigatajanmajaràmaraõàmaya) bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_27.3 || iti dvitãyasya nàvikasya mahàn vipratisàra utpannaþ | tena bhagavataþ pàdayor nipatya atyayo de÷itaþ, bhagavàü÷ ca sa÷ràvakasaüghaþ piõóakena pratipàditaþ || bhagavatà smitaü vidar÷itam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva {vayaü} bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_27.4 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_27.5 || -------------------- Vaidya, p. 70 -------------------- atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü karma vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekabodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_27.6 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_27.7 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_27.8 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_27.9 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anena nàvikena mamàntike cittaü prasàditam* | evaü bhadanta | eùa ànanda nàviko 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca anàgate 'dhvani saüsàrottaraõo nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddha÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 71 -------------------- ******************************************************* AVø_28 gandhamàdanaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | àcaritam etan madhyade÷e: bhåyasà madhyade÷anivàsino jànapadà vicitrair anulepanair gàtram anulimpanti | yàvad anyatamo gçhapatiputraþ | tasya dàrikà ÷ràddhà bhadrà kalyàõà÷ayà lohitacandanaü pinaùñi | bhagavàü÷ ca pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | adràkùãt sà dàrikà buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca dàrikàyà mahàn prasàda utpannaþ | tato labdhaprasàdàyà etad abhavat*: kiü mamànenaivaüvidhena jãvitena yàham ãdç÷aü kùetram àsàdya na ÷aknomi dàridryadoùàd bhagavataþ kàràn kartum iti || tatas tayà svajãvitam agaõayitvà ubhau pàõã lohitacandanena pralipya bhagavataþ pàdayor aïgade kçte, bhagavatà ca çddhyà sakalaü ràjagçhanagaraü candanagandhenàpåritam* | tato dàrikà tat pratihàryaü dçùñvà prasannacittà bhagavataþ pàdayor nipatya cetanàü puùõàti: anena ku÷alamålena pratyekàü bodhiü sàkùàt kuryàm iti || tato bhagavatà smitaü vidar÷itam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn -------------------- Vaidya, p. 72 -------------------- abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_28.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_28.2 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü {karma} vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekàü bodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_28.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_28.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_28.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_28.6 || iti -------------------- Vaidya, p. 73 -------------------- bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anayà dàrikayà mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùà ànanda dàrikà ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca gandhamàdano nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asyà deyadharmo yo mamàntike cittaprasàdaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddhàrya÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_29 nirmalaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàü amyatama àràmikaþ | sa dantakàùñham àdàya ÷ràvastãü pravi÷ati | naimittika÷ ca dvàre 'vasthitaþ | sa kathayati: ya etad dantadhàvanaü bhakùayiùyati, sa ÷atarasaü bhojanaü bhakùayiùyati | tad vacanam àràmikeõa ÷rutam* | ÷rutvà caivaü cintayàmàsa: kasmàyetad dantadhàvanaü dadyàm* | yena me mahàn saümànaþ syàd iti | tasyaitad abhavat*: ayaü buddho bhagavàn sacaràcare loke jaïgamaü puõyakùetram abandhyamahàphalaü ca | yanv aham idaü buddhàya bhagavate dadyàm iti || atha sa àràmiko dantakàùñham àdàya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte 'sthàt* | ekàntasthitaþ sa àràmiko bhagavantam idam avocat*: idaü bhagavan dantakàùñhaü pratigçhyatàü mamàntikàd anukampàm upàdàyeti | atha bhagavàn àràmikasyànugrahàrthaü gajabhujasadç÷aü suvarõavarõaü bàhum abhiprasàrya gçhãtavàn*, gçhãtvà bhakùitavàn*, bhakùayitvà cainam àràmikasyàgrato visarjitavàn*, visarjya tad dantakàùñhaü pçthivyàü nikhàtavàn* | nikhàtamàtram eva ca tacchàkhàpatrapuùpaphalasamçddho mahànyagrodhaþ parimaõóalas tatraiva kùaõe nirvçttaþ | yasya cchàyàyàü niùadya bhagavatà anekeùàü devamanuùyàõàü dharmo de÷itaþ | tato 'nàthapiõóadena gçhapatinà bhagavàn* ÷atarasenàhàreõa pratipàditaþ || atha sa àràmiko bhagavadupasthànàt pràtihàryàc càvarjitamanà målanikçtta iva drumaþ pàdayor nipatya praõidhànàm kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena pratyekàü bodhiü sàkùàtkuryàm iti || tato bhagavatà smitaü vidar÷itam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd -------------------- Vaidya, p. 74 -------------------- gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_29.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_29.2 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü {karma} vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekàü bodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_29.3 || -------------------- Vaidya, p. 75 -------------------- gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_29.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_29.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_29.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda anenàràmikeõa mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | eùa ànanda àràmiko 'nena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca trayoda÷a kalpàn vinipàtaü na gamiùyati, pa÷cime bhave pa÷cime nikete pa÷cime samucchraye pa÷cime àtmabhàvapratilambhe nirmalo nàma pratyekabuddho bhaviùyati | ayam asya deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_30 valgusvaràþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | atha bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü piõóàya pràvikùat* | saübahulà÷ ca goùñhikà madyamadàkùiptà vãõàmçdaïgapaõavair vividhair vàdyair vàdyamànair nçtyanto gàyanta utpalapadmapuõóarãkavàrùikàdibhir udàrapuùpair àsaktakaõñheguõà vi÷iùñàmbaravasanà bahiþ ÷ràvastyà nirgacchanti | bhagavàü÷ ca ÷ràvastyàü piõóàya pràvikùat* | dadç÷us te goùñhikà buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü -------------------- Vaidya, p. 76 -------------------- jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc ca teùàü yo 'sau madyamadaþ sa prativigataþ | tato vigatamadyamadàþ prasàdàvarjitamanaso nçtyagãtavàdyair bhagavataþ upasthànaü cakruþ, nãlapadmàni copari bhagavato nicikùipuþ | nikùiptàni copari bhagavato nãlakåñàgàro nãlacchatraü nãlamaõóapa ivàvasthitàni | tàni ca bhagavantaü gacchantam anugacchati, tiùñhantam anutiùñhanti | bhagavatà ca nãlaprabhà utsçùñà, yayà ÷ràvastã indranãlamaõisadç÷aprabhà avasthità || atha the goùñhikà labdhaprasàdàþ cetanàü puùõànti: anena vayaü ku÷alamålena pratyekàü bodhiü sàkùàtkåryàmeti || tato bhagavatà smitaü vidar÷itam* | dharmatà khalu yasmin samaye buddhà bhagavantaþ smitaü pràviùkurvanti, tasmin samaye nãlapãtalohitàvadàtà arciùo mukhàn ni÷càrya kà÷cid adhastàd gacchanti, kà÷cid upariùñàd gacchanti | yà adhastàd gacchanti, tàþ saüjãvaü kàlasåtraü saüghàtaü rauravaü mahàrauravaü tapanaü pratàpanam avãcim arbudaü nirarbudaü añañaü hahavaü huhuvam utpalaü padmaü mahàpadmaü narakàn gatvà ye uùõanarakàs teùu ÷ãtãbhåtà nipatanti, ye ÷ãtanarakàs teùåùõãbhåtà nipatanti | tena teùàü satvànàü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabhyante | teùàm evaü bhavati: kiü nu vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, àhosvid anyatropapannà iti | teùàü prasàdasaüjananàrthaü bhagavàn nirmitaü visarjayati | teùàü {taü} nirmitaü dçùñvaivaü bhavati: na hy eva vayaü bhavanta ita÷ cyutàþ, nàpy anyatropapannàþ | api tv ayam apårvadar÷anaþ satvaþ, asyànubhàvenàsmàkaü kàraõàvi÷eùàþ pratiprasrabdhà iti | te nirmite cittam abhiprasàdya tan narakavedanãyaü karma kùapayitvà devamanuùyeùu pratisandhiü gçhõanti, yatra satyànàü bhàjanabhåtà bhavanti | yà upariùñàd gacchanti, tà÷ càturmahàràjikàüs trayastriü÷àn, yàmàüs tuùitàn nirmàõaratãn paranirmitava÷avartino brahmakàyikàn brahmapurohitàn mahàbrahmaõaþ parãttàbhàn apramàõàbhàn àbhàsvaràn parãtta÷ubhàn apramàõa÷ubhठ÷ubhakçtsnàn anabhrakàn puõyaprasavàn bçhatphalàn abçhàn atapàn sudç÷àn sudar÷anàn akaniùñhàn devàn gatvà anityaü duþkhaü ÷ånyam anàtmety udghoùayanti, gàthàdvayaü ca bhàùante: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_30.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_30.2 || atha tà arciùas trisàhasramahàsàhasraü lokadhàtum anvàhiõóya bhagavantam eva pçùñhataþ pçùñhataþ samanugacchanti | tad yadi bhagavàn atãtaü karma vyàkartukàmo bhavati, bhagavataþ pçùñhato 'ntardhãyante | anàgataü {karma} vyàkartukàmo bhavati, purastàd antardhãyante | narakopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdatale 'ntardhãyante | tiryagupapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàrùõyàm antardhãyante | pretopapattiü vyàkartukàmo bhavati, pàdàïguùñhe 'ntardhãyante | manuùyopapattiü vyàkartukàmo bhavati, jànunor antardhãyante | balacakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, vàme karatale 'ntardhãyante | -------------------- Vaidya, p. 77 -------------------- cakravartiràjyaü vyàkartukàmo bhavati, dakùiõe karatale 'ntardhãyante | devopapattiü vyàkartukàmo bhavati, nàbhyàm antardhãyante | ÷ràvakabodhiü vyàkartukàmo bhavati, àsye 'ntardhãyante | pratyekàü bodhiü vyàkartukàmo bhavati, årõàyàm antardhãyante | anuttaràü samyaksaübodhiü vyàkartukàmo bhavati, uùõãùe antardhãyante || atha tà arciùo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya bhagavata årõàyàm antarhitàþ | athàyuùmàn ànandaþ kçtakarapuño bhagavantaü papraccha: nànàvidho raïgasahasracitro vaktràntaràn niùkasitaþ kalàpaþ | avabhàsità yena di÷aþ samantàd divàkareõodayatà yathaiva || AVø_30.3 || gàthà÷ ca bhàùate: vigatodbhavà dainyamadaprahãõà buddhà jagaty uttamahetubhåtàþ | nàkàraõaü ÷aïkhamçõàlagauraü smitam upadar÷ayanti jinà jitàrayaþ || AVø_30.4 || tatkàlaü svayam adhigamya vãra buddhyà ÷rotéõàü ÷ramaõa jinendra kàïkùitànàm* | dhãràbhir munivçùa vàgbhir uttamàbhir utpannaü vyapanaya saü÷ayaü ÷ubhàbhiþ || AVø_30.5 || nàkàsmàl lavaõajalàdriràjadhairyàþ saübuddhàþ smitam upadar÷ayanti nàthàþ | yasyàrthe smitam upadar÷ayanti dhãràþ taü ÷rotuü samabhilaùanti te janaughàþ || AVø_30.6 || iti bhagavàn àha: evam etad ànanda, evam etat | nàhetvapratyayam ànanda tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhàþ smitaü pràviùkurvanti | pa÷yasy ànanda ebhir goùñhikair mamaivaüvidhaü satkàraü kçtam* | evaü bhadanta | ete ànanda goùñhikà anena ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca viü÷atyantarakalpàn vinipàtaü na gamiùyanti, pa÷cime bhave pa÷cime nikete pa÷cime samucchraye pa÷cime àtmabhàvapratilambhe valgusvarà nàma pratyekabuddhà bhaviùyanti | ayam eùàü deyadharmo yo mamàntike cittaprasàda iti | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhapratyekabuddhàrya÷ràvakeùu kàràn kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 78 -------------------- caturtho vargaþ | tasyoddànam: padmakaþ kavaóa÷ caiva dharmapàlaþ ÷ibis tathà | suråpo maitrakanya÷ ca ÷a÷o dharmagaveùiõà | anàthapiõóaþ subhadra÷ ca vargo bhavati samudditaþ || ******************************************************* AVø_31 padmakaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷aratkàlasamaye bhikùavo rogeõa bàdhyante pãtapàõóukàþ kç÷a÷arãrà durbalàïgàþ | bhagavàüs tv alpàbàdho 'lpàtaïko 'rogo balavàn* | taddar÷anàd bhikùavo bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhadanta ete bhikùavaþ ÷àradikena rogeõa bàdhyante, pãtapàõóukàþ kç÷a÷arãrà durbalàïgàþ | bhagavàüs tv alpàbàdho 'lpàtaïko balavàn arogajàtãyaþ, samapàkayà ca grahaõyà samanvàgata iti || bhagavàn àha: tathàgatenaivaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | mayaitàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca; na praõa÷yanti karmàõy api kalpa÷atair api | *{auch: karmàõi kalpakoñi÷atair api|}* sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_31.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü padmako nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam (Speyer: akaõñhakam) ekaputram iva ràjyaü kàrayati | sa ca ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca mahatã tyàge vartate | tasmiü÷ ca samaye vàràõasyàü kàlavaiùamyàd dhàtuvaiùamyàd và vyàdhir utapannaþ | pràyaþ satvànàü pàõóurogaþ saüvçttaþ | tato ràj¤à tàn dçùñvà kàruõikam utpàditam: mayà hy eùàü paritràõaü karaõãyaü cikitsà ceti | tataþ sa ràjà sarvaviùayanivàsino vaidyàn saünipàtya teùàü satvànàü nidànam à÷ayànu÷ayaü copalakùya -------------------- Vaidya, p. 79 -------------------- svayam àrabdha÷ cikitsàü sarvauùadhasamudànayaü ca kartum* | tata÷ cikitsyamànànàü teùàü satvànàü bahavaþ kàlà atikràntàþ | na ca ÷akyante vaidyadravyauùadhaparicàrakasaüpannà api cikitsitum* | tato ràj¤à sarvavaidyàn àhåya àdarajàtena punaþ pçùñàþ: ko 'tra hetur na me du÷cikitsyà iti | vaidyà vicàrya guõadoùànekamatenàhuþ: deva kàlavaiùamyàd dhàtuvaiùamyàc ca lakùyàmahe | api tu deva asty ekabhaiùajyaü rohito nàma matsyaþ | yadi tasya pràptiþ syàt, ÷akyante cikitsitum iti | tato ràjà rohitaü matsyaü samanveùitum àrabdhaþ | sa bahubhir api càrapuruùair mçgyamàõo na labhyate | tatas te ràj¤e niveditavantaþ || atha ràjà apareõa samayena bahiryàõàya nirgacchati | te ca vyàdhina ekasamåhena sthitvà ràjànam åcuþ: paritràyasva mahàràja asmàn asmàd vyàdheþ | prayaccha jãvitam iti | tato ràjà karuõadãnavilambitair akùarair ucyamànas tadàturavacanaü ÷rutvà kàruõyàd àkampitahçdayaþ sà÷rudurdinavadanaü cintayàmàsa: kiü mamànenaivaüvidhena jãvitena ràjyai÷varyàdhipatyena và ãdç÷ena, yo 'haü pareùàü duþkhàrtànàü na ÷akto 'smi ÷àntiü kartum iti | evaü vicintya ràjà mahàntam arthotsargaü kçtvà jyeùñhaü kumàraü ràjyaiùvaryàdhipatyeùu pratiùñhàpya bandhujanaü kùamayitvà pauràmàtyàü÷ ca kùamayitvà dãnàn samà÷vàsya aùñàïgasamanvàgataü vrataü samàdàya uparipràsàdatalam abhiruhya dhåpapuùpagandhamàlyavilepanaü ca kùiptvà pràïmukhaü praõidhiü kartuü pràrabdhaþ: yena satyena satyavacanena mahàvyasanagatàn satvàn vyàdhiparipãóitàn dçùñvà svajãvitam iùñaü parityajàmi | anena satyena satyavàkyena asyàü vàlukàyàü nadyàü mahàn rohitamatsyaþ pràdurbhaveyam* | ity uktvà pràsàdatalàd àtmànaü mumoca || sa patitamàtraþ kàlagato nadyàü vàlukàyàü mahàn rohitamatsyaþ pràdurbhåtaþ | iti devatàbhiþ sarvavijite ÷abda utsçùñaþ: eùa dãrghakàlamahàvyàdhyutpãóitànàm amçtakalpo nadyàü vàlukàyàü mahàn rohitamatsya pràdurbhåtaþ iti | yataþ saha÷ravaõàn mahàjanakàyaþ ÷astravyagrakaraþ piñakàn àdàya nirgatya vividhais tãkùõaiþ ÷astrair jãvita eva màüsàny utkartitum àrabdhaþ | sa ca bodhisatvo vikartyamàna÷arãras tàn sarvàn maitryà sphuran sabàùpà÷ruvadana÷ cintayàmàsa: làbhà me sulabdhàþ yan nàma ime satvà madãyena màüsarudhireõa sukhino bhaviùyantãti | tad anenopakrameõa satvàn dvàda÷avarùàõi svakena màüsarudhireõa saütarpayàmàsa, na cànuttaràyàþ samyaksaübodhe÷ cittaü nivartitavàn* || yadà teùàü satvànàü sa vyàdhir upa÷àntas tadà tena rohitamatsyena ÷abda udãritaþ: ÷çõvantu bhavantaþ satvàþ | ahaü sa ràjà padmakaþ | mayà yuùmàkam arthe svajãvitaparityàgenàyam evaüvidha àtmabhàva upàttaþ | mamàntike cittaü prasàdayadhvam* | yadàham anuttaràü samyaksaübodhim -------------------- Vaidya, p. 80 -------------------- abhisaübhotsye, ahaü tadà yuùmàn atyantavyàdheþ parimocya atyantaniùñhe nirvàõe pratiùñhàpayiùyàmãti | tacchravaõàt sa janakàyo labdhaprasàdo ràjàmàtyapaurà÷ ca puùpadhåpamàlyavilepanair abhyarcya praõidhànaü kartum àrabdhàþ: atiduùkarakàraka, yadà tvam anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyethàþ, tadà te vayaü ÷ràvakàþ syàmeti | bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena padmako nàma ràjà babhåva, ahaü sa | yad evaüvidhàþ parityàgàþ kçtàþ, tena me saüsàre 'nantasukham anubhåtam* | idànãm apy anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhaþ, samapàkayà ca grahaõyà samanvàgataþ | yena me a÷itapãtakhàditàsvàditaü samyak sukhena pariõamati | alpàbàdho rogatàtãta÷ càsmi | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yat sarvasatveùu dayàü bhàvayiùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_32 kavaóaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: saced bhikùavaþ satvà jànãyur dànasya dànasaüvibhàgasya ca phalavipàkaü yathàhaü jànàmi dànasya phalaü dànasaüvibhàgasya ca phalavipakàm*, apãdànãü yo 'sàv apa÷cimakaþ kavaóa÷ carama àlopaþ, tato 'pi nàdatvà asaüvibhajya paribhu¤jãta sacel labheta dakùiõãyaü pratigràhakam* | na caiùàm utpannaü màtsaryaü cittaü paryàdàya tiùñhet* | yasmàt tarhi satvà na jànanti dànasya phalaü dànasaüvibhàgasya ca phalavipàkam*, yathàhaü jànàmi dànasya phalaü dànasaüvibhàgasya ca phalavipàkam*, tasmàt te adatvà asaüvibhajya paribhu¤jate àgçhãtena cetasà, utpannaü caiùàü màtsaryaü cittaü paryàdàya tiùñhati || idam avocad bhagavàn* | idam uktvà sugato hy athàparam etad uvàca ÷àstà: evaü hi satvà jànãyur yathà proktaü maharùiõà | vipàkaþ saüvibhàgasya yathà bhavati mahàrthikaþ || AVø_32.1 || nàdatvà paribhu¤jãran na syur matsariõas tathà | na caiùàm àgrahe cittam utpadyeta kadàcana || AVø_32.2 || -------------------- Vaidya, p. 81 -------------------- yasmàt tu na prajànanti bàlà mohatamovçtàþ | tasmàt tu bhu¤jate satvà àgçhãtena cetasà | utpannaü caiùàü màtsaryaü cittaü paryàdàya tiùñhati || AVø_32.3 || yadà bhagavatà etat såtraü bhàùitaü tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavàn dànasya varõaü bhàùate dànasaüvibhàgasya ca phalavipàkam iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yat tathàgato dànasya varõaü bhàùate, dànasaüvibhàgasya phalavipàkam iti | yan mayàtãte 'dhvani yàcanakahetor mukhadvàragataþ svakavaóaþ parityaktaþ | tac chruõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye 'ham* || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* (Speyer: akaõñhakam ) | ekaputram iva ràjyaü kàrayati | sa ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca | mahatã tyàge vartate | yàvad apareõa samayena mahaddurbhikùaü pràdurbhåtaü durbhikùàntarakalpasadç÷am* | tatas te janakàyà durbhikùàkàlabhayabhãtàþ kùutkùàmakaõñhakapolàþ pretà÷rayasadç÷àþ saügamya samàgamyaikasamåhena ràjànam upasçtya jayenàyuùà vardhayitvocuþ: deva paritràyasva asmàn asmàd durbhikùabhayàt* | prayaccha jãvitam iti | tato ràjà koùñþàgàrikaü puruùam àmantritavàn*: asti bho puruùa koùñhàgàre annapànaü yad asmàkaü syàd eùàü ca janakàyànàm*? iti ÷rutvà koùñhàgàrika àha: parigaõya deva sasyàni àkhyàsyàmãti | tato gaõitaku÷alair gaõanàü kçtvà sarveùàü viùayanivàsinàü divase divase ekakavaóo ràj¤o dvau kavaóàv iyantaü kàlaü bhaviùyatãti samàkhyàtam* | tato ràjà janakàyàn àhåyoktavàn*: tena hi bhavanto divasànudivasam àgatya ràjakule kavaóam abhyavahçtya gacchateti | tatas te pratidivasam àgatya pratyekam ekaikaü kavaóam abhyavahçtya yatheùñaü gacchanti || athànyatamo bràhmaõas tasyàü gàõanàyàü nàsãt* | parebhya÷ ca ÷rutvà ràjànam uvàca: deva janapadagatena me ÷rutà gaõanà | dãyatàü mamàpi kavaóa iti | tato ràjà svakàt kavaóadvayàd ekaü bràhmaõàya dattavàn* | ekaü kavaóaü janasàmànyam abhyavahartuü pravçttaþ || ÷akrasya devendrasyàdhastàj j¤ànadar÷anaü pravartate | tasyaitad abhavat*: atiduùkaraü bata vàràõaseyo ràjà karoti, yanv aham enaü mãmàüseyeti | atha ÷akro devendro bràhmaõaveùam àtmànam abhinirmàya bhojanakàle ràjànam upasçptaþ | jayenàyuùà ca vardhayitvovàca: bubhukùito kuruùva svakakavaóenànugraham iti | tato ràjà svajãvitaparityàgaü vyavasàyakàruõyàt svakavaóaü bràhmaõàya datvànàhàratàü pratipannaþ | yàvat ùaóbhaktacchedà anenopakrameõa kçtàþ | taü ca mahàjanakàyaü bhu¤jànaü dçùñvà paràü prãtim àpede | atha ÷akro devendras taü ràj¤o 'tiduùkaraü vyavasàyaü dçùñvà bràhmaõaveùam antardhàpya svena råpeõa sthitvà ràjànaü saüvardhayàmàsa: sàdhu sàdhu mahàràja, àvarjità -------------------- Vaidya, p. 82 -------------------- vayaü bhavatànena duùkareõa vyavasàyena, sanàtha÷ càyaü janakàya ãdç÷ena prajàpàlakena | na duùyatàü tava vijite sarvabãjàni, vàpy antàm* | ahaü saptame divase tathàvidhaü màhendraü varùam utsrakùyàmi, yena sarvasasyàni niùpatsyanta iti | ràj¤à tathà kàritam* | ÷akreõàpi tathàvidhaü mahendraü varùam utsçùñam*, yena durbhikùaü vinivartitaü subhikùaü pràdurbhåtam* || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena brahmadatto nàma ràjà babhåva, ahaü sa | mayà tàny evaüvidhe durbhikùe vartamàne svajãvitaparityàgàd evaüvidhàni dànàni dattàni | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad dànàni dàsyàmaþ puõyàni kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_33 dharmapàlaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçhe viharati veõuvane kalandakanivàpe | yadà devadattena mohapuruùeõa bhagavato vadhàrthena dhanapàlako hastinàga utsçùñaþ, udapàno viùacårõena càvakãrõaþ, vadhakapuruùà÷ cotsçùñàþ | sa bhagavato dãrgharàtraü vadhakaþ pratyarthikaþ pratyamitraþ, bhagavàü÷ càsya maitracitto hitacitto 'nukampàcittena na pratyupasthitaþ | tadà bhikùavo bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhagavan yàvad ayaü devadatto bhagavato vadhàyodyataþ, bhagavàü÷ càsya maitracitto hitacitto 'nukampacittenà pratyupasthita iti || bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü tathàgato vigataràgo vigatadveùo vigatamohaþ parimukto jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsebhyaþ sarvaj¤aþ sarvàkàraj¤aþ sarvaj¤ànaj¤eyava÷ipràptaþ | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohena daharakavayasyavasthitena vadhàya paràkràntasyàsyàntike naivaü cittaü dåùitam* | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye 'ham* || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | sa ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca mahatã tyàge vartate | tasya ca ràj¤o durmatir nàma devã caõóà roùaõã sàhasikà | ekaputra÷ ca dharmapàlo nàmnà tasyà eva durmatyàþ sakà÷àj jàtaþ | sa ca dharmapàlo dayàvàn ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya -------------------- Vaidya, p. 83 -------------------- àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ | sarveùàü ca vàràõaseyànàü bràhmaõagçhapatãnàm iùñaþ kàntaþ priyo manàpo dar÷anena | sa copàdhyàyasakà÷aü gatvà dàrakaiþ saha lipiü pañhati || yàvad ràjà apareõa samayena vasantakàlasamaye saüpuùpiteùu pàdapeùu haüsakrau¤camayåra÷uka÷àrikàkokilajãva¤jãvakanirghoùite vanaùaõóe devyà sahàntaþpuraparivçta udyànabhåmiü nirgataþ | tatra ca ràj¤a udyàne 'ntaþpurajanena saha krãóata ãrùyàroùaparãtà durmatir devã kupità | ràj¤à càsyà ardhaü pãtakaü varjitam* | tayà kupitayà ràjcaþ saüde÷o visarjitaþ: putrasyàhaü rudhiraü pibeyam*, yady ahaü tavàrdhaü pãtakaü pibeyam iti | kàmàn khalu pratisevamànasya nàsti kiücit pàpakaü karmàkaraõãyam iti | tato ràjà brahmadatto dhàrmiko 'pi san kàmaràgaparyavasànavigamàd antaþpurajanena sàntvyamàno 'pi krodhàgninà prajvalitaþ | tatas tena saüpravçddhakrodhenàj¤à dattà: gacchata, dharmapàlasya galaü chitvà rudhiraü pàyayatainàm iti || tato dàraka÷àlàvasthito dharmapàlaþ kumàraþ ÷rutvà rodituü pravçttaþ | evaü càha: dhik satvasabhàgatàü saüsàre, yatra nàma krodhava÷àd aïganiþsçtam api sutaü parityajantãti | tato dharmapàlaþ sarvàlaükàravibhåùitaþ pituþ pàdayor nipatya kathayati: sàdhu tàta prasãda | niraparàdhaü mà màü parityàkùãþ | iùñà÷ ca sarveùàü pitéõàü putrà iti | ràjà kathayati: putraka yadi te màtà kùamate, aham api kùame iti | tato dharmapàlaþ prarudan màtuþ sakà÷am upasaükràntaþ pàdayor nipatya kçtakarapuña uvàca: amba kùamasva, mà màü jãvitàd vyaparopayeti | sà evaü karuõadãnavilambitair akùarair ucyamànà na kùamate | tato vadhyaghàtais tãkùõena ÷astreõa dharmapàlasya kumàrasya galaü chitvà durmatir devã rudhiraü pàyità | na ca durmatyà vipratisàro jàtaþ | dharmapàlo 'pi kumàro màtàpitçvadhyaghàteùu cittaü prasàdya kàlagataþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena dharmapàlo nàma kumàro babhåva, ahaü saþ | sà durmatir devã, eùa devadattaþ | tadàpi me vadhakahastagatenàsya maitraü cittam utpàditam* | idànãm apy aham asya vadhàyodyatasya maitracitto hitacittaþ anukampàcittaþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yat sarvasatveùu maitraü cittaü bhàvayiùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_34 ÷ibiþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü -------------------- Vaidya, p. 84 -------------------- sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ÷ràvastyàü bhikùåõàü dvau saünipàtau bhavataþ | eka àùàóhyàü varùopanàyikàyàü dvitãyaþ kàrtikyàü pårõamàsyàm* | tatra bhikùavaþ pàtràõi pacanti, cãvaràõi dhàvayanti, pàüsukålàni ca sãvyanti | yàvad anyatamo bhikùu÷ cãvaraü syotukàmaþ såcãchidraü såtrakaü na ÷aknoti pratipàdayitum* | sa karuõadãnavilambitair akùarair uvàca: ko loke puõyakàma iti | bhagavàü÷ càsya nàtidåre caükrame caükramyate | tato bhagavàn gambhãramadhuravi÷adakalaviïkamanoj¤adundubhinirghoùo gajabhujasadç÷abàhum abhiprasàrya kathayati: ahaü bhikùo loke puõyakàma iti | tato 'sau bhikùur bhagavataþ pa¤càïgopetaü svaram upa÷rutya saübhràntas tvaritatvaritaü bhagavataþ pàõiü gçhãtvà sva÷irasi sthàpayitvàha: bhagavan*, anena te pàõinà trãõi kalpàsaükhyeyàni dàna÷ãlakùàntivãryadhyànapraj¤à upacitàþ | atha ca punar bhagavàn enam àha: atçpto 'haü bhikùo puõyaiþ, labdharaso 'haü bhikùo puõyaiþ, ato me tçptir nàstãti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavàn puõyamayaiþ, saüskàrair atçpta iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü tathàgato vigataràgo vigatadveùo vigatamohaþ parimukto jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsebhyaþ sarvaj¤aþ sarvàkàraj¤aþ sarvaj¤ànaj¤eyava÷ipràptaþ | yat tv aham atãte 'dhvani saràgaþ sadveùaþ samohÈ 'parimukto jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsebhyo tçptaþ puõyamayaiþ saüskàraiþ | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye 'ham* || bhåtapurvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ÷ibighoùàyàü ràjadhànyàü ÷ibir nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | sa ca ÷ibã ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca | mahatã tyàge vartate | sa kalyam (Speyer: kàlyam ) evotthàya yaj¤avàñaü pravi÷ya annam annàrthibhyaþ prayacchati, vastraü vastràrthibhyaþ | dhanadhànyahiraõyasuvarnamaõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàlàdãnàü (Speyer: øpravàóàø ) parityàgaü karoti | na càsau puõyamayaiþ saüskàrais tçptiü gacchati | so 'ntaþpuraü pravi÷yàntaþpurajanasya bhaktàcchàdanaü prayacchati, kumàràõàm amàtyànàü bhañabalàgrasya naigamajànapadànàm* || atha ràj¤aþ ÷iber etad abhavat*: saütarpità anena manuùyabhåtàþ, kùudrajanto 'va÷iùñàþ, kena saütarpayitavyà iti | sa parityaktavibhavasarvasva eka÷àñakanivasitaþ sva÷arãràva÷eùa÷ cintàm àpede | tasyaitad abhavat: kùudrajantubhyaþ sva÷arãram anuprayacchàmãti | sa ÷astreõa sva÷arãraü takùayitvà yatra daü÷ama÷akàs tatrotsçùñakàyaþ pratiùñhate | priyam ivaikaputrakaü rudhireõa saütarpayati || ÷akrasya devendrasyàdhastàj j¤ànadar÷anaü pravartate | tasyaitad bahavat*: kim ayaü ÷ibã ràjà satvànàm artham evaü karoti, uta karuõayà? yanv aham enaü vij¤àseyeti | tato bhinnà¤janam asivarõaü -------------------- Vaidya, p. 85 -------------------- gçdhrave÷am àtmànam abhinirmàya ràj¤e ÷ibeþ sakà÷am upasaükramya mukhatuõóakenàkùyutpàñayituü pravçttaþ | na ca ràjà saütràsam àpadyate | kiü tu maitrãvi÷àlàbhyàü nayanàbhyàü taü gçdhram àlokya kathayati: vatsa, yan madãyàc charãràt prayu¤jase, tena praõayaþ kriyatàm iti | tataþ àvarjitaþ ÷akro devendro bràhmaõaveùam àtmànam abhinirmàya ràj¤aþ ÷ibeþ purastàt sthitvà: sàdhu pàrthiva, dãyatàm etan nayanadvayam iti | ràjovàca: mahàbràhmaõa gçhyatàü yad abhirucitam*, na me 'tra vighnaþ ka÷cid astãti | tataþ ÷akro devendro bhåyasyà màtrayàbhiprasanno bràhmaõaveùam antardhàpya svaråpeõa sthitvà ràjànam abhyutsàhayann uvàca: sàdhu sàdhu bhoþ pàrthiva, suni÷cità te buddhiþ, akampyas te praõidhiþ; anugatà te satveùu mahàkaruõà, yatra nàma tvaü saütràsakareùu dharmeùu vi÷àradoþ | na ciràt tvam anena vyavasàyenànuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ÷ibir nàma ràjà babhåva, ahaü sa | tadànãm api puõyamayaiþ saüskàrais tçptir nàsti, pràg evedànãm* | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad dànàni dàsyàmaþ, puõyàni kariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_35 suråpaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | yadà bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadà madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati, kùaudraü madhv ivàneóakam*, aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü ÷çõoty àne¤jamànair (Speyer: ani¤jamànair )indriyaiþ, tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhadanta yàvad dharmaratnasyàmã bhàjanabhåtàþ satvà àdareõa ÷rotavyaü manyanta iti | bhagavàn àha: yathà tathàgatena bhikùava àdarajàtena dharmaþ ÷ruta÷ codgçhãta÷ ca, tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapurvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü suråpo nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | sa ca ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca | mahatã tyàge vartate | tasya ca ràj¤aþ sundarikà nàma devã abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà -------------------- Vaidya, p. 86 -------------------- sarvàïgapratyaïgopetà, sundaraka÷ ca nàmnà ekaputraþ iùñaþ kàntaþ priyo manàpaþ kùànto 'pratikålaþ | athàpareõa samayena ràj¤aþ suråpasya dharme abhilàùa utpannaþ | tena sarve amàtyàþ saünipàtyoktàþ: paryeùata me gràmaõyo dharmàn, dharmo me rocata iti | tatas te amàtyàþ kçtakarapuñà ràjànaü vij¤àpayanti: durlabho mahàràja dharmaþ | ÷råyate mahàràja buddhànàü loke utpàdàd dharmasyotpàdo bhavatãti | tato ràj¤à suvarõapiñakaü dhvajàgre baddhvà sarvavijite ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: yo me dharmaü vakùyati, tasyemaü suvarõapiñakaü dàsyàmi, mahatà ca satkàreõa satkariùyàmãti | tato bahavaþ kàlà atikràntàþ | na ca ka÷cid dharmade÷aka upalabhyate | tataþ sa ràjà dharmahetor utkaõñhati paritapyati || ÷akrasya ca devànàm indrasyàdhastàj j¤anadar÷anaü pravartate | sa pa÷yati ràjànaü dharmahetor vihanyamànam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaü suråpàü ràjànam mãmàüseyeti | tato yakùaråpam àtmànam abhinirmàya vikçtakaracaraõanayano 'nekapariùanmadhyagataü ràjànam etad avocat*: nanu dharmàbhilàùã bhavàn*, aham te dharmaü vakùyàmãti | tato dharma÷ravaõàt prãtipràmodyajàto ràjà yakùam etad uvàca: bråhi guhyaka dharmàn ÷roùyàmãti | guhyaka uvàca: sukhitasya bata mahàràja dharmà abhilasanti | bubhukùito 'smi bhojanaü tàvan me prayaccheti | tac chrutvà ràjà pauruùeyànàm amantrayàmàsa: ànãyantàm asya bhakùyabhojyaprakàrà iti | yakùa àha: sadyohatarudhiramàüsabhakùyo 'ham* | etaü me sundaram ekaputrakaü prayaccheti | ÷rutvà ràjà paraü viùàdam àpannaþ: kadàcit karhicin me 'dya dharma÷abda àsàditaþ | so 'py anargheõa målyeneti | tataþ sundaraþ kumàras tad upa÷rutya pituþ pàdayor nipatya ràjànam vij¤àpayàmàsa: marùaya deva | påryatàü devasyàbhipràyam*, prayaccha màü guhyakàyàhàràrtham iti | tato ràjà tam ekaputrakam iùñaü kàntaü priyaü manàpaü kùàntam apratikålaü dharmasyàrthe yakùàya dattavàn* | tato yakùeõa çddhibalàdhànàd raj¤aþ parùada÷ ca tathà dar÷ito yathàïgapratyaïgàni pçthagvikçtya bhakùitàni, rudhiraü ca pãyamànam* | # # # dçùñvà ràjà dharmàbhilàùã na niùàdam àpannaþ | sa guhyako ràjànam uvàca: atçpto 'smi bhoþ pàrthiva, bhåyo me prayaccheti | tato ràjà tasmai dayitàü bhàryàü dattavàn* | sàpi tenaivàkàreõa dar÷ità | tato bhåyo ràjànam uvàcà: bho pàrthiva, adyàpi tçptir na labhyata iti | tato ràjà yakùam uvàca: vatsa datto me ekaputrako bhàryà ca dayità, kiü bhåyaþ pràrthayase iti | guhyaka uvàca: sva÷arãraü me prayaccha | anena tçptim upayàsyàmãti | ràjovàca: yadi sva÷arãraü te pradàsyàmi, kathaü punar dharmaü ÷roùyàmi? kiü nu pårvaü me dharmaü vada, pa÷càd gçhãtadharmà ÷arãraü parityakùyàmãti | tato guhyakena ràjànaü pratij¤àyàü pratiùñþàpyàneka÷atàyàþ pariùadaþ purastàd dharmo de÷itaþ || -------------------- Vaidya, p. 87 -------------------- priyebhyo jàyate ÷okaþ priyebhyo jàyate bhayam* | priyebhyo vipramuktànàü nàsti ÷okaþ kuto bhayam iti || AVø_35.1 || tato ràjà asyà gàthàyàþ saha÷ravaõàt prahlàditamanàþ prãtisaumanasyendriyajàto yakùam uvàca: idaü guhyaka ÷arãram*, yatheùñaü kriyatàm iti || tataþ ÷akro devendro ràjànaü meruvadakampyam anuttaràyàü samyaksaübodhau viditvà yakùaråpam antardhàpya svaråpeõa sthitvà prasàdavikasitàbhyàü nayanàbhyàm ekena pàõinà putraü gçhãtvà dvitãyena ca bhàryàü ràjànam abhyutsàhayann uvàca: sàdhu sàdhu satpuruùa | dçóhasaünàhas tvam* | naciràd anena vyavasàyena anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübhotsyase | ayaü ca te iùñajanasamàgama iti | tato ràjà ÷akraü devendram idam avocat*: sàdhu sàdhu kau÷ika, kçto 'smàkaü dharmàbhipràyaþ pårita÷ ceti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena suråpo nàma ràjà babhåva, ahaü sa | sundaraþ kumàra ànandaþ | sundarikà eùà eva ya÷odharà | tadàpi me bhikùavo dharmahetor iùñabandhuparityàgaþ svajãvitaparityàga÷ ca kçtaþ, pràg evedànãm* | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad dharmaü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | dharmaü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_36 maitrakanyakaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: sabrahmakàõi bhikùavas tàni kulàni yeùu kuleùu màtàpitarau samyaï mànyete, samyak påjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya hetoþ? brahmabhåtau hi kulaputrasya màtàpitarau sahadharmeõa | sàcàryakàõi tàni kulàni yeùu kuleùu màtàpitarau samyaï mànyete, samyak påjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya hetoþ? àcàryabhåtau hi kulaputrasya màtàpitarau sahadharmeõa | àhavanãyàni tàni kulàni yeùu kuleùu màtàpitarau samyaï mànyete, samyak påjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya hetoþ? àhavanãyau hi kulaputrasya -------------------- Vaidya, p. 88 -------------------- màtàpitarau sahadharmeõa | sàgnikàni tàni kulàni yeùu kuleùu màtàpitarau samyaï mànyete, samyak påjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya hetoþ? agnibhåtau hi kulaputrasya màtàpitarau sahadharmeõa | sadevakàni tàni kulàni yeùu kuleùu màtàpitarau samyaï mànyete, samyak påjyete, samyak sukhena parihriyete | tat kasya hetoþ? devabhåtau hi kulaputrasya màtàpitarau sahadharmeõa | idam avocad bhagavàn* | idam uktvà sugato hy athàparam etad uvàca ÷àstà: brahmà hi màtàpitarau pårvàcàryau tathaiva ca | àhavanãyau putrasya agniþ syàd daivatàni ca || AVø_36.1 || tasmàd etau namasyeta satkuryàc caiva paõóitaþ | udvartanena snànena pàdànàü dhàvanena ca | athavà annapànena vastra÷ayyàsanena ca || AVø_36.2|| tayà sa paricaryayà màtàpitçùu paõóitaþ | iha cànindito bhavati pretya svarge ca modate || AVø_36.3 || yadà bhagavatà etat såtraü bhàùitam*, tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavàn màtàpitçguru÷u÷råùàvarõavàdãti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü tathàgato vigataràgo vigatadveùo vigatamohaþ parimukto jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ sarvaj¤aþ sarvàkàraj¤aþ sarvaj¤ànaj¤eyava÷ipràpto màtàpitçguru÷u÷råùàyà varõavàdã | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ màtuþ svalpam apakàraü kçtvà mahaduþkham anubhåtam* | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapurvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü mitro nàma sàrthavàho babhåva àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putrà jàyante mriyante cà | sa kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham* | na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràj¤o vidheyaü bhaviùyatãti | tasya vayasyakenopadiùñam*: yadi te putrà jàyante, tasya dàrikànàma sthàpayitavyam* | evam asau cirajãvã bhaviùyatãti | so 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate | tadyathà àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyad ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ceti | katameùàü trayàõàü sthànànàm*? màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau, màtà {ca} kalyà bhavati çtumatã | -------------------- Vaidya, p. 89 -------------------- gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | sa ca àyàcanaparas tiùñhati | anyatama÷ ca satvo 'nyatamasmàt satvanikàyàc cyutaþ tasya prajàpatyà kukùim avakràntaþ | paücàveõikà dharmà ekatye paõóitajàtãye màtçgràme | katame paüca | raktaü puruùaü jànàti, viraktaü {puruùaü} jànàti | kàlaü jànàti, çtuü jànàti | garbham avakràntaü jànàti | yasya sakà÷àd garbho 'vakràmati taü jànàti | dàrakaü jànàti | dàrikàü jànàti | saced dàrako bhavati dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | saced dàrikà bhavati vàmaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | sà àttamanàttamanàþ svàmina àrocayati: diùñyàryaputra vardhase | àpannasatvàsmi saüvçttà | yathà ca me dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati niyataü dàrako bhaviùyatãti | so 'py àttamanàttamanàþ pårvakàyam abhyunnamayya dakùiõaü bàhum abhiprasàrya udànam udànayati: apy evàhaü cirakàlàbhilaùitaü putramukhaü pa÷yeyam* | jàto me syàn nàvajàtaþ | kçtyàni me kurvãta | bhçtaþ pratibibhçyàt | dàyàd yaü pratipadyeta | kulavaü÷o me cirasthitikaþ syàt* | asmàkaü càpy atãtakàlagatànàm alpaü và prabhåtaü và dànàni datvà puõyàni kçtvà asmàkaü nàmnà dakùiõàm àdekùyati: idaü tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | àpannasatvàü cainàü viditvoparipràsàdatalagatàm ayantritàü dhàrayati | ÷ãte ÷ãtopakaraõair uùõe uùõopakaraõair vaidyapraj¤aptair àhàrair nàtitiktair nàtyamlair nàtilavaõair nàtimadhurair nàtikañukair nàtikaùàyais tiktàmlalavaõamadhurakañukakaùàyavivarjitair àhàrair hàràrdhahàravibhåùitagàtrãm apsarasam iva nandanavanavicàriõãü ma¤càn ma¤caü pãñhàt pãñham anavatarantãm adharàü bhåmim* | na càsyàþ kiücid amanoj¤a÷abda÷ravaõaü yàvad eva garbhasya paripàkàya | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko gauraþ kanakavarõa÷ chatràkàra÷iràþ pralambabàhur vistãrõalalàña uccaghoùaþ saügatabrås tuïganàsaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: ayaü dàrako mitrasya putraþ kanyà ca | tasmàd bhavatu dàrakasya maitrakanyako nàmeti || maitrakanyako dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóena anyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | pità càsya mahàsamudram avatãrõaþ, tatraiva ca nidhanam upayàtaþ | yadà maitrakanyako mahàn saüvçtas tadà màtaram uvàca: amba pitàsmàkaü kiükarmaphalopajãvã àsãt? tataþ pa÷càd aham api (Speyer: ahaü pi ) tathà kariùyàmãti | màtà kathayati: putraka pità te okkarika àsãt* | àkàïkùamàõaþ tvam okkarikatvaü kuru | sà cintayati: yady aham asmai vakùyàmi mahàsamudravaõig àsãd iti, eùo 'pi kadàcin mahàsamudram avatãrõas tatraiva nidhanam upagacched iti || tenaukkarikàpaõo vyavasthàpitaþ | tataþ prathame divase catvàraþ kàrùàpaõàþ saüpannàþ | te 'pi tena màtur niryàtitàþ: ebhir amba ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn pratipàdayasveti | -------------------- Vaidya, p. 90 -------------------- yàvad apareõocyate: pità te gàndhikàpaõika àsãd iti, tenaukkaritvaü tyaktvà gàndhikàpaõo vyavasthàpitaþ | aùñau kàrùàpaõàþ saüpannàþ | te 'pi tena màtur niryàtitàþ | yàvad apareõocyate: pità te hairaõyika àsãd iti, tena tamàpaõaü tyaktvà hairaõyikàpaõo vyavasthàpitaþ | tataþ prathame divase ùoóa÷a kàrùàpaõàþ saüpannàþ | te 'pi tena màtur niryàtitàþ | dvitãye divase dvàtriü÷at kàrùàpaõàþ saüpannàþ | te 'pi tena màtur niryàtitàþ | yàvad dhairaõyikair ãrùyàprakçtaiþ sarvàn adhiùñhànavyavahàràn viditvoktaþ: maitrakanyaka, kiü tavànayà adharmajãvikayà? pità te mahàsamudravaõig àsãt* | kena tvaü kusaüvyavahàre niyukta iti | sa hairaõyikavacanasaücodito màtur gatvà kathayati: amba evam anu÷råyate pitàsmàkaü mahàsamudravaõig àsãd iti | tad anujànãhi, aham api mahàsamudram avatariùyàmãti | màtà kathayati: evam etat putraka | kiü tu tvaü bàla ekaputraka÷ ca | mà màü parityajya mahàsamudram avatariùyasãti | sa ãrùyàprakçtibhir akalyàõamitrair vipralabdho na nivartate | tatas tena màtur vacanam avacanaü kçtvà vàràõasyàm nagaryàü ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: ÷çõvantu bhavanto vàràõasãnivàsino vaõijaþ: maitrakanyakaþ sàrthavàho mahàsamudram avatariùyati | ye yuùmàkam utsahante maitrakanyakena sàrthavàhena sàrdham a÷ulkenàgulmenàtarapaõyena mahàsamudram avatartum*, te mahàsamudragamanãyaü paõyaü samudànayantv iti | sa kçtakutåhalamaïgalasvastyayanaþ pa¤cavaõik÷ataparivàraþ ÷akañair bhàrair måñaiþ piñakaiþ uùñrair gobhir gardabhaiþ mahàsamudragamanãyaü paõyaü samudànãya saüprasthitaþ | màtà càsya snehavyàkulahçdayà sà÷rusurdinavadanà pàdayor lagnà: putraka mà màü parityajya mahàsamudram avatareti | atha sa evaü karuõadãnavilambitair alpàkùarair (Speyer: apy akùarair ) ucyamànaþ kçtavyavasàyo màtaraü pàdena ÷irasy abhihatya sàrthasahàyaþ saüprasthitaþ | màtrà coktaþ: mà me putraka asya karmaõo vipàkam anubhavethà iti || yàvad asau gràmanigamaràùñraràjadhànãpaññanàny avalokayan samudratãram anupràptaþ | sa pa¤cabhiþ puràõa÷atair vahanaü bhçtvà paüca pauruùeyàn gçhãtvà àhàraü nàvikaü kaivartaü karõadhàraü ca trir api ghaõñàvaghoùaõaü kçtvà mahàsamudram avatãrõaþ | yàvad vahantaü makareõa matsyajàtenànayàd vayasanam àpàditam* | tato maitrakanyakaþ phalakam àsàdya sthalam anupràptaþ | tataþ sthale ca¤cåryamàõo nadåràn nagaraü ramaõakaü nàmnà dçùñavàn* | sa tad upajagàma | yàvat tata÷ catasro 'psaraso nirgatàþ, abhiråpà dar÷anãyàþ pràsàdikàþ | tàþ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svàgataü te, idam asmàkam annagçhaü pànagçhaü vastragçhaü ÷ayyàgçhaü maõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàlavividhajàtaråparajatasaüpårõam* | àgaccha raüsyàmaha iti | sa tàbhiþ saha anekàni varùàõi ratim anubhåtavàn*, yathàpi tatkçtapuõyaþ satvaþ kçtaku÷alaþ | dakùiõapaddhatigamanàc cainaü vàrayanti | sa yato dakùiõàyàþ paddhater nivàryate, tataþ suùñhutaram utkaõñhito gantum* | yàvat punar api dakùiõena pathà gacchan pa÷yati sadàmattaü nàma nagaram* | sa tatra dvàrãbhåtaþ | yàvat tasmàd apy aùñàv apsaraso nirgatàþ abhiråpatarà dar÷anãyataràþ pràsàdikataràþ | tàþ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svàgataü te, idam asmàkam annagçhaü pànagçhaü vastragçhaü ÷ayyàgçhaü maõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàlavividhajàtaråparajatasaüpårõam* | àgaccha raüsyàmaha iti | sa tàbhiþ sahànekàni varùàõi ratim anubhåtavàn* -------------------- Vaidya, p. 91 -------------------- yathàpi tatkçtapuõyaþ satvaþ kçtaku÷alaþ | tà apy asya dakùiõàü paddhatiü vàrayanti | sa yato dakùiõàyàþ paddhater nivàryate, tataþ suùñhutaram utkaõñhito gantum* | yàvat punar api dakùiõena pathà gacchan pa÷yati nandanaü nàma nagaram* | sa tatra dvàrãbhåtaþ | yàvat tasmàd api ùoóa÷àpsaraso nirgatàþ abhiråpatarà dar÷anãyataràþ pràsàdikataràþ | tàþ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svàgataü te, idam asmàkam annagçhaü pànagçhaü vastragçhaü ÷ayyàgçhaü maõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàlavividhajàtaråparajatasaüpårõam* | àgaccha raüsyàmaha iti | sa tàbhiþ saha anekàni varùàõi ratim anubhåtavàn* yathàpi tatkçtapuõyaþ satvaþ kçtaku÷alaþ | tà apy asya dakùiõàü paddhatiü vàrayanti | sa yato dakùiõàyàþ paddhater nivàryate, tataþ suùñhutaram utkaõñhito gantum* | yàvat punar api dakùiõena pathà gacchan pa÷yati brahmottaraü nàma pràsàdam* | sa tatra dvàrãbhåtaþ | yàvat tasmàd api dvàtriü÷ad apsaraso nirgatàþ abhiråpatarà dar÷anãyataràþ pràsàdikataràþ | tàþ kathayanti: ehi maitrakanyaka, svàgataü te, idam asmàkam annagçhaü pànagçhaü vastragçhaü ÷ayyàgçhaü maõimuktàvaióårya÷aïkha÷ilàpravàlavividhajàtaråparajatasaüpårõam* | àgaccha raüsyàmaha iti | sa tàbhiþ saha anekàni varùàõi ratim anubhåtavàn* yathàpi tatkçtapuõyaþ satvaþ kçtaku÷alaþ | tà apy asya dakùiõàü paddhatiü vàrayanti | sa yato dakùiõàyàþ paddhater nivàryate, tataþ suùñhutaram utkaõñhito gantum* || yathà dakùiõà paddhatiü gacchati, tathàsyecchà vardhate | yàvat punar api dakùiõena yathà gacchan pa÷yaty ayomayaü nagaram* | sa tatra praviùñaþ | praviùñamàtrasya càsya dvàraü pihitam* | tato 'bhyantaraü praviùñaþ | tatràsya dvàraü pihitam* | tato 'bhyantaraü praviùñaþ | yàvat puruùaü pa÷yati mahàpramàõam* | mårdhni càsya ayomayaü cakraü bhramaty àdãptaü pradãptaü saüprajvalitam ekajvàlãbhåtam* | tasya ÷iraso yat påya÷oõitaü pragharati, so 'syàhàraþ | tato maitrakanyakas taü puruùaü pçùñavàn*: bho puruùa, kas tvam iti | sa kathayati: ahaü màtur apakàrãti | udàhçtamàtre ca tena puruùeõa maitrakanyakasya tat karmàbhimukhãbhåtam*: aham api màtur apakàrãti manye tenaivàhaü karmaõà ihàkçùña iti | atha tasminn antare àkà÷àc chabdo nirgataþ: ye baddhàs te muktàþ, ye muktàs te baddhàþ | ity uktamàtre tasya puruùasya mårdhni cakram antarhitam*, maitrakanyakasya mårdhni pràdurbhåtam* | tato duþkhàrtaü maitrakanyakam avekùya sa puruùo gàthayà pratyabhàùata: atikramya ramaõakaü sadàmattaü ca nandanam* | brahmottaraü ca pràsàdaü kena tvam ihàgataþ || AVø_36.1 || maitrakanyakaþ pràha: atikramya ramaõakaü sadàmattaü ca nandanam* | brahmottaraü ca pràsàdam icchayàham ihàgataþ || AVø_36.2 || dåraü hi karùate karma dåràt karma pravartate | tatra prakarùate karma yatra karma vipacyate || AVø_36.3 || -------------------- Vaidya, p. 92 -------------------- tena karmavipàkena cakraü vahati mastake | àdãptaü saüprajvalitaü mama pràõoparodhakam* || AVø_36.4 || iti puruùa pràha: tvayà praduùñacittena màtà duùkarakàrikà | pàdenàbhyàhatà mårdhni tasya te karmaõaþ phalam* || AVø_36.5 || iti maitrakanyakaþ pràha: kati varùasahasràõi cakraü vartsyati mastake | àdãptaü saüprajvalitaü mama pràõoparodhakam* || AVø_36.6 || iti puruùa pràha: ùaùñivarùasahasràõi ùaùñivarùa÷atàni ca | àdãptam àyasaü cakraü tava mårdhni bhramiùyati || AVø_36.7 || iti maitrakanyaka àha: bhoþ puruùa, asti ka÷cid anyo 'pãhàgamiùyatãti? puruùaþ pràha: ya evaüvidhakarmakàrã bhaviùyatãti || tato maitrakanyako duþkhavedanàbhibhåtaþ satvànàm antike kàruõyaü janayitvà taü puruùam àha: icchàmy ahaü bhoþ puruùa sarvasatvànàm arthe idaü cakraü upari ÷irasà dhàrayitum* | mà ka÷cid anyo 'py evaüvidhakarmakàrã ihàgacchatv iti | ity uktamàtre maitrakanyakasya bodhisatvasya tac cakraü saptatàlamàtraü mårdhni udgamyàkà÷e sthitam* | sa ca kàlaü kçtvà tuùite devanikàye upapannaþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena maitrakanyaka àsãt, ahaü sa | yan mayà saüvyavaharatà màtà kàrùàpaõaiþ pratipàdità, tasya me karmaõo vipàkena caturùu mahànagareùu mahatsukham anubhåtam* | yata÷ ca màtuþ parãtto 'pakàraþ kçtaþ, tasya me karmaõo phalavipàkenaivaüvidhaü duþkham anubhåtam* | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yan màtàpitçùu kàràn kariùyàmo nàpakàràn* | tad ete doùà na bhaviùyanti ye maitrakanyakasya | pçthagjanasya eùa eùa guõagaõo bhaviùyati yas tasyaiva devaputrabhåtasya | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* | tat kasya hetoþ? duùkarakàrakau hi bhikùavaþ putrasya màtàpitarau àpyàyakau poùakau saüvardhakau stanyasya dàtàrau, citrasya jambådvãpasya dar÷ayitàrau | ya ekenàüsena putro màtaraü dvitãyena pitaraü pårõaü varùa÷ataü pariharet*, yad và asyàü mahàpçthivyàü maõayo muktà vaióårya÷aïkha÷ilàpravàlarajatajàtaråpam a÷magarbho musàragalvo lohitikà dakùiõàvartaþ, ity evaüråpe và ai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayet*, na iyatà putreõa màtàpitroþ kçtaü và syàd upakçtaü và | yas tv asàv a÷ràddhaü màtàpitaraü ÷raddhàsaüpadi samàdàpayati, vinayati, nive÷ayati, pratiùñhàpayati, duþ÷ãlaü ÷ãlasaüpadi, matsariõaü tyàgasaüpadi, duùpraj¤aü praj¤àsaüpadi, samàdàpayati, vinayati, nive÷ayati, pratiùñhàpayati, iyatà putreõa màtàpitroþ kçtaü và syàd upakçtaü và || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 93 -------------------- ******************************************************* AVø_37 ÷a÷aþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàü anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ | sa unnãto vardhito mahàn saüvçtaþ | pità càsya dhanakùayam anupràpto bhogakùayam anupràptaþ | sa ca vistãrõasuhçtsaübandhibàndhavas taü putraü kàlànukàlaü j¤àtisakà÷aü preùayati | sa tair j¤àtibhis tathà làlito yathà teùu pravçddhasnehaþ saüvçttaþ || yàvad apareõa samayena jetavanaü nirgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sa prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà saüsàravairàgyikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà saüsàre doùadar÷ã nirvàõe guõadar÷ã màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | sa evaü pravrajitaþ san j¤àtibhiþ saha saüsçùño viharati | tato bhagavàüs taü gçhisaüsargàn nivàrya araõye niyojayate | sa tatra nàbhiramate | yàvad bhagavàüs taü trir api gçhisaüsargàn nivàrayati: vatsa anekadoùaduùño 'yaü gçhisaüsargaþ | santi cakùurvij¤eyàni råpàõi iùñàni kàntàni priyàõi manàpàni kàmopasaühitàni ra¤janãyàni | ÷rotravij¤eyàþ ÷abdàþ, ghràõavij¤eyà gandhàþ, jihvàvij¤eyà rasàþ, kàyavij¤eyàni spraùñavyàni, manovij¤eyà dharmàþ iùñàþ kàntàþ priyà manàpàþ kàmopasaühità ra¤janãyàþ kaõñakabhåtàþ | anekaparyàyeõa càsya araõyaguõàþ saüvarõitàþ, yatra sthitasya ku÷alànàü dharmàõàü vçddhir bhavati | yàvat tena kulaputreõa bhagavantaü kalyàõamitram àgamya araõyavàsena vasatà yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànenedam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | sa pårvanivàsam anusmçtya bhagavato 'syàtiduùkaràõi dçùñvà bhagavantam upasaükramya sagauravaþ stauti mànayati ca || -------------------- Vaidya, p. 94 -------------------- bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhadanta, yàvad ayaü kulaputro bhagavatà yàvat trir api gràmàntàn nivàrya araõye niyojitaþ, yàvad arhatve pratiùñhàpita iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü mayà vigataràgeõa vigatadveùeõa vigatamohena parimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ sarvaj¤ena sarvàkàraj¤ena sarvaj¤ànaj¤eyava÷ipràptena ayaü kulaputro yàvan trir api gràmàntàn nivàrya araõye niyojitaþ, yàvad arhatve pratiùñhàpitaþ | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsair ayaü kulaputraþ svajãvitaparityàgena gràmàntàn nivàrya araõyavàse niyuktaþ | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani anyatarasmin girikandare prasravaõapuùpaphalakandasaüpanno çùiþ prativasati kaùñatapàþ phalamålàmbubhakùo 'jinavalkalavàsã agnihotrikaþ | tasya ca çùeþ ÷a÷o vayasyo mànuùapralàpã | sa divasànudivasaü trir çùisamãpam upasaükràmati | upasaükramyàbhivàdanaü kçtvà vividhàbhiþ kathàbhiþ saümodate | tàv evaü pravçddhasnehau pitàputravad avasthitau | yàvat kàlàntareõa mahaty anàvçùñiþ pràdurbhåtà, yayà nadyudapànàny alpasalilàni saüvçttàni, puùpaphalaviyuktà÷ ca pàdapàþ | tataþ sa çùis tatrà÷ramapade upabhogaviharàn nàbhiramate | so 'jinacãravalkalàny abhisaükùeptum àrabdhaþ || atha ÷a÷as taü tathà pravçttaü dçùñvà pçùñavàn*: maharùe kva gamiùyasãti | çùir àha: gràmàntam eva gamiùyàmi (Speyer: avagamiùyàmi), tatra pakvabhaikùeõa yàpayiùyàmãti | tataþ sa çùivacanam upa÷rutya jàtasaütàpo màtàpitçviyogam iva manyamànaþ pàdayor nipatya tam çùim uvàca: mà màü parityaja | api ca anekadoùasaükulo gçhavàso 'nekaguõasaüpanna÷ càraõyavàsa iti | sa bahv apy ucyamàno na nivartate | tataþ sa ÷a÷enocyate: yady ava÷yaü gantavyam*, kiü nu adyeha tàvat pratãkùasva, ÷vo yathàbhipretaü yàsyasãti | tatas tasya çùer etad abhavat*: niyatam ayaü màm àhàrajàtenopanimantrayitukàmaþ | yasmàd ime tiryagyonigatàþ pràõinaþ saücayaparà iti | tena tasya pratij¤àtam* || atha kçtàhnikam àhàrakàle ÷a÷a upasaükramya tam çùiü pradakùiõãkçtya kùamayitum àrabdhaþ: kùamasva mama maharùe yan mayà åhàpohavirahitena tiryagyonàv upapannena tava kiücid apakçtaü syàt* | ity uktvà sahasotplutyàgnau prapatitaþ | tataþ sa çùir jàtasaüvego bàùpadurdinamukhaþ priyaikaputram ivopaguhyovàca (Speyer: ivopagçhyovàca): vatsa kim idam àrabdham iti | ÷a÷a uvàca: maharùe araõyapriyatayà madãyena màüsenàhoràtraü yàpayiùyasi | kiü ca: na santi mudgà na tilà na taõóulà vane vivçddhasya ÷a÷asya kecana | ÷arãram etat tv analàbhisaüskçtaü mamopayojyàdya tapovane vasa || AVø_37.1 || iti -------------------- Vaidya, p. 95 -------------------- tataþ sa çùiþ ÷a÷avacanam upa÷rutya jàtasaüvega uvàca: yady evaü tava priyatayà kàmam ihaiva jãvitaü parityakùyàmi, na ca gràmàntam avatariùyàmãti | ÷rutvaitad vacanaü ÷a÷aþ prãtamanàþ saüvçttaþ | årdhvamukha÷ ca gaganatalam abhivãkùya yàcituü pravçttaþ | àha ca: araõye me samàgamya viveke ramate manaþ | anena satyavàkyena màhendraü deva varùa nu || AVø_37.2 || ity uktamàtre bodhisatvànubhàvena màhendrabhavanam àkampitam* | devatànàü càdhastàj j¤ànadar÷anaü pravartate: kiü kçtam api | pa÷yanti bodhisatvànubhàvàd iti | yàvac chakreõa devendreõa màhendravarùaü vçùñaü yena tadà÷ramapadaü punar api tçõagulmauùadhipuùpaphalasamçddhaü saüvçttam* || tatas tena çùiõà ÷a÷aü kalyàõamitram àgamya tatra vasatà pa¤càbhij¤àþ sàkùàtkçtàþ | tataþ sa çiùiþ ÷a÷am uvàca: bhoþ ÷a÷a, tena duùkareõa vyavasàyena kàruõyabhàvàc ca kiü pràrthayase iti | tenoktam*: andhe loke anàyake apariõàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayita, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti | tataþ sa çùir idaü vacanam upa÷rutya ÷a÷am abravãt: yadà tvaü buddho bhavethàþ, asmàkam api samanvàharethà iti | ÷a÷a uvàca: evam astv iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ÷a÷a àsãt, ahaü sa | çùir eùa kulaputraþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yat kalyaõàmitrà vihariùyàmaþ kalyàõasahàyàþ kalyàõasaüparkàþ, na pàpamitrà na pàpasahàyà na pàpasaüparkà | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || athàyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat*: iha mama bhadanta ekàkino rahogatasya pratisaülãnasyaivaü cetasi cetaþparitarka udapàdi: upàrdham idaü brahmacaryasya yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ iti | bhagavàn àha: mà tvam ànanda evaü vocaþ: upàrdham idaü brahmacaryasya yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ iti | sakalam idam ànanda kevalaü paripårõaü pari÷uddhaü paryavadàtaü brahmacaryaü yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ | tat kasya hetoþ? màü hy ànanda kalyàõàmitram àgamya jàtidharmàõaþ satvà jàtidharmatayà (Speyer: jàtidharmatàyàþ) parimucyante, jaràvyàdhi÷okamaraõaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsadharmàõaþ satvà upàyàsadharmatàyàþ parimucyante | tad anenaiva te ànanda paryàyeõa veditavyaü yat sakalam idaü kevalaü paripårõaü pari÷uddhaü paryavadàtaü brahmacaryaü yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 96 -------------------- ******************************************************* AVø_38 dharmagaveùã | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | àcaritam etad anàthapiõóadasya gçhapateþ: kalyam evotthàya bhagavato dar÷anàyopasaükramya jetavanaü svayaü saümàrùñum* | athànyatamena kàlena anàthapiõóadasya gçhapateþ ka÷cid vyàkùepaþ samutpannaþ | tato bhagavàn puõyakàmànàü satvànàü puõyatãrthopadar÷anàrthaü svayam eva saümàrjanãü gçhãtvà jetavanaü saümàrùñuü pravçttaþ | bhagavantaü dçùñvà mahà÷ràvakà api ÷àradvatãputramaudgalyàyanakà÷yapanandarevataprabhçtayaþ saümàrùñuü pravçttàþ | tato jetavanaü saha ÷ràvakaiþ saümçjya upasthàna÷àlàü pravi÷ya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | niùadya bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: pa¤ceme bhikùava ànu÷aüsàþ saümàrjane | katame pa¤ca? àtmana÷ cittaü prasãdati | parasya cittaü prasãdati | devatànàü manaso bhavati pràsàdikam* | saüvartanãyaü ku÷alamålam upacinoti | kàyasya ca bhedàt sugatau svargaloke deveùåpapadyate | iti pa¤cànu÷aüsàþ saümàrjane || tata÷ catasraþ parùado bhagavataþ sakà÷àt saümàrjanasyeti pa¤cànu÷aüsàn upa÷rutya prasàdajàtàþ prãtisaumanasyaprasannacittàþ svasvàsanàd utthàya yena bhagavàüs tenà¤jaliü pragçhya bhagavantam etad åcuþ: vayaü bhagavan bhagavata upasthàpakàþ (Speyer: upasthàyakàþ) sarvaü jetavanaü sadà saümàrùñum icchàmaþ | asmàkam anugrahaü kuru | tato bhagavàüs tàsàü tåùõãbhàvenàdhivàsayati | tatas tà÷ catasraþ parùado bhagavato 'dhivàsanàü viditvà saümàrjanãgçhãtvà sarvaü jetavanaü saümàrùñuü pravçttàþ | sarvaü jetavanaü càràmamàrgaparyantaü saümàrjya bhagavato dharmade÷anàü ÷rotum ekànte niùaõõà àdarayuktàþ || anàthapiõóado gçhapatir api taü prade÷am anupràptaþ | tena ÷rutaü yathà bhagavatà mahà÷ràvakasahàyena svayam eva jetavanaü saümçùñam iti | bhagavatà de÷itàn saümàrjane pa¤càsnu÷aüsàn upa÷rutya vipratisàrãbhåtaþ iti cintitavàn: kimarthaü mayà bhagavato vihàre tasmin puõyakùetre, yatràdyaivàropitaü bãjam adyaiva phalaü saüpadyate, svalpasyànantaü phalaü niùpadyate, tathàgatasaümukhãbhåte sarva÷ràvakasaüvàsite 'tãva manoramabhåmau sarvadevàsuramanuùyagandharvagaruóakinnaramahoragàõàü manoharùàspadãbhåte sarvabhåtapretapi÷àcayakùaràkùasanàrakadrohiõàm anavakà÷e sarvamàramàrakàyikànàü devànàü manuùyàõàü cànavakà÷abhuvane bhagnàbhibhavajàte ràgadveùamohamàtsaryerùyàmànaduùñasatvànàm aviditaprabhàve pàpàcàràõàm alabdhàgamane pàpamitrahastagatànàm amanàpajàte ÷raddhàvigatànàü tyàgadharmarahitànàm adçùñacintitabhàvane duþ÷ãlànàü kuvçttinàm amanogamane dayàbhàvavirahitànàü krodhinàü paruùabhàùiõàm alabdha÷araõe vãryahãnakusãdavçttinàü tyaktàrambhà÷aminàü sudårãbhåte dhyànacyutamuùitasmçtãnàü kudçùñicàriõàü kumàrgaprasthitànàm andhakàrãbhåte duùpraj¤ànàü kubuddhilabdhaj¤ànàntaràõàm apràptàgamanabhàve dàtéõàm atãva manorathakçte su÷ãlayuktànàü manoramavàse kùamàcàriõàm -------------------- Vaidya, p. 97 -------------------- àdaràgamanalabdhe vãryàrabdhànàü nityànugamanapràpte dhyànaratànàm àlãnabhåvane praj¤àdhàriõàü prabodhaprakà÷àparityaktakùetre etàdç÷e buddhavikrãóite vihàre saümàrùñuü cittàkùepaþ kçtaþ | na punaþ kadàpi mayà tathà kùamaü kartum* | iti ni÷citya punas tasyaitad abhavat: yatra bhagavatà mahà÷ràvakasahàyena svayaü saümàrjanaü kçtam*, katham aham asyopari yàsyàmi? tato 'nàthapiõóado 'patrapamàõaråpo lajjàparigatahçdayas tatràvasthàne sthitaþ | jànakàþ pçcchakà buddhà bhagavantaþ | tena bhikùavaþ pçùñàþ: ka eùa iti | bhikùava åcuþ: anàthapiõóado bhadanta bhagavato lajjàyamànaråpo 'patràpyaparigatahçdayo necchati bhagavataþ sakà÷am atropariùñàt pàdanyàsenopasaükramitum*, yatra nàma bhagavatà mahà÷ràvakasahàyena svayaü jetavanaü saümçùñam iti | tatas taü bhagavàn àha: gçhapate buddhavacanaü ### praveùñavyam* | kasmàt? saddharmagauravà hi buddhà bhagavantaþ, dharmo hy arhatàü gurur iti | tato 'nàthapiõóado gàthàbhigãtena gàyan yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàd ekànte niùaõõo dharmakathà÷ravaõàya | tato bhagavatà dharmyayà kathayà saüdar÷itaþ samàdàpitaþ samuttejitaþ saüpraharùitaþ | so 'nekaparyàyeõa bhagavatà dharmyayà kathayà saüdar÷itaþ samàdàpitaþ samuttejitaþ saüpraharùitaþ saüprakràntaþ || tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavàn dharme sàdarajàtaþ sagauravajàto dharmasyaiva varõaü bhàùata iti | pa÷ya bhadanta yàvad dharmaratnasyàmã bhàjanahåtaþ satvà àdareõa sarvaü jetavanaü saümàrùñuü pravçttàþ, dharmaü ca ÷rotavyaü manyanta iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü tathàgato vigataràgadveùamoho 'tha parimukto jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsair dharme sàdarajàtaþ sagauravajàto dharmasyaiva varõaü bhàùate | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsair dharmahetoþ svajãvitasyàpi parityàgaþ kçtaþ | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | sa ca ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ sarvapradaþ sarvaparityàgã niþsaïgaparityàgã ca mahatã tyàge vartate | so 'pareõa samayena devyà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa sà devã satvavatã saüvçttà | dohada÷ càsyàþ samutpannaþ: subhàùitaü ÷çõuyàm iti | tayà ràj¤e niveditam* | ràj¤à naimittikàn àhåya pçùñàþ | ta åcuþ: deva asya satvasyànubhàva iti | tatas tena ràjà saubhàùaõikasyàrthe suvarõapiñako gràmanagaranigamaràùñraràjadhànãùu -------------------- Vaidya, p. 98 -------------------- paryañitaþ | na ca tat subhàùitam upalabhyate | yàvat paripårõair navabhir màsaiþ sà devã prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko gauraþ kanakavarõa÷ chatràkàra÷iràþ pralambabàhur vistãrõalalàña uccaghoùaþ saügatabrås tuïganàsaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatv asya dàrakasya nàmeti | amàtyà åcuþ: yasmàd ayaü dàrako 'jàta eva subhàùitaü gaveùate tasmàd bhavatu dàrakasya subhàùitagaveùã nàmeti | tasya subhàùitagaveùãti nàma kçtam* | subhàùitagaveùã dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà krameõa mahàn saüvçttas tadàpi subhàùitaü gaveùate, na ca labhate || sa pitur atyayàd ràjye pratiùñhitaþ amàtyànàm àj¤àpayati: subhàùitena me gràmaõyaþ prayojanam* | gaveùata me subhàùitam api | tatas tair amàtyaiþ sakale jambådvãpe hiraõyapiñakàþ subhàùitahetoþ saüdar÷itàþ | na ca subhàùitam àsàditam* | tatas te ràj¤e niveditavantaþ | tataþ sa ràjà subhàùita÷ravaõahetor utkaõñhati paritapyati || ÷akrasya devànàm indrasyàdhastàj j¤ànadar÷anaü pravartate | sa pa÷yati ràjànaü subhàùita÷ravaõahetor vihanyamànam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaü ràjànaü mãmàüseyeti | atha ÷akro devànàm indro guhyakaråpadhàrã bhåtvà vikçtakaracaraõanayano ràj¤aþ purastàd gàthàü bhàùate: dharmaü caret sucaritaü nainaü du÷caritaü caret* | dharmacàrã sukhaü ÷ete asmiül loke paratra ca || AVø_38.1 || iti || tato ràjà vismitotphulladçùñis (Speyer: vismayotphulladçùñis) taü guhyakam uvàca: bråhi bråhi guhyaka tàvan me, etàü gàthàü ÷roùyàmãti | tato guhyako ràjànam uvàca: yadi yad bravãmi tan me kariùyasi, evam aham api yadàj¤àpayiùyasi, tat kariùyàmãti | ràjovàca: kim àj¤àpayiùyasãti | guhyaka uvàca: saptàhoràtràõi khadirakàùñhair agnikhadàü tàpayitvà tatra yady àtmànam utsrakùyasi, tatas te 'haü punar gàthàü vakùyàmãti | tacchravaõàc ca ràjà prãtamanàs taü guhyakam uvàca: evam astv iti | tato ràj¤à guhyakaü pratij¤àyàü pratiùñhàpya sarvavijite ghaõñàvaghoùaõaü kàritam* saptame divase ràjà subhàùita÷ravaõahetor agnikhadàyàm àtmànam utsrakùyati | ye 'dbhutàni draùñukàmàþ, àgacchantv iti || tato 'nekeùu pràõi÷atasahasreùu saünipatiteùu gaganataleùu cànekeùu devatà÷atasahasreùu saünipatiteùu bodhisatvasyàdhyà÷aya÷uddhitàm avagamyàdbhutabhàvaü ca draùñum ihàvatasthuþ | atha sa guhyaka àkà÷am utpatya bodhisatvam uvàca: kriyatàü mahàràja yathàpratij¤àtam iti | tato ràjà jyeùñhaü kumàraü ràjye 'bhiùicya amàtyàn naigamajànapadàü÷ ca kùamayitvà janakàyaü cà÷vàsya agnikhadàsamãpam upagamya imàü gàthàü bhàùate: -------------------- Vaidya, p. 99 -------------------- eùàïgàrakhadà mahàbhayakarã jvàlàrkaraktopamà dharmàrthe prapatàmi ni÷citamanà niþsàdhvaso jãvite | eùà càgnikhadà bhaviùyati ÷ubhà puõyànubhàvàn mama ÷ãtà candanapaïkavàsitajalà padmàkulà padminã || AVø_38.2 || ity uktvà bodhisatvas tasyàm agnikhadàyàü patitaþ | patitamàtrasya càsya agnikhadà padminã pràdurbhåtà | tataþ ÷akro devànàm indras tad atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà yakùaråpam antardhàpya svaråpeõa sthitvà gàthàü bhàùate: dharma caret sucaritaü nainaü du÷caritaü caret* | dharmacàrã sukhaü ÷ete loke 'smiü ca paratra || AVø_38.3 || iti || atha bodhisatvena tàü gàthàm udgçhãtvà suvarõapatreùv abhilikhya kçtsne jambudvãpe gràmanagaranigamaràùñraràjadhàniùu paryañità || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ahaü sa | tadàpi me subhàùita÷ravaõahetoþ svajãvitaü parityaktaü pràg evedànãm* | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad dharmaü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | dharmaü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_39 anàthapiõóadaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | atha bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastyàü piõóàya pràvikùat* | yàvad anupårveõa ca¤cåryamàõo ràjamàrgam avatãrõaþ | tatra ca ràjamàrge 'nyatamo bràhmaõo 'bhyàgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punaþ suciraü nirãkùya pçthivyàü lekhàü niùkçùya (Speyer: nikçùya) bhagavantam uvàca: bho gautama, na tàvad ut te lekhà laïghayitavyà, -------------------- Vaidya, p. 100 -------------------- yàvan me pa¤ca puràõa÷atàni nànuprayacchasãti | tato bhagavàn karmaõàm avipraõà÷asaüdar÷anàrtham adattàdànavairamaõyàrthaü ca indrakãla iva tasmin prade÷e sthitaþ || eùa ca ÷abdaþ ÷ràvastyàü samantato visçtaþ: yathà kila bhagavàn ràjamàrge 'nyatamena bràhmaõena pa¤cànàü puràõa÷atànàm arthaü vidhàrita iti | tato ràjà prasenajit kau÷alaþ saha÷ravaõàd evàmàtyagaõaparivçtto yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavantam idam avocat*: gacchatu bhagavàn, ahaü pradàsyàmãti | na mahàràja tvayaitàni dàtavyàni, api tv anyenaitàni dàtavyànãti | tathà vi÷àkhà mçgàramàtà çùidattapuràõau sthapatã ÷akrabrahmàdayo devà vai÷ravaõaprabhçtaya÷ catvàro lokapàlà hiraõyasuvarõam upàdàya bhagavantam upasçptàþ | tàn api bhagavàn uvàca: na bhavadbhir etàni dàtavyànãti | yàvad anàthapiõóadena gçhapatinà ÷rutam* | sa hiraõyasuvarõasya helàü pårayitvà upari pa¤ca puràõa÷atàni datvà bhagavantam upagataþ: bhagavan*, idaü pratigçhyatàm iti | bhagavàn àha: gçhapate tvayà etàni dàtavyàni | dãyatàü bràhmaõàyeti | tato 'nàthapiõóadena gçhapatinà sà suvarõahelà bràhmaõàya dattà || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ saràjikà ca parùat sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhagavan yàvad anena bràhmaõena bhagavàn vidhàrito 'nàthapiõóadena ca kàrùàpaõà dattàþ | kuta÷ ca prabhçti bhagavàn asmai dhàrayata iti | bhagavàn àha: icchatha yåyaü bhikùavaþ ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye | tathàgatenaitàni bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu ava÷yaübhàvãni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ bàhye pçthivãdhàtau nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca | na praõa÷yanti karmàõy kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_39.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | tasya jyeùñhaþ kumàro yuvaràjaþ | so 'pareõa samayena vasantakàlasamaye saüpuùpiteùu pàdapeùu haüsakrau¤camayåra÷uka÷àrikàkokilajãva¤jãvakanirghoùite vanaùaõóe amàtyaputraparivçtaþ krãóati ramate | vayaso 'matyaputraþ vayasyaþ | so 'pareõa puruùeõa sàrdham akùaiþ krãóitavàn* | tato 'màtyaputras tena puruùeõa pa¤ca puràõa÷atàni nirjitaþ | ràjaputra÷ càsya pratibhår avasthitaþ | ### tena me saüsàre 'nantam bhogavyasanam anubhåtam* | -------------------- Vaidya, p. 101 -------------------- idànãm apy abhisaübuddhabodhhir anena bàdhitaþ | iti hi bhikùavaþ ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùavaþ ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ, adattàdànasya ca prahàõàya vyàyantavyam*, yathà evaüvidhà doùàs tasya | evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_40 subhadraþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ku÷inagaryàü viharati sma mallànàm upavartane yamaka÷àlavane | atha bhagavàüs tad eva parinirvàõakàlasamaye àyuùmantam ànandam àmantrayate sma: praj¤àpaya ànanda tathàgatasya antareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irasaü ma¤cam* | adya tathàgatasya ràtryà madhyame yàme nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàõaü bhaviùyati | evaü bhadantety àyuùmàn ànando bhagavataþ prati÷rutya antareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irasaü ma¤caü praj¤àpya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvàikànte 'sthàt* | ekàntasthita àyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat | praj¤apto bhadanta tathàgatasya antareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irà ma¤caþ | atha bhagavàn yena ma¤cas tenopasaükràntaþ | upasaükramya dakùinena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayati pàde pàdam àdhàya alokasaüj¤o smçtaþ saüprajànan nirvàõasaüj¤àm eva manasi kurvan || tena khalu samayena ku÷inagaryàü subhadraþ parivràjakaþ prativasati jãrõavçddho mahallakaþ | sa viü÷ati÷atavayaskaþ kau÷inàgaràõàü mallànàü satkçto gurukçto mànitaþ påjito 'rhan saümataþ | a÷rauùãt subhadraþ parivràjakaþ: atra ÷ramaõasya gautamasya ràtryà madhyame yàme anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàõaü bhaviùyati | asti ca dharmeùu kàïkùàyitatvam*, à÷à ca me saütiùñhate, pratibala÷ ca me sa bhagavàn gautamaþ tatkàïkùàyitatvaü prativinodayitum* | ÷rutvà ca punaþ ku÷inagaryà niùkramya yena yamaka÷àlavanaü tenopasaükràntaþ || tena khalu samayena àyuùmàn ànando bahir vihàrasyàbhyavakà÷e caükrame caükramyate | adràkùãt subhadraþ parivràjaka àyuùmantam ànandam* | dåràd eva dçùñvà ca punar yenàyuùmàn ànandas tenopasaükràntaþ | upasaükramyàyuùmatànandena sàrdhaü saümukhaü saümodanãü saüra¤janãü vividhàü kathàü vyatisàryaikànte 'sthàt* | ekàntasthitaþ subhadraþ parivràjaka àyuùmantam ànandam idam avocat*: ÷rutaü me ànanda adya ÷ramaõasya gautamasya ràtryà madhyame yàme nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau -------------------- Vaidya, p. 102 -------------------- parinirvàõaü bhaviùyati | asti ca me dharmeùu kàïkùàyitatvam*, à÷à ca me saütiùñhate, pratibala÷ ca me sa bhagavàn gautamas tatkàïkùàyitatvaü prativinodayitum* | saced bhagavata ànanda asty aguru, pravi÷ema, pçcchema kaücid eva prade÷am*, saced avakà÷aü kuryàt pra÷navyàkaraõàya | ànanda àha: alaü subhadra | mà bhagavantaü viheñhaya | ÷ràntakàyo bhagavàn*, klàntakàyaþ sugataþ | dvir api trir api subhadraþ parivràjaka àyuùmantam ànandam idam avocat* ÷rutaü bho ànanda adya ÷ramaõasya gautamasya ràtryà madhyame yàme anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàõaü bhaviùyati, asti ca me dharmeùu kàïkùàyitatvam* | à÷à ca me saütiùñhate | pratibala÷ ca me sa bhagavàn gautamas tatkàïkùàyitatvaü prativinodayitum* | saced bhagavata ànanda, asty aguru, pravi÷ema, pçcchema kaücid eva prade÷am*, saced avakà÷aü kuryàt pra÷nasya vyàkaraõàya | dvir api trir api àyuùmàn ànandaþ subhadraü parivràjakam idam avocat: alaü subhadra, mà tathàgataü viheñhaya, ÷ràntakàyo bhagavàn*, klàntakàyaþ sugataþ | punar api subhadraþ parivràjaka àyuùmantam ànandam idam avocat*: ÷rutaü bho ànanda puràõànàü parivràjakànàm antikàj jãrõànàü buddhànàü (Speyer: vçddhànàü) mahatàü caraõàcàryàõàm*: kadàcit karhicit tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhà loke utpadyante, tadyathà udumbaraü puùpam* | tasya càdya bhagavato gautamasya ràtryà madhyame yàme anupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàõaü bhaviùyati | asti ca me dharmeùu kàïkùàyitatvam* | à÷à ca me saütiùñhate | pratibala÷ ca me sa bhagavàn gautamas tatkàïkùàyitatvaü prativinodayitum* | saced bhagavata ànanda asty aguru, pravi÷ema, pçcchema kaücid eva prade÷am*, saced avakà÷aü kuryàt pra÷navyàkaraõàya | punar apy ànandaþ subhadraü parivràjakam idam avocat*: alaü subhadra | mà tathàgataü viheñhaya | ÷ràntakàyo bhagavàn*, klàntakàyaþ sugataþ || imàü ca punar àyuùmatà ànandasya subhadreõa parivràjakenà sàrdham antaràkathàü viprakçtàm a÷rauùãd bhagavàn divyena ÷rotreõa vi÷uddhenàtikràntamànuùeõa | ÷rutvà ca punar àyuùmantam ànandam idam avocat: alam ànanda | mà subhadraü parivràjakaü vàraya | pravi÷atu, pçcchatu yad yad evàkàïkùati | ayaü me pa÷cimo bhaviùyati anyatãrthikaparivràjakaiþ sàrdham antaràkathàsamudàhàraþ | ayaü ca me caramo bhaviùyati sàkùàcchràvakàõàm ehibhikùukayà pravrajitànàm*, yaduta subhadra parivràjakaþ | atha subhadra parivràjako bhagavatà kçtàvakà÷o hçùñatuùñapramudita udagraprãtisaumanasyajàto yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavatà sàrdhaü saümukhaü saümodanãü saüra¤janãü vividhàü kathàü vyatisàryaikànte niùaõõaþ | ekàntaniùaõõaþ subhadraþ parivràjako bhagavantam idam avocat: yànãmàni bho gautama pçthagloke tãrthyàyatanàni: tadyathà påraõaþ kàsyapaþ, màskarã go÷àlãputraþ, sa¤jayã vairåñãputraþ, ajitaþ ke÷akambalaþ, kukudaþ kàtyàyanaþ, nirgrantho j¤àtaputraþ, pratyaj¤àsiùur me svàü svàü pratij¤àü ### || atha bhagavàüs tasyàü velàyàü gàthàü bhàùate: ekànnatriü÷atko vayasà subhadra yat pràvrajaü kiüku÷alaü gaveùã | pa¤cà÷ad varùàõi samàdhikàni yasmàd ahaü pravrajitaþ subhadra || AVø_40.1 || -------------------- Vaidya, p. 103 -------------------- ÷ãlaü samàdhi÷ caraõaü ca vidyà caikàgratà cetaso bhàvità me | àryasya dharmasya prade÷avaktà ito bahir vai ÷ramaõo 'sti nànyaþ || AVø_40.2 || yasya subhadra dharmavinaye àryàùñàïgo màrgo nopalabhyate, prathamaþ ÷ramaõas tatra nopalabhyate | dvitãyas tçtãya÷ caturthaþ ÷ramaõas tatra nopalabhyate | yasmiüs tu subhadra dharmavinaye àryàùñàïgo màrga upalabhyate prathamaþ ÷ramaõas tatropalabhyate | dvitãyas tçtãya÷ caturthaþ ÷ramaõas tatropalabhyate | asmiüs tu subhadra dharmavinaye àryàùñàïgo màrga upalabhyate | iha prathamaþ ÷ramaõa upalabhyate, iha dvitãyaþ, iha trtãyaþ, iha caturthaþ | na santi ito bahiþ ÷ramaõà và bràhmaõà và | ÷ånyàþ parapravàdàþ ÷ramaõair và bràhmaõair và | evam atra parùadi samyaksiühanàdaü nadàmi | asmin khalu dharmaparyàye bhàùyamàõe subhadrasya parivràjakasya virajo vigatamalaü dharmeùu dharmacakùur utpannam* | atha subhadraþ parivràjako dçùñadharmà pràptadharmà paryavagàóhadharmà tãrõakàïkùas tãrõavicikitso 'parapratyayo 'nanyaneyaþ ÷àstuþ ÷àsanadharmeùu vai÷àradyapràpta utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yenàyuùmàn ànandas tenà¤jaliü praõamya àyuùmantaü ànandam idam avocat | làbhà bhadanta ànandena sulabdhà yad bhagavatà ànando mahàcàryeõa mahàcàryàntevàsikàbhiùekeõàbhiùiktaþ | api tu asmàkam api syur làbhàþ sulabdhà yad vayaü labhemahi svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | athàyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat*: ayaü bhadanta subhadraþ parivràjaka àkàïkùate svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | tatra bhagavàn subhadraü parivràjakam àmantrayate | ehi bhikùo, cara brahmacaryam* | saiva tasyàyuùmataþ pravrajyàbhåt sopasaüpat, sa bhikùubhàvaþ || evaü pravrajitaþ sa àyuùmàn eko vyapakçùño 'pramatta àtàpã prahitàtmà vyahàrùãt* | eko vyapakçùño 'pramatta àtàpã prahitàtmà viharan* yad arthaü kulaputràþ ke÷a÷ma÷ru avatàrya kàùàyàõi vastràõy àcchàdya samyag eva ÷raddhayà agàràd anagàrikàü pravrajanti, tad anuttaraü brahmacaryaparyavasànaü dçùña eva dharme svayam abhij¤ayà sàkùàtkçtyopasaüpadya pravedayati: kùãõà me jàtiþ, uùitaü brahmacaryaü kçtaü karaõãyaü nànyam asmàd bhavaü prajànàmi | àj¤àtavàn àyuùmàn arhan babhåva suvimuktaþ | athàyuùmataþ subhadrasyàrhatvapràptasya vimuktisukhaü pratisaüvedayata etad abhavat*: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü ÷àstàraü parinirvàpayantaü pa÷yeyam* | yanv ahaü prathamataraü parinirvàpayeyam iti | tatràyuùmàn subhadraþ prathamataraü parinirvçtaþ, tataþ pa÷càd bhagavàn* || yadà bhagavatà pa÷cima÷ayanopagatena dharmoparodhikàyàü vedanàyàü vartamànàyàm*, chidyamàneùu dharmeùu, mucyamàneùu saüdhiùu, subhadro 'rhatve pratiùñhàpitaþ, bahava÷ ca kau÷ãnàgarà mallà dharme niyuktàþ, tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta, yad ayaü subhadraþ parivràjako bhagavatà chidyamàneùu dharmeùu mucyamànàsu saüdhiùu saüsàravàguràyà mocayitvà yàvad atyantaniùñhe nirvàõe pratiùñhàpita iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü mayà vigataràgeõa vigatadveùeõa vigatamohena parimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ subhadraþ parivràjakaþ saüasàravàguràyà mocayitvà yàvad atyantaniùñhe -------------------- Vaidya, p. 104 -------------------- nirvàõe pratiùñhàpitaþ | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsair åhàpohavirahitena tiryagyonàv upapannena svajãvitaparityàgena subhadraþ paritràtaþ, kau÷ãnàgarà÷ ca mallàþ | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani anyatarasyàü parvatadaryàü mçgayåthapaþ prativasati anekamçgasahasraparivàraþ paõóito vyakto medhàvã | tac ca mçgayåthaü lubdhakena vicàrya ràj¤e niveditam* | tato ràj¤à caturaïgeõa balakàyena nirgatya tan mçgayåthaü sarvaü saükañãkçtam* | tato yåthapater etad abhavat*: yady aham idànãm imàn na rakùiùyàmi, adyaiva te sarvaü na bhaviùyantãti | tato yåthapatiþ samantato vyavalokayitum àrabdhaþ: katamena prade÷enàsya mçgakulasya niþsaraõaü syàd iti | sa pa÷yati tasyàü parvatadaryàü nadãü vahamànàm* | sà ca nadã ahàryahàriõã ÷ãghrasrotàþ, te ca mçgà durbalàþ | tato yåthapatiþ sahasà tàü nadãm avatãrya madhye sthitvà ÷abdam udãrayati: àgacchantu bhavantaþ, etasmàt kålàd utplutya mama pçùñe pàdàn sthàpayitvà paratra kåle pratitiùñhata | anenopàyena jãvitaü vaþ pa÷yàmi, ato 'nyathà maraõam iti | tatas tair mçgais tathaiva kçtam* | atha tasya pçùñhe kùuranipàtàtvak chinnà | màüsarudhiràsthirà÷ir vyavasthitaþ | na càsya vyavasàyo nivçttaþ tadgatakàruõyo mçgàõàm antike | tataþ sarveùu laïghiteùu pçùñhato 'valokayituü pravçttaþ: mà ka÷cid atràlaïghitaü (Speyer: øto) bhaviùyatãti | sa pa÷yati mçga÷àvakam ekam alaïghitam* | tato yåthapati÷ chidyamàneùu marmasu mucyamànàsu saüdhiùu iùñajãvitam agaõayitvà kålam uttãrya mçga÷àvakaü pçùñham adhirohya nadãm uttàrya kåle sthàpayitvà taü mçgagaõam uttãrõaü dçùñvà maraõakàle praõidhiü kartum àrabdhaþ: yathà me ime mçgà ayaü ca màrga÷àvaka iùñena jãvitenàcchàditàþ, vyasanàt paritràtàþ, evam apy aham anàgate 'dhvani anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya etàn saüsàravàguràyà mocayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena mçgapatir àsãt*, ahaü sa | mçgà ime kau÷ãnàgarà mallàþ | mçga÷àvakaþ ayam eva subhadraþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta subhadreõa karmàõi kçtàni yena pa÷cimaþ sàkùàcchràvakàõàm iti | bhagavàn àha: subhadreõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni | na bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca | na praõa÷yanti karmàõy kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_40.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devànàü ca manuùyàõàü ca buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | atha bhagavataþ kà÷yapasya samyaksaübuddhasya -------------------- Vaidya, p. 105 -------------------- bhàgineyo '÷oko nàmnà | sa bhagavatsakà÷e mokùàrthã pravrajitaþ | sa svàdhãnaü mokùaü manyamàno na vyàyacchate | yàvad dãrghakàlaprakarùeõà÷oko janapade varùoùitaþ | bhagavàü÷ ca kà÷yapaþ samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgniþ pa÷cima÷ayanopagataþ, a÷oka÷ ca bhikùur a÷okasyàdhastàt pratisaülãno babhåva | atha yà devatà tasminn a÷okavçkùe vyuùità, sà bhagavataþ kà÷yapasya samyaksaübuddhasya parinirvàõaü ÷rutvà rodituü pravçttà | tasya rudantyà a÷rubindavo '÷okasya kàye nipatituü pravçttàþ | athà÷oka årdhvamukhas tàü devatàü rudantãm àha: kimarthaü devate rudyata iti | devatovàca: adya ràtryà madhyame yàme bhagavataþ kà÷yapasya samyaksaübuddhasya parinirvàõaü bhaviùyatãti | athà÷oko devatàvacanam upasçtya marmaviddha iva pracalitavàn* | so 'pi karuõakaruõaü rodituü pravçttaþ | tato devatayà pçùñaþ: kimarthaü rodiùãti | a÷oka uvàca: guruviyogàj j¤àtiviyogàc ca | kà÷yapo me samyaksaübuddho màtulaþ | so 'haü visrabdhavihàrã na vyàyatavàn* | dåre càsau | ahaü ca pçthagjanaþ | apakçùñatvàd adhvano na ÷akùyàmi vi÷eùam adhigantum iti | devatovàca: yadi punar ahaü bhavantaü bhagavatsakà÷am upanayeyam*, kiü ÷akyam iti | a÷oka uvàca: tathà hi me buddhiþ paripakvà, yathà sahadar÷anàd eva bhagavataþ ÷akùyàmi vi÷eùam adhigantum iti | tato devatayà a÷oko bhagavatsakà÷am çddhyanubhàvàn nãtaþ | tasya bhagavaddar÷anàt prasàda utpannaþ | prasàdajàtasya ca bhagavatà kà÷yapena tathàvidho dharmo de÷itaþ yacchravaõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | prathamataraü càyuùmàn a÷okaþ parinirvçtaþ, tato bhagavàn kà÷yapaþ samyaksaübuddhàþ || tataþ sà devatà àyuùmato '÷okasya parinirvàõaü dçùñvà prãtim utpàdayàmàsa | cintayati ca: yaþ ka÷cid anenàyuùmatà vi÷eùo 'dhigataþ, sarvaþ sa màm àgamya | evam apy aham anàgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kà÷yapena uttaro nàma màõavo vyàkçtaþ: bhaviùyasi tvaü màõava varùa÷atàyuùi prajàyàü ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddha iti, tasyàham eva pa÷cima÷ayanopagatasya caramaþ sàkùàcchravakàõàm ehibhikùukayà pravrajitànàü bhaveyam*, pårvataraü ca bhagavataþ parinirvàpayeyam*, tato bhagavàn* ÷àkyamunir iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yàsau devatà, ayaü sa subhadraþ | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyaü yat kalyàõamitratà vihariùyàmaþ kalyàõsahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || athàyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat: iha mama bhadanta ekàkino rahogatasya pratisaülãnasya evaü cetasi cetaþparitarka udapàdi: upàrdham idaü brahmacaryasya yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ iti | {bhagavàn àha:} mà tvam ànanda evaü vocaþ: upàrdham idaü brahmacaryasya yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ iti | sakalam idam ànanda -------------------- Vaidya, p. 106 -------------------- kevalaü paripårõaü pari÷uddhaü paryavadàtaü brahmacaryaü yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpamitratà na pàpasahàyatà na pàpasaüparkaþ | tat kasya hetoþ? màü hy ànanda kalyàõamitram àgamya jàtidharmàõaþ satvà jàtidharmatàyàþ parimucyante, jaràvyàdhi÷okamaraõaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsadharmàõaþ satvà upàyàsadharmatàyàþ parimucyante | tad anenaiva te ànanda paryàyeõa veditavyaü yat sakalam idaü kevalaü paripårõaü pari÷uddhaü paryavadàtaü brahmacaryaü yaduta kalyàõamitratà kalyàõasahàyatà kalyàõasaüparkaþ, na pàpasahàyatà na pàpamitratà na pàpasaüparkaþ | ity evaü te ànanda ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 107 -------------------- paücamo vargaþ tasyoddànam*: guóa÷àlà ca bhaktaü ca toyaü varcaghañena ca | koliko hy uttara÷ càpi jàtyandhaþ ÷reùñhir eva ca | putro jàmbàlaka÷ caiva vargo bhavati samudditaþ || ******************************************************* AVø_41 guóa÷àlà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçhe viharati veõuvane kalandakanivàpe | yadà bhagavatà anuttarà samyaksaübodhir abhisaübuddhà, tadàyuùmadbhyàü ÷àriputramaudgalyàyanàbhyàm iyaü pratij¤à kçtà: na tàvat piõóakaü paribhokùyàmahe (Speyer: paribhokùyàvahe), yàvan narakatiryakpretebhya ekasatvam api na mocayàva iti | tatas tàv àyuùmatau kàlena kàlaü kadàcin narakacàrikàü carataþ, kadàcit tiryakpretacàrikàü carataþ | tau tatra satvànàü vividhayàtanàbhyàhatànàm asatpralàpaü dçùñvà tàn àgatya catasçõàü parùadàm àrocayataþ | te 'pi ÷rutvà saüvegam àpadyante | tatas tau tad adhiùñhànaü tathàvidhàü dharmade÷anàü kurutaþ, yayà aneke satvà vi÷eùam adhigacchanti, dharma÷ravaõakathàyà÷ ca bhàjanãbhavanti || yàvad apareõa samayenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pretacàrikàü carann adràkùãt pretaü parvatakåñaprakhyaü samudrasadç÷akukùiü såcãchidropamamukhaü svake÷asaüchannam àdãptaü samyakprajvalitam ekajvàlãbhåtaü dhyàyantam àrtasvaraü krandantam*, duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàm anubhavantam*, yena yenoccàraprasràvabhåmis tena tenànvàhiõóamànaü tad api kçcchreõàsàdayantam* | tataþ sthaviraþ pretaü papraccha: kiü te bhoþ karma kçtaü yenaivaüvidhàü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayasa iti | preta àha: àditye hi samudgate na dãpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaü paripçccha | sa te asmàkãnàü karmaplotiü vyàkariùyatãti | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati, kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ priyàlàpinaþ ehãti svàgatavàdinaþ -------------------- Vaidya, p. 108 -------------------- smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: ehi maudgalyàyana svàgataü te, kutas tvam etarhy àgacchasãti | maudgalyàyana àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretam adràkùaü såcãchidropamamukhaü parvatopamakukùiü svake÷asaüchannaü durgandhaü paramadurgandham* | àha ca: vi÷uùkakaõñhoùñhapuñaþ suduþkhitaþ pravçddha÷ailopamacarvità÷rayaþ | (Speyer: øca¤vità÷rayaþ ) svake÷asaüchannamukho digambaraþ susåkùmasåcãsadç÷ànanaþ kç÷aþ || AVø_41.1 || nagnaþ svake÷asaüchanno asthiyantravaducchritaþ | kapàlapàõir ghora÷ ca krandan samabhidhàvati || AVø_41.2 || bubhukùayà pipàsayà klànto vyasanapãóitaþ | àrtasvaraü krandamàno duþkhàü vedati vedanàm* | kiü tena prakçtaü pàpaü martyaloke sudàruõam* || AVø_41.3 || iti bhagavàn àha: pàpakàrã maudgalyàyana sa pretaþ | icchasi tasya karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi maudgalyàyana ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü maudgalyàyana ràjagçhe nagare 'nyataraþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tasya pa¤camàtràõãkùu÷àla÷atàni, yatra cekùuþ pãóyate | asati ca buddhànàm utpàde pratyekabuddhà loka utpadyante hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | yàvad anyatamaþ pratyekabuddho hãnadãnànukampakã prànta÷ayanàsanasevã | sa pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | sa ca bhadantaþ kùayavyàdhinà spçùñaþ | tasya vaidyenekùurasa upadiùñaþ | sa ÷reùñhisakà÷aü yantra÷àlàm upasaükràntaþ | ÷reùñhinà ca sa pratyekabuddho dçùñaþ kàyapràsàdika÷ cittapràsàdika÷ ca | dçùñvà ÷reùñhinà uktaþ: kenàryasya prayojanam iti | pratyekabuddhaþ kathayati: gçhapate ikùuraseneti | tatas tena gçhapatinà bhçtakapuruùasyàj¤à dattà àryasyekùurasaü prayaccheti | sa ca gçhapatiþ kenacid eva karaõãyena bahir yànàya saüprasthitaþ | atha tasya puruùasya parakãye dravye màtsaryam utpannam*: yady aham asya rasaü dàsye, punar apy eùa àgamiùyatãti | tena aniùñagatitrayaprapàtanamreõa sarvàbhimatagatidvayaniràkariùõunà atyantadåràpagatenàryadharmebhyaþ pàpaü cittam utpàdya sa pratyekabuddha uktaþ: àhara bhikùo pàtram*, dehi, rasaü te dàsyàmãti | asamanvàhçtya arhacchràvakapratyekabuddhànàü j¤ànadar÷anaü na pravartata iti | hãnadãnànukampitayà bhçtyapuruùo 'yam asyànugrahaþ kartavya iti tat pàtram upanàmitam* | tato 'sau duràcàro nirghçõahçdayas tad gçhãtvà pratiguptaü prade÷aü gatvà prasràveõà pårayitvà upari ikùurasenàcchàdya tasmai pratyekabuddhàyànupradadau | tena saülakùitam* sa cintayati: bahv anena tapasvinà pàpaü kçtam api | sa tad ekànte chorayitvà prakràntaþ || -------------------- Vaidya, p. 109 -------------------- bhagavàn àha: kiü manyase maudgalyàyana yo 'sau tena kàlena tena samayena bhçtakapuruùa àsãt', ayaü sa pretaþ | tasya karmaõo vipàkena saüsàre 'nantaü duþkham anubhåtavàn* | idànãm api pretabhåtaþ prakçùñataraü duþkham anubhavati | tasmàt tarhi te maudgalyàyana màtsaryaprahàõàya vyàyantavyaü yathà evaüvidhà doùà na syur ye pretasya | iti hi maudgalyàyana ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi te maudgalyàyana ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü te maudgalyàyana ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanà àyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'nye ca devàsuragaruóàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_42 bhaktam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ {÷ràvastyàü} viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ anyatarasmin vçkùamåle niùaõõo divàvihàràya | a÷rauùãd àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pretyàþ ÷abdam àrtasvaraü krandantyàþ, duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàyà bhaktaü màrgantyàþ: bubhukùitàsmi màrùàþ, pipàsitàsmi màrùà iti | tataþ sthaviramahàmaudgalyàyanena pretã dçùñvà pçùñà ca: kiü te pàpaü kçtaü yenaivaüvidhàni duþkhàny anubhaviùyasãti | pretã àha: àditye hi samudgate na dãpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaü pçccha, sa te asmàkãnàü karmaplotiü vyàkariùyatãti | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu punaþ samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati, kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ priyàlàpinaþ ehãti svàgatavàdinaþ smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: ehi maudgalyàyana svàgataü te, kutas tvam etarhy àgacchasãti | maudgalyàyana àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretãm adràkùaü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùiü svake÷asaüchannàü nagnàm àrtasvaraü krandantãü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | àha ca: vi÷uùkakaõñhoùñhapuñà suduþkhità pravçddha÷ailopamacarvità÷rayà | (Speyer: øca¤citàø) svake÷asaüchannamukhã digambarà susåkùmasåcãsadç÷ànanà kç÷à || AVø_42.1 || -------------------- Vaidya, p. 110 -------------------- nagnà svake÷asaüchannà asthiyantravaducchrità | kapàlapàõinã ghorà krandantã paridhàvati || AVø_42.2 || bubhukùayà pipàsayà kràntà vyasanapãóità | *{sonst: pipàsayà klànta vyasanapãóità}* àrtasvaraü krandamànà duþkhàü vindanti vedanàm* || AVø_42.3 || kiü tayà prakçtaü pàpaü martyaloke sudàruõam* | yena evaüvidhaü duþkham anubhavati bhayànakam* || AVø_42.4 || iti bhagavàn àha: pàpakàriõã maudgalyàyana sà pretã | icchasi tasyà karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi maudgalyàyana ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü maudgalyàyana atãte 'dhvani viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tasyàü ca vàràõasyàm anyatamà gçhapatipatnã matsariõã kuñuku¤cikà àgçhãtapariùkàrà kàkàyàpi baliü na pradàtuü vyavasyati, pràg evànyeùàü yàcakànàm* | sà ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn dçùñvà cittaü pradåùayati | yàvad anyataraþ piõóapàtikas tasyà gçhaü praviùñaþ | tasyàs taü dçùñvà màtsaryam utpannam* | cittaü ca pradåùya imàü cintàm àpede: yady aham asya satkàraü kariùyàmi, punar apy eùa àgamiùyatãti | tatas tayà pàpakàriõyà aniùñaü paralokabhayam avigaõayya sa bhikùur upanimantrya dvàraü baddhvà bhaktacchedaü kàritaþ | bahu ca paribhàùyoktaþ: iyaü te bhikùo satkriyà | mà punar idaü gçhaü pravekùyasãti || sà tena màtsaryeõàsevitena bhàvitena bahulãkçtena preteùåpapannà | evaüvidhàni duþkhàni pratyanubhavati | tasmàt tarhi maudgalyàyana màtsaryaprahàõàya vyàyantavyam* | ete doùà na bhaviùyanti, te tasyàþ pretyà iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasa àyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragà bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_43 pànãyam* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pretacàrikàü caran pretãm adràkùãd dagdhasthåõàsadç÷ãü svake÷asaüchannàü -------------------- Vaidya, p. 111 -------------------- såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùim àdãptàü pradãptàü prajvalitàm ekajvàlãbhåtàü dhmàyantãü tçùàrtàü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | dar÷anamàtreõa càsyà nadyudapànàni ÷uùyanti | yadà devo varùati, tadà tasyà upari savisphuliïgàïgàravarùaü patati | dçùñvà tàm àyuùmàn mahàmaudgalyàyana àha: kiü tvayà kçtaü pàpaü yenaivaüvidhaü duþkham anubhavasãti | pretã àha: pàpakàriõy ahaü bhadanta mahàmaudgalyàyana | etam àrthaü bhagavantaü pçccha | sa te asmàkãnàü karmaplotiü kathayiùyati, yàü ÷rutvà anye 'pãha satvàþ pàpàt karmaõaþ prativiraüsyantãti | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu punaþ samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ priyàlàpina ehãti svàgatavàdinaþ smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: ehi maudgalyàyana svàgataü te, kutas tvam etarhy àgacchasãti | mahàmaudgalyàyana àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretãm adràkùaü dagdhasthåõàsadç÷ãü svake÷asaüchannàü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùim àdãptàü pradãptàü prajvalitàm ekajvàlãbhåtàü dhmàyantãm àrtasvaraü kradantãü tçùàrtàü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | dar÷anamàtreõa càsyà nadyudapànàni ÷uùyanti | yadà devo varùati tadà asyà upari savisphuliïgam aïgàravarùaü patati | bhagavàn àha: pàpakàriõã maudgalyàyana sà pretã | icchasi tasyà karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi maudgalyàyana ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü maudgalyàyana atãte 'dhvani asminn eva bhadrakalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devànàü ca manuùyàõàü ca buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tatrànyatamo bhikùur adhvànaü pratipannaþ | sa tçùàrtaþ kåpam upasçptaþ | tatrànyatarà dàrikà pànãyaghañaü pårayitvà sthitàbhåt* | sà bhikùuõoktà: tçùàrto 'haü bhagini, pànãyam anuprayaccheti | tasyà màtsaryam utpannam* | sà àgçhãtapariùkàrà bhikùum uvàca: bhikùo yadi mriyase, na te dadàmi pànãyam*, ghaño me åno bhaviùyatãti | tato 'sau bhikùus tçùàrto nirà÷aþ prakràntaþ | tato 'sau dàrikà tena màtsaryeõàsevitena bhàvitena bahulãkçtena kàlaü kçtvà preteùåpapannà | evaüvidhàü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayate | tasmàt tarhi maudgalyàyana evaü ÷ikùitavyaü yan màtsaryaprahàõàya vyàyaüsyàmahe | ity evaü te maudgalyàyana ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanà àyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 112 -------------------- ******************************************************* AVø_44 varcaghañaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | ràjagçhaü piõóàya caritvà kçtabhaktakçtyaþ pa÷càdbhaktapiõóapàtapratikràntaþ pàtracãvaraü pratisamarpya yena gçdhrakåñaþ parvatas tenopasaükràntaþ | upasaükramya gçdhrakåñaü parvatam avagàhyànyatarad vçkùamålaü ni÷ritya niùaõõo divàvihàràya | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pretãm àdrakùãd dagdhasthåõàsadç÷ãü nagnàü svake÷asaüchannàü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùim àdãptàü pradãptàü prajvalitàm ekajvàlãbhåtàü dhmàyantãm àrtasvaraü kradantãü tçùàrtàü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | durgandhàü paramadurgandhàü varcaþsadç÷ãü varcohàràü tad api kçcchreõàsàdayantãm* | dçùñvà ca punar àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ saüvignaþ | pretãü ca papraccha: kiü tvayà prakçtaü pàpaü yasya te ãdç÷aü phalam iti | pretã àha: pàpakàriõy ahaü bhadanta mahàmaudgalyàyana | etam àrthaü buddhaü bhagavantaü pçccha | sa te asmàkãnàü karmaplotiü vyàkariùyati (Speyer: øùyatãti) | yàü ÷rutvànye 'pi satvàþ pàpakarmaõaþ prativiraüsyantãti | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu punaþ samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn {madhura}madhuraü dharmaü ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ priyàlàpinaþ ehãti svàgatavàdinaþ smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: ehi maudgalyàyana svàgataü te, kutas tvam etarhy àgacchasãti | maudgalyàyana àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretãm adràkùaü dagdhasthåõàsadç÷ãü nagnàü svake÷asaüchannàü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùim àdãptàü pradãptàü prajvalitàm ekajvàlãbhåtàm àrtasvaraü krandantãü duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | dar÷anamàtreõa càsyà nadyudapànàni ÷uùyanti | yadà devo varùati, tadà tasyà upari savisphuliïgam aïgàravarùaü patati, durgandhàü paramadurgandhàü varcaþsadç÷àü ca varcàhàràü tad api kçcchreõàsàdayantãm* | àha ca: {nagnà svake÷asaüchannà asthiyantravaducchrità |} àrtasvaraü krandamànà duþkhàü vindati vedanàm* || AVø_44.1 || -------------------- Vaidya, p. 113 -------------------- yena hi varcadhànàni tena dhàvati duþkhità | varcaþ pàsyàmi bhokùye ca tac ca duþkhena labhyate || AVø_44.2 || kiü tayà prakçtaü pàpaü martyaloke sudàruõam* | yena evaüvidhaü duþkham anubhavati bhayànakam* || AVø_44.3 || bhagavàn àha: pàpakàriõã maudgalyàyana sà pretã | icchasi tasyàþ karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi maudgalyàyana ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü maudgalyàyana vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ pratyekabuddho hãnadãnànukampã prànta÷ayanàsanasevã ca | sa vyàdhito vàràõasãü piõóàya pràvi÷ati | yàvad asya vaidyena sàüpreyaü bhojanam upadiùñam* | sa yenànyatamasya ÷reùñhino nive÷anaü tenopasaükràntaþ | tena ca ÷reùñhinà dçùñaþ pçùña÷ ca: kena te àrya prayojanam iti | tenoktaü kulasàüpreyeõa bhojaneneti | tataþ ÷reùñhinà vadhvà àj¤à dattà: àryàya sàüpreyaü bhojanaü dàtavyam iti | atha tasyà vadhvà màtsaryam utpannam*: yady aham asmai adya bhojanaü pradàsyàmi, ÷vo bhåya àgamiùyatãti | tayà ekàntam apasçtya varcasaþ pàtraü pårayitvà upari bhaktena pracchàdya tasmai pratyekabuddhàya dattam* | asamanvàhçtya ÷ràvakapratyekabuddhànàü j¤ànadar÷anaü na pravartate | tena pratigçhãtam* | pratigçhya saülakùitaü yathaitad durgandham* | nånam anayà amedhyasya påritam iti | tato 'sau mahàtmà tadekànte chorayitvà prakràntaþ || bhagavàn àha: kiü manyase maudgalyàyana yàsau tena kàlena tena samayena ÷reùñhivadhukà, iyaü sà pretã | yad upàdàyànayà tàdçkpàpaü kçtam* | tataþ prabhçti nityaü narakatiryakpreteùåpapadyate, nityaü ca varcàhàrà | tasmàt tarhi te maudgalyàyana màtsaryaprahàõàya vyàyantavyaü yathà ete doùà na syur ye tasyàþ pretyà | evaü maudgalyàyana ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanà àyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_45 maudgalyàyanaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati sma veõuvane kalandakanivàpe | tena khalu punaþ samayena antarà ca ràjagçham antarà ca veõuvanam atràntare pa¤ca preta÷atàni dagdhasthåõàkçtãni nagnàni svake÷asaüchannàni parvatopamakukùãõi såcãchidropamamukhàni àdãptàni pradãptàni saüprajvalitàny ekajvàlãbhåtàny àrtasvaraü pralapamànàni duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm -------------------- Vaidya, p. 114 -------------------- amanàpàü vedanàü vedayamànàni vàyumaõóalavadàkà÷e paribhramanti, na kvacit pratiùñhàü labhante | athàyuùmàn mahamaudgalyàyanaþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | tena te pretà dçùñàþ, tair api pretair àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ | tatas te ekasamåhenàyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam upasaükràntàþ | upasaükramya karuõadãnavilambitair akùarair ekaraveõocuþ: vayaü smo bhadanta mahàmaudgalyàyana ràjagçhe pa¤ca ÷reùñhi÷atàny abhåvan* | te vayaü matsariõaþ kuñuku¤jakà àgçhãtapariùkàràþ | svayaü tàvad asmàbhir dànapradànàni na dattàni, pareùàm api dànapradàneùu dãyamàneùu vighnàþ kçtàþ, dakùiõãyà÷ ca bahavaþ pretavàdena paribhàùitàþ: pretopapannà iva yåyaü nityaü paragçhebhyo bhaikùyam añatha (Speyer: añhatha) | ete vayaü kàlaü kçtvà evaüvidheùu preteùåpapannàþ | iti bhadanta mahàmaudgalyàyana ye 'smàkaü j¤àtayo ràjagçhe prativasanti, teùàm asmàkãnàü karmaplotiü nivedya chandakabhikùaõaü kçtvà buddhapramukhaü bhikùusaüghaü bhojayitvà asmàkaü nàmnà dakùiõàde÷anàü kàrayitvà càsmàkaü pretayoner mokùaþ syàd iti | adhivàsayaty àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ pretànàü tåùõãbhàvena | tata àyuùmatà mahàmaudgalyàyanena teùàü j¤àtigçhebhya÷ cchandakabhikùaõaü kçtvà buddhapramukho bhikùusaüghaþ ÷vo bhaktenopamantritaþ | pretànàü ca niveditam*: ÷vo bhagavàn sabhikùusaügho bhaktenopanimantritaþ, tatra yuùmàbhir àgantavyam iti | j¤àtãnàm apy àrocitam*: bhavadbhir àgantavyaü tatra j¤àtibhojane | tàn pretàn drakùyàmaþ | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ svayam evodyukto bhojanaü pratijàgaritum* || atha prabhàtàyàü rajanyàm àhàre sajjãkçte gaõóãde÷akàle saüpràpte tàn pretàn na pa÷yati | tata àyuùmàn mahàmaudgalyàyano divyena cakùuùà tàn pretàn samanvàhartuü pravçttaþ | sarvasminn eva magadhamaõóale nàdràkùãt* | yàvat krameõa càturdvãpikaü vyavalokayituü pravçttaþ | tatràpi nàdràkùãt* | tato yàvad asya j¤ànadar÷anaü pravartate, tato vyavalokayituü pravçttaþ | tatràpi nàdràkùãt* | tata àyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ saüvigno bhagavate nivedayàmàsa: bhagavan, na me dànapatayo dç÷yanta iti | bhagavàn àha: ayaü maudgalyàyana mà khedam àpadyasva | sarva÷ràvakapratyekabuddhaviùayam atikramya aparimàõà lokadhàtavaþ santi | tatra te karmavàyunà kùiptàþ | api maudgalyàyana adya tathàgatabalaü pa÷ya | sarvaj¤aj¤ànadar÷anaü vyaktãkariùyàmi | tathàgatavikurvitaü dar÷ayiùyàmi | àkoñyatàü gaõóãti | tato gaõóyàm àkoñitàyàü sarvo bhikùusaüghaþ saünipatitaþ, pretaj¤àtayo 'nye ca kautåhalyàbhyàgatàþ satvàþ pretadar÷anotsukàþ saünipatitàþ | tato bhagavatà çddhyà tathà dar÷itaü yathà pretà buddhaü bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhu¤jànaü pa÷yanti, smçtiü ca pratilabhante: j¤àtayo asmad arthe buddhapramukhaü bhikùusaüghaü bhojayantãti | tato bhagavàn pa¤càïgopetena svareõa dakùiõàm àdi÷ati: ito dànàd dhi yat puõyaü tat pretàn anugacchatu | uttiùñhantàü kùipram ete pretalokàt sudàruõàt* || AVø_44.1 || iti || -------------------- Vaidya, p. 115 -------------------- yàvad bhagavatà tad adhiùñhànà tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà anekair pràõi÷atasahasrair màtsaryamalaü prahàya satyadar÷anaü kçtam* | te ca pretà bhagavati cittam abhiprasàdya kàlagatàþ, praõãteùu tràyastriü÷eùåpapannàþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyakàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ kutropapannaþ kena karmaõeti | pa÷yanti pretebhya÷ cyutàþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ, bhagavato 'ntike cittam ahiprasàdyeti | atha pretapårviõàü devaputràõàm etad abhavat: nàsmàkaü pratiråpaü syàt, yad vayaü paryuùitaparivàsà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmema | yan nu vayam aparyuùitaparivàsà eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmemeti | atha pretapårviõo devaputrà÷ calavimalakuõóaladharà hàràrdhahàraviràjitagàtrà maõiratnavicitramaulayaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtràs tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmapuõóarãkamandàravàdãnàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà samantato venuvaü kalandakanivàpam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavataü puùpair àkãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn pretapårviõàü devaputràõàm à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà pretapårvikair devaputrair mahàn vi÷eùo 'dhigataþ | te labdhalàbhà iva vaõijo bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya tatraivàntarhitàþ || tatra bhagavàn àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam àmantrayate | sàdhu sàdhu mahàmaudgalyàyana | saphalaü te vaiyàvçtyaü saüvçttam* | yat te # # # pretà deveùu pratiùñhàpitàþ | te 'syàü ràtrau matsakà÷am upasaükràntàþ | teùàü mayà dharmo de÷itaþ | te labdhodayà labdhalàbhàþ prakràntà iti || tata àyuùmatà mahàmaudgalyàyanena teùàü j¤àtãnàm àrocitam* | te ÷rutvà paraü vismayam upagatà bhagavato 'ntike cittaü prasàdayàmàsur bhåya÷ ca satkàraü pracakrur iti | tasmàt tarhi te maudgalyàyana màtsaryaprahàõàya vyàyantavyam* | ete doùà na bhavanti ye teùàü pretànàm iti || idam avocad bhagavàn | àttamanà àyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_46 uttaraþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | ràjagçhe 'nyataraþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati -------------------- Vaidya, p. 116 -------------------- ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd uttare nakùatre jàtas tasmàd bhavatåttara iti nàma | uttaro dàrako unnãto vardhito mahàn saüvçtaþ | pità càsya kàlagataþ | uttara÷ ca gçhe svàmã saüvçttaþ | tenàpaõaþ sthàpitaþ | krãõàti vikrãõãte krayavikrayeõa jãvikàü kalpayati | sa divasànudivasaü bhagavatsakà÷am upasaükràmati | tasya bhagavatsaüdar÷anàt saddharma÷ravaõàc ca bhagavacchàsane prasàdo jàtaþ | tasya pravrajyàcittam utpannam* | sa màtaraü vij¤àpayàmàsa: amba anujànãhi màü bhagavacchàsaneùu pravrajiùyàmãti | tato màtà kathayati: putra tvam ekaputrakaþ | yàvad ahaü jãvàmi, tàvan na pravrajitavyam* | mçtàyàü mayi yathàkaraõãyaü kariùyasãti | sa cottaro yat kiücid upàrjayati tat sarvaü màtre 'nuprayacchati: anena amba ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn pratipàdayasveti | sà càsya màtà lubdhà kuñuku¤cikà matsariõã àgçhãtapariùkàrà tàn kàrùàpaõàn gopayitvà ye ÷ramaõabràhmaõàþ piõóàrthinas tad gçhaü pravi÷anti, tàn paribhàùate: pretopapannà iva yåyaü nityaü paragçhebhyo bhaikùam añatheti | sà ca putraü visaüvàdayati: aham adya iyatàü bhikùåõàü bhojanaü prayacchàmãti || yàvad asau kàlaü kçtvà preteùåpapannà | uttara÷ ca màtçviyogàd dànàni datvà puõyàni kçtvà bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || sa gaïgàtãre parõakuñiü kçtvà dhyàyati | sà càsya màtà pretalokopapannà nagnà dagdhasthåõàsadç÷ã svake÷aromasaüchannà såcãchidropamamukhã parvatopamakukùir àdãptà saüprajvalità ekajvàlãbhåtà àrtasvaraü kradantã àyuùmantam uttaram upasaükràntà | yàvad àyuùmatà uttareõa sà pretã dçùñvà pçùñà ca: kà tvam evaüvidheti | pretã àha: ahaü te jananã snigdhà yayà jàto 'si putraka | annapànaviyukteùu preteùu samupàgatà || AVø_46.1 || pa¤caviü÷ati varùàõi yataþ kàlagatà hy aham* | nàbhijànàmi pànãyaü kuto bhaktasya dar÷anam* || AVø_46.2 || saphalàn vçkùàn gacchàmi niùphalà me bhavanti te | pårõàni saràüsi gacchàmi tàni ÷uùkàõi santi me || AVø_46.3 || -------------------- Vaidya, p. 117 -------------------- sukhaü bhadantasya hi vçkùamålaü udakaü bhajate ÷ãtala bhàjanesmim* | kçpà janayitvà {janetvà} kçpaõàyai mahyaü dadasva toyaü tçùàrtitàyai || AVø_46.4 || tata uttaro màtaram uvàca: amba nanu purà tvaü mayà manuùyabhåtà dànàni dàpità, puõyàni kàriteti | pretã àha: na mayà putraka màtsaryàbhibhåtayà dànàni dattàni, puõyàni và kçtàni | sarvaü tadarthajàtaü pàpacittayà agnikhadàyàü nikhàtam* | tad idànãü putraka j¤àtigçhaü gatvà chandanabhikùaü kçtvà mama nàmnà buddhapramukhaü bhikùusaüghaü bhojaya, dakùiõàm àde÷aya, de÷anàü ca kàraya | evaü pretayoner mama mokùaþ syàd iti | uttara àha: evam astu amba | kiü tu tvayà buddhànte sthàtavyam iti | pretã àha: putrakà, apatrape nagnà hriyànviteti | uttara àha: amba yadà pàpaü karoùi, tadà nàpatrapità | idànãü kimarthaü phalakàle vyapatrapasa iti | pretã àha: evaü bhavatu, àgamiùyàmãti || tata uttareõa j¤àtigçhebhya÷ chandanabhikùaõaü kçtvà buddhapramukho bhikùusaüghaþ ÷vo bhaktenopanimantritaþ | gaõóãkàle ca buddhapramukho bhikùusaüghaþ samnipatitaþ | sà ca pretã budhànte sthità | pretãdidçkùukàny anekàni pràõi÷atasahasràõi saünipatitàni | te tàü pretãü vikçtà÷rayàü dçùñvà paraü saüvegam upagatàþ bhagavato 'ntike cittaü prasàdayàmàsuþ | tataþ àyuùmàn uttaro buddhapramukhaü bhikùusaüghaü praõãtenàhàreõa saütarpya pretyà nàmnà dakùiõàde÷anàü kàrayàmàsa | bhagavàü÷ ca pa¤càïgopetena svareõa svayam eva dakùiõàde÷anàm àdi÷ati: ito dànàd dhi yat punyaü tat pretãm anugacchatu | uttiùñhatàü kùipram iyaü pretalokàt sudàruõàt || AVø_46.5 || iti || yàvad bhagavatà tad adhiùñhànaü tasyàþ pretyà mahata÷ ca janakàyasya tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà anekapràõi÷atasahasrair satyadar÷anaü kçtam* | sà ca prasannacittà kàlagatà pretamaharddhikeùåpapannà || àyuùmatottareõa samanvàhçtà pretamaharddhikeùåpapannà | tata àyuùmatà uttareõoktam*: amba asti te ÷aktiþ | kriyatàü dànotsarga iti | pretamaharddhikovàca: putra na ÷akyàmi | nàsti me dàne 'bhilàùa iti | tata àyuùmàn uttaraþ pretamaharddhikàm uvàca: adyàpi te tiùñhati tac charãraü vivçddhanirmàüsatvagasthicarmam* | lobhàndhakàràvçtalocanàyà nivartitaü yat tvayà pretaloke || AVø_46.6 || iti || yàvad àyuùmatà uttareõa subahu paribhàùya ekà yamalã labdhà | tataþ sà saüghàya dattà | yena ca bhikùuõà saüghamadhyàt sà yamalã krãtà, tena mànavake sthàpità | tatas tayà pretyà ràtràv upàgatyàpahçtà | tatas tena bhikùuõà àyuùmata uttaràya niveditam* | uttareõa gatvà pretãü paribhàùya punar apy ànãya dattà | evaü yàvat trir api tasya bhikùoþ sakà÷àd apahçtà, àyuùmatà cottareõànãya dattà | bhikùuõà ca sà pàñayitvà càturdi÷àya bhikùusaüghàya vilepanikàyàü -------------------- Vaidya, p. 118 -------------------- sãvità | tatas tayà na punar apahçtà | ata eva màtsaryaü satvànàü vióambanakaraü dçùñvà màtsaryaprahàõàya dhyàyitavyam* | tathà evaüvidhà doùà na syur yathà tasyàþ pretyà iti || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_47 jàtyandhà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | athàyuùmàn nandakaþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü piõóàya caritvà kçtabhaktakçtyaþ pa÷càdbhaktapiõóapàtapratikràntaþ pàtracãvaraü pratisamarpya pretacàrikàü carati sma | adràkùãd àyuùmàn nandakaþ pretãü dagdhasthåõàsadç÷ãü jàtyandhàü svake÷aromasaüchannàü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùiü durgandhàü ÷ma÷ànasadç÷ãü kàkair gçdhraiþ ÷vabhiþ ÷çgàlai÷ càbhidrutàm* | ye 'syàþ samantata utpàñyotpàñya màüsaü bhakùayanti | sà marmavedanàbhyàhatà àrtasvaraü krandati duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayanti | àyuùmàn nandakaþ saüvignaþ pçchati: kiü tvayà bhagini prakçtaü pàpaü yenaivaüvidhaü duþkham anubhavasãti | pretã àha: àditye hi samudgate na dãpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaü pçccha | sa te asmàkãnàü karmaplotiü vyàkariùyatãti | yàü ÷rutvà anye 'pãha satvàþ pàpàt prativiraüsyantãti | athàyuùmàn nandako yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu punaþ samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ ehãti svàgatavàdinaþ smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü nandakam idam avocat*: ehi nanadaka, svàgataü te, kutas tvaü nandaka etarhy àgacchasãti | nandaka àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretãm adràkùaü dagdhasthåõàsadç÷ãü svake÷aromasaüchannàü såcãchidropamamukhãü parvatopamakukùiü durgandhàü ÷ma÷ànasadç÷ãü kàkair gçdhraiþ ÷vabhiþ ÷çgàlai÷ càbhidrutàm*, ye 'syàþ samantata utpàñyotpàñya màüsaü bhakùayanti | sà marmavedanàbhyàhatà àrtasvaraü krandati duþkhàü tãvràü kharàü kañukàm amanàpàü vedanàü vedayamànàm* | àha ca: vi÷uùkakaõñhoùñhapuñà suduþkhità pravçddha÷ailopamacarvità÷rayà | svake÷asaüchannamukhã digambarà susåkùmasåcãsadç÷ànanà kç÷à || AVø_47.1 || -------------------- Vaidya, p. 119 -------------------- nagnà svake÷asaüchannà asthiyantravaducchrità | kapàlapàõinã ghorà krandantã paridhàvate || AVø_47.2 || bubhukùayà pipàsayà klàntà vyasanapãóità | àrtasvaraü krandamànà duþkhàü vindati vedanàm* || AVø_47.3 || kiü tayà prakçtaü pàpaü martyaloke sudàruõam* | yena evaüvidhaü duþkham anubhavati bhayànakam* || AVø_47.4 || iti || bhagavàn àha: pàpakàriõã nandaka sà pretã | icchasi tasyà karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi nandaka ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü nandaka asminn eva bhadrakalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devànàü ca manuùyàõàü ca buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | vàràõasyàm anyatamà ÷reùñhiduhità | sà dharmàbhilàùiõã | yàvad asau dharmaü ÷rutvà saüsàradoùadar÷inã nirvàõe guõadar÷inã saüvçttà | sà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità | tasyà arthaü j¤àtibhir bhikùuõãvarùakaþ kàritaþ | sà tatra ÷aikùà÷aikùãbhir bhikùuõãbhiþ sàrdhaü prativasati | yàvat tayà pramàdàc chikùà÷aithilyaü kçtam* | tato bhikùuõãbhir duþ÷ãleti niùkàsità | tatas tayà dànapatir gçhebhyaþ pravçttakàni chandakàni # # # ÷aikùà÷aikùãõàü ca avarõo bhàùitaþ | bhikùava÷ ca ye ÷ãlavantaþ, tàn dçùñvà nayane nimãlitavatã || kiü manyase nandaka yà sà ÷reùñhiduhità, iyaü sà pretã | yat tayà varùake màtsaryaü kçtam*, tena preteùåpapannà | yat tayà naityakasamucchedaþ kçtas tena kàkair gçdhraiþ kurkurai÷ càbhidrutà | yat tayà ÷aikùà÷aikùãõàü bhikùuõãnàm avarno bhàùitaþ, tena daurgandhyam àsàditam* | yat tayà ÷ãlavato bhikùån dçùñvà nayane nimãlite, tena jàtyandhà saüvçttà | iti hi nandaka ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi te nandaka ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü te nandaka ÷ikùitavyam* || asmin khalu dharmaparyàye bhàùyamàõe da÷abhiþ pràõi÷atasahasraiþ satyadar÷anaü kçtam* | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: ime cànye ca àdãnavà màtsarye vàgdu÷carite ceti j¤àtvà màtsaryasya vàgdu÷caritasya ca prahàõàya vyàyantavyam* | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 120 -------------------- ******************************************************* AVø_48 ÷reùñhã | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | so 'pareõa samayena jetavanaü nirgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punar bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà saüsàravairàgyikã dharmade÷anà kçtà yàü ÷rutvà saüsàradoùadar÷ã nirvàõe guõadar÷ã bhåtvà bhagavacchàsane pravrajitaþ | pravrajita÷ ca j¤àto mahàpuõyaþ saüvçtto làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàm* | sa gçhãtapariùkàro labdhaü labdhaü saücayaü karoti, na tu sabrahmacàribhiþ saha saüvibhàgaü karoti | sa tena màtsaryeõa sevitena bhàvitena bahulãkçtena pariùkàràdhyavasitaþ kàlagataþ svake layane preteùåpapannaþ || tato 'sya sabrahmacàribhir muõóikàü gaõóãü paràhatya ÷arãràbhinirhàraþ kçtaþ | tato 'sya ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà vihàram àgatàþ | tato layanadvàraü vimucya pàtracãvaraü pratyavekùitum àrabdhàþ | yàvat pa÷yanti taü pretaü vikçtakaracaraõanayanaü paramabãbhatsà÷rayaü pàtracãvaram avaùñabhyàvasthitam* | tathàvikçtaü dçùñvà bhikùavaþ saüvignà bhagavate niveditavantaþ | tato bhagavàüs tasya kulaputrasyànugrahàrthaü ÷iùyagaõasyodvejanàrthaü màtsaryasya càniùñavipàkasaüdar÷anàrthaü bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçtas taü prade÷am anupràptaþ | tato 'sau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya bhagavato 'ntike prasàdo jàtaþ | sa vyapatrapitavàn* | tato bhagavàn sajalajaladagambhãradundubhisvaraþ pretaü paribhàùitavàn: bhadramukha tvayaivaitad àtmavadhàya pàtracãvaraü samudànãtam*, yenàsyapàyeùåpapannaþ | sàdhu mamàntike cittaü prasàdaya, asmàc ca pariùkàràc cittaü viràgaya | mà haiva itaþ kàlaü kçtvà narakeùåpapatsyasa iti | tataþ pretaþ saüghe pàtracãvaraü niryàtya bhagavataþ pàdayor nipatya atyayaü de÷itavàn* | tato bhagavatà pretasya nàmnà dakùiõà àdiùñà: ito dànàd dhi yat puõyaü tat pretam anugacchatu | uttiùñhatu kùipram ayaü pretalokàt sudàruõàt* || AVø_48.1 || iti || tataþ sa preto bhagavati cittaü prasàdya kàlagataþ pretamarddhikeùåpapannaþ | tataþ pretamaharddhika÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitramauliþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras -------------------- Vaidya, p. 121 -------------------- tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavataü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | bhagavatà tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà prasàdajàtaþ prakràntaþ || bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ, yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavan asyàm ràtrau brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api sa pretaþ kàlaü kçtvà pretamaharddhikeùåpapannaþ | sa imàü ràtriü matsakà÷am upasaükràntaþ | tasya mayà dharmo de÷itaþ | sa prasàdajàtaþ prakràntaþ | tasmàt tarhi bhikùavo màtsaryaprahàõàya vyàyantavyam* | ete doùà na bhaviùyanti, ye tasya ÷reùñhinaþ pretabhåtasya | ity evaü bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_49 putràþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati sma veõuvane kalandakanivàpe | athàyuùmàn nàladaþ pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ràjagçhaü piõóàya pràvikùat* | ràjagçhaü piõóàya caritvà kçtabhaktakçtyaþ pa÷càdbhaktapiõóapàtapratikràntaþ pàtracãvaraü pratisamarpya pretacàrikàü prakràntaþ || sa gçdhrakåñaparvatasàmantake pretãü dadar÷a yamaràkùasasadç÷ãü rudhirabinducitàm asthi÷akalàparivçtàü ÷ma÷ànamadhya ivàvasthitam* | ràtriüdivena pa¤ca putràn prasåya tàdç÷aü duþkham anubhåya putrasnehe saty api kùutkùàmatayà putràüs tàn bhakùayantãm* | tataþ sthaviro nàladas tàü pçùñavàn: kiü tvayà prakçtaü pàpaü yenaivaüvidhaü duþkham anubhavasãti | pretã àha: àditye hi samudgate na dãpena prayojanam* | bhagavantam etam arthaü paripçccha | sa te asmàkãnàü karmaplotiü vyàkariùyatãti | yàü ÷rutvà anye 'pãha satvàþ pàpàt karmaõaþ prativiraüsyantãti | athàyuùmàn nàlado yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ || tena khalu samayena bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati kùaudraü madhv ivàneóakam* | aneka÷atà ca parùad bhagavataþ sakà÷àn madhuramadhuraü dharmaü -------------------- Vaidya, p. 122 -------------------- ÷çõoty anijyamànair indriyaiþ | tato buddhà bhagavantaþ pårvàlàpinaþ ehãti svàgatavàdinaþ smitapårvaügamà÷ ca | tatra bhagavàn àyuùmantaü nàladam idam avocat*: ehi nàlada, svàgataü te, kutas tvaü nàlada etarhy àgacchasãti | nàlada àha: àgacchàmy ahaü bhadanta pretacàrikàyàþ | tatràhaü pretãm adràkùaü yamaràkùasasadç÷ãü rudhirabinducitàm asthi÷akalàparivçtàü ÷ma÷ànamadhya ivàvasthitam* | àha ca: pa¤ca putràn ahaü ràtrau divà pa¤ca tathàparàn* | bhakùayàmi janitvà tàn nàsti tçptas tathàpi me || AVø_49.1 || iti kiü tayà prakçtaü pàpaü martyaloke sudàruõam* | yena evaüvidhaü duþkham anubhavati bhayànakam* || AVø_49.2 || iti bhagavàn àha: pàpakàrã nàlada sà pretã | icchasi tasyàþ karmaplotiü ÷rotum*? evaü bhadanta | tena hi nàlada ÷çõu, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuru, bhàùiùye || bhåtapårvaü nàlada atãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm 'nyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayato naiva putro na duhità | sa kare kapolaü kçtvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham* | na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràjavidheyaü bhaviùyatãti | so 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate sma | tadyathà àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate sma | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyad ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàü sthànànàm*? màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau, màtà kalyà bhavati çtumatã, gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | tasya devatàràdhane 'pi sati na putro na duhità || tasyaivaü buddhir utpannà: dvitãyàü bhàryàm anayàmi | kadàcit sà satvavatã syàd iti | tena sadç÷àt kulàd dvitãyà bhàryà ànãtà | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa sà àpannasatvà saüvçttà | tayà hçùñatuùñapramuditayà svàmine niveditam: diùñyà àryputra vardhase | àpannasatvàsmi saüvçttà | yathà ca me dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati, niyataü dàrako bhaviùyatãti | so 'py àttamanàttamanàþ pårvakàyam abhyunnamayya dakùiõaü bàhum abhiprasàrya udànam udanayati: apy evàhaü cirakàlàbhilaùitaü -------------------- Vaidya, p. 123 -------------------- putramukhaü pa÷yeyam* | jàto me syàn nàvajàtaþ | kçtyàni me kurvãta | bhçtaþ pratibibhçyàt* | dàyàd yaü pratipadyeta | kulavaü÷o me cirasthitikaþ syàt* | asmàkaü càpy atãtakàlagatànàm alpaü và prabhåtaü và dànàni datvà puõyàni kçtvà asmàkaü nàmnà dakùiõàm àdekùyate: idaü tayor yatrayatropapannayor gacchator anugacchatv iti | àpannasatvàü cainàü viditvoparipràsàdatalagatàm ayantritàü dhàrayati ÷ãte ÷ãtopakaraõair uùõe uùõopakaraõair vaidyapraj¤aptair àhàrair nàtitiktair nàtyamlair nàtilavaõair nàtimadhurair nàtikañukair nàtikaùàyais tiktàmlalavaõamadhurakañukakaùàyavivarjitair àhàraiþ | hàràrdhahàraviràjitagàtrãm apsarasam iva nandanavanavicàriõãü ma¤càn ma¤caü pãñhàt pãñham anavatarantãm adharimàü bhåmim* | na càsyàþ kiücid amanoj¤a÷abda÷ravaõaü yàvad eva garbhasya paripàkàya || tatas tasyàþ pårvikàyàþ prajàpatyàþ prathamapatnyàs tàü bahumànàl làlitàü (Speyer: laóitaü) dçùñvà ãrùyà samutpannà | cintayanti: yady eùà putraü janayiùyati, niyataü màü bàdhayiùyati | sarvathopàyasaüvidhànaü kartavyam iti | kàmàn khalu pratisevyamànasya (Speyer: pratisevamànasya) nàsti kiücit pàpaü karmàcaraõãyam iti | tayà aniùñagatiprapàtanamugdhayà visrambham utpàdya tathàvidhaü garbha÷àtanaü dravyaü dattaü yena pãtamàtreõaiva tasyàs tapasvinyàþ srasto garbhaþ | tatas tayà dvitãyapatnyà sarvaj¤àtãn saünipàtya sà prathamà patnã samanuyujyate: tvayà me visrambham utpàdya ÷àtanaü dravyaü dattam*, yena me srasto garbha iti | tato 'sau prathamapatnã j¤àtimadhye ÷apathaü kartuü pravçttà: yadi mayà garbha÷àtanaü dravyam anupradattaü syàt*, ahaü pretã bhåtvà jàtठjàtàn putràn bhakùayeyam iti || kiü manyase nàlada yàsau ÷reùñhibhàryà, iyaü sà pretã | yat tayà ãrùyàprakçtayà garbha÷àtanaü dattaü tena preteùåpapannà | yat tayà mçùàvàdena ÷apathaþ kçtaþ, tasya karmaõo vipàkena ràtriüdivena pa¤ca putràn prasåya tàn eva bhakùayati | tasmàt tarhi te nàlada vàgdu÷caritaprahàõàya vyàyantavyaü yathà evaüvidhà doùà na syur ye tasyàþ pretyàþ | ity evaü te nàlada ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanà àyuùmàn nàlado 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_50 jàmbàlaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho vai÷àlãm upani÷ritya viharati markañahradatãre kåñàgàra÷àlàyàm* | tena khalu samayena vai÷àlyàm anyatarasyàü nagaraparikhàyàü pa¤ca preta÷atàni prativasanti vàntà÷àny ujjhità÷àni kheñamåtropajãvãni påya÷oõitaviùñhàhàràõi ghoràõi prakçtiduþkhitàni ca | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 124 -------------------- vàntà÷à ujjhità÷à÷ ca kheñamåtropajãvitaþ | påya÷oõitaviùñhà÷à ghoràþ prakçtiduþkhitàþ || AVø_50.1 || iti || tasyàü ca vai÷àlyàm anyataro bràhmaõaþ | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | daurgandhaü càsyàþ kàye saüvçttam* | tatas tena bràhmaõena naimittikà àhåya pçùñàþ | te kathayanti: yo 'yam udarastho dàrakas tasyàyaü prabhàva iti | yàvad asau navànàü màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto durvarõo durdar÷ano avakoñimako 'medhyamrakùitagàtro durgandha÷ ca | tathàpy asau snehapà÷ànubaddhàbhyàü paramabãbhatso 'pi màtçpitçbhyàü saüvardhitaþ | so 'medhyasthàneùv evàbhiramate saükàrakåñe jambàle, ke÷àül lu¤cati, amedhyaü mukhe prakùipati | tasya bàlo jàmbàla iti saüj¤à saüvçttà || yàvad asàv ita÷ càmuta÷ ca paribhraman påraõena kà÷yapena dçùñaþ | tasyaitad abhavat: yàdç÷eùu sthàneùv ayam abhiramate, nånam ayaü siddhapuruùaþ | yanv aham enaü pravràjayeyam iti | sa tena pravràjito nagnaþ paryañati satkriyàsu ca vartate | tatas tena paryañatà vai÷àlãparikhàyàü pa¤ca preta÷atàni dçùñàni | sa pårvakarmavipàkasaübandhàt tàü nagaraparikhàm avatãrya taiþ sàrdhaü saügamya samàgamya saümodate, sakhitvaü càbhyupagataþ | yàvad apareõa samayena jàmbàlo dàrakaþ kvacit prayojanena vyàkùipto vai÷àlãü praviùñaþ | bhagavàü÷ ca tàü nagaraparikhàm anupràptaþ | dadç÷us te pretà buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya bhagavataþ pàdayor nipatitàþ | bhagavatà uktàþ: kiü bhavatàü bàdhata iti | te åcuþ: pipàsitàþ smo bhagavann iti | tato bhagavatà pa¤cabhyo 'ïgulibhyo 'ùñàïgopetasya pànãyasya pa¤ca dhàrà utsçùñàþ, yena tàni pa¤ca preta÷atàni saütarpitàni | tatas te bhagavato 'ntike cittaü prasàdya kàlagatàþ | praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyakàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ kutropapannaþ kena karmaõeti | te pa÷yanti pretebhya÷ cyutàþ, praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ, bhagavato 'ntike cittam ahiprasàdyeti || atha pretapårviõàü devaputràõàm etad abhavat: nàsmàkaü pratiråpaü syàt, yad vayaü paryuùitaparivàsà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmema | yan nu vayam aparyuùitaparivàsà eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmemeti | atha pretapårviõo devaputrà÷ calavimalakuõóaladharà hàràrdhahàraviràjitagàtrà maõiratnavicitramaulayaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtràs tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvàü kåñàgàra÷àlàü udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavataü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn pretapårviõàü devaputràõàm à÷ayànu÷ayaü -------------------- Vaidya, p. 125 -------------------- dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà pa¤cabhir devaputra÷atair viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalam anupràptam* | sa dçùñasatyà labdhalàbhà iva vaõijaþ, saüpannasasyà iva karùakàþ, ÷årà iva vijitasaügràmàþ, sarvarogaparimuktà ivàturà yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatàs tayaiva vibhåtyà bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya svabhavanaü gatàþ || atha jàmbàlo nagaraparikhàm àgatas tàn pretàn nàdràkùãt* | tataþ samanveùitum àrabdhaþ | sa ca tàn parimàrgamàõaþ khedam àpanno na ca tàn àsàdayati || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttakànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_50.2 || tato bhagavठjàmbàlasya kulaputrasyànugrahàrthaü pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto vai÷àlãü piõóàya pràvikùat* | yàvad anupårveõa piõóapàtam añan vãthãm avatãrõaþ | jàmbàla÷ ca itas tato 'nvàhiõóamàno bhagavato 'grataþ sthitaþ | atha dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike citaü prasàditaü* | sa prasàdajàto bhagavataþ pàdayor nipatya kçtakarapuña uvàca: yadi bhagavan màdç÷ànàü satvànàm asmin dharmavinaye pravrajyàsti; labheyaü svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm iti | tato bhagavàn mahàkaruõàparigatahçdayaþ satvànàm à÷ayànu÷ayaj¤as taü bhavyaråpaü viditvà rajabhujasadç÷aü suvarõavarõabàhum abhiprasàryedam avocat*: ehi bhikùor cara brahmacaryam* | ity uktamàtre bhagavatà saptàhàvaropitair iva ke÷air dvàda÷avarùopasaüpannasyeva bhikùor ãryàpathena pàtrakarakavyagrahasto 'vasthitaþ | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 126 -------------------- ehãti coktaþ sa tathàgatena muõóa÷ ca saüghàñiparãtadehaþ | sadyaþ pra÷àntendriya eva tasthàv evaü sthito buddhamanorathena || AVø_50.3 || tato 'sya bhagavatà manasikàro dattaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | so 'rhatvapràpto 'pi låhenàbhiramate | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùo 'gro me bhikùavo bhikùåõàü mama ÷ràvakàõàü låhàdhimuktànàm*, yaduta jàmbàlo bhikùur iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kiü bhadanta jàmbàlena sthavireõa karma kçtaü yenaivaüvidhaü duþkham anubhavatãti | bhagavàn àha: jàmbalenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | jàmbàlenaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi api kalpa÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_50.4 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe catvàriü÷advarùasahasràyuùi prajàyàü krakucchando nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa ÷obhàvatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | tasyàü ca ràjadhànyàm anyatamena gçhapatinà vihàraþ kàrito yatra nànàdigde÷avàsino bhikùava àgantavyaü gantavyaü vastavyaü ca manyante | tasmiü÷ ca vihàre pçthagjano bhikùur naivàsikaþ | sa càtãvàtivàmatsarã (Speyer: càtãvàvàsamatsarã) | àgantukàn bhikùån dçùñvà 'bhiùajyate kupyati vyàpadyate madguþ pratitiùñhati kopaü saüjanayati | ye tu tasmàd vihàràd bhikùavaþ prakràmanti, tàn dçùñvà prãtipràmodyabahalaþ pratyudgamyàbhàùate ca | yàvad apareõa samayena janapadàd arhadbhikùur àgataþ | sa ca vihàrasvàmy anàgàmã | tenàsàv ãryàpathena saülakùito 'rhann iti | tataþ prasàdajàtena ÷vo bhaktena jentàkasnàtreõa copanimantritaþ sàrdhaü bhikùusaüghena | sa càvàsiko bhikùus tatra nàsãt* | yàvad dvitãye divase jentàkasnàtre pratipàdite bhakte sajjãkçte àvàsiko bhikùur àgataþ | so 'pi jentàkasnàtraü praviùñaþ | pa÷yati vihàrasvàminam eka÷àñakanivasitam àgantukasya bhikùoþ parikarma kurvàõam* | tato 'sya màtsaryam utpannam* | tena praduùñacittena kharaü -------------------- Vaidya, p. 127 -------------------- vàkkarma ni÷càritam*: varaü khalu te bhikùo amedhyena ÷arãram upaliptam*, na tu evaüvidhasya dànapateþ sakà÷àd upasthànaü svãkçtam iti | tatas tenàrhatà tåùõãbhàvenàdhivàsitam*: mà haivàyaü tapasvã gàóhatarasya karmaõo bhàgã bhaviùyatãti | yàvat sàmagrãde÷akàle saüpràpte naivàsikena bhikùuõà ÷rutam*: arhato 'ntike tvayà cittaü pradåùitam iti | ÷rutvà càsya vipratisàro jàtaþ | tato 'rhato bhikùoþ pàdayor nipatyàha: kùamasva àrya yan mayà tvayi paruùà vàg ni÷càriteti | tato 'rhaüs tasya prasàdàbhivçddhyarthaü gaganatalam abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhaþ | tato 'sya bhåyasà vipratisàraþ samutpannaþ | tena tasya purastàt tat karma atyayenàde÷itaü prakà÷itam uttànãkçtam*, ca na cànena ÷akitaü naiùñhikaü j¤ànam utpàdayitum* | yàvan maraõakàlasamaye praõidhiü kartum àrabdhaþ: yan mayàrhato 'ntike cittaü pradåùitam*, kharaü ca vàkkarma ni÷caritam*, mà asya karmaõo vipàkaü pratisaüvedayeyam* | yat tu mayà pañhitaü svàdhyàyitaü dànapradànàni dattàni saüghasya copasthànàm kçtam*, tasya karmaõo vipàkena anàgatàn samyaksaübuddhàn àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayenàvàsiko bhikùuþ, ayam evàsau jàmbàlaþ | yad anenàrhato 'ntike kharaü vàkkarma ni÷càritam*, asya karmaõo vipàkenànantaü saüsàre duþkham anubhåtam* | tenaiva ca karmàva÷eùeõa etarhi pa÷cime bhave evaü durgandhaþ paramadurgandho 'medhyàvaskarasthànanivàsàbhipràyaþ saüvçttaþ | yat punar anena tatra pañhitaü svàdhyàyitaü skandhakau÷alaü dhàtukau÷alam àyatanakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü sthànàsthànakau÷alaü ca kçtam*, tena mama ÷àsane pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyaü yan màtsaryaprahàõàya vyàyantavyam * | tat kasya hetoþ? ete doùà na bhaviùyanti, ye jàmbàlasya pçthagjanabhåtasya | eùa eva guõagaõo bhaviùyati, yo 'sau tasyaivàrhatvapràptasya | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 128 -------------------- ùaùñho vargaþ | tasyoddànam*: kçùõasarpa÷ ca candra÷ ca sàlaþ ÷rãmatir eva ca | vastraü ÷uka÷ ca dåta÷ ca mahiùaþ poùadha÷ ca vai | x x x x x haüso bhavati pa÷cimaþ || ******************************************************* AVø_51 kçùõasarpaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | ràjagçhe nagaradvàre 'nyataro gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | sa ca matsarã kuñuku¤caka àgçhãtapariùkàraþ kàkàyàpi baliü na pradàtuü vyavasyati | sa ÷ramaõabràhmaõavanãpakàn dçùñvà cittaü pradåùayati | svake codyàne mahàn hiraõyasuvarõasya rà÷iþ sthàpitaþ | sa tatra gçddho 'dhyavasitaþ kàlagataþ || sa kàlaü kçtvà tasyaivopari à÷ãviùa utapanno mahàn kçùõasarpo dçùñiviùaþ | atha ye tad udyànaü janakàyàþ pravi÷anti, tàn prekùitamàtreõa jãvitàd vyaparopayati | eùa ca ÷abdo ràjagçhe nagare samantato visçtaþ: ye amukam udyànaü pravi÷anti, sarve te nidhanam upayàntãti | janakàyena ca ràj¤e bimbisàràya niveditam* || atha ràj¤o bimbisàrasyaitad abhavat*: kas taü ÷akyati vinetum anyatra buddhàd bhagavata iti | atha ràjà bimbisàro mahàjanakàyaparivçto yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekàntaniùaõõaü ràjànaü bimbisàraü bhagavàn dharmyayà kathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati | anekaparyàyeõa dharmyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya saüpraharùya tåùõãm* | atha ràjà bimbisàra utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà dakùiõaü jànumaõóalaü pçthivyàü pratiùñhàpya yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya bhagavantam idam avocat*: iha bhagavan ràjagçhe nagare 'muùminn udyàne mahànà÷ãviùaþ kçùõasarpo dçùñiviùaþ prativasati, mahàjanavipraghàtaü karoti | sàdhu bhagavàüs tam vinayed anukampàm upàdàyeti | adhivàsayati bhagavàn ràj¤o bimbisàrasya tåùõãbhàvena | atha ràjà bimbisàro bhagavatas tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanàt prakràntaþ || atha bhagavàüs tasyà eva ràtrer atyayàt pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya yena tad udyànaü tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavatà såryasahasràtirekaprabhàþ kanakavarõà marãcaya utsçùñàþ, -------------------- Vaidya, p. 129 -------------------- yais tad udyànaü sarvam avabhàsitam* | kalpasahasraparibhàvità÷ ca maitryaü÷ava utsçùñàþ, yair asya spçùñamàtraü ÷arãraü prahlàditam* | atha sa à÷ãviùa ita÷ càmuta÷ ca prekùitum àrabdhaþ: kasya prabhàvàn mama ÷arãraü prahlàditam iti | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike citaü prasàditaü* | prassannacittasya ca bhagavatà tan mayyà gatyàs tan mayyà yonyà dharmo de÷itaþ: bhadramukha tvayaivaitad dravyam upàrjitam* | yena tvam à÷ãviùagatim upapàditaþ | sàdhu mamàntike cittaü prasàdya, asmàc ca nidhànàc cittaü viràgaya | mà haiva itaþ kàlaü kçtvà narakeùåpapatsyasa iti | yadàsya bhagavatà jàtiþ smàrità, tadà rodituü pravçttaþ | atha bhagavàüs tasyàü velàyàü gàthe bhàùate: idànãü kiü kariùyàmi tiryagyonigatasya te | akùaõapratipannasya kiü rodiùi nirarthakam* || AVø_51.1 || sàdhu prasàdyatàü cittaü mahàkàruõike jine | tiryagyoniü viràgyeha tataþ svargaü gamiùyasi || AVø_51.2 || iti || yàvad bhagavatà pàtre prakùipya veõuvanaü nãtaþ | atràntare ràj¤à màgadhena janakàyena ca ÷rutaü yathàsàv à÷ãviùo bhagavatà vinãta iti || athàsàv à÷ãviùaþ svà÷rayaü jugupsamàno 'nàhàratà pratipannaþ | bhagavato 'ntike cittaü prasàdya kàlagataþ, praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ kutropapannaþ kena karmaõeti | pa÷yati: à÷ãviùebhya÷ cyutaþ, praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ, bhagavato 'ntike cittaü prasàdyeti || athà÷ãviùapårvakasya devaputrasyaitad abhavat: na mama pratiråpaü syàt*, yad ahaü paryuùitaparivàso bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yan nu aham aparyuùitaparivàsa eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | athà÷ãviùapårvako devaputra÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitracåóaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü veõuvanaü kalandakanivàsam udàreõàvabhàsenàvabhàsayan bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn à÷ãviùapårvikasya devaputrasyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà à÷ãviùapårvakeõa devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü pràptam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 130 -------------------- tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_51.3 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_51.4 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_51.5 || iti avanamya tataþ pralambahàraþ caraõau dvàv abhivandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàrãü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_51.6 || athà÷ãviùapårvako devaputro vaõig iva labdhalàbhaþ, saüpannasasya iva karùakaþ ÷åra iva vijitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am upagatas tayaiva vibhåtyà tasyàm eva ràtrau ràj¤o bimbisàrasya sakà÷am upasaükramya sarvaü ràjakulam udàreõàvabhàsenàvabhàsya ràjànaü prabodhya etad uvàca: mahàràja uttiùñha uttiùñha, kiü svapiùãti | atha ràjà prabuddhaþ pa÷yati tam udàram avabhàsaü taü ca devaputram* | dçùñvà prãtamanàs taü papraccha kas tvam iti | sa kathayati: ahaü sa dçùñyà÷ãviùo bhagavatà tatrodyàne vinãtaþ, kàlaü kçtvà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | bhagavantaü ca me paryupàsya satyadar÷anaü kçtam* | sa idànãü prabodhayàmi | gatvà tad udyànam amukasmàt prade÷àn mahànidhànam utpàñya mama nàmnà bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhojaya, dakùiõàde÷anàü ca kàrayeti | adhivàsayati ràjà bimbisàro devaputrasya tåùõãbhàvena | athà÷ãviùapårvako devaputro ràj¤as tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà tatraivàntarhitaþ || atha sa ràjà bimbisàras tasyàm eva ràtrau màgadhànàü paurajànapadànàü nivedya tad udyànaü gatvà nidhànam utpàñya bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü traimàsyaü bhojayitvà bhagavantaü papraccha: kàni bhagavann a÷ãviùapårvakeõa devaputreõa karmàõi kçtàni, yenà÷ãviùeùåpapannaþ: kàni karmàõi kçtàni yena deveùåpapannaþ, satyadar÷anaü ca kçtam iti? bhagavàn àha: yat tenàtimàtro lobha utpàditaþ, ÷ramaõabràhmaõavanãpakànàü càntike cittaü praduùitam*, tenà÷ãviùeùåpapannaþ | yan mamàntike cittaü prasàditam*, tena deveùåpapannaþ | kà÷yape ca samykasaübuddhe upàsakabhåtena ÷araõagamana÷ikùàpadagrahaõaü kçtam*, tena satyadar÷anaü kçtam iti | tasmàt tarhi mahàràja màtsaryaprahàõàya vyàyantavyam* | ete doùà na bhaviùyanti ye à÷ãviùasya | eùa eva guõagaõo bhaviùyati, yas tasyaiva devaputrasyety evaü te mahàràja ÷ikùitavyam* | atha ràjà bimbisàro bhagavato bhàùitam abhinandyànumodya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanàt prakràntaþ || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 131 -------------------- ******************************************************* AVø_52 candraþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ karùako bràhmaõaþ | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvajanamanonayanaprahlàdanakaraþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya jàtau sarvalokànàü nayanaprahlàdanam*, tasmàd bhavatu asya dàrakasya candra iti nàmeti | sa ca tena bràhmaõena kçcchreõa labdhaþ | na càsyànyaþ putro na duhità || sa unnãto vardhito mahàn saüvçttaþ | sa sarvalokaprahlàdanakaratvàd bràhmaõagçhapatibhiþ kçtsnaü nagaram anvàhiõóyata iti | sa bràhmaõas tasmin bhåyasyà màtrayàdhyavasito nityam eva kramasthàna÷ayyàsu saürakùaõaparo 'vatiùñhite | tasya ca bràhmaõasyànàthapiõóadasamãpe gçham* | atha sa bràhmaõadàrako 'nàthapiõóadasaüsargàj jetavanaü gatvà buddhavacanaü ÷çõoti | tena bhagavacchàsane prasàdaþ pratilabdhaþ | sa càlpàyuùkaþ kàlaü kçtvà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapanna÷ ca kena karmaõeti | pa÷yati manuùyebhya÷ cyutaþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ, bhagavato 'ntike cittam ahiprasàdyeti | atha bràhmaõapårviõo devaputrasyaitad abhavat: na mama pratiråpaü syàt*, yad ahaü paryuùitaparivàso bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsa eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha bràhmaõapårvako devaputra÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitracåóaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalakumudapuõóarãkamandàravàõàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavataü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn bràhmaõapårvakasya devaputrasyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà bràhmaõapårvakeõa devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalam pràptam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 132 -------------------- tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_52.1 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_52.2 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_52.3 || iti avanamya tataþ pralambahàra÷ caraõau dvàv abhinandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_52.4 || atha bràhmaõapårvako devaputro vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva {vi}jitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà hi vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatas tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gataþ || bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann asyàü ràtryàü bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ, api yo 'sàv ekaputro 'sya bràhmaõasya putro 'lpàyuùkaþ kàlagataþ, sa mamàntike cittam abhiprasàdya praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ, so 'syàü ràtrau matsakà÷am upasaükràntaþ | tasya mayà dharmo de÷itaþ, dçùñasatya÷ ca svabhavanaü gataþ || atra càntare sa bràhmaõas tam ekaputrakam iùñaü kàntaü priyaü manàpaü kùàntam apratikålaü ÷ma÷àne nirhçtyotsaïge kçtvà karuõakaruõaü vilapan* kathayati: hà putraka hà ekaputraketi | j¤àtayaþ subahv api ÷okavinodanaü kurvaõà na ÷aknuvanty utthàpayitum* | sa kàkakurara÷va÷çgàlagçdhraparivçtaþ prakãrõake÷ãbhiþ strãbhir anugato mahàjanakàyena codvãkùyamàõas tiùñhati | tato 'sya putro devabhåtaþ pitaraü paridevamànaü dçùñvà kàruõyàd àkampitahçdayaþ pituþ ÷okavinodanàrtham çùiveùadhàriõam àtmànam abhinirmàya ÷ma÷ànasamãpe pa¤catapàvasthitaþ | atha sa bràhmaõas tam çùiü papraccha: bho maharùe anena tapasà kiü pràrthayasa iti | çùir àha: ràjyaü pràrthaye, sauvarõa÷ ca me rathaþ syàn nànàratnavicitraþ, såryàcandramasau rathacakre syàtàm*, catvàra÷ ca lokapàlàþ purastàn nameyuþ | so 'haü taü ratham abhiruhyemàü mahàpçthivãm anvàhiõóeyeti | bràhmaõaþ kathayati: yadi varùa÷ataü pårõaü tapiùyasi nirantaram* | na lapsyase 'pi tat sthànaü paramatapasàpi hi || AVø_52.5 || iti || çùiþ kathayati: tvaü ca punar anena mçtakuõapenà÷ucinà paramadurgandhena ÷avena kàùñhabhåtena kiü pràrthayasa iti | bràhmaõaþ pràha: priyo me ekaputrakaþ kàlagataþ, taü pràrthaya iti | çùir àha: -------------------- Vaidya, p. 133 -------------------- yadi varùa÷ataü pårõaü rodiùyasi nirantaram* | na lapsyase 'pi taü putraü ruditena hi kiü tava || AVø_52.6 || iti || tatas tasya bràhmaõasya bhåtam çùivacanam avagatya prasàdo jàtaþ | prasàdajàta÷ càha: kas tvam iti | tata çùis taü veùam antardhàpya svaveùeõa sthitvà pitaram àha: ahaü te sa ekaputrako bhagavato 'ntike cittaü prasàdya kàlagataþ | praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | tava ÷okavinodanàrtham ihàgataþ | ehi tvaü tàta buddhaü bhagavantaü ÷araõaü gaccha, apy eva tvam api saüsàrasamatikràmaü kuryà iti || atha sa bràhmaõo mçta÷arãram apahàya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà tena bràhmaõeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalam pràptam* | sa labdhodayo labdhalàbho bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà bhagavantaü triþ pradakùiõãkçtya prakràntaþ || tato bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: pa÷ya bhagavan, yàvad anena devaputreõàyaü pità ÷okaü vinodya satyadar÷ane pratiùñhàpita iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad anenaitarhi dçùñasatyena pità paritràtaþ | yat tv anena atãte 'dhvani pçthagjanena satà yàvat trir api pità jãvitàd vyavaropyamàõaþ paritràtaþ | tac chruõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ pàradàrikaþ | tasya putro bhadraþ kalyàõà÷ayo 'tãva lokasyàbhimataþ | yàvad asya pitrà cauryaü kçtam* | tato ràj¤à vadhyatàm ity àj¤aptam* | tataþ putreõa yàvat trir api ràjànaü vij¤àpya iùñena jãvitenàcchàditaþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena pàradàrika àsãt*, ayaü sa bràhmaõaþ | pàradàrikaputro 'yam eva bràhmaõadàrakaþ || bhikùava åcuþ: kiü karma kçtaü yena pitàputràbhyàü satyadar÷anaü kçtam iti | bhagavàn àha: kà÷yape samyaksaübuddhe upàsakabhåtàbhyàü ÷araõagamana÷ikùàpadagrahaõaü kçtam* | tenedànãü satyadar÷anaü kçtam* | tasmàt tarhi bhikùavaþ sarvasaüskàrà anityàþ, sarvadharmà anàtmànaþ, ÷àntaü nirvàõam iti nirvàõe yatnaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo 'nye ca devàsuragaruóakinnaramahoragàdayo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 134 -------------------- ******************************************************* AVø_53 sàlaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu punaþ samayena ÷ràvastyàü sàlabha¤jikà nàma parva pratyupasthitam* | tatrànekàni pràõi÷atasahasràõi saünipatya sàlapuùpàõy àdàya krãóanti ramante paricàrayanti | yàvad anyatarà ÷reùñhidàrikà sàlapuùpàõy àdàya ÷ràvastãü pravi÷ati | bhagavàü÷ ca bhikùugaõaparivçtaþ ÷ràvastãü piõóàya caritvà nirgacchati | dadar÷a sà dàrikà buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | dçùñvà ca punaþ prasàdajàtayà bhagavàn sàlapuùpair avakãrõaþ | tataþ pradakùiõãkçtya pratinivçttà: bhåyo 'nyàni gçhasyàrthe àneùyàmãti | yàvad asau sàlavçkùam adhiråóhà patità | bhagavataþ kçtopasthànà kàlagatà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà yàvat sàlapuùpavimànàlaükçtà devasamitim upasaükràntà || tasmiü÷ ca kàle ÷akro devendraþ sudharmàyàü devasabhàyàü devagaõasya madhye buddhasya varõaü bhàùate, dharmasya saüghasya ca varõaü bhàùate | dadar÷a ÷akro devendras tàü devakanyàü sàlapuùpavimànàlaükçtàm uttaptaku÷alamålàm* | dçùñvà ca gàthayà pratyabhàùata: gàtraü kena vimçùñakà¤cananibhaü padmotpalàbhaü tava gàtra÷rãr atulà kçteyam iha te dehàt prabhà niþsçtà | vaktraü kena vibuddhapadmasadç÷aü càmãkaràbhaü tava bråhi tvaü mama devate phalam idaü yat karmajaü bhujyate || AVø_53.1 || devatà pràha: sa÷ràvako naràditya àkãrõo varalakùaõaiþ | tat karma ku÷alaü kçtvà ràjate 'bhyadhikaü mama | jalajenduvi÷uddhàbhaü vadanaü kàntadar÷anam* || AVø_53.2 || ÷akraþ pràha: aho guõamayaü kùetraü sarvadoùavivarjitam* | yatra nyastaü tvayà bãjam iùñaü svargopapattaye || AVø_53.3 || -------------------- Vaidya, p. 135 -------------------- ko nàrcayet pravarakà¤canarà÷igauraü buddhaü vi÷uddhakamalàyatapatranetram* | yatràdhikàrajanitàni varàïganànàü rejur mukhàni kamalàyatalocanani || AVø_53.4 || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sà pa÷yati: manuùyebhya÷ cyutà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà, bhagavato 'ntike cittaü prasàdyeti | atha tasyà devakanyàyà etad abhavat: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü paryuùitaparivàsà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsà eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha sà devakanyà calavimalakuõóaladharà hàràrdhahàraviràjitagàtrã maõiratnavicitracåóà kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtrã anekadevatà÷atasahasraparivçtà tenaiva sàlapuùpavimànena saha bhagavatsakà÷am upasaükràntà | bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàüs tasyà devatàyà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà tayà devakanyayà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sà dçùñasatyà trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na devatàbhir na ràj¤à neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_53.5 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõà ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_53.6 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_53.7 || iti avanamya tataþ pralambahàrà caraõau dvàv abhivandya jàtaharùà | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukhã divaü jagàma || AVø_53.8 || athàsau devakanyà vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva vijitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatà tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gatà || -------------------- Vaidya, p. 136 -------------------- bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ, yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhadanta imàü ràtriü brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api tu dçùñà yuùmàbhiþ sà dàrikà, yayà aham antarmàrgo sàlapuùpair avakãrõaþ? evaü bhadanta | saiùà mamàntike cittam abhiprasàdya kàlagatà praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapannà | sà imàü ràtriü matsakà÷am upasaükràntà | tasyà mayà dharmo de÷itaþ, dçùñasatyà ca svabhavanaü gatà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_54 ÷rãmatã | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | ràjagçhe nagare ràjà bimbisàro ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam ekaputram iva ràjyaü pàlayati | yadà ràj¤à bimbisàreõa bhagavataþ sakà÷àt satyàni dçùñàni, tadà ràtriü bhagavantam upasaükràmati sàrdham antaþpureõa | atha ràjà bimbisàro 'pareõa samayena saüpràpte vasantakàlasamaye saüpuùpiteùu pàdapeùu haüsakrau¤camayåra÷uka÷àrikàkokilajãva¤jãvakanirghoùite vanaùaõóe devyà sahàntaþpuraparivçta udyànabhåmiü nirgataþ | tatra càntaþpurikàbhã ràjà vij¤aptaþ: deva vayaü na ÷aknumo 'hanyahani bhagavantam upasaükramitum* | tat sàdhu devo 'sminn antaþpure tathàgatasya ke÷anakhaståpaü pratiùñhàpayed* yatra vayam asakçtpuùpair gandhair màlyair vilepanai÷ chatrair dhvajaiþ patàkàbhiþ påjàü kuryàmeti | yàvad ràj¤à bimbisàreõa bhagavàn vij¤aptaþ: dãyatàm asmabhyaü ke÷anakhaü yena vayaü tathàgataståpam antaþpuramadhye pratiùñhàpayàma iti | yàvad bhagavatà ke÷anakhaü dattam* | ràj¤à bimbisàreõa mahatà satkàreõàntaþpurasahàyena tathàgatasya ke÷anakhaståpo 'ntaþpuramadhye pratiùñhàpitaþ | tatra càntaþpure 'ntaþpurikà dãpadhåpapuùpagandhamàlyavilepanair abhyarcanaü kurvanti || yadà punà ràj¤à ajàta÷atruõà devadattavigràhitena pità dhàrmiko dharmaràjo jãvitàd vyaparopitaþ, svayaü ca ràjyaü pratipannaþ, tadà bhagavacchàsane sarvedeyadharmàþ samucchinnàþ | -------------------- Vaidya, p. 137 -------------------- kriyàkàra÷ ca kàrito na kenacit tathàgataståpe kàràþ kartavyà iti | yadà pa¤cada÷yàü pravàraõà saüvçttà, tadà tatra ke÷anakhaståpe na ka÷cit saümàrjanaü dãpadhåpapuùpadànaü và kurute | tato 'ntaþpurikà ke÷anakhaståpaü tathàvidhaü ràjànaü ca bimbisàram anusmçtya karuõakaruõaü roditum àrabdhàþ: hà kaùñaü dharmaràjaviyogàd vayaü puõyàt prahãõà iti | tatra ca ÷rãmatã nàmàntaþpurikà | sà svakaü jãvitam agaõayitvà buddhaguõàü÷ cànusmçtya ke÷anakhaståpaü saümçjya dãpamàlàm akàrùãt* | yàvad ajàta÷atrur upariprasàdatalagataþ tam udàram avabhàsaü dçùñvà papraccha kim idam iti | yàvad anyayà kathitam*: ÷rãmatyà ke÷anakhaståpe dãpamàlà kçteti | tataþ ÷rãmatãm àhåya kathayati: kim arthaü ràja÷àsanam atikramasãti | sà kathayati: yady api mayà tava ÷àsanam atikràntam*, kiü tu dharmaràjasya mayà bimbisàrasya ÷àsanaü nàtikràntam iti | tatas tena kupitena cakraü kùiptvà jãvitàd vyavaropità | sà bhagavati prasannacittà kàlagatà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà || tatra kàle devasamitir upasthità | atha ÷rãmatã devakanyà samantayojanaü divyaprabhàmaõóalàvabhàsità devasamitim upasaükràntà | tataþ ÷akro devendras tam udàram avabhàsaü divyàü ca prabhàü samantayojanaü dçùñvà papraccha: gàtraü kena vimçùñakà¤cananibhaü padmotpalàbhaü tava gàtra÷rãr atulà kçteyam iha te dehàt prabhà niþsçtà | vaktraü kena vibuddhapadmasadç÷aü càmãkaràbhaü tava bråhi tvaü mama devate phalam idaü yat karmajaü bhujyate || AVø_54.1 || devatà pràha: trailokyanàthaü jagataþ pradãpaü nirãkùya buddhaü varalakùaõàóhyam* | cakàra dãpaü vadatàü varasya tamonudaü kle÷atamonudasya || AVø_54.2 || dçùñvà prabhàü candramarãcivarõàü cakàra bhàvena munau prasàdam* | prabhàü ca harùàt samudãkùya ÷àstu÷ cakre praõàmaü vadatàü varasya || AVø_54.3 || tatkarmaõà ÷riyà dehaü ràjate 'bhyadhikaü mama | jalajenduvi÷uddhàbhaü vadanaü kàntadar÷anam* || AVø_54.4 || ÷akraþ pràha: aho guõamayaü kùetraü sarvadoùavivarjitam* | yatra nyastaü tvayà bãjam iùñaü svargopapattaye || AVø_54.5 || -------------------- Vaidya, p. 138 -------------------- ko nàrcayet pravarakà¤canarà÷igauraü buddhaü vi÷uddhakamalàyatapatranetram* | yatràdhikàrajanitàni varàïganànàü rejur mukhàni kamalàyatalocanani || AVø_54.6 || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sà pa÷yati: manuùyebhya÷ cyutà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà, bhagavato 'ntike cittaü prasàdyeti | atha ÷rãmatyà devakanyàyà etad abhavat: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü paryuùitaparivàsà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsà eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha ÷rãmatã devakanyà divyaprabhàvabhàsapariveùñità divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü veõuvanaü kalandakanivàpam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavठchrãmatyà devakanyàyà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà srãmatyà devakanyàyà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü pràptam* | sà dçùñasatyà trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_54.7 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõà ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_54.8 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_54.9 || avanamya tataþ pralambahàrà caraõau dvàv abhivandya jàtaharùà | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukhã divaü jagàma || AVø_54.10 || atha ÷rãmatã devakanyà vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva {vi}jitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatà tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gatà || -------------------- Vaidya, p. 139 -------------------- bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann imàü ràtriü brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api tu ràj¤o bimbisàrasya ÷rãmatã nàmàntaþpurikà svajãvitam agaõayitvà buddhaguõàü÷ cànusmçtya tathàgatasya ke÷anakhaståpe dãpamàlàü kçtavatã | tato ràj¤à ajàta÷atruõà kupitena jãvitàd vyavaropità | sà mamàntike cittaü prasàdya kàlagatà praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapannà | sà asyàü ràtrau matsakà÷am upasaükràntà | tasyà mayà dharmo de÷itaþ, dçùñasatyà ca svabhavanaü gatà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yac chàstàraü satkariùyàmo gurukariùyàmo mànayiùyàmaþ påjayiùyàmaþ | ÷àstàraü satkçtya gurukçtya mànayitvà påjayitvopani÷ritya vihariùyàmaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_55 vastram* | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | yadà anàthapiõóadena gçhapatinà buddhapramukhàya bhikùusaüghàya jetavanaü niryàtitam*, krameõa {ca} koñi÷ataü bhagavacchàsane dattam*, tadà tasya buddhir abhavat*: kim atrà÷caryaü yad ahaü dànàni dadàmi, puõyàni và karomi, yanv ahaü daridrajanànugrahàrthü ÷ràvastãnivàsino janakàyàc chandakabhikùaõaü kçtvà bhagavantaü sa÷ràvakasaügham upatiùñheyam* | evaü me mahàjanànugrahaþ kçto bhaviùyati, bahu cànena puõyaü prasåtaü bhaviùyatãti | tato 'nàthapiõóadena gçhapatinà eùa vçttànto ràj¤e niveditaþ | ràj¤à sarvasyàü ÷ràvastyàü ghaõñàghoùaõaü kàritam*: ÷çõvantu bhavantaþ ÷ràvastãnivàsinaþ pauràþ | adya saptame divase anàthapiõóado gçhapatir hastiskandhàbhiråóhas tathàgatasya sa÷ràvakasaüghasyàrthàya cchandakabhikùaõaü kartukàmaþ | yasya vo yan màtraü parityaktaü tad anupradàtavyam iti | yàvat saptame divase anàthapiõóado gçhapatir hastiskandhàdhiråóhas tathàgatasya sa÷ràvakasaüghasyàrthàya chandakabhikùaõaü kartuü pravçttam* | tatra yeùàü yan màtro vibhavas te tan màtraü dàtuü pravçttàþ | kecid dhàraü prayacchanti, kecit kañakam*, kecit keyåram*, kecij jàtaråpamàlàm*, -------------------- Vaidya, p. 140 -------------------- kecid aïgulimudràm*, kecin muktàhàram*, kecid dhiraõyam*, kecit suvarõam*, kecid anta÷aþ kàrùàpaõam* | gçhapatir api parànugrahàrthaü pratigçhõàti || yàvad anyatamà strã paramadaridrà | tayà tribhir màsaiþ kçcchreõa pañaka upàrjitaþ | sà taü pañakaü pràvçtya vãthãm avatãrõà | anàthapiõóada÷ ca tayà dårata evàgacchan*, ÷aïkhapañahair vàdyamànair avalokitaþ | tayànyatama upàsakaþ pçùñaþ: yadi tàvad ayaü gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhoho 'ntarbhåmau nigåóhàny api nidhànàni pa÷yati, kasmàd ayaü parakulebhyo bhaikùyam añatãti | sà upàsakenoktà: parànugrahàrtham* | ye 'samamarthà bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhojayitum*, teùàm arthe 'nugrahaü karoti | kathaü bahavaþ sametà bhagavantaü pratipàdayeyur iti | tatas tayà dàrikàyà buddhir utpannà: ahaü tàvad akçtapuõyà, na me ÷aktir asti, yad aham ekàkinã bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü bhojanena pratipàdayeyam* | yanv aham atra kiücid anupradadyàm iti | sà svakaü vibhavam avalokayantã na kiücit pa÷yati çte pañakàt* | sà cintayituü pravçttà: yady aham ihasthaiva pañakaü pradàsyàmi, nagnà bhaviùyàmi | yanv ahaü ÷araõapçùñham abhiruhya pañakaü kùipeyam iti | tataþ sà ÷araõapçùñham abhiruhya sva÷arãràt pañakam avanãya anàthapiõóadasyopari kùiptavatã | sà gçhapatinà saülakùità: nånam asyà eùa eva vibhavo yad anayà ÷araõasaüsthayà kùiptam iti | tena svapauruùeyàõàm àj¤ànupradattà | gacchantu bhavantaþ, avalokayantu kenàyaü pañakaþ kùipta iti | tair avalokità yàvad utkuñukà niùaõõà | tatas taiþ pçùñà | tayà coktam*: yo me vibhava àsãt sa me bhagavadguõànukãrtanaü prati÷rutya dàridryabhayabhãtayà (Speyer: dàridrabhayabhãtayà) tathàgatapramukhe bhikùusaüghe datta iti | tatas tair anàthapiõóadàya niveditam* | tato 'nàthapiõóadena gçhapatinà paramavismayajàtenà sà dàrikà vicitrair vastrair àbharaõai÷ càcchàdità | sà càlpàyuùkà kàlagatà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà | upapannamàtràyàs tasyàs tathàvidhàni vastràõi pràdurbhåtàni, na kasyacid anyasya devaputrasya và devakanyàyà và || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sà pa÷yati: manuùyebhya÷ cyutà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannà, bhagavataþ pañakapradànàd iti | tato vastradàyikà devakanyà calavimalakuõóaladharà hàràrdhahàraviràjitagàtrã maõiratnavicitracåóà kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtrã tàm eva ràtriü divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàm puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn pañakapradàyikàyà devakanyàyà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà pañakapradàyikàyà devakanyàyà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sà dçùñasatyà trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü -------------------- Vaidya, p. 141 -------------------- kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_55.1 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer:suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõà ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_55.2 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_55.3 || avanamya tataþ pralambahàrà caraõau dvàv abhivandya jàtaharùà | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukhã divaü jagàma || AVø_55.4 || atha pañapradàyikà devakanyà vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva vijitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatà tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gatà || bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann asyàü ràtrau bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | yà daridradàrikà anàthapiõóadasya gçhapate÷ chandakabhikùaõaü kurvàõasya pañaü datvà kàlagatà, praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapannà, sà imàü ràtriü matsakà÷am upasaükràntà | tasyà mayà dharmo de÷itaþ | sà prasàdajàtà prakràntà, dçùñasatyà ca svabhavanaü gatà | tasmàt tarhi bhikùava evaü ÷ikùitavyam: yad buddhadharmasaügheùu kàràn kariùyàmo nàpakàràn* | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_56 ÷ukaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ràjagçhe nagare ràjà bimbisàro ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | sa ca ràjà ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya -------------------- Vaidya, p. 142 -------------------- àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ | yàvad asau bhagavaddar÷anotkaõñhitaþ kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ | tato 'màtyar uktaþ: kimarthaü deva ÷okaþ kriyata iti | ràjovàca: ciradçùño me sugataþ | so 'ham àkàïkùàmi bhagavato dar÷anam iti | a÷rauùãd bhagavàn divàvihàropagato divyena ÷rotreõa vi÷uddhenàtikràntamànuùeõa ràjà bimbisàra utkaõñhita iti | atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçtt{ak}ànàm ekàrakùàõàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü caturùu saügrahavastuùu dãrgharàtrakçtaparicayànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ, kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasya kàmapaïkanimagnasya hastoddhàram anupradadyàm*, kam àryadhanavirahitam àryadhanai÷varyàdhipatye pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_56.1 || tato bhagavàn ràj¤o bimbisàrasyànugrahàrthaü trayàõàü vàrùikàõàü màsànàm atyayàt kçtacãvaro niùñþitacãvaraþ samàdàya pàtracãvaram janapadacàrikàü prakràntaþ | anupårveõa càrikàü carann anyatamaü vanaùaõóam anupràptaþ | tatra ca vanaùaõóe manuùyapralàpã ÷ukaþ prativasati | tena bhagavàn dårata dçùñaþ | tatas tvaritatvaritaü bhagavantam uvàca: etu bhagavàn, svàgataü bhagavate, kriyatàm asmàkam anugrahaþ, ihaiva vanaùaõóe ekàü ràtriü prativaseti | tato bhagavठchukasyànugrahàrthaü yatra vkùe ÷ukasyàlayas tatra tçõasaüstaraü saüstãrya paryaïkeõa niùaõõaþ, anyavçkùeùu mahà÷ràvakàþ, tataþ ÷ukaþ kçtsnàü ràtrim itas tatas taü vanaùaõóaü paryañati, mà haiva ka÷cid bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü viheñhayiùyatãti manuùyo và amanuùyo và yakùo và ràkùaso và ÷vàpada÷ caõóa÷çïgo veti | tataþ prabhàtàyàü rajanyàü bhagavantaü triþpradakùãõãkçtya kùamayitum àrabdhaþ | kùamasva bhagavaüs tiryagyonigato 'ham*, nàsti me vibhavo yena bhagavantam abhyarcayeyam*, api tv aham agrato gacchàmi | ràj¤o bimbisàrasya bhagavata àgamanaü nivedayàmãti | evam astv iti | yàvad asau ràj¤aþ sakà÷aü saüprasthitaþ | anupårveõa ràj¤aþ sakà÷am anupràptam* | tasmiü÷ ca samaye ràjà uparipràsàdatalagato niùpuruùeõa tåryeõa krãóati ramate paricàrayati | tataþ ÷uko mànuùapralàpã ràjànam uvàca | bho ràjan*, viditaü te bhavatu: bhagavàn sa÷ràvakasaüghas -------------------- Vaidya, p. 143 -------------------- tava vijitam anupràptaþ | tad arhati devo bhaktaü sajjãkartum iti | tato ràjà tvaritatvaritaü pràsàdàd avatãryàmàtyagaõaparivçto bhagavato 'rthena àsanakàni praj¤apya chatradhvajapatàkàbhir vicitrai÷ ca gandhapuùpadhåpair bhagavantaü pratyudgataþ | tato ràj¤à bhagavàn sa÷ràvakasaügho mahatà satkàreõa prave÷itaþ, praõãtena càhàreõa saütarpitaþ || atha ÷ukasyaitad abhavat*: yad bhagavàn sa÷ràvakasaügha evaüvibhåtis tat sarvaü màmàgamya | iti viditvà hçùñatuùñapramudita udagraprãtisaumanasyajàto ràj¤aþ purastàd ita÷ càmuta÷ ca paryañan* ÷yenakenàpahçtya pa¤catvam àpàditaþ | bhagavato 'ntike cittaü prasàdya kàlagataþ | praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sa pa÷yati: tiryagbhya÷ cyutaþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ, bhagavato 'ntike cittam abhiprasàdyeti | atha ÷ukapårviõo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü paryuùitaparivàso bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsa eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha ÷ukapårvã devaputra÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitracåóaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàm puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàü÷ chukapårviõo devaputrasyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà ÷ukapårviõà devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_56.2 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_56.3 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_56.4 || avanamya tataþ pralambahàra÷ caraõau dvàv abhivandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_56.5 || -------------------- Vaidya, p. 144 -------------------- atha ÷ukapårvã devaputro vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva vijitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatas tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gataþ || bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann asyàü ràtrau bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api tu dçùñaþ sa yuùmàbhiþ ÷uko yena vayaü tasmin vanaùaõóe ràtriü vastum upanimintrità iti? bhikùava åcuþ: evaü bhadanteti | bhagavàn àha: sa eùa bhikùavaþ kàlaü kçtvà, praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapanna iti | bhikùava åcuþ: kàni bhadanta ÷ukapårvakeõa devaputreõa karmàõi kçtàni yena ÷ukeùåpapannaþ, kàni karmàõi kçtàni yena deveùåpapannaþ, satyadar÷anaü ca kçtam iti | bhagavàn àha: ÷ukapårvakeõaiva bhikùavo devaputreõa pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ÷ukapårvakeõa devaputreõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi api kalpa÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_56.6 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati sma | tasyànyatama upàsakaþ | tena ÷ikùà÷aithilyaü kçtam* | tasya karmaõo vipàkàc chukeùåpapannaþ | yan mayàntike cittaü prasàditam*, tena deveùåpapannaþ | yat tena pariùiùñàni ÷ikùàpadàni rakùitàni, tena satyadar÷anaü kçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 145 -------------------- ******************************************************* AVø_57 dåtaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçhe varùà upagato veõuvane kalandakanivàpe | atha anàthapiõóado gçhapatir yena ràjà prasenajit kau÷alas tenopasaükràntaþ | upasaükramya ràjànaü prasenajitaü jayenàyuùà ca vardhayitvà vij¤àpayati: yat khalu deva jànãyà÷ ciradçùño 'smàbhir bhagavàn* | paritçùitàþ smo bhagavato dar÷anàya | icchàmo vayaü bhagavantaü draùñum iti | tato ràjà anàthapiõóadaü gçhapatim uvàca: kaccit te gçhapate ÷rutaü kutra bhagavàn etarhi varùà upagata iti? anàthapiõóada uvàca: ÷rutaü me deva bhagavàn ràjagçhe varùà upagata iti || tato ràj¤à prasenajità kau÷alena anàthapiõóadàdyai÷ ca paurajànapadàmàtyair anyatamaþ puruùo dåtyenàhåyoktaþ: ehi tvaü bho puruùa, yena bhagavàüs tenopasaükràma | upasaükramyàsmàkaü vacanena bhagavataþ pàdau ÷irasà vandasva, alpàbàdhatàü ca pçccha alpàtaïkaü ca laghåtthànatàü ca yàtràü ca balaü ca sukhaü cànavadyatàü ca spar÷avihàratàü ca | evaü ca vada: ràjà bhadanta kau÷alaþ ÷ràvastãnivàsina÷ ca paurà àkàïkùanti bhagavato dar÷anam* | evaü càhuþ: ciradçùño 'smàbhir bhagavàn* | paritçùitàþ smo bhagavato dar÷anàya | ichàmo vayaü bhagavantaü draùñum* | sàdhu bhagavठchràvastãm àgacched anukampàm upàdàyeti | evaü deveti sa puruùo ràj¤aþ prasenajitaþ kau÷alasya sàmàtyapaurajànapadasya prati÷rutya ÷ràvastãto 'nupårveõa ca¤cåryamàõo ràjagçhaü nagaram anupràptaþ | tataþ pårvaü ràjagçhaü nagaram avalokya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõaþ | ekàntaniùaõõaþ sa puruùo bhagavantam idam avocat*: ràjà bhadanta prasenajit kau÷alaþ ÷ràvastãnivàsina÷ ca paurà bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà alpàbàdhatàü pçcchanti, alpàtaïkatàü ca laghåtthànatàü ca yàtràü ca balaü ca sukhaü cànavadyatàü ca spar÷avihàratàü ca | evaü càhuþ: ciradçùño 'smàbhir bhagavàn* | paritçùitàþ smo bhagavato dar÷anàya | ichàmo vayaü bhagavantaü draùñum* | sàdhu bhagavठchràvastãm àgacched anukampàm upàdàyeti | bhagavàn àha: sacen me bhoþ puruùa ràjà bimbisàro 'nuj¤àsyati; gamiùyàmãti | tataþ sa dåto ràjànaü bimbisàram anuj¤àpya bhagavantam idam avocat*: anuj¤àto 'si bhagavan ràj¤à bimbisàreõa gamanàya, yasyedànãü bhagavàn kàlaü manyata iti | adhivàsayati bhagavàüs tasya puruùasya tåùõãbhàvena || atha bhagavàüs trayàõàü vàrùikàõàü màsànàm atyayàt kçtacãvaro niùñhitacãvaraþ samàdàya pàtracãvaraü mahatà parivàreõa ÷ràvastyabhimukho 'bhijagàma | dåto 'pi rathàbhiråóhaþ saüprasthitaþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü padbhyàü saüprasthitam* | tato rathàd avatãrya yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamya bhagavantam idam avocat*: pratigçhyatàü bhagavann asmàkãno ratho 'nukampàm upàdàyeti || -------------------- Vaidya, p. 146 -------------------- bhagavàn àha: çddhipàdarathenàhaü samyagvyàyàmavartinà | vicaràmi mahãü kçtsnàm akùataþ kle÷akaõñhakaiþ || AVø_57.1 || iti || dåtaþ pràha: yady api bhagavàn çddhipàdayànayàyã; tathàpi tu kriyatàü mamànugrahàrtham anukampeti | atha bhagavàn dåtasyànugrahàrtham çddhyà rathasyopari sthitaþ | tato bhagavàn rathàbhiråóhaþ ÷ràvastãm anupràptaþ | dåtena ca ràj¤e niveditam* | atha ràjà sàmàtyaþ sapaurajànapado bhagavantaü pratyudgataþ | tatraiva ca jetavane ràtriüvàsam upagato dharma÷ravaõàya | sa ca dåto 'lpàyuùko dharmaü ÷rutvà tasyàm eva ràtrau kàlagataþ | sa kàlaü kçtvà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sa pa÷yati: manuùyebhya÷ cyutaþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ, bhagavato 'ntike cittam abhiprasàdyeti | atha dåtapårviõo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü paryuùitaparivàso bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsa eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha dåtapårvã devaputra÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitracåóaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàm puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn dåtapårviõo devaputrasyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà dåtapårviõà devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_57.2 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_57.3 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayaü | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_57.4 || avanamya tataþ pralambahàra÷ caraõau dvàv abhivandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_57.5 || -------------------- Vaidya, p. 147 -------------------- atha dåtapårvã devaputro vaõig iva labdhalàbhaþ, sasyasaüpanna iva karùakaþ ÷åra iva vijitasaügràmaþ, sarvarogaparimukta ivàturo yayà hi vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatas tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gataþ || tato ràjà prasenajid uparipràsàdatalagatas tam udàram avabhàsaü dçùñvà prabhàtàyàü rajanyàü bhagavantaü papracha: kiü bhagavann imàü ràtriü bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na mahàràja brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ, api tu tàvako dåtaþ sa mamàntike cittam abhiprasàdya kàlagataþ praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | sa imàü ràtriü matsakà÷am àgataþ | tasya mayà dharmo de÷itaþ | sa dçùñasatyaþ svabhavanaü gata iti | tato ràjà vismayajàtaþ kathayati: aho buddho aho dharmaþ aho saügho yatra nàma parãttaü karma kçtvà mahàn vipàka iti | atha ràjà prasenajit kau÷alo bhagavato bhàùitam abhinandyànumodya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanàt prakràntaþ || tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: tisra imà bhikùavo 'grapraj¤aptayaþ | katamàs tisraþ? buddhe agrapraj¤aptir dharme saüghe 'grapraj¤aptiþ | buddhe 'grapraj¤aptiþ katamà? ye kecid satvà apadà và dvipadà và bahupadà và råpiõo và aråpiõo va saüj¤ino và asaüj¤ino và naivasaüj¤ino nàsaüj¤inaþ, tathàgato 'rhan samyaksaübuddhas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecid buddhe 'bhiprasannàþ, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàïkùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate buddhe 'grapraj¤aptiþ | dharme 'grapraj¤aptiþ katamà? ye kecid dharmàþ saüskçtà và asaüskçtà và, viràgo dharmas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecid dharme 'bhiprasannà, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàïkùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate dharme agrapraj¤aptiþ | saüghe 'grapraj¤aptiþ katamà? ye kecit saüghà và gaõà và pågà và pariùado và, tathàgata÷ràvakasaüghas teùàm agra àkhyàtaþ | ye kecit saüghe 'bhiprasannàþ, agre te 'bhiprasannàþ | teùàm agre 'bhiprasannànàm agra eva vipàkaþ pratikàïkùitavyo deveùu và devabhåtànàü manuùyeùu và manuùyabhåtànàm* | iyam ucyate saüghe agrapraj¤aptiþ || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_58 mahiùaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü -------------------- Vaidya, p. 148 -------------------- sa÷ràvakasaüghaþ ko÷aleùu janapadeùu càrikàü carann anyatamavanaùaõóam anupràptaþ | tatra ca vanaùaõóe mahàn mahiùãyåthaþ prativasati, pa¤camàtràõi ca mahiùãpàla÷atàni | yàvat tatrànyatamo mahiùo balavàn parameõa balena samanvàgataþ | sa paramanuùyàõàü gandham àghràya pçùñhato 'nudhàvati | bhagavàü÷ ca taü prade÷am anupràpatþ | tato mahiùãpàlair bhagavàn sa÷ràvakasaügho dårata eva dçùñaþ | tatas tair uccaiþ ÷abdair uktaþ: bhagavan, imaü màrgaü varjaya, duùñamahiùo 'tra prativasatãti | bhagavàn àha: alpotsukà bhavantu bhavantaþ | vayam atra kàlaj¤à bhaviùyàma iti | athàsau duùñamahiùo bhagavantaü dårata eva dçùñvà làïgålam unnàmya yena bhagavàüs tena pradhàvitaþ | tato bhagavatà purastàt pa¤ca kesariõaþ sañàdhàriõaþ (Speyer: ke÷ariõaþ sañadhàriõaþ) siühà nirmitàþ, vàme dakùiõe ca pàr÷ve dvàv agniskandhau, upariùñàn mahatyayomayã ÷ilà | tataþ sa mahiùaþ samantato mahàbhayaü dçùñvà bhagavataþ pàdau ni÷ritya dãnavadana÷ ca bhagavantaü prekùyate (Speyer: prekùate) | tato 'sya bhagavatà tanmayyà gatyàs tanmayyà yonyàs tribhiþ pàdair dharmo de÷itaþ: iti hi bhadramukha sarvasaüskàrà anityàþ, sarvadharmà anàtmànaþ, ÷àntaü nirvàõam iti | jàti÷ ca smàrità | sa ÷rutvà rodituü pravçttaþ | atha bhagavàüs tasyàü velàyàü gàthe bhàùate: idànãü kiü kariùyàmi tiryagyonigatasya te | akùaõapratipannasya kiü rodiùi nirarthakam* || AVø_58.1 || sàdhu prasàdyatàü cittaü mayi kàruõike jine | tiryagyoniü viràgyeha tataþ svargaü gamiùyasi || AVø_58.2|| iti || athàsau duùñamahiùaþ svà÷rayaü jugupsamàno 'nàhàratàü pratipannaþ | dãptàgnayas tiryagyonigatàþ pràõinaþ | sa à÷u kàlaü kçtvà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | sa pa÷yati: tiryagbhya÷ cyutaþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ, bhagavato 'ntike cittam abhiprasàdyeti | atha mahiùapårviõo devaputrasyaitad abhavat*: na mama pratiråpaü syàd yad ahaü paryuùitaparivàso bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam* | yanv aham aparyuùitaparivàsa eva bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | atha mahiùapårvã devaputra÷ calavimalakuõóaladharo hàràrdhahàraviràjitagàtro maõiratnavicitracåóaþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtras tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü taü vanaùaõóam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn mahiùapårviõo devaputrasyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà mahiùapårviõà devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na -------------------- Vaidya, p. 149 -------------------- devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_58.3 || tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_58.4 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayam* | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_58.5 || avanamya tataþ pralambahàra÷ caraõau dvàv abhivandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_58.6 || atha tair mahiùãpàlaiþ sa udàro 'vabhàso dçùñaþ, yaü dçùñvà kutåhalajàtà bhagavantaü paprachuþ: ka eùa bhagavan*, ràtrau divyam avabhàsaü kçtvà bhagavatsakà÷am anupràpta iti | bhagavàn àha: sa eùa bhavanto mahiùo mamàntike cittam abhiprasàdya kàlagataþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | so 'syàü ràtrau matsakà÷am upasaükràntaþ | tasya mayà dharmo de÷itaþ | sa dçùñasatyaþ svabhavanaü gataþ | tatas te mahiùãpàlàþ paraü vismayam àpannàþ: à÷caryaü yan nàma ayaü tiryagyonigato bhåtvà bhagavantaü kalyàõamitram àsàdya deveùåpapannaþ, satyadar÷anaü ca kçtam* | kathaü nàma vayaü manuùyabhåtà vi÷eùaü nàdhigacchemeti? tatas te buddhaü bhagavantaü sa÷ràvakasaüghaü praõãtenàhàreõa saütarpya bhagavato 'ntike pravrajitàþ | tair yujyamànair ghañamànair vyàyacchamànaiþ sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta mahiùapårvikeõa devaputreõa karmàõi kçtàni yena mahiùeùåpapannaþ? ebhi÷ ca mahiùãpàlaiþ kiü karma kçtaü yenàhartvaü sàkùàtkçtam*? bhagavàn àha: ebhir eva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ebhiþ karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_58.7 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati -------------------- Vaidya, p. 150 -------------------- çùipatane mçgadàve | tatra ca kàle bhikùåõàü vini÷caye vartamàne tripiño bhikùuþ pa¤ca÷ataparivàro vini÷caye 'avasthitaþ | tatra ca bhikùavaþ ÷aikùà÷aikùàþ | te tripiñaü pra÷naü pçcchanti | sa na ÷aknoti vyàkartum* | tena kupitena kharaü vàkkarma ni÷càritam*: ime ca mahiùà kiü prajànantãti | ÷iùyair apy asyoktam: ime mahiùãpàlàþ kiü prajànantãti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau mahiùaþ, ayam asau tripiñaþ | ye te ÷iùyàþ, ime te mahiùãpàlàþ | tena karmaõà pa¤ca janma÷atàni mahiùeùåpapannàþ | imàni ca pa¤ca mahiùãpàla÷atàni saüvçttàni | yan mamàntike cittaü prasàditaü tena deveùåpapannaþ, satyadar÷anaü ca kçtam* | tasmàt tarhi bhikùava vàgdu÷caritaprahàõàya vyàyantavyaü yathà ete doùà na bhaviùyanti ye mahiùasya mahiùãpàlàõàü ca | eùa eva guõagaõo bhaviùyati yas tasyaiva devaputrabhåtasya | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_59 upoùadhaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu punaþ samayena devànàü tràyastriü÷ànàm upoùadho nàma devaputro 'sakçdasakçd bhagavatsakà÷am upasaükràmati dharma÷ravaõàya | yàvad apareõa samayena upoùadho nàma devaputraþ pa¤ca÷ataparivàro yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte niùaõõo dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn upoùadhasya devaputrasya à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà upoùadhena devaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyas trir udànam udànayati: idam asmàkaü bhadanta na màtrà kçtaü na pitrà na ràj¤à na devatàbhir neùñena svajanabandhuvargeõa na pårvapretair na ÷ramaõabràhmaõair yad bhagavatàsmàkaü kçtam* | ucchoùità rudhirà÷rusamudràþ, laïghità asthiparvatàþ, pihitàny apàyadvàràõi, vivçtàni svargamokùadvàràõi, pratiùñhàpitàþ smo devamanuùyeùu | àha ca: tavànubhàvàt pihitaþ sughoro hy apàyamàrgo bahudoùayuktaþ | apàvçtà svargagatiþ supuõyà nirvàõamàrga÷ ca mayopalabdhaþ || AVø_59.1 || -------------------- Vaidya, p. 151 -------------------- tvadà÷rayàc càptam apetadoùaü mayàdya ÷uddhaü suvi÷uddhacakùuþ | (Speyer: suvi÷uddha cakùuþ) pràptaü ca ÷àntaü padam àryakàntaü tãrõa÷ ca duþkhàrõavapàram asmi || AVø_59.2 || naravarendra naràmarapåjita vigatajanmajaràmaraõàmayam* | bhavasahasrasudurlabhadar÷ana saphalam adya mune tava dar÷anam* || AVø_59.3 || avanamya tataþ pralambahàra÷ caraõau dvàv abhivandya jàtaharùaþ | parigamya ca dakùiõaü jitàriü suralokàbhimukho divaü jagàma || AVø_59.4 || tato bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüvignà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann imàü ràtriü bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api tu deveùu tràyastriü÷eùu upoùadho nàma devaputraþ pa¤ca÷ataparivàro màü dar÷anàyopasaükràntaþ | tasya mayà dharmo de÷itaþ | dçùñasatya÷ ca svabhavanaü gata iti | bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kuto bhadanta upoùadhasya devaputrasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ceti | bhagavàn àha: icchatha yåyaü hikùavaþ ÷rotum? evaü bhadanta | tena hi bhikùavaþ ÷çõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrakalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü ca buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad apareõa samayena kçkã ràjà bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmati paryupàsanàya | yàvad dvau bràhmaõàu çùipatanaü gatau kenacit karaõãyena | tàbhyàü ràjà drùño mahatyà ràjaçddhyà mahatà ràjànubhàvena | tayo ràjyàbhilàùo jàtaþ | tàbhyàm anyatama upàsakaþ pçùñaþ: bho buddhopàsaka, kiü karma kçtvà yac cintayati yat pràrthayate tad asya sarvaü samçdhyatãti | upàsakenoktam*: ya pari÷uddham aùñàïgasamanvàgatam upavàsam upavasati, yac cintayati yat pràrthayate tad asya sarvaü samçdhyatãti | tatas tau bràhmaõau àùàóhasya gçhapateþ sakà÷àd aùñàïgasamanvàgatam upavàsam upalabhyopoùitau | tadaikena pari÷uddho rakùitaþ | sa kàlaü kçtvà ràj¤aþ kçkeþ putratvam abhyupagataþ | tasya sujàta iti nàmadheyaü vyavasthàpitam* | sa pitur atyayàd ràjye pratiùñhàpitaþ || dvitãyenopavàsaþ khaõóitaþ | sa kàlaü kçtvà nàgeùåpapannaþ | tasyopari divase divase saptakçtvaþ taptavàlukà nipatati yayà so 'sthi÷eùaþ kriyate | tasyaitad abhavat*: kasyedaü karmaõaþ phalaü kasyàyaü karmaõaþ phalavipàko yenàham ãdç÷aü duþkham anubhavàmãti | sa pa÷yati: aùñàïgasamanvàgataü me upavàsaü samàdàya ÷ikùà÷aithilyaü kçtaü yenàham ãdç÷aü mahadduþkhaü pratyanubhavàmi | yena punaþ samàdàya rakùitaü tena ràjyaü pratilabdham iti | tasyaitad abhavat: yanv aham idànãm api -------------------- Vaidya, p. 152 -------------------- tàvad aùñàïgasamanvàgatm upavàsam upavaseyam* | apy eva nàma nàgayoner mokùaþ syàd iti | tato nàgavarõam antardhàpya bràhmaõavarõam àtmànam abhinirmàya ràj¤aþ sakà÷am upasaükràntaþ | upasaükramya jayenàyuùà ca vardhayitvovàca: aùñàïgasamanvàgatena me mahàràja upavàsena prayojanam* | tad arhati devo 'ùñàïgasamanvàgatam upavàsaü paryeùitum* | atha na paryeùase, niyataü devasya saptadhà mårdhànaü sphàlayàmi | ity uktvà tatraivàntarhitaþ | tato ràjà bhãtas trastaþ saüvigna àhçùñaromakåpo hiraõyapiñakaü dhvajàgre baddhvà sarvavijite ghaõñàvaghoùaõaü kàrayàmàsa: yo me 'ùñàïgasamanvàgatam upavàsaü de÷ayiùyati, tasyaitaü hiraõyapiñakaü dàsyàmi, mahatà satkàreõa satkariùyàmãti | yàvad anyatamà vçddhà strã palagaõóaduhità | tayà ràj¤aþ stambho dar÷itaþ: atra me stambhe pità asakçdgandhadhåpapuùpàrcanaü kçtavàn* | tam utpàñya pratyavekùasveti | tato ràj¤à pauruùeyàõàm àj¤à dattà: ayaü stambha utpàñyatàm iti | tato ràjapuruùaiþ stambha utpàñitaþ | tasyàdhastàt suvarõapatràbhilikhito 'ùñàïgasamanvàgata upavàso labdhaþ | saha pa¤ca copàsaka÷ikùàpadàni saptatriü÷ac ca bodhipakùyà dharmàþ | tato ràj¤à tasya nàgasyàùñàïgasamanvàgata upavàso likhitvà dattaþ | çùipatananivàsibhi÷ ca dvàda÷abhir çùisahasraiþ saptatriü÷adbodhipakùyà dharmàþ pratyakùãkçtàþ | sa ca nàgo 'ùñàïgasamanvàgatam upavàsam upoùya sthalam udgamyotsçùñakàyo 'vasthitaþ | so 'nàhàratàü pratipaõõaþ kàlaü kçtvà pa¤ca÷ataparivàraþ praõãteùå deveùu tràyastriü÷eùåpapannaþ | ato bhikùavo upoùadhasyotpattir nàmàbhinirvçtti÷ ceti || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_60 haüsàþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàü ràjà prasenajit kau÷alo ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | yàvad apareõa samayena ràjà prasenajit kau÷alo jetavanaü nirgato bhagavantaü dar÷anàyopasaükramituü paryupàsanàya | ràj¤à ca pa¤càlena ràj¤aþ prasenajit kau÷alasya pràbhçtaü pa¤ca haüsa÷atàni preùitàni | yadà ràjà jetavanaü nirgatas tadà tàni pa¤ca haüsa÷atàny upanàmitàni | tato ràj¤à prasenajità teùàm abhayapradànaü datvà tatraiva jetavanae samutsçùñàõi | yadà bhagavàn mahà÷ràvakaparivçto 'jine (Speyer: '÷ana) upaniùãdati, tadà te haüsà bhagavatsakà÷am upasaükràmanti | bhagavàn api tebhya àlopam anuprayacchanti mahà÷ràvakà÷ ca | -------------------- Vaidya, p. 153 -------------------- te muktvà tçptàþ praõãtendriyàs tiùñhanti | yadà bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü dharmaü de÷ayati, tadà te haüsà bhagavatsakà÷aü gatvà dharmaü ÷çõvanti | te càlpàyuùkàþ kàlaü kçtvà praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ || dharmatà khalu devaputrasya và devakanyàyà và aciropapannasya trãõi cittàny utpadyante: kuta÷ cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | pa÷yanti haüsebhya÷ cyutàþ praõãteùu deveùu tràyastriü÷eùåpapannàþ, bhagavato 'ntike cittam abhiprasàdyeti | atha haüsapårviõo devaputrà÷ calavimalakuõóaladharà hàràrdhahàraviràjitagàtrà maõiratnavicitracåóàþ kuïkumatamàlapatraspçkkàdisaüsçùñagàtràs tasyàm eva ràtrau divyànàm utpalapadmakumudapuõóarãkamandàravàõàü puùpàõàm utsaïgaü pårayitvà sarvaü jetavanam udàreõàvabhàsenàvabhàsya bhagavantaü puùpair avakãrya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn haüsapårviõàü devaputràõàm à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ãü caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn, yàü ÷rutvà haüsapårvibhir devaputrair viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü pràptam* | te dçùñasatyà vaõig iva labdhalàbhàþ, sasyasaüpannà iva karùakàþ ÷årà iva vijitasaügràmàþ, sarvarogaparimuktà ivàturàþ yayà vibhåtyà bhagavatsakà÷am àgatàs tayaiva vibhåtyà svabhavanaü gatàþ || bhikùavaþ pårvaràtràpararàtraü jàgarikàyogam anuyuktà viharanti | tair dçùño bhagavato 'ntike udàro 'vabhàsaþ | yaü dçùñvà saüdigdhà bhagavantaü paprachuþ: kiü bhagavann imàü ràtriü bhagavantaü dar÷anàya brahmà sahàüpatiþ ÷akro devendra÷ catvàro lokapàlà upasaükràntàþ? bhagavàn àha: na bhikùavo brahmà sahàüpatir na ÷akro devendro nàpi catvàro lokapàlà màü dar÷anàyopasaükràntàþ | api tu dçùñàs te yuùmàbhir bhikùavas tàni pa¤ca haüsa÷atàni ràj¤à prasenajità kau÷alena ihotsçùñàni? evaü bhadanta | tàni mamàntike cittam abhiprasàdya kàlagatàni, praõãteùu deveùåpapannàni | tàny asyàü ràtrau matsakà÷am upasaükràntàni | teùàü mayà dharmo de÷itaþ | dçùñasatyàni ca svabhavanaü gatàni || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta haüsapårvakair devaputraiþ karmàõi kçtàni yena haüseùåpapannàþ, kàni karmàõi kçtàni yena deveùåpapannàþ satyadar÷anaü ca kçtam iti? bhagavàn àha: ebhir eva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ebhiþ karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_60.1 || -------------------- Vaidya, p. 154 -------------------- bhåtapårvaü bhikùavo asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tatraibhiþ pravrajitaiþ ÷ikùà÷aithilyaü kçtam* | tena haüseùåpapannàþ | yan mamàntike cittaü prasàditaü tena deveùåpapannàþ | yat pari÷iùñàni ÷ikùàpadàni tena satyadar÷anaü kçtam iti | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 155 -------------------- saptamo vargaþ | tasyoddànam*.: suvarõàbhaþ sugandhi÷ ca vapuùmàn balavàn priyaþ | padmàkùo dundubhiþ putràþ såryo mallapatàkayà || ******************************************************* AVø_61 suvarõàbhaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'tikrànto mànuùavarõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõaü jàmbånadaniùkasadç÷aþ | suvarõavarõayà cànena prabhayà sarvaü kapilavastu nagaram avabhàsitam* | taddar÷anàn màtàpitaràv anye ca kutåhalàbhyàgatàþ satvàþ paraü vismayam àgatàþ | cintayanti ca: kuto 'yam ãdç÷aþ satvavi÷eùa iti | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd anena jàtena suvarõavarõayà prabhayà sarvaü kapilavastu nagaram avabhàsitam*, tasmàd bhavatu dàrakasya suvarõàbha iti nàmeti | suvarõàbho dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo 'nupradatto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca paõóito vyakto medhàvã ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ || yàvad apareõa samayena råpamadamatto bahir adhiùñhànasya krãóati | saübahulà÷ ca ÷àkyà nyagrodhàràmaü gacchanti | tatas tena suvarõàbhena dçùñàþ pçùñà÷ ca: kva bhavanto gacchantãti | tair uktam*: nyagrodhàràmaü gacchàmo buddhaü bhagavantaü draùñum iti | suvarõàbhasya buddha ity a÷rutapårvaü nàma ÷rutvà sarvaromakåpàõy àhçùñani, paramaü ca kutåhalam utpannam* | tasyaitad abhavat*: yanv aham api buddhaü bhagavantaü dar÷anàyopasaükràmeyam iti | so 'pi nyagrodhàràmaü gacchati | tatas tatra dadar÷a suvarõàbhakumàro buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya -------------------- Vaidya, p. 156 -------------------- yo 'sau råpamadaþ sa prativigataþ | sa bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà dharmo de÷itaþ | sa taü dharmaü ÷rutvà pravrajyàbhilàùã saüvçttaþ | yàvan màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavatsakà÷am upasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamayya bhagavantam idam avocat*: labheyàhaü bhadanta svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | careyam ahaü bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavàn gajabhujasadç÷aü suvarõavarõabàhum abhiprasàrya suvarõàbhadàrakam idam avocat*: ehi kumàra, cara brahmacaryam iti | ehãti coktaþ sa tathàgatena muõóa÷ ca saüghàñiparãtadehaþ | sadyaþ pra÷àntendriya eva tasthàv evaü sthito buddhamanorathena || AVø_61.1 || yàvat saptàhàvaropitake÷a÷ma÷rur dvàda÷avarùopasaüpanneryàpathaþ pàtrakaravyagrahasto bhagavataþ purastàt sthitaþ | tasya bhagavatà manasikàro dattaþ | tena yujyamànena vyàyacchamànena ghañamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikaraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta suvarõàbhena karmàõi kçtàni yenaivaüråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ pravrajya ca aciràd (Speyer: càciraü) arhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: suvarõàbhenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | suvarõàbhena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi api kalpa÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_61.2 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddho buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | tato ràj¤à bandhumatà bhagavataþ ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojanaþ ståpa÷ catåratnamayaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena -------------------- Vaidya, p. 157 -------------------- | ståpamaha÷ ca praj¤aptaþ | yàvad anyatamo gçhapatis tasmin ståpamahe vartamàne nirgataþ | tena tasmàt ståpàt sauvarõavarõa àdar÷aþ patito dçùñaþ | sa tenàvataüsakaü kàrayitvà tatra ståpe àropitaþ | gandhadhåpapuùpàrcanaü kçtvà pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: aham apy evaüvidhànàü guõànàü làbhã bhaviùyàmi, evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatir àsãt*, ayaü sa suvarõàbhaþ | yat tena vipa÷yinaþ samyaksaübuddhasya ståpe kàràþ kçtàþ, tenàsyaivaüvidho råpavi÷eùaþ saüvçttaþ | yat praõidhànaü kçtaü tad ihaiva janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_62 sugandhiþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ kulaputraþ prativasati àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko atikrànto mànuùavarõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam* | tasya mukhàn nãlotpalagandho vàti sarva÷arãràc candanagandhaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya mukàn nãlotpalagandho vàti, ÷arãràc candanagandhaþ, tasmàd bhavatu dàrakasya sugandhir iti nàmeti | sugandhir dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa pårvahetubalàdhànàc chràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ | yadà sugandhir dàrakaþ keyårahàrakañakàlaükçto vãthãm avatarati, tadà candanagandhena sarvaü nagaram àpårayati | janakàya÷ ca divyaü gandham àghràya paraü vismayam àpadyte | evaü càha: aho puõyànàü sàmarthyam iti | -------------------- Vaidya, p. 158 -------------------- yàvad apareõa samayena sugandhir dàrako nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà sugandhidàrakeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena vyàyacchamànena ghañamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikaraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta sugandhinà karmàõi kçtàni yenàsya mukhàn nãlotpalagandho vàti, sarva÷arãràc candanagandha÷ ca | bhagavàn àha: sugandhinaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | sugandhinà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_62.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | tato ràj¤à bandhumatà bhagavataþ ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojanaþ ståpa÷ catåratnamayaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | ståpamaha÷ ca praj¤aptaþ | tatrànyatamena gçhapatinà prasàdajàtena vicitrair gandhaiþ pralepaü datvà dhåpapuùpàrcanaü kçtvà praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena evaüvidhànàü guõànàü làbhã bhaviùyàmi | evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyam*, mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatir àsãt*, ayaü sa sugandhiþ | yad anena vipa÷yinaþ samyaksaübuddhasya ståpe kàràþ kçtàs tena tena sugandhaþ saüvçttaþ | -------------------- Vaidya, p. 159 -------------------- yat praõidhànaü kçtaü teneha janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_63 vapuùmàn | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko gauro 'tikrànto mànuùavarõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõaü ramyavapuþ såkùmatvaï mahe÷àkhyaþ pràptocchrayakàya÷ ca | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya divyaü vapuþ, tasmàd bhavatu dàrakasya vapuùmàn iti nàmeti | vapuùmàn dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ sarvalokeùu påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca | tato vapuùmàn yàn yàn api sa bhåprade÷àn* gatvà kràmati, te te 'sya medhyà bhavanti | evaüvidhaþ puõyamahe÷àkhyaþ || yàvad apareõa samayena nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü -------------------- Vaidya, p. 160 -------------------- prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà vapuùmatà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena vyàyacchamànena ghañamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta vapuùmatà karmàõi kçtàni yenàsyaivaüvidha à÷rayo 'rhatvaü ca pràptam iti | bhagavàn àha: vapuùmataiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | vapuùmatà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_63.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | tato 'sya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | tatra ca ràj¤à bandumatà saputravargeõa sàmàtyagaõaparivçtena ståpamahaþ kçtaþ | yàvad anyatamasmin divase 'nyatamo daridrapuruùaþ ståpàïgaõaü praviùñaþ | tatra tena puùpàõi mlànàni dçùñàni, rajasà ca ståpàïgaõo malinãkçtaþ | tatas tena buddhaguõàn anusmçtya prasàdajàtena saümàrjanãü gçhãtvà ståpaþ saümçùño nirmàlyaü càpanãtam* | tato 'pagatarajaü ståpaü nirmalaü dçùñvà prasàdajàtaþ pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alena cittotpàdena caivaüvidhànàü guõànàü làbhã bhaviùyàmãty evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyam*, mà viràgayeyam iti || -------------------- Vaidya, p. 161 -------------------- bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena daridraþ puruùa àsãt*, ayaü sa vapuùmàn* | yatas tena ståpaþ saümçùñaþ, tenàbhiråpaþ saüvçttaþ | yat praõidhànaü kçtaü teneha janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_64 balavàn | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'tikràntapauruùabalaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü dàrako balavàn, pràptaü syàd asya balavàn iti nàma | balavàn dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ || yàvad apareõa samayena nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà {c}ànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà balavatà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena vyàyacchamànena ghañamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ -------------------- Vaidya, p. 162 -------------------- ÷atanapatanavikaraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta balavatà karmàõi kçtàny upacitàni yenàsyà÷rayo balavàn*, arhatvaü ca pràptam iti | bhagavàn àha: balavataiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | balavatà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_64.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojanaþ ståpa÷ catåratnamayaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | tatra ståpamahe vartamàne mahàjanakàyena nçtyatà gàyatà ca ståpaü pàüsunà malinãkçtam* | yàvad anyatamo gçhapatiþ ståpàïgaõaü praviùñaþ | sa pa÷yati ståpàïgaõaü rajasà malinãkçtaþ | tatas tena gçhapatinà buddhaguõàn anusmçtya prasàdajàtena tailavyàmi÷ro gandhakàyo dattaþ, praõidhànaü ca kçtam*: apy evaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm* | evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatiþ, ayaü sa balavàn* | yad anena vipa÷yinaþ ståpe kàràþ kçtàs tena balavàn saüvçttaþ | yat praõidhànaü kçtaü tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 163 -------------------- ******************************************************* AVø_65 priyaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko mahe÷àkhyo priyadar÷ana÷ ca | tasya janmani sarvaü kapilavastu nagaraü ya÷asà àpåritam* | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü jàtamàtra eva sarvajanapriyaþ, tasmàd asya priya iti nàma bhavatu | priyo dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalas tyàgaruciþ pradànaruciþ pradàne 'bhirato mahati tyàge vartate | sa ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakànàü vividhair dànavisargaiþ saügrahaü karoti || yàvat priyo dàrako 'pareõa samayena nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | sa prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà priyeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena vyàyacchamànena ghañamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta priyeõa karmàõi kçtàny upacitàni yena mahàya÷asàü priyo manàpa÷ ca | pravrajya càrhatvaü pràptam iti | bhagavàn àha: priyeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni -------------------- Vaidya, p. 164 -------------------- oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | priyeõa kçtàni karmàõy upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_65.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | yàvad apareõa samyena vasantakàlasamaye saüpuùpiteùu pàdeùu nànàvicitriteùu puùpeùu pràdurbhåteùv anyatamo gçhapatã ràjànaü vij¤àpayàmàsa: icchàmy ahaü devasahàyo vipa÷yinaþ ståpe puùpàropaõaü kartum iti | ràjà kathayati: evam astv iti | yàvat tena gçhapatinà ràjàmàtyapauruùaiþ sahàyena ghaõñàvaghoùaõena vicitrapuùpasaügrahaü kçtvà vipa÷yinaþ ståpe puùpàrohaõaü kçtam*, yatrànekaiþ pràõi÷atasahasrai÷ cittàni prasàdya ku÷alamålàni samàropitàni || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatir àsãt* ayaü sa priyaþ | yat tena mahàràjasahàyena ku÷alamålàny avaropitàni, tena mahàjanasya priyo manàpa÷ ca saüvçttaþ, tenaiva hetunà dar÷anãyaþ prasàdikaþ | arhatvaü ca pràptam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_66 padmàkùaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 165 -------------------- vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'bhinãlapadmanetraþ divyenendranãlamaõiratnena ÷irasy àbaddhena, yena kapilavastu nagaram indranãlavarõaü vyavasthàpitam* | tasya jatau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya padmasadç÷e akùiõã, tasmàd bhavatu dàrakasya padmàkùa iti nàmeti | padmàkùo dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmas tyàgaruciþ pradànàbhirato mahati tyàge vartate | sa yena yena gacchati, tena devamanuùyaiþ påjyate 'bhyarcyate ca || yatha padmàkùo dàrako 'pareõa samayena nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittam abhiprasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavatpàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà padmàkùeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo dànapradànàni datvà ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakaduþkhitàn saütarpayitvà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | yàvad asau piõóapàtapraviùño mahàjanakàyenodvãkùyamàõo jihreti | atha sa padmàkùo bhagavataþ sakà÷am upasaükramya bhagavantaü vij¤àpayàmàsa: sàdhu me bhagavàüs tathà karotu yathà maõiratnam antardhãyeta | bhagavàn àha: karmajaü hy etat*, na ÷akyam antardhàpayitum* | api tu tathà kariùyàmi yac chràddhà drakùyanti nà÷ràddhà iti | tato bhagavatà tathà kçtam* || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta padmàkùeõa karmàõi kçtàny {upacitàni} yenaivaü mahà÷akhyo 'rhatvaü ca pràptam iti | bhagavàn àha: padmàkùeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | padmàkùeõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? -------------------- Vaidya, p. 166 -------------------- na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_66.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvendhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ | tatra anekàni pràõi÷atasahasràõi kàràn kçtvà svargamokùaparàyaõàni bhavanti | yàvad anyatamaþ sàrthavàho mahàsamudràt siddhayànapàtro 'bhyagataþ | tena tatra mahindranãlakaü ratnam ànitam* | tena vipa÷yinaþ ståpaü dçùñvà tathàgataguõàn anusmçtya tan maõiratnaü vipa÷yinaþ ståpavarùasthàlyàm upari nibaddham* | tasyànubhàvena digvidi÷aþ sarvà nãlàkàrà avasthitàþ | padmai÷ ca påjàü kçtvà praõidhànaü kçtam*: aham apy evaü guõànàü làbhã syàm*, evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena sàrthavàha àsãt*, ayaü sa padmàkùaþ | yat tena vipa÷yinaþ ståpe maõiratnam àropitaü tasya karmaõo vipàkenàsya maõiratnaü ÷irasi pràdurbhåtam* | yan nãlapadmaiþ påjà kçtà tenàbhinãlapadmanetraþ saüvçttaþ | yat praõidhànaü kçtvà teneha janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_67 dundubhisvaraþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate -------------------- Vaidya, p. 167 -------------------- paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko mahe÷àkhyaþ kalaviïkamanoj¤abhàõã (Speyer: kalaviïkamanoj¤abhàùã) dundubhisvaranirghoùaþ | tasya jatau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü dàrako dundubhisvaraþ, tasmàd asya bhavatu dundubhisvara iti nàmeti | dundubhisvaro dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalas tyàgaruciþ pradànarucir mahati tyàge vartate | yàvad apareõa samayena dundubhisvaro dàrako nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà dundubhisvareõa dàrakeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo dànapradànàni datvà ÷ramaõabràhmaõavanãpakàn duþkhitàn saütarpayitvà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta dundubhisvareõa karmàõi kçtàny yenàbhiråpo dar÷anãyaþ prasàdiko 'rhatvaü ca pràptam iti | bhagavàn àha: dundubhisvareõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | dundubhisvareõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_67.1 || -------------------- Vaidya, p. 168 -------------------- bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvendhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | tatrànekàni pràõi÷atasahasràõi kàràn kçtvà svargamokùaparàyaõàni bhavanti | yàvad anyatareõa gçhapatinà vicitràõi vàdyabhàõóàni puruùà÷ ca ÷ikùayitvà tatra ståpe niryàtitàþ, ye tatra ståpe ahanyahani vàdyavi÷eùaiþ satkàraü kurvanti || {bhagavàn àha:} kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatir àsãt*, ayaü sa dundubhisvaraþ | yat tena vipa÷yinaþ ståpe vàdyabhàõóàni niryàtitàni, tenedànãü dundubhisvaraþ saüvçttaþ | tenaiva hetunedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàü karmanàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_68 putràþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | mahatã mahatã màüsape÷ã jàtà, yàü dçùñvà màtàpitarau viùaõõau, anye ca gçhavàsinaþ paricàrakà j¤àtaya÷ ca: ko nàmàyam evaüvidho jàta iti | yàvad asau gçhapatiþ ÷okàgàraü pravi÷ya kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: kasya nivedayeyam*, ko j¤àsyati kim etad iti | tasya buddhir utpannà: ayaü buddho bhagavàn sarvaj¤aþ sarvadar÷ã | buddhasya bhagavato nivedayàmi, sa j¤àsyatãti | sa yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavantaü papraccha | bhagavàn àha: mà bhaiùãs tvaü gçhapate, mà bhaiùãþ | suvihite karpàse -------------------- Vaidya, p. 169 -------------------- màüsape÷ãü sthàpayitvà trir divasasya pàõinàpamçjya kùãreõa punaþ pariprokùasva yàvat saptàham* | tataþ sphuñiùyati, kumàra÷atam utpatsyate | te ca sarve mahànagnabalino bhaviùyanti | iti ÷rutvà gçhapatiþ paraü vismayam àpannaþ | cintayati ca: làbhà me sulabdhà yasya me ãdç÷àþ putrà utpatsyantãti | tena tathaiva kçtam* | yàvat saptame divase sà màüsape÷ã sphuñità | kumàra÷atam utpannam* | sarve abhiråpà dar÷anãyàþ pràsàdikàþ sarvàïgapratyaïgopetà mahànagnabalinaþ || yàvat krameõa unnãtà vardhità mahàntaþ saüvçttà÷ ca | sarve yauvanamadamattà ita÷ càmuta÷ ca paribhramanto nyagrodhàràmaü gatàþ | atha te dadç÷ur buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | teùàü bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà sarvair evaü viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | te dçùñasatyà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitàþ | taiþ sarvair yujyamànair ghañamànair vyàyacchamànaiþ sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhanto babhåvas traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhàþ | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà÷ ca saüvçttàþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta kumàra÷atena karmàõi kçtàny yena mahànagnabalinaþ saüvçttàþ, sahità÷ ca bhràtara iti | bhagavàn àha: ebhir eva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ebhir kçtànikarmàõy upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_68.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena, yatrànekàni pràõi÷atasahasràõi kàràn kçtvà svargamokùaparàyaõàni bhavanti | yàvad goùñhikànàü -------------------- Vaidya, p. 170 -------------------- ÷ataü nirgatam* | taüb ståpaü dçùñvà tathàgataguõàn anusmçtya tais tatra ståpe ekapuruùeõa và ekadehinà và ekàtmanà và ekacitteneva ekàtmabhàveneva (Speyer: ekapuruùeõevaikadehinevaikàtmanevaikacittenevaikàtmabhàveneva) sarvair ekasamåhãbhåtaiþ prasannacittakaiþ prãtijàtair ekàtmanãbhåtais tatra ståpe puõyadhåpagandhamàlyavilepanàni naivedyarasarasàgrabhojyàni sarvopahàràõi copaóhaukitàni | dhvajavitànacchatràõi càropitàni | àropya ekasamåhãbhåtvà ekasvareõa ståtiü kçtvà pradakùiõa÷atasahasraü kçtam* | tatas taiþ sarvair ekàtmabhàvenaikacittakena praõidhànaü kçtvà: anena ku÷alamålenàsmàkaü tathaivaikàtmajàtà ekacittakàþ samànadehàþ samànàcàràþ samànadharmàþ samànapuõyàþ samanirvàõà bhavantu iti | tatraiva ståpe evaü bhaktiparàyaõà nirvçttàþ || ### {kiü manyadhve bhukùavaþ ... saüvçttàþ} | tenaiva hetunà idànãm ekape÷ãjàtàþ samaråpàþ samadehabhàvàþ samàtmacittàþ samabalavãryaparàkramàþ samàcàràþ samadharmeùu paràyaõàþ samaü srotàpattiphalaü pràptàþ, samaü càrhatvaü pràptàþ | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_69 såryaþ | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko mahe÷àkhyaþ ÷irasi maõiratnayuktaþ | ### | tasya jatau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya dàrakasya ÷irasi maõiratnaü pràdurbhåtam*, tasya maõiratnasya prabhayà sarvaü gçham avabhàsitaü såryasyeva, tasmàd asya -------------------- Vaidya, p. 171 -------------------- såryo nàma bhavatu iti | såryo dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalas tyàgaruciþ pradànakau÷alo mahati tyàge vartate | yàvad apareõa samayena såryo dàrako nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàdya sva÷irasi maõiratnam uddhçtya bhagavata upanàmitam* | tataþ prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tato bhagavatà såryasyànukampàm upàdàya tan maõiratnam upagçhyà÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà tena såryeõa dàrakeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo dànapradànàni datvà ÷ramaõabràhmaõavanãpakàn duþkhitàn satvàn saütarpayitvà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavataþ ÷àsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta såryeõa dàrakeõa karmàõi kçtàny yena ÷irasi maõiratnaü jàtam*, yena ca mahe÷àkhyo 'rhatvaü ca pràptam iti | bhagavàn àha: såryeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | såryeõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_69.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ -------------------- Vaidya, p. 172 -------------------- sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | yatrànekàni pràõi÷atasahasràõi kàràn kçtvà svargamokùaparàyaõàni bhavanti | tatra ståpamaho vartate | ÷ràddhà bràhmaõagçhapatayo vicitrair gandhamàlyavilepanai÷ chatrair dhvajaiþ patàkàbhiþ påjàü kurvanti | yàvad apareõa puruùeõa ràj¤àþ sakà÷àd dyåtaü krãóataþ såryàbhàsaü (Speyer: såryàvabhàsaü) maõiratnaü nirjitam* | tatas tena prasàdajàtena vipa÷yina÷ caitye varùàsthàlyàü samàropitam* | tataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca evaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm*, evaüvidhaü ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam*, evaüvidhena cåóàyàü baddhena màtuþ kukùer nirgaccheyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena akùadhårta àsãt*, ayaü sa såryaþ | yat tena vipa÷yinaþ ståpe ratnaü samàropitaü tenàsya ÷irasi maõiratnaü pràdurbhåtam* | tenaiva hetunà abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | arhatvaü ca sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_70 mallapatàkà | (ed. Speyer, vol. I) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'tikrànto mànuùaü varõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam* | yadàsau kumàro jàtas tadà devatàbhir divyàþ patàkàþ samantata ucchràpitàþ, divyàni vàdyabhàõóàni paràhatàni, divyàni cotpalakumudapadmapuõóarãkamàndàravàõàü puùpàõi kùiptàni, sarvaü ca kapilavastu nagaraü ya÷asà àpåritam*, sarvagçheùu càsya nàmnà patàkà ucchràpitàþ | tasya jatau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya jàtasya ya÷asà sarvaloka -------------------- Vaidya, p. 173 -------------------- àpåritaþ, tasmàd bhavatu dàrakasya viditaya÷à iti nàmeti | viditaya÷à dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ca ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ | yàvad apareõa samayena nyagrodhàràmaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavatpàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà tena viditaya÷asà dàrakeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyaþ ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakebhyo dànapradànàni datvà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | sa yàcitacãvaraü paribhuïkte alpam ayàcitam*, yàcitapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràn paribhuïkte alpam ayàcitam* || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta viditaya÷asà karmàõi kçtàny yena jàtamàtrasya devatàbhiþ patàkà ucchràpitàþ, ya÷asà ca sarvaloka àpårõaþ, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: viditaya÷asaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | viditaya÷asà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_70.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho -------------------- Vaidya, p. 174 -------------------- bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | yatra anekàni pràõi÷atasahasràõi kàràn kçtvà svargamokùaparàyaõàni bhavanti | yàvad ràj¤à bandhumatà ståpamahaþ kàritaþ | tatra ca ståpamahe vartamàne mallànàü madhye patàkà ucchràpità | yàvad ràjamallena ràjamallo nihataþ | tatas tena mallapatàkà àsàdità | sa tàm àdàya anekapràõi÷atasahasraparivçto nànàvicitrair vàdyair vàdyamànair yena vipa÷yinaþ ståpas tenopasaükràntaþ | upasaükramya tathàgataguõànàm anusmaraõaü kçtvà tàü patàkàü ståpayaùñyàü baddhvà praõidhànaü kçtavàn*: aham apy evaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm*, evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena malla àsãt*, ayaü sa viditaya÷àþ | yad anena vipa÷yinaþ ståpe kàràþ kçtàs tena saüsàre 'nantaü sukham anubhåtavàn* | tenaiva hetunà idànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 175 -------------------- aùñamo vargaþ | tasyoddànam*: suprabhà supriyà caiva ÷uklà somà tathàparà | kuvalayà sundarã yaiva muktà caiva kacaïgalà | kùemà viråpà + + vargo bhavati samuddhitaþ || ******************************************************* AVø_71 suprabhà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà divyàlaükàrabhåùità maõiratnena kaõñhe àbaddhena | tasmàc ca prabhà nirgacchati, yayà sarvà ÷ràvastã avabhàsate | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd anayà jàtamàtrayà maõiratnàvabhàsena sarvà ÷ràvastã avabhàsità, tasmàd bhavatu dàrikàyàþ suprabheti nàmeti | sà suprabhà dàrikà aùñàbhyo dhàtrãbhyo dattà dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | sà aùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sà dàrikà ÷ràddhà bhadrà kalyàõà÷ayà àtmahitaparahitapratipannà | tasyà ye ye yàcanakà àgacchanti, tebhyas tebhyaþ kaõñhàd alaükàram avamucya prayacchati | datte ca punar alaükàraþ pràdurbhavati || yàvad asau dàrikà krameõa mahatã saüvçttà, tadà tasyà bahavo yàcanakà àgacchanti, ràjaputrà amàtyaputràþ ÷reùñhiputrà÷ ca | tair upadråyamàõaþ pità càsyàþ kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: yady ekasmai dàsyàmi, anye me amitrà bhaviùyantãti | yàvad asau dàrikà pitaraü cintàparam avekùyovàca: tàta kim asi cintàpara iti | tena so 'rtho vistareõa samàkhyàtaþ | dàrikà kathayati: tàta na te ÷okaþ kartavyaþ | svayam evàhaü saptame divase svayaüvaram avatariùyàmãti | tataþ ÷reùñhã ràj¤aþ prasenajito nivedya ÷ràvastyàü ghaõñàvaghoùaõaü kàrayàmàsa: saptame divase suprabhà dàrikà svayaüvaram avatariùyati, yena vo yat karaõãyaü sa tat karotv iti || -------------------- Vaidya, p. 176 -------------------- tataþ saptame divase suprabhà dàrikà rathàbhiråóhà kàùàyaü dhvajam ucchràpya buddhaü bhagavantaü citrapañe lekhayitvà abhiùñuvatã vãthãm avatãrõà | sà tatra ràjaputrair amàtyaputraiþ ÷reùñhiputrai÷ ca sotkaõñhÈdvãkùyamàõà vicitràbhiþ kathàbhiþ saüj¤apyovàca: sarvathàhaü na kenacid aü÷ena bhavatàü paribhavaü karomi | kevalaü tu nàhaü kàmenàrthinã | buddhaü ÷araõaü gatàsmi | tasya sakà÷e pravrajiùyàmãti | tatas te nirbhartsitàþ pratinivçttàþ | suprabhàpi dàrikà bhagavatsakà÷am upasaükramya bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | tasyà bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà suprabhayà dàrikayà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam*, abhinirhàra÷ ca kçtaþ | atha suprabhà dàrikà utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamayya bhagavantam idam avocat*: labheyàhaü bhadanta svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùuõãbhàvam* | careyam ahaü bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavàn saülakùayati: anayà asmàc chàsane (Speyer: asmacchàsane) mahadvineyàkarùaõaü kartavyam iti | tato bhagavatoktà: gaccha dàrike parùadam avalokayeti | tataþ suprabhà dàrikà jetavanàn nirgatya tatràgatà | tatraikaikasyaivaü bhavati: balenainàü haràma iti | te tàm àkramitum àrabdhàþ | tataþ suprabhà dàrikà tair upakramyamàõà vitatapakùa iva haüsaràjo gaganatalam abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi dar÷ayitum àrabdhà | à÷u pçthagjanasya çddhir àvarjanakarã | tatas te tad atyadbhåtaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà uddaõóaromàõo målanikçtta iva drumàþ pàdayor nipatya vij¤àpayitum àrabdhàþ: avatara avatara bhagini, yayaite tvayà dharmàþ sàkùàtkçtàþ | asthànam etad yat tvaü kàmàn paribhu¤jãthà iti | tataþ suprabhà dàrikà gaganatalàd (Speyer: gagaõatalàd) avatãrya janakàyasya purastàt sthitvà tathàvidhàü dharmade÷anàü kçtavatã, yàü ÷rutvà anekaiþ pràõi÷atasahasraiþ satyadar÷anaü kçtam* | tato bhagavatà mahàprajàpatyàþ saünyastà | tatas tayà pravràjità upasaüpàdità ca | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyàbhivàdyà ca saüvçttà || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta suprabhayà dàrikayà karmàõi kçtàny, yenàbhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà, maõiratnaü ca kaõñhe pràdurbhåtam*, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: suprabhayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni {labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | suprabhayà dàrikayà karmàõi kçtàny upacitàni} | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi -------------------- Vaidya, p. 177 -------------------- kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_71.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvendhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ, tasya ràj¤à bandhumatà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | yà bandhumato ràj¤o 'gramahiùã vçddhãbhåtà, tayà vicitràõy àbharaõàni ÷arãràd avamucya tatra ståpe dattàni | tataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kçtavatã: anena ku÷alamålema cittotpàdena deyadharmaparityàgena càrhatvaü pràpnuyàm iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yà sà tena kàlena tena samayena ràj¤o bandhumato agramahiùã àsãt*, iyaü sà suprabhà | yad anayà vipa÷yinaþ ståpe vicitràõy àbharaõàni samàropitàni, tenàbhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà sarvàïgapratyaïgopetà saüvçttà | yat praõidhànaü kçtam*, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_72 supriyà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena anàthapiõóadasya gçhapateþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà sarvàïgapratyaïgopetà ÷ràvastyadhivàsino janakàyasyàtãva priyà | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd iyaü priyà sarvajanasya, tasmàd bhavatu dàrikàyàþ supriyeti nàmeti | jàtismarà jàtamàtrà gàthàü bhàùate: -------------------- Vaidya, p. 178 -------------------- dattaü hi dànaü bahu vàlpakaü và vistãryate kùetravi÷eùayogàt* | tasmàd dhi deyaü viduùà prayatnàt* buddhàya lokendrasure÷varàya || AVø_72.1|| àthàsyà màtàpitaràv anye ca gçhavàsinas taü vàkyavyàhàraü ÷rutvà bhãtàs trastàþ saüvignà àkçùñaromakåpàþ (Speyer: àhçùñaromakåpàþ) kathayanti: pi÷àcãva seyaü dàriketi | sà kathayati: amba nàhaü pi÷àcã nàpi ràkùasã, kiü tarhi dàrikà | icchàmi dànàni dàtum iti | tato 'syà màtrà anàthapiõóadasya gçhapater niveditam*: evam eùà dàrikà bråta iti | tatas tena gçhapatinà hçùñatuùñapramuditena bhagavàn antargçhe sabhikùusaügho bhojitaþ, tasyà÷ ca nàmnà dakùiõàde÷anaü kàritam* || yàvad asau dàrikà krameõa saptavarùà saüvçttà, màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità | sà sarvàsàü bhikùuõãnàm iùñà kàntà priyà manàpà | yàvat tatra kàlena mahàdurbhikùaü pràdurbhåtaü durbhikùàntarakalpasadç÷am*, yatrànekàni pràõi÷atasahasràõi annapànaviyogàt kàlaü kurvanti | tatra bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate sma: gaccha ànanda, madvacanàt supriyàü vada: catasras te parùadas traimàsyaü cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ pratipàdayitavyà iti | tata àyuùmàn ànandaþ supriyàü gatvovàca: bhagavàn àha: catasras te pariùadas traimàsyaü cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ pratipàdayitavyà iti | tataþ supriyà kçtakarapuñà bhagavata àj¤àü ÷irasi kçtvà kathayati: evam astv iti || supriyà ÷ràvastãm abhisaüprasthità gocaravyavalokanàrtham* | yàvad eùà pravçttir anàthapiõóadena ÷rutà | sa tvaritaü supriyàyà agrato bhåtaþ kathayati: supriye kva gacchasãti | sà kathayati: bhagavàn àha traimàsyaü vaiyàvçtyakarmaõi niyukteti | anàthapiõóada uvàca: alpotsukà bhava, ahaü tvàü sarveõa pravàrayàmãti | supriyà kathayati: kim atrà÷caryaü yadi tàto dçùñasatyaþ pravàrayati samantato 'ntarhitàni nidhànàny abhisamãkùya | ahaü tu daridrajanasyànugrahaü karomãti | tathà pa¤cabhir upàsaka÷atair alpotsukà kriyate | màlikayà devyà, varùàkàrayà kùatriyayà, çùidattapuràõàbhyàü sthapatibhyàü, vi÷àkhayà mçgàramàtrà, ràj¤à prasenajità | añavãgatà tatràpy amanuùyair manuùyaveùadhàribhiþ pravàryate | tayà evaü pravàryamàõayà bhagavàn sa÷ràvakasaüghas traimàsyam upasthita÷ cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàraiþ | tatraiva ca traimàsye yujyamànaghañamànavyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyàbhivàdyà ca saüvçttà || -------------------- Vaidya, p. 179 -------------------- atha bhagavàüs traimàsyàtyayàt kçtacãvaro niùñhitacãvaraþ samàdàya pàtracãvaraü ÷ràvastyà ràjagçhaü saüprasthitaþ sàrdhaü ÷ràvakasaüghena | tataþ supriyayà bhagavàn antarmàrge alpotsukaþ kçtaþ | yàvad asau ### {alpo}dikàm añavãm anupràptaþ, gaõóãde÷akàlo jàtaþ, pathyadanaü ca nàsti | tayà bhagavàn sa÷ràvakasaügha upanive÷itaþ | tataþ pàtraü vàme pàõau pratiùñhàpyovàca, pravyàhçtavatã: yadi puõyànàm asti vipàkaþ, pàtram evaüvidhabhakùyabhojyàdinà paripåryeteti | tato devatayà divyayà sudhayà paripåritam* | tataþ supriyayà anuparipàñikayà sarvasya bhikùusaüghasya pàtràõi påritàni | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùà agrà me bhikùavo bhikùåõãnàü mama ÷ràvikàõàü kçtapuõyànàü yaduta supriyà bhikùuõã || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta supriyayà dàrikayà karmàõi kçtàny, yenàóhye kule jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà abhimatà sarvajanasya, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: supriyayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | supriyayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_72.2 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | atha kà÷yapaþ samyaksaübuddhaþ purvàhõe nivàsya pàtracivaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto vàràõasãü nagarãü piõóàya pràvikùat* | yàvad anyataraþ ÷reùñhã saparijana udyànaü gataþ, prabhåtaü ca khàdanãyaü bhojanãyaü nãtam* | yàvat tasya preùyadàrikayà ### | {tayà} bhagavàn sa÷ràvakasaügho 'ntarmàrge dçùñaþ | tasyàþ prasàdajàtàyà buddhir utpannà: kiü màü svàmã dvir api dàsãkariùyati, yanv ahaü bhagavantaü bhojayeyam iti | tatas tayà bandhanatàóanam agaõayitvà bhaktapeóàm uddhàñya bhagavàn sa÷ràvakasaügho vicitreõàhàreõa saütarpitaþ | tataþ ÷reùñhinaþ sakà÷am upasaükràntà | yàvac chreùñhinà uktà: dàrike kva sà bhaktapeóeti | sà kathayati: bhagavàn me kà÷yapaþ samyaksaübuddhàþ piõóakena pratipàditaþ | iti -------------------- Vaidya, p. 180 -------------------- ÷rutvà ÷reùñhã paraü vismayam àpannaþ | tatas tena hçùñatuùñapramuditenoktà: gaccha dàrike, adyàgreõa tvam adàsã bhava, yà tvaü mama suptasya jàgarùãti | sà kçtakarapuñà gçhapatiü vij¤àpitavatã: anujànãhi maü*, bhagavacchàsane pravrajiùyàmãti | tato 'syàþ ÷reùñhinà pàtracãvaraü dattam* | sà svakena pàtracãvareõa bhagavacchàsane pravrajità | bhagavataþ kà÷yapasya pravacane da÷avarùasahasràõi vaiyàvçtyaü kçtam*, bhaktais tarpaõair yavàgåpànair nityakair naimittikair (Speyer: nimittikair) dãpamàlàbhiþ kañhinacãvarair dànapradànàni datvà praõidhànaü kçtam*: yan mayà bhagavate kà÷yapàya kçcchreõa samudànãya dànapradànàni dattàni, anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca bhagavataþ ÷àkyamuneþ pravrajyàhartvaü pràpnuyàm iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yàsau preùyadàrikà, iyam asau supriyà | yad anayà bhagavàn kàsyapaþ piõóakena pratipàditaþ, tena àóhye kule jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà abhimatà sarvajanasya | yat praõidhànaü kçtaü tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_73 ÷uklà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | ÷àkyeùu rohiõo nàma ÷àkyaþ prativasati àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ na putro na duhità | sa kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham*, na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràjavidheyaü bhaviùyatãti | sa ÷ramaõabràhmaõanaimittikasuhçtsaübandhibàndhavair ucyate: devatàràdhanaü kuruùveti | so 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakuberavàsavàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate | tadyathà àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatà balipratigràhikà devatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate sma | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyat*, ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàm* | màtàpitaràu -------------------- Vaidya, p. 181 -------------------- raktau bhavataþ saünipatitau, màtà ca kalyà bhavati çtumatã, gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eteùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca || sa caivam àyàcanaparas tiùñhati | anyatamà ca dàrikà anyatamasmàt devanikàyàc cyutvà tasya prajàpatyàþ kukùim avakràntà | tayà svàmine niveditam* | tataþ svàminocyate: bhadre yadi putraü janiùyasãty evaü ku÷alam*, atha duhitaram*, tayaiva saha tvàü niùkàsayàmãti | yàvad asàv aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà atikràntà mànuùyàü varõam asaüpràptà ca divyaü varõam*, ÷uklair vastraiþ pràvçtà anupaliptaiva garbhamalena | yàvad rohiõena ÷rutaü prajàptã te prasåtà dàrikà jàteti, sa kupitaþ praviùñaþ | tato 'sya prajàptyà divyavastrapravçtà dàrikopanãtà | tato rohiõaþ ÷àkyo dàrikàü dçùñvà paraü vismayam àpannaþ | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd iyaü ÷uklavastraparivçtà jàtà, tasmàd bhavatu dàrikàyàþ ÷ukleti nàmeti | ÷uklà dàrikà aùñàbhyo dhàtrãbhyo dattà dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | sà aùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yathà yathà ca ÷uklà dàrikà vardhate, tathà tathà tàny api vastràõi vardhante na ca malinãbhavanti, na càsyàþ kàyo malenàbhibhåyate || yadà ÷uklà dàrikà krameõa mahatã saüvçttà, tadàsyà bahavo yàcanakà àgacchanti, ràjaputrà amàtyaputrà÷ ca | tatas tair upadråyamàõaþ pità càsyàþ kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: yady ekasmai dàsyàmi, anye me amitrà bhaviùyantãti | yàvad asau dàrikà pitaraü cintàparam avekùyovàca: tàta kim asi cintàpara iti | tena so 'rtho vistareõa samàkhyàtaþ | dàrikà kathayati: tàta na te ÷okaþ kartavyaþ, nàhaü kàmenàrthinã, bhagavacchàsane pravrajiùyàmi, anujànãhi màü tàteti | yàvad asau màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità | yenaiva vastreõa pràvçtà jàtà, tata eva paripårõaü pa¤cacãvaraü saüpannam* | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyàbhivàdyà ca saüvçttà || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta ÷uklayà dàrikayà karmàõi kçtàny, yenàóhye kule jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà, ÷uklavastrapràvçttà | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: ÷uklayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ÷uklayà -------------------- Vaidya, p. 182 -------------------- karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_73.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad anyatarà ÷reùñhibhàryà ÷ràddhà bhadrà kalyàõà÷ayà kenacid eva karaõãyena çùipatanaü gatà | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | tato 'syà bhagavatà kà÷yapena dharmo de÷itaþ | tayà labdhaprasàdayà bhagavantaü sa÷ràvakasaügham antargçhe bhojayitvà bhikùusaüghàya kañhinacãvaram anupradattam*, krameõa ca màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità || kiü manyadhve bhikùavo yàsau ÷reùñhibhàryà, eùaivàsau ÷uklà bhikùuõã | yad anayà bhikùusaüghàya kañhinacãvaram anupradattaü tena ÷uklavastrapràvçttà jàtà | yad brahmacaryavàsaþ paripàlitas teneha janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_74 somà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamo bràhmaõa àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã trayàõàü vedànàü pàragataþ sanighaõñakaiñabhànàü sàkùaraprabhedànàm itihàsapa¤camànàü pada÷o vyàkaraõaþ | sa pa¤ca màõavaka÷atàni bràhmaõakàn mantràn pàñhayati | tena -------------------- Vaidya, p. 183 -------------------- putrahetoþ sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà sarvàïgapratyaïgopetà | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: pràya÷o 'smàkaü putrapautrikayà somanàmàni kriyante | bhavatu dàrikàyàþ someti nàmeti | somà dàrikà unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || yadà krameõa mahatã saüvçttà, sà paõóità vyaktà medhàvinã pañupracàrà smçtimatã ÷rutidharà ca | yàvad asyàþ pità màõavakàn mantràn pàñhayati, sà ÷rutamàtreõodgçhõàti | ÷rutvà ca teùàü ÷àstràõàü pårvàpareõa vyàkhyànaü karoti | tato 'syà ya÷asà sarvà ÷ràvastã sphuñà saüvçttà | tãrthyà÷ càsyà ahanyahani dar÷anàyopasaükràmanti, tayà ca saha vini÷cayaü kurvanti | yadà bhagavàn anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübuddhaþ tadà ÷ràvastãm àgataþ | pràyeõa ye paõóitàþ paõóitasaükhyàtàþ, te bhagavato dar÷anàyopasaükràmanti | tataþ sà tàn na pa÷yantã antarjanam àmantrayate: ko 'tra bhavanto hetur yenaitarhi ÷àstravido nopasaükràmantãti | te kathayanti: bhagavàn sarvaj¤aþ ÷àkyamunir nàmeha saüpràptaþ, sarve tatpravaõàþ saüvçttà iti | tato buddha ity a÷rutapårvaü ghoùaü ÷rutvàsyàþ sarvaromakåpà hçùñàþ (Speyer: sarvaromakåpàhçùñàþ ) | tatra somà dàrikà buddha÷abda÷ravaõàd bhagavatsakà÷am upasaükràntà | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc ca bhagavatpàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | atha bhagavàn somàyà dàrikàyà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikãü dharmade÷anàü kçtavàn*, yàü ÷rutvà somayà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sà dçùñasatyà mahàprajàpatyàþ sakà÷e pravrajità | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyàbhivàdyà ca saüvçttà || yadà bhagavatà bhikùubhya àj¤à dattà: yåyam eva bhikùavo 'nvardhamàsaü pràtimokùasåtrodde÷am uddi÷ateti, tadà mahàprajàpatyà: uddi÷atu bhagavàn pràtimokùam*, uddi÷atu sugataþ pràtimokùam iti | bhagavàn àha: na hi bhikùuõyas tathàgatà arhantaþ samyaksaübuddhaþ pada÷o dharmam uddi÷anti | yadi yuùmàkaü kàcid utsahate (Speyer: ucchahate) sakçduktaü dhàrayitum*, evam aham uddi÷eyam iti | tena khalu samayena sà bhikùuõã tasyàm eva parùadi saüniùaõõà saünipatità | atha sà bhikùuõã utthàyàsanàd yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamayya bhagavantam etad avocat*: uddi÷atu bhagavàn pràtimokùam*, -------------------- Vaidya, p. 184 -------------------- uddi÷atu sugataþ pràtimokùam* | ahaü sakçduktaü dhàrayiùye | tato bhagavatà vistareõoddiùñaþ, somayà sakçdukto dhàritaþ | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùà agrà me bhikùavo bhikùuõãnàü mama ÷ràvikàõàü bahu÷rutànàü ÷rutadharãõàü yaduta somà bhikùuõã || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta somayà bikùuõyà karmàõi kçtàny upacitàni, yenàóhye kule jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà ÷rutidharà ca saüvçtteti | bhagavàn àha: somayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | somayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_74.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad anyatarà bràhmaõadàrikà bhagavataþ kàsyapasya ÷àsane pravrajità | tayà tatroddiùñaü pañhitaü skandhakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü sthànàsthànakau÷alaü ca kçtam* | na tu ÷aktitaü naiùñhikaü j¤ànam utpàdayitum* | yasyà÷ copàdhyàyikàyàþ sakà÷e pravrajitàsãt*, sà bhagavatà kà÷yapena ÷rutadharãõàm agrà nirdiùñà | tataþ somayà bhikùuõyà maraõakàle praõidhànaü kçtam*: yathà me upàdhyàyikà ÷rutadharãõàm agrà nirdiùñà, evam aham apy anàgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kà÷yapenottaro nàma màõavo vyàkçtaþ: bhaviùyasi tvaü màõava varùa÷atàyuùi prajàyàü ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddha iti, tasya ÷àsane pravrajità bhagavatà ÷àkyamuninà ÷rutidharãõàm agrà nirdi÷yeya || kiü manyadhve bhikùavo yàsau bràhmaõadàrikà àsãt*, iyaü sà somà bhikùuõã | yad anayà praõidhànaü kçtam*, tena ÷rutidharãõàm agrà nirdiùñà | yad anayà tasyoddiùñaü pañhitaü svàdhyàyitam*, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 185 -------------------- ******************************************************* AVø_75 kuvalayà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | tena khalu samayena ràjagçhe nagare girivalgusamàgamo nàma parva pratyupasthitam* | tatra sarvebhyaþ ùaóbhyo mahànagarebhyo janakàyaþ saünipatati | yàvad dakùiõàpathàn nañàcàrya àgataþ | tasya duhità kuvalayà nàma abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà sarvàïgapratyaïgopetà | sà råpayauvanàrogyamadamattà | yadà raïgamadhyam avatarati, tadà sarvaprekùakaiþ sotkaõñhair udvãkùyate | ye càpratisaükhyànabahulàs teùàü manàüsyàkarùati | tatra yadà parva pratyupasthitaü bhavati, tadà påraõaprabhçtayaþ saparùatkà upasaükràmanti | tataþ kuvalayà dàrikà janakàyam uvàca: asti bhavanto ràjagçhe nagare ka÷cin manuùyabhåto yo me råpeõa samo vi÷iùñataro veti | janakàyenoktà: asti ÷ramaõo gautamaþ saparivàra iti | kuvalayovàca: kim asau manuùyabhåto 'tha deva iti | manuùyabhåtaþ sa tu sarvaj¤a iti || tatas tadvacanam upa÷rutya kuvalayà sarvàlaükàrabhåùità bhagavatsakà÷am upasaükràntà | upasaükramya bhagavataþ purastàt sthitvà nçtyati gàyati vàdayate strãliïgàni strãcihnàni strãnimittàni copadar÷ayati | ye saràgà bhikùavas te tayà saübhràmitàþ | tato bhagavàn ràgabahulànàü bhikùåõàü vinayanàrthaü kuvalayàyà÷ ca råpayauvanamadàpanayanàrthaü tadråpàn çddhyabhisaükàràn abhisaükçtavàn*, yena kuvalayà jãrõà vçddhà palita÷iraskà khaõóadantà kubjagopànasãvaktrà nirmità | tatkàlasamanantaram eva kuvalàyà àtmànaü bãbhatsam abhivãkùya yo 'sau råpayauvanamadaþ sa prativigataþ | ràgabahulà÷ ca bhikùavaþ saüvignàþ | tataþ kuvalayà apagatamadà bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà bhagavantaü vij¤àpitavatã: sàdhu me bhagavàüs tathà dharmaü de÷ayatu, yathàham asmàt påtikalevaràd (Speyer: påtikaóevaràd) alpakçcchreõa parimucyeyeti | atha bhagavàn kuvalàyàs teùàü càvãtaràgàõàü bhikùåõàm à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàthavidhàü dharmade÷anàü kçtavàn*, yàü ÷rutvà kai÷cid viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam*, kai÷cit sakçdàgàmiphalam*, kai÷cid anàgàmiphalm*, kai÷cit pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | kuvalayàpi labdhaprasàdà bhagavatsakà÷e pravrajità | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà -------------------- Vaidya, p. 186 -------------------- bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà ca saüvçttà | tair api nañais tena saüvegena sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavatà kuvalayà nañadàrikà råpayauvanamadamattà jarayà saüvejya yàvad atyantaniùñhe nirvàõe pratiùñhàpità iti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü mayà vigataràgeõa vigatadveùeõa vigatamohena parimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ sarvaj¤ena sarvàkàraj¤ena sarvaj¤ànaj¤eyava÷ipràptena kuvalayà dàrikà råpayauvanamadamattà jarayà saüvejya yàvad atyantaniùñhe nirvàõe pratiùñhàpità | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ kuvalayà dàrikà saüvejya pa¤casu vrataprade÷eùu pratiùñhàpità | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | priyam ivaikaputrakaü ràjyaü kàrayati | yàvad asau ràjà devyà saha krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa devã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàriko jàto abhiråpo dar÷anãyo pràsàdiko gauraþ kanakavarõa÷ chatràkàra÷iràþ pralambabàhur vistãrõalalàña uccaghoùaõaþ saügatabrås tuïganàsaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya pità kà÷iràjaþ, ayaü càbhiråpo dar÷aniyaþ pràsàdikaþ, tasmàd bhavatu dàrikasya kà÷isundara iti nàma | kà÷isundaro dàrakaþ aùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà mahàvçttas tadà yauvaràjye 'bhiùiktaþ | so 'nekadoùaduùñam anarthamålaü ràjatvaü viditvà çiùiùu pravrajitaþ | sa ca himavatkandare prativasati phalamålàübubhakto 'jinavalkaladhàrã agnihotrikaþ | yàvad apareõa samayena phalànàm artham anyataraü parvatakandaram anupravçttaþ | yàvat tatra kinnaradàrikà | çiùikumàraü dçùñvà saüraktà nçtyati gàyati vàdayati strãcihnàni strãnimittàni strãvikrãóitàny upadar÷ayati | yàvat kà÷isundareõa çùiõà tasyà dàrikàyà dharmade÷anà dattà | jãrõàsi bhagini, prathamas te svaro madhuraþ snigdha÷ ca, pa÷cimas te jarjarãbhåta iti | tatas tena tasyà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà kinnarakanyàyà yo 'bhåd råpamadaþ -------------------- Vaidya, p. 187 -------------------- sa prativigataþ | tayà prasàdajàtayà praõidhànaü kçtam*: yasmin samaye 'nuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhyethàþ, tadà te 'haü ÷ràvikà syàm iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena çùikumàro babhåva, ahaü saþ | kinnarakanyà imam eva kuvalayà | bhikùavo buddhaü bhagavantaü pçcchanti: kàni bhadanta kuvalayayà karmàõi kçtàny upacitàni, yenàbhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà saüvçttà, kàni karmaõi kçtàni yenàrhatvaü sàkùàtkçtam api | bhagavàn àha: kuvalayayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | kuvalayayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_75.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani catvàriü÷advarùasahasràyuùi prajàyàü krakucchando nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa ÷obhàvatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad dakùiõàpathàd anyataro nañàcàrya àgataþ | tatra ÷obhanena (Speyer: ÷obhena) ràj¤à bhagavataþ sakà÷àt satyadar÷anaü kçtvà nañàcàryàõàm àj¤à dattà: bauddhaü nàñakaü mama purastàn nàñayitavyam iti | tair àj¤à ÷irasi pratigçhãtà: evaü bhadanteti | tataþ sarvanañair bauddhaü nàñakaü vicàrya muninirjitaü kçtam* | yàvad ràj¤o 'màtyagaõaparivçtasya purato nañà nàñayitum àrabdhàþ | tatra nañàcàryaþ svayam eva buddhaveùeõàvatãrõaþ, pari÷iùñà nañà bhikùuveùeõa | tato ràj¤à hçùñatuùñapramuditena nañàcàryapramukho nañagaõo mahatà dhanaskandhenàcchàditaþ | tatas te bhagavacchàsane labdhaprasàdà dànapradànàni datvà samyakpraõidhànaü cakruþ: anena vayaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca anàgatàn buddhàn àràgayema, mà viràgayemeti || kiü manyadhve bhikùavo ye te nañàþ, ime te kuvalayàpramukhàþ | yad ebhis tatra praõidhànaü kçtaü tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 188 -------------------- ******************************************************* AVø_76 kà÷isundarã | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho vàràõasyàü viharati çùipatane mçgadàve | vàràõasyàü nagaryàü ràjà brahmadatto ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | priyam ivaikaputrakaü ràjyaü pàlayati | yàvad asau ràjà devyà saha krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa devã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà sarvàïgapratyaïgopetà | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd iyaü kà÷iràjasya duhità suråpà ca, tasmàd bhavatu dàrikàyàþ kà÷isundarãti nàmeti | kà÷isundarã dàrikà aùñàbhyo dhàtrãbhyo dattà dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | sà 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || yadà kà÷isundarã dàrikà krameõa mahatã saüvçttà, tadà pràtisãmaiþ ùaóbhiþ ràjabhã ràj¤e brahmadattasya dåtasaüpreùaõaü kçtam*: ÷rutam asmàbhir yathà tava duhità jàteti | tad arhasy asmàkaü putràõàm anyatarasmai anupradàtum iti | tato ràjà ÷okàgàraü pravi÷ya kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthita÷ cintayati: yady ekasmai dàsyàmi, apareõa saha me (Speyer: me saha) virodho bhaviùyatãti | kà÷isundarã dàrikà sarvàlaükàravibhåùità pituþ sakà÷am upasaükràntà | tayà pità ÷okàrto dçùñaþ pçùña÷ ca: tàta kimarthaü ÷okaþ kriyata iti | pitrà asyà yathàbhåtaü samàkhyàtam* | tataþ kà÷isundarã pitaram uvàca: kriyatàü tàta pràtisãmànàü ràj¤àü dåtasaüpreùaõam* | saptame divase kà÷isundarã dàrikà svayaüvaram avatariùyati | yena vo yat karaõãyaü sa tat karotv iti | yàvat saptame divase ùañ pràtisãmà ràjànaþ saünipatitàþ | kà÷isundary api ratham abhiruhya kàùàyaü dhvajam ucchràpya buddhapañaü hastena gçhãtvà ràjasabhàü gatvovàca: ÷çõvantu bhavantaþ pràtisãmà ràjànaþ | nàhaü bhavatàü råpayauvanakulabhogai÷varyaü tulayàmi, api tu nàhaü kàmair arthinã | ya eùa eva me bhagavàn buddhaþ pañe likhitas tasyàhaü ÷ràvikà | asya ÷àsane pravrajiùyàmãti || yàvad çùipatanaü gatvà bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà bhagavantam idam avocat*: labheyàhaü bhadanta svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùu{õã}bhàvam* | careyam ahaü bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavato mahàprajàpatyàü saünyastà | tatas tayà pravràjità upasaüpàdità ca | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü -------------------- Vaidya, p. 189 -------------------- viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà ca saüvçttà | tatas te ràjaputràs tasyà råpayauvana÷obhàü samanusmçtya ràgamadamattàþ pravrajitàm api pràrthayituü pravçttàþ | sà taiþ pràrthyamànà vitatapakùa iva haüsaràjo gaganatalam (Speyer: gagaõatalam) abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhà | à÷u pçthagjanasya çddhir àvarjanakarã | tatas te ràputrà atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà àhçùñaromakåpàþ pàdayor nipatya kùamàpayitum àrabdhàþ: marùaya bhagini | yathaite tvayà dharmàþ sàkùàtkçtàþ, asthànam etad yat tvaü kàmàn parimu¤jãthà iti | tataþ kà÷isundarã dàrikà gaganatalàd avatãrya janakàyasya purastàt sthitvà tathàvidhàü dharmade÷anàü kçtavatã, yàü ÷rutvà anekaiþ pràõi÷atasahasrair mahàn vi÷eùo 'dhigataþ || tato bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta kà÷isundaryà karmàõi kçtàni, yenaivam àbhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam api | bhagavàn àha: kà÷isundaryaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | kà÷isundaryà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_76.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe triü÷advarùasahasràyuùi prajàyàü kanakamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | ### | yàvat tatrànyatarà ràjaduhità ÷ràddhà bhadrà kalyàõà÷ayà àtmahitaparahitapratipannà | tayà vihàraü kàrayitvà sarvopakaraõaiþ paripårya bhagavate sa÷ràvakasaüghàya pratipàditaþ | kanakamunau ca samyaksaübuddhe pravrajya da÷avarùasahasràõi maitrã bhavità || kiü manyadhve bhikùavo yà sà ràjaduhità, iyaü sà kà÷isundarã dàrikà | yad anayà vihàraþ pratipàditas tenàbhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà saüvçttà | yat kanakamunau bhagavati pravrajya da÷avarùasahasràõi maitrã bhàvità tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 190 -------------------- ******************************************************* AVø_77 muktà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàü puùyo nàma ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà muktàmàlayà ÷irasi baddhayà | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrikàyà nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asyà jàtamàtràyà muktamàlà ÷irasi pràdurbhåtaü, tasmàd bhavatu dàrikàyà mukteti nàmeti | muktà dàrikà aùñàbhyo dhàtrãbhyo dattà dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | sà 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || yàvan muktà dàrikà krameõa mahatã saüvçttà | tasyàþ sà muktàmàlà avatàrità punaþ pràdurbhavati | tataþ sà dàrikà kçpaõavanãpakàn dçùñvà bhàgasaüvibhàgaü karoti | yadà ca pradeyà saüvçttà, tadà tasyà bahavo yàcanakà àgacchanti ràjaputrà amàtyaputràþ ÷reùñhiputrà÷ ca | tato 'syàþ pità ÷okàgàraü pravi÷ya kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthita÷ cintayati: yady ekasmai dàsyàmi, anye me 'mitrà bhaviùyantãti | tato 'sau dàrikà pitaraü vij¤àpayàmàsa: tàta kimarthaü ÷okaþ kriyata iti | tena yathàvçttaü sarvaü tat samàkhyàtam* | tato dàrikà kathayati: tàta nàhaü kàmair arthinã | bhagavacchàsane pravrajiùyàmãti | yàvad anàthapiõóadasya supriyo nàma kanãyaþ putras tena pità vij¤aptaþ | mamàrthàyaitàü dàrikàü yàcasveti | tato 'nàthapiõóadena puùyasya gçhapater dåtasaüpreùaõaü kçtam*: dãyatàü muktà dàrikà mama putràya | evaü kçtaü sàübandhikaü yàvajjãvasukhyaü kçtaü ca bhaviùyatãti | tataþ puùyeõa gçhapatinà svasyàü duhitari so 'rtho niveditaþ | sà kathayati: samayato yadãndriyàõàü paripàkàn mayà saha bhagavacchàsane pravrajati, evam ahaü taü bhartàraü varayàmãti | tena tathaiva kçtam* | yàvad ubhàv eva gçhàn niùkramya bhagavacchàsane pravrajitau | tàbhyàü yujyamànàbhyàü ghañamànàbhyàü vyàyacchamànàbhyàm idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantau saüvçttau traidhàtukavãtaràgau samaloùñakà¤canàv àkà÷apàõitalasamacittau vàsãcandanakalpau vidyàvidàritàõóako÷au vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptau bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhau | sendropendràõàü devànàü påjyau mànyàv abhivàdyau ca saüvçttau || -------------------- Vaidya, p. 191 -------------------- bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta muktayà karmàõi kçtàni yena muktàmàlayà ÷irasy àbaddhayà, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: muktayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | muktayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_77.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad anyatamaþ sàrthavàhaþ sa mahàsamudram avatãrõaþ | tataþ svasti susiddhayànapàtra àgataþ | tatas tena muktàhàraþ parama÷obhana ànitaþ | tasya ca bhàryà abhiråpà dar÷anãyà pràsàdikà | tena tasyàþ ÷irasi baddhaþ || vàràõasyàm anyatamo gçhaptiþ ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ | tasya buddhir utpannà: yanv ahaü chandakabhikùaõaü kçtvà bhagavataþ kà÷yapasya ÷àsane pa¤cavàrùikaü kuryàm iti | tena ràj¤aþ kçkiõo niveditam*: icchàmy ahaü chandakabhikùaõaü samàdàpya bhagavataþ pa¤cavàrùikaü kartum iti | ràj¤à evam astv iti samanuj¤àtaþ | athàsau gçhapatir hastiskandhàråóho vàràõàsyàü nagaryàü rathyàvãthãcatvara÷çïgàñakeùu cchandakabhikùaõaü yàcituü pravçttaþ | yàvat sàrthavàhabhàryà muktàhàraü ÷iraso 'vamucya tasmiü÷ chandakabhikùaõe dattavatã | yàvat sàrthavàha àgatas taü muktàhàraü ÷iraso 'panãtaü dçùñvà pçùñavàn*: bhadre kvàsau muktàhàra iti | tatas tayoktam*: àryaputra prãtiü janaya, prasàdam utpàdaya, bhagavacchàsane chandakabhikùaõe datta it | yàvat sàrthavàhena puùkalena målyena niùkrãya tasyai patnyai dattaþ | sà necchati punas taü grahãtum*, parityakto (Speyer: parityaktà) me iti | svàminocyate: bhadre mayà prabhåtena hiraõyasuvarõenàyaü krãtaþ | kasmàn necchasãti | tato 'sau dàrikà taü gçhãtvà prabhåtaü puùpasaügrahaü kçtvà gandhamàlyàni ca gçhãtvà çùipatanaü gatà | tato gandhakuñyàü gandhapralepaü kçtvà puùpair àkãrya muktàhàraü bhagavato mårdhni kùiptavatã | sa sahasà bhagavataþ kà÷yapasya mårdhani sthitaþ | tataþ prasàdajàtayà praõidhànaü kçtam*: aham apy evaüvidhànàü guõànàü labhinã syàm*, evaüvidham eva ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || kiü manyadhve bhikùavo yàsau tena kàlena tena samayena sàrthavàhabhàryà, iyaü sà muktà | yad anayà bhagavati kà÷yape kàràþ kçtàs tenàbhiråpà dar÷aniyà pràsàdikà | muktàhàra÷ càsyàþ -------------------- Vaidya, p. 192 -------------------- ÷irasi pràdurbhåtaþ | tenaiva hetunedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_78 kacaïgalà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kacaïgalàyàü viharati kàcaïgalãye vanaùaõóe | tasyàü kacaïgalàyàü kacaïgalà nàma vçddhà | sà ghañam àdàya udakàrthinã kåpam upasçptà | tatra bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate: gaccha ànanda, etasyàü vçddhàyàü kathaya: bhagavàüs trùitaþ, pànãyam anuprayacchasveti | sà ànandenoktà: ahaü svayam evàneùyàmãti | yàvat kacaïgalà pànãyaghañaü pårayitvà bhagavataþ sakà÷aü gatà | dadar÷a kacaïgalà buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàd asyàþ putrasnehaþ samutpannaþ, stanàbhyàü kùãradhàràþ prasåtàþ | sà årdhvabàhuþ putra putreti bhagavantaü pariùvaktum àrabdhà | bhikùavas tàü vàrayanti | bhagavàn àha: mà yåyaü bhikùava imàü vçddhàü vàrayata | tat kasya hetoþ: pa¤ca janma÷atàny eùà mama màtà àsãn nirantaram* | iyaü me putrasnehena gàtreùu sama÷likùata || AVø_78.1 || saced eùà nivàryeta mama gàtreùu ÷leùaõàt* | idànãü rudhiraü hy uùõaü kaõñhàd asyàþ sravet kùaõàt* || AVø_78.2 || kçtaj¤atàm anusmçtya dçùñvemàü putralàlasàm* | kàruõyàd gàtrasa÷leùaü dadàmi anukampyayà || AVø_78.3 || yàvad asau putrasnehaü vinodya bhagavataþ purastàn niùaõõà dharma÷ravaõàya | bhagavàn càsyà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà kacaïgalayà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sà dçùñasatyà gàthà bhàùate: yat kartavyaü hi putreõa màtur duùkarakariõà | tat kçtaü bhavatà mahyaü cittaü mokùaparàyaõam* || AVø_78.4 || -------------------- Vaidya, p. 193 -------------------- durgatibhyaþ samuddhçtya svarge mikùe ca te aham* | sthàpità sarvayatnena vi÷eùaþ sumahàn kçtaþ || AVø_78.5 || yàvad asau svàminam anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà ca saüvçttà | yadà bhagavàn bhikùuõãnàü saükùepeõoddi÷ya pratisaülayanàya pravi÷ati, tadà kacaïgalà bhikùuõãnàü vyàkaroti | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùàgra me bhikùavo bhikùuõãnàü mama ÷ràvikàõàü såtràntavibhàgakartrãõàü yaduta kacaïgalà bhikùuõãti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta kacaïgalayà karma kçtaü yena vçddhà pravrajità, kiü karma kçtaü yena bhagavàn pa÷cimagarbhavàsena *{S: pa÷cimagarbhavàsena}* dhàritaþ, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam*, såtràntavibhàgakartrãõàü càgrà nirdiùñà iti | bhagavàn àha: kacaïgalayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | kacaïgalayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_78.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani bodhisatvacaryàyàü vartamànasyaiùà me pa¤ca janma÷atàni màtà àsãt* | nirantaraü yadàhaü pravrajitum icchàmi, tadà màm eùà vàrayati | tasya karmaõo vipàkena vçddhà pravrajità | dànaü dadato me dànàntaràyo 'nayà kçtaþ | tena daridrà saüvçttà | kiü tv anayà naivaüvidhàni mahe÷àkhyasaüvartanãyàni karmàõi kçtàni, yathà mahàmàyà kçtavatã | tenàham anayà pa÷cime na dhàritaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajità àsãt* | tatrànayà ÷aikùà÷aikùà bhikùuõyo dàsãvàdena samudàcãrõàþ | tena dàsã saüvçttà | yat tatrànayà pañhitaü svàdhyàyitaü skandhakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü sthànàsthanakau÷alaü ca kçtam*, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam*, såtrantavibhàkartrãõàü càgratàyàü nirdiùñà | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 194 -------------------- ******************************************************* AVø_79 kùemà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ràjà prasenajit kau÷alo ràjà ca bràhmadatta ubhàv apy etau parasparaviruddhau | yàvad ràjà prasenajit kau÷alaþ svaviùayaparyantaü gatvà kàùñhavàñaü baddhvàvasthitaþ, ràjà brahmadatta÷ ca caturaïgabalakàyaü saünàhya hastikàyam a÷vakàyaü rathakàyaü pattikàyaü nadyàþ kåle kàùñhavàñaü baddhvàvasthitaþ | yàvad ràj¤à prasenajitkau÷alena tatraivàgramahiùã nãtà | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | brahmadatto 'pi devyà saha krãóati ramate paricàrayati | yenaikadivasa eva ràj¤aþ prasenajitkau÷alasya duhità jàtà, brahmadattasya putraþ || yàvad ubhayor api skandhàvàre ### brahmadattasya skandhàvàre pravartate yenàyam evaüvidha utsava iti | tair àkhyàtam*: ràj¤o brahmadattasya putro jàta iti | brahmadattenàpi tathaiva pçùñam* | kathayanti: ràj¤aþ prasenajito duhità jàteti | tato ràj¤à brahmadattena ràj¤aþ prasenajito dåtasaüpreùaõaü kçtam*: ÷rutaü mayà yathà tava duhità jàteti | diùñyà vardhase | asmàkam api putro jàtaþ | kiü tu dãyatàm eùà dàrikà mama putràya | evaü kçte sàübandhike yàvajjãvaü vairotsargaþ kçto bhaviùyatãti | ràj¤à prasenajità pratij¤àtam*: evam bhavatv iti | tatas tàbhyàü parasparaü prãtau kçtàyàü kùeme jàte ràj¤à brahmadattena dàrakasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpitaü kùemaükara iti | ràj¤à prasenajità kau÷alena dàrikàyà jàtàyà jàtimahaü kçtvà kùemeti nàmadheyaü kçtam* | tàv ubhàv apy unnãtau vardhitau | yàvat krameõa mahàntau saüvçttau || atha sa dàrako dàrikàyà hàràrdhahàramàlàü badhnan kaõñhemaõãn preùayati | yadàsau dàrikà mahatã saüvçttà, tayà te pçùñàþ: kuta etàni pràbhçtàny àgacchanti? preùyair vistareõa sa vçtànta (Speyer: vçttànta) àveditaþ | ÷rutvà ca pitaraü vij¤àpayàmàsa: tàta nàhaü kàmair arthinã, bhagavacchàsane pravrajiùyàmi, anujànãhi màü tàteti | ràjà kathayati: naitad dàrike ÷akyaü mayà kartum*, yasmàt tava janmani mama kùemaü jàtam iti | tato ràj¤à prasenajità kau÷alena ràj¤o brahmadattasya dåtasaüpreùaõaü kçtam*: eùà me dàrikà pravrajitum icchati | àgatyainàü gçhàõeti | yàvad ràj¤à brahmadattena divasaþ pratigçhãtaþ: saptame 'hani àgacchàmãti | yat te kçtyaü và karaõãyaü và tat kuruùveti | eùa vçttàntaþ kùemayà dàrikayà ÷rutaþ: saptame divase vivàho bhaviùyatãti | tataþ kùemà bhãtà trastà saüvignà àhçùñaromakåpà ÷araõapçùñham abhiruhya jetavanàbhimukhã buddhaü bhagavantam àyàcituü pravçttà | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 195 -------------------- kçpakaruõavihàro dhyàyamàno maharùiþ pra÷amadamavidhij¤aþ pàpahaþ ÷àntacittaþ | mama vidhivadapàyàn mocaya tvaü hi nàthaþ ÷araõam upagatàhaü lokanàthaü hy anàthà || AVø_79.1 || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçtt{ak}ànàm ekàrakùàõàm ekavãràõàm advitãyànàm advayavàdinàü ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_79.1 || atha bhagavàn kùemàyà vinayakàlam avekùya çddhyà upasaükràntaþ | upasaükramya tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà kùemayà anàgàmiphalaü pràptam abhij¤ànirhàra÷ ca | atha kùemà atikràntakàmadhàtau labdhapratiùñhà || yàvat saptame divase vivàhakàle saüpràpte pratyupasthite ràjakumàre anekajana÷atasahàye vedãmadhyagatàyàü bràhmaõena purohitena làjà ghçtasarpiùànupradattà | tato dàrakadàrikàhastasaü÷leùaõe kriyamàõe kùemà pa÷yatàm anekeùàü pràõi÷atasahasràõàü vitatapakùa iva haüsaràjo gaganatalam abhiruhya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhà | tato ràjà prasenajit kau÷alo ràjà ca brahmadattaþ kùemaükara÷ ca ràjakumàro 'nye ca kutåhalàbhyàgatàþ satvà vismayam upagatàþ pàdayor nipatya vij¤àpayitum àrabdhàþ: marùaya bhagini ya ete tvayà dharmàþ sàkùàtkçtàþ, asthànam etad yat tvaü kàmàn parimu¤jãthà iti | atha kùemà gaganatalàd avatãrya janakàyasya puraþ sthitvà tathàvidhàü dharmade÷anàü kçtavatã, yàü ÷rutvà anekaiþ pràõi÷atasahasraiþ satyadar÷anaü kçtam* | tataþ kùemà dàrikà pitaram anuj¤àpya bhagavatsakà÷am upasaükràntà | bhagavatà ca mahàprajàpatyàþ saünyastà | tatas tayà pravràjità upasaüpàdità ca | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã -------------------- Vaidya, p. 196 -------------------- saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà ca saüvçttà | yadà bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùà agrà me bhikùavo bhikùuõãnàü mama ÷ràvikàõàü mahàpràj¤ànàü mahàpratibhànàü yaduta kùemà bhikùuõãti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta kùemayà karmàõi kçtàni yena mahàpràj¤ànàü mahàpratibhànàm agrà nirdiùñà | bhagavàn àha: kùemayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | kùemayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_79.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvat tatrànyatarà ÷reùñhiduhità bhagavataþ kàsyapasya ÷àsane pravrajità | tayà bhagavataþ kà÷yapasya ÷àsane dànapradànàni dattàni, dvàda÷a varùasahasràõi ca brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ, na ca ka÷cid guõagaõo 'dhigataþ, yasyàs tåpàdhyàyikàyàþ sakà÷e pravrajità àsãt*, sà bhagavatà kà÷yapena praj¤àvatãnàm agrà nirdiùñà | tatas tayà praõidhànaü kçtam*: yathaiùà upàdhyàyikà praj¤àvatãnàm agrà nirdiùñà, evam aham apy anàgate 'dhvani yo 'sau bhagavatà kà÷yapena uttaro nàma màõavo vyàkçtaþ: bhaviùyasi tvaü màõava varùa÷atàyuùi prajàyàü ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddha iti, tasyàhaü ÷àsane pravrajitvà praj¤àvatãnàm agrà bhaveyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yàsau tena kàlena tena samayena ÷reùñhiduhità, iyaü sà kùemà bhikùuõã | yat tayà dànàni pradattàni, tenàóhye kule pratyàjàtà | yat tayà dvàda÷a varùasahasràõi brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 197 -------------------- ******************************************************* AVø_80 viråpà | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena prasenajit kau÷alo ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | priyam ivaikaputrakaü ràjyaü pàlayati | yàvat sa ràjà anyatamayà devyà saha krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrikà jàtà aùñàda÷abhir daurvarõikair aïgaiþ samanvàgatà | tasyà jàtau jàtimahaü kçtvà viråpeti nàmadheyaü vyavasthàpyate | yadà krameõa mahatã saüvçttà, tadà yasmai pradãyate, sa tàü viråpeti kçtvà na pratigçhõàti || yàvad dakùiõàpathàd gaïgo nàma sàrthavàho 'bhyàgato vistãrõavibhavaþ | tato ràj¤aþ prasenajito buddhir utpannà: ayaü gaïgasàrthavàha etasyà doùeùv anabhij¤aþ | yanv aham asmai dàsyàmãti | tato ràj¤à ràtrau saüpràptàyàü bhagnacakùuùpathe (Speyer: bhagne cakùuùpathe) gaïgaü dåtenàhvàpya sà dàrikà sarvàlaükàravibhåùità bhàryàrthe dattà gaïgàya | ### gaïgarasthà gaïgarastheti saüj¤à pràdurbhåtà || yàvad gaïgena sàrthavàhena dvitãye divase prabhàtàyàü rajanyàü sà dàrikà dçùñà paramabãbhatsà | yàü dçùñvà ràjàpekùayà na ÷aknoty avamoktum* | svagçhe dhàrayati || yàvad gaïgaþ sàrthavàhaþ kasmiü÷cit parvaõy upasthite goùñhikànàü madhyaü gataþ | goùñhikai÷ ca kriyàkàraþ kçtaþ: saha bhàryayà amukam udyànaü yo no yàsyati, sa goùñhikànàü pa¤ca puràõa÷atàni daõóam anupradàsyatãti | tato gaïgaþ svagçham àgatya ÷okàgàraü pravi÷ya kare kapolaü kçtvà cintàparo vyavasthitaþ | tasya buddhir utpannà: varam ahaü daõóaü dadyàm*, na càham etàm eteùàü dar÷ayeyam* | sahadar÷anàc càvagãto bhaviùyàmãti | atha gaïgo dvàraü baddhvà pa¤ca puràõa÷atàni -------------------- Vaidya, p. 198 -------------------- daõóaü gçhãtvà goùñhikànàü madhyaü gataþ | tato dàrikàyà mahad daurmanasyam utpannam*: kiü mamànenaivaüvidhena jãvitena, yatra me na ca svàmicittaü sukhitam*, na càham* | kim atra pràptakàlam* | àtmànaü ghàtayiùyàmãti | tato rajjuü gçhãtvà avarakaü praviùñà udbandhanahetoþ || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçtt{ak}ànàm ekàrakùàõàm ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ, ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_80.1 || tato bhagavatà jetavanàvasthitena kanakavarõà prabhà utsçùñà, yayà tad gçhaü såryasahasreõevàvabhàsitam* | çddhyà copasaükramya tadgalàd udbandhanam avamucya dàrikàü samà÷vàsitavàn* | ùaõõàü sthànànàm à÷caryàdbhuto loke pràdurbhàvaþ | tathàgatasya tathàgatapraveditasya dharmavinayasya manuùyatvasya àryàyatane pratyàjàtatvasya indriyair avikalatvasya ku÷aladharmacchandakasya à÷caryàdbhuto loke pràdurbhàvaþ | tato bhagavatà tasyà dàrikàyàs tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | tato labdhaprasàdayà bhagavàn bhaktena pratipàditaþ pañena càcchàditaþ | tato dàrikàyà apagatà alakùmãþ | lakùmãþ pràdurbhåtà | devakanyeva càvarakam avabhàsamànà sthità | bhagavàn api prakràntaþ || tato goùñhikànàü buddhir utpannà: nånam asya bhàryà paramadar÷anãyà saüvçttà | sa eùa ãrùyàprakçtir daõóam utsahate dàtum*, na ca tàü dar÷ayitum icchati | yan nu vayam enaü viruddhair madyaiþ pàyayitvà tàóam àdàya gçham asya gatvà bhàryàü pa÷yemeti | tatas tais taü ghanaghanena viruddhamadyena pànena kùãbaü (Speyer: kùãvaü) kçtvà tàóam apahçtya gçhaü gatvà dvàram avamucya dàrikà dçùñà | tato dçùñvà paraü vismayam upagatà÷ cintayanti: sthàne 'sau na dar÷ayaty asmàkam iti | tatas te punar àgatya madyava÷àt suptam utthàpya -------------------- Vaidya, p. 199 -------------------- åcuþ: làbhàs te gaïga sulabdhàþ, yasya te evaüvidhà dar÷anãyà dàriketi | tato gaïgo bhåyasyà màtrayà duþkhã durmanà saüvçttà | daõóaþ svayaü mayà dattaþ, ahaü càvagãto jàta iti | tato durmanàþ svagçham àgataþ | dvàram avamucya tàü bhàryàü dçùñavàn vanadevatàm iva kusumitamadhye 'tãva vibhràjamànàm* | tataþ pçcchati: bhadre kim etat*? kiü kçto råpavi÷eùa iti | tatas tayà yathàvçttaü svàmine samàkhyàtam* | ÷rutvà tenàpi bhagavati ÷raddhà pratilabdhà || yàvad asau dàrikà krameõa bhartàram anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajità | tayà yujyamànayà ghañamànayà vyàyacchamànayà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhantã saüvçttà traidhàtukavãtaràgà samaloùñakà¤canà àkà÷apàõitalasamacittà vàsãcandanakalpà vidyàvidàritàõóako÷à vidyàbhij¤àpratisaüvitpràptà bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhà | sendropendràõàü devànàü påjyà mànyà abhivàdyà ca saüvçttà || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kiü bhadanta gaïgarasthayà karma kçtam*, yenàóhye jàtà | kiü karma kçtaü yena viråpà saüvçttà, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: gaïgarasthayaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | gaïgarasthayà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_80.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamà ÷reùñhibhàryà caõóà rabhasà karka÷à | asati buddhànàm utpàde pratyekabuddhà loka utpadyante hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | yàvad anyataraþ pratyekabuddhas tad gçhaü praviùño viråpaþ | sa tayà bahu paribhàùya gçhàn niùkàsitaþ: kenàyaü viråpo mama gçhe prave÷ita iti | tataþ pratyekabuddhas tasyà anugrahàrthaü vitatapakùa iva haüsaràjo gaganatalam abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhaþ | tataþ ÷reùñhibhàryayà vipratisàrajàtayà ### {kùamasvety uktaþ} | yàvad asau kùamitaþ piõóakena pratipàdita÷ ca | praõidhànaü ca kçtam*: yan mayà pratyekabuddhaþ paribhàùitaþ, mà asya karmaõo vipàkam anubhaveyam*, evaüvidhànàü ca dharmàõàü làbhinã syàü*, prativi÷iùñataraü ca ÷àstàram àràgayeyam iti || -------------------- Vaidya, p. 200 -------------------- kiü manyadhve bhikùavo yàsau ÷reùñhibhàryà, iyam asau gaïgarasthà | yad anayà pratyekabuddhaþ piõóakena pratipàditaþ, tasya karmaõo vipàkenàóhye ràjakule pratyàgatà | yad viråpàvavàdena samudàcarya gçhàn niùkàsitaþ, tena viråpà saüvçttà | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajità àsãt* | tatrànayà pañhitaü svàdhyàyitaü skandhakau÷alam àyatanakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü sthànàsthànakau÷alaü kçtam*, brahmacaryavàsa÷ ca paripàlitaþ, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 201 -------------------- navamo vargaþ | tasyoddànam*. samudraþ sumanà÷ caiva hiraõyapàõis tripiñena ca | ya÷omitropapàdau ca ÷obhitaþ kapphiõas tathà | bhadriko ràùñrapàla÷ ca vargo bhavati samudditaþ || ******************************************************* AVø_81 samudraþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ sàrthavàhaþ | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayato buddhir utpannà: yàvad ahaü yuvà, tàvad dhanasaücayaü karomi | pa÷càd vçddhàvasthàyàü sukhaü parimokùye iti | tataþ sàrthavàhaþ pa¤cavaõikchataparivàro *{Vaidya: øvaõik÷ataø}* yànapàtram àdàya bhàryàsahàyo mahàsamudram avatãrõaþ | yàvad prajàvatã àpannasatvà jàtà | yàvat taraiva samudramadhye prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpitam*: yasmàt samudramadhye jàtas tasmàt samudra iti nàm | yàvad asau sàrthavàhaþ svastikùemàbhyàü saüsidhhayànapàtro mahàsamudràt pratyàgataþ || yadà samudro darako mahàn saüvçttas tadà pitrà sàrthavàhatve pratiùñhàpya pa¤cavaõikchataparivàro *{Vaidya: øvaõik÷ataø}* mahàsamudraü saüpreùitaþ | so 'nupårveõa ca¤cåryamàõo gràmanagaranigamaràùñraràjadhànãpaññanàny avalokayan samudratãram anupràptaþ | sa p¤cabhiþ puràõa÷atair vahanaü bhçtvà pa¤ca pauruùeyàn* gçhãtvà àhàraü nàvikaü kaivartaü karõadhàraü ca trir api ghaõñàvaghoùaõaü kçtvà mahàsamudram avatãrõaþ | tatas teùàü samudramadhyagatànàü kàlikàvàtena tad vahanam ita÷ càmuta÷ ca paribhràmyate | samudra÷ ca sàrthavàhas tãrthikàbhiprasannaþ | so 'kàlamçtyubhayabhãtaþ ùañ ÷àstén àyàcituü pravçttaþ | tathàpi tad vahanaü vàyunà bhràmyata eva | yàvad anye vaõijo devatàsahasràõy àyàcituü pravçttàþ | àhu÷ ca: ÷ivavaruõakuberà vàyur agni mahendro bhuvi ca tuvimagho yo vi÷vadevo maharùiþ | vayam iha maraõàrtà vaþ prapannàþ sma ÷ãghraü vyasanam idam upetaü tràtum icchantu sàrtham* || -------------------- Vaidya, p. 202 -------------------- tatas teùàm evam api paridevamànànàü nàsti ka÷cit tràtà | yàvat tatrànyatama upàsakaþ samàråóhaþ | sa uvàca: kiü vo bhavantaþ ùañ ÷àstàra anye ca devatàþ kariùyanti? buddhaü bhagavantaü pratyakùadevataü bhàvena ÷araõaü prapadyadhvam* | sa vas tràtà bhaviùyatãti | tataþ samudrapramukhàni pa¤ca vaõikchatàni ekasvareõa bhagavantaü ÷araõaü prapannàni || atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttànàm ekàrakùàõàm ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ, ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam*, kasyàvaropitàni paripàcayeyam*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_81.1 || yàvad bhagavatà jetavanàvasthitena såryasahasràtirekaprabhàþ kanakavarõà marãcaya utsçùñàþ, yais te vaõijaþ samantàd avabhàsitàþ | kalpasahasraparibhàvità÷ càü÷ava utsçùñàþ, yaiþ prahlàditàþ | kàlikàvàta÷ ca pratyàgataþ || yàvat samudraþ svastikùemàbhyàü saüsiddhayànapàtraþ pratyàgatas tenaiva maraõasaüvegena dànapradànàni datvà bandhujanaü samà÷vàsya ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn saütarpya pa¤cavaõikchataparivàro bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: à÷caryaü bhadanta yad bhagavatà imàni samudrapramukhàni pa¤ca vaõikchatàni iùñena jãvitenàcchàditàni, vyasanàt paritràtàni, atyantaniùñe ca nirvàõe pratiùñhàpitànãti | bhagavàn àha: kim atra bhikùava à÷caryaü yad idànãü mayà vigataràgeõa vigatadveùeõa vigatamohena parimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ imàni samudrapramukhàni pa¤ca vaõikchatàni iùñena jãvitenàcchàditàni, -------------------- Vaidya, p. 203 -------------------- vyasanàt paritràtàni, atyantaniùñe ca nirvàõe pratiùñhàpitànãti | yat tu mayà atãte 'dhvani saràgeõa sadveùeõa samohenàparimuktena jàtijaràvyàdhimaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ ime vaõijaþ paritràtàþ | tac chçõuta, sàdhu ca suùñhu ca manasi kuruta, bhàùiùye || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany anyatarasmin samudratãre pa¤càbhij¤aþ çùiþ prativasati, kaùñatayà målaphalàmbubhakto 'jinavalkalavàsã agnihotrikaþ (Speyer: agnihotrakaþ) | sa ca kàruõiko mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalo vyasanagatànàü paritràtà | yàvad vàràõasyàü pa¤cavaõikchatàni samudram avatartukàmàni | tàny anupårveõa ca¤cåryamàõàni samudratãram anupràtàni | tam çùiü dçùñvà prasàdajàtàni pàdayor nipatya vij¤àpayitum àrabdhàni: yady asmàkaü bhagavan samudramadhyagatànàü kiücid vyasanam utpadyate, bhagavatà tàvad ete paritràtavyà iti | tenàdhivàsitam*: evaü bhavatv iti | tatas te vaõijo ratnàny àdàya jambudvãpàbhimukhàþ saüprasthitàþ | yàvat kàlikayà ràkùasyà saütràsitum àrabdhàþ | tatas tena çùiõà paritràràþ | tataþ saüsiddhayànapàtràþ pratyàgatà çùisamãpam upagamyocuþ: bho maharùe anena duùkareõa vyavasàyena kàruõyabhàvàc ca kiü pràrthayasa iti | tenoktam*: andhe loke 'nàyake buddho bhåyàsam atãrõànàü satvànàü tàrayità, amuktànàü mocayità, anà÷vastànàm à÷vàsayità, aparinirvçtànàü parinirvàpayiteti | tair uktam*: yadà tvaü buddho bhaves tadà asmàn api samanvàharethà iti | çùir àha: evam astv iti || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena çùir àsãt*, ahaü saþ | ye te vaõijaþ, ime te samudrapramukhàs tadàpy ete mayà paritràtàþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajità babhåvuþ | tatraibhir indrayaparipàkaþ kçtaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_82 sumanàþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati -------------------- Vaidya, p. 204 -------------------- ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putràþ prajàyante ca mriyante ca | tasmiü÷ ca gçhe sthaviro 'niruddhaþ kulopagataþ | tato gçhapater iyaü buddhir utpannà: ayaü sthaviràniruddho vipàkamahe÷àkhyaþ, etaü tàvad àyàciùye: yadi me putro jàyate, asya pa÷càcchramaõaü dasyàmãti | tato gçhapatinà sthaviràniruddho 'ntargçhe bhaktenopanimantritaþ | tataþ piõóakena pratipàdyàyàcitaþ: yadi me putro jàto jãvati, sthavirasya pa÷càcchramaõaü dasyàmãti | sthaviràniruddhenoktam*: evam astu, kiü tu smartavyà te pratij¤eti || yàvad apareõa samayena patnyà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | tasyàþ kàyàt surabhir gandhaþ pravàti | yàvan navànàü màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko divyasumanaþka¤cikayà pràvçtaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà sumanà iti nàmadheyaü vyavasthàpitam* | tataþ sthaviràniruddham antargçhe bhaktenopanimantrya sa dàrako niryàtitaþ | tataþ sthaviràniruddhenàsmai kàùàyàõi dattàni, à÷ãr vàda÷ ca: dãrghàyur bhavatv iti || yadà saptavarùo jàtas tadà màtàpitçbhyàü sthaviràya dattaþ | tataþ sthaviràniruddhena pravràjya manasikàro dattaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | sa ca tãkùõendriyaþ | yadà pàüsukålaü pratisaüskaroti, tadà ekaikasmin* såcãprade÷e aùñau vimokùàn samàpadyate ca vyuttiùñhate ca || yàvad apareõa samayena sthaviràniruddhenoktaþ: gaccha putraka, nadyà ajiravatyà udakam ànayeti | tataþ sumanàþ ÷ramaõodde÷o ghañam àdàyàjiravatãm avatãrõaþ | tatra snàtvà udakasya ghañaü pårayitvà vihàyasaü prasthitaþ | agrato ghaño gacchati, tataþ sumanàþ ÷ramaõodde÷aþ | tasmiü÷ ca samaye bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü dharmaü de÷ayati | tatra bhagavàn àyuùmantaü ÷àriputram àmantrayate: imaü pa÷ya ÷àriputra ÷ramaõodde÷am àgacchantam udakasya ghañaü pårayitvà smçtimantaü susamàhitendriyam* | hitvà ràgaü ca dveùaü ca abhidhyàü ca viràgayan* | saüghàrayann imaü dehaü ÷obhate udahàrakaþ || -------------------- Vaidya, p. 205 -------------------- yadà bhagavatà sumanàþ ÷ramaõodde÷o bhikùusaüghasya purastàt stutaþ pra÷asta÷ ca, tadà bhikùåõàü saüdeho jàtaþ | kàni bhadanta sumanasà karmàõi kçtàny upacitàni, yenàbhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko divyayà ca sumanasàü ka¤cukayà pràvçtto jàtaþ, tãkùnendriyaþ, arhatvaü ca pràptam iti | sumanasaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | sumanasà tàni karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_81.2 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad anyatamaþ sàrtavàhaþ | tasya taruõàvasthàyàü pravrajyàcittam utpannam* | tena na ÷akitaü pravrajitum* | yadà vçddho bhåtas tadà tasya vipratisàro jàtaþ: na me ÷obhanaü kçtaü yad ahaü bhagavacchàsane na pravrajita iti | tatas tena ke÷anakhanaståpe sumanaþpuùpàropaõaü kçtam*, vipa÷yã ca samyaksaübuddhaþ sa÷ràvakasaüghaþ piõóakena pratipàditaþ | tataþ tena pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alamålema cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca anàgatàn samyaksaübuddhànàm àràgayeyam* | yasya ca ÷àsane pravrajeyam*, tatra daharàvasthàyàm àryadharmàn adhigaccheyam iti | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva | tatrànena da÷a varùasahasràõi brahmacaryàvàsaþ paripàlitaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_83 hiraõyapàõiþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito -------------------- Vaidya, p. 206 -------------------- vai÷ravaõadhanapratispardhã | na càsya putro na duhità | sa kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham*, na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràjavidheyaü bhaviùyatãti | sa ÷ramaõabràhmaõasuhçtsaübandhibàndhavair ucyate: devatàràdhanaü kuruùveti | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyat*, ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàm* | màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau, màtà kalyà bhavati çtumatã, gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eteùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | sa caivam àyàcanaparas tiùñhati || anyatama÷ ca satvo 'nyatamasmàd devanikàyàc cyutvà tasya prajàpatyàþ kukùim avakràntaþ | pa¤càveõikà dharmà ekatye paõóitajàtãye màtçgràme | katame pa¤ca | raktaü puruùaü jànàti, viraktaü puruùaü jànàti | kàlaü jànàti çtuü jànàti | garbham avakràntaü jànàti | yasya sakà÷àd garbho 'vakràmati taü jànàti | dàrakaü jànàti | dàrikàü jànàti | saced dàrako bhavati dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | {saced dàrikà bhavati vàmaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati |} sà àttamanàþ svàmina àrocayati: diùñyà àryaputra vardhase | àpannasatvàsmi saüvçttà | yathà ca me dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati niyataü dàrako bhaviùyatãti | so 'py àttamanàþ pårvakàyam abhyunnamayya (Speyer: atyunnamayya) dakùiõaü bàhum abhiprasàrya udànam udànayati: apy evàhaü cirakàlàbhilaùitaü putramukhaü pa÷yeyam* | jàto me syàn nàvajàtaþ | kçtyàni me kurvãta | bhçtaþ pratibibhçyàt | dàyàd yaü pratipadyeta | kulavaü÷o me cirasthitikaþ syàt* | asmàkaü càpy atãtakàlagatànàm alpaü và prabhåtaü và dànàni datvà puõyàni kçtvà asmàkaü nàmnà dakùiõàm àdekùyati: idaü tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | àpannasatvàü cainàü viditvoparipràsàdatalagatàm ayantritàü dhàrayati, ÷ãte ÷ãtopakaraõair uùõe uùõopakaraõair vaidyapraj¤aptair àhàrair nàtitiktair nàtyamlair nàtilavaõair nàtimadhurair nàtikañukair nàtikaùàyais tiktàmlalavaõamadhurakañukakaùàyavivarjitair àhàraiþ | hàràrdhahàravibhåùitagàtrãm apsarasam iva nandanavanavicàriõãü ma¤càn ma¤caü pãñhàt pãñham anavatarantãm adharàü bhåmim* | na càsyàþ kiücid amanoj¤a÷abda÷ravaõaü yàvad eva garbhasya paripàkàya || sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | pàõidvaye càsya lakùaõàhataü karmavipàkajaü dãnàradvayam* | yadà tad apanãtaü bhavati tadà anyat pràdurbhavati | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtayaþ åcuþ: yasmàd asya jàtamàtrasya pàõidvaye lakùaõàhataü karmavipàkajaü dãnàradvayaü pràdurbhåtam*, tasmàd bhavatu dàrakasya hiraõyapàõir iti nàmeti | hiraõyapàõir dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | sa ÷ràddho bhadraþ kalyàõà÷aya àtmahitaparahitapratipannaþ kàruõiko -------------------- Vaidya, p. 207 -------------------- mahàtmà dharmakàmaþ prajàvatsalaþ | ya yadà vãthãm avatãrõo bhavati, tadà ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn dçùñvà pàõidvayaü prasàrayati | tato lakùaõàhatasya hiraõyasuvarõasya rà÷iþ pràdurbhavati, yena tàn saütarpayati | tasya ya÷asà sarvà ÷ràvastã àpårõà || yàvad hiraõyapàõir dàrako 'pareõa samayena jetavanaü nirgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike citte prasàditam* | prasàdajàta÷ ca bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tato 'sya bhagavatà dharmo de÷itaþ | sa àyuùmantam ànandam idam avocat*: icchàmy aham àcàrya bhagavataþ sa÷ràvakasaüghasya bhaktaü kartum iti | sthavirànandenoktaþ: vatsa kàrùàpaõaiþ prayojanam iti | tato hiraõyapàõinà buddhapramukhasya bhikùusaüghasya purastàt sthitvà pàõidvayaü prasàrya hiraõyasuvarõasya mahàn rà÷iþ sthàpitaþ, yaü dçùñvà saüghasthaviro 'nye ca bhikùavaþ sthavirànanda÷ ca paraü vismayam àpannàþ | tato hiraõyapàõir dàrako buddhapramukhaü bhikùusaüghaü bhojayitvà bhagavataþ purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà hiraõyapàõidàrikeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | dçùñasatyo j¤àtãnàü bhàgasaüvibhàgaü kçtvà ÷ramaõabràhmaõkçpaõanãpakàn saütarpya màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta hiraõyapàõinà karmàõi kçtàni, yenàsya pàõidvaye lakùanàhataü dãnàradvayaü jàtam*, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: hiraõyapàõinaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | hiraõyapàõinà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_83.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ -------------------- Vaidya, p. 208 -------------------- puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | atha kà÷yapaþ samyaksaübuddhaþ sakalaü buddhakàryaü kçtvà indhanakùayàd ivàgnir nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | tasya ràj¤à kçkiõà ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà samantayojana÷ catåratnamayaþ ståpaþ pratiùñhàpitaþ kro÷am uccatvena | tatra ca ståpamahe vartamàne dyåtakareõa dãnàradvayaü tasmin ståpe yaùñyàü samàropitam* | tataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kçtavàn*: yatra yatra jàyeya, tatra tatra hastagatenaiva suvarõeneti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena dyåtakara àsãt*, ayaü sa hiraõyapàõiþ | yad anena ståpe dãnàradvayaü samàropitam*, tenàsyaivaüvidho vi÷eùaþ saüvçttaþ | yat praõidhànaü kçtaü tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_84 tripiñakaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena ÷ràvastyàü ràjà prasenajit kau÷alo ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca {subhikùaü ca} àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | priyam ivaikaputrakaü ràjyaü pàlayati | yàvad asau devyà saha krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ kàùàyavastraü pràvçtya ÷ramaõaveùadhàrã jàtismara÷ ca | sa jàtamàtraþ pçcchati: kiü bhagavàn ihaiva ÷ràvastyàü ÷àriputramaudgalyàyanakà÷yapànandaprabhçtayo và mahà÷ràvakà iti | tato 'sya màtà vismayaharùapårõà kathayati: putraka bhagavàn ihaiva ÷ràvastyàü mahà÷ràvakà÷ ceti | yàvad eùo 'rtho ràj¤aþ prasenajito niveditaþ: putras te jàtaþ | kàùàyavastraü pràvçtya ÷ramaõaveùadhàrã jàtismara÷ ca | sa bhagavato mahà÷ràvakàõàü ca pravçttim anveùata iti | tato ràj¤à prasenajità tasyànugrahàryaü bhagavàn sa÷ràvakasaügho bhaktenopanimantritaþ | atha bhagavàn bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçto yena ràj¤aþ prasenajito bhaktàbhisàras tenopasaükràntaþ | upasaükramya purastàd bhikùusaüghasya praj¤apta evàsane niùaõõaþ | tato ràjà prasenajit kau÷alaþ putram utsaïge kçtvà bhagavato dar÷ayati: ayaü me bhagavan putro jàtamàtra eùa -------------------- Vaidya, p. 209 -------------------- bhagavantaü smarati, mahà÷ràvakàü÷ ceti | tato bhagavàüs taü kumàram àmantrayate: àrogyaü te tripiñeti | sa kathayati: vande tathàgatam arhantaü samyaksaübuddham iti | tato ràjà prasenajit param vismayam àpannaþ || yadà saptavarùo jàtas tadà bhagavacchàsane pravrajitas tair eva kàùàyaiþ pràvçtaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta tripiñena karmàõi kçtàni, yena kàùàyavastrapràvçto jàtaþ ÷ramaõaveùadhàrã jàtismaraþ | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: tripiñenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | tripiñena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_84.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad ràj¤aþ kçkiõaþ putra çùipatanaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya prasàdo jàtaþ | sa prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã saüsàravairàgyikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà saüsàre doùadar÷ã nirvàõe guõadar÷ã bhåtvà ràjànaü vij¤àpayàmàsa: anujànãhi màü tàta, bhagavacchàsane pravrajiùyàmãti | ràjovàca: na ÷akyam etan mayà kartum* | yasmàt te yuvaràjàbhiùeko nacireõa bhaviùyatãti | kumàraþ kathayati: alaü me ràjyena bahudoùaduùñadharmasaüpannena | ava÷yam evàhaü bhagavacchàsane pravrajiùyàmãti | sa pitrà nànuj¤àtaþ | tenaiko bhaktacchedaþ kçtaþ, dvau trayo và yàvat ùaó bhaktacchedàþ kçtàþ | tato 'sya vayasyakai ràjà vij¤aptaþ | deva anujànãhi kumàraü pravrajitum* | mà haiva kàlaü kariùyatãti | tato ràj¤à putraþ pratij¤àü -------------------- Vaidya, p. 210 -------------------- karitaþ: tàvat te 'smàkaü dar÷anaü na deyam*, yàvat trayaþ piñakà adhãtà iti | yàvad asau pitaram anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena nacireõa trayaþ piñakà adhãtàþ | yuktam uktapratibhànã dhàrmakathikaþ saüvçttaþ | tasyaitad abhavat*: yanv ahaü pårvikàü pratij¤àü niryàtayeyam iti | sa pituþ sakà÷aü gataþ | sa pçùña÷ ca: kiü putra asti kiücid adhãtam iti? tenoktam*: trayaþ piñakà iti | tatas tena pitus tàdç÷ã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà ràjà àttamanàþ saüvçttaþ | tataþ prasàdajàtaþ kathayati: putra kena te prayojanam iti | tenoktam*: icchàmy ahaü bhagavantaü sa÷ràvakasaügham upanimantrya ùaóbhiþ pariùkàrair àcchàdayitum iti | ràjà kathayati: yatheùñaü kuruùva, vistãrõaü ràjakulam iti | tatas tripiñena bhagavàn viü÷atisahasraparivàraþ praõãtenàhàreõa saütarpitaþ | ekaika÷ ca bhikùuþ ùaóbhiþ pariùkàrair àcchàditaþ | tataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: yan mayà idànãü kçcchreõa pravrajyà pratilabdhà, tathàgate ca sa÷ràvakasaüghe kàràþ kçtàþ, anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yatra yatra jàyeya tatra tatra kàùàyavastrapràvçta eva ÷ramaõaveùadhàrã jàtismara÷ ca syàm iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena kçkiõaþ putraþ, ayaü tripiñaþ | tenaiva hetunà àóhye ràjakule putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko jàtismara÷ ca saüvçttaþ | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_85 ya÷omitraþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ sàrthavàha àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tena khalu samayena durbhikùam abhåt kçcchram* | kàntàradurlabhaþ (Speyer: durlambhaþ) piõóako yàcanakena | -------------------- Vaidya, p. 211 -------------------- naimittikai÷ ca nirdiùño devo na varùiùyatãti | yàvat sàrthavàhapatnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgopetaþ | yatra ca divase dàrako jàtas tatraiva divase 'nàvçùñir bhagnà | tasya ya÷asà sarvà ÷ràvastã àpårità | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya samantàd ya÷o visçtam*, tasmàd bhavatu dàrakasya ya÷omitra iti nàmeti | ya÷omitro dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || yadà ya÷omitro mahàn saüvçttas tadà jetavanaü nirgataþ kenacid eva karaõãyena | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya prasàdo jàtaþ | prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà tàdç÷ã saüsàravairàgyikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà saüsàradoùadar÷ã nirvàõaguõadar÷ã bhåtvà màtapitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | tasya daüùñràbhyàm aùñàïgopetaü pànãyaü prasravati, yenàsya tçùà na bàdhate | yadà nidàghakàle bhikùavas tçùàrtàþ pànakasyàrthe saügham avataranti, tadàpy asau nàvatarati | tato 'sya supremakà bhikùavaþ pçcchanti: kena hetunà bhavatas tçùà na bàdhata iti | sa kathayati: mamaitàbhyàü daüùñràbhyàm aùñàïgopetaü pànãyaü prasravati, yena na me tçùà bàdhatà iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta ya÷omitreõa karmàõi kçtàni, yenàbhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ, daüùñràntaràc càùñàïgopetaü pànãyaü prasravati, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: ya÷omitreõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ya÷omitreõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: -------------------- Vaidya, p. 212 -------------------- na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_85.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvad anyataraþ ÷reùñhiputro 'nyatarasya vçddhabhikùoþ sakà÷e pravrajitaþ | so 'laso necchati samayàcàrikàü caritum* | tataþ sa brahmacàribhiþ sthavirasyopasthàyako dattaþ | sa upasthàyakam àtmànaü matvà vçddhataràõàü bhikùåõàü sakà÷àd upasthànaü svãkaroti | tasyàku÷alamålàny aparyantàni || yàvad apareõa samayena glànyaü patitaþ | sthavireõàsya vaidyopade÷àd ghçtaü pànàya dattam* | sa ràtrau tçùàtràsitaþ (Speyer: tçùà tràsitaþ) svakaü kamaõóalukam upagçhya pànãyaü pàsyàmãti pa÷yati nirudakam* | evam àcàryopàdhyàyànàm* | yàvat sàüghikaü pànãyamaõóapam avatãrõaþ | tad api nirudakaü pa÷yati | yàvan nadãcàrikàm avatãrõaþ | sàpi nirudakà saüvçttà | sa udvignaþ svakànàü sabrahmacàriõàm udvejanàrthaü ÷raddhàdeyasya ca gurutvasaüdar÷anàrtham*, nadãcàrikàyàþ parivçkùaþ (Speyer: pare vçkùaþ), tatra ÷àñakaü baddhvà samabhiråóhaþ, svakarmàõi mamety avetya karmaprati÷araõàvasthitaþ (Speyer: karmapratisaraõàvasthitaþ) | yàvad dvitãye divase prabhàtàyàü rajanyàm etad vçttàntaü sabrahmacàriõàm àrocayati | tato 'sya sabrahmacàriõaþ pretakaraõaü ÷rutvodvignàþ, ita÷ càmuta÷ càrocayitum àrabdhàþ | tato 'sya upàdhyàyena pànãyam upanàmitam* | tad api na pa÷yati | tenàpi saüvignena bhagavataþ kà÷yapasya niveditam* | bhagavatà kà÷yapenoktaþ: gaõóãr àkoñyatàm iti | tata upadhivàrikeõa gaõóãr àkoñità | buddhapramukho bhikùusaüghaþ saünipatitaþ || eùa vçttànto vàràõasyàü nagaryàü samantato visçtaþ | tato 'nekàni pràõi÷atasahasràõi saünipatitàni | yàvad upàdhyàyena vçddhànte niùàdayitvà udakapurõà kuõóikà dattà | vatsa etat pànãyaü saüghe càrayeti | sa pratyakùaphaladar÷ã tenaiva saüvegena buddhe bhagavti ÷ràvakeùu ca prasàdam utpàdya tãvreõà÷ayena tad udakaü saüghe càritavàn* | tato bhagavatà tasyànugrahàrthaü gajabhujasadç÷aü bàhum abhiprasàrya bhãtànàm à÷vàsanakareõa tad udakaü gçhãtaü mahà÷ràvakai÷ ca | na ca kùãyate | yàvat sarvasaüghe càritam*, tadàpi na kùãyate | tad atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà anekaiþ pràõi÷atasahasraiþ satyadar÷anaü kçtam* | tasyàpi saütàne 'ku÷alamålàni pratisaühçtàni | yadà tasmàd glànyàd vyutthitaþ, tadà tena buddhapramukho bhikùusaüghaþ pànãyenàlpotsukaþ kçtaþ | dvàda÷a varùasahasràõi tena saüghe pànãyaü càritam* | yàvan maraõakàlasamaye praõidhànaü kçtavàn*: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yo 'sau bhagavatà kà÷yapena uttaro nàma màõavo vyàkçtaþ: bhaviùyasi tvaü màõava varùa÷atàyuùi prajàyàü ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddhaþ, tam aham àràgayeyaü mà viràgayeyam*, daüùñràntaràc ca me 'ùñàïgopetaü pànãyaü nirgacched iti || -------------------- Vaidya, p. 213 -------------------- bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena bhikùur àsãt, ayaü saþ | yat tena dvàda÷a varùasahasràõi saüghe pànãyaü càritam*, praõidhànaü ca kçtam*, teneha janmani daüùñràntaràd aùñàïgopetam pànãyaü nirgacchati | tenaiva hetunàrhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_86 aupapàdukaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü deveùu tràyastriü÷eùu varùà upagataþ pàõóukambala÷ilàyàü pàrijàtasya kovidàrasya nàtidåre | màtur janitryà dharmaü de÷ayati, anyeùàü ca devànàm* | tena khalu samayenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ ÷ràvastyàü varùà upagato jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | atha catasraþ parùado yenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ tenopasaükràntàþ, mahàmaudgalyàyanapàdau ÷irasà vanditvà ekànte niùaõõàþ | catasraþ parùada àyuùmàn mahàmaudgalyàyano dharmakathayà saüdar÷ayati samàdàpayati samuttejayati saüpraharùayati | anekaparyàyeõa dharmyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya saüpraharùya tåùõãm* | atha catasraþ parùada utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ tenà¤jaliü praõamayya àyuùmantaü mahàmaudgalyàyam idam avocat*: kaccit te bhadanta mahàmaudgalyàyana ÷rutaü kutra bhagavàn etarhi varùà upagata iti | mahàmaudgalyàyana àha: ÷rutaü me bhavanto bhagavàn deveùu tràyastriü÷eùu varùà upagataþ, pàõóukambala÷ilàyàü pàrijàtasya kovidàrasya nàtidåre | màtur janitryà dharmaü de÷ayati, anyeùàü ca devànàü tràyastriü÷ànàm iti | atha catasraþ parùadaþ àyuùmato mahàmaudgalyàyanasya bhàùitam abhinandyànumodya pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanebhyaþ prakràntàþ || atha catasraþ parùadas trayàõàü vàrùikàõàm atyayàd yenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ tenopasaükràntàþ | upasaükramyàyuùmato mahàmaudgalyàyanasya pàdau ÷irasà vanditvà ekànte niùaõõàþ | catasraþ parùada àyuùmàn mahàmaudgalyàyano dharmyayà kathayà saüdar÷ayati (Speyer: saüpradar÷ayati) samàdàpayati samuttejayati -------------------- Vaidya, p. 214 -------------------- saüpraharùayati | anekaparyàyeõa dhamyayà kathayà saüdar÷ya samàdàpya samuttejya saüpraharùya tåùõãm* | atha catasraþ parùada utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yenàyuùmàn mahàmaudgalyàyanas tenà¤jaliü praõamayya àyuùmantaü mahàmaudgalyàyam idam avocat*: yat khalu bhadantamahàmaudgalyàyano jànãyàt* (Speyer: jànàyàc; MS: -maudgalyàyana jànãyà cira-): ciradçùño 'smàbhir bhagavàn*, paritçùitàþ smo vayaü bhagavato dar÷anena | icchàmo vayaü bhagavantaü draùñum* | saced bhadantamahàmaudgalyàyasyàguru, sàdhu bhadantamahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràmet+ | upasaükramyàsmàkaü vacanena bhagavataþ pàdau ÷irasà vandasva, alpàbàdhatàü ca pçccha, alpàtaïkatàü ca laghåtthànatàü ca yàtràü ca balaü ca sukhaü cànavadyatàü ca spar÷avihàratàü ca | evaü ca vada: jambådvãpe bhadanta catasraþ parùada àkàïkùanti bhagavato dar÷anam* | evaü càhuþ: nàsti khalu bhadanta jambådvãpakànàü manuùyàõàü tadråpà çddhir và anubhàvo và yena jambådvãpakà manuùyà devàüs tràyastriü÷àn (Speyer: trayastriü÷àn) abhiroheyuþ bhagavantaü dar÷anàyopasaükramaõàya paryupàsanàya | asti khalu devànàü tràyastriü÷ànàü tadråpà çddhi÷ cànubhàva÷ ca, yena devàs tràyastriü÷à jambådvãpam avatareyur bhagavantaü dar÷anàyopasaükramaõàya paryupàsanàya | sàdhu bhagavàn devebhyas tràyastriü÷ebhyo jambådvãpam avatared anukampàm upàdàyeti | adhivàsayaty àyuùmàn mahàmaudgalyàyana÷ catasçõàü parùadàü tåùõãbhàvena | atha catasraþ parùada àyuùmato mahàmaudgalyàyanasya tåùõãbhàvenàdhivàsanàü viditvà àyuùmato mahàmaudgalyàyanasya pàdau ÷irasà vanditvotthàyàsanebhyaþ prakràntàþ || athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano 'ciraprakràntà÷ catasraþ parùado viditvà tadråpaü samàdhiü samàpanno yathà samàhite citte tadyathà balavàn puruùaþ saüku¤citaü và bàhuü prasàrayet*, prasàritaü và saüku¤cayet*, evam evàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ ÷ràvastyàm antarhito deveùu tràyastriü÷eùu pratyaùñhàt pàõdukambala÷ilàyàü pàrijàtasya kovidàrasya nàtidåre | tena khalu samayena bhagavàn aneka÷atàyà devaparùado dharmaü de÷ayati | adràkùãc ca mahàmaudgalyàyano bhagavantam aneka÷atàyà devaparùadaþ purastàn niùaõõaü dharmaü de÷ayantam* | dçùñvà ca punaþ smitaü pràvirakàrùãt*: ihàpi bhagavàn àkãrõo viharati tadyathà jambådvãpe catasçbhiþ parùadbhir iti | atha bhagavàn àyuùmato mahàmaudgalyàyanasya cetasà cittam àj¤àya àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: na khalu maudgalyàyana svairatvam eùàm*, api tu yadà me evaü bhavati: àgacchantv iti, tadà àgacchanti | yadà me evaü bhavati: gacchantv iti, tadà gacchanti | iti me cetasà cittam àj¤àya àgacchanti ca gacchanti || àyuùmàn mahàmaudgalyàyano yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà ekànte niùaõõaþ | ekàntaniùaõõa àyuùmàn maudgalyàyanaþ sarvàü devaparùadam avalokya bhagavantam idam avocat: vicitrà bateyaü devaparùat saüniùaõõà saünipatità | santy asyàü devaparùadi devatà yà buddhe 'vetya prasàdena samanvàgatàþ kàyasya bhedàd ihopapannàþ | santi dharme, santi saüghe, santi àryakàntaiþ ÷ãlaiþ samanvàgatàþ, kàyasya bhedàd ihopapannàþ | -------------------- Vaidya, p. 215 -------------------- atha bhagavàn àyuùmato mahàmaudgalyàyanasya bhàùitam anuvarõayann àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: evam etan maudgalyàyana, evam evam etat* | vicitrà bateyaü devaparùat saüniùaõõà saünipatità | santy asyàü devatà yà buddhe 'vetya prasàdena samanvàgatàþ, kàyasya bhedàd ihopapannàþ | santi dharme, santi saüghe, santi àryakàntaiþ ÷ãlaiþ samanvàgatàþ, kàyasya bhedàd ihopapannàþ || atha ÷akro ÷akro devànàm indro bhagavata àyuùmata÷ ca mahàmaudgalyàyanasya bhàùitam anuvarõayann àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: evam etad bhadanta mahàmaudgalyàyana, evam etat* | vicitrà bateyaü devaparùat saüniùaõõà saünipatità | santy asyàü devaparùadi devatàþ, yà buddhe 'vetya prasàdena samanvàgatàþ, kàyasya bhedàd ihopapannàþ | santi dharme, santi saüghe, santy àryakàntaiþ ÷ãlaiþ samanvàgatàþ, kàyasya bhedàd ihopapannàþ || athànyatamo devaputro bhagavata àyuùmata÷ ca mahàmaudgalyàyanasya ÷akrasya ca devànàm indrasya bhàùitam anuvarõayann àyuùmantaü mahàmaudgalyàyanam idam avocat*: evam etad bhadanta mahàmaudgalyàyana, evam etat* | vicitrà bateyaü devaparùat saüniùaõõà saünipatità | santy asyàü devaparùadi devatàþ, yà buddhe 'vetya prasàdena samanvàgatàþ kàyasya bhedàd ihopapannàþ | santi dharme, santi saüghe | santi àryakàntaiþ ÷ãlaiþ samanvàgatàþ kàyasya bhedàd ihopapannà iti || tatrànekàni devatà÷atàni anekàni devatàsahasràõy anekàni devatà÷atasahasràõi bhagavataþ purastàt pratyekaü pratyekaü srotàpattiphalaü sàkùàtkçtya tatraivàntarhitàni || athàyuùmàn mahàmaudgalyàyanaþ praviviktàü devaparùadaü viditvà ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamayya bhagavantam idam avocat*: jambådvãpe bhadanta catasraþ parùado bhagavataþ pàdau ÷irasà vandante alpàbàdhatàü ca pçcchanti, alpàtaïkatàü ca laghåtthànatàü ca yàtràü ca balaü ca sukhaü cànavadyatàü ca spar÷avihàratàü ca | bhagavàn àh: sukhino maudgalyàyana bhavantu jambådvãpe catasraþ parùadas tvaü ca | mahàmaudgalyàyana àha: jambådvãpe bhadanta catasraþ parùada àkàïkùanti bhagavato dar÷anam* | evaü càhuþ: nàsti bhadanta jàmbådvãpakànàü manuùyàõàü tadråpà çddhir và anubhàvo và yena jàmbådvãpakà manuùyà devàüs tràyastriü÷àn abhiroheyur bhagavantaü dar÷anàyopasaükramituü paryupàsanàya | asti tu bhadanta devànàü tràyastriü÷ànàü tadråpà çddhi÷ cànubhàva÷ ca, yena devàs tràyastriü÷à jambådvãpam avatareyur bhagavantaü dar÷anàyopasaükramituü paryupàsanàya | sàdhu bhagavàn devebhya÷ tràyastriü÷ebhyo 'vatared anukampàm upàdàya | bhagavàn àha: tena hi tvaü gaccha maudgalyàyana jambådvãpam* | gatvà ca catasçõàü parùadàm àrocaya: avatariùyati bhavanto bhagavàn itaþ saptame divase devebhyas tràyastriü÷ebhyo jambådvãpaü sàükà÷ye nagare àpajjure dàve udumbaramåle iti || athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano bhagavataþ prati÷rutya pàdau ÷irasà vanditvà tadråpaü samàdhiü saüpanno yathà samàhite citte tadyathà balavàn puruùaþ saüku¤citaü bàhuü prasàrayet*, -------------------- Vaidya, p. 216 -------------------- prasàritaü và saüku¤cayet*, evam evàyuùmàn mahàmaudgalyàyano deveùu tràyastriü÷eùv antarhitaþ, jambådvãpe pratyaùñhàt* | athàyuùmàn mahàmaudgalyàyano jambådvãpam àgatya catasçõàü parùadàm àrocayati: avatariùyati bhavanto bhagavàn itaþ saptame divase devebhyas tràyastriü÷ebhyo jambådvãpaü sàükà÷ye nagare àpajjure dàve udumbaramåle iti || avatãrõo bhagavàüs tataþ saptame divase devebhyas tràyastriü÷ebhyaþ sàükà÷ye nagare àpajjure dàve udumbaramåle | yadà bhagavàn sàmkà÷yaü nagaram avatãrõaþ, tadà anekàni pràõi÷atasahasràõi bhagavato dar÷anàya saünipatitàni | tatropapàduko bhikùuþ pràdurbhåtaþ | tena bhagavàn sa÷ràvakasaüghas te ca devàsuragaruóakinnaramahoragà bhaktenopanimantritàþ | yàvad gaõóãde÷anàkàle sahacittotpàdàd divyàny àsanàny udàrapañàcchàditàni pràdurbhåtàni, divyàni ca bhakùyabhojyàni | tata upapàdukena bhagavàn divyenàhàreõa saütarpitaþ | te ca devàsuragaruóakinnaramahoragàþ samyag upasthitàþ | tato 'sya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvopapàdukena bhikùuõà idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta upapàdukena karmàõi kçtàni, yenopapàdukaþ saüvçttaþ? sahacittotpàdàc càsya yac cintayati, tat pràrthayate, tat sarvaü saüçdhyatãti | bhagavàn àha: upapàdukenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | upapàdukenaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_86.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | yàvad anyatarasmin gràmake 'raõyàyatane pa¤ca bhikùavo varùà upagatàþ tatraikena bhikùuõà caturõàü -------------------- Vaidya, p. 217 -------------------- bhikùåõàü vaiyàvçtyaü kçtam* | tair yujyamànair ghañamànair vyàyacchamànaiþ sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | pa¤camena pàdayor nipatya praõidhànaü kçtam*: yathaibhir màm àgamya arhatvaü sàkùàtkçtam*, anena me ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca pravrajitasya upakaraõavi÷eùair avaikalyaü syàd iti || kiü manyadhve bhikùavaþ yo 'sau tena kàlena tena samayena vaiyàvçtyaü kçtavàn*, ayaü sa upapàduka iti | bhikùava åcuþ: kiü karma kçtaü yenopapàdukaþ saüvçttaþ? bhagavàn àha: bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi (Speyer: viü÷atisahasràyuùi) prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi tathàgato 'rhan samyaksaübuddho vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tatrànyataraþ ÷reùñhã | tasya bhàryà prasavakàle duþkhavedanàbhibhåtà àrtasvarà kradanti | sa taü ÷abdaü ÷rutvà paraü saüvegam àpannaþ | sa ÷okàgàraü pravi÷ya kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ | tasya buddhir utpannà: yanv ahaü bhagavacchàsane pravrajya praõidhànaü kuryàm*, yena na kadàcid garbha÷ayyàü pratyanubhavàmãti | sa tenaiva saüvegena bhagavataþ kà÷yapasya pravacane pravrajitaþ | tena praõidhànaü kçtam*: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yatra yatra jàyeya, tatra tatropapàduko bhaveyam*, mà kadàcid garbha÷ayyàü pratyanubhaveyam iti || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena sàrthavàha àsãt*, ayaü sa upapàdukaþ | yat praõidhànaü kçtam*, tenopapàdukaþ saüvçttaþ | yat tatrànenendriyàõi paripàcitàni, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_87 ÷obhitaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ kapilavastuni viharati nyagrodhàràme | kapilavastuni anyatamaþ ÷àkya àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà -------------------- Vaidya, p. 218 -------------------- aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'tikrànto mànuùavarõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam* | tasya janmany anekàny adbhutàni pràdurbhåtàni, yaiþ kapilavastu nagaraü samantataþ ÷obhitam* | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya janmani kapilavastu nagaraü samantataþ ÷obhitam*, tasmàd asya bhavatu ÷obhita iti nàmeti | ÷obhito dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || sa yadà mahàn samvçttas tadà nyagrodhàràmaü gato bhagavato dar÷anàya | dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà ÷obhitena dàrakeõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotaàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta ÷obhitena karmàõi kçtàni, yenàbhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'tikrànto mànuùavarõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam*, janmani càsyànekàni adbhutàni pràdurbhåtàni, yaiþ kapilavastu nagaraü samantataþ ÷obhitam*? bhagavàn àha: ÷obhitenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ÷obhitenaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_87.1 || -------------------- Vaidya, p. 219 -------------------- bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe catvàriü÷advarùasahasràyuùi prajàyàü krakucchando nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa ÷obhàvatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | ÷obhena ràj¤à ke÷anakhaståpaþ pratiùñhàpitaþ | yàvat kasmiü÷cit parvaõi pratyupasthite goùñhikàþ ståpasamãpaü gatàþ | tais taü ståpaü dçùñvà pasàdajàtaiþ puùpàropaõaü kartum àrabdham* | tatraiko goùñhikaþ kathayati: ahaü na karomi, mama vibhavo nàstãti | sa tai÷ ca goùñhikamadhyàn niùkàsitaþ | tasya vipratisàro jàtaþ | tena vicitrapuùpasaügrahaü kçtvà tasminn eva ståpe puùpàropaõaü kçtam* || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena goùñhika àsãt, yena vipratisàrajàtena krakucchandasya ke÷anakhaståpe puùpàripaõaü kçtam*, ayam asau ÷obhitaþ | anyàny api hi bhikùavaþ ÷obhitena karmàõi kçtàny upacitàni | bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ ÷reùñhã | tena glànaþ pratyekabuddho dçùñaþ | tataþ prasàdajàtena pàdayor nipatya piõóakena pratipàditaþ pañena càcchàditaþ || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ÷reùñhã, ayaü ÷obhitaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati daridro 'bhåt kàùñhahàrakaþ | sa kàùñhànàm arthe parvatadarãü praviùñaþ | tena ståpo dçùñaþ | tatra ca ståpàïgaõe tçõàni jàtàni | tatas tena prasàdajàtena tçõàny utpàñya saümàrjanãü gçhãtvà ståpàïgaõaü ca saümçùñam* | tataþ pàdayor nipatya praõidhànaü kartum àrabdhaþ: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deydharmaparityàgena ca abhiråpaþ syàü dar÷anãyaþ prasàdikaþ, anàgatàü÷ ca buddhàn àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena kàùñhahàraka àsãt, ayam evàsau ÷obhitaþ | yad anena ståpàïgaõaü saümçùñam*, tena yatra yatra jàtas tatra tatràbhiråpo dar÷anãyaþ prasàdikaþ saüvçttaþ | tenaiva hetunedànãm àrhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_88 kapphiõaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü -------------------- Vaidya, p. 220 -------------------- sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | tena khalu samayena dakùiõàpathe kalpo nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | priyam ivaikaputrakaü ràjyaü pàlayati | so 'pareõa samayena devyà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà kapphiõa iti nàmadheyaü vyavasthàpitam* | kapphiõo dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yasminn eva divase kapphiõaþ kumàro jàtaþ, tasminn eva divase aùñàda÷ànàm amàtyasahasràõàü putrà jàtàþ, sarve mahànagnàþ | teùàü pratiråpàõi nàmàni vyavasthàpitàni || yad ràjà kalpaþ kàladharmeõa saüyuktaþ, tasyàtyayàt kapphiõaþ kumàro ràjye pratiùñhitaþ | tàni càùñàda÷àmàtyaputrasahasràõi sarvàõy amàtyatve niyuktàni | athàpareõa samayena ràjà mahàkapphiõo 'ùñàda÷àmàtyasahasraparivçto mçgavadhàya nirgataþ | purastàt pçùñhata÷ ca sarvabalaugham avalokyàmàtyàn àmantrayate: asti bhavantaþ kasyacid evaüråpo balaughaþ tadyathà mamaivaitarhãti? tataþ priyavàdibhir amàtyair abhihitam*: deva nànyasya kasyacid iti | atha madhyade÷àd vaõijo dakùiõàpathaü gatàþ | tai ràj¤o mahàkapphiõasya pràbhçtam upanãtam* | ràj¤à uktàþ: bho vaõijaþ, kas tatra ràjeti | vaõijaþ kathayanti: deva kecid de÷à gaõàdhãnàþ kecid ràjàdhãnà iti | yàvad ràj¤à mahàkapphiõena ÷ràvastyàdiùu ùañsu mahànagareùu dåtasaüpreùaõaü kçtam* | yady utthità bhavatha nopaveùñavyam*, ÷ãghram àgantavyam*, anyathà va uttamena daõóena samanu÷àsiùyàmãti | etad vacanam upa÷rutya ùaõmahànagaravàsino ràjàno bhãtàs trastàþ saüvignà àhçùñaromakåpàþ saügamya samàgamya ekasamåhena ÷ràvastãm anupràptàþ | tato bhagavatsakà÷aü gatàþ | taiþ sa vçttànto bhagavato vistareõa niveditaþ | bhagavatà te samà÷vàsitàþ, uktà÷ ca: sa dåto matsakà÷am ànetavya iti | tatas tair dåtasya niveditam* | asty asmàkaü ràjàdhiràja, taü tàvat pa÷yeti || tato bhagavatà dåtàgamanam avetya jetavanaü catåratnamayam nirmitaü devànàm iva sudar÷anaü nagaram* | atra catvàro mahàràjàno dauvàrikàþ sthàpitàþ, airàvatasadç÷à hastinaþ, bàlàhakasadç÷à a÷vàþ, nandãghoùasadç÷à rathàþ, vyàóayakùsadç÷à manuùyàþ | svayaü ca bhagavatà cakravartiveùo nirmitaþ, saptatàlodgataü ca simþàsanaü yatra bhagavàn niùaõõàþ | tato dåtas tathàvidhàü ÷obhàü dçùñvà paraü vismayam àpannaþ | tato bhagavatà lekhaü lekhayitvà sa dåto 'bhihitaþ: kapphiõo madvacanàd vaktavyaþ: lekhavàcanasamakàlam eva yady utthito bhavasi, nopaveùñavyam*, ÷ãghram àgantavyam* | -------------------- Vaidya, p. 221 -------------------- athavà nàgacchasi, aham eva mahatà balaughena sàrdham àgamiùyàmãti | tato dåtena gatvà ràj¤o mahàkapphiõasya lekhaü vàcikaü ca yat saüdiùñaü tat sarvaü niveditam* || tataþ kapphiõo ràjà aùñàda÷àmàtyagaõasahasraparivçto 'nupårveõa ca¤cåryamàõaþ ÷ràvastãm anupràptaþ | pràtisãmà÷ ca ràjàno ràjànaü mahàkapphiõaü pratyudgatàþ | tair mahàsatkàreõa nagaraü prave÷itaþ | màrga÷ramaü prativinodya bhagavato niveditavantaþ | tato bhagavatà tasyàgamanam avetya jetavanaü catåratnamayaü nirmitaü devànàm iva sudar÷anaü nagaram* | yatra catvàro mahàràjàno dauvàrikàþ sthàpitàþ | airàvatasadç÷à hastinaþ, bàlàhakasadç÷à a÷vàþ, nandãghoùasadç÷à rathàþ, vyàóayakùasadç÷à manuùyàþ | svayaü ca bhagavatà cakravartiveùo nirmitaþ | saptatàlodgataü ca siühàsanaü sarvaü tathaiva nirmitam* | tato ràjà mahàkapphiõo jetavanaü praviùñaþ | sahadar÷anàd asya yo råpo råpamadaþ, ai÷varye ai÷varyamadaþ, sa prativigataþ | baladarpo 'dyàpi pratibàdhata eva | tato bhagavatà laukikaü cittam utpàditam*: aho bata ÷akro devendra aindraü dhanur àdàya àgacchatv iti | sahacittotpàdàd bhagavataþ ÷akro devendraþ sàrathiveùeõa aindraü dhanur upanàmayati | bhagavatà mahàkapphiõasyopanàmitam* | tac ca ràjà mahàkapphiõa utkraùñum api na ÷aknoti, kutaþ punar àropayiùyati | tato bhagavatà saptàyobheryo nirmittàþ | svayaü ca tad dhanur ardhacandràkàreõàropya ÷araþ kùiptaþ, yena tàþ saptàyobherya÷ chidrãkçtàþ | tataþ ÷abdaü nirgataþ: àrabhadhvaü niùkràmata yujyadhvaü buddha÷àsane | dhunãta mçtyunaþ sainyaü naóàgàram iva ku¤jaraþ || AVø_88.1 || yo hy asmin dharmavinaye apramatta÷ cariùyati | prahàya jàtisaüsàraü duþkhasyàntaü kariùyati || AVø_88.2 || iti sa ca ÷abdo yàvad akaniùñhàn devàn gataþ | tato ràj¤aþ kapphiõasya yo 'bhåd balamadaþ, sa prativigataþ | tasya buddhir utpannà: kim idam iti | tato bhagavàn ràj¤o mahàkapphiõasya cittaprakàram upalakùya ràjaveùam antardhàpya idaü såtram àradbhavàn*: da÷abalasamanvàgato bhikùavas tathàgato 'han samyaksaübuddha÷ catur vai÷àradyavi÷àrada udàram àrùabhaü sthànaü pratijànãte, brahmacaryaü pravartayati, parùadi samyaksiühanàdaü nadati: yadutàsmin satãdaü bhavati, asyotpàdàd idam utpadyate | yaduta avidyàpratyayàþ saüskàràþ | saüskàrapratyayaü vij¤ànam* | vij¤ànapratyayaü nàmaråpam* | nàmaråpapratyayaü ùaóàyatanam* | ùaóayatanapratyayaþ spar÷aþ | spar÷apratyayà vedanà | vedanàpratyayà tçùõà | tçùõàpratyayam upàdànam* | upàdànapratyayo bhavaþ | bhavapratyayà jàtiþ | jàtipratyayà jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsàþ saübhavanti | evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya samudayo bhavati | yaduta asminn asatãdaü na bhavati, asya nirodhàd idaü nirudhyate | yaduta avidyànirodhàt saüskàranirodhaþ -------------------- Vaidya, p. 222 -------------------- | saüskàranirodhàd vij¤ànanirodhaþ | vij¤ànanirodhàn nàmaråpanirodhaþ | nàmaråpanirodhàt ùaóàyatananirodhaþ | ùaóàyatananirodhàt spar÷anirodhaþ | spar÷anirodhàd vedanànirodhaþ | vedanànirodhàt tçùõànirodhaþ | tçùõànirodhàd upàdànanirodhaþ | upàdànanirodhàd bhavanirodhaþ | bhavanirodhàj jàtinirodhaþ | jàtinirodhàj jaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsà nirudhyante | evam asya kevalasya mahato duþkhaskandhasya nirodho bhavati | svàkhyàto me bhikùavo dharmaþ, uttàno vivçta÷ chinnaplotiko yàvad devamanuùyebhyaþ samyaksuprakà÷itaþ | evaü svàkhyàte me dharme uttàne vivçte chinnaplotike yàvad devamanuùyebhyaþ samyaksuprakà÷ite yàvad alam eva bhikùavaþ ÷raddhàpravrajitena kulaputreõa alaü yogàya alam apramàdàya, alaü ÷àstuþ ÷àsane yogam àpattum*, kàmaü tvaksnàyvasthy avatiùñhatàm*, pari÷uùyatu ÷arãràn màüsa÷oõitam* | atha ca punar yat tadàrabdhavãryeõa pràptavyaü sthàmavatà vãryavatà utsàhinà dçóhaparàkrameõànikùiptadhureõa ku÷aleùu dharmeùu, tadvahanànupràptà na vãryasya sraüsanaü bhaviùyati | tat kasya hetoþ? duþkhaü hi kusãdo viharati vyavakãrõa, pàpakair aku÷alair dharmaiþ sàükle÷ikaiþ paunarbhavikaiþ sajvarair duþkhavipàkaiþ àyatyàü jàtijaràmaraõãyaiþ mahata÷ càrthasya parihàõir bhavati | àrabdhavãryas tu sukhaü viharaty avakãrõaþ pàpakair aku÷alair dharmaiþ sàükle÷ikaiþ paunarbhavikaiþ sajvarair duþkhavipàkaiþ àyatyàü jàtijaràmaraõãyaiþ | mahata÷ càrthasya pàripårir bhavati | maõóayeyam idaü pravacanaü yaduta ÷àstà ca saümukhãbhåtaþ | dharma÷ ca de÷yata aupa÷amikaþ pàrinirvàõikaþ saübodhigàmã sugatapraveditaþ | tasmàt tarhi bhikùava àtmàrthaü ca samanupa÷yadbhiþ paràrthaü cobhayàrthaü ca, idaü pratisaü÷ikùitavyam: kaccin naþ pravrajyà amoghà bhaviùyati, saphalà sukhodayà sukhavipàkà | yeùàü ca paribhokùyàmahe cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràn*, teùàü ca te kàràþ kçtàþ kaccid atyarthamahàphalà bhaviùyanti, mahànu÷aüsà mahàdyutayo mahàvaistàràþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || asmin khalu dharmaparyàye bhàùyamàõe ràj¤à mahàkapphiõena aùñàda÷àmàtyagaõasahasraparivàreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta kapphiõena karmàõi kçtàni, yenàbhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdiko 'ùñàda÷àmàtyagaõasahasraparivàro mahànagnabalaþ, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: kapphiõenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | -------------------- Vaidya, p. 223 -------------------- kapphiõena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_88.3 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany ekanavate kalpe vipa÷yã nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa bandhumatãü ràjadhànãm upani÷ritya viharati bandhumatãyake dàve | yàvad anyatamena sàrthavàhena mahàsamudràt prabhåtàni ratnàny ànãtàni | vipa÷yã samyaksaübuddhaþ sa÷ràvakasaüghas traimàsyaü bhaktenopanimantritaþ | vihàraü ca kàrayitvà càturdi÷àya bhikùusaüghàya bhikùusaüghàya niryàtitavàn* || kiü manyadhve bhikùavaþ yo 'sau sàrthavàhaþ, eùa evàsau kapphiõo ràjà tena kàlena tena samayena | yad anena vipa÷yã samyaksaübuddhàþ sa÷ràvakasaüghas traimàsyaü svàntargçhe bhaktenopanimantritaþ, vihàraü ca kàrayitvà càturdi÷àya bhikùusaüghàya niryàtitaþ ### {tenedànãm abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ saüvçttaþ} ### aparàõy api bhikùavaþ kapphiõena karmàõi kçtàny upacitàni | bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü mahànagaryàü brahmadatto nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | dhàrmiko dharmaràjo dharmeõa ràjyaü kàrayati | so 'pareõa samayena saüpràpte vasantakàlasamaye, saüpuùpiteùu pàdapeùu, haüsakrau¤camayåra÷uka÷àrikàkokilajãva¤jãvakanirghoùite vanaùaõóe aùñàda÷àmàtyagaõasahasraparivçta udyànaü nirgataþ | tena tatrodyàne glànaþ pratyekabuddhaþ dçùñaþ | sa tena sàüpreyabhojanena traimàsyam upasthitaþ | parinirvçtasya ca ÷arãraståpaü kàrayitvà amàtyagaõasahàyena tailàbhiùeko dattaþ | tena saparivàro mahànagnabalàdhànena saüvçttaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajite babhåva | tatrànenendriyaparipàkaþ kçtaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 224 -------------------- ******************************************************* AVø_89 bhadrikaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme || yadà bhagavàn ùaóvarùàbhisaübuddho dvàda÷avarùanirgataþ kapilavastu anupràptaþ, tadà droõodanàmçtodanapramukhair anekaiþ ÷àkyasahasraiþ satyadar÷anaü kçtaü sthàpayitvà ràjànaü ÷uddhodanam* | tato ràjà ÷uddhodanas tàü putra÷obhàü dçùñvà paraü vismayam àpannaþ | tasya buddhir utpannà: yadi me putro na pravrajito 'bhaviùyat*, so 'yam abhaviùyad ràjà cakravartã caturantavijetà dhàrmiko dharmaràjaþ | sa etarhi jañilapravrajitaparivàro na ÷obhate | yanv ahaü ÷àkyakulebhya ekaikaü pravràjayeyam iti | tato ràj¤à ÷uddhodanena nagare ghaõñàvaghoùaõaü kàritam*: sarva÷àkyaiþ saünipattavyam iti | tataþ sarva÷àkyeùu saünipatiteùu ràjà ÷uddhodanaþ kathayati: ÷çõvantu bhavantaþ ÷àkyàþ | yadi sarvàrthasiddhaþ kumàro na pravrajito 'bhaviùyat*, yad yuùmàbhir evopasthànaü kçtam abhaviùyat* | tad idànãm asya pravrajitasya ekaikena kulapuruùeõa ÷àkyenopasthàyakena pravrajitavyam iti | tato bhadrikàniruddharevatadevadattaprabhçtãni pacca kumàra÷atàni pravrajitàni | teùàm upàlir nàma kalpaka upasthàyakaþ tàn pravrajitàn dçùñvà roditum àrabdhaþ | tataþ ÷àkyaiþ pçùñaþ: kimartham upàle rudyata iti | sa karuõadãnavilambitair akùarair uvàca: yåyaü pravrajitàþ | ko mamedànãü bhahtàcchàdanena paripàlanaü kariùyatãti | tataþ ÷àkyà åcuþ: tena hi upàle, pañakaü prasàrayeti | tena pañakaþ prasàritaþ | tataþ ÷àkyaiþ ÷arãràvalagnànàü hàràrdhahàramaõimukhtàvaióåryakeyåràïgulãyakànàü mahàn rà÷iþ kçtaþ | tata upàleþ kalpakasya tàn dçùñvà vicitraü càlaükàram abhivãkùya yoni÷o manasikàra utpannaþ: ime tàvac chàkyàþ kularåpayuvanavanto 'ntaþpuràõi imaü càlaükàraü kheñavad utsçjya pravrajitàþ | kim utàham alpavibhavaþ imam alaükàraü gçhaü neùyàmi? alam anena | yanv aham etàn anupravrajeyam iti | athopàliþ kalpako yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ, upasaükramya bhagavataþ pàdayor nipatya bhagavantam idam avocat*: yadi bhagavan màdç÷ànàü pravrajyà asti, labheyàhaü svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam*, careyam aham bhagavato 'ntike brahmacaryam iti | tato bhagavatà ehibhikùukayà pravràjitaþ || tato bhadrikapramukhàni pa¤ca ÷àkya÷atàni bhikùunepathyadhàrãõi (Speyer: bhikùuveùadhàrãõi) buddhapramukhasya bhikùusaüghasya praõàmaü kart£ü pravçttàni | te upàliü j¤àtvà kularåpavibhavànvitatvàn necchanty upàleþ -------------------- Vaidya, p. 225 -------------------- praõàmaü kartum* | tatra bhagavàn àyuùmantaü bhadrikam àmantrayate: bhadrika kartavyo 'sya praõàmaþ, yasmàd idaü màmakaü ÷àsanaü na kularåpayauvanai÷varyacàturvarõyavi÷uddhim apekùata iti | tato målanikçttà iva drumà bhadrikapramukhàni pa¤ca ÷àkya÷atàni dharmatàm avalambya pàdayor nipatitàni | teùàm pàdavandanasamakàlam eveyaü mahàpçthivã ùaóvikàraü prakampità | tatràyuùmatà bhadrikeõa yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | sa ca mahàtmà hãnadãnànukampã | so 'pareõa samayena pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü gocaràya prasthitaþ | yàvad anyataracaõóàlakañhinaü piõóàya praviùñaþ | tena khalu samayena ràjà prasenajit kau÷ala ekapuõóarãkaü hastinàgam abhiruhya dãrgheõa càràyaõena sàrathinà bhagavato dar÷anàya saüprasthitaþ | dadar÷a ràjà prasenajit kau÷alo bhadrikaü ÷àntendriyaü ÷àntamànasam*, parameõa ca cittadamavyupa÷amanasamanvàgataü pàüsukålapràvçtaü låhaü piõóapàtaü gçhãtvà tasmàc caõóàlakañhinàn nirgacchantam* | dçùñvà ca punar dãrghaü càràyaõaü sàrathim àmantrayate: syàd ayaü càràyaõa bhadriko bhikùuþ? evaü yathà vadasi | iti ÷rutvà ràjà prasenajit kau÷alaþ saümoham àpannaþ, pçthivyàü mårcchitaþ patitaþ | tato jalapariùekapratyàgatapràõacetaso labdhamànasa÷ càràyaõena sàrathinotthàpitaþ || tato ràjà bhagavatsakà÷am upasaükramya bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà bhagavantam uvàca: bhagavan, adbhutaü me dçùñam* | asau bhadrikaþ ÷àkyaràjaþ pàüsukålapràvçto låhaü piõóapàtaü gçhãtvà devamanuùyàvarjanakareõàtipra÷ànteneryàpathena piõóapàtam àdàya caõóàlakañhinàn nirgataþ | tasya mamaitad abhavat*: à÷carya yàvat suvinãtaü bhagavacchàsanam*, yatra nàma evaüvidhàþ kumàràþ sukhaidhità evaüvinãtapracàràþ saüvçttà iti | bhagavàn àha: aparam api mahàràja bhadrikasyà÷caryaü ÷çõu | ayaü mahàràja bhadriko 'raõyagato và vçkùamålagato và ÷ånyàgàragato và trir udànayati: aho bata saukhyam* | yad aham apravrajitaþ san ràjakulamadhyagato 'màtyanaigamajànapadasusaürakùitaþ pràkàraparikhàdvàraståpàbhinigåóhaþ pari÷aïkitahçdayaþ saüvignaþ samantataþ÷aïkã nidràü nàsàdayàmi | so 'ham etarhi nirapekùaþ kàye jãvite ca sukhaü yatratatrastho viharàmãti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta bhadrikeõa pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàni, yenàbhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdika àóhye ràjakule pratyàjàtaþ | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: bhadrikeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | bhadrikeõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? -------------------- Vaidya, p. 226 -------------------- na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi api kalpa÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_89.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ koññamallakaþ kùutkùàmaparigata÷arãraþ ita÷ càmuta÷ cànvàhiõóate | yàvad anyatarà dàrikà påpalikà àdàya gacchati | tatas tena koññamallakena sà dàrikà påpalikànàm arthe abhibhåtà | tato balàd ekàm påpalikàm àdàya itas tataþ (Speyer: tataþ) palàyitum àrabdhaþ | sà càsya dàrikà pçùñhataþ samanubaddhaiva | tato 'sau koññamallakaþ sahasà nadãcàrikàm uttãrõaþ | asati buddhànàm utpàde pratyekabuddhà loka utpadyante hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | tadà anyataraþ pratyekabuddhas tasya koññamallakasyàgrataþ sthitaþ | tataþ koññamallasya taü pratyekabuddhaü ÷ànteryàpathaü dçùñvà mahàn prasàdo jàtaþ | tena svaü vyasanam agaõayya pratyekabuddhàya påpalikà pratipàdità | tasya vipraharùasaüjananàrthaü vitatapakùa iva haüsaràjo gaganatalam abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhaþ | tataþ koññamallakas tad atyadbhutaü devamanuùyàvarjanakaraü pràtihàryaü dçùñvà målanikçttà iva drumaþ pàdayor nipatya praõidhànaü kartum àrabdhaþ: yan me siddhavrato dakùiõãyaþ påpalikayà pratipàditaþ, anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yatra yatra jàyeya, tatra tatroccakulãnaþ syàm*, evaüvidhànàü ca dharmàõàü làbhã syàm*, prativi÷iùñataraü càtaþ ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena koññamallakaþ, ayam asau bhadrikaþ | yat tena pratyekabuddhaþ pålikayà pratipàditaþ, tasya karmaõo vipàkenàóhye ÷àkye pratyàgataþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva | tatrànena da÷a varùasahasràõi brahmacaryàvàsaþ pratipàlitaþ | tenedànãm àrhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 227 -------------------- ******************************************************* AVø_90 ràùñrapàlaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ sthålakoùñham upani÷ritya viharati sthålakoùñhakãye vanaùaõóe | tena khalu samayena sthålakoùñhake kauravyo nàma ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam akhilam akaõñakam* | ekaputram iva ràjyaü pàlayati | tasya bhràtçputro ràùñrapàlo nàmnà abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya vinayakàlam avekùya bhagavàn pårvàhõe nivàsya pàtracãvaram àdàya bhikùugaõaparivçto bhikùusaüghapuraskçtaþ sthålakoùñhakaü piõóàya praviùñaþ | dadar÷a ràùñrapàlo buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya bhagavato 'ntike cittaü prasannam* | sa prasàdajàto bhagavataþ pàdayor nipatya pravrajyàü yàcate | tatas taü bhagavàn àha: vatsa anuj¤àto 'si màtàpitçbhyàm iti? ràùñrapàlaþ kathayati: no bhadanteti | bhagavàn àha: na hi vatsa tathàgatà và tathàgata÷ràvakà và anuj¤àtaü màtàpitçbhyàü pravràjayanti, upasaüpàdayanti ceti || tato ràùñrapàlo màtàpitroþ sakà÷am upasaükràntaþ | upasaükramya buddhasya varõaü bhàùate: dçùño mayà bhagavठchàkyamuniþ samyaksaübuddhaþ | sphãtaü cakravartiràjyam apahàya pravrajitaþ ùaùñiü càntaþpurasahasràõi | muõóaþ saüghàñipravçtto 'sminn eva sthålakoùñhake piõóapàtam añati | tad arhato yuvàü màm anuj¤àtum*: yad ahaü taü bhagavantaü pravrajitam anupravrajeyam iti | tato 'sya màtàpitarau nànujànãtaþ | tatas tenaiko bhaktacchedaþ kçtaþ | dvau trayo và yàvac chaó bhaktacchedàþ kçtàþ || atha ràùñrapàlasya màtàpitarau yena ràùñrapàlo gçhapatiputras tenopasaükràntau | upasaükramya ràùñrapàlaü gçhapatiputram idam avocatàm*: yat khalu tàta ràùñrapàla jànãyàþ: tvaü hi sukumàraþ sukhaiùã | na tvaü jànako duþkhasya | duùkaraü brahmacaryam*, duùkaraü pràvivekyam*, durabhiramam ekatvam*, durabhisaübodhàny araõyavanaprasthàni, pràntàni ÷ayanàsanàny adhyàvastum* | ihaiva tvaü tàta ràùñrapàla niùadya kàmàü÷ ca paribhuïkùva, dànàni ca dehi, puõyàni ca kuru | evam ukte ràùñrapàlo gçhapatiputras tåùõãm* || -------------------- Vaidya, p. 228 -------------------- atha ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya màtàpitarau j¤àtãn udyojayataþ: aïga tàvaj j¤àtayaþ tàtaü ràùñrapàlam utthàpayata | atha ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya j¤àtayo yena ràùñrapàlo gçhapatiputras tenopasaükràntàþ | upasaükramya ràùñrapàlaü gçhapatiputram evam avocan: yat khalu tàta ràùñrapàla jànãyàþ: tvaü hi sukumàraþ sukhaiùã | na tvaü jànako duþkhasya | duùkaraü brahmacaryam, duùkaraü pràvivekyaü, durabhiramam ekatvam, durabhisaübodhàny araõyavanaprasthàni, pràntàni ÷ayanàsanàny adhyàvastum* | ihaiva tvaü tàta ràùñrapàla niùadya kàmàü÷ ca paribhuïkùva, dànàni ca dehi, puõyàni ca kuru | evam ukte ràùñrapàlo gçhapatiputras tåùõãm* || atha ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya màtàpitarau ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya vayasyakàn udyojayataþ: aïga tàvat kumàràþ, tàtaü ràùñrapàlam utthàpayata | atha ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya vayasyakà yena ràùñrapàlo gçhapatiputras tenopasaükràntàþ | upasaükramya ràùñrapàlaü gçhapatiputram idam avocan: yat khalu saumya ràùñrapàla jànãyàþ: tvaü hi sukumàraþ sukhaiùã | na tvaü jànako duþkhasya | duùkaraü brahmacaryam, duùkaraü pràvivekyaü, durabhiramam ekatvam, durabhisaübodhàny araõyavanaprasthàni, pràntàni ÷ayanàsanàny adhyàvastum* | ihaiva tvaü saumya ràùñrapàla niùadya kàmàü÷ ca paribhuïkùva, dànàni ca dehi, puõyàni ca kuru | evam ukte ràùñrapàlo gçhapatiputras tåùõãm* || atha ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya vayasyakà yena ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya màtàpitarau tenopasaükràntàþ | upasaükramya ràùñrapàlasya gçhapatiputrasya màtàpitaràv idam avocan*: amba tàta, anujànãtaü saumya ràùñrapàlaü pravrajituü samyag eva ÷raddhayà agaràd anagàrikàm*, kiü mçtena kariùyatha? sacet tàtaþ pravrajyàyàm abhiraüsyate, jãvantam enaü drakùyadhve | sacen nàbhiramate, kà anyà putrasya gatir anyatra màtàpitaràv eva | evam àvàü kumàrakàþ tàtaü ràùñrapàlam anujànãyàvaþ | sacet pravrajyopadar÷iùya{ty àtmànam*} || atha ràùñrapàlo gçhapatiputro 'nupårveõa kàyasya sthàmaü ca balaü ca saüjanayya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavatpàdau ÷irasà vanditvaikànte 'sthàt* | ekànte sthito ràùñrapàlo gçhapatiputro bhagavantam idam avocat*: anuj¤àto 'smi bhagavan màtàpitçbhyàm* | labheyàhaü svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | careyam ahaü bhagavato 'ntike brahmacaryam* | labdhavàn ràùñrapàlo gçhapatiputraþ svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | sa evaü pravrajitaþ sann idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo -------------------- Vaidya, p. 229 -------------------- vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùo 'gro me bhikùavo bhikùåõàü mama ÷ràvakàõàü {àraõyakànàü }yaduta ràùñrapàlo bhiksur iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta ràùñrapàlena karmàõi kçtàni, yenàóhye ràjakule pratyàjata iti | abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: ràùñrapàlenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | ràùñrapàlena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_90.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani videharàjaþ saparivàraþ paracakravitràsito 'ñavãm anupràptaþ | sa madhyàhne tãkùõasåryara÷miparitàpitaþ sabalaugha ita÷ càmuta÷ ca paribhramati, màrgaü ca nàsàdayati | asati ca buddhànàm utpàde pratyekabuddhà loka utpadyante hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | yàvad anyataraþ pratyekabuddhas tasmin kàntàramàrge prativasati | tena kàruõyam utpàdya tasya videharàjasya màrgo vyapadiùñaþ, pànãyahrada÷ ca dar÷itaþ, yena sa ràjà iùñena jãvitenàcchàditaþ | tato ràj¤à prasàdajàtena svanagaram ànãya traimàsyaü sarvopakaraõair upasthitaþ | parinirvçtasya càsya ÷arãraståpaü kàrayàmàsa | praõidhànaü ca kçtavàn: aham apy evaüvidhànàü guõànàü labhã syàm*, prativi÷iùñataraü ca ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ràjà babhåva, ayaü sa ràùñrapàlaþ | aparàõy api ràùñrapàlena karmàõi kçtàny upacitàni | asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tena khalu samayena vàràõasyàü nagaryàü kçkã ràjà ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | dhàrmiko dharmaràjo dharmeõa ràjyaü kàrayati | tasya kanãyàn putra çùipatanaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc -------------------- Vaidya, p. 230 -------------------- càsya bhagavato 'ntike cittam abhiprasannam* | prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tato 'sya bhagavatà kà÷yapena dharmo de÷itaþ | tena prasàdajàtena bhagavàn kà÷yapaþ saparivàra upasthitaþ | ÷araõagamana÷ikùàpadàni gçhãtàni | parinirvçtasya ca ståpe kanãyठchatram àropitavàn* | kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau ràjaputraþ, ayam evàsau ràùñrapàlas tena kàlena tena samayena | aparàõy api ràùñrapàlena karmàõi kçtàny upacitàni | bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü mahànagaryàm anyatamo måliko bràhmaõaþ | sa målànàm arthe 'nyatamaü parvatam abhiråóhaþ | tena tatra paryañatà vanànte glànaþ pratyekabuddho dçùñaþ | tatas tena prasàdajàtena tasyopasthànaü kçtam* | yadà glànyàd vyutthitaþ, tadà piõóakena pratipàdya praõidhànaü kçtam*: aham apy evaüvidhànàü {guõànàü} labhã syàm*, prativi÷iùñataraü càtaþ ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena måliko bràhmaõaþ, ayam evàsau ràùñrapàlaþ | tasya karmaõo vipàkena saüsàre na kadàcid duþkham anubhåtavàn* | idànãm apy àóhye ràjakule pratyàjàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | tenaiva hetunàrhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 231 -------------------- da÷amo vargaþ | tasyoddànam*: subhåtiþ sthavira÷ càpi hasta leku¤cikas tathà | saüsàro guptika÷ càpi viråpo gaïgikena ca | dãrghanakhaþ saügãti÷ ca vargo bhavati samudditaþ || ******************************************************* AVø_91 subhåtiþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | yadà bhagavatà anuttaràü samyaksaübodhim abhisaübudhya ÷ràvakà niyuktàs teùu janapadeùu vineyajanànugrahàrtham*, tadà ye 'dhyàyinas te sumerupariùaõóàyàü dhyànaparà sthitàþ | yàvat suparõipakùiràjena mahàsamudràn nàgapotalaka uddhçtaþ | sa taü sumerupariùaõóàyàm àropya bhakùayitum àrabdhaþ | tato nàgapotalako jãvitàd vyaparopyamàõo mahà÷ràvakàõàm antike cittam abhiprasàdya kàlagataþ || sa kàlaü kçtvà ÷ràvastyàü bhåtir nàma bràhmaõaþ, tasyàgramahiùyàþ kukùàv upapannaþ | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya pità bhåtiþ, tasmàd bhavatu dàrakasya subhåtir iti nàmeti | subhåtir dàraka unnãto vardhito mahàn samvçttaþ | sa pårveõa hetubalàdhànena atãva roùaõaþ krodhaparyavasthànabahulo màtàpitçbhyàm àtharvaõàd vinivartya çùiùu pravràjitaþ | sa ca tatra dhyànaparaþ saüyato 'nyatarad vanaùaõóam upani÷ritya viharati | tatra ca vanaùaõóe devatà prativasati dçùñasatyà | tasyàþ kàruõyam utpannam*: ayaü kulaputraþ krodhaparyavasthànabahalo vi÷eùaü nàdhigacchati | yanv aham enaü bhagavaddar÷ane niyojayeyam iti | tatas tayà devatayà subhåteþ purastàd buddhasya varõo bhàùito dharmasya ca saüghasya ca | tataþ subhåter bhagavaddar÷anahetor abhilàùa utpannaþ | tato devatayà çddhyanubhàvàd (Speyer: çddhyànubhàvàd) bhagavatsakà÷am upanãtaþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc càsya yo 'bhåt satveùv -------------------- Vaidya, p. 232 -------------------- àghàtaþ, sa prativigataþ | tataþ prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà subhåtinà kulaputreõa viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena maitrãbhàvanayà cittaü damayitvà sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || tatra àyuùmàn subhåtiþ samanvàhartuü pravçttaþ: kuto 'haü cyutaþ, kutropapannaþ kena karmaõeti | pa÷yati: pa¤ca jàti÷atàni nàgebhya÷ cyuto nàgeùv evopapannaþ | tasya buddhir utpannà: mayà atãva evaüvidho dveùapratyayopasaübhàraþ kçtaþ, yenàhaü pa¤ca janma÷atàni nàgeùåpapannaþ | tenaiva hetunà mahadvyasanam anubhåtavàn* | idànãü punas tathà kariùyàmi yat pareùàm antike dveùopasaübhàro notpatsyate | yena samanvàgataþ kàyasya bhedàd apàyaü durgatiü vinipàtaü narakeùåpapadyate | so 'raõyapratipadaü samàdàya vartate | yadà saüghe và gràme và de÷e và janapade và bhikùàhetor vihartukàmo bhavati, tadà pårvataraü gocaram avalokayati: mà màü ka÷cit kàraõena dçùñvà cittaü pradåùayiùyati, antataþ kuntapipãlakà apãti | sa tànãryàpathena pra÷ritenàbhiramayati | tena teùàü satvànàü cittaprasàdo bhavati | evaüvidhàü so 'rhatvapràpto 'py apatrapàm anubhavatãti | tata àyuùmataþ subhåter buddhir utpannà: yanv aham idànãü mahàjanànugrahàrthaü kuryàm iti | tatas tena çddhyà pa¤ca suparõi÷atàni nirmitàni, yàni dçùñvà nàgà bhãtàs trastà saüvignà ita÷ càmuta÷ ca saübhràntàþ | tataþ subhåtinà çddhibalena punaþ paritràtàþ | tatas teùàü prasannacittànàü maitrã vyapadiùñà | punar api mahàntaü nàgaråpam abhinirmàya pa¤ca garuóa÷atàny abhidrutàni | teùàm api bhãtànàü maitrã vyapadiùñà | evaü tena nàgànàü garuóànàü ca pa¤ca kula÷atàni vinãtàni | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùo 'gro me bhikùavo bhikùåõàü mama ÷ràvakàõàm araõàvihàriõàü yaduta subhåtiþ kulaputraþ || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta subhåtinà karmàõi kçtàni yenàraõàvihàriõàm agro nirdiùña iti | bhagavàn àha: subhåtinaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | subhåtinà karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, -------------------- Vaidya, p. 233 -------------------- na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_91.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tatràyaü pravrajito babhåva | tatrànena dànapradànàni dattàni, da÷avarùashasràõi brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ, praõidhànaü ca kçtam*: anenàhaü ku÷alamålena cittotpàdena deyadharmaparityàgena ca yo 'sau bhagavatà kà÷yapena uttaro nàma màõavo vyàkçtaþ: bhaviùyasi tvaü màõava varùa÷atàyuùi prajàyàü ÷àkyamunir nàma tathàgato 'rhan samyaksaübuddha iti, tasyàhaü ÷àsane pravrajya araõàvihàriõàm agraþ syàm iti || # # # kàni karmàõi kçtàni yena nàgeùåpapannaþ? aprahãõatvàt kle÷ànàm udbhràntatvàd indriyàõàm aparyantãkçtatvàt karmapathànàü ÷aikùà÷aikùabhikùuùu cittaü pradåùya à÷ãviùavàdena samudàcaritàþ, tena nàgeùåpapannaþ | yat tena dànapradànàni dattàni, brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam*, araõàvihàriõàü càgro nirdiùñaþ | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_92 sthaviraþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà, na prasåyate | yàvad bhåyas tayaiva sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ putro jàtaþ | sa prathamagarbho yathàvasthitaþ eva màtur udare | yàvat tasyàþ krama÷o da÷a -------------------- Vaidya, p. 234 -------------------- putrà jàtàþ | sa prathamagarbho màtur udarastha eva | yàvad asau gçhapatipatnã glànyapatità | sà upasthãyate målagaõóapatrapuùpaphalabhaiùajyena | na càsau vyàdhir upa÷amaü gacchati | yadà càsyà maraõàntikã vedanà pràdurbhåtà nacireõa kàlaü kariùyatãti, tadà tayà svàmã uktaþ: yat khalv àryaputra jànãyàþ mamàtra prathamagarbho 'vatiùñhate | yadàhaü mçtà bhavàmi, tadà dakùiõapàr÷vaü ÷astreõa ghàtayitvà tataþ prathamasthitaü dàrakam uddharethàþ | ity uktvà: sarve kùayàntà nicayàþ patanàntàþ samucchrayàþ | saüyogà viprayogàntà maraõàntaü hi jãvitam* || AVø_92.1 || ity uktvà kàladharmeõa saüyuktà || tasyàþ kàlagatàyà nãlapãtalohitàvadàtair vastraiþ ÷ibikàm (Speyer: ÷ivikàm) alaükçtya ÷ãtavanaü ÷ma÷ànaü nãtvà jãvako (Speyer: jãviko) vaidyaràja àhåtaþ | eùa ca ÷abdo ràjagçhe nagare samantato visçtaþ: evam amukastriyà iyanti varùàõi garbhaþ sthitaþ, tasyà÷ cànye da÷a putrà jàtàþ, na càsau prathamataram avasthito garbho nirgataþ | adya jãvako vaidyaràjaþ ÷astreõa mçtàyà udaraü ghàtayitvà taü prathamasthitaü dàrakam uddhariùyatãti | taü ÷abdaü ÷rutvà kutåhalàd bahåni pràõi÷atasahasràõi ÷ãtavana÷ma÷àne saünipatitàni | påraõaprabhçtaya÷ ca ùañ* ÷àstçpratij¤àþ | tatra bhagavàn àyuùmantam ànandam àmantrayate: gaccha ànanda, bhikùåõàü kathaya, bhagavàn ÷ma÷ànacàrikàü gantukàmaþ, yo 'dbhutàni draùñukàmaþ, sa àgacchatv iti | yàvad bhagavàn àj¤àtakauõóinyabàùpamahànàmàniruddha÷àriputramaudgalyàyanakà÷yapànandarevataprabhçtibhir mahà÷ràvakaiþ parivçtaþ ÷ãtavana÷ma÷ànaü gataþ | janakàyena ca bhagavantaü dçùñvà vivaraü kçtam* | tatra jãvakena tasyàþ striyà dakùiõaþ kukùiþ pàñitaþ | tataþ svayam eva nirgato valipalitacitàïgaþ parijãrõa÷arãràvayavaþ: pariõatendriyaþ kç÷o 'lpasthàmaþ | nirgatamàtra÷ ca taü janakàyam avalokya vàcaü ni÷càrayati sma: mà bhavanto guruùu gurusthànãyeùu màtàpitçùv àcàryopàdhyàyeùu kharàü vàcaü ni÷càrayata | mà haivaüvidhàm avasthàm anubhaviùyatha, yad aham àmà÷ayapakvà÷ayayor madhye ùaùñi varùàõy uùitaþ | ity uktvà tåùõãm avasthitaþ | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: tçpyata bhikùavaþ sarvabhavopapattibhyaþ, tçpyata sarvabhavopapattyupakaraõebhyaþ, yatra nàma caramabhavikasya satvasyeyam avasthà | tatra bhagavàüs taü dàrakam àmantrayate: sthavirako 'si dàrakaþ? sthavirako 'haü bhagavan* | sthavirako 'si dàraka? sthavirako 'smi sugata | sthaviraka iti saüj¤à jàtà | tato bhagavatà tadadhiùñhànà tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà saüvignair bahubhiþ satva÷atair mahàn vi÷eùo 'dhigataþ || sa ca da÷avarùàõi gçhàgàram adhyàsya saptativarùo bhagavacchàsane pravrajitaþ | gçdhrakåñe parvate pa¤caviü÷atyà bhikùubhiþ sàrdhaü varùà upagataþ | tatra saüghasthavireõa kriyàkàraü kàritaþ: na kenacit pçthagjanena pravàrayitavyam iti | trayàõàü màsànàm atyayàc caturviü÷atyà bhikùubhir arhatvaü pràptam* | sthavira ekaþ pçthagjana eva | tataþ saüghasthavireõa pravàraõàyàü vartamànàyàü subahu paribhàùya gaõamadhyàn niùkàsitaþ | sa ÷astram àdàya kuñiü pravi÷ya rudan bahuvidhaü paridevate | àha ca: -------------------- Vaidya, p. 235 -------------------- àdãptaü kànanaü sarvaü parvatà pi palãkçtà | athedaü pàpakaü cittam adyàpi na vimucyate || AVø_92.2 || ÷àntà girinadã÷abdàþ parãttasalilodakàþ | athedaü pàpakaü cittam adyàpi na vimucyate || AVø_92.3 || ete hy aõóajàþ pakùiõo viratà mandaghoùakàþ | athedaü pàpakaü cittam adyàpi na vimucyate || AVø_92.4 || pàõóupatraü vanaü hy etacchãçnapatro vanaspatiþ | athedaü pàpakaü cittam adyàpi na vimucyate || AVø_92.5 || ÷astram àràdhayiùyàmi ko nv artho jãvitena me | kathaü pçthagjano bhåtvà ÷àstàram upasaükrame || AVø_92.6 || iti atràntare nàsti kiücid buddhànàü bhagavatàm aj¤àtam adçùñam aviditam avij¤àtam* | dharmatà khalu buddhànàü bhagavatàü mahàkàruõikànàü lokànugrahapravçttànàm ekàrakùàõàm ÷amathavipa÷yanàvihàriõàü tridamathavastuku÷alànàü caturoghottãrõànàü caturçddhipàdacaraõatalasupratiùñhitànàü pa¤càïgaviprahãõànàü pa¤cagatisamatikràntànàü ùaóaïgasamanvàgatànàü ùañpàramitàparipårõànàü saptabodhyaïgakusumàóhyànàm aùñàïgamàrgade÷ikànàü navànupårvavihàrasamàpattiku÷alànàü da÷abalabalinàü da÷adiksamàpårõaya÷asàü da÷a÷atava÷avartiprativi÷iùñànàü trã ràtres trir divasasya buddhacakùuùà lokaü vyavalokya j¤ànadar÷anaü pravartate: ko hãyate ko vardhate kaþ kçcchrapràptaþ kaþ saükañapràptaþ kaþ saübàdhapràptaþ kaþ kçcchrasaükañasaübàdhapràptaþ, ko 'pàyanimnaþ ko 'pàyapravaõaþ ko 'pàyapràgbhàraþ | kam aham apàyàd uddhçtya svarge mokùe ca pratiùñhàpayeyam*, kasyànavaropitàni ku÷alamulàny avaropayeyam *{kasyàvaropitàni paripàcayeyam}*, kasya paripakvàni vimocayeyam* | àha ca: apy evàtikramed velàü sàgaro makaràlayaþ | na tu vaineyavatsànàü buddho velàm atikramet || AVø_92.7 || yàvad bhagavatà samanvàhçtyà copasaükramya tathàvidhà dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà sthavirakeõa idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || -------------------- Vaidya, p. 236 -------------------- tataþ sthaviro 'rhatvapràptaþ samanvàhartuü pravçttaþ: mamàpi ka÷cid vineya iti | pa÷yati pa¤camàtràõi vaõik÷atàni kàlikàvàtavitràsitàni apàyàd vyasanàbhimukhàni, mayà tasmàd bhayàt paritràtavyànãti | tena mama vineyà bhaviùyantãti | tataþ sthavireõa çddhyà gatvà tasmàd bhayàt paritràtàþ | tataþ prasàdajàtàþ sarva eva pravrajitàþ, manasikàra÷ caiùa dattaþ | taiþ sarvair eva yujyamànair ghañamànair vyàyacchamànaiþ sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | teùàü ca guõeùu na ka÷cit pratyakùaþ | ùaóvargikà avadhyàyituü pravçttàþ: mahallena bhåtvà pa¤ca sàrdhavihàriõàü (Speyer: sàrdhaüvihàriõàü) ÷atàni upasthàpitàni | ete 'py evam eva vinãtà bhaviùyantãti || tata àyuùmàn ànandaþ sabrahmacàrivatsalaþ parànugrahapravçtta àyuùmantaü sthavirakanàmàn udbhàvayitukàmo yenàyuùmàn sthaviranàmà tenopasaükràntaþ | upasaükramya àyuùmatà sthavireõa sthaviranàmnà bhikùuõà sàrdhaü saümukhaü saümodanãü saüra¤janãü vividhàü kathàü vyatisàrya ekànte niùaõõaþ | ekànte niùaõõa àyuùmàn ànandaþ sthaviraü sthavirakanàman idam avocat*: pçcchema vayam àyuùmantaü sthaviraü sthavirakanàmànaü kaücid eva prade÷am*, saced avakà÷aü kuryàþ pra÷nasya vyàkaraõàya | àyuùmann ànanda, ÷rutvà te vedayiùye | araõyagatenàyuùman sthavira bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena katame dharmà abhãkùõaü manasikartavyàþ? àha: araõyagatena àyuùmann ànanda bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena dvau dharmàv abhãkùõaü manasikartavyau: ÷amatha÷ ca vipa÷yanà ca | ÷amathaþ (Speyer: ÷amatha) sthavira àsevito bhàvito bahulãkçtaþ kam arthaü pratyanubhavati? vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà kam arthaü pratyanubhavati? ÷amatha àyuùmann ànanda àsevito bhàvito bahulãkçto vipa÷yanàm àgamya vimucyate | vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà ÷amatham àgamya vimucyate | ÷amathavipa÷yanàparibhàvitam àyuùmann ànanda ÷rutavataþ àrya÷ràvakasya cittaü dhàtu÷o vimucyate | tatra sthavira katame dhàtavaþ? ya÷ càyuùmann ànanda prahàõadhàtuþ, ya÷ ca viràgadhàtuþ, ya÷ ca nirodhadhàtuþ | kasya nu sthavira prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate? kasya viràgàd viràgadhàtur ity ucyate? kasya nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate? sarvasaüskàràõàm àyuùmann ànanda prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü viràgàd viràgadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate | athàyuùmàn ànandaþ sthavirasya sthavirakanàmno bhikùor bhàùitam abhinandyànumodya yena pa¤ca bhikùu÷atàni tenopasaükràntaþ | upasaükramya pa¤ca bhikùu÷atànãdam avocat*: araõyagatenàyuùmanto bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena katame dharmà abhãkùõaü manasikartavyàþ? araõyagatena àyuùmann ànanda bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena dvau dharmàv abhãkùõaü manasikartavyau: ÷amatha÷ ca vipa÷yanà ca | ÷amatha àyuùmanta àsevito bhàvito bahulãkçtaþ kam arthaü pratyanubhavati? vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà kam arthaü pratyanubhavati? ÷amatha àyuùmann ànanda àsevito bhàvito bahulãkçto vipa÷yanàm àgamya vimucyate | vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà ÷amatham àgamya vimucyate | ÷amathavipa÷yanàparibhàvitam àyuùmann ànanda ÷rutavataþ -------------------- Vaidya, p. 237 -------------------- àrya÷ràvakasya cittaü dhàtu÷o vimucyate | tatra àyuùmantaþ katame dhàtavaþ? ya÷ càyuùmann ànanda prahàõadhàtuþ, ya÷ ca viràgadhàtuþ, ya÷ ca nirodhadhàtuþ | kasya nu àyuùmantaþ prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate? kasya viràgàd viràgadhàtur ity ucyate? kasya nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate? sarvasaüskàràõàm àyuùmann ànanda prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü viràgàd viràgadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate || àyuùmàn ànandaþ pa¤cànàü bhikùu÷atànàü bhàùitam abhinandyànumodya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvaikànte 'sthàt* | ekàntasthita àyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat*: araõyagatena bhadanta bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena katame dharmà abhãkùõaü manasikartavyàþ? araõyagatenànanda bhikùuõà vçkùamålagatena ÷ånyàgàragatena dvau dharmàv abhãkùõaü manasikartavyau: ÷amatha÷ ca vipa÷yanà ca | ÷amatho bhadanta àsevito bhàvito bahulãkçtaþ kam arthaü pratyanubhavati? vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà kam arthaü pratyanubhavati? ÷amatha ànanda àsevito bhàvito bahulãkçto vipa÷yanàm àgamya vimucyate | vipa÷yanà àsevità bhàvità bahulãkçtà ÷amatham àgamya vimucyate | ÷amathavipa÷yanàparibhàvitànanda ÷rutavata àrya÷ràvakasya cittaü dhàtu÷o vimucyate | tatra bhadanta katame dhàtavaþ? ya÷ cànanda prahàõadhàtuþ, ya÷ ca viràgadhàtuþ, ya÷ ca nirodhadhàtuþ | kasya nu bhadanta prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate? kasya viràgàd viràgadhàtur ity ucyate? kasya nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate? bhagavàn àha: sarvasaüskàràõàm ànanda prahàõàt prahàõadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü viràgàd viràgadhàtur ity ucyate | sarvasaüskàràõàü nirodhàn nirodhadhàtur ity ucyate | à÷caryaü bhadanta, yàvac chàstuþ ÷ràvakàõàü ca arthenàrthaþ, padena padam*, vya¤janena vya¤janaü saüsyandate sameti yadutàgrapadaiþ | tat kasya hetoþ? ihàhaü bhadanta yena sthaviraþ sthavirakanàmà bhikùus tenopasaükràntaþ | upasaükramya sthaviraü sthavirakanàmànaü bhikùum etam evàrtham ebhiþ padair ebhir vya¤janaiþ pra÷naü pçùñavàn* | tena mama eùa evàrtha ebhiþ padair ebhir vya¤janaiþ pra÷naü pçùñena vyàkçtaþ, tadyathaitarhi bhagavatà | so 'ham àyuùmataþ sthavirasya sthaviranàmno bhikùor bhàùitam abhinandyànumodya yena pa¤ca bhikùu÷atàni tenopasaükràntaþ | upasaükramya pa¤ca bhikùu÷atàny etam evàrtham ebhiþ padair ebhir vya¤janaiþ pra÷naü pçùñavàn* | tair api mama eùa evàrtha ebhiþ padair ebhir vya¤janaiþ pra÷naü pçùñair vyàkçtaþ, tadyathaitarhi bhagavatà | tad idaü bhadanta à÷caryaü yàvac chàstuþ ÷ràvakàõàü ca arthenàrthaþ, padena padam*, vya¤janena vya¤janaü saüsyandate sameti yadutàgrapadaiþ || kaü punas tvam ànanda sthavirakaü bhikùuü saüjànãyàþ? sthavirako bhadanta bhikùur arhan kùãõà÷ravaþ kçtakçtyaþ kçtakaraõãyo 'pahçtabhàro 'nupràptasvakàrthaþ parikùãõabhavasaüyojanaþ samyagàj¤àsuvimuktacittaþ | tàny api bhikùu÷atàni sarvàõy arhanti kùãõàsravàõi kçtakçtyàni kçtakaraõãyàny apahçtabhàràõy anupràptasvakàrthaþ parikùãõabhavasaüyojanaþ samyagàj¤àsuvimuktacittàni || -------------------- Vaidya, p. 238 -------------------- yadà bhagavatà àyuùmatànandena sthavirakas te ca bhikùava udbhàvitàþ prakà÷ità÷ ca, tadà bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta sthavirakeõa karmàõi kçtàny upacitàni, yena ùaùñi varùàõi màtuþ kukùàv uùitaþ, kàni karmàõi kçtàni yena dhandhaþ saüvçttaþ paramadhandhaþ, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam*? bhagavàn àha: sthavirakeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | sthavirakeõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_92.8 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | tatrànyataraþ ÷reùñhãputraþ sthavirasakà÷e pravajitaþ | sa ca sthaviro 'rhan, sa ràgaviprahãõaþ | yàvat tatra de÷e parva pratyupasthitam* | tatas taruõabhikùuõà sthavira utthàpyate: uttiùñha gocaragràmaü gamiùyàva iti | sthavira àha: vatsa adyàpi prag eva, gaccha tàvat ku÷alapakùaü pratijàgçhãti | dvir api trir api taruõabhikùuõà sthavira utthàpyate: uttiùñha gocaragràmaü gamiùyàva iti | dvir api trir api sthavira àha: vatsa, adyàpi prag eva, gaccha tàvat ku÷alapakùaü pratijàgçhãti | tatas tena taruõabhikùuõà àhàragçddhreõa (Speyer: àhàragçdhreõa) kharaü vàkkarma ni÷càritam* | # # # # # # || # # # {mà svapihi gçhe ùaùñi varùasahasràõi}, tasya karmaõo vipàkena ùaùñi varùasahasràõi màtuþ kukùàv uùitaþ | yad abhåd dharmamàtsaryaü tena duþpraj¤aþ, kçcchreõendriyàõi paripàcitàni | yad anena tatra pañhitaü svàdhyàyitaü skandhakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü sthànàsthànakau÷alaü ca kçtam*, tena mama ÷àsane pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | tasmàt tarhi bhikùavo vàgdu÷caritaprahàõàya vyàyantavyam* | ete doùà na bhaviùyanti, ye sthavirakasya pçthagjanabhåtasya | eùa eva guõagaõo bhaviùyati yas tasyaivàrhatvaü pràptasya | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 239 -------------------- ******************************************************* AVø_93 hastakaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamaþ ÷reùñhã àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ prakçtijàtismara÷ ca | sa svakaü hastaü gçhãtvà àliïgate cumbati pariùvajati, vàcaü bhàùate: aho bata me hastakau sucireõa labdhau, aho bata me hastakau sucireõa labdhakàv iti | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü jàtamàtra eva hastàv àliïgate cumbati, tasmàd bhavatu dàrakasya hastaka iti nàmeti | hastako dàraka aùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà tatra de÷e kiücid bhavati bhayam*, tadà sa janakàyo bhãta ita÷ càmuta÷ codbhrànto bhàõóaü gopàyati | sa tu hastau gopàyati, janakàyasya caivaü kathayati: mà bhavanto dakùiõãyeùu cittaü pradåùayata, mà paruùàü vàcaü bhàùayadhvam*, aho bata me hastakau sucireõa labdhakau, aho bata me hastakau sucireõa labdhakàv iti || yàvad apareõa samayena hastako jetavanaü gataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | sa prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tato 'sya bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà tàdç÷ã caturàryasatyasaüprativedhikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà hastakena viü÷ati÷ikharasamudgataü satkàyadçùñi÷ailaü j¤ànavajreõa bhitvà srotàpattiphalaü sàkùàtkçtam* | sa dçùñasatyo màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto -------------------- Vaidya, p. 240 -------------------- bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | so 'rhatvapràpto 'py evam eva bhikùåõàü dharmaü de÷ayati: mà bhavanto dakùiõãyeùu cittaü pradåùayata, mà kharàü vàcaü ni÷càrayata | aho bata me hastakau sucireõa labdhakau, aho bata me hastakau sucireõa labdhakàv iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta hastakena karmàõi kçtàny upacitàni yenàrhatvapràpto 'py evam eva kathayati: aho bata me hastakau sucireõa labdhakau, aho bata me hastakau sucireõa labdhakàv iti | bhagavàn àha: pratyakùakarmaphaladar÷ã bhikùavo 'yaü pudgalaþ | icchatha yåyam avadhàrayitum*? evaü bhadanta | hastakenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | hastakena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_93.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷atisahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | yàvat tatra dvau bhikùå saü÷ãlikau | tatraiko bahu÷ruto 'rhan*, dvitãyo 'lpa÷rutaþ pçthagjana÷ ca | tatra yo 'sàv arhan* bahu÷rutaþ, sa j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü bahåni ca nimantraõakàni pratilabhate | sa taü saü÷ãlikabhikùuü yatra nimantrito bhavati, tatra pa÷càcchramaõaü nayati | yàvad anyatamasmin divase 'rhan nimantritaþ | nimantraõakaü gantukàmas taü pa÷càcchramaõam àgacchati, na ca pratilabhate | tatas tena tasyàdar÷anàd anyo bhikùur nãtaþ | yàvat tatra taruõabhikùubhir auddhatyàbhipràyair evam uktam*: pa÷yata bhadantà yàvat tenàyaü pa÷càcchramaõo 'dya na nãto 'nyo nãta iti | tatas tena krodhàbhibhåtenàrhato 'ntike cittaü pradåùya kharaü vàkkarma ni÷càritam* | # # # # # # # # # # # # tena pa¤ca janma÷atàny ahasto jàtaþ | yadà à÷ayato vipratisàrajàtena atyayam atyayato de÷itaü vivçtam uttànãkçtam*, tena hastau pratilabdhau | yat punas tena pañhitaü svàdhyàyitaü skandhakau÷alaü dhàtukau÷alam -------------------- Vaidya, p. 241 -------------------- àyatanakau÷alaü pratãtyasamutpàdakau÷alaü ca kçtam*, tena mama ÷àsane pravrajya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_94 leku¤cikaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamo brahmaõa àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto durvarõo durdar÷ano 'vahoóimakaþ | jàtamàtrasya càsya màtuþ stanàbhyàü kùãram antarhitam* | yàvat tena bràhmaõena tasyànyà dhàtrã ànãtà | tasyà api kùãram antarhitam* | tasya dàrikasya karmavipàkataþ | yadàsya kùãrasaübhavaþ sarvair apy upàyair na saübhavati, tadàsau lehenodbhçtaþ (Speyer: lehenoddhçtaþ) | tasya leku¤cika iti nàmadheyaü kçtam* | so 'lpe÷àkhyo 'lpapuõya÷ ca || yadà mahàn saüvçttas tadà udarapåraõam api nàsàdayati | pa÷yati ca bhikùån sunivasitàn supràvçtàn bhramarasadç÷àni pàtràõi gçhãtvà ÷ràvastãü piõóàya pravi÷ataþ | tàü÷ ca pårõahastàn pårõapàtràn pratiniùkràmataþ | tasya dçùñvà bhagavacchàsane pravrajyàbhilàùa utpannaþ | sa màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajito 'py udarapåraõaü nàsàdayati | tena tenaiva saüvegena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || -------------------- Vaidya, p. 242 -------------------- yàvad asàv apareõa samayena bhagavato gandhakuñãü saümàrjituü pravçttaþ | sa tàü saümçjya pàtracãvaram àdàya ÷ràvastãü piõóàya pràvikùat* | tatas tena prabhåtaþ praõãta÷ ca piõóapàta àsàditaþ, yenàsya saütarpitànãndriyàõi mahàbhåtàni | tatas tena saütarpitendriyeõa kçtsnà ràtrir dhyànavimokùasamàpattibhir atinàmità | tato 'sya buddhir utpannà: ÷obhano 'yam upàyo yanv ahaü bhikùusaüghaü vij¤àpayeyam iti | tena sarva eva bhikùusaügho vij¤àpitaþ: ahaü bhadanta alpapuõyo yadà gandhakuñãü saümçjya piõóapàtaü pravi÷àmi, tadà tçptiü labhe | tan me saüghaþ kàruõyaü karotu, nànyena bhagavato gandhakuñã saümràùñavyeti | tataþ saüghena kriyàkàraþ kçtaþ: na kenacid bhagavato gandhakuñã saümràùñavyeti | sa visrabdho gandhakuñãü saümçjya pa÷càc chràvastãü piõóàya pravi÷ati || tasmiü÷ ca samaye àyuùmठchàradvatãputraþ pa¤ca÷ataparivàro janapade varùoùitaþ ÷ràvastyàm abhyàgataþ | tataþ ÷àstur gauravajàto gandhakuñãü saümàrùñum àrabdhaþ | sa àyuùmatà leku¤cikena lakùitaþ | tenocyate: sthavira udare mama prahàro dattaþ, yat te gandhakuñã saümçùñeti | sthaviraþ pràha: katham iti? leku¤cikaþ kathayati: sthavira, yadàhaü gandhakuñãü na saümàrjitavàüs tadà piõóapàtaü nàsàdayàmãti | tataþ sthavira÷àriputreõoktam: yady evam aham anyatra nimantritaþ | alpotsukas tvaü bhava | ahaü tatra tubhyaü piõóapàtaü dàsyàmãti | tataþ sthavira÷àriputraþ pa¤ca÷ataparivàro nimantraõakaü prasthitaþ | leku¤ciko 'pi tenaiva sàrdhaü saüprasthitaþ | yadà gçhapater gçhasamãpaü gatas tadà leku¤cikasya karmavipàkena tasmin gçhe mahàn kalahaþ samutpannaþ | tata àyuùmato leku¤cikasyaitad abhavat: mamàlpapuõyatayà tatra kalaho jàta iti | tataþ pratinivçtya vihàraü gatvà bhaktacchedam akarot* | tato dvitãye divase sthavira÷àriputreõocyate: kimarthaü tvaü na gata iti | tenoktam*: sthavireõa nàvagatam*: mamàlpapuõyatayà yàdç÷as tatra kalaho jàta iti | tataþ sthavira÷àriputreõànyatra divase taü puraskçtya tad gçhaü prave÷itaþ | saüghamadhye copaviùñasya sataþ pradakùiõa÷ càhàro dãyate | tatra pariveùakajano vismarati | tena saüghamadhye dvitãyo bhaktacchedaþ kçtaþ || yàvad iyaü pravçttiþ sthavirànandena ÷rutà | ÷rutvà ca leku¤cikam uvàca: tena hi tvam ihaiva jetavane tiùñha, ahaü te piõóapàtam àneùyàmãti | sthavirànandasyaivaüvidhà smçtiþ | yadà bhagavato 'ntikàd a÷ãtir dharmaskandhasahasràõy udgçhãtàni # # # | leku¤cikasya ca karmàvaraõena sthavirànandena vismçtam* | tatrànena tçtãyo bhaktacchedaþ kçtaþ | caturthe divase sthavirànandenàsthàü kçtvà piõóapàto dattaþ | so 'pi nirgacchataþ ÷vabhir apahçtaþ | tatrànena caturtho bhaktacchedaþ kçtaþ || -------------------- Vaidya, p. 243 -------------------- pa¤came divase sthaviramaudgalyàyanena ÷rutvà leku¤cikasyàthàya piõóapàtaü gçhãtvà çddhyà saüprasthitam* | leku¤cikasya karmavipàkena suparõinà pakùiràjena pakùaiþ paràhatya mahàsamudre pàtitaþ | tatrànena pa¤camo bhatacchedaþ kçtaþ || ùaùñhe divase ÷àriputreõa ÷rutam* | tasyaitad abhavat*: yanv ahaü leku¤cikasya piõóapàtaü ###################### leku¤cikasya kuñikàdvàre 'vasthitaþ | tato leku¤cikasya karmavipàkena tad api dvàraü ÷ilàbhir àvçtam* | tataþ ÷àriputreõa çddhyà mokùyàmãti tat pàtraü pçthivyàü sthàpitam* | tad api leku¤cikasya karmavipàkena | athà÷ãtiùu yojanasahasreùu kà¤canamayyàü pçthivyàm avasthitam* | tato 'pi sthavira÷àriputreõa çddhyà samuddhçtya tat piõóakaü mukhadvàra÷leùite piõóapàte tasya karmàvaraõena tan mukham ekadhanaü saüvçttam* | tata àyuùmठchàriputro leku¤cikasyàbhavyatàü j¤àtvà saüvignaþ | tena ca bhadantena ùaó bhaktacchedàþ kçtàþ || tataþ saptame divase àyuùmàl leku¤cikaþ satvànàm udvejanàrthaü karmaõàü càvipraõa÷asaüdar÷anàrthaü karmabalodbhàvanàrthaü ca bhasmanà pàtraü pårayitvà buddhapramukhasya bhikùusaüghasya purastàn niùadya udakenàloóya pãtvà nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | tam abhivãkùya bhikùavaþ saüvignàþ tasya ÷arãre ÷arãrapåjàü kçtvà saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta leku¤cikena karmàõi kçtàni, yenàrhatvapràpto 'pi ùaó bhaktacchedàn kçtvà saptame divase nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçta iti | bhagavàn àha: leku¤cikenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | leku¤cikena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_94.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamà gçhapatipatnã ÷ràddhà bhadrà kalyàõà÷ayà | sà abhãùõaü ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakayàcanakebhyo dànàni dadàti | tasyà apareõa samayena bhartà kàlagataþ | yàvad asyàþ putraþ svagçhe svàmã saüvçttaþ | sa ca matsarã kuñuku¤cakaþ àgçhãtapariùkàraþ kàkàya baliü na pradàtuü vyavasyati | sa ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakàn dçùñvà cittaü pradåùayati | tasya màtà tenaiva pårvakrameõa ÷ramaõabràhmaõakçpaõavanãpakebhyo dànapradànàny anuprayacchati | tasyàþ putro màtsaryàbhibhåtaþ kathayati: amba na me rocate (Speyer: rocyate) | mà dànam anuprayaccheti | sà kathayati: putraka iha kule eùa kuladharma iti | -------------------- Vaidya, p. 244 -------------------- tatas tena pçthagbhaktena sthàpità | tathàpy asàv upàrdhàd dànam anuprayacchati, upàrdham àtmanà paribhu¤kte | tatas tena màtsaryàbhibhåtena krodhenàvçtabuddhinà bhåyo nivàryata eva | yadà sarvàvasthàyàü na ÷aknoti vàrayitum*, tadà màtaram uvàca: amba kiücit karaõãyam asti, avavarakaü pravi÷eti | sà çjusvabhàvatayà avavarakaü praviùñà | tatas tena dvàraü baddhvà ekaü bhaktacchedaü kàrità | sà kathayati: putra bubhukùitàsmãti | tatas tena kharaü vàkkarma ni÷càritam*: bhasma khàdeti | yàvat tenàsau kçcchrasaükañasaübàdhapràptà sakaruõakaruõaü vikro÷amànà ùaó bhaktacchedàn kàrità, tathàpi na pratimuktà | kàlagatà | tadàsya màtsaryeõàvçtasya màtçviyogàd vipratisàro jàtaþ || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena gçhapatiputraþ, ayaü sa leku¤cikaþ | yad anena màtur apakàraþ kçtas tasya karmaõo vipàkena kalpam avãcau mahànaraka utpannaþ | tenaiva hetunà idànãm apy arhatvapràptaþ ùaó bhaktacchedàn kçtvà bhasmàd anàhàra eva parinirvçtaþ | anyàny api bhikùavo leku¤cikena karmàõi kçtàny upacitàni | bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamo bràhmaõo devatàrcikaþ sarveùàü vàràõaseyànàü bràhmaõagçhapatãnàü satkçto gurukçto mànitaþ påjito 'bhimata÷ ca sarvajanasya | dharmatà caiùà yad asati buddhànàm utpàde pratyekabuddhà loka utpadyante hãnadãnànukampakàþ prànta÷ayanàsanabhaktà ekadakùiõãyà lokasya | yàvad anyatamaþ pratyekabuddho vàràõasãü piõóàya praviùñaþ | sa ca tatra pårõahastaþ pårõapàtro nirgacchati | tena bràhmanena dçùñaþ | tasya màtsaryam utpannam* | kathayati: ànaya yàvat pàtraü pa÷yàmãti | asamanvàhçtya ca ÷ràvakapratyekabuddhànàü j¤ànadar÷anaü na pravartata iti | tena bhadantenopanàmitam* | tatas tena pçthivyàm utsçjya pàdenàbhimçditam* | tatas tena pratyekabuddhena bhaktachedaþ kçtaþ | na ca tasya bràhmaõasya vipratisàro jàtaþ || kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau bràhmaõaþ, ayam evàsau leku¤cikaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva | tatrànena brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàü karmaõàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || * ****************************************************** AVø_95 saüsàraþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü -------------------- Vaidya, p. 245 -------------------- sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | ÷ràvastyàm anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | sa jàtamàtra eva gçham avalokya vàcaü ni÷càrayati sma: duþkho bhavantaþ saüsàraþ, paramaduþkhaþ saüsàraþ | ity uktvà tåùõãm avasthitaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü jàtamàtra eva saüsàra iti ghoùayati, tasmàd bhavatu dàrakasya saüsàra iti nàmeti | saüsàro dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | yadà saüsàro dàrakaþ krameõa mahàn saüvçttaþ, sa prakçtijàtismaratvàc ca janakàyasya dharmaü de÷ayati: mà bhavanto guruùu gurusthànãyeùu màtàpitçùv àcàryopàdhyàyeùu và kharavàcaü ni÷càrayata | duþkhaü saüsàra iti | yàvad apareõa samayena ita÷ càmuta÷ ca paribhrama¤ jetavanaü nirgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà saüsàravairàgyikã dharmade÷anà kçtà, yàü ÷rutvà saüsàro dàrakaþ saüsàre doùadar÷ã bhåtvà màtàpitaràv anuj¤àpya bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | so 'rhatvapràpto 'pi bhikùåõàü dharmaü de÷ayati: mà àyuùmanto guruùu gurusthànãyeùu màtàpitçùv àcàryopàdhyàyeùu {và} kharavàcaü ni÷càrayata | duþkhaü saüsàraþ, paramaduþkhaü saüsàra iti | ++++++++++++++|| bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta saüsàreõa karmàõi kçtàni, yena pa¤ca janma÷atàni mçtakuõapa eva màtuþ kukùer nirgataþ | pravrajya -------------------- Vaidya, p. 246 -------------------- càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: saüsàreõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | saüsàreõa karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_95.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvany asminn eva bhadrake kalpe viü÷ativarùasahasràyuùi prajàyàü kà÷yapo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | sa vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ ÷reùñhãputraþ sthavirasakà÷e pravrajitaþ | sa ca sthaviro 'rhan, sa ràgaviprahãõaþ | yàvat tatra de÷e parva samupasthitam* | tatas taruõabhikùuõà sthavira utthàpyate: uttiùñha gocaragràmaü gamiùyàva iti | sthavira àha: vatsa adyàpi pràtar eva, gaccha tàvat ku÷alapakùaü pratijàgçhãti | dvir api trir api taruõabhikùuõà sthavira utthàpyate: uttiùñha gocaragràmaü gamiùyàva iti | dvir api trir api sthavira àha: vatsa adyàpi pràtar eva, gaccha tàvat ku÷alapakùaü pratijàgçhãti | tatas tena taruõabhikùuõà rasagçdhreõa kharaü vàkkarma ni÷càritam: mà tvaü pa¤cabhir api janma÷atair jãvaþ ko÷àn nirgaccha, eùo 'haü nirgata iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena taruõabhikùuþ, ayam saüsàraþ | yad anenàrhato 'ntike cittaü pradåùya kharaü vàkkarma ni÷càritam*, tasya karmaõo vipàkena pa¤ca janma÷atàni mçtakuõapa eva màtuþ kukùer nirgataþ | nirgateùu pa¤casu janma÷ateùu idànãm anena manuùyatvam àsàditam* | tatas tat smçtvà kathayati: duþkhaü saüsàraþ, paramaduþkhaü saüsàra iti | yad anena vipratisàrajàtena sthavirasyàtyayo de÷itaþ, brahmacaryavàsa÷ ca paripàlitaþ, tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 247 -------------------- ******************************************************* AVø_96 guptikaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | yadà bhagavatà stavakarõikanimantritena saupàrake nagare mahàjanavineyàkarùaõaü kçtam*, tadà sarvaþ saupàrakanivàsã janakàyo buddhanimno dharmapravaõaþ saüghapràgbhàro vyavasthitaþ || saupàrake nagare 'nyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ jàtamàtrasya sarva÷arãraü piñakaiþ sphuñaü saüvçttam* | yadà te piñakàþ sphuñitàþ, tadà ekadhano màüsapiõóaþ saüsthitaþ | påya÷oõitaü càsya ÷arãràt pragharan mahaddaurgandhaü janayati | tato 'sya pità ai÷varyabalàdhànena dravyamantrauùadhiparicàrakasametaþ svayam evàrabdha÷ cikitsàü kartum*, na càsau vyàdhir upa÷amaü gacchati karmabalàdhànapràptatvàt* | sa sva÷arãraü tathà vikùatam apatràpya parigçhãtaü vastrair gopàyati | tasya guptika iti nàma kçtam* | yàvad guptiko dàrako mahàn saüvçttas tasya vayasyakàþ sahajàtakàþ ÷ràvastyàþ saupàrakanagaram anupràptàþ | tatas taiþ pitur asya kathyate: tàta yady eùa ÷ràvastãü nãyate, ÷akyetàsmàd vyàdheþ parimocayitum*, yasmàt tatra santi vaidyabhaiùajàdayaþ sulabhà iti || tataþ pitrà tad vacanam upa÷rutya prabhåtàni ratnàni paricàrakàü÷ ca datvà ÷ràvastãm anupreùitaþ | so 'nupårveõa vayasyakasahàyaþ ÷ràvastãm anupràptaþ | tatràpy asya karmajo vyàdhiþ saty api vaidyadravyauùadhiparicàrakabàhulye na ÷akyate cikitsitum* | yàvad asàv apareõa samayena jetavanaü nirgataþ | athàsau dadar÷a buddhaü bhagavantaü dvàtriü÷atà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam* | prasàdajàto bhagavataþ pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | tasmai bhagavatà à÷ayànu÷ayaü dhàtuü prakçtiü ca j¤àtvà pa¤copàdànaskandhà rogato gaõóataþ ÷alyato 'ghato 'nityato duþkhataþ ÷ånyato 'nàtmata÷ ca de÷itàþ | sa saüskàrànityatàü viditvà bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà -------------------- Vaidya, p. 248 -------------------- sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ | te 'py asya sahajàtakàs tenaiva saüvegena pravrajitàþ || te yenàyuùmàn guptikas tenopasaükràntàþ | upasaükramyàyuùmantaü guptikam idam avocan*: kim àyuùman guptika pralopadharma, kiü và atra loke 'pralopadharma? råpam àyuùmantaþ pralopadharma | tasya nirodhàn nirvàõam apralopadharma | vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànam àyuùmantaþ pralopadharma | tasya nirodhàn nirvàõam apralopadharma | kiü manyadhve àyuùmantaþ: råpaü nityaü và anityaü và? anityam idam àyuùman guptika | yat punar anityaü duþkhaü và tan na và, duþkham*? duþkham idam àyuùman guptika | yat punar anityaü duþkhaü vipariõàmadharma, satyam api tac chrutavàn àrya÷ràvaka àtmata upagacched etan mama, eùo 'ham asmi, eùa me àtmety evam etat? no àyuùman guptika | kiü manyadhve àyuùmantaþ: vedanà saüj¤à saüskàrà vij¤ànaü nityaü và anityaü và? anityam idam àyuùman guptika | yat punar anityaü duþkham*? duþkham idam àyuùman guptika | yat punar anityaü duþkhaü vipariõàmadharma, api tac chrutavàn àrya÷ràvaka àtmata upagacchet*: etan mama, eùo 'ham asmi, eùa me àtmeti? no àyuùman guptika | tasmàt tarhi àyuùmanto yat kiücid råpam atãtànàgatapratyutpannam àdhyàtmikaü và bàhyaü và audàrikaü và såkùmaü và hãnaü và praõãtaü và, yad và dåre, yad vàntike, tat sarvaü naitan mama, naiùo 'ham asmi, naiùa me àtmety evam etad yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà draùñavyam* | yà kàcid vedanà saüj¤à saüskàrà yat kiücid vij¤ànam atãtànàgatapratyutpannam àdhyàtmikaü và bàhyaü và audàrikaü và såkùmaü và hãnaü và praõãtaü và, yad và dåre, yad vàntike, tat sarvaü naitan mama, naiùo 'ham asmi, naiùa me àtmety evam etad yathàbhåtaü samyakpraj¤ayà draùñavyam* | evaüdar÷ã àyuùmantaþ ÷rutavàn àrya÷ràvako råpàd api nirvidyate, vedanàyàþ saüj¤àyàþ saüskàrebhyo vij¤ànàd api | nirviõõo virujyate, virako vimucyate | vimuktam evaü j¤ànadar÷anaü bhavati: kùãõà me jàtiþ, uùitaü brahmacaryaü kçtaü karaõãyam* | nàparam asmàd bhavaü prajànàmãti || asmin khalu dharmaparyàye bhàùyamàõe teùàü sahajàtakànàü virajo vigatamalaü dharmeùu dharmacakùur utpannam* | bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta guptikena karmàõi kçtàni, yenàsya ÷àrãram evaü bãbhatsavyàdhibahulaü durgandhaü saüvçttam* | kiü karma kçtaü yena tãkùõani÷itabuddhiþ saüvçttaþ, pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: guptikenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | guptikena karmàõi kçtàny upacitàni | -------------------- Vaidya, p. 249 -------------------- ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_96.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü anyatamaþ ÷reùñhã | sa dvitãya÷reùñhinà sàrdhaü viruddhaþ | tatas tena ràjà prabhåtaü dhanaü datvà vij¤àpitaþ: deva ayaü ÷reùñhã aparàdhikaþ, kriyatàm asya daõóanigraha iti | tato ràj¤à tasyaivànuj¤àtaþ | tenàsau svagçham ànãya talàbhis tàóitaþ | tato rudhiràvasikta÷arãrasya prabhåtaü tãkùõaü ca viùacårõaü datvoptam*, yenàsya tac charãram ekadhanaü màüsapiõóavad avasthitam* | tatas tasya ÷reùñhino vayasyakaiþ ÷rutam*: yathà tenaivaüvidhaü karma kçtam iti | tatas taiþ sametair bhåtvà # # {upakaraõavi÷eùaiþ} yair upakaraõavi÷eùais tasmàd vyàdheþ parimocitaþ | tato 'sau tenaiva ca saüvegena gçhàn niùkramya pravrajitaþ | tena anàcàryakeõa saptatriü÷adbodhipakùyàn dharmàn bhàvayitvà pratyekà bodhiþ sàkùàtkçtà | tato 'sya cittam utpannam*: bahv anena ÷reùñhinà matsaütàpàd apuõyaü prasåtam* | yanv aham enaü gatvà saüvejayeyam iti | tatas tasyàgrato gatvà upari vihàyasam abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhaþ | à÷u pçthagjanànàm çddhir àvarjanakarã | sa målanikçtta iva drumaþ pàdayor nipatya kçtakarapuño bhagavantaü vij¤àpayati: avatara, avatara mahàdakùiõãya, kçtàparàdho 'haü tavàntike, tvàm eva ni÷ritya punaþ, pratyupasthàsyàmãti | tenàsau pratyekabuddhaþ kùamàpayitvà piõóakena pratipàdya pañenàcchàditaþ | praõidhànaü ca kçtam*: yan mayà krodhàbhibhåtena tavàparàdhaþ kçtaþ, mà asya karmaõo vipàkaü pratyanubhaveyam* | yan mayà satkàraþ kçtaþ, anenaivaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm*, prativi÷iùñataraü càtaþ ÷àstàram àràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ÷reùñhã àsãt*, ayam sa guptikaþ | tasya karmaõaþ prabhàvàt pa¤ca janma÷atàni ka÷àbhis tàóyamànaþ kàlaü kçtavàn* | tenaiva hetunà ayam evaüvidhaü à÷raya àsàditaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati sahajàtakair vayasyakaiþ sàrdhaü pravrajita àsãt*| tatraibhir brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 250 -------------------- ******************************************************* AVø_97 viråpaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ÷ràvastyàü viharati jetavane 'nàthapiõóadasyàràme | # # # anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ patnã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàtaþ | jàtamàtrasya sarva÷arãraü vikçtisphuñaü pravçttam* | durvarõo durdar÷ano 'ùñàda÷abhir doùavarõakaiþ samanvàgataþ sa dàrako bhåtaþ | tasya màtàpitarau sarvàïgaü durvarõaü durdar÷anaü vikçtaråpaü dçùñvà cintàparau vyvasthitau | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyvasthàpyate: kiü nàma bhavatu dàrakasya? j¤àtaya åcuþ: yasmàd ayaü jàtamàtra evaü vikçtaråpaþ, tasmàd bhavatu dàrakasya viråpa iti nàma || ydà mahàn saüvçttas tadà tasya lajjayà mahàn saükoco jàtaþ | kutrànyatra gamiùyàmi, kva tiùñhàmi, iti vicàrya sujãrõodyànaü jagàma | atha bhagavàn mahà÷ràvakaparivçtaþ sujãrõodyànaü gataþ | sa bhagavantaü dçùñvà jehrãyamàõa ita÷ càmuta÷ ca palàyitum àrabdhaþ | tato bhagavatà çddhyà tathàdhiùñhito yan na ÷aknoti palàyitum* | tato bhagavàn saha ÷ràvakair nirodhasamàpattiü samàpannaþ | tato nirodhàd vyutthàya viråpam àtmànaü nirmitavàn* | nirmàya ÷aràvaü bhojanapårõam àdàya viråpam àgataü dçùñvà harùajàta àmantritavàn*: ehi sahàyaka, kuta àgamiùyate, tiùñha, ubhàv api sahitau vatsyàva iti | tato 'sya bhagavatà bhojanaü dattam* | prãõãtendriya÷ ca saüvçttaþ | tato bhagavatà àtmà svaveùeõa sthàpitaþ | tato viråpo buddhaü bhagavantaü dçùñvà kathayati: abhiråpataras tvam idànãü saüvçttaþ | kasya karmaõaþ prabhàvàd iti | bhagavàn àha: vidyà me asti cittaprasàdajananã nàmnà, tasyà eùa prabhàva iti | tatas tena bhagavato 'ntike cittaü prasàditam*, teùàü ca mahà÷ràvakàõàm àlayasamàpannànàm* | tato 'sya lakùmãþ pràdurbhåtà | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta viråpeõa karmàõi kçtàni, yenaiva durvarõo durdar÷ano 'ùñàda÷abhir daurvarõikadoùaiþ samanvàgataþ | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: viråpeõaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | -------------------- Vaidya, p. 251 -------------------- viråpeõaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_97.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani puùyo nàma samyaksaübuddho loka udapàdi vidyàcaraõasaüpannaþ sugato lokavid anuttaraþ puruùadamyasàrathiþ ÷àstà devamanuùyàõàü buddho bhagavàn* | so 'pareõa samayenànyatamàü ràjadhànãm upani÷ritya viharati | atha puùyaþ samyaksaübuddhaþ samanvàhartuü pravçttaþ | pa÷yati tasmin kàle dvau bodhisatvau saünikçùñau: bhagavठchàkyamunir maitreya÷ ca | maitreyasya svasaütatiþ paripakvà, ÷àstur vaineyà aparipakvàþ | ÷àkyamunes tu svasaütatir aparipakvà, vaineyàþ paripakvàþ | atha puùyaþ samyaksaübuddhaþ ÷àkyamuner bodhisatvasya saütatiparipàcanàrthaü himavantaü parvatam abhiruhya ratnaguhàü pravi÷a paryaïkaü baddhvà tejodhàtuü samàpannaþ | tasmiü÷ ca kàle ÷àkyamunir bodhisatvaþ phalamålànàm arthe himavantaü parvatam abhiråóhaþ | sa itas tata÷ ca¤cåryamàõo dadar÷a puùyaü samyaksaübuddhaü dvàtriüùatà mahàpuruùalakùaõaiþ samalaükçtam a÷ãtyà cànuvya¤janair viràjitagàtraü vyàmaprabhàlaükçtaü såryasahasràtirekaprabhaü jaïgamam iva ratnaparvataü samantato bhadrakam* | sahadar÷anàc cànena tathàvidhaü cittasamàdhànaü samàsàditam*, yad ekapàdena sapta ràtriüdivàni ekayà gàthayà stutavàn*: na divi bhuvi và nàsmiül loke na vai÷ravaõàlaye na marubhavane divye sthàne na dikùu vidikùu và | caratu vasudhàü sphãtàü kçtsnàü saparvatakànanàü puruùavçùabhàsty anyas tulyo mahà÷ramaõas tava || AVø_97.2 || atha puùyaþ samyaksaübuddhaþ paripakvasaütatiü ÷àkyamuniü bodhisatvaü dçùñvà sàdhukàram adàt*: sàdhu sàdhu satpuruùa | anena balavãryeõa saüpannena dvijottama | nava kalpàþ paràvçttàþ saüstutyàdya tathàgatam* || AVø_97.3 || tato bhagavàn mahe÷àkhyàbhir devatàbhiþ parivçtaþ tasyàü guhàyàü sthitaþ | tatra guhànivàsinã devatà alpe÷àkhyatvàn na ÷aknoti tàü guhàü samabhiroóhum* | tato vikçtanayanà bhåtvà bhagavantaü bhãùayate | yadà suciram api bhãùayamàõà na ÷aknoti bhagavato 'pakàraü kartum*, tadà tayà prasàdo labdhaþ: ÷obhano 'yam çùiþ siddhavrata÷ ceti | tataþ sà udàraü råpam abhinirmàya bhagavataþ pàdayor nipatya kùamàpayitvà piõóakena pratipàditavatã || -------------------- Vaidya, p. 252 -------------------- bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena guhànivàsinã devatà babhåva, ayam viråpaþ saþ | tasya karmaõo vipàkena saüsàre 'nantaü duþkham anubhåtavàn* | idànãm api tenaiva hetunà viråpaþ saüvçttaþ | yad anena pa÷càc cittaü prasàditam*, tenàsya apagatà alakùmãþ pràdurbhåtà | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_98 gaïgikaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho vàràõasãü nagarãm upani÷ritya viharati çùipatane mçgadàve | vàràõasyàm anyatamo gçhapatir àóhyo mahàdhano mahàbhogo vistãrõavi÷àlaparigraho vai÷ravaõadhanasamudito vai÷ravaõadhanapratispardhã | tena sadç÷àt kulàt kalatram ànãtam* | sa tayà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayato na putro na duhità | sa kare kapolaü datvà cintàparo vyavasthitaþ: anekadhanasamuditaü me gçham*, na me putro na duhità | mamàtyayàt sarvasvàpateyam aputrakam iti kçtvà ràjavidheyaü bhaviùyatãti | sa ÷ramaõabràhmaõanaimittikasuhçtsaübandhibàndhavair ucyate: devatàràdhanaü kuruùveti | so 'putraþ putràbhinandã ÷ivavaruõakubera÷akrabrahmàdãn anyàü÷ ca devatàvi÷eùàn àyàcate | tadyathà àràmadevatà vanadevatà÷ catvaradevatàþ ÷çïgàñakadevatàþ | sahajàþ sahadhàrmikà nityànubaddhà api devatà àyàcate sma | asti caiùa loke pravàdo yadàyàcanahetoþ putrà jàyante duhitara÷ ceti | tac ca naivam* | yady evam abhaviùyad ekaikasya putrasahasram abhaviùyat tadyathà ràj¤a÷ cakravartinaþ | api tu trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ca | katameùàü trayàõàm* | màtàpitaràu raktau bhavataþ saünipatitau, màtà ca kalyà bhavati çtumatã, gandharva÷ ca pratyupasthito bhavati | eùàü trayàõàü sthànànàü saümukhãbhàvàt putrà jàyante duhitara÷ ceti | sa caivam àyàcanaparas tiùñhati | anyatama÷ ca satvo 'nyatamasmàt satvanikàyàc cyutvà tasya prajàpatyàþ kukùim avakràntaþ | pa¤càveõikà dharmà ekatye paõóitajàtãye màtçgràme | katame -------------------- Vaidya, p. 253 -------------------- pa¤ca? raktaü puruùaü jànàti viraktaü {puruùaü} jànàti | kàlaü jànàti çtuü jànàti | garbham avakràntaü jànàti | yasya sakà÷àd garbho 'vakràmati taü jànàti | dàrakaü jànàti dàrikàü jànàti | saced dàrako bhavati, dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | saced dàrikà bhavati, vàmaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati | sà àttamanàttamanàþ svàmina àrocayati: diùñyà àryaputra vardhase | àpannasatvàsmi saüvçttà | yathà ca me dakùiõaü kukùiü ni÷ritya tiùñhati, niyataü dàrako bhaviùyatãti | so 'py àttamanàttamanàþ pårvakàyam abhyunnamayya (Speyer: atyunnamayya) dakùiõaü bàhum abhiprasàryodànam udànayati: apy evàhaü cirakàlàbhilaùitaü putramukhaü pa÷yeyam* | jàto me syàn nàvajàtaþ | kçtyàni me kurvãta | bhçtaþ pratibibhçyàt* | dàyàd yaü pratipadyeta | kulavaü÷o me cirasthitikaþ syàt* | asmàkaü càpy atãtakàlagatànàm alpaü và prabhåtaü và dànàni datvà puõyàni kçtvà mama nàmnà dakùiõàm àdekùyate: idaü tayor yatratatropapannayor gacchator anugacchatv iti | àpannasatvàü cainàü viditvà uparipràsàdatalagatàm ayantritàü dhàrayati, ÷ãte ÷ãtopakaraõair uùõe uùõopakaraõair vaidyapraj¤aptair àhàrair nàtitiktair nàtyamlair nàtilavaõair nàtimadhurair nàtikañukair nàtikaùàyais tiktàmlalavaõamadhurakañukakaùàyavivarjitair àhàraiþ | hàràrdhahàravibhåùitagàtrãm apsarasam iva nandanavanavicàriõãü ma¤càn ma¤caü pãñhàt pãñham anavatarantãm adharàü bhåmim* | na càsyàþ kiücid amanoj¤a÷abda÷ravaõaü yàvad eva garbhasya paripàkàya | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto 'bhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ sarvàïgapratyaïgopetaþ | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà gaïgika iti nàma kçtam* | gaïgiko dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* || sa ca nirbhedabhàgãyaiþ ku÷alamålaiþ samanvàgato gçhàvàse nàbhiramate | sa màtàpitarau pàdayor nipatya vij¤àpayati: amba tàta anujànãtaü màm*, bhagavacchàsane pravrajiùyàmãti | tato 'sya màtàpitaràv ekaputraka iti kçtvà nànujànãtaþ | tato gaïgikasya buddhir utpannà: durlabho manuùyapratilàbhaþ, durlabha÷ ca tathàgatapràdurbhàvaþ, tathendriyasaüpad api durlabhà | ko me upàyo bhaved yad ahaü bhagavacchàsane pravrajeyam iti | tasyaitad abhavat*: yanv ahaü praõidhànaü kçtvà àtmànamàtmanà jãvitàd vyaparopayeyam*, yathà manuùyàtvam àsàdya laghu laghv eva pravrajeyam iti | tenaivaü vicintya viùaü bhakùitam*, na ca kàlaü karoti | agnau patitaþ, parvatàd àtmànam utsçùñavàn*, nadyàü càrakàyàü patitaþ, tatràpi kàlaü na karoti | tasya buddhir utpannà: kaþ upàyaþ syàd yena kàlaü kuryàm iti | tasyaitad abhavat*: sarvathàyaü ràjà ajàta÷atru÷ caõóo rabhasaþ karka÷aþ sàhasika÷ ca | yanv aham asya gçhe ràtrau saüdhiü chindyàm iti | sa ràjagçhaü nagaraü gatvà ràtrau saüpràptàyàü bhagne cakùuùpathe saüdhim àrabdha÷ chettum* | tato rakùibhir jãvagràhaü gçhãtvà ràj¤o 'jàta÷atror upanãtaþ: ayaü deva cauro duùño 'pakàrã ca, yo ràjakule ràtrau saüdhiü chindatãti | -------------------- Vaidya, p. 254 -------------------- tato ràj¤à aparàdhika iti kçtvà vadhya utsçùñaþ | tato vyadhyaghàtair nãlàmbaravasanaiþ karavãramàlàsaktakaõñheguõa udyata÷astrapàõibhã rathyàvãthãcatvara÷çïgàñakeùu ÷ràvaõàmukheùv anu÷ràvya dakùiõena nagaradvàreõa niùkàsya ÷ãtavanaü ÷ma÷ànaü nãyate | sa nãyamànas tàn vadhyaghàtàn àha: ÷ãghraü ÷ãghraü bhavanto gacchantu, mà kadàcid ràj¤a÷ cittasyànyathàtvaü syàd iti | tato vyadhyaghàtair eùà pravçttã ràj¤o nivedità | tato ràj¤à pratinivartya pçùñhaþ: ko hetur yat tvam iùñaü jãvitaü parityaktum icchasãti | tena sa vçttànto vistareõa ràj¤e samàkhyàtaþ | tato ràjà ajàta÷atruþ kadambapuùpavad àhçùñaromakåpaþ sà÷rukaõñho rudan mukha udànam udànayati: aho suparipakvà asya buddhisaütatiþ, svavagataþ saüsàradoùaþ, supratilabdhà ÷raddhàsaüpat*, yatra nàmàyaü pravrajyàhetor idam iùñaü jãvitaü parityaktuü vyavasitaþ | tato ràj¤à samà÷vàsyoktaþ: putraka ahaü prabhus te jãvitasya | gacchedànãü bhagavacchàsane pravrajeti | sa ràj¤otsçùño bhagavacchàsane pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùo 'gro me bhikùavo bhikùåõàü mama ÷ràvakàõàü ÷raddhàpravrajitànàü yaduta gaïgiko vàràõaseyaþ ÷reùñhiputra iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta gaïgikena karmàõi kçtàni, yenaiùàü vipàkàn nàgniþ kàye 'vakà÷ati, na viùam*, na ca ÷astram*, nodakena kàlaü karoti, arhatvaü cànena pràptam iti | bhagavàn àha: gaïgikenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | gaïgikenaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_98.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàm anyatamaþ ÷ma÷ànamoùako màtaïgaþ | yàvat tena pàthàn hatvà bhàõóam àsàditam* | tatas tasya pçùñhatas taskaràþ pradhàvitàþ | yàvad anyatamasmin ÷ma÷àne pratyekabudho nirodhasamàpattiü samàpannaþ | tato 'sau ÷ma÷ànamoùako -------------------- Vaidya, p. 255 -------------------- màtaïgas tasya purastàd bhàõóam apasçjya tatraiva nilãnaþ | tats te taskaràþ pratyekabuddhaü dçùñvà asyàrabdhàþ kùeptuü ÷astram agniü ca | na càsya cãvarakarõakam api ÷aknuvanti càlayitum*, yasmàd asau nirodhasamàdhiü samàpannaþ | yadà te taskaràþ ÷ràntàþ prakràntàþ, tadà sa pratyekabuddhaþ krameõa samàdhivyutthitaþ | tatas tena ÷ma÷ànamoùakeõa màtaïgena taü pratyekabuddhaü piõóakena pratipàdya praõidhànaü kçtam*: aham apy evaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm*, yathà càyam aparopakramaþ | evam aham api yatra yatra jàyeya, tatra tatràparopakramaþ syàm*, prativi÷iùñataraü càtaþ ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena ÷ma÷ànamoùako màtaïgaþ, ayam sa gaïgikaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva | tatrànena brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàü karmaõàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || ******************************************************* AVø_99 dãrghanakhaþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaügho ràjagçham upani÷ritya viharati veõuvane kalandakanivàpe | tena khalu samayena nàladagràmake tiùyo nàma bràhmaõaþ | tena ÷àrã nàma dàrikà màñharasakà÷àl labdhà | yadà ÷àriputraþ sàrãkukùim avakràntaþ, tadà bhràtrà saha dãrghanakhena vivàdaü kurvantã nigrahasthànaü pràpayati | # # # # # # # | tato dãrghanakhena dakùiõàpathaü gatvà bahåni ÷àstràõy adhãtàni | yàvat krameõa ÷àriputro jàtaþ | tena dvir aùñavarùeõaindraü vyàkaraõam adhãtam*, sarvavàdina÷ ca nigçhãtàþ | so 'nupårveõa bhagavataþ ÷àsane pravrajitaþ | yàvad dãrghanakhena pravràjakena ÷rutam*: bhàgineyena te sarve tãrthakarà nigçhãtàþ | idànãü ÷ramaõagautamasya ÷iùyatvam abhyupagata iti | -------------------- Vaidya, p. 256 -------------------- ÷rutvà càsya mahatã paribhavasaüj¤à utpannà, sarva÷àstreùu càsya anaiùñhikasaüj¤à utpannà | tataþ krama÷o ràjagçham anupràptaþ || tasmiü÷ ca samaye bhagavàn pratisaülayanàd vyutthàya catasçõàü parùadàü madhuramadhuraü dharmaü de÷ayati kùaudraü madhv ivàneóakam* | ÷àriputro 'pi bhagavataþ purastàt sthito 'bhåd vyajanaü gçhãtvà bhagavanataü vãjayan* | atha dadar÷a dãrghanakhaparivràjako bhagavantam ardhacandràkàreõopaviùñaü dharmaü de÷ayantam*, ÷àriputraü ca vyajanavyagrahastaü bhagavantaü vãjayamànam* | dçùñvà ca punar bhagavantam idam avocat*: sarvaü me bho gautama na kùamata iti | bhagavàn àha: eùàpi te agnivai÷yàyana dçùñir na kùamate, yeyaü dçùñiþ: sarvaü me na kùamata iti | eùàpi me bho gautama dçùñir na kùamate, yeyaü me dçùñiþ: sarvaü me na kùamata iti | api tu te agnivai÷yàyana evaü jànato 'yà÷ ca dçùñeþ prahàõaü bhaviùyati pratinisargo vàntãbhàvaþ; anyasyà÷ ca dçùñer apratisaüdhir anupàdànam apràdurbhàvaþ? api me bho gautama evaü jànata evaü pa÷yato 'syà÷ ca dçùñeþ prahàõaü bhaviùyati pratinisargo vàntãbhàvaþ anyasyà÷ ca dçùñer apratisaüdhir anupàdànam apràdurbhàvaþ | bahujanena te agnivai÷yàyana na saüsyandiùyati (Speyer: saüsyadiùyati) | # # # # # # ima ucyante tanubhyas tanutaràþ | loke traya ime agnivai÷yàyana dçùñisaüni÷rayàþ | katame trayaþ? ihàgnivai÷yàyana eka evaüdçùñir bhavati evaüvàdã: sarvaü me kùamata iti | punar aparam ihaika evaüdçùñir bhavati evaüvàdã: sarvaü me na kùamata iti | punar aparam eka evaüdçùñir bhavati evaüvàdã: evaü me kùamate, ekaü na me kùamata iti | tatràgnivai÷yàyana yeyaü dçùñiþ sarvaü me kùamata iti, iyü dçùñiþ saüràgàya saüvartate nàsaüràgàya, saüdveùàya nàsaüdveùàya, saümohàya nàsaümohàya, saüyogàya nàsaüyogàya, saükle÷àya na vyavadànàya, saücayàya nàpacayàya, abhinandanàyopàdànàya adhyavasànàya saüvartate | tatràgnivai÷yàyana yeyaü dçùñiþ: sarvaü me na kùamata iti, iyaü dçùñiþ asaüràgàya saüvartate na saüràgàya, asaüdveùàya na saüdveùàya, asaümohàya na saümohàya, visaüyogàya na saüyogàya, vyavadànàya na saükle÷àya, asaücayàya na saücayàya | anabhinandanàyànupàdànàya anadhyavasànàya saüvartate | tatra yeyaü dçùñiþ: ekaü me kùamate, ekaü me na kùamata iti, yat tàvad asya kùamate, tat saüràgàya saüdveùàya saümohàya saüyogàya saükle÷àya, na vyavadànàya nàpacayàya | abhinandanàyopàdànàya adhyavasànàya saüvartate | yad asya na kùamate, tad asaüràgàya saüvartate na saüràgàya, asaüdveùàya na saüdveùàya, asaümohàya na saümohàya, asaüyogàya na saüyogàya, vyavadànàya na saükle÷àya, apacayàya na saücayàya | anabhinandanàyànupàdànàya anadhyavasànàya saüvartate | tatrà ÷rutavàn àrya÷ràvaka idaü pratisaü÷ikùyate: ahaü caivaüdçùñiþ syàm*, evaüvàdã: sarvaü me kùamate | dvàbhyàü me sàrdhaü syàd vigrahaþ syàd vivàdaþ | ya÷ ca evaüdçùñir evaüvàdã: sarvaü me na kùamata iti, ya÷ ca evaüdçùñir evaüvàdi: ekaü me kùamate ekaü me na kùamata iti | vigrahe sati vivàdaþ, vivàde sati vihiüsà | iti sa tàü savigrahàü savivàdàü savihiüsàü ca samanupa÷yann -------------------- Vaidya, p. 257 -------------------- imàü ca dçùñiü pratinisçjati, anyàü ca dçùñiü nopàdatte | evam asyà÷ ca dçùñeþ prahàõaü bhavati pratinisargo vàntãbhàvaþ, anyasyà÷ ca dçùñer apratisaüdhir anupàdànam apràdurbhàvaþ || tatra ÷rutavàn àrya÷ràvaka idaü pratisaü÷ikùyate: ahaü ced evaüdçùñiþ syàm evaüvàdã: sarvaü me na kùamata iti, dvàbhyàü me sàrdhaü syàd vigrahaþ, syàd vivàdaþ | ya÷ ca evaüdçùñir evaüvàdã: sarvaü me kùamata iti, ya÷ ca evaüdçùñir evaüvàdi: ekaü me kùamate ekaü me na kùamata iti | vigrahe sati vivàdaþ, vivàde sati vihiüsà, iti sa tàü savigrahàü savivàdàü savihiüsàü ca samanupa÷yann imàü ca dçùñiü pratinisçjati, anyàü ca dçùñiü nopàdatte | evam asyà÷ ca dçùñeþ prahàõaü bhavati pratinisargo vàntãbhàvaþ | anyasyà÷ ca dçùñer apratisaüdhir anupàdànam apràdurbhàvaþ || tatra ÷rutavàn àrya÷ràvaka idaü pratisaü÷ikùyate: ahaü ced evamdçùñiþ syàm evaüvàdã: ekaü me kùamate, ekaü me na kùamata iti, dvàbhyàü me sàrdhaü syàd vigrahaþ, syàd vivàdaþ | ya÷ caivaüdçùñir evaüvàdã: sarvaü me kùamata iti, ya÷ ca evaüdçùñir evaüvàdi: sarvaü me na kùamate iti | vigrahe sati vivàdaþ, vivàde sati vihiüsà, iti sa tàü savigrahàü savivàdàü savihiüsàü ca samanupa÷yann imàü ca dçùñiü pratinisçjati, anyàü ca dçùñiü nopàdatte | evam asyà÷ ca dçùñeþ prahàõaü bhavati pratinisargo vàntãbhàvaþ | anyasyà÷ ca dçùñer apratisaüdhir anupàdànam apràdurbhàvaþ || ayaü khalv agnivai÷yàyana kàyo råpã audàrika÷ càturmahàbhåtika iti àrya÷ràvakeõa abhãkùõam udayavyayànudar÷inà vihartavyam*, viràgànudar÷inà pratinisargànudar÷inà vihartavyam* | yatràrya÷ràvakasya abhãkùõam udayavyayànudar÷ino viharataþ, yo 'sya bhavati kàye kàyacchandaþ kàyasnehaþ kàyapremà kàyàlayaþ kàyaviùaktiþ kàyàdhyavasànam*, tac càsya cittaü na paryàdàya tiùñhati || tisra imà agnivai÷yàyana vedanàþ | katamàs tisraþ? sukhà duþkhà aduþkhàsukhà ca | yasmin samaye ÷rutavàn àrya÷ràvakaþ sukhàü vedanàü vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavataþ: duþkhà ca aduþkhàsukhà ca | sukhàm eva ca tasmin samaye àrya÷ràvako vedanàü vedayate | sukhàpi ca vedanà anityà nirodhadharmiõã | yasmin samaye àrya÷ràvako duþkhàü vedanàü vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavataþ, sukhà aduþkhàsukhà ca | duþkhàm eva ca tasmin samaye àrya÷ràvako vedanàü vedayate | duþkhàpi vedanà anityà nirodhadharmiõã | yasmin samaye àrya÷ràvako aduþkhàsukhàü vedanàü vedayate, dve asya vedane tasmin samaye niruddhe bhavataþ, sukhà duþkhà ca | aduþkhàsukhàm eva ca tasmin samaye àrya÷ràvako vedanàü vedayate | aduþkhàsukhàpi vedanà anityà nirodhadharmiõã | tasyaivaü bhavati: imà vedanàþ kiünidànàþ kiüsamudayàþ kiüjàtãyàþ kiüprabhàvà iti? imà vedanà spar÷anidànàþ spar÷asamudayàþ spar÷ajàtãyàþ spar÷aprabhàvàþ | tasya spar÷asya samudayàt tàs tà vedanàþ samudayante -------------------- Vaidya, p. 258 -------------------- tasya spar÷asya nirodhàt tàs tà vedanà nirudhyante, vyupa÷àmyanti ÷ãtãbhavanti astaügacchanti | sa yàü kàücid vedanàü vedayate sukhàü và duþkhàü và aduþkhàsukhà và, tàsàü vedanànàü samudayaü càstaügamaü càsvàdaü càdãnavaü ca niþsaraõaü ca yathàbhåtaü prajànàmãti, tasya vedanànàü samudayaü càstaügamaü càsvàdaü càdãnavaü ca niþsaraõaü ca yathàbhåtaü prajànata utpannàsu vedanàsv anityatànudar÷ã viharati, vyayànudar÷ã viràgànudar÷ã nirodhànudar÷ã pratisargànudar÷ã | sa kàyaparyantikàü vedanàü vedayamànaþ kàyaparyantikàü vedanàü vedaya iti yathàbhåtaü prajànàti | jãvitaparyantikàü vedanàü vedayamàno jãvitaparyantikàü vedanàü vedaya iti yathàbhåtaü prajànàti | bhedàc ca kàyasyorddhvaü jãvitaparyàdànàd ihaivàsya sarvàõi vedanàni apari÷eùaü nirudhyante apari÷eùam astaü parikùayaü paryàdànaü gacchanti | tasyaivaü bhavati: sukhàm api vedanàü vedayato bhedaþ kàyasya bhaviùyati | eùa evànto duþkhasya | duþkhàm api, aduþkhàsukhàm api vedanàü vedayato bhedaþ kàyasya bhaviùyati | eùa evànto duþkhasya | sa sukhàm api vedanàü vedayate, visaüyukto vedayate, na saüyuktaþ | duþkhàm api aduþkhàsukhàm api vedanàü vedayate, visaüyukto vedayate, na saüyuktaþ | kena visaüyuktaþ? visaüyukto ràgeõa dveùeõa mohena, visaüyukto jàtijaràmaraõa÷okaparidevaduþkhadaurmanasyopàyàsaiþ, visaüyukto duþkhàd iti vadàmi || tena khalu samayena àyuùmठ÷àriputro 'rdhamàsopasaüpanno bhagavataþ pçùñhataþ sthito 'bhåd vyajanaü gçhãtvà bhagavantaü vãjayan* | àyuùmataþ ÷àriputrasyaitad abhavat*: bhagavàüs teùàü dharmàõàü prahàõam eva varõayati, viràgam eva nirodham eva pratiniþsargam eva varõayati | yanv ahaü teùàü teùàü dharmàõàü prahàõànudar÷ã vihareyam*, viràgànudar÷ã nirodhànudar÷ã vihareyam*, pratiniþsargànudar÷ã vihareyam iti | àyuùmataþ ÷àriputrasyaiùàü dharmàõàm anityatànudar÷ino viharato vyayànudar÷ino viràgànudar÷ino nirodhànudar÷inaþ pratiniþsargànudar÷ino viharataþ anupàdàya àsravebhya÷ cittaü vimuktam* | dãrghanakhasya ca parivràjakasya virajo vigatamalaü dharmeùu dharmacakùur utpannam* || atha dãrghanakhaþ parivràjako dçùñadharmà pràptadharmà paryavagàóhadharmà tãrõakàïkùas tãrõavicikitso 'parapratyayo 'nanyaneyaþ ÷àstuþ ÷àsane (Speyer: ÷àstra÷asane) dharmeùu vai÷àradyapràpta utthàyàsanàd ekàüsam uttaràsaïgaü kçtvà yena bhagavàüs tenà¤jaliü praõamayya bhagavantam idam avocat | làbheyàhaü bhadanta svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | careyam ahaü bhagavato 'ntike brahmacaryam* | labdhavàn dãrghanakhaparivràjakaþ svàkhyàte dharmavinaye pravrajyàm upasaüpadaü bhikùubhàvam* | evaü pravrajitaþ sa àyuùmàn eko vyapakçùño 'pramatta àtàpã prahitàtmà vyahàrùãt* | eko vyapakçùño 'pramatta àtàpã prahitàtmà viharan* yad arthaü kulaputràþ ke÷a÷ma÷ru avatàrya kàùàyàõi vastràõy àcchàdya samyag eva ÷raddhayà agàràd anagàrikàü pravrajanti, tad anuttaraü brahmacaryaparyavasànaü -------------------- Vaidya, p. 259 -------------------- dçùña eva dharme svayam abhij¤ayà sàkùàtkçtvà pratipadya pravedayate: kùãõà me jàtiþ, uùitaü brahmacaryaü, kçtaü karaõãyaü nàparam asmàd bhavaü prajànàmãti | àj¤àtavàn sa àyuùmàn arhan babhåva suvimuktacittaþ | tatra bhagavàn bhikùån àmantrayate sma: eùo 'gro me bhikùavo bhikùåõàü mama ÷ràvakàõàü pratisaüvitpràptànàü yaduta koùñhilo bhikùur iti || bhikùavaþ saü÷ayajàtàþ sarvasaü÷ayacchettàraü buddhaü bhagavantaü papracchuþ: kàni bhadanta mahàkoùñhilena karmàõi kçtàny upacitàni, yena mahàvàdã saüvçttaþ | pravrajya càrhatvaü sàkùàtkçtam iti | bhagavàn àha: koùñhilenaiva bhikùavaþ pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | koùñhilena karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_99.1 || bhåtapårvaü bhikùavo 'tãte 'dhvani vàràõasyàü nagaryàü pa¤camàtràõi taskara÷atàni senàpatipramukhàõi cauryeõa saüprasthitàni | yàvat te ca¤cåryamàõà anyatamaü khadiravaõam anupràptàþ | yàvat senàpatinàbhihitàþ: pa÷yata yåyaü kamalàyatàkùaþ ka÷cid aparakãyo manuùyaþ saüvidyate, yena vayaü yakùabaliü datvà prakràmemeti | tatra ca khadiravane pratyekabuddhaþ prativasati | tatas tais taskaraiþ paryañadbhir dçùñvà senàpatisakà÷aü nãtaþ | tata÷ caurasenàpatinà vadhyatàm ayam ity àj¤à dattà | tato 'sau pratyekabuddhas teùàm anugrahàrthaü vitatapakùa iva haüsaràjaþ khagapatham abhyudgamya vicitràõi pràtihàryàõi vidar÷ayitum àrabdhaþ | tataþ senàpatir målanikçtta iva drumaþ pàdayor nipatya atyayaü de÷itavàn* | piõóakena pratipàdya praõidhànaü kçtavàn*: aham apy evaüvidhànàü guõànàü làbhã syàm*, prativi÷iùñataraü càtaþ ÷àstàram àràgayeyaü mà viràgayeyam iti || bhagavàn àha: kiü manyadhve bhikùavo yo 'sau tena kàlena tena samayena caurasenàpatiþ, ayam evàsau koùñhilaþ | bhåyaþ kà÷yape bhagavati pravrajito babhåva | tatrànena da÷a varùasahasràõi brahmacaryavàsaþ paripàlitaþ | tenedànãm arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi bhikùava ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi bhikùava ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || idam avocad bhagavàn* | àttamanasas te bhikùavo bhagavato bhàùitam abhyanandan* || -------------------- Vaidya, p. 260 -------------------- * ****************************************************** AVø_100 saügãtiþ | (ed. Speyer, vol. II) buddho bhagavàn satkçto gurukçto mànitaþ påjito ràjabhã ràjamàtrair dhanibhiþ pauraiþ ÷reùñhibhiþ sàrthavàhair devair nàgair yakùair asurair garuóaiþ kinnarair mahoragair iti devanàgayakùàsuragaruóakinnaramahoragàbhyarcito buddho bhagavàn j¤àto mahàpuõyo làbhã cãvarapiõóapàta÷ayanàsanaglànapratyayabhaiùajyapariùkàràõàü sa÷ràvakasaüghaþ ku÷inagaryàü viharati mallànàm upavartane yamaka÷àlavane | atha bhagavàüs tad eva parinirvàõakàlasamaye àyuùmantam ànandam àmantrayate sma: praj¤àpaya ànanda tathàgatasya àntareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irasaü ma¤cam* | adya tathàgatasya ràtryà madhyame yàme nirupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvàõaü bhaviùyatãti | evaü bhadantety àyuùmàn ànando bhagavataþ prati÷rutya antareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irasaü ma¤caü praj¤àpya yena bhagavàüs tenopasaükràntaþ | upasaükramya bhagavataþ pàdau ÷irasà vanditvà ekànte 'sthàt* | ekàntasthita àyuùmàn ànando bhagavantam idam avocat*: praj¤apto bhadanta tathàgatasya antareõa yamaka÷àlayor uttarà÷irasaü ma¤caþ | atha bhagavàn* yena ma¤cas tenopasaükràntaþ | upasaükramya dakùiõena pàr÷vena ÷ayyàü kalpayati pàdaü pàdenopadhàya àlokasaüj¤ã smçtaþ saüprajànan nirvàõasaüj¤àm eva manasi kurvann iti || tatra bhagavàn ràtryà madhyame yàme 'nupadhi÷eùe nirvàõadhàtau parinirvçtaþ | samanantaraparinirvçte buddhe bhagavati atyarthaü tasmin samaye mahàpçthivãcàlo 'bhåt* ulkàpàtà di÷odàhàþ | antarãkùe devadundubhayo nadanti | samanantaraparinirvçte buddhe bhagavati ubhau yamaka÷àlavanasya drumottamau tathàgatasya siüha÷ayyàü ÷àlapuùpair avàkiratàm* | samanantaraparinirvçte bhagavati anyataro bhikùus tasyàü velàyàü gàthàü bhàùate: sundarau khalv imau ÷àlavanasyàsya drumottamau | yad avàkiratàü puùpaiþ ÷àstàraü parinirvçtam* || AVø_100.1 || samanantaraparinirvçte buddhe bhagavati ÷akro devendro gàthàü bhàùate: anityà bata saüskàrà utpàdavyayadharmiõaþ | utpadya hi nirudhyante teùàü vyupa÷amaþ sukham* || AVø_100.2 || iti samanantaraparinirvçte buddhe bhagavati brahmà sahàüpatir gàthàü bhàùate: sarvabhåtàni loke 'sminn ikùepsyanti samucchrayam* | evaüvidho yatra ÷àstà lokeùv apratipudgalaþ | tathàgatabalapràptaþ cakùumàn parinirvçtaþ || AVø_100.3 || samanantaraparinirvçte buddhe bhagavati àyuùmàn àniruddho gàthàü bhàùate: sthità à÷vàsapra÷vàsà sthiracittasya tàyinaþ | ànijyàü ÷àntim àgamya cakùumàn parinirvçtaþ || AVø_100.4 || -------------------- Vaidya, p. 261 -------------------- tadàbhavad bhãùaõakaü tadàbhåd romaharùaõam* | sarvàkàrabalopetaþ ÷àstà kàlaü yadàkarot* || AVø_100.5 || asaülãnena cittena vedanà adhivàsayan* | pradyotasy eva nirvàõaü vimokùas tasya cetasaþ || AVø_100.6 || iti || saptàhaparinirvçte buddhe bhagavati àyuùmàn ànando bhagavata÷ citàü pradakùiõãkurvan* gàthàü bhàùate: yena kàyaratanena nàyako brahmalokam agaman maharddhikaþ | dahyate sma tanujena tejasà pa¤cabhir yuga÷ataiþ sa veùñitaþ (Speyer: veùñhitaþ) || AVø_100.7 || sahasramàtreõa hi cãvaràõàü buddhasya kàyaþ pariveùñito 'bhåt* | (Speyer: pariveùñhito) dve cãvare tatra tu naiva dagdhe abhyantaraü bàhyam atha dvitãyam* || AVø_100.8 || varùa÷ataparinirvçte buddhe bhagavati pàñaliputre nagare ràjà a÷oko ràjyaü kàrayati çddhaü ca sphãtaü ca kùemaü ca subhikùaü ca àkãrõabahujanamanuùyaü ca pra÷àntakalikalahaóimbaóamaraü taskararogàpagataü ÷àlãkùugomahiùãsaüpannam* | dhàrmiko dharmaràjo dharmeõa ràjyaü pàlayati | yàvad apareõa samayena devyà sàrdhaü krãóati ramate paricàrayati | tasya krãóato ramamàõasya paricàrayataþ kàlàntareõa devã àpannasatvà saüvçttà | sà aùñànàü và navànàü và màsànàm atyayàt prasåtà | dàrako jàto abhiråpo dar÷anãyaþ pràsàdikaþ kuõàlasadç÷àbhyàü netràbhyàm* | tasya jàtau jàtimahaü kçtvà nàmadheyaü vyavasthàpyate: kiü bhavatu dàrakasya nàmeti | j¤àtaya åcuþ: yasmàd asya jàtamàtrasya kuõàlasadç÷e netre, tasmàd bhavatu dàrakasya kuõàla iti nàmeti | kuõàlo dàrako 'ùñàbhyo dhàtrãbhyo datto dvàbhyàm aüsadhàtrãbhyàü dvàbhyàü kùãradhàtrãbhyàü dvàbhyàü maladhàtrãbhyàü dvàbhyàü krãóanikàbhyàü dhàtrãbhyàm* | so 'ùñàbhir dhàtrãbhir unnãyate vardhyate kùãreõa dadhnà navanãtena sarpiùà sarpimaõóenànyai÷ cottaptottaptair upakaraõavi÷eùaiþ | à÷u vardhate hradastham iva païkajam* | tatas taü sarvàlaükàravibhåùitaü ràjà utsaïgena kçtvà punaþ punaþ prekùya råpasaüpadà praharùita uvàca: asadç÷o me putro loke råpeõeti || tatra ca samaye gàndhàre puùpabherotso nàma gràmaþ | tatrànyatamasya gçhapateþ putro jàto 'tikrànto mànuùaü varõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam* | janmani càsya divyagandhodakaparipårõà -------------------- Vaidya, p. 262 -------------------- ratnamayã puùkariõã pràdurbhåtà, puùpasaüpannaü ca mahad udyànaü jaïgamaü ca | yatra yatra kumàro gacchati tatra tatra ca puùkariõã udyànaü ca pràdurbhavati | tasya sundara iti nàmadheyaü vyavasthàpitam* || yàvat krameõa kumàro mahàn saüvçttam* | tato 'pareõa samayena puùpabherotsàd vaõijaþ kenacid eva karaõãyena pàñaliputraü gatàþ | te pràbhçtam àdàya ràj¤aþ sakà÷am upagatàþ | tataþ pàdayor nipatya pràbhçtaü ràj¤e upanamayya purastàd vyavasthitàþ | tato ràjà a÷okas teùàü kuõàlaü dar÷ayati: haü bho vaõijaþ, kadàcit kutracid bhavadbhiþ paryañadbhir evaüvidhaü råpavi÷eùayuktaü dçùñapårvam iti ? tatas te vaõijaþ kçtakarapuñàþ pàdayor nipatya abhayaü màrgayitvà ràjànam åcuþ: asti deva asmadãye viùaye sundaro nàma kumàro 'tikrànto mànuùaü varõam asaüpràpta÷ ca divyaü varõam* | janmani càsya divyagandhodakaparipårõà ratnamayã puùkariõã pràdurbhåtà, puùpaphalasamçddhaü ca mahad udyànaü jaïgamam* | yatra yatra ca kumàro gacchati tatra tatra puùkariõã udyànaü ca pràdurbhavati | ÷rutvà ràjà a÷okaþ paraü vismayam àpannaþ | kutåhalajàta÷ ca dåtasaüpreùaõaü kçtavàn: eùa ràjà a÷oka àgantum icchati sundarasya kumàrasya dar÷anahetoþ | yad vaþ kçtyaü và karaõãyaü và tat kurudhvam iti | tato mahàjanakàyo bhãtàþ: yadi ràjà mahàsàdhanena ihàgamiùyati, mà haiva kaücid anartham utpàdayiùyatãti | tataþ sa kumàro bhadrayànaü yojayitvà ÷atasahasraü ca muktàhàraü pràbhçtasyàrthe datvà a÷okasya sakà÷aü preùitaþ | so 'nupårveõa ca¤cåryamàõaþ pàñaliputraü nagaraü pràptaþ | ÷atasahasraü ca muktàhàraü gçhãtvà ràj¤o '÷okasya sakà÷am anupràptaþ | ràjà a÷oka÷ ca sahadar÷anàt sundarasya kumàrasya råpaü ÷obhàü varõapuùkalatàü ca divyàü puùkariõãm udyànaü ca dçùñvà paraü vismayam upagataþ || tato ràjà a÷okaþ sthaviropaguptasya vismayajananàrthaü sundaraü ca kumàram àdàya kukkuñàgàraü gataþ | tatropaguptapramukhàõy aùñàda÷àrhatsahasràõi nivasanti, taddviguõàþ ÷aikùàþ pçthagjanakalyàõakàþ | tataþ sa sthavirasya pàdàbhivandanaü kçtvà purastàn niùaõõo dharma÷ravaõàya | sthaviropaguptenàsya dharmo de÷itaþ | tataþ kumàraþ paripakvasaütatir dharmaü ÷rutvà pravrajyàbhilàùã saüvçttaþ | sa ràjànam a÷okam anuj¤àpya sthaviropaguptasya sakà÷e pravrajitaþ | tena yujyamànena ghañamànena vyàyacchamànena idam eva pa¤cagaõóakaü saüsàracakraü calàcalaü viditvà sarvasaüskàragatãþ ÷atanapatanavikiraõavidhvaüsanadharmatayà paràhatya sarvakle÷aprahàõàd arhatvaü sàkùàtkçtam* | arhan saüvçttaþ traidhàtukavãtaràgaþ samaloùñakà¤cana àkà÷apàõitalasamacitto vàsãcandanakalpo vidyàvidàritàõóako÷o vidyàbhij¤àpratisaüvitpràpto bhavalàbhalobhasatkàraparàïmukhaþ | sendropendràõàü devànàü påjyo mànyo 'bhivàdya÷ ca saüvçttaþ || tato ràjà a÷okaþ saüdigdhaþ sthaviraü pçcchati: kàni bhadanta sundareõa karmàõi kçtàni, yenàsyaivaüvidhaü råpam*, kàni punaþ karmàõi yena divyagandhodakaparipårõà ratnamayã puùkariõã pràdurbhåtà, puùpaphalasamçddhaü ca mahad udyànaü jaïgamam*? sthaviropagupta àha: sundareõaiva -------------------- Vaidya, p. 263 -------------------- mahàràja pårvam anyàsu jàtiùu karmàõi kçtàny upacitàni labdhasaübhàràõi pariõatapratyayàni oghavat pratyupasthitàny ava÷yaübhàvãni | sundareõaiva karmàõi kçtàny upacitàni | ko 'nyaþ pratyanubhaviùyati? na bhikùavaþ karmàõi kçtàny upacitàni bàhye pçthivãdhàtau vipacyante, nàbdhàtau, na tejodhàtau, na vàyudhàtau, api tåpàtteùv eva skandhadhàtvàyataneùu karmàõi kçtàni vipacyante ÷ubhàny a÷ubhàni ca: na praõa÷yanti karmàõi kalpakoñi÷atair api | sàmagrãü pràpya kàlaü ca phalanti khalu dehinàm* || AVø_100.1 || bhåtapårvaü mahàràja yadà bhagavàn parinirvçtaþ, tadà àyuùmàn mahàkà÷yapaþ pa¤ca÷ataparivàro magadheùu janapadacàrikàü caran dharmasaügãtiü kartukàmaþ | yàvad anyatamena daridrakarùakeõa mahàn bhikùusaügho dçùñaþ, ÷àstçviyogàc chokàrto 'dhvapari÷rànto rajasàvacårõitagàtraþ | tato 'sya kàruõyam utpannam* | tatas tena kà÷yapapramukhàõi pa¤ca bhikùu÷atàni jentàkasnàtreõopanimantritàni | tatas tena nànàgandhaparibhàvitam uùõodakaü kçtvà te bhikùavaþ snàpitàþ, cãvarakàõi ÷obhitàni | praõãtena càhàreõa saütarpya ÷araõagamana÷ikùàpadàni datvà praõidhànaü kçtam*: asminn eva ÷àkyamuneþ pravacane pravrajya càrhatvaü pràpnuyàm iti || kiü manyase mahàràja yo 'sau tena kàlena tena samayena daridrakarùakaþ, ayaü sa sundaro bhikùuþ | yat tena bhikùavo jentàkasnàtreõa snàpitàþ, tenàsyaivaüvidho råpavi÷eùaþ saüvçttaþ, divyacandanodakaparipårõà ramaõãyà puùkariõã puùpaphalasamçddhaü ca mahad udyànaü jaïgamaü pràptam* | yat tena ÷araõagamana÷ikùàpadàni upalabdhàni, teneha janmany arhatvaü sàkùàtkçtam* | iti hi mahàràja ekàntakçùõànàü karmaõàm ekàntakçùõo vipàkaþ, ekànta÷uklànàm ekànta÷uklaþ, vyatimi÷ràõàü vyatimi÷raþ | tasmàt tarhi mahàràja ekàntakçùõàni karmàõy apàsya vyatimi÷ràõi ca, ekànta÷ukleùv eva karmasv àbhogaþ karaõãyaþ | ity evaü vo bhikùavaþ ÷ikùitavyam* || atha ràhà a÷oka àyuùmataþ sthaviropaguptasya bhàùitam abhinandyànumodya utthàyàsanàt prakràntaþ ||