Valmiki: Ramayana, Kandas 1-7 Based on the text entered by Muneo Tokunaga et al. Input by Muneo Tokunaga, revised by John Smith (Cambridge) [GRETIL-Version: 2017-07-06] Revision: 2017-07-06: erroneous line breaks removed by Tyler Neill ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdiac.pdf and http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil/gretdias.pdf For further information see: http://gretil.sub.uni-goettingen.de/gretil.htm ___________________________________________________________________ Vàlmãki: Ràmàyaõa, Kàõóas 1-7 1.001.001a tapaþsvàdhyàyanirataü tapasvã vàgvidàü varam 1.001.001c nàradaü paripapraccha vàlmãkir munipuügavam 1.001.002a ko nv asmin sàmprataü loke guõavàn ka÷ ca vãryavàn 1.001.002c dharmaj¤a÷ ca kçtaj¤a÷ ca satyavàkyo dçóhavrataþ 1.001.003a càritreõa ca ko yuktaþ sarvabhåteùu ko hitaþ 1.001.003c vidvàn kaþ kaþ samartha÷ ca ka÷ caikapriyadar÷anaþ 1.001.004a àtmavàn ko jitakrodho matimàn ko 'nasåyakaþ 1.001.004c kasya bibhyati devà÷ ca jàtaroùasya saüyuge 1.001.005a etad icchàmy ahaü ÷rotuü paraü kautåhalaü hi me 1.001.005c maharùe tvaü samartho 'si j¤àtum evaüvidhaü naram 1.001.006a ÷rutvà caitat trilokaj¤o vàlmãker nàrado vacaþ 1.001.006c ÷råyatàm iti càmantrya prahçùño vàkyam abravãt 1.001.007a bahavo durlabhà÷ caiva ye tvayà kãrtità guõàþ 1.001.007c mune vakùyàmy ahaü buddhvà tair yuktaþ ÷råyatàü naraþ 1.001.008a ikùvàkuvaü÷aprabhavo ràmo nàma janaiþ ÷rutaþ 1.001.008c niyatàtmà mahàvãryo dyutimàn dhçtimàn va÷ã 1.001.009a buddhimàn nãtimàn vàgmã ÷rãmठ÷atrunibarhaõaþ 1.001.009c vipulàüso mahàbàhuþ kambugrãvo mahàhanuþ 1.001.010a mahorasko maheùvàso gåóhajatrur ariüdamaþ 1.001.010c àjànubàhuþ su÷iràþ sulalàñaþ suvikramaþ 1.001.011a samaþ samavibhaktàïgaþ snigdhavarõaþ pratàpavàn 1.001.011c pãnavakùà vi÷àlàkùo lakùmãvठ÷ubhalakùaõaþ 1.001.012a dharmaj¤aþ satyasaüdha÷ ca prajànàü ca hite rataþ 1.001.012c ya÷asvã j¤ànasaüpannaþ ÷ucir va÷yaþ samàdhimàn 1.001.013a rakùità jãvalokasya dharmasya parirakùità 1.001.013c vedavedàïgatattvaj¤o dhanurvede ca niùñhitaþ 1.001.014a sarva÷àstràrthatattvaj¤o smçtimàn pratibhànavàn 1.001.014c sarvalokapriyaþ sàdhur adãnàtmà vicakùaõaþ 1.001.015a sarvadàbhigataþ sadbhiþ samudra iva sindhubhiþ 1.001.015c àryaþ sarvasama÷ caiva sadaikapriyadar÷anaþ 1.001.016a sa ca sarvaguõopetaþ kausalyànandavardhanaþ 1.001.016c samudra iva gàmbhãrye dhairyeõa himavàn iva 1.001.017a viùõunà sadç÷o vãrye somavat priyadar÷anaþ 1.001.017c kàlàgnisadç÷aþ krodhe kùamayà pçthivãsamaþ 1.001.018a dhanadena samas tyàge satye dharma ivàparaþ 1.001.018c tam evaüguõasaüpannaü ràmaü satyaparàkramam 1.001.019a jyeùñhaü ÷reùñhaguõair yuktaü priyaü da÷arathaþ sutam 1.001.019c yauvaràjyena saüyoktum aicchat prãtyà mahãpatiþ 1.001.020a tasyàbhiùekasaübhàràn dçùñvà bhàryàtha kaikayã 1.001.020c pårvaü dattavarà devã varam enam ayàcata 1.001.020e vivàsanaü ca ràmasya bharatasyàbhiùecanam 1.001.021a sa satyavacanàd ràjà dharmapà÷ena saüyataþ 1.001.021c vivàsayàm àsa sutaü ràmaü da÷arathaþ priyam 1.001.022a sa jagàma vanaü vãraþ pratij¤àm anupàlayan 1.001.022c pitur vacananirde÷àt kaikeyyàþ priyakàraõàt 1.001.023a taü vrajantaü priyo bhràtà lakùmaõo 'nujagàma ha 1.001.023c snehàd vinayasaüpannaþ sumitrànandavardhanaþ 1.001.024a sarvalakùaõasaüpannà nàrãõàm uttamà vadhåþ 1.001.024c sãtàpy anugatà ràmaü ÷a÷inaü rohiõã yathà 1.001.025a paurair anugato dåraü pitrà da÷arathena ca 1.001.025c ÷çïgaverapure såtaü gaïgàkåle vyasarjayat 1.001.026a te vanena vanaü gatvà nadãs tãrtvà bahådakàþ 1.001.026c citrakåñam anupràpya bharadvàjasya ÷àsanàt 1.001.027a ramyam àvasathaü kçtvà ramamàõà vane trayaþ 1.001.027c devagandharvasaükà÷às tatra te nyavasan sukham 1.001.028a citrakåñaü gate ràme putra÷okàturas tadà 1.001.028c ràjà da÷arathaþ svargaü jagàma vilapan sutam 1.001.029a mçte tu tasmin bharato vasiùñhapramukhair dvijaiþ 1.001.029c niyujyamàno ràjyàya naicchad ràjyaü mahàbalaþ 1.001.029e sa jagàma vanaü vãro ràmapàdaprasàdakaþ 1.001.030a pàduke càsya ràjyàya nyàsaü dattvà punaþ punaþ 1.001.030c nivartayàm àsa tato bharataü bharatàgrajaþ 1.001.031a sa kàmam anavàpyaiva ràmapàdàv upaspç÷an 1.001.031c nandigràme 'karod ràjyaü ràmàgamanakàïkùayà 1.001.032a ràmas tu punar àlakùya nàgarasya janasya ca 1.001.032c tatràgamanam ekàgre daõóakàn pravive÷a ha 1.001.033a viràdhaü ràkùasaü hatvà ÷arabhaïgaü dadar÷a ha 1.001.033c sutãkùõaü càpy agastyaü ca agastya bhràtaraü tathà 1.001.034a agastyavacanàc caiva jagràhaindraü ÷aràsanam 1.001.034c khaógaü ca paramaprãtas tåõã càkùayasàyakau 1.001.035a vasatas tasya ràmasya vane vanacaraiþ saha 1.001.035c çùayo 'bhyàgaman sarve vadhàyàsurarakùasàm 1.001.036a tena tatraiva vasatà janasthànanivàsinã 1.001.036c viråpità ÷årpaõakhà ràkùasã kàmaråpiõã 1.001.037a tataþ ÷årpaõakhàvàkyàd udyuktàn sarvaràkùasàn 1.001.037c kharaü tri÷irasaü caiva dåùaõaü caiva ràkùasaü 1.001.038a nijaghàna raõe ràmas teùàü caiva padànugàn 1.001.038c rakùasàü nihatàny àsan sahasràõi caturda÷a 1.001.039a tato j¤àtivadhaü ÷rutvà ràvaõaþ krodhamårchitaþ 1.001.039c sahàyaü varayàm àsa màrãcaü nàma ràkùasaü 1.001.040a vàryamàõaþ subahu÷o màrãcena sa ràvaõaþ 1.001.040c na virodho balavatà kùamo ràvaõa tena te 1.001.041a anàdçtya tu tad vàkyaü ràvaõaþ kàlacoditaþ 1.001.041c jagàma sahamarãcas tasyà÷ramapadaü tadà 1.001.042a tena màyàvinà dåram apavàhya nçpàtmajau 1.001.042c jahàra bhàryàü ràmasya gçdhraü hatvà jañàyuùam 1.001.043a gçdhraü ca nihataü dçùñvà hçtàü ÷rutvà ca maithilãm 1.001.043c ràghavaþ ÷okasaütapto vilalàpàkulendriyaþ 1.001.044a tatas tenaiva ÷okena gçdhraü dagdhvà jañàyuùam 1.001.044c màrgamàõo vane sãtàü ràkùasaü saüdadar÷a ha 1.001.045a kabandhaü nàma råpeõa vikçtaü ghoradar÷anam 1.001.045c taü nihatya mahàbàhur dadàha svargata÷ ca saþ 1.001.046a sa càsya kathayàm àsa ÷abarãü dharmacàriõãm 1.001.046c ÷ramaõãü dharmanipuõàm abhigaccheti ràghava 1.001.046e so 'bhyagacchan mahàtejàþ ÷abarãü ÷atrusådanaþ 1.001.047a ÷abaryà påjitaþ samyag ràmo da÷arathàtmajaþ 1.001.047c pampàtãre hanumatà saügato vànareõa ha 1.001.048a hanumadvacanàc caiva sugrãveõa samàgataþ 1.001.048c sugrãvàya ca tat sarvaü ÷aüsad ràmo mahàbalaþ 1.001.049a tato vànararàjena vairànukathanaü prati 1.001.049c ràmàyàveditaü sarvaü praõayàd duþkhitena ca 1.001.049e vàlina÷ ca balaü tatra kathayàm àsa vànaraþ 1.001.050a pratij¤àtaü ca ràmeõa tadà vàlivadhaü prati 1.001.050c sugrãvaþ ÷aïkita÷ càsãn nityaü vãryeõa ràghave 1.001.051a ràghavaþ pratyayàrthaü tu dundubheþ kàyam uttamam 1.001.051c pàdàïguùñhena cikùepa saüpårõaü da÷ayojanam 1.001.052a bibheda ca punaþ sàlàn saptaikena maheùuõà 1.001.052c giriü rasàtalaü caiva janayan pratyayaü tadà 1.001.053a tataþ prãtamanàs tena vi÷vastaþ sa mahàkapiþ 1.001.053c kiùkindhàü ràmasahito jagàma ca guhàü tadà 1.001.054a tato 'garjad dharivaraþ sugrãvo hemapiïgalaþ 1.001.054c tena nàdena mahatà nirjagàma harã÷varaþ 1.001.055a tataþ sugrãvavacanàd dhatvà vàlinam àhave 1.001.055c sugrãvam eva tad ràjye ràghavaþ pratyapàdayat 1.001.056a sa ca sarvàn samànãya vànaràn vànararùabhaþ 1.001.056c di÷aþ prasthàpayàm àsa didçkùur janakàtmajàm 1.001.057a tato gçdhrasya vacanàt saüpàter hanumàn balã 1.001.057c ÷atayojanavistãrõaü pupluve lavaõàrõavam 1.001.058a tatra laïkàü samàsàdya purãü ràvaõapàlitàm 1.001.058c dadar÷a sãtàü dhyàyantãm a÷okavanikàü gatàm 1.001.059a nivedayitvàbhij¤ànaü pravçttiü ca nivedya ca 1.001.059c samà÷vàsya ca vaidehãü mardayàm àsa toraõam 1.001.060a pa¤ca senàgragàn hatvà sapta mantrisutàn api 1.001.060c ÷åram akùaü ca niùpiùya grahaõaü samupàgamat 1.001.061a astreõonmuham àtmànaü j¤àtvà paitàmahàd varàt 1.001.061c marùayan ràkùasàn vãro yantriõas tàn yadçcchayà 1.001.062a tato dagdhvà purãü laïkàm çte sãtàü ca maithilãm 1.001.062c ràmàya priyam àkhyàtuü punar àyàn mahàkapiþ 1.001.063a so 'bhigamya mahàtmànaü kçtvà ràmaü pradakùiõam 1.001.063c nyavedayad ameyàtmà dçùñà sãteti tattvataþ 1.001.064a tataþ sugrãvasahito gatvà tãraü mahodadheþ 1.001.064c samudraü kùobhayàm àsa ÷arair àdityasaünibhaiþ 1.001.065a dar÷ayàm àsa càtmànaü samudraþ saritàü patiþ 1.001.065c samudravacanàc caiva nalaü setum akàrayat 1.001.066a tena gatvà purãü laïkàü hatvà ràvaõam àhave 1.001.066c abhyaùi¤cat sa laïkàyàü ràkùasendraü vibhãùaõam 1.001.067a karmaõà tena mahatà trailokyaü sacaràcaram 1.001.067c sadevarùigaõaü tuùñaü ràghavasya mahàtmanaþ 1.001.068a tathà paramasaütuùñaiþ påjitaþ sarvadaivataiþ 1.001.068c kçtakçtyas tadà ràmo vijvaraþ pramumoda ha 1.001.069a devatàbhyo varàn pràpya samutthàpya ca vànaràn 1.001.069c puùpakaü tat samàruhya nandigràmaü yayau tadà 1.001.070a nandigràme jañàü hitvà bhràtçbhiþ sahito 'naghaþ 1.001.070c ràmaþ sãtàm anupràpya ràjyaü punar avàptavàn 1.001.071a prahçùñamudito lokas tuùñaþ puùñaþ sudhàrmikaþ 1.001.071c niràyamo aroga÷ ca durbhikùabhayavarjitaþ 1.001.072a na putramaraõaü ke cid drakùyanti puruùàþ kva cit 1.001.072c nàrya÷ càvidhavà nityaü bhaviùyanti pativratàþ 1.001.073a na vàtajaü bhayaü kiü cin nàpsu majjanti jantavaþ 1.001.073c na càgrijaü bhayaü kiü cid yathà kçtayuge tathà 1.001.074a a÷vamedha÷atair iùñvà tathà bahusuvarõakaiþ 1.001.074c gavàü koñyayutaü dattvà vidvadbhyo vidhipårvakam 1.001.075a ràjavaü÷ठ÷ataguõàn sthàpayiùyati ràghavaþ 1.001.075c càturvarõyaü ca loke 'smin sve sve dharme niyokùyati 1.001.076a da÷avarùasahasràõi da÷avarùa÷atàni ca 1.001.076c ràmo ràjyam upàsitvà brahmalokaü gamiùyati 1.001.077a idaü pavitraü pàpaghnaü puõyaü vedai÷ ca saümitam 1.001.077c yaþ pañhed ràmacaritaü sarvapàpaiþ pramucyate 1.001.078a etad àkhyànam àyuùyaü pañhan ràmàyaõaü naraþ 1.001.078c saputrapautraþ sagaõaþ pretya svarge mahãyate 1.001.079a pañhan dvijo vàgçùabhatvam ãyàt; syàt kùatriyo bhåmipatitvam ãyàt 1.001.079c vaõigjanaþ paõyaphalatvam ãyàj; jana÷ ca ÷ådro 'pi mahattvam ãyàt 1.002.001a nàradasya tu tad vàkyaü ÷rutvà vàkyavi÷àradaþ 1.002.001c påjayàm àsa dharmàtmà saha÷iùyo mahàmuniþ 1.002.002a yathàvat påjitas tena devarùir nàradas tadà 1.002.002c àpçùñvaivàbhyanuj¤àtaþ sa jagàma vihàyasaü 1.002.003a sa muhåtaü gate tasmin devalokaü munis tadà 1.002.003c jagàma tamasàtãraü jàhnavyàs tv avidårataþ 1.002.004a sa tu tãraü samàsàdya tamasàyà mahàmuniþ 1.002.004c ÷iùyam àha sthitaü pàr÷ve dçùñvà tãrtham akardamam 1.002.005a akardamam idaü tãrthaü bharadvàja ni÷àmaya 1.002.005c ramaõãyaü prasannàmbu sanmanuùyamano yathà 1.002.006a nyasyatàü kala÷as tàta dãyatàü valkalaü mama 1.002.006c idam evàvagàhiùye tamasàtãrtham uttamam 1.002.007a evam ukto bharadvàjo vàlmãkena mahàtmanà 1.002.007c pràyacchata munes tasya valkalaü niyato guroþ 1.002.008a sa ÷iùyahastàd àdàya valkalaü niyatendriyaþ 1.002.008c vicacàra ha pa÷yaüs tat sarvato vipulaü vanam 1.002.009a tasyàbhyà÷e tu mithunaü carantam anapàyinam 1.002.009c dadar÷a bhagavàüs tatra krau¤cayo÷ càruniþsvanam 1.002.010a tasmàt tu mithunàd ekaü pumàüsaü pàpani÷cayaþ 1.002.010c jaghàna vairanilayo niùàdas tasya pa÷yataþ 1.002.011a taü ÷oõitaparãtàïgaü veùñamànaü mahãtale 1.002.011c bhàryà tu nihataü dçùñvà ruràva karuõàü giram 1.002.012a tathà tu taü dvijaü dçùñvà niùàdena nipàtitam 1.002.012c çùer dharmàtmanas tasya kàruõyaü samapadyata 1.002.013a tataþ karuõaveditvàd adharmo 'yam iti dvijaþ 1.002.013c ni÷àmya rudatãü krau¤cãm idaü vacanam abravãt 1.002.014a mà niùàda pratiùñhàü tvam agamaþ ÷à÷vatãü samàþ 1.002.014c yat krau¤camithunàd ekam avadhãþ kàmamohitam 1.002.015a tasyaivaü bruvata÷ cintà babhåva hçdi vãkùataþ 1.002.015c ÷okàrtenàsya ÷akuneþ kim idaü vyàhçtaü mayà 1.002.016a cintayan sa mahàpràj¤a÷ cakàra matimàn matim 1.002.016c ÷iùyaü caivàbravãd vàkyam idaü sa munipuügavaþ 1.002.017a pàdabaddho 'kùarasamas tantrãlayasamanvitaþ 1.002.017c ÷okàrtasya pravçtto me ÷loko bhavatu nànyathà 1.002.018a ÷iùyas tu tasya bruvato muner vàkyam anuttamam 1.002.018c pratijagràha saühçùñas tasya tuùño 'bhavad guruþ 1.002.019a so 'bhiùekaü tataþ kçtvà tãrthe tasmin yathàvidhi 1.002.019c tam eva cintayann artham upàvartata vai muniþ 1.002.020a bharadvàjas tataþ ÷iùyo vinãtaþ ÷rutavàn guroþ 1.002.020c kala÷aü pårõam àdàya pçùñhato 'nujagàma ha 1.002.021a sa pravi÷yà÷ramapadaü ÷iùyeõa saha dharmavit 1.002.021c upaviùñaþ kathà÷ cànyà÷ cakàra dhyànam àsthitaþ 1.002.022a àjagàma tato brahmà lokakartà svayaüprabhuþ 1.002.022c caturmukho mahàtejà draùñuü taü munipuügavam 1.002.023a vàlmãkir atha taü dçùñvà sahasotthàya vàg yataþ 1.002.023c prà¤jaliþ prayato bhåtvà tasthau paramavismitaþ 1.002.024a påjayàm àsa taü devaü pàdyàrghyàsanavandanaiþ 1.002.024c praõamya vidhivac cainaü pçùñvànàmayam avyayam 1.002.025a athopavi÷ya bhagavàn àsane paramàrcite 1.002.025c vàlmãkaye maharùaye saüdide÷àsanaü tataþ 1.002.026a upaviùñe tadà tasmin sàkùàl lokapitàmahe 1.002.026c tad gatenaiva manasà vàlmãkir dhyànam àsthitaþ 1.002.027a pàpàtmanà kçtaü kaùñaü vairagrahaõabuddhinà 1.002.027c yas tàdç÷aü càruravaü krau¤caü hanyàd akàraõàt 1.002.028a ÷ocann eva muhuþ krau¤cãm upa÷lokam imaü punaþ 1.002.028c jagàv antargatamanà bhåtvà ÷okaparàyaõaþ 1.002.029a tam uvàca tato brahmà prahasan munipuügavam 1.002.029c ÷loka eva tvayà baddho nàtra kàryà vicàraõà 1.002.030a macchandàd eva te brahman pravçtteyaü sarasvatã 1.002.030c ràmasya caritaü kçtsnaü kuru tvam çùisattama 1.002.031a dharmàtmano guõavato loke ràmasya dhãmataþ 1.002.031c vçttaü kathaya dhãrasya yathà te nàradàc chrutam 1.002.032a rahasyaü ca prakà÷aü ca yad vçttaü tasya dhãmataþ 1.002.032c ràmasya saha saumitre ràkùasànàü ca sarva÷aþ 1.002.033a vaidehyà÷ caiva yad vçttaü prakà÷aü yadi và rahaþ 1.002.033c tac càpy aviditaü sarvaü viditaü te bhaviùyati 1.002.034a na te vàg ançtà kàvye kà cid atra bhaviùyati 1.002.034c kuru ràma kathàü puõyàü ÷lokabaddhàü manoramàm 1.002.035a yàvat sthàsyanti girayaþ sarita÷ ca mahãtale 1.002.035c tàvad ràmàyaõakathà lokeùu pracariùyati 1.002.036a yàvad ràmasya ca kathà tvatkçtà pracariùyati 1.002.036c tàvad årdhvam adha÷ ca tvaü mallokeùu nivatsyasi 1.002.037a ity uktvà bhagavàn brahmà tatraivàntaradhãyata 1.002.037c tataþ sa÷iùyo vàlmãkir munir vismayam àyayau 1.002.038a tasya ÷iùyàs tataþ sarve jaguþ ÷lokam imaü punaþ 1.002.038c muhur muhuþ prãyamàõàþ pràhu÷ ca bhç÷avismitàþ 1.002.039a samàkùarai÷ caturbhir yaþ pàdair gãto maharùiõà 1.002.039c so 'nuvyàharaõàd bhåyaþ ÷okaþ ÷lokatvam àgataþ 1.002.040a tasya buddhir iyaü jàtà vàlmãker bhàvitàtmanaþ 1.002.040c kçtsnaü ràmàyaõaü kàvyam ãdç÷aiþ karavàõy aham 1.002.041a udàravçttàrthapadair manoramais; tadàsya ràmasya cakàra kãrtimàn 1.002.041c samàkùaraiþ ÷loka÷atair ya÷asvino; ya÷askaraü kàvyam udàradhãr muniþ 1.003.001a ÷rutvà vas tu samagraü tad dharmàtmà dharmasaühitam 1.003.001c vyaktam anveùate bhåyo yad vçttaü tasya dhãmataþ 1.003.002a upaspç÷yodakaü saüyan muniþ sthitvà kçtà¤jaliþ 1.003.002c pràcãnàgreùu darbheùu dharmeõànveùate gatim 1.003.003a janma ràmasya sumahad vãryaü sarvànukålatàm 1.003.003c lokasya priyatàü kùàntiü saumyatàü satya÷ãlatàm 1.003.004a nànàcitràþ kathà÷ cànyà vi÷vàmitrasahàyane 1.003.004c jànakyà÷ ca vivàhaü ca dhanuùa÷ ca vibhedanam 1.003.005a ràmaràmavivàdaü ca guõàn dà÷arathes tathà 1.003.005c tathàbhiùekaü ràmasya kaikeyyà duùñabhàvatàm 1.003.006a vyàghàtaü càbhiùekasya ràmasya ca vivàsanam 1.003.006c ràj¤aþ ÷okaü vilàpaü ca paralokasya cà÷rayam 1.003.007a prakçtãnàü viùàdaü ca prakçtãnàü visarjanam 1.003.007c niùàdàdhipasaüvàdaü såtopàvartanaü tathà 1.003.008a gaïgàyà÷ càbhisaütàraü bharadvàjasya dar÷anam 1.003.008c bharadvàjàbhyanuj¤ànàc citrakåñasya dar÷anam 1.003.009a vàstukarmanive÷aü ca bharatàgamanaü tathà 1.003.009c prasàdanaü ca ràmasya pitu÷ ca salilakriyàm 1.003.010a pàdukàgryàbhiùekaü ca nandigràma nivàsanam 1.003.010c daõóakàraõyagamanaü sutãkùõena samàgamam 1.003.011a anasåyàsamasyàü ca aïgaràgasya càrpaõam 1.003.011c ÷årpaõakhyà÷ ca saüvàdaü viråpakaraõaü tathà 1.003.012a vadhaü kharatri÷irasor utthànaü ràvaõasya ca 1.003.012c màrãcasya vadhaü caiva vaidehyà haraõaü tathà 1.003.013a ràghavasya vilàpaü ca gçdhraràjanibarhaõam 1.003.013c kabandhadar÷anaü caiva pampàyà÷ càpi dar÷anam 1.003.014a ÷arbaryà dar÷anaü caiva hanåmaddar÷anaü tathà 1.003.014c vilàpaü caiva pampàyàü ràghavasya mahàtmanaþ 1.003.015a çùyamåkasya gamanaü sugrãveõa samàgamam 1.003.015c pratyayotpàdanaü sakhyaü vàlisugrãvavigraham 1.003.016a vàlipramathanaü caiva sugrãvapratipàdanam 1.003.016c tàràvilàpasamayaü varùaràtrinivàsanam 1.003.017a kopaü ràghavasiühasya balànàm upasaügraham 1.003.017c di÷aþ prasthàpanaü caiva pçthivyà÷ ca nivedanam 1.003.018a aïgulãyakadànaü ca çkùasya biladar÷anam 1.003.018c pràyopave÷anaü caiva saüpàte÷ càpi dar÷anam 1.003.019a parvatàrohaõaü caiva sàgarasya ca laïghanam 1.003.019c ràtrau laïkàprave÷aü ca ekasyàpi vicintanam 1.003.020a àpànabhåmigamanam avarodhasya dar÷anam 1.003.020c a÷okavanikàyànaü sãtàyà÷ càpi dar÷anam 1.003.021a abhij¤ànapradànaü ca sãtàyà÷ càpi bhàùaõam 1.003.021c ràkùasãtarjanaü caiva trijañàsvapnadar÷anam 1.003.022a maõipradànaü sãtàyà vçkùabhaïgaü tathaiva ca 1.003.022c ràkùasãvidravaü caiva kiükaràõàü nibarhaõam 1.003.023a grahaõaü vàyusåno÷ ca laïkàdàhàbhigarjanam 1.003.023c pratiplavanam evàtha madhånàü haraõaü tathà 1.003.024a ràghavà÷vàsanaü caiva maõiniryàtanaü tathà 1.003.024c saügamaü ca samudrasya nalaseto÷ ca bandhanam 1.003.025a pratàraü ca samudrasya ràtrau laïkàvarodhanam 1.003.025c vibhãùaõena saüsargaü vadhopàyanivedanam 1.003.026a kumbhakarõasya nidhanaü meghanàdanibarhaõam 1.003.026c ràvaõasya vinà÷aü ca sãtàvàptim areþ pure 1.003.027a bibhãùaõàbhiùekaü ca puùpakasya ca dar÷anam 1.003.027c ayodhyàyà÷ ca gamanaü bharatena samàgamam 1.003.028a ràmàbhiùekàbhyudayaü sarvasainyavisarjanam 1.003.028c svaràùñrara¤janaü caiva vaidehyà÷ ca visarjanam 1.003.029a anàgataü ca yat kiü cid ràmasya vasudhàtale 1.003.029c tac cakàrottare kàvye vàlmãkir bhagavàn çùiþ 1.004.001a pràptaràjyasya ràmasya vàlmãkir bhagavàn çùiþ 1.004.001c cakàra caritaü kçtsnaü vicitrapadam àtmavàn 1.004.002a kçtvà tu tan mahàpràj¤aþ sabhaviùyaü sahottaram 1.004.002c cintayàm àsa ko nv etat prayu¤jãyàd iti prabhuþ 1.004.003a tasya cintayamànasya maharùer bhàvitàtmanaþ 1.004.003c agçhõãtàü tataþ pàdau muniveùau ku÷ãlavau 1.004.004a ku÷ãlavau tu dharmaj¤au ràjaputrau ya÷asvinau 1.004.004c bhràtarau svarasaüpannau dadar÷à÷ramavàsinau 1.004.005a sa tu medhàvinau dçùñvà vedeùu pariniùñhitau 1.004.005c vedopabçhmaõàrthàya tàv agràhayata prabhuþ 1.004.006a kàvyaü ràmàyaõaü kçtsnaü sãtàyà÷ caritaü mahat 1.004.006c paulastya vadham ity eva cakàra caritavrataþ 1.004.007a pàñhye geye ca madhuraü pramàõais tribhir anvitam 1.004.007c jàtibhiþ saptabhir yuktaü tantrãlayasamanvitam 1.004.008a hàsya÷çïgàrakàruõyaraudravãrabhayànakaiþ 1.004.008c bãbhatsàdirasair yuktaü kàvyam etad agàyatàm 1.004.009a tau tu gàndharvatattvaj¤au sthàna mårcchana kovidau 1.004.009c bhràtarau svarasaüpannau gandharvàv iva råpiõau 1.004.010a råpalakùaõasaüpannau madhurasvarabhàùiõau 1.004.010c bimbàd ivoddhçtau bimbau ràmadehàt tathàparau 1.004.011a tau ràjaputrau kàrtsnyena dharmyam àkhyànam uttamam 1.004.011c vàco vidheyaü tat sarvaü kçtvà kàvyam aninditau 1.004.012a çùãõàü ca dvijàtãnàü sàdhånàü ca samàgame 1.004.012c yathopade÷aü tattvaj¤au jagatus tau samàhitau 1.004.012e mahàtmànau mahàbhàgau sarvalakùaõalakùitau 1.004.013a tau kadà cit sametànàm çùãõàü bhàvitàtmanàm 1.004.013c àsãnànàü samãpasthàv idaü kàvyam agàyatàm 1.004.014a tac chrutvà munayaþ sarve bàùpaparyàkulekùaõàþ 1.004.014c sàdhu sàdhv ity tàv åcatuþ paraü vismayam àgatàþ 1.004.015a te prãtamanasaþ sarve munayo dharmavatsalàþ 1.004.015c pra÷a÷aüsuþ pra÷astavyau gàyamànau ku÷ãlavau 1.004.016a aho gãtasya màdhuryaü ÷lokànàü ca vi÷eùataþ 1.004.016c ciranirvçttam apy etat pratyakùam iva dar÷itam 1.004.017a pravi÷ya tàv ubhau suùñhu tadà bhàvam agàyatàm 1.004.017c sahitau madhuraü raktaü saüpannaü svarasaüpadà 1.004.018a evaü pra÷asyamànau tau tapaþ÷làghyair maharùibhiþ 1.004.018c saüraktataram atyarthaü madhuraü tàv agàyatàm 1.004.019a prãtaþ ka÷ cin munis tàbhyàü saüsthitaþ kala÷aü dadau 1.004.019c prasanno valkalaü ka÷ cid dadau tàbhyàü mahàya÷àþ 1.004.020a à÷caryam idam àkhyànaü muninà saüprakãrtitam 1.004.020c paraü kavãnàm àdhàraü samàptaü ca yathàkramam 1.004.021a pra÷asyamànau sarvatra kadà cit tatra gàyakau 1.004.021c rathyàsu ràjamàrgeùu dadar÷a bharatàgrajaþ 1.004.022a svave÷ma cànãya tato bhràtarau saku÷ãlavau 1.004.022c påjayàm àsa påjàrhau ràmaþ ÷atrunibarhaõaþ 1.004.023a àsãnaþ kà¤cane divye sa ca siühàsane prabhuþ 1.004.023c upopaviùñaiþ sacivair bhràtçbhi÷ ca paraütapaþ 1.004.024a dçùñvà tu råpasaüpannau tàv ubhau vãõinau tataþ 1.004.024c uvàca lakùmaõaü ràmaþ ÷atrughnaü bharataü tathà 1.004.025a ÷råyatàm idam àkhyànam anayor devavarcasoþ 1.004.025c vicitràrthapadaü samyag gàyator madhurasvaram 1.004.026a imau munã pàrthivalakùmaõànvitau; ku÷ãlavau caiva mahàtapasvinau 1.004.026c mamàpi tad bhåtikaraü pracakùate; mahànubhàvaü caritaü nibodhata 1.004.027a tatas tu tau ràmavacaþ pracoditàv; agàyatàü màrgavidhànasaüpadà 1.004.027c sa càpi ràmaþ pariùadgataþ ÷anair; bubhåùayàsaktamanà babhåva 1.005.001a sarvàpårvam iyaü yeùàm àsãt kçtsnà vasuüdharà 1.005.001c prajàpatim upàdàya nçpàõàü jaya÷àlinàm 1.005.002a yeùàü sa sagaro nàma sàgaro yena khànitaþ 1.005.002c ùaùñiþ putrasahasràõi yaü yàntaü paryavàrayan 1.005.003a ikùvàkåõàm idaü teùàü ràj¤àü vaü÷e mahàtmanàm 1.005.003c mahad utpannam àkhyànaü ràmàyaõam iti ÷rutam 1.005.004a tad idaü vartayiùyàmi sarvaü nikhilam àditaþ 1.005.004c dharmakàmàrthasahitaü ÷rotavyam anasåyayà 1.005.005a kosalo nàma muditaþ sphãto janapado mahàn 1.005.005c niviùñaþ sarayåtãre prabhåtadhanadhànyavàn 1.005.006a ayodhyà nàma nagarã tatràsãl lokavi÷rutà 1.005.006c manunà mànavendreõa yà purã nirmità svayam 1.005.007a àyatà da÷a ca dve ca yojanàni mahàpurã 1.005.007c ÷rãmatã trãõi vistãrõà suvibhaktamahàpathà 1.005.008a ràjamàrgeõa mahatà suvibhaktena ÷obhità 1.005.008c muktapuùpàvakãrõena jalasiktena nitya÷aþ 1.005.009a tàü tu ràjà da÷aratho mahàràùñravivardhanaþ 1.005.009c purãm àvàsayàm àsa divi devapatir yathà 1.005.010a kapàñatoraõavatãü suvibhaktàntaràpaõàm 1.005.010c sarvayantràyudhavatãm upetàü sarva÷ilpibhiþ 1.005.011a såtamàgadhasaübàdhàü ÷rãmatãm atulaprabhàm 1.005.011c uccàññàladhvajavatãü ÷ataghnã÷atasaükulàm 1.005.012a vadhånàñakasaïghai÷ ca saüyuktàü sarvataþ purãm 1.005.012c udyànàmravaõopetàü mahatãü sàlamekhalàm 1.005.013a durgagambhãraparighàü durgàm anyair duràsadàm 1.005.013c vàjivàraõasaüpårõàü gobhir uùñraiþ kharais tathà 1.005.014a sàmantaràjasaïghai÷ ca balikarmabhir àvçtàm 1.005.014c nànàde÷anivàsai÷ ca vaõigbhir upa÷obhitàm 1.005.015a prasàdai ratnavikçtaiþ parvatair upa÷obhitàm 1.005.015c kåñàgàrai÷ ca saüpårõàm indrasyevàmaràvatãm 1.005.016a citràm aùñàpadàkàràü varanàrãgaõair yutàm 1.005.016c sarvaratnasamàkãrõàü vimànagçha÷obhitàm 1.005.017a gçhagàóhàm avicchidràü samabhåmau nive÷itàm 1.005.017c ÷àlitaõóulasaüpårõàm ikùukàõóarasodakàm 1.005.018a dundubhãbhir mçdaïgai÷ ca vãõàbhiþ paõavais tathà 1.005.018c nàditàü bhç÷am atyarthaü pçthivyàü tàm anuttamàm 1.005.019a vimànam iva siddhànàü tapasàdhigataü divi 1.005.019c sunive÷itave÷màntàü narottamasamàvçtàm 1.005.020a ye ca bàõair na vidhyanti viviktam aparàparam 1.005.020c ÷abdavedhyaü ca vitataü laghuhastà vi÷àradàþ 1.005.021a siühavyàghravaràhàõàü mattànàü nadatàü vane 1.005.021c hantàro ni÷itaiþ ÷astrair balàd bàhubalair api 1.005.022a tàdç÷ànàü sahasrais tàm abhipårõàü mahàrathaiþ 1.005.022c purãm àvàsayàm àsa ràjà da÷arathas tadà 1.005.023a tàm agnimadbhir guõavadbhir àvçtàü; dvijottamair vedaùaóaïgapàragaiþ 1.005.023c sahasradaiþ satyaratair mahàtmabhir; maharùikalpair çùibhi÷ ca kevalaiþ 1.006.001a puryàü tasyàm ayodhyàyàü vedavit sarvasaügrahaþ 1.006.001c dãrghadar÷ã mahàtejàþ paurajànapadapriyaþ 1.006.002a ikùvàkåõàm atiratho yajvà dharmarato va÷ã 1.006.002c maharùikalpo ràjarùis triùu lokçùu vi÷rutaþ 1.006.003a balavàn nihatàmitro mitravàn vijitendriyaþ 1.006.003c dhanai÷ ca saücayai÷ cànyaiþ ÷akravai÷ravaõopamaþ 1.006.004a yathà manur mahàtejà lokasya parirakùità 1.006.004c tathà da÷aratho ràjà vasa¤ jagad apàlayat 1.006.005a tena satyàbhisaüdhena trivargam anutiùñhatà 1.006.005c pàlità sà purã ÷reùñhendreõa ivàmaràvatã 1.006.006a tasmin puravare hçùñà dharmàtmanà bahu ÷rutàþ 1.006.006c naràs tuùñàdhanaiþ svaiþ svair alubdhàþ satyavàdinaþ 1.006.007a nàlpasaünicayaþ ka÷ cid àsãt tasmin purottame 1.006.007c kuñumbã yo hy asiddhàrtho 'gavà÷vadhanadhànyavàn 1.006.008a kàmã và na kadaryo và nç÷aüsaþ puruùaþ kva cit 1.006.008c draùñuü ÷akyam ayodhyàyàü nàvidvàn na ca nàstikaþ 1.006.009a sarve narà÷ ca nàrya÷ ca dharma÷ãlàþ susaüyatàþ 1.006.009c muditàþ ÷ãlavçttàbhyàü maharùaya ivàmalàþ 1.006.010a nàkuõóalã nàmukuñã nàsragvã nàlpabhogavàn 1.006.010c nàmçùño nànuliptàïgo nàsugandha÷ ca vidyate 1.006.011a nàmçùñabhojã nàdàtà nàpy anaïgadaniùkadhçk 1.006.011c nàhastàbharaõo vàpi dç÷yate nàpy anàtmavàn 1.006.012a nànàhitàgnir nàyajvà vipro nàpy asahasradaþ 1.006.012c ka÷ cid àsãd ayodhyàyàü na ca nirvçttasaükaraþ 1.006.013a svakarmaniratà nityaü bràhmaõà vijitendriyàþ 1.006.013c dànàdhyayana÷ãlà÷ ca saüyatà÷ ca pratigrahe 1.006.014a na nàstiko nànçtako na ka÷ cid abahu÷rutaþ 1.006.014c nàsåyako na cà÷akto nàvidvàn vidyate tadà 1.006.015a na dãnaþ kùiptacitto và vyathito vàpi ka÷ cana 1.006.015c ka÷ cin naro và nàrã và nà÷rãmàn nàpy aråpavàn 1.006.015e draùñuü ÷akyam ayodhyàyàü nàpi ràjanyabhaktimàn 1.006.016a varõeùv agryacaturtheùu devatàtithipåjakàþ 1.006.016c dãrghàyuùo naràþ sarve dharmaü satyaü ca saü÷ritàþ 1.006.017a kùatraü brahmamukhaü càsãd vai÷yàþ kùatram anuvratàþ 1.006.017c ÷ådràþ svadharmaniratàs trãn varõàn upacàriõaþ 1.006.018a sà tenekùvàkunàthena purã suparirakùità 1.006.018c yathà purastàn manunà mànavendreõa dhãmatà 1.006.019a yodhànàm agnikalpànàü pe÷alànàm amarùiõàm 1.006.019c saüpårõàkçtavidyànàü guhàkesariõàm iva 1.006.020a kàmbojaviùaye jàtair bàhlãkai÷ ca hayottamaiþ 1.006.020c vanàyujair nadãjai÷ ca pårõàharihayopamaiþ 1.006.021a vindhyaparvapajair mattaiþ pårõà haimavatair api 1.006.021c madànvitair atibalair màtaïgaiþ parvatopamaiþ 1.006.022a a¤janàd api niùkràntair vàmanàd api ca dvipaiþ 1.006.022c bhadramandrair bhadramçgair mçgamandrai÷ ca sà purã 1.006.023a nityamattaiþ sadà pårõà nàgair acalasaünibhaiþ 1.006.023c sà yojane ca dve bhåyaþ satyanàmà prakà÷ate 1.006.024a tàü satyanàmàü dçóhatoraõàrgalàm; gçhair vicitrair upa÷obhitàü ÷ivàm 1.006.024c purãm ayodhyàü nçsahasrasaükulàü; ÷a÷àsa vai ÷akrasamo mahãpatiþ 1.007.001a aùñau babhåvur vãrasya tasyàmàtyà ya÷asvinaþ 1.007.001c ÷ucaya÷ cànuraktà÷ ca ràjakçtyeùu nitya÷aþ 1.007.002a dhçùñir jayanto vijayaþ siddhàrtho arthasàdhakaþ 1.007.002c a÷oko mantrapàla÷ ca sumantra÷ càùñamo 'bhavat 1.007.003a çtvijau dvàv abhimatau tasyàstàm çùisattamau 1.007.003c vasiùñho vàmadeva÷ ca mantriõa÷ ca tathàpare 1.007.004a ÷rãmanta÷ ca mahàtmànaþ ÷àstraj¤à dçóhavikramàþ 1.007.004c kãrtimantaþ praõihità yathà vacanakàriõaþ 1.007.005a tejaþkùamàya÷aþpràptàþ smitapårvàbhibhàùiõaþ 1.007.005c krodhàt kàmàrthahetor và na bråyur ançtaü vacaþ 1.007.006a teùàm aviditaü kiü cit sveùu nàsti pareùu và 1.007.006c kriyamàõaü kçtaü vàpi càreõàpi cikãrùitam 1.007.007a ku÷alà vyavahàreùu sauhçdeùu parãkùitàþ 1.007.007c pràptakàlaü yathà daõóaü dhàrayeyuþ suteùv api 1.007.008a ko÷asaügrahaõe yuktà balasya ca parigrahe 1.007.008c ahitaü càpi puruùaü na vihiüsyur adåùakam 1.007.009a vãràü÷ ca niyatotsàhà ràja ÷àstram anuùñhitàþ 1.007.009c ÷ucãnàü rakùitàra÷ ca nityaü viùayavàsinàm 1.007.010a brahmakùatram ahiüsantas te ko÷aü samapårayan 1.007.010c sutãkùõadaõóàþ saüprekùya puruùasya balàbalam 1.007.011a ÷ucãnàm ekabuddhãnàü sarveùàü saüprajànatàm 1.007.011c nàsãt pure và ràùñre và mçùàvàdã naraþ kva cit 1.007.012a ka÷ cin na duùñas tatràsãt paradàraratir naraþ 1.007.012c pra÷àntaü sarvam evàsãd ràùñraü puravaraü ca tat 1.007.013a suvàsasaþ suve÷à÷ ca te ca sarve su÷ãlinaþ 1.007.013c hitàrthaü ca narendrasya jàgrato nayacakùuùà 1.007.014a gurau guõagçhãtà÷ ca prakhyàtà÷ ca paràkramaiþ 1.007.014c vide÷eùv api vij¤àtàþ sarvato buddhini÷cayàt 1.007.015a ãdç÷ais tair amàtyais tu ràjà da÷aratho 'naghaþ 1.007.015c upapanno guõopetair anva÷àsad vasuüdharàm 1.007.016a avekùamàõa÷ càreõa prajà dharmeõa ra¤jayan 1.007.016c nàdhyagacchad vi÷iùñaü và tulyaü và ÷atrum àtmanaþ 1.007.017a tair mantribhir mantrahitair niviùñair; vçto 'nuraktaiþ ku÷alaiþ samarthaiþ 1.007.017c sa pàrthivo dãptim avàpa yuktas; tejomayair gobhir ivodito 'rkaþ 1.008.001a tasya tv evaü prabhàvasya dharmaj¤asya mahàtmanaþ 1.008.001c sutàrthaü tapyamànasya nàsãd vaü÷akaraþ sutaþ 1.008.002a cintayànasya tasyaivaü buddhir àsãn mahàtmanaþ 1.008.002c sutàrthaü vàjimedhena kimarthaü na yajàmy aham 1.008.003a sa ni÷citàü matiü kçtvà yaùñavyam iti buddhimàn 1.008.003c mantribhiþ saha dharmàtmà sarvair eva kçtàtmabhiþ 1.008.004a tato 'bravãd idaü ràjà sumantraü mantrisattamam 1.008.004c ÷ãghram ànaya me sarvàn guråüs tàn sapurohitàn 1.008.005a etac chrutvà rahaþ såto ràjànam idam abravãt 1.008.005c çtvigbhir upadiùño 'yaü puràvçtto mayà ÷rutaþ 1.008.006a sanatkumàro bhagavàn pårvaü kathitavàn kathàm 1.008.006c çùãõàü saünidhau ràjaüs tava putràgamaü prati 1.008.007a kà÷yapasya tu putro 'sti vibhàõóaka iti ÷rutaþ 1.008.007c çùya÷çïga iti khyàtas tasya putro bhaviùyati 1.008.008a sa vane nityasaüvçddho munir vanacaraþ sadà 1.008.008c nànyaü jànàti viprendro nityaü pitranuvartanàt 1.008.009a dvaividhyaü brahmacaryasya bhaviùyati mahàtmanaþ 1.008.009c lokeùu prathitaü ràjan viprai÷ ca kathitaü sadà 1.008.010a tasyaivaü vartamànasya kàlaþ samabhivartata 1.008.010c agniü ÷u÷råùamàõasya pitaraü ca ya÷asvinam 1.008.011a etasminn eva kàle tu romapàdaþ pratàpavàn 1.008.011c aïgeùu prathità ràjà bhaviùyati mahàbalaþ 1.008.012a tasya vyatikramàd ràj¤o bhaviùyati sudàruõà 1.008.012c anàvçùñiþ sughorà vai sarvabhåtabhayàvahà 1.008.013a anàvçùñyàü tu vçttàyàü ràjà duþkhasamanvitaþ 1.008.013c bràhmaõठ÷rutavçddhàü÷ ca samànãya pravakùyati 1.008.014a bhavantaþ ÷rutadharmàõo loke càritravedinaþ 1.008.014c samàdi÷antu niyamaü pràya÷cittaü yathà bhavet 1.008.015a vakùyanti te mahãpàlaü bràhmaõà vedapàragàþ 1.008.015c vibhàõóakasutaü ràjan sarvopàyair ihànaya 1.008.016a ànàyya ca mahãpàla çùya÷çïgaü susatkçtam 1.008.016c prayaccha kanyàü ÷àntàü vai vidhinà susamàhitaþ 1.008.017a teùàü tu vacanaü ÷rutvà ràjà cintàü prapatsyate 1.008.017c kenopàyena vai ÷akyam ihànetuü sa vãryavàn 1.008.018a tato ràjà vini÷citya saha mantribhir àtmavàn 1.008.018c purohitam amàtyàü÷ ca preùayiùyati satkçtàn 1.008.019a te tu ràj¤o vacaþ ÷rutvà vyathità vanatànanàþ 1.008.019c na gacchema çùer bhãtà anuneùyanti taü nçpam 1.008.020a vakùyanti cintayitvà te tasyopàyàü÷ ca tàn kùamàn 1.008.020c àneùyàmo vayaü vipraü na ca doùo bhaviùyati 1.008.021a evam aïgàdhipenaiva gaõikàbhir çùeþ sutaþ 1.008.021c ànãto 'varùayad devaþ ÷àntà càsmai pradãyate 1.008.022a çùya÷çïgas tu jàmàtà putràüs tava vidhàsyati 1.008.022c sanatkumàrakathitam etàvad vyàhçtaü mayà 1.008.023a atha hçùño da÷arathaþ sumantraü pratyabhàùata 1.008.023c yatharùya÷çïgas tv ànãto vistareõa tvayocyatàm 1.009.001a sumantra÷ codito ràj¤à provàcedaü vacas tadà 1.009.001c yatharùya÷çïgas tv ànãtaþ ÷çõu me mantribhiþ saha 1.009.002a romapàdam uvàcedaü sahàmàtyaþ purohitaþ 1.009.002c upàyo nirapàyo 'yam asmàbhir abhicintitaþ 1.009.003a çùya÷çïgo vanacaras tapaþsvàdhyàyane rataþ 1.009.003c anabhij¤aþ sa nàrãõàü viùayàõàü sukhasya ca 1.009.004a indriyàrthair abhimatair naracitta pramàthibhiþ 1.009.004c puram ànàyayiùyàmaþ kùipraü càdhyavasãyatàm 1.009.005a gaõikàs tatra gacchantu råpavatyaþ svalaükçtàþ 1.009.005c pralobhya vividhopàyair àneùyantãha satkçtàþ 1.009.006a ÷rutvà tatheti ràjà ca pratyuvàca purohitam 1.009.006c purohito mantriõa÷ ca tathà cakru÷ ca te tadà 1.009.007a vàramukhyàs tu tac chrutvà vanaü pravivi÷ur mahat 1.009.007c à÷ramasyàvidåre 'smin yatnaü kurvanti dar÷ane 1.009.008a çùiputrasya ghorasya nityam à÷ramavàsinaþ 1.009.008c pituþ sa nityasaütuùño nàticakràma cà÷ramàt 1.009.009a na tena janmaprabhçti dçùñapårvaü tapasvinà 1.009.009c strã và pumàn và yac cànyat sattvaü nagara ràùñrajam 1.009.010a tataþ kadà cit taü de÷am àjagàma yadçcchayà 1.009.010c vibhàõóakasutas tatra tà÷ càpa÷yad varàïganàþ 1.009.011a tà÷ citraveùàþ pramadà gàyantyo madhurasvaraiþ 1.009.011c çùiputram upàgamya sarvà vacanam abruvan 1.009.012a kas tvaü kiü vartase brahma¤ j¤àtum icchàmahe vayam 1.009.012c ekas tvaü vijane ghore vane carasi ÷aüsa naþ 1.009.013a adçùñaråpàs tàs tena kàmyaråpà vane striyaþ 1.009.013c hàrdàt tasya matir jàtà àkhyàtuü pitaraü svakam 1.009.014a pità vibhàõóako 'smàkaü tasyàhaü suta aurasaþ 1.009.014c çùya÷çïga iti khyàtaü nàma karma ca me bhuvi 1.009.015a ihà÷ramapado 'smàkaü samãpe ÷ubhadar÷anàþ 1.009.015c kariùye vo 'tra påjàü vai sarveùàü vidhipårvakam 1.009.016a çùiputravacaþ ÷rutvà sarvàsàü matir àsa vai 1.009.016c tad à÷ramapadaü draùñuü jagmuþ sarvà÷ ca tena ha 1.009.017a gatànàü tu tataþ påjàm çùiputra÷ cakàra ha 1.009.017c idam arghyam idaü pàdyam idaü målaü phalaü ca naþ 1.009.018a pratigçhya tu tàü påjàü sarvà eva samutsukàþ 1.009.018c çùer bhãtà÷ ca ÷ãghraü tu gamanàya matiü dadhuþ 1.009.019a asmàkam api mukhyàni phalànãmàni vai dvija 1.009.019c gçhàõa prati bhadraü te bhakùayasva ca mà ciram 1.009.020a tatas tàs taü samàliïgya sarvà harùasamanvitàþ 1.009.020c modakàn pradadus tasmai bhakùyàü÷ ca vividhठ÷ubhàn 1.009.021a tàni càsvàdya tejasvã phalànãti sma manyate 1.009.021c anàsvàditapårvàõi vane nityanivàsinàm 1.009.022a àpçcchya ca tadà vipraü vratacaryàü nivedya ca 1.009.022c gacchanti smàpade÷àt tà bhãtàs tasya pituþ striyaþ 1.009.023a gatàsu tàsu sarvàsu kà÷yapasyàtmajo dvijaþ 1.009.023c asvasthahçdaya÷ càsãd duþkhaü sma parivartate 1.009.024a tato 'paredyus taü de÷am àjagàma sa vãryavàn 1.009.024c manoj¤à yatra tà dçùñà vàramukhyàþ svalaükçtàþ 1.009.025a dçùñvaiva ca tadà vipram àyàntaü hçùña mànasàþ 1.009.025c upasçtya tataþ sarvàs tàs tam åcur idaü vacaþ 1.009.026a ehy à÷ramapadaü saumya asmàkam iti càbruvan 1.009.026c tatràpy eùa vidhiþ ÷rãmàn vi÷eùeõa bhaviùyati 1.009.027a ÷rutvà tu vacanaü tàsàü sarvàsàü hçdayaügamam 1.009.027c gamanàya matiü cakre taü ca ninyus tadà striyaþ 1.009.028a tatra cànãyamàne tu vipre tasmin mahàtmani 1.009.028c vavarùa sahasà devo jagat prahlàdayaüs tadà 1.009.029a varùeõaivàgataü vipraü viùayaü svaü naràdhipaþ 1.009.029c pratyudgamya muniü prahvaþ ÷irasà ca mahãü gataþ 1.009.030a arghyaü ca pradadau tasmai nyàyataþ susamàhitaþ 1.009.030c vavre prasàdaü viprendràn mà vipraü manyur àvi÷et 1.009.031a antaþpuraü pravi÷yàsmai kanyàü dattvà yathàvidhi 1.009.031c ÷àntàü ÷àntena manasà ràjà harùam avàpa saþ 1.009.032a evaü sa nyavasat tatra sarvakàmaiþ supåjitaþ 1.009.032c çùya÷çïgo mahàtejàþ ÷àntayà saha bhàryayà 1.010.001a bhåya eva ca ràjendra ÷çõu me vacanaü hitam 1.010.001c yathà sa devapravaraþ kathayàm àsa buddhimàn 1.010.002a ikùvàkåõàü kule jàto bhaviùyati sudhàrmikaþ 1.010.002c ràjà da÷aratho nàmnà ÷rãmàn satyaprati÷ravaþ 1.010.003a aïgaràjena sakhyaü ca tasya ràj¤o bhaviùyati 1.010.003c kanyà càsya mahàbhàgà ÷àntà nàma bhaviùyati 1.010.004a putras tv aïgasya ràj¤as tu romapàda iti ÷rutaþ 1.010.004c taü sa ràjà da÷aratho gamiùyati mahàya÷àþ 1.010.005a anapatyo 'smi dharmàtma¤ ÷àntà bhàryà mama kratum 1.010.005c àhareta tvayàj¤aptaþ saütànàrthaü kulasya ca 1.010.006a ÷rutvà ràj¤o 'tha tad vàkyaü manasà sa vicintya ca 1.010.006c pradàsyate putravantaü ÷àntà bhartàram àtmavàn 1.010.007a pratigçhya ca taü vipraü sa ràjà vigatajvaraþ 1.010.007c àhariùyati taü yaj¤aü prahçùñenàntaràtmanà 1.010.008a taü ca ràjà da÷aratho yaùñukàmaþ kçtà¤jaliþ 1.010.008c çùya÷çïgaü dvija÷reùñhaü varayiùyati dharmavit 1.010.009a yaj¤àrthaü prasavàrthaü ca svargàrthaü ca nare÷varaþ 1.010.009c labhate ca sa taü kàmaü dvija mukhyàd vi÷àü patiþ 1.010.010a putrà÷ càsya bhaviùyanti catvàro 'mitavikramàþ 1.010.010c vaü÷apratiùñhànakaràþ sarvalokeùu vi÷rutàþ 1.010.011a evaü sa devapravaraþ pårvaü kathitavàn kathàm 1.010.011c sanatkumàro bhagavàn purà devayuge prabhuþ 1.010.012a sa tvaü puruùa÷àrdåla tam ànaya susatkçtam 1.010.012c svayam eva mahàràja gatvà sabalavàhanaþ 1.010.013a anumànya vasiùñhaü ca såtavàkyaü ni÷amya ca 1.010.013c sàntaþpuraþ sahàmàtyaþ prayayau yatra sa dvijaþ 1.010.014a vanàni sarita÷ caiva vyatikramya ÷anaiþ ÷anaiþ 1.010.014c abhicakràma taü de÷aü yatra vai munipuügavaþ 1.010.015a àsàdya taü dvija÷reùñhaü romapàdasamãpagam 1.010.015c çùiputraü dadar÷àdau dãpyamànam ivànalam 1.010.016a tato ràjà yathànyàyaü påjàü cakre vi÷eùataþ 1.010.016c sakhitvàt tasya vai ràj¤aþ prahçùñenàntaràtmanà 1.010.017a romapàdena càkhyàtam çùiputràya dhãmate 1.010.017c sakhyaü saübandhakaü caiva tadà taü pratyapåjayat 1.010.018a evaü susatkçtas tena sahoùitvà nararùabhaþ 1.010.018c saptàùñadivasàn ràjà ràjànam idam abravãt 1.010.019a ÷àntà tava sutà ràjan saha bhartrà vi÷àmpate 1.010.019c madãyaü nagaraü yàtu kàryaü hi mahad udyatam 1.010.020a tatheti ràjà saü÷rutya gamanaü tasya dhãmataþ 1.010.020c uvàca vacanaü vipraü gaccha tvaü saha bhàryayà 1.010.021a çùiputraþ prati÷rutya tathety àha nçpaü tadà 1.010.021c sa nçpeõàbhyanuj¤àtaþ prayayau saha bhàryayà 1.010.022a tàv anyonyà¤jaliü kçtvà snehàt saü÷liùya corasà 1.010.022c nanandatur da÷aratho romapàda÷ ca vãryavàn 1.010.023a tataþ suhçdam àpçcchya prasthito raghunandanaþ 1.010.023c paurebhyaþ preùayàm àsa dåtàn vai ÷ãghragàminaþ 1.010.023e kriyatàü nagaraü sarvaü kùipram eva svalaükçtam 1.010.024a tataþ prahçùñàþ pauràs te ÷rutvà ràjànam àgatam 1.010.024c tathà pracakrus tat sarvaü ràj¤à yat preùitaü tadà 1.010.025a tataþ svalaükçtaü ràjà nagaraü pravive÷a ha 1.010.025c ÷aïkhadundubhinirghoùaiþ puraskçtya dvijarùabham 1.010.026a tataþ pramuditàþ sarve dçùñvà vai nàgarà dvijam 1.010.026c prave÷yamànaü satkçtya narendreõendrakarmaõà 1.010.027a antaþpuraü prave÷yainaü påjàü kçtvà tu ÷àstrataþ 1.010.027c kçtakçtyaü tadàtmànaü mene tasyopavàhanàt 1.010.028a antaþpuràõi sarvàõi ÷àntàü dçùñvà tathàgatàm 1.010.028c saha bhartrà vi÷àlàkùãü prãtyànandam upàgaman 1.010.029a påjyamànà ca tàbhiþ sà ràj¤à caiva vi÷eùataþ 1.010.029c uvàsa tatra sukhità kaü cit kàlaü saha dvijà 1.011.001a tataþ kàle bahutithe kasmiü÷ cit sumanohare 1.011.001c vasante samanupràpte ràj¤o yaùñuü mano 'bhavat 1.011.002a tataþ prasàdya ÷irasà taü vipraü devavarõinam 1.011.002c yaj¤àya varayàm àsa saütànàrthaü kulasya ca 1.011.003a tatheti ca sa ràjànam uvàca ca susatkçtaþ 1.011.003c saübhàràþ saübhriyantàü te turaga÷ ca vimucyatàm 1.011.004a tato ràjàbravãd vàkyaü sumantraü mantrisattamam 1.011.004c sumantràvàhaya kùipram çtvijo brahmavàdinaþ 1.011.005a tataþ sumantras tvaritaü gatvà tvaritavikramaþ 1.011.005c samànayat sa tàn vipràn samastàn vedapàragàn 1.011.006a suyaj¤aü vàmadevaü ca jàbàlim atha kà÷yapam 1.011.006c purohitaü vasiùñhaü ca ye cànye dvijasattamàþ 1.011.007a tàn påjayitvà dharmàtmà ràjà da÷arathas tadà 1.011.007c idaü dharmàrthasahitaü ÷lakùõaü vacanam abravãt 1.011.008a mama làlapyamànasya putràrthaü nàsti vai sukham 1.011.008c tadarthaü hayamedhena yakùyàmãti matir mama 1.011.009a tad ahaü yaùñum icchàmi ÷àstradçùñena karmaõà 1.011.009c çùiputraprabhàvena kàmàn pràpsyàmi càpy aham 1.011.010a tataþ sàdhv iti tad vàkyaü bràhmaõàþ pratyapåjayan 1.011.010c vasiùñhapramukhàþ sarve pàrthivasya mukhàc cyutam 1.011.011a çùya÷çïgapurogà÷ ca pratyåcur nçpatiü tadà 1.011.011c saübhàràþ saübhriyantàü te turaga÷ ca vimucyatàm 1.011.012a sarvathà pràpyase putràü÷ caturo 'mitavikramàn 1.011.012c yasya te dhàrmikã buddhir iyaü putràrtham àgatàþ 1.011.013a tataþ prãto 'bhavad ràjà ÷rutvà tad dvijabhàùitam 1.011.013c amàtyàü÷ càbravãd ràjà harùeõedaü ÷ubhàkùaram 1.011.014a guråõàü vacanàc chãghraü saübhàràþ saübhriyantu me 1.011.014c samarthàdhiùñhita÷ cà÷vaþ sopàdhyàyo vimucyatàm 1.011.015a sarayvà÷ cottare tãre yaj¤abhåmir vidhãyatàm 1.011.015c ÷àntaya÷ càbhivardhantàü yathàkalpaü yathàvidhi 1.011.016a ÷akyaþ kartum ayaü yaj¤aþ sarveõàpi mahãkùità 1.011.016c nàparàdho bhavet kaùño yady asmin kratusattame 1.011.017a chidraü hi mçgayante 'tra vidvàüso brahmaràkùasàþ 1.011.017c vidhihãnasya yaj¤asya sadyaþ kartà vina÷yati 1.011.018a tad yathàvidhi pårvaü me kratur eùa samàpyate 1.011.018c tathàvidhànaü kriyatàü samarthàþ karaõeùv iha 1.011.019a tatheti ca tataþ sarve mantriõaþ pratyapåjayan 1.011.019c pàrthivendrasya tad vàkyaü yathàj¤aptam akurvata 1.011.020a tato dvijàs te dharmaj¤am astuvan pàrthivarùabham 1.011.020c anuj¤àtàs tataþ sarve punar jagmur yathàgatam 1.011.021a gatànàü tu dvijàtãnàü mantriõas tàn naràdhipaþ 1.011.021c visarjayitvà svaü ve÷ma pravive÷a mahà dyutiþ 1.012.001a punaþ pràpte vasante tu pårõaþ saüvatsaro 'bhavat 1.012.001c abhivàdya vasiùñhaü ca nyàyataþ pratipåjya ca 1.012.002a abravãt pra÷ritaü vàkyaü prasavàrthaü dvijottamam 1.012.002c yaj¤o me kriyatàü vipra yathoktaü munipuügava 1.012.003a yathà na vighnaþ kriyate yaj¤àïgeùu vidhãyatàm 1.012.003c bhavàn snigdhaþ suhçn mahyaü guru÷ ca paramo bhavàn 1.012.004a voóhavyo bhavatà caiva bhàro yaj¤asya codyataþ 1.012.004c tatheti ca sa ràjànam abravãd dvijasattamaþ 1.012.005a kariùye sarvam evaitad bhavatà yat samarthitam 1.012.005c tato 'bravãd dvijàn vçddhàn yaj¤akarmasu niùñhitàn 1.012.006a sthàpatye niùñhitàü÷ caiva vçddhàn paramadhàrmikàn 1.012.006c karmàntikठ÷ilpakàràn vardhakãn khanakàn api 1.012.007a gaõakठ÷ilpina÷ caiva tathaiva nañanartakàn 1.012.007c tathà ÷uc㤠÷àstravidaþ puruùàn subahu÷rutàn 1.012.008a yaj¤akarma samãhantàü bhavanto ràja÷àsanàt 1.012.008c iùñakà bahusàhasrã ÷ãghram ànãyatàm iti 1.012.009a aupakàryàþ kriyantàü ca ràj¤àü bahuguõànvitàþ 1.012.009c bràhmaõàvasathà÷ caiva kartavyàþ ÷ata÷aþ ÷ubhàþ 1.012.010a bhakùyànnapànair bahubhiþ samupetàþ suniùñhitàþ 1.012.010c tathà paurajanasyàpi kartavyà bahuvistaràþ 1.012.011a àvàsà bahubhakùyà vai sarvakàmair upasthitàþ 1.012.011c tathà jànapadasyàpi janasya bahu÷obhanam 1.012.012a dàtavyam annaü vidhivat satkçtya na tu lãlayà 1.012.012c sarvavarõà yathà påjàü pràpnuvanti susatkçtàþ 1.012.013a na càvaj¤à prayoktavyà kàmakrodhava÷àd api 1.012.013c yaj¤akarmasu ye 'vyagràþ puruùàþ ÷ilpinas tathà 1.012.014a teùàm api vi÷eùeõa påjà kàryà yathàkramam 1.012.014c yathà sarvaü suvihitaü na kiü cit parihãyate 1.012.015a tathà bhavantaþ kurvantu prãtisnigdhena cetasà 1.012.015c tataþ sarve samàgamya vasiùñham idam abruvan 1.012.016a yathoktaü tat kariùyàmo na kiü cit parihàsyate 1.012.016c tataþ sumantram àhåya vasiùñho vàkyam abravãt 1.012.017a nimantrayasya nçpatãn pçthivyàü ye ca dhàrmikàþ 1.012.017c bràhmaõàn kùatriyàn vai÷yठ÷ådràü÷ caiva sahasra÷aþ 1.012.018a samànayasva satkçtya sarvade÷eùu mànavàn 1.012.018c mithilàdhipatiü ÷åraü janakaü satyavikramam 1.012.019a niùñhitaü sarva÷àstreùu tathà vedeùu niùñhitam 1.012.019c tam ànaya mahàbhàgaü svayam eva susatkçtam 1.012.019e pårvasaübandhinaü j¤àtvà tataþ pårvaü bravãmi te 1.012.020a tathà kà÷ipatiü snigdhaü satataü priyavàdinam 1.012.020c sadvçttaü devasaükà÷aü svayam evànayasva ha 1.012.021a tathà kekayaràjànaü vçddhaü paramadhàrmikam 1.012.021c ÷va÷uraü ràjasiühasya saputraü tam ihànaya 1.012.022a aïge÷varaü mahàbhàgaü romapàdaü susatkçtam 1.012.022c vayasyaü ràjasiühasya tam ànaya ya÷asvinam 1.012.023a pràcãnàn sindhusauvãràn sauràùñhreyàü÷ ca pàrthivàn 1.012.023c dàkùiõàtyàn narendràü÷ ca samastàn ànayasva ha 1.012.024a santi snigdhà÷ ca ye cànye ràjànaþ pçthivãtale 1.012.024c tàn ànaya yathàkùipraü sànugàn sahabàndhavàn 1.012.025a vasiùñhavàkyaü tac chrutvà sumantras tvaritas tadà 1.012.025c vyàdi÷at puruùàüs tatra ràj¤àm ànayane ÷ubhàn 1.012.026a svayam eva hi dharmàtmà prayayau muni÷àsanàt 1.012.026c sumantras tvarito bhåtvà samànetuü mahãkùitaþ 1.012.027a te ca karmàntikàþ sarve vasiùñhàya ca dhãmate 1.012.027c sarvaü nivedayanti sma yaj¤e yad upakalpitam 1.012.028a tataþ prãto dvija÷reùñhas tàn sarvàn punar abravãt 1.012.028c avaj¤ayà na dàtavyaü kasya cil lãlayàpi và 1.012.028e avaj¤ayà kçtaü hanyàd dàtàraü nàtra saü÷ayaþ 1.012.029a tataþ kai÷ cid ahoràtrair upayàtà mahãkùitaþ 1.012.029c bahåni ratnàny àdàya ràj¤o da÷arathasya ha 1.012.030a tato vasiùñhaþ suprãto ràjànam idam abravãt 1.012.030c upayàtà naravyàghra ràjànas tava ÷àsanàt 1.012.031a mayàpi satkçtàþ sarve yathàrhaü ràjasattamàþ 1.012.031c yaj¤iyaü ca kçtaü ràjan puruùaiþ susamàhitaiþ 1.012.032a niryàtu ca bhavàn yaùñuü yaj¤àyatanam antikàt 1.012.032c sarvakàmair upahçtair upetaü vai samantataþ 1.012.033a tathà vasiùñhavacanàd çùya÷çïgasya cobhayoþ 1.012.033c ÷ubhe divasa nakùatre niryàto jagatãpatiþ 1.012.034a tato vasiùñhapramukhàþ sarva eva dvijottamàþ 1.012.034c çùya÷çïgaü puraskçtya yaj¤akarmàrabhaüs tadà 1.013.001a atha saüvatsare pårõe tasmin pràpte turaïgame 1.013.001c sarayvà÷ cottare tãre ràj¤o yaj¤o 'bhyavartata 1.013.002a çùya÷çïgaü puraskçtya karma cakrur dvijarùabhàþ 1.013.002c a÷vamedhe mahàyaj¤e ràj¤o 'sya sumahàtmanaþ 1.013.003a karma kurvanti vidhivad yàjakà vedapàragàþ 1.013.003c yathàvidhi yathànyàyaü parikràmanti ÷àstrataþ 1.013.004a pravargyaü ÷àstrataþ kçtvà tathaivopasadaü dvijàþ 1.013.004c cakru÷ ca vidhivat sarvam adhikaü karma ÷àstrataþ 1.013.005a abhipåjya tato hçùñàþ sarve cakrur yathàvidhi 1.013.005c pràtaþsavanapårvàõi karmàõi munipuügavàþ 1.013.006a na càhutam abhåt tatra skhalitaü vàpi kiü cana 1.013.006c dç÷yate brahmavat sarvaü kùemayuktaü hi cakrire 1.013.007a na teùv ahaþsu ÷rànto và kùudhito vàpi dç÷yate 1.013.007c nàvidvàn bràhmaõas tatra nà÷atànucaras tathà 1.013.008a bràhmaõà bhu¤jate nityaü nàthavanta÷ ca bhu¤jate 1.013.008c tàpasà bhujate càpi ÷ramaõà bhu¤jate tathà 1.013.009a vçddhà÷ ca vyàdhità÷ caiva striyo bàlàs tathaiva ca 1.013.009c ani÷aü bhu¤jamànànàü na tçptir upalabhyate 1.013.010a dãyatàü dãyatàm annaü vàsàüsi vividhàni ca 1.013.010c iti saücoditàs tatra tathà cakrur aneka÷aþ 1.013.011a annakåñà÷ ca bahavo dç÷yante parvatopamàþ 1.013.011c divase divase tatra siddhasya vidhivat tadà 1.013.012a annaü hi vidhivat svàdu pra÷aüsanti dvijarùabhàþ 1.013.012c aho tçptàþ sma bhadraü te iti ÷u÷ràva ràghavaþ 1.013.013a svalaükçtà÷ ca puruùà bràhmaõàn paryaveùayan 1.013.013c upàsate ca tàn anye sumçùñamaõikuõóalàþ 1.013.014a karmàntare tadà viprà hetuvàdàn bahån api 1.013.014c pràhuþ suvàgmino dhãràþ parasparajigãùayà 1.013.015a divase divase tatra saüstare ku÷alà dvijàþ 1.013.015c sarvakarmàõi cakrus te yathà÷àstraü pracoditàþ 1.013.016a nàùaóaïgavid atràsãn nàvrato nàbahu÷rutaþ 1.013.016c sadasyas tasya vai ràj¤o nàvàdaku÷alo dvijaþ 1.013.017a pràpte yåpocchraye tasmin ùaó bailvàþ khàdiràs tathà 1.013.017c tàvanto bilvasahitàþ parõina÷ ca tathàpare 1.013.018a ÷leùmàtakamayo diùño devadàrumayas tathà 1.013.018c dvàv eva tatra vihitau bàhuvyastaparigrahau 1.013.019a kàritàþ sarva evaite ÷àstraj¤air yaj¤akovidaiþ 1.013.019c ÷obhàrthaü tasya yaj¤asya kà¤canàlaükçtà bhavan 1.013.020a vinyastà vidhivat sarve ÷ilpibhiþ sukçtà dçóhàþ 1.013.020c aùñà÷rayaþ sarva eva ÷lakùõaråpasamanvitàþ 1.013.021a àcchàditàs te vàsobhiþ puùpair gandhai÷ ca bhåùitàþ 1.013.021c saptarùayo dãptimanto viràjante yathà divi 1.013.022a iùñakà÷ ca yathànyàyaü kàrità÷ ca pramàõataþ 1.013.022c cito 'gnir bràhmaõais tatra ku÷alaiþ ÷ulbakarmaõi 1.013.022e sa cityo ràjasiühasya saücitaþ ku÷alair dvijaiþ 1.013.023a garuóo rukmapakùo vai triguõo 'ùñàda÷àtmakaþ 1.013.023c niyuktàs tatra pa÷avas tat tad uddi÷ya daivatam 1.013.024a uragàþ pakùiõa÷ caiva yathà÷àstraü pracoditàþ 1.013.024c ÷àmitre tu hayas tatra tathà jala carà÷ ca ye 1.013.025a çtvigbhiþ sarvam evaitan niyuktaü ÷àstratas tadà 1.013.025c pa÷ånàü tri÷ataü tatra yåpeùu niyataü tadà 1.013.025e a÷varatnottamaü tasya ràj¤o da÷arathasya ha 1.013.026a kausalyà taü hayaü tatra paricarya samantataþ 1.013.026c kçpàõair vi÷a÷àsainaü tribhiþ paramayà mudà 1.013.027a patatriõà tadà sàrdhaü susthitena ca cetasà 1.013.027c avasad rajanãm ekàü kausalyà dharmakàmyayà 1.013.028a hotàdhvaryus tathodgàtà hayena samayojayan 1.013.028c mahiùyà parivçtthyàtha vàvàtàm aparàü tathà 1.013.029a patatriõas tasya vapàm uddhçtya niyatendriyaþ 1.013.029c çtvik parama saüpannaþ ÷rapayàm àsa ÷àstrataþ 1.013.030a dhåmagandhaü vapàyàs tu jighrati sma naràdhipaþ 1.013.030c yathàkàlaü yathànyàyaü nirõudan pàpam àtmanaþ 1.013.031a hayasya yàni càïgàni tàni sarvàõi bràhmaõàþ 1.013.031c agnau pràsyanti vidhivat samastàþ ùoóa÷artvijaþ 1.013.032a plakùa÷àkhàsu yaj¤ànàm anyeùàü kriyate haviþ 1.013.032c a÷vamedhasya caikasya vaitaso bhàga iùyate 1.013.033a tryaho '÷vamedhaþ saükhyàtaþ kalpasåtreõa bràhmaõaiþ 1.013.033c catuùñomam ahas tasya prathamaü parikalpitam 1.013.034a ukthyaü dvitãyaü saükhyàtam atiràtraü tathottaram 1.013.034c kàritàs tatra bahavo vihitàþ ÷àstradar÷anàt 1.013.035a jyotiùñomàyuùã caiva atiràtrau ca nirmitau 1.013.035c abhijid vi÷vajic caiva aptoryàmo mahàkratuþ 1.013.036a pràcãü hotre dadau ràjà di÷aü svakulavardhanaþ 1.013.036c adhvaryave pratãcãü tu brahmaõe dakùiõàü di÷am 1.013.037a udgàtre tu tathodãcãü dakùiõaiùà vinirmità 1.013.037c a÷vamedhe mahàyaj¤e svayambhuvihite purà 1.013.038a kratuü samàpya tu tadà nyàyataþ puruùarùabhaþ 1.013.038c çtvigbhyo hi dadau ràjà dharàü tàü kratuvardhanaþ 1.013.039a çtvijas tv abruvan sarve ràjànaü gatakalmaùam 1.013.039c bhavàn eva mahãü kçtsnàm eko rakùitum arhati 1.013.040a na bhåmyà kàryam asmàkaü na hi ÷aktàþ sma pàlane 1.013.040c ratàþ svàdhyàyakaraõe vayaü nityaü hi bhåmipa 1.013.040e niùkrayaü kiü cid eveha prayacchatu bhavàn iti 1.013.041a gavàü ÷atasahasràõi da÷a tebhyo dadau nçpaþ 1.013.041c da÷akoñiü suvarõasya rajatasya caturguõam 1.013.042a çtvijas tu tataþ sarve pradaduþ sahità vasu 1.013.042c çùya÷çïgàya munaye vasiùñhàya ca dhãmate 1.013.043a tatas te nyàyataþ kçtvà pravibhàgaü dvijottamàþ 1.013.043c suprãtamanasaþ sarve pratyåcur mudità bhç÷am 1.013.044a tataþ prãtamanà ràjà pràpya yaj¤am anuttamam 1.013.044c pàpàpahaü svarnayanaü dustaraü pàrthivarùabhaiþ 1.013.045a tato 'bravãd çùya÷çïgaü ràjà da÷arathas tadà 1.013.045c kulasya vardhanaü tat tu kartum arhasi suvrata 1.013.046a tatheti ca sa ràjànam uvàca dvijasattamaþ 1.013.046c bhaviùyanti sutà ràjaü÷ catvàras te kulodvahàþ 1.014.001a medhàvã tu tato dhyàtvà sa kiü cid idam uttamam 1.014.001c labdhasaüj¤as tatas taü tu vedaj¤o nçpam abravãt 1.014.002a iùñiü te 'haü kariùyàmi putrãyàü putrakàraõàt 1.014.002c atharva÷irasi proktair mantraiþ siddhàü vidhànataþ 1.014.003a tataþ pràkramad iùñiü tàü putrãyàü putra kàraõàt 1.014.003c juhàva càgnau tejasvã mantradçùñena karmaõà 1.014.004a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 1.014.004c bhàgapratigrahàrthaü vai samavetà yathàvidhi 1.014.005a tàþ sametya yathànyàyaü tasmin sadasi devatàþ 1.014.005c abruvaül lokakartàraü brahmàõaü vacanaü mahat 1.014.006a bhagavaüs tvatprasàdena ràvaõo nàma ràkùasaþ 1.014.006c sarvànno bàdhate vãryàc chàsituü taü na ÷aknumaþ 1.014.007a tvayà tasmai varo dattaþ prãtena bhagavan purà 1.014.007c mànayanta÷ ca taü nityaü sarvaü tasya kùamàmahe 1.014.008a udvejayati lokàüs trãn ucchritàn dveùñi durmatiþ 1.014.008c ÷akraü trida÷aràjànaü pradharùayitum icchati 1.014.009a çùãn yakùàn sagandharvàn asuràn bràhmaõàüs tathà 1.014.009c atikràmati durdharùo varadànena mohitaþ 1.014.010a nainaü såryaþ pratapati pàr÷ve vàti na màrutaþ 1.014.010c calormimàlã taü dçùñvà samudro 'pi na kampate 1.014.011a tan manan no bhayaü tasmàd ràkùasàd ghoradar÷anàt 1.014.011c vadhàrthaü tasya bhagavann upàyaü kartum arhasi 1.014.012a evam uktaþ suraiþ sarvai÷ cintayitvà tato 'bravãt 1.014.012c hantàyaü vihitas tasya vadhopàyo duràtmanaþ 1.014.013a tena gandharvayakùàõàü devadànavarakùasàm 1.014.013c avadhyo 'smãti vàg uktà tathety uktaü ca tan mayà 1.014.014a nàkãrtayad avaj¤ànàt tad rakùo mànuùàüs tadà 1.014.014c tasmàt sa mànuùàd vadhyo mçtur nànyo 'sya vidyate 1.014.015a etac chrutvà priyaü vàkyaü brahmaõà samudàhçtam 1.014.015c devà maharùayaþ sarve prahçùñàs te 'bhavaüs tadà 1.014.016a etasminn antare viùõur upayàto mahàdyutiþ 1.014.016c brahmaõà ca samàgamya tatra tasthau samàhitaþ 1.014.017a tam abruvan suràþ sarve samabhiùñåya saünatàþ 1.014.017c tvàü niyokùyàmahe viùõo lokànàü hitakàmyayà 1.014.018a ràj¤o da÷arathasya tvam ayodhyàdhipater vibho 1.014.018c dharmaj¤asya vadànyasya maharùisamatejasaþ 1.014.018e tasya bhàryàsu tisçùu hrã÷rãkãrtyupamàsu ca 1.014.018g viùõo putratvam àgaccha kçtvàtmànaü caturvidham 1.014.019a tatra tvaü mànuùo bhåtvà pravçddhaü lokakaõñakam 1.014.019c avadhyaü daivatair viùõo samare jahi ràvaõam 1.014.020a sa hi devàn sagandharvàn siddhàü÷ ca çùisattamàn 1.014.020c ràkùaso ràvaõo mårkho vãryotsekena bàdhate 1.014.021a tad uddhataü ràvaõam çddhatejasaü; pravçddhadarpaü trida÷e÷varadviùam 1.014.021c viràvaõaü sàdhu tapasvikaõñakaü; tapasvinàm uddhara taü bhayàvaham 1.015.001a tato nàràyaõo viùõur niyuktaþ surasattamaiþ 1.015.001c jànann api suràn evaü ÷lakùõaü vacanam abravãt 1.015.002a upàyaþ ko vadhe tasya ràkùasàdhipateþ suràþ 1.015.002c yam ahaü taü samàsthàya nihanyàm çùikaõñakam 1.015.003a evam uktàþ suràþ sarve pratyåcur viùõum avyayam 1.015.003c mànuùãü tanum àsthàya ràvaõaü jahi saüyuge 1.015.004a sa hi tepe tapas tãvraü dãrghakàlam ariüdama 1.015.004c yena tuùño 'bhavad brahmà lokakçl lokapåjitaþ 1.015.005a saütuùñaþ pradadau tasmai ràkùasàya varaü prabhuþ 1.015.005c nànàvidhebhyo bhåtebhyo bhayaü nànyatra mànuùàt 1.015.006a avaj¤àtàþ purà tena varadànena mànavàþ 1.015.006c tasmàt tasya vadho dçùño mànuùebhyaþ paraütapa 1.015.007a ity etad vacanaü ÷rutvà suràõàü viùõur àtmavàn 1.015.007c pitaraü rocayàm àsa tadà da÷arathaü nçpam 1.015.008a sa càpy aputro nçpatis tasmin kàle mahàdyutiþ 1.015.008c ayajat putriyàm iùñiü putrepsur arisådanaþ 1.015.009a tato vai yajamànasya pàvakàd atulaprabham 1.015.009c pràdurbhåtaü mahad bhåtaü mahàvãryaü mahàbalam 1.015.010a kçùõaü raktàmbaradharaü raktàsyaü dundubhisvanam 1.015.010c snigdhaharyakùatanuja÷ma÷rupravaramårdhajam 1.015.011a ÷ubhalakùaõasaüpannaü divyàbharaõabhåùitam 1.015.011c ÷aila÷çïgasamutsedhaü dçpta÷àrdålavikramam 1.015.012a divàkarasamàkàraü dãptànala÷ikhopamam 1.015.012c taptajàmbånadamayãü ràjatàntaparicchadàm 1.015.013a divyapàyasasaüpårõàü pàtrãü patnãm iva priyàm 1.015.013c pragçhya vipulàü dorbhyàü svayaü màyàmayãm iva 1.015.014a samavekùyàbravãd vàkyam idaü da÷arathaü nçpam 1.015.014c pràjàpatyaü naraü viddhi màm ihàbhyàgataü nçpa 1.015.015a tataþ paraü tadà ràjà pratyuvàca kçtà¤jaliþ 1.015.015c bhagavan svàgataü te 'stu kim ahaü karavàõi te 1.015.016a atho punar idaü vàkyaü pràjàpatyo naro 'bravãt 1.015.016c ràjann arcayatà devàn adya pràptam idaü tvayà 1.015.017a idaü tu nara÷àrdåla pàyasaü devanirmitam 1.015.017c prajàkaraü gçhàõa tvaü dhanyam àrogyavardhanam 1.015.018a bhàryàõàm anuråpàõàm a÷nãteti prayaccha vai 1.015.018c tàsu tvaü lapsyase putràn yadarthaü yajase nçpa 1.015.019a tatheti nçpatiþ prãtaþ ÷irasà pratigçhyatàm 1.015.019c pàtrãü devànnasaüpårõàü devadattàü hiraõmayãm 1.015.020a abhivàdya ca tad bhåtam adbhutaü priyadar÷anam 1.015.020c mudà paramayà yukta÷ cakàràbhipradakùiõam 1.015.021a tato da÷arathaþ pràpya pàyasaü devanirmitam 1.015.021c babhåva paramaprãtaþ pràpya vittam ivàdhanaþ 1.015.022a tatas tad adbhutaprakhyaü bhåtaü paramabhàsvaram 1.015.022c saüvartayitvà tat karma tatraivàntaradhãyata 1.015.023a harùara÷mibhir udyotaü tasyàntaþpuram àbabhau 1.015.023c ÷àradasyàbhiràmasya candrasyeva nabho'ü÷ubhiþ 1.015.024a so 'ntaþpuraü pravi÷yaiva kausalyàm idam abravãt 1.015.024c pàyasaü pratigçhõãùva putrãyaü tv idam àtmanaþ 1.015.025a kausalyàyai narapatiþ pàyasàrdhaü dadau tadà 1.015.025c ardhàd ardhaü dadau càpi sumitràyai naràdhipaþ 1.015.026a kaikeyyai càva÷iùñàrdhaü dadau putràrthakàraõàt 1.015.026c pradadau càva÷iùñàrdhaü pàyasasyàmçtopamam 1.015.027a anucintya sumitràyai punar eva mahãpatiþ 1.015.027c evaü tàsàü dadau ràjà bhàryàõàü pàyasaü pçthak 1.015.028a tàs tv etat pàyasaü pràpya narendrasyottamàþ striyaþ 1.015.028c saümànaü menire sarvàþ praharùoditacetasaþ 1.016.001a putratvaü tu gate viùõau ràj¤as tasya mahàtmanaþ 1.016.001c uvàca devatàþ sarvàþ svayambhår bhagavàn idam 1.016.002a satyasaüdhasya vãrasya sarveùàü no hitaiùiõaþ 1.016.002c viùõoþ sahàyàn balinaþ sçjadhvaü kàmaråpiõaþ 1.016.003a màyàvida÷ ca ÷åràü÷ ca vàyuvegasamà¤jave 1.016.003c nayaj¤àn buddhisaüpannàn viùõutulyaparàkramàn 1.016.004a asaühàryàn upàyaj¤àn divyasaühananànvitàn 1.016.004c sarvàstraguõasaüpannàn amçtaprà÷anàn iva 1.016.005a apsaraþsu ca mukhyàsu gandharvãõàü tanåùu ca 1.016.005c yakùapannagakanyàsu çùkavidyàdharãùu ca 1.016.006a kiünarãõàü ca gàtreùu vànarãõàü tanåùu ca 1.016.006c sçjadhvaü hariråpeõa putràüs tulyaparàkramàn 1.016.007a te tathoktà bhagavatà tat prati÷rutya ÷àsanam 1.016.007c janayàm àsur evaü te putràn vànararåpiõaþ 1.016.008a çùaya÷ ca mahàtmànaþ siddhavidyàdharoragàþ 1.016.008c càraõà÷ ca sutàn vãràn sasçjur vanacàriõaþ 1.016.009a te sçùñà bahusàhasrà da÷agrãvavadhodyatàþ 1.016.009c aprameyabalà vãrà vikràntàþ kàmaråpiõaþ 1.016.010a te gajàcalasaükà÷à vapuùmanto mahàbalàþ 1.016.010c çkùavànaragopucchàþ kùipram evàbhijaj¤ire 1.016.011a yasya devasya yad råpaü veùo ya÷ ca paràkramaþ 1.016.011c ajàyata samastena tasya tasya sutaþ pçthak 1.016.012a golàïgålãùu cotpannàþ ke cit saümatavikramàþ 1.016.012c çkùãùu ca tathà jàtà vànaràþ kiünarãùu ca 1.016.013a ÷ilàpraharaõàþ sarve sarve pàdapayodhinaþ 1.016.013c nakhadaüùñràyudhàþ sarve sarve sarvàstrakovidàþ 1.016.014a vicàlayeyuþ ÷ailendràn bhedayeyuþ sthiràn drumàn 1.016.014c kùobhayeyu÷ ca vegena samudraü saritàü patim 1.016.015a dàrayeyuþ kùitiü padbhyàm àplaveyur mahàrõavam 1.016.015c nabhastalaü vi÷eyu÷ ca gçhõãyur api toyadàn 1.016.016a gçhõãyur api màtaïgàn mattàn pravrajato vane 1.016.016c nardamànàü÷ ca nàdena pàtayeyur vihaügamàn 1.016.017a ãdç÷ànàü prasåtàni harãõàü kàmaråpimàm 1.016.017c ÷ataü ÷atasahasràõi yåthapànàü mahàtmanàm 1.016.017e babhåvur yåthapa÷reùñhà vãràü÷ càjanayan harãn 1.016.018a anye çkùavataþ prasthàn upatasthuþ sahasra÷aþ 1.016.018c anye nànàvidhठ÷ailàn kànanàni ca bhejire 1.016.019a såryaputraü ca sugrãvaü ÷akraputraü ca vàlinam 1.016.019c bhràtaràv upatasthus te sarva eva harã÷varàþ 1.016.020a tair meghavçndàcalatulyakàyair; mahàbalair vànarayåthapàlaiþ 1.016.020c babhåva bhår bhãma÷arãraråpaiþ; samàvçtà ràmasahàyahetoþ 1.017.001a nirvçtte tu kratau tasmin hayamedhe mahàtmanaþ 1.017.001c pratigçhya surà bhàgàn pratijagmur yathàgatam 1.017.002a samàptadãkùàniyamaþ patnãgaõasamanvitaþ 1.017.002c pravive÷a purãü ràjà sabhçtyabalavàhanaþ 1.017.003a yathàrhaü påjitàs tena ràj¤à vai pçthivã÷varàþ 1.017.003c muditàþ prayayur de÷àn praõamya munipuügavam 1.017.004a gateùu pçthivã÷eùu ràjà da÷arathaþ punaþ 1.017.004c pravive÷a purãü ÷rãmàn puraskçtya dvijottamàn 1.017.005a ÷àntayà prayayau sàrdham çùya÷çïgaþ supåjitaþ 1.017.005c anvãyamàno ràj¤àtha sànuyàtreõa dhãmatà 1.017.006a kausalyàjanayad ràmaü divyalakùaõasaüyutam 1.017.006c viùõor ardhaü mahàbhàgaü putram ikùvàkunandanam 1.017.007a kausalyà ÷u÷ubhe tena putreõàmitatejasà 1.017.007c yathà vareõa devànàm aditir vajrapàõinà 1.017.008a bharato nàma kaikeyyàü jaj¤e satyaparàkramaþ 1.017.008c sàkùàd viùõo÷ caturbhàgaþ sarvaiþ samudito guõaiþ 1.017.009a atha lakùmaõa÷atrughnau sumitràjanayat sutau 1.017.009c vãrau sarvàstraku÷alau viùõor ardhasamanvitau 1.017.010a ràj¤aþ putrà mahàtmàna÷ catvàro jaj¤ire pçthak 1.017.010c guõavanto 'nuråpà÷ ca rucyà proùñhapadopamàþ 1.017.011a atãtyaikàda÷àhaü tu nàma karma tathàkarot 1.017.011c jyeùñhaü ràmaü mahàtmànaü bharataü kaikayãsutam 1.017.012a saumitriü lakùmaõam iti ÷atrughnam aparaü tathà 1.017.012c vasiùñhaþ paramaprãto nàmàni kçtavàüs tadà 1.017.012e teùàü janmakriyàdãni sarvakarmàõy akàrayat 1.017.013a teùàü ketur iva jyeùñho ràmo ratikaraþ pituþ 1.017.013c babhåva bhåyo bhåtànàü svayambhår iva saümataþ 1.017.014a sarve vedavidaþ ÷åràþ sarve lokahite ratàþ 1.017.014c sarve j¤ànopasaüpannàþ sarve samudità guõaiþ 1.017.015a teùàm api mahàtejà ràmaþ satyaparàkramaþ 1.017.015c bàlyàt prabhçti susnigdho lakùmaõo lakùmivardhanaþ 1.017.016a ràmasya lokaràmasya bhràtur jyeùñhasya nitya÷aþ 1.017.016c sarvapriyakaras tasya ràmasyàpi ÷arãrataþ 1.017.017a lakùmaõo lakùmisaüpanno bahiþpràõa ivàparaþ 1.017.017c na ca tena vinà nidràü labhate puruùottamaþ 1.017.017e mçùñam annam upànãtam a÷nàti na hi taü vinà 1.017.018a yadà hi hayam àråóho mçgayàü yàti ràghavaþ 1.017.018c tadainaü pçùñhato 'bhyeti sadhanuþ paripàlayan 1.017.019a bharatasyàpi ÷atrughno lakùmaõàvarajo hi saþ 1.017.019c pràõaiþ priyataro nityaü tasya càsãt tathà priyaþ 1.017.020a sa caturbhir mahàbhàgaiþ putrair da÷arathaþ priyaiþ 1.017.020c babhåva paramaprãto devair iva pitàmahaþ 1.017.021a te yadà j¤ànasaüpannàþ sarve samudità guõaiþ 1.017.021c hrãmantaþ kãrtimanta÷ ca sarvaj¤à dãrghadar÷inaþ 1.017.022a atha ràjà da÷arathas teùàü dàrakriyàü prati 1.017.022c cintayàm àsa dharmàtmà sopàdhyàyaþ sabàndhavaþ 1.017.023a tasya cintayamànasya mantrimadhye mahàtmanaþ 1.017.023c abhyàgacchan mahàtejo vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.017.024a sa ràj¤o dar÷anàkàïkùã dvàràdhyakùàn uvàca ha 1.017.024c ÷ãghram àkhyàta màü pràptaü kau÷ikaü gàdhinaþ sutam 1.017.025a tac chrutvà vacanaü tasya ràjave÷ma pradudruvuþ 1.017.025c saübhràntamanasaþ sarve tena vàkyena coditàþ 1.017.026a te gatvà ràjabhavanaü vi÷vàmitram çùiü tadà 1.017.026c pràptam àvedayàm àsur nçpàyekùvàkave tadà 1.017.027a teùàü tad vacanaü ÷rutvà sapurodhàþ samàhitaþ 1.017.027c pratyujjagàma saühçùño brahmàõam iva vàsavaþ 1.017.028a sa dçùñvà jvalitaü dãptyà tàpasaü saü÷itavratam 1.017.028c prahçùñavadano ràjà tato 'rghyam upahàrayat 1.017.029a sa ràj¤aþ pratigçhyàrghyaü ÷àstradçùñtena karmaõà 1.017.029c ku÷alaü càvyayaü caiva paryapçcchan naràdhipam 1.017.030a vasiùñhaü ca samàgamya ku÷alaü munipuügavaþ 1.017.030c çùãü÷ ca tàn yathà nyàyaü mahàbhàgàn uvàca ha 1.017.031a te sarve hçùñamanasas tasya ràj¤o nive÷anam 1.017.031c vivi÷uþ påjitàs tatra niùedu÷ ca yathàrthataþ 1.017.032a atha hçùñamanà ràjà vi÷vàmitraü mahàmunim 1.017.032c uvàca paramodàro hçùñas tam abhipåjayan 1.017.033a yathàmçtasya saüpràptir yathà varùam anådake 1.017.033c yathà sadç÷adàreùu putrajanmàprajasya ca 1.017.033e pranaùñasya yathà làbho yathà harùo mahodaye 1.017.033g tathaivàgamanaü manye svàgataü te mahàmune 1.017.034a kaü ca te paramaü kàmaü karomi kim u harùitaþ 1.017.034c pàtrabhåto 'si me vipra diùñyà pràpto 'si dhàrmika 1.017.034e adya me saphalaü janma jãvitaü ca sujãvitam 1.017.035a pårvaü ràjarùi÷abdena tapasà dyotitaprabhaþ 1.017.035c brahmarùitvam anupràptaþ påjyo 'si bahudhà mayà 1.017.036a tad adbhutam idaü vipra pavitraü paramaü mama 1.017.036c ÷ubhakùetragata÷ càhaü tava saüdar÷anàt prabho 1.017.037a bråhi yat pràrthitaü tubhyaü kàryam àgamanaü prati 1.017.037c icchàmy anugçhãto 'haü tvadarthaparivçddhaye 1.017.038a kàryasya na vimar÷aü ca gantum arhasi kau÷ika 1.017.038c kartà càham a÷eùeõa daivataü hi bhavàn mama 1.017.039a iti hçdayasukhaü ni÷amya vàkyaü; ÷rutisukham àtmavatà vinãtam uktam 1.017.039c prathitaguõaya÷à guõair vi÷iùñaþ; parama çùiþ paramaü jagàma harùam 1.018.001a tac chrutvà ràjasiühasya vàkyam adbhutavistaram 1.018.001c hçùñaromà mahàtejà vi÷vàmitro 'bhyabhàùata 1.018.002a sadç÷aü ràja÷àrdåla tavaitad bhuvi nànyataþ 1.018.002c mahàvaü÷aprasåtasya vasiùñhavyapade÷inaþ 1.018.003a yat tu me hçdgataü vàkyaü tasya kàryasya ni÷cayam 1.018.003c kuruùva ràja÷àrdåla bhava satyaprati÷ravaþ 1.018.004a ahaü niyamam àtiùñha siddhyarthaü puruùarùabha 1.018.004c tasya vighnakarau dvau tu ràkùasau kàmaråpiõau 1.018.005a vrate me bahu÷a÷ cãrõe samàptyàü ràkùasàv imau 1.018.005c màrãca÷ ca subàhu÷ ca vãryavantau su÷ikùitau 1.018.005e tau màüsarudhiraugheõa vediü tàm abhyavarùatàm 1.018.006a avadhåte tathà bhåte tasmin niyamani÷caye 1.018.006c kçta÷ramo nirutsàhas tasmàd de÷àd apàkrame 1.018.007a na ca me krodham utsraùñuü buddhir bhavati pàrthiva 1.018.007c tathàbhåtà hi sà caryà na ÷àpas tatra mucyate 1.018.008a svaputraü ràja÷àrdåla ràmaü satyaparàkramam 1.018.008c kàkapakùadharaü ÷åraü jyeùñhaü me dàtum arhasi 1.018.009a ÷akto hy eùa mayà gupto divyena svena tejasà 1.018.009c ràkùasà ye vikartàras teùàm api vinà÷ane 1.018.010a ÷reya÷ càsmai pradàsyàmi bahuråpaü na saü÷ayaþ 1.018.010c trayàõàm api lokànàü yena khyàtiü gamiùyati 1.018.011a na ca tau ràmam àsàdya ÷aktau sthàtuü kathaü cana 1.018.011c na ca tau ràghavàd anyo hantum utsahate pumàn 1.018.012a vãryotsiktau hi tau pàpau kàlapà÷ava÷aü gatau 1.018.012c ràmasya ràja÷àrdåla na paryàptau mahàtmanaþ 1.018.013a na ca putrakçtaü snehaü kartum arhasi pàrthiva 1.018.013c ahaü te pratijànàmi hatau tau viddhi ràkùasau 1.018.014a ahaü vedmi mahàtmànaü ràmaü satyaparàkramam 1.018.014c vasiùñho 'pi mahàtejà ye ceme tapasi sthitàþ 1.018.015a yadi te dharmalàbhaü ca ya÷a÷ ca paramaü bhuvi 1.018.015c sthiram icchasi ràjendra ràmaü me dàtum arhasi 1.018.016a yady abhyanuj¤àü kàkutstha dadate tava mantriõaþ 1.018.016c vasiùñha pramukhàþ sarve tato ràmaü visarjaya 1.018.017a abhipretam asaüsaktam àtmajaü dàtum arhasi 1.018.017c da÷aràtraü hi yaj¤asya ràmaü ràjãvalocanam 1.018.018a nàtyeti kàlo yaj¤asya yathàyaü mama ràghava 1.018.018c tathà kuruùva bhadraü te mà ca ÷oke manaþ kçthàþ 1.018.019a ity evam uktvà dharmàtmà dharmàrthasahitaü vacaþ 1.018.019c viraràma mahàtejà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.018.020a iti hçdayamanovidàraõaü; munivacanaü tad atãva ÷u÷ruvàn 1.018.020c narapatir agamad bhayaü mahad; vyathitamanàþ pracacàla càsanàt 1.019.001a tac chrutvà ràja÷àrdåla vi÷vàmitrasya bhàùitam 1.019.001c muhårtam iva niþsaüj¤aþ saüj¤àvàn idam abravãt 1.019.002a ånaùoóa÷avarùo me ràmo ràjãvalocanaþ 1.019.002c na yuddhayogyatàm asya pa÷yàmi saha ràkùasaiþ 1.019.003a iyam akùauhiõã pårõà yasyàhaü patir ã÷varaþ 1.019.003c anayà saüvçto gatvà yodhàhaü tair ni÷àcaraiþ 1.019.004a ime ÷årà÷ ca vikràntà bhçtyà me 'stravi÷àradàþ 1.019.004c yogyà rakùogaõair yoddhuü na ràmaü netum arhasi 1.019.005a aham eva dhanuùpàõir goptà samaramårdhani 1.019.005c yàvat pràõàn dhariùyàmi tàvad yotsye ni÷àcaraiþ 1.019.006a nirvighnà vratavaryà sà bhaviùyati surakùità 1.019.006c ahaü tatra gamiùyàmil na ràma netum arhasi 1.019.007a bàlo hy akçtavidya÷ ca na ca vetti balàbalam 1.019.007c na càstrabalasaüyukto na ca yuddhavi÷àradaþ 1.019.007e na càsau rakùasàü yogyaþ kåñayuddhà hi te dhruvam 1.019.008a viprayukto hi ràmeõa muhårtam api notsahe 1.019.008c jãvituü muni÷àrdåla na ràmaü netum arhasi 1.019.009a yadi và ràghavaü brahman netum icchasi suvrata 1.019.009c caturaïgasamàyuktaü mayà saha ca taü naya 1.019.010a ùaùñir varùasahasràõi jàtasya mama kau÷ikaþ 1.019.010c duþkhenotpàdita÷ càyaü na ràmaü netum arhasi 1.019.011a caturõàm àtmajànàü hi prãtiþ paramikà mama 1.019.011c jyeùñhaü dharmapradhànaü ca na ràmaü netum arhasi 1.019.012a kiü vãryà ràkùasàs te ca kasya putrà÷ ca ke ca te 1.019.012c kathaü pramàõàþ ke caitàn rakùanti munipuügava 1.019.013a kathaü ca pratikartavyaü teùàü ràmeõa rakùasàm 1.019.013c màmakair và balair brahman mayà và kåñayodhinàm 1.019.014a sarvaü me ÷aüsa bhagavan kathaü teùàü mayà raõe 1.019.014c sthàtavyaü duùñabhàvànàü vãryotsiktà hi ràkùasàþ 1.019.015a tasya tad vacanaü ÷rutvà vi÷vàmitro 'bhyabhàùata 1.019.015c paulastyavaü÷aprabhavo ràvaõo nàma ràkùasaþ 1.019.016a sa brahmaõà dattavaras trailokyaü bàdhate bhç÷am 1.019.016c mahàbalo mahàvãryo ràkùasair bahubhir vçtaþ 1.019.017a ÷råyate hi mahàvãryo ràvaõo ràkùasàdhipaþ 1.019.017c sàkùàd vai÷ravaõabhràtà putro vi÷varaso muneþ 1.019.018a yadà svayaü na yaj¤asya vighnakartà mahàbalaþ 1.019.018c tena saücoditau tau tu ràkùasau sumahà balau 1.019.018e màrãca÷ ca subàhu÷ ca yaj¤avighnaü kariùyataþ 1.019.019a ity ukto muninà tena ràjovàca muniü tadà 1.019.019c na hi ÷akto 'smi saügràme sthàtuü tasya duràtmanaþ 1.019.020a sa tvaü prasàdaü dharmaj¤a kuruùva mama putrake 1.019.020c devadànavagandharvà yakùàþ pataga pannagàþ 1.019.021a na ÷aktà ràvaõaü soóhuü kiü punar mànavà yudhi 1.019.021c sa hi vãryavatàü vãryam àdatte yudhi ràkùasaþ 1.019.022a tena càhaü na ÷akto 'smi saüyoddhuü tasya và balaiþ 1.019.022c sabalo và muni÷reùñha sahito và mamàtmajaiþ 1.019.023a katham apy amaraprakhyaü saügràmàõàm akovidam 1.019.023c bàlaü me tanayaü brahman naiva dàsyàmi putrakam 1.019.024a atha kàlopamau yuddhe sutau sundopasundayoþ 1.019.024c yaj¤avighnakarau tau te naiva dàsyàmi putrakam 1.019.025a màrãca÷ ca subàhu÷ ca vãryavantau su÷ikùitau 1.019.025c tayor anyatareõàhaü yoddhà syàü sasuhçdgaõaþ 1.020.001a tac chrutvà vacanaü tasya snehaparyàkulàkùaram 1.020.001c samanyuþ kau÷iko vàkyaü pratyuvaca mahãpatim 1.020.002a pårvam arthaü prati÷rutya pratij¤àü hàtum icchasi 1.020.002c ràgavàõàm ayukto 'yaü kulasyàsya viparyayaþ 1.020.003a yad idaü te kùamaü ràjan gamiùyàmi yathàgatam 1.020.003c mithyàpratij¤aþ kàkutstha sukhã bhava sabàndhavaþ 1.020.004a tasya roùaparãtasya vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.020.004c cacàla vasudhà kçtsnà vive÷a ca bhayaü suràn 1.020.005a trastaråpaü tu vij¤àya jagat sarvaü mahàn çùiþ 1.020.005c nçpatiü suvrato dhãro vasiùñho vàkyam abravãt 1.020.006a ikùvàkåõàü kule jàtaþ sàkùàd dharma ivàparaþ 1.020.006c dhçtimànsuvrataþ ÷rãmàn na dharmaü hàtum arhasi 1.020.007a triùu lokeùu vikhyàto dharmàtmà iti ràghavaþ 1.020.007c svadharmaü pratipadyasva nàdharmaü voóhum arhasi 1.020.008a saü÷rutyaivaü kariùyàmãty akurvàõasya ràghava 1.020.008c iùñàpårtavadho bhåyàt tasmàd ràmaü visarjaya 1.020.009a kçtàstram akçtàstraü và nainaü ÷akùyanti ràkùasàþ 1.020.009c guptaü ku÷ikaputreõa jvalanenàmçtaü yathà 1.020.010a eùa vigrahavàn dharma eùa vãryavatàü varaþ 1.020.010c eùa buddhyàdhiko loke tapasa÷ ca paràyaõam 1.020.011a eùo 'stràn vividhàn vetti trailokye sacaràcare 1.020.011c nainam anyaþ pumàn vetti na ca vetsyanti ke cana 1.020.012a na devà narùayaþ ke cin nàsurà na ca ràkùasàþ 1.020.012c gandharvayakùapravaràþ sakiünaramahoragàþ 1.020.013a sarvàstràõi kç÷à÷vasya putràþ paramadhàrmikàþ 1.020.013c kau÷ikàya purà dattà yadà ràjyaü pra÷àsati 1.020.014a te 'pi putràþ kç÷à÷vasya prajàpatisutàsutàþ 1.020.014c nakaråpà mahàvãryà dãptimanto jayàvahàþ 1.020.015a jayà ca suprabhà caiva dakùakanye sumadhyame 1.020.015c te suvàte 'stra÷astràõi ÷ataü parama bhàsvaram 1.020.016a pa¤cà÷ataü sutàül lebhe jayà nàma varàn purà 1.020.016c vadhàyàsurasainyànàm ameyàn kàmaråpiõaþ 1.020.017a suprabhàjanayac càpi putràn pa¤cà÷ataü punaþ 1.020.017c saühàràn nàma durdharùàn duràkràmàn balãyasaþ 1.020.018a tàni càstràõi vetty eùa yathàvat ku÷ikàtmajaþ 1.020.018c apårvàõàü ca janane ÷akto bhåya÷ ca dharmavit 1.020.019a evaü vãryo mahàtejà vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.020.019c na ràmagamane ràjan saü÷ayaü gantum arhasi 1.021.001a tathà vasiùñhe bruvati ràjà da÷arathaþ sutam 1.021.001c prahçùñavadano ràmam àjuhàva salakùmaõam 1.021.002a kçtasvastyayanaü màtrà pitrà da÷arathena ca 1.021.002c purodhasà vasiùñhena maïgalair abhimantritam 1.021.003a sa putraü mårdhny upàghràya ràjà da÷arathaþ priyam 1.021.003c dadau ku÷ikaputràya suprãtenàntaràtmanà 1.021.004a tato vàyuþ sukhaspar÷o virajasko vavau tadà 1.021.004c vi÷vàmitragataü ràmaü dçùñvà ràjãvalocanam 1.021.005a puùpavçùñir mahaty àsãd devadundubhinisvanaþ 1.021.005c ÷aïkhadundubhinirghoùaþ prayàte tu mahàtmani 1.021.006a vi÷vàmitro yayàv agre tato ràmo mahàya÷àþ 1.021.006c kàkapakùadharo dhanvã taü ca saumitrir anvagàt 1.021.007a kalàpinau dhanuùpàõã ÷obhayànau di÷o da÷a 1.021.007c vi÷vàmitraü mahàtmànaü tri÷ãrùàv iva pannagau 1.021.007e anujagmatur akùudrau pitàmaham ivà÷vinau 1.021.008a baddhagodhàïgulitràõau khaógavantau mahàdyutã 1.021.008c sthàõuü devam ivàcintyaü kumàràv iva pàvakã 1.021.009a adhyardhayojanaü gatvà sarayvà dakùiõe tañe 1.021.009c ràmeti madhurà vàõãü vi÷vàmitro 'bhyabhàùata 1.021.010a gçhàõa vatsa salilaü mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.021.010c mantragràmaü gçhàõa tvaü balàm atibalàü tathà 1.021.011a na ÷ramo na jvaro và te na råpasya viparyayaþ 1.021.011c na ca suptaü pramattaü và dharùayiùyanti nairçtàþ 1.021.012a na bàhvoþ sadç÷o vãrye pçthivyàm asti ka÷ cana 1.021.012c triùu lokeùu và ràma na bhavet sadç÷as tava 1.021.013a na saubhàgye na dàkùiõye na j¤àne buddhini÷caye 1.021.013c nottare pratipattavyo samo loke tavànagha 1.021.014a etadvidyàdvaye labdhe bhavità nàsti te samaþ 1.021.014c balà càtibalà caiva sarvaj¤ànasya màtarau 1.021.015a kùutpipàse na te ràma bhaviùyete narottama 1.021.015c balàm atibalàü caiva pañhataþ pathi ràghava 1.021.015e vidyàdvayam adhãyàne ya÷a÷ càpy atulaü bhuvi 1.021.016a pitàmahasute hy ete vidye tejaþsamanvite 1.021.016c pradàtuü tava kàkutstha sadç÷as tvaü hi dhàrmika 1.021.017a kàmaü bahuguõàþ sarve tvayy ete nàtra saü÷ayaþ 1.021.017c tapasà saübhçte caite bahuråpe bhaviùyataþ 1.021.018a tato ràmo jalaü spçùñvà prahçùñavadanaþ ÷uciþ 1.021.018c pratijagràha te vidye maharùer bhàvitàtmanaþ 1.021.018e vidyàsamudito ràmaþ ÷u÷ubhe bhårivikramaþ 1.021.019a gurukàryàõi sarvàõi niyujya ku÷ikàtmaje 1.021.019c åùus tàü rajanãü tatra sarayvàü susukhaü trayaþ 1.022.001a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.022.001c abhyabhàùata kàkutsthaü ÷ayànaü parõasaüstare 1.022.002a kausalyà suprajà ràma pårvà saüdhyà pravartate 1.022.002c uttiùñha nara÷àrdåla kartavyaü daivam àhnikam 1.022.003a tasyarùeþ paramodàraü vacaþ ÷rutvà nçpàtmajau 1.022.003c snàtvà kçtodakau vãrau jepatuþ paramaü japam 1.022.004a kçtàhnikau mahàvãryau vi÷vàmitraü tapodhanam 1.022.004c abhivàdyàbhisaühçùñau gamanàyopatasthatuþ 1.022.005a tau prayàte mahàvãryau divyaü tripathagàü nadãm 1.022.005c dadç÷àte tatas tatra sarayvàþ saügame ÷ubhe 1.022.006a tatrà÷ramapadaü puõyam çùãõàm ugratejasàm 1.022.006c bahuvarùasahasràõi tapyatàü paramaü tapaþ 1.022.007a taü dçùñvà paramaprãtau ràghavau puõyam à÷ramam 1.022.007c åcatus taü mahàtmànaü vi÷vàmitram idaü vacaþ 1.022.008a kasyàyam à÷ramaþ puõyaþ ko nv asmin vasate pumàn 1.022.008c bhagava¤ ÷rotum icchàvaþ paraü kautåhalaü hi nau 1.022.009a tayos tad vacanaü ÷rutvà prahasya munipuügavaþ 1.022.009c abravãc chråyatàü ràma yasyàyaü pårva à÷ramaþ 1.022.010a kandarpo mårtimàn àsãt kàma ity ucyate budhaiþ 1.022.011a tapasyantam iha sthàõuü niyamena samàhitam 1.022.011c kçtodvàhaü tu deve÷aü gacchantaü samarudgaõam 1.022.011e dharùayàm àsa durmedhà huükçta÷ ca mahàtmanà 1.022.012a dagdhasya tasya raudreõa cakùuùà raghunandana 1.022.012c vya÷ãryanta ÷arãràt svàt sarvagàtràõi durmateþ 1.022.013a tasya gàtraü hataü tatra nirdagdhasya mahàtmanà 1.022.013c a÷arãraþ kçtaþ kàmaþ krodhàd deve÷vareõa ha 1.022.014a anaïga iti vikhyàtas tadà prabhçti ràghava 1.022.014c sa càïgaviùayaþ ÷rãmàn yatràïgaü sa mumoca ha 1.022.015a tasyàyam à÷ramaþ puõyas tasyeme munayaþ purà 1.022.015c ÷iùyà dharmaparà vãra teùàü pàpaü na vidyate 1.022.016a ihàdya rajanãü ràma vasema ÷ubhadar÷ana 1.022.016c puõyayoþ saritor madhye ÷vas tariùyàmahe vayam 1.022.017a teùàü saüvadatàü tatra tapo dãrgheõa cakùuùà 1.022.017c vij¤àya paramaprãtà munayo harùam àgaman 1.022.018a arghyaü pàdyaü tathàtithyaü nivedyaku÷ikàtmaje 1.022.018c ràmalakùmaõayoþ pa÷càd akurvann atithikriyàm 1.022.019a satkàraü samanupràpya kathàbhir abhira¤jayan 1.022.019c nyavasan susukhaü tatra kàmà÷ramapade tadà 1.023.001a tataþ prabhàte vimale kçtàhnikam ariüdamau 1.023.001c vi÷vàmitraü puraskçtya nadyàs tãram upàgatau 1.023.002a te ca sarve mahàtmàno munayaþ saü÷itavratàþ 1.023.002c upasthàpya ÷ubhàü nàvaü vi÷vàmitram athàbruvan 1.023.003a àrohatu bhavàn nàvaü ràjaputrapuraskçtaþ 1.023.003c ariùñaü gaccha panthànaü mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.023.004a vi÷vàmitras tathety uktvà tàn çùãn abhipåjya ca 1.023.004c tatàra sahitas tàbhyàü saritaü sàgaraü gamàm 1.023.005a atha ràmaþ sarinmadhye papraccha munipuïgavam 1.023.005c vàriõo bhidyamànasya kim ayaü tumulo dhvaniþ 1.023.006a ràghavasya vacaþ ÷rutvà kautåhala samanvitam 1.023.006c kathayàm àsa dharmàtmà tasya ÷abdasya ni÷cayam 1.023.007a kailàsaparvate ràma manasà nirmitaü saraþ 1.023.007c brahmaõà nara÷àrdåla tenedaü mànasaü saraþ 1.023.008a tasmàt susràva sarasaþ sàyodhyàm upagåhate 1.023.008c saraþpravçttà sarayåþ puõyà brahmasara÷cyutà 1.023.009a tasyàyam atulaþ ÷abdo jàhnavãm abhivartate 1.023.009c vàrisaükùobhajo ràma praõàmaü niyataþ kuru 1.023.010a tàbhyàü tu tàv ubhau kçtvà praõàmam atidhàrmikau 1.023.010c tãraü dakùiõam àsàdya jagmatur laghuvikramau 1.023.011a sa vanaü ghorasaükà÷aü dçùñvà nçpavaràtmajaþ 1.023.011c aviprahatam aikùvàkaþ papraccha munipuügavam 1.023.012a aho vanam idaü durgaü jhillikàgaõanàditam 1.023.012c bhairavaiþ ÷vàpadaiþ kãrõaü ÷akuntair dàruõàravaiþ 1.023.013a nànàprakàraiþ ÷akunair và÷yadbhir bhairavasvanaiþ 1.023.013c siühavyàghravaràhai÷ ca vàraõai÷ càpi ÷obhitam 1.023.014a dhavà÷vakarõakakubhair bilvatindukapàñalaiþ 1.023.014c saükãrõaü badarãbhi÷ ca kiü nv idaü dàruõaü vanam 1.023.015a tam uvàca mahàtejà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.023.015c ÷råyatàü vatsa kàkutstha yasyaitad dàruõaü vanam 1.023.016a etau janapadau sphãtau pårvam àstàü narottama 1.023.016c maladà÷ ca karåùà÷ ca devanirmàõa nirmitau 1.023.017a purà vçtravadhe ràma malena samabhiplutam 1.023.017c kùudhà caiva sahasràkùaü brahmahatyà yadàvi÷at 1.023.018a tam indraü snàpayan devà çùaya÷ ca tapodhanàþ 1.023.018c kala÷aiþ snàpayàm àsur malaü càsya pramocayan 1.023.019a iha bhåmyàü malaü dattvà dattvà kàruùam eva ca 1.023.019c ÷arãrajaü mahendrasya tato harùaü prapedire 1.023.020a nirmalo niùkaråùa÷ ca ÷ucir indro yadàbhavat 1.023.020c dadau de÷asya suprãto varaü prabhur anuttamam 1.023.021a imau janapadau sthãtau khyàtiü loke gamiùyataþ 1.023.021c maladà÷ ca karåùà÷ ca mamàïgamaladhàriõau 1.023.022a sàdhu sàdhv iti taü devàþ pàka÷àsanam abruvan 1.023.022c de÷asya påjàü tàü dçùñvà kçtàü ÷akreõa dhãmatà 1.023.023a etau janapadau sthãtau dãrghakàlam ariüdama 1.023.023c maladà÷ ca karåùà÷ ca muditau dhanadhànyataþ 1.023.024a kasya cit tv atha kàlasya yakùã vai kàmaråpiõã 1.023.024c balaü nàgasahasrasya dhàrayantã tadà hy abhåt 1.023.025a tàñakà nàma bhadraü te bhàryà sundasya dhãmataþ 1.023.025c màrãco ràkùasaþ putro yasyàþ ÷akraparàkramaþ 1.023.026a imau janapadau nityaü vinà÷ayati ràghava 1.023.026c maladàü÷ ca karåùàü÷ ca tàñakà duùñacàriõã 1.023.027a seyaü panthànam àvàrya vasaty atyardhayojane 1.023.027c ata eva ca gantavyaü tàñakàyà vanaü yataþ 1.023.028a svabàhubalam à÷ritya jahãmàü duùñacàriõãm 1.023.028c manniyogàd imaü de÷aü kuru niùkaõñakaü punaþ 1.023.029a na hi ka÷ cid imaü de÷aü ÷akroty àgantum ãdç÷am 1.023.029c yakùiõyà ghorayà ràma utsàditam asahyayà 1.023.030a etat te sarvam àkhyàtaü yathaitad daruõaü vanam 1.023.030c yakùyà cotsàditaü sarvam adyàpi na nivartate 1.024.001a atha tasyàprameyasya muner vacanam uttamam 1.024.001c ÷rutvà puruùa÷àrdålaþ pratyuvàca ÷ubhàü giram 1.024.002a alpavãryà yadà yakùàþ ÷råyante munipuügava 1.024.002c kathaü nàgasahasrasya dhàrayaty abalà balam 1.024.003a vi÷vàmitro 'bravãd vàkyaü ÷çõu yena balottarà 1.024.003c varadànakçtaü vãryaü dhàrayaty abalà balam 1.024.004a pårvam àsãn mahàyakùaþ suketur nàma vãryavàn 1.024.004c anapatyaþ ÷ubhàcàraþ sa ca tepe mahat tapaþ 1.024.005a pitàmahas tu suprãtas tasya yakùapates tadà 1.024.005c kanyàratnaü dadau ràma tàñakàü nàma nàmataþ 1.024.006a dadau nàgasahasrasya balaü càsyàþ pitàmahaþ 1.024.006c na tv eva putraü yakùàya dadau brahmà mahàya÷àþ 1.024.007a tàü tu jàtàü vivardhantãü råpayauvana÷àlinãm 1.024.007c jambhaputràya sundàya dadau bhàryàü ya÷asvinãm 1.024.008a kasya cit tv atha kàlalsya yakùã putraü vyajàyata 1.024.008c màrãcaü nàma durdharùaü yaþ ÷àpàd ràkùaso 'bhavat 1.024.009a sunde tu nihate ràma agastyam çùisattamam 1.024.009c tàñakà saha putreõa pradharùayitum icchati 1.024.010a ràkùasatvaü bhajasveti màrãcaü vyàjahàra saþ 1.024.010c agastyaþ paramakruddhas tàñakàm api ÷aptavàn 1.024.011a puruùàdã mahàyakùã viråpà vikçtànanà 1.024.011c idaü råpam apahàya dàruõaü råpam astu te 1.024.012a saiùà ÷àpakçtàmarùà tàñakà krodhamårchità 1.024.012c de÷am utsàdayaty enam agastyacaritaü ÷ubham 1.024.013a enàü ràghava durvçttàü yakùãü paramadàruõàm 1.024.013c gobràhmaõahitàrthàya jahi duùñaparàkramàm 1.024.014a na hy enàü ÷àpasaüsçùñàü ka÷ cid utsahate pumàn 1.024.014c nihantuü triùu lokeùu tvàm çte raghunandana 1.024.015a na hi te strãvadhakçte ghçõà kàryà narottama 1.024.015c càturvarõyahitàrthàya kartavyaü ràjasånunà 1.024.016a ràjyabhàraniyuktànàm eùa dharmaþ sanàtanaþ 1.024.016c adharmyàü jahi kàkutsha dharmo hy asyà na vidyate 1.024.017a ÷råyate hi purà ÷akro virocanasutàü nçpa 1.024.017c pçthivãü hantum icchantãü mantharàm abhyasådayat 1.024.018a viùõunà ca purà ràma bhçgupatnã dçóhavratà 1.024.018c anindraü lokam icchantã kàvyamàtà niùådità 1.024.019a etai÷ cànyai÷ ca bahubhã ràjaputramahàtmabhiþ 1.024.019c adharmaniratà nàryo hatàþ puruùasattamaiþ 1.025.001a muner vacanam aklãbaü ÷rutvà naravaràtmajaþ 1.025.001c ràghavaþ prà¤jalir bhåtvà pratyuvàca dçóhavrataþ 1.025.002a pitur vacananirde÷àt pitur vacanagauravàt 1.025.002c vacanaü kau÷ikasyeti kartavyam avi÷aïkayà 1.025.003a anu÷iùño 'smy ayodhyàyàü gurumadhye mahàtmanà 1.025.003c pitrà da÷arathenàhaü nàvaj¤eyaü ca tad vacaþ 1.025.004a so 'haü pitur vacaþ ÷rutvà ÷àsanàd brahma vàdinaþ 1.025.004c kariùyàmi na saüdehas tàñakàvadham uttamam 1.025.005a gobràhmaõahitàrthàya de÷asyàsya sukhàya ca 1.025.005c tava caivàprameyasya vacanaü kartum udyataþ 1.025.006a evam uktvà dhanurmadhye baddhvà muùñim ariüdamaþ 1.025.006c jyà÷abdam akarot tãvraü di÷aþ ÷abdena pårayan 1.025.007a tena ÷abdena vitrastàs tàñakà vanavàsinaþ 1.025.007c tàñakà ca susaükruddhà tena ÷abdena mohità 1.025.008a taü ÷abdam abhinidhyàya ràkùasã krodhamårchità 1.025.008c ÷rutvà càbhyadravad vegàd yataþ ÷abdo viniþsçtaþ 1.025.009a tàü dçùñvà ràghavaþ kruddhàü vikçtàü vikçtànanàm 1.025.009c pramàõenàtivçddhàü ca lakùmaõaü so 'bhyabhàùata 1.025.010a pa÷ya lakùmaõa yakùiõyà bhairavaü dàruõaü vapuþ 1.025.010c bhidyeran dar÷anàd asyà bhãråõàü hçdayàni ca 1.025.011a enàü pa÷ya duràdharùàü màyà balasamanvitàm 1.025.011c vinivçttàü karomy adya hçtakarõàgranàsikàm 1.025.012a na hy enàm utsahe hantuü strãsvabhàvena rakùitàm 1.025.012c vãryaü càsyà gatiü càpi haniùyàmãti me matiþ 1.025.013a evaü bruvàõe ràme tu tàñakà krodhamårchità 1.025.013c udyamya bàhå garjantã ràmam evàbhyadhàvata 1.025.014a tàm àpatantãü vegena vikràntàm a÷anãm iva 1.025.014c ÷areõorasi vivyàdha sà papàta mamàra ca 1.025.015a tàü hatàü bhãmasaükà÷àü dçùñvà surapatis tadà 1.025.015c sàdhu sàdhv iti kàkutsthaü surà÷ ca samapåjayan 1.025.016a uvàca paramaprãtaþ sahasràkùaþ puraüdaraþ 1.025.016c surà÷ ca sarve saühçùñà vi÷vàmitram athàbruvan 1.025.017a mune kau÷ike bhadraü te sendràþ sarve marudgaõàþ 1.025.017c toùitàþ karmaõànena snehaü dar÷aya ràghave 1.025.018a prajàpater bhç÷à÷vasya putràn satyaparàkramàn 1.025.018c tapobalabhçtàn brahman ràghavàya nivedaya 1.025.019a pàtrabhåta÷ ca te brahmaüs tavànugamane dhçtaþ 1.025.019c kartavyaü ca mahat karma suràõàü ràjasånunà 1.025.020a evam uktvà suràþ sarve hçùñà jagmur yathàgatam 1.025.020c vi÷vàmitraü påjayitvà tataþ saüdhyà pravartate 1.025.021a tato munivaraþ prãtis tàñakà vadhatoùitaþ 1.025.021c mårdhni ràmam upàghràya idaü vacanam abravãt 1.025.022a ihàdya rajanãü ràma vasema ÷ubhadar÷ana 1.025.022c ÷vaþ prabhàte gamiùyàmas tad à÷ramapadaü mama 1.026.001a atha tàü rajanãm uùya vi÷vàmiro mahàya÷àþ 1.026.001c prahasya ràghavaü vàkyam uvàca madhuràkùaram 1.026.002a patituùño 'smi bhadraü te ràjaputra mahàya÷aþ 1.026.002c prãtyà paramayà yukto dadàmy astràõi sarva÷aþ 1.026.003a devàsuragaõàn vàpi sagandharvoragàn api 1.026.003c yair amitràn prasahyàjau va÷ãkçtya jayiùyasi 1.026.004a tàni divyàni bhadraü te dadàmy astràõi sarva÷aþ 1.026.004c daõóacakraü mahad divyaü tava dàsyàmi ràghava 1.026.005a dharmacakraü tato vãra kàlacakraü tathaiva ca 1.026.005c viùõucakraü tathàtyugram aindraü cakraü tathaiva ca 1.026.006a vajram astraü nara÷reùñha ÷aivaü ÷ålavaraü tathà 1.026.006c astraü brahma÷ira÷ caiva aiùãkam api ràghava 1.026.007a dadàmi te mahàbàho bràhmam astram anuttamam 1.026.007c gade dve caiva kàkutstha modakã ÷ikharã ubhe 1.026.008a pradãpte nara÷àrdåla prayacchàmi nçpàtmaja 1.026.008c dharmapà÷am ahaü ràma kàlapà÷aü tathaiva ca 1.026.009a vàruõaü pà÷am astraü ca dadàny aham anuttamam 1.026.009c a÷anã dve prayacchàmi ÷uùkàrdre raghunandana 1.026.010a dadàmi càstraü painàkam astraü nàràyaõaü tathà 1.026.010c àgneyam astra dayitaü ÷ikharaü nàma nàmataþ 1.026.011a vàyavyaü prathamaü nàma dadàmi tava ràghava 1.026.011c astraü haya÷iro nàma krau¤cam astraü tathaiva ca 1.026.012a ÷akti dvayaü ca kàkutstha dadàmi tava cànagha 1.026.012c kaïkàlaü musalaü ghoraü kàpàlam atha kaïkaõam 1.026.013a dhàrayanty asurà yàni dadàmy etàni sarva÷aþ 1.026.013c vaidyàdharaü mahàstraü ca nandanaü nàma nàmataþ 1.026.014a asiratnaü mahàbàho dadàmi nçvaràtmaja 1.026.014c gàndharvam astraü dayitaü mànavaü nàma nàmataþ 1.026.015a prasvàpanapra÷amane dadmi sauraü ca ràghava 1.026.015c darpaõaü ÷oùaõaü caiva saütàpanavilàpane 1.026.016a madanaü caiva durdharùaü kandarpadayitaü tathà 1.026.016c pai÷àcam astraü dayitaü mohanaü nàma nàmataþ 1.026.016e pratãccha nara÷àrdåla ràjaputra mahàya÷aþ 1.026.017a tàmasaü nara÷àrdåla saumanaü ca mahàbalam 1.026.017c saüvartaü caiva durdharùaü mausalaü ca nçpàtmaja 1.026.018a satyam astraü mahàbàho tathà màyàdharaü param 1.026.018c ghoraü tejaþprabhaü nàma paratejo'pakarùaõam 1.026.019a somàstraü ÷i÷iraü nàma tvàùñram astraü sudàmanam 1.026.019c dàruõaü ca bhagasyàpi ÷ãteùum atha mànavam 1.026.020a etàn nàma mahàbàho kàmaråpàn mahàbalàn 1.026.020c gçhàõa paramodàràn kùipram eva nçpàtmaja 1.026.021a sthitas tu pràïmukho bhåtvà ÷ucir nivaratas tadà 1.026.021c dadau ràmàya suprãto mantragràmam anuttamam 1.026.022a japatas tu munes tasya vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.026.022c upatasthur mahàrhàõi sarvàõy astràõi ràghavam 1.026.023a åcu÷ ca mudità ràmaü sarve prà¤jalayas tadà 1.026.023c ime sma paramodàra kiükaràs tava ràghava 1.026.024a pratigçhya ca kàkutsthaþ samàlabhya ca pàõinà 1.026.024c manasà me bhaviùyadhvam iti tàny abhyacodayat 1.026.025a tataþ prãtamanà ràmo vi÷vàmitraü mahàmunim 1.026.025c abhivàdya mahàtejà gamanàyopacakrame 1.027.001a pratigçhya tato 'stràõi prahçùñavadanaþ ÷uciþ 1.027.001c gacchann eva ca kàkutstho vi÷vàmitram athàbravãt 1.027.002a gçhãtàstro 'smi bhagavan duràdharùaþ surair api 1.027.002c astràõàü tv aham icchàmi saühàraü munipuügava 1.027.003a evaü bruvati kàkutsthe vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.027.003c saühàraü vyàjahàràtha dhçtimàn suvrataþ ÷uciþ 1.027.004a satyavantaü satyakãrtiü dhçùñaü rabhasam eva ca 1.027.004c pratihàrataraü nàma paràïmukham avàïmukham 1.027.005a lakùàkùaviùamau caiva dçóhanàbhasunàbhakau 1.027.005c da÷àkùa÷atavaktrau ca da÷a÷ãrùa÷atodarau 1.027.006a padmanàbhamahànàbhau dundunàbhasunàbhakau 1.027.006c jyotiùaü kç÷anaü caiva nairà÷ya vimalàv ubhau 1.027.007a yaugandharaharidrau ca daityapramathanau tathà 1.027.007c pitryaü saumanasaü caiva vidhåtamakaràv ubhau 1.027.008a karavãrakaraü caiva dhanadhànyau ca ràghava 1.027.008c kàmaråpaü kàmaruciü moham àvaraõaü tathà 1.027.009a jçmbhakaü sarvanàbhaü ca santànavaraõau tathà 1.027.009c bhç÷à÷vatanayàn ràma bhàsvaràn kàmaråpiõaþ 1.027.010a pratãccha mama bhadraü te pàtrabhåto 'si ràghava 1.027.010c divyabhàsvaradehà÷ ca mårtimantaþ sukhapradàþ 1.027.011a ràmaü prà¤jalayo bhåtvàbruvan madhurabhàùiõaþ 1.027.011c ime sma nara÷àrdåla ÷àdhi kiü karavàma te 1.027.012a gamyatàm iti tàn àha yatheùñaü raghunandanaþ 1.027.012c mànasàþ kàryakàleùu sàhàyyaü me kariùyatha 1.027.013a atha te ràmam àmantrya kçtvà càpi pradakùiõam 1.027.013c evam astv iti kàkutstham uktvà jagmur yathàgatam 1.027.014a sa ca tàn ràghavo j¤àtvà vi÷vàmitraü mahàmunim 1.027.014c gacchann evàtha madhuraü ÷lakùõaü vacanam abravãt 1.027.015a kiü nv etan meghasaükà÷aü parvatasyàvidårataþ 1.027.015c vçkùaùaõóam ito bhàti paraü kautåhalaü hi me 1.027.016a dar÷anãyaü mçgàkãrõaü manoharam atãva ca 1.027.016c nànàprakàraiþ ÷akunair valgubhàùair alaükçtam 1.027.017a niþsçtàþ sma muni÷reùñha kàntàràd romaharùaõàt 1.027.017c anayà tv avagacchàmi de÷asya sukhavattayà 1.027.018a sarvaü me ÷aüsa bhagavan kasyà÷ramapadaü tv idam 1.027.018c saüpràptà yatra te pàpà brahmaghnà duùñacàriõaþ 1.028.001a atha tasyàprameyasya tad vanaü paripçcchataþ 1.028.001c vi÷vàmitro mahàtejà vyàkhyàtum upacakrame 1.028.002a eùa pårvà÷ramo ràma vàmanasya mahàtmanaþ 1.028.002c siddhà÷rama iti khyàtaþ siddho hy atra mahàtapàþ 1.028.003a etasminn eva kàle tu ràjà vairocanir baliþ 1.028.003c nirjitya daivatagaõàn sendràü÷ ca samarudgaõàn 1.028.003e kàrayàm àsa tad ràjyaü triùu lokeùu vi÷rutaþ 1.028.004a bales tu yajamànasya devàþ sàgnipurogamàþ 1.028.004c samàgamya svayaü caiva viùõum åcur ihà÷rame 1.028.005a balir vairocanir viùõo yajate yaj¤am uttamam 1.028.005c asamàpte kratau tasmin svakàryam abhipadyatàm 1.028.006a ye cainam abhivartante yàcitàra itas tataþ 1.028.006c yac ca yatra yathàvac ca sarvaü tebhyaþ prayacchati 1.028.007a sa tvaü surahitàrthàya màyàyogam upà÷ritaþ 1.028.007c vàmanatvaü gato viùõo kuru kalyàõam uttamam 1.028.008a ayaü siddhà÷ramo nàma prasàdàt te bhaviùyati 1.028.008c siddhe karmaõi deve÷a uttiùñha bhagavann itaþ 1.028.009a atha viùõur mahàtejà adityàü samajàyata 1.028.009c vàmanaü råpam àsthàya vairocanim upàgamat 1.028.010a trãn kramàn atha bhikùitvà pratigçhya ca mànataþ 1.028.010c àkramya lokàül lokàtmà sarvabhåtahite rataþ 1.028.011a mahendràya punaþ pràdàn niyamya balim ojasà 1.028.011c trailokyaü sa mahàtejà÷ cakre ÷akrava÷aü punaþ 1.028.012a tenaiùa pårvam àkrànta à÷ramaþ ÷ramanà÷anaþ 1.028.012c mayàpi bhaktyà tasyaiùa vàmanasyopabhujyate 1.028.013a etam à÷ramam àyànti ràkùasà vighnakàriõaþ 1.028.013c atra te puruùavyàghra hantavyà duùñacàriõaþ 1.028.014a adya gacchàmahe ràma siddhà÷ramam anuttamam 1.028.014c tad à÷ramapadaü tàta tavàpy etad yathà mama 1.028.015a taü dçùñvà munayaþ sarve siddhà÷ramanivàsinaþ 1.028.015c utpatyotpatya sahasà vi÷vàmitram apåjayan 1.028.016a yathàrhaü cakrire påjàü vi÷vàmitràya dhãmate 1.028.016c tathaiva ràjaputràbhyàm akurvann atithikriyàm 1.028.017a muhårtam atha vi÷ràntau ràjaputràv ariüdamau 1.028.017c prà¤jalã muni÷àrdålam åcatå raghunandanau 1.028.018a adyaiva dãkùàü pravi÷a bhadraü te munipuügava 1.028.018c siddhà÷ramo 'yaü siddhaþ syàt satyam astu vacas tava 1.028.019a evam ukto mahàtejà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.028.019c pravive÷a tadà dãkùàü niyato niyatendriyaþ 1.028.020a kumàràv api tàü ràtrim uùitvà susamàhitau 1.028.020c prabhàtakàle cotthàya vi÷vàmitram avandatàm 1.029.001a atha tau de÷akàlaj¤au ràjaputràv ariüdamau 1.029.001c de÷e kàle ca vàkyaj¤àv abråtàü kau÷ikaü vacaþ 1.029.002a bhagava¤ ÷rotum icchàvo yasmin kàle ni÷àcarau 1.029.002c saürakùaõãyau tau brahman nàtivarteta tatkùaõam 1.029.003a evaü bruvàõau kàkutsthau tvaramàõau yuyutsayà 1.029.003c sarve te munayaþ prãtàþ pra÷a÷aüsur nçpàtmajau 1.029.004a adya prabhçti ùaóràtraü rakùataü ràghavau yuvàm 1.029.004c dãkùàü gato hy eùa munir maunitvaü ca gamiùyati 1.029.005a tau tu tad vacanaü ÷rutvà ràjaputrau ya÷asvinau 1.029.005c anidrau ùaóahoràtraü tapovanam arakùatàm 1.029.006a upàsàü cakratur vãrau yattau paramadhanvinau 1.029.006c rarakùatur munivaraü vi÷vàmitram ariüdamau 1.029.007a atha kàle gate tasmin ùaùñhe 'hani samàgate 1.029.007c saumitram abravãd ràmo yatto bhava samàhitaþ 1.029.008a ràmasyaivaü bruvàõasya tvaritasya yuyutsayà 1.029.008c prajajvàla tato vediþ sopàdhyàyapurohità 1.029.009a mantravac ca yathànyàyaü yaj¤o 'sau saüpravartate 1.029.009c àkà÷e ca mahठ÷abdaþ pràdur àsãd bhayànakaþ 1.029.010a àvàrya gaganaü megho yathà pràvçùi nirgataþ 1.029.010c tathà màyàü vikurvàõau ràkùasàv abhyadhàvatàm 1.029.011a màrãca÷ ca subàhu÷ ca tayor anucaràs tathà 1.029.011c àgamya bhãmasaükà÷à rudhiraughàn avàsçjan 1.029.012a tàv àpatantau sahasà dçùñvà ràjãvalocanaþ 1.029.012c lakùmaõaü tv abhisaüprekùya ràmo vacanam abravãt 1.029.013a pa÷ya lakùmaõa durvçttàn ràkùasàn pi÷ità÷anàn 1.029.013c mànavàstrasamàdhåtàn anilena yathàghanàn 1.029.014a mànavaü paramodàram astraü paramabhàsvaram 1.029.014c cikùepa paramakruddho màrãcor asi ràghavaþ 1.029.015a sa tena paramàstreõa mànavena samàhitaþ 1.029.015c saüpårõaü yojana÷ataü kùiptaþ sàgarasaüplave 1.029.016a vicetanaü vighårõantaü ÷ãteùubalapãóitam 1.029.016c nirastaü dç÷ya màrãcaü ràmo lakùmaõam abravãt 1.029.017a pa÷ya lakùmaõa ÷ãteùuü mànavaü dharmasaühitam 1.029.017c mohayitvà nayaty enaü na ca pràõair viyujyate 1.029.018a imàn api vadhiùyàmi nirghçõàn duùñacàriõaþ 1.029.018c ràkùasàn pàpakarmasthàn yaj¤aghnàn rudhirà÷anàn 1.029.019a vigçhya sumahac càstram àgneyaü raghunandanaþ 1.029.019c subàhur asi cikùepa sa viddhaþ pràpatad bhuvi 1.029.020a ÷eùàn vàyavyam àdàya nijaghàna mahàya÷àþ 1.029.020c ràghavaþ paramodàro munãnàü mudam àvahan 1.029.021a sa hatvà ràkùasàn sarvàn yaj¤aghnàn raghunandanaþ 1.029.021c çùibhiþ påjitas tatra yathendro vijaye purà 1.029.022a atha yaj¤e samàpte tu vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.029.022c nirãtikà di÷o dçùñvà kàkutstham idam abravãt 1.029.023a kçtàrtho 'smi mahàbàho kçtaü guruvacas tvayà 1.029.023c siddhà÷ramam idaü satyaü kçtaü ràma mahàya÷aþ 1.030.001a atha tàü rajanãü tatra kçtàrthau ràmalakùaõau 1.030.001c åùatur muditau vãrau prahçùñenàntaràtmanà 1.030.002a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü kçtapaurvàhõikakriyau 1.030.002c vi÷vàmitram çùãü÷ cànyàn sahitàv abhijagmatuþ 1.030.003a abhivàdya muni÷reùñhaü jvalantam iva pàvakam 1.030.003c åcatur madhurodàraü vàkyaü madhurabhàùiõau 1.030.004a imau svo muni÷àrdåla kiükarau samupasthitau 1.030.004c àj¤àpaya yatheùñaü vai ÷àsanaü karavàva kim 1.030.005a evam ukte tatas tàbhyàü sarva eva maharùayaþ 1.030.005c vi÷vàmitraü puraskçtya ràmaü vacanam abruvan 1.030.006a maithilasya nara÷reùñha janakasya bhaviùyati 1.030.006c yaj¤aþ paramadharmiùñhas tatra yàsyàmahe vayam 1.030.007a tvaü caiva nara÷àrdåla sahàsmàbhir gamiùyasi 1.030.007c adbhutaü ca dhanåratnaü tatra tvaü draùñum arhasi 1.030.008a tad dhi pårvaü nara÷reùñha dattaü sadasi daivataiþ 1.030.008c aprameyabalaü ghoraü makhe paramabhàsvaram 1.030.009a nàsya devà na gandharvà nàsurà na ca ràkùasàþ 1.030.009c kartum àropaõaü ÷aktà na kathaü cana mànuùàþ 1.030.010a dhanuùas tasya vãryaü hi jij¤àsanto mahãkùitaþ 1.030.010c na ÷ekur àropayituü ràjaputrà mahàbalàþ 1.030.011a tad dhanur nara÷àrdåla maithilasya mahàtmanaþ 1.030.011c tatra drakùyasi kàkutstha yaj¤aü càdbhutadar÷anam 1.030.012a tad dhi yaj¤aphalaü tena maithilenottamaü dhanuþ 1.030.012c yàcitaü nara÷àrdåla sunàbhaü sarvadaivataiþ 1.030.013a evam uktvà munivaraþ prasthànam akarot tadà 1.030.013c sarùisaüghaþ sakàkutstha àmantrya vanadevatàþ 1.030.014a svasti vo 'stu gamiùyàmi siddhaþ siddhà÷ramàd aham 1.030.014c uttare jàhnavãtãre himavantaü ÷iloccayam 1.030.015a pradakùiõaü tataþ kçtvà siddhà÷ramam anuttamam 1.030.015c uttaràü di÷am uddi÷ya prasthàtum upacakrame 1.030.016a taü vrajantaü munivaram anvagàd anusàriõàm 1.030.016c ÷akañã ÷atamàtraü tu prayàõe brahmavàdinàm 1.030.017a mçgapakùigaõà÷ caiva siddhà÷ramanivàsinaþ 1.030.017c anujagmur mahàtmànaü vi÷vàmitraü mahàmunim 1.030.018a te gatvà dåram adhvànaü lambamàne divàkare 1.030.018c vàsaü cakrur munigaõàþ ÷oõàkåle samàhitàþ 1.030.019a te 'staü gate dinakare snàtvà hutahutà÷anàþ 1.030.019c vi÷vàmitraü puraskçtya niùedur amitaujasaþ 1.030.020a ràmo 'pi sahasaumitrir munãüs tàn abhipåjya ca 1.030.020c agrato niùasàdàtha vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.030.021a atha ràmo mahàtejà vi÷vàmitraü mahàmunim 1.030.021c papraccha muni÷àrdålaü kautåhalasamanvitaþ 1.030.022a bhagavan ko nv ayaü de÷aþ samçddhavana÷obhitaþ 1.030.022c ÷rotum icchàmi bhadraü te vaktum arhasi tattvataþ 1.030.023a codito ràmavàkyena kathayàm àsa suvrataþ 1.030.023c tasya de÷asya nikhilam çùimadhye mahàtapàþ 1.031.001a brahmayonir mahàn àsãt ku÷o nàma mahàtapàþ 1.031.001c vaidarbhyàü janayàm àsa caturaþ sadç÷àn sutàn 1.031.002a ku÷àmbaü ku÷anàbhaü ca àdhårta rajasaü vasum 1.031.002c dãptiyuktàn mahotsàhàn kùatradharmacikãrùayà 1.031.002e tàn uvàca ku÷aþ putràn dharmiùñhàn satyavàdinaþ 1.031.003a ku÷asya vacanaü ÷rutvà catvàro lokasaümatàþ 1.031.003c nive÷aü cakrire sarve puràõàü nçvaràs tadà 1.031.004a ku÷àmbas tu mahàtejàþ kau÷àmbãm akarot purãm 1.031.004c ku÷anàbhas tu dharmàtmà paraü cakre mahodayam 1.031.005a àdhårtarajaso ràma dharmàraõyaü mahãpatiþ 1.031.005c cakre puravaraü ràjà vasu÷ cakre girivrajam 1.031.006a eùà vasumatã ràma vasos tasya mahàtmanaþ 1.031.006c ete ÷ailavaràþ pa¤ca prakà÷ante samantataþ 1.031.007a sumàgadhã nadã ramyà màgadhàn vi÷rutàyayau 1.031.007c pa¤cànàü ÷ailamukhyànàü madhye màleva ÷obhate 1.031.008a saiùà hi màgadhã ràma vasos tasya mahàtmanaþ 1.031.008c pårvàbhicarità ràma sukùetrà sasyamàlinã 1.031.009a ku÷anàbhas tu ràjarùiþ kanyà÷atam anuttamam 1.031.009c janayàm àsa dharmàtmà ghçtàcyàü raghunandana 1.031.010a tàs tu yauvana÷àlinyo råpavatyaþ svalaükçtàþ 1.031.010c udyànabhåmim àgamya pràvçùãva ÷atahradàþ 1.031.011a gàyantyo nçtyamànà÷ ca vàdayantya÷ ca ràghava 1.031.011c àmodaü paramaü jagmur varàbharaõabhåùitàþ 1.031.012a atha tà÷ càrusarvàïgyo råpeõàpratimà bhuvi 1.031.012c udyànabhåmim àgamya tàrà iva ghanàntare 1.031.013a tàþ sarvaguõasaüpannà råpayauvanasaüyutàþ 1.031.013c dçùñvà sarvàtmako vàyur idaü vacanam abravãt 1.031.014a ahaü vaþ kàmaye sarvà bhàryà mama bhaviùyatha 1.031.014c mànuùas tyajyatàü bhàvo dãrgham àyur avàpsyatha 1.031.015a tasya tad vacanaü ÷rutvà vàyor akliùñakarmaõaþ 1.031.015c apahàsya tato vàkyaü kanyà÷atam athàbravãt 1.031.016a anta÷ carasi bhåtànàü sarveùàü tvaü surottama 1.031.016c prabhàvaj¤à÷ ca te sarvàþ kim asmàn avamanyase 1.031.017a ku÷anàbhasutàþ sarvàþ samarthàs tvàü surottama 1.031.017c sthànàc cyàvayituü devaü rakùàmas tu tapo vayam 1.031.018a mà bhåt sa kàlo durmedhaþ pitaraü satyavàdinam 1.031.018c nàvamanyasva dharmeõa svayaüvaram upàsmahe 1.031.019a pità hi prabhur asmàkaü daivataü paramaü hi saþ 1.031.019c yasya no dàsyati pità sa no bhartà bhaviùyati 1.031.020a tàsàü tad vacanaü ÷rutvà vàyuþ paramakopanaþ 1.031.020c pravi÷ya sarvagàtràõi babha¤ja bhagavàn prabhuþ 1.031.021a tàþ kanyà vàyunà bhagnà vivi÷ur nçpater gçham 1.031.021c dçùñvà bhagnàs tadà ràjà saübhrànta idam abravãt 1.031.022a kim idaü kathyatàü putryaþ ko dharmam avamanyate 1.031.022c kubjàþ kena kçtàþ sarvà veùñantyo nàbhibhàùatha 1.032.001a tasya tad vacanaü ÷rutvà ku÷anàbhasya dhãmataþ 1.032.001c ÷irobhi÷ caraõau spçùñvà kanyà÷atam abhàùata 1.032.002a vàyuþ sarvàtmako ràjan pradharùayitum icchati 1.032.002c a÷ubhaü màrgam àsthàya na dharmaü pratyavekùate 1.032.003a pitçmatyaþ sma bhadraü te svacchande na vayaü sthitàþ 1.032.003c pitaraü no vçõãùva tvaü yadi no dàsyate tava 1.032.004a tena pàpànubandhena vacanaü na pratãcchatà 1.032.004c evaü bruvantyaþ sarvàþ sma vàyunà nihatà bhçùam 1.032.005a tàsàü tadvacanaü ÷rutvà ràjà paramadhàrmikaþ 1.032.005c pratyuvàca mahàtejàþ kanyà÷atam anuttamam 1.032.006a kùàntaü kùamàvatàü putryaþ kartavyaü sumahat kçtam 1.032.006c aikamatyam upàgamya kulaü càvekùitaü mama 1.032.007a alaükàro hi nàrãõàü kùamà tu puruùasya và 1.032.007c duùkaraü tac ca vaþ kùàntaü trida÷eùu vi÷eùataþ 1.032.008a yàdç÷ãr vaþ kùamà putryaþ sarvàsàm avi÷eùataþ 1.032.008c kùamà dànaü kùamà yaj¤aþ kùamà satyaü ca putrikàþ 1.032.009a kùamà ya÷aþ kùamà dharmaþ kùamàyàü viùñhitaü jagat 1.032.009c visçjya kanyàþ kàkutstha ràjà trida÷avikramaþ 1.032.010a mantraj¤o mantrayàm àsa pradànaü saha mantribhiþ 1.032.010c de÷e kàle pradànasya sadç÷e pratipàdanam 1.032.011a etasminn eva kàle tu cålã nàma mahàmuniþ 1.032.011c årdhvaretàþ ÷ubhàcàro bràhmaü tapa upàgamat 1.032.012a tapyantaü tam çùiü tatra gandharvã paryupàsate 1.032.012c somadà nàma bhadraü te årmilà tanayà tadà 1.032.013a sà ca taü praõatà bhåtvà ÷u÷råùaõaparàyaõà 1.032.013c uvàsa kàle dharmiùñhà tasyàs tuùño 'bhavad guruþ 1.032.014a sa ca tàü kàlayogena provàca raghunandana 1.032.014c parituùño 'smi bhadraü te kiü karomi tava priyam 1.032.015a parituùñaü muniü j¤àtvà gandharvã madhurasvaram 1.032.015c uvàca paramaprãtà vàkyaj¤à vàkyakovidam 1.032.016a lakùmyà samudito bràhmyà brahmabhåto mahàtapàþ 1.032.016c bràhmeõa tapasà yuktaü putram icchàmi dhàrmikam 1.032.017a apati÷ càsmi bhadraü te bhàryà càsmi na kasya cit 1.032.017c bràhmeõopagatàyà÷ ca dàtum arhasi me sutam 1.032.018a tasyàþ prasanno brahmarùir dadau putram anuttamam 1.032.018c brahmadatta iti khyàtaü mànasaü cålinaþ sutam 1.032.019a sa ràjà brahmadattas tu purãm adhyavasat tadà 1.032.019c kàmpilyàü parayà lakùmyà devaràjo yathà divam 1.032.020a sa buddhiü kçtavàn ràjà ku÷anàbhaþ sudhàrmikaþ 1.032.020c brahmadattàya kàkutstha dàtuü kanyà÷ataü tadà 1.032.021a tam àhåya mahàtejà brahmadattaü mahãpatiþ 1.032.021c dadau kanyà÷ataü ràjà suprãtenàntaràtmanà 1.032.022a yathàkramaü tataþ pàõiü jagràha raghunandana 1.032.022c brahmadatto mahã pàlas tàsàü devapatir yathà 1.032.023a spçùñamàtre tataþ pàõau vikubjà vigatajvaràþ 1.032.023c yuktàþ paramayà lakùmyà babhuþ kanyà÷ataü tadà 1.032.024a sa dçùñvà vàyunà muktàþ ku÷anàbho mahãpatiþ 1.032.024c babhåva paramaprãto harùaü lebhe punaþ punaþ 1.032.025a kçtodvàhaü tu ràjànaü brahmadattaü mahãpatiþ 1.032.025c sadàraü preùayàm àsa sopàdhyàya gaõaü tadà 1.032.026a somadàpi susaühçùñà putrasya sadç÷ãü kriyàm 1.032.026c yathànyàyaü ca gandharvã snuùàs tàþ pratyanandata 1.033.001a kçtodvàhe gate tasmin brahmadatte ca ràghava 1.033.001c aputraþ putralàbhàya pautrãm iùñim akalpayat 1.033.002a iùñyàü tu vartamànàyàü ku÷anàbhaü mahãpatim 1.033.002c uvàca paramaprãtaþ ku÷o brahmasutas tadà 1.033.003a putras te sadç÷aþ putra bhaviùyati sudhàrmikaþ 1.033.003c gàdhiü pràpsyasi tena tvaü kãrtiü loke ca ÷à÷vatãm 1.033.004a evam uktvà ku÷o ràma ku÷anàbhaü mahãpatim 1.033.004c jagàmàkà÷am àvi÷ya brahmalokaü sanàtanam 1.033.005a kasya cit tv atha kàlasya ku÷anàbhasya dhãmataþ 1.033.005c jaj¤e paramadharmiùñho gàdhir ity eva nàmataþ 1.033.006a sa pità mama kàkutstha gàdhiþ paramadhàrmikaþ 1.033.006c ku÷avaü÷aprasåto 'smi kau÷iko raghunandana 1.033.007a pårvajà bhaginã càpi mama ràghava suvratà 1.033.007c nàmnà satyavatã nàma çcãke pratipàdità 1.033.008a sa÷arãrà gatà svargaü bhartàram anuvartinã 1.033.008c kau÷ikã paramodàrà sà pravçttà mahànadã 1.033.009a divyà puõyodakà ramyà himavantam upà÷rità 1.033.009c lokasya hitakàmàrthaü pravçttà bhaginã mama 1.033.010a tato 'haü himavatpàr÷ve vasàmi niyataþ sukham 1.033.010c bhaginyàþ snehasaüyuktaþ kau÷ikyà raghunandana 1.033.011a sà tu satyavatã puõyà satye dharme pratiùñhità 1.033.011c pativratà mahàbhàgà kau÷ikã saritàü varà 1.033.012a ahaü hi niyamàd ràma hitvà tàü samupàgataþ 1.033.012c siddhà÷ramam anupràpya siddho 'smi tava tejasà 1.033.013a eùà ràma mamotpattiþ svasya vaü÷asya kãrtità 1.033.013c de÷asya ca mahàbàho yan màü tvaü paripçcchasi 1.033.014a gato 'rdharàtraþ kàkutstha kathàþ kathayato mama 1.033.014c nidràm abhyehi bhadraü te mà bhåd vighno 'dhvanãha naþ 1.033.015a niùpandàs taravaþ sarve nilãnà mçgapakùiõaþ 1.033.015c nai÷ena tamasà vyàptà di÷a÷ ca raghunandana 1.033.016a ÷anair viyujyate saüdhyà nabho netrair ivàvçtam 1.033.016c nakùatratàràgahanaü jyotirbhir avabhàsate 1.033.017a uttiùñhati ca ÷ãtàü÷uþ ÷a÷ã lokatamonudaþ 1.033.017c hlàdayan pràõinàü loke manàüsi prabhayà vibho 1.033.018a nai÷àni sarvabhåtàni pracaranti tatas tataþ 1.033.018c yakùaràkùasasaüghà÷ ca raudrà÷ ca pi÷ità÷anàþ 1.033.019a evam uktvà mahàtejà viraràma mahàmuniþ 1.033.019c sàdhu sàdhv iti taü sarve munayo hy abhyapåjayan 1.033.020a ràmo 'pi saha saumitriþ kiü cid àgatavismayaþ 1.033.020c pra÷asya muni÷àrdålaü nidràü samupasevate 1.034.001a upàsya ràtri÷eùaü tu ÷oõàkåle maharùibhiþ 1.034.001c ni÷àyàü suprabhàtàyàü vi÷vàmitro 'bhyabhàùata 1.034.002a suprabhàtà ni÷à ràma pårvà saüdhyà pravartate 1.034.002c uttiùñhottiùñha bhadraü te gamanàyàbhirocaya 1.034.003a tac chrutvà vacanaü tasya kçtvà paurvàhõikãü kriyàm 1.034.003c gamanaü rocayàm àsa vàkyaü cedam uvàca ha 1.034.004a ayaü ÷oõaþ ÷ubhajalo gàdhaþ pulinamaõóitaþ 1.034.004c katareõa pathà brahman saütariùyàmahe vayam 1.034.005a evam uktas tu ràmeõa vi÷vàmitro 'bravãd idam 1.034.005c eùa panthà mayoddiùño yena yànti maharùayaþ 1.034.006a te gatvà dåram adhvànaü gate 'rdhadivase tadà 1.034.006c jàhnavãü saritàü ÷reùñhàü dadç÷ur munisevitàm 1.034.007a tàü dçùñvà puõyasalilàü haüsasàrasasevitàm 1.034.007c babhåvur muditàþ sarve munayaþ saharàghavàþ 1.034.007e tasyàs tãre tata÷ cakrus te àvàsaparigraham 1.034.008a tataþ snàtvà yathànyàyaü saütarpya pitçdevatàþ 1.034.008c hutvà caivàgnihotràõi prà÷ya càmçtavad dhaviþ 1.034.009a vivi÷ur jàhnavãtãre ÷ucau muditamànasàþ 1.034.009c vi÷vàmitraü mahàtmànaü parivàrya samantataþ 1.034.010a saüprahçùñamanà ràmo vi÷vàmitram athàbravãt 1.034.010c bhagava¤ ÷rotum icchàmi gaïgàü tripathagàü nadãm 1.034.010e trailokyaü katham àkramya gatà nadanadãpatim 1.034.011a codito ràma vàkyena vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.034.011c vçddhiü janma ca gaïgàyà vaktum evopacakrame 1.034.012a ÷ailendro himavàn nàma dhàtånàm àkaro mahàn 1.034.012c tasya kanyà dvayaü ràma råpeõàpratimaü bhuvi 1.034.013a yà meruduhità ràma tayor màtà sumadhyamà 1.034.013c nàmnà menà manoj¤à vai patnã himavataþ priyà 1.034.014a tasyàü gaïgeyam abhavaj jyeùñhà himavataþ sutà 1.034.014c umà nàma dvitãyàbhåt kanyà tasyaiva ràghava 1.034.015a atha jyeùñhàü suràþ sarve devatàrthacikãrùayà 1.034.015c ÷ailendraü varayàm àsur gaïgàü tripathagàü nadãm 1.034.016a dadau dharmeõa himavàüs tanayàü lokapàvanãm 1.034.016c svacchandapathagàü gaïgàü trailokyahitakàmyayà 1.034.017a pratigçhya trilokàrthaü trilokahitakàriõaþ 1.034.017c gaïgàm àdàya te 'gacchan kçtàrthenàntaràtmanà 1.034.018a yà cànyà ÷ailaduhità kanyàsãd raghunandana 1.034.018c ugraü sà vratam àsthàya tapas tepe tapodhanà 1.034.019a ugreõa tapasà yuktàü dadau ÷ailavaraþ sutàm 1.034.019c rudràyàpratiråpàya umàü lokanamaskçtàm 1.034.020a ete te ÷aila ràjasya sute lokanamaskçte 1.034.020c gaïgà ca saritàü ÷reùñhà umà devã ca ràghava 1.034.021a etat te dharmam àkhyàtaü yathà tripathagà nadã 1.034.021c khaü gatà prathamaü tàta gatiü gatimatàü vara 1.035.001a ukta vàkye munau tasminn ubhau ràghavalakùmaõau 1.035.001c pratinandya kathàü vãràv åcatur munipuügavam 1.035.002a dharmayuktam idaü brahman kathitaü paramaü tvayà 1.035.002c duhituþ ÷ailaràjasya jyeùñhàya vaktum arhasi 1.035.003a vistaraü vistaraj¤o 'si divyamànuùasaübhavam 1.035.003c trãn patho hetunà kena pàvayel lokapàvanã 1.035.004a kathaü gaïgàü tripathagà vi÷rutà sariduttamà 1.035.004c triùu lokeùu dharmaj¤a karmabhiþ kaiþ samanvità 1.035.005a tathà bruvati kàkutsthe vi÷vàmitras tapodhanaþ 1.035.005c nikhilena kathàü sarvàm çùimadhye nyavedayat 1.035.006a purà ràma kçtodvàhaþ ÷itikaõñho mahàtapàþ 1.035.006c dçùñvà ca spçhayà devãü maithunàyopacakrame 1.035.007a ÷itikaõñhasya devasya divyaü varùa÷ataü gatam 1.035.007c na càpi tanayo ràma tasyàm àsãt paraütapa 1.035.008a tato devàþ samudvignàþ pitàmahapurogamàþ 1.035.008c yad ihotpadyate bhåtaü kas tat pratisahiùyate 1.035.009a abhigamya suràþ sarve praõipatyedam abruvan 1.035.009c devadeva mahàdeva lokasyàsya hite rata 1.035.009e suràõàü praõipàtena prasàdaü kartum arhasi 1.035.010a na lokà dhàrayiùyanti tava tejaþ surottama 1.035.010c bràhmeõa tapasà yukto devyà saha tapa÷ cara 1.035.011a trailokyahitakàmàrthaü tejas tejasi dhàraya 1.035.011c rakùa sarvàn imàül lokàn nàlokaü kartum arhasi 1.035.012a devatànàü vacaþ ÷rutvà sarvalokamahe÷varaþ 1.035.012c bàóham ity abravãt sarvàn puna÷ cedam uvàca ha 1.035.013a dhàrayiùyàmy ahaü tejas tejasy eva sahomayà 1.035.013c trida÷àþ pçthivã caiva nirvàõam adhigacchatu 1.035.014a yad idaü kùubhitaü sthànàn mama tejo hy anuttamam 1.035.014c dhàrayiùyati kas tan me bruvantu surasattamàþ 1.035.015a evam uktàs tato devàþ pratyåcur vçùabhadhvajam 1.035.015c yat tejaþ kùubhitaü hy etat tad dharà dhàrayiùyati 1.035.016a evam uktaþ surapatiþ pramumoca mahãtale 1.035.016c tejasà pçthivã yena vyàptà sagirikànanà 1.035.017a tato devàþ punar idam åcu÷ càtha hutà÷anam 1.035.017c pravi÷a tvaü mahàtejo raudraü vàyusamanvitaþ 1.035.018a tad agninà punar vyàptaü saüjàtaþ ÷vetaparvataþ 1.035.018c divyaü ÷aravaõaü caiva pàvakàdityasaünibham 1.035.018e yatra jàto mahàtejàþ kàrtikeyo 'gnisaübhavaþ 1.035.019a athomàü ca ÷ivaü caiva devàþ sarùi gaõàs tadà 1.035.019c påjayàm àsur atyarthaü suprãtamanasas tataþ 1.035.020a atha ÷aila sutà ràma trida÷àn idam abravãt 1.035.020c samanyur a÷apat sarvàn krodhasaüraktalocanà 1.035.021a yasmàn nivàrità caiva saügatà putrakàmyayà 1.035.021c apatyaü sveùu dàreùu notpàdayitum arhatha 1.035.021e adya prabhçti yuùmàkam aprajàþ santu patnayaþ 1.035.022a evam uktvà suràn sarvठ÷a÷àpa pçthivãm api 1.035.022c avane naikaråpà tvaü bahubhàryà bhaviùyasi 1.035.023a na ca putrakçtàü prãtiü matkrodhakaluùã kçtà 1.035.023c pràpsyasi tvaü sudurmedhe mama putram anicchatã 1.035.024a tàn sarvàn vrãóitàn dçùñvà suràn surapatis tadà 1.035.024c gamanàyopacakràma di÷aü varuõapàlitàm 1.035.025a sa gatvà tapa àtiùñhat pàr÷ve tasyottare gireþ 1.035.025c himavatprabhave ÷çïge saha devyà mahe÷varaþ 1.035.026a eùa te vistaro ràma ÷ailaputryà niveditaþ 1.035.026c gaïgàyàþ prabhavaü caiva ÷çõu me sahalakùmaõaþ 1.036.001a tapyamàne tapo deve devàþ sarùigaõàþ purà 1.036.001c senàpatim abhãpsantaþ pitàmaham upàgaman 1.036.002a tato 'bruvan suràþ sarve bhagavantaü pitàmaham 1.036.002c praõipatya ÷ubhaü vàkyaü sendràþ sàgnipurogamàþ 1.036.003a yo naþ senàpatir deva datto bhagavatà purà 1.036.003c sa tapaþ param àsthàya tapyate sma sahomayà 1.036.004a yad atrànantaraü kàryaü lokànàü hitakàmyayà 1.036.004c saüvidhatsva vidhànaj¤a tvaü hi naþ paramà gatiþ 1.036.005a devatànàü vacaþ ÷rutvà sarvalokapitàmahaþ 1.036.005c sàntvayan madhurair vàkyais trida÷àn idam abravãt 1.036.006a ÷ailaputryà yad uktaü tan na prajàsyatha patniùu 1.036.006c tasyà vacanam akliùñaü satyam eva na saü÷ayaþ 1.036.007a iyam àkà÷agà gaïgà yasyàü putraü hutà÷anaþ 1.036.007c janayiùyati devànàü senàpatim ariüdamam 1.036.008a jyeùñhà ÷ailendraduhità mànayiùyati taü sutam 1.036.008c umàyàs tad bahumataü bhaviùyati na saü÷ayaþ 1.036.009a tac chrutvà vacanaü tasya kçtàrthà raghunandana 1.036.009c praõipatya suràþ sarve pitàmaham apåjayan 1.036.010a te gatvà parvataü ràma kailàsaü dhàtumaõóitam 1.036.010c agniü niyojayàm àsuþ putràrthaü sarvadevatàþ 1.036.011a devakàryam idaü deva samàdhatsva hutà÷ana 1.036.011c ÷ailaputryàü mahàtejo gaïgàyàü teja utsçja 1.036.012a devatànàü pratij¤àya gaïgàm abhyetya pàvakaþ 1.036.012c garbhaü dhàraya vai devi devatànàm idaü priyam 1.036.013a ity etad vacanaü ÷rutvà divyaü råpam adhàrayat 1.036.013c sa tasyà mahimàü dçùñvà samantàd avakãryata 1.036.014a samantatas tadà devãm abhyaùi¤cata pàvakaþ 1.036.014c sarvasrotàüsi pårõàni gaïgàyà raghunandana 1.036.015a tam uvàca tato gaïgà sarvadevapurohitam 1.036.015c a÷aktà dhàraõe deva tava tejaþ samuddhatam 1.036.015e dahyamànàgninà tena saüpravyathitacetanà 1.036.016a athàbravãd idaü gaïgàü sarvadevahutà÷anaþ 1.036.016c iha haimavate pàde garbho 'yaü saünive÷yatàm 1.036.017a ÷rutvà tv agnivaco gaïgà taü garbham atibhàsvaram 1.036.017c utsasarja mahàtejàþ srotobhyo hi tadànagha 1.036.018a yad asyà nirgataü tasmàt taptajàmbånadaprabham 1.036.018c kà¤canaü dharaõãü pràptaü hiraõyam amalaü ÷ubham 1.036.019a tàmraü kàrùõàyasaü caiva taikùõyàd evàbhijàyata 1.036.019c malaü tasyàbhavat tatra trapusãsakam eva ca 1.036.020a tad etad dharaõãü pràpya nànàdhàtur avardhata 1.036.021a nikùiptamàtre garbhe tu tejobhir abhira¤jitam 1.036.021c sarvaü parvatasaünaddhaü sauvarõam abhavad vanam 1.036.022a jàtaråpam iti khyàtaü tadà prabhçti ràghava 1.036.022c suvarõaü puruùavyàghra hutà÷anasamaprabham 1.036.023a taü kumàraü tato jàtaü sendràþ sahamarudgaõàþ 1.036.023c kùãrasaübhàvanàrthàya kçttikàþ samayojayan 1.036.024a tàþ kùãraü jàtamàtrasya kçtvà samayam uttamam 1.036.024c daduþ putro 'yam asmàkaü sarvàsàm iti ni÷citàþ 1.036.025a tatas tu devatàþ sarvàþ kàrtikeya iti bruvan 1.036.025c putras trailokya vikhyàto bhaviùyati na saü÷ayaþ 1.036.026a teùàü tad vacanaü ÷rutvà skannaü garbhaparisrave 1.036.026c snàpayan parayà lakùmyà dãpyamànam ivànalam 1.036.027a skanda ity abruvan devàþ skannaü garbhaparisravàt 1.036.027c kàrtikeyaü mahàbhàgaü kàkutsthajvalanopamam 1.036.028a pràdurbhåtaü tataþ kùãraü kçttikànàm anuttamam 1.036.028c ùaõõàü ùaóànano bhåtvà jagràha stanajaü payaþ 1.036.029a gçhãtvà kùãram ekàhnà sukumàra vapus tadà 1.036.029c ajayat svena vãryeõa daityasainyagaõàn vibhuþ 1.036.030a surasenàgaõapatiü tatas tam amaladyutim 1.036.030c abhyaùi¤can suragaõàþ sametyàgnipurogamàþ 1.036.031a eùa te ràma gaïgàyà vistaro 'bhihito mayà 1.036.031c kumàrasaübhava÷ caiva dhanyaþ puõyas tathaiva ca 1.037.001a tàü kathàü kau÷iko ràme nivedya madhuràkùaram 1.037.001c punar evàparaü vàkyaü kàkutstham idam abravãt 1.037.002a ayodhyàdhipatiþ ÷åraþ pårvam àsãn naràdhipaþ 1.037.002c sagaro nàma dharmàtmà prajàkàmaþ sa càprajaþ 1.037.003a vaidarbhaduhità ràma ke÷inã nàma nàmataþ 1.037.003c jyeùñhà sagarapatnã sà dharmiùñhà satyavàdinã 1.037.004a ariùñanemiduhità råpeõàpratimà bhuvi 1.037.004c dvitãyà sagarasyàsãt patnã sumatisaüj¤ità 1.037.005a tàbhyàü saha tadà ràjà patnãbhyàü taptavàüs tapaþ 1.037.005c himavantaü samàsàdya bhçguprasravaõe girau 1.037.006a atha varùa ÷ate pårõe tapasàràdhito muniþ 1.037.006c sagaràya varaü pràdàd bhçguþ satyavatàü varaþ 1.037.007a apatyalàbhaþ sumahàn bhaviùyati tavànagha 1.037.007c kãrtiü càpratimàü loke pràpsyase puruùarùabha 1.037.008a ekà janayità tàta putraü vaü÷akaraü tava 1.037.008c ùaùñiü putrasahasràõi aparà janayiùyati 1.037.009a bhàùamàõaü naravyàghraü ràjapatnyau prasàdya tam 1.037.009c åcatuþ paramaprãte kçtà¤jalipuñe tadà 1.037.010a ekaþ kasyàþ suto brahman kà bahå¤ janayiùyati 1.037.010c ÷rotum icchàvahe brahman satyam astu vacas tava 1.037.011a tayos tad vacanaü ÷rutvà bhçguþ parama dhàrmikaþ 1.037.011c uvàca paramàü vàõãü svacchando 'tra vidhãyatàm 1.037.012a eko vaü÷akaro vàstu bahavo và mahàbalàþ 1.037.012c kãrtimanto mahotsàhàþ kà và kaü varam icchati 1.037.013a munes tu vacanaü ÷rutvà ke÷inã raghunandana 1.037.013c putraü vaü÷akaraü ràma jagràha nçpasaünidhau 1.037.014a ùaùñiü putrasahasràõi suparõabhaginã tadà 1.037.014c mahotsàhàn kãrtimato jagràha sumatiþ sutàn 1.037.015a pradakùiõam çùiü kçtvà ÷irasàbhipraõamya ca 1.037.015c jagàma svapuraü ràjà sabhàryà raghunandana 1.037.016a atha kàle gate tasmi¤ jyeùñhà putraü vyajàyata 1.037.016c asama¤ja iti khyàtaü ke÷inã sagaràtmajam 1.037.017a sumatis tu naravyàghra garbhatumbaü vyajàyata 1.037.017c ùaùñiþ putrasahasràõi tumbabhedàd viniþsçtàþ 1.037.018a ghçtapårõeùu kumbheùu dhàtryas tàn samavardhayan 1.037.018c kàlena mahatà sarve yauvanaü pratipedire 1.037.019a atha dãrgheõa kàlena råpayauvana÷àlinaþ 1.037.019c ùaùñiþ putrasahasràõi sagarasyàbhavaüs tadà 1.037.020a sa ca jyeùñho nara÷reùñha sagarasyàtmasaübhavaþ 1.037.020c bàlàn gçhãtvà tu jale sarayvà raghunandana 1.037.020e prakùipya prahasan nityaü majjatas tàn nirãkùya vai 1.037.021a pauràõàm ahite yuktaþ pitrà nirvàsitaþ puràt 1.037.022a tasya putro 'ü÷umàn nàma asama¤jasya vãryavàn 1.037.022c saümataþ sarvalokasya sarvasyàpi priyaüvadaþ 1.037.023a tataþ kàlena mahatà matiþ samabhijàyata 1.037.023c sagarasya nara÷reùñha yajeyam iti ni÷cità 1.037.024a sa kçtvà ni÷cayaü ràjà sopàdhyàyagaõas tadà 1.037.024c yaj¤akarmaõi vedaj¤o yaùñuü samupacakrame 1.038.001a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà kathànte raghunandana 1.038.001c uvàca paramaprãto muniü dãptam ivànalam 1.038.002a ÷rotum ichàmi bhadraü te vistareõa kathàm imàm 1.038.002c pårvako me kathaü brahman yaj¤aü vai samupàharat 1.038.003a vi÷vàmitras tu kàkutstham uvàca prahasann iva 1.038.003c ÷råyatàü vistaro ràma sagarasya mahàtmanaþ 1.038.004a ÷aükara÷va÷uro nàma himavàn acalottamaþ 1.038.004c vindhyaparvatam àsàdya nirãkùete parasparam 1.038.005a tayor madhye pravçtto 'bhåd yaj¤aþ sa puruùottama 1.038.005c sa hi de÷o naravyàghra pra÷asto yaj¤akarmaõi 1.038.006a tasyà÷vacaryàü kàkutstha dçóhadhanvà mahàrathaþ 1.038.006c aü÷umàn akarot tàta sagarasya mate sthitaþ 1.038.007a tasya parvaõi taü yaj¤aü yajamànasya vàsavaþ 1.038.007c ràkùasãü tanum àsthàya yaj¤iyà÷vam apàharat 1.038.008a hriyamàõe tu kàkutstha tasminn a÷ve mahàtmanaþ 1.038.008c upàdhyàya gaõàþ sarve yajamànam athàbruvan 1.038.009a ayaü parvaõi vegena yaj¤iyà÷vo 'panãyate 1.038.009c hartàraü jahi kàkutstha haya÷ caivopanãyatàm 1.038.010a yaj¤ac chidraü bhavaty etat sarveùàm a÷ivàya naþ 1.038.010c tat tathà kriyatàü ràjan yathàchidraþ kratur bhavet 1.038.011a upàdhyàya vacaþ ÷rutvà tasmin sadasi pàrthivaþ 1.038.011c ùaùñiü putrasahasràõi vàkyam etad uvàca ha 1.038.012a gatiü putrà na pa÷yàmi rakùasàü puruùarùabhàþ 1.038.012c mantrapåtair mahàbhàgair àsthito hi mahàkratuþ 1.038.013a tad gacchata vicinvadhvaü putrakà bhadram astu vaþ 1.038.013c samudramàlinãü sarvàü pçthivãm anugacchata 1.038.014a ekaikaü yojanaü putrà vistàram abhigacchata 1.038.015a yàvat turagasaüdar÷as tàvat khanata medinãm 1.038.015c tam eva hayahartàraü màrgamàõà mamàj¤ayà 1.038.016a dãkùitaþ pautrasahitaþ sopàdhyàyagaõo hy aham 1.038.016c iha sthàsyàmi bhadraü vo yàvat turagadar÷anam 1.038.017a ity uktvà hçùñamanaso ràjaputrà mahàbalàþ 1.038.017c jagmur mahãtalaü ràma pitur vacanayantritàþ 1.038.018a yojanàyàm avistàram ekaiko dharaõãtalam 1.038.018c bibhiduþ puruùavyàghra vajraspar÷asamair bhujaiþ 1.038.019a ÷ålair a÷anikalpai÷ ca halai÷ càpi sudàruõaiþ 1.038.019c bhidyamànà vasumatã nanàda raghunandana 1.038.020a nàgànàü vadhyamànànàm asuràõàü ca ràghava 1.038.020c ràkùasànàü ca durdharùaþ sattvànàü ninado 'bhavat 1.038.021a yojanànàü sahasràõi ùaùñiü tu raghunandana 1.038.021c bibhidur dharaõãü vãrà rasàtalam anuttamam 1.038.022a evaü parvatasaübàdhaü jambådvãpaü nçpàtmajàþ 1.038.022c khananto nçpa÷àrdåla sarvataþ paricakramuþ 1.038.023a tato devàþ sagandharvàþ sàsuràþ sahapannagàþ 1.038.023c saübhràntamanasaþ sarve pitàmaham upàgaman 1.038.024a te prasàdya mahàtmànaü viùaõõavadanàs tadà 1.038.024c åcuþ paramasaütrastàþ pitàmaham idaü vacaþ 1.038.025a bhagavan pçthivã sarvà khanyate sagaràtmajaiþ 1.038.025c bahava÷ ca mahàtmàno vadhyante jalacàriõaþ 1.038.026a ayaü yaj¤ahano 'smàkam anenà÷vo 'panãyate 1.038.026c iti te sarvabhåtàni nighnanti sagaràtmajaþ 1.039.001a devatànàü vacaþ ÷rutvà bhagavàn vai pitàmahaþ 1.039.001c pratyuvàca susaütrastàn kçtàntabalamohitàn 1.039.002a yasyeyaü vasudhà kçtsnà vàsudevasya dhãmataþ 1.039.002c kàpilaü råpam àsthàya dhàrayaty ani÷aü dharàm 1.039.003a pçthivyà÷ càpi nirbhedo dçùña eva sanàtanaþ 1.039.003c sagarasya ca putràõàü vinà÷o 'dãrghajãvinàm 1.039.004a pitàmahavacaþ ÷rutvà trayas triü÷ad ariüdamaþ 1.039.004c devàþ paramasaühçùñàþ punar jagmur yathàgatam 1.039.005a sagarasya ca putràõàü pràdur àsãn mahàtmanàm 1.039.005c pçthivyàü bhidyamànàyàü nirghàta sama niþsvanaþ 1.039.006a tato bhittvà mahãü sarvàü kçtvà càpi pradakùiõam 1.039.006c sahitàþ sagaràþ sarve pitaraü vàkyam abruvan 1.039.007a parikràntà mahã sarvà sattvavanta÷ ca såditàþ 1.039.007c devadànavarakùàüsi pi÷àcoragakiünaràþ 1.039.008a na ca pa÷yàmahe '÷vaü tam a÷vahartàram eva ca 1.039.008c kiü kariùyàma bhadraü te buddhir atra vicàryatàm 1.039.009a teùàü tad vacanaü ÷rutvà putràõàü ràjasattamaþ 1.039.009c samanyur abravãd vàkyaü sagaro raghunandana 1.039.010a bhåyaþ khanata bhadraü vo nirbhidya vasudhàtalam 1.039.010c a÷vahartàram àsàdya kçtàrthà÷ ca nivartatha 1.039.011a pitur vacanam àsthàya sagarasya mahàtmanaþ 1.039.011c ùaùñiþ putrasahasràõi rasàtalam abhidravan 1.039.012a khanyamàne tatas tasmin dadç÷uþ parvatopamam 1.039.012c di÷àgajaü viråpàkùaü dhàrayantaü mahãtalam 1.039.013a saparvatavanàü kçtsnàü pçthivãü raghunandana 1.039.013c ÷irasà dhàrayàm àsa viråpàkùo mahàgajaþ 1.039.014a yadà parvaõi kàkutstha vi÷ramàrthaü mahàgajaþ 1.039.014c khedàc càlayate ÷ãrùaü bhåmikampas tadhà bhavet 1.039.015a taü te pradakùiõaü kçtvà di÷àpàlaü mahàgajam 1.039.015c mànayanto hi te ràma jagmur bhittvà rasàtalam 1.039.016a tataþ pårvàü di÷aü bhittvà dakùiõàü bibhiduþ punaþ 1.039.016c dakùiõasyàm api di÷i dadç÷us te mahàgajam 1.039.017a mahàpadmaü mahàtmànaü sumahàparvatopamam 1.039.017c ÷irasà dhàrayantaü te vismayaü jagmur uttamam 1.039.018a tataþ pradakùiõaü kçtvà sagarasya mahàtmanaþ 1.039.018c ùaùñiþ putrasahasràõi pa÷cimàü bibhidur di÷am 1.039.019a pa÷cimàyàm api di÷i mahàntam acalopamam 1.039.019c di÷àgajaü saumanasaü dadç÷us te mahàbalàþ 1.039.020a taü te pradakùiõaü kçtvà pçùñvà càpi niràmayam 1.039.020c khanantaþ samupakràntà di÷aü somavatãü tadà 1.039.021a uttarasyàü raghu÷reùñha dadç÷ur himapàõóuram 1.039.021c bhadraü bhadreõa vapuùà dhàrayantaü mahãm imàm 1.039.022a samàlabhya tataþ sarve kçtvà cainaü pradakùiõam 1.039.022c ùaùñiþ putrasahasràõi bibhidur vasudhàtalam 1.039.023a tataþ pràguttaràü gatvà sàgaràþ prathitàü di÷am 1.039.023c roùàd abhyakhanan sarve pçthivãü sagaràtmajàþ 1.039.024a dadç÷uþ kapilaü tatra vàsudevaü sanàtanam 1.039.024c hayaü ca tasya devasya carantam avidårataþ 1.039.025a te taü yaj¤ahanaü j¤àtvà krodhaparyàkulekùaõàþ 1.039.025c abhyadhàvanta saükruddhàs tiùñha tiùñheti càbruvan 1.039.026a asmàkaü tvaü hi turagaü yaj¤iyaü hçtavàn asi 1.039.026c durmedhas tvaü hi saüpràptàn viddhi naþ sagaràtmajàn 1.039.027a ÷rutvà tad vacanaü teùàü kapilo raghunandana 1.039.027c roùeõa mahatàviùño huükàram akarot tadà 1.039.028a tatas tenàprameyena kapilena mahàtmanà 1.039.028c bhasmarà÷ãkçtàþ sarve kàkutstha sagaràtmajàþ 1.040.001a putràü÷ ciragatठj¤àtvà sagaro raghunandana 1.040.001c naptàram abravãd ràjà dãpyamànaü svatejasà 1.040.002a ÷åra÷ ca kçtavidya÷ ca pårvais tulyo 'si tejasà 1.040.002c pitþõàü gatim anviccha yena cà÷vo 'pahàritaþ 1.040.003a antarbhaumàni sattvàni vãryavanti mahànti ca 1.040.003c teùàü tvaü pratighàtàrthaü sàsiü gçhõãùva kàrmukam 1.040.004a abhivàdyàbhivàdyàüs tvaü hatvà vighnakaràn api 1.040.004c siddhàrthaþ saünivartasva mama yaj¤asya pàragaþ 1.040.005a evam ukto 'ü÷umàn samyak sagareõa mahàtmanà 1.040.005c dhanur àdàya khaógaü ca jagàma laghuvikramaþ 1.040.006a sa khàtaü pitçbhir màrgam antarbhaumaü mahàtmabhiþ 1.040.006c pràpadyata nara÷reùñha tena ràj¤àbhicoditaþ 1.040.007a daityadànavarakùobhiþ pi÷àcapatagoragaiþ 1.040.007c påjyamànaü mahàtejà di÷àgajam apa÷yata 1.040.008a sa taü pradakùiõaü kçtvà pçùñvà caiva niràmayam 1.040.008c pitþn sa paripapraccha vàjihartàram eva ca 1.040.009a di÷àgajas tu tac chrutvà prãtyàhàü÷umato vacaþ 1.040.009c àsama¤jakçtàrthas tvaü sahà÷vaþ ÷ãghram eùyasi 1.040.010a tasya tad vacanaü ÷rutvà sarvàn eva di÷àgajàn 1.040.010c yathàkramaü yathànyàyaü praùñuü samupacakrame 1.040.011a tai÷ ca sarvair di÷àpàlair vàkyaj¤air vàkyakovidaiþ 1.040.011c påjitaþ sahaya÷ caiva gantàsãty abhicoditaþ 1.040.012a teùàü tad vacanaü ÷rutvà jagàma laghuvikramaþ 1.040.012c bhasmarà÷ãkçtà yatra pitaras tasya sàgaràþ 1.040.013a sa duþkhava÷am àpannas tv asama¤jasutas tadà 1.040.013c cukro÷a paramàrtas tu vadhàt teùàü suduþkhitaþ 1.040.014a yaj¤iyaü ca hayaü tatra carantam avidårataþ 1.040.014c dadar÷a puruùavyàghro duþkha÷okasamanvitaþ 1.040.015a dadar÷a puruùavyàghro kartukàmo jalakriyàm 1.040.015c salilàrthã mahàtejà na càpa÷yaj jalà÷ayam 1.040.016a visàrya nipuõàü dçùñiü tato 'pa÷yat khagàdhipam 1.040.016c pitþõàü màtulaü ràma suparõam anilopamam 1.040.017a sa cainam abravãd vàkyaü vainateyo mahàbalaþ 1.040.017c mà ÷ucaþ puruùavyàghra vadho 'yaü lokasaümataþ 1.040.018a kapilenàprameyena dagdhà hãme mahàbalàþ 1.040.018c salilaü nàrhasi pràj¤a dàtum eùàü hi laukikam 1.040.019a gaïgà himavato jyeùñhà duhità puruùarùabha 1.040.019c bhasmarà÷ãkçtàn etàn pàvayel lokapàvanã 1.040.020a tayà klinnam idaü bhasma gaïgayà lokakàntayà 1.040.020c ùaùñiü putrasahasràõi svargalokaü nayiùyati 1.040.021a gaccha cà÷vaü mahàbhàga saügçhya puruùarùabha 1.040.021c yaj¤aü paitàmahaü vãra nirvartayitum arhasi 1.040.022a suparõavacanaü ÷rutvà so 'ü÷umàn ativãryavàn 1.040.022c tvaritaü hayam àdàya punar àyàn mahàya÷àþ 1.040.023a tato ràjànam àsàdya dãkùitaü raghunandana 1.040.023c nyavedayad yathàvçttaü suparõavacanaü tathà 1.040.024a tac chrutvà ghorasaükà÷aü vàkyam aü÷umato nçpaþ 1.040.024c yaj¤aü nirvartayàm àsa yathàkalpaü yathàvidhi 1.040.025a svapuraü càgamac chrãmàn iùñayaj¤o mahãpatiþ 1.040.025c gaïgàyà÷ càgame ràjà ni÷cayaü nàdhyagacchata 1.040.026a agatvà ni÷cayaü ràjà kàlena mahatà mahàn 1.040.026c triü÷advarùasahasràõi ràjyaü kçtvà divaü gataþ 1.041.001a kàladharmaü gate ràma sagare prakçtãjanàþ 1.041.001c ràjànaü rocayàm àsur aü÷umantaü sudhàrmikam 1.041.002a sa ràjà sumahàn àsãd aü÷umàn raghunandana 1.041.002c tasya putro mahàn àsãd dilãpa iti vi÷rutaþ 1.041.003a tasmin ràjyaü samàve÷ya dilãpe raghunandana 1.041.003c himavacchikhare ramye tapas tepe sudàruõam 1.041.004a dvàdtriü÷ac ca sahasràõi varùàõi sumahàya÷àþ 1.041.004c tapovanagato ràjà svargaü lebhe tapodhanaþ 1.041.005a dilãpas tu mahàtejàþ ÷rutvà paitàmahaü vadham 1.041.005c duþkhopahatayà buddhyà ni÷cayaü nàdhyagacchata 1.041.006a kathaü gaïgàvataraõaü kathaü teùàü jalakriyà 1.041.006c tàrayeyaü kathaü caitàn iti cintà paro 'bhavat 1.041.007a tasya cintayato nityaü dharmeõa viditàtmanaþ 1.041.007c putro bhagãratho nàma jaj¤e paramadhàrmikaþ 1.041.008a dilãpas tu mahàtejà yaj¤air bahubhir iùñavàn 1.041.008c triü÷advarùasahasràõi ràjà ràjyam akàrayat 1.041.009a agatvà ni÷cayaü ràjà teùàm uddharaõaü prati 1.041.009c vyàdhinà nara÷àrdåla kàladharmam upeyivàn 1.041.010a indralokaü gato ràjà svàrjitenaiva karmaõà 1.041.010c ramye bhagãrathaü putram abhiùicya nararùabhaþ 1.041.011a bhagãrathas tu ràjarùir dhàrmiko raghunandana 1.041.011c anapatyo mahàtejàþ prajàkàmaþ sa càprajaþ 1.041.012a sa tapo dãrgham àtiùñhad gokarõe raghunandana 1.041.012c årdhvabàhuþ pa¤catapà màsàhàro jitendriyaþ 1.041.013a tasya varùasahasràõi ghore tapasi tiùñhataþ 1.041.013c suprãto bhagavàn brahmà prajànàü patir ã÷varaþ 1.041.014a tataþ suragaõaiþ sàrdham upàgamya pitàmahaþ 1.041.014c bhagãrathaü mahàtmànaü tapyamànam athàbravãt 1.041.015a bhagãratha mahàbhàga prãtas te 'haü jane÷vara 1.041.015c tapasà ca sutaptena varaü varaya suvrata 1.041.016a tam uvàca mahàtejàþ sarvalokapitàmaham 1.041.016c bhagãratho mahàbhàgaþ kçtà¤jalir avasthitaþ 1.041.017a yçadi me bhagavàn prãto yady asti tapasaþ phalam 1.041.017c sagarasyàtmajàþ sarve mattaþ salilam àpnuyuþ 1.041.018a gaïgàyàþ salilaklinne bhasmany eùàü mahàtmanàm 1.041.018c svargaü gaccheyur atyantaü sarve me prapitàmahàþ 1.041.019a deyà ca saütator deva nàvasãdet kulaü ca naþ 1.041.019c ikùvàkåõàü kule deva eùa me 'stu varaþ paraþ 1.041.020a uktavàkyaü tu ràjànaü sarvalokapitàmahaþ 1.041.020c pratyuvàca ÷ubhàü vàõãü madhuràü madhuràkùaràm 1.041.021a manoratho mahàn eùa bhagãratha mahàratha 1.041.021c evaü bhavatu bhadraü te ikùvàkukulavardhana 1.041.022a iyaü haimavatã gaïgà jyeùñhà himavataþ sutà 1.041.022c tàü vai dhàrayituü ràjan haras tatra niyujyatàm 1.041.023a gaïgàyàþ patanaü ràjan pçthivã na sahiùyate 1.041.023c tau vai dhàrayituü vãra nànyaü pa÷yàmi ÷ålinaþ 1.041.024a tam evam uktvà ràjànaü gaïgàü càbhàùya lokakçt 1.041.024c jagàma tridivaü devaþ saha sarvair marudgaõaiþ 1.042.001a devadeve gate tasmin so 'ïguùñhàgranipãóitàm 1.042.001c kçtvà vasumatãü ràma saüvatsaram upàsata 1.042.002a atha saüvatsare pårõe sarvalokanamaskçtaþ 1.042.002c umàpatiþ pa÷upatã ràjànam idam abravãt 1.042.003a prãtas te 'haü nara÷reùñha kariùyàmi tava priyam 1.042.003c ÷irasà dhàrayiùyàmi ÷ailaràjasutàm aham 1.042.004a tato haimavatã jyeùñhà sarvalokanamaskçtà 1.042.004c tadà sàtimahad råpaü kçtvà vegaü ca duþsaham 1.042.004e àkà÷àd apatad ràma ÷ive ÷iva÷irasy uta 1.042.005a naiva sà nirgamaü lekhe jañàmaõóalamohità 1.042.005c tatraivàbabhramad devã saüvatsaragaõàn bahån 1.042.006a anena toùita÷ càsãd atyarthaü raghunandana 1.042.006c visasarja tato gaïgàü haro bindusaraþ prati 1.042.007a gaganàc chaükara÷iras tato dharaõim àgatà 1.042.007c vyasarpata jalaü tatra tãvra÷abdapuraskçtam 1.042.008a tato devarùigandharvà yakùàþ siddhagaõàs tathà 1.042.008c vyalokayanta te tatra gaganàd gàü gatàü tadà 1.042.009a vimànair nagaràkàrair hayair gajavarais tathà 1.042.009c pàriplavagatà÷ càpi devatàs tatra viùñhitàþ 1.042.010a tad adbhutatamaü loke gaïgà patanam uttamam 1.042.010c didçkùavo devagaõàþ sameyur amitaujasaþ 1.042.011a saüpatadbhiþ suragaõais teùàü càbharaõaujasà 1.042.011c ÷atàdityam ivàbhàti gaganaü gatatoyadam 1.042.012a ÷iü÷umàroragagaõair mãnair api ca ca¤calaiþ 1.042.012c vidyudbhir iva vikùiptair àkà÷am abhavat tadà 1.042.013a pàõóuraiþ salilotpãóaiþ kãryamàõaiþ sahasradhà 1.042.013c ÷àradàbhrair ivàkrãtõaü gaganaü haüsasaüplavaiþ 1.042.014a kva cid drutataraü yàti kuñilaü kva cid àyatam 1.042.014c vinataü kva cid uddhåtaü kva cid yàti ÷anaiþ ÷anaiþ 1.042.015a salilenaiva salilaü kva cid abhyàhataü punaþ 1.042.015c muhur årdhvapathaü gatvà papàta vasudhàü punaþ 1.042.016a tac chaükara÷irobhraùñaü bhraùñaü bhåmitale punaþ 1.042.016c vyarocata tadà toyaü nirmalaü gatakalmaùam 1.042.017a tatrarùigaõagandharvà vasudhàtalavàsinaþ 1.042.017c bhavàïgapatitaü toyaü pavitram iti paspç÷uþ 1.042.018a ÷àpàt prapatità ye ca gaganàd vasudhàtalam 1.042.018c kçtvà tatràbhiùekaü te babhåvur gatakalmaùàþ 1.042.019a dhåpapàpàþ punas tena toyenàtha subhàsvatà 1.042.019c punar àkà÷am àvi÷ya svàül lokàn pratipedire 1.042.020a mumude mudito lokas tena toyena bhàsvatà 1.042.020c kçtàbhiùeko gaïgàyàü babhåva vigataklamaþ 1.042.021a bhagãratho 'pi ràjarùir divyaü syandanam àsthitaþ 1.042.021c pràyàd agre mahàtejàs taü gaïgà pçùñhato 'nvagàt 1.042.022a devàþ sarùigaõàþ sarve daityadànavaràkùasàþ 1.042.022c gandharvayakùapravaràþ sakiünaramahoragàþ 1.042.023a sarvà÷ càpsaraso ràma bhagãratharathànugàþ 1.042.023c gaïgàm anvagaman prãtàþ sarve jalacarà÷ ca ye 1.042.024a yato bhagãratho ràjà tato gaïgà ya÷asvinã 1.042.024c jagàma saritàü ÷reùñhà sarvapàpavinà÷inã 1.043.001a sa gatvà sàgaraü ràjà gaïgayànugatas tadà 1.043.001c pravive÷a talaü bhåmer yatra te bhasmasàtkçtàþ 1.043.002a bhasmany athàplute ràma gaïgàyàþ salilena vai 1.043.002c sarva lokaprabhur brahmà ràjànam idam abravãt 1.043.003a tàrità nara÷àrdåla divaü yàtà÷ ca devavat 1.043.003c ùaùñiþ putrasahasràõi sagarasya mahàtmanaþ 1.043.004a sàgarasya jalaü loke yàvat sthàsyati pàrthiva 1.043.004c sagarasyàtmajàs tàvat svarge sthàsyanti devavat 1.043.005a iyaü ca duhità jyeùñhà tava gaïgà bhaviùyati 1.043.005c tvatkçtena ca nàmnà vai loke sthàsyati vi÷rutà 1.043.006a gaïgà tripathagà nàma divyà bhàgãrathãti ca 1.043.006c tripatho bhàvayantãti tatas tripathagà smçtà 1.043.007a pitàmahànàü sarveùàü tvam atra manujàdhipa 1.043.007c kuruùva salilaü ràjan pratij¤àm apavarjaya 1.043.008a pårvakeõa hi te ràjaüs tenàtiya÷asà tadà 1.043.008c dharmiõàü pravareõàtha naiùa pràpto manorathaþ 1.043.009a tathaivàü÷umatà tàta loke 'pratimatejasà 1.043.009c gaïgàü pràrthayatà netuü pratij¤à nàpavarjità 1.043.010a ràjarùiõà guõavatà maharùisamatejasà 1.043.010c mattulyatapasà caiva kùatradharmasthitena ca 1.043.011a dilãpena mahàbhàga tava pitràtitejasà 1.043.011c punar na ÷aïkità netuü gaïgàü pràrthayatànagha 1.043.012a sà tvayà samatikràntà pratij¤à puruùarùabha 1.043.012c pràpto 'si paramaü loke ya÷aþ paramasaümatam 1.043.013a yac ca gaïgàvataraõaü tvayà kçtam ariüdama 1.043.013c anena ca bhavàn pràpto dharmasyàyatanaü mahat 1.043.014a plàvayasva tvam àtmànaü narottama sadocite 1.043.014c salile puruùavyàghra ÷uciþ puõyaphalo bhava 1.043.015a pitàmahànàü sarveùàü kuruùva salilakriyàm 1.043.015c svasti te 'stu gamiùyàmi svaü lokaü gamyatàü nçpa 1.043.016a ity evam uktvà deve÷aþ sarvalokapitàmahaþ 1.043.016c yathàgataü tathàgacchad devalokaü mahàya÷àþ 1.043.017a bhagãratho 'pi ràjarùiþ kçtvà salilam uttamam 1.043.017c yathàkramaü yathànyàyaü sàgaràõàü mahàya÷àþ 1.043.017e kçtodakaþ ÷ucã ràjà svapuraü pravive÷a ha 1.043.018a samçddhàrtho nara÷reùñha svaràjyaü pra÷a÷àsa ha 1.043.018c pramumoda ca lokas taü nçpam àsàdya ràghava 1.043.018e naùña÷okaþ samçddhàrtho babhåva vigatajvaraþ 1.043.019a eùa te ràma gaïgàyà vistaro 'bhihito mayà 1.043.019c svasti pràpnuhi bhadraü te saüdhyàkàlo 'tivartate 1.043.020a dhanyaü ya÷asyam àyuùyaü svargyaü putryam athàpi ca 1.043.020c idam àkhyànam àkhyàtaü gaïgàvataraõaü mayà 1.044.001a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà ràghavaþ sahalakùmaõaþ 1.044.001c vismayaü paramaü gatvà vi÷vàmitram athàbravãt 1.044.002a atyadbhutam idaü brahman kathitaü paramaü tvayà 1.044.002c gaïgàvataraõaü puõyaü sàgarasya ca påraõam 1.044.003a tasya sà ÷arvarã sarvà saha saumitriõà tadà 1.044.003c jagàma cintayànasya vi÷vàmitrakathàü ÷ubhàm 1.044.004a tataþ prabhàte vimale vi÷vàmitraü mahàmunim 1.044.004c uvàca ràghavo vàkyaü kçtàhnikam ariüdamaþ 1.044.005a gatà bhagavatã ràtriþ ÷rotavyaü paramaü ÷rutam 1.044.005c kùaõabhåteva sà ràtriþ saüvçtteyaü mahàtapaþ 1.044.005e imàü cintayataþ sarvàü nikhilena kathàü tava 1.044.006a taràma saritàü ÷reùñhàü puõyàü tripathagàü nadãm 1.044.006c naur eùà hi sukhàstãrõà çùãõàü puõyakarmaõàm 1.044.006e bhagavantam iha pràptaü j¤àtvà tvaritam àgatà 1.044.007a tasya tad vacanaü ÷rutvà ràghavasya mahàtmanaþ 1.044.007c saütàraü kàrayàm àsa sarùisaüghaþ saràghavaþ 1.044.008a uttaraü tãram àsàdya saüpåjyarùigaõaü tatha 1.044.008c gaïgàkåle niviùñàs te vi÷àlàü dadç÷uþ purãm 1.044.009a tato munivaras tårõaü jagàma saharàghavaþ 1.044.009c vi÷àlàü nagarãü ramyàü divyàü svargopamàü tadà 1.044.010a atha ràmo mahàpràj¤o vi÷vàmitraü mahàmunim 1.044.010c papraccha prà¤jalir bhåtvà vi÷àlàm uttamàü purãm 1.044.011a kataro ràjavaü÷o 'yaü vi÷àlàyàü mahàmune 1.044.011c ÷rotum icchàmi bhadraü te paraü kautåhalaü hi me 1.044.012a tasya tad vacanaü ÷rutvà ràmasya munipuügavaþ 1.044.012c àkhyàtuü tat samàrebhe vi÷àlasya puràtanam 1.044.013a ÷råyatàü ràma ÷akrasya kathàü kathayataþ ÷ubhàm 1.044.013c asmin de÷e hi yad vçttaü ÷çõu tattvena ràghava 1.044.014a pårvaü kçtayuge ràma diteþ putrà mahàbalàþ 1.044.014c adite÷ ca mahàbhàgà vãryavantaþ sudhàrmikàþ 1.044.015a tatas teùàü nara÷reùñha buddhir àsãn mahàtmanàm 1.044.015c amarà nirjarà÷ caiva kathaü syàma niràmayàþ 1.044.016a teùàü cintayatàü ràma buddhir àsãd vipa÷citàm 1.044.016c kùãrodamathanaü kçtvà rasaü pràpsyàma tatra vai 1.044.017a tato ni÷citya mathanaü yoktraü kçtvà ca vàsukim 1.044.017c manthànaü mandaraü kçtvà mamanthur amitaujasaþ 1.044.018a atha dhanvantarir nàma apsarà÷ ca suvarcasaþ 1.044.018c apsu nirmathanàd eva rasàt tasmàd varastriyaþ 1.044.018e utpetur manuja÷reùñha tasmàd apsaraso 'bhavan 1.044.019a ùaùñiþ koñyo 'bhavaüs tàsàm apsaràõàü suvarcasàm 1.044.019c asaükhyeyàs tu kàkutstha yàs tàsàü paricàrikàþ 1.044.020a na tàþ sma pratigçhõanti sarve te devadànavàþ 1.044.020c apratigrahaõàc caiva tena sàdhàraõàþ smçtàþ 1.044.021a varuõasya tataþ kanyà vàruõã raghunandana 1.044.021c utpapàta mahàbhàgà màrgamàõà parigraham 1.044.022a diteþ putrà na tàü ràma jagçhur varuõàtmajàm 1.044.022c adites tu sutà vãra jagçhus tàm aninditàm 1.044.023a asuràs tena daiteyàþ suràs tenàditeþ sutàþ 1.044.023c hçùñàþ pramudità÷ càsan vàruõã grahaõàt suràþ 1.044.024a uccaiþ÷ravà haya÷reùñho maõiratnaü ca kaustubham 1.044.024c udatiùñhan nara÷reùñha tathaivàmçtam uttamam 1.044.025a atha tasya kçte ràma mahàn àsãt kulakùayaþ 1.044.025c adites tu tataþ putrà diteþ putràõa sådayan 1.044.026a aditer àtmajà vãrà diteþ putràn nijaghnire 1.044.026c tasmin ghore mahàyuddhe daiteyàdityayor bhç÷am 1.044.027a nihatya ditiputràüs tu ràjyaü pràpya puraüdaraþ 1.044.027c ÷a÷àsa mudito lokàn sarùisaüghàn sacàraõàn 1.045.001a hateùu teùu putreùu ditiþ paramaduþkhità 1.045.001c màrãcaü kà÷yapaü ràma bhartàram idam abravãt 1.045.002a hataputràsmi bhagavaüs tava putrair mahàbalaiþ 1.045.002c ÷akrahantàram icchàmi putraü dãrghatapo'rjitam 1.045.003a sàhaü tapa÷ cariùyàmi garbhaü me dàtum arhasi 1.045.003c ãdç÷aü ÷akrahantàraü tvam anuj¤àtum arhasi 1.045.004a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà màrãcaþ kà÷yapas tadà 1.045.004c pratyuvàca mahàtejà ditiü paramaduþkhitàm 1.045.005a evaü bhavatu bhadraü te ÷ucir bhava tapodhane 1.045.005c janayiùyasi putraü tvaü ÷akra hantàram àhave 1.045.006a pårõe varùasahasre tu ÷ucir yadi bhaviùyasi 1.045.006c putraü trailokya hantàraü mattas tvaü janayiùyasi 1.045.007a evam uktvà mahàtejàþ pàõinà sa mamàrja tàm 1.045.007c samàlabhya tataþ svastãty uktvà sa tapase yayau 1.045.008a gate tasmin nara÷reùñha ditiþ paramaharùità 1.045.008c ku÷aplavanam àsàdya tapas tepe sudàruõam 1.045.009a tapas tasyàü hi kurvatyàü paricaryàü cakàra ha 1.045.009c sahasràkùo nara÷reùñha parayà guõasaüpadà 1.045.010a agniü ku÷àn kàùñham apaþ phalaü målaü tathaiva ca 1.045.010c nyavedayat sahasràkùo yac cànyad api kàïkùitam 1.045.011a gàtrasaüvàhanai÷ caiva ÷ramàpanayanais tathà 1.045.011c ÷akraþ sarveùu kàleùu ditiü paricacàra ha 1.045.012a atha varùasahasretu da÷one raghu nandana 1.045.012c ditiþ paramasaüprãtà sahasràkùam athàbravãt 1.045.013a tapa÷ carantyà varùàõi da÷a vãryavatàü vara 1.045.013c ava÷iùñàni bhadraü te bhràtaraü drakùyase tataþ 1.045.014a tam ahaü tvatkçte putra samàdhàsye jayotsukam 1.045.014c trailokyavijayaü putra saha bhokùyasi vijvaraþ 1.045.015a evam uktvà ditiþ ÷akraü pràpte madhyaü divàkare 1.045.015c nidrayàpahçtà devã pàdau kçtvàtha ÷ãrùataþ 1.045.016a dçùñvà tàm a÷uciü ÷akraþ pàdataþ kçtamårdhajàm 1.045.016c ÷iraþsthàne kçtau pàdau jahàsa ca mumoda ca 1.045.017a tasyàþ ÷arãravivaraü vive÷a ca puraüdaraþ 1.045.017c garbhaü ca saptadhà ràma bibheda paramàtmavàn 1.045.018a bidhyamànas tato garbho vajreõa ÷ataparvaõà 1.045.018c ruroda susvaraü ràma tato ditir abudhyata 1.045.019a mà rudo mà ruda÷ ceti garbhaü ÷akro 'bhyabhàùata 1.045.019c bibheda ca mahàtejà rudantam api vàsavaþ 1.045.020a na hantavyo na hantavya ity evaü ditir abravãt 1.045.020c niùpapàta tataþ ÷akro màtur vacanagauravàt 1.045.021a prà¤jalir vajrasahito ditiü ÷akro 'bhyabhàùata 1.045.021c a÷ucir devi suptàsi pàdayoþ kçtamårdhajà 1.045.022a tadantaram ahaü labdhvà ÷akrahantàram àhave 1.045.022c abhindaü saptadhà devi tan me tvaü kùantum arhasi 1.046.001a saptadhà tu kçte garbhe ditiþ paramaduþkhità 1.046.001c sahasràkùaü duràdharùaü vàkyaü sànunayàbravãt 1.046.002a mamàparàdhàd garbho 'yaü saptadhà viphalãkçtaþ 1.046.002c nàparàdho 'sti deve÷a tavàtra balasådana 1.046.003a priyaü tu kçtam icchàmi mama garbhaviparyaye 1.046.003c marutàü saptaü saptànàü sthànapàlà bhavantv ime 1.046.004a vàtaskandhà ime sapta carantu divi putrakàþ 1.046.004c màrutà iti vikhyàtà divyaråpà mamàtmajàþ 1.046.005a brahmalokaü caratv eka indralokaü tathàparaþ 1.046.005c divi vàyur iti khyàtas tçtãyo 'pi mahàya÷àþ 1.046.006a catvàras tu sura÷reùñha di÷o vai tava ÷àsanàt 1.046.006c saücariùyanti bhadraü te devabhåtà mamàtmajàþ 1.046.006e tvatkçtenaiva nàmnà ca màrutà iti vi÷rutàþ 1.046.007a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà sahasràkùaþ puraüdaraþ 1.046.007c uvàca prà¤jalir vàkyaü ditiü balaniùådanaþ 1.046.008a sarvam etad yathoktaü te bhaviùyati na saü÷ayaþ 1.046.008c vicariùyanti bhadraü te devabhåtàs tavàtmajàþ 1.046.009a evaü tau ni÷cayaü kçtvà màtàputrau tapovane 1.046.009c jagmatus tridivaü ràma kçtàrthàv iti naþ ÷rutam 1.046.010a eùa de÷aþ sa kàkutstha mahendràdhyuùitaþ purà 1.046.010c ditiü yatra tapaþ siddhàm evaü paricacàra saþ 1.046.011a ikùvàkos tu naravyàghra putraþ paramadhàrmikaþ 1.046.011c alambuùàyàm utpanno vi÷àla iti vi÷rutaþ 1.046.012a tena càsãd iha sthàne vi÷àleti purã kçtà 1.046.013a vi÷àlasya suto ràma hemacandro mahàbalaþ 1.046.013c sucandra iti vikhyàto hemacandràd anantaraþ 1.046.014a sucandratanayo ràma dhåmrà÷va iti vi÷rutaþ 1.046.014c dhåmrà÷vatanaya÷ càpi sç¤jayaþ samapadyata 1.046.015a sç¤jayasya sutaþ ÷rãmàn sahadevaþ pratàpavàn 1.046.015c ku÷à÷vaþ sahadevasya putraþ paramadhàrmikaþ 1.046.016a ku÷à÷vasya mahàtejàþ somadattaþ pratàpavàn 1.046.016c somadattasya putras tu kàkutstha iti vi÷rutaþ 1.046.017a tasya putro mahàtejàþ saüpraty eùa purãm imàm 1.046.017c àvasaty amaraprakhyaþ sumatir nàma durjayaþ 1.046.018a ikùvàkos tu prasàdena sarve vai÷àlikà nçpàþ 1.046.018c dãrghàyuùo mahàtmàno vãryavantaþ sudhàrmikàþ 1.046.019a ihàdya rajanãü ràma sukhaü vatsyàmahe vayam 1.046.019c ÷vaþ prabhàte nara÷reùñha janakaü draùñum arhasi 1.046.020a sumatis tu mahàtejà vi÷vàmitram upàgatam 1.046.020c ÷rutvà naravara÷reùñhaþ pratyudgacchan mahàya÷àþ 1.046.021a påjàü ca paramàü kçtvà sopàdhyàyaþ sabàndhavaþ 1.046.021c prà¤jaliþ ku÷alaü pçùñvà vi÷vàmitram athàbravãt 1.046.022a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yasya me viùayaü mune 1.046.022c saüpràpto dar÷anaü caiva nàsti dhanyataro mama 1.047.001a pçùñvà tu ku÷alaü tatra parasparasamàgame 1.047.001c kathànte sumatir vàkyaü vyàjahàra mahàmunim 1.047.002a imau kumàrau bhadraü te devatulyaparàkramau 1.047.002c gajasiühagatã vãrau ÷àrdålavçùabhopamau 1.047.003a padmapatravi÷àlàkùau khaógatåõãdhanurdharau 1.047.003c a÷vinàv iva råpeõa samupasthitayauvanau 1.047.004a yadçcchayaiva gàü pràptau devalokàd ivàmarau 1.047.004c kathaü padbhyàm iha pràptau kimarthaü kasya và mune 1.047.005a bhåùayantàv imaü de÷aü candrasåryàv ivàmbaram 1.047.005c parasparasya sadç÷au pramàõeïgitaceùñitaiþ 1.047.006a kimarthaü ca nara÷reùñhau saüpràptau durgame pathi 1.047.006c varàyudhadharau vãrau ÷rotum icchàmi tattvataþ 1.047.007a tasya tad vacanaü ÷rutvà yathàvçtthaü nyavedayat 1.047.007c siddhà÷ramanivàsaü ca ràkùasànàü vadhaü tathà 1.047.008a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà ràjà paramaharùitaþ 1.047.008c atithã paramau pràptau putrau da÷arathasya tau 1.047.008e påjayàm àsa vidhivat satkàràrhau mahàbalau 1.047.009a tataþ paramasatkàraü sumateþ pràpya ràghavau 1.047.009c uùya tatra ni÷àm ekàü jagmatur mithilàü tataþ 1.047.010a tàü dçùñvà munayaþ sarve janakasya purãü ÷ubhàm 1.047.010c sàdhu sàdhv iti ÷aüsanto mithilàü samapåjayan 1.047.011a mithilopavane tatra à÷ramaü dç÷ya ràghavaþ 1.047.011c puràõaü nirjanaü ramyaü papraccha munipuügavam 1.047.012a ÷rãmadà÷ramasaükà÷aü kiü nv idaü munivarjitam 1.047.012c ÷rotum icchàmi bhagavan kasyàyaü pårva à÷ramaþ 1.047.013a tac chrutà ràghaveõoktaü vàkyaü vàkya vi÷àradaþ 1.047.013c pratyuvàca mahàtejà vi÷vamitro mahàmuniþ 1.047.014a hanta te kathayiùyàmi ÷çõu tattvena ràghava 1.047.014c yasyaitad à÷ramapadaü ÷aptaü kopàn mahàtmanà 1.047.015a gautamasya nara÷reùñha pårvam àsãn mahàtmanaþ 1.047.015c à÷ramo divyasaükà÷aþ surair api supåjitaþ 1.047.016a sa ceha tapa àtiùñhad ahalyàsahitaþ purà 1.047.016c varùapågàny anekàni ràjaputra mahàya÷aþ 1.047.017a tasyàntaraü viditvà tu sahasràkùaþ ÷acãpatiþ 1.047.017c muniveùadharo 'halyàm idaü vacanam abravãt 1.047.018a çtukàlaü pratãkùante nàrthinaþ susamàhite 1.047.018c saügamaü tv aham icchàmi tvayà saha sumadhyame 1.047.019a muniveùaü sahasràkùaü vij¤àya raghunandana 1.047.019c matiü cakàra durmedhà devaràjakutåhalàt 1.047.020a athàbravãt sura÷reùñhaü kçtàrthenàntaràtmanà 1.047.020c kçtàrtho 'si sura÷reùñha gaccha ÷ãghram itaþ prabho 1.047.020e àtmànaü màü ca deve÷a sarvadà rakùa mànadaþ 1.047.021a indras tu prahasan vàkyam ahalyàm idam abravãt 1.047.021c su÷roõi parituùño 'smi gamiùyàmi yathàgatam 1.047.022a evaü saügamya tu tayà ni÷cakràmoñajàt tataþ 1.047.022c sa saübhramàt tvaran ràma ÷aïkito gautamaü prati 1.047.023a gautamaü sa dadar÷àtha pravi÷anti mahàmunim 1.047.023c devadànavadurdharùaü tapobalasamanvitam 1.047.023e tãrthodakapariklinnaü dãpyamànam ivànalam 1.047.023g gçhãtasamidhaü tatra saku÷aü munipuïgavam 1.047.024a dçùñvà surapatis trasto viùaõõavadano 'bhavat 1.047.025a atha dçùñvà sahasràkùaü muniveùadharaü muniþ 1.047.025c durvçttaü vçttasaüpanno roùàd vacanam abravãt 1.047.026a mama råpaü samàsthàya kçtavàn asi durmate 1.047.026c akartavyam idaü yasmàd viphalas tvaü bhaviùyati 1.047.027a gautamenaivam uktasya saroùeõa mahàtmanà 1.047.027c petatur vçùaõau bhåmau sahasràkùasya tatkùaõàt 1.047.028a tathà ÷aptvà sa vai ÷akraü bhàryàm api ca ÷aptavàn 1.047.028c iha varùasahasràõi bahåni tvaü nivatsyasi 1.047.029a vàyubhakùà niràhàrà tapyantã bhasma÷àyinã 1.047.029c adç÷yà sarvabhåtànàm à÷rame 'smin nivatsyasi 1.047.030a yadà caitad vanaü ghoraü ràmo da÷arathàtmajaþ 1.047.030c àgamiùyati durdharùas tadà påtà bhaviùyasi 1.047.031a tasyàtithyena durvçtte lobhamohavivarjità 1.047.031c matsakà÷e mudà yuktà svaü vapur dhàrayiùyasi 1.047.032a evam uktvà mahàtejà gautamo duùñacàriõãm 1.047.032c imam à÷ramam utsçjya siddhacàraõasevite 1.047.032e himavacchikhare ramye tapas tepe mahàtapàþ 1.048.001a aphalas tu tataþ ÷akro devàn agnipurogamàn 1.048.001c abravãt trastavadanaþ sarùisaüghàn sacàraõàn 1.048.002a kurvatà tapaso vighnaü gautamasya mahàtmanaþ 1.048.002c krodham utpàdya hi mayà surakàryam idaü kçtam 1.048.003a aphalo 'smi kçtas tena krodhàt sà ca niràkçtà 1.048.003c ÷àpamokùeõa mahatà tapo 'syàpahçtaü mayà 1.048.004a tan màü suravaràþ sarve sarùisaüghàþ sacàraõàþ 1.048.004c surasàhyakaraü sarve saphalaü kartum arhatha 1.048.005a ÷atakrator vacaþ ÷rutvà devàþ sàgnipurogamàþ 1.048.005c pitçdevàn upetyàhuþ saha sarvair marudgaõaiþ 1.048.006a ayaü meùaþ savçùaõaþ ÷akro hy avçùaõaþ kçtaþ 1.048.006c meùasya vçùaõau gçhya ÷akràyà÷u prayacchata 1.048.007a aphalas tu kçto meùaþ paràü tuùñiü pradàsyati 1.048.007c bhavatàü harùaõàrthàya ye ca dàsyanti mànavàþ 1.048.008a agnes tu vacanaü ÷rutvà pitçdevàþ samàgatàþ 1.048.008c utpàñya meùavçùaõau sahasràkùe nyavedayan 1.048.009a tadà prabhçti kàkutstha pitçdevàþ samàgatàþ 1.048.009c aphalàn bhu¤jate meùàn phalais teùàm ayojayan 1.048.010a indras tu meùavçùaõas tadà prabhçti ràghava 1.048.010c gautamasya prabhàvena tapasa÷ ca mahàtmanaþ 1.048.011a tadàgaccha mahàteja à÷ramaü puõyakarmaõaþ 1.048.011c tàrayainàü mahàbhàgàm ahalyàü devaråpiõãm 1.048.012a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà ràghavaþ sahalakùmaõaþ 1.048.012c vi÷vàmitraü puraskçtya à÷ramaü pravive÷a ha 1.048.013a dadar÷a ca mahàbhàgàü tapasà dyotitaprabhàm 1.048.013c lokair api samàgamya durnirãkùyàü suràsuraiþ 1.048.014a prayatnàn nirmitàü dhàtrà divyàü màyàmayãm iva 1.048.014c dhåmenàbhiparãtàïgãü pårõacandraprabhàm iva 1.048.015a satuùàràvçtàü sàbhràü pårõacandraprabhàm iva 1.048.015c madhye 'mbhaso duràdharùàü dãptàü såryaprabhàm iva 1.048.016a sa hi gautamavàkyena durnirãkùyà babhåva ha 1.048.016c trayàõàm api lokànàü yàvad ràmasya dar÷anam 1.048.017a ràghavau tu tatas tasyàþ pàdau jagçhatus tadà 1.048.017c smarantã gautamavacaþ pratijagràha sà ca tau 1.048.018a pàdyam arghyaü tathàtithyaü cakàra susamàhità 1.048.018c pratijagràha kàkutstho vidhidçùñena karmaõà 1.048.019a puùpavçùñir mahaty àsãd devadundubhinisvanaiþ 1.048.019c gandharvàpsarasàü càpi mahàn àsãt samàgamaþ 1.048.020a sàdhu sàdhv iti devàs tàm ahalyàü samapåjayan 1.048.020c tapobalavi÷uddhàïgãü gautamasya va÷ànugàm 1.048.021a gautamo 'pi mahàtejà ahalyàsahitaþ sukhã 1.048.021c ràmaü saüpåjya vidhivat tapas tepe mahàtapàþ 1.048.022a ràmo 'pi paramàü påjàü gautamasya mahàmuneþ 1.048.022c sakà÷àd vidhivat pràpya jagàma mithilàü tataþ 1.049.001a tataþ pràguttaràü gatvà ràmaþ saumitriõà saha 1.049.001c vi÷vàmitraü puraskçtya yaj¤avàñam upàgamat 1.049.002a ràmas tu muni÷àrdålam uvàca sahalakùmaõaþ 1.049.002c sàdhvã yaj¤asamçddhir hi janakasya mahàtmanaþ 1.049.003a bahånãha sahasràõi nànàde÷anivàsinàm 1.049.003c bràhmaõànàü mahàbhàga vedàdhyayana÷àlinàm 1.049.004a çùivàñà÷ ca dç÷yante ÷akañã÷atasaükulàþ 1.049.004c de÷o vidhãyatàü brahman yatra vatsyàmahe vayam 1.049.005a ràmasya vacanaü ÷rutvà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.049.005c nive÷am akarod de÷e vivikte salilàyute 1.049.006a vi÷vàmitraü muni÷reùñhaü ÷rutvà sa nçpatis tadà 1.049.006c ÷atànandaü puraskçtya purohitam aninditam 1.049.007a çtvijo 'pi mahàtmànas tv arghyam àdàya satvaram 1.049.007c vi÷vàmitràya dharmeõa dadur mantrapuraskçtam 1.049.008a pratigçhya tu tàü påjàü janakasya mahàtmanaþ 1.049.008c papraccha ku÷alaü ràj¤o yaj¤asya ca niràmayam 1.049.009a sa tàü÷ càpi munãn pçùñvà sopàdhyàya purodhasaþ 1.049.009c yathànyàyaü tataþ sarvaiþ samàgacchat prahçùñavàn 1.049.010a atha ràjà muni÷reùñhaü kçtà¤jalir abhàùata 1.049.010c àsane bhagavàn àstàü sahaibhir munisattamaiþ 1.049.011a janakasya vacaþ ÷rutvà niùasàda mahàmuniþ 1.049.011c purodhà çtvija÷ caiva ràjà ca saha mantribhiþ 1.049.012a àsaneùu yathànyàyam upaviùñàn samantataþ 1.049.012c dçùñvà sa nçpatis tatra vi÷vàmitram athàbravãt 1.049.013a adya yaj¤asamçddhir me saphalà daivataiþ kçtà 1.049.013c adya yaj¤aphalaü pràptaü bhagavaddar÷anàn mayà 1.049.014a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yasya me munipuügava 1.049.014c yaj¤opasadanaü brahman pràpto 'si munibhiþ saha 1.049.015a dvàda÷àhaü tu brahmarùe ÷eùam àhur manãùiõaþ 1.049.015c tato bhàgàrthino devàn draùñum arhasi kau÷ika 1.049.016a ity uktvà muni÷àrdålaü prahçùñavadanas tadà 1.049.016c punas taü paripapraccha prà¤jaliþ prayato nçpaþ 1.049.017a imau kumàrau bhadraü te devatulyaparàkramau 1.049.017c gajasiühagatã vãrau ÷àrdålavçùabhopamau 1.049.018a padmapatravi÷àlàkùau khaógatåõãdhanurdharau 1.049.018c a÷vinàv iva råpeõa samupasthitayauvanau 1.049.019a yadçcchayaiva gàü pràptau devalokàd ivàmarau 1.049.019c kathaü padbhyàm iha pràptau kimarthaü kasya và mune 1.049.020a varàyudhadharau vãrau kasya putrau mahàmune 1.049.020c bhåùayantàv imaü de÷aü candrasåryàv ivàmbaram 1.049.021a parasparasya sadç÷au pramàõeïgitaceùñitaiþ 1.049.021c kàkapakùadharau vãrau ÷rotum icchàmi tattvataþ 1.049.022a tasya tadvacanaü ÷rutvà janakasya mahàtmanaþ 1.049.022c nyavedayan mahàtmànau putrau da÷arathasya tau 1.049.023a siddhà÷ramanivàsaü ca ràkùasànàü vadhaü tathà 1.049.023c tac càgamanam avyagraü vi÷àlàyà÷ ca dar÷anam 1.049.024a ahalyàdar÷anaü caiva gautamena samàgamam 1.049.024c mahàdhanuùi jij¤àsàü kartum àgamanaü tathà 1.049.025a etat sarvaü mahàtejà janakàya mahàtmane 1.049.025c nivedya viraràmàtha vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.050.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.050.001c hçùñaromà mahàtejàþ ÷atànando mahàtapàþ 1.050.002a gautamasya suto jyeùñhas tapasà dyotitaprabhaþ 1.050.002c ràmasaüdar÷anàd eva paraü vismayam àgataþ 1.050.003a sa tau niùaõõau saüprekùya sukhàsãnau nçpàtmajau 1.050.003c ÷atànando muni÷reùñhaü vi÷vàmitram athàbravãt 1.050.004a api te muni÷àrdåla mama màtà ya÷asvinã 1.050.004c dar÷ità ràjaputràya tapo dãrgham upàgatà 1.050.005a api ràme mahàtejo mama màtà ya÷asvinã 1.050.005c vanyair upàharat påjàü påjàrhe sarvadehinàm 1.050.006a api ràmàya kathitaü yathàvçttaü puràtanam 1.050.006c mama màtur mahàtejo devena duranuùñhitam 1.050.007a api kau÷ika bhadraü te guruõà mama saügatà 1.050.007c màtà mama muni÷reùñha ràmasaüdar÷anàd itaþ 1.050.008a api me guruõà ràmaþ påjitaþ ku÷ikàtmaja 1.050.008c ihàgato mahàtejàþ påjàü pràpya mahàtmanaþ 1.050.009a api ÷àntena manasà gurur me ku÷ikàtmaja 1.050.009c ihàgatena ràmeõa prayatenàbhivàditaþ 1.050.010a tac chrutvà vacanaü tasya vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.050.010c pratyuvàca ÷atànandaü vàkyaj¤o vàkyakovidam 1.050.011a nàtikràntaü muni÷reùñha yat kartavyaü kçtaü mayà 1.050.011c saügatà muninà patnã bhàrgaveõeva reõukà 1.050.012a tac chrutvà vacanaü tasya vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.050.012c ÷atànando mahàtejà ràmaü vacanam abravãt 1.050.013a svàgataü te nara÷reùñha diùñyà pràpto 'si ràghava 1.050.013c vi÷vàmitraü puraskçtya maharùim aparàjitam 1.050.014a acintyakarmà tapasà brahmarùir amitaprabhaþ 1.050.014c vi÷vàmitro mahàtejà vetsy enaü paramàü gatim 1.050.015a nàsti dhanyataro ràma tvatto 'nyo bhuvi ka÷ cana 1.050.015c goptà ku÷ikaputras te yena taptaü mahat tapaþ 1.050.016a ÷råyatàü càbhidàsyàmi kau÷ikasya mahàtmanaþ 1.050.016c yathàbalaü yathàvçttaü tan me nigadataþ ÷çõu 1.050.017a ràjàbhåd eùa dharmàtmà dãrgha kàlam ariüdamaþ 1.050.017c dharmaj¤aþ kçtavidya÷ ca prajànàü ca hite rataþ 1.050.018a prajàpatisutas tv àsãt ku÷o nàma mahãpatiþ 1.050.018c ku÷asya putro balavàn ku÷anàbhaþ sudhàrmikaþ 1.050.019a ku÷anàbhasutas tv àsãd gàdhir ity eva vi÷rutaþ 1.050.019c gàdheþ putro mahàtejà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.050.020a vi÷vamitro mahàtejàþ pàlayàm àsa medinãm 1.050.020c bahuvarùasahasràõi ràjà ràjyam akàrayat 1.050.021a kadà cit tu mahàtejà yojayitvà varåthinãm 1.050.021c akùauhiõãparivçtaþ paricakràma medinãm 1.050.022a nagaràõi ca ràùñràõi sarita÷ ca tathà girãn 1.050.022c à÷ramàn krama÷o ràjà vicarann àjagàmaha 1.050.023a vasiùñhasyà÷ramapadaü nànàpuùpaphaladrumam 1.050.023c nànàmçgagaõàkãrõaü siddhacàraõasevitam 1.050.024a devadànavagandharvaiþ kiünarair upa÷obhitam 1.050.024c pra÷àntahariõàkãrõaü dvijasaüghaniùevitam 1.050.025a brahmarùigaõasaükãrõaü devarùigaõasevitam 1.050.025c tapa÷caraõasaüsiddhair agnikalpair mahàtmabhiþ 1.050.026a satataü saükulaü ÷rãmad brahmakalpair mahàtmabhiþ 1.050.026c abbhakùair vàyubhakùai÷ ca ÷ãrõaparõà÷anais tathà 1.050.027a phalamålà÷anair dàntair jitaroùair jitendriyaiþ 1.050.027c çùibhir vàlakhilyai÷ ca japahomaparàyaõaiþ 1.050.028a vasiùñhasyà÷ramapadaü brahmalokam ivàparam 1.050.028c dadar÷a jayatàü ÷reùñha vi÷vàmitro mahàbalaþ 1.051.001a sa dçùñvà paramaprãto vi÷vàmitro mahàbalaþ 1.051.001c praõato vinayàd vãro vasiùñhaü japatàü varam 1.051.002a svàgataü tava cety ukto vasiùñhena mahàtmanà 1.051.002c àsanaü càsya bhagavàn vasiùñho vyàdide÷a ha 1.051.003a upaviùñàya ca tadà vi÷vàmitràya dhãmate 1.051.003c yathànyàyaü munivaraþ phalamålam upàharat 1.051.004a pratigçhya ca tàü påjàü vasiùñhàd ràjasattamaþ 1.051.004c tapo'gnihotra÷iùyeùu ku÷alaü paryapçcchata 1.051.005a vi÷vàmitro mahàtejà vanaspatigaõe tathà 1.051.005c sarvatra ku÷alaü càha vasiùñho ràjasattamam 1.051.006a sukhopaviùñaü ràjànaü vi÷vàmitraü mahàtapàþ 1.051.006c papraccha japatàü ÷reùñho vasiùñho brahmaõaþ sutaþ 1.051.007a kaccit te ku÷alaü ràjan kaccid dharmeõa ra¤jayan 1.051.007c prajàþ pàlayase ràjan ràjavçttena dhàrmika 1.051.008a kaccit te subhçtà bhçtyàþ kaccit tiùñhanti ÷àsane 1.051.008c kaccit te vijitàþ sarve ripavo ripusådana 1.051.009a kaccid bale ca ko÷e ca mitreùu ca paraütapa 1.051.009c ku÷alaü te naravyàghra putrapautre tathànagha 1.051.010a sarvatra ku÷alaü ràjà vasiùñhaü pratyudàharat 1.051.010c vi÷vàmitro mahàtejà vasiùñhaü vinayànvitaþ 1.051.011a kçtvobhau suciraü kàlaü dharmiùñhau tàþ kathàþ ÷ubhàþ 1.051.011c mudà paramayà yuktau prãyetàü tau parasparam 1.051.012a tato vasiùñho bhagavàn kathànte raghunandana 1.051.012c vi÷vàmitram idaü vàkyam uvàca prahasann iva 1.051.013a àtithyaü kartum icchàmi balasyàsya mahàbala 1.051.013c tava caivàprameyasya yathàrhaü saüpratãccha me 1.051.014a satkriyàü tu bhavàn etàü pratãcchatu mayodyatàm 1.051.014c ràjaüs tvam atithi÷reùñhaþ påjanãyaþ prayatnataþ 1.051.015a evam ukto vasiùñhena vi÷vàmitro mahàmatiþ 1.051.015c kçtam ity abravãd ràjà påjàvàkyena me tvayà 1.051.016a phalamålena bhagavan vidyate yat tavà÷rame 1.051.016c pàdyenàcamanãyena bhagavaddar÷anena ca 1.051.017a sarvathà ca mahàpràj¤a påjàrheõa supåjitaþ 1.051.017c gamiùyàmi namas te 'stu maitreõekùasva cakùuùà 1.051.018a evaü bruvantaü ràjànaü vasiùñhaþ punar eva hi 1.051.018c nyamantrayata dharmàtmà punaþ punar udàradhãþ 1.051.019a bàóham ity eva gàdheyo vasiùñhaü pratyuvàca ha 1.051.019c yathà priyaü bhagavatas tathàstu munisattama 1.051.020a evam ukto mahàtejà vasiùñho japatàü varaþ 1.051.020c àjuhàva tataþ prãtaþ kalmàùãü dhåtakalmaùaþ 1.051.021a ehy ehi ÷abale kùipraü ÷çõu càpi vaco mama 1.051.021c sabalasyàsya ràjarùeþ kartuü vyavasito 'smy aham 1.051.021e bhojanena mahàrheõa satkàraü saüvidhatsva me 1.051.022a yasya yasya yathàkàmaü ùaóraseùv abhipåjitam 1.051.022c tat sarvaü kàmadhug divye abhivarùakçte mama 1.051.023a rasenànnena pànena lehyacoùyeõa saüyutam 1.051.023c annànàü nicayaü sarvaü sçjasva ÷abale tvara 1.052.001a evam uktà vasiùñhena ÷abalà ÷atrusådana 1.052.001c vidadhe kàmadhuk kàmàn yasya yasya yathepsitam 1.052.002a ikùån madhåüs tathà làjàn maireyàü÷ ca varàsavàn 1.052.002c pànàni ca mahàrhàõi bhakùyàü÷ coccàvacàüs tathà 1.052.003a uùõàóhyasyaudanasyàpi rà÷ayaþ parvatopamàþ 1.052.003c mçùñànnàni ca såpà÷ ca dadhikulyàs tathaiva ca 1.052.004a nànàsvàdurasànàü ca ùàóavànàü tathaiva ca 1.052.004c bhàjanàni supårõàni gauóàni ca sahasra÷aþ 1.052.005a sarvam àsãt susaütuùñaü hçùñapuùñajanàkulam 1.052.005c vi÷vàmitrabalaü ràma vasiùñhenàbhitarpitam 1.052.006a vi÷vàmitro 'pi ràjarùir hçùñapuùñas tadàbhavat 1.052.006c sàntaþ puravaro ràjà sabràhmaõapurohitaþ 1.052.007a sàmàtyo mantrisahitaþ sabhçtyaþ påjitas tadà 1.052.007c yuktaþ pareõa harùeõa vasiùñham idam abravãt 1.052.008a påjito 'haü tvayà brahman påjàrheõa susatkçtaþ 1.052.008c ÷råyatàm abhidhàsyàmi vàkyaü vàkyavi÷àrada 1.052.009a gavàü ÷atasahasreõa dãyatàü ÷abalà mama 1.052.009c ratnaü hi bhagavann etad ratnahàrã ca pàrthivaþ 1.052.009e tasmàn me ÷abalàü dehi mamaiùà dharmato dvija 1.052.010a evam uktas tu bhagavàn vasiùñho munisattamaþ 1.052.010c vi÷vàmitreõa dharmàtmà pratyuvàca mahãpatim 1.052.011a nàhaü ÷atasahasreõa nàpi koñi÷atair gavàm 1.052.011c ràjan dàsyàmi ÷abalàü rà÷ibhã rajatasya và 1.052.012a na parityàgam arheyaü matsakà÷àd ariüdama 1.052.012c ÷à÷vatã ÷abalà mahyaü kãrtir àtmavato yathà 1.052.013a asyàü havyaü ca kavyaü ca pràõayàtrà tathaiva ca 1.052.013c àyattam agnihotraü ca balir homas tathaiva ca 1.052.014a svàhàkàravaùañkàrau vidyà÷ ca vividhàs tathà 1.052.014c àyattam atra ràjarùe sarvam etan na saü÷ayaþ 1.052.015a sarva svam etat satyena mama tuùñikarã sadà 1.052.015c kàraõair bahubhã ràjan na dàsye ÷abalàü tava 1.052.016a vasiùñhenaivam uktas tu vi÷vàmitro 'bravãt tataþ 1.052.016c saürabdhataram atyarthaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 1.052.017a hairaõyakakùyàgraiveyàn suvarõàïku÷abhåùitàn 1.052.017c dadàmi ku¤jaràõàü te sahasràõi caturda÷a 1.052.018a hairaõyànàü rathànàü ca ÷vetà÷vànàü caturyujàm 1.052.018c dadàmi te ÷atàny aùñau kiïkiõãkavibhåùitàn 1.052.019a hayànàü de÷ajàtànàü kulajànàü mahaujasàm 1.052.019c sahasram ekaü da÷a ca dadàmi tava suvrata 1.052.020a nànàvarõavibhaktànàü vayaþsthànàü tathaiva ca 1.052.020c dadàmy ekàü gavàü koñiü ÷abalà dãyatàü mama 1.052.021a evam uktas tu bhagavàn vi÷vàmitreõa dhãmatà 1.052.021c na dàsyàmãti ÷abalàü pràha ràjan kathaü cana 1.052.022a etad eva hi me ratnam etad eva hi me dhanam 1.052.022c etad eva hi sarvasvam etad eva hi jãvitam 1.052.023a dar÷a÷ ca pårõamàsa÷ ca yaj¤à÷ caivàptadakùiõàþ 1.052.023c etad eva hi me ràjan vividhà÷ ca kriyàs tathà 1.052.024a adomålàþ kriyàþ sarvà mama ràjan na saü÷ayaþ 1.052.024c bahånàü kiü pralàpena na dàsye kàmadohinãm 1.053.001a kàmadhenuü vasiùñho 'pi yadà na tyajate muniþ 1.053.001c tadàsya ÷abalàü ràma vi÷vàmitro 'nvakarùata 1.053.002a nãyamànà tu ÷abalà ràma ràj¤à mahàtmanà 1.053.002c duþkhità cintayàm àsa rudantã ÷okakar÷ità 1.053.003a parityaktà vasiùñhena kim ahaü sumahàtmanà 1.053.003c yàhaü ràjabhçtair dãnà hriyeyaü bhç÷aduþkhità 1.053.004a kiü mayàpakçtaü tasya maharùer bhàvitàtmanaþ 1.053.004c yan màm anàgasaü bhaktàm iùñàü tyajati dhàrmikaþ 1.053.005a iti sà cintayitvà tu niþ÷vasya ca punaþ punaþ 1.053.005c jagàma vegena tadà vasiùñhaü paramaujasaü 1.053.006a nirdhåya tàüs tadà bhçtyठ÷ata÷aþ ÷atrusådana 1.053.006c jagàmànilavegena pàdamålaü mahàtmanaþ 1.053.007a ÷abalà sà rudantã ca kro÷antã cedam abravãt 1.053.007c vasiùñhasyàgrataþ sthitvà meghadundubhiràviõã 1.053.008a bhagavan kiü parityaktà tvayàhaü brahmaõaþ suta 1.053.008c yasmàd ràjabhçtà màü hi nayante tvatsakà÷ataþ 1.053.009a evam uktas tu brahmarùir idaü vacanam abravãt 1.053.009c ÷okasaütaptahçdayàü svasàram iva duþkhitàm 1.053.010a na tvàü tyajàmi ÷abale nàpi me 'pakçtaü tvayà 1.053.010c eùa tvàü nayate ràjà balàn matto mahàbalaþ 1.053.011a na hi tulyaü balaü mahyaü ràjà tv adya vi÷eùataþ 1.053.011c balã ràjà kùatriya÷ ca pçthivyàþ patir eva ca 1.053.012a iyam akùauhiõãpårõà savàjirathasaükulà 1.053.012c hastidhvajasamàkãrõà tenàsau balavattaraþ 1.053.013a evam uktà vasiùñhena pratyuvàca vinãtavat 1.053.013c vacanaü vacanaj¤à sà brahmarùim amitaprabham 1.053.014a na balaü kùatriyasyàhur bràhmaõo balavattaraþ 1.053.014c brahman brahmabalaü divyaü kùatràt tu balavattaram 1.053.015a aprameyabalaü tubhyaü na tvayà balavattaraþ 1.053.015c vi÷vàmitro mahàvãryas tejas tava duràsadam 1.053.016a niyuïkùva màü mahàtejas tvadbrahmabalasaübhçtàm 1.053.016c tasya darpaü balaü yat tan nà÷ayàmi duràtmanaþ 1.053.017a ity uktas tu tayà ràma vasiùñhaþ sumahàya÷àþ 1.053.017c sçjasveti tadovàca balaü parabalàrujam 1.053.018a tasyà humbhàravotsçùñàþ pahlavàþ ÷ata÷o nçpa 1.053.018c nà÷ayanti balaü sarvaü vi÷vàmitrasya pa÷yataþ 1.053.019a sa ràjà paramakruddhaþ krodhavisphàritekùaõaþ 1.053.019c pahlavàn nà÷ayàm àsa ÷astrair uccàvacair api 1.053.020a vi÷vàmitràrditàn dçùñvà pahlavठ÷ata÷as tadà 1.053.020c bhåya evàsçjad ghorठ÷akàn yavanami÷ritàn 1.053.021a tair àsãt saüvçtà bhåmiþ ÷akair yavanami÷ritaiþ 1.053.021c prabhàvadbhir mahàvãryair hemaki¤jalkasaünibhaiþ 1.053.022a dãrghàsipaññi÷adharair hemavarõàmbaràvçtaiþ 1.053.022c nirdagdhaü tad balaü sarvaü pradãptair iva pàvakaiþ 1.053.023a tato 'stràõi mahàtejà vi÷vàmitro mumoca ha 1.054.001a tatas tàn àkulàn dçùñvà vi÷vàmitràstramohitàn 1.054.001c vasiùñha÷ codayàm àsa kàmadhuk sçja yogataþ 1.054.002a tasyà humbhàravàj jàtàþ kàmbojà ravisaünibhàþ 1.054.002c ådhasas tv atha saüjàtàþ pahlavàþ ÷astrapàõayaþ 1.054.003a yonide÷àc ca yavanaþ ÷akçdde÷àc chakàs tathà 1.054.003c romakåpeùu mecchà÷ ca harãtàþ sakiràtakàþ 1.054.004a tais tan niùåditaü sainyaü vi÷vamitrasya tatkùaõàt 1.054.004c sapadàtigajaü sà÷vaü sarathaü raghunandana 1.054.005a dçùñvà niùåditaü sainyaü vasiùñhena mahàtmanà 1.054.005c vi÷vàmitrasutànàü tu ÷ataü nànàvidhàyudham 1.054.006a abhyadhàvat susaükruddhaü vasiùñhaü japatàü varam 1.054.006c huükàreõaiva tàn sarvàn nirdadàha mahàn çùiþ 1.054.007a te sà÷varathapàdàtà vasiùñhena mahàtmanà 1.054.007c bhasmãkçtà muhårtena vi÷vàmitrasutàs tadà 1.054.008a dçùñvà vinà÷itàn putràn balaü ca sumahàya÷àþ 1.054.008c savrãóa÷ cintayàviùño vi÷vàmitro 'bhavat tadà 1.054.009a saüdura iva nirvego bhagnadaüùñra ivoragaþ 1.054.009c uparakta ivàdityaþ sadyo niùprabhatàü gataþ 1.054.010a hataputrabalo dãno lånapakùa iva dvijaþ 1.054.010c hatadarpo hatotsàho nirvedaü samapadyata 1.054.011a sa putram ekaü ràjyàya pàlayeti niyujya ca 1.054.011c pçthivãü kùatradharmeõa vanam evànvapadyata 1.054.012a sa gatvà himavatpàr÷vaü kiünaroragasevitam 1.054.012c mahàdevaprasàdàrthaü tapas tepe mahàtapàþ 1.054.013a kena cit tv atha kàlena deve÷o vçùabhadhvajaþ 1.054.013c dar÷ayàm àsa varado vi÷vàmitraü mahàmunim 1.054.014a kimarthaü tapyase ràjan bråhi yat te vivakùitam 1.054.014c varado 'smi varo yas te kàïkùitaþ so 'bhidhãyatàm 1.054.015a evam uktas tu devena vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.054.015c praõipatya mahàdevam idaü vacanam abravãt 1.054.016a yadi tuùño mahàdeva dhanurvedo mamànagha 1.054.016c sàïgopàïgopaniùadaþ sarahasyaþ pradãyatàm 1.054.017a yàni deveùu càstràõi dànaveùu maharùiùu 1.054.017c gandharvayakùarakùaþsu pratibhàntu mamànagha 1.054.018a tava prasàdàd bhavatu devadeva mamepsitam 1.054.018c evam astv iti deve÷o vàkyam uktvà divaü gataþ 1.054.019a pràpya càstràõi ràjarùir vi÷vàmitro mahàbalaþ 1.054.019c darpeõa mahatà yukto darpapårõo 'bhavat tadà 1.054.020a vivardhamàno vãryeõa samudra iva parvaõi 1.054.020c hatam eva tadà mene vasiùñham çùisattamam 1.054.021a tato gatvà÷ramapadaü mumocàstràõi pàrthivaþ 1.054.021c yais tat tapovanaü sarvaü nirdagdhaü càstratejasà 1.054.022a udãryamàõam astraü tad vi÷vàmitrasya dhãmataþ 1.054.022c dçùñvà vipradrutà bhãtà munayaþ ÷ata÷o di÷aþ 1.054.023a vasiùñhasya ca ye ÷iùyàs tathaiva mçgapakùiõaþ 1.054.023c vidravanti bhayàd bhãtà nànàdigbhyaþ sahasra÷aþ 1.054.024a vasiùñhasyà÷ramapadaü ÷ånyam àsãn mahàtmanaþ 1.054.024c muhårtam iva niþ÷abdam àsãd ãriõasaünibham 1.054.025a vadato vai vasiùñhasya mà bhaiùñeti muhur muhuþ 1.054.025c nà÷ayàmy adya gàdheyaü nãhàram iva bhàskaraþ 1.054.026a evam uktvà mahàtejà vasiùñho japatàü varaþ 1.054.026c vi÷vàmitraü tadà vàkyaü saroùam idam abravãt 1.054.027a à÷ramaü cirasaüvçddhaü yad vinà÷itavàn asi 1.054.027c duràcàro 'si yan måóha tasmàt tvaü na bhaviùyasi 1.054.028a ity uktvà paramakruddho daõóam udyamya satvaraþ 1.054.028c vidhåma iva kàlàgnir yamadaõóam ivàparam 1.055.001a evam ukto vasiùñhena vi÷vàmitro mahàbalaþ 1.055.001c àgneyam astram utkùipya tiùñha tiùñheti càbravãt 1.055.002a vasiùñho bhagavàn krodhàd idaü vacanam abravãt 1.055.003a kùatrabandho sthito 'smy eùa yad balaü tad vidar÷aya 1.055.003c nà÷ayàmy eùa te darpaü ÷astrasya tava gàdhija 1.055.004a kva ca te kùatriyabalaü kva ca brahmabalaü mahat 1.055.004c pa÷ya brahmabalaü divyaü mama kùatriyapàüsana 1.055.005a tasyàstraü gàdhiputrasya ghoram àgneyam uttamam 1.055.005c brahmadaõóena tac chàntam agner vega ivàmbhasà 1.055.006a vàruõaü caiva raudraü ca aindraü pà÷upataü tathà 1.055.006c aiùãkaü càpi cikùepa ruùito gàdhinandanaþ 1.055.007a mànavaü mohanaü caiva gàndharvaü svàpanaü tathà 1.055.007c jçmbhaõaü mohanaü caiva saütàpanavilàpane 1.055.008a ÷oùaõaü dàraõaü caiva vajram astraü sudurjayam 1.055.008c brahmapà÷aü kàlapà÷aü vàruõaü pà÷am eva ca 1.055.009a pinàkàstraü ca dayitaü ÷uùkàrdre a÷anã tathà 1.055.009c daõóàstram atha pai÷àcaü krau¤cam astraü tathàiva ca 1.055.010a dharmacakraü kàlacakraü viùõucakraü tathaiva ca 1.055.010c vàyavyaü mathanaü caiva astraü haya÷iras tathà 1.055.011a ÷aktidvayaü ca cikùepa kaïkàlaü musalaü tathà 1.055.011c vaidyàdharaü mahàstraü ca kàlàstram atha dàruõam 1.055.012a tri÷ålam astraü ghoraü ca kàpàlam atha kaïkaõam 1.055.012c etàny astràõi cikùepa sarvàõi raghunandana 1.055.013a vasiùñhe japatàü ÷reùñhe tad adbhutam ivàbhavat 1.055.013c tàni sarvàõi daõóena grasate brahmaõaþ sutaþ 1.055.014a teùu ÷ànteùu brahmàstraü kùiptavàn gàdhinandanaþ 1.055.014c tad astram udyataü dçùñvà devàþ sàgnipurogamàþ 1.055.015a devarùaya÷ ca saübhràntà gandharvàþ samahoragàþ 1.055.015c trailokyam àsãt saütrastaü brahmàstre samudãrite 1.055.016a tad apy astraü mahàghoraü bràhmaü bràhmeõa tejasà 1.055.016c vasiùñho grasate sarvaü brahmadaõóena ràghava 1.055.017a brahmàstraü grasamànasya vasiùñhasya mahàtmanaþ 1.055.017c trailokyamohanaü raudraü råpam àsãt sudàruõam 1.055.018a romakåpeùu sarveùu vasiùñhasya mahàtmanaþ 1.055.018c marãcya iva niùpetur agner dhåmàkulàrciùaþ 1.055.019a pràjvalad brahmadaõóa÷ ca vasiùñhasya karodyataþ 1.055.019c vidhåma iva kàlàgnir yamadaõóa ivàparaþ 1.055.020a tato 'stuvan munigaõà vasiùñhaü japatàü varam 1.055.020c amoghaü te balaü brahmaüs tejo dhàraya tejasà 1.055.021a nigçhãtas tvayà brahman vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.055.021c prasãda japatàü ÷reùñha lokàþ santu gatavyathàþ 1.055.022a evam ukto mahàtejàþ ÷amaü cakre mahàtapàþ 1.055.022c vi÷vàmitro 'pi nikçto viniþ÷vasyedam abravãt 1.055.023a dhig balaü kùatriyabalaü brahmatejobalaü balam 1.055.023c ekena brahmadaõóena sarvàstràõi hatàni me 1.055.024a tad etat samavekùyàhaü prasannendriyamànasaþ 1.055.024c tapo mahat samàsthàsye yad vai brahmatvakàrakam 1.056.001a tataþ saütaptahçdayaþ smaran nigraham àtmanaþ 1.056.001c viniþ÷vasya viniþ÷vasya kçtavairo mahàtmanà 1.056.002a sa dakùiõàü di÷aü gatvà mahiùyà saha ràghava 1.056.002c tatàpa paramaü ghoraü vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.056.002e phalamålà÷ano dànta÷ cacàra paramaü tapaþ 1.056.003a athàsya jaj¤ire putràþ satyadharmaparàyaõàþ 1.056.003c haviùpando madhuùpando dçóhanetro mahàrathaþ 1.056.004a pårõe varùasahasre tu brahmà lokapitàmahaþ 1.056.004c abravãn madhuraü vàkyaü vi÷vàmitraü tapodhanam 1.056.005a jità ràjarùilokàs te tapasà ku÷ikàtmaja 1.056.005c anena tapasà tvàü hi ràjarùir iti vidmahe 1.056.006a evam uktvà mahàtejà jagàma saha daivataiþ 1.056.006c triviùñapaü brahmalokaü lokànàü parame÷varaþ 1.056.007a vi÷vàmitro 'pi tac chrutvà hriyà kiü cid avàïmukhaþ 1.056.007c duþkhena mahatàviùñaþ samanyur idam abravãt 1.056.008a tapa÷ ca sumahat taptaü ràjarùir iti màü viduþ 1.056.008c devàþ sarùigaõàþ sarve nàsti manye tapaþphalam 1.056.009a evaü ni÷citya manasà bhåya eva mahàtapàþ 1.056.009c tapa÷ cacàra kàkutstha paramaü paramàtmavàn 1.056.010a etasminn eva kàle tu satyavàdã jitendriyaþ 1.056.010c tri÷aïkur iti vikhyàta ikùvàku kulanandanaþ 1.056.011a tasya buddhiþ samutpannà yajeyam iti ràghava 1.056.011c gaccheyaü sva÷arãreõa devànàü paramàü gatim 1.056.012a sa vasiùñhaü samàhåya kathayàm àsa cintitam 1.056.012c a÷akyam iti càpy ukto vasiùñhena mahàtmanà 1.056.013a pratyàkhyàto vasiùñhena sa yayau dakùiõàü di÷am 1.056.013c vasiùñhà dãrgha tapasas tapo yatra hi tepire 1.056.014a tri÷aïkuþ sumahàtejàþ ÷ataü paramabhàsvaram 1.056.014c vasiùñhaputràn dadç÷e tapyamànàn ya÷asvinaþ 1.056.015a so 'bhigamya mahàtmànaþ sarvàn eva guroþ sutàn 1.056.015c abhivàdyànupårvyeõa hriyà kiü cid avàïmukhaþ 1.056.015e abravãt sumahàtejàþ sarvàn eva kçtà¤jaliþ 1.056.016a ÷araõaü vaþ prapadye 'haü ÷araõyठ÷araõàgataþ 1.056.016c pratyàkhyàto 'smi bhadraü vo vasiùñhena mahàtmanà 1.056.017a yaùñukàmo mahàyaj¤aü tad anuj¤àtum arthatha 1.056.017c guruputràn ahaü sarvàn namaskçtya prasàdaye 1.056.018a ÷irasà praõato yàce bràhmaõàüs tapasi sthitàn 1.056.018c te màü bhavantaþ siddhyarthaü yàjayantu samàhitàþ 1.056.018e sa÷arãro yathàhaü hi devalokam avàpnuyàm 1.056.019a pratyàkhyàto vasiùñhena gatim anyàü tapodhanàþ 1.056.019c guruputràn çte sarvàn nàhaü pa÷yàmi kàü cana 1.056.020a ikùvàkåõàü hi sarveùàü purodhàþ paramà gatiþ 1.056.020c tasmàd anantaraü sarve bhavanto daivataü mama 1.057.001a tatas tri÷aïkor vacanaü ÷rutvà krodhasamanvitam 1.057.001c çùiputra÷ataü ràma ràjànam idam abravãt 1.057.002a pratyàkhyàto 'si durbuddhe guruõà satyavàdinà 1.057.002c taü kathaü samatikramya ÷àkhàntaram upeyivàn 1.057.003a ikùvàkåõàü hi sarveùàü purodhàþ paramà gatiþ 1.057.003c na càtikramituü ÷akyaü vacanaü satyavàdinaþ 1.057.004a a÷akyam iti covàca vasiùñho bhagavàn çùiþ 1.057.004c taü vayaü vai samàhartuü kratuü ÷aktàþ kathaü tava 1.057.005a bàli÷as tvaü nara÷reùñha gamyatàü svapuraü punaþ 1.057.005c yàjane bhagavठ÷aktas trailokyasyàpi pàrthiva 1.057.006a teùàü tadvacanaü ÷rutvà krodhaparyàkulàkùaram 1.057.006c sa ràjà punar evaitàn idaü vacanam abravãt 1.057.007a pratyàkhyàto 'smi guruõà guruputrais tathaiva ca 1.057.007c anyàü gatiü gamiùyàmi svasti vo 'stu tapodhanàþ 1.057.008a çùiputràs tu tac chrutvà vàkyaü ghoràbhisaühitam 1.057.008c ÷epuþ paramasaükruddhà÷ caõóàlatvaü gamiùyasi 1.057.008e evam uktvà mahàtmàno vivi÷us te svam à÷ramam 1.057.009a atha ràtryàü vyatãtàyàü ràjà caõóàlatàü gataþ 1.057.009c nãlavastradharo nãlaþ paruùo dhvastamårdhajaþ 1.057.009e cityamàlyànulepa÷ ca àyasàbharaõo 'bhavat 1.057.010a taü dçùñvà mantriõaþ sarve tyaktvà caõóàlaråpiõam 1.057.010c pràdravan sahità ràma paurà ye 'syànugàminaþ 1.057.011a eko hi ràjà kàkutstha jagàma paramàtmavàn 1.057.011c dahyamàno divàràtraü vi÷vàmitraü tapodhanam 1.057.012a vi÷vàmitras tu taü dçùñvà ràjànaü viphalãkçtam 1.057.012c caõóàlaråpiõaü ràma muniþ kàruõyam àgataþ 1.057.013a kàruõyàt sa mahàtejà vàkyaü parama dhàrmikaþ 1.057.013c idaü jagàda bhadraü te ràjànaü ghoradar÷anam 1.057.014a kim àgamanakàryaü te ràjaputra mahàbala 1.057.014c ayodhyàdhipate vãra ÷àpàc caõóàlatàü gataþ 1.057.015a atha tad vàkyam àkarõya ràjà caõóàlatàü gataþ 1.057.015c abravãt prà¤jalir vàkyaü vàkyaj¤o vàkyakovidam 1.057.016a pratyàkhyàto 'smi guruõà guruputrais tathaiva ca 1.057.016c anavàpyaiva taü kàmaü mayà pràpto viparyayaþ 1.057.017a sa÷arãro divaü yàyàm iti me saumyadar÷anam 1.057.017c mayà ceùñaü kratu÷ataü tac ca nàvàpyate phalam 1.057.018a ançtaü nokta pårvaü me na ca vakùye kadà cana 1.057.018c kçcchreùv api gataþ saumya kùatradharmeõa te ÷ape 1.057.019a yaj¤air bahuvidhair iùñaü prajà dharmeõa pàlitàþ 1.057.019c gurava÷ ca mahàtmànaþ ÷ãlavçttena toùitàþ 1.057.020a dharme prayatamànasya yaj¤aü càhartum icchataþ 1.057.020c paritoùaü na gacchanti guravo munipuügava 1.057.021a daivam eva paraü manye pauruùaü tu nirarthakam 1.057.021c daivenàkramyate sarvaü daivaü hi paramà gatiþ 1.057.022a tasya me paramàrtasya prasàdam abhikàïkùataþ 1.057.022c kartum arhasi bhadraü te daivopahatakarmaõaþ 1.057.023a nànyàü gatiü gamiùyàmi nànyaþ ÷araõam asti me 1.057.023c daivaü puruùakàreõa nivartayitum arhasi 1.058.001a uktavàkyaü tu ràjànaü kçpayà ku÷ikàtmajaþ 1.058.001c abravãn madhuraü vàkyaü sàkùàc caõóàlaråpiõam 1.058.002a ikùvàko svàgataü vatsa jànàmi tvàü sudhàrmikam 1.058.002c ÷araõaü te bhaviùyàmi mà bhaiùãr nçpapuügava 1.058.003a aham àmantraye sarvàn maharùãn puõyakarmaõaþ 1.058.003c yaj¤asàhyakaràn ràjaüs tato yakùyasi nirvçtaþ 1.058.004a guru÷àpakçtaü råpaü yad idaü tvayi vartate 1.058.004c anena saha råpeõa sa÷arãro gamiùyasi 1.058.005a hastapràptam ahaü manye svargaü tava nare÷vara 1.058.005c yas tvaü kau÷ikam àgamya ÷araõyaü ÷araõaü gataþ 1.058.006a evam uktvà mahàtejàþ putràn paramadhàrmikàn 1.058.006c vyàdide÷a mahàpràj¤àn yaj¤asaübhàrakàraõàt 1.058.007a sarvठ÷iùyàn samàhåya vàkyam etad uvàca ha 1.058.008a sarvàn çùivaràn vatsà ànayadhvaü mamàj¤ayà 1.058.008c sa÷iùyàn suhçda÷ caiva sartvijaþ subahu÷rutàn 1.058.009a yad anyo vacanaü bråyàn madvàkyabalacoditaþ 1.058.009c tat sarvam akhilenoktaü mamàkhyeyam anàdçtam 1.058.010a tasya tadvacanaü ÷rutvà di÷o jagmus tadàj¤ayà 1.058.010c àjagmur atha de÷ebhyaþ sarvebhyo brahmavàdinaþ 1.058.011a te ca ÷iùyàþ samàgamya muniü jvalitatejasaü 1.058.011c åcu÷ ca vacanaü sarve sarveùàü brahmavàdinàm 1.058.012a ÷rutvà te vacanaü sarve samàyànti dvijàtayaþ 1.058.012c sarvade÷eùu càgacchan varjayitvà mahodayam 1.058.013a vàsiùñhaü tac chataü sarvaü krodhaparyàkulàkùaram 1.058.013c yad àha vacanaü sarvaü ÷çõu tvaü munipuügava 1.058.014a kùatriyo yàjako yasya caõóàlasya vi÷eùataþ 1.058.014c kathaü sadasi bhoktàro havis tasya surarùayaþ 1.058.015a bràhmaõà và mahàtmàno bhuktvà caõóàlabhojanam 1.058.015c kathaü svargaü gamiùyanti vi÷vàmitreõa pàlitàþ 1.058.016a etad vacanaü naiùñhuryam åcuþ saüraktalocanàþ 1.058.016c vàsiùñhà muni÷àrdåla sarve te samahodayàþ 1.058.017a teùàü tadvacanaü ÷rutvà sarveùàü munipuügavaþ 1.058.017c krodhasaüraktanayanaþ saroùam idam abravãt 1.058.018a yad dåùayanty aduùñaü màü tapa ugraü samàsthitam 1.058.018c bhasmãbhåtà duràtmàno bhaviùyanti na saü÷ayaþ 1.058.019a adya te kàlapà÷ena nãtà vaivasvatakùayam 1.058.019c saptajàti÷atàny eva mçtapàþ santu sarva÷aþ 1.058.020a ÷vamàüsaniyatàhàrà muùñikà nàma nirghçõàþ 1.058.020c vikçtà÷ ca viråpà÷ ca lokàn anucarantv imàn 1.058.021a mahodaya÷ ca durbuddhir màm adåùyaü hy adåùayat 1.058.021c dåùiñaþ sarvalokeùu niùàdatvaü gamiùyati 1.058.022a pràõàtipàtanirato niranukro÷atàü gataþ 1.058.022c dãrghakàlaü mama krodhàd durgatiü vartayiùyati 1.058.023a etàvad uktvà vacanaü vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.058.023c viraràma mahàtejà çùimadhye mahàmuniþ 1.059.001a tapobalahatàn kçtvà vàsiùñhàn samahodayàn 1.059.001c çùimadhye mahàtejà vi÷vàmitro 'bhyabhàùata 1.059.002a ayam ikùvàkudàyàdas tri÷aïkur iti vi÷rutaþ 1.059.002c dharmiùñha÷ ca vadànya÷ ca màü caiva ÷araõaü gataþ 1.059.002e svenànena ÷arãreõa devalokajigãùayà 1.059.003a yathàyaü sva÷arãreõa devalokaü gamiùyati 1.059.003c tathà pravartyatàü yaj¤o bhavadbhi÷ ca mayà saha 1.059.004a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà sarva eva maharùayaþ 1.059.004c åcuþ sametya sahità dharmaj¤à dharmasaühitam 1.059.005a ayaü ku÷ikadàyàdo muniþ paramakopanaþ 1.059.005c yad àha vacanaü samyag etat kàryaü na saü÷ayaþ 1.059.006a agnikalpo hi bhagavठ÷àpaü dàsyati roùitaþ 1.059.006c tasmàt pravartyatàü yaj¤aþ sa÷arãro yathà divam 1.059.006e gacched ikùvàkudàyàdo vi÷vàmitrasya tejasà 1.059.007a tataþ pravartyatàü yaj¤aþ sarve samadhitiùñhate 1.059.008a evam uktvà maharùayaþ saüjahrus tàþ kriyàs tadà 1.059.008c yàjakà÷ ca mahàtejà vi÷vàmitro 'bhavat kratau 1.059.009a çtvija÷ cànupårvyeõa mantravan mantrakovidàþ 1.059.009c cakruþ sarvàõi karmàõi yathàkalpaü yathàvidhi 1.059.010a tataþ kàlena mahatà vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.059.010c cakàràvàhanaü tatra bhàgàrthaü sarvadevatàþ 1.059.011a nàhyàgamaüs tadàhåtà bhàgàrthaü sarvadevatàþ 1.059.011c tataþ krodhasamàviùño vi÷vamitro mahàmuniþ 1.059.012a sruvam udyamya sakrodhas tri÷aïkum idam abravãt 1.059.012c pa÷ya me tapaso vãryaü svàrjitasya nare÷vara 1.059.013a eùa tvàü sva÷arãreõa nayàmi svargam ojasà 1.059.013c duùpràpaü sva÷arãreõa divaü gaccha naràdhipa 1.059.014a svàrjitaü kiü cid apy asti mayà hi tapasaþ phalam 1.059.014c ràjaüs tvaü tejasà tasya sa÷arãro divaü vraja 1.059.015a uktavàkye munau tasmin sa÷arãro nare÷varaþ 1.059.015c divaü jagàma kàkutstha munãnàü pa÷yatàü tadà 1.059.016a devalokagataü dçùñvà tri÷aïkuü pàka÷àsanaþ 1.059.016c saha sarvaiþ suragaõair idaü vacanam abravãt 1.059.017a tri÷aïko gaccha bhåyas tvaü nàsi svargakçtàlayaþ 1.059.017c guru÷àpahato måóha pata bhåmim avàk÷iràþ 1.059.018a evam ukto mahendreõa tri÷aïkur apatat punaþ 1.059.018c vikro÷amànas tràhãti vi÷vàmitraü tapodhanam 1.059.019a tac chrutvà vacanaü tasya kro÷amànasya kau÷ikaþ 1.059.019c roùam àhàrayat tãvraü tiùñha tiùñheti càbravãt 1.059.020a çùimadhye sa tejasvã prajàpatir ivàparaþ 1.059.020c sçjan dakùiõamàrgasthàn saptarùãn aparàn punaþ 1.059.021a nakùatramàlàm aparàm asçjat krodhamårchitaþ 1.059.021c dakùiõàü di÷am àsthàya munimadhye mahàya÷àþ 1.059.022a sçùñvà nakùatravaü÷aü ca krodhena kaluùãkçtaþ 1.059.022c anyam indraü kariùyàmi loko và syàd anindrakaþ 1.059.022e daivatàny api sa krodhàt sraùñuü samupacakrame 1.059.023a tataþ paramasaübhràntàþ sarùisaüghàþ surarùabhàþ 1.059.023c vi÷vàmitraü mahàtmànam åcuþ sànunayaü vacaþ 1.059.024a ayaü ràjà mahàbhàga guru÷àpaparikùataþ 1.059.024c sa÷arãro divaü yàtuü nàrhaty eva tapodhana 1.059.025a teùàü tadvacanaü ÷rutvà devànàü munipuügavaþ 1.059.025c abravãt sumahad vàkyaü kau÷ikaþ sarvadevatàþ 1.059.026a sa÷arãrasya bhadraü vas tri÷aïkor asya bhåpateþ 1.059.026c àrohaõaü pratij¤àya nànçtaü kartum utsahe 1.059.027a sargo 'stu sa÷arãrasya tri÷aïkor asya ÷à÷vataþ 1.059.027c nakùatràõi ca sarvàõi màmakàni dhruvàõy atha 1.059.028a yàval lokà dhariùyanti tiùñhantv etàni sarva÷aþ 1.059.028c matkçtàni suràþ sarve tad anuj¤àtum arhatha 1.059.029a evam uktàþ suràþ sarve pratyåcur munipuügavam 1.059.030a evaü bhavatu bhadraü te tiùñhantv etàni sarva÷aþ 1.059.030c gagane tàny anekàni vai÷vànarapathàd bahiþ 1.059.031a nakùatràõi muni÷reùñha teùu jyotiþùu jàjvalan 1.059.031c avàk÷iràs tri÷aïku÷ ca tiùñhatv amarasaünibhaþ 1.059.032a vi÷vàmitras tu dharmàtmà sarvadevair abhiùñutaþ 1.059.032c çùibhi÷ ca mahàtejà bàóham ity àha devatàþ 1.059.033a tato devà mahàtmàno munaya÷ ca tapodhanàþ 1.059.033c jagmur yathàgataü sarve yaj¤asyànte narottama 1.060.001a vi÷vàmitro mahàtmàtha prasthitàn prekùya tàn çùãn 1.060.001c abravãn nara÷àrdåla sarvàüs tàn vanavàsinaþ 1.060.002a mahàvighnaþ pravçtto 'yaü dakùiõàm àsthito di÷am 1.060.002c di÷am anyàü prapatsyàmas tatra tapsyàmahe tapaþ 1.060.003a pa÷cimàyàü vi÷àlàyàü puùkareùu mahàtmanaþ 1.060.003c sukhaü tapa÷ cariùyàmaþ paraü tad dhi tapovanam 1.060.004a evam uktvà mahàtejàþ puùkareùu mahàmuniþ 1.060.004c tapa ugraü duràdharùaü tepe målaphalà÷anaþ 1.060.005a etasminn eva kàle tu ayodhyàdhipatir nçpaþ 1.060.005c ambarãùa iti khyàto yaùñuü samupacakrame 1.060.006a tasya vai yajamànasya pa÷um indro jahàra ha 1.060.006c pranaùñe tu pa÷au vipro ràjànam idam abravãt 1.060.007a pa÷ur adya hçto ràjan pranaùñas tava durnayàt 1.060.007c arakùitàraü ràjànaü ghnanti doùà nare÷vara 1.060.008a pràya÷cittaü mahad dhy etan naraü và puruùarùabha 1.060.008c ànayasva pa÷uü ÷ãghraü yàvat karma pravartate 1.060.009a upàdhyàya vacaþ ÷rutvà sa ràjà puruùarùabha 1.060.009c anviyeùa mahàbuddhiþ pa÷uü gobhiþ sahasra÷aþ 1.060.010a de÷ठjanapadàüs tàüs tàn nagaràõi vanàni ca 1.060.010c à÷ramàõi ca puõyàni màrgamàõo mahãpatiþ 1.060.011a sa putrasahitaü tàta sabhàryaü raghunandana 1.060.011c bhçgutunde samàsãnam çcãkaü saüdadar÷a ha 1.060.012a tam uvàca mahàtejàþ praõamyàbhiprasàdya ca 1.060.012c brahmarùiü tapasà dãptaü ràjarùir amitaprabhaþ 1.060.012e pçùñvà sarvatra ku÷alam çcãkaü tam idaü vacaþ 1.060.013a gavàü ÷atasahasreõa vikriõãùe sutaü yadi 1.060.013c pa÷or arthe mahàbhàga kçtakçtyo 'smi bhàrgava 1.060.014a sarve parisçtà de÷à yaj¤iyaü na labhe pa÷um 1.060.014c dàtum arhasi målyena sutam ekam ito mama 1.060.015a evam ukto mahàtejà çcãkas tv abravãd vacaþ 1.060.015c nàhaü jyeùñhaü nara÷reùñhaü vikrãõãyàü kathaü cana 1.060.016a çcãkasya vacaþ ÷rutvà teùàü màtà mahàtmanàm 1.060.016c uvàca nara÷àrdålam ambarãùaü tapasvinã 1.060.017a mamàpi dayitaü viddhi kaniùñhaü ÷unakaü nçpa 1.060.018a pràyeõa hi nara÷reùñha jyeùñhàþ pitçùu vallabhàþ 1.060.018c màtþõàü ca kanãyàüsas tasmàd rakùe kanãyasaü 1.060.019a uktavàkye munau tasmin munipatnyàü tathaiva ca 1.060.019c ÷unaþ÷epaþ svayaü ràma madhyamo vàkyam abravãt 1.060.020a pità jyeùñham avikreyaü màtà càha kanãyasaü 1.060.020c vikrãtaü madhyamaü manye ràjan putraü nayasva màm 1.060.021a gavàü ÷atasahasreõa ÷unaþ÷epaü nare÷varaþ 1.060.021c gçhãtvà paramaprãto jagàma raghunandana 1.060.022a ambarãùas tu ràjarùã ratham àropya satvaraþ 1.060.022c ÷unaþ÷epaü mahàtejà jagàmà÷u mahàya÷àþ 1.061.001a ÷unaþ÷epaü nara÷reùñha gçhãtvà tu mahàya÷àþ 1.061.001c vya÷ràmyat puùkare ràjà madhyàhne raghunandana 1.061.002a tasya vi÷ramamàõasya ÷unaþ÷epo mahàya÷àþ 1.061.002c puùkaraü ÷reùñham àgamya vi÷vàmitraü dadar÷a ha 1.061.003a viùaõõavadano dãnas tçùõayà ca ÷rameõa ca 1.061.003c papàtàïke mune ràma vàkyaü cedam uvàca ha 1.061.004a na me 'sti màtà na pità j¤àtayo bàndhavàþ kutaþ 1.061.004c tràtum arhasi màü saumya dharmeõa munipuügava 1.061.005a tràtà tvaü hi muni÷reùñha sarveùàü tvaü hi bhàvanaþ 1.061.005c ràjà ca kçtakàryaþ syàd ahaü dãrghàyur avyayaþ 1.061.006a svargalokam upà÷nãyàü tapas taptvà hy anuttamam 1.061.006c sa me nàtho hy anàthasya bhava bhavyena cetasà 1.061.006e piteva putraü dharmàtmaüs tràtum arhasi kilbiùàt 1.061.007a tasya tadvacanaü ÷rutvà vi÷vàmitro mahàtapàþ 1.061.007c sàntvayitvà bahuvidhaü putràn idam uvàca ha 1.061.008a yatkçte pitaraþ putrठjanayanti ÷ubhàrthinaþ 1.061.008c paralokahitàrthàya tasya kàlo 'yam àgataþ 1.061.009a ayaü munisuto bàlo mattaþ ÷araõam icchati 1.061.009c asya jãvitamàtreõa priyaü kuruta putrakàþ 1.061.010a sarve sukçtakarmàõaþ sarve dharmaparàyaõàþ 1.061.010c pa÷ubhåtà narendrasya tçptim agneþ prayacchata 1.061.011a nàthavàü÷ ca ÷unaþ÷epo yaj¤a÷ càvighnato bhavet 1.061.011c devatàs tarpità÷ ca syur mama càpi kçtaü vacaþ 1.061.012a munes tu vacanaü ÷rutvà madhuùyandàdayaþ sutàþ 1.061.012c sàbhimànaü nara÷reùñha salãlam idam abruvan 1.061.013a katham àtmasutàn hitvà tràyase 'nyasutaü vibho 1.061.013c akàryam iva pa÷yàmaþ ÷vamàüsam iva bhojane 1.061.014a teùàü tad vacanaü ÷rutvà putràõàü munipuügavaþ 1.061.014c krodhasaüraktanayano vyàhartum upacakrame 1.061.015a niþsàdhvasam idaü proktaü dharmàd api vigarhitam 1.061.015c atikramya tu madvàkyaü dàruõaü romaharùaõam 1.061.016a ÷vamàüsabhojinaþ sarve vàsiùñhà iva jàtiùu 1.061.016c pårõaü varùasahasraü tu pçthivyàm anuvatsyatha 1.061.017a kçtvà ÷àpasamàyuktàn putràn munivaras tadà 1.061.017c ÷unaþ÷epam uvàcàrtaü kçtvà rakùàü niràmayàm 1.061.018a pavitrapà÷air àsakto raktamàlyànulepanaþ 1.061.018c vaiùõavaü yåpam àsàdya vàgbhir agnim udàhara 1.061.019a ime tu gàthe dve divye gàyethà muniputraka 1.061.019c ambarãùasya yaj¤e 'smiüs tataþ siddhim avàpsyasi 1.061.020a ÷unaþ÷epo gçhãtvà te dve gàthe susamàhitaþ 1.061.020c tvarayà ràjasiühaü tam ambarãùam uvàca ha 1.061.021a ràjasiüha mahàsattva ÷ãghraü gacchàvahe sadaþ 1.061.021c nivartayasva ràjendra dãkùàü ca samupàhara 1.061.022a tad vàkyam çùiputrasya ÷rutvà harùaü samutsukaþ 1.061.022c jagàma nçpatiþ ÷ãghraü yaj¤avàñam atandritaþ 1.061.023a sadasyànumate ràjà pavitrakçtalakùaõam 1.061.023c pa÷uü raktàmbaraü kçtvà yåpe taü samabandhayat 1.061.024a sa baddho vàgbhir agryàbhir abhituùñàva vai surau 1.061.024c indram indrànujaü caiva yathàvan muniputrakaþ 1.061.025a tataþ prãtaþ sahasràkùo rahasyastutitarpitaþ 1.061.025c dãrgham àyus tadà pràdàc chunaþ÷epàya ràghava 1.061.026a sa ca ràjà nara÷reùñha yaj¤asya ca samàptavàn 1.061.026c phalaü bahuguõaü ràma sahasràkùaprasàdajam 1.061.027a vi÷vàmitro 'pi dharmàtmà bhåyas tepe mahàtapàþ 1.061.027c puùkareùu nara÷reùñha da÷avarùa÷atàni ca 1.062.001a pårõe varùasahasre tu vratasnàtaü mahàmunim 1.062.001c abhyàgacchan suràþ sarve tapaþphalacikãrùavaþ 1.062.002a abravãt sumahàtejà brahmà suruciraü vacaþ 1.062.002c çùis tvam asi bhadraü te svàrjitaiþ karmabhiþ ÷ubhaiþ 1.062.003a tam evam uktvà deve÷as tridivaü punar abhyagàt 1.062.003c vi÷vàmitro mahàtejà bhåyas tepe mahat tapaþ 1.062.004a tataþ kàlena mahatà menakà paramàpsaràþ 1.062.004c puùkareùu nara÷reùñha snàtuü samupacakrame 1.062.005a tàü dadar÷a mahàtejà menakàü ku÷ikàtmajaþ 1.062.005c råpeõàpratimàü tatra vidyutaü jalade yathà 1.062.006a dçùñvà kandarpava÷ago munis tàm idam abravãt 1.062.006c apsaraþ svàgataü te 'stu vasa ceha mamà÷rame 1.062.006e anugçhõãùva bhadraü te madanena sumohitam 1.062.007a ity uktà sà varàrohà tatràvàsam athàkarot 1.062.007c tapaso hi mahàvighno vi÷vàmitram upàgataþ 1.062.008a tasyàü vasantyàü varùàõi pa¤ca pa¤ca ca ràghava 1.062.008c vi÷vàmitrà÷rame saumya sukhena vyaticakramuþ 1.062.009a atha kàle gate tasmin vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.062.009c savrãóa iva saüvçtta÷ cintà÷okaparàyaõaþ 1.062.010a buddhir muneþ samutpannà sàmarùà raghunandana 1.062.010c sarvaü suràõàü karmaitat tapo'paharaõaü mahat 1.062.011a ahoràtràpade÷ena gatàþ saüvatsarà da÷a 1.062.011c kàmamohàbhibhåtasya vighno 'yaü pratyupasthitaþ 1.062.012a viniþ÷vasan munivaraþ pa÷càt tàpena duþkhitaþ 1.062.013a bhãtàm apsarasaü dçùñvà vepantãü prà¤jaliü sthitàm 1.062.013c menakàü madhurair vàkyair visçjya ku÷ikàtmajaþ 1.062.013e uttaraü parvataü ràma vi÷vàmitro jagàma ha 1.062.014a sa kçtvà naiùñhikãü buddhiü jetukàmo mahàya÷àþ 1.062.014c kau÷ikãtãram àsàdya tapas tepe sudàruõam 1.062.015a tasya varùasahasraü tu ghoraü tapa upàsataþ 1.062.015c uttare parvate ràma devatànàm abhåd bhayam 1.062.016a amantrayan samàgamya sarve sarùigaõàþ suràþ 1.062.016c maharùi÷abdaü labhatàü sàdhv ayaü ku÷ikàtmajaþ 1.062.017a devatànàü vacaþ ÷rutvà sarvalokapitàmahaþ 1.062.017c abravãn madhuraü vàkyaü vi÷vàmitraü tapodhanam 1.062.018a maharùe svàgataü vatsa tapasogreõa toùitaþ 1.062.018c mahattvam çùimukhyatvaü dadàmi tava kau÷ika 1.062.019a brahmaõaþ sa vacaþ ÷rutvà vi÷vàmitras tapodhanaþ 1.062.019c prà¤jaliþ praõato bhåtvà pratyuvàca pitàmaham 1.062.020a brahmarùi ÷abdam atulaü svàrjitaiþ karmabhiþ ÷ubhaiþ 1.062.020c yadi me bhagavàn àha tato 'haü vijitendriyaþ 1.062.021a tam uvàca tato brahmà na tàvat tvaü jitendriyaþ 1.062.021c yatasva muni÷àrdåla ity uktvà tridivaü gataþ 1.062.022a viprasthiteùu deveùu vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.062.022c årdhvabàhur niràlambo vàyubhakùas tapa÷ caran 1.062.023a dharme pa¤catapà bhåtvà varùàsv àkà÷asaü÷rayaþ 1.062.023c ÷i÷ire salilasthàyã ràtryahàni tapodhanaþ 1.062.024a evaü varùasahasraü hi tapo ghoram upàgamat 1.062.024c tasmin saütapyamàne tu vi÷vàmitre mahàmunau 1.062.025a saübhramaþ sumahàn àsãt suràõàü vàsavasya ca 1.062.025c rambhàm apsarasaü ÷akraþ saha sarvair marudgaõaiþ 1.062.026a uvàcàtmahitaü vàkyam ahitaü kau÷ikasya ca 1.063.001a surakàryam idaü rambhe kartavyaü sumahat tvayà 1.063.001c lobhanaü kau÷ikasyeha kàmamohasamanvitam 1.063.002a tathoktà sàpsarà ràma sahasràkùeõa dhãmatà 1.063.002c vrãóità prà¤jalir bhåtvà pratyuvàca sure÷varam 1.063.003a ayaü surapate ghoro vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.063.003c krodham utsrakùyate ghoraü mayi deva na saü÷ayaþ 1.063.003e tato hi me bhayaü deva prasàdaü kartum arhasi 1.063.004a tàm uvàca sahasràkùo vepamànàü kçtà¤jalim 1.063.004c mà bhaiùi rambhe bhadraü te kuruùva mama ÷àsanam 1.063.005a kokilo hçdayagràhã màdhave ruciradrume 1.063.005c ahaü kandarpasahitaþ sthàsyàmi tava pàr÷vataþ 1.063.006a tvaü hi råpaü bahuguõaü kçtvà paramabhàsvaram 1.063.006c tam çùiü kau÷ikaü rambhe bhedayasva tapasvinam 1.063.007a sà ÷rutvà vacanaü tasya kçtvà råpam anuttamam 1.063.007c lobhayàm àsa lalità vi÷vàmitraü ÷ucismità 1.063.008a kokilasya tu ÷u÷ràva valgu vyàharataþ svanam 1.063.008c saüprahçùñena manasà tata enàm udaikùata 1.063.009a atha tasya ca ÷abdena gãtenàpratimena ca 1.063.009c dar÷anena ca rambhàyà muniþ saüdeham àgataþ 1.063.010a sahasràkùasya tat karma vij¤àya munipuügavaþ 1.063.010c rambhàü krodhasamàviùñaþ ÷a÷àpa ku÷ikàtmajaþ 1.063.011a yan màü lobhayase rambhe kàmakrodhajayaiùiõam 1.063.011c da÷avarùasahasràõi ÷ailã sthàsyasi durbhage 1.063.012a bràhmaõaþ sumahàtejàs tapobalasamanvitaþ 1.063.012c uddhariùyati rambhe tvàü matkrodhakaluùãkçtàm 1.063.013a evam uktvà mahàtejà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.063.013c a÷aknuvan dhàrayituü kopaü saütàpam àgataþ 1.063.014a tasya ÷àpena mahatà rambhà ÷ailã tadàbhavat 1.063.014c vacaþ ÷rutvà ca kandarpo maharùeþ sa ca nirgataþ 1.063.015a kopena sa mahàtejàs tapo 'paharaõe kçte 1.063.015c indriyair ajitai ràma na lebhe ÷àntim àtmanaþ 1.064.001a atha haimavatãü ràma di÷aü tyaktvà mahàmuniþ 1.064.001c pårvàü di÷am anupràpya tapas tepe sudàruõam 1.064.002a maunaü varùasahasrasya kçtvà vratam anuttamam 1.064.002c cakàràpratimaü ràma tapaþ paramaduùkaram 1.064.003a pårõe varùasahasre tu kàùñhabhåtaü mahàmunim 1.064.003c vighnair bahubhir àdhåtaü krodho nàntaram àvi÷at 1.064.004a tato devàþ sagandharvàþ pannagàsuraràkùasàþ 1.064.004c mohitàs tejasà tasya tapasà mandara÷mayaþ 1.064.004e ka÷malopahatàþ sarve pitàmaham athàbruvan 1.064.005a bahubhiþ kàraõair deva vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.064.005c lobhitaþ krodhita÷ caiva tapasà càbhivardhate 1.064.006a na hy asya vçjinaü kiü cid dç÷yate såkùmam apy atha 1.064.006c na dãyate yadi tv asya manasà yad abhãpsitam 1.064.006e vinà÷ayati trailokyaü tapasà sacaràcaram 1.064.006g vyàkulà÷ ca di÷aþ sarvà na ca kiü cit prakà÷ate 1.064.007a sàgaràþ kùubhitàþ sarve vi÷ãryante ca parvatàþ 1.064.007c prakampate ca pçthivã vàyur vàti bhç÷àkulaþ 1.064.008a buddhiü na kurute yàvan nà÷e deva mahàmuniþ 1.064.008c tàvat prasàdyo bhagavàn agniråpo mahàdyutiþ 1.064.009a kàlàgninà yathà pårvaü trailokyaü dahyate 'khilam 1.064.009c devaràjye cikãrùeta dãyatàm asya yan matam 1.064.010a tataþ suragaõàþ sarve pitàmahapurogamàþ 1.064.010c vi÷vàmitraü mahàtmànaü vàkyaü madhuram abruvan 1.064.011a brahmarùe svàgataü te 'stu tapasà sma sutoùitàþ 1.064.011c bràhmaõyaü tapasogreõa pràptavàn asi kau÷ika 1.064.012a dãrgham àyu÷ ca te brahman dadàmi samarudgaõaþ 1.064.012c svasti pràpnuhi bhadraü te gaccha saumya yathàsukham 1.064.013a pitàmahavacaþ ÷rutvà sarveùàü ca divaukasàm 1.064.013c kçtvà praõàmaü mudito vyàjahàra mahàmuniþ 1.064.014a bràhmaõyaü yadi me pràptaü dãrgham àyus tathaiva ca 1.064.014c oükàro 'tha vaùañkàro vedà÷ ca varayantu màm 1.064.015a kùatravedavidàü ÷reùñho brahmavedavidàm api 1.064.015c brahmaputro vasiùñho màm evaü vadatu devatàþ 1.064.015e yady ayaü paramaþ kàmaþ kçto yàntu surarùabhàþ 1.064.016a tataþ prasàdito devair vasiùñho japatàü varaþ 1.064.016c sakhyaü cakàra brahmarùir evam astv iti càbravãt 1.064.017a brahmarùitvaü na saüdehaþ sarvaü saüpatsyate tava 1.064.017c ity uktvà devatà÷ càpi sarvà jagmur yathàgatam 1.064.018a vi÷vàmitro 'pi dharmàtmà labdhvà bràhmaõyam uttamam 1.064.018c påjayàm àsa brahmarùiü vasiùñhaü japatàü varam 1.064.019a kçtakàmo mahãü sarvàü cacàra tapasi sthitaþ 1.064.019c evaü tv anena bràhmaõyaü pràptaü ràma mahàtmanà 1.064.020a eùa ràma muni÷reùñha eùa vigrahavàüs tapaþ 1.064.020c eùa dharmaþ paro nityaü vãryasyaiùa paràyaõam 1.064.021a ÷atànandavacaþ ÷rutvà ràmalakùmaõasaünidhau 1.064.021c janakaþ prà¤jalir vàkyam uvàca ku÷ikàtmajam 1.064.022a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yasya me munipuügava 1.064.022c yaj¤aü kàkutstha sahitaþ pràptavàn asi dhàrmika 1.064.023a pàvito 'haü tvayà brahman dar÷anena mahàmune 1.064.023c guõà bahuvidhàþ pràptàs tava saüdar÷anàn mayà 1.064.024a vistareõa ca te brahman kãrtyamànaü mahat tapaþ 1.064.024c ÷rutaü mayà mahàtejo ràmeõa ca mahàtmanà 1.064.025a sadasyaiþ pràpya ca sadaþ ÷rutàs te bahavo guõàþ 1.064.026a aprameyaü tapas tubhyam aprameyaü ca te balam 1.064.026c aprameyà guõà÷ caiva nityaü te ku÷ikàtmaja 1.064.027a tçptir à÷caryabhåtànàü kathànàü nàsti me vibho 1.064.027c karmakàlo muni÷reùñha lambate ravimaõóalam 1.064.028a ÷vaþ prabhàte mahàtejo draùñum arhasi màü punaþ 1.064.028c svàgataü tapasàü ÷reùñha màm anuj¤àtum arhasi 1.064.029a evam uktvà muni÷reùñhaü vaideho mithilàdhipaþ 1.064.029c pradakùiõaü cakàrà÷u sopàdhyàyaþ sabàndhavaþ 1.064.030a vi÷vàmitro 'pi dharmàtmà saharàmaþ salakùmaõaþ 1.064.030c svaü vàñam abhicakràma påjyamàno maharùibhiþ 1.065.001a tataþ prabhàte vimale kçtakarmà naràdhipaþ 1.065.001c vi÷vàmitraü mahàtmànam àjuhàva saràghavam 1.065.002a tam arcayitvà dharmàtmà ÷àstradçùñtena karmaõà 1.065.002c ràghavau ca mahàtmànau tadà vàkyam uvàca ha 1.065.003a bhagavan svàgataü te 'stu kiü karomi tavànagha 1.065.003c bhavàn àj¤àpayatu màm àj¤àpyo bhavatà hy aham 1.065.004a evam uktaþ sa dharmàtmà janakena mahàtmanà 1.065.004c pratyuvàca munir vãraü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 1.065.005a putrau da÷arathasyemau kùatriyau lokavi÷rutau 1.065.005c draùñukàmau dhanuþ ÷reùñhaü yad etat tvayi tiùñhati 1.065.006a etad dar÷aya bhadraü te kçtakàmau nçpàtmajau 1.065.006c dar÷anàd asya dhanuùo yatheùñaü pratiyàsyataþ 1.065.007a evam uktas tu janakaþ pratyuvàca mahàmunim 1.065.007c ÷råyatàm asya dhanuùo yad artham iha tiùñhati 1.065.008a devaràta iti khyàto nimeþ ùaùñho mahãpatiþ 1.065.008c nyàso 'yaü tasya bhagavan haste datto mahàtmanà 1.065.009a dakùayaj¤avadhe pårvaü dhanur àyamya vãryavàn 1.065.009c rudras tu trida÷àn roùàt salilam idam abravãt 1.065.010a yasmàd bhàgàrthino bhàgàn nàkalpayata me suràþ 1.065.010c varàïgàni mahàrhàõi dhanuùà ÷àtayàmi vaþ 1.065.011a tato vimanasaþ sarve devà vai munipuügava 1.065.011c prasàdayanti deve÷aü teùàü prãto 'bhavad bhavaþ 1.065.012a prãtiyuktaþ sa sarveùàü dadau teùàü mahàtmanàm 1.065.013a tad etad devadevasya dhanåratnaü mahàtmanaþ 1.065.013c nyàsabhåtaü tadà nyastam asmàkaü pårvake vibho 1.065.014a atha me kçùataþ kùetraü làïgalàd utthità mama 1.065.014c kùetraü ÷odhayatà labdhvà nàmnà sãteti vi÷rutà 1.065.015a bhåtalàd utthità sà tu vyavardhata mamàtmajà 1.065.015c vãrya÷ulketi me kanyà sthàpiteyam ayonijà 1.065.016a bhåtalàd utthitàü tàü tu vardhamànàü mamàtmajàm 1.065.016c varayàm àsur àgamya ràjàno munipuügava 1.065.017a teùàü varayatàü kanyàü sarveùàü pçthivãkùitàm 1.065.017c vãrya÷ulketi bhagavan na dadàmi sutàm aham 1.065.018a tataþ sarve nçpatayaþ sametya munipuügava 1.065.018c mithilàm abhyupàgamya vãryaü jij¤àsavas tadà 1.065.019a teùàü jij¤àsamànànàü vãryaü dhanur upàhçtam 1.065.019c na ÷ekur grahaõe tasya dhanuùas tolane 'pi và 1.065.020a teùàü vãryavatàü vãryam alpaü j¤àtvà mahàmune 1.065.020c pratyàkhyàtà nçpatayas tan nibodha tapodhana 1.065.021a tataþ paramakopena ràjàno munipuügava 1.065.021c arundhan mithilàü sarve vãryasaüdeham àgatàþ 1.065.022a àtmànam avadhåtaü te vij¤àya munipuügava 1.065.022c roùeõa mahatàviùñàþ pãóayan mithilàü purãm 1.065.023a tataþ saüvatsare pårõe kùayaü yàtàni sarva÷aþ 1.065.023c sàdhanàni munireùñha tato 'haü bhç÷aduþkhitaþ 1.065.024a tato devagaõàn sarvàüs tapasàhaü prasàdayam 1.065.024c dadu÷ ca paramaprãtà÷ caturaïgabalaü suràþ 1.065.025a tato bhagnà nçpatayo hanyamànà di÷o yayuþ 1.065.025c avãryà vãryasaüdigdhà sàmàtyàþ pàpakàriõaþ 1.065.026a tad etan muni÷àrdåla dhanuþ paramabhàsvaram 1.065.026c ràmalakùmaõayo÷ càpi dar÷ayiùyàmi suvrata 1.065.027a yady asya dhanuùo ràmaþ kuryàd àropaõaü mune 1.065.027c sutàm ayonijàü sãtàü dadyàü dà÷arather aham 1.066.001a janakasya vacaþ ÷rutvà vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.066.001c dhanur dar÷aya ràmàya iti hovàca pàrthivam 1.066.002a tataþ sa ràjà janakaþ sacivàn vyàdide÷a ha 1.066.002c dhanur ànãyatàü divyaü gandhamàlyavibhåùitam 1.066.003a janakena samàdiùñhàþ sacivàþ pràvi÷an purãm 1.066.003c tad dhanuþ purataþ kçtvà nirjagmuþ pàrthivàj¤ayà 1.066.004a nçpàü ÷atàni pa¤cà÷ad vyàyatànàü mahàtmanàm 1.066.004c ma¤jåùàm aùñacakràü tàü samåhas te kathaü cana 1.066.005a tàm àdàya tu ma¤jåùàm àyatãü yatra tad dhanuþ 1.066.005c suropamaü te janakam åcur nçpati mantriõaþ 1.066.006a idaü dhanurvaraü ràjan påjitaü sarvaràjabhiþ 1.066.006c mithilàdhipa ràjendra dar÷anãyaü yadãcchasi 1.066.007a teùàü nçpo vacaþ ÷rutvà kçtà¤jalir abhàùata 1.066.007c vi÷vàmitraü mahàtmànaü tau cobhau ràmalakùmaõau 1.066.008a idaü dhanurvaraü brahma¤ janakair abhipåjitam 1.066.008c ràjabhi÷ ca mahàvãryair a÷akyaü pårituü tadà 1.066.009a naitat suragaõàþ sarve nàsurà na ca ràkùasàþ 1.066.009c gandharvayakùapravaràþ sakiünaramahoragàþ 1.066.010a kva gatir mànuùàõàü ca dhanuùo 'sya prapåraõe 1.066.010c àropaõe samàyoge vepane tolane 'pi và 1.066.011a tad etad dhanuùàü ÷reùñham ànãtaü munipuügava 1.066.011c dar÷ayaitan mahàbhàga anayo ràjaputrayoþ 1.066.012a vi÷vàmitras tu dharmàtmà ÷rutvà janakabhàùitam 1.066.012c vatsa ràma dhanuþ pa÷ya iti ràghavam abravãt 1.066.013a maharùer vacanàd ràmo yatra tiùñhati tad dhanuþ 1.066.013c ma¤jåùàü tàm apàvçtya dçùñvà dhanur athàbravãt 1.066.014a idaü dhanurvaraü brahman saüspç÷àmãha pàõinà 1.066.014c yatnavàü÷ ca bhaviùyàmi tolane påraõe 'pi và 1.066.015a bàóham ity eva taü ràjà muni÷ ca samabhàùata 1.066.015c lãlayà sa dhanur madhye jagràha vacanàn muneþ 1.066.016a pa÷yatàü nçùahasràõàü bahånàü raghunandanaþ 1.066.016c àropayat sa dharmàtmà salãlam iva tad dhanuþ 1.066.017a àropayitvà maurvãü ca pårayàm àsa vãryavàn 1.066.017c tad babha¤ja dhanur madhye nara÷reùñho mahàya÷àþ 1.066.018a tasya ÷abdo mahàn àsãn nirghàtasamaniþsvanaþ 1.066.018c bhåmikampa÷ ca sumahàn parvatasyeva dãryataþ 1.066.019a nipetu÷ ca naràþ sarve tena ÷abdena mohitàþ 1.066.019c vrajayitvà munivaraü ràjànaü tau ca ràghavau 1.066.020a pratyà÷vasto jane tasmin ràjà vigatasàdhvasaþ 1.066.020c uvàca prà¤jalir vàkyaü vàkyaj¤o munipuügavam 1.066.021a bhagavan dçùñavãryo me ràmo da÷arathàtmajaþ 1.066.021c atyadbhutam acintyaü ca atarkitam idaü mayà 1.066.022a janakànàü kule kãrtim àhariùyati me sutà 1.066.022c sãtà bhartàram àsàdya ràmaü da÷arathàtmajam 1.066.023a mama satyà pratij¤à ca vãrya÷ulketi kau÷ika 1.066.023c sãtà pràõair bahumatà deyà ràmàya me sutà 1.066.024a bhavato 'numate brahma¤ ÷ãghraü gacchantu mantriõaþ 1.066.024c mama kau÷ika bhadraü te ayodhyàü tvarità rathaiþ 1.066.025a ràjànaü pra÷ritair vàkyair ànayantu puraü mama 1.066.025c pradànaü vãrya÷ulkàþ kathayantu ca sarva÷aþ 1.066.026a muniguptau ca kàkutsthau kathayantu nçpàya vai 1.066.026c prãyamàõaü tu ràjànam ànayantu su÷ãghragàþ 1.066.027a kau÷ika÷ ca tathety àha ràjà càbhàùya mantriõaþ 1.066.027c ayodhyàü preùayàm àsa dharmàtmà kçta÷àsanàt 1.067.001a janakena samàdiùñà dåtàs te klàntavàhanàþ 1.067.001c triràtram uùitvà màrge te 'yodhyàü pràvi÷an purãm 1.067.002a te ràjavacanàd dåtà ràjave÷maprave÷itàþ 1.067.002c dadç÷ur devasaükà÷aü vçddhaü da÷arathaü nçpam 1.067.003a baddhà¤jalipuñàþ sarve dåtà vigatasàdhvasàþ 1.067.003c ràjànaü prayatà vàkyam abruvan madhuràkùaram 1.067.004a maithilo janako ràjà sàgnihotrapuraskçtaþ 1.067.004c ku÷alaü càvyayaü caiva sopàdhyàyapurohitam 1.067.005a muhur muhur madhurayà snehasaüyuktayà girà 1.067.005c janakas tvàü mahàràja pçcchate sapuraþsaram 1.067.006a pçùñvà ku÷alam avyagraü vaideho mithilàdhipaþ 1.067.006c kau÷ikànumate vàkyaü bhavantam idam abravãt 1.067.007a pårvaü pratij¤à vidità vãrya÷ulkà mamàtmajà 1.067.007c ràjàna÷ ca kçtàmarùà nirvãryà vimukhãkçtàþ 1.067.008a seyaü mama sutà ràjan vi÷vàmitra puraþsaraiþ 1.067.008c yadçcchayàgatair vãrair nirjità tava putrakaiþ 1.067.009a tac ca ràjan dhanur divyaü madhye bhagnaü mahàtmanà 1.067.009c ràmeõa hi mahàràja mahatyàü janasaüsadi 1.067.010a asmai deyà mayà sãtà vãrya÷ulkà mahàtmane 1.067.010c pratij¤àü tartum icchàmi tad anuj¤àtum arhasi 1.067.011a sopàdhyàyo mahàràja purohitapuraskçtaþ 1.067.011c ÷ãghram àgaccha bhadraü te draùñum arhasi ràghavau 1.067.012a prãtiü ca mama ràjendra nirvartayitum arhasi 1.067.012c putrayor ubhayor eva prãtiü tvam api lapsyase 1.067.013a evaü videhàdhipatir madhuraü vàkyam abravãt 1.067.013c vi÷vàmitràbhyanuj¤àtaþ ÷atànandamate sthitaþ 1.067.014a dåtavàkyaü tu tac chrutvà ràjà paramaharùitaþ 1.067.014c vasiùñhaü vàmadevaü ca mantriõo 'nyàü÷ ca so 'bravãt 1.067.015a guptaþ ku÷ikaputreõa kausalyànandavardhanaþ 1.067.015c lakùmaõena saha bhràtrà videheùu vasaty asau 1.067.016a dçùñavãryas tu kàkutstho janakena mahàtmanà 1.067.016c saüpradànaü sutàyàs tu ràghave kartum icchati 1.067.017a yadi vo rocate vçttaü janakasya mahàtmanaþ 1.067.017c purãü gacchàmahe ÷ãghraü mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.067.018a mantriõo bàóham ity àhuþ saha sarvair maharùibhiþ 1.067.018c suprãta÷ càbravãd ràjà ÷vo yàtreti sa mantriõaþ 1.067.019a mantriõas tu narendrasya ràtriü paramasatkçtàþ 1.067.019c åùuþ pramuditàþ sarve guõaiþ sarvaiþ samanvitàþ 1.068.001a tato ràtryàü vyatãtàyàü sopàdhyàyaþ sabàndhavaþ 1.068.001c ràjà da÷aratho hçùñaþ sumantram idam abravãt 1.068.002a adya sarve dhanàdhyakùà dhanam àdàya puùkalam 1.068.002c vrajantv agre suvihità nànàratnasamanvitàþ 1.068.003a caturaïgabalaü càpi ÷ãghraü niryàtu sarva÷aþ 1.068.003c mamàj¤àsamakàlaü ca yànayugyam anuttamam 1.068.004a vasiùñho vàmadeva÷ ca jàbàlir atha kà÷yapaþ 1.068.004c màrkaõóeya÷ ca dãrghàyur çùiþ kàtyàyanas tathà 1.068.005a ete dvijàþ prayàntv agre syandanaü yojayasva me 1.068.005c yathà kàlàtyayo na syàd dåtà hi tvarayanti màm 1.068.006a vacanàc ca narendrasya sà senà caturaïgiõã 1.068.006c ràjànam çùibhiþ sàrdhaü vrajantaü pçùñhato 'nvagàt 1.068.007a gatvà caturahaü màrgaü videhàn abhyupeyivàn 1.068.007c ràjà tu janakaþ ÷rãmठ÷rutvà påjàm akalpayat 1.068.008a tato ràjànam àsàdya vçddhaü da÷arathaü nçpam 1.068.008c janako mudito ràjà harùaü ca paramaü yayau 1.068.008e uvàca na nara÷reùñho nara÷reùñhaü mudànvitam 1.068.009a svàgataü te mahàràja diùñyà pràpto 'si ràghava 1.068.009c putrayor ubhayoþ prãtiü lapsyase vãryanirjitàm 1.068.010a diùñyà pràpto mahàtejà vasiùñho bhagavàn çùiþ 1.068.010c saha sarvair dvija÷reùñhair devair iva ÷atakratuþ 1.068.011a diùñyà me nirjità vighnà diùñyà me påjitaü kulam 1.068.011c ràghavaiþ saha saübandhàd vãrya÷reùñhair mahàtmabhiþ 1.068.012a ÷vaþ prabhàte narendrendra nirvartayitum arhasi 1.068.012c yaj¤asyànte nara÷reùñha vivàham çùisaümatam 1.068.013a tasya tadvacanaü ÷rutvà çùimadhye naràdhipaþ 1.068.013c vàkyaü vàkyavidàü ÷reùñhaþ pratyuvàca mahãpatim 1.068.014a pratigraho dàtçva÷aþ ÷rutam etan mayà purà 1.068.014c yathà vakùyasi dharmaj¤a tat kariùyàmahe vayam 1.068.015a tad dharmiùñhaü ya÷asyaü ca vacanaü satyavàdinaþ 1.068.015c ÷rutvà videhàdhipatiþ paraü vismayam àgataþ 1.068.016a tataþ sarve munigaõàþ parasparasamàgame 1.068.016c harùeõa mahatà yuktàs tàü ni÷àm avasan sukham 1.068.017a ràjà ca ràghavau putrau ni÷àmya pariharùitaþ 1.068.017c uvàsa paramaprãto janakena supåjitaþ 1.068.018a janako 'pi mahàtejàþ kriyà dharmeõa tattvavit 1.068.018c yaj¤asya ca sutàbhyàü ca kçtvà ràtrim uvàsa ha 1.069.001a tataþ prabhàte janakaþ kçtakarmà maharùibhiþ 1.069.001c uvàca vàkyaü vàkyaj¤aþ ÷atànandaü purohitam 1.069.002a bhràtà mama mahàtejà yavãyàn atidhàrmikaþ 1.069.002c ku÷adhvaja iti khyàtaþ purãm adhyavasac chubhàm 1.069.003a vàryàphalakaparyantàü pibann ikùumatãü nadãm 1.069.003c sàükà÷yàü puõyasaükà÷àü vimànam iva puùpakam 1.069.004a tam ahaü draùñum icchàmi yaj¤agoptà sa me mataþ 1.069.004c prãtiü so 'pi mahàtejà iümàü bhoktà mayà saha 1.069.005a ÷àsanàt tu narendrasya prayayuþ ÷ãghravàjibhiþ 1.069.005c samànetuü naravyàghraü viùõum indràj¤ayà yathà 1.069.006a àj¤ayà tu narendrasya àjagàma ku÷adhvajaþ 1.069.007a sa dadar÷a mahàtmànaü janakaü dharmavatsalam 1.069.007c so 'bhivàdya ÷atànandaü ràjànaü càpi dhàrmikam 1.069.008a ràjàrhaü paramaü divyam àsanaü càdhyarohata 1.069.008c upaviùñàv ubhau tau tu bhràtaràv amitaujasau 1.069.009a preùayàm àsatur vãrau mantri÷reùñhaü sudàmanam 1.069.009c gaccha mantripate ÷ãghram aikùvàkam amitaprabham 1.069.009e àtmajaiþ saha durdharùam ànayasva samantriõam 1.069.010a aupakàryàü sa gatvà tu raghåõàü kulavardhanam 1.069.010c dadar÷a ÷irasà cainam abhivàdyedam abravãt 1.069.011a ayodhyàdhipate vãra vaideho mithilàdhipaþ 1.069.011c sa tvàü draùñuü vyavasitaþ sopàdhyàyapurohitam 1.069.012a mantri÷reùñhavacaþ ÷rutvà ràjà sarùigaõas tadà 1.069.012c sabandhur agamat tatra janako yatra vartate 1.069.013a sa ràjà mantrisahitaþ sopàdhyàyaþ sabàndhavaþ 1.069.013c vàkyaü vàkyavidàü ÷reùñho vaideham idam abravãt 1.069.014a viditaü te mahàràja ikùvàkukuladaivatam 1.069.014c vaktà sarveùu kçtyeùu vasiùñho bhagavàn çùiþ 1.069.015a vi÷vàmitràbhyanuj¤àtaþ saha sarvair maharùibhiþ 1.069.015c eùa vakùyati dharmàtmà vasiùñho me yathàkramam 1.069.016a tåùõãübhåte da÷arathe vasiùñho bhagavàn çùiþ 1.069.016c uvàca vàkyaü vàkyaj¤o vaidehaü sapurohitam 1.069.017a avyaktaprabhavo brahmà ÷à÷vato nitya avyayaþ 1.069.017c tasmàn marãciþ saüjaj¤e marãceþ ka÷yapaþ sutaþ 1.069.018a vivasvàn ka÷yapàj jaj¤e manur vaivaivataþ smçtaþ 1.069.018c manuþ prajàpatiþ pårvam ikùvàkus tu manoþ sutaþ 1.069.019a tam ikùvàkum ayodhyàyàü ràjànaü viddhi pårvakam 1.069.019c ikùvàkos tu sutaþ ÷rãmàn vikukùir udapadyata 1.069.020a vikukùes tu mahàtejà bàõaþ putraþ pratàpavàn 1.069.020c bàõasya tu mahàtejà anaraõyaþ pratàpavàn 1.069.021a anaraõyàt pçthur jaj¤e tri÷aïkus tu pçthoþ sutaþ 1.069.021c tri÷aïkor abhavat putro dhundhumàro mahàya÷àþ 1.069.022a dhundhumàràn mahàtejà yuvanà÷vo mahàrathaþ 1.069.022c yuvanà÷vasutaþ ÷rãmàn màndhàtà pçthivãpatiþ 1.069.023a màndhàtus tu sutaþ ÷rãmàn susaüdhir udapadyata 1.069.023c susaüdher api putrau dvau dhruvasaüdhiþ prasenajit 1.069.024a ya÷asvã dhruvasaüdhes tu bharato nàma nàmataþ 1.069.024c bharatàt tu mahàtejà asito nàma jàyata 1.069.025a saha tena gareõaiva jàtaþ sa sagaro 'bhavat 1.069.025c sagarasyàsama¤jas tu asama¤jàd athàü÷umàn 1.069.026a dilãpo 'ü÷umataþ putro dilãpasya bhagãrathaþ 1.069.026c bhagãrathàt kakutstha÷ ca kakutsthasya raghus tathà 1.069.027a raghos tu putras tejasvã pravçddhaþ puruùàdakaþ 1.069.027c kalmàùapàdo hy abhavat tasmàj jàtas tu ÷aïkhaõaþ 1.069.028a sudar÷anaþ ÷aïkhaõasya agnivarõaþ sudar÷anàt 1.069.028c ÷ãghragas tv agnivarõasya ÷ãghragasya maruþ sutaþ 1.069.029a maroþ pra÷u÷rukas tv àsãd ambarãùaþ pra÷u÷rukàt 1.069.029c ambarãùasya putro 'bhån nahuùaþ pçthivãpatiþ 1.069.030a nahuùasya yayàtis tu nàbhàgas tu yayàtijaþ 1.069.030c nàbhàgasya bhabhåvàja ajàd da÷aratho 'bhavat 1.069.030e tasmàd da÷arathàj jàtau bhràtarau ràmalakùmaõau 1.069.031a àdivaü÷avi÷uddhànàü ràj¤àü paramadharmiõàm 1.069.031c ikùvàkukulajàtànàü vãràõàü satyavàdinàm 1.069.032a ràmalakùmaõayor arthe tvatsute varaye nçpa 1.069.032c sadç÷àbhyàü nara÷reùñha sadç÷e dàtum arhasi 1.070.001a evaü bruvàõaü janakaþ pratyuvàca kçtà¤jaliþ 1.070.001c ÷rotum arhasi bhadraü te kulaü naþ kãrtitaü param 1.070.002a pradàne hi muni÷reùñha kulaü nirava÷eùataþ 1.070.002c vaktavyaü kulajàtena tan nibodha mahàmune 1.070.003a ràjàbhåt triùu lokeùu vi÷rutaþ svena karmaõà 1.070.003c nimiþ paramadharmàtmà sarvasattvavatàü varaþ 1.070.004a tasya putro mithir nàma janako mithi putrakaþ 1.070.004c prathamo janako nàma janakàd apy udàvasuþ 1.070.005a udàvasos tu dharmàtmà jàto vai nandivardhanaþ 1.070.005c nandivardhana putras tu suketur nàma nàmataþ 1.070.006a suketor api dharmàtmà devaràto mahàbalaþ 1.070.006c devaràtasya ràjarùer bçhadratha iti ÷rutaþ 1.070.007a bçhadrathasya ÷åro 'bhån mahàvãraþ pratàpavàn 1.070.007c mahàvãrasya dhçtimàn sudhçtiþ satyavikramaþ 1.070.008a sudhçter api dharmàtmà dhçùñaketuþ sudhàrmikaþ 1.070.008c dhçùñaketos tu ràjarùer harya÷va iti vi÷rutaþ 1.070.009a harya÷vasya maruþ putro maroþ putraþ pratãndhakaþ 1.070.009c pratãndhakasya dharmàtmà ràjà kãrtirathaþ sutaþ 1.070.010a putraþ kãrtirathasyàpi devamãóha iti smçtaþ 1.070.010c devamãóhasya vibudho vibudhasya mahãdhrakaþ 1.070.011a mahãdhrakasuto ràjà kãrtiràto mahàbalaþ 1.070.011c kãrtiràtasya ràjarùer mahàromà vyajàyata 1.070.012a mahàroüõas tu dharmàtmà svarõaromà vyajàyata 1.070.012c svarõaroüõas tu ràjarùer hrasvaromà vyajàyata 1.070.013a tasya putradvayaü jaj¤e dharmaj¤asya mahàtmanaþ 1.070.013c jyeùñho 'ham anujo bhràtà mama vãraþ ku÷adhvajaþ 1.070.014a màü tu jyeùñhaü pità ràjye so 'bhiùicya naràdhipaþ 1.070.014c ku÷adhvajaü samàve÷ya bhàraü mayi vanaü gataþ 1.070.015a vçddhe pitari svaryàte dharmeõa dhuram àvaham 1.070.015c bhràtaraü devasaükà÷aü snehàt pa÷yan ku÷adhvajam 1.070.016a kasya cit tv atha kàlasya sàükà÷yàd agamat puràt 1.070.016c sudhanvà vãryavàn ràjà mithilàm avarodhakaþ 1.070.017a sa ca me preùayàm àsa ÷aivaü dhanur anuttamam 1.070.017c sãtà kanyà ca padmàkùã mahyaü vai dãyatàm iti 1.070.018a tasyàpradànàd brahmarùe yuddham àsãn mayà saha 1.070.018c sa hato 'bhimukho ràjà sudhanvà tu mayà raõe 1.070.019a nihatya taü muni÷reùñha sudhanvànaü naràdhipam 1.070.019c sàükà÷ye bhràtaraü ÷åram abhyaùi¤caü ku÷adhvajam 1.070.020a kanãyàn eùa me bhràtà ahaü jyeùñho mahàmune 1.070.020c dadàmi paramaprãto vadhvau te munipuügava 1.070.021a sãtàü ràmàya bhadraü te årmilàü lakùmaõàya ca 1.070.021c vãrya÷ulkàü mama sutàü sãtàü surasutopamàm 1.070.022a dvitãyàm årmilàü caiva trir vadàmi na saü÷ayaþ 1.070.022c dadàmi paramaprãto vadhvau te raghunandana 1.070.023a ràmalakùmaõayo ràjan godànaü kàrayasva ha 1.070.023c pitçkàryaü ca bhadraü te tato vaivàhikaü kuru 1.070.024a maghà hy adya mahàbàho tçtãye divase prabho 1.070.024c phalgunyàm uttare ràjaüs tasmin vaivàhikaü kuru 1.070.024e ràmalakùmaõayor arthe dànaü kàryaü sukhodayam 1.071.001a tam uktavantaü vaidehaü vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.071.001c uvàca vacanaü vãraü vasiùñhasahito nçpam 1.071.002a acintyàny aprameyàni kulàni narapuügava 1.071.002c ikùvàkåõàü videhànàü naiùàü tulyo 'sti ka÷ cana 1.071.003a sadç÷o dharmasaübandhaþ sadç÷o råpasaüpadà 1.071.003c ràmalakùmaõayo ràjan sãtà cormilayà saha 1.071.004a vaktavyaü na nara÷reùñha ÷råyatàü vacanaü mama 1.071.005a bhràtà yavãyàn dharmaj¤a eùa ràjà ku÷adhvajaþ 1.071.005c asya dharmàtmano ràjan råpeõàpratimaü bhuvi 1.071.005e sutà dvayaü nara÷reùñha patnyarthaü varayàmahe 1.071.006a bharatasya kumàrasya ÷atrughnasya ca dhãmataþ 1.071.006c varayema sute ràjaüs tayor arthe mahàtmanoþ 1.071.007a putrà da÷arathasyeme råpayauvana÷àlinaþ 1.071.007c lokapàlopamàþ sarve devatulyaparàkramàþ 1.071.008a ubhayor api ràjendra saübandhenànubadhyatàm 1.071.008c ikùvàkukulam avyagraü bhavataþ puõyakarmaõaþ 1.071.009a vi÷vàmitravacaþ ÷rutvà vasiùñhasya mate tadà 1.071.009c janakaþ prà¤jalir vàkyam uvàca munipuügavau 1.071.010a sadç÷aü kulasaübandhaü yad àj¤àpayathaþ svayam 1.071.010c evaü bhavatu bhadraü vaþ ku÷adhvajasute ime 1.071.010e patnyau bhajetàü sahitau ÷atrughnabharatàv ubhau 1.071.011a ekàhnà ràjaputrãõàü catasþõàü mahàmune 1.071.011c pàõãn gçhõantu catvàro ràjaputrà mahàbalàþ 1.071.012a uttare divase brahman phalgunãbhyàü manãùiõaþ 1.071.012c vaivàhikaü pra÷aüsanti bhago yatra prajàpatiþ 1.071.013a evam uktvà vacaþ saumyaü pratyutthàya kçtà¤jaliþ 1.071.013c ubhau munivarau ràjà janako vàkyam abravãt 1.071.014a paro dharmaþ kçto mahyaü ÷iùyo 'smi bhavatoþ sadà 1.071.014c imàny àsanamukhyàni àsetàü munipuügavau 1.071.015a yathà da÷arathasyeyaü tathàyodhyà purã mama 1.071.015c prabhutve nàsit saüdeho yathàrhaü kartum arhathaþ 1.071.016a tathà bruvati vaidehe janake raghunandanaþ 1.071.016c ràjà da÷aratho hçùñaþ pratyuvàca mahãpatim 1.071.017a yuvàm asaükhyeya guõau bhràtarau mithile÷varau 1.071.017c çùayo ràjasaüghà÷ ca bhavadbhyàm abhipåjitàþ 1.071.018a svasti pràpnuhi bhadraü te gamiùyàmi svam àlayam 1.071.018c ÷ràddhakarmàõi sarvàõi vidhàsya iti càbravãt 1.071.019a tam àpçùñvà narapatiü ràjà da÷arathas tadà 1.071.019c munãndrau tau puraskçtya jagàmà÷u mahàya÷àþ 1.071.020a sa gatvà nilayaü ràjà ÷ràddhaü kçtvà vidhànataþ 1.071.020c prabhàte kàlyam utthàya cakre godànam uttamam 1.071.021a gavàü ÷atasahasràõi bràhmaõebhyo naràdhipaþ 1.071.021c ekaika÷o dadau ràjà putràn uddhi÷ya dharmataþ 1.071.022a suvarõa÷çïgàþ saüpannàþ savatsàþ kàüsyadohanàþ 1.071.022c gavàü ÷atasahasràõi catvàri puruùarùabhaþ 1.071.023a vittam anyac ca subahu dvijebhyo raghunandanaþ 1.071.023c dadau godànam uddi÷ya putràõàü putravatsalaþ 1.071.024a sa sutaiþ kçtagodànair vçta÷ ca nçpatis tadà 1.071.024c lokapàlair ivàbhàti vçtaþ saumyaþ prajàpatiþ 1.072.001a yasmiüs tu divase ràjà cakre godànam uttamam 1.072.001c tasmiüs tu divase ÷åro yudhàjit samupeyivàn 1.072.002a putraþ kekayaràjasya sàkùàd bharatamàtulaþ 1.072.002c dçùñvà pçùñvà ca ku÷alaü ràjànam idam abravãt 1.072.003a kekayàdhipatã ràjà snehàt ku÷alam abravãt 1.072.003c yeùàü ku÷alakàmo 'si teùàü saüpraty anàmayam 1.072.004a svasrãyaü mama ràjendra draùñukàmo mahãpate 1.072.004c tadartham upayàto 'ham ayodhyàü raghunandana 1.072.005a ÷rutvà tv ahaym ayodhyàyàü vivàhàrthaü tàv àtmajàn 1.072.005c mithilàm upayàtàs tu tvayà saha mahãpate 1.072.006a tvarayàbhupayàto 'haü draùñukàmaþ svasuþ sutam 1.072.006c atha ràjà da÷arathaþ priyàtithim upasthima 1.072.007a dçùñvà paramasatkàraiþ påjàrhaü samapåjayat 1.072.007c tatas tàm uùito ràtriü saha putrair mahàtmabhiþ 1.072.008a çùãüs tadà puraskçtya yaj¤avàñam upàgamat 1.072.008c yukte muhårte vijaye sarvàbharaõabhåùitaiþ 1.072.008e bhràtçbhiþ sahito ràmaþ kçtakautukamaïgalaþ 1.072.009a vasiùñhaü purataþ kçtvà maharùãn aparàn api 1.072.010a ràjà ra÷aratho ràjan kçtakautukamaïgalaiþ 1.072.010c putrair naravara÷reùñha dàtàram abhikàïkùate 1.072.011a dàtçpratigrahãtçbhyàü sarvàrthàþ prabhavanti hi 1.072.011c svadharmaü pratipadyasva kçtvà vaivàhyam uttamam 1.072.012a ity uktaþ paramodàro vasiùñhena mahàtmanà 1.072.012c pratyuvàca mahàtejà vàkyaü paramadharmavit 1.072.013a kaþ sthitaþ pratihàro me kasyàj¤à saüpratãkùyate 1.072.013c svagçhe ko vicàro 'sti yathà ràjyam idaü tava 1.072.014a kçtakautukasarvasvà vedimålam upàgatàþ 1.072.014c mama kanyà muni÷reùñha dãptà vahner ivàrciùaþ 1.072.015a sajjo 'haü tvatpratãkùo 'smi vedyàm asyàü pratiùhitaþ 1.072.015c avighnaü kurutàü ràjà kimarthaü hi vilambyate 1.072.016a tadvàkyaü janakenoktaü ÷rutvà da÷arathas tadà 1.072.016c prave÷ayàm àsa sutàn sarvàn çùigaõàn api 1.072.017a abravãj janako ràjà kausalyànandavardhanam 1.072.017c iyaü sãtà mama sutà sahadharmacarã tava 1.072.017e pratãccha cainàü bhadraü te pàõiü gçhõãùva pàõinà 1.072.018a lakùmaõàgaccha bhadraü te årmilàm udyatàü mayà 1.072.018c pratãccha pàõiü gçhõãùva mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.072.019a tam evam uktvà janako bharataü càbhyabhàùata 1.072.019c gçhàõa pàõiü màõóavyàþ pàõinà raghunandana 1.072.020a ÷atrughnaü càpi dharmàtmà abravãj janake÷varaþ 1.072.020c ÷rutakãrtyà mahàbàho pàõiü gçhõãùva pàõinà 1.072.021a sarve bhavantaþ saüyà÷ ca sarve sucaritavratàþ 1.072.021c patnãbhiþ santu kàkutsthà mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.072.022a janakasya vacaþ ÷rutvà pàõãn pàõibhir aspç÷an 1.072.022c catvàras te catasçõàü vasiùñhasya mate sthitàþ 1.072.023a agniü pradakùiõaü kçtvà vediü ràjànam eva ca 1.072.023c çùãü÷ caiva mahàtmànaþ saha bhàryà raghåttamàþ 1.072.023e yathoktena tathà cakrur vivàhaü vidhipårvakam 1.072.024a puùpavçùñir mahaty àsãd antarikùàt subhàsvarà 1.072.024c divyadundubhinirghoùair gãtavàditranisvanaiþ 1.072.025a nançtu÷ càpsaraþsaüghà gandharvà÷ ca jaguþ kalam 1.072.025c vivàhe raghumukhyànàü tad adbhutam ivàbhavat 1.072.026a ãdç÷e vartamàne tu tåryodghuùñaninàdite 1.072.026c trir agniü te parikramya åhur bhàryà mahaujasaþ 1.072.027a athopakàryàü jagmus te sadàrà raghunandanaþ 1.072.027c ràjàpy anuyayau pa÷yan sarùisaüghaþ sabàndhavaþ 1.073.001a atha ràtryàü vyatãtàyàü vi÷vàmitro mahàmuniþ 1.073.001c àpçcchya tau ca ràjànau jagàmottaraparvatam 1.073.002a vi÷vàmitro gate ràjà vaidehaü mithilàdhipam 1.073.002c àpçcchyàtha jagàmà÷u ràjà da÷arathaþ purãm 1.073.003a atha ràjà videhànàü dadau kanyàdhanaü bahu 1.073.003c gavàü ÷atasahasràõi bahåni mithile÷varaþ 1.073.004a kambalànàü ca mukhyànàü kùaumakoñyambaràõi ca 1.073.004c hastya÷varathapàdàtaü divyaråpaü svalaükçtam 1.073.005a dadau kanyà pità tàsàü dàsãdàsam anuttamam 1.073.005c hiraõyasya suvarõasya muktànàü vidrumasya ca 1.073.006a dadau paramasaühçùñaþ kanyàdhanam anuttamam 1.073.006c dattvà bahudhanaü ràjà samanuj¤àpya pàrthivam 1.073.007a pravive÷a svanilayaü mithilàü mithile÷varaþ 1.073.007c ràjàpy ayodhyàdhipatiþ saha putrair mahàtmabhiþ 1.073.008a çùãn sarvàn puraskçtya jagàma sabalànugaþ 1.073.008c gacchantaü tu naravyàghraü sarùisaüghaü saràghavam 1.073.009a ghoràþ sma pakùiõo vàco vyàharanti tatas tataþ 1.073.009c bhaumà÷ caiva mçgàþ sarve gacchanti sma pradakùiõam 1.073.010a tàn dçùñvà ràja÷àrdålo vasiùñhaü paryapçcchata 1.073.010c asaumyàþ pakùiõo ghorà mçgà÷ càpi pradakùiõàþ 1.073.010e kim idaü hçdayotkampi mano mama viùãdati 1.073.011a ràj¤o da÷arathasyaitac chrutvà vàkyaü mahàn çùiþ 1.073.011c uvàca madhuràü vàõãü ÷råyatàm asya yat phalam 1.073.012a upasthitaü bhayaü ghoraü divyaü pakùimukhàc cyutam 1.073.012c mçgàþ pra÷amayanty ete saütàpas tyajyatàm ayam 1.073.013a teùàü saüvadatàü tatra vàyuþ pràdur babhåva ha 1.073.013c kampayan medinãü sarvàü pàtayaü÷ ca drumàüþ ÷ubhàn 1.073.014a tamasà saüvçtaþ såryaþ sarvà na prababhur di÷aþ 1.073.014c bhasmanà càvçtaü sarvaü saümåóham iva tad balam 1.073.015a vasiùñha çùaya÷ cànye ràjà ca sasutas tadà 1.073.015c sasaüj¤à iva tatràsan sarvam anyad vicetanam 1.073.016a tasmiüs tamasi ghore tu bhasmacchanneva sà camåþ 1.073.016c dadar÷a bhãmasaükà÷aü jañàmaõóaladhàriõam 1.073.017a kailàsam iva durdharùaü kàlàgnim iva duþsaham 1.073.017c jvalantam iva tejobhir durnirãkùyaü pçthagjanaiþ 1.073.018a skandhe càsajya para÷uü dhanur vidyudgaõopamam 1.073.018c pragçhya ÷aramukhyaü ca tripuraghnaü yathà haram 1.073.019a taü dçùñvà bhãmasaükà÷aü jvalantam iva pàvakam 1.073.019c vasiùñhapramukhà viprà japahomaparàyaõàþ 1.073.019e saügatà munayaþ sarve saüjajalpur atho mithaþ 1.073.020a kaccit pitçvadhàmarùã kùatraü notsàdayiùyati 1.073.020c pårvaü kùatravadhaü kçtvà gatamanyur gatajvaraþ 1.073.020e kùatrasyotsàdanaü bhåyo na khalv asya cikãrùitam 1.073.021a evam uktvàrghyam àdàya bhàrgavaü bhãmadar÷anam 1.073.021c çùayo ràma ràmeti madhuràü vàcam abruvan 1.073.022a pratigçhya tu tàü påjàm çùidattàü pratàpavàn 1.073.022c ràmaü dà÷arathiü ràmo jàmadagnyo 'bhyabhàùata 1.074.001a ràma dà÷arathe vãra vãryaü te ÷råyate 'dhutam 1.074.001c dhanuùo bhedanaü caiva nikhilena mayà ÷rutam 1.074.002a tad adbhutam acintyaü ca bhedanaü dhanuùas tvayà 1.074.002c tac chrutvàham anupràpto dhanur gçhyàparaü ÷ubham 1.074.003a tad idaü ghorasaükà÷aü jàmadagnyaü mahad dhanuþ 1.074.003c pårayasva ÷areõaiva svabalaü dar÷ayasva ca 1.074.004a tad ahaü te balaü dçùñvà dhanuùo 'sya prapåraõe 1.074.004c dvandvayuddhaü pradàsyàmi vãrya÷làghyam idaü tava 1.074.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràjà da÷arataþs tadà 1.074.005c viùaõõavadano dãnaþ prà¤jalir vàkyam abravãt 1.074.006a kùatraroùàt pra÷àntas tvaü bràhmaõasya mahàya÷àþ 1.074.006c bàlànàü mama putràõàm abhayaü dàtum arhasi 1.074.007a bhàrgavàõàü kule jàtaþ svàdhyàyavrata÷àlinàm 1.074.007c sahasràkùe pratij¤àya ÷astraü nikùiptavàn asi 1.074.008a sa tvaü dharmaparo bhåtvà kà÷yapàya vasuüdharàm 1.074.008c dattvà vanam upàgamya mahendrakçtaketanaþ 1.074.009a mama sarvavinà÷àya saüpràptas tvaü mahàmune 1.074.009c na caikasmin hate ràme sarve jãvàmahe vayam 1.074.010a bruvaty evaü da÷arathe jàmadagnyaþ pratàpavàn 1.074.010c anàdçtyaiva tad vàkyaü ràmam evàbhyabhàùata 1.074.011a ime dve dhanuùã ÷reùñhe divye lokàbhivi÷rute 1.074.011c dçóhe balavatã mukhye sukçte vi÷vakarmaõà 1.074.012a atisçùñaü surair ekaü tryambakàya yuyutsave 1.074.012c tripuraghnaü nara÷reùñha bhagnaü kàkutsha yat tvayà 1.074.013a idaü dvitãyaü durdharùaü viùõor dattaü surottamaiþ 1.074.013c samànasàraü kàkutstha raudreõa dhanuùà tv idam 1.074.014a tadà tu devatàþ sarvàþ pçcchanti sma pitàmaham 1.074.014c ÷itikaõñhasya viùõo÷ ca balàbalanirãkùayà 1.074.015a abhipràyaü tu vij¤àya devatànàü pitàmahaþ 1.074.015c virodhaü janayàm àsa tayoþ satyavatàü varaþ 1.074.016a virodhe ca mahad yuddham abhavad romaharùaõam 1.074.016c ÷itikaõñhasya viùõo÷ ca parasparajayaiùiõoþ 1.074.017a tadà taj jçmbhitaü ÷aivaü dhanur bhãmaparàkramam 1.074.017c huükàreõa mahàdevaþ stambhito 'tha trilocanaþ 1.074.018a devais tadà samàgamya sarùisaüghaiþ sacàraõaiþ 1.074.018c yàcitau pra÷amaü tatra jagmatus tau surottamau 1.074.019a jçmbhitaü tad dhanur dçùñvà ÷aivaü viùõuparàkramaiþ 1.074.019c adhikaü menire viùõuü devàþ sarùigaõàs tadà 1.074.020a dhanå rudras tu saükruddho videheùu mahàya÷àþ 1.074.020c devaràtasya ràjarùer dadau haste sasàyakam 1.074.021a idaü ca viùõavaü ràma dhanuþ parapuraüjayam 1.074.021c çcãke bhàrgave pràdàd viùõuþ sa nyàsam uttamam 1.074.022a çcãkas tu mahàtejàþ putrasyàpratikarmaõaþ 1.074.022c pitur mama dadau divyaü jamadagner mahàtmanaþ 1.074.023a nyasta÷astre pitari me tapobalasamanvite 1.074.023c arjuno vidadhe mçtyuü pràkçtàü buddhim àsthitaþ 1.074.024a vadham apratiråpaü tu pituþ ÷rutvà sudàruõam 1.074.024c kùatram utsàdayaü roùàj jàtaü jàtam aneka÷aþ 1.074.025a pçthivãü càkhilàü pràpya kà÷yapàya mahàtmane 1.074.025c yaj¤asyànte tadà ràma dakùiõàü puõyakarmaõe 1.074.026a dattvà mahendranilayas tapobalasamanvitaþ 1.074.026c ÷rutavàn dhanuùo bhedaü tato 'haü drutam àgataþ 1.074.027a tad idaü vaiùõavaü ràma pitçpaitàmahaü mahat 1.074.027c kùatradharmaü puraskçtya gçhõãùva dhanuruttamam 1.074.028a yojayasva dhanuþ ÷reùñhe ÷araü parapuraüjayam 1.074.028c yadi ÷aknoùi kàkutstha dvandvaü dàsyàmi te tataþ 1.075.001a ÷rutvà taj jàmadagnyasya vàkyaü dà÷arathis tadà 1.075.001c gauravàd yantritakathaþ pitå ràmam athàbravãt 1.075.002a ÷rutavàn asmi yat karma kçtavàn asi bhàrgava 1.075.002c anurundhyàmahe brahman pitur ànçõyam àsthitaþ 1.075.003a vãryahãnam ivà÷aktaü kùatradharmeõa bhàrgava 1.075.003c avajànàmi me tejaþ pa÷ya me 'dya paràkramam 1.075.004a ity uktvà ràghavaþ kruddho bhàrgavasya varàyudham 1.075.004c ÷araü ca pratisaügçhya hastàl laghuparàkramaþ 1.075.005a àropya sa dhanå ràmaþ ÷araü sajyaü cakàra ha 1.075.005c jàmadagnyaü tato ràmaü ràmaþ kruddho 'bravãd vacaþ 1.075.006a bràhmaõo 'sãti påjyo me vi÷vàmitrakçtena ca 1.075.006c tasmàc chakto na te ràma moktuü pràõaharaü ÷aram 1.075.007a imàü và tvadgatiü ràma tapobalasamàrjitàn 1.075.007c lokàn apratimàn vàpi haniùyàmi yad icchasi 1.075.008a na hy ayaü vaiùõavo divyaþ ÷araþ parapuraüjayaþ 1.075.008c moghaþ patati vãryeõa baladarpavinà÷anaþ 1.075.009a varàyudhadharaü ràma draùñuü sarùigaõàþ suràþ 1.075.009c pitàmahaü puraskçtya sametàs tatra saügha÷aþ 1.075.010a gandharvàpsarasa÷ caiva siddhacàraõakiünaràþ 1.075.010c yakùaràkùasanàgà÷ ca tad draùñuü mahad adbhutam 1.075.011a jaóãkçte tadà loke ràme varadhanurdhare 1.075.011c nirvãryo jàmadagnyo 'sau ramo ràmam udaikùata 1.075.012a tejobhir hatavãryatvàj jàmadagnyo jaóãkçtaþ 1.075.012c ràmaü kamala patràkùaü mandaü mandam uvàca ha 1.075.013a kà÷yapàya mayà dattà yadà pårvaü vasuüdharà 1.075.013c viùaye me na vastavyam iti màü kà÷yapo 'bravãt 1.075.014a so 'haü guruvacaþ kurvan pçthivyàü na vase ni÷àm 1.075.014c iti pratij¤à kàkutstha kçtà vai kà÷yapasya ha 1.075.015a tad imàü tvaü gatiü vãra hantuü nàrhasi ràghava 1.075.015c manojavaü gamiùyàmi mahendraü parvatottamam 1.075.016a lokàs tv apratimà ràma nirjitàs tapasà mayà 1.075.016c jahi tठ÷aramukhyena mà bhåt kàlasya paryayaþ 1.075.017a akùayyaü madhuhantàraü jànàmi tvàü sure÷varam 1.075.017c dhanuùo 'sya paràmar÷àt svasti te 'stu paraütapa 1.075.018a ete suragaõàþ sarve nirãkùante samàgatàþ 1.075.018c tvàm apratimakarmàõam apratidvandvam àhave 1.075.019a na ceyaü mama kàkutstha vrãóà bhavitum arhati 1.075.019c tvayà trailokyanàthena yad ahaü vimukhãkçtaþ 1.075.020a ÷aram apratimaü ràma moktum arhasi suvrata 1.075.020c ÷aramokùe gamiùyàmi mahendraü parvatottamam 1.075.021a tathà bruvati ràme tu jàmadagnye pratàpavàn 1.075.021c ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàü÷ cikùepa ÷aram uttamam 1.075.022a tato vitimiràþ sarvà di÷à copadi÷as tathà 1.075.022c suràþ sarùigaõà ràmaü pra÷a÷aüsur udàyudham 1.075.023a ràmaü dà÷arathiü ràmo jàmadagnyaþ pra÷asya ca 1.075.023c tataþ pradakùiõãkçtya jagàmàtmagatiü prabhuþ 1.076.001a gate ràme pra÷àntàtmà ràmo dà÷arathir dhanuþ 1.076.001c varuõàyàprameyàya dadau haste sasàyakam 1.076.002a abhivàdya tato ràmo vasiùñha pramukhàn çùãn 1.076.002c pitaraü vihvalaü dçùñvà provàca raghunandanaþ 1.076.003a jàmadagnyo gato ràmaþ prayàtu caturaïgiõã 1.076.003c ayodhyàbhimukhã senà tvayà nàthena pàlità 1.076.004a ràmasya vacanaü ÷rutvà ràjà da÷arathaþ sutam 1.076.004c bàhubhyàü saüpariùvajya mårdhni càghràya ràghavam 1.076.005a gato ràma iti ÷rutvà hçùñaþ pramudito nçpaþ 1.076.005c codayàm àsa tàü senàü jagàmà÷u tataþ purãm 1.076.006a patàkàdhvajinãü ramyàü tåryodghuùñaninàditàm 1.076.006c siktaràjapathàü ramyàü prakãrõakusumotkaràm 1.076.007a ràjaprave÷asumukhaiþ paurair maïgalavàdibhiþ 1.076.007c saüpårõàü pràvi÷ad ràjà janaughaiþ samalaükçtàm 1.076.008a kausalyà ca sumitrà ca kaikeyã ca sumadhyamà 1.076.008c vadhåpratigrahe yuktà yà÷ cànyà ràjayoùitaþ 1.076.009a tataþ sãtàü mahàbhàgàm årmilàü ca ya÷asvinãm 1.076.009c ku÷adhvajasute cobhe jagçhur nçpapatnayaþ 1.076.010a maïgalàlàpanai÷ caiva ÷obhitàþ kùaumavàsasaþ 1.076.010c devatàyatanàny à÷u sarvàs tàþ pratyapåjayan 1.076.011a abhivàdyàbhivàdyàü÷ ca sarvà ràjasutàs tadà 1.076.011c remire muditàþ sarvà bhartçbhiþ sahità rahaþ 1.076.012a kçtadàràþ kçtàstrà÷ ca sadhanàþ sasuhçjjanàþ 1.076.012c ÷u÷råùamàõàþ pitaraü vartayanti nararùabhàþ 1.076.013a teùàm atiya÷à loke ràmaþ satyaparàkramaþ 1.076.013c svayambhår iva bhåtànàü babhåva guõavattaraþ 1.076.014a ràmas tu sãtayà sàrdhaü vijahàra bahån çtån 1.076.014c manasvã tadgatas tasyà nityaü hçdi samarpitaþ 1.076.015a priyà tu sãtà ràmasya dàràþ pitçkçtà iti 1.076.015c guõàd råpaguõàc càpi prãtir bhåyo vyavardhata 1.076.016a tasyà÷ ca bhartà dviguõaü hçdaye parivartate 1.076.016c antarjàtam api vyaktam àkhyàti hçdayaü hçdà 1.076.017a tasya bhåyo vi÷eùeõa maithilã janakàtmajà 1.076.017c devatàbhiþ samà råpe sãtà ÷rãr iva råpiõã 1.076.018a tayà sa ràjarùisuto 'bhiràmayà; sameyivàn uttamaràjakanyayà 1.076.018c atãva ràmaþ ÷u÷ubhe 'tikàmayà; vibhuþ ÷riyà viùõur ivàmare÷varaþ 2.001.001a kasya cit tv atha kàlasya ràjà da÷arathaþ sutam 2.001.001c bharataü kekayãputram abravãd raghunandanaþ 2.001.002a ayaü kekayaràjasya putro vasati putraka 2.001.002c tvàü netum àgato vãra yudhàjin màtulas tava 2.001.003a ÷rutvà da÷arathasyaitad bharataþ kekayãsutaþ 2.001.003c gamanàyàbhicakràma ÷atrughnasahitas tadà 2.001.004a àpçcchya pitaraü ÷åro ràmaü càkliùñakàriõam 2.001.004c màtéü÷ càpi nara÷reùñhaþ ÷atrughnasahito yayau 2.001.005a yudhàjit pràpya bharataü sa÷atrughnaü praharùitaþ 2.001.005c svapuraü pràvi÷ad vãraþ pità tasya tutoùa ha 2.001.006a sa tatra nyavasad bhràtrà saha satkàrasatkçtaþ 2.001.006c màtulenà÷vapatinà putrasnehena làlitaþ 2.001.007a tatràpi nivasantau tau tarpyamàõau ca kàmataþ 2.001.007c bhràtarau smaratàü vãrau vçddhaü da÷arathaü nçpam 2.001.008a ràjàpi tau mahàtejàþ sasmàra proùitau sutau 2.001.008c ubhau bharata÷atrughnau mahendravaruõopamau 2.001.009a sarva eva tu tasyeùñà÷ catvàraþ puruùarùabhàþ 2.001.009c sva÷arãràd vinirvçttà÷ catvàra iva bàhavaþ 2.001.010a teùàm api mahàtejà ràmo ratikaraþ pituþ 2.001.010c svayambhår iva bhåtànàü babhåva guõavattaraþ 2.001.011a gate ca bharate ràmo lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 2.001.011c pitaraü devasaükà÷aü påjayàm àsatus tadà 2.001.012a pitur àj¤àü puraskçtya paurakàryàõi sarva÷aþ 2.001.012c cakàra ràmo dharmàtmà priyàõi ca hitàni ca 2.001.013a màtçbhyo màtçkàryàõi kçtvà paramayantritaþ 2.001.013c guråõàü gurukàryàõi kàle kàle 'nvavaikùata 2.001.014a evaü da÷arathaþ prãto bràhmaõà naigamàs tathà 2.001.014c ràmasya ÷ãlavçttena sarve viùayavàsinaþ 2.001.015a sa hi nityaü pra÷àntàtmà mçdupårvaü ca bhàùate 2.001.015c ucyamàno 'pi paruùaü nottaraü pratipadyate 2.001.016a kathaü cid upakàreõa kçtenaikena tuùyati 2.001.016c na smaraty apakàràõàü ÷atam apy àtmavattayà 2.001.017a ÷ãlavçddhair j¤ànavçddhair vayovçddhai÷ ca sajjanaiþ 2.001.017c kathayann àsta vai nityam astrayogyàntareùv api 2.001.018a kalyàõàbhijanaþ sàdhur adãnaþ satyavàg çjuþ 2.001.018c vçddhair abhivinãta÷ ca dvijair dharmàrthadar÷ibhiþ 2.001.019a dharmàrthakàmatattvaj¤aþ smçtimàn pratibhàvanàn 2.001.019c laukike samayàcare kçtakalpo vi÷àradaþ 2.001.020a ÷àstraj¤a÷ ca kçtaj¤a÷ ca puruùàntarakovidaþ 2.001.020c yaþ pragrahànugrahayor yathànyàyaü vicakùaõaþ 2.001.021a àyakarmaõy upàyaj¤aþ saüdçùñavyayakarmavit 2.001.021c ÷raiùñhyaü ÷àstrasamåheùu pràpto vyàmi÷rakeùv api 2.001.022a arthadharmau ca saügçhya sukhatantro na càlasaþ 2.001.022c vaihàrikàõàü ÷ilpànàü vij¤àtàrthavibhàgavit 2.001.023a àrohe vinaye caiva yukto vàraõavàjinàm 2.001.023c dhanurvedavidàü ÷reùñho loke 'tirathasaümataþ 2.001.024a abhiyàtà prahartà ca senànayavi÷àradaþ 2.001.024c apradhçùya÷ ca saügràme kruddhair api suràsuraiþ 2.001.025a anasåyo jitakrodho na dçpto na ca matsarã 2.001.025c na càvamantà bhåtànàü na ca kàlava÷ànugaþ 2.001.026a evaü ÷raiùñhair guõair yuktaþ prajànàü pàrthivàtmajaþ 2.001.026c saümatas triùu lokeùu vasudhàyàþ kùamàguõaiþ 2.001.026e buddhyà bçhaspates tulyo vãryeõàpi ÷acãpateþ 2.001.027a tathà sarvaprajàkàntaiþ prãtisaüjananaiþ pituþ 2.001.027c guõair viruruce ràmo dãptaþ sårya ivàü÷ubhiþ 2.001.028a tam evaüvçttasaüpannam apradhçùya paràkramam 2.001.028c lokapàlopamaü nàtham akàmayata medinã 2.001.029a etais tu bahubhir yuktaü guõair anupamaiþ sutam 2.001.029c dçùñvà da÷aratho ràjà cakre cintàü paraütapaþ 2.001.030a eùà hy asya parà prãtir hçdi saüparivartate 2.001.030c kadà nàma sutaü drakùyàmy abhiùiktam ahaü priyam 2.001.031a vçddhikàmo hi lokasya sarvabhåtànukampanaþ 2.001.031c mattaþ priyataro loke parjanya iva vçùñimàn 2.001.032a yama÷akrasamo vãrye bçhaspatisamo matau 2.001.032c mahãdharasamo dhçtyàü matta÷ ca guõavattaraþ 2.001.033a mahãm aham imàü kçtsnàm adhitiùñhantam àtmajam 2.001.033c anena vayasà dçùñvà yathà svargam avàpnuyàm 2.001.034a taü samãkùya mahàràjo yuktaü samuditair guõaiþ 2.001.034c ni÷citya sacivaiþ sàrdhaü yuvaràjam amanyata 2.001.035a nànànagaravàstavyàn pçthagjànapadàn api 2.001.035c samàninàya medinyàþ pradhànàn pçthivãpatiþ 2.001.036a atha ràjavitãrõeùu vividheùv àsaneùu ca 2.001.036c ràjànam evàbhimukhà niùedur niyatà nçpàþ 2.001.037a sa labdhamànair vinayànvitair nçpaiþ; puràlayair jànapadai÷ ca mànavaiþ 2.001.037c upopaviùñair nçpatir vçto babhau; sahasracakùur bhagavàn ivàmaraiþ 2.002.001a tataþ pariùadaü sarvàm àmantrya vasudhàdhipaþ 2.002.001c hitam uddharùaõaü cedam uvàcàpratimaü vacaþ 2.002.002a dundubhisvanakalpena gambhãreõànunàdinà 2.002.002c svareõa mahatà ràjà jãgmåta iva nàdayan 2.002.003a so 'ham ikùvàkubhiþ pårvair narendraiþ paripàlitam 2.002.003c ÷reyasà yoktukàmo 'smi sukhàrham akhilaü jagat 2.002.004a mayàpy àcaritaü pårvaiþ panthànam anugacchatà 2.002.004c prajà nityam atandreõa yathà÷akty abhirakùatà 2.002.005a idaü ÷arãraü kçtsnasya lokasya caratà hitam 2.002.005c pàõóur asyàtapatrasyac chàyàyàü jaritaü mayà 2.002.006a pràpya varùasahasràõi bahåny àyåüùi jãvitaþ 2.002.006c jãrõasyàsya ÷arãrasya vi÷ràntim abhirocaye 2.002.007a ràjaprabhàvajuùñàü hi durvahàm ajitendriyaiþ 2.002.007c pari÷rànto 'smi lokasya gurvãü dharmadhuraü vahan 2.002.008a so 'haü vi÷ramam icchàmi putraü kçtvà prajàhite 2.002.008c saünikçùñàn imàn sarvàn anumànya dvijarùabhàn 2.002.009a anujàto hi me sarvair guõair jyeùñho mamàtmajaþ 2.002.009c puraüdarasamo vãrye ràmaþ parapuraüjayaþ 2.002.010a taü candram iva puùyeõa yuktaü dharmabhçtàü varam 2.002.010c yauvaràjyena yoktàsmi prãtaþ puruùapuügavam 2.002.011a anuråpaþ sa vo nàtho lakùmãvàül lakùmaõàgrajaþ 2.002.011c trailokyam api nàthena yena syàn nàthavattaram 2.002.012a anena ÷reyasà sadyaþ saüyojyàham imàü mahãm 2.002.012c gatakle÷o bhaviùyàmi sute tasmin nive÷ya vai 2.002.013a iti bruvantaü muditàþ pratyanandan nçpà nçpam 2.002.013c vçùñimantaü mahàmeghaü nardantam iva barhiõaþ 2.002.014a tasya dharmàrthaviduùo bhàvam àj¤àya sarva÷aþ 2.002.014c åcu÷ ca manasà j¤àtvà vçddhaü da÷arathaü nçpam 2.002.015a anekavarùasàhasro vçddhas tvam asi pàrthiva 2.002.015c sa ràmaü yuvaràjànam abhiùi¤casva pàrthivam 2.002.016a iti tadvacanaü ÷rutvà ràjà teùàü manaþpriyam 2.002.016c ajànann iva jij¤àsur idaü vacanam abravãt 2.002.017a kathaü nu mayi dharmeõa pçthivãm anu÷àsati 2.002.017c bhavanto draùñum icchanti yuvaràjaü mamàtmajam 2.002.018a te tam åcur mahàtmànaü paurajànapadaiþ saha 2.002.018c bahavo nçpa kalyàõà guõàþ putrasya santi te 2.002.019a divyair guõaiþ ÷akrasamo ràmaþ satyaparàkramaþ 2.002.019c ikùvàkubhyo hi sarvebhyo 'py atirakto vi÷àmpate 2.002.020a ràmaþ satpuruùo loke satyadharmaparàyaõaþ 2.002.020c dharmaj¤aþ satyasaüdha÷ ca ÷ãlavàn anasåyakaþ 2.002.021a kùàntaþ sàntvayità ÷lakùõaþ kçtaj¤o vijitendriyaþ 2.002.021c mçdu÷ ca sthiracitta÷ ca sadà bhavyo 'nasåyakaþ 2.002.022a priyavàdã ca bhåtànàü satyavàdã ca ràghavaþ 2.002.022c bahu÷rutànàü vçddhànàü bràhmaõànàm upàsità 2.002.023a tenàsyehàtulà kãrtir ya÷as teja÷ ca vardhate 2.002.023c devàsuramanuùyàõàü sarvàstreùu vi÷àradaþ 2.002.024a yadà vrajati saügràmaü gràmàrthe nagarasya và 2.002.024c gatvà saumitrisahito nàvijitya nivartate 2.002.025a saügràmàt punar àgamya ku¤jareõa rathena và 2.002.025c pauràn svajanavan nityaü ku÷alaü paripçcchati 2.002.026a putreùv agniùu dàreùu preùya÷iùyagaõeùu ca 2.002.026c nikhilenànupårvyà ca pità putràn ivaurasàn 2.002.027a ÷u÷råùante ca vaþ ÷iùyàþ kaccit karmasu daü÷itàþ 2.002.027c iti naþ puruùavyàghraþ sadà ràmo 'bhibhàùate 2.002.028a vyasaneùu manuùyàõàü bhç÷aü bhavati duþkhitaþ 2.002.028c utsaveùu ca sarveùu piteva parituùyati 2.002.029a satyavàdã maheùvàso vçddhasevã jitendriyaþ 2.002.029c vatsaþ ÷reyasi jàtas te diùñyàsau tava ràghavaþ 2.002.029e diùñyà putraguõair yukto màrãca iva ka÷yapaþ 2.002.030a balam àrogyam àyu÷ ca ràmasya viditàtmanaþ 2.002.030c à÷aüsate janaþ sarvo ràùñre puravare tathà 2.002.031a abhyantara÷ ca bàhya÷ ca paurajànapado janaþ 2.002.031c striyo vçddhàs taruõya÷ ca sàyaüpràtaþ samàhitàþ 2.002.032a sarvàn devàn namasyanti ràmasyàrthe ya÷asvinaþ 2.002.032c teùàm àyàcitaü deva tvatprasàdàt samçdhyatàm 2.002.033a ràmam indãvara÷yàmaü sarva÷atrunibarhaõam 2.002.033c pa÷yàmo yauvaràjyasthaü tava ràjottamàtmajam 2.002.034a taü devadevopamam àtmajaü te; sarvasya lokasya hite niviùñam 2.002.034c hitàya naþ kùipram udàrajuùñaü; mudàbhiùektuü varada tvam arhasi 2.003.001a teùàm aj¤alipadmàni pragçhãtàni sarva÷aþ 2.003.001c pratigçhyàbravãd ràjà tebhyaþ priyahitaü vacaþ 2.003.002a aho 'smi paramaprãtaþ prabhàva÷ càtulo mama 2.003.002c yan me jyeùñhaü priyaü putraü yauvaràjyastham icchatha 2.003.003a iti pratyarcya tàn ràjà bràhmaõàn idam abravãt 2.003.003c vasiùñhaü vàmadevaü ca teùàm evopa÷çõvatàm 2.003.004a caitraþ ÷rãmàn ayaü màsaþ puõyaþ puùpitakànanaþ 2.003.004c yauvaràjyàya ràmasya sarvam evopakalpyatàm 2.003.005a kçtam ity eva càbråtàm abhigamya jagatpatim 2.003.005c yathoktavacanaü prãtau harùayuktau dvijarùabhau 2.003.006a tataþ sumantraü dyutimàn ràjà vacanam abravãt 2.003.006c ràmaþ kçtàtmà bhavatà ÷ãghram ànãiyatàm iti 2.003.007a sa tatheti pratij¤àya sumantro ràja÷àsanàt 2.003.007c ràmaü tatrànayàü cakre rathena rathinàü varam 2.003.008a atha tatra samàsãnàs tadà da÷arathaü nçpam 2.003.008c pràcyodãcyàþ pratãcyà÷ ca dàkùiõàtyà÷ ca bhåmipàþ 2.003.009a mlecchà÷ càryà÷ ca ye cànye vana÷ailàntavàsinaþ 2.003.009c upàsàü cakrire sarve taü devà iva vàsavam 2.003.010a teùàü madhye sa ràjarùir marutàm iva vàsavaþ 2.003.010c pràsàdastho rathagataü dadar÷àyàntam àtmajam 2.003.011a gandharvaràjapratimaü loke vikhyàtapauruùam 2.003.011c dãrghabàhuü mahàsattvaü mattamàtaïgagàminam 2.003.012a candrakàntànanaü ràmam atãva priyadar÷anam 2.003.012c råpaudàryaguõaiþ puüsàü dçùñicittàpahàriõam 2.003.013a gharmàbhitaptàþ parjanyaü hlàdayantam iva prajàþ 2.003.013c na tatarpa samàyàntaü pa÷yamàno naràdhipaþ 2.003.014a avatàrya sumantras taü ràghavaü syandanottamàt 2.003.014c pituþ samãpaü gacchantaü prà¤jaliþ pçùñhato 'nvagàt 2.003.015a sa taü kailàsa÷çïgàbhaü pràsàdaü narapuügavaþ 2.003.015c àruroha nçpaü draùñuü saha såtena ràghavaþ 2.003.016a sa prà¤jalir abhipretya praõataþ pitur antike 2.003.016c nàma svaü ÷ràvayan ràmo vavande caraõau pituþ 2.003.017a taü dçùñvà praõataü pàr÷ve kçtà¤jalipuñaü nçpaþ 2.003.017c gçhyà¤jalau samàkçùya sasvaje priyam àtmajam 2.003.018a tasmai càbhyudyataü ÷rãmàn maõikà¤canabhåùitam 2.003.018c dide÷a ràjà ruciraü ràmàya paramàsanam 2.003.019a tad àsanavaraü pràpya vyadãpayata ràghavaþ 2.003.019c svayeva prabhayà merum udaye vimalo raviþ 2.003.020a tena vibhràjità tatra sà sabhàbhivyarocata 2.003.020c vimalagrahanakùatrà ÷àradã dyaur ivendunà 2.003.021a taü pa÷yamàno nçpatis tutoùa priyam àtmajam 2.003.021c alaükçtam ivàtmànam àdar÷atalasaüsthitam 2.003.022a sa taü sasmitam àbhàùya putraü putravatàü varaþ 2.003.022c uvàcedaü vaco ràjà devendram iva ka÷yapaþ 2.003.023a jyeùñhàyàm asi me patnyàü sadç÷yàü sadç÷aþ sutaþ 2.003.023c utpannas tvaü guõa÷reùñho mama ràmàtmajaþ priyaþ 2.003.024a tvayà yataþ prajà÷ cemàþ svaguõair anura¤jitàþ 2.003.024c tasmàt tvaü puùyayogena yauvaràjyam avàpnuhi 2.003.025a kàmatas tvaü prakçtyaiva vinãto guõavàn asi 2.003.025c guõavaty api tu snehàt putra vakùyàmi te hitam 2.003.026a bhåyo vinayam àsthàya bhava nityaü jitendriyaþ 2.003.026c kàmakrodhasamutthàni tyajethà vyasanàni ca 2.003.027a parokùayà vartamàno vçttyà pratyakùayà tathà 2.003.027c amàtyaprabhçtãþ sarvàþ prakçtã÷ cànura¤jaya 2.003.028a tuùñànuraktaprakçtir yaþ pàlayati medinãm 2.003.028c tasya nandanti mitràõi labdhvàmçtam ivàmaràþ 2.003.028e tasmàt putra tvam àtmànaü niyamyaiva samàcara 2.003.029a tac chrutvà suhçdas tasya ràmasya priyakàriõaþ 2.003.029c tvaritàþ ÷ãghram abhyetya kausalyàyai nyavedayan 2.003.030a sà hiraõyaü ca gà÷ caiva ratnàni vividhàni ca 2.003.030c vyàdide÷a priyàkhyebhyaþ kausalyà pramadottamà 2.003.031a athàbhivàdya ràjànaü ratham àruhya ràghavaþ 2.003.031c yayau svaü dyutimad ve÷ma janaughaiþ pratipåjitaþ 2.003.032a te càpi paurà nçpater vacas tac; chrutvà tadà làbham iveùñam àpya 2.003.032c narendram àmantya gçhàõi gatvà; devàn samànarcur atãva hçùñàþ 2.004.001a gateùv atha nçpo bhåyaþ paureùu saha mantribhiþ 2.004.001c mantrayitvà tata÷ cakre ni÷cayaj¤aþ sa ni÷cayam 2.004.002a ÷va eva puùyo bhavità ÷vo 'bhiùecyeta me sutaþ 2.004.002c ràmo ràjãvatàmràkùo yauvaràjya iti prabhuþ 2.004.003a athàntargçham àvi÷ya ràjà da÷arathas tadà 2.004.003c såtam àj¤àpayàm àsa ràmaü punar ihànaya 2.004.004a pratigçhya sa tadvàkyaü såtaþ punar upàyayau 2.004.004c ràmasya bhavanaü ÷ãghraü ràmam ànayituü punaþ 2.004.005a dvàþsthair àveditaü tasya ràmàyàgamanaü punaþ 2.004.005c ÷rutvaiva càpi ràmas taü pràptaü ÷aïkànvito 'bhavat 2.004.006a prave÷ya cainaü tvaritaü ràmo vacanam abravãt 2.004.006c yad àgamanakçtyaü te bhåyas tad bråhy a÷eùataþ 2.004.007a tam uvàca tataþ såto ràjà tvàü draùñum icchati 2.004.007c ÷rutvà pramàõam atra tvaü gamanàyetaràya và 2.004.008a iti såtavacaþ ÷rutvà ràmo 'tha tvarayànvitaþ 2.004.008c prayayau ràjabhavanaü punar draùñuü nare÷varam 2.004.009a taü ÷rutvà samanupràptaü ràmaü da÷aratho nçpaþ 2.004.009c prave÷ayàm àsa gçhaü vivikùuþ priyam uttamam 2.004.010a pravi÷ann eva ca ÷rãmàn ràghavo bhavanaü pituþ 2.004.010c dadar÷a pitaraü dåràt praõipatya kçtà¤jaliþ 2.004.011a praõamantaü samutthàpya taü pariùvajya bhåmipaþ 2.004.011c pradi÷ya càsmai ruciram àsanaü punar abravãt 2.004.012a ràma vçddho 'smi dãrghàyur bhuktà bhogà mayepsitàþ 2.004.012c annavadbhiþ kratu÷atais tatheùñaü bhåridakùiõaiþ 2.004.013a jàtam iùñam apatyaü me tvam adyànupamaü bhuvi 2.004.013c dattam iùñam adhãtaü ca mayà puruùasattama 2.004.014a anubhåtàni ceùñàni mayà vãra sukhàni ca 2.004.014c devarùi pitçvipràõàm ançõo 'smi tathàtmanaþ 2.004.015a na kiü cin mama kartavyaü tavànyatràbhiùecanàt 2.004.015c ato yat tvàm ahaü bråyàü tan me tvaü kartum arhasi 2.004.016a adya prakçtayaþ sarvàs tvàm icchanti naràdhipam 2.004.016c atas tvàü yuvaràjànam abhiùekùyàmi putraka 2.004.017a api càdyà÷ubhàn ràma svapnàn pa÷yàmi dàruõàn 2.004.017c sanirghàtà maholkà÷ ca patantãha mahàsvanàþ 2.004.018a avaùñabdhaü ca me ràma nakùatraü dàruõair grahaiþ 2.004.018c àvedayanti daivaj¤àþ såryàïgàrakaràhubhiþ 2.004.019a pràyeõa hi nimittànàm ãdç÷ànàü samudbhave 2.004.019c ràjà và mçtyum àpnoti ghoràü vàpadam çcchati 2.004.020a tad yàvad eva me ceto na vimuhyati ràghava 2.004.020c tàvad evàbhiùi¤casva calà hi pràõinàü matiþ 2.004.021a adya candro 'bhyupagataþ puùyàt pårvaü punar vasum 2.004.021c ÷vaþ puùya yogaü niyataü vakùyante daivacintakàþ 2.004.022a tatra puùye 'bhiùi¤casva manas tvarayatãva màm 2.004.022c ÷vas tvàham abhiùekùyàmi yauvaràjye paraütapa 2.004.023a tasmàt tvayàdya vratinà ni÷eyaü niyatàtmanà 2.004.023c saha vadhvopavastavyà darbhaprastara÷àyinà 2.004.024a suhçda÷ càpramattàs tvàü rakùantv adya samantataþ 2.004.024c bhavanti bahuvighnàni kàryàõy evaüvidhàni hi 2.004.025a viproùita÷ ca bharato yàvad eva puràd itaþ 2.004.025c tàvad evàbhiùekas te pràptakàlo mato mama 2.004.026a kàmaü khalu satàü vçtte bhràtà te bharataþ sthitaþ 2.004.026c jyeùñhànuvartã dharmàtmà sànukro÷o jitendriyaþ 2.004.027a kiü tu cittaü manuùyàõàm anityam iti me matiþ 2.004.027c satàü ca dharmanityànàü kçta÷obhi ca ràghava 2.004.028a ity uktaþ so 'bhyanuj¤àtaþ ÷vobhàviny abhiùecane 2.004.028c vrajeti ràmaþ pitaram abhivàdyàbhyayàd gçham 2.004.029a pravi÷ya càtmano ve÷ma ràj¤oddiùñe 'bhiùecane 2.004.029c tasmin kùaõe vinirgatya màtur antaþpuraü yayau 2.004.030a tatra tàü pravaõàm eva màtaraü kùaumavàsinãm 2.004.030c vàgyatàü devatàgàre dadar÷a yàcatãü ÷riyam 2.004.031a pràg eva càgatà tatra sumitrà lakùmaõas tathà 2.004.031c sãtà cànàyità ÷rutvà priyaü ràmàbhiùecanam 2.004.032a tasmin kàle hi kausalyà tasthàv àmãlitekùaõà 2.004.032c sumitrayànvàsyamànà sãtayà lakùmaõena ca 2.004.033a ÷rutvà puùyeõa putrasya yauvaràjyàbhiùecanam 2.004.033c pràõàyàmena puruùaü dhyàyamànà janàrdanam 2.004.034a tathà saniyamàm eva so 'bhigamyàbhivàdya ca 2.004.034c uvàca vacanaü ràmo harùayaüs tàm idaü tadà 2.004.035a amba pitrà niyukto 'smi prajàpàlanakarmaõi 2.004.035c bhavità ÷vo 'bhiùeko me yathà me ÷àsanaü pituþ 2.004.036a sãtayàpy upavastavyà rajanãyaü mayà saha 2.004.036c evam çtvigupàdhyàyaiþ saha màm uktavàn pità 2.004.037a yàni yàny atra yogyàni ÷vobhàviny abhiùecane 2.004.037c tàni me maïgalàny adya vaidehyà÷ caiva kàraya 2.004.038a etac chrutvà tu kausalyà cirakàlàbhikàïkùitam 2.004.038c harùabàùpakalaü vàkyam idaü ràmam abhàùata 2.004.039a vatsa ràma ciraü jãva hatàs te paripanthinaþ 2.004.039c j¤àtãn me tvaü ÷riyà yuktaþ sumitràyà÷ ca nandaya 2.004.040a kalyàõe bata nakùatre mayi jàto 'si putraka 2.004.040c yena tvayà da÷aratho guõair àràdhitaþ pità 2.004.041a amoghaü bata me kùàntaü puruùe puùkarekùaõe 2.004.041c yeyam ikùvàkuràjya÷rãþ putra tvàü saü÷rayiùyati 2.004.042a ity evam ukto màtredaü ràmo bhàratam abravãt 2.004.042c prà¤jaliü prahvam àsãnam abhivãkùya smayann iva 2.004.043a lakùmaõemàü mayà sàrdhaü pra÷àdhi tvaü vasuüdharàm 2.004.043c dvitãyaü me 'ntaràtmànaü tvàm iyaü ÷rãr upasthità 2.004.044a saumitre bhuïkùva bhogàüs tvam iùñàn ràjyaphalàni ca 2.004.044c jãvitaü ca hi ràjyaü ca tvadartham abhikàmaye 2.004.045a ity uktvà lakùmaõaü ràmo màtaràv abhivàdya ca 2.004.045c abhyanuj¤àpya sãtàü ca jagàma svaü nive÷anam 2.005.001a saüdi÷ya ràmaü nçpatiþ ÷vobhàviny abhiùecane 2.005.001c purohitaü samàhåya vasiùñham idam abravãt 2.005.002a gacchopavàsaü kàkutsthaü kàrayàdya tapodhana 2.005.002c ÷rãya÷oràjyalàbhàya vadhvà saha yatavratam 2.005.003a tatheti ca sa ràjànam uktvà vedavidàü varaþ 2.005.003c svayaü vasiùñho bhagavàn yayau ràmanive÷anam 2.005.004a sa ràmabhavanaü pràpya pàõóuràbhraghanaprabham 2.005.004c tisraþ kakùyà rathenaiva vive÷a munisattamaþ 2.005.005a tam àgatam çùiü ràmas tvarann iva sasaübhramaþ 2.005.005c mànayiùyan sa mànàrhaü ni÷cakràma nive÷anàt 2.005.006a abhyetya tvaramàõa÷ ca rathàbhyà÷aü manãùiõaþ 2.005.006c tato 'vatàrayàm àsa parigçhya rathàt svayam 2.005.007a sa cainaü pra÷ritaü dçùñvà saübhàùyàbhiprasàdya ca 2.005.007c priyàrhaü harùayan ràmam ity uvàca purohitaþ 2.005.008a prasannas te pità ràma yauvaràjyam avàpsyasi 2.005.008c upavàsaü bhavàn adya karotu saha sãtayà 2.005.009a pràtas tvàm abhiùektà hi yauvaràjye naràdhipaþ 2.005.009c pità da÷arathaþ prãtyà yayàtiü nahuùo yathà 2.005.010a ity uktvà sa tadà ràmam upavàsaü yatavratam 2.005.010c mantravat kàrayàm àsa vaidehyà sahitaü muniþ 2.005.011a tato yathàvad ràmeõa sa ràj¤o gurur arcitaþ 2.005.011c abhyanuj¤àpya kàkutsthaü yayau ràmanive÷anàt 2.005.012a suhçdbhis tatra ràmo 'pi tàn anuj¤àpya sarva÷aþ 2.005.012c sabhàjito vive÷àtha tàn anuj¤àpya sarva÷aþ 2.005.013a hçùñanàrã narayutaü ràmave÷ma tadà babhau 2.005.013c yathà mattadvijagaõaü praphullanalinaü saraþ 2.005.014a sa ràjabhavanaprakhyàt tasmàd ràmanive÷anàt 2.005.014c nirgatya dadç÷e màrgaü vasiùñho janasaüvçtam 2.005.015a vçndavçndair ayodhyàyàü ràjamàrgàþ samantataþ 2.005.015c babhåvur abhisaübàdhàþ kutåhalajanair vçtàþ 2.005.016a janavçndormisaügharùaharùasvanavatas tadà 2.005.016c babhåva ràjamàrgasya sàgarasyeva nisvanaþ 2.005.017a siktasaümçùñarathyà hi tad ahar vanamàlinã 2.005.017c àsãd ayodhyà nagarã samucchritagçhadhvajà 2.005.018a tadà hy ayodhyà nilayaþ sastrãbàlàbalo janaþ 2.005.018c ràmàbhiùekam àkàïkùann àkàïkùann udayaü raveþ 2.005.019a prajàlaükàrabhåtaü ca janasyànandavardhanam 2.005.019c utsuko 'bhåj jano draùñuü tam ayodhyà mahotsavam 2.005.020a evaü taü janasaübàdhaü ràjamàrgaü purohitaþ 2.005.020c vyåhann iva janaughaü taü ÷anai ràja kulaü yayau 2.005.021a sitàbhra÷ikharaprakhyaü pràsadam adhiruhya saþ 2.005.021c samiyàya narendreõa ÷akreõeva bçhaspatiþ 2.005.022a tam àgatam abhiprekùya hitvà ràjàsanaü nçpaþ 2.005.022c papraccha sa ca tasmai tat kçtam ity abhyavedayat 2.005.023a guruõà tv abhyanuj¤àto manujaughaü visçjya tam 2.005.023c vive÷àntaþpuraü ràjà siüho giriguhàm iva 2.005.024a tad agryaveùapramadàjanàkulaü; mahendrave÷mapratimaü nive÷anam 2.005.024c vyadãpayaü÷ càru vive÷a pàrthivaþ; ÷a÷ãva tàràgaõasaükulaü nabhaþ 2.006.001a gate purohite ràmaþ snàto niyatamànasaþ 2.006.001c saha patnyà vi÷àlàkùyà nàràyaõam upàgamat 2.006.002a pragçhya ÷irasà pàtrãü haviùo vidhivat tadà 2.006.002c mahate daivatàyàjyaü juhàva jvalite 'nale 2.006.003a ÷eùaü ca haviùas tasya prà÷yà÷àsyàtmanaþ priyam 2.006.003c dhyàyan nàràyaõaü devaü svàstãrõe ku÷asaüstare 2.006.004a vàgyataþ saha vaidehyà bhåtvà niyatamànasaþ 2.006.004c ÷rãmaty àyatane viùõoþ ÷i÷ye naravaràtmajaþ 2.006.005a ekayàmàva÷iùñàyàü ràtryàü prativibudhya saþ 2.006.005c alaükàravidhiü kçtsnaü kàrayàm àsa ve÷manaþ 2.006.006a tatra ÷çõvan sukhà vàcaþ såtamàgadhabandinàm 2.006.006c pårvàü saüdhyàm upàsãno jajàpa yatamànasaþ 2.006.007a tuùñàva praõata÷ caiva ÷irasà madhusådanam 2.006.007c vimalakùaumasaüvãto vàcayàm àsa ca dvijàn 2.006.008a teùàü puõyàhaghoùo 'tha gambhãramadhuras tadà 2.006.008c ayodhyàü pårayàm àsa tåryaghoùànunàditaþ 2.006.009a kçtopavàsaü tu tadà vaidehyà saha ràghavam 2.006.009c ayodhyà nilayaþ ÷rutvà sarvaþ pramudito janaþ 2.006.010a tataþ paurajanaþ sarvaþ ÷rutvà ràmàbhiùecanam 2.006.010c prabhàtàü rajanãü dçùñvà cakre ÷obhàü paràü punaþ 2.006.011a sitàbhra÷ikharàbheùu devatàyataneùu ca 2.006.011c catuùpatheùu rathyàsu caityeùv aññàlakeùu ca 2.006.012a nànàpaõyasamçddheùu vaõijàm àpaõeùu ca 2.006.012c kuñumbinàü samçddheùu ÷rãmatsu bhavaneùu ca 2.006.013a sabhàsu caiva sarvàsu vçkùeùv àlakùiteùu ca 2.006.013c dhvajàþ samucchrità÷ citràþ patàkà÷ càbhavaüs tadà 2.006.014a nañanartakasaüghànàü gàyakànàü ca gàyatàm 2.006.014c manaþkarõasukhà vàcaþ ÷u÷ruvu÷ ca tatas tataþ 2.006.015a ràmàbhiùekayuktà÷ ca kathà÷ cakrur mitho janàþ 2.006.015c ràmàbhiùeke saüpràpte catvareùu gçheùu ca 2.006.016a bàlà api krãóamànà gçhadvàreùu saügha÷aþ 2.006.016c ràmàbhiùekasaüyuktà÷ cakrur eva mithaþ kathàþ 2.006.017a kçtapuùpopahàra÷ ca dhåpagandhàdhivàsitaþ 2.006.017c ràjamàrgaþ kçtaþ ÷rãmàn paurai ràmàbhiùecane 2.006.018a prakà÷ãkaraõàrthaü ca ni÷àgamana÷aïkayà 2.006.018c dãpavçkùàüs tathà cakrur anu rathyàsu sarva÷aþ 2.006.019a alaükàraü purasyaivaü kçtvà tat puravàsinaþ 2.006.019c àkàïkùamàõà ràmasya yauvaràjyàbhiùecanam 2.006.020a sametya saügha÷aþ sarve catvareùu sabhàsu ca 2.006.020c kathayanto mithas tatra pra÷a÷aüsur janàdhipam 2.006.021a aho mahàtmà ràjàyam ikùvàkukulanandanaþ 2.006.021c j¤àtvà yo vçddham àtmànaü ràmaü ràjye 'hbiùekùyati 2.006.022a sarve hy anugçhãtàþ sma yan no ràmo mahãpatiþ 2.006.022c ciràya bhavità goptà dçùñalokaparàvaraþ 2.006.023a anuddhatamanà vidvàn dharmàtmà bhràtçvatsalaþ 2.006.023c yathà ca bhràtçùu snigdhas tathàsmàsv api ràghavaþ 2.006.024a ciraü jãvatu dharmàtmà ràjà da÷aratho 'naghaþ 2.006.024c yatprasàdenàbhiùiktaü ràmaü drakùyàmahe vayam 2.006.025a evaüvidhaü kathayatàü pauràõàü ÷u÷ruvus tadà 2.006.025c digbhyo 'pi ÷rutavçttàntàþ pràptà jànapadà janàþ 2.006.026a te tu digbhyaþ purãü pràptà draùñuü ràmàbhiùecanam 2.006.026c ràmasya pårayàm àsuþ purãü jànapadà janàþ 2.006.027a janaughais tair visarpadbhiþ ÷u÷ruve tatra nisvanaþ 2.006.027c parvasådãrõavegasya sàgarasyeva nisvanaþ 2.006.028a tatas tad indrakùayasaünibhaü puraü; didçkùubhir jànapadair upàgataiþ 2.006.028c samantataþ sasvanam àkulaü babhau; samudrayàdobhir ivàrõavodakam 2.007.001a j¤àtidàsã yato jàtà kaikeyyàs tu sahoùità 2.007.001c pràsàdaü candrasaükà÷am àruroha yadçcchayà 2.007.002a siktaràjapathàü kçtsnàü prakãrõakamalotpalàm 2.007.002c ayodhyàü mantharà tasmàt pràsàdàd anvavaikùata 2.007.003a patàkàbhir varàrhàbhir dhvajai÷ ca samalaükçtàm 2.007.003c siktàü candanatoyai÷ ca ÷iraþsnàtajanair vçtàm 2.007.004a avidåre sthitàü dçùñvà dhàtrãü papraccha mantharà 2.007.004c uttamenàbhisaüyuktà harùeõàrthaparà satã 2.007.005a ràmamàtà dhanaü kiü nu janebhyaþ saüprayacchati 2.007.005c atimàtraü praharùo 'yaü kiü janasya ca ÷aüsa me 2.007.005e kàrayiùyati kiü vàpi saüprahçùño mahãpatiþ 2.007.006a vidãryamàõà harùeõa dhàtrã paramayà mudà 2.007.006c àcacakùe 'tha kubjàyai bhåyasãü ràghave ÷riyam 2.007.007a ÷vaþ puùyeõa jitakrodhaü yauvaràjyena ràghavam 2.007.007c ràjà da÷aratho ràmam abhiùecayitànagham 2.007.008a dhàtryàs tu vacanaü ÷rutvà kubjà kùipram amarùità 2.007.008c kailàsa ÷ikharàkàràt pràsàdàd avarohata 2.007.009a sà dahyamànà kopena mantharà pàpadar÷inã 2.007.009c ÷ayànàm etya kaikeyãm idaü vacanam abravãt 2.007.010a uttiùñha måóhe kiü ÷eùe bhayaü tvàm abhivartate 2.007.010c upaplutamahaughena kim àtmànaü na budhyase 2.007.011a aniùñe subhagàkàre saubhàgyena vikatthase 2.007.011c calaü hi tava saubhàgyaü nadyaþ srota ivoùõage 2.007.012a evam uktà tu kaikeyã ruùñayà paruùaü vacaþ 2.007.012c kubjayà pàpadar÷inyà viùàdam agamat param 2.007.013a kaikeyã tv abravãt kubjàü kaccit kùemaü na manthare 2.007.013c viùaõõavadanàü hi tvàü lakùaye bhç÷aduþkhitàm 2.007.014a mantharà tu vacaþ ÷rutvà kaikeyyà madhuràkùaram 2.007.014c uvàca krodhasaüyuktà vàkyaü vàkyavi÷àradà 2.007.015a sà viùaõõatarà bhåtvà kubjà tasyà hitaiùiõã 2.007.015c viùàdayantã provàca bhedayantã ca ràghavam 2.007.016a akùemaü sumahad devi pravçttaü tvadvinà÷anam 2.007.016c ràmaü da÷aratho ràjà yauvaràjye 'bhiùekùyati 2.007.017a sàsmy agàdhe bhaye magnà duþkha÷okasamanvità 2.007.017c dahyamànànaleneva tvaddhitàrtham ihàgatà 2.007.018a tava duþkhena kaikeyi mama duþkhaü mahad bhavet 2.007.018c tvadvçddhau mama vçddhi÷ ca bhaved atra na saü÷ayaþ 2.007.019a naràdhipakule jàtà mahiùã tvaü mahãpateþ 2.007.019c ugratvaü ràjadharmàõàü kathaü devi na budhyase 2.007.020a dharmavàdã ÷añho bhartà ÷lakùõavàdã ca dàruõaþ 2.007.020c ÷uddhabhàve na jànãùe tenaivam atisaüdhità 2.007.021a upasthitaü payu¤jànas tvayi sàntvam anarthakam 2.007.021c arthenaivàdya te bhartà kausalyàü yojayiùyati 2.007.022a apavàhya sa duùñàtmà bharataü tava bandhuùu 2.007.022c kàlyaü sthàpayità ràmaü ràjye nihatakaõñake 2.007.023a ÷atruþ patipravàdena màtreva hitakàmyayà 2.007.023c à÷ãviùa ivàïkena bàle paridhçtas tvayà 2.007.024a yathà hi kuryàt sarpo và ÷atrur và pratyupekùitaþ 2.007.024c ràj¤à da÷arathenàdya saputrà tvaü tathà kçtà 2.007.025a pàpenànçtasantvena bàle nityaü sukhocite 2.007.025c ràmaü sthàpayatà ràjye sànubandhà hatà hy asi 2.007.026a sà pràptakàlaü kaikeyi kùipraü kuru hitaü tava 2.007.026c tràyasva putram àtmànaü màü ca vismayadar÷ane 2.007.027a mantharàyà vacaþ ÷rutvà ÷ayanàt sa ÷ubhànanà 2.007.027c evam àbharaõaü tasyai kubjàyai pradadau ÷ubham 2.007.028a dattvà tv àbharaõaü tasyai kubjàyai pramadottamà 2.007.028c kaikeyã mantharàü hçùñà punar evàbravãd idam 2.007.029a idaü tu manthare mahyam àkhyàsi paramaü priyam 2.007.029c etan me priyam àkhyàtuþ kiü và bhåyaþ karomi te 2.007.030a ràme và bharate vàhaü vi÷eùaü nopalakùaye 2.007.030c tasmàt tuùñàsmi yad ràjà ràmaü ràjye 'bhiùekùyati 2.007.031a na me paraü kiü cid itas tvayà punaþ; priyaü priyàrhe suvacaü vaco varam 2.007.031c tathà hy avocas tvam ataþ priyottaraü; varaü paraü te pradadàmi taü vçõu 2.008.001a mantharà tv abhyasåyyainàm utsçjyàbharaõaü ca tat 2.008.001c uvàcedaü tato vàkyaü kopaduþkhasamanvità 2.008.002a harùaü kim idam asthàne kçtavaty asi bàli÷e 2.008.002c ÷okasàgaramadhyastham àtmànaü nàvabudhyase 2.008.003a subhagà khalu kausalyà yasyàþ putro 'bhiùekùyate 2.008.003c yauvaràjyena mahatà ÷vaþ puùyeõa dvijottamaiþ 2.008.004a pràptàü sumahatãü prãtiü pratãtàü tàü hatadviùam 2.008.004c upasthàsyasi kausalyàü dàsãva tvaü kçtà¤jaliþ 2.008.005a hçùñàþ khalu bhaviùyanti ràmasya paramàþ striyaþ 2.008.005c aprahçùñà bhaviùyanti snuùàs te bharatakùaye 2.008.006a tàü dçùñvà paramaprãtàü bruvantãü mantharàü tataþ 2.008.006c ràmasyaiva guõàn devã kaikeyã pra÷a÷aüsa ha 2.008.007a dharmaj¤o gurubhir dàntaþ kçtaj¤aþ satyavàk ÷uciþ 2.008.007c ràmo ràj¤aþ suto jyeùñho yauvaràjyam ato 'rhati 2.008.008a bhràtén bhçtyàü÷ ca dãrghàyuþ pitçvat pàlayiùyati 2.008.008c saütapyase kathaü kubje ÷rutvà ràmàbhiùecanam 2.008.009a bharata÷ càpi ràmasya dhruvaü varùa÷atàt param 2.008.009c pitçpaitàmahaü ràjyam avàpsyati nararùabhaþ 2.008.010a sà tvam abhyudaye pràpte vartamàne ca manthare 2.008.010c bhaviùyati ca kalyàõe kimarthaü paritapyase 2.008.010e kausalyàto 'tiriktaü ca sa tu ÷u÷råùate hi màm 2.008.011a kaikeyyà vacanaü ÷rutvà mantharà bhç÷aduþkhità 2.008.011c dãrgham uùõaü viniþ÷vasya kaikeyãm idam abravãt 2.008.012a anarthadar÷inã maurkhyàn nàtmànam avabudhyase 2.008.012c ÷okavyasanavistãrõe majjantã duþkhasàgare 2.008.013a bhavità ràghavo ràjà ràghavasya ca yaþ sutaþ 2.008.013c ràjavaü÷àt tu bharataþ kaikeyi parihàsyate 2.008.014a na hi ràj¤aþ sutàþ sarve ràjye tiùñhanti bhàmini 2.008.014c sthàpyamàneùu sarveùu sumahàn anayo bhavet 2.008.015a tasmàj jyeùñhe hi kaikeyi ràjyatantràõi pàrthivàþ 2.008.015c sthàpayanty anavadyàïgi guõavatsv itareùv api 2.008.016a asàv atyantanirbhagnas tava putro bhaviùyati 2.008.016c anàthavat sukhebhya÷ ca ràjavaü÷àc ca vatsale 2.008.017a sàhaü tvadarthe saüpràptà tvaü tu màü nàvabudhyase 2.008.017c sapatnivçddhau yà me tvaü pradeyaü dàtum icchasi 2.008.018a dhruvaü tu bharataü ràmaþ pràpya ràjyam akaõñakam 2.008.018c de÷àntaraü nàyayitvà lokàntaram athàpi và 2.008.019a bàla eva hi màtulyaü bharato nàyitas tvayà 2.008.019c saünikarùàc ca sauhàrdaü jàyate sthàvareùv api 2.008.020a goptà hi ràmaü saumitrir lakùmaõaü càpi ràghavaþ 2.008.020c a÷vinor iva saubhràtraü tayor lokeùu vi÷rutam 2.008.021a tasmàn na lakùmaõe ràmaþ pàpaü kiü cit kariùyati 2.008.021c ràmas tu bharate pàpaü kuryàd iti na saü÷ayaþ 2.008.022a tasmàd ràjagçhàd eva vanaü gacchatu te sutaþ 2.008.022c etad dhi rocate mahyaü bhç÷aü càpi hitaü tava 2.008.023a evaü te j¤àtipakùasya ÷reya÷ caiva bhaviùyati 2.008.023c yadi ced bharato dharmàt pitryaü ràjyam avàpsyati 2.008.024a sa te sukhocito bàlo ràmasya sahajo ripuþ 2.008.024c samçdhàrthasya naùñàrtho jãviùyati kathaü va÷e 2.008.025a abhidrutam ivàraõye siühena gajayåthapam 2.008.025c pracchàdyamànaü ràmeõa bharataü tràtum arhasi 2.008.026a darpàn niràkçtà pårvaü tvayà saubhàgyavattayà 2.008.026c ràmamàtà sapatnã te kathaü vairaü na yàtayet 2.008.027a yadà hi ràmaþ pçthivãm avàpsyati; dhruvaü pranaùño bharato bhaviùyati 2.008.027c ato hi saücintaya ràjyam àtmaje; parasya càdyaiva vivàsa kàraõam 2.009.001a evam uktà tu kaikeyã krodhena jvalitànanà 2.009.001c dãrgham uùõaü viniþ÷vasya mantharàm idam abravãt 2.009.002a adya ràmam itaþ kùipraü vanaü prasthàpayàmy aham 2.009.002c yauvaràjyena bharataü kùipram evàbhiùecaye 2.009.003a idaü tv idànãü saüpa÷ya kenopàyena manthare 2.009.003c bharataþ pràpnuyàd ràjyaü na tu ràmaþ kathaü cana 2.009.004a evam uktà tayà devyà mantharà pàpadar÷inã 2.009.004c ràmàrtham upahiüsantã kaikeyãm idam abravãt 2.009.005a hantedànãü pravakùyàmi kaikeyi ÷råyatàü ca me 2.009.005c yathà te bharato ràjyaü putraþ pràpsyati kevalam 2.009.006a ÷rutvaivaü vacanaü tasyà mantharàyàs tu kaikayã 2.009.006c kiü cid utthàya ÷ayanàt svàstãrõàd idam abravãt 2.009.007a kathaya tvaü mamopàyaü kenopàyena manthare 2.009.007c bharataþ pràpnuyàd ràjyaü na tu ràmaþ kathaü cana 2.009.008a evam uktà tayà devyà mantharà pàpadar÷inã 2.009.008c ràmàrtham upahiüsantã kubjà vacanam abravãt 2.009.009a tava devàsure yuddhe saha ràjarùibhiþ patiþ 2.009.009c agacchat tvàm upàdàya devaràjasya sàhyakçt 2.009.010a di÷am àsthàya kaikeyi dakùiõàü daõóakàn prati 2.009.010c vaijayantam iti khyàtaü puraü yatra timidhvajaþ 2.009.011a sa ÷ambara iti khyàtaþ ÷atamàyo mahàsuraþ 2.009.011c dadau ÷akrasya saügràmaü devasaüghair anirjitaþ 2.009.012a tasmin mahati saügràme ràjà da÷arathas tadà 2.009.012c apavàhya tvayà devi saügràmàn naùñacetanaþ 2.009.013a tatràpi vikùataþ ÷astraiþ patis te rakùitas tvayà 2.009.013c tuùñena tena dattau te dvau varau ÷ubhadar÷ane 2.009.014a sa tvayoktaþ patir devi yadeccheyaü tadà varau 2.009.014c gçhõãyàm iti tat tena tathety uktaü mahàtmanà 2.009.014e anabhij¤à hy ahaü devi tvayaiva kathitaü purà 2.009.015a tau varau yàca bhartàraü bharatasyàbhiùecanam 2.009.015c pravràjanaü ca ràmasya tvaü varùàõi caturda÷a 2.009.016a krodhàgàraü pravi÷yàdya kruddhevà÷vapateþ sute 2.009.016c ÷eùvànantarhitàyàü tvaü bhåmau malinavàsinã 2.009.016e mà smainaü pratyudãkùethà mà cainam abhibhàùathàþ 2.009.017a dayità tvaü sadà bhartur atra me nàsti saü÷ayaþ 2.009.017c tvatkçte ca mahàràjo vi÷ed api hutà÷anam 2.009.018a na tvàü krodhayituü ÷akto na kruddhàü pratyudãkùitum 2.009.018c tava priyàrthaü ràjà hi pràõàn api parityajet 2.009.019a na hy atikramituü ÷aktas tava vàkyaü mahãpatiþ 2.009.019c mandasvabhàve budhyasva saubhàgyabalam àtmanaþ 2.009.020a maõimuktàsuvarõàni ratnàni vividhàni ca 2.009.020c dadyàd da÷aratho ràjà mà sma teùu manaþ kçthàþ 2.009.021a yau tau devàsure yuddhe varau da÷aratho 'dadàt 2.009.021c tau smàraya mahàbhàge so 'rtho mà tvàm atikramet 2.009.022a yadà tu te varaü dadyàt svayam utthàpya ràghavaþ 2.009.022c vyavasthàpya mahàràjaü tvam imaü vçõuyà varam 2.009.023a ràmaü pravràjayàraõye nava varùàõi pa¤ca ca 2.009.023c bharataþ kriyatàü ràjà pçthivyàü pàrthivarùabhaþ 2.009.024a evaü pravràjita÷ caiva ràmo 'ràmo bhaviùyati 2.009.024c bharata÷ ca hatàmitras tava ràjà bhaviùyati 2.009.025a yena kàlena ràma÷ ca vanàt pratyàgamiùyati 2.009.025c tena kàlena putras te kçtamålo bhaviùyati 2.009.025e saügçhãtamanuùya÷ ca suhçdbhiþ sàrdham àtmavàn 2.009.026a pràptakàlaü tu te manye ràjànaü vãtasàdhvasà 2.009.026c ràmàbhiùekasaükalpàn nigçhya vinivartaya 2.009.027a anartham artharåpeõa gràhità sà tatas tayà 2.009.027c hçùñà pratãtà kaikeyã mantharàm idam abravãt 2.009.028a kubje tvàü nàbhijànàmi ÷reùñhàü ÷reùñhàbhidhàyinãm 2.009.028c pçthivyàm asi kubjànàm uttamà buddhini÷caye 2.009.029a tvam eva tu mamàrtheùu nityayuktà hitaiùiõã 2.009.029c nàhaü samavabudhyeyaü kubje ràj¤a÷ cikãrùitam 2.009.030a santi duþsaüsthitàþ kubjà vakràþ paramapàpikàþ 2.009.030c tvaü padmam iva vàtena saünatà priyadar÷anà 2.009.031a uras te 'bhiniviùñaü vai yàvat skandhàt samunnatam 2.009.031c adhastàc codaraü ÷àntaü sunàbham iva lajjitam 2.009.032a jaghanaü tava nirghuùñaü ra÷anàdàma÷obhitam 2.009.032c jaïghe bhç÷am upanyaste pàdau càpy àyatàv ubhau 2.009.033a tvam àyatàbhyàü sakthibhyàü manthare kùaumavàsini 2.009.033c agrato mama gacchantã ràjahaüsãva ràjase 2.009.034a tavedaü sthagu yad dãrghaü rathaghoõam ivàyatam 2.009.034c matayaþ kùatravidyà÷ ca màyà÷ càtra vasanti te 2.009.035a atra te pratimokùyàmi màlàü kubje hiraõmayãm 2.009.035c abhiùikte ca bharate ràghave ca vanaü gate 2.009.036a jàtyena ca suvarõena suniùñaptena sundari 2.009.036c labdhàrthà ca pratãtà ca lepayiùyàmi te sthagu 2.009.037a mukhe ca tilakaü citraü jàtaråpamayaü ÷ubham 2.009.037c kàrayiùyàmi te kubje ÷ubhàny àbharaõàni ca 2.009.038a paridhàya ÷ubhe vastre devadeva cariùyasi 2.009.038c candram àhvayamànena mukhenàpratimànanà 2.009.038e gamiùyasi gatiü mukhyàü garvayantã dviùajjanam 2.009.039a tavàpi kubjàþ kubjàyàþ sarvàbharaõabhåùitàþ 2.009.039c pàdau paricariùyanti yathaiva tvaü sadà mama 2.009.040a iti pra÷asyamànà sà kaikeyãm idam abravãt 2.009.040c ÷ayànàü ÷ayane ÷ubhre vedyàm agni÷ikhàm iva 2.009.041a gatodake setubandho na kalyàõi vidhãyate 2.009.041c uttiùñha kuru kalyàõaü ràjànam anudar÷aya 2.009.042a tathà protsàhità devã gatvà mantharayà saha 2.009.042c krodhàgàraü vi÷àlàkùã saubhàgyamadagarvità 2.009.043a aneka÷atasàhasraü muktàhàraü varàïganà 2.009.043c avamucya varàrhàõi ÷ubhàny àbharaõàni ca 2.009.044a tato hemopamà tatra kubjà vàkyaü va÷aü gatà 2.009.044c saüvi÷ya bhåmau kaikeyã mantharàm idam abravãt 2.009.045a iha và màü mçtàü kubje nçpàyàvedayiùyasi 2.009.045c vanaü tu ràghave pràpte bharataþ pràpsyati kùitim 2.009.046a athaitad uktvà vacanaü sudàruõaü; nidhàya sarvàbharaõàni bhàminã 2.009.046c asaüvçtàm àstaraõena medinãü; tadàdhi÷i÷ye patiteva kinnarã 2.009.047a udãrõasaürambhatamovçtànanà; tathàvamuktottamamàlyabhåùaõà 2.009.047c narendrapatnã vimanà babhåva sà; tamovçtà dyaur iva magnatàrakà 2.010.001a àj¤àpya tu mahàràjo ràghavasyàbhiùecanam 2.010.001c priyàrhàü priyam àkhyàtuü vive÷àntaþpuraü va÷ã 2.010.002a tàü tatra patitàü bhåmau ÷ayànàm atathocitàm 2.010.002c pratapta iva duþkhena so 'pa÷yaj jagatãpatiþ 2.010.003a sa vçddhas taruõãü bhàryàü pràõebhyo 'pi garãyasãm 2.010.003c apàpaþ pàpasaükalpàü dadar÷a dharaõãtale 2.010.004a kareõum iva digdhena viddhàü mçgayuõà vane 2.010.004c mahàgaja ivàraõye snehàt parimamar÷a tàm 2.010.005a parimç÷ya ca pàõibhyàm abhisaütrastacetanaþ 2.010.005c kàmã kamalapatràkùãm uvàca vanitàm idam 2.010.006a na te 'ham abhijànàmi krodham àtmani saü÷ritam 2.010.006c devi kenàbhiyuktàsi kena vàsi vimànità 2.010.007a yad idaü mama duþkhàya ÷eùe kalyàõi pàüsuùu 2.010.007c bhåmau ÷eùe kimarthaü tvaü mayi kalyàõa cetasi 2.010.007e bhåtopahatacitteva mama cittapramàthinã 2.010.008a santi me ku÷alà vaidyà abhituùñà÷ ca sarva÷aþ 2.010.008c sukhitàü tvàü kariùyanti vyàdhim àcakùva bhàmini 2.010.009a kasya và te priyaü kàryaü kena và vipriyaü kçtam 2.010.009c kaþ priyaü labhatàm adya ko và sumahad apriyam 2.010.010a avadhyo vadhyatàü ko và vadhyaþ ko và vimucyatàm 2.010.010c daridraþ ko bhavatv àóhyo dravyavàn vàpy akiücanaþ 2.010.011a ahaü caiva madãyà÷ ca sarve tava va÷ànugàþ 2.010.011c na te kaü cid abhipràyaü vyàhantum aham utsahe 2.010.012a àtmano jãvitenàpi bråhi yan manasecchasi 2.010.012c yàvad àvartate cakraü tàvatã me vasuüdharà 2.010.013a tathoktà sà samà÷vastà vaktukàmà tad apriyam 2.010.013c paripãóayituü bhåyo bhartàram upacakrame 2.010.014a nàsmi viprakçtà deva kena cin na vimànità 2.010.014c abhipràyas tu me ka÷ cit tam icchàmi tvayà kçtam 2.010.015a pratij¤àü pratijànãùva yadi tvaü kartum icchasi 2.010.015c atha tad vyàhariùyàmi yad abhipràrthitaü mayà 2.010.016a evam uktas tayà ràjà priyayà strãva÷aü gataþ 2.010.016c tàm uvàca mahàtejàþ kaikeyãm ãùadutsmitaþ 2.010.017a avalipte na jànàsi tvattaþ priyataro mama 2.010.017c manujo manujavyàghràd ràmàd anyo na vidyate 2.010.018a bhadre hçdayam apy etad anumç÷÷yoddharasva me 2.010.018c etat samãkùya kaikeyi bråhi yat sàdhu manyase 2.010.019a balam àtmani pa÷yantã na màü ÷aïkitum arhasi 2.010.019c kariùyàmi tava prãtiü sukçtenàpi te ÷ape 2.010.020a tena vàkyena saühçùñà tam abhipràyam àtmanaþ 2.010.020c vyàjahàra mahàghoram abhyàgatam ivàntakam 2.010.021a yathàkrameõa ÷apasi varaü mama dadàsi ca 2.010.021c tac chçõvantu trayastriü÷ad devàþ sendrapurogamàþ 2.010.022a candràdityau nabha÷ caiva grahà ràtryahanã di÷aþ 2.010.022c jagac ca pçthivã caiva sagandharvà saràkùasà 2.010.023a ni÷àcaràõi bhåtàni gçheùu gçhadevatàþ 2.010.023c yàni cànyàni bhåtàni jànãyur bhàùitaü tava 2.010.024a satyasaüdho mahàtejà dharmaj¤aþ susamàhitaþ 2.010.024c varaü mama dadàty eùa tan me ÷çõvantu devatàþ 2.010.025a iti devã maheùvàsaü parigçhyàbhi÷asya ca 2.010.025c tataþ param uvàcedaü varadaü kàmamohitam 2.010.026a varau yau me tvayà deva tadà dattau mahãpate 2.010.026c tau tàvad aham adyaiva vakùyàmi ÷çõu me vacaþ 2.010.027a abhiùeka samàrambho ràghavasyopakalpitaþ 2.010.027c anenaivàbhiùekeõa bharato me 'bhiùicyatàm 2.010.028a nava pa¤ca ca varùàõi daõóakàraõyam à÷ritaþ 2.010.028c cãràjinajañàdhàrã ràmo bhavatu tàpasaþ 2.010.029a bharato bhajatàm adya yauvaràjyam akaõñakam 2.010.029c adya caiva hi pa÷yeyaü prayàntaü ràghavaü vane 2.010.030a tataþ ÷rutvà mahàràja kaikeyyà dàruõaü vacaþ 2.010.030c vyathito vilava÷ caiva vyàghrãü dçùñvà yathà mçgaþ 2.010.031a asaüvçtàyàm àsãno jagatyàü dãrgham ucchvasan 2.010.031c aho dhig iti sàmarùo vàcam uktvà naràdhipaþ 2.010.031e moham àpedivàn bhåyaþ ÷okopahatacetanaþ 2.010.032a cireõa tu nçpaþ saüj¤àü pratilabhya suduþkhitaþ 2.010.032c kaikeyãm abravãt kruddhaþ pradahann iva cakùuùà 2.010.033a nç÷aüse duùñacàritre kulasyàsya vinà÷ini 2.010.033c kiü kçtaü tava ràmeõa pàpe pàpaü mayàpi và 2.010.034a sadà te jananã tulyàü vçttiü vahati ràghavaþ 2.010.034c tasyaiva tvam anarthàya kiünimittam ihodyatà 2.010.035a tvaü mayàtmavinà÷àya bhavanaü svaü prave÷ità 2.010.035c avij¤ànàn nçpasutà vyàlã tãkùõaviùà yathà 2.010.036a jãvaloko yadà sarvo ràmasyeha guõastavam 2.010.036c aparàdhaü kam uddi÷ya tyakùyàmãùñam ahaü sutam 2.010.037a kausalyàü và sumitràü và tyajeyam api và ÷riyam 2.010.037c jãvitaü vàtmano ràmaü na tv eva pitçvatsalam 2.010.038a parà bhavati me prãtir dçùñvà tanayam agrajam 2.010.038c apa÷yatas tu me ràmaü naùñà bhavati cetanà 2.010.039a tiùñhel loko vinà såryaü sasyaü và salilaü vinà 2.010.039c na tu ràmaü vinà dehe tiùñhet tu mama jãvitam 2.010.040a tad alaü tyajyatàm eùa ni÷cayaþ pàpani÷caye 2.010.040c api te caraõau mårdhnà spç÷àmy eùa prasãda me 2.010.041a sa bhåmipàlo vilapann anàthavat; striyà gçhãto dçhaye 'timàtratà 2.010.041c papàta devyà÷ caraõau prasàritàv; ubhàv asaüspç÷ya yathàturas tathà 2.011.001a atadarhaü mahàràjaü ÷ayànam atathocitam 2.011.001c yayàtim iva puõyànte devalokàt paricyutam 2.011.002a anartharåpà siddhàrthà abhãtà bhayadar÷inã 2.011.002c punar àkàrayàm àsa tam eva varam aïganà 2.011.003a tvaü katthase mahàràja satyavàdã dçóhavrataþ 2.011.003c mama cemaü varaü kasmàd vidhàrayitum icchasi 2.011.004a evam uktas tu kaikeyyà ràjà da÷arathas tadà 2.011.004c pratyuvàca tataþ kruddho muhårtaü vihvalann iva 2.011.005a mçte mayi gate ràme vanaü manujapuügave 2.011.005c hantànàrye mamàmitre ràmaþ pravràjito vanam 2.011.006a yadi satyaü bravãmy etat tad asatyaü bhaviùyati 2.011.006c akãrtir atulà loke dhruvaü paribhava÷ ca me 2.011.007a tathà vilapatas tasya paribhramitacetasaþ 2.011.007c astam abhyagamat såryo rajanã càbhyavartata 2.011.008a sa triyàmà tathàrtasya candramaõóalamaõóità 2.011.008c ràj¤o vilapamànasya na vyabhàsata ÷arvarã 2.011.009a tathaivoùõaü viniþ÷vasya vçddho da÷aratho nçpaþ 2.011.009c vilalàpàrtavad duþkhaü gaganàsaktalocanaþ 2.011.010a na prabhàtaü tvayecchàmi mayàyaü racito '¤jaliþ 2.011.010c atha và gamyatàü ÷ãghraü nàham icchàmi nirghçõàm 2.011.010e nç÷aüsàü kaikeyãü draùñuü yatkçte vyasanaü mahat 2.011.011a evam uktvà tato ràjà kaikeyãü saüyatà¤jaliþ 2.011.011c prasàdayàm àsa punaþ kaikeyãü cedam abravãt 2.011.012a sàdhuvçttasya dãnasya tvadgatasya gatàyuùaþ 2.011.012c prasàdaþ kriyatàü devi bhadre ràj¤o vi÷eùataþ 2.011.013a ÷ånyena khalu su÷roõi mayedaü samudàhçtam 2.011.013c kuru sàdhu prasàdaü me bàle sahçdayà hy asi 2.011.014a vi÷uddhabhàvasya hi duùñabhàvà; tàmrekùaõasyà÷rukalasya ràj¤aþ 2.011.014c ÷rutvà vicitraü karuõaü vilàpaü; bhartur nç÷aüsà na cakàra vàkyam 2.011.015a tataþ sa ràjà punar eva mårchitaþ; priyàm atuùñàü pratikålabhàùiõãm 2.011.015c samãkùya putrasya vivàsanaü prati; kùitau visaüj¤o nipapàta duþkhitaþ 2.012.001a putra÷okàrditaü pàpà visaüj¤aü patitaü bhuvi 2.012.001c viveùñamànam udãkùya saikùvàkam idam abravãt 2.012.002a pàpaü kçtveva kim idaü mama saü÷rutya saü÷ravam 2.012.002c ÷eùe kùititale sannaþ sthityàü sthàtuü tvam arhasi 2.012.003a àhuþ satyaü hi paramaü dharmaü dharmavido janàþ 2.012.003c satyam à÷ritya hi mayà tvaü ca dharmaü pracoditaþ 2.012.004a saü÷rutya ÷aibyaþ ÷yenàya svàü tanuü jagatãpatiþ 2.012.004c pradàya pakùiõo ràja¤ jagàma gatim uttamàm 2.012.005a tatha hy alarkas tejasvã bràhmaõe vedapàrage 2.012.005c yàcamàne svake netre uddhçtyàvimanà dadau 2.012.006a saritàü tu patiþ svalpàü maryàdàü satyam anvitaþ 2.012.006c satyànurodhàt samaye velàü khàü nàtivartate 2.012.007a samayaü ca mamàryemaü yadi tvaü na kariùyasi 2.012.007c agratas te parityaktà parityakùyàmi jãvitam 2.012.008a evaü pracodito ràjà kaikeyyà nirvi÷aïkayà 2.012.008c nà÷akat pà÷am unmoktuü balir indrakçtaü yathà 2.012.009a udbhràntahçdaya÷ càpi vivarõavanado 'bhavat 2.012.009c sa dhuryo vai parispandan yugacakràntaraü yathà 2.012.010a vihvalàbhyàü ca netràbhyàm apa÷yann iva bhåmipaþ 2.012.010c kçcchràd dhairyeõa saüstabhya kaikeyãm idam abravãt 2.012.011a yas te mantrakçtaþ pàõir agnau pàpe mayà dhçtaþ 2.012.011c taü tyajàmi svajaü caiva tava putraü saha tvayà 2.012.012a tataþ pàpasamàcàrà kaikeyã pàrthivaü punaþ 2.012.012c uvàca paruùaü vàkyaü vàkyaj¤à roùamårchità 2.012.013a kim idaü bhàùase ràjan vàkyaü gararujopamam 2.012.013c ànàyayitum akliùñaü putraü ràmam ihàrhasi 2.012.014a sthàpya ràjye mama sutaü kçtvà ràmaü vanecaram 2.012.014c niþsapatnàü ca màü kçtvà kçtakçtyo bhaviùyasi 2.012.015a sa nunna iva tãkùeõa pratodena hayottamaþ 2.012.015c ràjà pradocito 'bhãkùõaü kaikeyãm idam abravãt 2.012.016a dharmabandhena baddho 'smi naùñà ca mama cetanà 2.012.016c jyeùñhaü putraü priyaü ràmaü draùñum icchàmi dhàrmikam 2.012.017a iti ràj¤o vacaþ ÷rutvà kaikeyã tadanantaram 2.012.017c svayam evàbravãt såtaü gaccha tvaü ràmam ànaya 2.012.018a tataþ sa ràjà taü såtaü sannaharùaþ sutaü prati 2.012.018c ÷okàraktekùaõaþ ÷rãmàn udvãkùyovàca dhàrmikaþ 2.012.019a sumantraþ karuõaü ÷rutvà dçùñvà dãnaü ca pàrthivam 2.012.019c pragçhãtà¤jaliþ kiü cit tasmàd de÷àd apàkraman 2.012.020a yadà vaktuü svayaü dainyàn na ÷a÷àka mahãpatiþ 2.012.020c tadà sumantraü mantraj¤à kaikeyã pratyuvàca ha 2.012.021a sumantra ràmaü drakùyàmi ÷ãghram ànaya sundaram 2.012.021c sa manyamànaþ kalyàõaü hçdayena nananda ca 2.012.022a sumantra÷ cintayàm àsa tvaritaü coditas tayà 2.012.022c vyaktaü ràmo 'bhiùekàrtham ihàyàsyati dharmavit 2.012.023a iti såto matiü kçtvà harùeõa mahatà punaþ 2.012.023c nirjagàma mahàtejà ràghavasya didçkùayà 2.012.024a tataþ purastàt sahasà vinirgato; mahãpatãn dvàragatàn vilokayan 2.012.024c dadar÷a pauràn vividhàn mahàdhanàn; upasthitàn dvàram upetya viùñhitàn 2.013.001a te tu tàü rajanãm uùya bràhmaõà vedapàragàþ 2.013.001c upatasthur upasthànaü saharàjapurohitàþ 2.013.002a amàtyà balamukhyà÷ ca mukhyà ye nigamasya ca 2.013.002c ràghavasyàbhiùekàrthe prãyamàõàs tu saügatàþ 2.013.003a udite vimale sårye puùye càbhyàgate 'hani 2.013.003c abhiùekàya ràmasya dvijendrair upakalpitam 2.013.004a kà¤canà jalakumbhà÷ ca bhadrapãñhaü svalaükçtam 2.013.004c ràma÷ ca samyagàstãrõo bhàsvarà vyàghracarmaõà 2.013.005a gaïgàyamunayoþ puõyàt saügamàd àhçtaü jalam 2.013.005c yà÷ cànyàþ saritaþ puõyà hradàþ kåpàþ saràüsi ca 2.013.006a pràgvàhà÷ cordhvavàhà÷ ca tiryagvàhàþ samàhitàþ 2.013.006c tàbhya÷ caivàhçtaü toyaü samudrebhya÷ ca sarva÷aþ 2.013.007a kùaudraü dadhighçtaü làjà dharbhàþ sumanasaþ payaþ 2.013.007c salàjàþ kùãribhi÷ channà ghañàþ kà¤canaràjatàþ 2.013.007e padmotpalayutà bhànti pårõàþ paramavàriõà 2.013.008a candràü÷uvikacaprakhyaü pàõóuraü ratnabhåùitam 2.013.008c sajjaü tiùñhati ràmasya vàlavyajanam uttamam 2.013.009a candramaõóalasaükà÷am àtapatraü ca pàõóuram 2.013.009c sajjaü dyutikaraü ÷rãmad abhiùekapuraskçtam 2.013.010a pàõóura÷ ca vçùaþ sajjaþ pàõóurà÷va÷ ca susthitaþ 2.013.010c prasruta÷ ca gajaþ ÷rãmàn aupavàhyaþ pratãkùate 2.013.011a aùñau kanyà÷ ca maïgalyàþ sarvàbharaõabhåùitàþ 2.013.011c vàditràõi ca sarvàõi bandina÷ ca tathàpare 2.013.012a ikùvàkåõàü yathà ràjye saübhriyetàbhiùecanam 2.013.012c tathà jàtãyàm àdàya ràjaputràbhiùecanam 2.013.013a te ràjavacanàt tatra samavetà mahãpatim 2.013.013c apa÷yanto 'bruvan ko nu ràj¤o naþ prativedayet 2.013.014a na pa÷yàma÷ ca ràjànam udita÷ ca divàkaraþ 2.013.014c yauvaràjyàbhiùeka÷ ca sajjo ràmasya dhãmataþ 2.013.015a iti teùu bruvàõeùu sàrvabhaumàn mahãpatãn 2.013.015c abravãt tàn idaü sarvàn sumantro ràjasatkçtaþ 2.013.016a ayaü pçcchàmi vacanàt sukham àyuùmatàm aham 2.013.016c ràj¤aþ saüpratibuddhasya yac càgamanakàraõam 2.013.017a ity uktvàntaþpuradvàram àjagàma puràõavit 2.013.017c à÷ãrbhir guõayuktàbhir abhituùñàva ràghavam 2.013.018a gatà bhagavatã ràtrirahaþ ÷ivam upasthitam 2.013.018c budhyasva nçpa÷àrdåla kuru kàryam anantaram 2.013.019a bràhmaõà balamukhyà÷ ca naigamà÷ càgatà nçpa 2.013.019c dar÷anaü pratikàïkùante pratibudhyasva ràghava 2.013.020a stuvantaü taü tadà såtaü sumantraü mantrakovidam 2.013.020c pratibudhya tato ràjà idaü vacanam abravãt 2.013.021a na caiva saüprasuto 'ham ànayed à÷u ràghavam 2.013.021c iti ràjà da÷arathaþ såtaü tatrànva÷àt punaþ 2.013.022a sa ràjavacanaü ÷rutvà ÷irasà pratipåjya tam 2.013.022c nirjagàma nçpàvàsàn manyamànaþ priyaü mahat 2.013.023a prapanno ràjamàrgaü ca patàkà dhvaja÷obhitam 2.013.023c sa såtas tatra ÷u÷ràva ràmàdhikaraõàþ kathàþ 2.013.024a tato dadar÷a ruciraü kailàsasadç÷aprabham 2.013.024c ràmave÷ma sumantras tu ÷akrave÷masamaprabham 2.013.025a mahàkapàñapihitaü vitardi÷ata÷obhitam 2.013.025c kà¤canapratimaikàgraü maõividrumatoraõam 2.013.026a ÷àradàbhraghanaprakhyaü dãptaü meruguhopamam 2.013.026c dàmabhir varamàlyànàü sumahadbhir alaükçtam 2.013.027a sa vàjiyuktena rathena sàrathir; naràkulaü ràjakulaü vilokayan 2.013.027c tataþ samàsàdya mahàdhanaü mahat; prahçùñaromà sa babhåva sàrathiþ 2.013.028a tad adrikåñàcalameghasaünibhaü; mahàvimànottamave÷masaüghavat 2.013.028c avàryamàõaþ pravive÷a sàrathiþ; prabhåtaratnaü makaro yathàrõavam 2.014.001a sa tad antaþpuradvàraü samatãtya janàkulam 2.014.001c praviviktàü tataþ kakùyàm àsasàda puràõavit 2.014.002a pràsakàrmukabibhradbhir yuvabhir mçùñakuõóalaiþ 2.014.002c apramàdibhir ekàgraiþ svanuraktair adhiùñhitàm 2.014.003a tatra kàùàyiõo vçddhàn vetrapàõãn svalaükçtàn 2.014.003c dadar÷a viùñhitàn dvàri stryadhyakùàn susamàhitàn 2.014.004a te samãkùya samàyàntaü ràmapriyacikãrùavaþ 2.014.004c sahabhàryàya ràmàya kùipram evàcacakùire 2.014.005a prativeditam àj¤àya såtam abhyantaraü pituþ 2.014.005c tatraivànàyayàm àsa ràghavaþ priyakàmyayà 2.014.006a taü vai÷ravaõasaükà÷am upaviùñaü svalaükçtam 2.014.006c dàdar÷a såtaþ paryaïke sauvaõo sottaracchade 2.014.007a varàharudhiràbheõa ÷ucinà ca sugandhinà 2.014.007c anuliptaü paràrdhyena candanena paraütapam 2.014.008a sthitayà pàr÷vata÷ càpi vàlavyajanahastayà 2.014.008c upetaü sãtayà bhåya÷ citrayà ÷a÷inaü yathà 2.014.009a taü tapantam ivàdityam upapannaü svatejasà 2.014.009c vavande varadaü bandã niyamaj¤o vinãtavat 2.014.010a prà¤jalis tu sukhaü pçùñvà vihàra÷ayanàsane 2.014.010c ràjaputram uvàcedaü sumantro ràjasatkçtaþ 2.014.011a kausalyà suprabhà deva pità tvaü draùñum icchati 2.014.011c mahiùyà saha kaikeyyà gamyatàü tatra màciram 2.014.012a evam uktas tu saühçùño narasiüho mahàdyutiþ 2.014.012c tataþ saümànayàm àsa sãtàm idam uvàca ha 2.014.013a devi deva÷ ca devã ca samàgamya madantare 2.014.013c mantreyete dhruvaü kiü cid abhiùecanasaühitam 2.014.014a lakùayitvà hy abhipràyaü priyakàmà sudakùiõà 2.014.014c saücodayati ràjànaü madarthaü madirekùaõà 2.014.015a yàdç÷ã pariùat tatra tàdç÷o dåta àgataþ 2.014.015c dhruvam adyaiva màü ràjà yauvaràjye 'bhiùekùyati 2.014.016a hanta ÷ãghram ito gatvà drakùyàmi ca mahãpatiþ 2.014.016c saha tvaü parivàreõa sukham àssva ramasya ca 2.014.017a patisaümànità sãtà bhartàram asitekùaõà 2.014.017c àdvàram anuvavràja maïgalàny abhidadhyuùã 2.014.018a sa sarvàn arthino dçùñvà sametya pratinandya ca 2.014.018c tataþ pàvakasaükà÷am àruroha rathottamam 2.014.019a muùõantam iva cakùåüùi prabhayà hemavarcasaü 2.014.019c kareõu÷i÷ukalpai÷ ca yuktaü paramavàjibhiþ 2.014.020a hariyuktaü sahasràkùo ratham indra ivà÷ugam 2.014.020c prayayau tårõam àsthàya ràghavo jvalitaþ ÷riyà 2.014.021a sa parjanya ivàkà÷e svanavàn abhinàdayan 2.014.021c niketàn niryayau ÷rãmàn mahàbhràd iva candramàþ 2.014.022a chatracàmarapàõis tu lakùmaõo ràghavànujaþ 2.014.022c jugopa bhràtaraü bhràtà ratham àsthàya pçùñhataþ 2.014.023a tato halahalà÷abdas tumulaþ samajàyata 2.014.023c tasya niùkramamàõasya janaughasya samantataþ 2.014.024a sa ràghavas tatra kathàpralàpaü; ÷u÷ràva lokasya samàgatasya 2.014.024c àtmàdhikàrà vividhà÷ ca vàcaþ; prahçùñaråpasya pure janasya 2.014.025a eùa ÷riyaü gacchati ràghavo 'dya; ràjaprasàdàd vipulàü gamiùyan 2.014.025c ete vayaü sarvasamçddhakàmà; yeùàm ayaü no bhavità pra÷àstà 2.014.025e làbho janasyàsya yad eùa sarvaü; prapatsyate ràùñram idaü ciràya 2.014.026a sa ghoùavadbhi÷ ca hayaiþ sanàgaiþ; puraþsaraiþ svastikasåtamàgadhaiþ 2.014.026c mahãyamànaþ pravarai÷ ca vàdakair; abhiùñuto vai÷ravaõo yathà yayau 2.014.027a kareõumàtaïgarathà÷vasaükulaü; mahàjanaughaiþ paripårõacatvaram 2.014.027c prabhåtaratnaü bahupaõyasaücayaü; dadar÷a ràmo ruciraü mahàpatham 2.015.001a sa ràmo ratham àsthàya saüprahçùñasuhçjjanaþ 2.015.001c apa÷yan nagaraü ÷rãmàn nànàjanasamàkulam 2.015.002a sa gçhair abhrasaükà÷aiþ pàõóurair upa÷obhitam 2.015.002c ràjamàrgaü yayau ràmo madhyenàgarudhåpitam 2.015.003a ÷obhamànam asaübàdhaü taü ràjapatham uttamam 2.015.003c saüvçtaü vividhaiþ paõyair bhakùyair uccàvacair api 2.015.004a à÷ãrvàdàn bahå¤ ÷çõvan suhçdbhiþ samudãritàn 2.015.004c yathàrhaü càpi saüpåjya sarvàn eva naràn yayau 2.015.005a pitàmahair àcaritaü tathaiva prapitàmahaiþ 2.015.005c adyopàdàya taü màrgam abhiùikto 'nupàlaya 2.015.006a yathà sma làlitàþ pitrà yathà pårvaiþ pitàmahaiþ 2.015.006c tataþ sukhataraü sarve ràme vatsyàma ràjani 2.015.007a alam adya hi bhuktena paramàrthair alaü ca naþ 2.015.007c yathà pa÷yàma niryàntaü ràmaü ràjye pratiùñhitam 2.015.008a ato hi na priyataraü nànyat kiü cid bhaviùyati 2.015.008c yathàbhiùeko ràmasya ràjyenàmitatejasaþ 2.015.009a età÷ cànyà÷ ca suhçdàm udàsãnaþ kathàþ ÷ubhàþ 2.015.009c àtmasaüpåjanãþ ÷çõvan yayau ràmo mahàpatham 2.015.010a na hi tasmàn manaþ ka÷ cic cakùuùã và narottamàt 2.015.010c naraþ ÷aknoty apàkraùñum atikrànte 'pi ràghave 2.015.011a sarveùàü sa hi dharmàtmà varõànàü kurute dayàm 2.015.011c caturõàü hi vayaþsthànàü tena te tam anuvratàþ 2.015.012a sa ràjakulam àsàdya mahendrabhavanopamam 2.015.012c ràjaputraþ pitur ve÷ma pravive÷a ÷riyà jvalan 2.015.013a sa sarvàþ samatikramya kakùyà da÷arathàtmajaþ 2.015.013c saünivartya janaü sarvaü ÷uddhàntaþpuram abhyagàt 2.015.014a tataþ praviùñe pitur antikaü tadà; janaþ sa sarvo mudito nçpàtmaje 2.015.014c pratãkùate tasya punaþ sma nirgamaü; yathodayaü candramasaþ saritpatiþ 2.016.001a sa dadar÷àsane ràmo niùaõõaü pitaraü ÷ubhe 2.016.001c kaikeyãsahitaü dãnaü mukhena pari÷uùyatà 2.016.002a sa pitu÷ caraõau pårvam abhivàdya vinãtavat 2.016.002c tato vavande caraõau kaikeyyàþ susamàhitaþ 2.016.003a ràmety uktvà ca vacanaü vàùpaparyàkulekùaõaþ 2.016.003c ÷a÷àka nçpatir dãno nekùituü nàbhibhàùitum 2.016.004a tad apårvaü narapater dçùñvà råpaü bhayàvaham 2.016.004c ràmo 'pi bhayam àpannaþ padà spçùñveva pannagam 2.016.005a indriyair aprahçùñais taü ÷okasaütàpakar÷itam 2.016.005c niþ÷vasantaü mahàràjaü vyathitàkulacetasaü 2.016.006a årmi màlinam akùobhyaü kùubhyantam iva sàgaram 2.016.006c upaplutam ivàdityam uktànçtam çùiü yathà 2.016.007a acintyakalpaü hi pitus taü ÷okam upadhàrayan 2.016.007c babhåva saürabdhataraþ samudra iva parvaõi 2.016.008a cintayàm àsa ca tadà ràmaþ pitçhite rataþ 2.016.008c kiüsvid adyaiva nçpatir na màü pratyabhinandati 2.016.009a anyadà màü pità dçùñvà kupito 'pi prasãdati 2.016.009c tasya màm adya saüprekùya kimàyàsaþ pravartate 2.016.010a sa dãna iva ÷okàrto viùaõõavadanadyutiþ 2.016.010c kaikeyãm abhivàdyaiva ràmo vacanam abravãt 2.016.011a kaccin mayà nàparàdham aj¤ànàd yena me pità 2.016.011c kupitas tan mamàcakùva tvaü caivainaü prasàdaya 2.016.012a vivarõavadano dãno na hi màm abhibhàùate 2.016.012c ÷àrãro mànaso vàpi kaccid enaü na bàdhate 2.016.012e saütàpo vàbhitàpo và durlabhaü hi sadà sukham 2.016.013a kaccin na kiü cid bharate kumàre priyadar÷ane 2.016.013c ÷atrughne và mahàsattve màtéõàü và mamà÷ubham 2.016.014a atoùayan mahàràjam akurvan và pitur vacaþ 2.016.014c muhårtam api neccheyaü jãvituü kupite nçpe 2.016.015a yatomålaü naraþ pa÷yet pràdurbhàvam ihàtmanaþ 2.016.015c kathaü tasmin na varteta pratyakùe sati daivate 2.016.016a kaccit te paruùaü kiü cid abhimànàt pità mama 2.016.016c ukto bhavatyà kopena yatràsya lulitaü manaþ 2.016.017a etad àcakùva me devi tattvena paripçcchataþ 2.016.017c kiünimittam apårvo 'yaü vikàro manujàdhipe 2.016.018a ahaü hi vacanàd ràj¤aþ pateyam api pàvake 2.016.018c bhakùayeyaü viùaü tãkùõaü majjeyam api càrõave 2.016.018e niyukto guruõà pitrà nçpeõa ca hitena ca 2.016.019a tad bråhi vacanaü devi ràj¤o yad abhikàïkùitam 2.016.019c kariùye pratijàne ca ràmo dvir nàbhibhàùate 2.016.020a tam àrjavasamàyuktam anàryà satyavàdinam 2.016.020c uvàca ràmaü kaikeyã vacanaü bhç÷adàruõam 2.016.021a purà devàsure yuddhe pitrà te mama ràghava 2.016.021c rakùitena varau dattau sa÷alyena mahàraõe 2.016.022a tatra me yàcito ràjà bharatasyàbhiùecanam 2.016.022c gamanaü daõóakàraõye tava càdyaiva ràghava 2.016.023a yadi satyapratij¤aü tvaü pitaraü kartum icchasi 2.016.023c àtmànaü ca narareùñha mama vàkyam idaü ÷çõu 2.016.024a sa nide÷e pitus tiùñha yathà tena prati÷rutam 2.016.024c tvayàraõyaü praveùñavyaü nava varùàõi pa¤ca ca 2.016.025a sapta sapta ca varùàõi daõóakàraõyam à÷ritaþ 2.016.025c abhiùekam imaü tyaktvà jañàcãradharo vasa 2.016.026a bharataþ kosalapure pra÷àstu vasudhàm imàm 2.016.026c nànàratnasamàkãrõaü savàjirathaku¤jaràm 2.016.027a tad apriyam amitraghno vacanaü maraõopamam 2.016.027c ÷rutvà na vivyathe ràmaþ kaikeyãü cedam abravãt 2.016.028a evam astu gamiùyàmi vanaü vastum ahaü tv ataþ 2.016.028c jañàcãradharo ràj¤aþ pratij¤àm anupàlayan 2.016.029a idaü tu j¤àtum icchàmi kimarthaü màü mahãpatiþ 2.016.029c nàbhinandati durdharùo yathàpuram ariüdamaþ 2.016.030a manyur na ca tvayà kàryo devi bråhi tavàgrataþ 2.016.030c yàsyàmi bhava suprãtà vanaü cãrajañàdharaþ 2.016.031a hitena guruõà pitrà kçtaj¤ena nçpeõa ca 2.016.031c niyujyamàno vi÷rabdhaü kiü na kuryàd ahaü priyam 2.016.032a alãkaü mànasaü tv ekaü hçdayaü dahatãva me 2.016.032c svayaü yan nàha màü ràjà bharatasyàbhiùecanam 2.016.033a ahaü hi sãtàü ràjyaü ca pràõàn iùñàn dhanàni ca 2.016.033c hçùño bhràtre svayaü dadyàü bharatàyàpracoditaþ 2.016.034a kiü punar manujendreõa svayaü pitrà pracoditaþ 2.016.034c tava ca priyakàmàrthaü pratij¤àm anupàlayan 2.016.035a tad à÷vàsaya hãmaü tvaü kiü nv idaü yan mahãpatiþ 2.016.035c vasudhàsaktanayano mandam a÷råõi mu¤cati 2.016.036a gacchantu caivànayituü dåtàþ ÷ãghrajavair hayaiþ 2.016.036c bharataü màtulakulàd adyaiva nçpa÷àsanàt 2.016.037a daõóakàraõyam eùo 'ham ito gacchàmi satvaraþ 2.016.037c avicàrya pitur vàkyaü samàvastuü caturda÷a 2.016.038a sà hçùñà tasya tadvàkyaü ÷rutvà ràmasya kaikayã 2.016.038c prasthànaü ÷raddadhànà hi tvarayàm àsa ràghavam 2.016.039a evaü bhavatu yàsyanti dåtàþ ÷ãghrajavair hayaiþ 2.016.039c bharataü màtulakulàd upàvartayituü naràþ 2.016.040a tava tv ahaü kùamaü manye notsukasya vilambanam 2.016.040c ràma tasmàd itaþ ÷ãghraü vanaü tvaü gantum arhasi 2.016.041a vrãóànvitaþ svayaü yac ca nçpas tvàü nàbhibhàùate 2.016.041c naitat kiü cin nara÷reùñha manyur eùo 'panãyatàm 2.016.042a yàvat tvaü na vanaü yàtaþ puràd asmàd abhitvaran 2.016.042c pità tàvan na te ràma snàsyate bhokùyate 'pi và 2.016.043a dhik kaùñam iti niþ÷vasya ràjà ÷okapariplutaþ 2.016.043c mårchito nyapatat tasmin paryaïke hemabhåùite 2.016.044a ràmo 'py utthàpya ràjànaü kaikeyyàbhipracoditaþ 2.016.044c ka÷ayevàhato vàjã vanaü gantuü kçtatvaraþ 2.016.045a tad apriyam anàryàyà vacanaü dàruõodaram 2.016.045c ÷rutvà gatavyatho ràmaþ kaikeyãü vàkyam abravãt 2.016.046a nàham arthaparo devi lokam àvastum utsahe 2.016.046c viddhi màm çùibhis tulyaü kevalaü dharmam àsthitam 2.016.047a yad atrabhavataþ kiü cic chakyaü kartuü priyaü mayà 2.016.047c pràõàn api parityajya sarvathà kçtam eva tat 2.016.048a na hy ato dharmacaraõaü kiü cid asti mahattaram 2.016.048c yathà pitari ÷u÷råùà tasya và vacanakriyà 2.016.049a anukto 'py atrabhavatà bhavatyà vacanàd aham 2.016.049c vane vatsyàmi vijane varùàõãha caturda÷a 2.016.050a na nånaü mayi kaikeyi kiü cid à÷aüsase guõam 2.016.050c yad ràjànam avocas tvaü mame÷varatarà satã 2.016.051a yàvan màtaram àpçcche sãtàü cànunayàmy aham 2.016.051c tato 'dyaiva gamiùyàmi daõóakànàü mahad vanam 2.016.052a bharataþ pàlayed ràjyaü ÷u÷råùec ca pitur yathà 2.016.052c tahà bhavatyà kartavyaü sa hi dharmaþ sanàtanaþ 2.016.053a sa ràmasya vacaþ ÷rutvà bhç÷aü duþkhahataþ pità 2.016.053c ÷okàd a÷aknuvan bàùpaü praruroda mahàsvanam 2.016.054a vanditvà caraõau ràmo visaüj¤asya pitus tadà 2.016.054c kaikeyyà÷ càpy anàryàyà niùpapàta mahàdyutiþ 2.016.055a sa ràmaþ pitaraü kçtvà kaikeyãü ca pradakùiõam 2.016.055c niùkramyàntaþpuràt tasmàt svaü dadar÷a suhçjjanam 2.016.056a taü bàùpaparipårõàkùaþ pçùñhato 'nujagàma ha 2.016.056c lakùmaõaþ paramakruddhaþ sumitrànandavardhanaþ 2.016.057a àbhiùecanikaü bhàõóaü kçtvà ràmaþ pradakùiõam 2.016.057c ÷anair jagàma sàpekùo dçùñiü tatràvicàlayan 2.016.058a na càsya mahatãü lakùmãü ràjyanà÷o 'pakarùati 2.016.058c lokakàntasya kàntatvaü ÷ãtara÷mer iva kùapà 2.016.059a na vanaü gantukàmasya tyajata÷ ca vasuüdharàm 2.016.059c sarvalokàtigasyeva lakùyate cittavikriyà 2.016.060a dhàrayan manasà duþkham indriyàõi nigçhya ca 2.016.060c pravive÷àtmavàn ve÷ma màturapriya÷aüsivàn 2.016.061a pravi÷ya ve÷màtibhç÷aü mudànvitaü; samãkùya tàü càrthavipattim àgatàm 2.016.061c na caiva ràmo 'tra jagàma vikriyàü; suhçjjanasyàtmavipatti÷aïkayà 2.017.001a ràmas tu bhç÷am àyasto niþ÷vasann iva ku¤jaraþ 2.017.001c jagàma sahito bhràtrà màtur antaþpuraü va÷ã 2.017.002a so 'pa÷yat puruùaü tatra vçddhaü paramapåjitam 2.017.002c upaviùñaü gçhadvàri tiùñhata÷ càparàn bahån 2.017.003a pravi÷ya prathamàü kakùyàü dvitãyàyàü dadar÷a saþ 2.017.003c bràhmaõàn vedasaüpannàn vçddhàn ràj¤àbhisatkçtàn 2.017.004a praõamya ràmas tàn vçddhàüs tçtãyàyàü dadar÷a saþ 2.017.004c striyo vçddhà÷ ca bàlà÷ ca dvàrarakùaõatatparàþ 2.017.005a vardhayitvà prahçùñàs tàþ pravi÷ya ca gçhaü striyaþ 2.017.005c nyavedayanta tvarità ràma màtuþ priyaü tadà 2.017.006a kausalyàpi tadà devã ràtriü sthitvà samàhità 2.017.006c prabhàte tv akarot påjàü viùõoþ putrahitaiùiõã 2.017.007a sà kùaumavasanà hçùñà nityaü vrataparàyaõà 2.017.007c agniü juhoti sma tadà mantravat kçtamaïgalà 2.017.008a pravi÷ya ca tadà ràmo màtur antaþpuraü ÷ubham 2.017.008c dadar÷a màtaraü tatra hàvayantãü hutà÷anam 2.017.009a sà cirasyàtmajaü dçùñvà màtçnandanam àgatam 2.017.009c abhicakràma saühçùñà ki÷oraü vaóavà yathà 2.017.010a tam uvàca duràdharùaü ràghavaü sutam àtmanaþ 2.017.010c kausalyà putravàtsalyàd idaü priyahitaü vacaþ 2.017.011a vçddhànàü dharma÷ãlànàü ràjarùãõàü mahàtmanàm 2.017.011c pràpnuhy àyu÷ ca kãrtiü ca dharmaü copahitaü kule 2.017.012a satyapratij¤aü pitaraü ràjànaü pa÷ya ràghava 2.017.012c adyaiva hi tvàü dharmàtmà yauvaràjye 'bhiùekùyati 2.017.013a màtaraü ràghavaþ kiü cit prasàryà¤jalim abravãt 2.017.013c sa svabhàvavinãta÷ ca gauravàc ca tadànataþ 2.017.014a devi nånaü na jànãùe mahad bhayam upasthitam 2.017.014c idaü tava ca duþkhàya vaidehyà lakùmaõasya ca 2.017.015a caturda÷a hi varùàõi vatsyàmi vijane vane 2.017.015c madhumålaphalair jãvan hitvà munivad àmiùam 2.017.016a bharatàya mahàràjo yauvaràjyaü prayacchati 2.017.016c màü punar daõóakàraõyaü vivàsayati tàpasaü 2.017.017a tàm aduþkhocitàü dçùñvà patitàü kadalãm iva 2.017.017c ràmas tåtthàpayàm àsa màtaraü gatacetasaü 2.017.018a upàvçtyotthitàü dãnàü vaóavàm iva vàhitàm 2.017.018c pàü÷uguõñhitasarvàgnãü vimamar÷a ca pàõinà 2.017.019a sà ràghavam upàsãnam asukhàrtà sukhocità 2.017.019c uvàca puruùavyàghram upa÷çõvati lakùmaõe 2.017.020a yadi putra na jàyethà mama ÷okàya ràghava 2.017.020c na sma duþkham ato bhåyaþ pa÷yeyam aham aprajà 2.017.021a eka eva hi vandhyàyàþ ÷oko bhavati mànavaþ 2.017.021c aprajàsmãti saütàpo na hy anyaþ putra vidyate 2.017.022a na dçùñapårvaü kalyàõaü sukhaü và patipauruùe 2.017.022c api putre vipa÷yeyam iti ràmàsthitaü mayà 2.017.023a sà bahåny amanoj¤àni vàkyàni hçdayacchidàm 2.017.023c ahaü ÷roùye sapatnãnàm avaràõàü varà satã 2.017.023e ato duþkhataraü kiü nu pramadànàü bhaviùyati 2.017.024a tvayi saünihite 'py evam aham àsaü niràkçtà 2.017.024c kiü punaþ proùite tàta dhruvaü maraõam eva me 2.017.025a yo hi màü sevate ka÷ cid atha vàpy anuvartate 2.017.025c kaikeyyàþ putram anvãkùya sa jano nàbhibhàùate 2.017.026a da÷a sapta ca varùàõi tava jàtasya ràghava 2.017.026c atãtàni prakàïkùantyà mayà duþkhaparikùayam 2.017.027a upavàsai÷ ca yogai÷ ca bahubhi÷ ca pari÷ramaiþ 2.017.027c duþkhaü saüvardhito moghaü tvaü hi durgatayà mayà 2.017.028a sthiraü tu hçdayaü manye mamedaü yan na dãryate 2.017.028c pràvçùãva mahànadyàþ spçùñaü kålaü navàmbhasà 2.017.029a mamaiva nånaü maraõaü na vidyate; na càvakà÷o 'sti yamakùaye mama 2.017.029c yad antako 'dyaiva na màü jihãrùati; prasahya siüho rudatãü mçgãm iva 2.017.030a sthiraü hi nånaü hçdayaü mamàyasaü; na bhidyate yad bhuvi nàvadãryate 2.017.030c anena duþkhena ca deham arpitaü; dhruvaü hy akàle maraõaü na vidyate 2.017.031a idaü tu duþkhaü yad anarthakàni me; vratàni dànàni ca saüyamà÷ ca hi 2.017.031c tapa÷ ca taptaü yad apatyakàraõàt; suniùphalaü bãjam ivoptam åùare 2.017.032a yadi hy akàle maraõaü svayecchayà; labheta ka÷ cid guru duþkha kar÷itaþ 2.017.032c gatàham adyaiva pareta saüsadaü; vinà tvayà dhenur ivàtmajena vai 2.017.033a bhç÷am asukham amarùità tadà; bahu vilalàpa samãkùya ràghavam 2.017.033c vyasanam upani÷àmya sà mahat; sutam iva baddham avekùya kiünarã 2.018.001a tathà tu vilapantãü tàü kausalyàü ràmamàtaram 2.018.001c uvàca lakùmaõo dãnas tat kàlasadç÷aü vacaþ 2.018.002a na rocate mamàpy etad àrye yad ràghavo vanam 2.018.002c tyaktvà ràjya÷riyaü gacchet striyà vàkyava÷aü gataþ 2.018.003a viparãta÷ ca vçddha÷ ca viùayai÷ ca pradharùitaþ 2.018.003c nçpaþ kim iva na bråyàc codyamànaþ samanmathaþ 2.018.004a nàsyàparàdhaü pa÷yàmi nàpi doùaü tathà vidham 2.018.004c yena nirvàsyate ràùñràd vanavàsàya ràghavaþ 2.018.005a na taü pa÷yàmy ahaü loke parokùam api yo naraþ 2.018.005c amitro 'pi nirasto 'pi yo 'sya doùam udàharet 2.018.006a devakalpam çjuü dàntaü ripåõàm api vatsalam 2.018.006c avekùamàõaþ ko dharmaü tyajet putram akàraõàt 2.018.007a tad idaü vacanaü ràj¤aþ punar bàlyam upeyuùaþ 2.018.007c putraþ ko hçdaye kuryàd ràjavçttam anusmaran 2.018.008a yàvad eva na jànàti ka÷ cid artham imaü naraþ 2.018.008c tàvad eva mayà sàdham àtmasthaü kuru ÷àsanam 2.018.009a mayà pàr÷ve sadhanuùà tava guptasya ràghava 2.018.009c kaþ samartho 'dhikaü kartuü kçtàntasyeva tiùñhataþ 2.018.010a nirmanuùyàm imàü sarvàm ayodhyàü manujarùabha 2.018.010c kariùyàmi ÷arais tãkùõair yadi sthàsyati vipriye 2.018.011a bharatasyàtha pakùyo và yo vàsya hitam icchati 2.018.011c sarvàn etàn vadhiùyàmi mçdur hi paribhåyate 2.018.012a tvayà caiva mayà caiva kçtvà vairam anuttamam 2.018.012c kasya ÷aktiþ ÷riyaü dàtuü bharatàyàri÷àsana 2.018.013a anurakto 'smi bhàvena bhràtaraü devi tattvataþ 2.018.013c satyena dhanuùà caiva datteneùñena te ÷ape 2.018.014a dãptam agnim araõyaü và yadi ràmaþ pravekùyate 2.018.014c praviùñaü tatra màü devi tvaü pårvam avadhàraya 2.018.015a haràmi vãryàd duþkhaü te tamaþ sårya ivoditaþ 2.018.015c devã pa÷yatu me vãryaü ràghava÷ caiva pa÷yatu 2.018.016a etat tu vacanaü ÷rutvà lakùmaõasya mahàtmanaþ 2.018.016c uvàca ràmaü kausalyà rudantã ÷okalàlasà 2.018.017a bhràtus te vadataþ putra lakùmaõasya ÷rutaü tvayà 2.018.017c yad atrànantaraü tat tvaü kuruùva yadi rocate 2.018.018a na càdharmyaü vacaþ ÷rutvà sapatnyà mama bhàùitam 2.018.018c vihàya ÷okasaütaptàü gantum arhasi màm itaþ 2.018.019a dharmaj¤a yadi dharmiùñho dharmaü caritum icchasi 2.018.019c ÷u÷råùa màm ihasthas tvaü cara dharmam anuttamam 2.018.020a ÷u÷råùur jananãü putra svagçhe niyato vasan 2.018.020c pareõa tapasà yuktaþ kà÷yapas tridivaü gataþ 2.018.021a yathaiva ràjà påjyas te gauraveõa tathà hy aham 2.018.021c tvàü nàham anujànàmi na gantavyam ito vanam 2.018.022a tvadviyogàn na me kàryaü jãvitena sukhena và 2.018.022c tvayà saha mama ÷reyas tçõànàm api bhakùaõam 2.018.023a yadi tvaü yàsyasi vanaü tyaktvà màü ÷okalàlasàm 2.018.023c ahaü pràyam ihàsiùye na hi ÷akùyàmi jãvitum 2.018.024a tatas tvaü pràpsyase putra nirayaü lokavi÷rutam 2.018.024c brahmahatyàm ivàdharmàt samudraþ saritàü patiþ 2.018.025a vilapantãü tathà dãnàü kausalyàü jananãü tataþ 2.018.025c uvàca ràmo dharmàtmà vacanaü dharmasaühitam 2.018.026a nàsti ÷aktiþ pitur vàkyaü samatikramituü mama 2.018.026c prasàdaye tvàü ÷irasà gantum icchàmy ahaü vanam 2.018.027a çùiõà ca pitur vàkyaü kurvatà vratacàriõà 2.018.027c gaur hatà jànatà dharmaü kaõóunàpi vipa÷cità 2.018.028a asmàkaü ca kule pårvaü sagarasyàj¤ayà pituþ 2.018.028c khanadbhiþ sàgarair bhåtim avàptaþ sumahàn vadhaþ 2.018.029a jàmadagnyena ràmeõa reõukà jananã svayam 2.018.029c kçttà para÷unàraõye pitur vacanakàriõà 2.018.030a na khalv etan mayaikena kriyate pitç÷àsanam 2.018.030c pårvair ayam abhipreto gato màrgo 'nugamyate 2.018.031a tad etat tu mayà kàryaü kriyate bhuvi nànyathà 2.018.031c pitur hi vacanaü kurvan na ka÷ cin nàma hãyate 2.018.032a tàm evam uktvà jananãü lakùmaõaü punar abravãt 2.018.032c tava lakùmaõa jànàmi mayi sneham anuttamam 2.018.032e abhipràyam avij¤àya satyasya ca ÷amasya ca 2.018.033a dharmo hi paramo loke dharme satyaü pratiùñhitam 2.018.033c dharmasaü÷ritam etac ca pitur vacanam uttamam 2.018.034a saü÷rutya ca pitur vàkyaü màtur và bràhmaõasya và 2.018.034c na kartavyaü vçthà vãra dharmam à÷ritya tiùñhatà 2.018.035a so 'haü na ÷akùyàmi pitur niyogam ativartitum 2.018.035c pitur hi vacanàd vãra kaikeyyàhaü pracoditaþ 2.018.036a tad enàü visçjànàryàü kùatradharmà÷ritàü matim 2.018.036c dharmam à÷raya mà taikùõyaü madbuddhir anugamyatàm 2.018.037a tam evam uktvà sauhàrdàd bhràtaraü lakùmaõàgrajaþ 2.018.037c uvàca bhåyaþ kausalyàü prà¤jaliþ ÷irasànataþ 2.018.038a anumanyasva màü devi gamiùyantam ito vanam 2.018.038c ÷àpitàsi mama pràõaiþ kuru svastyayanàni me 2.018.038e tãrõapratij¤a÷ ca vanàt punar eùyàmy ahaü purãm 2.018.039a ya÷o hy ahaü kevalaràjyakàraõàn; na pçùñhataþ kartum alaü mahodayam 2.018.039c adãrghakàle na tu devi jãvite; vçõe 'varàm adya mahãm adharmataþ 2.018.040a prasàdayan naravçùabhaþ sa màtaraü; paràkramàj jigamiùur eva daõóakàn 2.018.040c athànujaü bhç÷am anu÷àsya dar÷anaü; cakàra tàü hçdi jananãü pradakùiõam 2.019.001a atha taü vyathayà dãnaü savi÷eùam amarùitam 2.019.001c ÷vasantam iva nàgendraü roùavisphàritekùaõam 2.019.002a àsàdya ràmaþ saumitriü suhçdaü bhràtaraü priyam 2.019.002c uvàcedaü sa dhairyeõa dhàrayan sattvam àtmavàn 2.019.003a saumitre yo 'bhiùekàrthe mama saübhàrasaübhramaþ 2.019.003c abhiùekanivçttyarthe so 'stu saübhàrasaübhramaþ 2.019.004a yasyà madabhiùekàrthaü mànasaü paritapyate 2.019.004c màtà naþ sà yathà na syàt savi÷aïkà tathà kuru 2.019.005a tasyàþ ÷aïkàmayaü duþkhaü muhårtam api notsahe 2.019.005c manasi pratisaüjàtaü saumitre 'ham upekùitum 2.019.006a na buddhipårvaü nàbuddhaü smaràmãha kadà cana 2.019.006c màtéõàü và pitur vàhaü kçtam alpaü ca vipriyam 2.019.007a satyaþ satyàbhisaüdha÷ ca nityaü satyaparàkramaþ 2.019.007c paralokabhayàd bhãto nirbhayo 'stu pità mama 2.019.008a tasyàpi hi bhaved asmin karmaõy apratisaühçte 2.019.008c satyaü neti manas tàpas tasya tàpas tapec ca màm 2.019.009a abhiùekavidhànaü tu tasmàt saühçtya lakùmaõa 2.019.009c anvag evàham icchàmi vanaü gantum itaþ punaþ 2.019.010a mama pravràjanàd adya kçtakçtyà nçpàtmajà 2.019.010c sutaü bharatam avyagram abhiùecayità tataþ 2.019.011a mayi cãràjinadhare jañàmaõóaladhàriõi 2.019.011c gate 'raõyaü ca kaikeyyà bhaviùyati manaþsukham 2.019.012a buddhiþ praõãtà yeneyaü mana÷ ca susamàhitam 2.019.012c tat tu nàrhàmi saükleùñuü pravrajiùyàmi màciram 2.019.013a kçtàntas tv eva saumitre draùñavyo matpravàsane 2.019.013c ràjyasya ca vitãrõasya punar eva nivartane 2.019.014a kaikeyyàþ pratipattir hi kathaü syàn mama pãóane 2.019.014c yadi bhàvo na daivo 'yaü kçtàntavihito bhavet 2.019.015a jànàsi hi yathà saumya na màtçùu mamàntaram 2.019.015c bhåtapårvaü vi÷eùo và tasyà mayi sute 'pi và 2.019.016a so 'bhiùekanivçttyarthaiþ pravàsàrthai÷ ca durvacaiþ 2.019.016c ugrair vàkyair ahaü tasyà nànyad daivàt samarthaye 2.019.017a kathaü prakçtisaüpannà ràjaputrã tathàguõà 2.019.017c bråyàt sà pràkçteva strã matpãóàü bhartçsaünidhau 2.019.018a yad acintyaü tu tad daivaü bhåteùv api na hanyate 2.019.018c vyaktaü mayi ca tasyàü ca patito hi viparyayaþ 2.019.019a ka÷ cid daivena saumitre yoddhum utsahate pumàn 2.019.019c yasya na grahaõaü kiü cit karmaõo 'nyatra dç÷yate 2.019.020a sukhaduþkhe bhayakrodhau làbhàlàbhau bhavàbhavau 2.019.020c yasya kiü cit tathà bhåtaü nanu daivasya karma tat 2.019.021a vyàhate 'py abhiùeke me paritàpo na vidyate 2.019.021c tasmàd aparitàpaþ saüs tvam apy anuvidhàya màm 2.019.021e pratisaühàraya kùipram àbhiùecanikãü kriyàm 2.019.022a na lakùmaõàsmin mama ràjyavighne; màtà yavãyasy ati÷aïkanãyà 2.019.022c daivàbhipannà hi vadanty aniùñaü; jànàsi daivaü ca tathà prabhàvam 2.020.001a iti bruvati ràme tu lakùmaõo 'dhaþ÷irà muhuþ 2.020.001c ÷rutvà madhyaü jagàmeva manasà duþkhaharùayoþ 2.020.002a tadà tu baddhvà bhrukuñãü bhruvor madhye nararùabha 2.020.002c ni÷a÷vàsa mahàsarpo bilastha iva roùitaþ 2.020.003a tasya duùprativãkùyaü tad bhrukuñãsahitaü tadà 2.020.003c babhau kruddhasya siühasya mukhasya sadç÷aü mukham 2.020.004a agrahas taü vidhunvaüs tu hastã hastam ivàtmanaþ 2.020.004c tiryag årdhvaü ÷arãre ca pàtayitvà ÷irodharàm 2.020.005a agràkùõà vãkùamàõas tu tiryag bhràtaram abravãt 2.020.005c asthàne saübhramo yasya jàto vai sumahàn ayam 2.020.006a dharmadoùaprasaïgena lokasyànati÷aïkayà 2.020.006c kathaü hy etad asaübhràntas tvadvidho vaktum arhati 2.020.007a yathà daivam a÷auõóãraü ÷auõóãraþ kùatriyarùabhaþ 2.020.007c kiü nàma kçpaõaü daivam a÷aktam abhi÷aüsasi 2.020.008a pàpayos tu kathaü nàma tayoþ ÷aïkà na vidyate 2.020.008c santi dharmopadhàþ ÷lakùõà dharmàtman kiü na budhyase 2.020.009a lokavidviùñam àrabdhaü tvadanyasyàbhiùecanam 2.020.009c yeneyam àgatà dvaidhaü tava buddhir mahãpate 2.020.009e sa hi dharmo mama dveùyaþ prasaïgàd yasya muhyasi 2.020.010a yady api pratipattis te daivã càpi tayor matam 2.020.010c tathàpy upekùaõãyaü te na me tad api rocate 2.020.011a viklavo vãryahãno yaþ sa daivam anuvartate 2.020.011c vãràþ saübhàvitàtmàno na daivaü paryupàsate 2.020.012a daivaü puruùakàreõa yaþ samarthaþ prabàdhitum 2.020.012c na daivena vipannàrthaþ puruùaþ so 'vasãdati 2.020.013a drakùyanti tv adya daivasya pauruùaü puruùasya ca 2.020.013c daivamànuùayor adya vyaktà vyaktir bhaviùyati 2.020.014a adya matpauruùahataü daivaü drakùyanti vai janàþ 2.020.014c yad daivàd àhataü te 'dya dçùñaü ràjyàbhiùecanam 2.020.015a atyaïku÷am ivoddàmaü gajaü madabaloddhatam 2.020.015c pradhàvitam ahaü daivaü pauruùeõa nivartaye 2.020.016a lokapàlàþ samastàs te nàdya ràmàbhiùecanam 2.020.016c na ca kçtsnàs trayo lokà vihanyuþ kiü punaþ pità 2.020.017a yair vivàsas tavàraõye mitho ràjan samarthitaþ 2.020.017c araõye te vivatsyanti caturda÷a samàs tathà 2.020.018a ahaü tadà÷àü chetsyàmi pitus tasyà÷ ca yà tava 2.020.018c abhiùekavighàtena putraràjyàya vartate 2.020.019a madbalena viruddhàya na syàd daivabalaü tathà 2.020.019c prabhaviùyati duþkhàya yathograü pauruùaü mama 2.020.020a årdhvaü varùasahasrànte prajàpàlyam anantaram 2.020.020c àryaputràþ kariùyanti vanavàsaü gate tvayi 2.020.021a pårvaràjarùivçttyà hi vanavàso vidhãyate 2.020.021c prajà nikùipya putreùu putravat paripàlane 2.020.022a sa ced ràjany anekàgre ràjyavibhrama÷aïkayà 2.020.022c naivam icchasi dharmàtman ràjyaü ràma tvam àtmani 2.020.023a pratijàne ca te vãra mà bhåvaü vãralokabhàk 2.020.023c ràjyaü ca tava rakùeyam ahaü veleva sàgaram 2.020.024a maïgalair abhiùi¤casva tatra tvaü vyàpçto bhava 2.020.024c aham eko mahãpàlàn alaü vàrayituü balàt 2.020.025a na ÷obhàrthàv imau bàhå na dhanur bhåùaõàya me 2.020.025c nàsiràbandhanàrthàya na ÷aràþ stambhahetavaþ 2.020.026a amitradamanàrthaü me sarvam etac catuùñayam 2.020.026c na càhaü kàmaye 'tyarthaü yaþ syàc chatrur mato mama 2.020.027a asinà tãkùõadhàreõa vidyuccalitavarcasà 2.020.027c pragçhãtena vai ÷atruü vajriõaü và na kalpaye 2.020.028a khaóganiùpeùaniùpiùñair gahanà du÷carà ca me 2.020.028c hastya÷vanarahastoru÷irobhir bhavità mahã 2.020.029a khaógadhàrà hatà me 'dya dãpyamànà ivàdrayaþ 2.020.029c patiùyanti dvipà bhåmau meghà iva savidyutaþ 2.020.030a baddhagodhàïgulitràõe pragçhãta÷aràsane 2.020.030c kathaü puruùamànã syàt puruùàõàü mayi sthite 2.020.031a bahubhi÷ caikam atyasyann ekena ca bahå¤ janàn 2.020.031c viniyokùyàmy ahaü bàõàn nçvàjigajamarmasu 2.020.032a adya me 'straprabhàvasya prabhàvaþ prabhaviùyati 2.020.032c ràj¤a÷ càprabhutàü kartuü prabhutvaü ca tava prabho 2.020.033a adya candanasàrasya keyåràmokùaõasya ca 2.020.033c vasånàü ca vimokùasya suhçdàü pàlanasya ca 2.020.034a anuråpàv imau bàhå ràma karma kariùyataþ 2.020.034c abhiùecanavighnasya kartéõàü te nivàraõe 2.020.035a bravãhi ko 'dyaiva mayà viyujyatàü; tavàsuhçt pràõaya÷aþ suhçjjanaiþ 2.020.035c yathà taveyaü vasudhà va÷e bhavet; tathaiva màü ÷àdhi tavàsmi kiükaraþ 2.020.036a vimçjya bàùpaü parisàntvya càsakçt; sa lakùmaõaü ràghavavaü÷avardhanaþ 2.020.036c uvàca pitrye vacane vyavasthitaü; nibodha màm eùa hi saumya satpathaþ 2.021.001a taü samãkùya tv avahitaü pitur nirde÷apàlane 2.021.001c kausalyà bàùpasaüruddhà vaco dharmiùñham abravãt 2.021.002a adçùñaduþkho dharmàtmà sarvabhåtapriyaüvadaþ 2.021.002c mayi jàto da÷arathàt katham u¤chena vartayet 2.021.003a yasya bhçtyà÷ ca dàsà÷ ca mçùñàny annàni bhu¤jate 2.021.003c kathaü sa bhokùyate nàtho vane målaphalàny ayam 2.021.004a ka etac chraddadhec chrutvà kasya và na bhaved bhayam 2.021.004c guõavàn dayito ràj¤o ràghavo yad vivàsyate 2.021.005a tvayà vihãnàm iha màü ÷okàgnir atulo mahàn 2.021.005c pradhakùyati yathà kakùaü citrabhànur himàtyaye 2.021.006a kathaü hi dhenuþ svaü vatsaü gacchantaü nànugacchati 2.021.006c ahaü tvànugamiùyàmi yatra putra gamiùyasi 2.021.007a tathà nigaditaü màtrà tad vàkyaü puruùarùabhaþ 2.021.007c ÷rutvà ràmo 'bravãd vàkyaü màtaraü bhç÷aduþkhitàm 2.021.008a kaikeyyà va¤cito ràjà mayi càraõyam à÷rite 2.021.008c bhavatyà ca parityakto na nånaü vartayiùyati 2.021.009a bhartuþ kila parityàgo nç÷aüsaþ kevalaü striyàþ 2.021.009c sa bhavatyà na kartavyo manasàpi vigarhitaþ 2.021.010a yàvaj jãvati kàkutsthaþ pità me jagatãpatiþ 2.021.010c ÷u÷råùà kriyatàü tàvat sa hi dharmaþ sanàtanaþ 2.021.011a evam uktà tu ràmeõa kausalyà ÷ubha dar÷anà 2.021.011c tathety uvàca suprãtà ràmam akliùñakàriõam 2.021.012a evam uktas tu vacanaü ràmo dharmabhçtàü varaþ 2.021.012c bhåyas tàm abravãd vàkyaü màtaraü bhç÷aduþkhitàm 2.021.013a mayà caiva bhavatyà ca kartavyaü vacanaü pituþ 2.021.013c ràjà bhartà guruþ ÷reùñhaþ sarveùàm ã÷varaþ prabhuþ 2.021.014a imàni tu mahàraõye vihçtya nava pa¤ca ca 2.021.014c varùàõi paramaprãtaþ sthàsyàmi vacane tava 2.021.015a evam uktà priyaü putraü bàùpapårõànanà tadà 2.021.015c uvàca paramàrtà tu kausalyà putravatsalà 2.021.016a àsàü ràma sapatnãnàü vastuü madhye na me kùamam 2.021.016c naya màm api kàkutstha vanaü vanyaü mçgãü yathà 2.021.016e yadi te gamane buddhiþ kçtà pitur apekùayà 2.021.017a tàü tathà rudatãü ràmo rudan vacanam abravãt 2.021.017c jãvantyà hi striyà bhartà daivataü prabhur eva ca 2.021.017e bhavatyà mama caivàdya ràjà prabhavati prabhuþ 2.021.018a bharata÷ càpi dharmàtmà sarvabhåtapriyaüvadaþ 2.021.018c bhavatãm anuvarteta sa hi dharmarataþ sadà 2.021.019a yathà mayi tu niùkrànte putra÷okena pàrthivaþ 2.021.019c ÷ramaü nàvàpnuyàt kiü cid apramattà tathà kuru 2.021.020a vratopavàsaniratà yà nàrã paramottamà 2.021.020c bhartàraü nànuvarteta sà ca pàpagatir bhavet 2.021.021a ÷u÷råùam eva kurvãta bhartuþ priyahite ratà 2.021.021c eùa dharmaþ purà dçùño loke vede ÷rutaþ smçtaþ 2.021.022a påjyàs te matkçte devi bràhmaõà÷ caiva suvratàþ 2.021.022c evaü kàlaü pratãkùasva mamàgamanakàïkùiõã 2.021.023a pràpsyase paramaü kàmaü mayi pratyàgate sati 2.021.023c yadi dharmabhçtàü ÷reùñho dhàrayiùyati jãvitam 2.021.024a evam uktà tu ràmeõa bàùpaparyàkulekùaõà 2.021.024c kausalyà putra÷okàrtà ràmaü vacanam abravãt 2.021.024e gaccha putra tvam ekàgro bhadraü te 'stu sadà vibho 2.021.025a tathà hi ràmaü vanavàsani÷citaü; samãkùya devã parameõa cetasà 2.021.025c uvàca ràmaü ÷ubhalakùaõaü vaco; babhåva ca svastyayanàbhikàïkùiõã 2.022.001a sàpanãya tam àyàsam upaspç÷ya jalaü ÷uci 2.022.001c cakàra màtà ràmasya maïgalàni manasvinã 2.022.002a svasti sàdhyà÷ ca vi÷ve ca maruta÷ ca maharùayaþ 2.022.002c svasti dhàtà vidhàtà ca svasti påùà bhago 'ryamà 2.022.003a çtava÷ caiva pakùà÷ ca màsàþ saüvatsaràþ kùapàþ 2.022.003c dinàni ca muhårtà÷ ca svasti kurvantu te sadà 2.022.004a smçtir dhçti÷ ca dharma÷ ca pàntu tvàü putra sarvataþ 2.022.004c skanda÷ ca bhagavàn devaþ soma÷ ca sabçhaspatiþ 2.022.005a saptarùayo nàrada÷ ca te tvàü rakùantu sarvataþ 2.022.005c nakùatràõi ca sarvàõi grahà÷ ca sahadevatàþ 2.022.005e mahàvanàni carato muniveùasya dhãmataþ 2.022.006a plavagà vç÷cikà daü÷à ma÷akà÷ caiva kànane 2.022.006c sarãsçpà÷ ca kãñà÷ ca mà bhåvan gahane tava 2.022.007a mahàdvipà÷ ca siühà÷ ca vyàghrà çkùà÷ ca daüùñriõaþ 2.022.007c mahiùàþ ÷çïgiõo raudrà na te druhyantu putraka 2.022.008a nçmàüsabhojanà raudrà ye cànye sattvajàtayaþ 2.022.008c mà ca tvàü hiüsiùuþ putra mayà saüpåjitàs tv iha 2.022.009a àgamàs te ÷ivàþ santu sidhyantu ca paràkramàþ 2.022.009c sarvasaüpattayo ràma svastimàn gaccha putraka 2.022.010a svasti te 'stv àntarikùebhyaþ pàrthivebhyaþ punaþ punaþ 2.022.010c sarvebhya÷ caiva devebhyo ye ca te paripanthinaþ 2.022.011a sarvalokaprabhur brahmà bhåtabhartà tatharùayaþ 2.022.011c ye ca ÷eùàþ suràs te tvàü rakùantu vanavàsinam 2.022.012a iti màlyaiþ suragaõàn gandhai÷ càpi ya÷asvinã 2.022.012c stutibhi÷ cànuråpàbhir ànarcàyatalocanà 2.022.013a yan maïgalaü sahasràkùe sarvadevanamaskçte 2.022.013c vçtranà÷e samabhavat tat te bhavatu maïgalam 2.022.014a yan maïgalaü suparõasya vinatàkalpayat purà 2.022.014c amçtaü pràrthayànasya tat te bhavatu maïgalam 2.022.015a oùadhãü càpi siddhàrthàü vi÷alyakaraõãü ÷ubhàm 2.022.015c cakàra rakùàü kausalyà mantrair abhijajàpa ca 2.022.016a ànamya mårdhni càghràya pariùvajya ya÷asvinã 2.022.016c avadat putra siddhàrtho gaccha ràma yathàsukham 2.022.017a arogaü sarvasiddhàrtham ayodhyàü punar àgatam 2.022.017c pa÷yàmi tvàü sukhaü vatsa susthitaü ràjave÷mani 2.022.018a mayàrcità devagaõàþ ÷ivàdayo; maharùayo bhåtamahàsuroragàþ 2.022.018c abhiprayàtasya vanaü ciràya te; hitàni kàïkùantu di÷a÷ ca ràghava 2.022.019a itãva cà÷rupratipårõalocanà; samàpya ca svastyayanaü yathàvidhi 2.022.019c pradakùiõaü caiva cakàra ràghavaü; punaþ puna÷ càpi nipãóya sasvaje 2.022.020a tathà tu devyà sa kçtapradakùiõo; nipãóya màtu÷ caraõau punaþ punaþ 2.022.020c jagàma sãtànilayaü mahàya÷àþ; sa ràghavaþ prajvalitaþ svayà ÷riyà 2.023.001a abhivàdya tu kausalyàü ràmaþ saüprasthito vanam 2.023.001c kçtasvastyayano màtrà dharmiùñhe vartmani sthitaþ 2.023.002a viràjayan ràjasuto ràjamàrgaü narair vçtam 2.023.002c hçdayàny àmamantheva janasya guõavattayà 2.023.003a vaidehã càpi tat sarvaü na ÷u÷ràva tapasvinã 2.023.003c tad eva hçdi tasyà÷ ca yauvaràjyàbhiùecanam 2.023.004a devakàryaü sma sà kçtvà kçtaj¤à hçùñacetanà 2.023.004c abhij¤à ràjadharmàõàü ràjaputraü pratãkùate 2.023.005a pravive÷àtha ràmas tu svave÷ma suvibhåùitam 2.023.005c prahçùñajanasaüpårõaü hriyà kiü cid avàïmukhaþ 2.023.006a atha sãtà samutpatya vepamànà ca taü patim 2.023.006c apa÷yac chokasaütaptaü cintàvyàkulilendriyam 2.023.007a vivarõavadanaü dçùñvà taü prasvinnam amarùaõam 2.023.007c àha duþkhàbhisaütaptà kim idànãm idaü prabho 2.023.008a adya bàrhaspataþ ÷rãmàn yuktaþ puùyo na ràghava 2.023.008c procyate bràhmaõaiþ pràj¤aiþ kena tvam asi durmanàþ 2.023.009a na te ÷ata÷alàkena jalaphenanibhena ca 2.023.009c àvçtaü vadanaü valgu chatreõàbhiviràjate 2.023.010a vyajanàbhyàü ca mukhyàbhyàü ÷atapatranibhekùaõam 2.023.010c candrahaüsaprakà÷àbhyàü vãjyate na tavànanam 2.023.011a vàgmino bandina÷ càpi prahçùñàs tvaü nararùabha 2.023.011c stuvanto nàdya dç÷yante maïgalaiþ såtamàgadhàþ 2.023.012a na te kùaudraü ca dadhi ca bràhmaõà vedapàragàþ 2.023.012c mårdhni mårdhàvasiktasya dadhati sma vidhànataþ 2.023.013a na tvàü prakçtayaþ sarvà ÷reõãmukhyà÷ ca bhåùitàþ 2.023.013c anuvrajitum icchanti paurajàpapadàs tathà 2.023.014a caturbhir vegasaüpannair hayaiþ kà¤canabhåùaõaiþ 2.023.014c mukhyaþ puùyaratho yuktaþ kiü na gacchati te 'grataþ 2.023.015a na hastã càgrataþ ÷rãmàüs tava lakùaõapåjitaþ 2.023.015c prayàõe lakùyate vãra kçùõameghagiri prabhaþ 2.023.016a na ca kà¤canacitraü te pa÷yàmi priyadar÷ana 2.023.016c bhadràsanaü puraskçtya yàntaü vãrapuraþsaram 2.023.017a abhiùeko yadà sajjaþ kim idànãm idaü tava 2.023.017c apårvo mukhavarõa÷ ca na praharùa÷ ca lakùyate 2.023.018a itãva vilapantãü tàü provàca raghunandanaþ 2.023.018c sãte tatrabhavàüs tàta pravràjayati màü vanam 2.023.019a kule mahati saübhåte dharmaj¤e dharmacàriõi 2.023.019c ÷çõu jànaki yenedaü krameõàbhyàgataü mama 2.023.020a ràj¤à satyapratij¤ena pitrà da÷arathena me 2.023.020c kaikeyyai prãtamanasà purà dattau mahàvarau 2.023.021a tayàdya mama sajje 'sminn abhiùeke nçpodyate 2.023.021c pracoditaþ sa samayo dharmeõa pratinirjitaþ 2.023.022a caturda÷a hi varùàõi vastavyaü daõóake mayà 2.023.022c pitrà me bharata÷ càpi yauvaràjye niyojitaþ 2.023.022e so 'haü tvàm àgato draùñuü prasthito vijanaü vanam 2.023.023a bharatasya samãpe te nàhaü kathyaþ kadà cana 2.023.023c çddhiyuktà hi puruùà na sahante parastavam 2.023.023e tasmàn na te guõàþ kathyà bharatasyàgrato mama 2.023.024a nàpi tvaü tena bhartavyà vi÷eùeõa kadà cana 2.023.024c anukålatayà ÷akyaü samãpe tasya vartitum 2.023.025a ahaü càpi pratij¤àü tàü guroþ samanupàlayan 2.023.025c vanam adyaiva yàsyàmi sthirà bhava manasvini 2.023.026a yàte ca mayi kalyàõi vanaü muniniùevitam 2.023.026c vratopavàsaratayà bhavitavyaü tvayànaghe 2.023.027a kàlyam utthàya devànàü kçtvà påjàü yathàvidhi 2.023.027c vanditavyo da÷arathaþ pità mama nare÷varaþ 2.023.028a màtà ca mama kausalyà vçddhà saütàpakar÷ità 2.023.028c dharmam evàgrataþ kçtvà tvattaþ saümànam arhati 2.023.029a vanditavyà÷ ca te nityaü yàþ ÷eùà mama màtaraþ 2.023.029c snehapraõayasaübhogaiþ samà hi mama màtaraþ 2.023.030a bhràtçputrasamau càpi draùñavyau ca vi÷eùataþ 2.023.030c tvayà lakùmaõa÷atrughnau pràõaiþ priyatarau mama 2.023.031a vipriyaü na ca kartavyaü bharatasya kadà cana 2.023.031c sa hi ràjà prabhu÷ caiva de÷asya ca kulasya ca 2.023.032a àràdhità hi ÷ãlena prayatnai÷ copasevitàþ 2.023.032c ràjànaþ saüprasãdanti prakupyanti viparyaye 2.023.033a aurasàn api putràn hi tyajanty ahitakàriõaþ 2.023.033c samarthàn saüpragçhõanti janàn api naràdhipàþ 2.023.034a ahaü gamiùyàmi mahàvanaü priye; tvayà hi vastavyam ihaiva bhàmini 2.023.034c yathà vyalãkaü kuruùe na kasya cit; tathà tvayà kàryam idaü vaco mama 2.024.001a evam uktà tu vaidehã priyàrhà priyavàdinã 2.024.001c praõayàd eva saükruddhà bhartàram idam abravãt 2.024.002a àryaputra pità màtà bhràtà putras tathà snuùà 2.024.002c svàni puõyàni bhu¤jànàþ svaü svaü bhàgyam upàsate 2.024.003a bhartur bhàgyaü tu bhàryaikà pràpnoti puruùarùabha 2.024.003c ata÷ caivàham àdiùñà vane vastavyam ity api 2.024.004a na pità nàtmajo nàtmà na màtà na sakhãjanaþ 2.024.004c iha pretya ca nàrãõàü patir eko gatiþ sadà 2.024.005a yadi tvaü prasthito durgaü vanam adyaiva ràghava 2.024.005c agratas te gamiùyàmi mçdnantã ku÷akaõñakàn 2.024.006a ãrùyà roùau bahiùkçtya bhukta÷eùam ivodakam 2.024.006c naya màü vãra vi÷rabdhaþ pàpaü mayi na vidyate 2.024.007a pràsàdàgrair vimànair và vaihàyasagatena và 2.024.007c sarvàvasthàgatà bhartuþ pàdacchàyà vi÷iùyate 2.024.008a anu÷iùñàsmi màtrà ca pitrà ca vividhà÷rayam 2.024.008c nàsmi saüprati vaktavyà vartitavyaü yathà mayà 2.024.009a sukhaü vane nivatsyàmi yathaiva bhavane pituþ 2.024.009c acintayantã trãül lokàü÷ cintayantã pativratam 2.024.010a ÷u÷råùamàõà te nityaü niyatà brahmacàriõã 2.024.010c saha raüsye tvayà vãra vaneùu madhugandhiùu 2.024.011a tvaü hi kartuü vane ÷akto ràma saüparipàlanam 2.024.011c anyasya pai janasyeha kiü punar mama mànada 2.024.012a phalamålà÷anà nityaü bhaviùyàmi na saü÷ayaþ 2.024.012c na te duþkhaü kariùyàmi nivasantã saha tvayà 2.024.013a icchàmi saritaþ ÷ailàn palvalàni vanàni ca 2.024.013c draùñuü sarvatra nirbhãtà tvayà nàthena dhãmatà 2.024.014a haüsakàraõóavàkãrõàþ padminãþ sàdhupuùpitàþ 2.024.014c iccheyaü sukhinã draùñuü tvayà vãreõa saügatà 2.024.015a saha tvayà vi÷àlàkùa raüsye paramanandinã 2.024.015c evaü varùasahasràõàü ÷ataü vàhaü tvayà saha 2.024.016a svarge 'pi ca vinà vàso bhavità yadi ràghava 2.024.016c tvayà mama naravyàghra nàhaü tam api rocaye 2.024.017a ahaü gamiùyàmi vanaü sudurgamaü; mçgàyutaü vànaravàraõair yutam 2.024.017c vane nivatsyàmi yathà pitur gçhe; tavaiva pàdàv upagçhya saümatà 2.024.018a ananyabhàvàm anuraktacetasaü; tvayà viyuktàü maraõàya ni÷citàm 2.024.018c nayasva màü sàdhu kuruùva yàcanàü; na te mayàto gurutà bhaviùyati 2.024.019a tathà bruvàõàm api dharmavatsalo; na ca sma sãtàü nçvaro ninãùati 2.024.019c uvàca cainàü bahu saünivartane; vane nivàsasya ca duþkhitàü prati 2.025.001a sa evaü bruvatãü sãtàü dharmaj¤o dharmavatsalaþ 2.025.001c nivartanàrthe dharmàtmà vàkyam etad uvàca ha 2.025.002a sãte mahàkulãnàsi dharme ca niratà sadà 2.025.002c ihàcara svadharmaü tvaü mà yathà manasaþ sukham 2.025.003a sãte yathà tvàü vakùyàmi tathà kàryaü tvayàbale 2.025.003c vane doùà hi bahavo vadatas tàn nibodha me 2.025.004a sãte vimucyatàm eùà vanavàsakçtà matiþ 2.025.004c bahudoùaü hi kàntàraü vanam ity abhidhãyate 2.025.005a hitabuddhyà khalu vaco mayaitad abhidhãyate 2.025.005c sadà sukhaü na jànàmi duþkham eva sadà vanam 2.025.006a girinirjharasaübhåtà girikandaravàsinàm 2.025.006c siühànàü ninadà duþkhàþ ÷rotuü duþkham ato vanam 2.025.007a supyate parõa÷ayyàsu svayaü bhagnàsu bhåtale 2.025.007c ràtriùu ÷ramakhinnena tasmàd duþkhataraü vanam 2.025.008a upavàsa÷ ca kartavyà yathàpràõena maithili 2.025.008c jañàbhàra÷ ca kartavyo valkalàmbaradhàriõà 2.025.009a atãva vàtas timiraü bubhukùà càtra nitya÷aþ 2.025.009c bhayàni ca mahànty atra tato duþkhataraü vanam 2.025.010a sarãsçpà÷ ca bahavo bahuråpà÷ ca bhàmini 2.025.010c caranti pçthivãü darpàd ato dukhataraü vanam 2.025.011a nadãnilayanàþ sarpà nadãkuñilagàminaþ 2.025.011c tiùñhanty àvçtya panthànam ato duþkhataraü vanam 2.025.012a pataügà vç÷cikàþ kãñà daü÷à÷ ca ma÷akaiþ saha 2.025.012c bàdhante nityam abale sarvaü duþkham ato vanam 2.025.013a drumàþ kaõñakina÷ caiva ku÷akà÷à÷ ca bhàmini 2.025.013c vane vyàkula÷àkhàgràs tena duþkhataraü vanam 2.025.014a tad alaü te vanaü gatvà kùamaü na hi vanaü tava 2.025.014c vimç÷ann iha pa÷yàmi bahudoùataraü vanam 2.025.015a vanaü tu netuü na kçtà matis tadà; babhåva ràmeõa yadà mahàtmanà 2.025.015c na tasya sãtà vacanaü cakàra tat; tato 'bravãd ràmam idaü suduþkhità 2.026.001a etat tu vacanaü ÷rutvà sãtà ràmasya duþkhità 2.026.001c prasaktà÷rumukhã mandam idaü vacanam abravãt 2.026.002a ye tvayà kãrtità doùà vane vastavyatàü prati 2.026.002c guõàn ity eva tàn viddhi tava snehapuraskçtàn 2.026.003a tvayà ca saha gantavyaü mayà gurujanàj¤ayà 2.026.003c tvadviyogena me ràma tyaktavyam iha jãvitam 2.026.004a na ca màü tvatsamãpastham api ÷aknoti ràghava 2.026.004c suràõàm ã÷varaþ ÷akraþ pradharùayitum ojasà 2.026.005a patihãnà tu yà nàrã na sà ÷akùyati jãvitum 2.026.005c kàmam evaüvidhaü ràma tvayà mama vidar÷itam 2.026.006a atha càpi mahàpràj¤a bràhmaõànàü mayà ÷rutam 2.026.006c purà pitçgçhe satyaü vastavyaü kila me vane 2.026.007a lakùaõibhyo dvijàtibhyaþ ÷rutvàhaü vacanaü gçhe 2.026.007c vanavàsakçtotsàhà nityam eva mahàbala 2.026.008a àde÷o vanavàsasya pràptavyaþ sa mayà kila 2.026.008c sà tvayà saha tatràhaü yàsyàmi priya nànyathà 2.026.009a kçtàde÷à bhaviùyàmi gamiùyàmi saha tvayà 2.026.009c kàla÷ càyaü samutpannaþ satyavàg bhavatu dvijaþ 2.026.010a vanavàse hi jànàmi duþkhàni bahudhà kila 2.026.010c pràpyante niyataü vãra puruùair akçtàtmabhiþ 2.026.011a kanyayà ca pitur gehe vanavàsaþ ÷ruto mayà 2.026.011c bhikùiõyàþ sàdhuvçttàyà mama màtur ihàgrataþ 2.026.012a prasàdita÷ ca vai pårvaü tvaü vai bahuvidhaü prabho 2.026.012c gamanaü vanavàsasya kàïkùitaü hi saha tvayà 2.026.013a kçtakùaõàhaü bhadraü te gamanaü prati ràghava 2.026.013c vanavàsasya ÷årasya caryà hi mama rocate 2.026.014a ÷uddhàtman premabhàvàd dhi bhaviùyàmi vikalmaùà 2.026.014c bhartàram anugacchantã bhartà hi mama daivatam 2.026.015a pretyabhàve 'pi kalyàõaþ saügamo me saha tvayà 2.026.015c ÷rutir hi ÷råyate puõyà bràhmaõànàü ya÷asvinàm 2.026.016a iha loke ca pitçbhir yà strã yasya mahàmate 2.026.016c adbhir dattà svadharmeõa pretyabhàve 'pi tasya sà 2.026.017a evam asmàt svakàü nàrãü suvçttàü hi pativratàm 2.026.017c nàbhirocayase netuü tvaü màü keneha hetunà 2.026.018a bhaktàü pativratàü dãnàü màü samàü sukhaduþkhayoþ 2.026.018c netum arhasi kàkutstha samànasukhaduþkhinãm 2.026.019a yadi màü duþkhitàm evaü vanaü netuü na cecchasi 2.026.019c viùam agniü jalaü vàham àsthàsye mçtyukàraõàt 2.026.020a evaü bahuvidhaü taü sà yàcate gamanaü prati 2.026.020c nànumene mahàbàhus tàü netuü vijanaü vanam 2.026.021a evam uktà tu sà cintàü maithilã samupàgatà 2.026.021c snàpayantãva gàm uùõair a÷rubhir nayanacyutaiþ 2.026.022a cintayantãü tathà tàü tu nivartayitum àtmavàn 2.026.022c krodhàviùñàü tu vaidehãü kàkutstho bahv asàntvayat 2.027.001a sàntvyamànà tu ràmeõa maithilã janakàtmajà 2.027.001c vanavàsanimittàya bhartàram idam abravãt 2.027.002a sà tam uttamasaüvignà sãtà vipulavakùasaü 2.027.002c praõayàc càbhimànàc ca paricikùepa ràghavam 2.027.003a kiü tvàmanyata vaidehaþ pità me mithilàdhipaþ 2.027.003c ràma jàmàtaraü pràpya striyaü puruùavigraham 2.027.004a ançtaü balaloko 'yam aj¤ànàd yad dhi vakùyati 2.027.004c tejo nàsti paraü ràme tapatãva divàkare 2.027.005a kiü hi kçtvà viùaõõas tvaü kuto và bhayam asti te 2.027.005c yat parityaktukàmas tvaü màm ananyaparàyaõàm 2.027.006a dyumatsenasutaü vãra satyavantam anuvratàm 2.027.006c sàvitrãm iva màü viddhi tvam àtmava÷avartinãm 2.027.007a na tv ahaü manasàpy anyaü draùñàsmi tvadçte 'nagha 2.027.007c tvayà ràghava gaccheyaü yathànyà kulapàüsanã 2.027.008a svayaü tu bhàryàü kaumàrãü ciram adhyuùitàü satãm 2.027.008c ÷ailåùa iva màü ràma parebhyo dàtum icchasi 2.027.009a sa màm anàdàya vanaü na tvaü prasthàtum arhasi 2.027.009c tapo và yadi vàraõyaü svargo và syàt saha tvayà 2.027.010a na ca me bhavità tatra ka÷ cit pathi pari÷ramaþ 2.027.010c pçùñhatas tava gacchantyà vihàra÷ayaneùv api 2.027.011a ku÷akà÷a÷areùãkà ye ca kaõñakino drumàþ 2.027.011c tålàjinasamaspar÷à màrge mama saha tvayà 2.027.012a mahàvàta samuddhåtaü yan màm avakariùyati 2.027.012c rajo ramaõa tan manye paràrdhyam iva candanam 2.027.013a ÷àdvaleùu yad àsiùye vanànte vanagoracà 2.027.013c kuthàstaraõatalpeùu kiü syàt sukhataraü tataþ 2.027.014a patraü målaü phalaü yat tvam alpaü và yadi và bahu 2.027.014c dàsyasi svayam àhçtya tan me 'mçtarasopamam 2.027.015a na màtur na pitus tatra smariùyàmi na ve÷manaþ 2.027.015c àrtavàny upabhu¤jànà puùpàõi ca phalàni ca 2.027.016a na ca tatra gataþ kiü cid draùñum arhasi vipriyam 2.027.016c matkçte na ca te ÷oko na bhaviùyàmi durbharà 2.027.017a yas tvayà saha sa svargo nirayo yas tvayà vinà 2.027.017c iti jànan paràü prãtiü gaccha ràma mayà saha 2.027.018a atha màm evam avyagràü vanaü naiva nayiùyasi 2.027.018c viùam adyaiva pàsyàmi mà vi÷aü dviùatàü va÷am 2.027.019a pa÷càd api hi duþkhena mama naivàsti jãvitam 2.027.019c ujjhitàyàs tvayà nàtha tadaiva maraõaü varam 2.027.020a idaü hi sahituü ÷okaü muhårtam api notsahe 2.027.020c kiü punar da÷avarùàõi trãõi caikaü ca duþkhità 2.027.021a iti sà ÷okasaütaptà vilapya karuõaü bahu 2.027.021c cukro÷a patim àyastà bhç÷am àliïgya sasvaram 2.027.022a sà viddhà bahubhir vàkyair digdhair iva gajàïganà 2.027.022c cira saüniyataü bàùpaü mumocàgnim ivàraõiþ 2.027.023a tasyàþ sphañikasaükà÷aü vàri saütàpasaübhavam 2.027.023c netràbhyàü parisusràva païkajàbhyàm ivodakam 2.027.024a tàü pariùvajya bàhubhyàü visaüj¤àm iva duþkhitàm 2.027.024c uvàca vacanaü ràmaþ parivi÷vàsayaüs tadà 2.027.025a na devi tava duþkhena svargam apy abhirocaye 2.027.025c na hi me 'sti bhayaü kiü cit svayambhor iva sarvataþ 2.027.026a tava sarvam abhipràyam avij¤àya ÷ubhànane 2.027.026c vàsaü na rocaye 'raõye ÷aktimàn api rakùaõe 2.027.027a yat sçùñàsi mayà sàrdhaü vanavàsàya maithili 2.027.027c na vihàtuü mayà ÷akyà kãrtir àtmavatà yathà 2.027.028a dharmas tu gajanàsoru sadbhir àcaritaþ purà 2.027.028c taü càham anuvarte 'dya yathà såryaü suvarcalà 2.027.029a eùa dharmas tu su÷roõi pitur màtu÷ ca va÷yatà 2.027.029c ata÷ càj¤àü vyatikramya nàhaü jãvitum utsahe 2.027.030a sa màü pità yathà ÷àsti satyadharmapathe sthitaþ 2.027.030c tathà vartitum icchàmi sa hi dharmaþ sanàtanaþ 2.027.030e anugacchasva màü bhãru sahadharmacarã bhava 2.027.031a bràhmaõebhya÷ ca ratnàni bhikùukebhya÷ ca bhojanam 2.027.031c dehi cà÷aüsamànebhyaþ saütvarasva ca màciram 2.027.032a anukålaü tu sà bhartur j¤àtvà gamanam àtmanaþ 2.027.032c kùipraü pramudità devã dàtum evopacakrame 2.027.033a tataþ prahçùñà paripårõamànasà; ya÷asvinã bhartur avekùya bhàùitam 2.027.033c dhanàni ratnàni ca dàtum aïganà; pracakrame dharmabhçtàü manasvinã 2.028.001a tato 'bravãn mahàtejà ràmo lakùmaõam agrataþ 2.028.001c sthitaü pràggàminaü vãraü yàcamànaü kçtà¤jalim 2.028.002a mayàdya saha saumitre tvayi gacchati tad vanam 2.028.002c ko bhariùyati kausalyàü sumitràü và ya÷asvinãm 2.028.003a abhivarùati kàmair yaþ parjanyaþ pçthivãm iva 2.028.003c sa kàmapà÷aparyasto mahàtejà mahãpatiþ 2.028.004a sà hi ràjyam idaü pràpya nçpasyà÷vapateþ sutà 2.028.004c duþkhitànàü sapatnãnàü na kariùyati ÷obhanam 2.028.005a evam uktas tu ràmeõa lakùmaõaþ ÷lakùõayà girà 2.028.005c pratyuvàca tadà ràmaü vàkyaj¤o vàkyakovidam 2.028.006a tavaiva tejasà vãra bharataþ påjayiùyati 2.028.006c kausalyàü ca sumitràü ca prayato nàtra saü÷ayaþ 2.028.007a kausalyà bibhçyàd àryà sahasram api madvidhàn 2.028.007c yasyàþ sahasraü gràmàõàü saüpràptam upajãvanam 2.028.008a dhanur àdàya sa÷araü khanitrapiñakàdharaþ 2.028.008c agratas te gamiùyàmi panthànam anudar÷ayan 2.028.009a àhariùyàmi te nityaü målàni ca phalàni ca 2.028.009c vanyàni yàni cànyàni svàhàràõi tapasvinàm 2.028.010a bhavàüs tu saha vaidehyà girisànuùu raüsyate 2.028.010c ahaü sarvaü kariùyàmi jàgrataþ svapata÷ ca te 2.028.011a ràmas tv anena vàkyena suprãtaþ pratyuvàca tam 2.028.011c vrajàpçcchasva saumitre sarvam eva suhçjjanam 2.028.012a ye ca ràj¤o dadau divye mahàtmà varuõaþ svayam 2.028.012c janakasya mahàyaj¤e dhanuùã raudradar÷ane 2.028.013a abhedyakavace divye tåõã càkùayasàyakau 2.028.013c àdityavimalau cobhau khaógau hemapariùkçtau 2.028.014a satkçtya nihitaü sarvam etad àcàryasadmani 2.028.014c sa tvam àyudham àdàya kùipram àvraja lakùmaõa 2.028.015a sa suhçjjanam àmantrya vanavàsàya ni÷citaþ 2.028.015c ikùvàkugurum àmantrya jagràhàyudham uttamam 2.028.016a tad divyaü ràja÷àrdålaþ satkçtaü màlyabhåùitam 2.028.016c ràmàya dar÷ayàm àsa saumitriþ sarvam àyudham 2.028.017a tam uvàcàtmavàn ràmaþ prãtyà lakùmaõam àgatam 2.028.017c kàle tvam àgataþ saumya kàïkùite mama lakùmaõa 2.028.018a ahaü pradàtum icchàmi yad idaü màmakaü dhanam 2.028.018c bràhmaõebhyas tapasvibhyas tvayà saha paraütapa 2.028.019a vasantãha dçóhaü bhaktyà guruùu dvijasattamàþ 2.028.019c teùàm api ca me bhåyaþ sarveùàü copajãvinàm 2.028.020a vasiùñhaputraü tu suyaj¤am àryaü; tvam ànayà÷u pravaraü dvijànàm 2.028.020c abhiprayàsyàmi vanaü samastàn; abhyarcya ÷iùñàn aparàn dvijàtãn 2.029.001a tataþ ÷àsanam àj¤àya bhràtuþ ÷ubhataraü priyam 2.029.001c gatvà sa pravive÷à÷u suyaj¤asya nive÷anam 2.029.002a taü vipram agnyagàrasthaü vanditvà lakùmaõo 'bravãt 2.029.002c sakhe 'bhyàgaccha pa÷ya tvaü ve÷ma duùkarakàriõaþ 2.029.003a tataþ saüdhyàm upàsyà÷u gatvà saumitriõà saha 2.029.003c juùñaü tat pràvi÷al lakùmyà ramyaü ràmanive÷anam 2.029.004a tam àgataü vedavidaü prà¤jaliþ sãtayà saha 2.029.004c suyaj¤am abhicakràma ràghavo 'gnim ivàrcitam 2.029.005a jàtaråpamayair mukhyair aïgadaiþ kuõóalaiþ ÷ubhaiþ 2.029.005c sahema såtrair maõibhiþ keyårair valayair api 2.029.006a anyai÷ ca ratnair bahubhiþ kàkutsthaþ pratyapåjayat 2.029.006c suyaj¤aü sa tadovàca ràmaþ sãtàpracoditaþ 2.029.007a hàraü ca hemasåtraü ca bhàryàyai saumya hàraya 2.029.007c ra÷anàü càdhunà sãtà dàtum icchati te sakhe 2.029.008a paryaïkam agryàstaraõaü nànàratnavibhåùitam 2.029.008c tam apãcchati vaidehã pratiùñhàpayituü tvayi 2.029.009a nàgaþ ÷atruü jayo nàma màtulo yaü dadau mama 2.029.009c taü te gajasahasreõa dadàmi dvijapuügava 2.029.010a ity uktaþ sa hi ràmeõa suyaj¤aþ pratigçhya tat 2.029.010c ràmalakùmaõasãtànàü prayuyojà÷iùaþ ÷ivàþ 2.029.011a atha bhràtaram avyagraü priyaü ràmaþ priyaüvadaþ 2.029.011c saumitriü tam uvàcedaü brahmeva trida÷e÷varam 2.029.012a agastyaü kau÷ikaü caiva tàv ubhau bràhmaõottamau 2.029.012c arcayàhåya saumitre ratnaiþ sasyam ivàmbubhiþ 2.029.013a kausalyàü ca ya à÷ãrbhir bhaktaþ paryupatiùñhati 2.029.013c àcàryas taittirãyàõàm abhiråpa÷ ca vedavit 2.029.014a tasya yànaü ca dàsã÷ ca saumitre saüpradàpaya 2.029.014c kau÷eyàni ca vastràõi yàvat tuùyati sa dvijaþ 2.029.015a såta÷ citraratha÷ càryaþ sacivaþ suciroùitaþ 2.029.015c toùayainaü mahàrhai÷ ca ratnair vastrair dhanais tathà 2.029.016a ÷àlivàhasahasraü ca dve ÷ate bhadrakàüs tathà 2.029.016c vya¤janàrthaü ca saumitre gosahasram upàkuru 2.029.017a tataþ sa puruùavyàghras tad dhanaü lakùmaõaþ svayam 2.029.017c yathoktaü bràhmaõendràõàm adadàd dhanado yathà 2.029.018a athàbravãd bàùpakalàüs tiùñhata÷ copajãvinaþ 2.029.018c saüpradàya bahu dravyam ekaikasyopajãvinaþ 2.029.019a lakùmaõasya ca yad ve÷ma gçhaü ca yad idaü mama 2.029.019c a÷ånyaü kàryam ekaikaü yàvadàgamanaü mama 2.029.020a ity uktvà duþkhitaü sarvaü janaü tam upajãvinam 2.029.020c uvàcedaü dhanadhyakùaü dhanam ànãyatàm iti 2.029.020e tato 'sya dhanam àjahruþ sarvam evopajãvinaþ 2.029.021a tataþ sa puruùavyàghras tad dhanaü sahalakùmaõaþ 2.029.021c dvijebhyo bàlavçddhebhyaþ kçpaõebhyo 'bhyadàpayat 2.029.022a tatràsãt piïgalo gàrgyas trijaño nàma vai dvijaþ 2.029.022c à pa¤camàyàþ kakùyàyà nainaü ka÷ cid avàrayat 2.029.023a sa ràjaputram àsàdya trijaño vàkyam abravãt 2.029.023c nirdhano bahuputro 'smi ràjaputra mahàya÷aþ 2.029.023e u¤chavçttir vane nityaü pratyavekùasva màm iti 2.029.024a tam uvàca tato ràmaþ parihàsasamanvitam 2.029.024c gavàü sahasram apy ekaü na tu vi÷ràõitaü mayà 2.029.024e parikùipasi daõóena yàvat tàvad avàpsyasi 2.029.025a sa ÷àñãü tvaritaþ kañyàü saübhràntaþ pariveùñya tàm 2.029.025c àvidhya daõóaü cikùepa sarvapràõena vegitaþ 2.029.026a uvàca ca tato ràmas taü gàrgyam abhisàntvayan 2.029.026c manyur na khalu kartavyaþ parihàso hy ayaü mama 2.029.027a tataþ sabhàryas trijaño mahàmunir; gavàm anãkaü pratigçhya moditaþ 2.029.027c ya÷obalaprãtisukhopabçühiõãs; tad à÷iùaþ pratyavadan mahàtmanaþ 2.030.001a dattvà tu saha vaidehyà bràhmaõebhyo dhanaü bahu 2.030.001c jagmatuþ pitaraü draùñuü sãtayà saha ràghavau 2.030.002a tato gçhãte duùprekùye a÷obhetàü tadàyudhe 2.030.002c màlàdàmabhir àsakte sãtayà samalaükçte 2.030.003a tataþ pràsàdaharmyàõi vimàna÷ikharàõi ca 2.030.003c adhiruhya janaþ ÷rãmàn udàsãno vyalokayat 2.030.004a na hi rathyàþ sma ÷akyante gantuü bahujanàkulàþ 2.030.004c àruhya tasmàt pràsàdàn dãnàþ pa÷yanti ràghavam 2.030.005a padàtiü varjitacchatraü ràmaü dçùñvà tadà janàþ 2.030.005c åcur bahuvidhà vàcaþ ÷okopahatacetasaþ 2.030.006a yaü yàntam anuyàti sma caturaïgabalaü mahat 2.030.006c tam ekaü sãtayà sàrdham anuyàti sma lakùmaõaþ 2.030.007a ai÷varyasya rasaj¤aþ san kàminàü caiva kàmadaþ 2.030.007c necchaty evànçtaü kartuü pitaraü dharmagauravàt 2.030.008a yà na ÷akyà purà draùñuü bhåtair àkà÷agair api 2.030.008c tàm adya sãtàü pa÷yanti ràjamàrgagatà janàþ 2.030.009a aïgaràgocitàü sãtàü raktacandana sevinãm 2.030.009c varùam uùõaü ca ÷ãtaü ca neùyaty à÷u vivarõatàm 2.030.010a adya nånaü da÷arathaþ sattvam àvi÷ya bhàùate 2.030.010c na hi ràjà priyaü putraü vivàsayitum arhati 2.030.011a nirguõasyàpi putrasyà kàthaü syàd vipravàsanam 2.030.011c kiü punar yasya loko 'yaü jito vçttena kevalam 2.030.012a ànç÷aüsyam anukro÷aþ ÷rutaü ÷ãlaü damaþ ÷amaþ 2.030.012c ràghavaü ÷obhayanty ete ùaóguõàþ puruùottamam 2.030.013a tasmàt tasyopaghàtena prajàþ paramapãóitàþ 2.030.013c audakànãva sattvàni grãùme salilasaükùayàt 2.030.014a pãóayà pãóitaü sarvaü jagad asya jagatpateþ 2.030.014c målasyevopaghàtena vçkùaþ puùpaphalopagaþ 2.030.015a te lakùmaõa iva kùipraü sapatnyaþ sahabàndhavàþ 2.030.015c gacchantam anugacchàmo yena gacchati ràghavaþ 2.030.016a udyànàni parityajya kùetràõi ca gçhàõi ca 2.030.016c ekaduþkhasukhà ràmam anugacchàma dhàrmikam 2.030.017a samuddhçtanidhànàni paridhvastàjiràõi ca 2.030.017c upàttadhanadhànyàni hçtasàràõi sarva÷aþ 2.030.018a rajasàbhyavakãrõàni parityaktàni daivataiþ 2.030.018c asmattyaktàni ve÷màni kaikeyã pratipadyatàm 2.030.019a vanaü nagaram evàstu yena gacchati ràghavaþ 2.030.019c asmàbhi÷ ca parityaktaü puraü saüpadyatàü vanam 2.030.020a bilàni daüùñriõaþ sarve sànåni mçgapakùiõaþ 2.030.020c asmattyaktaü prapadyantàü sevyamànaü tyajantu ca 2.030.021a ity evaü vividhà vàco nànàjanasamãritàþ 2.030.021c ÷u÷ràva ràmaþ ÷rutvà ca na vicakre 'sya mànasaü 2.030.022a pratãkùamàõo 'bhijanaü tadàrtam; anàrtaråpaþ prahasann ivàtha 2.030.022c jagàma ràmaþ pitaraü didçkùuþ; pitur nide÷aü vidhivac cikãrùuþ 2.030.023a tat pårvam aikùvàkasuto mahàtmà; ràmo gamiùyan vanam àrtaråpam 2.030.023c vyatiùñhata prekùya tadà sumantraü; pitur mahàtmà pratihàraõàrtham 2.030.024a pitur nide÷ena tu dharmavatsalo; vanaprave÷e kçtabuddhini÷cayaþ 2.030.024c sa ràghavaþ prekùya sumantram abravãn; nivedayasvàgamanaü nçpàya me 2.031.001a sa ràmapreùitaþ kùipraü saütàpakaluùendriyaþ 2.031.001c pravi÷ya nçpatiü såto niþ÷vasantaü dadar÷a ha 2.031.002a àlokya tu mahàpràj¤aþ paramàkula cetasaü 2.031.002c ràmam evànu÷ocantaü såtaþ prà¤jalir àsadat 2.031.003a ayaü sa puruùavyàghra dvàri tiùñhati te sutaþ 2.031.003c bràhmaõebhyo dhanaü dattvà sarvaü caivopajãvinàm 2.031.004a sa tvà pa÷yatu bhadraü te ràmaþ satyaparàkramaþ 2.031.004c sarvàn suhçda àpçcchya tvàm idànãü didçkùate 2.031.005a gamiùyati mahàraõyaü taü pa÷ya jagatãpate 2.031.005c vçtaü ràjaguõaiþ sarvair àdityam iva ra÷mibhiþ 2.031.006a sa satyavàdã dharmàtmà gàmbhãryàt sàgaropamaþ 2.031.006c àkà÷a iva niùpaïko narendraþ pratyuvàca tam 2.031.007a sumantrànaya me dàràn ye ke cid iha màmakàþ 2.031.007c dàraiþ parivçtaþ sarvair draùñum icchàmi ràghavam 2.031.008a so 'ntaþpuram atãtyaiva striyas tà vàkyam abravãt 2.031.008c àryo hvayati vo ràjà gamyatàü tatra màciram 2.031.009a evam uktàþ striyaþ sarvàþ sumantreõa nçpàj¤ayà 2.031.009c pracakramus tad bhavanaü bhartur àj¤àya ÷àsanam 2.031.010a ardhasapta÷atàs tàs tu pramadàs tàmralocanàþ 2.031.010c kausalyàü parivàryàtha ÷anair jagmur dhçtavratàþ 2.031.011a àgateùu ca dàreùu samavekùya mahãpatiþ 2.031.011c uvàca ràjà taü såtaü sumantrànaya me sutam 2.031.012a sa såto ràmam àdàya lakùmaõaü maithilãü tadà 2.031.012c jagàmàbhimukhas tårõaü sakà÷aü jagatãpateþ 2.031.013a sa ràjà putram àyàntaü dçùñvà dåràt kçtà¤jalim 2.031.013c utpapàtàsanàt tårõam àrtaþ strãjanasaüvçtaþ 2.031.014a so 'bhidudràva vegena ràmaü dçùñvà vi÷àü patiþ 2.031.014c tam asaüpràpya duþkhàrtaþ papàta bhuvi mårchitaþ 2.031.015a taü ràmo 'bhyapàtat kùipraü lakùmaõa÷ ca mahàrathaþ 2.031.015c visaüj¤am iva duþkhena sa÷okaü nçpatiü tadà 2.031.016a strãsahasraninàda÷ ca saüjaj¤e ràjave÷mani 2.031.016c hàhà ràmeti sahasà bhåùaõadhvanimårchitaþ 2.031.017a taü pariùvajya bàhubhyàü tàv ubhau ràmalakùmaõau 2.031.017c paryaïke sãtayà sàrdhaü rudantaþ samave÷ayan 2.031.018a atha ràmo muhårtena labdhasaüj¤aü mahãpatim 2.031.018c uvàca prà¤jalir bhåtvà ÷okàrõavapariplutam 2.031.019a àpçcche tvàü mahàràja sarveùàm ã÷varo 'si naþ 2.031.019c prasthitaü daõóakàraõyaü pa÷ya tvaü ku÷alena màm 2.031.020a lakùmaõaü cànujànãhi sãtà cànveti màü vanam 2.031.020c kàraõair bahubhis tathyair vàryamàõau na cecchataþ 2.031.021a anujànãhi sarvàn naþ ÷okam utsçjya mànada 2.031.021c lakùmaõaü màü ca sãtàü ca prajàpatir iva prajàþ 2.031.022a pratãkùamàõam avyagram anuj¤àü jagatãpateþ 2.031.022c uvàca rarjà saüprekùya vanavàsàya ràghavam 2.031.023a ahaü ràghava kaikeyyà varadànena mohitaþ 2.031.023c ayodhyàyàs tvam evàdya bhava ràjà nigçhya màm 2.031.024a evam ukto nçpatinà ràmo dharmabhçtàü varaþ 2.031.024c pratyuvàcà¤jaliü kçtvà pitaraü vàkyakovidaþ 2.031.025a bhavàn varùasahasràya pçthivyà nçpate patiþ 2.031.025c ahaü tv araõye vatsyàmi na me kàryaü tvayànçtam 2.031.026a ÷reyase vçddhaye tàta punaràgamanàya ca 2.031.026c gacchasvàriùñam avyagraþ panthànam akutobhayam 2.031.027a adya tv idànãü rajanãü putra mà gaccha sarvathà 2.031.027c màtaraü màü ca saüpa÷yan vasemàm adya ÷arvarãm 2.031.027e tarpitaþ sarvakàmais tvaü ÷vaþkàle sàdhayiùyasi 2.031.028a atha ràmas tathà ÷rutvà pitur àrtasya bhàùitam 2.031.028c lakùmaõena saha bhràtrà dãno vacanam abravãt 2.031.029a pràpsyàmi yàn adya guõàn ko me ÷vastàn pradàsyati 2.031.029c apakramaõam evàtaþ sarvakàmair ahaü vçõe 2.031.030a iyaü saràùñrà sajanà dhanadhànyasamàkulà 2.031.030c mayà visçùñà vasudhà bharatàya pradãyatàm 2.031.031a apagacchatu te duþkhaü mà bhår bàùpapariplutaþ 2.031.031c na hi kùubhyati durdharùaþ samudraþ saritàü patiþ 2.031.032a naivàhaü ràjyam icchàmi na sukhaü na ca maithilãm 2.031.032c tvàm ahaü satyam icchàmi nànçtaü puruùarùabha 2.031.033a puraü ca ràùñraü ca mahã ca kevalà; mayà nisçùñà bharatàya dãyatàm 2.031.033c ahaü nide÷aü bhavato 'nupàlayan; vanaü gamiùyàmi ciràya sevitum 2.031.034a mayà nisçùñàü bharato mahãm imàü; sa÷ailakhaõóàü sapuràü sakànanàm 2.031.034c ÷ivàü susãmàm anu÷àstu kevalaü; tvayà yad uktaü nçpate yathàstu tat 2.031.035a na me tathà pàrthiva dhãyate mano; mahatsu kàmeùu na càtmanaþ priye 2.031.035c yathà nide÷e tava ÷iùñasaümate; vyapaitu duþkhaü tava matkçte 'nagha 2.031.036a tad adya naivànagha ràjyam avyayaü; na sarvakàmàn na sukhaü na maithilãm 2.031.036c na jãvitaü tvàm ançtena yojayan; vçõãya satyaü vratam astu te tathà 2.031.037a phalàni målàni ca bhakùayan vane; girãü÷ ca pa÷yan saritaþ saràüsi ca 2.031.037c vanaü pravi÷yaiva vicitrapàdapaü; sukhã bhaviùyàmi tavàstu nirvçtiþ 2.032.001a tataþ sumantram aikùvàkaþ pãóito 'tra pratij¤ayà 2.032.001c sabàùpam atiniþ÷vasya jagàdedaü punaþ punaþ 2.032.002a såta ratnasusaüpårõà caturvidhabalà camåþ 2.032.002c ràgavasyànuyàtràrthaü kùipraü pratividhãyatàm 2.032.003a råpàjãvà ca ÷àlinyo vaõija÷ ca mahàdhanàþ 2.032.003c ÷obhayantu kumàrasya vàhinãü suprasàritàþ 2.032.004a ye cainam upajãvanti ramate yai÷ ca vãryataþ 2.032.004c teùàü bahuvidhaü dattvà tàn apy atra niyojaya 2.032.005a nighnan mçgàn ku¤jaràü÷ ca pibaü÷ càraõyakaü madhu 2.032.005c nadã÷ ca vividhàþ pa÷yan na ràjyaü saüsmariùyati 2.032.006a dhànyako÷a÷ ca yaþ ka÷ cid dhanako÷a÷ ca màmakaþ 2.032.006c tau ràmam anugacchetàü vasantaü nirjane vane 2.032.007a yajan puõyeùu de÷eùu visçjaü÷ càptadakùiõàþ 2.032.007c çùibhi÷ ca samàgamya pravatsyati sukhaü vane 2.032.008a bharata÷ ca mahàbàhur ayodhyàü pàlayiùyati 2.032.008c sarvakàmaiþ punaþ ÷rãmàn ràmaþ saüsàdhyatàm iti 2.032.009a evaü bruvati kàkutsthe kaikeyyà bhayam àgatam 2.032.009c mukhaü càpy agamàc cheùaü svara÷ càpi nyarudhyata 2.032.010a sà viùaõõà ca saütrastà kaikeyã vàkyam abravãt 2.032.010c ràjyaü gatajanaü sàdho pãtamaõóàü suràm iva 2.032.010e niràsvàdyatamaü ÷ånyaü bharato nàbhipatsyate 2.032.011a kaikeyyàü muktalajjàyàü vadantyàm atidàruõam 2.032.011c ràjà da÷aratho vàkyam uvàcàyatalocanàm 2.032.011e vahantaü kiü tudasi màü niyujya dhuri màhite 2.032.012a kaikeyã dviguõaü kruddhà ràjànam idam abravãt 2.032.012c tavaiva vaü÷e sagaro jyeùñhaü putram upàrudhat 2.032.012e asama¤ja iti khyàtaü tathàyaü gantum arhati 2.032.013a evam ukto dhig ity eva ràjà da÷aratho 'bravãt 2.032.013c vrãóita÷ ca janaþ sarvaþ sà ca tan nàvabudhyata 2.032.014a tatra vçddho mahàmàtraþ siddhàrtho nàma nàmataþ 2.032.014c ÷ucir bahumato ràj¤aþ kaikeyãm idam abravãt 2.032.015a asama¤jo gçhãtvà tu krãóitaþ pathi dàrakàn 2.032.015c sarayvàþ prakùipann apsu ramate tena durmatiþ 2.032.016a taü dçùñvà nàgaraþ sarve kruddhà ràjànam abruvan 2.032.016c asama¤jaü vçùãõvaikam asmàn và ràùñravardhana 2.032.017a tàn uvàca tato ràjà kiünimittam idaü bhayam 2.032.017c tà÷ càpi ràj¤à saüpçùñà vàkyaü prakçtayo 'bruvan 2.032.018a krãóitas tv eùa naþ putràn bàlàn udbhràntacetanaþ 2.032.018c sarayvàü prakùipan maurkhyàd atulàü prãtim a÷nute 2.032.019a sa tàsàü vacanaü ÷rutvà prakçtãnàü naràdhipa 2.032.019c taü tatyàjàhitaü putraü tàsàü priyacikãrùayà 2.032.020a ity evam atyajad ràjà sagaro vai sudhàrmikaþ 2.032.020c ràmaþ kim akarot pàpaü yenaivam uparudhyate 2.032.021a ÷rutvà tu siddhàrthavaco ràjà ÷ràntatarasvanaþ 2.032.021c ÷okopahatayà vàcà kaikeyãm idam abravãt 2.032.022a anuvrajiùyàmy aham adya ràmaü; ràjyaü parityajya sukhaü dhanaü ca 2.032.022c sahaiva ràj¤à bharatena ca tvaü; yathà sukhaü bhuïkùva ciràya ràjyam 2.033.001a mahàmàtravacaþ ÷rutvà ràmo da÷arathaü tadà 2.033.001c anvabhàùata vàkyaü tu vinayaj¤o vinãtavat 2.033.002a tyaktabhogasya me ràjan vane vanyena jãvataþ 2.033.002c kiü kàryam anuyàtreõa tyaktasaïgasya sarvataþ 2.033.003a yo hi dattvà dvipa÷reùñhaü kakùyàyàü kurute manaþ 2.033.003c rajjusnehena kiü tasya tyajataþ ku¤jarottamam 2.033.004a tathà mama satàü ÷reùñha kiü dhvajinyà jagatpate 2.033.004c sarvàõy evànujànàmi cãràõy evànayantu me 2.033.005a khanitrapiñake cobhe mamànayata gacchataþ 2.033.005c caturda÷a vane vàsaü varùàõi vasato mama 2.033.006a atha cãràõi kaikeyã svayam àhçtya ràghavam 2.033.006c uvàca paridhatsveti janaughe nirapatrapà 2.033.007a sa cãre puruùavyàghraþ kaikeyyàþ pratigçhya te 2.033.007c såkùmavastram avakùipya munivastràõy avasta ha 2.033.008a lakùmaõa÷ càpi tatraiva vihàya vasane ÷ubhe 2.033.008c tàpasàc chàdane caiva jagràha pitur agrataþ 2.033.009a athàtmaparidhànàrthaü sãtà kau÷eyavàsinã 2.033.009c samãkùya cãraü saütrastà pçùatã vàguràm iva 2.033.010a sà vyapatrapamàõeva pratigçhya ca durmanàþ 2.033.010c gandharvaràjapratimaü bhartàram idam abravãt 2.033.010e kathaü nu cãraü badhnanti munayo vanavàsinaþ 2.033.011a kçtvà kaõñhe ca sà cãram ekam àdàya pàõinà 2.033.011c tasthau hy akuùalà tatra vrãóità janakàtmaja 2.033.012a tasyàs tat kùipram àgamya ràmo dharmabhçtàü varaþ 2.033.012c cãraü babandha sãtàyàþ kau÷eyasyopari svayam 2.033.013a tasyàü cãraü vasànàyàü nàthavatyàm anàthavat 2.033.013c pracukro÷a janaþ sarvo dhik tvàü da÷arathaü tv iti 2.033.014a sa niþ÷vasyoùõam aikùvàkas tàü bhàryàm idam abravãt 2.033.014c kaikeyi ku÷acãreõa na sãtà gantum arhati 2.033.015a nanu paryàptam etat te pàpe ràmavivàsanam 2.033.015c kim ebhiþ kçpaõair bhåyaþ pàtakair api te kçtaiþ 2.033.016a evaü bruvantaü pitaraü ràmaþ saüprasthito vanam 2.033.016c avàk÷irasam àsãnam idaü vacanam abravãt 2.033.017a iyaü dhàrmika kausalyà mama màtà ya÷asvinã 2.033.017c vçddhà càkùudra÷ãlà ca na ca tvàü devagarhite 2.033.018a mayà vihãnàü varada prapannàü ÷okasàgaram 2.033.018c adçùñapårvavyasanàü bhåyaþ saümantum arhasi 2.033.019a imàü mahendropamajàtagarbhiõãü; tathà vidhàtuü janamãü mamàrhasi 2.033.019c yathà vanasthe mayi ÷okakar÷ità; na jãvitaü nyasya yamakùayaü vrajet 2.034.001a ràmasya tu vacaþ ÷rutvà muniveùadharaü ca tam 2.034.001c samãkùya saha bhàryàbhã ràjà vigatacetanaþ 2.034.002a nainaü duþkhena saütaptaþ pratyavaikùata ràghavam 2.034.002c na cainam abhisaüprekùya pratyabhàùata durmanàþ 2.034.003a sa muhårtam ivàsaüj¤o duþkhita÷ ca mahãpatiþ 2.034.003c vilalàpa mahàbàhå ràmam evànucintayan 2.034.004a manye khalu mayà pårvaü vivatsà bahavaþ kçtàþ 2.034.004c pràõino hiüsità vàpi tasmàd idam upasthitam 2.034.005a na tv evànàgate kàle dehàc cyavati jãvitam 2.034.005c kaikeyyà kli÷yamànasya mçtyur mama na vidyate 2.034.006a yo 'haü pàvakasaükà÷aü pa÷yàmi purataþ sthitam 2.034.006c vihàya vasane såkùme tàpasàcchàdam àtmajam 2.034.007a ekasyàþ khalu kaikeyyàþ kçte 'yaü kli÷yate janaþ 2.034.007c svàrthe prayatamànàyàþ saü÷ritya nikçtiü tv imàm 2.034.008a evam uktvà tu vacanaü bàùpeõa pihitekùõaha 2.034.008c ràmeti sakçd evoktvà vyàhartuü na ÷a÷àka ha 2.034.009a saüj¤àü tu pratilabhyaiva muhårtàt sa mahãpatiþ 2.034.009c netràbhyàm a÷rupårõàbhyàü sumantram idam abravãt 2.034.010a aupavàhyaü rathaü yuktvà tvam àyàhi hayottamaiþ 2.034.010c pràpayainaü mahàbhàgam ito janapadàt param 2.034.011a evaü manye guõavatàü guõànàü phalam ucyate 2.034.011c pitrà màtrà ca yat sàdhur vãro nirvàsyate vanam 2.034.012a ràj¤o vacanam àj¤àya sumantraþ ÷ãghravikramaþ 2.034.012c yojayitvàyayau tatra ratham a÷vair alaükçtam 2.034.013a taü rathaü ràjaputràya såtaþ kanakabhåùitam 2.034.013c àcacakùe '¤jaliü kçtvà yuktaü paramavàjibhiþ 2.034.014a ràjà satvaram àhåya vyàpçtaü vittasaücaye 2.034.014c uvàca de÷akàlaj¤o ni÷citaü sarvataþ ÷uci 2.034.015a vàsàüsi ca mahàrhàõi bhåùaõàni varàõi ca 2.034.015c varùàõy etàni saükhyàya vaidehyàþ kùipram ànaya 2.034.016a narendreõaivam uktas tu gatvà ko÷agçhaü tataþ 2.034.016c pràyacchat sarvam àhçtya sãtàyai kùipram eva tat 2.034.017a sà sujàtà sujàtàni vaidehã prasthità vanam 2.034.017c bhåùayàm àsa gàtràõi tair vicitrair vibhåùaõaiþ 2.034.018a vyaràjayata vaidehã ve÷ma tat suvibhåùità 2.034.018c udyato 'ü÷umataþ kàle khaü prabheva vivasvataþ 2.034.019a tàü bhujàbhyàü pariùvajya ÷va÷rår vacanam abravãt 2.034.019c anàcarantãü kçpaõaü mådhny upàghràya maithilãm 2.034.020a asatyaþ sarvaloke 'smin satataü satkçtàþ priyaiþ 2.034.020c bhartàraü nànumanyante vinipàtagataü striyaþ 2.034.021a sa tvayà nàvamantavyaþ putraþ pravràjito mama 2.034.021c tava daivatam astv eùa nirdhanaþ sadhano 'pi và 2.034.022a vij¤àya vacanaü sãtà tasyà dharmàrthasaühitam 2.034.022c kçtà¤jalir uvàcedaü ÷va÷råm abhimukhe sthità 2.034.023a kariùye sarvam evàham àryà yad anu÷àsti màm 2.034.023c abhij¤àsmi yathà bhartur vartitavyaü ÷rutaü ca me 2.034.024a na màm asajjanenàryà samànayitum arhati 2.034.024c dharmàd vicalituü nàham alaü candràd iva prabhà 2.034.025a nàtantrã vàdyate vãõà nàcakro vartate rathaþ 2.034.025c nàpatiþ sukham edhate yà syàd api ÷atàtmajà 2.034.026a mitaü dadàti hi pità mitaü màtà mitaü sutaþ 2.034.026c amitasya hi dàtàraü bhartàraü kà na påjayet 2.034.027a sàham evaügatà ÷reùñhà ÷rutadharmaparàvarà 2.034.027c àrye kim avamanyeyaü strãõàü bhartà hi daivatam 2.034.028a sãtàyà vacanaü ÷rutvà kausalyà hçdayaügamam 2.034.028c ÷uddhasattvà mumocà÷ru sahasà duþkhaharùajam 2.034.029a tàü prà¤jalir abhikramya màtçmadhye 'tisatkçtàm 2.034.029c ràmaþ paramadharmaj¤o màtaraü vàkyam abravãt 2.034.030a amba mà duþkhità bhås tvaü pa÷ya tvaü pitaraü mama 2.034.030c kùayo hi vanavàsasya kùipram eva bhaviùyati 2.034.031a suptàyàs te gamiùyanti navavarùàõi pa¤ca ca 2.034.031c sà samagram iha pràptaü màü drakùyasi suhçdvçtam 2.034.032a etàvad abhinãtàrtham uktvà sa jananãü vacaþ 2.034.032c trayaþ ÷ata÷atàrdhà hi dadar÷àvekùya màtaraþ 2.034.033a tà÷ càpi sa tathaivàrtà màtér da÷arathàtmajaþ 2.034.033c dharmayuktam idaü vàkyaü nijagàda kçtà¤jaliþ 2.034.034a saüvàsàt paruùaü kiü cid aj¤ànàd vàpi yat kçtam 2.034.034c tan me samanujànãta sarvà÷ càmantrayàmi vaþ 2.034.035a jaj¤e 'tha tàsàü saünàdaþ krau¤cãnàm iva niþsvanaþ 2.034.035c mànavendrasya bhàryàõàm evaü vadati ràghave 2.034.036a murajapaõavameghaghoùavad; da÷arathave÷ma babhåva yat purà 2.034.036c vilapita paridevanàkulaü; vyasanagataü tad abhåt suduþkhitam 2.035.001a atha ràma÷ ca sãtà ca lakùmaõa÷ ca kçtà¤jaliþ 2.035.001c upasaügçhya ràjànaü cakrur dãnàþ pradakùiõam 2.035.002a taü càpi samanuj¤àpya dharmaj¤aþ sãtayà saha 2.035.002c ràghavaþ ÷okasaümåóho jananãm abhyavàdayat 2.035.003a anvakùaü lakùmaõo bhràtuþ kausalyàm abhyavàdayat 2.035.003c atha màtuþ sumitràyà jagràha caraõau punaþ 2.035.004a taü vandamànaü rudatã màtà saumitrim abravãt 2.035.004c hitakàmà mahàbàhuü mårdhny upàghràya lakùmaõam 2.035.005a sçùñas tvaü vanavàsàya svanuraktaþ suhçjjane 2.035.005c ràme pramàdaü mà kàrùãþ putra bhràtari gacchati 2.035.006a vyasanã và samçddho và gatir eùa tavànagha 2.035.006c eùa loke satàü dharmo yaj jyeùñhava÷ago bhavet 2.035.007a idaü hi vçttam ucitaü kulasyàsya sanàtanam 2.035.007c dànaü dãkùà ca yaj¤eùu tanutyàgo mçdheùu ca 2.035.008a ràmaü da÷arathaü viddhi màü viddhi janakàtmajàm 2.035.008c ayodhyàm añavãü viddhi gaccha tàta yathàsukham 2.035.009a tataþ sumantraþ kàkutsthaü prà¤jalir vàkyam abravãt 2.035.009c vinãto vinayaj¤a÷ ca màtalir vàsavaü yathà 2.035.010a ratham àroha bhadraü te ràjaputra mahàya÷aþ 2.035.010c kùipraü tvàü pràpayiùyàmi yatra màü ràma vakùyasi 2.035.011a caturda÷a hi varùàõi vastavyàni vane tvayà 2.035.011c tàny upakramitavyàni yàni devyàsi coditaþ 2.035.012a taü rathaü såryasaükà÷aü sãtà hçùñena cetasà 2.035.012c àruroha varàrohà kçtvàlaükàram àtmanaþ 2.035.013a tathaivàyudhajàtàni bhràtçbhyàü kavacàni ca 2.035.013c rathopasthe pratinyasya sacarmakañhinaü ca tat 2.035.014a sãtàtçtãyàn àråóhàn dçùñvà dhçùñam acodayat 2.035.014c sumantraþ saümatàn a÷vàn vàyuvegasamठjave 2.035.015a prayàte tu mahàraõyaü ciraràtràya ràghave 2.035.015c babhåva nagare mårcchà balamårcchà janasya ca 2.035.016a tat samàkulasaübhràntaü mattasaükupita dvipam 2.035.016c haya÷i¤jitanirghoùaü puram àsãn mahàsvanam 2.035.017a tataþ sabàlavçddhà sà purã paramapãóità 2.035.017c ràmam evàbhidudràva gharmàrtaþ salilaü yathà 2.035.018a pàr÷vataþ pçùñhata÷ càpi lambamànàs tadunmukhàþ 2.035.018c bàùpapårõamukhàþ sarve tam åcur bhç÷aduþkhitàþ 2.035.019a saüyaccha vàjinàü ra÷mãn såta yàhi ÷anaiþ ÷anaiþ 2.035.019c mukhaü drakùyàmi ràmasya durdar÷aü no bhaviùyati 2.035.020a àyasaü hçdayaü nånaü ràmamàtur asaü÷ayam 2.035.020c yad devagarbhapratime vanaü yàti na bhidyate 2.035.021a kçtakçtyà hi vaidehã chàyevànugatà patim 2.035.021c na jahàti ratà dharme merum arkaprabhà yathà 2.035.022a aho lakùmaõa siddhàrthaþ satatàü priyavàdinam 2.035.022c bhràtaraü devasaükà÷aü yas tvaü paricariùyasi 2.035.023a mahaty eùà hi te siddhir eùa càbhyudayo mahàn 2.035.023c eùa svargasya màrga÷ ca yad enam anugacchasi 2.035.023e evaü vadantas te soóhuü na ÷ekur bàùpam àgatam 2.035.024a atha ràjà vçtaþ strãbhir dãnàbhir dãnacetanaþ 2.035.024c nirjagàma priyaü putraü drakùyàmãti bruvan gçhàt 2.035.025a ÷u÷ruve càgrataþ strãõàü rudantãnàü mahàsvanaþ 2.035.025c yathà nàdaþ kareõånàü baddhe mahati ku¤jare 2.035.026a pità ca ràjà kàkutsthaþ ÷rãmàn sannas tadà babhau 2.035.026c paripårõaþ ÷a÷ã kàle graheõopapluto yathà 2.035.027a tato halahalà÷abdo jaj¤e ràmasya pçùñhataþ 2.035.027c naràõàü prekùya ràjànaü sãdantaü bhç÷aduþkhitam 2.035.028a hà ràmeti janàþ ke cid ràmamàteti càpare 2.035.028c antaþpuraü samçddhaü ca kro÷antaü paryadevayan 2.035.029a anvãkùamàõo ràmas tu viùaõõaü bhràntacetasaü 2.035.029c ràjànaü màtaraü caiva dadar÷ànugatau pathi 2.035.029e dharmapà÷ena saükùiptaþ prakà÷aü nàbhyudaikùata 2.035.030a padàtinau ca yànàrhàv aduþkhàrhau sukhocitau 2.035.030c dçùñvà saücodayàm àsa ÷ãghraü yàhãti sàrathim 2.035.031a na hi tat puruùavyàghro duþkhadaü dar÷anaü pituþ 2.035.031c màtu÷ ca sahituü ÷aktas totràrdita iva dvipaþ 2.035.032a tathà rudantãü kausalyàü rathaü tam anudhàvatãm 2.035.032c kro÷antãü ràma ràmeti hà sãte lakùmaõeti ca 2.035.032e asakçt praikùata tadà nçtyantãm iva màtaram 2.035.033a tiùñheti ràjà cukroùa yàhi yàhãti ràghavaþ 2.035.033c sumantrasya babhåvàtmà cakrayor iva càntarà 2.035.034a nà÷rauùam iti ràjànam upàlabdho 'pi vakùyasi 2.035.034c ciraü duþkhasya pàpiùñham iti ràmas tam abravãt 2.035.035a ràmasya sa vacaþ kurvann anuj¤àpya ca taü janam 2.035.035c vrajato 'pi hayठ÷ãghraü codayàm àsa sàrathiþ 2.035.036a nyavartata jano ràj¤o ràmaü kçtvà pradakùiõam 2.035.036c manasàpy a÷ruvegai÷ ca na nyavartata mànuùam 2.035.037a yam icchet punar àyàntaü nainaü dåram anuvrajet 2.035.037c ity amàtyà mahàràjam åcur da÷arathaü vacaþ 2.035.038a teùàü vacaþ sarvaguõopapannaü; prasvinnagàtraþ praviùaõõaråpaþ 2.035.038c ni÷amya ràjà kçpaõaþ sabhàryo; vyavasthitas taü sutam ãkùamàõaþ 2.036.001a tasmiüs tu puruùavyàghre niùkràmati kçtà¤jalau 2.036.001c àrta÷abdo hi saüjaj¤e strãõàm antaþpure mahàn 2.036.002a anàthasya janasyàsya durbalasya tapasvinaþ 2.036.002c yo gatiü ÷araõaü càsãt sa nàthaþ kva nu gacchati 2.036.003a na krudhyaty abhi÷asto 'pi krodhanãyàni varjayan 2.036.003c kruddhàn prasàdayan sarvàn samaduþkhaþ kva gacchati 2.036.004a kausalyàyàü mahàtejà yathà màtari vartate 2.036.004c tathà yo vartate 'smàsu mahàtmà kva nu gacchati 2.036.005a kaikeyyà kli÷yamànena ràj¤à saücodito vanam 2.036.005c paritràtà janasyàsya jagataþ kva nu gacchati 2.036.006a aho ni÷cetano ràjà jãvalokasya saüpriyam 2.036.006c dharmyaü satyavrataü ràmaü vanavàso pravatsyati 2.036.007a iti sarvà mahiùyas tà vivatsà iva dhenavaþ 2.036.007c rurudu÷ caiva duþkhàrtàþ sasvaraü ca vicukru÷uþ 2.036.008a sa tam antaþpure ghoram àrta÷abdaü mahãpatiþ 2.036.008c putra÷okàbhisaütaptaþ ÷rutvà càsãt suduþkhitaþ 2.036.009a nàgnihotràõy ahåyanta sårya÷ càntaradhãyata 2.036.009c vyasçjan kavalàn nàgà gàvo vatsàn na pàyayan 2.036.010a tri÷aïkur lohitàïga÷ ca bçhaspatibudhàv api 2.036.010c dàruõàþ somam abhyetya grahàþ sarve vyavasthitàþ 2.036.011a nakùatràõi gatàrcãüùi grahà÷ ca gatatejasaþ 2.036.011c vi÷àkhà÷ ca sadhåmà÷ ca nabhasi pracakà÷ire 2.036.012a akasmàn nàgaraþ sarvo jano dainyam upàgamat 2.036.012c àhàre và vihàre và na ka÷ cid akaron manaþ 2.036.013a bàùpaparyàkulamukho ràjamàrgagato janaþ 2.036.013c na hçùño lakùyate ka÷ cit sarvaþ ÷okaparàyaõaþ 2.036.014a na vàti pavanaþ ÷ãto na ÷a÷ã saumyadar÷anaþ 2.036.014c na såryas tapate lokaü sarvaü paryàkulaü jagat 2.036.015a anarthinaþ sutàþ strãõàü bhartàro bhràtaras tathà 2.036.015c sarve sarvaü parityajya ràmam evànvacintayan 2.036.016a ye tu ràmasya suhçdaþ sarve te måóhacetasaþ 2.036.016c ÷okabhàreõa càkràntàþ ÷ayanaü na juhus tadà 2.036.017a tatas tv ayodhyà rahità mahàtmanà; puraüdareõeva mahã saparvatà 2.036.017c cacàla ghoraü bhayabhàrapãóità; sanàgayodhà÷vagaõà nanàda ca 2.037.001a yàvat tu niryatas tasya rajoråpam adç÷yata 2.037.001c naivekùvàkuvaras tàvat saüjahàràtmacakùuùã 2.037.002a yàvad ràjà priyaü putraü pa÷yaty atyantadhàrmikam 2.037.002c tàvad vyavardhatevàsya dharaõyàü putradar÷ane 2.037.003a na pa÷yati rajo 'py asya yadà ràmasya bhåmipaþ 2.037.003c tadàrta÷ ca viùaõõa÷ ca papàta dharaõãtale 2.037.004a tasya dakùiõam anvagàt kausalyà bàhum aïganà 2.037.004c vàmaü càsyànvagàt pàr÷vaü kaikeyã bharatapriyà 2.037.005a tàü nayena ca saüpanno dharmeõa nivayena ca 2.037.005c uvàca ràjà kaikeyãü samãkùya vyathitendriyaþ 2.037.006a kaikeyi mà mamàïgàni spràkùãs tvaü duùñacàriõã 2.037.006c na hi tvàü draùñum icchàmi na bhàryà na ca bàndhavã 2.037.007a ye ca tvàm upajãvanti nàhaü teùàü na te mama 2.037.007c kevalàrthaparàü hi tvàü tyaktadharmàü tyajàmy aham 2.037.008a agçhõàü yac ca te pàõim agniü paryaõayaü ca yat 2.037.008c anujànàmi tat sarvam asmiül loke paratra ca 2.037.009a bharata÷ cet pratãtaþ syàd ràjyaü pràpyedam avyayam 2.037.009c yan me sa dadyàt pitrarthaü mà mà tad dattam àgamat 2.037.010a atha reõusamudhvastaü tam utthàpya naràdhipam 2.037.010c nyavartata tadà devã kausalyà ÷okakar÷ità 2.037.011a hatveva bràhmaõaü kàmàt spçùñvàgnim iva pàõinà 2.037.011c anvatapyata dharmàtmà putraü saücintya tàpasaü 2.037.012a nivçtyaiva nivçtyaiva sãdato rathavartmasu 2.037.012c ràj¤o nàtibabhau råpaü grastasyàü÷umato yathà 2.037.013a vilalàpa ca duþkhàrtaþ priyaü putram anusmaran 2.037.013c nagaràntam anupràptaü buddhvà putram athàbravãt 2.037.014a vàhanànàü ca mukhyànàü vahatàü taü mamàtmajam 2.037.014c padàni pathi dç÷yante sa mahàtmà na dç÷yate 2.037.015a sa nånaü kva cid evàdya vçkùamålam upà÷ritaþ 2.037.015c kàùñhaü và yadi và÷mànam upadhàya ÷ayiùyate 2.037.016a utthàsyati ca medinyàþ kçpaõaþ pàü÷uguõñhitaþ 2.037.016c viniþ÷vasan prasravaõàt kareõånàm ivarùabhaþ 2.037.017a drakùyanti nånaü puruùà dãrghabàhuü vanecaràþ 2.037.017c ràmam utthàya gacchantaü lokanàtham anàthavat 2.037.018a sakàmà bhava kaikeyi vidhavà ràjyam àvasa 2.037.018c na hi taü puruùavyàghraü vinà jãvitum utsahe 2.037.019a ity evaü vilapan ràjà janaughenàbhisaüvçtaþ 2.037.019c apasnàta ivàriùñaü pravive÷a purottamam 2.037.020a ÷ånyacatvarave÷màntàü saüvçtàpaõadevatàm 2.037.020c klàntadurbaladuþkhàrtàü nàtyàkãrõamahàpathàm 2.037.021a tàm avekùya purãü sarvàü ràmam evànucintayan 2.037.021c vilapan pràvi÷ad ràjà gçhaü sårya ivàmbudam 2.037.022a mahàhradam ivàkùobhyaü suparõena hçtoragam 2.037.022c ràmeõa rahitaü ve÷ma vaidehyà lakùmaõena ca 2.037.023a kausalyàyà gçhaü ÷ãghraü ràma màtur nayantu màm 2.037.023c iti bruvantaü ràjànam anayan dvàradar÷itaþ 2.037.024a tatas tatra praviùñasya kausalyàyà nive÷anam 2.037.024c adhiruhyàpi ÷ayanaü babhåva lulitaü manaþ 2.037.025a tac ca dçùñvà mahàràjo bhujam udyamya vãryavàn 2.037.025c uccaiþ svareõa cukro÷a hà ràghava jahàsi màm 2.037.026a sukhità bata taü kàlaü jãviùyanti narottamàþ 2.037.026c pariùvajanto ye ràmaü drakùyanti punar àgatam 2.037.027a na tvàü pa÷yàmi kausalye sàdhu màü pàõinà spç÷a 2.037.027c ràmaü me 'nugatà dçùñir adyàpi na nivartate 2.037.028a taü ràmam evànuvicintayantaü; samãkùya devã ÷ayane narendram 2.037.028c upopavi÷yàdhikam àrtaråpà; viniþ÷vasantã vilalàpa kçcchraü 2.038.001a tataþ samãkùya ÷ayane sannaü ÷okena pàrthivam 2.038.001c kausalyà putra÷okàrtà tam uvàca mahãpatim 2.038.002a ràghavo nara÷àrdåla viùam uptvà dvijihvavat 2.038.002c vicariùyati kaikeyã nirmukteva hi pannagã 2.038.003a vivàsya ràmaü subhagà labdhakàmà samàhità 2.038.003c tràsayiùyati màü bhåyo duùñàhir iva ve÷mani 2.038.004a atha sma nagare ràma÷ caran bhaikùaü gçhe vaset 2.038.004c kàmakàro varaü dàtum api dàsaü mamàtmajam 2.038.005a pàtayitvà tu kaikeyyà ràmaü sthànàd yatheùñataþ 2.038.005c pradiùño rakùasàü bhàgaþ parvaõãvàhitàgninà 2.038.006a gajaràjagatir vãro mahàbàhur dhanurdharaþ 2.038.006c vanam àvi÷ate nånaü sabhàryaþ sahalakùmaõaþ 2.038.007a vane tv adçùñaduþkhànàü kaikeyyànumate tvayà 2.038.007c tyaktànàü vanavàsàya kà nv avasthà bhaviùyati 2.038.008a te ratnahãnàs taruõàþ phalakàle vivàsitàþ 2.038.008c kathaü vatsyanti kçpaõàþ phalamålaiþ kçtà÷anàþ 2.038.009a apãdànãü sa kàlaþ syàn mama ÷okakùayaþ ÷ivaþ 2.038.009c sabhàryaü yat saha bhràtrà pa÷yeyam iha ràghavam 2.038.010a ÷rutvaivopasthitau vãrau kadàyodhyà bhaviùyati 2.038.010c ya÷asvinã hçùñajanà såcchritadhvajamàlinã 2.038.011a kadà prekùya naravyàghràv araõyàt punaràgatau 2.038.011c nandiùyati purã hçùñà samudra iva parvaõi 2.038.012a kadàyodhyàü mahàbàhuþ purãü vãraþ pravekùyati 2.038.012c puraskçtya rathe sãtàü vçùabho govadhåm iva 2.038.013a kadà pràõisahasràõi ràjamàrge mamàtmajau 2.038.013c làjair avakariùyanti pravi÷antàv ariüdamau 2.038.014a kadà sumanasaþ kanyà dvijàtãnàü phalàni ca 2.038.014c pradi÷antyaþ purãü hçùñàþ kariùyanti pradakùiõam 2.038.015a kadà pariõato buddhyà vayasà càmaraprabhaþ 2.038.015c abhyupaiùyati dharmaj¤as trivarùa iva màü lalan 2.038.016a niþsaü÷ayaü mayà manye purà vãra kadaryayà 2.038.016c pàtu kàmeùu vatseùu màtéõàü ÷àtitàþ stanàþ 2.038.017a sàhaü gaur iva siühena vivatsà vatsalà kçtà 2.038.017c kaikeyyà puruùavyàghra bàlavatseva gaur balàt 2.038.018a na hi tàvad guõair juùñaü sarva÷àstravi÷àradam 2.038.018c ekaputrà vinà putram ahaü jãvitum utsahe 2.038.019a na hi me jãvite kiü cit sàmartham iha kalpyate 2.038.019c apa÷yantyàþ priyaü putraü mahàbàhuü mahàbalam 2.038.020a ayaü hi màü dãpayate samutthitas; tanåja÷okaprabhavo hutà÷anaþ 2.038.020c mahãm imàü ra÷mibhir uttamaprabho; yathà nidàghe bhagavàn divàkaraþ 2.039.001a vilapantãü tathà tàü tu kausalyàü pramadottamàm 2.039.001c idaü dharme sthità dharmyaü sumitrà vàkyam abravãt 2.039.002a tavàrye sadguõair yuktaþ putraþ sa puruùottamaþ 2.039.002c kiü te vilapitenaivaü kçpaõaü ruditena và 2.039.003a yas tavàrye gataþ putras tyaktvà ràjyaü mahàbalaþ 2.039.003c sàdhu kurvan mahàtmànaü pitaraü satyavàdinàm 2.039.004a ÷iùñair àcarite samyak ÷a÷vat pretya phalodaye 2.039.004c ràmo dharme sthitaþ ÷reùñho na sa ÷ocyaþ kadà cana 2.039.005a vartate cottamàü vçttiü lakùmaõo 'smin sadànaghaþ 2.039.005c dayàvàn sarvabhåteùu làbhas tasya mahàtmanaþ 2.039.006a araõyavàse yad duþkhaü jànatã vai sukhocità 2.039.006c anugacchati vaidehã dharmàtmànaü tavàtmajam 2.039.007a kãrtibhåtàü patàkàü yo loke bhràmayati prabhuþ 2.039.007c damasatyavrataparaþ kiü na pràptas tavàtmajaþ 2.039.008a vyaktaü ràmasya vij¤àya ÷aucaü màhàtmyam uttamam 2.039.008c na gàtram aü÷ubhiþ såryaþ saütàpayitum arhati 2.039.009a ÷ivaþ sarveùu kàleùu kànanebhyo viniþsçtaþ 2.039.009c ràghavaü yukta÷ãtoùõaþ seviùyati sukho 'nilaþ 2.039.010a ÷ayànam anaghaü ràtrau pitevàbhipariùvajan 2.039.010c ra÷mibhiþ saüspç÷a¤ ÷ãtai÷ candramà hlàdayiùyati 2.039.011a dadau càstràõi divyàni yasmai brahmà mahaujase 2.039.011c dànavendraü hataü dçùñvà timidhvajasutaü raõe 2.039.012a pçthivyà saha vaidehyà ÷riyà ca puruùarùabhaþ 2.039.012c kùipraü tisçbhir etàbhiþ saha ràmo 'bhiùekùyate 2.039.013a duþkhajaü visçjanty asraü niùkràmantam udãkùya yam 2.039.013c samutsrakùyasi netràbhyàü kùipram ànandajaü payaþ 2.039.014a abhivàdayamànaü taü dçùñvà sasuhçdaü sutam 2.039.014c mudà÷ru mokùyase kùipraü meghalekeva vàrùikã 2.039.015a putras te varadaþ kùipram ayodhyàü punar àgataþ 2.039.015c karàbhyàü mçdupãnàbhyàü caraõau pãóayiùyati 2.039.016a ni÷amya tal lakùmaõamàtçvàkyaü; ràmasya màtur naradevapatnyàþ 2.039.016c sadyaþ ÷arãre vinanà÷a ÷okaþ; ÷aradgato megha ivàlpatoyaþ 2.040.001a anuraktà mahàtmànaü ràmaü satyaparakramam 2.040.001c anujagmuþ prayàntaü taü vanavàsàya mànavàþ 2.040.002a nivartite 'pi ca balàt suhçdvarge ca ràjini 2.040.002c naiva te saünyavartanta ràmasyànugatà ratham 2.040.003a ayodhyànilayànàü hi puruùàõàü mahàya÷àþ 2.040.003c babhåva guõasaüpannaþ pårõacandra iva priyaþ 2.040.004a sa yàcyamànaþ kàkutsthaþ svàbhiþ prakçtibhis tadà 2.040.004c kurvàõaþ pitaraü satyaü vanam evànvapadyata 2.040.005a avekùamàõaþ sasnehaü cakùuùà prapibann iva 2.040.005c uvàca ràmaþ snehena tàþ prajàþ svàþ prajà iva 2.040.006a yà prãtir bahumàna÷ ca mayy ayodhyànivàsinàm 2.040.006c matpriyàrthaü vi÷eùeõa bharate sà nive÷yatàm 2.040.007a sa hi kalyàõa càritraþ kaikeyyànandavardhanaþ 2.040.007c kariùyati yathàvad vaþ priyàõi ca hitàni ca 2.040.008a j¤ànavçddho vayobàlo mçdur vãryaguõànvitaþ 2.040.008c anuråpaþ sa vo bhartà bhaviùyati bhayàpahaþ 2.040.009a sa hi ràjaguõair yukto yuvaràjaþ samãkùitaþ 2.040.009c api càpi mayà ÷iùñaiþ kàryaü vo bhartç÷àsanam 2.040.010a na ca tapyed yathà càsau vanavàsaü gate mayi 2.040.010c mahàràjas tathà kàryo mama priyacikãrùayà 2.040.011a yathà yathà dà÷arathir dharmam evàsthito 'bhavat 2.040.011c tathà tathà prakçtayo ràmaü patim akàmayan 2.040.012a bàùpeõa pihitaü dãnaü ràmaþ saumitriõà saha 2.040.012c cakarùeva guõair baddhvà janaü punar ivàsanam 2.040.013a te dvijàs trividhaü vçddhà j¤ànena vayasaujasà 2.040.013c vayaþprakampa÷iraso dåràd åcur idaü vacaþ 2.040.014a vahanto javanà ràmaü bho bho jàtyàs turaügamàþ 2.040.014c nivartadhvaü na gantavyaü hità bhavata bhartari 2.040.014e upavàhyas tu vo bhartà nàpavàhyaþ puràd vanam 2.040.015a evam àrtapralàpàüs tàn vçddhàn pralapato dvijàn 2.040.015c avekùya sahasà ràmo rathàd avatatàra ha 2.040.016a padbhyàm eva jagàmàtha sasãtaþ sahalakùmaõaþ 2.040.016c saünikçùñapadanyàso ràmo vanaparàyaõaþ 2.040.017a dvijàtãüs tu padàtãüs tàn ràma÷ càritravatsalaþ 2.040.017c na ÷a÷àka ghçõàcakùuþ parimoktuü rathena saþ 2.040.018a gacchantam eva taü dçùñvà ràmaü saübhràntamànasàþ 2.040.018c åcuþ paramasaütaptà ràmaü vàkyam idaü dvijàþ 2.040.019a bràhmaõyaü kçtsnam etat tvàü brahmaõyam anugacchati 2.040.019c dvijaskandhàdhiråóhàs tvàm agnayo 'py anuyànty amã 2.040.020a vàjapeyasamutthàni chatràõy etàni pa÷ya naþ 2.040.020c pçùñhato 'nuprayàtàni haüsàn iva jalàtyaye 2.040.021a anavàptàtapatrasya ra÷misaütàpitasya te 2.040.021c ebhi÷ chàyàü kariùyàmaþ svai÷ chatrair vàjapeyikaiþ 2.040.022a yà hi naþ satataü buddhir vedamantrànusàriõã 2.040.022c tvatkçte sà kçtà vatsa vanavàsànusàriõã 2.040.023a hçdayeùv avatiùñhante vedà ye naþ paraü dhanam 2.040.023c vatsyanty api gçheùv eva dàrà÷ càritrarakùitàþ 2.040.024a na punar ni÷cayaþ kàryas tvadgatau sukçtà matiþ 2.040.024c tvayi dharmavyapekùe tu kiü syàd dharmam avekùitum 2.040.025a yàcito no nivartasva haüsa÷ukla÷iroruhaiþ 2.040.025c ÷irobhir nibhçtàcàra mahãpatanapàü÷ulaiþ 2.040.026a bahånàü vitatà yaj¤à dvijànàü ya ihàgatàþ 2.040.026c teùàü samàptir àyattà tava vatsa nivartane 2.040.027a bhaktimanti hi bhåtàni jaügamàjaügamàni ca 2.040.027c yàcamàneùu teùu tvaü bhaktiü bhakteùu dar÷aya 2.040.028a anugaütum a÷aktàs tvàü målair uddhçtavegibhiþ 2.040.028c unnatà vàyuvegena vikro÷antãva pàdapàþ 2.040.029a ni÷ceùñàhàrasaücàrà vçkùaikasthànaviùñhitàþ 2.040.029c pakùiõo 'pi prayàcante sarvabhåtànukampinam 2.040.030a evaü vikro÷atàü teùàü dvijàtãnàü nivartane 2.040.030c dadç÷e tamasà tatra vàrayantãva ràghavam 2.041.001a tatas tu tamasà tãraü ramyam à÷ritya ràghavaþ 2.041.001c sãtàm udvãkùya saumitrim idaü vacanam abravãt 2.041.002a iyam adya ni÷à pårvà saumitre prasthità vanam 2.041.002c vanavàsasya bhadraü te sa notkaõñhitum arhasi 2.041.003a pa÷ya ÷ånyàny araõyàni rudantãva samantataþ 2.041.003c yathànilayam àyadbhir nilãnàni mçgadvijaiþ 2.041.004a adyàyodhyà tu nagarã ràjadhànã pitur mama 2.041.004c sastrãpuüsà gatàn asmठ÷ociùyati na saü÷ayaþ 2.041.005a bharataþ khalu dharmàtmà pitaraü màtaraü ca me 2.041.005c dharmàrthakàmasahitair vàkyair à÷vàsayiùyati 2.041.006a bharatasyànç÷aüsatvaü saücintyàhaü punaþ punaþ 2.041.006c nànu÷ocàmi pitaraü màtaraü càpi lakùmaõa 2.041.007a tvayà kàryaü naravyàghra màm anuvrajatà kçtam 2.041.007c anveùñavyà hi vaidehyà rakùaõàrthe sahàyatà 2.041.008a adbhir eva tu saumitre vatsyàmy adya ni÷àm imàm 2.041.008c etad dhi rocate mahyaü vanye 'pi vividhe sati 2.041.009a evam uktvà tu saumitraü sumantram api ràghavaþ 2.041.009c apramattas tvam a÷veùu bhava saumyety uvàca ha 2.041.010a so '÷vàn sumantraþ saüyamya sårye 'staü samupàgate 2.041.010c prabhåtayavasàn kçtvà babhåva pratyanantaraþ 2.041.011a upàsyatu ÷ivàü saüdhyàü dçùñvà ràtrim upasthitàm 2.041.011c ràmasya ÷ayanaü cakre såtaþ saumitriõà saha 2.041.012a tàü ÷ayyàü tamasàtãre vãkùya vçkùadalaiþ kçtàm 2.041.012c ràmaþ saumitriõàü sàrdhaü sabhàryaþ saüvive÷a ha 2.041.013a sabhàryaü saüprasuptaü taü bhràtaraü vãkùya lakùmaõaþ 2.041.013c kathayàm àsa såtàya ràmasya vividhàn guõàn 2.041.014a jàgrato hy eva tàü ràtriü saumitrer udito raviþ 2.041.014c såtasya tamasàtãre ràmasya bruvato guõàn 2.041.015a gokulàkulatãràyàs tamasàyà vidårataþ 2.041.015c avasat tatra tàü ràtriü ràmaþ prakçtibhiþ saha 2.041.016a utthàya tu mahàtejàþ prakçtãs tà ni÷àmya ca 2.041.016c abravãd bhràtaraü ràmo lakùmaõaü puõyalakùaõam 2.041.017a asmadvyapekùàn saumitre nirapekùàn gçheùv api 2.041.017c vçkùamåleùu saüsuptàn pa÷ya lakùmaõa sàmpratam 2.041.018a yathaite niyamaü pauràþ kurvanty asmannivartane 2.041.018c api pràõàn asiùyanti na tu tyakùyanti ni÷cayam 2.041.019a yàvad eva tu saüsuptàs tàvad eva vayaü laghu 2.041.019c ratham àruhya gacchàmaþ panthànam akutobhayam 2.041.020a ato bhåyo 'pi nedànãm ikùvàkupuravàsinaþ 2.041.020c svapeyur anuraktà màü vçkùamålàni saü÷ritàþ 2.041.021a paurà hy àtmakçtàd duþkhàd vipramocyà nçpàtmajaiþ 2.041.021c na tu khalv àtmanà yojyà duþkhena puravàsinaþ 2.041.022a abravãl lakùmaõo ràmaü sàkùàd dharmam iva sthitam 2.041.022c rocate me mahàpràj¤a kùipram àruhyatàm iti 2.041.023a såtas tataþ saütvaritaþ syandanaü tair hayottamaiþ 2.041.023c yojayitvàtha ràmàya prà¤jaliþ pratyavedayat 2.041.024a mohanàrthaü tu pauràõàü såtaü ràmo 'bravãd vacaþ 2.041.024c udaïmukhaþ prayàhi tvaü ratham àsthàya sàrathe 2.041.025a muhårtaü tvaritaü gatvà nirgataya rathaü punaþ 2.041.025c yathà na vidyuþ paurà màü tathà kuru samàhitaþ 2.041.026a ràmasya vacanaü ÷rutvà tathà cakre sa sàrathiþ 2.041.026c pratyàgamya ca ràmasya syandanaü pratyavedayat 2.041.027a taü syandanam adhiùñhàya ràghavaþ saparicchadaþ 2.041.027c ÷ãghragàm àkulàvartàü tamasàm ataran nadãm 2.041.028a sa saütãrya mahàbàhuþ ÷rãmठ÷ivam akaõñakam 2.041.028c pràpadyata mahàmàrgam abhayaü bhayadar÷inàm 2.041.029a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü pauràs te ràghavo vinà 2.041.029c ÷okopahatani÷ceùñà babhåvur hatacetasaþ 2.041.030a ÷okajà÷ruparidyånà vãkùamàõàs tatas tataþ 2.041.030c àlokam api ràmasya na pa÷yanti sma duþkhitàþ 2.041.031a tato màrgànusàreõa gatvà kiü cit kùaõaü punaþ 2.041.031c màrganà÷àd viùàdena mahatà samabhiplutaþ 2.041.032a rathasya màrganà÷ena nyavartanta manasvinaþ 2.041.032c kim idaü kiü kariùyàmo daivenopahatà iti 2.041.033a tato yathàgatenaiva màrgeõa klàntacetasaþ 2.041.033c ayodhyàm agaman sarve purãü vyathitasajjanàm 2.042.001a anugamya nivçttànàü ràmaü nagaravàsinàm 2.042.001c udgatànãva sattvàni babhåvur amanasvinàm 2.042.002a svaü svaü nilayam àgamya putradàraiþ samàvçtàþ 2.042.002c a÷råõi mumucuþ sarve bàùpeõa pihitànanàþ 2.042.003a na càhçùyan na càmodan vaõijo na prasàrayan 2.042.003c na cà÷obhanta paõyàni nàpacan gçhamedhinaþ 2.042.004a naùñaü dçùñvà nàbhyanandan vipulaü và dhanàgamam 2.042.004c putraü prathamajaü labdhvà jananã nàbhyanandata 2.042.005a gçhe gçhe rudantya÷ ca bhartàraü gçham àgatam 2.042.005c vyagarhayanto duþkhàrtà vàgbhis totrair iva dvipàn 2.042.006a kiü nu teùàü gçhaiþ kàryaü kiü dàraiþ kiü dhanena và 2.042.006c putrair và kiü sukhair vàpi ye na pa÷yanti ràghavam 2.042.007a ekaþ satpuruùo loke lakùmaõaþ saha sãtayà 2.042.007c yo 'nugacchati kàkutsthaü ràmaü paricaran vane 2.042.008a àpagàþ kçtapuõyàs tàþ padminya÷ ca saràüsi ca 2.042.008c yeùu snàsyati kàkutstho vigàhya salilaü ÷uci 2.042.009a ÷obhayiùyanti kàkutstham añavyo ramyakànanàþ 2.042.009c àpagà÷ ca mahànåpàþ sànumanta÷ ca parvatàþ 2.042.010a kànanaü vàpi ÷ailaü và yaü ràmo 'bhigamiùyati 2.042.010c priyàtithim iva pràptaü nainaü ÷akùyanty anarcitum 2.042.011a vicitrakusumàpãóà bahuma¤jaridhàriõaþ 2.042.011c akàle càpi mukhyàni puùpàõi ca phalàni ca 2.042.011e dar÷ayiùyanty anukro÷àd girayo ràmam àgatam 2.042.012a vidar÷ayanto vividhàn bhåya÷ citràü÷ ca nirjharàn 2.042.012c pàdapàþ parvatàgreùu ramayiùyanti ràghavam 2.042.013a yatra ràmo bhayaü nàtra nàsti tatra paràbhavaþ 2.042.013c sa hi ÷åro mahàbàhuþ putro da÷arathasya ca 2.042.014a purà bhavati no dåràd anugacchàma ràghavam 2.042.014c pàdacchàyà sukhà bhartus tàdç÷asya mahàtmanaþ 2.042.014e sa hi nàtho janasyàsya sa gatiþ sa paràyaõam 2.042.015a vayaü paricariùyàmaþ sãtàü yåyaü tu ràghavam 2.042.015c iti paurastriyo bhartén duþkhàrtàs tat tad abruvan 2.042.016a yuùmàkaü ràghavo 'raõye yogakùemaü vidhàsyati 2.042.016c sãtà nàrãjanasyàsya yogakùemaü kariùyati 2.042.017a ko nv anenàpratãtena sotkaõñhitajanena ca 2.042.017c saüprãyetàmanoj¤ena vàsena hçtacetasà 2.042.018a kaikeyyà yadi ced ràjyaü syàd adharmyam anàthavat 2.042.018c na hi no jãvitenàrthaþ kutaþ putraiþ kuto dhanaiþ 2.042.019a yayà putra÷ ca bhartà ca tyaktàv ai÷varyakàraõàt 2.042.019c kaü sà parihared anyaü kaikeyã kulapàüsanã 2.042.020a kaikeyyà na vayaü ràjye bhçtakà nivasemahi 2.042.020c jãvantyà jàtu jãvantyaþ putrair api ÷apàmahe 2.042.021a yà putraü pàrthivendrasya pravàsayati nirghçõà 2.042.021c kas tàü pràpya sukhaü jãved adharmyàü duùñacàriõãm 2.042.022a na hi pravrajite ràme jãviùyati mahãpatiþ 2.042.022c mçte da÷arathe vyaktaü vilopas tadanantaram 2.042.023a te viùaü pibatàloóya kùãõapuõyàþ sudurgatàþ 2.042.023c ràghavaü vànugacchadhvam a÷rutiü vàpi gacchata 2.042.024a mithyà pravràjito ràmaþ sabhàryaþ sahalakùmaõaþ 2.042.024c bharate saüniùçùñàþ smaþ saunike pa÷avo yathà 2.042.025a tàs tathà vilapantyas tu nagare nàgarastriyaþ 2.042.025c cukru÷ur bhç÷asaütaptà mçtyor iva bhayàgame 2.042.026a tathà striyo ràmanimittam àturà; yathà sute bhràtari và vivàsite 2.042.026c vilapya dãnà rurudur vicetasaþ; sutair hi tàsàm adhiko hi so 'bhavat 2.043.001a ràmo 'pi ràtri÷eùeõa tenaiva mahad antaram 2.043.001c jagàma puruùavyàghraþ pitur àj¤àm anusmaran 2.043.002a tathaiva gacchatas tasya vyapàyàd rajanã ÷ivà 2.043.002c upàsya sa ÷ivàü saüdhyàü viùayàntaü vyagàhata 2.043.003a gràmàn vikçùñasãmàüs tàn puùpitàni vanàni ca 2.043.003c pa÷yann atiyayau ÷ãghraü ÷arair iva hayottamaiþ 2.043.004a ÷çõvan vàco manuùyàõàü gràmasaüvàsavàsinàm 2.043.004c ràjànaü dhig da÷arathaü kàmasya va÷am àgatam 2.043.005a hà nç÷aüsàdya kaikeyã pàpà pàpànubandhinã 2.043.005c tãkùõà saübhinnamaryàdà tãkùõe karmaõi vartate 2.043.006a yà putram ãdç÷aü ràj¤aþ pravàsayati dhàrmikam 2.043.006c vana vàse mahàpràj¤aü sànukro÷am atandritam 2.043.007a età vàco manuùyàõàü gràmasaüvàsavàsinàm 2.043.007c ÷çõvann atiyayau vãraþ kosalàn kosale÷varaþ 2.043.008a tato veda÷rutiü nàma ÷ivavàrivahàü nadãm 2.043.008c uttãryàbhimukhaþ pràyàd agastyàdhyuùitàü di÷am 2.043.009a gatvà tu suciraü kàlaü tataþ ÷ãtajalàü nadãm 2.043.009c gomatãü goyutànåpàm atarat sàgaraügamàm 2.043.010a gomatãü càpy atikramya ràghavaþ ÷ãghragair hayaiþ 2.043.010c mayårahaüsàbhirutàü tatàra syandikàü nadãm 2.043.011a sa mahãü manunà ràj¤à dattàm ikùvàkave purà 2.043.011c sphãtàü ràùñràvçtàü ràmo vaidehãm anvadar÷ayat 2.043.012a såta ity eva càbhàùya sàrathiü tam abhãkùõa÷aþ 2.043.012c haüsamattasvaraþ ÷rãmàn uvàca puruùarùabhaþ 2.043.013a kadàhaü punar àgamya sarayvàþ puùpite vane 2.043.013c mçgayàü paryàñaùyàmi màtrà pitrà ca saügataþ 2.043.014a nàtyartham abhikàïkùàmi mçgayàü sarayåvane 2.043.014c ratir hy eùàtulà loke ràjarùigaõasaümatà 2.043.015a sa tam adhvànam aikùvàkaþ såtaü madhurayà girà 2.043.015c taü tam artham abhipretya yayauvàkyam udãrayan 2.044.001a vi÷àlàn kosalàn ramyàn yàtvà lakùmaõapårvajaþ 2.044.001c àsasàda mahàbàhuþ ÷çïgaverapuraü prati 2.044.002a tatra tripathagàü divyàü ÷ivatoyàm a÷aivalàm 2.044.002c dadar÷a ràghavo gaïgàü puõyàm çùinisevitàm 2.044.003a haüsasàrasasaüghuùñàü cakravàkopakåjitàm 2.044.003c ÷iü÷umarai÷ ca nakrai÷ ca bhujaügai÷ ca niùevitàm 2.044.004a tàm årmikalilàvartàm anvavekùya mahàrathaþ 2.044.004c sumantram abravãt såtam ihaivàdya vasàmahe 2.044.005a avidåràd ayaü nadyà bahupuùpapravàlavàn 2.044.005c sumahàn iïgudãvçkùo vasàmo 'traiva sàrathe 2.044.006a lakùaõa÷ ca sumantra÷ ca bàóham ity eva ràghavam 2.044.006c uktvà tam iïgudãvçkùaü tadopayayatur hayaiþ 2.044.007a ràmo 'bhiyàya taü ramyaü vçkùam ikùvàkunandanaþ 2.044.007c rathàd avàtarat tasmàt sabhàryaþ sahalakùmaõaþ 2.044.008a sumantro 'py avatãryaiva mocayitvà hayottamàn 2.044.008c vçkùamålagataü ràmam upatasthe kçtà¤jaliþ 2.044.009a tatra ràjà guho nàma ràmasyàtmasamaþ sakhà 2.044.009c niùàdajàtyo balavàn sthapati÷ ceti vi÷rutaþ 2.044.010a sa ÷rutvà puruùavyàghraü ràmaü viùayam àgatam 2.044.010c vçddhaiþ parivçto 'màtyair j¤àtibhi÷ càpy upàgataþ 2.044.011a tato niùàdàdhipatiü dçùñvà dåràd avasthitam 2.044.011c saha saumitriõà ràmaþ samàgacchad guhena saþ 2.044.012a tam àrtaþ saüpariùvajya guho ràghavam abravãt 2.044.012c yathàyodhyà tathedaü te ràma kiü karavàõi te 2.044.013a tato guõavadannàdyam upàdàya pçthagvidham 2.044.013c arghyaü copànayat kùipraü vàkyaü cedam uvàca ha 2.044.014a svàgataü te mahàbàho taveyam akhilà mahã 2.044.014c vayaü preùyà bhavàn bhartà sàdhu ràjyaü pra÷àdhi naþ 2.044.015a bhakùyaü bhojyaü ca peyaü ca lehyaü cedam upasthitam 2.044.015c ÷ayanàni ca mukhyàni vàjinàü khàdanaü ca te 2.044.016a guham eva bruvàõaü taü ràghavaþ pratyuvàca ha 2.044.016c arcità÷ caiva hçùñà÷ ca bhavatà sarvathà vayam 2.044.017a padbhyàm abhigamàc caiva snehasaüdar÷anena ca 2.044.017c bhujàbhyàü sàdhuvçttàbhyàü pãóayan vàkyam abravãt 2.044.018a diùñyà tvàü guha pa÷yàmi arogaü saha bàndhavaiþ 2.044.018c api te kå÷alaü ràùñre mitreùu ca dhaneùu ca 2.044.019a yat tv idaü bhavatà kiü cit prãtyà samupakalpitam 2.044.019c sarvaü tad anujànàmi na hi varte pratigrahe 2.044.020a ku÷acãràjinadharaü phalamålà÷anaü ca màm 2.044.020c viddhi praõihitaü dharme tàpasaü vanagocaram 2.044.021a a÷vànàü khàdanenàham arthã nànyena kena cit 2.044.021c etàvatàtrabhavatà bhaviùyàmi supåjitaþ 2.044.022a ete hi dayità ràj¤aþ pitur da÷arathasya me 2.044.022c etaiþ suvihitair a÷vair bhaviùyàmy aham arcitaþ 2.044.023a a÷vànàü pratipànaü ca khàdanaü caiva so 'nva÷àt 2.044.023c guhas tatraiva puruùàüs tvaritaü dãyatàm iti 2.044.024a tata÷ cãrottaràsaïgaþ saüdhyàm anvàsya pa÷cimàm 2.044.024c jalam evàdade bhojyaü lakùmaõenàhçtaü svayam 2.044.025a tasya bhåmau ÷ayànasya pàdau prakùàlya lakùmaõaþ 2.044.025c sabhàryasya tato 'bhyetya tasthau vçkùam upà÷ritaþ 2.044.026a guho 'pi saha såtena saumitrim anubhàùayan 2.044.026c anvajàgrat tato ràmam apramatto dhanurdharaþ 2.044.027a tathà ÷ayànasya tato 'sya dhãmato; ya÷asvino dà÷arather mahàtmanaþ 2.044.027c adçùñaduþkhasya sukhocitasya sà; tadà vyatãyàya cireõa ÷arvarã 2.045.001a taü jàgratam adambhena bhràtur arthàya lakùmaõam 2.045.001c guhaþ saütàpasaütapto ràghavaü vàkyam abravãt 2.045.002a iyaü tàta sukhà ÷ayyà tvadartham upakalpità 2.045.002c pratyà÷vasihi sàdhv asyàü ràjaputra yathàsukham 2.045.003a ucito 'yaü janaþ sarvaþ kle÷ànàü tvaü sukhocitaþ 2.045.003c guptyarthaü jàgariùyàmaþ kàkutsthasya vayaü ni÷àm 2.045.004a na hi ràmàt priyataro mamàsti bhuvi ka÷ cana 2.045.004c bravãmy etad ahaü satyaü satyenaiva ca te ÷ape 2.045.005a asya prasàdàd à÷aüse loke 'smin sumahad ya÷aþ 2.045.005c dharmàvàptiü ca vipulàm arthàvàptiü ca kevalàm 2.045.006a so 'haü priyasakhaü ràmaü ÷ayànaü saha sãtayà 2.045.006c rakùiùyàmi dhanuùpàõiþ sarvato j¤àtibhiþ saha 2.045.007a na hi me 'viditaü kiü cid vane 'smiü÷ carataþ sadà 2.045.007c caturaïgaü hy api balaü sumahat prasahemahi 2.045.008a lakùmaõas taü tadovàca rakùyamàõàs tvayànagha 2.045.008c nàtra bhãtà vayaü sarve dharmam evànupa÷yatà 2.045.009a kathaü dà÷arathau bhåmau ÷ayàne saha sãtayà 2.045.009c ÷akyà nidrà mayà labdhuü jãvitaü và sukhàni và 2.045.010a yo na devàsuraiþ sarvaiþ ÷akyaþ prasahituü yudhi 2.045.010c taü pa÷ya sukhasaüviùñaü tçõeùu saha sãtayà 2.045.011a yo mantra tapasà labdho vividhai÷ ca pari÷ramaiþ 2.045.011c eko da÷arathasyaiùa putraþ sadç÷alakùaõaþ 2.045.012a asmin pravrajito ràjà na ciraü vartayiùyati 2.045.012c vidhavà medinã nånaü kùipram eva bhaviùyati 2.045.013a vinadya sumahànàdaü ÷rameõoparatàþ striyaþ 2.045.013c nirghoùoparataü tàta manye ràjanive÷anam 2.045.014a kausalyà caiva ràjà ca tathaiva jananã mama 2.045.014c nà÷aüse yadi jãvanti sarve te ÷arvarãm imàm 2.045.015a jãved api hi me màtà ÷atrughnasyànvavekùayà 2.045.015c tad duþkhaü yat tu kausalyà vãrasår vina÷iùyati 2.045.016a anuraktajanàkãrõà sukhàlokapriyàvahà 2.045.016c ràjavyasanasaüsçùñà sà purã vina÷iùyati 2.045.017a atikràntam atikràntam anavàpya manoratham 2.045.017c ràjye ràmam anikùipya pità me vina÷iùyati 2.045.018a siddhàrthàþ pitaraü vçttaü tasmin kàle hy upasthite 2.045.018c pretakàryeùu sarveùu saüskariùyanti bhåmipam 2.045.019a ramyacatvarasaüsthànàü suvibhaktamahàpathàm 2.045.019c harmyapràsàdasaüpannàü gaõikàvara÷obhitàm 2.045.020a rathà÷vagajasaübàdhàü tåryanàdavinàditàm 2.045.020c sarvakalyàõasaüpårõàü hçùñapuùñajanàkulàm 2.045.021a àràmodyànasaüpannàü samàjotsava÷àlinãm 2.045.021c sukhità vicariùyanti ràjadhànãü pitur mama 2.045.022a api satyapratij¤ena sàrdhaü ku÷alinà vayam 2.045.022c nivçtte vanavàse 'sminn ayodhyàü pravi÷emahi 2.045.023a paridevayamànasya duþkhàrtasya mahàtmanaþ 2.045.023c tiùñhato ràjaputrasya ÷arvarã sàtyavartata 2.045.024a tathà hi satyaü bruvati prajàhite; narendraputre gurusauhçdàd guhaþ 2.045.024c mumoca bàùpaü vyasanàbhipãóito; jvaràturo nàga iva vyathàturaþ 2.046.001a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü pçthu vçkùà mahàya÷àþ 2.046.001c uvàca ràmaþ saumitriü lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 2.046.002a bhàskarodayakàlo 'yaü gatà bhagavatã ni÷à 2.046.002c asau sukçùõo vihagaþ kokilas tàta kåjati 2.046.003a barhiõànàü ca nirghoùaþ ÷råyate nadatàü vane 2.046.003c taràma jàhnavãü saumya ÷ãghragàü sàgaraügamàm 2.046.004a vij¤àya ràmasya vacaþ saumitrir mitranandanaþ 2.046.004c guham àmantrya såtaü ca so 'tiùñhad bhràtur agrataþ 2.046.005a tataþ kalàpàn saünahya khaógau baddhvà ca dhanvinau 2.046.005c jagmatur yena tau gaïgàü sãtayà saha ràghavau 2.046.006a ràmam eva tu dharmaj¤am upagamya vinãtavat 2.046.006c kim ahaü karavàõãti såtaþ prà¤jalir abravãt 2.046.007a nivartasvety uvàcainam etàvad dhi kçtaü mama 2.046.007c yànaü vihàya padbhyàü tu gamiùyàmo mahàvanam 2.046.008a àtmànaü tv abhyanuj¤àtam avekùyàrtaþ sa sàrathiþ 2.046.008c sumantraþ puruùavyàghram aikùvàkam idam abravãt 2.046.009a nàtikràntam idaü loke puruùeõeha kena cit 2.046.009c tava sabhràtçbhàryasya vàsaþ pràkçtavad vane 2.046.010a na manye brahmacarye 'sti svadhãte và phalodayaþ 2.046.010c màrdavàrjavayor vàpi tvàü ced vyasanam àgatam 2.046.011a saha ràghava vaidehyà bhràtrà caiva vane vasan 2.046.011c tvaü gatiü pràpsyase vãra trãül lokàüs tu jayann iva 2.046.012a vayaü khalu hatà ràma ye tayàpy upava¤citàþ 2.046.012c kaikeyyà va÷am eùyàmaþ pàpàyà duþkhabhàginaþ 2.046.013a iti bruvann àtma samaü sumantraþ sàrathis tadà 2.046.013c dçùñvà dura gataü ràmaü duþkhàrto rurude ciram 2.046.014a tatas tu vigate bàùpe såtaü spçùñodakaü ÷ucim 2.046.014c ràmas tu madhuraü vàkyaü punaþ punar uvàca tam 2.046.015a ikùvàkåõàü tvayà tulyaü suhçdaü nopalakùaye 2.046.015c yathà da÷aratho ràjà màü na ÷ocet tathà kuru 2.046.016a ÷okopahata cetà÷ ca vçddha÷ ca jagatãpatiþ 2.046.016c kàma bhàràvasanna÷ ca tasmàd etad bravãmi te 2.046.017a yad yad àj¤àpayet kiü cit sa mahàtmà mahãpatiþ 2.046.017c kaikeyyàþ priyakàmàrthaü kàryaü tad avikàïkùayà 2.046.018a etadarthaü hi ràjyàni pra÷àsati nare÷varàþ 2.046.018c yad eùàü sarvakçtyeùu mano na pratihanyate 2.046.019a tad yathà sa mahàràjo nàlãkam adhigacchati 2.046.019c na ca tàmyati duþkhena sumantra kuru tat tathà 2.046.020a adçùñaduþkhaü ràjànaü vçddham àryaü jitendriyam 2.046.020c bråyàs tvam abhivàdyaiva mama hetor idaü vacaþ 2.046.021a naivàham anu÷ocàmi lakùmaõo na ca maithilã 2.046.021c ayodhyàyà÷ cyutà÷ ceti vane vatsyàmaheti và 2.046.022a caturda÷asu varùeùu nivçtteùu punaþ punaþ 2.046.022c lakùmaõaü màü ca sãtàü ca drakùyasi kùipram àgatàn 2.046.023a evam uktvà tu ràjànaü màtaraü ca sumantra me 2.046.023c anyà÷ ca devãþ sahitàþ kaikeyãü ca punaþ punaþ 2.046.024a àrogyaü bråhi kausalyàm atha pàdàbhivandanam 2.046.024c sãtàyà mama càryasya vacanàl lakùmaõasya ca 2.046.025a bråyà÷ ca hi mahàràjaü bharataü kùipram ànaya 2.046.025c àgata÷ càpi bharataþ sthàpyo nçpamate pade 2.046.026a bharataü ca pariùvajya yauvaràjye 'bhiùicya ca 2.046.026c asmatsaütàpajaü duþkhaü na tvàm abhibhaviùyati 2.046.027a bharata÷ càpi vaktavyo yathà ràjani vartase 2.046.027c tathà màtçùu vartethàþ sarvàsv evàvi÷eùataþ 2.046.028a yathà ca tava kaikeyã sumitrà càvi÷eùataþ 2.046.028c tathaiva devã kausalyà mama màtà vi÷eùataþ 2.046.029a nivartyamàno ràmeõa sumantraþ ÷okakar÷itaþ 2.046.029c tat sarvaü vacanaü ÷rutvà snehàt kàkutstham abravãt 2.046.030a yad ahaü nopacàreõa bråyàü snehàd aviklavaþ 2.046.030c bhaktimàn iti tat tàvad vàkyaü tvaü kùantum arhasi 2.046.031a kathaü hi tvadvihãno 'haü pratiyàsyàmi tàü purãm 2.046.031c tava tàta viyogena putra÷okàkulàm iva 2.046.032a saràmam api tàvan me rathaü dçùñvà tadà janaþ 2.046.032c vinà ràmaü rathaü dçùñvà vidãryetàpi sà purã 2.046.033a dainyaü hi nagarã gacched dçùñvà ÷ånyam imaü ratham 2.046.033c såtàva÷eùaü svaü sainyaü hatavãram ivàhave 2.046.034a dåre 'pi nivasantaü tvàü mànasenàgrataþ sthitam 2.046.034c cintayantyo 'dya nånaü tvàü niràhàràþ kçtàþ prajàþ 2.046.035a àrtanàdo hi yaþ paurair muktas tadvipravàsane 2.046.035c rathasthaü màü ni÷àmyaiva kuryuþ ÷ataguõaü tataþ 2.046.036a ahaü kiü càpi vakùyàmi devãü tava suto mayà 2.046.036c nãto 'sau màtulakulaü saütàpaü mà kçthà iti 2.046.037a asatyam api naivàhaü bråyàü vacanam ãdç÷am 2.046.037c katham apriyam evàhaü bråyàü satyam idaü vacaþ 2.046.038a mama tàvan niyogasthàs tvadbandhujanavàhinaþ 2.046.038c kathaü rathaü tvayà hãnaü pravakùyanti hayottamàþ 2.046.039a yadi me yàcamànasya tyàgam eva kariùyasi 2.046.039c saratho 'gniü pravekùyàmi tyakta màtra iha tvayà 2.046.040a bhaviùyanti vane yàni tapovighnakaràõi te 2.046.040c rathena pratibàdhiùye tàni sattvàni ràghava 2.046.041a tat kçtena mayà pràptaü ratha caryà kçtaü sukham 2.046.041c à÷aüse tvatkçtenàhaü vanavàsakçtaü sukham 2.046.042a prasãdecchàmi te 'raõye bhavituü pratyanantaraþ 2.046.042c prãtyàbhihitam icchàmi bhava me patyanantaraþ 2.046.043a tava ÷u÷råùaõaü mårdhnà kariùyàmi vane vasan 2.046.043c ayodhyàü devalokaü và sarvathà prajahàmy aham 2.046.044a na hi ÷akyà praveùñuü sà mayàyodhyà tvayà vinà 2.046.044c ràjadhànã mahendrasya yathà duùkçtakarmaõà 2.046.045a ime càpi hayà vãra yadi te vanavàsinaþ 2.046.045c paricaryàü kariùyanti pràpsyanti paramàü gatim 2.046.046a vanavàse kùayaü pràpte mamaiùa hi manorathaþ 2.046.046c yad anena rathenaiva tvàü vaheyaü purãü punaþ 2.046.047a caturda÷a hi varùàõi sahitasya tvayà vane 2.046.047c kùaõabhåtàni yàsyanti ÷ata÷as tu tato 'nyathà 2.046.048a bhçtyavatsala tiùñhantaü bhartçputragate pathi 2.046.048c bhaktaü bhçtyaü sthitaü sthityàü tvaü na màü hàtum arhasi 2.046.049a evaü bahuvidhaü dãnaü yàcamànaü punaþ punaþ 2.046.049c ràmo bhçtyànukampã tu sumantram idam abravãt 2.046.050a jànàmi paramàü bhaktiü mayi te bhartçvatsala 2.046.050c ÷çõu càpi yadarthaü tvàü preùayàmi purãm itaþ 2.046.051a nagarãü tvàü gataü dçùñvà jananã me yavãyasã 2.046.051c kaikeyã pratyayaü gacched iti ràmo vanaü gataþ 2.046.052a parituùñà hi sà devi vanavàsaü gate mayi 2.046.052c ràjànaü nàti÷aïketa mithyàvàdãti dhàrmikam 2.046.053a eùa me prathamaþ kalpo yad ambà me yavãyasã 2.046.053c bharatàrakùitaü sphãtaü putraràjyam avàpnuyàt 2.046.054a mama priyàrthaü ràj¤a÷ ca sarathas tvaü purãü vraja 2.046.054c saüdiùña÷ càsi yànarthàüs tàüs tàn bråyàs tathàtathà 2.046.055a ity uktvà vacanaü såtaü sàntvayitvà punaþ punaþ 2.046.055c guhaü vacanam aklãbaü ràmo hetumad abravãt 2.046.055e jañàþ kçtvà gamiùyàmi nyagrodhakùãram ànaya 2.046.056a tat kùãraü ràjaputràya guhaþ kùipram upàharat 2.046.056c lakùmaõasyàtmana÷ caiva ràmas tenàkaroj jañàþ 2.046.057a tau tadà cãravasanau jañàmaõóaladhàriõau 2.046.057c a÷obhetàm çùisamau bhràtarau ràmalakùmaõau 2.046.058a tato vaikhànasaü màrgam àsthitaþ sahalakùmaõaþ 2.046.058c vratam àdiùñavàn ràmaþ sahàyaü guham abravãt 2.046.059a apramatto bale ko÷e durge janapade tathà 2.046.059c bhavethà guha ràjyaü hi duràrakùatamaü matam 2.046.060a tatas taü samanuj¤àya guham ikùvàkunandanaþ 2.046.060c jagàma tårõam avyagraþ sabhàryaþ sahalakùmaõaþ 2.046.061a sa tu dçùñvà nadãtãre nàvam ikùvàkunandanaþ 2.046.061c titãrùuþ ÷ãghragàü gaïgàm idaü lakùmaõam abravãt 2.046.062a àroha tvaü nara vyàghra sthitàü nàvam imàü ÷anaiþ 2.046.062c sãtàü càropayànvakùaü parigçhya manasvinãm 2.046.063a sa bhràtuþ ÷àsanaü ÷rutvà sarvam apratikålayan 2.046.063c àropya maithilãü pårvam àrurohàtmavàüs tataþ 2.046.064a athàruroha tejasvã svayaü lakùmaõapårvajaþ 2.046.064c tato niùàdàdhipatir guho j¤àtãn acodayat 2.046.065a anuj¤àya sumantraü ca sabalaü caiva taü guham 2.046.065c àsthàya nàvaü ràmas tu codayàm àsa nàvikàn 2.046.066a tatas tai÷ codità sà nauþ karõadhàrasamàhità 2.046.066c ÷ubhasphyavegàbhihatà ÷ãghraü salilam atyagàt 2.046.067a madhyaü tu samanupràpya bhàgãrathyàs tv anindità 2.046.067c vaidehã prà¤jalir bhåtvà tàü nadãm idam abravãt 2.046.068a putro da÷arathasyàyaü mahàràjasya dhãmataþ 2.046.068c nide÷aü pàlayatv enaü gaïge tvadabhirakùitaþ 2.046.069a caturda÷a hi varùàõi samagràõy uùya kànane 2.046.069c bhràtrà saha mayà caiva punaþ pratyàgamiùyati 2.046.070a tatas tvàü devi subhage kùemeõa punar àgatà 2.046.070c yakùye pramudità gaïge sarvakàmasamçddhaye 2.046.071a tvaü hi tripathagà devi brahma lokaü samãkùase 2.046.071c bhàryà codadhiràjasya loke 'smin saüpradç÷yase 2.046.072a sà tvàü devi namasyàmi pra÷aüsàmi ca ÷obhane 2.046.072c pràpta ràjye naravyàghra ÷ivena punar àgate 2.046.073a gavàü ÷atasahasràõi vastràõy annaü ca pe÷alam 2.046.073c bràhmaõebhyaþ pradàsyàmi tava priyacikãrùayà 2.046.074a tathà saübhàùamàõà sà sãtà gaïgàm anindità 2.046.074c dakùiõà dakùiõaü tãraü kùipram evàbhyupàgamat 2.046.075a tãraü tu samanupràpya nàvaü hitvà nararùabhaþ 2.046.075c pràtiùñhata saha bhràtrà vaidehyà ca paraütapaþ 2.046.076a athàbravãn mahàbàhuþ sumitrànandavardhanam 2.046.076c agrato gaccha saumitre sãtà tvàm anugacchatu 2.046.077a pçùñhato 'haü gamiùyàmi tvàü ca sãtàü ca pàlayan 2.046.077c adya duþkhaü tu vaidehã vanavàsasya vetsyati 2.046.078a gataü tu gaïgàparapàram à÷u; ràmaü sumantraþ pratataü nirãkùya 2.046.078c adhvaprakarùàd vinivçttadçùñir; mumoca bàùpaü vyathitas tapasvã 2.046.079a tau tatra hatvà caturo mahàmçgàn; varàham ç÷yaü pçùataü mahàrurum 2.046.079c àdàya medhyaü tvaritaü bubhukùitau; vàsàya kàle yayatur vanaspatim 2.047.001a sa taü vçkùaü samàsàdya saüdhyàm anvàsya pa÷cimàm 2.047.001c ràmo ramayatàü ÷reùñha iti hovàca lakùmaõam 2.047.002a adyeyaü prathamà ràtrir yàtà janapadàd bahiþ 2.047.002c yà sumantreõa rahità tàü notkaõñhitum arhasi 2.047.003a jàgartavyam atandribhyàm adya prabhçti ràtriùu 2.047.003c yogakùemo hi sãtàyà vartate lakùmaõàvayoþ 2.047.004a ràtriü kathaü cid evemàü saumitre vartayàmahe 2.047.004c upàvartàmahe bhåmàv àstãrya svayam àrjitaiþ 2.047.005a sa tu saüvi÷ya medinyàü mahàrha÷ayanocitaþ 2.047.005c imàþ saumitraye ràmo vyàjahàra kathàþ ÷ubhàþ 2.047.006a dhruvam adya mahàràjo duþkhaü svapiti lakùmaõa 2.047.006c kçtakàmà tu kaikeyã tuùñà bhavitum arhati 2.047.007a sà hi devã mahàràjaü kaikeyã ràjyakàraõàt 2.047.007c api na cyàvayet pràõàn dçùñvà bharatam àgatam 2.047.008a anàtha÷ caiva vçddha÷ ca mayà caiva vinàkçtaþ 2.047.008c kiü kariùyati kàmàtmà kaikeyyà va÷am àgataþ 2.047.009a idaü vyasanam àlokya ràj¤a÷ ca mativibhramam 2.047.009c kàma evàrdhadharmàbhyàü garãyàn iti me matiþ 2.047.010a ko hy avidvàn api pumàn pramadàyàþ kçte tyajet 2.047.010c chandànuvartinaü putraü tàto màm iva lakùmaõa 2.047.011a sukhã bata sabhàrya÷ ca bharataþ kekayãsutaþ 2.047.011c muditàn kosalàn eko yo bhokùyaty adhiràjavat 2.047.012a sa hi sarvasya ràjyasya mukham ekaü bhaviùyati 2.047.012c tàte ca vayasàtãte mayi càraõyam à÷rite 2.047.013a arthadharmau parityajya yaþ kàmam anuvartate 2.047.013c evam àpadyate kùipraü ràjà da÷aratho yathà 2.047.014a manye da÷arathàntàya mama pravràjanàya ca 2.047.014c kaikeyã saumya saüpràptà ràjyàya bharatasya ca 2.047.015a apãdànãü na kaikeyã saubhàgyamadamohità 2.047.015c kausalyàü ca sumitràü ca saüprabàdheta matkçte 2.047.016a mà sma matkàraõàd devã sumitrà duþkham àvaset 2.047.016c ayodhyàm ita eva tvaü kàle pravi÷a lakùmaõa 2.047.017a aham eko gamiùyàmi sãtayà saha daõóakàn 2.047.017c anàthàyà hi nàthas tvaü kausalyàyà bhaviùyasi 2.047.018a kùudrakarmà hi kaikeyã dveùàd anyàyyam àcaret 2.047.018c paridadyà hi dharmaj¤e bharate mama màtaram 2.047.019a nånaü jàtyantare kasmiüþ striyaþ putrair viyojitàþ 2.047.019c jananyà mama saumitre tad apy etad upasthitam 2.047.020a mayà hi cirapuùñena duþkhasaüvardhitena ca 2.047.020c vipràyujyata kausalyà phalakàle dhig astu màm 2.047.021a mà sma sãmantinã kà cij janayet putram ãdç÷am 2.047.021c saumitre yo 'ham ambàyà dadmi ÷okam anantakam 2.047.022a manye prãtivi÷iùñà sà matto lakùmaõasàrikà 2.047.022c yasyàs tac chråyate vàkyaü ÷uka pàdam arer da÷a 2.047.023a ÷ocantyà÷ càlpabhàgyàyà na kiü cid upakurvatà 2.047.023c purtreõa kim aputràyà mayà kàryam ariüdama 2.047.024a alpabhàgyà hi me màtà kausalyà rahità mayà 2.047.024c ÷ete paramaduþkhàrtà patità ÷okasàgare 2.047.025a eko hy aham ayodhyàü ca pçthivãü càpi lakùmaõa 2.047.025c tareyam iùubhiþ kruddho nanu vãryam akàraõam 2.047.026a adharmabhaya bhãta÷ ca paralokasya cànagha 2.047.026c tena lakùmaõa nàdyàham àtmànam abhiùecaye 2.047.027a etad anyac ca karuõaü vilapya vijane bahu 2.047.027c a÷rupårõamukho ràmo ni÷i tåùõãm upàvi÷at 2.047.028a vilapyoparataü ràmaü gatàrciùam ivànalam 2.047.028c samudram iva nirvegam à÷vàsayata lakùmaõaþ 2.047.029a dhruvam adya purã ràma ayodhyà yudhinàü vara 2.047.029c niùprabhà tvayi niùkrànte gatacandreva ÷arvarã 2.047.030a naitad aupayikaü ràma yad idaü paritapyase 2.047.030c viùàdayasi sãtàü ca màü caiva puruùarùabha 2.047.031a na ca sãtà tvayà hãnà na càham api ràghava 2.047.031c muhårtam api jãvàvo jalàn matsyàv ivoddhçtau 2.047.032a na hi tàtaü na ÷atrughnaü na sumitràü paraütapa 2.047.032c draùñum iccheyam adyàhaü svargaü vàpi tvayà vinà 2.047.033a sa lakùmaõasyottama puùkalaü vaco; ni÷amya caivaü vanavàsam àdaràt 2.047.033c samàþ samastà vidadhe paraütapaþ; prapadya dharmaü suciràya ràghavaþ 2.048.001a te tu tasmin mahàvçkùa uùitvà rajanãü ÷ivàm 2.048.001c vimale 'bhyudite sårye tasmàd de÷àt pratasthire 2.048.002a yatra bhàgãrathã gaïgà yamunàm abhivartate 2.048.002c jagmus taü de÷am uddi÷ya vigàhya sumahad vanam 2.048.003a te bhåmim àgàn vividhàn de÷àü÷ càpi manoramàn 2.048.003c adçùñapårvàn pa÷yantas tatra tatra ya÷asvinaþ 2.048.004a yathàkùemeõa gacchan sa pa÷yaü÷ ca vividhàn drumàn 2.048.004c nivçttamàtre divase ràmaþ saumitrim abravãt 2.048.005a prayàgam abhitaþ pa÷ya saumitre dhåmam unnatam 2.048.005c agner bhagavataþ ketuü manye saünihito muniþ 2.048.006a nånaü pràptàþ sma saübhedaü gaïgàyamunayor vayam 2.048.006c tathà hi ÷råyate ÷ambdo vàriõà vàrighaññitaþ 2.048.007a dàråõi paribhinnàni vanajair upajãvibhiþ 2.048.007c bharadvàjà÷rame caite dç÷yante vividhà drumàþ 2.048.008a dhanvinau tau sukhaü gatvà lambamàne divàkare 2.048.008c gaïgàyamunayoþ saüdhau pràpatur nilayaü muneþ 2.048.009a ràmas tv à÷ramam àsàdya tràsayan mçgapakùiõaþ 2.048.009c gatvà muhårtam adhvànaü bharadvàjam upàgamat 2.048.010a tatas tv à÷ramam àsàdya muner dar÷anakàïkùiõau 2.048.010c sãtayànugatau vãrau dåràd evàvatasthatuþ 2.048.011a hutàgnihotraü dçùñvaiva mahàbhàgaü kçtà¤jaliþ 2.048.011c ràmaþ saumitriõà sàrdhaü sãtayà càbhyavàdayat 2.048.012a nyavedayata càtmànaü tasmai lakùmaõapårvajaþ 2.048.012c putrau da÷arathasyàvàü bhagavan ràmalakùmaõau 2.048.013a bhàryà mameyaü vaidehã kalyàõã janakàtmajà 2.048.013c màü cànuyàtà vijanaü tapovanam anindità 2.048.014a pitrà pravràjyamànaü màü saumitrir anujaþ priyaþ 2.048.014c ayam anvagamad bhràtà vanam eva dçóhavrataþ 2.048.015a pitrà niyuktà bhagavan praveùyàmas tapovanam 2.048.015c dharmam evàcariùyàmas tatra målaphalà÷anàþ 2.048.016a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràjaputrasya dhãmataþ 2.048.016c upànayata dharmàtmà gàm arghyam udakaü tataþ 2.048.017a mçgapakùibhir àsãno munibhi÷ ca samantataþ 2.048.017c ràmam àgatam abhyarcya svàgatenàha taü muniþ 2.048.018a pratigçhya ca tàm arcàm upaviùñaü saràghavam 2.048.018c bharadvàjo 'bravãd vàkyaü dharmayuktam idaü tadà 2.048.019a cirasya khalu kàkutstha pa÷yàmi tvàm ihàgatam 2.048.019c ÷rutaü tava mayà cedaü vivàsanam akàraõam 2.048.020a avakà÷o vivikto 'yaü mahànadyoþ samàgame 2.048.020c puõya÷ ca ramaõãya÷ ca vasatv iha bhagàn sukham 2.048.021a evam uktas tu vacanaü bharadvàjena ràghavaþ 2.048.021c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyaü ràmaþ sarvahite rataþ 2.048.022a bhagavann ita àsannaþ paurajànapado janaþ 2.048.022c àgamiùyati vaidehãü màü càpi prekùako janaþ 2.048.022e anena kàraõenàham iha vàsaü na rocaye 2.048.023a ekànte pa÷ya bhagavann à÷ramasthànam uttamam 2.048.023c ramate yatra vaidehã sukhàrhà janakàtmajà 2.048.024a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü bharadvàjo mahàmuniþ 2.048.024c ràghavasya tato vàkyam artha gràhakam abravãt 2.048.025a da÷akro÷a itas tàta girir yasmin nivatsyasi 2.048.025c maharùisevitaþ puõyaþ sarvataþ sukha dar÷anaþ 2.048.026a golàïgålànucarito vànararkùaniùevitaþ 2.048.026c citrakåña iti khyàto gandhamàdanasaünibhaþ 2.048.027a yàvatà citra kåñasya naraþ ÷çïgàõy avekùate 2.048.027c kalyàõàni samàdhatte na pàpe kurute manaþ 2.048.028a çùayas tatra bahavo vihçtya ÷aradàü ÷atam 2.048.028c tapasà divam àråóhàþ kapàla÷irasà saha 2.048.029a praviviktam ahaü manye taü vàsaü bhavataþ sukham 2.048.029c iha và vanavàsàya vasa ràma mayà saha 2.048.030a sa ràmaü sarvakàmais taü bharadvàjaþ priyàtithim 2.048.030c sabhàryaü saha ca bhràtrà pratijagràha dharmavit 2.048.031a tasya prayàge ràmasya taü maharùim upeyuùaþ 2.048.031c prapannà rajanã puõyà citràþ kathayataþ kathàþ 2.048.032a prabhàtàyàü rajanyàü tu bharadvàjam upàgamat 2.048.032c uvàca nara÷àrdålo muniü jvalitatejasaü 2.048.033a ÷arvarãü bhavanann adya satya÷ãla tavà÷rame 2.048.033c uùitàþ smeha vasatim anujànàtu no bhavàn 2.048.034a ràtryàü tu tasyàü vyuùñàyàü bharadvàjo 'bravãd idam 2.048.034c madhumålaphalopetaü citrakåñaü vrajeti ha 2.048.035a tatra ku¤jarayåthàni mçgayåthàni càbhitaþ 2.048.035c vicaranti vanànteùu tàni drakùyasi ràghava 2.048.036a prahçùñakoyaùñikakokilasvanair; vinàditaü taü vasudhàdharaü ÷ivam 2.048.036c mçgai÷ ca mattair bahubhi÷ ca ku¤jaraiþ; suramyam àsàdya samàvasà÷ramam 2.049.001a uùitvà rajanãü tatra ràjaputràv ariüdamau 2.049.001c maharùim abhivàdyàtha jagmatus taü giriü prati 2.049.002a prasthitàü÷ caiva tàn prekùya pità putràn ivànvagàt 2.049.002c tataþ pracakrame vaktuü vacanaü sa mahàmuniþ 2.049.003a athàsàdya tu kàlindãü ÷ãghrasrotasamàpagàm 2.049.003c tatra yåyaü plavaü kçtvà taratàü÷umatãü nadãm 2.049.004a tato nyagrodham àsàdya mahàntaü haritacchadam 2.049.004c vivçddhaü bahubhir vçkùaiþ ÷yàmaü siddhopasevitam 2.049.005a kro÷amàtraü tato gatvà nãlaü drakùyatha kànanam 2.049.005c palà÷abadarãmi÷raü ràma vaü÷ai÷ ca yàmunaiþ 2.049.006a sa panthà÷ citrakåñasya gataþ subahu÷o mayà 2.049.006c ramyo màrdavayukta÷ ca vanadàvair vivarjitaþ 2.049.006e iti panthànam àvedya maharùiþ sa nyavartata 2.049.007a upàvçtte munau tasmin ràmo lakùmaõam abravãt 2.049.007c kçtapuõyàþ sma saumitre munir yan no 'nukampate 2.049.008a iti tau puruùavyàghrau mantrayitvà manasvinau 2.049.008c sãtàm evàgrataþ kçtvà kàlindãü jagmatur nadãm 2.049.009a tau kàùñhasaüghàñam atho cakratuþ sumahàplavam 2.049.009c cakàra lakùmaõa÷ chittvà sãtàyàþ sukhamànasaü 2.049.010a tatra ÷riyam ivàcintyàü ràmo dà÷arathiþ priyàm 2.049.010c ãùatsaülajjamànàü tàm adhyàropayata plavam 2.049.011a tataþ plavenàü÷umatãü ÷ãghragàm årmimàlinãm 2.049.011c tãrajair bahubhir vçkùaiþ saüterur yamunàü nadãm 2.049.012a te tãrõàþ plavam utsçjya prasthàya yamunàvanàt 2.049.012c ÷yàmaü nyagrodham àseduþ ÷ãtalaü haritacchadam 2.049.013a kausalyàü caiva pa÷yeyaü sumitràü ca ya÷asvinãm 2.049.013c iti sãtà¤jaliü kçtvà paryagachad vanaspatim 2.049.014a kro÷amàtraü tato gatvà bhràtarau ràmalakùmaõau 2.049.014c bahån medhyàn mçgàn hatvà ceratur yamunàvane 2.049.015a vihçtya te barhiõapåganàdite; ÷ubhe vane vàraõavànaràyute 2.049.015c samaü nadãvapram upetya saümataü; nivàsam àjagmur adãnadar÷anaþ 2.050.001a atha ràtryàü vyatãtàyàm avasuptam anantaram 2.050.001c prabodhayàm àsa ÷anair lakùmaõaü raghunandanaþ 2.050.002a saumitre ÷çõu vanyànàü valgu vyàharatàü svanam 2.050.002c saüpratiùñhàmahe kàlaþ prasthànasya paraütapa 2.050.003a sa suptaþ samaye bhràtrà lakùmaõaþ pratibodhitaþ 2.050.003c jahau nidràü ca tandrãü ca prasaktaü ca pathi ÷ramam 2.050.004a tata utthàya te sarve spçùñvà nadyàþ ÷ivaü jalam 2.050.004c panthànam çùiõoddiùñaü citrakåñasya taü yayuþ 2.050.005a tataþ saüprasthitaþ kàle ràmaþ saumitriõà saha 2.050.005c sãtàü kamalapatràkùãm idaü vacanam abravãt 2.050.006a àdãptàn iva vaidehi sarvataþ puùpitàn nagàn 2.050.006c svaiþ puùpaiþ kiü÷ukàn pa÷ya màlinaþ ÷i÷iràtyaye 2.050.007a pa÷ya bhallàtakàn phullàn narair anupasevitàn 2.050.007c phalapatrair avanatàn nånaü ÷akùyàmi jãvitum 2.050.008a pa÷ya droõapramàõàni lambamànàni lakùmaõa 2.050.008c madhåni madhukàrãbhiþ saübhçtàni nage nage 2.050.009a eùa kro÷ati natyåhas taü ÷ikhã pratikåjati 2.050.009c ramaõãye vanodde÷e puùpasaüstarasaükañe 2.050.010a màtaügayåthànusçtaü pakùisaüghànunàditam 2.050.010c citrakåñam imaü pa÷ya pravçddha÷ikharaü girim 2.050.011a tatas tau pàdacàreõa gacchantau saha sãtayà 2.050.011c ramyam àsedatuþ ÷ailaü citrakåñaü manoramam 2.050.012a taü tu parvatam àsàdya nànàpakùigaõàyutam 2.050.012c ayaü vàso bhavet tàvad atra saumya ramemahi 2.050.013a lakùmaõànaya dàråõi dçóhàni ca varàõi ca 2.050.013c kuruùvàvasathaü saumya vàse me 'bhirataü manaþ 2.050.014a tasya tadvacanaü ÷rutvà saumitrir vividhàn drumàn 2.050.014c àjahàra tata÷ cakre parõa ÷àlàm ariü dama 2.050.015a ÷u÷råùamàõam ekàgram idaü vacanam abravãt 2.050.015c aiõeyaü màüsam àhçtya ÷àlàü yakùyàmahe vayam 2.050.016a sa lakùmaõaþ kçùõamçgaü hatvà medhyaü patàpavàn 2.050.016c atha cikùepa saumitriþ samiddhe jàtavedasi 2.050.017a taü tu pakvaü samàj¤àya niùñaptaü chinna÷oõitam 2.050.017c lakùmaõaþ puruùavyàghram atha ràghavam abravãt 2.050.018a ayaü kçùõaþ samàptàïgaþ ÷çtaþ kçùõa mçgo yathà 2.050.018c devatà devasaükà÷a yajasva ku÷alo hy asi 2.050.019a ràmaþ snàtvà tu niyato guõavठjapyakovidaþ 2.050.019c pàpasaü÷amanaü ràma÷ cakàra balim uttamam 2.050.020a tàü vçkùaparõac chadanàü manoj¤àü; yathàprade÷aü sukçtàü nivàtàm 2.050.020c vàsàya sarve vivi÷uþ sametàþ; sabhàü yathà deva gaõàþ sudharmàm 2.050.021a anekanànàmçgapakùisaükule; vicitrapuùpastabalair drumair yute 2.050.021c vanottame vyàlamçgànunàdite; tathà vijahruþ susukhaü jitendriyàþ 2.050.022a suramyam àsàdya tu citrakåñaü; nadãü ca tàü màlyavatãü sutãrthàm 2.050.022c nananda hçùño mçgapakùijuùñàü; jahau ca duþkhaü puravipravàsàt 2.051.001a kathayitvà suduþkhàrtaþ sumantreõa ciraü saha 2.051.001c ràme dakùiõa kålasthe jagàma svagçhaü guhaþ 2.051.002a anuj¤àtaþ sumantro 'tha yojayitvà hayottamàn 2.051.002c ayodhyàm eva nagarãü prayayau gàóhadurmanàþ 2.051.003a sa vanàni sugandhãni sarita÷ ca saràüsi ca 2.051.003c pa÷yann atiyayau ÷ãghraü gràmàõi nagaràõi ca 2.051.004a tataþ sàyàhnasamaye tçtãye 'hani sàrathiþ 2.051.004c ayodhyàü samanupràpya nirànandàü dadar÷a ha 2.051.005a sa ÷ånyàm iva niþ÷abdàü dçùñvà paramadurmanàþ 2.051.005c sumantra÷ cintayàm àsa ÷okavegasamàhataþ 2.051.006a kaccin na sagajà sà÷và sajanà sajanàdhipà 2.051.006c ràma saütàpaduþkhena dagdhà ÷okàgninà purã 2.051.006e iti cintàparaþ såtas tvaritaþ pravive÷a ha 2.051.007a sumantram abhiyàntaü taü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 2.051.007c kva ràma iti pçcchantaþ såtam abhyadravan naràþ 2.051.008a teùàü ÷a÷aüsa gaïgàyàm aham àpçcchya ràghavam 2.051.008c anuj¤àto nivçtto 'smi dhàrmikeõa mahàtmanà 2.051.009a te tãrõà iti vij¤àya bàùpapårõamukhà janàþ 2.051.009c aho dhig iti niþ÷vasya hà ràmeti ca cukru÷uþ 2.051.010a ÷u÷ràva ca vacas teùàü vçndaü vçndaü ca tiùñhatàm 2.051.010c hatàþ sma khalu ye neha pa÷yàma iti ràghavam 2.051.011a dànayaj¤avivàheùu samàjeùu mahatsu ca 2.051.011c na drakùyàmaþ punar jàtu dhàrmikaü ràmam antarà 2.051.012a kiü samarthaü janasyàsya kiü priyaü kiü sukhàvaham 2.051.012c iti ràmeõa nagaraü pitçvat paripàlitam 2.051.013a vàtàyanagatànàü ca strãõàm anvantaràpaõam 2.051.013c ràma÷okàbhitaptànàü ÷u÷ràva paridevanam 2.051.014a sa ràjamàrgamadhyena sumantraþ pihitànanaþ 2.051.014c yatra ràjà da÷arathas tad evopayayau gçham 2.051.015a so 'vatãrya rathàc chãghraü ràjave÷ma pravi÷ya ca 2.051.015c kakùyàþ saptàbhicakràma mahàjanasamàkulàþ 2.051.016a tato da÷arathastrãõàü pràsàdebhyas tatas tataþ 2.051.016c ràma÷okàbhitaptànàü mandaü ÷u÷ràva jalpitam 2.051.017a saha ràmeõa niryàto vinà ràmam ihàgataþ 2.051.017c såtaþ kiü nàma kausalyàü ÷ocantãü prativakùyati 2.051.018a yathà ca manye durjãvam evaü na sukaraü dhruvam 2.051.018c àcchidya putre niryàte kausalyà yatra jãvati 2.051.019a satya råpaü tu tadvàkyaü ràj¤aþ strãõàü ni÷àmayan 2.051.019c pradãptam iva ÷okena vive÷a sahasà gçham 2.051.020a sa pravi÷yàùñamãü kakùyàü ràjànaü dãnam àtulam 2.051.020c putra÷okaparidyånam apa÷yat pàõóare gçhe 2.051.021a abhigamya tam àsãnaü narendram abhivàdya ca 2.051.021c sumantro ràmavacanaü yathoktaü pratyavedayat 2.051.022a sa tåùõãm eva tac chrutvà ràjà vibhrànta cetanaþ 2.051.022c mårchito nyapatad bhåmau ràma÷okàbhipãóitaþ 2.051.023a tato 'ntaþpuram àviddhaü mårchite pçthivãpatau 2.051.023c uddhçtya bàhå cukro÷a nçpatau patite kùitau 2.051.024a sumitrayà tu sahità kausalyà patitaü patim 2.051.024c utthàpayàm àsa tadà vacanaü cedam abravãt 2.051.025a imaü tasya mahàbhàga dåtaü duùkarakàriõaþ 2.051.025c vanavàsàd anupràptaü kasmàn na pratibhàùase 2.051.026a adyemam anayaü kçtvà vyapatrapasi ràghava 2.051.026c uttiùñha sukçtaü te 'stu ÷oke na syàt sahàyatà 2.051.027a deva yasyà bhayàd ràmaü nànupçcchasi sàrathim 2.051.027c neha tiùñhati kaikeyã vi÷rabdhaü pratibhàùyatàm 2.051.028a sà tathoktvà mahàràjaü kausalyà ÷okalàlasà 2.051.028c dharaõyàü nipapàtà÷u bàùpaviplutabhàùiõã 2.051.029a evaü vilapatãü dçùñvà kausalyàü patitàü bhuvi 2.051.029c patiü càvekùya tàþ sarvàþ sasvaraü ruruduþ striyaþ 2.051.030a tatas tam antaþpuranàdam utthitaü; samãkùya vçddhàs taruõà÷ ca mànavàþ 2.051.030c striya÷ ca sarvà ruruduþ samantataþ; puraü tadàsãt punar eva saükulam 2.052.001a pratyà÷vasto yadà ràjà mohàt pratyàgataþ punaþ 2.052.001c athàjuhàva taü såtaü ràmavçttàntakàraõàt 2.052.002a vçddhaü paramasaütaptaü navagraham iva dvipam 2.052.002c viniþ÷vasantaü dhyàyantam asvastham iva ku¤jaram 2.052.003a ràjà tu rajasà såtaü dhvastàïgaü samupasthitam 2.052.003c a÷ru pårõamukhaü dãnam uvàca paramàrtavat 2.052.004a kva nu vatsyati dharmàtmà vçkùamålam upà÷ritaþ 2.052.004c so 'tyantasukhitaþ såta kim a÷iùyati ràghavaþ 2.052.004e bhåmipàlàtmajo bhåmau ÷ete katham anàthavat 2.052.005a yaü yàntam anuyànti sma padàti rathaku¤jaràþ 2.052.005c sa vatsyati kathaü ràmo vijanaü vanam à÷ritaþ 2.052.006a vyàlair mçgair àcaritaü kçùõasarpaniùevitam 2.052.006c kathaü kumàrau vaidehyà sàrdhaü vanam upasthitau 2.052.007a sukumàryà tapasvinyà sumantra saha sãtayà 2.052.007c ràjaputrau kathaü pàdair avaruhya rathàd gatau 2.052.008a siddhàrthaþ khalu såta tvaü yena dçùñau mamàtmajau 2.052.008c vanàntaü pravi÷antau tàv a÷vinàv iva mandaram 2.052.009a kim uvàca vaco ràmaþ kim uvàca ca lakùmaõaþ 2.052.009c sumantra vanam àsàdya kim uvàca ca maithilã 2.052.009e àsitaü ÷ayitaü bhuktaü såta ràmasya kãrtaya 2.052.010a iti såto narendreõa coditaþ sajjamànayà 2.052.010c uvàca vàcà ràjànaü sabàùpaparirabdhayà 2.052.011a abravãn màü mahàràja dharmam evànupàlayan 2.052.011c a¤jaliü ràghavaþ kçtvà ÷irasàbhipraõamya ca 2.052.012a såta madvacanàt tasya tàtasya viditàtmanaþ 2.052.012c ÷irasà vandanãyasya vandyau pàdau mahàtmanaþ 2.052.013a sarvam antaþpuraü vàcyaü såta mad vacanàt tvayà 2.052.013c àrogyam avi÷eùeõa yathàrhaü càbhivàdanam 2.052.014a màtà ca mama kausalyà ku÷alaü càbhivàdanam 2.052.014c devi devasya pàdau ca devavat paripàlaya 2.052.015a bharataþ ku÷alaü vàcyo vàcyo madvacanena ca 2.052.015c sarvàsv eva yathànyàyaü vçttiü vartasva màtçùu 2.052.016a vaktavya÷ ca mahàbàhur ikùvàkukulanandanaþ 2.052.016c pitaraü yauvaràjyastho ràjyastham anupàlaya 2.052.017a ity evaü màü mahàràja bruvann eva mahàya÷àþ 2.052.017c ràmo ràjãvatàmràkùo bhç÷am a÷råõy avartayat 2.052.018a lakùmaõas tu susaükruddho niþ÷vasan vàkyam abravãt 2.052.018c kenàyam aparàdhena ràjaputro vivàsitaþ 2.052.019a yadi pravràjito ràmo lobhakàraõakàritam 2.052.019c varadànanimittaü và sarvathà duùkçtaü kçtam 2.052.019e ràmasya tu parityàge na hetum upalakùaye 2.052.020a asamãkùya samàrabdhaü viruddhaü buddhilàghavàt 2.052.020c janayiùyati saükro÷aü ràghavasya vivàsanam 2.052.021a ahaü tàvan mahàràje pitçtvaü nopalakùaye 2.052.021c bhràtà bhartà ca bandhu÷ ca pità ca mama ràghavaþ 2.052.022a sarvalokapriyaü tyaktvà sarvalokahite ratam 2.052.022c sarvaloko 'nurajyeta kathaü tvànena karmaõà 2.052.023a jànakã tu mahàràja niþ÷vasantã tapasvinã 2.052.023c bhåtopahatacitteva viùñhità vçùmçtà sthità 2.052.024a adçùñapårvavyasanà ràjaputrã ya÷asvinã 2.052.024c tena duþkhena rudatã naiva màü kiü cid abravãt 2.052.025a udvãkùamàõà bhartàraü mukhena pari÷uùyatà 2.052.025c mumoca sahasà bàùpaü màü prayàntam udãkùya sà 2.052.026a tathaiva ràmo '÷rumukhaþ kçtà¤jaliþ; sthito 'bhaval lakùmaõabàhupàlitaþ 2.052.026c tathaiva sãtà rudatã tapasvinã; nirãkùate ràjarathaü tathaiva màm 2.053.001a mama tv a÷và nivçttasya na pràvartanta vartmani 2.053.001c uùõam a÷ru vimu¤canto ràme saüprasthite vanam 2.053.002a ubhàbhyàü ràjaputràbhyàm atha kçtvàham aj¤alim 2.053.002c prasthito ratham àsthàya tad duþkham api dhàrayan 2.053.003a guheva sàrdhaü tatraiva sthito 'smi divasàn bahån 2.053.003c à÷ayà yadi màü ràmaþ punaþ ÷abdàpayed iti 2.053.004a viùaye te mahàràja ràmavyasanakar÷itàþ 2.053.004c api vçkùàþ parimlànaþ sapuùpàïkurakorakàþ 2.053.005a na ca sarpanti sattvàni vyàlà na prasaranti ca 2.053.005c ràma÷okàbhibhåtaü tan niùkåjam abhavad vanam 2.053.006a lãnapuùkarapatrà÷ ca narendra kaluùodakàþ 2.053.006c saütaptapadmàþ padminyo lãnamãnavihaügamàþ 2.053.007a jalajàni ca puùpàõi màlyàni sthalajàni ca 2.053.007c nàdya bhànty alpagandhãni phalàni ca yathà puram 2.053.008a pravi÷antam ayodhyàü màü na ka÷ cid abhinandati 2.053.008c narà ràmam apa÷yanto niþ÷vasanti muhur muhuþ 2.053.009a harmyair vimànaiþ pràsàdair avekùya ratham àgatam 2.053.009c hàhàkàrakçtà nàryo ràmàdar÷anakar÷itàþ 2.053.010a àyatair vimalair netrair a÷ruvegapariplutaiþ 2.053.010c anyonyam abhivãkùante vyaktam àrtataràþ striyaþ 2.053.011a nàmitràõàü na mitràõàm udàsãnajanasya ca 2.053.011c aham àrtatayà kaü cid vi÷eùaü nopalakùaye 2.053.012a aprahçùñamanuùyà ca dãnanàgaturaügamà 2.053.012c àrtasvaraparimlànà viniþ÷vasitaniþsvanà 2.053.013a nirànandà mahàràja ràmapravràjanàtulà 2.053.013c kausalyà putra hãneva ayodhyà pratibhàti mà 2.053.014a såtasya vacanaü ÷rutvà vàcà paramadãnayà 2.053.014c bàùpopahatayà ràjà taü såtam idam abravãt 2.053.015a kaikeyyà viniyuktena pàpàbhijanabhàvayà 2.053.015c mayà na mantraku÷alair vçddhaiþ saha samarthitam 2.053.016a na suhçdbhir na càmàtyair mantrayitvà na naigamaiþ 2.053.016c mayàyam arthaþ saümohàt strãhetoþ sahasà kçtaþ 2.053.017a bhavitavyatayà nånam idaü và vyasanaü mahat 2.053.017c kulasyàsya vinà÷àya pràptaü såta yadçcchayà 2.053.018a såta yady asti te kiü cin mayàpi sukçtaü kçtam 2.053.018c tvaü pràpayà÷u màü ràmaü pràõàþ saütvarayanti màm 2.053.019a yad yad yàpi mamaivàj¤à nivartayatu ràghavam 2.053.019c na ÷akùyàmi vinà ràma muhårtam api jãvitum 2.053.020a atha vàpi mahàbàhur gato dåraü bhaviùyati 2.053.020c màm eva ratham àropya ÷ãghraü ràmàya dar÷aya 2.053.021a vçttadaüùñro maheùvàsaþ kvàsau lakùmaõapårvajaþ 2.053.021c yadi jãvàmi sàdhv enaü pa÷yeyaü saha sãtayà 2.053.022a lohitàkùaü mahàbàhum àmuktamaõikuõóalam 2.053.022c ràmaü yadi na pa÷yàmi gamiùyàmi yamakùayam 2.053.023a ato nu kiü duþkhataraü yo 'ham ikùvàkunandanam 2.053.023c imàm avasthàm àpanno neha pa÷yàmi ràghavam 2.053.024a hà ràma ràmànuja hà hà vaidehi tapasvinã 2.053.024c na màü jànãta duþkhena mriyamàõam anàthavat 2.053.024e dustaro jãvatà devi mayàyaü ÷okasàgaraþ 2.053.025a a÷obhanaü yo 'ham ihàdya ràghavaü; didçkùamàõo na labhe salakùmaõam 2.053.025c itãva ràjà vilapan mahàya÷àþ; papàta tårõaü ÷ayane sa mårchitaþ 2.053.026a iti vilapati pàrthive pranaùñe; karuõataraü dviguõaü ca ràmahetoþ 2.053.026c vacanam anuni÷amya tasya devã; bhayam agamat punar eva ràmamàtà 2.054.001a tato bhåtopasçùñeva vepamànà punaþ punaþ 2.054.001c dharaõyàü gatasattveva kausalyà såtam abravãt 2.054.002a naya màü yatra kàkutsthaþ sãtà yatra ca lakùmaõaþ 2.054.002c tàn vinà kùaõam apy atra jãvituü notsahe hy aham 2.054.003a nivartaya rathaü ÷ãghraü daõóakàn naya màm api 2.054.003c atha tàn nànugacchàmi gamiùyàmi yamakùayam 2.054.004a bàùpavegaupahatayà sa vàcà sajjamànayà 2.054.004c idam à÷vàsayan devãü såtaþ prà¤jalir abravãt 2.054.005a tyaja ÷okaü ca mohaü ca saübhramaü duþkhajaü tathà 2.054.005c vyavadhåya ca saütàpaü vane vatsyati ràghavaþ 2.054.006a lakùmaõa÷ càpi ràmasya pàdau paricaran vane 2.054.006c àràdhayati dharmaj¤aþ paralokaü jitendriyaþ 2.054.007a vijane 'pi vane sãtà vàsaü pràpya gçheùv iva 2.054.007c visrambhaü labhate 'bhãtà ràme saünyasta mànasà 2.054.008a nàsyà dainyaü kçtaü kiü cit susåkùmam api lakùaye 2.054.008c uciteva pravàsànàü vaidehã pratibhàti mà 2.054.009a nagaropavanaü gatvà yathà sma ramate purà 2.054.009c tathaiva ramate sãtà nirjaneùu vaneùv api 2.054.010a bàleva ramate sãtà bàlacandranibhànanà 2.054.010c ràmà ràme hy adãnàtmà vijane 'pi vane satã 2.054.011a tadgataü hçdayaü hy asyàs tad adhãnaü ca jãvitam 2.054.011c ayodhyàpi bhavet tasyà ràma hãnà tathà vanam 2.054.012a pathi pçcchati vaidehã gràmàü÷ ca nagaràõi ca 2.054.012c gatiü dçùñvà nadãnàü ca pàdapàn vividhàn api 2.054.013a adhvanà vàta vegena saübhrameõàtapena ca 2.054.013c na hi gacchati vaidehyà÷ candràü÷usadç÷ã prabhà 2.054.014a sadç÷aü ÷atapatrasya pårõacandropamaprabham 2.054.014c vadanaü tadvadànyàyà vaidehyà na vikampate 2.054.015a alaktarasaraktàbhàv alaktarasavarjitau 2.054.015c adyàpi caraõau tasyàþ padmako÷asamaprabhau 2.054.016a nåpurodghuùñaheleva khelaü gacchati bhàminã 2.054.016c idànãm api vaidehã tadràgà nyastabhåùaõà 2.054.017a gajaü và vãkùya siühaü và vyàghraü và vanam à÷rità 2.054.017c nàhàrayati saütràsaü bàhå ràmasya saü÷rità 2.054.018a na ÷ocyàs te na càtmà te ÷ocyo nàpi janàdhipaþ 2.054.018c idaü hi caritaü loke pratiùñhàsyati ÷à÷vatam 2.054.019a vidhåya ÷okaü parihçùñamànasà; maharùiyàte pathi suvyavasthitàþ 2.054.019c vane ratà vanyaphalà÷anàþ pituþ; ÷ubhàü pratij¤àü paripàlayanti te 2.054.020a tathàpi såtena suyuktavàdinà; nivàryamàõà suta÷okakar÷ità 2.054.020c na caiva devã viraràma kåjitàt; priyeti putreti ca ràghaveti ca 2.055.001a vanaü gate dharmapare ràme ramayatàü vare 2.055.001c kausalyà rudatã svàrtà bhartàram idam abravãt 2.055.002a yady apitriùu lokeùu prathitaü te mayad ya÷aþ 2.055.002c sànukro÷o vadànya÷ ca priyavàdã ca ràghavaþ 2.055.003a kathaü naravara÷reùñha putrau tau saha sãtayà 2.055.003c duþkhitau sukhasaüvçddhau vane duþkhaü sahiùyataþ 2.055.004a sà nånaü taruõã ÷yàmà sukumàrã sukhocità 2.055.004c katham uùõaü ca ÷ãtaü ca maithilã prasahiùyate 2.055.005a bhuktvà÷anaü vi÷àlàkùã såpadaü÷ànvitaü ÷ubham 2.055.005c vanyaü naivàram àhàraü kathaü sãtopabhokùyate 2.055.006a gãtavàditranirghoùaü ÷rutvà ÷ubham anindità 2.055.006c kathaü kravyàdasiühànàü ÷abdaü ÷roùyaty a÷obhanam 2.055.007a mahendradhvajasaükà÷aþ kva nu ÷ete mahàbhujaþ 2.055.007c bhujaü parighasaükà÷am upadhàya mahàbalaþ 2.055.008a padmavarõaü suke÷àntaü padmaniþ÷vàsam uttamam 2.055.008c kadà drakùyàmi ràmasya vadanaü puùkarekùaõam 2.055.009a vajrasàramayaü nånaü hçdayaü me na saü÷ayaþ 2.055.009c apa÷yantyà na taü yad vai phalatãdaü sahasradhà 2.055.010a yadi pa¤cada÷e varùe ràghavaþ punar eùyati 2.055.010c jahyàd ràjyaü ca ko÷aü ca bharatenopabhokùyate 2.055.011a evaü kanãyasà bhràtrà bhuktaü ràjyaü vi÷àü pate 2.055.011c bhràtà jyeùñhà variùñhà÷ ca kimarthaü nàvamaüsyate 2.055.012a na pareõàhçtaü bhakùyaü vyàghraþ khàditum icchati 2.055.012c evam eva naravyàghraþ paralãóhaü na maüsyate 2.055.013a havir àjyaü puroóà÷àþ ku÷à yåpà÷ ca khàdiràþ 2.055.013c naitàni yàtayàmàni kurvanti punar adhvare 2.055.014a tathà hy àttam idaü ràjyaü hçtasàràü suràm iva 2.055.014c nàbhimantum alaü ràmo naùñasomam ivàdhvaram 2.055.015a naivaüvidham asatkàraü ràghavo marùayiùyati 2.055.015c balavàn iva ÷àrdålo bàladher abhimar÷anam 2.055.016a sa tàdç÷aþ siühabalo vçùabhàkùo nararùabhaþ 2.055.016c svayam eva hataþ pitrà jalajenàtmajo yathà 2.055.017a dvijàti carito dharmaþ ÷àstradçùñaþ sanàtanaþ 2.055.017c yadi te dharmanirate tvayà putre vivàsite 2.055.018a gatir evàk patir nàryà dvitãyà gatir àtmajaþ 2.055.018c tçtãyà j¤àtayo ràjaü÷ caturthã neha vidyate 2.055.019a tatra tvaü caiva me nàsti ràma÷ ca vanam à÷ritaþ 2.055.019c na vanaü gantum icchàmi sarvathà hi hatà tvayà 2.055.020a hataü tvayà ràjyam idaü saràùñraü; hatas tathàtmà saha mantribhi÷ ca 2.055.020c hatà saputràsmi hatà÷ ca pauràþ; suta÷ ca bhàryà ca tava prahçùñau 2.055.021a imàü giraü dàruõa÷abdasaü÷ritàü; ni÷amya ràjàpi mumoha duþkhitaþ 2.055.021c tataþ sa ÷okaü pravive÷a pàrthivaþ; svaduùkçtaü càpi punas tadàsmarat 2.056.001a evaü tu kruddhayà ràjà ràmamàtrà sa÷okayà 2.056.001c ÷ràvitaþ paruùaü vàkyaü cintayàm àsa duþkhitaþ 2.056.002a tasya cintayamànasya pratyabhàt karma duùkçtam 2.056.002c yad anena kçtaü pårvam aj¤ànàc chabdavedhinà 2.056.003a amanàs tena ÷okena ràma÷okena ca prabhuþ 2.056.003c dahyamànas tu ÷okàbhyàü kausalyàm àha bhåpatiþ 2.056.004a prasàdaye tvàü kausalye racito 'yaü mayà¤jaliþ 2.056.004c vatsalà cànç÷aüsà ca tvaü hi nityaü pareùv api 2.056.005a bhartà tu khalu nàrãõàü guõavàn nirguõo 'pi và 2.056.005c dharmaü vimç÷amànànàü pratyakùaü devi daivatam 2.056.006a sà tvaü dharmaparà nityaü dçùñalokaparàvara 2.056.006c nàrhase vipriyaü vaktuü duþkhitàpi suduþkhitam 2.056.007a tad vàkyaü karuõaü ràj¤aþ ÷rutvà dãnasya bhàùitam 2.056.007c kausalyà vyasçjad bàùpaü praõàlãva navodakam 2.056.008a sa mådrhõi baddhvà rudatã ràj¤aþ padmam ivà¤jalim 2.056.008c saübhramàd abravãt trastà tvaramàõàkùaraü vacaþ 2.056.009a prasãda ÷irasà yàce bhåmau nitatitàsmi te 2.056.009c yàcitàsmi hatà deva hantavyàhaü na hi tvayà 2.056.010a naiùà hi sà strã bhavati ÷làghanãyena dhãmatà 2.056.010c ubhayor lokayor vãra patyà yà saüprasàdyate 2.056.011a jànàmi dharmaü dharmaj¤a tvàü jàne satyavàdinam 2.056.011c putra÷okàrtayà tat tu mayà kim api bhàùitam 2.056.012a ÷oko nà÷ayate dhairyaü ÷oko nà÷ayate ÷rutam 2.056.012c ÷oko nà÷ayate sarvaü nàsti ÷okasamo ripuþ 2.056.013a ÷ayam àpatitaþ soóhuü praharo ripuhastataþ 2.056.013c soóhum àpatitaþ ÷okaþ susåkùmo 'pi na ÷akyate 2.056.014a vanavàsàya ràmasya pa¤caràtro 'dya gaõyate 2.056.014c yaþ ÷okahataharùàyàþ pa¤cavarùopamo mama 2.056.015a taü hi cintayamànàyàþ ÷oko 'yaü hçdi vardhate 2.056.015c adãnàm iva vegena samudrasalilaü mahat 2.056.016a evaü hi kathayantyàs tu kausalyàyàþ ÷ubhaü vacaþ 2.056.016c mandara÷mir abhåt suryo rajanã càbhyavartata 2.056.017a atha prahlàdito vàkyair devyà kausalyayà nçpaþ 2.056.017c ÷okena ca samàkrànto nidràyà va÷am eyivàn 2.057.001a pratibuddho muhur tena ÷okopahatacetanaþ 2.057.001c atha ràjà da÷arathaþ sa cintàm abhyapadyata 2.057.002a ràmalakùmaõayo÷ caiva vivàsàd vàsavopamam 2.057.002c àvive÷opasargas taü tamaþ såryam ivàsuram 2.057.003a sa ràjà rajanãü ùaùñhãü ràme pravrajite vanam 2.057.003c ardharàtre da÷arathaþ saüsmaran duùkçtaü kçtam 2.057.003e kausalyàü putra÷okàrtàm idaü vacanam abravãt 2.057.004a yad àcarati kalyàõi ÷ubhaü và yadi và÷ubham 2.057.004c tad eva labhate bhadre kartà karmajam àtmanaþ 2.057.005a guru làghavam arthànàm àrambhe karmaõàü phalam 2.057.005c doùaü và yo na jànàti sa bàla iti hocyate 2.057.006a ka÷ cid àmravaõaü chittvà palà÷àü÷ ca niùi¤cati 2.057.006c puùpaü dçùñvà phale gçdhnuþ sa ÷ocati phalàgame 2.057.007a so 'ham àmravaõaü chittvà palà÷àü÷ ca nyaùecayam 2.057.007c ràmaü phalàgame tyaktvà pa÷càc chocàmi durmatiþ 2.057.008a labdha÷abdena kausalye kumàreõa dhanuùmatà 2.057.008c kumàraþ ÷abdavedhãti mayà pàpam idaü kçtam 2.057.008e tad idaü me 'nusaüpràptaü devi duþkhaü svayaü kçtam 2.057.009a saümohàd iha bàlena yathà syàd bhakùitaü viùam 2.057.009c evaü mamàpy avij¤àtaü ÷abdavedhyamayaü phalam 2.057.010a devy anåóhà tvam abhavo yuvaràjo bhavàmy aham 2.057.010c tataþ pràvçó anupràptà madakàmavivardhinã 2.057.011a upàsyahi rasàn bhaumàüs taptvà ca jagad aü÷ubhiþ 2.057.011c paretàcaritàü bhãmàü ravir àvi÷ate di÷am 2.057.012a uùõam antardadhe sadyaþ snigdhà dadç÷ire ghanàþ 2.057.012c tato jahçùire sarve bhekasàraïgabarhiõaþ 2.057.013a patitenàmbhasà channaþ patamànena càsakçt 2.057.013c àbabhau mattasàraïgas toyarà÷ir ivàcalaþ 2.057.014a tasminn atisukhe kàle dhanuùmàn iùumàn rathã 2.057.014c vyàyàma kçtasaükalpaþ sarayåm anvagàü nadãm 2.057.015a nipàne mahiùaü ràtrau gajaü vàbhyàgataü nadãm 2.057.015c anyaü và ÷vàpadaü kaü cij jighàüsur ajitendriyaþ 2.057.016a athàndhakàre tv a÷rauùaü jale kumbhasya paryataþ 2.057.016c acakùur viùaye ghoùaü vàraõasyeva nardataþ 2.057.017a tato 'haü ÷aram uddhçtya dãptam à÷ãviùopamam 2.057.017c amu¤caü ni÷itaü bàõam aham à÷ãviùopamam 2.057.018a tatra vàg uùasi vyaktà pràduràsãd vanaukasaþ 2.057.018c hà heti patatas toye vàg abhåt tatra mànuùã 2.057.018e katham asmadvidhe ÷astraü nipatet tu tapasvini 2.057.019a praviviktàü nadãü ràtràv udàhàro 'ham àgataþ 2.057.019c iùuõàbhihataþ kena kasya và kiü kçtaü mayà 2.057.020a çùer hi nyasta daõóasya vane vanyena jãvataþ 2.057.020c kathaü nu ÷astreõa vadho madvidhasya vidhãyate 2.057.021a jañàbhàradharasyaiva valkalàjinavàsasaþ 2.057.021c ko vadhena mamàrthã syàt kiü vàsyàpakçtaü mayà 2.057.022a evaü niùphalam àrabdhaü kevalànarthasaühitam 2.057.022c na ka÷ cit sàdhu manyeta yathaiva gurutalpagam 2.057.023a nemaü tathànu÷ocàmi jãvitakùayam àtmanaþ 2.057.023c màtaraü pitaraü cobhàv anu÷ocàmi madvidhe 2.057.024a tad etàn mithunaü vçddhaü cirakàlabhçtaü mayà 2.057.024c mayi pa¤catvam àpanne kàü vçttiü vartayiùyati 2.057.025a vçddhau ca màtàpitaràv ahaü caikeùuõà hataþ 2.057.025c kena sma nihatàþ sarve subàlenàkçtàtmanà 2.057.026a taü giraü karuõàü ÷rutvà mama dharmànukàïkùiõaþ 2.057.026c karàbhyàü sa÷araü càpaü vyathitasyàpatad bhuvi 2.057.027a taü de÷am aham àgamya dãnasattvaþ sudurmanàþ 2.057.027c apa÷yam iùuõà tãre sarayvàs tàpasaü hatam 2.057.028a sa màm udvãkùya netràbhyàü trastam asvasthacetasaü 2.057.028c ity uvàca vacaþ kråraü didhakùann iva tejasà 2.057.029a kiü tavàpakçtaü ràjan vane nivasatà mayà 2.057.029c jihãrùiur ambho gurvarthaü yad ahaü tàóitas tvayà 2.057.030a ekena khalu bàõena marmaõy abhihate mayi 2.057.030c dvàv andhau nihatau vçddhau màtà janayità ca me 2.057.031a tau nånaü durbalàv andhau matpratãkùau pipàsitau 2.057.031c ciram à÷àkçtàü tçùõàü kaùñàü saüdhàrayiùyataþ 2.057.032a na nånaü tapaso vàsti phalayogaþ ÷rutasya và 2.057.032c pità yan màü na jànàti ÷ayànaü patitaü bhuvi 2.057.033a jànann api ca kiü kuryàd a÷aktir aparikramaþ 2.057.033c bhidyamànam ivà÷aktas tràtum anyo nago nagam 2.057.034a pitus tvam eva me gatvà ÷ãghram àcakùva ràghava 2.057.034c na tvàm anudahet kruddho vanaü vahnir ivaidhitaþ 2.057.035a iyam ekapadã ràjan yato me pitur à÷ramaþ 2.057.035c taü prasàdaya gatvà tvaü na tvàü sa kupitaþ ÷apet 2.057.036a vi÷alyaü kuru màü ràjan marma me ni÷itaþ ÷araþ 2.057.036c ruõaddhi mçdu sotsedhaü tãram amburayo yathà 2.057.037a na dvijàtir ahaü ràjan mà bhåt te manaso vyathà 2.057.037c ÷ådràyàm asmi vai÷yena jàto janapadàdhipa 2.057.038a itãva vadataþ kçcchràd bàõàbhihatamarmaõaþ 2.057.038c tasya tv ànamyamànasya taü bàõam aham uddharam 2.057.039a jalàrdragàtraü tu vilapya kçcchàn; marmavraõaü saütatam ucchasantam 2.057.039c tataþ sarayvàü tam ahaü ÷ayànaü; samãkùya bhadre subhç÷aü viùaõõaþ 2.058.001a tad aj¤ànàn mahat pàpaü kçtvà saükulitendriyaþ 2.058.001c ekas tv acintayaü buddhyà kathaü nu sukçtaü bhavet 2.058.002a tatas taü ghañam àdaya pårõaü paramavàriõà 2.058.002c à÷ramaü tam ahaü pràpya yathàkhyàtapathaü gataþ 2.058.003a tatràhaü durbalàv andhau vçddhàv apariõàyakau 2.058.003c apa÷yaü tasya pitarau lånapakùàv iva dvijau 2.058.004a tannimittàbhir àsãnau kathàbhir aparikramau 2.058.004c tàm à÷àü matkçte hãnàv udàsãnàv anàthavat 2.058.005a pada÷abdaü tu me ÷rutvà munir vàkyam abhàùata 2.058.005c kiü ciràyasi me putra pànãyaü kùipram ànaya 2.058.006a yannimittam idaü tàta salile krãóitaü tvayà 2.058.006c utkaõñhità te màteyaü pravi÷a kùipram à÷ramam 2.058.007a yad vyalãkaü kçtaü putra màtrà te yadi và mayà 2.058.007c na tan manasi kartavyaü tvayà tàta tapasvinà 2.058.008a tvaü gatis tv agatãnàü ca cakùus tvaü hãnacakùuùàm 2.058.008c samàsaktàs tvayi pràõàþ kiü cin nau nàbhibhàùase 2.058.009a munim avyaktayà vàcà tam ahaü sajjamànayà 2.058.009c hãnavya¤janayà prekùya bhãto bhãta ivàbruvam 2.058.010a manasaþ karma ceùñàbhir abhisaüstabhya vàgbalam 2.058.010c àcacakùe tv ahaü tasmai putravyasanajaü bhayam 2.058.011a kùatriyo 'haü da÷aratho nàhaü putro mahàtmanaþ 2.058.011c sajjanàvamataü duþkham idaü pràptaü svakarmajam 2.058.012a bhagavaü÷ càpahasto 'haü sarayåtãram àgataþ 2.058.012c jighàüsuþ ÷vàpadaü kiü cin nipàne vàgataü gajam 2.058.013a tatra ÷ruto mayà ÷abdo jale kumbhasya påryataþ 2.058.013c dvipo 'yam iti matvà hi bàõenàbhihato mayà 2.058.014a gatvà nadyàs tatas tãram apa÷yam iùuõà hçdi 2.058.014c vinirbhinnaü gatapràõaü ÷ayànaü bhuvi tàpasaü 2.058.015a bhagava¤ ÷abdam àlakùya mayà gajajighàüsunà 2.058.015c visçùño 'mbhasi nàràcas tena te nihataþ sutaþ 2.058.016a sa coddhçtena bàõena tatraiva svargam àsthitaþ 2.058.016c bhagavantàv ubhau ÷ocann andhàv iti vilapya ca 2.058.017a aj¤ànàd bhavataþ putraþ sahasàbhihato mayà 2.058.017c ÷eùam evaügate yat syàt tat prasãdatu me muniþ 2.058.018a sa tac chrutvà vacaþ kråraü niþ÷vasa¤ ÷okakar÷itaþ 2.058.018c màm uvàca mahàtejàþ kçtà¤jalim upasthitam 2.058.019a yady etad a÷ubhaü karma na sma me kathayeþ svayam 2.058.019c phalen mårdhà sma te ràjan sadyaþ ÷atasahasradhà 2.058.020a kùatriyeõa vadho ràjan vànaprasthe vi÷eùataþ 2.058.020c j¤ànapårvaü kçtaþ sthànàc cyàvayed api vajriõam 2.058.021a aj¤ànàd dhi kçtaü yasmàd idaü tenaiva jãvasi 2.058.021c api hy adya kulaü nasyàd ràghavàõàü kuto bhavàn 2.058.022a naya nau nçpa taü de÷am iti màü càbhyabhàùata 2.058.022c adya taü draùñum icchàvaþ putraü pa÷cimadar÷anam 2.058.023a rudhireõàvasitàïgaü prakãrõàjinavàsasaü 2.058.023c ÷ayànaü bhuvi niþsaüj¤aü dharmaràjava÷aü gatam 2.058.024a athàham ekas taü de÷aü nãtvà tau bhç÷aduþkhitau 2.058.024c aspar÷ayam ahaü putraü taü muniü saha bhàryayà 2.058.025a tau putram àtmanaþ spçùñvà tam àsàdya tapasvinau 2.058.025c nipetatuþ ÷arãre 'sya pità càsyedam abravãt 2.058.026a na nv ahaü te priyaþ putra màtaraü pa÷ya dhàrmika 2.058.026c kiü nu nàliïgase putra sukumàra vaco vada 2.058.027a kasya vàpararàtre 'haü ÷roùyàmi hçdayaügamam 2.058.027c adhãyànasya madhuraü ÷àstraü vànyad vi÷eùataþ 2.058.028a ko màü saüdhyàm upàsyaiva snàtvà hutahutà÷anaþ 2.058.028c ÷làghayiùyaty upàsãnaþ putra÷okabhayàrditam 2.058.029a kandamålaphalaü hçtvà ko màü priyam ivàtithim 2.058.029c bhojayiùyaty akarmaõyam apragraham anàyakam 2.058.030a imàm andhàü ca vçddhàü ca màtaraü te tapasvinãm 2.058.030c kathaü putra bhariùyàmi kçpaõàü putragardhinãm 2.058.031a tiùñha mà mà gamaþ putra yamasya sadanaü prati 2.058.031c ÷vo mayà saha gantàsi jananyà ca samedhitaþ 2.058.032a ubhàv api ca ÷okàrtàv anàthau kçpaõau vane 2.058.032c kùipram eva gamiùyàvas tvayà hãnau yamakùayam 2.058.033a tato vaivasvataü dçùñvà taü pravakùyàmi bhàratãm 2.058.033c kùamatàü dharmaràjo me bibhçyàt pitaràv ayam 2.058.034a apàpo 'si yathà putra nihataþ pàpakarmaõà 2.058.034c tena satyena gacchà÷u ye lokàþ ÷astrayodhinàm 2.058.035a yànti ÷årà gatiü yàü ca saügràmeùv anivartinaþ 2.058.035c hatàs tv abhimukhàþ putra gatiü tàü paramàü vraja 2.058.036a yàü gatiü sagaraþ ÷aibyo dilãpo janamejayaþ 2.058.036c nahuùo dhundhumàra÷ ca pràptàs tàü gaccha putraka 2.058.037a yà gatiþ sarvasàdhånàü svàdhyàyàt patasa÷ ca yà 2.058.037c bhåmidasyàhitàgne÷ ca ekapatnãvratasya ca 2.058.038a gosahasrapradàtéõàü yà yà gurubhçtàm api 2.058.038c dehanyàsakçtàü yà ca tàü gatiü gaccha putraka 2.058.038e na hi tv asmin kule jàto gacchaty aku÷alàü gatim 2.058.039a evaü sa kçpaõaü tatra paryadevayatàsakçt 2.058.039c tato 'smai kartum udakaü pravçttaþ saha bhàryayà 2.058.040a sa tu divyena råpeõa muniputraþ svakarmabhiþ 2.058.040c à÷vàsya ca muhårtaü tu pitarau vàkyam abravãt 2.058.041a sthànam asmi mahat pràpto bhavatoþ paricàraõàt 2.058.041c bhavantàv api ca kùipraü mama målam upaiùyataþ 2.058.042a evam uktvà tu divyena vimànena vapuùmatà 2.058.042c àruroha divaü kùipraü muniputro jitendriyaþ 2.058.043a sa kçtvà tådakaü tårõaü tàpasaþ saha bhàryayà 2.058.043c màm uvàca mahàtejàþ kçtà¤jalim upasthitam 2.058.044a adyaiva jahi màü ràjan maraõe nàsti me vyathà 2.058.044c yac chareõaikaputraü màü tvam akàrùãr aputrakam 2.058.045a tvayà tu yad avij¤ànàn nihato me sutaþ ÷uciþ 2.058.045c tena tvàm abhi÷apsyàmi suduþkham atidàruõam 2.058.046a putravyasanajaü duþkhaü yad etan mama sàmpratam 2.058.046c evaü tvaü putra÷okena ràjan kàlaü kariùyasi 2.058.047a tasmàn màm àgataü bhadre tasyodàrasya tadvacaþ 2.058.047c yad ahaü putra÷okena saütyakùyàmy adya jãvitam 2.058.048a yadi màü saüspç÷ed ràmaþ sakçd adyàlabheta và 2.058.048c na tan me sadç÷aü devi yan mayà ràghave kçtam 2.058.049a cakùuùà tvàü na pa÷yàmi smçtir mama vilupyate 2.058.049c dåtà vaivasvatasyaite kausalye tvarayanti màm 2.058.050a atas tu kiü duþkhataraü yad ahaü jãvitakùaye 2.058.050c na hi pa÷yàmi dharmaj¤aü ràmaü satyaparàkyamam 2.058.051a na te manuùyà devàs te ye càru÷ubhakuõóalam 2.058.051c mukhaü drakùyanti ràmasya varùe pa¤cada÷e punaþ 2.058.052a padmapatrekùaõaü subhru sudaüùñraü càrunàsikam 2.058.052c dhanyà drakùyanti ràmasya tàràdhipanibhaü mukham 2.058.053a sadç÷aü ÷àradasyendoþ phullasya kamalasya ca 2.058.053c sugandhi mama nàthasya dhanyà drakùyanti tanmukham 2.058.054a nivçttavanavàsaü tam ayodhyàü punar àgatam 2.058.054c drakùyanti sukhino ràmaü ÷ukraü màrgagataü yathà 2.058.055a ayam àtmabhavaþ ÷oko màm anàtham acetanam 2.058.055c saüsàdayati vegena yathà kålaü nadãrayaþ 2.058.056a hà ràghava mahàbàho hà mamàyàsa nà÷ana 2.058.056c ràjà da÷arathaþ ÷oca¤ jãvitàntam upàgamat 2.058.057a tathà tu dãnaü kathayan naràdhipaþ; priyasya putrasya vivàsanàturaþ 2.058.057c gate 'rdharàtre bhç÷aduþkhapãóitas; tadà jahau pràõam udàradar÷anaþ 2.059.001a atha ràtryàü vyatãtàyàü pràtar evàpare 'hani 2.059.001c bandinaþ paryupàtiùñhaüs tat pàrthivanive÷anam 2.059.002a tataþ ÷ucisamàcàràþ paryupasthàna kovidaþ 2.059.002c strãvarùavarabhåyiùñhà upatasthur yathàpuram 2.059.003a haricandanasaüpçktam udakaü kà¤canair ghañaiþ 2.059.003c àninyuþ snàna÷ikùàj¤à yathàkàlaü yathàvidhi 2.059.004a maïgalàlambhanãyàni prà÷anãyàn upaskaràn 2.059.004c upaninyus tathàpy anyàþ kumàrã bahulàþ striyaþ 2.059.005a atha yàþ kosalendrasya ÷ayanaü pratyanantaràþ 2.059.005c tàþ striyas tu samàgamya bhartàraü pratyabodhayan 2.059.006a tà vepathuparãtà÷ ca ràj¤aþ pràõeùu ÷aïkitàþ 2.059.006c pratisrotas tçõàgràõàü sadç÷aü saücakampire 2.059.007a atha saüvepamanànàü strãõàü dçùñvà ca pàrthivam 2.059.007c yat tad à÷aïkitaü pàpaü tasya jaj¤e vini÷cayaþ 2.059.008a tataþ pracukru÷ur dãnàþ sasvaraü tà varàïganàþ 2.059.008c kareõava ivàraõye sthànapracyutayåthapàþ 2.059.009a tàsàm àkranda ÷abdena sahasodgatacetane 2.059.009c kausalyà ca sumitràca tyaktanidre babhåvatuþ 2.059.010a kausalyà ca sumitrà ca dçùñvà spçùñvà ca pàrthivam 2.059.010c hà nàtheti parikru÷ya petatur dharaõãtale 2.059.011a sà kosalendraduhità veùñamànà mahãtale 2.059.011c na babhràja rajodhvastà tàreva gaganacyutà 2.059.012a tat samuttrastasaübhràntaü paryutsukajanàkulam 2.059.012c sarvatas tumulàkrandaü paritàpàrtabàndhavam 2.059.013a sadyo nipatitànandaü dãnaviklavadar÷anam 2.059.013c babhåva naradevasya sadma diùñàntam ãyuùaþ 2.059.014a atãtam àj¤àya tu pàrthivarùabhaü; ya÷asvinaü saüparivàrya patnayaþ 2.059.014c bhç÷aü rudantyaþ karuõaü suduþkhitàþ; pragçhya bàhå vyalapann anàthavat 2.060.001a tam agnim iva saü÷àntam ambuhãnam ivàrõavam 2.060.001c hataprabham ivàdityaü svargathaü prekùya bhåmipam 2.060.002a kausalyà bàùpapårõàkùã vividhaü ÷okakar÷ità 2.060.002c upagçhya ÷iro ràj¤aþ kaikeyãü pratyabhàùata 2.060.003a sakàmà bhava kaikeyi bhuïkùva ràjyam akaõñakam 2.060.003c tyaktvà ràjànam ekàgrà nç÷aüse duùñacàriõi 2.060.004a vihàya màü gato ràmo bhartà ca svargato mama 2.060.004c vipathe sàrthahãneva nàhaü jãvitum utsahe 2.060.005a bhartàraü taü parityajya kà strã daivatam àtmanaþ 2.060.005c icchej jãvitum anyatra kaikeyyàs tyaktadharmaõaþ 2.060.006a na lubdho budhyate doùàn kiü pàkam iva bhakùayan 2.060.006c kubjànimittaü kaikeyyà ràghavàõàn kulaü hatam 2.060.007a aniyoge niyuktena ràj¤à ràmaü vivàsitam 2.060.007c sabhàryaü janakaþ ÷rutvà patitapsyaty ahaü yathà 2.060.008a ràmaþ kamalapatràkùo jãvanà÷am ito gataþ 2.060.008c videharàjasya sutà tahà sãtà tapasvinã 2.060.008e duþkhasyànucità duþkhaü vane paryudvijiùyati 2.060.009a nadatàü bhãmaghoùàõàü ni÷àsu mçgapakùiõàm 2.060.009c ni÷amya nånaü saüstrastà ràghavaü saü÷rayiùyati 2.060.010a vçddha÷ caivàlpaputra÷ ca vaidehãm anicintayan 2.060.010c so 'pi ÷okasamàviùño nanu tyakùyati jãvitam 2.060.011a tàü tataþ saüpariùvajya vilapantãü tapasvinãm 2.060.011c vyapaninyuþ suduþkhàrtàü kausalyàü vyàvahàrikàþ 2.060.012a tailadroõyàm athàmàtyàþ saüve÷ya jagatãpatim 2.060.012c ràj¤aþ sarvàõy athàdiùñà÷ cakruþ karmàõy anantaram 2.060.013a na tu saükalanaü ràj¤o vinà putreõa mantriõaþ 2.060.013c sarvaj¤àþ kartum ãùus te tato rakùanti bhåmipam 2.060.014a tailadroõyàü tu sacivaiþ ÷àyitaü taü naràdhipam 2.060.014c hà mçto 'yam iti j¤àtvà striyas tàþ paryadevayan 2.060.015a bàhån udyamya kçpaõà netraprasravaõair mukhaiþ 2.060.015c rudantyaþ ÷okasaütaptàþ kçpaõaü paryadevayan 2.060.016a ni÷ànakùatrahãneva strãva bhartçvivarjità 2.060.016c purã nàràjatàyodhyà hãnà ràj¤à mahàtmanà 2.060.017a bàùpaparyàkulajanà hàhàbhåtakulàïganà 2.060.017c ÷ånyacatvarave÷màntà na babhràja yathàpuram 2.060.018a gataprabhà dyaur iva bhàskaraü vinà; vyapetanakùatragaõeva ÷arvarã 2.060.018c purã babhàse rahità mahàtmanà; na càsrakaõñhàkulamàrgacatvarà 2.060.019a narà÷ ca nàrya÷ ca sametya saügha÷o; vigarhamàõà bharatasya màtaram 2.060.019c tadà nagaryàü naradevasaükùaye; babhåvur àrtà na ca ÷arma lebhire 2.061.001a vyatãtàyàü tu ÷arvaryàm àdityasyodaye tataþ 2.061.001c sametya ràjakartàraþ sabhàm ãyur dvijàtayaþ 2.061.002a màrkaõóeyo 'tha maudgalyo vàmadeva÷ ca kà÷yapaþ 2.061.002c kàtyayano gautama÷ ca jàbàli÷ ca mahàya÷àþ 2.061.003a ete dvijàþ sahàmàtyaiþ pçthag vàcam udãrayan 2.061.003c vasiùñham evàbhimukhàþ ÷reùñho ràjapurohitam 2.061.004a atãtà ÷arvarã duþkhaü yà no varùa÷atopamà 2.061.004c asmin pa¤catvam àpanne putra÷okena pàrthive 2.061.005a svargata÷ ca mahàràjo ràma÷ càraõyam à÷ritaþ 2.061.005c lakùmaõa÷ càpi tejasvã ràmeõaiva gataþ saha 2.061.006a ubhau bharata÷atrughnau kkekayeùu paraütapau 2.061.006c pure ràjagçhe ramye màtàmahanive÷ane 2.061.007a ikùvàkåõàm ihàdyaiva ka÷ cid ràjà vidhãyatàm 2.061.007c aràjakaü hi no ràùñraü na vinà÷am avàpnuyàt 2.061.008a nàràjale janapade vidyunmàlã mahàsvanaþ 2.061.008c abhivarùati parjanyo mahãü divyena vàriõà 2.061.009a nàràjake janapade bãjamuùñiþ prakãryate 2.061.009c nàràkake pituþ putro bhàryà và vartate va÷e 2.061.010a aràjake dhanaü nàsti nàsti bhàryàpy aràjake 2.061.010c idam atyàhitaü cànyat kutaþ satyam aràjake 2.061.011a nàràjake janapade kàrayanti sabhàü naràþ 2.061.011c udyànàni ca ramyàõi hçùñàþ puõyagçhàõi ca 2.061.012a nàràjake janapade yaj¤a÷ãlà dvijàtayaþ 2.061.012c satràõy anvàsate dàntà bràhmaõàþ saü÷itavratàþ 2.061.013a nàràjake janapade prabhåtanañanartakàþ 2.061.013c utsavà÷ ca samàjà÷ ca vardhante ràùñravardhanàþ 2.061.014a nàrajake janapade siddhàrthà vyavahàriõaþ 2.061.014c kathàbhir anurajyante kathà÷ãlàþ kathàpriyaiþ 2.061.015a nàràjake janapade vàhanaiþ ÷ãghragàmibhiþ 2.061.015c narà niryànty araõyàni nàrãbhiþ saha kàminaþ 2.061.016a nàràkaje janapade dhanavantaþ surakùitàþ 2.061.016c ÷erate vivçta dvàràþ kçùigorakùajãvinaþ 2.061.017a nàràjake janapade vaõijo dåragàminaþ 2.061.017c gacchanti kùemam adhvànaü bahupuõyasamàcitàþ 2.061.018a nàràjake janapade caraty ekacaro va÷ã 2.061.018c bhàvayann àtmanàtmànaü yatrasàyaügçho muniþ 2.061.019a nàràjake janapade yogakùemaü pravartate 2.061.019c na càpy aràjake senà ÷atrån viùahate yudhi 2.061.020a yathà hy anudakà nadyo yathà vàpy atçõaü vanam 2.061.020c agopàlà yathà gàvas tathà ràùñram aràjakam 2.061.021a nàràjake janapade svakaü bhavati kasya cit 2.061.021c matsyà iva narà nityaü bhakùayanti parasparam 2.061.022a yehi saübhinnamaryàdà nàstikà÷ chinnasaü÷ayàþ 2.061.022c te 'pi bhàvàya kalpante ràjadaõóanipãóitàþ 2.061.023a aho tama ivedaü syàn na praj¤àyeta kiü cana 2.061.023c ràjà cen na bhaveül loke vibhajan sàdhvasàdhunã 2.061.024a jãvaty api mahàràje tavaiva vacanaü vayam 2.061.024c nàtikramàmahe sarve velàü pràpyeva sàgaraþ 2.061.025a sa naþ samãkùya dvijavaryavçttaü; nçpaü vinà ràjyam araõyabhåtam 2.061.025c kumàram ikùvàkusutaü vadànyaü; tvam eva ràjànam ihàbhiùi¤caya 2.062.001a teùàü tadvacanaü ÷rutvà vasiùñhaþ pratyuvàca ha 2.062.001c mitràmàtyagaõàn sarvàn bràhmaõàüs tàn idaü vacaþ 2.062.002a yad asau màtulakule pure ràjagçhe sukhã 2.062.002c bharato vasati bhràtrà ÷atrughnena samanvitaþ 2.062.003a tac chãghraü javanà dåtà gacchantu tvaritair hayaiþ 2.062.003c ànetuü bhràtarau vãrau kiü samãkùàmahe vayam 2.062.004a gacchantv iti tataþ sarve vasiùñhaü vàkyam abruvan 2.062.004c teùàü tadvacanaü ÷rutvà vasiùñho vàkyam abravãt 2.062.005a ehi siddhàrtha vijaya jayantà÷okanandana 2.062.005c ÷råyatàm itikartavyaü sarvàn eva bravãmi vaþ 2.062.006a puraü ràjagçhaü gatvà ÷ãghraü ÷ãghrajavair hayaiþ 2.062.006c tyakta÷okair idaü vàcyaþ ÷àsanàd bharato mama 2.062.007a purohitas tvàü ku÷alaü pràha sarve ca mantriõaþ 2.062.007c tvaramàõa÷ ca niryàhi kçtyam àtyayikaü tvayà 2.062.008a mà càsmai proùitaü ràmaü mà càsmai pitaraü mçtam 2.062.008c bhavantaþ ÷aüsiùur gatvà ràghavàõàm imaü kùayam 2.062.009a kau÷eyàni ca vastràõi bhåùaõàni varàõi ca 2.062.009c kùipram àdàya ràj¤a÷ ca bharatasya ca gacchata 2.062.009e vasiùñhenàbhyanuj¤àtà dåtàþ saütvarità yayuþ 2.062.010a te hastina pure gaïgàü tãrtvà pratyaïmukhà yayuþ 2.062.010c pà¤càlade÷am àsàdya madhyena kurujàïgalam 2.062.011a te prasannodakàü divyàü nànàvihagasevitàm 2.062.011c upàtijagmur vegena ÷aradaõóàü janàkulàm 2.062.012a nikålavçkùam àsàdya divyaü satyopayàcanam 2.062.012c abhigamyàbhivàdyaü taü kuliïgàü pràvi÷an purãm 2.062.013a abhikàlaü tataþ pràpya tejo'bhibhavanàc cyutàþ 2.062.013c yayur madhyena bàhlãkàn sudàmànaü ca parvatam 2.062.013e viùõoþ padaü prekùamàõà vipà÷àü càpi ÷àlmalãm 2.062.014a te ÷ràntavàhanà dåtà vikçùñena satà pathà 2.062.014c giri vrajaü pura varaü ÷ãghram àsedur a¤jasà 2.062.015a bhartuþ priyàrthaü kularakùaõàrthaü; bhartu÷ ca vaü÷asya parigrahàrtham 2.062.015c aheóamànàs tvarayà sma dåtà; ràtryàü tu te tat puram eva yàtàþ 2.063.001a yàm eva ràtriü te dåtàþ pravi÷anti sma tàü purãm 2.063.001c bharatenàpi tàü ràtriü svapno dçùño 'yam apriyaþ 2.063.002a vyuùñàm eva tu tàü ràtriü dçùñvà taü svapnam apriyam 2.063.002c putro ràjàdhiràjasya subhç÷aü paryatapyata 2.063.003a tapyamànaü samàj¤àya vayasyàþ priyavàdinaþ 2.063.003c àyàsaü hi vineùyantaþ sabhàyàü cakrire kathàþ 2.063.004a vàdayanti tathà ÷àntiü làsayanty api càpare 2.063.004c nàñakàny apare pràhur hàsyàni vividhàni ca 2.063.005a sa tair mahàtmà bharataþ sakhibhiþ priya vàdibhiþ 2.063.005c goùñhãhàsyàni kurvadbhir na pràhçùyata ràghavaþ 2.063.006a tam abravãt priyasakho bharataü sakhibhir vçtam 2.063.006c suhçdbhiþ paryupàsãnaþ kiü sakhe nànumodase 2.063.007a evaü bruvàõaü suhçdaü bharataþ pratyuvàca ha 2.063.007c ÷çõu tvaü yan nimittaüme dainyam etad upàgatam 2.063.008a svapne pitaram adràkùaü malinaü muktamårdhajam 2.063.008c patantam adri÷ikharàt kaluùe gomaye hrade 2.063.009a plavamàna÷ ca me dçùñaþ sa tasmin gomayahrade 2.063.009c pibann a¤jalinà tailaü hasann iva muhur muhuþ 2.063.010a tatas tilodanaü bhuktvà punaþ punar adhaþ÷iràþ 2.063.010c tailenàbhyaktasarvàïgas tailam evàvagàhata 2.063.011a svapne 'pi sàgaraü ÷uùkaü candraü ca patitaü bhuvi 2.063.011c sahasà càpi saü÷antaü jvalitaü jàtavedasaü 2.063.012a avadãrõàü ca pçthivãü ÷uùkàü÷ ca vividhàn drumàn 2.063.012c ahaü pa÷yàmi vidhvastàn sadhåmàü÷ caiva pàrvatàn 2.063.013a pãñhe kàrùõàyase cainaü niùaõõaü kçùõavàsasaü 2.063.013c prahasanti sma ràjànaü pramadàþ kçùõapiïgalàþ 2.063.014a tvaramàõa÷ ca dharmàtmà raktamàlyànulepanaþ 2.063.014c rathena kharayuktena prayàto dakùiõàmukhaþ 2.063.015a evam etan mayà dçùñam imàü ràtriü bhayàvahàm 2.063.015c ahaü ràmo 'tha và ràjà lakùmaõo và mariùyati 2.063.016a naro yànena yaþ svapne kharayuktena yàti hi 2.063.016c aciràt tasya dhåmàgraü citàyàü saüpradç÷yate 2.063.016e etannimittaü dãno 'haü tan na vaþ pratipåjaye 2.063.017a ÷uùyatãva ca me kaõñho na svastham iva me manaþ 2.063.017c jugupsann iva càtmànaü na ca pa÷yàmi kàraõam 2.063.018a imàü hi duþsvapnagatiü ni÷àmya tàm; anekaråpàm avitarkitàü purà 2.063.018c bhayaü mahat tad dhçdayàn na yàti me; vicintya ràjànam acintyadar÷anam 2.064.001a bharate bruvati svapnaü dåtàs te klàntavàhanàþ 2.064.001c pravi÷yàsahyaparikhaü ramyaü ràjagçhaü puram 2.064.002a samàgamya tu ràj¤à ca ràjaputreõa càrcitàþ 2.064.002c ràj¤aþ pàdau gçhãtvà tu tam åcur bharataü vacaþ 2.064.003a purohitas tvà ku÷alaü pràha sarve ca mantriõaþ 2.064.003c tvaramàõa÷ ca niryàhi kçtyam àtyayikaü tvayà 2.064.004a atra viü÷atikoñyas tu nçpater màtulasya te 2.064.004c da÷akoñyas tu saüpårõàs tathaiva ca nçpàtmaja 2.064.005a pratigçhya ca tat sarvaü svanuraktaþ suhçjjane 2.064.005c dåtàn uvàca bharataþ kàmaiþ saüpratipåjya tàn 2.064.006a kaccit suku÷alã ràjà pità da÷aratho mama 2.064.006c kaccic càràgatà ràme lakùmaõe và mahàtmani 2.064.007a àryà ca dharmaniratà dharmaj¤à dharmadar÷inã 2.064.007c arogà càpi kausalyà màtà ràmasya dhãmataþ 2.064.008a kaccit sumitrà dharmaj¤à jananã lakùmaõasya yà 2.064.008c ÷atrughnasya ca vãrasya sàrogà càpi madhyamà 2.064.009a àtmakàmà sadà caõóã krodhanà pràj¤amàninã 2.064.009c arogà càpi kaikeyã màtà me kim uvàca ha 2.064.010a evam uktàs tu te dåtà bharatena mahàtmanà 2.064.010c åcuþ saüpra÷ritaü vàkyam idaü taü bharataü tadà 2.064.010e ku÷alàs te naravyàghra yeùàü ku÷alam icchasi 2.064.011a bharata÷ càpi tàn dåtàn evam ukto 'bhyabhàùata 2.064.011c àpçcche 'haü mahàràjaü dåtàþ saütvarayanti màm 2.064.012a evam uktvà tu tàn dåtàn bharataþ pàrthivàtmajaþ 2.064.012c dåtaiþ saücodito vàkyaü màtàmaham uvàca ha 2.064.013a ràjan pitur gamiùyàmi sakà÷aü dåtacoditaþ 2.064.013c punar apy aham eùyàmi yadà me tvaü smariùyasi 2.064.014a bharatenaivam uktas tu nçpo màtàmahas tadà 2.064.014c tam uvàca ÷ubhaü vàkyaü ÷irasy àghràya ràghavam 2.064.015a gaccha tàtànujàne tvàü kaikeyã suprajàs tvayà 2.064.015c màtaraü ku÷alaü bråyàþ pitaraü ca paraütapa 2.064.016a purohitaü ca ku÷alaü ye cànye dvijasattamàþ 2.064.016c tau ca tàta maheùvàsau bhràtaru ràmalakùmaõau 2.064.017a tasmai hastyuttamàü÷ citràn kambalàn ajinàni ca 2.064.017c abhisatkçtya kaikeyo bharatàya dhanaü dadau 2.064.018a rukma niùkasahasre dve ùoóa÷à÷va÷atàni ca 2.064.018c satkçtya kaikeyã putraü kekayo dhanam àdi÷at 2.064.019a tathàmàtyàn abhipretàn vi÷vàsyàü÷ ca guõànvitàn 2.064.019c dadàv a÷vapatiþ ÷ãghraü bharatàyànuyàyinaþ 2.064.020a airàvatàn aindra÷iràn nàgàn vai priyadar÷anàn 2.064.020c kharठ÷ãghràn susaüyuktàn màtulo 'smai dhanaü dadau 2.064.021a antaþpure 'tisaüvçddhàn vyàghravãryabalànvitàn 2.064.021c daüùñràyudhàn mahàkàyठ÷una÷ copàyanaü dadau 2.064.022a sa màtàmaham àpçcchya màtulaü ca yudhàjitam 2.064.022c ratham àruhya bharataþ ÷atrughnasahito yayau 2.064.023a rathàn maõóalacakràü÷ ca yojayitvà paraþ÷atam 2.064.023c uùñrago'÷vakharair bhçtyà bharataü yàntam anvayuþ 2.064.024a balena gupto bharato mahàtmà; sahàryakasyàtmasamair amàtyaiþ 2.064.024c àdàya ÷atrughnam apeta÷atrur; gçhàd yayau siddha ivendralokàt 2.065.001a sa pràïmukho ràjagçhàd abhiniryàya vãryavàn 2.065.001c hràdinãü dårapàràü ca pratyaksrotas taraïgiõãm 2.065.001e ÷atadråm atarac chrãmàn nadãm ikùvàkunandanaþ 2.065.002a eladhàne nadãü tãrtvà pràpya càparaparpañàn 2.065.002c ÷ilàm àkurvatãü tãrtvà àgneyaü ÷alyakartanam 2.065.003a satyasaüdhaþ ÷uciþ ÷rãmàn prekùamàõaþ ÷ilàvahàm 2.065.003c atyayàt sa mahà÷ailàn vanaü caitrarathaü prati 2.065.004a veginãü ca kuliïgàkhyàü hràdinãü parvatàvçtàm 2.065.004c yamunàü pràpya saütãrõo balam à÷vàsayat tadà 2.065.005a ÷ãtãkçtya tu gàtràõi klàntàn à÷vàsya vàjinaþ 2.065.005c tatra snàtvà ca pãtvà ca pràyàd àdàya codakam 2.065.006a ràjaputro mahàraõyam anabhãkùõopasevitam 2.065.006c bhadro bhadreõa yànena màrutaþ kham ivàtyayàt 2.065.007a toraõaü dakùiõàrdhena jambåprastham upàgamat 2.065.007c varåthaü ca yayau ramyaü gràmaü da÷arathàtmajaþ 2.065.008a tatra ramye vane vàsaü kçtvàsau pràïmukho yayau 2.065.008c udyànam ujjihànàyàþ priyakà yatra pàdapàþ 2.065.009a sàlàüs tu priyakàn pràpya ÷ãghràn àsthàya vàjinaþ 2.065.009c anuj¤àpyàtha bharato vàhinãü tvarito yayau 2.065.010a vàsaü kçtvà sarvatãrthe tãrtvà cottànakàü nadãm 2.065.010c anyà nadã÷ ca vividhàþ pàrvatãyais turaügamaiþ 2.065.011a hastipçùñhakam àsàdya kuñikàm atyavartata 2.065.011c tatàra ca naravyàghro lauhitye sa kapãvatãm 2.065.011e ekasàle sthàõumatãü vinate gomatãü nadãm 2.065.012a kaliïga nagare càpi pràpya sàlavanaü tadà 2.065.012c bharataþ kùipram àgacchat supari÷ràntavàhanaþ 2.065.013a vanaü ca samatãtyà÷u ÷arvaryàm aruõodaye 2.065.013c ayodhyàü manunà ràj¤à nirmitàü sa dadar÷a ha 2.065.014a tàü purãü puruùavyàghraþ saptaràtroùiñaþ pathi 2.065.014c ayodhyàm agrato dçùñvà rathe sàrathim abravãt 2.065.015a eùà nàtipratãtà me puõyodyànà ya÷asvinã 2.065.015c ayodhyà dç÷yate dåràt sàrathe pàõóumçttikà 2.065.016a yajvabhir guõasaüpannair bràhmaõair vedapàragaiþ 2.065.016c bhåyiùñham çùhair àkãrõà ràjarùivarapàlità 2.065.017a ayodhyàyàü purà÷abdaþ ÷råyate tumulo mahàn 2.065.017c samantàn naranàrãõàü tam adya na ÷çõomy aham 2.065.018a udyànàni hi sàyàhne krãóitvoparatair naraiþ 2.065.018c samantàd vipradhàvadbhiþ prakà÷ante mamànyadà 2.065.019a tàny adyànurudantãva parityaktàni kàmibhiþ 2.065.019c araõyabhåteva purã sàrathe pratibhàti me 2.065.020a na hy atra yànair dç÷yante na gajair na ca vàjibhiþ 2.065.020c niryànto vàbhiyànto và naramukhyà yathàpuram 2.065.021a aniùñàni ca pàpàni pa÷yàmi vividhàni ca 2.065.021c nimittàny amanoj¤àni tena sãdati te manaþ 2.065.022a dvàreõa vaijayantena pràvi÷ac chràntavàhanaþ 2.065.022c dvàþsthair utthàya vijayaü pçùñas taiþ sahito yayau 2.065.023a sa tv anekàgrahçdayo dvàþsthaü pratyarcya taü janam 2.065.023c såtam a÷vapateþ klàntam abravãt tatra ràghavaþ 2.065.024a ÷rutà no yàdç÷àþ pårvaü nçpatãnàü vinà÷ane 2.065.024c àkàràs tàn ahaü sarvàn iha pa÷yàmi sàrathe 2.065.025a malinaü cà÷rupårõàkùaü dãnaü dhyànaparaü kç÷am 2.065.025c sastrã puüsaü ca pa÷yàmi janam utkaõñhitaü pure 2.065.026a ity evam uktvà bharataþ såtaü taü dãnamànasaþ 2.065.026c tàny aniùñàny ayodhyàyàü prekùya ràjagçhaü yayau 2.065.027a tàü ÷ånya÷çïgàñakave÷marathyàü; rajo'ruõadvàrakapàñayantràm 2.065.027c dçùñvà purãm indrapurã prakà÷àü; duþkhena saüpårõataro babhåva 2.065.028a bahåni pa÷yan manaso 'priyàõi; yàny annyadà nàsya pure babhåvuþ 2.065.028c avàk÷irà dãnamanà nahçùñaþ; pitur mahàtmà pravive÷a ve÷ma 2.066.001a apa÷yaüs tu tatas tatra pitaraü pitur àlaye 2.066.001c jagàma bharato draùñuü màtaraü màtur àlaye 2.066.002a anupràptaü tu taü dçùñvà kaikeyã proùitaü sutam 2.066.002c utpapàta tadà hçùñà tyaktvà sauvarõamànasaü 2.066.003a sa pravi÷yaiva dharmàtmà svagçhaü ÷rãvivarjitam 2.066.003c bharataþ prekùya jagràha jananyà÷ caraõau ÷ubhau 2.066.004a taü mårdhni samupàghràya pariùvajya ya÷asvinam 2.066.004c aïke bharatam àropya praùñuü samupacakrame 2.066.005a adya te kati cid ràtrya÷ cyutasyàryakave÷manaþ 2.066.005c api nàdhva÷ramaþ ÷ãghraü rathenàpatatas tava 2.066.006a àryakas te suku÷alo yudhàjin màtulas tava 2.066.006c pravàsàc ca sukhaü putra sarvaü me vaktum arhasi 2.066.007a evaü pçùñhas tu kaikeyyà priyaü pàrthivanandanaþ 2.066.007c àcaùña bharataþ sarvaü màtre ràjãvalocanaþ 2.066.008a adya me saptamã ràtri÷ cyutasyàryakave÷manaþ 2.066.008c ambàyàþ ku÷alã tàto yudhàjin màtula÷ ca me 2.066.009a yan me dhanaü ca ratnaü ca dadau ràjà paraütapaþ 2.066.009c pari÷ràntaü pathy abhavat tato 'haü pårvam àgataþ 2.066.010a ràjavàkyaharair dåtais tvaryamàõo 'ham àgataþ 2.066.010c yad ahaü praùñum icchàmi tad ambà vaktum arhasi 2.066.011a ÷ånyo 'yaü ÷ayanãyas te paryaïko hemabhåùitaþ 2.066.011c na càyam ikùvàkujanaþ prahçùñaþ pratibhàti me 2.066.012a ràjà bhavati bhåyiùñhgam ihàmbàyà nive÷ane 2.066.012c tam ahaü nàdya pa÷yàmi draùñum icchann ihàgataþ 2.066.013a pitur grahãùye caraõau taü mamàkhyàhi pçcchataþ 2.066.013c àhosvid amba jyeùñhàyàþ kausalyàyà nive÷ane 2.066.014a taü pratyuvàca kaikeyã priyavad ghoram apriyam 2.066.014c ajànantaü prajànantã ràjyalobhena mohità 2.066.014e yà gatiþ sarvabhåtànàü tàü gatiü te pità gataþ 2.066.015a tac chrutvà bharato vàkyaü dharmàbhijanavठ÷uciþ 2.066.015c papàta sahasà bhåmau pitç÷okabalàrditaþ 2.066.016a tataþ ÷okena saüvãtaþ pitur maraõaduþkhitaþ 2.066.016c vilalàpa mahàtejà bhràntàkulitacetanaþ 2.066.017a etat suruciraü bhàti pitur me ÷ayanaü purà 2.066.017c tad idaü na vibhàty adya vihãnaü tena dhãmatà 2.066.018a tam àrtaü devasaükà÷aü samãkùya patitaü bhuvi 2.066.018c utthàpayitvà ÷okàrtaü vacanaü cedam abravãt 2.066.019a uttiùñhottiùñha kiü ÷eùe ràjaputra mahàya÷aþ 2.066.019c tvadvidhà na hi ÷ocanti santaþ sadasi saümatàþ 2.066.020a sa rudatyà ciraü kàlaü bhåmau viparivçtya ca 2.066.020c jananãü pratyuvàcedaü ÷okair bahubhir àvçtaþ 2.066.021a abhiùekùyati ràmaü tu ràjà yaj¤aü nu yakùyati 2.066.021c ity ahaü kçtasaükalpo hçùño yàtràm ayàsiùam 2.066.022a tad idaü hy anyathà bhåtaü vyavadãrõaü mano mama 2.066.022c pitaraü yo na pa÷yàmi nityaü priyahite ratam 2.066.023a amba kenàtyagàd ràjà vyàdhinà mayy anàgate 2.066.023c dhanyà ràmàdayaþ sarve yaiþ pità saüskçtaþ svayam 2.066.024a na nånaü màü mahàràjaþ pràptaü jànàti kãrtimàn 2.066.024c upajighred dhi màü mårdhni tàtaþ saünamya satvaram 2.066.025a kva sa pàõiþ sukhaspar÷as tàtasyàkliùñakarmaõaþ 2.066.025c yena màü rajasà dhvastam abhãkùõaü parimàrjati 2.066.026a yo me bhràtà pità bandhur yasya dàso 'smi dhãmataþ 2.066.026c tasya màü ÷ãghram àkhyàhi ràmasyàkliùña karmaõaþ 2.066.027a pità hi bhavati jyeùñho dharmam àryasya jànataþ 2.066.027c tasya pàdau grahãùyàmi sa hãdànãü gatir mama 2.066.028a àrye kim abravãd ràjà pità me satyavikramaþ 2.066.028c pa÷cimaü sàdhusaüde÷am icchàmi ÷rotum àtmanaþ 2.066.029a iti pçùñà yathàtattvaü kaikeyã vàkyam abravãt 2.066.029c ràmeti ràjà vilapan hà sãte lakùmaõeti ca 2.066.029e sa mahàtmà paraü lokaü gato gatimatàü varaþ 2.066.030a imàü tu pa÷cimàü vàcaü vyàjahàra pità tava 2.066.030c kàla dharmaparikùiptaþ pà÷air iva mahàgajaþ 2.066.031a siddhàrthàs tu narà ràmam àgataü sãtayà saha 2.066.031c lakùmaõaü ca mahàbàhuü drakùyanti punar àgatam 2.066.032a tac chrutvà viùasàdaiva dvitãyà priya÷aüsanàt 2.066.032c viùaõõavadano bhåtvà bhåyaþ papraccha màtaram 2.066.033a kva cedànãü sa dharmàtmà kausalyànandavardhanaþ 2.066.033c lakùmaõena saha bhràtrà sãtayà ca samaü gataþ 2.066.034a tathà pçùñà yathàtattvam àkhyàtum upacakrame 2.066.034c màtàsya yugapad vàkyaü vipriyaü priya÷aïkayà 2.066.035a sa hi ràjasutaþ putra cãravàsà mahàvanam 2.066.035c daõóakàn saha vaidehyà lakùmaõànucaro gataþ 2.066.036a tac chrutvà bharatas trasto bhràtu÷ càritra÷aïkayà 2.066.036c svasya vaü÷asya màhàtmyàt praùñuü samupacakrame 2.066.037a kaccin na bràhmaõavadhaü hçtaü ràmeõa kasya cit 2.066.037c kaccin nàóhyo daridro và tenàpàpo vihiüsitaþ 2.066.038a kaccin na paradàràn và ràjaputro 'bhimanyate 2.066.038c kasmàt sa daõóakàraõye bhråõaheva vivàsitaþ 2.066.039a athàsya capalà màtà tat svakarma yathàtatham 2.066.039c tenaiva strãsvabhàvena vyàhartum upacakrame 2.066.040a na bràhmaõa dhanaü kiücid dhçtaü ràmeõa kasya cit 2.066.040c ka÷ cin nàóhyo daridro và tenàpàpo vihiüsitaþ 2.066.040e na ràmaþ paradàràü÷ ca cakùurbhyàm api pa÷yati 2.066.041a mayà tu putra ÷rutvaiva ràmasyaivàbhiùecanam 2.066.041c yàcitas te pità ràjyaü ràmasya ca vivàsanam 2.066.042a sa svavçttiü samàsthàya pità te tat tathàkarot 2.066.042c ràma÷ ca sahasaumitriþ preùitaþ saha sãtayà 2.066.043a tam apa÷yan priyaü putraü mahãpàlo mahàya÷àþ 2.066.043c putra÷okaparidyånaþ pa¤catvam upapedivàn 2.066.044a tvayà tv idànãü dharmaj¤a ràjatvam avalambyatàm 2.066.044c tvatkçte hi mayà sarvam idam evaüvidhaü kçtam 2.066.045a tat putra ÷ãghraü vidhinà vidhij¤air; vasiùñhamukhyaiþ sahito dvijendraiþ 2.066.045c saükàlya ràjànam adãnasattvam; àtmànam urvyàm abhiùecayasva 2.067.001a ÷rutvà tu pitaraü vçttaü bhràtaru ca vivàsitau 2.067.001c bharato duþkhasaütapta idaü vacanam abravãt 2.067.002a kiü nuõkàryaü hatasyeha mama ràjyena ÷ocataþ 2.067.002c vihãnasyàtha pitrà ca bhràtrà pitçsamena ca 2.067.003a duþkhe me duþkham akaror vraõe kùàram ivàdadhàþ 2.067.003c ràjànaü pretabhàvasthaü kçtvà ràmaü ca tàpasaü 2.067.004a kulasya tvam abhàvàya kàlaràtrir ivàgatà 2.067.004c aïgàram upagåhya sma pità me nàvabuddhavàn 2.067.005a kausalyà ca sumitrà ca putra÷okàbhipãóite 2.067.005c duùkaraü yadi jãvetàü pràpya tvàü jananãü mama 2.067.006a nanu tv àryo 'pi dharmàtmà tvayi vçttim anuttamàm 2.067.006c vartate guruvçttij¤o yathà màtari vartate 2.067.007a tathà jyeùñhà hi me màtà kausalyà dãrghadar÷inã 2.067.007c tvayi dharmaü samàsthàya bhaginyàm iva vartate 2.067.008a tasyàþ putraü kçtàtmànaü cãravalkalavàsasaü 2.067.008c prasthàpya vanavàsàya kathaü pàpe na ÷ocasi 2.067.009a apàpadar÷inaü ÷åraü kçtàtmànaü ya÷asvinam 2.067.009c pravràjya cãravasanaü kiü nu pa÷yasi kàraõam 2.067.010a lubdhàyà vidito manye na te 'haü ràghavaü prati 2.067.010c tathà hy anartho ràjyàrthaü tvayà nãto mahàn ayam 2.067.011a ahaü hi puruùavyàghràv apa÷yan ràmalakùmaõau 2.067.011c kena ÷aktiprabhàvena ràjyaü rakùitum utsahe 2.067.012a taü hi nityaü mahàràjo balavantaü mahàbalaþ 2.067.012c apà÷rito 'bhåd dharmàtmà merur meruvanaü yathà 2.067.013a so 'haü katham imaü bhàraü mahàdhuryasamudyatam 2.067.013c damyo dhuram ivàsàdya saheyaü kena caujasà 2.067.014a atha và me bhavec chaktir yogair buddhibalena và 2.067.014c sakàmàü na kariùyàmi tvàm ahaü putragardhinãm 2.067.014e nivartayiùyàmi vanàd bhràtaraü svajanapriyam 2.067.015a ity evam uktvà bharato mahàtmà; priyetarair vàkyagaõais tudaüs tàm 2.067.015c ÷okàtura÷ càpi nanàda bhåyaþ; siüho yathà parvatagahvarasthaþ 2.068.001a tàü tathà garhayitvà tu màtaraü bharatas tadà 2.068.001c roùeõa mahatàviùñaþ punar evàbravãd vacaþ 2.068.002a ràjyàd bhraü÷asva kaikeyi nç÷aüse duùñacàriõi 2.068.002c parityaktà ca dharmeõa mà mçtaü rudatã bhava 2.068.003a kiü nu te 'dåùayad ràjà ràmo và bhç÷adhàrmikaþ 2.068.003c yayor mçtyur vivàsa÷ ca tvatkçte tulyam àgatau 2.068.004a bhråõahatyàm asi pràptà kulasyàsya vinà÷anàt 2.068.004c kaikeyi narakaü gaccha mà ca bhartuþ salokatàm 2.068.005a yat tvayà hãdç÷aü pàpaü kçtaü ghoreõa karmaõà 2.068.005c sarvalokapriyaü hitvà mamàpy àpàditaü bhayam 2.068.006a tvatkçte me pità vçtto ràma÷ càraõyam à÷ritaþ 2.068.006c aya÷o jãvaloke ca tvayàhaü pratipàditaþ 2.068.007a màtçråpe mamàmitre nç÷aüse ràjyakàmuke 2.068.007c na te 'ham abhibhàùyo 'smi durvçtte patighàtini 2.068.008a kausalyà ca sumitrà ca yà÷ cànyà mama màtaraþ 2.068.008c duþkhena mahatàviùñàs tvàü pràpya kuladåùiõãm 2.068.009a na tvam a÷vapateþ kanyà dharmaràjasya dhãmataþ 2.068.009c ràkùasã tatra jàtàsi kulapradhvaüsinã pituþ 2.068.010a yat tvayà dhàrmiko ràmo nityaü satyaparàyaõaþ 2.068.010c vanaü prasthàpito duþkhàt pità ca tridivaü gataþ 2.068.011a yat pradhànàsi tat pàpaü mayi pitrà vinàkçte 2.068.011c bhràtçbhyàü ca parityakte sarvalokasya càpriye 2.068.012a kausalyàü dharmasaüyuktàü viyuktàü pàpani÷caye 2.068.012c kçtvà kaü pràpsyase tv adya lokaü nirayagàminã 2.068.013a kiü nàvabudhyase kråre niyataü bandhusaü÷rayam 2.068.013c jyeùñhaü pitçsamaü ràmaü kausalyàyàtmasaübhavam 2.068.014a aïgapratyaïgajaþ putro hçdayàc càpi jàyate 2.068.014c tasmàt priyataro màtuþ priyatvàn na tu bàndhavaþ 2.068.015a anyadà kila dharmaj¤à surabhiþ surasaümatà 2.068.015c vahamànau dadar÷orvyàü putrau vigatacetasau 2.068.016a tàv ardhadivase ÷ràntau dçùñvà putrau mahãtale 2.068.016c ruroda putra ÷okena bàùpaparyàkulekùaõà 2.068.017a adhastàd vrajatas tasyàþ suraràj¤o mahàtmanaþ 2.068.017c bindavaþ patità gàtre såkùmàþ surabhigandhinaþ 2.068.018a tàü dçùñvà ÷okasaütaptàü vajrapàõir ya÷asvinãm 2.068.018c indraþ prà¤jalir udvignaþ suraràjo 'bravãd vacaþ 2.068.019a bhayaü kaccin na càsmàsu kuta÷ cid vidyate mahat 2.068.019c kuto nimittaþ ÷okas te bråhi sarvahitaiùiõi 2.068.020a evam uktà tu surabhiþ suraràjena dhãmatà 2.068.020c patyuvàca tato dhãrà vàkyaü vàkyavi÷àradà 2.068.021a ÷àntaü pàtaü na vaþ kiü cit kuta÷ cid amaràdhipa 2.068.021c ahaü tu magnau ÷ocàmi svaputrau viùame sthitau 2.068.022a etau dçùñvà kçùau dãnau såryara÷mipratàpinau 2.068.022c vadhyamànau balãvardau karùakeõa suràdhipa 2.068.023a mama kàyàt prasåtau hi duþkhitau bhàra pãóitau 2.068.023c yau dçùñvà paritapye 'haü nàsti putrasamaþ priyaþ 2.068.024a yasyàþ putra sahasràõi sàpi ÷ocati kàmadhuk 2.068.024c kiü punar yà vinà ràmaü kausalyà vartayiùyati 2.068.025a ekaputrà ca sàdhvã ca vivatseyaü tvayà kçtà 2.068.025c tasmàt tvaü satataü duþkhaü pretya ceha ca lapsyase 2.068.026a ahaü hy apacitiü bhràtuþ pitu÷ ca sakalàm imàm 2.068.026c vardhanaü ya÷asa÷ càpi kariùyàmi na saü÷ayaþ 2.068.027a ànàyayitvà tanayaü kausalyàyà mahàdyutim 2.068.027c svayam eva pravekùyàmi vanaü muniniùevitam 2.068.028a iti nàga ivàraõye tomaràïku÷acoditaþ 2.068.028c papàta bhuvi saükruddho niþ÷vasann iva pannagaþ 2.068.029a saüraktanetraþ ÷ithilàmbaras tadà; vidhåtasarvàbharaõaþ paraütapaþ 2.068.029c babhåva bhåmau patito nçpàtmajaþ; ÷acãpateþ ketur ivotsavakùaye 2.069.001a tathaiva kro÷atas tasya bharatasya mahàtmanaþ 2.069.001c kausalyà ÷abdam àj¤àya sumitràm idam abravãt 2.069.002a àgataþ krårakàryàyàþ kaikeyyà bharataþ sutaþ 2.069.002c tam ahaü draùñum icchàmi bharataü dãrghadar÷inam 2.069.003a evam uktvà sumitràü sà vivarõà malinàmbarà 2.069.003c pratasthe bharato yatra vepamànà vicetanà 2.069.004a sa tu ràmànuja÷ càpi ÷atrughnasahitas tadà 2.069.004c pratasthe bharato yatra kausalyàyà nive÷anam 2.069.005a tataþ ÷atrughna bharatau kausalyàü prekùya duþkhitau 2.069.005c paryaùvajetàü duþkhàrtàü patitàü naùñacetanàm 2.069.006a bharataü pratyuvàcedaü kausalyà bhç÷aduþkhità 2.069.006c idaü te ràjyakàmasya ràjyaü pràptam akaõñakam 2.069.006e saüpràptaü bata kaikeyyà ÷ãghraü kråreõa karmaõà 2.069.007a prasthàpya cãravasanaü putraü me vanavàsinam 2.069.007c kaikeyã kaü guõaü tatra pa÷yati kråradar÷inã 2.069.008a kùipraü màm api kaikeyã prasthàpayitum arhati 2.069.008c hiraõyanàbho yatràste suto me sumahàya÷àþ 2.069.009a atha và svayam evàhaü sumitrànucarà sukham 2.069.009c agnihotraü puraskçtya prasthàsye yatra ràghavaþ 2.069.010a kàmaü và svayam evàdya tatra màü netum arhasi 2.069.010c yatràsau puruùavyàghras tapyate me tapaþ sutaþ 2.069.011a idaü hi tava vistãrõaü dhanadhànyasamàcitam 2.069.011c hastya÷varathasaüpårõaü ràjyaü niryàtitaü tayà 2.069.012a evaü vilapamànàü tàü bharataþ prà¤jalis tadà 2.069.012c kausalyàü pratyuvàcedaü ÷okair bahubhir àvçtàm 2.069.013a àrye kasmàd ajànantaü garhase màm akilbiùam 2.069.013c vipulàü ca mama prãtiü sthiràü jànàsi ràghave 2.069.014a kçtà ÷àstrànugà buddhir mà bhåt tasya kadà cana 2.069.014c satyasaüdhaþ satàü ÷reùñho yasyàryo 'numate gataþ 2.069.015a praiùyaü pàpãyasàü yàtu såryaü ca prati mehatu 2.069.015c hantu pàdena gàü suptàü yasyàryo 'numate gataþ 2.069.016a kàrayitvà mahat karma bhartà bhçtyam anarthakam 2.069.016c adharmo yo 'sya so 'syàs tu yasyàryo 'numate gataþ 2.069.017a paripàlayamànasya ràj¤o bhåtàni putravat 2.069.017c tatas tu druhyatàü pàpaü yasyàryo 'numate gataþ 2.069.018a baliùaóbhàgam uddhçtya nçpasyàrakùataþ prajàþ 2.069.018c adharmo yo 'sya so 'syàstu yasyàryo 'numate gataþ 2.069.019a saü÷rutya ca tapasvibhyaþ satre vai yaj¤adakùiõàm 2.069.019c tàü vipralapatàü pàpaü yasyàryo 'numate gataþ 2.069.020a hastya÷varathasaübàdhe yuddhe ÷astrasamàkule 2.069.020c mà sma kàrùãt satàü dharmaü yasyàryo 'numate gataþ 2.069.021a upadiùñaü susåkùmàrthaü ÷àstraü yatnena dhãmatà 2.069.021c sa nà÷ayatu duùñàtmà yasyàryo 'numate gataþ 2.069.022a pàyasaü kçsaraü chàgaü vçthà so '÷nàtu nirghçõaþ 2.069.022c guråü÷ càpy avajànàtu yasyàryo 'numate gataþ 2.069.023a putrair dàrai÷ ca bhçtyai÷ ca svagçhe parivàritaþ 2.069.023c sa eko mçùñam a÷nàtu yasyàryo 'numate gataþ 2.069.024a ràjastrãbàlavçddhànàü vadhe yat pàpam ucyate 2.069.024c bhçtyatyàge ca yat pàpaü tat pàpaü pratipadyatàm 2.069.025a ubhe saüdhye ÷ayànasya yat pàpaü parikalpyate 2.069.025c tac ca pàpaü bhavet tasya yasyàryo 'numate gataþ 2.069.026a yad agnidàyake pàpaü yat pàpaü gurutalpage 2.069.026c mitradrohe ca yat pàpaü tat pàpaü pratipadyatàm 2.069.027a devatànàü pitéõàü ca màtà pitros tathaiva ca 2.069.027c mà sma kàrùãt sa ÷u÷råùàü yasyàryo 'numate gataþ 2.069.028a satàü lokàt satàü kãrtyàþ sajjuùñàt karmaõas tathà 2.069.028c bhra÷yatu kùipram adyaiva yasyàryo 'numate gataþ 2.069.029a vihãnàü patiputràbhyàü kausalyàü pàrthivàtmajaþ 2.069.029c evam à÷vasayann eva duþkhàrto nipapàta ha 2.069.030a tathà tu ÷apathaiþ kaùñaiþ ÷apamànam acetanam 2.069.030c bharataü ÷okasaütaptaü kausalyà vàkyam abravãt 2.069.031a mama duþkham idaü putra bhåyaþ samupajàyate 2.069.031c ÷apathaiþ ÷apamàno hi pràõàn uparuõatsi me 2.069.032a diùñyà na calito dharmàd àtmà te sahalakùmaõaþ 2.069.032c vatsa satyapratij¤o me satàü lokàn avàpsyasi 2.069.033a evaü vilapamànasya duþkhàrtasya mahàtmanaþ 2.069.033c mohàc ca ÷okasaürodhàd babhåva lulitaü manaþ 2.069.034a làlapyamànasya vicetanasya; pranaùñabuddheþ patitasya bhåmau 2.069.034c muhur muhur niþ÷vasata÷ ca dãrghaü; sà tasya ÷okena jagàma ràtriþ 2.070.001a tam evaü ÷okasaütaptaü bharataü kekayãsutam 2.070.001c uvàca vadatàü ÷reùñho vasiùñhaþ ÷reùñhavàg çùiþ 2.070.002a alaü ÷okena bhadraü te ràjaputra mahàya÷aþ 2.070.002c pràptakàlaü narapateþ kuru saüyànam uttaram 2.070.003a vasiùñhasya vacaþ ÷rutvà bharato dhàraõàü gataþ 2.070.003c pretakàryàõi sarvàõi kàrayàm àsa dharmavit 2.070.004a uddhçtaü tailasaükledàt sa tu bhåmau nive÷itam 2.070.004c àpãtavarõavadanaü prasuptam iva bhåmipam 2.070.005a nive÷ya ÷ayane càgrye nànàratnapariùkçte 2.070.005c tato da÷arathaü putro vilalàpa suduþkhitaþ 2.070.006a kiü te vyavasitaü ràjan proùite mayy anàgate 2.070.006c vivàsya ràmaü dharmaj¤aü lakùmaõaü ca mahàbalam 2.070.007a kva yàsyasi mahàràja hitvemaü duþkhitaü janam 2.070.007c hãnaü puruùasiühena ràmeõàkliùñakarmaõà 2.070.008a yogakùemaü tu te ràjan ko 'smin kalpayità pure 2.070.008c tvayi prayàte svas tàta ràme ca vanam à÷rite 2.070.009a vidhavà pçthivã ràjaüs tvayà hãnà na ràjate 2.070.009c hãnacandreva rajanã nagarã pratibhàti màm 2.070.010a evaü vilapamànaü taü bharataü dãnamànasaü 2.070.010c abravãd vacanaü bhåyo vasiùñhas tu mahàn çùiþ 2.070.011a pretakàryàõi yàny asya kartavyàni vi÷àmpateþ 2.070.011c tàny avyagraü mahàbàho kriyatàm avicàritam 2.070.012a tatheti bharato vàkyaü vasiùñhasyàbhipåjya tat 2.070.012c çtvikpurohitàcàryàüs tvarayàm àsa sarva÷aþ 2.070.013a ye tv agrato narendrasya agny agàràd bahiùkçtàþ 2.070.013c çtvigbhir yàjakai÷ caiva te hriyante yathàvidhi 2.070.014a ÷ibilàyàm athàropya ràjànaü gatacetanam 2.070.014c bàùpakaõñhà vimanasas tam åhuþ paricàrakàþ 2.070.015a hiraõyaü ca suvarõaü ca vàsàüsi vividhàni ca 2.070.015c prakiranto janà màrgaü nçpater agrato yayuþ 2.070.016a candanàguruniryàsàn saralaü padmakaü tathà 2.070.016c devadàråõi càhçtya citàü cakrus tathàpare 2.070.017a gandhàn uccàvacàü÷ cànyàüs tatra dattvàtha bhåmipam 2.070.017c tataþ saüve÷ayàm àsu÷ citàmadhye tam çtvijaþ 2.070.018a tathà hutà÷anaü hutvà jepus tasya tadartvijaþ 2.070.018c jagu÷ ca te yathà÷àstraü tatra sàmàni sàmagàþ 2.070.019a ÷ibikàbhi÷ ca yànai÷ ca yathàrhaü tasya yoùitaþ 2.070.019c nagaràn niryayus tatra vçddhaiþ parivçtàs tadà 2.070.020a prasavyaü càpi taü cakrur çtvijo 'gnicitaü nçpam 2.070.020c striya÷ ca ÷okasaütaptàþ kausalyà pramukhàs tadà 2.070.021a krau¤cãnàm iva nàrãõàü ninàdas tatra ÷u÷ruve 2.070.021c àrtànàü karuõaü kàle kro÷antãnàü sahasra÷aþ 2.070.022a tato rudantyo viva÷à vilapya ca punaþ punaþ 2.070.022c yànebhyaþ sarayåtãram avaterur varàïganàþ 2.070.023a kçtodakaü te bharatena sàrdhaü; nçpàïganà mantripurohità÷ ca 2.070.023c puraü pravi÷yà÷ruparãtanetrà; bhåmau da÷àhaü vyanayanta duþkham 2.071.001a tato da÷àhe 'tigate kçta÷auco nçpàtmajaþ 2.071.001c dvàda÷e 'hani saüpràpte ÷ràddhakarmàõy akàrayat 2.071.002a bràhmaõebhyo dadau ratnaü dhanam annaü ca puùkalam 2.071.002c bàstikaü bahu÷uklaü ca gà÷ càpi ÷ata÷as tathà 2.071.003a dàsãdàsaü ca yànaü ca ve÷màni sumahànti ca 2.071.003c bràhmaõebhyo dadau putro ràj¤as tasyaurdhvadaihikam 2.071.004a tataþ prabhàtasamaye divase 'tha trayoda÷e 2.071.004c vilalàpa mahàbàhur bharataþ ÷okamårchitaþ 2.071.005a ÷abdàpihitakaõñha÷ ca ÷odhanàrtham upàgataþ 2.071.005c citàmåle pitur vàkyam idam àha suduþkhitaþ 2.071.006a tàta yasmin niùçùño 'haü tvayà bhràtari ràghave 2.071.006c tasmin vanaü pravrajite ÷ånye tyakto 'smy ahaü tvayà 2.071.007a yathàgatir anàthàyàþ putraþ pravràjito vanam 2.071.007c tàm ambàü tàta kausalyàü tyaktvà tvaü kva gato nçpa 2.071.008a dçùñvà bhasmàruõaü tac ca dagdhàsthisthànamaõóalam 2.071.008c pituþ ÷arãra nirvàõaü niùñanan viùasàda ha 2.071.009a sa tu dçùñvà rudan dãnaþ papàta dharaõãtale 2.071.009c utthàpyamànaþ ÷akrasya yantra dhvaja iva cyutaþ 2.071.010a abhipetus tataþ sarve tasyàmàtyàþ ÷ucivratam 2.071.010c antakàle nipatitaü yayàtim çùayo yathà 2.071.011a ÷atrughna÷ càpi bharataü dçùñvà ÷okapariplutam 2.071.011c visaüj¤o nyapatad bhåmau bhåmipàlam anusmaran 2.071.012a unmatta iva ni÷cetà vilalàpa suduþkhitaþ 2.071.012c smçtvà pitur guõàïgàni tàni tàni tadà tadà 2.071.013a mantharà prabhavas tãvraþ kaikeyãgràhasaükulaþ 2.071.013c varadànamayo 'kùobhyo 'majjayac chokasàgaraþ 2.071.014a sukumàraü ca bàlaü ca satataü làlitaü tvayà 2.071.014c kva tàta bharataü hitvà vilapantaü gato bhavàn 2.071.015a nanu bhojyeùu pàneùu vastreùv àbharaõeùu ca 2.071.015c pravàrayasi naþ sarvàüs tan naþ ko 'dya kariùyati 2.071.016a avadàraõa kàle tu pçthivã nàvadãryate 2.071.016c vihãnà yà tvayà ràj¤à dharmaj¤ena mahàtmanà 2.071.017a pitari svargam àpanne ràme càraõyam à÷rite 2.071.017c kiü me jãvita sàmarthyaü pravekùyàmi hutà÷anam 2.071.018a hãno bhràtrà ca pitrà ca ÷ånyàm ikùvàkupàlitàm 2.071.018c ayodhyàü na pravekùyàmi pravekùyàmi tapovanam 2.071.019a tayor vilapitaü ÷rutvà vyasanaü cànvavekùya tat 2.071.019c bhç÷am àrtatarà bhåyaþ sarva evànugàminaþ 2.071.020a tato viùaõõau ÷ràntau ca ÷atrughna bharatàv ubhau 2.071.020c dharaõyàü saüvyaceùñetàü bhagna÷çïgàv ivarùabhau 2.071.021a tataþ prakçtimàn vaidyaþ pitur eùàü purohitaþ 2.071.021c vasiùñho bharataü vàkyam utthàpya tam uvàca ha 2.071.022a trãõi dvandvàni bhåteùu pravçttàny avi÷eùataþ 2.071.022c teùu càparihàryeùu naivaü bhavitum arhati 2.071.023a sumantra÷ càpi ÷atrughnam utthàpyàbhiprasàdya ca 2.071.023c ÷ràvayàm àsa tattvaj¤aþ sarvabhåtabhavàbhavau 2.071.024a utthitau tau naravyàghrau prakà÷ete ya÷asvinau 2.071.024c varùàtapapariklinnau pçthag indradhvajàv iva 2.071.025a a÷råõi parimçdnantau raktàkùau dãnabhàùiõau 2.071.025c amàtyàs tvarayanti sma tanayau càparàþ kriyàþ 2.072.001a atra yàtràü samãhantaü ÷atrughno lakùmaõànujaþ 2.072.001c bharataü ÷okasaütaptam idaü vacanam abravãt 2.072.002a gatir yaþ sarvabhåtànàü duþkhe kiü punar àtmanaþ 2.072.002c sa ràmaþ sattva saüpannaþ striyà pravràjito vanam 2.072.003a balavàn vãrya saüpanno lakùmaõo nàma yo 'py asau 2.072.003c kiü na mocayate ràmaü kçtvàpi pitçnigraham 2.072.004a pårvam eva tu nigràhyaþ samavekùya nayànayau 2.072.004c utpathaü yaþ samàråóho nàryà ràjà va÷aü gataþ 2.072.005a iti saübhàùamàõe tu ÷atrughne lakùmaõànuje 2.072.005c pràgdvàre 'bhåt tadà kubjà sarvàbharaõabhåùità 2.072.006a liptà candanasàreõa ràjavastràõi bibhratã 2.072.006c mekhalà dàmabhi÷ citrai rajjubaddheva vànarã 2.072.007a tàü samãkùya tadà dvàþstho bhç÷aü pàpasya kàriõãm 2.072.007c gçhãtvàkaruõaü kubjàü ÷atrughnàya nyavedayat 2.072.008a yasyàþ kçte vane ràmo nyastadeha÷ ca vaþ pità 2.072.008c seyaü pàpà nç÷aüsà ca tasyàþ kuru yathàmati 2.072.009a ÷atrughna÷ ca tad àj¤àya vacanaü bhç÷aduþkhitaþ 2.072.009c antaþpuracaràn sarvàn ity uvàca dhçtavrataþ 2.072.010a tãvram utpàditaü duþkhaü bhràtéõàü me tathà pituþ 2.072.010c yayà seyaü nç÷aüsasya karmaõaþ phalam a÷nutàm 2.072.011a evam uktà ca tenà÷u sakhã janasamàvçtà 2.072.011c gçhãtà balavat kubjà sà tadgçham anàdayat 2.072.012a tataþ subhç÷a saütaptas tasyàþ sarvaþ sakhãjanaþ 2.072.012c kruddham àj¤àya ÷atrughnaü vyapalàyata sarva÷aþ 2.072.013a amantrayata kçtsna÷ ca tasyàþ sarvasakhãjanaþ 2.072.013c yathàyaü samupakrànto niþ÷eùaü naþ kariùyati 2.072.014a sànukro÷àü vadànyàü ca dharmaj¤àü ca ya÷asvinãm 2.072.014c kausalyàü ÷araõaü yàmaþ sà hi no 'stu dhruvà gatiþ 2.072.015a sa ca roùeõa tàmràkùaþ ÷atrughnaþ ÷atrutàpanaþ 2.072.015c vicakarùa tadà kubjàü kro÷antãü pçthivãtale 2.072.016a tasyà hy àkçùyamàõàyà mantharàyàs tatas tataþ 2.072.016c citraü bahuvidhaü bhàõóaü pçthivyàü tad vya÷ãryata 2.072.017a tena bhàõóena saükãrõaü ÷rãmadràjanive÷anam 2.072.017c a÷obhata tadà bhåyaþ ÷àradaü gaganaü yathà 2.072.018a sa balã balavat krodhàd gçhãtvà puruùarùabhaþ 2.072.018c kaikeyãm abhinirbhartsya babhàùe paruùaü vacaþ 2.072.019a tair vàkyaiþ paruùair duþkhaiþ kaikeyã bhç÷aduþkhità 2.072.019c ÷atrughna bhayasaütrastà putraü ÷araõam àgatà 2.072.020a tàü prekùya bharataþ kruddhaü ÷atrughnam idam abravãt 2.072.020c avadhyàþ sarvabhåtànàü pramadàþ kùamyatàm iti 2.072.021a hanyàm aham imàü pàpàü kaikeyãü duùñacàriõãm 2.072.021c yadi màü dhàrmiko ràmo nàsåyen màtçghàtakam 2.072.022a imàm api hatàü kubjàü yadi jànàti ràghavaþ 2.072.022c tvàü ca màü caiva dharmàtmà nàbhibhàùiùyate dhruvam 2.072.023a bharatasya vacaþ ÷rutvà ÷atrughno lakùmaõànujaþ 2.072.023c nyavartata tato roùàt tàü mumoca ca mantharàm 2.072.024a sà pàdamåle kaikeyyà mantharà nipapàta ha 2.072.024c niþ÷vasantã suduþkhàrtà kçpaõaü vilalàpa ca 2.072.025a ÷atrughnavikùepavimåóhasaüj¤àü; samãkùya kubjàü bharatasya màtà 2.072.025c ÷anaiþ samà÷vàsayad àrtaråpàü; krau¤cãü vilagnàm iva vãkùamàõàm 2.073.001a tataþ prabhàtasamaye divase 'tha caturda÷e 2.073.001c sametya ràjakartàro bharataü vàkyam abruvan 2.073.002a gato da÷arathaþ svargaü yo no gurutaro guruþ 2.073.002c ràmaü pravràjya vai jyeùñhaü lakùmaõaü ca mahàbalam 2.073.003a tvam adya bhava no ràjà ràjaputra mahàya÷aþ 2.073.003c saügatyà nàparàdhnoti ràjyam etad anàyakam 2.073.004a àbhiùecanikaü sarvam idam àdàya ràghava 2.073.004c pratãkùate tvàü svajanaþ ÷reõaya÷ ca nçpàtmaja 2.073.005a ràjyaü gçhàõa bharata pitçpaitàmahaü mahat 2.073.005c abhiùecaya càtmànaü pàhi càsmàn nararùabha 2.073.006a àbhiùecanikaü bhàõóaü kçtvà sarvaü pradakùiõam 2.073.006c bharatas taü janaü sarvaü pratyuvàca dhçtavrataþ 2.073.007a jyeùñhasya ràjatà nityam ucità hi kulasya naþ 2.073.007c naivaü bhavanto màü vaktum arhanti ku÷alà janàþ 2.073.008a ràmaþ pårvo hi no bhràtà bhaviùyati mahãpatiþ 2.073.008c ahaü tv araõye vatsyàmi varùàõi nava pa¤ca ca 2.073.009a yujyatàü mahatã senà caturaïgamahàbalà 2.073.009c ànayiùyàmy ahaü jyeùñhaü bhràtaraü ràghavaü vanàt 2.073.010a àbhiùecanikaü caiva sarvam etad upaskçtam 2.073.010c puraskçtya gamiùyàmi ràmahetor vanaü prati 2.073.011a tatraiva taü naravyàghram abhiùicya puraskçtam 2.073.011c àneùyàmi tu vai ràmaü havyavàham ivàdhvaràt 2.073.012a na sakàmà kariùyàmi svam imàü màtçgandhinãm 2.073.012c vane vatsyàmy ahaü durge ràmo ràjà bhaviùyati 2.073.013a kriyatàü ÷ilpibhiþ panthàþ samàni viùamàõi ca 2.073.013c rakùiõa÷ cànusaüyàntu pathi durgavicàrakàþ 2.073.014a evaü saübhàùamàõaü taü ràmahetor nçpàtmajam 2.073.014c pratyuvàca janaþ sarvaþ ÷rãmadvàkyam anuttamam 2.073.015a evaü te bhàùamàõasya padmà ÷rãr upatiùñhatàm 2.073.015c yas tvaü jyeùñhe nçpasute pçthivãü dàtum icchasi 2.073.016a anuttamaü tad vacanaü nçpàtmaja; prabhàùitaü saü÷ravaõe ni÷amya ca 2.073.016c praharùajàs taü prati bàùpabindavo; nipetur àryànananetrasaübhavàþ 2.073.017a åcus te vacanam idaü ni÷amya hçùñàþ; sàmàtyàþ sapariùado viyàta÷okàþ 2.073.017c panthànaü naravarabhaktimठjana÷ ca; vyàdiùñas tava vacanàc ca ÷ilpivargaþ 2.074.001a atha bhåmiprade÷aj¤àþ såtrakarmavi÷àradàþ 2.074.001c svakarmàbhiratàþ ÷åràþ khanakà yantrakàs tathà 2.074.002a karmàntikàþ sthapatayaþ puruùà yantrakovidàþ 2.074.002c tathà vardhakaya÷ caiva màrgiõo vçkùatakùakàþ 2.074.003a kåpakàràþ sudhàkàrà vaü÷akarmakçtas tathà 2.074.003c samarthà ye ca draùñàraþ puratas te pratasthire 2.074.004a sa tu harùàt tam udde÷aü janaugho vipulaþ prayàn 2.074.004c a÷obhata mahàvegaþ sàgarasyeva parvaõi 2.074.005a te svavàraü samàsthàya vartmakarmàõi kovidàþ 2.074.005c karaõair vividhopetaiþ purastàt saüpratasthire 2.074.006a latàvallã÷ ca gulmàü÷ ca sthàõån a÷mana eva ca 2.074.006c janàs te cakrire màrgaü chindanto vividhàn drumàn 2.074.007a avçkùeùu ca de÷eùu ke cid vçkùàn aropayan 2.074.007c ke cit kuñhàraiù ñaïkai÷ ca dàtrai÷ chindan kva cit kva cit 2.074.008a apare vãraõastambàn balino balavattaràþ 2.074.008c vidhamanti sma durgàõi sthalàni ca tatas tataþ 2.074.009a apare 'pårayan kåpàn pàüsubhiþ ÷vabhram àyatam 2.074.009c nimnabhàgàüs tathà ke cit samàü÷ cakruþ samantataþ 2.074.010a babandhur bandhanãyàü÷ ca kùodyàn saücukùudus tadà 2.074.010c bibhidur bhedanãyàü÷ ca tàüs tàn de÷àn naràs tadà 2.074.011a acireõaiva kàlena parivàhàn bahådakàn 2.074.011c cakrur bahuvidhàkàràn sàgarapratimàn bahån 2.074.011e udapànàn bahuvidhàn vedikà parimaõóitàn 2.074.012a sasudhàkuññimatalaþ prapuùpitamahãruhaþ 2.074.012c mattodghuùñadvijagaõaþ patàkàbhir alaükçtaþ 2.074.013a candanodakasaüsikto nànàkusumabhåùitaþ 2.074.013c bahv a÷obhata senàyàþ panthàþ svargapathopamaþ 2.074.014a àj¤àpyàtha yathàj¤apti yuktàs te 'dhikçtà naràþ 2.074.014c ramaõãyeùu de÷eùu bahusvàduphaleùu ca 2.074.015a yo nive÷as tv abhipreto bharatasya mahàtmanaþ 2.074.015c bhåyas taü ÷obhayàm àsur bhåùàbhir bhåùaõopamam 2.074.016a nakùatreùu pra÷asteùu muhårteùu ca tadvidaþ 2.074.016c nive÷aü sthàpayàm àsur bharatasya mahàtmanaþ 2.074.017a bahupàüsucayà÷ càpi parikhàparivàritàþ 2.074.017c tatrendrakãlapratimàþ pratolãvara÷obhitàþ 2.074.018a pràsàdamàlàsaüyuktàþ saudhapràkàrasaüvçtàþ 2.074.018c patàkà ÷obhitàþ sarve sunirmitamahàpathàþ 2.074.019a visarpatbhir ivàkà÷e viñaïkàgravimànakaiþ 2.074.019c samucchritair nive÷às te babhuþ ÷akrapuropamàþ 2.074.020a jàhnavãü tu samàsàdya vividhadruma kànanàm 2.074.020c ÷ãtalàmalapànãyàü mahàmãnasamàkulàm 2.074.021a sacandratàràgaõamaõóitaü yathà; nabhaþkùapàyàm amalaü viràjate 2.074.021c narendramàrgaþ sa tathà vyaràjata; krameõa ramyaþ ÷ubha÷ilpinirmitaþ 2.075.001a tato nàndãmukhãü ràtriü bharataü såtamàgadhàþ 2.075.001c tuùñuvur vàgvi÷eùaj¤àþ stavair maïgalasaühitaiþ 2.075.002a suvarõakoõàbhihataþ pràõadad yàmadundubhiþ 2.075.002c dadhmuþ ÷aïkhàü÷ ca ÷ata÷o vàdyàü÷ coccàvacasvaràn 2.075.003a sa tårya ghoùaþ sumahàn divam àpårayann iva 2.075.003c bharataü ÷okasaütaptaü bhåyaþ ÷okair arandhrayat 2.075.004a tato prabuddho bharatas taü ghoùaü saünivartya ca 2.075.004c nàhaü ràjeti càpy uktvà ÷atrughnam idam abravãt 2.075.005a pa÷ya ÷atrughna kaikeyyà lokasyàpakçtaü mahat 2.075.005c visçjya mayi duþkhàni ràjà da÷aratho gataþ 2.075.006a tasyaiùà dharmaràjasya dharmamålà mahàtmanaþ 2.075.006c paribhramati ràja÷rãr naur ivàkarõikà jale 2.075.007a ity evaü bharataü prekùya vilapantaü vicetanam 2.075.007c kçpaõaü ruruduþ sarvàþ sasvaraü yoùitas tadà 2.075.008a tathà tasmin vilapati vasiùñho ràjadharmavit 2.075.008c sabhàm ikùvàkunàthasya pravive÷a mahàya÷àþ 2.075.009a ÷àta kumbhamayãü ramyàü maõiratnasamàkulàm 2.075.009c sudharmàm iva dharmàtmà sagaõaþ pratyapadyata 2.075.010a sa kà¤canamayaü pãñhaü paràrdhyàstaraõàvçtam 2.075.010c adhyàsta sarvavedaj¤o dåtàn anu÷a÷àsa ca 2.075.011a bràhmaõàn kùatriyàn yodhàn amàtyàn gaõaballabhàn 2.075.011c kùipram ànayatàvyagràþ kçtyam àtyayikaü hi naþ 2.075.012a tato halahalà÷abdo mahàn samudapadyata 2.075.012c rathair a÷vair gajai÷ càpi janànàm upagacchatàm 2.075.013a tato bharatam àyàntaü ÷atakratum ivàmaràþ 2.075.013c pratyanandan prakçtayo yathà da÷arathaü tathà 2.075.014a hrada iva timinàgasaüvçtaþ; stimitajalo maõi÷aïkha÷arkaraþ 2.075.014c da÷arathasuta÷obhità sabhà; sada÷aratheva babhau yathà purà 2.076.001a tàm àryagaõasaüpårõàü bharataþ pragrahàü sabhàm 2.076.001c dadar÷a buddhisaüpannaþ pårõacandràü ni÷àm iva 2.076.002a àsanàni yathànyàyam àryàõàü vi÷atàü tadà 2.076.002c adç÷yata ghanàpàye pårõacandreva ÷arvarã 2.076.003a ràj¤as tu prakçtãþ sarvàþ samagràþ prekùya dharmavit 2.076.003c idaü purohito vàkyaü bharataü mçdu càbravãt 2.076.004a tàta ràjà da÷arathaþ svargato dharmam àcaran 2.076.004c dhana dhànyavatãü sphãtàü pradàya pçthivãü tava 2.076.005a ràmas tathà satyadhçtiþ satàü dharmam anusmaran 2.076.005c nàjahàt pitur àde÷aü ÷a÷ã jyotsnàm ivoditaþ 2.076.006a pitrà bhràtrà ca te dattaü ràjyaü nihatakaõñakam 2.076.006c tad bhuïkùva muditàmàtyaþ kùipram evàbhiùecaya 2.076.007a udãcyà÷ ca pratãcyà÷ ca dàkùiõàtyà÷ ca kevalàþ 2.076.007c koñyàparàntàþ sàmudrà ratnàny abhiharantu te 2.076.008a tac chrutvà bharato vàkyaü ÷okenàbhipariplutaþ 2.076.008c jagàma manasà ràmaü dharmaj¤o dharmakàïkùayà 2.076.009a sa bàùpakalayà vàcà kalahaüsasvaro yuvà 2.076.009c vilalàpa sabhàmadhye jagarhe ca purohitam 2.076.010a caritabrahmacaryasya vidyà snàtasya dhãmataþ 2.076.010c dharme prayatamànasya ko ràjyaü madvidho haret 2.076.011a kathaü da÷arathàj jàto bhaved ràjyàpahàrakaþ 2.076.011c ràjyaü càhaü ca ràmasya dharmaü vaktum ihàrhasi 2.076.012a jyeùñhaþ ÷reùñha÷ ca dharmàtmà dilãpanahuùopamaþ 2.076.012c labdhum arhati kàkutstho ràjyaü da÷aratho yathà 2.076.013a anàryajuùñam asvargyaü kuryàü pàpam ahaü yadi 2.076.013c ikùvàkåõàm ahaü loke bhaveyaü kulapàüsanaþ 2.076.014a yad dhi màtrà kçtaü pàpaü nàhaü tad abhirocaye 2.076.014c ihastho vanadurgasthaü namasyàmi kçtà¤jaliþ 2.076.015a ràmam evànugacchàmi sa ràjà dvipadàü varaþ 2.076.015c trayàõàm api lokànàü ràghavo ràjyam arhati 2.076.016a tad vàkyaü dharmasaüyuktaü ÷rutvà sarve sabhàsadaþ 2.076.016c harùàn mumucur a÷råõi ràme nihitacetasaþ 2.076.017a yadi tv àryaü na ÷akùyàmi vinivartayituü vanàt 2.076.017c vane tatraiva vatsyàmi yathàryo lakùmaõas tathà 2.076.018a sarvopàyaü tu vartiùye vinivartayituü balàt 2.076.018c samakùam àrya mi÷ràõàü sàdhånàü guõavartinàm 2.076.019a evam uktvà tu dharmàtmà bharato bhràtçvatsalaþ 2.076.019c samãpastham uvàcedaü sumantraü mantrakovidam 2.076.020a tårõam utthàya gaccha tvaü sumantra mama ÷àsanàt 2.076.020c yàtràm àj¤àpaya kùipraü balaü caiva samànaya 2.076.021a evam uktaþ sumantras tu bharatena mahàtmanà 2.076.021c prahçùñaþ so 'di÷at sarvaü yathà saüdiùñam iùñavat 2.076.022a tàþ prahçùñàþ prakçtayo balàdhyakùà balasya ca 2.076.022c ÷rutvà yàtràü samàj¤aptàü ràghavasya nivartane 2.076.023a tato yodhàïganàþ sarvà bhartén sarvàn gçhegçhe 2.076.023c yàtrà gamanam àj¤àya tvarayanti sma harùitàþ 2.076.024a te hayair gorathaiþ ÷ãghraiþ syandanai÷ ca manojavaiþ 2.076.024c saha yodhair balàdhyakùà balaü sarvam acodayan 2.076.025a sajjaü tu tad balaü dçùñvà bharato gurusaünidhau 2.076.025c rathaü me tvarayasveti sumantraü pàr÷vato 'bravãt 2.076.026a bharatasya tu tasyàj¤àü pratigçhya praharùitaþ 2.076.026c rathaü gçhãtvà prayayau yuktaü paramavàjibhiþ 2.076.027a sa ràghavaþ satyadhçtiþ pratàpavàn; bruvan suyuktaü dçóhasatyavikramaþ 2.076.027c guruü mahàraõyagataü ya÷asvinaü; prasàdayiùyan bharato 'bravãt tadà 2.076.028a tåõa samutthàya sumantra gaccha; balasya yogàya balapradhànàn 2.076.028c ànetum icchàmi hi taü vanasthaü; prasàdya ràmaü jagato hitàya 2.076.029a sa såtaputro bharatena samyag; àj¤àpitaþ saüparipårõakàmaþ 2.076.029c ÷a÷àsa sarvàn prakçtipradhànàn; balasya mukhyàü÷ ca suhçjjanaü ca 2.076.030a tataþ samutthàya kule kule te; ràjanyavai÷yà vçùalà÷ ca vipràþ 2.076.030c ayåyujann uùñrarathàn kharàü÷ ca; nàgàn hayàü÷ caiva kulaprasåtàn 2.077.001a tataþ samutthitaþ kàlyam àsthàya syandanottamam 2.077.001c prayayau bharataþ ÷ãghraü ràmadar÷anakàïkùayà 2.077.002a agrataþ prayayus tasya sarve mantripurodhasaþ 2.077.002c adhiruhya hayair yuktàn rathàn såryarathopamàn 2.077.003a navanàgasahasràõi kalpitàni yathàvidhi 2.077.003c anvayur bharataü yàntam ikùvàku kulanandanam 2.077.004a ùaùñhã rathasahasràõi dhanvino vividhàyudhàþ 2.077.004c anvayur bharataü yàntaü ràjaputraü ya÷asvinam 2.077.005a ÷ataü sahasràõy a÷vànàü samàråóhàni ràghavam 2.077.005c anvayur bharataü yàntaü ràjaputraü ya÷asvinam 2.077.006a kaikeyã ca sumitrà ca kausalyà ca ya÷asvinã 2.077.006c ràmànayanasaühçùñà yayur yànena bhàsvatà 2.077.007a prayàtà÷ càryasaüghàtà ràmaü draùñuü salakùmaõam 2.077.007c tasyaiva ca kathà÷ citràþ kurvàõà hçùñamànasàþ 2.077.008a megha÷yàmaü mahàbàhuü sthirasattvaü dçóhavratam 2.077.008c kadà drakùyàmahe ràmaü jagataþ ÷okanà÷anam 2.077.009a dçùña eva hi naþ ÷okam apaneùyati ràghavaþ 2.077.009c tamaþ sarvasya lokasya samudyann iva bhàskaraþ 2.077.010a ity evaü kathayantas te saüprahçùñàþ kathàþ ÷ubhàþ 2.077.010c pariùvajànà÷ cànyonyaü yayur nàgarikàs tadà 2.077.011a ye ca tatràpare sarve saümatà ye ca naigamàþ 2.077.011c ràmaü prati yayur hçùñàþ sarvàþ prakçtayas tadà 2.077.012a maõi kàrà÷ ca ye ke cit kumbhakàrà÷ ca ÷obhanàþ 2.077.012c såtrakarmakçta÷ caiva ye ca ÷astropajãvinaþ 2.077.013a màyårakàþ kràkacikà rocakà vedhakàs tathà 2.077.013c dantakàràþ sudhàkàràs tathà gandhopajãvinaþ 2.077.014a suvarõakàràþ prakhyàtàs tathà kambaladhàvakàþ 2.077.014c snàpakàcchàdakà vaidyà dhåpakàþ ÷auõóikàs tathà 2.077.015a rajakàs tunnavàyà÷ ca gràmaghoùamahattaràþ 2.077.015c ÷ailåùà÷ ca saha strãbhir yànti kaivartakàs tathà 2.077.016a samàhità vedavido bràhmaõà vçttasaümatàþ 2.077.016c gorathair bharataü yàntam anujagmuþ sahasra÷aþ 2.077.017a suveùàþ ÷uddhavasanàs tàmramçùñànulepanàþ 2.077.017c sarve te vividhair yànaiþ ÷anair bharatam anvayuþ 2.077.018a prahçùñamudità senà sànvayàt kaikayãsutam 2.077.018c vyavatiùñhata sà senà bharatasyànuyàyinã 2.077.019a nirãkùyànugatàü senàü tàü ca gaïgàü ÷ivodakàm 2.077.019c bharataþ sacivàn sarvàn abravãd vàkyakovidaþ 2.077.020a nive÷ayata me sainyam abhipràyeõa sarva÷aþ 2.077.020c vi÷ràntaþ pratariùyàmaþ ÷va idànãü mahànadãm 2.077.021a dàtuü ca tàvad icchàmi svar gatasya mahãpateþ 2.077.021c aurdhvadeha nimittàrtham avatãryodakaü nadãm 2.077.022a tasyaivaü bruvato 'màtyàs tathety uktvà samàhitàþ 2.077.022c nyave÷ayaüs tàü÷ chandena svena svena pçthakpçthak 2.077.023a nive÷ya gaïgàm anu tàü mahànadãü; camåü vidhànaiþ paribarha ÷obhinãm 2.077.023c uvàsa ràmasya tadà mahàtmano; vicintayàno bharato nivartanam 2.078.001a tato niviùñàü dhvajinãü gaïgàm anvà÷ritàü nadãm 2.078.001c niùàdaràjo dçùñvaiva j¤àtãn saütvarito 'bravãt 2.078.002a mahatãyam ataþ senà sàgaràbhà pradç÷yate 2.078.002c nàsyàntam avagacchàmi manasàpi vicintayan 2.078.003a sa eùa hi mahàkàyaþ kovidàradhvajo rathe 2.078.003c bandhayiùyati và dà÷àn atha vàsmàn vadhiùyati 2.078.004a atha dà÷arathiü ràmaü pitrà ràjyàd vivàsitam 2.078.004c bharataþ kaikeyãputro hantuü samadhigacchati 2.078.005a bhartà caiva sakhà caiva ràmo dà÷arathir mama 2.078.005c tasyàrthakàmàþ saünaddhà gaïgànåpe 'tra tiùñhata 2.078.006a tiùñhantu sarvadà÷à÷ ca gaïgàm anvà÷rità nadãm 2.078.006c balayuktà nadãrakùà màüsamålaphalà÷anàþ 2.078.007a nàvàü ÷atànàü pa¤cànàü kaivartànàü ÷ataü ÷atam 2.078.007c saünaddhànàü tathà yånàü tiùñhantv atyabhyacodayat 2.078.008a yadà tuùñas tu bharato ràmasyeha bhaviùyati 2.078.008c seyaü svastimayã senà gaïgàm adya tariùyati 2.078.009a ity uktvopàyanaü gçhya matsyamàüsamadhåni ca 2.078.009c abhicakràma bharataü niùàdàdhipatir guhaþ 2.078.010a tam àyàntaü tu saüprekùya såtaputraþ pratàpavàn 2.078.010c bharatàyàcacakùe 'tha vinayaj¤o vinãtavat 2.078.011a eùa j¤àtisahasreõa sthapatiþ parivàritaþ 2.078.011c ku÷alo daõóakàraõye vçddho bhràtu÷ ca te sakhà 2.078.012a tasmàt pa÷yatu kàkutstha tvàü niùàdàdhipo guhaþ 2.078.012c asaü÷ayaü vijànãte yatra tau ràmalakùmaõau 2.078.013a etat tu vacanaü ÷rutvà sumantràd bharataþ ÷ubham 2.078.013c uvàca vacanaü ÷ãghraü guhaþ pa÷yatu màm iti 2.078.014a labdhvàbhyanuj¤àü saühçùño j¤àtibhiþ parivàritaþ 2.078.014c àgamya bharataü prahvo guho vacanam abravãit 2.078.015a niùkuña÷ caiva de÷o 'yaü va¤cità÷ càpi te vayam 2.078.015c nivedayàmas te sarve svake dà÷akule vasa 2.078.016a asti målaü phalaü caiva niùàdaiþ samupàhçtam 2.078.016c àrdraü ca màüsaü ÷uùkaü ca vanyaü coccàvacaü mahat 2.078.017a à÷aüse svà÷ità senà vatsyatãmàü vibhàvarãm 2.078.017c arcito vividhaiþ kàmaiþ ÷vaþ sasainyo gamiùyasi 2.079.001a evam uktas tu bharato niùàdàdhipatiü guham 2.079.001c pratyuvàca mahàpràj¤o vàkyaü hetvarthasaühitam 2.079.002a årjitaþ khalu te kàmaþ kçto mama guroþ sakhe 2.079.002c yo me tvam ãdç÷ãü senàm eko 'bhyarcitum icchasi 2.079.003a ity uktvà tu mahàtejà guhaü vacanam uttamam 2.079.003c abravãd bharataþ ÷rãmàn niùàdàdhipatiü punaþ 2.079.004a katareõa gamiùyàmi bharadvàjà÷ramaü guha 2.079.004c gahano 'yaü bhç÷aü de÷o gaïgànåpo duratyayaþ 2.079.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràjaputrasya dhãmataþ 2.079.005c abravãt prà¤jalir vàkyaü guho gahanagocaraþ 2.079.006a dà÷às tv anugamiùyanti dhanvinaþ susamàhitàþ 2.079.006c ahaü cànugamiùyàmi ràjaputra mahàya÷aþ 2.079.007a kaccin na duùño vrajasi ràmasyàkliùñakarmaõaþ 2.079.007c iyaü te mahatã senà ÷aïkàü janayatãva me 2.079.008a tam evam abhibhàùantam àkà÷a iva nirmalaþ 2.079.008c bharataþ ÷lakùõayà vàcà guhaü vacanam abravãt 2.079.009a mà bhåt sa kàlo yat kaùñaü na màü ÷aïkitum arhasi 2.079.009c ràghavaþ sa hi me bhràtà jyeùñhaþ pitçsamo mama 2.079.010a taü nivartayituü yàmi kàkutsthaü vanavàsinam 2.079.010c buddhir anyà na te kàryà guha satyaü bravãmi te 2.079.011a sa tu saühçùñavadanaþ ÷rutvà bharatabhàùitam 2.079.011c punar evàbravãd vàkyaü bharataü prati harùitaþ 2.079.012a dhanyas tvaü na tvayà tulyaü pa÷yàmi jagatãtale 2.079.012c ayatnàd àgataü ràjyaü yas tvaü tyaktum ihecchasi 2.079.013a ÷à÷vatã khalu te kãrtir lokàn anucariùyati 2.079.013c yas tvaü kçcchragataü ràmaü pratyànayitum icchasi 2.079.014a evaü saübhàùamàõasya guhasya bharataü tadà 2.079.014c babhau naùñaprabhaþ såryo rajanã càbhyavartata 2.079.015a saünive÷ya sa tàü senàü guhena paritoùitaþ 2.079.015c ÷atrughnena saha ÷rãmठ÷ayanaü punar àgamat 2.079.016a ràmacintàmayaþ ÷oko bharatasya mahàtmanaþ 2.079.016c upasthito hy anarhasya dharmaprekùasya tàdç÷aþ 2.079.017a antardàhena dahanaþ saütàpayati ràghavam 2.079.017c vanadàhàbhisaütaptaü gåóho 'gnir iva pàdapam 2.079.018a prasrutaþ sarvagàtrebhyaþ svedaþ ÷okàgnisaübhavaþ 2.079.018c yathà såryàü÷usaütapto himavàn prasruto himam 2.079.019a dhyànanirdara÷ailena viniþ÷vasitadhàtunà 2.079.019c dainyapàdapasaüghena ÷okàyàsàdhi÷çïgiõà 2.079.020a pramohànantasattvena saütàpauùadhiveõunà 2.079.020c àkrànto duþkha÷ailena mahatà kaikayãsutaþ 2.079.021a guhena sàrdhaü bharataþ samàgato; mahànubhàvaþ sajanaþ samàhitaþ 2.079.021c sudurmanàs taü bharataü tadà punar; guhaþ samà÷vàsayad agrajaü prati 2.080.001a àcacakùe 'tha sadbhàvaü lakùmaõasya mahàtmanaþ 2.080.001c bharatàyàprameyàya guho gahanagocaraþ 2.080.002a taü jàgrataü guõair yuktaü varacàpeùudhàriõam 2.080.002c bhràtç guptyartham atyantam ahaü lakùmaõam abravam 2.080.003a iyaü tàta sukhà ÷ayyà tvadartham upakalpità 2.080.003c pratyà÷vasihi ÷eùvàsyàü sukhaü ràghavanandana 2.080.004a ucito 'yaü janaþ sarve duþkhànàü tvaü sukhocitaþ 2.080.004c dharmàtmaüs tasya guptyarthaü jàgariùyàmahe vayam 2.080.005a na hi ràmàt priyataro mamàsti bhuvi ka÷ cana 2.080.005c motsuko bhår bravãmy etad apy asatyaü tavàgrataþ 2.080.006a asya prasàdàd à÷aüse loke 'smin sumahad ya÷aþ 2.080.006c dharmàvàptiü ca vipulàm arthàvàptiü ca kevalàm 2.080.007a so 'haü priyasakhaü ràmaü ÷ayànaü saha sãtayà 2.080.007c rakùiùyàmi dhanuùpàõiþ sarvaiþ svair j¤àtibhiþ saha 2.080.008a na hi me 'viditaü kiü cid vane 'smiü÷ carataþ sadà 2.080.008c caturaïgaü hy api balaü prasahema vayaü yudhi 2.080.009a evam asmàbhir uktena lakùmaõena mahàtmanà 2.080.009c anunãtà vayaü sarve dharmam evànupa÷yatà 2.080.010a kathaü dà÷arathau bhåmau ÷ayàne saha sãtayà 2.080.010c ÷akyà nidràmayà labdhuü jãvitaü và sukhàni và 2.080.011a yo na devàsuraiþ sarvaiþ ÷akyaþ prasahituü yudhi 2.080.011c taü pa÷ya guha saüviùñaü tçõeùu saha sãtayà 2.080.012a mahatà tapasà labdho vividhai÷ ca pari÷ramaiþ 2.080.012c eko da÷arathasyaiùa putraþ sadç÷alakùaõaþ 2.080.013a asmin pravràjite ràjà na ciraü vartayiùyati 2.080.013c vidhavà medinã nånaü kùipram eva bhaviùyati 2.080.014a vinadya sumahànàdaü ÷rameõoparatàþ striyaþ 2.080.014c nirghoùoparataü nånam adya ràjanive÷anam 2.080.015a kausalyà caiva ràjà ca tathaiva jananã mama 2.080.015c nà÷aüse yadi te sarve jãveyuþ ÷arvarãm imàm 2.080.016a jãved api hi me màtà ÷atrughnasyànvavekùayà 2.080.016c duþkhità yà tu kausalyà vãrasår vina÷iùyati 2.080.017a atikràntam atikràntam anavàpya manoratham 2.080.017c ràjye ràmam anikùipya pità me vina÷iùyati 2.080.018a siddhàrthàþ pitaraü vçttaü tasmin kàle hy upasthite 2.080.018c pretakàryeùu sarveùu saüskariùyanti bhåmipam 2.080.019a ramyacatvarasaüsthànàü suvibhaktamahàpathàm 2.080.019c harmyapràsàdasaüpannàü sarvaratnavibhåùitàm 2.080.020a gajà÷varathasaübàdhàü tåryanàdavinàditàm 2.080.020c sarvakalyàõasaüpårõàü hçùñapuùñajanàkulàm 2.080.021a àràmodyànasaüpårõàü samàjotsava÷àlinãm 2.080.021c sukhità vicariùyanti ràjadhànãü pitur mama 2.080.022a api satyapratij¤ena sàrdhaü ku÷alinà vayam 2.080.022c nivçtte samaye hy asmin sukhitàþ pravi÷emahi 2.080.023a paridevayamànasya tasyaivaü sumahàtmanaþ 2.080.023c tiùñhato ràjaputrasya ÷arvarã sàtyavartata 2.080.024a prabhàte vimale sårye kàrayitvà jañà ubhau 2.080.024c asmin bhàgãrathã tãre sukhaü saütàritau mayà 2.080.025a jañàdharau tau drumacãravàsasau; mahàbalau ku¤jarayåthapopamau 2.080.025c vareùucàpàsidharau paraütapau; vyavekùamàõau saha sãtayà gatau 2.081.001a guhasya vacanaü ÷rutvà bharato bhç÷am apriyam 2.081.001c dhyànaü jagàma tatraiva yatra tac chrutam apriyam 2.081.002a sukumàro mahàsattvaþ siühaskandho mahàbhujaþ 2.081.002c puõóarãka vi÷àlàkùas taruõaþ priyadar÷anaþ 2.081.003a pratyà÷vasya muhårtaü tu kàlaü paramadurmanàþ 2.081.003c papàta sahasà totrair hçdi viddha iva dvipaþ 2.081.004a tadavasthaü tu bharataü ÷atrughno 'nantara sthitaþ 2.081.004c pariùvajya rurodoccair visaüj¤aþ ÷okakar÷itaþ 2.081.005a tataþ sarvàþ samàpetur màtaro bharatasya tàþ 2.081.005c upavàsa kç÷à dãnà bhartçvyasanakar÷itàþ 2.081.006a tà÷ ca taü patitaü bhåmau rudantyaþ paryavàrayan 2.081.006c kausalyà tv anusçtyainaü durmanàþ pariùasvaje 2.081.007a vatsalà svaü yathà vatsam upagåhya tapasvinã 2.081.007c paripapraccha bharataü rudantã ÷okalàlasà 2.081.008a putravyàdhir na te kaccic charãraü paribàdhate 2.081.008c adya ràjakulasyàsya tvadadhãnaü hi jãvitam 2.081.009a tvàü dçùñvà putra jãvàmi ràme sabhràtçke gate 2.081.009c vçtte da÷arathe ràj¤i nàtha ekas tvam adya naþ 2.081.010a kaccin na lakùmaõe putra ÷rutaü te kiü cid apriyam 2.081.010c putra và hy ekaputràyàþ sahabhàrye vanaü gate 2.081.011a sa muhårtaü samà÷vasya rudann eva mahàya÷àþ 2.081.011c kausalyàü parisàntvyedaü guhaü vacanam abravãt 2.081.012a bhràtà me kvàvasad ràtriü kva sãtà kva ca lakùmaõaþ 2.081.012c asvapac chayane kasmin kiü bhuktvà guha ÷aüsa me 2.081.013a so 'bravãd bharataü pçùño niùàdàdhipatir guhaþ 2.081.013c yad vidhaü pratipede ca ràme priyahite 'tithau 2.081.014a annam uccàvacaü bhakùyàþ phalàni vividhàni ca 2.081.014c ràmàyàbhyavahàràrthaü bahucopahçtaü mayà 2.081.015a tat sarvaü pratyanuj¤àsãd ràmaþ satyaparàkramaþ 2.081.015c na hi tat pratyagçhõàt sa kùatradharmam anusmaran 2.081.016a na hy asmàbhiþ pratigràhyaü sakhe deyaü tu sarvadà 2.081.016c iti tena vayaü ràjann anunãtà mahàtmanà 2.081.017a lakùmaõena samànãtaü pãtvà vàri mahàya÷àþ 2.081.017c aupavàsyaü tadàkàrùãd ràghavaþ saha sãtayà 2.081.018a tatas tu jala÷eùeõa lakùmaõo 'py akarot tadà 2.081.018c vàg yatàs te trayaþ saüdhyàm upàsata samàhitàþ 2.081.019a saumitris tu tataþ pa÷càd akarot svàstaraü ÷ubham 2.081.019c svayam ànãya barhãüùi kùipraü ràghava kàraõàt 2.081.020a tasmin samàvi÷ad ràmaþ svàstare saha sãtayà 2.081.020c prakùàlya ca tayoþ pàdàv apacakràma lakùmaõaþ 2.081.021a etat tad iïgudãmålam idam eva ca tat tçõam 2.081.021c yasmin ràma÷ ca sãtà ca ràtriü tàü ÷ayitàv ubhau 2.081.022a niyamya pçùñhe tu talàïgulitravà¤; ÷araiþ supårõàv iùudhã paraütapaþ 2.081.022c mahad dhanuþ sajyam upohya lakùmaõo; ni÷àm atiùñhat parito 'sya kevalam 2.081.023a tatas tv ahaü cottamabàõacàpadhçk; sthito 'bhavaü tatra sa yatra lakùmaõaþ 2.081.023c atandribhir j¤àtibhir àttakàrmukair; mahendrakalpaü paripàlayaüs tadà 2.082.001a tac chrutvà nipuõaü sarvaü bharataþ saha mantribhiþ 2.082.001c iïgudãmålam àgamya ràma÷ayyàm avekùya tàm 2.082.002a abravãj jananãþ sarvà iha tena mahàtmanà 2.082.002c ÷arvarã ÷ayità bhåmàv idam asya vimarditam 2.082.003a mahàbhàgakulãnena mahàbhàgena dhãmatà 2.082.003c jàto da÷arathenorvyàü na ràmaþ svaptum arhati 2.082.004a ajinottarasaüstãrõe varàstaraõasaücaye 2.082.004c ÷ayitvà puruùavyàghraþ kathaü ÷ete mahãtale 2.082.005a pràsàdàgra vimàneùu valabhãùu ca sarvadà 2.082.005c haimaràjatabhaumeùu varàstaraõa÷àliùu 2.082.006a puùpasaücayacitreùu candanàgarugandhiùu 2.082.006c pàõóuràbhraprakà÷eùu ÷ukasaügharuteùu ca 2.082.007a gãtavàditranirghoùair varàbharaõaniþsvanaiþ 2.082.007c mçdaïgavara÷abdai÷ ca satataü pratibodhitaþ 2.082.008a bandibhir vanditaþ kàle bahubhiþ såtamàgadhaiþ 2.082.008c gàthàbhir anuråpàbhiþ stutibhi÷ ca paraütapaþ 2.082.009a a÷raddheyam idaü loke na satyaü pratibhàti mà 2.082.009c muhyate khalu me bhàvaþ svapno 'yam iti me matiþ 2.082.010a na nånaü daivataü kiü cit kàlena balavattaram 2.082.010c yatra dà÷arathã ràmo bhåmàv evaü ÷ayãta saþ 2.082.011a videharàjasya sutà sãtà ca priyadar÷anà 2.082.011c dayità ÷ayità bhåmau snuùà da÷arathasya ca 2.082.012a iyaü ÷ayyà mama bhràtur idaü hi parivartitam 2.082.012c sthaõóile kañhine sarvaü gàtrair vimçditaü tçõam 2.082.013a manye sàbharaõà suptà sãtàsmi¤ ÷ayane tadà 2.082.013c tatra tatra hi dç÷yante saktàþ kanakabindavaþ 2.082.014a uttarãyam ihàsaktaü suvyaktaü sãtayà tadà 2.082.014c tathà hy ete prakà÷ante saktàþ kau÷eyatantavaþ 2.082.015a manye bhartuþ sukhà ÷ayyà yena bàlà tapasvinã 2.082.015c sukumàrã satã duþkhaü na vijànàti maithilã 2.082.016a sàrvabhauma kule jàtaþ sarvalokasukhàvahaþ 2.082.016c sarvalokapriyas tyaktvà ràjyaü priyam anuttamam 2.082.017a katham indãvara÷yàmo raktàkùaþ priyadar÷anaþ 2.082.017c sukhabhàgã ca duþkhàrhaþ ÷ayito bhuvi ràghavaþ 2.082.018a siddhàrthà khalu vaidehã patiü yànugatà vanam 2.082.018c vayaü saü÷ayitàþ sarve hãnàs tena mahàtmanà 2.082.019a akarõadhàrà pçthivã ÷ånyeva pratibhàti mà 2.082.019c gate da÷arathe svarge ràme càraõyam à÷rite 2.082.020a na ca pràrthayate ka÷ cin manasàpi vasuüdharàm 2.082.020c vane 'pi vasatas tasya bàhuvãryàbhirakùitàm 2.082.021a ÷ånyasaüvaraõàrakùàm ayantritahayadvipàm 2.082.021c apàvçtapuradvàràü ràjadhànãm arakùitàm 2.082.022a aprahçùñabalàü nyånàü viùamasthàm anàvçtàm 2.082.022c ÷atravo nàbhimanyante bhakùyàn viùakçtàn iva 2.082.023a adya prabhçti bhåmau tu ÷ayiùye 'haü tçõeùu và 2.082.023c phalamålà÷ano nityaü jañàcãràõi dhàrayan 2.082.024a tasyàrtham uttaraü kàlaü nivatsyàmi sukhaü vane 2.082.024c taü prati÷ravam àmucya nàsya mithyà bhaviùyati 2.082.025a vasantaü bhràtur arthàya ÷atrughno mànuvatsyati 2.082.025c lakùmaõena saha tv àryo ayodhyàü pàlayiùyati 2.082.026a abhiùekùyanti kàkutstham ayodhyàyàü dvijàtayaþ 2.082.026c api me devatàþ kuryur imaü satyaü manoratham 2.082.027a prasàdyamànaþ ÷irasà mayà svayaü; bahuprakàraü yadi na prapatsyate 2.082.027c tato 'nuvatsyàmi ciràya ràghavaü; vane vasan nàrhati màm upekùitum 2.083.001a vyuùya ràtriü tu tatraiva gaïgàkåle sa ràghavaþ 2.083.001c bharataþ kàlyam utthàya ÷atrughnam idam abravãt 2.083.002a ÷atrughottiùñha kiü ÷eùe niùàdàdhipatiü guham 2.083.002c ÷ãghram ànaya bhadraü te tàrayiùyati vàhinãm 2.083.003a jàgarmi nàhaü svapimi tathaivàryaü vicintayan 2.083.003c ity evam abravãd bhràtrà ÷atrughno 'pi pracoditaþ 2.083.004a iti saüvadator evam anyonyaü narasiühayoþ 2.083.004c àgamya prà¤jaliþ kàle guho bharatam abravãt 2.083.005a kaccit sukhaü nadãtãre 'vàtsãþ kàkutstha ÷arvarãm 2.083.005c kaccic ca saha sainyasya tava sarvam anàmayam 2.083.006a guhasya tat tu vacanaü ÷rutvà snehàd udãritam 2.083.006c ràmasyànuva÷o vàkyaü bharato 'pãdam abravãt 2.083.007a sukhà naþ ÷arvarã ràjan påjità÷ càpi te vayam 2.083.007c gaïgàü tu naubhir bahvãbhir dà÷àþ saütàrayantu naþ 2.083.008a tato guhaþ saütvaritaþ ÷rutvà bharata÷àsanam 2.083.008c pratipravi÷ya nagaraü taü j¤àtijanam abravãt 2.083.009a uttiùñhata prabudhyadhvaü bhadram astu hi vaþ sadà 2.083.009c nàvaþ samanukarùadhvaü tàrayiùyàma vàhinãm 2.083.010a te tathoktàþ samutthàya tvarità ràja÷àsanàt 2.083.010c pa¤ca nàvàü ÷atàny eva samàninyuþ samantataþ 2.083.011a anyàþ svastikavij¤eyà mahàghaõóà dharà varàþ 2.083.011c ÷obhamànàþ patàkinyo yuktavàtàþ susaühatàþ 2.083.012a tataþ svastikavij¤eyàü pàõóukambalasaüvçtàm 2.083.012c sanandighoùàü kalyàõãü guho nàvam upàharat 2.083.013a tàm àruroha bharataþ ÷atrughna÷ ca mahàbalaþ 2.083.013c kausalyà ca sumitrà ca yà÷ cànyà ràjayoùitaþ 2.083.014a purohita÷ ca tat pårvaü gurave bràhmaõà÷ ca ye 2.083.014c anantaraü ràjadàràs tathaiva ÷akañàpaõàþ 2.083.015a àvàsam àdãpayatàü tãrthaü càpy avagàhatàm 2.083.015c bhàõóàni càdadànànàü ghoùas tridivam aspç÷at 2.083.016a patàkinyas tu tà nàvaþ svayaü dà÷air adhiùñhitàþ 2.083.016c vahantyo janam àråóhaü tadà saüpetur à÷ugàþ 2.083.017a nàrãõàm abhipårõàs tu kà÷ cit kà÷ cit tu vàjinàm 2.083.017c ka÷ cit tatra vahanti sma yànayugyaü mahàdhanam 2.083.018a tàþ sma gatvà paraü tãram avaropya ca taü janam 2.083.018c nivçttàþ kàõóacitràõi kriyante dà÷abandhubhiþ 2.083.019a savaijayantàs tu gajà gajàrohaiþ pracoditàþ 2.083.019c tarantaþ sma prakà÷ante sadhvajà iva parvatàþ 2.083.020a nàva÷ càruruhus tv anye plavais terus tathàpare 2.083.020c anye kumbhaghañais terur anye teru÷ ca bàhubhiþ 2.083.021a sà puõyà dhvajinã gaïgàü dà÷aiþ saütàrità svayam 2.083.021c maitre muhårte prayayau prayàgavanam uttamam 2.083.022a à÷vàsayitvà ca camåü mahàtmà; nive÷ayitvà ca yathopajoùam 2.083.022c draùñuü bharadvàjam çùipravaryam; çtvig vçtaþ san bharataþ pratasthe 2.084.001a bharadvàjà÷ramaü dçùñvà kro÷àd eva nararùabhaþ 2.084.001c balaü sarvam avasthàpya jagàma saha mantribhiþ 2.084.002a padbhyàm eva hi dharmaj¤o nyasta÷astraparicchadaþ 2.084.002c vasàno vàsasã kùaume purodhàya purohitam 2.084.003a tataþ saüdar÷ane tasya bharadvàjasya ràghavaþ 2.084.003c mantriõas tàn avasthàpya jagàmànu purohitam 2.084.004a vasiùñham atha dçùñvaiva bharadvàjo mahàtapàþ 2.084.004c saücacàlàsanàt tårõaü ÷iùyàn arghyam iti bruvan 2.084.005a samàgamya vasiùñhena bharatenàbhivàditaþ 2.084.005c abudhyata mahàtejàþ sutaü da÷arathasya tam 2.084.006a tàbhyàm arghyaü ca pàdyaü ca dattvà pa÷càt phalàni ca 2.084.006c ànupårvyàc ca dharmaj¤aþ papraccha ku÷alaü kule 2.084.007a ayodhyàyàü bale ko÷e mitreùv api ca mantriùu 2.084.007c jànan da÷arathaü vçttaü na ràjànam udàharat 2.084.008a vasiùñho bharata÷ cainaü papracchatur anàmayam 2.084.008c ÷arãre 'gniùu vçkùeùu ÷iùyeùu mçgapakùiùu 2.084.009a tatheti ca pratij¤àya bharadvàjo mahàtapàþ 2.084.009c bharataü pratyuvàcedaü ràghavasnehabandhanàt 2.084.010a kim ihàgamane kàryaü tava ràjyaü pra÷àsataþ 2.084.010c etad àcakùva me sarvaü na hi me ÷udhyate manaþ 2.084.011a suùuve yama mitraghnaü kausalyànandavardhanam 2.084.011c bhràtrà saha sabhàryo ya÷ ciraü pravràjito vanam 2.084.012a niyuktaþ strãniyuktena pitrà yo 'sau mahàya÷àþ 2.084.012c vanavàsã bhavetãha samàþ kila caturda÷a 2.084.013a kaccin na tasyàpàpasya pàpaü kartum ihecchasi 2.084.013c akaõñakaü bhoktumanà ràjyaü tasyànujasya ca 2.084.014a evam ukto bharadvàjaü bharataþ pratyuvàca ha 2.084.014c parya÷ru nayano duþkhàd vàcà saüsajjamànayà 2.084.015a hato 'smi yadi màm evaü bhagavàn api manyate 2.084.015c matto na doùam à÷aïker naivaü màm anu÷àdhi hi 2.084.016a aü÷ caitad iùñaü màtà me yad avocan madantare 2.084.016c nàham etena tuùña÷ ca na tad vacanam àdade 2.084.017a ahaü tu taü naravyàghram upayàtaþ prasàdakaþ 2.084.017c pratinetum ayodhyàü ca pàdau tasyàbhivanditum 2.084.018a tvaü màm evaü gataü matvà prasàdaü kartum arhasi 2.084.018c ÷aüsa me bhagavan ràmaþ kva saüprati mahãpatiþ 2.084.019a uvàca taü bharadvàjaþ prasàdàd bharataü vacaþ 2.084.019c tvayy etat puruùavyàghraü yuktaü ràghavavaü÷aje 2.084.019e guruvçttir dama÷ caiva sàdhånàü cànuyàyità 2.084.020a jàne caitan manaþsthaü te dçóhãkaraõam astv iti 2.084.020c apçcchaü tvàü tavàtyarthaü kãrtiü samabhivardhayan 2.084.021a asau vasati te bhràtà citrakåñe mahàgirau 2.084.021c ÷vas tu gantàsi taü de÷aü vasàdya saha mantribhiþ 2.084.021e etaü me kuru supràj¤a kàmaü kàmàrthakovida 2.084.022a tatas tathety evam udàradar÷anaþ; pratãtaråpo bharato 'bravãd vacaþ 2.084.022c cakàra buddhiü ca tadà mahà÷rame; ni÷ànivàsàya naràdhipàtmajaþ 2.085.001a kçtabuddhiü nivàsàya tathaiva sa munis tadà 2.085.001c bharataü kaikayã putram àtithyena nyamantrayat 2.085.002a abravãd bharatas tv enaü nanv idaü bhavatà kçtam 2.085.002c pàdyam arghyaü tathàtithyaü vane yad åpapadyate 2.085.003a athovàca bharadvàjo bharataü prahasann iva 2.085.003c jàne tvàü prãti saüyuktaü tuùyes tvaü yena kena cit 2.085.004a senàyàs tu tavaitasyàþ kartum icchàmi bhojanam 2.085.004c mama pritir yathà råpà tvam arho manujarùabha 2.085.005a kimarthaü càpi nikùipya dåre balam ihàgataþ 2.085.005c kasmàn nehopayàto 'si sabalaþ puruùarùabha 2.085.006a bharataþ pratyuvàcedaü prà¤jalis taü tapodhanam 2.085.006c sasainyo nopayàto 'smi bhagavan bhagavad bhayàt 2.085.007a vàji mukhyà manuùyà÷ ca mattà÷ ca vara vàraõàþ 2.085.007c pracchàdya mahatãü bhåmiü bhagavann anuyànti màm 2.085.008a te vçkùàn udakaü bhåmim à÷rameùåñajàüs tathà 2.085.008c na hiüsyur iti tenàham eka evàgatas tataþ 2.085.009a ànãyatàm itaþ senety àj¤aptaþ paramarùiõà 2.085.009c tathà tu cakre bharataþ senàyàþ samupàgamam 2.085.010a agni÷àlàü pravi÷yàtha pãtvàpaþ parimçjya ca 2.085.010c àtithyasya kriyàhetor vi÷vakarmàõam àhvayat 2.085.011a àhvaye vi÷vakarmàõam ahaü tvaùñàram eva ca 2.085.011c àtithyaü kartum icchàmi tatra me saüvidhãyatàm 2.085.012a pràk srotasa÷ ca yà nadyaþ pratyak srotasa eva ca 2.085.012c pçthivyàm antarikùe ca samàyàntv adya sarva÷aþ 2.085.013a anyàþ sravantu maireyaü suràm anyàþ suniùñhitàm 2.085.013c aparà÷ codakaü ÷ãtam ikùukàõóarasopamam 2.085.014a àhvaye devagandharvàn vi÷vàvasuhahàhuhån 2.085.014c tathaivàpsaraso devãr gandharvã÷ càpi sarva÷aþ 2.085.015a ghçtàcãm atha vi÷vàcãü mi÷rake÷ãm alambusàm 2.085.015c ÷akraü yà÷ copatiùñhanti brahmàõaü yà÷ ca bhàminãþ 2.085.015e sarvàs tumburuõà sàrdham àhvaye saparicchadàþ 2.085.016a vanaü kuruùu yad divyaü vàso bhåùaõapatravat 2.085.016c divyanàrãphalaü ÷a÷vat tat kauberam ihaiva tu 2.085.017a iha me bhagavàn somo vidhattàm annam uttamam 2.085.017c bhakùyaü bhojyaü ca coùyaü ca lehyaü ca vividhaü bahu 2.085.018a vicitràõi ca màlyàni pàdapapracyutàni ca 2.085.018c suràdãni ca peyàni màüsàni vividhàni ca 2.085.019a evaü samàdhinà yuktas tejasàpratimena ca 2.085.019c ÷ikùàsvarasamàyuktaü tapasà càbravãn muniþ 2.085.020a manasà dhyàyatas tasya pràïmukhasya kçtà¤jaleþ 2.085.020c àjagmus tàni sarvàõi daivatàni pçthakpçthak 2.085.021a malayaü durduraü caiva tataþ svedanudo 'nilaþ 2.085.021c upaspç÷ya vavau yuktyà supriyàtmà sukhaþ ÷ivaþ 2.085.022a tato 'bhyavartanta ghanà divyàþ kusumavçùñayaþ 2.085.022c devadundubhighoùa÷ ca dikùu sarvàsu ÷u÷ruve 2.085.023a pravavu÷ cottamà vàtà nançtu÷ càpsarogaõàþ 2.085.023c prajagur devagandharvà vãõà pramumucuþ svaràn 2.085.024a sa ÷abdo dyàü ca bhåmiü ca pràõinàü ÷ravaõàni ca 2.085.024c vive÷occàritaþ ÷lakùõaþ samo layaguõànvitaþ 2.085.025a tasminn uparate ÷abde divye ÷rotrasukhe nçõàm 2.085.025c dadar÷a bhàrataü sainyaü vidhànaü vi÷vakarmaõaþ 2.085.026a babhåva hi samà bhåmiþ samantàt pa¤cayojanam 2.085.026c ÷àdvalair bahubhi÷ channà nãlavaidåryasaünibhaiþ 2.085.027a tasmin bilvàþ kapitthà÷ ca panasà bãjapårakàþ 2.085.027c àmalakyo babhåvu÷ ca cåtà÷ ca phalabhåùaõàþ 2.085.028a uttarebhyaþ kurubhya÷ ca vanaü divyopabhogavat 2.085.028c àjagàma nadã divyà tãrajair bahubhir vçtà 2.085.029a catuþ÷àlàni ÷ubhràõi ÷àlà÷ ca gajavàjinàm 2.085.029c harmyapràsàdasaüghàtàs toraõàni ÷ubhàni ca 2.085.030a sitameghanibhaü càpi ràjave÷ma sutoraõam 2.085.030c ÷uklamàlyakçtàkàraü divyagandhasamukùitam 2.085.031a caturasram asaübàdhaü ÷ayanàsanayànavat 2.085.031c divyaiþ sarvarasair yuktaü divyabhojanavastravat 2.085.032a upakalpita sarvànnaü dhautanirmalabhàjanam 2.085.032c këptasarvàsanaü ÷rãmat svàstãrõa÷ayanottamam 2.085.033a pravive÷a mahàbàhur anuj¤àto maharùiõà 2.085.033c ve÷ma tad ratnasaüpårõaü bharataþ kaikayãsutaþ 2.085.034a anujagmu÷ ca taü sarve mantriõaþ sapurohitàþ 2.085.034c babhåvu÷ ca mudà yuktà taü dçùñvà ve÷ma saüvidhim 2.085.035a tatra ràjàsanaü divyaü vyajanaü chatram eva ca 2.085.035c bharato mantribhiþ sàrdham abhyavartata ràjavat 2.085.036a àsanaü påjayàm àsa ràmàyàbhipraõamya ca 2.085.036c vàlavyajanam àdàya nyaùãdat sacivàsane 2.085.037a ànupårvyàn niùedu÷ ca sarve mantrapurohitàþ 2.085.037c tataþ senàpatiþ pa÷càt pra÷àstà ca niùedatuþ 2.085.038a tatas tatra muhårtena nadyaþ pàyasakardamàþ 2.085.038c upàtiùñhanta bharataü bharadvàjasya ÷àsanat 2.085.039a tàsàm ubhayataþ kålaü pàõóumçttikalepanàþ 2.085.039c ramyà÷ càvasathà divyà brahmaõas tu prasàdajàþ 2.085.040a tenaiva ca muhårtena divyàbharaõabhåùitàþ 2.085.040c àgur viü÷atisàhasrà bràhmaõà prahitàþ striyaþ 2.085.041a suvarõamaõimuktena pravàlena ca ÷obhitàþ 2.085.041c àgur viü÷atisàhasràþ kuberaprahitàþ striyaþ 2.085.042a yàbhir gçhãtaþ puruùaþ sonmàda iva lakùyate 2.085.042c àgur viü÷atisàhasrà nandanàd apsarogaõàþ 2.085.043a nàradas tumburur gopaþ parvataþ såryavarcasaþ 2.085.043c ete gandharvaràjàno bharatasyàgrato jaguþ 2.085.044a alambusà mi÷rake÷ã puõóarãkàtha vàmanà 2.085.044c upànçtyaüs tu bharataü bharadvàjasya ÷àsanàt 2.085.045a yàni màlyàni deveùu yàni caitrarathe vane 2.085.045c prayàge tàny adç÷yanta bharadvàjasya ÷àsanàt 2.085.046a bilvà màrdaïgikà àsa¤ ÷amyà gràhà bibhãtakàþ 2.085.046c a÷vatthà nartakà÷ càsan bharadvàjasya tejasà 2.085.047a tataþ saralatàlà÷ ca tilakà naktamàlakàþ 2.085.047c prahçùñàs tatra saüpetuþ kubjàbhåtàtha vàmanàþ 2.085.048a ÷iü÷apàmalakã jambår yà÷ cànyàþ kànane latàþ 2.085.048c pramadà vigrahaü kçtvà bharadvàjà÷rame 'vasan 2.085.049a suràü suràpàþ pibata pàyasaü ca bubhuk÷itàþ 2.085.049c màüsani ca sumedhyàni bhakùyantàü yàvad icchatha 2.085.050a utsàdya snàpayanti sma nadãtãreùu valguùu 2.085.050c apy ekam ekaü puruùaü pramadàþ satpa càùña ca 2.085.051a saüvahantyaþ samàpetur nàryo ruciralocanàþ 2.085.051c parimçjya tathà nyàyaü pàyayanti varàïganàþ 2.085.052a hayàn gajàn kharàn uùñràüs tathaiva surabheþ sutàn 2.085.052c ikùåü÷ ca madhujàlàü÷ ca bhojayanti sma vàhanàn 2.085.052e ikùvàkuvarayodhànàü codayanto mahàbalàþ 2.085.053a nà÷vabandho '÷vam àjànàn na gajaü ku¤jaragrahaþ 2.085.053c mattapramattamudità camåþ sà tatra saübabhau 2.085.054a tarpità sarvakàmais te raktacandanaråùitàþ 2.085.054c apsarogaõasaüyuktàþ sainyà vàcam udairayan 2.085.055a naivàyodhyàü gamiùyàmo na gamiùyàma daõóakàn 2.085.055c ku÷alaü bharatasyàstu ràmasyàstu tathà sukham 2.085.056a iti pàdàtayodhà÷ ca hastya÷vàrohabandhakàþ 2.085.056c anàthàs taü vidhiü labdhvà vàcam etàm udairayan 2.085.057a saüprahçùñà vinedus te naràs tatra sahasra÷aþ 2.085.057c bharatasyànuyàtàraþ svarge 'yam iti càbruvan 2.085.058a tato bhuktavatàü teùàü tad annam amçtopamam 2.085.058c divyàn udvãkùya bhakùyàüs tàn abhavad bhakùaõe matiþ 2.085.059a preùyà÷ ceñya÷ ca vadhva÷ ca balasthà÷ càpi sarva÷aþ 2.085.059c babhåvus te bhç÷aü tçptàþ sarve càhatavàsasaþ 2.085.060a ku¤jarà÷ ca kharoùñra÷ ca go'÷và÷ ca mçgapakùiõaþ 2.085.060c babhåvuþ subhçtàs tatra nànyo hy anyam akalpayat 2.085.061a nà÷uklavàsàs tatràsãt kùudhito malino 'pi và 2.085.061c rajasà dhvastake÷o và naraþ ka÷ cid adç÷yata 2.085.062a àjai÷ càpi ca vàràhair niùñhànavarasaücayaiþ 2.085.062c phalaniryåhasaüsiddhaiþ såpair gandharasànvitaiþ 2.085.063a puùpadhvajavatãþ pårõàþ ÷uklasyànnasya càbhitaþ 2.085.063c dadç÷ur vismitàs tatra narà lauhãþ sahasra÷aþ 2.085.064a babhåvur vanapàr÷veùu kåpàþ pàyasakardamàþ 2.085.064c tà÷ ca kàmadughà gàvo drumà÷ càsan madhu÷cyutaþ 2.085.065a vàpyo maireya pårõà÷ ca mçùñamàüsacayair vçtàþ 2.085.065c pratapta piñharai÷ càpi màrgamàyårakaukkuñaiþ 2.085.066a pàtrãõàü ca sahasràõi ÷àtakumbhamayàni ca 2.085.066c sthàlyaþ kumbhyaþ karambhya÷ ca dadhipårõàþ susaüskçtàþ 2.085.066e yauvanasthasya gaurasya kapitthasya sugandhinaþ 2.085.067a hradàþ pårõà rasàlasya dadhnaþ ÷vetasya càpare 2.085.067c babhåvuþ pàyasasyànte ÷arkaràyà÷ ca saücayàþ 2.085.068a kalkàü÷ cårõakaùàyàü÷ ca snànàni vividhàni ca 2.085.068c dadç÷ur bhàjanasthàni tãrtheùu saritàü naràþ 2.085.069a ÷uklàn aü÷umata÷ càpi dantadhàvanasaücayàn 2.085.069c ÷uklàü÷ candanakalkàü÷ ca samudgeùv avatiùñhataþ 2.085.070a darpaõàn parimçùñàü÷ ca vàsasàü càpi saücayàn 2.085.070c pàdukopànahàü caiva yugmàn yatra sahasra÷aþ 2.085.071a à¤janãþ kaïkatàn kårcàü÷ chatràõi ca dhanåüùi ca 2.085.071c marmatràõàni citràõi ÷ayanàny àsanàni ca 2.085.072a pratipànahradàn pårõàn kharoùñragajavàjinàm 2.085.072c avagàhya sutãrthàü÷ ca hradàn sotpala puùkaràn 2.085.073a nãlavaidåryavarõàü÷ ca mçdån yavasasaücayàn 2.085.073c nirvàpàrthaü pa÷ånàü te dadç÷us tatra sarva÷aþ 2.085.074a vyasmayanta manuùyàs te svapnakalpaü tad adbhutam 2.085.074c dçùñvàtithyaü kçtaü tàdçg bharatasya maharùiõà 2.085.075a ity evaü ramamàõànàü devànàm iva nandane 2.085.075c bharadvàjà÷rame ramye sà ràtrir vyatyavartata 2.085.076a pratijagmu÷ ca tà nadyo gandharvà÷ ca yathàgatam 2.085.076c bharadvàjam anuj¤àpya tà÷ ca sarvà varàïganàþ 2.085.077a tathaiva mattà madirotkañà naràs; tathaiva divyàgurucandanokùitàþ 2.085.077c tathaiva divyà vividhàþ sraguttamàþ; pçthakprakãrõà manujaiþ pramarditàþ 2.086.001a tatas tàü rajanãm uùya bharataþ saparicchadaþ 2.086.001c kçtàtithyo bharadvàjaü kàmàd abhijagàma ha 2.086.002a tam çùiþ puruùavyàghraü prekùya prà¤jalim àgatam 2.086.002c hutàgnihotro bharataü bharadvàjo 'bhyabhàùata 2.086.003a kaccid atra sukhà ràtris tavàsmadviùaye gatà 2.086.003c samagras te janaþ kaccid àtithye ÷aüsa me 'nagha 2.086.004a tam uvàcà¤jaliü kçtvà bharato 'bhipraõamya ca 2.086.004c à÷ramàd abhiniùkrantam çùim uttama tejasaü 2.086.005a sukhoùito 'smi bhagavan samagrabalavàhanaþ 2.086.005c tarpitaþ sarvakàmai÷ ca sàmàtyo balavat tvayà 2.086.006a apetaklamasaütàpàþ subhakùyàþ suprati÷rayàþ 2.086.006c api preùyàn upàdàya sarve sma susukhoùitàþ 2.086.007a àmantraye 'haü bhagavan kàmaü tvàm çùisattama 2.086.007c samãpaü prasthitaü bhràtur maireõekùasva cakùuùà 2.086.008a à÷ramaü tasya dharmaj¤a dhàrmikasya mahàtmanaþ 2.086.008c àcakùva katamo màrgaþ kiyàn iti ca ÷aüsa me 2.086.009a iti pçùñas tu bharataü bhràtçdar÷analàlasaü 2.086.009c pratyuvàca mahàtejà bharadvàjo mahàtapàþ 2.086.010a bharatàrdhatçtãyeùu yojaneùv ajane vane 2.086.010c citrakåño giris tatra ramyanirdarakànanaþ 2.086.011a uttaraü pàr÷vam àsàdya tasya mandàkinã nadã 2.086.011c puùpitadrumasaüchannà ramyapuùpitakànanà 2.086.012a anantaraü tat sarita÷ citrakåña÷ ca parvataþ 2.086.012c tato parõakuñã tàta tatra tau vasato dhruvam 2.086.013a dakùiõenaiva màrgeõa savyadakùiõam eva ca 2.086.013c gajavàjirathàkãrõàü vàhinãü vàhinãpate 2.086.013e vàhayasva mahàbhàga tato drakùyasi ràghavam 2.086.014a prayàõam iti ca ÷rutvà ràjaràjasya yoùitaþ 2.086.014c hitvà yànàni yànàrhà bràhmaõaü paryavàrayan 2.086.015a vepamànà kç÷à dãnà saha devyà sumantriyà 2.086.015c kausalyà tatra jagràha karàbhyàü caraõau muneþ 2.086.016a asamçddhena kàmena sarvalokasya garhità 2.086.016c kaikeyã tasya jagràha caraõau savyapatrapà 2.086.017a taü pradakùiõam àgamya bhagavantaü mahàmunim 2.086.017c adåràd bharatasyaiva tasthau dãnamanàs tadà 2.086.018a tataþ papraccha bharataü bharadvàjo dçóhavrataþ 2.086.018c vi÷eùaü j¤àtum icchàmi màtéõàü tava ràghava 2.086.019a evam uktas tu bharato bharadvàjena dhàrmikaþ 2.086.019c uvàca prà¤jalir bhåtvà vàkyaü vacanakovidaþ 2.086.020a yàm imàü bhagavan dãnàü ÷okàn a÷anakar÷itàm 2.086.020c pitur hi mahiùãü devãü devatàm iva pa÷yasi 2.086.021a eùà taü puruùavyàghraü siühavikràntagàminam 2.086.021c kausalyà suùuve ràmaü dhàtàram aditir yathà 2.086.022a asyà vàmabhujaü ÷liùñà yaiùà tiùñhati durmanàþ 2.086.022c karõikàrasya ÷àkheva ÷ãrõapuùpà vanàntare 2.086.023a etasyàs tau sutau devyàþ kumàrau devavarõinau 2.086.023c ubhau lakùmaõa÷atrughnau vãrau satyaparàkramau 2.086.024a yasyàþ kçte narayàghrau jãvanà÷am ito gatau 2.086.024c ràjà putravihãna÷ ca svargaü da÷aratho gataþ 2.086.025a ai÷varyakàmàü kaikeyãm anàryàm àryaråpiõãm 2.086.025c mamaitàü màtaraü viddhi nç÷aüsàü pàpani÷cayàm 2.086.025e yatomålaü hi pa÷yàmi vyasanaü mahad àtmanaþ 2.086.026a ity uktvà nara÷àrdålo bàùpagadgadayà girà 2.086.026c sa ni÷a÷vàsa tàmràkùo kruddho nàga ivàsakçt 2.086.027a bharadvàjo maharùis taü bruvantaü bharataü tadà 2.086.027c pratyuvàca mahàbuddhir idaü vacanam arthavat 2.086.028a na doùeõàvagantavyà kaikeyã bharata tvayà 2.086.028c ràmapravràjanaü hy etat sukhodarkaü bhaviùyati 2.086.029a abhivàdya tu saüsiddhaþ kçtvà cainaü pradakùiõam 2.086.029c àmantrya bharataþ sainyaü yujyatàm ity acodayat 2.086.030a tato vàjirathàn yuktvà divyàn hemapariùkritàn 2.086.030c adhyàrohat prayàõàrthã bahån bahuvidho janaþ 2.086.031a gajakanyàgajà÷ caiva hemakakùyàþ patàkinaþ 2.086.031c jãmåtà iva gharmànte saghoùàþ saüpratasthire 2.086.032a vividhàny api yànàni mahàni ca laghåni ca 2.086.032c prayayuþ sumahàrhàõi pàdair eva padàtayaþ 2.086.033a atha yànapravekais tu kausalyàpramukhàþ striyaþ 2.086.033c ràmadar÷anakàïkùiõyaþ prayayur muditàs tadà 2.086.034a sa càrkataruõàbhàsàü niyuktàü ÷ibikàü ÷ubhàm 2.086.034c àsthàya prayayau ÷rãmàn bharataþ saparicchadaþ 2.086.035a sà prayàtà mahàsenà gajavàjirathàkulà 2.086.035c dakùiõàü di÷am àvçtya mahàmegha ivotthitaþ 2.086.035e vanàni tu vyatikramya juùñàni mçgapakùibhiþ 2.086.036a sà saüprahçùñadvipavàjiyodhà; vitràsayantã mçgapakùisaüghàn 2.086.036c mahad vanaü tat pravigàhamànà; raràja senà bharatasya tatra 2.087.001a tayà mahatyà yàyinyà dhvajinyà vanavàsinaþ 2.087.001c ardità yåthapà mattàþ sayåthàþ saüpradudruvuþ 2.087.002a çkùàþ pçùatasaüghà÷ ca rurava÷ ca samantataþ 2.087.002c dç÷yante vanaràjãùu giriùv api nadãùu ca 2.087.003a sa saüpratasthe dharmàtmà prãto da÷arathàtmajaþ 2.087.003c vçto mahatyà nàdinyà senayà caturaïgayà 2.087.004a sàgaraughanibhà senà bharatasya mahàtmanaþ 2.087.004c mahãü saüchàdayàm àsa pràvçùi dyàm ivàmbudaþ 2.087.005a turaügaughair avatatà vàraõai÷ ca mahàjavaiþ 2.087.005c anàlakùyà ciraü kàlaü tasmin kàle babhåva bhåþ 2.087.006a sa yàtvà dåram adhvànaü supari÷rànta vàhanaþ 2.087.006c uvàca bharataþ ÷rãmàn vasiùñhaü mantriõàü varam 2.087.007a yàdç÷aü lakùyate råpaü yathà caiva ÷rutaü mayà 2.087.007c vyaktaü pràptàþ sma taü de÷aü bharadvàjo yam abravãt 2.087.008a ayaü giri÷ citrakåñas tathà mandàkinã nadã 2.087.008c etat prakà÷ate dåràn nãlameghanibhaü vanam 2.087.009a gireþ sànåni ramyàõi citrakåñasya saüprati 2.087.009c vàraõair avamçdyante màmakaiþ parvatopamaiþ 2.087.010a mu¤canti kusumàny ete nagàþ parvatasànuùu 2.087.010c nãlà ivàtapàpàye toyaü toyadharà ghanàþ 2.087.011a kinnaràcaritodde÷aü pa÷ya ÷atrughna parvatam 2.087.011c hayaiþ samantàd àkãrõaü makarair iva sàgaram 2.087.012a ete mçgagaõà bhànti ÷ãghravegàþ pracoditàþ 2.087.012c vàyupraviddhàþ ÷aradi megharàjya ivàmbare 2.087.013a kurvanti kusumàpãóठ÷iraþsu surabhãn amã 2.087.013c meghaprakà÷aiþ phalakair dàkùiõàtyà yathà naràþ 2.087.014a niùkåjam iva bhåtvedaü vanaü ghorapradar÷anam 2.087.014c ayodhyeva janàkãrõà saüprati pratibhàti mà 2.087.015a khurair udãrito reõur divaü pracchàdya tiùñhati 2.087.015c taü vahaty anilaþ ÷ãghraü kurvann iva mama priyam 2.087.016a syandanàüs turagopetàn såtamukhyair adhiùñhitàn 2.087.016c etàn saüpatataþ ÷ãghraü pa÷ya ÷atrughna kànane 2.087.017a etàn vitràsitàn pa÷ya barhiõaþ priyadar÷anàn 2.087.017c etam àvi÷ataþ ÷ailam adhivàsaü patatriõàm 2.087.018a atimàtram ayaü de÷o manoj¤aþ pratibhàti mà 2.087.018c tàpasànàü nivàso 'yaü vyaktaü svargapatho yathà 2.087.019a mçgà mçgãbhiþ sahità bahavaþ pçùatà vane 2.087.019c manoj¤a råpà lakùyante kusumair iva citritaþ 2.087.020a sàdhu sainyàþ pratiùñhantàü vicinvantu ca kànanam 2.087.020c yathà tau puruùavyàghrau dç÷yete ràmalakùmaõau 2.087.021a bharatasya vacaþ ÷rutvà puruùàþ ÷astrapàõayaþ 2.087.021c vivi÷us tad vanaü ÷årà dhåmaü ca dadç÷us tataþ 2.087.022a te samàlokya dhåmàgram åcur bharatam àgatàþ 2.087.022c nàmanuùye bhavaty agnir vyaktam atraiva ràghavau 2.087.023a atha nàtra naravyàghrau ràjaputrau paraütapau 2.087.023c anye ràmopamàþ santi vyaktam atra tapasvinaþ 2.087.024a tac chrutvà bharatas teùàü vacanaü sàdhu saümatam 2.087.024c sainyàn uvàca sarvàüs tàn amitrabalamardanaþ 2.087.025a yat tà bhavantas tiùñhantu neto gantavyam agrataþ 2.087.025c aham eva gamiùyàmi sumantro gurur eva ca 2.087.026a evam uktàs tataþ sarve tatra tasthuþ samantataþ 2.087.026c bharato yatra dhåmàgraü tatra dçùñiü samàdadhat 2.087.027a vyavasthità yà bharatena sà camår; nirãkùamàõàpi ca dhåmam agrataþ 2.087.027c babhåva hçùñà nacireõa jànatã; priyasya ràmasya samàgamaü tadà 2.088.001a dãrghakàloùitas tasmin girau girivanapriyaþ 2.088.001c videhyàþ priyamàkàïkùan svaü ca cittaü vilobhayan 2.088.002a atha dà÷arathi÷ citraü citrakåñam adar÷ayat 2.088.002c bhàryàm amarasaükà÷aþ ÷acãm iva puraüdaraþ 2.088.003a na ràjyàd bhraü÷anaü bhadre na suhçdbhir vinàbhavaþ 2.088.003c mano me bàdhate dçùñvà ramaõãyam imaü girim 2.088.004a pa÷yemam acalaü bhadre nànàdvijagaõàyutam 2.088.004c ÷ikharaiþ kham ivodviddhair dhàtumadbhir vibhåùitam 2.088.005a ke cid rajatasaükà÷àþ ke cit kùatajasaünibhàþ 2.088.005c pãtamà¤jiùñhavarõà÷ ca ke cin maõivaraprabhàþ 2.088.006a puùyàrkaketukàbhà÷ ca ke cij jyotã rasaprabhàþ 2.088.006c viràjante 'calendrasya de÷à dhàtuvibhåùitàþ 2.088.007a nànàmçgagaõadvãpitarakùvçkùagaõair vçtaþ 2.088.007c aduùñair bhàty ayaü ÷ailo bahupakùisamàkulaþ 2.088.008a àmrajambvasanair lodhraiþ priyàlaiþ panasair dhavaiþ 2.088.008c aïkolair bhavyatini÷air bilvatindukaveõubhiþ 2.088.009a kà÷maryariùñavaraõair madhåkais tilakais tathà 2.088.009c badaryàmalakair nãpair vetradhanvanabãjakaiþ 2.088.010a puùpavadbhiþ phalopetai÷ chàyàvadbhir manoramaiþ 2.088.010c evamàdibhir àkãrõaþ ÷riyaü puùyaty ayaü giriþ 2.088.011a ÷ailaprastheùu ramyeùu pa÷yemàn kàmaharùaõàn 2.088.011c kinnaràn dvaüdva÷o bhadre ramamàõàn manasvinaþ 2.088.012a ÷àkhàvasaktàn khaógàü÷ ca pravaràõy ambaràõi ca 2.088.012c pa÷ya vidyàdharastrãõàü krãóed de÷àn manoramàn 2.088.013a jalaprapàtair udbhedair niùyandai÷ ca kva cit kva cit 2.088.013c sravadbhir bhàty ayaü ÷ailaþ sravan mada iva dvipaþ 2.088.014a guhàsamãraõo gandhàn nànàpuùpabhavàn vahan 2.088.014c ghràõatarpaõam abhyetya kaü naraü na praharùayet 2.088.015a yadãha ÷arado 'nekàs tvayà sàrdham anindite 2.088.015c lakùmaõena ca vatsyàmi na màü ÷okaþ pradhakùyati 2.088.016a bahupuùpaphale ramye nànàdvijagaõàyute 2.088.016c vicitra÷ikhare hy asmin ratavàn asmi bhàmini 2.088.017a anena vanavàsena mayà pràptaü phaladvayam 2.088.017c pitu÷ cànçõatà dharme bharatasya priyaü tathà 2.088.018a vaidehi ramase kaccic citrakåñe mayà saha 2.088.018c pa÷yantã vividhàn bhàvàn manovàkkàyasaüyatàn 2.088.019a idam evàmçtaü pràhå ràj¤àü ràjarùayaþ pare 2.088.019c vanavàsaü bhavàrthàya pretya me prapitàmahàþ 2.088.020a ÷ilàþ ÷ailasya ÷obhante vi÷àlàþ ÷ata÷o 'bhitaþ 2.088.020c bahulà bahulair varõair nãlapãtasitàruõaiþ 2.088.021a ni÷i bhànty acalendrasya hutà÷ana÷ikhà iva 2.088.021c oùadhyaþ svaprabhà lakùmyà bhràjamànàþ sahasra÷aþ 2.088.022a ke cit kùayanibhà de÷àþ ke cid udyànasaünibhàþ 2.088.022c ke cid eka÷ilà bhànti parvatasyàsya bhàmini 2.088.023a bhittveva vasudhàü bhàti citrakåñaþ samutthitaþ 2.088.023c citrakåñasya kåño 'sau dç÷yate sarvataþ ÷ivaþ 2.088.024a kuùñhapuünàgatagarabhårjapatrottaracchadàn 2.088.024c kàminàü svàstaràn pa÷ya ku÷e÷ayadalàyutàn 2.088.025a mçdità÷ càpaviddhà÷ ca dç÷yante kamalasrajaþ 2.088.025c kàmibhir vanite pa÷ya phalàni vividhàni ca 2.088.026a vasvaukasàràü nalinãm atyetãvottaràn kurån 2.088.026c parvata÷ citrakåño 'sau bahumålaphalodakaþ 2.088.027a imaü tu kàlaü vanite vijahrivàüs; tvayà ca sãte saha lakùmaõena ca 2.088.027c ratiü prapatsye kuladharmavardhinãü; satàü pathi svair niyamaiþ paraiþ sthitaþ 2.089.001a atha ÷ailàd viniùkramya maithilãü kosale÷varaþ 2.089.001c adar÷ayac chubhajalàü ramyàü mandàkinãü nadãm 2.089.002a abravãc ca varàrohàü càrucandranibhànanàm 2.089.002c videharàjasya sutàü ràmo ràjãvalocanaþ 2.089.003a vicitrapulinàü ramyàü haüsasàrasasevitàm 2.089.003c kusumair upasaüpannàü pa÷ya mandàkinãü nadãm 2.089.004a nànàvidhais tãraruhair vçtàü puùpaphaladrumaiþ 2.089.004c ràjantãü ràjaràjasya nalinãm iva sarvataþ 2.089.005a mçgayåthanipãtàni kaluùàmbhàüsi sàmpratam 2.089.005c tãrthàni ramaõãyàni ratiü saüjanayanti me 2.089.006a jañàjinadharàþ kàle valkalottaravàsasaþ 2.089.006c çùayas tv avagàhante nadãü mandàkinãü priye 2.089.007a àdityam upatiùñhante niyamàd årdhvabàhavaþ 2.089.007c ete 'pare vi÷àlàkùi munayaþ saü÷itavratàþ 2.089.008a màrutoddhåta ÷ikharaiþ prançtta iva parvataþ 2.089.008c pàdapaiþ patrapuùpàõi sçjadbhir abhito nadãm 2.089.009a kaccin maõinikà÷odàü kaccit pulina÷àlinãm 2.089.009c kaccit siddhajanàkãrõàü pa÷ya mandàkinãü nadãm 2.089.010a nirdhåtàn vàyunà pa÷ya vitatàn puùpasaücayàn 2.089.010c poplåyamànàn aparàn pa÷ya tvaü jalamadhyagàn 2.089.011a tàü÷ càtivalgu vacaso rathàïgàhvayanà dvijàþ 2.089.011c adhirohanti kalyàõi niùkåjantaþ ÷ubhà giraþ 2.089.012a dar÷anaü citrakåñasya mandàkinyà÷ ca ÷obhane 2.089.012c adhikaü puravàsàc ca manye ca tava dar÷anàt 2.089.013a vidhåtakaluùaiþ siddhais tapodama÷amànvitaiþ 2.089.013c nityavikùobhita jalàü vihàhasva mayà saha 2.089.014a sakhãvac ca vigàhasva sãte mandakinãm imàm 2.089.014c kamalàny avamajjantã puùkaràõi ca bhàmini 2.089.015a tvaü paurajanavad vyàlàn ayodhyàm iva parvatam 2.089.015c manyasva vanite nityaü sarayåvad imàü nadãm 2.089.016a lakùmaõa÷ caiva dharmàtmà mannide÷e vyavasthitaþ 2.089.016c tvaü cànukålà vaidehi prãtiü janayatho mama 2.089.017a upaspç÷aüs triùavaõaü madhumålaphalà÷anaþ 2.089.017c nàyodhyàyai na ràjyàya spçhaye 'dya tvayà saha 2.089.018a imàü hi ramyàü gajayåthalolitàü; nipãtatoyàü gajasiühavànaraiþ 2.089.018c supuùpitaiþ puùpadharair alaükçtàü; na so 'sti yaþ syàn na gatakramaþ sukhã 2.089.019a itãva ràmo bahusaügataü vacaþ; priyà sahàyaþ saritaü prati bruvan 2.089.019c cacàra ramyaü nayanà¤janaprabhaü; sa citrakåñaü raghuvaü÷avardhanaþ 2.090.001a tathà tatràsatas tasya bharatasyopayàyinaþ 2.090.001c sainya reõu÷ ca ÷abda÷ ca pràduràstàü nabhaþ spç÷au 2.090.002a etasminn antare trastàþ ÷abdena mahatà tataþ 2.090.002c ardità yåthapà mattàþ sayåthà dudruvur di÷aþ 2.090.003a sa taü sainyasamudbhåtaü ÷abdaü ÷u÷rava ràghavaþ 2.090.003c tàü÷ ca vipradrutàn sarvàn yåthapàn anvavaikùata 2.090.004a tàü÷ ca vidravato dçùñvà taü ca ÷rutvà sa niþsvanam 2.090.004c uvàca ràmaþ saumitriü lakùmaõaü dãptatejasaü 2.090.005a hanta lakùmaõa pa÷yeha sumitrà suprajàs tvayà 2.090.005c bhãmastanitagambhãras tumulaþ ÷råyate svanaþ 2.090.006a ràjà và ràjamàtro và mçgayàm añate vane 2.090.006c anyad và ÷vàpadaü kiü cit saumitre j¤àtum arhasi 2.090.006e sarvam etad yathàtattvam aciràj j¤àtum arhasi 2.090.007a sa lakùmaõaþ saütvaritaþ sàlam àruhya puùpitam 2.090.007c prekùamàõo di÷aþ sarvàþ pårvàü di÷am avaikùata 2.090.008a udaïmukhaþ prekùamàõo dadar÷a mahatãü camåm 2.090.008c rathà÷vagajasaübàdhàü yattair yuktàü padàtibhiþ 2.090.009a tàm a÷vagajasaüpårõàü rathadhvajavibhåùitàm 2.090.009c ÷a÷aüsa senàü ràmàya vacanaü cedam abravãt 2.090.010a agniü saü÷amayatv àryaþ sãtà ca bhajatàü guhàm 2.090.010c sajyaü kuruùva càpaü ca ÷aràü÷ ca kavacaü tathà 2.090.011a taü ràmaþ puruùavyàghro lakùmaõaü pratyuvàca ha 2.090.011c aïgàvekùasva saumitre kasyaitàü manyase camåm 2.090.012a evam ukktas tu ràmeõa lakùmàõo vàkyam abravãt 2.090.012c didhakùann iva tàü senàü ruùitaþ pàvako yathà 2.090.013a saüpannaü ràjyam icchaüs tu vyaktaü pràpyàbhiùecanam 2.090.013c àvàü hantuü samabhyeti kaikeyyà bharataþ sutaþ 2.090.014a eùa vai sumahठ÷rãmàn viñapã saüprakà÷ate 2.090.014c viràjaty udgataskandhaþ kovidàra dhvajo rathe 2.090.015a bhajanty ete yathàkàmam a÷vàn àruhya ÷ãghragàn 2.090.015c ete bhràjanti saühçùñà jagàn àruhya sàdinaþ 2.090.016a gçhãtadhanuùau càvàü giriü vãra ÷rayàvahe 2.090.016c api nau va÷am àgacchet kovidàradhvajo raõe 2.090.017a api drakùyàmi bharataü yatkçte vyasanaü mahat 2.090.017c tvayà ràghava saüpràptaü sãtayà ca mayà tathà 2.090.018a yannimittaü bhavàn ràjyàc cyuto ràghava ÷à÷vatãm 2.090.018c saüpràpto 'yam arir vãra bharato vadhya eva me 2.090.019a bharatasya vadhe doùaü nàhaü pa÷yàmi ràghava 2.090.019c pårvàpakariõàü tyàge na hy adharmo vidhãyate 2.090.019e etasminn nihate kçtsnàm anu÷àdhi vasuüdharàm 2.090.020a adya putraü hataü saükhye kaikeyã ràjyakàmukà 2.090.020c mayà pa÷yet suduþkhàrtà hastibhagnam iva drumam 2.090.021a kaikeyãü ca vadhiùyàmi sànubandhàü sabàndhavàm 2.090.021c kaluùeõàdya mahatà medinã parimucyatàm 2.090.022a adyemaü saüyataü krodham asatkàraü ca mànada 2.090.022c mokùyàmi ÷atrusainyeùu kakùeùv iva hutà÷anam 2.090.023a adyaitac citrakåñasya kànanaü ni÷itaiþ ÷araiþ 2.090.023c bhinda¤ ÷atru÷arãràõi kariùye ÷oõitokùitam 2.090.024a ÷arair nirbhinnahçdayàn ku¤jaràüs turagàüs tathà 2.090.024c ÷vàpadàþ parikarùantu narà÷ ca nihatàn mayà 2.090.025a ÷aràõàü dhanuùa÷ càham ançõo 'smi mahàvane 2.090.025c sasainyaü bharataü hatvà bhaviùyàmi na saü÷ayaþ 2.091.001a susaürabdhaü tu saumitriü lakùmaõaü krodhamårchitam 2.091.001c ràmas tu parisàntvyàtha vacanaü cedam abravãt 2.091.002a kim atra dhanuùà kàryam asinà và sacarmaõà 2.091.002c maheùvàse mahàpràj¤e bharate svayam àgate 2.091.003a pràptakàlaü yad eùo 'smàn bharato draùñum icchati 2.091.003c asmàsu manasàpy eùa nàhitaü kiü cid àcaret 2.091.004a vipriyaü kçtapårvaü te bharatena kadà na kim 2.091.004c ãdç÷aü và bhayaü te 'dya bharataü yo 'tra ÷aïkase 2.091.005a na hi te niùñhuraü vàcyo bharato nàpriyaü vacaþ 2.091.005c ahaü hy apriyam uktaþ syàü bharatasyàpriye kçte 2.091.006a kathaü nu putràþ pitaraü hanyuþ kasyàü cid àpadi 2.091.006c bhràtà và bhràtaraü hanyàt saumitre pràõam àtmanaþ 2.091.007a yadi ràjyasya hetos tvam imàü vàcaü prabhàùase 2.091.007c vakùyàmi bharataü dçùñvà ràjyam asmai pradãyatàm 2.091.008a ucyamàno hi bharato mayà lakùmaõa tattvataþ 2.091.008c ràjyam asmai prayaccheti bàóham ity eva vakùyati 2.091.009a tathokto dharma÷ãlena bhràtrà tasya hite rataþ 2.091.009c lakùmaõaþ pravive÷eva svàni gàtràõi lajjayà 2.091.010a vrãóitaü lakùmaõaü dçùñvà ràghavaþ pratyuvàca ha 2.091.010c eùa manye mahàbàhur ihàsmàn draùñum àgataþ 2.091.011a vanavàsam anudhyàya gçhàya pratineùyati 2.091.011c imàü vàpy e÷a vaidehãm atyantasukhasevinãm 2.091.012a etau tau saüprakà÷ete gotravantau manoramau 2.091.012c vàyuvegasamau vãra javanau turagottamau 2.091.013a sa eùa sumahàkàyaþ kampate vàhinãmukhe 2.091.013c nàgaþ ÷atruüjayo nàma vçddhas tàtasya dhãmataþ 2.091.014a avatãrya tu sàlàgràt tasmàt sa samitiüjayaþ 2.091.014c lakùmaõaþ prà¤jalir bhåtvà tasthau ràmasya pàr÷vataþ 2.091.015a bharatenàtha saüdiùñà saümardo na bhaved iti 2.091.015c samantàt tasya ÷ailasya senàvàsam akalpayat 2.091.016a adhyardham ikùvàkucamår yojanaü parvatasya sà 2.091.016c pàr÷ve nyavi÷ad àvçtya gajavàjirathàkulà 2.091.017a sà citrakåñe bharatena senà; dharmaü puraskçtya vidhåya darpam 2.091.017c prasàdanàrthaü raghunandanasya; virocate nãtimatà praõãtà 2.092.001a nive÷ya senàü tu vibhuþ padbhyàü pàdavatàü varaþ 2.092.001c abhigantuü sa kàkutstham iyeùa guruvartakam 2.092.002a niviùña màtre sainye tu yathodde÷aü vinãtavat 2.092.002c bharato bhràtaraü vàkyaü ÷atrughnam idam abravãt 2.092.003a kùipraü vanam idaü saumya narasaüghaiþ samantataþ 2.092.003c lubdhai÷ ca sahitair ebhis tvam anveùitum arhasi 2.092.004a yàvan na ràmaü drakùyàmi lakùmaõaü và mahàbalam 2.092.004c vaidehãü và mahàbhàgàü na me ÷àntir bhaviùyati 2.092.005a yàvan na candrasaükà÷aü drakùyàmi ÷ubham ànanam 2.092.005c bhràtuþ padmapalà÷àkùaü na me ÷àntir bhaviùyati 2.092.006a yàvan na caraõau bhràtuþ pàrthiva vya¤janànvitau 2.092.006c ÷irasà dhàrayiùyàmi na me ÷àntir bhaviùyati 2.092.007a yàvan na ràjye ràjyàrhaþ pitçpaitàmahe sthitaþ 2.092.007c abhiùekajalaklinno na me ÷àntir bhaviùyati 2.092.008a kçtakçtyà mahàbhàgà vaidehã janakàtmajà 2.092.008c bhartàraü sàgaràntàyàþ pçthivyà yànugacchati 2.092.009a subhaga÷ citrakåño 'sau giriràjopamo giriþ 2.092.009c yasmin vasati kàkutsthaþ kubera ivanandane 2.092.010a kçtakàryam idaü durgaü vanaü vyàlaniùevitam 2.092.010c yad adhyàste mahàtejà ràmaþ ÷astrabhçtàü varaþ 2.092.011a evam uktvà mahàtejà bharataþ puruùarùabhaþ 2.092.011c padbhyàm eva mahàtejàþ pravive÷a mahad vanam 2.092.012a sa tàni drumajàlàni jàtàni girisànuùu 2.092.012c puùpitàgràõi madhyena jagàma vadatàü varaþ 2.092.013a sa gire÷ citrakåñasya sàlam àsàdya puùpitam 2.092.013c ràmà÷ramagatasyàgner dadar÷a dhvajam ucchritam 2.092.014a taü dçùñvà bharataþ ÷rãmàn mumoda sahabàndhavaþ 2.092.014c atra ràma iti j¤àtvà gataþ pàram ivàmbhasaþ 2.092.015a sa citrakåñe tu girau ni÷àmya; ràmà÷ramaü puõyajanopapannam 2.092.015c guhena sàrdhaü tvarito jagàma; punar nive÷yaiva camåü mahàtmà 2.093.001a niviùñàyàü tu senàyàm utsuko bharatas tadà 2.093.001c jagàma bhràtaraü draùñuü ÷atrughnam anudar÷ayan 2.093.002a çùiü vasiùñhaü saüdi÷ya màtér me ÷ãghram ànaya 2.093.002c iti taritam agre sa jàgama guruvatsalaþ 2.093.003a sumantras tv api ÷atughnam adåràd anvapadyata 2.093.003c ràmadàr÷anajas tarùo bharatasyeva tasya ca 2.093.004a gacchann evàtha bharatas tàpasàlayasaüsthitàm 2.093.004c bhràtuþ parõakuñãü ÷rãmàn uñajaü ca dadar÷a ha 2.093.005a ÷àlàyàs tv agratas tasyà dadar÷a bharatas tadà 2.093.005c kàùñàni càvabhagnàni puùpàõy avacitàni ca 2.093.006a dadar÷a ca vane tasmin mahataþ saücayàn kçtàn 2.093.006c mçgàõàü mahiùàõàü ca karãùaiþ ÷ãtakàraõàt 2.093.007a gacchan eva mahàbàhur dyutimàn bharatas tadà 2.093.007c ÷atrughnaü càbravãd dhçùñas tàn amàtyàü÷ ca sarva÷aþ 2.093.008a manye pràptàþ sma taü de÷aü bharadvàjo yam abravãt 2.093.008c nàtidåre hi manye 'haü nadãü mandàkinãm itaþ 2.093.009a uccair baddhàni cãràõi lakùmaõena bhaved ayam 2.093.009c abhij¤ànakçtaþ panthà vikàle gantum icchatà 2.093.010a idaü codàttadantànàü ku¤jaràõàü tarasvinàm 2.093.010c ÷ailapàr÷ve parikràntam anyonyam abhigarjatàm 2.093.011a yam evàdhàtum icchanti tàpasàþ satataü vane 2.093.011c tasyàsau dç÷yate dhåmaþ saükulaþ kçùñavartmanaþ 2.093.012a atràhaü puruùavyàghraü gurusatkàrakàriõam 2.093.012c àryaü drakùyàmi saühçùño maharùim iva ràghavam 2.093.013a atha gatvà muhårtaü tu citrakåñaü sa ràghavaþ 2.093.013c mandàkinãm anupràptas taü janaü cedam abravãt 2.093.014a jagatyàü puruùavyàghra àste vãràsane rataþ 2.093.014c janendro nirjanaü pràpya dhin me janma sajãvitam 2.093.015a matkçte vyasanaü pràpto lokanàtho mahàdyutiþ 2.093.015c saràn kàmàn parityajya vane vasati ràghavaþ 2.093.016a iti lokasamàkruùñaþ pàdeùv adya prasàdayan 2.093.016c ràmasya nipatiùyàmi sãtàyà÷ ca punaþ punaþ 2.093.017a evaü sa vilapaüs tasmin vane da÷arathàtmajaþ 2.093.017c dadar÷a mahatãü puõyàü parõa÷àlàü manoramàm 2.093.018a sàlatàlà÷vakarõànàü parõair bahubhir àvçtàm 2.093.018c vi÷àlàü mçdubhis tãrõàü ku÷air vedim ivàdhvare 2.093.019a ÷akràyudha nikà÷ai÷ ca kàrmukair bhàrasàdhanaiþ 2.093.019c rukmapçùñhair mahàsàraiþ ÷obhitàü ÷atrubàdhakaiþ 2.093.020a arkara÷mipratãkà÷air ghorais tåõãgataiþ ÷araiþ 2.093.020c ÷obhitàü dãptavadanaiþ sarpair bhogavatãm iva 2.093.021a mahàrajatavàsobhyàm asibhyàü ca viràjitàm 2.093.021c rukmabinduvicitràbhyàü carmabhyàü càpi ÷obhitàm 2.093.022a godhàïgulitrair àsàktai÷ citraiþ kà¤canabhåùitaiþ 2.093.022c arisaüghair anàdhçùyàü mçgaiþ siühaguhàm iva 2.093.023a pràgudaksravaõàü vediü vi÷àlàü dãptapàvakàm 2.093.023c dadar÷a bharatas tatra puõyàü ràmanive÷ane 2.093.024a nirãkùya sa muhårtaü tu dadar÷a bharato gurum 2.093.024c uñaje ràmam àsãnàü jañàmaõóaladhàriõam 2.093.025a taü tu kçùõàjinadharaü cãravalkalavàsasaü 2.093.025c dadar÷a ràmam àsãnam abhitaþ pàvakopamam 2.093.026a siühaskandhaü mahàbàhuü puõóarãkanibhekùaõam 2.093.026c pçthivyàþ sagaràntàyà bhartàraü dharmacàriõam 2.093.027a upaviùñaü mahàbàhuü brahmàõam iva ÷à÷vatam 2.093.027c sthaõóile darbhasasmtãrõe sãtayà lakùmaõena ca 2.093.028a taü dçùñvà bharataþ ÷rãmàn duþkhamohapariplutaþ 2.093.028c abhyadhàvata dharmàtmà bharataþ kaikayãsutaþ 2.093.029a dçùñvà ca vilalàpàrto bàùpasaüdigdhayà girà 2.093.029c a÷aknuvan dhàrayituü dhairyàd vacanam abravãt 2.093.030a yaþ saüsadi prakçtibhir bhaved yukta upàsitum 2.093.030c vanyair mçgair upàsãnaþ so 'yam àste mamàgrajaþ 2.093.031a vàsobhir bahusàhasrair yo mahàtmà purocitaþ 2.093.031c mçgàjine so 'yam iha pravaste dharmam àcaran 2.093.032a adhàrayad yo vividhà÷ citràþ sumanasas tadà 2.093.032c so 'yaü jañàbhàram imaü sahate ràghavaþ katham 2.093.033a yasya yaj¤air yathàdiùñair yukto dharmasya saücayaþ 2.093.033c ÷arãra kle÷asaübhåtaü sa dharmaü parimàrgate 2.093.034a candanena mahàrheõa yasyàïgam upasevitam 2.093.034c malena tasyàïgam idaü katham àryasya sevyate 2.093.035a mannimittam idaü duþkhaü pràpto ràmaþ sukhocitaþ 2.093.035c dhig jãvitaü nç÷aüsasya mama lokavigarhitam 2.093.036a ity evaü vilapan dãnaþ prasvinnamukhapaïkajaþ 2.093.036c pàdàv apràpya ràmasya papàta bharato rudan 2.093.037a duþkhàbhitapto bharato ràjaputro mahàbalaþ 2.093.037c uktvàryeti sakçd dãnaü punar novàca kiü cana 2.093.038a bàùpàpihita kaõñha÷ ca prekùya ràmaü ya÷asvinam 2.093.038c àryety evàbhisaükru÷ya vyàhartuü nà÷akat tataþ 2.093.039a ÷atrughna÷ càpi ràmasya vavande caraõau rudan 2.093.039c tàv ubhau sa samàliïgya ràmo 'py a÷råõy avartayat 2.093.040a tataþ sumantreõa guhena caiva; samãyatå ràjasutàv araõye 2.093.040c divàkara÷ caiva ni÷àkara÷ ca; yathàmbare ÷ukrabçhaspatibhyàm 2.093.041a tàn pàrthivàn vàraõayåthapàbhàn; samàgatàüs tatra mahaty araõye 2.093.041c vanaukasas te 'pi samãkùya sarve 'py; a÷råõy amu¤can pravihàya harùam 2.094.001a àghràya ràmas taü mårdhni pariùvajya ca ràghavaþ 2.094.001c aïke bharatam àropya paryapçcchat samàhitaþ 2.094.002a kva nu te 'bhåt pità tàta yad araõyaü tvam àgataþ 2.094.002c na hi tvaü jãvatas tasya vanam àgantum arhasi 2.094.003a cirasya bata pa÷yàmi dåràd bharatam àgatam 2.094.003c duùpratãkam araõye 'smin kiü tàta vanam àgataþ 2.094.004a kaccid da÷aratho ràjà ku÷alã satyasaügaraþ 2.094.004c ràjasåyà÷vamedhànàm àhartà dharmani÷cayaþ 2.094.005a sa kaccid bràhmaõo vidvàn dharmanityo mahàdyutiþ 2.094.005c ikùvàkåõàm upàdhyàyo yathàvat tàta påjyate 2.094.006a tàta kaccic ca kausalyà sumitrà ca prajàvatã 2.094.006c sukhinã kaccid àryà ca devã nandati kaikayã 2.094.007a kaccid vinaya saüpannaþ kulaputro bahu÷rutaþ 2.094.007c anasåyur anudraùñà satkçtas te purohitaþ 2.094.008a kaccid agniùu te yukto vidhij¤o matimàn çjuþ 2.094.008c hutaü ca hoùyamàõaü ca kàle vedayate sadà 2.094.009a iùvastravarasaüpannam artha÷àstravi÷àradam 2.094.009c sudhanvànam upàdhyàyaü kaccit tvaü tàta manyase 2.094.010a kaccid àtma samàþ ÷åràþ ÷rutavanto jitendriyàþ 2.094.010c kulãnà÷ ceïgitaj¤à÷ ca kçtàs te tàta mantriõaþ 2.094.011a mantro vijayamålaü hi ràj¤àü bhavati ràghava 2.094.011c susaüvçto mantradharair amàtyaiþ ÷àstrakovidaiþ 2.094.012a kaccin nidràva÷aü naiùi kaccit kàle vibudhyase 2.094.012c kac ciü÷ càpararàtriùu cintayasy arthanaipuõam 2.094.013a kaccin mantrayase naikaþ kaccin na bahubhiþ saha 2.094.013c kaccit te mantrito mantro ràùñraü na paridhàvati 2.094.014a kaccid arthaü vini÷citya laghumålaü mahodayam 2.094.014c kùipram àrabhase kartuü na dãrghayasi ràghava 2.094.015a kaccit tu sukçtàny eva kçtaråpàõi và punaþ 2.094.015c vidus te sarvakàryàõi na kartavyàni pàrthivàþ 2.094.016a kaccin na tarkair yuktvà và ye càpy aparikãrtitàþ 2.094.016c tvayà và tava vàmàtyair budhyate tàta mantritam 2.094.017a kaccit sahasràn mårkhàõàm ekam icchasi paõóitam 2.094.017c paõóito hy arthakçcchreùu kuryàn niþ÷reyasaü mahat 2.094.018a sahasràõy api mårkhàõàü yady upàste mahãpatiþ 2.094.018c atha vàpy ayutàny eva nàsti teùu sahàyatà 2.094.019a eko 'py amàtyo medhàvã ÷åro dakùo vicakùaõaþ 2.094.019c ràjànaü ràjamàtraü và pràpayen mahatãü ÷riyam 2.094.020a kaccin mukhyà mahatsv eva madhyameùu ca madhyamàþ 2.094.020c jaghanyà÷ ca jaghanyeùu bhçtyàþ karmasu yojitàþ 2.094.021a amàtyàn upadhàtãtàn pitçpaitàmahठ÷ucãn 2.094.021c ÷reùñhठ÷reùñheùu kaccit tvaü niyojayasi karmasu 2.094.022a kaccit tvàü nàvajànanti yàjakàþ patitaü yathà 2.094.022c ugrapratigrahãtàraü kàmayànam iva striyaþ 2.094.023a upàyaku÷alaü vaidyaü bhçtyasaüdåùaõe ratam 2.094.023c ÷åram ai÷varyakàmaü ca yo na hanti sa vadhyate 2.094.024a kaccid dhçùña÷ ca ÷åra÷ ca dhçtimàn matimठ÷uciþ 2.094.024c kulãna÷ cànurakta÷ ca dakùaþ senàpatiþ kçtaþ 2.094.025a balavanta÷ ca kaccit te mukhyà yuddhavi÷àradàþ 2.094.025c dçùñàpadànà vikràntàs tvayà satkçtya mànitàþ 2.094.026a ka cid balasya bhaktaü ca vetanaü ca yathocitam 2.094.026c saüpràptakàlaü dàtavyaü dadàsi na vilambase 2.094.027a kàlàtikramaõe hy eva bhakta vetanayor bhçtàþ 2.094.027c bhartuþ kupyanti duùyanti so 'narthaþ sumahàn smçtaþ 2.094.028a kaccit sarve 'nuraktàs tvàü kulaputràþ pradhànataþ 2.094.028c kaccit pràõàüs tavàrtheùu saütyajanti samàhitàþ 2.094.029a kaccij jànapado vidvàn dakùiõaþ pratibhànavàn 2.094.029c yathoktavàdã dåtas te kçto bharata paõóitaþ 2.094.030a kaccid aùñàda÷àny eùu svapakùe da÷a pa¤ca ca 2.094.030c tribhis tribhir avij¤àtair vetsi tãrthàni càrakaiþ 2.094.031a kaccid vyapàstàn ahitàn pratiyàtàü÷ ca sarvadà 2.094.031c durbalàn anavaj¤àya vartase ripusådana 2.094.032a kaccin na lokàyatikàn bràhmaõàüs tàta sevase 2.094.032c anartha ku÷alà hy ete bàlàþ paõóitamàninaþ 2.094.033a dharma÷àstreùu mukhyeùu vidyamàneùu durbudhàþ 2.094.033c buddhimàn vãkùikãü pràpya nirarthaü pravadanti te 2.094.034a vãrair adhyuùitàü pårvam asmàkaü tàta pårvakaiþ 2.094.034c satyanàmàü dçóhadvàràü hastya÷varathasaükulàm 2.094.035a bràhmaõaiþ kùatriyair vai÷yaiþ svakarmanirataiþ sadà 2.094.035c jitendriyair mahotsàhair vçtàmàtyaiþ sahasra÷aþ 2.094.036a pràsàdair vividhàkàrair vçtàü vaidyajanàkulàm 2.094.036c kaccit samuditàü sphãtàm ayodhyàü parirakùasi 2.094.037a kaccic caitya÷atair juùñaþ suniviùñajanàkulaþ 2.094.037c devasthànaiþ prapàbhi÷ ca taóàgai÷ copa÷obhitaþ 2.094.038a prahçùñanaranàrãkaþ samàjotsava÷obhitaþ 2.094.038c sukçùñasãmà pa÷umàn hiüsàbhir abhivarjitaþ 2.094.039a adevamàtçko ramyaþ ÷vàpadaiþ parivarjitaþ 2.094.039c kaccij janapadaþ sphãtaþ sukhaü vasati ràghava 2.094.040a kaccit te dayitàþ sarve kçùigorakùajãvinaþ 2.094.040c vàrtàyàü saü÷ritas tàta loko hi sukham edhate 2.094.041a teùàü guptiparãhàraiþ kaccit te bharaõaü kçtam 2.094.041c rakùyà hi ràj¤à dharmeõa sarve viùayavàsinaþ 2.094.042a kaccit striyaþ sàntvayasi kaccit tà÷ ca surakùitàþ 2.094.042c kaccin na ÷raddadhàsyàsàü kaccid guhyaü na bhàùase 2.094.043a kaccin nàga vanaü guptaü ku¤jaràõaü ca tçpyasi 2.094.043c kaccid dar÷ayase nityaü manuùyàõàü vibhåùitam 2.094.043e utthàyotthàya pårvàhõe ràjaputro mahàpathe 2.094.044a kaccit sarvàõi durgàõi dhanadhànyàyudhodakaiþ 2.094.044c yantrai÷ ca paripårõàni tathà ÷ilpidhanurdharaiþ 2.094.045a àyas te vipulaþ kaccit kaccid alpataro vyayaþ 2.094.045c apàtreùu na te kaccit ko÷o gacchati ràghava 2.094.046a devatàrthe ca pitrarthe bràhmaõàbhyàgateùu ca 2.094.046c yodheùu mitravargeùu kaccid gacchati te vyayaþ 2.094.047a kaccid àryo vi÷uddhàtmà kùàrita÷ corakarmaõà 2.094.047c apçùñaþ ÷àstraku÷alair na lobhàd badhyate ÷uciþ 2.094.048a gçhãta÷ caiva pçùña÷ ca kàle dçùñaþ sakàraõaþ 2.094.048c kaccin na mucyate coro dhanalobhàn nararùabha 2.094.049a vyasane kaccid àóhyasya dugatasya ca ràghava 2.094.049c arthaü viràgàþ pa÷yanti tavàmàtyà bahu÷rutàþ 2.094.050a yàni mithyàbhi÷astànàü patanty asràõi ràghava 2.094.050c tàni putrapa÷ån ghnanti prãtyartham anu÷àsataþ 2.094.051a kaccid vçdhàü÷ ca bàlàü÷ ca vaidyamukhyàü÷ ca ràghava 2.094.051c dànena manasà vàcà tribhir etair bubhåùase 2.094.052a kaccid guråü÷ ca vçddhàü÷ ca tàpasàn devatàtithãn 2.094.052c caityàü÷ ca sarvàn siddhàrthàn bràhmaõàü÷ ca namasyasi 2.094.053a kaccid arthena và dharmaü dharmaü dharmeõa và punaþ 2.094.053c ubhau và prãtilobhena kàmena na vibàdhase 2.094.054a kaccid arthaü ca dharmaü ca kàmaü ca jayatàü vara 2.094.054c vibhajya kàle kàlaj¤a sarvàn bharata sevase 2.094.055a kaccit te bràhmaõàþ ÷arma sarva÷àstràrthakovidaþ 2.094.055c à÷aüsante mahàpràj¤a paurajànapadaiþ saha 2.094.056a nàstikyam ançtaü krodhaü pramàdaü dãrghasåtratàm 2.094.056c adar÷anaü j¤ànavatàm àlasyaü pa¤cavçttitàm 2.094.057a ekacintanam arthànàm anarthaj¤ai÷ ca mantraõam 2.094.057c ni÷citànàm anàrambhaü mantrasyàparilakùaõam 2.094.058a maïgalasyàprayogaü ca pratyutthànaü ca sarva÷aþ 2.094.058c kaccit tvaü varjayasy etàn ràjadoùàü÷ caturda÷a 2.094.059a kaccit svàdukçtaü bhojyam eko nà÷nàsi ràghava 2.094.059c kaccid à÷aüsamànebhyo mitrebhyaþ saüprayacchasi 2.095.001a ràmasya vacanaü ÷rutvà bharataþ pratyuvàca ha 2.095.001c kiü me dharmàd vihãnasya ràjadharmaþ kariùyati 2.095.002a ÷à÷vato 'yaü sadà dharmaþ sthito 'smàsu nararùabha 2.095.002c jyeùñha putre sthite ràjan na kanãyàn bhaven nçpaþ 2.095.003a sa samçddhàü mayà sàrdham ayodhyàü gaccha ràghava 2.095.003c abhiùecaya càtmànaü kulasyàsya bhavàya naþ 2.095.004a ràjànaü mànuùaü pràhur devatve saümato mama 2.095.004c yasya dharmàrthasahitaü vçttam àhur amànuùam 2.095.005a kekayasthe ca mayi tu tvayi càraõyam à÷rite 2.095.005c divam àrya gato ràjà yàyajåkaþ satàü mataþ 2.095.006a uttiùñha puruùavyàghra kriyatàm udakaü pituþ 2.095.006c ahaü càyaü ca ÷atrughnaþ pårvam eva kçtodakau 2.095.007a priyeõa kila dattaü hi pitçlokeùu ràghava 2.095.007c akùayyaü bhavatãty àhur bhavàü÷ caiva pituþ priyaþ 2.095.008a tàü ÷rutvà karuõàü vàcaü pitur maraõasaühitàm 2.095.008c ràghavo bharatenoktàü babhåva gatacetanaþ 2.095.009a vàgvajraü bharatenoktam amanoj¤aü paraütapaþ 2.095.009c pragçhya bàhå ràmo vai puùpitàgro yathà drumaþ 2.095.009e vane para÷unà kçttas tathà bhuvi papàta ha 2.095.010a tathà hi patitaü ràmaü jagatyàü jagatãpatim 2.095.010c kålaghàtapari÷ràntaü prasuptam iva ku¤jaram 2.095.011a bhràtaras te maheùvàsaü sarvataþ ÷okakar÷itam 2.095.011c rudantaþ saha vaidehyà siùicuþ salilena vai 2.095.012a sa tu saüj¤àü punar labdhvà netràbhyàm àsram utsçjan 2.095.012c upàkràmata kàkutsthaþ kçpaõaü bahubhàùitum 2.095.013a kiü nu tasya mayà kàryaü durjàtena mahàtmanà 2.095.013c yo mçto mama ÷okena na mayà càpi saüskçtaþ 2.095.014a aho bharata siddhàrtho yena ràjà tvayànagha 2.095.014c ÷atrugheõa ca sarveùu pretakçtyeùu satkçtaþ 2.095.015a niùpradhànàm anekàgraü narendreõa vinàkçtàm 2.095.015c nivçttavanavàso 'pi nàyodhyàü gantum utsahe 2.095.016a samàptavanavàsaü màm ayodhyàyàü paraütapa 2.095.016c ko nu ÷àsiùyati punas tàte lokàntaraü gate 2.095.017a purà prekùya suvçttaü màü pità yàny àha sàntvayan 2.095.017c vàkyàni tàni ÷roùyàmi kutaþ karõasukhàny aham 2.095.018a evam uktvà sa bharataü bhàryàm abhyetya ràghavaþ 2.095.018c uvàca ÷okasaütaptaþ pårõacandranibhànanàm 2.095.019a sãte mçtas te ÷va÷uraþ pitrà hãno 'si lakùmaõa 2.095.019c bharato duþkham àcaùñe svargataü pçthivãpatim 2.095.020a sàntvayitvà tu tàü ràmo rudantãü janakàtmajàm 2.095.020c uvàca lakùmaõaü tatra duþkhito duþkhitaü vacaþ 2.095.021a ànayeïgudipiõyàkaü cãram àhara cottaram 2.095.021c jalakriyàrthaü tàtasya gamiùyàmi mahàtmanaþ 2.095.022a sãtà purastàd vrajatu tvam enàm abhito vraja 2.095.022c ahaü pa÷càd gamiùyàmi gatir hy eùà sudàruõà 2.095.023a tato nityànugas teùàü viditàtmà mahàmatiþ 2.095.023c mçdur dànta÷ ca ÷ànta÷ ca ràme ca dçóha bhaktimàn 2.095.024a sumantras tair nçpasutaiþ sàrdham à÷vàsya ràghavam 2.095.024c avàtàrayad àlambya nadãü mandàkinãü ÷ivàm 2.095.025a te sutãrthàü tataþ kçcchràd upàgamya ya÷asvinaþ 2.095.025c nadãü mandàkinãü ramyàü sadà puùpitakànanàm 2.095.026a ÷ãghrasrotasam àsàdya tãrthaü ÷ivam akardamam 2.095.026c siùicus tådakaü ràj¤e tata etad bhavatv iti 2.095.027a pragçhya ca mahãpàlo jalapåritam a¤jalim 2.095.027c di÷aü yàmyàm abhimukho rudan vacanam abravãt 2.095.028a etat te ràja÷àrdåla vimalaü toyam akùayam 2.095.028c pitçlokagatasyàdya maddattam upatiùñhatu 2.095.029a tato mandàkinã tãràt pratyuttãrya sa ràghavaþ 2.095.029c pitu÷ cakàra tejasvã nivàpaü bhràtçbhiþ saha 2.095.030a aiïgudaü badarãmi÷raü piõyàkaü darbhasaüstare 2.095.030c nyasya ràmaþ suduþkhàrto rudan vacanam abravãt 2.095.031a idaü bhuïkùva mahàràjaprãto yad a÷anà vayam 2.095.031c yadannaþ puruùo bhavati tadannàs tasya devatàþ 2.095.032a tatas tenaiva màrgeõa pratyuttãrya nadãtañàt 2.095.032c àruroha naravyàghro ramyasànuü mahãdharam 2.095.033a tataþ parõakuñãdvàram àsàdya jagatãpatiþ 2.095.033c parijagràha pàõibhyàm ubhau bharatalakùmaõau 2.095.034a teùàü tu rudatàü ÷abdàt prati÷rutkàbhavad girau 2.095.034c bhràtéõàü saha vaidehyà siühànàü nardatàm iva 2.095.035a vij¤àya tumulaü ÷abdaü trastà bharatasainikàþ 2.095.035c abruvaü÷ càpi ràmeõa bharataþ saügato dhruvam 2.095.035e teùàm eva mahठ÷abdaþ ÷ocatàü pitaraü mçtam 2.095.036a atha vàsàn parityajya taü sarve 'bhimukhàþ svanam 2.095.036c apy eka manaso jagmur yathàsthànaü pradhàvitàþ 2.095.037a hayair anye gajair anye rathair anye svalaükçtaiþ 2.095.037c sukumàràs tathaivànye padbhir eva narà yayuþ 2.095.038a aciraproùitaü ràmaü ciraviproùitaü yathà 2.095.038c draùñukàmo janaþ sarvo jagàma sahasà÷ramam 2.095.039a bhràtéõàü tvaritàs te tu draùñukàmàþ samàgamam 2.095.039c yayur bahuvidhair yànaiþ khuranemisamàkulaiþ 2.095.040a sà bhåmir bahubhir yànaiþ khuranemisamàhatà 2.095.040c mumoca tumulaü ÷abdaü dyaur ivàbhrasamàgame 2.095.041a tena vitràsità nàgàþ kareõuparivàritàþ 2.095.041c àvàsayanto gandhena jagmur anyad vanaü tataþ 2.095.042a varàhamçgasiühà÷ ca mahiùàþ sarkùavànaràþ 2.095.042c vyàghra gokarõagavayà vitreùuþ pçùataiþ saha 2.095.043a rathàïgasàhvà natyåhà haüsàþ kàraõóavàþ plavàþ 2.095.043c tathà puüskokilàþ krau¤cà visaüj¤à bhejire di÷aþ 2.095.044a tena ÷abdena vitrastair àkà÷aü pakùibhir vçtam 2.095.044c manuùyair àvçtà bhåmir ubhayaü prababhau tadà 2.095.045a tàn naràn bàùpapårõàkùàn samãkùyàtha suduþkhitàn 2.095.045c paryaùvajata dharmaj¤aþ pitçvan màtçvac ca saþ 2.095.046a sa tatra kàü÷ cit pariùasvaje naràn; narà÷ ca ke cit tu tam abhyavàdayan 2.095.046c cakàra sarvàn savayasyabàndhavàn; yathàrham àsàdya tadà nçpàtmajaþ 2.095.047a tataþ sa teùàü rudatàü mahàtmanàü; bhuvaü ca khaü cànuvinàdayan svanaþ 2.095.047c guhà girãõàü ca di÷a÷ ca saütataü; mçdaïgaghoùapratimo vi÷u÷ruve 2.096.001a vasiùñhaþ purataþ kçtvà dàràn da÷arathasya ca 2.096.001c abhicakràma taü de÷aü ràmadar÷anatarùitaþ 2.096.002a ràjapatnya÷ ca gacchantyo mandaü mandàkinãü prati 2.096.002c dadç÷us tatra tat tãrthaü ràmalakùmaõasevitam 2.096.003a kausalyà bàùpapårõena mukhena pari÷uùyatà 2.096.003c sumitràm abravãd dãnà yà÷ cànyà ràjayoùitaþ 2.096.004a idaü teùàm anàthànàü kliùñam akliùña karmaõàm 2.096.004c vane pràk kevalaü tãrthaü ye te nirviùayã kçtàþ 2.096.005a itaþ sumitre putras te sadà jalam atandritaþ 2.096.005c svayaü harati saumitrir mama putrasya kàraõàt 2.096.006a dakùiõàgreùu darbheùu sà dadar÷a mahãtale 2.096.006c pitur iïgudipiõyàkaü nyastam àyatalocanà 2.096.007a taü bhåmau pitur àrtena nyastaü ràmeõa vãkùya sà 2.096.007c uvàca devã kausalyà sarvà da÷arathastriyaþ 2.096.008a idam ikùvàkunàthasya ràghavasya mahàtmanaþ 2.096.008c ràghaveõa pitur dattaü pa÷yataitad yathàvidhi 2.096.009a tasya devasamànasya pàrthivasya mahàtmanaþ 2.096.009c naitad aupayikaü manye bhuktabhogasya bhojanam 2.096.010a caturantàü mahãü bhuktvà mahendra sadç÷o bhuvi 2.096.010c katham iïgudipiõyàkaü sa bhuïkte vasudhàdhipaþ 2.096.011a ato duþkhataraü loke na kiü cit pratibhàti mà 2.096.011c yatra ràmaþ pitur dadyàd iïgudãkùodam çddhimàn 2.096.012a ràmeõeïgudipiõyàkaü pitur dattaü samãkùya me 2.096.012c kathaü duþkhena hçdayaü na sphoñati sahasradhà 2.096.013a evam àrtàü sapatnyas tà jagmur à÷vàsya tàü tadà 2.096.013c dadç÷u÷ cà÷rame ràmaü svargàc cyutam ivàmaram 2.096.014a sarvabhogaiþ parityaktaü ràma saüprekùya màtaraþ 2.096.014c àrtà mumucur a÷råõi sasvaraü ÷okakar÷itàþ 2.096.015a tàsàü ràmaþ samutthàya jagràha caraõठ÷ubhàn 2.096.015c màtéõàü manujavyàghraþ sarvàsàü satyasaügaraþ 2.096.016a tàþ pàõibhiþ sukhaspar÷air mçdvaïgulitalaiþ ÷ubhaiþ 2.096.016c pramamàrjå rajaþ pçùñhàd ràmasyàyatalocanàþ 2.096.017a saumitrir api tàþ sarvà màtéh saüprekùya duþkhitaþ 2.096.017c abhyavàdayatàsaktaü ÷anai ràmàd anantaram 2.096.018a yathà ràme tathà tasmin sarvà vavçtire striyaþ 2.096.018c vçttiü da÷arathàj jàte lakùmaõe ÷ubhalakùaõe 2.096.019a sãtàpi caraõàüs tàsàm upasaügçhya duþkhità 2.096.019c ÷va÷råõàm a÷rupårõàkùã sà babhåvàgrataþ sthità 2.096.020a tàü pariùvajya duþkhàrtàü màtà duhitaraü yathà 2.096.020c vanavàsakç÷àü dãnàü kausalyà vàkyam abravãt 2.096.021a videharàjasya sutà snuùà da÷arathasya ca 2.096.021c ràmapatnã kathaü duþkhaü saüpràptà nirjane vane 2.096.022a padmam àtapasaütaptaü parikliùñam ivotpalam 2.096.022c kà¤canaü rajasà dhvastaü kliùñaü candram ivàmbudaiþ 2.096.023a mukhaü te prekùya màü ÷oko dahaty agnir ivà÷rayam 2.096.023c bhç÷aü manasi vaidehi vyasanàraõisaübhavaþ 2.096.024a bruvantyàm evam àrtàyàü jananyàü bharatàgrajaþ 2.096.024c pàdàv àsàdya jagràha vasiùñhasya sa ràghavaþ 2.096.025a purohitasyàgnisamasya tasya vai; bçhaspater indra ivàmaràdhipaþ 2.096.025c pragçhya pàdau susamçddhatejasaþ; sahaiva tenopavive÷a ràghavaþ 2.096.026a tato jaghanyaü sahitaiþ sa mantribhiþ; purapradhànai÷ ca sahaiva sainikaiþ 2.096.026c janena dharmaj¤atamena dharmavàn; upopaviùño bharatas tadàgrajam 2.096.027a upopaviùñas tu tadà sa vãryavàüs; tapasviveùeõa samãkùya ràghavam 2.096.027c ÷riyà jvalantaü bharataþ kçtà¤jalir; yathà mahendraþ prayataþ prajàpatim 2.096.028a kim eùa vàkyaü bharato 'dya ràghavaü; praõamya satkçtya ca sàdhu vakùyati 2.096.028c itãva tasyàryajanasya tattvato; babhåva kautåhalam uttamaü tadà 2.096.029a sa ràghavaþ satyadhçti÷ ca lakùmaõo; mahànubhàvo bharata÷ ca dhàrmikaþ 2.096.029c vçtàþ suhçdbhi÷ ca virejur adhvare; yathà sadasyaiþ sahitàs trayo 'gnayaþ 2.097.001a taü tu ràmaþ samà÷vàsya bhràtaraü guruvatsalam 2.097.001c lakùmaõena saha bhràtrà praùñuü samupacakrame 2.097.002a kim etad iccheyam ahaü ÷rotuü pravyàhçtaü tvayà 2.097.002c yasmàt tvam àgato de÷am imaü cãrajañàjinã 2.097.003a yannimittam imaü de÷aü kçùõàjinajañàdharaþ 2.097.003c hitvà ràjyaü praviùñas tvaü tat sarvaü vaktum arhasi 2.097.004a ity uktaþ kekayãputraþ kàkutsthena mahàtmanà 2.097.004c pragçhya balavad bhåyaþ prà¤jalir vàkyam abravãt 2.097.005a àryaü tàtaþ parityajya kçtvà karma suduùkaram 2.097.005c gataþ svargaü mahàbàhuþ putra÷okàbhipãóitaþ 2.097.006a striyà niyuktaþ kaikeyyà mama màtrà paraütapa 2.097.006c cakàra sumahat pàpam idam àtmaya÷oharam 2.097.007a sà ràjyaphalam apràpya vidhavà ÷okakar÷ità 2.097.007c patiùyati mahàghore niraye jananã mama 2.097.008a tasya me dàsabhåtasya prasàdaü kartum arhasi 2.097.008c abhiùi¤casva càdyaiva ràjyena maghavàn iva 2.097.009a imàþ prakçtayaþ sarvà vidhavà màtura÷ ca yàþ 2.097.009c tvat sakà÷am anupràptàþ prasàdaü kartum arhasi 2.097.010a tadànupårvyà yuktaü ca yuktaü càtmani mànada 2.097.010c ràjyaü pràpnuhi dharmeõa sakàmàn suhçdaþ kuru 2.097.011a bhavatv avidhavà bhåmiþ samagrà patinà tvayà 2.097.011c ÷a÷inà vimaleneva ÷àradã rajanã yathà 2.097.012a ebhi÷ ca sacivaiþ sàrdhaü ÷irasà yàcito mayà 2.097.012c bhràtuþ ÷iùyasya dàsasya prasàdaü kartum arhasi 2.097.013a tad idaü ÷à÷vataü pitryaü sarvaü sacivamaõóalam 2.097.013c påjitaü puruùavyàghra nàtikramitum utsahe 2.097.014a evam uktvà mahàbàhuþ sabàùpaþ kekayãsutaþ 2.097.014c ràmasya ÷irasà pàdau jagràha bharataþ punaþ 2.097.015a taü mattam iva màtaïgaü niþ÷vasantaü punaþ punaþ 2.097.015c bhràtaraü bharataü ràmaþ pariùvajyedam abravãt 2.097.016a kulãnaþ sattvasaüpannas tejasvã caritavrataþ 2.097.016c ràjyahetoþ kathaü pàpam àcaret tvadvidho janaþ 2.097.017a na doùaü tvayi pa÷yàmi såkùmam apy ari sådana 2.097.017c na càpi jananãü bàlyàt tvaü vigarhitum arhasi 2.097.018a yàvat pitari dharmaj¤a gauravaü lokasatkçte 2.097.018c tàvad dharmabhçtàü ÷reùñha jananyàm api gauravam 2.097.019a etàbhyàü dharma÷ãlàbhyàü vanaü gaccheti ràghava 2.097.019c màtà pitçbhyàm ukto 'haü katham anyat samàcare 2.097.020a tvayà ràjyam ayodhyàyàü pràptavyaü lokasatkçtam 2.097.020c vastavyaü daõóakàraõye mayà valkalavàsasà 2.097.021a evaü kçtvà mahàràjo vibhàgaü lokasaünidhau 2.097.021c vyàdi÷ya ca mahàtejà divaü da÷aratho gataþ 2.097.022a sa ca pramàõaü dharmàtmà ràjà lokagurus tava 2.097.022c pitrà dattaü yathàbhàgam upabhoktuü tvam arhasi 2.097.023a caturda÷a samàþ saumya daõóakàraõyam à÷ritaþ 2.097.023c upabhokùye tv ahaü dattaü bhàgaü pitrà mahàtmanà 2.097.024a yad abravãn màü naralokasatkçtaþ; pità mahàtmà vibudhàdhipopamaþ 2.097.024c tad eva manye paramàtmano hitaü; na sarvaloke÷varabhàvam avyayam 2.098.001a tataþ puruùasiühànàü vçtànàü taiþ suhçdgaõaiþ 2.098.001c ÷ocatàm eva rajanã duþkhena vyatyavartata 2.098.002a rajanyàü suprabhàtàyàü bhràtaras te suhçdvçtàþ 2.098.002c mandàkinyàü hutaü japyaü kçtvà ràmam upàgaman 2.098.003a tåùõãü te samupàsãnà na ka÷ cit kiü cid abravãt 2.098.003c bharatas tu suhçnmadhye ràmavacanam abravãt 2.098.004a sàntvità màmikà màtà dattaü ràjyam idaü mama 2.098.004c tad dadàmi tavaivàhaü bhuïkùva ràjyam akaõñakam 2.098.005a mahatevàmbuvegena bhinnaþ setur jalàgame 2.098.005c duràvàraü tvadanyena ràjyakhaõóam idaü mahat 2.098.006a gatiü khara ivà÷vasya tàrkùyasyeva patatriõaþ 2.098.006c anugantuü na ÷aktir me gatiü tava mahãpate 2.098.007a sujãvaü nitya÷as tasya yaþ parair upajãvyate 2.098.007c ràma tena tu durjãvaü yaþ paràn upajãvati 2.098.008a yathà tu ropito vçkùaþ puruùeõa vivardhitaþ 2.098.008c hrasvakena duràroho råóhaskandho mahàdrumaþ 2.098.009a sa yadà puùpito bhåtvà phalàni na vidar÷ayet 2.098.009c sa tàü nànubhavet prãtiü yasya hetoþ prabhàvitaþ 2.098.010a eùopamà mahàbàho tvam arthaü vettum arhasi 2.098.010c yadi tvam asmàn çùabho bhartà bhçtyàn na ÷àdhi hi 2.098.011a ÷reõayas tvàü mahàràja pa÷yantv agryà÷ ca sarva÷aþ 2.098.011c pratapantam ivàdityaü ràjye sthitam ariüdamam 2.098.012a tavànuyàne kàkutùñha mattà nardantu ku¤jaràþ 2.098.012c antaþpura gatà nàryo nandantu susamàhitàþ 2.098.013a tasya sàdhv ity amanyanta nàgarà vividhà janàþ 2.098.013c bharatasya vacaþ ÷rutvà ràmaü pratyanuyàcataþ 2.098.014a tam evaü duþkhitaü prekùya vilapantaü ya÷asvinam 2.098.014c ràmaþ kçtàtmà bharataü samà÷vàsayad àtmavàn 2.098.015a nàtmanaþ kàmakàro 'sti puruùo 'yam anã÷varaþ 2.098.015c ita÷ cetarata÷ cainaü kçtàntaþ parikarùati 2.098.016a sarve kùayàntà nicayàþ patanàntàþ samucchrayàþ 2.098.016c saüyogà viprayogàntà maraõàntaü ca jãvitam 2.098.017a yathà phalànaü pakvànàü nànyatra patanàd bhayam 2.098.017c evaü narasya jàtasya nànyatra maraõàd bhayam 2.098.018a yathàgàraü dçóhasthåõaü jãrõaü bhåtvàvasãdati 2.098.018c tathàvasãdanti narà jaràmçtyuva÷aü gatàþ 2.098.019a ahoràtràõi gacchanti sarveùàü pràõinàm iha 2.098.019c àyåüùi kùapayanty à÷u grãùme jalam ivàü÷avaþ 2.098.020a àtmànam anu÷oca tvaü kim anyam anu÷ocasi 2.098.020c àyus te hãyate yasya sthitasya ca gatasya ca 2.098.021a sahaiva mçtyur vrajati saha mçtyur niùãdati 2.098.021c gatvà sudãrgham adhvànaü saha mçtyur nivartate 2.098.022a gàtreùu valayaþ pràptàþ ÷vetà÷ caiva ÷iroruhàþ 2.098.022c jarayà puruùo jãrõaþ kiü hi kçtvà prabhàvayet 2.098.023a nandanty udita àditye nandanty astam ite ravau 2.098.023c àtmano nàvabudhyante manuùyà jãvitakùayam 2.098.024a hçùyanty çtumukhaü dçùñvà navaü navam ihàgatam 2.098.024c çtånàü parivartena pràõinàü pràõasaükùayaþ 2.098.025a yathà kàùñhaü ca kàùñhaü ca sameyàtàü mahàrõave 2.098.025c sametya ca vyapeyàtàü kàlam àsàdya kaü cana 2.098.026a evaü bhàryà÷ ca putrà÷ ca j¤àtaya÷ ca vasåni ca 2.098.026c sametya vyavadhàvanti dhruvo hy eùàü vinàbhavaþ 2.098.027a nàtra ka÷ cid yathà bhàvaü pràõã samabhivartate 2.098.027c tena tasmin na sàmarthyaü pretasyàsty anu÷ocataþ 2.098.028a yathà hi sàrthaü gacchantaü bråyàt ka÷ cit pathi sthitaþ 2.098.028c aham apy àgamiùyàmi pçùñhato bhavatàm iti 2.098.029a evaü pårvair gato màrgaþ pitçpaitàmaho dhruvaþ 2.098.029c tam àpannaþ kathaü ÷oced yasya nàsti vyatikramaþ 2.098.030a vayasaþ patamànasya srotaso vànivartinaþ 2.098.030c àtmà sukhe niyoktavyaþ sukhabhàjaþ prajàþ smçtàþ 2.098.031a dharmàtmà sa ÷ubhaiþ kçtsnaiþ kratubhi÷ càptadakùiõaiþ 2.098.031c dhåtapàpo gataþ svargaü pità naþ pçthivãpatiþ 2.098.032a bhçtyànàü bharaõàt samyak prajànàü paripàlanàt 2.098.032c arthàdànàc ca dhàrmeõa pità nas tridivaü gataþ 2.098.033a iùñvà bahuvidhair yaj¤air bhogàü÷ càvàpya puùkalàn 2.098.033c uttamaü càyur àsàdya svar gataþ pçthivãpatiþ 2.098.034a sa jãrõaü mànuùaü dehaü parityajya pità hi naþ 2.098.034c daivãm çddhim anupràpto brahmalokavihàriõãm 2.098.035a taü tu naivaü vidhaþ ka÷ cit pràj¤aþ ÷ocitum arhati 2.098.035c tvadvidho yadvidha÷ càpi ÷rutavàn buddhimattaraþ 2.098.036a ete bahuvidhàþ ÷okà vilàpa rudite tathà 2.098.036c varjanãyà hi dhãreõa sarvàvasthàsu dhãmatà 2.098.037a sa svastho bhava mà ÷oco yàtvà càvasa tàü purãm 2.098.037c tathà pitrà niyukto 'si va÷inà vadatàmv vara 2.098.038a yatràham api tenaiva niyuktaþ puõyakarmaõà 2.098.038c tatraivàhaü kariùyàmi pitur àryasya ÷àsanam 2.098.039a na mayà ÷àsanaü tasya tyaktuü nyàyyam ariüdama 2.098.039c tat tvayàpi sadà mànyaü sa vai bandhuþ sa naþ pità 2.098.040a evam uktvà tu virate ràme vacanam arthavat 2.098.040c uvàca bharata÷ citraü dhàrmiko dhàrmikaü vacaþ 2.098.041a ko hi syàd ãdç÷o loke yàdç÷as tvam ariüdama 2.098.041c na tvàü pravyathayed duþkhaü prãtir và na praharùayet 2.098.042a saümata÷ càsi vçddhànàü tàü÷ ca pçcchasi saü÷ayàn 2.098.042c yathà mçtas tathà jãvan yathàsati tathà sati 2.098.043a yasyaiùa buddhilàbhaþ syàt paritapyeta kena saþ 2.098.043c sa evaü vyasanaü pràpya na viùãditum arhati 2.098.044a amaropamasattvas tvaü mahàtmà satyasaügaraþ 2.098.044c sarvaj¤aþ sarvadar÷ã ca buddhimàü÷ càsi ràghava 2.098.045a na tvàm evaü guõair yuktaü prabhavàbhavakovidam 2.098.045c aviùahyatamaü duþkham àsàdayitum arhati 2.098.046a proùite mayi yat pàpaü màtrà matkàraõàt kçtam 2.098.046c kùudrayà tad aniùñaü me prasãdatu bhavàn mama 2.098.047a dharmabandhena baddho 'smi tenemàü neha màtaram 2.098.047c hanmi tãvreõa daõóena daõóàrhàü pàpakàriõãm 2.098.048a kathaü da÷arathàj jàtaþ ÷uddhàbhijanakarmaõaþ 2.098.048c jànan dharmam adharmiùñhaü kuryàü karma jugupsitam 2.098.049a guruþ kriyàvàn vçddha÷ ca ràjà pretaþ piteti ca 2.098.049c tàtaü na parigarheyaü daivataü ceti saüsadi 2.098.050a ko hi dharmàrthayor hãnam ãdç÷aü karma kilbiùam 2.098.050c striyàþ priyacikãrùuþ san kuryàd dharmaj¤a dharmavit 2.098.051a antakàle hi bhåtàni muhyantãti purà÷rutiþ 2.098.051c ràj¤aivaü kurvatà loke pratyakùà sà ÷rutiþ kçtà 2.098.052a sàdhv artham abhisaüdhàya krodhàn mohàc ca sàhasàt 2.098.052c tàtasya yad atikràntaü pratyàharatu tad bhavàn 2.098.053a pitur hi samatikràntaü putro yaþ sàdhu manyate 2.098.053c tad apatyaü mataü loke viparãtam ato 'nyathà 2.098.054a tad apatyaü bhavàn astu mà bhavàn duùkçtaü pituþ 2.098.054c abhipat tat kçtaü karma loke dhãravigarhitam 2.098.055a kaikeyãü màü ca tàtaü ca suhçdo bàndhavàü÷ ca naþ 2.098.055c paurajànapadàn sarvàüs tràtu sarvam idaü bhavàn 2.098.056a kva càraõyaü kva ca kùàtraü kva jañàþ kva ca pàlanam 2.098.056c ãdç÷aü vyàhataü karma na bhavàn kartum arhati 2.098.057a atha kle÷ajam eva tvaü dharmaü caritum icchasi 2.098.057c dharmeõa caturo varõàn pàlayan kle÷am àpnuhi 2.098.058a caturõàm à÷ramàõàü hi gàrhasthyaü ÷reùñham à÷ramam 2.098.058c àhur dharmaj¤a dharmaj¤às taü kathaü tyaktum arhasi 2.098.059a ÷rutena bàlaþ sthànena janmanà bhavato hy aham 2.098.059c sa kathaü pàlayiùyàmi bhåmiü bhavati tiùñhati 2.098.060a hãnabuddhiguõo bàlo hãnaþ sthànena càpy aham 2.098.060c bhavatà ca vinà bhåto na vartayitum utsahe 2.098.061a idaü nikhilam avyagraü pitryaü ràjyam akaõñakam 2.098.061c anu÷àdhi svadharmeõa dharmaj¤a saha bàndhavaiþ 2.098.062a ihaiva tvàbhiùi¤cantu dharmaj¤a saha bàndhavaiþ 2.098.062c çtvijaþ savasiùñhà÷ ca mantravan mantrakovidàþ 2.098.063a abhiùiktas tvam asmàbhir ayodhyàü pàlane vraja 2.098.063c vijitya tarasà lokàn marudbhir iva vàsavaþ 2.098.064a çõàni trãõy apàkurvan durhçdaþ sàdhu nirdahan 2.098.064c suhçdas tarpayan kàmais tvam evàtrànu÷àdhi màm 2.098.065a adyàrya muditàþ santu suhçdas te 'bhiùecane 2.098.065c adya bhãtàþ pàlayantàü durhçdas te di÷o da÷a 2.098.066a àkro÷aü mama màtu÷ ca pramçjya puruùarùabha 2.098.066c adya tatra bhavantaü ca pitaraü rakùa kilbiùàt 2.098.067a ÷irasà tvàbhiyàce 'haü kuruùva karuõàü mayi 2.098.067c bàndhaveùu ca sarveùu bhåteùv iva mahe÷varaþ 2.098.068a atha và pçùñhataþ kçtvà vanam eva bhavàn itaþ 2.098.068c gamiùyati gamiùyàmi bhavatà sàrdham apy aham 2.098.069a tathàpi ràmo bharatena tàmyata; prasàdyamànaþ ÷irasà mahãpatiþ 2.098.069c na caiva cakre gamanàya sattvavàn; matiü pitus tadvacane pratiùñhitaþ 2.098.070a tad adbhutaü sthairyam avekùya ràghave; samaü jano harùam avàpa duþkhitaþ 2.098.070c na yàty ayodhyàm iti duþkhito 'bhavat; sthirapratij¤atvam avekùya harùitaþ 2.098.071a tam çtvijo naigamayåthavallabhàs; tathà visaüj¤à÷rukalà÷ ca màtaraþ 2.098.071c tathà bruvàõaü bharataü pratuùñuvuþ; praõamya ràmaü ca yayàcire saha 2.099.001a punar evaü bruvàõaü tu bharataü lakùmaõàgrajaþ 2.099.001c pratyuvaca tataþ ÷rãmठj¤àtimadhye 'tisatkçtaþ 2.099.002a upapannam idaü vàkyaü yat tvam evam abhàùathàþ 2.099.002c jàtaþ putro da÷arathàt kaikeyyàü ràjasattamàt 2.099.003a purà bhràtaþ pità naþ sa màtaraü te samudvahan 2.099.003c màtàmahe samà÷rauùãd ràjya÷ulkam anuttamam 2.099.004a devàsure ca saügràme jananyai tava pàrthivaþ 2.099.004c saüprahçùño dadau ràjà varam àràdhitaþ prabhuþ 2.099.005a tataþ sà saüprati÷ràvya tava màtà ya÷asvinã 2.099.005c ayàcata nara÷reùñhaü dvau varau varavarõinã 2.099.006a tava ràjyaü naravyàghra mama pravràjanaü tathà 2.099.006c tac ca ràjà tathà tasyai niyuktaþ pradadau varam 2.099.007a tena pitràham apy atra niyuktaþ puruùarùabha 2.099.007c caturda÷a vane vàsaü varùàõi varadànikam 2.099.008a so 'haü vanam idaü pràpto nirjanaü lakùmaõànvitaþ 2.099.008c ÷ãtayà càpratidvandvaþ satyavàde sthitaþ pituþ 2.099.009a bhavàn api tathety eva pitaraü satyavàdinam 2.099.009c kartum arhati ràjendraü kùipram evàbhiùecanàt 2.099.010a çõàn mocaya ràjànaü matkçte bharata prabhum 2.099.010c pitaraü tràhi dharmaj¤a màtaraü càbhinandaya 2.099.011a ÷råyate hi purà tàta ÷rutir gãtà ya÷asvinã 2.099.011c gayena yajamànena gayeùv eva pitén prati 2.099.012a puü nàmnà narakàd yasmàt pitaraü tràyate sutaþ 2.099.012c tasmàt putra iti proktaþ pitén yat pàti và sutaþ 2.099.013a eùñavyà bahavaþ putrà guõavanto bahu÷rutàþ 2.099.013c teùàü vai samavetànàm api ka÷ cid gayàü vrajet 2.099.014a evaü ràjarùayaþ sarve pratãtà ràjanandana 2.099.014c tasmàt tràhi nara÷reùñha pitaraü narakàt prabho 2.099.015a ayodhyàü gaccha bharata prakçtãr anura¤jaya 2.099.015c ÷atrughna sahito vãra saha sarvair dvijàtibhiþ 2.099.016a pravekùye daõóakàraõyam aham apy avilambayan 2.099.016c àbhyàü tu sahito ràjan vaidehyà lakùmaõena ca 2.099.017a tvaü ràjà bhava bharata svayaü naràõàü; vanyànàm aham api ràjaràõ mçgàõàm 2.099.017c gaccha tvaü puravaram adya saüprahçùñaþ; saühçùñas tv aham api daõóakàn pravekùye 2.099.018a chàyàü te dinakarabhàþ prabàdhamànaü; varùatraü bharata karotu mårdhni ÷ãtàm 2.099.018c eteùàm aham api kànanadrumàõàü; chàyàü tàm ati÷ayinãü sukhaü ÷rayiùye 2.099.019a ÷atrughnaþ ku÷alamatis tu te sahàyaþ; saumitrir mama viditaþ pradhànamitram 2.099.019c catvàras tanayavarà vayaü narendraü; satyasthaü bharata caràma mà viùàdam 2.100.001a à÷vàsayantaü bharataü jàbàlir bràhmaõottamaþ 2.100.001c uvàca ràmaü dharmaj¤aü dharmàpetam idaü vacaþ 2.100.002a sàdhu ràghava mà bhåt te buddhir evaü nirarthakà 2.100.002c pràkçtasya narasyeva àrya buddhes tapasvinaþ 2.100.003a kaþ kasya puruùo bandhuþ kim àpyaü kasya kena cit 2.100.003c yad eko jàyate jantur eka eva vina÷yati 2.100.004a tasmàn màtà pità ceti ràma sajjeta yo naraþ 2.100.004c unmatta iva sa j¤eyo nàsti kàcid dhi kasya cit 2.100.005a yathà gràmàntaraü gacchan naraþ ka÷ cit kva cid vaset 2.100.005c utsçjya ca tam àvàsaü pratiùñhetàpare 'hani 2.100.006a evam eva manuùyàõàü pità màtà gçhaü vasu 2.100.006c àvàsamàtraü kàkutstha sajjante nàtra sajjanàþ 2.100.007a pitryaü ràjyaü samutsçjya sa nàrhati narottama 2.100.007c àsthàtuü kàpathaü duþkhaü viùamaü bahukaõñakam 2.100.008a samçddhàyàm ayodhyàyàm àtmànam abhiùecaya 2.100.008c ekaveõãdharà hi tvàü nagarã saüpratãkùate 2.100.009a ràjabhogàn anubhavan mahàrhàn pàrthivàtmaja 2.100.009c vihara tvam ayodhyàyàü yathà ÷akras triviùñape 2.100.010a na te ka÷ cid da÷arataþs tvaü ca tasya na ka÷ cana 2.100.010c anyo ràjà tvam anya÷ ca tasmàt kuru yad ucyate 2.100.011a gataþ sa nçpatis tatra gantavyaü yatra tena vai 2.100.011c pravçttir eùà martyànàü tvaü tu mithyà vihanyase 2.100.012a arthadharmaparà ye ye tàüs tठ÷ocàmi netaràn 2.100.012c te hi duþkham iha pràpya vinà÷aü pretya bhejire 2.100.013a aùñakà pitçdaivatyam ity ayaü prasçto janaþ 2.100.013c annasyopadravaü pa÷ya mçto hi kim a÷iùyati 2.100.014a yadi bhuktam ihànyena deham anyasya gacchati 2.100.014c dadyàt pravasataþ ÷ràddhaü na tat pathy a÷anaü bhavet 2.100.015a dànasaüvananà hy ete granthà medhàvibhiþ kçtàþ 2.100.015c yajasva dehi dãkùasva tapas tapyasva saütyaja 2.100.016a sa nàsti param ity eva kuru buddhiü mahàmate 2.100.016c pratyakùaü yat tad àtiùñha parokùaü pçùñhataþ kuru 2.100.017a satàü buddhiü puraskçtya sarvalokanidar÷inãm 2.100.017c ràjyaü tvaü pratigçhõãùva bharatena prasàditaþ 2.101.001a jàbàles tu vacaþ ÷rutvà ràmaþ satyàtmanàü varaþ 2.101.001c uvàca parayà yuktyà svabuddhyà càvipannayà 2.101.002a bhavàn me priyakàmàrthaü vacanaü yad ihoktavàn 2.101.002c akàryaü kàryasaükà÷am apathyaü pathyasaümitam 2.101.003a nirmaryàdas tu puruùaþ pàpàcàrasamanvitaþ 2.101.003c mànaü na labhate satsu bhinnacàritradar÷anaþ 2.101.004a kulãnam akulãnaü và vãraü puruùamàninam 2.101.004c càritram eva vyàkhyàti ÷uciü và yadi và÷ucim 2.101.005a anàrays tv àrya saükà÷aþ ÷aucàd dhãnas tathà ÷uciþ 2.101.005c lakùaõyavad alakùaõyo duþ÷ãlaþ ÷ãlavàn iva 2.101.006a adharmaü dharmaveùeõa yadãmaü lokasaükaram 2.101.006c abhipatsye ÷ubhaü hitvà kriyàvidhivivarjitam 2.101.007a ka÷ cetayànaþ puruùaþ kàryàkàryavicakùaõaþ 2.101.007c bahu maüsyati màü loke durvçttaü lokadåùaõam 2.101.008a kasya yàsyàmy ahaü vçttaü kena và svargam àpnuyàm 2.101.008c anayà vartamàno 'haü vçttyà hãnapratij¤ayà 2.101.009a kàmavçttas tv ayaü lokaþ kçtsnaþ samupavartate 2.101.009c yadvçttàþ santi ràjànas tadvçttàþ santi hi prajàþ 2.101.010a satyam evànç÷aüsyaü ca ràjavçttaü sanàtanam 2.101.010c tasmàt satyàtmakaü ràjyaü satye lokaþ pratiùñhitaþ 2.101.011a çùaya÷ caiva devà÷ ca satyam eva hi menire 2.101.011c satyavàdã hi loke 'smin paramaü gacchati kùayam 2.101.012a udvijante yathà sarpàn naràd ançtavàdinaþ 2.101.012c dharmaþ satyaü paro loke målaü svargasya cocyate 2.101.013a satyam eve÷varo loke satyaü padmà samà÷rità 2.101.013c satyamålàni sarvàõi satyàn nàsti paraü padam 2.101.014a dattam iùñaü hutaü caiva taptàni ca tapàüsi ca 2.101.014c vedàþ satyapratiùñhànàs tasmàt satyaparo bhavet 2.101.015a ekaþ pàlayate lokam ekaþ pàlayate kulam 2.101.015c majjaty eko hi niraya ekaþ svarge mahãyate 2.101.016a so 'haü pitur nide÷aü tu kimarthaü nànupàlaye 2.101.016c satyaprati÷ravaþ satyaü satyena samayãkçtaþ 2.101.017a naiva lobhàn na mohàd và na càj¤ànàt tamo'nvitaþ 2.101.017c setuü satyasya bhetsyàmi guroþ satyaprati÷ravaþ 2.101.018a asatyasaüdhasya sata÷ calasyàsthiracetasaþ 2.101.018c naiva devà na pitaraþ pratãcchantãti naþ ÷rutam 2.101.019a pratyagàtmam imaü dharmaü satyaü pa÷yàmy ahaü svayam 2.101.019c bhàraþ satpuruùàcãrõas tad artham abhinandyate 2.101.020a kùàtraü dharmam ahaü tyakùye hy adharmaü dharmasaühitam 2.101.020c kùudraur nç÷aüsair lubdhai÷ ca sevitaü pàpakarmabhiþ 2.101.021a kàyena kurute pàpaü manasà saüpradhàrya ca 2.101.021c ançtaü jihvayà càha trividhaü karma pàtakam 2.101.022a bhåmiþ kãrtir ya÷o lakùmãþ puruùaü pràrthayanti hi 2.101.022c svargasthaü cànubadhnanti satyam eva bhajeta tat 2.101.023a ÷reùñhaü hy anàryam eva syàd yad bhavàn avadhàrya màm 2.101.023c àha yuktikarair vàkyair idaü bhadraü kuruùva ha 2.101.024a kathaü hy ahaü pratij¤àya vanavàsam imaü guroþ 2.101.024c bharatasya kariùyàmi vaco hitvà guror vacaþ 2.101.025a sthirà mayà pratij¤àtà pratij¤à gurusaünidhau 2.101.025c prahçùñamànasà devã kaikeyã càbhavat tadà 2.101.026a vanavàsaü vasann evaü ÷ucir niyatabhojanaþ 2.101.026c målaiþ puùpaiþ phalaiþ puõyaiþ pitén devàü÷ ca tarpayan 2.101.027a saütuùñapa¤cavargo 'haü lokayàtràü pravartaye 2.101.027c akuhaþ ÷raddadhànaþ san kàryàkàryavicakùaõaþ 2.101.028a karmabhåmim imàü pràpya kartavyaü karma yac chubham 2.101.028c agnir vàyu÷ ca soma÷ ca karmaõàü phalabhàginaþ 2.101.029a ÷ataü kratånàm àhçtya devaràñ tridivaü gataþ 2.101.029c tapàüsy ugràõi càsthàya divaü yàtà maharùayaþ 2.101.030a satyaü ca dharmaü ca paràkramaü ca; bhåtànukampàü priyavàditàü ca 2.101.030c dvijàtidevàtithipåjanaü ca; panthànam àhus tridivasya santaþ 2.101.031a dharme ratàþ satpuruùaiþ sametàs; tejasvino dànaguõapradhànàþ 2.101.031c ahiüsakà vãtamalà÷ ca loke; bhavanti påjyà munayaþ pradhànàþ 2.102.001a kruddham àj¤àya ràma tu vasiùñhaþ pratyuvàca ha 2.102.001c jàbàlir api jànãte lokasyàsya gatàgatim 2.102.001e nivartayitu kàmas tu tvàm etad vàkyam abravãt 2.102.002a imàü lokasamutpattiü lokanàtha nibodha me 2.102.002c sarvaü salilam evàsãt pçthivã yatra nirmità 2.102.002e tataþ samabhavad brahmà svayambhår daivataiþ saha 2.102.003a sa varàhas tato bhåtvà projjahàra vasuüdharàm 2.102.003c asçjac ca jagat sarvaü saha putraiþ kçtàtmabhiþ 2.102.004a àkà÷aprabhavo brahmà ÷à÷vato nitya avyayaþ 2.102.004c tasmàn marãciþ saüjaj¤e marãceþ ka÷yapaþ sutaþ 2.102.005a vivasvàn ka÷yapàj jaj¤e manur vaivastavaþ smçtaþ 2.102.005c sa tu prajàpatiþ pårvam ikùvàkus tu manoþ sutaþ 2.102.006a yasyeyaü prathamaü dattà samçddhà manunà mahã 2.102.006c tam ikùvàkum ayodhyàyàü ràjànaü viddhi pårvakam 2.102.007a ikùvàkos tu sutaþ ÷rãmàn kukùir eveti vi÷rutaþ 2.102.007c kukùer athàtmajo vãro vikukùir udapadyata 2.102.008a vikukùes tu mahàtejà bàõaþ putraþ pratàpavàn 2.102.008c bàõasya tu mahàbàhur anaraõyo mahàya÷àþ 2.102.009a nànà vçùñir babhåvàsmin na durbhikùaü satàü vare 2.102.009c anaraõye mahàràje taskaro vàpi ka÷ cana 2.102.010a anaraõyàn mahàbàhuþ pçthå ràjà babhåva ha 2.102.010c tasmàt pçthor mahàràjas tri÷aïkur udapadyata 2.102.010e sa satyavacanàd vãraþ sa÷arãro divaü gataþ 2.102.011a tri÷aïkor abhavat sånur dhundhumàro mahàya÷àþ 2.102.011c dhundhumàràn mahàtejà yuvanà÷vo vyajàyata 2.102.012a yuvanà÷va sutaþ ÷rãmàn màndhàtà samapadyata 2.102.012c màndhàtus tu mahàtejàþ susaüdhir udapadyata 2.102.013a susaüdher api putrau dvau dhruvasaüdhiþ prasenajit 2.102.013c ya÷asvã dhruvasaüdhes tu bharato ripusådanaþ 2.102.014a bharatàt tu mahàbàhor asito nàma jàyata 2.102.014c yasyaite pratiràjàna udapadyanta ÷atravaþ 2.102.014e haihayàs tàlajaïghà÷ ca ÷årà÷ ca ÷a÷abindavaþ 2.102.015a tàüs tu sarvàn prativyåhya yuddhe ràjà pravàsitaþ 2.102.015c sa ca ÷ailavare ramye babhåvàbhirato muniþ 2.102.015e dve càsya bhàrye garbhiõyau babhåvatur iti ÷rutiþ 2.102.016a bhàrgava÷ cyavano nàma himavantam upà÷ritaþ 2.102.016c tam çùiü samupàgamya kàlindã tv abhyavàdayat 2.102.017a sa tàm abhyavadad vipro varepsuü putrajanmani 2.102.017c tataþ sà gçham àgamya devã putraü vyajàyata 2.102.018a sapatnyà tu garas tasyai datto garbhajighàüsayà 2.102.018c gareõa saha tenaiva jàtaþ sa sagaro 'bhavat 2.102.019a sa ràjà sagaro nàma yaþ samudram akhànayat 2.102.019c iùñvà parvaõi vegena tràsayantam imàþ prajàþ 2.102.020a asama¤jas tu putro 'bhåt sagarasyeti naþ ÷rutam 2.102.020c jãvann eva sa pitrà tu nirastaþ pàpakarmakçt 2.102.021a aü÷umàn iti putro 'bhåd asama¤jasya vãryavàn 2.102.021c dilãpo 'ü÷umataþ putro dilãpasya bhagãrathaþ 2.102.022a bhagãrathàt kakutsthas tu kàkutsthà yena tu smçtàþ 2.102.022c kakutsthasya tu putro 'bhåd raghur yena tu ràghavaþ 2.102.023a raghos tu putras tejasvã pravçddhaþ puruùàdakaþ 2.102.023c kalmàùapàdaþ saudàsa ity evaü prathito bhuvi 2.102.024a kalmàùapàdaputro 'bhåc chaïkhaõas tv iti vi÷rutaþ 2.102.024c yas tu tad vãryam àsàdya sahaseno vyanãna÷at 2.102.025a ÷aïkhaõasya tu putro 'bhåc chåraþ ÷rãmàn sudar÷anaþ 2.102.025c sudar÷anasyàgnivarõa agnivarùasya ÷ãghragaþ 2.102.026a ÷ãghragasya maruþ putro maroþ putraþ pra÷u÷rukaþ 2.102.026c pra÷u÷rukasya putro 'bhåd ambarãùo mahàdyutiþ 2.102.027a ambarãùasya putro 'bhån nahuùaþ satyavikramaþ 2.102.027c nahuùasya ca nàbhàgaþ putraþ paramadhàrmikaþ 2.102.028a aja÷ ca suvrata÷ caiva nàbhàgasya sutàv ubhau 2.102.028c ajasya caiva dharmàtmà ràjà da÷arathaþ sutaþ 2.102.029a tasya jyeùñho 'si dàyàdo ràma ity abhivi÷rutaþ 2.102.029c tad gçhàõa svakaü ràjyam avekùasva jagan nçpa 2.102.030a ikùvàkåõàü hi sarveùàü ràjà bhavati pårvajaþ 2.102.030c pårvajenàvaraþ putro jyeùñho ràjye 'bhiùicyate 2.102.031a sa ràghavàõàü kuladharmam àtmanaþ; sanàtanaü nàdya vihàtum arhasi 2.102.031c prabhåtaratnàm anu÷àdhi medinãü; prabhåtaràùñràü pitçvan mahàya÷àþ 2.103.001a vasiùñhas tu tadà ràmam uktvà ràjapurohitaþ 2.103.001c abravãd dharmasaüyuktaü punar evàparaü vacaþ 2.103.002a puruùasyeha jàtasya bhavanti guravas trayaþ 2.103.002c àcàrya÷ caiva kàkutstha pità màtà ca ràghava 2.103.003a pità hy enaü janayati puruùaü puruùarùabha 2.103.003c praj¤àü dadàti càcàryas tasmàt sa gurur ucyate 2.103.004a sa te 'haü pitur àcàryas tava caiva paraütapa 2.103.004c mama tvaü vacanaü kurvan nàtivarteþ satàü gatim 2.103.005a imà hi te pariùadaþ ÷reõaya÷ ca samàgatàþ 2.103.005c eùu tàta caran dharmaü nàtivarteþ satàü gatim 2.103.006a vçddhàyà dharma÷ãlàyà màtur nàrhasy avartitum 2.103.006c asyàs tu vacanaü kurvan nàtivarteþ satàü gatim 2.103.007a bharatasya vacaþ kurvan yàcamànasya ràghava 2.103.007c àtmànaü nàtivartes tvaü satyadharmaparàkrama 2.103.008a evaü madhuram uktas tu guruõà ràghavaþ svayam 2.103.008c pratyuvàca samàsãnaü vasiùñhaü puruùarùabhaþ 2.103.009a yan màtàpitarau vçttaü tanaye kurutaþ sadà 2.103.009c na supratikaraü tat tu màtrà pitrà ca yat kçtam 2.103.010a yathà÷akti pradànena snàpanàc chàdanena ca 2.103.010c nityaü ca priyavàdena tathà saüvardhanena ca 2.103.011a sa hi ràjà janayità pità da÷aratho mama 2.103.011c àj¤àtaü yan mayà tasya na tan mithyà bhaviùyati 2.103.012a evam uktas tu ràmeõa bharataþ pratyanantaram 2.103.012c uvàca paramodàraþ såtaü paramadurmanàþ 2.103.013a iha me sthaõóile ÷ãghraü ku÷àn àstara sàrathe 2.103.013c àryaü pratyupavekùyàmi yàvan me na prasãdati 2.103.014a anàhàro niràloko dhanahãno yathà dvijaþ 2.103.014c ÷eùye purastàc chàlàyà yàvan na pratiyàsyati 2.103.015a sa tu ràmam avekùantaü sumantraü prekùya durmanàþ 2.103.015c ku÷ottaram upasthàpya bhåmàv evàstarat svayam 2.103.016a tam uvàca mahàtejà ràmo ràjarùisattamàþ 2.103.016c kiü màü bharata kurvàõaü tàta pratyupavekùyasi 2.103.017a bràhmaõo hy ekapàr÷vena naràn roddhum ihàrhati 2.103.017c na tu mårdhàvasiktànàü vidhiþ pratyupave÷ane 2.103.018a uttiùñha nara÷àrdåla hitvaitad dàruõaü vratam 2.103.018c puravaryàm itaþ kùipram ayodhyàü yàhi ràghava 2.103.019a àsãnas tv eva bharataþ paurajànapadaü janam 2.103.019c uvàca sarvataþ prekùya kim àryaü nànu÷àsatha 2.103.020a te tam åcur mahàtmànaü paurajànapadà janàþ 2.103.020c kàkutstham abhijànãmaþ samyag vadati ràghavaþ 2.103.021a eùo 'pi hi mahàbhàgaþ pitur vacasi tiùñhati 2.103.021c ata eva na ÷aktàþ smo vyàvartayitum a¤jasà 2.103.022a teùàm àj¤àya vacanaü ràmo vacanam abravãt 2.103.022c evaü nibodha vacanaü suhçdàü dharmacakùuùàm 2.103.023a etac caivobhayaü ÷rutvà samyak saüpa÷ya ràghava 2.103.023c uttiùñha tvaü mahàbàho màü ca spç÷a tathodakam 2.103.024a athotthàya jalaü spçùñvà bharato vàkyam abravãt 2.103.024c ÷çõvantu me pariùado mantriõaþ ÷reõayas tathà 2.103.025a na yàce pitaraü ràjyaü nànu÷àsàmi màtaram 2.103.025c àryaü paramadharmaj¤am abhijànàmi ràghavam 2.103.026a yadi tv ava÷yaü vastavyaü kartavyaü ca pitur vacaþ 2.103.026c aham eva nivatsyàmi caturda÷a vane samàþ 2.103.027a dharmàtmà tasya tathyena bhràtur vàkyena vismitaþ 2.103.027c uvàca ràmaþ saüprekùya paurajànapadaü janam 2.103.028a vikrãtam àhitaü krãtaü yat pitrà jãvatà mama 2.103.028c na tal lopayituü ÷akyaü mayà và bharatena và 2.103.029a upadhir na mayà kàryo vanavàse jugupsitaþ 2.103.029c yuktam uktaü ca kaikeyyà pitrà me sukçtaü kçtam 2.103.030a jànàmi bharataü kùàntaü gurusatkàrakàriõam 2.103.030c sarvam evàtra kalyàõaü satyasaüdhe mahàtmani 2.103.031a anena dharma÷ãlena vanàt pratyàgataþ punaþ 2.103.031c bhràtrà saha bhaviùyàmi pçthivyàþ patir uttamaþ 2.103.032a vçto ràjà hi kaikeyyà mayà tad vacanaü kçtam 2.103.032c ançtàn mocayànena pitaraü taü mahãpatim 2.104.001a tam apratimatejobhyàü bhràtçbhyàü romaharùaõam 2.104.001c vismitàþ saügamaü prekùya samavetà maharùayaþ 2.104.002a antarhitàs tv çùigaõàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 2.104.002c tau bhràtarau mahàtmànau kàkutsthau pra÷a÷aüsire 2.104.003a sa dhanyo yasya putrau dvau dharmaj¤au dharmavikramau 2.104.003c ÷rutvà vayaü hi saübhàùàm ubhayoþ spçhayàmahe 2.104.004a tatas tv çùigaõàþ kùipraü da÷agrãvavadhaiùiõaþ 2.104.004c bharataü ràja÷àrdålam ity åcuþ saügatà vacaþ 2.104.005a kule jàta mahàpràj¤a mahàvçtta mahàya÷aþ 2.104.005c gràhyaü ràmasya vàkyaü te pitaraü yady avekùase 2.104.006a sadànçõam imaü ràmaü vayam icchàmahe pituþ 2.104.006c ançõatvàc ca kaikeyyàþ svargaü da÷aratho gataþ 2.104.007a etàvad uktvà vacanaü gandharvàþ samaharùayaþ 2.104.007c ràjarùaya÷ caiva tathà sarve svàü svàü gatiü gatàþ 2.104.008a hlàditas tena vàkyena ÷ubhena ÷ubhadar÷anaþ 2.104.008c ràmaþ saühçùñavadanas tàn çùãn abhyapåjayat 2.104.009a srastagàtras tu bharataþ sa vàcà sajjamànayà 2.104.009c kçtà¤jalir idaü vàkyaü ràghavaü punar abravãt 2.104.010a ràjadharmam anuprekùya kuladharmànusaütatim 2.104.010c kartum arhasi kàkutstha mama màtu÷ ca yàcanàm 2.104.011a rakùituü sumahad ràjyam aham ekas tu notsahe 2.104.011c paurajànapadàü÷ càpi raktàn ra¤jayituü tathà 2.104.012a j¤àtaya÷ ca hi yodhà÷ ca mitràõi suhçda÷ ca naþ 2.104.012c tvàm eva pratikàïkùante parjanyam iva karùakàþ 2.104.013a idaü ràjyaü mahàpràj¤a sthàpaya pratipadya hi 2.104.013c ÷aktimàn asi kàkutstha lokasya paripàlane 2.104.014a ity uktvà nyapatad bhràtuþ pàdayor bharatas tadà 2.104.014c bhç÷aü saüpràrthayàm àsa ràmam evaü priyaü vadaþ 2.104.015a tam aïke bhràtaraü kçtvà ràmo vacanam abravãt 2.104.015c ÷yàmaü nalinapatràkùaü mattahaüsasvaraþ svayam 2.104.016a àgatà tvàm iyaü buddhiþ svajà vainayikã ca yà 2.104.016c bhç÷am utsahase tàta rakùituü pçthivãm api 2.104.017a amàtyai÷ ca suhçdbhi÷ ca buddhimadbhi÷ ca mantribhiþ 2.104.017c sarvakàryàõi saümantrya sumahànty api kàraya 2.104.018a lakùmã÷ candràd apeyàd và himavàn và himaü tyajet 2.104.018c atãyàt sàgaro velàü na pratij¤àm ahaü pituþ 2.104.019a kàmàd và tàta lobhàd và màtrà tubhyam idaü kçtam 2.104.019c na tan manasi kartavyaü vartitavyaü ca màtçvat 2.104.020a evaü bruvàõaü bharataþ kausalyàsutam abravãt 2.104.020c tejasàdityasaükà÷aü pratipaccandradar÷anam 2.104.021a adhirohàrya pàdàbhyàü pàduke hemabhåùite 2.104.021c ete hi sarvalokasya yogakùemaü vidhàsyataþ 2.104.022a so 'dhiruhya naravyàghraþ pàduke hy avaruhya ca 2.104.022c pràyacchat sumahàtejà bharatàya mahàtmane 2.104.023a sa pàduke te bharataþ pratàpavàn; svalaükçte saüparigçhya dharmavit 2.104.023c pradakùiõaü caiva cakàra ràghavaü; cakàra caivottamanàgamårdhani 2.104.024a athànupårvyàt pratipåjya taü janaü; guråü÷ ca mantriprakçtãs tathànujau 2.104.024c vyasarjayad ràghavavaü÷avardhanaþ; sthitaþ svadharme himavàn ivàcalaþ 2.104.025a taü màtaro bàùpagçhãtakaõñho; duþkhena nàmantrayituü hi ÷ekuþ 2.104.025c sa tv eva màtér abhivàdya sarvà; rudan kuñãü svàü pravive÷a ràmaþ 2.105.001a tataþ ÷irasi kçtvà tu pàduke bharatas tadà 2.105.001c àruroha rathaü hçùñaþ ÷atrughnena samanvitaþ 2.105.002a vasiùñho vàmadeva÷ ca jàbàli÷ ca dçóhavrataþ 2.105.002c agrataþ prayayuþ sarve mantriõo mantrapåjitàþ 2.105.003a mandàkinãü nadãü ramyàü pràïmukhàs te yayus tadà 2.105.003c pradakùiõaü ca kurvàõà÷ citrakåñaü mahàgirim 2.105.004a pa÷yan dhàtusahasràõi ramyàõi vividhàni ca 2.105.004c prayayau tasya pàr÷vena sasainyo bharatas tadà 2.105.005a adåràc citrakåñasya dadar÷a bharatas tadà 2.105.005c à÷ramaü yatra sa munir bharadvàjaþ kçtàlayaþ 2.105.006a sa tam à÷ramam àgamya bharadvàjasya buddhimàn 2.105.006c avatãrya rathàt pàdau vavande kulanandanaþ 2.105.007a tato hçùño bharadvàjo bharataü vàkyam abravãt 2.105.007c api kçtyaü kçtaü tàta ràmeõa ca samàgatam 2.105.008a evam uktas tu bharato bharadvàjena dhãmatà 2.105.008c pratyuvàca bharadvàjaü bharato dharmavatsalaþ 2.105.009a sa yàcyamàno guruõà mayà ca dçóhavikramaþ 2.105.009c ràghavaþ paramaprãto vasiùñhaü vàkyam abravãt 2.105.010a pituþ pratij¤àü tàm eva pàlayiùyàmi tattvataþ 2.105.010c caturda÷a hi varùàõi ya pratij¤à pitur mama 2.105.011a evam ukto mahàpràj¤o vasiùñhaþ pratyuvàca ha 2.105.011c vàkyaj¤o vàkyaku÷alaü ràghavaü vacanaü mahat 2.105.012a ete prayaccha saühçùñaþ pàduke hemabhåùite 2.105.012c ayodhyàyàü mahàpràj¤a yogakùemakare tava 2.105.013a evam ukto vasiùñhena ràghavaþ pràïmukhaþ sthitaþ 2.105.013c pàduke hemavikçte mama ràjyàya te dadau 2.105.014a nivçtto 'ham anuj¤àto ràmeõa sumahàtmanà 2.105.014c ayodhyàm eva gacchàmi gçhãtvà pàduke ÷ubhe 2.105.015a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü bharatasya mahàtmanaþ 2.105.015c bharadvàjaþ ÷ubhataraü munir vàkyam udàharat 2.105.016a naitac citraü naravyàghra ÷ãlavçttavatàü vara 2.105.016c yad àryaü tvayi tiùñhet tu nimne vçùñim ivodakam 2.105.017a amçtaþ sa mahàbàhuþ pità da÷arathas tava 2.105.017c yasya tvam ãdç÷aþ putro dharmàtmà dharmavatsalaþ 2.105.018a tam çùiü tu mahàtmànam uktavàkyaü kçtà¤jaliþ 2.105.018c àmantrayitum àrebhe caraõàv upagçhya ca 2.105.019a tataþ pradakùiõaü kçtvà bharadvàjaü punaþ punaþ 2.105.019c bharatas tu yayau ÷rãmàn ayodhyàü saha mantribhiþ 2.105.020a yànai÷ ca ÷akañai÷ caiva hayai÷ nàgai÷ ca sà camåþ 2.105.020c punar nivçttà vistãrõà bharatasyànuyàyinã 2.105.021a tatas te yamunàü divyàü nadãü tãrtvormimàlinãm 2.105.021c dadç÷us tàü punaþ sarve gaïgàü ÷ivajalàü nadãm 2.105.022a tàü ramyajalasaüpårõàü saütãrya saha bàndhavaþ 2.105.022c ÷çïgaverapuraü ramyaü pravive÷a sasainikaþ 2.105.023a ÷çïgaverapuràd bhåya ayodhyàü saüdadar÷a ha 2.105.023c bharato duþkhasaütaptaþ sàrathiü cedam abravãt 2.105.024a sàrathe pa÷ya vidhvastà ayodhyà na prakà÷ate 2.105.024c niràkàrà nirànandà dãnà pratihatasvanà 2.106.001a snigdhagambhãraghoùeõa syandanenopayàn prabhuþ 2.106.001c ayodhyàü bharataþ kùipraü pravive÷a mahàya÷àþ 2.106.002a bióàlolåkacaritàm àlãnanaravàraõàm 2.106.002c timiràbhyàhatàü kàlãm aprakà÷àü ni÷àm iva 2.106.003a ràhu÷atroþ priyàü patnãü ÷riyà prajvalitaprabhàm 2.106.003c graheõàbhyutthitenaikàü rohiõãm iva pãóitàm 2.106.004a alpoùõakùubdhasalilàü gharmottaptavihaügamàm 2.106.004c lãnamãnajhaùagràhàü kç÷àü girinadãm iva 2.106.005a vidhåmàm iva hemàbhàm adhvaràgnisamutthitàm 2.106.005c havirabhyukùitàü pa÷càc chikhàü vipralayaü gatàm 2.106.006a vidhvastakavacàü rugõagajavàjirathadhvajàm 2.106.006c hatapravãràm àpannàü camåm iva mahàhave 2.106.007a saphenàü sasvanàü bhåtvà sàgarasya samutthitàm 2.106.007c pra÷àntamàrutoddhåtàü jalormim iva niþsvanàm 2.106.008a tyaktàü yaj¤àyudhaiþ sarvair abhiråpai÷ ca yàjakaiþ 2.106.008c sutyàkàle vinirvçtte vediü gataravàm iva 2.106.009a goùñhamadhye sthitàm àrtàm acarantãü navaü tçõam 2.106.009c govçùeõa parityaktàü gavàü patnãm ivotsukàm 2.106.010a prabhàkaràlaiþ susnigdhaiþ prajvaladbhir ivottamaiþ 2.106.010c viyuktàü maõibhir jàtyair navàü muktàvalãm iva 2.106.011a sahasà calitàü sthànàn mahãü puõyakùayàd gatàm 2.106.011c saühçtadyutivistàràü tàràm iva diva÷ cyutàm 2.106.012a puùpanaddhàü vasantànte mattabhramara÷àlinãm 2.106.012c drutadàvàgnivipluùñàü klàntàü vanalatàm iva 2.106.013a saümåóhanigamàü sarvàü saükùiptavipaõàpaõàm 2.106.013c pracchanna÷a÷inakùatràü dyàm ivàmbudharair vçtàm 2.106.014a kùãõapànottamair bhinnaiþ ÷aràvair abhisaüvçtàm 2.106.014c hata÷auõóàm ivàkà÷e pànabhåmim asaüskçtàm 2.106.015a vçkõabhåmitalàü nimnàü vçkõapàtraiþ samàvçtàm 2.106.015c upayuktodakàü bhagnàü prapàü nipatitàm iva 2.106.016a vipulàü vitatàü caiva yuktapà÷àü tarasvinàm 2.106.016c bhåmau bàõair viniùkçttàü patitàü jyàm ivàyudhàt 2.106.017a sahasà yuddha÷auõóena hayàroheõa vàhitàm 2.106.017c nikùiptabhàõóàm utsçùñàü ki÷orãm iva durbalàm 2.106.018a pràvçùi pravigàóhàyàü praviùñasyàbhra maõóalam 2.106.018c pracchannàü nãlajãmåtair bhàskarasya prabhàm iva 2.106.019a bharatas tu rathasthaþ sa¤ ÷rãmàn da÷arathàtmajaþ 2.106.019c vàhayantaü ratha÷reùñhaü sàrathiü vàkyam abravãt 2.106.020a kiü nu khalv adya gambhãro mårchito na ni÷amyate 2.106.020c yathàpuram ayodhyàyàü gãtavàditraniþsvanaþ 2.106.021a vàruõãmadagandhà÷ ca màlyagandha÷ ca mårchitaþ 2.106.021c dhåpitàgarugandha÷ ca na pravàti samantataþ 2.106.022a yànapravaraghoùa÷ ca snigdha÷ ca hayaniþsvanaþ 2.106.022c pramattagajanàda÷ ca mahàü÷ ca rathaniþsvanaþ 2.106.022e nedànãü ÷råyate puryàm asyàü ràme vivàsite 2.106.023a taruõai÷ càru veùai÷ ca narair unnatagàmibhiþ 2.106.023c saüpatadbhir ayodhyàyàü na vibhànti mahàpathàþ 2.106.024a evaü bahuvidhaü jalpan vive÷a vasatiü pituþ 2.106.024c tena hãnàü narendreõa siühahãnàü guhàm iva 2.107.001a tato nikùipya màtéh sa ayodhyàyàü dçóhavrataþ 2.107.001c bharataþ ÷okasaütapto gurån idam athàbravãt 2.107.002a nandigràmaü gamiùyàmi sarvàn àmantraye 'dya vaþ 2.107.002c tatra duþkham idaü sarvaü sahiùye ràghavaü vinà 2.107.003a gata÷ ca hi divaü ràjà vanastha÷ ca gurur mama 2.107.003c ràmaü pratãkùe ràjyàya sa hi ràjà mahàya÷àþ 2.107.004a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü bharatasya mahàtmanaþ 2.107.004c abruvan mantriõaþ sarve vasiùñha÷ ca purohitaþ 2.107.005a sadç÷aü ÷làghanãyaü ca yad uktaü bharata tvayà 2.107.005c vacanaü bhràtçvàtsalyàd anuråpaü tavaiva tat 2.107.006a nityaü te bandhulubdhasya tiùñhato bhràtçsauhçde 2.107.006c àryamàrgaü prapannasya nànumanyeta kaþ pumàn 2.107.007a mantriõàü vacanaü ÷rutvà yathàbhilaùitaü priyam 2.107.007c abravãt sàrathiü vàkyaü ratho me yujyatàm iti 2.107.008a prahçùñavadanaþ sarvà màtéh samabhivàdya saþ 2.107.008c àruroha rathaü ÷rãmठ÷atrughnena samanvitaþ 2.107.009a àruhya tu rathaü ÷ãghraü ÷atrughnabharatàv ubhau 2.107.009c yayatuþ paramaprãtau vçtau mantripurohitaiþ 2.107.010a agrato puravas tatra vasiùñha pramukhà dvijàþ 2.107.010c prayayuþ pràïmukhàþ sarve nandigràmo yato 'bhavat 2.107.011a balaü ca tad anàhåtaü gajà÷varathasaükulam 2.107.011c prayayau bharate yàte sarve ca puravàsinaþ 2.107.012a rathasthaþ sa tu dharmàtmà bharato bhràtçvatsalaþ 2.107.012c nandigràmaü yayau tårõaü ÷irasy àdhàya pàduke 2.107.013a tatas tu bharataþ kùipraü nandigràmaü pravi÷ya saþ 2.107.013c avatãrya rathàt tårõaü gurån idam uvàca ha 2.107.014a etad ràjyaü mama bhràtrà dattaü saünyàsavat svayam 2.107.014c yogakùemavahe ceme pàduke hemabhåùite 2.107.014e tam imaü pàlayiùyàmi ràghavàgamanaü prati 2.107.015a kùipraü saüyojayitvà tu ràghavasya punaþ svayam 2.107.015c caraõau tau tu ràmasya drakùyàmi sahapàdukau 2.107.016a tato nikùiptabhàro 'haü ràghaveõa samàgataþ 2.107.016c nivedya gurave ràjyaü bhajiùye guruvçttitàm 2.107.017a ràghavàya ca saünyàsaü dattveme varapàduke 2.107.017c ràjyaü cedam ayodhyàü ca dhåtapàpo bhavàmi ca 2.107.018a abhiùikte tu kàkutsthe prahçùñamudite jane 2.107.018c prãtir mama ya÷a÷ caiva bhaved ràjyàc caturguõam 2.107.019a evaü tu vilapan dãno bharataþ sa mahàya÷àþ 2.107.019c nandigràme 'karod ràjyaü duþkhito mantribhiþ saha 2.107.020a sa valkalajañàdhàrã muniveùadharaþ prabhuþ 2.107.020c nandigràme 'vasad vãraþ sasainyo bharatas tadà 2.107.021a ràmàgamanam àkàïkùan bharato bhràtçvatsalaþ 2.107.021c bhràtur vacanakàrã ca pratij¤àpàragas tadà 2.107.022a pàduke tv abhiùicyàtha nandigràme 'vasat tadà 2.107.022c bharataþ ÷àsanaü sarvaü pàdukàbhyàü nyavedayat 2.108.001a pratiprayàte bharate vasan ràmas tapovane 2.108.001c lakùayàm àsa sodvegam athautsukyaü tapasvinàm 2.108.002a ye tatra citrakåñasya purastàt tàpasà÷rame 2.108.002c ràmam à÷ritya niratàs tàn alakùayad utsukàn 2.108.003a nayanair bhçkuñãbhi÷ ca ràmaü nirdi÷ya ÷aïkitàþ 2.108.003c anyonyam upajalpantaþ ÷anai÷ cakrur mithaþ kathàþ 2.108.004a teùàm autsukyam àlakùya ràmas tv àtmani ÷aïkitaþ 2.108.004c kçtà¤jalir uvàcedam çùiü kulapatiü tataþ 2.108.005a na kaccid bhagavan kiü cit pårvavçttam idaü mayi 2.108.005c dç÷yate vikçtaü yena vikriyante tapasvinaþ 2.108.006a pramàdàc caritaü kaccit kiü cin nàvarajasya me 2.108.006c lakùmaõasyarùibhir dçùñaü nànuråpam ivàtmanaþ 2.108.007a kaccic chu÷råùamàõà vaþ ÷u÷råùaõaparà mayi 2.108.007c pramadàbhyucitàü vçttiü sãtà yuktaü na vartate 2.108.008a atharùir jarayà vçddhas tapasà ca jaràü gataþ 2.108.008c vepamàna ivovàca ràmaü bhåtadayàparam 2.108.009a kutaþ kalyàõasattvàyàþ kalyàõàbhirates tathà 2.108.009c calanaü tàta vaidehyàs tapasviùu vi÷eùataþ 2.108.010a tvannimittam idaü tàvat tàpasàn prati vartate 2.108.010c rakùobhyas tena saüvignàþ kathayanti mithaþ kathàþ 2.108.011a ràvaõàvarajaþ ka÷ cit kharo nàmeha ràkùasaþ 2.108.011c utpàñya tàpasàn sarvठjanasthànaniketanàn 2.108.012a dhçùña÷ ca jitakà÷ã ca nç÷aüsaþ puruùàdakaþ 2.108.012c avalipta÷ ca pàpa÷ ca tvàü ca tàta na mçùyate 2.108.013a tvaü yadà prabhçti hy asminn à÷rame tàta vartase 2.108.013c tadà prabhçti rakùàüsi viprakurvanti tàpasàn 2.108.014a dar÷ayanti hi bãbhatsaiþ krårair bhãùaõakair api 2.108.014c nànà råpair viråpai÷ ca råpair asukhadar÷anaiþ 2.108.015a apra÷astair a÷ucibhiþ saüprayojya ca tàpasàn 2.108.015c pratighnanty aparàn kùipram anàryàþ purataþ sthitaþ 2.108.016a teùu teùv à÷ramasthàneùv abuddham avalãya ca 2.108.016c ramante tàpasàüs tatra nà÷ayanto 'lpacetasaþ 2.108.017a apakùipanti srugbhàõóàn agnãn si¤canti vàriõà 2.108.017c kala÷àü÷ ca pramçdnanti havane samupasthite 2.108.018a tair duràtmabhir àviùñàn à÷ramàn prajihàsavaþ 2.108.018c gamanàyànyade÷asya codayanty çùayo 'dya màm 2.108.019a tat purà ràma ÷àrãràm upahiüsàü tapasviùu 2.108.019c dar÷ayati hi duùñàs te tyakùyàma imam à÷ramam 2.108.020a bahumålaphalaü citram avidåràd ito vanam 2.108.020c puràõà÷ramam evàhaü ÷rayiùye sagaõaþ punaþ 2.108.021a kharas tvayy api càyuktaü purà tàta pravartate 2.108.021c sahàsmàbhir ito gaccha yadi buddhiþ pravartate 2.108.022a sakalatrasya saüdeho nityaü yat tasya ràghava 2.108.022c samarthasyàpi hi sato vàso duþkha ihàdya te 2.108.023a ity uktavantaü ràmas taü ràjaputras tapasvinam 2.108.023c na ÷a÷àkottarair vàkyair avaroddhuü samutsukam 2.108.024a abhinandya samàpçcchya samàdhàya ca ràghavam 2.108.024c sa jagàmà÷ramaü tyaktvà kulaiþ kulapatiþ saha 2.108.025a ràmaþ saüsàdhya tv çùigaõam anugamanàd; de÷àt tasmàccit kulapatim abhivàdyarùim 2.108.025c samyakprãtais tair anumata upadiùñàrthaþ; puõyaü vàsàya svanilayam upasaüpede 2.108.026a à÷ramaü tv çùivirahitaü prabhuþ; kùaõam api na jahau sa ràghavaþ 2.108.026c ràghavaü hi satatam anugatàs; tàpasà÷ carùicaritadhçtaguõàþ 2.109.001a ràghavas tv apayàteùu tapasviùu vicintayan 2.109.001c na tatràrocayad vàsaü kàraõair bahubhis tadà 2.109.002a iha me bharato dçùño màtara÷ ca sanàgaràþ 2.109.002c sà ca me smçtir anveti tàn nityam anu÷ocataþ 2.109.003a skandhàvàranive÷ena tena tasya mahàtmanaþ 2.109.003c hayahastikarãùai÷ ca upamardaþ kçto bhç÷am 2.109.004a tasmàd anyatra gacchàma iti saücintya ràghavaþ 2.109.004c pràtiùñhata sa vaidehyà lakùmaõena ca saügataþ 2.109.005a so 'trer à÷ramam àsàdya taü vavande mahàya÷àþ 2.109.005c taü càpi bhagavàn atriþ putravat pratyapadyata 2.109.006a svayam àtithyam àdi÷ya sarvam asya susatkçtam 2.109.006c saumitriü ca mahàbhàgàü sãtàü ca samasàntvayat 2.109.007a patnãü ca tam anupràptàü vçddhàm àmantrya satkçtàm 2.109.007c sàntvayàm àsa dharmaj¤aþ sarvabhåtahite rataþ 2.109.008a anasåyàü mahàbhàgàü tàpasãü dharmacàriõãm 2.109.008c pratigçhõãùva vaidehãm abravãd çùisattamaþ 2.109.009a ràmàya càcacakùe tàü tàpasãü dharmacàriõãm 2.109.009c da÷a varùàõy anàvçùñyà dagdhe loke nirantaram 2.109.010a yayà målaphale sçùñe jàhnavã ca pravartità 2.109.010c ugreõa tapasà yuktà niyamai÷ càpy alaükçtà 2.109.011a da÷avarùasahasràõi yayà taptaü mahat tapaþ 2.109.011c anasåyàvratais tàta pratyåhà÷ ca nibarhitàþ 2.109.012a devakàryanimittaü ca yayà saütvaramàõayà 2.109.012c da÷aràtraü kçtvà ràtriþ seyaü màteva te 'nagha 2.109.013a tàm imàü sarvabhåtànàü namaskàryàü ya÷asvinãm 2.109.013c abhigacchatu vaidehã vçddhàm akrodhanàü sadà 2.109.014a evaü bruvàõaü tam çùiü tathety uktvà sa ràghavaþ 2.109.014c sãtàm uvàca dharmaj¤àm idaü vacanam uttamam 2.109.015a ràjaputri ÷rutaü tv etan muner asya samãritam 2.109.015c ÷reyo 'rtham àtmanaþ ÷ãghram abhigaccha tapasvinãm 2.109.016a anasåyeti yà loke karmabhiþ kyàtim àgatà 2.109.016c tàü ÷ãghram abhigaccha tvam abhigamyàü tapasvinãm 2.109.017a sãtà tv etad vacaþ ÷rutvà ràghavasya hitaiùiõã 2.109.017c tàm atripatnãü dharmaj¤àm abhicakràma maithilã 2.109.018a ÷ithilàü valitàü vçddhàü jaràpàõóuramårdhajàm 2.109.018c satataü vepamànàïgãü pravàte kadalã yathà 2.109.019a tàü tu sãtà mahàbhàgàm anasåyàü pativratàm 2.109.019c abhyavàdayad avyagrà svaü nàma samudàharat 2.109.020a abhivàdya ca vaidehã tàpasãü tàm aninditàm 2.109.020c baddhà¤jalipuñà hçùñà paryapçcchad anàmayam 2.109.021a tataþ sãtàü mahàbhàgàü dçùñvà tàü dharmacàriõãm 2.109.021c sàntvayanty abravãd dhçùñà diùñyà dharmam avekùase 2.109.022a tyaktvà j¤àtijanaü sãte mànam çddhiü ca mànini 2.109.022c avaruddhaü vane ràmaü diùñyà tvam anugacchasi 2.109.023a nagarastho vanastho và pàpo và yadi và÷ubhaþ 2.109.023c yàsàü strãõàü priyo bhartà tàsàü lokà mahodayàþ 2.109.024a duþ÷ãlaþ kàmavçtto và dhanair và parivarjitaþ 2.109.024c strãõàm àrya svabhàvànàü paramaü daivataü patiþ 2.109.025a nàto vi÷iùñaü pa÷yàmi bàndhavaü vimç÷anty aham 2.109.025c sarvatra yogyaü vaidehi tapaþ kçtam ivàvyayam 2.109.026a na tv evam avagacchanti guõa doùam asat striyaþ 2.109.026c kàmavaktavyahçdayà bhartçnàthà÷ caranti yàþ 2.109.027a pràpnuvanty aya÷a÷ caiva dharmabhraü÷aü ca maithili 2.109.027c akàrya va÷am àpannàþ striyo yàþ khalu tad vidhàþ 2.109.028a tvadvidhàs tu guõair yuktà dçùñalokaparàvaràþ 2.109.028c striyaþ svarge cariùyanti yathà puõyakçtas tathà 2.110.001a sà tv evam uktà vaidehã anasåyàn asåyayà 2.110.001c pratipåjya vaco mandaü pravaktum upacakrame 2.110.002a naitad à÷caryam àryàyà yan màü tvam anubhàùase 2.110.002c viditaü tu mamàpy etad yathà nàryàþ patir guruþ 2.110.003a yady apy eùa bhaved bhartà mamàrye vçttavarjitaþ 2.110.003c advaidham upavartavyas tathàpy eùa mayà bhavet 2.110.004a kiü punar yo guõa÷làghyaþ sànukro÷o jitendriyaþ 2.110.004c sthirànuràgo dharmàtmà màtçvartã pitç priyaþ 2.110.005a yàü vçttiü vartate ràmaþ kausalyàyàü mahàbalaþ 2.110.005c tàm eva nçpanàrãõàm anyàsàm api vartate 2.110.006a sakçd dçùñàsv api strãùu nçpeõa nçpavatsalaþ 2.110.006c màtçvad vartate vãro mànam utsçjya dharmavit 2.110.007a àgacchantyà÷ ca vijanaü vanam evaü bhayàvaham 2.110.007c samàhitaü hi me ÷va÷rvà hçdaye yat sthitaü mama 2.110.008a pràõipradànakàle ca yat purà tv agnisaünidhau 2.110.008c anu÷iùñà jananyàsmi vàkyaü tad api me dhçtam 2.110.009a navãkçtaü tu tat sarvaü vàkyais te dharmacàriõi 2.110.009c pati÷u÷råùaõàn nàryàs tapo nànyad vidhãyate 2.110.010a sàvitrã pati÷u÷råùàü kçtvà svarge mahãyate 2.110.010c tathà vçtti÷ ca yàtà tvaü pati÷u÷råùayà divam 2.110.011a variùñhà sarvanàrãõàm eùà ca divi devatà 2.110.011c rohiõã ca vinà candraü muhårtam api dç÷yate 2.110.012a evaüvidhà÷ ca pravaràþ striyo bhartçdçóhavratàþ 2.110.012c devaloke mahãyante puõyena svena karmaõà 2.110.013a tato 'nasåyà saühçùñà ÷rutvoktaü sãtayà vacaþ 2.110.013c ÷irasy àghràya covàca maithilãü harùayanty uta 2.110.014a niyamair vividhair àptaü tapo hi mahad asti me 2.110.014c tat saü÷ritya balaü sãte chandaye tvàü ÷ucivrate 2.110.015a upapannaü ca yuktaü ca vacanaü tava maithili 2.110.015c prãtà càsmy ucitaü kiü te karavàõi bravãhi me 2.110.015e kçtam ity abravãt sãtà tapobalasamanvitàm 2.110.016a sà tv evam uktà dharmaj¤à tayà prãtataràbhavat 2.110.016c saphalaü ca praharùaü te hanta sãte karomy aham 2.110.017a idaü divyaü varaü màlyaü vastram àbharaõàni ca 2.110.017c aïgaràgaü ca vaidehi mahàrham anulepanam 2.110.018a mayà dattam idaü sãte tava gàtràõi ÷obhayet 2.110.018c anuråpam asaükliùñaü nityam eva bhaviùyati 2.110.019a aïgaràgeõa divyena liptàïgã janakàtmaje 2.110.019c ÷obhayiùyàmi bhartàraü yathà ÷rãr viùõum avyayam 2.110.020a sà vastram aïgaràgaü ca bhåùaõàni srajas tathà 2.110.020c maithilã pratijagràha prãtidànam anuttamam 2.110.021a pratigçhya ca tat sãtà prãtidànaü ya÷asvinã 2.110.021c ÷liùñà¤jalipuñà dhãrà samupàsta tapodhanàm 2.110.022a tathà sãtàm upàsãnàm anasåyà dçóhavratà 2.110.022c vacanaü praùñum àrebhe kathàü kàü cid anupriyàm 2.110.023a svayaüvare kila pràptà tvam anena ya÷asvinà 2.110.023c ràghaveõeti me sãte kathà ÷rutim upàgatà 2.110.024a tàü kathàü ÷rotum icchàmi vistareõa ca maithili 2.110.024c yathànubhåtaü kàrtsnyena tan me tvaü vaktum arhasi 2.110.025a evam uktà tu sà sãtà tàü tato dharmacàriõãm 2.110.025c ÷råyatàm iti coktvà vai kathayàm àsa tàü kathàm 2.110.026a mithilàdhipatir vãro janako nàma dharmavit 2.110.026c kùatradharmaõy abhirato nyàyataþ ÷àsti medinãm 2.110.027a tasya làïgalahastasya karùataþ kùetramaõóalam 2.110.027c ahaü kilotthità bhittvà jagatãü nçpateþ sutà 2.110.028a sa màü dçùñvà narapatir muùñivikùepatatparaþ 2.110.028c pàü÷u guõñhita sarvàïgãü vismito janako 'bhavat 2.110.029a anapatyena ca snehàd aïkam àropya ca svayam 2.110.029c mameyaü tanayety uktvà sneho mayi nipàtitaþ 2.110.030a antarikùe ca vàg uktàpratimà mànuùã kila 2.110.030c evam etan narapate dharmeõa tanayà tava 2.110.031a tataþ prahçùño dharmàtmà pità me mithilàdhipaþ 2.110.031c avàpto vipulàm çddhiü màm avàpya naràdhipaþ 2.110.032a dattvà càsmãùñavad devyai jyeùñhàyai puõyakarmaõà 2.110.032c tayà saübhàvità càsmi snigdhayà màtçsauhçdàt 2.110.033a patisaüyogasulabhaü vayo dçùñvà tu me pità 2.110.033c cintàm abhyagamad dãno vittanà÷àd ivàdhanaþ 2.110.034a sadç÷àc càpakçùñàc ca loke kanyàpità janàt 2.110.034c pradharùaõàm avàpnoti ÷akreõàpi samo bhuvi 2.110.035a tàü dharùaõàm adårasthàü saüdç÷yàtmani pàrthivaþ 2.110.035c cinntàrõavagataþ pàraü nàsasàdàplavo yatha 2.110.036a ayonijàü hi màü j¤àtvà nàdhyagacchat sa cintayan 2.110.036c sadç÷aü cànuråpaü ca mahãpàlaþ patiü mama 2.110.037a tasya buddhir iyaü jàtà cintayànasya saütatam 2.110.037c svayaü varaü tanåjàyàþ kariùyàmãti dhãmataþ 2.110.038a mahàyaj¤e tadà tasya varuõena mahàtmanà 2.110.038c dattaü dhanurvaraü prãtyà tåõã càkùayya sàyakau 2.110.039a asaücàlyaü manuùyai÷ ca yatnenàpi ca gauravàt 2.110.039c tan na ÷aktà namayituü svapneùv api naràdhipàþ 2.110.040a tad dhanuþ pràpya me pitrà vyàhçtaü satyavàdinà 2.110.040c samavàye narendràõàü pårvam àmantrya pàrthivàn 2.110.041a idaü ca dhanur udyamya sajyaü yaþ kurute naraþ 2.110.041c tasya me duhità bhàryà bhaviùyati na saü÷ayaþ 2.110.042a tac ca dçùñvà dhanuþ÷reùñhaü gauravàd girisaünibham 2.110.042c abhivàdya nçpà jagmur a÷aktàs tasya tolane 2.110.043a sudãrghasya tu kàlasya ràghavo 'yaü mahàdyutiþ 2.110.043c vi÷vàmitreõa sahito yaj¤aü draùñuü samàgataþ 2.110.044a lakùmaõena saha bhràtrà ràmaþ satyaparàkramaþ 2.110.044c vi÷vàmitras tu dharmàtmà mama pitrà supåjitaþ 2.110.045a provàca pitaraü tatra ràghavo ràmalakùmaõau 2.110.045c sutau da÷arathasyemau dhanurdar÷anakàïkùiõau 2.110.045e ity uktas tena vipreõa tad dhanuþ samupànayat 2.110.046a nimeùàntaramàtreõa tad ànamya sa vãryavàn 2.110.046c jyàü samàropya jhañiti pårayàm àsa vãryavàn 2.110.047a tena pårayatà vegàn madhye bhagnaü dvidhà dhanuþ 2.110.047c tasya ÷abdo 'bhavad bhãmaþ patitasyà÷aner iva 2.110.048a tato 'haü tatra ràmàya pitrà satyàbhisaüdhinà 2.110.048c udyatà dàtum udyamya jalabhàjanam uttamam 2.110.049a dãyamànàü na tu tadà pratijagràha ràghavaþ 2.110.049c avij¤àya pitu÷ chandam ayodhyàdhipateþ prabhoþ 2.110.050a tataþ ÷va÷uram àmantrya vçddhaü da÷arathaü nçpam 2.110.050c mama pitrà ahaü dattà ràmàya viditàtmane 2.110.051a mama caivànujà sàdhvã årmilà priyadar÷anà 2.110.051c bhàryàrthe lakùmaõasyàpi dattà pitrà mama svayam 2.110.052a evaü dattàsmi ràmàya tadà tasmin svayaü vare 2.110.052c anuraktà ca dharmeõa patiü vãryavatàü varam 2.111.001a anasåyà tu dharmaj¤à ÷rutvà tàü mahatãü kathàm 2.111.001c paryaùvajata bàhubhyàü ÷irasy àghràya maithilãm 2.111.002a vyaktàkùarapadaü citraü bhàùitaü madhuraü tvayà 2.111.002c yathà svayaüvaraü vçttaü tat sarvaü hi ÷rutaü mayà 2.111.003a rame 'haü kathayà te tu dçùóhaü madhurabhàùiõi 2.111.003c ravir astaü gataþ ÷rãmàn upohya rajanãü ÷ivàm 2.111.004a divasaü prati kãrõànàm àhàràrthaü patatriõàm 2.111.004c saüdhyàkàle nilãnànàü nidràrthaü ÷råyate dhvaniþ 2.111.005a ete càpy abhiùekàrdrà munayaþ phala÷odhanàþ 2.111.005c sahità upavartante salilàplutavalkalàþ 2.111.006a çùãõàm agnihotreùu huteùu vidhipurvakam 2.111.006c kapotàïgàruõo dhåmo dç÷yate pavanoddhataþ 2.111.007a alpaparõà hi taravo ghanãbhåtàþ samantataþ 2.111.007c viprakçùñe 'pi ye de÷e na prakà÷anti vai di÷aþ 2.111.008a rajanã rasasattvàni pracaranti samantataþ 2.111.008c tapovanamçgà hy ete veditãrtheùu ÷erate 2.111.009a saüpravçttà ni÷à sãte nakùatrasamalaükçtà 2.111.009c jyotsnà pràvaraõa÷ candro dç÷yate 'bhyudito 'mbare 2.111.010a gamyatàm anujànàmi ràmasyànucarã bhava 2.111.010c kathayantyà hi madhuraü tvayàhaü paritoùità 2.111.011a alaükuru ca tàvat tvaü pratyakùaü mama maithili 2.111.011c prãtiü janaya me vatsa divyàlaükàra÷obhinã 2.111.012a sà tadà samalaükçtya sãtà surasutopamà 2.111.012c praõamya ÷irasà tasyai ràmaü tv abhimukhã yayau 2.111.013a tathà tu bhåùitàü sãtàü dadar÷a vadatàü varaþ 2.111.013c ràghavaþ prãtidànena tapasvinyà jaharùa ca 2.111.014a nyavedayat tataþ sarvaü sãtà ràmàya maithilã 2.111.014c prãtidànaü tapasvinyà vasanàbharaõasrajàm 2.111.015a prahçùñas tv abhavad ràmo lakùmaõa÷ ca mahàrathaþ 2.111.015c maithilyàþ satkriyàü dçùñvà mànuùeùu sudurlabhàm 2.111.016a tatas tàü sarvarãü prãtaþ puõyàü ÷a÷inibhànanaþ 2.111.016c arcitas tàpasaiþ siddhair uvàsa raghunandanaþ 2.111.017a tasyàü ràtryàü vyatãtàyàm abhiùicya hutàgnikàn 2.111.017c àpçcchetàü naravyàghrau tàpasàn vanagocaràn 2.111.018a tàv åcus te vanacaràs tàpasà dharmacàriõaþ 2.111.018c vanasya tasya saücàraü ràkùasaiþ samabhiplutam 2.111.019a eùa panthà maharùãõàü phalàny àharatàü vane 2.111.019c anena tu vanaü durgaü gantuü ràghava te kùamam 2.111.020a itãva taiþ prà¤jalibhis tapasvibhir; dvijaiþ kçtasvastyayanaþ paraütapaþ 2.111.020c vanaü sabhàryaþ pravive÷a ràghavaþ; salakùmaõaþ sårya ivàbhramaõóalam 3.001.001a pravi÷ya tu mahàraõyaü daõóakàraõyam àtmavàn 3.001.001c dadar÷a ràmo durdharùas tàpasà÷ramamaõóalam 3.001.002a ku÷acãraparikùiptaü bràhmyà lakùmyà samàvçtam 3.001.002c yathà pradãptaü durdhar÷aü gagane såryamaõóalam 3.001.003a ÷araõyaü sarvabhåtànàü susamçùñàjiraü sadà 3.001.003c påjitaü copançttaü ca nityam apsarasàü gaõaiþ 3.001.004a vi÷àlair agni÷araõaiþ srugbhàõóair ajinaiþ ku÷aiþ 3.001.004c samidbhis toyakala÷aiþ phalamålai÷ ca ÷obhitam 3.001.005a àraõyai÷ ca mahàvçkùaiþ puõyaiþ svàduphalair vçtam 3.001.005c balihomàrcitaü puõyaü brahmaghoùaninàditam 3.001.006a puùpair vanyaiþ parikùiptaü padminyà ca sapadmayà 3.001.006c phalamålà÷anair dàntai÷ cãrakçùõàjinàmbaraiþ 3.001.007a såryavai÷vànaràbhai÷ ca puràõair munibhir vçtam 3.001.007c puõyai÷ a niyatàhàraiþ ÷obhitaü paramarùibhiþ 3.001.008a tad brahmabhavanaprakhyaü brahmaghoùaninàditam 3.001.008c brahmavidbhir mahàbhàgair bràhmaõair upa÷obhitam 3.001.009a tad dçùñvà ràghavaþ ÷rãmàüs tàpasà÷ramamaõóalam 3.001.009c abhyagacchan mahàtejà vijyaü kçtvà mahad dhanuþ 3.001.010a divyaj¤ànopapannàs te ràmaü dçùñvà maharùayaþ 3.001.010c abhyagacchaüs tadà prãtà vaidehãü ca ya÷asvinãm 3.001.011a te taü somam ivodyantaü dçùñvà vai dharmacàriõaþ 3.001.011c maïgalàni prayu¤jànàþ pratyagçhõan dçóhavratàþ 3.001.012a råpasaühananaü lakùmãü saukumàryaü suveùatàm 3.001.012c dadç÷ur vismitàkàrà ràmasya vanavàsinaþ 3.001.013a vaidehãü lakùmaõaü ràmaü netrair animiùair iva 3.001.013c à÷caryabhåtàn dadç÷uþ sarve te vanacàriõaþ 3.001.014a atrainaü hi mahàbhàgàþ sarvabhåtahite ratàþ 3.001.014c atithiü parõa÷àlàyàü ràghavaü saünyave÷ayan 3.001.015a tato ràmasya satkçtya vidhinà pàvakopamàþ 3.001.015c àjahrus te mahàbhàgàþ salilaü dharmacàriõaþ 3.001.016a målaü puùpaü phalaü vanyam à÷ramaü ca mahàtmanaþ 3.001.016c nivedayãtvà dharmaj¤às tataþ prà¤jalayo 'bruvan 3.001.017a dharmapàlo janasyàsya ÷araõya÷ ca mahàya÷àþ 3.001.017c påjanãya÷ ca mànya÷ ca ràjà daõóadharo guruþ 3.001.018a indrasyaiva caturbhàgaþ prajà rakùati ràghava 3.001.018c ràjà tasmàd vanàn bhogàn bhuïkte lokanamaskçtaþ 3.001.019a te vayaü bhavatà rakùyà bhavadviùayavàsinaþ 3.001.019c nagarastho vanastho và tvaü no ràjà jane÷varaþ 3.001.020a nyastadaõóà vayaü ràja¤ jitakrodhà jitendriyàþ 3.001.020c rakùitavyàs tvayà ÷a÷vad garbhabhåtàs tapodhanàþ 3.001.021a evam uktvà phalair målaiþ puùpair vanyai÷ ca ràghavam 3.001.021c anyai÷ ca vividhàhàraiþ salakùmaõam apåjayan 3.001.022a tathànye tàpasàþ siddhà ràmaü vai÷vànaropamàþ 3.001.022c nyàyavçttà yathànyàyaü tarpayàm àsur ã÷varam 3.002.001a kçtàtithyo 'tha ràmas tu såryasyodayanaü prati 3.002.001c àmantrya sa munãn sarvàn vanam evànvagàhata 3.002.002a nànàmçgagaõàkãrõaü ÷àrdålavçkasevitam 3.002.002c dhvastavçkùalatàgulmaü durdar÷a salilà÷ayam 3.002.003a niùkåjanànà÷akuni jhillikà gaõanàditam 3.002.003c lakùmaõànugato ràmo vanamadhyaü dadar÷a ha 3.002.004a vanamadhye tu kàkutsthas tasmin ghoramçgàyute 3.002.004c dadar÷a giri÷çïgàbhaü puruùàdaü mahàsvanam 3.002.005a gabhãràkùaü mahàvaktraü vikañaü viùamodaram 3.002.005c bãbhatsaü viùamaü dãrghaü vikçtaü ghoradar÷anam 3.002.006a vasànaü carmavaiyàghraü vasàrdraü rudhirokùitam 3.002.006c tràsanaü sarvabhåtànàü vyàditàsyam ivàntakam 3.002.007a trãn siühàü÷ caturo vyàghràn dvau vçkau pçùatàn da÷a 3.002.007c saviùàõaü vasàdigdhaü gajasya ca ÷iro mahat 3.002.008a avasajyàyase ÷åle vinadantaü mahàsvanam 3.002.008c sa ràmo lakùmaõaü caiva sãtàü dçùñvà ca maithilãm 3.002.009a abhyadhàvat susaükruddhaþ prajàþ kàla ivàntakaþ 3.002.009c sa kçtvà bhairavaü nàdaü càlayann iva medinãm 3.002.010a aïgenàdàya vaidehãm apakramya tato 'bravãt 3.002.010c yuvàü jañàcãradharau sabhàryau kùãõajãvitau 3.002.011a praviùñau daõóakàraõyaü ÷aracàpàsidhàriõau 3.002.011c kathaü tàpasayor vàü ca vàsaþ pramadayà saha 3.002.012a adharmacàriõau pàpau kau yuvàü munidåùakau 3.002.012c ahaü vanam idaü durgaü viràgho nàma ràkùasaþ 3.002.013a caràmi sàyudho nityam çùimàüsàni bhakùayan 3.002.013c iyaü nàrã varàrohà mama bharyà bhaviùyati 3.002.013e yuvayoþ pàpayo÷ càhaü pàsyàmi rudhiraü mçdhe 3.002.014a tasyaivaü bruvato dhçùñaü viràdhasya duràtmanaþ 3.002.014c ÷rutvà sagarvitaü vàkyaü saübhràntà janakàtmajà 3.002.014e sãtà pràvepatodvegàt pravàte kadalã yathà 3.002.015a tàü dçùñvà ràghavaþ sãtàü viràdhàïkagatàü ÷ubhàm 3.002.015c abravãl lakùmaõaü vàkyaü mukhena pari÷uùyatà 3.002.016a pa÷ya saumya narendrasya janakasyàtmasaübhavàm 3.002.016c mama bhàryàü ÷ubhàcàràü viràdhàïke prave÷itàm 3.002.016e atyanta sukhasaüvçddhàü ràjaputrãü ya÷asvinãm 3.002.017a yad abhipretam asmàsu priyaü vara vçtaü ca yat 3.002.017c kaikeyyàs tu susaüvçttaü kùipram adyaiva lakùmaõa 3.002.018a yà na tuùyati ràjyena putràrthe dãrghadar÷inã 3.002.018c yayàhaü sarvabhåtànàü hitaþ prasthàpito vanam 3.002.018e adyedànãü sakàmà sà yà màtà mama madhyamà 3.002.019a paraspar÷àt tu vaidehyà na duþkhataram asti me 3.002.019c pitur vinà÷àt saumitre svaràjyaharaõàt tathà 3.002.020a iti bruvati kàkutsthe bàùpa÷okapariplute 3.002.020c abravãl lakùmaõaþ kruddho ruddho nàga iva ÷vasan 3.002.021a anàtha iva bhåtànàü nàthas tvaü vàsavopamaþ 3.002.021c mayà preùyeõa kàkutstha kimarthaü paritapsyase 3.002.022a ÷areõa nihatasyàdya mayà kruddhena rakùasaþ 3.002.022c viràdhasya gatàsor hi mahã pàsyati ÷oõitam 3.002.023a ràjyakàme mama krodho bharate yo babhåva ha 3.002.023c taü viràdhe vimokùyàmi vajrã vajram ivàcale 3.002.024a mama bhujabalavegavegitaþ; patatu ÷aro 'sya mahàn mahorasi 3.002.024c vyapanayatu tano÷ ca jãvitaü; patatu tata÷ ca mahãü vighårõitaþ 3.003.001a athovàca punar vàkyaü viràdhaþ pårayan vanam 3.003.001c àtmànaü pçcchate bråtaü kau yuvàü kva gamiùyathaþ 3.003.002a tam uvàca tato ràmo ràkùasaü jvalitànanam 3.003.002c pçcchantaü sumahàtejà ikùvàkukulam àtmanaþ 3.003.003a kùatriyo vçttasaüpannau viddhi nau vanagocarau 3.003.003c tvàü tu veditum icchàvaþ kas tvaü carasi daõóakàn 3.003.004a tam uvàca viràdhas tu ràmaü satyaparàkramam 3.003.004c hanta vakùyàmi te ràjan nibodha mama ràghava 3.003.005a putraþ kila jayasyàhaü màtà mama ÷atahradà 3.003.005c viràdha iti màm àhuþ pçthivyàü sarvaràkùasàþ 3.003.006a tapasà càpi me pràptà brahmaõo hi prasàdajà 3.003.006c ÷astreõàvadhyatà loke 'cchedyàbhedyatvam eva ca 3.003.007a utsçjya pramadàm enàm anapekùau yathàgatam 3.003.007c tvaramàõau pàlayethàü na vàü jãvitam àdade 3.003.008a taü ràmaþ pratyuvàcedaü kopasaüraktalocanaþ 3.003.008c ràkùasaü vikçtàkàraü viràdhaü pàpacetasaü 3.003.009a kùudra dhik tvàü tu hãnàrthaü mçtyum anveùase dhruvam 3.003.009c raõe saüpràpsyase tiùñha na me jãvan gamiùyasi 3.003.010a tataþ sajyaü dhanuþ kçtvà ràmaþ suni÷itठ÷aràn 3.003.010c su÷ãghram abhisaüdhàya ràkùasaü nijaghàna ha 3.003.011a dhanuùà jyàguõavatà saptabàõàn mumoca ha 3.003.011c rukmapuïkhàn mahàvegàn suparõànilatulyagàn 3.003.012a te ÷arãraü viràdhasya bhittvà barhiõavàsasaþ 3.003.012c nipetuþ ÷oõitàdigdhà dharaõyàü pàvakopamàþ 3.003.013a sa vinadya mahànàdaü ÷ålaü ÷akradhvajopamam 3.003.013c pragçhyà÷obhata tadà vyàttànana ivàntakaþ 3.003.014a tac chålaü vajrasaükà÷aü gagane jvalanopamam 3.003.014c dvàbhyàü ÷aràbhyàü ciccheda ràmaþ ÷astrabhçtàü varaþ 3.003.015a tasya raudrasya saumitrir bàhuü savyaü babha¤ja ha 3.003.015c ràmas tu dakùiõaü bàhuü tarasà tasya rakùasaþ 3.003.016a sa bhagnabàhuþ saüvigno nipapàtà÷u ràkùasaþ 3.003.016c dharaõyàü meghasaükà÷o vajrabhinna ivàcalaþ 3.003.016e idaü provàca kàkutsthaü viràdhaþ puruùarùabham 3.003.017a kausalyà suprajàs tàta ràmas tvaü vidito mayà 3.003.017c vaidehã ca mahàbhàgà lakùmaõa÷ ca mahàya÷àþ 3.003.018a abhi÷àpàd ahaü ghoràü praviùño ràkùasãü tanum 3.003.018c tumburur nàma gandharvaþ ÷apto vai÷varaõena hi 3.003.019a prasàdyamàna÷ ca mayà so 'bravãn màü mahàya÷àþ 3.003.019c yadà dà÷arathã ràmas tvàü vadhiùyati saüyuge 3.003.020a tadà prakçtim àpanno bhavàn svargaü gamiùyati 3.003.020c iti vai÷ravaõo ràjà rambhàsaktam uvàca ha 3.003.021a anupasthãyamàno màü saükruddho vyajahàra ha 3.003.021c tava prasàdàn mukto 'ham abhi÷àpàt sudàruõàt 3.003.021e bhavanaü svaü gamiùyàmi svasti vo 'stu paraütapa 3.003.022a ito vasati dharmàtmà ÷arabhaïgaþ pratàpavàn 3.003.022c adhyardhayojane tàta maharùiþ såryasaünibhaþ 3.003.023a taü kùipram abhigaccha tvaü sa te ÷reyo vidhàsyati 3.003.023c avañe càpi màü ràma nikùipya ku÷alã vraja 3.003.024a rakùasàü gatasattvànàm eùa dharmaþ sanàtanaþ 3.003.024c avañe ye nidhãyante teùàü lokàþ sanàtanàþ 3.003.025a evam uktvà tu kàkutsthaü viràdhaþ ÷arapãóitaþ 3.003.025c babhåva svargasaüpràpto nyastadeho mahàbalaþ 3.003.026a taü muktakaõñham utkùipya ÷aïkukarõaü mahàsvanam 3.003.026c viràdhaü pràkùipac chvabhre nadantaü bhairavasvanam 3.003.027a tatas tu tau kà¤canacitrakàrmukau; nihatya rakùaþ parigçhya maithilãm 3.003.027c vijahratus tau muditau mahàvane; divi sthitau candradivàkaràv iva 3.004.001a hatvà tu taü bhãmabalaü viràdhaü ràkùasaü vane 3.004.001c tataþ sãtàü pariùvajya samà÷vàsya ca vãryavàn 3.004.001e abravãl lakùmaõàü ràmo bhràtaraü dãptatejasaü 3.004.002a kaùñaü vanam idaü durgaü na ca smo vanagocaràþ 3.004.002c abhigacchàmahe ÷ãghraü ÷arabhaïgaü tapodhanam 3.004.003a à÷ramaü ÷arabhaïgasya ràghavo 'bhijagàma ha 3.004.004a tasya devaprabhàvasya tapasà bhàvitàtmanaþ 3.004.004c samãpe ÷arabhaïgasya dadar÷a mahad adbhutam 3.004.005a vibhràjamànaü vapuùà såryavai÷vànaropamam 3.004.005c asaüspç÷antaü vasudhàü dadar÷a vibudhe÷varam 3.004.006a suprabhàbharaõaü devaü virajo 'mbaradhàriõam 3.004.006c tadvidhair eva bahubhiþ påjyamànaü mahàtmabhiþ 3.004.007a haribhir vàjibhir yuktam antarikùagataü ratham 3.004.007c dadar÷àdåratas tasya taruõàdityasaünibham 3.004.008a pàõóuràbhraghanaprakhyaü candramaõóalasaünibham 3.004.008c apa÷yad vimalaü chatraü citramàlyopa÷obhitam 3.004.009a càmaravyajane càgrye rukmadaõóe mahàdhane 3.004.009c gçhãte vananàrãbhyàü dhåyamàne ca mårdhani 3.004.010a gandharvàmarasiddhà÷ ca bahavaþ paramarùayaþ 3.004.010c antarikùagataü devaü vàgbhir agryàbhir ãóire 3.004.011a dçùñvà ÷atakratuü tatra ràmo lakùmaõam abravãt 3.004.011c ye hayàþ puruhåtasya purà ÷akrasya naþ ÷rutàþ 3.004.011e antarikùagatà divyàs ta ime harayo dhruvam 3.004.012a ime ca puruùavyàghra ye tiùñhanty abhito ratham 3.004.012c ÷ataü ÷ataü kuõóalino yuvànaþ khaógapàõayaþ 3.004.013a urode÷eùu sarveùàü hàrà jvalanasaünibhàþ 3.004.013c råpaü bibhrati saumitre pa¤caviü÷ativàrùikam 3.004.014a etad dhi kila devànàü vayo bhavati nityadà 3.004.014c yatheme puruùavyàghrà dç÷yante priyadar÷anàþ 3.004.015a ihaiva saha vaidehyà muhårtaü tiùñha lakùmaõa 3.004.015c yàvaj janàmy ahaü vyaktaü ka eùa dyutimàn rathe 3.004.016a tam evam uktvà saumitrim ihaiva sthãyatàm iti 3.004.016c abhicakràma kàkutsthaþ ÷arabhaïgà÷ramaü prati 3.004.017a tataþ samabhigacchantaü prekùya ràmaü ÷acãpatiþ 3.004.017c ÷arabhaïgam anuj¤àpya vibudhàn idam abravãt 3.004.018a ihopayàty asau ràmo yàvan màü nàbhibhàùate 3.004.018c niùñhàü nayata tàvat tu tato màü draùñum arhati 3.004.019a jitavantaü kçtàrthaü ca draùñàham aciràd imam 3.004.019c karma hy anena kartavyaü mahad anyaiþ suduùkaram 3.004.020a iti vajrã tam àmantrya mànayitvà ca tàpasaü 3.004.020c rathena hariyuktena yayau divam ariüdamaþ 3.004.021a prayàte tu sahasràkùe ràghavaþ saparicchadaþ 3.004.021c agnihotram upàsãnaü ÷arabhaïgam upàgamat 3.004.022a tasya pàdau ca saügçhya ràmaþ sãtà ca lakùmaõaþ 3.004.022c niùedus tadanuj¤àtà labdhavàsà nimantritàþ 3.004.023a tataþ ÷akropayànaü tu paryapçcchat sa ràghavaþ 3.004.023c ÷arabhaïga÷ ca tat sarvaü ràghavàya nyavedayat 3.004.024a màm eùa varado ràma brahmalokaü ninãùati 3.004.024c jitam ugreõa tapasà duùpràpam akçtàtmabhiþ 3.004.025a ahaü j¤àtvà naravyàghra vartamànam adårataþ 3.004.025c brahmalokaü na gacchàmi tvàm adçùñvà priyàtithim 3.004.026a samàgamya gamiùyàmi tridivaü devasevitam 3.004.026c akùayà nara÷àrdåla jità lokà mayà ÷ubhàþ 3.004.026e bràhmyà÷ ca nàkapçùñhyà÷ ca pratigçhõãùva màmakàn 3.004.027a evam ukto naravyàghraþ sarva÷àstravi÷àradaþ 3.004.027c çùiõà ÷arabhaïgena ràghavo vàkyam abravãt 3.004.028a aham evàhariùyàmi sarvàül lokàn mahàmune 3.004.028c àvàsaü tv aham icchàmi pradiùñam iha kànane 3.004.029a ràghaveõaivam uktas tu ÷akratulyabalena vai 3.004.029c ÷arabhaïgo mahàpràj¤aþ punar evàbravãd vacaþ 3.004.030a sutãkùõam abhigaccha tvaü ÷ucau de÷e tapasvinam 3.004.030c ramaõãye vanodde÷e sa te vàsaü vidhàsyati 3.004.031a eùa panthà naravyàghra muhårtaü pa÷ya tàta màm 3.004.031c yàvaj jahàmi gàtràõi jãrõaü tvacam ivoragaþ 3.004.032a tato 'gniü sa samàdhàya hutvà càjyena mantravit 3.004.032c ÷arabhaïgo mahàtejàþ pravive÷a hutà÷anam 3.004.033a tasya romàõi ke÷àü÷ ca dadàhàgnir mahàtmanaþ 3.004.033c jãrõaü tvacaü tathàsthãni yac ca màüsaü ca ÷oõitam 3.004.034a sa ca pàvakasaükà÷aþ kumàraþ samapadyata 3.004.034c utthàyàgnicayàt tasmàc charabhaïgo vyarocata 3.004.035a sa lokàn àhitàgnãnàm çùãõàü ca mahàtmanàm 3.004.035c devànàü ca vyatikramya brahmalokaü vyarohata 3.004.036a sa puõyakarmà bhuvane dvijarùabhaþ; pitàmahaü sànucaraü dadar÷a ha 3.004.036c pitàmaha÷ càpi samãkùya taü dvijaü; nananda susvàgatam ity uvàca ha 3.005.001a ÷arabhaïge divaü pràpte munisaüghàþ samàgatàþ 3.005.001c abhyagacchanta kàkutsthaü ràmaü jvalitatejasaü 3.005.002a vaikhànasà vàlakhilyàþ saüprakùàlà marãcipàþ 3.005.002c a÷makuññà÷ ca bahavaþ patràhàrà÷ ca tàpasàþ 3.005.003a dantolåkhalina÷ caiva tathaivonmajjakàþ pare 3.005.003c munayaþ salilàhàrà vàyubhakùàs tathàpare 3.005.004a àkà÷anilayà÷ caiva tathà sthaõóila÷àyinaþ 3.005.004c tathordhvavàsino dàntàs tathàrdrapañavàsasaþ 3.005.005a sajapà÷ ca taponityàs tathà pa¤catapo'nvitàþ 3.005.005c sarve bràhmyà ÷riyà juùñà dçóhayogasamàhitàþ 3.005.005e ÷arabhaïgà÷rame ràmam abhijagmu÷ ca tàpasàþ 3.005.006a abhigamya ca dharmaj¤à ràmaü dharmabhçtàü varam 3.005.006c åcuþ paramadharmaj¤am çùisaüghàþ samàhitàþ 3.005.007a tvam ikùvàkukulasyàsya pçthivyà÷ ca mahàrathaþ 3.005.007c pradhàna÷ càsi nàtha÷ ca devànàü maghavàn iva 3.005.008a vi÷rutas triùu lokeùu ya÷asà vikrameõa ca 3.005.008c pitçvratatvaü satyaü ca tvayi dharma÷ ca puùkalaþ 3.005.009a tvàm àsàdya mahàtmànaü dharmaj¤aü dharmavatsalam 3.005.009c arthitvàn nàtha vakùyàmas tac ca naþ kùantum arhasi 3.005.010a adhàrmas tu mahàüs tàta bhavet tasya mahãpateþ 3.005.010c yo hared baliùaóbhàgaü na ca rakùati putravat 3.005.011a yu¤jànaþ svàn iva pràõàn pràõair iùñàn sutàn iva 3.005.011c nityayuktaþ sadà rakùan sarvàn viùayavàsinaþ 3.005.012a pràpnoti ÷à÷vatãü ràma kãrtiü sa bahuvàrùikãm 3.005.012c brahmaõaþ sthànam àsàdya tatra càpi mahãyate 3.005.013a yat karoti paraü dharmaü munir målaphalà÷anaþ 3.005.013c tatra ràj¤a÷ caturbhàgaþ prajà dharmeõa rakùataþ 3.005.014a so 'yaü bràhmaõabhåyiùñho vànaprasthagaõo mahàn 3.005.014c tvan nàtho 'nàthavad ràma ràkùasair vadhyate bhç÷am 3.005.015a ehi pa÷ya ÷arãràõi munãnàü bhàvitàtmanàm 3.005.015c hatànàü ràkùasair ghorair bahånàü bahudhà vane 3.005.016a pampànadãnivàsànàm anumandàkinãm api 3.005.016c citrakåñàlayànàü ca kriyate kadanaü mahat 3.005.017a evaü vayaü na mçùyàmo viprakàraü tapasvinam 3.005.017c kriyamàõaü vane ghoraü rakùobhir bhãmakarmabhiþ 3.005.018a tatas tvàü ÷araõàrthaü ca ÷araõyaü samupasthitàþ 3.005.018c paripàlaya no ràma vadhyamànàn ni÷àcaraiþ 3.005.019a etac chrutvà tu kàkutsthas tàpasànàü tapasvinàm 3.005.019c idaü provàca dharmàtmà sarvàn eva tapasvinaþ 3.005.019e naivam arhatha màü vaktum àj¤àpyo 'haü tapasvinam 3.005.020a bhavatàm arthasiddhyartham àgato 'haü yadçcchayà 3.005.020c tasya me 'yaü vane vàso bhaviùyati mahàphalaþ 3.005.020e tapasvinàü raõe ÷atrån hantum icchàmi ràkùasàn 3.005.021a dattvà varaü càpi tapodhanànàü; dharme dhçtàtmà sahalakùmaõena 3.005.021c tapodhanai÷ càpi sahàrya vçttaþ; sutãùkõam evàbhijagàma vãraþ 3.006.001a ràmas tu sahito bhràtrà sãtayà ca paraütapaþ 3.006.001c sutãkùõasyà÷ramapadaü jagàma saha tair dvijaiþ 3.006.002a sa gatvà dåram adhvànaü nadãs tãrtva bahådakàþ 3.006.002c dadar÷a vipulaü ÷ailaü mahàmegham ivonnatam 3.006.003a tatas tad ikùvàkuvarau satataü vividhair drumaiþ 3.006.003c kànanaü tau vivi÷atuþ sãtayà saha ràghavau 3.006.004a praviùñas tu vanaü ghoraü bahupuùpaphaladrumam 3.006.004c dadar÷à÷ramam ekànte cãramàlàpariùkçtam 3.006.005a tatra tàpasam àsãnaü malapaïkajañàdharam 3.006.005c ràmaþ sutãkùõaü vidhivat tapovçddham abhàùata 3.006.006a ràmo 'ham asmi bhagavan bhavantaü draùñum àgataþ 3.006.006c tan màbhivada dharmaj¤a maharùe satyavikrama 3.006.007a sa nirãkùya tato vãraü ràmaü dharmabhçtàü varam 3.006.007c samà÷liùya ca bàhubhyàm idaü vacanam abravãt 3.006.008a svàgataü khalu te vãra ràma dharmabhçtàü vara 3.006.008c à÷ramo 'yaü tvayàkràntaþ sanàtha iva sàmpratam 3.006.009a pratãkùamàõas tvàm eva nàrohe 'haü mahàya÷aþ 3.006.009c devalokam ito vãra dehaü tyaktvà mahãtale 3.006.010a citrakåñam upàdàya ràjyabhraùño 'si me ÷rutaþ 3.006.010c ihopayàtaþ kàkutstho devaràjaþ ÷atakratuþ 3.006.010e sarvàül lokठjitàn àha mama puõyena karmaõà 3.006.011a teùu devarùijuùñeùu jiteùu tapasà mayà 3.006.011c matprasàdàt sabhàryas tvaü viharasva salakùmaõaþ 3.006.012a tam ugratapasaü dãptaü maharùiü satyavàdinam 3.006.012c pratyuvàcàtmavàn ràmo brahmàõam iva vàsavaþ 3.006.013a aham evàhariùyàmi svayaü lokàn mahàmune 3.006.013c àvàsaü tv aham icchàmi pradiùñam iha kànane 3.006.014a bhavàn sarvatra ku÷alaþ sarvabhåtahite rataþ 3.006.014c àkhyàtaþ ÷arabhaïgena gautamena mahàtmanà 3.006.015a evam uktas tu ràmeõa maharùir lokavi÷rutaþ 3.006.015c abravãn madhuraü vàkyaü harùeõa mahatàplutaþ 3.006.016a ayam evà÷ramo ràma guõavàn ramyatàm iha 3.006.016c çùisaüghànucaritaþ sadà målaphalair yutaþ 3.006.017a imam à÷ramam àgamya mçgasaüghà mahàya÷àþ 3.006.017c añitvà pratigacchanti lobhayitvàkutobhayàþ 3.006.018a tac chrutvà vacanaü tasya maharùer lakùmaõàgrajaþ 3.006.018c uvàca vacanaü dhãro vikçùya sa÷araü dhanuþ 3.006.019a tàn ahaü sumahàbhàga mçgasaüghàn samàgatàn 3.006.019c hanyàü ni÷itadhàreõa ÷areõà÷anivarcasà 3.006.020a bhavàüs tatràbhiùajyeta kiü syàt kçcchrataraü tataþ 3.006.020c etasminn à÷rame vàsaü ciraü tu na samarthaye 3.006.021a tam evam uktvà varadaü ràmaþ saüdhyàm upàgamat 3.006.021c anvàsya pa÷cimàü saüdhyàü tatra vàsam akalpayat 3.006.022a tataþ ÷ubhaü tàpasabhojyam annaü; svayaü sutãkùõaþ puruùarùabhàbhyàm 3.006.022c tàbhyàü susatkçtya dadau mahàtmà; saüdhyànivçttau rajanãü samãkùya 3.007.001a ràmas tu sahasaumitriþ sutãkùõenàbhipåjitaþ 3.007.001c pariõamya ni÷àü tatra prabhàte pratyabudhyata 3.007.002a utthàya tu yathàkàlaü ràghavaþ saha sãtayà 3.007.002c upàspç÷at su÷ãtena jalenotpalagandhinà 3.007.003a atha te 'gniü suràü÷ caiva vaidehã ràmalakùmaõau 3.007.003c kàlyaü vidhivad abhyarcya tapasvi÷araõe vane 3.007.004a udayanntaü dinakaraü dçùñvà vigatakalmaùàþ 3.007.004c sutãkùõam abhigamyedaü ÷lakùõaü vacanam abruvan 3.007.005a sukhoùitàþ sma bhagavaüs tvayà påjyena påjitàþ 3.007.005c àpçcchàmaþ prayàsyàmo munayas tvarayanti naþ 3.007.006a tvaràmahe vayaü draùñuü kçtsnam à÷ramamaõóalam 3.007.006c çùãõàü puõya÷ãlànàü daõóakàraõyavàsinàm 3.007.007a abhyanuj¤àtum icchàmaþ sahaibhir munipuïgavaiþ 3.007.007c dharmanityais tapodàntair vi÷ikhair iva pàvakaiþ 3.007.008a aviùahyàtapo yàvat såryo nàtiviràjite 3.007.008c amàrgeõàgatàü lakùmãü pràpyevànvayavarjitaþ 3.007.009a tàvad icchàmahe gantum ity uktvà caraõau muneþ 3.007.009c vavande sahasaumitriþ sãtayà saha ràghavaþ 3.007.010a tau saüspç÷antau caraõàv utthàpya munipuügavaþ 3.007.010c gàóham àliïgya sasneham idaü vacanam abravãt 3.007.011a ariùñaü gaccha panthànaü ràma saumitriõà saha 3.007.011c sãtayà cànayà sàrdhaü chàyayevànuvçttayà 3.007.012a pa÷yà÷ramapadaü ramyaü daõóakàraõyavàsinàm 3.007.012c eùàü tapasvinàü vãra tapasà bhàvitàtmanàm 3.007.013a supràjyaphalamålàni puùpitàni vanàni ca 3.007.013c pra÷àntamçgayåthàni ÷àntapakùigaõàni ca 3.007.014a phullapaïkajaùaóàni prasannasalilàni ca 3.007.014c kàraõóavavikãrõàni tañàkàni saràüsi ca 3.007.015a drakùyase dçùñiramyàõi giriprasravaõàni ca 3.007.015c ramaõãyàny araõyàni mayåràbhirutàni ca 3.007.016a gamyatàü vatsa saumitre bhavàn api ca gacchatu 3.007.016c àgantavyaü ca te dçùñvà punar evà÷ramaü mama 3.007.017a evam uktas tathety uktvà kàkutsthaþ sahalakùmaõaþ 3.007.017c pradakùiõaü muniü kçtà prasthàtum upacakrame 3.007.018a tataþ ÷ubhatare tåõã dhanuùã càyatekùaõà 3.007.018c dadau sãtà tayor bhràtroþ khaógau ca vimalau tataþ 3.007.019a àbadhya ca ÷ubhe tåõã càpe càdàya sasvane 3.007.019c niùkràntàv à÷ramàd gantum ubhau tau ràmalakùmaõau 3.008.001a sutãkùõenàbhyanuj¤àtaü prasthitaü raghunandanam 3.008.001c vaidehã snigdhayà vàcà bhartàram idam abravãt 3.008.002a ayaü dharmaþ susåkùmeõa vidhinà pràpyate mahàn 3.008.002c nivçttena ca ÷akyo 'yaü vyasanàt kàmajàd iha 3.008.003a trãõy eva vyasanàny atra kàmajàni bhavanty uta 3.008.003c mithyà vàkyaü paramakaü tasmàd gurutaràv ubhau 3.008.003e paradàràbhigamanaü vinà vairaü ca raudratà 3.008.004a mithyàvàkyaü na te bhåtaü na bhaviùyati ràghava 3.008.004c kuto 'bhilaùaõaü strãõàü pareùàü dharmanà÷anam 3.008.005a tac ca sarvaü mahàbàho ÷akyaü voóhuü jitendriyaiþ 3.008.005c tava va÷yendriyatvaü ca jànàmi ÷ubhadar÷ana 3.008.006a tçtãyaü yad idaü raudraü parapràõàbhihiüsanam 3.008.006c nirvairaü kriyate mohàt tac ca te samupasthitam 3.008.007a pratij¤àtas tvayà vãra daõóakàraõyavàsinàm 3.008.007c çùãõàü rakùaõàrthàya vadhaþ saüyati rakùasàm 3.008.008a etannimittaü ca vanaü daõóakà iti vi÷rutam 3.008.008c prasthitas tvaü saha bhràtrà dhçtabàõa÷aràsanaþ 3.008.009a tatas tvàü prasthitaü dçùñvà mama cintàkulaü manaþ 3.008.009c tvad vçttaü cintayantyà vai bhaven niþ÷reyasaü hitam 3.008.010a na hi me rocate vãra gamanaü daõóakàn prati 3.008.010c kàraõaü tatra vakùyàmi vadantyàþ ÷råyatàü mama 3.008.011a tvaü hi bàõadhanuùpàõir bhràtrà saha vanaü gataþ 3.008.011c dçùñvà vanacaràn sarvàn kaccit kuryàþ ÷aravyayam 3.008.012a kùatriyàõàm iha dhanur hutà÷asyendhanàni ca 3.008.012c samãpataþ sthitaü tejobalam ucchrayate bhç÷am 3.008.013a purà kila mahàbàho tapasvã satyavàk ÷uciþ 3.008.013c kasmiü÷ cid abhavat puõye vane ratamçgadvije 3.008.014a tasyaiva tapaso vighnaü kartum indraþ ÷acãpatiþ 3.008.014c khaógapàõir athàgacchad à÷ramaü bhaña råpadhçk 3.008.015a tasmiüs tad à÷ramapade nihitaþ khaóga uttamaþ 3.008.015c sa nyàsavidhinà dattaþ puõye tapasi tiùñhataþ 3.008.016a sa tac chastram anupràpya nyàsarakùaõatatparaþ 3.008.016c vane tu vicaraty eva rakùan pratyayam àtmanaþ 3.008.017a yatra gacchaty upàdàtuü målàni ca phalàni ca 3.008.017c na vinà yàti taü khaógaü nyàsarakùaõatatparaþ 3.008.018a nityaü ÷astraü parivahan krameõa sa tapodhanaþ 3.008.018c cakàra raudrãü svàü buddhiü tyaktvà tapasi ni÷cayam 3.008.019a tataþ sa raudràbhirataþ pramatto 'dharmakarùitaþ 3.008.019c tasya ÷astrasya saüvàsàj jagàma narakaü muniþ 3.008.020a snehàc ca bahumànàc ca smàraye tvàü na ÷ikùaye 3.008.020c na kathaü cana sà kàryà hçhãtadhanuùà tvayà 3.008.021a buddhir vairaü vinà hantuü ràkùasàn daõóakà÷ritàn 3.008.021c aparàdhaü vinà hantuü lokàn vãra na kàmaye 3.008.022a kùatriyàõàü tu vãràõàü vaneùu niyatàtmanàm 3.008.022c dhanuùà kàryam etàvad àrtànàm abhirakùaõam 3.008.023a kva ca ÷astraü kva ca vanaü kva ca kùàtraü tapaþ kva ca 3.008.023c vyàviddham idam asmàbhir de÷adharmas tu påjyatàm 3.008.024a tad àryakaluùà buddhir jàyate ÷astrasevanàt 3.008.024c punar gatvà tv ayodhyàyàü kùatradharmaü cariùyasi 3.008.025a akùayà tu bhavet prãtiþ ÷va÷rå ÷va÷urayor mama 3.008.025c yadi ràjyaü hi saünyasya bhaves tvaü nirato muniþ 3.008.026a dharmàd arthaþ prabhavati dharmàt prabhavate sukham 3.008.026c dharmeõa labhate sarvaü dharmasàram idaü jagat 3.008.027a àtmànaü niyamais tais taiþ karùayitvà prayatnataþ 3.008.027c pràpyate nipuõair dharmo na sukhàl labhyate sukham 3.008.028a nityaü ÷ucimatiþ saumya cara dharmaü tapovane 3.008.028c sarvaü hi viditaü tubhyaü trailokyam api tattvataþ 3.008.029a strãcàpalàd etad udàhçtaü me; dharmaü ca vaktuü tava kaþ samarthaþ 3.008.029c vicàrya buddhyà tu sahànujena; yad rocate tat kuru màcireõa 3.009.001a vàkyam etat tu vaidehyà vyàhçtaü bhartçbhaktayà 3.009.001c ÷rutvà dharme sthito ràmaþ pratyuvàcàtha maithilãm 3.009.002a hitam uktaü tvayà devi snigdhayà sadç÷aü vacaþ 3.009.002c kulaü vyapadi÷antyà ca dharmaj¤e janakàtmaje 3.009.003a kiü tu vakùyàmy ahaü devi tvayaivoktam idaü vacaþ 3.009.003c kùatriyair dhàryate càpo nàrta÷abdo bhaved iti 3.009.004a te càrtà daõóakàraõye munayaþ saü÷itavratàþ 3.009.004c màü sãte svayam àgamya ÷araõyàþ ÷araõaü gatàþ 3.009.005a vasanto dharmaniratà vane målaphalà÷anàþ 3.009.005c na labhante sukhaü bhãtà ràkùasaiþ krårakarmabhiþ 3.009.006a kàle kàle ca niratà niyamair vividhair vane 3.009.006c bhakùyante ràkùasair bhãmair naramàüsopajãvibhiþ 3.009.007a te bhakùyamàõà munayo daõóakàraõyavàsinaþ 3.009.007c asmàn abhyavapadyeti màm åcur dvijasattamàþ 3.009.008a mayà tu vacanaü ÷rutvà teùàm evaü mukhàc cyutam 3.009.008c kçtvà caraõa÷u÷råùàü vàkyam etad udàhçtam 3.009.009a prasãdantu bhavanto me hrãr eùà hi mamàtulà 3.009.009c yadãdç÷air ahaü viprair upastheyair upasthitaþ 3.009.009e kiü karomãti ca mayà vyàhçtaü dvijasaünidhau 3.009.010a sarvair eva samàgamya vàg iyaü samudàhçtà 3.009.010c ràkùasair daõóakàraõye bahubhiþ kàmaråpibhiþ 3.009.010e arditàþ sma bhç÷aü ràma bhavàn nas tràtum arhati 3.009.011a homakàle tu saüpràpte parvakàleùu cànagha 3.009.011c dharùayanti sma durdharùà ràkùasàþ pi÷ità÷anàþ 3.009.012a ràkùasair dharùitànàü ca tàpasànàü tapasvinàm 3.009.012c gatiü mçgayamàõànàü bhavàn naþ paramà gatiþ 3.009.013a kàmaü tapaþ prabhàvena ÷aktà hantuü ni÷àcaràn 3.009.013c ciràrjitaü tu necchàmas tapaþ khaõóayituü vayam 3.009.014a bahuvighnaü taponityaü du÷caraü caiva ràghava 3.009.014c tena ÷àpaü na mu¤càmo bhakùyamàõà÷ ca ràkùasaiþ 3.009.015a tad ardyamànàn rakùobhir daõóakàraõyavàsibhiþ 3.009.015c rakùanas tvaü saha bhràtrà tvannàthà hi vayaü vane 3.009.016a mayà caitad vacaþ ÷rutvà kàrtsnyena paripàlanam 3.009.016c çùãõàü daõóakàraõye saü÷rutaü janakàtmaje 3.009.017a saü÷rutya ca na ÷akùyàmi jãvamànaþ prati÷ravam 3.009.017c munãnàm anyathà kartuü satyam iùñaü hi me sadà 3.009.018a apy ahaü jãvitaü jahyàü tvàü và sãte salakùmaõàm 3.009.018c na tu pratij¤àü saü÷rutya bràhmaõebhyo vi÷eùataþ 3.009.019a tad ava÷yaü mayà kàryam çùãõàü paripàlanam 3.009.019c anuktenàpi vaidehi pratij¤àya tu kiü punaþ 3.009.020a mama snehàc ca sauhàrdàd idam uktaü tvayà vacaþ 3.009.020c parituùño 'smy ahaü sãte na hy aniùño 'nu÷iùyate 3.009.020e sadç÷aü cànuråpaü ca kulasya tava ÷obhane 3.009.021a ity evam uktvà vacanaü mahàtmà; sãtàü priyàü maithila ràjaputrãm 3.009.021c ràmo dhanuùmàn sahalakùmaõena; jagàma ramyàõi tapovanàni 3.010.001a agrataþ prayayau ràmaþ sãtà madhye sumadhyamà 3.010.001c pçùñhatas tu dhanuùpàõir lakùmaõo 'nujagàma ha 3.010.002a tau pa÷yamànau vividhठ÷ailaprasthàn vanàni ca 3.010.002c nadã÷ ca vividhà ramyà jagmatuþ saha sãtayà 3.010.003a sàrasàü÷ cakravàkàü÷ ca nadãpulinacàriõaþ 3.010.003c saràüsi ca sapadmàni yutàni jalajaiþ khagaiþ 3.010.004a yåthabaddhàü÷ ca pçùatàn madonmattàn viùàõinaþ 3.010.004c mahiùàü÷ ca varàhàü÷ ca gajàü÷ ca drumavairiõaþ 3.010.005a te gatvà dåram adhvànaü lambamàne divàkare 3.010.005c dadç÷uþ sahità ramyaü tañàkaü yojanàyatam 3.010.006a padmapuùkarasaübàdhaü gajayåthair alaükçtam 3.010.006c sàrasair haüsakàdambaiþ saükulaü jalacàribhiþ 3.010.007a prasannasalile ramyatasmin sarasi ÷u÷ruve 3.010.007c gãtavàditranirghoùo na tu ka÷ cana dç÷yate 3.010.008a tataþ kautåhalàd ràmo lakùmaõa÷ ca mahàrathaþ 3.010.008c muniü dharmabhçtaü nàma praùñuü samupacakrame 3.010.009a idam atyadbhutaü ÷rutvà sarveùàü no mahàmune 3.010.009c kautåhalaü mahaj jàtaü kim idaü sàdhu kathyatàm 3.010.010a tenaivam ukto dharmàtmà ràghaveõa munis tadà 3.010.010c prabhàvaü sarasaþ kçtsnam àkhyàtum upacakrame 3.010.011a idaü pa¤càpsaro nàma tañàkaü sàrvakàlikam 3.010.011c nirmitaü tapasà ràma muninà màõóakarõinà 3.010.012a sa hi tepe tapas tãvraü màõóakarõir mahàmuniþ 3.010.012c da÷avarùasahasràõi vàyubhakùo jalà÷raya 3.010.013a tataþ pravyathitàþ sarve devàþ sàgnipurogamàþ 3.010.013c abruvan vacanaü sarve paraspara samàgatàþ 3.010.013e asmakaü kasya cit sthànam eùa pràrthayate muniþ 3.010.014a tataþ kartuü tapovighnaü sarvair devair niyojitàþ 3.010.014c pradhànàpsarasaþ pa¤cavidyuccalitavarcasaþ 3.010.015a apsarobhis tatas tàbhir munir dçùñaparàvaraþ 3.010.015c nãto madanava÷yatvaü suràõàü kàryasiddhaye 3.010.016a tà÷ caivàpsarasaþ pa¤camuneþ patnãtvam àgatàþ 3.010.016c tañàke nirmitaü tàsàm asminn antarhitaü gçham 3.010.017a tatraivàpsarasaþ pa¤canivasantyo yathàsukham 3.010.017c ramayanti tapoyogàn muniü yauvanam àsthitam 3.010.018a tàsàü saükrãóamànànàm eùa vàditraniþsvanaþ 3.010.018c ÷råyate bhåùaõonmi÷ro gãta÷abdo manoharaþ 3.010.019a à÷caryam iti tasyaitad vacanaü bhàvitàtmanaþ 3.010.019c ràghavaþ pratijagràha saha bhràtrà mahàya÷àþ 3.010.020a evaü kathayamànasya dadar÷à÷ramamaõóalam 3.010.020c ku÷acãraparikùiptaü nànàvçkùasamàvçtam 3.010.021a pravi÷ya saha vaidehyà lakùmaõena ca ràghavaþ 3.010.021c tadà tasmin sa kàkutsthaþ ÷rãmaty à÷ramamaõóale 3.010.022a uùitvà susukhaü tatra pårjyamàno maharùibhiþ 3.010.022c jagàma cà÷ramàüs teùàü paryàyeõa tapasvinàm 3.010.023a yeùàm uùitavàn pårvaü sakà÷e sa mahàstravit 3.010.023c kva cit parida÷àn màsàn ekaü saüvatsaraü kva cit 3.010.024a kva cic ca caturo màsàn pa¤caùañ càparàn kva cit 3.010.024c aparatràdhikàn màsàn adhyardham adhikaü kva cit 3.010.025a trãn màsàn aùñamàsàü÷ ca ràghavo nyavasat sukham 3.010.025c tathà saüvasatas tasya munãnàm à÷rameùu vai 3.010.025e ramata÷ cànukulyena yayuþ saüvatsarà da÷a 3.010.026a parisçtya ca dharmaj¤o ràghavaþ saha sãtayà 3.010.026c sutãkùõasyà÷ramaü ÷rãmàn punar evàjagàma ha 3.010.027a sa tam à÷ramam àgamya munibhiþ pratipåjitaþ 3.010.027c tatràpi nyavasad ràmaþ kaü cit kàlam ariüdamaþ 3.010.028a athà÷ramastho vinayàt kadà cit taü mahàmunim 3.010.028c upàsãnaþ sa kàkutsthaþ sutãkùõam idam abravãt 3.010.029a asminn araõye bhagavann agastyo munisattamaþ 3.010.029c vasatãti mayà nityaü kathàþ kathayatàü ÷rutam 3.010.030a na tu jànàmi taü de÷aü vanasyàsya mahattayà 3.010.030c kutrà÷ramapadaü puõyaü maharùes tasya dhãmataþ 3.010.031a prasàdàt tatra bhavataþ sànujaþ saha sãtayà 3.010.031c agastyam abhigaccheyam abhivàdayituü munim 3.010.032a manoratho mahàn eùa hçdi saüparivartate 3.010.032c yad ahaü taü munivaraü ÷u÷råùeyam api svayam 3.010.033a iti ràmasya sa muniþ ÷rutvà dharmàtmano vacaþ 3.010.033c sutãkùõaþ pratyuvàcedaü prãto da÷arathàtmajam 3.010.034a aham apy etad eva tvàü vaktukàmaþ salakùmaõam 3.010.034c agastyam abhigaccheti sãtayà saha ràghava 3.010.035a diùñyà tv idànãm arthe 'smin svayam eva bravãùi màm 3.010.035c aham àkhyàsi te vatsa yatràgastyo mahàmuniþ 3.010.036a yojanàny à÷ramàt tàta yàhi catvàri vai tataþ 3.010.036c dakùiõena mahठ÷rãmàn agastyabhràtur à÷ramaþ 3.010.037a sthalapràye vanodde÷e pippalãvana÷obhite 3.010.037c bahupuùpaphale ramye nànà÷akuninàdite 3.010.038a padminyo vividhàs tatra prasannasalilàþ ÷ivàþ 3.010.038c haüsakàraõóavàkãrõà÷ cakravàkopa÷obhitàþ 3.010.039a tatraikàü rajanãm uùya prabhàte ràma gamyatàm 3.010.039c dakùiõàü di÷am àsthàya vanakhaõóasya pàr÷vataþ 3.010.040a tatràgastyà÷ramapadaü gatvà yojanam antaram 3.010.040c ramaõãye vanodde÷e bahupàdapa saüvçte 3.010.040e raüsyate tatra vaidehã lakùmaõa÷ ca tvayà saha 3.010.041a sa hi ramyo vanodde÷o bahupàdapasaükulaþ 3.010.041c yadi buddhiþ kçtà draùñum agastyaü taü mahàmunim 3.010.041e adyaiva gamane buddhiü rocayasva mahàya÷aþ 3.010.042a iti ràmo muneþ ÷rutvà saha bhràtràbhivàdya ca 3.010.042c pratasthe 'gastyam uddi÷ya sànujaþ saha sãtayà 3.010.043a pa÷yan vanàni citràõi parvapàü÷ càbhrasaünibhàn 3.010.043c saràüsi sarita÷ caiva pathi màrgava÷ànugàþ 3.010.044a sutãkùõenopadiùñena gatvà tena pathà sukham 3.010.044c idaü paramasaühçùño vàkyaü lakùmaõam abravãt 3.010.045a etad evà÷ramapadaü nånaü tasya mahàtmanaþ 3.010.045c agastyasya muner bhràtur dç÷yate puõyakarmaõaþ 3.010.046a yathà hãme vanasyàsya j¤àtàþ pathi sahasra÷aþ 3.010.046c saünatàþ phalabhareõa puùpabhàreõa ca drumàþ 3.010.047a pippalãnàü ca pakvànàü vanàd asmàd upàgataþ 3.010.047c gandho 'yaü pavanotkùiptaþ sahasà kañukodayaþ 3.010.048a tatra tatra ca dç÷yante saükùiptàþ kàùñhasaücayàþ 3.010.048c lånà÷ ca pathi dç÷yante darbhà vaidåryavarcasaþ 3.010.049a etac ca vanamadhyasthaü kçùõàbhra÷ikharopamam 3.010.049c pàvakasyà÷ramasthasya dhåmàgraü saüpradç÷yate 3.010.050a vivikteùu ca tãrtheùu kçtasnànà dvijàtayaþ 3.010.050c puùpopahàraü kurvanti kusumaiþ svayam àrjitaiþ 3.010.051a tat sutãkùõasya vacanaü yathà saumya mayà ÷rutam 3.010.051c agastyasyà÷ramo bhràtur nånam eùa bhaviùyati 3.010.052a nigçhya tarasà mçtyuü lokànàü hitakàmyayà 3.010.052c yasya bhràtrà kçteyaü dik ÷araõyà puõyakarmaõà 3.010.053a ihaikadà kila kråro vàtàpir api celvalaþ 3.010.053c bhràtarau sahitàv àstàü bràhmaõaghnau mahàsurau 3.010.054a dhàrayan bràhmaõaü råpam ilvalaþ saüskçtaü vadan 3.010.054c àmantrayati vipràn sa ÷ràddham uddi÷ya nirghçõaþ 3.010.055a bhràtaraü saüskçtaü bhràtà tatas taü meùaråpiõam 3.010.055c tàn dvijàn bhojayàm àsa ÷ràddhadçùñena karmaõà 3.010.056a tato bhuktavatàü teùàü vipràõàm ilvalo 'bravãt 3.010.056c vàtàpe niùkramasveti svareõa mahatà vadan 3.010.057a tato bhràtur vacaþ ÷rutvà vàtàpir meùavan nadan 3.010.057c bhittvà bhitvà ÷arãràõi bràhmaõànàü viniùpatat 3.010.058a bràhmaõànàü sahasràõi tair evaü kàmaråpibhiþ 3.010.058c vinà÷itàni saühatya nitya÷aþ pi÷ità÷anaiþ 3.010.059a agastyena tadà devaiþ pràrthitena maharùiõà 3.010.059c anubhåya kila ÷ràddhe bhakùitaþ sa mahàsuraþ 3.010.060a tataþ saüpannam ity uktvà dattvà hastàvasecanam 3.010.060c bhràtaraü niùkramasveti ilvalaþ so 'bhyabhàùata 3.010.061a taü tathà bhàùamàõaü tu bhràtaraü vipraghàtinam 3.010.061c abravãt prahasan dhãmàn agastyo munisattamaþ 3.010.062a kuto niùkramituü ÷aktir mayà jãrõasya rakùasaþ 3.010.062c bhràtus te meùa råpasya gatasya yamasàdanam 3.010.063a atha tasya vacaþ ÷rutvà bhràtur nidhanasaü÷ritam 3.010.063c pradharùayitum àrebhe muniü krodhàn ni÷àcaraþ 3.010.064a so 'bhyadravad dvijendraü taü muninà dãptatejasà 3.010.064c cakùuùànalakalpena nirdagdho nidhanaü gataþ 3.010.065a tasyàyam à÷ramo bhràtus tañàkavana÷obhitaþ 3.010.065c viprànukampayà yena karmedaü duùkaraü kçtam 3.010.066a evaü kathayamànasya tasya saumitriõà saha 3.010.066c ràmasyàstaü gataþ såryaþ saüdhyàkàlo 'bhyavartata 3.010.067a upàsya pa÷cimàü saüdhyàü saha bhràtrà yathàvidhi 3.010.067c pravive÷à÷ramapadaü tam çùiü càbhyavàdayan 3.010.068a samyak pratigçhãtas tu muninà tena ràghavaþ 3.010.068c nyavasat tàü ni÷àm ekàü prà÷ya målaphalàni ca 3.010.069a tasyàü ràtryàü vyatãtàyàü vimale såryamaõóale 3.010.069c bhràtaraü tam agastyasya àmantrayata ràghavaþ 3.010.070a abhivàdaye tvà bhagavan sukham adhyuùito ni÷àm 3.010.070c àmantraye tvàü gacchàmi guruü te draùñum agrajam 3.010.071a gamyatàm iti tenokto jagàma raghunandanaþ 3.010.071c yathoddiùñena màrgeõa vanaü tac càvalokayan 3.010.072a nãvàràn panasàüs tàlàüs timi÷àn va¤julàn dhavàn 3.010.072c ciribilvàn madhåkàü÷ ca bilvàn api ca tindukàn 3.010.073a puùpitàn puùpitàgràbhir latàbhir anuveùñitàn 3.010.073c dadar÷a ràmaþ ÷ata÷as tatra kàntàrapàdapàn 3.010.074a hastihastair vimçditàn vànarair upa÷obhitàn 3.010.074c mattaiþ ÷akunisaüghai÷ ca ÷ata÷aþ pratinàditàn 3.010.075a tato 'bravãt samãpasthaü ràmo ràjãvalocanaþ 3.010.075c pçùñhato 'nugataü vãraü lakùmaõaü lakùmivardhanam 3.010.076a snigdhapatrà yathà vçkùà yathà kùàntà mçgadvijàþ 3.010.076c à÷ramo nàtidårastho maharùer bhàvitàtmanaþ 3.010.077a agastya iti vikhyàto loke svenaiva karmaõà 3.010.077c à÷ramo dç÷yate tasya pari÷rànta ÷ramàpahaþ 3.010.078a pràjyadhåmàkulavana÷ cãramàlàpariùkçtaþ 3.010.078c pra÷àntamçgayåtha÷ ca nànà÷akuninàditaþ 3.010.079a nigçhya tarasà mçtyuü lokànàü hitakàmyayà 3.010.079c dakùiõà dik kçtà yena ÷araõyà puõyakarmaõà 3.010.080a tasyedam à÷ramapadaü prabhàvàd yasya ràkùasaiþ 3.010.080c dig iyaü dakùiõà tràsàd dç÷yate nopabhujyate 3.010.081a yadà prabhçti càkràntà dig iyaü puõyakarmaõà 3.010.081c tadà prabhçti nirvairàþ pra÷àntà rajanãcaràþ 3.010.082a nàmnà ceyaü bhagavato dakùiõà dik pradakùiõà 3.010.082c prathità triùu lokeùu durdharùà krårakarmabhiþ 3.010.083a màrgaü niroddhuü satataü bhàskarasyàcalottamaþ 3.010.083c saüde÷aü pàlayaüs tasya vindhya÷aulo na vardhate 3.010.084a ayaü dãrghàyuùas tasya loke vi÷rutakarmaõaþ 3.010.084c agastyasyà÷ramaþ ÷rãmàn vinãtamçgasevitaþ 3.010.085a eùa lokàrcitaþ sàdhur hite nityaü rataþ satàm 3.010.085c asmàn adhigatàn eùa ÷reyasà yojayiùyati 3.010.086a àràdhayiùyàmy atràham agastyaü taü mahàmunim 3.010.086c ÷eùaü ca vanavàsasya saumya vatsyàmy ahaü prabho 3.010.087a atra devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 3.010.087c agastyaü niyatàhàraü satataü paryupàsate 3.010.088a nàtra jãven mçùàvàdã kråro và yadi và ÷añhaþ 3.010.088c nç÷aüsaþ kàma vçtto và munir eùa tathàvidhaþ 3.010.089a atra devà÷ ca yakùà÷ ca nàgà÷ ca patagaiþ saha 3.010.089c vasanti niyatàhàro dharmam àràdhayiùõavaþ 3.010.090a atra siddhà mahàtmàno vimànaiþ såryasaünibhaiþ 3.010.090c tyaktvà dehàn navair dehaiþ svaryàtàþ paramarùayaþ 3.010.091a yakùatvam amaratvaü ca ràjyàni vividhàni ca 3.010.091c atra devàþ prayacchanti bhåtair àràdhitàþ ÷ubhaiþ 3.010.092a àgatàþ smà÷ramapadaü saumitre pravi÷àgrataþ 3.010.092c nivedayeha màü pràptam çùaye saha sãtayà 3.011.001a sa pravi÷yà÷ramapadaü lakùmaõo ràghavànujaþ 3.011.001c agastya÷iùyam àsàdya vàkyam etad uvàca ha 3.011.002a ràjà da÷aratho nàma jyeùñhas tasya suto balã 3.011.002c ràmaþ pràpto muniü draùñuü bhàryayà saha sãtayà 3.011.003a lakùmaõo nàma tasyàhaü bhràtà tv avarajo hitaþ 3.011.003c anukåla÷ ca bhakta÷ ca yadi te ÷rotram àgataþ 3.011.004a te vayaü vanam atyugraü praviùñàþ pitç÷àsanàt 3.011.004c draùñum icchàmahe sarve bhagavantaü nivedyatàm 3.011.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà lakùmaõasya tapodhanaþ 3.011.005c tathety uktvàgni÷araõaü pravive÷a niveditum 3.011.006a sa pravi÷ya muni ÷reùñhaü tapasà duùpradharùaõam 3.011.006c kçtà¤jalir uvàcedaü ràmàgamanam a¤jasà 3.011.007a putrau da÷arathasyemau ràmo lakùmaõa eva ca 3.011.007c praviùñàv à÷ramapadaü sãtayà saha bhàryayà 3.011.008a draùñuü bhavantam àyàtau ÷u÷råùàrtham ariüdamau 3.011.008c yad atrànantaraü tattvam àj¤àpayitum arhasi 3.011.009a tataþ ÷iùyàd upa÷rutya pràptaü ràmaü salakùmaõam 3.011.009c vaidehãü ca mahàbhàgàm idaü vacanam abravãt 3.011.010a diùñyà ràma÷ cirasyàdya draùñuü màü samupàgataþ 3.011.010c manasà kàïkùitaü hy asya mayàpy àgamanaü prati 3.011.011a gamyatàü satkçto ràmaþ sabhàryaþ sahalakùmaõaþ 3.011.011c prave÷yatàü samãpaü me kiü càsau na prave÷itaþ 3.011.012a evam uktas tu muninà dharmaj¤ena mahàtmanà 3.011.012c abhivàdyàbravãc chiùyas tatheti niyatà¤jaliþ 3.011.013a tato niùkramya saübhràntaþ ÷iùyo lakùmaõam abravãt 3.011.013c kvàsau ràmo muniü draùñum etu pravi÷atu svayam 3.011.014a tato gatvà÷ramapadaü ÷iùyeõa sahalakùmaõaþ 3.011.014c dar÷ayàm àsa kàkutsthaü sãtàü ca janakàtmajàm 3.011.015a taü ÷iùyaþ pra÷ritaü vàkyam agastyavacanaü bruvan 3.011.015c pràve÷ayad yathànyàyaü satkàràrthaü susatkçtam 3.011.016a pravive÷a tato ràmaþ sãtayà sahalakùmaõaþ 3.011.016c pra÷àntahariõàkãrõam à÷ramaü hy avalokayan 3.011.017a sa tatra brahmaõaþ sthànam agneþ sthànaü tathaiva ca 3.011.017c viùõoþ sthànaü mahendrasya sthànaü caiva vivasvataþ 3.011.018a somasthànaü bhagasthànaü sthànaü kauberam eva ca 3.011.018c dhàtur vidhàtuþ sthànaü ca vàyoþ sthànaü tathaiva ca 3.011.019a tataþ ÷iùyaiþ parivçto munir apy abhiniùpatat 3.011.019c taü dadar÷àgrato ràmo munãnàü dãptatejasaü 3.011.019e abravãd vacanaü vãro lakùmaõaü lakùmivardhanam 3.011.020a eùa lakùmaõa niùkràmaty agastyo bhagavàn çùiþ 3.011.020c audàryeõàvagacchàmi nidhànaü tapasàm imam 3.011.021a evam uktvà mahàbàhur agastyaü såryavarcasaü 3.011.021c jagràha paramaprãtas tasya pàdau paraütapaþ 3.011.022a abhivàdya tu dharmàtmà tasthau ràmaþ kçtà¤jaliþ 3.011.022c sãtayà saha vaidehyà tadà ràma salakùmaõaþ 3.011.023a pratigçhya ca kàkutstham arcayitvàsanodakaiþ 3.011.023c ku÷alapra÷nam uktvà ca àsyatàm iti so 'bravãt 3.011.024a agniü hutvà pradàyàrghyam atithiü pratipåjya ca 3.011.024c vànaprasthena dharmeõa sa teùàü bhojanaü dadau 3.011.025a prathamaü copavi÷yàtha dharmaj¤o munipuügavaþ 3.011.025c uvàca ràmam àsãnaü prà¤jaliü dharmakovidam 3.011.026a anyathà khalu kàkutstha tapasvã samudàcaran 3.011.026c duþsàkùãva pare loke svàni màüsàni bhakùayet 3.011.027a ràjà sarvasya lokasya dharmacàrã mahàrathaþ 3.011.027c påjanãya÷ ca mànya÷ ca bhavàn pràptaþ priyàtithiþ 3.011.028a evam uktvà phalair målaiþ puùpai÷ cànyai÷ ca ràghavam 3.011.028c påjayitvà yathàkàmaü punar eva tato 'bravãt 3.011.029a idaü divyaü mahac càpaü hemavajravibhåùitam 3.011.029c vaiùõavaü puruùavyàghra nirmitaü vi÷vakarmaõà 3.011.030a amoghaþ såryasaükà÷o brahmadattaþ ÷arottamaþ 3.011.030c datto mama mahendreõa tåõã càkùayasàyakau 3.011.031a saüpårõau ni÷itair bàõair jvaladbhir iva pàvakaiþ 3.011.031c mahàràjata ko÷o 'yam asir hemavibhåùitaþ 3.011.032a anena dhanuùà ràma hatvà saükhye mahàsuràn 3.011.032c àjahàra ÷riyaü dãptàü purà viùõur divaukasàm 3.011.033a tad dhanus tau ca tåõãrau ÷araü khaógaü ca mànada 3.011.033c jayàya pratigçhõãùva vajraü vajradharo yathà 3.011.034a evam uktvà mahàtejàþ samastaü tad varàyudham 3.011.034c dattvà ràmàya bhagavàn agastyaþ punar abravãt 3.012.001a ràma prãto 'smi bhadraü te parituùño 'smi lakùmaõa 3.012.001c abhivàdayituü yan màü pràptau sthaþ saha sãtayà 3.012.002a adhva÷rameõa vàü khedo bàdhate pracura÷ramaþ 3.012.002c vyaktam utkaõñhate càpi maithilã janakàtmajà 3.012.003a eùà hi sukumàrã ca duþkhai÷ ca na vimànità 3.012.003c pràjyadoùaü vanaü praptà bhartçsnehapracodità 3.012.004a yathaiùà ramate ràma iha sãtà tathà kuru 3.012.004c duùkaraü kçtavaty eùà vane tvàm anugacchatã 3.012.005a eùà hi prakçtiþ strãõàm àsçùñe raghunandana 3.012.005c samastham anurajyante viùamasthaü tyajanti ca 3.012.006a ÷atahradànàü lolatvaü ÷astràõàü tãkùõatàü tathà 3.012.006c garuóànilayoþ ÷aighryam anugacchanti yoùitaþ 3.012.007a iyaü tu bhavato bhàryà doùair etair vivarjitàþ 3.012.007c ÷làghyà ca vyapade÷yà ca yathà devã hy arundhatã 3.012.008a alaükçto 'yaü de÷a÷ ca yatra saumitriõà saha 3.012.008c vaidehyà cànayà ràma vatsyasi tvam ariüdama 3.012.009a evam uktas tu muninà ràghavaþ saüyatà¤jaliþ 3.012.009c uvàca pra÷ritaü vàkyam çùiü dãptam ivànalam 3.012.010a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi yasya me munipuügavaþ 3.012.010c guõaiþ sabhràtçbhàryasya varadaþ parituùyati 3.012.011a kiü tu vyàdi÷a me de÷aü sodakaü bahukànanam 3.012.011c yatrà÷ramapadaü kçtvà vaseyaü nirataþ sukham 3.012.012a tato 'bravãn muni ÷reùñhaþ ÷rutvà ràmasya bhàùitam 3.012.012c dhyàtvà muhårtaü dharmàtmà dhãro dhãrataraü vacaþ 3.012.013a ito dviyojane tàta bahumålaphalodakaþ 3.012.013c de÷o bahumçgaþ ÷rãmàn pa¤cavañy abhivi÷rutaþ 3.012.014a tatra gatvà÷ramapadaü kçtvà saumitriõà saha 3.012.014c ramasva tvaü pitur vàkyaü yathoktam anupàlayan 3.012.015a vidito hy eùa vçttànto mama sarvas tavànagha 3.012.015c tapasa÷ ca prabhàvena snehàd da÷arathasya ca 3.012.016a hçdayastha÷ ca te chando vij¤àtas tapasà mayà 3.012.016c iha vàsaü pratij¤àya mayà saha tapovane 3.012.017a ata÷ ca tvàm ahaü bråmi gaccha pa¤cavañãm iti 3.012.017c sa hi ramyo vanodde÷o maithilã tatra raüsyate 3.012.018a sa de÷aþ ÷làghanãya÷ ca nàtidåre ca ràghava 3.012.018c godàvaryàþ samãpe ca maithilã tatra raüsyate 3.012.019a pràjyamålaphalai÷ caiva nànàdvija gaõair yutaþ 3.012.019c vivikta÷ ca mahàbàho puõyo ramyas tathaiva ca 3.012.020a bhavàn api sadàra÷ ca ÷akta÷ ca parirakùaõe 3.012.020c api càtra vasan ràmas tàpasàn pàlayiùyasi 3.012.021a etad àlakùyate vãra madhukànàü mahad vanam 3.012.021c uttareõàsya gantavyaü nyagrodham abhigacchatà 3.012.022a tataþ sthalam upàruhya parvatasyàvidårataþ 3.012.022c khyàtaþ pa¤cavañãty eva nityapuùpitakànanaþ 3.012.023a agastyenaivam uktas tu ràmaþ saumitriõà saha 3.012.023c sàtkçtyàmantrayàm àsa tam çùiü satyavàdinam 3.012.024a tau tu tenàbhyanuj¤àtau kçtapàdàbhivandanau 3.012.024c tadà÷ramàt pa¤cavañãü jagmatuþ saha sãtayà 3.012.025a gçhãtacàpau tu naràdhipàtmajau; viùaktatåõã samareùv akàtarau 3.012.025c yathopadiùñena pathà maharùiõà; prajagmatuþ pa¤cavañãü samàhitau 3.013.001a atha pa¤cavañãü gacchann antarà raghunandanaþ 3.013.001c àsasàda mahàkàyaü gçdhraü bhãmaparàkramam 3.013.002a taü dçùñvà tau mahàbhàgau vanasthaü ràmalakùmaõau 3.013.002c menàte ràkùasaü pakùiü bruvàõau ko bhavàn iti 3.013.003a sa tau madhurayà vàcà saumyayà prãõayann iva 3.013.003c uvàca vatsa màü viddhi vayasyaü pitur àtmanaþ 3.013.004a sa taü pitçsakhaü buddhvà påjayàm àsa ràghavaþ 3.013.004c sa tasya kulam avyagram atha papraccha nàma ca 3.013.005a ràmasya vacanaü ÷rutvà kulam àtmànam eva ca 3.013.005c àcacakùe dvijas tasmai sarvabhåtasamudbhavam 3.013.006a pårvakàle mahàbàho ye prajàpatayo 'bhavan 3.013.006c tàn me nigadataþ sarvàn àditaþ ÷çõu ràghava 3.013.007a kardamaþ prathamas teùàü vikçtas tadanantaram 3.013.007c ÷eùa÷ ca saü÷raya÷ caiva bahuputra÷ ca vãryavàn 3.013.008a sthàõur marãcir atri÷ ca kratu÷ caiva mahàbalaþ 3.013.008c pulastya÷ càïgirà÷ caiva pracetàþ pulahas tathà 3.013.009a dakùo vivasvàn aparo 'riùñanemi÷ ca ràghava 3.013.009c ka÷yapa÷ ca mahàtejàs teùàm àsãc ca pa÷cimaþ 3.013.010a prajàpates tu dakùasya babhåvur iti naþ ÷rutam 3.013.010c ùaùñir duhitaro ràma ya÷asvinyo mahàya÷aþ 3.013.011a ka÷yapaþ pratijagràha tàsàm aùñau sumadhyamàþ 3.013.011c aditiü ca ditiü caiva danåm api ca kàlakàm 3.013.012a tàmràü krodhava÷àü caiva manuü càpy analàm api 3.013.012c tàs tu kanyàs tataþ prãtaþ ka÷yapaþ punar abravãt 3.013.013a putràüs trailokyabhartén vai janayiùyatha mat samàn 3.013.013c aditis tan manà ràma diti÷ ca danur eva ca 3.013.014a kàlakà ca mahàbàho ÷eùàs tv amanaso 'bhavan 3.013.014c adityàü jaj¤ire devàs trayastriü÷ad ariüdama 3.013.015a àdityà vasavo rudrà a÷vinau ca paraütapa 3.013.015c ditis tv ajanayat putràn daityàüs tàta ya÷asvinaþ 3.013.016a teùàm iyaü vasumatã puràsãt savanàrõavà 3.013.016c danus tv ajanayat putram a÷vagrãvam ariüdama 3.013.017a narakaü kàlakaü caiva kàlakàpi vyajàyata 3.013.017c krau¤cãü bhàsãü tathà ÷yenãü dhçtaràùñrãü tathà ÷ukãm 3.013.018a tàmràpi suùuve kanyàþ pa¤caità lokavi÷rutàþ 3.013.018c ulåkठjanayat krau¤cã bhàsã bhàsàn vyajàyata 3.013.019a ÷yenã ÷yenàü÷ ca gçdhràü÷ ca vyajàyata sutejasaþ 3.013.019c dhçtaràùñrã tu haüsàü÷ ca kalahaüsàü÷ ca sarva÷aþ 3.013.020a cakravàkàü÷ ca bhadraü te vijaj¤e sàpi bhàminã 3.013.020c ÷ukã natàü vijaj¤e tu natàyà vinatà sutà 3.013.021a da÷akrodhava÷à ràma vijaj¤e 'py àtmasaübhavàþ 3.013.021c mçgãü ca mçgamandàü ca harãü bhadramadàm api 3.013.022a màtaïgãm atha ÷àrdålãü ÷vetàü ca surabhãü tathà 3.013.022c sarvalakùaõasaüpannàü surasàü kadrukàm api 3.013.023a apatyaü tu mçgàþ sarve mçgyà naravarottama 3.013.023c çùkà÷ ca mçgamandàyàþ sçmarà÷ camaràs tathà 3.013.024a tatas tv iràvatãü nàma jaj¤e bhadramadà sutàm 3.013.024c tasyàs tv airàvataþ putro lokanàtho mahàgajaþ 3.013.025a haryà÷ ca harayo 'patyaü vànarà÷ ca tapasvinaþ 3.013.025c golàïgålàü÷ ca ÷àrdålã vyàghràü÷ càjanayat sutàn 3.013.026a màtaïgyàs tv atha màtaïgà apatyaü manujarùabha 3.013.026c di÷àgajaü tu ÷vetàkùaü ÷vetà vyajanayat sutam 3.013.027a tato duhitarau ràma surabhir devy ajàyata 3.013.027c rohiõãü nàma bhadraü te gandharvãü ca ya÷asvinãm 3.013.028a rohiõy ajanayad gà vai gandharvã vàjinaþ sutàn 3.013.028c surasàjanayan nàgàn ràma kadrå÷ ca pannagàn 3.013.029a manur manuùyठjanayat ka÷yapasya mahàtmanaþ 3.013.029c bràhmaõàn kùatriyàn vai÷yठ÷ådràü÷ ca manujarùabha 3.013.030a mukhato bràhmaõà jàtà urasaþ kùatriyàs tathà 3.013.030c årubhyàü jaj¤ire vai÷yàþ padbhyàü ÷ådrà iti ÷rutiþ 3.013.031a sarvàn puõyaphalàn vçkùàn analàpi vyajàyata 3.013.031c vinatà ca ÷ukã pautrã kadrå÷ ca surasà svasà 3.013.032a kadrår nàgasahaskraü tu vijaj¤e dharaõãdharam 3.013.032c dvau putrau vinatàyàs tu garuóo 'ruõa eva ca 3.013.033a tasmàj jàto 'ham aruõàt saüpàti÷ ca mamàgrajaþ 3.013.033c jañàyur iti màü viddhi ÷yenãputram ariüdama 3.013.034a so 'haü vàsasahàyas te bhaviùyàmi yadãcchasi 3.013.034c sãtàü ca tàta rakùiùye tvayi yàte salakùmaõe 3.013.035a jañàyuùaü tu pratipåjya ràghavo; mudà pariùvajya ca saünato 'bhavat 3.013.035c pitur hi ÷u÷ràva sakhitvam àtmavà¤; jañàyuùà saükathitaü punaþ punaþ 3.013.036a sa tatra sãtàü paridàya maithilãü; sahaiva tenàtibalena pakùiõà 3.013.036c jagàma tàü pa¤cavañãü salakùmaõo; ripån didhakùa¤ ÷alabhàn ivànalaþ 3.014.001a tataþ pa¤cavañãü gatvà nànàvyàlamçgàyutàm 3.014.001c uvàca bhràtaraü ràmo lakùmaõaü dãptatejasaü 3.014.002a àgatàþ sma yathoddiùñam amuü de÷aü maharùiõà 3.014.002c ayaü pa¤cavañã de÷aþ saumya puùpitakànanaþ 3.014.003a sarvata÷ càryatàü dçùñiþ kànane nipuõo hy asi 3.014.003c à÷ramaþ katarasmin no de÷e bhavati saümataþ 3.014.004a ramate yatra vaidehã tvam ahaü caiva lakùmaõa 3.014.004c tàdç÷o dç÷yatàü de÷aþ saünikçùñajalà÷ayaþ 3.014.005a vanaràmaõyakaü yatra jalaràmaõyakaü tathà 3.014.005c saünikçùñaü ca yatra syàt samitpuùpaku÷odakam 3.014.006a evam uktas tu ràmeõa lakmaõaþ saüyatà¤jaliþ 3.014.006c sãtà samakùaü kàkutstham idaü vacanam abravãt 3.014.007a paravàn asmi kàkutstha tvayi varùa÷ataü sthite 3.014.007c svayaü tu rucire de÷e kriyatàm iti màü vada 3.014.008a suprãtas tena vàkyena lakùmaõasya mahàdyutiþ 3.014.008c vimç÷an rocayàm àsa de÷aü sarvaguõànvitam 3.014.009a sa taü ruciram àkramya de÷am à÷ramakarmaõi 3.014.009c haste gçhãtvà hastena ràmaþ saumitrim abravãt 3.014.010a ayaü de÷aþ samaþ ÷rãmàn puùpitair tarubhir vçtaþ 3.014.010c ihà÷ramapadaü saumya yathàvat kartum arhasi 3.014.011a iyam àdityasaükà÷aiþ padmaiþ surabhigandhibhiþ 3.014.011c adåre dç÷yate ramyà padminã padma÷obhità 3.014.012a yathàkhyàtam agastyena muninà bhàvitàtmanà 3.014.012c iyaü godàvarã ramyà puùpitais tarubhir vçtà 3.014.013a haüsakàraõóavàkãrõà cakravàkopa÷obhità 3.014.013c nàtidåre na càsanne mçgayåthanipãóità 3.014.014a mayåranàdità ramyàþ pràü÷avo bahukandaràþ 3.014.014c dç÷yante girayaþ saumya phullais tarubhir àvçtàþ 3.014.015a sauvarõe ràjatais tàmrair de÷e de÷e ca dhàtubhiþ 3.014.015c gavàkùità ivàbhànti gajàþ paramabhaktibhiþ 3.014.016a sàlais tàlais tamàlai÷ ca kharjåraiþ panasàmrakaiþ 3.014.016c nãvàrais timi÷ai÷ caiva puünàgai÷ copa÷obhitàþ 3.014.017a cåtair a÷okais tilakai÷ campakaiþ ketakair api 3.014.017c puùpagulmalatopetais tais tais tarubhir àvçtàþ 3.014.018a candanaiþ syandanair nãpaiþ panasair lakucair api 3.014.018c dhavà÷vakarõakhadiraiþ ÷amãkiü÷ukapàñalaiþ 3.014.019a idaü puõyam idaü medhyam idaü bahumçgadvijam 3.014.019c iha vatsyàma saumitre sàrdham etena pakùiõà 3.014.020a evam uktas tu ràmeõa lakùmaõaþ paravãrahà 3.014.020c acireõà÷ramaü bhràtu÷ cakàra sumahàbalaþ 3.014.021a parõa÷àlàü suvipulàü tatra saüghàtamçttikàm 3.014.021c sustambhàü maskarair dãrghaiþ kçtavaü÷àü su÷obhanàm 3.014.022a sa gatvà lakùmaõaþ ÷rãmàn nadãü godàvarãü tadà 3.014.022c snàtvà padmàni càdàya saphalaþ punar àgataþ 3.014.023a tataþ puùpabaliü kçtvà ÷àntiü ca sa yathàvidhi 3.014.023c dar÷ayàm àsa ràmàya tad à÷ramapadaü kçtam 3.014.024a sa taü dçùñvà kçtaü saumyam à÷ramaü saha sãtayà 3.014.024c ràghavaþ parõa÷àlàyàü harùam àhàrayat param 3.014.025a susaühçùñaþ pariùvajya bàhubhyàü lakùmaõaü tadà 3.014.025c atisnigdhaü ca gàóhaü ca vacanaü cedam abravãt 3.014.026a prãto 'smi te mahat karma tvayà kçtam idaü prabho 3.014.026c pradeyo yannimittaü te pariùvaïgo mayà kçtaþ 3.014.027a bhàvaj¤ena kçtaj¤ena dharmaj¤ena ca lakùmaõa 3.014.027c tvayà putreõa dharmàtmà na saüvçttaþ pità mama 3.014.028a evaü lakùmaõam uktvà tu ràghavo lakùmivardhanaþ 3.014.028c tasmin de÷e bahuphale nyavasat sa sukhaü va÷ã 3.014.029a kaü cit kàlaü sa dharmàtmà sãtayà lakùmaõena ca 3.014.029c anvàsyamàno nyavasat svargaloke yathàmaraþ 3.015.001a vasatas tasya tu mukhaü ràghavasya mahàtmanaþ 3.015.001c ÷aradvyapàye hemanta çtur iùñaþ pravartate 3.015.002a sa kadà cit prabhàtàyàü ÷arvaryàü raghunandanaþ 3.015.002c prayayàv abhiùekàrthaü ramyaü godàvarãü nadãm 3.015.003a prahvaþ kala÷ahastas taü sãtayà saha vãryavàn 3.015.003c pçùñhato 'nuvrajan bhràtà saumitrir idam abravãt 3.015.004a ayaü sa kàlaþ saüpràptaþ priyo yas te priyaüvada 3.015.004c alaükçta ivàbhàti yena saüvatsaraþ ÷ubhaþ 3.015.005a nãhàraparuùo lokaþ pçùhivã sasyamàlinã 3.015.005c jalàny anupabhogyàni subhago havyavàhanaþ 3.015.006a navàgrayaõa påjàbhir abhyarcya pitçdevatàþ 3.015.006c kçtàgrayaõakàþ kàle santo vigatakalmaùàþ 3.015.007a pràjyakàmà janapadàþ saüpannataragorasàþ 3.015.007c vicaranti mahãpàlà yàtràrthaü vijigãùavaþ 3.015.008a sevamàne dçóhaü sårye di÷am antakasevitàm 3.015.008c vihãnatilakeva strã nottarà dik prakà÷ate 3.015.009a prakçtyà himako÷àóhyo dårasårya÷ ca sàmpratam 3.015.009c yathàrthanàmà suvyaktaü himavàn himavàn giriþ 3.015.010a atyantasukhasaücàrà madhyàhne spar÷ataþ sukhàþ 3.015.010c divasàþ subhagàdityà÷ chàyàsaliladurbhagàþ 3.015.011a mçdusåryàþ sanãhàràþ pañu÷ãtàþ samàrutàþ 3.015.011c ÷ånyàraõyà himadhvastà divasà bhànti sàmpratam 3.015.012a nivçttàkà÷a÷ayanàþ puùyanãtà himàruõàþ 3.015.012c ÷ãtà vçddhataràyàmàs triyàmà yànti sàmpratam 3.015.013a ravisaükràntasaubhàbyas tuùàràruõamaõóalaþ 3.015.013c niþ÷vàsàndha ivàdar÷a÷ candramà na prakà÷ate 3.015.014a jyotsnà tuùàramalinà paurõamàsyàü na ràjate 3.015.014c sãteva càtapa ÷yàmà lakùyate na tu ÷obhate 3.015.015a prakçtyà ÷ãtalaspar÷o himaviddha÷ ca sàmpratam 3.015.015c pravàti pa÷cimo vàyuþ kàle dviguõa÷ãtalaþ 3.015.016a bàùpacchannàn araõyàni yavagodhåmavanti ca 3.015.016c ÷obhante 'bhyudite sårye nadadbhiþ krau¤casàrasaiþ 3.015.017a kharjårapuùpàkçtibhiþ ÷irobhiþ pårõataõóulaiþ 3.015.017c ÷obhante kiü cidàlambàþ ÷àlayaþ kanakaprabhàþ 3.015.018a mayåkhair upasarpadbhir himanãhàrasaüvçtaiþ 3.015.018c dåram abhyuditaþ såryaþ ÷a÷àïka iva lakùyate 3.015.019a agràhyavãryaþ pårvàhõe madhyàhne spar÷ataþ sukhaþ 3.015.019c saüraktaþ kiü cid àpàõóur àtapaþ ÷obhate kùitau 3.015.020a ava÷yàyanipàtena kiü cit praklinna÷àdvalà 3.015.020c vanànàü ÷obhate bhåmir niviùñataruõàtapà 3.015.021a ava÷yàyatamonaddhà nãhàratamasàvçtàþ 3.015.021c prasuptà iva lakùyante vipuùpà vanaràjayaþ 3.015.022a bàùpasaüchannasalilà rutavij¤eyasàrasàþ 3.015.022c himàrdravàlukais tãraiþ sarito bhànti sàmpratam 3.015.023a tuùàrapatanàc caiva mçdutvàd bhàskarasya ca 3.015.023c ÷aityàd agàgrastham api pràyeõa rasavaj jalam 3.015.024a jaràjarjaritaiþ parõaiþ ÷ãrõakesarakarõikaiþ 3.015.024c nàla÷eùà himadhvastà na bhànti kamalàkaràþ 3.015.025a asmiüs tu puruùavyàghra kàle duþkhasamanvitaþ 3.015.025c tapa÷ carati dharmàtmà tvadbhaktyà bharataþ pure 3.015.026a tyaktvà ràjyaü ca mànaü ca bhogàü÷ ca vividhàn bahån 3.015.026c tapasvã niyatàhàraþ ÷ete ÷ãte mahãtale 3.015.027a so 'pi velàm imàü nånam abhiùekàrtham udyataþ 3.015.027c vçtaþ prakçtibhir nityaü prayàti sarayåü nadãm 3.015.028a atyantasukhasaüvçddhaþ sukumàro himàrditaþ 3.015.028c kathaü tv apararàtreùu sarayåm avagàhate 3.015.029a padmapatrekùaõaþ ÷yàmaþ ÷rãmàn nirudaro mahàn 3.015.029c dharmaj¤aþ satyavàdã ca hrã niùedho jitendriyaþ 3.015.030a priyàbhibhàùã madhuro dãrghabàhur ariüdamaþ 3.015.030c saütyajya vividhàn saukhyàn àryaü sarvàtmanà÷ritaþ 3.015.031a jitaþ svargas tava bhràtrà bharatena mahàtmanà 3.015.031c vanastham api tàpasye yas tvàm anuvidhãyate 3.015.032a na pitryam anuvarntante màtçkaü dvipadà iti 3.015.032c khyàto lokapravàdo 'yaü bharatenànyathàkçtaþ 3.015.033a bhartà da÷aratho yasyàþ sàdhu÷ ca bharataþ sutaþ 3.015.033c kathaü nu sàmbà kaikeyã tàdç÷ã kråradar÷inã 3.015.034a ity evaü lakùmaõe vàkyaü snehàd bruvati dharmike 3.015.034c parivàdaü jananyàs tam asahan ràghavo 'bravãt 3.015.035a na te 'mbà madhyamà tàta garhitavyà kathaü cana 3.015.035c tàm evekùvàkunàthasya bharatasya kathàü kuru 3.015.036a ni÷citàpi hi me buddhir vanavàse dçóhavratà 3.015.036c bharatasnehasaütaptà bàli÷ã kriyate punaþ 3.015.037a ity evaü vilapaüs tatra pràpya godàvarãü nadãm 3.015.037c cakre 'bhiùekaü kàkutsthaþ sànujaþ saha sãtayà 3.015.038a tarpayitvàtha salilais te pitén daivatàni ca 3.015.038c stuvanti smoditaü såryaü devatà÷ ca samàhitàþ 3.015.039a kçtàbhiùekaþ sa raràja ràmaþ; sãtàdvitãyaþ saha lakùmaõena 3.015.039c kçtàbhiùekas tv agaràjaputryà; rudraþ sanandir bhagavàn ive÷aþ 3.016.001a kçtàbhiùeko ràmas tu sãtà saumitrir eva ca 3.016.001c tasmàd godàvarãtãràt tato jagmuþ svam à÷ramam 3.016.002a à÷ramaü tam upàgamya ràghavaþ sahalakùmaõaþ 3.016.002c kçtvà paurvàhõikaü karma parõa÷àlàm upàgamat 3.016.003a sa ràmaþ parõa÷àlàyàm àsãnaþ saha sãtayà 3.016.003c viraràja mahàbàhu÷ citrayà candramà iva 3.016.003e lakùmaõena saha bhràtrà cakàra vividhàþ kathàþ 3.016.004a tadàsãnasya ràmasya kathàsaüsaktacetasaþ 3.016.004c taü de÷aü ràkùasã kà cid àjagàma yadçcchayà 3.016.005a sà tu ÷årpaõakhà nàma da÷agrãvasya rakùasaþ 3.016.005c bhaginã ràmam àsàdya dadar÷a trida÷opamam 3.016.006a siühoraskaü mahàbàhuü padmapatranibhekùaõam 3.016.006c sukumàraü mahàsattvaü pàrthivavya¤janànvitam 3.016.007a ràmam indãvara÷yàmaü kandarpasadç÷aprabham 3.016.007c babhåvendropamaü dçùñvà ràkùasã kàmamohità 3.016.008a sumukhaü durmukhã ràmaü vçttamadhyaü mahodarã 3.016.008c vi÷àlàkùaü viråpàkùã suke÷aü tàmramårdhajà 3.016.009a priyaråpaü viråpà sà susvaraü bhairavasnavà 3.016.009c taruõaü dàruõà vçddhà dakùiõaü vàmabhàùiõã 3.016.010a nyàyavçttaü sudurvçttà priyam apriyadar÷anà 3.016.010c ÷arãrajasamàviùñà ràkùasã ràmam abravãt 3.016.011a jañã tàpasaråpeõa sabhàryaþ ÷aracàpadhçk 3.016.011c àgatas tvam imaü de÷aü kathaü ràkùasasevitam 3.016.012a evam uktas tu ràkùasyà ÷årpaõakhyà paraütapaþ 3.016.012c çjubuddhitayà sarvam àkhyàtum upacakrame 3.016.013a àsãd da÷aratho nàma ràjà trida÷avikramaþ 3.016.013c tasyàham agrajaþ putro ràmo nàma janaiþ ÷rutaþ 3.016.014a bhràtàyaü lakùmaõo nàma yavãyàn màm anuvrataþ 3.016.014c iyaü bhàryà ca vaidehã mama sãteti vi÷rutà 3.016.015a niyogàt tu narendrasya pitur màtu÷ ca yantritaþ 3.016.015c dharmàrthaü dharmakàïkùã ca vanaü vastum ihàgataþ 3.016.016a tvàü tu veditum icchàmi kathyatàü kàsi kasya và 3.016.016c iha và kiünimittaü tvam àgatà bråhi tattvataþ 3.016.017a sàbravãd vacanaü ÷rutvà ràkùasã madanàrdità 3.016.017c ÷råyatàü ràma vakùyàmi tattvàrthaü vacanaü mama 3.016.018a ahaü ÷årpaõakhà nàma ràkùasã kàmaråpiõã 3.016.018c araõyaü vicaràmãdam ekà sarvabhayaükarà 3.016.019a ràvaõo nàma me bhràtà ràkùaso ràkùase÷varaþ 3.016.019c pravçddhanidra÷ ca sadà kumbhakarõo mahàbalaþ 3.016.020a vibhãùaõas tu dharmàtmà na tu ràkùasaceùñitaþ 3.016.020c prakhyàtavãryau ca raõe bhràtarau kharadåùaõau 3.016.021a tàn ahaü samatikràntà ràma tvàpårvadar÷anàt 3.016.021c samupetàsmi bhàvena bhartàraü puruùottamam 3.016.021e ciràya bhava bhartà me sãtayà kiü kariùyasi 3.016.022a vikçtà ca viråpà ca na seyaü sadç÷ã tava 3.016.022c aham evànuråpà te bhàryà råpeõa pa÷ya màm 3.016.023a imàü viråpàm asatãü karàlàü nirõatodarãm 3.016.023c anena saha te bhràtrà bhakùayiùyàmi mànuùãm 3.016.024a tataþ parvata÷çïgàõi vanàni vividhàni ca 3.016.024c pa÷yan saha mayà kànta daõóakàn vicariùyasi 3.016.025a ity evam uktaþ kàkutsthaþ prahasya madirekùaõàm 3.016.025c idaü vacanam àrebhe vaktuü vàkyavi÷àradaþ 3.017.001a tàü tu ÷årpaõakhàü ràmaþ kàmapà÷àvapà÷itàm 3.017.001c svecchayà ÷lakùõayà vàcà smitapårvam athàbravãt 3.017.002a kçtadàro 'smi bhavati bhàryeyaü dayità mama 3.017.002c tvadvidhànàü tu nàrãõàü suduþkhà sasapatnatà 3.017.003a anujas tv eùa me bhràtà ÷ãlavàn priyadar÷anaþ 3.017.003c ÷rãmàn akçtadàra÷ ca lakùmaõo nàma vãryavàn 3.017.004a apårvã bhàryayà càrthã taruõaþ priyadar÷anaþ 3.017.004c anuråpa÷ ca te bhartà råpasyàsya bhaviùyati 3.017.005a enaü bhaja vi÷àlàkùi bhartàraü bhràtaraü mama 3.017.005c asapatnà varàrohe merum arkaprabhà yathà 3.017.006a iti ràmeõa sà proktà ràkùasã kàmamohità 3.017.006c visçjya ràmaü sahasà tato lakùmaõam abravãt 3.017.007a asya råpasya te yuktà bhàryàhaü varavarõinã 3.017.007c mayà saha sukhaü sarvàn daõóakàn vicariùyasi 3.017.008a evam uktas tu saumitrã ràkùasyà vàkyakovidaþ 3.017.008c tataþ ÷årpaõakhãü smitvà lakùmaõo yuktam abravãt 3.017.009a kathaü dàsasya me dàsã bhàryà bhavitum icchasi 3.017.009c so 'ham àryeõa paravàn bhàtrà kamalavarõinã 3.017.010a samçddhàrthasya siddhàrthà muditàmalavarõinã 3.017.010c àryasya tvaü vi÷àlàkùi bhàryà bhava yavãyasã 3.017.011a etàü viråpàm asatãü karàlàü nirõatodarãm 3.017.011c bhàryàü vçddhàü parityajya tvàm evaiùa bhajiùyati 3.017.012a ko hi råpam idaü ÷reùñhaü saütyajya varavarõini 3.017.012c mànuùeùu varàrohe kuryàd bhàvaü vicakùaõaþ 3.017.013a iti sà lakùmaõenoktà karàlà nirõatodarã 3.017.013c manyate tad vacaþ satyaü parihàsàvicakùaõà 3.017.014a sà ràmaü parõa÷àlàyàm upaviùñaü paraütapam 3.017.014c sãtayà saha durdharùam abravãt kàmamohità 3.017.015a imàü viråpàm asatãü karàlàü nirõatodarãm 3.017.015c vçddhàü bhàryàm avaùñabhya na màü tvaü bahu manyase 3.017.016a adyemàü bhakùayiùyàmi pa÷yatas tava mànuùãm 3.017.016c tvayà saha cariùyàmi niþsapatnà yathàsukham 3.017.017a ity uktvà mçga÷àvàkùãm alàtasadç÷ekùaõà 3.017.017c abhyadhàvat susaükruddhà maholkà rohiõãm iva 3.017.018a tàü mçtyupà÷apratimàm àpatantãü mahàbalaþ 3.017.018c nigçhya ràmaþ kupitas tato lakùmaõam abravãt 3.017.019a krårair anàryaiþ saumitre parihàsaþ kathaü cana 3.017.019c na kàryaþ pa÷ya vaidehãü kathaü cit saumya jãvatãm 3.017.020a imàü viråpàm asatãm atimattàü mahodarãm 3.017.020c ràkùasãü puruùavyàghra viråpayitum arhasi 3.017.021a ity ukto lakùmaõas tasyàþ kruddho ràmasya pa÷yataþ 3.017.021c uddhçtya khaógaü ciccheda karõanàsaü mahàbalaþ 3.017.022a nikçttakarõanàsà tu visvaraü sà vinadya ca 3.017.022c yathàgataü pradudràva ghorà ÷årpaõakhà vanam 3.017.023a sà viråpà mahàghorà ràkùasã ÷oõitokùità 3.017.023c nanàda vividhàn nàdàn yathà pràvçùi toyadaþ 3.017.024a sà vikùarantã rudhiraü bahudhà ghoradar÷anà 3.017.024c pragçhya bàhå garjantã pravive÷a mahàvanam 3.017.025a tatas tu sà ràkùasasaügha saüvçtaü; kharaü janasthànagataü viråpità 3.017.025c upetya taü bhràtaram ugratejasaü; papàta bhåmau gaganàd yathà÷aniþ 3.017.026a tataþ sabhàryaü bhayamohamårchità; salakùmaõaü ràghavam àgataü vanam 3.017.026c viråpaõaü càtmani ÷oõitokùità; ÷a÷aüsa sarvaü bhaginã kharasya sà 3.018.001a tàü tathà patitàü dçùñvà viråpàü ÷oõitokùitàm 3.018.001c bhaginãü krodhasaütaptaþ kharaþ papraccha ràkùasaþ 3.018.002a balavikramasaüpannà kàmagà kàmaråpiõã 3.018.002c imàm avasthàü nãtà tvaü kenàntakasamà gatà 3.018.003a devagandharvabhåtànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 3.018.003c ko 'yam evaü mahàvãryas tvàü viråpàü cakàra ha 3.018.004a na hi pa÷yàmy ahaü loke yaþ kuryàn mama vipriyam 3.018.004c antarena sahasràkùaü mahendraü pàka÷àsanam 3.018.005a adyàhaü màrgaõaiþ pràõàn àdàsye jãvitàntakaiþ 3.018.005c salile kùãram àsaktaü niùpibann iva sàrasaþ 3.018.006a nihatasya mayà saükhye ÷arasaükçttamarmaõaþ 3.018.006c saphenaü rudhiraü raktaü medinã kasya pàsyati 3.018.007a kasya patrarathàþ kàyàn màüsam utkçtya saügatàþ 3.018.007c prahçùñà bhakùayiùyanti nihatasya mayà raõe 3.018.008a taü na devà na gandharvà na pi÷àcà na ràkùasàþ 3.018.008c mayàpakçùñaü kçpaõaü ÷aktàs tràtuü mahàhave 3.018.009a upalabhya ÷anaiþ saüj¤àü taü me ÷aüsitum arhasi 3.018.009c yena tvaü durvinãtena vane vikramya nirjità 3.018.010a iti bhràtur vacaþ ÷rutvà kruddhasya ca vi÷eùataþ 3.018.010c tataþ ÷årpaõakhà vàkyaü sabàùpam idam abravãt 3.018.011a taruõau råpasaüpannau sukåmàrau mahàbalau 3.018.011c puõóarãkavi÷àlàkùau cãrakçùõàjinàmbarau 3.018.012a gandharvaràjapratimau pàrthivavya¤janànvitau 3.018.012c devau và mànuùau và tau na tarkayitum utsahe 3.018.013a taruõã råpasaüpannà sarvàbharaõabhåùità 3.018.013c dçùñà tatra mayà nàrã tayor madhye sumadhyamà 3.018.014a tàbhyàm ubhàbhyàü saübhåya pramadàm adhikçtya tàm 3.018.014c imàm avasthàü nãtàhaü yathànàthàsatã tathà 3.018.015a tasyà÷ cànçjuvçttàyàs tayo÷ ca hatayor aham 3.018.015c saphenaü pàtum icchàmi rudhiraü raõamårdhani 3.018.016a eùa me prathamaþ kàmaþ kçtas tàta tvayà bhavet 3.018.016c tasyàs tayo÷ ca rudhiraü pibeyam aham àhave 3.018.017a iti tasyàü bruvàõàyàü caturda÷a mahàbalàn 3.018.017c vyàdide÷a kharaþ kruddho ràkùasàn antakopamàn 3.018.018a mànuùau ÷astrasaüpannau cãrakçùõàjinàmbarau 3.018.018c praviùñau daõóakàraõyaü ghoraü pramadayà saha 3.018.019a tau hatvà tàü ca durvçttàm upàvartitum arhatha 3.018.019c iyaü ca rudhiraü teùàü bhaginã mama pàsyati 3.018.020a manoratho 'yam iùño 'syà bhaginyà mama ràkùasàþ 3.018.020c ÷ãghraü saüpadyatàü gatvà tau pramathya svatejasà 3.018.021a iti pratisamàdiùñà ràkùasàs te caturda÷a 3.018.021c tatra jagmus tayà sàrdhaü ghanà vàterità yathà 3.019.001a tataþ ÷årpaõakhà ghorà ràghavà÷ramam àgatà 3.019.001c rakùasàm àcacakùe tau bhràtarau saha sãtayà 3.019.002a te ràmaü parõa÷àlàyàm upaviùñaü mahàbalam 3.019.002c dadç÷uþ sãtayà sàrdhaü vaidehyà lakùmaõena ca 3.019.003a tàn dçùñvà ràghavaþ ÷rãmàn àgatàü tàü ca ràkùasãm 3.019.003c abravãd bhràtaraü ràmo lakùmaõaü dãptatejasaü 3.019.004a muhårtaü bhava saumitre sãtàyàþ pratyanantaraþ 3.019.004c imàn asyà vadhiùyàmi padavãm àgatàn iha 3.019.005a vàkyam etat tataþ ÷rutvà ràmasya viditàtmanaþ 3.019.005c tatheti lakùmaõo vàkyaü ràmasya pratyapåjayat 3.019.006a ràghavo 'pi mahac càpaü càmãkaravibhåùitam 3.019.006c cakàra sajyaü dharmàtmà tàni rakùàüsi càbravãt 3.019.007a putrau da÷arathasyàvàü bhràtarau ràmalakùmaõau 3.019.007c praviùñau sãtayà sàrdhaü du÷caraü daõóakàvanam 3.019.008a phalamålà÷anau dàntau tàpasau dharmacàriõau 3.019.008c vasantau daõóakàraõye kimartham upahiüsatha 3.019.009a yuùmàn pàpàtmakàn hantuü viprakàràn mahàvane 3.019.009c çùãõàü tu niyogena pràpto 'haü sa÷aràsanaþ 3.019.010a tiùñhataivàtra saütuùñà nopasarpitum arhatha 3.019.010c yadi pràõair ihàrtho vo nivartadhvaü ni÷àcaràþ 3.019.011a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràkùasàs te caturda÷a 3.019.011c åcur vàcaü susaükruddhà brahmaghnaþ ÷ålapàõayaþ 3.019.012a saüraktanayanà ghorà ràmaü raktàntalocanam 3.019.012c paruùà madhuràbhàùaü hçùñàdçùñaparàkramam 3.019.013a krodham utpàdya no bhartuþ kharasya sumahàtmanaþ 3.019.013c tvam eva hàsyase pràõàn adyàsmàbhir hato yudhi 3.019.014a kà hi te ÷aktir ekasya bahånàü raõamårdhani 3.019.014c asmàkam agrataþ sthàtuü kiü punar yoddhum àhave 3.019.015a ebhir bàhuprayuktair naþ parighaiþ ÷ålapaññi÷aiþ 3.019.015c pràõàüs tyakùyasi vãryaü ca dhanu÷ ca karapãóitam 3.019.016a ity evam uktvà saürabdhà ràkùasàs te caturda÷a 3.019.016c udyatàyudhanistriü÷à ràmam evàbhidudruvuþ 3.019.016e cikùipus tàni ÷ålàni ràghavaü prati durjayam 3.019.017a tàni ÷ålàni kàkutsthaþ samastàni caturda÷a 3.019.017c tàvadbhir eva ciccheda ÷araiþ kà¤canabhåùaõaiþ 3.019.018a tataþ pa÷càn mahàtejà nàràcàn såryasaünibhàn 3.019.018c jagràha paramakruddha÷ caturda÷a ÷ilà÷itàn 3.019.019a gçhãtvà dhanur àyamya lakùyàn uddi÷ya ràkùasàn 3.019.019c mumoca ràghavo bàõàn vajràn iva ÷atakratuþ 3.019.020a rukmapuïkhà÷ ca vi÷ikhàþ pradãptà hemabhåùaõàþ 3.019.020c antarikùe maholkànàü babhåvus tulyavarcasaþ 3.019.021a te bhittvà rakùasàü vegàd vakùàüsi rudhiràplutàþ 3.019.021c viniùpetus tadà bhåmau nyamajjantà÷anisvanàþ 3.019.022a te bhinnahçdayà bhåmau chinnamålà iva drumàþ 3.019.022c nipetuþ ÷oõitàrdràïgà vikçtà vigatàsavaþ 3.019.023a tàn bhåmau patitàn dçùñvà ràkùasã krodhamårchità 3.019.023c paritrastà punas tatra vyasçjad bhairavaü ravam 3.019.024a sà nadantã mahànàdaü javàc chårpaõakhà punaþ 3.019.024c upagamya kharaü sà tu kiü cit saü÷uùka ÷oõità 3.019.024e papàta punar evàrtà saniryàseva vallarã 3.019.025a nipàtitàn prekùya raõe tu ràkùasàn; pradhàvità ÷årpaõakhà punas tataþ 3.019.025c vadhaü ca teùàü nikhilena rakùasàü; ÷a÷aüsa sarvaü bhaginã kharasya sà 3.020.001a sa punaþ patitàü dçùñvà krodhàc chårpaõakhàü kharaþ 3.020.001c uvàca vyaktatà vàcà tàm anarthàrtham àgatàm 3.020.002a mayà tv idànãü ÷åràs te ràkùasà rudhirà÷anàþ 3.020.002c tvatpriyàrthaü vinirdiùñàþ kimarthaü rudyate punaþ 3.020.003a bhaktà÷ caivànuraktà÷ ca hità÷ ca mama nitya÷aþ 3.020.003c ghnanto 'pi na nihantavyà na na kuryur vaco mama 3.020.004a kim etac chrotum icchàmi kàraõaü yatkçte punaþ 3.020.004c hà nàtheti vinardantã sarpavad veùñase kùitau 3.020.005a anàthavad vilapasi kiü nu nàthe mayi sthite 3.020.005c uttiùñhottiùñha mà bhaiùãr vaiklavyaü tyajyatàm iha 3.020.006a ity evam uktà durdharùà khareõa parisàntvità 3.020.006c vimçjya nayane sàsre kharaü bhràtaram abravãt 3.020.007a preùità÷ ca tvayà ÷årà ràkùasàs te caturda÷a 3.020.007c nihantuü ràghavaü ghorà matpriyàrthaü salakùmaõam 3.020.008a te tu ràmeõa sàmarùàþ ÷ålapaññi÷apàõayaþ 3.020.008c samare nihatàþ sarve sàyakair marmabhedibhiþ 3.020.009a tàn bhåmau patitàn dçùñvà kùaõenaiva mahàbalàn 3.020.009c ràmasya ca mahat karma mahàüs tràso 'bhavan mama 3.020.010a sàsmi bhãtà samudvignà viùaõõà ca ni÷àcara 3.020.010c ÷araõaü tvàü punaþ pràptà sarvato bhayadar÷inã 3.020.011a viùàdanakràdhyuùite paritràsormimàlini 3.020.011c kiü màü na tràyase magnàü vipule ÷okasàgare 3.020.012a ete ca nihatà bhåmau ràmeõa ni÷itaiþ ÷araiþ 3.020.012c ye ca me padavãü pràptà ràkùasàþ pi÷ità÷anàþ 3.020.013a mayi te yady anukro÷o yadi rakùaþsu teùu ca 3.020.013c ràmeõa yadi ÷aktis te tejo vàsti ni÷àcara 3.020.013e daõóakàraõyanilayaü jahi ràkùasakaõñakam 3.020.014a yadi ràmaü mamàmitram adya tvaü na vadhiùyasi 3.020.014c tava caivàgrataþ pràõàüs tyakùyàmi nirapatrapà 3.020.015a buddhyàham anupa÷yàmi na tvaü ràmasya saüyuge 3.020.015c sthàtuü pratimukhe ÷aktaþ sacàpasya mahàraõe 3.020.016a ÷åramànã na ÷åras tvaü mithyàropitavikramaþ 3.020.016c mànuùau yan na ÷aknoùi hantuü tau ràmalakùmaõau 3.020.017a apayàhi janasthànàt tvaritaþ sahabàndhavaþ 3.020.017c niþsattvasyàlpavãryasya vàsas te kãdç÷as tv iha 3.020.018a ràmatejo'bhibhåto hi tvaü kùipraü vina÷iùyasi 3.020.018c sa hi tejaþsamàyukto ràmo da÷arathàtmajaþ 3.020.018e bhràtà càsya mahàvãryo yena càsmi viråpità 3.021.001a evam àdharùitaþ ÷åraþ ÷årpaõakhyà kharas tadà 3.021.001c uvàca rakùasàü madhye kharaþ kharataraü vacaþ 3.021.002a tavàpamànaprabhavaþ krodho 'yam atulo mama 3.021.002c na ÷akyate dhàrayituü lavaõàmbha ivotthitam 3.021.003a na ràmaü gaõaye vãryàn mànuùaü kùãõajãvitam 3.021.003c àtmà du÷caritaiþ pràõàn hato yo 'dya vimokùyati 3.021.004a bàùpaþ saühriyatàm eùa saübhrama÷ ca vimucyatàm 3.021.004c ahaü ràmaþ saha bhràtrà nayàmi yamasàdanam 3.021.005a para÷vadhahatasyàdya mandapràõasya bhåtale 3.021.005c ràmasya rudhiraü raktam uùõaü pàsyasi ràkùasi 3.021.006a sà prahçùñvà vacaþ ÷rutvà kharasya vadanàc cyutam 3.021.006c pra÷a÷aüsa punar maurkhyàd bhràtaraü rakùasàü varam 3.021.007a tayà paruùitaþ pårvaü punar eva pra÷aüsitaþ 3.021.007c abravãd dåùaõaü nàma kharaþ senàpatiü tadà 3.021.008a caturda÷a sahasràõi mama cittànuvartinàm 3.021.008c rakùasãü bhãmavegànàü samareùv anivartinàm 3.021.009a nãlajãmåtavarõànàü ghoràõàü krårakarmaõàm 3.021.009c lokasiühàvihàràõàü balinàm ugratejasàm 3.021.010a teùàü ÷àrdåladarpàõàü mahàsyànàaü mahaujasàm 3.021.010c sarvodyogam udãrõànàü rakùasàü saumya kàraya 3.021.011a upasthàpaya me kùipraü rathaü saumya dhanåüùi ca 3.021.011c ÷aràü÷ ca citràn khaógàü÷ ca ÷aktã÷ ca vividhàþ ÷itàþ 3.021.012a agre niryàtum icchàmi paulastyànàü mahàtmanàm 3.021.012c vadhàrthaü durvinãtasya ràmasya raõakovidaþ 3.021.013a iti tasya bruvàõasya såryavarõaü mahàratham 3.021.013c sada÷vaiþ ÷abalair yuktam àcacakùe 'tha dåùaõaþ 3.021.014a taü meru÷ikharàkàraü taptakà¤canabhåùaõam 3.021.014c hemacakram asaübàdhaü vaidåryamaya kåbaram 3.021.015a matsyaiþ puùpair drumaiþ ÷ailai÷ candrasåryai÷ ca kà¤canaiþ 3.021.015c màïgalyaiþ pakùisaüghai÷ ca tàràbhi÷ ca samàvçtam 3.021.016a dhvajanistriü÷asaüpannaü kiïkiõãkavibhåùitam 3.021.016c sada÷vayuktaü so 'marùàd àruroha rathaü kharaþ 3.021.017a ni÷àmya taü rathagataü ràakùasà bhãmavikramàþ 3.021.017c tasthuþ saüparivàryainaü dåùaõaü ca mahàbalam 3.021.018a kharas tu tàn maheùvàsàn ghoracarmàyudhadhvajàn 3.021.018c niryàtety abravãd dçùñvà rathasthaþ sarvaràkùasàn 3.021.019a tatas tad ràkùasaü sainyaü ghoracarmàyudhadhvajam 3.021.019c nirjagàma janasthànàn mahànàdaü mahàjavam 3.021.020a mudgaraiþ paññi÷aiþ ÷ålaiþ sutãkùõai÷ ca para÷vadhaiþ 3.021.020c khaógai÷ cakrai÷ ca hastasthair bhràjamànai÷ ca tomaraiþ 3.021.021a ÷aktibhiþ patighair ghorair atimàtrai÷ ca kàrmukaiþ 3.021.021c gadàsimusalair vajrair gçhãtair bhãmadar÷anaiþ 3.021.022a ràkùasànàü sughoràõàü sahasràõi caturda÷a 3.021.022c niryàtàni janasthànàt kharacittànuvartinàm 3.021.023a tàüs tv abhidravato dçùñvà ràkùasàn bhãmavikramàn 3.021.023c kharasyàpi rathaþ kiü cij jagàma tadanantaram 3.021.024a tatas tठ÷abalàn a÷vàüs taptakà¤canabhåùitàn 3.021.024c kharasya matam àj¤àya sàrathiþ samacodayat 3.021.025a sa codito rathaþ ÷ãghraü kharasya ripughàtinaþ 3.021.025c ÷abdenàpårayàm àsa di÷a÷ ca prati÷as tathà 3.021.026a pravçddhamanyus tu kharaþ kharasvano; ripor vadhàrthaü tvarito yathàntakaþ 3.021.026c acåcudat sàrathim unnadan punar; mahàbalo megha ivà÷mavarùavàn 3.022.001a tat prayàtaü balaü ghoram a÷ivaü ÷oõitodakam 3.022.001c abhyavarùan mahàmeghas tumulo gardabhàruõaþ 3.022.002a nipetus turagàs tasya rathayuktà mahàjavàþ 3.022.002c same puùpacite de÷e ràjamàrge yadçcchayà 3.022.003a ÷yàmaü rudhiraparyantaü babhåva pariveùaõam 3.022.003c alàtacakrapratimaü pratigçhya divàkaram 3.022.004a tato dhvajam upàgamya hemadaõóaü samucchritam 3.022.004c samàkramya mahàkàyas tasthau gçdhraþ sudàruõaþ 3.022.005a janasthànasamãpe ca samàkramya kharasvanàþ 3.022.005c visvaràn vividhàü÷ cakrur màüsàdà mçgapakùiõaþ 3.022.006a vyàjahru÷ ca padãptàyàü di÷i vai bhairavasvanam 3.022.006c a÷ivà yàtu dàhànàü ÷ivà ghorà mahàsvanàþ 3.022.007a prabhinnagirisaükà÷às toya÷oùitadhàriõaþ 3.022.007c àkà÷aü tad anàkà÷aü cakrur bhãmà balàhakàþ 3.022.008a babhåva timiraü ghoram uddhataü romaharùaõam 3.022.008c di÷o và vidi÷o vàpi suvyaktaü na cakà÷ire 3.022.009a kùatajàrdrasavarõàbhà saüdhyàkàlaü vinà babhau 3.022.009c kharasyàbhimukhaü nedus tadà ghorà mçgàþ khagàþ 3.022.010a nityà÷ivakarà yuddhe ÷ivà ghoranidar÷anàþ 3.022.010c nedur balasyàbhimukhaü jvàlodgàribhir ànanaiþ 3.022.011a kabandhaþ parighàbhàso dç÷yate bhàskaràntike 3.022.011c jagràha såryaü svarbhànur aparvaõi mahàgrahaþ 3.022.012a pravàti màrutaþ ÷ãghraü niùprabho 'bhåd divàkaraþ 3.022.012c utpetu÷ ca vinà ràtriü tàràþ khadyotasaprabhàþ 3.022.013a saülãnamãnavihagà nalinyaþ puùpapaïkajàþ 3.022.013c tasmin kùaõe babhåvu÷ ca vinà puùpaphalair drumàþ 3.022.014a uddhåta÷ ca vinà vàtaü reõur jaladharàruõaþ 3.022.014c vãcãkåcãti và÷yanto babhåvus tatra sàrikàþ 3.022.015a ulkà÷ càpi sanirghoùà nipetur ghoradar÷anàþ 3.022.015c pracacàla mahã càpi sa÷ailavanakànanà 3.022.016a kharasya ca rathasthasya nardamànasya dhãmataþ 3.022.016c pràkampata bhujaþ savyaþ khara÷ càsyàvasajjata 3.022.017a sàsrà saüpadyate dçùñiþ pa÷yamànasya sarvataþ 3.022.017c lalàñe ca rujà jàtà na ca mohàn nyavartata 3.022.018a tàn samãkùya mahotpàtàn utthitàn romaharùaõàn 3.022.018c abravãd ràkùasàn sarvàn prahasan sa kharas tadà 3.022.019a mahotpàtàn imàn sarvàn utthitàn ghoradar÷anàn 3.022.019c na cintayàmy ahaü vãryàd balavàn durbalàn iva 3.022.020a tàrà api ÷arais tãkùõaiþ pàtayeyaü nabhastalàt 3.022.020c mçtyuü maraõadharmeõa saükruddho yojayàmy aham 3.022.021a ràghavaü taü balotsiktaü bhràtaraü càpi lakùmaõam 3.022.021c ahatvà sàyakais tãkùõair nopàvartitum utsahe 3.022.022a sakàmà bhaginã me 'stu pãtvà tu rudhiraü tayoþ 3.022.022c yannimittaü tu ràmasya lakùmaõasya viparyayaþ 3.022.023a na kva cit pràptapårvo me saüyugeùu paràjayaþ 3.022.023c yuùmàkam etat pratyakùaü nànçtaü kathayàmy aham 3.022.024a devaràjam api kruddho mattairàvatayàyinam 3.022.024c vajrahastaü raõe hanyàü kiü punas tau ca mànuùau 3.022.025a sà tasya garjitaü ÷rutvà ràkùasasya mahàcamåþ 3.022.025c praharùam atulaü lebhe mçtyupà÷àvapà÷ità 3.022.026a sameyu÷ ca mahàtmàno yuddhadar÷anakàïkùiõaþ 3.022.026c çùayo devagandharvàþ siddhà÷ ca saha càraõaiþ 3.022.027a sametya coruþ sahitàs te 'nyàyaü puõyakarmaõaþ 3.022.027c svasti gobràhmaõebhyo 'stu lokànàü ye ca saümatàþ 3.022.028a jayatàü ràghavo yuddhe paulastyàn rajanãcaràn 3.022.028c cakrà hasto yathà yuddhe sarvàn asurapuügavàn 3.022.029a etac cànyac ca bahu÷o bruvàõàþ paramarùayaþ 3.022.029c dadç÷ur vàhinãü teùàü ràkùasànàü gatàyuùàm 3.022.030a rathena tu kharo vegàt sainyasyàgràd viniþsçtaþ 3.022.030c taü dçùñvà ràkùasaü bhåyo ràkùasà÷ ca viniþsçtàþ 3.022.031a ÷yena gàmã pçthugrãvo yaj¤a÷atrur vihaügamaþ 3.022.031c durjayaþ karavãràkùaþ paruùaþ kàlakàrmukaþ 3.022.032a meghamàlã mahàmàlã sarpàsyo rudhirà÷anaþ 3.022.032c dvàda÷aite mahàvãryàþ pratasthur abhitaþ kharam 3.022.033a mahàkapàlaþ sthålàkùaþ pramàthã tri÷iràs tathà 3.022.033c catvàra ete senàgryà dåùaõaü pçùñhato 'nvayuþ 3.022.034a sà bhãmavegà samaràbhikàmà; sudàruõà ràkùasavãra senà 3.022.034c tau ràjaputrau sahasàbhyupetà; màlàgrahàõàm iva candrasåryau 3.023.001a à÷ramaü prati yàte tu khare kharaparàkrame 3.023.001c tàn evautpàtikàn ràmaþ saha bhràtrà dadar÷a ha 3.023.002a tàn utpàtàn mahàghoràn utthitàn romaharùaõàn 3.023.002c prajànàm ahitàn dçùñvà vàkyaü lakùmaõam abravãt 3.023.003a imàn pa÷ya mahàbàho sarvabhåtàpahàriõaþ 3.023.003c samutthitàn mahotpàtàn saühartuü sarvaràkùasàn 3.023.004a amã rudhiradhàràs tu visçjantaþ kharasvanàn 3.023.004c vyomni meghà vivartante paruùà gardabhàruõàþ 3.023.005a sadhåmà÷ ca ÷aràþ sarve mama yuddhàbhinandinaþ 3.023.005c rukmapçùñhàni càpàni viveùñante ca lakùmaõa 3.023.006a yàdç÷à iha kåjanti pakùiõo vanacàriõaþ 3.023.006c agrato no bhayaü pràptaü saü÷ayo jãvitasya ca 3.023.007a saüprahàras tu sumahàn bhaviùyati na saü÷ayaþ 3.023.007c ayam àkhyàti me bàhuþ sphuramàõo muhur muhuþ 3.023.008a saünikarùe tu naþ ÷åra jayaü ÷atroþ paràjayam 3.023.008c suprabhaü ca prasannaü ca tava vaktraü hi lakùyate 3.023.009a udyatànàü hi yuddhàrthaü yeùàü bhavati lakùmaõaþ 3.023.009c niùprabhaü vadanaü teùàü bhavaty àyuþ parikùayaþ 3.023.010a anàgatavidhànaü tu kartavyaü ÷ubham icchatà 3.023.010c àpadaü ÷aïkamànena puruùeõa vipa÷cità 3.023.011a tasmàd gçhãtvà vaidehãü ÷arapàõir dhanurdharaþ 3.023.011c guhàm à÷raya÷ailasya durgàü pàdapasaükulàm 3.023.012a pratikålitum icchàmi na hi vàkyam idaü tvayà 3.023.012c ÷àpito mama pàdàbhyàü gamyatàü vatsa màciram 3.023.013a evam uktas tu ràmeõa lakùmaõaþ saha sãtayà 3.023.013c ÷aràn àdàya càpaü ca guhàü durgàü samà÷rayat 3.023.014a tasmin praviùñe tu guhàü lakùmaõe saha sãtayà 3.023.014c hanta niryuktam ity uktvà ràmaþ kavacam àvi÷at 3.023.015a sà tenàgninikà÷ena kavacena vibhåùitaþ 3.023.015c babhåva ràmas timire vidhåmo 'gnir ivotthitaþ 3.023.016a sa càpam udyamya mahac charàn àdàya vãryavàn 3.023.016c babhåvàvasthitas tatra jyàsvanaiþ pårayan di÷aþ 3.023.017a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca saha càraõaiþ 3.023.017c åcuþ paramasaütrastà guhyakà÷ ca parasparam 3.023.018a caturda÷a sahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.023.018c eka÷ ca ràmo dharmàtmà kathaü yuddhaü bhaviùyati 3.023.019a tato gambhãranirhràdaü ghoravarmàyudhadhvajam 3.023.019c anãkaü yàtudhànànàü samantàt pratyadç÷yata 3.023.020a siühanàdaü visçjatàm anyonyam abhigarjatàm 3.023.020c càpàni vispharayatàü jçmbhatàü càpy abhãkùõa÷aþ 3.023.021a vipraghuùñasvanànàü ca dundubhãü÷ càpi nighnatàm 3.023.021c teùàü sutumulaþ ÷abdaþ pårayàm àsa tad vanam 3.023.022a tena ÷abdena vitrastàþ ÷vàpadà vanacàriõaþ 3.023.022c dudruvur yatra niþ÷abdaü pçùñhato nàvalokayan 3.023.023a tat tv anãkaü mahàvegaü ràmaü samupasarpata 3.023.023c ghçtanànàpraharaõaü gambhãraü sàgaropamam 3.023.024a ràmo 'pi càrayaü÷ cakùuþ sarvato raõapaõóitaþ 3.023.024c dadar÷a kharasainyaü tad yuddhàbhimukham udyatam 3.023.025a vitatya ca dhanur bhãmaü tåõyà÷ coddhçtya sàyakàn 3.023.025c krodham àhàrayat tãvraü vadhàrthaü sarvarakùasàm 3.023.026a duùprekùyaþ so 'bhavat kruddho yugàntàgnir iva jvalan 3.023.026c taü dçùñvà tejasàviùñaü pràvyathan vanadevatàþ 3.023.027a tasya kruddhasya råpaü tu ràmasya dadç÷e tadà 3.023.027c dakùasyeva kratuü hantum udyatasya pinàkinaþ 3.024.001a avaùñabdhadhanuü ràmaü kruddhaü ca ripughàtinam 3.024.001c dadar÷à÷ramam àgamya kharaþ saha puraþsaraiþ 3.024.002a taü dçùñvà saguõaü càpam udyamya kharaniþsvanam 3.024.002c ràmasyàbhimukhaü såtaü codyatàm ity acodayat 3.024.003a sa kharasyàj¤ayà såtas turagàn samacodayat 3.024.003c yatra ràmo mahàbàhur eko dhunvan dhanuþ sthitaþ 3.024.004a taü tu niùpatitaü dçùñvà sarve te rajanãcaràþ 3.024.004c nardamànà mahànàdaü sacivàþ paryavàrayan 3.024.005a sa teùàü yàtudhànànàü madhye rato gataþ kharaþ 3.024.005c babhåva madhye tàràõàü lohitàïga ivoditaþ 3.024.006a tatas taü bhãmadhanvànaü kruddhàþ sarve ni÷àcaràþ 3.024.006c ràmaü nànàvidhaiþ ÷astrair abhyavarùanta durjayam 3.024.007a mudgarair àyasaiþ ÷ålaiþ pràsaiþ khaógaiþ para÷vadhaiþ 3.024.007c ràkùasàþ samare ràmaü nijaghnå roùatatparàþ 3.024.008a te balàhakasaükà÷à mahànàdà mahàbalàþ 3.024.008c abhyadhàvanta kàkutsthaü ràmaü yuddhe jighàüsavaþ 3.024.009a te ràme ÷aravarùàõi vyasçjan rakùasàü guõàþ 3.024.009c ÷ailendram iva dhàràbhir varùamàõà mahàdhanàþ 3.024.010a sa taiþ parivçto ghorai ràghavo rakùasàü gaõaiþ 3.024.010c tithiùv iva mahàdevo vçtaþ pàriùadàü gaõaiþ 3.024.011a tàni muktàni ÷astràõi yàtudhànaiþ sa ràghavaþ 3.024.011c pratijagràha vi÷ikhair nadyoghàn iva sàgaraþ 3.024.012a sa taiþ praharaõair ghorair bhinnagàtro na vivyathe 3.024.012c ràmaþ pradãptair bahubhir vajrair iva mahàcalaþ 3.024.013a sa viddhaþ kùatajàdigdhaþ sarvagàtreùu ràghavaþ 3.024.013c babhåva ràmaþ saüdhyàbhrair divàkara ivàvçtaþ 3.024.014a viùedur devagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 3.024.014c ekaü sahastrair bahubhis tadà dçùñvà samàvçtam 3.024.015a tato ràmaþ susaükruddho maõóalãkçtakàrmukaþ 3.024.015c sasarja ni÷itàn bàõठ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 3.024.016a duràvàràn durviùahàn kàlapà÷opamàn raõe 3.024.016c mumoca lãlayà ràmaþ kaïkapatràn ajihmagàn 3.024.017a te ÷aràþ ÷atrusainyeùu muktà ràmeõa lãlayà 3.024.017c àdadå rakùasàü pràõàn pà÷àþ kàlakçtà iva 3.024.018a bhittvà ràkùasadehàüs tàüs te ÷arà rudhiràplutàþ 3.024.018c antarikùagatà rejur dãptàgnisamatejasaþ 3.024.019a asaükhyeyàs tu ràmasya sàyakà÷ càpamaõóalàt 3.024.019c viniùpetur atãvogrà rakùaþ pràõàpahàriõaþ 3.024.020a tair dhanåüùi dhvajàgràõi varmàõi ca ÷iràüsi ca 3.024.020c bahån sahastàbharaõàn årån karikaropamàn 3.024.021a tato nàlãkanàràcais tãkùõàgrai÷ ca vikarõibhiþ 3.024.021c bhãmam àrtasvaraü cakrur bhidyamànà ni÷àcaràþ 3.024.022a tat sainyaü ni÷itair bàõair arditaü marmabhedibhiþ 3.024.022c ràmeõa na sukhaü lebhe ÷uùkaü vanam ivàgninà 3.024.023a ke cid bhãmabalàþ ÷åràþ ÷ålàn khaógàn para÷vadhàn 3.024.023c cikùipuþ paramakruddhà ràmàya rajanãcaràþ 3.024.024a tàni bàõair mahàbàhuþ ÷astràõy àvàrya ràghavaþ 3.024.024c jahàra samare pràõàü÷ ciccheda ca ÷irodharàn 3.024.025a ava÷iùñà÷ ca ye tatra viùaõõà÷ ca ni÷àcaràþ 3.024.025c kharam evàbhyadhàvanta ÷araõàrthaü ÷aràrditàþ 3.024.026a tàn sarvàn punar àdàya samà÷vàsya ca dåùaõaþ 3.024.026c abhyadhàvata kàkutsthaü kruddho rudram ivàntakaþ 3.024.027a nivçttàs tu punaþ sarve dåùaõà÷rayanirbhayàþ 3.024.027c ràmam evàbhyadhàvanta sàlatàla÷ilàyudhàþ 3.024.028a tad babhåvàdbhutaü yuddhaü tumulaü romaharùaõam 3.024.028c ràmasyàsya mahàghoraü punas teùàü ca rakùasàm 3.025.001a tad drumàõàü ÷ilànàü ca varùaü pràõaharaü mahat 3.025.001c pratijagràha dharmàtmà ràghavas tãkùõasàyakaiþ 3.025.002a pratigçhya ca tad varaü nimãlita ivarùabhaþ 3.025.002c ràmaþ krodhaü paraü bheje vadhàrthaü sarvarakùasàm 3.025.003a tataþ krodhasamàviùñaþ pradãpta iva tejasà 3.025.003c ÷arair abhyakirat sainyaü sarvataþ sahadåùaõam 3.025.004a tataþ senàpatiþ kruddho dåùaõaþ ÷atrudåùaõaþ 3.025.004c jagràha giri÷çïgàbhaü parighaü romaharùaõam 3.025.005a veùñitaü kà¤canaiþ paññair devasainyàbhimardanam 3.025.005c àyasaiþ ÷aïkubhis tãkùõaiþ kãrõaü paravasokùitàm 3.025.006a vajrà÷anisamaspar÷aü paragopuradàraõam 3.025.006c taü mahoragasaükà÷aü pragçhya parighaü raõe 3.025.006e dåùaõo 'bhyapatad ràmaü krårakarmà ni÷àcaraþ 3.025.007a tasyàbhipatamànasya dåùaõasya sa ràghavaþ 3.025.007c dvàbhyàü ÷aràbhyàü ciccheda sahastàbharaõau bhujau 3.025.008a bhraùñas tasya mahàkàyaþ papàta raõamårdhani 3.025.008c parigha÷ chinnahastasya ÷akradhvaja ivàgrataþ 3.025.009a sa karàbhyàü vikãrõàbhyàü papàta bhuvi dåùaõaþ 3.025.009c viùàõàbhyàü vi÷ãrõàbhyàü manasvãva mahàgajaþ 3.025.010a dçùñvà taü patitaü bhåmau dåùaõaü nihataü raõe 3.025.010c sàdhu sàdhv iti kàkutsthaü sarvabhåtàny apåjayan 3.025.011a etasminn antare kruddhàs trayaþ senàgrayàyinaþ 3.025.011c saühatyàbhyadravan ràmaü mçtyupà÷àvapà÷itàþ 3.025.011e mahàkapàlaþ sthålàkùaþ pramàthã ca mahàbalaþ 3.025.012a mahàkapàlo vipulaü ÷ålam udyamya ràkùasaþ 3.025.012c sthålàkùaþ paññi÷aü gçhya pramàthã ca para÷vadham 3.025.013a dçùñvaivàpatatas tàüs tu ràghavaþ sàyakaiþ ÷itaiþ 3.025.013c tãkùõàgraiþ pratijagràha saüpràptàn atithãn iva 3.025.014a mahàkapàlasya ÷ira÷ ciccheda raghunaïganaþ 3.025.014c asaükhyeyais tu bàõaughaiþ pramamàtha pramàthinam 3.025.015a sthålàkùasyàkùiõã tãkùõaiþ pårayàm àsa sàyakaiþ 3.025.015c sa papàta hato bhåmau viñapãva mahàdrumaþ 3.025.016a tataþ pàvakasaükà÷air hemavajravibhåùitaiþ 3.025.016c jaghana÷eùaü tejasvã tasya sainyasya sàyakaiþ 3.025.017a te rukmapuïkhà vi÷ikhàþ sadhåmà iva pàvakàþ 3.025.017c nijaghnus tàni rakùàüsi vajrà iva mahàdrumàn 3.025.018a rakùasàü tu ÷ataü ràmaþ ÷atenaikena karõinà 3.025.018c sahasraü ca sahasreõa jaghàna raõamårdhani 3.025.019a tair bhinnavarmàbharaõà÷ chinnabhinna÷aràsanàþ 3.025.019c nipetuþ ÷oõitàdigdhà dharaõyàü rajanãcaràþ 3.025.020a tair muktake÷aiþ samare patitaiþ ÷oõitokùitaiþ 3.025.020c àstãrõà vasudhà kçtsnà mahàvediþ ku÷air iva 3.025.021a kùaõena tu mahàghoraü vanaü nihataràkùasaü 3.025.021c babhåva niraya prakhyaü màüsa÷oõitakardamam 3.025.022a caturda÷a sahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.025.022c hatàny ekena ràmeõa mànuùeõa padàtinà 3.025.023a tasya sainyasya sarvasya kharaþ ÷eùo mahàrathaþ 3.025.023c ràkùasas tri÷irà÷ caiva ràma÷ ca ripusådanaþ 3.025.024a tatas tu tad bhãmabalaü mahàhave; samãkùya ràmeõa hataü balãyasà 3.025.024c rathena ràmaü mahatà kharas tataþ; samàsasàdendra ivodyatà÷aniþ 3.026.001a kharaü tu ràmàbhimukhaü prayàntaü vàhinãpatiþ 3.026.001c ràkùasas tri÷irà nàma saünipatyedam abravãt 3.026.002a màü niyojaya vikrànta saünivartasva sàhasàt 3.026.002c pa÷ya ràmaü mahàbàhuü saüyuge vinipàtitam 3.026.003a pratijànàmi te satyam àyudhaü càham àlabhe 3.026.003c yathà ràmaü vadhiùyàmi vadhàrhaü sarvarakùasàm 3.026.004a ahaü vàsya raõe mçtyur eùa và samare mama 3.026.004c vinivartya raõotsàhaü muhårtaü prà÷niko bhava 3.026.005a prahçùño và hate ràme janasthànaü prayàsyasi 3.026.005c mayi và nihate ràmaü saüyugàyopayàsyasi 3.026.006a kharas tri÷irasà tena mçtyulobhàt prasàditaþ 3.026.006c gaccha yudhyety anuj¤àto ràghavàbhimukho yayau 3.026.007a tri÷irà÷ ca rathenaiva vàjiyuktena bhàsvatà 3.026.007c abhyadravad raõe ràmaü tri÷çïga iva parvataþ 3.026.008a ÷aradhàrà samåhàn sa mahàmegha ivotsçjan 3.026.008c vyasçjat sadç÷aü nàdaü jalàrdrasyeva dundubheþ 3.026.009a àgacchantaü tri÷irasaü ràkùasaü prekùya ràghavaþ 3.026.009c dhanuùà pratijagràha vidhunvan sàyakठ÷itàn 3.026.010a sa saüprahàras tumulo ràma tri÷irasor mahàn 3.026.010c babhåvàtãva balinoþ siühaku¤jarayor iva 3.026.011a tatas tri÷irasà bàõair lalàñe tàóitas tribhiþ 3.026.011c amarùã kupito ràmaþ saürabdham idam abravãt 3.026.012a aho vikrama÷årasya ràkùasasyedç÷aü balam 3.026.012c puùpair iva ÷arair yasya lalàñe 'smi parikùataþ 3.026.012e mamàpi pratigçhõãùva ÷aràü÷ càpaguõacyutàn 3.026.013a evam uktvà tu saürabdhaþ ÷aràn à÷ãviùopamàn 3.026.013c tri÷iro vakùasi kruddho nijaghàna caturda÷a 3.026.014a caturbhis turagàn asya ÷araiþ saünataparvabhiþ 3.026.014c nyapàtayata tejasvã caturas tasya vàjinaþ 3.026.015a aùñabhiþ sàyakaiþ såtaü rathopasthe nyapàtayat 3.026.015c ràma÷ ciccheda bàõena dhvajaü càsya samucchritam 3.026.016a tato hatarathàt tasmàd utpatantaü ni÷àcaram 3.026.016c bibheda ràmas taü bàõair hçdaye so 'bhavaj jaóaþ 3.026.017a sàyakai÷ càprameyàtmà sàmarùas tasya rakùasaþ 3.026.017c ÷iràüsy apàtayat trãõi vegavadbhis tribhiþ ÷ataiþ 3.026.018a sa bhåmau ÷oõitodgàrã ràmabàõàbhipãóitaþ 3.026.018c nyapatat patitaiþ pårvaü sva÷irobhir ni÷àcaraþ 3.026.019a hata÷eùàs tato bhagnà ràkùasàþ kharasaü÷rayàþ 3.026.019c dravanti sma na tiùñhanti vyàghratrastà mçgà iva 3.026.020a tàn kharo dravato dçùñvà nivartya ruùitaþ svayam 3.026.020c ràmam evàbhidudràva ràhu÷ candramasaü yathà 3.027.001a nihataü dåùaõaü dçùñvà raõe tri÷irasà saha 3.027.001c kharasyàpy abhavat tràso dçùñvà ràmasya vikramam 3.027.002a sa dçùñvà ràkùasaü sainyam aviùahyaü mahàbalam 3.027.002c hatam ekena ràmeõa dåùaõas tri÷irà api 3.027.003a tad balaü hatabhåyiùñhaü vimanàþ prekùya ràkùasaþ 3.027.003c àsasàda kharo ràmaü namucir vàsavaü yathà 3.027.004a vikçùya balavac càpaü nàràcàn raktabhojanàn 3.027.004c khara÷ cikùepa ràmàya kruddhàn à÷ãviùàn iva 3.027.005a jyàü vidhunvan subahu÷aþ ÷ikùayàstràõi dar÷ayan 3.027.005c cacàra samare màrgठ÷arai rathagataþ kharaþ 3.027.006a sa sarvà÷ ca di÷o bàõaiþ pradi÷a÷ ca mahàrathaþ 3.027.006c pårayàm àsa taü dçùñvà ràmo 'pi sumahad dhanuþ 3.027.007a sa sàyakair durviùahaiþ sasphuliïgair ivàgnibhiþ 3.027.007c nabha÷ cakàràvivaraü parjanya iva vçùñibhiþ 3.027.008a tad babhåva ÷itair bàõaiþ khararàmavisarjitaiþ 3.027.008c paryàkà÷am anàkà÷aü sarvataþ ÷arasaükulam 3.027.009a ÷arajàlàvçtaþ såryo na tadà sma prakà÷ate 3.027.009c anyonyavadhasaürambhàd ubhayoþ saüprayudhyatoþ 3.027.010a tato nàlãkanàràcais tãkùõàgrai÷ ca vikarõibhiþ 3.027.010c àjaghàna raõe ràmaü totrair iva mahàdvipam 3.027.011a taü rathasthaü dhanuùpàõiü ràkùasaü paryavasthitam 3.027.011c dadç÷uþ sarvabhåtàni pà÷ahastam ivàntakam 3.027.012a taü siüham iva vikràntaü siühavikràntagàminam 3.027.012c dçùñvà nodvijate ràmaþ siühaþ kùudramçgaü yathà 3.027.013a tataþ såryanikà÷ena rathena mahatà kharaþ 3.027.013c àsasàda raõe ràmaü pataïga iva pàvakam 3.027.014a tato 'sya sa÷araü càpaü muùñide÷e mahàtmanaþ 3.027.014c khara÷ ciccheda ràmasya dar÷ayan pàõilàghavam 3.027.015a sa punas tv aparàn sapta ÷aràn àdàya varmaõi 3.027.015c nijaghàna raõe kruddhaþ ÷akrà÷anisamaprabhàn 3.027.016a tatas tat prahataü bàõaiþ kharamuktaiþ suparvabhiþ 3.027.016c papàta kavacaü bhåmau ràmasyàdityavarcasaþ 3.027.017a sa ÷arair arpitaþ kruddhaþ sarvagàtreùu ràghavaþ 3.027.017c raràja samare ràmo vidhåmo 'gnir iva jvalan 3.027.018a tato gambhãranirhràdaü ràmaþ ÷atrunibarhaõaþ 3.027.018c cakàràntàya sa ripoþ sajyam anyan mahad dhanuþ 3.027.019a sumahad vaiùõavaü yat tad atisçùñaü maharùiõà 3.027.019c varaü tad dhanur udyamya kharaü samabhidhàvata 3.027.020a tataþ kanakapuïkhais tu ÷araiþ saünataparvabhiþ 3.027.020c ciccheda ràmaþ saükruddhaþ kharasya samare dhvajam 3.027.021a sa dar÷anãyo bahudhà vicchinnaþ kà¤cano dhvajaþ 3.027.021c jagàma dharaõãü såryo devatànàm ivàj¤ayà 3.027.022a taü caturbhiþ kharaþ kruddho ràmaü gàtreùu màrgaõaiþ 3.027.022c vivyàdha hçdi marmaj¤o màtaïgam iva tomaraiþ 3.027.023a sa ràmo bahubhir bàõaiþ kharakàrmukaniþsçtaiþ 3.027.023c viddho rudhirasiktàïgo babhåva ruùito bhç÷am 3.027.024a sa dhanur dhanvinàü ÷reùñhaþ pragçhya paramàhave 3.027.024c mumoca parameùvàsaþ ùañ ÷aràn abhilakùitàn 3.027.025a ÷irasy ekena bàõena dvàbhyàü bàhvor athàrpayat 3.027.025c tribhi÷ candràrdhavaktrai÷ ca vakùasy abhijaghàna ha 3.027.026a tataþ pa÷càn mahàtejà nàràcàn bhàskaropamàn 3.027.026c jighàüså ràkùasaü kruddhas trayoda÷a ÷ilà÷itàn 3.027.027a tato 'sya yugam ekena caturbhi÷ caturo hayàn 3.027.027c ùaùñhena ca ÷iraþ saükhye ciccheda kharasàratheþ 3.027.028a tribhis triveõuü balavàn dvàbhyàm akùaü mahàbalaþ 3.027.028c dvàda÷ena tu bàõena kharasya sa÷araü dhanuþ 3.027.028e chittvà vajranikà÷ena ràghavaþ prahasann iva 3.027.028g trayoda÷enendrasamo bibheda samare kharam 3.027.029a prabhagnadhanvà viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 3.027.029c gadàpàõir avaplutya tasthau bhåmau kharas tadà 3.027.030a tat karma ràmasya mahàrathasya; sametya devà÷ ca maharùaya÷ ca 3.027.030c apåjayan prà¤jalayaþ prahçùñàs; tadà vimànàgragatàþ sametàþ 3.028.001a kharaü tu virathaü ràmo gadàpàõim avasthitam 3.028.001c mçdupårvaü mahàtejàþ paruùaü vàkyam abravãt 3.028.002a gajà÷varathasaübàdhe bale mahati tiùñhatà 3.028.002c kçtaü sudàruõaü karma sarvalokajugupsitam 3.028.003a udvejanãyo bhåtànàü nç÷aüsaþ pàpakarmakçt 3.028.003c trayàõàm api lokànàm ã÷varo 'pi na tiùñhati 3.028.004a karma lokaviruddhaü tu kurvàõaü kùaõadàcara 3.028.004c tãkùõaü sarvajano hanti sarpaü duùñam ivàgatam 3.028.005a lobhàt pàpàni kurvàõaþ kàmàd và yo na budhyate 3.028.005c bhraùñaþ pa÷yati tasyàntaü bràhmaõã karakàd iva 3.028.006a vasato daõóakàraõye tàpasàn dharmacàriõaþ 3.028.006c kiü nu hatvà mahàbhàgàn phalaü pràpsyasi ràkùasa 3.028.007a na ciraü pàpakarmàõaþ krårà lokajugupsitàþ 3.028.007c ai÷varyaü pràpya tiùñhanti ÷ãrõamålà iva drumàþ 3.028.008a ava÷yaü labhate kartà phalaü pàpasya karmaõaþ 3.028.008c ghoraü paryàgate kàle drumaþ puùpam ivàrtavam 3.028.009a naciràt pràpyate loke pàpànàü karmaõàü phalam 3.028.009c saviùàõàm ivànnànàü bhuktànàü kùaõadàcara 3.028.010a pàpam àccaratàü ghoraü lokasyàpriyam icchatàm 3.028.010c aham àsàdito ràjà pràõàn hantuü ni÷àcara 3.028.011a adya hi tvàü mayà muktàþ ÷aràþ kà¤canabhåùaõàþ 3.028.011c vidàrya nipatiùyanti valmãkam iva pannagàþ 3.028.012a ye tvayà daõóakàraõye bhakùità dharmacàriõaþ 3.028.012c tàn adya nihataþ saükhye sasainyo 'nugamiùyasi 3.028.013a adya tvàü nihataü bàõaiþ pa÷yantu paramarùayaþ 3.028.013c nirayasthaü vimànasthà ye tvayà hiüsitàþ purà 3.028.014a prahara tvaü yathàkàmaü kuru yatnaü kulàdhama 3.028.014c adya te pàtayiùyàmi ÷iras tàlaphalaü yathà 3.028.015a evam uktas tu ràmeõa kruddhaþ saüraktalocanaþ 3.028.015c pratyuvàca tato ràmaü prahasan krodhamårchitaþ 3.028.016a pràkçtàn ràkùasàn hatvà yuddhe da÷arathàtmaja 3.028.016c àtmanà katham àtmànam apra÷asyaü pra÷aüsasi 3.028.017a vikràntà balavanto và ye bhavanti nararùabhàþ 3.028.017c kathayanti na te kiü cit tejasà svena garvitàþ 3.028.018a pràkçtàs tv akçtàtmàno loke kùatriyapàüsanàþ 3.028.018c nirarthakaü vikatthante yathà ràma vikatthase 3.028.019a kulaü vyapadi÷an vãraþ samare ko 'bhidhàsyati 3.028.019c mçtyukàle hi saüpràpte svayam aprastave stavam 3.028.020a sarvathà tu laghutvaü te katthanena vidar÷itam 3.028.020c suvarõapratiråpeõa tapteneva ku÷àgninà 3.028.021a na tu màm iha tiùñhantaü pa÷yasi tvaü gadàdharam 3.028.021c dharàdharam ivàkampyaü parvataü dhàtubhi÷ citam 3.028.022a paryàpto 'haü gadàpàõir hantuü pràõàn raõe tava 3.028.022c trayàõàm api lokànàü pà÷ahasta ivàntakaþ 3.028.023a kàmaü bahv api vaktavyaü tvayi vakùyàmi na tv aham 3.028.023c astaü gacched dhi savità yuddhavighras tato bhavet 3.028.024a caturda÷a sahasràõi ràkùasànàü hatàni te 3.028.024c tvadvinà÷àt karomy adya teùàm a÷rupramàrjanam 3.028.025a ity uktvà paramakruddhas tàü gadàü paramàïgadàm 3.028.025c khara÷ cikùepa ràmàya pradãptàm a÷aniü yathà 3.028.026a kharabàhupramuktà sà pradãptà mahatã gadà 3.028.026c bhasmavçkùàü÷ ca gulmàü÷ ca kçtvàgàt tatsamãpataþ 3.028.027a tàm àpatantãü jvalitàü mçtyupà÷opamàü gadà 3.028.027c antarikùagatàü ràma÷ ciccheda bahudhà ÷araiþ 3.028.028a sà vi÷ãrõà ÷arair bhinnà papàta dharaõãtale 3.028.028c gadàmantrauùadhibalair vyàlãva vinipàtità 3.029.001a bhittvà tu tàü gadàü bàõai ràghavo dharmavatsalaþ 3.029.001c smayamànaþ kharaü vàkyaü saürabdham idam abravãt 3.029.002a etat te balasarvasvaü dar÷itaü ràkùasàdhama 3.029.002c ÷aktihãnataro matto vçthà tvam upagarjitam 3.029.003a eùà bàõavinirbhinnà gadà bhåmitalaü gatà 3.029.003c abhidhànapragalbhasya tava pratyayaghàtinã 3.029.004a yat tvayoktaü vinaùñànàm idam a÷rupramàrjanam 3.029.004c ràkùasànàü karomãti mithyà tad api te vacaþ 3.029.005a nãcasya kùudra÷ãlasya mithyàvçttasya rakùasaþ 3.029.005c pràõàn apahariùyàmi garutmàn amçtaü yathà 3.029.006a adya te bhinnakaõñhasya phenabudbudabhåùitam 3.029.006c vidàritasya madbàõair mahã pàsyati ÷oõitam 3.029.007a pàüsuråùitasarvàïgaþ srastanyastabhujadvayaþ 3.029.007c svapsyase gàü samà÷liùya durlabhàü pramadàm iva 3.029.008a pravçddhanidre ÷ayite tvayi ràkùasapàüsane 3.029.008c bhaviùyanty a÷araõyànàü ÷araõyà daõóakà ime 3.029.009a janasthàne hatasthàne tava ràkùasamaccharaiþ 3.029.009c nirbhayà vicariùyanti sarvato munayo vane 3.029.010a adya viprasariùyanti ràkùasyo hatabàndhavàþ 3.029.010c bàùpàrdravadanà dãnà bhayàd anyabhayàvahàþ 3.029.011a adya ÷okarasaj¤às tà bhaviùyanti ni÷àcara 3.029.011c anuråpakulàþ patnyo yàsàü tvaü patir ãdç÷aþ 3.029.012a nç÷aüsa÷ãla kùudràtman nityaü bràhmaõakaõñaka 3.029.012c tvatkçte ÷aïkitair agnau munibhiþ pàtyate haviþ 3.029.013a tam evam abhisaürabdhaü bruvàõaü ràghavaü raõe 3.029.013c kharo nirbhartsayàm àsa roùàt kharatara svanaþ 3.029.014a dçóhaü khalv avalipto 'si bhayeùv api ca nirbhayaþ 3.029.014c vàcyàvàcyaü tato hi tvaü mçtyuva÷yo na budhyase 3.029.015a kàlapà÷aparikùiptà bhavanti puruùà hi ye 3.029.015c kàryàkàryaü na jànanti te nirastaùaóindriyàþ 3.029.016a evam uktvà tato ràmaü saürudhya bhçkuñiü tataþ 3.029.016c sa dadar÷a mahàsàlam avidåre ni÷àcaraþ 3.029.017a raõe praharaõasyàrthe sarvato hy avalokayan 3.029.017c sa tam utpàñayàm àsa saüdç÷ya da÷anacchadam 3.029.018a taü samutkùipya bàhubhyàü vinarditvà mahàbalaþ 3.029.018c ràmam uddi÷ya cikùepa hatas tvam iti càbravãt 3.029.019a tam àpatantaü bàõaughai÷ chittvà ràmaþ pratàpavàn 3.029.019c roùam àhàrayat tãvraü nihantuü samare kharam 3.029.020a jàtasvedas tato ràmo roùàd raktàntalocanaþ 3.029.020c nirbibheda sahasreõa bàõànàü samare kharam 3.029.021a tasya bàõàntaràd raktaü bahu susràva phenilam 3.029.021c gireþ prasravaõasyeva toyadhàràparisravaþ 3.029.022a vihvalaþ sa kçto bàõaiþ kharo ràmeõa saüyuge 3.029.022c matto rudhiragandhena tam evàbhyadravad drutam 3.029.023a tam àpatantaü saürabdhaü kçtàstro rudhiràplutam 3.029.023c apasarpat pratipadaü kiü cit tvaritavikramaþ 3.029.024a tataþ pàvakasaükà÷aü badhàya samare ÷aram 3.029.024c kharasya ràmo jagràha brahmadaõóam ivàparam 3.029.025a sa tad dattaü maghavatà suraràjena dhãmatà 3.029.025c saüdadhe ca sa dharmàtmà mumoca ca kharaü prati 3.029.026a sa vimukto mahàbàõo nirghàtasamaniþsvanaþ 3.029.026c ràmeõa dhanur udyamya kharasyorasi càpatat 3.029.027a sa papàta kharo bhåmau dahyamànaþ ÷aràgninà 3.029.027c rudreõaiva vinirdagdhaþ ÷vetàraõye yathàndhakaþ 3.029.028a sa vçtra iva vajreõa phenena namucir yathàa 3.029.028c balo vendrà÷anihato nipapàta hataþ kharaþ 3.029.029a tato ràjarùayaþ sarve saügatàþ paramarùayaþ 3.029.029c sabhàjya mudità ràmam idaü vacanam abruvan 3.029.030a etadarthaü mahàtejà mahendraþ pàka÷àsanaþ 3.029.030c ÷arabhaïgà÷ramaü puõyam àjagàma puraüdaraþ 3.029.031a ànãtas tvam imaü de÷am upàyena maharùibhiþ 3.029.031c eùàü vadhàrthaü kråràõàü rakùasàü pàpakarmaõàm 3.029.032a tad idaü naþ kçtaü kàryaü tvayà da÷arathàtmaja 3.029.032c sukhaü dharmaü cariùyanti daõóakeùu maharùayaþ 3.029.033a etasminn antare vãro lakùmaõaþ saha sãtayà 3.029.033c giridurgàd viniùkramya saüvive÷à÷ramaü sukhã 3.029.034a tato ràmas tu vijayã påjyamàno maharùibhiþ 3.029.034c pravive÷à÷ramaü vãro lakùmaõenàbhivàditaþ 3.029.035a taü dçùñvà ÷atruhantàraü maharùãõàü sukhàvaham 3.029.035c babhåva hçùñà vaidehã bhartàraü pariùasvaje 3.030.001a tataþ ÷årpaõakhà dçùñvà sahasràõi caturda÷a 3.030.001c hatàny ekena ràmeõa rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.030.002a dåùaõaü ca kharaü caiva hataü tri÷irasaü raõe 3.030.002c dçùñvà punar mahànàdaü nanàda jaladopamà 3.030.003a sà dçùñvà karma ràmasya kçtam anyaiþ suduùkaram 3.030.003c jagàma paramaudvignà laïkàü ràvaõapàlitàm 3.030.004a sa dadar÷a vimànàgre ràvaõaü dãptatejasaü 3.030.004c upopaviùñaü sacivair marudbhir iva vàsavam 3.030.005a àsãnaü såryasaükà÷e kà¤cane paramàsane 3.030.005c rukmavedigataü pràjyaü jvalantam iva pàvakam 3.030.006a devagandharvabhåtànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 3.030.006c ajeyaü samare ÷åraü vyàttànanam ivàntakam 3.030.007a devàsuravimardeùu vajrà÷anikçtavraõam 3.030.007c airàvataviùàõàgrair utkçùñakiõavakùasaü 3.030.008a viü÷adbhujaü da÷agrãvaü dar÷anãyaparicchadam 3.030.008c vi÷àlavakùasaü vãraü ràjalakùmaõalakùitam 3.030.009a snigdhavaidåryasaükà÷aü taptakà¤canakuõóalam 3.030.009c subhujaü ÷uklada÷anaü mahàsyaü parvatopamam 3.030.010a viùõucakranipàtai÷ ca ÷ata÷o devasaüyuge 3.030.010c àhatàïgaü samastai÷ ca devapraharaõais tathà 3.030.011a akùobhyàõàü samudràõàü kùobhaõaü kùiprakàriõam 3.030.011c kùeptàraü parvatàgràõàü suràõàü ca pramardanam 3.030.012a ucchettàraü ca dharmàõàü paradàràbhimar÷anam 3.030.012c sarvadivyàstrayoktàraü yaj¤avighnakaraü sadà 3.030.013a purãü bhogavatãü gatvà paràjitya ca vàsukim 3.030.013c takùakasya priyàü bhàryàü paràjitya jahàra yaþ 3.030.014a kailàsaü parvataü gatvà vijitya naravàhanam 3.030.014c vimànaü puùpakaü tasya kàmagaü vai jahàra yaþ 3.030.015a vanaü caitrarathaü divyaü nalinãü nandanaü vanam 3.030.015c vinà÷ayati yaþ krodhàd devodyànàni vãryavàn 3.030.016a candrasåryau mahàbhàgàv uttiùñhantau paraütapau 3.030.016c nivàrayati bàhubhyàü yaþ ÷aila÷ikharopamaþ 3.030.017a da÷avarùasahasràõi tapas taptvà mahàvane 3.030.017c purà svayambhuve dhãraþ ÷iràüsy upajahàra yaþ 3.030.018a devadànavagandharvapi÷àcapatagoragaiþ 3.030.018c abhayaü yasya saügràme mçtyuto mànuùàd çte 3.030.019a mantrar abhituùñaü puõyam adhvareùu dvijàtibhiþ 3.030.019c havirdhàneùu yaþ somam upahanti mahàbalaþ 3.030.020a àptayaj¤aharaü kråraü brahmaghnaü duùñacàriõam 3.030.020c karka÷aü niranukro÷aü prajànàm ahite ratam 3.030.020e ràvaõaü sarvabhåtànàü sarvalokabhayàvaham 3.030.021a ràkùasã bhràtaraü kråraü sà dadar÷a mahàbalam 3.030.021c taü divyavastràbharaõaü divyamàlyopa÷obhitam 3.030.021e ràkùasendraü mahàbhàgaü paulastya kulanandanam 3.030.022a tam abravãd dãptavi÷àlalocanaü; pradar÷ayitvà bhayamohamårchità 3.030.022c sudàruõaü vàkyam abhãtacàriõã; mahàtmanà ÷årpaõakhà viråpità 3.031.001a tataþ ÷årpaõakhà dãnà ràvaõaü lokaràvaõam 3.031.001c amàtyamadhye saükruddhà paruùaü vàkyam abravãt 3.031.002a pramattaþ kàmabhogeùu svairavçtto niraïku÷aþ 3.031.002c samutpannaü bhayaü ghoraü boddhavyaü nàvabudhyase 3.031.003a saktaü gràmyeùu bhogeùu kàmavçttaü mahãpatim 3.031.003c lubdhaü na bahu manyante ÷ma÷ànàgnim iva prajàþ 3.031.004a svayaü kàryàõi yaþ kàle nànutiùñhati pàrthivaþ 3.031.004c sa tu vai saha ràjyena tai÷ ca kàryair vina÷yati 3.031.005a ayuktacàraü durdar÷am asvàdhãnaü naràdhipam 3.031.005c varjayanti narà dåràn nadãpaïkam iva dvipàþ 3.031.006a ye na rakùanti viùayam asvàdhãnà naràdhipaþ 3.031.006c te na vçddhyà prakà÷ante girayaþ sàgare yathà 3.031.007a àtmavadbhir vigçhya tvaü devagandharvadànavaiþ 3.031.007c ayuktacàra÷ capalaþ kathaü ràjà bhaviùyasi 3.031.008a yeùàü càra÷ ca ko÷a÷ ca naya÷ ca jayatàü vara 3.031.008c asvàdhãnà narendràõàü pràkçtais te janaiþ samàþ 3.031.009a yasmàt pa÷yanti dårasthàn sarvàn arthàn naràdhipàþ 3.031.009c càreõa tasmàd ucyante ràjàno dãrghacakùuùaþ 3.031.010a ayuktacàraü manye tvàü pràkçtaiþ sacivair vçtam 3.031.010c svajanaü ca janasthànaü hataü yo nàvabudhyase 3.031.011a caturda÷a sahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.031.011c hatàny ekena ràmeõa khara÷ ca sahadåùaõaþ 3.031.012a çùãõàm abhayaü dattaü kçtakùemà÷ ca daõóakàþ 3.031.012c dharùitaü ca janasthànaü ràmeõàkliùñakarmaõà 3.031.013a tvaü tu lubdhaþ pramatta÷ ca paràdhãna÷ ca ràvaõa 3.031.013c viùaye sve samutpannaü bhayaü yo nàvabudhyase 3.031.014a tãkùõam alpapradàtàraü pramattaü garvitaü ÷añham 3.031.014c vyasane sarvabhåtàni nàbhidhàvanti pàrthivam 3.031.015a atimàninam agràhyam àtmasaübhàvitaü naram 3.031.015c krodhanaü vyasane hanti svajano 'pi naràdhipam 3.031.016a nànutiùñhati kàryàõi bhayeùu na bibheti ca 3.031.016c kùipraü ràjyàc cyuto dãnas tçõais tulyo bhaviùyati 3.031.017a ÷uùkakàùñhair bhavet kàryaü loùñair api ca pàüsubhiþ 3.031.017c na tu sthànàt paribhraùñaiþ kàryaü syàd vasudhàdhipaiþ 3.031.018a upabhuktaü yathà vàsaþ srajo và mçdità yathà 3.031.018c evaü ràjyàt paribhraùñaþ samartho 'pi nirarthakaþ 3.031.019a apramatta÷ ca yo ràjà sarvaj¤o vijitendriyaþ 3.031.019c kçtaj¤o dharma÷ãla÷ ca sa ràjà tiùñhate ciram 3.031.020a nayanàbhyàü prasupto 'pi jàgarti nayacakùuùà 3.031.020c vyaktakrodhaprasàda÷ ca sa ràjà påjyate janaiþ 3.031.021a tvaü tu ràvaõadurbuddhir guõair etair vivarjitaþ 3.031.021c yasya te 'vidita÷ càrai rakùasàü sumahàn vadhaþ 3.031.022a paràvamantà viùayeùu saügato; nade÷a kàlapravibhàga tattvavit 3.031.022c ayuktabuddhir guõadoùani÷caye; vipannaràjyo na ciràd vipatsyate 3.031.023a iti svadoùàn parikãrtitàüs tayà; samãkùya buddhyà kùaõadàcare÷varaþ 3.031.023c dhanena darpeõa balena cànvito; vicintayàm àsa ciraü sa ràvaõaþ 3.032.001a tataþ ÷årpaõakhàü kruddhàü bruvatãü paruùaü vacaþ 3.032.001c amàtyamadhye saükruddhaþ paripapraccha ràvaõaþ 3.032.002a ka÷ ca ràmaþ kathaü vãryaþ kiü råpaþ kiü paràkramaþ 3.032.002c kimarthaü daõóakàraõyaü praviùña÷ ca sudu÷caram 3.032.003a àyudhaü kiü ca ràmasya nihatà yena ràkùasàþ 3.032.003c khara÷ ca nihataü saükhye dåùaõas tri÷iràs tathà 3.032.004a ity uktà ràkùasendreõa ràkùasã krodhamårchità 3.032.004c tato ràmaü yathànyàyam àkhyàtum upacakrame 3.032.005a dãrghabàhur vi÷àlàkùa÷ cãrakçùõàjinàmbaraþ 3.032.005c kandarpasamaråpa÷ ca ràmo da÷arathàtmajaþ 3.032.006a ÷akracàpanibhaü càpaü vikçùya kanakàïgadam 3.032.006c dãptàn kùipati nàràcàn sarpàn iva mahàviùàn 3.032.007a nàdadànaü ÷aràn ghoràn na mu¤cantaü mahàbalam 3.032.007c na kàrmukaü vikarùantaü ràmaü pa÷yàmi saüyuge 3.032.008a hanyamànaü tu tat sainyaü pa÷yàmi ÷aravçùñibhiþ 3.032.008c indreõaivottamaü sasyam àhataü tv a÷mavçùñibhiþ 3.032.009a rakùasàü bhãmavãryàõàü sahasràõi caturda÷a 3.032.009c nihatàni ÷arais tãkùõais tenaikena padàtinà 3.032.010a ardhàdhikamuhårtena khara÷ ca sahadåùaõaþ 3.032.010c çùãõàm abhayaü dattaü kçtakùemà÷ ca daõóakàþ 3.032.011a ekà kathaü cin muktàhaü paribhåya mahàtmanà 3.032.011c strãvadhaü ÷aïkamànena ràmeõa viditàtmanà 3.032.012a bhràtà càsya mahàtejà guõatas tulyavikramaþ 3.032.012c anurakta÷ ca bhakta÷ ca lakùmaõo nàma vãryavàn 3.032.013a amarùã durjayo jetà vikrànto buddhimàn balã 3.032.013c ràmasya dakùiõe bàhur nityaü pràõo bahiùcaraþ 3.032.014a ràmasya tu vi÷àlàkùã dharmapatnã ya÷asvinã 3.032.014c sãtà nàma varàrohà vaidehã tanumadhyamà 3.032.015a naiva devã na gandharvà na yakùã na ca kiünarã 3.032.015c tathàråpà mayà nàrã dçùñapårvà mahãtale 3.032.016a yasya sãtà bhaved bhàryà yaü ca hçùñà pariùvajet 3.032.016c atijãvet sa sarveùu lokeùv api puraüdaràt 3.032.017a sà su÷ãlà vapuþ÷làghyà råpeõàpratimà bhuvi 3.032.017c tavànuråpà bhàryà sà tvaü ca tasyàs tathà patiþ 3.032.018a tàü tu vistãrõajaghanàü pãnottuïgapayodharàm 3.032.018c bhàryàrthe tu tavànetum udyatàhaü varànanàm 3.032.019a tàü tu dçùñvàdya vaidehãü pårõacandranibhànanàm 3.032.019c manmathasya ÷aràõàü ca tvaü vidheyo bhaviùyasi 3.032.020a yadi tasyàm abhipràyo bhàryàrthe tava jàyate 3.032.020c ÷ãghram uddhriyatàü pàdo jayàrtham iha dakùiõaþ 3.032.021a kuru priyaü tathà teùàü rakùasàü ràkùase÷vara 3.032.021c vadhàt tasya nç÷aüsasya ràmasyà÷ramavàsinaþ 3.032.022a taü ÷arair ni÷itair hatvà lakùmaõaü ca mahàratham 3.032.022c hatanàthàü sukhaü sãtàü yathàvad upabhokùyase 3.032.023a rocate yadi te vàkyaü mamaitad ràkùase÷vara 3.032.023c kriyatàü nirvi÷aïkena vacanaü mama ràghava 3.032.024a ni÷amya ràmeõa ÷arair ajihmagair; hatठjanasthànagatàn ni÷àcaràn 3.032.024c kharaü ca buddhvà nihataü ca dåùaõaü; tvam adya kçtyaü pratipattum arhasi 3.033.001a tataþ ÷årpaõakhà vàkyaü tac chrutvà romaharùaõam 3.033.001c sacivàn abhyanuj¤àya kàryaü buddhvà jagàma ha 3.033.002a tat kàryam anugamyàtha yathàvad upalabhya ca 3.033.002c doùàõàü ca guõànàü ca saüpradhàrya balàbalam 3.033.003a iti kartavyam ity eva kçtvà ni÷cayam àtmanaþ 3.033.003c sthirabuddhis tato ramyàü yàna÷àlàü jagàma ha 3.033.004a yàna÷àlàü tato gatvà pracchannaü ràkùasàdhipaþ 3.033.004c såtaü saücodayàm àsa rathaþ saüyujyatàm iti 3.033.005a evam uktaþ kùaõenaiva sàrathir laghuvikramaþ 3.033.005c rathaü saüyojayàm àsa tasyàbhimatam uttamam 3.033.006a kà¤canaü ratham àsthàya kàmagaü ratnabhåùitam 3.033.006c pi÷àcavadanair yuktaü kharaiþ kanakabhåùaõaiþ 3.033.007a meghapratimanàdena sa tena dhanadànujaþ 3.033.007c ràkùasàdhipatiþ ÷rãmàn yayau nadanadãpatim 3.033.008a sa ÷vetabàlavyasanaþ ÷vetacchatro da÷ànanaþ 3.033.008c snigdhavaidåryasaükà÷as taptakà¤canabhåùaõaþ 3.033.009a da÷àsyo viü÷atibhujo dar÷anãya paricchadaþ 3.033.009c trida÷àrir munãndraghno da÷a÷ãrùa ivàdriràñ 3.033.010a kàmagaü ratham àsthàya ÷u÷ubhe ràkùasàdhipaþ 3.033.010c vidyunmaõóalavàn meghaþ sabalàka ivàmbare 3.033.011a sa÷ailaü sàgarànåpaü vãryavàn avalokayan 3.033.011c nànàpuùpaphalair vçkùair anukãrõaü sahasra÷aþ 3.033.012a ÷ãtamaïgalatoyàbhiþ padminãbhiþ samantataþ 3.033.012c vi÷àlair à÷ramapadair vedimadbhiþ samàvçtam 3.033.013a kadaly àóhakisaübàdhaü nàlikeropa÷obhitam 3.033.013c sàlais tàlais tamàlai÷ ca tarubhi÷ ca supuùpitaiþ 3.033.014a atyantaniyatàhàraiþ ÷obhitaü paramarùibhiþ 3.033.014c nàgaiþ suparõair gandharvaiþ kiünarai÷ ca sahasra÷aþ 3.033.015a jitakàmai÷ ca siddhai÷ ca càmaõai÷ copa÷obhitam 3.033.015c àjair vaikhànasair màùair vàlakhilyair marãcipaiþ 3.033.016a divyàbharaõamàlyàbhir divyaråpàbhir àvçtam 3.033.016c krãóà ratividhij¤àbhir apsarobhiþ sahasra÷aþ 3.033.017a sevitaü devapatnãbhiþ ÷rãmatãbhiþ ÷riyà vçtam 3.033.017c devadànavasaüghai÷ ca caritaü tv amçtà÷ibhiþ 3.033.018a haüsakrau¤caplavàkãrõaü sàrasaiþ saüpraõàditam 3.033.018c vaidåryaprastaraü ramyaü snigdhaü sàgaratejasà 3.033.019a pàõóuràõi vi÷àlàni divyamàlyayutàni ca 3.033.019c tåryagãtàbhijuùñàni vimànàni samantataþ 3.033.020a tapasà jitalokànàü kàmagàny abhisaüpatan 3.033.020c gandharvàpsarasa÷ caiva dadar÷a dhanadànujaþ 3.033.021a niryàsarasamålànàü candanànàü sahasra÷aþ 3.033.021c vanàni pa÷yan saumyàni ghràõatçptikaràõi ca 3.033.022a agaråõàü ca mukhyànàü vanàny upavanàni ca 3.033.022c takkolànàü ca jàtyànàü phalànàü ca sugandhinàm 3.033.023a puùpàõi ca tamàlasya gulmàni maricasya ca 3.033.023c muktànàü ca samåhàni ÷uùyamàõàni tãrataþ 3.033.024a ÷aïkhànàü prastaraü caiva pravàlanicayaü tathà 3.033.024c kà¤canàni ca ÷ailàni ràjatàni ca sarva÷aþ 3.033.025a prasravàõi manoj¤àni prasannàni hradàni ca 3.033.025c dhanadhànyopapannàni strãratnair àvçtàni ca 3.033.026a hastya÷varathagàóhàni nagaràõy avalokayan 3.033.026c taü samaü sarvataþ snigdhaü mçdusaüspar÷amàrutam 3.033.027a anåpaü sindhuràjasya dadar÷a tridivopamam 3.033.027c tatràpa÷yat sa meghàbhaü nyagrodham çùibhir vçtam 3.033.028a samantàd yasya tàþ ÷àkhàþ ÷atayojanam àyatàþ 3.033.028c yasya hastinam àdàya mahàkàyaü ca kaccapam 3.033.028e bhakùàrthaü garuóaþ ÷àkhàm àjagàma mahàbalaþ 3.033.029a tasya tàü sahasà ÷àkhàü bhàreõa patagottamaþ 3.033.029c suparõaþ parõabahulàü babha¤jàtha mahàbalaþ 3.033.030a tatra vaikhànasà màùà vàlakhilyà marãcipàþ 3.033.030c ajà babhåvur dhåmrà÷ ca saügatàþ paramarùayaþ 3.033.031a teùàü dayàrthaü garuóas tàü ÷àkhàü ÷atayojanàm 3.033.031c jagàmàdàya vegena tau cobhau gajakacchapau 3.033.032a ekapàdena dharmàtmà bhakùayitvà tad àmiùam 3.033.032c niùàdaviùayaü hatvà ÷àkhayà patagottamaþ 3.033.032e praharùam atulaü lebhe mokùayitvà mahàmunãn 3.033.033a sa tenaiva praharùeõa dviguõãkçtavikramaþ 3.033.033c amçtànayanàrthaü vai cakàra matimàn matim 3.033.034a ayojàlàni nirmathya bhittvà ratnagçhaü varam 3.033.034c mahendrabhavanàd guptam àjahàràmçtaü tataþ 3.033.035a taü maharùigaõair juùñaü suparõakçtalakùaõam 3.033.035c nàmnà subhadraü nyagrodhaü dadar÷a dhanadànujaþ 3.033.036a taü tu gatvà paraü pàraü samudrasya nadãpateþ 3.033.036c dadar÷à÷ramam ekànte puõye ramye vanàntare 3.033.037a tatra kçùõàjinadharaü jañàvalkaladhàriõam 3.033.037c dadar÷a niyatàhàraü màrãcaü nàma ràkùasaü 3.033.038a sa ràvaõaþ samàgamya vidhivat tena rakùasà 3.033.038c tataþ pa÷càd idaü vàkyam abravãd vàkyakovidaþ 3.034.001a màrãca ÷råyatàü tàta vacanaü mama bhàùataþ 3.034.001c àrto 'smi mama càrtasya bhavàn hi paramà gatiþ 3.034.002a jànãùe tvaü janasthànaü bhràtà yatra kharo mama 3.034.002c dåùaõa÷ ca mahàbàhuþ svasà ÷årpaõakhà ca me 3.034.003a tri÷irà÷ ca mahàtejà ràkùasaþ pi÷ità÷anaþ 3.034.003c anye ca bahavaþ ÷årà labdhalakùà ni÷àcaràþ 3.034.004a vasanti manniyogena adhivàsaü ca ràkùasaþ 3.034.004c bàdhamànà mahàraõye munãn ye dharmacàriõaþ 3.034.005a caturda÷a sahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.034.005c ÷åràõàü labdhalakùàõàü kharacittànuvartinàm 3.034.006a te tv idànãü janasthàne vasamànà mahàbalàþ 3.034.006c saügatàþ param àyattà ràmeõa saha saüyuge 3.034.007a tena saüjàtaroùeõa ràmeõa raõamårdhani 3.034.007c anuktvà paruùaü kiü cic charair vyàpàritaü dhanuþ 3.034.008a caturda÷a sahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 3.034.008c nihatàni ÷arais tãkùõair mànuùeõa padàtinà 3.034.009a khara÷ ca nihataþ saükhye dåùaõa÷ ca nipàtitaþ 3.034.009c hatvà tri÷irasaü càpi nirbhayà daõóakàþ kçtàþ 3.034.010a pitrà nirastaþ kruddhena sabhàryaþ kùãõajãvitaþ 3.034.010c sa hantà tasya sainyasya ràmaþ kùatriyapàüsanaþ 3.034.011a a÷ãlaþ karka÷as tãkùõo mårkho lubdho 'jitendriyaþ 3.034.011c tyaktadharmas tv adharmàtmà bhåtànàm ahite rataþ 3.034.012a yena vairaü vinàraõye sattvam à÷ritya kevalam 3.034.012c karõanàsàpahàreõa bhaginã me viråpità 3.034.013a tasya bhàryàü janasthànàt sãtàü surasutopamàm 3.034.013c ànayiùyàmi vikramya sahàyas tatra me bhava 3.034.014a tvayà hy ahaü sahàyena pàr÷vasthena mahàbala 3.034.014c bhràtçbhi÷ ca suràn yuddhe samagràn nàbhicintaye 3.034.015a tat sahàyo bhava tvaü me samartho hy asi ràkùasa 3.034.015c vãrye yuddhe ca darpe ca na hy asti sadç÷as tava 3.034.016a etadartham ahaü pràptas tvatsamãpaü ni÷àcara 3.034.016c ÷çõu tat karma sàhàyye yat kàryaü vacanàn mama 3.034.017a sauvarõas tvaü mçgo bhåtvà citro rajatabindubhiþ 3.034.017c à÷rame tasya ràmasya sãtàyàþ pramukhe cara 3.034.018a tvàü tu niþsaü÷ayaü sãtà dçùñvà tu mçgaråpiõam 3.034.018c gçhyatàm iti bhartàraü lakùmaõaü càbhidhàsyati 3.034.019a tatas tayor apàye tu ÷ånye sãtàü yathàsukham 3.034.019c niràbàdho hariùyàmi ràhu÷ candraprabhàm iva 3.034.020a tataþ pa÷càt sukhaü ràme bhàryàharaõakar÷ite 3.034.020c visrabdhaü prahariùyàmi kçtàrthenàntaràtmanà 3.034.021a tasya ràmakathàü ÷rutvà màrãcasya mahàtmanaþ 3.034.021c ÷uùkaü samabhavad vaktraü paritrasto babhåva ca 3.034.022a sa ràvaõaü trastaviùaõõacetà; mahàvane ràmaparàkramaj¤aþ 3.034.022c kçtà¤jalis tattvam uvàca vàkyaü; hitaü ca tasmai hitam àtmana÷ ca 3.035.001a tac chrutvà ràkùasendrasya vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 3.035.001c pratyuvàca mahàpràj¤o màrãco ràkùase÷varam 3.035.002a sulabhàþ puruùà ràjan satataü priyavàdinaþ 3.035.002c apriyasya ca pathyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ 3.035.003a na nånaü budhyase ràmaü mahàvãryaü guõonnatam 3.035.003c ayuktacàra÷ capalo mahendravaruõopamam 3.035.004a api svasti bhavet tàta sarveùàü bhuvi rakùasàm 3.035.004c api ràmo na saükruddhaþ kuryàl lokam aràkùasaü 3.035.005a api te jãvitàntàya notpannà janakàtmajà 3.035.005c api sãtà nimittaü ca na bhaved vyasanaü mahat 3.035.006a api tvàm ã÷varaü pràpya kàmavçttaü niraïku÷am 3.035.006c na vina÷yet purã laïkà tvayà saha saràkùasà 3.035.007a tvadvidhaþ kàmavçtto hi duþ÷ãlaþ pàpamantritaþ 3.035.007c àtmànaü svajanaü ràùñraü sa ràjà hanti durmatiþ 3.035.008a na ca pitrà parityakto nàmaryàdaþ kathaü cana 3.035.008c na lubdho na ca duþ÷ãlo na ca kùatriyapàüsanaþ 3.035.009a na ca dharmaguõair hãnaiþ kausalyànandavardhanaþ 3.035.009c na ca tãkùõo hi bhåtànàü sarveùàü ca hite rataþ 3.035.010a va¤citaü pitaraü dçùñvà kaikeyyà satyavàdinam 3.035.010c kariùyàmãti dharmàtmà tataþ pravrajito vanam 3.035.011a kaikeyyàþ priyakàmàrthaü pitur da÷arathasya ca 3.035.011c hitvà ràjyaü ca bhogàü÷ ca praviùño daõóakàvanam 3.035.012a na ràmaþ karka÷as tàta nàvidvàn nàjitendriyaþ 3.035.012c ançtaü na ÷rutaü caiva naiva tvaü vaktum arhasi 3.035.013a ràmo vigrahavàn dharmaþ sàdhuþ satyaparàkramaþ 3.035.013c ràjà sarvasya lokasya devànàm iva vàsavaþ 3.035.014a kathaü tvaü tasya vaidehãü rakùitàü svena tejasà 3.035.014c icchasi prasabhaü hartuü prabhàm iva vivasvataþ 3.035.015a ÷aràrciùam anàdhçùyaü càpakhaógendhanaü raõe 3.035.015c ràmàgniü sahasà dãptaü na praveùñuü tvam arhasi 3.035.016a dhanurvyàditadãptàsyaü ÷aràrciùam amarùaõam 3.035.016c càpabàõadharaü vãraü ÷atrusenàpahàriõam 3.035.017a ràjyaü sukhaü ca saütyajya jãvitaü ceùñam àtmanaþ 3.035.017c nàtyàsàdayituü tàta ràmàntakam ihàrhasi 3.035.018a aprameyaü hi tat tejo yasya sà janakàtmajà 3.035.018c na tvaü samarthas tàü hartuü ràmacàpà÷rayàü vane 3.035.019a pràõebhyo 'pi priyatarà bhàryà nityam anuvratà 3.035.019c dãptasyeva hutà÷asya ÷ikhà sãtà sumadhyamà 3.035.020a kim udyamaü vyartham imaü kçtvà te ràkùasàdhipa 3.035.020c dçùña÷ cet tvaü raõe tena tad antaü tava jãvitam 3.035.020e jãvitaü ca sukhaü caiva ràjyaü caiva sudurlabham 3.035.021a sa sarvaiþ sacivaiþ sàrdhaü vibhãùaõapuraskçtaiþ 3.035.021c mantrayitvà tu dharmiùñhaiþ kçtvà ni÷cayam àtmanaþ 3.035.022a doùàõàü ca guõànàü ca saüpradhàrya balàbalam 3.035.022c àtmana÷ ca balaü j¤àtvà ràghavasya ca tattvataþ 3.035.022e hitaü hi tava ni÷citya kùamaü tvaü kartum arhasi 3.035.023a ahaü tu manye tava na kùamaü raõe; samàgamaü kosalaràjasånunà 3.035.023c idaü hi bhåyaþ ÷çõu vàkyam uttamaü; kùamaü ca yuktaü ca ni÷àcaràdhipa 3.036.001a kadà cid apy ahaü vãryàt paryañan pçthivãm imàm 3.036.001c balaü nàgasahasrasya dhàrayan parvatopamaþ 3.036.002a nãlajãmåtasaükà÷as taptakà¤canakuõóalaþ 3.036.002c bhayaü lokasya janayan kirãñã parighàyudhaþ 3.036.002e vyacaraü daõóakàraõyam çùimàüsàni bhakùayan 3.036.003a vi÷vàmitro 'tha dharmàtmà madvitrasto mahàmuniþ 3.036.003c svayaü gatvà da÷arathaü narendram idam abravãt 3.036.004a ayaü rakùatu màü ràmaþ parvakàle samàhitaþ 3.036.004c màrãcàn me bhayaü ghoraü samutpannaü nare÷vara 3.036.005a ity evam ukto dharmàtmà ràjà da÷arathas tadà 3.036.005c pratyuvàca mahàbhàgaü vi÷vàmitraü mahàmunim 3.036.006a åna ùoóa÷a varùo 'yam akçtàstra÷ ca ràghavaþ 3.036.006c kàmaü tu mama yat sainyaü mayà saha gamiùyati 3.036.006e badhiùyàmi muni÷reùñha ÷atruü tava yathepsitam 3.036.007a ity evam uktaþ sa munã ràjànaü punar abravãt 3.036.007c ràmàn nànyad balaü loke paryàptaü tasya rakùasaþ 3.036.008a bàlo 'py eùa mahàtejàþ samarthas tasya nigrahe 3.036.008c gamiùye ràmam àdàya svasti te 'stu paraütapaþ 3.036.009a ity evam uktvà sa munis tam àdàya nçpàtmajam 3.036.009c jagàma paramaprãto vi÷vàmitraþ svam à÷ramam 3.036.010a taü tadà daõóakàraõye yaj¤am uddi÷ya dãkùitam 3.036.010c babhåvàvasthito ràma÷ citraü visphàrayan dhanuþ 3.036.011a ajàtavya¤janaþ ÷rãmàn bàlaþ ÷yàmaþ ÷ubhekùaõaþ 3.036.011c ekavastradharo dhanvã ÷ikhã kanakamàlayà 3.036.012a ÷obhayan daõóakàraõyaü dãptena svena tejasà 3.036.012c adç÷yata tadà ràmo bàlacandra ivoditaþ 3.036.013a tato 'haü meghasaükà÷as taptakà¤canakuõóalaþ 3.036.013c balã dattavaro darpàd àjagàma tadà÷ramam 3.036.014a tena dçùñaþ praviùño 'haü sahasaivodyatàyudhaþ 3.036.014c màü tu dçùñvà dhanuþ sajyam asaübhrànta÷ cakàra ha 3.036.015a avajànann ahaü mohàd bàlo 'yam iti ràghavam 3.036.015c vi÷vàmitrasya tàü vedim adhyadhàvaü kçtatvaraþ 3.036.016a tena muktas tato bàõaþ ÷itaþ ÷atrunibarhaõaþ 3.036.016c tenàhaü tàóitaþ kùiptaþ samudre ÷atayojane 3.036.017a ràmasya ÷aravegena nirasto bhràntacetanaþ 3.036.017c pàtito 'haü tadà tena gambhãre sàgaràmbhasi 3.036.017e pràpya saüj¤àü ciràt tàta laïkàü prati gataþ purãm 3.036.018a evam asmi tadà muktaþ sahàyàs te nipàtitàþ 3.036.018c akçtàstreõa ràmeõa bàlenàkliùñakarmaõà 3.036.019a tan mayà vàryamàõas tvaü yadi ràmeõa vigraham 3.036.019c kariùyasy àpadaü ghoràü kùipraü pràpya na÷iùyasi 3.036.020a krãóà ratividhij¤ànàü samàjotsava÷àlinàm 3.036.020c rakùasàü caiva saütàpam anarthaü càhariùyasi 3.036.021a harmyapràsàdasaübàdhàü nànàratnavibhåuùitàm 3.036.021c drakùyasi tvaü purãü laïkàü vinaùñàü maithilãkçte 3.036.022a akurvanto 'pi pàpàni ÷ucayaþ pàpasaü÷rayàt 3.036.022c parapàpair vina÷yanti matsyà nàgahrade yathà 3.036.023a divyacandanadigdhàïgàn divyàbharaõabhåùitàn 3.036.023c drakùyasy abhihatàn bhåmau tava doùàt tu ràkùasàn 3.036.024a hçtadàràn sadàràü÷ ca da÷avidravato di÷aþ 3.036.024c hata÷eùàn a÷araõàn drakùyasi tvaü ni÷àcaràn 3.036.025a ÷arajàlaparikùiptàm agnijvàlàsamàvçtàm 3.036.025c pradagdhabhavanàü laïkàü drakùyasi tvam asaü÷ayam 3.036.026a pramadànàü sahasràõi tava ràjan parigrahaþ 3.036.026c bhava svadàranirataþ svakulaü rakùaràkùasa 3.036.027a mànaü vçddhiü ca ràjyaü ca jãvitaü ceùñam iàtmanaþ 3.036.027c yadãcchasi ciraü bhoktuü mà kçthà ràma vipriyam 3.036.028a nivàryamàõaþ suhçdà mayà bhç÷aü; prasahya sãtàü yadi dharùayiùyasi 3.036.028c gamiùyasi kùãõabalaþ sabàndhavo; yamakùayaü ràma÷aràttajãvitaþ 3.037.001a evam asmi tadà muktaþ kathaü cit tena saüyuge 3.037.001c idànãm api yad vçttaü tac chçõuùva yad uttaram 3.037.002a ràkùasàbhyàm ahaü dvàbhyàm anirviõõas tathà kçtaþ 3.037.002c sahito mçgaråpàbhyàü praviùño daõóakàvanam 3.037.003a dãptajihvo mahàkàyas tãkùõa÷çõgo mahàbalaþ 3.037.003c vyacaran daõóakàraõyaü màüsabhakùo mahàmçgaþ 3.037.004a agnihotreùu tãrtheùu caityavçkùeùu ràvaõa 3.037.004c atyantaghoro vyacaraüs tàpasàüs tàn pradharùayan 3.037.005a nihatya daõóakàraõye tàpasàn dharmacàriõaþ 3.037.005c rudhiràõi pibaüs teùàü tathà màüsàni bhakùayan 3.037.006a çùimàüsà÷anaþ kråras tràsayan vanagocaràn 3.037.006c tadà rudhiramatto 'haü vyacaraü daõóakàvanam 3.037.007a tadàhaü daõóakàraõye vicaran dharmadåùakaþ 3.037.007c àsàdayaü tadà ràmaü tàpasaü dharmam à÷ritam 3.037.008a vaidehãü ca mahàbhàgàü lakùmaõaü ca mahàratham 3.037.008c tàpasaü niyatàhàraü sarvabhåtahite ratam 3.037.009a so 'haü vanagataü ràmaü paribhåya mahàbalam 3.037.009c tàpaso 'yam iti j¤àtvà pårvavairam anusmaran 3.037.010a abhyadhàvaü susaükruddhas tãkùõa÷çïgo mçgàkçtiþ 3.037.010c jighàüsur akçtapraj¤as taü prahàram anusmaran 3.037.011a tena muktàs trayo bàõàþ ÷itàþ ÷atrunibarhaõàþ 3.037.011c vikçùya balavac càpaü suparõànilatulyagàþ 3.037.012a te bàõà vajrasaükà÷àþ sughorà raktabhojanàþ 3.037.012c àjagmuþ sahitàþ sarve trayaþ saünataparvaõaþ 3.037.013a paràkramaj¤o ràmasya ÷añho dçùñabhayaþ purà 3.037.013c samutkràntas tato muktas tàv ubhau ràkùasau hatau 3.037.014a ÷areõa mukto ràmasya kathaü cit pràpya jãvitam 3.037.014c iha pravràjito yuktas tàpaso 'haü samàhitaþ 3.037.015a vçkùe vçkùe hi pa÷yàmi cãrakçùõàjinàmbaram 3.037.015c gçhãtadhanuùaü ràmaü pà÷ahastam ivàntakam 3.037.016a api ràmasahasràõi bhãtaþ pa÷yàmi ràvaõa 3.037.016c ràmabhåtam idaü sarvam araõyaü pratibhàti me 3.037.017a ràmam eva hi pa÷yàmi rahite ràkùase÷vara 3.037.017c dçùñvà svapnagataü ràmam udbhramàmi vicetanaþ 3.037.018a rakàràdãni nàmàni ràmatrastasya ràvaõa 3.037.018c ratnàni ca rathà÷ caiva tràsaü saüjanayanti me 3.037.019a ahaü tasya prabhàvaj¤o na yuddhaü tena te kùamam 3.037.019c raõe ràmeõa yudhyasva kùamàü và kuru ràkùasa 3.037.019e na te ràmakathà kàryà yadi màü draùñum icchasi 3.037.020a idaü vaco bandhuhitàrthinà mayà; yathocyamànaü yadi nàbhipatsyase 3.037.020c sabàndhavas tyakùyasi jãvitaü raõe; hato 'dya ràmeõa ÷arair ajihmagaiþ 3.038.001a màrãcena tu tad vàkyaü kùamaü yuktaü ca ràvaõaþ 3.038.001c ukto na pratijagràha martukàma ivauùadham 3.038.002a taü pathyahitavaktàraü màrãcaü ràkùasàdhipaþ 3.038.002c abravãt paruùaü vàkyam ayuktaü kàlacoditaþ 3.038.003a yat kilaitad ayuktàrthaü màrãca mayi kathyate 3.038.003c vàkyaü niùphalam atyarthaü bãjam uptam ivoùare 3.038.004a tvadvàkyair na tu màü ÷akyaü bhettuü ràmasya saüyuge 3.038.004c pàpa÷ãlasya mårkhasya mànuùasya vi÷eùataþ 3.038.005a yas tyaktvà suhçdo ràjyaü màtaraü pitaraü tathà 3.038.005c strãvàkyaü pràkçtaü ÷rutvà vanam ekapade gataþ 3.038.006a ava÷yaü tu mayà tasya saüyuge kharaghàtinaþ 3.038.006c pràõaiþ priyatarà sãtà hartavyà tava saünidhau 3.038.007a evaü me ni÷cità buddhir hçdi màrãca vartate 3.038.007c na vyàvartayituü ÷akyà sendrair api suràsuraiþ 3.038.008a doùaü guõaü và saüpçùñas tvam evaü vaktum arhasi 3.038.008c apàyaü vàpy upàyaü và kàryasyàsya vini÷cane 3.038.009a saüpçùñena tu vaktavyaü sacivena vipa÷cità 3.038.009c udyatà¤jalinà ràj¤o ya icched bhåtim àtmanaþ 3.038.010a vàkyam apratikålaü tu mçdupårvaü ÷ubhaü hitam 3.038.010c upacàreõa yuktaü ca vaktavyo vasudhàdhipaþ 3.038.011a sàvamardaü tu yad vàkyaü màrãca hitam ucyate 3.038.011c nàbhinandati tad ràjà mànàrho mànavarjitam 3.038.012a pa¤caråpàõi ràjàno dhàrayanty amitaujasaþ 3.038.012c agner indrasya somasya yamasya varuõasya ca 3.038.012e auùõyaü tathà vikramaü ca saumyaü daõóaü prasannatàm 3.038.013a tasmàt sarvàsv avasthàsu mànyàþ påjyà÷ ca pàrthivàþ 3.038.013c tvaü tu dharmam avij¤àya kevalaü moham àsthitaþ 3.038.014a abhyàgataü màü dauràtmyàt paruùaü vadasãdç÷am 3.038.014c guõadoùau na pçcchàmi kùamaü càtmani ràkùasa 3.038.014e asmiüs tu sa bhavàn kçtye sàhàryyaü kartum arhasi 3.038.015a sauvarõas tvaü mçgo bhåtvà citro rajatabindubhiþ 3.038.015c pralobhayitvà vaidehãü yatheùñaü gantum arhasi 3.038.016a tvàü tu màyà mçgaü dçùñvà kà¤canaü jàtavismayà 3.038.016c ànayainam iti kùipraü ràmaü vakùyati maithilã 3.038.017a apakrànte ca kàkutsthe lakùmaõe ca yathàsukham 3.038.017c ànayiùyàmi vaidehãü sahasràkùaþ ÷acãm iva 3.038.018a evaü kçtvà tv idaü kàryaü yatheùñaü gaccha ràkùasa 3.038.018c ràjyasyàrdhaü pradàsyàmi màrãca tava suvrata 3.038.019a gaccha saumya ÷ivaü màrgaü kàryasyàsya vivçddhaye 3.038.019c pràpya sãtàm ayuddhena va¤cayitvà tu ràghavam 3.038.019e laïkàü prati gamiùyàmi kçtakàryaþ saha tvayà 3.038.020a etat kàryam ava÷yaü me balàd api kariùyasi 3.038.020c ràj¤o hi pratikålastho na jàtu sukham edhate 3.038.021a àsàdyà taü jãvitasaü÷ayas te; mçtyur dhruvo hy adya mayà virudhya 3.038.021c etad yathàvat parigçhya buddhyà; yad atra pathyaü kuru tat tathà tvam 3.039.001a àj¤apto ràjavad vàkyaü pratikålaü ni÷àcaraþ 3.039.001c abravãt paruùaü vàkyaü màrãco ràkùasàdhipam 3.039.002a kenàyam upadiùñas te vinà÷aþ pàpakarmaõà 3.039.002c saputrasya saràùñrasya sàmàtyasya ni÷àcara 3.039.003a kas tvayà sukhinà ràjan nàbhinandati pàpakçt 3.039.003c kenedam upadiùñaü te mçtyudvàram upàyataþ 3.039.004a ÷atravas tava suvyaktaü hãnavãryà ni÷àcara 3.039.004c icchanti tvàü vina÷yantam uparuddhaü balãyasà 3.039.005a kenedam upadiùñaü te kùudreõàhitavàdinà 3.039.005c yas tvàm icchati na÷yantaü svakçtena ni÷àcara 3.039.006a vadhyàþ khalu na hanyante sacivàs tava ràvaõa 3.039.006c ye tvàm utpatham àråóhaü na nigçhõanti sarva÷aþ 3.039.007a amàtyaiþ kàmavçtto hi ràjà kàpatham à÷ritaþ 3.039.007c nigràhyaþ sarvathà sadbhir na nigràhyo nigçhyase 3.039.008a dharmam arthaü ca kàmaü ca ya÷a÷ ca jayatàü vara 3.039.008c svàmiprasàdàt sacivàþ pràpnuvanti ni÷àcara 3.039.009a viparyaye tu tat sarvaü vyarthaü bhavati ràvaõa 3.039.009c vyasanaü svàmivaiguõyàt pràpnuvantãtare janàþ 3.039.010a ràjamålo hi dharma÷ ca jaya÷ ca jayatàü vara 3.039.010c tasmàt sarvàsv avasthàsu rakùitavyo naràdhipaþ 3.039.011a ràjyaü pàlayituü ÷akyaü na tãkùõena ni÷àcara 3.039.011c na càpi pratikålena nàvinãtena ràkùasa 3.039.012a ye tãkùõamantràþ sacivà bhajyante saha tena vai 3.039.012c viùameùu rathàþ ÷ãghraü mandasàrathayo yathà 3.039.013a bahavaþ sàdhavo loke yuktadharmam anuùñhitàþ 3.039.013c pareùàm aparàdhena vinaùñàþ saparicchadàþ 3.039.014a svàminà pratikålena prajàs tãkùõena ràvaõa 3.039.014c rakùyamàõà na vardhante meùà gomàyunà yathà 3.039.015a ava÷yaü vina÷iùyanti sarve ràvaõaràkùasàþ 3.039.015c yeùàü tvaü karka÷o ràjà durbuddhir ajitendriyaþ 3.039.016a tad idaü kàkatàlãyaü ghoram àsàditaü tvayà 3.039.016c atra kiü ÷obhanaü yat tvaü sasainyo vina÷iùyasi 3.039.017a màü nihatya tu ràmo 'sau naciràt tvàü vadhiùyati 3.039.017c anena kçtakçtyo 'smi mriye yad ariõà hataþ 3.039.018a dar÷anàd eva ràmasya hataü màm upadhàraya 3.039.018c àtmànaü ca hataü viddhi hçtvà sãtàü sabàndhavam 3.039.019a ànayiùyàmi cet sãtàm à÷ramàt sahito mayà 3.039.019c naiva tvam asi naivàhaü naiva laïkà na ràkùasàþ 3.039.020a nivàryamàõas tu mayà hitaiùiõà; na mçùyase vàkyam idaü ni÷àcara 3.039.020c paretakalpà hi gatàyuùo narà; hitaü na gçhõanti suhçdbhir ãritam 3.040.001a evam uktvà tu paruùaü màrãco ràvaõo tataþ 3.040.001c gacchàvety abravãd dãno bhayàd ràtriücaraprabhoþ 3.040.002a dçùñà÷ càhaü punas tena ÷aracàpàsidhàriõà 3.040.002c madvidhodyata÷astreõa vinaùñaü jãvitaü ca me 3.040.003a kiü tu kartuü mayà ÷akyam evaü tvayi duràtmani 3.040.003c eùa gacchàmy ahaü tàta svasti te 'stu ni÷àcaraþ 3.040.004a prahçùñas tv abhavat tena vacanena sa ràkùasaþ 3.040.004c pariùvajya susaü÷liùñam idaü vacanam abravãt 3.040.005a etac chauõóãryayuktaü te macchabdàd iva bhàùitam 3.040.005c idànãm asi màrãcaþ pårvam anyo ni÷àcaraþ 3.040.006a àruhyatàm ayaü ÷ãghraü khago ratnavibhåùitaþ 3.040.006c mayà saha ratho yuktaþ pi÷àcavadanaiþ kharaiþ 3.040.007a tato ràvaõamàrãcau vimànam iva taü ratham 3.040.007c àruhya yayatuþ ÷ãghraü tasmàd à÷ramamaõóalàt 3.040.008a tathaiva tatra pa÷yantau pattanàni vanàni ca 3.040.008c girãü÷ ca saritaþ sarvà ràùñràõi nagaràõi ca 3.040.009a sametya daõóakàraõyaü ràghavasyà÷ramaü tataþ 3.040.009c dadar÷a sahamarãco ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.040.010a avatãrya rathàt tasmàt tataþ kà¤canabhåùaõàt 3.040.010c haste gçhãtvà màrãcaü ràvaõo vàkyam abravãt 3.040.011a etad ràmà÷ramapadaü dç÷yate kadalãvçtam 3.040.011c kriyatàü tat sakhe ÷ãghraü yadarthaü vayam àgatàþ 3.040.012a sa ràvaõavacaþ ÷rutvà màrãco ràkùasas tadà 3.040.012c mçgo bhåtvà÷ramadvàri ràmasya vicacàra ha 3.040.013a maõipravara÷çïgàgraþ sitàsitamukhàkçtiþ 3.040.013c raktapadmotpalamukha indranãlotpala÷ravàþ 3.040.014a kiü cid abhyunnata grãva indranãlanibhodaraþ 3.040.014c madhåkanibhapàr÷va÷ ca ka¤jaki¤jalkasaünibhaþ 3.040.015a vaidåryasaükà÷akhuras tanujaïghaþ susaühataþ 3.040.015c indràyudhasavarõena pucchenordhvaü viràjitaþ 3.040.016a manoharasnigdhavarõo ratnair nànàvidhair vçtaþ 3.040.016c kùaõena ràkùaso jàto mçgaþ parama÷obhanaþ 3.040.017a vanaü prajvalayan ramyaü ràmà÷ramapadaü ca tat 3.040.017c manoharaü dar÷anãyaü råpaü kçtvà sa ràkùasaþ 3.040.018a pralobhanàrthaü vaidehyà nànàdhàtuvicitritam 3.040.018c vicaran gacchate samyak ÷àdvalàni samantataþ 3.040.019a råpyabindu÷atai÷ citro bhåtvà ca priyadar÷anaþ 3.040.019c viñapãnàü kisalayàn bhaïktvàdan vicacàra ha 3.040.020a kadalãgçhakaü gatvà karõikàràn itas tataþ 3.040.020c samà÷rayan mandagatiþ sãtàsaüdar÷anaü tadà 3.040.021a ràjãvacitrapçùñhaþ sa viraràja mahàmçgaþ 3.040.021c ràmà÷ramapadàbhyà÷e vicacàra yathàsukham 3.040.022a punar gatvà nivçtta÷ ca vicacàra mçgottamaþ 3.040.022c gatvà muhårtaü tvarayà punaþ pratinivartate 3.040.023a vikrãóaü÷ ca punar bhåmau punar eva niùãdati 3.040.023c à÷ramadvàram àgamya mçgayåthàni gacchati 3.040.024a mçgayåthair anugataþ punar eva nivartate 3.040.024c sãtàdar÷anam àkàïkùan ràkùaso mçgatàü gataþ 3.040.025a paribhramati citràõi maõóalàni viniùpatan 3.040.025c samudvãkùya ca sarve taü mçgà ye 'nye vanecaràþ 3.040.026a upagamya samàghràya vidravanti di÷o da÷a 3.040.026c ràkùasaþ so 'pi tàn vanyàn mçgàn mçgavadhe rataþ 3.040.027a pracchàdanàrthaü bhàvasya na bhakùayati saüspç÷an 3.040.027c tasminn eva tataþ kàle vaidehã ÷ubhalocanà 3.040.028a kusumàpacaye vyagrà pàdapàn atyavartata 3.040.028c karõikàràn a÷okàü÷ ca cåñàü÷ ca madirekùaõà 3.040.029a kusumàny apacinvantã cacàra rucirànanà 3.040.029c anarhàraõyavàsasya sà taü ratnamayaü mçgam 3.040.029e muktàmaõivicitràïgaü dadar÷a paramàïganà 3.040.030a taü vai ruciradaõtauùñhaü råpyadhàtutanåruham 3.040.030c vismayotphullanayanà sasnehaü samudaikùata 3.040.031a sa ca tàü ràma dayitàü pa÷yan màyàmayo mçgaþ 3.040.031c vicacàra tatas tatra dãpayann iva tad vanam 3.040.032a adçùñapårvaü dçùñvà taü nànàratnamayaü mçgam 3.040.032c vismayaü paramaü sãtà jagàma janakàtmajà 3.041.001a sà taü saüprekùya su÷roõã kusumàni vicinvatã 3.041.001c hemaràjata varõàbhyàü pàr÷vàbhyàm upa÷obhitam 3.041.002a prahçùñà cànavadyàïgã mçùñahàñakavarõinã 3.041.002c bhartàram api càkrandal lakùmaõaü caiva sàyudham 3.041.003a tayàhåtau naravyàghrau vaidehyà ràmalakùmaõau 3.041.003c vãkùamàõau tu taü de÷aü tadà dadç÷atur mçgam 3.041.004a ÷aïkamànas tu taü dçùñvà lakùmaõo ràmam abravãt 3.041.004c tam evainam ahaü manye màrãcaü ràkùasaü mçgam 3.041.005a caranto mçgayàü hçùñàþ pàpenopàdhinà vane 3.041.005c anena nihatà ràma ràjànaþ kàmaråpiõà 3.041.006a asya màyàvido màyà mçgaråpam idaü kçtam 3.041.006c bhànumatpuruùavyàghra gandharvapurasaünibham 3.041.007a mçgo hy evaüvidho ratnavicitro nàsti ràghava 3.041.007c jagatyàü jagatãnàtha màyaiùà hi na saü÷ayaþ 3.041.008a evaü bruvàõaü kàkutsthaü prativàrya ÷ucismità 3.041.008c uvàca sãtà saühçùñà chadmanà hçtacetanà 3.041.009a àryaputràbhiràmo 'sau mçgo harati me manaþ 3.041.009c ànayainaü mahàbàho krãóàrthaü no bhaviùyati 3.041.010a ihà÷ramapade 'smàkaü bahavaþ puõyadar÷anàþ 3.041.010c mçgà÷ caranti sahità÷ camaràþ sçmaràs tathà 3.041.011a çkùàþ pçùatasaüghà÷ ca vànaràþ kinaràs tathà 3.041.011c vicaranti mahàbàho råpa÷reùñhà mahàbalàþ 3.041.012a na càsya sadç÷o ràjan dçùñapårvo mçgaþ purà 3.041.012c tejasà kùamayà dãptyà yathàyaü mçgasattamaþ 3.041.013a nànàvarõavicitràïgo ratnabindusamàcitaþ 3.041.013c dyotayan vanam avyagraü ÷obhate ÷a÷isaünibhaþ 3.041.014a aho råpam aho lakùmãþ svarasaüpac ca ÷obhanà 3.041.014c mçgo 'dbhuto vicitro 'sau hçdayaü haratãva me 3.041.015a yadi grahaõam abhyeti jãvann eva mçgas tava 3.041.015c à÷caryabhåtaü bhavati vismayaü janayiùyati 3.041.016a samàptavanavàsànàü ràjyasthànàü ca naþ punaþ 3.041.016c antaþpuravibhåùàrtho mçga eùa bhaviùyati 3.041.017a bharatasyàryaputrasya ÷va÷råõàü mama ca prabho 3.041.017c mçgaråpam idaü divyaü vismayaü janayiùyati 3.041.018a jãvan na yadi te 'bhyeti grahaõaü mçgasattamaþ 3.041.018c ajinaü nara÷àrdåla ruciraü me bhaviùyati 3.041.019a nihatasyàsya sattvasya jàmbånadamayatvaci 3.041.019c ÷aùpabçsyàü vinãtàyàm icchàmy aham upàsitum 3.041.020a kàmavçttam idaü raudraü strãõàm asadç÷aü matam 3.041.020c vapuùà tv asya sattvasya vismayo janito mama 3.041.021a tena kà¤canaroüõà tu maõipravara÷çïgiõà 3.041.021c taruõàdityavarõena nakùatrapathavarcasà 3.041.021e babhåva ràghavasyàpi mano vismayam àgatam 3.041.022a evaü sãtàvacaþ ÷rutvà dçùñvà ca mçgam adbhutam 3.041.022c uvàca ràghavo hçùño bhràtaraü lakùmaõaü vacaþ 3.041.023a pa÷ya lakùmaõa vaidehyàþ spçhàü mçgagatàm imàm 3.041.023c råpa÷reùñhatayà hy eùa mçgo 'dya na bhaviùyati 3.041.024a na vane nandanodde÷e na caitrarathasaü÷raye 3.041.024c kutaþ pçthivyàü saumitre yo 'sya ka÷ cit samo mçgaþ 3.041.025a pratilomànulomà÷ ca rucirà romaràjayaþ 3.041.025c ÷obhante mçgam à÷ritya citràþ kanakabindubhiþ 3.041.026a pa÷yàsya jçmbhamàõasya dãptàm agni÷ikhopamàm 3.041.026c jihvàü mukhàn niþsarantãü meghàd iva ÷atahradàm 3.041.027a masàragalvarkamukhaþ ÷aïkhamuktànibhodaraþ 3.041.027c kasya nàmàniråpyo 'sau na mano lobhayen mçgaþ 3.041.028a kasya råpam idaü dçùñvà jàmbånadamaya prabham 3.041.028c nànàratnamayaü divyaü na mano vismayaü vrajet 3.041.029a màüsahetor api mçgàn vihàràrthaü ca dhanvinaþ 3.041.029c ghnanti lakùmaõa ràjàno mçgayàyàü mahàvane 3.041.030a dhanàni vyavasàyena vicãyante mahàvane 3.041.030c dhàtavo vividhà÷ càpi maõiratnasuvarõinaþ 3.041.031a tat sàram akhilaü néõàü dhanaü nicayavardhanam 3.041.031c manasà cintitaü sarvaü yathà ÷ukrasya lakùmaõa 3.041.032a arthã yenàrthakçtyena saüvrajaty avicàrayan 3.041.032c tam artham artha÷àstraj¤aþ pràhur arthyà÷ ca lakùmaõa 3.041.033a etasya mçgaratnasya paràrdhye kà¤canatvaci 3.041.033c upavekùyati vaidehã mayà saha sumadhyamà 3.041.034a na kàdalã na priyakã na praveõã na càvikã 3.041.034c bhaved etasya sadç÷ã spar÷aneneti me matiþ 3.041.035a eùa caiva mçgaþ ÷rãmàn ya÷ ca divyo nabha÷caraþ 3.041.035c ubhàv etau mçgau divyau tàràmçgamahãmçgau 3.041.036a yadi vàyaü tathà yan màü bhaved vadasi lakùmaõa 3.041.036c màyaiùà ràkùasasyeti kartavyo 'sya vadho mayà 3.041.037a etena hi nç÷aüsena màrãcenàkçtàtmanà 3.041.037c vane vicaratà pårvaü hiüsità munipuügavàþ 3.041.038a utthàya bahavo yena mçgayàyàü janàdhipàþ 3.041.038c nihatàþ parameùvàsàs tasmàd vadhyas tv ayaü mçgaþ 3.041.039a purastàd iha vàtàpiþ paribhåya tapasvinaþ 3.041.039c udarastho dvijàn hanti svagarbho '÷vatarãm iva 3.041.040a sa kadà cic ciràl loke àsasàda mahàmunim 3.041.040c agastyaü tejasà yuktaü bhakùyas tasya babhåva ha 3.041.041a samutthàne ca tad råpaü kartukàmaü samãkùya tam 3.041.041c utsmayitvà tu bhagavàn vàtàpim idam abravãt 3.041.042a tvayàvigaõya vàtàpe paribhåtà÷ ca tejasà 3.041.042c jãvaloke dvija÷reùñhàs tasmàd asi jaràü gataþ 3.041.043a evaü tan na bhaved rakùo vàtàpir iva lakùmaõa 3.041.043c madvidhaü yo 'timanyeta dharmanityaü jitendriyam 3.041.044a bhaved dhato 'yaü vàtàpir agastyeneva mà gatiþ 3.041.044c iha tvaü bhava saünaddho yantrito rakùa maithilãm 3.041.045a asyàm àyattam asmàkaü yat kçtyaü raghunandana 3.041.045c aham enaü vadhiùyàmi grahãùyàmy atha và mçgam 3.041.046a yàvad gacchàmi saumitre mçgam ànayituü drutam 3.041.046c pa÷ya lakùmaõa vaidehãü mçgatvaci gataspçhàm 3.041.047a tvacà pradhànayà hy eùa mçgo 'dya na bhaviùyati 3.041.047c apramattena te bhàvyam à÷ramasthena sãtayà 3.041.048a yàvat pçùatam ekena sàyakena nihanmy aham 3.041.048c hatvaitac carma àdàya ÷ãghram eùyàmi lakùmaõa 3.041.049a pradakùiõenàtibalena pakùiõà; jañàyuùà buddhimatà ca lakùmaõa 3.041.049c bhavàpramattaþ pratigçhya maithilãü; pratikùaõaü sarvata eva ÷aïkitaþ 3.042.001a tathà tu taü samàdi÷ya bhràtaraü raghunandanaþ 3.042.001c babandhàsiü mahàtejà jàmbånadamayatsarum 3.042.002a tatas triviõataü càpam àdàyàtmavibhåùaõam 3.042.002c àbadhya ca kalàpau dvau jagàmodagravikramaþ 3.042.003a taü va¤cayàno ràjendram àpatantaü nirãkùya vai 3.042.003c babhåvàntarhitas tràsàt punaþ saüdar÷ane 'bhavat 3.042.004a baddhàsir dhanur àdàya pradudràva yato mçgaþ 3.042.004c taü sa pa÷yati råpeõa dyotamànam ivàgrataþ 3.042.005a avekùyàvekùya dhàvantaü dhanuùpàõir mahàvane 3.042.005c ativçttam iùoþ pàtàl lobhayànaü kadà cana 3.042.006a ÷aïkitaü tu samudbhràntam utpatantam ivàmbare 3.042.006c da÷yamànam adç÷yaü ca navodde÷eùu keùu cit 3.042.007a chinnàbhrair iva saüvãtaü ÷àradaü candramaõóalam 3.042.007c muhårtàd eva dadç÷e muhur dåràt prakà÷ate 3.042.008a dar÷anàdar÷anenaiva so 'pàkarùata ràghavam 3.042.008c àsãt kruddhas tu kàkutstho viva÷as tena mohitaþ 3.042.009a athàvatasthe su÷rànta÷ chàyàm à÷ritya ÷àdvale 3.042.009c mçgaiþ parivçto vanyair adåràt pratyadç÷yata 3.042.010a dçùñvà ràmo mahàtejàs taü hantuü kçtani÷cayaþ 3.042.010c saüdhàya sudçóhe càpe vikçùya balavad balã 3.042.011a tam eva mçgam uddi÷ya jvalantam iva pannagam 3.042.011c mumoca jvalitaü dãptam astrabrahmavinirmitam 3.042.012a sa bhç÷aü mçgaråpasya vinirbhidya ÷arottamaþ 3.042.012c màrãcasyaiva hçdayaü vibhedà÷anisaünibhaþ 3.042.013a tàlamàtram athotpatya nyapatat sa ÷aràturaþ 3.042.013c vyanadad bhairavaü nàdaü dharaõyàm alpajãvitaþ 3.042.013e mriyamàõas tu màrãco jahau tàü kçtrimàü tanum 3.042.014a saüpràptakàlam àj¤àya cakàra ca tataþ svaram 3.042.014c sadç÷aü ràghavasyaiva hà sãte lakùmaõeti ca 3.042.015a tena marmaõi nirviddhaþ ÷areõànupamena hi 3.042.015c mçgaråpaü tu tat tyaktvà ràkùasaü råpam àtmanaþ 3.042.015e cakre sa sumahàkàyo màrãco jãvitaü tyajan 3.042.016a tato vicitrakeyåraþ sarvàbharaõabhåùitaþ 3.042.016c hemamàlã mahàdaüùñro ràkùaso 'bhåc charàhataþ 3.042.017a taü dçùñvà patitaü bhåmau ràkùasaü ghoradar÷anam 3.042.017c jagàma manasà sãtàü lakùmaõasya vacaþ smaran 3.042.018a hà sãte lakùmaõety evam àkru÷ya tu mahàsvaram 3.042.018c mamàra ràkùasaþ so 'yaü ÷rutvà sãtà kathaü bhavet 3.042.019a lakùmaõa÷ ca mahàbàhuþ kàm avasthàü gamiùyati 3.042.019c iti saücintya dharmàtmà ràmo hçùñatanåruhaþ 3.042.020a tatra ràmaü bhayaü tãvram àvive÷a viùàdajam 3.042.020c ràkùasaü mçgaråpaü taü hatvà ÷rutvà ca tat svaram 3.042.021a nihatya pçùataü cànyaü màüsam àdàya ràghavaþ 3.042.021c tvaramàõo janasthànaü sasàràbhimukhas tadà 3.043.001a àrtasvaraü tu taü bhartur vij¤àya sadç÷aü vane 3.043.001c uvàca lakùmaõaü sãtà gaccha jànãhi ràghavam 3.043.002a na hi me jãvitaü sthàne hçdayaü vàvatiùñhate 3.043.002c kro÷ataþ paramàrtasya ÷rutaþ ÷abdo mayà bhç÷am 3.043.003a àkrandamànaü tu vane bhràtaraü tràtum arhasi 3.043.003c taü kùipram abhidhàva tvaü bhràtaraü ÷araõaiùiõam 3.043.004a rakùasàü va÷am àpannaü siühànàm iva govçùam 3.043.004c na jagàma tathoktas tu bhràtur àj¤àya ÷àsanam 3.043.005a tam uvàca tatas tatra kupità janakàtmajà 3.043.005c saumitre mitraråpeõa bhràtus tvam asi ÷atruvat 3.043.006a yas tvam asyàm avasthàyàü bhràtaraü nàbhipadyase 3.043.006c icchasi tvaü vina÷yantaü ràmaü lakùmaõa matkçte 3.043.007a vyasanaü te priyaü manye sneho bhràtari nàsti te 3.043.007c tena tiùñhasi visrabdhas tam apa÷yan mahàdyutim 3.043.008a kiü hi saü÷ayam àpanne tasminn iha mayà bhavet 3.043.008c kartavyam iha tiùñhantyà yat pradhànas tvam àgataþ 3.043.009a iti bruvàõaü vaidehãü bàùpa÷okapariplutàm 3.043.009c abravãl lakùmaõas trastàü sãtàü mçgavadhåm iva 3.043.010a devi devamanuùyeùu gandharveùu patatriùu 3.043.010c ràkùaseùu pi÷àceùu kiünareùu mçgeùu ca 3.043.011a dànaveùu ca ghoreùu na sa vidyeta ÷obhane 3.043.011c yo ràmaü pratiyudhyeta samare vàsavopamam 3.043.012a avadhyaþ samare ràmo naivaü tvaü vaktum arhasi 3.043.012c na tvàm asmin vane hàtum utsahe ràghavaü vinà 3.043.013a anivàryaü balaü tasya balair balavatàm api 3.043.013c tribhir lokaiþ samudyuktaiþ se÷varaiþ sàmarair api 3.043.014a hçdayaü nirvçtaü te 'stu saütàpas tyajyatàm ayam 3.043.014c àgamiùyati te bhartà ÷ãghraü hatvà mçgottamam 3.043.015a na sa tasya svaro vyaktaü na ka÷ cid api daivataþ 3.043.015c gandharvanagaraprakhyà màyà sà tasya rakùasaþ 3.043.016a nyàsabhåtàsi vaidehi nyastà mayi mahàtmanà 3.043.016c ràmeõa tvaü varàrohe na tvàü tyaktum ihotsahe 3.043.017a kçtavairà÷ ca kalyàõi vayam etair ni÷àcaraiþ 3.043.017c kharasya nidhane devi janasthànavadhaü prati 3.043.018a ràkùasà vidhinà vàco visçjanti mahàvane 3.043.018c hiüsàvihàrà vaidehi na cintayitum arhasi 3.043.019a lakùmaõenaivam uktà tu kruddhà saüraktalocanà 3.043.019c abravãt paruùaü vàkyaü lakùmaõaü satyavàdinam 3.043.020a anàrya karuõàrambha nç÷aüsa kulapàüsana 3.043.020c ahaü tava priyaü manye tenaitàni prabhàùase 3.043.021a naitac citraü sapatneùu pàpaü lakùmaõa yad bhavet 3.043.021c tvadvidheùu nç÷aüseùu nityaü pracchannacàriùu 3.043.022a suduùñas tvaü vane ràmam ekam eko 'nugacchasi 3.043.022c mama hetoþ praticchannaþ prayukto bharatena và 3.043.023a katham indãvara÷yàmaü ràmaü padmanibhekùaõam 3.043.023c upasaü÷ritya bhartàraü kàmayeyaü pçthag janam 3.043.024a samakùaü tava saumitre pràõàüs tyakùye na saü÷ayaþ 3.043.024c ràmaü vinà kùaõam api na hi jãvàmi bhåtale 3.043.025a ity uktaþ paruùaü vàkyaü sãtayà somaharùaõam 3.043.025c abravãl lakùmaõaþ sãtàü prà¤jalir vijitendriyaþ 3.043.026a uttaraü notsahe vaktuü daivataü bhavatã mama 3.043.026c vàkyam apratiråpaü tu na citraü strãùu maithili 3.043.027a svabhàvas tv eùa nàrãõàm eùu lokeùu dç÷yate 3.043.027c vimuktadharmà÷ capalàs tãkùõà bhedakaràþ striyaþ 3.043.028a upa÷çõvantu me sarve sàkùibhåtà vanecaràþ 3.043.028c nyàyavàdã yathà vàkyam ukto 'haü paruùaü tvayà 3.043.029a dhik tvàm adya praõa÷ya tvaü yan màm evaü vi÷aïkase 3.043.029c strãtvàd duùñasvabhàvena guruvàkye vyavasthitam 3.043.030a gamiùye yatra kàkutsthaþ svasti te 'stu varànane 3.043.030c rakùantu tvàü vi÷àlàkùi samagrà vanadevatàþ 3.043.031a nimittàni hi ghoràõi yàni pràdurbhavanti me 3.043.031c api tvàü saha ràmeõa pa÷yeyaü punar àgataþ 3.043.032a lakùmaõenaivam uktà tu rudatã janakàtmajà 3.043.032c pratyuvàca tato vàkyaü tãvraü bàùpapariplutà 3.043.033a godàvarãü pravekùyàmi vinà ràmeõa lakùmaõa 3.043.033c àbandhiùye 'thavà tyakùye viùame deham àtmanaþ 3.043.034a pibàmi và viùaü tãkùõaü pravekùyàmi hutà÷anam 3.043.034c na tv ahaü ràghavàd anyaü padàpi puruùaü spç÷e 3.043.035a iti lakùmaõam àkru÷ya sãtà duþkhasamanvità 3.043.035c pàõibhyàü rudatã duþkhàd udaraü prajaghàna ha 3.043.036a tàm àrtaråpàü vimanà rudantãü; saumitrir àlokya vi÷àlanetràm 3.043.036c à÷vàsayàm àsa na caiva bhartus; taü bhràtaraü kiü cid uvàca sãtà 3.043.037a tatas tu sãtàm abhivàdya lakùmaõaþ; kçtà¤jaliþ kiü cid abhipraõamya 3.043.037c avekùamàõo bahu÷a÷ ca maithilãü; jagàma ràmasya samãpam àtmavàn 3.044.001a tayà paruùam uktas tu kupito ràghavànujaþ 3.044.001c sa vikàïkùan bhç÷aü ràmaü pratasthe naciràd iva 3.044.002a tadàsàdya da÷agrãvaþ kùipram antaram àsthitaþ 3.044.002c abhicakràma vaidehãü parivràjakaråpadhçk 3.044.003a ÷lakùõakàùàyasaüvãtaþ ÷ikhã chatrã upànahã 3.044.003c vàme càüse 'vasajyàtha ÷ubhe yaùñikamaõóalå 3.044.003e parivràjakaråpeõa vaidehãü samupàgamat 3.044.004a tàm àsasàdàtibalo bhràtçbhyàü rahitàü vane 3.044.004c rahitàü såryacandràbhyàü saüdhyàm iva mahattamaþ 3.044.005a tàm apa÷yat tato bàlàü ràjaputrãü ya÷asvinãm 3.044.005c rohiõãü ÷a÷inà hãnàü grahavad bhç÷adàruõaþ 3.044.006a tam ugraü pàpakarmàõaü janasthànaruhà drumàþ 3.044.006c samãkùya na prakampante na pravàti ca màrutaþ 3.044.007a ÷ãghrasrotà÷ ca taü dçùñvà vãkùantaü raktalocanam 3.044.007c stimitaü gantum àrebhe bhayàd godàvarã nadã 3.044.008a ràmasya tv antaraü prepsur da÷agrãvas tadantare 3.044.008c upatasthe ca vaidehãü bhikùuråpeõa ràvaõaþ 3.044.009a abhavyo bhavyaråpeõa bhartàram anu÷ocatãm 3.044.009c abhyavartata vaidehãü citràm iva ÷anai÷caraþ 3.044.010a sa pàpo bhavyaråpeõa tçõaiþ kåpa ivàvçtaþ 3.044.010c atiùñhat prekùya vaidehãü ràmapatnãü ya÷asvinãm 3.044.011a ÷ubhàü ruciradantauùñhãü pårõacandranibhànanàm 3.044.011c àsãnàü parõa÷àlàyàü bàùpa÷okàbhipãóitàm 3.044.012a sa tàü padmapalà÷àkùãü pãtakau÷eyavàsinãm 3.044.012c abhyagacchata vaidehãü duùñacetà ni÷àcaraþ 3.044.013a sa manmatha÷aràviùño brahmaghoùam udãrayan 3.044.013c abravãt pra÷ritaü vàkyaü rahite ràkùasàdhipaþ 3.044.014a tàm uttamàü trilokànàü padmahãnàm iva ÷riyam 3.044.014c vibhràjamànàü vapuùà ràvaõaþ pra÷a÷aüsa ha 3.044.015a kà tvaü kà¤canavarõàbhe pãtakau÷eyavàsini 3.044.015c kamalànàü ÷ubhàü màlàü padminãva ca bibhratã 3.044.016a hrãþ ÷rãþ kãrtiþ ÷ubhà lakùmãr apsarà và ÷ubhànane 3.044.016c bhåtir và tvaü varàrohe ratir và svairacàriõã 3.044.017a samàþ ÷ikhariõaþ snigdhàþ pàõóurà da÷anàs tava 3.044.017c vi÷àle vimale netre raktànte kçùõatàrake 3.044.018a vi÷àlaü jaghanaü pãnam årå karikaropamau 3.044.018c etàv upacitau vçttau sahitau saüpragalbhitau 3.044.019a pãnonnatamukhau kàntau snigdhatàlaphalopamau 3.044.019c maõipravekàbharaõau rucirau te payodharau 3.044.020a càrusmite càrudati càrunetre vilàsini 3.044.020c mano harasi me ràme nadãkålam ivàmbhasà 3.044.021a karàntamitamadhyàsi suke÷ã saühatastanã 3.044.021c naiva devã na gandharvã na yakùã na ca kiünarã 3.044.022a naivaüråpà mayà nàrã dçùñapårvà mahãtale 3.044.022c iha vàsa÷ ca kàntàre cittam unmàthayanti me 3.044.023a sà pratikràma bhadraü te na tvaü vastum ihàrhasi 3.044.023c ràkùasànàm ayaü vàso ghoràõàü kàmaråpiõàm 3.044.024a pràsàdàgryàõi ramyàõi nagaropavanàni ca 3.044.024c saüpannàni sugandhãni yuktàny àcarituü tvayà 3.044.025a varaü màlyaü varaü pànaü varaü vastraü ca ÷obhane 3.044.025c bhartàraü ca varaü manye tvadyuktam asitekùaõe 3.044.026a kà tvaü bhavasi rudràõàü marutàü và ÷ucismite 3.044.026c vasånàü và varàrohe devatà pratibhàsi me 3.044.027a neha gacchantã gandharvà na devà na ca kiünaràþ 3.044.027c ràkùasànàm ayaü vàsaþ kathaü nu tvam ihàgatà 3.044.028a iha ÷àkhàmçgàþ siühà dvãpivyàghramçgàs tathà 3.044.028c çkùàs tarakùavaþ kaïkàþ kathaü tebhyo na bibhyase 3.044.029a madànvitànàü ghoràõàü ku¤jaràõàü tarasvinàm 3.044.029c katham ekà mahàraõye na bibheùi vanànane 3.044.030a kàsi kasya kuta÷ ca tvaü kiünimittaü ca daõóakàn 3.044.030c ekà carasi kalyàõi ghoràn ràkùasasevitàn 3.044.031a iti pra÷astà vaidehã ràvaõena duràtmanà 3.044.031c dvijàtiveùeõa hi taü dçùñvà ràvaõam àgatam 3.044.031e sarvair atithisatkàraiþ påjayàm àsa maithilã 3.044.032a upànãyàsanaü pårvaü pàdyenàbhinimantrya ca 3.044.032c abravãt siddham ity eva tadà taü saumyadar÷anam 3.044.033a dvijàtiveùeõa samãkùya maithilã; tam àgataü pàtrakusumbhadhàriõam 3.044.033c a÷akyam uddveùñum upàyadar÷anàn; nyamantrayad bràhmaõavad yathàgatam 3.044.034a iyaü bçsã bràhmaõa kàmam àsyatàm; idaü ca pàdyaü pratigçhyatàm iti 3.044.034c idaü ca siddhaü vanajàtam uttamaü; tvadartham avyagram ihopabhujyatàm 3.044.035a nimantryamàõaþ pratipårõabhàùiõãü; narendrapatnãü prasamãkùya maithilãm 3.044.035c prahasya tasyà haraõe dhçtaü manaþ; samarpayàm àsa vadhàya ràvaõaþ 3.044.036a tataþ suveùaü mçgayà gataü patiü; pratãkùamàõà sahalakùmaõaü tadà 3.044.036c nirãkùamàõà haritaü dadar÷a tan; mahad vanaü naiva tu ràmalakùmaõau 3.045.001a ràvaõena tu vaidehã tadà pçùñà jihãrùuõà 3.045.001c parivràjakaråpeõa ÷a÷aüsàtmànam àtmanà 3.045.002a bràhmaõa÷ càtithi÷ caiùa anukto hi ÷apeta màm 3.045.002c iti dhyàtvà muhårtaü tu sãtà vacanam abravãt 3.045.003a duhità janakasyàhaü maithilasya mahàtmanaþ 3.045.003c sãtà nàmnàsmi bhadraü te ràmabhàryà dvijottama 3.045.004a saüvatsaraü càdhyuùità ràghavasya nive÷ane 3.045.004c bhu¤jànà mànuùàn bhogàn sarvakàmasamçddhinã 3.045.005a tataþ saüvatsaràd årdhvaü samamanyata me patim 3.045.005c abhiùecayituü ràmaü sameto ràjamantribhiþ 3.045.006a tasmin saübhriyamàõe tu ràghavasyàbhiùecane 3.045.006c kaikeyã nàma bhartàraü mamàryà yàcate varam 3.045.007a pratigçhya tu kaikeyã ÷va÷uraü sukçtena me 3.045.007c mama pravràjanaü bhartur bharatasyàbhiùecanam 3.045.007e dvàv ayàcata bhartàraü satyasaüdhaü nçpottamam 3.045.008a nàdya bhokùye na ca svapsye na pàsye 'haü kadà cana 3.045.008c eùa me jãvitasyànto ràmo yady abhiùicyate 3.045.009a iti bruvàõàü kaikeyãü ÷va÷uro me sa mànadaþ 3.045.009c ayàcatàrthair anvarthair na ca yàc¤àü cakàra sà 3.045.010a mama bhartà mahàtejà vayasà pa¤caviü÷akaþ 3.045.010c ràmeti prathito loke guõavàn satyavàk ÷uciþ 3.045.010e vi÷àlàkùo mahàbàhuþ sarvabhåtahite rataþ 3.045.011a abhiùekàya tu pituþ samãpaü ràmam àgatam 3.045.011c kaikeyã mama bhartàram ity uvàca drutaü vacaþ 3.045.012a tava pitrà samàj¤aptaü mamedaü ÷çõu ràghava 3.045.012c bharatàya pradàtavyam idaü ràjyam akaõñakam 3.045.013a tvayà tu khalu vastavyaü nava varùàõi pa¤ca ca 3.045.013c vane pravraja kàkutstha pitaraü mocayànçtàt 3.045.014a tathety uvàca tàü ràmaþ kaikeyãm akutobhayaþ 3.045.014c cakàra tadvacas tasyà mama bhartà dçóhavrataþ 3.045.015a dadyàn na pratigçhõãyàt satyabråyàn na cànçtam 3.045.015c etad bràhmaõa ràmasya vrataü dhruvam anuttamam 3.045.016a tasya bhràtà tu vaimàtro lakùmaõo nàma vãryavàn 3.045.016c ràmasya puruùavyàghraþ sahàyaþ samare 'rihà 3.045.017a sa bhràtà lakùmaõo nàma dharmacàrã dçóhavrataþ 3.045.017c anvagacchad dhanuùpàõiþ pravrajantaü mayà saha 3.045.018a te vayaü pracyutà ràjyàt kaileyyàs tu kçte trayaþ 3.045.018c vicaràma dvija÷reùñha vanaü gambhãram ojasà 3.045.019a samà÷vasa muhårtaü tu ÷akyaü vastum iha tvayà 3.045.019c àgamiùyati me bhartà vanyam àdàya puùkalam 3.045.020a sa tvaü nàma ca gotraü ca kulam àcakùva tattvataþ 3.045.020c eka÷ ca daõóakàraõye kimarthaü carasi dvija 3.045.021a evaü bruvatyàü sãtàyàü ràmapatnyàü mahàbalaþ 3.045.021c pratyuvàcottaraü tãvraü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.045.022a yena vitràsità lokàþ sadevàsurapannagàþ 3.045.022c ahaü sa ràvaõo nàma sãte rakùogaõe÷varaþ 3.045.023a tvàü tu kà¤canavarõàbhàü dçùñvà kau÷eyavàsinãm 3.045.023c ratiü svakeùu dàreùu nàdhigacchàmy anindite 3.045.024a bahvãnàm uttamastrãõàm àhçtànàm itas tataþ 3.045.024c sarvàsàm eva bhadraü te mamàgramahiùã bhava 3.045.025a laïkà nàma samudrasya madhye mama mahàpurã 3.045.025c sàgareõa parikùiptà niviùñà girimårdhani 3.045.026a tatra sãte mayà sàrdhaü vaneùu vicariùyasi 3.045.026c na càsyàraõyavàsasya spçhayiùyasi bhàmini 3.045.027a pa¤cadàsyaþ sahasràõi sarvàbharaõabhåùitàþ 3.045.027c sãte paricariùyanti bhàryà bhavasi me yadi 3.045.028a ràvaõenaivam uktà tu kupità janakàtmajà 3.045.028c pratyuvàcànavadyàïgã tam anàdçtya ràkùasaü 3.045.029a mahàgirim ivàkampyaü mahendrasadç÷aü patim 3.045.029c mahodadhim ivàkùobhyam ahaü ràmam anuvratà 3.045.030a mahàbàhuü mahoraskaü siühavikràntagàminam 3.045.030c nçsiühaü siühasaükà÷am ahaü ràmam anuvratà 3.045.031a pårõacandrànanaü vãraü ràjavatsaü jitendriyam 3.045.031c pçthukãrtiü mahàbàhum ahaü ràmam anuvratà 3.045.032a tvaü punar jambukaþ siühãü màm ihecchasi durlabhàm 3.045.032c nàhaü ÷akyà tvayà spraùñum àdityasya prabhà yathà 3.045.033a pàdapàn kà¤canàn nånaü bahån pa÷yasi mandabhàk 3.045.033c ràghavasya priyàü bhàryàü yas tvam icchasi ràvaõa 3.045.034a kùudhitasya ca siühasya mçga÷atros tarasvinaþ 3.045.034c à÷ãviùasya vadanàd daüùñràm àdàtum icchasi 3.045.035a mandaraü parvata÷reùñhaü pàõinà hartum icchasi 3.045.035c kàlakåñaü viùaü pãtvà svastimàn gantum icchasi 3.045.036a akùisåcyà pramçjasi jihvayà leóhi ca kùuram 3.045.036c ràghavasya priyàü bhàryàm adhigantuü tvam icchasi 3.045.037a avasajya ÷ilàü kaõñhe samudraü tartum icchasi 3.045.037c såryà candramasau cobhau pràõibhyàü hartum icchasi 3.045.037e yo ràmasya priyàü bhàryàü pradharùayitum icchasi 3.045.038a agniü prajvalitaü dçùñvà vastreõàhartum icchasi 3.045.038c kalyàõa vçttàü ràmasya yo bhàryàü hartum icchasi 3.045.039a ayomukhànàü ÷ålànàm agre caritum icchasi 3.045.039c ràmasya sadç÷ãü bhàryàü yo 'dhigantuü tvam icchasi 3.045.040a yad antaraü siüha÷çgàlayor vane; yad antaraü syandanikàsamudrayoþ 3.045.040c suràgryasauvãrakayor yad antaraü; tad antaraü dà÷arathes tavaiva ca 3.045.041a yad antaraü kà¤canasãsalohayor; yad antaraü candanavàripaïkayoþ 3.045.041c yad antaraü hastibióàlayor vane; tad antaraü da÷arathes tavaiva ca 3.045.042a yad antaraü vàyasavainateyayor; yad antaraü madgumayårayor api 3.045.042c yad antaraü sàrasagçdhrayor vane; tad antaraü dà÷arathes tavaiva ca 3.045.043a tasmin sahasràkùasamaprabhàve; ràme sthite kàrmukabàõapàõau 3.045.043c hçtàpi te 'haü na jaràü gamiùye; vajraü yathà makùikayàvagãrõam 3.045.044a itãva tad vàkyam aduùñabhàvà; sudçùñam uktvà rajanãcaraü tam 3.045.044c gàtraprakampàd vyathità babhåva; vàtoddhatà sà kadalãva tanvã 3.045.045a tàü vepamànàm upalakùya sãtàü; sa ràvaõo mçtyusamaprabhàvaþ 3.045.045c kulaü balaü nàma ca karma càtmanaþ; samàcacakùe bhayakàraõàrtham 3.046.001a evaü bruvatyàü sãtàyàü saürabdhaþ paruùàkùaram 3.046.001c lalàñe bhrukuñãü kçtvà ràvaõaþ pratyuvàca ha 3.046.002a bhràtà vai÷ravaõasyàhaü sàpatnyo varavarõini 3.046.002c ràvaõo nàma bhadraü te da÷agrãvaþ pratàpavàn 3.046.003a yasya devàþ sagandharvàþ pi÷àcapatagoragàþ 3.046.003c vidravanti bhayàd bhãtà mçtyor iva sadà prajàþ 3.046.004a yena vai÷ravaõo bhràtà vaimàtraþ kàraõàntare 3.046.004c dvandvam àsàditaþ krodhàd raõe vikramya nirjitaþ 3.046.005a madbhayàrtaþ parityajya svam adhiùñhànam çddhimat 3.046.005c kailàsaü parvata÷reùñham adhyàste naravàhanaþ 3.046.006a yasya tat puùpakaü nàma vimànaü kàmagaü ÷ubham 3.046.006c vãryàd àvarjitaü bhadre yena yàmi vihàyasaü 3.046.007a mama saüjàtaroùasya mukhaü dçùñvaiva maithili 3.046.007c vidravanti paritrastàþ suràþ ÷akrapurogamàþ 3.046.008a yatra tiùñhàmy ahaü tatra màruto vàti ÷aïkitaþ 3.046.008c tãvràü÷uþ ÷i÷iràü÷u÷ ca bhayàt saüpadyate raviþ 3.046.009a niùkampapatràs taravo nadya÷ ca stimitodakàþ 3.046.009c bhavanti yatra yatràhaü tiùñhàmi ca caràmi ca 3.046.010a mama pàre samudrasya laïkà nàma purã ÷ubhà 3.046.010c saüpårõà ràkùasair ghorair yathendrasyàmaràvatã 3.046.011a pràkàreõa parikùiptà pàõóureõa viràjità 3.046.011c hemakakùyà purã ramyà vaidåryamaya toraõà 3.046.012a hastya÷varathasaübhàdhà tåryanàdavinàdità 3.046.012c sarvakàmaphalair vçkùaiþ saükulodyàna÷obhità 3.046.013a tatra tvaü vasatã sãte ràjaputri mayà saha 3.046.013c na sramiùyasi nàrãõàü mànuùãõàü manasvini 3.046.014a bhu¤jànà mànuùàn bhogàn divyàü÷ ca varavarõini 3.046.014c na smariùyasi ràmasya mànuùasya gatàyuùaþ 3.046.015a sthàpayitvà priyaü putraü ràj¤à da÷arathena yaþ 3.046.015c mandavãryaþ suto jyeùñhas tataþ prasthàpito vanam 3.046.016a tena kiü bhraùñaràjyena ràmeõa gatacetasà 3.046.016c kariùyasi vi÷àlàkùi tàpasena tapasvinà 3.046.017a sarvaràkùasabhartàraü kàmàt svayam ihàgatam 3.046.017c na manmatha÷aràviùñaü pratyàkhyàtuü tvam arhasi 3.046.018a pratyàkhyàya hi màü bhãru paritàpaü gamiùyasi 3.046.018c caraõenàbhihatyeva puråravasam urva÷ã 3.046.019a evam uktà tu vaidehã kruddhà saüraktalocanà 3.046.019c abravãt paruùaü vàkyaü rahite ràkùasàdhipam 3.046.020a kathaü vai÷ravaõaü devaü sarvabhåtanamaskçtam 3.046.020c bhràtaraü vyapadi÷ya tvam a÷ubhaü kartum icchasi 3.046.021a ava÷yaü vina÷iùyanti sarve ràvaõa ràkùasàþ 3.046.021c yeùàü tvaü karka÷o ràjà durbuddhir ajitendriyaþ 3.046.022a apahçtya ÷acãü bhàryàü ÷akyam indrasya jãvitum 3.046.022c na tu ràmasya bhàryàü màm apanãyàsti jãvitam 3.046.023a jãvec ciraü vajradharasya hastàc; chacãü pradhçùyàpratiråparåpàm 3.046.023c na màdç÷ãü ràkùasadharùayitvà; pãtàmçtasyàpi tavàsti mokùaþ 3.047.001a sãtàyà vacanaü ÷rutvà da÷agrãvaþ pratàpavàn 3.047.001c haste hastaü samàhatya cakàra sumahad vapuþ 3.047.002a sa maithilãü punar vàkyaü babhàùe ca tato bhç÷am 3.047.002c nonmattayà ÷rutau manye mama vãryaparàkramau 3.047.003a udvaheyaü bhujàbhyàü tu medinãm ambare sthitaþ 3.047.003c àpibeyaü samudraü ca mçtyuü hanyàü raõe sthitaþ 3.047.004a arkaü rundhyàü ÷arais tãkùõair vibhindyàü hi mahãtalam 3.047.004c kàmaråpiõam unmatte pa÷ya màü kàmadaü patim 3.047.005a evam uktavatas tasya ràvaõasya ÷ikhiprabhe 3.047.005c kruddhasya hariparyante rakte netre babhåvatuþ 3.047.006a sadyaþ saumyaü parityajya bhikùuråpaü sa ràvaõaþ 3.047.006c svaü råpaü kàlaråpàbhaü bheje vai÷ravaõànujaþ 3.047.007a saüraktanayanaþ ÷rãmàüs taptakà¤canakuõóalaþ 3.047.007c da÷àsyaþ kàrmukã bàõã babhåva kùaõadàcaraþ 3.047.008a sa parivràjakacchadma mahàkàyo vihàya tat 3.047.008c pratipede svakaü råpaü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.047.009a saüraktanayanaþ krodhàj jãmåtanicayaprabhaþ 3.047.009c raktàmbaradharas tasthau strãratnaü prekùya maithilãm 3.047.010a sa tàm asitake÷àntàü bhàskarasya prabhàm iva 3.047.010c vasanàbharaõopetàü maithilãü ràvaõo 'bravãt 3.047.011a triùu lokeùu vikhyàtaü yadi bhartàram icchasi 3.047.011c màm à÷raya varàrohe tavàhaü sadç÷aþ patiþ 3.047.012a màü bhajasva ciràya tvam ahaü ÷làghyas tava priyaþ 3.047.012c naiva càhaü kva cid bhadre kariùye tava vipriyam 3.047.012e tyajyatàü mànuùo bhàvo mayi bhàvaþ praõãyatàm 3.047.013a ràjyàc cyutam asiddhàrthaü ràmaü parimitàyuùam 3.047.013c kair guõair anuraktàsi måóhe paõóitamànini 3.047.014a yaþ striyà vacanàd ràjyaü vihàya sasuhçjjanam 3.047.014c asmin vyàlànucarite vane vasati durmatiþ 3.047.015a ity uktvà maithilãü vàkyaü priyàrhàü priyavàdinãm 3.047.015c jagràha ràvaõaþ sãtàü budhaþ khe rohiõãm iva 3.047.016a vàmena sãtàü padmàkùãü mårdhajeùu kareõa saþ 3.047.016c årvos tu dakùiõenaiva parijagràha pàõinà 3.047.017a taü dçùñvà giri÷çïgàbhaü tãkùõadaüùñraü mahàbhujam 3.047.017c pràdravan mçtyusaükà÷aü bhayàrtà vanadevatàþ 3.047.018a sa ca màyàmayo divyaþ kharayuktaþ kharasvanaþ 3.047.018c pratyadç÷yata hemàïgo ràvaõasya mahàrathaþ 3.047.019a tatas tàü paruùair vàkyair abhitarjya mahàsvanaþ 3.047.019c aïkenàdàya vaidehãü ratham àropayat tadà 3.047.020a sà gçhãtàticukro÷a ràvaõena ya÷asvinã 3.047.020c ràmeti sãtà duþkhàrtà ràmaü dåragataü vane 3.047.021a tàm akàmàü sa kàmàrtaþ pannagendravadhåm iva 3.047.021c viveùñamànàm àdàya utpapàthàtha ràvaõaþ 3.047.022a tataþ sà ràkùasendreõa hriyamàõà vihàyasà 3.047.022c bhç÷aü cukro÷a matteva bhràntacittà yathàturà 3.047.023a hà lakùmaõa mahàbàho gurucittaprasàdaka 3.047.023c hriyamàõàü na jànãùe rakùasà kàmaråpiõà 3.047.024a jãvitaü sukham arthàü÷ ca dharmahetoþ parityajan 3.047.024c hriyamàõàm adharmeõa màü ràghava na pa÷yasi 3.047.025a nanu nàmàvinãtànàü vinetàsi paraütapa 3.047.025c katham evaüvidhaü pàpaü na tvaü ÷àdhi hi ràvaõam 3.047.026a nanu sadyo 'vinãtasya dç÷yate karmaõaþ phalam 3.047.026c kàlo 'py aïgã bhavaty atra sasyànàm iva paktaye 3.047.027a sa karma kçtavàn etat kàlopahatacetanaþ 3.047.027c jãvitàntakaraü ghoraü ràmàd vyasanam àpnuhi 3.047.028a hantedànãü sakàmà tu kaikeyã bàndhavaiþ saha 3.047.028c hriyeyaü dharmakàmasya dharmapatnã ya÷asvinaþ 3.047.029a àmantraye janasthànaü karõikàràü÷ ca puùpitàn 3.047.029c kùipraü ràmàya ÷aüsadhvaü sãtàü harati ràvaõaþ 3.047.030a màlyavantaü ÷ikhariõaü vande prasravaõaü girim 3.047.030c kùipraü ràmàya ÷aüsadhvaü sãtàü harati ràvaõaþ 3.047.031a haüsasàrasasaüghuùñàü vande godàvarãü nadãm 3.047.031c kùipraü ràmàya ÷aüsadhvaü sãtàü harati ràvaõaþ 3.047.032a daivatàni ca yànty asmin vane vividhapàdape 3.047.032c namaskaromy ahaü tebhyo bhartuþ ÷aüsata màü hçtàm 3.047.033a yàni kàni cid apy atra sattvàni nivasanty uta 3.047.033c sarvàõi ÷araõaü yàmi mçgapakùigaõàn api 3.047.034a hriyamàõàü priyàü bhartuþ pràõebhyo 'pi garãyasãm 3.047.034c viva÷àpahçtà sãtà ràvaõeneti ÷aüsata 3.047.035a viditvà màü mahàbàhur amutràpi mahàbalaþ 3.047.035c àneùyati paràkramya vaivasvatahçtàm api 3.047.036a ràmàya tu yathàtattvaü jañàyo haraõaü mama 3.047.036c lakùmaõàya ca tat sarvam àkhyàtavyam a÷eùataþ 3.048.001a taü ÷abdam avasuptasya jañàyur atha ÷u÷ruve 3.048.001c niraikùad ràvaõaü kùipraü vaidehãü ca dadar÷a saþ 3.048.002a tataþ parvatakåñàbhas tãkùõatuõóaþ khagottamaþ 3.048.002c vanaspatigataþ ÷rãmàn vyàjahàra ÷ubhàü giram 3.048.003a da÷agrãvasthito dharme puràõe satyasaü÷rayaþ 3.048.003c jañàyur nàma nàmnàhaü gçdhraràjo mahàbalaþ 3.048.004a ràjà sarvasya lokasya mahendravaruõopamaþ 3.048.004c lokànàü ca hite yukto ràmo da÷arathàtmajaþ 3.048.005a tasyaiùà lokanàthasya dharmapatnã ya÷asvinã 3.048.005c sãtà nàma varàrohà yàü tvaü hartum ihecchasi 3.048.006a kathaü ràjà sthito dharme paradàràn paràmç÷et 3.048.006c rakùaõãyà vi÷eùeõa ràjadàrà mahàbalaþ 3.048.006e nivartaya matiü nãcàü paradàràbhimar÷anam 3.048.007a na tat samàcared dhãro yat paro 'sya vigarhayet 3.048.007c yathàtmanas tathànyeùàü dàrà rakùyà vimar÷anàt 3.048.008a arthaü và yadi và kàmaü ÷iùñàþ ÷àstreùv anàgatam 3.048.008c vyavasyanty anu ràjànaü dharmaü paurastyanandana 3.048.009a ràjà dharma÷ ca kàma÷ ca dravyàõàü cottamo nidhiþ 3.048.009c dharmaþ ÷ubhaü và pàpaü và ràjamålaü pravartate 3.048.010a pàpasvabhàva÷ capalaþ kathaü tvaü rakùasàü vara 3.048.010c ai÷varyam abhisaüpràpto vimànam iva duùkçtã 3.048.011a kàmasvabhàvo yo yasya na sa ÷akyaþ pramàrjitum 3.048.011c na hi duùñàtmanàm àrya mà vasaty àlaye ciram 3.048.012a viùaye và pure và te yadà ràmo mahàbalaþ 3.048.012c nàparàdhyati dharmàtmà kathaü tasyàparàdhyasi 3.048.013a yadi ÷årpaõakhàhetor janasthànagataþ kharaþ 3.048.013c ativçtto hataþ pårvaü ràmeõàkliùñakarmaõà 3.048.014a atra bråhi yathàsatyaü ko ràmasya vyatikramaþ 3.048.014c yasya tvaü lokanàthasya hçtvà bhàryàü gamiùyasi 3.048.015a kùipraü visçja vaidehãü mà tvà ghoreõa cakùuùà 3.048.015c dahed dahana bhåtena vçtram indrà÷anir yathà 3.048.016a sarpam à÷ãviùaü baddhvà vastrànte nàvabudhyase 3.048.016c grãvàyàü pratimuktaü ca kàlapà÷aü na pa÷yasi 3.048.017a sa bhàraþ saumya bhartavyo yo naraü nàvasàdayet 3.048.017c tad annam upabhoktavyaü jãryate yad anàmayam 3.048.018a yat kçtvà na bhaved dharmo na kãrtir na ya÷o bhuvi 3.048.018c ÷arãrasya bhavet khedaþ kas tat karma samàcaret 3.048.019a ùaùñivarùasahasràõi mama jàtasya ràvaõa 3.048.019c pitçpaitàmahaü ràjyaü yathàvad anutiùñhataþ 3.048.020a vçddho 'haü tvaü yuvà dhanvã sarathaþ kavacã ÷arã 3.048.020c tathàpy àdàya vaidehãü ku÷alã na gamiùyasi 3.048.021a na ÷aktas tvaü balàd dhartuü vaidehãü mama pa÷yataþ 3.048.021c hetubhir nyàyasaüyuktair dhruvàü veda÷rutãm iva 3.048.022a yudhyasva yadi ÷åro 'si muhårtaü tiùñha ràvaõa 3.048.022c ÷ayiùyase hato bhåmau yathàpårvaü kharas tathà 3.048.023a asakçt saüyuge yena nihatà daityadànavàþ 3.048.023c naciràc cãravàsàs tvàü ràmo yudhi vadhiùyati 3.048.024a kiü nu ÷akyaü mayà kartuü gatau dåraü nçpàtmajau 3.048.024c kùipraü tvaü na÷yase nãca tayor bhãto na saü÷ayaþ 3.048.025a na hi me jãvamànasya nayiùyasi ÷ubhàm imàm 3.048.025c sãtàü kamalapatràkùãü ràmasya mahaùãü priyàm 3.048.026a ava÷yaü tu mayà kàryaü priyaü tasya mahàtmanaþ 3.048.026c jãvitenàpi ràmasya tathà da÷arathasya ca 3.048.027a tiùñha tiùñha da÷agrãva muhårtaü pa÷ya ràvaõa 3.048.027c yuddhàtithyaü pradàsyàmi yathàpràõaü ni÷àcara 3.048.027e vçntàd iva phalaü tvàü tu pàtayeyaü rathottamàt 3.049.001a ity uktasya yathànyàyaü ràvaõasya jañàyuùà 3.049.001c kruddhasyàgninibhàþ sarvà rejur viü÷atidçùñayaþ 3.049.002a saüraktanayanaþ kopàt taptakà¤canakuõóalaþ 3.049.002c ràkùasendro 'bhidudràva patagendram amarùaõaþ 3.049.003a sa saüprahàras tumulas tayos tasmin mahàvane 3.049.003c babhåva vàtoddhatayor meghayor gagane yathà 3.049.004a tad babhåvàdbhutaü yuddhaü gçdhraràkùasayos tadà 3.049.004c sapakùayor màlyavator mahàparvatayor iva 3.049.005a tato nàlãkanàràcais tãkùõàgrai÷ ca vikarõibhiþ 3.049.005c abhyavarùan mahàghorair gçdhraràjaü mahàbalaþ 3.049.006a sa tàni ÷arajàlàni gçdhraþ patrarathe÷varaþ 3.049.006c jañàyuþ pratijagràha ràvaõàstràõi saüyuge 3.049.007a tasya tãkùõanakhàbhyàü tu caraõàbhyàü mahàbalaþ 3.049.007c cakàra bahudhà gàtre vraõàn patagasattamaþ 3.049.008a atha krodhàd da÷agrãvo jagràha da÷amàrgaõàn 3.049.008c mçtyudaõóanibhàn ghorठ÷atrumardanakàïkùayà 3.049.009a sa tair bàõair mahàvãryaþ pårõamuktair ajihmagaiþ 3.049.009c bibheda ni÷itais tãkùõair gçdhraü ghoraiþ ÷ilãmukhaiþ 3.049.010a sa ràkùasarathe pa÷ya¤ jànakãü bàùpalocanàm 3.049.010c acintayitvà bàõàüs tàn ràkùasaü samabhidravat 3.049.011a tato 'sya sa÷araü càpaü muktàmaõivibhåùitam 3.049.011c caraõàbhyàü mahàtejà babha¤ja patage÷varaþ 3.049.012a tac càgnisadç÷aü dãptaü ràvaõasya ÷aràvaram 3.049.012c pakùàbhyàü ca mahàtejà vyadhunot patage÷varaþ 3.049.013a kà¤canora÷chadàn divyàn pi÷àcavadanàn kharàn 3.049.013c tàü÷ càsya javasaüpannठjaghàna samare balã 3.049.014a varaü triveõusaüpannaü kàmagaü pàvakàrciùam 3.049.014c maõihemavicitràïgaü babha¤ja ca mahàratham 3.049.014e pårõacandrapratãkà÷aü chatraü ca vyajanaiþ saha 3.049.015a sa bhagnadhanvà viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 3.049.015c aïkenàdàya vaidehãü papàta bhuvi ràvaõaþ 3.049.016a dçùñvà nipatitaü bhåmau ràvaõaü bhagnavàhanam 3.049.016c sàdhu sàdhv iti bhåtàni gçdhraràjam apåjayan 3.049.017a pari÷ràntaü tu taü dçùñvà jarayà pakùiyåthapam 3.049.017c utpapàta punar hçùño maithilãü gçhya ràvaõaþ 3.049.018a taü prahçùñaü nidhàyàïke gacchantaü janakàtmajàm 3.049.018c gçdhraràjaþ samutpatya jañàyur idam abravãt 3.049.019a vajrasaüspar÷abàõasya bhàryàü ràmasya ràvaõa 3.049.019c alpabuddhe harasy enàü vadhàya khalu rakùasàm 3.049.020a samitrabandhuþ sàmàtyaþ sabalaþ saparicchadaþ 3.049.020c viùapànaü pibasy etat pipàsita ivodakam 3.049.021a anubandham ajànantaþ karmaõàm avicakùaõàþ 3.049.021c ÷ãghram eva vina÷yanti yathà tvaü vina÷iùyasi 3.049.022a baddhas tvaü kàlapà÷ena kva gatas tasya mokùyase 3.049.022c vadhàya baói÷aü gçhya sàmiùaü jalajo yathà 3.049.023a na hi jàtu duràdharùau kàkutsthau tava ràvaõa 3.049.023c dharùaõaü cà÷ramasyàsya kùamiùyete tu ràghavau 3.049.024a yathà tvayà kçtaü karma bhãruõà lokagarhitam 3.049.024c taskaràcarito màrgo naiùa vãraniùevitaþ 3.049.025a yudhyasva yadi ÷åro 'si muhårtaü tiùñha ràvaõa 3.049.025c ÷ayiùyase hato bhåmau yathà bhràtà kharas tathà 3.049.026a paretakàle puruùo yat karma pratipadyate 3.049.026c vinà÷àyàtmano 'dharmyaü pratipanno 'si karma tat 3.049.027a pàpànubandho vai yasya karmaõaþ ko nu tat pumàn 3.049.027c kurvãta lokàdhipatiþ svayambhår bhagavàn api 3.049.028a evam uktvà ÷ubhaü vàkyaü jañàyus tasya rakùasaþ 3.049.028c nipapàta bhç÷aü pçùñhe da÷agrãvasya vãryavàn 3.049.029a taü gçhãtvà nakhais tãkùõair viraràda samantataþ 3.049.029c adhiråóho gajàrohi yathà syàd duùñavàraõam 3.049.030a viraràda nakhair asya tuõóaü pçùñhe samarpayan 3.049.030c ke÷àü÷ cotpàñayàm àsa nakhapakùamukhàyudhaþ 3.049.031a sa tathà gçdhraràjena kli÷yamàno muhur muhuþ 3.049.031c amarùasphuritauùñhaþ san pràkampata sa ràkùasaþ 3.049.032a saüpariùvajya vaidehãü vàmenàïkena ràvaõaþ 3.049.032c talenàbhijaghànàrto jañàyuü krodhamårchitaþ 3.049.033a jañàyus tam atikramya tuõóenàsya kharàdhipaþ 3.049.033c vàmabàhån da÷a tadà vyapàharad ariüdamaþ 3.049.034a tataþ kruddho da÷akrãvaþ sãtàm utsçjya vãryavàn 3.049.034c muùñibhyàü caraõàbhyàü ca gçdhraràjam apothayat 3.049.035a tato muhårtaü saügràmo babhåvàtulavãryayoþ 3.049.035c ràkùasànàü ca mukhyasya pakùiõàü pravarasya ca 3.049.036a tasya vyàyacchamànasya ràmasyàrthe 'tha ràvaõaþ 3.049.036c pakùau pàdau ca pàr÷vau ca khaógam uddhçtya so 'cchinat 3.049.037a sa chinnapakùaþ sahasà rakùasà raudrakarmaõà 3.049.037c nipapàta hato gçdhro dharaõyàm alpajãvitaþ 3.049.038a taü dçùñvà patitaü bhåmau kùatajàrdraü jañàyuùam 3.049.038c abhyadhàvata vaidehã svabandhum iva duþkhità 3.049.039a taü nãlajãmåtanikà÷akalpaü; supàõóuroraskam udàravãryam 3.049.039c dadar÷a laïkàdhipatiþ pçthivyàü; jañàyuùaü ÷àntam ivàgnidàvam 3.049.040a tatas tu taü patrarathaü mahãtale; nipàtitaü ràvaõavegamarditam 3.049.040c punaþ pariùvajya ÷a÷iprabhànanà; ruroda sãtà janakàtmajà tadà 3.050.001a tam alpajãvitaü bhåmau sphurantaü ràkùasàdhipaþ 3.050.001c dadar÷a gçdhraü patitaü samãpe ràghavà÷ramàt 3.050.002a sà tu tàràdhipamukhã ràvaõena samãkùya tam 3.050.002c gçdhraràjaü vinihataü vilalàpa suduþkhità 3.050.003a nimittaü lakùaõaj¤ànaü ÷akunisvaradar÷anam 3.050.003c ava÷yaü sukhaduþkheùu naràõàü pratidç÷yate 3.050.004a na nånaü ràma jànàsi mahad vyasanam àtmajaþ 3.050.004c dhàvanti nånaü kàkutstha madarthaü mçgapakùiõaþ 3.050.005a tràhi màm adya kàkutstha lakùmaõeti varàïganà 3.050.005c susaütrastà samàkrandac chçõvatàü tu yathàntike 3.050.006a tàü kliùñamàlyàbharaõàü vilapantãm anàthavat 3.050.006c abhyadhàvata vaidehãü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.050.007a tàü latàm iva veùñantãm àliïgantãü mahàdrumàn 3.050.007c mu¤ca mu¤ceti bahu÷aþ pravadan ràkùasàdhipaþ 3.050.008a kro÷antãü ràma ràmeti ràmeõa rahitàü vane 3.050.008c jãvitàntàya ke÷eùu jagràhàntakasaünibhaþ 3.050.009a pradharùitàyàü vaidehyàü babhåva sacaràcaram 3.050.009c jagat sarvam amaryàdaü tamasàndhena saüvçtam 3.050.010a dçùñvà sãtàü paràmçùñàü dãnàü divyena cakùuùà 3.050.010c kçtaü kàryam iti ÷rãmàn vyàjahàra pitàmahaþ 3.050.011a prahçùñà vyathità÷ càsan sarve te paramarùayaþ 3.050.011c dçùñvà sãtàü paràmçùñàü daõóakàraõyavàsinaþ 3.050.012a sa tu tàü ràma ràmeti rudantãü lakùmaõeti ca 3.050.012c jagàmàkà÷am àdàya ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.050.013a taptàbharaõasarvàïgã pãtakau÷eyavàsanã 3.050.013c raràja ràjaputrã tu vidyut saudàmanã yathà 3.050.014a uddhåtena ca vastreõa tasyàþ pãtena ràvaõaþ 3.050.014c adhikaü paribabhràja girir dãpa ivàgninà 3.050.015a tasyàþ paramakalyàõyàs tàmràõi surabhãõi ca 3.050.015c padmapatràõi vaidehyà abhyakãryanta ràvaõam 3.050.016a tasyàþ kau÷eyam uddhåtam àkà÷e kanakaprabham 3.050.016c babhau càdityaràgeõa tàmram abhram ivàtape 3.050.017a tasyàs tad vimalaü vaktram àkà÷e ràvaõàïkagam 3.050.017c na raràja vinà ràmaü vinàlam iva païkajam 3.050.018a babhåva jaladaü nãlaü bhittvà candra ivoditaþ 3.050.018c sulalàñaü suke÷àntaü padmagarbhàbham avraõam 3.050.018e ÷uklaiþ suvimalair dantaiþ prabhàvadbhir alaükçtam 3.050.019a ruditaü vyapamçùñàstraü candravat priyadar÷anam 3.050.019c sunàsaü càrutàmrauùñham àkàùe hàñakaprabham 3.050.020a ràkùasendrasamàdhåtaü tasyàs tad vacanaü ÷ubham 3.050.020c ÷u÷ubhe na vinà ràmaü divà candra ivoditaþ 3.050.021a sà hemavarõà nãlàïgaü maithilã ràkùasàdhipam 3.050.021c ÷u÷ubhe kà¤canã kà¤cã nãlaü maõim ivà÷rità 3.050.022a sà padmagaurã hemàbhà ràvaõaü janakàtmajà 3.050.022c vidyudghanam ivàvi÷ya ÷u÷ubhe taptabhåùaõà 3.050.023a tasyà bhåùaõaghoùeõa vaidehyà ràkùasàdhipaþ 3.050.023c babhåva vimalo nãlaþ saghoùa iva toyadaþ 3.050.024a uttamàïgacyutà tasyàþ puùpavçùñiþ samantataþ 3.050.024c sãtàyà hriyamàõàyàþ papàta dharaõãtale 3.050.025a sà tu ràvaõavegena puùpavçùñiþ samantataþ 3.050.025c samàdhåtà da÷agrãvaü punar evàbhyavartata 3.050.026a abhyavartata puùpàõàü dhàrà vai÷ravaõànujam 3.050.026c nakùatramàlàvimalà meruü nagam ivottamam 3.050.027a caraõàn nåpuraü bhraùñaü vaidehyà ratnabhåùitam 3.050.027c vidyunmaõóalasaükà÷aü papàta madhurasvanam 3.050.028a tarupravàlaraktà sà nãlàïgaü ràkùase÷varam 3.050.028c prà÷obhayata vaidehã gajaü kaùyeva kà¤canã 3.050.029a tàü maholkàm ivàkà÷e dãpyamànàü svatejasà 3.050.029c jahàràkà÷am àvi÷ya sãtàü vai÷ravaõànujaþ 3.050.030a tasyàs tàny agnivarõàni bhåùaõàni mahãtale 3.050.030c saghoùàõy avakãryanta kùãõàs tàrà ivàmbaràt 3.050.031a tasyàþ stanàntaràd bhraùño hàras tàràdhipadyutiþ 3.050.031c vaidehyà nipatan bhàti gaïgeva gaganàc cyutà 3.050.032a utpàta vàtàbhihatà nànàdvija gaõàyutàþ 3.050.032c mà bhair iti vidhåtàgrà vyàjahrur iva pàdapàþ 3.050.033a nalinyo dhvastakamalàs trastamãnajale caràþ 3.050.033c sakhãm iva gatotsàhàü ÷ocantãva sma maithilãm 3.050.034a samantàd abhisaüpatya siühavyàghramçgadvijàþ 3.050.034c anvadhàvaüs tadà roùàt sãtàcchàyànugàminaþ 3.050.035a jalaprapàtàsramukhàþ ÷çïgair ucchritabàhavaþ 3.050.035c sãtàyàü hriyamàõàyàü vikro÷antãva parvatàþ 3.050.036a hriyamàõàü tu vaidehãü dçùñvà dãno divàkaraþ 3.050.036c pravidhvastaprabhaþ ÷rãmàn àsãt pàõóuramaõóalaþ 3.050.037a nàsti dharmaþ kutaþ satyaü nàrjavaü nànç÷aüsatà 3.050.037c yatra ràmasya vaidehãü bhàryàü harati ràvaõaþ 3.050.038a iti sarvàõi bhåtàni gaõa÷aþ paryadevayan 3.050.038c vitrastakà dãnamukhà rurudur mçgapotakàþ 3.050.039a udvãkùyodvãkùya nayanair àsrapàtàvilekùaõàþ 3.050.039c supravepitagàtrà÷ ca babhåvur vanadevatàþ 3.050.040a vikro÷antãü dçóhaü sãtàü dçùñvà duþkhaü tathà gatàm 3.050.040c tàü tu lakùmaõa ràmeti kro÷antãü madhurasvaràm 3.050.041a avekùamàõàü bahuùo vaidehãü dharaõãtalam 3.050.041c sa tàm àkulake÷àntàü vipramçùñavi÷eùakàm 3.050.041e jahàràtmavinà÷àya da÷agrãvo manasvinàm 3.050.042a tatas tu sà càrudatã ÷ucismità; vinàkçtà bandhujanena maithilã 3.050.042c apa÷yatã ràghavalakùmaõàv ubhau; vivarõavaktrà bhayabhàrapãóità 3.051.001a kham utpatantaü taü dçùñvà maithilã janakàtmajà 3.051.001c duþkhità paramodvignà bhaye mahati vartinã 3.051.002a roùarodanatàmràkùã bhãmàkùaü ràkùasàdhipam 3.051.002c rudatã karuõaü sãtà hriyamàõedam abravãt 3.051.003a na vyapatrapase nãca karmaõànena ràvaõa 3.051.003c j¤àtvà virahitàü yo màü corayitvà palàyase 3.051.004a tvayaiva nånaü duùñàtman bhãruõà hartum icchatà 3.051.004c mamàpavàhito bhartà mçgaråpeõa màyayà 3.051.004e yo hi màm udyatas tràtuü so 'py ayaü vinipàtitaþ 3.051.005a paramaü khalu te vãryaü dç÷yate ràkùasàdhama 3.051.005c vi÷ràvya nàmadheyaü hi yuddhe nàsti jità tvayà 3.051.006a ãdç÷aü garhitaü karma kathaü kçtvà na lajjase 3.051.006c striyà÷ ca haraõaü nãca rahite ca parasya ca 3.051.007a kathayiùyanti lokeùu puruùàþ karma kutsitam 3.051.007c sunç÷aüsam adharmiùñhaü tava ÷auõóãryamàninaþ 3.051.008a dhik te ÷auryaü ca sattvaü ca yat tvayà kathitaü tadà 3.051.008c kulàkro÷akaraü loke dhik te càritram ãdç÷am 3.051.009a kiü ÷akyaü kartum evaü hi yaj javenaiva dhàvasi 3.051.009c muhårtam api tiùñhasva na jãvan pratiyàsyasi 3.051.010a na hi cakùuþpathaü pràpya tayoþ pàrthivaputrayoþ 3.051.010c sasainyo 'pi samartaþs tvaü muhårtam api jãvitum 3.051.011a na tvaü tayoþ ÷araspar÷aü soóhuü ÷aktaþ kathaü cana 3.051.011c vane prajvalitasyeva spar÷am agner vihaügamaþ 3.051.012a sàdhu kçtvàtmanaþ pathyaü sàdhu màü mu¤ca ràvaõa 3.051.012c matpradharùaõaruùño hi bhràtrà saha patir mama 3.051.012e vidhàsyati vinà÷àya tvaü màü yadi na mu¤casi 3.051.013a yena tvaü vyavasàyena balàn màü hartum icchasi 3.051.013c vyavasàyaþ sa te nãca bhaviùyati nirarthakaþ 3.051.014a na hy ahaü tam apa÷yantã bhartàraü vibudhopamam 3.051.014c utsahe ÷atruva÷agà pràõàn dhàrayituü ciram 3.051.015a na nånaü càtmanaþ ÷reyaþ pathyaü và samavekùase 3.051.015c mçtyukàle yathà martyo viparãtàni sevate 3.051.016a mumårùåõàü hi sarveùàü yat pathyaü tan na rocate 3.051.016c pa÷yàmãva hi kaõñhe tvàü kàlapà÷àvapà÷itam 3.051.017a yathà càsmin bhayasthàne na bibheùe da÷ànana 3.051.017c vyaktaü hiraõmayàn hi tvaü saüpa÷yasi mahãruhàn 3.051.018a nadãü vairataõãü ghoràü rudhiraughanivàhinãm 3.051.018c khaógapatravanaü caiva bhãmaü pa÷yasi ràvaõa 3.051.019a taptakà¤canapuùpàü ca vaidåryapravaracchadàm 3.051.019c drakùyase ÷àlmalãü tãkùõàm àyasaiþ kaõñakai÷ citàm 3.051.020a na hi tvam ãdç÷aü kçtvà tasyàlãkaü mahàtmanaþ 3.051.020c dhàrituü ÷akùyasi ciraü viùaü pãtveva nirghçõaþ 3.051.021a baddhas tvaü kàlapà÷ena durnivàreõa ràvaõa 3.051.021c kva gato lapsyase ÷arma bhartur mama mahàtmanaþ 3.051.022a nimeùàntaramàtreõa vinà bhràtaram àhave 3.051.022c ràkùasà nihatà yena sahasràõi caturda÷a 3.051.023a sa kathaü ràghavo vãraþ sarvàstraku÷alo balã 3.051.023c na tvàü hanyàc charais tãkùõair iùñabhàryàpahàriõam 3.051.024a etac cànyac ca paruùaü vaidehã ràvaõàïkagà 3.051.024c bhaya÷okasamàviùñà karuõaü vilalàpa ha 3.051.025a tathà bhç÷àrtàü bahu caiva bhàùiõãü; vilalàpa pårvaü karuõaü ca bhàminãm 3.051.025c jahàra pàpas taruõãü viveùñatãü; nçpàtmajàm àgatagàtravepathum 3.052.001a hriyamàõà tu vaidehã kaü cin nàtham apa÷yatã 3.052.001c dadar÷a giri÷çïgasthàn pa¤cavànarapuügavàn 3.052.002a teùàü madhye vi÷àlàkùã kau÷eyaü kanakaprabham 3.052.002c uttarãyaü varàrohà ÷ubhàny àbharaõàni ca 3.052.002e mumoca yadi ràmàya ÷aüseyur iti maithilã 3.052.003a vastram utsçjya tan madhye vinikùiptaü sabhåùaõam 3.052.003c saübhramàt tu da÷agrãvas tat karma na ca buddhivàn 3.052.004a piïgàkùàs tàü vi÷àlàkùãü netrair animiùair iva 3.052.004c vikro÷antãü tadà sãtàü dadç÷ur vànararùabhàþ 3.052.005a sa ca pampàm atikramya laïkàm abhimukhaþ purãm 3.052.005c jagàma rudatãü gçhya maithilãü ràkùase÷varaþ 3.052.006a tàü jahàra susaühçùño ràvaõo mçtyum àtmanaþ 3.052.006c utsaïgenaiva bhujagãü tãkùõadaüùñràü mahàviùàm 3.052.007a vanàni saritaþ ÷ailàn saràüsi ca vihàyasà 3.052.007c sa kùipraü samatãyàya ÷ara÷ càpàd iva cyutaþ 3.052.008a timinakraniketaü tu varuõàlayam akùayam 3.052.008c saritàü ÷araõaü gatvà samatãyàya sàgaram 3.052.009a saübhramàt parivçttormã ruddhamãnamahoragaþ 3.052.009c vaidehyàü hriyamàõàyàü babhåva varuõàlayaþ 3.052.010a antarikùagatà vàcaþ sasçju÷ càraõàs tadà 3.052.010c etad anto da÷agrãva iti siddhàs tadàbruvan 3.052.011a sa tu sãtàü viveùñantãm aïkenàdàya ràvaõaþ 3.052.011c pravive÷a purãü laïkàü råpiõãü mçtyum àtmanaþ 3.052.012a so 'bhigamya purãü laïkàü suvibhaktamahàpathàm 3.052.012c saüråóhakakùyà bahulaü svam antaþpuram àvi÷at 3.052.013a tatra tàm asitàpàïgãü ÷okamohaparàyaõàm 3.052.013c nidadhe ràvaõaþ sãtàü mayo màyàm ivàsurãm 3.052.014a abravãc ca da÷agrãvaþ pi÷àcãr ghoradar÷anàþ 3.052.014c yathà nainàü pumàn strã và sãtàü pa÷yaty asaümataþ 3.052.015a muktàmaõisuvarõàni vastràõy àbharaõàni ca 3.052.015c yad yad icchet tad evàsyà deyaü macchandato yathà 3.052.016a yà ca vakùyati vaidehãü vacanaü kiü cid apriyam 3.052.016c aj¤ànàd yadi và j¤ànàn na tasyà jãvitaü priyam 3.052.017a tathoktvà ràkùasãs tàs tu ràkùasendraþ pratàpavàn 3.052.017c niùkramyàntaþpuràt tasmàt kiü kçtyam iti cintayan 3.052.017e dadar÷àùñau mahàvãryàn ràkùasàn pi÷ità÷anàn 3.052.018a sa tàn dçùñvà mahàvãryo varadànena mohitaþ 3.052.018c uvàcaitàn idaü vàkyaü pra÷asya balavãryataþ 3.052.019a nànàpraharaõàþ kùipram ito gacchata satvaràþ 3.052.019c janasthànaü hatasthànaü bhåtapårvaü kharàlayam 3.052.020a tatroùyatàü janasthàne ÷ånye nihataràkùase 3.052.020c pauruùaü balam à÷ritya tràsam utsçjya dårataþ 3.052.021a balaü hi sumahad yan me janasthàne nive÷itam 3.052.021c sadåùaõakharaü yuddhe hataü tad ràmasàyakaiþ 3.052.022a tataþ krodho mamàpårvo dhairyasyopari vardhate 3.052.022c vairaü ca sumahaj jàtaü ràmaü prati sudàruõam 3.052.023a niryàtayitum icchàmi tac ca vairam ahaü ripoþ 3.052.023c na hi lapsyàmy ahaü nidràm ahatvà saüyuge ripum 3.052.024a taü tv idànãm ahaü hatvà kharadåùaõaghàtinam 3.052.024c ràmaü ÷armopalapsyàmi dhanaü labdhveva nirdhanaþ 3.052.025a janasthàne vasadbhis tu bhavadbhã ràmam à÷rità 3.052.025c pravçttir upanetavyà kiü karotãti tattvataþ 3.052.026a apramàdàc ca gantavyaü sarvair eva ni÷àcaraiþ 3.052.026c kartavya÷ ca sadà yatno ràghavasya vadhaü prati 3.052.027a yuùmàkaü hi balaj¤o 'haü bahu÷o raõamårdhani 3.052.027c ata÷ càsmi¤ janasthàne mayà yåyaü niyojitàþ 3.052.028a tataþ priyaü vàkyam upetya ràkùasà; mahàrtham aùñàv abhivàdya ràvaõam 3.052.028c vihàya laïkàü sahitàþ pratasthire; yato janasthànam alakùyadar÷anàþ 3.052.029a tatas tu sãtàm upalabhya ràvaõaþ; susaüprahçùñaþ parigçhya maithilãm 3.052.029c prasajya ràmeõa ca vairam uttamaü; babhåva mohàn muditaþ sa ràkùasaþ 3.053.001a saüdi÷ya ràkùasàn ghoràn ràvaõo 'ùñau mahàbalàn 3.053.001c àtmànaü buddhivaiklavyàt kçtakçtyam amanyata 3.053.002a sa cintayàno vaidehãü kàmabàõasamarpitaþ 3.053.002c pravive÷a gçhaü ramyaü sãtàü draùñum abhitvaran 3.053.003a sa pravi÷ya tu tadve÷ma ràvaõo ràkùasàdhipaþ 3.053.003c apa÷yad ràkùasãmadhye sãtàü ÷okaparàyaõam 3.053.004a a÷rupårõamukhãü dãnàü ÷okabhàràvapãóitàm 3.053.004c vàyuvegair ivàkràntàü majjantãü nàvam arõave 3.053.005a mçgayåthaparibhraùñàü mçgãü ÷vabhir ivàvçtàm 3.053.005c adhomukhamukhãü dãnàm abhyetya ca ni÷àcaraþ 3.053.006a tàü tu ÷okava÷àü dãnàm ava÷àü ràkùasàdhipaþ 3.053.006c sa balàd dar÷ayàm àsa gçhaü devagçhopamam 3.053.007a harmyapràsàdasaübadhaü strãsahasraniùevitam 3.053.007c nànàpakùigaõair juùñaü nànàratnasamanvitam 3.053.008a kà¤canais tàpanãyai÷ ca sphàñikai ràjatais tathà 3.053.008c vajravaidåryacitrai÷ ca stambhair dçùñimanoharaiþ 3.053.009a divyadundubhinirhràdaü taptakà¤canatoraõam 3.053.009c sopànaü kà¤canaü citram àruroha tayà saha 3.053.010a dàntakà ràjatà÷ caiva gavàkùàþ priyadar÷anàþ 3.053.010c hemajàlàvçtà÷ càsaüs tatra pràsàdapaïktayaþ 3.053.011a sudhàmaõivicitràõi bhåmibhàgàni sarva÷aþ 3.053.011c da÷agrãvaþ svabhavane pràdar÷ayata maithilãm 3.053.012a dãrghikàþ puùkariõya÷ ca nànàpuùpasamàvçtàþ 3.053.012c ràvaõo dar÷ayàm àsa sãtàü ÷okaparàyaõàm 3.053.013a dar÷ayitvà tu vaidehãü kçtsnaü tad bhavanottamam 3.053.013c uvàca vàkyaü pàpàtmà ràvaõo janakàtmajàm 3.053.014a da÷aràkùasakoñya÷ ca dvàviü÷atir athàparàþ 3.053.014c varjayitvà jarà vçddhàn bàlàü÷ ca rajanãcaràn 3.053.015a teùàü prabhur ahaü sãte sarveùàü bhãmakarmaõàm 3.053.015c sahasram ekam ekasya mama kàryapuraþsaram 3.053.016a yad idaü ràjyatantraü me tvayi sarvaü pratiùñhitam 3.053.016c jãvitaü ca vi÷àlàkùi tvaü me pràõair garãyasã 3.053.017a bahånàü strãsahasràõàü mama yo 'sau parigrahaþ 3.053.017c tàsàü tvam ã÷varã sãte mama bhàryà bhava priye 3.053.018a sàdhu kiü te 'nyayà buddhyà rocayasva vaco mama 3.053.018c bhajasva màbhitaptasya prasàdaü kartum arhasi 3.053.019a parikùiptà samudreõa laïkeyaü ÷atayojanà 3.053.019c neyaü dharùayituü ÷akyà sendrair api suràsuraiþ 3.053.020a na deveùu na yakùeùu na gandharveùu narùiùu 3.053.020c ahaü pa÷yàmi lokeùu yo me vãryasamo bhavet 3.053.021a ràjyabhraùñena dãnena tàpasena gatàyuùà 3.053.021c kiü kariùyasi ràmeõa mànuùeõàlpatejasà 3.053.022a bhajasva sãte màm eva bhartàhaü sadç÷as tava 3.053.022c yauvanaü hy adhruvaü bhãru ramasveha mayà saha 3.053.023a dar÷ane mà kçthà buddhiü ràghavasya varànane 3.053.023c kàsya ÷aktir ihàgantum api sãte manorathaiþ 3.053.024a na ÷akyo vàyur àkà÷e pà÷air baddhaü mahàjavaþ 3.053.024c dãpyamànasya vàpy agner grahãtuü vimalàü ÷ikhàm 3.053.025a trayàõàm api lokànàü na taü pa÷yàmi ÷obhane 3.053.025c vikrameõa nayed yas tvàü madbàhuparipàlitàm 3.053.026a laïkàyàü sumahad ràjyam idaü tvam anupàlaya 3.053.026c abhiùekodakaklinnà tuùñà ca ramayasva màm 3.053.027a duùkçtaü yat purà karma vanavàsena tad gatam 3.053.027c ya÷ ca te sukçto dharmas tasyeha phalam àpnuhi 3.053.028a iha sarvàõi màlyàni divyagandhàni maithili 3.053.028c bhåùaõàni ca mukhyàni tàni seva mayà saha 3.053.029a puùpakaü nàma su÷roõi bhràtur vai÷ravaõasya me 3.053.029c vimànaü ramaõãyaü ca tad vimànaü manojavam 3.053.030a tatra sãte mayà sàrdhaü viharasva yathàsukham 3.053.030c vadanaü padmasaükà÷aü vimalaü càrudar÷anam 3.053.031a ÷okàrtaü tu varàrohe na bhràjati varànane 3.053.031c alaü vrãóena vaidehi dharmalopa kçtena te 3.053.032a àrùo 'yaü daivaniùyando yas tvàm abhigamiùyati 3.053.032c etau pàdau mayà snigdhau ÷irobhiþ paripãóitau 3.053.033a prasàdaü kuru me kùipraü va÷yo dàso 'ham asmi te 3.053.033c nemàþ ÷ånyà mayà vàcaþ ÷uùyamàõena bhàùitàþ 3.053.034a na càpi ràvaõaþ kàü cin mårdhnà strãü praõameta ha 3.053.034c evam uktvà da÷agrãvo maithilãü janakàtmajàm 3.053.035a kçtàntava÷am àpanno mameyam iti manyate 3.054.001a sà tathoktà tu vaidehã nirbhayà ÷okakarùità 3.054.001c tçõam antarataþ kçtvà ràvaõaü pratyabhàùata 3.054.002a ràjà da÷aratho nàma dharmasetur ivàcalaþ 3.054.002c satyasandhaþ parij¤àto yasya putraþ sa ràghavaþ 3.054.003a ràmo nàma sa dharmàtmà triùu lokeùu vi÷rutaþ 3.054.003c dãrghabàhur vi÷àlàkùo daivataü sa patir mama 3.054.004a ikùvàkåõàü kule jàtaþ siühaskandho mahàdyutiþ 3.054.004c lakùmaõena saha bhràtrà yas te pràõàü hariùyati 3.054.005a pratyakùaü yady ahaü tasya tvayà syàü dharùità balàt 3.054.005c ÷ayità tvaü hataþ saükhye janasthàne yathà kharaþ 3.054.006a ya ete ràkùasàþ proktà ghoraråpà mahàbalàþ 3.054.006c ràghave nirviùàþ sarve suparõe pannagà yathà 3.054.007a tasya jyàvipramuktàs te ÷aràþ kà¤canabhåùaõàþ 3.054.007c ÷arãraü vidhamiùyanti gaïgàkålam ivormayaþ 3.054.008a asurair và surair và tvaü yady avadho 'si ràvaõa 3.054.008c utpàdya sumahad vairaü jãvaüs tasya na mokùyase 3.054.009a sa te jãvita÷eùasya ràghavo 'ntakaro balã 3.054.009c pa÷or yåpagatasyeva jãvitaü tava durlabham 3.054.010a yadi pa÷yet sa ràmas tvàü roùadãptena cakùuùà 3.054.010c rakùas tvam adya nirdagdho gaccheþ sadyaþ paràbhavam 3.054.011a ya÷ candraü nabhaso bhåmau pàtayen nà÷ayeta và 3.054.011c sàgaraü ÷oùayed vàpi sa sãtàü mocayed iha 3.054.012a gatàyus tvaü gata÷rãko gatasattvo gatendriyaþ 3.054.012c laïkà vaidhavyasaüyuktà tvatkçtena bhaviùyati 3.054.013a na te pàpam idaü karma sukhodarkaü bhaviùyati 3.054.013c yàhaü nãtà vinà bhàvaü patipàr÷vàt tvayà vanàt 3.054.014a sa hi daivatasaüyukto mama bhartà mahàdyutiþ 3.054.014c nirbhayo vãryam à÷ritya ÷ånye vasati daõóake 3.054.015a sa te darpaü balaü vãryam utsekaü ca tathàvidham 3.054.015c apaneùyati gàtrebhyaþ ÷aravarùeõa saüyuge 3.054.016a yadà vinà÷o bhåtànàü dç÷yate kàlacoditaþ 3.054.016c tadà kàrye pramàdyanti naràþ kàlava÷aü gatàþ 3.054.017a màü pradhçùya sa te kàlaþ pràpto 'yaü rakùasàdhama 3.054.017c àtmano ràkùasànàü ca vadhàyàntaþpurasya ca 3.054.018a na ÷akyà yaj¤amadhyasthà vediþ srugbhàõóa maõóità 3.054.018c dvijàtimantrasaüpåtà caõóàlenàvamarditum 3.054.019a idaü ÷arãraü niþsaüj¤aü bandha và ghàtayasva và 3.054.019c nedaü ÷arãraü rakùyaü me jãvitaü vàpi ràkùasa 3.054.019e na hi ÷akùyàmy upakro÷aü pçthivyàü dàtum àtmanaþ 3.054.020a evam uktvà tu vaidehã kroddhàt suparuùaü vacaþ 3.054.020c ràvaõaü maithilã tatra punar novàca kiü cana 3.054.021a sãtàyà vacanaü ÷rutvà paruùaü romaharùaõam 3.054.021c pratyuvàca tataþ sãtàü bhayasaüdar÷anaü vacaþ 3.054.022a ÷çõu maithili madvàkyaü màsàn dvàda÷a bhàmini 3.054.022c kàlenànena nàbhyeùi yadi màü càruhàsini 3.054.022e tatas tvàü pràtarà÷àrthaü sådà÷ chetsyanti le÷a÷aþ 3.054.023a ity uktvà paruùaü vàkyaü ràvaõaþ ÷atruràvaõaþ 3.054.023c ràkùasã÷ ca tataþ kruddha idaü vacanam abravãt 3.054.024a ÷ãghram evaü hi ràkùasyo vikçtà ghoradar÷anàþ 3.054.024c darpam asyà vineùyantu màüsa÷oõitabhojanàþ 3.054.025a vacanàd eva tàs tasya vikçtà ghoradar÷anàþ 3.054.025c kçtaprà¤jalayo bhåtvà maithilãü paryavàrayan 3.054.026a sa tàþ provàca ràjà tu ràvaõo ghoradar÷anaþ 3.054.026c pracàlya caraõotkarùair dàrayann iva medinãm 3.054.027a a÷okavanikàmadhye maithilã nãyatàm iti 3.054.027c tatreyaü rakùyatàü gåóham uùmàbhiþ parivàrità 3.054.028a tatrainàü tarjanair ghoraiþ punaþ sàntvai÷ ca maithilãm 3.054.028c ànayadhvaü va÷aü sarvà vanyàü gajavadhåm iva 3.054.029a iti pratisamàdiùñà ràkùasyo ràvaõena tàþ 3.054.029c a÷okavanikàü jagmur maithilãü parigçhya tàm 3.054.030a sarvakàmaphalair vçkùair nànàpuùpaphalair vçtàm 3.054.030c sarvakàlamadai÷ càpi dvijaiþ samupasevitàm 3.054.031a sà tu ÷okaparãtàïgã maithilã janakàtmajà 3.054.031c ràkùasã va÷am àpannà vyàghrãõàü hariõã yathà 3.054.032a na vindate tatra tu ÷arma maithilã; viråpanetràbhir atãva tarjità 3.054.032c patiü smarantã dayitaü ca devaraü; vicetanàbhåd bhaya÷okapãóità 3.055.001a ràkùasaü mçgaråpeõa carantaü kàmaråpiõam 3.055.001c nihatya ràmo màrãcaü tårõaü pathi nyavartata 3.055.002a tasya saütvaramàõasya draùñukàmasya maithilãm 3.055.002c krårasvaro 'tha gomàyur vinanàdàsya pçùñhataþ 3.055.003a sa tasya svaram àj¤àya dàruõaü romaharùaõam 3.055.003c cintayàm àsa gomàyoþ svareõa pari÷aïkitaþ 3.055.004a a÷ubhaü bata manye 'haü gomàyur và÷yate yathà 3.055.004c svasti syàd api vaidehyà ràkùasair bhakùaõaü vinà 3.055.005a màrãcena tu vij¤àya svaram àlakùya màmakam 3.055.005c vikruùñaü mçgaråpeõa lakùmaõaþ ÷çõuyàd yadi 3.055.006a sa saumitriþ svaraü ÷rutvà tàü ca hitvàtha maithilãm 3.055.006c tayaiva prahitaþ kùipraü matsakà÷am ihaiùyati 3.055.007a ràkùasaiþ sahitair nånaü sãtàyà ãpsito vadhaþ 3.055.007c kà¤cana÷ ca mçgo bhåtvà vyapanãyà÷ramàt tu màm 3.055.008a dåraü nãtvà tu màrãco ràkùaso 'bhåc charàhataþ 3.055.008c hà lakùmaõa hato 'smãti yad vàkyaü vyajahàra ha 3.055.009a api svasti bhaved dvàbhyàü rahitàbhyàü mayà vane 3.055.009c janasthànanimittaü hi kçtavairo 'smi ràkùasaiþ 3.055.009e nimittàni ca ghoràõi dç÷yante 'dya bahåni ca 3.055.010a ity evaü cintayan ràmaþ ÷rutvà gomàyuniþsvanam 3.055.010c àtmana÷ càpanayanaü mçgaråpeõa rakùasà 3.055.010e àjagàma janasthànaü ràghavaþ pari÷aïkitaþ 3.055.011a taü dãnamànasaü dãnam àsedur mçgapakùiõaþ 3.055.011c savyaü kçtvà mahàtmànaü ghoràü÷ ca sasçjuþ svaràn 3.055.012a tàni dçùñvà nimittàni mahàghoràõi ràghavaþ 3.055.012c tato lakùaõam àyàntaü dadar÷a vigataprabham 3.055.013a tato 'vidåre ràmeõa samãyàya sa lakùmaõaþ 3.055.013c viùaõõaþ sa viùaõõena duþkhito duþkhabhàginà 3.055.014a saüjagarhe 'tha taü bhràtà jeùñho lakùmaõam àgatam 3.055.014c vihàya sãtàü vijane vane ràkùasasevite 3.055.015a gçhãtvà ca karaü savyaü lakùmaõaü raghunandanaþ 3.055.015c uvàca madhurodarkam idaü paruùam àrtavat 3.055.016a aho lakùmaõa garhyaü te kçtaü yat tvaü vihàya tàm 3.055.016c sãtàm ihàgataþ saumya kaccit svasti bhaved iti 3.055.017a na me 'sti saü÷ayo vãra sarvathà janakàtmajà 3.055.017c vinaùñà bhakùità vàpa ràkùasair vanacàribhiþ 3.055.018a a÷ubhàny eva bhåyiùñhaü yathà pràdurbhavanti me 3.055.018c api lakùmaõa sãtàyàþ sàmagryaü pràpnuyàvahe 3.055.019a idaü hi rakùomçgasaünikà÷aü; pralobhya màü dåram anuprayàtam 3.055.019c hataü kathaü cin mahatà ÷rameõa; sa ràkùaso 'bhån mriyamàõa eva 3.055.020a mana÷ ca me dãnam ihàprahçùñaü; cakùu÷ ca savyaü kurute vikàram 3.055.020c asaü÷ayaü lakùmaõa nàsti sãtà; hçtà mçtà và pathi vartate và 3.056.001a sa dçùñvà lakùmaõaü dãnaü ÷ånye da÷arathàtmajaþ 3.056.001c paryapçcchata dharmàtmà vaidehãm àgataü vinà 3.056.002a prasthitaü daõóakàraõyaü yà màm anujagàma ha 3.056.002c kva sà lakùmaõa vaidehã yàü hitvà tvam ihàgataþ 3.056.003a ràjyabhraùñasya dãnasya daõóakàn paridhàvataþ 3.056.003c kva sà duþkhasahàyà me vaidehã tanumadhyamà 3.056.004a yàü vinà notsahe vãra muhårtam api jãvitum 3.056.004c kva sà pràõasahàyà me sãtà surasutopamà 3.056.005a patitvam amaràõàü và pçthivyà÷ càpi lakùmaõa 3.056.005c vinà tàü tapanãyàbhàü neccheyaü janakàtmajàm 3.056.006a kaccij jãvati vaidehã pràõaiþ priyatarà mama 3.056.006c kaccit pravràjanaü saumya na me mithyà bhaviùyati 3.056.007a sãtànimittaü saumitre mçte mayi gate tvayi 3.056.007c kaccit sakàmà sukhità kaikeyã sà bhaviùyati 3.056.008a saputraràjyàü siddhàrthàü mçtaputrà tapasvinã 3.056.008c upasthàsyati kausalyà kaccin saumya na kaikayãm 3.056.009a yadi jãvati vaidehã gamiùyàmy à÷ramaü punaþ 3.056.009c suvçttà yadi vçttà sà pràõàüs tyakùyàmi lakùmaõa 3.056.010a yadi màm à÷ramagataü vaidehã nàbhibhàùate 3.056.010c punaþ prahasità sãtà vina÷iùyàmi lakùmaõa 3.056.011a bråhi lakùmaõa vaidehã yadi jãvati và na và 3.056.011c tvayi pramatte rakùobhir bhakùità và tapasvinã 3.056.012a sukumàrã ca bàlà ca nityaü càduþkhadar÷inã 3.056.012c madviyogena vaidehã vyaktaü ÷ocati durmanàþ 3.056.013a sarvathà rakùasà tena jihmena suduràtmanà 3.056.013c vadatà lakùmaõety uccais tavàpi janitaü bhayam 3.056.014a ÷ruta÷ ca ÷aïke vaidehyà sa svaraþ sadç÷o mama 3.056.014c trastayà preùitas tvaü ca draùñuü màü ÷ãghram àgataþ 3.056.015a sarvathà tu kçtaü kaùñaü sãtàm utsçjatà vane 3.056.015c pratikartuü nç÷aüsànàü rakùasàü dattam antaram 3.056.016a duþkhitàþ kharaghàtena ràkùasàþ pi÷ità÷anàþ 3.056.016c taiþ sãtà nihatà ghorair bhaviùyati na saü÷ayaþ 3.056.017a aho 'smi vyasane magnaþ sarvathà ripunà÷ana 3.056.017c kiü tv idànãü kariùyàmi ÷aïke pràptavyam ãdç÷am 3.056.018a iti sãtàü varàrohàü cintayann eva ràghavaþ 3.056.018c àjagàma janasthànaü tvarayà sahalakùmaõaþ 3.056.019a vigarhamàõo 'nujam àrtaråpaü; kùudhà ÷ramàc caiva pipàsayà ca 3.056.019c viniþ÷vasa¤ ÷uùkamukho viùaõõaþ; prati÷rayaü pràpya samãkùya ÷ånyam 3.056.020a svam à÷ramaü saüpravigàhya vãro; vihàrade÷àn anusçtya kàü÷ cit 3.056.020c etat tad ity eva nivàsabhåmau; prahçùñaromà vyathito babhåva 3.057.001a athà÷ramàd upàvçttam antarà raghunandanaþ 3.057.001c paripapraccha saumitriü ràmo duþkhàrditaþ punaþ 3.057.002a tam uvàca kimarthaü tvam àgato 'pàsya maithilãm 3.057.002c yadà sà tava vi÷vàsàd vane viharità mayà 3.057.003a dçùñvaivàbhyàgataü tvàü me maithilãü tyajya lakùmaõa 3.057.003c ÷aïkamànaü mahat pàpaü yat satyaü vyathitaü manaþ 3.057.004a sphurate nayanaü savyaü bàhu÷ ca hçdayaü ca me 3.057.004c dçùñvà lakùmaõa dåre tvàü sãtàvirahitaü pathi 3.057.005a evam uktas tu saumitrir lakùmaõaþ ÷ubhalakùaõaþ 3.057.005c bhåyo duþkhasamàviùño duþkhitaü ràmam abravãt 3.057.006a na svayaü kàmakàreõa tàü tyaktvàham ihàgataþ 3.057.006c pracoditas tayaivograis tvatsakà÷am ihàgataþ 3.057.007a àryeõeva parikruùñaü hà sãte lakùmaõeti ca 3.057.007c paritràhãti yad vàkyaü maithilyàs tac chrutiü gatam 3.057.008a sà tam àrtasvaraü ÷rutvà tava snehena maithilã 3.057.008c gaccha gaccheti màm àha rudantã bhayavihvalà 3.057.009a pracodyamànena mayà gaccheti bahu÷as tayà 3.057.009c pratyuktà maithilã vàkyam idaü tvatpratyayànvitam 3.057.010a na tat pa÷yàmy ahaü rakùo yad asya bhayam àvahet 3.057.010c nirvçtà bhava nàsty etat kenàpy evam udàhçtam 3.057.011a vigarhitaü ca nãcaü ca katham àryo 'bhidhàsyati 3.057.011c tràhãti vacanaü sãte yas tràyet trida÷àn api 3.057.012a kiünimittaü tu kenàpi bhràtur àlambya me svaram 3.057.012c visvaraü vyàhçtaü vàkyaü lakùmaõa tràhi màm iti 3.057.012e na bhavatyà vyathà kàryà kunàrãjanasevità 3.057.013a alaü vaiklavyam àlambya svasthà bhava nirutsukà 3.057.013c na càsti triùu lokeùu pumàn yo ràghavaü raõe 3.057.013e jàto và jàyamàno và saüyuge yaþ paràjayet 3.057.014a evam uktà tu vaidehã parimohitacetanà 3.057.014c uvàcà÷råõi mu¤cantã dàruõaü màm idaü vacaþ 3.057.015a bhàvo mayi tavàtyarthaü pàpa eva nive÷itaþ 3.057.015c vinaùñe bhràtari pràpte na ca tvaü màm avàpsyasi 3.057.016a saüketàd bharatena tvaü ràmaü samanugacchasi 3.057.016c kro÷antaü hi yathàtyarthaü nainam abhyavapadyase 3.057.017a ripuþ pracchannacàrã tvaü madartham anugacchasi 3.057.017c ràghavasyàntaraprepsus tathainaü nàbhipadyase 3.057.018a evam ukto hi vaidehyà saürabdho raktalocanaþ 3.057.018c krodhàt prasphuramàõauùñha à÷ramàd abhinirgataþ 3.057.019a evaü bruvàõaü saumitriü ràmaþ saütàpamohitaþ 3.057.019c abravãd duùkçtaü saumya tàü vinà yat tvam àgataþ 3.057.020a jànann api samarthaü màü rakùasàü vinivàraõe 3.057.020c anena krodhavàkyena maithilyà niþsçto bhavàn 3.057.021a na hi te parituùyàmi tyaktvà yad yàsi maithilãm 3.057.021c kruddhàyàþ paruùaü ÷rutvà striyà yat tvam ihàgataþ 3.057.022a sarvathà tv apanãtaü te sãtayà yat pracoditaþ 3.057.022c krodhasya va÷am àgamya nàkaroþ ÷àsanaü mama 3.057.023a asau hi ràkùasaþ ÷ete ÷areõàbhihato mayà 3.057.023c mçgaråpeõa yenàham à÷ramàd apavàditaþ 3.057.024a vikçùya càpaü paridhàya sàyakaü; salãla bàõena ca tàóito mayà 3.057.024c màrgãü tanuü tyajya ca viklavasvaro; babhåva keyåradharaþ sa ràkùasaþ 3.057.025a ÷aràhatenaiva tadàrtayà girà; svaraü mamàlambya sudårasaü÷ravam 3.057.025c udàhçtaü tad vacanaü sudàruõaü; tvam àgato yena vihàya maithilãm 3.058.001a bhç÷am àvrajamànasya tasyàdhovàmalocanam 3.058.001c pràsphurac càskhalad ràmo vepathu÷ càsya jàyate 3.058.002a upàlakùya nimittàni so '÷ubhàni muhur muhuþ 3.058.002c api kùemaü tu sãtàyà iti vai vyàjahàra ha 3.058.003a tvaramàõo jagàmàtha sãtàdar÷analàlasaþ 3.058.003c ÷ånyam àvasathaü dçùñvà babhåvodvignamànasaþ 3.058.004a udbhramann iva vegena vikùipan raghunandanaþ 3.058.004c tatra tatroñajasthànam abhivãkùya samantataþ 3.058.005a dadar÷a parõa÷àlàü ca rahitàü sãtayà tadà 3.058.005c ÷riyà virahitàü dhvastàü hemante padminãm iva 3.058.006a rudantam iva vçkùai÷ ca mlànapuùpamçgadvijam 3.058.006c ÷riyà vihãnaü vidhvastaü saütyaktavanadaivatam 3.058.007a viprakãrõàjinaku÷aü vipraviddhabçsãkañam 3.058.007c dçùñvà ÷ånyoñajasthànaü vilalàpa punaþ punaþ 3.058.008a hçtà mçtà và naùñà và bhakùità và bhaviùyati 3.058.008c nilãnàpy atha và bhãrur atha và vanam à÷rità 3.058.009a gatà vicetuü puùpàõi phalàny api ca và punaþ 3.058.009c atha và padminãü yàtà jalàrthaü và nadãü gatà 3.058.010a yatnàn mçgayamàõas tu nàsasàda vane priyàm 3.058.010c ÷okaraktekùaõaþ ÷okàd unmatta iva lakùyate 3.058.011a vçkùàd vçkùaü pradhàvan sa girãü÷ càpi nadãn nadãm 3.058.011c babhåva vilapan ràmaþ ÷okapaïkàrõavaplutaþ 3.058.012a asti kaccit tvayà dçùñà sà kadambapriyà priyà 3.058.012c kadamba yadi jànãùe ÷aüsa sãtàü ÷ubhànanàm 3.058.013a snigdhapallavasaükà÷àü pãtakau÷eyavàsinãm 3.058.013c ÷aüsasva yadi và dçùñà bilva bilvopamastanã 3.058.014a atha vàrjuna ÷aüsa tvaü priyàü tàm arjunapriyàm 3.058.014c janakasya sutà bhãrur yadi jãvati và na và 3.058.015a kakubhaþ kakubhoruü tàü vyaktaü jànàti maithilãm 3.058.015c latàpallavapuùpàóhyo bhàti hy eùa vanaspatiþ 3.058.016a bhramarair upagãta÷ ca yathà drumavaro hy ayam 3.058.016c eùa vyaktaü vijànàti tilakas tilakapriyàm 3.058.017a a÷oka÷okàpanuda ÷okopahatacetasaü 3.058.017c tvannàmànaü kuru kùipraü priyàsaüdar÷anena màm 3.058.018a yadi tàla tvayà dçùñà pakvatàlaphalastanã 3.058.018c kathayasva varàrohàü kàruùyaü yadi te mayi 3.058.019a yadi dçùñà tvayà sãtà jambujàmbånadaprabhà 3.058.019c priyàü yadi vijànãùe niþ÷aïkaü kathayasva me 3.058.020a atha và mçga÷àvàkùãü mçga jànàsi maithilãm 3.058.020c mçgaviprekùaõã kàntà mçgãbhiþ sahità bhavet 3.058.021a gaja sà gajanàsorur yadi dçùñà tvayà bhavet 3.058.021c tàü manye viditàü tubhyam àkhyàhi varavàraõa 3.058.022a ÷àrdåla yadi sà dçùñà priyà candranibhànanà 3.058.022c maithilã mama visrabdhaþ kathayasva na te bhayam 3.058.023a kiü dhàvasi priye nånaü dçùñàsi kamalekùaõe 3.058.023c vçkùeõàcchàdya càtmànaü kiü màü na pratibhàùase 3.058.024a tiùñha tiùñha varàrohe na te 'sti karuõà mayi 3.058.024c nàtyarthaü hàsya÷ãlàsi kimarthaü màm upekùase 3.058.025a pãtakau÷eyakenàsi såcità varavarõini 3.058.025c dhàvanty api mayà dçùñà tiùñha yady asti sauhçdam 3.058.026a naiva sà nånam atha và hiüsità càruhàsinã 3.058.026c kçcchraü pràptaü hi màü nånaü yathopekùitum arhati 3.058.027a vyaktaü sà bhakùità bàlà ràkùasaiþ pi÷ità÷anaiþ 3.058.027c vibhajyàïgàni sarvàõi mayà virahità priyà 3.058.028a nånaü tac chubhadantauùñhaü mukhaü niùprabhatàü gatam 3.058.028c sà hi campakavarõàbhà grãvà graiveya ÷obhità 3.058.029a komalà vilapantyàs tu kàntàyà bhakùità ÷ubhà 3.058.029c nånaü vikùipyamàõau tau bàhå pallavakomalau 3.058.030a bhakùitau vepamànàgrau sahastàbharaõàïgadau 3.058.030c mayà virahità bàlà rakùasàü bhakùaõàya vai 3.058.031a sàrtheneva parityaktà bhakùità bahubàndhavà 3.058.031c hà lakùmaõa mahàbàho pa÷yasi tvaü priyàü kva cit 3.058.032a hà priye kva gatà bhadre hà sãteti punaþ punaþ 3.058.032c ity evaü vilapan ràmaþ paridhàvan vanàd vanam 3.058.033a kva cid udbhramate vegàt kva cid vibhramate balàt 3.058.033c kva cin matta ivàbhàti kàntàn veùaõatatparaþ 3.058.034a sa vanàni nadãþ ÷ailàn giriprasravaõàni ca 3.058.034c kànanàni ca vegena bhramaty aparisaüsthitaþ 3.058.035a tathà sa gatvà vipulaü mahad vanaü; parãtya sarvaü tv atha maithilãü prati 3.058.035c aniùñhità÷aþ sa cakàra màrgaõe; punaþ priyàyàþ paramaü pari÷ramam 3.059.001a dçùñà÷ramapadaü ÷ånyaü ràmo da÷arathàtmajaþ 3.059.001c rahitàü parõa÷àlàü ca vidhvastàny àsanàni ca 3.059.002a adçùñvà tatra vaidehãü saünirãkùya ca sarva÷aþ 3.059.002c uvàca ràmaþ pràkru÷ya pragçhya rucirau bhujau 3.059.003a kva nu lakùmaõa vaidehã kaü và de÷am ito gatà 3.059.003c kenàhçtà và saumitre bhakùità kena và priyà 3.059.004a vçùkeõàvàrya yadi màü sãte hasitum icchasi 3.059.004c alaü te hasitenàdya màü bhajasva suduþkhitam 3.059.005a yaiþ saha krãóase sãte vi÷vastair mçgapotakaiþ 3.059.005c ete hãnàs tvayà saumye dhyàyanty asràvilekùaõàþ 3.059.006a mçtaü ÷okena mahatà sãtàharaõajena màm 3.059.006c paraloke mahàràjo nånaü drakùyati me pità 3.059.007a kathaü pratij¤àü saü÷rutya mayà tvam abhiyojitaþ 3.059.007c apårayitvà taü kàlaü matsakà÷am ihàgataþ 3.059.008a kàmavçttam anàryaü màü mçùàvàdinam eva ca 3.059.008c dhik tvàm iti pare loke vyaktaü vakùyati me pità 3.059.009a viva÷aü ÷okasaütaptaü dãnaü bhagnamanoratham 3.059.009c màm ihotsçjya karuõaü kãrtir naram ivànçjum 3.059.010a kva gacchasi varàrohe màm utsçjya sumadhyame 3.059.010c tvayà virahita÷ càhaü mokùye jãvitam àtmanaþ 3.059.011a itãva vilapan ràmaþ sãtàdar÷analàlasaþ 3.059.011c na dadar÷a suduþkhàrto ràghavo janakàtmajàm 3.059.012a anàsàdayamànaü taü sãtàü da÷arathàtmajam 3.059.012c païkam àsàdya vipulaü sãdantam iva ku¤jaram 3.059.012e lakùmaõo ràmam atyartham uvàca hitakàmyayà 3.059.013a mà viùàdaü mahàbàho kuru yatnaü mayà saha 3.059.013c idaü ca hi vanaü ÷åra bahukandara÷obhitam 3.059.014a priyakànanasaücàrà vanonmattà ca maithilã 3.059.014c sà vanaü và praviùñà syàn nalinãü và supuùpitàm 3.059.015a saritaü vàpi saüpràptà mãnava¤jurasevitàm 3.059.015c vitràsayitukàmà và lãnà syàt kànane kva cit 3.059.015e jij¤àsamànà vaidehã tvàü màü ca puruùarùabha 3.059.016a tasyà hy anveùaõe ÷rãman kùipram eva yatàvahe 3.059.016c vanaü sarvaü vicinuvo yatra sà janakàtmajà 3.059.016e manyase yadi kàkutstha mà sma ÷oke manaþ kçthàþ 3.059.017a evam uktas tu sauhàrdàl lakùmaõena samàhitaþ 3.059.017c saha saumitriõà ràmo vicetum upacakrame 3.059.017e tau vanàni girãü÷ caiva sarita÷ ca saràüsi ca 3.059.018a nikhilena vicinvantau sãtàü da÷arathàtmajau 3.059.018c tasya ÷ailasya sànåni guhà÷ ca ÷ikharàõi ca 3.059.019a nikhilena vicinvantau naiva tàm abhijagmatuþ 3.059.019c vicitya sarvataþ ÷ailaü ràmo lakùmaõam abravãt 3.059.020a neha pa÷yàmi saumitre vaidehãü parvate ÷ubhe 3.059.020c tato duþkhàbhisaütapto lakùmaõo vàkyam abravãt 3.059.021a vicaran daõóakàraõyaü bhràtaraü dãptatejasaü 3.059.021c pràpsyasi tvaü mahàpràj¤a maithilãü janakàtmajàm 3.059.022a yathà viùõur mahàbàhur baliü baddhvà mahãm imàm 3.059.022c evam uktas tu vãreõa lakùmaõena sa ràghavaþ 3.059.023a uvàca dãnayà vàcà duþkhàbhihatacetanaþ 3.059.023c vanaü sarvaü suvicitaü padminyaþ phullapaïkajàþ 3.059.024a giri÷ càyaü mahàpràj¤a bahukandaranirjharaþ 3.059.024c na hi pa÷yàmi vaidehãü pràõebhyo 'pi garãyasãm 3.059.025a evaü sa vilapan ràmaþ sãtàharaõakar÷itaþ 3.059.025c dãnaþ ÷okasamàviùño muhårtaü vihvalo 'bhavat 3.059.026a sa vihvalitasarvàïgo gatabuddhir vicetanaþ 3.059.026c viùasàdàturo dãno niþ÷vasyà÷ãtam àyatam 3.059.027a bahu÷aþ sa tu niþ÷vasya ràmo ràjãvalocanaþ 3.059.027c hà priyeti vicukro÷a bahu÷o bàùpagadgadaþ 3.059.028a taü sàntvayàm àsa tato lakùmaõaþ priyabàndhavaþ 3.059.028c bahuprakàraü dharmaj¤aþ pra÷ritaþ pra÷rità¤jaliþ 3.059.029a anàdçtya tu tad vàkyaü lakùmaõauùñhapuñacyutam 3.059.029c apa÷yaüs tàü priyàü sãtàü pràkro÷at sa punaþ punaþ 3.060.001a sa dãno dãnayà vàcà lakùmaõaü vàkyam abravãt 3.060.001c ÷ãghraü lakùmaõa jànãhi gatvà godàvarãü nadãm 3.060.001e api godàvarãü sãtà padmàny ànayituü gatà 3.060.002a evam uktas tu ràmeõa lakùmaõaþ punar eva hi 3.060.002c nadãü godàvarãü ramyàü jagàma laghuvikramaþ 3.060.003a tàü lakùmaõas tãrthavatãü vicitvà ràmam abravãt 3.060.003c nainàü pa÷yàmi tãrtheùu kro÷ato na ÷çõoti me 3.060.004a kaü nu sà de÷am àpannà vaidehã kle÷anà÷inã 3.060.004c na hi taü vedmi vai ràma yatra sà tanumadhyamà 3.060.005a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà dãnaþ saütàpa mohitaþ 3.060.005c ràmaþ samabhicakràma svayaü godàvarãü nadãm 3.060.006a sa tàm upasthito ràmaþ kva sãtety evam abravãt 3.060.007a bhåtàni ràkùasendreõa vadhàrheõa hçtàm api 3.060.007c na tàü ÷a÷aüså ràmàya tathà godàvarã nadã 3.060.008a tataþ pracodità bhåtaiþ ÷aüsàsmai tàü priyàm iti 3.060.008c na ca sàbhyavadat sãtàü pçùñà ràmeõa ÷ocità 3.060.009a ràvaõasya ca tad råpaü karmàõi ca duràtmanaþ 3.060.009c dhyàtvà bhayàt tu vaidehãü sà nadã na ÷a÷aüsa tàm 3.060.010a nirà÷as tu tayà nadyà sãtàyà dar÷ane kçtaþ 3.060.010c uvàca ràmaþ saumitriü sãtàdar÷anakar÷itaþ 3.060.011a kiü nu lakùmaõa vakùyàmi sametya janakaü vacaþ 3.060.011c màtaraü caiva vaidehyà vinà tàm aham apriyam 3.060.012a yà me ràjyavihãnasya vane vanyena jãvataþ 3.060.012c sarvaü vyapanayac chokaü vaidehã kva nu sà gatà 3.060.013a j¤àtipakùavihãnasya ràjaputrãm apa÷yataþ 3.060.013c manye dãrghà bhaviùyanti ràtrayo mama jàgrataþ 3.060.014a godàvarãü janasthànam imaü prasravaõaü girim 3.060.014c sarvàõy anucariùyàmi yadi sãtà hi dç÷yate 3.060.015a evaü saübhàùamàõau tàv anyonyaü bhràtaràv ubhau 3.060.015c vasuüdharàyàü patitaü puùpamàrgam apa÷yatàm 3.060.016a tàü puùpavçùñiü patitàü dçùñvà ràmo mahãtale 3.060.016c uvàca lakùmaõaü vãro duþkhito duþkhitaü vacaþ 3.060.017a abhijànàmi puùpàõi tànãmàmãha lakùmaõa 3.060.017c apinaddhàni vaidehyà mayà dattàni kànane 3.060.018a evam uktvà mahàbàhur lakùmaõaü puruùarùabham 3.060.018c kruddho 'bravãd giriü tatra siühaþ kùudramçgaü yathà 3.060.019a tàü hemavarõàü hemàbhàü sãtàü dar÷aya parvata 3.060.019c yàvat sànåni sarvàõi na te vidhvaüsayàmy aham 3.060.020a mama bàõàgninirdagdho bhasmãbhåto bhaviùyasi 3.060.020c asevyaþ satataü caiva nistçõadrumapallavaþ 3.060.021a imàü và saritaü càdya ÷oùayiùyàmi lakùmaõa 3.060.021c yadi nàkhyàti me sãtàm adya candranibhànanàm 3.060.022a evaü sa ruùito ràmo didhakùann iva cakùuùà 3.060.022c dadar÷a bhåmau niùkràntaü ràkùasasya padaü mahat 3.060.023a sa samãkùya parikràntaü sãtàyà ràkùasasya ca 3.060.023c saübhràntahçdayo ràmaþ ÷a÷aüsa bhràtaraü priyam 3.060.024a pa÷ya lakùmaõa vaidehyàþ ÷ãrõàþ kanakabindavaþ 3.060.024c bhåùaõànàü hi saumitre màlyàni vividhàni ca 3.060.025a taptabindunikà÷ai÷ ca citraiþ kùatajabindubhiþ 3.060.025c àvçtaü pa÷ya saumitre sarvato dharaõãtalam 3.060.026a manye lakùmaõa vaidehã ràkùasaiþ kàmaråpibhiþ 3.060.026c bhittvà bhittvà vibhaktà và bhakùità và bhaviùyati 3.060.027a tasya nimittaü vaidehyà dvayor vivadamànayoþ 3.060.027c babhåva yuddhaü saumitre ghoraü ràkùasayor iha 3.060.028a muktàmaõicitaü cedaü tapanãyavibhåùitam 3.060.028c dharaõyàü patitaü saumya kasya bhagnaü mahad dhanuþ 3.060.029a taruõàdityasaükà÷aü vaidåryagulikàcitam 3.060.029c vi÷ãrõaü patitaü bhåmau kavacaü kasya kà¤canam 3.060.030a chatraü ÷ata÷alàkaü ca divyamàlyopa÷obhitam 3.060.030c bhagnadaõóam idaü kasya bhåmau saumya nipàtitam 3.060.031a kà¤canora÷chadà÷ ceme pi÷àcavadanàþ kharàþ 3.060.031c bhãmaråpà mahàkàyàþ kasya và nihatà raõe 3.060.032a dãptapàvakasaükà÷o dyutimàn samaradhvajaþ 3.060.032c apaviddha÷ ca bhagna÷ ca kasya sàügràmiko rathaþ 3.060.033a rathàkùamàtrà vi÷ikhàs tapanãyavibhåùaõàþ 3.060.033c kasyeme 'bhihatà bàõàþ prakãrõà ghorakarmaõaþ 3.060.034a vairaü ÷ataguõaü pa÷ya mamedaü jãvitàntakam 3.060.034c sughorahçdayaiþ saumya ràkùasaiþ kàmaråpibhiþ 3.060.035a hçtà mçtà và sãtà hi bhakùità và tapasvinã 3.060.035c na dharmas tràyate sãtàü hriyamàõàü mahàvane 3.060.036a bhakùitàyàü hi vaidehyàü hçtàyàm api lakùmaõa 3.060.036c ke hi loke priyaü kartuü ÷aktàþ saumya mame÷varàþ 3.060.037a kartàram api lokànàü ÷åraü karuõavedinam 3.060.037c aj¤ànàd avamanyeran sarvabhåtàni lakùmaõa 3.060.038a mçduü lokahite yuktaü dàntaü karuõavedinam 3.060.038c nirvãrya iti manyante nånaü màü trida÷e÷varàþ 3.060.039a màü pràpya hi guõo doùaþ saüvçttaþ pa÷ya lakùmaõa 3.060.039c adyaiva sarvabhåtànàü rakùasàm abhavàya ca 3.060.039e saühçtyaiva ÷a÷ijyotsnàü mahàn sårya ivoditaþ 3.060.040a naiva yakùà na gandharvà na pi÷àcà na ràkùasàþ 3.060.040c kiünarà và manuùyà và sukhaü pràpsyanti lakùmaõa 3.060.041a mamàstrabàõasaüpårõam àkà÷aü pa÷ya lakùmaõa 3.060.041c niþsaüpàtaü kariùyàmi hy adya trailokyacàriõàm 3.060.042a saüniruddhagrahagaõam àvàritani÷àkaram 3.060.042c vipranaùñànalamarudbhàskaradyutisaüvçtam 3.060.043a vinirmathita÷ailàgraü ÷uùyamàõajalà÷ayam 3.060.043c dhvastadrumalatàgulmaü vipraõà÷itasàgaram 3.060.044a na tàü ku÷alinãü sãtàü pradàsyanti mame÷varàþ 3.060.044c asmin muhårte saumitre mama drakùyanti vikramam 3.060.045a nàkà÷am utpatiùyanti sarvabhåtàni lakùmaõa 3.060.045c mama càpaguõàn muktair bàõajàlair nirantaram 3.060.046a arditaü mama nàràcair dhvastabhràntamçgadvijam 3.060.046c samàkulam amaryàdaü jagat pa÷yàdya lakùmaõa 3.060.047a àkarõapårõair iùubhir jãvalokaü duràvaraiþ 3.060.047c kariùye maithilãhetor api÷àcam aràkùasaü 3.060.048a mama roùaprayuktànàü sàyakànàü balaü suràþ 3.060.048c drakùyanty adya vimuktànàm amarùàd dåragàminàm 3.060.049a naiva devà na daiteyà na pi÷àcà na ràkùasàþ 3.060.049c bhaviùyanti mama krodhàt trailokye vipraõà÷ite 3.060.050a devadànavayakùàõàü lokà ye rakùasàm api 3.060.050c bahudhà nipatiùyanti bàõaughaiþ ÷akulãkçtàþ 3.060.050e nirmaryàdàn imàül lokàn kariùyàmy adya sàyakaiþ 3.060.051a yathà jarà yathà mçtyur yathàkàlo yathàvidhiþ 3.060.051c nityaü na pratihanyante sarvabhåteùu lakùmaõa 3.060.051e tathàhaü krodhasaüyukto na nivàryo 'smy asaü÷ayam 3.060.052a pureva me càrudatãm aninditàü; di÷anti sãtàü yadi nàdya maithilãm 3.060.052c sadevagandharvamanuùya pannagaü; jagat sa÷ailaü parivartayàmy aham 3.061.001a tapyamànaü tathà ràmaü sãtàharaõakar÷itam 3.061.001c lokànàm abhave yuktaü sàmvartakam ivànalam 3.061.002a vãkùamàõaü dhanuþ sajyaü niþ÷vasantaü muhur muhuþ 3.061.002c hantukàmaü pa÷uü rudraü kruddhaü dakùakratau yathà 3.061.003a adçùñapårvaü saükruddhaü dçùñvà ràmaü sa lakùmaõaþ 3.061.003c abravãt prà¤jalir vàkyaü mukhena pari÷uùyatà 3.061.004a purà bhåtvà mçdur dàntaþ sarvabhåtahite rataþ 3.061.004c na krodhava÷am àpannaþ prakçtiü hàtum arhasi 3.061.005a candre lakùõãþ prabhà sårye gatir vàyau bhuvi kùamà 3.061.005c etac ca niyataü sarvaü tvayi cànuttamaü ya÷aþ 3.061.006a na tu jànàmi kasyàyaü bhagnaþ sàügràmiko rathaþ 3.061.006c kena và kasya và hetoþ sàyudhaþ saparicchadaþ 3.061.007a khuranemikùata÷ càyaü sikto rudhirabindubhiþ 3.061.007c de÷o nivçttasaügràmaþ sughoraþ pàrthivàtmaja 3.061.008a ekasya tu vimardo 'yaü na dvayor vadatàü vara 3.061.008c na hi vçttaü hi pa÷yàmi balasya mahataþ padam 3.061.009a naikasya tu kçte lokàn vinà÷ayitum arhasi 3.061.009c yuktadaõóà hi mçdavaþ pra÷àntà vasudhàdhipàþ 3.061.010a sadà tvaü sarvabhåtànàü ÷araõyaþ paramà gatiþ 3.061.010c ko nu dàrapraõà÷aü te sàdhu manyeta ràghava 3.061.011a saritaþ sàgaràþ ÷ailà devagandharvadànavàþ 3.061.011c nàlaü te vipriyaü kartuü dãkùitasyeva sàdhavaþ 3.061.012a yena ràjan hçtà sãtà tam anveùitum arhasi 3.061.012c maddvitãyo dhanuùpàõiþ sahàyaiþ paramarùibhiþ 3.061.013a samudraü ca viceùyàmaþ parvatàü÷ ca vanàni ca 3.061.013c guhà÷ ca vividhà ghorà nalinãþ pàrvatã÷ ca ha 3.061.014a devagandharvalokàü÷ ca viceùyàmaþ samàhitàþ 3.061.014c yàvan nàdhigamiùyàmas tava bhàryàpahàriõam 3.061.015a na cet sàmnà pradàsyanti patnãü te trida÷e÷varàþ 3.061.015c kosalendra tataþ pa÷càt pràptakàlaü kariùyasi 3.061.016a ÷ãlena sàmnà vinayena sãtàü; nayena na pràpsyasi cen narendra 3.061.016c tataþ samutsàdaya hemapuïkhair; mahendravajrapratimaiþ ÷araughaiþ 3.062.001a taü tathà ÷okasaütaptaü vilapantam anàthavat 3.062.001c mohena mahatàviùñaü paridyånam acetanam 3.062.002a tataþ saumitrir à÷vàsya muhårtàd iva lakùmaõaþ 3.062.002c ràmaü saübodhayàm àsa caraõau càbhipãóayan 3.062.003a mahatà tapasà ràma mahatà càpi karmaõà 3.062.003c ràj¤à da÷arathenàsãl labdho 'mçtam ivàmaraiþ 3.062.004a tava caiva guõair baddhas tvadviyogàn mahãpatiþ 3.062.004c ràjà devatvam àpanno bharatasya yathà ÷rutam 3.062.005a yadi duþkham idaü pràptaü kàkutstha na sahiùyase 3.062.005c pràkçta÷ càlpasattva÷ ca itaraþ kaþ sahiùyati 3.062.006a duþkhito hi bhavàül lokàüs tejasà yadi dhakùyate 3.062.006c àrtàþ prajà naravyàghra kva nu yàsyanti nirvçtim 3.062.007a lokasvabhàva evaiùa yayàtir nahuùàtmajaþ 3.062.007c gataþ ÷akreõa sàlokyam anayas taü samaspç÷at 3.062.008a maharùayo vasiùñhas tu yaþ pitur naþ purohitaþ 3.062.008c ahnà putra÷ataü jaj¤e tathaivàsya punar hatam 3.062.009a yà ceyaü jagato màtà devã lokanamaskçtà 3.062.009c asyà÷ ca calanaü bhåmer dç÷yate satyasaü÷rava 3.062.010a yau cemau jagatàü netre yatra sarvaü pratiùñhitam 3.062.010c àdityacandrau grahaõam abhyupetau mahàbalau 3.062.011a sumahànty api bhåtàni devà÷ ca puruùarùabha 3.062.011c na daivasya pramu¤canti sarvabhåtàni dehinaþ 3.062.012a ÷akràdiùv api deveùu vartamànau nayànayau 3.062.012c ÷råyete nara÷àrdåla na tvaü vyathitum arhasi 3.062.013a naùñàyàm api vaidehyàü hçtàyàm api cànagha 3.062.013c ÷ocituü nàrhase vãra yathànyaþ pràkçtas tathà 3.062.014a tvadvidhà hi na ÷ocanti satataü satyadar÷inaþ 3.062.014c sumahatsv api kçcchreùu ràmànirviõõadar÷aõàþ 3.062.015a tattvato hi nara÷reùñha buddhyà samanucintaya 3.062.015c buddhyà yuktà mahàpràj¤à vijànanti ÷ubhà÷ubhe 3.062.016a adçùñaguõadoùàõàm adhçtànàü ca karmaõàm 3.062.016c nàntareõa kriyàü teùàü phalam iùñaü pravartate 3.062.017a màm eva hi purà vãra tvam eva bahuùo 'nva÷àþ 3.062.017c anu÷iùyàd dhi ko nu tvàm api sàkùàd bçhaspatiþ 3.062.018a buddhi÷ ca te mahàpràj¤a devair api duranvayà 3.062.018c ÷okenàbhiprasuptaü te j¤ànaü saübodhayàmy aham 3.062.019a divyaü ca mànuùaü caivam àtmana÷ ca paràkramam 3.062.019c ikùvàkuvçùabhàvekùya yatasva dviùatàü badhe 3.062.020a kiü te sarvavinà÷ena kçtena puruùarùabha 3.062.020c tam eva tu ripuü pàpaü vij¤àyoddhartum arhasi 3.063.001a pårvajo 'py uktamàtras tu lakùmaõena subhàùitam 3.063.001c sàragràhã mahàsàraü pratijagràha ràghavaþ 3.063.002a saünigçhya mahàbàhuþ pravçddhaü kopam àtmanaþ 3.063.002c avaùñabhya dhanu÷ citraü ràmo lakùmaõam abravãt 3.063.003a kiü kariùyàvahe vatsa kva và gacchàva lakùmaõa 3.063.003c kenopàyena pa÷yeyaü sãtàm iti vicintaya 3.063.004a taü tathà paritàpàrtaü lakùmaõo ràmam abravãt 3.063.004c idam eva janasthànaü tvam anveùitum arhasi 3.063.005a ràkùasair bahubhiþ kãrõaü nànàdrumalatàyutam 3.063.005c santãha giridurgàõi nirdaràþ kandaràõi ca 3.063.006a guhà÷ ca vividhà ghorà nànàmçgagaõàkulàþ 3.063.006c àvàsàþ kiünaràõàü ca gandharvabhavanàni ca 3.063.007a tàni yukto mayà sàrdhaü tvam anveùitum arhasi 3.063.007c tvadvidho buddhisaüpannà màhàtmàno nararùabha 3.063.008a àpatsu na prakampante vàyuvegair ivàcalàþ 3.063.008c ity uktas tad vanaü sarvaü vicacàra salakùmaõaþ 3.063.009a kruddho ràmaþ ÷araü ghoraü saüdhàya dhanuùi kùuram 3.063.009c tataþ parvatakåñàbhaü mahàbhàgaü dvijottamam 3.063.010a dadar÷a patitaü bhåmau kùatajàrdraü jañàyuùam 3.063.010c taü dçùñvà giri÷çïgàbhaü ràmo lakùmaõam abravãt 3.063.010e anena sãtà vaidehã bhakùità nàtra saü÷ayaþ 3.063.011a gçdhraråpam idaü vyaktaü rakùo bhramati kànanam 3.063.011c bhakùayitvà vi÷àlàkùãm àste sãtàü yathàsukham 3.063.011e enaü vadhiùye dãptàgrair ghorair bàõair ajihmagaiþ 3.063.012a ity uktvàbhyapatad gçdhraü saüdhàya dhanuùi kùuram 3.063.012c kruddho ràmaþ samudràntàü càlayann iva medinãm 3.063.013a taü dãnadãnayà vàcà saphenaü rudhiraü vaman 3.063.013c abhyabhàùata pakùã tu ràmaü da÷arathàtmajam 3.063.014a yàm oùadhim ivàyuùmann anveùasi mahàvane 3.063.014c sà devã mama ca pràõà ràvaõenobhayaü hçtam 3.063.015a tvayà virahità devã lakùmaõena ca ràghava 3.063.015c hriyamàõà mayà dçùñà ràvaõena balãyasà 3.063.016a sãtàm abhyavapan no 'haü ràvaõa÷ ca raõe mayà 3.063.016c vidhvaüsitarathacchatraþ pàtito dharaõãtale 3.063.017a etad asya dhanur bhagnam etad asya ÷aràvaram 3.063.017c ayam asya raõe ràma bhagnaþ sàügràmiko rathaþ 3.063.018a pari÷ràntasya me pakùau chittvà khaógena ràvaõaþ 3.063.018c sãtàm àdàya vaidehãm utpapàta vihàyasaü 3.063.018e rakùasà nihataü pårvma na màü hantuü tvam arhasi 3.063.019a ràmas tasya tu vij¤àya sãtàsaktàü priyàü kathàm 3.063.019c gçdhraràjaü pariùvajya ruroda sahalakùmaõaþ 3.063.020a ekam ekàyane durge niþ÷vasantaü kathaü cana 3.063.020c samãkùya duþkhito ràmaþ saumitrim idam abravãt 3.063.021a ràjyàd bhraü÷o vane vàsaþ sãtà naùñà hato dvijaþ 3.063.021c ãdç÷ãyaü mamàlakùmãr nirdahed api pàvakam 3.063.022a saüpårõam api ced adya pratareyaü mahodadhim 3.063.022c so 'pi nånaü mamàlakùmyà vi÷uùyet saritàü patiþ 3.063.023a nàsty abhàgyataro loke matto 'smin sacaràcare 3.063.023c yeneyaü mahatã pràptà mayà vyasanavàgurà 3.063.024a ayaü pitçvayasyo me gçdhraràjo jarànvitaþ 3.063.024c ÷ete vinihato bhåmau mama bhàgyaviparyayàt 3.063.025a ity evam uktvà bahu÷o ràghavaþ sahalakùmaõaþ 3.063.025c jañàyuùaü ca paspar÷a pitçsnehaü nidar÷ayan 3.063.026a nikçttapakùaü rudhiràvasiktaü; taü gçdhraràjaü parirabhya ràmaþ 3.063.026c kva maithili pràõasamà mameti; vimucya vàcaü nipapàta bhåmau 3.064.001a ràmaþ prekùya tu taü gçdhraü bhuvi raudreõa pàtitam 3.064.001c saumitriü mitrasaüpannam idaü vacanam abravãt 3.064.002a mamàyaü nånam artheùu yatamàno vihaügamaþ 3.064.002c ràkùasena hataþ saükhye pràõàüs tyajati dustyajàn 3.064.003a ayam asya ÷arãre 'smin pràõo lakùmaõa vidyate 3.064.003c tathà svaravihãno 'yaü viklavaü samudãkùate 3.064.004a jañàyo yadi ÷aknoùi vàkyaü vyàharituü punaþ 3.064.004c sãtàm àkhyàhi bhadraü te vadham àkhyàhi càtmanaþ 3.064.005a kiünimitto 'harat sãtàü ràvaõas tasya kiü mayà 3.064.005c aparàddhaü tu yaü dçùñvà ràvaõena hçtà priyà 3.064.006a kathaü tac candrasaükà÷aü mukham àsãn manoharam 3.064.006c sãtayà kàni coktàni tasmin kàle dvijottama 3.064.007a kathaüvãryaþ kathaüråpaþ kiükarmà sa ca ràkùasaþ 3.064.007c kva càsya bhavanaü tàta bråhi me paripçcchataþ 3.064.008a tam udvãkùyàtha dãnàtmà vilapantam anantaram 3.064.008c vàcàtisannayà ràmaü jañàyur idam abravãt 3.064.009a sà hçtà ràkùasendreõa ràvaõena vihàyasà 3.064.009c màyàm àsthàya vipulàü vàtadurdinasaükulàm 3.064.010a pari÷ràntasya me tàta pakùau chittvà ni÷àcaraþ 3.064.010c sãtàm àdàya vaidehãü prayàto dakùiõà mukhaþ 3.064.011a uparudhyanti me pràõà dçùñir bhramati ràghava 3.064.011c pa÷yàmi vçkùàn sauvarõàn u÷ãrakçtamårdhajàn 3.064.012a yena yàti muhårtena sãtàm àdàya ràvaõaþ 3.064.012c vipranaùñaü dhanaü kùipraü tat svàmipratipadyate 3.064.013a vindo nàma muhårto 'sau sa ca kàkutstha nàbudhat 3.064.013c jhaùavad baói÷aü gçhya kùipram eva vina÷yati 3.064.014a na ca tvayà vyathà kàryà janakasya sutàü prati 3.064.014c vaidehyà raüsyase kùipraü hatvà taü ràkùasaü raõe 3.064.015a asaümåóhasya gçdhrasya ràmaü pratyanubhàùataþ 3.064.015c àsyàt susràva rudhiraü mriyamàõasya sàmiùam 3.064.016a putro vi÷ravasaþ sàkùàd bhràtà vai÷ravaõasya ca 3.064.016c ity uktvà durlabhàn pràõàn mumoca patage÷varaþ 3.064.017a bråhi bråhãti ràmasya bruvàõasya kçtà¤jaleþ 3.064.017c tyaktvà ÷arãraü gçdhrasya jagmuþ pràõà vihàyasaü 3.064.018a sa nikùipya ÷iro bhåmau prasàrya caraõau tadà 3.064.018c vikùipya ca ÷arãraü svaü papàta dharaõãtale 3.064.019a taü gçdhraü prekùya tàmràkùaü gatàsum acalopamam 3.064.019c ràmaþ subahubhir duþkhair dãnaþ saumitrim abravãt 3.064.020a bahåni rakùasàü vàse varùàõi vasatà sukham 3.064.020c anena daõóakàraõye vicãrõam iha pakùiõà 3.064.021a anekavàrùiko yas tu cirakàlaü samutthitaþ 3.064.021c so 'yam adya hataþ ÷ete kàlo hi duratikramaþ 3.064.022a pa÷ya lakùmaõa gçdhro 'yam upakàrã hata÷ ca me 3.064.022c sãtàm abhyavapan no vai ràvaõena balãyasà 3.064.023a gçdhraràjyaü parityajya pitçpaitàmahaü mahat 3.064.023c mama hetor ayaü pràõàn mumoca patage÷varaþ 3.064.024a sarvatra khalu dç÷yante sàdhavo dharmacàriõaþ 3.064.024c ÷åràþ ÷araõyàþ saumitre tiryagyonigateùv api 3.064.025a sãtàharaõajaü duþkhaü na me saumya tathàgatam 3.064.025c yathà vinà÷o gçdhrasya matkçte ca paraütapa 3.064.026a ràjà da÷arathaþ ÷rãmàn yathà mama mayà ya÷àþ 3.064.026c påjanãya÷ ca mànya÷ ca tathàyaü patage÷varaþ 3.064.027a saumitre hara kàùñhàni nirmathiùyàmi pàvakam 3.064.027c gçdhraràjaü didhakùàmi matkçte nidhanaü gatam 3.064.028a nàthaü patagalokasya citàm àropayàmy aham 3.064.028c imaü dhakùyàmi saumitre hataü raudreõa rakùasà 3.064.029a yà gatir yaj¤a÷ãlànàm àhitàgne÷ ca yà gatiþ 3.064.029c aparàvartinàü yà ca yà ca bhåmipradàyinàm 3.064.030a mayà tvaü samanuj¤àto gaccha lokàn anuttamàn 3.064.030c gçdhraràja mahàsattva saüskçta÷ ca mayà vraja 3.064.031a evam uktvà citàü dãptàm àropya patage÷varam 3.064.031c dadàha ràmo dharmàtmà svabandhum iva duþkhitaþ 3.064.032a ràmo 'tha sahasaumitrir vanaü yàtvà sa vãryavàn 3.064.032c sthålàn hatvà mahàrohãn anu tastàra taü dvijam 3.064.033a rohimàüsàni coddhçtya pe÷ãkçtvà mahàya÷àþ 3.064.033c ÷akunàya dadau ràmo ramye harita÷àdvale 3.064.034a yat tat pretasya martyasya kathayanti dvijàtayaþ 3.064.034c tat svargagamanaü tasya kùipraü ràmo jajàpa ha 3.064.035a tato godàvarãü gatvà nadãü naravaràtmajau 3.064.035c udakaü cakratus tasmai gçdhraràjàya tàv ubhau 3.064.036a sa gçdhraràjaþ kçtavàn ya÷askaraü; suduùkaraü karma raõe nipàtitaþ 3.064.036c maharùikalpena ca saüskçtas tadà; jagàma puõyàü gatim àtmanaþ ÷ubhàm 3.065.001a kçtvaivam udakaü tasmai prasthitau ràghavau tadà 3.065.001c avekùantau vane sãtàü pa÷cimàü jagmatur di÷am 3.065.002a tàü di÷aü dakùiõàü gatvà ÷aracàpàsidhàriõau 3.065.002c aviprahatam aikùvàkau panthànaü pratipedatuþ 3.065.003a gulmair vçkùai÷ ca bahubhir latàbhi÷ ca praveùñitam 3.065.003c àvçtaü sarvato durgaü gahanaü ghoradar÷anam 3.065.004a vyatikramya tu vegena gçhãtvà dakùiõàü di÷am 3.065.004c subhãmaü tan mahàraõyaü vyatiyàtau mahàbalau 3.065.005a tataþ paraü janasthànàt trikro÷aü gamya ràghavau 3.065.005c krau¤càraõyaü vivi÷atur gahanaü tau mahaujasau 3.065.006a nànàmeghaghanaprakhyaü prahçùñam iva sarvataþ 3.065.006c nànàvarõaiþ ÷ubhaiþ puùpair mçgapakùigaõair yutam 3.065.007a didçkùamàõau vaidehãü tad vanaü tau vicikyatuþ 3.065.007c tatra tatràvatiùñhantau sãtàharaõakar÷itau 3.065.008a lakùmaõas tu mahàtejàþ sattvavठ÷ãlavठ÷uciþ 3.065.008c abravãt prà¤jalir vàkyaü bhràtaraü dãptatejasaü 3.065.009a spandate me dçóhaü bàhur udvignam iva me manaþ 3.065.009c pràya÷a÷ càpy aniùñàni nimittàny upalakùaye 3.065.010a tasmàt sajjãbhavàrya tvaü kuruùva vacanaü hitam 3.065.010c mamaiva hi nimittàni sadyaþ ÷aüsanti saübhramam 3.065.011a eùa va¤culako nàma pakùã paramadàruõaþ 3.065.011c àvayor vijayaü yuddhe ÷aüsann iva vinardati 3.065.012a tayor anveùator evaü sarvaü tad vanam ojasà 3.065.012c saüjaj¤e vipulaþ ÷abdaþ prabha¤jann iva tad vanam 3.065.013a saüveùñitam ivàtyarthaü gahanaü màtari÷vanà 3.065.013c vanasya tasya ÷abdo 'bhåd divam àpårayann iva 3.065.014a taü ÷abdaü kàïkùamàõas tu ràmaþ kakùe sahànujaþ 3.065.014c dadar÷a sumahàkàyaü ràkùasaü vipulorasaü 3.065.015a àsedatus tatas tatra tàv ubhau pramukhe sthitam 3.065.015c vivçddham a÷irogrãvaü kabandham udare mukham 3.065.016a romabhir nicitais tãkùõair mahàgirim ivocchritam 3.065.016c nãlameghanibhaü raudraü meghastanitaniþsvanam 3.065.017a mahàpakùmeõa piïgena vipulenàyatena ca 3.065.017c ekenorasi ghoreõa nayanenà÷udar÷inà 3.065.018a mahàdaüùñropapannaü taü lelihànaü mahàmukham 3.065.018c bhakùayantaü mahàghoràn çkùasiühamçgadvipàn 3.065.019a ghorau bhujau vikurvàõam ubhau yojanam àyatau 3.065.019c karàbhyàü vividhàn gçhya çùkàn pakùigaõàn mçgàn 3.065.020a àkarùantaü vikarùantam anekàn mçgayåthapàn 3.065.020c sthitam àvçtya panthànaü tayor bhràtroþ prapannayoþ 3.065.021a atha tau samatikramya kro÷amàtre dadar÷atuþ 3.065.021c mahàntaü dàruõaü bhãmaü kabandhaü bhujasaüvçtam 3.065.022a sa mahàbàhur atyarthaü prasàrya vipulau bhujau 3.065.022c jagràha sahitàv eva ràghavau pãóayan balàt 3.065.023a khaóginau dçóhadhanvànau tigmatejau mahàbhujau 3.065.023c bhràtarau viva÷aü pràptau kçùyamàõau mahàbalau 3.065.024a tàv uvàca mahàbàhuþ kabandho dànavottamaþ 3.065.024c kau yuvàü vçùabhaskandhau mahàkhaógadhanurdharau 3.065.025a ghoraü de÷am imaü pràptau mama bhakùàv upasthitau 3.065.025c vadataü kàryam iha vàü kimarthaü càgatau yuvàm 3.065.026a imaü de÷am anupràptau kùudhàrtasyeha tiùñhataþ 3.065.026c sabàõacàpakhaógau ca tãkùõa÷çïgàv ivarùabhau 3.065.026e mamàsyam anusaüpràptau durlabhaü jãvitaü punaþ 3.065.027a tasya tadvacanaü ÷rutvà kabandhasya duràtmanaþ 3.065.027c uvàca lakùmaõaü ràmo mukhena pari÷uùyatà 3.065.028a kçcchràt kçcchrataraü pràpya dàruõaü satyavikrama 3.065.028c vyasanaü jãvitàntàya pràptam apràpya tàü priyàm 3.065.029a kàlasya sumahad vãryaü sarvabhåteùu lakùmaõa 3.065.029c tvàü ca màü ca naravyàghra vyasanaiþ pa÷ya mohitau 3.065.029e nàtibhàro 'sti daivasya sarvabhuteùu lakùmaõa 3.065.030a ÷årà÷ ca balavanta÷ ca kçtàstrà÷ ca raõàjire 3.065.030c kàlàbhipannàþ sãdanti yathà vàlukasetavaþ 3.065.031a iti bruvàõo dçóhasatyavikramo; mahàya÷à dà÷arathiþ pratàpavàn 3.065.031c avekùya saumitrim udagravikramaü; sthiràü tadà svàü matim àtmanàkarot 3.066.001a tau tu tatra sthitau dçùñvà bhràtarau ràmalakùmaõau 3.066.001c bàhupà÷aparikùiptau kabandho vàkyam abravãt 3.066.002a tiùñhataþ kiü nu màü dçùñvà kùudhàrtaü kùatriyarùabhau 3.066.002c àhàràrthaü tu saüdiùñau daivena gatacetasau 3.066.003a tac chrutvà lakùmaõo vàkyaü pràptakàlaü hitaü tadà 3.066.003c uvàcàrtisamàpanno vikrame kçtani÷cayaþ 3.066.004a tvàü ca màü ca purà tårõam àdatte ràkùasàdhamaþ 3.066.004c tasmàd asibhyàm asyà÷u bàhå chindàvahe gurå 3.066.005a tatas tau de÷akàlaj¤au khaógàbhyàm eva ràghavau 3.066.005c acchindatàü susaühçùñau bàhå tasyàüsade÷ayoþ 3.066.006a dakùiõo dakùiõaü bàhum asaktam asinà tataþ 3.066.006c ciccheda ràmo vegena savyaü vãras tu lakùmaõaþ 3.066.007a sa papàta mahàbàhu÷ chinnabàhur mahàsvanaþ 3.066.007c khaü ca gàü ca di÷a÷ caiva nàdaya¤ jalado yathà 3.066.008a sa nikçttau bhujau dçùñvà ÷oõitaughapariplutaþ 3.066.008c dãnaþ papraccha tau vãrau kau yuvàm iti dànavaþ 3.066.009a iti tasya bruvàõasya lakùmaõaþ ÷ubhalakùaõaþ 3.066.009c ÷a÷aüsa tasya kàkutsthaü kabandhasya mahàbalaþ 3.066.010a ayam ikùvàkudàyàdo ràmo nàma janaiþ ÷rutaþ 3.066.010c asyaivàvarajaü viddhi bhràtaraü màü ca lakùmaõam 3.066.011a asya devaprabhàvasya vasato vijane vane 3.066.011c rakùasàpahçtà bhàryà yàm icchantàv ihàgatau 3.066.012a tvaü tu ko và kimarthaü và kabandha sadç÷o vane 3.066.012c àsyenorasi dãptena bhagnajaïgho viceùñase 3.066.013a evam uktaþ kabandhas tu lakùmaõenottaraü vacaþ 3.066.013c uvàca paramaprãtas tad indravacanaü smaran 3.066.014a svàgataü vàü naravyàghrau diùñyà pa÷yàmi càpy aham 3.066.014c diùñyà cemau nikçttau me yuvàbhyàü bàhubandhanau 3.066.015a viråpaü yac ca me råpaü pràptaü hy avinayàd yathà 3.066.015c tan me ÷çõu naravyàghra tattvataþ ÷aüsatas tava 3.067.001a purà ràma mahàbàho mahàbalaparàkrama 3.067.001c råpam àsãn mamàcintyaü triùu lokeùu vi÷rutam 3.067.001e yathà somasya ÷akrasya såryasya ca yathà vapuþ 3.067.002a so 'haü råpam idaü kçtvà lokavitràsanaü mahat 3.067.002c çùãn vanagatàn ràma tràsayàmi tatas tataþ 3.067.003a tataþ sthåla÷irà nàma maharùiþ kopito mayà 3.067.003c saücinvan vividhaü vanyaü råpeõànena dharùitaþ 3.067.004a tenàham uktaþ prekùyaivaü ghora÷àpàbhidhàyinà 3.067.004c etad eva nç÷aüsaü te råpam astu vigarhitam 3.067.005a sa mayà yàcitaþ kruddhaþ ÷àpasyànto bhaved iti 3.067.005c abhi÷àpakçtasyeti tenedaü bhàùitaü vacaþ 3.067.006a yadà chittvà bhujau ràmas tvàü dahed vijane vane 3.067.006c tadà tvaü pràpsyase råpaü svam eva vipulaü ÷ubham 3.067.007a ÷riyà viràjitaü putraü danos tvaü viddhi lakùmaõa 3.067.007c indrakopàd idaü råpaü pràptam evaü raõàjire 3.067.008a ahaü hi tapasogreõa pitàmaham atoùayam 3.067.008c dãrgham àyuþ sa me pràdàt tato màü vibhramo 'spç÷at 3.067.009a dãrgham àyur mayà pràptaü kiü me ÷akraþ kariùyati 3.067.009c ity evaü buddhim àsthàya raõe ÷akram adharùayam 3.067.010a tasya bàhupramuktena vajreõa ÷ataparvaõà 3.067.010c sakthinã ca ÷ira÷ caiva ÷arãre saüprave÷itam 3.067.011a sa mayà yàcyamànaþ sann ànayad yamasàdanam 3.067.011c pitàmahavacaþ satyaü tad astv iti mamàbravãt 3.067.012a anàhàraþ kathaü ÷akto bhagnasakthi÷iromukhaþ 3.067.012c vajreõàbhihataþ kàlaü sudãrgham api jãvitum 3.067.013a evam uktas tu me ÷akro bàhå yojanam àyatau 3.067.013c pràdàd àsyaü ca me kukùau tãkùõadaüùñram akalpayat 3.067.014a so 'haü bhujàbhyàü dãrghàbhyàü samàkçùya vanecaràn 3.067.014c siühadvipamçgavyàghràn bhakùayàmi samantataþ 3.067.015a sa tu màm abravãd indro yadà ràmaþ salakùmaõaþ 3.067.015c chetsyate samare bàhå tadà svargaü gamiùyasi 3.067.016a sa tvaü ràmo 'si bhadraü te nàham anyena ràghava 3.067.016c ÷akyo hantuü yathàtattvam evam uktaü maharùiõà 3.067.017a ahaü hi matisàcivyaü kariùyàmi nararùabha 3.067.017c mitraü caivopadekùyàmi yuvàbhyàü saüskçto 'gninà 3.067.018a evam uktas tu dharmàtmà danunà tena ràghavaþ 3.067.018c idaü jagàda vacanaü lakùmaõasyopa÷çõvataþ 3.067.019a ràvaõena hçtà sãtà mama bhàryà ya÷asvinã 3.067.019c niùkràntasya janasthànàt saha bhràtrà yathàsukham 3.067.020a nàmamàtraü tu jànàmi na råpaü tasya rakùasaþ 3.067.020c nivàsaü và prabhàvaü và vayaü tasya na vidmahe 3.067.021a ÷okàrtànàm anàthànàm evaü viparidhàvatàm 3.067.021c kàruõyaü sadç÷aü kartum upakàre ca vartatàm 3.067.022a kàùñhàny ànãya ÷uùkàõi kàle bhagnàni ku¤jaraiþ 3.067.022c bhakùyàmas tvàü vayaü vãra ÷vabhre mahati kalpite 3.067.023a sa tvaü sãtàü samàcakùva yena và yatra và hçtà 3.067.023c kuru kalyàõam atyarthaü yadi jànàsi tattvataþ 3.067.024a evam uktas tu ràmeõa vàkyaü danur anuttamam 3.067.024c provàca ku÷alo vaktuü vaktàram api ràghavam 3.067.025a divyam asti na me j¤ànaü nàbhijànàmi maithilãm 3.067.025c yas tàü j¤àsyati taü vakùye dagdhaþ svaü råpam àsthitaþ 3.067.026a adagdhasya hi vij¤àtuü ÷aktir asti na me prabho 3.067.026c ràkùasaü taü mahàvãryaü sãtà yena hçtà tava 3.067.027a vij¤ànaü hi mahad bhraùñaü ÷àpadoùeõa ràghava 3.067.027c svakçtena mayà pràptaü råpaü lokavigarhitam 3.067.028a kiü tu yàvan na yàty astaü savità ÷ràntavàhanaþ 3.067.028c tàvan màm avañe kùiptvà daha ràma yathàvidhi 3.067.029a dagdhas tvayàham avañe nyàyena raghunandana 3.067.029c vakùyàmi tam ahaü vãra yas taü j¤àsyati ràkùasaü 3.067.030a tena sakhyaü ca kartavyaü nyàyyavçttena ràghava 3.067.030c kalpayiùyati te prãtaþ sàhàyyaü laghuvikramaþ 3.067.031a na hi tasyàsty avij¤àtaü triùu lokeùu ràghava 3.067.031c sarvàn parisçto lokàn purà vai kàraõàntare 3.068.001a evam uktau tu tau vãrau kabandhena nare÷varau 3.068.001c giripradaram àsàdya pàvakaü visasarjatuþ 3.068.002a lakùmaõas tu maholkàbhir jvalitàbhiþ samantataþ 3.068.002c citàm àdãpayàm àsa sà prajajvàla sarvataþ 3.068.003a tac charãraü kabandhasya ghçtapiõóopamaü mahat 3.068.003c medasà pacyamànasya mandaü dahati pàvaka 3.068.004a sa vidhåya citàm à÷u vidhåmo 'gnir ivotthitaþ 3.068.004c araje vàsasã vibhran màlàü divyàü mahàbalaþ 3.068.005a tata÷ citàyà vegena bhàsvaro virajàmbaraþ 3.068.005c utpapàtà÷u saühçùñaþ sarvapratyaïgabhåùaõaþ 3.068.006a vimàne bhàsvare tiùñhan haüsayukte ya÷askare 3.068.006c prabhayà ca mahàtejà di÷o da÷a viràjayan 3.068.007a so 'ntarikùagato ràmaü kabandho vàkyam abravãt 3.068.007c ÷çõu ràghava tattvena yathà sãmàm avàpsyasi 3.068.008a ràma ùaó yuktayo loke yàbhiþ sarvaü vimç÷yate 3.068.008c parimçùño da÷àntena da÷àbhàgena sevyate 3.068.009a da÷àbhàgagato hãnas tvaü ràma sahalakùmaõaþ 3.068.009c yat kçte vyasanaü pràptaü tvayà dàrapradharùaõam 3.068.010a tad ava÷yaü tvayà kàryaþ sa suhçt suhçdàü vara 3.068.010c akçtvà na hi te siddhim ahaü pa÷yàmi cintayan 3.068.011a ÷råyatàü ràma vakùyàmi sugrãvo nàma vànaraþ 3.068.011c bhràtrà nirastaþ kruddhena vàlinà ÷akrasånunà 3.068.012a çùyamåke girivare pampàparyanta÷obhite 3.068.012c nivasaty àtmavàn vãra÷ caturbhiþ saha vànaraiþ 3.068.013a vayasyaü taü kuru kùipram ito gatvàdya ràghava 3.068.013c adrohàya samàgamya dãpyamàne vibhàvasau 3.068.014a na ca te so 'vamantavyaþ sugrãvo vànaràdhipaþ 3.068.014c kçtaj¤aþ kàmaråpã ca sahàyàrthã ca vãryavàn 3.068.015a ÷aktau hy adya yuvàü kartuü kàryaü tasya cikãrùitam 3.068.015c kçtàrtho vàkçtàrtho và kçtyaü tava kariùyati 3.068.016a sa çkùarajasaþ putraþ pampàm añati ÷aïkitaþ 3.068.016c bhàskarasyaurasaþ putro vàlinà kçtakilbiùaþ 3.068.017a saünidhàyàyudhaü kùipram çùyamåkàlayaü kapim 3.068.017c kuru ràghava satyena vayasyaü vanacàriõam 3.068.018a sa hi sthànàni sarvàõi kàrtsnyena kapiku¤jaraþ 3.068.018c naramàüsà÷inàü loke naipuõyàd adhigacchati 3.068.019a na tasyàviditaü loke kiü cid asti hi ràghava 3.068.019c yàvat såryaþ pratapati sahasràü÷ur ariüdama 3.068.020a sa nadãr vipulठ÷ailàn giridurgàõi kandaràn 3.068.020c anviùya vànaraiþ sàrdhaü patnãü te 'dhigamiùyati 3.068.021a vànaràü÷ ca mahàkàyàn preùayiùyati ràghava 3.068.021c di÷o vicetuü tàü sãtàü tvadviyogena ÷ocatãm 3.068.022a sa meru÷çïgàgragatàm aninditàü; pravi÷ya pàtàlatale 'pi và÷ritàm 3.068.022c plavaügamànàü pravaras tava priyàü; nihatya rakùàüsi punaþ pradàsyati 3.069.001a nidar÷ayitvà ràmàya sãtàyàþ pratipàdane 3.069.001c vàkyam anvartham arthaj¤aþ kabandhaþ punar abravãt 3.069.002a eùa ràma ÷ivaþ panthà yatraite puùpità drumàþ 3.069.002c pratãcãü di÷am à÷ritya prakà÷ante manoramàþ 3.069.003a jambåpriyàlapanasàþ plakùanyagrodhatindukàþ 3.069.003c a÷vatthàþ karõikàrà÷ ca cåtà÷ cànye ca pàdapàþ 3.069.004a tàn àruhyàthavà bhåmau pàtayitvà ca tàn balàt 3.069.004c phalàny amçtakalpàni bhakùayantau gamiùyathaþ 3.069.005a caïkramantau varàn de÷ठ÷ailàc chailaü vanàd vanam 3.069.005c tataþ puùkariõãü vãrau pampàü nàma gamiùyathaþ 3.069.006a a÷arkaràm avibhraü÷àü samatãrtham a÷aivalàm 3.069.006c ràma saüjàtavàlåkàü kamalotpala÷obhitàm 3.069.007a tatra haüsàþ plavàþ krau¤càþ kurarà÷ caiva ràghava 3.069.007c valgusvarà nikåjanti pampàsalilagocaràþ 3.069.008a nodvijante naràn dçùñvà vadhasyàkovidàþ ÷ubhàþ 3.069.008c ghçtapiõóopamàn sthålàüs tàn dvijàn bhakùayiùyathaþ 3.069.009a rohitàn vakratuõóàü÷ ca nalamãnàü÷ ca ràghava 3.069.009c pampàyàm iùubhir matsyàüs tatra ràma varàn hatàn 3.069.010a nistvakpakùàn ayastaptàn akç÷àn ekakaõñakàn 3.069.010c tava bhaktyà samàyukto lakùmaõaþ saüpradàsyati 3.069.011a bhç÷aü te khàdato matsyàn pampàyàþ puùpasaücaye 3.069.011c padmagandhi ÷ivaü vàri sukha÷ãtam anàmayam 3.069.012a uddhçtya sa tadàkliùñaü råpyasphañikasaünibham 3.069.012c atha puùkaraparõena lakùmaõaþ pàyayiùyati 3.069.013a sthålàn giriguhà÷ayyàn varàhàn vanacàriõaþ 3.069.013c apàü lobhàd upàvçttàn vçùabhàn iva nardataþ 3.069.013e råpànvitàü÷ ca pampàyàü drakùyasi tvaü narottama 3.069.014a sàyàhne vicaran ràma viñapã màlyadhàriõaþ 3.069.014c ÷ãtodakaü ca pampàyàü dçùñvà ÷okaü vihàsyasi 3.069.015a sumanobhi÷ citàüs tatra tilakàn naktamàlakàn 3.069.015c utpalàni ca phullàni païkajàni ca ràghava 3.069.016a na tàni ka÷ cin màlyàni tatràropayità naraþ 3.069.016c mataïga÷iùyàs tatràsann çùayaþ susamàhitaþ 3.069.017a teùàü bhàràbhitaptànàü vanyam àharatàü guroþ 3.069.017c ye prapetur mahãü tårõaü ÷arãràt svedabindavaþ 3.069.018a tàni màlyàni jàtàni munãnàü tapasà tadà 3.069.018c svedabindusamutthàni na vina÷yanti ràghava 3.069.019a teùàm adyàpi tatraiva dç÷yate paricàriõã 3.069.019c ÷ramaõã ÷abarã nàma kàkutstha cirajãvinã 3.069.020a tvàü tu dharme sthità nityaü sarvabhåtanamaskçtam 3.069.020c dçùñvà devopamaü ràma svargalokaü gamiùyati 3.069.021a tatas tad ràma pampàyàs tãram à÷ritya pa÷cimam 3.069.021c à÷ramasthànam atulaü guhyaü kàkutstha pa÷yasi 3.069.022a na tatràkramituü nàgàþ ÷aknuvanti tam à÷ramam 3.069.022c çùes tasya mataïgasya vidhànàt tac ca kànanam 3.069.023a tasmin nandanasaükà÷e devàraõyopame vane 3.069.023c nànàvihagasaükãrõe raüsyase ràma nirvçtaþ 3.069.024a çùyamåkas tu pampàyàþ purastàt puùpitadrumaþ 3.069.024c suduþkhàrohaõo nàma ÷i÷unàgàbhirakùitaþ 3.069.024e udàro brahmaõà caiva pårvakàle vinirmitaþ 3.069.025a ÷ayànaþ puruùo ràma tasya ÷ailasya mårdhani 3.069.025c yat svapne labhate vittaü tat prabuddho 'dhigacchati 3.069.026a na tv enaü viùamàcàraþ pàpakarmàdhirohati 3.069.026c tatraiva praharanty enaü suptam àdàya ràkùasàþ 3.069.027a tato 'pi ÷i÷unàgànàm àkrandaþ ÷råyate mahàn 3.069.027c krãóatàü ràma pampàyàü mataïgàraõyavàsinàm 3.069.028a siktà rudhiradhàràbhiþ saühatya paramadvipàþ 3.069.028c pracaranti pçthak kãrõà meghavarõàs tarasvinaþ 3.069.029a te tatra pãtvà pànãyaü vimalaü ÷ãtam avyayam 3.069.029c nivçttàþ saüvigàhante vanàni vanagocaràþ 3.069.030a ràma tasya tu ÷ailasya mahatã ÷obhate guhà 3.069.030c ÷ilàpidhànà kàkutstha duþkhaü càsyàþ prave÷anam 3.069.031a tasyà guhàyàþ pràgdvàre mahठ÷ãtodako hradaþ 3.069.031c bahumålaphalo ramyo nànànagasamàvçtaþ 3.069.032a tasyàü vasati sugrãva÷ caturbhiþ saha vànaraiþ 3.069.032c kadà cic chikhare tasya parvatasyàvatiùñhate 3.069.033a kabandhas tv anu÷àsyaivaü tàv ubhau ràmalakùmaõau 3.069.033c sragvã bhàskaravarõàbhaþ khe vyarocata vãryavàn 3.069.034a taü tu khasthaü mahàbhàgaü kabandhaü ràmalakùmaõau 3.069.034c prasthitau tvaü vrajasveti vàkyam åcatur antikàt 3.069.035a gamyatàü kàryasiddhyartham iti tàv abravãc ca saþ 3.069.035c suprãtau tàv anuj¤àpya kabandhaþ prasthitas tadà 3.069.036a sa tat kabandhaþ pratipadya råpaü; vçtaþ ÷riyà bhàskaratulyadehaþ 3.069.036c nidar÷ayan ràmam avekùya khasthaþ; sakhyaü kuruùveti tadàbhyuvàca 3.070.001a tau kabandhena taü màrgaü pampàyà dar÷itaü vane 3.070.001c àtasthatur di÷aü gçhya pratãcãü nçvaràtmajau 3.070.002a tau ÷aileùv àcitànekàn kùaudrakalpaphaladrumàn 3.070.002c vãkùantau jagmatur draùñuü sugrãvaü ràmalakùmaõau 3.070.003a kçtvà ca ÷ailapçùñhe tu tau vàsaü raghunandanau 3.070.003c pampàyàþ pa÷cimaü tãraü ràghavàv upatasthatuþ 3.070.004a tau puùkariõyàþ pampàyàs tãram àsàdya pa÷cimam 3.070.004c apa÷yatàü tatas tatra ÷abaryà ramyam à÷ramam 3.070.005a tau tam à÷ramam àsàdya drumair bahubhir àvçtam 3.070.005c suramyam abhivãkùantau ÷abarãm abhyupeyatuþ 3.070.006a tau tu dçùñvà tadà siddhà samutthàya kçtà¤jaliþ 3.070.006c pàdau jagràha ràmasya lakùmaõasya ca dhãmataþ 3.070.007a tàm uvàca tato ràmaþ ÷ramaõãü saü÷itavratàm 3.070.007c kaccit te nirjità vighnàþ kaccit te vardhate tapaþ 3.070.008a kaccit te niyataþ kopa àhàra÷ ca tapodhane 3.070.008c kaccit te niyamàþ pràptàþ kaccit te manasaþ sukham 3.070.008e kaccit te guru÷u÷råùà saphalà càrubhàùiõi 3.070.009a ràmeõa tàpasã pçùñhà sà siddhà siddhasaümatà 3.070.009c ÷a÷aüsa ÷abarã vçddhà ràmàya pratyupasthità 3.070.010a citrakåñaü tvayi pràpte vimànair atulaprabhaiþ 3.070.010c itas te divam àråóhà yàn ahaü paryacàriùam 3.070.011a tai÷ càham uktà dharmaj¤air mahàbhàgair maharùibhiþ 3.070.011c àgamiùyati te ràmaþ supuõyam imam à÷ramam 3.070.012a sa te pratigrahãtavyaþ saumitrisahito 'tithiþ 3.070.012c taü ca dçùñvà varàül lokàn akùayàüs tvaü gamiùyasi 3.070.013a mayà tu vividhaü vanyaü saücitaü puruùarùabha 3.070.013c tavàrthe puruùavyàghra pampàyàs tãrasaübhavam 3.070.014a evam uktaþ sa dharmàtmà ÷abaryà ÷abarãm idam 3.070.014c ràghavaþ pràha vij¤àne tàü nityam abahiùkçtàm 3.070.015a danoþ sakà÷àt tattvena prabhàvaü te mahàtmanaþ 3.070.015c ÷rutaü pratyakùam icchàmi saüdraùñuü yadi manyase 3.070.016a etat tu vacanaü ÷rutvà ràmavaktràd viniþsçtam 3.070.016c ÷abarã dar÷ayàm àsa tàv ubhau tad vanaü mahat 3.070.017a pa÷ya meghaghanaprakhyaü mçgapakùisamàkulam 3.070.017c mataïgavanam ity eva vi÷rutaü raghunandana 3.070.018a iha te bhàvitàtmàno guravo me mahàdyute 3.070.018c juhavàü÷ cakrire tãrthaü mantravan mantrapåjitam 3.070.019a iyaü pratyak sthalã vedã yatra te me susatkçtàþ 3.070.019c puùpopahàraü kurvanti ÷ramàd udvepibhiþ karaiþ 3.070.020a teùàü tapaþ prabhàvena pa÷yàdyàpi raghåttama 3.070.020c dyotayanti di÷aþ sarvàþ ÷riyà vedyo 'tulaprabhàþ 3.070.021a a÷aknuvadbhis tair gantum upavàsa÷ramàlasaiþ 3.070.021c cintite 'bhyàgatàn pa÷ya sametàn sapta sàgaràn 3.070.022a kçtàbhiùekais tair nyastà valkalàþ pàdapeùv iha 3.070.022c adyàpi na vi÷uùyanti prade÷e raghunandana 3.070.023a kçtsnaü vanam idaü dçùñaü ÷rotavyaü ca ÷rutaü tvayà 3.070.023c tad icchàmy abhyanuj¤àtà tyaktum etat kalevaram 3.070.024a teùàm icchàmy ahaü gantuü samãpaü bhàvitàtmanàm 3.070.024c munãnàm à÷raümo yeùàm ahaü ca paricàriõã 3.070.025a dharmiùñhaü tu vacaþ ÷rutvà ràghavaþ sahalakùmaõaþ 3.070.025c anujànàmi gaccheti prahçùñavadano 'bravãt 3.070.026a anuj¤àtà tu ràmeõa hutvàtmànaü hutà÷ane 3.070.026c jvalatpàvakasaükà÷à svargam eva jagàma sà 3.070.027a yatra te sukçtàtmàno viharanti maharùayaþ 3.070.027c tat puõyaü ÷abarãsthànaü jagàmàtmasamàdhinà 3.071.001a divaü tu tasyàü yàtàyàü ÷abaryàü svena karmaõà 3.071.001c lakùmaõena saha bhràtrà cintayàm àsa ràghavaþ 3.071.002a cintayitvà tu dharmàtmà prabhàvaü taü mahàtmanàm 3.071.002c hitakàriõam ekàgraü lakùmaõaü ràghavo 'bravãt 3.071.003a dçùño 'yam à÷ramaþ saumya bahvà÷caryaþ kçtàtmanàm 3.071.003c vi÷vastamçga÷àrdålo nànàvihagasevitaþ 3.071.004a saptànàü ca samudràõàm eùu tãrtheùu lakùmaõa 3.071.004c upaspçùñaü ca vidhivat pitara÷ càpi tarpitàþ 3.071.005a pranaùñam a÷ubhaü yat tat kalyàõaü samupasthitam 3.071.005c tena tv etat prahçùñaü me mano lakùmaõa saüprati 3.071.006a hçdaye hi naravyàghra ÷ubham àvirbhaviùyati 3.071.006c tad àgaccha gamiùyàvaþ pampàü tàü priyadar÷anàm 3.071.007a ç÷yamåko girir yatra nàtidåre prakà÷ate 3.071.007c yasmin vasati dharmàtmà sugrãvo 'ü÷umataþ sutaþ 3.071.007e nityaü vàlibhayàt trasta÷ caturbhiþ saha vànaraiþ 3.071.008a abhitvare ca taü draùñuü sugrãvaü vànararùabham 3.071.008c tadadhãnaü hi me saumya sãtàyàþ parimàrgaõam 3.071.009a iti bruvàõaü taü ràmaü saumitrir idam abravãt 3.071.009c gacchàvas tvaritaü tatra mamàpi tvarate manaþ 3.071.010a à÷ramàt tu tatas tasmàn niùkramya sa vi÷àü patiþ 3.071.010c àjagàma tataþ pampàü lakùmaõena sahàbhibhåþ 3.071.011a samãkùamàõaþ puùpàóhyaü sarvato vipuladrumam 3.071.011c koyaùñibhi÷ càrjunakaiþ ÷atapatrai÷ ca kãcakaiþ 3.071.011e etai÷ cànyai÷ ca vividhair nàditaü tad vanaü mahat 3.071.012a sa ràmo vidhivàn vçkùàn saràüsi vividhàni ca 3.071.012c pa÷yan kàmàbhisaütapto jagàma paramaü hradam 3.071.013a sa tàm àsàdya vai ràmo dåràd udakavàhinãm 3.071.013c mataïgasarasaü nàma hradaü samavagàhata 3.071.014a sa tu ÷okasamàviùño ràmo da÷arathàtmajaþ 3.071.014c vive÷a nalinãü pampàü païkajai÷ ca samàvçtàm 3.071.015a tilakà÷okapuünàgabakuloddàla kà÷inãm 3.071.015c ramyopavanasaübàdhàü padmasaüpãóitodakàm 3.071.016a sphañikopamatoyàóhyàü ÷lakùõavàlukasaütatàm 3.071.016c matsyakacchapasaübàdhàü tãrasthadruma÷obhitàm 3.071.017a sakhãbhir iva yuktàbhir latàbhir anuveùñitàm 3.071.017c kiünaroragagandharvayakùaràkùasasevitàm 3.071.017e nànàdrumalatàkãrõàü ÷ãtavàrinidhiü ÷ubhàm 3.071.018a padmaiþ saugandhikais tàmràü ÷uklàü kumudamaõóalaiþ 3.071.018c nãlàü kuvalayoddhàtair bahuvarõàü kuthàm iva 3.071.019a aravindotpalavatãü padmasaugandhikàyutàm 3.071.019c puùpitàmravaõopetàü barhiõodghuùñanàditàm 3.071.020a sa tàü dçùñvà tataþ pampàü ràmaþ saumitriõà saha 3.071.020c vilalàpa ca tejasvã kàmàd da÷arathàtmajaþ 3.071.021a tilakair bãjapårai÷ ca vañaiþ ÷ukladrumais tathà 3.071.021c puùpitaiþ karavãrai÷ ca puünàgai÷ ca supuùpitaiþ 3.071.022a màlatãkundagulmai÷ ca bhaõóãrair niculais tathà 3.071.022c a÷okaiþ saptaparõai÷ ca ketakair atimuktakaiþ 3.071.022e anyai÷ ca vividhair vçkùaiþ pramadevopa÷obhitàm 3.071.023a asyàs tãre tu pårvoktaþ parvato dhàtumaõóitaþ 3.071.023c ç÷yamåka iti khyàta÷ citrapuùpitakànanaþ 3.071.024a harir çkùarajo nàmnaþ putras tasya mahàtmanaþ 3.071.024c adhyàste taü mahàvãryaþ sugrãva iti vi÷rutaþ 3.071.025a sugrãvam abhigaccha tvaü vànarendraü nararùabha 3.071.025c ity uvàca punar vàkyaü lakùmaõaü satyavikramam 3.071.026a tato mahad vartma ca dårasaükramaü; krameõa gatvà pravilokayan vanam 3.071.026c dadar÷a pampàü ÷ubhadar÷a kànanàm; anekanànàvidhapakùisaükulàm 4.001.001a sa tàü puùkariõãü gatvà padmotpalajhaùàkulàm 4.001.001c ràmaþ saumitrisahito vilalàpàkulendriyaþ 4.001.002a tasya dçùñvaiva tàü harùàd indriyàõi cakampire 4.001.002c sa kàmava÷am àpannaþ saumitrim idam abravãt 4.001.003a saumitre pa÷ya pampàyàþ kànanaü ÷ubhadar÷anam 4.001.003c yatra ràjanti ÷ailàbhà drumàþ sa÷ikharà iva 4.001.004a màü tu ÷okàbhisaütaptam àdhayaþ pãóayanti vai 4.001.004c bharatasya ca duþkhena vaidehyà haraõena ca 4.001.005a adhikaü pravibhàty etan nãlapãtaü tu ÷àdvalam 4.001.005c drumàõàü vividhaiþ puùpaiþ paristomair ivàrpitam 4.001.006a sukhànilo 'yaü saumitre kàlaþ pracuramanmathaþ 4.001.006c gandhavàn surabhir màso jàtapuùpaphaladrumaþ 4.001.007a pa÷ya råpàõi saumitre vanànàü puùpa÷àlinàm 4.001.007c sçjatàü puùpavarùàõi varùaü toyamucàm iva 4.001.008a prastareùu ca ramyeùu vividhàþ kànanadrumàþ 4.001.008c vàyuvegapracalitàþ puùpair avakiranti gàm 4.001.009a màrutaþ sukhaü saüspar÷e vàti candana÷ãtalaþ 4.001.009c ùañpadair anukåjadbhir vaneùu madhugandhiùu 4.001.010a giriprastheùu ramyeùu puùpavadbhir manoramaiþ 4.001.010c saüsakta÷ikharà ÷ailà viràjanti mahàdrumaiþ 4.001.011a puùpitàgràü÷ ca pa÷yemàn karõikàràn samantataþ 4.001.011c hàñakapratisaüchannàn naràn pãtàmbaràn iva 4.001.012a ayaü vasantaþ saumitre nànàvihaganàditaþ 4.001.012c sãtayà viprahãõasya ÷okasaüdãpano mama 4.001.013a màü hi ÷okasamàkràntaü saütàpayati manmathaþ 4.001.013c hçùñaþ pravadamàna÷ ca samàhvayati kokilaþ 4.001.014a eùa dàtyåhako hçùño ramye màü vananirjhare 4.001.014c praõadan manmathàviùñaü ÷ocayiùyati lakùmaõa 4.001.015a vimi÷rà vihagàþ pumbhir àtmavyåhàbhinanditàþ 4.001.015c bhçïgaràjapramuditàþ saumitre madhurasvaràþ 4.001.016a màü hi sà mçga÷àvàkùã cintà÷okabalàtkçtam 4.001.016c saütàpayati saumitre kråra÷ caitravanànilaþ 4.001.017a ÷ikhinãbhiþ parivçtà mayårà girisànuùu 4.001.017c manmathàbhiparãtasya mama manmathavardhanàþ 4.001.018a pa÷ya lakùõama nçtyantaü mayåram upançtyati 4.001.018c ÷ikhinã manmathàrtaiùà bhartàraü girisànuùu 4.001.019a mayårasya vane nånaü rakùasà na hçtà priyà 4.001.019c mama tv ayaü vinà vàsaþ puùpamàse suduþsahaþ 4.001.020a pa÷ya lakùmaõa puùpàõi niùphalàni bhavanti me 4.001.020c puùpabhàrasamçddhànàü vanànàü ÷i÷iràtyaye 4.001.021a vadanti ràvaü muditàþ ÷akunàþ saügha÷aþ kalam 4.001.021c àhvayanta ivànyonyaü kàmonmàdakarà mama 4.001.022a nånaü parava÷à sãtà sàpi ÷ocaty ahaü yathà 4.001.022c ÷yàmà padmapalà÷àkùã mçdubhàùà ca me priyà 4.001.023a eùa puùpavaho vàyuþ sukhaspar÷o himàvahaþ 4.001.023c tàü vicintayataþ kàntàü pàvakapratimo mama 4.001.024a tàü vinàtha vihaügo 'sau pakùã praõaditas tadà 4.001.024c vàyasaþ pàdapagataþ prahçùñam abhinardati 4.001.025a eùa vai tatra vaidehyà vihagaþ pratihàrakaþ 4.001.025c pakùã màü tu vi÷àlàkùyàþ samãpam upaneùyati 4.001.026a pa÷ya lakùmaõa saünàdaü vane madavivardhanam 4.001.026c puùpitàgreùu vçkùeùu dvijànàm upakåjatàm 4.001.027a saumitre pa÷ya pampàyà÷ citràsu vanaràjiùu 4.001.027c nalinàni prakà÷ante jale taruõasåryavat 4.001.028a eùà prasannasalilà padmanãlotpalàyatà 4.001.028c haüsakàraõóavàkãrõà pampà saugandhikàyutà 4.001.029a cakravàkayutà nityaü citraprasthavanàntarà 4.001.029c màtaïgamçgayåthai÷ ca ÷obhate salilàrthibhiþ 4.001.030a padmako÷apalà÷àni draùñuü dçùñir hi manyate 4.001.030c sãtàyà netrako÷àbhyàü sadç÷ànãti lakùmaõa 4.001.031a padmakesarasaüsçùño vçkùàntaraviniþsçtaþ 4.001.031c niþ÷vàsa iva sãtàyà vàti vàyur manoharaþ 4.001.032a saumitre pa÷ya pampàyà dakùiõe girisànuni 4.001.032c puùpitàü karõikàrasya yaùñiü parama÷obhanàm 4.001.033a adhikaü ÷ailaràjo 'yaü dhàtubhis tu vibhåùitaþ 4.001.033c vicitraü sçjate reõuü vàyuvegavighaññitam 4.001.034a giriprasthàs tu saumitre sarvataþ saüprapuùpitaiþ 4.001.034c niùpatraiþ sarvato ramyaiþ pradãpà iva kuü÷ukaiþ 4.001.035a pampàtãraruhà÷ ceme saüsaktà madhugandhinaþ 4.001.035c màlatãmallikàùaõóàþ karavãrà÷ ca puùpitàþ 4.001.036a ketakyaþ sinduvàrà÷ ca vàsantya÷ ca supuùpitàþ 4.001.036c màdhavyo gandhapårõà÷ ca kundagulmà÷ ca sarva÷aþ 4.001.037a ciribilvà madhåkà÷ ca va¤julà bakulàs tathà 4.001.037c campakàs tilakà÷ caiva nàgavçkùà÷ ca puùpitàþ 4.001.038a nãpà÷ ca varaõà÷ caiva kharjårà÷ ca supuùpitàþ 4.001.038c aïkolà÷ ca kuraõñà÷ ca cårõakàþ pàribhadrakàþ 4.001.039a cåtàþ pàñalaya÷ caiva kovidàrà÷ ca puùpitàþ 4.001.039c mucukundàrjunà÷ caiva dç÷yante girisànuùu 4.001.040a ketakoddàlakà÷ caiva ÷irãùàþ ÷iü÷apà dhavàþ 4.001.040c ÷àlmalyaþ kiü÷ukà÷ caiva raktàþ kurabakàs tathà 4.001.040e tini÷à nakta màlà÷ ca candanàþ syandanàs tathà 4.001.041a vividhà vividhaiþ puùpais tair eva nagasànuùu 4.001.041c vikãrõaiþ pãtaraktàbhàþ saumitre prastaràþ kçtàþ 4.001.042a himànte pa÷ya saumitre vçkùàõàü puùpasaübhavam 4.001.042c puùpamàse hi taravaþ saügharùàd iva puùpitàþ 4.001.043a pa÷ya ÷ãtajalàü cemàü saumitre puùkaràyutàm 4.001.043c cakravàkànucaritàü kàraõóavaniùevitàm 4.001.043e plavaiþ krau¤cai÷ ca saüpårõàü varàhamçgasevitàm 4.001.044a adhikaü ÷obhate pampàvikåjadbhir vihaügamaiþ 4.001.045a dãpayantãva me kàmaü vividhà mudità dvijàþ 4.001.045c ÷yàmàü candramukhãü smçtvà priyàü padmanibhekùaõàm 4.001.046a paya sànuùu citreùu mçgãbhiþ sahitàn mçgàn 4.001.046c màü punar mçga÷àvàkùyà vaidehyà virahãkçtam 4.001.047a evaü sa vilapaüs tatra ÷okopahatacetanaþ 4.001.047c avekùata ÷ivàü pampàü ramyavàrivahàü ÷ubhàm 4.001.048a nirãkùamàõaþ sahasà mahàtmà; sarvaü vanaü nirjharakandaraü ca 4.001.048c udvignacetàþ saha lakùmaõena; vicàrya duþkhopahataþ pratasthe 4.001.049a tàv çùyamåkaü sahitau prayàtau; sugrãva÷àkhàmçgasevitaü tam 4.001.049c trastàs tu dçùñvà harayo babhåvur; mahaujasau ràghavalakùmaõau tau 4.002.001a tau tu dçùñvà mahàtmànau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.002.001c varàyudhadharau vãrau sugrãvaþ ÷aïkito 'bhavat 4.002.002a udvignahçdayaþ sarvà di÷aþ samavalokayan 4.002.002c na vyatiùñhata kasmiü÷ cid de÷e vànarapuügavaþ 4.002.003a naiva cakre manaþ sthàne vãkùamàõo mahàbalau 4.002.003c kapeþ paramabhãtasya cittaü vyavasasàda ha 4.002.004a cintayitvà sa dharmàtmà vimç÷ya gurulàghavam 4.002.004c sugrãvaþ paramodvignaþ sarvair anucaraiþ saha 4.002.005a tataþ sa sacivebhyas tu sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.002.005c ÷a÷aüsa paramodvignaþ pa÷yaüs tau ràmalakùmaõau 4.002.006a etau vanam idaü durgaü vàlipraõihitau dhruvam 4.002.006c chadmanà cãravasanau pracarantàv ihàgatau 4.002.007a tataþ sugrãvasacivà dçùñvà paramadhanvinau 4.002.007c jagmur giritañàt tasmàd anyac chikharam uttamam 4.002.008a te kùipram abhigamyàtha yåthapà yåthaparùabham 4.002.008c harayo vànara÷reùñhaü parivàryopatasthire 4.002.009a ekam ekàyanagatàþ plavamànà girer girim 4.002.009c prakampayanto vegena girãõàü ÷ikharàõi ca 4.002.010a tataþ ÷àkhàmçgàþ sarve plavamànà mahàbalàþ 4.002.010c babha¤ju÷ ca nagàüs tatra puùpitàn durgasaü÷ritàn 4.002.011a àplavanto harivaràþ sarvatas taü mahàgirim 4.002.011c mçgamàrjàra÷àrdålàüs tràsayanto yayus tadà 4.002.012a tataþ sugrãvasacivàþ parvatendraü samà÷ritàþ 4.002.012c saügamya kapimukhyena sarve prà¤jalayaþ sthitàþ 4.002.013a tatas taü bhayasaütrastaü vàlikilbiùa÷aïkitam 4.002.013c uvàca hanumàn vàkyaü sugrãvaü vàkyakovidaþ 4.002.014a yasmàd udvignacetàs tvaü pradruto haripuügava 4.002.014c taü kråradar÷anaü kråraü neha pa÷yàmi vàlinam 4.002.015a yasmàt tava bhayaü saumya pårvajàt pàpakarmaõaþ 4.002.015c sa neha vàlã duùñàtmà na te pa÷yàmy ahaü bhayam 4.002.016a aho ÷àkhàmçgatvaü te vyaktam eva plavaügama 4.002.016c laghucittatayàtmànaü na sthàpayasi yo matau 4.002.017a buddhivij¤ànasaüpanna iïgitaiþ sarvam àcara 4.002.017c na hy abuddhiü gato ràjà sarvabhåtàni ÷àsti hi 4.002.018a sugrãvas tu ÷ubhaü vàkyaü ÷rutvà sarvaü hanåmataþ 4.002.018c tataþ ÷ubhataraü vàkyaü hanåmantam uvàca ha 4.002.019a dãrghabàhå vi÷àlàkùau ÷aracàpàsidhàriõau 4.002.019c kasya na syàd bhayaü dçùñvà etau surasutopamau 4.002.020a vàlipraõihitàv etau ÷aïke 'haü puruùottamau 4.002.020c ràjàno bahumitrà÷ ca vi÷vàso nàtra hi kùamaþ 4.002.021a araya÷ ca manuùyeõa vij¤eyà÷ channacàriõaþ 4.002.021c vi÷vastànàm avi÷vastà÷ chidreùu praharanti hi 4.002.022a kçtyeùu vàlã medhàvã ràjàno bahudar÷anàþ 4.002.022c bhavanti parahantàras te j¤eyàþ pràkçtair naraiþ 4.002.023a tau tvayà pràkçtenaiva gatvà j¤eyau plavaügama 4.002.023c ÷aïkitànàü prakàrai÷ ca råpavyàbhàùaõena ca 4.002.024a lakùayasva tayor bhàvaü prahçùñamanasau yadi 4.002.024c vi÷vàsayan pra÷aüsàbhir iïgitai÷ ca punaþ punaþ 4.002.025a mamaivàbhimukhaü sthitvà pçccha tvaü haripuügava 4.002.025c prayojanaü prave÷asya vanasyàsya dhanurdharau 4.002.026a ÷uddhàtmànau yadi tv etau jànãhi tvaü plavaügama 4.002.026c vyàbhàùitair và råpair và vij¤eyà duùñatànayoþ 4.002.027a ity evaü kapiràjena saüdiùño màrutàtmajaþ 4.002.027c cakàra gamane buddhiü yatra tau ràmalakùmaõau 4.002.028a tatheti saüpåjya vacas tu tasya; kapeþ subhãtasya duràsadasya 4.002.028c mahànubhàvo hanumàn yayau tadà; sa yatra ràmo 'tibala÷ ca lakùmaõaþ 4.003.001a vaco vij¤àya hanumàn sugrãvasya mahàtmanaþ 4.003.001c parvatàd ç÷yamåkàt tu pupluve yatra ràghavau 4.003.002a sa tatra gatvà hanumàn balavàn vànarottamaþ 4.003.002c upacakràma tau vàgbhir mçdvãbhiþ satyavikramaþ 4.003.003a svakaü råpaü parityajya bhikùuråpeõa vànaraþ 4.003.003c àbabhàùe ca tau vãrau yathàvat pra÷a÷aüsa ca 4.003.004a ràjarùidevapratimau tàpasau saü÷itavratau 4.003.004c de÷aü katham imaü pràptau bhavantau varavarõinau 4.003.005a tràsayantau mçgagaõàn anyàü÷ ca vanacàriõaþ 4.003.005c pampàtãraruhàn vçkùàn vãkùamàõau samantataþ 4.003.006a imàü nadãü ÷ubhajalàü ÷obhayantau tarasvinau 4.003.006c dhairyavantau suvarõàbhau kau yuvàü cãravàsasau 4.003.007a siühaviprekùitau vãrau siühàtibalavikramau 4.003.007c ÷akracàpanibhe càpe pragçhya vipulair bhujaiþ 4.003.008a ÷rãmantau råpasaüpannau vçùabha÷reùñhavikramau 4.003.008c hastihastopamabhujau dyutimantau nararùabhau 4.003.009a prabhayà parvatendro 'yaü yuvayor avabhàsitaþ 4.003.009c ràjyàrhàv amaraprakhyau kathaü de÷am ihàgatau 4.003.010a padmapatrekùaõau vãrau jañàmaõóaladhàriõau 4.003.010c anyonyasadç÷au vãrau devalokàd ivàgatau 4.003.011a yadçcchayeva saüpràptau candrasåryau vasuüdharàm 4.003.011c vi÷àlavakùasau vãrau mànuùau devaråpiõau 4.003.012a siühaskandhau mahàsattvau samadàv iva govçùau 4.003.012c àyatà÷ ca suvçttà÷ ca bàhavaþ parighottamàþ 4.003.012e sarvabhåùaõabhåùàrhàþ kim arthaü na vibhåùitaþ 4.003.013a ubhau yogyàv ahaü manye rakùituü pçthivãm imàm 4.003.013c sasàgaravanàü kçtsnàü vindhyameruvibhåùitàm 4.003.014a ime ca dhanuùã citre ÷lakùõe citrànulepane 4.003.014c prakà÷ete yathendrasya vajre hemavibhåùite 4.003.015a saüpårõà ni÷itair bàõair tåõà÷ ca ÷ubhadar÷anàþ 4.003.015c jãvitàntakarair ghorair jvaladbhir iva pannagaiþ 4.003.016a mahàpramàõau vipulau taptahàñakabhåùitau 4.003.016c khaógàv etau viràjete nirmuktabhujagàv iva 4.003.017a evaü màü paribhàùantaü kasmàd vai nàbhibhàùathaþ 4.003.018a sugrãvo nàma dharmàtmà ka÷ cid vànarayåthapaþ 4.003.018c vãro vinikçto bhràtrà jagad bhramati duþkhitaþ 4.003.019a pràpto 'haü preùitas tena sugrãveõa mahàtmanà 4.003.019c ràj¤à vànaramukhyànàü hanumàn nàma vànaraþ 4.003.020a yuvàbhyàü saha dharmàtmà sugrãvaþ sakhyam icchati 4.003.020c tasya màü sacivaü vittaü vànaraü pavanàtmajam 4.003.021a bhikùuråpapraticchannaü sugrãvapriyakàmyayà 4.003.021c ç÷yamåkàd iha pràptaü kàmagaü kàmaråpiõam 4.003.022a evam uktvà tu hanumàüs tau vãrau ràmalakùmaõau 4.003.022c vàkyaj¤au vàkyaku÷alaþ punar novàca kiü cana 4.003.023a etac chrutvà vacas tasya ràmo lakùmaõam abravãt 4.003.023c prahçùñavadanaþ ÷rãmàn bhràtaraü pàr÷vataþ sthitam 4.003.024a sacivo 'yaü kapãndrasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.003.024c tam eva kàïkùamàõasya mamàntikam upàgataþ 4.003.025a tam abhyabhàùa saumitre sugrãvasacivaü kapim 4.003.025c vàkyaj¤aü madhurair vàkyaiþ snehayuktam ariüdamam 4.004.001a tataþ prahçùño hanumàn kçtyavàn iti tad vacaþ 4.004.001c ÷rutvà madhurasaübhàùaü sugrãvaü manasà gataþ 4.004.002a bhavyo ràjyàgamas tasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.004.002c yad ayaü kçtyavàn pràptaþ kçtyaü caitad upàgatam 4.004.003a tataþ paramasaühçùño hanåmàn plavagarùabhaþ 4.004.003c pratyuvàca tato vàkyaü ràmaü vàkyavi÷àradaþ 4.004.004a kimarthaü tvaü vanaü ghoraü pampàkànanamaõóitam 4.004.004c àgataþ sànujo durgaü nànàvyàlamçgàyutam 4.004.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà lakùmaõo ràmacoditaþ 4.004.005c àcacakùe mahàtmànaü ràmaü da÷arathàtmajam 4.004.006a ràjà da÷aratho nàma dyutimàn dharmavatsalaþ 4.004.006c tasyàyaü pårvajaþ putro ràmo nàma janaiþ ÷rutaþ 4.004.007a ÷araõyaþ sarvabhåtànàü pitur nirde÷apàragaþ 4.004.007c vãro da÷arathasyàyaü putràõàü guõavattaraþ 4.004.008a ràjyàd bhraùño vane vastuü mayà sàrdham ihàgataþ 4.004.008c bhàryayà ca mahàtejàþ sãtayànugato va÷ã 4.004.008e dinakùaye mahàtejàþ prabhayeva divàkaraþ 4.004.009a aham asyàvaro bhràtà guõair dàsyam upàgataþ 4.004.009c kçtaj¤asya bahuj¤asya lakùmaõo nàma nàmataþ 4.004.010a sukhàrhasya mahàrhasya sarvabhåtahitàtmanaþ 4.004.010c ai÷varyeõa vihãnasya vanavàsà÷ritasya ca 4.004.011a rakùasàpahçtà bhàryà rahite kàmaråpiõà 4.004.011c tac ca na j¤àyate rakùaþ patnã yenàsya sà hçtà 4.004.012a danur nàma ÷riyaþ putraþ ÷àpàd ràkùasatàü gataþ 4.004.012c àkhyàtas tena sugrãvaþ samartho vànaràdhipaþ 4.004.013a sa j¤àsyati mahàvãryas tava bhàryàpahàriõam 4.004.013c evam uktvà danuþ svargaü bhràjamàno gataþ sukham 4.004.014a etat te sarvam àkhyàtaü yàthàtathyena pçcchataþ 4.004.014c ahaü caiva hi ràma÷ ca sugrãvaü ÷araõaü gatau 4.004.015a eùa dattvà ca vittàni pràpya cànuttamaü ya÷aþ 4.004.015c lokanàthaþ purà bhåtvà sugrãvaü nàtham icchati 4.004.016a ÷okàbhibhåte ràme tu ÷okàrte ÷araõaü gate 4.004.016c kartum arhati sugrãvaþ prasàdaü saha yåthapaiþ 4.004.017a evaü bruvàõaü saumitriü karuõaü sà÷rupàtanam 4.004.017c hanåmàn pratyuvàcedaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 4.004.018a ãdç÷à buddhisaüpannà jitakrodhà jitendriyàþ 4.004.018c draùñavyà vànarendreõa diùñyà dar÷anam àgatàþ 4.004.019a sa hi ràjyàc ca vibhraùñaþ kçtavaira÷ ca vàlinà 4.004.019c hçtadàro vane trasto bhràtrà vinikçto bhç÷am 4.004.020a kariùyati sa sàhàyyaü yuvayor bhàskaràtmajaþ 4.004.020c sugrãvaþ saha càsmàbhiþ sãtàyàþ parimàrgaõe 4.004.021a ity evam uktvà hanumठ÷lakùõaü madhurayà girà 4.004.021c babhàùe so 'bhigacchàmaþ sugrãvam iti ràghavam 4.004.022a evaü bruvàõaü dharmàtmà hanåmantaü sa lakùmaõaþ 4.004.022c pratipåjya yathànyàyam idaü provàca ràghavam 4.004.023a kapiþ kathayate hçùño yathàyaü màrutàtmajaþ 4.004.023c kçtyavàn so 'pi saüpràptaþ kçtakçtyo 'si ràghava 4.004.024a prasannamukhavarõa÷ ca vyaktaü hçùña÷ ca bhàùate 4.004.024c nànçtaü vakùyate vãro hanåmàn màrutàtmajaþ 4.004.025a tataþ sa tu mahàpràj¤o hanåmàn màrutàtmajaþ 4.004.025c jagàmàdàya tau vãrau hariràjàya ràghavau 4.004.026a sa tu vipula ya÷àþ kapipravãraþ; pavanasutaþ kçtakçtyavat prahçùñaþ 4.004.026c girivaram uruvikramaþ prayàtaþ; sa ÷ubhamatiþ saha ràmalakùmaõàbhyàm 4.005.001a ç÷yamåkàt tu hanumàn gatvà taü malayaü giram 4.005.001c àcacakùe tadà vãrau kapiràjàya ràghavau 4.005.002a ayaü ràmo mahàpràj¤aþ saüpràpto dçóhavikramaþ 4.005.002c lakùmaõena saha bhràtrà ràmo 'yaü satyavikramaþ 4.005.003a ikùvàkåõàü kule jàto ràmo da÷arathàtmajaþ 4.005.003c dharme nigadita÷ caiva pitur nirde÷apàlakaþ 4.005.004a tasyàsya vasato 'raõye niyatasya mahàtmanaþ 4.005.004c rakùasàpahçtà bhàryà sa tvàü ÷araõam àgataþ 4.005.005a ràjasåyà÷vamedhai÷ ca vahnir yenàbhitarpitaþ 4.005.005c dakùiõà÷ ca tathotsçùñà gàvaþ ÷atasahasra÷aþ 4.005.006a tapasà satyavàkyena vasudhà yena pàlità 4.005.006c strãhetos tasya putro 'yaü ràmas tvàü ÷araõaü gataþ 4.005.007a bhavatà sakhyakàmau tau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.005.007c pratigçhyàrcayasvemau påjanãyatamàv ubhau 4.005.008a ÷rutvà hanumato vàkyaü sugrãvo hçùñamànasaþ 4.005.008c bhayaü sa ràghavàd ghoraü prajahau vigatajvaraþ 4.005.009a sa kçtvà mànuùaü råpaü sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.005.009c dar÷anãyatamo bhåtvà prãtyà provàca ràghavam 4.005.010a bhavàn dharmavinãta÷ ca vikràntaþ sarvavatsalaþ 4.005.010c àkhyàtà vàyuputreõa tattvato me bhavadguõàþ 4.005.011a tan mamaivaiùa satkàro làbha÷ caivottamaþ prabho 4.005.011c yat tvam icchasi sauhàrdaü vànareõa mayà saha 4.005.012a rocate yadi và sakhyaü bàhur eùa prasàritaþ 4.005.012c gçhyatàü pàõinà pàõir maryàdà vadhyatàü dhruvà 4.005.013a etat tu vacanaü ÷rutvà sugrãvasya subhàùitam 4.005.013c saüprahçùñamanà hastaü pãóayàm àsa pàõinà 4.005.013e hçdyaü sauhçdam àlambya paryaùvajata pãóitam 4.005.014a tato hanåmàn saütyajya bhikùuråpam ariüdamaþ 4.005.014c kàùñhayoþ svena råpeõa janayàm àsa pàvakam 4.005.015a dãpyamànaü tato vahniü puùpair abhyarcya satkçtam 4.005.015c tayor madhye tu suprãto nidadhe susamàhitaþ 4.005.016a tato 'gniü dãpyamànaü tau cakratu÷ ca pradakùiõam 4.005.016c sugrãvo ràghava÷ caiva vayasyatvam upàgatau 4.005.017a tataþ suprãta manasau tàv ubhau hariràghavau 4.005.017c anyonyam abhivãkùantau na tçptim upajagmatuþ 4.005.018a tataþ sarvàrthavidvàüsaü ràmaü da÷arathàtmajam 4.005.018c sugrãvaþ pràha tejasvã vàkyam ekamanàs tadà 4.006.001a ayam àkhyàti me ràma sacivo mantrisattamaþ 4.006.001c hanumàn yannimittaü tvaü nirjanaü vanam àgataþ 4.006.002a lakùmaõena saha bhràtrà vasata÷ ca vane tava 4.006.002c rakùasàpahçtà bhàryà maithilã janakàtmajà 4.006.003a tvayà viyuktà rudatã lakùmaõena ca dhãmatà 4.006.003c antaraü prepsunà tena hatvà gçdhraü jañàyuùam 4.006.004a bhàryàviyogajaü duþkhaü naciràt tvaü vimokùyase 4.006.004c ahaü tàm ànayiùyàmi naùñàü veda÷rutiü yathà 4.006.005a rasàtale và vartantãü vartantãü và nabhastale 4.006.005c aham ànãya dàsyàmi tava bhàryàm ariüdama 4.006.006a idaü tathyaü mama vacas tvam avehi ca ràghava 4.006.006c tyaja ÷okaü mahàbàho tàü kàntàm ànayàmi te 4.006.007a anumànàt tu jànàmi maithilã sà na saü÷ayaþ 4.006.007c hriyamàõà mayà dçùñà rakùasà krårakarmaõà 4.006.008a kro÷antã ràma ràmeti lakùmaõeti ca visvaram 4.006.008c sphurantã ràvaõasyàïke pannagendravadhår yathà 4.006.009a àtmanà pa¤camaü màü hi dçùñvà ÷ailatañe sthitam 4.006.009c uttarãyaü tayà tyaktaü ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.010a tàny asmàbhir gçhãtàni nihitàni ca ràghava 4.006.010c ànayiùyàmy ahaü tàni pratyabhij¤àtum arhasi 4.006.011a tam abravãt tato ràmaþ sugrãvaü priyavàdinam 4.006.011c ànayasva sakhe ÷ãghraü kimarthaü pravilambase 4.006.012a evam uktas tu sugrãvaþ ÷ailasya gahanàü guhàm 4.006.012c pravive÷a tataþ ÷ãghraü ràghavapriyakàmyayà 4.006.013a uttarãyaü gçhãtvà tu ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.013c idaü pa÷yeti ràmàya dar÷ayàm àsa vànaraþ 4.006.014a tato gçhãtvà tadvàsaþ ÷ubhàny àbharaõàni ca 4.006.014c abhavad bàùpasaüruddho nãhàreõeva candramàþ 4.006.015a sãtàsnehapravçttena sa tu bàùpeõa dåùitaþ 4.006.015c hà priyeti rudan dhairyam utsçjya nyapatat kùitau 4.006.016a hçdi kçtvà sa bahu÷as tam alaükàram uttamam 4.006.016c ni÷a÷vàsa bhç÷aü sarpo bilastha iva roùitaþ 4.006.017a avicchinnà÷ruvegas tu saumitriü vãkùya pàr÷vataþ 4.006.017c paridevayituü dãnaü ràmaþ samupacakrame 4.006.018a pa÷ya lakùmaõa vaidehyà saütyaktaü hriyamàõayà 4.006.018c uttarãyam idaü bhåmau ÷arãràd bhåùaõàni ca 4.006.019a ÷àdvalinyàü dhruvaü bhåmyàü sãtayà hriyamàõayà 4.006.019c utsçùñaü bhåùaõam idaü tathàråpaü hi dç÷yate 4.006.020a bråhi sugrãva kaü de÷aü hriyantã lakùità tvayà 4.006.020c rakùasà raudraråpeõa mama pràõasamà priyà 4.006.021a kva và vasati tad rakùo mahad vyasanadaü mama 4.006.021c yannimittam ahaü sarvàn nà÷ayiùyàmi ràkùasàn 4.006.022a haratà maithilãü yena màü ca roùayatà bhç÷am 4.006.022c àtmano jãvitàntàya mçtyudvàram apàvçtam 4.006.023a mama dayitatamà hçtà vanàd; rajanicareõa vimathya yena sà 4.006.023c kathaya mama ripuü tam adya vai; pravagapate yamasaünidhiü nayàmi 4.007.001a evam uktas tu sugrãvo ràmeõàrtena vànaraþ 4.007.001c abravãt prà¤jalir vàkyaü sabàùpaü bàùpagadgadaþ 4.007.002a na jàne nilayaü tasya sarvathà pàparakùasaþ 4.007.002c sàmarthyaü vikramaü vàpi dauùkuleyasya và kulam 4.007.003a satyaü tu pratijànàmi tyaja ÷okam ariüdama 4.007.003c kariùyàmi tathà yatnaü yathà pràpsyasi maithilãm 4.007.004a ràvaõaü sagaõaü hatvà paritoùyàtmapauruùam 4.007.004c tathàsmi kartà naciràd yathà prãto bhaviùyasi 4.007.005a alaü vaiklavyam àlambya dhairyam àtmagataü smara 4.007.005c tvadvidhànàü na sadç÷am ãdç÷aü buddhilàghavam 4.007.006a mayàpi vyasanaü pràptaü bhàryà haraõajaü mahat 4.007.006c na càham evaü ÷ocàmi na ca dhairyaü parityaje 4.007.007a nàhaü tàm anu÷ocàmi pràkçto vànaro 'pi san 4.007.007c mahàtmà ca vinãta÷ cà kiü punar dhçtimàn bhavàn 4.007.008a bàùpam àpatitaü dhairyàn nigrahãtuü tvam arhasi 4.007.008c maryàdàü sattvayuktànàü dhçtiü notsraùñum arhasi 4.007.009a vyasane vàrtha kçcchre và bhaye và jãvitàntage 4.007.009c vimç÷an vai svayà buddhyà dhçtimàn nàvasãdati 4.007.010a bàli÷as tu naro nityaü vaiklavyaü yo 'nuvartate 4.007.010c sa majjaty ava÷aþ ÷oke bhàràkrànteva naur jale 4.007.011a eùo '¤jalir mayà baddhaþ praõayàt tvàü prasàdaye 4.007.011c pauruùaü ÷raya ÷okasya nàntaraü dàtum arhasi 4.007.012a ye ÷okam anuvartante na teùàü vidyate sukham 4.007.012c teja÷ ca kùãyate teùàü na tvaü ÷ocitum arhasi 4.007.013a hitaü vayasya bhàvena bråhi nopadi÷àmi te 4.007.013c vayasyatàü påjayan me na tvaü ÷ocitum arhasi 4.007.014a madhuraü sàntvitas tena sugrãveõa sa ràghavaþ 4.007.014c mukham a÷rupariklinnaü vastràntena pramàrjayat 4.007.015a prakçtiùñhas tu kàkutsthaþ sugrãvavacanàt prabhuþ 4.007.015c saüpariùvajya sugrãvam idaü vacanam abravãt 4.007.016a kartavyaü yad vayasyena snigdhena ca hitena ca 4.007.016c anuråpaü ca yuktaü ca kçtaü sugrãva tat tvayà 4.007.017a eùa ca prakçtiùñho 'ham anunãtas tvayà sakhe 4.007.017c durlabho hãdç÷o bandhur asmin kàle vi÷eùataþ 4.007.018a kiü tu yatnas tvayà kàryo maithilyàþ parimàrgaõe 4.007.018c ràkùasasya ca raudrasya ràvaõasya duràtmanaþ 4.007.019a mayà ca yad anuùñheyaü visrabdhena tad ucyatàm 4.007.019c varùàsv iva ca sukùetre sarvaü saüpadyate tava 4.007.020a mayà ca yad idaü vàkyam abhimànàt samãritam 4.007.020c tat tvayà hari÷àrdåla tattvam ity upadhàryatàm 4.007.021a ançtaü noktapårvaü me na ca vakùye kadà cana 4.007.021c etat te pratijànàmi satyenaiva ÷apàmi te 4.007.022a tataþ prahçùñaþ sugrãvo vànaraiþ sacivaiþ saha 4.007.022c ràghavasya vacaþ ÷rutvà pratij¤àtaü vi÷eùataþ 4.007.023a mahànubhàvasya vaco ni÷amya; harir naràõàm çùabhasya tasya 4.007.023c kçtaü sa mene harivãra mukhyas; tadà svakàryaü hçdayena vidvàn 4.008.001a parituùñas tu sugrãvas tena vàkyena vànaraþ 4.008.001c lakùmaõasyàgrajaü ràmam idaü vacanam abravãt 4.008.002a sarvathàham anugràhyo devatànàm asaü÷ayaþ 4.008.002c upapannaguõopetaþ sakhà yasya bhavàn mama 4.008.003a ÷akyaü khalu bhaved ràma sahàyena tvayànagha 4.008.003c suraràjyam api pràptuü svaràjyaü kiü punaþ prabho 4.008.004a so 'haü sabhàjyo bandhånàü suhçdàü caiva ràghava 4.008.004c yasyàgnisàkùikaü mitraü labdhaü ràghavavaü÷ajam 4.008.005a aham apy anuråpas te vayasyo j¤àsyase ÷anaiþ 4.008.005c na tu vaktuü samartho 'haü svayam àtmagatàn guõàn 4.008.006a mahàtmanàü tu bhåyiùñhaü tvadvidhànàü kçtàtmanàm 4.008.006c ni÷calà bhavati prãtir dhairyam àtmavatàm iva 4.008.007a rajataü và suvarõaü và vastràõy àbharaõàni và 4.008.007c avibhaktàni sàdhånàm avagacchanti sàdhavaþ 4.008.008a àóhyo vàpi daridro và duþkhitaþ sukhito 'pi và 4.008.008c nirdoùo và sadoùo và vayasyaþ paramà gatiþ 4.008.009a dhanatyàgaþ sukhatyàgo dehatyàgo 'pi và punaþ 4.008.009c vayasyàrthe pravartante snehaü dçùñvà tathàvidham 4.008.010a tat tathety abravãd ràmaþ sugrãvaü priyavàdinam 4.008.010c lakùmaõasyàgrato lakùmyà vàsavasyeva dhãmataþ 4.008.011a tato ràmaü sthitaü dçùñvà lakùmaõaü ca mahàbalam 4.008.011c sugrãvaþ sarvata÷ cakùur vane lolam apàtayat 4.008.012a sa dadar÷a tataþ sàlam avidåre harã÷varaþ 4.008.012c supuùpam ãùatpatràóhyaü bhramarair upa÷obhitam 4.008.013a tasyaikàü parõabahulàü bhaïktvà ÷àkhàü supuùpitàm 4.008.013c sàlasyàstãrya sugrãvo niùasàda saràghavaþ 4.008.014a tàv àsãnau tato dçùñvà hanåmàn api lakùmaõam 4.008.014c sàla÷àkhàü samutpàñya vinãtam upave÷ayat 4.008.015a tataþ prahçùñaþ sugrãvaþ ÷lakùõaü madhurayà girà 4.008.015c uvàca praõayàd ràmaü harùavyàkulitàkùaram 4.008.016a ahaü vinikçto bhràtrà caràmy eùa bhayàrditaþ 4.008.016c ç÷yamåkaü girivaraü hçtabhàryaþ suduþkhitaþ 4.008.017a so 'haü trasto bhaye magno vasàmy udbhràntacetanaþ 4.008.017c vàlinà nikçto bhràtrà kçtavaira÷ ca ràghava 4.008.018a vàlino me bhayàrtasya sarvalokàbhayaükara 4.008.018c mamàpi tvam anàthasya prasàdaü kartum arhasi 4.008.019a evam uktas tu tejasvã dharmaj¤o dharmavatsalaþ 4.008.019c pratyuvàca sa kàkutsthaþ sugrãvaü prahasann iva 4.008.020a upakàraphalaü mitram apakàro 'rilakùaõam 4.008.020c adyaiva taü haniùyàmi tava bhàryàpahàriõam 4.008.021a ime hi me mahàvegàþ patriõas tigmatejasaþ 4.008.021c kàrtikeyavanodbhåtàþ ÷arà hemavibhåùitàþ 4.008.022a kaïkapatrapraticchannà mahendrà÷anisaünibhàþ 4.008.022c suparvàõaþ sutãkùõàgrà saroùà bhujagà iva 4.008.023a bhràtçsaüj¤am amitraü te vàlinaü kçtakilbiùam 4.008.023c ÷arair vinihataü pa÷ya vikãrõam iva parvatam 4.008.024a ràghavasya vacaþ ÷rutvà sugrãvo vàhinãpatiþ 4.008.024c praharùam atulaü lebhe sàdhu sàdhv iti càbravãt 4.008.025a ràma÷okàbhibhåto 'haü ÷okàrtànàü bhavàn gatiþ 4.008.025c vayasya iti kçtvà hi tvayy ahaü paridevaye 4.008.026a tvaü hi pàõipradànena vayasyo so 'gnisàkùikaþ 4.008.026c kçtaþ pràõair bahumataþ satyenàpi ÷apàmy aham 4.008.027a vayasya iti kçtvà ca visrabdhaü pravadàmy aham 4.008.027c duþkham antargataü yan me mano dahati nitya÷aþ 4.008.028a etàvad uktvà vacanaü bàùpadåùitalocanaþ 4.008.028c bàùpopahatayà vàcà noccaiþ ÷aknoti bhàùitum 4.008.029a bàùpavegaü tu sahasà nadãvegam ivàgatam 4.008.029c dhàrayàm àsa dhairyeõa sugrãvo ràmasaünidhau 4.008.030a saünigçhya tu taü bàùpaü pramçjya nayane ÷ubhe 4.008.030c viniþ÷vasya ca tejasvã ràghavaü punar abravãt 4.008.031a puràhaü valinà ràma ràjyàt svàd avaropitaþ 4.008.031c paruùàõi ca saü÷ràvya nirdhåto 'smi balãyasà 4.008.032a hçtà bhàryà ca me tena pràõebhyo 'pi garãyasã 4.008.032c suhçda÷ ca madãyà ye saüyatà bandhaneùu te 4.008.033a yatnavàü÷ ca suduùñàtmà mad vinà÷àya ràghava 4.008.033c bahu÷as tat prayuktà÷ ca vànarà nihatà mayà 4.008.034a ÷aïkayà tv etayà càhaü dçùñvà tvàm api ràghava 4.008.034c nopasarpàmy ahaü bhãto bhaye sarve hi bibhyati 4.008.035a kevalaü hi sahàyà me hanumat pramukhàs tv ime 4.008.035c ato 'haü dhàrayàmy adya pràõàn kçcchra gato 'pi san 4.008.036a ete hi kapayaþ snigdhà màü rakùanti samantataþ 4.008.036c saha gacchanti gantavye nityaü tiùñhanti ca sthite 4.008.037a saükùepas tv eùa me ràma kim uktvà vistaraü hi te 4.008.037c sa me jyeùñho ripur bhràtà vàlã vi÷rutapauruùaþ 4.008.038a tadvinà÷àd dhi me duþkhaü pranaùñaü syàd anantaram 4.008.038c sukhaü me jãvitaü caiva tadvinà÷anibandhanam 4.008.039a eùa me ràma ÷okàntaþ ÷okàrtena niveditaþ 4.008.039c duþkhito 'duþkhito vàpi sakhyur nityaü sakhà gatiþ 4.008.040a ÷rutvaitac ca vaco ràmaþ sugrãvam idam abravãt 4.008.040c kiünimittam abhåd vairaü ÷rotum icchàmi tattvataþ 4.008.041a sukhaü hi kàraõaü ÷rutvà vairasya tava vànara 4.008.041c ànantaryaü vidhàsyàmi saüpradhàrya balàbalam 4.008.042a balavàn hi mamàmarùaþ ÷rutvà tvàm avamànitam 4.008.042c vardhate hçdayotkampã pràvçóvega ivàmbhasaþ 4.008.043a hçùñaþ kathaya visrabdho yàvad àropyate dhanuþ 4.008.043c sçùña÷ ca hi mayà bàõo nirasta÷ ca ripus tava 4.008.044a evam uktas tu sugrãvaþ kàkutsthena mahàtmanà 4.008.044c praharùam atulaü lebhe caturbhiþ saha vànaraiþ 4.008.045a tataþ prahçùñavadanaþ sugrãvo lakùmaõàgraje 4.008.045c vairasya kàraõaü tattvam àkhyàtum upacakrame 4.009.001a vàlã nàma mama bhràtà jyeùñhaþ ÷atruniùådanaþ 4.009.001c pitur bahumato nityaü mama càpi tathà purà 4.009.002a pitary uparate 'smàkaü jyeùñho 'yam iti mantribhiþ 4.009.002c kapãnàm ã÷varo ràjye kçtaþ paramasaümataþ 4.009.003a ràjyaü pra÷àsatas tasya pitçpaitàmahaü mahat 4.009.003c ahaü sarveùu kàleùu praõataþ preùyavat sthitaþ 4.009.004a màyàvã nàma tejasvã pårvajo dundubheþ sutaþ 4.009.004c tena tasya mahad vairaü strãkçtaü vi÷rutaü purà 4.009.005a sa tu supte jane ràtrau kiùkindhàd vàram àgataþ 4.009.005c nardati sma susaürabdho vàlinaü càhvayad raõe 4.009.006a prasuptas tu mama bhràtà narditaü bhairavasvanam 4.009.006c ÷rutvà na mamçùe vàlã niùpapàta javàt tadà 4.009.007a sa tu vai niþsçtaþ krodhàt taü hantum asurottamam 4.009.007c vàryamàõas tataþ strãbhir mayà ca praõatàtmanà 4.009.008a sa tu nirdhåya sarvànno nirjagàma mahàbalaþ 4.009.008c tato 'ham api sauhàrdàn niþsçto vàlinà saha 4.009.009a sa tu me bhràtaraü dçùñvà màü ca dåràd avasthitam 4.009.009c asuro jàtasaütràsaþ pradudràva tadà bhç÷am 4.009.010a tasmin dravati saütraste hy àvàü drutataraü gatau 4.009.010c prakà÷o 'pi kçto màrga÷ candreõodgacchatà tadà 4.009.011a sa tçõair àvçtaü durgaü dharaõyà vivaraü mahat 4.009.011c pravive÷àsuro vegàd àvàm àsàdya viùñhitau 4.009.012a taü praviùñaü ripuü dçùñvà bilaü roùava÷aü gataþ 4.009.012c màm uvàca tadà vàlã vacanaü kùubhitendriyaþ 4.009.013a iha tvaü tiùñha sugrãva biladvàri samàhitaþ 4.009.013c yàvad atra pravi÷yàhaü nihanmi samare ripum 4.009.014a mayà tv etad vacaþ ÷rutvà yàcitaþ sa paraütapa 4.009.014c ÷àpayitvà ca màü padbhyàü pravive÷a bilaü tadà 4.009.015a tasya praviùñasya bilaü sàgraþ saüvatsaro gataþ 4.009.015c sthitasya ca mama dvàri sa kàlo vyatyavartata 4.009.016a ahaü tu naùñaü taü j¤àtvà snehàd àgatasaübhramaþ 4.009.016c bhràtaraü na hi pa÷yàmi pàpa÷aïki ca me manaþ 4.009.017a atha dãrghasya kàlasya bilàt tasmàd viniþsçtam 4.009.017c saphenaü rudhiraü raktam ahaü dçùñvà suduþkhitaþ 4.009.018a nardatàm asuràõàü ca dhvanir me ÷rotram àgataþ 4.009.018c nirastasya ca saügràme kro÷ato niþsvano guroþ 4.009.019a ahaü tv avagato buddhyà cihnais tair bhràtaraü hatam 4.009.019c pidhàya ca biladvàraü ÷ilayà girimàtrayà 4.009.019e ÷okàrta÷ codakaü kçtvà kiùkindhàm àgataþ sakhe 4.009.020a gåhamànasya me tattvaü yatnato mantribhiþ ÷rutam 4.009.020c tato 'haü taiþ samàgamya sametair abhiùecitaþ 4.009.021a ràjyaü pra÷àsatas tasya nyàyato mama ràghava 4.009.021c àjagàma ripuü hatvà vàlã tam asurottamam 4.009.022a abhiùiktaü tu màü dçùñvà krodhàt saüraktalocanaþ 4.009.022c madãyàn mantriõo baddhvà paruùaü vàkyam abravãt 4.009.023a nigrahe 'pi samarthasya taü pàpaü prati ràghava 4.009.023c na pràvartata me buddhir bhràtçgauravayantrità 4.009.024a mànayaüs taü mahàtmànaü yathàvac càbhyavàdayam 4.009.024c uktà÷ ca nà÷iùas tena saütuùñenàntaràtmanà 4.010.001a tataþ krodhasamàviùñaü saürabdhaü tam upàgatam 4.010.001c ahaü prasàdayàü cakre bhràtaraü priyakàmyayà 4.010.002a diùñyàsi ku÷alã pràpto nihata÷ ca tvayà ripuþ 4.010.002c anàthasya hi me nàthas tvam eko 'nàthanandanaþ 4.010.003a idaü bahu÷alàkaü te pårõacandram ivoditam 4.010.003c chatraü savàlavyajanaü pratãcchasva mayodyatam 4.010.004a tvam eva ràjà mànàrhaþ sadà càhaü yathàpurà 4.010.004c nyàsabhåtam idaü ràjyaü tava niryàtayàmy aham 4.010.005a mà ca roùaü kçthàþ saumya mayi ÷atrunibarhaõa 4.010.005c yàce tvàü ÷irasà ràjan mayà baddho 'yam a¤jaliþ 4.010.006a balàd asmi samàgamya mantribhiþ puravàsibhiþ 4.010.006c ràjabhàve niyukto 'haü ÷ånyade÷ajigãùayà 4.010.007a snigdham evaü bruvàõaü màü sa tu nirbhartsya vànaraþ 4.010.007c dhik tvàm iti ca màm uktvà bahu tat tad uvàca ha 4.010.008a prakçtã÷ ca samànãya mantriõa÷ caiva saümatàn 4.010.008c màm àha suhçdàü madhye vàkyaü paramagarhitam 4.010.009a viditaü vo yathà ràtrau màyàvã sa mahàsuraþ 4.010.009c màü samàhvayata kråro yuddhàkàïkùã sudurmatiþ 4.010.010a tasya tad garjitaü ÷rutvà niþsçto 'haü nçpàlayàt 4.010.010c anuyàta÷ ca màü tårõam ayaü bhràtà sudàruõaþ 4.010.011a sa tu dçùñvaiva màü ràtrau sadvitãyaü mahàbalaþ 4.010.011c pràdravad bhayasaütrasto vãkùyàvàü tam anudrutau 4.010.011e anudrutas tu vegena pravive÷a mahàbilam 4.010.012a taü praviùñaü viditvà tu sughoraü sumahad bilam 4.010.012c ayam ukto 'tha me bhràtà mayà tu kråradar÷anaþ 4.010.013a ahatvà nàsti me ÷aktiþ pratigantum itaþ purãm 4.010.013c biladvàri pratãkùa tvaü yàvad enaü nihanmy aham 4.010.014a sthito 'yam iti matvà tu praviùño 'haü duràsadam 4.010.014c taü ca me màrgamàõasya gataþ saüvatsaras tadà 4.010.015a sa tu dçùño mayà ÷atrur anirvedàd bhayàvahaþ 4.010.015c nihata÷ ca mayà tatra so 'suro bandhubhiþ saha 4.010.016a tasyàsyàt tu pravçttena rudhiraugheõa tad bilam 4.010.016c pårõam àsãd duràkràmaü stanatas tasya bhåtale 4.010.017a sådayitvà tu taü ÷atruü vikràntaü dundubheþ sutam 4.010.017c niùkràmann eva pa÷yàmi bilasya pihitaü mukham 4.010.018a vikro÷amànasya tu me sugrãveti punaþ punaþ 4.010.018c yadà prativaco nàsti tato 'haü bhç÷aduþkhitaþ 4.010.019a pàdaprahàrais tu mayà bahu÷as tad vidàritam 4.010.019c tato 'haü tena niùkramya yathà punar upàgataþ 4.010.020a tatrànenàsmi saüruddho ràjyaü màrgayatàtmanaþ 4.010.020c sugrãveõa nç÷aüsena vismçtya bhràtçsauhçdam 4.010.021a evam uktvà tu màü tatra vastreõaikena vànaraþ 4.010.021c tadà nirvàsayàm àsa vàlã vigatasàdhvasaþ 4.010.022a tenàham apaviddha÷ ca hçtadàra÷ ca ràghava 4.010.022c tadbhayàc ca mahãkçtsnà krànteyaü savanàrõavà 4.010.023a ç÷yamåkaü girivaraü bhàryàharaõaduþkhitaþ 4.010.023c praviùño 'smi duràdharùaü vàlinaþ kàraõàntare 4.010.024a etat te sarvam àkhyàtaü vairànukathanaü mahat 4.010.024c anàgasà mayà pràptaü vyasanaü pa÷ya ràghava 4.010.025a vàlinas tu bhayàrtasya sarvalokàbhayaükara 4.010.025c kartum arhasi me vãra prasàdaü tasya nigrahàt 4.010.026a evam uktaþ sa tejasvã dharmaj¤o dharmasaühitam 4.010.026c vacanaü vaktum àrebhe sugrãvaü prahasann iva 4.010.027a amoghàþ såryasaükà÷à mameme ni÷itàþ ÷aràþ 4.010.027c tasmin vàlini durvçtte patiùyanti ruùànvitàþ 4.010.028a yàvat taü na hi pa÷yeyaü tava bhàryàpahàriõam 4.010.028c tàvat sa jãvet pàpàtmà vàlã càritradåùakaþ 4.010.029a àtmànumànàt pa÷yàmi magnaü tvàü ÷okasàgare 4.010.029c tvàm ahaü tàrayiùyàmi kàmaü pràpsyasi puùkalam 4.011.001a ràmasya vacanaü ÷rutvà harùapauruùavardhanam 4.011.001c sugrãvaþ påjayàü cakre ràghavaü pra÷a÷aüsa ca 4.011.002a asaü÷ayaü prajvalitais tãkùõair marmàtigaiþ ÷araiþ 4.011.002c tvaü daheþ kupito lokàn yugànta iva bhàskaraþ 4.011.003a vàlinaþ pauruùaü yat tad yac ca vãryaü dhçti÷ ca yà 4.011.003c tan mamaikamanàþ ÷rutvà vidhatsva yadanantaram 4.011.004a samudràt pa÷cimàt pårvaü dakùiõàd api cottaram 4.011.004c kràmaty anudite sårye vàlã vyapagataklamaþ 4.011.005a agràõy àruhya ÷ailànàü ÷ikharàõi mahànty api 4.011.005c årdhvam utkùipya tarasà pratigçhõàti vãryavàn 4.011.006a bahavaþ sàravanta÷ ca vaneùu vividhà drumàþ 4.011.006c vàlinà tarasà bhagnà balaü prathayatàtmanaþ 4.011.007a mahiùo dundubhir nàma kailàsa÷ikharaprabhaþ 4.011.007c balaü nàgasahasrasya dhàrayàm àsa vãryavàn 4.011.008a vãryotsekena duùñàtmà varadànàc ca mohitaþ 4.011.008c jagàma sa mahàkàyaþ samudraü saritàü patim 4.011.009a årmimantam atikramya sàgaraü ratnasaücayam 4.011.009c mama yuddhaü prayaccheti tam uvàca mahàrõavam 4.011.010a tataþ samudro dharmàtmà samutthàya mahàbalaþ 4.011.010c abravãd vacanaü ràjann asuraü kàlacoditam 4.011.011a samartho nàsmi te dàtuü yuddhaü yuddhavi÷àrada 4.011.011c ÷råyatàm abhidhàsyàmi yas te yuddhaü pradàsyati 4.011.012a ÷ailaràjo mahàraõye tapasvi÷araõaü param 4.011.012c ÷aükara÷va÷uro nàmnà himavàn iti vi÷rutaþ 4.011.013a guhà prasravaõopeto bahukandaranirjharaþ 4.011.013c sa samarthas tava prãtim atulàü kartum àhave 4.011.014a taü bhãtam iti vij¤àya samudram asurottamaþ 4.011.014c himavadvanam àgacchac chara÷ càpàd iva cyutaþ 4.011.015a tatas tasya gireþ ÷vetà gajendravipulàþ ÷ilàþ 4.011.015c cikùepa bahudhà bhåmau dundubhir vinanàda ca 4.011.016a tataþ ÷vetàmbudàkàraþ saumyaþ prãtikaràkçtiþ 4.011.016c himavàn abravãd vàkyaü sva eva ÷ikhare sthitaþ 4.011.017a kleùñum arhasi màü na tvaü dundubhe dharmavatsala 4.011.017c raõakarmasv aku÷alas tapasvi÷araõaü hy aham 4.011.018a tasya tadvacanaü ÷rutvà giriràjasya dhãmataþ 4.011.018c uvàca dundubhir vàkyaü krodhàt saüraktalocanaþ 4.011.019a yadi yuddhe 'samarthas tvaü madbhayàd và nirudyamaþ 4.011.019c tam àcakùva pradadyàn me yo 'dya yuddhaü yuyutsataþ 4.011.020a himavàn abravãd vàkyaü ÷rutvà vàkyavi÷àradaþ 4.011.020c anuktapårvaü dharmàtmà krodhàt tam asurottamam 4.011.021a vàlã nàma mahàpràj¤aþ ÷akratulyaparàkramaþ 4.011.021c adhyàste vànaraþ ÷rãmàn kiùkindhàm atulaprabhàm 4.011.022a sa samartho mahàpràj¤as tava yuddhavi÷àradaþ 4.011.022c dvandvayuddhaü mahad dàtuü namucer iva vàsavaþ 4.011.023a taü ÷ãghram abhigaccha tvaü yadi yuddham ihecchasi 4.011.023c sa hi durdharùaõo nityaü ÷åraþ samarakarmaõi 4.011.024a ÷rutvà himavato vàkyaü krodhàviùñaþ sa dundubhiþ 4.011.024c jagàma tàü purãü tasya kiùkindhàü vàlinas tadà 4.011.025a dhàrayan màhiùaü råpaü tãkùõa÷çïgo bhayàvahaþ 4.011.025c pràvçùãva mahàmeghas toyapårõo nabhastale 4.011.026a tatas tu dvàram àgamya kiùkindhàyà mahàbalaþ 4.011.026c nanarda kampayan bhåmiü dundubhir dundubhir yathà 4.011.027a samãpajàn drumàn bha¤jan vasudhàü dàrayan khuraiþ 4.011.027c viùàõenollekhan darpàt taddvàraü dvirado yathà 4.011.028a antaþpuragato vàlã ÷rutvà ÷abdam amarùaõaþ 4.011.028c niùpapàta saha strãbhis tàràbhir iva candramàþ 4.011.029a mitaü vyaktàkùarapadaü tam uvàca sa dundubhim 4.011.029c harãõàm ã÷varo vàlã sarveùàü vanacàriõàm 4.011.030a kimarthaü nagaradvàram idaü ruddhvà vinardasi 4.011.030c dundubhe vidito me 'si rakùa pràõàn mahàbala 4.011.031a tasya tadvacanaü ÷rutvà vànarendrasya dhãmataþ 4.011.031c uvàca dundubhir vàkyaü krodhàt saüraktalocanaþ 4.011.032a na tvaü strãsaünidhau vãra vacanaü vaktum arhasi 4.011.032c mama yuddhaü prayaccha tvaü tato j¤àsyàmi te balam 4.011.033a atha và dhàrayiùyàmi krodham adya ni÷àm imàm 4.011.033c gçhyatàm udayaþ svairaü kàmabhogeùu vànara 4.011.034a yo hi mattaü pramattaü và suptaü và rahitaü bhç÷am 4.011.034c hanyàt sa bhråõahà loke tvadvidhaü madamohitam 4.011.035a sa prahasyàbravãn mandaü krodhàt tam asurottamam 4.011.035c visçjya tàþ striyaþ sarvàs tàrà prabhiçtikàs tadà 4.011.036a matto 'yam iti mà maüsthà yady abhãto 'si saüyuge 4.011.036c mado 'yaü saüprahàre 'smin vãrapànaü samarthyatàm 4.011.037a tam evam uktvà saükruddho màlàm utkùipya kà¤canãm 4.011.037c pitrà dattàü mahendreõa yuddhàya vyavatiùñhata 4.011.038a viùàõayor gçhãtvà taü dundubhiü girisaünibham 4.011.038c vàlã vyàpàtayàü cakre nanarda ca mahàsvanam 4.011.039a yuddhe pràõahare tasmin niùpiùño dundubhis tadà 4.011.039c ÷rotràbhyàm atha raktaü tu tasya susràva pàtyataþ 4.011.039e papàta ca mahàkàyaþ kùitau pa¤catvam àgataþ 4.011.040a taü tolayitvà bàhubhyàü gatasattvam acetanam 4.011.040c cikùepa vegavàn vàlã vegenaikena yojanam 4.011.041a tasya vegapraviddhasya vaktràt kùatajabindavaþ 4.011.041c prapetur màrutotkùiptà mataïgasyà÷ramaü prati 4.011.042a tàn dçùñvà patitàüs tatra muniþ ÷oõitavipruùaþ 4.011.042c utsasarja mahà÷àpaü kùeptàraü vàlinaü prati 4.011.042e iha tenàpraveùñavyaü praviùñasya badho bhavet 4.011.043a sa maharùiü samàsàdya yàcate sma kçtà¤jaliþ 4.011.044a tataþ ÷àpabhayàd bhãta ç÷yamåkaü mahàgirim 4.011.044c praveùñuü necchati harir draùñuü vàpi nare÷vara 4.011.045a tasyàprave÷aü j¤àtvàham idaü ràma mahàvanam 4.011.045c vicaràmi sahàmàtyo viùàdena vivarjitaþ 4.011.046a eùo 'sthinicayas tasya dundubheþ saüprakà÷ate 4.011.046c vãryotsekàn nirastasya girikåñanibho mahàn 4.011.047a ime ca vipulàþ sàlàþ sapta ÷àkhàvalambinaþ 4.011.047c yatraikaü ghañate vàlã niùpatrayitum ojasà 4.011.048a etad asyàsamaü vãryaü mayà ràma prakà÷itam 4.011.048c kathaü taü vàlinaü hantuü samare ÷akùyase nçpa 4.011.049a yadi bhindyàd bhavàn sàlàn imàüs tv ekeùuõà tataþ 4.011.049c jànãyàü tvàü mahàbàho samarthaü vàlino vadhe 4.011.050a tasya tadvacanaü ÷rutvà sugrãvasya mahàtmanaþ 4.011.050c ràghavo dundubheþ kàyaü pàdàïguùñhena lãlayà 4.011.050e tolayitvà mahàbàhu÷ cikùepa da÷ayojanam 4.011.051a kùiptaü dçùñvà tataþ kàyaü sugrãvaþ punar abravãt 4.011.051c lakùmaõasyàgrato ràmam idaü vacanam arthavat 4.011.052a àrdraþ samàüsapratyagraþ kùiptaþ kàyaþ purà sakhe 4.011.052c laghuþ saüprati nirmàüsas tçõabhåta÷ ca ràghava 4.011.052e nàtra ÷akyaü balaü j¤àtuü tava và tasya vàdhikam 4.012.001a etac ca vacanaü ÷rutvà sugrãveõa subhàùitam 4.012.001c pratyayàrthaü mahàtejà ràmo jagràha kàrmukam 4.012.002a sa gçhãtvà dhanur ghoraü ÷aram ekaü ca mànadaþ 4.012.002c sàlàn uddi÷ya cikùepa jyàsvanaiþ pårayan di÷aþ 4.012.003a sa visçùño balavatà bàõaþ svarõapariùkçtaþ 4.012.003c bhittvà sàlàn giriprasthe sapta bhåmiü vive÷a ha 4.012.004a praviùñas tu muhårtena rasàü bhittvà mahàjavaþ 4.012.004c niùpatya ca punas tårõaü svatåõãü pravive÷a ha 4.012.005a tàn dçùñvà sapta nirbhinnàn sàlàn vànarapuügavaþ 4.012.005c ràmasya ÷aravegena vismayaü paramaü gataþ 4.012.006a sa mårdhnà nyapatad bhåmau pralambãkçtabhåùaõaþ 4.012.006c sugrãvaþ paramaprãto ràghavàya kçtà¤jaliþ 4.012.007a idaü covàca dharmaj¤aü karmaõà tena harùitaþ 4.012.007c ràmaü sarvàstraviduùàü ÷reùñhaü ÷åram avasthitam 4.012.008a sendràn api suràn sarvàüs tvaü bàõaiþ puruùarùabha 4.012.008c samarthaþ samare hantuü kiü punar vàlinaü prabho 4.012.009a yena sapta mahàsàlà girir bhåmi÷ ca dàritàþ 4.012.009c bàõenaikena kàkutstha sthàtà te ko raõàgrataþ 4.012.010a adya me vigataþ ÷okaþ prãtir adya parà mama 4.012.010c suhçdaü tvàü samàsàdya mahendravaruõopamam 4.012.011a tam adyaiva priyàrthaü me vairiõaü bhràtçråpiõam 4.012.011c vàlinaü jahi kàkutstha mayà baddho 'yam a¤jaliþ 4.012.012a tato ràmaþ pariùvajya sugrãvaü priyadar÷anam 4.012.012c pratyuvàca mahàpràj¤o lakùmaõànumataü vacaþ 4.012.013a asmàd gacchàma kiùkindhàü kùipraü gaccha tvam agrataþ 4.012.013c gatvà càhvaya sugrãva vàlinaü bhràtçgandhinam 4.012.014a sarve te tvaritaü gatvà kiùkindhàü vàlinaþ purãm 4.012.014c vçkùair àtmànam àvçtya vyatiùñhan gahane vane 4.012.015a sugrãvo vyanadad ghoraü vàlino hvànakàraõàt 4.012.015c gàóhaü parihito vegàn nàdair bhindann ivàmbaram 4.012.016a taü ÷rutvà ninadaü bhràtuþ kruddho vàlã mahàbalaþ 4.012.016c niùpapàta susaürabdho bhàskaro 'statañàd iva 4.012.017a tataþ sutumulaü yuddhaü vàlisugrãvayor abhåt 4.012.017c gagane grahayor ghoraü budhàïgàrakayor iva 4.012.018a talair a÷anikalpai÷ ca vajrakalpai÷ ca muùñibhiþ 4.012.018c jaghnatuþ samare 'nyonyaü bhràtarau krodhamårchitau 4.012.019a tato ràmo dhanuùpàõis tàv ubhau samudãkùya tu 4.012.019c anyonyasadç÷au vãràv ubhau devàv ivà÷vinau 4.012.020a yan nàvagacchat sugrãvaü vàlinaü vàpi ràghavaþ 4.012.020c tato na kçtavàn buddhiü moktum antakaraü ÷aram 4.012.021a etasminn antare bhagnaþ sugrãvas tena vàlinà 4.012.021c apa÷yan ràghavaü nàtham ç÷yamåkaü pradudruve 4.012.022a klànto rudhirasiktàïgaþ prahàrair jarjarãkçtaþ 4.012.022c vàlinàbhidrutaþ krodhàt pravive÷a mahàvanam 4.012.023a taü praviùñaü vanaü dçùñvà vàlã ÷àpabhayàt tataþ 4.012.023c mukto hy asi tvam ity uktvà sa nivçtto mahàbalaþ 4.012.024a ràghavo 'pi saha bhràtrà saha caiva hanåmatà 4.012.024c tad eva vanam àgacchat sugrãvo yatra vànaraþ 4.012.025a taü samãkùyàgataü ràmaü sugrãvaþ sahalakùmaõam 4.012.025c hrãmàn dãnam uvàcedaü vasudhàm avalokayan 4.012.026a àhvayasveti màm uktvà dar÷ayitvà ca vikramam 4.012.026c vairiõà ghàtayitvà ca kim idànãü tvayà kçtam 4.012.027a tàm eva velàü vaktavyaü tvayà ràghava tattvataþ 4.012.027c vàlinaü na nihanmãti tato nàham ito vraje 4.012.028a tasya caivaü bruvàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.012.028c karuõaü dãnayà vàcà ràghavaþ punar abravãt 4.012.029a sugrãva ÷råyatàü tàtaþ krodha÷ ca vyapanãyatàm 4.012.029c kàraõaü yena bàõo 'yaü na mayà sa visarjitaþ 4.012.030a alaükàreõa veùeõa pramàõena gatena ca 4.012.030c tvaü ca sugrãva vàlã ca sadç÷au sthaþ parasparam 4.012.031a svareõa varcasà caiva prekùitena ca vànara 4.012.031c vikrameõa ca vàkyai÷ ca vyaktiü vàü nopalakùaye 4.012.032a tato 'haü råpasàdç÷yàn mohito vànarottama 4.012.032c notsçjàmi mahàvegaü ÷araü ÷atrunibarhaõam 4.012.033a etanmuhårte tu mayà pa÷ya vàlinam àhave 4.012.033c nirastam iùuõaikena veùñamànaü mahãtale 4.012.034a abhij¤ànaü kuruùva tvam àtmano vànare÷vara 4.012.034c yena tvàm abhijànãyàü dvandvayuddham upàgatam 4.012.035a gajapuùpãm imàü phullàm utpàñya ÷ubhalakùaõàm 4.012.035c kuru lakùmaõa kaõñhe 'sya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.012.036a tato giritañe jàtàm utpàñya kusumàyutàm 4.012.036c lakùmaõo gajapuùpãü tàü tasya kaõñhe vyasarjayat 4.012.037a sa tathà ÷u÷ubhe ÷rãmàül latayà kaõñhasaktayà 4.012.037c màlayeva balàkànàü sasaüdhya iva toyadaþ 4.012.038a vibhràjamàno vapuùà ràmavàkyasamàhitaþ 4.012.038c jagàma saha ràmeõa kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.013.001a ç÷yamåkàt sa dharmàtmà kiùkindhàü lakùmaõàgrajaþ 4.013.001c jagàma sahasugrãvo vàlivikramapàlitàm 4.013.002a samudyamya mahac càpaü ràmaþ kà¤canabhåùitam 4.013.002c ÷aràü÷ càditya saükà÷àn gçhãtvà raõasàdhakàn 4.013.003a agratas tu yayau tasya ràghavasya mahàtmanaþ 4.013.003c sugrãvaþ saühatagrãvo lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 4.013.004a pçùñhato hanumàn vãro nalo nãla÷ ca vànaraþ 4.013.004c tàra÷ caiva mahàtejà hariyåthapa yåthapàþ 4.013.005a te vãkùamàõà vçkùàü÷ ca puùpabhàràvalambinaþ 4.013.005c prasannàmbuvahà÷ caiva saritaþ sàgaraü gamàþ 4.013.006a kandaràõi ca ÷ailàü÷ ca nirjharàõi guhàs tathà 4.013.006c ÷ikharàõi ca mukhyàni darã÷ ca priyadar÷anàþ 4.013.007a vaidåryavimalaiþ parõaiþ padmai÷ càkà÷akuómalaiþ 4.013.007c ÷obhitàn sajalàn màrge tañàkàü÷ ca vyalokayan 4.013.008a kàraõóaiþ sàrasair haüsair va¤jålair jalakukkuñaiþ 4.013.008c cakravàkais tathà cànyaiþ ÷akunaiþ pratinàditàn 4.013.009a mçdu÷aùpàïkuràhàràn nirbhayàn vanagocaràn 4.013.009c carataþ sarvato 'pa÷yan sthalãùu hariõàn sthitàn 4.013.010a tañàkavairiõa÷ càpi ÷ukladantavibhåùitàn 4.013.010c ghoràn ekacaràn vanyàn dviradàn kålaghàtinaþ 4.013.011a vane vanacaràü÷ cànyàn khecaràü÷ ca vihaügamàn 4.013.011c pa÷yantas tvarità jagmuþ sugrãvava÷avartinaþ 4.013.012a teùàü tu gacchatàü tatra tvaritaü raghunandanaþ 4.013.012c drumaùaõóaü vanaü dçùñvà ràmaþ sugrãvam abravãt 4.013.013a eùa megha ivàkà÷e vçkùaùaõóaþ prakà÷ate 4.013.013c meghasaüghàtavipulaþ paryantakadalãvçtaþ 4.013.014a kim etaj j¤àtum icchàmi sakhe kautåhalaü mama 4.013.014c kautåhalàpanayanaü kartum icchàmy ahaü tvayà 4.013.015a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavasya mahàtmanaþ 4.013.015c gacchann evàcacakùe 'tha sugrãvas tan mahad vanam 4.013.016a etad ràghava vistãrõam à÷ramaü ÷ramanà÷anam 4.013.016c udyànavanasaüpannaü svàdumålaphalodakam 4.013.017a atra saptajanà nàma munayaþ saü÷itavratàþ 4.013.017c saptaivàsann adhaþ÷ãrùà niyataü jala÷àyinaþ 4.013.018a saptaràtrakçtàhàrà vàyunà vanavàsinaþ 4.013.018c divaü varùa÷atair yàtàþ saptabhiþ sakalevaràþ 4.013.019a teùàm evaü prabhàvena drumapràkàrasaüvçtam 4.013.019c à÷ramaü suduràdharùam api sendraiþ suràsuraiþ 4.013.020a pakùiõo varjayanty etat tathànye vanacàriõaþ 4.013.020c vi÷anti mohàd ye 'py atra nivartante na te punaþ 4.013.021a vibhåùaõaravà÷ càtra ÷råyante sakalàkùaràþ 4.013.021c tåryagãtasvanà÷ càpi gandho divya÷ ca ràghava 4.013.022a tretàgnayo 'pi dãpyante dhåmo hy eùa pradç÷yate 4.013.022c veùñayann iva vçkùàgràn kapotàïgàruõo ghanaþ 4.013.023a kuru praõàmaü dharmàtmaüs tàn samuddi÷ya ràghavaþ 4.013.023c lakùmaõena saha bhràtrà prayataþ saüyatà¤jaliþ 4.013.024a praõamanti hi ye teùàm çùãõàü bhàvitàtmanàm 4.013.024c na teùàm a÷ubhaü kiü cic charãre ràma dç÷yate 4.013.025a tato ràmaþ saha bhràtrà lakùmaõena kçtà¤jaliþ 4.013.025c samuddi÷ya mahàtmànas tàn çùãn abhyavàdayat 4.013.026a abhivàdya ca dharmàtmà ràmo bhràtà ca lakùmaõaþ 4.013.026c sugrãvo vànarà÷ caiva jagmuþ saühçùñamànasàþ 4.013.027a te gatvà dåram adhvànaü tasmàt saptajanà÷ramàt 4.013.027c dadç÷us tàü duràdharùàü kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.014.001a sarve te tvaritaü gatvà kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.014.001c vçkùair àtmànam àvçtya vyatiùñhan gahane vane 4.014.002a vicàrya sarvato dçùñiü kànane kànanapriyaþ 4.014.002c sugrãvo vipulagrãvaþ krodham àhàrayad bhç÷am 4.014.003a tataþ sa ninadaü ghoraü kçtvà yuddhàya càhvayat 4.014.003c parivàraiþ parivçto nàdair bhindann ivàmbaram 4.014.004a atha bàlàrkasadç÷o dçptasiühagatis tadà 4.014.004c dçùñvà ràmaü kriyàdakùaü sugrãvo vàkyam abravãt 4.014.005a harivàgurayà vyàptaü taptakà¤canatoraõàm 4.014.005c pràptàþ sma dhvajayantràóhyàü kiùkindhàü vàlinaþ purãm 4.014.006a pratij¤à yà tvayà vãra kçtà vàlivadhe purà 4.014.006c saphalàü tàü kuru kùipraü latàü kàla ivàgataþ 4.014.007a evam uktas tu dharmàtmà sugrãveõa sa ràghavaþ 4.014.007c tam athovàca sugrãvaü vacanaü ÷atrusådanaþ 4.014.008a kçtàbhij¤àna cihnas tvam anayà gajasàhvayà 4.014.008c viparãta ivàkà÷e såryo nakùatra màlayà 4.014.009a adya vàlisamutthaü te bhayaü vairaü ca vànara 4.014.009c ekenàhaü pramokùyàmi bàõamokùeõa saüyuge 4.014.010a mama dar÷aya sugrãvavairiõaü bhràtçråpiõam 4.014.010c vàlã vinihato yàvad vane pàüsuùu veùñate 4.014.011a yadi dçùñipathaü pràpto jãvan sa vinivartate 4.014.011c tato doùeõa mà gacchet sadyo garhec ca mà bhavàn 4.014.012a pratyakùaü sapta te sàlà mayà bàõena dàritàþ 4.014.012c tato vetsi balenàdya bàlinaü nihataü mayà 4.014.013a ançtaü noktapårvaü me vãra kçcchre 'pi tiùñhatà 4.014.013c dharmalobhaparãtena na ca vakùye kathaü cana 4.014.014a saphalàü ca kariùyàmi pratij¤àü jahi saübhramam 4.014.014c prasåtaü kalamaü kùetre varùeõeva ÷atakratuþ 4.014.015a tadàhvànanimittaü tvaü vàlino hemamàlinaþ 4.014.015c sugrãva kuru taü ÷abdaü niùpated yena vànaraþ 4.014.016a jitakà÷ã jaya÷làghã tvayà càdharùitaþ puràt 4.014.016c niùpatiùyaty asaügena vàlã sa priyasaüyugaþ 4.014.017a ripåõàü dharùaõaü ÷årà marùayanti na saüyuge 4.014.017c jànantas tu svakaü vãryaü strãsamakùaü vi÷eùataþ 4.014.018a sa tu ràmavacaþ ÷rutvà sugrãvo hemapiïgalaþ 4.014.018c nanarda kråranàdena vinirbhindann ivàmbaram 4.014.019a tasya ÷abdena vitrastà gàvo yànti hataprabhàþ 4.014.019c ràjadoùaparàmçùñàþ kulastriya ivàkulàþ 4.014.020a dravanti ca mçgàþ ÷ãghraü bhagnà iva raõe hayàþ 4.014.020c patanti ca khagà bhåmau kùãõapuõyà iva grahàþ 4.014.021a tataþ sa jãmåtagaõapraõàdo; nàdaü vyamu¤cat tvarayà pratãtaþ 4.014.021c såryàtmajaþ ÷auryavivçddhatejàþ; saritpatir vànilaca¤calormiþ 4.015.001a atha tasya ninàdaü taü sugrãvasya mahàtmanaþ 4.015.001c ÷u÷ràvàntaþpuragato vàlã bhràtur amarùaõaþ 4.015.002a ÷rutvà tu tasya ninadaü sarvabhåtaprakampanam 4.015.002c mada÷ caikapade naùñaþ krodha÷ càpatito mahàn 4.015.003a sa tu roùaparãtàïgo vàlã saüdhyàtapaprabhaþ 4.015.003c uparakta ivàdityaþ sadyo niùprabhatàü gataþ 4.015.004a vàlã daüùñrà karàlas tu krodhàd dãptàgnisaünibhaþ 4.015.004c bhàty utpatitapadmàbhaþ samçõàla iva hradaþ 4.015.005a ÷abdaü durmarùaõaü ÷rutvà niùpapàta tato hariþ 4.015.005c vegena caraõanyàsair dàrayann iva medinãm 4.015.006a taü tu tàrà pariùvajya snehàd dar÷itasauhçdà 4.015.006c uvàca trastasaübhràntà hitodarkam idaü vacaþ 4.015.007a sàdhu krodham imaü vãra nadã vegam ivàgatam 4.015.007c ÷ayanàd utthitaþ kàlyaü tyaja bhuktàm iva srajam 4.015.008a sahasà tava niùkràmo mama tàvan na rocate 4.015.008c ÷råyatàm abhidhàsyàmi yannimittaü nivàryase 4.015.009a pårvam àpatitaþ krodhàt sa tvàm àhvayate yudhi 4.015.009c niùpatya ca nirastas te hanyamàno di÷o gataþ 4.015.010a tvayà tasya nirastasya pãóitasya vi÷eùataþ 4.015.010c ihaitya punar àhvànaü ÷aïkàü janayatãva me 4.015.011a darpa÷ ca vyavasàya÷ ca yàdç÷as tasya nardataþ 4.015.011c ninàdasya ca saürambho naitad alpaü hi kàraõam 4.015.012a nàsahàyam ahaü manye sugrãvaü tam ihàgatam 4.015.012c avaùñabdhasahàya÷ ca yam à÷rityaiùa garjati 4.015.013a prakçtyà nipuõa÷ caiva buddhimàü÷ caiva vànaraþ 4.015.013c aparãkùitavãryeõa sugrãvaþ saha naiùyati 4.015.014a pårvam eva mayà vãra ÷rutaü kathayato vacaþ 4.015.014c aïgadasya kumàrasya vakùyàmi tvà hitaü vacaþ 4.015.015a tava bhràtur hi vikhyàtaþ sahàyo raõakarka÷aþ 4.015.015c ràmaþ parabalàmardã yugàntàgnir ivotthitaþ 4.015.016a nivàsavçkùaþ sàdhånàm àpannànàü parà gatiþ 4.015.016c àrtànàü saü÷raya÷ caiva ya÷asa÷ caikabhàjanam 4.015.017a j¤ànavij¤ànasaüpanno nide÷o nirataþ pituþ 4.015.017c dhàtånàm iva ÷ailendro guõànàm àkaro mahàn 4.015.018a tatkùamaü na virodhas te saha tena mahàtmanà 4.015.018c durjayenàprameyena ràmeõa raõakarmasu 4.015.019a ÷åra vakùyàmi te kiü cin na cecchàmy abhyasåyitum 4.015.019c ÷råyatàü kriyatàü caiva tava vakùyàmi yad dhitam 4.015.020a yauvaràjyena sugrãvaü tårõaü sàdhv abhiùecaya 4.015.020c vigrahaü mà kçthà vãra bhràtrà ràjan balãyasà 4.015.021a ahaü hi te kùamaü manye tava ràmeõa sauhçdam 4.015.021c sugrãveõa ca saüprãtiü vairam utsçjya dårataþ 4.015.022a làlanãyo hi te bhràtà yavãyàn eùa vànaraþ 4.015.022c tatra và sann ihastho và sarvathà bandhur eva te 4.015.023a yadi te matpriyaü kàryaü yadi càvaiùi màü hitàm 4.015.023c yàcyamànaþ prayatnena sàdhu vàkyaü kuruùva me 4.016.001a tàm evaü bruvatãü tàràü tàràdhipanibhànanàm 4.016.001c vàlã nirbhartsayàm àsa vacanaü cedam abravãt 4.016.002a garjato 'sya ca saürambhaü bhràtuþ ÷atror vi÷eùataþ 4.016.002c marùayiùyàmy ahaü kena kàraõena varànane 4.016.003a adharùitànàü ÷åràõàü samareùv anivartinàm 4.016.003c dharùaõàmarùaõaü bhãru maraõàd atiricyate 4.016.004a soóhuü na ca samartho 'haü yuddhakàmasya saüyuge 4.016.004c sugrãvasya ca saürambhaü hãnagrãvasya garjataþ 4.016.005a na ca kàryo viùàdas te ràghavaü prati matkçte 4.016.005c dharmaj¤a÷ ca kçtaj¤a÷ ca kathaü pàpaü kariùyati 4.016.006a nivartasva saha strãbhiþ kathaü bhåyo 'nugacchasi 4.016.006c sauhçdaü dar÷itaü tàre mayi bhaktiþ kçtà tvayà 4.016.007a pratiyotsyàmy ahaü gatvà sugrãvaü jahi saübhramam 4.016.007c darpaü càsya vineùyàmi na ca pràõair vimokùyate 4.016.008a ÷àpitàsi mama pràõair nivartasva jayena ca 4.016.008c ahaü jitvà nivartiùye tam alaü bhràtaraü raõe 4.016.009a taü tu tàrà pariùvajya vàlinaü priyavàdinã 4.016.009c cakàra rudatã mandaü dakùiõà sà pradakùiõam 4.016.010a tataþ svastyayanaü kçtvà mantravad vijayaiùiõã 4.016.010c antaþpuraü saha strãbhiþ praviùñà ÷okamohità 4.016.011a praviùñàyàü tu tàràyàü saha strãbhiþ svam àlayam 4.016.011c nagaràn niryayau kruddho mahàsarpa iva ÷vasan 4.016.012a sa niþ÷vasya mahàvego vàlã paramaroùaõaþ 4.016.012c sarvata÷ càrayan dçùñiü ÷atrudar÷anakàïkùayà 4.016.013a sa dadar÷a tataþ ÷rãmàn sugrãvaü hemapiïgalam 4.016.013c susaüvãtam avaùñabdhaü dãpyamànam ivànalam 4.016.014a sa taü dçùñvà mahàvãryaü sugrãvaü paryavasthitam 4.016.014c gàóhaü paridadhe vàso vàlã paramaroùaõaþ 4.016.015a sa vàlã gàóhasaüvãto muùñim udyamya vãryavàn 4.016.015c sugrãvam evàbhimukho yayau yoddhuü kçtakùaõaþ 4.016.016a ÷liùñamuùñiü samudyamya saürabdhataram àgataþ 4.016.016c sugrãvo 'pi samuddi÷ya vàlinaü hemamàlinam 4.016.017a taü vàlã krodhatàmràkùaþ sugrãvaü raõapaõóitam 4.016.017c àpatantaü mahàvegam idaü vacanam abravãt 4.016.018a eùa muùñir mayà baddho gàóhaþ sunihitàïguliþ 4.016.018c mayà vegavimuktas te pràõàn àdàya yàsyati 4.016.019a evam uktas tu sugrãvaþ kruddho vàlinam abravãt 4.016.019c tavaiva ca haran pràõàn muùñiþ patatu mårdhani 4.016.020a tàóitas tena saükruddhaþ samabhikramya vegataþ 4.016.020c abhavac choõitodgàrã sotpãóa iva parvataþ 4.016.021a sugrãveõa tu niþsaügaü sàlam utpàñya tejasà 4.016.021c gàtreùv abhihato vàlã vajreõeva mahàgiriþ 4.016.022a sa tu vàlã pracaritaþ sàlatàóanavihvalaþ 4.016.022c gurubhàrasamàkràntà sàgare naur ivàbhavat 4.016.023a tau bhãmabalavikràntau suparõasamaveginau 4.016.023c pravçddhau ghoravapuùau candrasåryàv ivàmbare 4.016.024a vàlinà bhagnadarpas tu sugrãvo mandavikramaþ 4.016.024c vàlinaü prati sàmarùo dar÷ayàm àsa làghavam 4.016.025a tato dhanuùi saüdhàya ÷aram à÷ãviùopamam 4.016.025c ràghaveõa mahàbàõo vàlivakùasi pàtitaþ 4.016.026a vegenàbhihato vàlã nipapàta mahãtale 4.016.027a athokùitaþ ÷oõitatoyavisravaiþ ; supuùpità÷oka ivàniloddhataþ 4.016.027c vicetano vàsavasånur àhave; prabhraü÷itendradhvajavat kùitiü gataþ 4.017.001a tataþ ÷areõàbhihato ràmeõa raõakarka÷aþ 4.017.001c papàta sahasà vàlã nikçtta iva pàdapaþ 4.017.002a sa bhåmau nyastasarvàïgas taptakà¤canabhåùaõaþ 4.017.002c apatad devaràjasya muktara÷mir iva dhvajaþ 4.017.003a tasmin nipatite bhåmau haryçùàõàü gaõe÷vare 4.017.003c naùñacandram iva vyoma na vyaràjata bhåtalam 4.017.004a bhåmau nipatitasyàpi tasya dehaü mahàtmanaþ 4.017.004c na ÷rãr jahàti na pràõà na tejo na paràkramaþ 4.017.005a ÷akradattà varà màlà kà¤canã ratnabhåùità 4.017.005c dadhàra harimukhyasya pràõàüs tejaþ ÷riyaü ca sà 4.017.006a sa tayà màlayà vãro haimayà hariyåthapaþ 4.017.006c saüdhyànugataparyantaþ payodhara ivàbhavat 4.017.007a tasya màlà ca deha÷ ca marmaghàtã ca yaþ ÷araþ 4.017.007c tridheva racità lakùmãþ patitasyàpi ÷obhate 4.017.008a tad astraü tasya vãrasya svargamàrgaprabhàvanam 4.017.008c ràmabàõàsanakùiptam àvahat paramàü gatim 4.017.009a taü tathà patitaü saükhye gatàrciùam ivànalam 4.017.009c yayàtim iva puõyànte devalokàt paricyutam 4.017.010a àdityam iva kàlena yugànte bhuvi pàtitam 4.017.010c mahendram iva durdharùaü mahendram iva duþsaham 4.017.011a mahendraputraü patitaü vàlinaü hemamàlinam 4.017.011c siühoraskaü mahàbàhuü dãptàsyaü harilocanam 4.017.011e lakùmaõànugato ràmo dadar÷opasasarpa ca 4.017.012a sa dçùñvà ràghavaü vàlã lakùmaõaü ca mahàbalam 4.017.012c abravãt pra÷ritaü vàkyaü paruùaü dharmasaühitam 4.017.013a paràïmukhavadhaü kçtvà ko nu pràptas tvayà guõaþ 4.017.013c yad ahaü yuddhasaürabdhas tvatkçte nidhanaü gataþ 4.017.014a kulãnaþ sattvasaüpannas tejasvã caritavrataþ 4.017.014c ràmaþ karuõavedã ca prajànàü ca hite rataþ 4.017.015a sànukro÷o mahotsàhaþ samayaj¤o dçóhavrataþ 4.017.015c iti te sarvabhåtàni kathayanti ya÷o bhuvi 4.017.016a tàn guõàn saüpradhàryàham agryaü càbhijanaü tava 4.017.016c tàrayà pratiùiddhaþ san sugrãveõa samàgataþ 4.017.017a na màm anyena saürabdhaü pramattaü veddhum arhasi 4.017.017c iti me buddhir utpannà babhåvàdar÷ane tava 4.017.018a na tvàü vinihatàtmànaü dharmadhvajam adhàrmikam 4.017.018c jàne pàpasamàcàraü tçõaiþ kåpam ivàvçtam 4.017.019a satàü veùadharaü pàpaü pracchannam iva pàvakam 4.017.019c nàhaü tvàm abhijànàni dharmacchadmàbhisaüvçtam 4.017.020a viùaye và pure và te yadà nàpakaromy aham 4.017.020c na ca tvàü pratijàne 'haü kasmàt tvaü haüsy akilbiùam 4.017.021a phalamålà÷anaü nityaü vànaraü vanagocaram 4.017.021c màm ihàpratiyudhyantam anyena ca samàgatam 4.017.022a tvaü naràdhipateþ putraþ pratãtaþ priyadar÷anaþ 4.017.022c liïgam apy asti te ràjan dç÷yate dharmasaühitam 4.017.023a kaþ kùatriyakule jàtaþ ÷rutavàn naùñasaü÷ayaþ 4.017.023c dharmaliïga praticchannaþ kråraü karma samàcaret 4.017.024a ràma ràjakule jàto dharmavàn iti vi÷rutaþ 4.017.024c abhavyo bhavyaråpeõa kimarthaü paridhàvasi 4.017.025a sàma dànaü kùamà dharmaþ satyaü dhçtiparàkramau 4.017.025c pàrthivànàü guõà ràjan daõóa÷ càpy apakàriùu 4.017.026a vayaü vanacarà ràma mçgà målaphalà÷anàþ 4.017.026c eùà prakçtir asmàkaü puruùas tvaü nare÷varaþ 4.017.027a bhåmir hiraõyaü råpyaü ca nigrahe kàraõàni ca 4.017.027c tatra kas te vane lobho madãyeùu phaleùu và 4.017.028a naya÷ ca vinaya÷ cobhau nigrahànugrahàv api 4.017.028c ràjavçttir asaükãrõà na nçpàþ kàmavçttayaþ 4.017.029a tvaü tu kàmapradhàna÷ ca kopana÷ cànavasthitaþ 4.017.029c ràjavçttai÷ ca saükãrõaþ ÷aràsanaparàyaõaþ 4.017.030a na te 'sty apacitir dharme nàrthe buddhir avasthità 4.017.030c indriyaiþ kàmavçttaþ san kçùyase manuje÷vara 4.017.031a hatvà bàõena kàkutstha màm ihànaparàdhinam 4.017.031c kiü vakùyasi satàü madhye karma kçtvà jugupsitam 4.017.032a ràjahà brahmahà goghna÷ coraþ pràõivadhe rataþ 4.017.032c nàstikaþ parivettà ca sarve nirayagàminaþ 4.017.033a adhàryaü carma me sadbhã romàõy asthi ca varjitam 4.017.033c abhakùyàõi ca màüsàni tvadvidhair dharmacàribhiþ 4.017.034a pa¤ca pa¤canakhà bhakùyà brahmakùatreõa ràghava 4.017.034c ÷alyakaþ ÷vàvidho godhà ÷a÷aþ kårma÷ ca pa¤camaþ 4.017.035a carma càsthi ca me ràjan na spç÷anti manãùiõaþ 4.017.035c abhakùyàõi ca màüsàni so 'haü pa¤canakho hataþ 4.017.036a tvayà nàthena kàkutstha na sanàthà vasuüdharà 4.017.036c pramadà ÷ãlasaüpannà dhårtena patità yathà 4.017.037a ÷añho naikçtikaþ kùudro mithyà pra÷ritamànasaþ 4.017.037c kathaü da÷arathena tvaü jàtaþ pàpo mahàtmanà 4.017.038a chinnacàritryakakùyeõa satàü dharmàtivartinà 4.017.038c tyaktadharmàïku÷enàhaü nihato ràmahastinà 4.017.039a dç÷yamànas tu yudhyethà mayà yudhi nçpàtmaja 4.017.039c adya vaivasvataü devaü pa÷yes tvaü nihato mayà 4.017.040a tvayàdç÷yena tu raõe nihato 'haü duràsadaþ 4.017.040c prasuptaþ pannageneva naraþ pànava÷aü gataþ 4.017.041a sugrãvapriyakàmena yad ahaü nihatas tvayà 4.017.041c kaõñhe baddhvà pradadyàü te 'nihataü ràvaõaü raõe 4.017.042a nyastàü sàgaratoye và pàtàle vàpi maithilãm 4.017.042c jànayeyaü tavàde÷àc chvetàm a÷vatarãm iva 4.017.043a yuktaü yat prapnuyàd ràjyaü sugrãvaþ svargate mayi 4.017.043c ayuktaü yad adharmeõa tvayàhaü nihato raõe 4.017.044a kàmam evaüvidhaü lokaþ kàlena viniyujyate 4.017.044c kùamaü ced bhavatà pràptam uttaraü sàdhu cintyatàm 4.017.045a ity evam uktvà pari÷uùkavaktraþ; ÷aràbhighàtàd vyathito mahàtmà 4.017.045c samãkùya ràmaü ravisaünikà÷aü; tåùõãü babhåvàmararàjasånuþ 4.018.001a ity uktaþ pra÷ritaü vàkyaü dharmàrthasahitaü hitam 4.018.001c paruùaü vàlinà ràmo nihatena vicetasà 4.018.002a taü niùprabham ivàdityaü muktatoyam ivàmbudam 4.018.002c uktavàkyaü hari÷reùñham upa÷àntam ivànalam 4.018.003a dharmàrthaguõasaüpannaü harã÷varam anuttamam 4.018.003c adhikùiptas tadà ràmaþ pa÷càd vàlinam abravãt 4.018.004a dharmam arthaü ca kàmaü ca samayaü càpi laukikam 4.018.004c avij¤àya kathaü bàlyàn màm ihàdya vigarhase 4.018.005a apçùñvà buddhisaüpannàn vçddhàn àcàryasaümatàn 4.018.005c saumya vànaracàpalyàt tvaü màü vaktum ihecchasi 4.018.006a ikùvàkåõàm iyaü bhåmiþ sa÷ailavanakànanà 4.018.006c mçgapakùimanuùyàõàü nigrahànugrahàv api 4.018.007a tàü pàlayati dharmàtmà bharataþ satyavàg çjuþ 4.018.007c dharmakàmàrthatattvaj¤o nigrahànugrahe rataþ 4.018.008a naya÷ ca vinaya÷ cobhau yasmin satyaü ca susthitam 4.018.008c vikrama÷ ca yathà dçùñaþ sa ràjà de÷akàlavit 4.018.009a tasya dharmakçtàde÷à vayam anye ca pàrthivaþ 4.018.009c caràmo vasudhàü kçtsnàü dharmasaütànam icchavaþ 4.018.010a tasmin nçpati÷àrdåla bharate dharmavatsale 4.018.010c pàlayaty akhilàü bhåmiü ka÷ cared dharmanigraham 4.018.011a te vayaü màrgavibhraùñaü svadharme parame sthitàþ 4.018.011c bharatàj¤àü puraskçtya nigçhõãmo yathàvidhi 4.018.012a tvaü tu saükliùñadharmà ca karmaõà ca vigarhitaþ 4.018.012c kàmatantrapradhàna÷ ca na sthito ràjavartmani 4.018.013a jyeùñho bhràtà pità caiva ya÷ ca vidyàü prayacchati 4.018.013c trayas te pitaro j¤eyà dharme ca pathi vartinaþ 4.018.014a yavãyàn àtmanaþ putraþ ÷iùya÷ càpi guõoditaþ 4.018.014c putravat te traya÷ cintyà dharma÷ ced atra kàraõam 4.018.015a såkùmaþ paramadurj¤eyaþ satàü dharmaþ plavaügama 4.018.015c hçdisthaþ sarvabhåtànàm àtmà veda ÷ubhà÷ubham 4.018.016a capala÷ capalaiþ sàrdhaü vànarair akçtàtmabhiþ 4.018.016c jàtyandha iva jàtyandhair mantrayan drakùyase nu kim 4.018.017a ahaü tu vyaktatàm asya vacanasya bravãmi te 4.018.017c na hi màü kevalaü roùàt tvaü vigarhitum arhasi 4.018.018a tad etat kàraõaü pa÷ya yadarthaü tvaü mayà hataþ 4.018.018c bhràtur vartasi bhàryàyàü tyaktvà dharmaü sanàtanam 4.018.019a asya tvaü dharamàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.018.019c rumàyàü vartase kàmàt snuùàyàü pàpakarmakçt 4.018.020a tad vyatãtasya te dharmàt kàmavçttasya vànara 4.018.020c bhràtçbhàryàbhimar÷e 'smin daõóo 'yaü pratipàditaþ 4.018.021a na hi dharmaviruddhasya lokavçttàd apeyuùaþ 4.018.021c daõóàd anyatra pa÷yàmi nigrahaü hariyåthapa 4.018.022a aurasãü bhaginãü vàpi bhàryàü vàpy anujasya yaþ 4.018.022c pracareta naraþ kàmàt tasya daõóo vadhaþ smçtaþ 4.018.023a bharatas tu mahãpàlo vayaü tv àde÷avartinaþ 4.018.023c tvaü ca dharmàd atikràntaþ kathaü ÷akyam upekùitum 4.018.024a gurudharmavyatikràntaü pràj¤o dharmeõa pàlayan 4.018.024c bharataþ kàmavçttànàü nigrahe paryavasthitaþ 4.018.025a vayaü tu bharatàde÷aü vidhiü kçtvà harã÷vara 4.018.025c tvadvidhàn bhinnamaryàdàn niyantuü paryavasthitàþ 4.018.026a sugrãveõa ca me sakhyaü lakùmaõena yathà tathà 4.018.026c dàraràjyanimittaü ca niþ÷reyasi rataþ sa me 4.018.027a pratij¤à ca mayà dattà tadà vànarasaünidhau 4.018.027c pratij¤à ca kathaü ÷akyà madvidhenànavekùitum 4.018.028a tad ebhiþ kàraõaiþ sarvair mahadbhir dharmasaühitaiþ 4.018.028c ÷àsanaü tava yad yuktaü tad bhavàn anumanyatàm 4.018.029a sarvathà dharma ity eva draùñavyas tava nigrahaþ 4.018.029c vayasyasyopakartavyaü dharmam evànupa÷yatà 4.018.030a ràjabhir dhçtadaõóàs tu kçtvà pàpàni mànavàþ 4.018.030c nirmalàþ svargam àyànti santaþ sukçtino yathà 4.018.031a àryeõa mama màndhàtrà vyasanaü ghoram ãpsitam 4.018.031c ÷ramaõena kçte pàpe yathà pàpaü kçtaü tvayà 4.018.032a anyair api kçtaü pàpaü pramattair vasudhàdhipaiþ 4.018.032c pràya÷cittaü ca kurvanti tena tac chàmyate rajaþ 4.018.033a tad alaü paritàpena dharmataþ parikalpitaþ 4.018.033c vadho vànara÷àrdåla na vayaü svava÷e sthitàþ 4.018.034a vàguràbhi÷ ca pà÷ai÷ ca kåñai÷ ca vividhair naràþ 4.018.034c praticchannà÷ ca dç÷yà÷ ca gçhõanti subahån mçgàn 4.018.034e pradhàvitàn và vitrastàn visrabdhàn ativiùñhitàn 4.018.035a pramattàn apramattàn và narà màüsàrthino bhç÷am 4.018.035c vidhyanti vimukhàü÷ càpi na ca doùo 'tra vidyate 4.018.036a yànti ràjarùaya÷ càtra mçgayàü dharmakovidàþ 4.018.036c tasmàt tvaü nihato yuddhe mayà bàõena vànara 4.018.036e ayudhyan pratiyudhyan và yasmàc chàkhàmçgo hy asi 4.018.037a durlabhasya ca dharmasya jãvitasya ÷ubhasya ca 4.018.037c ràjàno vànara÷reùñha pradàtàro na saü÷ayaþ 4.018.038a tàn na hiüsyàn na càkro÷en nàkùipen nàpriyaü vadet 4.018.038c devà mànuùaråpeõa caranty ete mahãtale 4.018.039a tvaü tu dharmam avij¤àya kevalaü roùam àsthitaþ 4.018.039c pradåùayasi màü dharme pitçpaitàmahe sthitam 4.018.040a evam uktas tu ràmeõa vàlã pravyathito bhç÷am 4.018.040c pratyuvàca tato ràmaü prà¤jalir vànare÷varaþ 4.018.041a yat tvam àttha nara÷reùñha tad evaü nàtra saü÷ayaþ 4.018.041c prativaktuü prakçùñe hi nàpakçùñas tu ÷aknuyàt 4.018.042a yad ayuktaü mayà pårvaü pramàdàd vàkyam apriyam 4.018.042c tatràpi khalu me doùaü kartuü nàrhasi ràghava 4.018.043a tvaü hi dçùñàrthatattvaj¤aþ prajànàü ca hite rataþ 4.018.043c kàryakàraõasiddhau te prasannà buddhir avyayà 4.018.044a màm apy avagataü dharmàd vyatikràntapuraskçtam 4.018.044c dharmasaühitayà vàcà dharmaj¤a paripàlaya 4.018.045a bàùpasaüruddhakaõñhas tu vàlã sàrtaravaþ ÷anaiþ 4.018.045c uvàca ràmaü saüprekùya païkalagna iva dvipaþ 4.018.046a na tv àtmànam ahaü ÷oce na tàràü nàpi bàndhavàn 4.018.046c yathà putraü guõa÷reùñham aïgadaü kanakàïgadam 4.018.047a sa mamàdar÷anàd dãno bàlyàt prabhçti làlitaþ 4.018.047c tañàka iva pãtàmbur upa÷oùaü gamiùyati 4.018.048a sugrãve càïgade caiva vidhatsva matim uttamàm 4.018.048c tvaü hi ÷àstà ca goptà ca kàryàkàryavidhau sthitaþ 4.018.049a yà te narapate vçttir bharate lakùmaõe ca yà 4.018.049c sugrãve càïgade ràjaüs tàü cintayitum arhasi 4.018.050a maddoùakçtadoùàü tàü yathà tàràü tapasvinãm 4.018.050c sugrãvo nàvamanyeta tathàvasthàtum arhasi 4.018.051a tvayà hy anugçhãtena ÷akyaü ràjyam upàsitum 4.018.051c tvadva÷e vartamànena tava cittànuvartinà 4.018.052a sa tam à÷vàsayad ràmo vàlinaü vyaktadar÷anam 4.018.053a na vayaü bhavatà cintyà nàpy àtmà harisattama 4.018.053c vayaü bhavadvi÷eùeõa dharmataþ kçtani÷cayàþ 4.018.054a daõóye yaþ pàtayed daõóaü daõóyo ya÷ càpi daõóyate 4.018.054c kàryakàraõasiddhàrthàv ubhau tau nàvasãdataþ 4.018.055a tad bhavàn daõóasaüyogàd asmàd vigatakalmaùaþ 4.018.055c gataþ svàü prakçtiü dharmyàü dharmadçùñtena vartmanà 4.018.056a sa tasya vàkyaü madhuraü mahàtmanaþ; samàhitaü dharmapathànuvartinaþ 4.018.056c ni÷amya ràmasya raõàvamardino; vacaþ suyuktaü nijagàda vànaraþ 4.018.057a ÷aràbhitaptena vicetasà mayà; pradåùitas tvaü yad ajànatà prabho 4.018.057c idaü mahendropamabhãmavikrama; prasàditas tvaü kùama me mahã÷vara 4.019.001a sa vànaramahàràjaþ ÷ayànaþ ÷aravikùataþ 4.019.001c pratyukto hetumadvàkyair nottaraü pratyapadyata 4.019.002a a÷mabhiþ paribhinnàïgaþ pàdapair àhato bhç÷am 4.019.002c ràmabàõena càkrànto jãvitànte mumoha saþ 4.019.003a taü bhàryàbàõamokùeõa ràmadattena saüyuge 4.019.003c hataü plavaga÷àrdålaü tàrà ÷u÷ràva vàlinam 4.019.004a sà saputràpriyaü ÷rutvà vadhaü bhartuþ sudàruõam 4.019.004c niùpapàta bhç÷aü trastà vividhàd girigahvaràt 4.019.005a ye tv aïgadaparãvàrà vànarà hi mahàbalàþ 4.019.005c te sakàrmukam àlokya ràmaü trastàþ pradudruvuþ 4.019.006a sà dadar÷a tatas trastàn harãn àpatato drutam 4.019.006c yåthàd iva paribhraùñàn mçgàn nihatayåthapàn 4.019.007a tàn uvàca samàsàdya duþkhitàn duþkhità satã 4.019.007c ràma vitràsitàn sarvàn anubaddhàn iveùubhiþ 4.019.008a vànarà ràjasiühasya yasya yåyaü puraþsaràþ 4.019.008c taü vihàya suvitrastàþ kasmàd dravata durgatàþ 4.019.009a ràjyahetoþ sa ced bhràtà bhràtà raudreõa pàtitaþ 4.019.009c ràmeõa prasçtair dåràn màrgaõair dåra pàtibhiþ 4.019.010a kapipatnyà vacaþ ÷rutvà kapayaþ kàmaråpiõaþ 4.019.010c pràptakàlam avi÷liùñam åcur vacanam aïganàm 4.019.011a jãva putre nivartasya putraü rakùasva càndagam 4.019.011c antako ràma råpeõa hatvà nayati vàlinam 4.019.012a kùiptàn vçkùàn samàvidhya vipulà÷ ca ÷ilàs tathà 4.019.012c vàlã vajrasamair bàõair vajreõeva nipàtitaþ 4.019.013a abhidrutam idaü sarvaü vidrutaü prasçtaü balam 4.019.013c asmin plavaga÷àrdåle hate ÷akrasamaprabhe 4.019.014a rakùyatàü nagaraü ÷årair aïgada÷ càbhiùicyatàm 4.019.014c padasthaü vàlinaþ putraü bhajiùyanti plavaügamàþ 4.019.015a atha và ruciraü sthànam iha te rucirànane 4.019.015c àvi÷anti hi durgàõi kùipram adyaiva vànaràþ 4.019.016a abhàryàþ saha bhàryà÷ ca santy atra vanacàriõaþ 4.019.016c lubdhebhyo viprayuktebhyaþ svebhyo nas tumulaü bhayam 4.019.017a alpàntaragatànàü tu ÷rutvà vacanam aïganà 4.019.017c àtmanaþ pratiråpaü sà babhàùe càruhàsinã 4.019.018a putreõa mama kiü kàryaü kiü ràjyena kim àtmanà 4.019.018c kapisiühe mahàbhàge tasmin bhartari na÷yati 4.019.019a pàdamålaü gamiùyàmi tasyaivàhaü mahàtmanaþ 4.019.019c yo 'sau ràmaprayuktena ÷areõa vinipàtitaþ 4.019.020a evam uktvà pradudràva rudatã ÷okakar÷ità 4.019.020c ÷ira÷ cora÷ ca bàhubhyàü duþkhena samabhighnatã 4.019.021a àvrajantã dadar÷àtha patiü nipatitaü bhuvi 4.019.021c hantàraü dànavendràõàü samareùv anivartinàm 4.019.022a kùeptàraü parvatendràõàü vajràõàm iva vàsavam 4.019.022c mahàvàtasamàviùñaü mahàmeghaughaniþsvanam 4.019.023a ÷akratulyaparàkràntaü vçùñvevoparataü ghanam 4.019.023c nardantaü nardatàü bhãmaü ÷åraü ÷åreõa pàtitam 4.019.024a ÷àrdålenàmiùasyàrthe mçgaràjaü yathà hatam 4.019.024c arcitaü sarvalokasya sapatàkaü savedikam 4.019.025a nàgahetoþ suparõena caityam unmathitaü yathà 4.019.025c avaùñabhyàvatiùñhantaü dadar÷a dhanur årjitam 4.019.026a ràmaü ràmànujaü caiva bhartu÷ caivànujaü ÷ubhà 4.019.026c tàn atãtya samàsàdya bhartàraü nihataü raõe 4.019.027a samãkùya vyathità bhåmau saübhràntà nipapàta ha 4.019.027c supteva punar utthàya àryaputreti kro÷atã 4.019.028a ruroda sà patiü dçùñvà saüditaü mçtyudàmabhiþ 4.019.028c tàm avekùya tu sugrãvaþ kro÷antãü kurarãm iva 4.019.029a viùàdam agamat kaùñaü dçùñvà càïgadam àgatam 4.020.001a ràmacàpavisçùñena ÷areõàntakareõa tam 4.020.001c dçùñvà vinihataü bhåmau tàrà tàràdhipànanà 4.020.002a sà samàsàdya bhartàraü paryaùvajata bhàminã 4.020.002c iùuõàbhihataü dçùñvà vàlinaü ku¤jaropamam 4.020.003a vànarendraü mahendràbhaü ÷okasaütaptamànasà 4.020.003c tàrà tarum ivonmålaü paryadevayad àturà 4.020.004a raõe dàruõavikrànta pravãra plavatàü vara 4.020.004c kiü dãnàm apurobhàgàm adya tvaü nàbhibhàùase 4.020.005a uttiùñha hari÷àrdåla bhajasva ÷ayanottamam 4.020.005c naivaüvidhàþ ÷erate hi bhåmau nçpatisattamàþ 4.020.006a atãva khalu te kàntà vasudhà vasudhàdhipa 4.020.006c gatàsur api yàü gàtrair màü vihàya niùevase 4.020.007a vyaktam anyà tvayà vãra dharmataþ saüpravartatà 4.020.007c kiùkindheva purã ramyà svargamàrge vinirmità 4.020.008a yàny asmàbhis tvayà sàrdhaü vaneùu madhugandhiùu 4.020.008c vihçtàni tvayà kàle teùàm uparamaþ kçtaþ 4.020.009a nirànandà nirà÷àhaü nimagnà ÷okasàgare 4.020.009c tvayi pa¤catvam àpanne mahàyåthapayåthape 4.020.010a hçdayaü susthiraü mahyaü dçùñvà vinihataü bhuvi 4.020.010c yan na ÷okàbhisaütaptaü sphuñate 'dya sahasradhà 4.020.011a sugrãvasya tvayà bhàryà hçtà sa ca vivàsitaþ 4.020.011c yat tat tasya tvayà vyuùñiþ pràpteyaü plavagàdhipa 4.020.012a niþ÷reyasaparà mohàt tvayà càhaü vigarhità 4.020.012c yaiùàbruvaü hitaü vàkyaü vànarendrahitaiùiõã 4.020.013a kàlo niþsaü÷ayo nånaü jãvitàntakaras tava 4.020.013c balàd yenàvapanno 'si sugrãvasyàva÷o va÷am 4.020.014a vaidhavyaü ÷okasaütàpaü kçpaõaü kçpaõà satã 4.020.014c aduþkhopacità pårvaü vartayiùyàmy anàthavat 4.020.015a làlita÷ càïgado vãraþ sukumàraþ sukhocitaþ 4.020.015c vatsyate kàm avasthàü me pitçvye krodhamårchite 4.020.016a kuruùva pitaraü putra sudçùñaü dharmavatsalam 4.020.016c durlabhaü dar÷anaü tv asya tava vatsa bhaviùyati 4.020.017a samà÷vàsaya putraü tvaü saüde÷aü saüdi÷asva ca 4.020.017c mårdhni cainaü samàghràya pravàsaü prasthito hy asi 4.020.018a ràmeõa hi mahat karma kçtaü tvàm abhinighnatà 4.020.018c ànçõyaü tu gataü tasya sugrãvasya prati÷rave 4.020.019a sakàmo bhava sugrãva rumàü tvaü pratipatsyase 4.020.019c bhuïkùva ràjyam anudvignaþ ÷asto bhràtà ripus tava 4.020.020a kiü màm evaü vilapatãü preüõà tvaü nàbhibhàùase 4.020.020c imàþ pa÷ya varà bahvãr bhàryàs te vànare÷vara 4.020.021a tasyà vilapitaü ÷rutvà vànaryaþ sarvata÷ ca tàþ 4.020.021c parigçhyàïgadaü dãnaü duþkhàrtàþ paricukru÷uþ 4.020.022a kim aïgadaü sàïgada vãra bàho; vihàya yàsy adya cirapravàsaü 4.020.022c na yuktam evaü guõasaünikçùñaü; vihàya putraü priyaputra gantum 4.020.023a kim apriyaü te priyacàruveùa; kçtaü mayà nàtha sutena và te 4.020.023c sahàyinãm adya vihàya vãra; yamakùayaü gacchasi durvinãtam 4.020.024a yady apriyaü kiü cid asaüpradhàrya; kçtaü mayà syàt tava dãrghabàho 4.020.024c kùamasva me tad dharivaü÷a nàtha; vrajàmi mårdhnà tava vãra pàdau 4.020.025a tathà tu tàrà karuõaü rudantã; bhartuþ samãpe saha vànarãbhiþ 4.020.025c vyavasyata pràyam anindyavarõà; upopaveùñuü bhuvi yatra vàlã 4.021.001a tato nipatitàü tàràü cyutàü tàràm ivàmbaràt 4.021.001c ÷anair à÷vàsayàm àsa hanåmàn hariyåthapaþ 4.021.002a guõadoùakçtaü jantuþ svakarmaphalahetukam 4.021.002c avyagras tad avàpnoti sarvaü pretya ÷ubhà÷ubham 4.021.003a ÷ocyà ÷ocasi kaü ÷ocyaü dãnaü dãnànukampase 4.021.003c ka÷ ca kasyànu÷ocyo 'sti dehe 'smin budbudopame 4.021.004a aïgadas tu kumàro 'yaü draùñavyo jãvaputrayà 4.021.004c àyatyà ca vidheyàni samarthàny asya cintaya 4.021.005a jànàsy aniyatàm evaü bhåtànàm àgatiü gatim 4.021.005c tasmàc chubhaü hi kartavyaü paõóite naihalaukikam 4.021.006a yasmin harisahasràõi prayutàny arbudàni ca 4.021.006c vartayanti kçtàü÷àni so 'yaü diùñàntam àgataþ 4.021.007a yad ayaü nyàyadçùñàrthaþ sàmadànakùamàparaþ 4.021.007c gato dharmajitàü bhåmiü nainaü ÷ocitum arhasi 4.021.008a sarve ca hari÷àrdåla putra÷ càyaü tavàïgadaþ 4.021.008c haryçùkapatiràjyaü ca tvatsanàtham anindite 4.021.009a tàv imau ÷okasaütaptau ÷anaiþ preraya bhàmini 4.021.009c tvayà parigçhãto 'yam aïgadaþ ÷àstu medinãm 4.021.010a saütati÷ ca yathàdçùñà kçtyaü yac càpi sàmpratam 4.021.010c ràj¤as tat kriyatàü sarvam eùa kàlasya ni÷cayaþ 4.021.011a saüskàryo hariràjas tu aïgada÷ càbhiùicyatàm 4.021.011c siühàsanagataü putraü pa÷yantã ÷àntim eùyasi 4.021.012a sà tasya vacanaü ÷rutvà bhartçvyasanapãóità 4.021.012c abravãd uttaraü tàrà hanåmantam avasthitam 4.021.013a aïgada pratiråpàõàü putràõàm ekataþ ÷atam 4.021.013c hatasyàpy asya vãrasya gàtrasaü÷leùaõaü varam 4.021.014a na càhaü hariràjasya prabhavàmy aïgadasya và 4.021.014c pitçvyastasya sugrãvaþ sarvakàryeùv anantaraþ 4.021.015a na hy eùà buddhir àstheyà hanåmann aïgadaü prati 4.021.015c pità hi bandhuþ putrasya na màtà harisattama 4.021.016a na hi mama hariràjasaü÷rayàt; kùamataram asti paratra ceha và 4.021.016c abhimukhahatavãrasevitaü; ÷ayanam idaü mama sevituü kùamam 4.022.001a vãkùamàõas tu mandàsuþ sarvato mandam ucchvasan 4.022.001c àdàv eva tu sugrãvaü dadar÷a tv àtmajàgrataþ 4.022.002a taü pràptavijayaü vàlã sugrãvaü plavage÷varam 4.022.002c àbhàùya vyaktayà vàcà sasneham idam abravãt 4.022.003a sugrãvadoùeõa na màü gantum arhasi kilbiùàt 4.022.003c kçùyamàõaü bhaviùyeõa buddhimohena màü balàt 4.022.004a yugapadvihitaü tàta na manye sukham àvayoþ 4.022.004c sauhàrdaü bhràtçyuktaü hi tad idaü jàtam anyathà 4.022.005a pratipadya tvam adyaiva ràjyam eùàü vanaukasàm 4.022.005c màm apy adyaiva gacchantaü viddhi vaivasvatakùayam 4.022.006a jãvitaü ca hi ràjyaü ca ÷riyaü ca vipulàm imàm 4.022.006c prajahàmy eùa vai tårõaü mahac càgarhitaü ya÷aþ 4.022.007a asyàü tv aham avasthàyàü vãra vakùyàmi yad vacaþ 4.022.007c yady apy asukaraü ràjan kartum eva tad arhasi 4.022.008a sukhàrhaü sukhasaüvçddhaü bàlam enam abàli÷am 4.022.008c bàùpapårõamukhaü pa÷ya bhåmau patitam aïgadam 4.022.009a mama pràõaiþ priyataraü putraü putram ivaurasaü 4.022.009c mayà hãnam ahãnàrthaü sarvataþ paripàlaya 4.022.010a tvam apy asya hi dàtà ca paritràtà ca sarvataþ 4.022.010c bhayeùv abhayada÷ caiva yathàhaü plavage÷vara 4.022.011a eùa tàràtmajaþ ÷rãmàüs tvayà tulyaparàkramaþ 4.022.011c rakùasàü tu vadhe teùàm agratas te bhaviùyati 4.022.012a anuråpàõi karmàõi vikramya balavàn raõe 4.022.012c kariùyaty eùa tàreyas tarasvã taruõo 'ïgadaþ 4.022.013a suùeõaduhità ceyam arthasåkùmavini÷caye 4.022.013c autpàtike ca vividhe sarvataþ pariniùñhità 4.022.014a yad eùà sàdhv iti bråyàt kàryaü tan muktasaü÷ayam 4.022.014c na hi tàràmataü kiü cid anyathà parivartate 4.022.015a ràghavasya ca te kàryaü kartavyam avi÷aïkayà 4.022.015c syàd adharmo hy akaraõe tvàü ca hiüsyàd vimànitaþ 4.022.016a imàü ca màlàm àdhatsva divyàü sugrãvakà¤canãm 4.022.016c udàrà ÷rãþ sthità hy asyàü saüprajahyàn mçte mayi 4.022.017a ity evam uktaþ sugrãvo vàlinà bhràtçsauhçdàt 4.022.017c harùaü tyaktvà punar dãno grahagrasta ivoóuràñ 4.022.018a tad vàlivacanàc chàntaþ kurvan yuktam atandritaþ 4.022.018c jagràha so 'bhyanuj¤àto màlàü tàü caiva kà¤canãm 4.022.019a tàü màlàü kà¤canãü dattvà vàlã dçùñvàtmajaü sthitam 4.022.019c saüsiddhaþ pretya bhàvàya snehàd aïgadam abravãt 4.022.020a de÷akàlau bhajasvàdya kùamamàõaþ priyàpriye 4.022.020c sukhaduþkhasahaþ kàle sugrãvava÷ago bhava 4.022.021a yathà hi tvaü mahàbàho làlitaþ satataü mayà 4.022.021c na tathà vartamànaü tvàü sugrãvo bahu maüsyate 4.022.022a màsyàmitrair gataü gaccher mà ÷atrubhir ariüdama 4.022.022c bhartur arthaparo dàntaþ sugrãvava÷ago bhava 4.022.023a na càtipraõayaþ kàryaþ kartavyo 'praõaya÷ ca te 4.022.023c ubhayaü hi mahàdoùaü tasmàd antaradçg bhava 4.022.024a ity uktvàtha vivçttàkùaþ ÷arasaüpãóito bhç÷am 4.022.024c vivçtair da÷anair bhãmair babhåvotkràntajãvitaþ 4.022.025a hate tu vãre plavagàdhipe tadà; plavaügamàs tatra na ÷arma lebhire 4.022.025c vanecaràþ siühayute mahàvane; yathà hi gàvo nihate gavàü patau 4.022.026a tatas tu tàrà vyasanàrõava plutà; mçtasyà bhartur vadanaü samãkùya sà 4.022.026c jagàma bhåmiü parirabhya vàlinaü; mahàdrumaü chinnam ivà÷rità latà 4.023.001a tataþ samupajighrantã kapiràjasya tanmukham 4.023.001c patiü lokàc cyutaü tàrà mçtaü vacanam abravãt 4.023.002a ÷eùe tvaü viùame duþkham akçtvà vacanaü mama 4.023.002c upalopacite vãra suduþkhe vasudhàtale 4.023.003a mattaþ priyatarà nånaü vànarendra mahã tava 4.023.003c ÷eùe hi tàü pariùvajya màü ca na pratibhàùase 4.023.004a sugrãva eva vikrànto vãra sàhasika priya 4.023.004c çkùavànaramukhyàs tvàü balinaü paryupàsate 4.023.005a eùàü vilapitaü kçcchram aïgadasya ca ÷ocataþ 4.023.005c mama cemàü giraü ÷rutvà kiü tvaü na pratibudhyase 4.023.006a idaü tac chåra÷ayanaü yatra ÷eùe hato yudhi 4.023.006c ÷àyità nihatà yatra tvayaiva ripavaþ purà 4.023.007a vi÷uddhasattvàbhijana priyayuddha mama priya 4.023.007c màm anàthàü vihàyaikàü gatas tvam asi mànada 4.023.008a ÷åràya na pradàtavyà kanyà khalu vipa÷cità 4.023.008c ÷årabhàryàü hatàü pa÷ya sadyo màü vidhavàü kçtàm 4.023.009a avabhagna÷ ca me màno bhagnà me ÷à÷vatã gatiþ 4.023.009c agàdhe ca nimagnàsmi vipule ÷okasàgare 4.023.010a a÷masàramayaü nånam idaü me hçdayaü dçóham 4.023.010c bhartàraü nihataü dçùñvà yan nàdya ÷atadhà gatam 4.023.011a suhçc caiva hi bhartà ca prakçtyà ca mama priyaþ 4.023.011c àhave ca paràkràntaþ ÷åraþ pa¤catvam àgataþ 4.023.012a patihãnà tu yà nàrã kàmaü bhavatu putriõã 4.023.012c dhanadhànyaiþ supårõàpi vidhavety ucyate budhaiþ 4.023.013a svagàtraprabhave vãra ÷eùe rudhiramaõóale 4.023.013c kçmiràgaparistome tvam evaü ÷ayane yathà 4.023.014a reõu÷oõitasaüvãtaü gàtraü tava samantataþ 4.023.014c parirabdhuü na ÷aknomi bhujàbhyàü plavagarùabha 4.023.015a kçtakçtyo 'dya sugrãvo vaire 'sminn atidàruõe 4.023.015c yasya ràmavimuktena hçtam ekeùuõà bhayam 4.023.016a ÷areõa hçdi lagnena gàtrasaüspar÷ane tava 4.023.016c vàryàmi tvàü nirãkùantã tvayi pa¤catvam àgate 4.023.017a udbabarha ÷araü nãlas tasya gàtragataü tadà 4.023.017c girigahvarasaülãnaü dãptam à÷ãviùaü yathà 4.023.018a tasya niùkçùyamàõasya bàõasya ca babhau dyutiþ 4.023.018c astamastakasaüruddho ra÷mir dinakaràd iva 4.023.019a petuþ kùatajadhàràs tu vraõebhyas tasya sarva÷aþ 4.023.019c tàmragairikasaüpçktà dhàrà iva dharàdharàt 4.023.020a avakãrõaü vimàrjantã bhartàraü raõareõunà 4.023.020c asrair nayanajaiþ ÷åraü siùecàstrasamàhatam 4.023.021a rudhirokùitasarvàïgaü dçùñvà vinihataü patim 4.023.021c uvàca tàrà piïgàkùaü putram aïgadam aïganà 4.023.022a avasthàü pa÷cimàü pa÷ya pituþ putra sudàruõàm 4.023.022c saüprasaktasya vairasya gato 'ntaþ pàpakarmaõà 4.023.023a bàlasåryodayatanuü prayàntaü yamasàdanam 4.023.023c abhivàdaya ràjànaü pitaraü putra mànadam 4.023.024a evam uktaþ samutthàya jagràha caraõau pituþ 4.023.024c bhujàbhyàü pãnavçtàbhyàm aïgado 'ham iti bruvan 4.023.025a abhivàdayamànaü tvàm aïgadaü tvaü yathàpurà 4.023.025c dãrghàyur bhava putreti kimarthaü nàbhibhàùase 4.023.026a ahaü putrasahàyà tvàm upàse gatacetanam 4.023.026c siühena nihataü sadyo gauþ savatseva govçùam 4.023.027a iùñvà saügràmayaj¤ena nànàpraharaõàmbhasà 4.023.027c asminn avabhçthe snàtaþ kathaü patnyà mayà vinà 4.023.028a yà dattà devaràjena tava tuùñena saüyuge 4.023.028c ÷àtakumbhamayãü màlàü tàü te pa÷yàmi neha kim 4.023.029a ràja÷rãr na jahàti tvàü gatàsum api mànada 4.023.029c såryasyàvartamànasya ÷ailaràjam iva prabhà 4.023.030a na me vacaþ pathyam idaü tvayà kçtaü; na càsmi ÷aktà hi nivàraõe tava 4.023.030c hatà saputràsmi hatena saüyuge; saha tvayà ÷rãr vijahàti màm iha 4.024.001a gatàsuü vàlinaü dçùñvà ràghavas tadanantaram 4.024.001c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü ÷atrutàpanaþ 4.024.002a na ÷okaparitàpena ÷reyasà yujyate mçtaþ 4.024.002c yad atrànantaraü kàryaü tat samàdhàtum arhatha 4.024.003a lokavçttam anuùñheyaü kçtaü vo bàùpamokùaõam 4.024.003c na kàlàd uttaraü kiü cit karma ÷akyam upàsitum 4.024.004a niyataþ kàraõaü loke niyatiþ karmasàdhanam 4.024.004c niyatiþ sarvabhåtànàü niyogeùv iha kàraõam 4.024.005a na kartà kasya cit ka÷ cin niyoge càpi ne÷varaþ 4.024.005c svabhàve vartate lokas tasya kàlaþ paràyaõam 4.024.006a na kàlaþ kàlam atyeti na kàlaþ parihãyate 4.024.006c svabhàvaü và samàsàdya na ka÷ cid ativartate 4.024.007a na kàlasyàsti bandhutvaü na hetur na paràkramaþ 4.024.007c na mitraj¤àtisaübandhaþ kàraõaü nàtmano va÷aþ 4.024.008a kiü tu kàla parãõàmo draùñavyaþ sàdhu pa÷yatà 4.024.008c dharma÷ càrtha÷ ca kàma÷ ca kàlakramasamàhitàþ 4.024.009a itaþ svàü prakçtiü vàlã gataþ pràptaþ kriyàphalam 4.024.009c dharmàrthakàmasaüyogaiþ pavitraü plavage÷vara 4.024.010a svadharmasya ca saüyogàj jitas tena mahàtmanà 4.024.010c svargaþ parigçhãta÷ ca pràõàn aparirakùatà 4.024.011a eùà vai niyatiþ ÷reùñhà yàü gato hariyåthapaþ 4.024.011c tad alaü paritàpena pràptakàlam upàsyatàm 4.024.012a vacanànte tu ràmasya lakùmaõaþ paravãrahà 4.024.012c avadat pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü gatacetasaü 4.024.013a kuru tvam asya sugrãva pretakàryam anantaram 4.024.013c tàràïgadàbhyàü sahito vàlino dahanaü prati 4.024.014a samàj¤àpaya kàùñhàni ÷uùkàõi ca bahåni ca 4.024.014c candanàni ca divyàni vàlisaüskàrakàraõàt 4.024.015a samà÷vàsaya cainaü tvam aïgadaü dãnacetasaü 4.024.015c mà bhår bàli÷abuddhis tvaü tvadadhãnam idaü puram 4.024.016a aïgadas tv ànayen màlyaü vastràõi vividhàni ca 4.024.016c ghçtaü tailam atho gandhàn yac càtra samanantaram 4.024.017a tvaü tàra ÷ibikàü ÷ãghram àdàyàgaccha saübhramàt 4.024.017c tvarà guõavatã yuktà hy asmin kàle vi÷eùataþ 4.024.018a sajjãbhavantu plavagàþ ÷ibikàvàhanocitàþ 4.024.018c samarthà balina÷ caiva nirhariùyanti vàlinam 4.024.019a evam uktvà tu sugrãvaü sumitrànandavardhanaþ 4.024.019c tasthau bhràtçsamãpastho lakùmaõaþ paravãrahà 4.024.020a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà tàraþ saübhràntamànasaþ 4.024.020c pravive÷a guhàü ÷ãghraü ÷ibikàsaktamànasaþ 4.024.021a àdàya ÷ibikàü tàraþ sa tu paryàpayat punaþ 4.024.021c vànarair uhyamànàü tàü ÷årair udvahanocitaiþ 4.024.022a tato vàlinam udyamya sugrãvaþ ÷ibikàü tadà 4.024.022c àropayata vikro÷ann aïgadena sahaiva tu 4.024.023a àropya ÷ibikàü caiva vàlinaü gatajãvitam 4.024.023c alaükàrai÷ ca vividhair màlyair vastrai÷ ca bhåùitam 4.024.024a àj¤àpayat tadà ràjà sugrãvaþ plavage÷varaþ 4.024.024c aurdhvadehikam àryasya kriyatàm anuråpataþ 4.024.025a vi÷ràõayanto ratnàni vividhàni bahåni ca 4.024.025c agrataþ plavagà yàntu ÷ibikà tadanantaram 4.024.026a ràj¤àm çddhivi÷eùà hi dç÷yante bhuvi yàdç÷àþ 4.024.026c tàdç÷aü vàlinaþ kùipraü pràkurvann aurdhvadehikam 4.024.027a aïgadam aprigçhyà÷u tàraprabhçtayas tathà 4.024.027c kro÷antaþ prayayuþ sarve vànarà hatabàndhavàþ 4.024.028a tàràprabhçtayaþ sarvà vànaryo hatayåthapàþ 4.024.028c anujagmur hi bhartàraü kro÷antyaþ karuõasvanàþ 4.024.029a tàsàü rudita÷abdena vànarãõàü vanàntare 4.024.029c vanàni girayaþ sarve vikro÷antãva sarvataþ 4.024.030a puline girinadyàs tu vivikte jalasaüvçte 4.024.030c citàü cakruþ subahavo vànarà vanacàriõaþ 4.024.031a avaropya tataþ skandhàc chibikàü vahanocitàþ 4.024.031c tasthur ekàntam à÷ritya sarve ÷okasamanvitàþ 4.024.032a tatas tàrà patiü dçùñvà ÷ibikàtala÷àyinam 4.024.032c àropyàïke ÷iras tasya vilalàpa suduþkhità 4.024.033a janaü ca pa÷yasãmaü tvaü kasmàc chokàbhipãóitam 4.024.033c prahçùñam iva te vaktraü gatàsor api mànada 4.024.033e astàrkasamavarõaü ca lakùyate jãvato yathà 4.024.034a eùa tvàü ràmaråpeõa kàlaþ karùati vànara 4.024.034c yena sma vidhavàþ sarvàþ kçtà ekeùuõà raõe 4.024.035a imàs tàs tava ràjendravànaryo vallabhàþ sadà 4.024.035c pàdair vikçùñam adhvànam àgatàþ kiü na budhyase 4.024.036a taveùñà nanu nàmaità bhàryà÷ candranibhànanàþ 4.024.036c idànãü nekùase kasmàt sugrãvaü plavage÷varam 4.024.037a ete hi sacivà ràjaüs tàraprabhçtayas tava 4.024.037c puravàsijana÷ càyaü parivàryàsate 'nagha 4.024.038a visarjayainàn pravalàn yathocitam ariüdama 4.024.038c tataþ krãóàmahe sarvà vaneùu madirotkañàþ 4.024.039a evaü vilapatãü tàràü pati÷okapariplutàm 4.024.039c utthàpayanti sma tadà vànaryaþ ÷okakar÷itàþ 4.024.040a sugrãveõa tataþ sàrdham aïgadaþ pitaraü rudan 4.024.040c citàm àropayàm àsa ÷okenàbhihatendriyaþ 4.024.041a tato 'gniü vidhivad dattvà so 'pasavyaü cakàra ha 4.024.041c pitaraü dãrgham adhvànaü prasthitaü vyàkulendriyaþ 4.024.042a saüskçtya vàlinaü te tu vidhipårvaü plavaügamàþ 4.024.042c àjagmur udakaü kartuü nadãü ÷ãtajalàü ÷ubhàm 4.024.043a tatas te sahitàs tatra aïgadaü sthàpya càgrataþ 4.024.043c sugrãvatàràsahitàþ siùicur vàline jalam 4.024.044a sugrãveõaiva dãnena dãno bhåtvà mahàbalaþ 4.024.044c samàna÷okaþ kàkutsthaþ pretakàryàõy akàrayat 4.025.001a tataþ ÷okàbhisaütaptaü sugrãvaü klinnavàsanam 4.025.001c ÷àkhàmçgamahàmàtràþ parivàryopatasthire 4.025.002a abhigamya mahàbàhuü ràmam akliùñakàriõam 4.025.002c sthitàþ prà¤jalayaþ sarve pitàmaham ivarùayaþ 4.025.003a tataþ kà¤cana÷ailàbhas taruõàrkanibhànanaþ 4.025.003c abravãt prà¤jalir vàkyaü hanumàn màrutàtmajaþ 4.025.004a bhavatprasàdàt sugrãvaþ pitçpaitàmahaü mahat 4.025.004c vànaràõàü suduùpràpaü pràpto ràjyam idaü prabho 4.025.005a bhavatà samanuj¤àtaþ pravi÷ya nagaraü ÷ubham 4.025.005c saüvidhàsyati kàryàõi sarvàõi sasuhçjjanaþ 4.025.006a snàto 'yaü vividhair gandhair auùadhai÷ ca yathàvidhi 4.025.006c arcayiùyati ratnai÷ ca màlyai÷ ca tvàü vi÷eùataþ 4.025.007a imàü giriguhàü ramyàm abhigantum ito 'rhasi 4.025.007c kuruùva svàmi saübandhaü vànaràn saüpraharùayan 4.025.008a evam ukto hanumatà ràghavaþ paravãrahà 4.025.008c pratyuvàca hanåmantaü buddhimàn vàkyakovidaþ 4.025.009a caturda÷asamàþ saumya gràmaü và yadi và puram 4.025.009c na pravekùyàmi hanuman pitur nirde÷apàlakaþ 4.025.010a susamçddhàü guhàü divyàü sugrãvo vànararùabhaþ 4.025.010c praviùño vidhivad vãraþ kùipraü ràjye 'bhiùicyatàm 4.025.011a evam uktvà hanåmantaü ràmaþ sugrãvam abravãt 4.025.011c imam apy aïgadaü vãra yauvaràjye 'bhiùecaya 4.025.012a pårvo 'yaü vàrùiko màsaþ ÷ràvaõaþ salilàgamaþ 4.025.012c pravçttàþ saumya catvàro màsà vàrùikasaüj¤itàþ 4.025.013a nàyam udyogasamayaþ pravi÷a tvaü purãü ÷ubhàm 4.025.013c asmin vatsyàmy ahaü saumya parvate sahalakùmaõaþ 4.025.014a iyaü giriguhà ramyà vi÷àlà yuktamàrutà 4.025.014c prabhåtasalilà saumya prabhåtakamalotpalà 4.025.015a kàrtike samanupràpte tvaü ràvaõavadhe yata 4.025.015c eùa naþ samayaþ saumya pravi÷a tvaü svam àlayam 4.025.015e abhiùi¤casva ràjye ca suhçdaþ saüpraharùaya 4.025.016a iti ràmàbhyanuj¤àtaþ sugrãvo vànararùabhaþ 4.025.016c pravive÷a purãü ramyàü kiùkindhàü vàlipàlitàm 4.025.017a taü vànarasahasràõi praviùñaü vànare÷varam 4.025.017c abhivàdya prahçùñàni sarvataþ paryavàrayan 4.025.018a tataþ prakçtayaþ sarvà dçùñvà harigaõe÷varam 4.025.018c praõamya mårdhnà patità vasudhàyàü samàhitàþ 4.025.019a sugrãvaþ prakçtãþ sarvàþ saübhàùyotthàpya vãryavàn 4.025.019c bhràtur antaþpuraü saumyaü pravive÷a mahàbalaþ 4.025.020a pravi÷ya tv abhiniùkràntaü sugrãvaü vànararùabham 4.025.020c abhyaùi¤canta suhçdaþ sahasràkùam ivàmaràþ 4.025.021a tasya pàõóuram àjahru÷ chatraü hemapariùkçtam 4.025.021c ÷ukle ca bàlavyajane hemadaõóe ya÷askare 4.025.022a tathà sarvàõi ratnàni sarvabãjauùadhàni ca 4.025.022c sakùãràõàü ca vçkùàõàü prarohàn kusumàni ca 4.025.023a ÷uklàni caiva vastràõi ÷vetaü caivànulepanam 4.025.023c sugandhãni ca màlyàni sthalajàny ambujàni ca 4.025.024a candanàni ca divyàni gandhàü÷ ca vividhàn bahån 4.025.024c akùataü jàtaråpaü ca priyaïgumadhusarpiùã 4.025.025a dadhicarma ca vaiyàghraü vàràhã càpy upànahau 4.025.025c samàlambhanam àdàya rocanàü samanaþ÷ilàm 4.025.025e àjagmus tatra mudità varàþ kanyàs tu ùoóa÷a 4.025.026a tatas te vànara÷reùñhaü yathàkàlaü yathàvidhi 4.025.026c ratnair vastrai÷ ca bhakùyai÷ ca toùayitvà dvijarùabhàn 4.025.027a tataþ ku÷aparistãrõaü samiddhaü jàtavedasaü 4.025.027c mantrapåtena haviùà hutvà mantravido janàþ 4.025.028a tato hemapratiùñhàne varàstaraõasaüvçte 4.025.028c pràsàda÷ikhare ramye citramàlyopa÷obhite 4.025.029a pràïmukhaü vividhiar mantraiþ sthàpayitvà varàsane 4.025.029c nadãnadebhyaþ saühçtya tãrthebhya÷ ca samantataþ 4.025.030a àhçtya ca samudrebhyaþ sarvebhyo vànararùabhàþ 4.025.030c apaþ kanakakumbheùu nidhàya vimalàþ ÷ubhàþ 4.025.031a ÷ubhair vçùabha÷çïgai÷ ca kala÷ai÷ càpi kà¤canaiþ 4.025.031c ÷àstradçùñena vidhinà maharùivihitena ca 4.025.032a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.025.032c mainda÷ ca dvivida÷ caiva hanåmठjàmbavàn nalaþ 4.025.033a abhyaùi¤canta sugrãvaü prasannena sugandhinà 4.025.033c salilena sahasràkùaü vasavo vàsavaü yathà 4.025.034a abhiùikte tu sugrãve sarve vànarapuügavàþ 4.025.034c pracukru÷ur mahàtmàno hçùñàs tatra sahasra÷aþ 4.025.035a ràmasya tu vacaþ kurvan sugrãvo haripuügavaþ 4.025.035c aïgadaü saüpariùvajya yauvaràjye 'bhiùecayat 4.025.036a aïgade càbhiùikte tu sànukro÷àþ plavaügamàþ 4.025.036c sàdhu sàdhv iti sugrãvaü mahàtmàno 'bhyapåjayan 4.025.037a hçùñapuùñajanàkãrõà patàkàdhvaja÷obhità 4.025.037c babhåva nagarã ramyà kùikindhà girigahvare 4.025.038a nivedya ràmàya tadà mahàtmane; mahàbhiùekaü kapivàhinãpatiþ 4.025.038c rumàü ca bhàryàü pratilabhya vãryavàn; avàpa ràjyaü trida÷àdhipo yathà 4.026.001a abhiùikte tu sugrãve praviùñe vànare guhàm 4.026.001c àjagàma saha bhràtrà ràmaþ prasravaõaü girim 4.026.002a ÷àrdålamçgasaüghuùñaü siühair bhãmaravair vçtam 4.026.002c nànàgulmalatàgåóhaü bahupàdapasaükulam 4.026.003a çkùavànaragopucchair màrjàrai÷ ca niùevitam 4.026.003c megharà÷inibhaü ÷ailaü nityaü ÷ucijalà÷rayam 4.026.004a tasya ÷ailasya ÷ikhare mahatãm àyatàü guhàm 4.026.004c pratyagçhõata vàsàrthaü ràmaþ saumitriõà saha 4.026.005a avasat tatra dharmàtmà ràghavaþ sahalakùmaõaþ 4.026.005c bahudç÷yadarãku¤je tasmin prasravaõe girau 4.026.006a susukhe 'pi bahudravye tasmin hi dharaõãdhare 4.026.006c vasatas tasya ràmasya ratir alpàpi nàbhavat 4.026.006e hçtàü hi bhàryàü smarataþ pràõebhyo 'pi garãyasãm 4.026.007a udayàbhyuditaü dçùñvà ÷a÷àïkaü ca vi÷eùataþ 4.026.007c àvive÷a na taü nidrà ni÷àsu ÷ayanaü gatam 4.026.008a tat samutthena ÷okena bàùpopahatacetasaü 4.026.008c taü ÷ocamànaü kàkutsthaü nityaü ÷okaparàyaõam 4.026.008e tulyaduþkho 'bravãd bhràtà lakùmaõo 'nunayan vacaþ 4.026.009a alaü vãra vyathàü gatvà na tvaü ÷ocitum arhasi 4.026.009c ÷ocato hy avasãdanti sarvàrthà viditaü hi te 4.026.010a bhavàn kriyàparo loke bhavàn devaparàyaõaþ 4.026.010c àstiko dharma÷ãla÷ ca vyavasàyã ca ràghava 4.026.011a na hy avyavasitaþ ÷atruü ràkùasaü taü vi÷eùataþ 4.026.011c samarthas tvaü raõe hantuü vikramair jihmakàriõam 4.026.012a samunmålaya ÷okaü tvaü vyavasàyaü sthiraü kuru 4.026.012c tataþ saparivàraü taü nirmålaü kuru ràkùasaü 4.026.013a pçthivãm api kàkutstha sasàgaravanàcalàm 4.026.013c parivartayituü ÷aktaþ kim aïga puna ràvaõam 4.026.014a ahaü tu khalu te vãryaü prasuptaü pratibodhaye 4.026.014c dãptair àhutibhiþ kàle bhasmac channam ivànalam 4.026.015a lakùmaõasya tu tad vàkyaü pratipåjya hitaü ÷ubham 4.026.015c ràghavaþ suhçdaü snigdham idaü vacanam abravãt 4.026.016a vàcyaü yad anuraktena snigdhena ca hitena ca 4.026.016c satyavikrama yuktena tad uktaü lakùmaõa tvayà 4.026.017a eùa ÷okaþ parityaktaþ sarvakàryàvasàdakaþ 4.026.017c vikrameùv apratihataü tejaþ protsàhayàmy aham 4.026.018a ÷aratkàlaü pratãkùe 'ham iyaü pràvçó upasthità 4.026.018c tataþ saràùñraü sagaõaü ràkùasaü taü nihanmy aham 4.026.019a tasya tadvacanaü ÷rutvà hçùño ràmasya lakùmaõaþ 4.026.019c punar evàbravãd vàkyaü saumitrir mitranandanaþ 4.026.020a etat te sadç÷aü vàkyam uktaü ÷atrunibarhaõa 4.026.020c idànãm asi kàkutstha prakçtiü svàm upàgataþ 4.026.021a vij¤àya hy àtmano vãryaü tathyaü bhavitum arhasi 4.026.021c etat sadç÷am uktaü te ÷rutasyàbhijanasya ca 4.026.022a tasmàt puruùa÷àrdåla cintaya¤ ÷atrunigraham 4.026.022c varùàràtram anupràptam atikràmaya ràghava 4.026.023a niyamya kopaü pratipàlyatàü ÷arat; kùamasva màsàü÷ caturo mayà saha 4.026.023c vasàcale 'smin mçgaràjasevite; saüvardhaya¤ ÷atruvadhe samudyataþ 4.027.001a sa tadà vàlinaü hatvà sugrãvam abhiùicya ca 4.027.001c vasan màlyavataþ pçùñe ràmo lakùmaõam abravãt 4.027.002a ayaü sa kàlaþ saüpràptaþ samayo 'dya jalàgamaþ 4.027.002c saüpa÷ya tvaü nabho meghaiþ saüvçtaü girisaünibhaiþ 4.027.003a nava màsa dhçtaü garbhaü bhàskàrasya gabhastibhiþ 4.027.003c pãtvà rasaü samudràõàü dyauþ prasåte rasàyanam 4.027.004a ÷akyam ambaram àruhya meghasopànapaïktibhiþ 4.027.004c kuñajàrjunamàlàbhir alaükartuü divàkaram 4.027.005a saüdhyàràgotthitais tàmrair anteùv adhikapàõóuraiþ 4.027.005c snigdhair abhrapañacchadair baddhavraõam ivàmbaram 4.027.006a mandamàrutaniþ÷vàsaü saüdhyàcandanara¤jitam 4.027.006c àpàõóujaladaü bhàti kàmàturam ivàmbaram 4.027.007a eùà dharmaparikliùñà navavàripariplutà 4.027.007c sãteva ÷okasaütaptà mahã bàùpaü vimu¤cati 4.027.008a meghodaravinirmuktàþ kahlàrasukha÷ãtalàþ 4.027.008c ÷akyam a¤jalibhiþ pàtuü vàtàþ ketakigandhinaþ 4.027.009a eùa phullàrjunaþ ÷ailaþ ketakair adhivàsitaþ 4.027.009c sugrãva iva ÷àntàrir dhàràbhir abhiùicyate 4.027.010a meghakçùõàjinadharà dhàràyaj¤opavãtinaþ 4.027.010c màrutàpåritaguhàþ pràdhãtà iva parvatàþ 4.027.011a ka÷àbhir iva haimãbhir vidyudbhir iva tàóitam 4.027.011c antaþstanitanirghoùaü savedanam ivàmbaram 4.027.012a nãlameghà÷rità vidyut sphurantã pratibhàti me 4.027.012c sphurantã ràvaõasyàïke vaidehãva tapasvinã 4.027.013a imàs tà manmathavatàü hitàþ pratihatà di÷aþ 4.027.013c anuliptà iva ghanair naùñagrahani÷àkaràþ 4.027.014a kva cid bàùpàbhisaüruddhàn varùàgamasamutsukàn 4.027.014c kuñajàn pa÷ya saumitre puùñitàn girisànuùu 4.027.014e mama ÷okàbhibhåtasya kàmasaüdãpanàn sthitàn 4.027.015a rajaþ pra÷àntaü sahimo 'dya vàyur; nidàghadoùaprasaràþ pra÷àntàþ 4.027.015c sthità hi yàtrà vasudhàdhipànàü; pravàsino yànti naràþ svade÷àn 4.027.016a saüprasthità mànasavàsalubdhàþ; priyànvitàþ saüprati cakravàkaþ 4.027.016c abhãkùõavarùodakavikùateùu; yànàni màrgeùu na saüpatanti 4.027.017a kva cit prakà÷aü kva cid aprakà÷aü; nabhaþ prakãrõàmbudharaü vibhàti 4.027.017c kva cit kva cit parvatasaüniruddhaü; råpaü yathà ÷àntamahàrõavasya 4.027.018a vyàmi÷ritaü sarjakadambapuùpair; navaü jalaü parvatadhàtutàmram 4.027.018c mayårakekàbhir anuprayàtaü; ÷ailàpagàþ ÷ãghrataraü vahanti 4.027.019a rasàkulaü ùañpadasaünikà÷aü; prabhujyate jambuphalaü prakàmam 4.027.019c anekavarõaü pavanàvadhåtaü; bhåmau pataty àmraphalaü vipakvam 4.027.020a vidyutpatàkàþ sabalàka màlàþ; ÷ailendrakåñàkçtisaünikà÷àþ 4.027.020c garjanti meghàþ samudãrõanàdà; mattagajendrà iva saüyugasthaþ 4.027.021a meghàbhikàmã parisaüpatantã; saümodità bhàti balàkapaïktiþ 4.027.021c vàtàvadhåtà varapauõóarãkã; lambeva màlà racitàmbarasya 4.027.022a nidrà ÷anaiþ ke÷avam abhyupaiti; drutaü nadã sàgaram abhyupaiti 4.027.022c hçùñà balàkà ghanam abhyupaiti; kàntà sakàmà priyam abhyupaiti 4.027.023a jàtà vanàntàþ ÷ikhisuprançttà; jàtàþ kadambàþ sakadamba÷àkhàþ 4.027.023c jàtà vçùà goùu samànakàmà; jàtà mahã sasyavanàbhiràmà 4.027.024a vahanti varùanti nadanti bhànti; dhyàyanti nçtyanti samà÷vasanti 4.027.024c nadyo ghanà mattagajà vanàntàþ; priyàvinãhàþ ÷ikhinaþ plavaügàþ 4.027.025a praharùitàþ ketakapuùpagandham; àghràya hçùñà vananirjhareùu 4.027.025c prapàta ÷abdàkulità gajendràþ; sàrdhaü mayåraiþ samadà nadanti 4.027.026a dhàrànipàtair abhihanyamànàþ; kadamba÷àkhàsu vilambamànàþ 4.027.026c kùaõàrjitaü puùparasàvagàóhaü; ÷anair madaü ùañcaraõàs tyajanti 4.027.027a aïgàracårõotkarasaünikà÷aiþ; phalaiþ suparyàpta rasaiþ samçddhaiþ 4.027.027c jambådrumàõàü pravibhànti ÷àkhà; nilãyamànà iva ùañpadaughaiþ 4.027.028a taóitpatàkàbhir alaükçtànàm; udãrõagambhãramahàravàõàm 4.027.028c vibhànti råpàõi balàhakànàü; raõodyatànàm iva vàraõànàm 4.027.029a màrgànugaþ ÷ailavanànusàrã; saüprasthito megharavaü ni÷amya 4.027.029c yuddhàbhikàmaþ pratinàga÷aïkã; matto gajendraþ pratisaünivçttaþ 4.027.030a muktàsakà÷aü salilaü patad vai; sunirmalaü patrapuñeùu lagnam 4.027.030c hçùñà vivarõacchadanà vihaügàþ; surendradattaü tçùitàþ pibanti 4.027.031a nãleùu nãlà navavàripårõà; megheùu meghàþ pravibhànti saktàþ 4.027.031c davàgnidagdheùu davàgnidagdhàþ; ÷aileùu ÷ailà iva baddhamålàþ 4.027.032a mattà gajendrà mudità gavendrà; vaneùu vi÷ràntatarà mçgendràþ 4.027.032c ramyà nagendrà nibhçtà nagendràþ; prakrãóito vàridharaiþ surendraþ 4.027.033a vçttà yàtrà narendràõàü senà pratinivartate 4.027.033c vairàõi caiva màrgà÷ ca salilena samãkçtàþ 4.027.034a màsi prauùñhapade brahma bràhmaõànàü vivakùatàm 4.027.034c ayam adhyàyasamayaþ sàmagànàm upasthitaþ 4.027.035a nivçttakarmàyatano nånaü saücitasaücayaþ 4.027.035c àùàóhãm abhyupagato bharataþ koùakàdhipaþ 4.027.036a nånam àpåryamàõàyàþ sarayvà vadhate rayaþ 4.027.036c màü samãkùya samàyàntam ayodhyàyà iva svanaþ 4.027.037a imàþ sphãtaguõà varùàþ sugrãvaþ sukham a÷nute 4.027.037c vijitàriþ sadàra÷ ca ràjye mahati ca sthitaþ 4.027.038a ahaü tu hçtadàra÷ ca ràjyàc ca mahata÷ cyutaþ 4.027.038c nadãkålam iva klinnam avasãdàmi lakùmaõa 4.027.039a ÷oka÷ ca mama vistãrõo varùà÷ ca bhç÷adurgamàþ 4.027.039c ràvaõa÷ ca mahठ÷atrur apàraü pratibhàti me 4.027.040a ayàtràü caiva dçùñvemàü màrgàü÷ ca bhç÷adurgamàn 4.027.040c praõate caiva sugrãve na mayà kiü cid ãritam 4.027.041a api càtiparikliùñaü ciràd dàraiþ samàgatam 4.027.041c àtmakàryagarãyastvàd vaktuü necchàmi vànaram 4.027.042a svayam eva hi vi÷ramya j¤àtvà kàlam upàgatam 4.027.042c upakàraü ca sugrãvo vetsyate nàtra saü÷ayaþ 4.027.043a tasmàt kàlapratãkùo 'haü sthito 'smi ÷ubhalakùaõa 4.027.043c sugrãvasya nadãnàü ca prasàdam anupàlayan 4.027.044a upakàreõa vãro hi pratikàreõa yujyate 4.027.044c akçtaj¤o 'pratikçto hanti sattvavatàü manaþ 4.027.045a athaivam uktaþ praõidhàya lakùmaõaþ; kçtà¤jalis tat pratipåjya bhàùitam 4.027.045c uvàca ràmaü svabhiràma dar÷anaü; pradar÷ayan dar÷anam àtmanaþ ÷ubham 4.027.046a yathoktam etat tava sarvam ãpsitaü; narendra kartà naciràd dharã÷varaþ 4.027.046c ÷aratpratãkùaþ kùamatàm imaü bhavà¤; jalaprapàtaü ripunigrahe dhçtaþ 4.028.001a samãkùya vimalaü vyoma gatavidyudbalàhakam 4.028.001c sàrasàravasaüghuùñaü ramyajyotsnànulepanam 4.028.002a samçddhàrthaü ca sugrãvaü mandadharmàrthasaügraham 4.028.002c atyartham asatàü màrgam ekàntagatamànasaü 4.028.003a nivçttakàryaü siddhàrthaü pramadàbhirataü sadà 4.028.003c pràptavantam abhipretàn sarvàn eva manorathàn 4.028.004a svàü ca pàtnãm abhipretàü tàràü càpi samãpsitàm 4.028.004c viharantam ahoràtraü kçtàrthaü vigatajvalam 4.028.005a krãóantam iva deve÷aü nandane 'psarasàü gaõaiþ 4.028.005c mantriùu nyastakàryaü ca mantriõàm anavekùakam 4.028.006a utsannaràjyasaüde÷aü kàmavçttam avasthitam 4.028.006c ni÷citàrtho 'rthatattvaj¤aþ kàladharmavi÷eùavit 4.028.007a prasàdya vàkyair madhurair hetumadbhir manoramaiþ 4.028.007c vàkyavid vàkyatattvaj¤aü harã÷aü màrutàtmajaþ 4.028.008a hitaü tathyaü ca pathyaü ca sàmadharmàrthanãtimat 4.028.008c praõayaprãtisaüyuktaü vi÷vàsakçtani÷cayam 4.028.008e harã÷varam upàgamya hanumàn vàkyam abravãt 4.028.009a ràjyaü pràptaü ya÷a÷ caiva kaulã ÷rãr abhivarthità 4.028.009c mitràõàü saügrahaþ ÷eùas tad bhavàn kartum arhati 4.028.010a yo hi mitreùu kàlaj¤aþ satataü sàdhu vartate 4.028.010c tasya ràjyaü ca kãrti÷ ca pratàpa÷ càbhivardhate 4.028.011a yasya ko÷a÷ ca daõóa÷ ca mitràõy àtmà ca bhåmipa 4.028.011c samavetàni sarvàõi sa ràjyaü mahad a÷nute 4.028.012a tad bhavàn vçttasaüpannaþ sthitaþ pathi niratyaye 4.028.012c mitràrtham abhinãtàrthaü yathàvat kartum arhati 4.028.013a yas tu kàlavyatãteùu mitrakàryeùu vartate 4.028.013c sa kçtvà mahato 'py arthàn na mitràrthena yujyate 4.028.014a kriyatàü ràghavasyaitad vaidehyàþ parimàrgaõam 4.028.014c tad idaü vãra kàryaü te kàlàtãtam ariüdama 4.028.015a na ca kàlam atãtaü te nivedayati kàlavit 4.028.015c tvaramàõo 'pi san pràj¤as tava ràjan va÷ànugaþ 4.028.016a kulasya ketuþ sphãtasya dãrghabandhu÷ ca ràghavaþ 4.028.016c aprameyaprabhàva÷ ca svayaü càpratimo guõaiþ 4.028.017a tasya tvaü kuru vai kàryaü pårvaü tena kçtaü tava 4.028.017c harã÷vara hari÷reùñhàn àj¤àpayitum arhasi 4.028.018a na hi tàvad bhavet kàlo vyatãta÷ codanàd çte 4.028.018c coditasya hi kàryasya bhavet kàlavyatikramaþ 4.028.019a akartur api kàryasya bhavàn kartà harã÷vara 4.028.019c kiü punaþ pratikartus te ràjyena ca dhanena ca 4.028.020a ÷aktimàn asi vikrànto vànararùka gaõe÷vara 4.028.020c kartuü dà÷aratheþ prãtim àj¤àyàü kiü nu sajjase 4.028.021a kàmaü khalu ÷arair ÷aktaþ suràsuramahoragàn 4.028.021c va÷e dà÷arathiþ kartuü tvatpratij¤àü tu kàïkùate 4.028.022a pràõatyàgàvi÷aïkena kçtaü tena tava priyam 4.028.022c tasya màrgàma vaidehãü pçthivyàm api càmbare 4.028.023a na devà na ca gandharvà nàsurà na marudgaõàþ 4.028.023c na ca yakùà bhayaü tasya kuryuþ kim uta ràkùasàþ 4.028.024a tad evaü ÷aktiyuktasya pårvaü priyakçtas tathà 4.028.024c ràmasyàrhasi piïge÷a kartuü sarvàtmanà priyam 4.028.025a nàdhastàd avanau nàpsu gatir nopari càmbare 4.028.025c kasya cit sajjate 'smàkaü kapã÷vara tavàj¤ayà 4.028.026a tad àj¤àpaya kaþ kiü te kçte vasatu kutra cit 4.028.026c harayo hy apradhçùyàs te santi koñyagrato 'nagha 4.028.027a tasya tadvacanaü ÷rutvà kàle sàdhuniveditam 4.028.027c sugrãvaþ sattvasaüpanna÷ cakàra matim uttamàm 4.028.028a sa saüdide÷àbhimataü nãlaü nityakçtodyamam 4.028.028c dikùu sarvàsu sarveùàü sainyànàm upasaügrahe 4.028.029a yathà senà samagrà me yåthapàlà÷ ca sarva÷aþ 4.028.029c samàgacchanty asaügena senàgràõi tathà kuru 4.028.030a ye tv antapàlàþ plavagàþ ÷ãghragà vyavasàyinaþ 4.028.030c samànayantu te sainyaü tvaritàþ ÷àsanàn mama 4.028.030e svayaü cànantaraü sainyaü bhavàn evànupa÷yatu 4.028.031a tripa¤caràtràd årdhvaü yaþ pràpnuyàn neha vànaraþ 4.028.031c tasya pràõàntiko daõóo nàtra kàryà vicàraõà 4.028.032a harãü÷ ca vçddhàn upayàtu sàïgado; bhavàn mamàj¤àm adhikçtya ni÷citàm 4.028.032c iti vyavasthàü haripuügave÷varo; vidhàya ve÷ma pravive÷a vãryavàn 4.029.001a guhàü praviùñe sugrãve vimukte gagane ghanaiþ 4.029.001c varùaràtroùito ràmaþ kàma÷okàbhipãóitaþ 4.029.002a pàõóuraü gaganaü dçùñvà vimalaü candramaõóalam 4.029.002c ÷àradãü rajanãü caiva dçùñvà jyotsnànulepanàm 4.029.003a kàmavçttaü ca sugrãvaü naùñàü ca janakàtmajàm 4.029.003c buddhvà kàlam atãtaü ca mumoha paramàturaþ 4.029.004a sa tu saüj¤àm upàgamya muhårtàn matimàn punaþ 4.029.004c manaþsthàm api vaidehãü cintayàm àsa ràghavaþ 4.029.005a àsãnaþ parvatasyàgre hemadhàtuvibhåùite 4.029.005c ÷àradaü gaganaü dçùñva jagàma manasà priyàm 4.029.006a dçùñvà ca vimalaü vyoma gatavidyudbalàhakam 4.029.006c sàrasàravasaüghuùñaü vilalàpàrtayà girà 4.029.007a sàrasàravasaünàdaiþ sàrasàravanàdinã 4.029.007c yà÷rame ramate bàlà sàdya me ramate katham 4.029.008a puùpitàü÷ càsanàn dçùñvà kà¤canàn iva nirmalàn 4.029.008c kathaü sa ramate bàlà pa÷yantã màm apa÷yatã 4.029.009a yà purà kalahaüsànàü svareõa kalabhàùiõã 4.029.009c budhyate càrusarvàïgã sàdya me budhyate katham 4.029.010a niþsvanaü cakravàkànàü ni÷amya sahacàriõàm 4.029.010c puõóarãkavi÷àlàkùã katham eùà bhaviùyati 4.029.011a saràüsi sarito vàpãþ kànanàni vanàni ca 4.029.011c tàü vinà mçga÷àvàkùãü caran nàdya sukhaü labhe 4.029.012a api tàü madviyogàc ca saukumàryàc ca bhàminãm 4.029.012c na dåraü pãóayet kàmaþ ÷aradguõanirantaraþ 4.029.013a evamàdi nara÷reùñho vilalàpa nçpàtmajaþ 4.029.013c vihaüga iva sàraïgaþ salilaü trida÷e÷varàt 4.029.014a tata÷ ca¤cårya ramyeùu phalàrthã girisànuùu 4.029.014c dadar÷a paryupàvçtto lakùmãvàül lakùmaõo 'grajam 4.029.015a taü cintayà duþsahayà parãtaü; visaüj¤am ekaü vijane manasvã 4.029.015c bhràtur viùàdàt paritàpadãnaþ; samãkùya saumitrir uvàca ràmam 4.029.016a kim àrya kàmasya va÷aügatena; kim àtmapauruùyaparàbhavena 4.029.016c ayaü sadà saühçiyate samàdhiþ; kim atra yogena nivartitena 4.029.017a kriyàbhiyogaü manasaþ prasàdaü; samàdhiyogànugataü ca kàlam 4.029.017c sahàyasàmarthyam adãnasattva; svakarmahetuü ca kuruùva hetum 4.029.018a na jànakã mànavavaü÷anàtha; tvayà sanàthà sulabhà pareõa 4.029.018c na càgnicåóàü jvalitàm upetya; na dahyate vãravaràrha ka÷ cit 4.029.019a salakùmaõaü lakùmaõam apradhçùyaü; svabhàvajaü vàkyam uvàca ràmaþ 4.029.019c hitaü ca pathyaü ca nayaprasaktaü; sasàmadharmàrthasamàhitaü ca 4.029.020a niþsaü÷ayaü kàryam avekùitavyaü; kriyàvi÷eùo hy anuvartitavyaþ 4.029.020c nanu pravçttasya duràsadasya; kumàrakàryasya phalaü na cintyam 4.029.021a atha padmapalà÷àkùãü maithilãm anucintayan 4.029.021c uvàca lakùmaõaü ràmo mukhena pari÷uùyatà 4.029.022a tarpayitvà sahasràkùaþ salilena vasuüdharàm 4.029.022c nirvartayitvà sasyàni kçtakarmà vyavasthitaþ 4.029.023a snigdhagambhãranirghoùàþ ÷ailadrumapurogamàþ 4.029.023c visçjya salilaü meghàþ pari÷ràntà nçpàtmaja 4.029.024a nãlotpaladala÷yàmaþ ÷yàmãkçtvà di÷o da÷a 4.029.024c vimadà iva màtaïgàþ ÷àntavegàþ payodharàþ 4.029.025a jalagarbhà mahàvegàþ kuñajàrjunagandhinaþ 4.029.025c caritvà viratàþ saumya vçùñivàtàþ samudyatàþ 4.029.026a ghanànàü vàraõànàü ca mayåràõàü ca lakùmaõa 4.029.026c nàdaþ prasravaõànàü ca pra÷àntaþ sahasànagha 4.029.027a abhivçùñà mahàmeghair nirmalà÷ citrasànavaþ 4.029.027c anuliptà ivàbhànti giraya÷ candrara÷mibhiþ 4.029.028a dar÷ayanti ÷arannadyaþ pulinàni ÷anaiþ ÷anaiþ 4.029.028c navasaügamasavrãóà jaghanànãva yoùitaþ 4.029.029a prasannasalilàþ saumya kurarãbhir vinàditàþ 4.029.029c cakravàkagaõàkãrõà vibhànti salilà÷ayàþ 4.029.030a anyonyabaddhavairàõàü jigãùåõàü nçpàtmaja 4.029.030c udyogasamayaþ saumya pàrthivànàm upasthitaþ 4.029.031a iyaü sà prathamà yàtrà pàrthivànàü nçpàtmaja 4.029.031c na ca pa÷yàmi sugrãvam udyogaü và tathàvidham 4.029.032a catvàro vàrùikà màsà gatà varùa÷atopamàþ 4.029.032c mama ÷okàbhitaptasya saumya sãtàm apa÷yataþ 4.029.033a priyàvihãne duþkhàrte hçtaràjye vivàsite 4.029.033c kçpàü na kurute ràjà sugrãvo mayi lakùmaõa 4.029.034a anàtho hçtaràjyo 'yaü ràvaõena ca dharùitaþ 4.029.034c dãno dåragçhaþ kàmã màü caiva ÷araõaü gataþ 4.029.035a ity etaiþ kàraõaiþ saumya sugrãvasya duràtmanaþ 4.029.035c ahaü vànararàjasya paribhåtaþ paraütapa 4.029.036a sa kàlaü parisaükhyàya sãtàyàþ parimàrgaõe 4.029.036c kçtàrthaþ samayaü kçtvà durmatir nàvabudhyate 4.029.037a tvaü pravi÷ya ca kiùkindhàü bråhi vànarapuügavam 4.029.037c mårkhaü gràmya sukhe saktaü sugrãvaü vacanàn mama 4.029.038a arthinàm upapannànàü pårvaü càpy upakàriõàm 4.029.038c à÷àü saü÷rutya yo hanti sa loke puruùàdhamaþ 4.029.039a ÷ubhaü và yadi và pàpaü yo hi vàkyam udãritam 4.029.039c satyena parigçhõàti sa vãraþ puruùottamaþ 4.029.040a kçtàrthà hy akçtàrthànàü mitràõàü na bhavanti ye 4.029.040c tàn mçtàn api kravyàdaþ kçtaghnàn nopabhu¤jate 4.029.041a nånaü kà¤canapçùñhasya vikçùñasya mayà raõe 4.029.041c draùñum icchanti càpasya råpaü vidyudgaõopamam 4.029.042a ghoraü jyàtalanirghoùaü kruddhasya mama saüyuge 4.029.042c nirghoùam iva vajrasya punaþ saü÷rotum icchati 4.029.043a kàmam evaü gate 'py asya parij¤àte paràkrame 4.029.043c tvatsahàyasya me vãra na cintà syàn nçpàtmaja 4.029.044a yadartham ayam àrambhaþ kçtaþ parapuraüjaya 4.029.044c samayaü nàbhijànàti kçtàrthaþ plavage÷varaþ 4.029.045a varùàsamayakàlaü tu pratij¤àya harã÷varaþ 4.029.045c vyatãtàü÷ caturo màsàn viharan nàvabudhyate 4.029.046a sàmàtyapariùat krãóan pànam evopasevate 4.029.046c ÷okadãneùu nàsmàsu sugrãvaþ kurute dayàm 4.029.047a ucyatàü gaccha sugrãvas tvayà vatsa mahàbala 4.029.047c mama roùasya yadråpaü bråyà÷ cainam idaü vacaþ 4.029.048a na ca saükucitaþ panthà yena vàlã hato gataþ 4.029.048c samaye tiùñha sugrãvamà vàlipatham anvagàþ 4.029.049a eka eva raõe vàlã ÷areõa nihato mayà 4.029.049c tvàü tu satyàd atikràntaü haniùyàmi sabàndhavam 4.029.050a tad evaü vihite kàrye yad dhitaü puruùarùabha 4.029.050c tat tad bråhi nara÷reùñha tvara kàlavyatikramaþ 4.029.051a kuruùva satyaü mayi vànare÷vara; prati÷rutaü dharmam avekùya ÷à÷vatam 4.029.051c mà vàlinaü pretya gato yamakùayaü; tvam adya pa÷yer mama coditaiþ ÷araiþ 4.029.052a sa pårvajaü tãvravivçddhakopaü; làlapyamànaü prasamãkùya dãnam 4.029.052c cakàra tãvràü matim ugratejà; harã÷varamànavavaü÷anàthaþ 4.030.001a sa kàminaü dãnam adãnasattvaþ; ÷okàbhipannaü samudãrõakopam 4.030.001c narendrasånur naradevaputraü; ràmànujaþ pårvajam ity uvàca 4.030.002a na vànaraþ sthàsyati sàdhuvçtte; na maüsyate kàryaphalànuùaïgàn 4.030.002c na bhakùyate vànararàjyalakùmãü; tathà hi nàbhikramate 'sya buddhiþ 4.030.003a matikùayàd gràmyasukheùu saktas; tava prasàdàpratikàrabuddhiþ 4.030.003c hato 'grajaü pa÷yatu vàlinaü sa; na ràjyam evaü viguõasya deyam 4.030.004a na dhàraye kopam udãrõavegaü; nihanmi sugrãvam asatyam adya 4.030.004c haripravãraiþ saha vàliputro; narendrapatnyà vicayaü karotu 4.030.005a tam àttabàõàsanam utpatantaü; niveditàrthaü raõacaõóakopam 4.030.005c uvaca ràmaþ paravãrahantà; svavekùitaü sànunayaü ca vàkyam 4.030.006a na hi vai tvadvidho loke pàpam evaü samàcaret 4.030.006c pàpam àryeõa yo hanti sa vãraþ puruùottamaþ 4.030.007a nedam adya tvayà gràhyaü sàdhuvçttena lakùmaõa 4.030.007c tàü prãtim anuvartasva pårvavçttaü ca saügatam 4.030.008a sàmopahitayà vàcà råkùàõi parivarjayan 4.030.008c vaktum arhasi sugrãvaü vyatãtaü kàlaparyaye 4.030.009a so' grajenànu÷iùñàrtho yathàvat puruùarùabhaþ 4.030.009c pravive÷a purãü vãro lakùmaõaþ paravãrahà 4.030.010a tataþ ÷ubhamatiþ pràj¤o bhràtuþ priyahite rataþ 4.030.010c lakùmaõaþ pratisaürabdho jagàma bhavanaü kapeþ 4.030.011a ÷akrabàõàsanaprakhyaü dhanuþ kàlàntakopamaþ 4.030.011c pragçhya giri÷çïgàbhaü mandaraþ sànumàn iva 4.030.012a yathoktakàrã vacanam uttaraü caiva sottaram 4.030.012c bçhaspatisamo buddhyà mattvà ràmànujas tadà 4.030.013a kàmakrodhasamutthena bhràtuþ kopàgninà vçtaþ 4.030.013c prabha¤jana ivàprãtaþ prayayau lakùmaõas tadà 4.030.014a sàlatàlà÷vakarõàü÷ ca tarasà pàtayan bahån 4.030.014c paryasyan girikåñàni drumàn anyàü÷ ca vegataþ 4.030.015a ÷ilà÷ ca ÷akalãkurvan padbhyàü gaja ivà÷ugaþ 4.030.015c dåram ekapadaü tyaktvà yayau kàryava÷àd drutam 4.030.016a tàm apa÷yad balàkãrõàü hariràjamahàpurãm 4.030.016c durgàm ikùvàku÷àrdålaþ kiùkindhàü girisaükañe 4.030.017a roùàt prasphuramàõauùñhaþ sugrãvaü prati kalùmaõaþ 4.030.017c dadar÷a vànaràn bhãmàn kiùkindhàyà bahi÷caràn 4.030.018a ÷aila÷çïgàõi ÷ata÷aþ pravçddhàü÷ ca mahãruhàn 4.030.018c jagçhuþ ku¤jaraprakhyà vànaràþ parvatàntare 4.030.019a tàn gçhãtapraharaõàn harãn dçùñvà tu lakùmaõaþ 4.030.019c babhåva dviguõaü kruddho bahvindhana ivànalaþ 4.030.020a taü te bhayaparãtàïgàþ kruddhaü dçùñvà plavaügamàþ 4.030.020c kàlamçtyuyugàntàbhaü ÷ata÷o vidrutà di÷aþ 4.030.021a tataþ sugrãvabhavanaü pravi÷ya haripuügavàþ 4.030.021c krodham àgamanaü caiva lakùmaõasya nyavedayan 4.030.022a tàrayà sahitaþ kàmã saktaþ kapivçùo rahaþ 4.030.022c na teùàü kapivãràõàü ÷u÷ràva vacanaü tadà 4.030.023a tataþ sacivasaüdiùñà harayo romaharùaõàþ 4.030.023c giriku¤jarameghàbhà nagaryà niryayus tadà 4.030.024a nakhadaüùñràyudhà ghoràþ sarve vikçtadar÷anàþ 4.030.024c sarve ÷àrdåladarpà÷ ca sarve ca vikçtànanàþ 4.030.025a da÷anàgabalàþ ke cit ke cid da÷aguõottaràþ 4.030.025c ke cin nàgasahasrasya babhåvus tulyavikramàþ 4.030.026a kçtsnàü hi kapibhir vyàptàü drumahastair mahàbalaiþ 4.030.026c apa÷yal lakùmaõaþ kruddhaþ kiùkindhàü tàü duràsadam 4.030.027a tatas te harayaþ sarve pràkàraparikhàntaràt 4.030.027c niùkramyodagrasattvàs tu tasthur àviùkçtaü tadà 4.030.028a sugrãvasya pramàdaü ca pårvajaü càrtam àtmavàn 4.030.028c buddhvà kopava÷aü vãraþ punar eva jagàma saþ 4.030.029a sa dãrghoùõamahocchvàsaþ kopasaüraktalocanaþ 4.030.029c babhåva nara÷àrdålasadhåma iva pàvakaþ 4.030.030a bàõa÷alyasphurajjihvaþ sàyakàsanabhogavàn 4.030.030c svatejoviùasaüghàtaþ pa¤càsya iva pannagaþ 4.030.031a taü dãptam iva kàlàgniü nàgendram iva kopitam 4.030.031c samàsàdyàïgadas tràsàd viùàdam agamad bhç÷am 4.030.032a so 'ïgadaü roùatàmràkùaþ saüdide÷a mahàya÷àþ 4.030.032c sugrãvaþ kathyatàü vatsa mamàgamanam ity uta 4.030.033a eùa ràmànujaþ pràptas tvatsakà÷am ariüdamaþ 4.030.033c bhràtur vyasanasaütapto dvàri tiùñhati lakùmaõaþ 4.030.034a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà ÷okàviùño 'ïgado 'bravãt 4.030.034c pituþ samãpam àgamya saumitrir ayam àgataþ 4.030.035a te mahaughanibhaü dçùñvà vajrà÷anisamasvanam 4.030.035c siühanàdaü samaü cakrur lakùmaõasya samãpataþ 4.030.036a tena ÷abdena mahatà pratyabudhyata vànaraþ 4.030.036c madavihvalatàmràkùo vyàkulasragvibhåùaõaþ 4.030.037a athàïgadavacaþ ÷rutvà tenaiva ca samàgatau 4.030.037c mantriõo vànarendrasya saümatodàradar÷inau 4.030.038a plakùa÷ caiva prabhàva÷ ca mantriõàv arthadharmayoþ 4.030.038c vaktum uccàvacaü pràptaü lakùmaõaü tau ÷a÷aüsatuþ 4.030.039a prasàdayitvà sugrãvaü vacanaiþ sàmani÷citaiþ 4.030.039c àsãnaü paryupàsãnau yathà ÷akraü marutpatim 4.030.040a satyasaüdhau mahàbhàgau bhràtarau ràmalakùmaõau 4.030.040c vayasya bhàvaü saüpràptau ràjyàrhau ràjyadàyinau 4.030.041a tayor eko dhanuùpàõir dvàri tiùñhati lakùmaõaþ 4.030.041c yasya bhãtàþ pravepante nàdàn mu¤canti vànaràþ 4.030.042a sa eùa ràghavabhràtà lakùmaõo vàkyasàrathiþ 4.030.042c vyavasàya rathaþ pràptas tasya ràmasya ÷àsanàt 4.030.043a tasya mårdhnà praõamya tvaü saputraþ saha bandhubhiþ 4.030.043c ràjaüs tiùñha svasamaye bhava satyaprati÷ravaþ 4.031.001a aïgadasya vacaþ ÷rutvà sugrãvaþ sacivaiþ saha 4.031.001c lakùmaõaü kupitaü ÷rutvà mumocàsanam àtmavàn 4.031.002a sacivàn abravãd vàkyaü ni÷citya gurulàghavam 4.031.002c mantraj¤àn mantraku÷alo mantreùu pariniùñhitaþ 4.031.003a na me durvyàhçtaü kiü cin nàpi me duranuùñhitam 4.031.003c lakùmaõo ràghavabhràtà kruddhaþ kim iti cintaye 4.031.004a asuhçdbhir mamàmitrair nityam antaradar÷ibhiþ 4.031.004c mama doùàn asaübhåtठ÷ràvito ràghavànujaþ 4.031.005a atra tàvad yathàbuddhi sarvair eva yathàvidhi 4.031.005c bhavadbhir ni÷cayas tasya vij¤eyo nipuõaü ÷anaiþ 4.031.006a na khalv asti mama tràso lakùmaõàn nàpi ràghavàt 4.031.006c mitraü tv asthàna kupitaü janayaty eva saübhramam 4.031.007a sarvathà sukaraü mitraü duùkaraü paripàlanam 4.031.007c anityatvàt tu cittànàü prãtir alpe 'pi bhidyate 4.031.008a atonimittaü trasto 'haü ràmeõa tu mahàtmanà 4.031.008c yan mamopakçtaü ÷akyaü pratikartuü na tan mayà 4.031.009a sugrãveõaivam uktas tu hanumàn haripuügavaþ 4.031.009c uvàca svena tarkeõa madhye vànaramantriõàm 4.031.010a sarvathà naitad à÷caryaü yat tvaü harigaõe÷vara 4.031.010c na vismarasi susnigdham upakàrakçtaü ÷ubham 4.031.011a ràghaveõa tu ÷åreõa bhayam utsçjya dårataþ 4.031.011c tvatpriyàrthaü hato vàlã ÷akratulyaparàkramaþ 4.031.012a sarvathà praõayàt kruddho ràghavo nàtra saü÷ayaþ 4.031.012c bhràtaraü sa prahitavàül lakùmaõaü lakùmivardhanam 4.031.013a tvaü pramatto na jànãùe kàlaü kalavidàü vara 4.031.013c phullasaptacchada÷yàmà pravçttà tu ÷arac chivà 4.031.014a nirmala grahanakùatrà dyauþ pranaùñabalàhakà 4.031.014c prasannà÷ ca di÷aþ sarvàþ sarita÷ ca saràüsi ca 4.031.015a pràptam udyogakàlaü tu nàvaiùi haripuügava 4.031.015c tvaü pramatta iti vyaktaü lakùmaõo 'yam ihàgataþ 4.031.016a àrtasya hçtadàrasya paruùaü puruùàntaràt 4.031.016c vacanaü marùaõãyaü te ràghavasya mahàtmanaþ 4.031.017a kçtàparàdhasya hi te nànyat pa÷yàmy ahaü kùamam 4.031.017c antareõà¤jaliü baddhvà lakùmaõasya prasàdanàt 4.031.018a niyuktair mantribhir vàcyo ava÷yaü pàrthivo hitam 4.031.018c ata eva bhayaü tyaktvà bravãmy avadhçtaü vacaþ 4.031.019a abhikruddhaþ samartho hi càpam udyamya ràghavaþ 4.031.019c sadevàsuragandharvaü va÷e sthàpayituü jagat 4.031.020a na sa kùamaþ kopayituü yaþ prasàdya punar bhavet 4.031.020c pårvopakàraü smaratà kçtaj¤ena vi÷eùataþ 4.031.021a tasya mårdhnà praõamya tvaü saputraþ sasuhçjjanaþ 4.031.021c ràjaüs tiùñha svasamaye bhartur bhàryeva tadva÷e 4.031.022a na ràmaràmànuja÷àsanaü tvayà; kapãndrayuktaü manasàpy apohitum 4.031.022c mano hi te j¤àsyati mànuùaü balaü; saràghavasyàsya surendravarcasaþ 4.032.001a atha pratisamàdiùño lakùmaõaþ paravãrahà 4.032.001c pravive÷a guhàü ghoràü kiùkindhàü ràma÷àsanàt 4.032.002a dvàrasthà harayas tatra mahàkàyà mahàbalàþ 4.032.002c babhåvur lakùmaõaü dçùñvà sarve prà¤jalayaþ sthitàþ 4.032.003a niþ÷vasantaü tu taü dçùñvà kruddhaü da÷arathàtmajam 4.032.003c babhåvur harayas trastà na cainaü paryavàrayan 4.032.004a sa taü ratnamayãü ÷rãmàn divyàü puùpitakànanàm 4.032.004c ramyàü ratnasamàkãrõàü dadar÷a mahatãü guhàm 4.032.005a harmyapràsàdasaübàdhàü nànàpaõyopa÷obhitàm 4.032.005c sarvakàmaphalair vçkùaiþ puùpitair upa÷obhitàm 4.032.006a devagandharvaputrai÷ ca vànaraiþ kàmaråpibhiþ 4.032.006c divya màlyàmbaradhàraiþ ÷obhitàü priyadar÷anaiþ 4.032.007a candanàgarupadmànàü gandhaiþ surabhigandhinàm 4.032.007c maireyàõàü madhånàü ca saümoditamahàpathàm 4.032.008a vindhyamerugiriprasthaiþ pràsàdair naikabhåmibhiþ 4.032.008c dadar÷a girinadya÷ ca vimalàs tatra ràghavaþ 4.032.009a aïgadasya gçhaü ramyaü maindasya dvividasya ca 4.032.009c gavayasya gavàkùasya gajasya ÷arabhasya ca 4.032.010a vidyunmàle÷ ca saüpàteþ såryàkùasya hanåmataþ 4.032.010c vãrabàhoþ subàho÷ ca nalasya ca mahàtmanaþ 4.032.011a kumudasya suùeõasya tàrajàmbavatos tathà 4.032.011c dadhivaktrasya nãlasya supàñalasunetrayoþ 4.032.012a eteùàü kapimukhyànàü ràjamàrge mahàtmanàm 4.032.012c dadar÷a gçhamukhyàni mahàsàràõi lakùmaõaþ 4.032.013a pàõóuràbhraprakà÷àni divyamàlyayutàni ca 4.032.013c prabhåtadhanadhànyàni strãratnaiþ ÷obhitàni ca 4.032.014a pàõóureõa tu ÷ailena parikùiptaü duràsadam 4.032.014c vànarendragçhaü ramyaü mahendrasadanopamam 4.032.015a ÷ulkaiþ pràsàda÷ikharaiþ kailàsa÷ikharopamaiþ 4.032.015c sarvakàmaphalair vçkùaiþ puùñitair upa÷obhitam 4.032.016a mahendradattaiþ ÷rãmadbhir nãlajãmåtasaünibhaiþ 4.032.016c divyapuùpaphalair vçkùaiþ ÷ãtacchàyair manoramaiþ 4.032.017a haribhiþ saüvçtadvàraü balibhiþ ÷astrapàõibhiþ 4.032.017c divyamàlyàvçtaü ÷ubhraü taptakà¤canatoraõam 4.032.018a sugrãvasya gçhaü ramyaü pravive÷a mahàbalaþ 4.032.018c avàryamàõaþ saumitrir mahàbhram iva bhàskaraþ 4.032.019a sa sapta kakùyà dharmàtmà yànàsanasamàvçtàþ 4.032.019c pravi÷ya sumahad guptaü dadar÷àntaþpuraü mahat 4.032.020a haimaràjataparyaïkair bahubhi÷ ca varàsanaiþ 4.032.020c mahàrhàstaraõopetais tatra tatropa÷obhitam 4.032.021a pravi÷ann eva satataü ÷u÷ràva madhurasvaram 4.032.021c tantrãgãtasamàkãrõaü samagãtapadàkùaram 4.032.022a bahvã÷ ca vividhàkàrà råpayauvanagarvitàþ 4.032.022c striyaþ sugrãvabhavane dadar÷a sa mahàbalaþ 4.032.023a dçùñvàbhijanasaüpannà÷ citramàlyakçtasrajaþ 4.032.023c varamàlyakçtavyagrà bhåùaõottamabhåùitàþ 4.032.024a nàtçptàn nàti ca vyagràn nànudàttaparicchadàn 4.032.024c sugrãvànucaràü÷ càpi lakùayàm àsa lakùmaõaþ 4.032.025a tataþ sugrãvam àsãnaü kà¤cane paramàsane 4.032.025c mahàrhàstaraõopete dadar÷àdityasaünibham 4.032.026a divyàbharaõacitràïgaü divyaråpaü ya÷asvinam 4.032.026c divyamàlyàmbaradharaü mahendram iva durjayam 4.032.026e divyàbharaõamàlyàbhiþ pramadàbhiþ samàvçtam 4.032.027a rumàü tu vãraþ parirabhya gàóhaü; varàsanastho varahemavarõaþ 4.032.027c dadar÷a saumitrim adãnasattvaü; vi÷àlanetraþ suvi÷àlanetram 4.033.001a tam apratihataü kruddhaü praviùñaü puruùarùabham 4.033.001c sugrãvo lakùmaõaü dçùñvà babhåva vyathitendriyaþ 4.033.002a kruddhaü niþ÷vasamànaü taü pradãptam iva tejasà 4.033.002c bhràtur vyasanasaütaptaü dçùñvà da÷arathàtmajam 4.033.003a utpapàta hari÷reùñho hitvà sauvarõam àsanam 4.033.003c mahàn mahendrasya yathà svalaükçta iva dhvajaþ 4.033.004a utpatantam anåtpetå rumàprabhçtayaþ striyaþ 4.033.004c sugrãvaü gagane pårõaü candraü tàràgaõà iva 4.033.005a saüraktanayanaþ ÷rãmàn vicacàla kçtà¤jaliþ 4.033.005c babhåvàvasthitas tatra kalpavçkùo mahàn iva 4.033.006a rumà dvitãyaü sugrãvaü nàrãmadhyagataü sthitam 4.033.006c abravãl lakùmaõaþ kruddhaþ satàraü ÷a÷inaü yathà 4.033.007a sattvàbhijanasaüpannaþ sànukro÷o jitendriyaþ 4.033.007c kçtaj¤aþ satyavàdã ca ràjà loke mahãyate 4.033.008a yas tu ràjà sthito 'dharme mitràõàm upakàriõàm 4.033.008c mithyàpratij¤àü kurute ko nç÷aüsataras tataþ 4.033.009a ÷atam a÷vànçte hanti sahasraü tu gavànçte 4.033.009c àtmànaü svajanaü hanti puruùaþ puruùànçte 4.033.010a pårvaü kçtàrtho mitràõàü na tat pratikaroti yaþ 4.033.010c kçtaghnaþ sarvabhåtànàü sa vadhyaþ plavage÷vara 4.033.011a gãto 'yaü brahmaõà ÷lokaþ sarvalokanamaskçtaþ 4.033.011c dçùñvà kçtaghnaü kruddhena taü nibodha plavaügama 4.033.012a brahmaghne ca suràpe ca core bhagnavrate tathà 4.033.012c niùkçtir vihità sadbhiþ kçtaghne nàsti niùkçtiþ 4.033.013a anàryas tvaü kçtaghna÷ ca mithyàvàdã ca vànara 4.033.013c pårvaü kçtàrtho ràmasya na tat pratikaroùi yat 4.033.014a nanu nàma kçtàrthena tvayà ràmasya vànara 4.033.014c sãtàyà màrgaõe yatnaþ kartavyaþ kçtam icchatà 4.033.015a sa tvaü gràmyeùu bhogeùu sakto mithyà prati÷ravaþ 4.033.015c na tvàü ràmo vijànãte sarpaü maõóåkaràviõam 4.033.016a mahàbhàgena ràmeõa pàpaþ karuõavedinà 4.033.016c harãõàü pràpito ràjyaü tvaü duràtmà mahàtmanà 4.033.017a kçtaü cen nàbhijànãùe ràmasyàkliùñakarmaõaþ 4.033.017c sadyas tvaü ni÷itair bàõair hato drakùyasi vàlinam 4.033.018a na ca saükucitaþ panthà yena vàlã hato gataþ 4.033.018c samaye tiùñha sugrãva mà vàlipatham anvagàþ 4.033.019a na nånam ikùvàkuvarasya kàrmukàc; cyutठ÷aràn pa÷yasi vajrasaünibhàn 4.033.019c tataþ sukhaü nàma niùevase sukhã; na ràmakàryaü manasàpy avekùase 4.034.001a tathà bruvàõaü saumitriü pradãptam iva tejasà 4.034.001c abravãl lakùmaõaü tàrà tàràdhipanibhànanà 4.034.002a naivaü lakùmaõa vaktavyo nàyaü paruùam arhati 4.034.002c harãõàm ã÷varaþ ÷rotuü tava vaktràd vi÷eùataþ 4.034.003a naivàkçtaj¤aþ sugrãvo na ÷añho nàpi dàruõaþ 4.034.003c naivànçtakatho vãra na jihma÷ ca kapã÷varaþ 4.034.004a upakàraü kçtaü vãro nàpy ayaü vismçtaþ kapiþ 4.034.004c ràmeõa vãra sugrãvo yad anyair duùkaraü raõe 4.034.005a ràmaprasàdàt kãrtiü ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.034.005c pràptavàn iha sugrãvo rumàü màü ca paraütapa 4.034.006a suduþkhaü ÷àyitaþ pårvaü pràpyedaü sukham uttamam 4.034.006c pràptakàlaü na jànãte vi÷vàmitro yathà muniþ 4.034.007a ghçtàcyàü kila saüsakto da÷avarùàõi lakùmaõa 4.034.007c aho 'manyata dharmàtmà vi÷vàmitro mahàmuniþ 4.034.008a sa hi pràptaü na jànãte kàlaü kàlavidàü varaþ 4.034.008c vi÷vàmitro mahàtejàþ kiü punar yaþ pçthagjanaþ 4.034.009a dehadharmaü gatasyàsya pari÷ràntasya lakùmaõa 4.034.009c avitçptasya kàmeùu ràmaþ kùantum ihàrhati 4.034.010a na ca roùava÷aü tàta gantum arhasi lakùmaõa 4.034.010c ni÷cayàrtham avij¤àya sahasà pràkçto yathà 4.034.011a sattvayuktà hi puruùàs tvadvidhàþ puruùarùabha 4.034.011c avimç÷ya na roùasya sahasà yànti va÷yatàm 4.034.012a prasàdaye tvàü dharmaj¤a sugrãvàrthe samàhità 4.034.012c mahàn roùasamutpannaþ saürambhas tyajyatàm ayam 4.034.013a rumàü màü kapiràjyaü ca dhanadhànyavasåni ca 4.034.013c ràmapriyàrthaü sugrãvas tyajed iti matir mama 4.034.014a samàneùvyati sugrãvaþ sãtayà saha ràghavam 4.034.014c ÷a÷àïkam iva rohiùyà nihatvà ràvaõaü raõe 4.034.015a ÷atakoñisahasràõi laïkàyàü kila rakùasàm 4.034.015c ayutàni ca ùañtriü÷at sahasràõi ÷atàni ca 4.034.016a ahatvà tàü÷ ca durdharùàn ràkùasàn kàmaråpiõaþ 4.034.016c na ÷akyo ràvaõo hantuü yena sà maithilã hçtà 4.034.017a te na ÷akyà raõe hantum asahàyena lakùmaõa 4.034.017c ràvaõaþ krårakarmà ca sugrãveõa vi÷eùataþ 4.034.018a evam àkhyàtavàn vàlã sa hy abhij¤o harã÷varaþ 4.034.018c àgamas tu na me vyaktaþ ÷ravàt tasya bravãmy aham 4.034.019a tvatsahàyanimittaü vai preùità haripuügavàþ 4.034.019c ànetuü vànaràn yuddhe subahån hariyåthapàn 4.034.020a tàü÷ ca pratãkùamàõo 'yaü vikràntàn sumahàbalàn 4.034.020c ràghavasyàrthasiddhyarthaü na niryàti harã÷varaþ 4.034.021a kçtà tu saüsthà saumitre sugrãveõa yathàpurà 4.034.021c adya tair vànarair sarvair àgantavyaü mahàbalaiþ 4.034.022a çkùakoñisahasràõi golàïgåla÷atàni ca 4.034.022c adya tvàm upayàsyanti jahi kopam ariüdama 4.034.022e koñyo 'nekàs tu kàkutstha kapãnàü dãptatejasàm 4.034.023a tava hi mukham idaü nirãkùya kopàt; kùatajanibhe nayane nirãkùamàõàþ 4.034.023c harivaravanità na yànti ÷àntiü; prathamabhayasya hi ÷aïkitàþ sma sarvàþ 4.035.001a ity uktas tàrayà vàkyaü pra÷ritaü dharmasaühitam 4.035.001c mçdusvabhàvaþ saumitriþ pratijagràha tadvacaþ 4.035.002a tasmin pratigçhãte tu vàkye harigaõe÷varaþ 4.035.002c lakùmaõàt sumahat tràsaü vastraü klinnam ivàtyajat 4.035.003a tataþ kaõñhagataü màlyaü citraü bahuguõaü mahat 4.035.003c ciccheda vimada÷ càsãt sugrãvo vànare÷varaþ 4.035.004a sa lakùmaõaü bhãmabalaü sarvavànarasattamaþ 4.035.004c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaþ saüpraharùayan 4.035.005a pranaùñà ÷rã÷ ca kãrti÷ ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.035.005c ràmaprasàdàt saumitre punaþ pràptam idaü mayà 4.035.006a kaþ ÷aktas tasya devasya khyàtasya svena karmaõà 4.035.006c tàdç÷aü vikramaü vãra pratikartum ariüdama 4.035.007a sãtàü pràpsyati dharmàtmà vadhiùyati ca ràvaõam 4.035.007c sahàyamàtreõa mayà ràghavaþ svena tejasà 4.035.008a sahàyakçtyaü hi tasya yena sapta mahàdrumàþ 4.035.008c ÷aila÷ ca vasudhà caiva bàõenaikena dàritàþ 4.035.009a dhanur visphàramàõasya yasya ÷abdena lakùmaõa 4.035.009c sa÷ailà kampità bhåmiþ sahàyais tasya kiü nu vai 4.035.010a anuyàtràü narendrasya kariùye 'haü nararùabha 4.035.010c gacchato ràvaõaü hantuü vairiõaü sapuraþsaram 4.035.011a yadi kiü cid atikràntaü vi÷vàsàt praõayena và 4.035.011c preùyasya kùamitavyaü me na ka÷ cin nàparàdhyati 4.035.012a iti tasya bruvàõasya sugrãvasya mahàtmanaþ 4.035.012c abhaval lakùmaõaþ prãtaþ preüõà cedam uvàca ha 4.035.013a sarvathà hi mama bhràtà sanàtho vànare÷vara 4.035.013c tvayà nàthena sugrãva pra÷ritena vi÷eùataþ 4.035.014a yas te prabhàvaþ sugrãva yac ca te ÷aucam uttamam 4.035.014c arhas taü kapiràjyasya ÷riyaü bhoktum anuttamàm 4.035.015a sahàyena ca sugrãva tvayà ràmaþ pratàpavàn 4.035.015c vadhiùyati raõe ÷atrån aciràn nàtra saü÷ayaþ 4.035.016a dharmaj¤asya kçtaj¤asya saügràmeùv anivartinaþ 4.035.016c upapannaü ca yuktaü ca sugrãva tava bhàùitam 4.035.017a doùaj¤aþ sati sàmarthye ko 'nyo bhàùitum arhati 4.035.017c varjayitvà mama jyeùñhaü tvàü ca vànarasattama 4.035.018a sadç÷a÷ càsi ràmasya vikrameõa balena ca 4.035.018c sahàyo daivatair datta÷ ciràya haripuügava 4.035.019a kiü tu ÷ãghram ito vãra niùkràma tvaü mayà saha 4.035.019c sàntvayasva vayasyaü ca bhàryàharaõaduþkhitam 4.035.020a yac ca ÷okàbhibhåtasya ÷rutvà ràmasya bhàùitam 4.035.020c mayà tvaü paruùàõy uktas tac ca tvaü kùantum arhasi 4.036.001a evam uktas tu sugrãvo lakùmaõena mahàtmanà 4.036.001c hanumantaü sthitaü pàr÷ve sacivaü vàkyam abravãt 4.036.002a mahendrahimavadvindhyakailàsa÷ikhareùu ca 4.036.002c mandare pàõóu÷ikhare pa¤ca÷aileùu ye sthitàþ 4.036.003a taruõàdityavarõeùu bhràjamàneùu sarva÷aþ 4.036.003c parvateùu samudrànte pa÷cimasyàü tu ye di÷i 4.036.004a àdityabhavane caiva girau saüdhyàbhrasaünibhe 4.036.004c padmatàlavanaü bhãmaü saü÷rità haripuügavàþ 4.036.005a a¤janàmbudasaükà÷àþ ku¤jarapratimaujasaþ 4.036.005c a¤jane parate caiva ye vasanti plavaügamàþ 4.036.006a manaþ÷ilà guhàvàsà vànaràþ kanakaprabhàþ 4.036.006c merupàr÷vagatà÷ caiva ye ca dhåmragiriü ÷ritàþ 4.036.007a taruõàdityavarõà÷ ca parvate ye mahàruõe 4.036.007c pibanto madhumaireyaü bhãmavegàþ plavaügamàþ 4.036.008a vaneùu ca suramyeùu sugandhiùu mahatsu ca 4.036.008c tàpasànàü ca ramyeùu vanànteùu samantataþ 4.036.009a tàüs tàüs tvam ànaya kùipraü pçthivyàü sarvavànaràn 4.036.009c sàmadànàdibhiþ kalpair à÷u preùaya vànaràn 4.036.010a preùitàþ prathamaü ye ca mayà dåtà mahàjavàþ 4.036.010c tvaraõàrthaü tu bhåyas tvaü harãn saüpreùayàparàn 4.036.011a ye prasaktà÷ ca kàmeùu dãrghasåtrà÷ ca vànaràþ 4.036.011c ihànayasva tàn sarvठ÷ãghraü tu mama ÷àsanàt 4.036.012a ahobhir da÷abhir ye ca nàgacchanti mamàj¤ayà 4.036.012c hantavyàs te duràtmàno ràja÷àsanadåùakàþ 4.036.013a ÷atàny atha sahasràõi koñya÷ ca mama ÷àsanàt 4.036.013c prayàntu kapisiühànàü di÷o mama mate sthitàþ 4.036.014a meghaparvatasaükà÷à÷ chàdayanta ivàmbaram 4.036.014c ghoraråpàþ kapi÷reùñhà yàntu macchàsanàd itaþ 4.036.015a te gatij¤à gatiü gatvà pçthivyàü sarvavànaràþ 4.036.015c ànayantu harãn sarvàüs tvaritàþ ÷àsanàn mama 4.036.016a tasya vànararàjasya ÷rutvà vàyusuto vacaþ 4.036.016c dikùu sarvàsu vikràntàn preùayàm àsa vànaràn 4.036.017a te padaü viùõuvikràntaü patatrijyotiradhvagàþ 4.036.017c prayàtàþ prahità ràj¤à harayas tatkùaõena vai 4.036.018a te samudreùu giriùu vaneùu ca saritsu ca 4.036.018c vànarà vànaràn sarvàn ràmahetor acodayan 4.036.019a mçtyukàlopamasyàj¤àü ràjaràjasya vànaràþ 4.036.019c sugrãvasyàyayuþ ÷rutvà sugrãvabhayadar÷inaþ 4.036.020a tatas te '¤janasaükà÷à gires tasmàn mahàjavàþ 4.036.020c tisraþ koñyaþ plavaügànàü niryayur yatra ràghavaþ 4.036.021a astaü gacchati yatràrkas tasmin girivare ratàþ 4.036.021c taptahemasamàbhàsàs tasmàt koñyo da÷acyutàþ 4.036.022a kailàsa ÷ikharebhya÷ ca siühakesaravarcasàm 4.036.022c tataþ koñisahasràõi vànaràõàm upàgaman 4.036.023a phalamålena jãvanto himavantam upà÷ritàþ 4.036.023c teùàü koñisahasràõàü sahasraü samavartata 4.036.024a aïgàraka samànànàü bhãmànàü bhãmakarmaõàm 4.036.024c vindhyàd vànarakoñãnàü sahasràõy apatan drutam 4.036.025a kùãrodavelànilayàs tamàlavanavàsinaþ 4.036.025c nàrikelà÷anà÷ caiva teùàü saükhyà na vidyate 4.036.026a vanebhyo gahvarebhya÷ ca saridbhya÷ ca mahàjavàþ 4.036.026c àgacchad vànarã senà pibantãva divàkaram 4.036.027a ye tu tvarayituü yàtà vànaràþ sarvavànaràn 4.036.027c te vãrà himavac chailaü dadç÷us taü mahàdrumam 4.036.028a tasmin girivare ramye yaj¤o mahe÷varaþ purà 4.036.028c sarvadevamanastoùo babhau divyo manoharaþ 4.036.029a annaviùyandajàtàni målàni ca phalàni ca 4.036.029c amçtasvàdukalpàni dadç÷us tatra vànaràþ 4.036.030a tad anna saübhavaü divyaü phalaü målaü manoharam 4.036.030c yaþ ka÷ cit sakçd a÷nàti màsaü bhavati tarpitaþ 4.036.031a tàni målàni divyàni phalàni ca phalà÷anàþ 4.036.031c auùadhàni ca divyàni jagçhur hariyåthapàþ 4.036.032a tasmàc ca yaj¤àyatanàt puùpàõi surabhãõi ca 4.036.032c àninyur vànarà gatvà sugrãvapriyakàraõàt 4.036.033a te tu sarve harivaràþ pçthivyàü sarvavànaràn 4.036.033c saücodayitvà tvaritaü yåthànàü jagmur agrataþ 4.036.034a te tu tena muhårtena yåthapàþ ÷ãghrakàriõaþ 4.036.034c kiùkindhàü tvarayà pràptàþ sugrãvo yatra vànaraþ 4.036.035a te gçhãtvauùadhãþ sarvàþ phalaü målaü ca vànaràþ 4.036.035c taü pratigràhayàm àsur vacanaü cedam abruvan 4.036.036a sarve parigatàþ ÷ailàþ samudrà÷ ca vanàni ca 4.036.036c pçthivyàü vànaràþ sarve ÷àsanàd upayànti te 4.036.037a evaü ÷rutvà tato hçùñaþ sugrãvaþ plavagàdhipaþ 4.036.037c pratijagràha ca prãtas teùàü sarvam upàyanam 4.037.001a pratigçhya ca tat sarvam upànayam upàhçtam 4.037.001c vànaràn sàntvayitvà ca sarvàn eva vyasarjayat 4.037.002a visarjayitvà sa har㤠÷åràüs tàn kçtakarmaõaþ 4.037.002c mene kçtàrtham àtmànaü ràghavaü ca mahàbalam 4.037.003a sa lakùmaõo bhãmabalaü sarvavànarasattamam 4.037.003c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sugrãvaü saüpraharùayan 4.037.003e kiùkindhàyà viniùkràma yadi te saumya rocate 4.037.004a tasya tadvacanaü ÷rutvà lakùmaõasya subhàùitam 4.037.004c sugrãvaþ paramaprãto vàkyam etad uvàca ha 4.037.005a evaü bhavatu gacchàmaþ stheyaü tvacchàsane mayà 4.037.005c tam evam uktvà sugrãvo lakùmaõaü ÷ubhalakùmaõam 4.037.006a visarjayàm àsa tadà tàràm anyà÷ ca yoùitaþ 4.037.006c etety uccair harivaràn sugrãvaþ samudàharat 4.037.007a tasya tadvacanaü ÷rutvà harayaþ ÷ãghram àyayuþ 4.037.007c baddhà¤jalipuñàþ sarve ye syuþ strãdar÷anakùamàþ 4.037.008a tàn uvàca tataþ pràptàn ràjàrkasadç÷aprabhaþ 4.037.008c upasthàpayata kùipraü ÷ibikàü mama vànaràþ 4.037.009a ÷rutvà tu vacanaü tasya harayaþ ÷ãghravikramàþ 4.037.009c samupasthàpayàm àsuþ ÷ibikàü priyadar÷anàm 4.037.010a tàm upasthàpitàü dçùñvà ÷ibikàü vànaràdhipaþ 4.037.010c lakùmaõàruhyatàü ÷ãghram iti saumitrim abravãt 4.037.011a ity uktvà kà¤canaü yànaü sugrãvaþ såryasaünibham 4.037.011c bçhadbhir haribhir yuktam àruroha salakùmaõaþ 4.037.012a pàõóureõàtapatreõa dhriyamàõena mårdhani 4.037.012c ÷uklai÷ ca bàlavyajanair dhåyamànaiþ samantataþ 4.037.013a ÷aïkhabherãninàdai÷ ca bandibhi÷ càbhivanditaþ 4.037.013c niryayau pràpya sugrãvo ràjya÷riyam anuttamàm 4.037.014a sa vànara÷atais tãùkõair bahubhiþ ÷astrapàõibhiþ 4.037.014c parikãrõo yayau tatra yatra ràmo vyavasthitaþ 4.037.015a sa taü de÷am anupràpya ÷reùñhaü ràmaniùevitam 4.037.015c avàtaran mahàtejàþ ÷ibikàyàþ salakùmaõaþ 4.037.016a àsàdya ca tato ràmaü kçtà¤jalipuño 'bhavat 4.037.016c kçtà¤jalau sthite tasmin vànarà÷ cabhavaüs tathà 4.037.017a tañàkam iva tad dçùñvà ràmaþ kuómalapaïkajam 4.037.017c vànaràõàü mahat sainyaü sugrãve prãtimàn abhåt 4.037.018a pàdayoþ patitaü mårdhnà tam utthàpya harã÷varam 4.037.018c preüõà ca bahumànàc ca ràghavaþ pariùasvaje 4.037.019a pariùvajya ca dharmàtmà niùãdeti tato 'bravãt 4.037.019c taü niùaõõaü tato dçùñvà kùitau ràmo 'bravãd vacaþ 4.037.020a dharmam arthaü ca kàmaü ca kàle yas tu niùevate 4.037.020c vibhajya satataü vãra sa ràjà harisattama 4.037.021a hitvà dharmaü tathàrthaü ca kàmaü yas tu niùevate 4.037.021c sa vçkùàgre yathà suptaþ patitaþ pratibudhyate 4.037.022a amitràõàü vadhe yukto mitràõàü saügrahe rataþ 4.037.022c trivargaphalabhoktà tu ràjà dharmeõa yujyate 4.037.023a udyogasamayas tv eùa pràptaþ ÷atruvinà÷ana 4.037.023c saücintyatàü hi piïge÷a haribhiþ saha mantribhiþ 4.037.024a evam uktas tu sugrãvo ràmaü vacanam abravãt 4.037.025a pranaùñà ÷rã÷ ca kãrti÷ ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 4.037.025c tvatprasàdàn mahàbàho punaþ pràptam idaü mayà 4.037.026a tava devaprasadàc ca bhràtu÷ ca jayatàü vara 4.037.026c kçtaü na pratikuryàd yaþ puruùàõàü sa dåùakaþ 4.037.027a ete vànaramukhyà÷ ca ÷ata÷aþ ÷atrusådana 4.037.027c pràptà÷ càdàya balinaþ pçthivyàü sarvavànaràn 4.037.028a çkùà÷ càvahitàþ ÷årà golàïgålà÷ ca ràghava 4.037.028c kàntàra vanadurgàõàm abhij¤à ghoradar÷anàþ 4.037.029a devagandharvaputrà÷ ca vànaràþ kàmaråpiõaþ 4.037.029c svaiþ svaiþ parivçtàþ sainyair vartante pathi ràghava 4.037.030a ÷ataiþ ÷atasahasrai÷ ca koñibhi÷ ca plavaügamàþ 4.037.030c ayutai÷ càvçtà vãrà ÷aïkubhi÷ ca paraütapa 4.037.031a arbudair arbuda÷atair madhyai÷ càntai÷ ca vànaràþ 4.037.031c samudrai÷ ca paràrdhai÷ ca harayo hariyåthapàþ 4.037.032a àgamiùyanti te ràjan mahendrasamavikramàþ 4.037.032c merumandarasaükà÷à vindhyamerukçtàlayàþ 4.037.033a te tvàm abhigamiùyanti ràkùasaü ye sabàndhavam 4.037.033c nihatya ràvaõaü saükhye hy ànayiùyanti maithilãm 4.037.034a tatas tam udyogam avekùya buddhimàn; haripravãrasya nide÷avartinaþ 4.037.034c babhåva harùàd vasudhàdhipàtmajaþ; prabuddhanãlotpalatulyadar÷anaþ 4.038.001a iti bruvàõaü sugrãvaü ràmo dharmabhçtàü varaþ 4.038.001c bàhubhyàü saüpariùvajya pratyuvàca kçtà¤jalim 4.038.002a yad indro varùate varùaü na tac citraü bhaved bhuvi 4.038.002c àdityo và sahasràü÷uþ kuryàd vitimiraü nabhaþ 4.038.003a candramà ra÷mibhiþ kuryàt pçthivãü saumya nirmalàm 4.038.003c tvadvidho vàpi mitràõàü pratikuryàt paraütapa 4.038.004a evaü tvayi na tac citraü bhaved yat saumya ÷obhanam 4.038.004c jànàmy ahaü tvàü sugrãva satataü priyavàdinam 4.038.005a tvatsanàthaþ sakhe saükhye jetàsmi sakalàn arãn 4.038.005c tvam eva me suhçn mitraü sàhàyyaü kartum arhasi 4.038.006a jahàràtmavinà÷àya vaidehãü ràkùasàdhamaþ 4.038.006c va¤cayitvà tu paulomãm anuhlàdo yathà ÷acãm 4.038.007a naciràt taü haniùyàmi ràvaõaü ni÷itaiþ ÷araiþ 4.038.007c paulomyàþ pitaraü dçptaü ÷atakratur ivàrihà 4.038.008a etasminn antare caiva rajaþ samabhivartata 4.038.008c uùõàü tãvràü sahasràü÷o÷ chàdayad gagane prabhàm 4.038.009a di÷aþ paryàkulà÷ càsan rajasà tena mårchitàþ 4.038.009c cacàla ca mahã sarvà sa÷ailavanakànanà 4.038.010a tato nagendrasaükà÷ais tãkùõa daüùñrair mahàbalaiþ 4.038.010c kçtsnà saüchàdità bhåmir asaükhyeyaiþ plavaügamaiþ 4.038.011a nimeùàntaramàtreõa tatas tair hariyåthapaiþ 4.038.011c koñã÷ataparãvàraiþ kàmaråpibhir àvçtà 4.038.012a nàdeyaiþ pàrvatãyai÷ ca sàmudrai÷ ca mahàbalaiþ 4.038.012c haribhir meghanirhràdair anyai÷ ca vanacàribhiþ 4.038.013a taruõàdityavarõai÷ ca ÷a÷igaurai÷ ca vànaraiþ 4.038.013c padmakesaravarõai÷ ca ÷vetair merukçtàlayaiþ 4.038.014a koñãsahasrair da÷abhiþ ÷rãmàn parivçtas tadà 4.038.014c vãraþ ÷atabalir nàma vànaraþ pratyadç÷yata 4.038.015a tataþ kà¤cana÷ailàbhas tàràyà vãryavàn pità 4.038.015c anekair da÷asàhasraiþ koñibhiþ pratyadç÷yata 4.038.016a padmakesarasaükà÷as taruõàrkanibhànanaþ 4.038.016c buddhimàn vànara÷reùñhaþ sarvavànarasattamaþ 4.038.017a anãkair bahusàhasrair vànaràõàü samanvitaþ 4.038.017c pità hanumataþ ÷rãmàn kesarã pratyadç÷yata 4.038.018a golàïgålamahàràjo gavàkùo bhãmavikramaþ 4.038.018c vçtaþ koñisahasreõa vànaràõàm adç÷yata 4.038.019a çkùàõàü bhãmavegànàü dhåmraþ ÷atrunibarhaõaþ 4.038.019c vçtaþ koñisahasràbhyàü dvàbhyàü samabhivartata 4.038.020a mahàcalanibhair ghoraiþ panaso nàma yåthapaþ 4.038.020c àjagàma mahàvãryas tisçbhiþ koñibhir vçtaþ 4.038.021a nãlà¤janacayàkàro nãlo nàmàtha yåthapaþ 4.038.021c adç÷yata mahàkàyaþ koñibhir da÷abhir vçtaþ 4.038.022a darãmukha÷ ca balavàn yåthapo 'bhyàyayau tadà 4.038.022c vçtaþ koñisahasreõa sugrãvaü samupasthitaþ 4.038.023a mainda÷ ca dvivida÷ cobhàv a÷viputrau mahàvalau 4.038.023c koñikoñisahasreõa vànaràõàm adç÷yatàm 4.038.024a tataþ koñisahasràõàü sahasreõa ÷atena ca 4.038.024c pçùñhato 'nugataþ pràpto haribhir gandhamàdanaþ 4.038.025a tataþ padmasahasreõa vçtaþ ÷aïku÷atena ca 4.038.025c yuvaràjo 'ïgadaþ pràptaþ pitçtulyaparàkramaþ 4.038.026a tatas tàràdyutis tàro harir bhãmaparàkramaþ 4.038.026c pa¤cabhir harikoñãbhir dårataþ pratyadç÷yata 4.038.027a indrajànuþ kapir vãro yåthapaþ pratyadç÷yata 4.038.027c ekàda÷ànàü koñãnàm ã÷varas tai÷ ca saüvçtaþ 4.038.028a tato rambhas tv anupràptas taruõàdityasaünibhaþ 4.038.028c ayutena vçta÷ caiva sahasreõa ÷atena ca 4.038.029a tato yåthapatir vãro durmukho nàma vànaraþ 4.038.029c pratyadç÷yata koñibhyàü dvàbhyàü parivçto balã 4.038.030a kailàsa÷ikharàkàrair vànarair bhãmavikramaiþ 4.038.030c vçtaþ koñisahasreõa hanumàn pratyadç÷yata 4.038.031a nala÷ càpi mahàvãryaþ saüvçto drumavàsibhiþ 4.038.031c koñã÷atena saüpràptaþ sahasreõa ÷atena ca 4.038.032a ÷arabhaþ kumudo vahnir vànaro rambha eva ca 4.038.032c ete cànye ca bahavo vànaràþ kàmaråpiõaþ 4.038.033a àvçtya pçthivãü sarvàü parvatàü÷ ca vanàni ca 4.038.033c àplavantaþ plavanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 4.038.033e abhyavartanta sugrãvaü såryam abhragaõà iva 4.038.034a kurvàõà bahu÷abdàü÷ ca prahçùñà bala÷àlinaþ 4.038.034c ÷irobhir vànarendràya sugrãvàya nyavedayan 4.038.035a apare vànara÷reùñhàþ saügamya ca yathocitam 4.038.035c sugrãveõa samàgamya sthitàþ prà¤jalayas tadà 4.038.036a sugrãvas tvarito ràme sarvàüs tàn vànararùabhàn 4.038.036c nivedayitvà dharmaj¤aþ sthitaþ prà¤jalir abravãt 4.038.037a yathà sukhaü parvatanirjhareùu; vaneùu sarveùu ca vànarendràþ 4.038.037c nive÷ayitvà vidhivad balàni; balaü balaj¤aþ pratipattum ãùñe 4.039.001a atha ràjà samçddhàrthaþ sugrãvaþ plavage÷varaþ 4.039.001c uvàca nara÷àrdålaü ràmaü parabalàrdanam 4.039.002a àgatà viniviùñà÷ ca balinaþ kàmaråpiõaþ 4.039.002c vànarendrà mahendràbhà ye madviùayavàsinaþ 4.039.003a ta ime bahusàhasrair haribhir bhãmavikramaiþ 4.039.003c àgatà vànarà ghorà daityadànavasaünibhàþ 4.039.004a khyàtakarmàpadànà÷ ca balavanto jitaklamàþ 4.039.004c paràkrameùu vikhyàtà vyavasàyeùu cottamàþ 4.039.005a pçthivyambucarà ràma nànànaganivàsinaþ 4.039.005c koñyagra÷a ime pràptà vànaràs tava kiükaràþ 4.039.006a nide÷avartinaþ sarve sarve guruhite ratàþ 4.039.006c abhipretam anuùñhàtuü tava ÷akùyanty ariüdama 4.039.007a yan manyase naravyàghra pràptakàlaü tad ucyatàm 4.039.007c tat sainyaü tvadva÷e yuktam àj¤àpayitum arhasi 4.039.008a kàmam eùàm idaü kàryaü viditaü mama tattvataþ 4.039.008c tathàpi tu yathà tattvam àj¤àpayitum arhasi 4.039.009a tathà bruvàõaü sugrãvaü ràmo da÷arathàtmajaþ 4.039.009c bàhubhyàü saüpariùvajya idaü vacanam abravãt 4.039.010a j¤àyatàü saumya vaidehã yadi jãvati và na và 4.039.010c sa ca de÷o mahàpràj¤a yasmin vasati ràvaõaþ 4.039.011a adhigamya ca vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.011c pràptakàlaü vidhàsyàmi tasmin kàle saha tvayà 4.039.012a nàham asmin prabhuþ kàrye vànare÷a na lakùmaõaþ 4.039.012c tvam asya hetuþ kàryasya prabhu÷ ca plavage÷vara 4.039.013a tvam evàj¤àpaya vibho mama kàryavini÷cayam 4.039.013c tvaü hi jànàsi yat kàryaü mama vãra na saü÷ayaþ 4.039.014a suhçddvitãyo vikràntaþ pràj¤aþ kàlavi÷eùavit 4.039.014c bhavàn asmaddhite yuktaþ sukçtàrtho 'rthavittamaþ 4.039.015a evam uktas tu sugrãvo vinataü nàma yåthapam 4.039.015c abravãd ràma sàmnidhye lakùmaõasya ca dhãmataþ 4.039.015e ÷ailàbhaü meghanirghoùam årjitaü plavage÷varam 4.039.016a somasåryàtmajaiþ sàrdhaü vànarair vànarottama 4.039.016c de÷akàlanayair yuktaþ kàryàkàryavini÷caye 4.039.017a vçtaþ ÷atasahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 4.039.017c adhigaccha di÷aü pårvàü sa÷ailavanakànanàm 4.039.018a tatra sãtàü ca vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.018c màrgadhvaü giridurgeùu vaneùu ca nadãùu ca 4.039.019a nadãü bhàgãrathãü ramyàü sarayåü kau÷ikãü tathà 4.039.019c kàlindãü yamunàü ramyàü yàmunaü ca mahàgirim 4.039.020a sarasvatãü ca sindhuü ca ÷oõaü maõinibhodakam 4.039.020c mahãü kàlamahãü caiva ÷ailakànana÷obhitàm 4.039.021a brahmamàlàn videhàü÷ ca màlavàn kà÷ikosalàn 4.039.021c màgadhàü÷ ca mahàgràmàn puõóràn vaïgàüs tathaiva ca 4.039.022a pattanaü ko÷akàràõàü bhåmiü ca rajatàkaràm 4.039.022c sarvam etad vicetavyaü mçgayadbhir tatas tataþ 4.039.023a ràmasya dayitàü bhàryàü sãtàü da÷arataþ snuùàm 4.039.023c samudram avagàóhàü÷ ca parvatàn pattanàni ca 4.039.024a mandarasya ca ye koñiü saü÷ritàþ ke cid àyatàm 4.039.024c karõapràvaraõà÷ caiva tathà càpy oùñhakarõakàþ 4.039.025a ghorà lohamukhà÷ caiva javanà÷ caikapàdakàþ 4.039.025c akùayà balavanta÷ ca puruùàþ puruùàdakàþ 4.039.026a kiràtàþ karõacåóà÷ ca hemàïgàþ priyadar÷anàþ 4.039.026c àmamãnà÷anàs tatra kiràtà dvãpavàsinaþ 4.039.027a antarjalacarà ghorà naravyàghrà iti ÷rutàþ 4.039.027c eteùàm àlayàþ sarve viceyàþ kànanaukasaþ 4.039.028a giribhir ye ca gamyante plavanena plavena ca 4.039.028c ratnavantaü yavadvãpaü saptaràjyopa÷obhitam 4.039.029a suvarõaråpyakaü caiva suvarõàkaramaõóitam 4.039.029c yavadvãpam atikramya ÷i÷iro nàma parvataþ 4.039.030a divaü spç÷ati ÷çïgeõa devadànavasevitaþ 4.039.030c eteùàü giridurgeùu pratàpeùu vaneùu ca 4.039.031a ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.039.031c tataþ samudradvãpàü÷ ca subhãmàn draùñum arhatha 4.039.032a tatràsurà mahàkàyà÷ chàyàü gçhõanti nitya÷aþ 4.039.032c brahmaõà samanuj¤àtà dãrghakàlaü bubhukùitàþ 4.039.033a taü kàlameghapratimaü mahoraganiùevitam 4.039.033c abhigamya mahànàdaü tãrthenaiva mahodadhim 4.039.034a tato raktajalaü bhãmaü lohitaü nàma sàgaram 4.039.034c gatà drakùyatha tàü caiva bçhatãü kåña÷àlmalãm 4.039.035a gçhaü ca vainateyasya nànàratnavibhåùitam 4.039.035c tatra kailàsasaükà÷aü vihitaü vi÷vakarmaõà 4.039.036a tatra ÷ailanibhà bhãmà mandehà nàma ràkùasàþ 4.039.036c ÷aila÷çïgeùu lambante nànàråpà bhayàvahàþ 4.039.037a te patanti jale nityaü såryasyodayanaü prati 4.039.037c abhitaptà÷ ca såryeõa lambante sma punaþ punaþ 4.039.038a tataþ pàõóurameghàbhaü kùãraudaü nàma sàgaram 4.039.038c gatà drakùyatha durdharùà mukhà hàram ivormibhiþ 4.039.039a tasya madhye mahà÷veta çùabho nàma parvataþ 4.039.039c divyagandhaiþ kusumitai rajatai÷ ca nagair vçtaþ 4.039.040a sara÷ ca ràjataiþ padmair jvalitair hemakesaraiþ 4.039.040c nàmnà sudar÷anaü nàma ràjahaüsaiþ samàkulam 4.039.041a vibudhà÷ càraõà yakùàþ kiünaràþ sàpsarogaõàþ 4.039.041c hçùñàþ samabhigacchanti nalinãü tàü riraüsavaþ 4.039.042a kùãrodaü samatikramya tato drakùyatha vànaràþ 4.039.042c jalodaü sàgara÷reùñhaü sarvabhåtabhayàvaham 4.039.043a tatra tat kopajaü tejaþ kçtaü hayamukhaü mahat 4.039.043c asyàhus tan mahàvegam odanaü sacaràcaram 4.039.044a tatra vikro÷atàü nàdo bhåtànàü sàgaraukasàm 4.039.044c ÷råyate càsamarthànàü dçùñvà tad vaóavàmukham 4.039.045a svàdådasyottare de÷e yojanàni trayoda÷a 4.039.045c jàtaråpa÷ilo nàma mahàn kanakaparvataþ 4.039.046a àsãnaü parvatasyàgre sarvabhåtanamaskçtam 4.039.046c sahasra÷irasaü devam anantaü nãlavàsasaü 4.039.047a tri÷iràþ kà¤canaþ ketus tàlas tasya mahàtmanaþ 4.039.047c sthàpitaþ parvatasyàgre viràjati savedikaþ 4.039.048a pårvasyàü di÷i nirmàõaü kçtaü tat trida÷e÷varaiþ 4.039.048c tataþ paraü hemamayaþ ÷rãmàn udayaparvataþ 4.039.049a tasya koñir divaü spçùñvà ÷atayojanam àyatà 4.039.049c jàtaråpamayã divyà viràjati savedikà 4.039.050a sàlais tàlais tamàlai÷ ca karõikàrai÷ ca puùpitaiþ 4.039.050c jàtaråpamayair divyaiþ ÷obhate såryasaünibhaiþ 4.039.051a tatra yojanavistàram ucchritaü da÷ayojanam 4.039.051c ÷çïgaü saumanasaü nàma jàtaråpamayaü dhruvam 4.039.052a tatra pårvaü padaü kçtvà purà viùõus trivikrame 4.039.052c dvitãyaü ÷ikharaü mero÷ cakàra puruùottamaþ 4.039.053a uttareõa parikramya jambådvãpaü divàkaraþ 4.039.053c dç÷yo bhavati bhåyiùñhaü ÷ikharaü tan mahocchrayam 4.039.054a tatra vaikhànasà nàma vàlakhilyà maharùayaþ 4.039.054c prakà÷amànà dç÷yante såryavarõàs tapasvinaþ 4.039.055a ayaü sudar÷ano dvãpaþ puro yasya prakà÷ate 4.039.055c yasmiüs teja÷ ca cakùu÷ ca sarvaprànabhçtàm api 4.039.056a ÷ailasya tasya ku¤jeùu kandareùu vaneùu ca 4.039.056c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.039.057a kà¤canasya ca ÷ailasya såryasya ca mahàtmanaþ 4.039.057c àviùñà tejasà saüdhyà pårvà raktà prakà÷ate 4.039.058a tataþ paramagamyà syàd dik pårvà trida÷àvçtà 4.039.058c rahità candrasåryàbhyàm adç÷yà timiràvçtà 4.039.059a ÷aileùu teùu sarveùu kandareùu vaneùu ca 4.039.059c ya ca noktà mayà de÷à viceyà teùu jànakã 4.039.060a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.039.060c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.039.061a adhigamya tu vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.039.061c màse pårõe nivartadhvam udayaü pràpya parvatam 4.039.062a årdhvaü màsàn na vastavyaü vasan vadhyo bhaven mama 4.039.062c siddhàrthàþ saünivartadhvam adhigamya ca maithilãm 4.039.063a mahendrakàntàü vanaùaõóa maõóitàü; di÷aü caritvà nipuõena vànaràþ 4.039.063c avàpya sãtàü raghuvaü÷ajapriyàü; tato nivçttàþ sukhito bhaviùyatha 4.040.001a tataþ prasthàpya sugrãvas tan mahad vànaraü balam 4.040.001c dakùiõàü preùayàm àsa vànaràn abhilakùitàn 4.040.002a nãlam agnisutaü caiva hanumantaü ca vànaram 4.040.002c pitàmahasutaü caiva jàmbavantaü mahàkapim 4.040.003a suhotraü ca ÷arãraü ca ÷aragulmaü tathaiva ca 4.040.003c gajaü gavàkùaü gavayaü suùeõam çùabhaü tathà 4.040.004a maindaü ca dvividaü caiva vijayaü gandhamàdanam 4.040.004c ulkàmukham asaïgaü ca hutà÷ana sutàv ubhau 4.040.005a aïgadapramukhàn vãràn vãraþ kapigaõe÷varaþ 4.040.005c vegavikramasaüpannàn saüdide÷a vi÷eùavit 4.040.006a teùàm agreùaraü caiva mahad balam asaügagam 4.040.006c vidhàya harivãràõàm àdi÷ad dakùiõàü di÷am 4.040.007a ye ke cana samudde÷às tasyàü di÷i sudurgamàþ 4.040.007c kapã÷aþ kapimukhyànàü sa teùàü tàn udàharat 4.040.008a sahasra÷irasaü vindhyaü nànàdrumalatàvçtam 4.040.008c narmadàü ca nadãü durgàü mahoraganiùevitàm 4.040.009a tato godàvarãü ramyàü kçùõàveõãü mahànadãm 4.040.009c varadàü ca mahàbhàgàü mahoraganiùevitàm 4.040.010a mekhalàn utkalàü÷ caiva da÷àrõanagaràõy api 4.040.010c avantãm abhravantãü ca sarvam evànupa÷yata 4.040.011a vidarbhàn çùikàü÷ caiva ramyàn màhiùakàn api 4.040.011c tathà baïgàn kaliïgàü÷ ca kau÷ikàü÷ ca samantataþ 4.040.012a anvãkùya daõóakàraõyaü saparvatanadãguham 4.040.012c nadãü godàvarãü caiva sarvam evànupa÷yata 4.040.013a tathaivàndhràü÷ ca puõóràü÷ ca colàn pàõóyàn sakeralàn 4.040.013c ayomukha÷ ca gantavyaþ parvato dhàtumaõóitaþ 4.040.014a vicitra÷ikharaþ ÷rãmàü÷ citrapuùpitakànanaþ 4.040.014c sacandanavanodde÷o màrgitavyo mahàgiriþ 4.040.015a tatas tàm àpagàü divyàü prasannasalilàü ÷ivàm 4.040.015c tatra drakùyatha kàverãü vihçtàm apsarogaõaiþ 4.040.016a tasyàsãnaü nagasyàgre malayasya mahaujasaü 4.040.016c drakùyathàdityasaükà÷am agastyam çùisattamam 4.040.017a tatas tenàbhyanuj¤àtàþ prasannena mahàtmanà 4.040.017c tàmraparõãü gràhajuùñàü tariùyatha mahànadãm 4.040.018a sà candanavanair divyaiþ pracchannà dvãpa ÷àlinã 4.040.018c kànteva yuvatiþ kàntaü samudram avagàhate 4.040.019a tato hemamayaü divyaü muktàmaõivibhåùitam 4.040.019c yuktaü kavàñaü pàõóyànàü gatà drakùyatha vànaràþ 4.040.020a tataþ samudram àsàdya saüpradhàryàrthani÷cayam 4.040.020c agastyenàntare tatra sàgare vinive÷itaþ 4.040.021a citranànànagaþ ÷rãmàn mahendraþ parvatottamaþ 4.040.021c jàtaråpamayaþ ÷rãmàn avagàóho mahàrõavam 4.040.022a nànàvidhair nagaiþ phullair latàbhi÷ copa÷obhitam 4.040.022c devarùiyakùapravarair apsarobhi÷ ca sevitam 4.040.023a siddhacàraõasaüghai÷ ca prakãrõaü sumanoharam 4.040.023c tam upaiti sahasràkùaþ sadà parvasu parvasu 4.040.024a dvãpas tasyàpare pàre ÷atayojanam àyataþ 4.040.024c agamyo mànuùair dãptas taü màrgadhvaü samantataþ 4.040.024e tatra sarvàtmanà sãtà màrgitavyà vi÷eùataþ 4.040.025a sa hi de÷as tu vadhyasya ràvaõasya duràtmanaþ 4.040.025c ràkùasàdhipater vàsaþ sahasràkùasamadyuteþ 4.040.026a dakùiõasya samudrasya madhye tasya tu ràkùasã 4.040.026c aïgàraketi vikhyàtà chàyàm àkùipya bhojinã 4.040.027a tam atikramya lakùmãvàn samudre ÷atayojane 4.040.027c giriþ puùpitako nàma siddhacàraõasevitaþ 4.040.028a candrasåryàü÷usaükà÷aþ sàgaràmbusamàvçtaþ 4.040.028c bhràjate vipulaiþ ÷çïgair ambaraü vilikhann iva 4.040.029a tasyaikaü kà¤canaü ÷çïgaü sevate yaü divàkaraþ 4.040.029c ÷vetaü ràjatam ekaü ca sevate yaü ni÷àkaraþ 4.040.030a na taü kçtaghnàþ pa÷yanti na nç÷aüsà na nàstikàþ 4.040.030c praõamya ÷irasà ÷ailaü taü vimàrgata vànaràþ 4.040.031a tam atikramya durdharùàþ såryavàn nàma parvataþ 4.040.031c adhvanà durvigàhena yojanàni caturda÷a 4.040.032a tatas tam apy atikramya vaidyuto nàma parvataþ 4.040.032c sarvakàmaphalair vçkùaiþ sarvakàlamanoharaiþ 4.040.033a tatra bhuktvà varàrhàõi målàni ca phalàni ca 4.040.033c madhåni pãtvà mukhyàni paraü gacchata vànaràþ 4.040.034a tatra netramanaþkàntaþ ku¤jaro nàma parvataþ 4.040.034c agastyabhavanaü yatra nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.040.035a tatra yojanavistàram ucchritaü da÷ayojanam 4.040.035c ÷araõaü kà¤canaü divyaü nànàratnavibhåùitam 4.040.036a tatra bhogavatã nàma sarpàõàm àlayaþ purã 4.040.036c vi÷àlarathyà durdharùà sarvataþ parirakùità 4.040.036e rakùità pannagair ghorais tãkùõadaüùñrair mahàviùaiþ 4.040.037a sarparàjo mahàghoro yasyàü vasati vàsukiþ 4.040.037c niryàya màrgitavyà ca sà ca bhogavatã purã 4.040.038a taü ca de÷am atikramya mahàn çùabhasaüsthitaþ 4.040.038c sarvaratnamayaþ ÷rãmàn çùabho nàma parvataþ 4.040.039a go÷ãrùakaü padmakaü ca hari÷yàmaü ca candanam 4.040.039c divyam utpadyate yatra tac caivàgnisamaprabham 4.040.040a na tu tac candanaü dçùñvà spraùñavyaü ca kadà cana 4.040.040c rohità nàma gandharvà ghorà rakùanti tad vanam 4.040.041a tatra gandharvapatayaþ pa¤casåryasamaprabhàþ 4.040.041c ÷ailåùo gràmaõãr bhikùuþ ÷ubhro babhrus tathaiva ca 4.040.042a ante pçthivyà durdharùàs tatra svargajitaþ sthitàþ 4.040.042c tataþ paraü na vaþ sevyaþ pitçlokaþ sudàruõaþ 4.040.042e ràjadhànã yamasyaiùà kaùñena tamasàvçtà 4.040.043a etàvad eva yuùmàbhir vãrà vànarapuügavàþ 4.040.043c ÷akyaü vicetuü gantuü và nàto gatimatàü gatiþ 4.040.044a sarvam etat samàlokya yac cànyad api dç÷yate 4.040.044c gatiü viditvà vaidehyàþ saünivartitam arhatha 4.040.045a yas tu màsàn nivçtto 'gre dçùñà sãteti vakùyati 4.040.045c mattulyavibhavo bhogaiþ sukhaü sa vihariùyati 4.040.046a tataþ priyataro nàsti mama pràõàd vi÷eùataþ 4.040.046c kçtàparàdho bahu÷o mama bandhur bhaviùyati 4.040.047a amitabalaparàkramà bhavanto; vipulaguõeùu kuleùu ca prasåtàþ 4.040.047c manujapatisutàü yathà labhadhvaü; tad adhiguõaü puruùàrtham àrabhadhvam 4.041.001a tataþ prasthàpya sugrãvas tàn harãn dakùiõàü di÷am 4.041.001c buddhivikramasaüpannàn vàyuvegasamà¤jave 4.041.002a athàhåya mahàtejàþ suùeõaü nàma yåthapam 4.041.002c tàràyàþ pitaraü ràjà ÷va÷urabhãmavikramam 4.041.003a abravãt prà¤jalir vàkyam abhigamya praõamya ca 4.041.003c sàhàyyaü kuru ràmasya kçtye 'smin samupasthite 4.041.004a vçtaþ ÷atasahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 4.041.004c abhigaccha di÷aü saumya pa÷cimàü vàruõãü prabho 4.041.005a suràùñràn saha bàhlãkठ÷åràbhãràüs tathaiva ca 4.041.005c sphãtà¤janapadàn ramyàn vipulàni puràõi ca 4.041.006a puünàgagahanaü kukùiü bahuloddàlakàkulam 4.041.006c tathà ketakaùaõóàü÷ ca màrgadhvaü hariyåthapàþ 4.041.007a pratyak srotogamà÷ caiva nadyaþ ÷ãtajalàþ ÷ivàþ 4.041.007c tàpasànàm araõyàni kàntàrà giraya÷ ca ye 4.041.008a girijàlàvçtàü durgàü màrgitvà pa÷cimàü di÷am 4.041.008c tataþ pa÷cimam àsàdya samudraü draùñum arhatha 4.041.008e timi nakràyuta jalam akùobhyam atha vànaraþ 4.041.009a tataþ ketakaùaõóeùu tamàlagahaneùu ca 4.041.009c kapayo vihariùyanti nàrikelavaneùu ca 4.041.010a tatra sãtàü ca màrgadhvaü nilayaü ràvaõasya ca 4.041.010c marãcipattanaü caiva ramyaü caiva jañãpuram 4.041.011a avantãm aïgalopàü ca tathà càlakùitaü vanam 4.041.011c ràùñràõi ca vi÷àlàni pattanàni tatas tataþ 4.041.012a sindhusàgarayo÷ caiva saügame tatra parvataþ 4.041.012c mahàn hemagirir nàma ÷ata÷çïgo mahàdrumaþ 4.041.013a tasya prastheùu ramyeùu siühàþ pakùagamàþ sthitàþ 4.041.013c timimatsyagajàü÷ caiva nãóàny àropayanti te 4.041.014a tàni nãóàni siühànàü giri÷çïgagatà÷ ca ye 4.041.014c dçptàs tçptà÷ ca màtaïgàs toyadasvananiþsvanàþ 4.041.014e vicaranti vi÷àle 'smiüs toyapårõe samantataþ 4.041.015a tasya ÷çïgaü divaspar÷aü kà¤canaü citrapàdapam 4.041.015c sarvam à÷u vicetavyaü kapibhiþ kàmaråpibhiþ 4.041.016a koñiü tatra samudre tu kà¤canãü ÷atayojanam 4.041.016c durdar÷àü pariyàtrasya gatà drakùyatha vànaràþ 4.041.017a koñyas tatra caturviü÷ad gandharvàõàü tarasvinàm 4.041.017c vasanty agninikà÷ànàü ghoràõàü kàmaråpiõàm 4.041.018a nàtyàsàdayitavyàs te vànarair bhãmavikramaiþ 4.041.018c nàdeyaü ca phalaü tasmàd de÷àt kiü cit plavaügamaiþ 4.041.019a duràsadà hi te vãràþ sattvavanto mahàbalàþ 4.041.019c phalamålàni te tatra rakùante bhãmavikramàþ 4.041.020a tatra yatna÷ ca kartavyo màrgitavyà ca jànakã 4.041.020c na hi tebhyo bhayaü kiü cit kapitvam anuvartatàm 4.041.021a caturbhàge samudrasya cakravàn nàma parvataþ 4.041.021c tatra cakraü sahasràraü nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.041.022a tatra pa¤cajanaü hatvà hayagrãvaü ca dànavam 4.041.022c àjahàra tata÷ cakraü ÷aïkhaü ca puruùottamaþ 4.041.023a tasya sànuùu citreùu vi÷àlàsu guhàsu ca 4.041.023c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.024a yojanàni catuþùaùñir varàho nàma parvataþ 4.041.024c suvarõa÷çïgaþ su÷rãmàn agàdhe varuõàlaye 4.041.025a tatra pràgjyotiùaü nàma jàtaråpamayaü puram 4.041.025c yasmin vasti duùñàtmà narako nàma guhàsu ca 4.041.026a tasya sànuùu citreùu vi÷àlàsu guhàsu ca 4.041.026c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.027a tam atikramya ÷ailendraü kà¤canàntaranirdaraþ 4.041.027c parvataþ sarvasauvarõo dhàrà prasravaõàyutaþ 4.041.028a taü gajà÷ ca varàhà÷ ca siühà vyàghrà÷ ca sarvataþ 4.041.028c abhigarjanti satataü tena ÷abdena darpitàþ 4.041.029a tasmin harihayaþ ÷rãmàn mahendraþ pàka÷àsanaþ 4.041.029c abhiùiktaþ surai ràjà meghavàn nàma parvataþ 4.041.030a tam atikramya ÷ailendraü mahendraparipàlitam 4.041.030c ùaùñiü girisahasràõi kà¤canàni gamiùyatha 4.041.031a taruõàdityavarõàni bhràjamànàni sarvataþ 4.041.031c jàtaråpamayair vçkùaiþ ÷obhitàni supuùpitaiþ 4.041.032a teùàü madhye sthito ràjà merur uttamaparvataþ 4.041.032c àdityena prasannena ÷ailo dattavaraþ purà 4.041.033a tenaivam uktaþ ÷ailendraþ sarva eva tvadà÷rayàþ 4.041.033c matprasàdàd bhaviùyanti divàràtrau ca kà¤canàþ 4.041.034a tvayi ye càpi vatsyanti devagandharvadànavàþ 4.041.034c te bhaviùyanti raktà÷ ca prabhayà kà¤canaprabhàþ 4.041.035a àdityà vasavo rudrà maruta÷ ca divaukasaþ 4.041.035c àgamya pa÷cimàü saüdhyàü merum uttamaparvatam 4.041.036a àdityam upatiùñhanti tai÷ ca såryo 'bhipåjitaþ 4.041.036c adç÷yaþ sarvabhåtànàm astaü gacchati parvatam 4.041.037a yojanànàü sahasràõi da÷atàni divàkaraþ 4.041.037c muhårtàrdhena taü ÷ãghram abhiyàti ÷iloccayam 4.041.038a ÷çïge tasya mahad divyaü bhavanaü såryasaünibham 4.041.038c pràsàdaguõasaübàdhaü vihitaü vi÷vakarmaõà 4.041.039a ÷obhitaü tarubhi÷ citrair nànàpakùisamàkulaiþ 4.041.039c niketaü pà÷ahastasya varuõasya mahàtmanaþ 4.041.040a antarà merum astaü ca tàlo da÷a÷irà mahàn 4.041.040c jàtaråpamayaþ ÷rãmàn bhràjate citravedikaþ 4.041.041a teùu sarveùu durgeùu saraþsu ca saritsu ca 4.041.041c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.041.042a yatra tiùñhati dharmàtmà tapasà svena bhàvitaþ 4.041.042c merusàvarõir ity eva khyàto vai brahmaõà samaþ 4.041.043a praùñavyo merusàvarõir maharùiþ såryasaünibhaþ 4.041.043c praõamya ÷irasà bhåmau pravçttiü maithilãü prati 4.041.044a etàvaj jãvalokasya bhàskaro rajanãkùaye 4.041.044c kçtvà vitimiraü sarvam astaü gacchati parvatam 4.041.045a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.041.045c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.041.046a adhigamya tu vaidehãü nilayaü ràvaõasya ca 4.041.046c astaü parvatam àsàdya pårõe màse nivartata 4.041.047a årdhvaü màsàn na vastavyaü vasan vadhyo bhaven mama 4.041.047c sahaiva ÷åro yuùmàbhiþ ÷va÷uro me gamiùyati 4.041.048a ÷rotavyaü sarvam etasya bhavadbhir diùña kàribhiþ 4.041.048c gurur eùa mahàbàhuþ ÷va÷uro me mahàbalaþ 4.041.049a bhavanta÷ càpi vikràntàþ pramàõaü sarvakarmasu 4.041.049c pramàõam enaü saüsthàpya pa÷yadhvaü pa÷cimàü di÷am 4.041.050a dçùñàyàü tu narendrasyà patnyàm amitatejasaþ 4.041.050c kçtakçtyà bhaviùyàmaþ kçtasya pratikarmaõà 4.041.051a ato 'nyad api yat kiü cit kàryasyàsya hitaü bhavet 4.041.051c saüpradhàrya bhavadbhi÷ ca de÷akàlàrthasaühitam 4.041.052a tataþ suùeõa pramukhàþ plavaügamàþ; sugrãvavàkyaü nipuõaü ni÷amya 4.041.052c àmantrya sarve plavagàdhipaü te; jagmur di÷aü tàü varuõàbhiguptàm 4.042.001a tataþ saüdi÷ya sugrãvaþ ÷va÷uraü pa÷cimàü di÷am 4.042.001c vãraü ÷atabaliü nàma vànaraü vànararùabhaþ 4.042.002a uvàca ràjà mantraj¤aþ sarvavànarasaümatam 4.042.002c vàkyam àtmahitaü caiva ràmasya ca hitaü tathà 4.042.003a vçtaþ ÷atasahasreõa tvadvidhànàü vanaukasàm 4.042.003c vaivasvata sutaiþ sàrdhaü pratiùñhasva svamantribhiþ 4.042.004a di÷aü hy udãcãü vikràntàü hima÷ailàvataüsakàm 4.042.004c sarvataþ parimàrgadhvaü ràmapatnãm aninditàm 4.042.005a asmin kàrye vinivçtte kçte dà÷aratheþ priye 4.042.005c çõàn muktà bhaviùyàmaþ kçtàrthàrthavidàü varàþ 4.042.006a kçtaü hi priyam asmàkaü ràghaveõa mahàtmanà 4.042.006c tasya cet pratikàro 'sti saphalaü jãvitaü bhavet 4.042.007a etàü buddhiü samàsthàya dç÷yate jànakã yathà 4.042.007c tathà bhavadbhiþ kartavyam asmatpriyahitaiùibhiþ 4.042.008a ayaü hi sarvabhåtànàü mànyas tu narasattamaþ 4.042.008c asmàsu càgataprãtã ràmaþ parapuraüjayaþ 4.042.009a imàni vanadurgàõi nadyaþ ÷ailàntaràõi ca 4.042.009c bhavantaþ parimàrgaüs tu buddhivikramasaüpadà 4.042.010a tatra mlecchàn pulindàü÷ ca ÷årasenàüs tathàiva ca 4.042.010c prasthàlàn bharatàü÷ caiva kuråü÷ ca saha madrakaiþ 4.042.011a kàmbojàn yavanàü÷ caiva ÷akàn àraññakàn api 4.042.011c bàhlãkàn çùikàü÷ caiva pauravàn atha ñaïkaõàn 4.042.012a cãnàn paramacãnàü÷ ca nãhàràü÷ ca punaþ punaþ 4.042.012c anviùya daradàü÷ caiva himavantaü vicinvatha 4.042.013a lodhrapadmakaùaõóeùu devadàruvaneùu ca 4.042.013c ràvaõaþ saha vaidehya màrgitavyas tatas tataþ 4.042.014a tataþ somà÷ramaü gatvà devagandharvasevitam 4.042.014c kàlaü nàma mahàsànuü parvataü taü gamiùyatha 4.042.015a mahatsu tasya ÷çïgeùu nirdareùu guhàsu ca 4.042.015c vicinudhvaü mahàbhàgàü ràmapatnãü ya÷asvinãm 4.042.016a tam atikramya ÷ailendraü hemavargaü mahàgirim 4.042.016c tataþ sudar÷anaü nàma parvataü gantum arhatha 4.042.017a tasya kànanaùaõóeùu nirdareùu guhàsu ca 4.042.017c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.042.018a tam atikramya càkà÷aü sarvataþ ÷atayojanam 4.042.018c aparvatanadã vçkùaü sarvasattvavivarjitam 4.042.019a taü tu ÷ãghram atikramya kàntàraü romaharùaõam 4.042.019c kailàsaü pàõóuraü ÷ailaü pràpya hçùñà bhaviùyatha 4.042.020a tatra pàõóurameghàbhaü jàmbånadapariùkçtam 4.042.020c kuberabhavanaü divyaü nirmitaü vi÷vakarmaõà 4.042.021a vi÷àlà nalinã yatra prabhåtakamalotpalà 4.042.021c haüsakàraõóavàkãrõà apsarogaõasevità 4.042.022a tatra vai÷ravaõo ràjà sarvabhåtanamaskçtaþ 4.042.022c dhanado ramate ÷rãmàn guhyakaiþ saha yakùaràñ 4.042.023a tasya candranika÷eùu parvateùu guhàsu ca 4.042.023c ràvaõaþ saha vaidehyà màrgitavyas tatas tataþ 4.042.024a krau¤caü tu girim àsàdya bilaü tasya sudurgamam 4.042.024c apramattaiþ praveùñavyaü duùprave÷aü hi tat smçtam 4.042.025a vasanti hi mahàtmànas tatra såryasamaprabhàþ 4.042.025c devair apy arcitàþ samyag devaråpà maharùayaþ 4.042.026a krau¤casya tu guhà÷ cànyàþ sànåni ÷ikharàõi ca 4.042.026c nirdarà÷ ca nitambà÷ ca vicetavyàs tatas tataþ 4.042.027a krau¤casya ÷ikharaü càpi nirãkùya ca tatas tataþ 4.042.027c avçkùaü kàma÷ailaü ca mànasaü vihagàlayam 4.042.028a na gatis tatra bhåtànàü devadànavarakùasàm 4.042.028c sa ca sarvair vicetavyaþ sasànuprasthabhådharaþ 4.042.029a krau¤caü girim atikramya mainàko nàma parvataþ 4.042.029c mayasya bhavanaü tatra dànavasya svayaü kçtam 4.042.030a mainàkas tu vicetavyaþ sasànuprasthakandaraþ 4.042.030c strãõàm a÷vamukhãnàü ca niketàs tatra tatra tu 4.042.031a taü de÷aü samatikramya à÷ramaü siddhasevitam 4.042.031c siddhà vaikhànasàs tatra vàlakhilyà÷ ca tàpasàþ 4.042.032a vandyàs te tu tapaþsiddhàs tàpasà vãtakalmaùàþ 4.042.032c praùñavyà÷ càpi sãtàyàþ pravçttaü vinayànvitaiþ 4.042.033a hemapuùkarasaüchannaü tatra vaikhànasaü saraþ 4.042.033c taruõàdityasaükà÷air haüsair vicaritaü ÷ubhaiþ 4.042.034a aupavàhyaþ kuberasya sarvabhauma iti smçtaþ 4.042.034c gajaþ paryeti taü de÷aü sadà saha kareõubhiþ 4.042.035a tat sàraþ samatikramya naùñacandradivàkaram 4.042.035c anakùatragaõaü vyoma niùpayodam anàadimat 4.042.036a gabhastibhir ivàrkasya sa tu de÷aþ prakà÷ate 4.042.036c vi÷ràmyadbhis tapaþ siddhair devakalpaiþ svayamprabhaiþ 4.042.037a taü tu de÷am atikramya ÷ailodà nàma nimnagà 4.042.037c ubhayos tãrayor yasyàþ kãcakà nàma veõavaþ 4.042.038a te nayanti paraü tãraü siddhàn pratyànayanti ca 4.042.038c uttaràþ kuravas tatra kçtapuõyaprati÷riyàþ 4.042.039a tataþ kà¤canapadmàbhiþ padminãbhiþ kçtodakàþ 4.042.039c nãlavaidåryapatràóhyà nadyas tatra sahasra÷aþ 4.042.040a raktotpalavanai÷ càtra maõóità÷ ca hiraõmayaiþ 4.042.040c taruõàdityasadç÷air bhànti tatra jalà÷ayàþ 4.042.041a mahàrhamaõipatrai÷ ca kà¤canaprabha kesaraiþ 4.042.041c nãlotpalavanai÷ citraiþ sa de÷aþ sarvatovçtaþ 4.042.042a nistulàbhi÷ ca muktàbhir maõibhi÷ ca mahàdhanaiþ 4.042.042c udbhåtapulinàs tatra jàtaråpai÷ ca nimnagàþ 4.042.043a sarvaratnamayai÷ citrair avagàóhà nagottamaiþ 4.042.043c jàtaråpamayai÷ càpi hutà÷anasamaprabhaiþ 4.042.044a nityapuùpaphalà÷ càtra nagàþ patrarathàkulàþ 4.042.044c divyagandharasaspar÷àþ sarvakàmàn sravanti ca 4.042.045a nànàkàràõi vàsàüsi phalanty anye nagottamàþ 4.042.045c muktàvaidåryacitràõi bhåùaõàni tathaiva ca 4.042.046a strãõàü yàny anuråpàõi puruùàõàü tathaiva ca 4.042.046c sarvartusukhasevyàni phalanty anye nagottamàþ 4.042.047a mahàrhàõi vicitràõi haimàny anye nagottamàþ 4.042.047c ÷ayanàni prasåyante citràstàraõavanti ca 4.042.048a manaþkàntàni màlyàni phalanty atràpare drumàþ 4.042.048c pànàni ca mahàrhàõi bhakùyàõi vividhàni ca 4.042.049a striya÷ ca guõasaüpannà råpayauvanalakùitàþ 4.042.049c gandharvàþ kiünarà siddhà nàgà vidyàdharàs tathà 4.042.049e ramante sahitàs tatra nàrãbhir bhàskaraprabhàþ 4.042.050a sarve sukçtakarmàõaþ sarve ratiparàyaõàþ 4.042.050c sarve kàmàrthasahità vasanti saha yoùitaþ 4.042.051a gãtavàditranirghoùaþ sotkçùñahasitasvanaþ 4.042.051c ÷råyate satataü tatra sarvabhåtamanoharaþ 4.042.052a tatra nàmuditaþ ka÷ cin nàsti ka÷ cid asatpriyaþ 4.042.052c ahany ahani vardhante guõàs tatra manoramàþ 4.042.053a samatikramya taü de÷am uttaras toyasàü nidhiþ 4.042.053c tatra somagirir nàma madhye hemamayo mahàn 4.042.054a indralokagatà ye ca brahmalokagatà÷ ca ye 4.042.054c devàs taü samavekùante giriràjaü divaü gatam 4.042.055a sa tu de÷o visåryo 'pi tasya bhàsà prakà÷ate 4.042.055c såryalakùmyàbhivij¤eyas tapaseva vivasvatà 4.042.056a bhagavàn api vi÷vàtmà ÷ambhur ekàda÷àtmakaþ 4.042.056c brahmà vasati deve÷o brahmarùiparivàritaþ 4.042.057a na kathaü cana gantavyaü kuråõàm uttareõa vaþ 4.042.057c anyeùàm api bhåtànàü nàtikràmati vai gatiþ 4.042.058a sà hi somagirir nàma devànàm api durgamaþ 4.042.058c tam àlokya tataþ kùipram upàvartitum arhatha 4.042.059a etàvad vànaraiþ ÷akyaü gantuü vànarapuügavàþ 4.042.059c abhàskaram amaryàdaü na jànãmas tataþ param 4.042.060a sarvam etad vicetavyaü yan mayà parikãrtitam 4.042.060c yad anyad api noktaü ca tatràpi kriyatàü matiþ 4.042.061a tataþ kçtaü dà÷arather mahat priyaü; mahattaraü càpi tato mama priyam 4.042.061c kçtaü bhaviùyaty anilànalopamà; videhajà dar÷anajena karmaõà 4.042.062a tataþ kçtàrthàþ sahitàþ sabàndhavà; mayàrcitàþ sarvaguõair manoramaiþ 4.042.062c cariùyathorvãü prati÷ànta÷atravaþ; sahapriyà bhåtadharàþ plavaügamàþ 4.043.001a vi÷eùeõa tu sugrãvo hanumatyartham uktavàn 4.043.001c sa hi tasmin hari÷reùñhe ni÷citàrtho 'rthasàdhane 4.043.002a na bhåmau nàntarikùe và nàmbare nàmaràlaye 4.043.002c nàpsu và gatisaügaü te pa÷yàmi haripuügava 4.043.003a sàsuràþ sahagandharvàþ sanàganaradevatàþ 4.043.003c viditàþ sarvalokàs te sasàgaradharàdharàþ 4.043.004a gatir vega÷ ca teja÷ ca làghavaü ca mahàkape 4.043.004c pitus te sadç÷aü vãra màrutasya mahaujasaþ 4.043.005a tejasà vàpi te bhåtaü samaü bhuvi na vidyate 4.043.005c tad yathà labhyate sãtà tattvam evopapàdaya 4.043.006a tvayy eva hanumann asti balaü buddhiþ paràkramaþ 4.043.006c de÷akàlànuvçtta÷ ca naya÷ ca nayapaõóita 4.043.007a tataþ kàryasamàsaügam avagamya hanåmati 4.043.007c viditvà hanumantaü ca cintayàm àsa ràghavaþ 4.043.008a sarvathà ni÷citàrtho 'yaü hanåmati harã÷varaþ 4.043.008c ni÷citàrthatara÷ càpi hanåmàn kàryasàdhane 4.043.009a tad evaü prasthitasyàsya parij¤àtasya karmabhiþ 4.043.009c bhartrà parigçhãtasya dhruvaþ kàryaphalodayaþ 4.043.010a taü samãkùya mahàtejà vyavasàyottaraü harim 4.043.010c kçtàrtha iva saüvçttaþ prahçùñendriyamànasaþ 4.043.011a dadau tasya tataþ prãtaþ svanàmàïkopa÷obhitam 4.043.011c aïgulãyam abhij¤ànaü ràjaputryàþ paraütapaþ 4.043.012a anena tvàü hari÷reùñha cihnena janakàtmajà 4.043.012c matsakà÷àd anupràptam anudvignànupa÷yati 4.043.013a vyavasàya÷ ca te vãra sattvayukta÷ ca vikramaþ 4.043.013c sugrãvasya ca saüde÷aþ siddhiü kathayatãva me 4.043.014a sa tad gçhya hari÷reùñhaþ sthàpya mårdhni kçtà¤jaliþ 4.043.014c vanditvà caraõau caiva prasthitaþ plavagottamaþ 4.043.015a sa tat prakarùan hariõàü balaü mahad; babhåva vãraþ pavanàtmajaþ kapi 4.043.015c gatàmbude vyomni vi÷uddhamaõóalaþ; ÷a÷ãva nakùatragaõopa÷obhitaþ 4.043.016a atibalabalam à÷ritas tavàhaü; harivaravikramavikramair analpaiþ 4.043.016c pavanasuta yathàbhigamyate sà; janakasutà hanumaüs tathà kuruùva 4.044.001a tad ugra÷àsanaü bhartur vij¤àya haripuügavàþ 4.044.001c ÷alabhà iva saüchàdya medinãü saüpratasthire 4.044.002a ràmaþ prasravaõe tasmin nyavasat sahalakùmaõaþ 4.044.002c pratãkùamàõas taü màsaü yaþ sãtàdhigame kçtaþ 4.044.003a uttaràü tu di÷aü ramyàü giriràjasamàvçtàm 4.044.003c pratasthe sahasà vãro hariþ ÷atabalis tadà 4.044.004a pårvàü di÷aü prati yayau vinato hariyåthapaþ 4.044.005a tàràïgadàdi sahitaþ plavagaþ pavanàtmajaþ 4.044.005c agastyacaritàm à÷àü dakùiõàü hariyåthapaþ 4.044.006a pa÷cimàü tu di÷aü ghoràü suùeõaþ plavage÷varaþ 4.044.006c pratasthe hari÷àrdålo bhç÷aü varuõapàlitàm 4.044.007a tataþ sarvà di÷o ràjà codayitvà yathà tatham 4.044.007c kapisenà patãn mukhyàn mumoda sukhitaþ sukham 4.044.008a evaü saücoditàþ sarve ràj¤à vànarayåthapàþ 4.044.008c svàü svàü di÷am abhipretya tvaritàþ saüpratasthire 4.044.009a nadanta÷ connadanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 4.044.009c kùvelanto dhàvamànà÷ ca yayuþ plavagasattamàþ 4.044.009e ànayiùyàmahe sãtàü haniùyàma÷ ca ràvaõam 4.044.010a aham eko haniùyàmi pràptaü ràvaõam àhave 4.044.010c tata÷ conmathya sahasà hariùye janakàtmajàm 4.044.011a vepamànaü ÷rameõàdya bhavadbhiþ sthãyatàm iti 4.044.011c eka evàhariùyàmi pàtàlàd api jànakãm 4.044.012a vidhamiùyàmy ahaü vçkùàn dàrayiùyàmy ahaü girãn 4.044.012c dharaõãü dàrayiùyàmi kùobhayiùyàmi sàgaràn 4.044.013a ahaü yojanasaükhyàyàþ plavità nàtra saü÷ayaþ 4.044.013c ÷ataü yojanasaükhyàyàþ ÷ataü samadhikaü hy aham 4.044.014a bhåtale sàgare vàpi ÷aileùu ca vaneùu ca 4.044.014c pàtàlasyàpi và madhye na mamàcchidyate gatiþ 4.044.015a ity ekaikaü tadà tatra vànarà baladarpitàþ 4.044.015c åcu÷ ca vacanaü tasmin hariràjasya saünidhau 4.045.001a gateùu vànarendreùu ràmaþ sugrãvam abravãt 4.045.001c kathaü bhavàn vinàjãte sarvaü vai maõóalaü bhuvaþ 4.045.002a sugrãvas tu tato ràmam uvàca praõatàtmavàn 4.045.002c ÷råyatàü sarvam àkhyàsye vistareõa nararùabha 4.045.003a yadà tu dundubhiü nàma dànavaü mahiùàkçtim 4.045.003c parikàlayate vàlã malayaü prati parvatam 4.045.004a tadà vive÷a mahiùo malayasya guhàü prati 4.045.004c vive÷a vàlã tatràpi malayaü tajjighàüsayà 4.045.005a tato 'haü tatra nikùipto guhàd vàrivinãtavat 4.045.005c na ca niùkramate vàlã tadà saüvatsare gate 4.045.006a tataþ kùatajavegena àpupåre tadà bilam 4.045.006c tad ahaü vismito dçùñvà bhràtç÷okaviùàrditaþ 4.045.007a athàhaü kçtabuddhis tu suvyaktaü nihato guruþ 4.045.007c ÷ilàparvatasaükà÷à biladvàri mayà kçtà 4.045.007e a÷aknuvan niùkramituü mahiùo vina÷ed iti 4.045.008a tato 'ham àgàü kiùkindhàü nirà÷as tasya jãvite 4.045.008c ràjyaü ca sumahat pràptaü tàrà ca rumayà saha 4.045.008e mitrai÷ ca sahitas tatra vasàmi vigatajvaraþ 4.045.009a àjagàma tato vàlã hatvàü taü dànavarùabham 4.045.009c tato 'ham adadàü ràjyaü gauravàd bhayayantritaþ 4.045.010a sa màü jighàüsur duùñàtmà vàlã pravyathitendriyaþ 4.045.010c parilàkayate krodhàd dhàvantaü sacivaiþ saha 4.045.011a tato 'haü vàlinà tena sànubandhaþ pradhàvitaþ 4.045.011c nadã÷ ca vividhàþ pa÷yan vanàni nagaràõi ca 4.045.012a àdar÷atalasaükà÷à tato vai pçthivã mayà 4.045.012c alàtacakrapratimà dçùñà goùpadavat tadà 4.045.013a tataþ pårvam ahaü gatvà dakùiõàm aham à÷ritaþ 4.045.013c di÷aü ca pa÷cimàü bhåyo gato 'smi bhaya÷aïkitaþ 4.045.013e uttaràü tu di÷aü yàntaü hanumàn màm athàbravãt 4.045.014a idànãü me smçtaü ràjan yathà vàlã harã÷varaþ 4.045.014c mataïgena tadà ÷apto hy asminn à÷ramamaõóale 4.045.015a pravi÷ed yadi và vàlã mårdhàsya ÷atadhà bhavet 4.045.015c tatra vàsaþ sukho 'smàkaü nirudvigno bhaviùyati 4.045.016a tataþ parvatam àsàdya ç÷yamåkaü nçpàtmaja 4.045.016c na vive÷a tadà vàlã mataïgasya bhayàt tadà 4.045.017a evaü mayà tadà ràjan pratyakùam upalakùitam 4.045.017c pçthivãmaõóalaü kçtsnaü guhàm asmy àgatas tataþ 4.046.001a dar÷anàrthaü tu vaidehyàþ sarvataþ kapiyåthapàþ 4.046.001c vyàdiùñàþ kapiràjena yathoktaü jagmur a¤jasà 4.046.002a saràüsi saritaþ kakùàn àkà÷aü nagaràõi ca 4.046.002c nadãdurgàüs tathà ÷ailàn vicinvanti samantataþ 4.046.003a sugrãveõa samàkhyàtàn sarve vànarayåthapàþ 4.046.003c prade÷àn pravicinvanti sa÷ailavanakànanàn 4.046.004a vicintya divasaü sarve sãtàdhigamane dhçtàþ 4.046.004c samàyànti sma medinyàü ni÷àkàle÷u vànaràþ 4.046.005a sarvartukàü÷ ca de÷eùu vànaràþ saphalàn drumàn 4.046.005c àsàdya rajanãü ÷ayyàü cakruþ sarveùv ahaþsu te 4.046.006a tad ahaþ prathamaü kçtvà màse prasravaõaü gatàþ 4.046.006c kapiràjena saügamya nirà÷àþ kapiyåthapàþ 4.046.007a vicitya tu di÷aü pårvàü yathoktàü sacivaiþ saha 4.046.007c adçùñvà vinataþ sãtàm àjagàma mahàbalaþ 4.046.008a uttaràü tu di÷aü sarvàü vicitya sa mahàkapiþ 4.046.008c àgataþ saha sainyena vãraþ ÷atabalis tadà 4.046.009a suùeõaþ pa÷cimàm à÷àü vicitya saha vànaraiþ 4.046.009c sametya màse saüpårõe sugrãvam upacakrame 4.046.010a taü prasravaõapçùñhasthaü samàsàdyàbhivàdya ca 4.046.010c àsãnaü saha ràmeõa sugrãvam idam abruvan 4.046.011a vicitàþ parvatàþ sarve vanàni nagaràõi ca 4.046.011c nimnagàþ sàgaràntà÷ ca sarve janapadàs tathà 4.046.012a guhà÷ ca vicitàþ sarvà yàs tvayà parikãrtitàþ 4.046.012c vicità÷ ca mahàgulmà latàvitatasaütatàþ 4.046.013a gahaneùu ca de÷eùu durgeùu viùameùu ca 4.046.013c sattvàny atipramàõàni vicitàni hatàni ca 4.046.013e ye caiva gahanà de÷à vicitàs te punaþ punaþ 4.046.014a udàrasattvàbhijano mahàtmà; sa maithilãü drakùyati vànarendraþ 4.046.014c di÷aü tu yàm eva gatà tu sãtà; tàm àsthito vàyusuto hanåmàn 4.047.001a sahatàràïgadàbhyàü tu gatvà sa hanumàn kapiþ 4.047.001c sugrãveõa yathoddiùñaü taü de÷am upacakrame 4.047.002a sa tu dåram upàgamya sarvais taiþ kapisattamaiþ 4.047.002c vicinoti sma vindhyasya guhà÷ ca gahanàni ca 4.047.003a parvatàgràn nadãdurgàn saràüsi vipulàn drumàn 4.047.003c vçkùaùaõóàü÷ ca vividhàn parvatàn ghanapàdapàn 4.047.004a anveùamàõàs te sarve vànaràþ sarvato di÷am 4.047.004c na sãtàü dadç÷ur vãrà maithilãü janakàtmajàm 4.047.005a te bhakùayanto målàni phalàni vividhàni ca 4.047.005c anveùamàõà durdharùà nyavasaüs tatra tatra ha 4.047.005e sa tu de÷o duranveùo guhàgahanavàn mahàn 4.047.006a tyaktvà tu taü tadà de÷aü sarve vai hariyåthapàþ 4.047.006c de÷am anyaü duràdharùaü vivi÷u÷ càkutobhayàþ 4.047.007a yatra vandhyaphalà vçkùà vipuùpàþ parõavarjitàþ 4.047.007c nistoyàþ sarito yatra målaü yatra sudurlabham 4.047.008a na santi mahiùà yatra na mçgà na ca hastinaþ 4.047.008c ÷àrdålàþ pakùiõo vàpi ye cànye vanagocaràþ 4.047.009a snigdhapatràþ sthale yatra padminyaþ phullapaïkajàþ 4.047.009c prekùaõãyàþ sugandhà÷ ca bhramarai÷ càpi varjitàþ 4.047.010a kaõóur nàma mahàbhàgaþ satyavàdã tapodhanaþ 4.047.010c maharùiþ paramàmarùã niyamair duùpradharùaõaþ 4.047.011a tasya tasmin vane putro bàlako da÷avàrùikaþ 4.047.011c pranaùño jãvitàntàya kruddhas tatra mahàmuniþ 4.047.012a tena dharmàtmanà ÷aptaü kçtsnaü tatra mahad vanam 4.047.012c a÷araõyaü duràdharùaü mçgapakùivivarjitam 4.047.013a tasya te kànanàntàüs tu girãõàü kandaràõi ca 4.047.013c prabhavàni nadãnàüca vicinvanti samàhitàþ 4.047.014a tatra càpi mahàtmàno nàpa÷ya¤ janakàtmajàm 4.047.014c hartàraü ràvaõaü vàpi sugrãvapriyakàriõaþ 4.047.015a te pravi÷ya tu taü bhãmaü latàgulmasamàvçtam 4.047.015c dadç÷uþ krårakarmàõam asuraü suranirbhayam 4.047.016a taü dçùñvà vanarà ghoraü sthitaü ÷ailam ivàparam 4.047.016c gàóhaü parihitàþ sarve dçùñvà taü parvatopamam 4.047.017a so 'pi tàn vànaràn sarvàn naùñàþ sthety abravãd balã 4.047.017c abhyadhàvata saükruddho muùñim udyamya saühitam 4.047.018a tam àpatantaü sahasà vàliputro 'ïgadas tadà 4.047.019c ràvaõo 'yam iti j¤àtvà talenàbhijaghàna ha 4.047.019a sa vàliputràbhihato vaktràc choõitam udvaman 4.047.020a asuro nyapatad bhåmau paryasta iva parvataþ 4.047.020c te tu tasmin nirucchvàse vànarà jitakà÷inaþ 4.047.020e vyacinvan pràya÷as tatra sarvaü tad girigahvaram 4.047.021a vicitaü tu tataþ kçtvà sarve te kànanaü punaþ 4.047.021c anyadevàparaü ghoraü vivi÷ur girigahvaram 4.047.022a te vicintya punaþ khinnà viniùpatya samàgatàþ 4.047.022c ekànte vçkùamåle tu niùedur dãnamànasàþ 4.048.001a athàïgadas tadà sarvàn vànaràn idam abravãt 4.048.001c pari÷rànto mahàpràj¤aþ samà÷vàsya ÷anair vacaþ 4.048.002a vanàni girayo nadyo durgàõi gahanàni ca 4.048.002c daryo giriguhà÷ caiva vicità naþ samantataþ 4.048.003a tatra tatra sahàsmàbhir jànakã na ca dç÷yate 4.048.003c tad và rakùo hçtà yena sãtà surasutopamà 4.048.004a kàla÷ ca no mahàn yàtaþ sugrãva÷ cogra÷àsanaþ 4.048.004c tasmàd bhavantaþ sahità vicinvantu samantataþ 4.048.005a vihàya tandrãü ÷okaü ca nidràü caiva samutthitàm 4.048.005c vicinudhvaü yathà sãtàü pa÷yàmo janakàtmajàm 4.048.006a anirvedaü ca dàkùyaü ca manasa÷ càparàjayam 4.048.006c kàryasiddhikaràõy àhus tasmàd etad bravãmy aham 4.048.007a adyàpãdaü vanaü durgaü vicinvantu vanaukasaþ 4.048.007c khedaü tyaktvà punaþ sarvaü vanam etad vicãyatàm 4.048.008a ava÷yaü kriyamàõasya dç÷yate karmaõaþ phalam 4.048.008c alaü nirvedam àgamya na hi no malinaü kùamam 4.048.009a sugrãvaþ krodhano ràjà tãkùõadaõóa÷ ca vànaràþ 4.048.009c bhetavyaü tasya satataü ràmasya ca mahàtmanaþ 4.048.010a hitàrtham etad uktaü vaþ kriyatàü yadi rocate 4.048.010c ucyatàü và kùamaü yan naþ sarveùàm eva vànaràþ 4.048.011a aïgadasya vacaþ ÷rutvà vacanaü gandhamàdanaþ 4.048.011c uvàcàvyaktayà vàcà pipàsà ÷ramakhinnayà 4.048.012a sadç÷aü khalu vo vàkyam aïgado yad uvàca ha 4.048.012c hitaü caivànukålaü ca kriyatàm asya bhàùitam 4.048.013a punar màrgàmahe ÷ailàn kandaràü÷ ca darãs tathà 4.048.013c kànanàni ca ÷ånyàni giriprasravaõàni ca 4.048.014a yathoddiùñhàni sarvàõi sugrãveõa mahàtmanà 4.048.014c vicinvantu vanaü sarve giridurgàõi sarva÷aþ 4.048.015a tataþ samutthàya punar vànaràs te mahàbalàþ 4.048.015c vindhyakànanasaükãrõàü vicerur dakùiõàü di÷am 4.048.016a te ÷àradàbhrapratimaü ÷rãmadrajataparvatam 4.048.016c ÷çïgavantaü darãvantam adhiruhya ca vànaràþ 4.048.017a tatra lodhravanaü ramyaü saptaparõavanàni ca 4.048.017c vicinvanto harivaràþ sãtàdar÷anakàïkùiõaþ 4.048.018a tasyàgram adhiråóhàs te ÷ràntà vipulavikramàþ 4.048.018c na pa÷yanti sma vaidehãü ràmasya mahiùãü priyàm 4.048.019a te tu dçùñigataü kçtvà taü ÷ailaü bahukandaram 4.048.019c avàrohanta harayo vãkùamàõàþ samantataþ 4.048.020a avaruhya tato bhåmiü ÷ràntà vigatacetasaþ 4.048.020c sthitvà muhårtaü tatràtha vçkùamålam upà÷ritàþ 4.048.021a te muhårtaü samà÷vastàþ kiü cid bhagnapari÷ramàþ 4.048.021c punar evodyatàþ kçtsnàü màrgituü dakùiõàü di÷am 4.048.022a hanumatpramukhàs te tu prasthitàþ plavagarùabhàþ 4.048.022c vindhyam evàditas tàvad vicerus te samantataþ 4.049.001a saha tàràïgadàbhyàü tu saügamya hanumàn kapiþ 4.049.001c vicinoti sma vindhyasya guhà÷ ca gahanàni ca 4.049.002a siüha÷àrdålajuùñà÷ ca guhà÷ ca paritas tathà 4.049.002c viùameùu nagendrasya mahàprasravaõeùu ca 4.049.003a teùàü tatraiva vasatàü sa kàlo vyatyavartata 4.049.004a sa hi de÷o duranveùo guhà gahanavàn mahàn 4.049.004c tatra vàyusutaþ sarvaü vicinoti sma parvatam 4.049.005a paraspareõa rahità anyonyasyàvidårataþ 4.049.005c gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.049.006a mainda÷ ca dvivida÷ caiva hanumठjàmbavàn api 4.049.006c aïgado yuvaràja÷ ca tàra÷ ca vanagocaraþ 4.049.007a girijàlàvçtàn de÷àn màrgitvà dakùiõàü di÷am 4.049.007c kùutpipàsà parãtà÷ ca ÷ràntà÷ ca salilàrthinaþ 4.049.007e avakãrõaü latàvçkùair dadç÷us te mahàbilam 4.049.008a tataþ krau¤cà÷ ca haüsà÷ ca sàrasà÷ càpi niùkraman 4.049.008c jalàrdrà÷ cakravàkà÷ ca raktàïgàþ padmareõubhiþ 4.049.009a tatas tad bilam àsàdya sugandhi duratikramam 4.049.009c vismayavyagramanaso babhåvur vànararùabhàþ 4.049.010a saüjàtapari÷aïkàs te tad bilaü plavagottamàþ 4.049.010c abhyapadyanta saühçùñàs tejovanto mahàbalàþ 4.049.011a tataþ parvatakåñàbho hanumàn màrutàtmajaþ 4.049.011c abravãd vànaràn sarvàn kàntàra vanakovidaþ 4.049.012a girijàlàvçtàn de÷àn màrgitvà dakùiõàü di÷am 4.049.012c vayaü sarve pari÷ràntà na ca pa÷yàmi maithilãm 4.049.013a asmàc càpi bilàd dhaüsàþ krau¤cà÷ ca saha sàrasaiþ 4.049.013c jalàrdrà÷ cakravàkà÷ ca niùpatanti sma sarva÷aþ 4.049.014a nånaü salilavàn atra kåpo và yadi và hradaþ 4.049.014c tathà ceme biladvàre snigdhàs tiùñhanti pàdapàþ 4.049.015a ity uktàs tad bilaü sarve vivi÷us timiràvçtam 4.049.015c acandrasåryaü harayo dadç÷å romaharùaõam 4.049.016a tatas tasmin bile durge nànàpàdapasaükule 4.049.016c anyonyaü saüpariùvajya jagmur yojanam antaram 4.049.017a te naùñasaüj¤às tçùitàþ saübhràntàþ salilàrthinaþ 4.049.017c paripetur bile tasmin kaü cit kàlam atandritàþ 4.049.018a te kç÷à dãnavadanàþ pari÷ràntàþ plavaügamàþ 4.049.018c àlokaü dadç÷ur vãrà nirà÷à jãvite tadà 4.049.019a tatas taü de÷am àgamya saumyaü vitimiraü vanam 4.049.019c dadç÷uþ kà¤canàn vçkùàn dãptavai÷vànaraprabhàn 4.049.020a sàlàüs tàlàü÷ ca puünàgàn kakubhàn va¤julàn dhavàn 4.049.020c campakàn nàgavçkùàü÷ ca karõikàràü÷ ca puùpitàn 4.049.021a taruõàdityasaükà÷àn vaidåryamayavedikàn 4.049.021c nãlavaidåryavarõà÷ ca padminãþ patagàvçtàþ 4.049.022a mahadbhiþ kà¤canair vçkùair vçtaü bàlàrka saünibhaiþ 4.049.022c jàtaråpamayair matsyair mahadbhi÷ ca sakacchapaiþ 4.049.023a nalinãs tatra dadç÷uþ prasannasalilàyutàþ 4.049.023c kà¤canàni vimànàni ràjatàni tathaiva ca 4.049.024a tapanãyagavàkùàõi muktàjàlàvçtàni ca 4.049.024c haimaràjatabhaumàni vaidåryamaõimanti ca 4.049.025a dadç÷us tatra harayo gçhamukhyàni sarva÷aþ 4.049.025c puùpitàn phalino vçkùàn pravàlamaõisaünibhàn 4.049.026a kà¤canabhramaràü÷ caiva madhåni ca samantataþ 4.049.026c maõikà¤canacitràõi ÷ayanàny àsanàni ca 4.049.027a mahàrhàõi ca yànàni dadç÷us te samantataþ 4.049.027c haimaràjatakàüsyànàü bhàjanànàü ca saücayàn 4.049.028a agaråõàü ca divyànàü candanànàü ca saücayàn 4.049.028c ÷ucãny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.049.029a mahàrhàõi ca pànàni madhåni rasavanti ca 4.049.029c divyànàm ambaràõàü ca mahàrhàõàü ca saücayàn 4.049.029e kambalànàü ca citràõàm ajinànàü ca saücayàn 4.049.030a tatra tatra vicinvanto bile tatra mahàprabhàþ 4.049.030c dadç÷ur vànaràþ ÷åràþ striyaü kàü cid adårataþ 4.049.031a tàü dçùñvà bhç÷asaütrastà÷ cãrakçùõàjinàmbaràm 4.049.031c tàpasãü niyatàhàràü jvalantãm iva tejasà 4.049.032a tato hanåmàn girisaünikà÷aþ; kçtà¤jalis tàm abhivàdya vçddhàm 4.049.032c papraccha kà tvaü bhavanaü bilaü ca; ratnàni cemàni vadasva kasya 4.050.001a ity uktvà hanumàüs tatra punaþ kçùõàjinàmbaràm 4.050.001c abravãt tàü mahàbhàgàü tàpasãü dharmacàriõãm 4.050.002a idaü praviùñàþ sahasà bilaü timirasaüvçtam 4.050.002c kùutpipàsà pari÷ràntàþ parikhinnà÷ ca sarva÷aþ 4.050.003a mahad dhiraõyà vivaraü praviùñàþ sma pipàsitàþ 4.050.003c imàüs tv evaü vidhàn bhàvàn vividhàn adbhutopamàn 4.050.003e dçùñvà vayaü pravyathitàþ saübhràntà naùñacetasaþ 4.050.004a kasyeme kà¤canà vçkùàs taruõàdityasaünibhàþ 4.050.004c ÷ucãny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.050.005a kà¤canàni vimànàni ràjatàni gçhàõi ca 4.050.005c tapanãya gavàkùàõi maõijàlàvçtàni ca 4.050.006a puùpitàþ phàlavanta÷ ca puõyàþ surabhigandhinaþ 4.050.006c ime jàmbånadamayàþ pàdapàþ kasya tejasà 4.050.007a kà¤canàni ca padmàni jàtàni vimale jale 4.050.007c kathaü matsyà÷ ca sauvarõà caranti saha kacchapaiþ 4.050.008a àtmànam anubhàvaü ca kasya caitat tapobalam 4.050.008c ajànatàü naþ sarveùàü sarvam àkhyàtum arhasi 4.050.009a evam uktà hanumatà tàpasã dharmacàriõã 4.050.009c pratyuvàca hanåmantaü sarvabhåtahite ratà 4.050.010a mayo nàma mahàtejà màyàvã dànavarùabhaþ 4.050.010c tenedaü nirmitaü sarvaü màyayà kà¤canaü vanam 4.050.011a purà dànavamukhyànàü vi÷vakarmà babhåva ha 4.050.011c yenedaü kà¤canaü divyaü nirmitaü bhavanottamam 4.050.012a sa tu varùasahasràõi tapas taptvà mahàvane 4.050.012c pitàmahàd varaü lebhe sarvam au÷asanaü dhanam 4.050.013a vidhàya sarvaü balavàn sarvakàme÷varas tadà 4.050.013c uvàsa sukhitaþ kàlaü kaü cid asmin mahàvane 4.050.014a tam apsarasi hemàyàü saktaü dànavapuügavam 4.050.014c vikramyaivà÷aniü gçhya jaghàne÷aþ puraüdaraþ 4.050.015a idaü ca brahmaõà dattaü hemàyai vanam uttamam 4.050.015c ÷à÷vataþ kàmabhoga÷ ca gçhaü cedaü hiraõmayam 4.050.016a duhità merusàvarõer ahaü tasyàþ svayaü prabhà 4.050.016c idaü rakùàmi bhavanaü hemàyà vànarottama 4.050.017a mama priyasakhã hemà nçttagãtavi÷àradà 4.050.017c tayà dattavarà càsmi rakùàmi bhavanottamam 4.050.018a kiü kàryaü kasya và hetoþ kàntàràõi prapadyatha 4.050.018c kathaü cedaü vanaü durgaü yuùmàbhir upalakùitam 4.050.019a imàny abhyavahàryàõi målàni ca phalàni ca 4.050.019c bhuktvà pãtvà ca pànãyaü sarvaü me vaktum arhatha 4.051.001a atha tàn abravãt sarvàn vi÷ràntàn hariyåthapàn 4.051.001c idaü vacanam ekàgrà tàpasã dharmacàriõã 4.051.002a vànarà yadi vaþ khedaþ pranaùñaþ phalabhakùaõàt 4.051.002c yadi caitan mayà ÷ràvyaü ÷rotum icchàmi kathyatàm 4.051.003a tasyàs tad vacanaü ÷rutvà hanumàn màrutàtmajaþ 4.051.003c àrjavena yathàtattvam àkhyàtum upacakrame 4.051.004a ràjà sarvasya lokasya mahendravaruõopamaþ 4.051.004c ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàn praviùño daõóakàvanam 4.051.005a lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 4.051.005c tasya bhàryà janasthànàd ràvaõena hçtà balàt 4.051.006a vãras tasya sakhà ràj¤aþ sugrãvo nàma vànaraþ 4.051.006c ràjà vànaramukhyànàü yena prasthàpità vayam 4.051.007a agastyacaritàm à÷àü dakùiõàü yamarakùitàm 4.051.007c sahaibhir vànarair mukhyair aïgadapramukhair vayam 4.051.008a ràvaõaü sahitàþ sarve ràkùasaü kàmaråpiõam 4.051.008c sãtayà saha vaidehyà màrgadhvam iti coditàþ 4.051.009a vicitya tu vayaü sarve samagràü dakùiõàü di÷am 4.051.009c bubhukùitàþ pari÷ràntà vçkùamålam upà÷ritàþ 4.051.010a vivarõavadanàþ sarve sarve dhyànaparàyaõàþ 4.051.010c nàdhigacchàmahe pàraü magnà÷ cintàmahàrõave 4.051.011a càrayantas tata÷ cakùur dçùñavanto mahad bilam 4.051.011c latàpàdapasaüchannaü timireõa samàvçtam 4.051.012a asmàd dhaüsà jalaklinnàþ pakùaiþ salilareõubhiþ 4.051.012c kuraràþ sàrasà÷ caiva niùpatanti patatriõaþ 4.051.012e sàdhv atra pravi÷àmeti mayà tåktàþ plavaügamàþ 4.051.013a teùàm api hi sarveùàm anumànam upàgatam 4.051.013c gacchàmaþ pravi÷àmeti bhartçkàryatvarànvitàþ 4.051.014a tato gàóhaü nipatità gçhya hastau parasparam 4.051.014c idaü praviùñàþ sahasà bilaü timirasaüvçtam 4.051.015a etan naþ kàyam etena kçtyena vayam àgatàþ 4.051.015c tvàü caivopagatàþ sarve paridyånà bubhukùitàþ 4.051.016a àtithyadharmadattàni målàni ca phalàni ca 4.051.016c asmàbhir upabhuktàni bubhukùàparipãóitaiþ 4.051.017a yat tvayà rakùitàþ sarve mriyamàõà bubhukùayà 4.051.017c bråhi pratyupakàràrthaü kiü te kurvantu vànaràþ 4.051.018a evam uktà tu sarvaj¤à vànarais taiþ svayaüprabhà 4.051.018c pratyuvàca tataþ sarvàn idaü vànarayåthapam 4.051.019a sarveùàü parituùñàsmi vànaràõàü tarasvinàm 4.051.019c carantyà mama dharmeõa na kàryam iha kena cit 4.052.001a evam uktaþ ÷ubhaü vàkyaü tàpasyà dharmasaühitam 4.052.001c uvàca hanumàn vàkyaü tàm aninditaceùñitàm 4.052.002a ÷araõaü tvàü prapannàþ smaþ sarve vai dharmacàriõi 4.052.002c yaþ kçtaþ samayo 'smàkaü sugrãveõa mahàtmanà 4.052.002e sa tu kàlo vyatikrànto bile ca parivartatàm 4.052.003a sà tvam asmàd bilàd ghoràd uttàrayitum arhasi 4.052.004a tasmàt sugrãvavacanàd atikràntàn gatàyuùaþ 4.052.004c tràtum arhasi naþ sarvàn sugrãvabhaya÷aïkitàn 4.052.005a mahac ca kàryam asmàbhiþ kartavyaü dharmacàriõi 4.052.005c tac càpi na kçtaü kàryam asmàbhir iha vàsibhiþ 4.052.006a evam uktà hanumatà tàpasã vàkyam abravãt 4.052.006c jãvatà duùkaraü manye praviùñena nivartitum 4.052.007a tapasas tu prabhàvena niyamopàrjitena ca 4.052.007c sarvàn eva bilàd asmàd uddhariùyàmi vànaràn 4.052.008a nimãlayata cakùåüùi sarve vànarapuügavàþ 4.052.008c na hi niùkramituü ÷akyam animãlitalocanaiþ 4.052.009a tataþ saümãlitàþ sarve sukumàràïgulaiþ karaiþ 4.052.009c sahasà pidadhur dçùñiü hçùñà gamanakàïkùiõaþ 4.052.010a vànaràs tu mahàtmàno hastaruddhamukhàs tadà 4.052.010c nimeùàntaramàtreõa bilàd uttàritàs tayà 4.052.011a tatas tàn vànaràn sarvàüs tàpasã dharmacàriõã 4.052.011c niþsçtàn viùamàt tasmàt samà÷vàsyedam abravãt 4.052.012a eùa vindhyo giriþ ÷rãmàn nànàdrumalatàyutaþ 4.052.012c eùa prasavaõaþ ÷ailaþ sàgaro 'yaü mahodadhiþ 4.052.013a svasti vo 'stu gamiùyàmi bhavanaü vànararùabhàþ 4.052.013c ity uktvà tad bilaü ÷rãmat pravive÷a svayaüprabhà 4.052.014a tatas te dadç÷ur ghoraü sàgaraü varuõàlayam 4.052.014c apàram abhigarjantaü ghorair årmibhir àkulam 4.052.015a mayasya màyà vihitaü giridurgaü vicinvatàm 4.052.015c teùàü màso vyatikrànto yo ràj¤à samayaþ kçtaþ 4.052.016a vindhyasya tu gireþ pàde saüprapuùpitapàdape 4.052.016c upavi÷ya mahàbhàgà÷ cintàm àpedire tadà 4.052.017a tataþ puùpàtibhàràgràül latà÷atasamàvçtàn 4.052.017c drumàn vàsantikàn dçùñvà babhåvur bhaya÷aïkitàþ 4.052.018a te vasantam anupràptaü prativedya parasparam 4.052.018c naùñasaüde÷akàlàrthà nipetur dharaõãtale 4.052.019a sa tu siüharùabha skandhaþ pãnàyatabhujaþ kapiþ 4.052.019c yuvaràjo mahàpràj¤a aïgado vàkyam abravãt 4.052.020a ÷àsanàt kapiràjasya vayaü sarve vinirgatàþ 4.052.020c màsaþ pårõo bilasthànàü harayaþ kiü na budhyate 4.052.021a tasminn atãte kàle tu sugrãveõa kçte svayam 4.052.021c pràyopave÷anaü yuktaü sarveùàü ca vanaukasàm 4.052.022a tãkùõaþ prakçtyà sugrãvaþ svàmibhàve vyavasthitaþ 4.052.022c na kùamiùyati naþ sarvàn aparàdhakçto gatàn 4.052.023a apravçttau ca sãtàyàþ pàpam eva kariùyati 4.052.023c tasmàt kùamam ihàdyaiva pràyopavi÷anaü hi naþ 4.052.024a tyaktvà putràü÷ ca dàràü÷ ca dhanàni ca gçhàõi ca 4.052.024c yàvan na ghàtayed ràjà sarvàn pratigatàn itaþ 4.052.024e vadhenàpratiråpeõa ÷reyàn mçtyur ihaiva naþ 4.052.025a na càhaü yauvaràjyena sugrãveõàbhiùecitaþ 4.052.025c narendreõàbhiùikto 'smi ràmeõàkliùñakarmaõà 4.052.026a sa pårvaü baddhavairo màü ràjà dçùñvà vyatikramam 4.052.026c ghàtayiùyati daõóena tãkùõena kçtani÷cayaþ 4.052.027a kiü me suhçdbhir vyasanaü pa÷yadbhir jãvitàntare 4.052.027c ihaiva pràyam àsiùye puõye sàgararodhasi 4.052.028a etac chrutvà kumàreõa yuvaràjena bhàùitam 4.052.028c sarve te vànara÷reùñhàþ karuõaü vàkyam abruvan 4.052.029a tãkùõaþ prakçtyà sugrãvaþ priyàsakta÷ ca ràghavaþ 4.052.029c adçùñàyàü ca vaidehyàü dçùñvàsmàü÷ ca samàgatàn 4.052.030a ràghavapriyakàmàrthaü ghàtayiùyaty asaü÷ayam 4.052.030c na kùamaü càparàddhànàü gamanaü svàmipàr÷vataþ 4.052.031a plavaügamànàü tu bhayàrditànàü; ÷rutvà vacas tàra idaü babhàùe 4.052.031c alaü viùàdena bilaü pravi÷ya; vasàma sarve yadi rocate vaþ 4.052.032a idaü hi màyà vihitaü sudurgamaü; prabhåtavçkùodakabhojyapeyam 4.052.032c ihàsti no naiva bhayaü puraüdaràn; na ràghavàd vànararàjato 'pi và 4.052.033a ÷rutvàïgadasyàpi vaco 'nukålam; åcu÷ ca sarve harayaþ pratãtàþ 4.052.033c yathà na hanyema tathàvidhànam; asaktam adyaiva vidhãyatàü naþ 4.053.001a tathà bruvati tàre tu tàràdhipativarcasi 4.053.001c atha mene hçtaü ràjyaü hanumàn aïgadena tat 4.053.002a buddhyà hy aùñàïgayà yuktaü caturbalasamanvitam 4.053.002c caturda÷aguõaü mene hanumàn vàlinaþ sutam 4.053.003a àpåryamàõaü ÷a÷vac ca tejobalaparàkramaiþ 4.053.003c ÷a÷inaü ÷uklapakùàdau vardhamànam iva ÷riyà 4.053.004a bçhaspatisamaü buddhyà vikrame sadç÷aü pituþ 4.053.004c ÷u÷råùamàõaü tàrasya ÷ukrasyeva puraüdaram 4.053.005a bhartur arthe pari÷ràntaü sarva÷àstravi÷àradam 4.053.005c abhisaüdhàtum àrebhe hanumàn aïgadaü tataþ 4.053.006a sa caturõàm upàyànàü tçtãyam upavarõayan 4.053.006c bhedayàm àsa tàn sarvàn vànaràn vàkyasaüpadà 4.053.007a teùu sarveùu bhinneùu tato 'bhãùayad aïgadam 4.053.007c bhãùaõair bahubhir vàkyaiþ kopopàyasamanvitaiþ 4.053.008a tvaü samarthataraþ pitrà yuddhe tàreya vai dhuram 4.053.008c dçóhaü dhàrayituü ÷aktaþ kapiràjyaü yathà pità 4.053.009a nityam asthiracittà hi kapayo haripuügava 4.053.009c nàj¤àpyaü viùahiùyanti putradàràn vinà tvayà 4.053.010a tvàü naite hy anuyu¤jeyuþ pratyakùaü pravadàmi te 4.053.010c yathàyaü jàmbavàn nãlaþ suhotra÷ ca mahàkapiþ 4.053.011a na hy ahaü ta ime sarve sàmadànàdibhir guõaiþ 4.053.011c daõóena na tvayà ÷akyàþ sugrãvàd apakarùitum 4.053.012a vigçhyàsanam apy àhur durbalena balãyasaþ 4.053.012c àtmarakùàkaras tasmàn na vigçhõãta durbalaþ 4.053.013a yàü cemàü manyase dhàtrãm etad bilam iti ÷rutam 4.053.013c etal lakùmaõabàõànàm ãùatkàryaü vidàraõe 4.053.014a svalpaü hi kçtam indreõa kùipatà hy a÷aniü purà 4.053.014c lakùmaõo ni÷itair bàõair bhindyàt patrapuñaü yathà 4.053.014e lakùmaõasya ca nàràcà bahavaþ santi tadvidhàþ 4.053.015a avasthàne yadaiva tvam àsiùyasi paraütapa 4.053.015c tadaiva harayaþ sarve tyakùyanti kçtani÷cayàþ 4.053.016a smarantaþ putradàràõàü nityodvignà bubhukùitàþ 4.053.016c khedità duþkha÷ayyàbhis tvàü kariùyanti pçùñhataþ 4.053.017a sa tvaü hãnaþ suhçdbhi÷ ca hitakàmai÷ ca bandhubhiþ 4.053.017c tçõàd api bhç÷odvignaþ spandamànàd bhaviùyasi 4.053.018a na ca jàtu na hiüsyus tvàü ghorà lakùmaõasàyakàþ 4.053.018c apavçttaü jighàüsanto mahàvegà duràsadàþ 4.053.019a asmàbhis tu gataü sàrdhaü vinãtavad upasthitam 4.053.019c ànupårvyàt tu sugrãvo ràjye tvàü sthàpayiùyati 4.053.020a dharmakàmaþ pitçvyas te prãtikàmo dçóhavrataþ 4.053.020c ÷uciþ satyapratij¤a÷ ca nà tvàü jàtu jighàüsati 4.053.021a priyakàma÷ ca te màtus tadarthaü càsya jãvitam 4.053.021c tasyàpatyaü ca nàsty anyat tasmàd aïgada gamyatàm 4.054.001a ÷rutvà hanumato vàkyaü pra÷ritaü dharmasaühitam 4.054.001c svàmisatkàrasaüyuktam aïgado vàkyam abravãt 4.054.002a sthairyaü sarvàtmanà ÷aucam ànç÷aüsyam athàrjavam 4.054.002c vikramai÷ caiva dhairyaü ca sugrãve nopapadyate 4.054.003a bhràtur jyeùñhasya yo bhàryàü jãvito mahiùãü priyàm 4.054.003c dharmeõa màtaraü yas tu svãkaroti jugupsitaþ 4.054.004a kathaü sa dharmaü jànãte yena bhràtrà duràtmanà 4.054.004c yuddhàyàbhiniyuktena bilasya pihitaü mukham 4.054.005a satyàt pàõigçhãta÷ ca kçtakarmà mahàya÷àþ 4.054.005c vismçto ràghavo yena sa kasya sukçtaü smaret 4.054.006a lakùmaõasya bhayàd yena nàdharmabhayabhãruõà 4.054.006c àdiùñà màrgituü sãtàü dharmam asmin kathaü bhavet 4.054.007a tasmin pàpe kçtaghne tu smçtihãne calàtmani 4.054.007c àryaþ ko vi÷vasej jàtu tat kulãno jijãviùuþ 4.054.008a ràjye putraü pratiùñhàpya saguõo nirguõo 'pi và 4.054.008c kathaü ÷atrukulãnaü màü sugrãvo jãvayiùyati 4.054.009a bhinnamantro 'paràddha÷ ca hãna÷aktiþ kathaü hy aham 4.054.009c kiùkindhàü pràpya jãveyam anàtha iva durbalaþ 4.054.010a upàü÷udaõóena hi màü bandhanenopapàdayet 4.054.010c ÷añhaþ kråro nç÷aüsa÷ ca sugrãvo ràjyakàraõàt 4.054.011a bandhanàc càvasàdàn me ÷reyaþ pràyopave÷anam 4.054.011c anujànãta màü sarve gçhàn gacchantu vànaràþ 4.054.012a ahaü vaþ pratijànàmi na gamiùyàmy ahaü purãm 4.054.012c ihaiva pràyam àsiùye ÷reyo maraõam eva me 4.054.013a abhivàdanapårvaü tu ràjà ku÷alam eva ca 4.054.013c vàcyas tato yavãyàn me sugrãvo vànare÷varaþ 4.054.014a àrogyapårvaü ku÷alaü vàcyà màtà rumà ca me 4.054.014c màtaraü caiva me tàràm à÷vàsayitum arhatha 4.054.015a prakçtyà priyaputrà sà sànukro÷à tapasvinã 4.054.015c vinaùñaü màm iha ÷rutvà vyaktaü hàsyati jãvitam 4.054.016a etàvad uktvà vacanaü vçddhàn apy abhivàdya ca 4.054.016c saüvive÷àïgado bhåmau rudan darbheùu durmanàþ 4.054.017a tasya saüvi÷atas tatra rudanto vànararùabhàþ 4.054.017c nayanebhyaþ pramumucur uùõaü vai vàriduþkhitàþ 4.054.018a sugrãvaü caiva nindantaþ pra÷aüsanta÷ ca vàlinam 4.054.018c parivàryàïgado sarve vyavasyan pràyam àsitum 4.054.019a mataü tad vàliputrasya vij¤àya plavagarùabhàþ 4.054.019c upaspç÷yodakaü sarve pràïmukhàþ samupàvi÷an 4.054.019e dakùiõàgreùu darbheùu udaktãraü samà÷ritàþ 4.054.020a sa saüvi÷adbhir bahubhir mahãdharo; mahàdrikåñapramitaiþ plavaügamaiþ 4.054.021c babhåva saünàditanirjharàntaro; bhç÷aü nadadbhir jaladair ivolbaõaiþ 4.055.001a upaviùñàs tu te sarve yasmin pràyaü giristhale 4.055.001c harayo gçdhraràja÷ ca taü de÷am upacakrame 4.055.002a sàmpàtir nàma nàmnà tu cirajãvã vihaügamaþ 4.055.002c bhràtà jañàyuùaþ ÷rãmàn prakhyàtabalapauruùaþ 4.055.003a kandaràd abhiniùkramya sa vindhyasya mahàgireþ 4.055.003c upaviùñàn harãn dçùñvà hçùñàtmà giram abravãt 4.055.004a vidhiþ kila naraü loke vidhànenànuvartate 4.055.004c yathàyaü vihito bhakùya÷ ciràn mahyam upàgataþ 4.055.005a paramparàõàü bhakùiùye vànaràõàü mçtaü mçtam 4.055.005c uvàcaivaü vacaþ pakùã tàn nirãkùya plavaügamàn 4.055.006a tasya tadvacanaü ÷rutvà bhakùalubdhasya pakùiõaþ 4.055.006c aïgadaþ param àyasto hanåmantam athàbravãt 4.055.007a pa÷ya sãtàpade÷ena sàkùàd vaivasvato yamaþ 4.055.007c imaü de÷am anupràpto vànaràõàü vipattaye 4.055.008a ràmasya na kçtaü kàryaü ràj¤o na ca vacaþ kçtam 4.055.008c harãõàm iyam aj¤àtà vipattiþ sahasàgatà 4.055.009a vaidehyàþ priyakàmena kçtaü karma jañàyuùà 4.055.009c gçdhraràjena yat tatra ÷rutaü vas tad a÷eùataþ 4.055.010a tathà sarvàõi bhåtàni tiryagyonigatàny api 4.055.010c priyaü kurvanti ràmasya tyaktvà pràõàn yathà vayam 4.055.011a ràghavàrthe pari÷ràntà vayaü saütyaktajãvitàþ 4.055.011c kàntàràõi prapannàþ sma na ca pa÷yàma maithilãm 4.055.012a sa sukhã gçdhraràjas tu ràvaõena hato raõe 4.055.012c mukta÷ ca sugrãvabhayàd gata÷ ca paramàü gatim 4.055.013a jañàyuùo vinà÷ena ràj¤o da÷arathasya ca 4.055.013c haraõena ca vaidehyàþ saü÷ayaü harayo gatàþ 4.055.014a ràmalakùmaõayor vàsàm araõye saha sãtayà 4.055.014c ràghavasya ca bàõena vàlina÷ ca tathà vadhaþ 4.055.015a ràmakopàd a÷eùàõàü ràkùasànàü tathà vadhaþ 4.055.015c kaikeyyà varadànena idaü hi vikçtaü kçtam 4.055.016a tat tu ÷rutvà tadà vàkyam aïgadasya mukhodgatam 4.055.016c abravãd vacanaü gçdhras tãkùõatuõóo mahàsvanaþ 4.055.017a ko 'yaü girà ghoùayati pràõaiþ priyatarasya me 4.055.017c jañàyuùo vadhaü bhràtuþ kampayann iva me manaþ 4.055.018a katham àsãj janasthàne yuddhaü ràkùasagçdhrayoþ 4.055.018c nàmadheyam idaü bhràtu÷ cirasyàdya mayà ÷rutam 4.055.019a yavãyaso guõaj¤asya ÷làghanãyasya vikramaiþ 4.055.019c tad iccheyam ahaü ÷rotuü vinà÷aü vànararùabhàþ 4.055.020a bhràtur jañàyuùas tasya janasthànanivàsinaþ 4.055.020c tasyaiva ca mama bhràtuþ sakhà da÷arathaþ katham 4.055.020e yasya ràmaþ priyaþ putro jyeùñho gurujanapriyaþ 4.055.021a såryàü÷udagdhapakùatvàn na ÷aknomi visarpitum 4.055.021c iccheyaü parvatàd asmàd avatartum ariüdamàþ 4.056.001a ÷okàd bhraùñasvaram api ÷rutvà te hariyåthapàþ 4.056.001c ÷raddadhur naiva tad vàkyaü karmaõà tasya ÷aïkitàþ 4.056.002a te pràyam upaviùñàs tu dçùñvà gçdhraü plavaügamàþ 4.056.002c cakrur buddhiü tadà raudràü sarvàn no bhakùayiùyati 4.056.003a sarvathà pràyam àsãnàn yadi no bhakùayiùyati 4.056.003c kçtakçtyà bhaviùyàmaþ kùipraü siddhim ito gatàþ 4.056.004a etàü buddhiü tata÷ cakruþ sarve te vànararùabhàþ 4.056.004c avatàrya gireþ ÷çïgàd gçdhram àhàïgadas tadà 4.056.005a babhåvur kùarajo nàma vànarendraþ pratàpavàn 4.056.005c mamàryaþ pàrthivaþ pakùin dhàrmikau tasya càtmajau 4.056.006a sugrãva÷ caiva valã ca putràv oghabalàv ubhau 4.056.006c loke vi÷rutakarmàbhåd ràjà vàlã pità mama 4.056.007a ràjà kçtsnasya jagata ikùvàkåõàü mahàrathaþ 4.056.007c ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàn praviùño daõóakàvanam 4.056.008a lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 4.056.008c pitur nide÷anirato dharmyaü panthànam à÷ritaþ 4.056.008e tasya bhàryà janasthànàd ràvaõena hçtà balàt 4.056.009a ràmasya ca pitur mitraü jañàyur nàma gçdhraràñ 4.056.009c dadar÷a sãtàü vaidehãü hriyamàõàü vihàyasà 4.056.010a ràvaõaü virathaü kçtvà sthàpayitvà ca maithilãm 4.056.010c pari÷rànta÷ ca vçddha÷ ca ràvaõena hato raõe 4.056.011a evaü gçdhro hatas tena ràvaõena bahãyasà 4.056.011c saüskçta÷ càpi ràmeõa gata÷ ca gatim uttamàm 4.056.012a tato mama pitçvyeõa sugrãveõa mahàtmanà 4.056.012c cakàra ràghavaþ sakhyaü so 'vadhãt pitaraü mama 4.056.013a màma pitrà viruddho hi sugrãvaþ sacivaiþ saha 4.056.013c nihatya vàlinaü ràmas tatas tam abhiùecayat 4.056.014a sa ràjye sthàpitas tena sugrãvo vànare÷varaþ 4.056.014c ràjà vànaramukhyànàü yena prasthàpità vayam 4.056.015a evaü ràmaprayuktàs tu màrgamàõàs tatas tataþ 4.056.015c vaidehãü nàdhigacchàmo ràtrau såryaprabhàm iva 4.056.016a te vayaü daõdakàraõyaü vicitya susamàhitàþ 4.056.016c aj¤ànàt tu praviùñàþ sma dharaõyà vivçtaü bilam 4.056.017a mayasya màyà vihitaü tad bilaü ca vicinvatàm 4.056.017c vyatãtas tatra no màso yo ràj¤à sàmayaþ kçtaþ 4.056.018a te vayaü kapiràjasya sarve vacanakàriõaþ 4.056.018c kçtàü saüsthàm atikràntà bhayàt pràyam upàsmahe 4.056.019a kruddhe tasmiüs tu kàkutsthe sugrãve ca salakùmaõe 4.056.019c gatànàm api sarveùàü tatra no nàsti jãvitam 4.057.001a ity uktaþ karuõaü vàkyaü vànarais tyaktajãvitaiþ 4.057.001c sabàùpo vànaràn gçdhraþ pratyuvàca mahàsvanaþ 4.057.002a yavãyàn mama sa bhràtà jañàyur nàma vànaràþ 4.057.002c yamàkhyàta hataü yuddhe ràvaõena balãyasà 4.057.003a vçddhabhàvàd apakùatvàc chçõvaüs tad api marùaye 4.057.003c na hi me ÷aktir adyàsti bhràtur vairavimokùaõe 4.057.004a purà vçtravadhe vçtte sa càhaü ca jayaiùiõau 4.057.004c àdityam upayàtau svo jvalantaü ra÷mimàlinam 4.057.005a àvçtyàkà÷amàrgeõa javena sma gatau bhç÷am 4.057.005c madhyaü pràpte ca sårye ca jañàyur avasãdati 4.057.006a tam ahaü bhràtaraü dçùñvà såryara÷mibhir arditam 4.057.006c pakùàbhyaü chàdayàm àsa snehàt paramavihvalam 4.057.007a nirdagdhapakùaþ patito vindhye 'haü vànarottamàþ 4.057.007c aham asmin vasan bhràtuþ pravçttiü nopalakùaye 4.057.008a jañàyuùas tv evam ukto bhràtrà saüpàtinà tadà 4.057.008c yuvaràjo mahàpràj¤aþ pratyuvàcàïgadas tadà 4.057.009a jañàyuùo yadi bhràtà ÷rutaü te gaditaü mayà 4.057.009c àkhyàhi yadi jànàsi nilayaü tasya rakùasaþ 4.057.010a adãrghadar÷inaü taü và ràvaõaü ràkùasàdhipam 4.057.010c antike yadi và dåre yadi jànàsi ÷aüsa naþ 4.057.011a tato 'bravãn mahàtejà jyeùñho bhràtà jañàyuùaþ 4.057.011c àtmànuråpaü vacanaü vànaràn saüpraharùayan 4.057.012a nirdagdhapakùo gçdhro 'haü gatavãryaþ plavaügamàþ 4.057.012c vàïmàtreõa tu ràmasya kariùye sàhyam uttamam 4.057.013a jànàmi vàruõàl lokàn viùõos traivikramàn api 4.057.013c devàsuravimardàü÷ ca amçtasya ca manthanam 4.057.014a ràmasya yad idaü kàryaü kartavyaü prathamaü mayà 4.057.014c jarayà ca hçtaü tejaþ pràõà÷ ca ÷ithilà mama 4.057.015a taruõã råpasaüpannà sarvàbharaõabhåùità 4.057.015c hriyamàõà mayà dçùñà ràvaõena duràtmanà 4.057.016a kro÷antã ràma ràmeti lakùmaõeti ca bhàminã 4.057.016c bhåùaõàny apavidhyantã gàtràõi ca vidhunvatã 4.057.017a såryaprabheva ÷ailàgre tasyàþ kau÷eyam uttamam 4.057.017c asite ràkùase bhàti yathà và taóidambude 4.057.018a tàü tu sãtàm ahaü manye ràmasya parikãrtanàt 4.057.018c ÷råyatàü me kathayato nilayaü tasya rakùasaþ 4.057.019a putro vi÷ravasaþ sàkùàd bhràtà vai÷ravaõasya ca 4.057.019c adhyàste nagarãü laïkàü ràvaõo nàma ràkasaþ 4.057.020a ito dvãpe samudrasya saüpårõe ÷atayojane 4.057.020c tasmiül laïkà purã ramyà nirmità vi÷vakarmaõà 4.057.021a tasyàü vasati vaidehã dãnà kau÷eyavàsinã 4.057.021c ràvaõàntaþpure ruddhà ràkùasãbhiþ surakùità 4.057.022a janakasyàtmajàü ràj¤as tasyàü drakùyatha maithilãm 4.057.022c laïkàyàm atha guptàyàü sàgareõa samantataþ 4.057.023a saüpràpya sàgarasyàntaü saüpårõaü ÷atayojanam 4.057.023c àsàdya dakùiõaü kålaü tato drakùyatha ràvaõam 4.057.024a tatraiva tvaritàþ kùipraü vikramadhvaü plavaügamàþ 4.057.024c j¤ànena khalu pa÷yàmi dçùñvà pratyàgamiùyatha 4.057.025a àdyaþ panthàþ kuliïgànàü ye cànye dhànyajãvinaþ 4.057.025c dvitãyo balibhojànàü ye ca vçkùaphalà÷inaþ 4.057.026a bhàsàs tçtãyaü gacchanti krau¤cà÷ ca kuraraiþ saha 4.057.026c ÷yenà÷ caturthaü gacchanti gçdhrà gacchanti pa¤camam 4.057.027a balavãryopapannànàü råpayauvana÷àlinàm 4.057.027c ùaùñhas tu panthà haüsànàü vainateyagatiþ parà 4.057.027e vainateyàc ca no janma sarveùàü vànararùabhàþ 4.057.028a garhitaü tu kçtaü karma yena sma pi÷ità÷anàþ 4.057.028c ihastho 'haü prapa÷yàmi ràvaõaü jànakãü tathà 4.057.029a asmàkam api sauvarõaü divyaü cakùurbalaü tathà 4.057.029c tasmàd àhàravãryeõa nisargeõa ca vànaràþ 4.057.029e àyojana÷atàt sàgràd vayaü pa÷yàma nitya÷aþ 4.057.030a asmàkaü vihità vçttir nisàrgeõa ca dårataþ 4.057.030c vihità pàdamåle tu vçtti÷ caraõayodhinàm 4.057.031a upàyo dç÷yatàü ka÷ cil laïghane lavaõàmbhasaþ 4.057.031c abhigamya tu vaidehãü samçddhàrthà gamiùyatha 4.057.032a samudraü netum icchàmi bhavadbhir varuõàlayam 4.057.032c pradàsyàmy udakaü bhràtuþ svargatasya mahàtmanaþ 4.057.033a tato nãtvà tu taü de÷aü tãre nadanadãpateþ 4.057.033c nirdagdhapakùaü saüpàtiü vànaràþ sumahaujasaþ 4.057.034a punaþ pratyànayitvà vai taü de÷aü patage÷varam 4.057.034c babhåvur vànarà hçùñàþ pravçttim upalabhya te 4.058.001a tatas tad amçtàsvàdaü gçdhraràjena bhàùitam 4.058.001c ni÷amya vadato hçùñàs te vacaþ plavagarùabhàþ 4.058.002a jàmbavàn vai hari÷reùñhaþ saha sarvaiþ plavaügamaiþ 4.058.002c bhåtalàt sahasotthàya gçdhraràjànam abravãt 4.058.003a kva sãtà kena và dçùñà ko và harati maithilãm 4.058.003c tad àkhyàtu bhavàn sarvaü gatir bhava vanaukasàm 4.058.004a ko dà÷arathibàõànàü vajraveganipàtinàm 4.058.004c svayaü lakùmaõam uktànàü na cintayati vikramam 4.058.005a sa harãn prãtisaüyuktàn sãtà ÷rutisamàhitàn 4.058.005c punar à÷vàsayan prãta idaü vacanam abravãt 4.058.006a ÷råyatàm iha vaidehyà yathà me haraõaü ÷rutam 4.058.006c yena càpi mamàkhyàtaü yatra càyatalocanà 4.058.007a aham asmin girau durge bahuyojanam àyate 4.058.007c ciràn nipatito vçddhaþ kùãõapràõaparàkramaþ 4.058.008a taü màm evaügataü putraþ supàr÷vo nàma nàmataþ 4.058.008c àhàreõa yathàkàlaü bibharti patatàü varaþ 4.058.009a tãkùõakàmàs tu gandharvàs tãkùõakopà bhujaügamàþ 4.058.009c mçgàõàü tu bhayaü tãkùõaü tatas tãkùõakùudhà vayam 4.058.010a sa kadà cit kùudhàrtasya mama càhàrakàïkùiõaþ 4.058.010c gatasåryo 'hani pràpto mama putro hy anàmiùaþ 4.058.011a sa mayà vçddhabhàvàc ca kopàc ca paribhartsitaþ 4.058.011c kùutpipàsà parãtena kumàraþ patatàü varaþ 4.058.012a sa mamàhàrasaürodhàt pãóitaþ prãtivardhanaþ 4.058.012c anumànya yathàtattvam idaü vacanam abravãt 4.058.013a ahaü tàta yathàkàlam àmiùàrthã kham àplutaþ 4.058.013c mahendrasya girer dvàram àvçtya ca samàsthitaþ 4.058.014a tatra sattvasahasràõàü sàgaràntaracàriõàm 4.058.014c panthànam eko 'dhyavasaü saüniroddhum avàïmukhaþ 4.058.015a tatra ka÷ cin mayà dçùñaþ såryodayasamaprabhàm 4.058.015c striyam àdàya gacchan vai bhinnà¤janacayopamaþ 4.058.016a so 'ham abhyavahàràrthã tau dçùñvà kçtani÷cayaþ 4.058.016c tena sàmnà vinãtena panthànam abhiyàcitaþ 4.058.017a na hi sàmopapannànàü prahartà vidyate kva cit 4.058.017c nãceùv api janaþ ka÷ cit kim aïga bata madvidhaþ 4.058.018a sa yàtas tejasà vyoma saükùipann iva vegataþ 4.058.018c athàhaü khe carair bhåtair abhigamya sabhàjitaþ 4.058.019a diùñyà jãvasi tàteti abruvan màü maharùayaþ 4.058.019c kathaü cit sakalatro 'sau gatas te svasty asaü÷ayam 4.058.020a evam uktas tato 'haü taiþ siddhaiþ parama÷obhanaiþ 4.058.020c sa ca me ràvaõo ràjà rakùasàü prativeditaþ 4.058.021a haran dà÷arather bhàryàü ràmasya janakàtmajàm 4.058.021c bhraùñàbharaõakau÷eyàü ÷okavegaparàjitàm 4.058.022a ràmalakùmaõayor nàma kro÷antãü muktamårdhajàm 4.058.022c eùa kàlàtyayas tàvad iti vàkyavidàü varaþ 4.058.023a etam arthaü samagraü me supàr÷vaþ pratyavedayat 4.058.023c tac chrutvàpi hi me buddhir nàsãt kà cit paràkrame 4.058.024a apakùo hi kathaü pakùã karma kiü cid upakramet 4.058.024c yat tu ÷akyaü mayà kartuü vàgbuddhiguõavartinà 4.058.025a ÷råyatàü tat pravakùyàmi bhavatàü pauruùà÷rayam 4.058.025c vàïmatibhyàü hi sàrveùàü kariùyàmi priyaü hi vaþ 4.058.025e yad dhi dà÷aratheþ kàryaü mama tan nàtra saü÷ayaþ 4.058.026a te bhavanto mati÷reùñhà balavanto manasvinaþ 4.058.026c sahitàþ kapiràjena devair api duràsadàþ 4.058.027a ràmalakùmaõabàõà÷ ca ni÷itàþ kaïkapatriõaþ 4.058.027c trayàõàm api lokànàü paryàptàs tràõanigrahe 4.058.028a kàmaü khalu da÷agrãvas tejobalasamanvitaþ 4.058.028c bhavatàü tu samarthànàü na kiü cid api duùkaram 4.058.029a tad alaü kàlasaügena kriyatàü buddhini÷cayaþ 4.058.029c na hi karmasu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 4.059.001a tataþ kçtodakaü snàtaü taü gçdhraü hariyåthapàþ 4.059.001c upaviùñà girau durge parivàrya samantataþ 4.059.002a tam aïgadam upàsãnaü taiþ sarvair haribhir vçtam 4.059.002c janitapratyayo harùàt saüpàtiþ punar abravãt 4.059.003a kçtvà niþ÷abdam ekàgràþ ÷çõvantu harayo mama 4.059.003c tattvaü saükãrtayiùyàmi yathà jànàmi maithilãm 4.059.004a asya vindhyasya ÷ikhare patito 'smi purà vane 4.059.004c såryàtapaparãtàïgo nirdagdhaþ såryara÷mibhiþ 4.059.005a labdhasaüj¤as tu ùaóràtràd viva÷o vihvalann iva 4.059.005c vãkùamàõo di÷aþ sarvà nàbhijànàmi kiü cana 4.059.006a tatas tu sàgarठ÷ailàn nadãþ sarvàþ saràüsi ca 4.059.006c vanàny añavide÷àü÷ ca samãkùya matir àgamat 4.059.007a hçùñapakùigaõàkãrõaþ kandaràntarakåñavàn 4.059.007c dakùiõasyodadhes tãre vindhyo 'yam iti ni÷citaþ 4.059.008a àsãc càtrà÷ramaü puõyaü surair api supåjitam 4.059.008c çùir ni÷àkaro nàma yasminn ugratapàbhavat 4.059.009a aùñau varùasahasràõi tenàsminn çùiõà vinà 4.059.009c vasato mama dharmaj¤àþ svargate tu ni÷àkare 4.059.010a avatãrya ca vindhyàgràt kçcchreõa viùamàc chanaiþ 4.059.010c tãkùõadarbhàü vasumatãü duþkhena punar àgataþ 4.059.011a tam çùiü draùñu kàmo 'smi duþkhenàbhyàgato bhç÷am 4.059.011c jañàyuùà mayà caiva bahu÷o 'bhigato hi saþ 4.059.012a tasyà÷ramapadàbhyà÷e vavur vàtàþ sugandhinaþ 4.059.012c vçkùo nàpuùpitaþ ka÷ cid aphalo và na dç÷yate 4.059.013a upetya cà÷ramaü puõyaü vçkùamålam upà÷ritaþ 4.059.013c draùñukàmaþ pratãkùe ca bhagavantaü ni÷àkaram 4.059.014a athàpa÷yam adårastham çùiü jvalitatejasaü 4.059.014c kçtàbhiùekaü durdharùam upàvçttam udaïmukham 4.059.015a tam çkùàþ sçmarà vyàghràþ siühà nàgàþ sarãsçpàþ 4.059.015c parivàryopagacchanti dàtàraü pràõino yathà 4.059.016a tataþ pràptam çùiü j¤àtvà tàni sattvàni vai yayuþ 4.059.016c praviùñe ràjani yathà sarvaü sàmàtyakaü balam 4.059.017a çùis tu dçùñvà màü tuùñaþ praviùña÷ cà÷ramaü punaþ 4.059.017c muhårtamàtràn niùkramya tataþ kàryam apçcchata 4.059.018a saumya vaikalyatàü dçùñvà roüõàü te nàvagamyate 4.059.018c agnidagdhàv imau pakùau tvak caiva vraõità tava 4.059.019a dvau gçdhrau dçùñapårvau me màtari÷vasamau jave 4.059.019c gçdhràõàü caiva ràjànau bhràtarau kàmaråpiõau 4.059.020a jyeùñhas tvaü tu ca saüpàtir jañàyur anujas tava 4.059.020c mànuùaü råpam àsthàya gçhõãtàü caraõau mama 4.059.021a kiü te vyàdhisamutthànaü pakùayoþ patanaü katham 4.059.021c daõóo vàyaü dhçtaþ kena sarvam àkhyàhi pçcchataþ 4.060.001a tatas tad dàruõaü karma duùkaraü sàhasàt kçtam 4.060.001c àcacakùe muneþ sarvaü såryànugamanaü tathà 4.060.002a bhagavan vraõayuktatvàl lajjayà càkulendriyaþ 4.060.002c pari÷rànto na ÷aknomi vacanaü paribhàùitum 4.060.003a ahaü caiva jañàyu÷ ca saügharùàd darpamohitau 4.060.003c àkà÷aü patitau vãrau jighàsantau paràkramam 4.060.004a kailàsa÷ikhare baddhvà munãnàm agrataþ paõam 4.060.004c raviþ syàd anuyàtavyo yàvad astaü mahàgirim 4.060.005a athàvàü yugapat pràptàv apa÷yàva mahãtale 4.060.005c rathacakrapramàõàni nagaràõi pçthak pçthak 4.060.006a kva cid vàditraghoùàü÷ ca brahmaghoùàü÷ ca ÷u÷ruva 4.060.006c gàyantã÷ càïganà bahvãþ pa÷yàvo raktavàsasaþ 4.060.007a tårõam utpatya càkà÷am àdityapatham àsthitau 4.060.007c àvàm àlokayàvas tad vanaü ÷àdvalasaüsthitam 4.060.008a upalair iva saüchannà dç÷yate bhåþ ÷iloccayaiþ 4.060.008c àpagàbhi÷ ca saüvãtà såtrair iva vasuüdharà 4.060.009a himavàü÷ caiva vindhya÷ ca meru÷ ca sumahàn nagaþ 4.060.009c bhåtale saüprakà÷ante nàgà iva jalà÷aye 4.060.010a tãvrasveda÷ ca kheda÷ ca bhayaü càsãt tadàvayoþ 4.060.010c samàvi÷ata moha÷ ca mohàn mårchà ca dàruõà 4.060.011a na dig vij¤àyate yàmyà nàgenyà na ca vàruõã 4.060.011c yugànte niyato loko hato dagdha ivàgninà 4.060.012a yatnena mahatà bhåyo raviþ samavalokitaþ 4.060.012c tulyaþ pçthvãpramàõena bhàskaraþ pratibhàti nau 4.060.013a jañàyur màm anàpçcchya nipapàta mahãü tataþ 4.060.013c taü dçùñvà tårõam àkà÷àd àtmànaü muktavàn aham 4.060.014a pakùibhyàü ca mayà gupto jañàyur na pradahyata 4.060.014c pramàdàt tatra nirdagdhaþ patan vàyupathàd aham 4.060.015a à÷aïke taü nipatitaü janasthàne jañàyuùam 4.060.015c ahaü tu patito vindhye dagdhapakùo jaóãkçtaþ 4.060.016a ràjyena hãno bhràtrà ca pakùàbhyàü vikrameõa ca 4.060.016c sarvathà martum evecchan patiùye ÷ikharàd gireþ 4.061.001a evam uktvà muni÷reùñham arudaü duþkhito bhç÷am 4.061.001c atha dhyàtvà muhårtaü tu bhagavàn idam abravãt 4.061.002a pakùau ca te prapakùau ca punar anyau bhaviùyataþ 4.061.002c cakùuùã caiva pràõà÷ ca vikrama÷ ca balaü ca te 4.061.003a puràõe sumahat kàryaü bhaviùyaü hi mayà ÷rutam 4.061.003c dçùñaü me tapasà caiva ÷rutvà ca viditaü mama 4.061.004a ràjà da÷aratho nàma ka÷ cid ikùvàkunandanaþ 4.061.004c tasya putro mahàtejà ràmo nàma bhaviùyati 4.061.005a araõyaü ca saha bhràtrà lakùmaõena gamiùyati 4.061.005c tasminn arthe niyuktaþ san pitrà satyaparàkramaþ 4.061.006a nairçto ràvaõo nàma tasyà bhàryàü hariùyati 4.061.006c ràkùasendro janasthànàd avadhyaþ suradànavaiþ 4.061.007a sà ca kàmaiþ pralobhyantã bhakùyair bhojyai÷ ca maithilã 4.061.007c na bhokùyati mahàbhàgà duþkhamagnà ya÷asvinã 4.061.008a paramànnaü tu vaidehyà j¤àtvà dàsyati vàsavaþ 4.061.008c yad annam amçtaprakhyaü suràõàm api durlabham 4.061.009a tad annaü maithilã pràpya vij¤àyendràd idaü tv iti 4.061.009c agram uddhçtya ràmàya bhåtale nirvapiùyati 4.061.010a yadi jãvati me bhartà lakùmaõena saha prabhuþ 4.061.010c devatvaü gatayor vàpi tayor annam idaü tv iti 4.061.011a eùyanty anveùakàs tasyà ràmadåtàþ plavaügamàþ 4.061.011c àkhyeyà ràmamahiùã tvayà tebhyo vihaügama 4.061.012a sarvathà tu na gantavyam ãdç÷aþ kva gamiùyasi 4.061.012c de÷akàlau pratãkùasva pakùau tvaü pratipatsyase 4.061.013a utsaheyam ahaü kartum adyaiva tvàü sapakùakam 4.061.013c ihasthas tvaü tu lokànàü hitaü kàryaü kariùyasi 4.061.014a tvayàpi khalu tat kàryaü tayo÷ ca nçpaputrayoþ 4.061.014c bràhmaõànàü suràõàü ca munãnàü vàsavasya ca 4.061.015a icchàmy aham api draùñuü bhràtaru ràmalakùmaõau 4.061.015c necche ciraü dhàrayituü pràõàüs tyakùye kalevaram 4.062.001a etair anyai÷ ca bahubhir vàkyair vàkyavi÷àradaþ 4.062.001c màü pra÷asyàbhyanuj¤àpya praviùñaþ sa svam à÷ramam 4.062.002a kandaràt tu visarpitvà parvatasya ÷anaiþ ÷anaiþ 4.062.002c ahaü vindhyaü samàruhya bhavataþ pratipàlaye 4.062.003a adya tv etasya kàlasya sàgraü varùa÷ataü gatam 4.062.003c de÷akàlapratãkùo 'smi hçdi kçtvà muner vacaþ 4.062.004a mahàprasthànam àsàdya svargate tu ni÷àkare 4.062.004c màü nirdahati saütàpo vitarkair bahubhir vçtam 4.062.005a utthitàü maraõe buddhiü muni vàkyair nivartaye 4.062.005c buddhir yà tena me dattà pràõasaürakùaõàya tu 4.062.005e sà me 'panayate duþkhaü dãptevàgni÷ikhà tamaþ 4.062.006a budhyatà ca mayà vãryaü ràvaõasya duràtmanaþ 4.062.006c putraþ saütarjito vàgbhir na tràtà maithilã katham 4.062.007a tasyà vilapitaü ÷rutvà tau ca sãtà vinàkçtau 4.062.007c na me da÷arathasnehàt putreõotpàditaü priyam 4.062.008a tasya tv evaü bruvàõasya saüpàter vànaraiþ saha 4.062.008c utpetatus tadà pakùau samakùaü vanacàriõàm 4.062.009a sa dçùñvà svàü tanuü pakùair udgatair aruõacchadaiþ 4.062.009c praharùam atulaü lebhe vànaràü÷ cedam abravãt 4.062.010a ni÷àkarasya maharùeþ prabhàvàd amitàtmanaþ 4.062.010c àdityara÷minirdagdhau pakùau me punar utthitau 4.062.011a yauvane vartamànasya mamàsãd yaþ paràkramaþ 4.062.011c tam evàdyàvagacchàmi balaü pauruùam eva ca 4.062.012a sarvathà kriyatàü yatnaþ sãtàm adhigamiùyatha 4.062.012c pakùalàbho mamàyaü vaþ siddhipratyaya kàrakaþ 4.062.013a ity uktvà tàn harãn sarvàn saüpàtiþ patatàü varaþ 4.062.013c utpapàta gireþ ÷çïgàj jij¤àsuþ khagamo gatim 4.062.014a tasya tadvacanaü ÷rutvà prãtisaühçùñamànasàþ 4.062.014c babhåvur hari÷àrdålà vikramàbhyudayonmukhàþ 4.062.015a atha pavanasamànavikramàþ; plavagavaràþ pratilabdha pauruùàþ 4.062.015c abhijidabhimukhàü di÷aü yayur; janakasutà parimàrgaõonmukhàþ 4.063.001a àkhyàtà gçdhraràjena samutpatya plavaügamàþ 4.063.001c saügatàþ prãtisaüyuktà vineduþ siühavikramàþ 4.063.002a saüpàter vacanaü ÷rutvà harayo ràvaõakùayam 4.063.002c hçùñàþ sàgaram àjagmuþ sãtàdar÷anakàïkùiõaþ 4.063.003a abhikramya tu taü de÷aü dadç÷ur bhãmavikramàþ 4.063.003c kçtsnaü lokasya mahataþ pratibimbam iva sthitam 4.063.004a dakùiõasya samudrasya samàsàdyottaràü di÷am 4.063.004c saünive÷aü tata÷ cakruþ sahità vànarottamàþ 4.063.005a sattvair mahadbhir vikçtaiþ krãóadbhir vividhair jale 4.063.005c vyàttàsyaiþ sumahàkàyair årmibhi÷ ca samàkulam 4.063.006a prasuptam iva cànyatra krãóantam iva cànyataþ 4.063.006c kva cit parvatamàtrai÷ ca jalarà÷ibhir àvçtam 4.063.007a saükulaü dànavendrai÷ ca pàtàlatalavàsibhiþ 4.063.007c romaharùakaraü dçùñvà viùeduþ kapiku¤jaràþ 4.063.008a àkà÷am iva duùpàraü sàgaraü prekùya vànaràþ 4.063.008c viùeduþ sahasà sarve kathaü kàryam iti bruvan 4.063.009a viùaõõàü vàhinãü dçùñvà sàgarasya nirãkùaõàt 4.063.009c à÷vàsayàm àsa harãn bhayàrtàn harisattamaþ 4.063.010a na niùàdena naþ kàryaü viùàdo doùavattaraþ 4.063.010c viùàdo hanti puruùaü bàlaü kruddha ivoragaþ 4.063.011a viùàdo 'yaü prasahate vikrame paryupasthite 4.063.011c tejasà tasya hãnasya puruùàrtho na sidhyati 4.063.012a tasyàü ràtryàü vyatãtàyàm aïgado vànaraiþ saha 4.063.012c harivçddhaiþ samàgamya punar mantram amantrayat 4.063.013a sà vànaràõàü dhvajinã parivàryàïgadaü babhau 4.063.013c vàsavaü parivàryeva marutàü vàhinã sthità 4.063.014a ko 'nyas tàü vànarãü senàü ÷aktaþ stambhayituü bhavet 4.063.014c anyatra vàlitanayàd anyatra ca hanåmataþ 4.063.015a tatas tàn harivçddhàü÷ ca tac ca sainyam ariüdamaþ 4.063.015c anumànyàïgadaþ ÷rãmàn vàkyam arthavad abravãt 4.063.016a ka idànãü mahàtejà laïghayiùyati sàgaram 4.063.016c kaþ kariùyati sugrãvaü satyasaüdham ariüdamam 4.063.017a ko vãro yojana÷ataü laïghayeta plavaügamàþ 4.063.017c imàü÷ ca yåthapàn sarvàn mocayet ko mahàbhayàt 4.063.018a kasya prasàdàd dàràü÷ ca putràü÷ caiva gçhàõi ca 4.063.018c ito nivçttàþ pa÷yema siddhàrthàþ sukhino vayam 4.063.019a kasya prasàdàd ràmaü ca lakùmaõaü ca mahàbalam 4.063.019c abhigacchema saühçùñàþ sugrãvaü ca mahàbalam 4.063.020a yadi ka÷ cit samartho vaþ sàgaraplavane hariþ 4.063.020c sa dadàtv iha naþ ÷ãghraü puõyàm abhayadakùiõàm 4.063.021a aïgadasya vacaþ ÷rutvà na ka÷ cit kiü cid abravãt 4.063.021c stimitevàbhavat sarvà sà tatra harivàhinã 4.063.022a punar evàïgadaþ pràha tàn harãn harisattamaþ 4.063.022c sarve balavatàü ÷reùñhà bhavanto dçóhavikramàþ 4.063.023a vyapade÷ya kule jàtàþ påjità÷ càpy abhãkùõa÷aþ 4.063.023c na hi vo gamane saügaþ kadà cid api kasya cit 4.063.024a bruvadhvaü yasya yà ÷aktir gamane plavagarùabhàþ 4.064.001a tato 'ïgadavacaþ ÷rutvà sarve te vànarottamàþ 4.064.001c svaü svaü gatau samutsàham àhus tatra yathàkramam 4.064.002a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 4.064.002c mainda÷ ca dvivida÷ caiva suùeõo jàmbavàüs tathà 4.064.003a àbabhàùe gajas tatra plaveyaü da÷ayojanam 4.064.003c gavàkùo yojanàny àha gamiùyàmãti viü÷atim 4.064.004a gavayo vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.004c triü÷ataü tu gamiùyàmi yojanànàü plavaügamàþ 4.064.005a ÷arabho vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.005c catvàriü÷ad gamiùyàmi yojanànàü na saü÷ayaþ 4.064.006a vànaràüs tu mahàtejà abravãd gandhamàdanaþ 4.064.006c yojanànàü gamiùyàmi pa¤cà÷at tu na saü÷ayaþ 4.064.007a maindas tu vànaras tatra vànaràüs tàn uvàca ha 4.064.007c yojanànàü paraü ùaùñim ahaü plavitum utsahe 4.064.008a tatas tatra mahàtejà dvividaþ pratyabhàùata 4.064.008c gamiùyàmi na saüdehaþ saptatiü yojanàny aham 4.064.009a suùeõas tu hari÷reùñhaþ proktavàn kapisattamàn 4.064.009c a÷ãtiü yojanànàü tu plaveyaü plavagarùabhàþ 4.064.010a teùàü kathayatàü tatra sarvàüs tàn anumànya ca 4.064.010c tato vçddhatamas teùàü jàmbavàn pratyabhàùata 4.064.011a pårvam asmàkam apy àsãt ka÷ cid gatiparàkramaþ 4.064.011c te vayaü vayasaþ pàram anupràptàþ sma sàmpratam 4.064.012a kiü tu naivaü gate ÷akyam idaü kàryam upekùitum 4.064.012c yad arthaü kapiràja÷ ca ràma÷ ca kçtani÷cayau 4.064.013a sàmprataü kàlabhedena yà gatis tàü nibodhata 4.064.013c navatiü yojanànàü tu gamiùyàmi na saü÷ayaþ 4.064.014a tàü÷ ca sarvàn hari÷reùñhठjàmbavàn punar abravãt 4.064.014c na khalv etàvad evàsãd gamane me paràkramaþ 4.064.015a mayà mahàbalai÷ caiva yaj¤e viùõuþ sanàtanaþ 4.064.015c pradakùiõãkçtaþ pårvaü kramamàõas trivikramaþ 4.064.016a sa idànãm ahaü vçddhaþ plavane mandavikramaþ 4.064.016c yauvane ca tadàsãn me balam apratimaü paraiþ 4.064.017a saüpraty etàvatãü ÷aktiü gamane tarkayàmy aham 4.064.017c naitàvatà ca saüsiddhiþ kàryasyàsya bhaviùyati 4.064.018a athottaram udàràrtham abravãd aïgadas tadà 4.064.018c anumànya mahàpràj¤o jàmbavantaü mahàkapim 4.064.019a aham etad gamiùyàmi yojanànàü ÷ataü mahat 4.064.019c nivartane tu me ÷aktiþ syàn na veti na ni÷citam 4.064.020a tam uvàca hari÷reùñho jàmbavàn vàkyakovidaþ 4.064.020c j¤àyate gamane ÷aktis tava haryçkùasattama 4.064.021a kàmaü ÷atasahasraü và na hy eùa vidhir ucyate 4.064.021c yojanànàü bhavठ÷akto gantuü pratinivartitum 4.064.022a na hi preùayità tata svàmã preùyaþ kathaü cana 4.064.022c bhavatàyaü janaþ sarvaþ preùyaþ plavagasattama 4.064.023a bhavàn kalatram asmàkaü svàmibhàve vyavasthitaþ 4.064.023c svàmã kalatraü sainyasya gatir eùà paraütapa 4.064.024a tasmàt kalatravat tàta pratipàlyaþ sadà bhavàn 4.064.024c api caitasya kàryasya bhavàn målam ariüdama 4.064.025a målam arthasya saürakùyam eùa kàryavidàü nayaþ 4.064.025c måle hi sati sidhyanti guõàþ puùpaphalàdayaþ 4.064.026a tad bhavàn asyà kàryasya sàdhane satyavikramaþ 4.064.026c buddhivikramasaüpanno hetur atra paraütapaþ 4.064.027a guru÷ ca guruputra÷ ca tvaü hi naþ kapisattama 4.064.027c bhavantam à÷ritya vayaü samarthà hy arthasàdhane 4.064.028a uktavàkyaü mahàpràj¤aü jàmbavantaü mahàkapiþ 4.064.028c pratyuvàcottaraü vàkyaü vàlisånur athàïgadaþ 4.064.029a yadi nàhaü gamiùyàmi nànyo vànarapuügavaþ 4.064.029c punaþ khalv idam asmàbhiþ kàryaü pràyopave÷anam 4.064.030a na hy akçtvà haripateþ saüde÷aü tasya dhãmataþ 4.064.030c tatràpi gatvà pràõànàü pa÷yàmi parirakùaõam 4.064.031a sa hi prasàde càtyarthaü kope ca harir ã÷varaþ 4.064.031c atãtya tasya saüde÷aü vinà÷o gamane bhavet 4.064.032a tad yathà hy asya kàryasya na bhavaty anyathà gatiþ 4.064.032c tad bhavàn eva dçùñàrthaþ saücintayitum arhati 4.064.033a so 'ïgadena tadà vãraþ pratyuktaþ plavagarùabhaþ 4.064.033c jàmbavàn uttaraü vàkyaü provàcedaü tato 'ïgadam 4.064.034a asya te vãra kàryasya na kiü cit parihãyate 4.064.034c eùa saücodayàmy enaü yaþ kàryaü sàdhayiùyati 4.064.035a tataþ pratãtaü plavatàü variùñham; ekàntam à÷ritya sukhopaviùñam 4.064.035c saücodayàm àsa haripravãro; haripravãraü hanumantam eva 4.065.001a aneka÷atasàhasrãü viùaõõàü harivàhinãm 4.065.001c jàmbavàn samudãkùyaivaü hanumantam athàbravãt 4.065.002a vãra vànaralokasya sarva÷àstram athàbravãt 4.065.002c tåùõãm ekàntam à÷ritya hanuman kiü na jalpasi 4.065.003a hanuman hariràjasya sugrãvasya samo hy asi 4.065.003c ràmalakùmaõayo÷ càpi tejasà ca balena ca 4.065.004a ariùñaneminaþ putrau vainateyo mahàbalaþ 4.065.004c garutmàn iva vikhyàta uttamaþ sarvapakùiõàm 4.065.005a bahu÷o hi mayà dçùñaþ sàgare sa mahàbalaþ 4.065.005c bhujagàn uddharan pakùã mahàvego mahàya÷àþ 4.065.006a pakùayor yad balaü tasya tàvad bhujabalaü tava 4.065.006c vikrama÷ càpi vega÷ ca na te tenàpahãyate 4.065.007a balaü buddhi÷ ca teja÷ ca sattvaü ca harisattama 4.065.007c vi÷iùñaü sarvabhåteùu kim àtmànaü na budhyase 4.065.008a apsaràpsarasàü ÷reùñhà vikhyàtà pu¤jikasthalà 4.065.008c aj¤aneti parikhyàtà patnã kesariõo hareþ 4.065.009a abhi÷àpàd abhåt tàta vànarã kàmaråpiõã 4.065.009c duhità vànarendrasya ku¤jarasya mahàtmanaþ 4.065.010a kapitve càrusarvàïgã kadà cit kàmaråpiõã 4.065.010c mànuùaü vigrahaü kçtvà yauvanottama÷àlinã 4.065.011a acarat parvatasyàgre pràvçóambudasaünibhe 4.065.011c vicitramàlyàbharaõà mahàrhakùaumavàsinã 4.065.012a tasyà vastraü vi÷àlàkùyàþ pãtaü raktada÷aü ÷ubham 4.065.012c sthitàyàþ parvatasyàgre màruto 'paharac chanaiþ 4.065.013a sa dadar÷a tatas tasyà vçttàv årå susaühatau 4.065.013c stanau ca pãnau sahitau sujàtaü càru cànanam 4.065.014a tàü vi÷àlàyata÷roõãü tanumadhyàü ya÷asvinãm 4.065.014c dçùñvaiva ÷ubhasarvàgnãü pavanaþ kàmamohitaþ 4.065.015a sa tàü bhujàbhyàü pãnàbhyàü paryaùvajata màrutaþ 4.065.015c manmathàviùñasarvàïgo gatàtmà tàm aninditàm 4.065.016a sà tu tatraiva saübhràntà suvçttà vàkyam abravãt 4.065.016c ekapatnãvratam idaü ko nà÷ayitum icchati 4.065.017a a¤janàyà vacaþ ÷rutvà màrutaþ pratyabhàùata 4.065.017c na tvàü hiüsàmi su÷roõi mà bhåt te subhage bhayam 4.065.018a manasàsmi gato yat tvàü pariùvajya ya÷asvini 4.065.018c vãryavàn buddhisaüpannaþ putras tava bhaviùyati 4.065.019a abhyutthitaü tataþ såryaü bàlo dçùñvà mahàvane 4.065.019c phalaü ceti jighçkùus tvam utplutyàbhyapato divam 4.065.020a ÷atàni trãõi gatvàtha yojanànàü mahàkape 4.065.020c tejasà tasya nirdhåto na viùàdaü tato gataþ 4.065.021a tàvad àpatatas tårõam antarikùaü mahàkape 4.065.021c kùiptam indreõa te vajraü krodhàviùñena dhãmatà 4.065.022a tataþ ÷ailàgra÷ikhare vàmo hanur abhajyata 4.065.022c tato hi nàmadheyaü te hanumàn iti kãrtyate 4.065.023a tatas tvàü nihataü dçùñvà vàyur gandhavahaþ svayam 4.065.023c trailokye bhç÷asaükruddho na vavau vai prabha¤janaþ 4.065.024a saübhràntà÷ ca suràþ sarve trailokye kùubhite sati 4.065.024c prasàdayanti saükruddhaü màrutaü bhuvane÷varàþ 4.065.025a prasàdite ca pavane brahmà tubhyaü varaü dadau 4.065.025c a÷astravadhyatàü tàta samare satyavikrama 4.065.026a vajrasya ca nipàtena virujaü tvàü samãkùya ca 4.065.026c sahasranetraþ prãtàtmà dadau te varam uttamam 4.065.027a svacchandata÷ ca maraõaü te bhåyàd iti vai prabho 4.065.027c sa tvaü kesariõaþ putraþ kùetrajo bhãmavikramaþ 4.065.028a màrutasyaurasaþ putras tejasà càpi tatsamaþ 4.065.028c tvaü hi vàyusuto vatsa plavane càpi tatsamaþ 4.065.029a vayam adya gatapràõà bhavàn asmàsu sàmpratam 4.065.029c dàkùyavikramasaüpannaþ pakùiràja ivàparaþ 4.065.030a trivikrame mayà tàta sa÷ailavanakànanà 4.065.030c triþ saptakçtvaþ pçthivã parikràntà pradakùiõam 4.065.031a tadà cauùadhayo 'smàbhiþ saücità deva÷àsanàt 4.065.031c niùpannam amçtaü yàbhis tadàsãn no mahad balam 4.065.032a sa idànãm ahaü vçddhaþ parihãnaparàkramaþ 4.065.032c sàmprataü kàlam asmàkaü bhavàn sarvaguõànvitaþ 4.065.033a tad vijçmbhasva vikràntaþ plavatàm uttamo hy asi 4.065.033c tvadvãryaü draùñukàmeyaü sarvà vànaravàhinã 4.065.034a uttiùñha hari÷àrdåla laïghayasva mahàrõavam 4.065.034c parà hi sarvabhåtànàü hanuman yà gatis tava 4.065.035a viùàõõà harayaþ sarve hanuman kim upekùase 4.065.035c vikramasva mahàvego viùõus trãn vikramàn iva 4.065.036a tatas tu vai jàmbavatàbhicoditaþ; pratãtavegaþ pavanàtmajaþ kapiþ 4.065.036c praharùayaüs tàü harivãra vàhinãü; cakàra råpaü mahad àtmanas tadà 4.066.001a saüståyamàno hanumàn vyavardhata mahàbalaþ 4.066.001c samàvidhya ca làïgålaü harùàc ca balam eyivàn 4.066.002a tasya saüståyamànasya sarvair vànarapuügavaiþ 4.066.002c tejasàpåryamàõasya råpam àsãd anuttamam 4.066.003a yathà vijçmbhate siüho vivçddho girigahvare 4.066.003c màrutasyaurasaþ putras tathà saüprati jçmbhate 4.066.004a a÷obhata mukhaü tasya jçmbhamàõasya dhãmataþ 4.066.004c ambarãùopamaü dãptaü vidhåma iva pàvakaþ 4.066.005a harãõàm utthito madhyàt saüprahçùñatanåruhaþ 4.066.005c abhivàdya harãn vçddhàn hanumàn idam abravãt 4.066.006a arujan parvatàgràõi hutà÷anasakho 'nilaþ 4.066.006c balavàn aprameya÷ ca vàyur àkà÷agocaraþ 4.066.007a tasyàhaü ÷ãghravegasya ÷ãghragasya mahàtmanaþ 4.066.007c màrutasyaurasaþ putraþ plavane nàsti me samaþ 4.066.008a utsaheyaü hi vistãrõam àlikhantam ivàmbaram 4.066.008c meruü girim asaügena parigantuü sahasra÷aþ 4.066.009a bàhuvegapraõunnena sàgareõàham utsahe 4.066.009c samàplàvayituü lokaü saparvatanadãhradam 4.066.010a mamorujaïghàvegena bhaviùyati samutthitaþ 4.066.010c saümårchitamahàgràhaþ samudro varuõàlayaþ 4.066.011a pannagà÷anam àkà÷e patantaü pakùisevitam 4.066.011c vainateyam ahaü ÷aktaþ parigantuü sahasra÷aþ 4.066.012a udayàt prasthitaü vàpi jvalantaü ra÷mimàlinam 4.066.012c anastamitam àdityam abhigantuü samutsahe 4.066.013a tato bhåmim asaüspç÷ya punar àgantum utsahe 4.066.013c pravegenaiva mahatà bhãmena plavagarùabhàþ 4.066.014a utsaheyam atikràntuü sarvàn àkà÷agocaràn 4.066.014c sàgaraü kùobhayiùyàmi dàrayiùyàmi medinãm 4.066.015a parvatàn kampayiùyàmi plavamànaþ plavaügamàþ 4.066.015c hariùye coruvegena plavamàno mahàrõavam 4.066.016a latànàü vãrudhàü puùpaü pàdapànàü ca sarva÷aþ 4.066.016c anuyàsyati màm adya plavamànaü vihàyasà 4.066.016e bhaviùyati hi me panthàþ svàteþ panthà ivàmbare 4.066.017a carantaü ghoram àkà÷am utpatiùyantam eva ca 4.066.017c drakùyanti nipatantaü ca sarvabhåtàni vànaràþ 4.066.018a mahàmerupratãkà÷aü màü drakùyadhvaü plavaügamàþ 4.066.018c divam àvçtya gacchantaü grasamànam ivàmbaram 4.066.019a vidhamiùyàmi jãmåtàn kampayiùyàmi parvatàn 4.066.019c sàgaraü kùobhayiùyàmi plavamànaþ samàhitaþ 4.066.020a vainateyasya và ÷aktir mama và màrutasya và 4.066.020c çte suparõaràjànaü màrutaü và mahàbalam 4.066.020e na hi bhåtaü prapa÷yàmi yo màü plutam anuvrajet 4.066.021a nimeùàntaramàtreõa niràlambhanam ambaram 4.066.021c sahasà nipatiùyàmi ghanàd vidyud ivotthità 4.066.022a bhaviùyati hi me råpaü plavamànasya sàgaram 4.066.022c viùõoþ prakramamàõasya tadà trãn vikramàn iva 4.066.023a buddhyà càhaü prapa÷yàmi mana÷ ceùñà ca me tathà 4.066.023c ahaü drakùyàmi vaidehãü pramodadhvaü plavaügamàþ 4.066.024a màrutasya samo vege garuóasya samo jave 4.066.024c ayutaü yojanànàü tu gamiùyàmãti me matiþ 4.066.025a vàsavasya savajrasya brahmaõo và svayambhuvaþ 4.066.025c vikramya sahasà hastàd amçtaü tad ihànaye 4.066.025e laïkàü vàpi samutkùipya gaccheyam iti me matiþ 4.066.026a tam evaü vànara÷reùñhaü garjantam amitaujasaü 4.066.026c uvàca parisaühçùño jàmbavàn harisattamaþ 4.066.027a vãra kesariõaþ putra vegavan màrutàtmaja 4.066.027c j¤àtãnàü vipulaü ÷okas tvayà tàta praõà÷itaþ 4.066.028a tava kalyàõarucayaþ kapimukhyàþ samàgatàþ 4.066.028c maïgalaü kàryasiddhyarthaü kariùyanti samàhitàþ 4.066.029a çùãõàü ca prasàdena kapivçddhamatena ca 4.066.029c guråõàü ca prasàdena plavasva tvaü mahàrõavam 4.066.030a sthàsyàma÷ caikapàdena yàvadàgamanaü tava 4.066.030c tvadgatàni ca sarveùàü jãvitàni vanaukasàm 4.066.031a tatas tu hari÷àrdålas tàn uvàca vanaukasaþ 4.066.031c neyaü mama mahã vegaü plavane dhàrayiùyati 4.066.032a etàni hi nagasyàsya ÷ilàsaükaña÷àlinaþ 4.066.032c ÷ikharàõi mahendrasya sthiràõi ca mahànti ca 4.066.033a etàni mama niùpeùaü pàdayoþ patatàü varàþ 4.066.033c plavato dhàrayiùyanti yojanànàm itaþ ÷atam 4.066.034a tatas tu màrutaprakhyaþ sa harir màrutàtmajaþ 4.066.034c àruroha naga÷reùñhaü mahendram arimardanaþ 4.066.035a vçtaü nànàvidhair vçkùair mçgasevita÷àdvalam 4.066.035c latàkusumasaübàdhaü nityapuùpaphaladrumam 4.066.036a siüha÷àrdålacaritaü mattamàtaïgasevitam 4.066.036c mattadvijagaõodghuùñaü salilotpãóasaükulam 4.066.037a mahadbhir ucchritaü ÷çïgair mahendraü sa mahàbalaþ 4.066.037c vicacàra hari÷reùñho mahendrasamavikramaþ 4.066.038a pàdàbhyàü pãóitas tena mahà÷ailo mahàtmanà 4.066.038c raràsa siühàbhihato mahàn matta iva dvipaþ 4.066.039a mumoca salilotpãóàn viprakãrõa÷iloccayaþ 4.066.039c vitrastamçgamàtaïgaþ prakampitamahàdrumaþ 4.066.040a nànàgandharvamithunaiþ pànasaüsargakarka÷aiþ 4.066.040c utpatadbhir vihaügai÷ ca vidyàdharagaõair api 4.066.041a tyajyamànamahàsànuþ saünilãnamahoragaþ 4.066.041c ÷aila÷çïga÷ilodghàtas tadàbhåt sa mahàgiriþ 4.066.042a niþ÷vasadbhis tadà tais tu bhujagair ardhaniþsçtaiþ 4.066.042c sapatàka ivàbhàti sa tadà dharaõãdharaþ 4.066.043a çùibhis tràsa saübhràntais tyajyamànaþ ÷iloccayaþ 4.066.043c sãdan mahati kàntàre sàrthahãna ivàdhvagaþ 4.066.044a sa vegavàn vegasamàhitàtmà; haripravãraþ paravãrahantà 4.066.044c manaþ samàdhàya mahànubhàvo; jagàma laïkàü manasà manasvã 5.001.001a tato ràvaõanãtàyàþ sãtàyàþ ÷atrukar÷anaþ 5.001.001c iyeùa padam anveùñuü càraõàcarite pathi 5.001.002a atha vaidåryavarõeùu ÷àdvaleùu mahàbalaþ 5.001.002c dhãraþ salilakalpeùu vicacàra yathàsukham 5.001.003a dvijàn vitràsayan dhãmàn urasà pàdapàn haran 5.001.003c mçgàü÷ ca subahån nighnan pravçddha iva kesarã 5.001.004a nãlalohitamà¤jiùñhapadmavarõaiþ sitàsitaiþ 5.001.004c svabhàvavihitai÷ citrair dhàtubhiþ samalaükçtam 5.001.005a kàmaråpibhir àviùñam abhãkùõaü saparicchadaiþ 5.001.005c yakùakiünaragandharvair devakalpai÷ ca pannagaiþ 5.001.006a sa tasya girivaryasya tale nàgavaràyute 5.001.006c tiùñhan kapivaras tatra hrade nàga ivàbabhau 5.001.007a sa såryàya mahendràya pavanàya svayambhuve 5.001.007c bhåtebhya÷ cà¤jaliü kçtvà cakàra gamane matim 5.001.008a a¤jaliü pràïmukhaþ kurvan pavanàyàtmayonaye 5.001.008c tato hi vavçdhe gantuü dakùiõo dakùiõàü di÷am 5.001.009a plavaügapravarair dçùñaþ plavane kçtani÷cayaþ 5.001.009c vavçdhe ràmavçddhyarthaü samudra iva parvasu 5.001.010a niùpramàõa ÷arãraþ saül lilaïghayiùur arõavam 5.001.010c bàhubhyàü pãóayàm àsa caraõàbhyàü ca parvatam 5.001.011a sa cacàlàcalà÷ càru muhårtaü kapipãóitaþ 5.001.011c taråõàü puùpitàgràõàü sarvaü puùpam a÷àtayat 5.001.012a tena pàdapamuktena puùpaugheõa sugandhinà 5.001.012c sarvataþ saüvçtaþ ÷ailo babhau puùpamayo yathà 5.001.013a tena cottamavãryeõa pãóyamànaþ sa parvataþ 5.001.013c salilaü saüprasusràva madaü matta iva dvipaþ 5.001.014a pãóyamànas tu balinà mahendras tena parvataþ 5.001.014c rãtir nirvartayàm àsa kà¤canà¤janaràjatãþ 5.001.014e mumoca ca ÷ilàþ ÷ailo vi÷àlàþ samanaþ÷ilàþ 5.001.015a giriõà pãóyamànena pãóyamànàni sarva÷aþ 5.001.015c guhàviùñàni bhåtàni vinedur vikçtaiþ svaraiþ 5.001.016a sa mahàsattvasaünàdaþ ÷ailapãóànimittajaþ 5.001.016c pçthivãü pårayàm àsa di÷a÷ copavanàni ca 5.001.017a ÷irobhiþ pçthubhiþ sarpà vyaktasvastikalakùaõaiþ 5.001.017c vamantaþ pàvakaü ghoraü dadaü÷ur da÷anaiþ ÷ilàþ 5.001.018a tàs tadà saviùair daùñàþ kupitais tair mahà÷ilàþ 5.001.018c jajvaluþ pàvakoddãptà vibhidu÷ ca sahasradhà 5.001.019a yàni cauùadhajàlàni tasmi¤ jàtàni parvate 5.001.019c viùaghnàny api nàgànàü na ÷ekuþ ÷amituü viùam 5.001.020a bhidyate 'yaü girir bhåtair iti matvà tapasvinaþ 5.001.020c trastà vidyàdharàs tasmàd utpetuþ strãgaõaiþ saha 5.001.021a pànabhåmigataü hitvà haimam àsanabhàjanam 5.001.021c pàtràõi ca mahàrhàõi karakàü÷ ca hiraõmayàn 5.001.022a lehyàn uccàvacàn bhakùyàn màüsàni vividhàni ca 5.001.022c àrùabhàõi ca carmàõi khaógàü÷ ca kanakatsarån 5.001.023a kçtakaõñhaguõàþ kùãbà raktamàlyànulepanàþ 5.001.023c raktàkùàþ puùkaràkùà÷ ca gaganaü pratipedire 5.001.024a hàranåpurakeyåra pàrihàrya dharàþ striyaþ 5.001.024c vismitàþ sasmitàs tasthur àkà÷e ramaõaiþ saha 5.001.025a dar÷ayanto mahàvidyàü vidyàdharamaharùayaþ 5.001.025c sahitàs tasthur àkà÷e vãkùàü cakru÷ ca parvatam 5.001.026a ÷u÷ruvu÷ ca tadà ÷abdam çùãõàü bhàvitàtmanàm 5.001.026c càraõànàü ca siddhànàü sthitànàü vimale 'mbare 5.001.027a eùa parvatasaükà÷o hanåmàn màrutàtmajaþ 5.001.027c titãrùati mahàvegaü samudraü makaràlayam 5.001.028a ràmàrthaü vànaràrthaü ca cikãrùan karma duùkaram 5.001.028c samudrasya paraü pàraü duùpràpaü pràptum icchati 5.001.029a dudhuve ca sa romàõi cakampe càcalopamaþ 5.001.029c nanàda ca mahànàdaü sumahàn iva toyadaþ 5.001.030a ànupårvyàc ca vçttaü ca làïgålaü romabhi÷ citam 5.001.030c utpatiùyan vicikùepa pakùiràja ivoragam 5.001.031a tasya làïgålam àviddham ativegasya pçùñhataþ 5.001.031c dadç÷e garuóeneva hriyamàõo mahoragaþ 5.001.032a bàhå saüstambhayàm àsa mahàparighasaünibhau 5.001.032c sasàda ca kapiþ kañyàü caraõau saücukopa ca 5.001.033a saühçtya ca bhujau ÷rãmàüs tathaiva ca ÷irodharàm 5.001.033c tejaþ sattvaü tathà vãryam àvive÷a sa vãryavàn 5.001.034a màrgam àlokayan dåràd årdhvapraõihitekùaõaþ 5.001.034c rurodha hçdaye pràõàn àkà÷am avalokayan 5.001.035a padbhyàü dçóham avasthànaü kçtvà sa kapiku¤jaraþ 5.001.035c niku¤cya karõau hanumàn utpatiùyan mahàbalaþ 5.001.035e vànaràn vànara÷reùñha idaü vacanam abravãt 5.001.036a yathà ràghavanirmuktaþ ÷araþ ÷vasanavikramaþ 5.001.036c gacchet tadvad gamiùyàmi laïkàü ràvaõapàlitàm 5.001.037a na hi drakùyàmi yadi tàü laïkàyàü janakàtmajàm 5.001.037c anenaiva hi vegena gamiùyàmi suràlayam 5.001.038a yadi và tridive sãtàü na drakùyàmi kçta÷ramaþ 5.001.038c baddhvà ràkùasaràjànam ànayiùyàmi ràvaõam 5.001.039a sarvathà kçtakàryo 'ham eùyàmi saha sãtayà 5.001.039c ànayiùyàmi và laïkàü samutpàñya saràvaõàm 5.001.040a evam uktvà tu hanumàn vànaràn vànarottamaþ 5.001.040c utpapàtàtha vegena vegavàn avicàrayan 5.001.041a samutpatati tasmiüs tu vegàt te nagarohiõaþ 5.001.041c saühçtya viñapàn sarvàn samutpetuþ samantataþ 5.001.042a sa mattakoyaùñibhakàn pàdapàn puùpa÷àlinaþ 5.001.042c udvahann åruvegena jagàma vimale 'mbare 5.001.043a åruvegoddhatà vçkùà muhårtaü kapim anvayuþ 5.001.043c prasthitaü dãrgham adhvànaü svabandhum iva bàndhavàþ 5.001.044a tam åruvegonmathitàþ sàlà÷ cànye nagottamàþ 5.001.044c anujagmur hanåmantaü sainyà iva mahãpatim 5.001.045a supuùpitàgrair bahubhiþ pàdapair anvitaþ kapiþ 5.001.045c hanumàn parvatàkàro babhåvàdbhutadar÷anaþ 5.001.046a sàravanto 'tha ye vçkùà nyamajjaül lavaõàmbhasi 5.001.046c bhayàd iva mahendrasya parvatà varuõàlaye 5.001.047a sa nànàkusumaiþ kãrõaþ kapiþ sàïkurakorakaiþ 5.001.047c ÷u÷ubhe meghasaükà÷aþ khadyotair iva parvataþ 5.001.048a vimuktàs tasya vegena muktvà puùpàõi te drumàþ 5.001.048c ava÷ãryanta salile nivçttàþ suhçdo yathà 5.001.049a laghutvenopapannaü tad vicitraü sàgare 'patat 5.001.049c drumàõàü vividhaü puùpaü kapivàyusamãritam 5.001.050a puùpaugheõànubaddhena nànàvarõena vànaraþ 5.001.050c babhau megha ivodyan vai vidyudgaõavibhåùitaþ 5.001.051a tasya vegasamudbhåtaiþ puùpais toyam adç÷yata 5.001.051c tàràbhir abhiràmàbhir uditàbhir ivàmbaram 5.001.052a tasyàmbaragatau bàhå dadç÷àte prasàritau 5.001.052c parvatàgràd viniùkràntau pa¤càsyàv iva pannagau 5.001.053a pibann iva babhau càpi sormijàlaü mahàrõavam 5.001.053c pipàsur iva càkà÷aü dadç÷e sa mahàkapiþ 5.001.054a tasya vidyutprabhàkàre vàyumàrgànusàriõaþ 5.001.054c nayane viprakà÷ete parvatasthàv ivànalau 5.001.055a piïge piïgàkùamukhyasya bçhatã parimaõóale 5.001.055c cakùuùã saüpraka÷ete candrasåryàv iva sthitau 5.001.056a mukhaü nàsikayà tasya tàmrayà tàmram àbabhau 5.001.056c saüdhyayà samabhispçùñaü yathà såryasya maõóalam 5.001.057a làïgalaü ca samàviddhaü plavamànasya ÷obhate 5.001.057c ambare vàyuputrasya ÷akradhvaja ivocchritaþ 5.001.058a làïgålacakreõa mahठ÷ukladaüùñro 'nilàtmajaþ 5.001.058c vyarocata mahàpràj¤aþ pariveùãva bhàskaraþ 5.001.059a sphigde÷enàbhitàmreõa raràja sa mahàkapiþ 5.001.059c mahatà dàriteneva girir gairikadhàtunà 5.001.060a tasya vànarasiühasya plavamànasya sàgaram 5.001.060c kakùàntaragato vàyur jãmåta iva garjati 5.001.061a khe yathà nipataty ulkà uttaràntàd viniþsçtà 5.001.061c dç÷yate sànubandhà ca tathà sa kapiku¤jaraþ 5.001.062a patatpataügasaükà÷o vyàyataþ ÷u÷ubhe kapiþ 5.001.062c pravçddha iva màtaügaþ kakùyayà badhyamànayà 5.001.063a upariùñàc charãreõa chàyayà càvagàóhayà 5.001.063c sàgare màrutàviùñà naur ivàsãt tadà kapiþ 5.001.064a yaü yaü de÷aü samudrasya jagàma sa mahàkapiþ 5.001.064c sa sa tasyàïgavegena sonmàda iva lakùyate 5.001.065a sàgarasyormijàlànàm urasà ÷ailavarùmaõàm 5.001.065c abhighnaüs tu mahàvegaþ pupluve sa mahàkapiþ 5.001.066a kapivàta÷ ca balavàn meghavàta÷ ca niþsçtaþ 5.001.066c sàgaraü bhãmanirghoùaü kampayàm àsatur bhç÷am 5.001.067a vikarùann årmijàlàni bçhanti lavaõàmbhasi 5.001.067c atyakràman mahàvegas taraïgàn gaõayann iva 5.001.068a plavamànaü samãkùyàtha bhujaïgàþ sàgaràlayàþ 5.001.068c vyomni taü kapi÷àrdålaü suparõam iti menire 5.001.069a da÷ayojanavistãrõà triü÷adyojanam àyatà 5.001.069c chàyà vànarasiühasya jale càrutaràbhavat 5.001.070a ÷vetàbhraghanaràjãva vàyuputrànugàminã 5.001.070c tasya sà ÷u÷ubhe chàyà vitatà lavaõàmbhasi 5.001.071a plavamànaü tu taü dçùñvà plavagaü tvaritaü tadà 5.001.071c vavçùuþ puùpavarùàõi devagandharvadànavàþ 5.001.072a tatàpa na hi taü såryaþ plavantaü vànare÷varam 5.001.072c siùeve ca tadà vàyå ràmakàryàrthasiddhaye 5.001.073a çùayas tuùñuvu÷ cainaü plavamànaü vihàyasà 5.001.073c jagu÷ ca devagandharvàþ pra÷aüsanto mahaujasaü 5.001.074a nàgà÷ ca tuùñuvur yakùà rakùàüsi vibudhàþ khagàþ 5.001.074c prekùyàkà÷e kapivaraü sahasà vigataklamam 5.001.075a tasmin plavaga÷àrdåle plavamàne hanåmati 5.001.075c ikùvàkukulamànàrthã cintayàm àsa sàgaraþ 5.001.076a sàhàyyaü vànarendrasya yadi nàhaü hanåmataþ 5.001.076c kariùyàmi bhaviùyàmi sarvavàcyo vivakùatàm 5.001.077a aham ikùvàkunàthena sagareõa vivardhitaþ 5.001.077c ikùvàkusaciva÷ càyaü nàvasãditum arhati 5.001.078a tathà mayà vidhàtavyaü vi÷rameta yathà kapiþ 5.001.078c ÷eùaü ca mayi vi÷ràntaþ sukhenàtipatiùyati 5.001.079a iti kçtvà matiü sàdhvãü samudra÷ channam ambhasi 5.001.079c hiraõyanàbhaü mainàkam uvàca girisattamam 5.001.080a tvam ihàsurasaüghànàü pàtàlatalavàsinàm 5.001.080c devaràj¤à giri÷reùñha parighaþ saünive÷itaþ 5.001.081a tvam eùàü j¤àtavãryàõàü punar evotpatiùyatàm 5.001.081c pàtàlasyàprameyasya dvàram àvçtya tiùñhasi 5.001.082a tiryag årdhvam adha÷ caiva ÷aktis te ÷ailavardhitum 5.001.082c tasmàt saücodayàmi tvàm uttiùñha nagasattama 5.001.083a sa eùa kapi÷àrdålas tvàm uparyeti vãryavàn 5.001.083c hanåmàn ràmakàryàrthaü bhãmakarmà kham àplutaþ 5.001.084a tasya sàhyaü mayà kàryam ikùvàkukulavartinaþ 5.001.084c mama ikùvàkavaþ påjyàþ paraü påjyatamàs tava 5.001.085a kuru sàcivyam asmàkaü na naþ kàryam atikramet 5.001.085c kartavyam akçtaü kàryaü satàü manyum udãrayet 5.001.086a salilàd årdhvam uttiùñha tiùñhatv eùa kapis tvayi 5.001.086c asmàkam atithi÷ caiva påjya÷ ca plavatàü varaþ 5.001.087a càmãkaramahànàbha devagandharvasevita 5.001.087c hanåmàüs tvayi vi÷ràntas tataþ ÷eùaü gamiùyati 5.001.088a kàkutsthasyànç÷aüsyaü ca maithilyà÷ ca vivàsanam 5.001.088c ÷ramaü ca plavagendrasya samãkùyotthàtum arhasi 5.001.089a hiraõyanàbho mainàko ni÷amya lavaõàmbhasaþ 5.001.089c utpapàta jalàt tårõaü mahàdrumalatàyutaþ 5.001.090a sa sàgarajalaü bhittvà babhåvàtyutthitas tadà 5.001.090c yathà jaladharaü bhittvà dãptara÷mir divàkaraþ 5.001.091a ÷àtakumbhamayaiþ ÷çïgaiþ sakiünaramahoragaiþ 5.001.091c àdityodayasaükà÷air àlikhadbhir ivàmbaram 5.001.092a tasya jàmbånadaiþ ÷çïgaiþ parvatasya samutthitaiþ 5.001.092c àkà÷aü ÷astrasaükà÷am abhavat kà¤canaprabham 5.001.093a jàtaråpamayaiþ ÷çïgair bhràjamànaiþ svayaü prabhaiþ 5.001.093c àditya÷atasaükà÷aþ so 'bhavad girisattamaþ 5.001.094a tam utthitam asaügena hanåmàn agrataþ sthitam 5.001.094c madhye lavaõatoyasya vighno 'yam iti ni÷citaþ 5.001.095a sa tam ucchritam atyarthaü mahàvego mahàkapiþ 5.001.095c urasà pàtayàm àsa jãmåtam iva màrutaþ 5.001.096a sa tadà pàtitas tena kapinà parvatottamaþ 5.001.096c buddhvà tasya kaper vegaü jaharùa ca nananda ca 5.001.097a tam àkà÷agataü vãram àkà÷e samavasthitam 5.001.097c prãto hçùñamanà vàkyam abravãt parvataþ kapim 5.001.097e mànuùaü dharayan råpam àtmanaþ ÷ikhare sthitaþ 5.001.098a duùkaraü kçtavàn karma tvam idaü vànarottama 5.001.098c nipatya mama ÷çïgeùu vi÷ramasva yathàsukham 5.001.099a ràghàvasya kule jàtair udadhiþ parivardhitaþ 5.001.099c sa tvàü ràmahite yuktaü pratyarcayati sàgaraþ 5.001.100a kçte ca pratikartavyam eùa dharmaþ sanàtanaþ 5.001.100c so 'yaü tat pratikàràrthã tvattaþ saümànam arhati 5.001.101a tvannimittam anenàhaü bahumànàt pracoditaþ 5.001.101c yojanànàü ÷ataü càpi kapir eùa samàplutaþ 5.001.101e tava sànuùu vi÷ràntaþ ÷eùaü prakramatàm iti 5.001.102a tiùñha tvaü hari÷àrdåla mayi vi÷ramya gamyatàm 5.001.102c tad idaü gandhavat svàdu kandamålaphalaü bahu 5.001.102e tad àsvàdya hari÷reùñha vi÷rànto 'nugamiùyasi 5.001.103a asmàkam api saübandhaþ kapimukhyas tvayàsti vai 5.001.103c prakhyatas triùu lokeùu mahàguõaparigrahaþ 5.001.104a vegavantaþ plavanto ye plavagà màrutàtmaja 5.001.104c teùàü mukhyatamaü manye tvàm ahaü kapiku¤jara 5.001.105a atithiþ kila påjàrhaþ pràkçto 'pi vijànatà 5.001.105c dharmaü jij¤àsamànena kiü punar yàdç÷o bhavàn 5.001.106a tvaü hi devavariùñhasya màrutasya mahàtmanaþ 5.001.106c putras tasyaiva vegena sadç÷aþ kapiku¤jara 5.001.107a påjite tvayi dharmaj¤a påjàü pràpnoti màrutaþ 5.001.107c tasmàt tvaü påjanãyo me ÷çõu càpy atra kàraõam 5.001.108a pårvaü kçtayuge tàta parvatàþ pakùiõo 'bhavan 5.001.108c te 'pi jagmur di÷aþ sarvà garuóànilaveginaþ 5.001.109a tatas teùu prayàteùu devasaüghàþ saharùibhiþ 5.001.109c bhåtàni ca bhayaü jagmus teùàü patana÷aïkayà 5.001.110a tataþ kruddhaþ sahasràkùaþ parvatànàü ÷atakratuþ 5.001.110c pakùàü÷ ciccheda vajreõa tatra tatra sahasra÷aþ 5.001.111a sa màm upagataþ kruddho vajram udyamya devaràñ 5.001.111c tato 'haü sahasà kùiptaþ ÷vasanena mahàtmanà 5.001.112a asmiül lavaõatoye ca prakùiptaþ plavagottama 5.001.112c guptapakùaþ samagra÷ ca tava pitràbhirakùitaþ 5.001.113a tato 'haü mànayàmi tvàü mànyo hi mama màrutaþ 5.001.113c tvayà me hy eùa saübandhaþ kapimukhya mahàguõaþ 5.001.114a asminn evaügate kàrye sàgarasya mamaiva ca 5.001.114c prãtiü prãtamanà kartuü tvam arhasi mahàkape 5.001.115a ÷ramaü mokùaya påjàü ca gçhàõa kapisattama 5.001.115c prãtiü ca bahumanyasva prãto 'smi tava dar÷anàt 5.001.116a evam uktaþ kapi÷reùñhas taü nagottamam abravãt 5.001.116c prãto 'smi kçtam àtithyaü manyur eùo 'panãyatàm 5.001.117a tvarate kàryakàlo me aha÷ càpy ativartate 5.001.117c pratij¤à ca mayà dattà na sthàtavyam ihàntarà 5.001.118a ity uktvà pàõinà ÷ailam àlabhya haripuügavaþ 5.001.118c jagàmàkà÷am àvi÷ya vãryavàn prahasann iva 5.001.119a sa parvatasamudràbhyàü bahumànàd avekùitaþ 5.001.119c påjita÷ copapannàbhir à÷ãrbhir anilàtmajaþ 5.001.120a athordhvaü dåram utpatya hitvà ÷ailamahàrõavau 5.001.120c pituþ panthànam àsthàya jagàma vimale 'mbare 5.001.121a bhåya÷ cordhvagatiü pràpya giriü tam avalokayan 5.001.121c vàyusånur niràlambe jagàma vimale 'mbare 5.001.122a tad dvitãyaü hanumato dçùñvà karma suduùkaram 5.001.122c pra÷a÷aüsuþ suràþ sarve siddhà÷ ca paramarùayaþ 5.001.123a devatà÷ càbhavan hçùñàs tatrasthàs tasya karmaõà 5.001.123c kà¤canasya sunàbhasya sahasràkùa÷ ca vàsavaþ 5.001.124a uvàca vacanaü dhãmàn paritoùàt sagadgadam 5.001.124c sunàbhaü parvata÷reùñhaü svayam eva ÷acãpatiþ 5.001.125a hiraõyanàbha÷ailendraparituùño 'smi te bhç÷am 5.001.125c abhayaü te prayacchàmi tiùñha saumya yathàsukham 5.001.126a sàhyaü kçtaü te sumahad vikràntasya hanåmataþ 5.001.126c kramato yojana÷ataü nirbhayasya bhaye sati 5.001.127a ràmasyaiùa hi dautyena yàti dà÷arather hariþ 5.001.127c satkriyàü kurvatà ÷akyà toùito 'smi dçóhaü tvayà 5.001.128a tataþ praharùam alabhad vipulaü parvatottamaþ 5.001.128c devatànàü patiü dçùñvà parituùñaü ÷atakratum 5.001.129a sa vai dattavaraþ ÷ailo babhåvàvasthitas tadà 5.001.129c hanåmàü÷ ca muhårtena vyaticakràma sàgaram 5.001.130a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 5.001.130c abruvan såryasaükà÷àü surasàü nàgamàtaram 5.001.131a ayaü vàtàtmajaþ ÷rãmàn plavate sàgaropari 5.001.131c hanåmàn nàma tasya tvaü muhårtaü vighnam àcara 5.001.132a ràkùasaü råpam àsthàya sughoraü parvatopamam 5.001.132c daüùñràkaràlaü piïgàkùaü vaktraü kçtvà nabhaþspç÷am 5.001.133a balam icchàmahe j¤àtuü bhåya÷ càsya paràkramam 5.001.133c tvàü vijeùyaty upàyena viùadaü và gamiùyati 5.001.134a evam uktà tu sà devã daivatair abhisatkçtà 5.001.134c samudramadhye surasà bibhratã ràkùasaü vapuþ 5.001.135a vikçtaü ca viråpaü ca sarvasya ca bhayàvaham 5.001.135c plavamànaü hanåmantam àvçtyedam uvàca ha 5.001.136a mama bhakùaþ pradiùñas tvam ã÷varair vànararùabha 5.001.136c ahaü tvàü bhakùayiùyàmi pravi÷edaü mamànanam 5.001.137a evam uktaþ surasayà prà¤jalir vànararùabhaþ 5.001.137c prahçùñavadanaþ ÷rãmàn idaü vacanam abravãt 5.001.138a ràmo dà÷arathir nàma praviùño daõóakàvanam 5.001.138c lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 5.001.139a asya kàryaviùaktasya baddhavairasya ràkùasaiþ 5.001.139c tasya sãtà hçtà bhàryà ràvaõena ya÷asvinã 5.001.140a tasyàþ sakà÷aü dåto 'haü gamiùye ràma÷àsanàt 5.001.140c kartum arhasi ràmasya sàhyaü viùayavàsini 5.001.141a atha và maithilãü dçùñvà ràmaü càkliùñakàriõam 5.001.141c àgamiùyàmi te vaktraü satyaü prati÷çõomi te 5.001.142a evam uktà hanumatà surasà kàmaråpiõã 5.001.142c abravãn nàtivarten màü ka÷ cid eùa varo mama 5.001.143a evam uktaþ surasayà kruddho vànarapuügavaþ 5.001.143c abravãt kuru vai vaktraü yena màü viùahiùyase 5.001.144a ity uktvà surasàü kruddho da÷ayojanam àyataþ 5.001.144c da÷ayojanavistàro babhåva hanumàüs tadà 5.001.145a taü dçùñvà meghasaükà÷aü da÷ayojanam àyatam 5.001.145c cakàra surasàpy àsyaü viü÷adyojanam àyatam 5.001.146a hanumàüs tu tataþ kruddhas triü÷adyojanam àyataþ 5.001.146c cakàra surasà vaktraü catvàriü÷at tathocchritam 5.001.147a babhåva hanumàn vãraþ pa¤cà÷adyojanocchritaþ 5.001.147c cakàra surasà vaktraü ùaùñiyojanam àyatam 5.001.148a tathaiva hanumàn vãraþ saptatiü yojanocchritaþ 5.001.148c cakàra surasà vaktram a÷ãtiü yojanàyatam 5.001.149a hanåmàn acala prakhyo navatiü yojanocchritaþ 5.001.149c cakàra surasà vaktraü ÷atayojanam àyatam 5.001.150a tad dçùñvà vyàditaü tv àsyaü vàyuputraþ sa buddhimàn 5.001.150c dãrghajihvaü surasayà sughoraü narakopamam 5.001.151a sa saükùipyàtmanaþ kàyaü jãmåta iva màrutiþ 5.001.151c tasmin muhårte hanumàn babhåvàïguùñhamàtrakaþ 5.001.152a so 'bhipatyà÷u tad vaktraü niùpatya ca mahàjavaþ 5.001.152c antarikùe sthitaþ ÷rãmàn idaü vacanam abravãt 5.001.153a praviùño 'smi hi te vaktraü dàkùàyaõi namo 'stu te 5.001.153c gamiùye yatra vaidehã satyaü càstu vacas tava 5.001.154a taü dçùñvà vadanàn muktaü candraü ràhumukhàd iva 5.001.154c abravãt surasà devã svena råpeõa vànaram 5.001.155a arthasiddhyai hari÷reùñha gaccha saumya yathàsukham 5.001.155c samànaya ca vaidehãü ràghaveõa mahàtmanà 5.001.156a tat tçtãyaü hanumato dçùñvà karma suduùkaram 5.001.156c sàdhu sàdhv iti bhåtàni pra÷a÷aüsus tadà harim 5.001.157a sa sàgaram anàdhçùyam abhyetya varuõàlayam 5.001.157c jagàmàkà÷am àvi÷ya vegena garuõopamaþ 5.001.158a sevite vàridhàribhiþ patagai÷ ca niùevite 5.001.158c carite kai÷ikàcàryair airàvataniùevite 5.001.159a siühaku¤jara÷àrdålapatagoragavàhanaiþ 5.001.159c vimànaiþ saüpatadbhi÷ ca vimalaiþ samalaükçte 5.001.160a vajrà÷anisamàghàtaiþ pàvakair upa÷obhite 5.001.160c kçtapuõyair mahàbhàgaiþ svargajidbhir alaükçte 5.001.161a bahatà havyam atyantaü sevite citrabhànunà 5.001.161c grahanakùatracandràrkatàràgaõavibhåùite 5.001.162a maharùigaõagandharvanàgayakùasamàkule 5.001.162c vivikte vimale vi÷ve vi÷vàvasuniùevite 5.001.163a devaràjagajàkrànte candrasåryapathe ÷ive 5.001.163c vitàne jãvalokasya vitato brahmanirmite 5.001.164a bahu÷aþ sevite vãrair vidyàdharagaõair varaiþ 5.001.164c kapinà kçùyamàõàni mahàbhràõi cakà÷ire 5.001.165a pravi÷ann abhrajàlàni niùpataü÷ ca punaþ punaþ 5.001.165c pràvçùãndur ivàbhàti niùpatan pravi÷aüs tadà 5.001.166a plavamànaü tu taü dçùñvà siühikà nàma ràkùasã 5.001.166c manasà cintayàm àsa pravçddhà kàmaråpiõã 5.001.167a adya dãrghasya kàlasya bhaviùyàmy aham à÷ità 5.001.167c idaü hi me mahat sattvaü cirasya va÷am àgatam 5.001.168a iti saücintya manasà chàyàm asya samakùipat 5.001.168c chàyàyàü saügçhãtàyàü cintayàm àsa vànaraþ 5.001.169a samàkùipto 'smi sahasà païgåkçtaparàkramaþ 5.001.169c pratilomena vàtena mahànaur iva sàgare 5.001.170a tiryag årdhvam adha÷ caiva vãkùamàõas tataþ kapiþ 5.001.170c dadar÷a sa mahàsattvam utthitaü lavaõàmbhasi 5.001.171a kapiràj¤à yad àkhyàtaü sattvam adbhutadar÷anam 5.001.171c chàyàgràhi mahàvãryaü tad idaü nàtra saü÷ayaþ 5.001.172a sa tàü buddhvàrthatattvena siühikàü matimàn kapiþ 5.001.172c vyavardhata mahàkàyaþ pràvçùãva balàhakaþ 5.001.173a tasya sà kàyam udvãkùya vardhamànaü mahàkapeþ 5.001.173c vaktraü prasàrayàm àsa pàtàlàmbarasaünibham 5.001.174a sa dadar÷a tatas tasyà vikçtaü sumahan mukham 5.001.174c kàyamàtraü ca medhàvã marmàõi ca mahàkapiþ 5.001.175a sa tasyà vivçte vaktre vajrasaühananaþ kapiþ 5.001.175c saükùipya muhur àtmànaü niùpapàta mahàbalaþ 5.001.176a àsye tasyà nimajjantaü dadç÷uþ siddhacàraõàþ 5.001.176c grasyamànaü yathà candraü pårõaü parvaõi ràhuõà 5.001.177a tatas tasya nakhais tãkùõair marmàõy utkçtya vànaraþ 5.001.177c utpapàtàtha vegena manaþsaüpàtavikramaþ 5.001.178a tàü hatàü vànareõà÷u patitàü vãkùya siühikàm 5.001.178c bhåtàny àkà÷acàrãõi tam åcuþ plavagarùabham 5.001.179a bhãmam adya kçtaü karma mahat sattvaü tvayà hatam 5.001.179c sàdhayàrtham abhipretam ariùñaü plavatàü vara 5.001.180a yasya tv etàni catvàri vànarendra yathà tava 5.001.180c dhçtir dçùñir matir dàkùyaü sa karmasu na sãdati 5.001.181a sa taiþ saübhàvitaþ påjyaþ pratipannaprayojanaþ 5.001.181c jagàmàkà÷am àvi÷ya pannagà÷anavat kapiþ 5.001.182a pràptabhåyiùñha pàras tu sarvataþ pratilokayan 5.001.182c yojanànàü ÷atasyànte vanaràjiü dadar÷a saþ 5.001.183a dadar÷a ca patann eva vividhadrumabhåùitam 5.001.183c dvãpaü ÷àkhàmçga÷reùñho malayopavanàni ca 5.001.184a sàgaraü sàgarànåpàn sàgarànåpajàn drumàn 5.001.184c sàgarasya ca patnãnàü mukhàny api vilokayan 5.001.185a sa mahàmeghasaükà÷aü samãkùyàtmànam àtmanà 5.001.185c nirundhantam ivàkà÷aü cakàra matimàn matim 5.001.186a kàyavçddhiü pravegaü ca mama dçùñvaiva ràkùasàþ 5.001.186c mayi kautåhalaü kuryur iti mene mahàkapiþ 5.001.187a tataþ ÷arãraü saükùipya tan mahãdharasaünibham 5.001.187c punaþ prakçtim àpede vãtamoha ivàtmavàn 5.001.188a sa càrunànàvidharåpadhàrã; paraü samàsàdya samudratãram 5.001.188c parair a÷akyapratipannaråpaþ; samãkùitàtmà samavekùitàrthaþ 5.001.189a tataþ sa lambasya gireþ samçddhe; vicitrakåñe nipapàta kåñe 5.001.189c saketakoddàlakanàlikere; mahàdrikåñapratimo mahàtmà 5.001.190a sa sàgaraü dànavapannagàyutaü; balena vikramya mahormimàlinam 5.001.190c nipatya tãre ca mahodadhes tadà; dadar÷a laïkàm amaràvatãm iva 5.002.001a sa sàgaram anàdhçùyam atikramya mahàbalaþ 5.002.001c trikåña÷ikhare laïkàü sthitàü svastho dadar÷a ha 5.002.002a tataþ pàdapamuktena puùpavarùeõa vãryavàn 5.002.002c abhivçùñaþ sthitas tatra babhau puùpamayo yathà 5.002.003a yojanànàü ÷ataü ÷rãmàüs tãrtvàpy uttamavikramaþ 5.002.003c ani÷vasan kapis tatra na glànim adhigacchati 5.002.004a ÷atàny ahaü yojanànàü krameyaü subahåny api 5.002.004c kiü punaþ sàgarasyàntaü saükhyàtaü ÷atayojanam 5.002.005a sa tu vãryavatàü ÷reùñhaþ plavatàm api cottamaþ 5.002.005c jagàma vegavàül laïkàü laïghayitvà mahodadhim 5.002.006a ÷àdvalàni ca nãlàni gandhavanti vanàni ca 5.002.006c gaõóavanti ca madhyena jagàma nagavanti ca 5.002.007a ÷ailàü÷ ca tarusaüchannàn vanaràjã÷ ca puùpitàþ 5.002.007c abhicakràma tejasvã hanumàn plavagarùabhaþ 5.002.008a sa tasminn acale tiùñhan vanàny upavanàni ca 5.002.008c sa nagàgre ca tàü laïkàü dadar÷a pavanàtmajaþ 5.002.009a saralàn karõikàràü÷ ca kharjåràü÷ ca supuùpitàn 5.002.009c priyàlàn muculindàü÷ ca kuñajàn ketakàn api 5.002.010a priyaïgån gandhapårõàü÷ ca nãpàn saptacchadàüs tathà 5.002.010c asanàn kovidàràü÷ ca karavãràü÷ ca puùpitàn 5.002.011a puùpabhàranibaddhàü÷ ca tathà mukulitàn api 5.002.011c pàdapàn vihagàkãrõàn pavanàdhåtamastakàn 5.002.012a haüsakàraõóavàkãrõà vàpãþ padmotpalàyutàþ 5.002.012c àkrãóàn vividhàn ramyàn vividhàü÷ ca jalà÷ayàn 5.002.013a saütatàn vividhair vçkùaiþ sarvartuphalapuùpitaiþ 5.002.013c udyànàni ca ramyàõi dadar÷a kapiku¤jaraþ 5.002.014a samàsàdya ca lakùmãvàül laïkàü ràvaõapàlitàm 5.002.014c parikhàbhiþ sapadmàbhiþ sotpalàbhir alaükçtàm 5.002.015a sãtàpaharaõàrthena ràvaõena surakùitàm 5.002.015c samantàd vicaradbhi÷ ca ràkùasair ugradhanvibhiþ 5.002.016a kà¤canenàvçtàü ramyàü pràkàreõa mahàpurãm 5.002.016c aññàlaka÷atàkãrõàü patàkàdhvajamàlinãm 5.002.017a toraõaiþ kà¤canair divyair latàpaïktivicitritaiþ 5.002.017c dadar÷a hanumàül laïkàü divi devapurãm iva 5.002.018a girimårdhni sthitàü laïkàü pàõóurair bhavanaiþ ÷ubhaiþ 5.002.018c dadar÷a sa kapiþ ÷rãmàn puram àkà÷agaü yathà 5.002.019a pàlitàü ràkùasendreõa nirmitàü vi÷vakarmaõà 5.002.019c plavamànàm ivàkà÷e dadar÷a hanumàn purãm 5.002.020a saüpårõàü ràkùasair ghorair nàgair bhogavatãm iva 5.002.020c acintyàü sukçtàü spaùñàü kuberàdhyuùitàü purà 5.002.021a daüùñribhir bahubhiþ ÷åraiþ ÷ålapaññi÷apàõibhiþ 5.002.021c rakùitàü ràkùasair ghorair guhàm à÷ãviùair api 5.002.022a vaprapràkàrajaghanàü vipulàmbunavàmbaràm 5.002.022c ÷ataghnã÷ålake÷àntàm aññàlakavataüsakàm 5.002.023a dvàram uttaram àsàdya cintayàm àsa vànaraþ 5.002.023c kailàsa÷ikharaprakhyam àlikhantam ivàmbaram 5.002.023e dhriyamàõam ivàkà÷am ucchritair bhavanottamaiþ 5.002.024a tasyà÷ ca mahatãü guptiü sàgaraü ca nirãkùya saþ 5.002.024c ràvaõaü ca ripuü ghoraü cintayàm àsa vànaraþ 5.002.025a àgatyàpãha harayo bhaviùyanti nirarthakàþ 5.002.025c na hi yuddhena vai laïkà ÷akyà jetuü surair api 5.002.026a imàü tu viùamàü durgàü laïkàü ràvaõapàlitàm 5.002.026c pràpyàpi sa mahàbàhuþ kiü kariùyati ràghavaþ 5.002.027a avakà÷o na sàntvasya ràkùaseùv abhigamyate 5.002.027c na dànasya na bhedasya naiva yuddhasya dç÷yate 5.002.028a caturõàm eva hi gatir vànaràõàü mahàtmanàm 5.002.028c vàliputrasya nãlasya mama ràj¤a÷ ca dhãmataþ 5.002.029a yàvaj jànàmi vaidehãü yadi jãvati và na và 5.002.029c tatraiva cintayiùyàmi dçùñvà tàü janakàtmajàm 5.002.030a tataþ sa cintayàm àsa muhårtaü kapiku¤jaraþ 5.002.030c giri÷çïge sthitas tasmin ràmasyàbhyudaye rataþ 5.002.031a anena råpeõa mayà na ÷akyà rakùasàü purã 5.002.031c praveùñuü ràkùasair guptà krårair balasamanvitaiþ 5.002.032a ugraujaso mahàvãryo balavanta÷ ca ràkùasàþ 5.002.032c va¤canãyà mayà sarve jànakãü parimàrgità 5.002.033a lakùyàlakùyeõa råpeõa ràtrau laïkà purã mayà 5.002.033c praveùñuü pràptakàlaü me kçtyaü sàdhayituü mahat 5.002.034a tàü purãü tàdç÷ãü dçùñvà duràdharùàü suràsuraiþ 5.002.034c hanåmàü÷ cintayàm àsa viniþ÷vasya muhur muhuþ 5.002.035a kenopàyena pa÷yeyaü maithilãü janakàtmajàm 5.002.035c adçùño ràkùasendreõa ràvaõena duràtmanà 5.002.036a na vina÷yet kathaü kàryaü ràmasya viditàtmanaþ 5.002.036c ekàm eka÷ ca pa÷yeyaü rahite janakàtmajàm 5.002.037a bhåtà÷ càrtho vipadyante de÷akàlavirodhitàþ 5.002.037c viklavaü dåtam àsàdya tamaþ såryodaye yathà 5.002.038a arthànarthàntare buddhir ni÷citàpi na ÷obhate 5.002.038c ghàtayanti hi kàryàõi dåtàþ paõóitamàninaþ 5.002.039a na vina÷yet kathaü kàryaü vaiklavyaü na kathaü bhavet 5.002.039c laïghanaü ca samudrasya kathaü nu na vçthà bhavet 5.002.040a mayi dçùñe tu rakùobhã ràmasya viditàtmanaþ 5.002.040c bhaved vyartham idaü kàryaü ràvaõànartham icchataþ 5.002.041a na hi ÷akyaü kva cit sthàtum avij¤àtena ràkùasaiþ 5.002.041c api ràkùasaråpeõa kim utànyena kena cit 5.002.042a vàyur apy atra nàj¤àta÷ cared iti matir mama 5.002.042c na hy asty aviditaü kiü cid ràkùasànàü balãyasàm 5.002.043a ihàhaü yadi tiùñhàmi svena råpeõa saüvçtaþ 5.002.043c vinà÷am upayàsyàmi bhartur artha÷ ca hãyate 5.002.044a tad ahaü svena råpeõa rajanyàü hrasvatàü gataþ 5.002.044c laïkàm abhipatiùyàmi ràghavasyàrthasiddhaye 5.002.045a ràvaõasya purãü ràtrau pravi÷ya suduràsadàm 5.002.045c vicinvan bhavanaü sarvaü drakùyàmi janakàtmajàm 5.002.046a iti saücintya hanumàn såryasyàstamayaü kapiþ 5.002.046c àcakàïkùe tadà vãrà vaidehyà dar÷anotsukaþ 5.002.046e pçùadaü÷akamàtraþ san babhåvàdbhutadar÷anaþ 5.002.047a pradoùakàle hanumàüs tårõam utpatya vãryavàn 5.002.047c pravive÷a purãü ramyàü suvibhaktamahàpatham 5.002.048a pràsàdamàlàvitatàü stambhaiþ kà¤canaràjataiþ 5.002.048c ÷àtakumbhamayair jàlair gandharvanagaropamàm 5.002.049a saptabhaumàùñabhaumai÷ ca sa dadar÷a mahàpurãm 5.002.049c talaiþ sphàñikasaüpårõaiþ kàrtasvaravibhåùitaiþ 5.002.050a vaidåryamaõicitrai÷ ca muktàjàlavibhåùitaiþ 5.002.050c talaiþ ÷u÷ubhire tàni bhavanàny atra rakùasàm 5.002.051a kà¤canàni vicitràõi toraõàni ca rakùasàm 5.002.051c laïkàm uddyotayàm àsuþ sarvataþ samalaükçtàm 5.002.052a acintyàm adbhutàkàràü dçùñvà laïkàü mahàkapiþ 5.002.052c àsãd viùaõõo hçùña÷ ca vaidehyà dar÷anotsukaþ 5.002.053a sa pàõóurodviddhavimànamàlinãü; mahàrhajàmbånadajàlatoraõàm 5.002.053c ya÷asvinàü ràvaõabàhupàlitàü; kùapàcarair bhãmabalaiþ samàvçtàm 5.002.054a candro 'pi sàcivyam ivàsya kurvaüs; tàràgaõair madhyagato viràjan 5.002.054c jyotsnàvitànena vitatya lokam; uttiùñhate naikasahasrara÷miþ 5.002.055a ÷aïkhaprabhaü kùãramçõàlavarõam; udgacchamànaü vyavabhàsamànam 5.002.055c dadar÷a candraü sa kapipravãraþ; poplåyamànaü sarasãva haüsaü 5.003.001a sa lamba÷ikhare lambe lambatoyadasaünibhe 5.003.001c sattvam àsthàya medhàvã hanumàn màrutàtmajaþ 5.003.002a ni÷i laïkàü mahàsattvo vive÷a kapiku¤jaraþ 5.003.002c ramyakànanatoyàóhyàü purãü ràvaõapàlitàm 5.003.003a ÷àradàmbudharaprakhyair bhavanair upa÷obhitàm 5.003.003c sàgaropamanirghoùàü sàgarànilasevitàm 5.003.004a supuùñabalasaüguptàü yathaiva viñapàvatãm 5.003.004c càrutoraõaniryåhàü pàõóuradvàratoraõàm 5.003.005a bhujagàcaritàü guptàü ÷ubhàü bhogavatãm iva 5.003.005c tàü savidyudghanàkãrõàü jyotirmàrganiùevitàm 5.003.006a caõóamàrutanirhràdàü yathendrasyàmaràvatãm 5.003.006c ÷àtakumbhena mahatà pràkàreõàbhisaüvçtàm 5.003.007a kiïkiõãjàlaghoùàbhiþ patàkàbhir alaükçtàm 5.003.007c àsàdya sahasà hçùñaþ pràkàram abhipedivàn 5.003.008a vismayàviùñahçdayaþ purãm àlokya sarvataþ 5.003.008c jàmbånadamayair dvàrair vaidåryakçtavedikaiþ 5.003.009a maõisphañika muktàbhir maõikuññimabhåùitaiþ 5.003.009c taptahàñakaniryåhai ràjatàmalapàõóuraiþ 5.003.010a vaidåryatalasopànaiþ sphàñikàntarapàüsubhiþ 5.003.010c càrusaüjavanopetaiþ kham ivotpatitaiþ ÷ubhaiþ 5.003.011a krau¤cabarhiõasaüghuùñe ràjahaüsaniùevitaiþ 5.003.011c tåryàbharaõanirghoùaiþ sarvataþ pratinàditàm 5.003.012a vasvokasàràpratimàü samãkùya nagarãü tataþ 5.003.012c kham ivotpatitàü laïkàü jaharùa hanumàn kapiþ 5.003.013a tàü samãkùya purãü laïkàü ràkùasàdhipateþ ÷ubhàm 5.003.013c anuttamàm çddhiyutàü cintayàm àsa vãryavàn 5.003.014a neyam anyena nagarã ÷akyà dharùayituü balàt 5.003.014c rakùità ràvaõabalair udyatàyudhadhàribhiþ 5.003.015a kumudàïgadayor vàpi suùeõasya mahàkapeþ 5.003.015c prasiddheyaü bhaved bhåmir maindadvividayor api 5.003.016a vivasvatas tanåjasya hare÷ ca ku÷aparvaõaþ 5.003.016c çkùasya ketumàlasya mama caiva gatir bhavet 5.003.017a samãkùya tu mahàbàho ràghavasya paràkramam 5.003.017c lakùmaõasya ca vikràntam abhavat prãtimàn kapiþ 5.003.018a tàü ratnavasanopetàü koùñhàgàràvataüsakàm 5.003.018c yantràgàrastanãm çddhàü pramadàm iva bhåùitàm 5.003.019a tàü naùñatimiràü dãpair bhàsvarai÷ ca mahàgçhaiþ 5.003.019c nagarãü ràkùasendrasya dadar÷a sa mahàkapiþ 5.003.020a praviùñaþ sattvasaüpanno ni÷àyàü màrutàtmajaþ 5.003.020c sa mahàpatham àsthàya muktàpuùpaviràjitam 5.003.021a hasitodghuùñaninadais tåryaghoùa puraþ saraiþ 5.003.021c vajràïku÷anikà÷ai÷ ca vajrajàlavibhåùitaiþ 5.003.021e gçhamedhaiþ purã ramyà babhàse dyaur ivàmbudaiþ 5.003.022a prajajvàla tadà laïkà rakùogaõagçhaiþ ÷ubhaiþ 5.003.022c sitàbhrasadç÷ai÷ citraiþ padmasvastikasaüsthitaiþ 5.003.022e vardhamànagçhai÷ càpi sarvataþ suvibhàùitaiþ 5.003.023a tàü citramàlyàbharaõàü kapiràjahitaükaraþ 5.003.023c ràghavàrthaü cara¤ ÷rãmàn dadar÷a ca nananda ca 5.003.024a ÷u÷ràva madhuraü gãtaü tristhànasvarabhåùitam 5.003.024c strãõàü madasamçddhànàü divi càpsarasàm iva 5.003.025a ÷u÷ràva kà¤cãninàdaü nåpuràõàü ca niþsvanam 5.003.025c sopànaninadàü÷ caiva bhavaneùu mahàtmanam 5.003.025e àsphoñitaninàdàü÷ ca kùveóitàü÷ ca tatas tataþ 5.003.026a svàdhyàya niratàü÷ caiva yàtudhànàn dadar÷a saþ 5.003.026c ràvaõastavasaüyuktàn garjato ràkùasàn api 5.003.027a ràjamàrgaü samàvçtya sthitaü rakùobalaü mahat 5.003.027c dadar÷a madhyame gulme ràkùasasya caràn bahån 5.003.028a dãkùitठjañilàn muõóàn go'jinàmbaravàsasaþ 5.003.028c darbhamuùñipraharaõàn agnikuõóàyudhàüs tathà 5.003.029a kåñamudgarapàõãü÷ ca daõóàyudhadharàn api 5.003.029c ekàkùànekakarõàü÷ ca calallambapayodharàn 5.003.030a karàlàn bhugnavaktràü÷ ca vikañàn vàmanàüs tathà 5.003.030c dhanvinaþ khaógina÷ caiva ÷ataghnã musalàyudhàn 5.003.030e parighottamahastàü÷ ca vicitrakavacojjvalàn 5.003.031a nàtiùñhålàn nàtikç÷àn nàtidãrghàtihrasvakàn 5.003.031c viråpàn bahuråpàü÷ ca suråpàü÷ ca suvarcasaþ 5.003.032a ÷aktivçkùàyudhàü÷ caiva paññi÷à÷anidhàriõaþ 5.003.032c kùepaõãpà÷ahastàü÷ ca dadar÷a sa mahàkapiþ 5.003.033a sragviõas tv anuliptàü÷ ca varàbharaõabhåùitàn 5.003.033c tãkùõa÷åladharàü÷ caiva vajriõa÷ ca mahàbalàn 5.003.034a ÷atasàhasram avyagram àrakùaü madhyamaü kapiþ 5.003.034c pràkàràvçtam atyantaü dadar÷a sa mahàkapiþ 5.003.035a triviùñapanibhaü divyaü divyanàdavinàditam 5.003.035c vàjiheùitasaüghuùñaü nàditaü bhåùaõais tathà 5.003.036a rathair yànair vimànai÷ ca tathà gajahayaiþ ÷ubhaiþ 5.003.036c vàraõai÷ ca caturdantaiþ ÷vetàbhranicayopamaiþ 5.003.037a bhåùitaü ruciradvàraü mattai÷ ca mçgapakùibhiþ 5.003.037c ràkùasàdhipater guptam àvive÷a gçhaü kapiþ 5.004.001a tataþ sa madhyaü gatam aü÷umantaü; jyotsnàvitànaü mahad udvamantam 5.004.001c dadar÷a dhãmàn divi bhànumantaü; goùñhe vçùaü mattam iva bhramantam 5.004.002a lokasya pàpàni vinà÷ayantaü; mahodadhiü càpi samedhayantam 5.004.002c bhåtàni sarvàõi viràjayantaü; dadar÷a ÷ãtàü÷um athàbhiyàntam 5.004.003a yà bhàti lakùmãr bhuvi mandarasthà; tathà pradoùeùu ca sàgarasthà 5.004.003c tathaiva toyeùu ca puùkarasthà; raràja sà càruni÷àkarasthà 5.004.004a haüso yathà ràjatapa¤jurasthaþ; siüho yathà mandarakandarasthaþ 5.004.004c vãro yathà garvitaku¤jarastha÷; candro 'pi babhràja tathàmbarasthaþ 5.004.005a sthitaþ kakudmàn iva tãkùõa÷çïgo; mahàcalaþ ÷veta ivocca÷çïgaþ 5.004.005c hastãva jàmbånadabaddha÷çïgo; vibhàti candraþ paripårõa÷çïgaþ 5.004.006a prakà÷acandrodayanaùñadoùaþ; pravçddharakùaþ pi÷ità÷adoùaþ 5.004.006c ràmàbhiràmeritacittadoùaþ; svargaprakà÷o bhagavàn pradoùaþ 5.004.007a tantrã svanàþ karõasukhàþ pravçttàþ; svapanti nàryaþ patibhiþ suvçttàþ 5.004.007c naktaücarà÷ càpi tathà pravçttà; vihartum atyadbhutaraudravçttàþ 5.004.008a mattapramattàni samàkulàni; rathà÷vabhadràsanasaükulàni 5.004.008c vãra÷riyà càpi samàkulàni; dadar÷a dhãmàn sa kapiþ kulàni 5.004.009a parasparaü càdhikam àkùipanti; bhujàü÷ ca pãnàn adhivikùipanti 5.004.009c mattapralàpàn adhivikùipanti; mattàni cànyonyam adhikùipanti 5.004.010a rakùàüsi vakùàüsi ca vikùipanti; gàtràõi kàntàsu ca vikùipanti 5.004.010c dadar÷a kàntà÷ ca samàlapanti; tathàparàs tatra punaþ svapanti 5.004.011a mahàgajai÷ càpi tathà nadadbhiþ; såpåjitai÷ càpi tathà susadbhiþ 5.004.011c raràja vãrai÷ ca viniþ÷vasadbhir; hrado bhujaïgair iva niþ÷vasadbhiþ 5.004.012a buddhipradhànàn ruciràbhidhànàn; saü÷raddadhànठjagataþ pradhànàn 5.004.012c nànàvidhànàn ruciràbhidhànàn; dadar÷a tasyàü puri yàtudhànàn 5.004.013a nananda dçùñvà sa ca tàn suråpàn; nànàguõàn àtmaguõànuråpàn 5.004.013c vidyotamànàn sa ca tàn suråpàn; dadar÷a kàü÷ cic ca punar viråpàn 5.004.014a tato varàrhàþ suvi÷uddhabhàvàs; teùàü striyas tatra mahànubhàvàþ 5.004.014c priyeùu pàneùu ca saktabhàvà; dadar÷a tàrà iva suprabhàvàþ 5.004.015a ÷riyà jvalantãs trapayopagåóhà; ni÷ãthakàle ramaõopagåóhàþ 5.004.015c dadar÷a kà÷ cit pramadopagåóhà; yathà vihaügàþ kusumopagåóàþ 5.004.016a anyàþ punar harmyatalopaviùñàs; tatra priyàïkeùu sukhopaviùñàþ 5.004.016c bhartuþ priyà dharmaparà niviùñà; dadar÷a dhãmàn manadàbhiviùñàþ 5.004.017a apràvçtàþ kà¤canaràjivarõàþ; kà÷ cit paràrdhyàs tapanãyavarõàþ 5.004.017c puna÷ ca kà÷ cic cha÷alakùmavarõàþ; kàntaprahãõà ruciràïgavarõàþ 5.004.018a tataþ priyàn pràpya mano'bhiràmàn; suprãtiyuktàþ prasamãkùya ràmàþ 5.004.018c gçheùu hçùñàþ paramàbhiràmà; haripravãraþ sa dadar÷a ràmàþ 5.004.019a candraprakà÷à÷ ca hi vaktramàlà; vakràkùipakùmà÷ ca sunetramàlàþ 5.004.019c vibhåùaõànàü ca dadar÷a màlàþ; ÷atahradànàm iva càrumàlàþ 5.004.020a na tv eva sãtàü paramàbhijàtàü; pathi sthite ràjakule prajàtàm 5.004.020c latàü praphullàm iva sàdhujàtàü; dadar÷a tanvãü manasàbhijàtàm 5.004.021a sanàtane vartmani saüniviùñàü; ràmekùaõãü tàü madanàbhiviùñàm 5.004.021c bhartur manaþ ÷rãmad anupraviùñàü; strãbhyo varàbhya÷ ca sadà vi÷iùñàm 5.004.022a uùõàrditàü sànusçtàsrakaõñhãü; purà varàrhottamaniùkakaõñhãm 5.004.022c sujàtapakùmàm abhiraktakaõñhãü; vane pravçttàm iva nãlakaõñhãm 5.004.023a avyaktalekhàm iva candralekhàü; pàüsupradigdhàm iva hemalekhàm 5.004.023c kùatapraråóhàm iva bàõalekhàü; vàyuprabhinnàm iva meghalekhàm 5.004.024a sãtàm apa÷yan manuje÷varasya; ràmasya patnãü vadatàü varasya 5.004.024c babhåva duþkhàbhihata÷ cirasya; plavaügamo manda ivàcirasya 5.005.001a sa nikàmaü vinàmeùu vicaran kàmaråpadhçk 5.005.001c vicacàra kapir laïkàü làghavena samanvitaþ 5.005.002a àsasàdàtha lakùmãvàn ràkùasendranive÷anam 5.005.002c pràkàreõàrkavarõena bhàsvareõàbhisaüvçtam 5.005.003a rakùitaü ràkùasair bhãmaiþ siühair iva mahad vanam 5.005.003c samãkùamàõo bhavanaü cakà÷e kapiku¤jaraþ 5.005.004a råpyakopahitai÷ citrais toraõair hemabhåùitaiþ 5.005.004c vicitràbhi÷ ca kakùyàbhir dvàrai÷ ca rucirair vçtam 5.005.005a gajàsthitair mahàmàtraiþ ÷årai÷ ca vigata÷ramaiþ 5.005.005c upasthitam asaühàryair hayaiþ syandanayàyibhiþ 5.005.006a siühavyàghratanutràõair dàntakà¤canaràjataiþ 5.005.006c ghoùavadbhir vicitrai÷ ca sadà vicaritaü rathaiþ 5.005.007a bahuratnasamàkãrõaü paràrdhyàsanabhàjanam 5.005.007c mahàrathasamàvàsaü mahàrathamahàsanam 5.005.008a dç÷yai÷ ca paramodàrais tais tai÷ ca mçgapakùibhiþ 5.005.008c vividhair bahusàhasraiþ paripårõaü samantataþ 5.005.009a vinãtair antapàlai÷ ca rakùobhi÷ ca surakùitam 5.005.009c mukhyàbhi÷ ca varastrãbhiþ paripårõaü samantataþ 5.005.010a muditapramadà ratnaü ràkùasendranive÷anam 5.005.010c varàbharaõanirhràdaiþ samudrasvananiþsvanam 5.005.011a tad ràjaguõasaüpannaü mukhyai÷ ca varacandanaiþ 5.005.011c bherãmçdaïgàbhirutaü ÷aïkhaghoùavinàditam 5.005.012a nityàrcitaü parvahutaü påjitaü ràkùasaiþ sadà 5.005.012c samudram iva gambhãraü samudram iva niþsvanam 5.005.013a mahàtmàno mahad ve÷ma mahàratnaparicchadam 5.005.013c mahàjanasamàkãrõaü dadar÷a sa mahàkapiþ 5.005.014a viràjamànaü vapuùà gajà÷varathasaükulam 5.005.014c laïkàbharaõam ity eva so 'manyata mahàkapiþ 5.005.015a gçhàd gçhaü ràkùasànàm udyànàni ca vànaraþ 5.005.015c vãkùamàõo hy asaütrastaþ pràsàdàü÷ ca cacàra saþ 5.005.016a avaplutya mahàvegaþ prahastasya nive÷anam 5.005.016c tato 'nyat pupluve ve÷ma mahàpàr÷vasya vãryavàn 5.005.017a atha meghapratãkà÷aü kumbhakarõanive÷anam 5.005.017c vibhãùaõasya ca tathà pupluve sa mahàkapiþ 5.005.018a mahodarasya ca tathà viråpàkùasya caiva hi 5.005.018c vidyujjihvasya bhavanaü vidyunmàles tathaiva ca 5.005.018e vajradaüùñrasya ca tathà pupluve sa mahàkapiþ 5.005.019a ÷ukasya ca mahàvegaþ sàraõasya ca dhãmataþ 5.005.019c tathà cendrajito ve÷ma jagàma hariyåthapaþ 5.005.020a jambumàleþ sumàle÷ ca jagàma hariyåthapaþ 5.005.020c ra÷miketo÷ ca bhavanaü sårya÷atros tathaiva ca 5.005.021a dhåmràkùasya ca saüpàter bhavanaü màrutàtmajaþ 5.005.021c vidyudråpasya bhãmasya ghanasya vighanasya ca 5.005.022a ÷ukanàbhasya vakrasya ÷añhasya vikañasya ca 5.005.022c hrasvakarõasya daüùñrasya roma÷asya ca rakùasaþ 5.005.023a yuddhonmattasya mattasya dhvajagrãvasya nàdinaþ 5.005.023c vidyujjihvendrajihvànàü tathà hastimukhasya ca 5.005.024a karàlasya pi÷àcasya ÷oõitàkùasya caiva hi 5.005.024c kramamàõaþ krameõaiva hanåmàn màrutàtmajaþ 5.005.025a teùu teùu mahàrheùu bhavaneùu mahàya÷àþ 5.005.025c teùàm çddhimatàm çddhiü dadar÷a sa mahàkapiþ 5.005.026a sarveùàü samatikramya bhavanàni samantataþ 5.005.026c àsasàdàtha lakùmãvàn ràkùasendranive÷anam 5.005.027a ràvaõasyopa÷àyinyo dadar÷a harisattamaþ 5.005.027c vicaran hari÷àrdålo ràkùasãr vikçtekùaõàþ 5.005.027e ÷ålamudgarahastà÷ ca ÷akto tomaradhàriõãþ 5.005.028a dadar÷a vividhàn gulmàüs tasya rakùaþpater gçhe 5.005.029a raktठ÷vetàn sitàü÷ caiva harãü÷ caiva mahàjavàn 5.005.029c kulãnàn råpasaüpannàn gajàn paragajàrujàn 5.005.030a niùñhitàn gaja÷ikhàyàm airàvatasamàn yudhi 5.005.030c nihantén parasainyànàü gçhe tasmin dadar÷a saþ 5.005.031a kùarata÷ ca yathà meghàn sravata÷ ca yathà girãn 5.005.031c meghastanitanirghoùàn durdharùàn samare paraiþ 5.005.032a sahasraü vàhinãs tatra jàmbånadapariùkçtàþ 5.005.032c hemajàlair avicchinnàs taruõàdityasaünibhàþ 5.005.033a dadar÷a ràkùasendrasya ràvaõasya nive÷ane 5.005.033c ÷ibikà vividhàkàràþ sa kapir màrutàtmajaþ 5.005.034a latàgçhàõi citràõi citra÷àlàgçhàõi ca 5.005.034c krãóàgçhàõi cànyàni dàruparvatakàn api 5.005.035a kàmasya gçhakaü ramyaü divàgçhakam eva ca 5.005.035c dadar÷a ràkùasendrasya ràvaõasya nive÷ane 5.005.036a sa mandaratalaprakhyaü mayårasthànasaükulam 5.005.036c dhvajayaùñibhir àkãrõaü dadar÷a bhavanottamam 5.005.037a anantaratnanicayaü nidhijàlaü samantataþ 5.005.037c dhãraniùñhitakarmàntaü gçhaü bhåtapater iva 5.005.038a arcirbhi÷ càpi ratnànàü tejasà ràvaõasya ca 5.005.038c viraràjàtha tad ve÷ma ra÷mimàn iva ra÷mibhiþ 5.005.039a jàmbånadamayàny eva ÷ayanàny àsanàni ca 5.005.039c bhàjanàni ca ÷ubhràõi dadar÷a hariyåthapaþ 5.005.040a madhvàsavakçtakledaü maõibhàjanasaükulam 5.005.040c manoramam asaübàdhaü kuberabhavanaü yathà 5.005.041a nåpuràõàü ca ghoùeõa kà¤cãnàü ninadena ca 5.005.041c mçdaïgatalaghoùai÷ ca ghoùavadbhir vinàditam 5.005.042a pràsàdasaüghàtayutaü strãratna÷atasaükulam 5.005.042c suvyåóhakakùyaü hanumàn pravive÷a mahàgçham 5.006.001a sa ve÷majàlaü balavàn dadar÷a; vyàsaktavaidåryasuvarõajàlam 5.006.001c yathà mahat pràvçùi meghajàlaü; vidyutpinaddhaü savihaügajàlam 5.006.002a nive÷anànàü vividhà÷ ca ÷àlàþ; pradhàna÷aïkhàyudhacàpa÷àlàþ 5.006.002c manoharà÷ càpi punar vi÷àlà; dadar÷a ve÷màdriùu candra÷àlàþ 5.006.003a gçhàõi nànàvasuràjitàni; devàsurai÷ càpi supåjitàni 5.006.003c sarvai÷ ca doùaiþ parivarjitàni; kapir dadar÷a svabalàrjitàni 5.006.004a tàni prayatnàbhisamàhitàni; mayena sàkùàd iva nirmitàni 5.006.004c mahãtale sarvaguõottaràõi; dadar÷a laïkàdhipater gçhàõi 5.006.005a tato dadar÷occhritamegharåpaü; manoharaü kà¤canacàruråpam 5.006.005c rakùo'dhipasyàtmabalànuråpaü; gçhottamaü hy apratiråparåpam 5.006.006a mahãtale svargam iva prakãrõaü; ÷riyà jvalantaü bahuratnakãrõam 5.006.006c nànàtaråõàü kusumàvakãrõaü; girer ivàgraü rajasàvakãrõam 5.006.007a nàrãpravekair iva dãpyamànaü; taóidbhir ambhodavad arcyamànam 5.006.007c haüsapravekair iva vàhyamànaü; ÷riyà yutaü khe sukçtàü vimànam 5.006.008a yathà nagàgraü bahudhàtucitraü; yathà nabha÷ ca grahacandracitram 5.006.008c dadar÷a yuktãkçtameghacitraü; vimànaratnaü bahuratnacitram 5.006.009a mahã kçtà parvataràjipårõà; ÷ailàþ kçtà vçkùavitànapårõàþ 5.006.009c vçkùàþ kçtàþ puùpavitànapårõàþ; puùpaü kçtaü kesarapatrapårõam 5.006.010a kçtàni ve÷màni ca pàõóuràõi; tathà supuùpà api puùkariõyaþ 5.006.010c puna÷ ca padmàni sakesaràõi; dhanyàni citràõi tathà vanàni 5.006.011a puùpàhvayaü nàma viràjamànaü; ratnaprabhàbhi÷ ca vivardhamànam 5.006.011c ve÷mottamànàm api coccamànaü; mahàkapis tatra mahàvimànam 5.006.012a kçtà÷ ca vaidåryamayà vihaügà; råpyapravàlai÷ ca tathà vihaügàþ 5.006.012c citrà÷ ca nànàvasubhir bhujaügà; jàtyànuråpàs turagàþ ÷ubhàïgàþ 5.006.013a pravàlajàmbånadapuùpapakùàþ; salãlam àvarjitajihmapakùàþ 5.006.013c kàmasya sàkùàd iva bhànti pakùàþ; kçtà vihaügàþ sumukhàþ supakùàþ 5.006.014a niyujyamànà÷ ca gajàþ suhastàþ; sakesarà÷ cotpalapatrahastàþ 5.006.014c babhåva devã ca kçtà suhastà; lakùmãs tathà padmini padmahastà 5.006.015a itãva tad gçham abhigamya ÷obhanaü; savismayo nagam iva càru÷obhanam 5.006.015c puna÷ ca tat paramasugandhi sundaraü; himàtyaye nagam iva càrukandaram 5.006.016a tataþ sa tàü kapir abhipatya påjitàü; caran purãü da÷amukhabàhupàlitàm 5.006.016c adç÷ya tàü janakasutàü supåjitàü; suduþkhitàü patiguõaveganirjitàm 5.006.017a tatas tadà bahuvidhabhàvitàtmanaþ; kçtàtmano janakasutàü suvartmanaþ 5.006.017c apa÷yato 'bhavad atiduþkhitaü manaþ; sucakùuùaþ pravicarato mahàtmanaþ 5.007.001a tasyàlayavariùñhasya madhye vipulam àyatam 5.007.001c dadar÷a bhavana÷reùñhaü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.007.002a ardhayojanavistãrõam àyataü yojanaü hi tat 5.007.002c bhavanaü ràkùasendrasya bahupràsàdasaükulam 5.007.003a màrgamàõas tu vaidehãü sãtàm àyatalocanàm 5.007.003c sarvataþ paricakràma hanåmàn arisådanaþ 5.007.004a caturviùàõair dviradais triviùàõais tathaiva ca 5.007.004c parikùiptam asaübàdhaü rakùyamàõam udàyudhaiþ 5.007.005a ràkùasãbhi÷ ca patnãbhã ràvaõasya nive÷anam 5.007.005c àhçtàbhi÷ ca vikramya ràjakanyàbhir àvçtam 5.007.006a tan nakramakaràkãrõaü timiügilajhaùàkulam 5.007.006c vàyuvegasamàdhåtaü pannagair iva sàgaram 5.007.007a yà hi vai÷varaõe lakùmãr yà cendre harivàhane 5.007.007c sà ràvaõagçhe sarvà nityam evànapàyinã 5.007.008a yà ca ràj¤aþ kuberasya yamasya varuõasya ca 5.007.008c tàdç÷ã tad vi÷iùñà và çddhã rakùo gçheùv iha 5.007.009a tasya harmyasya madhyasthaü ve÷ma cànyat sunirmitam 5.007.009c bahuniryåha saükãrõaü dadar÷a pavanàtmajaþ 5.007.010a brahmaõo 'rthe kçtaü divyaü divi yad vi÷vakarmaõà 5.007.010c vimànaü puùpakaü nàma sarvaratnavibhåùitam 5.007.011a pareõa tapasà lebhe yat kuberaþ pitàmahàt 5.007.011c kuberam ojasà jitvà lebhe tad ràkùase÷varaþ 5.007.012a ãhà mçgasamàyuktaiþ kàryasvarahiraõmayaiþ 5.007.012c sukçtair àcitaü stambhaiþ pradãptam iva ca ÷riyà 5.007.013a merumandarasaükà÷air ullikhadbhir ivàmbaram 5.007.013c kåñàgàraiþ ÷ubhàkàraiþ sarvataþ samalaükçtam 5.007.014a jvalanàrkapratãkà÷aü sukçtaü vi÷vakarmaõà 5.007.014c hemasopànasaüyuktaü càrupravaravedikam 5.007.015a jàlavàtàyanair yuktaü kà¤canaiþ sthàñikair api 5.007.015c indranãlamahànãlamaõipravaravedikam 5.007.015e vimànaü puùpakaü divyam àruroha mahàkapiþ 5.007.016a tatrasthaþ sa tadà gandhaü pànabhakùyànnasaübhavam 5.007.016c divyaü saümårchitaü jighran råpavantam ivànilam 5.007.017a sa gandhas taü mahàsattvaü bandhur bandhum ivottamam 5.007.017c ita ehãty uvàceva tatra yatra sa ràvaõaþ 5.007.018a tatas tàü prasthitaþ ÷àlàü dadar÷a mahatãü ÷ubhàm 5.007.018c ràvaõasya manaþkàntàü kàntàm iva varastriyam 5.007.019a maõisopànavikçtàü hemajàlaviràjitàm 5.007.019c sphàñikair àvçtatalàü dantàntaritaråpikàm 5.007.020a muktàbhi÷ ca pravàlai÷ ca råpyacàmãkarair api 5.007.020c vibhåùitàü maõistambhaiþ subahustambhabhåùitàm 5.007.021a samair çjubhir atyuccaiþ samantàt suvibhåùitaiþ 5.007.021c stambhaiþ pakùair ivàtyuccair divaü saüprasthitàm iva 5.007.022a mahatyà kuthayàstrãõaü pçthivãlakùaõàïkayà 5.007.022c pçthivãm iva vistãrõàü saràùñragçhamàlinãm 5.007.023a nàditàü mattavihagair divyagandhàdhivàsitàm 5.007.023c paràrdhyàstaraõopetàü rakùo'dhipaniùevitàm 5.007.024a dhåmràm agarudhåpena vimalàü haüsapàõóuràm 5.007.024c citràü puùpopahàreõa kalmàùãm iva suprabhàm 5.007.025a manaþsaühlàdajananãü varõasyàpi prasàdinãm 5.007.025c tàü ÷okanà÷inãü divyàü ÷riyaþ saüjananãm iva 5.007.026a indriyàõãndriyàrthais tu pa¤ca pa¤cabhir uttamaiþ 5.007.026c tarpayàm àsa màteva tadà ràvaõapàlità 5.007.027a svargo 'yaü devaloko 'yam indrasyeyaü purã bhavet 5.007.027c siddhir veyaü parà hi syàd ity amanyata màrutiþ 5.007.028a pradhyàyata ivàpa÷yat pradãpàüs tatra kà¤canàn 5.007.028c dhårtàn iva mahàdhårtair devanena paràjitàn 5.007.029a dãpànàü ca prakà÷ena tejasà ràvaõasya ca 5.007.029c arcirbhir bhåùaõànàü ca pradãptety abhyamanyata 5.007.030a tato 'pa÷yat kuthàsãnaü nànàvarõàmbarasrajam 5.007.030c sahasraü varanàrãõàü nànàveùavibhåùitam 5.007.031a parivçtte 'rdharàtre tu pànanidràva÷aü gatam 5.007.031c krãóitvoparataü ràtrau suùvàpa balavat tadà 5.007.032a tat prasuptaü viruruce niþ÷abdàntarabhåùaõam 5.007.032c niþ÷abdahaüsabhramaraü yathà padmavanaü mahat 5.007.033a tàsàü saüvçtadantàni mãlitàkùàõi màrutiþ 5.007.033c apa÷yat padmagandhãni vadanàni suyoùitàm 5.007.034a prabuddhànãva padmàni tàsàü bhåtvà kùapàkùaye 5.007.034c punaþsaüvçtapatràõi ràtràv iva babhus tadà 5.007.035a imàni mukhapadmàni niyataü mattaùañpadàþ 5.007.035c ambujànãva phullàni pràrthayanti punaþ punaþ 5.007.036a iti vàmanyata ÷rãmàn upapattyà mahàkapiþ 5.007.036c mene hi guõatas tàni samàni salilodbhavaiþ 5.007.037a sà tasya ÷u÷ubhe ÷àlà tàbhiþ strãbhir viràjità 5.007.037c ÷àradãva prasannà dyaus tàràbhir abhi÷obhità 5.007.038a sa ca tàbhiþ parivçtaþ ÷u÷ubhe ràkùasàdhipaþ 5.007.038c yathà hy uóupatiþ ÷rãmàüs tàràbhir abhisaüvçtaþ 5.007.039a yà÷ cyavante 'mbaràt tàràþ puõya÷eùasamàvçtàþ 5.007.039c imàs tàþ saügatàþ kçtsnà iti mene haris tadà 5.007.040a tàràõàm iva suvyaktaü mahatãnàü ÷ubhàrciùàm 5.007.040c prabhàvarõaprasàdà÷ ca virejus tatra yoùitàm 5.007.041a vyàvçttagurupãnasrakprakãrõavarabhåùaõàþ 5.007.041c pànavyàyàmakàleùu nidràpahçtacetasaþ 5.007.042a vyàvçttatilakàþ kà÷ cit kà÷ cid udbhràntanåpuràþ 5.007.042c pàr÷ve galitahàrà÷ ca kà÷ cit paramayoùitaþ 5.007.043a mukhà hàravçtà÷ cànyàþ kà÷ cit prasrastavàsasaþ 5.007.043c vyàviddhara÷anà dàmàþ ki÷orya iva vàhitàþ 5.007.044a sukuõóaladharà÷ cànyà vicchinnamçditasrajaþ 5.007.044c gajendramçditàþ phullà latà iva mahàvane 5.007.045a candràü÷ukiraõàbhà÷ ca hàràþ kàsàü cid utkañàþ 5.007.045c haüsà iva babhuþ suptàþ stanamadhyeùu yoùitàm 5.007.046a aparàsàü ca vaidåryàþ kàdambà iva pakùiõaþ 5.007.046c hemasåtràõi cànyàsàü cakravàkà ivàbhavan 5.007.047a haüsakàraõóavàkãrõà÷ cakravàkopa÷obhitàþ 5.007.047c àpagà iva tà rejur jaghanaiþ pulinair iva 5.007.048a kiïkiõãjàlasaükà÷às tà hemavipulàmbujàþ 5.007.048c bhàvagràhà ya÷astãràþ suptà nadya ivàbabhuþ 5.007.049a mçduùv aïgeùu kàsàü cit kucàgreùu ca saüsthitàþ 5.007.049c babhåvur bhåùaõànãva ÷ubhà bhåùaõaràjayaþ 5.007.050a aü÷ukàntà÷ ca kàsàü cin mukhamàrutakampitàþ 5.007.050c upary upari vaktràõàü vyàdhåyante punaþ punaþ 5.007.051a tàþ pàtàkà ivoddhåtàþ patnãnàü ruciraprabhàþ 5.007.051c nànàvarõasuvarõànàü vaktramåleùu rejire 5.007.052a vavalgu÷ càtra kàsàü cit kuõóalàni ÷ubhàrciùàm 5.007.052c mukhamàrutasaüsargàn mandaü mandaü suyoùitàm 5.007.053a ÷arkaràsavagandhaþ sa prakçtyà surabhiþ sukhaþ 5.007.053c tàsàü vadananiþ÷vàsaþ siùeve ràvaõaü tadà 5.007.054a ràvaõànana÷aïkà÷ ca kà÷ cid ràvaõayoùitaþ 5.007.054c mukhàni sma sapatnãnàm upàjighran punaþ punaþ 5.007.055a atyarthaü saktamanaso ràvaõe tà varastriyaþ 5.007.055c asvatantràþ sapatnãnàü priyam evàcaraüs tadà 5.007.056a bàhån upanidhàyànyàþ pàrihàrya vibhåùitàþ 5.007.056c aü÷ukàni ca ramyàõi pramadàs tatra ÷i÷yire 5.007.057a anyà vakùasi cànyasyàs tasyàþ kà cit punar bhujam 5.007.057c aparà tv aïkam anyasyàs tasyà÷ càpy aparà bhujau 5.007.058a årupàr÷vakañãpçùñham anyonyasya samà÷ritàþ 5.007.058c parasparaniviùñàïgyo madasnehava÷ànugàþ 5.007.059a anyonyasyàïgasaüspar÷àt prãyamàõàþ sumadhyamàþ 5.007.059c ekãkçtabhujàþ sarvàþ suùupus tatra yoùitaþ 5.007.060a anyonyabhujasåtreõa strãmàlàgrathità hi sà 5.007.060c màleva grathità såtre ÷u÷ubhe mattaùañpadà 5.007.061a latànàü màdhave màsi phullànàü vàyusevanàt 5.007.061c anyonyamàlàgrathitaü saüsaktakusumoccayam 5.007.062a vyativeùñitasuskantham anyonyabhramaràkulam 5.007.062c àsãd vanam ivoddhåtaü strãvanaü ràvaõasya tat 5.007.063a uciteùv api suvyaktaü na tàsàü yoùitàü tadà 5.007.063c vivekaþ ÷akya àdhàtuü bhåùaõàïgàmbarasrajàm 5.007.064a ràvaõe sukhasaüviùñe tàþ striyo vividhaprabhàþ 5.007.064c jvalantaþ kà¤canà dãpàþ prekùantànimiùà iva 5.007.065a ràjarùipitçdaityànàü gandharvàõàü ca yoùitaþ 5.007.065c rakùasàü càbhavan kanyàs tasya kàmava÷aü gatàþ 5.007.066a na tatra kà cit pramadà prasahya; vãryopapannena guõena labdhà 5.007.066c na cànyakàmàpi na cànyapårvà; vinà varàrhàü janakàtmajàü tu 5.007.067a na càkulãnà na ca hãnaråpà; nàdakùiõà nànupacàra yuktà 5.007.067c bhàryàbhavat tasya na hãnasattvà; na càpi kàntasya na kàmanãyà 5.007.068a babhåva buddhis tu harã÷varasya; yadãdç÷ã ràghavadharmapatnã 5.007.068c imà yathà ràkùasaràjabhàryàþ; sujàtam asyeti hi sàdhubuddheþ 5.007.069a puna÷ ca so 'cintayad àrtaråpo; dhruvaü vi÷iùñà guõato hi sãtà 5.007.069c athàyam asyàü kçtavàn mahàtmà; laïke÷varaþ kaùñam anàryakarma 5.008.001a tatra divyopamaü mukhyaü sphàñikaü ratnabhåùitam 5.008.001c avekùamàõo hanumàn dadar÷a ÷ayanàsanam 5.008.002a tasya caikatame de÷e so 'gryamàlyavibhåùitam 5.008.002c dadar÷a pàõóuraü chatraü tàràdhipatisaünibham 5.008.003a bàlavyajanahastàbhir vãjyamànaü samantataþ 5.008.003c gandhai÷ ca vividhair juùñaü varadhåpena dhåpitam 5.008.004a paramàstaraõàstãrõam àvikàjinasaüvçtam 5.008.004c dàmabhir varamàlyànàü samantàd upa÷obhitam 5.008.005a tasmi¤ jãmåtasaükà÷aü pradãptottamakuõóalam 5.008.005c lohitàkùaü mahàbàhuü mahàrajatavàsasaü 5.008.006a lohitenànuliptàïgaü candanena sugandhinà 5.008.006c saüdhyàraktam ivàkà÷e toyadaü sataóidguõam 5.008.007a vçtam àbharaõair divyaiþ suråpaü kàmaråpiõam 5.008.007c savçkùavanagulmàóhyaü prasuptam iva mandaram 5.008.008a krãóitvoparataü ràtrau varàbharaõabhåùitam 5.008.008c priyaü ràkùasakanyànàü ràkùasànàü sukhàvaham 5.008.009a pãtvàpy uparataü càpi dadar÷a sa mahàkapiþ 5.008.009c bhàskare ÷ayane vãraü prasuptaü ràkùasàdhipam 5.008.010a niþ÷vasantaü yathà nàgaü ràvaõaü vànarottamaþ 5.008.010c àsàdya paramodvignaþ so 'pàsarpat subhãtavat 5.008.011a athàrohaõam àsàdya vedikàntaram à÷ritaþ 5.008.011c suptaü ràkùasa÷àrdålaü prekùate sma mahàkapiþ 5.008.012a ÷u÷ubhe ràkùasendrasya svapataþ ÷ayanottamam 5.008.012c gandhahastini saüviùñe yathàprasravaõaü mahat 5.008.013a kà¤canàïgadanaddhau ca dadar÷a sa mahàtmanaþ 5.008.013c vikùiptau ràkùasendrasya bhujàv indradhvajopamau 5.008.014a airàvataviùàõàgrair àpãóitakçtavraõau 5.008.014c vajrollikhitapãnàüsau viùõucakraparikùitau 5.008.015a pãnau samasujàtàüsau saügatau balasaüyutau 5.008.015c sulakùaõa nakhàïguùñhau svaïgulãtalalakùitau 5.008.016a saühatau parighàkàrau vçttau karikaropamau 5.008.016c vikùiptau ÷ayane ÷ubhre pa¤ca÷ãrùàv ivoragau 5.008.017a ÷a÷akùatajakalpena su÷ãtena sugandhinà 5.008.017c candanena paràrdhyena svanuliptau svalaükçtau 5.008.018a uttamastrãvimçditau gandhottamaniùevitau 5.008.018c yakùapannagagandharvadevadànavaràviõau 5.008.019a dadar÷a sa kapis tasya bàhå ÷ayanasaüsthitau 5.008.019c mandarasyàntare suptau mahàrhã ruùitàv iva 5.008.020a tàbhyàü sa paripårõàbhyàü bhujàbhyàü ràkùasàdhipaþ 5.008.020c ÷u÷ubhe 'calasaükà÷aþ ÷çïgàbhyàm iva mandaraþ 5.008.021a cåtapuünàgasurabhir bakulottamasaüyutaþ 5.008.021c mçùñànnarasasaüyuktaþ pànagandhapuraþsaraþ 5.008.022a tasya ràkùasasiühasya ni÷cakràma mukhàn mahàn 5.008.022c ÷ayànasya viniþ÷vàsaþ pårayann iva tad gçham 5.008.023a muktàmaõivicitreõa kà¤canena viràjatà 5.008.023c mukuñenàpavçttena kuõóalojjvalitànanam 5.008.024a raktacandanadigdhena tathà hàreõa ÷obhità 5.008.024c pãnàyatavi÷àlena vakùasàbhiviràjitam 5.008.025a pàõóureõàpaviddhena kùaumeõa kùatajekùaõam 5.008.025c mahàrheõa susaüvãtaü pãtenottamavàsasà 5.008.026a màùarà÷ipratãkà÷aü niþ÷vasantaü bhujaïgavat 5.008.026c gàïge mahati toyànte prasutamiva ku¤jaram 5.008.027a caturbhiþ kà¤canair dãpair dãpyamànai÷ caturdi÷am 5.008.027c prakà÷ãkçtasarvàïgaü meghaü vidyudgaõair iva 5.008.028a pàdamålagatà÷ càpi dadar÷a sumahàtmanaþ 5.008.028c patnãþ sa priyabhàryasya tasya rakùaþpater gçhe 5.008.029a ÷a÷iprakà÷avadanà varakuõóalabhåùitàþ 5.008.029c amlànamàlyàbharaõà dadar÷a hariyåthapaþ 5.008.030a nçttavàditraku÷alà ràkùasendrabhujàïkagàþ 5.008.030c varàbharaõadhàriõyo niùannà dadç÷e kapiþ 5.008.031a vajravaidåryagarbhàõi ÷ravaõànteùu yoùitàm 5.008.031c dadar÷a tàpanãyàni kuõóalàny aïgadàni ca 5.008.032a tàsàü candropamair vaktraiþ ÷ubhair lalitakuõóalaiþ 5.008.032c viraràja vimànaü tan nabhas tàràgaõair iva 5.008.033a madavyàyàmakhinnàs tà ràkùasendrasya yoùitaþ 5.008.033c teùu teùv avakà÷eùu prasuptàs tanumadhyamàþ 5.008.034a kà cid vãõàü pariùvajya prasuptà saüprakà÷ate 5.008.034c mahànadãprakãrõeva nalinã potam à÷rità 5.008.035a anyà kakùagatenaiva maóóukenàsitekùaõà 5.008.035c prasuptà bhàminã bhàti bàlaputreva vatsalà 5.008.036a pañahaü càrusarvàïgã pãóya ÷ete ÷ubhastanã 5.008.036c cirasya ramaõaü labdhvà pariùvajyeva kàminã 5.008.037a kà cid aü÷aü pariùvajya suptà kamalalocanà 5.008.037c nidràva÷am anupràptà sahakànteva bhàminã 5.008.038a anyà kanakasaükà÷air mçdupãnair manoramaiþ 5.008.038c mçdaïgaü paripãóyàïgaiþ prasuptà mattalocanà 5.008.039a bhujapàr÷vàntarasthena kakùageõa kç÷odarã 5.008.039c paõavena sahànindyà suptà madakçta÷ramà 5.008.040a óiõóimaü parigçhyànyà tathaivàsaktaóiõóimà 5.008.040c prasuptà taruõaü vatsam upagåhyeva bhàminã 5.008.041a kà cid àóambaraü nàrã bhujasaübhogapãóitam 5.008.041c kçtvà kamalapatràkùã prasuptà madamohità 5.008.042a kala÷ãm apaviddhyànyà prasuptà bhàti bhàminã 5.008.042c vasante puùpa÷abalà màleva parimàrjità 5.008.043a pàõibhyàü ca kucau kà cit suvarõakala÷opamau 5.008.043c upagåhyàbalà suptà nidràbalaparàjità 5.008.044a anyà kamalapatràkùã pårõendusadç÷ànanà 5.008.044c anyàm àliïgya su÷roõã prasuptà madavihvalà 5.008.045a àtodyàni vicitràõi pariùvajya varastriyaþ 5.008.045c nipãóya ca kucaiþ suptàþ kàminyaþ kàmukàn iva 5.008.046a tàsàm ekàntavinyaste ÷ayànàü ÷ayane ÷ubhe 5.008.046c dadar÷a råpasaüpannàm aparàü sa kapiþ striyam 5.008.047a muktàmaõisamàyuktair bhåùaõaiþ suvibhåùitàm 5.008.047c vibhåùayantãm iva ca sva÷riyà bhavanottamam 5.008.048a gaurãü kanakavarõàbhàm iùñàm antaþpure÷varãm 5.008.048c kapir mandodarãü tatra ÷ayànàü càruråpiõãm 5.008.049a sa tàü dçùñvà mahàbàhur bhåùitàü màrutàtmajaþ 5.008.049c tarkayàm àsa sãteti råpayauvanasaüpadà 5.008.049e harùeõa mahatà yukto nananda hariyåthapaþ 5.008.050a àshpoñayàm àsa cucumba pucchaü; nananda cikrãóa jagau jagàma 5.008.050c stambhàn arohan nipapàta bhåmau; nidar÷ayan svàü prakçtiü kapãnàm 5.009.001a avadhåya ca tàü buddhiü babhåvàvasthitas tadà 5.009.001c jagàma càparàü cintàü sãtàü prati mahàkapiþ 5.009.002a na ràmeõa viyuktà sà svaptum arhati bhàminã 5.009.002c na bhoktuü nàpy alaükartuü na pànam upasevitum 5.009.003a nànyaü naram upasthàtuü suràõàm api ce÷varam 5.009.003c na hi ràmasamaþ ka÷ cid vidyate trida÷eùv api 5.009.003e anyeyam iti ni÷citya pànabhåmau cacàra saþ 5.009.004a krãóitenàparàþ klàntà gãtena ca tathà paràþ 5.009.004c nçttena càparàþ klàntàþ pànaviprahatàs tathà 5.009.005a murajeùu mçdaïgeùu pãñhikàsu ca saüsthitàþ 5.009.005c tathàstaraõamukhyyeùu saüviùñà÷ càparàþ striyaþ 5.009.006a aïganànàü sahasreõa bhåùitena vibhåùaõaiþ 5.009.006c råpasaülàpa÷ãlena yuktagãtàrthabhàùiõà 5.009.007a de÷akàlàbhiyuktena yuktavàkyàbhidhàyinà 5.009.007c ratàbhiratasaüsuptaü dadar÷a hariyåthapaþ 5.009.008a tàsàü madhye mahàbàhuþ ÷u÷ubhe ràkùase÷varaþ 5.009.008c goùñhe mahati mukhyànàü gavàü madhye yathà vçùaþ 5.009.009a sa ràkùasendraþ ÷u÷ubhe tàbhiþ parivçtaþ svayam 5.009.009c kareõubhir yathàraõyaü parikãrõo mahàdvipaþ 5.009.010a sarvakàmair upetàü ca pànabhåmiü mahàtmanaþ 5.009.010c dadar÷a kapi÷àrdålas tasya rakùaþpater gçhe 5.009.011a mçgàõàü mahiùàõàü ca varàhàõàü ca bhàga÷aþ 5.009.011c tatra nyastàni màüsàni pànabhåmau dadar÷a saþ 5.009.012a raukmeùu ca vi÷aleùu bhàjaneùv ardhabhakùitàn 5.009.012c dadar÷a kapi÷àrdåla mayåràn kukkuñàüs tathà 5.009.013a varàhavàrdhràõasakàn dadhisauvarcalàyutàn 5.009.013c ÷alyàn mçgamayåràü÷ ca hanåmàn anvavaikùata 5.009.014a kçkaràn vividhàn siddhàü÷ cakoràn ardhabhakùitàn 5.009.014c mahiùàn eka÷alyàü÷ ca chàgàü÷ ca kçtaniùñhitàn 5.009.014e lekhyam uccàvacaü peyaü bhojyàni vividhàni ca 5.009.015a tathàmlalavaõottaüsair vividhai ràgaùàóavaiþ 5.009.015c hàra nåpurakeyårair apaviddhair mahàdhanaiþ 5.009.016a pànabhàjanavikùiptaiþ phalai÷ ca vividhair api 5.009.016c kçtapuùpopahàrà bhår adhikaü puùyati ÷riyam 5.009.017a tatra tatra ca vinyastaiþ su÷liùñaiþ ÷ayanàsanaiþ 5.009.017c pànabhåmir vinà vahniü pradãptevopalakùyate 5.009.018a bahuprakàrair vividhair varasaüskàrasaüskçtaiþ 5.009.018c màüsaiþ ku÷alasaüyuktaiþ pànabhåmigataiþ pçthak 5.009.019a divyàþ prasannà vividhàþ suràþ kçtasurà api 5.009.019c ÷arkaràsavamàdhvãkàþ puùpàsavaphalàsavàþ 5.009.019e vàsacårõai÷ ca vividhair mçùñàs tais taiþ pçthakpçthak 5.009.020a saütatà ÷u÷ubhe bhåmir màlyai÷ ca bahusaüsthitaiþ 5.009.020c hiraõmayai÷ ca karakair bhàjanaiþ sphàñikair api 5.009.020e jàmbånadamayai÷ cànyaiþ karakair abhisaüvçtà 5.009.021a ràjateùu ca kumbheùu jàmbånadamayeùu ca 5.009.021c pàna÷reùñhaü tadà bhåri kapis tatra dadar÷a ha 5.009.022a so 'pa÷yac chàtakumbhàni ÷ãdhor maõimayàni ca 5.009.022c ràjatàni ca pårõàni bhàjanàni mahàkapiþ 5.009.023a kva cid ardhàva÷eùàõi kva cit pãtàni sarva÷aþ 5.009.023c kva cin naiva prapãtàni pànàni sa dadar÷a ha 5.009.024a kva cid bhakùyàü÷ ca vividhàn kva cit pànàni bhàga÷aþ 5.009.024c kva cid annàva÷eùàõi pa÷yan vai vicacàra ha 5.009.025a kva cit prabhinnaiþ karakaiþ kva cid àloóitair ghañaiþ 5.009.025c kva cit saüpçktamàlyàni jalàni ca phalàni ca 5.009.026a ÷ayanàny atra nàrãõàü ÷ånyàni bahudhà punaþ 5.009.026c parasparaü samà÷liùya kà÷ cit suptà varàïganàþ 5.009.027a kà cic ca vastram anyasyà apahçtyopaguhya ca 5.009.027c upagamyàbalà suptà nidràbalaparàjità 5.009.028a tàsàm ucchvàsavàtena vastraü màlyaü ca gàtrajam 5.009.028c nàtyarthaü spandate citraü pràpya mandam ivànilam 5.009.029a candanasya ca ÷ãtasya ÷ãdhor madhurasasya ca 5.009.029c vividhasya ca màlyasya puùpasya vividhasya ca 5.009.030a bahudhà màrutas tatra gandhaü vividham udvahan 5.009.030c snànànàü candanànàü ca dhåpànàü caiva mårchitaþ 5.009.030e pravavau surabhir gandho vimàne puùpake tadà 5.009.031a ÷yàmàvadàtàs tatrànyàþ kà÷ cit kçùõà varàïganàþ 5.009.031c kà÷ cit kà¤canavarõàïgyaþ pramadà ràkùasàlaye 5.009.032a tàsàü nidràva÷atvàc ca madanena vimårchitam 5.009.032c padminãnàü prasuptànàü råpam àsãd yathaiva hi 5.009.033a evaü sarvam a÷eùeõa ràvaõàntaþpuraü kapiþ 5.009.033c dadar÷a sumahàtejà na dadar÷a ca jànakãm 5.009.034a nirãkùamàõa÷ ca tatas tàþ striyaþ sa mahàkapiþ 5.009.034c jagàma mahatãü cintàü dharmasàdhvasa÷aïkitaþ 5.009.035a paradàràvarodhasya prasuptasya nirãkùaõam 5.009.035c idaü khalu mamàtyarthaü dharmalopaü kariùyati 5.009.036a na hi me paradàràõàü dçùñir viùayavartinã 5.009.036c ayaü càtra mayà dçùñaþ paradàraparigrahaþ 5.009.037a tasya pràdurabhåc cintàpunar anyà manasvinaþ 5.009.037c ni÷citaikàntacittasya kàryani÷cayadar÷inã 5.009.038a kàmaü dçùñvà mayà sarvà vi÷vastà ràvaõastriyaþ 5.009.038c na tu me manasaþ kiü cid vaikçtyam upapadyate 5.009.039a mano hi hetuþ sarveùàm indriyàõàü pravartate 5.009.039c ÷ubhà÷ubhàsv avasthàsu tac ca me suvyavasthitam 5.009.040a nànyatra hi mayà ÷akyà vaidehã parimàrgitum 5.009.040c striyo hi strãùu dç÷yante sadà saüparimàrgaõe 5.009.041a yasya sattvasya yà yonis tasyàü tat parimàrgyate 5.009.041c na ÷akyaü pramadà naùñà mçgãùu parimàrgitum 5.009.042a tad idaü màrgitaü tàvac chuddhena manasà mayà 5.009.042c ràvaõàntaþpuraü saraü dç÷yate na ca jànakã 5.009.043a devagandharvakanyà÷ ca nàgakanyà÷ ca vãryavàn 5.009.043c avekùamàõo hanumàn naivàpa÷yata jànakãm 5.009.044a tàm apa÷yan kapis tatra pa÷yaü÷ cànyà varastriyaþ 5.009.044c apakramya tadà vãraþ pradhyàtum upacakrame 5.010.001a sa tasya madhye bhavanasya vànaro; latàgçhàü÷ citragçhàn ni÷àgçhàn 5.010.001c jagàma sãtàü prati dar÷anotsuko; na caiva tàü pa÷yati càrudar÷anàm 5.010.002a sa cintayàm àsa tato mahàkapiþ; priyàm apa÷yan raghunandanasya tàm 5.010.002c dhruvaü nu sãtà mriyate yathà na me; vicinvato dar÷anam eti maithilã 5.010.003a sà ràkùasànàü pravareõa bàlà; sva÷ãlasaürakùaõa tat parà satã 5.010.003c anena nånaü pratiduùñakarmaõà; hatà bhaved àryapathe pare sthità 5.010.004a viråparåpà vikçtà vivarcaso; mahànanà dãrghaviråpadar÷anàþ 5.010.004c samãkùya sà ràkùasaràjayoùito; bhayàd vinaùñà janake÷varàtmajà 5.010.005a sãtàm adçùñvà hy anavàpya pauruùaü; vihçtya kàlaü saha vànarai÷ ciram 5.010.005c na me 'sti sugrãvasamãpagà gatiþ; sutãkùõadaõóo balavàü÷ ca vànaraþ 5.010.006a dçùñam antaþpuraü sarvaü dçùñvà ràvaõayoùitaþ 5.010.006c na sãtà dç÷yate sàdhvã vçthà jàto mama ÷ramaþ 5.010.007a kiü nu màü vànaràþ sarve gataü vakùyanti saügatàþ 5.010.007c gatvà tatra tvayà vãra kiü kçtaü tad vadasva naþ 5.010.008a adçùñvà kiü pravakùyàmi tàm ahaü janakàtmajàm 5.010.008c dhruvaü pràyam upeùyanti kàlasya vyativartane 5.010.009a kiü và vakùyati vçddha÷ ca jàmbavàn aïgada÷ ca saþ 5.010.009c gataü pàraü samudrasya vànarà÷ ca samàgatàþ 5.010.010a anirvedaþ ÷riyo målam anirvedaþ paraü sukham 5.010.010c bhåyas tàvad viceùyàmi na yatra vicayaþ kçtaþ 5.010.011a anirvedo hi satataü sarvàrtheùu pravartakaþ 5.010.011c karoti saphalaü jantoþ karma yac ca karoti saþ 5.010.012a tasmàd anirveda kçtaü yatnaü ceùñe 'ham uttamam 5.010.012c adçùñàü÷ ca viceùyàmi de÷àn ràvaõapàlitàn 5.010.013a àpàna÷àlàvicitàs tathà puùpagçhàõi ca 5.010.013c citra÷àlà÷ ca vicità bhåyaþ krãóàgçhàõi ca 5.010.014a niùkuñàntararathyà÷ ca vimànàni ca sarva÷aþ 5.010.014c iti saücintya bhåyo 'pi vicetum upacakrame 5.010.015a bhåmãgçhàü÷ caityagçhàn gçhàtigçhakàn api 5.010.015c utpatan nipataü÷ càpi tiùñhan gacchan punaþ kva cit 5.010.016a apàvçõvaü÷ ca dvàràõi kapàñàny avaghaññayan 5.010.016c pravi÷an niùpataü÷ càpi prapatann utpatann api 5.010.016e sarvam apy avakà÷aü sa vicacàra mahàkapiþ 5.010.017a caturaïgulamàtro 'pi nàvakà÷aþ sa vidyate 5.010.017c ràvaõàntaþpure tasmin yaü kapir na jagàma saþ 5.010.018a pràkaràntararathyà÷ ca vedika÷ caityasaü÷rayàþ 5.010.018c ÷vabhrà÷ ca puùkariõya÷ ca sarvaü tenàvalokitam 5.010.019a ràkùasyo vividhàkàrà viråpà vikçtàs tathà 5.010.019c dçùñà hanåmatà tatra na tu sà janakàtmajà 5.010.020a råpeõàpratimà loke varà vidyàdhara striyaþ 5.010.020c dçñà hanåmatà tatra na tu ràghavanandinã 5.010.021a nàgakanyà varàrohàþ pårõacandranibhànanàþ 5.010.021c dçùñà hanåmatà tatra na tu sãtà sumadhyamà 5.010.022a pramathya ràkùasendreõa nàgakanyà balàd dhçtàþ 5.010.022c dçùñà hanåmatà tatra na sà janakanandinã 5.010.023a so 'pa÷yaüs tàü mahàbàhuþ pa÷yaü÷ cànyà varastriyaþ 5.010.023c viùasàda mahàbàhur hanåmàn màrutàtmajaþ 5.010.024a udyogaü vànarendràõaü plavanaü sàgarasya ca 5.010.024c vyarthaü vãkùyànilasuta÷ cintàü punar upàgamat 5.010.025a avatãrya vimànàc ca hanåmàn màrutàtmajaþ 5.010.025c cintàm upajagàmàtha ÷okopahatacetanaþ 5.011.001a vimànàt tu susaükramya pràkàraü hariyåthapaþ 5.011.001c hanåmàn vegavàn àsãd yathà vidyudghanàntare 5.011.002a saüparikramya hanumàn ràvaõasya nive÷anàn 5.011.002c adçùñvà jànakãü sãtàm abravãd vacanaü kapiþ 5.011.003a bhåyiùñhaü loóità laïkà ràmasya caratà priyam 5.011.003c na hi pa÷yàmi vaidehãü sãtàü sarvàïga÷obhanàm 5.011.004a palvalàni tañàkàni saràüsi saritas tathà 5.011.004c nadyo 'nåpavanàntà÷ ca durgà÷ ca dharaõãdharàþ 5.011.004e loóità vasudhà sarvà na ca pa÷yàmi jànakãm 5.011.005a iha saüpàtinà sãtà ràvaõasya nive÷ane 5.011.005c àkhyàtà gçdhraràjena na ca pa÷yàmi tàm aham 5.011.006a kiü nu sãtàtha vaidehã maithilã janakàtmajà 5.011.006c upatiùñheta viva÷à ràvaõaü duùñacàriõam 5.011.007a kùipram utpatato manye sãtàm àdàya rakùasaþ 5.011.007c bibhyato ràmabàõànàm antarà patità bhavet 5.011.008a atha và hriyamàõàyàþ pathi siddhaniùevite 5.011.008c manye patitam àryàyà hçdayaü prekùya sàgaram 5.011.009a ràvaõasyoruvegena bhujàbhyàü pãóitena ca 5.011.009c tayà manye vi÷àlàkùyà tyaktaü jãvitam àryayà 5.011.010a upary upari và nånaü sàgaraü kramatas tadà 5.011.010c viveùñamànà patità samudre janakàtmajà 5.011.011a àho kùudreõa cànena rakùantã ÷ãlam àtmanaþ 5.011.011c abandhur bhakùità sãtà ràvaõena tapasvinã 5.011.012a atha và ràkùasendrasya patnãbhir asitekùaõà 5.011.012c aduùñà duùñabhàvàbhir bhakùità sà bhaviùyati 5.011.013a saüpårõacandrapratimaü padmapatranibhekùaõam 5.011.013c ràmasya dhyàyatã vaktraü pa¤catvaü kçpaõà gatà 5.011.014a hà ràma lakùmaõety eva hàyodhyeti ca maithilã 5.011.014c vilapya bahu vaidehã nyastadehà bhaviùyati 5.011.015a atha và nihità manye ràvaõasya nive÷ane 5.011.015c nånaü làlapyate mandaü pa¤jarastheva ÷àrikà 5.011.016a janakasya kule jàtà ràmapatnã sumadhyamà 5.011.016c katham utpalapatràkùã ràvaõasya va÷aü vrajet 5.011.017a vinaùñà và pranaùñà và mçtà và janakàtmajà 5.011.017c ràmasya priyabhàryasya na nivedayituü kùamam 5.011.018a nivedyamàne doùaþ syàd doùaþ syàd anivedane 5.011.018c kathaü nu khalu kartavyaü viùamaü pratibhàti me 5.011.019a asminn evaügate karye pràptakàlaü kùamaü ca kim 5.011.019c bhaved iti matiü bhåyo hanumàn pravicàrayan 5.011.020a yadi sãtàm adçùñvàhaü vànarendrapurãm itaþ 5.011.020c gamiùyàmi tataþ ko me puruùàrtho bhaviùyati 5.011.021a mamedaü laïghanaü vyarthaü sàgarasya bhaviùyati 5.011.021c prave÷a÷ civa laïkàyà ràkùasànàü ca dar÷anam 5.011.022a kiü và vakùyati sugrãvo harayo va samàgatàþ 5.011.022c kiùkindhàü samanupràptau tau và da÷arathàtmajau 5.011.023a gatvà tu yadi kàkutsthaü vakùyàmi param apriyam 5.011.023c na dçùñeti mayà sãtà tatas tyakùyanti jãvitam 5.011.024a paruùaü dàruõaü kråraü tãkùõam indriyatàpanam 5.011.024c sãtànimittaü durvàkyaü ÷rutvà sa na bhaviùyati 5.011.025a taü tu kçcchragataü dçùñvà pa¤catvagatamànasaü 5.011.025c bhç÷ànurakto medhàvã na bhaviùyati lakùmaõaþ 5.011.026a vinaùñau bhràtarau ÷rutvà bharato 'pi mariùyati 5.011.026c bharataü ca mçtaü dçùñvà ÷atrughno na bhaviùyati 5.011.027a putràn mçtàn samãkùyàtha na bhaviùyanti màtaraþ 5.011.027c kausalyà ca sumitrà ca kaikeyã ca na saü÷ayaþ 5.011.028a kçtaj¤aþ satyasaüdha÷ ca sugrãvaþ plavagàdhipaþ 5.011.028c ràmaü tathà gataü dçùñvà tatas tyakùyanti jãvitam 5.011.029a durmanà vyathità dãnà nirànandà tapasvinã 5.011.029c pãóità bhartç÷okena rumà tyakùyati jãvitam 5.011.030a vàlijena tu duþkhena pãóità ÷okakar÷ità 5.011.030c pa¤catvagamane ràj¤as tàràpi na bhaviùyati 5.011.031a màtàpitror vinà÷ena sugrãva vyasanena ca 5.011.031c kumàro 'py aïgadaþ kasmàd dhàrayiùyati jãvitam 5.011.032a bhartçjena tu ÷okena abhibhåtà vanaukasaþ 5.011.032c ÷iràüsy abhihaniùyanti talair muùñibhir eva ca 5.011.033a sàntvenànupradànena mànena ca ya÷asvinà 5.011.033c làlitàþ kapiràjena pràõàüs tyakùyanti vànaràþ 5.011.034a na vaneùu na ÷aileùu na nirodheùu và punaþ 5.011.034c krãóàm anubhaviùyanti sametya kapiku¤jaràþ 5.011.035a saputradàràþ sàmàtyà bhartçvyasanapãóitàþ 5.011.035c ÷ailàgrebhyaþ patiùyanti sametya viùameùu ca 5.011.036a viùam udbandhanaü vàpi prave÷aü jvalanasya và 5.011.036c upavàsam atho ÷astraü pracariùyanti vànaràþ 5.011.037a ghoram àrodanaü manye gate mayi bhaviùyati 5.011.037c ikùvàkukulanà÷a÷ ca nà÷a÷ caiva vanaukasàm 5.011.038a so 'haü naiva gamiùyàmi kiùkindhàü nagarãm itaþ 5.011.038c na hi ÷akùyàmy ahaü draùñuü sugrãvaü maithilãü vinà 5.011.039a mayy agacchati cehasthe dharmàtmànau mahàrathau 5.011.039c à÷ayà tau dhariùyete vanarà÷ ca manasvinaþ 5.011.040a hastàdàno mukhàdàno niyato vçkùamålikaþ 5.011.040c vànaprastho bhaviùyàmi adçùñvà janakàtmajàm 5.011.041a sàgarànåpaje de÷e bahumålaphalodake 5.011.041c citàü kçtvà pravekùyàmi samiddham araõãsutam 5.011.042a upaviùñasya và samyag liïginaü sàdhayiùyataþ 5.011.042c ÷arãraü bhakùayiùyanti vàyasàþ ÷vàpadàni ca 5.011.043a idam apy çùibhir dçùñaü niryàõam iti me matiþ 5.011.043c samyag àpaþ pravekùyàmi na cet pa÷yàmi jànakãm 5.011.044a sujàtamålà subhagà kãrtimàlàya÷asvinã 5.011.044c prabhagnà ciraràtrãyaü mama sãtàm apa÷yataþ 5.011.045a tàpaso và bhaviùyàmi niyato vçkùamålikaþ 5.011.045c netaþ pratigamiùyàmi tàm adçùñvàsitekùaõàm 5.011.046a yadãtaþ pratigacchàmi sãtàm anadhigamya tàm 5.011.046c aïgadaþ sahitaiþ sarvair vànarair na bhaviùyati 5.011.047a vinà÷e bahavo doùà jãvan pràpnoti bhadrakam 5.011.047c tasmàt pràõàn dhariùyàmi dhruvo jãvati saügamaþ 5.011.048a evaü bahuvidhaü duþkhaü manasà dhàrayan muhuþ 5.011.048c nàdhyagacchat tadà pàraü ÷okasya kapiku¤jaraþ 5.011.049a ràvaõaü và vadhiùyàmi da÷agrãvaü mahàbalam 5.011.049c kàmam astu hçtà sãtà pratyàcãrõaü bhaviùyati 5.011.050a athavainaü samutkùipya upary upari sàgaram 5.011.050c ràmàyopahariùyàmi pa÷uü pa÷upater iva 5.011.051a iti cintà samàpannaþ sãtàm anadhigamya tàm 5.011.051c dhyàna÷okà parãtàtmà cintayàm àsa vànaraþ 5.011.052a yàvat sãtàü na pa÷yàmi ràmapatnãü ya÷asvinãm 5.011.052c tàvad etàü purãü laïkàü vicinomi punaþ punaþ 5.011.053a saüpàti vacanàc càpi ràmaü yady ànayàmy aham 5.011.053c apa÷yan ràghavo bhàryàü nirdahet sarvavànaràn 5.011.054a ihaiva niyatàhàro vatsyàmi niyatendriyaþ 5.011.054c na matkçte vina÷yeyuþ sarve te naravànaràþ 5.011.055a a÷okavanikà càpi mahatãyaü mahàdrumà 5.011.055c imàm abhigamiùyàmi na hãyaü vicità mayà 5.011.056a vasån rudràüs tathàdityàn a÷vinau maruto 'pi ca 5.011.056c namaskçtvà gamiùyàmi rakùasàü ÷okavardhanaþ 5.011.057a jitvà tu ràkùasàn devãm ikùvàkukulanandinãm 5.011.057c saüpradàsyàmi ràmàyà yathàsiddhiü tapasvine 5.011.058a sa muhårtam iva dhyàtvà cintàvigrathitendriyaþ 5.011.058c udatiùñhan mahàbàhur hanåmàn màrutàtmajaþ 5.011.059a namo 'stu ràmàya salakùmaõàya; devyai ca tasyai janakàtmajàyai 5.011.059c namo 'stu rudrendrayamànilebhyo; namo 'stu candràrkamarudgaõebhyaþ 5.011.060a sa tebhyas tu namaskçtvà sugrãvàya ca màrutiþ 5.011.060c di÷aþ sarvàþ samàlokya a÷okavanikàü prati 5.011.061a sa gatvà manasà pårvam a÷okavanikàü ÷ubhàm 5.011.061c uttaraü cintayàm àsa vànaro màrutàtmajaþ 5.011.062a dhruvaü tu rakùobahulà bhaviùyati vanàkulà 5.011.062c a÷okavanikà cintyà sarvasaüskàrasaüskçtà 5.011.063a rakùiõa÷ càtra vihità nånaü rakùanti pàdapàn 5.011.063c bhagavàn api sarvàtmà nàtikùobhaü pravàyati 5.011.064a saükùipto 'yaü mayàtmà ca ràmàrthe ràvaõasya ca 5.011.064c siddhiü me saüvidhàsyanti devàþ sarùigaõàs tv iha 5.011.065a brahmà svayambhår bhagavàn devà÷ caiva di÷antu me 5.011.065c siddhim agni÷ ca vàyu÷ ca puruhåta÷ ca vajradhçt 5.011.066a varuõaþ pà÷ahasta÷ ca somàdityai tathaiva ca 5.011.066c a÷vinau ca mahàtmànau marutaþ sarva eva ca 5.011.067a siddhiü sarvàõi bhåtàni bhåtànàü caiva yaþ prabhuþ 5.011.067c dàsyanti mama ye cànye adçùñàþ pathi gocaràþ 5.011.068a tad unnasaü pàõóuradantam avraõaü; ÷ucismitaü padmapalà÷alocanam 5.011.068c drakùye tad àryàvadanaü kadà nv ahaü; prasannatàràdhipatulyadar÷anam 5.011.069a kùudreõa pàpena nç÷aüsakarmaõà; sudàruõàlàükçtaveùadhàriõà 5.011.069c balàbhibhåtà abalà tapasvinã; kathaü nu me dçùñapathe 'dya sà bhavet 5.012.001a sa muhårtam iva dhyatvà manasà càdhigamya tàm 5.012.001c avapluto mahàtejàþ pràkàraü tasya ve÷manaþ 5.012.002a sa tu saühçùñasarvàïgaþ pràkàrastho mahàkapiþ 5.012.002c puùpitàgràn vasantàdau dadar÷a vividhàn drumàn 5.012.003a sàlàn a÷okàn bhavyàü÷ ca campakàü÷ ca supuùpitàn 5.012.003c uddàlakàn nàgavçkùàü÷ cåtàn kapimukhàn api 5.012.004a athàmravaõasaüchannàü latà÷atasamàvçtàm 5.012.004c jyàmukta iva nàràcaþ pupluve vçkùavàñikàm 5.012.005a sa praviùya vicitràü tàü vihagair abhinàditàm 5.012.005c ràjataiþ kà¤canai÷ caiva pàdapaiþ sarvatovçtàm 5.012.006a vihagair mçgasaüghai÷ ca vicitràü citrakànanàm 5.012.006c uditàdityasaükà÷àü dadar÷a hanumàn kapiþ 5.012.007a vçtàü nànàvidhair vçkùaiþ puùpopagaphalopagaiþ 5.012.007c kokilair bhçïgaràjai÷ ca mattair nityaniùevitàm 5.012.008a prahçùñamanuje kale mçgapakùisamàkule 5.012.008c mattabarhiõasaüghuùñàü nànàdvijagaõàyutàm 5.012.009a màrgamàõo varàrohàü ràjaputrãm aninditàm 5.012.009c sukhaprasuptàn vihagàn bodhayàm àsa vànaraþ 5.012.010a utpatadbhir dvijagaõaiþ pakùaiþ sàlàþ samàhatàþ 5.012.010c anekavarõà vividhà mumucuþ puùpavçùñayaþ 5.012.011a puùpàvakãrõaþ ÷u÷ubhe hanumàn màrutàtmajaþ 5.012.011c a÷okavanikàmadhye yathà puùpamayo giriþ 5.012.012a di÷aþ sarvàbhidàvantaü vçkùaùaõóagataü kapim 5.012.012c dçùñvà sarvàõi bhåtàni vasanta iti menire 5.012.013a vçkùebhyaþ patitaiþ puùpair avakãrõà pçthagvidhaiþ 5.012.013c raràja vasudhà tatra pramadeva vibhåùità 5.012.014a tarasvinà te taravas tarasàbhiprakampitàþ 5.012.014c kusumàni vicitràõi sasçjuþ kapinà tadà 5.012.015a nirdhåtapatra÷ikharàþ ÷ãrõapuùpaphaladrumàþ 5.012.015c nikùiptavastràbharaõà dhårtà iva paràjitàþ 5.012.016a hanåmatà vegavatà kampitàs te nagottamàþ 5.012.016c puùpaparõaphalàny à÷u mumucuþ puùpa÷àlinaþ 5.012.017a vihaügasaüghair hãnàs te skandhamàtrà÷rayà drumàþ 5.012.017c babhåvur agamàþ sarve màruteneva nirdhutàþ 5.012.018a vidhåtake÷ã yuvatir yathà mçditavarõikà 5.012.018c niùpãta÷ubhadantauùñhã nakhair dantai÷ ca vikùatà 5.012.019a tathà làïgålahastai÷ ca caraõàbhyàü ca mardità 5.012.019c babhåvà÷okavanikà prabhagnavarapàdapà 5.012.020a mahàlatànàü dàmàni vyadhamat tarasà kapiþ 5.012.020c yathà pràvçùi vindhyasya meghajàlàni màrutaþ 5.012.021a sa tatra maõibhåmã÷ ca ràjatã÷ ca manoramàþ 5.012.021c tathà kà¤canabhåmã÷ ca vicaran dadç÷e kapiþ 5.012.022a vàpã÷ ca vividhàkàràþ pårõàþ paramavàriõà 5.012.022c mahàrhair maõisopànair upapannàs tatas tataþ 5.012.023a muktàpravàlasikatà sphañikàntarakuññimàþ 5.012.023c kà¤canais tarubhi÷ citrais tãrajair upa÷obhitàþ 5.012.024a phullapadmotpalavanà÷ cakravàkopakåjitàþ 5.012.024c natyåharutasaüghuùñà haüsasàrasanàditàþ 5.012.025a dãrghàbhir drumayuktàbhiþ saridbhi÷ ca samantataþ 5.012.025c amçtopamatoyàbhiþ ÷ivàbhir upasaüskçtàþ 5.012.026a latà÷atair avatatàþ santànakasamàvçtàþ 5.012.026c nànàgulmàvçtavanàþ karavãrakçtàntaràþ 5.012.027a tato 'mbudharasaükà÷aü pravçddha÷ikharaü girim 5.012.027c vicitrakåñaü kåñai÷ ca sarvataþ parivàritam 5.012.028a ÷ilàgçhair avatataü nànàvçkùaiþ samàvçtam 5.012.028c dadar÷a kapi÷àrdålo ramyaü jagati parvatam 5.012.029a dadar÷a ca nagàt tasmàn nadãü nipatitàü kapiþ 5.012.029c aïkàd iva samutpatya priyasya patitàü priyàm 5.012.030a jale nipatitàgrai÷ ca pàdapair upa÷obhitàm 5.012.030c vàryamàõàm iva kruddhàü pramadàü priyabandhubhiþ 5.012.031a punar àvçttatoyàü ca dadar÷a sa mahàkapiþ 5.012.031c prasannàm iva kàntasya kàntàü punar upasthitàm 5.012.032a tasyàdåràt sa padminyo nànàdvijagaõàyutàþ 5.012.032c dadar÷a kapi÷àrdålo hanumàn màrutàtmajaþ 5.012.033a kçtrimàü dãrghikàü càpi pårõàü ÷ãtena vàriõà 5.012.033c maõipravarasopànàü muktàsikata÷obhitàm 5.012.034a vividhair mçgasaüghai÷ ca vicitràü citrakànanàm 5.012.034c pràsàdaiþ sumahadbhi÷ ca nirmitair vi÷vakarmaõà 5.012.034e kànanaiþ kçtrimai÷ càpi sarvataþ samalaükçtàm 5.012.035a ye ke cit pàdapàs tatra puùpopagaphalopagàþ 5.012.035c sacchatràþ savitardãkàþ sarve sauvarõavedikàþ 5.012.036a latàpratànair bahubhiþ parõai÷ ca bahubhir vçtàm 5.012.036c kà¤canãü ÷iü÷upàm ekàü dadar÷a sa mahàkapiþ 5.012.037a so 'pa÷yad bhåmibhàgàü÷ ca gartaprasravaõàni ca 5.012.037c suvarõavçkùàn aparàn dadar÷a ÷ikhisaünibhàn 5.012.038a teùàü drumàõàü prabhayà meror iva mahàkapiþ 5.012.038c amanyata tadà vãraþ kà¤cano 'smãti vànaraþ 5.012.039a tàü kà¤canais tarugaõair màrutena ca vãjitàm 5.012.039c kiïkiõã÷atanirghoùàü dçùñvà vismayam àgamat 5.012.040a supuùpitàgràü ruciràü taruõàïkurapallavàm 5.012.040c tàm àruhya mahàvegaþ ÷iü÷apàü parõasaüvçtàm 5.012.041a ito drakùyàmi vaidehãü ràma dar÷analàlasàm 5.012.041c ita÷ ceta÷ ca duþkhàrtàü saüpatantãü yadçcchayà 5.012.042a a÷okavanikà ceyaü dçóhaü ramyà duràtmanaþ 5.012.042c campakai÷ candanai÷ càpi bakulai÷ ca vibhåùità 5.012.043a iyaü ca nalinã ramyà dvijasaüghaniùevità 5.012.043c imàü sà ràmamahiùã nånam eùyati jànakã 5.012.044a sà ràma ràmamahiùã ràghavasya priyà sadà 5.012.044c vanasaücàraku÷alà nånam eùyati jànakã 5.012.045a atha và mçga÷àvàkùã vanasyàsya vicakùaõà 5.012.045c vanam eùyati sà ceha ràmacintànukar÷ità 5.012.046a ràma÷okàbhisaütaptà sà devã vàmalocanà 5.012.046c vanavàsaratà nityam eùyate vanacàriõã 5.012.047a vanecaràõàü satataü nånaü spçhayate purà 5.012.047c ràmasya dayità bhàryà janakasya sutà satã 5.012.048a saüdhyàkàlamanàþ ÷yàmà dhruvam eùyati jànakã 5.012.048c nadãü cemàü ÷ivajalàü saüdhyàrthe varavarõinã 5.012.049a tasyà÷ càpy anuråpeyam a÷okavanikà ÷ubhà 5.012.049c ÷ubhà yà pàrthivendrasya patnã ràmasya saümità 5.012.050a yadi jivati sà devã tàràdhipanibhànanà 5.012.050c àgamiùyati sàva÷yam imàü ÷ivajalàü nadãm 5.012.051a evaü tu matvà hanumàn mahàtmà; pratãkùamàõo manujendrapatnãm 5.012.051c avekùamàõa÷ ca dadar÷a sarvaü; supuùpite parõaghane nilãnaþ 5.013.001a sa vãkùamàõas tatrastho màrgamàõa÷ ca maithilãm 5.013.001c avekùamàõa÷ ca mahãü sarvàü tàm anvavaikùata 5.013.002a santàna kalatàbhi÷ ca pàdapair upa÷obhitàm 5.013.002c divyagandharasopetàü sarvataþ samalaükçtàm 5.013.003a tàü sa nandanasaükà÷àü mçgapakùibhir àvçtàm 5.013.003c harmyapràsàdasaübàdhàü kokilàkulaniþsvanàm 5.013.004a kà¤canotpalapadmàbhir vàpãbhir upa÷obhitàm 5.013.004c bahvàsanakuthopetàü bahubhåmigçhàyutàm 5.013.005a sarvartukusumai ramyaiþ phalavadbhi÷ ca pàdapaiþ 5.013.005c puùpitànàm a÷okànàü ÷riyà såryodayaprabhàm 5.013.006a pradãptàm iva tatrastho màrutiþ samudaikùata 5.013.006c niùpatra÷àkhàü vihagaiþ kriyamàõàm ivàsakçt 5.013.006e viniùpatadbhiþ ÷ata÷a÷ citraiþ puùpàvataüsakaiþ 5.013.007a àmålapuùpanicitair a÷okaiþ ÷okanà÷anaiþ 5.013.007c puùpabhàràtibhàrai÷ ca spç÷adbhir iva medinãm 5.013.008a karõikàraiþ kusumitaiþ kiü÷ukai÷ ca supuùpitaiþ 5.013.008c sa de÷aþ prabhayà teùàü pradãpta iva sarvataþ 5.013.009a puünàgàþ saptaparõà÷ ca campakoddàlakàs tathà 5.013.009c vivçddhamålà bahavaþ ÷obhante sma supuùpitàþ 5.013.010a ÷àtakumbhanibhàþ ke cit ke cid agni÷ikhopamàþ 5.013.010c nãlà¤jananibhàþ ke cit tatrà÷okàþ sahasra÷aþ 5.013.011a nandanaü vividhodyànaü citraü caitrarathaü yathà 5.013.011c ativçttam ivàcintyaü divyaü ramyaü ÷riyà vçtam 5.013.012a dvitãyam iva càkà÷aü puùpajyotirgaõàyutam 5.013.012c puùparatna÷atai÷ citraü pa¤camaü sàgaraü yathà 5.013.013a sarvartupuùpair nicitaü pàdapair madhugandhibhiþ 5.013.013c nànàninàdair udyànaü ramyaü mçgagaõair dvijaiþ 5.013.014a anekagandhapravahaü puõyagandhaü manoramam 5.013.014c ÷ailendram iva gandhàóhyaü dvitãyaü gandhamàdanam 5.013.015a a÷okavanikàyàü tu tasyàü vànarapuügavaþ 5.013.015c sa dadar÷àvidårasthaü caityapràsàdam årjitam 5.013.016a madhye stambhasahasreõa sthitaü kailàsapàõóuram 5.013.016c pravàlakçtasopànaü taptakà¤canavedikam 5.013.017a muùõantam iva cakùåüùi dyotamànam iva ÷riyà 5.013.017c vimalaü pràü÷ubhàvatvàd ullikhantam ivàmbaram 5.013.018a tato malinasaüvãtàü ràkùasãbhiþ samàvçtàm 5.013.018c upavàsakç÷àü dãnàü niþ÷vasàntãü punaþ punaþ 5.013.018e dadar÷a ÷uklapakùàdau candrarekhàm ivàmalàm 5.013.019a mandaprakhyàyamànena råpeõa ruciraprabhàm 5.013.019c pinaddhàü dhåmajàlena ÷ikhàm iva vibhàvasoþ 5.013.020a pãtenaikena saüvãtàü kliùñenottamavàsasà 5.013.020c sapaïkàm analaükàràü vipadmàm iva padminãm 5.013.021a vrãóitàü duþkhasaütaptàü parimlànàü tapasvinãm 5.013.021c graheõàïgàrakeõaiva pãóitàm iva rohiõãm 5.013.022a a÷rupårõamukhãü dãnàü kç÷àm anana÷ena ca 5.013.022c ÷okadhyànaparàü dãnàü nityaü duþkhaparàyaõàm 5.013.023a priyaü janam apa÷yantãü pa÷yantãü ràkùasãgaõam 5.013.023c svagaõena mçgãü hãnàü ÷vagaõàbhivçtàm iva 5.013.024a nãlanàgàbhayà veõyà jaghanaü gatayaikayà 5.013.024c sukhàrhàü duþkhasaütaptàü vyasanànàm akodivàm 5.013.025a tàü samãkùya vi÷àlàkùãm adhikaü malinàü kç÷àm 5.013.025c tarkayàm àsa sãteti kàraõair upapàdibhiþ 5.013.026a hriyamàõà tadà tena rakùasà kàmaråpiõà 5.013.026c yathàråpà hi dçùñà vai tathàråpeyam aïganà 5.013.027a pårõacandrànanàü subhråü càruvçttapayodharàm 5.013.027c kurvantãü prabhayà devãü sarvà vitimirà di÷aþ 5.013.028a tàü nãlake÷ãü bimbauùñhãü sumadhyàü supratiùñhitàm 5.013.028c sãtàü padmapalà÷àkùãü manmathasya ratiü yathà 5.013.029a iùñàü sarvasya jagataþ pårõacandraprabhàm iva 5.013.029c bhåmau sutanum àsãnàü niyatàm iva tàpasãm 5.013.030a niþ÷vàsabahulàü bhãruü bhujagendravadhåm iva 5.013.030c ÷okajàlena mahatà vitatena na ràjatãm 5.013.031a saüsaktàü dhåmajàlena ÷ikhàm iva vibhàvasoþ 5.013.031c tàü smçtãm iva saüdighdàm çddhiü nipatitàm iva 5.013.032a vihatàm iva ca ÷raddhàm à÷àü pratihatàm iva 5.013.032c sopasargàü yathà siddhiü buddhiü sakaluùàm iva 5.013.033a abhåtenàpavàdena kãrtiü nipatitàm iva 5.013.033c ràmoparodhavyathitàü rakùoharaõakar÷itàm 5.013.034a abalàü mçga÷àvàkùãü vãkùamàõàü tatas tataþ 5.013.034c bàùpàmbupratipårõena kçùõavaktràkùipakùmaõà 5.013.034e vadanenàprasannena niþ÷vasantãü punaþ punaþ 5.013.035a malapaïkadharàü dãnàü maõóanàrhàm amaõóitàm 5.013.035c prabhàü nakùatraràjasya kàlameghair ivàvçtàm 5.013.036a tasya saüdidihe buddhir muhuþ sãtàü nirãkùya tu 5.013.036c àmnàyànàm ayogena vidyàü pra÷ithilàm iva 5.013.037a duþkhena bubudhe sãtàü hanumàn analaükçtàm 5.013.037c saüskàreõa yathàhãnàü vàcam arthàntaraü gatàm 5.013.038a tàü samãkùya vi÷àlàkùãü ràjaputrãm aninditàm 5.013.038c tarkayàm àsa sãteti kàraõair upapàdayan 5.013.039a vaidehyà yàni càïgeùu tadà ràmo 'nvakãrtayat 5.013.039c tàny àbharaõajàlàni gàtra÷obhãny alakùayat 5.013.040a sukçtau karõaveùñau ca ÷vadaüùñrau ca susaüsthitau 5.013.040c maõividrumacitràõi hasteùv àbharaõàni ca 5.013.041a ÷yàmàni cirayuktatvàt tathà saüsthànavanti ca 5.013.041c tàny evaitàni manye 'haü yàni ràmo 'vnakãrtayat 5.013.042a tatra yàny avahãnàni tàny ahaü nopalakùaye 5.013.042c yàny asyà nàvahãnàni tànãmàni na saü÷ayaþ 5.013.043a pãtaü kanakapaññàbhaü srastaü tad vasanaü ÷ubham 5.013.043c uttarãyaü nagàsaktaü tadà dçùñaü plavaügamaiþ 5.013.044a bhåùaõàni ca mukhyàni dçùñàni dharaõãtale 5.013.044c anayaivàpaviddhàni svanavanti mahànti ca 5.013.045a idaü ciragçhãtatvàd vasanaü kliùñavattaram 5.013.045c tathà hi nånaü tad varõaü tathà ÷rãmad yathetarat 5.013.046a iyaü kanakavarõàïgã ràmasya mahiùã priyà 5.013.046c pranaùñàpi satã yasya manaso na praõa÷yati 5.013.047a iyaü sà yat kçte ràma÷ caturbhiþ paritapyate 5.013.047c kàruõyenànç÷aüsyena ÷okena madanena ca 5.013.048a strã pranaùñeti kàruõyàd à÷ritety ànç÷aüsyataþ 5.013.048c patnã naùñeti ÷okena priyeti madanena ca 5.013.049a asyà devyà yathà råpam aïgapratyaïgasauùñhavam 5.013.049c ràmasya ca yathàråpaü tasyeyam asitekùaõà 5.013.050a asyà devyà manas tasmiüs tasya càsyàü pratiùñhitam 5.013.050c teneyaü sa ca dharmàtmà muhårtam api jãvati 5.013.051a duùkaraü kurute ràmo ya imàü mattakà÷inãm 5.013.051c sãtàü vinà mahàbàhur muhårtam api jãvati 5.013.052a evaü sãtàü tadà dçùñvà hçùñaþ pavanasaübhavaþ 5.013.052c jagàma manasà ràmaü pra÷a÷aüsa ca taü prabhum 5.014.001a pra÷asya tu pra÷astavyàü sãtàü tàü haripuügavaþ 5.014.001c guõàbhiràmaü ràmaü ca puna÷ cintàparo 'bhavat 5.014.002a sa muhårtam iva dhyàtvà bàùpaparyàkulekùaõaþ 5.014.002c sãtàm à÷ritya tejasvã hanumàn vilalàpa ha 5.014.003a mànyà guruvinãtasya lakùmaõasya gurupriyà 5.014.003c yadi sãtàpi duþkhàrtà kàlo hi duratikramaþ 5.014.004a ràmasya vyavasàyaj¤à lakùmaõasya ca dhãmataþ 5.014.004c nàtyarthaü kùubhyate devã gaïgeva jaladàgame 5.014.005a tulya÷ãlavayovçttàü tulyàbhijanalakùaõàm 5.014.005c ràghavo 'rhati vaidehãü taü ceyam asitekùaõà 5.014.006a tàü dçùñvà navahemàbhàü lokakàntàm iva ÷riyam 5.014.006c jagàma manasà ràmaü vacanaü cedam abravãt 5.014.007a asyà hetor vi÷àlàkùyà hato vàlã mahàbalaþ 5.014.007c ràvaõapratimo vãrye kabandha÷ ca nipàtitaþ 5.014.008a viràdha÷ ca hataþ saükhye ràkùaso bhãmavikramaþ 5.014.008c vane ràmeõa vikramya mahendreõeva ÷ambaraþ 5.014.009a caturda÷asahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 5.014.009c nihatàni janasthàne ÷arair agni÷ikhopamaiþ 5.014.010a khara÷ ca nihataþ saükhye tri÷irà÷ ca nipàtitaþ 5.014.010c dåùaõa÷ ca mahàtejà ràmeõa viditàtmanà 5.014.011a ai÷varyaü vànaràõàü ca durlabhaü vàlipàlitam 5.014.011c asyà nimitte sugrãvaþ pràptavàül lokasatkçtam 5.014.012a sàgara÷ ca mayà kràntaþ ÷rãmàn nadanadãpatiþ 5.014.012c asyà hetor vi÷àlàkùyàþ purã ceyaü nirãkùità 5.014.013a yadi ràmaþ samudràntàü medinãü parivartayet 5.014.013c asyàþ kçte jagac càpi yuktam ity eva me matiþ 5.014.014a ràjyaü và triùu lokeùu sãtà và janakàtmajà 5.014.014c trailokyaràjyaü sakalaü sãtàyà nàpnuyàt kalàm 5.014.015a iyaü sà dharma÷ãlasya maithilasya mahàtmanaþ 5.014.015c sutà janakaràjasya sãtà bhartçdçóhavratà 5.014.016a utthità medinãü bhittvà kùetre halamukhakùate 5.014.016c padmareõunibhaiþ kãrõà ÷ubhaiþ kedàrapàüsubhiþ 5.014.017a vikràntasyàrya÷ãlasya saüyugeùv anivartinaþ 5.014.017c snuùà da÷arathasyaiùà jyeùñhà ràj¤o ya÷asvinã 5.014.018a dharmaj¤asya kçtaj¤asya ràmasya viditàtmanaþ 5.014.018c iyaü sà dayità bhàryà ràkùasã va÷am àgatà 5.014.019a sarvàn bhogàn parityajya bhartçsnehabalàt kçtà 5.014.019c acintayitvà duþkhàni praviùñà nirjanaü vanam 5.014.020a saütuùñà phalamålena bhartç÷u÷råùaõe ratà 5.014.020c yà paràü bhajate prãtiü vane 'pi bhavane yathà 5.014.021a seyaü kanakavarõàïgã nityaü susmitabhàùiõã 5.014.021c sahate yàtanàm etàm anarthànàm abhàginã 5.014.022a imàü tu ÷ãlasaüpannàü draùñum icchati ràghavaþ 5.014.022c ràvaõena pramathitàü prapàm iva pipàsitaþ 5.014.023a asyà nånaü punar làbhàd ràghavaþ prãtim eùyati 5.014.023c ràjà ràjyaparibhraùñaþ punaþ pràpyeva medinãm 5.014.024a kàmabhogaiþ parityaktà hãnà bandhujanena ca 5.014.024c dhàrayaty àtmano dehaü tatsamàgamakàïkùiõã 5.014.025a naiùà pa÷yati ràkùasyo nemàn puùpaphaladrumàn 5.014.025c ekasthahçdayà nånaü ràmam evànupa÷yati 5.014.026a bhartà nàma paraü nàryà bhåùaõaü bhåùaõàd api 5.014.026c eùà hi rahità tena ÷obhanàrhà na ÷obhate 5.014.027a duùkaraü kurute ràmo hãno yad anayà prabhuþ 5.014.027c dhàrayaty àtmano dehaü na duþkhenàvasãdati 5.014.028a imàm asitake÷àntàü ÷atapatranibhekùaõàm 5.014.028c sukhàrhàü duþkhitàü dçùñvà mamàpi vyathitaü manaþ 5.014.029a kùitikùamà puùkarasaünibhàkùã; yà rakùità ràghavalakùmaõàbhyàm 5.014.029c sà ràkùasãbhir vikçtekùaõàbhiþ; saürakùyate saüprati vçkùamåle 5.014.030a himahatanalinãva naùña÷obhà; vyasanaparamparayà nipãóyamànà 5.014.030c sahacararahiteva cakravàkã; janakasutà kçpaõàü da÷àü prapannà 5.014.031a asyà hi puùpàvanatàgra÷àkhàþ; ÷okaü dçóhaü vai janayaty a÷okàþ 5.014.031c himavyapàyena ca mandara÷mir; abhyutthito naikasahasrara÷miþ 5.014.032a ity evam arthaü kapir anvavekùya; sãteyam ity eva niviùñabuddhiþ 5.014.032c saü÷ritya tasmin niùasàda vçkùe; balã harãõàm çùabhas tarasvã 5.015.001a tataþ kumudaùaõóàbho nirmalaü nirmalaþ svayam 5.015.001c prajagàma nabha÷ candro haüso nãlam ivodakam 5.015.002a sàcivyam iva kurvan sa prabhayà nirmalaprabhaþ 5.015.002c candramà ra÷mibhiþ ÷ãtaiþ siùeve pavanàtmajam 5.015.003a sa dadar÷a tataþ sãtàü pårõacandranibhànanàm 5.015.003c ÷okabhàrair iva nyastàü bhàrair nàvam ivàmbhasi 5.015.004a didçkùamàõo vaidehãü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.015.004c sa dadar÷àvidårasthà ràkùasãr ghoradar÷anàþ 5.015.005a ekàkùãm ekakarõàü ca karõapràvaraõàü tathà 5.015.005c akarõàü ÷aïkukarõàü ca mastakocchvàsanàsikàm 5.015.006a atikàyottamàïgãü ca tanudãrgha÷irodharàm 5.015.006c dhvastake÷ãü tathàke÷ãü ke÷akambaladhàriõãm 5.015.007a lambakarõalalàñàü ca lambodarapayodharàm 5.015.007c lambauùñhãü cibukauùñhãü ca lambàsyàü lambajànukàm 5.015.008a hrasvàü dãrghàü ca kubjàü ca vikañàü vàmanàü tathà 5.015.008c karàlàü bhugnavastràü ca piïgàkùãü vikçtànanàm 5.015.009a vikçtàþ piïgalàþ kàlãþ krodhanàþ kalahapriyàþ 5.015.009c kàlàyasamahà÷ålakåñamudgaradhàriõãþ 5.015.010a varàhamçga÷àrdålamahiùàja÷ivà mukhàþ 5.015.010c gajoùñrahayapàdà÷ ca nikhàta÷iraso 'paràþ 5.015.011a ekahastaikapàdà÷ ca kharakarõya÷vakarõikàþ 5.015.011c gokarõãr hastikarõã÷ ca harikarõãs tathàparàþ 5.015.012a anàsà atinàsà÷ ca tiryan nàsà vinàsikàþ 5.015.012c gajasaünibhanàsà÷ ca lalàñocchvàsanàsikàþ 5.015.013a hastipàdà mahàpàdà gopàdàþ pàdacålikàþ 5.015.013c atimàtra÷irogrãvà atimàtrakucodarãþ 5.015.014a atimàtràsya netrà÷ ca dãrghajihvànakhàs tathà 5.015.014c ajàmukhãr hastimukhãr gomukhãþ såkarãmukhãþ 5.015.015a hayoùñrakharavaktrà÷ ca ràkùasãr ghoradar÷anàþ 5.015.015c ÷ålamudgarahastà÷ ca krodhanàþ kalahapriyàþ 5.015.016a karàlà dhåmrake÷ã÷ ca rakùasãr vikçtànanàþ 5.015.016c pibantãþ satataü pànaü sadà màüsasuràpriyàþ 5.015.017a màüsa÷oõitadigdhàïgãr màüsa÷oõitabhojanàþ 5.015.017c tà dadar÷a kapi÷reùñho romaharùaõadar÷anàþ 5.015.018a skandhavantam upàsãnàþ parivàrya vanaspatim 5.015.018c tasyàdhastàc ca tàü devãü ràjaputrãm aninditàm 5.015.019a lakùayàm àsa lakùmãvàn hanåmठjanakàtmajàm 5.015.019c niùprabhàü ÷okasaütaptàü malasaükulamårdhajàm 5.015.020a kùãõapuõyàü cyutàü bhåmau tàràü nipatitàm iva 5.015.020c càritrya vyapade÷àóhyàü bhartçdar÷anadurgatàm 5.015.021a bhåùaõair uttamair hãnàü bhartçvàtsalyabhåùitàm 5.015.021c ràkùasàdhipasaüruddhàü bandhubhi÷ ca vinàkçtàm 5.015.022a viyåthàü siühasaüruddhàü baddhàü gajavadhåm iva 5.015.022c candralekhàü payodànte ÷àradàbhrair ivàvçtàm 5.015.023a kliùñaråpàm asaüspar÷àd ayuktàm iva vallakãm 5.015.023c sãtàü bhartçhite yuktàm ayuktàü rakùasàü va÷e 5.015.024a a÷okavanikàmadhye ÷okasàgaram àplutàm 5.015.024c tàbhiþ parivçtàü tatra sagrahàm iva rohiõãm 5.015.025a dadar÷a hanumàn devãü latàm akusumàm iva 5.015.025c sà malena ca digdhàïgã vapuùà càpy alaükçtà 5.015.026a mçõàlã païkadighdeva vibhàti ca na bhàti ca 5.015.026c malinena tu vastreõa parikliùñena bhàminãm 5.015.027a saüvçtàü mçga÷àvàkùãü dadar÷a hanumàn kapiþ 5.015.027c tàü devãü dãnavadanàm adãnàü bhartçtejasà 5.015.028a rakùitàü svena ÷ãlena sãtàm asitalocanàm 5.015.028c tàü dçùñvà hanumàn sãtàü mçga÷àvanibhekùaõàm 5.015.029a mçgakanyàm iva trastàü vãkùamàõàü samantataþ 5.015.029c dahantãm iva niþ÷vàsair vçkùàn pallavadhàriõaþ 5.015.030a saüghàtam iva ÷okànàü duþkhasyormim ivotthitàm 5.015.030c tàü kùàmàü suvibhaktàïgãü vinàbharaõa÷obhinãm 5.015.031a praharùam atulaü lebhe màrutiþ prekùya maithilãm 5.015.031c harùajàni ca so '÷råõi tàü dçùñvà madirekùaõàm 5.015.032a mumoca hanumàüs tatra nama÷ cakre ca ràghavam 5.015.032c namaskçtvà ca ràmàya lakùmaõàya ca vãryavàn 5.015.033a sãtàdar÷anasaühçùño hanåmàn saüvçto 'bhavat 5.016.001a tathà viprekùamàõasya vanaü puùpitapàdapam 5.016.001c vicinvata÷ ca vaidehãü kiü cic cheùà ni÷àbhavat 5.016.002a ùaóaïgavedaviduùàü kratupravarayàjinàm 5.016.002c ÷u÷ràva brahmaghoùàü÷ ca viràtre brahmarakùasàm 5.016.003a atha maïgalavàditraiþ ÷abdaiþ ÷rotramanoharaiþ 5.016.003c pràbodhyata mahàbàhur da÷agrãvo mahàbalaþ 5.016.004a vibudhya tu yathàkàlaü ràkùasendraþ pratàvapàn 5.016.004c srastamàlyàmbaradharo vaidehãm anvacintayat 5.016.005a bhç÷aü niyuktas tasyàü ca madanena madotkañaþ 5.016.005c na sa taü ràkùasaþ kàmaü ÷a÷àkàtmani gåhitum 5.016.006a sa sarvàbharaõair yukto bibhrac chriyam anuttamàm 5.016.006c tàü nagair vividhair juùñàü sarvapuùpaphalopagaiþ 5.016.007a vçtàü puùkariõãbhi÷ ca nànàpuùpopa÷obhitàm 5.016.007c sadàmadai÷ ca vihagair vicitràü paramàdbhutàm 5.016.008a ãhàmçgai÷ ca vividhai÷ vçtàü dçùñimanoharaiþ 5.016.008c vãthãþ saüprekùamàõa÷ ca maõikà¤canatoraõàþ 5.016.009a nànàmçgagaõàkãrõàü phalaiþ prapatitair vçtàm 5.016.009c a÷okavanikàm eva pràvi÷at saütatadrumàm 5.016.010a aïganà÷atamàtraü tu taü vrajantam anuvrajat 5.016.010c mahendram iva paulastyaü devagandharvayoùitaþ 5.016.011a dãpikàþ kà¤canãþ kà÷ cij jagçhus tatra yoùitaþ 5.016.011c bàlavyajanahastà÷ ca tàlavçntàni càparàþ 5.016.012a kà¤canair api bhçïgàrair jahruþ salilam agrataþ 5.016.012c maõóalàgràn asãü÷ caiva gçhyànyàþ pçùñhato yayuþ 5.016.013a kà cid ratnamayãü pàtrãü pårõàü pànasya bhàminã 5.016.013c dakùiõà dakùiõenaiva tadà jagràha pàõinà 5.016.014a ràjahaüsapratãkà÷aü chatraü pårõa÷a÷iprabham 5.016.014c sauvarõadaõóam aparà gçhãtvà pçùñhato yayau 5.016.015a nidràmadaparãtàkùyo ràvaõasyottamastriyaþ 5.016.015c anujagmuþ patiü vãraü ghanaü vidyullatà iva 5.016.016a tataþ kà¤cãninàdaü ca nåpuràõàü ca niþsvanam 5.016.016c ÷u÷ràva paramastrãõàü sa kapir màrutàtmajaþ 5.016.017a taü càpratimakarmàõam acintyabalapauruùam 5.016.017c dvàrade÷am anupràptaü dadar÷a hanumàn kapiþ 5.016.018a dãpikàbhir anekàbhiþ samantàd avabhàsitam 5.016.018c gandhatailàvasiktàbhir dhriyamàõàbhir agrataþ 5.016.019a kàmadarpamadair yuktaü jihmatàmràyatekùaõam 5.016.019c samakùam iva kandarpam apaviddha ÷aràsanam 5.016.020a mathitàmçtaphenàbham arajo vastram uttamam 5.016.020c salãlam anukarùantaü vimuktaü saktam aïgade 5.016.021a taü patraviñape lãnaþ patrapuùpaghanàvçtaþ 5.016.021c samãpam upasaükràntaü nidhyàtum upacakrame 5.016.022a avekùamàõa÷ ca tato dadar÷a kapiku¤jaraþ 5.016.022c råpayauvanasaüpannà ràvaõasya varastriyaþ 5.016.023a tàbhiþ parivçto ràjà suråpàbhir mahàya÷àþ 5.016.023c tanmçgadvijasaüghuùñaü praviùñaþ pramadàvanam 5.016.024a kùãbo vicitràbharaõaþ ÷aïkukarõo mahàbalaþ 5.016.024c tena vi÷ravasaþ putraþ sa dçùño ràkùasàdhipaþ 5.016.025a vçtaþ paramanàrãbhis tàràbhir iva candramàþ 5.016.025c taü dadar÷a mahàtejàs tejovantaü mahàkapiþ 5.016.026a ràvaõo 'yaü mahàbàhur iti saücintya vànaraþ 5.016.026c avapluto mahàtejà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.016.027a sa tathàpy ugratejàþ san nirdhåtas tasya tejasà 5.016.027c patraguhyàntare sakto hanåmàn saüvçto 'bhavat 5.016.028a sa tàm asitake÷àntàü su÷roõãü saühatastanãm 5.016.028c didçkùur asitàpàïgãm upàvartata ràvaõaþ 5.017.001a tasminn eva tataþ kàle ràjaputrã tv anindità 5.017.001c råpayauvanasaüpannaü bhåùaõottamabhåùitam 5.017.002a tato dçùñvaiva vaidehã ràvaõaü ràkùasàdhipam 5.017.002c pràvepata varàrohà pravàte kadalã yathà 5.017.003a årubhyàm udaraü chàdya bàhubhyàü ca payodharau 5.017.003c upaviùñà vi÷àlàkùã rudantã varavarõinã 5.017.004a da÷agrãvas tu vaidehãü rakùitàü ràkùasãgaõaiþ 5.017.004c dadar÷a dãnàü duþkhàrtaü nàvaü sannàm ivàrõave 5.017.005a asaüvçtàyàm àsãnàü dharaõyàü saü÷itavratàm 5.017.005c chinnàü prapatitàü bhåmau ÷àkhàm iva vanaspateþ 5.017.005e malamaõóanadigdhàïgãü maõóanàrhàm amaõóitàm 5.017.006a samãpaü ràjasiühasya ràmasya viditàtmanaþ 5.017.006c saükalpahayasaüyuktair yàntãm iva manorathaiþ 5.017.007a ÷uùyantãü rudatãm ekàü dhyàna÷okaparàyaõàm 5.017.007c duþkhasyàntam apa÷yantãü ràmàü ràmam anuvratàm 5.017.008a veùñamànàm athàviùñàü pannagendravadhåm iva 5.017.008c dhåpyamànàü graheõeva rohiõãü dhåmaketunà 5.017.009a vçtta÷ãle kule jàtàm àcàravati dhàrmike 5.017.009c punaþ saüskàram àpannàü jàtam iva ca duùkule 5.017.010a sannàm iva mahàkãrtiü ÷raddhàm iva vimànitàm 5.017.010c praj¤àm iva parikùãõàm à÷àü pratihatàm iva 5.017.011a àyatãm iva vidhvastàm àj¤àü pratihatàm iva 5.017.011c dãptàm iva di÷aü kàle påjàm apahçtàm iva 5.017.012a padminãm iva vidhvastàü hata÷åràü camåm iva 5.017.012c prabhàm iva tapodhvastàm upakùãõàm ivàpagàm 5.017.013a vedãm iva paràmçùñàü ÷àntàm agni÷ikhàm iva 5.017.013c paurõamàsãm iva ni÷àü ràhugrastendumaõóalàm 5.017.014a utkçùñaparõakamalàü vitràsitavihaügamàm 5.017.014c hastihastaparàmçùñàm àkulàü padminãm iva 5.017.015a pati÷okàturàü ÷uùkàü nadãü visràvitàm iva 5.017.015c parayà mçjayà hãnàü kçùõapakùe ni÷àm iva 5.017.016a sukumàrãü sujàtàïgãü ratnagarbhagçhocitàm 5.017.016c tapyamànàm ivoùõena mçõàlãm aciroddhçtàm 5.017.017a gçhãtàmàlitàü stambhe yåthapena vinàkçtàm 5.017.017c niþ÷vasantãü suduþkhàrtàü gajaràjavadhåm iva 5.017.018a ekayà dãrghayà veõyà ÷obhamànàm ayatnataþ 5.017.018c nãlayà nãradàpàye vanaràjyà mahãm iva 5.017.019a upavàsena ÷okena dhyànena ca bhayena ca 5.017.019c parikùãõàü kç÷àü dãnàm alpàhàràü tapodhanàm 5.017.020a àyàcamànàü duþkhàrtàü prà¤jaliü devatàm iva 5.017.020c bhàvena raghumukhyasya da÷agrãvaparàbhavam 5.017.021a samãkùamàõàü rudatãm aninditàü; supakùmatàmràyata÷uklalocanàm 5.017.021c anuvratàü ràmam atãva maithilãü; pralobhayàm àsa vadhàya ràvaõaþ 5.018.001a sa tàü parivçtàü dãnàü nirànandàü tapasvinãm 5.018.001c sàkàrair madhurair vàkyair nyadar÷ayata ràvaõaþ 5.018.002a màü dçùñvà nàganàsorugåhamànà stanodaram 5.018.002c adar÷anam ivàtmànaü bhayàn netuü tvam icchasi 5.018.003a kàmaye tvàü vi÷àlàkùi bahumanyasva màü priye 5.018.003c sarvàïgaguõasaüpanne sarvalokamanohare 5.018.004a neha ke cin manuùyà và ràkùasàþ kàmaråpiõaþ 5.018.004c vyapasarpatu te sãte bhayaü mattaþ samutthitam 5.018.005a svadharme rakùasàü bhãru sarvathaiùa na saü÷ayaþ 5.018.005c gamanaü và parastrãõàü haraõaü saüpramathya và 5.018.006a evaü caitad akàmàü ca na tvàü sprakùyàmi maithili 5.018.006c kàmaü kàmaþ ÷arãre me yathàkàmaü pravartatàm 5.018.007a devi neha bhayaü kàryaü mayi vi÷vasihi priye 5.018.007c praõayasva ca tattvena maivaü bhåþ ÷okalàlasà 5.018.008a ekaveõã dharà÷ayyà dhyànaü malinam ambaram 5.018.008c asthàne 'py upavàsa÷ ca naitàny aupayikàni te 5.018.009a vicitràõi ca màlyàni candanàny agaråõi ca 5.018.009c vividhàni ca vàsàüsi divyàny àbharaõàni ca 5.018.010a mahàrhàõi ca pànàni yànàni ÷ayanàni ca 5.018.010c gãtaü nçttaü ca vàdyaü ca labha màü pràpya maithili 5.018.011a strãratnam asi maivaü bhåþ kuru gàtreùu bhåùaõam 5.018.011c màü pràpya tu kathaü hi syàs tvam anarhà suvigrahe 5.018.012a idaü te càrusaüjàtaü yauvanaü vyativartate 5.018.012c yad atãtaü punar naiti srotaþ ÷ãghram apàm iva 5.018.013a tvàü kçtvoparato manye råpakartà sa vi÷vakçt 5.018.013c na hi råpopamà tv anyà tavàsti ÷ubhadar÷ane 5.018.014a tvàü samàsàdya vaidehi råpayauvana÷àlinãm 5.018.014c kaþ pumàn ativarteta sàkùàd api pitàmahaþ 5.018.015a yad yat pa÷yàmi te gàtraü ÷ãtàü÷usadç÷ànane 5.018.015c tasmiüs tasmin pçthu÷roõi cakùur mama nibadhyate 5.018.016a bhava maithili bhàryà me moham enaü visarjaya 5.018.016c bahvãnàm uttamastrãõàü mamàgramahiùã bhava 5.018.017a lokebhyo yàni ratnàni saüpramathyàhçtàni me 5.018.017c tàni te bhãru sarvàõi ràjyaü caitad ahaü ca te 5.018.018a vijitya pçthivãü sarvàü nànànagaramàlinãm 5.018.018c janakàya pradàsyàmi tava hetor vilàsini 5.018.019a neha pa÷yàmi loke 'nyaü yo me pratibalo bhavet 5.018.019c pa÷ya me sumahad vãryam apratidvandvam àhave 5.018.020a asakçt saüyuge bhagnà mayà vimçditadhvajàþ 5.018.020c a÷aktàþ pratyanãkeùu sthàtuü mama suràsuràþ 5.018.021a iccha màü kriyatàm adya pratikarma tavottamam 5.018.021c saprabhàõy avasajjantàü tavàïge bhåùaõàni ca 5.018.021e sàdhu pa÷yàmi te råpaü saüyuktaü pratikarmaõà 5.018.022a pratikarmàbhisaüyuktà dàkùiõyena varànane 5.018.022c bhuïkùva bhogàn yathàkàmaü piba bhãru ramasva ca 5.018.022e yatheùñaü ca prayaccha tvaü pçthivãü và dhanàni ca 5.018.023a lalasva mayi visrabdhà dhçùñam àj¤àpayasva ca 5.018.023c matprabhàvàl lalantyà÷ ca lalantàü bàndhavàs tava 5.018.024a çddhiü mamànupa÷ya tvaü ÷riyaü bhadre ya÷a÷ ca me 5.018.024c kiü kariùyasi ràmeõa subhage cãravàsasà 5.018.025a nikùiptavijayo ràmo gata÷rãr vanagocaraþ 5.018.025c vratã sthaõóila÷àyã ca ÷aïke jãvati và na và 5.018.026a na hi vaidehi ràmas tvàü draùñuü vàpy upalapsyate 5.018.026c puro balàkair asitair meghair jyotsnàm ivàvçtàm 5.018.027a na càpi mama hastàt tvàü pràptum arhati ràghavaþ 5.018.027c hiraõyaka÷ipuþ kãrtim indrahastagatàm iva 5.018.028a càrusmite càrudati càrunetre vilàsini 5.018.028c mano harasi me bhãru suparõaþ pannagaü yathà 5.018.029a kliùñakau÷eyavasanàü tanvãm apy analaükçtàm 5.018.029c tàü dçùñvà sveùu dàreùu ratiü nopalabhàmy aham 5.018.030a antaþpuranivàsinyaþ striyaþ sarvaguõànvitàþ 5.018.030c yàvantyo mama sarvàsàm ai÷varyaü kuru jànaki 5.018.031a mama hy asitake÷ànte trailokyapravaràþ striyaþ 5.018.031c tàs tvàü paricariùyanti ÷riyam apsaraso yathà 5.018.032a yàni vai÷ravaõe subhru ratnàni ca dhanàni ca 5.018.032c tàni lokàü÷ ca su÷roõi màü ca bhuïkùva yathàsukham 5.018.033a na ràmas tapasà devi na balena na vikramaiþ 5.018.033c na dhanena mayà tulyas tejasà ya÷asàpi và 5.018.034a piba vihara ramasva bhuïkùva bhogàn; dhananicayaü pradi÷àmi medinãü ca 5.018.034c mayi lala lalane yathàsukhaü tvaü; tvayi ca sametya lalantu bàndhavàs te 5.018.035a kusumitatarujàlasaütatàni; bhramarayutàni samudratãrajàni 5.018.035c kanakavimalahàrabhåùitàïgã; vihara mayà saha bhãru kànanàni 5.019.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà sãtà raudrasya rakùasaþ 5.019.001c àrtà dãnasvarà dãnaü pratyuvàca ÷anair vacaþ 5.019.002a duþkhàrtà rudatã sãtà vepamànà tapasvinã 5.019.002c cintayantã varàrohà patim eva pativratà 5.019.003a tçõam antarataþ kçtvà pratyuvàca ÷ucismità 5.019.003c nivartaya mano mattaþ svajane kriyatàü manaþ 5.019.004a na màü pràrthayituü yuktas tvaü siddhim iva pàpakçt 5.019.004c akàryaü na mayà kàryam ekapatnyà vigarhitam 5.019.004e kulaü saüpràptayà puõyaü kule mahati jàtayà 5.019.005a evam uktvà tu vaidehã ràvaõaü taü ya÷asvinã 5.019.005c ràkùasaü pçùñhataþ kçtvà bhåyo vacanam abravãt 5.019.006a nàham aupayikã bhàryà parabhàryà satã tava 5.019.006c sàdhu dharmam avekùasva sàdhu sàdhuvrataü cara 5.019.007a yathà tava tathànyeùàü rakùyà dàrà ni÷àcara 5.019.007c àtmànam upamàü kçtvà sveùu dàreùu ramyatàm 5.019.008a atuùñaü sveùu dàreùu capalaü calitendriyam 5.019.008c nayanti nikçtipraj¤àü paradàràþ paràbhavam 5.019.009a iha santo na và santi sato và nànuvartase 5.019.009c vaco mithyà praõãtàtmà pathyam uktaü vicakùaõaiþ 5.019.010a akçtàtmànam àsàdya ràjànam anaye ratam 5.019.010c samçddhàni vina÷yanti ràùñràõi nagaràõi ca 5.019.011a tatheyaü tvàü samàsàdya laïkà ratnaugha saükulà 5.019.011c aparàdhàt tavaikasya naciràd vina÷iùyati 5.019.012a svakçtair hanyamànasya ràvaõàdãrghadar÷inaþ 5.019.012c abhinandanti bhåtàni vinà÷e pàpakarmaõaþ 5.019.013a evaü tvàü pàpakarmàõaü vakùyanti nikçtà janàþ 5.019.013c diùñyaitad vyasanaü pràpto raudra ity eva harùitàþ 5.019.014a ÷akyà lobhayituü nàham ai÷varyeõa dhanena và 5.019.014c ananyà ràghaveõàhaü bhàskareõa prabhà yathà 5.019.015a upadhàya bhujaü tasya lokanàthasya satkçtam 5.019.015c kathaü nàmopadhàsyàmi bhujam anyasya kasya cit 5.019.016a aham aupayikã bhàryà tasyaiva vasudhàpateþ 5.019.016c vratasnàtasya viprasya vidyeva viditàtmanaþ 5.019.017a sàdhu ràvaõa ràmeõa màü samànaya duþkhitàm 5.019.017c vane và÷itayà sàrdhaü kareõveva gajàdhipam 5.019.018a mitram aupayikaü kartuü ràmaþ sthànaü parãpsatà 5.019.018c vadhaü cànicchatà ghoraü tvayàsau puruùarùabhaþ 5.019.019a varjayed vajram utsçùñaü varjayed antaka÷ ciram 5.019.019c tvadvidhaü na tu saükruddho lokanàthaþ sa ràghavaþ 5.019.020a ràmasya dhanuùaþ ÷abdaü ÷roùyasi tvaü mahàsvanam 5.019.020c ÷atakratuvisçùñasya nirghoùam a÷aner iva 5.019.021a iha ÷ãghraü suparvàõo jvalitàsyà ivoragàþ 5.019.021c iùavo nipatiùyanti ràmalakùmaõalakùaõàþ 5.019.022a rakùàüsi parinighnantaþ puryàm asyàü samantataþ 5.019.022c asaüpàtaü kariùyanti patantaþ kaïkavàsasaþ 5.019.023a ràkùasendramahàsarpàn sa ràmagaruóo mahàn 5.019.023c uddhariùyati vegena vainateya ivoragàn 5.019.024a apaneùyati màü bhartà tvattaþ ÷ãghram ariüdamaþ 5.019.024c asurebhyaþ ÷riyaü dãptàü viùõus tribhir iva kramaiþ 5.019.025a janasthàne hatasthàne nihate rakùasàü bale 5.019.025c a÷aktena tvayà rakùaþ kçtam etad asàdhu vai 5.019.026a à÷ramaü tu tayoþ ÷ånyaü pravi÷ya narasiühayoþ 5.019.026c gocaraü gatayor bhràtror apanãtà tvayàdhama 5.019.027a na hi gandham upàghràya ràmalakùmaõayos tvayà 5.019.027c ÷akyaü saüdar÷ane sthàtuü ÷unà ÷àrdålayor iva 5.019.028a tasya te vigrahe tàbhyàü yugagrahaõam asthiram 5.019.028c vçtrasyevendrabàhubhyàü bàhor ekasya nigrahaþ 5.019.029a kùipraü tava sa nàtho me ràmaþ saumitriõà saha 5.019.029c toyam alpam ivàdityaþ pràõàn àdàsyate ÷araiþ 5.019.030a giriü kuberasya gato 'thavàlayaü; sabhàü gato và varuõasya ràj¤aþ 5.019.030c asaü÷ayaü dà÷arather na mokùyase; mahàdrumaþ kàlahato '÷aner iva 5.020.001a sãtàyà vacanaü ÷rutvà paruùaü ràkùasàdhipaþ 5.020.001c pratyuvàca tataþ sãtàü vipriyaü priyadar÷anàm 5.020.002a yathà yathà sàntvayità va÷yaþ strãõàü tathà tathà 5.020.002c yathà yathà priyaü vaktà paribhåtas tathà tathà 5.020.003a saüniyacchati me krodhaü tvayi kàmaþ samutthitaþ 5.020.003c dravato màrgam àsàdya hayàn iva susàrathiþ 5.020.004a vàmaþ kàmo manuùyàõàü yasmin kila nibadhyate 5.020.004c jane tasmiüs tv anukro÷aþ sneha÷ ca kila jàyate 5.020.005a etasmàt kàraõàn na tàü ghatayàmi varànane 5.020.005c vadhàrhàm avamànàrhàü mithyàpravrajite ratàm 5.020.006a paruùàõi hi vàkyàni yàni yàni bravãùi màm 5.020.006c teùu teùu vadho yuktas tava maithili dàruõaþ 5.020.007a evam uktvà tu vaidehãü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 5.020.007c krodhasaürambhasaüyuktaþ sãtàm uttaram abravãt 5.020.008a dvau màsau rakùitavyau me yo 'vadhis te mayà kçtaþ 5.020.008c tataþ ÷ayanam àroha mama tvaü varavarõini 5.020.009a dvàbhyàm årdhvaü tu màsàbhyàü bhartàraü màm anicchatãm 5.020.009c mama tvàü pràtarà÷àrtham àrabhante mahànase 5.020.010a tàü tarjyamànàü saüprekùya ràkùasendreõa jànakãm 5.020.010c devagandharvakanyàs tà viùedur vipulekùaõàþ 5.020.011a oùñhaprakàrair aparà netravaktrais tathàparàþ 5.020.011c sãtàm à÷vàsayàm àsus tarjitàü tena rakùasà 5.020.012a tàbhir à÷vàsità sãtà ràvaõaü ràkùasàdhipam 5.020.012c uvàcàtmahitaü vàkyaü vçtta÷auõóãryagarvitam 5.020.013a nånaü na te janaþ ka÷ cid asin niþ÷reyase sthitaþ 5.020.013c nivàrayati yo na tvàü karmaõo 'smàd vigarhitàt 5.020.014a màü hi dharmàtmanaþ patnãü ÷acãm iva ÷acãpateþ 5.020.014c tvadanyas triùu lokeùu pràrthayen manasàpi kaþ 5.020.015a ràkùasàdhama ràmasya bhàryàm amitatejasaþ 5.020.015c uktavàn asi yat pàpaü kva gatas tasya mokùyase 5.020.016a yathà dçpta÷ ca màtaïgaþ ÷a÷a÷ ca sahitau vane 5.020.016c tathà dviradavad ràmas tvaü nãca ÷a÷avat smçtaþ 5.020.017a sa tvam ikùvàkunàthaü vai kùipann iha na lajjase 5.020.017c cakùuùo viùayaü tasya na tàvad upagacchasi 5.020.018a ime te nayane kråre viråpe kçùõapiïgale 5.020.018c kùitau na patite kasmàn màm anàryanirãkùitaþ 5.020.019a tasya dharmàtmanaþ patnãü snuùàü da÷arathasya ca 5.020.019c kathaü vyàharato màü te na jihvà pàpa ÷ãryate 5.020.020a asaüde÷àt tu ràmasya tapasa÷ cànupàlanàt 5.020.020c na tvàü kurmi da÷agrãva bhasma bhasmàrhatejasà 5.020.021a nàpahartum ahaü ÷akyà tasya ràmasya dhãmataþ 5.020.021c vidhis tava vadhàrthàya vihito nàtra saü÷ayaþ 5.020.022a ÷åreõa dhanadabhràtà balaiþ samuditena ca 5.020.022c apohya ràmaü kasmàd dhi dàracàuryaü tvayà kçtam 5.020.023a sãtàyà vacanaü ÷rutvà ràvaõo ràkùasàdhipaþ 5.020.023c vivçtya nayane kråre jànakãm anvavaikùata 5.020.024a nãlajãmåtasaükà÷o mahàbhuja÷irodharaþ 5.020.024c siühasattvagatiþ ÷rãmàn dãptajihvogralocanaþ 5.020.025a calàgramakuñaþ pràü÷u÷ citramàlyànulepanaþ 5.020.025c raktamàlyàmbaradharas taptàïgadavibhåùaõaþ 5.020.026a ÷roõãsåtreõa mahatà mekakena susaüvçtaþ 5.020.026c amçtotpàdanaddhena bhujaügeneva mandaraþ 5.020.027a taruõàdityavarõàbhyàü kuõóalàbhyàü vibhåùitaþ 5.020.027c raktapallavapuùpàbhyàm a÷okàbhyàm ivàcalaþ 5.020.028a avekùamàõo vaidehãü kopasaüraktalocanaþ 5.020.028c uvàca ràvaõaþ sãtàü bhujaüga iva niþ÷vasan 5.020.029a anayenàbhisaüpannam arthahãnam anuvrate 5.020.029c nà÷ayàmy aham adya tvàü såryaþ saüdhyàm ivaujasà 5.020.030a ity uktvà maithilãü ràjà ràvaõaþ ÷atruràvaõaþ 5.020.030c saüdide÷a tataþ sarvà ràkùasãr ghoradar÷anàþ 5.020.031a ekàkùãm ekakarõàü ca karõapràvaraõàü tathà 5.020.031c gokarõãü hastikarõãü ca lambakarõãm akarõikàm 5.020.032a hastipadya ÷vapadyau ca gopadãü pàdacålikàm 5.020.032c ekàkùãm ekapàdãü ca pçthupàdãm apàdikàm 5.020.033a atimàtra÷irogrãvàm atimàtrakucodarãm 5.020.033c atimàtràsyanetràü ca dãrghajihvàm ajihvikàm 5.020.033e anàsikàü siühamukhãü gomukhãü såkarãmukhãm 5.020.034a yathà madva÷agà sãtà kùipraü bhavati jànakã 5.020.034c tathà kuruta ràkùasyaþ sarvàþ kùipraü sametya ca 5.020.035a pratilomànulomai÷ ca sàmadànàdibhedanaiþ 5.020.035c àvartayata vaidehãü daõóasyodyamanena ca 5.020.036a iti pratisamàdi÷ya ràkùasendraþ punaþ punaþ 5.020.036c kàmamanyuparãtàtmà jànakãü paryatarjayat 5.020.037a upagamya tataþ kùipraü ràkùasã dhànyamàlinã 5.020.037c pariùvajya da÷agrãvam idaü vacanam abravãt 5.020.038a mayà krãóa mahàràjasãtayà kiü tavànayà 5.020.038c akàmàü kàmayànasya ÷arãram upatapyate 5.020.038e icchantãü kàmayànasya prãtir bhavati ÷obhanà 5.020.039a evam uktas tu ràkùasyà samutkùiptas tato balã 5.020.039c jvaladbhàskaravarõàbhaü pravive÷a nive÷anam 5.020.040a devagandharvakanyà÷ ca nàgakanyà÷ ca tàs tataþ 5.020.040c parivàrya da÷agrãvaü vivi÷us tad gçhottamam 5.020.041a sa maithilãü dharmaparàm avasthitàü; pravepamànàü paribhartsya ràvaõaþ 5.020.041c vihàya sãtàü madanena mohitaþ; svam eva ve÷ma pravive÷a bhàsvaram 5.021.001a ity uktvà maithilãü ràjà ràvaõaþ ÷atruràvaõaþ 5.021.001c saüdi÷ya ca tataþ sarvà ràkùasãr nirjagàma ha 5.021.002a niùkrànte ràkùasendre tu punar antaþpuraü gate 5.021.002c ràkùasyo bhãmaråpàs tàþ sãtàü samabhidudruvuþ 5.021.003a tataþ sãtàm upàgamya ràkùasyaþ krodhamårchitàþ 5.021.003c paraü paruùayà vàcà vaidehãm idam abruvan 5.021.004a paulastyasya variùñhasya ràvaõasya mahàtmanaþ 5.021.004c da÷agrãvasya bhàryàtvaü sãte na bahu manyase 5.021.005a tatas tv ekajañà nàma ràkùasã vàkyam abravãt 5.021.005c àmantrya krodhatàmràkùã sãtàü karatalodarãm 5.021.006a prajàpatãnàü ùaõõàü tu caturtho yaþ prajàpatiþ 5.021.006c mànaso brahmaõaþ putraþ pulastya iti vi÷rutaþ 5.021.007a pulastyasya tu tejasvã maharùir mànasaþ sutaþ 5.021.007c nàmnà sa vi÷ravà nàma prajàpatisamaprabhaþ 5.021.008a tasya putro vi÷àlàkùi ràvaõaþ ÷atruràvaõaþ 5.021.008c tasya tvaü ràkùasendrasya bhàryà bhavitum arhasi 5.021.008e mayoktaü càrusarvàïgi vàkyaü kiü nànumanyase 5.021.009a tato harijañà nàma ràkùasã vàkyam abravãt 5.021.009c vivçtya nayane kopàn màrjàrasadç÷ekùaõà 5.021.010a yena devàs trayastriü÷ad devaràja÷ ca nirjitaþ 5.021.010c tasya tvaü ràkùasendrasya bhàryà bhavitum arhasi 5.021.011a vãryotsiktasya ÷årasya saügràmeùv anivartinaþ 5.021.011c balino vãryayuktasyà bhàryàtvaü kiü na lapsyase 5.021.012a priyàü bahumatàü bhàryàü tyaktvà ràjà mahàbalaþ 5.021.012c sarvàsàü ca mahàbhàgàü tvàm upaiùyati ràvaõaþ 5.021.013a samçddhaü strãsahasreõa nànàratnopa÷obhitam 5.021.013c antaþpuraü samutsçjya tvàm upaiùyati ràvaõaþ 5.021.014a asakçd devatà yuddhe nàgagandharvadànavàþ 5.021.014c nirjitàþ samare yena sa te pàr÷vam upàgataþ 5.021.015a tasya sarvasamçddhasyà ràvaõasya mahàtmanaþ 5.021.015c kimarthaü ràkùasendrasya bhàryàtvaü necchase 'dhame 5.021.016a yasya såryo na tapati bhãto yasya ca màrutaþ 5.021.016c na vàti smàyatàpàïge kiü tvaü tasya na tiùñhasi 5.021.017a puùpavçùñiü ca taravo mumucur yasya vai bhayàt 5.021.017c ÷ailà÷ ca subhru pànãyaü jaladà÷ ca yadecchati 5.021.018a tasya nairçtaràjasya ràjaràjasya bhàmini 5.021.018c kiü tvaü na kuruùe buddhiü bhàryàrthe ràvaõasya hi 5.021.019a sàdhu te tattvato devi kathitaü sàdhu bhàmini 5.021.019c gçhàõa susmite vàkyam anyathà na bhaviùyasi 5.022.001a tataþ sãtàm upàgamya ràkùasyo vikçtànanàþ 5.022.001c paruùaü paruùà nàrya åcus tà vàkyam apriyam 5.022.002a kiü tvam antaþpure sãte sarvabhåtamanohare 5.022.002c mahàrha÷ayanopete na vàsam anumanyase 5.022.003a mànuùã mànuùasyaiva bhàryàtvaü bahu manyase 5.022.003c pratyàhara mano ràmàn na tvaü jàtu bhaviùyasi 5.022.004a mànuùã mànuùaü taü tu ràmam icchasi ÷obhane 5.022.004c ràjyàd bhraùñam asiddhàrthaü viklavaü tam anindite 5.022.005a ràkùasãnàü vacaþ ÷rutvà sãtà padmanibhekùaõà 5.022.005c netràbhyàm a÷rupårõàbhyàm idaü vacanam abravãt 5.022.006a yad idaü lokavidviùñam udàharatha saügatàþ 5.022.006c naitan manasi vàkyaü me kilbiùaü pratitiùñhati 5.022.007a na mànuùã ràkùasasya bhàryà bhavitum arhati 5.022.007c kàmaü khàdata màü sarvà na kariùyàmi vo vacaþ 5.022.007e dãno và ràjyahãno và yo me bhartà sa me guruþ 5.022.008a sãtàyà vacanaü ÷rutvà ràkùasyaþ krodhamårchitàþ 5.022.008c bhartsayanti sma paruùair vàkyai ràvaõacoditàþ 5.022.009a avalãnaþ sa nirvàkyo hanumठ÷iü÷apàdrume 5.022.009c sãtàü saütarjayantãs tà ràkùasãr a÷çõot kapiþ 5.022.010a tàm abhikramya saürabdhà vepamànàü samantataþ 5.022.010c bhç÷aü saülilihur dãptàn pralambada÷anacchadàn 5.022.011a åcu÷ ca paramakruddhàþ pragçhyà÷u para÷vadhàn 5.022.011c neyam arhati bhartàraü ràvaõaü ràkùasàdhipam 5.022.012a sà bhartsyamànà bhãmàbhã ràkùasãbhir varànanà 5.022.012c sà bàùpam apamàrjantã ÷iü÷apàü tàm upàgamat 5.022.013a tatas tàü ÷iü÷apàü sãtà ràkùasãbhiþ samàvçtà 5.022.013c abhigamya vi÷àlàkùã tasthau ÷okapariplutà 5.022.014a tàü kç÷àü dãnavadanàü malinàmbaradhàriõãm 5.022.014c bhartsayàü cakrire bhãmà ràkùasyas tàþ samantataþ 5.022.015a tatas tàü vinatà nàma ràkùasã bhãmadar÷anà 5.022.015c abravãt kupitàkàrà karàlà nirõatodarã 5.022.016a sãte paryàptam etàvad bhartçsneho nidar÷itaþ 5.022.016c sarvatràtikçtaü bhadre vyasanàyopakalpate 5.022.017a parituùñàsmi bhadraü te mànuùas te kçto vidhiþ 5.022.017c mamàpi tu vacaþ pathyaü bruvantyàþ kuru maithili 5.022.018a ràvaõaü bhaja bhartàraü bhartàraü sarvarakùasàm 5.022.018c vikràntaü råpavantaü ca sure÷am iva vàsavam 5.022.019a dakùiõaü tyàga÷ãlaü ca sarvasya priyavàdinam 5.022.019c mànuùaü kçpaõaü ràmaü tyaktvà ràvaõam à÷raya 5.022.020a divyàïgaràgà vaidehi divyàbharaõabhåùità 5.022.020c adya prabhçti sarveùàü lokànàm ã÷varã bhava 5.022.020e agneþ svàhà yathà devã ÷acãvendrasya ÷obhane 5.022.021a kiü te ràmeõa vaidehi kçpaõena gatàyuùà 5.022.022a etad uktaü ca me vàkyaü yadi tvaü na kariùyasi 5.022.022c asmin muhårte sarvàs tvàü bhakùayiùyàmahe vayam 5.022.023a anyà tu vikañà nàma lambamànapayodharà 5.022.023c abravãt kupità sãtàü muùñim udyamya garjatã 5.022.024a bahåny apratiråpàõi vacanàni sudurmate 5.022.024c anukro÷àn mçdutvàc ca soóhàni tava maithili 5.022.024e na ca naþ kuruùe vàkyaü hitaü kàlapuraskçtam 5.022.025a ànãtàsi samudrasya pàram anyair duràsadam 5.022.025c ràvaõàntaþpuraü ghoraü praviùñà càsi maithili 5.022.026a ràvaõasya gçhe rudhà asmàbhis tu surakùità 5.022.026c na tvàü ÷aktaþ paritràtum api sàkùàt puraüdaraþ 5.022.027a kuruùva hitavàdinyà vacanaü mama maithili 5.022.027c alam a÷ruprapàtena tyaja ÷okam anarthakam 5.022.028a bhaja prãtiü praharùaü ca tyajaitàü nityadainyatàm 5.022.028c sãte ràkùasaràjena saha krãóa yathàsukham 5.022.029a jànàsi hi yathà bhãru strãõàü yauvanam adhruvam 5.022.029c yàvan na te vyatikràmet tàvat sukham avàpnuhi 5.022.030a udyànàni ca ramyàõi parvatopavanàni ca 5.022.030c saha ràkùasaràjena cara tvaü madirekùaõe 5.022.031a strãsahasràõi te sapta va÷e sthàsyanti sundari 5.022.031c ràvaõaü bhaja bhartàraü bhartàraü sarvarakùasàm 5.022.032a utpàñya và te hçdayaü bhakùayiùyàmi maithili 5.022.032c yadi me vyàhçtaü vàkyaü na yathàvat kariùyasi 5.022.033a tata÷ caõóodarã nàma ràkùasã kråradar÷anà 5.022.033c bhràmayantã mahac chålam idaü vacanam abravãt 5.022.034a imàü hariõalokàkùãü tràsotkampapayodharàm 5.022.034c ràvaõena hçtàü dçùñvà daurhçdo me mahàn abhåt 5.022.035a yakçtplãham athotpãóaü hçdayaü ca sabandhanam 5.022.035c antràõy api tathà ÷ãrùaü khàdeyam iti me matiþ 5.022.036a tatas tu praghasà nàma ràkùasã vàkyam abravãt 5.022.036c kaõñham asyà nç÷aüsàyàþ pãóayàmaþ kim àsyate 5.022.037a nivedyatàü tato ràj¤e mànuùã sà mçteti ha 5.022.037c nàtra ka÷ cana saüdehaþ khàdateti sa vakùyati 5.022.038a tatas tv ajàmukhã nàma ràkùasã vàkyam abravãt 5.022.038c vi÷asyemàü tataþ sarvàn samàn kuruta pãlukàn 5.022.039a vibhajàma tataþ sarvà vivàdo me na rocate 5.022.039c peyam ànãyatàü kùipraü màlyaü ca vividhaü bahu 5.022.040a tataþ ÷årpaõakhà nàma ràkùasã vàkyam abravãt 5.022.040c ajàmukhà yad uktaü hi tad eva mama rocate 5.022.041a surà cànãyatàü kùipraü sarva÷okavinà÷inã 5.022.041c mànuùaü màüsam àsàdya nçtyàmo 'tha nikumbhilàm 5.022.042a evaü saübhartsyamànà sà sãtà surasutopamà 5.022.042c ràkùasãbhiþ sughoràbhir dhairyam utsçjya roditi 5.023.001a tathà tàsàü vadantãnàü paruùaü dàruõaü bahu 5.023.001c ràkùasãnàm asaumyànàü ruroda janakàtmajà 5.023.002a evam uktà tu vaidehã ràkùasãbhir manasvinã 5.023.002c uvàca paramatrastà bàùpagadgadayà girà 5.023.003a na mànuùã ràkùasasya bhàryà bhavitum arhati 5.023.003c kàmaü khàdata màü sarvà na kariùyàmi vo vacaþ 5.023.004a sà ràkùasã madhyagatà sãtà surasutopamà 5.023.004c na ÷arma lebhe duþkhàrtà ràvaõena ca tarjità 5.023.005a vepate smàdhikaü sãtà vi÷antãvàïgam àtmanaþ 5.023.005c vane yåthaparibhraùñà mçgã kokair ivàrdità 5.023.006a sà tv a÷okasya vipulàü ÷àkhàm àlambya puùpitàm 5.023.006c cintayàm àsa ÷okena bhartàraü bhagnamànasà 5.023.007a sà snàpayantã vipulau stanau netrajalasravaiþ 5.023.007c cintayantã na ÷okasya tadàntam adhigacchati 5.023.008a sà vepamànà patità pravàte kadalã yathà 5.023.008c ràkùasãnàü bhayatrastà vivarõavadanàbhavat 5.023.009a tasyà sà dãrghavipulà vepantyàþ sãtayà tadà 5.023.009c dadç÷e kampinã veõã vyàlãva parisarpatã 5.023.010a sà niþ÷vasantã duþkhàrtà ÷okopahatacetanà 5.023.010c àrtà vyasçjad a÷råõi maithilã vilalàpa ha 5.023.011a hà ràmeti ca duþkhàrtà punar hà lakùmaõeti ca 5.023.011c hà ÷va÷ru mama kausalye hà sumitreti bhàvini 5.023.012a lokapravàdaþ satyo 'yaü paõóitaiþ samudàhçtaþ 5.023.012c akàle durlabho mçtyuþ striyà và puruùasya và 5.023.013a yatràham àbhiþ kråràbhã ràkùasãbhir ihàrdità 5.023.013c jãvàmi hãnà ràmeõa muhårtam api duþkhità 5.023.014a eùàlpapuõyà kçpaõà vina÷iùyàmy anàthavat 5.023.014c samudramadhye nau pårõà vàyuvegair ivàhatà 5.023.015a bhartàraü tam apa÷yantã ràkùasãva÷am àgatà 5.023.015c sãdàmi khalu ÷okena kålaü toyahataü yathà 5.023.016a taü padmadalapatràkùaü siühavikràntagàminam 5.023.016c dhanyàþ pa÷yanti me nàthaü kçtaj¤aü priyavàdinam 5.023.017a sarvathà tena hãnàyà ràmeõa viditàtmanà 5.023.017c tãùkõaü viùam ivàsvàdya durlabhaü mama jãvitam 5.023.018a kãdç÷aü tu mayà pàpaü purà dehàntare kçtam 5.023.018c yenedaü pràpyate duþkhaü mayà ghoraü sudàruõam 5.023.019a jãvitaü tyaktum icchàmi ÷okena mahatà vçtà 5.023.019c ràkùasãbhi÷ ca rakùantyà ràmo nàsàdyate mayà 5.023.020a dhig astu khalu mànuùyaü dhig astu parava÷yatàm 5.023.020c na ÷akyaü yat parityaktum àtmacchandena jãvitam 5.024.001a prasaktà÷rumukhãty evaü bruvantã janakàtmajà 5.024.001c adhomukhamukhã bàlà vilaptum upacakrame 5.024.002a unmatteva pramatteva bhràntacitteva ÷ocatã 5.024.002c upàvçttà ki÷orãva viveùñantã mahãtale 5.024.003a ràghavasyàpramattasya rakùasà kàmaråpiõà 5.024.003c ràvaõena pramathyàham ànãtà kro÷atã balàt 5.024.004a ràkùasã va÷am àpannà bhartyamànà sudàruõam 5.024.004c cintayantã suduþkhàrtà nàhaü jãvitum utsahe 5.024.005a na hi me jãvitenàrtho naivàrthair na ca bhåùaõaiþ 5.024.005c vasantyà ràkùasã madhye vinà ràmaü mahàratham 5.024.006a dhiï màm anàryàm asatãü yàhaü tena vinà kçtà 5.024.006c muhårtam api rakùàmi jãvitaü pàpajãvità 5.024.007a kà ca me jãvite ÷raddhà sukhe và taü priyaü vinà 5.024.007c bhartàraü sàgaràntàyà vasudhàyàþ priyaü vadam 5.024.008a bhidyatàü bhakùyatàü vàpi ÷arãraü visçjàmy aham 5.024.008c na càpy ahaü ciraü duþkhaü saheyaü priyavarjità 5.024.009a caraõenàpi savyena na spç÷eyaü ni÷àcaram 5.024.009c ràvaõaü kiü punar ahaü kàmayeyaü vigarhitam 5.024.010a pratyàkhyàtaü na jànàti nàtmànaü nàtmanaþ kulam 5.024.010c yo nç÷aüsa svabhàvena màü pràrthayitum icchati 5.024.011a chinnà bhinnà vibhaktà và dãpte vàgnau pradãpità 5.024.011c ràvaõaü nopatiùñheyaü kiü pralàpena va÷ ciram 5.024.012a khyàtaþ pràj¤aþ kçtaj¤a÷ ca sànukro÷a÷ ca ràghavaþ 5.024.012c sadvçtto niranukro÷aþ ÷aïke madbhàgyasaükùayàt 5.024.013a ràkùasànàü janasthàne sahasràõi caturda÷a 5.024.013c yenaikena nirastàni sa màü kiü nàbhipadyate 5.024.014a niruddhà ràvaõenàham alpavãryeõa rakùasà 5.024.014c samarthaþ khalu me bhartà ràvaõaü hantum àhave 5.024.015a viràdho daõóakàraõye yena ràkùasapuügavaþ 5.024.015c raõe ràmeõa nihataþ sa màü kiü nàbhipadyate 5.024.016a kàmaü madhye samudrasya laïkeyaü duùpradharùaõà 5.024.016c na tu ràghavabàõànàü gatirodhã ha vidyate 5.024.017a kiü nu tat kàraõaü yena ràmo dçóhaparàkramaþ 5.024.017c rakùasàpahçtàü bhàryàm iùñàü nàbhyavapadyate 5.024.018a ihasthàü màü na jànãte ÷aïke lakùmaõapårvajaþ 5.024.018c jànann api hi tejasvã dharùaõàü marùayiùyati 5.024.019a hçteti yo 'dhigatvà màü ràghavàya nivedayet 5.024.019c gçdhraràjo 'pi sa raõe ràvaõena nipàtitaþ 5.024.020a kçtaü karma mahat tena màü tadàbhyavapadyatà 5.024.020c tiùñhatà ràvaõadvandve vçddhenàpi jañàyuùà 5.024.021a yadi màm iha jànãyàd vartamànàü sa ràghavaþ 5.024.021c adya bàõair abhikruddhaþ kuryàl lokam aràkùasaü 5.024.022a vidhamec ca purãü laïkàü ÷oùayec ca mahodadhim 5.024.022c ràvaõasya ca nãcasya kãrtiü nàma ca nà÷ayet 5.024.023a tato nihatanathànàü ràkùasãnàü gçhe gçhe 5.024.023c yathàham evaü rudatã tathà bhåyo na saü÷ayaþ 5.024.023e anviùya rakùasàü laïkàü kuryàd ràmaþ salakùmaõaþ 5.024.024a na hi tàbhyàü ripur dçùño muhåtam api jãvati 5.024.024c cità dhåmàkulapathà gçdhramaõóalasaükulà 5.024.024e acireõa tu laïkeyaü ÷ma÷ànasadç÷ã bhavet 5.024.025a acireõaiva kàlena pràpsyàmy eva manoratham 5.024.025c duùprasthàno 'yam àkhyàti sarveùàü vo viparyayaþ 5.024.026a yàdç÷àni tu dç÷yante laïkàyàm a÷ubhàni tu 5.024.026c acireõaiva kàlena bhaviùyati hataprabhà 5.024.027a nånaü laïkà hate pàpe ràvaõe ràkùasàdhipe 5.024.027c ÷oùaü yàsyati durdharùà pramadà vidhavà yathà 5.024.028a puùyotsavasamçddhà ca naùñabhartrã saràkùasà 5.024.028c bhaviùyati purã laïkà naùñabhartrã yathàïganà 5.024.029a nånaü ràkùasakanyànàü rudantãnàü gçhe gçhe 5.024.029c ÷roùyàmi naciràd eva duþkhàrtànàm iha dhvanim 5.024.030a sàndhakàrà hatadyotà hataràkùasapuügavà 5.024.030c bhaviùyati purã laïkà nirdagdhà ràmasàyakaiþ 5.024.031a yadi nàma sa ÷åro màü ràmo raktàntalocanaþ 5.024.031c jànãyàd vartamànàü hi ràvaõasya nive÷ane 5.024.032a anena tu nç÷aüsena ràvaõenàdhamena me 5.024.032c samayo yas tu nirdiùñas tasya kàlo 'yam àgataþ 5.024.033a akàryaü ye na jànanti nairçtàþ pàpakàriõaþ 5.024.033c adharmàt tu mahotpàto bhaviùyati hi sàmpratam 5.024.034a naite dharmaü vijànanti ràkùasàþ pi÷ità÷anàþ 5.024.034c dhruvaü màü pràtarà÷àrthe ràkùasaþ kalpayiùyati 5.024.035a sàhaü kathaü kariùyàmi taü vinà priyadar÷anam 5.024.035c ràmaü raktàntanayanam apa÷yantã suduþkhità 5.024.036a yadi ka÷ cit pradàtà me viùasyàdya bhaved iha 5.024.036c kùipraü vaivasvataü devaü pa÷yeyaü patinà vinà 5.024.037a nàjànàj jãvatãü ràmaþ sa màü lakùmaõapårvajaþ 5.024.037c jànantau tau na kuryàtàü norvyàü hi mama màrgaõam 5.024.038a nånaü mamaiva ÷okena sa vãro lakùmaõàgrajaþ 5.024.038c devalokam ito yàtas tyaktvà dehaü mahãtale 5.024.039a dhanyà devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 5.024.039c mama pa÷yanti ye nàthaü ràmaü ràjãvalocanam 5.024.040a atha và na hi tasyàrthe dharmakàmasya dhãmataþ 5.024.040c mayà ràmasya ràjarùer bhàryayà paramàtmanaþ 5.024.041a dç÷yamàne bhavet prãtaþ sauhçdaü nàsty apa÷yataþ 5.024.041c nà÷ayanti kçtaghràs tu na ràmo nà÷ayiùyati 5.024.042a kiü nu me na guõàþ ke cit kiü và bhàgya kùayo hi me 5.024.042c yàhaü sãtà varàrheõa hãnà ràmeõa bhàminã 5.024.043a ÷reyo me jãvitàn martuü vihãnà yà mahàtmanà 5.024.043c ràmàd akliùñacàritràc chåràc chatrunibarhaõàt 5.024.044a atha và nyasta÷astrau tau vane målaphalà÷anau 5.024.044c bhràtarau hi nara ÷reùñhau carantau vanagocarau 5.024.045a atha và ràkùasendreõa ràvaõena duràtmanà 5.024.045c chadmanà ghàtitau ÷årau bhràtarau ràmalakùmaõau 5.024.046a sàham evaügate kàle martum icchàmi sarvathà 5.024.046c na ca me vihito mçtyur asmin duþkhe 'pi vartati 5.024.047a dhanyàþ khalu mahàtmàno munayaþ satyasaümatàþ 5.024.047c jitàtmàno mahàbhàgà yeùàü na staþ priyàpriye 5.024.048a priyàn na saübhaved duþkham apriyàd adhikaü bhayam 5.024.048c tàbhyàü hi ye viyujyante namas teùàü mahàtmanàm 5.024.049a sàhaü tyaktà priyeõeha ràmeõa viditàtmanà 5.024.049c pràõàüs tyakùyàmi pàpasya ràvaõasya gatà va÷am 5.025.001a ity uktàþ sãtayà ghoraü ràkùasyaþ krodhamårchitàþ 5.025.001c kà÷ cij jagmus tad àkhyàtuü ràvaõasya tarasvinaþ 5.025.002a tataþ sãtàm upàgamya ràkùasyo ghoradar÷anàþ 5.025.002c punaþ paruùam ekàrtham anarthàrtham athàbruvan 5.025.003a hantedànãü tavànàrye sãte pàpavini÷caye 5.025.003c ràkùasyo bhakùayiùyanti màüsam etad yathàsukham 5.025.004a sãtàü tàbhir anàryàbhir dçùñvà saütarjitàü tadà 5.025.004c ràkùasã trijañàvçddhà ÷ayànà vàkyam abravãt 5.025.005a àtmànaü khàdatànàryà na sãtàü bhakùayiùyatha 5.025.005c janakasya sutàm iùñàü snuùàü da÷arathasya ca 5.025.006a svapno hy adya mayà dçùño dàruõo romaharùaõaþ 5.025.006c ràkùasànàm abhàvàya bhartur asyà bhavàya ca 5.025.007a evam uktàs trijañayà ràkùasyaþ krodhamårchitàþ 5.025.007c sarvà evàbruvan bhãtàs trijañàü tàm idaü vacaþ 5.025.008a kathayasva tvayà dçùñaþ svapne 'yaü kãdç÷o ni÷i 5.025.009a tàsàü ÷rutvà tu vacanaü ràkùasãnàü mukhodgatam 5.025.009c uvàca vacanaü kàle trijañàsvapnasaü÷ritam 5.025.010a gajadantamayãü divyàü ÷ibikàm antarikùagàm 5.025.010c yuktàü vàjisahasreõa svayam àsthàya ràghavaþ 5.025.011a svapne càdya mayà dçùñà sãtà ÷uklàmbaràvçtà 5.025.011c sàgareõa parikùiptaü ÷vetaparvatam àsthità 5.025.011e ràmeõa saügatà sãtà bhàskareõa prabhà yathà 5.025.012a ràghava÷ ca mayà dçùña÷ caturdantaü mahàgajam 5.025.012c àråóhaþ ÷ailasaükà÷aü cacàra sahalakùmaõaþ 5.025.013a tatas tau nara÷àrdålau dãpyamànau svatejasà 5.025.013c ÷uklamàlyàmbaradharau jànakãü paryupasthitau 5.025.014a tatas tasya nagasyàgre àkà÷asthasya dantinaþ 5.025.014c bhartrà parigçhãtasya jànakã skandham à÷rità 5.025.015a bhartur aïkàt samutpatya tataþ kamalalocanà 5.025.015c candrasåryau mayà dçùñà pàõibhyàü parimàrjatã 5.025.016a tatas tàbhyàü kumàràbhyàm àsthitaþ sa gajottamaþ 5.025.016c sãtayà ca vi÷àlàkùyà laïkàyà upari sthitaþ 5.025.017a pàõóurarùabhayuktena rathenàùñayujà svayam 5.025.017c ÷uklamàlyàmbaradharo lakùmaõena samàgataþ 5.025.017e lakùmaõena saha bhràtrà sãtayà saha bhàryayà 5.025.018a vimànàt puùpakàd adya ràvaõaþ patito bhuvi 5.025.018c kçùyapàõaþ striyà dçùño muõóaþ kçùõàmbaraþ punaþ 5.025.019a rathena kharayuktena raktamàlyànulepanaþ 5.025.019c prayàto dakùiõàm à÷àü praviùñaþ kardamaü hradam 5.025.020a kaõñhe baddhvà da÷agrãvaü pramadà raktavàsinã 5.025.020c kàlã kardamaliptàïgã di÷aü yàmyàü prakarùati 5.025.021a varàheõa da÷agrãvaþ ÷iü÷umàreõa cendrajit 5.025.021c uùñreõa kumbhakarõa÷ ca prayàto dakùiõàü di÷am 5.025.022a samàja÷ ca mahàn vçtto gãtavàditraniþsvanaþ 5.025.022c pibatàü raktamàlyànàü rakùasàü raktavàsasàm 5.025.023a laïkà ceyaü purã ramyà savàjirathasaükulà 5.025.023c sàgare patità dçùñà bhagnagopuratoraõà 5.025.024a pãtva tailaü prançttà÷ ca prahasantyo mahàsvanàþ 5.025.024c laïkàyàü bhasmaråkùàyàü sarvà ràkùasayoùitaþ 5.025.025a kumbhakarõàdaya÷ ceme sarve ràkùasapuügavàþ 5.025.025c raktaü nivasanaü gçhya praviùñà gomayahrade 5.025.026a apagacchata na÷yadhvaü sãtàm àpnoti ràghavaþ 5.025.026c ghàtayet paramàmarùã sarvaiþ sàrdhaü hi ràkùasaiþ 5.025.027a priyàü bahumatàü bhàryàü vanavàsam anuvratàm 5.025.027c bhartsitàü tarjitàü vàpi nànumaüsyati ràghavaþ 5.025.028a tad alaü kråravàkyair vaþ sàntvam evàbhidhãyatàm 5.025.028c abhiyàcàma vaidehãm etad dhi mama rocate 5.025.029a yasyà hy evaü vidhaþ svapno duþkhitàyàþ pradç÷yate 5.025.029c sà duþkhair bahubhir muktà priyaü pràpnoty anuttamam 5.025.030a bhartsitàm api yàcadhvaü ràkùasyaþ kiü vivakùayà 5.025.030c ràghavàd dhi bhayaü ghoraü ràkùasànàm upasthitam 5.025.031a praõipàta prasannà hi maithilã janakàtmajà 5.025.031c alam eùà paritràtuü ràkùasyo mahato bhayàt 5.025.032a api càsyà vi÷àlàkùyà na kiü cid upalakùaye 5.025.032c viruddham api càïgeùu susåkùmam api lakùmaõam 5.025.033a chàyà vaiguõya màtraü tu ÷aïke duþkham upasthitam 5.025.033c aduþkhàrhàm imàü devãü vaihàyasam upasthitàm 5.025.034a arthasiddhiü tu vaidehyàþ pa÷yàmy aham upasthitàm 5.025.034c ràkùasendravinà÷aü ca vijayaü ràghavasya ca 5.025.035a nimittabhåtam etat tu ÷rotum asyà mahat priyam 5.025.035c dç÷yate ca sphurac cakùuþ padmapatram ivàyatam 5.025.036a ãùac ca hçùito vàsyà dakùiõàyà hy adakùiõaþ 5.025.036c akasmàd eva vaidehyà bàhur ekaþ prakampate 5.025.037a kareõuhastapratimaþ savya÷ corur anuttamaþ 5.025.037c vepan såcayatãvàsyà ràghavaü purataþ sthitam 5.025.038a pakùã ca ÷àkhà nilayaü praviùñaþ; punaþ puna÷ cottamasàntvavàdã 5.025.038c sukhàgatàü vàcam udãrayàõaþ; punaþ puna÷ codayatãva hçùñaþ 5.026.001a sà ràkùasendrasya vaco ni÷amya; tad ràvaõasyàpriyam apriyàrtà 5.026.001c sãtà vitatràsa yathà vanànte; siühàbhipannà gajaràjakanyà 5.026.002a sà ràkùasã madhyagatà ca bhãrur; vàgbhir bhç÷aü ràvaõatarjità ca 5.026.002c kàntàramadhye vijane visçùñà; bàleva kanyà vilalàpa sãtà 5.026.003a satyaü batedaü pravadanti loke; nàkàlamçtyur bhavatãti santaþ 5.026.003c yatràham evaü paribhartsyamànà; jãvàmi kiü cit kùaõam apy apuõyà 5.026.004a sukhàd vihãnaü bahuduþkhapårõam; idaü tu nånaü hçdayaü sthiraü me 5.026.004c vidãryate yan na sahasradhàdya; vajràhataü ÷çïgam ivàcalasya 5.026.005a naivàsti nånaü mama doùam atra; vadhyàham asyàpriyadar÷anasya 5.026.005c bhàvaü na càsyàham anupradàtum; alaü dvijo mantram ivàdvijàya 5.026.006a nånaü mamàïgàny aciràd anàryaþ; ÷astraiþ ÷itai÷ chetsyati ràkùasendraþ 5.026.006c tasminn anàgacchati lokanàthe; garbhasthajantor iva ÷alyakçntaþ 5.026.007a duþkhaü batedaü mama duþkhitàyà; màsau ciràyàbhigamiùyato dvau 5.026.007c baddhasya vadhyasya yathà ni÷ànte; ràjàparàdhàd iva taskarasya 5.026.008a hà ràma hà lakùmaõa hà sumitre; hà ràma màtaþ saha me jananyà 5.026.008c eùà vipadyàmy aham alpabhàgyà; mahàrõave naur iva måóha vàtà 5.026.009a tarasvinau dhàrayatà mçgasya; sattvena råpaü manujendraputrau 5.026.009c nånaü vi÷astau mama kàraõàt tau; siüharùabhau dvàv iva vaidyutena 5.026.010a nånaü sa kàlo mçgaråpadhàrã; màm alpabhàgyàü lulubhe tadànãm 5.026.010c yatràryaputraü visasarja måóhà; ràmànujaü lakùmaõapårvakaü ca 5.026.011a hà ràma satyavrata dãrghavàho; hà pårõacandrapratimànavaktra 5.026.011c hà jãvalokasya hitaþ priya÷ ca; vadhyàü na màü vetsi hi ràkùasànàm 5.026.012a ananyadevatvam iyaü kùamà ca; bhåmau ca ÷ayyà niyama÷ ca dharme 5.026.012c pativratàtvaü viphalaü mamedaü; kçtaü kçtaghneùv iva mànuùàõàm 5.026.013a mogho hi dharma÷ carito mamàyaü; tathaikapatnãtvam idaü nirartham 5.026.013c yà tvàü na pa÷yàmi kç÷à vivarõà; hãnà tvayà saügamane nirà÷à 5.026.014a pitur nirde÷aü niyamena kçtvà; vanàn nivçtta÷ caritavrata÷ ca 5.026.014c strãbhis tu manye vipulekùaõàbhiþ; saüraüsyase vãtabhayaþ kçtàrthaþ 5.026.015a ahaü tu ràma tvayi jàtakàmà; ciraü vinà÷àya nibaddhabhàvà 5.026.015c moghaü caritvàtha tapovrataü ca; tyakùyàmi dhig jãvitam alpabhàgyà 5.026.016a sà jãvitaü kùipram ahaü tyajeyaü; viùeõa ÷astreõa ÷itena vàpi 5.026.016c viùasya dàtà na tu me 'sti ka÷ cic; chastrasya và ve÷mani ràkùasasya 5.026.017a ÷okàbhitaptà bahudhà vicintya; sãtàtha veõyudgrathanaü gçhãtvà 5.026.017c udbadhya veõyudgrathanena ÷ãghram; ahaü gamiùyàmi yamasya målam 5.026.018a itãva sãtà bahudhà vilapya; sarvàtmanà ràmam anusmarantã 5.026.018c pravepamànà pari÷uùkavaktrà; nagottamaü puùpitam àsasàda 5.026.019a upasthità sà mçdur sarvagàtrã; ÷àkhàü gçhãtvàtha nagasya tasya 5.026.019c tasyàs tu ràmaü pravicintayantyà; ràmànujaü svaü ca kulaü ÷ubhàïgyàþ 5.026.020a ÷okànimittàni tadà bahåni; dhairyàrjitàni pravaràõi loke 5.026.020c pràdurnimittàni tadà babhåvuþ; puràpi siddhàny upalakùitàni 5.027.001a tathàgatàü tàü vyathitàm aninditàü; vyapetaharùàü paridãnamànasàm 5.027.001c ÷ubhàü nimittàni ÷ubhàni bhejire; naraü ÷riyà juùñam ivopajãvinaþ 5.027.002a tasyàþ ÷ubhaü vàmam aràlapakùma; ràjãvçtaü kçùõavi÷àla÷uklam 5.027.002c pràspandataikaü nayanaü suke÷yà; mãnàhataü padmam ivàbhitàmram 5.027.003a bhuja÷ ca càrva¤citapãnavçttaþ; paràrdhya kàlàgurucandanàrhaþ 5.027.003c anuttamenàdhyuùitaþ priyeõa; cireõa vàmaþ samavepatà÷u 5.027.004a gajendrahastapratima÷ ca pãnas; tayor dvayoþ saühatayoþ sujàtaþ 5.027.004c praspandamànaþ punar årur asyà; ràmaü purastàt sthitam àcacakùe 5.027.005a ÷ubhaü punar hemasamànavarõam; ãùadrajodhvastam ivàmalàkùyàþ 5.027.005c vàsaþ sthitàyàþ ÷ikharàgradantyàþ; kiü cit parisraüsata càrugàtryàþ 5.027.006a etair nimittair aparai÷ ca subhråþ; saübodhità pràg api sàdhusiddhaiþ 5.027.006c vàtàtapaklàntam iva pranaùñaü; varùeõa bãjaü pratisaüjaharùa 5.027.007a tasyàþ punar bimbaphalopamauùñhaü; svakùibhruke÷àntam aràlapakùma 5.027.007c vaktraü babhàse sita÷ukladaüùñraü; ràhor mukhàc candra iva pramuktaþ 5.027.008a sà vãta÷okà vyapanãtatandrã; ÷àntajvarà harùavibuddhasattvà 5.027.008c a÷obhatàryà vadanena ÷ukle; ÷ãtàn÷unà ràtrir ivoditena 5.028.001a hanumàn api vikràntaþ sarvaü ÷u÷ràva tattvataþ 5.028.001c sãtàyàs trijañàyà÷ ca ràkùasãnàü ca tarjanam 5.028.002a avekùamàõas tàü devãü devatàm iva nandane 5.028.002c tato bahuvidhàü cintàü cintayàm àsa vànaraþ 5.028.003a yàü kapãnàü sahasràõi subahåny ayutàni ca 5.028.003c dikùu sarvàsu màrgante seyam àsàdità mayà 5.028.004a càreõa tu suyuktena ÷atroþ ÷aktim avekùità 5.028.004c gåóhena caratà tàvad avekùitam idaü mayà 5.028.005a ràkùasànàü vi÷eùa÷ ca purã ceyam avekùità 5.028.005c ràkùasàdhipater asya prabhàvo ràvaõasya ca 5.028.006a yuktaü tasyàprameyasya sarvasattvadayàvataþ 5.028.006c samà÷vàsayituü bhàryàü patidar÷anakàïkùiõãm 5.028.007a aham à÷vàsayàmy enàü pårõacandranibhànanàm 5.028.007c adçùñaduþkhàü duþkhasya na hy antam adhigacchatãm 5.028.008a yadi hy aham imàü devãü ÷okopahatacetanàm 5.028.008c anà÷vàsya gamiùyàmi doùavad gamanaü bhavet 5.028.009a gate hi mayi tatreyaü ràjaputrã ya÷asvinã 5.028.009c paritràõam avindantã jànakã jãvitaü tyajet 5.028.010a mayà ca sa mahàbàhuþ pårõacandranibhànanaþ 5.028.010c samà÷vàsayituü nyàyyaþ sãtàdar÷analàlasaþ 5.028.011a ni÷àcarãõàü pratyakùam akùamaü càbhibhàùaõam 5.028.011c kathaü nu khalu kartavyam idaü kçcchra gato hy aham 5.028.012a anena ràtri÷eùeõa yadi nà÷vàsyate mayà 5.028.012c sarvathà nàsti saüdehaþ parityakùyati jãvitam 5.028.013a ràma÷ ca yadi pçcchen màü kiü màü sãtàbravãd vacaþ 5.028.013c kim ahaü taü pratibråyàm asaübhàùya sumadhyamàm 5.028.014a sãtàsaüde÷arahitaü màm itas tvarayà gatam 5.028.014c nirdahed api kàkutsthaþ kruddhas tãvreõa cakùuùà 5.028.015a yadi ced yojayiùyàmi bhartàraü ràmakàraõàt 5.028.015c vyartham àgamanaü tasya sasainyasya bhaviùyati 5.028.016a antaraü tv aham àsàdya ràkùasãnàm iha sthitaþ 5.028.016c ÷anair à÷vàsayiùyàmi saütàpabahulàm imàm 5.028.017a ahaü hy atitanu÷ caiva vanara÷ ca vi÷eùataþ 5.028.017c vàcaü codàhariùyàmi mànuùãm iha saüskçtàm 5.028.018a yadi vàcaü pradàsyàmi dvijàtir iva saüskçtàm 5.028.018c ràvaõaü manyamànà màü sãtà bhãtà bhaviùyati 5.028.019a ava÷yam eva vaktavyaü mànuùaü vàkyam arthavat 5.028.019c mayà sàntvayituü ÷akyà nànyatheyam anindità 5.028.020a seyam àlokya me råpaü jànakã bhàùitaü tathà 5.028.020c rakùobhis tràsità pårvaü bhåyas tràsaü gamiùyati 5.028.021a tato jàtaparitràsà ÷abdaü kuryàn manasvinã 5.028.021c jànamànà vi÷àlàkùã ràvaõaü kàmaråpiõam 5.028.022a sãtayà ca kçte ÷abde sahasà ràkùasãgaõaþ 5.028.022c nànàpraharaõo ghoraþ sameyàd antakopamaþ 5.028.023a tato màü saüparikùipya sarvato vikçtànanàþ 5.028.023c vadhe ca grahaõe caiva kuryur yatnaü yathàbalam 5.028.024a taü màü ÷àkhàþ pra÷àkhà÷ ca skandhàü÷ cottama÷àkhinàm 5.028.024c dçùñvà viparidhàvantaü bhaveyur bhaya÷aïkitàþ 5.028.025a mama råpaü ca saüprekùya vanaü vicarato mahat 5.028.025c ràkùasyo bhayavitrastà bhaveyur vikçtànanàþ 5.028.026a tataþ kuryuþ samàhvànaü ràkùasyo rakùasàm api 5.028.026c ràkùasendraniyuktànàü ràkùasendranive÷ane 5.028.027a te ÷åla÷aranistriü÷a vividhàyudhapàõayaþ 5.028.027c àpateyur vimarde 'smin vegenodvignakàriõaþ 5.028.028a saükruddhas tais tu parito vidhaman rakùasàü balam 5.028.028c ÷aknuyaü na tu saüpràptuü paraü pàraü mahodadheþ 5.028.029a màü và gçhõãyur àplutya bahavaþ ÷ãghrakàriõaþ 5.028.029c syàd iyaü càgçhãtàrthà mama ca grahaõaü bhavet 5.028.030a hiüsàbhirucayo hiüsyur imàü và janakàtmajàm 5.028.030c vipannaü syàt tataþ kàryaü ràmasugrãvayor idam 5.028.031a udde÷e naùñamàrge 'smin ràkùasaiþ parivàrite 5.028.031c sàgareõa parikùipte gupte vasati jànakã 5.028.032a vi÷aste và gçhãte và rakùobhir mayi saüyuge 5.028.032c nànyaü pa÷yàmi ràmasya sahàyaü kàryasàdhane 5.028.033a vimç÷aü÷ ca na pa÷yàmi yo hate mayi vànaraþ 5.028.033c ÷atayojanavistãrõaü laïghayeta mahodadhim 5.028.034a kàmaü hantuü samartho 'smi sahasràõy api rakùasàm 5.028.034c na tu ÷akùyàmi saüpràptuü paraü pàraü mahodadheþ 5.028.035a asatyàni ca yuddhàni saü÷ayo me na rocate 5.028.035c ka÷ ca niþsaü÷ayaü kàryaü kuryàt pràj¤aþ sasaü÷ayam 5.028.036a eùa doùo mahàn hi syàn mama sãtàbhibhàùaõe 5.028.036c pràõatyàga÷ ca vaidehyà bhaved anabhibhàùaõe 5.028.037a bhåtà÷ càrthà vina÷yanti de÷akàlavirodhitàþ 5.028.037c viklavaü dåtam àsàdya tamaþ såryodaye yathà 5.028.038a arthànarthàntare buddhir ni÷citàpi na ÷obhate 5.028.038c ghàtayanti hi kàryàõi dåtàþ paõóitamàninaþ 5.028.039a na vina÷yet kathaü kàryaü vaiklavyaü na kathaü bhavet 5.028.039c laïghanaü ca samudrasya kathaü nu na vçthà bhavet 5.028.040a kathaü nu khalu vàkyaü me ÷çõuyàn nodvijeta ca 5.028.040c iti saücintya hanumàü÷ cakàra matimàn matim 5.028.041a ràmam akliùñakarmàõaü svabandhum anukãrtayan 5.028.041c nainàm udvejayiùyàmi tad bandhugatamànasàm 5.028.042a ikùvàkåõàü variùñhasya ràmasya viditàtmanaþ 5.028.042c ÷ubhàni dharmayuktàni vacanàni samarpayan 5.028.043a ÷ràvayiùyàmi sarvàõi madhuràü prabruvan giram 5.028.043c ÷raddhàsyati yathà hãyaü tathà sarvaü samàdadhe 5.028.044a iti sa bahuvidhaü mahànubhàvo; jagatipateþ pramadàm avekùamàõaþ 5.028.044c madhuram avitathaü jagàda vàkyaü; drumaviñapàntaram àsthito hanåmàn 5.029.001a evaü bahuvidhàü cintàü cintayitva mahàkapiþ 5.029.001c saü÷rave madhuraü vàkyaü vaidehyà vyàjahàra ha 5.029.002a ràjà da÷aratho nàma rathaku¤jaravàjinàm 5.029.002c puõya÷ãlo mahàkãrtir çjur àsãn mahàya÷àþ 5.029.002e cakravartikule jàtaþ puraüdarasamo bale 5.029.003a ahiüsàratir akùudro ghçõã satyaparàkramaþ 5.029.003c mukhya÷ cekùvàkuvaü÷asya lakùmãvàül lakùmivardhanaþ 5.029.004a pàrthivavya¤janair yuktaþ pçthu÷rãþ pàrthivarùabhaþ 5.029.004c pçthivyàü caturantayàü vi÷rutaþ sukhadaþ sukhã 5.029.005a tasya putraþ priyo jyeùñhas tàràdhipanibhànanaþ 5.029.005c ràmo nàma vi÷eùaj¤aþ ÷reùñhaþ sarvadhanuùmatàm 5.029.006a rakùità svasya vçttasya svajanasyàpi rakùità 5.029.006c rakùità jãvalokasya dharmasya ca paraütapaþ 5.029.007a tasya satyàbhisaüdhasya vçddhasya vacanàt pituþ 5.029.007c sabhàryaþ saha ca bhràtrà vãraþ pravrajito vanam 5.029.008a tena tatra mahàraõye mçgayàü paridhàvatà 5.029.008c janasthànavadhaü ÷rutvà hatau ca kharadåùaõau 5.029.008e tatas tv amarùàpahçtà jànakã ràvaõena tu 5.029.009a yathàråpàü yathàvarõàü yathàlakùmãü vini÷citàm 5.029.009c a÷rauùaü ràghavasyàhaü seyam àsàdità mayà 5.029.010a viraràmaivam uktvàsau vàcaü vànarapuügavaþ 5.029.010c jànakã càpi tac chrutvà vismayaü paramaü gatà 5.029.011a tataþ sà vakrake÷àntà suke÷ã ke÷asaüvçtam 5.029.011c unnamya vadanaü bhãruþ ÷iü÷apàvçkùam aikùata 5.029.012a sà tiryag årdhvaü ca tathàpy adhastàn; nirãkùamàõà tam acintya buddhim 5.029.012c dadar÷a piïgàdhipater amàtyaü; vàtàtmajaü såryam ivodayastham 5.030.001a tataþ ÷àkhàntare lãnaü dçùñvà calitamànasà 5.030.001c sà dadar÷a kapiü tatra pra÷ritaü priyavàdinam 5.030.002a sà tu dçùñvà hari÷reùñhaü vinãtavad upasthitam 5.030.002c maithilã cintayàm àsa svapno 'yam iti bhàminã 5.030.003a sà taü samãkùyaiva bhç÷aü visaüj¤à; gatàsukalpeva babhåva sãtà 5.030.003c cireõa saüj¤àü pratilabhya caiva; vicintayàm àsa vi÷àlanetrà 5.030.004a svapno mayàyaü vikçto 'dya dçùñaþ; ÷àkhàmçgaþ ÷àstragaõair niùiddhaþ 5.030.004c svasty astu ràmàya salakùmaõàya; tathà pitur me janakasya ràj¤aþ 5.030.005a svapno 'pi nàyaü na hi me 'sti nidrà; ÷okena duþkhena ca pãóitàyàþ 5.030.005c sukhaü hi me nàsti yato 'smi hãnà; tenendupårõapratimànanena 5.030.006a ahaü hi tasyàdya mano bhavena; saüpãóità tad gatasarvabhàvà 5.030.006c vicintayantã satataü tam eva; tathaiva pa÷yàmi tathà ÷çõomi 5.030.007a manorathaþ syàd iti cintayàmi; tathàpi buddhyà ca vitarkayàmi 5.030.007c kiü kàraõaü tasya hi nàsti råpaü; suvyaktaråpa÷ ca vadaty ayaü màm 5.030.008a namo 'stu vàcaspataye savajriõe; svayambhuve caiva hutà÷anàya 5.030.008c anena coktaü yad idaü mamàgrato; vanaukasà tac ca tathàstu nànyathà 5.031.001a tàm abravãn mahàtejà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.031.001c ÷irasy a¤jalim àdhàya sãtàü madhurayà girà 5.031.002a kà nu padmapalà÷àkùã kliùñakau÷eyavàsinã 5.031.002c drumasya ÷àkhàm àlambya tiùñhasi tvam anindità 5.031.003a kimarthaü tava netràbhyàü vàri sravati ÷okajam 5.031.003c puõóarãkapalà÷àbhyàü viprakãrõam ivodakam 5.031.004a suràõàm asuràõàü ca nàgagandharvarakùasàm 5.031.004c yakùàõàü kiünaràõàü ca kà tvaü bhavasi ÷obhane 5.031.005a kà tvaü bhavasi rudràõàü marutàü và varànane 5.031.005c vasånàü và varàrohe devatà pratibhàsi me 5.031.006a kiü nu candramasà hãnà patità vibudhàlayàt 5.031.006c rohiõã jyotiùàü ÷reùñhà ÷reùñhà sarvaguõànvità 5.031.007a kopàd và yadi và mohàd bhartàram asitekùaõà 5.031.007c vasiùñhaü kopayitvà tvaü nàsi kalyàõy arundhatã 5.031.008a ko nau putraþ pità bhràta bhartà và te sumadhyame 5.031.008c asmàl lokàd amuü lokaü gataü tvam anu÷ocasi 5.031.009a vya¤janàni hi te yàni lakùaõàni ca lakùaye 5.031.009c mahiùã bhåmipàlasya ràjakanyàsi me matà 5.031.010a ràvaõena janasthànàd balàd apahçtà yadi 5.031.010c sãtà tvam asi bhadraü te tan mamàcakùva pçcchataþ 5.031.011a sà tasya vacanaü ÷rutvà ràmakãrtanaharùità 5.031.011c uvàca vàkyaü vaidehã hanåmantaü drumà÷ritam 5.031.012a duhità janakasyàhaü vaidehasya mahàtmanaþ 5.031.012c sãtà ca nàma nàmnàhaü bhàryà ràmasya dhãmataþ 5.031.013a samà dvàda÷a tatràhaü ràghavasya nive÷ane 5.031.013c bhu¤jànà mànuùàn bhogàn sarvakàmasamçddhinã 5.031.014a tatas trayoda÷e varùe ràjyenekùvàkunandanam 5.031.014c abhiùecayituü ràjà sopàdhyàyaþ pracakrame 5.031.015a tasmin saübhriyamàõe tu ràghavasyàbhiùecane 5.031.015c kaikeyã nàma bhartàraü devã vacanam abravãt 5.031.016a na pibeyaü na khàdeyaü pratyahaü mama bhojanam 5.031.016c eùa me jãvitasyànto ràmo yady abhiùicyate 5.031.017a yat tad uktaü tvayà vàkyaü prãtyà nçpatisattama 5.031.017c tac cen na vitathaü kàryaü vanaü gacchatu ràghavaþ 5.031.018a sa ràjà satyavàg devyà varadànam anusmaran 5.031.018c mumoha vacanaü ÷rutvà kaikeyyàþ kråram apriyam 5.031.019a tatas tu sthaviro ràjà satyadharme vyavasthitaþ 5.031.019c jyeùñhaü ya÷asvinaü putraü rudan ràjyam ayàcata 5.031.020a sa pitur vacanaü ÷rãmàn abhiùekàt paraü priyam 5.031.020c manasà pårvam àsàdya vàcà pratigçhãtavàn 5.031.021a dadyàn na pratigçhõãyàn na bråyat kiü cid apriyam 5.031.021c api jãvitahetor hi ràmaþ satyaparàkramaþ 5.031.022a sa vihàyottarãyàõi mahàrhàõi mahàya÷àþ 5.031.022c visçjya manasà ràjyaü jananyai màü samàdi÷at 5.031.023a sàhaü tasyàgratas tårõaü prasthità vanacàriõã 5.031.023c na hi me tena hãnàyà vàsaþ svarge 'pi rocate 5.031.024a pràg eva tu mahàbhàgaþ saumitrir mitranandanaþ 5.031.024c pårvajasyànuyàtràrthe drumacãrair alaükçtaþ 5.031.025a te vayaü bhartur àde÷aü bahu mànyadçóhavratàþ 5.031.025c praviùñàþ sma puràd dçùñaü vanaü gambhãradar÷anam 5.031.026a vasato daõóakàraõye tasyàham amitaujasaþ 5.031.026c rakùasàpahçtà bhàryà ràvaõena duràtmanà 5.031.027a dvau màsau tena me kàlo jãvitànugrahaþ kçtaþ 5.031.027c årdhvaü dvàbhyàü tu màsàbhyàü tatas tyakùyàmi jãvitam 5.032.001a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà hanåmàn hariyåthapaþ 5.032.001c duþkhàd duþkhàbhibhåtàyàþ sàntam uttaram abravãt 5.032.002a ahaü ràmasya saüde÷àd devi dåtas tavàgataþ 5.032.002c vaidehi ku÷alã ràmas tvàü ca kau÷alam abravãt 5.032.003a yo bràhmam astraü vedàü÷ ca veda vedavidàü varaþ 5.032.003c sa tvàü dà÷arathã ràmo devi kau÷alam abravãt 5.032.004a lakùmaõa÷ ca mahàtejà bhartus te 'nucaraþ priyaþ 5.032.004c kçtavठ÷okasaütaptaþ ÷irasà te 'bhivàdanam 5.032.005a sà tayoþ ku÷alaü devã ni÷amya narasiühayoþ 5.032.005c prãtisaühçùñasarvàïgã hanåmàntam athàbravãt 5.032.006a kalyàõã bata gatheyaü laukikã pratibhàti me 5.032.006c ehi jãvantam ànado naraü varùa÷atàd api 5.032.007a tayoþ samàgame tasmin prãtir utpàditàdbhutà 5.032.007c paraspareõa càlàpaü vi÷vastau tau pracakratuþ 5.032.008a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà hanåmàn hariyåthapaþ 5.032.008c sãtàyàþ ÷okadãnàyàþ samãpam upacakrame 5.032.009a yathà yathà samãpaü sa hanåmàn upasarpati 5.032.009c tathà tathà ràvaõaü sà taü sãtà pari÷aïkate 5.032.010a aho dhig dhik kçtam idaü kathitaü hi yad asya me 5.032.010c råpàntaram upàgamya sa evàyaü hi ràvaõaþ 5.032.011a tàm a÷okasya ÷àkhàü sà vimuktvà ÷okakar÷ità 5.032.011c tasyàm evànavadyàïgã dharaõyàü samupàvi÷at 5.032.012a avandata mahàbàhus tatas tàü janakàtmajàm 5.032.012c sà cainaü bhayavitrastà bhåyo naivàbhyudaikùata 5.032.013a taü dçùñvà vandamànaü tu sãtà ÷a÷inibhànanà 5.032.013c abravãd dãrgham ucchvasya vànaraü madhurasvarà 5.032.014a màyàü praviùño màyàvã yadi tvaü ràvaõaþ svayam 5.032.014c utpàdayasi me bhåyaþ saütàpaü tan na ÷obhanam 5.032.015a svaü parityajya råpaü yaþ parivràjakaråpadhçt 5.032.015c janasthàne mayà dçùñas tvaü sa evàsi ràvaõaþ 5.032.016a upavàsakç÷àü dãnàü kàmaråpa ni÷àcara 5.032.016c saütàpayasi màü bhåyaþ saütàpaü tan na ÷obhanam 5.032.017a yadi ràmasya dåtas tvam àgato bhadram astu te 5.032.017c pçcchàmi tvàü hari÷reùñha priyà ràma kathà hi me 5.032.018a guõàn ràmasya kathaya priyasya mama vànara 5.032.018c cittaü harasi me saumya nadãkålaü yathà rayaþ 5.032.019a aho svapnasya sukhatà yàham evaü ciràhçtà 5.032.019c preùitaü nàma pa÷yàmi ràghaveõa vanaukasaü 5.032.020a svapne 'pi yady ahaü vãraü ràghavaü sahalakùmaõam 5.032.020c pa÷yeyaü nàvasãdeyaü svapno 'pi mama matsarã 5.032.021a nàhaü svapnam imaü manye svapne dçùñvà hi vànaram 5.032.021c na ÷akyo 'bhyudayaþ pràptuü pràpta÷ càbhyudayo mama 5.032.022a kiü nu syàc cittamoho 'yaü bhaved vàtagatis tv iyam 5.032.022c unmàdajo vikàro và syàd iyaü mçgatçùõikà 5.032.023a atha và nàyam unmàdo moho 'py unmàdalakùmaõaþ 5.032.023c saübudhye càham àtmànam imaü càpi vanaukasaü 5.032.024a ity evaü bahudhà sãtà saüpradhàrya balàbalam 5.032.024c rakùasàü kàmaråpatvàn mene taü ràkùasàdhipam 5.032.025a etàü buddhiü tadà kçtvà sãtà sà tanumadhyamà 5.032.025c na prativyàjahàràtha vànaraü janakàtmajà 5.032.026a sãtàyà÷ cintitaü buddhvà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.032.026c ÷rotrànukålair vacanais tadà tàü saüpraharùayat 5.032.027a àditya iva tejasvã lokakàntaþ ÷a÷ã yathà 5.032.027c ràjà sarvasya lokasya devo vai÷ravaõo yathà 5.032.028a vikrameõopapanna÷ ca yathà viùõur mahàya÷àþ 5.032.028c satyavàdã madhuravàg devo vàcaspatir yathà 5.032.029a råpavàn subhagaþ ÷rãmàn kandarpa iva mårtimàn 5.032.029c sthànakrodhaprahartà ca ÷reùñho loke mahàrathaþ 5.032.029e bàhucchàyàm avaùñabdho yasya loko mahàtmanaþ 5.032.030a apakçùyà÷ramapadàn mçgaråpeõa ràghavam 5.032.030c ÷ånye yenàpanãtàsi tasya drakùyasi yat phalam 5.032.031a naciràd ràvaõaü saükhye yo vadhiùyati vãryavàn 5.032.031c roùapramuktair iùubhir jvaladbhir iva pàvakaiþ 5.032.032a tenàhaü preùito dåtas tvatsakà÷am ihàgataþ 5.032.032c tvadviyogena duþkhàrtaþ sa tvàü kau÷alam abravãt 5.032.033a lakùmaõa÷ ca mahàtejàþ sumitrànandavardhanaþ 5.032.033c abhivàdya mahàbàhuþ so 'pi kau÷alam abravãt 5.032.034a ràmasya ca sakhà devi sugrãvo nàma vànaraþ 5.032.034c ràjà vànaramukhyànàü sa tvàü kau÷alam abravãt 5.032.035a nityaü smarati ràmas tvàü sasugrãvaþ salakùmaõaþ 5.032.035c diùñyà jãvasi vaidehi ràkùasã va÷am àgatà 5.032.036a naciràd drakùyase ràmaü lakùmaõaü ca mahàratham 5.032.036c madhye vànarakoñãnàü sugrãvaü càmitaujasaü 5.032.037a ahaü sugrãvasacivo hanåmàn nàma vànaraþ 5.032.037c praviùño nagarãü laïkàü laïghayitvà mahodadhim 5.032.038a kçtvà mårdhni padanyàsaü ràvaõasya duràtmanaþ 5.032.038c tvàü draùñum upayàto 'haü samà÷ritya paràkramam 5.032.039a nàham asmi tathà devi yathà màm avagacchasi 5.032.039c vi÷aïkà tyajyatàm eùà ÷raddhatsva vadato mama 5.033.001a tàü tu ràma kathàü ÷rutvà vaidehã vànararùabhàt 5.033.001c uvàca vacanaü sàntvam idaü madhurayà girà 5.033.002a kva te ràmeõa saüsargaþ kathaü jànàsi lakùmaõam 5.033.002c vànaràõàü naràõàü ca katham àsãt samàgamaþ 5.033.003a yàni ràmasya liïgàni lakùmaõasya ca vànara 5.033.003c tàni bhåyaþ samàcakùva na màü ÷okaþ samàvi÷et 5.033.004a kãdç÷aü tasya saüsthànaü råpaü ràmasya kãdç÷am 5.033.004c katham årå kathaü bàhå lakùmaõasya ca ÷aüsa me 5.033.005a evam uktas tu vaidehyà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.033.005c tato ràmaü yathàtattvam àkhyàtum upacakrame 5.033.006a jànantã bata diùñyà màü vaidehi paripçcchasi 5.033.006c bhartuþ kamalapatràkùi saükhyànaü lakùmaõasya ca 5.033.007a yàni ràmasya cihnàni lakùmaõasya ca yàni vai 5.033.007c lakùitàni vi÷àlàkùi vadataþ ÷çõu tàni me 5.033.008a ràmaþ kamalapatràkùaþ sarvabhåtamanoharaþ 5.033.008c råpadàkùiõyasaüpannaþ prasåto janakàtmaje 5.033.009a tejasàdityasaükà÷aþ kùamayà pçthivãsamaþ 5.033.009c bçhaspatisamo buddhyà ya÷asà vàsavopamaþ 5.033.010a rakùità jãvalokasya svajanasya ca rakùità 5.033.010c rakùità svasya vçttasya dharmasya ca paraütapaþ 5.033.011a ràmo bhàmini lokasya càturvarõyasya rakùità 5.033.011c maryàdànàü ca lokasya kartà kàrayità ca saþ 5.033.012a arciùmàn arcito 'tyarthaü brahmacaryavrate sthitaþ 5.033.012c sàdhånàm upakàraj¤aþ pracàraj¤a÷ ca karmaõàm 5.033.013a ràjavidyàvinãta÷ ca bràhmaõànàm upàsità 5.033.013c ÷rutavठ÷ãlasaüpanno vinãta÷ ca paraütapaþ 5.033.014a yajurvedavinãta÷ ca vedavidbhiþ supåjitaþ 5.033.014c dhanurvede ca vede ca vedàïgeùu ca niùñhitaþ 5.033.015a vipulàüso mahàbàhuþ kambugrãvaþ ÷ubhànanaþ 5.033.015c gåóhajatruþ sutàmràkùo ràmo devi janaiþ ÷rutaþ 5.033.016a dundubhisvananirghoùaþ snigdhavarõaþ pratàpavàn 5.033.016c samaþ samavibhaktàïgo varõaü ÷yàmaü samà÷ritaþ 5.033.017a tristhiras tripralamba÷ ca trisamas triùu connataþ 5.033.017c trivalãvàüs tryavaõata÷ caturvyaïgas tri÷ãrùavàn 5.033.018a catuùkala÷ caturlekha÷ catuùkiùku÷ catuþsamaþ 5.033.018c caturda÷asamadvandva÷ caturdaùña÷ caturgatiþ 5.033.019a mahauùñhahanunàsa÷ ca pa¤casnigdho 'ùñavaü÷avàn 5.033.019c da÷apadmo da÷abçhat tribhir vyàpto dvi÷uklavàn 5.033.019e ùaóunnato navatanus tribhir vyàpnoti ràghavaþ 5.033.020a satyadharmaparaþ ÷rãmàn saügrahànugrahe rataþ 5.033.020c de÷akàlavibhàgaj¤aþ sarvalokapriyaüvadaþ 5.033.021a bhràtà ca tasya dvaimàtraþ saumitrir aparàjitaþ 5.033.021c anuràgeõa råpeõa guõai÷ caiva tathàvidhaþ 5.033.022a tvàm eva màrgamàõo tau vicarantau vasuüdharàm 5.033.022c dadar÷atur mçgapatiü pårvajenàvaropitam 5.033.023a ç÷yamåkasya pçùñhe tu bahupàdapasaükule 5.033.023c bhràtur bhàryàrtam àsãnaü sugrãvaü priyadar÷anam 5.033.024a vayaü tu hariràjaü taü sugrãvaü satyasaügaram 5.033.024c paricaryàmahe ràjyàt pårvajenàvaropitam 5.033.025a tatas tau cãravasanau dhanuþpravarapàõinau 5.033.025c ç÷yamåkasya ÷ailasya ramyaü de÷am upàgatau 5.033.026a sa tau dçùñvà naravyàghrau dhanvinau vànararùabhaþ 5.033.026c abhipluto gires tasya ÷ikharaü bhayamohitaþ 5.033.027a tataþ sa ÷ikhare tasmin vànarendro vyavasthitaþ 5.033.027c tayoþ samãpaü màm eva preùayàm àsa satvaraþ 5.033.028a tàv ahaü puruùavyàghrau sugrãvavacanàt prabhå 5.033.028c råpalakùaõasaüpannau kçtà¤jalir upasthitaþ 5.033.029a tau parij¤àtatattvàrthau mayà prãtisamanvitau 5.033.029c pçùñham àropya taü de÷aü pràpitau puruùarùabhau 5.033.030a niveditau ca tattvena sugrãvàya mahàtmane 5.033.030c tayor anyonyasaübhàùàd bhç÷aü prãtir ajàyata 5.033.031a tatra tau kãrtisaüpannau harã÷varanare÷varau 5.033.031c parasparakçtà÷vàsau kathayà pårvavçttayà 5.033.032a taü tataþ sàntvayàm àsa sugrãvaü lakùmaõàgrajaþ 5.033.032c strãhetor vàlinà bhràtrà nirastam uru tejasà 5.033.033a tatas tvan nà÷ajaü ÷okaü ràmasyàkliùñakarmaõaþ 5.033.033c lakùmaõo vànarendràya sugrãvàya nyavedayat 5.033.034a sa ÷rutvà vànarendras tu lakùmaõeneritaü vacaþ 5.033.034c tadàsãn niùprabho 'tyarthaü grahagrasta ivàü÷umàn 5.033.035a tatas tvadgàtra÷obhãni rakùasà hriyamàõayà 5.033.035c yàny àbharaõajàlàni pàtitàni mahãtale 5.033.036a tàni sarvàõi ràmàya ànãya hariyåthapàþ 5.033.036c saühçùñà dar÷ayàm àsur gatiü tu na vidus tava 5.033.037a tàni ràmàya dattàni mayaivopahçtàni ca 5.033.037c svanavanty avakãrõanti tasmin vihatacetasi 5.033.038a tàny aïke dar÷anãyàni kçtvà bahuvidhaü tataþ 5.033.038c tena devaprakà÷ena devena paridevitam 5.033.039a pa÷yatas tasyà rudatas tàmyata÷ ca punaþ punaþ 5.033.039c pràdãpayan dà÷arathes tàni ÷okahutà÷anam 5.033.040a ÷ayitaü ca ciraü tena duþkhàrtena mahàtmanà 5.033.040c mayàpi vividhair vàkyaiþ kçcchràd utthàpitaþ punaþ 5.033.041a tàni dçùñvà mahàrhàõi dar÷ayitvà muhur muhuþ 5.033.041c ràghavaþ sahasaumitriþ sugrãve sa nyavedayat 5.033.042a sa tavàdar÷anàd àrye ràghavaþ paritapyate 5.033.042c mahatà jvalatà nityam agninevàgniparvataþ 5.033.043a tvatkçte tam anidrà ca ÷oka÷ cintà ca ràghavam 5.033.043c tàpayanti mahàtmànam agnyagàram ivàgnayaþ 5.033.044a tavàdar÷ana÷okena ràghavaþ pravicàlyate 5.033.044c mahatà bhåmikampena mahàn iva ÷iloccayaþ 5.033.045a kànànàni suramyàõi nadãprasravaõàni ca 5.033.045c caran na ratim àpnoti tvam apa÷yan nçpàtmaje 5.033.046a sa tvàü manuja÷àrdålaþ kùipraü pràpsyati ràghavaþ 5.033.046c samitrabàndhavaü hatvà ràvaõaü janakàtmaje 5.033.047a sahitau ràmasugrãvàv ubhàv akurutàü tadà 5.033.047c samayaü vàlinaü hantuü tava cànveùaõaü tathà 5.033.048a tato nihatya tarasà ràmo vàlinam àhave 5.033.048c sarvarkùaharisaüghànàü sugrãvam akarot patim 5.033.049a ràmasugrãvayor aikyaü devy evaü samajàyata 5.033.049c hanåmantaü ca màü viddhi tayor dåtam ihàgatam 5.033.050a svaràjyaü pràpya sugrãvaþ samanãya mahàharãn 5.033.050c tvadarthaü preùayàm àsa di÷o da÷a mahàbalàn 5.033.051a àdiùñà vànarendreõa sugrãveõa mahaujasaþ 5.033.051c adriràjapratãkà÷àþ sarvataþ prasthità mahãm 5.033.052a aïgado nàma lakùmãvàn vàlisånur mahàbalaþ 5.033.052c prasthitaþ kapi÷àrdålas tribhàgabalasaüvçtaþ 5.033.053a teùàü no vipranaùñànàü vindhye parvatasattame 5.033.053c bhç÷aü ÷okaparãtanàm ahoràtragaõà gatàþ 5.033.054a te vayaü kàryanairà÷yàt kàlasyàtikrameõa ca 5.033.054c bhayàc ca kapiràjasya pràõàüs tyaktuü vyavasthitàþ 5.033.055a vicitya vanadurgàõi giriprasravaõàni ca 5.033.055c anàsàdya padaü devyàþ pràõàüs tyaktuü vyavasthitàþ 5.033.056a bhç÷aü ÷okàrõave magnaþ paryadevayad aïgadaþ 5.033.056c tava nà÷aü ca vaidehi vàlina÷ ca tathà vadham 5.033.056e pràyopave÷am asmàkaü maraõaü ca jañàyuùaþ 5.033.057a teùàü naþ svàmisaüde÷àn nirà÷ànàü mumårùatàm 5.033.057c kàryahetor ivàyàtaþ ÷akunir vãryavàn mahàn 5.033.058a gçdhraràjasya sodaryaþ saüpàtir nàma gçdhraràñ 5.033.058c ÷rutvà bhràtçvadhaü kopàd idaü vacanam abravãt 5.033.059a yavãyàn kena me bhràtà hataþ kva ca vinà÷itaþ 5.033.059c etad àkhyàtum icchàmi bhavadbhir vànarottamàþ 5.033.060a aïgado 'kathayat tasya janasthàne mahad vadham 5.033.060c rakùasà bhãmaråpeõa tvàm uddi÷ya yathàtatham 5.033.061a jañàyos tu vadhaü ÷rutvà duþkhitaþ so 'ruõàtmajaþ 5.033.061c tvàm àha sa varàrohe vasantãü ràvaõàlaye 5.033.062a tasya tadvacanaü ÷rutvà saüpàteþ prãtivardhanam 5.033.062c aïgadapramukhàþ sarve tataþ saüprasthità vayam 5.033.062e tvaddar÷anakçtotsàhà hçùñàs tuùñàþ plavaügamàþ 5.033.063a athàhaü harisainyasya sàgaraü dç÷ya sãdataþ 5.033.063c vyavadhåya bhayaü tãvraü yojanànàü ÷ataü plutaþ 5.033.064a laïkà càpi mayà ràtrau praviùñà ràkùasàkulà 5.033.064c ràvaõa÷ ca mayà dçùñas tvaü ca ÷okanipãóità 5.033.065a etat te sarvam àkhyàtaü yathàvçttam anindite 5.033.065c abhibhàùasva màü devi dåto dà÷arather aham 5.033.066a tvaü màü ràmakçtodyogaü tvannimittam ihàgatam 5.033.066c sugrãva sacivaü devi budhyasva pavanàtmajam 5.033.067a ku÷alã tava kàkutsthaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 5.033.067c guror àràdhane yukto lakùmaõa÷ ca sulakùaõaþ 5.033.068a tasya vãryavato devi bhartus tava hite rataþ 5.033.068c aham ekas tu saüpràptaþ sugrãvavacanàd iha 5.033.069a mayeyam asahàyena caratà kàmaråpiõà 5.033.069c dakùiõà dig anukràntà tvanmàrgavicayaiùiõà 5.033.070a diùñyàhaü harisainyànàü tvannà÷am anu÷ocatàm 5.033.070c apaneùyàmi saütàpaü tavàbhigama÷aüsanàt 5.033.071a diùñyà hi na mama vyarthaü devi sàgaralaïghanam 5.033.071c pràpsyàmy aham idaü diùñyà tvaddar÷anakçtaü ya÷aþ 5.033.072a ràghava÷ ca mahàvãryaþ kùipraü tvàm abhipatsyate 5.033.072c samitrabàndhavaü hatvà ràvaõaü ràkùasàdhipam 5.033.073a kaurajo nàma vaidehi girãõàm uttamo giriþ 5.033.073c tato gacchati gokarõaü parvataü kesarã hariþ 5.033.074a sa ca devarùibhir dçùñaþ pità mama mahàkapiþ 5.033.074c tãrthe nadãpateþ puõye ÷ambasàdanam uddharat 5.033.075a tasyàhaü hariõaþ kùetre jàto vàtena maithili 5.033.075c hanåmàn iti vikhyàto loke svenaiva karmaõà 5.033.075e vi÷vàsàrthaü tu vaidehi bhartur uktà mayà guõàþ 5.033.076a evaü vi÷vàsità sãtà hetubhiþ ÷okakar÷ità 5.033.076c upapannair abhij¤ànair dåtaü tam avagacchati 5.033.077a atulaü ca gatà harùaü praharùeõa tu jànakã 5.033.077c netràbhyàü vakrapakùmàbhyàü mumocànandajaü jalam 5.033.078a càru tac cànanaü tasyàs tàmra÷uklàyatekùaõam 5.033.078c a÷obhata vi÷àlàkùyà ràhumukta ivoóuràñ 5.033.078e hanåmantaü kapiü vyaktaü manyate nànyatheti sà 5.033.079a athovàca hanåmàüs tàm uttaraü priyadar÷anàm 5.033.080a hate 'sure saüyati ÷ambasàdane; kapipravãreõa maharùicodanàt 5.033.080c tato 'smi vàyuprabhavo hi maithili; prabhàvatas tatpratima÷ ca vànaraþ 5.034.001a bhåya eva mahàtejà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.034.001c abravãt pra÷ritaü vàkyaü sãtàpratyayakàraõàt 5.034.002a vànaro 'haü mahàbhàge dåto ràmasya dhãmataþ 5.034.002c ràmanàmàïkitaü cedaü pa÷ya devy aïgulãyakam 5.034.002e samà÷vasihi bhadraü te kùãõaduþkhaphalà hy asi 5.034.003a gçhãtvà prekùamàõà sà bhartuþ karavibhåùaõam 5.034.003c bhartàram iva saüpràptà jànakã muditàbhavat 5.034.004a càru tad vadanaü tasyàs tàmra÷uklàyatekùaõam 5.034.004c babhåva praharùodagraü ràhumukta ivoóuràñ 5.034.005a tataþ sà hrãmatã bàlà bhartuþ saüde÷aharùità 5.034.005c parituñùà priyaü ÷rutvà prà÷aüsata mahàkapim 5.034.006a vikràntas tvaü samarthas tvaü pràj¤as tvaü vànarottama 5.034.006c yenedaü ràkùasapadaü tvayaikena pradharùitam 5.034.007a ÷atayojanavistãrõaþ sàgaro makaràlayaþ 5.034.007c vikrama÷làghanãyena kramatà goùpadãkçtaþ 5.034.008a na hi tvàü pràkçtaü manye vanaraü vanararùabha 5.034.008c yasya te nàsti saütràso ràvaõàn nàpi saübhramaþ 5.034.009a arhase ca kapi÷reùñha mayà samabhibhàùitum 5.034.009c yady asi preùitas tena ràmeõa viditàtmanà 5.034.010a preùayiùyati durdharùo ràmo na hy aparãkùitam 5.034.010c paràkramam avij¤àya matsakà÷aü vi÷eùataþ 5.034.011a diùñyà ca ku÷alã ràmo dharmàtmà dharmavatsalaþ 5.034.011c lakùmaõa÷ ca mahàtejàþ sumitrànandavardhanaþ 5.034.012a ku÷alã yadi kàkutsthaþ kiü nu sàgaramekhalàm 5.034.012c mahãü dahati kopena yugàntàgnir ivotthitaþ 5.034.013a atha và ÷aktimantau tau suràõàm api nigrahe 5.034.013c mamaiva tu na duþkhànàm asti manye viparyayaþ 5.034.014a kaccic ca vyathate ràmaþ kaccin na paripatyate 5.034.014c uttaràõi ca kàryàõi kurute puruùottamaþ 5.034.015a kaccin na dãnaþ saübhràntaþ kàryeùu ca na muhyati 5.034.015c kaccin puruùakàryàõi kurute nçpateþ sutaþ 5.034.016a dvividhaü trividhopàyam upàyam api sevate 5.034.016c vijigãùuþ suhçt kaccin mitreùu ca paraütapaþ 5.034.017a kaccin mitràõi labhate mitrai÷ càpy abhigamyate 5.034.017c kaccit kalyàõamitra÷ ca mitrai÷ càpi puraskçtaþ 5.034.018a kaccid à÷àsti devànàü prasàdaü pàrthivàtmajaþ 5.034.018c kaccit puruùakàraü ca daivaü ca pratipadyate 5.034.019a kaccin na vigatasneho vivàsàn mayi ràghavaþ 5.034.019c kaccin màü vyasanàd asmàn mokùayiùyati vànaraþ 5.034.020a sukhànàm ucito nityam asukhànàm anåcitaþ 5.034.020c duþkham uttaram àsàdya kaccid ràmo na sãdati 5.034.021a kausalyàyàs tathà kaccit sumitràyàs tathaiva ca 5.034.021c abhãkùõaü ÷råyate kaccit ku÷alaü bharatasya ca 5.034.022a mannimittena mànàrhaþ kaccic chokena ràghavaþ 5.034.022c kaccin nànyamanà ràmaþ kaccin màü tàrayiùyati 5.034.023a kaccid akùàuhiõãü bhãmàü bharato bhràtçvatsalaþ 5.034.023c dhvajinãü mantribhir guptàü preùayiùyati matkçte 5.034.024a vànaràdhipatiþ ÷rãmàn sugrãvaþ kaccid eùyati 5.034.024c matkçte haribhir vãrair vçto dantanakhàyudhaiþ 5.034.025a kaccic ca lakùmaõaþ ÷åraþ sumitrànandavardhanaþ 5.034.025c astravic charajàlena ràkùasàn vidhamiùyati 5.034.026a raudreõa kaccid astreõa ràmeõa nihataü raõe 5.034.026c drakùyàmy alpena kàlena ràvaõaü sasuhçjjanam 5.034.027a kaccin na tad dhemasamànavarõaü; tasyànanaü padmasamànagandhi 5.034.027c mayà vinà ÷uùyati ÷okadãnaü; jalakùaye padmam ivàtapena 5.034.028a dharmàpade÷àt tyajata÷ ca ràjyàü; màü càpy araõyaü nayataþ padàtim 5.034.028c nàsãd vyathà yasya na bhãr na ÷okaþ; kaccit sa dhairyaü hçdaye karoti 5.034.029a na càsya màtà na pità na cànyaþ; snehàd vi÷iùño 'sti mayà samo và 5.034.029c tàvad dhy ahaü dåtajijãviùeyaü; yàvat pravçttiü ÷çõuyàü priyasya 5.034.030a itãva devã vacanaü mahàrthaü; taü vànarendraü madhuràrtham uktvà 5.034.030c ÷rotuü punas tasya vaco 'bhiràmaü; ràmàrthayuktaü viraràma ràmà 5.034.031a sãtàyà vacanaü ÷rutvà màrutir bhãmavikramaþ 5.034.031c ÷irasy a¤jalim àdhàya vàkyam uttaram abravãt 5.034.032a na tvàm ihasthàü jànãte ràmaþ kamalalocanaþ 5.034.032c ÷rutvaiva tu vaco mahyaü kùipram eùyati ràghavaþ 5.034.033a camåü prakarùan mahatãü haryçùkagaõasaükulàm 5.034.033c viùñambhayitvà bàõaughair akùobhyaü varuõàlayam 5.034.033e kariùyati purãü laïkàü kàkutsthaþ ÷àntaràkùasàm 5.034.034a tatra yady antarà mçtyur yadi devàþ sahàsuràþ 5.034.034c sthàsyanti pathi ràmasya sa tàn api vadhiùyati 5.034.035a tavàdar÷anajenàrye ÷okena sa pariplutaþ 5.034.035c na ÷arma labhate ràmaþ siühàrdita iva dvipaþ 5.034.036a dardareõa ca te devi ÷ape målaphalena ca 5.034.036c malayena ca vindhyena meruõà mandareõa ca 5.034.037a yathà sunayanaü valgu bimbauùñhaü càrukuõóalam 5.034.037c mukhaü drakùyasi ràmasya pårõacandram ivoditam 5.034.038a kùipraü drakùyasi vaidehi ràmaü prasravaõe girau 5.034.038c ÷atakratum ivàsãnaü nàkapçùñhasya mårdhani 5.034.039a na màüsaü ràghavo bhuïkte na càpi madhusevate 5.034.039c vanyaü suvihitaü nityaü bhaktam a÷nàti pa¤camam 5.034.040a naiva daü÷àn na ma÷akàn na kãñàn na sarãsçpàn 5.034.040c ràghavo 'panayed gatràt tvadgatenàntaràtmanà 5.034.041a nityaü dhyànaparo ràmo nityaü ÷okaparàyaõaþ 5.034.041c nànyac cintayate kiü cit sa tu kàmava÷aü gataþ 5.034.042a anidraþ satataü ràmaþ supto 'pi ca narottamaþ 5.034.042c sãteti madhuràü vàõãü vyàharan pratibudhyate 5.034.043a dçùñvà phalaü và puùpaü và yac cànyat strãmanoharam 5.034.043c bahu÷o hà priyety evaü ÷vasaüs tvàm abhibhàùate 5.034.044a sa devi nityaü paritapyamànas; tvàm eva sãtety abhibhàùamàõaþ 5.034.044c dhçtavrato ràjasuto mahàtmà; tavaiva làbhàya kçtaprayatnaþ 5.034.045a sà ràmasaükãrtanavãta÷okà; ràmasya ÷okena samàna÷okà 5.034.045c ÷aranmukhenàmbuda÷eùacandrà; ni÷eva vaidehasutà babhåva 5.035.001a sãtà tadvacanaü ÷rutvà pårõacandranibhànanà 5.035.001c hanåmantam uvàcedaü dharmàrthasahitaü vacaþ 5.035.002a amçtaü viùasaüsçùñaü tvayà vànarabhàùitam 5.035.002c yac ca nànyamanà ràmo yac ca ÷okaparàyaõaþ 5.035.003a ai÷varye và suvistãrõe vyasane và sudàruõe 5.035.003c rajjveva puruùaü baddhvà kçtàntaþ parikarùati 5.035.004a vidhir nånam asaühàryaþ pràõinàü plavagottama 5.035.004c saumitriü màü ca ràmaü ca vyasanaiþ pa÷ya mohitàn 5.035.005a ÷okasyàsya kadà pàraü ràghavo 'dhigamiùyati 5.035.005c plavamànaþ pari÷rànto hatanauþ sàgare yathà 5.035.006a ràkùasànàü kùayaü kçtvà sådayitvà ca ràvaõam 5.035.006c laïkàm unmålitàü kçtvà kadà drakùyati màü patiþ 5.035.007a sa vàcyaþ saütvarasveti yàvad eva na påryate 5.035.007c ayaü saüvatsaraþ kàlas tàvad dhi mama jãvitam 5.035.008a vartate da÷amo màso dvau tu ÷eùau plavaügama 5.035.008c ràvaõena nç÷aüsena samayo yaþ kçto mama 5.035.009a vibhãùaõena ca bhràtrà mama niryàtanaü prati 5.035.009c anunãtaþ prayatnena na ca tat kurute matim 5.035.010a mama pratipradànaü hi ràvaõasya na rocate 5.035.010c ràvaõaü màrgate saükhye mçtyuþ kàlava÷aü gatam 5.035.011a jyeùñhà kanyànalà nama vibhãùaõasutà kape 5.035.011c tayà mamaitad àkhyàtaü màtrà prahitayà svayam 5.035.012a avindhyo nàma medhàvã vidvàn ràkùasapuügavaþ 5.035.012c dhçtimठ÷ãlavàn vçddho ràvaõasya susaümataþ 5.035.013a ràmàt kùayam anupràptaü rakùasàü pratyacodayat 5.035.013c na ca tasyàpi duùñàtmà ÷çõoti vacanaü hitam 5.035.014a à÷aüseti hari÷reùñha kùipraü màü pràpsyate patiþ 5.035.014c antaràtmà hi me ÷uddhas tasmiü÷ ca bahavo guõàþ 5.035.015a utsàhaþ pauruùaü sattvam ànç÷aüsyaü kçtaj¤atà 5.035.015c vikrama÷ ca prabhàva÷ ca santi vànararàghave 5.035.016a caturda÷asahasràõi ràkùasànàü jaghàna yaþ 5.035.016c janasthàne vinà bhràtrà ÷atruþ kas tasya nodvijet 5.035.017a na sa ÷akyas tulayituü vyasanaiþ puruùarùabhaþ 5.035.017c ahaü tasyànubhàvaj¤à ÷akrasyeva pulomajà 5.035.018a ÷arajàlàü÷umठ÷åraþ kape ràmadivàkaraþ 5.035.018c ÷atrurakùomayaü toyam upa÷oùaü nayiùyati 5.035.019a iti saüjalpamànàü tàü ràmàrthe ÷okakar÷itàm 5.035.019c a÷rusaüpårõavadanàm uvàca hanumàn kapiþ 5.035.020a ÷rutvaiva tu vaco mahyaü kùipram eùyati ràghavaþ 5.035.020c camåü prakarùan mahatãü haryçkùagaõasaükulàm 5.035.021a atha và mocayiùyàmi tàm adyaiva hi ràkùasàt 5.035.021c asmàd duþkhàd upàroha mama pçùñham anindite 5.035.022a tvaü hi pçùñhagatàü kçtvà saütariùyàmi sàgaram 5.035.022c ÷aktir asti hi me voóhuü laïkàm api saràvaõàm 5.035.023a ahaü prasravaõasthàya ràghavàyàdya maithili 5.035.023c pràpayiùyàmi ÷akràya havyaü hutam ivànalaþ 5.035.024a drakùyasy adyaiva vaidehi ràghavaü sahalakùmaõam 5.035.024c vyavasàya samàyuktaü viùõuü daityavadhe yathà 5.035.025a tvaddar÷anakçtotsàham à÷ramasthaü mahàbalam 5.035.025c puraüdaram ivàsãnaü nàgaràjasya mårdhani 5.035.026a pçùñham àroha me devi mà vikàïkùasva ÷obhane 5.035.026c yogam anviccha ràmeõa ÷a÷àïkeneva rohiõã 5.035.027a kathayantãva candreõa såryeõeva suvarcalà 5.035.027c matpçùñham adhiruhya tvaü taràkà÷amahàrõavam 5.035.028a na hi me saüprayàtasya tvàm ito nayato 'ïgane 5.035.028c anugantuü gatiü ÷aktàþ sarve laïkànivàsinaþ 5.035.029a yathaivàham iha pràptas tathaivàham asaü÷ayam 5.035.029c yàsyàmi pa÷ya vaidehi tvàm udyamya vihàyasaü 5.035.030a maithilã tu hari÷reùñhàc chrutvà vacanam adbhutam 5.035.030c harùavismitasarvàïgã hanåmantam athàbravãt 5.035.031a hanåman dåram adhvanaü kathaü màü voóhum icchasi 5.035.031c tad eva khalu te manye kapitvaü hariyåthapa 5.035.032a kathaü vàlpa÷arãras tvaü màm ito netum icchasi 5.035.032c sakà÷aü mànavendrasya bhartur me plavagarùabha 5.035.033a sãtàyà vacanaü ÷rutvà hanåmàn màrutàtmajaþ 5.035.033c cintayàm àsa lakùmãvàn navaü paribhavaü kçtam 5.035.034a na me jànàti sattvaü và prabhàvaü vàsitekùaõà 5.035.034c tasmàt pa÷yatu vaidehã yad råpaü mama kàmataþ 5.035.035a iti saücintya hanumàüs tadà plavagasattamaþ 5.035.035c dar÷ayàm àsa vaidehyàþ svaråpam arimardanaþ 5.035.036a sa tasmàt pàdapàd dhãmàn àplutya plavagarùabhaþ 5.035.036c tato vardhitum àrebhe sãtàpratyayakàraõàt 5.035.037a merumandàrasaükà÷o babhau dãptànalaprabhaþ 5.035.037c agrato vyavatasthe ca sãtàyà vànararùabhaþ 5.035.038a hariþ parvatasaükà÷as tàmravaktro mahàbalaþ 5.035.038c vajradaüùñranakho bhãmo vaidehãm idam abravãt 5.035.039a saparvatavanodde÷àü sàññapràkàratoraõàm 5.035.039c laïkàm imàü sanathàü và nayituü ÷aktir asti me 5.035.040a tad avasthàpya tàü buddhir alaü devi vikàïkùayà 5.035.040c vi÷okaü kuru vaidehi ràghavaü sahalakùmaõam 5.035.041a taü dçùñvàcalasaükà÷am uvàca janakàtmajà 5.035.041c padmapatravi÷àlàkùã màrutasyaurasaü sutam 5.035.042a tava sattvaü balaü caiva vijànàmi mahàkape 5.035.042c vàyor iva gatiü càpi teja÷ càgnir ivàdbhutam 5.035.043a pràkçto 'nyaþ kathaü cemàü bhåmim àgantum arhati 5.035.043c udadher aprameyasya pàraü vànarapuügava 5.035.044a jànàmi gamane ÷aktiü nayane càpi te mama 5.035.044c ava÷yaü sàmpradhàryà÷u kàryasiddhir ihàtmanaþ 5.035.045a ayuktaü tu kapi÷reùñha mayà gantuü tvayà saha 5.035.045c vàyuvegasavegasya vego màü mohayet tava 5.035.046a aham àkà÷am àsaktà upary upari sàgaram 5.035.046c prapateyaü hi te pçùñhàd bhayàd vegena gacchataþ 5.035.047a patità sàgare càhaü timinakrajhaùàkule 5.035.047c bhayeyam à÷u viva÷à yàdasàm annam uttamam 5.035.048a na ca ÷akùye tvayà sàrdhaü gantuü ÷atruvinà÷ana 5.035.048c kalatravati saüdehas tvayy api syàd asaü÷ayam 5.035.049a hriyamàõàü tu màü dçùñvà ràkùasà bhãmavikramàþ 5.035.049c anugaccheyur àdiùñà ràvaõena duràtmanà 5.035.050a tais tvaü parivçtaþ ÷åraiþ ÷ålam udgara pàõibhiþ 5.035.050c bhaves tvaü saü÷ayaü pràpto mayà vãra kalatravàn 5.035.051a sàyudhà bahavo vyomni ràkùasàs tvaü niràyudhaþ 5.035.051c kathaü ÷akùyasi saüyàtuü màü caiva parirakùitum 5.035.052a yudhyamànasya rakùobhis tatas taiþ krårakarmabhiþ 5.035.052c prapateyaü hi te pçùñhad bhayàrtà kapisattama 5.035.053a atha rakùàüsi bhãmàni mahànti balavanti ca 5.035.053c kathaü cit sàmparàye tvàü jayeyuþ kapisattama 5.035.054a atha và yudhyamànasya pateyaü vimukhasya te 5.035.054c patitàü ca gçhãtvà màü nayeyuþ pàparàkùasàþ 5.035.055a màü và hareyus tvaddhastàd vi÷aseyur athàpi và 5.035.055c avyavasthau hi dç÷yete yuddhe jayaparàjayau 5.035.056a ahaü vàpi vipadyeyaü rakùobhir abhitarjità 5.035.056c tvatprayatno hari÷reùñha bhaven niùphala eva tu 5.035.057a kàmaü tvam api paryàpto nihantuü sarvaràkùasàn 5.035.057c ràghavasya ya÷o hãyet tvayà ÷astais tu ràkùasaiþ 5.035.058a atha vàdàya rakùàüsi nyasyeyuþ saüvçte hi màm 5.035.058c yatra te nàbhijànãyur harayo nàpi ràghavaþ 5.035.059a àrambhas tu madartho 'yaü tatas tava nirarthakaþ 5.035.059c tvayà hi saha ràmasya mahàn àgamane guõaþ 5.035.060a mayi jãvitam àyattaü ràghavasya mahàtmanaþ 5.035.060c bhràtéõàü ca mahàbàho tava ràjakulasya ca 5.035.061a tau nirà÷au madarthe tu ÷okasaütàpakar÷itau 5.035.061c saha sarvarkùaharibhis tyakùyataþ pràõasaügraham 5.035.062a bhartur bhaktiü puraskçtya ràmàd anyasya vànara 5.035.062c nàhaü spraùñuü padà gàtram iccheyaü vànarottama 5.035.063a yad ahaü gàtrasaüspar÷aü ràvaõasya gatà balàt 5.035.063c anã÷à kiü kariùyàmi vinàthà viva÷à satã 5.035.064a yadi ràmo da÷agrãvam iha hatvà saràkùasaü 5.035.064c màm ito gçhya gaccheta tat tasya sadç÷aü bhavet 5.035.065a ÷rutà hi dçùñà÷ ca mayà paràkramà; mahàtmanas tasya raõàvamardinaþ 5.035.065c na devagandharvabhujaügaràkùasà; bhavanti ràmeõa samà hi saüyuge 5.035.066a samãkùya taü saüyati citrakàrmukaü; mahàbalaü vàsavatulyavikramam 5.035.066c salakùmaõaü ko viùaheta ràghavaü; hutà÷anaü dãptam ivànileritam 5.035.067a salakùmaõaü ràghavam àjimardanaü; di÷àgajaü mattam iva vyavasthitam 5.035.067c saheta ko vànaramukhya saüyuge; yugàntasåryapratimaü ÷aràrciùam 5.035.068a sa me hari÷reùñha salakùmaõaü patiü; sayåthapaü kùipram ihopapàdaya 5.035.068c ciràya ràmaü prati ÷okakar÷itàü; kuruùva màü vànaramukhya harùitàm 5.036.001a tataþ sa kapi÷àrdålas tena vàkyena harùitaþ 5.036.001c sãtàm uvàca tac chrutvà vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 5.036.002a yuktaråpaü tvayà devi bhàùitaü ÷ubhadar÷ane 5.036.002c sadç÷aü strãsvabhàvasya sàdhvãnàü vinayasya ca 5.036.003a strãtvaü na tu samarthaü hi sàgaraü vyativartitum 5.036.003c màm adhiùñhàya vistãrõaü ÷atayojanam àyatam 5.036.004a dvitãyaü kàraõaü yac ca bravãùi vinayànvite 5.036.004c ràmàd anyasya nàrhàmi saüspar÷am iti jànaki 5.036.005a etat te devi sadç÷aü patnyàs tasya mahàtmanaþ 5.036.005c kà hy anyà tvàm çte devi bråyàd vacanam ãdç÷am 5.036.006a ÷roùyate caiva kàkutsthaþ sarvaü nirava÷eùataþ 5.036.006c ceùñitaü yat tvayà devi bhàùitaü mama càgrataþ 5.036.007a kàraõair bahubhir devi ràma priyacikãrùayà 5.036.007c snehapraskannamanasà mayaitat samudãritam 5.036.008a laïkàyà duùprave÷atvàd dustaratvàn mahodadheþ 5.036.008c sàmarthyàd àtmana÷ caiva mayaitat samudàhçtam 5.036.009a icchàmi tvàü samànetum adyaiva raghubandhunà 5.036.009c gurusnehena bhaktyà ca nànyathà tad udàhçtam 5.036.010a yadi notsahase yàtuü mayà sàrdham anindite 5.036.010c abhij¤ànaü prayaccha tvaü jànãyàd ràghavo hi yat 5.036.011a evam uktà hanumatà sãtà surasutopamà 5.036.011c uvàca vacanaü mandaü bàùpapragrathitàkùaram 5.036.012a idaü ÷reùñham abhij¤ànaü bråyàs tvaü tu mama priyam 5.036.012c ÷ailasya citrakåñasya pàde pårvottare tadà 5.036.013a tàpasà÷ramavàsinyàþ pràjyamålaphalodake 5.036.013c tasmin siddhà÷rame de÷e mandàkinyà adårataþ 5.036.014a tasyopavanaùaõóeùu nànàpuùpasugandhiùu 5.036.014c vihçtya salilaklinnà tavàïke samupàvi÷am 5.036.015a paryàyeõa prasupta÷ ca mamàïke bharatàgrajaþ 5.036.016a tato màüsasamàyukto vàyasaþ paryatuõóayat 5.036.016c tam ahaü loùñam udyamya vàrayàmi sma vàyasaü 5.036.017a dàrayan sa ca màü kàkas tatraiva parilãyate 5.036.017c na càpy uparaman màüsàd bhakùàrthã balibhojanaþ 5.036.018a utkarùantyàü ca ra÷anàü kruddhàyàü mayi pakùiõe 5.036.018c sraüsamàne ca vasane tato dçùñà tvayà hy aham 5.036.019a tvayà vihasità càhaü kruddhà saülajjità tadà 5.036.019c bhakùya gçddhena kàlena dàrità tvàm upàgatà 5.036.020a àsãnasya ca te ÷ràntà punar utsaïgam àvi÷am 5.036.020c krudhyantã ca prahçùñena tvayàhaü parisàntvità 5.036.021a bàùpapårõamukhã mandaü cakùuùã parimàrjatã 5.036.021c lakùitàhaü tvayà nàtha vàyasena prakopità 5.036.022a à÷ãviùa iva kruddhaþ ÷vasàn vàkyam abhàùathàþ 5.036.022c kena te nàganàsoru vikùataü vai stanàntaram 5.036.022e kaþ krãóati saroùeõa pa¤cavaktreõa bhoginà 5.036.023a vãkùamàõas tatas taü vai vàyasaü samavaikùathàþ 5.036.023c nakhaiþ sarudhirais tãkùõair màm evàbhimukhaü sthitam 5.036.024a putraþ kila sa ÷akrasya vàyasaþ patatàü varaþ 5.036.024c dharàntaracaraþ ÷ãghraü pavanasya gatau samaþ 5.036.025a tatas tasmin mahàbàhuþ kopasaüvartitekùaõaþ 5.036.025c vàyase kçtavàn kråràü matiü matimatàü vara 5.036.026a sa darbhasaüstaràd gçhya brahmaõo 'streõa yojayaþ 5.036.026c sa dãpta iva kàlàgnir jajvàlàbhimukho dvijam 5.036.027a cikùepitha pradãptàü tàm iùãkàü vàyasaü prati 5.036.027c anusçùñas tadà kàlo jagàma vividhàü gatim 5.036.027e tràõakàma imaü lokaü sarvaü vai vicacàra ha 5.036.028a sa pitrà ca parityaktaþ suraiþ sarvair maharùibhiþ 5.036.028c trãül lokàn saüparikramya tvàm eva ÷araõaü gataþ 5.036.029a taü tvaü nipatitaü bhåmau ÷araõyaþ ÷araõàgatam 5.036.029c vadhàrham api kàkutstha kçpayà paryapàlayaþ 5.036.029e na ÷arma labdhvà lokeùu tvàm eva ÷araõaü gataþ 5.036.030a paridyånaü viùaõõaü ca sa tvam àyàntam uktavàn 5.036.030c moghaü kartuü na ÷akyaü tu bràhmam astraü tad ucyatàm 5.036.031a tatas tasyàkùi kàkasya hinasti sma sa dakùiõam 5.036.032a sa te tadà namaskçtvà ràj¤e da÷arathàya ca 5.036.032c tvayà vãra visçùñas tu pratipede svam àlayam 5.036.033a matkçte kàkamàtre 'pi brahmàstraü samudãritam 5.036.033c kasmàd yo màü harat tvattaþ kùamase taü mahãpate 5.036.034a sa kuruùva mahotsàhaü kçpàü mayi nararùabha 5.036.034c ànç÷aüsyaü paro dharmas tvatta eva mayà ÷rutaþ 5.036.035a jànàmi tvàü mahàvãryaü mahotsàhaü mahàbalam 5.036.035c apàrapàram akùobhyaü gàmbhãryàt sàgaropamam 5.036.035e bhartàraü sasamudràyà dharaõyà vàsavopamam 5.036.036a evam astravidàü ÷reùñhaþ sattvavàn balavàn api 5.036.036c kimartham astraü rakùaþsu na yojayasi ràghava 5.036.037a na nàgà nàpi gandharvà nàsurà na marudgaõàþ 5.036.037c ràmasya samare vegaü ÷aktàþ prati samàdhitum 5.036.038a tasyà vãryavataþ ka÷ cid yady asti mayi saübhramaþ 5.036.038c kimarthaü na ÷arais tãkùõaiþ kùayaü nayati ràkùasàn 5.036.039a bhràtur àde÷am àdàya lakùmaõo và paraütapaþ 5.036.039c kasya hetor na màü vãraþ paritràti mahàbalaþ 5.036.040a yadi tau puruùavyàghrau vàyvindrasamatejasau 5.036.040c suràõàm api durdharùo kimarthaü màm upekùataþ 5.036.041a mamaiva duùkçtaü kiü cin mahad asti na saü÷ayaþ 5.036.041c samarthàv api tau yan màü nàvekùete paraütapau 5.036.042a kausalyà lokabhartàraü suùuve yaü manasvinã 5.036.042c taü mamàrthe sukhaü pçccha ÷irasà càbhivàdaya 5.036.043a sraja÷ ca sarvaratnàni priyà yà÷ ca varàïganàþ 5.036.043c ai÷varyaü ca vi÷àlàyàü pçthivyàm api durlabham 5.036.044a pitaraü màtaraü caiva saümànyàbhiprasàdya ca 5.036.044c anupravrajito ràmaü sumitrà yena suprajàþ 5.036.044e ànukålyena dharmàtmà tyaktvà sukham anuttamam 5.036.045a anugacchati kàkutsthaü bhràtaraü pàlayan vane 5.036.045c siühaskandho mahàbàhur manasvã priyadar÷anaþ 5.036.046a pitçvad vartate ràme màtçvan màü samàcaran 5.036.046c hriyamàõàü tadà vãro na tu màü veda lakùmaõaþ 5.036.047a vçddhopasevã lakùmãvठ÷akto na bahubhàùità 5.036.047c ràjaputraþ priya÷reùñhaþ sadç÷aþ ÷va÷urasya me 5.036.048a mattaþ priyataro nityaü bhràtà ràmasya lakùmaõaþ 5.036.048c niyukto dhuri yasyàü tu tàm udvahati vãryavàn 5.036.049a yaü dçùñvà ràghavo naiva vçddham àryam anusmarat 5.036.049c sa mamàrthàya ku÷alaü vaktavyo vacanàn mama 5.036.049e mçdur nityaü ÷ucir dakùaþ priyo ràmasya lakùmaõaþ 5.036.050a idaü bråyà÷ ca me nàthaü ÷åraü ràmaü punaþ punaþ 5.036.050c jãvitaü dhàrayiùyàmi màsaü da÷arathàtmaja 5.036.050e årdhvaü màsàn na jãveyaü satyenàhaü bravãmi te 5.036.051a ràvaõenoparuddhàü màü nikçtyà pàpakarmaõà 5.036.051c tràtum arhasi vãra tvaü pàtàlàd iva kau÷ikãm 5.036.052a tato vastragataü muktvà divyaü cåóàmaõiü ÷ubham 5.036.052c pradeyo ràghavàyeti sãtà hanumate dadau 5.036.053a pratigçhya tato vãro maõiratnam anuttamam 5.036.053c aïgulyà yojayàm àsa na hy asyà pràbhavad bhujaþ 5.036.054a maõiratnaü kapivaraþ pratigçhyàbhivàdya ca 5.036.054c sãtàü pradakùiõaü kçtvà praõataþ pàr÷vataþ sthitaþ 5.036.055a harùeõa mahatà yuktaþ sãtàdar÷anajena saþ 5.036.055c hçdayena gato ràmaü ÷arãreõa tu viùñhitaþ 5.036.056a maõivaram upagçhya taü mahàrhaü; janakançpàtmajayà dhçtaü prabhàvàt 5.036.056c girivarapavanàvadhåtamuktaþ; sukhitamanàþ pratisaükramaü prapede 5.037.001a maõiü dattvà tataþ sãtà hanåmantam athàbravãt 5.037.001c abhij¤ànam abhij¤àtam etad ràmasya tattvataþ 5.037.002a maõiü tu dçùñvà ràmo vai trayàõàü saüsmariùyati 5.037.002c vãro jananyà mama ca ràj¤o da÷arathasya ca 5.037.003a sa bhåyas tvaü samutsàhe codito harisattama 5.037.003c asmin kàryasamàrambhe pracintaya yaduttaram 5.037.004a tvam asmin kàryaniryoge pramàõaü harisattama 5.037.004c tasya cintaya yo yatno duþkhakùayakaro bhavet 5.037.005a sa tatheti pratij¤àya màrutir bhãmavikramaþ 5.037.005c ÷irasàvandya vaidehãü gamanàyopacakrame 5.037.006a j¤àtvà saüprasthitaü devã vànaraü màrutàtmajam 5.037.006c bàùpagadgadayà vàcà maithilã vàkyam abravãt 5.037.007a ku÷alaü hanuman bråyàþ sahitau ràmalakùmaõau 5.037.007c sugrãvaü ca sahàmàtyaü vçddhàn sarvàü÷ ca vànaràn 5.037.008a yathà ca sa mahàbàhur màü tàrayati ràghavaþ 5.037.008c asmàd duþkhàmbusaürodhàt tvaü samàdhàtum arhasi 5.037.009a jãvantãü màü yathà ràmaþ saübhàvayati kãrtimàn 5.037.009c tat tvayà hanuman vàcyaü vàcà dharmam avàpnuhi 5.037.010a nityam utsàhayuktà÷ ca vàcaþ ÷rutvà mayeritàþ 5.037.010c vardhiùyate dà÷aratheþ pauruùaü madavàptaye 5.037.011a matsaüde÷ayutà vàcas tvattaþ ÷rutvaiva ràghavaþ 5.037.011c paràkramavidhiü vãro vidhivat saüvidhàsyati 5.037.012a sãtàyàs tad vacaþ ÷rutvà hanumàn màrutàtmajaþ 5.037.012c ÷irasy a¤jalim àdhàya vàkyam uttaram abravãt 5.037.013a kùipram eùyati kàkutstho haryçkùapravarair vçtaþ 5.037.013c yas te yudhi vijityàr㤠÷okaü vyapanayiùyati 5.037.014a na hi pa÷yàmi martyeùu nàmareùv asureùu và 5.037.014c yas tasya vamato bàõàn sthàtum utsahate 'grataþ 5.037.015a apy arkam api parjanyam api vaivasvataü yamam 5.037.015c sa hi soóhuü raõe ÷aktas tavahetor vi÷eùataþ 5.037.016a sa hi sàgaraparyantàü mahãü ÷àsitum ãhate 5.037.016c tvan nimitto hi ràmasya jayo janakanandini 5.037.017a tasya tadvacanaü ÷rutvà samyak satyaü subhàùitam 5.037.017c jànakã bahu mene 'tha vacanaü cedam abravãt 5.037.018a tatas taü prasthitaü sãtà vãkùamàõà punaþ punaþ 5.037.018c bhartuþ snehànvitaü vàkyaü sauhàrdàd anumànayat 5.037.019a yadi và manyase vãra vasaikàham ariüdama 5.037.019c kasmiü÷ cit saüvçte de÷e vi÷ràntaþ ÷vo gamiùyasi 5.037.020a mama ced alpabhàgyàyàþ sàmnidhyàt tava vãryavàn 5.037.020c asya ÷okasya mahato muhårtaü mokùaõaü bhavet 5.037.021a gate hi hari÷àrdåla punaràgamanàya tu 5.037.021c pràõànàm api saüdeho mama syàn nàtra saü÷ayaþ 5.037.022a tavàdar÷anajaþ ÷oko bhåyo màü paritàpayet 5.037.022c duþkhàd duþkhaparàmçùñàü dãpayann iva vànara 5.037.023a ayaü ca vãra saüdehas tiùñhatãva mamàgrataþ 5.037.023c sumahàüs tvatsahàyeùu haryçkùeùu harã÷vara 5.037.024a kathaü nu khalu duùpàraü tariùyanti mahodadhim 5.037.024c tàni haryçkùasainyàni tau và naravaràtmajau 5.037.025a trayàõàm eva bhåtànàü sàgarasyeha laïghane 5.037.025c ÷aktiþ syàd vainateyasya tava và màrutasya và 5.037.026a tad asmin kàryaniryoge vãraivaü duratikrame 5.037.026c kiü pa÷yasi samàdhànaü tvaü hi kàryavidàü varaþ 5.037.027a kàmam asya tvam evaikaþ kàryasya parisàdhane 5.037.027c paryàptaþ paravãraghna ya÷asyas te balodayaþ 5.037.028a balaiþ samagrair yadi màü ràvaõaü jitya saüyuge 5.037.028c vijayã svapuraü yàyàt tat tu me syàd ya÷askaram 5.037.029a balais tu saükulàü kçtvà laïkàü parabalàrdanaþ 5.037.029c màü nayed yadi kàkutsthas tat tasya sadç÷aü bhavet 5.037.030a tad yathà tasya vikràntam anuråpaü mahàtmanaþ 5.037.030c bhaved àhava ÷årasya tathà tvam upapàdaya 5.037.031a tad arthopahitaü vàkyaü sahitaü hetusaühitam 5.037.031c ni÷amya hanumठ÷eùaü vàkyam uttaram abravãt 5.037.032a devi haryçkùasainyànàm ã÷varaþ plavatàü varaþ 5.037.032c sugrãvaþ sattvasaüpannas tavàrthe kçtani÷cayaþ 5.037.033a sa vànarasahasràõàü koñãbhir abhisaüvçtaþ 5.037.033c kùipram eùyati vaidehi ràkùasànàü nibarhaõaþ 5.037.034a tasya vikramasaüpannàþ sattvavanto mahàbalàþ 5.037.034c manaþsaükalpasaüpàtà nide÷e harayaþ sthitàþ 5.037.035a yeùàü nopari nàdhastàn na tiryak sajjate gatiþ 5.037.035c na ca karmasu sãdanti mahatsv amitatejasaþ 5.037.036a asakçt tair mahotsahaiþ sasàgaradharàdharà 5.037.036c pradakùiõãkçtà bhåmir vàyumàrgànusàribhiþ 5.037.037a madvi÷iùñà÷ ca tulyà÷ ca santi tatra vanaukasaþ 5.037.037c mattaþ pratyavaraþ ka÷ cin nàsti sugrãvasaünidhau 5.037.038a ahaü tàvad iha pràptaþ kiü punas te mahàbalàþ 5.037.038c na hi prakçùñàþ preùyante preùyante hãtare janàþ 5.037.039a tad alaü paritàpena devi ÷oko vyapaitu te 5.037.039c ekotpàtena te laïkàm eùyanti hariyåthapàþ 5.037.040a mama pçùñhagatau tau ca candrasåryàv ivoditau 5.037.040c tvatsakà÷aü mahàsattvau nçsiühàv àgamiùyataþ 5.037.041a tau hi vãrau naravarau sahitau ràmalakùmaõau 5.037.041c àgamya nagarãü laïkàü sàyakair vidhamiùyataþ 5.037.042a sagaõaü ràvaõaü hatvà ràghavo raghunandanaþ 5.037.042c tvàm àdàya varàrohe svapuraü pratiyàsyati 5.037.043a tad à÷vasihi bhadraü te bhava tvaü kàlakàïkùiõã 5.037.043c naciràd drakùyase ràmaü prajvajantam ivànilam 5.037.044a nihate ràkùasendre ca saputràmàtyabàndhave 5.037.044c tvaü sameùyasi ràmeõa ÷a÷àïkeneva rohiõã 5.037.045a kùipraü tvaü devi ÷okasya pàraü yàsyasi maithili 5.037.045c ràvaõaü caiva ràmeõa nihataü drakùyase 'ciràt 5.037.046a evam à÷vasya vaidehãü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.037.046c gamanàya matiü kçtvà vaidehãü punar abravãt 5.037.047a tam arighnaü kçtàtmànaü kùipraü drakùyasi ràghavam 5.037.047c lakùmaõaü ca dhanuùpàõiü laïkàdvàram upasthitam 5.037.048a nakhadaüùñràyudhàn vãràn siüha÷àrdålavikramàn 5.037.048c vànaràn vàraõendràbhàn kùipraü drakùyasi saügatàn 5.037.049a ÷ailàmbudanikà÷ànàü laïkàmalayasànuùu 5.037.049c nardatàü kapimukhyànàm àrye yåthàny aneka÷aþ 5.037.050a sa tu marmaõi ghoreõa tàóito manmatheùuõà 5.037.050c na ÷arma labhate ràmaþ siühàrdita iva dvipaþ 5.037.051a mà rudo devi ÷okena mà bhåt te manaso 'priyam 5.037.051c ÷acãva pathyà ÷akreõa bhartrà nàthavatã hy asi 5.037.052a ràmàd vi÷iùñaþ ko 'nyo 'sti ka÷ cit saumitriõà samaþ 5.037.052c agnimàrutakalpau tau bhràtarau tava saü÷rayau 5.037.053a nàsmiü÷ ciraü vatsyasi devi de÷e; rakùogaõair adhyuùito 'tiraudre 5.037.053c na te ciràd àgamanaü priyasya; kùamasva matsaügamakàlamàtram 5.038.001a ÷rutvà tu vacanaü tasya vàyusånor mahàtmanaþ 5.038.001c uvàcàtmahitaü vàkyaü sãtà surasutopamà 5.038.002a tvàü dçùñvà priyavaktàraü saüprahçùyàmi vànara 5.038.002c ardhasaüjàtasasyeva vçùñiü pràpya vasuüdharà 5.038.003a yathà taü puruùavyàghraü gàtraiþ ÷okàbhikar÷itaiþ 5.038.003c saüspç÷eyaü sakàmàhaü tathà kuru dayàü mayi 5.038.004a abhij¤ànaü ca ràmasya dattaü harigaõottama 5.038.004c kùiptàm ãùikàü kàkasya kopàd ekàkùi÷àtanãm 5.038.005a manaþ÷ilàyàs tikalo gaõóapàr÷ve nive÷itaþ 5.038.005c tvayà pranaùñe tilake taü kila smartum arhasi 5.038.006a sa vãryavàn kathaü sãtàü hçtàü samanumanyase 5.038.006c vasantãü rakùasàü madhye mahendravaruõopama 5.038.007a eùa cåóàmaõir divyo mayà suparirakùitaþ 5.038.007c etaü dçùñvà prahçùyàmi vyasane tvàm ivànagha 5.038.008a eùa niryàtitaþ ÷rãmàn mayà te vàrisaübhavaþ 5.038.008c ataþ paraü na ÷akùyàmi jãvituü ÷okalàlasà 5.038.009a asahyàni ca duþkhàni vàca÷ ca hçdayacchidaþ 5.038.009c ràkùasãnàü sughoràõàü tvatkçte marùayàmy aham 5.038.010a dhàrayiùyàmi màsaü tu jãvitaü ÷atrusådana 5.038.010c màsàd årdhvaü na jãviùye tvayà hãnà nçpàtmaja 5.038.011a ghoro ràkùasaràjo 'yaü dçùñi÷ ca na sukhà mayi 5.038.011c tvàü ca ÷rutvà vipadyantaü na jãveyam ahaü kùaõam 5.038.012a vaidehyà vacanaü ÷rutvà karuõaü sà÷rubhàùitam 5.038.012c athàbravãn mahàtejà hanumàn màrutàtmajaþ 5.038.013a tvacchokavimukho ràmo devi satyena te ÷ape 5.038.013c ràme ÷okàbhibhåte tu lakùmaõaþ paritapyate 5.038.014a dçùñà kathaü cid bhavatã na kàlaþ pari÷ocitum 5.038.014c imaü muhårtaü duþkhànàm antaü drakùyasi bhàmini 5.038.015a tàv ubhau puruùavyàghrau ràjaputràv aninditau 5.038.015c tvaddar÷anakçtotsàhau laïkàü bhasmãkariùyataþ 5.038.016a hatvà tu samare kråraü ràvaõaü saha bàndhavam 5.038.016c ràghavau tvàü vi÷àlàkùi svàü purãü pràpayiùyataþ 5.038.017a yat tu ràmo vijànãyàd abhij¤ànam anindite 5.038.017c prãtisaüjananaü tasya bhåyas tvaü dàtum arhasi 5.038.018a sàbravãd dattam eveha mayàbhij¤ànam uttamam 5.038.018c etad eva hi ràmasya dçùñvà matke÷abhåùaõam 5.038.018e ÷raddheyaü hanuman vàkyaü tava vãra bhaviùyati 5.038.019a sa taü maõivaraü gçhya ÷rãmàn plavagasattamaþ 5.038.019c praõamya ÷irasà devãü gamanàyopacakrame 5.038.020a tam utpàtakçtotsàham avekùya haripuügavam 5.038.020c vardhamànaü mahàvegam uvàca janakàtmajà 5.038.020e a÷rupårõamukhã dãnà bàùpagadgadayà girà 5.038.021a hanåman siühasaükà÷au bhràtarau ràmalakùmaõau 5.038.021c sugrãvaü ca sahàmàtyaü sarvàn bråyà anàmayam 5.038.022a yathà ca sa mahàbàhur màü tàrayati ràghavaþ 5.038.022c asmàd duþkhàmbusaürodhàt tat samàdhàtum arhasi 5.038.023a imaü ca tãvraü mama ÷okavegaü; rakùobhir ebhiþ paribhartsanaü ca 5.038.023c bråyàs tu ràmasya gataþ samãpaü; ÷iva÷ ca te 'dhvàstu haripravãra 5.038.024a sa ràjaputryà prativeditàrthaþ; kapiþ kçtàrthaþ parihçùñacetàþ 5.038.024c tad alpa÷eùaü prasamãkùya kàryaü; di÷aü hy udãcãü manasà jagàma 5.039.001a sa ca vàgbhiþ pra÷astàbhir gamiùyan påjitas tayà 5.039.001c tasmàd de÷àd apakramya cintayàm àsa vànaraþ 5.039.002a alpa÷eùam idaü kàryaü dçùñeyam asitekùaõà 5.039.002c trãn upàyàn atikramya caturtha iha dç÷yate 5.039.003a na sàma rakùaþsu guõàya kalpate; na danam arthopaciteùu vartate 5.039.003c na bhedasàdhyà baladarpità janàþ; paràkramas tv eùa mameha rocate 5.039.004a na càsya kàryasya paràkramàd çte; vini÷cayaþ ka÷ cid ihopapadyate 5.039.004c hçtapravãràs tu raõe hi ràkùasàþ; kathaü cid ãyur yad ihàdya màrdavam 5.039.005a kàrye karmaõi nirdiùño yo bahåny api sàdhayet 5.039.005c pårvakàryavirodhena sa kàryaü kartum arhati 5.039.006a na hy ekaþ sàdhako hetuþ svalpasyàpãha karmaõaþ 5.039.006c yo hy arthaü bahudhà veda sa samartho 'rthasàdhane 5.039.007a ihaiva tàvat kçtani÷cayo hy ahaü; yadi vrajeyaü plavage÷varàlayam 5.039.007c paràtmasaümarda vi÷eùatattvavit; tataþ kçtaü syàn mama bhartç÷àsanam 5.039.008a kathaü nu khalv adya bhavet sukhàgataü; prasahya yuddhaü mama ràkùasaiþ saha 5.039.008c tathaiva khalv àtmabalaü ca sàravat; samànayen màü ca raõe da÷ànanaþ 5.039.009a idam asya nç÷aüsasya nandanopamam uttamam 5.039.009c vanaü netramanaþkàntaü nànàdrumalatàyutam 5.039.010a idaü vidhvaüsayiùyàmi ÷uùkaü vanam ivànalaþ 5.039.010c asmin bhagne tataþ kopaü kariùyati sa ràvaõaþ 5.039.011a tato mahat sà÷vamahàrathadvipaü; balaü samàneùv api ràkùasàdhipaþ 5.039.011c tri÷ålakàlàyasapaññi÷àyudhaü; tato mahad yuddham idaü bhaviùyati 5.039.012a ahaü tu taiþ saüyati caõóavikramaiþ; sametya rakùobhir asaügavikramaþ 5.039.012c nihatya tad ràvaõacoditaü balaü; sukhaü gamiùyàmi kapã÷varàlayam 5.039.013a tato màrutavat kruddho màrutir bhãmavikramaþ 5.039.013c åruvegena mahatà drumàn kùeptum athàrabhat 5.039.014a tatas tad dhanumàn vãro babha¤ja pramadàvanam 5.039.014c mattadvijasamàghuùñaü nànàdrumalatàyutam 5.039.015a tad vanaü mathitair vçkùair bhinnai÷ ca salilà÷ayaiþ 5.039.015c cårõitaiþ parvatàgrai÷ ca babhåvàpriyadar÷anam 5.039.016a latàgçhai÷ citragçhai÷ ca nà÷itair; mahoragair vyàlamçgai÷ ca nirdhutaiþ 5.039.016c ÷ilàgçhair unmathitais tathà gçhaiþ; pranaùñaråpaü tad abhån mahad vanam 5.039.017a sa tasya kçtvàrthapater mahàkapir; mahad vyalãkaü manaso mahàtmanaþ 5.039.017c yuyutsur eko bahubhir mahàbalaiþ; ÷riyà jvalaüs toraõam à÷ritaþ kapiþ 5.040.001a tataþ pakùininàdena vçkùabhaïgasvanena ca 5.040.001c babhåvus tràsasaübhràntàþ sarve laïkànivàsinaþ 5.040.002a vidrutà÷ ca bhayatrastà vinedur mçgapakùuõaþ 5.040.002c rakùasàü ca nimittàni kråràõi pratipedire 5.040.003a tato gatàyàü nidràyàü ràkùasyo vikçtànanàþ 5.040.003c tad vanaü dadç÷ur bhagnaü taü ca vãraü mahàkapim 5.040.004a sa tà dçùñva mahàbàhur mahàsattvo mahàbalaþ 5.040.004c cakàra sumahad råpaü ràkùasãnàü bhayàvaham 5.040.005a tatas taü girisaükà÷am atikàyaü mahàbalam 5.040.005c ràkùasyo vànaraü dçùñvà papracchur janakàtmajàm 5.040.006a ko 'yaü kasya kuto vàyaü kiünimittam ihàgataþ 5.040.006c kathaü tvayà sahànena saüvàdaþ kçta ity uta 5.040.007a àcakùva no vi÷àlàkùi mà bhåt te subhage bhayam 5.040.007c saüvàdam asitàpàïge tvayà kiü kçtavàn ayam 5.040.008a athàbravãt tadà sàdhvã sãtà sarvàïga÷obhanà 5.040.008c rakùasàü kàmaråpàõàü vij¤àne mama kà gatiþ 5.040.009a yåyam evàsya jànãta yo 'yaü yad và kariùyati 5.040.009c ahir eva aheþ pàdàn vijànàti na saü÷ayaþ 5.040.010a aham apy asya bhãtàsmi nainaü jànàmi ko 'nvayam 5.040.010c vedmi ràkùasam evainaü kàmaråpiõam àgatam 5.040.011a vaidehyà vacanaü ÷rutvà ràkùasyo vidrutà drutam 5.040.011c sthitàþ kà÷ cid gatàþ kà÷ cid ràvaõàya niveditum 5.040.012a ràvaõasya samãpe tu ràkùasyo vikçtànanàþ 5.040.012c viråpaü vànaraü bhãmam àkhyatum upacakramuþ 5.040.013a a÷okavanikà madhye ràjan bhãmavapuþ kapiþ 5.040.013c sãtayà kçtasaüvàdas tiùñhaty amitavikramaþ 5.040.014a na ca taü jànakã sãtà hariü hariõalocaõà 5.040.014c asmàbhir bahudhà pçùñà nivedayitum icchati 5.040.015a vàsavasya bhaved dåto dåto vai÷ravaõasya và 5.040.015c preùito vàpi ràmeõa sãtànveùaõakàïkùayà 5.040.016a tena tvadbhåtaråpeõa yat tat tava manoharam 5.040.016c nànàmçgagaõàkãrõaü pramçùñaü pramadàvanam 5.040.017a na tatra ka÷ cid udde÷o yas tena na vinà÷itaþ 5.040.017c yatra sà jànakã sãtà sa tena na vinà÷itaþ 5.040.018a jànakãrakùaõàrthaü và ÷ramàd và nopalabhyate 5.040.018c atha và kaþ ÷ramas tasya saiva tenàbhirakùità 5.040.019a càrupallavapatràóhyaü yaü sãtà svayam àsthità 5.040.019c pravçddhaþ ÷iü÷apàvçkùaþ sa ca tenàbhirakùitaþ 5.040.020a tasyograråpasyograü tvaü daõóam àj¤àtum arhasi 5.040.020c sãtà saübhàùità yena tad vanaü ca vinà÷itam 5.040.021a manaþparigçhãtàü tàü tava rakùogaõe÷vara 5.040.021c kaþ sãtàm abhibhàùeta yo na syàt tyaktajãvitaþ 5.040.022a ràkùasãnàü vacaþ ÷rutvà ràvaõo ràkùase÷varaþ 5.040.022c hutàgir iva jajvàla kopasaüvartitekùaõaþ 5.040.023a àtmanaþ sadç÷ठ÷åràn kiükaràn nàma ràkùasàn 5.040.023c vyàdide÷a mahàtejà nigrahàrthaü hanåmataþ 5.040.024a teùàm a÷ãtisàhasraü kiükaràõàü tarasvinàm 5.040.024c niryayur bhavanàt tasmàt kåñamudgarapàõayaþ 5.040.025a mahodarà mahàdaüùñrà ghoraråpà mahàbalàþ 5.040.025c yuddhàbhimanasaþ sarve hanåmadgrahaõonmukhàþ 5.040.026a te kapiü taü samàsàdya toraõastham avasthitam 5.040.026c abhipetur mahàvegàþ pataïgà iva pàvakam 5.040.027a te gadàbhir vicitràbhiþ parighaiþ kà¤canàïgadaiþ 5.040.027c àjaghnur vànara÷reùñhaü ÷arair àdityasaünibhaiþ 5.040.028a hanåmàn api tejasvã ÷rãmàn parvatasaünibhaþ 5.040.028c kùitàv àvidhya làïgålaü nanàda ca mahàsvanam 5.040.029a tasya saünàda÷abdena te 'bhavan bhaya÷aïkitàþ 5.040.029c dadç÷u÷ ca hanåmantaü saüdhyàmegham ivonnatam 5.040.030a svàmisaüde÷aniþ÷aïkàs tatas te ràkùasàþ kapim 5.040.030c citraiþ praharaõair bhãmair abhipetus tatas tataþ 5.040.031a sa taiþ parivçtaþ ÷åraiþ sarvataþ sa mahàbalaþ 5.040.031c àsasàdàyasaü bhãmaü parighaü toraõà÷ritam 5.040.032a sa taü parigham àdàya jaghàna rajanãcaràn 5.040.033a sa pannagam ivàdàya sphurantaü vinatàsutaþ 5.040.033c vicacàràmbare vãraþ parigçhya ca màrutiþ 5.040.034a sa hatvà ràkùasàn vãraþ kiükaràn màrutàtmajaþ 5.040.034c yuddhàkàïkùã punar vãras toraõaü samupasthitaþ 5.040.035a tatas tasmàd bhayàn muktàþ kati cit tatra ràkùasàþ 5.040.035c nihatàn kiükaràn sarvàn ràvaõàya nyavedayan 5.040.036a sa ràkùasànàü nihataü mahàbalaü; ni÷amya ràjà parivçttalocanaþ 5.040.036c samàdide÷àpratimaü paràkrame; prahastaputraü samare sudurjayam 5.041.001a tataþ sa kiükaràn hatvà hanåmàn dhyànam àsthitaþ 5.041.001c vanaü bhagnaü mayà caityapràsàdo na vinà÷itaþ 5.041.001e tasmàt pràsàdam apy evam imaü vidhvaüsayàmy aham 5.041.002a iti saücintya hanumàn manasà dar÷ayan balam 5.041.002c caityapràsàdam àplutya meru÷çïgam ivonnatam 5.041.002e àruroha hari÷reùñho hanåmàn màrutàtmajaþ 5.041.003a saüpradhçùya ca durdharùa÷ caityapràsàdam unnatam 5.041.003c hanåmàn prajvalaül lakùmyà pàriyàtropamo 'bhavat 5.041.004a sa bhåtvà tu mahàkàyo hanåmàn màrutàtmajaþ 5.041.004c dhçùñam àsphoñayàm àsa laïkàü ÷abdena pårayan 5.041.005a tasyàsphoñita÷abdena mahatà ÷rotraghàtinà 5.041.005c petur vihaügà gaganàd uccai÷ cedam aghoùayat 5.041.006a jayaty atibalo ràmo lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 5.041.006c ràjà jayati sugrãvo ràghaveõàbhipàlitaþ 5.041.007a dàso 'haü kosalendrasya ràmasyàkliùñakarmaõaþ 5.041.007c hanumठ÷atrusainyànàü nihantà màrutàtmajaþ 5.041.008a na ràvaõasahasraü me yuddhe pratibalaü bhavet 5.041.008c ÷ilàbhis tu praharataþ pàdapai÷ ca sahasra÷aþ 5.041.009a ardayitvà purãü laïkàm abhivàdya ca maithilãm 5.041.009c samçddhàrtho gamiùyàmi miùatàü sarvarakùasàm 5.041.010a evam uktvà vimànastha÷ caityasthàn haripuügavaþ 5.041.010c nanàda bhãmanirhràdo rakùasàü janayan bhayam 5.041.011a tena ÷abdena mahatà caityapàlàþ ÷ataü yayuþ 5.041.011c gçhãtvà vividhàn astràn pràsàn khaógàn para÷vadhàn 5.041.011e visçjanto mahàkùayà màrutiü paryavàrayan 5.041.012a àvarta iva gaïgàyàs toyasya vipulo mahàn 5.041.012c parikùipya hari÷reùñhaü sa babhau rakùasàü gaõaþ 5.041.013a tato vàtàtmajaþ kruddho bhãmaråpaü samàsthitaþ 5.041.014a pràsàdasya mahàüs tasya stambhaü hemapariùkçtam 5.041.014c utpàñayitvà vegena hanåmàn màrutàtmajaþ 5.041.014e tatas taü bhràmayàm àsa ÷atadhàraü mahàbalaþ 5.041.015a sa ràkùasa÷ataü hatvà vajreõendra ivàsuràn 5.041.015c antarikùasthitaþ ÷rãmàn idaü vacanam abravãt 5.041.016a màdç÷ànàü sahasràõi visçùñàni mahàtmanàm 5.041.016c balinàü vànarendràõàü sugrãvava÷avartinàm 5.041.017a ÷ataiþ ÷atasahasrai÷ ca koñãbhir ayutair api 5.041.017c àgamiùyati sugrãvaþ sarveùàü vo niùådanaþ 5.041.018a neyam asti purã laïkà na yåyaü na ca ràvaõaþ 5.041.018c yasmàd ikùvàkunàthena baddhaü vairaü mahàtmanà 5.042.001a saüdiùño ràkùasendreõa prahastasya suto balã 5.042.001c jambumàlã mahàdaüùñro nirjagàma dhanurdharaþ 5.042.002a raktamàlyàmbaradharaþ sragvã rucirakuõóalaþ 5.042.002c mahàn vivçttanayana÷ caõóaþ samaradurjayaþ 5.042.003a dhanuþ ÷akradhanuþ prakhyaü mahad rucirasàyakam 5.042.003c visphàrayàõo vegena vajrà÷anisamasvanam 5.042.004a tasya visphàraghoùeõa dhanuùo mahatà di÷aþ 5.042.004c pradi÷a÷ ca nabha÷ caiva sahasà samapåryata 5.042.005a rathena kharayuktena tam àgatam udãkùya saþ 5.042.005c hanåmàn vegasaüpanno jaharùa ca nanàda ca 5.042.006a taü toraõaviñaïkasthaü hanåmantaü mahàkapim 5.042.006c jambumàlã mahàbàhur vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 5.042.007a ardhacandreõa vadane ÷irasy ekena karõinà 5.042.007c bàhvor vivyàdha nàràcair da÷abhis taü kapã÷varam 5.042.008a tasya tac chu÷ubhe tàmraü ÷areõàbhihataü mukham 5.042.008c ÷aradãvàmbujaü phullaü viddhaü bhàskarara÷minà 5.042.009a cukopa bàõàbhihato ràkùasasya mahàkapiþ 5.042.009c tataþ pàr÷ve 'tivipulàü dadar÷a mahatãü ÷ilàm 5.042.010a tarasà tàü samutpàñya cikùepa balavad balã 5.042.010c tàü ÷arair da÷abhiþ kruddhas tàóayàm àsa ràkùasaþ 5.042.011a vipannaü karma tad dçùñvà hanåmàü÷ caõóavikramaþ 5.042.011c sàlaü vipulam utpàñya bhràmayàm àsa vãryavàn 5.042.012a bhràmayantaü kapiü dçùñvà sàlavçkùaü mahàbalam 5.042.012c cikùepa subahån bàõठjambumàlã mahàbalaþ 5.042.013a sàlaü caturbhir ciccheda vànaraü pa¤cabhir bhuje 5.042.013c urasy ekena bàõena da÷abhis tu stanàntare 5.042.014a sa ÷araiþ påritatanuþ krodhena mahatà vçtaþ 5.042.014c tam eva parighaü gçhya bhràmayàm àsa vegitaþ 5.042.015a ativego 'tivegena bhràmayitvà balotkañaþ 5.042.015c parighaü pàtayàm àsa jambumàler mahorasi 5.042.016a tasya caiva ÷iro nàsti na bàhå na ca jànunã 5.042.016c na dhanur na ratho nà÷vàs tatràdç÷yanta neùavaþ 5.042.017a sa hatas tarasà tena jambumàlã mahàrathaþ 5.042.017c papàta nihato bhåmau cårõitàïgavibhåùaõaþ 5.042.018a jambumàliü ca nihataü kiükaràü÷ ca mahàbalàn 5.042.018c cukrodha ràvaõaþ ÷rutvà kopasaüraktalocanaþ 5.042.019a sa roùasaüvartitatàmralocanaþ; prahastaputre nihate mahàbale 5.042.019c amàtyaputràn ativãryavikramàn; samàdide÷à÷u ni÷àcare÷varaþ 5.043.001a tatas te ràkùasendreõa codità mantriõaþ sutàþ 5.043.001c niryayur bhavanàt tasmàt sapta saptàrcivarcasaþ 5.043.002a mahàbalaparãvàrà dhanuùmanto mahàbalàþ 5.043.002c kçtàstràstravidàü ÷reùñhàþ parasparajayaiùiõaþ 5.043.003a hemajàlaparikùiptair dhvajavadbhiþ patàkibhiþ 5.043.003c toyadasvananirghoùair vàjiyuktair mahàrathaiþ 5.043.004a taptakà¤canacitràõi càpàny amitavikramàþ 5.043.004c visphàrayantaþ saühçùñàs taóidvanta ivàmbudàþ 5.043.005a jananyas tàs tatas teùàü viditvà kiükaràn hatàn 5.043.005c babhåvuþ ÷okasaübhràntàþ sabàndhavasuhçjjanàþ 5.043.006a te parasparasaügharùàs taptakà¤canabhåùaõàþ 5.043.006c abhipetur hanåmantaü toraõastham avasthitam 5.043.007a sçjanto bàõavçùñiü te rathagarjitaniþsvanàþ 5.043.007c vçùñimanta ivàmbhodà vicerur nairçtarùabhàþ 5.043.008a avakãrõas tatas tàbhir hanåmठ÷aravçùñibhiþ 5.043.008c abhavat saüvçtàkàraþ ÷ailaràó iva vçùñibhiþ 5.043.009a sa ÷aràn va¤cayàm àsa teùàm à÷ucaraþ kapiþ 5.043.009c rathavegàü÷ ca vãràõàü vicaran vimale 'mbare 5.043.010a sa taiþ krãóan dhanuùmadbhir vyomni vãraþ prakà÷ate 5.043.010c dhanuùmadbhir yathà meghair màrutaþ prabhur ambare 5.043.011a sa kçtvà ninadaü ghoraü tràsayaüs tàü mahàcamåm 5.043.011c cakàra hanumàn vegaü teùu rakùaþsu vãryavàn 5.043.012a talenàbhihanat kàü÷ cit pàdaiþ kàü÷ cit paraütapaþ 5.043.012c muùñinàbhyahanat kàü÷ cin nakhaiþ kàü÷ cid vyadàrayat 5.043.013a pramamàthorasà kàü÷ cid årubhyàm aparàn kapiþ 5.043.013c ke cit tasyaiva nàdena tatraiva patità bhuvi 5.043.014a tatas teùv avapanneùu bhåmau nipatiteùu ca 5.043.014c tat sainyam agamat sarvaü di÷o da÷abhayàrditam 5.043.015a vinedur visvaraü nàgà nipetur bhuvi vàjinaþ 5.043.015c bhagnanãóadhvajacchatrair bhå÷ ca kãrõàbhavad rathaiþ 5.043.016a sa tàn pravçddhàn vinihatya ràkùasàn; mahàbala÷ caõóaparàkramaþ kapiþ 5.043.016c yuyutsur anyaiþ punar eva ràkùasais; tad eva vãro 'bhijagàma toraõam 5.044.001a hatàn mantrisutàn buddhvà vànareõa mahàtmanà 5.044.001c ràvaõaþ saüvçtàkàra÷ cakàra matim uttamàm 5.044.002a sa viråpàkùayåpàkùau durdharaü caiva ràkùasaü 5.044.002c praghasaü bhàsakarõaü ca pa¤casenàgranàyakàn 5.044.003a saüdide÷a da÷agrãvo vãràn nayavi÷àradàn 5.044.003c hanåmadgrahaõe vyagràn vàyuvegasamàn yudhi 5.044.004a yàta senàgragàþ sarve mahàbalaparigrahàþ 5.044.004c savàjirathamàtaïgàþ sa kapiþ ÷àsyatàm iti 5.044.005a yat tai÷ ca khalu bhàvyaü syàt tam àsàdya vanàlayam 5.044.005c karma càpi samàdheyaü de÷akàlavirodhitam 5.044.006a na hy ahaü taü kapiü manye karmaõà pratitarkayan 5.044.006c sarvathà tan mahad bhåtaü mahàbalaparigraham 5.044.006e bhaved indreõa và sçùñam asmadarthaü tapobalàt 5.044.007a sanàgayakùagandharvà devàsuramaharùayaþ 5.044.007c yuùmàbhiþ sahitaiþ sarvair mayà saha vinirjitàþ 5.044.008a tair ava÷yaü vidhàtavyaü vyalãkaü kiü cid eva naþ 5.044.008c tad eva nàtra saüdehaþ prasahya parigçhyatàm 5.044.009a nàvamanyo bhavadbhi÷ ca hariþ kråraparàkramaþ 5.044.009c dçùñà hi harayaþ ÷ãghrà mayà vipulavikramàþ 5.044.010a vàlã ca saha sugrãvo jàmbavàü÷ ca mahàbalaþ 5.044.010c nãlaþ senàpati÷ caiva ye cànye dvividàdayaþ 5.044.011a naiva teùàü gatir bhãmà na tejo na paràkramaþ 5.044.011c na matir na balotsàho na råpaparikalpanam 5.044.012a mahat sattvam idaü j¤eyaü kapiråpaü vyavasthitam 5.044.012c prayatnaü mahad àsthàya kriyatàm asya nigrahaþ 5.044.013a kàmaü lokàs trayaþ sendràþ sasuràsuramànavàþ 5.044.013c bhavatàm agrataþ sthàtuü na paryàptà raõàjire 5.044.014a tathàpi tu nayaj¤ena jayam àkàïkùatà raõe 5.044.014c àtmà rakùyaþ prayatnena yuddhasiddhir hi ca¤calà 5.044.015a te svàmivacanaü sarve pratigçhya mahaujasaþ 5.044.015c samutpetur mahàvegà hutà÷asamatejasaþ 5.044.016a rathai÷ ca mattair nàgai÷ ca vàjibhi÷ ca mahàjavaiþ 5.044.016c ÷astrai÷ ca vividhais tãkùõaiþ sarvai÷ copacità balaiþ 5.044.017a tatas taü dadç÷ur vãrà dãpyamànaü mahàkapim 5.044.017c ra÷mimantam ivodyantaü svatejora÷mimàlinam 5.044.018a toraõasthaü mahàvegaü mahàsattvaü mahàbalam 5.044.018c mahàmatiü mahotsàhaü mahàkàyaü mahàbalam 5.044.019a taü samãkùyaiva te sarve dikùu sarvàsv avasthitàþ 5.044.019c tais taiþ praharaõair bhãmair abhipetus tatas tataþ 5.044.020a tasya pa¤càyasàs tãkùõàþ sitàþ pãtamukhàþ ÷aràþ 5.044.020c ÷irasty utpalapatràbhà durdhareõa nipàtitàþ 5.044.021a sa taiþ pa¤cabhir àviddhaþ ÷araiþ ÷irasi vànaraþ 5.044.021c utpapàta nadan vyomni di÷o da÷a vinàdayan 5.044.022a tatas tu durdharo vãraþ sarathaþ sajjakàrmukaþ 5.044.022c kira¤ ÷ara÷atair naikair abhipede mahàbalaþ 5.044.023a sa kapir vàrayàm àsa taü vyomni ÷aravarùiõam 5.044.023c vçùñimantaü payodànte payodam iva màrutaþ 5.044.024a ardyamànas tatas tena durdhareõànilàtmajaþ 5.044.024c cakàra ninadaü bhåyo vyavardhata ca vegavàn 5.044.025a sa dåraü sahasotpatya durdharasya rathe hariþ 5.044.025c nipapàta mahàvego vidyudrà÷ir giràv iva 5.044.026a tatas taü mathitàùñà÷vaü rathaü bhagnàkùakåvaram 5.044.026c vihàya nyapatad bhåmau durdharas tyaktajãvitaþ 5.044.027a taü viråpàkùayåpàkùau dçùñvà nipatitaü bhuvi 5.044.027c saüjàtaroùau durdharùàv utpetatur ariüdamau 5.044.028a sa tàbhyàü sahasotpatya viùñhito vimale 'mbare 5.044.028c mudgaràbhyàü mahàbàhur vakùasy abhihataþ kapiþ 5.044.029a tayor vegavator vegaü vinihatya mahàbalaþ 5.044.029c nipapàta punar bhåmau suparõasamavikramaþ 5.044.030a sa sàlavçkùam àsàdya samutpàñya ca vànaraþ 5.044.030c tàv ubhau ràkùasau vãrau jaghàna pavanàtmajaþ 5.044.031a tatas tàüs trãn hatठj¤àtvà vànareõa tarasvinà 5.044.031c abhipede mahàvegaþ prasahya praghaso harim 5.044.032a bhàsakarõa÷ ca saükruddhaþ ÷ålam àdàya vãryavàn 5.044.032c ekataþ kapi÷àrdålaü ya÷asvinam avasthitau 5.044.033a paññi÷ena ÷itàgreõa praghasaþ pratyapothayat 5.044.033c bhàsakarõa÷ ca ÷ålena ràkùasaþ kapisattamam 5.044.034a sa tàbhyàü vikùatair gàtrair asçgdigdhatanåruhaþ 5.044.034c abhavad vànaraþ kruddho bàlasåryasamaprabhaþ 5.044.035a samutpàñya gireþ ÷çïgaü samçgavyàlapàdapam 5.044.035c jaghàna hanumàn vãro ràkùasau kapiku¤jaraþ 5.044.036a tatas teùv avasanneùu senàpatiùu pa¤casu 5.044.036c balaü tad ava÷eùaü tu nà÷ayàm àsa vànaraþ 5.044.037a a÷vair a÷vàn gajair nàgàn yodhair yodhàn rathai rathàn 5.044.037c sa kapir nà÷ayàm àsa sahasràkùa ivàsuràn 5.044.038a hatair nàgai÷ ca turagair bhagnàkùai÷ ca mahàrathaiþ 5.044.038c hatai÷ ca ràkùasair bhåmã ruddhamàrgà samantataþ 5.044.039a tataþ kapis tàn dhvajinãpatãn raõe; nihatya vãràn sabalàn savàhanàn 5.044.039c tad eva vãraþ parigçhya toraõaü; kçtakùaõaþ kàla iva prajàkùaye 5.045.001a senàpatãn pa¤ca sa tu pramàpitàn; hanåmatà sànucaràn savàhanàn 5.045.001c samãkùya ràjà samaroddhatonmukhaü; kumàram akùaü prasamaikùatàkùatam 5.045.002a sa tasya dçùñyarpaõasaüpracoditaþ; pratàpavàn kà¤canacitrakàrmukaþ 5.045.002c samutpapàtàtha sadasy udãrito; dvijàtimukhyair haviùeva pàvakaþ 5.045.003a tato mahad bàladivàkaraprabhaü; prataptajàmbånadajàlasaütatam 5.045.003c rathàü samàsthàya yayau sa vãryavàn; mahàhariü taü prati nairçtarùabhaþ 5.045.004a tatas tapaþsaügrahasaücayàrjitaü; prataptajàmbånadajàla÷obhitam 5.045.004c patàkinaü ratnavibhåùitadhvajaü; manojavàùñà÷vavaraiþ suyojitam 5.045.005a suràsuràdhçùyam asaügacàriõaü; raviprabhaü vyomacaraü samàhitam 5.045.005c satåõam aùñàsinibaddhabandhuraü; yathàkramàve÷ita÷aktitomaram 5.045.006a viràjamànaü pratipårõavastunà; sahemadàmnà ÷a÷isåryavarvasà 5.045.006c divàkaràbhaü ratham àsthitas tataþ; sa nirjagàmàmaratulyavikramaþ 5.045.007a sa pårayan khaü ca mahãü ca sàcalàü; turaügamataïgamahàrathasvanaiþ 5.045.007c balaiþ sametaiþ sa hi toraõasthitaü; samartham àsãnam upàgamat kapim 5.045.008a sa taü samàsàdya hariü harãkùaõo; yugàntakàlàgnim iva prajàkùaye 5.045.008c avasthitaü vismitajàtasaübhramaþ; samaikùatàkùo bahumànacakùuùà 5.045.009a sa tasya vegaü ca kaper mahàtmanaþ; paràkramaü càriùu pàrhtivàtmajaþ 5.045.009c vicàrayan khaü ca balaü mahàbalo; himakùaye sårya ivàbhivardhate 5.045.010a sa jàtamanyuþ prasamãkùya vikramaü; sthiraþ sthitaþ saüyati durnivàraõam 5.045.010c samàhitàtmà hanumantam àhave; pracodayàm àsa ÷arais tribhiþ ÷itaiþ 5.045.011a tataþ kapiü taü prasamãkùya garvitaü; jita÷ramaü ÷atruparàjayor jitam 5.045.011c avaikùatàkùaþ samudãrõamànasaþ; sabàõapàõiþ pragçhãtakàrmukaþ 5.045.012a sa hemaniùkàïgadacàrukuõóalaþ; samàsasàdà÷u paràkramaþ kapim 5.045.012c tayor babhåvàpratimaþ samàgamaþ; suràsuràõàm api saübhramapradaþ 5.045.013a raràsa bhåmir na tatàpa bhànumàn; vavau na vàyuþ pracacàla càcalaþ 5.045.013c kapeþ kumàrasya ca vãkùya saüyugaü; nanàda ca dyaur udadhi÷ ca cukùubhe 5.045.014a tataþ sa vãraþ sumukhàn patatriõaþ; suvarõapuïkhàn saviùàn ivoragàn 5.045.014c samàdhisaüyogavimokùatattvavic; charàn atha trãn kapimårdhny apàtayat 5.045.015a sa taiþ ÷arair mårdhni samaü nipàtitaiþ; kùarann asçgdigdhavivçttalocanaþ 5.045.015c navoditàdityanibhaþ ÷aràü÷umàn; vyaràjatàditya ivàü÷umàlikaþ 5.045.016a tataþ sa piïgàdhipamantrisattamaþ; samãkùya taü ràjavaràtmajaü raõe 5.045.016c udagracitràyudhacitrakàrmukaü; jaharùa càpåryata càhavonmukhaþ 5.045.017a sa mandaràgrastha ivàü÷umàlã; vivçddhakopo balavãryasaüyutaþ 5.045.017c kumàram akùaü sabalaü savàhanaü; dadàha netràgnimarãcibhis tadà 5.045.018a tataþ sa bàõàsana÷akrakàrmukaþ; ÷arapravarùo yudhi ràkùasàmbudaþ 5.045.018c ÷aràn mumocà÷u harã÷varàcale; balàhako vçùñim ivàcalottame 5.045.019a tataþ kapis taü raõacaõóavikramaü; vivçddhatejobalavãryasàyakam 5.045.019c kumàram akùaü prasamãkùya saüyuge; nanàda harùàd ghanatulyavikramaþ 5.045.020a sa bàlabhàvàd yudhi vãryadarpitaþ; pravçddhamanyuþ kùatajopamekùaõaþ 5.045.020c samàsasàdàpratimaü raõe kapiü; gajo mahàkåpam ivàvçtaü tçõaiþ 5.045.021a sa tena bàõaiþ prasabhaü nipàtitai÷; cakàra nàdaü ghananàdaniþsvanaþ 5.045.021c samutpapàtà÷u nabhaþ sa màrutir; bhujoruvikùepaõa ghoradar÷anaþ 5.045.022a samutpatantaü samabhidravad balã; sa ràkùasànàü pravaraþ pratàpavàn 5.045.022c rathã ratha÷reùñhatamaþ kira¤ ÷araiþ; payodharaþ ÷ailam ivà÷mavçùñibhiþ 5.045.023a sa tठ÷aràüs tasya vimokùayan kapi÷; cacàra vãraþ pathi vàyusevite 5.045.023c ÷aràntare màrutavad viniùpatan; manojavaþ saüyati caõóavikramaþ 5.045.024a tam àttabàõàsanam àhavonmukhaü; kham àstçõantaü vividhaiþ ÷arottamaiþ 5.045.024c avaikùatàkùaü bahumànacakùuùà; jagàma cintàü ca sa màrutàtmajaþ 5.045.025a tataþ ÷arair bhinnabhujàntaraþ kapiþ; kumàravaryeõa mahàtmanà nadan 5.045.025c mahàbhujaþ karmavi÷eùatattvavid; vicintayàm àsa raõe paràkramam 5.045.026a abàlavad bàladivàkaraprabhaþ; karoty ayaü karma mahan mahàbalaþ 5.045.026c na càsya sarvàhavakarma÷obhinaþ; pramàpaõe me matir atra jàyate 5.045.027a ayaü mahàtmà ca mahàü÷ ca vãryataþ; samàhita÷ càtisaha÷ ca saüyuge 5.045.027c asaü÷ayaü karmaguõodayàd ayaü; sanàgayakùair munibhi÷ ca påjitaþ 5.045.028a paràkramotsàhavivçddhamànasaþ; samãkùate màü pramukhàgataþ sthitaþ 5.045.028c paràkramo hy asya manàüsi kampayet; suràsuràõàm api ÷ãghrakàriõaþ 5.045.029a na khalv ayaü nàbhibhaved upekùitaþ; paràkramo hy asya raõe vivardhate 5.045.029c pramàpaõaü tv eva mamàsya rocate; na vardhamàno 'gnir upekùituü kùamaþ 5.045.030a iti pravegaü tu parasya tarkayan; svakarmayogaü ca vidhàya vãryavàn 5.045.030c cakàra vegaü tu mahàbalas tadà; matiü ca cakre 'sya vadhe mahàkapiþ 5.045.031a sa tasya tàn aùñahayàn mahàjavàn; samàhitàn bhàrasahàn vivartane 5.045.031c jaghàna vãraþ pathi vàyusevite; talaprahàlaiþ pavanàtmajaþ kapiþ 5.045.032a tatas talenàbhihato mahàrathaþ; sa tasya piïgàdhipamantrinirjitaþ 5.045.032c sa bhagnanãóaþ parimuktakåbaraþ; papàta bhåmau hatavàjir ambaràt 5.045.033a sa taü parityajya mahàratho rathaü; sakàrmukaþ khaógadharaþ kham utpatat 5.045.033c tapo'bhiyogàd çùir ugravãryavàn; vihàya dehaü marutàm ivàlayam 5.045.034a tataþ kapis taü vicarantam ambare; patatriràjànilasiddhasevite 5.045.034c sametya taü màrutavegavikramaþ; krameõa jagràha ca pàdayor dçóham 5.045.035a sa taü samàvidhya sahasra÷aþ kapir; mahoragaü gçhya ivàõóaje÷varaþ 5.045.035c mumoca vegàt pitçtulyavikramo; mahãtale saüyati vànarottamaþ 5.045.036a sa bhagnabàhårukañã÷iro dharaþ; kùarann asçn nirmathitàsthilocanaþ 5.045.036c sa bhinnasaüdhiþ pravikãrõabandhano; hataþ kùitau vàyusutena ràkùasaþ 5.045.037a mahàkapir bhåmitale nipãóya taü; cakàra rakùo'dhipater mahad bhayam 5.045.038a maharùibhi÷ cakracarair mahàvrataiþ; sametya bhåtai÷ ca sayakùapannagaiþ 5.045.038c surai÷ ca sendrair bhç÷ajàtavismayair; hate kumàre sa kapir nirãkùitaþ 5.045.039a nihatya taü vajrasutopamaprabhaü; kumàram akùaü kùatajopamekùaõam 5.045.039c tad eva vãro 'bhijagàma toraõaü; kçtakùaõaþ kàla iva prajàkùaye 5.046.001a tatas tu rakùo'dhipatir mahàtmà; hanåmatàkùe nihate kumàre 5.046.001c manaþ samàdhàya tadendrakalpaü; samàdide÷endrajitaü sa roùàt 5.046.002a tvam astravic chastrabhçtàü variùñhaþ; suràsuràõàm api ÷okadàtà 5.046.002c sureùu sendreùu ca dçùñakarmà; pitàmahàràdhanasaücitàstraþ 5.046.003a tavàstrabalam àsàdya nàsurà na marudgaõàþ 5.046.003c na ka÷ cit triùu lokeùu saüyuge na gata÷ramaþ 5.046.004a bhujavãryàbhigupta÷ ca tapasà càbhirakùitaþ 5.046.004c de÷akàlavibhàgaj¤as tvam eva matisattamaþ 5.046.005a na te 'sty a÷akyaü samareùu karmaõà; na te 'sty akàryaü matipårvamantraõe 5.046.005c na so 'sti ka÷ cit triùu saügraheùu vai; na veda yas te 'strabalaü balaü ca te 5.046.006a mamànuråpaü tapaso balaü ca te; paràkrama÷ càstrabalaü ca saüyuge 5.046.006c na tvàü samàsàdya raõàvamarde; manaþ ÷ramaü gacchati ni÷citàrtham 5.046.007a nihatà iükaràþ sarve jambumàlã ca ràkùasaþ 5.046.007c amàtyaputrà vãrà÷ ca pa¤ca senàgrayàyinaþ 5.046.008a sahodaras te dayitaþ kumàro 'kùa÷ ca såditaþ 5.046.008c na tu teùv eva me sàro yas tvayy ariniùådana 5.046.009a idaü hi dçùñvà matiman mahad balaü; kapeþ prabhàvaü ca paràkramaü ca 5.046.009c tvam àtmana÷ càpi samãkùya sàraü; kuruùva vegaü svabalànuråpam 5.046.010a balàvamardas tvayi saünikçùñe; yathà gate ÷àmyati ÷ànta÷atrau 5.046.010c tathà samãkùyàtmabalaü paraü ca; samàrabhasvàstravidàü variùñha 5.046.011a na khalv iyaü matiþ ÷reùñhà yat tvàü saüpreùayàmy aham 5.046.011c iyaü ca ràjadharmàõàü kùatrasya ca matir matà 5.046.012a nànà÷astrai÷ ca saügràme vai÷àradyam ariüdama 5.046.012c ava÷yam eva boddhavyaü kàmya÷ ca vijayo raõe 5.046.013a tataþ pitus tad vacanaü ni÷amya; pradakùiõaü dakùasutaprabhàvaþ 5.046.013c cakàra bhartàram adãnasattvo; raõàya vãraþ pratipannabuddhiþ 5.046.014a tatas taiþ svagaõair iùñair indrajit pratipåjitaþ 5.046.014c yuddhoddhatakçtotsàhaþ saügràmaü pratipadyata 5.046.015a ÷rãmàn padmapalà÷àkùo ràkùasàdhipateþ sutaþ 5.046.015c nirjagàma mahàtejàþ samudra iva parvasu 5.046.016a sa pakùi ràjopamatulyavegair; vyàlai÷ caturbhiþ sitatãkùõadaüùñraiþ 5.046.016c rathaü samàyuktam asaügavegaü; samàrurohendrajid indrakalpaþ 5.046.017a sa rathã dhanvinàü ÷reùñhaþ ÷astraj¤o 'stravidàü varaþ 5.046.017c rathenàbhiyayau kùipraü hanåmàn yatra so 'bhavat 5.046.018a sa tasya rathanirghoùaü jyàsvanaü kàrmukasya ca 5.046.018c ni÷amya harivãro 'sau saüprahçùñataro 'bhavat 5.046.019a sumahac càpam àdàya ÷ita÷alyàü÷ ca sàyakàn 5.046.019c hanåmantam abhipretya jagàma raõapaõóitaþ 5.046.020a tasmiüs tataþ saüyati jàtaharùe; raõàya nirgacchati bàõapàõau 5.046.020c di÷a÷ ca sarvàþ kaluùà babhåvur; mçgà÷ ca raudrà bahudhà vineduþ 5.046.021a samàgatàs tatra tu nàgayakùà; maharùaya÷ cakracarà÷ ca siddhàþ 5.046.021c nabhaþ samàvçtya ca pakùisaüghà; vinedur uccaiþ paramaprahçùñàþ 5.046.022a àyantaü sarathaü dçùñvà tårõam indrajitaü kapiþ 5.046.022c vinanàda mahànàdaü vyavardhata ca vegavàn 5.046.023a indrajit tu rathaü divyam àsthita÷ citrakàrmukaþ 5.046.023c dhanur visphàrayàm àsa taóidårjitaniþsvanam 5.046.024a tataþ sametàv atitãkùõavegau; mahàbalau tau raõanirvi÷aïkau 5.046.024c kapi÷ ca rakùo'dhipate÷ ca putraþ; suràsurendràv iva baddhavairau 5.046.025a sa tasya vãrasya mahàrathasyà; dhanuùmataþ saüyati saümatasya 5.046.025c ÷arapravegaü vyahanat pravçddha÷; cacàra màrge pitur aprameyaþ 5.046.026a tataþ ÷aràn àyatatãkùõa÷alyàn; supatriõaþ kà¤canacitrapuïkhàn 5.046.026c mumoca vãraþ paravãrahantà; susaütatàn vajranipàtavegàn 5.046.027a sa tasya tat syandananiþsvanaü ca; mçdaïgabherãpañahasvanaü ca 5.046.027c vikçùyamàõasya ca kàrmukasya; ni÷amya ghoùaü punar utpapàta 5.046.028a ÷aràõàm antareùv à÷u vyavartata mahàkapiþ 5.046.028c haris tasyàbhilakùasya mokùayaül lakùyasaügraham 5.046.029a ÷aràõàm agratas tasya punaþ samabhivartata 5.046.029c prasàrya hastau hanumàn utpapàtànilàtmajaþ 5.046.030a tàv ubhau vegasaüpannau raõakarmavi÷àradau 5.046.030c sarvabhåtamanogràhi cakratur yuddham uttamam 5.046.031a hanåmato veda na ràkùaso 'ntaraü; na màrutis tasya mahàtmano 'ntaram 5.046.031c parasparaü nirviùahau babhåvatuþ; sametya tau devasamànavikramau 5.046.032a tatas tu lakùye sa vihanyamàne; ÷areùu mogheùu ca saüpatatsu 5.046.032c jagàma cintàü mahatãü mahàtmà; samàdhisaüyogasamàhitàtmà 5.046.033a tato matiü ràkùasaràjasånu÷; cakàra tasmin harivãramukhye 5.046.033c avadhyatàü tasya kapeþ samãkùya; kathaü nigacched iti nigrahàrtham 5.046.034a tataþ paitàmahàü vãraþ so 'stram astravidàü varaþ 5.046.034c saüdadhe sumahàtejàs taü haripravaraü prati 5.046.035a avadhyo 'yam iti j¤àtvà tam astreõàstratattvavit 5.046.035c nijagràha mahàbàhur màrutàtmajam indrajit 5.046.036a tena baddhas tato 'streõa ràkùasena sa vànaraþ 5.046.036c abhavan nirviceùña÷ ca papàta ca mahãtale 5.046.037a tato 'tha buddhvà sa tadàstrabandhaü; prabhoþ prabhàvàd vigatàlpavegaþ 5.046.037c pitàmahànugraham àtmana÷ ca; vicintayàm àsa haripravãraþ 5.046.038a tataþ svàyambhuvair mantrair brahmàstram abhimantritam 5.046.038c hanåmàü÷ cintayàm àsa varadànaü pitàmahàt 5.046.039a na me 'strabandhasya ca ÷aktir asti; vimokùaõe lokaguroþ prabhàvàt 5.046.039c ity evam evaüvihito 'strabandho; mayàtmayoner anuvartitavyaþ 5.046.040a sa vãryam astrasya kapir vicàrya; pitàmahànugraham àtmana÷ ca 5.046.040c vimokùa÷aktiü paricintayitvà; pitàmahàj¤àm anuvartate sma 5.046.041a astreõàpi hi baddhasya bhayaü mama na jàyate 5.046.041c pitàmahamahendràbhyàü rakùitasyànilena ca 5.046.042a grahaõe càpi rakùobhir mahan me guõadar÷anam 5.046.042c ràkùasendreõa saüvàdas tasmàd gçhõantu màü pare 5.046.043a sa ni÷citàrthaþ paravãrahantà; samãkùya karã vinivçttaceùñaþ 5.046.043c paraiþ prasahyàbhigatair nigçhya; nanàda tais taiþ paribhartsyamànaþ 5.046.044a tatas taü ràkùasà dçùñvà nirviceùñam ariüdamam 5.046.044c babandhuþ ÷aõavalkai÷ ca drumacãrai÷ ca saühataiþ 5.046.045a sa rocayàm àsa parai÷ ca bandhanaü; prasahya vãrair abhinigrahaü ca 5.046.045c kautåhalàn màü yadi ràkùasendro; draùñuü vyavasyed iti ni÷citàrthaþ 5.046.046a sa baddhas tena valkena vimukto 'streõa vãryavàn 5.046.046c astrabandhaþ sa cànyaü hi na bandham anuvartate 5.046.047a athendrajit taü drumacãrabandhaü; vicàrya vãraþ kapisattamaü tam 5.046.047c vimuktam astreõa jagàma cintàm; anyena baddho hy anuvartate 'stram 5.046.048a aho mahat karma kçtaü nirarthakaü; na ràkùasair mantragatir vimçùñà 5.046.048c puna÷ ca nàstre vihate 'stram anyat; pravartate saü÷ayitàþ sma sarve 5.046.049a astreõa hanumàn mukto nàtmànam avabudhyate 5.046.049c kçùyamàõas tu rakùobhis tai÷ ca bandhair nipãóitaþ 5.046.050a hanyamànas tataþ krårai ràkùasaiþ kàùñhamuùñibhiþ 5.046.050c samãpaü ràkùasendrasya pràkçùyata sa vànaraþ 5.046.051a athendrajit taü prasamãkùya muktam; astreõa baddhaü drumacãrasåtraiþ 5.046.051c vyadar÷ayat tatra mahàbalaü taü; haripravãraü sagaõàya ràj¤e 5.046.052a taü mattam iva màtaïgaü baddhaü kapivarottamam 5.046.052c ràkùasà ràkùasendràya ràvaõàya nyavedayan 5.046.053a ko 'yaü kasya kuto vàpi kiü kàryaü ko vyapà÷rayaþ 5.046.053c iti ràkùasavãràõàü tatra saüjaj¤ire kathàþ 5.046.054a hanyatàü dahyatàü vàpi bhakùyatàm iti càpare 5.046.054c ràkùasàs tatra saükruddhàþ parasparam athàbruvan 5.046.055a atãtya màrgaü sahasà mahàtmà; sa tatra rakùo'dhipapàdamåle 5.046.055c dadar÷a ràj¤aþ paricàravçddhàn; gçhaü mahàratnavibhåùitaü ca 5.046.056a sa dadar÷a mahàtejà ràvaõaþ kapisattamam 5.046.056c rakùobhir vikçtàkàraiþ kçùyamàõam itas tataþ 5.046.057a ràkùasàdhipatiü càpi dadar÷a kapisattamaþ 5.046.057c tejobalasamàyuktaü tapantam iva bhàskaram 5.046.058a sa roùasaüvartitatàmradçùñir; da÷ànanas taü kapim anvavekùya 5.046.058c athopaviùñàn kula÷ãlavçddhàn; samàdi÷at taü prati mantramukhyàn 5.046.059a yathàkramaü taiþ sa kapi÷ ca pçùñaþ; kàryàrtham arthasya ca målam àdau 5.046.059c nivedayàm àsa harã÷varasya; dåtaþ sakà÷àd aham àgato 'smi 5.047.001a tataþ sa karmaõà tasya vismito bhãmavikramaþ 5.047.001c hanumàn roùatàmràkùo rakùo'dhipam avaikùata 5.047.002a bhàjamànaü mahàrheõa kà¤canena viràjatà 5.047.002c muktàjàlàvçtenàtha mukuñena mahàdyutim 5.047.003a vajrasaüyogasaüyuktair mahàrhamaõivigrahaiþ 5.047.003c haimair àbharaõai÷ citrair manaseva prakalpitaiþ 5.047.004a mahàrhakùaumasaüvãtaü raktacandanaråùitam 5.047.004c svanuliptaü vicitràbhir vividhabhi÷ ca bhaktibhiþ 5.047.005a vipulair dar÷anãyai÷ ca rakùàkùair bhãmadar÷anaiþ 5.047.005c dãptatãkùõamahàdaüùñraiþ pralambada÷anacchadaiþ 5.047.006a ÷irobhir da÷abhir vãraü bhràjamànaü mahaujasaü 5.047.006c nànàvyàlasamàkãrõaiþ ÷ikharair iva mandaram 5.047.007a nãlà¤janacaya prakhyaü hàreõorasi ràjatà 5.047.007c pårõacandràbhavaktreõa sabalàkam ivàmbudam 5.047.008a bàhubhir baddhakeyårai÷ candanottamaråùitaiþ 5.047.008c bhràjamànàïgadaiþ pãnaiþ pa¤ca÷ãrùair ivoragaiþ 5.047.009a mahati sphàñike citre ratnasaüyogasaüskçte 5.047.009c uttamàstaraõàstãrõe upaviùñaü varàsane 5.047.010a alaükçtàbhir atyarthaü pramadàbhiþ samantataþ 5.047.010c vàlavyajanahastàbhir àràt samupasevitam 5.047.011a durdhareõa prahastena mahàpàr÷vena rakùasà 5.047.011c mantribhir mantratattvaj¤air nikumbhena ca mantriõà 5.047.012a upopaviùñaü rakùobhi÷ caturbhir baladarpitaiþ 5.047.012c kçtsnaiþ parivçtaü lokaü caturbhir iva sàgaraiþ 5.047.013a mantribhir mantratattvaj¤air anyai÷ ca ÷ubhabuddhibhiþ 5.047.013c anvàsyamànaü sacivaiþ surair iva sure÷varam 5.047.014a apa÷yad ràkùasapatiü hanåmàn atitejasaü 5.047.014c viùñhitaü meru÷ikhare satoyam iva toyadam 5.047.015a sa taiþ saüpãóyamàno 'pi rakùobhir bhãmavikramaiþ 5.047.015c vismayaü paramaü gatvà rakùo'dhipam avaikùata 5.047.016a bhràjamànaü tato dçùñvà hanumàn ràkùase÷varam 5.047.016c manasà cintayàm àsa tejasà tasya mohitaþ 5.047.017a aho råpam aho dhairyam aho sattvam aho dyutiþ 5.047.017c aho ràkùasaràjasya sarvalakùaõayuktatà 5.047.018a yady adharmo na balavàn syàd ayaü ràkùase÷varaþ 5.047.018c syàd ayaü suralokasya sa÷akrasyàpi rakùità 5.047.019a tena bibhyati khalv asmàl lokàþ sàmaradànavàþ 5.047.019c ayaü hy utsahate kruddhaþ kartum ekàrõavaü jagat 5.047.020a iti cintàü bahuvidhàm akaron matimàn kapiþ 5.047.020c dçùñvà ràkùasaràjasya prabhàvam amitaujasaþ 5.048.001a tam udvãkùya mahàbàhuþ piïgàkùaü purataþ sthitam 5.048.001c roùeõa mahatàviùño ràvaõo lokaràvaõaþ 5.048.002a sa ràjà roùatàmràkùaþ prahastaü mantrisattamam 5.048.002c kàlayuktam uvàcedaü vaco vipulam arthavat 5.048.003a duràtmà pçcchyatàm eùa kutaþ kiü vàsya kàraõam 5.048.003c vanabhaïge ca ko 'syàrtho ràkùasãnàü ca tarjane 5.048.004a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà prahasto vàkyam abravãt 5.048.004c samà÷vasihi bhadraü te na bhãþ kàryà tvayà kape 5.048.005a yadi tàvat tvam indreõa preùito ràvaõàlayam 5.048.005c tattvam àkhyàhi mà te bhåd bhayaü vànara mokùyase 5.048.006a yadi vai÷ravaõasya tvaü yamasya varuõasya ca 5.048.006c càruråpam idaü kçtvà yamasya varuõasya ca 5.048.007a viùõunà preùito vàpi dåto vijayakàïkùiõà 5.048.007c na hi te vànaraü tejo råpamàtraü tu vànaram 5.048.008a tattvataþ kathayasvàdya tato vànara mokùyase 5.048.008c ançtaü vadata÷ càpi durlabhaü tava jãvitam 5.048.009a atha và yannimittas te prave÷o ràvaõàlaye 5.048.010a evam ukto harivaras tadà rakùogaõe÷varam 5.048.010c abravãn nàsmi ÷akrasya yamasya varuõasya và 5.048.011a dhanadena na me sakhyaü viùõunà nàsmi coditaþ 5.048.011c jàtir eva mama tv eùà vànaro 'ham ihàgataþ 5.048.012a dar÷ane ràkùasendrasya durlabhe tad idaü mayà 5.048.012c vanaü ràkùasaràjasya dar÷anàrthe vinà÷itam 5.048.013a tatas te ràkùasàþ pràptà balino yuddhakàïkùiõaþ 5.048.013c rakùaõàrthaü ca dehasya pratiyuddhà mayà raõe 5.048.014a astrapà÷air na ÷akyo 'haü baddhuü devàsurair api 5.048.014c pitàmahàd eva varo mamàpy eùo 'bhyupàgataþ 5.048.015a ràjànaü draùñukàmena mayàstram anuvartitam 5.048.015c vimukto aham astreõa ràkùasais tv atipãóitaþ 5.048.016a dåto 'ham iti vij¤eyo ràghavasyàmitaujasaþ 5.048.016c ÷råyatàü càpi vacanaü mama pathyam idaü prabho 5.049.001a taü samãkùya mahàsattvaü sattvavàn harisattamaþ 5.049.001c vàkyam arthavad avyagras tam uvàca da÷ànanam 5.049.002a ahaü sugrãvasaüde÷àd iha pràptas tavàlayam 5.049.002c ràkùasendra harã÷as tvàü bhràtà ku÷alam abravãt 5.049.003a bhràtuþ ÷çõu samàde÷aü sugrãvasya mahàtmanaþ 5.049.003c dharmàrthopahitaü vàkyam iha càmutra ca kùamam 5.049.004a ràjà da÷aratho nàma rathaku¤jaravàjimàn 5.049.004c piteva bandhur lokasya sure÷varasamadyutiþ 5.049.005a jyeùñhas tasya mahàbàhuþ putraþ priyakaraþ prabhuþ 5.049.005c pitur nide÷àn niùkràntaþ praviùño daõóakàvanam 5.049.006a lakùmaõena saha bhràtrà sãtayà càpi bhàryayà 5.049.006c ràmo nàma mahàtejà dharmyaü panthànam à÷ritaþ 5.049.007a tasya bhàryà vane naùñà sãtà patim anuvratà 5.049.007c vaidehasya sutà ràj¤o janakasya mahàtmanaþ 5.049.008a sa màrgamàõas tàü devãü ràjaputraþ sahànujaþ 5.049.008c ç÷yamåkam anupràptaþ sugrãveõa ca saügataþ 5.049.009a tasya tena pratij¤àtaü sãtàyàþ parimàrgaõam 5.049.009c sugrãvasyàpi ràmeõa hariràjyaü niveditam 5.049.010a tatas tena mçdhe hatvà ràjaputreõa vàlinam 5.049.010c sugrãvaþ sthàpito ràjye haryçkùàõàü gaõe÷varaþ 5.049.011a sa sãtàmàrgaõe vyagraþ sugrãvaþ satyasaügaraþ 5.049.011c harãn saüpreùayàm àsa di÷aþ sarvà harã÷varaþ 5.049.012a tàü harãõàü sahasràõi ÷atàni niyutàni ca 5.049.012c dikùu sarvàsu màrgante adha÷ copari càmbare 5.049.013a vainateya samàþ ke cit ke cit tatrànilopamàþ 5.049.013c asaügagatayaþ ÷ãghrà harivãrà mahàbalàþ 5.049.014a ahaü tu hanumàn nàma màrutasyaurasaþ sutaþ 5.049.014c sãtàyàs tu kçte tårõaü ÷atayojanam àyatam 5.049.014e samudraü laïghayitvaiva tàü didçkùur ihàgataþ 5.049.015a tad bhavàn dçùñadharmàrthas tapaþ kçtaparigrahaþ 5.049.015c paradàràn mahàpràj¤a noparoddhuü tvam arhasi 5.049.016a na hi dharmaviruddheùu bahv apàyeùu karmasu 5.049.016c målaghàtiùu sajjante buddhimanto bhavadvidhàþ 5.049.017a ka÷ ca lakùmaõamuktànàü ràmakopànuvartinàm 5.049.017c ÷aràõàm agrataþ sthàtuü ÷akto devàsureùv api 5.049.018a na càpi triùu lokeùu ràjan vidyeta ka÷ cana 5.049.018c ràghavasya vyalãkaü yaþ kçtvà sukham avàpnuyàt 5.049.019a tat trikàlahitaü vàkyaü dharmyam arthànubandhi ca 5.049.019c manyasva naradevàya jànakã pratidãyatàm 5.049.020a dçùñà hãyaü mayà devã labdhaü yad iha durlabham 5.049.020c uttaraü karma yac cheùaü nimittaü tatra ràghavaþ 5.049.021a lakùiteyaü mayà sãtà tathà ÷okaparàyaõà 5.049.021c gçhya yàü nàbhijànàsi pa¤càsyàm iva pannagãm 5.049.022a neyaü jarayituü ÷akyà sàsurair amarair api 5.049.022c viùasaüsçùñam atyarthaü bhuktam annam ivaujasà 5.049.023a tapaþsaütàpalabdhas te yo 'yaü dharmaparigrahaþ 5.049.023c na sa nà÷ayituü nyàyya àtmapràõaparigrahaþ 5.049.024a avadhyatàü tapobhir yàü bhavàn samanupa÷yati 5.049.024c àtmanaþ sàsurair devair hetus tatràpy ayaü mahàn 5.049.025a sugrãvo na hi devo 'yaü nàsuro na ca mànuùaþ 5.049.025c na ràkùaso na gandharvo na yakùo na ca pannagaþ 5.049.026a mànuùo ràghavo ràjan sugrãva÷ ca harã÷varaþ 5.049.026c tasmàt pràõaparitràõaü kathaü ràjan kariùyasi 5.049.027a na tu dharmopasaühàram adharmaphalasaühitam 5.049.027c tad eva phalam anveti dharma÷ càdharmanà÷anaþ 5.049.028a pràptaü dharmaphalaü tàvad bhavatà nàtra saü÷ayaþ 5.049.028c phalam asyàpy adharmasya kùipram eva prapatsyase 5.049.029a janasthànavadhaü buddhvà buddhvà vàlivadhaü tathà 5.049.029c ràmasugrãvasakhyaü ca budhyasva hitam àtmanaþ 5.049.030a kàmaü khalv aham apy ekaþ savàjirathaku¤jaràm 5.049.030c laïkàü nà÷ayituü ÷aktas tasyaiùa tu vini÷cayaþ 5.049.031a ràmeõa hi pratij¤àtaü haryçkùagaõasaünidhau 5.049.031c utsàdanam amitràõàü sãtà yais tu pradharùità 5.049.032a apakurvan hi ràmasya sàkùàd api puraüdaraþ 5.049.032c na sukhaü pràpnuyàd anyaþ kiü punas tvadvidho janaþ 5.049.033a yàü sãtety abhijànàsi yeyaü tiùñhati te va÷e 5.049.033c kàlaràtrãti tàü viddhi sarvalaïkàvinà÷inãm 5.049.034a tad alaü kàlapà÷ena sãtà vigraharåpiõà 5.049.034c svayaü skandhàvasaktena kùamam àtmani cintyatàm 5.049.035a sãtàyàs tejasà dagdhàü ràmakopaprapãóitàm 5.049.035c dahyamanàm imàü pa÷ya purãü sàññapratolikàm 5.049.036a sa sauùñhavopetam adãnavàdinaþ; kaper ni÷amyàpratimo 'priyaü vacaþ 5.049.036c da÷ànanaþ kopavivçttalocanaþ; samàdi÷at tasya vadhaü mahàkapeþ 5.050.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà vànarasya mahàtmanaþ 5.050.001c àj¤àpayad vadhaü tasya ràvaõaþ krodhamårchitaþ 5.050.002a vadhe tasya samàj¤apte ràvaõena duràtmanà 5.050.002c niveditavato dautyaü nànumene vibhãùaõaþ 5.050.003a taü rakùo'dhipatiü kruddhaü tac ca kàryam upasthitam 5.050.003c viditvà cintayàm àsa kàryaü kàryavidhau sthitaþ 5.050.004a ni÷citàrthas tataþ sàmnàpåjya ÷atrujidagrajam 5.050.004c uvàca hitam atyarthaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 5.050.005a ràjan dharmaviruddhaü ca lokavçtte÷ ca garhitam 5.050.005c tava càsadç÷aü vãra kaper asya pramàpaõam 5.050.006a asaü÷ayaü ÷atrur ayaü pravçddhaþ; kçtaü hy anenàpriyam aprameyam 5.050.006c na dåtavadhyàü pravadanti santo; dåtasya dçùñà bahavo hi daõóàþ 5.050.007a vairåpyàm aïgeùu ka÷àbhighàto; mauõóyaü tathà lakùmaõasaünipàtaþ 5.050.007c etàn hi dåte pravadanti daõóàn; vadhas tu dåtasya na naþ ÷ruto 'pi 5.050.008a kathaü ca dharmàrthavinãtabuddhiþ; paràvarapratyayani÷citàrthaþ 5.050.008c bhavadvidhaþ kopava÷e hi tiùñhet; kopaü niyacchanti hi sattvavantaþ 5.050.009a na dharmavàde na ca lokavçtte; na ÷àstrabuddhigrahaõeùu vàpi 5.050.009c vidyeta ka÷ cit tava vãratulyas; tvaü hy uttamaþ sarvasuràsuràõàm 5.050.010a na càpy asya kaper ghàte kaü cit pa÷yàmy ahaü guõam 5.050.010c teùv ayaü pàtyatàü daõóo yair ayaü preùitaþ kapiþ 5.050.011a sàdhur và yadi vàsàdhur parair eùa samarpitaþ 5.050.011c bruvan paràrthaü paravàn na dåto vadham arhati 5.050.012a api càsmin hate ràjan nànyaü pa÷yàmi khecaram 5.050.012c iha yaþ punar àgacchet paraü pàraü mahodadhiþ 5.050.013a tasmàn nàsya vadhe yatnaþ kàryaþ parapuraüjaya 5.050.013c bhavàn sendreùu deveùu yatnam àsthàtum arhati 5.050.014a asmin vinaùñe na hi dåtam anyaü; pa÷yàmi yas tau nararàjaputrau 5.050.014c yuddhàya yuddhapriyadurvinãtàv; udyojayed dãrghapathàvaruddhau 5.050.015a paràkramotsàhamanasvinàü ca; suràsuràõàm api durjayena 5.050.015c tvayà manonandana nairçtànàü; yuddhàyatir nà÷ayituü na yuktà 5.050.016a hità÷ ca ÷årà÷ ca samàhità÷ ca; kuleùu jàtà÷ ca mahàguõeùu 5.050.016c manasvinaþ ÷astrabhçtàü variùñhàþ; koñyagra÷aste subhçtà÷ ca yodhàþ 5.050.017a tad ekade÷ena balasya tàvat; ke cit tavàde÷akçto 'payàntu 5.050.017c tau ràjaputrau vinigçhya måóhau; pareùu te bhàvayituü prabhàvam 5.051.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà da÷agrãvo mahàbalaþ 5.051.001c de÷akàlahitaü vàkyaü bhràtur uttamam abravãt 5.051.002a samyag uktaü hi bhavatà dåtavadhyà vigarhità 5.051.002c ava÷yaü tu vadhàd anyaþ kriyatàm asya nigrahaþ 5.051.003a kapãnàü kila làïgålam iùñaü bhavati bhåùaõam 5.051.003c tad asya dãpyatàü ÷ãghraü tena dagdhena gacchatu 5.051.004a tataþ pa÷yantv imaü dãnam aïgavairåpyakar÷itam 5.051.004c samitrà j¤àtayaþ sarve bàndhavàþ sasuhçjjanàþ 5.051.005a àj¤àpayad ràkùasendraþ puraü sarvaü sacatvaram 5.051.005c làïgålena pradãptena rakùobhiþ pariõãyatàm 5.051.006a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràkùasàþ kopakarka÷àþ 5.051.006c veùñante tasya làïgålaü jãrõaiþ kàrpàsikaiþ pañaiþ 5.051.007a saüveùñyamàne làïgåle vyavardhata mahàkapiþ 5.051.007c ÷uùkam indhanam àsàdya vaneùv iva hutà÷anaþ 5.051.008a tailena pariùicyàtha te 'gniü tatràvapàtayan 5.051.009a làïgålena pradãptena ràkùasàüs tàn apàtayat 5.051.009c roùàmarùaparãtàtmà bàlasåryasamànanaþ 5.051.010a sa bhåyaþ saügataiþ krårai ràkasair harisattamaþ 5.051.010c nibaddhaþ kçtavàn vãras tatkàlasadç÷ãü matim 5.051.011a kàmaü khalu na me ÷aktà nibadhasyàpi ràkùasàþ 5.051.011c chittvà pà÷àn samutpatya hanyàm aham imàn punaþ 5.051.012a sarveùàm eva paryàpto ràkùasànàm ahaü yudhi 5.051.012c kiü tu ràmasya prãtyarthaü viùahiùye 'ham ãdç÷am 5.051.013a laïkà carayitavyà me punar eva bhaved iti 5.051.013c ràtrau na hi sudçùñà me durgakarmavidhànataþ 5.051.013e ava÷yam eva draùñavyà mayà laïkà ni÷àkùaye 5.051.014a kàmaü bandhai÷ ca me bhåyaþ pucchasyoddãpanena ca 5.051.014c pãóàü kurvantu rakùàüsi na me 'sti manasaþ ÷ramaþ 5.051.015a tatas te saüvçtàkàraü sattvavantaü mahàkapim 5.051.015c parigçhya yayur hçùñà ràkùasàþ kapiku¤jaram 5.051.016a ÷aïkhabherãninàdais tair ghoùayantaþ svakarmabhiþ 5.051.016c ràkùasàþ krårakarmàõa÷ càrayanti sma tàü purãm 5.051.017a hanumàü÷ càrayàm àsa ràkùasànàü mahàpurãm 5.051.017c athàpa÷yad vimànàni vicitràõi mahàkapiþ 5.051.018a saüvçtàn bhåmibhàgàü÷ ca suvibhaktàü÷ ca catvaràn 5.051.018c rathyà÷ ca gçhasaübàdhàþ kapiþ ÷çïgàñakàni ca 5.051.019a catvareùu catuùkeùu ràjamàrge tathaiva ca 5.051.019c ghoùayanti kapiü sarve càrãka iti ràkùasàþ 5.051.020a dãpyamàne tatas tasya làïgålàgre hanåmataþ 5.051.020c ràkùasyas tà viråpàkùyaþ ÷aüsur devyàs tad apriyam 5.051.021a yas tvayà kçtasaüvàdaþ sãte tàmramukhaþ kapiþ 5.051.021c làïgålena pradãptena sa eùa pariõãyate 5.051.022a ÷rutvà tad vacanaü kråram àtmàpaharaõopamam 5.051.022c vaidehã ÷okasaütaptà hutà÷anam upàgamat 5.051.023a maïgalàbhimukhã tasya sà tadàsãn mahàkapeþ 5.051.023c upatasthe vi÷àlàkùã prayatà havyavàhanam 5.051.024a yady asti pati÷u÷råùà yady asti caritaü tapaþ 5.051.024c yadi càsty ekapatnãtvaü ÷ãto bhava hanåmataþ 5.051.025a yadi ka÷ cid anukro÷as tasya mayy asti dhãmataþ 5.051.025c yadi và bhàgya÷eùaü me ÷ãto bhava hanåmataþ 5.051.026a yadi màü vçttasaüpannàü tatsamàgamalàlasàm 5.051.026c sa vijànàti dharmàtmà ÷ãto bhava hanåmataþ 5.051.027a yadi màü tàrayaty àryaþ sugrãvaþ satyasaügaraþ 5.051.027c asmàd duþkhàn mahàbàhuþ ÷ãto bhava hanåmataþ 5.051.028a tatas tãkùõàrcir avyagraþ pradakùiõa÷ikho 'nalaþ 5.051.028c jajvàla mçga÷àvàkùyàþ ÷aüsann iva ÷ivaü kapeþ 5.051.029a dahyamàne ca làïgåle cintayàm àsa vànaraþ 5.051.029c pradãpto 'gnir ayaü kasmàn na màü dahati sarvataþ 5.051.030a dç÷yate ca mahàjvàlaþ karoti ca na me rujam 5.051.030c ÷i÷irasyeva saüpàto làïgålàgre pratiùñhitaþ 5.051.031a atha và tad idaü vyaktaü yad dçùñaü plavatà mayà 5.051.031c ràmaprabhàvàd à÷caryaü parvataþ saritàü patau 5.051.032a yadi tàvat samudrasya mainàkasya ca dhãmatha 5.051.032c ràmàrthaü saübhramas tàdçk kim agnir na kariùyati 5.051.033a sãtàyà÷ cànç÷aüsyena tejasà ràghavasya ca 5.051.033c pitu÷ ca mama sakhyena na màü dahati pàvakaþ 5.051.034a bhåyaþ sa cintayàm àsa muhårtaü kapiku¤jaraþ 5.051.034c utpapàtàtha vegena nanàda ca mahàkapiþ 5.051.035a puradvàraü tataþ ÷rãmठ÷aila÷çïgam ivonnatam 5.051.035c vibhaktarakùaþsaübàdham àsasàdànilàtmajaþ 5.051.036a sa bhåtvà ÷ailasaükà÷aþ kùaõena punar àtmavàn 5.051.036c hrasvatàü paramàü pràpto bandhanàny ava÷àtayat 5.051.037a vimukta÷ càbhavac chrãmàn punaþ parvatasaünibhaþ 5.051.037c vãkùamàõa÷ ca dadç÷e parighaü toraõà÷ritam 5.051.038a sa taü gçhya mahàbàhuþ kàlàyasapariùkçtam 5.051.038c rakùiõas tàn punaþ sarvàn sådayàm àsa màrutiþ 5.051.039a sa tàn nihatvà raõacaõóavikramaþ; samãkùamàõaþ punar eva laïkàm 5.051.039c pradãptalàïgålakçtàrcimàlã; prakà÷atàditya ivàü÷umàlã 5.052.001a vãkùamàõas tato laïkàü kapiþ kçtamanorathaþ 5.052.001c vardhamànasamutsàhaþ kàrya÷eùam acintayat 5.052.002a kiü nu khalv avi÷iùñaü me kartavyam iha sàmpratam 5.052.002c yad eùàü rakùasàü bhåyaþ saütàpajananaü bhavet 5.052.003a vanaü tàvat pramathitaü prakçùñà ràkùasà hatàþ 5.052.003c balaikade÷aþ kùapitaþ ÷eùaü durgavinà÷anam 5.052.004a durge vinà÷ite karma bhavet sukhapari÷ramam 5.052.004c alpayatnena kàrye 'smin mama syàt saphalaþ ÷ramaþ 5.052.005a yo hy ayaü mama làïgåle dãpyate havyavàhanaþ 5.052.005c asya saütarpaõaü nyàyyaü kartum ebhir gçhottamaiþ 5.052.006a tataþ pradãptalàïgålaþ savidyud iva toyadaþ 5.052.006c bhavanàgreùu laïkàyà vicacàra mahàkapiþ 5.052.007a mumoca hanumàn agniü kàlànala÷ikhopamam 5.052.008a ÷vasanena ca saüyogàd ativego mahàbalaþ 5.052.008c kàlàgnir iva jajvàla pràvardhata hutà÷anaþ 5.052.009a pradãptam agniü pavanas teùu ve÷masu càrayat 5.052.010a tàni kà¤canajàlàni muktàmaõimayàni ca 5.052.010c bhavanàny ava÷ãryanta ratnavanti mahànti ca 5.052.011a tàni bhagnavimànàni nipetur vasudhàtale 5.052.011c bhavanànãva siddhànàm ambaràt puõyasaükùaye 5.052.012a vajravidrumavaidåryamuktàrajatasaühitàn 5.052.012c vicitràn bhavanàd dhàtån syandamànàn dadar÷a saþ 5.052.013a nàgnis tçpyati kàùñhànàü tçõànàü ca yathà tathà 5.052.013c hanåmàn ràkùasendràõàü vadhe kiü cin na tçpyati 5.052.014a hutà÷anajvàlasamàvçtà sà; hatapravãrà parivçttayodhà 5.052.014c hanåmàtaþ krodhabalàbhibhåtà; babhåva ÷àpopahateva laïkà 5.052.015a sasaübhramaü trastaviùaõõaràkùasàü; samujjvalaj jvàlahutà÷anàïkitàm 5.052.015c dadar÷a laïkàü hanumàn mahàmanàþ; svayambhukopopahatàm ivàvanim 5.052.016a sa ràkùasàüs tàn subahåü÷ ca hatvà; vanaü ca bhaïktvà bahupàdapaü tat 5.052.016c visçjya rakùo bhavaneùu càgniü; jagàma ràmaü manasà mahàtmà 5.052.017a laïkàü samastàü saüdãpya làïgålàgniü mahàkapiþ 5.052.017c nirvàpayàm àsa tadà samudre harisattamaþ 5.053.001a saüdãpyamànàü vidhvastàü trastarakùo gaõàü purãm 5.053.001c avekùya hànumàül laïkàü cintayàm àsa vànaraþ 5.053.002a tasyàbhåt sumahàüs tràsaþ kutsà càtmany ajàyata 5.053.002c laïkàü pradahatà karma kiüsvit kçtam idaü mayà 5.053.003a dhanyàs te puruùa÷reùñha ye buddhyà kopam utthitam 5.053.003c nirundhanti mahàtmàno dãptam agnim ivàmbhasà 5.053.004a yadi dagdhà tv iyaü laïkà nånam àryàpi jànakã 5.053.004c dagdhà tena mayà bhartur hataü kàryam ajànatà 5.053.005a yad artham ayam àrambhas tat kàryam avasàditam 5.053.005c mayà hi dahatà laïkàü na sãtà parirakùità 5.053.006a ãùatkàryam idaü kàryaü kçtam àsãn na saü÷ayaþ 5.053.006c tasya krodhàbhibhåtena mayà målakùayaþ kçtaþ 5.053.007a vinaùñà jànakã vyaktaü na hy adagdhaþ pradç÷yate 5.053.007c laïkàyàþ ka÷ cid udde÷aþ sarvà bhasmãkçtà purã 5.053.008a yadi tad vihataü kàryaü mayà praj¤àviparyayàt 5.053.008c ihaiva pràõasaünyàso mamàpi hy atirocate 5.053.009a kim agnau nipatàmy adya àhosvid vaóavàmukhe 5.053.009c ÷arãram àho sattvànàü dadmi sàgaravàsinàm 5.053.010a kathaü hi jãvatà ÷akyo mayà draùñuü harã÷varaþ 5.053.010c tau và puruùa÷àrdålau kàryasarvasvaghàtinà 5.053.011a mayà khalu tad evedaü roùadoùàt pradar÷itam 5.053.011c prathitaü triùu lokeùu kapitam anavasthitam 5.053.012a dhig astu ràjasaü bhàvam anã÷am anavasthitam 5.053.012c ã÷vareõàpi yad ràgàn mayà sãtà na rakùità 5.053.013a vinaùñàyàü tu sãtàyàü tàv ubhau vina÷iùyataþ 5.053.013c tayor vinà÷e sugrãvaþ sabandhur vina÷iùyati 5.053.014a etad eva vacaþ ÷rutvà bharato bhràtçvatsalaþ 5.053.014c dharmàtmà saha÷atrughnaþ kathaü ÷akùyati jãvitum 5.053.015a ikùvàkuvaü÷e dharmiùñhe gate nà÷am asaü÷ayam 5.053.015c bhaviùyanti prajàþ sarvàþ ÷okasaütàpapãóitàþ 5.053.016a tad ahaü bhàgyarahito luptadharmàrthasaügrahaþ 5.053.016c roùadoùaparãtàtmà vyaktaü lokavinà÷anaþ 5.053.017a iti cintayatas tasya nimittàny upapedire 5.053.017c påram apy upalabdhàni sàkùàt punar acintayat 5.053.018a atha và càrusarvàïgã rakùità svena tejasà 5.053.018c na na÷iùyati kalyàõã nàgnir agnau pravartate 5.053.019a na hi dharmàn manas tasya bhàryàm amitatejasaþ 5.053.019c svacàritràbhiguptàü tàü spraùñum arhati pàvakaþ 5.053.020a nånaü ràmaprabhàvena vaidehyàþ sukçtena ca 5.053.020c yan màü dahanakarmàyaü nàdahad dhavyavàhanaþ 5.053.021a trayàõàü bharatàdãnàü bhràtéõàü devatà ca yà 5.053.021c ràmasya ca manaþkàntà sà kathaü vina÷iùyati 5.053.022a yad và dahanakarmàyaü sarvatra prabhur avyayaþ 5.053.022c na me dahati làïgålaü katham àryàü pradhakùyati 5.053.023a tapasà satyavàkyena ananyatvàc ca bhartari 5.053.023c api sà nirdahed agniü na tàm agniþ pradhakùyati 5.053.024a sa tathà cintayaüs tatra devyà dharmaparigraham 5.053.024c ÷u÷ràva hanumàn vàkyaü càraõànàü mahàtmanàm 5.053.025a aho khalu kçtaü karma durviùahyaü hanåmatà 5.053.025c agniü visçjatàbhãkùõaü bhãmaü ràkùasasadmani 5.053.026a dagdheyaü nagarã laïkà sàññapràkàratoraõà 5.053.026c jànakã na ca dagdheti vismayo 'dbhuta eva naþ 5.053.027a sa nimittai÷ ca dçùñàrthaiþ kàraõai÷ ca mahàguõaiþ 5.053.027c çùivàkyai÷ ca hanumàn abhavat prãtamànasaþ 5.053.028a tataþ kapiþ pràptamanorathàrthas; tàm akùatàü ràjasutàü viditvà 5.053.028c pratyakùatas tàü punar eva dçùñvà; pratiprayàõàya matiü cakàra 5.054.001a tatas tu ÷iü÷apàmåle jànakãü paryavasthitàm 5.054.001c abhivàdyàbravãd diùñyà pa÷yàmi tvàm ihàkùatàm 5.054.002a tatas taü prasthitaü sãtà vãkùamàõà punaþ punaþ 5.054.002c bhartçsnehànvitaü vàkyaü hanåmantam abhàùata 5.054.003a kàmam asya tvam evaikaþ kàryasya parisàdhane 5.054.003c paryàptaþ paravãraghna ya÷asyas te balodayaþ 5.054.004a balais tu saükulàü kçtvà laïkàü parabalàrdanaþ 5.054.004c màü nayed yadi kàkutsthas tasya tat sàdç÷aü bhavet 5.054.005a tad yathà tasya vikràntam anuråpaü mahàtmanaþ 5.054.005c bhavaty àhava÷årasya tattvam evopapàdaya 5.054.006a tad arthopahitaü vàkyaü pra÷ritaü hetusaühitam 5.054.006c ni÷amya hanumàüs tasyà vàkyam uttaram abravãt 5.054.007a kùipram eùyati kàkutstho haryçkùapravarair vçtaþ 5.054.007c yas te yudhi vijityàr㤠÷okaü vyapanayiùyati 5.054.008a evam à÷vàsya vaidehãü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.054.008c gamanàya matiü kçtvà vaidehãm abhyavàdayat 5.054.009a tataþ sa kapi÷àrdålaþ svàmisaüdar÷anotsukaþ 5.054.009c àruroha giri÷reùñham ariùñam arimardanaþ 5.054.010a tuïgapadmakajuùñàbhir nãlàbhir vanaràjibhiþ 5.054.010c sàlatàlà÷vakarõai÷ ca vaü÷ai÷ ca bahubhir vçtam 5.054.011a latàvitànair vitataiþ puùpavadbhir alaükçtam 5.054.011c nànàmçgagaõàkãrõaü dhàtuniùyandabhåùitam 5.054.012a bahuprasravaõopetaü ÷ilàsaücayasaükañam 5.054.012c maharùiyakùagandharvakiünaroragasevitam 5.054.013a latàpàdapasaübàdhaü siühàkulitakandaram 5.054.013c vyàghrasaüghasamàkãrõaü svàdumålaphaladrumam 5.054.014a tam àrurohàtibalaþ parvataü plavagottamaþ 5.054.014c ràmadar÷ana÷ãghreõa praharùeõàbhicoditaþ 5.054.015a tena pàdatalàkràntà ramyeùu girisànuùu 5.054.015c saghoùàþ sama÷ãryanta ÷ilà÷ cårõãkçtàs tataþ 5.054.016a sa tam àruhya ÷ailendraü vyavardhata mahàkapiþ 5.054.016c dakùiõàd uttaraü pàraü pràrthayaül lavaõàmbhasaþ 5.054.017a adhiruhya tato vãraþ parvataü pavanàtmajaþ 5.054.017c dadar÷a sàgaraü bhãmaü mãnoraganiùevitam 5.054.018a sa màruta ivàkà÷aü màrutasyàtmasaübhavaþ 5.054.018c prapede hari÷àrdålo dakùiõàd uttaràü di÷am 5.054.019a sa tadà pãóitas tena kapinà parvatottamaþ 5.054.019c raràsa saha tair bhåtaiþ pràvi÷ad vasudhàtalam 5.054.019e kampamànai÷ ca ÷ikharaiþ patadbhir api ca drumaiþ 5.054.020a tasyoruvegàn mathitàþ pàdapàþ puùpa÷àlinaþ 5.054.020c nipetur bhåtale rugõàþ ÷akràyudhahatà iva 5.054.021a kandarodarasaüsthànàü pãóitànàü mahaujasàm 5.054.021c siühànàü ninado bhãmo nabho bhindan sa ÷u÷ruve 5.054.022a srastavyàviddhavasanà vyàkulãkçtabhåùaõà 5.054.022c vidyàdharyaþ samutpetuþ sahasà dharaõãdharàt 5.054.023a atipramàõà balino dãptajihvà mahàviùàþ 5.054.023c nipãóita÷irogrãvà vyaveùñanta mahàhayaþ 5.054.024a kiünaroragagandharvayakùavidyàdharàs tathà 5.054.024c pãóitaü taü nagavaraü tyaktvà gaganam àsthitàþ 5.054.025a sa ca bhåmidharaþ ÷rãmàn balinà tena pãóitaþ 5.054.025c savçkùa÷ikharodagràþ pravive÷a rasàtalam 5.054.026a da÷ayojanavistàras triü÷adyojanam ucchritaþ 5.054.026c dharaõyàü samatàü yàtaþ sa babhåva dharàdharaþ 5.055.001a sacandrakumudaü ramyaü sàrkakàraõóavaü ÷ubham 5.055.001c tiùya÷ravaõakadambam abhra÷aivala÷àdvalam 5.055.002a punarvasu mahàmãnaü lohitàïgamahàgraham 5.055.002c airàvatamahàdvãpaü svàtãhaüsaviloóitam 5.055.003a vàtasaüghàtajàtormiü candràü÷u÷i÷iràmbumat 5.055.003c bhujaügayakùagandharvaprabuddhakamalotpalam 5.055.004a grasamàna ivàkà÷aü tàràdhipam ivàlikhan 5.055.004c harann iva sanakùatraü gaganaü sàrkamaõóalam 5.055.005a màrutasyàlayaü ÷rãmàn kapir vyomacaro mahàn 5.055.005c hanåmàn meghajàlàni vikarùann iva gacchati 5.055.006a pàõóuràruõavarõàni nãlamà¤jiùñhakàni ca 5.055.006c haritàruõavarõàni mahàbhràõi cakà÷ire 5.055.007a pravi÷ann abhrajàlàni niùkramaü÷ ca punaþ punaþ 5.055.007c pracchanna÷ ca prakà÷a÷ ca candramà iva lakùyate 5.055.008a nadan nàdena mahatà meghasvanamahàsvanaþ 5.055.008c àjagàma mahàtejàþ punar madhyena sàgaram 5.055.009a parvatendraü sunàbhaü ca samupaspç÷ya vãryavàn 5.055.009c jyàmukta iva nàràco mahàvego 'bhyupàgataþ 5.055.010a sa kiü cid anusaüpràptaþ samàlokya mahàgirim 5.055.010c mahendrameghasaükà÷aü nanàda haripuügavaþ 5.055.011a ni÷amya nadato nàdaü vànaràs te samantataþ 5.055.011c babhåvur utsukàþ sarve suhçddar÷anakàïkùiõaþ 5.055.012a jàmbavàn sa hari÷reùñhaþ prãtisaühçùñamànasaþ 5.055.012c upàmantrya harãn sarvàn idaü vacanam abravãt 5.055.013a sarvathà kçtakàryo 'sau hanåmàn nàtra saü÷ayaþ 5.055.013c na hy asyàkçtakàryasya nàda evaüvidho bhavet 5.055.014a tasyà bàhåruvegaü ca ninàdaü ca mahàtmanaþ 5.055.014c ni÷amya harayo hçùñàþ samutpetus tatas tataþ 5.055.015a te nagàgràn nagàgràõi ÷ikharàc chikharàõi ca 5.055.015c prahçùñàþ samapadyanta hanåmantaü didçkùavaþ 5.055.016a te prãtàþ pàdapàgreùu gçhya ÷àkhàþ supuùpitàþ 5.055.016c vàsàüsãva prakà÷àni samàvidhyanta vànaràþ 5.055.017a tam abhraghanasaükà÷am àpatantaü mahàkapim 5.055.017c dçùñvà te vànaràþ sarve tasthuþ prà¤jalayas tadà 5.055.018a tatas tu vegavàüs tasya girer girinibhaþ kapiþ 5.055.018c nipapàta mahendrasya ÷ikhare pàdapàkule 5.055.019a tatas te prãtamanasaþ sarve vànarapuügavàþ 5.055.019c hanåmantaü mahàtmànaü parivàryopatasthire 5.055.020a parivàrya ca te sarve paràü prãtim upàgatàþ 5.055.020c prahçùñavadanàþ sarve tam arogam upàgatam 5.055.021a upàyanàni càdàya målàni ca phalàni ca 5.055.021c pratyarcayan hari÷reùñhaü harayo màrutàtmajam 5.055.022a vinedur muditàþ ke cic cakruþ kila kilàü tathà 5.055.022c hçùñàþ pàdapa÷àkhà÷ ca àninyur vànararùabhàþ 5.055.023a hanåmàüs tu gurån vçddhठjàmbavat pramukhàüs tadà 5.055.023c kumàram aïgadaü caiva so 'vandata mahàkapiþ 5.055.024a sa tàbhyàü påjitaþ påjyaþ kapibhi÷ ca prasàditaþ 5.055.024c dçùñà devãti vikràntaþ saükùepeõa nyavedayat 5.055.025a niùasàda ca hastena gçhãtvà vàlinaþ sutam 5.055.025c ramaõãye vanodde÷e mahendrasya gires tadà 5.055.026a hanåmàn abravãd dhçùñas tadà tàn vànararùabhàn 5.055.026c a÷okavanikàsaüsthà dçùñà sà janakàtmajà 5.055.027a rakùyamàõà sughoràbhã ràkùasãbhir anindità 5.055.027c ekaveõãdharà bàlà ràmadar÷analàlasà 5.055.027e upavàsapari÷ràntà malinà jañilà kç÷à 5.055.028a tato dçùñeti vacanaü mahàrtham amçtopamam 5.055.028c ni÷amya màruteþ sarve mudità vànarà bhavan 5.055.029a kùveóanty anye nadanty anye garjanty anye mahàbalàþ 5.055.029c cakruþ kila kilàm anye pratigarjanti càpare 5.055.030a ke cid ucchritalàïgålàþ prahçùñàþ kapiku¤jaràþ 5.055.030c a¤citàyatadãrghàõi làïgålàni pravivyadhuþ 5.055.031a apare tu hanåmantaü vànarà vàraõopamam 5.055.031c àplutya giri÷çïgebhyaþ saüspç÷anti sma harùitàþ 5.055.032a uktavàkyaü hanåmantam aïgadas tu tadàbravãt 5.055.032c sarveùàü harivãràõàü madhye vàcam anuttamàm 5.055.033a sattve vãrye na te ka÷ cit samo vànaravidyate 5.055.033c yad avaplutya vistãrõaü sàgaraü punar àgataþ 5.055.034a diùñyà dçùñà tvayà devã ràmapatnã ya÷asvinã 5.055.034c diùñyà tyakùyati kàkutsthaþ ÷okaü sãtà viyogajam 5.055.035a tato 'ïgadaü hanåmantaü jàmbavantaü ca vànaràþ 5.055.035c parivàrya pramudità bhejire vipulàþ ÷ilàþ 5.055.036a ÷rotukàmàþ samudrasya laïghanaü vànarottamàþ 5.055.036c dar÷anaü càpi laïkàyàþ sãtàyà ràvaõasya ca 5.055.036e tasthuþ prà¤jalayaþ sarve hanåmad vadanonmukhàþ 5.055.037a tasthau tatràïgadaþ ÷rãmàn vànarair bahubhir vçtaþ 5.055.037c upàsyamàno vibudhair divi devapatir yathà 5.055.038a hanåmatà kãrtimatà ya÷asvinà; tathàïgadenàïgadabaddhabàhunà 5.055.038c mudà tadàdhyàsitam unnataü mahan; mahãdharàgraü jvalitaü ÷riyàbhavat 5.056.001a tatas tasya gireþ ÷çïge mahendrasya mahàbalàþ 5.056.001c hanumatpramukhàþ prãtiü harayo jagmur uttamàm 5.056.002a taü tataþ pratisaühçùñaþ prãtimantaü mahàkapim 5.056.002c jàmbavàn kàryavçttàntam apçcchad anilàtmajam 5.056.003a kathaü dçùñà tvayà devã kathaü và tatra vartate 5.056.003c tasyàü và sa kathaü vçttaþ krårakarmà da÷ànanaþ 5.056.004a tattvataþ sarvam etan naþ prabråhi tvaü mahàkape 5.056.004c ÷rutàrthà÷ cintayiùyàmo bhåyaþ kàryavini÷cayam 5.056.005a ya÷ càrthas tatra vaktavyo gatair asmàbhir àtmavàn 5.056.005c rakùitavyaü ca yat tatra tad bhavàn vyàkarotu naþ 5.056.006a sa niyuktas tatas tena saüprahçùñatanåruhaþ 5.056.006c namasya¤ ÷irasà devyai sãtàyai pratyabhàùata 5.056.007a pratyakùam eva bhavatàü mahendràgràt kham àplutaþ 5.056.007c udadher dakùiõaü pàraü kàïkùamàõaþ samàhitaþ 5.056.008a gacchata÷ ca hi me ghoraü vighnaråpam ivàbhavat 5.056.008c kà¤canaü ÷ikharaü divyaü pa÷yàmi sumanoharam 5.056.009a sthitaü panthànam àvçtya mene vighnaü ca taü nagam 5.056.010a upasaügamya taü divyaü kà¤canaü nagasattamam 5.056.010c kçtà me manasà buddhir bhettavyo 'yaü mayeti ca 5.056.011a prahataü ca mayà tasya làïgålena mahàgireþ 5.056.011c ÷ikharaü såryasaükà÷aü vya÷ãryata sahasradhà 5.056.012a vyavasàyaü ca me buddhvà sa hovàca mahàgiriþ 5.056.012c putreti madhuràü bàõãü manaþprahlàdayann iva 5.056.013a pitçvyaü càpi màü viddhi sakhàyaü màtari÷vanaþ 5.056.013c mainàkam iti vikhyàtaü nivasantaü mahodadhau 5.056.014a pakùvavantaþ purà putra babhåvuþ parvatottamàþ 5.056.014c chandataþ pçthivãü cerur bàdhamànàþ samantataþ 5.056.015a ÷rutvà nagànàü caritaü mahendraþ pàka÷àsanaþ 5.056.015c ciccheda bhagavàn pakùàn vajreõaiùàü sahasra÷aþ 5.056.016a ahaü tu mokùitas tasmàt tava pitrà mahàtmanà 5.056.016c màrutena tadà vatsa prakùipto 'smi mahàrõave 5.056.017a ràmasya ca mayà sàhye vartitavyam ariüdama 5.056.017c ràmo dharmabhçtàü ÷reùñho mahendrasamavikramaþ 5.056.018a etac chrutvà mayà tasya mainàkasya mahàtmanaþ 5.056.018c kàryam àvedya tu girer uddhataü ca mano mama 5.056.019a tena càham anuj¤àto mainàkena mahàtmanà 5.056.019c uttamaü javam àsthàya ÷eùam adhvànam àsthitaþ 5.056.020a tato 'haü suciraü kàlaü vegenàbhyagamaü pathi 5.056.020c tataþ pa÷yàmy ahaü devãü surasàü nàgamàtaram 5.056.021a samudramadhye sà devã vacanaü màm abhàùata 5.056.021c mama bhakùyaþ pradiùñas tvam amàrair harisattamam 5.056.021e tatas tvàü bhakùayiùyàmi vihitas tvaü cirasya me 5.056.022a evam uktaþ surasayà prà¤jaliþ praõataþ sthitaþ 5.056.022c vivarõavadano bhåtvà vàkyaü cedam udãrayam 5.056.023a ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàn praviùño daõóakàvanam 5.056.023c lakùmaõena saha bhràtrà sãtayà ca paraütapaþ 5.056.024a tasya sãtà hçtà bhàryà ràvaõena duràtmanà 5.056.024c tasyàþ sakà÷aü dåto 'haü gamiùye ràma÷àsanàt 5.056.025a kartum arhasi ràmasya sàhyaü viùayavàsini 5.056.026a atha và maithilãü dçùñvà ràmaü càkliùñakàriõam 5.056.026c àgamiùyàmi te vaktraü satyaü prati÷çõoti me 5.056.027a evam uktà mayà sà tu surasà kàmaråpiõã 5.056.027c abravãn nàtivarteta ka÷ cid eùa varo mama 5.056.028a evam uktaþ surasayà da÷ayojanam àyataþ 5.056.028c tato 'rdhaguõavistàro babhåvàhaü kùaõena tu 5.056.029a matpramàõànuråpaü ca vyàditaü tanmukhaü tayà 5.056.029c tad dçùñvà vyàditaü tv àsyaü hrasvaü hy akaravaü vapuþ 5.056.030a tasmin muhårte ca punar babhåvàïguùñhasaümitaþ 5.056.030c abhipatyà÷u tad vaktraü nirgato 'haü tataþ kùaõàt 5.056.031a abravãt surasà devã svena råpeõa màü punaþ 5.056.031c arthasiddhyai hari÷reùñha gaccha saumya yathàsukham 5.056.032a samànaya ca vaidehãü ràghaveõa mahàtmanà 5.056.032c sukhã bhava mahàbàho prãtàsmi tava vànara 5.056.033a tato 'haü sàdhu sàdhvãti sarvabhåtaiþ pra÷aüsitaþ 5.056.033c tato 'ntarikùaü vipulaü pluto 'haü garuóo yathà 5.056.034a chàyà me nigçhãtà ca na ca pa÷yàmi kiü cana 5.056.034c so 'haü vigatavegas tu di÷o da÷a vilokayan 5.056.034e na kiü cit tatra pa÷yàmi yena me 'pahçtà gatiþ 5.056.035a tato me buddhir utpannà kiü nàma gamane mama 5.056.035c ãdç÷o vighna utpanno råpaü yatra na dç÷yate 5.056.036a adho bhàgena me dçùñiþ ÷ocatà pàtità mayà 5.056.036c tato 'dràkùam ahaü bhãmàü ràkùasãü salile ÷ayàm 5.056.037a prahasya ca mahànàdam ukto 'haü bhãmayà tayà 5.056.037c avasthitam asaübhràntam idaü vàkyam a÷obhanam 5.056.038a kvàsi gantà mahàkàya kùudhitàyà mamepsitaþ 5.056.038c bhakùaþ prãõaya me dehaü ciram àhàravarjitam 5.056.039a bàóham ity eva tàü vàõãü pratyagçhõàm ahaü tataþ 5.056.039c àsya pramàõàd adhikaü tasyàþ kàyam apårayam 5.056.040a tasyà÷ càsyaü mahad bhãmaü vardhate mama bhakùaõe 5.056.040c na ca màü sà tu bubudhe mama và vikçtaü kçtam 5.056.041a tato 'haü vipulaü råpaü saükùipya nimiùàntaràt 5.056.041c tasyà hçdayam àdàya prapatàmi nabhastalam 5.056.042a sà visçùñabhujà bhãmà papàta lavaõàmbhasi 5.056.042c mayà parvatasaükà÷à nikçttahçdayà satã 5.056.043a ÷çõomi khagatànàü ca siddhànàü càraõaiþ saha 5.056.043c ràkùasã siühikà bhãmà kùipraü hanumatà hçtà 5.056.044a tàü hatvà punar evàhaü kçtyam àtyayikaü smaran 5.056.044c gatvà ca mahad adhvànaü pa÷yàmi nagamaõóitam 5.056.044e dakùiõaü tãram udadher laïkà yatra ca sà purã 5.056.045a astaü dinakare yàte rakùasàü nilayaü purãm 5.056.045c praviùño 'ham avij¤àto rakùobhir bhãmavikramaiþ 5.056.046a tatràhaü sarvaràtraü tu vicinva¤ janakàtmajàm 5.056.046c ràvaõàntaþpuragato na càpa÷yaü sumadhyamàm 5.056.047a tataþ sãtàm apa÷yaüs tu ràvaõasya nive÷ane 5.056.047c ÷okasàgaram àsàdya na pàram upalakùaye 5.056.048a ÷ocatà ca mayà dçùñaü pràkàreõa samàvçtam 5.056.048c kà¤canena vikçùñena gçhopavanam uttamam 5.056.049a sa pràkàram avaplutya pa÷yàmi bahupàdapam 5.056.050a a÷okavanikàmadhye ÷iü÷apàpàdapo mahàn 5.056.050c tam àruhya ca pa÷yàmi kà¤canaü kadalã vanam 5.056.051a adåràc chiü÷apàvçkùàt pa÷yàmi vanavarõinãm 5.056.051c ÷yàmàü kamalapatràkùãm upavàsakç÷ànanàm 5.056.052a ràkùasãbhir viråpàbhiþ kråràbhir abhisaüvçtàm 5.056.052c màüsa÷oõitabhakùyàbhir vyàghrãbhir hariõãü yathà 5.056.053a tàü dçùñvà tàdç÷ãü nàrãü ràmapatnãm aninditàm 5.056.053c tatraiva ÷iü÷apàvçkùe pa÷yann aham avasthitaþ 5.056.054a tato halahalà÷abdaü kà¤cãnåpurami÷ritam 5.056.054c ÷çõomy adhikagambhãraü ràvaõasya nive÷ane 5.056.055a tato 'haü paramodvignaþ svaråpaü pratyasaüharam 5.056.055c ahaü ca ÷iü÷apàvçkùe pakùãva gahane sthitaþ 5.056.056a tato ràvaõadàrà÷ ca ràvaõa÷ ca mahàbalaþ 5.056.056c taü de÷aü samanupràptà yatra sãtàbhavat sthità 5.056.057a taü dçùñvàtha varàrohà sãtà rakùogaõe÷varam 5.056.057c saükucyorå stanau pãnau bàhubhyàü parirabhya ca 5.056.058a tàm uvàca da÷agrãvaþ sãtàü paramaduþkhitàm 5.056.058c avàk÷iràþ prapatito bahu manyasva màm iti 5.056.059a yadi cet tvaü tu màü darpàn nàbhinandasi garvite 5.056.059c dvimàsànantaraü sãte pàsyàmi rudhiraü tava 5.056.060a etac chrutvà vacas tasya ràvaõasya duràtmanaþ 5.056.060c uvàca paramakruddhà sãtà vacanam uttamam 5.056.061a ràkùasàdhama ràmasya bhàryàm amitatejasaþ 5.056.061c ikùvàkukulanàthasya snuùàü da÷arathasya ca 5.056.061e avàcyaü vadato jihvà kathaü na patità tava 5.056.062a kiüsvid vãryaü tavànàrya yo màü bhartur asaünidhau 5.056.062c apahçtyàgataþ pàpa tenàdçùño mahàtmanà 5.056.063a na tvaü ràmasya sadç÷o dàsye 'py asyà na yujyase 5.056.063c yaj¤ãyaþ satyavàk caiva raõa÷làghã ca ràghavaþ 5.056.064a jànakyà paruùaü vàkyam evam ukto da÷ànanaþ 5.056.064c jajvàla sahasà kopàc citàstha iva pàvakaþ 5.056.065a vivçtya nayane kråre muùñim udyamya dakùiõam 5.056.065c maithilãü hantum àrabdhaþ strãbhir hàhàkçtaü tadà 5.056.066a strãõàü madhyàt samutpatya tasya bhàryà duràtmanaþ 5.056.066c varà mandodarã nàma tayà sa pratiùedhitaþ 5.056.067a ukta÷ ca madhuràü vàõãü tayà sa madanàrditaþ 5.056.067c sãtayà tava kiü kàryaü mahendrasamavikrama 5.056.067e mayà saha ramasvàdya madvi÷iùñà na jànakã 5.056.068a devagandharvakanyàbhir yakùakanyàbhir eva ca 5.056.068c sàrdhaü prabho ramasveha sãtayà kiü kariùyasi 5.056.069a tatas tàbhiþ sametàbhir nàrãbhiþ sa mahàbalaþ 5.056.069c utthàpya sahasà nãto bhavanaü svaü ni÷àcaraþ 5.056.070a yàte tasmin da÷agrãve ràkùasyo vikçtànanàþ 5.056.070c sãtàü nirbhartsayàm àsur vàkyaiþ kråraiþ sudàruõaiþ 5.056.071a tçõavad bhàùitaü tàsàü gaõayàm àsa jànakã 5.056.071c tarjitaü ca tadà tàsàü sãtàü pràpya nirarthakam 5.056.072a vçthàgarjitani÷ceùñà ràkùasyaþ pi÷ità÷anàþ 5.056.072c ràvaõàya ÷a÷aüsus tàþ sãtàvyavasitaü mahat 5.056.073a tatas tàþ sahitàþ sarvà vihatà÷à nirudyamàþ 5.056.073c parikùipya samantàt tàü nidràva÷am upàgatàþ 5.056.074a tàsu caiva prasuptàsu sãtà bhartçhite ratà 5.056.074c vilapya karuõaü dãnà pra÷u÷oca suduþkhità 5.056.075a tàü càhaü tàdç÷ãü dçùñvà sãtàyà dàruõàü da÷àm 5.056.075c cintayàm àsa vi÷rànto na ca me nirvçtaü manaþ 5.056.076a saübhàùaõàrthe ca mayà jànakyà÷ cintito vidhiþ 5.056.076c ikùvàkukulavaü÷as tu tato mama puraskçtaþ 5.056.077a ÷rutvà tu gaditàü vàcaü ràjarùigaõapåjitàm 5.056.077c pratyabhàùata màü devã bàùpaiþ pihitalocanà 5.056.078a kas tvaü kena kathaü ceha pràpto vànarapuügava 5.056.078c kà ca ràmeõa te prãtis tan me ÷aüsitum arhasi 5.056.079a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà aham apy abruvaü vacaþ 5.056.079c devi ràmasya bhartus te sahàyo bhãmavikramaþ 5.056.079e sugrãvo nàma vikrànto vànarendo mahàbalaþ 5.056.080a tasya màü viddhi bhçtyaü tvaü hanåmantam ihàgatam 5.056.080c bhartràhaü prahitas tubhyaü ràmeõàkliùñakarmaõà 5.056.081a idaü ca puruùavyàghraþ ÷rãmàn dà÷arathiþ svayam 5.056.081c aïgulãyam abhij¤ànam adàt tubhyaü ya÷asvini 5.056.082a tad icchàmi tvayàj¤aptaü devi kiü karavàõy aham 5.056.082c ràmalakùmaõayoþ pàr÷vaü nayàmi tvàü kim uttaram 5.056.083a etac chrutvà viditvà ca sãtà janakanandinã 5.056.083c àha ràvaõam utsàdya ràghavo màü nayatv iti 5.056.084a praõamya ÷irasà devãm aham àryàm aninditàm 5.056.084c ràghavasya manohlàdam abhij¤ànam ayàciùam 5.056.085a evam uktà varàrohà maõipravaram uttamam 5.056.085c pràyacchat paramodvignà vàcà màü saüdide÷a ha 5.056.086a tatas tasyai praõamyàhaü ràjaputryai samàhitaþ 5.056.086c pradakùiõaü parikràmam ihàbhyudgatamànasaþ 5.056.087a uttaraü punar evàha ni÷citya manasà tadà 5.056.087c hanåman mama vçttàntaü vaktum arhasi ràghave 5.056.088a yathà ÷rutvaiva naciràt tàv ubhau ràmalakùmaõau 5.056.088c sugrãvasahitau vãràv upeyàtàü tathà kuru 5.056.089a yady anyathà bhaved etad dvau màsau jãvitaü mama 5.056.089c na màü drakùyati kàkutstho mriye sàham anàthavat 5.056.090a tac chrutvà karuõaü vàkyaü krodho màm abhyavartata 5.056.090c uttaraü ca mayà dçùñaü kàrya÷eùam anantaram 5.056.091a tato 'vardhata me kàyas tadà parvatasaünibhaþ 5.056.091c yuddhakàïkùã vanaü tac ca vinà÷ayitum àrabhe 5.056.092a tad bhagnaü vanaùaõóaü tu bhràntatrastamçgadvijam 5.056.092c pratibuddhà nirãkùante ràkùasyo vikçtànanàþ 5.056.093a màü ca dçùñvà vane tasmin samàgamya tatas tataþ 5.056.093c tàþ samabhyàgatàþ kùipraü ràvaõàyàcacakùire 5.056.094a ràjan vanam idaü durgaü tava bhagnaü duràtmanà 5.056.094c vànareõa hy avij¤àya tava vãryaü mahàbala 5.056.095a durbuddhes tasya ràjendra tava vipriyakàriõaþ 5.056.095c vadham àj¤àpaya kùipraü yathàsau vilayaü vrajet 5.056.096a tac chrutvà ràkùasendreõa visçùñà bhç÷adurjayàþ 5.056.096c ràkùasàþ kiükarà nàma ràvaõasya mano'nugàþ 5.056.097a teùàm a÷ãtisàhasraü ÷ålamudgarapàõinàm 5.056.097c mayà tasmin vanodde÷e parigheõa niùåditam 5.056.098a teùàü tu hata÷eùà ye te gatà laghuvikramàþ 5.056.098c nihataü ca mayà sainyaü ràvaõàyàcacakùire 5.056.099a tato me buddhir utpannà caityapràsàdam àkramam 5.056.100a tatrasthàn ràkùasàn hatvà ÷ataü stambhena vai punaþ 5.056.100c lalàma bhåto laïkàyà mayà vidhvaüsito ruùà 5.056.101a tataþ prahastasya sutaü jambumàlinam àdi÷at 5.056.102a tam ahaü balasaüpannaü ràkùasaü raõakovidam 5.056.102c parigheõàtighoreõa sådayàmi sahànugam 5.056.103a tac chrutvà ràkùasendras tu mantriputràn mahàbalàn 5.056.103c padàtibalasaüpannàn preùayàm àsa ràvaõaþ 5.056.103e parigheõaiva tàn sarvàn nayàmi yamasàdanam 5.056.104a mantriputràn hatठ÷rutvà samare laghuvikramàn 5.056.104c pa¤casenàgragठ÷åràn preùayàm àsa ràvaõaþ 5.056.104e tàn ahaü saha sainyàn vai sarvàn evàbhyasådayam 5.056.105a tataþ punar da÷agrãvaþ putram akùaü mahàbalam 5.056.105c bahubhã ràkasaiþ sàrdhaü preùayàm àsa saüyuge 5.056.106a taü tu mandodarã putraü kumàraü raõapaõóitam 5.056.106c sahasà khaü samutkràntaü pàdayo÷ ca gçhãtavàn 5.056.106e carmàsinaü ÷ataguõaü bhràmayitvà vyapeùayam 5.056.107a tam akùam àgataü bhagnaü ni÷amya sa da÷ànanaþ 5.056.107c tata indrajitaü nàma dvitãyaü ràvaõaþ sutam 5.056.107e vyàdide÷a susaükruddho balinaü yuddhadurmadam 5.056.108a tasyàpy ahaü balaü sarvaü taü ca ràkùasapuügavam 5.056.108c naùñaujasaü raõe kçtvà paraü harùam upàgamam 5.056.109a mahatà hi mahàbàhuþ pratyayena mahàbalaþ 5.056.109c preùito ràvaõenaiùa saha vãrair madotkañaiþ 5.056.110a bràhmeõàstreõa sa tu màü prabadhnàc càtivegataþ 5.056.110c rajjåbhir abhibadhnanti tato màü tatra ràkùasàþ 5.056.111a ràvaõasya samãpaü ca gçhãtvà màm upànayan 5.056.111c dçùñvà saübhàùita÷ càhaü ràvaõena duràtmanà 5.056.112a pçùña÷ ca laïkàgamanaü ràkùasànàü ca tad vadham 5.056.112c tat sarvaü ca mayà tatra sãtàrtham iti jalpitam 5.056.113a asyàhaü dar÷anàkàïkùã pràptas tvadbhavanaü vibho 5.056.113c màrutasyaurasaþ putro vànaro hanumàn aham 5.056.114a ràmadåtaü ca màü viddhi sugrãvasacivaü kapim 5.056.114c so 'haü dautyena ràmasya tvatsamãpam ihàgataþ 5.056.115a ÷çõu càpi samàde÷aü yad ahaü prabravãmi te 5.056.115c ràkùase÷a harã÷as tvàü vàkyam àha samàhitam 5.056.115e dharmàrthakàmasahitaü hitaü pathyam ivà÷anam 5.056.116a vasato çùyamåke me parvate vipuladrume 5.056.116c ràghavo raõavikrànto mitratvaü samupàgataþ 5.056.117a tena me kathitaü ràjan bhàryà me rakùasà hçtà 5.056.117c tatra sàhàyyahetor me samayaü kartum arhasi 5.056.118a vàlinà hçtaràjyena sugrãveõa saha prabhuþ 5.056.118c cakre 'gnisàkùikaü sakyaü ràghavaþ sahalakùmaõaþ 5.056.119a tena vàlinam utsàdya ÷areõaikena saüyuge 5.056.119c vànaràõàü mahàràjaþ kçtaþ saüplavatàü prabhuþ 5.056.120a tasya sàhàyyam asmàbhiþ kàryaü sarvàtmanà tv iha 5.056.120c tena prasthàpitas tubhyaü samãpam iha dharmataþ 5.056.121a kùipram ànãyatàü sãtà dãyatàü ràghavasya ca 5.056.121c yàvan na harayo vãrà vidhamanti balaü tava 5.056.122a vànaràõàü prabhavo hi na kena viditaþ purà 5.056.122c devatànàü sakà÷aü ca ye gacchanti nimantritàþ 5.056.123a iti vànararàjas tvàm àhety abhihito mayà 5.056.123c màm aikùata tato ruùña÷ cakùuùà pradahann iva 5.056.124a tena vadhyo 'ham àj¤apto rakùasà raudrakarmaõà 5.056.125a tato vibhãùaõo nàma tasya bhràtà mahàmatiþ 5.056.125c tena ràkùasaràjo 'sau yàcito mama kàraõàt 5.056.126a dåtavadhyà na dçùñà hi ràja÷àstreùu ràkùasa 5.056.126c dåtena veditavyaü ca yathàrthaü hitavàdinà 5.056.127a sumahaty aparàdhe 'pi dåtasyàtulavikramaþ 5.056.127c viråpakaraõaü dçùñaü na vadho 'stãha ÷àstrataþ 5.056.128a vibhãùaõenaivam ukto ràvaõaþ saüdide÷a tàn 5.056.128c ràkùasàn etad evàdya làïgålaü dahyatàm iti 5.056.129a tatas tasya vacaþ ÷rutvà mama pucchaü samantataþ 5.056.129c veùñitaü ÷aõavalkai÷ ca pañaiþ kàrpàsakais tathà 5.056.130a ràkùasàþ siddhasaünàhàs tatas te caõóavikramàþ 5.056.130c tad àdãpyanta me pucchaü hanantaþ kàùñhamuùñibhiþ 5.056.131a baddhasya bahubhiþ pà÷air yantritasya ca ràkùasaiþ 5.056.131c na me pãóà bhavet kà cid didçkùor nagarãü divà 5.056.132a tatas te ràkùasàþ ÷årà baddhaü màm agnisaüvçtam 5.056.132c aghoùayan ràjamàrge nagaradvàram àgatàþ 5.056.133a tato 'haü sumahad råpaü saükùipya punar àtmanaþ 5.056.133c vimocayitvà taü bandhaü prakçtiùñhaþ sthitaþ punaþ 5.056.134a àyasaü parighaü gçhya tàni rakùàüsy asådayam 5.056.134c tatas tan nagaradvàraü vegenàplutavàn aham 5.056.135a pucchena ca pradãptena tàü purãü sàññagopuràm 5.056.135c dahàmy aham asaübhrànto yugàntàgnir iva prajàþ 5.056.136a dagdhvà laïkàü puna÷ caiva ÷aïkà màm abhyavartata 5.056.136c dahatà ca mayà laïkàü daghdà sãtà na saü÷ayaþ 5.056.137a athàhaü vàcam a÷rauùaü càraõànàü ÷ubhàkùaràm 5.056.137c jànakã na ca dagdheti vismayodantabhàùiõàm 5.056.138a tato me buddhir utpannà ÷rutvà tàm adbhutàü giram 5.056.138c punar dçùñà ca vaidehã visçùña÷ ca tayà punaþ 5.056.139a ràghavasya prabhàvena bhavatàü caiva tejasà 5.056.139c sugrãvasya ca kàryàrthaü mayà sarvam anuùñhitam 5.056.140a etat sarvaü mayà tatra yathàvad upapàditam 5.056.140c atra yan na kçtaü ÷eùaü tat sarvaü kriyatàm iti 5.057.001a etad àkhyànaü tat sarvaü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.057.001c bhåyaþ samupacakràma vacanaü vaktum uttaram 5.057.002a saphalo ràghavodyogaþ sugrãvasya ca saübhramaþ 5.057.002c ÷ãlam àsàdya sãtàyà mama ca plavanaü mahat 5.057.003a àryàyàþ sadç÷aü ÷ãlaü sãtàyàþ plavagarùabhàþ 5.057.003c tapasà dhàrayel lokàn kruddhà và nirdahed api 5.057.004a sarvathàtipravçddho 'sau ràvaõo ràkùasàdhipaþ 5.057.004c yasya tàü spç÷ato gàtraü tapasà na vinà÷itam 5.057.005a na tad agni÷ikhà kuryàt saüspçùñà pàõinà satã 5.057.005c janakasyàtmajà kuryàd utkrodhakaluùãkçtà 5.057.006a a÷okavanikàmadhye ràvaõasya duràtmanaþ 5.057.006c adhastàc chiü÷apàvçkùe sàdhvã karuõam àsthità 5.057.007a ràkùasãbhiþ parivçtà ÷okasaütàpakar÷ità 5.057.007c meghalekhàparivçtà candralekheva niùprabhà 5.057.008a acintayantã vaidehã ràvaõaü baladarpitam 5.057.008c pativratà ca su÷roõã avaùñabdhà ca jànakã 5.057.009a anuraktà hi vaidehã ràmaü sarvàtmanà ÷ubhà 5.057.009c ananyacittà ràme ca paulomãva puraüdare 5.057.010a tad ekavàsaþsaüvãtà rajodhvastà tathaiva ca 5.057.010c ÷okasaütàpadãnàïgã sãtà bhartçhite ratà 5.057.011a sà mayà ràkùasã madhye tarjyamànà muhur muhuþ 5.057.011c ràkùasãbhir viråpàbhir dçùñà hi pramadà vane 5.057.012a ekaveõãdharà dãnà bhartçcintàparàyaõà 5.057.012c adhaþ÷ayyà vivarõàïgã padminãva himàgame 5.057.013a ràvaõàd vinivçttàrthà martavyakçtani÷cayà 5.057.013c kathaü cin mçga÷àvàkùã vi÷vàsam upapàdità 5.057.014a tataþ saübhàùità caiva sarvam arthaü ca dar÷ità 5.057.014c ràmasugrãvasakhyaü ca ÷rutvà prãtim upàgatà 5.057.015a niyataþ samudàcàro bhaktir bhartari cottamà 5.057.016a yan na hanti da÷agrãvaü sa mahàtmà da÷ànanaþ 5.057.016c nimittamàtraü ràmas tu vadhe tasya bhaviùyati 5.057.017a evam àste mahàbhàgà sãtà ÷okaparàyaõà 5.057.017c yad atra pratikartavyaü tat sarvam upapàdyatàm 5.058.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà vàlisånur abhàùata 5.058.001c jàmbavatpramukhàn sarvàn anuj¤àpya mahàkapãn 5.058.002a asminn evaügate kàrye bhavatàü ca nivedite 5.058.002c nyàyyaü sma saha vaidehyà draùñuü tau pàrthivàtmajau 5.058.003a aham eko 'pi paryàptaþ saràkùasagaõàü purãm 5.058.003c tàü laïkàü tarasà hantuü ràvaõaü ca mahàbalam 5.058.004a kiü punaþ sahito vãrair balavadbhiþ kçtàtmabhiþ 5.058.004c kçtàstraiþ plavagaiþ ÷aktair bhavadbhir vijayaiùibhiþ 5.058.005a ahaü tu ràvaõaü yuddhe sasainyaü sapuraþsaram 5.058.005c saputraü vidhamiùyàmi sahodarayutaü yudhi 5.058.006a bràhmam aindraü ca raudraü ca vàyavyaü vàruõaü tathà 5.058.006c yadi ÷akrajito 'stràõi durnirãkùyàõi saüyuge 5.058.006e tàny ahaü vidhamiùyàmi nihaniùyàmi ràkùasàn 5.058.007a bhavatàm abhyanuj¤àto vikramo me ruõaddhi tam 5.058.008a mayàtulà visçùñà hi ÷ailavçùñir nirantarà 5.058.008c devàn api raõe hanyàt kiü punas tàn ni÷àcaràn 5.058.009a sàgaro 'py atiyàd velàü mandaraþ pracaled api 5.058.009c na jàmbavantaü samare kampayed arivàhinã 5.058.010a sarvaràkùasasaüghànàü ràkùasà ye ca pårvakàþ 5.058.010c alam eko vinà÷àya vãro vàyusutaþ kapiþ 5.058.011a panasasyoruvegena nãlasya ca mahàtmanaþ 5.058.011c mandaro 'py ava÷ãryeta kiü punar yudhi ràkùasàþ 5.058.012a sadevàsurayuddheùu gandharvoragapakùiùu 5.058.012c maindasya pratiyoddhàraü ÷aüsata dvividasya và 5.058.013a a÷viputrau mahàvegàv etau plavagasattamau 5.058.013c pitàmahavarotsekàt paramaü darpam àsthitau 5.058.014a a÷vinor mànanàrthaü hi sarvalokapitàmahaþ 5.058.014c sarvàvadhyatvam atulam anayor dattavàn purà 5.058.015a varotsekena mattau ca pramathya mahatãü camåm 5.058.015c suràõàm amçtaü vãrau pãtavantau plavaügamau 5.058.016a etàv eva hi saükruddhau savàjirathaku¤jaràm 5.058.016c laïkàü nà÷ayituü ÷aktau sarve tiùñhantu vànaràþ 5.058.017a ayuktaü tu vinà devãü dçùñabadbhiþ plavaügamàþ 5.058.017c samãpaü gantum asmàbhã ràghavasya mahàtmanaþ 5.058.018a dçùñà devã na cànãtà iti tatra nivedanam 5.058.018c ayuktam iva pa÷yàmi bhavadbhiþ khyàtavikramaiþ 5.058.019a na hi vaþ plavate ka÷ cin nàpi ka÷ cit paràkrame 5.058.019c tulyaþ sàmaradaityeùu lokeùu harisattamàþ 5.058.020a teùv evaü hatavãreùu ràkùaseùu hanåmatà 5.058.020c kim anyad atra kartavyaü gçhãtvà yàma jànakãm 5.058.021a tam evaü kçtasaükalpaü jàmbavàn harisattamaþ 5.058.021c uvàca paramaprãto vàkyam arthavad arthavit 5.058.022a na tàvad eùà matir akùamà no; yathà bhavàn pa÷yati ràjaputra 5.058.022c yathà tu ràmasya matir niviùñà; tathà bhavàn pa÷yatu kàryasiddhim 5.059.001a tato jàmbavato vàkyam agçhõanta vanaukasaþ 5.059.001c aïgadapramukhà vãrà hanåmàü÷ ca mahàkapiþ 5.059.002a prãtimantas tataþ sarve vàyuputrapuraþsaràþ 5.059.002c mahendràgraü parityajya pupluvuþ plavagarùabhàþ 5.059.003a merumandarasaükà÷à mattà iva mahàgajàþ 5.059.003c chàdayanta ivàkà÷aü mahàkàyà mahàbalàþ 5.059.004a sabhàjyamànaü bhåtais tam àtmavantaü mahàbalam 5.059.004c hanåmantaü mahàvegaü vahanta iva dçùñibhiþ 5.059.005a ràghave càrthanirvçttiü bhartu÷ ca paramaü ya÷aþ 5.059.005c samàdhàya samçddhàrthàþ karmasiddhibhir unnatàþ 5.059.006a priyàkhyànonmukhàþ sarve sarve yuddhàbhinandinaþ 5.059.006c sarve ràmapratãkàre ni÷citàrthà manasvinaþ 5.059.007a plavamànàþ kham àplutya tatas te kànanaukùakaþ 5.059.007c nandanopamam àsedur vanaü drumalatàyutam 5.059.008a yat tan madhuvanaü nàma sugrãvasyàbhirakùitam 5.059.008c adhçùyaü sarvabhåtànàü sarvabhåtamanoharam 5.059.009a yad rakùati mahàvãryaþ sadà dadhimukhaþ kapiþ 5.059.009c màtulaþ kapimukhyasya sugrãvasya mahàtmanaþ 5.059.010a te tad vanam upàgamya babhåvuþ paramotkañàþ 5.059.010c vànarà vànarendrasya manaþkàntatamaü mahat 5.059.011a tatas te vànarà hçùñà dçùñvà madhuvanaü mahat 5.059.011c kumàram abhyayàcanta madhåni madhupiïgalàþ 5.059.012a tataþ kumàras tàn vçddhठjàmbavatpramukhàn kapãn 5.059.012c anumànya dadau teùàü nisargaü madhubhakùaõe 5.059.013a tata÷ cànumatàþ sarve saüprahçùñà vanaukasaþ 5.059.013c mudità÷ ca tatas te ca prançtyanti tatas tataþ 5.059.014a gàyanti ke cit praõamanti ke cin; nçtyanti ke cit prahasanti ke cit 5.059.014c patanti ke cid vicaranti ke cit; plavanti ke cit pralapanti ke cit 5.059.015a parasparaü ke cid upà÷rayante; parasparaü ke cid atibruvante 5.059.015c drumàd drumaü ke cid abhiplavante; kùitau nagàgràn nipatanti ke cit 5.059.016a mahãtalàt ke cid udãrõavegà; mahàdrumàgràõy abhisaüpatante 5.059.016c gàyantam anyaþ prahasann upaiti; hasantam anyaþ prahasann upaiti 5.059.017a rudantam anyaþ prarudann upaiti; nudantam anyaþ praõudann upaiti 5.059.017c samàkulaü tat kapisainyam àsãn; madhuprapànotkaña sattvaceùñam 5.059.017e na càtra ka÷ cin na babhåva matto; na càtra ka÷ cin na babhåva tçpto 5.059.018a tato vanaü tat paribhakùyamàõaü; drumàü÷ ca vidhvaüsitapatrapuùpàn 5.059.018c samãkùya kopàd dadhivaktranàmà; nivàrayàm àsa kapiþ kapãüs tàn 5.059.019a sa taiþ pravçddhaiþ paribhartsyamàno; vanasya goptà harivãravçddhaþ 5.059.019c cakàra bhåyo matim ugratejà; vanasya rakùàü prati vànarebhyaþ 5.059.020a uvàca kàü÷ cit paruùàõi dhçùñam; asaktam anyàü÷ ca talair jaghàna 5.059.020c sametya kai÷ cit kalahaü cakàra; tathaiva sàmnopajagàma kàü÷ cit 5.059.021a sa tair madàc càprativàrya vegair; balàc ca tenàprativàryamàõaiþ 5.059.021c pradharùitas tyaktabhayaiþ sametya; prakçùyate càpy anavekùya doùam 5.059.022a nakhais tudanto da÷anair da÷antas; talai÷ ca pàdai÷ ca samàpnuvantaþ 5.059.022c madàt kapiü taü kapayaþ samagrà; mahàvanaü nirviùayaü ca cakruþ 5.060.001a tàn uvàca hari÷reùñho hanåmàn vànararùabhaþ 5.060.001c avyagramanaso yåyaü madhu sevata vànaràþ 5.060.002a ÷rutvà hanumato vàkyaü harãõàü pravaro 'ïgadaþ 5.060.002c pratyuvàca prasannàtmà pibantu harayo madhu 5.060.003a ava÷yaü kçtakàryasya vàkyaü hanumato mayà 5.060.003c akàryam api kartavyaü kim aïga punar ãdç÷am 5.060.004a andagasya mukhàc chrutvà vacanaü vànararùabhàþ 5.060.004c sàdhu sàdhv iti saühçùñà vànaràþ pratyapåjayan 5.060.005a påjayitvàïgadaü sarve vànarà vànararùabham 5.060.005c jagmur madhuvanaü yatra nadãvega iva drutam 5.060.006a te prahçùñà madhuvanaü pàlàn àkramya vãryataþ 5.060.006c atisargàc ca pañavo dçùñvà ÷rutvà ca maithilãm 5.060.007a utpatya ca tataþ sarve vanapàlàn samàgatàþ 5.060.007c tàóayanti sma ÷ata÷aþ saktàn madhuvane tadà 5.060.008a madhåni droõamàtràõi bahubhiþ parigçhya te 5.060.008c ghnanti sma sahitàþ sarve bhakùayanti tathàpare 5.060.009a ke cit pãtvàpavidhyanti madhåni madhupiïgalàþ 5.060.009c madhåcciùñena ke cic ca jaghnur anyonyam utkañàþ 5.060.010a apare vçkùamåleùu ÷àkhàü gçhya vyavasthitaþ 5.060.010c atyarthaü ca madaglànàþ parõàny àstãrya ÷erate 5.060.011a unmattabhåtàþ plavagà madhumattà÷ ca hçùñavat 5.060.011c kùipanty api tathànyonyaü skhalanty api tathàpare 5.060.012a ke cit kùveóàn prakurvanti ke cit kåjanti hçùñavat 5.060.012c harayo madhunà mattàþ ke cit suptà mahãtale 5.060.013a ye 'py atra madhupàlàþ syuþ preùyà dadhimukhasya tu 5.060.013c te 'pi tair vànarair bhãmaiþ pratiùiddhà di÷o gatàþ 5.060.014a jànubhi÷ ca prakçùñà÷ ca devamàrgaü ca dar÷itàþ 5.060.014c abruvan paramodvignà gatvà dadhimukhaü vacaþ 5.060.015a hanåmatà dattavarair hataü madhuvanaü balàt 5.060.015c vayaü ca jànubhiþ kçùñà devamàrgaü ca dar÷itàþ 5.060.016a tato dadhimukhaþ kruddho vanapas tatra vànaraþ 5.060.016c hataü madhuvanaü ÷rutvà sàntvayàm àsa tàn harãn 5.060.017a etàgacchata gacchàmo vànaràn atidarpitàn 5.060.017c balenàvàrayiùyàmo madhu bhakùayato vayam 5.060.018a ÷rutvà dadhimukhasyedaü vacanaü vànararùabhàþ 5.060.018c punar vãrà madhuvanaü tenaiva sahità yayuþ 5.060.019a madhye caiùàü dadhimukhaþ pragçhya sumahàtarum 5.060.019c samabhyadhàvad vegenà te ca sarve plavaügamàþ 5.060.020a te ÷ilàþ pàdapàü÷ càpi pàùàõàü÷ càpi vànaràþ 5.060.020c gçhãtvàbhyàgaman kruddhà yatra te kapiku¤jaràþ 5.060.021a te svàmivacanaü vãrà hçdayeùv avasajya tat 5.060.021c tvarayà hy abhyadhàvanta sàlatàla÷ilàyudhàþ 5.060.022a vçkùasthàü÷ ca talasthàü÷ ca vànaràn baladarpitàn 5.060.022c abhyakràmanta te vãràþ pàlàs tatra sahasra÷aþ 5.060.023a atha dçùñvà dadhimukhaü kruddhaü vànarapuügavàþ 5.060.023c abhyadhàvanta vegena hanåmatpramukhàs tadà 5.060.024a taü savçkùaü mahàbàhum àpatantaü mahàbalam 5.060.024c àryakaü pràharat tatra bàhubhyàü kupito 'ïgadaþ 5.060.025a madàndha÷ a na vedainam àryako 'yaü mameti saþ 5.060.025c athainaü niùpipeùà÷u vegavad vasudhàtale 5.060.026a sa bhagnabàhur vimukho vihvalaþ ÷oõitokùitaþ 5.060.026c mumoha sahasà vãro muhårtaü kapiku¤jaraþ 5.060.027a sa kathaü cid vimuktas tair vànarair vànararùabhaþ 5.060.027c uvàcaikàntam àgamya bhçtyàüs tàn samupàgatàn 5.060.028a ete tiùñhantu gacchàmo bhartà no yatra vànaraþ 5.060.028c sugrãvo vipulagrãvaþ saha ràmeõa tiùñhati 5.060.029a sarvaü caivàïgade doùaü ÷ràvayiùyàmi pàrthiva 5.060.029c amarùã vacanaü ÷rutvà ghàtayiùyati vànaràn 5.060.030a iùñaü madhuvanaü hy etat sugrãvasya mahàtmanaþ 5.060.030c pitçpaitàmahaü divyaü devair api duràsadam 5.060.031a sa vànaràn imàn sarvàn madhulubdhàn gatàyuùaþ 5.060.031c ghàtayiùyati daõóena sugrãvaþ sasuhçjjanàn 5.060.032a vadhyà hy ete duràtmàno nçpàj¤à paribhàvinaþ 5.060.032c amarùaprabhavo roùaþ saphalo no bhaviùyati 5.060.033a evam uktvà dadhimukho vanapàlàn mahàbalaþ 5.060.033c jagàma sahasotpatya vanapàlaiþ samanvitaþ 5.060.034a nimeùàntaramàtreõa sa hi pràpto vanàlayaþ 5.060.034c sahasràü÷usuto dhãmàn sugrãvo yatra vànaraþ 5.060.035a ràmaü ca lakùmaõaü caiva dçùñvà sugrãvam eva ca 5.060.035c samapratiùñhàü jagatãm àkà÷àn nipapàta ha 5.060.036a sa nipatya mahàvãryaþ sarvais taiþ parivàritaþ 5.060.036c harir dadhimukhaþ pàlaiþ pàlànàü parame÷varaþ 5.060.037a sa dãnavadano bhåtvà kçtvà ÷irasi cà¤jalim 5.060.037c sugrãvasya ÷ubhau mårdhnà caraõau pratyapãóayat 5.061.001a tato mårdhnà nipatitaü vànaraü vànararùabhaþ 5.061.001c dçùñvaivodvignahçdayo vàkyam etad uvàca ha 5.061.002a uttiùñhottiùñha kasmàt tvaü pàdayoþ patito mama 5.061.002c abhayaü te bhaved vãra satyam evàbhidhãyatàm 5.061.003a sa tu vi÷vàsitas tena sugrãveõa mahàtmanà 5.061.003c utthàya ca mahàpràj¤o vàkyaü dadhimukho 'bravãt 5.061.004a naivarkùarajasà ràjan na tvayà nàpi vàlinà 5.061.004c vanaü nisçùñapårvaü hi bhakùitaü tat tu vànaraiþ 5.061.005a ebhiþ pradharùità÷ caiva vàrità vanarakùibhiþ 5.061.005c madhåny acintayitvemàn bhakùayanti pibanti ca 5.061.006a ÷iùñam atràpavidhyanti bhakùayanti tathàpare 5.061.006c nivàryamàõàs te sarve bhruvau vai dar÷ayanti hi 5.061.007a ime hi saürabdhataràs tathà taiþ saüpradharùitàþ 5.061.007c vàrayanto vanàt tasmàt kruddhair vànarapuügavaiþ 5.061.008a tatas tair bahubhir vãrair vànarair vànararùabhàþ 5.061.008c saüraktanayanaiþ krodhàd dharayaþ saüpracàlitàþ 5.061.009a pàõibhir nihatàþ ke cit ke cij jànubhir àhatàþ 5.061.009c prakçùñà÷ ca yathàkàmaü devamàrgaü ca dar÷itàþ 5.061.010a evam ete hatàþ ÷åràs tvayi tiùñhati bhartari 5.061.010c kçtsnaü madhuvanaü caiva prakàmaü taiþ prabhakùyate 5.061.011a evaü vij¤àpyamànaü tu sugrãvaü vànararùabham 5.061.011c apçcchat taü mahàpràj¤o lakùmaõaþ paravãrahà 5.061.012a kim ayaü vànaro ràjan vanapaþ pratyupasthitaþ 5.061.012c kaü càrtham abhinirdi÷ya duþkhito vàkyam abravãt 5.061.013a evam uktas tu sugrãvo lakùmaõena mahàtmanà 5.061.013c lakùmaõaü pratyuvàcedaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 5.061.014a àrya lakùmaõa saüpràha vãro dadhimukhaþ kapiþ 5.061.014c aïgadapramukhair vãrair bhakùitaü madhuvànaraiþ 5.061.015a naiùàm akçtakçtyànàm ãdç÷aþ syàd upakramaþ 5.061.015c vanaü yathàbhipannaü taiþ sàdhitaü karma vànaraiþ 5.061.016a dçùñà devã na saüdeho na cànyena hanåmatà 5.061.016c na hy anyaþ sàdhane hetuþ karmaõo 'sya hanåmataþ 5.061.017a kàryasiddhir hanumati mati÷ ca haripuügava 5.061.017c vyavasàya÷ ca vãryaü ca ÷rutaü càpi pratiùñhitam 5.061.018a jàmbavàn yatra netà syàd aïgadasya bale÷varaþ 5.061.018c hanåmàü÷ càpy adhiùñhàtà na tasya gatir anyathà 5.061.019a aïgadapramukhair vãrair hataü madhuvanaü kila 5.061.019c vicintya dakùiõàm à÷àm àgatair haripuügavaiþ 5.061.020a àgatai÷ ca praviùñaü tad yathà madhuvanaü hi taiþ 5.061.020c dharùitaü ca vanaü kçtsnam upayuktaü ca vànaraiþ 5.061.020e vàritàþ sahitàþ pàlàs tathà jànubhir àhatàþ 5.061.021a etadartham ayaü pràpto vaktuü madhuravàg iha 5.061.021c nàmnà dadhimukho nàma hariþ prakhyàtavikramaþ 5.061.022a dçùñà sãtà mahàbàho saumitre pa÷ya tattvataþ 5.061.022c abhigamya yathà sarve pibanti madhu vànaràþ 5.061.023a na càpy adçùñvà vaidehãü vi÷rutàþ puruùarùabha 5.061.023c vanaü dàtta varaü divyaü dharùayeyur vanaukasaþ 5.061.024a tataþ prahçùño dharmàtmà lakùmaõaþ saharàghavaþ 5.061.024c ÷rutvà karõasukhàü vàõãü sugrãvavadanàc cyutàm 5.061.025a pràhçùyata bhç÷aü ràmo lakùmaõa÷ ca mahàya÷àþ 5.061.025c ÷rutvà dadhimukhasyedaü sugrãvas tu prahçùya ca 5.061.025e vanapàlaü punar vàkyaü sugrãvaþ pratyabhàùata 5.061.026a prãto 'smi saumya yad bhuktaü vanaü taiþ kçtakarmabhiþ 5.061.026c marùitaü marùaõãyaü ca ceùñitaü kçtakarmaõàm 5.061.027a icchàmi ÷ãghraü hanumatpradhànàn; ÷àkhàmçgàüs tàn mçgaràjadarpàn 5.061.027c draùñuü kçtàrthàn saha ràghavàbhyàü; ÷rotuü ca sãtàdhigame prayatnam 5.062.001a sugrãveõaivam uktas tu hçùño dadhimukhaþ kapiþ 5.062.001c ràghavaü lakùmaõaü caiva sugrãvaü càbhyavàdayat 5.062.002a sa praõamya ca sugrãvaü ràghavau ca mahàbalau 5.062.002c vànaraiþ sahitaiþ ÷årair divam evotpapàta ha 5.062.003a sa yathaivàgataþ pårvaü tathaiva tvarito gataþ 5.062.003c nipatya gaganàd bhåmau tad vanaü pravive÷a ha 5.062.004a sa praviùño madhuvanaü dadar÷a hariyåthapàn 5.062.004c vimadàn uddhatàn sarvàn mehamànàn madhådakam 5.062.005a sa tàn upàgamad vãro baddhvà karapuñà¤jalim 5.062.005c uvàca vacanaü ÷lakùõam idaü hçùñavad aïgadam 5.062.006a saumya roùo na kartavyo yad ebhir abhivàritaþ 5.062.006c aj¤ànàd rakùibhiþ krodhàd bhavantaþ pratiùedhitàþ 5.062.007a yuvaràjas tvam ã÷a÷ ca vanasyàsya mahàbala 5.062.007c maurkhyàt pårvaü kçto doùas tad bhavàn kùantum arhati 5.062.008a yathaiva hi pità te 'bhåt pårvaü harigaõe÷varaþ 5.062.008c tathà tvam api sugrãvo nànyas tu harisattama 5.062.009a àkhyàtaü hi mayà gatvà pitçvyasya tavànagha 5.062.009c ihopayànaü sarveùàm eteùàü vanacàriõàm 5.062.010a sa tvadàgamanaü ÷rutvà sahaibhir hariyåthapaiþ 5.062.010c prahçùño na tu ruùño 'sau vanaü ÷rutvà pradharùitam 5.062.011a prahçùño màü pitçvyas te sugrãvo vànare÷varaþ 5.062.011c ÷ãghraü preùaya sarvàüs tàn iti hovàca pàrthivaþ 5.062.012a ÷rutvà dadhimukhasyaitad vacanaü ÷lakùõam aïgadaþ 5.062.012c abravãt tàn hari÷reùñho vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 5.062.013a ÷aïke ÷ruto 'yaü vçttànto ràmeõa hariyåthapàþ 5.062.013c tat kùamaü neha naþ sthàtuü kçte kàrye paraütapàþ 5.062.014a pãtvà madhu yathàkàmaü vi÷ràntà vanacàriõaþ 5.062.014c kiü ÷eùaü gamanaü tatra sugrãvo yatra me guruþ 5.062.015a sarve yathà màü vakùyanti sametya hariyåthapàþ 5.062.015c tathàsmi kartà kartavye bhavadbhiþ paravàn aham 5.062.016a nàj¤àpayitum ã÷o 'haü yuvaràjo 'smi yady api 5.062.016c ayuktaü kçtakarmàõo yåyaü dharùayituü mayà 5.062.017a bruvata÷ càïgada÷ caivaü ÷rutvà vacanam avyayam 5.062.017c prahçùñamanaso vàkyam idam åcur vanaukasaþ 5.062.018a evaü vakùyati ko ràjan prabhuþ san vànararùabha 5.062.018c ai÷varyamadamatto hi sarvo 'ham iti manyate 5.062.019a tava cedaü susadç÷aü vàkyaü nànyasya kasya cit 5.062.019c saünatir hi tavàkhyàti bhaviùyac chubhabhàgyatàm 5.062.020a sarve vayam api pràptàs tatra gantuü kçtakùaõàþ 5.062.020c sa yatra harivãràõàü sugrãvaþ patir avyayaþ 5.062.021a tvayà hy anuktair haribhir naiva ÷akyaü padàt padam 5.062.021c kva cid gantuü hari÷reùñha bråmaþ satyam idaü tu te 5.062.022a evaü tu vadatàü teùàm aïgadaþ pratyabhàùata 5.062.022c bàóhaü gacchàma ity uktvà utpapàta mahãtalàt 5.062.023a utpatantam anåtpetuþ sarve te hariyåthapàþ 5.062.023c kçtvàkà÷aü niràkà÷aü yaj¤otkùiptà ivànalàþ 5.062.024a te 'mbaraü sahasotpatya vegavantaþ plavaügamàþ 5.062.024c vinadanto mahànàdaü ghanà vàterità yathà 5.062.025a aïgade hy ananupràpte sugrãvo vànaràdhipaþ 5.062.025c uvàca ÷okopahataü ràmaü kamalalocanam 5.062.026a samà÷vasihi bhadraü te dçùñà devã na saü÷ayaþ 5.062.026c nàgantum iha ÷akyaü tair atãte samaye hi naþ 5.062.027a na matsakà÷am àgacchet kçtye hi vinipàtite 5.062.027c yuvaràjo mahàbàhuþ plavatàü pravaro 'ïgadaþ 5.062.028a yady apy akçtakçtyànàm ãdç÷aþ syàd upakramaþ 5.062.028c bhavet tu dãnavadano bhràntaviplutamànasaþ 5.062.029a pitçpaitàmahaü caitat pårvakair abhirakùitam 5.062.029c na me madhuvanaü hanyàd ahçùñaþ plavage÷varaþ 5.062.030a kausalyà suprajà ràma samà÷vasihi suvrata 5.062.030c dçùñà devã na saüdeho na cànyena hanåmatà 5.062.030e na hy anyaþ karmaõo hetuþ sàdhane tadvidho bhavet 5.062.031a hanåmati hi siddhi÷ ca mati÷ ca matisattama 5.062.031c vyavasàya÷ ca vãryaü ca sårye teja iva dhruvam 5.062.032a jàmbavàn yatra netà syàd aïgada÷ ca bale÷varaþ 5.062.032c hanåmàü÷ càpy adhiùñhàtà na tasya gatir anyathà 5.062.033a mà bhå÷ cintà samàyuktaþ saüpraty amitavikrama 5.062.034a tataþ kila kilà ÷abdaü ÷u÷ràvàsannam ambare 5.062.034c hanåmat karmadçptànàü nardatàü kànanaukasàm 5.062.034e kiùkindhàm upayàtànàü siddhiü kathayatàm iva 5.062.035a tataþ ÷rutvà ninàdaü taü kapãnàü kapisattamaþ 5.062.035c àyatà¤citalàïgålaþ so 'bhavad dhçùñamànasaþ 5.062.036a àjagmus te 'pi harayo ràmadar÷anakàïkùiõaþ 5.062.036c aïgadaü purataþ kçtvà hanåmantaü ca vànaram 5.062.037a te 'ïgadapramukhà vãràþ prahçùñà÷ ca mudànvitàþ 5.062.037c nipetur hariràjasya samãpe ràghavasya ca 5.062.038a hanåmàü÷ ca mahàbahuþ praõamya ÷irasà tataþ 5.062.038c niyatàm akùatàü devãü ràghavàya nyavedayat 5.062.039a ni÷citàrthaü tatas tasmin sugrãvaü pavanàtmaje 5.062.039c lakùmaõaþ prãtimàn prãtaü bahumànàd avaikùata 5.062.040a prãtyà ca ramamàõo 'tha ràghavaþ paravãrahà 5.062.040c bahu mànena mahatà hanåmantam avaikùata 5.063.001a tataþ prasravaõaü ÷ailaü te gatvà citrakànanam 5.063.001c praõamya ÷irasà ràmaü lakùmaõaü ca mahàbalam 5.063.002a yuvaràjaü puraskçtya sugrãvam abhivàdya ca 5.063.002c pravçttam atha sãtàyàþ pravaktum upacakramuþ 5.063.003a ràvaõàntaþpure rodhaü ràkùasãbhi÷ ca tarjanam 5.063.003c ràme samanuràgaü ca ya÷ càpi samayaþ kçtaþ 5.063.004a etad àkhyànti te sarve harayo ràma saünidhau 5.063.004c vaidehãm akùatàü ÷rutvà ràmas tåttaram abravãt 5.063.005a kva sãtà vartate devã kathaü ca mayi vartate 5.063.005c etan me sarvam àkhyàta vaidehãü prati vànaràþ 5.063.006a ràmasya gaditaü ÷rutva harayo ràmasaünidhau 5.063.006c codayanti hanåmantaü sãtàvçttàntakovidam 5.063.007a ÷rutvà tu vacanaü teùàü hanåmàn màrutàtmajaþ 5.063.007c uvàca vàkyaü vàkyaj¤aþ sãtàyà dar÷anaü yathà 5.063.008a samudraü laïghayitvàhaü ÷atayojanam àyatam 5.063.008c agacchaü jànakãü sãtàü màrgamàõo didçkùayà 5.063.009a tatra laïketi nagarã ràvaõasya duràtmanaþ 5.063.009c dakùiõasya samudrasya tãre vasati dakùiõe 5.063.010a tatra dçùñà mayà sãtà ràvaõàntaþpure satã 5.063.010c saünyasya tvayi jãvantã ràmà ràma manoratham 5.063.011a dçùñà me ràkùasã madhye tarjyamànà muhur muhuþ 5.063.011c ràkùasãbhir viråpàbhã rakùità pramadàvane 5.063.012a duþkham àpadyate devã tavàduþkhocità satã 5.063.012c ràvaõàntaþpure ruddhvà ràkùasãbhiþ surakùità 5.063.013a ekaveõãdharà dãnà tvayi cintàparàyaõà 5.063.013c adhaþ÷ayyà vivarõàïgã padminãva himàgame 5.063.014a ràvaõàd vinivçttàrthà martavyakçtani÷cayà 5.063.014c devã kathaü cit kàkutstha tvanmanà màrgità mayà 5.063.015a ikùvàkuvaü÷avikhyàtiü ÷anaiþ kãrtayatànagha 5.063.015c sa mayà nara÷àrdåla vi÷vàsam upapàdità 5.063.016a tataþ saübhàùità devã sarvam arthaü ca dar÷ità 5.063.016c ràmasugrãvasakhyaü ca ÷rutvà prãtim upàgatà 5.063.017a niyataþ samudàcàro bhakti÷ càsyàs tathà tvayi 5.063.017c evaü mayà mahàbhàgà dçùñà janakanandinã 5.063.017e ugreõa tapasà yuktà tvadbhaktyà puruùarùabha 5.063.018a abhij¤ànaü ca me dattaü yathàvçttaü tavàntike 5.063.018c citrakåñe mahàpràj¤a vàyasaü prati ràghava 5.063.019a vij¤àpya÷ ca nara vyàghro ràmo vàyusuta tvayà 5.063.019c akhileneha yad dçùñam iti màm àha jànakã 5.063.020a idaü càsmai pradàtavyaü yatnàt suparirakùitam 5.063.020c bruvatà vacanàny evaü sugrãvasyopa÷çõvataþ 5.063.021a eùa cåóàmaõiþ ÷rãmàn mayà te yatnarakùitaþ 5.063.021c manaþ÷ilàyàs tikalas taü smarasveti càbravãt 5.063.022a eùa niryàtitaþ ÷rãmàn mayà te vàrisaübhavaþ 5.063.022c etaü dçùñvà pramodiùye vyasane tvàm ivànagha 5.063.023a jãvitaü dhàrayiùyàmi màsaü da÷arathàtmaja 5.063.023c årdhvaü màsàn na jãveyaü rakùasàü va÷am àgatà 5.063.024a iti màm abravãt sãtà kç÷àïgã dharma càriõã 5.063.024c ràvaõàntaþpure ruddhà mçgãvotphullalocanà 5.063.025a etad eva mayàkhyàtaü sarvaü ràghava yad yathà 5.063.025c sarvathà sàgarajale saütàraþ pravidhãyatàm 5.063.026a tau jàtà÷vàsau ràjaputrau viditvà; tac càbhij¤ànaü ràghavàya pradàya 5.063.026c devyà càkhyàtaü sarvam evànupårvyàd; vàcà saüpårõaü vàyuputraþ ÷a÷aüsa 5.064.001a evam ukto hanumatà ràmo da÷arathàtmajaþ 5.064.001c taü maõiü hçdaye kçtvà praruroda salakùmaõaþ 5.064.002a taü tu dçùñvà maõi÷reùñhaü ràghavaþ ÷okakar÷itaþ 5.064.002c netràbhyàm a÷rupårõàbhyàü sugrãvam idam abravãt 5.064.003a yathaiva dhenuþ sravati snehàd vatsasya vatsalà 5.064.003c tathà mamàpi hçdayaü maõiratnasya dar÷anàt 5.064.004a maõiratnam idaü dattaü vaidehyàþ ÷va÷ureõa me 5.064.004c vadhåkàle yathà baddham adhikaü mårdhni ÷obhate 5.064.005a ayaü hi jalasaübhåto maõiþ pravarapåjitaþ 5.064.005c yaj¤e paramatuùñena dattaþ ÷akreõa dhãmatà 5.064.006a imaü dçùñvà maõi÷reùñhaü tathà tàtasya dar÷anam 5.064.006c adyàsmy avagataþ saumya vaidehasya tathà vibhoþ 5.064.007a ayaü hi ÷obhate tasyàþ priyàyà mårdhni me maõiþ 5.064.007c adyàsya dar÷anenàhaü pràptàü tàm iva cintaye 5.064.008a kim àha sãtà vaidehã bråhi saumya punaþ punaþ 5.064.008c paràsum iva toyena si¤cantã vàkyavàriõà 5.064.009a itas tu kiü duþkhataraü yad imaü vàrisaübhavam 5.064.009c maõiü pa÷yàmi saumitre vaidehãm àgataü vinà 5.064.010a ciraü jãvati vaidehã yadi màsaü dhariùyati 5.064.010c kùaõaü saumya na jãveyaü vinà tàm asitekùaõàm 5.064.011a naya màm api taü de÷aü yatra dçùñà mama priyà 5.064.011c na tiùñheyaü kùaõam api pravçttim upalabhya ca 5.064.012a kathaü sà mama su÷roõi bhãru bhãruþ satã tadà 5.064.012c bhayàvahànàü ghoràõàü madhye tiùñhati rakùasàm 5.064.013a ÷àradas timironmukho nånaü candra ivàmbudaiþ 5.064.013c àvçtaü vadanaü tasyà na viràjati ràkùasaiþ 5.064.014a kim àha sãtà hanumaüs tattvataþ kathayasva me 5.064.014c etena khalu jãviùye bheùajenàturo yathà 5.064.015a madhurà madhuràlàpà kim àha mama bhàminã 5.064.015c madvihãnà varàrohà hanuman kathayasva me 5.064.015e duþkhàd duþkhataraü pràpya kathaü jãvati jànakã 5.065.001a evam uktas tu hanumàn ràghaveõa mahàtmanà 5.065.001c sãtàyà bhàùitaü sarvaü nyavedayata ràghave 5.065.002a idam uktavatã devã jànakã puruùarùabha 5.065.002c pårvavçttam abhij¤ànaü citrakåñe yathà tatham 5.065.003a sukhasuptà tvayà sàrdhaü jànakã pårvam utthità 5.065.003c vàyasaþ sahasotpatya viraràda stanàntare 5.065.004a paryàyeõa ca suptas tvaü devyaïke bharatàgraja 5.065.004c puna÷ ca kila pakùã sa devyà janayati vyathàm 5.065.005a tataþ punar upàgamya viraràda bhç÷aü kila 5.065.005c tatas tvaü bodhitas tasyàþ ÷oõitena samukùitaþ 5.065.006a vàyasena ca tenaiva satataü bàdhyamànayà 5.065.006c bodhitaþ kila devyàs tvaü sukhasuptaþ paraütapa 5.065.007a tàü tu dçùñvà mahàbàho ràditàü ca stanàntare 5.065.007c à÷ãviùa iva kruddho niþ÷vasann abhyabhàùathàþ 5.065.008a nakhàgraiþ kena te bhãru dàritaü tu stanàntaram 5.065.008c kaþ krãóati saroùeõa pa¤cavaktreõa bhoginà 5.065.009a nirãkùamàõaþ sahasà vàyasaü samavaikùatàþ 5.065.009c nakhaiþ sarudhirais tãkùõair màm evàbhimukhaü sthitam 5.065.010a sutaþ kila sa ÷akrasya vàyasaþ patatàü varaþ 5.065.010c dharàntaracaraþ ÷ãghraü pavanasya gatau samaþ 5.065.011a tatas tasmin mahàbàho kopasaüvartitekùaõaþ 5.065.011c vàyase tvaü kçtvàþ kråràü matiü matimatàü vara 5.065.012a sa darbhaü saüstaràd gçhya brahmàstreõa nyayojayaþ 5.065.012c sa dãpta iva kàlàgnir jajvàlàbhimukhaþ khagam 5.065.013a sa tvaü pradãptaü cikùepa darbhaü taü vàyasaü prati 5.065.013c tatas tu vàyasaü dãptaþ sa darbho 'nujagàma ha 5.065.014a sa pitrà ca parityaktaþ suraiþ sarvair maharùibhiþ 5.065.014c trãül lokàn saüparikramya tràtàraü nàdhigacchati 5.065.015a taü tvaü nipatitaü bhåmau ÷araõyaþ ÷araõàgatam 5.065.015c vadhàrham api kàkutstha kçpayà paripàlayaþ 5.065.016a mogham astraü na ÷akyaü tu kartum ity eva ràghava 5.065.016c tatas tasyàkùikàkasya hinasti sma sa dakùiõam 5.065.017a ràma tvàü sa namaskçtvà ràj¤o da÷arathasya ca 5.065.017c visçùñas tu tadà kàkaþ pratipede kham àlayam 5.065.018a evam astravidàü ÷reùñhaþ sattvavठ÷ãlavàn api 5.065.018c kimartham astraü rakùaþsu na yojayasi ràghava 5.065.019a na nàgà nàpi gandharvà nàsurà na marudgaõàþ 5.065.019c tava ràma mukhe sthàtuü ÷aktàþ pratisamàdhitum 5.065.020a tava vãryavataþ kaccin mayi yady asti saübhramaþ 5.065.020c kùipraü suni÷itair bàõair hanyatàü yudhi ràvaõaþ 5.065.021a bhràtur àde÷am àdàya lakùmaõo và paraütapaþ 5.065.021c sa kimarthaü naravaro na màü rakùati ràghavaþ 5.065.022a ÷aktau tau puruùavyàghrau vàyvagnisamatejasau 5.065.022c suràõàm api durdharùau kimarthaü màm upekùataþ 5.065.023a mamaiva duùkçtaü kiü cin mahad asti na saü÷ayaþ 5.065.023c samarthau sahitau yan màü nàpekùete paraütapau 5.065.024a vaidehyà vacanaü ÷rutvà karuõaü sà÷rubhàùitam 5.065.024c punar apy aham àryàü tàm idaü vacanam abruvam 5.065.025a tvacchokavimukho ràmo devi satyena te ÷ape 5.065.025c ràme duþkhàbhibhåte ca lakùmaõaþ paritapyate 5.065.026a kathaü cid bhavatã dçùñà na kàlaþ pari÷ocitum 5.065.026c imaü muhårtaü duþkhànàm antaü drakùyasi bhàmini 5.065.027a tàv ubhau nara÷àrdålau ràjaputràv ariüdamau 5.065.027c tvaddar÷anakçtotsàhau laïkàü bhasmãkariùyataþ 5.065.028a hatvà ca samare raudraü ràvaõaü saha bàndhavam 5.065.028c ràghavas tvàü mahàbàhuþ svàü purãü nayate dhruvam 5.065.029a yat tu ràmo vijànãyàd abhij¤ànam anindite 5.065.029c prãtisaüjananaü tasya pradàtuü tattvam arhasi 5.065.030a sàbhivãkùya di÷aþ sarvà veõyudgrathanam uttamam 5.065.030c muktvà vastràd dadau mahyaü maõim etaü mahàbala 5.065.031a pratigçhya maõiü divyaü tava heto raghåttama 5.065.031c ÷irasà saüpraõamyainàm aham àgamane tvare 5.065.032a gamane ca kçtotsàham avekùya varavarõinã 5.065.032c vivardhamànaü ca hi màm uvàca janakàtmajà 5.065.032e a÷rupårõamukhã dãnà bàùpasaüdigdhabhàùiõã 5.065.033a hanuman siühasaükà÷au tàv ubhau ràmalakùmaõau 5.065.033c sugrãvaü ca sahàmàtyaü sarvàn bråyà anàmayam 5.065.034a yathà ca sa mahàbàhur màü tàrayati ràghavaþ 5.065.034c asmàd duþkhàmbusaürodhàt tat samàdhàtum arhasi 5.065.035a imaü ca tãvraü mama ÷okavegaü; rakùobhir ebhiþ paribhartsanaü ca 5.065.035c bråyàs tu ràmasya gataþ samãpaü; ÷iva÷ ca te 'dhvàstu haripravãra 5.065.036a etat tavàryà nçparàjasiüha; sãtà vacaþ pràha viùàdapårvam 5.065.036c etac ca buddhvà gaditaü mayà tvaü; ÷raddhatsva sãtàü ku÷alàü samagràm 5.066.001a athàham uttaraü devyà punar uktaþ sasaübhramam 5.066.001c tava snehàn naravyàghra sauhàryàd anumànya ca 5.066.002a evaü bahuvidhaü vàcyo ràmo dà÷arathis tvayà 5.066.002c yathà màm àpnuyàc chãghraü hatvà ràvaõam àhave 5.066.003a yadi và manyase vãra vasaikàham ariüdama 5.066.003c kasmiü÷ cit saüvçte de÷e vi÷ràntaþ ÷vo gamiùyasi 5.066.004a mama càpy alpabhàgyàyàþ sàmnidhyàt tava vànara 5.066.004c asya ÷okavipàkasya muhårtaü syàd vimokùaõam 5.066.005a gate hi tvayi vikrànte punaràgamanàya vai 5.066.005c pràõànàm api saüdeho mama syàn nàtra saü÷ayaþ 5.066.006a tavàdar÷anajaþ ÷oko bhåyo màü paritàpayet 5.066.006c duþkhàd duþkhaparàbhåtàü durgatàü duþkhabhàginãm 5.066.007a ayaü tu vãrasaüdehas tiùñhatãva mamàgrataþ 5.066.007c sumahàüs tvatsahàyeùu haryçkùeùu asaü÷ayaþ 5.066.008a kathaü nu khalu duùpàraü tariùyanti mahodadhim 5.066.008c tàni haryçkùasainyàni tau và naravaràtmajau 5.066.009a trayàõàm eva bhåtànàü sàgarasyàsya laïghane 5.066.009c ÷aktiþ syàd vainateyasya vàyor và tava vànagha 5.066.010a tad asmin kàryaniyoge vãraivaü duratikrame 5.066.010c kiü pa÷yasi samàdhànaü bråhi kàryavidàü vara 5.066.011a kàmam asya tvam evaikaþ kàryasya parisàdhane 5.066.011c paryàptaþ paravãraghna ya÷asyas te balodayaþ 5.066.012a balaiþ samagrair yadi màü hatvà ràvaõam àhave 5.066.012c vijayã svàü purãü ràmo nayet tat syàd ya÷askaram 5.066.013a yathàhaü tasya vãrasya vanàd upadhinà hçtà 5.066.013c rakùasà tad bhayàd eva tathà nàrhati ràghavaþ 5.066.014a balais tu saükulàü kçtvà laïkàü parabalàrdanaþ 5.066.014c màü nayed yadi kàkutsthas tat tasya sadç÷aü bhavet 5.066.015a tad yathà tasya vikràntam anuråpaü mahàtmanaþ 5.066.015c bhavaty àhava÷årasya tathà tvam upapàdaya 5.066.016a tad arthopahitaü vàkyaü pra÷ritaü hetusaühitam 5.066.016c ni÷amyàhaü tataþ ÷eùaü vàkyam uttaram abruvam 5.066.017a devi haryçkùasainyànàm ã÷varaþ plavatàü varaþ 5.066.017c sugrãvaþ sattvasaüpannas tavàrthe kçtani÷cayaþ 5.066.018a tasya vikramasaüpannàþ sattvavanto mahàbalàþ 5.066.018c manaþsaükalpasaüpàtà nide÷e harayaþ sthitàþ 5.066.019a yeùàü nopari nàdhastàn na tiryak sajjate gatiþ 5.066.019c na ca karmasu sãdanti mahatsv amitatejasaþ 5.066.020a asakçt tair mahàbhàgair vànarair balasaüyutaiþ 5.066.020c pradakùiõãkçtà bhåmir vàyumàrgànusàribhiþ 5.066.021a madvi÷iùñà÷ ca tulyà÷ ca santi tatra vanaukasaþ 5.066.021c mattaþ pratyavaraþ ka÷ cin nàsti sugrãvasaünidhau 5.066.022a ahaü tàvad iha pràptaþ kiü punas te mahàbalàþ 5.066.022c na hi prakçùñàþ preùyante preùyante hãtare janàþ 5.066.023a tad alaü paritàpena devi manyur vyapaitu te 5.066.023c ekotpàtena te laïkàm eùyanti hariyåthapàþ 5.066.024a mama pçùñhagatau tau ca candrasåryàv ivoditau 5.066.024c tvatsakà÷aü mahàbhàge nçsiühàv àgamiùyataþ 5.066.025a arighnaü siühasaükà÷aü kùipraü drakùyasi ràghavam 5.066.025c lakùmaõaü ca dhanuùpàõiü laïkà dvàram upasthitam 5.066.026a nakhadaüùñràyudhàn vãràn siüha÷àrdålavikramàn 5.066.026c vànaràn vànarendràbhàn kùipraü drakùyasi saügatàn 5.066.027a ÷ailàmbudan nikà÷ànàü laïkàmalayasànuùu 5.066.027c nardatàü kapimukhyànàm aciràc choùyase svanam 5.066.028a nivçttavanavàsaü ca tvayà sàrdham ariüdamam 5.066.028c abhiùiktam ayodhyàyàü kùipraü drakùyasi ràghavam 5.066.029a tato mayà vàgbhir adãnabhàùiõã; ÷ivàbhir iùñàbhir abhiprasàdità 5.066.029c jagàma ÷àntiü mama maithilàtmajà; tavàpi ÷okena tathàbhipãóità 6.001.001a ÷rutvà hanumato vàkyaü yathàvad abhibhàùitam 6.001.001c ràmaþ prãtisamàyukto vàkyam uttaram abravãt 6.001.002a kçtaü hanumatà kàryaü sumahad bhuvi duùkaram 6.001.002c manasàpi yad anyena na ÷akyaü dharaõãtale 6.001.003a na hi taü paripa÷yàmi yas tareta mahàrõavam 6.001.003c anyatra garuõàd vàyor anyatra ca hanåmataþ 6.001.004a devadànavayakùàõàü gandharvoragarakùasàm 6.001.004c apradhçùyàü purãü laïkàü ràvaõena surakùitàm 6.001.005a praviùñaþ sattvam à÷ritya jãvan ko nàma niùkramet 6.001.005c ko vi÷et suduràdharùàü ràkùasai÷ ca surakùitàm 6.001.005e yo vãryabalasaüpanno na samaþ syàd dhanåmataþ 6.001.006a bhçtyakàryaü hanumatà sugrãvasya kçtaü mahat 6.001.006c evaü vidhàya svabalaü sadç÷aü vikramasya ca 6.001.007a yo hi bhçtyo niyuktaþ san bhartrà karmaõi duùkare 6.001.007c kuryàt tadanuràgeõa tam àhuþ puruùottamam 6.001.008a niyukto nçpateþ kàryaü na kuryàd yaþ samàhitaþ 6.001.008c bhçtyo yuktaþ samartha÷ ca tam àhuþ puruùàdhamam 6.001.009a tanniyoge niyuktena kçtaü kçtyaü hanåmatà 6.001.009c na càtmà laghutàü nãtaþ sugrãva÷ càpi toùitaþ 6.001.010a ahaü ca raghuvaü÷a÷ ca lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 6.001.010c vaidehyà dar÷anenàdya dharmataþ parirakùitàþ 6.001.011a idaü tu mama dãnasyà mano bhåyaþ prakarùati 6.001.011c yad ihàsya priyàkhyàtur na kurmi sadç÷aü priyam 6.001.012a eùa sarvasvabhåtas tu pariùvaïgo hanåmataþ 6.001.012c mayà kàlam imaü pràpya dattas tasya mahàtmanaþ 6.001.013a sarvathà sukçtaü tàvat sãtàyàþ parimàrgaõam 6.001.013c sàgaraü tu samàsàdya punar naùñaü mano mama 6.001.014a kathaü nàma samudrasya duùpàrasya mahàmbhasaþ 6.001.014c harayo dakùiõaü pàraü gamiùyanti samàhitàþ 6.001.015a yady apy eùa tu vçttànto vaidehyà gadito mama 6.001.015c samudrapàragamane harãõàü kim ivottaram 6.001.016a ity uktvà ÷okasaübhrànto ràmaþ ÷atrunibarhaõaþ 6.001.016c hanåmantaü mahàbàhus tato dhyànam upàgamat 6.002.001a taü tu ÷okaparidyånaü ràmaü da÷arathàtmajam 6.002.001c uvàca vacanaü ÷rãmàn sugrãvaþ ÷okanà÷anam 6.002.002a kiü tvaü saütapyase vãra yathànyaþ pràkçtas tathà 6.002.002c maivaü bhås tyaja saütàpaü kçtaghna iva sauhçdam 6.002.003a saütàpasya ca te sthànaü na hi pa÷yàmi ràghava 6.002.003c pravçttàv upalabdhàyàü j¤àte ca nilaye ripoþ 6.002.004a dhçtimठ÷àstravit pràj¤aþ paõóita÷ càsi ràghava 6.002.004c tyajemàü pàpikàü buddhiü kçtvàtmevàrthadåùaõãm 6.002.005a samudraü laïghayitvà tu mahànakrasamàkulam 6.002.005c laïkàm àrohayiùyàmo haniùyàma÷ ca te ripum 6.002.006a nirutsàhasya dãnasya ÷okaparyàkulàtmanaþ 6.002.006c sarvàrthà vyavasãdanti vyasanaü càdhigacchati 6.002.007a ime ÷åràþ samarthà÷ ca sarve no hariyåthapàþ 6.002.007c tvatpriyàrthaü kçtotsàhàþ praveùñum api pàvakam 6.002.008a eùàü harùeõa jànàmi tarka÷ càsmin dçóho mama 6.002.008c vikrameõa samàneùye sãtàü hatvà yathà ripum 6.002.009a setur atra yathà vadhyed yathà pa÷yema tàü purãm 6.002.009c tasya ràkùasaràjasya tathà tvaü kuru ràghava 6.002.010a dçùñvà tàü hi purãü laïkàü trikåña÷ikhare sthitàm 6.002.010c hataü ca ràvaõaü yuddhe dar÷anàd upadhàraya 6.002.011a setubaddhaþ samudre ca yàval laïkà samãpataþ 6.002.011c sarvaü tãrõaü ca vai sainyaü jitam ity upadhàryatàm 6.002.012a ime hi samare ÷årà harayaþ kàmaråpiõaþ 6.002.012c tad alaü viklavà buddhã ràjan sarvàrthanà÷anã 6.002.013a puruùasya hi loke 'smi¤ ÷okaþ ÷auryàpakarùaõaþ 6.002.013c yat tu kàryaü manuùyeõa ÷auõóãryam avalambatà 6.002.013e ÷åràõàü hi manuùyàõàü tvadvidhànàü mahàtmanàm 6.002.014a vinaùñe và pranaùñe và ÷okaþ sarvàrthanà÷anaþ 6.002.014c tvaü tu buddhimatàü ÷reùñhaþ sarva÷àstràrthakovidaþ 6.002.015a madvidhaiþ sacivaiþ sàrtham ariü jetum ihàrhasi 6.002.015c na hi pa÷yàmy ahaü kaü cit triùu lokeùu ràghava 6.002.016a gçhãtadhanuùo yas te tiùñhed abhimukho raõe 6.002.016c vànareùu samàsaktaü na te kàryaü vipatsyate 6.002.017a aciràd drakùyase sãtàü tãrtvà sàgaram akùayam 6.002.017c tad alaü ÷okam àlambya krodham àlamba bhåpate 6.002.018a ni÷ceùñàþ kùatriyà mandàþ sarve caõóasya bibhyati 6.002.018c laïganàrthaü ca ghorasya samudrasya nadãpateþ 6.002.019a sahàsmàbhir ihopetaþ såkùmabuddhir vicàraya 6.002.019c ime hi samare ÷årà harayaþ kàmaråpiõaþ 6.002.020a tàn arãn vidhamiùyanti ÷ilàpàdapavçùñibhiþ 6.002.020c kathaü cit paripa÷yàmas te vayaü varuõàlayam 6.002.021a kim uktvà bahudhà càpi sarvathà vijayã bhavàn 6.003.001a sugrãvasya vacaþ ÷rutvà hetumat paramàrthavit 6.003.001c pratijagràha kàkutstho hanåmantam athàbravãt 6.003.002a tarasà setubandhena sàgarocchoùaõena và 6.003.002c sarvathà susamartho 'smi sàgarasyàsya laïghane 6.003.003a kati durgàõi durgàyà laïkàyàs tad bravãhi me 6.003.003c j¤àtum icchàmi tat sarvaü dar÷anàd iva vànara 6.003.004a balasya parimàõaü ca dvàradurgakriyàm api 6.003.004c gupti karma ca laïkàyà rakùasàü sadanàni ca 6.003.005a yathàsukhaü yathàvac ca laïkàyàm asi dçùñavàn 6.003.005c saram àcakùva tattvena sarvathà ku÷alo hy asi 6.003.006a ÷rutvà ràmasya vacanaü hanåmàn màrutàtmajaþ 6.003.006c vàkyaü vàkyavidàü ÷reùñho ràmaü punar athàbravãt 6.003.007a ÷råyatàü sarvam àkhyàsye durgakarmavidhànataþ 6.003.007c guptà purã yathà laïkà rakùità ca yathà balaiþ 6.003.008a paràü samçddhiü laïkàyàþ sàgarasya ca bhãmatàm 6.003.008c vibhàgaü ca balaughasya nirde÷aü vàhanasya ca 6.003.009a prahçùñà mudità laïkà mattadvipasamàkulà 6.003.009c mahatã rathasaüpårõà rakùogaõasamàkulà 6.003.010a dçóhabaddhakavàñàni mahàparighavanti ca 6.003.010c dvàràõi vipulàny asyà÷ catvàri sumahànti ca 6.003.011a vapreùåpalayantràõi balavanti mahànti ca 6.003.011c àgataü parasainyaü tais tatra pratinivàryate 6.003.012a dvàreùu saüskçtà bhãmàþ kàlàyasamayàþ ÷itàþ 6.003.012c ÷ata÷o rocità vãraiþ ÷ataghnyo rakùasàü gaõaiþ 6.003.013a sauvarõa÷ ca mahàüs tasyàþ pràkàro duùpradharùaõaþ 6.003.013c maõividrumavaidåryamuktàvicaritàntaraþ 6.003.014a sarvata÷ ca mahàbhãmàþ ÷ãtatoyà mahà÷ubhàþ 6.003.014c agàdhà gràhavatya÷ ca parikhà mãnasevitàþ 6.003.015a dvàreùu tàsàü catvàraþ saükramàþ paramàyatàþ 6.003.015c yantrair upetà bahubhir mahadbhir dçóhasaüdhibhiþ 6.003.016a tràyante saükramàs tatra parasainyàgame sati 6.003.016c yantrais tair avakãryante parikhàsu samantataþ 6.003.017a ekas tv akampyo balavàn saükramaþ sumahàdçóhaþ 6.003.017c kà¤canair bahubhiþ stambhair vedikàbhi÷ ca ÷obhitaþ 6.003.018a svayaü prakçtisaüpanno yuyutså ràma ràvaõaþ 6.003.018c utthita÷ càpramatta÷ ca balànàm anudar÷ane 6.003.019a laïkà purã niràlambà devadurgà bhayàvahà 6.003.019c nàdeyaü pàrvataü vanyaü kçtrimaü ca caturvidham 6.003.020a sthità pàre samudrasya dårapàrasya ràghava 6.003.020c naupatha÷ càpi nàsty atra niràde÷a÷ ca sarvataþ 6.003.021a ÷ailàgre racità durgà sà pår devapuropamà 6.003.021c vàjivàraõasaüpårõà laïkà paramadurjayà 6.003.022a parighà÷ ca ÷ataghnya÷ ca yantràõi vividhàni ca 6.003.022c ÷obhayanti purãü laïkàü ràvaõasya duràtmanaþ 6.003.023a ayutaü rakùasàm atra pa÷cimadvàram à÷ritam 6.003.023c ÷ålahastà duràdharùàþ sarve khaógàgrayodhinaþ 6.003.024a niyutaü rakùasàm atra dakùiõadvàram à÷ritam 6.003.024c caturaïgeõa sainyena yodhàs tatràpy anuttamàþ 6.003.025a prayutaü rakùasàm atra pårvadvàraü samà÷ritam 6.003.025c carmakhaógadharàþ sarve tathà sarvàstrakovidàþ 6.003.026a arbudaü rakùasàm atra uttaradvàram à÷ritam 6.003.026c rathina÷ cà÷vavàhà÷ ca kulaputràþ supåjitàþ 6.003.027a ÷ataü ÷atasahasràõàü madhyamaü gulmam à÷ritam 6.003.027c yàtudhànà duràdharùàþ sàgrakoñi÷ ca rakùasàm 6.003.028a te mayà saükramà bhagnàþ parikhà÷ càvapåritàþ 6.003.028c dagdhà ca nagarã laïkà pràkàrà÷ càvasàditàþ 6.003.029a yena kena tu màrgeõa taràma varuõàlayam 6.003.029c hateti nagarã laïkàü vànarair avadhàryatàm 6.003.030a aïgado dvivido maindo jàmbavàn panaso nalaþ 6.003.030c nãlaþ senàpati÷ caiva bala÷eùeõa kiü tava 6.003.031a plavamànà hi gatvà tàü ràvaõasya mahàpurãm 6.003.031c saprakàràü sabhavanàm ànayiùyanti maithilãm 6.003.032a evam àj¤àpaya kùipraü balànàü sarvasaügraham 6.003.032c muhårtena tu yuktena prasthànam abhirocaya 6.004.001a ÷rutvà hanåmato vàkyaü yathàvad anupårva÷aþ 6.004.001c tato 'bravãn mahàtejà ràmaþ satyaparàkramaþ 6.004.002a yàü nivedayase laïkàü purãü bhãmasya rakùasaþ 6.004.002c kùipram enàü vadhiùyàmi satyam etad bravãmi te 6.004.003a asmin muhårte sugrãva prayàõam abhirocaye 6.004.003c yukto muhårto vijayaþ pràpto madhyaü divàkaraþ 6.004.004a uttarà phalgunã hy adya ÷vas tu hastena yokùyate 6.004.004c abhiprayàma sugrãva sarvànãkasamàvçtàþ 6.004.005a nimittàni ca dhanyàni yàni pràdurbhavanti me 6.004.005c nihatya ràvaõaü sãtàm ànayiùyàmi jànakãm 6.004.006a upariùñàd dhi nayanaü sphuramàõam idaü mama 6.004.006c vijayaü samanupràptaü ÷aüsatãva manoratham 6.004.007a agre yàtu balasyàsya nãlo màrgam avekùitum 6.004.007c vçtaþ ÷atasahasreõa vànaràõàü tarasvinàm 6.004.008a phalamålavatà nãla ÷ãtakànanavàriõà 6.004.008c pathà madhumatà cà÷u senàü senàpate naya 6.004.009a dåùayeyur duràtmànaþ pathi målaphalodakam 6.004.009c ràkùasàþ parirakùethàs tebhyas tvaü nityam udyataþ 6.004.010a nimneùu vanadurgeùu vaneùu ca vanaukasaþ 6.004.010c abhiplutyàbhipa÷yeyuþ pareùàü nihataü balam 6.004.011a sàgaraughanibhaü bhãmam agrànãkaü mahàbalàþ 6.004.011c kapisiühà prakarùantu ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 6.004.012a gaja÷ ca girisaükà÷o gavaya÷ ca mahàbalaþ 6.004.012c gavàkùa÷ càgrato yàntu gavàü dçptà ivarùabhàþ 6.004.013a yàtu vànaravàhinyà vànaraþ plavatàü patiþ 6.004.013c pàlayan dakùiõaü pàr÷vam çùabho vànararùabhaþ 6.004.014a gandhahastãva durdharùas tarasvã gandhamàdanaþ 6.004.014c yàtu vànaravàhinyàþ savyaü pàr÷vam adhiùñhitaþ 6.004.015a yàsyàmi balamadhye 'haü balaugham abhiharùayan 6.004.015c adhiruhya hanåmantam airàvatam ive÷varaþ 6.004.016a aïgadenaiùa saüyàtu lakùmaõa÷ càntakopamaþ 6.004.016c sàrvabhaumeõa bhåte÷o draviõàdhipatir yathà 6.004.017a jàmbavàü÷ ca suùeõa÷ ca vegadar÷ã ca vànaraþ 6.004.017c çkùaràjo mahàsattvaþ kukùiü rakùantu te trayaþ 6.004.018a ràghavasya vacaþ ÷rutvà sugrãvo vàhinãpatiþ 6.004.018c vyàdide÷a mahàvãryàn vànaràn vànararùabhaþ 6.004.019a te vànaragaõàþ sarve samutpatya yuyutsavaþ 6.004.019c guhàbhyaþ ÷ikharebhya÷ ca à÷u pupluvire tadà 6.004.020a tato vànararàjena lakùmaõena ca påjitaþ 6.004.020c jagàma ràmo dharmàtmà sasainyo dakùiõàü di÷am 6.004.021a ÷ataiþ ÷atasahasrai÷ ca koñãbhir ayutair api 6.004.021c vàraõàbhi÷ ca haribhir yayau parivçtas tadà 6.004.022a taü yàntam anuyàti sma mahatã harivàhinã 6.004.023a hçùñàþ pramuditàþ sarve sugrãveõàbhipàlitàþ 6.004.023c àplavantaþ plavanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 6.004.023e kùvelanto ninadanta÷ ca jagmur vai dakùiõàü di÷am 6.004.024a bhakùayantaþ sugandhãni madhåni ca phalàni ca 6.004.024c udvahanto mahàvçkùàn ma¤jarãpu¤jadhàriõaþ 6.004.025a anyonyaü sahasà dçùñà nirvahanti kùipanti ca 6.004.025c patanta÷ cotpatanty anye pàtayanty apare paràn 6.004.026a ràvaõo no nihantavyaþ sarve ca rajanãcaràþ 6.004.026c iti garjanti harayo ràghavasya samãpataþ 6.004.027a purastàd çùabho vãro nãlaþ kumuda eva ca 6.004.027c pathànaü ÷odhayanti sma vànarair bahubhiþ saha 6.004.028a madhye tu ràjà sugrãvo ràmo lakùmaõa eva ca 6.004.028c bahubhir balibhir bhãmair vçtàþ ÷atrunibarhaõaþ 6.004.029a hariþ ÷atabalir vãraþ koñãbhir da÷abhir vçtaþ 6.004.029c sarvàm eko hy avaùñabhya rarakùa harivàhinãm 6.004.030a koñã÷ataparãvàraþ kesarã panaso gajaþ 6.004.030c arka÷ càtibalaþ pàr÷vam ekaü tasyàbhirakùati 6.004.031a suùeõo jàmbavàü÷ caiva çkùair bahubhir àvçtaþ 6.004.031c sugrãvaü purataþ kçtvà jaghanaü saürarakùatuþ 6.004.032a teùàü senàpatir vãro nãlo vànarapuügavaþ 6.004.032c saüpatan patatàü ÷reùñhas tad balaü paryapàlayat 6.004.033a darãmikhaþ prajaïgha÷ ca jambho 'tha rabhasaþ kapiþ 6.004.033c sarvata÷ ca yayur vãràs tvarayantaþ plavaügamàn 6.004.034a evaü te hari÷àrdålà gacchanto baladarpitàþ 6.004.034c apa÷yaüs te giri÷reùñhaü sahyaü drumalatàyutam 6.004.035a sàgaraughanibhaü bhãmaü tad vànarabalaü mahat 6.004.035c niþsasarpa mahàghoùaü bhãmavega ivàrõavaþ 6.004.036a tasya dà÷aratheþ pàr÷ve ÷åràs te kapiku¤jaràþ 6.004.036c tårõam àpupluvuþ sarve sada÷và iva coditàþ 6.004.037a kapibhyàm uhyamànau tau ÷u÷ubhate nararùabhau 6.004.037c mahadbhyàm iva saüspçùñau gràhàbhyàü candrabhàskarau 6.004.038a tam aïgadagato ràmaü lakùmaõaþ ÷ubhayà girà 6.004.038c uvàca pratipårõàrthaþ smçtimàn pratibhànavàn 6.004.039a hçtàm avàpya vaidehãü kùipraü hatvà ca ràvaõam 6.004.039c samçddhàrthaþ samçddhàrthàm ayodhyàü pratiyàsyasi 6.004.040a mahànti ca nimittàni divi bhåmau ca ràghava 6.004.040c ÷ubhànti tava pa÷yàmi sarvàõy evàrthasiddhaye 6.004.041a anu vàti ÷ubho vàyuþ senàü mçduhitaþ sukhaþ 6.004.041c pårõavalgusvarà÷ ceme pravadanti mçgadvijàþ 6.004.042a prasannà÷ ca di÷aþ sarvà vimala÷ ca divàkaraþ 6.004.042c u÷anà ca prasannàrcir anu tvàü bhàrgavo gataþ 6.004.043a brahmarà÷ir vi÷uddha÷ ca ÷uddhà÷ ca paramarùayaþ 6.004.043c arciùmantaþ prakà÷ante dhruvaü sarve pradakùiõam 6.004.044a tri÷aïkur vimalo bhàti ràjarùiþ sapurohitaþ 6.004.044c pitàmahavaro 'smàkam iùkvàkåõàü mahàtmanàm 6.004.045a vimale ca prakà÷ete vi÷àkhe nirupadrave 6.004.045c nakùatraü param asmàkam ikùvàkåõàü mahàtmanàm 6.004.046a nairçtaü nairçtànàü ca nakùatram abhipãóyate 6.004.046c målaü målavatà spçùñaü dhåpyate dhåmaketunà 6.004.047a saraü caitad vinà÷àya ràkùasànàm upasthitam 6.004.047c kàle kàlagçhãtànàü nakatraü grahapãóitam 6.004.048a prasannàþ surasà÷ càpo vanàni phalavanti ca 6.004.048c pravànty abhyadhikaü gandhà yathartukusumà drumàþ 6.004.049a vyåóhàni kapisainyàni prakà÷ante 'dhikaü prabho 6.004.049c devànàm iva sainyàni saügràme tàrakàmaye 6.004.050a evam àrya samãkùyaitàn prãto bhavitum arhasi 6.004.050c iti bhràtaram à÷vàsya hçùñaþ saumitrir abravãt 6.004.051a athàvçtya mahãü kçtsnàü jagàma mahatã camåþ 6.004.051c çkùavànara÷àrdålair nakhadaüùñràyudhair vçtà 6.004.052a karàgrai÷ caraõàgrai÷ ca vànarair uddhataü rajaþ 6.004.052c bhaumam antardadhe lokaü nivàrya savituþ prabhàm 6.004.053a sà sma yàti divàràtraü mahatã harivàhinã 6.004.053c hçùñapramudità senà sugrãveõàbhirakùità 6.004.054a vanaràs tvaritaü yànti sarve yuddhàbhinandanaþ 6.004.054c mumokùayiùavaþ sãtàü muhårtaü kvàpi nàsata 6.004.055a tataþ pàdapasaübàdhaü nànàmçgasamàkulam 6.004.055c sahyaparvatam àsedur malayaü ca mahã dharam 6.004.056a kànanàni vicitràõi nadãprasravaõàni ca 6.004.056c pa÷yann api yayau ràmaþ sahyasya malayasya ca 6.004.057a campakàüs tilakàü÷ cåtàn a÷okàn sinduvàrakàn 6.004.057c karavãràü÷ ca timi÷àn bha¤janti sma plavaügamàþ 6.004.058a phalàny amçtagandhãni målàni kusumàni ca 6.004.058c bubhujur vànaràs tatra pàdapànàü balotkañàþ 6.004.059a droõamàtrapramàõàni lambamànàni vànaràþ 6.004.059c yayuþ pibanto hçùñàs te madhåni madhupiïgalàþ 6.004.060a pàdapàn avabha¤janto vikarùantas tathà latàþ 6.004.060c vidhamanto girivaràn prayayuþ plavagarùabhàþ 6.004.061a vçkùebhyo 'nye tu kapayo nardanto madhudarpitàþ 6.004.061c anye vçkùàn prapadyante prapatanty api càpare 6.004.062a babhåva vasudhà tais tu saüpårõà haripuügavaiþ 6.004.062c yathà kamalakedàraiþ pakvair iva vasuüdharà 6.004.063a mahendram atha saüpràpya ràmo ràjãvalocanaþ 6.004.063c adhyàrohan mahàbàhuþ ÷ikharaü drumabhåùitam 6.004.064a tataþ ÷ikharam àruhya ràmo da÷arathàtmajaþ 6.004.064c kårmamãnasamàkãrõam apa÷yat salilà÷ayam 6.004.065a te sahyaü samatikramya malayaü ca mahàgirim 6.004.065c àsedur ànupårvyeõa samudraü bhãmaniþsvanam 6.004.066a avaruhya jagàmà÷u velàvanam anuttamam 6.004.066c ràmo ramayatàü ÷reùñhaþ sasugrãvaþ salakùmaõaþ 6.004.067a atha dhautopalatalàü toyaughaiþ sahasotthitaiþ 6.004.067c velàm àsàdya vipulàü ràmo vacanam abravãt 6.004.068a ete vayam anupràptàþ sugrãva varuõàlayam 6.004.068c ihedànãü vicintà sà yà na pårvaü samutthità 6.004.069a ataþ paramatãro 'yaü sàgaraþ saritàü pati 6.004.069c na càyam anupàyena ÷akyas taritum arõavaþ 6.004.070a tad ihaiva nive÷o 'stu mantraþ praståyatàm iha 6.004.070c yathedaü vànarabalaü paraü pàram avàpnuyàt 6.004.071a itãva sa mahàbàhuþ sãtàharaõakar÷itaþ 6.004.071c ràmaþ sàgaram àsàdya vàsam àj¤àpayat tadà 6.004.072a saüpràpto mantrakàlo naþ sàgarasyeha laïghane 6.004.072c svàü svàü senàü samutsçjya mà ca ka÷ cit kuto vrajet 6.004.072e gacchantu vànaràþ ÷årà j¤eyaü channaü bhayaü ca naþ 6.004.073a ràmasya vacanaü ÷rutvà sugrãvaþ sahalakùmaõaþ 6.004.073c senàü nyave÷ayat tãre sàgarasya drumàyute 6.004.074a viraràja samãpasthaü sàgarasya tu tad balam 6.004.074c madhupàõóujalaþ ÷rãmàn dvitãya iva sàgaraþ 6.004.075a velàvanam upàgamya tatas te haripuügavàþ 6.004.075c viniviùñàþ paraü pàraü kàïkùamàõà mahodadheþ 6.004.076a sà mahàrõavam àsàdya hçùñà vànaravàhinã 6.004.076c vàyuvegasamàdhåtaü pa÷yamànà mahàrõavam 6.004.077a dårapàram asaübàdhaü rakùogaõaniùevitam 6.004.077c pa÷yanto varuõàvàsaü niùedur hariyåthapàþ 6.004.078a caõóanakragrahaü ghoraü kùapàdau divasakùaye 6.004.078c candrodaye samàdhåtaü praticandrasamàkulam 6.004.079a caõóànilamahàgràhaiþ kãrõaü timitimiügilaiþ 6.004.079c dãptabhogair ivàkrãrõaü bhujaügair varuõàlayam 6.004.080a avagàóhaü mahàsattair nànà÷ailasamàkulam 6.004.080c durgaü drugam amàrgaü tam agàdham asuràlayam 6.004.081a makarair nàgabhogai÷ ca vigàóhà vàtalohitàþ 6.004.081c utpetu÷ ca nipetu÷ ca pravçddhà jalarà÷ayaþ 6.004.082a agnicårõam ivàviddhaü bhàskaràmbumanoragam 6.004.082c suràriviùayaü ghoraü pàtàlaviùamaü sadà 6.004.083a sàgaraü càmbaraprakhyam ambaraü sàgaropamam 6.004.083c sàgaraü càmbaraü ceti nirvi÷eùam adç÷yata 6.004.084a saüpçktaü nabhasà hy ambhaþ saüpçktaü ca nabho 'mbhasà 6.004.084c tàdçgråpe sma dç÷yete tàrà ratnasamàkule 6.004.085a samutpatitameghasya vãcci màlàkulasya ca 6.004.085c vi÷eùo na dvayor àsãt sàgarasyàmbarasya ca 6.004.086a anyonyair àhatàþ saktàþ sasvanur bhãmaniþsvanàþ 6.004.086c årmayaþ sindhuràjasya mahàbherya ivàhave 6.004.087a ratnaughajalasaünàdaü viùaktam iva vàyunà 6.004.087c utpatantam iva kruddhaü yàdogaõasamàkulam 6.004.088a dadç÷us te mahàtmàno vàtàhatajalà÷ayam 6.004.088c aniloddhåtam àkà÷e pravalgatam ivormibhiþ 6.004.088e bhràntormijalasaünàdaü pralolam iva sàgaram 6.005.001a sà tu nãlena vidhivat svàrakùà susamàhità 6.005.001c sàgarasyottare tãre sàdhu senà nive÷ità 6.005.002a mainda÷ ca dvividha÷ cobhau tatra vànarapuügavau 6.005.002c viceratu÷ ca tàü senàü rakùàrthaü sarvato di÷am 6.005.003a niviùñàyàü tu senàyàü tãre nadanadãpateþ 6.005.003c pàr÷vasthaü lakùmaõaü dçùñvà ràmo vacanam abravãt 6.005.004a ÷oka÷ ca kila kàlena gacchatà hy apagacchati 6.005.004c mama càpa÷yataþ kàntàm ahany ahani vardhate 6.005.005a na me duþkhaü priyà dåre na me duþkhaü hçteti ca 6.005.005c etad evànu÷ocàmi vayo 'syà hy ativartate 6.005.006a vàhi vàta yataþ kanyà tàü spçùñvà màm api spç÷a 6.005.006c tvayi me gàtrasaüspar÷a÷ candre dçùñisamàgamaþ 6.005.007a tan me dahati gàtràõi viùaü pãtam ivà÷aye 6.005.007c hà nàtheti priyà sà màü hriyamàõà yad abravãt 6.005.008a tadviyogendhanavatà taccintàvipulàrciùà 6.005.008c ràtriü divaü ÷arãraü me dahyate madanàgninà 6.005.009a avagàhyàrõavaü svapsye saumitre bhavatà vinà 6.005.009c kathaü cit prajvalan kàmaþ samàsuptaü jale dahet 6.005.010a bahv etat kàmayànasya ÷akyam etena jãvitum 6.005.010c yad ahaü sà ca vàmorur ekàü dharaõim à÷ritau 6.005.011a kedàrasyeva kedàraþ sodakasya nirådakaþ 6.005.011c upasnehena jãvàmi jãvantãü yac chçõomi tàm 6.005.012a kadà tu khalu sus÷oõãü ÷atapatràyatekùaõàm 6.005.012c vijitya ÷atrån drakùyàmi sãtàü sphãtàm iva ÷riyam 6.005.013a kadà nu càrubimbauùñhaü tasyàþ padmam ivànanam 6.005.013c ãùadunnamya pàsyàmi rasàyanam ivàturaþ 6.005.014a tau tasyàþ saühatau pãnau stanau tàlaphalopamau 6.005.014c kadà nu khalu sotkampau hasantyà màü bhajiùyataþ 6.005.015a sà nånam asitàpàïgã rakùomadhyagatà satã 6.005.015c mannàthà nàthahãneva tràtàraü nàdhigacchati 6.005.016a kadà vikùobhya rakùàüsi sà vidhåyotpatiùyati 6.005.016c vidhåya jaladàn nãlठ÷a÷ilekhà ÷aratsv iva 6.005.017a svabhàvatanukà nånaü ÷okenàna÷anena ca 6.005.017c bhåyas tanutarà sãtà de÷akàlaviparyayàt 6.005.018a kadà nu ràkùasendrasya nidhàyorasi sàyakàn 6.005.018c sãtàü pratyàhariùyàmi ÷okam utsçjya mànasaü 6.005.019a kadà nu khalu màü sàdhvã sãtàmarasutopamà 6.005.019c sotkaõñhà kaõñham àlambya mokùyaty ànandajaü jalam 6.005.020a kadà ÷okam imaü ghoraü maithilã viprayogajam 6.005.020c sahasà vipramokùyàmi vàsaþ ÷ukletaraü yathà 6.005.021a evaü vilapatas tasya tatra ràmasya dhãmataþ 6.005.021c dinakùayàn mandavapur bhàskaro 'stam upàgamat 6.005.022a à÷vàsito lakùmaõena ràmaþ saüdhyàm upàsata 6.005.022c smaran kamalapatràkùãü sãtàü ÷okàkulãkçtaþ 6.006.001a laïkàyàü tu kçtaü karma ghoraü dçùñvà bhavàvaham 6.006.001c ràkùasendro hanumatà ÷akreõeva mahàtmanà 6.006.001e abravãd ràkùasàn sarvàn hriyà kiü cid avàïmukhaþ 6.006.002a dharùità ca praviùñà ca laïkà duùprasahà purã 6.006.002c tena vànaramàtreõa dçùñà sãtà ca jànakã 6.006.003a prasàdo dharùita÷ caityaþ pravarà ràkùasà hatàþ 6.006.003c àvilà ca purã laïkà sarvà hanumatà kçtà 6.006.004a kiü kariùyàmi bhadraü vaþ kiü và yuktam anantaram 6.006.004c ucyatàü naþ samarthaü yat kçtaü ca sukçtaü bhavet 6.006.005a mantramålaü hi vijayaü pràhur àryà manasvinaþ 6.006.005c tasmàd vai rocaye mantraü ràmaü prati mahàbalàþ 6.006.006a trividhàþ puruùà loke uttamàdhamamadhyamàþ 6.006.006c teùàü tu samavetànàü guõadoùaü vadàmy aham 6.006.007a mantribhir hitasaüyuktaiþ samarthair mantranirõaye 6.006.007c mitrair vàpi samànàrthair bàndhavair api và hitaiþ 6.006.008a sahito mantrayitvà yaþ karmàrambhàn pravartayet 6.006.008c daive ca kurute yatnaü tam àhuþ puruùottamam 6.006.009a eko 'rthaü vimç÷ed eko dharme prakurute manaþ 6.006.009c ekaþ kàryàõi kurute tam àhur madhyamaü naram 6.006.010a guõadoùàv ani÷citya tyaktvà daivavyapà÷rayam 6.006.010c kariùyàmãti yaþ kàryam upekùet sa naràdhamaþ 6.006.011a yatheme puruùà nityam uttamàdhamamadhyamàþ 6.006.011c evaü mantro 'pi vij¤eya uttamàdhamamadhyamaþ 6.006.012a aikamatyam upàgamya ÷àstradçùñena cakùuùà 6.006.012c mantriõo yatra nirastàs tam àhur mantram uttamam 6.006.013a bahvyo 'pi matayo gatvà mantriõo hy arthanirõaye 6.006.013c punar yatraikatàü pràptaþ sa mantro madhyamaþ smçtaþ 6.006.014a anyonyamatim àsthàya yatra saüpratibhàùyate 6.006.014c na caikamatye ÷reyo 'sti mantraþ so 'dhama ucyate 6.006.015a tasmàt sumantritaü sàdhu bhavanto mantrisattamàþ 6.006.015c kàryaü saüpratipadyantàm etat kçtyatamaü mama 6.006.016a vànaràõàü hi vãràõàü sahasraiþ parivàritaþ 6.006.016c ràmo 'bhyeti purãü laïkàm asmàkam uparodhakaþ 6.006.017a tariùyati ca suvyaktaü ràghavaþ sàgaraü sukham 6.006.017c tarasà yuktaråpeõa sànujaþ sabalànugaþ 6.006.018a asminn evaügate kàrye viruddhe vànaraiþ saha 6.006.018c hitaü pure ca sainye ca sarvaü saümantryatàü mama 6.007.001a ity uktà ràkùasendreõa ràkùasàs te mahàbalàþ 6.007.001c åcuþ prà¤jalayaþ sarve ràvaõaü ràkùase÷varam 6.007.002a ràjan parigha÷aktyçùñi÷ålapaññasasaükulam 6.007.002c sumahan no balaü kasmàd viùàdaü bhajate bhavàn 6.007.003a kailàsa÷ikharàvàsã yakùair bahubhir àvçtaþ 6.007.003c sumahat kadanaü kçtvà va÷yas te dhanadaþ kçtaþ 6.007.004a sa mahe÷varasakhyena ÷làghamànas tvayà vibho 6.007.004c nirjitaþ samare roùàl lokapàlo mahàbalaþ 6.007.005a vinihatya ca yakùaughàn vikùobhya ca vigçhya ca 6.007.005c tvayà kailàsa÷ikharàd vimànam idam àhçtam 6.007.006a mayena dànavendreõa tvadbhayàt sakhyam icchatà 6.007.006c duhità tava bhàryàrthe dattà ràkùasapuügava 6.007.007a dànavendro madhur nàma vãryotsikto duràsadaþ 6.007.007c vigçhya va÷am ànãtaþ kumbhãnasyàþ sukhàvahaþ 6.007.008a nirjitàs te mahàbàho nàgà gatvà rasàtalam 6.007.008c vàsukis takùakaþ ÷aïkho jañã ca va÷am àhçtàþ 6.007.009a akùayà balavanta÷ ca ÷årà labdhavaràþ punaþ 6.007.009c tvayà saüvatsaraü yuddhvà samare dànavà vibho 6.007.010a svabalaü samupà÷ritya nãtà va÷am ariüdama 6.007.010c màyà÷ càdhigatàs tatra bahavo ràkùasàdhipa 6.007.011a ÷årà÷ ca balavanta÷ ca varuõasya sutà raõe 6.007.011c nirjitàs te mahàbàho caturvidhabalànugàþ 6.007.012a mçtyudaõóamahàgràhaü ÷àlmalidvãpamaõóitam 6.007.012c avagàhya tvayà ràjan yamasya balasàgaram 6.007.013a jaya÷ ca viplulaþ pràpto mçtyu÷ ca pratiùedhitaþ 6.007.013c suyuddhena ca te sarve lokàs tatra sutoùitàþ 6.007.014a kùatriyair bahubhir vãraiþ ÷akratulyaparàkramaiþ 6.007.014c àsãd vasumatã pårõà mahadbhir iva pàdapaiþ 6.007.015a teùàü vãryaguõotsàhair na samo ràghavo raõe 6.007.015c prasahya te tvayà ràjan hatàþ paramadurjayàþ 6.007.016a ràjan nàpad ayukteyam àgatà pràkçtàj janàt 6.007.016c hçdi naiva tvayà kàryà tvaü vadhiùyasi ràghavam 6.008.001a tato nãlàmbudanibhaþ prahasto nàma ràkùasaþ 6.008.001c abravãt prà¤jalir vàkyaü ÷åraþ senàpatis tadà 6.008.002a devadànavagandharvàþ pi÷àcapatagoragàþ 6.008.002c na tvàü dharùayituü ÷aktàþ kiü punar vànarà raõe 6.008.003a sarve pramattà vi÷vastà va¤citàþ sma hanåmatà 6.008.003c na hi me jãvato gacchej jãvan sa vanagocaraþ 6.008.004a sarvàü sàgaraparyantàü sa÷ailavanakànanàm 6.008.004c karomy avànaràü bhåmim àj¤àpayatu màü bhavàn 6.008.005a rakùàü caiva vidhàsyàmi vànaràd rajanãcara 6.008.005c nàgamiùyati te duþkhaü kiü cid àtmàparàdhajam 6.008.006a abravãc ca susaükruddho durmukho nàma ràkùasaþ 6.008.006c idaü na kùamaõãyaü hi sarveùàü naþ pradharùaõam 6.008.007a ayaü paribhavo bhåyaþ purasyàntaþpurasya ca 6.008.007c ÷rãmato ràkùasendrasya vànarendrapradharùaõam 6.008.008a asmin muhårte hatvaiko nivartiùyàmi vànaràn 6.008.008c praviùñàn sàgaraü bhãmam ambaraü và rasàtalam 6.008.009a tato 'bravãt susaükruddho vajradaüùñro mahàbalaþ 6.008.009c pragçhya parighaü ghoraü màüsa÷oõitaråpitam 6.008.010a kiü vo hanumatà kàryaü kçpaõena tapasvinà 6.008.010c ràme tiùñhati durdharùe sugrãve sahalakùmaõe 6.008.011a adya ràmaü sasugrãvaü parigheõa salakùmaõam 6.008.011c àgamiùyàmi hatvaiko vikùobhya harivàhinãm 6.008.012a kaumbhakarõis tato vãro nikumbho nàma vãryavàn 6.008.012c abravãt paramakurddho ràvaõaü lokaràvaõam 6.008.013a sarve bhavantas tiùñhantu mahàràjena saügatàþ 6.008.013c aham eko haniùyàmi ràghavaü sahalakùmaõam 6.008.014a tato vajrahanur nàma ràkùasaþ parvatopamaþ 6.008.014c kruddhaþ parilihan vaktraü jihvayà vàkyam abravãt 6.008.015a svairaü kurvantu kàryàõi bhavanto vigatajvaràþ 6.008.015c eko 'haü bhakùayiùyàmi tàn sarvàn hariyåthapàn 6.008.016a svasthàþ krãóantu ni÷cintàþ pibantu madhuvàruõãm 6.008.016c aham eko haniùyàmi sugrãvaü sahalakùmaõam 6.008.016e sàïgadaü ca hanåmantaü ràmaü ca raõaku¤jaram 6.009.001a tato nikumbho rabhasaþ sårya÷atrur mahàbalaþ 6.009.001c suptaghno yaj¤akopa÷ ca mahàpàr÷vo mahoaraþ 6.009.002a agniketu÷ ca durdharùo ra÷miketu÷ ca ràkùasaþ 6.009.002c indrajic ca mahàtejà balavàn ràvaõàtmajaþ 6.009.003a prahasto 'tha viråpàkùo vajradaüùñro mahàbalaþ 6.009.003c dhåmràkùa÷ càtikàya÷ ca durmukha÷ caiva ràkùasaþ 6.009.004a parighàn paññasàn pràsठ÷akti÷ålapara÷vadhàn 6.009.004c càpàni ca sabàõàni khaógàü÷ ca vipulठ÷itàn 6.009.005a pragçhya paramakruddhàþ samutpatya ca ràkùasàþ 6.009.005c abruvan ràvaõaü sarve pradãptà iva tejasà 6.009.006a adya ràmaü vadhiùyàmaþ sugrãvaü ca salakùmaõam 6.009.006c kçpaõaü ca hanåmantaü laïkà yena pradharùità 6.009.007a tàn gçhãtàyudhàn sarvàn vàrayitvà vibhãùaõaþ 6.009.007c abravãt prà¤jalir vàkyaü punaþ pratyupave÷ya tàn 6.009.008a apy upàyais tribhis tàta yo 'rthaþ pràptuü na ÷akyate 6.009.008c tasya vikramakàlàüs tàn yuktàn àhur manãùiõaþ 6.009.009a pramatteùv abhiyukteùu daivena prahateùu ca 6.009.009c vikramàs tàta sidhyanti parãkùya vidhinà kçtàþ 6.009.010a apramattaü kathaü taü tu vijigãùuü bale sthitam 6.009.010c jitaroùaü duràdharùaü pradharùayitum icchatha 6.009.011a samudraü laïghayitvà tu ghoraü nadanadãpatim 6.009.011c kçtaü hanumatà karma duùkaraü tarkayeta kaþ 6.009.012a balàny aparimeyàni vãryàõi ca ni÷àcaràþ 6.009.012c pareùàü sahasàvaj¤à na kartavyà kathaü cana 6.009.013a kiü ca ràkùasaràjasya ràmeõàpakçtaü purà 6.009.013c àjahàra janasthànàd yasya bhàryàü ya÷asvinaþ 6.009.014a kharo yady ativçttas tu ràmeõa nihato raõe 6.009.014c ava÷yaü pràõinàü pràõà rakùitavyà yathà balam 6.009.015a etannimittaü vaidehã bhayaü naþ sumahad bhavet 6.009.015c àhçtà sà parityàjyà kalahàrthe kçte na kim 6.009.016a na naþ kùamaü vãryavatà tena dharmànuvartinà 6.009.016c vairaü nirarthakaü kartuü dãyatàm asya maithilã 6.009.017a yàvan na sagajàü sà÷vàü bahuratnasamàkulàm 6.009.017c purãü dàrayate bàõair dãyatàm asya maithilã 6.009.018a yàvat sughorà mahatã durdharùà harivàhinã 6.009.018c nàvaskandati no laïkàü tàvat sãtà pradãyatàm 6.009.019a vina÷yed dhi purã laïkà ÷åràþ sarve ca ràkùasàþ 6.009.019c ràmasya dayità patnã na svayaü yadi dãyate 6.009.020a prasàdaye tvàü bandhutvàt kuruùva vacanaü mama 6.009.020c hitaü pathyaü tv ahaü bråmi dãyatàm asya maithilã 6.009.021a purà ÷aratsåryamarãcisaünibhàn; navàgrapuïkhàn sudçóhàn nçpàtmajaþ 6.009.021c sçjaty amoghàn vi÷ikhàn vadhàya te; pradãyatàü dà÷arathàya maithilã 6.009.022a tyajasva kopaü sukhadharmanà÷anaü; bhajasva dharmaü ratikãrtivardhanam 6.009.022c prasãda jãvema saputrabàndhavàþ; pradãyatàü dà÷arathàya maithilã 6.010.001a suniviùñaü hitaü vàkyam uktavantaü vibhãùaõam 6.010.001c abravãt paruùaü vàkyaü ràvaõaþ kàlacoditaþ 6.010.002a vaset saha sapatnena kruddhenà÷ãviùeõa và 6.010.002c na tu mitrapravàdena saüvasec chatrusevinà 6.010.003a jànàmi ÷ãlaü j¤àtãnàü sarvalokeùu ràkùasa 6.010.003c hçùyanti vyasaneùv ete j¤àtãnàü j¤àtayaþ sadà 6.010.004a pradhànaü sàdhakaü vaidyaü dharma÷ãlaü ca ràkùasa 6.010.004c j¤àtayo hy avamanyante ÷åraü paribhavanti ca 6.010.005a nityam anyonyasaühçùñà vyasaneùv àtatàyinaþ 6.010.005c pracchannahçdayà ghorà j¤àtayas tu bhayàvahàþ 6.010.006a ÷råyante hastibhir gãtàþ ÷lokàþ padmavane kva cit 6.010.006c pà÷ahastàn naràn dçùñvà ÷çõu tàn gadato mama 6.010.007a nàgnir nànyàni ÷astràõi na naþ pà÷à bhayàvahàþ 6.010.007c ghoràþ svàrthaprayuktàs tu j¤àtayo no bhayàvahàþ 6.010.008a upàyam ete vakùyanti grahaõe nàtra saü÷ayaþ 6.010.008c kçtsnàd bhayàj j¤àtibhayaü sukaùñaü viditaü ca naþ 6.010.009a vidyate goùu saüpannaü vidyate bràhmaõe damaþ 6.010.009c vidyate strãùu càpalyaü vidyate j¤àtito bhayam 6.010.010a tato neùñam idaü saumya yad ahaü lokasatkçtaþ 6.010.010c ai÷varyam abhijàta÷ ca ripåõàü mårdhni ca sthitaþ 6.010.011a anyas tv evaüvidhaü bråyàd vàkyam etan ni÷àcara 6.010.011c asmin muhårte na bhavet tvàü tu dhik kulapàüsanam 6.010.012a ity uktaþ paruùaü vàkyaü nyàyavàdã vibhãùaõaþ 6.010.012c utpapàta gadàpàõi÷ caturbhiþ saha ràkùasaiþ 6.010.013a abravãc ca tadà vàkyaü jàtakrodho vibhãùaõaþ 6.010.013c antarikùagataþ ÷rãmàn bhràtaraü ràkùasàdhipam 6.010.014a sa tvaü bhràtàsi me ràjan bråhi màü yad yad icchasi 6.010.014c idaü tu paruùaü vàkyaü na kùamàmy ançtaü tava 6.010.015a sunãtaü hitakàmena vàkyam uktaü da÷ànana 6.010.015c na gçhõanty akçtàtmànaþ kàlasya va÷am àgatàþ 6.010.016a sulabhàþ puruùà ràjan satataü priyavàdinaþ 6.010.016c apriyasya tu pathyasya vaktà ÷rotà ca durlabhaþ 6.010.017a baddhaü kàlasya pà÷ena sarvabhåtàpahàriõà 6.010.017c na na÷yantam upekùeyaü pradãptaü ÷araõaü yathà 6.010.018a dãptapàvakasaükà÷aiþ ÷itaiþ kà¤canabhåùaõaiþ 6.010.018c na tvàm icchàmy ahaü draùñuü ràmeõa nihataü ÷araiþ 6.010.019a ÷årà÷ ca balavanta÷ ca kçtàstrà÷ ca raõàjire 6.010.019c kàlàbhipannà sãdanti yathà vàlukasetavaþ 6.010.020a àtmànaü sarvathà rakùa purãü cemàü saràkùasàm 6.010.020c svasti te 'stu gamiùyàmi sukhã bhava mayà vinà 6.010.021a nivàryamàõasya mayà hitaiùiõà; na rocate te vacanaü ni÷àcara 6.010.021c parãtakàlà hi gatàyuùo narà; hitaü na gçhõanti suhçdbhir ãritam 6.011.001a ity uktvà paruùaü vàkyaü ràvaõaü ràvaõànujaþ 6.011.001c àjagàma muhårtena yatra ràmaþ salakùmaõaþ 6.011.002a taü meru÷ikharàkàraü dãptàm iva ÷atahradàm 6.011.002c gaganasthaü mahãsthàs te dadç÷ur vànaràdhipàþ 6.011.003a tam àtmapa¤camaü dçùñvà sugrãvo vànaràdhipaþ 6.011.003c vànaraiþ saha durdharùa÷ cintayàm àsa buddhimàn 6.011.004a cintayitvà muhårtaü tu vànaràüs tàn uvàca ha 6.011.004c hanåmatpramukhàn sarvàn idaü vacanam uttamam 6.011.005a eùa sarvàyudhopeta÷ caturbhiþ saha ràkùasaiþ 6.011.005c ràkùaso 'bhyeti pa÷yadhvam asmàn hantuü na saü÷ayaþ 6.011.006a sugrãvasya vacaþ ÷rutvà sarve te vànarottamàþ 6.011.006c sàlàn udyamya ÷ailàü÷ ca idaü vacanam abruvan 6.011.007a ÷ãghraü vyàdi÷a no ràjan vadhàyaiùàü duràtmanàm 6.011.007c nipatantu hatà÷ caite dharaõyàm alpajãvitàþ 6.011.008a teùàü saübhàùamàõànàm anyonyaü sa vibhãùaõaþ 6.011.008c uttaraü tãram àsàdya khastha eva vyatiùñhata 6.011.009a uvàca ca mahàpràj¤aþ svareõa mahatà mahàn 6.011.009c sugrãvaü tàü÷ ca saüprekùya khastha eva vibhãùaõaþ 6.011.010a ràvaõo nàma durvçtto ràkùaso ràkùase÷varaþ 6.011.010c tasyàham anujo bhràtà vibhãùaõa iti ÷rutaþ 6.011.011a tena sãtà janasthànàd dhçtà hatvà jañàyuùam 6.011.011c ruddhvà ca viva÷à dãnà ràkùasãbhiþ surakùità 6.011.012a tam ahaü hetubhir vàkyair vividhai÷ ca nyadar÷ayam 6.011.012c sàdhu niryàtyatàü sãtà ràmàyeti punaþ punaþ 6.011.013a sa ca na pratijagràha ràvaõaþ kàlacoditaþ 6.011.013c ucyamàno hitaü vàkyaü viparãta ivauùadham 6.011.014a so 'haü paruùitas tena dàsavac càvamànitaþ 6.011.014c tyaktvà putràü÷ ca dàràü÷ ca ràghavaü ÷araõaü gataþ 6.011.015a sarvaloka÷araõyàya ràghavàya mahàtmane 6.011.015c nivedayata màü kùipraü vibhãùaõam upasthitam 6.011.016a etat tu vacanaü ÷rutvà sugrãvo laghuvikramaþ 6.011.016c lakùmaõasyàgrato ràmaü saürabdham idam abravãt 6.011.017a ràvaõasyànujo bhràtà vibhãùaõa iti ÷rutaþ 6.011.017c caturbhiþ saha rakùobhir bhavantaü ÷araõaü gataþ 6.011.018a ràvaõena praõihitaü tam avehi vibhãùaõam 6.011.018c tasyàhaü nigrahaü manye kùamaü kùamavatàü vara 6.011.019a ràkùaso jihmayà buddhyà saüdiùño 'yam upasthitaþ 6.011.019c prahartuü màyayà channo vi÷vaste tvayi ràghava 6.011.020a badhyatàm eùa tãvreõa daõóena sacivaiþ saha 6.011.020c ràvaõasya nç÷aüsasya bhràtà hy eùa vibhãùaõaþ 6.011.021a evam uktvà tu taü ràmaü saürabdho vàhinãpatiþ 6.011.021c vàkyaj¤o vàkyaku÷alaü tato maunam upàgamat 6.011.022a sugrãvasya tu tad vàkyaü ÷rutvà ràmo mahàbalaþ 6.011.022c samãpasthàn uvàcedaü hanåmatpramukhàn harãn 6.011.023a yad uktaü kapiràjena ràvaõàvarajaü prati 6.011.023c vàkyaü hetumad atyarthaü bhavadbhir api tac chrutam 6.011.024a suhçdà hy arthakçccheùu yuktaü buddhimatà satà 6.011.024c samarthenàpi saüdeùñuü ÷à÷vatãü bhåtim icchatà 6.011.025a ity evaü paripçùñàs te svaü svaü matam atandritàþ 6.011.025c sopacàraü tadà ràmam åcur hitacikãrùavaþ 6.011.026a aj¤àtaü nàsti te kiü cit triùu lokeùu ràghava 6.011.026c àtmànaü påjayan ràma pçcchasy asmàn suhçttayà 6.011.027a tvaü hi satyavrataþ ÷åro dhàrmiko dçóhavikramaþ 6.011.027c parãkùya kàrà smçtimàn nisçùñàtmà suhçtsu ca 6.011.028a tasmàd ekaika÷as tàvad bruvantu sacivàs tava 6.011.028c hetuto matisaüpannàþ samarthà÷ ca punaþ punaþ 6.011.029a ity ukte ràghavàyàtha matimàn aïgado 'grataþ 6.011.029c vibhãùaõaparãkùàrtham uvàca vacanaü hariþ 6.011.030a ÷atroþ sakà÷àt saüpràptaþ sarvathà ÷aïkya eva hi 6.011.030c vi÷vàsayogyaþ sahasà na kartavyo vibhãùaõaþ 6.011.031a chàdayitvàtmabhàvaü hi caranti ÷añhabuddhayaþ 6.011.031c praharanti ca randhreùu so 'narthaþ sumahàn bhavet 6.011.032a arthànarthau vini÷citya vyavasàyaü bhajeta ha 6.011.032c guõataþ saügrahaü kuryàd doùatas tu visarjayet 6.011.033a yadi doùo mahàüs tasmiüs tyajyatàm avi÷aïkitam 6.011.033c guõàn vàpi bahå¤ j¤àtvà saügrahaþ kriyatàü nçpa 6.011.034a ÷arabhas tv atha ni÷citya sàrthaü vacanam abravãt 6.011.034c kùipram asmin naravyàghra càraþ pratividhãyatàm 6.011.035a praõidhàya hi càreõa yathàvat såkùmabuddhinà 6.011.035c parãkùya ca tataþ kàryo yathànyàyaü parigrahaþ 6.011.036a jàmbavàüs tv atha saüprekùya ÷àstrabuddhyà vicakùaõaþ 6.011.036c vàkyaü vij¤àpayàm àsa guõavad doùavarjitam 6.011.037a baddhavairàc ca pàpàc ca ràkùasendràd vibhãùaõaþ 6.011.037c ade÷a kàle saüpràptaþ sarvathà ÷aïkyatàm ayam 6.011.038a tato maindas tu saüprekùya nayàpanayakovidaþ 6.011.038c vàkyaü vacanasaüpanno babhàùe hetumattaram 6.011.039a vacanaü nàma tasyaiùa ràvaõasya vibhãùaõaþ 6.011.039c pçcchyatàü madhureõàyaü ÷anair naravare÷vara 6.011.040a bhàvam asya tu vij¤àya tatas tattvaü kariùyasi 6.011.040c yadi dçùño na duùño và buddhipårvaü nararùabha 6.011.041a atha saüskàrasaüpanno hanåmàn sacivottamaþ 6.011.041c uvàca vacanaü ÷lakùõam arthavan madhuraü laghu 6.011.042a na bhavantaü mati÷reùñhaü samarthaü vadatàü varam 6.011.042c ati÷àyayituü ÷akto bçhaspatir api bruvan 6.011.043a na vàdàn nàpi saügharùàn nàdhikyàn na ca kàmataþ 6.011.043c vakùyàmi vacanaü ràjan yathàrthaü ràmagauravàt 6.011.044a arthànarthanimittaü hi yad uktaü sacivais tava 6.011.044c tatra doùaü prapa÷yàmi kriyà na hy upapadyate 6.011.045a çte niyogàt sàmarthyam avaboddhuü na ÷akyate 6.011.045c sahasà viniyogo hi doùavàn pratibhàti me 6.011.046a càrapraõihitaü yuktaü yad uktaü sacivais tava 6.011.046c arthasyàsaübhavàt tatra kàraõaü nopapadyate 6.011.047a ade÷a kàle saüpràpta ity ayaü yad vibhãùaõaþ 6.011.047c vivakùà càtra me 'stãyaü tàü nibodha yathà mati 6.011.048a sa eùa de÷aþ kàla÷ ca bhavatãha yathà tathà 6.011.048c puruùàt puruùaü pràpya tathà doùaguõàv api 6.011.049a dauràtmyaü ràvaõe dçùñvà vikramaü ca tathà tvayi 6.011.049c yuktam àgamanaü tasya sadç÷aü tasya buddhitaþ 6.011.050a aj¤àtaråpaiþ puruùaiþ sa ràjan pçcchyatàm iti 6.011.050c yad uktam atra me prekùà kà cid asti samãkùità 6.011.051a pçcchyamàno vi÷aïketa sahasà buddhimàn vacaþ 6.011.051c tatra mitraü praduùyeta mithyapçùñaü sukhàgatam 6.011.052a a÷akyaþ sahasà ràjan bhàvo vettuü parasya vai 6.011.052c antaþ svabhàvair gãtais tair naipuõyaü pa÷yatà bhç÷am 6.011.053a na tv asya bruvato jàtu lakùyate duùñabhàvatà 6.011.053c prasannaü vadanaü càpi tasmàn me nàsti saü÷ayaþ 6.011.054a a÷aïkitamatiþ svastho na ÷añhaþ parisarpati 6.011.054c na càsya duùñà vàk càpi tasmàn nàstãha saü÷ayaþ 6.011.055a àkàra÷ chàdyamàno 'pi na ÷akyo vinigåhitum 6.011.055c balàd dhi vivçõoty eva bhàvam antargataü nçõàm 6.011.056a de÷akàlopapannaü ca kàryaü kàryavidàü vara 6.011.056c saphalaü kurute kùipraü prayogeõàbhisaühitam 6.011.057a udyogaü tava saüprekùya mithyàvçttaü ca ràvaõam 6.011.057c vàlina÷ ca vadhaü ÷rutvà sugrãvaü càbhiùecitam 6.011.058a ràjyaü pràrthayamàna÷ ca buddhipårvam ihàgataþ 6.011.058c etàvat tu puraskçtya yujyate tv asya saügrahaþ 6.011.059a yathà÷akti mayoktaü tu ràkùasasyàrjavaü prati 6.011.059c tvaü pramàõaü tu ÷eùasya ÷rutvà buddhimatàü vara 6.012.001a atha ràmaþ prasannàtmà ÷rutvà vàyusutasya ha 6.012.001c pratyabhàùata durdharùaþ ÷rutavàn àtmani sthitam 6.012.002a mamàpi tu vivakùàsti kà cit prati vibhãùaõam 6.012.002c ÷rutam icchàmi tat sarvaü bhavadbhiþ ÷reyasi sthitaiþ 6.012.003a mitrabhàvena saüpràptaü na tyajeyaü kathaü cana 6.012.003c doùo yady api tasya syàt satàm etad agarhitam 6.012.004a ràmasya vacanaü ÷rutvà sugrãvaþ plavage÷varaþ 6.012.004c pratyabhàùata kàkutsthaü sauhàrdenàbhicoditaþ 6.012.005a kim atra citraü dharmaj¤a lokanàtha÷ikhàmaõe 6.012.005c yat tvam àryaü prabhàùethàþ sattvavàn sapathe sthitaþ 6.012.006a mama càpy antaràtmàyaü ÷uddhiü vetti vibhãùaõam 6.012.006c anumanàc ca bhàvàc ca sarvataþ suparãkùitaþ 6.012.007a tasmàt kùipraü sahàsmàbhis tulyo bhavatu ràghava 6.012.007c vibhãùaõo mahàpràj¤aþ sakhitvaü càbhyupaitu naþ 6.012.008a sa sugrãvasya tad vàkyayü ràmaþ ÷rutvà vimç÷ya ca 6.012.008c tataþ ÷ubhataraü vàkyam uvàca haripuügavam 6.012.009a suduùño vàpy aduùño và kim eùa rajanãcaraþ 6.012.009c såkùmam apy ahitaü kartuü mamà÷aktaþ kathaü cana 6.012.010a pi÷àcàn dànavàn yakùàn pçthivyàü caiva ràkùasàn 6.012.010c aïgulyagreõa tàn hanyàm icchan harigaõe÷vara 6.012.011a ÷råyate hi kapotena ÷atruþ ÷araõam àgataþ 6.012.011c arcita÷ ca yathànyàyaü svai÷ ca màüsair nimantritaþ 6.012.012a sa hi taü pratijagràha bhàryà hartàram àgatam 6.012.012c kapoto vànara÷reùñha kiü punar madvidho janaþ 6.012.013a çùeþ kaõvasya putreõa kaõóunà paramarùiõà 6.012.013c ÷çõu gàthàü purà gãtàü dharmiùñhàü satyavàdinà 6.012.014a baddhà¤jalipuñaü dãnaü yàcantaü ÷araõàgatam 6.012.014c na hanyàd ànç÷aüsyàrtham api ÷atruü paraü pata 6.012.015a àrto và yadi và dçptaþ pareùàü ÷araõaü gataþ 6.012.015c ariþ pràõàn parityajya rakùitavyaþ kçtàtmanà 6.012.016a sa ced bhayàd và mohàd và kàmàd vàpi na rakùati 6.012.016c svayà ÷aktyà yathàtattvaü tat pàpaü lokagarhitam 6.012.017a vinaùñaþ pa÷yatas tasya rakùiõaþ ÷araõàgataþ 6.012.017c àdàya sukçtaü tasya sarvaü gacched arakùitaþ 6.012.018a evaü doùo mahàn atra prapannànàm arakùaõe 6.012.018c asvargyaü càya÷asyaü ca balavãryavinà÷anam 6.012.019a kariùyàmi yathàrthaü tu kaõóor vacanam uttamam 6.012.019c dharmiùñhaü ca ya÷asyaü ca svargyaü syàt tu phalodaye 6.012.020a sakçd eva prapannàya tavàsmãti ca yàcate 6.012.020c abhayaü sarvabhåtebhyo dadàmy etad vrataü mama 6.012.021a ànayainaü hari÷reùñha dattam asyàbhayaü mayà 6.012.021c vibhãùaõo và sugrãva yadi và ràvaõaþ svayam 6.012.022a tatas tu sugrãvavaco ni÷amya tad; dharã÷vareõàbhihitaü nare÷varaþ 6.012.022c vibhãùaõenà÷u jagàma saügamaü; patatriràjena yathà puraüdaraþ 6.013.001a ràghaveõàbhaye datte saünato ràvaõànujaþ 6.013.001c khàt papàtàvaniü hçùño bhaktair anucaraiþ saha 6.013.002a sa tu ràmasya dharmàtmà nipapàta vibhãùaõaþ 6.013.002c pàdayoþ ÷araõànveùã caturbhiþ saha ràkùasaiþ 6.013.003a abravãc ca tadà ràmaü vàkyaü tatra vibhãùaõaþ 6.013.003c dharmayuktaü ca yuktaü ca sàmprataü saüpraharùaõam 6.013.004a anujo ràvaõasyàhaü tena càsmy avamànitaþ 6.013.004c bhavantaü sarvabhåtànàü ÷araõyaü ÷araõaü gataþ 6.013.005a parityaktà mayà laïkà mitràõi ca dhanàni ca 6.013.005c bhavadgataü me ràjyaü ca jãvitaü ca sukhàni ca 6.013.006a ràkùasànàü vadhe sàhyaü laïkàyà÷ ca pradharùaõe 6.013.006c kariùyàmi yathàpràõaü pravekùyàmi ca vàhinãm 6.013.007a iti bruvàõaü ràmas tu pariùvajya vibhãùaõam 6.013.007c abravãl lakùmaõaü prãtaþ samudràj jalam ànaya 6.013.008a tena cemaü mahàpràj¤am abhiùi¤ca vibhãùaõam 6.013.008c ràjànaü rakùasàü kùipraü prasanne mayi mànada 6.013.009a evam uktas tu saumitrir abhyaùi¤cad vibhãùaõam 6.013.009c madhye vànaramukhyànàü ràjànaü ràma÷àsanàt 6.013.010a taü prasàdaü tu ràmasya dçùñvà sadyaþ plavaügamàþ 6.013.010c pracukru÷ur mahànàdàn sàdhu sàdhv iti càbruvan 6.013.011a abravãc ca hanåmàü÷ ca sugrãva÷ ca vibhãùaõam 6.013.011c kathaü sàgaram akùobhyaü taràma varuõàlayam 6.013.012a upàyair abhigacchàmo yathà nadanadãpatim 6.013.012c taràma tarasà sarve sasainyà varuõàlayam 6.013.013a evam uktas tu dharmaj¤aþ pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.013.013c samudraü ràghavo ràjà ÷araõaü gantum arhati 6.013.014a khànitaþ sagareõàyam aprameyo mahodadhiþ 6.013.014c kartum arhati ràmasya j¤àteþ kàryaü mahodadhiþ 6.013.015a evaü vibhãùaõenokte ràkùasena vipa÷cità 6.013.015c prakçtyà dharma÷ãlasya ràghavasyàpy arocata 6.013.016a sa lakùmaõaü mahàtejàþ sugrãvaü ca harã÷varam 6.013.016c satkriyàrthaü kriyàdakùaþ smitapårvam uvàca ha 6.013.017a vibhãùaõasya mantro 'yaü mama lakùmaõa rocate 6.013.017c bråhi tvaü sahasugrãvas tavàpi yadi rocate 6.013.018a sugrãvaþ paõóito nityaü bhavàn mantravicakùaõaþ 6.013.018c ubhàbhyàü saüpradhàryàryaü rocate yat tad ucyatàm 6.013.019a evam uktau tu tau vãràv ubhau sugrãvalakùmaõau 6.013.019c samudàcàra saüyuktam idaü vacanam åcatuþ 6.013.020a kimarthaü no naravyàghra na rociùyati ràghava 6.013.020c vibhãùaõena yat tåktam asmin kàle sukhàvaham 6.013.021a abaddhvà sàgare setuü ghore 'smin varuõàlaye 6.013.021c laïkà nàsàdituü ÷akyà sendrair api suràsuraiþ 6.013.022a vibhãùaõasya ÷årasya yathàrthaü kriyatàü vacaþ 6.013.022c alaü kàlàtyayaü kçtvà samudro 'yaü niyujyatàm 6.013.023a evam uktaþ ku÷àstãrõe tãre nadanadãpateþ 6.013.023c saüvive÷a tadà ràmo vedyàm iva hutà÷anaþ 6.014.001a tasya ràmasya suptasya ku÷àstãrõe mahãtale 6.014.001c niyamàd apramattasya ni÷às tisro 'ticakramuþ 6.014.002a na ca dar÷ayate mandas tadà ràmasya sàgaraþ 6.014.002c prayatenàpi ràmeõa yathàrham abhipåjitaþ 6.014.003a samudrasya tataþ kruddho ràmo raktàntalocanaþ 6.014.003c samãpastham uvàcedaü lakùmaõaü ÷ubhalakùmaõam 6.014.004a pa÷ya tàvad anàryasya påjyamànasya lakùmaõa 6.014.004c avalepaü samudrasya na dar÷ayati yat svayam 6.014.005a pra÷ama÷ ca kùamà caiva àrjavaü priyavàdità 6.014.005c asàmarthyaü phalanty ete nirguõeùu satàü guõàþ 6.014.006a àtmapra÷aüsinaü duùñaü dhçùñaü viparidhàvakam 6.014.006c sarvatrotsçùñadaõóaü ca lokaþ satkurute naram 6.014.007a na sàmnà ÷akyate kãrtir na sàmnà ÷akyate ya÷aþ 6.014.007c pràptuü lakùmaõa loke 'smi¤ jayo và raõamådhani 6.014.008a adya madbàõanirbhinnair makarair makaràlayam 6.014.008c niruddhatoyaü saumitre plavadbhiþ pa÷ya sarvataþ 6.014.009a mahàbhogàni matsyànàü kariõàü ca karàn iha 6.014.009c bhogàü÷ ca pa÷ya nàgànàü mayà bhinnàni lakùmaõa 6.014.010a sa÷aïkha÷uktikà jàlaü samãnamakaraü ÷araiþ 6.014.010c adya yuddhena mahatà samudraü pari÷oùaye 6.014.011a kùamayà hi samàyuktaü màm ayaü makaràlayaþ 6.014.011c asamarthaü vijànàti dhik kùamàm ãdç÷e jane 6.014.012a càpam ànaya saumitre ÷aràü÷ cà÷ãviùopamàn 6.014.012c adyàkùobhyam api kruddhaþ kùobhayiùyàmi sàgaram 6.014.013a velàsu kçtamaryàdaü sahasormisamàkulam 6.014.013c nirmaryàdaü kariùyàmi sàyakair varuõàlayam 6.014.014a evam uktvà dhanuùpàõiþ krodhavisphàritekùaõaþ 6.014.014c babhåva ràmo durdharùo yugàntàgnir iva jvalan 6.014.015a saüpãóya ca dhanur ghoraü kampayitvà ÷arair jagat 6.014.015c mumoca vi÷ikhàn ugràn vajràõãva ÷atakratuþ 6.014.016a te jvalanto mahàvegàs tejasà sàyakottamàþ 6.014.016c pravi÷anti samudrasya salilaü trastapannagam 6.014.017a tato vegaþ samudrasya sanakramakaro mahàn 6.014.017c saübabhåva mahàghoraþ samàrutaravas tadà 6.014.018a mahormimàlàvitataþ ÷aïkha÷uktisamàkulaþ 6.014.018c sadhåmaparivçttormiþ sahasàbhån mahodadhiþ 6.014.019a vyathitàþ pannagà÷ càsan dãptàsyà dãptalocanàþ 6.014.019c dànavà÷ ca mahàvãryàþ pàtàlatalavàsinaþ 6.014.020a årmayaþ sindhuràjasya sanakramakaràs tadà 6.014.020c vindhyamandarasaükà÷àþ samutpetuþ sahasra÷aþ 6.014.021a àghårõitataraïgaughaþ saübhràntoragaràkùasaþ 6.014.021c udvartita mahàgràhaþ saüvçttaþ salilà÷ayaþ 6.015.001a tato madhyàt samudrasya sàgaraþ svayam utthitaþ 6.015.001c udayan hi mahà÷ailàn meror iva divàkaraþ 6.015.001e pannagaiþ saha dãptàsyaiþ samudraþ pratyadç÷yata 6.015.002a snigdhavaidåryasaükà÷o jàmbånadavibhåùitaþ 6.015.002c raktamàlyàmbaradharaþ padmapatranibhekùaõaþ 6.015.003a sàgaraþ samatikramya pårvam àmantrya vãryavàn 6.015.003c abravãt prà¤jalir vàkyaü ràghavaü ÷arapàõinam 6.015.004a pçthivã vàyur àkà÷am àpo jyoti÷ ca ràghavaþ 6.015.004c svabhàve saumya tiùñhanti ÷à÷vataü màrgam à÷ritàþ 6.015.005a tat svabhàvo mamàpy eùa yad agàdho 'ham aplavaþ 6.015.005c vikàras tu bhaved ràdha etat te pravadàmy aham 6.015.006a na kàmàn na ca lobhàd và na bhayàt pàrthivàtmaja 6.015.006c gràhanakràkulajalaü stambhayeyaü kathaü cana 6.015.007a vidhàsye ràma yenàpi viùahiùye hy ahaü tathà 6.015.007c gràhà na prahariùyanti yàvat senà tariùyati 6.015.008a ayaü saumya nalo nàma tanujo vi÷vakarmaõaþ 6.015.008c pitrà dattavaraþ ÷rãmàn pratimo vi÷vakarmaõaþ 6.015.009a eùa setuü mahotsàhaþ karotu mayi vànaraþ 6.015.009c tam ahaü dhàrayiùyàmi tathà hy eùa yathà pità 6.015.010a evam uktvodadhir naùñaþ samutthàya nalas tataþ 6.015.010c abravãd vànara÷reùñho vàkyaü ràmaü mahàbalaþ 6.015.011a ahaü setuü kariùyàmi vistãrõe varuõàlaye 6.015.011c pituþ sàmarthyam àsthàya tattvam àha mahodadhiþ 6.015.012a mama màtur varo datto mandare vi÷vakarmaõà 6.015.012c aurasas tasya putro 'haü sadç÷o vi÷vakarmaõà 6.015.013a na càpy aham anukto vai prabråyàm àtmano guõàn 6.015.013c kàmam adyaiva badhnantu setuü vànarapuügavàþ 6.015.014a tato nisçùñaràmeõa sarvato hariyåthapàþ 6.015.014c abhipetur mahàraõyaü hçùñàþ ÷atasahasra÷aþ 6.015.015a te nagàn nagasaükà÷àþ ÷àkhàmçgagaõarùabhàþ 6.015.015c babha¤jur vànaràs tatra pracakarùu÷ ca sàgaram 6.015.016a te sàlai÷ cà÷vakarõai÷ ca dhavair vaü÷ai÷ ca vànaràþ 6.015.016c kuñajair arjunais tàlais tikalais timi÷air api 6.015.017a bilvakaiþ saptaparõai÷ ca karõikàrai÷ ca puùpitaiþ 6.015.017c cåtai÷ cà÷okavçkùai÷ ca sàgaraü samapårayan 6.015.018a samålàü÷ ca vimålàü÷ ca pàdapàn harisattamàþ 6.015.018c indraketån ivodyamya prajahrur harayas tarån 6.015.019a prakùipyamàõair acalaiþ sahasà jalam uddhatam 6.015.019c samutpatitam àkà÷am apàsarpat tatas tataþ 6.015.020a da÷ayojanavistãrõaü ÷atayojanam àyatam 6.015.020c nala÷ cakre mahàsetuü madhye nadanadãpateþ 6.015.021a ÷ilànàü kùipyamàõànàü ÷ailànàü tatra pàtyatàm 6.015.021c babhåva tumulaþ ÷abdas tadà tasmin mahodadhau 6.015.022a sa nalena kçtaþ setuþ sàgare makaràlaye 6.015.022c ÷u÷ubhe subhagaþ ÷rãmàn svàtãpatha ivàmbare 6.015.023a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.015.024a àplavantaþ plavanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 6.015.024c tam acintyam asahyaü ca adbhutaü lomaharùaõam 6.015.024e dadç÷uþ sarvabhåtàni sàgare setubandhanam 6.015.025a tàni koñisahasràõi vànaràõàü mahaujasàm 6.015.025c badhnantaþ sàgare setuü jagmuþ pàraü mahodadheþ 6.015.026a vi÷àlaþ sukçtaþ ÷rãmàn subhåmiþ susamàhitaþ 6.015.026c a÷obhata mahàsetuþ sãmanta iva sàgare 6.015.027a tataþ pare samudrasya gadàpàõir vibhãùaõaþ 6.015.027c pareùàm abhighatàrtham atiùñhat sacivaiþ saha 6.015.028a agratas tasya sainyasya ÷rãmàn ràmaþ salakùmaõaþ 6.015.028c jagàma dhanvã dharmàtmà sugrãveõa samanvitaþ 6.015.029a anye madhyena gacchanti pàr÷vato 'nye plavaügamàþ 6.015.029c salile prapatanty anye màrgam anye na lebhire 6.015.029e ke cid vaihàyasa gatàþ suparõà iva pupluvuþ 6.015.030a ghoùeõa mahatà ghoùaü sàgarasya samucchritam 6.015.030c bhãmam antardadhe bhãmà tarantã harivàhinã 6.015.031a vànaràõàü hi sà tãrõà vàhinã nala setunà 6.015.031c tãre nivivi÷e ràj¤à bahumålaphalodake 6.015.032a tad adbhutaü ràghava karma duùkaraü; samãkùya devàþ saha siddhacàraõaiþ 6.015.032c upetya ràmaü sahità maharùibhiþ; samabhyaùi¤can su÷ubhair jalaiþ pçthak 6.015.033a jayasva ÷atrån naradeva medinãü; sasàgaràü pàlaya ÷à÷vatãþ samàþ 6.015.033c itãva ràmaü naradevasatkçtaü; ÷ubhair vacobhir vividhair apåjayan 6.016.001a sabale sàgaraü tãrõe ràme da÷arathàtmaje 6.016.001c amàtyau ràvaõaþ ÷rãmàn abravãc chukasàraõau 6.016.002a samagraü sàgaraü tãrõaü dustaraü vànaraü balam 6.016.002c abhåtapårvaü ràmeõa sàgare setubandhanam 6.016.003a sàgare setubandhaü tu na ÷raddadhyàü kathaü cana 6.016.003c ava÷yaü càpi saükhyeyaü tan mayà vànaraü balam 6.016.004a bhavantau vànaraü sainyaü pravi÷yànupalakùitau 6.016.004c parimàõaü ca vãryaü ca ye ca mukhyàþ plavaügamàþ 6.016.005a mantriõo ye ca ràmasya sugrãvasya ca saümatàþ 6.016.005c ye pårvam abhivartante ye ca ÷åràþ plavaügamàþ 6.016.006a sa ca setur yathà baddhaþ sàgare salilàrõave 6.016.006c nive÷a÷ ca yathà teùàü vànaràõàü mahàtmanàm 6.016.007a ràmasya vyavasàyaü ca vãryaü praharaõàni ca 6.016.007c lakùmaõasya ca vãrasya tattvato j¤àtum arhatha 6.016.008a ka÷ ca senàpatis teùàü vànaràõàü mahaujasàm 6.016.008c etaj j¤àtvà yathàtattvaü ÷ãghram agantum arhathaþ 6.016.009a iti pratisamàdiùñau ràkùasau ÷ukasàraõau 6.016.009c hariråpadharau vãrau praviùñau vànaraü balam 6.016.010a tatas tad vànaraü sainyam acintyaü lomaharùaõam 6.016.010c saükhyàtuü nàdhyagacchetàü tadà tau ÷ukasàraõau 6.016.011a tat sthitaü parvatàgreùu nirdareùu guhàsu ca 6.016.011c samudrasya ca tãreùu vaneùåpavaneùu ca 6.016.012a taramàõaü ca tãrõaü ca tartukàmaü ca sarva÷aþ 6.016.012c niviùñaü nivi÷ac caiva bhãmanàdaü mahàbalam 6.016.013a tau dadar÷a mahàtejàþ pracchannau ca vibhãùaõaþ 6.016.013c àcacakùe 'tha ràmàya gçhãtvà ÷ukasàraõau 6.016.013e laïkàyàþ samanupràptau càrau parapuraüjayau 6.016.014a tau dçùñvà vyathitau ràmaü nirà÷au jãvite tadà 6.016.014c kçtà¤jalipuñau bhãtau vacanaü cedam åcatuþ 6.016.015a àvàm ihàgatau saumya ràvaõaprahitàv ubhau 6.016.015c parij¤àtuü balaü kçtsnaü tavedaü raghunandana 6.016.016a tayos tad vacanaü ÷rutvà ràmo da÷arathàtmajaþ 6.016.016c abravãt prahasan vàkyaü sarvabhåtahite rataþ 6.016.017a yadi dçùñaü balaü kçtsnaü vayaü và susamãkùitàþ 6.016.017c yathoktaü và kçtaü kàryaü chandataþ pratigamyatàm 6.016.018a pravi÷ya nagarãü laïkàü bhavadbhyàü dhanadànujaþ 6.016.018c vaktavyo rakùasàü ràjà yathoktaü vacanaü mama 6.016.019a yad balaü ca samà÷ritya sãtàü me hçtavàn asi 6.016.019c tad dar÷aya yathàkàmaü sasainyaþ sahabàndhavaþ 6.016.020a ÷vaþkàle nagarãü laïkàü sapràkàràü satoraõàm 6.016.020c ràkùasaü ca balaü pa÷ya ÷arair vidhvaüsitaü mayà 6.016.021a ghoraü roùam ahaü mokùye balaü dhàraya ràvaõa 6.016.021c ÷vaþkàle vajravàn vajraü dànaveùv iva vàsavaþ 6.016.022a iti pratisamàdiùñau ràkùasau ÷ukasàraõau 6.016.022c àgamya nagarãü laïkàm abråtàü ràkùasàdhipam 6.016.023a vibhãùaõagçhãtau tu vadhàrhau ràkùase÷vara 6.016.023c dçùñvà dharmàtmanà muktau ràmeõàmitatejasà 6.016.024a ekasthànagatà yatra catvàraþ puruùarùabhàþ 6.016.024c lokapàlopamàþ ÷åràþ kçtàstrà dçóhavikramàþ 6.016.025a ràmo dà÷arathiþ ÷rãmàül lakùmaõa÷ ca vibhãùaõaþ 6.016.025c sugrãva÷ ca mahàtejà mahendrasamavikramaþ 6.016.026a ete ÷aktàþ purãü laïkàü sapràkàràü satoraõàm 6.016.026c utpàñya saükràmayituü sarve tiùñhantu vànaràþ 6.016.027a yàdç÷aü tasya ràmasya råpaü praharaõàni ca 6.016.027c vadhiùyati purãü laïkàm ekas tiùñhantu te trayaþ 6.016.028a ràmalakùmaõaguptà sà sugrãveõa ca vàhinã 6.016.028c babhåva durdharùatarà sarvair api suràsuraiþ 6.016.029a prahçùñaråpà dhvajinã vanaukasàü; mahàtmanàü saüprati yoddhum icchatàm 6.016.029c alaü virodhena ÷amo vidhãyatàü; pradãyatàü dà÷arathàya maithilã 6.017.001a tad vacaþ pathyam aklãbaü sàraõenàbhibhàùitam 6.017.001c ni÷amya ràvaõo ràjà pratyabhàùata sàraõam 6.017.002a yadi màm abhiyu¤jãran devagandharvadànavàþ 6.017.002c naiva sãtàü pradàsyàmi sarvalokabhayàd api 6.017.003a tvaü tu saumya paritrasto haribhir nirjito bhç÷am 6.017.003c pratipradànam adyaiva sãtàyàþ sàdhu manyase 6.017.003e ko hi nàma sapatno màü samare jetum arhati 6.017.004a ity uktvà paruùaü vàkyaü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.017.004c àruroha tataþ ÷rãmàn pràsàdaü himapàõóuram 6.017.004e bahutàlasamutsedhaü ràvaõo 'tha didçkùayà 6.017.005a tàbhyàü caràbhyàü sahito ràvaõaþ krodhamårchitaþ 6.017.005c pa÷yamànaþ samudraü ca parvatàü÷ ca vanàni ca 6.017.005e dadar÷a pçthivãde÷aü susaüpårõaü plavaügamaiþ 6.017.006a tad apàram asaükhyeyaü vànaràõàü mahad balam 6.017.006c àlokya ràvaõo ràjà paripapraccha sàraõam 6.017.007a eùàü vànaramukhyànàü ke ÷åràþ ke mahàbalàþ 6.017.007c ke pårvam abhivartante mahotsàhàþ samantataþ 6.017.008a keùàü ÷çõoti sugrãvaþ ke và yåthapayåthapàþ 6.017.008c sàraõàcakùva me sarvaü ke pradhànàþ plavaügamàþ 6.017.009a sàraõo ràkùasendrasya vacanaü paripçcchataþ 6.017.009c àcacakùe 'tha mukhyaj¤o mukhyàüs tàüs tu vanaukasaþ 6.017.010a eùa yo 'bhimukho laïkàü nardaüs tiùñhati vànaraþ 6.017.010c yåthapànàü sahasràõàü ÷atena parivàritaþ 6.017.011a yasya ghoùeõa mahatà sapràkàrà satoraõà 6.017.011c laïkà pravepate sarvà sa÷ailavanakànanà 6.017.012a sarva÷àkhàmçgendrasya sugrãvasya mahàtmanaþ 6.017.012c balàgre tiùñhate vãro nãlo nàmaiùa yåthapaþ 6.017.013a bàhå pragçhya yaþ padbhyàü mahãü gacchati vãryavàn 6.017.013c laïkàm abhimukhaþ kopàd abhãkùõaü ca vijçmbhate 6.017.014a giri÷çïgapratãkà÷aþ padmaki¤jalkasaünibhaþ 6.017.014c sphoñayaty abhisaürabdho làïgålaü ca punaþ punaþ 6.017.015a yasya làïgåla÷abdena svanantãva di÷o da÷a 6.017.015c eùa vànararàjena surgrãveõàbhiùecitaþ 6.017.015e yauvaràjye 'ïgado nàma tvàm àhvayati saüyuge 6.017.016a ye tu viùñabhya gàtràõi kùveóayanti nadanti ca 6.017.016c utthàya ca vijçmbhante krodhena haripuügavàþ 6.017.017a ete duùprasahà ghorà÷ caõóà÷ caõóaparàkramàþ 6.017.017c aùñau ÷atasahasràõi da÷akoñi÷atàni ca 6.017.018a ya enam anugacchanti vãrà÷ candanavàsinaþ 6.017.018c eùa à÷aüsate laïkàü svenànãkena marditum 6.017.019a ÷veto rajatasaükà÷aþ sabalo bhãmavikramaþ 6.017.019c buddhimàn vànaraþ ÷åras triùu lokeùu vi÷rutaþ 6.017.020a tårõaü sugrãvam àgamya punar gacchati vànaraþ 6.017.020c vibhajan vànarãü senàm anãkàni praharùayan 6.017.021a yaþ purà gomatãtãre ramyaü paryeti parvatam 6.017.021c nàmnà saükocano nàma nànànagayuto giriþ 6.017.022a tatra ràjyaü pra÷àsty eùa kumudo nàma yåthapaþ 6.017.022c yo 'sau ÷atasahasràõàü sahasraü parikarùati 6.017.023a yasya vàlà bahuvyàmà dãrghalàïgålam à÷ritàþ 6.017.023c tàmràþ pãtàþ sitàþ ÷vetàþ prakãrõà ghorakarmaõaþ 6.017.024a adãno roùaõa÷ caõóaþ saügràmam abhikàïkùati 6.017.024c eùaivà÷aüsate laïkàü svenànãkena marditum 6.017.025a yas tv eùa siühasaükà÷aþ kapilo dãrghakesaraþ 6.017.025c nibhçtaþ prekùate laïkàü didhakùann iva cakùuùà 6.017.026a vindhyaü kçùõagiriü sahyaü parvataü ca sudar÷anam 6.017.026c ràjan satatam adhyàste rambho nàmaiùa yåthapaþ 6.017.027a ÷ataü ÷atasahasràõàü triü÷ac ca hariyåthapàþ 6.017.027c parivàryànugacchanti laïkàü marditum ojasà 6.017.028a yas tu karõau vivçõute jçmbhate ca punaþ punaþ 6.017.028c na ca saüvijate mçtyor na ca yåthàd vidhàvati 6.017.029a mahàbalo vãtabhayo ramyaü sàlveya parvatam 6.017.029c ràjan satatam adhyàste ÷arabho nàma yåthapaþ 6.017.030a etasya balinaþ sarve vihàrà nàma yåthapàþ 6.017.030c ràja¤ ÷atasahasràõi catvàriü÷at tathaiva ca 6.017.031a yas tu megha ivàkà÷aü mahàn àvçtya tiùñhati 6.017.031c madhye vànaravãràõàü suràõàm iva vàsavaþ 6.017.032a bherãõàm iva saünàdo yasyaiùa ÷råyate mahàn 6.017.032c ghoraþ ÷àkhàmçgendràõàü saügràmam abhikàïkùatàm 6.017.033a eùa parvatam adhyàste pàriyàtram anuttamam 6.017.033c yuddhe duùprasaho nityaü panaso nàma yåthapaþ 6.017.034a enaü ÷atasahasràõàü ÷atàrdhaü paryupàsate 6.017.034c yåthapà yåthapa÷reùñhaü yeùàü yåthàni bhàga÷aþ 6.017.035a yas tu bhãmàü pravalgantãü camåü tiùñhati ÷obhayan 6.017.035c sthitàü tãre samudrasya dvitãya iva sàgaraþ 6.017.036a eùa dardarasaükà÷o vinato nàma yåthapaþ 6.017.036c pibaü÷ carati parõà÷àü nadãnàm uttamàü nadãm 6.017.037a ùaùñiþ ÷atasahasràõi balam asya plavaügamàþ 6.017.037c tvàm àhvayati yuddhàya krathano nàma yåthapaþ 6.017.038a yas tu gairikavarõàbhaü vapuþ puùyati vànaraþ 6.017.038c gavayo nàma tejasvã tvàü krodhàd abhivartate 6.017.039a enaü ÷atasahasràõi saptatiþ paryupàsate 6.017.039c eùa à÷aüsate laïkàü svenànãkena marditum 6.017.040a ete duùprasahà ghorà balinaþ kàmaråpiõaþ 6.017.040c yåthapà yåthapa÷reùñhà yeùàü saükhyà na vidyate 6.018.001a tàüs tu te 'haü pravakùyàmi prekùamàõasya yåthapàn 6.018.001c ràghavàrthe paràkràntà ye na rakùanti jãvitam 6.018.002a snigdhà yasya bahu÷yàmà bàlà làïgålam à÷ritàþ 6.018.002c tàmràþ pãtàþ sitàþ ÷vetàþ prakãrõà ghorakarmaõaþ 6.018.003a pragçhãtàþ prakà÷ante såryasyeva marãcayaþ 6.018.003c pçthivyàü cànukçùyante haro nàmaiùa yåthapaþ 6.018.004a yaü pçùñhato 'nugacchanti ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 6.018.004c drumàn udyamya sahità laïkàrohaõatatparàþ 6.018.005a eùa koñãsahasreõa vànaràõàü mahaujasàm 6.018.005c àkàïkùate tvàü saügràme jetuü parapuraüjaya 6.018.006a nãlàn iva mahàmeghàüs tiùñhato yàüs tu pa÷yasi 6.018.006c asitठjanasaükà÷àn yuddhe satyaparàkramàn 6.018.007a nakhadaüùñràyudhàn vãràüs tãkùõakopàn bhayàvahàn 6.018.007c asaükhyeyàn anirde÷yàn paraü pàram ivodadheþ 6.018.008a parvateùu ca ye ke cid viùameùu nadãùu ca 6.018.008c ete tvàm abhivartante ràjann çùkàþ sudàruõàþ 6.018.009a eùàü madhye sthito ràjan bhãmàkùo bhãmadar÷anaþ 6.018.009c parjanya iva jãmåtaiþ samantàt parivàritaþ 6.018.010a çkùavantaü giri÷reùñham adhyàste narmadàü piban 6.018.010c sarvarkùàõàm adhipatir dhåmro nàmaiùa yåthapaþ 6.018.011a yavãyàn asya tu bhràtà pa÷yainaü parvatopamam 6.018.011c bhràtrà samàno råpeõa vi÷iùñas tu paràkrame 6.018.012a sa eùa jàmbavàn nàma mahàyåthapayåthapaþ 6.018.012c pra÷ànto guruvartã ca saüprahàreùv amarùaõaþ 6.018.013a etena sàhyaü sumahat kçtaü ÷akrasya dhãmatà 6.018.013c devàsure jàmbavatà labdhà÷ ca bahavo varàþ 6.018.014a àruhya parvatàgrebhyo mahàbhravipulàþ ÷ilàþ 6.018.014c mu¤canti vipulàkàrà na mçtyor udvijanti ca 6.018.015a ràkùasànàü ca sadç÷àþ pi÷àcànàü ca roma÷àþ 6.018.015c etasya sainye bahavo vicaranty agnitejasaþ 6.018.016a yaü tv enam abhisaürabdhaü plavamànam iva sthitam 6.018.016c prekùante vànaràþ sarve sthitaü yåthapayåthapam 6.018.017a eùa ràjan sahasràkùaü paryupàste harã÷varaþ 6.018.017c balena balasaüpanno rambho nàmaiùa yåthapaþ 6.018.018a yaþ sthitaü yojane ÷ailaü gacchan pàr÷vena sevate 6.018.018c årdhvaü tathaiva kàyena gataþ pràpnoti yojanam 6.018.019a yasmàn na paramaü råpaü catuùpàdeùu vidyate 6.018.019c ÷rutaþ saünàdano nàma vànaràõàü pitàmahaþ 6.018.020a yena yuddhaü tadà dattaü raõe ÷akrasya dhãmatà 6.018.020c paràjaya÷ ca na pràptaþ so 'yaü yåthapayåthapaþ 6.018.020e yasya vikramamàõasya ÷akrasyeva paràkramaþ 6.018.021a eùa gandharvakanyàyàm utpannaþ kçùõavartmanà 6.018.021c purà devàsure yuddhe sàhyàrthaü tridivaukasàm 6.018.022a yasya vai÷ravaõo ràjà jambåm upaniùevate 6.018.022c yo ràjà parvatendràõàü bahukiünarasevinàm 6.018.023a vihàrasukhado nityaü bhràtus te ràkùasàdhipa 6.018.023c tatraiùa vasati ÷rãmàn balavàn vànararùabhaþ 6.018.023e yuddheùv akatthano nityaü krathano nàma yåthapaþ 6.018.024a vçtaþ koñisahasreõa harãõàü samupasthitaþ 6.018.024c eùaivà÷aüsate laïkàü svenànãkena marditum 6.018.025a yo gaïgàm anu paryeti tràsayan hastiyåthapàn 6.018.025c hastinàü vànaràõàü ca pårvavairam anusmaran 6.018.026a eùa yåthapatir netà gacchan giriguhà÷ayaþ 6.018.026c harãõàü vàhinã mukhyo nadãü haimavatãm anu 6.018.027a u÷ãra bãjam à÷ritya parvataü mandaropamam 6.018.027c ramate vànara÷reùñho divi ÷akra iva svayam 6.018.028a enaü ÷atasahasràõàü sahasram abhivartate 6.018.028c eùa durmarùaõo ràjan pramàthã nàma yåthapaþ 6.018.029a vàtenevoddhataü meghaü yam enam anupa÷yasi 6.018.029c vivartamànaü bahu÷o yatraitad bahulaü rajaþ 6.018.030a ete 'sitamukhà ghorà golàïgålà mahàbalàþ 6.018.030c ÷ataü ÷atasahasràõi dçùñvà vai setubandhanam 6.018.031a golàïgålaü mahàvegaü gavàkùaü nàma yåthapam 6.018.031c parivàryàbhivartante laïkàü marditum ojasà 6.018.032a bhramaràcarità yatra sarvakàmaphaladrumàþ 6.018.032c yaü såryatulyavarõàbham anuparyeti parvatam 6.018.033a yasya bhàsà sadà bhànti tadvarõà mçgapakùiõaþ 6.018.033c yasya prasthaü mahàtmàno na tyajanti maharùayaþ 6.018.034a tatraiùa ramate ràjan ramye kà¤canaparvate 6.018.034c mukhyo vànaramukhyànàü kesarã nàma yåthapaþ 6.018.035a ùaùñir girisahasràõàü ramyàþ kà¤canaparvatàþ 6.018.035c teùàü madhye girivaras tvam ivànagha rakùasàm 6.018.036a tatraite kapilàþ ÷vetàs tàmràsyà madhupiïgalàþ 6.018.036c nivasanty uttamagirau tãkùõadaüùñrànakhàyudhàþ 6.018.037a siüha iva caturdaüùñrà vyàghrà iva duràsadàþ 6.018.037c sarve vai÷vanarasamà jvalità÷ãviùopamàþ 6.018.038a sudãrghà¤citalàïgålà mattamàtaügasaünibhàþ 6.018.038c mahàparvatasaükà÷à mahàjãmåtanisvanàþ 6.018.039a eùa caiùàm adhipatir madhye tiùñhati vãryavàn 6.018.039c nàmnà pçthivyàü vikhyàto ràja¤ ÷atabalãti yaþ 6.018.039e eùaivà÷aüsate laïkàü svenànãkena marditum 6.018.040a gajo gavàkùo gavayo nalo nãla÷ ca vànaraþ 6.018.040c ekaika eva yåthànàü koñibhir da÷abhir vçtaþ 6.018.041a tathànye vànara÷reùñhà vindhyaparvatavàsinaþ 6.018.041c na ÷akyante bahutvàt tu saükhyàtuü laghuvikramàþ 6.018.042a sarve mahàràja mahàprabhàvàþ; sarve mahà÷ailanikà÷akàyàþ 6.018.042c sarve samarthàþ pçthivãü kùaõena; kartuü pravidhvastavikãrõa÷ailàm 6.019.001a sàraõasya vacaþ ÷rutvà ràvaõaü ràkùasàdhipam 6.019.001c balam àlokayan sarvaü ÷uko vàkyam athàbravãt 6.019.002a sthitàn pa÷yasi yàn etàn mattàn iva mahàdvipàn 6.019.002c nyagrodhàn iva gàïgeyàn sàlàn haimavatãn iva 6.019.003a ete duùprasahà ràjan balinaþ kàmaråpiõaþ 6.019.003c daityadànavasaükà÷à yuddhe devaparàkramàþ 6.019.004a eùàü koñisahasràõi nava pa¤caca sapta ca 6.019.004c tathà ÷aïkhasahasràõi tathà vçnda÷atàni ca 6.019.005a ete sugrãvasacivàþ kiùkindhànilayàþ sadà 6.019.005c harayo devagandharvair utpannàþ kàmaråpiõaþ 6.019.006a yau tau pa÷yasi tiùñhantau kumàrau devaråpiõau 6.019.006c mainda÷ ca dvivida÷ cobhau tàbhyàü nàsti samo yudhi 6.019.007a brahmaõà samanuj¤àtàv amçtaprà÷inàv ubhau 6.019.007c à÷aüsete yudhà laïkàm etau marditum ojasà 6.019.008a yàv etàv etayoþ pàr÷ve sthitau parvatasaünibhau 6.019.008c sumukho vimukha÷ caiva mçtyuputrau pituþ samau 6.019.009a yaü tu pa÷yasi tiùñhantaü prabhinnam iva ku¤jaram 6.019.009c yo balàt kùobhayet kruddhaþ samudram api vànaraþ 6.019.010a eùo 'bhigantà laïkàyà vaidehyàs tava ca prabho 6.019.010c enaü pa÷ya purà dçùñaü vànaraü punar àgatam 6.019.011a jyeùñhaþ kesariõaþ putro vàtàtmaja iti ÷rutaþ 6.019.011c hanåmàn iti vikhyàto laïghito yena sàgaraþ 6.019.012a kàmaråpã hari÷reùñho balaråpasamanvitaþ 6.019.012c anivàryagati÷ caiva yathà satatagaþ prabhuþ 6.019.013a udyantaü bhàskaraü dçùñvà bàlaþ kila pipàsitaþ 6.019.013c triyojanasahasraü tu adhvànam avatãrya hi 6.019.014a àdityam àhariùyàmi na me kùut pratiyàsyati 6.019.014c iti saücintya manasà puraiùa baladarpitaþ 6.019.015a anàdhçùyatamaü devam api devarùidànavaiþ 6.019.015c anàsàdyaiva patito bhàskarodayane girau 6.019.016a patitasya kaper asya hanur ekà ÷ilàtale 6.019.016c kiü cid bhinnà dçóhahanor hanåmàn eùa tena vai 6.019.017a satyam àgamayogena mamaiùa vidito hariþ 6.019.017c nàsya ÷akyaü balaü råpaü prabhàvo vànubhàùitum 6.019.018a eùa à÷aüsate laïkàm eko marditum ojasà 6.019.018c ya÷ caiùo 'nantaraþ ÷åraþ ÷yàmaþ padmanibhekùaõaþ 6.019.019a ikùvàkåõàm atiratho loke vikhyàta pauruùaþ 6.019.019c yasmin na calate dharmo yo dharmaü nàtivartate 6.019.020a yo bràhmam astraü vedàü÷ ca veda vedavidàü varaþ 6.019.020c yo bhindyàd gaganaü bàõaiþ parvatàü÷ càpi dàrayet 6.019.021a yasya mçtyor iva krodhaþ ÷akrasyeva paràkramaþ 6.019.021c sa eùa ràmas tvàü yoddhuü ràjan samabhivartate 6.019.022a ya÷ caiùa dakùiõe pàr÷ve ÷uddhajàmbånadaprabhaþ 6.019.022c vi÷àlavakùàs tàmràkùo nãlaku¤citamårdhajaþ 6.019.023a eùo 'sya lakùmaõo nàma bhràtà pràõasamaþ priyaþ 6.019.023c naye yuddhe ca ku÷alaþ sarva÷àstravi÷àradaþ 6.019.024a amarùã durjayo jetà vikrànto buddhimàn balã 6.019.024c ràmasya dakùiõo bàhur nityaü pràõo bahi÷caraþ 6.019.025a na hy eùa ràghavasyàrthe jãvitaü parirakùati 6.019.025c eùaivà÷aüsate yuddhe nihantuü sarvaràkùasàn 6.019.026a yas tu savyam asau pakùaü ràmasyà÷ritya tiùñhati 6.019.026c rakùogaõaparikùipto ràjà hy eùa vibhãùaõaþ 6.019.027a ÷rãmatà ràjaràjena laïkàyàm abhiùecitaþ 6.019.027c tvàm eva pratisaürabdho yuddhàyaiùo 'bhivartate 6.019.028a yaü tu pa÷yasi tiùñhantaü madhye girim ivàcalam 6.019.028c sarva÷àkhàmçgendràõàü bhartàram aparàjitam 6.019.029a tejasà ya÷asà buddhyà j¤ànenàbhijanena ca 6.019.029c yaþ kapãn ati babhràja himavàn iva parvatàn 6.019.030a kiùkindhàü yaþ samadhyàste guhàü sagahanadrumàm 6.019.030c durgàü parvatadurgasthàü pradhànaiþ saha yåthapaiþ 6.019.031a yasyaiùà kà¤canã màlà ÷obhate ÷atapuùkarà 6.019.031c kàntà devamanuùyàõàü yasyàü lakùmãþ pratiùñhità 6.019.032a etàü ca màlàü tàràü ca kapiràjyaü ca ÷à÷vatam 6.019.032c sugrãvo vàlinaü hatvà ràmeõa pratipàditaþ 6.019.033a evaü koñisahasreõa ÷aïkånàü ca ÷atena ca 6.019.033c sugrãvo vànarendras tvàü yuddhàrtham abhivartate 6.019.034a imàü mahàràjasamãkùya vàhinãm; upasthitàü prajvalitagrahopamàm 6.019.034c tataþ prayatnaþ paramo vidhãyatàü; yathà jayaþ syàn na paraiþ paràjayaþ 6.020.001a ÷ukena tu samàkhyàtàüs tàn dçùñvà hariyåthapàn 6.020.001c samãpasthaü ca ràmasya bhràtaraü svaü vibhãùaõam 6.020.002a lakùmaõaü ca mahàvãryaü bhujaü ràmasya dakùiõam 6.020.002c sarvavànararàjaü ca sugrãvaü bhãmavikramam 6.020.003a kiü cid àvignahçdayo jàtakrodha÷ ca ràvaõaþ 6.020.003c bhartsayàm àsa tau vãrau kathànte ÷ukasàraõau 6.020.004a adhomukhau tau praõatàv abravãc chukasàraõau 6.020.004c roùagadgadayà vàcà saürabdhaþ paruùaü vacaþ 6.020.005a na tàvat sadç÷aü nàma sacivair upajãvibhiþ 6.020.005c vipriyaü nçpater vaktuü nigrahapragrahe vibhoþ 6.020.006a ripåõàü pratikålànàü yuddhàrtham abhivartatàm 6.020.006c ubhàbhyàü sadç÷aü nàma vaktum aprastave stavam 6.020.007a àcàryà guravo vçddhà vçthà vàü paryupàsitàþ 6.020.007c sàraü yad ràja÷àstràõàm anujãvyaü na gçhyate 6.020.008a gçhãto và na vij¤àto bhàro j¤ànasya vochyate 6.020.008c ãdç÷aiþ sacivair yukto mårkhair diùñyà dharàmy aham 6.020.009a kiü nu mçtyor bhayaü nàsti màü vaktuü paruùaü vacaþ 6.020.009c yasya me ÷àsato jihvà prayacchati ÷ubhà÷ubham 6.020.010a apy eva dahanaü spçùñvà vane tiùñhanti pàdapàþ 6.020.010c ràjadoùaparàmçùñàs tiùñhante nàparàdhinaþ 6.020.011a hanyàm aham imau pàpau ÷atrupakùapra÷aüsakau 6.020.011c yadi pårvopakàrair me na krodho mçdutàü vrajet 6.020.012a apadhvaüsata gacchadhvaü saünikarùàd ito mama 6.020.012c na hi vàü hantum icchàmi smarann upakçtàni vàm 6.020.012e hatàv eva kçtaghnau tau mayi snehaparàïmukhau 6.020.013a evam uktau tu savrãóau tàv ubhau ÷ukasàraõau 6.020.013c ràvaõaü jaya÷abdena pratinandyàbhiniþsçtau 6.020.014a abravãt sa da÷agrãvaþ samãpasthaü mahodaram 6.020.014c upasthàpaya ÷ãghraü me càràn nãtivi÷àradàn 6.020.015a tata÷ caràþ saütvaritàþ pràptàþ pàrthiva÷àsanàt 6.020.015c upasthitàþ prà¤jalayo vardhayitvà jayà÷iùà 6.020.016a tàn abravãt tato vàkyaü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.020.016c càràn pratyayikठ÷åràn bhaktàn vigatasàdhvasàn 6.020.017a ito gacchata ràmasya vyavasàyaü parãkùatha 6.020.017c mantreùv abhyantarà ye 'sya prãtyà tena samàgatàþ 6.020.018a kathaü svapiti jàgarti kim anyac ca kariùyati 6.020.018c vij¤àya nipuõaü sarvam àgantavyam a÷eùataþ 6.020.019a càreõa viditaþ ÷atruþ paõóitair vasudhàdhipaiþ 6.020.019c yuddhe svalpena yatnena samàsàdya nirasyate 6.020.020a càràs tu te tathety uktvà prahçùñà ràkùase÷varam 6.020.020c kçtvà pradakùiõaü jagmur yatra ràmaþ salakùmaõaþ 6.020.021a te suvelasya ÷ailasya samãpe ràmalakùmaõau 6.020.021c pracchannà dadç÷ur gatvà sasugrãvavibhãùaõau 6.020.022a te tu dharmàtmanà dçùñà ràkùasendreõa ràkùasàþ 6.020.022c vibhãùaõena tatrasthà nigçhãtà yadçcchayà 6.020.023a vànarair arditàs te tu vikràntair laghuvikramaiþ 6.020.023c punar laïkàm anupràptàþ ÷vasanto naùñacetasaþ 6.020.024a tato da÷agrãvam upasthitàs te; càrà bahirnityacarà ni÷àcaràþ 6.020.024c gireþ suvelasya samãpavàsinaü; nyavedayan bhãmabalaü mahàbalàþ 6.021.001a tatas tam akùobhya balaü laïkàdhipataye caràþ 6.021.001c suvele ràghavaü ÷aile niviùñaü pratyavedayan 6.021.002a càràõàü ràvaõaþ ÷rutvà pràptaü ràmaü mahàbalam 6.021.002c jàtodvego 'bhavat kiü cic chàrdålaü vàkyam abravãt 6.021.003a ayathàvac ca te varõo dãna÷ càsi ni÷àcara 6.021.003c nàsi kaccid amitràõàü kruddhànàü va÷am àgataþ 6.021.004a iti tenànu÷iùñas tu vàcaü mandam udãrayat 6.021.004c tadà ràkùasa÷àrdålaü ÷àrdålo bhayavihvalaþ 6.021.005a na te càrayituü ÷akyà ràjan vànarapuügavàþ 6.021.005c vikràntà balavanta÷ ca ràghaveõa ca rakùitàþ 6.021.006a nàpi saübhàùituü ÷akyàþ saüpra÷no 'tra na labhyate 6.021.006c sarvato rakùyate panthà vànaraiþ parvatopamaiþ 6.021.007a praviùñamàtre j¤àto 'haü bale tasminn acàrite 6.021.007c balàd gçhãto bahubhir bahudhàsmi vidàritaþ 6.021.008a jànubhir muùñibhir dantais talai÷ càbhihato bhç÷am 6.021.008c pariõãto 'smi haribhir balavadbhir amarùaõaiþ 6.021.009a pariõãya ca sarvatra nãto 'haü ràmasaüsadam 6.021.009c rudhiràdigdhasarvàïgo vihvala÷ calitendriyaþ 6.021.010a haribhir vadhyamàna÷ ca yàcamànaþ kçtà¤jaliþ 6.021.010c ràghaveõa paritràto jãvàmi ha yadçcchayà 6.021.011a eùa ÷ailaiþ ÷ilàbhi÷ ca pårayitvà mahàrõavam 6.021.011c dvàram à÷ritya laïkàyà ràmas tiùñhati sàyudhaþ 6.021.012a garuóavyåham àsthàya sarvato haribhir vçtaþ 6.021.012c màü visçjya mahàtejà laïkàm evàbhivartate 6.021.013a purà pràkàram àyàti kùipram ekataraü kuru 6.021.013c sãtàü càsmai prayacchà÷u suyuddhaü và pradãyatàm 6.021.014a manasà saütatàpàtha tac chrutvà ràkùasàdhipaþ 6.021.014c ÷àrdålasya mahad vàkyam athovàca sa ràvaõaþ 6.021.015a yadi màü pratiyudhyeran devagandharvadànavàþ 6.021.015c naiva sãtàü pradàsyàmi sarvalokabhayàd api 6.021.016a evam uktvà mahàtejà ràvaõaþ punar abravãt 6.021.016c càrità bhavatà senà ke 'tra ÷åràþ plavaügamàþ 6.021.017a kãdç÷àþ kiüprabhàvà÷ ca vànarà ye duràsadàþ 6.021.017c kasya putrà÷ ca pautrà÷ ca tattvam àkhyàhi ràkùasa 6.021.018a tatr atra pratipatsyàmi j¤àtvà teùàü balàbalam 6.021.018c ava÷yaü balasaükhyànaü kartavyaü yuddham icchatà 6.021.019a athaivam uktaþ ÷àrdålo ràvaõenottama÷ caraþ 6.021.019c idaü vacanam àrebhe vaktuü ràvaõasaünidhau 6.021.020a atharkùarajasaþ putro yudhi ràjan sudurjayaþ 6.021.020c gadgadasyàtha putro 'tra jàmbavàn iti vi÷rutaþ 6.021.021a gadgadasyaiva putro 'nyo guruputraþ ÷atakratoþ 6.021.021c kadanaü yasya putreõa kçtam ekena rakùasàm 6.021.022a suùeõa÷ càpi dharmàtmà putro dharmasya vãryavàn 6.021.022c saumyaþ somàtmaja÷ càtra ràjan dadhimukhaþ kapiþ 6.021.023a sumukho durmukha÷ càtra vegadar÷ã ca vànaraþ 6.021.023c mçtyur vànararåpeõa nånaü sçùñaþ svayambhuvà 6.021.024a putro hutavahasyàtha nãlaþ senàpatiþ svayam 6.021.024c anilasya ca putro 'tra hanåmàn iti vi÷rutaþ 6.021.025a naptà ÷akrasya durdharùo balavàn aïgado yuvà 6.021.025c mainda÷ ca dvivida÷ cobhau balinàv a÷visaübhavau 6.021.026a putrà vaivasvatasyàtra pa¤cakàlàntakopamàþ 6.021.026c gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 6.021.027a ÷veto jyotirmukha÷ càtra bhàskarasyàtmasaübhavau 6.021.027c varuõasya ca putro 'tha hemakåñaþ plavaügamaþ 6.021.028a vi÷vakarmasuto vãro nalaþ plavagasattamaþ 6.021.028c vikrànto vegavàn atra vasuputraþ sudurdharaþ 6.021.029a da÷avànarakoñya÷ ca ÷åràõàü yuddhakàïkùiõàm 6.021.029c ÷rãmatàü devaputràõàü ÷eùàn nàkhyàtum utsahe 6.021.030a putro da÷arathasyaiùa siühasaühanano yuvà 6.021.030c dåùaõo nihato yena khara÷ ca tri÷iràs tathà 6.021.031a nàsti ràmasya sadç÷o vikrame bhuvi ka÷ cana 6.021.031c viràdho nihato yena kabandha÷ càntakopamaþ 6.021.032a vaktuü na ÷akto ràmasya naraþ ka÷ cid guõàn kùitau 6.021.032c janasthànagatà yena tàvanto ràkùasà hatàþ 6.021.033a lakùmaõa÷ càtra dharmàtmà màtaügànàm ivarùabhaþ 6.021.033c yasya bàõapathaü pràpya na jãved api vàsavaþ 6.021.034a ràkùasànàü variùñha÷ ca tava bhràtà vibhãùaõaþ 6.021.034c parigçhya purãü laïkàü ràghavasya hite rataþ 6.021.035a iti sarvaü samàkhyàtaü tavedaü vànaraü balam 6.021.035c suvele 'dhiùñhitaü ÷aile ÷eùakàrye bhavàn gatiþ 6.022.001a tatas tam akùobhyabalaü laïkàyàü nçpate÷ caraþ 6.022.001c suvele ràghavaü ÷aile niviùñaü pratyavedayan 6.022.002a càràõàü ràvaõaþ ÷rutvà pràptaü ràmaü mahàbalam 6.022.002c jàtodvego 'bhavat kiü cit sacivàü÷ cedam abravãt 6.022.003a mantriõaþ ÷ãghram àyàntu sarve vai susamàhitàþ 6.022.003c ayaü no mantrakàlo hi saüpràpta iva ràkùasàþ 6.022.004a tasya tac chàsanaü ÷rutvà mantriõo 'bhyàgaman drutam 6.022.004c tataþ saümantrayàm àsa sacivai ràkùasaiþ saha 6.022.005a mantrayitvà sa durdharùaþ kùamaü yat samanantaram 6.022.005c visarjayitvà sacivàn pravive÷a svam àlayam 6.022.006a tato ràkùasam àhåya vidyujjihvaü mahàbalam 6.022.006c màyàvidaü mahàmàyaþ pràvi÷ad yatra maithilã 6.022.007a vidyujjihvaü ca màyàj¤am abravãd ràkùasàdhipaþ 6.022.007c mohayiùyàmahe sãtàü màyayà janakàtmajàm 6.022.008a ÷iro màyàmayaü gçhya ràghavasya ni÷àcara 6.022.008c màü tvaü samupatiùñhasva mahac ca sa÷araü dhanuþ 6.022.009a evam uktas tathety àha vidyujjihvo ni÷àcaraþ 6.022.009c tasya tuùño 'bhavad ràjà pradadau ca vibhåùaõam 6.022.010a a÷okavanikàyàü tu pravive÷a mahàbalaþ 6.022.010c tato dãnàm adainyàrhàü dadar÷a dhanadànujaþ 6.022.010e adhomukhãü ÷okaparàm upaviùñàü mahãtale 6.022.011a bhartàram eva dhyàyantãm a÷okavanikàü gatàm 6.022.011c upàsyamànàü ghoràbhã ràkùasãbhir adårataþ 6.022.012a upasçtya tataþ sãtàü praharùan nàma kãrtayan 6.022.012c idaü ca vacanaü dhçùñam uvàca janakàtmajàm 6.022.013a sàntvyamànà mayà bhadre yam upà÷ritya valgase 6.022.013c khara hantà sa te bhartà ràghavaþ samare hataþ 6.022.014a chinnaü te sarvato målaü darpas te nihato mayà 6.022.014c vyasanenàtmanaþ sãte mama bhàryà bhaviùyasi 6.022.015a alpapuõye nivçttàrthe måóhe paõóitamànini 6.022.015c ÷çõu bhartçbadhaü sãte ghoraü vçtravadhaü yathà 6.022.016a samàyàtaþ samudràntaü màü hantuü kila ràghavaþ 6.022.016c vànarendrapraõãtena balena mahatà vçtaþ 6.022.017a saüniviùñaþ samudrasya tãram àsàdya dakùiõam 6.022.017c balena mahatà ràmo vrajaty astaü divàkare 6.022.018a athàdhvani pari÷ràntam ardharàtre sthitaü balam 6.022.018c sukhasuptaü samàsàdya càritaü prathamaü caraiþ 6.022.019a tat prahastapraõãtena balena mahatà mama 6.022.019c balam asya hataü ràtrau yatra ràmaþ sulakùmaõaþ 6.022.020a paññasàn parighàn khaógàü÷ cakràn daõóàn mahàyasàn 6.022.020c bàõajàlàni ÷ålàni bhàsvaràn kåñamudgaràn 6.022.021a yaùñã÷ ca tomaràn pràsaü÷ cakràõi musalàni ca 6.022.021c udyamyodyamya rakùobhir vànareùu nipàtitàþ 6.022.022a atha suptasya ràmasya prahastena pramàthinà 6.022.022c asaktaü kçtahastena ÷ira÷ chinnaü mahàsinà 6.022.023a vibhãùaõaþ samutpatya nigçhãto yadçcchayà 6.022.023c di÷aþ pravràjitaþ sarvair lakùmaõaþ plavagaiþ saha 6.022.024a sugrãvo grãvayà ÷ete bhagnayà plavagàdhipaþ 6.022.024c nirastahanukaþ ÷ete hanåmàn ràkùasair hataþ 6.022.025a jàmbavàn atha jànubhyàm utpatan nihato yudhi 6.022.025c paññasair bahubhi÷ chinno nikçttaþ pàdapo yathà 6.022.026a mainda÷ ca dvivida÷ cobhau nihatau vànararùabhau 6.022.026c niþ÷vasantau rudantau ca rudhireõa samukùitau 6.022.027a asinàbhyàhata÷ chinno madhye ripuniùådanaþ 6.022.027c abhiùñanati medinyàü panasaþ panaso yathà 6.022.028a nàràcair bahubhi÷ chinnaþ ÷ete daryàü darãmukhaþ 6.022.028c kumudas tu mahàtejà niùkåjan sàyakair hataþ 6.022.029a aïgado bahubhi÷ chinnaþ ÷arair àsàdya ràkùasaiþ 6.022.029c pàtito rudhirodgàrã kùitau nipatito 'ïgadaþ 6.022.030a harayo mathità nàgai rathajàlais tathàpare 6.022.030c ÷àyità mçditàs tatra vàyuvegair ivàmbudàþ 6.022.031a pradrutà÷ ca pare trastà hanyamànà jaghanyataþ 6.022.031c abhidrutàs tu rakùobhiþ siühair iva mahàdvipàþ 6.022.032a sàgare patitàþ ke cit ke cid gaganam à÷ritàþ 6.022.032c çkùà vçkùàn upàråóhà vànarais tu vimi÷ritàþ 6.022.033a sàgarasya ca tãreùu ÷aileùu ca vaneùu ca 6.022.033c piïgàkùàs te viråpàkùair bahubhir bahavo hatàþ 6.022.034a evaü tava hato bhartà sasainyo mama senayà 6.022.034c kùatajàrdraü rajodhvastam idaü càsyàhçtaü ÷iraþ 6.022.035a tataþ paramadurdharùo ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.022.035c sãtàyàm upa÷çõvantyàü ràkùasãm idam abravãt 6.022.036a ràkùasaü krårakarmàõaü vidyujjihvaü tvam ànaya 6.022.036c yena tad ràghava÷iraþ saügràmàt svayam àhçtam 6.022.037a vidyujjihvas tato gçhya ÷iras tat sa÷aràsanam 6.022.037c praõàmaü ÷irasà kçtvà ràvaõasyàgrataþ sthitaþ 6.022.038a tam abravãt tato ràjà ràvaõo ràkùasaü sthitam 6.022.038c vidyujjihvaü mahàjihvaü samãpaparivartinam 6.022.039a agrataþ kuru sãtàyàþ ÷ãghraü dà÷aratheþ ÷iraþ 6.022.039c avasthàü pa÷cimàü bhartuþ kçpaõà sàdhu pa÷yatu 6.022.040a evam uktaü tu tad rakùaþ ÷iras tat priyadar÷anam 6.022.040c upanikùipya sãtàyàþ kùipram antaradhãyata 6.022.041a ràvaõa÷ càpi cikùepa bhàsvaraü kàrmukaü mahat 6.022.041c triùu lokeùu vikhyàtaü sãtàm idam uvàca ha 6.022.042a idaü tat tava ràmasya kàrmukaü jyàsamanvitam 6.022.042c iha prahastenànãtaü hatvà taü ni÷i mànuùam 6.022.043a sa vidyujjihvena sahaiva tac chiro; dhanu÷ ca bhåmau vinikãrya ràvaõaþ 6.022.043c videharàjasya sutàü ya÷asvinãü; tato 'bravãt tàü bhava me va÷ànugà 6.023.001a sà sãtà tac chiro dçùñvà tac ca kàrmukam uttamam 6.023.001c sugrãvapratisaüsargam àkhyàtaü ca hanåmatà 6.023.002a nayane mukhavarõaü ca bhartus tat sadç÷aü mukham 6.023.002c ke÷àn ke÷àntade÷aü ca taü ca cåóàmaõiü ÷ubham 6.023.003a etaiþ sarvair abhij¤ànair abhij¤àya suduþkhità 6.023.003c vijagarhe 'tha kaikeyãü kro÷antã kurarã yathà 6.023.004a sakàmà bhava kaikeyi hato 'yaü kulanandanaþ 6.023.004c kulam utsàditaü sarvaü tvayà kalaha÷ãlayà 6.023.005a àryeõa kiü nu kaikeyyàþ kçtaü ràmeõa vipriyam 6.023.005c yad gçhàc cãravasanas tayà prasthàpito vanam 6.023.006a evam uktvà tu vaidehã vepamànà tapasvinã 6.023.006c jagàma jagatãü bàlà chinnà tu kadalã yathà 6.023.007a sà muhårtàt samà÷vasya pratilabhya ca cetanàm 6.023.007c tac chiraþ samupàghràya vilalàpàyatekùaõà 6.023.008a hà hatàsmi mahàbàho vãravratam anuvratà 6.023.008c imàü te pa÷cimàvasthàü gatàsmi vidhavà kçtà 6.023.009a prathamaü maraõaü nàryà bhartur vaiguõyam ucyate 6.023.009c suvçttaþ sàdhuvçttàyàþ saüvçttas tvaü mamàgrataþ 6.023.010a duþkhàd duþkhaü prapannàyà magnàyàþ ÷okasàgare 6.023.010c yo hi màm udyatas tràtuü so 'pi tvaü vinipàtitaþ 6.023.011a sà ÷va÷rår mama kausalyà tvayà putreõa ràghava 6.023.011c vatseneva yathà dhenur vivatsà vatsalà kçtà 6.023.012a àdiùñaü dãrgham àyus te yair acintyaparàkrama 6.023.012c ançtaü vacanaü teùàm alpàyur asi ràghava 6.023.013a atha và na÷yati praj¤à pràj¤asyàpi satas tava 6.023.013c pacaty enaü tathà kàlo bhåtànàü prabhavo hy ayam 6.023.014a adçùñaü mçtyum àpannaþ kasmàt tvaü naya÷àstravit 6.023.014c vyasanànàm upàyaj¤aþ ku÷alo hy asi varjane 6.023.015a tathà tvaü saüpariùvajya raudrayàtinç÷aüsayà 6.023.015c kàlaràtryà mayàcchidya hçtaþ kamalalocanaþ 6.023.016a upa÷eùe mahàbàho màü vihàya tapasvinãm 6.023.016c priyàm iva ÷ubhàü nàrãü pçthivãü puruùarùabha 6.023.017a arcitaü satataü yatnàd gandhamàlyair mayà tava 6.023.017c idaü te matpriyaü vãra dhanuþ kà¤canabhåùitam 6.023.018a pitrà da÷arathena tvaü ÷va÷ureõa mamànagha 6.023.018c pårvai÷ ca pitçbhiþ sàrdhaü nånaü svarge samàgataþ 6.023.019a divi nakùatrabhåtas tvaü mahat karma kçtaü priyam 6.023.019c puõyaü ràjarùivaü÷aü tvam àtmanaþ samupekùase 6.023.020a kiü màn na prekùase ràjan kiü màü na pratibhàùase 6.023.020c bàlàü bàlena saüpràptàü bhàryàü màü sahacàriõãm 6.023.021a saü÷rutaü gçhõatà pàõiü cariùyàmãti yat tvayà 6.023.021c smara tan mama kàkutstha naya màm api duþkhitàm 6.023.022a kasmàn màm apahàya tvaü gato gatimatàü vara 6.023.022c asmàl lokàd amuü lokaü tyaktvà màm iha duþkhitàm 6.023.023a kalyàõair ucitaü yat tat pariùvaktaü mayaiva tu 6.023.023c kravyàdais tac charãraü te nånaü viparikçùyate 6.023.024a agniùñomàdibhir yaj¤air iùñavàn àptadakùiõaiþ 6.023.024c agnihotreõa saüskàraü kena tvaü tu na lapsyase 6.023.025a pravrajyàm upapannànàü trayàõàm ekam àgatam 6.023.025c pariprakùyati kausalyà lakùmaõaü ÷okalàlasà 6.023.026a sa tasyàþ paripçcchantyà vadhaü mitrabalasya te 6.023.026c tava càkhyàsyate nånaü ni÷àyàü ràkùasair vadham 6.023.027a sà tvàü suptaü hataü ÷rutvà màü ca rakùogçhaü gatàm 6.023.027c hçdayena vidãrõena na bhaviùyati ràghava 6.023.028a sàdhu pàtaya màü kùipraü ràmasyopari ràvaõaþ 6.023.028c samànaya patiü patnyà kuru kalyàõam uttamam 6.023.029a ÷irasà me ÷ira÷ càsya kàyaü kàyena yojaya 6.023.029c ràvaõànugamiùyàmi gatiü bhartur mahàtmanaþ 6.023.029e muhårtam api necchàmi jãvituü pàpajãvinà 6.023.030a ÷rutaü mayà vedavidàü bràhmaõànàü pitur gçhe 6.023.030c yàsàü strãõàü priyo bhartà tàsàü lokà mahodayàþ 6.023.031a kùamà yasmin damas tyàgaþ satyaü dharmaþ kçtaj¤atà 6.023.031c ahiüsà caiva bhåtànàü tam çte kà gatir mama 6.023.032a iti sà duþkhasaütaptà vilalàpàyatekùaõà 6.023.032c bhartuþ ÷iro dhanus tatra samãkùya janakàtmajà 6.023.033a evaü làlapyamànàyàü sãtàyàü tatra ràkùasaþ 6.023.033c abhicakràma bhartàram anãkasthaþ kçtà¤jaliþ 6.023.034a vijayasvàryaputreti so 'bhivàdya prasàdya ca 6.023.034c nyavedayad anupràptaü prahastaü vàhinãpatim 6.023.035a amàtyaiþ sahitaþ sarvaiþ prahastaþ samupasthitaþ 6.023.035c kiü cid àtyayikaü kàryaü teùàü tvaü dar÷anaü kuru 6.023.036a etac chrutvà da÷agrãvo ràkùasaprativeditam 6.023.036c a÷okavanikàü tyaktvà mantriõàü dar÷anaü yayau 6.023.037a sa tu sarvaü samarthyaiva mantribhiþ kçtyam àtmanaþ 6.023.037c sabhàü pravi÷ya vidadhe viditvà ràmavikramam 6.023.038a antardhànaü tu tac chãrùaü tac ca kàrmukam uttamam 6.023.038c jagàma ràvaõasyaiva niryàõasamanantaram 6.023.039a ràkùasendras tu taiþ sàrdhaü mantribhir bhãmavikramaiþ 6.023.039c samarthayàm àsa tadà ràmakàryavini÷cayam 6.023.040a avidårasthitàn sarvàn balàdhyakùàn hitaiùiõaþ 6.023.040c abravãt kàlasadç÷o ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.023.041a ÷ãghraü bherãninàdena sphuñakoõàhatena me 6.023.041c samànayadhvaü sainyàni vaktavyaü ca na kàraõam 6.023.042a tatas tatheti pratigçhya tad vaco; balàdhipàs te mahad àtmano balam 6.023.042c samànayaü÷ caiva samàgataü ca te; nyavedayan bhartari yuddhakàïkùiõi 6.024.001a sãtàü tu mohitàü dçùñvà saramà nàma ràkùasã 6.024.001c àsasàdà÷u vaidehãü priyàü praõayinã sakhã 6.024.002a sà hi tatra kçtà mitraü sãtayà rakùyamàõayà 6.024.002c rakùantã ràvaõàd iùñà sànukro÷à dçóhavratà 6.024.003a sà dadar÷a sakhãü sãtàü saramà naùñacetanàm 6.024.003c upàvçtyotthitàü dhvastàü vaóavàm iva pàüsuùu 6.024.004a tàü samà÷vàsayàm àsa sakhã snehena suvratà 6.024.004c uktà yad ràvaõena tvaü pratyuktaü ca svayaü tvayà 6.024.005a sakhãsnehena tad bhãru mayà sarvaü prati÷rutam 6.024.005c lãnayà ganahe ÷åhye bhayam utsçjya ràvaõàt 6.024.005e tava hetor vi÷àlàkùi na hi me jãvitaü priyam 6.024.006a sa saübhrànta÷ ca niùkrànto yat kçte ràkùasàdhipaþ 6.024.006c tac ca me viditaü sarvam abhiniùkramya maithili 6.024.007a na ÷akyaü sauptikaü kartuü ràmasya viditàtmanaþ 6.024.007c vadha÷ ca puruùavyàghre tasminn evopapadyate 6.024.008a na caiva vànarà hantuü ÷akyàþ pàdapayodhinaþ 6.024.008c surà devarùabheõeva ràmeõa hi surakùitàþ 6.024.009a dãrghavçttabhujaþ ÷rãmàn mahoraskaþ pratàpavàn 6.024.009c dhanvã saühananopeto dharmàtmà bhuvi vi÷rutaþ 6.024.010a vikrànto rakùità nityam àtmana÷ ca parasya ca 6.024.010c lakùmaõena saha bhràtrà ku÷alã naya÷àstravit 6.024.011a hantà parabalaughànàm acintyabalapauruùaþ 6.024.011c na hato ràghavaþ ÷rãmàn sãte ÷atrunibarhaõaþ 6.024.012a ayuktabuddhikçtyena sarvabhåtavirodhinà 6.024.012c iyaü prayuktà raudreõa màyà màyàvidà tvayi 6.024.013a ÷okas te vigataþ sarvaþ kalyàõaü tvàm upasthitam 6.024.013c dhruvaü tvàü bhajate lakùmãþ priyaü prãtikaraü ÷çõu 6.024.014a uttãrya sàgaraü ràmaþ saha vànarasenayà 6.024.014c saüniviùñaþ samudrasya tãram àsàdya dakùiõam 6.024.015a dçùño me paripårõàrthaþ kàkutsthaþ sahalakùmaõaþ 6.024.015c sahitaiþ sàgaràntasthair balais tiùñhati rakùitaþ 6.024.016a anena preùità ye ca ràkùasà laghuvikramaþ 6.024.016c ràghavas tãrõa ity evaü pravçttis tair ihàhçtà 6.024.017a sa tàü ÷rutvà vi÷àlàkùi pravçttiü ràkùasàdhipaþ 6.024.017c eùa mantrayate sarvaiþ sacivaiþ saha ràvaõaþ 6.024.018a iti bruvàõà saramà ràkùasã sãtayà saha 6.024.018c sarvodyogena sainyànàü ÷abdaü ÷u÷ràva bhairavam 6.024.019a daõóanirghàtavàdinyàþ ÷rutvà bheryà mahàsvanam 6.024.019c uvàca saramà sãtàm idaü madhurabhàùiõã 6.024.020a saünàhajananã hy eùà bhairavà bhãru bherikà 6.024.020c bherãnàdaü ca gambhãraü ÷çõu toyadanisvanam 6.024.021a kalpyante mattamàtaügà yujyante rathavàjinaþ 6.024.021c tatra tatra ca saünaddhàþ saüpatanti padàtayaþ 6.024.022a àpåryante ràjamàrgàþ sainyair adbhutadar÷anaiþ 6.024.022c vegavadbhir nadadbhi÷ ca toyaughair iva sàgaraþ 6.024.023a ÷àstràõàü ca prasannànàü carmaõàü varmaõàü tathà 6.024.023c rathavàjigajànàü ca bhåùitànàü ca rakùasàm 6.024.024a prabhàü visçjatàü pa÷ya nànàvarõàü samutthitàm 6.024.024c vanaü nirdahato dharme yathàråpaü vibhàvasoþ 6.024.025a ghaõñànàü ÷çõu nirghoùaü rathànàü ÷çõu nisvanam 6.024.025c hayànàü heùamàõànàü ÷çõu tåryadhvaniü yathà 6.024.026a udyatàyudhahastànàü ràkùasendrànuyàyinàm 6.024.026c saübhramo rakùasàm eùa tumulo lomaharùaõaþ 6.024.027a ÷rãs tvàü bhajati ÷okaghnã rakùasàü bhayam àgatam 6.024.027c ràmàt kamalapatràkùi daityànàm iva vàsavàt 6.024.028a avajitya jitakrodhas tam acintyaparàkramaþ 6.024.028c ràvaõaü samare hatvà bhartà tvàdhigamiùyati 6.024.029a vikramiùyati rakùaþsu bhartà te sahalakùmaõaþ 6.024.029c yathà ÷atruùu ÷atrughno viùõunà saha vàsavaþ 6.024.030a àgatasya hi ràmasya kùipram aïkagatàü satãm 6.024.030c ahaü drakùyàmi siddhàrthàü tvàü ÷atrau vinipàtite 6.024.031a a÷råõy ànandajàni tvaü vartayiùyasi ÷obhane 6.024.031c samàgamya pariùvaktà tasyorasi mahorasaþ 6.024.032a aciràn mokùyate sãte devi te jaghanaü gatàm 6.024.032c dhçtàm etàü bahån màsàn veõãü ràmo mahàbalaþ 6.024.033a tasya dçùñvà mukhaü devi pårõacandram ivoditam 6.024.033c mokùyase ÷okajaü vàri nirmokam iva pannagã 6.024.034a ràvaõaü samare hatvà naciràd eva maithili 6.024.034c tvayà samagraü priyayà sukhàrho lapsyate sukham 6.024.035a samàgatà tvaü ràmeõa modiùyasi mahàtmanà 6.024.035c suvarùeõa samàyuktà yathà sasyena medinã 6.024.036a girivaram abhito 'nuvartamàno; haya iva maõóalam à÷u yaþ karoti 6.024.036c tam iha ÷araõam abhyupehi devi; divasakaraü prabhavo hy ayaü prajànàm 6.025.001a atha tàü jàtasaütàpàü tena vàkyena mohitàm 6.025.001c saramà hlàdayàm àsa pçtivãü dyaur ivàmbhasà 6.025.002a tatas tasyà hitaü sakhyà÷ cikãrùantã sakhã vacaþ 6.025.002c uvàca kàle kàlaj¤à smitapårvàbhibhàùiõã 6.025.003a utsaheyam ahaü gatvà tvadvàkyam asitekùaõe 6.025.003c nivedya ku÷alaü ràme praticchannà nivartitum 6.025.004a na hi me kramamàõàyà niràlambe vihàyasi 6.025.004c samartho gatim anvetuü pavano garuóo 'pi và 6.025.005a evaü bruvàõàü tàü sãtà saramàü punar abravãt 6.025.005c madhuraü ÷lakùõayà vàcà pårva÷okàbhipannayà 6.025.006a samarthà gaganaü gantum api và tvaü rasàtalam 6.025.006c avagacchàmy akartavyaü kartavyaü te madantare 6.025.007a matpriyaü yadi kartavyaü yadi buddhiþ sthirà tava 6.025.007c j¤àtum icchàmi taü gatvà kiü karotãti ràvaõaþ 6.025.008a sa hi màyàbalaþ kråro ràvaõaþ ÷atruràvaõaþ 6.025.008c màü mohayati duùñàtmà pãtamàtreva vàruõã 6.025.009a tarjàpayati màü nityaü bhartsàpayati càsakçt 6.025.009c ràkùasãbhiþ sughoràbhir yà màü rakùanti nitya÷aþ 6.025.010a udvignà ÷aïkità càsmi na ca svasthaü mano mama 6.025.010c tad bhayàc càham udvignà a÷okavanikàü gatàþ 6.025.011a yadi nàma kathà tasya ni÷citaü vàpi yad bhavet 6.025.011c nivedayethàþ sarvaü tat paro me syàd anugrahaþ 6.025.012a sà tv evaü bruvatãü sãtàü saramà valgubhàùiõã 6.025.012c uvàca vacanaü tasyàþ spç÷antã bàùpaviklavam 6.025.013a eùa te yady abhipràyas tasmàd gacchàmi jànaki 6.025.013c gçhya ÷atror abhipràyam upàvçttàü ca pa÷ya màm 6.025.014a evam uktvà tato gatvà samãpaü tasya rakùasaþ 6.025.014c ÷u÷ràva kathitaü tasya ràvaõasya samantriõaþ 6.025.015a sà ÷rutvà ni÷cayaü tasya ni÷cayaj¤à duràtmanaþ 6.025.015c punar evàgamat kùipram a÷okavanikàü tadà 6.025.016a sà praviùñà punas tatra dadar÷a janakàtmajàm 6.025.016c pratãkùamàõàü svàm eva bhraùñapadmàm iva ÷riyam 6.025.017a tàü tu sãtà punaþ pràptàü saramàü valgubhàùiõãm 6.025.017c pariùvajya ca susnigdhaü dadau ca svayam àsanam 6.025.018a ihàsãnà sukhaü sarvam àkhyàhi mama tattvataþ 6.025.018c krårasya ni÷cayaü tasya ràvaõasya duràtmanaþ 6.025.019a evam uktà tu saramà sãtayà vepamànayà 6.025.019c kathitaü sarvam àcaùña ràvaõasya samantriõaþ 6.025.020a jananyà ràkùasendro vai tvanmokùàrthaü bçhadvacaþ 6.025.020c aviddhena ca vaidehi mantrivçddhena bodhitaþ 6.025.021a dãyatàm abhisatkçtya manujendràya maithilã 6.025.021c nidar÷anaü te paryàptaü janasthàne yad adbhutam 6.025.022a laïghanaü ca samudrasya dar÷anaü ca hanåmataþ 6.025.022c vadhaü ca rakùasàü yuddhe kaþ kuryàn mànuùo bhuvi 6.025.023a evaü sa mantrivçddhai÷ ca màtrà ca bahu bhàùitaþ 6.025.023c na tvàm utsahate moktum artahm arthaparo yathà 6.025.024a notsahaty amçto moktuü yuddhe tvàm iti maithili 6.025.024c sàmàtyasya nç÷aüsasya ni÷cayo hy eùa vartate 6.025.025a tad eùà susthirà buddhir mçtyulobhàd upasthità 6.025.025c bhayàn na ÷aktas tvàü moktum anirastas tu saüyuge 6.025.025e ràkùasànàü ca sarveùàm àtmana÷ ca vadhena hi 6.025.026a nihatya ràvaõaü saükhye sarvathà ni÷itaiþ ÷araiþ 6.025.026c pratineùyati ràmas tvàm ayodhyàm asitekùaõe 6.025.027a etasminn antare ÷abdo bherã÷aïkhasamàkulaþ 6.025.027c ÷ruto vai sarvasainyànàü kampayan dharaõãtalam 6.025.028a ÷rutvà tu taü vànarasainya÷abdaü; laïkàgatà ràkùasaràjabhçtyàþ 6.025.028c naùñaujaso dainyaparãtaceùñàþ; ÷reyo na pa÷yanti nçpasya doùaiþ 6.026.001a tena ÷aïkhavimi÷reõa bherã÷abdena ràghavaþ 6.026.001c upayato mahàbàhå ràmaþ parapuraüjayaþ 6.026.002a taü ninàdaü ni÷amyàtha ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.026.002c muhårtaü dhyànam àsthàya sacivàn abhyudaikùata 6.026.003a atha tàn sacivàüs tatra sarvàn àbhàùya ràvaõaþ 6.026.003c sabhàü saünàdayan sarvàm ity uvàca mahàbalaþ 6.026.004a taraõaü sàgarasyàpi vikramaü balasaücayam 6.026.004c yad uktavanto ràmasya bhavantas tan mayà ÷rutam 6.026.004e bhavata÷ càpy ahaü vedmi yuddhe satyaparàkramàn 6.026.005a tatas tu sumahàpràj¤o màlyavàn nàma ràkùasaþ 6.026.005c ràvaõasya vacaþ ÷rutvà màtuþ paitàmaho 'bravãt 6.026.006a vidyàsv abhivinãto yo ràjà ràjan nayànugaþ 6.026.006c sa ÷àsti ciram ai÷varyam arãü÷ ca kurute va÷e 6.026.007a saüdadhàno hi kàlena vigçhõaü÷ càribhiþ saha 6.026.007c svapakùavardhanaü kurvan mahad ai÷varyam a÷nute 6.026.008a hãyamànena kartavyo ràj¤à saüdhiþ samena ca 6.026.008c na ÷atrum avamanyeta jyàyàn kurvãta vigraham 6.026.009a tan mahyaü rocate saüdhiþ saha ràmeõa ràvaõa 6.026.009c yadartham abhiyuktàþ sma sãtà tasmai pradãyatàm 6.026.010a tasya devarùayaþ sarve gandharvà÷ ca jayaiùiõaþ 6.026.010c virodhaü mà gamas tena saüdhis te tena rocatàm 6.026.011a asçjad bhagavàn pakùau dvàv eva hi pitàmahaþ 6.026.011c suràõàm asuràõàü ca dharmàdharmau tadà÷rayau 6.026.012a dharmo hi ÷råyate pakùaþ suràõàü ca mahàtmanàm 6.026.012c adharmo rakùasaü pakùo hy asuràõàü ca ràvaõa 6.026.013a dharmo vai grasate 'dharmaü tataþ kçtam abhåd yugam 6.026.013c adharmo grasate dharmaü tatas tiùyaþ pravartate 6.026.014a tat tvayà caratà lokàn dharmo vinihato mahàn 6.026.014c adharmaþ pragçhãta÷ ca tenàsmadbalinaþ pare 6.026.015a sa pramàdàd vivçddhas te 'dharmo 'hir grasate hi naþ 6.026.015c vivardhayati pakùaü ca suràõàü surabhàvanaþ 6.026.016a viùayeùu prasaktena yatkiücitkàriõà tvayà 6.026.016c çùãõàm agnikalpànàm udvego janito mahàn 6.026.016e teùàü prabhàvo durdharùaþ pradãpta iva pàvakaþ 6.026.017a tapasà bhàvitàtmàno dharmasyànugrahe ratàþ 6.026.017c mukhyair yaj¤air yajanty ete nityaü tais tair dvijàtayaþ 6.026.018a juhvaty agnãü÷ ca vidhivad vedàü÷ coccair adhãyate 6.026.018c abhibhåya ca rakùàüsi brahmaghoùàn udairayan 6.026.018e di÷o vipradrutàþ sarve stanayitnur ivoùõage 6.026.019a çùãõàm agnikalpànàm agnihotrasamutthitaþ 6.026.019c àdatte rakùasàü tejo dhåmo vyàpya di÷o da÷a 6.026.020a teùu teùu ca de÷eùu puõyeùu ca dçóhavrataiþ 6.026.020c caryamàõaü tapas tãvraü saütàpayati ràkùasàn 6.026.021a utpàtàn vividhàn dçùñvà ghoràn bahuvidhàüs tathà 6.026.021c vinà÷am anupa÷yàmi sarveùàü rakùasàm aham 6.026.022a kharàbhis tanità ghorà meghàþ pratibhayaükaraþ 6.026.022c ÷oõitenàbhivarùanti laïkàm uùõena sarvataþ 6.026.023a rudatàü vàhanànàü ca prapatanty asrabindavaþ 6.026.023c dhvajà dhvastà vivarõà÷ ca na prabhànti yathàpuram 6.026.024a vyàlà gomàyavo gçdhrà và÷anti ca subhairavam 6.026.024c pravi÷ya laïkàm ani÷aü samavàyàü÷ ca kurvate 6.026.025a kàlikàþ pàõóurair dantaiþ prahasanty agrataþ sthitàþ 6.026.025c striyaþ svapneùu muùõantyo gçhàõi pratibhàùya ca 6.026.026a gçhàõàü balikarmàõi ÷vànaþ paryupabhu¤jate 6.026.026c kharà goùu prajàyante måùikà nakulaiþ saha 6.026.027a màrjàrà dvãpibhiþ sàrdhaü såkaràþ ÷unakaiþ saha 6.026.027c kiünarà ràkùasai÷ càpi sameyur mànuùaiþ saha 6.026.028a pàõóurà raktapàdà÷ ca vihagàþ kàlacoditàþ 6.026.028c ràkùasànàü vinà÷àya kapotà vicaranti ca 6.026.029a cãkã kåcãti và÷antyaþ ÷àrikà ve÷masu sthitàþ 6.026.029c patanti grathità÷ càpi nirjitàþ kalahaiùiõaþ 6.026.030a karàlo vikaño muõóaþ puruùaþ kçùõapiïgalaþ 6.026.030c kàlo gçhàõi sarveùàü kàle kàle 'nvavekùate 6.026.030e etàny anyàni duùñàni nimittàny utpatanti ca 6.026.031a viùõuü manyàmahe ràmaü mànuùaü deham àsthitam 6.026.031c na hi mànuùamàtro 'sau ràghavo dçóhavikramaþ 6.026.032a yena baddhaþ samudrasya sa setuþ paramàdbhutaþ 6.026.032c kuruùva nararàjena saüdhiü ràmeõa ràvaõa 6.026.033a idaü vacas tatra nigadya màlyavan; parãkùya rakùo'dhipater manaþ punaþ 6.026.033c anuttameùåttamapauruùo balã; babhåva tåùõãü samavekùya ràvaõam 6.027.001a tat tu màlyavato vàkyaü hitam uktaü da÷ànanaþ 6.027.001c na marùayati duùñàtmà kàlasya va÷am àgataþ 6.027.002a sa baddhvà bhrukuñiü vaktre krodhasya va÷am àgataþ 6.027.002c amarùàt parivçttàkùo màlyavantam athàbravãt 6.027.003a hitabuddhyà yad ahitaü vacaþ paruùam ucyate 6.027.003c parapakùaü pravi÷yaiva naitac chrotragataü mama 6.027.004a mànuùaü kçpaõaü ràmam ekaü ÷àkhàmçgà÷rayam 6.027.004c samarthaü manyase kena tyaktaü pitrà vanàlayam 6.027.005a rakùasàm ã÷varaü màü ca devatànàü bhayaükaram 6.027.005c hãnaü màü manyase kena ahãnaü sarvavikramaiþ 6.027.006a vãradveùeõa và ÷aïke pakùapàtena và ripoþ 6.027.006c tvayàhaü paruùàõy uktaþ paraprotsàhanena và 6.027.007a prabhavantaü padasthaü hi paruùaü ko 'hbidhàsyati 6.027.007c paõóitaþ ÷àstratattvaj¤o vinà protsàhanàd ripoþ 6.027.008a ànãya ca vanàt sãtàü padmahãnàm iva ÷riyam 6.027.008c kimarthaü pratidàsyàmi ràghavasya bhayàd aham 6.027.009a vçtaü vànarakoñãbhiþ sasugrãvaü salakùmaõam 6.027.009c pa÷ya kai÷ cid ahobhis tvaü ràghavaü nihataü mayà 6.027.010a dvandve yasya na tiùñhanti daivatàny api saüyuge 6.027.010c sa kasmàd ràvaõo yuddhe bhayam àhàrayiùyati 6.027.011a dvidhà bhajyeyam apy evaü na nameyaü tu kasya cit 6.027.011c eùa me sahajo doùaþ svabhàvo duratikramaþ 6.027.012a yadi tàvat samudre tu setur baddho yadçcchayà 6.027.012c ràmeõa vismayaþ ko 'tra yena te bhayam àgatam 6.027.013a sa tu tãrtvàrõavaü ràmaþ saha vànarasenayà 6.027.013c pratijànàmi te satyaü na jãvan pratiyàsyati 6.027.014a evaü bruvàõaü saürabdhaü ruùñaü vij¤àya ràvaõam 6.027.014c vrãóito màlyavàn vàkyaü nottaraü pratyapadyata 6.027.015a jayà÷iùà ca ràjànaü vardhayitvà yathocitam 6.027.015c màlyavàn abhyanuj¤àto jagàma svaü nive÷anam 6.027.016a ràvaõas tu sahàmàtyo mantrayitvà vimç÷ya ca 6.027.016c laïkàyàm atulàü guptiü kàrayàm àsa ràkùasaþ 6.027.017a vyàdide÷a ca pårvasyàü prahastaü dvàri ràkùasaü 6.027.017c dakùiõasyàü mahàvãryau mahàpàr÷va mahodarau 6.027.018a pa÷cimàyàm atho dvàri putram indrajitaü tathà 6.027.018c vyàdide÷a mahàmàyaü ràkùasair bahubhir vçtam 6.027.019a uttarasyàü puradvàri vyàdi÷ya ÷ukasàraõau 6.027.019c svayaü càtra bhaviùyàmi mantriõas tàn uvàca ha 6.027.020a ràkùasaü tu viråpàkùaü mahàvãryaparàkramam 6.027.020c madhyame 'sthàpayad gulme bahubhiþ saha ràkùasaiþ 6.027.021a evaüvidhànaü laïkàyàü kçtvà ràkùasapuügavaþ 6.027.021c mene kçtàrtham àtmànaü kçtàntava÷am àgataþ 6.027.022a visarjayàm àsa tataþ sa mantriõo; vidhànam àj¤àpya purasya puùkalam 6.027.022c jayà÷iùà mantragaõena påjito; vive÷a so 'ntaþpuram çddhiman mahat 6.028.001a naravànararàjau tau sa ca vàyusutaþ kapiþ 6.028.001c jàmbavàn çkùaràja÷ ca ràkùasa÷ ca vibhãùaõaþ 6.028.002a aïgado vàliputra÷ ca saumitriþ ÷arabhaþ kapiþ 6.028.002c suùeõaþ sahadàyàdo maindo dvivida eva ca 6.028.003a gajo gavàkùo kumudo nalo 'tha panasas tathà 6.028.003c amitraviùayaü pràptàþ samavetàþ samarthayan 6.028.004a iyaü sà lakùyate laïkà purã ràvaõapàlità 6.028.004c sàsuroragagandharvair amarair api durjayà 6.028.005a kàryasiddhiü puraskçtya mantrayadhvaü vinirõaye 6.028.005c nityaü saünihito hy atra ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.028.006a tathà teùu bruvàõeùu ràvaõàvarajo 'bravãt 6.028.006c vàkyam agràmyapadavat puùkalàrthaü vibhãùaõaþ 6.028.007a analaþ ÷arabha÷ caiva saüpàtiþ praghasas tathà 6.028.007c gatvà laïkàü mamàmàtyàþ purãü punar ihàgatàþ 6.028.008a bhåtvà ÷akunayaþ sarve praviùñà÷ ca ripor balam 6.028.008c vidhànaü vihitaü yac ca tad dçùñvà samupasthitàþ 6.028.009a saüvidhànaü yathàhus te ràvaõasya duràtmanaþ 6.028.009c ràma tad bruvataþ sarvaü yathàtathyena me ÷çõu 6.028.010a pårvaü prahastaþ sabalo dvàram àsàdya tiùñhati 6.028.010c dakùiõaü ca mahàvãryau mahàpàr÷vamahodarau 6.028.011a indrajit pa÷cimadvàraü ràkùasair bahubhir vçtaþ 6.028.011c paññasàsidhanuùmadbhiþ ÷ålamudgarapàõibhiþ 6.028.012a nànàpraharaõaiþ ÷årair àvçto ràvaõàtmajaþ 6.028.012c ràkùasànàü sahasrais tu bahubhiþ ÷astrapàõibhiþ 6.028.013a yuktaþ paramasaüvigno ràkùasair bahubhir vçtaþ 6.028.013c uttaraü nagaradvàraü ràvaõaþ svayam àsthitaþ 6.028.014a viråpàkùas tu mahatà ÷ålakhaógadhanuùmatà 6.028.014c balena ràkùasaiþ sàrdhaü madhyamaü gulmam àsthitaþ 6.028.015a etàn evaüvidhàn gulmàül laïkàyàü samudãkùya te 6.028.015c màmakàþ sacivàþ sarve ÷ãghraü punar ihàgatàþ 6.028.016a gajànàü ca sahasraü ca rathànàm ayutaü pure 6.028.016c hayànàm ayute dve ca sàgrakoñã ca rakùasàm 6.028.017a vikràntà balavanta÷ ca saüyugeùv àtatàyinaþ 6.028.017c iùñà ràkùasaràjasya nityam ete ni÷àcaràþ 6.028.018a ekaikasyàtra yuddhàrthe ràkùasasya vi÷àü pate 6.028.018c parivàraþ sahasràõàü sahasram upatiùñhate 6.028.019a etàü pravçttiü laïkàyàü mantriproktaü vibhãùaõaþ 6.028.019c ràmaü kamalapatràkùam idam uttaram abravãt 6.028.020a kuberaü tu yadà ràma ràvaõaþ pratyayudhyata 6.028.020c ùaùñiþ ÷atasahasràõi tadà niryànti ràkùasàþ 6.028.021a paràkrameõa vãryeõa tejasà sattvagauravàt 6.028.021c sadç÷à yo 'tra darpeõa ràvaõasya duràtmanaþ 6.028.022a atra manyur na kartavyo roùaye tvàü na bhãùaye 6.028.022c samartho hy asi vãryeõa suràõàm api nigrahe 6.028.023a tad bhavàü÷ caturaïgeõa balena mahatà vçtaþ 6.028.023c vyåhyedaü vànarànãkaü nirmathiùyasi ràvaõam 6.028.024a ràvaõàvaraje vàkyam evaü bruvati ràghavaþ 6.028.024c ÷atråõàü pratighàtàrtham idaü vacanam abravãt 6.028.025a pårvadvàre tu laïkàyà nãlo vànarapuügavaþ 6.028.025c prahastaü pratiyoddhà syàd vànarair bahubhir vçtaþ 6.028.026a aïgado vàliputras tu balena mahatà vçtaþ 6.028.026c dakùiõe bàdhatàü dvàre mahàpàr÷vamahodarau 6.028.027a hanåmàn pa÷cimadvàraü nipãóya pavanàtmajaþ 6.028.027c pravi÷atv aprameyàtmà bahubhiþ kapibhir vçtaþ 6.028.028a daityadànavasaüghànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 6.028.028c viprakàrapriyaþ kùudro varadànabalànvitaþ 6.028.029a parikràmati yaþ sarvàül lokàn saütàpayan prajàþ 6.028.029c tasyàhaü ràkùasendrasya svayam eva vadhe dhçtaþ 6.028.030a uttaraü nagaradvàram ahaü saumitriõà saha 6.028.030c nipãóyàbhipravekùyàmi sabalo yatra ràvaõaþ 6.028.031a vànarendra÷ ca balavàn çkùaràja÷ ca jàmbavàn 6.028.031c ràkùasendrànuja÷ caiva gulme bhavatu madhyame 6.028.032a na caiva mànuùaü råpaü kàryaü haribhir àhave 6.028.032c eùà bhavatu naþ saüj¤à yuddhe 'smin vànare bale 6.028.033a vànarà eva ni÷cihnaü svajane 'smin bhaviùyati 6.028.033c vayaü tu mànuùeõaiva sapta yotsyàmahe paràn 6.028.034a aham eva saha bhràtrà lakùmaõena mahaujasà 6.028.034c àtmanà pa¤cama÷ càyaü sakhà mama vibhãùaõaþ 6.028.035a sa ràmaþ kàryasiddhyartham evam uktvà vibhãùaõam 6.028.035c suvelàrohaõe buddhiü cakàra matimàn matim 6.028.036a tatas tu ràmo mahatà balena; pracchàdya sarvàü pçthivãü mahàtmà 6.028.036c prahçùñaråpo 'bhijagàma laïkàü; kçtvà matiü so 'rivadhe mahàtmà 6.029.001a sa tu kçtvà suvelasya matim àrohaõaü prati 6.029.001c lakùmaõànugato ràmaþ sugrãvam idam abravãt 6.029.002a vibhãùaõaü ca dharmaj¤am anuraktaü ni÷àcaram 6.029.002c mantraj¤aü ca vidhij¤aü ca ÷lakùõayà parayà girà 6.029.003a suvelaü sàdhu ÷ailendram imaü dhàtu÷atai÷ citam 6.029.003c adhyàrohàmahe sarve vatsyàmo 'tra ni÷àm imàm 6.029.004a laïkàü càlokayiùyàmo nilayaü tasya rakùasaþ 6.029.004c yena me maraõàntàya hçtà bhàryà duràtmanà 6.029.005a yena dharmo na vij¤àto na vçttaü na kulaü tathà 6.029.005c ràkùasyà nãcayà buddhyà yena tad garhitaü kçtam 6.029.006a yasmin me vardhate roùaþ kãrtite ràkùasàdhame 6.029.006c yasyàparàdhàn nãcasya vadhaü drakùyàmi rakùasàm 6.029.007a eko hi kurute pàpaü kàlapà÷ava÷aü gataþ 6.029.007c nãcenàtmàpacàreõa kulaü tena vina÷yati 6.029.008a evaü saümantrayann eva sakrodho ràvaõaü prati 6.029.008c ràmaþ suvelaü vàsàya citrasànum upàruhat 6.029.009a pçùñhato lakùmaõa cainam anvagacchat samàhitaþ 6.029.009c sa÷araü càpam udyamya sumahad vikrame rataþ 6.029.010a tam anvarohat sugrãvaþ sàmàtyaþ savibhãùaõaþ 6.029.010c hanåmàn aïgado nãlo maindo dvivida eva ca 6.029.011a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 6.029.011c panasaþ kumuda÷ caiva haro rambha÷ ca yåthapaþ 6.029.012a ete cànye ca bahavo vànaràþ ÷ãghragàminaþ 6.029.012c te vàyuvegapravaõàs taü giriü giricàriõaþ 6.029.012e adhyàrohanta ÷ata÷aþ suvelaü yatra ràghavaþ 6.029.013a te tv adãrgheõa kàlena girim àruhya sarvataþ 6.029.013c dadç÷uþ ÷ikhare tasya viùaktàm iva khe purãm 6.029.014a tàü ÷ubhàü pravaradvàràü pràkàravara÷obhitàm 6.029.014c laïkàü ràkùasasaüpårõàü dadç÷ur hariyåthapàþ 6.029.015a pràkàracayasaüsthai÷ ca tathà nãlair ni÷àcaraiþ 6.029.015c dadç÷us te hari÷reùñhàþ pràkàram aparaü kçtam 6.029.016a te dçùñvà vànaràþ sarve ràkùasàn yuddhakàïkùiõaþ 6.029.016c mumucur vipulàn nàdàüs tatra ràmasya pa÷yataþ 6.029.017a tato 'stam agamat såryaþ saüdhyayà pratira¤jitaþ 6.029.017c pårõacandrapradãpà ca kùapà samabhivartate 6.029.018a tataþ sa ràmo harivàhinãpatir; vibhãùaõena pratinandya satkçtaþ 6.029.018c salakùmaõo yåthapayåthasaüvçtaþ; suvela pçùñhe nyavasad yathàsukham 6.030.001a tàü ràtrim uùitàs tatra suvele haripuügavàþ 6.030.001c laïkàyàü dadç÷ur vãrà vanàny upavanàni ca 6.030.002a samasaumyàni ramyàõi vi÷àlàny àyatàni ca 6.030.002c dçùñiramyàõi te dçùñvà babhåvur jàtavismayàþ 6.030.003a campakà÷okapuünàgasàlatàlasamàkulà 6.030.003c tamàlavanasaüchannà nàgamàlàsamàvçtà 6.030.004a hintàlair arjunair nãpaiþ saptaparõai÷ ca puùpitaiþ 6.030.004c tilakaiþ karõikàrai÷ ca pañàlai÷ ca samantataþ 6.030.005a ÷u÷ubhe puùpitàgrai÷ ca latàparigatair drumaiþ 6.030.005c laïkà bahuvidhair divyair yathendrasyàmaràvatã 6.030.006a vicitrakusumopetai raktakomalapallavaiþ 6.030.006c ÷àdvalai÷ ca tathà nãlai÷ citràbhir vanaràjibhiþ 6.030.007a gandhàóhyàny abhiramyàõi puùpàõi ca phalàni ca 6.030.007c dhàrayanty agamàs tatra bhåùaõànãva mànavàþ 6.030.008a tac caitrarathasaükà÷aü manoj¤aü nandanopamam 6.030.008c vanaü sarvartukaü ramyaü ÷u÷ubhe ùañpadàyutam 6.030.009a natyåhakoyaùñibhakair nçtyamànai÷ ca barhibhiþ 6.030.009c rutaü parabhçtànàü ca ÷u÷ruve vananirjhare 6.030.010a nityamattavihaügàni bhramaràcaritàni ca 6.030.010c kokilàkulaùaõóàni vihagàbhirutàni ca 6.030.011a bhçïgaràjàbhigãtàni bhramaraiþ sevitàni ca 6.030.011c koõàlakavighuùñàni sàrasàbhirutàni ca 6.030.012a vivi÷us te tatas tàni vanàny upavanàni ca 6.030.012c hçùñàþ pramudità vãrà harayaþ kàmaråpiõaþ 6.030.013a teùàü pravi÷atàü tatra vànaràõàü mahaujasàm 6.030.013c puùpasaüsargasurabhir vavau ghràõasukho 'nilaþ 6.030.014a anye tu harivãràõàü yåthàn niùkramya yåthapàþ 6.030.014c sugrãveõàbhyanuj¤àtà laïkàü jagmuþ patàkinãm 6.030.015a vitràsayanto vihagàüs tràsayanto mçgadvipàn 6.030.015c kampayanta÷ ca tàü laïkàü nàdaiþ svair nadatàü varàþ 6.030.016a kurvantas te mahàvegà mahãü càraõapãóitàm 6.030.016c raja÷ ca sahasaivordhvaü jagàma caraõoddhatam 6.030.017a çkùàþ siühà varàhà÷ ca mahiùà vàraõà mçgàþ 6.030.017c tena ÷abdena vitrastà jagmur bhãtà di÷o da÷a 6.030.018a ÷ikharaü tu trikåñasya pràü÷u caikaü divispç÷am 6.030.018c samantàt puùpasaüchannaü mahàrajatasaünibham 6.030.019a ÷atayojanavistãrõaü vimalaü càrudar÷anam 6.030.019c ÷lakùõaü ÷rãman mahac caiva duùpràpaü ÷akunair api 6.030.020a manasàpi duràrohaü kiü punaþ karmaõà janaiþ 6.030.020c niviùñà tatra ÷ikhare laïkà ràvaõapàlità 6.030.021a sà purã gopurair uccaiþ pàõóuràmbudasaünibhaiþ 6.030.021c kà¤canena ca sàlena ràjatena ca ÷obhità 6.030.022a pràsàdai÷ ca vimànai÷ ca laïkà paramabhåùità 6.030.022c ghanair ivàtapàpàye madhyamaü vaiùõavaü padam 6.030.023a yasyàü stambhasahasreõa pràsàdaþ samalaükçtaþ 6.030.023c kailàsa÷ikharàkàro dç÷yate kham ivollikhan 6.030.024a caityaþ sa ràkùasendrasya babhåva purabhåùaõam 6.030.024c ÷atena rakùasàü nityaü yaþ samagreõa rakùyate 6.030.025a tàü samçddhàü samçddhàrtho lakùmãvàül lakùmaõàgrajaþ 6.030.025c ràvaõasya purãü ràmo dadar÷a saha vànaraiþ 6.030.026a tàü ratnapårõàü bahusaüvidhànàü; pràsàdamàlàbhir alaükçtàü ca 6.030.026c purãü mahàyantrakavàñamukhyàü; dadar÷a ràmo mahatà balena 6.031.001a atha tasmin nimittàni dçùñvà lakùmaõapårvajaþ 6.031.001c lakùmaõaü lakùmisaüpannam idaü vacanam abravãt 6.031.002a parigçhyodakaü ÷ãtaü vanàni phalavanti ca 6.031.002c balaughaü saüvibhajyemaü vyåhya tiùñhema lakùmaõa 6.031.003a lokakùayakaraü bhãmaü bhayaü pa÷yàmy upasthitam 6.031.003c nibarhaõaü pravãràõàm çkùavànararakùasàm 6.031.004a vàtà÷ ca paruùaü vànti kampate ca vasuüdharà 6.031.004c parvatàgràõi vepante patanti dharaõãdharàþ 6.031.005a meghàþ kravyàdasaükà÷àþ paruùàþ paruùasvanàþ 6.031.005c kråràþ kråraü pravarùanti mi÷raü ÷oõitabindubhiþ 6.031.006a raktacandanasaükà÷à saüdhyàparamadàruõà 6.031.006c jvalac ca nipataty etad àdityàd agnimaõóalam 6.031.007a àdityam abhivà÷yante janayanto mahad bhayam 6.031.007c dãnà dãnasvarà ghorà apra÷astà mçgadvijàþ 6.031.008a rajanyàm aprakà÷a÷ ca saütàpayati candramàþ 6.031.008c kçùõaraktàü÷uparyanto yathà lokasya saükùaye 6.031.009a hrasvo råkùo 'pra÷asta÷ ca pariveùaþ sulohitaþ 6.031.009c àdityamaõóale nãlaü lakùma lakùmaõa dç÷yate 6.031.010a dç÷yante na yathàvac ca nakùatràõy abhivartate 6.031.010c yugàntam iva lokasya pa÷ya lakùmaõa ÷aüsati 6.031.011a kàkàþ ÷yenàs tathà gçdhrà nãcaiþ paripatanti ca 6.031.011c ÷ivà÷ càpy a÷ivà vàcaþ pravadanti mahàsvanàþ 6.031.012a kùipram adya duràdharùàü purãü ràvaõapàlitàm 6.031.012c abhiyàma javenaiva sarvato haribhir vçtàþ 6.031.013a ity evaü tu vadan vãro lakùmaõaü lakùmaõàgrajaþ 6.031.013c tasmàd avàtarac chãghraü parvatàgràn mahàbalaþ 6.031.014a avatãrya tu dharmàtmà tasmàc chailàt sa ràghavaþ 6.031.014c paraiþ paramadurdharùaü dadar÷a balam àtmanaþ 6.031.015a saünahya tu sasugrãvaþ kapiràjabalaü mahat 6.031.015c kàlaj¤o ràghavaþ kàle saüyugàyàbhyacodayat 6.031.016a tataþ kàle mahàbàhur balena mahatà vçtaþ 6.031.016c prasthitaþ purato dhanvã laïkàm abhimukhaþ purãm 6.031.017a taü vibhãùaõa sugrãvau hanåmठjàmbavàn nalaþ 6.031.017c çkùaràjas tathà nãlo lakùmaõa÷ cànyayus tadà 6.031.018a tataþ pa÷càt sumahatã pçtanarkùavanaukasàm 6.031.018c pracchàdya mahatãü bhåmim anuyàti sma ràghavam 6.031.019a ÷aila÷çïgàõi ÷ata÷aþ pravçddhàü÷ ca mahãruhàm 6.031.019c jagçhuþ ku¤jaraprakhyà vànaràþ paravàraõàþ 6.031.020a tau tv adãrgheõa kàlena bhràtarau ràmalakùmaõau 6.031.020c ràvaõasya purãü laïkàm àsedatur ariüdamau 6.031.021a patàkàmàlinãü ramyàm udyànavana÷obhitàm 6.031.021c citravapràü suduùpràpàm uccapràkàratoraõàm 6.031.022a tàü surair api durdharùàü ràmavàkyapracoditàþ 6.031.022c yathànide÷aü saüpãóya nyavi÷anta vanaukasaþ 6.031.023a laïkàyàs tåttaradvàraü ÷aila÷çïgam ivonnatam 6.031.023c ràmaþ sahànujo dhanvã jugopa ca rurodha ca 6.031.024a laïkàm upaniviùña÷ ca ràmo da÷arathàtmajaþ 6.031.024c lakùmaõànucaro vãraþ purãü ràvaõapàlitàm 6.031.025a uttaradvàram àsàdya yatra tiùñhati ràvaõaþ 6.031.025c nànyo ràmàd dhi tad dvàraü samarthaþ parirakùitum 6.031.026a ràvaõàdhiùñhitaü bhãmaü varuõeneva sàgaram 6.031.026c sàyudhau ràkùasair bhãmair abhiguptaü samantataþ 6.031.026e laghånàü tràsajananaü pàtàlam iva dànavaiþ 6.031.027a vinyastàni ca yodhànàü bahåni vividhàni ca 6.031.027c dadar÷àyudhajàlàni tathaiva kavacàni ca 6.031.028a pårvaü tu dvàram àsàdya nãlo haricamåpatiþ 6.031.028c atiùñhat saha maindena dvividena ca vãryavàn 6.031.029a aïgado dakùiõadvàraü jagràha sumahàbalaþ 6.031.029c çùabheõa gavàkùeõa gajena gavayena ca 6.031.030a hanåmàn pa÷cimadvàraü rarakùa balavàn kapiþ 6.031.030c pramàthi praghasàbhyàü ca vãrair anyai÷ ca saügataþ 6.031.031a madhyame ca svayaü gulme sugrãvaþ samatiùñhata 6.031.031c saha sarvair hari÷reùñhaiþ suparõa÷vasanopamaiþ 6.031.032a vànaràõàü tu ùañtriü÷at koñyaþ prakhyàtayåthapàþ 6.031.032c nipãóyopaniviùñà÷ ca sugrãvo yatra vànaraþ 6.031.033a ÷àsanena tu ràmasya lakùmaõaþ savibhãùaõaþ 6.031.033c dvàre dvàre harãõàü tu koñiü koñiü nyave÷ayat 6.031.034a pa÷cimena tu ràmasya sugrãvaþ saha jàmbavàn 6.031.034c adåràn madhyame gulme tasthau bahubalànugaþ 6.031.035a te tu vànara÷àrdålàþ ÷àrdålà iva daüùñriõaþ 6.031.035c gçhãtvà druma÷ailàgràn hçùñà yuddhàya tasthire 6.031.036a sarve vikçtalàïgålàþ sarve daüùñrànakhàyudhàþ 6.031.036c sarve vikçtacitràïgàþ sarve ca vikçtànanàþ 6.031.037a da÷anàgabalàþ ke cit ke cid da÷aguõottaràþ 6.031.037c ke cin nàgasahasrasya babhåvus tulyavikramàþ 6.031.038a santi caughà balàþ ke cit ke cic chataguõottaràþ 6.031.038c aprameyabalà÷ cànye tatràsan hariyåthapàþ 6.031.039a adbhuta÷ ca vicitra÷ ca teùàm àsãt samàgamaþ 6.031.039c tatra vànarasainyànàü ÷alabhànàm ivodgamaþ 6.031.040a paripårõam ivàkà÷aü saüchanneva ca medinã 6.031.040c laïkàm upaniviùñai÷ ca saüpatadbhi÷ ca vànaraiþ 6.031.041a ÷ataü ÷atasahasràõàü pçthag çkùavanaukasàm 6.031.041c laïkà dvàràõy upàjagmur anye yoddhuü samantataþ 6.031.042a àvçtaþ sa giriþ sarvais taiþ samantàt plavaügamaiþ 6.031.042c ayutànàü sahasraü ca purãü tàm abhyavartata 6.031.043a vànarair balavadbhi÷ ca babhåva drumapàõibhiþ 6.031.043c sarvataþ saüvçtà laïkà duùprave÷àpi vàyunà 6.031.044a ràkùasà vismayaü jagmuþ sahasàbhinipãóitàþ 6.031.044c vànarair meghasaükà÷aiþ ÷akratulyaparàkramaiþ 6.031.045a mahठ÷abdo 'bhavat tatra balaughasyàbhivartataþ 6.031.045c sàgarasyeva bhinnasya yathà syàt salilasvanaþ 6.031.046a tena ÷abdena mahatà sapràkàrà satoraõà 6.031.046c laïkà pracalità sarvà sa÷ailavanakànanà 6.031.047a ràmalakùmaõaguptà sà sugrãveõa ca vàhinã 6.031.047c babhåva durdharùatarà sarvair api suràsuraiþ 6.031.048a ràghavaþ saünive÷yaivaü sainyaü svaü rakùasàü vadhe 6.031.048c saümantrya mantribhiþ sàrdhaü ni÷citya ca punaþ punaþ 6.031.049a ànantaryam abhiprepsuþ kramayogàrthatattvavit 6.031.049c vibhãùaõasyànumate ràjadharmam anusmaran 6.031.049e aïgadaü vàlitanayaü samàhåyedam abravãt 6.031.050a gatvà saumya da÷agrãvaü bråhi madvacanàt kape 6.031.050c laïghayitvà purãü laïkàü bhayaü tyaktvà gatavyathaþ 6.031.051a bhraùña÷rãkagatai÷varyamumårùo naùñacetanaþ 6.031.051c çùãõàü devatànàü ca gandharvàpsarasàü tathà 6.031.052a nàgànàm atha yakùàõàü ràj¤àü ca rajanãcara 6.031.052c yac ca pàpaü kçtaü mohàd avaliptena ràkùasa 6.031.053a nånam adya gato darpaþ svayambhå varadànajaþ 6.031.053c yasya daõóadharas te 'haü dàràharaõakar÷itaþ 6.031.053e daõóaü dhàrayamàõas tu laïkàdvare vyavasthitaþ 6.031.054a padavãü devatànàü ca maharùãõàü ca ràkùasa 6.031.054c ràjarùãõàü ca sarveõàü gamiùyasi mayà hataþ 6.031.055a balena yena vai sãtàü màyayà ràkùasàdhama 6.031.055c màm atikràmayitvà tvaü hçtavàüs tad vidar÷aya 6.031.056a aràkùasam imaü lokaü kartàsmi ni÷itaiþ ÷araiþ 6.031.056c na cec charaõam abhyeùi màm upàdàya maithilãm 6.031.057a dharmàtmà rakùasàü ÷reùñhaþ saüpràpto 'yaü vibhãùaõaþ 6.031.057c laïkai÷varyaü dhruvaü ÷rãmàn ayaü pràpnoty akaõñakam 6.031.058a na hi ràjyam adharmeõa bhoktuü kùaõam api tvayà 6.031.058c ÷akyaü mårkhasahàyena pàpenàvijitàtmanà 6.031.059a yudhyasva và dhçtiü kçtvà ÷auryam àlambya ràkùasa 6.031.059c maccharais tvaü raõe ÷àntas tataþ påto bhaviùyasi 6.031.060a yady àvi÷asi lokàüs trãn pakùibhåto manojavaþ 6.031.060c mama cakùuùpathaü pràpya na jãvan pratiyàsyasi 6.031.061a bravãmi tvàü hitaü vàkyaü kriyatàm aurdhvadekikam 6.031.061c sudçùñà kriyatàü laïkà jãvitaü te mayi sthitam 6.031.062a ity uktaþ sa tu tàreyo ràmeõàkliùñakarmaõà 6.031.062c jagàmàkà÷am àvi÷ya mårtimàn iva havyavàñ 6.031.063a so 'tipatya muhårtena ÷rãmàn ràvaõamandiram 6.031.063c dadar÷àsãnam avyagraü ràvaõaü sacivaiþ saha 6.031.064a tatas tasyàvidåreõa nipatya haripuügavaþ 6.031.064c dãptàgnisadç÷as tasthàv aïgadaþ kanakàïgadaþ 6.031.065a tad ràmavacanaü sarvam anyånàdhikam uttamam 6.031.065c sàmàtyaü ÷ràvayàm àsa nivedyàtmànam àtmanà 6.031.066a dåto 'haü kosalendrasya ràmasyàkliùñakarmaõaþ 6.031.066c vàliputro 'ïgado nàma yadi te ÷rotram àgataþ 6.031.067a àha tvàü ràghavo ràmaþ kausalyànandavardhanaþ 6.031.067c niùpatya pratiyudhyasva nç÷aüsaü puruùàdhama 6.031.068a hantàsmi tvàü sahàmàtyaü saputraj¤àtibàndhavam 6.031.068c nirudvignàs trayo lokà bhaviùyanti hate tvayi 6.031.069a devadànavayakùàõàü gandharvoragarakùasàm 6.031.069c ÷atrum adyoddhariùyàmi tvàm çùãõàü ca kaõñakam 6.031.070a vibhãùaõasya cai÷varyaü bhaviùyati hate tvayi 6.031.070c na cet satkçtya vaidehãü praõipatya pradàsyasi 6.031.071a ity evaü paruùaü vàkyaü bruvàõe haripuügave 6.031.071c amarùava÷am àpanno ni÷àcaragaõe÷varaþ 6.031.072a tataþ sa roùatàmràkùaþ ÷a÷àsa sacivàüs tadà 6.031.072c gçhyatàm eùa durmedhà vadhyatàm iti càsakçt 6.031.073a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà dãptàgnisamatejasaþ 6.031.073c jagçhus taü tato ghorà÷ catvàro rajanãcaràþ 6.031.074a gràhayàm àsa tàreyaþ svayam àtmànam àtmanà 6.031.074c balaü dar÷ayituü vãro yàtudhànagaõe tadà 6.031.075a sa tàn bàhudvaye saktàn àdàya patagàn iva 6.031.075c pràsàdaü ÷ailasaükà÷am utpàpàtàïgadas tadà 6.031.076a te 'ntarikùàd vinirdhåtàs tasya vegena ràkùasàþ 6.031.076c bhumau nipatitàþ sarve ràkùasendrasya pa÷yataþ 6.031.077a tataþ pràsàda÷ikharaü ÷aila÷çïgam ivonnatam 6.031.077c tat paphàla tadàkràntaü da÷agrãvasya pa÷yataþ 6.031.078a bhaïktvà pràsàda÷ikharaü nàma vi÷ràvya càtmanaþ 6.031.078c vinadya sumahànàdam utpapàta vihàyasà 6.031.079a ràvaõas tu paraü cakre krodhaü pràsàdadharùaõàt 6.031.079c vinà÷aü càtmanaþ pa÷yan niþ÷vàsaparamo 'bhavat 6.031.080a ràmas tu bahubhir hçùñair ninadadbhiþ plavaügamaiþ 6.031.080c vçto ripuvadhàkàïkùã yuddhàyaivàbhyavartata 6.031.081a suùeõas tu mahàvãryo girikåñopamo hariþ 6.031.081c bahubhiþ saüvçtas tatra vànaraiþ kàmaråpibhiþ 6.031.082a caturdvàràõi sarvàõi sugrãvavacanàt kapiþ 6.031.082c paryàkramata durdharùo nakùatràõãva candramàþ 6.031.083a teùàm akùauhiõi÷ataü samavekùya vanaukasàm 6.031.083c laïkàm upaniviùñànàü sàgaraü càtivartatàm 6.031.084a ràkùasà vismayaü jagmus tràsaü jagmus tathàpare 6.031.084c apare samaroddharùàd dharùam evopapedire 6.031.085a kçtsnaü hi kapibhir vyàptaü pràkàraparikhàntaram 6.031.085c dadç÷å ràkùasà dãnàþ pràkàraü vànarãkçtam 6.031.086a tasmin mahàbhãùaõake pravçtte; kolàhale ràkùasaràjadhànyàm 6.031.086c pragçhya rakùàüsi mahàyudhàni; yugàntavàtà iva saüviceruþ 6.032.001a tatas te ràkùasàs tatra gatvà ràvaõamandiram 6.032.001c nyavedayan purãü ruddhàü ràmeõa saha vànaraiþ 6.032.002a ruddhàü tu nagarãü ÷rutvà jàtakrodho ni÷àcaraþ 6.032.002c vidhànaü dviguõaü ÷rutvà pràsàdaü so 'dhyarohata 6.032.003a sa dadar÷àvçtàü laïkàü sa÷ailavanakànanàm 6.032.003c asaükhyeyair harigaõaiþ sarvato yuddhakàïkùibhiþ 6.032.004a sa dçùñvà vànaraiþ sarvàü vasudhàü kavalãkçtàm 6.032.004c kathaü kùapayitavyàþ syur iti cintàparo 'bhavat 6.032.005a sa cintayitvà suciraü dhairyam àlambya ràvaõaþ 6.032.005c ràghavaü hariyåthàü÷ ca dadar÷àyatalocanaþ 6.032.006a prekùato ràkùasendrasya tàny anãkàni bhàga÷aþ 6.032.006c ràghavapriyakàmàrthaü laïkàm àruruhus tadà 6.032.007a te tàmravaktrà hemàbhà ràmàrthe tyaktajãvitàþ 6.032.007c laïkàm evàhyavartanta sàlatàla÷ilàyudhàþ 6.032.008a te drumaiþ parvatàgrai÷ ca muùñibhi÷ ca plavaügamàþ 6.032.008c pràsàdàgràõi coccàni mamantus toraõàni ca 6.032.009a pàrikhàþ pårayanti sma prasannasalilàyutàþ 6.032.009c pàüsubhiþ parvatàgrai÷ ca tçõaiþ kàùñhai÷ ca vànaràþ 6.032.010a tataþ sahasrayåthà÷ ca koñiyåthà÷ ca yåthapàþ 6.032.010c koñã÷atayutà÷ cànye laïkàm àruruhus tadà 6.032.011a kà¤canàni pramçdnantas toraõàni plavaügamàþ 6.032.011c kailàsa÷ikharàbhàni gopuràõi pramathya ca 6.032.012a àplavantaþ plavanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 6.032.012c laïkàü tàm abhyavartanta mahàvàraõasaünibhàþ 6.032.013a jayaty atibalo ràmo lakùmaõa÷ ca mahàbalaþ 6.032.013c ràjà jayati sugrãvo ràghaveõàbhipàlitaþ 6.032.014a ity evaü ghoùayanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 6.032.014c abhyadhàvanta laïkàyàþ pràkàraü kàmaråpiõaþ 6.032.015a vãrabàhuþ subàhu÷ ca nala÷ ca vanagocaraþ 6.032.015c nipãóyopaniviùñàs te pràkàraü hariyåthapàþ 6.032.016a etasminn antare cakruþ skandhàvàranive÷anam 6.032.017a pårvadvàraü tu kumudaþ koñibhir da÷abhir vçtaþ 6.032.017c àvçtya balavàüs tasthau haribhir jitakà÷ibhiþ 6.032.018a dakùiõadvàram àgamya vãraþ ÷atabaliþ kapiþ 6.032.018c àvçtya balavàüs tasthau viü÷atyà koñibhir vçtaþ 6.032.019a suùeõaþ pa÷cimadvàraü gatas tàrà pità hariþ 6.032.019c àvçtya balavàüs tasthau ùaùñi koñibhir àvçtaþ 6.032.020a uttaradvàram àsàdya ràmaþ saumitriõà saha 6.032.020c àvçtya balavàüs tasthau sugrãva÷ ca harã÷varaþ 6.032.021a golàïgålo mahàkàyo gavàkùo bhãmadar÷anaþ 6.032.021c vçtaþ koñyà mahàvãryas tasthau ràmasya pàrvataþ 6.032.022a çùkàõàü bhãmavegànàü dhåmraþ ÷atrunibarhaõaþ 6.032.022c vçtaþ koñyà mahàvãryas tasthau ràmasya pàr÷vataþ 6.032.023a saünaddhas tu mahàvãryo gadàpàõir vibhãùaõaþ 6.032.023c vçto yas tais tu sacivais tasthau tatra mahàbalaþ 6.032.024a gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 6.032.024c samantàt parighàvanto rarakùur harivàhinãm 6.032.025a tataþ kopaparãtàtmà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.032.025c niryàõaü sarvasainyànàü drutam àj¤àpayat tadà 6.032.026a niùpatanti tataþ sainyà hçùñà ràvaõacoditàþ 6.032.026c samaye påryamàõasya vegà iva mahodadheþ 6.032.027a etasminn antare ghoraþ saügràmaþ samapadyata 6.032.027c rakùasàü vànaràõàü ca yathà devàsure purà 6.032.028a te gadàbhiþ pradãptàbhiþ ÷akti÷ålapara÷vadhaiþ 6.032.028c nijaghnur vànaràn ghoràþ kathayantaþ svavikramàn 6.032.029a tathà vçkùair mahàkàyàþ parvatàgrai÷ ca vànaràþ 6.032.029c ràkùasàs tàni rakùàüsi nakhair dantai÷ ca vegitàþ 6.032.030a ràkùasàs tv apare bhãmàþ pràkàrasthà mahãgatàn 6.032.030c bhiõóipàlai÷ ca khaógai÷ ca ÷ålai÷ caiva vyadàrayan 6.032.031a vànarà÷ càpi saükruddhàþ pràkàrasthàn mahãgatàþ 6.032.031c ràkùasàn pàtayàm àsuþ samàplutya plavaügamàþ 6.032.032a sa saüprahàras tumulo màüsa÷oõitakardamaþ 6.032.032c rakùasàü vànaràõàü ca saübabhåvàdbhutopamàþ 6.033.001a yudhyatàü tu tatas teùàü vànaràõàü mahàtmanàm 6.033.001c rakùasàü saübabhåvàtha balakopaþ sudàruõaþ 6.033.002a te hayaiþ kà¤canàpãóair dhvajai÷ càgni÷ikhopamaiþ 6.033.002c rathai÷ càdityasaükà÷aiþ kavacai÷ ca manoramaiþ 6.033.003a niryayå ràkùasavyàghrà nàdayanto di÷o da÷a 6.033.003c ràkùasà bhãmakarmàõo ràvaõasya jayaiùiõaþ 6.033.004a vànaràõàm api camår mahatã jayam iccatàm 6.033.004c abhyadhàvata tàü senàü rakùasàü kàmaråpiõàm 6.033.005a etasminn antare teùàm anyonyam abhidhàvatàm 6.033.005c rakùasàü vànaràõàü ca dvandvayuddham avartata 6.033.006a aïgadenendrajit sàrdhaü vàliputreõa ràkùasaþ 6.033.006c ayudhyata mahàtejàs tryambakeõa yathàndhakaþ 6.033.007a prajaïghena ca saüpàtir nityaü durmarùaõo raõe 6.033.007c jambåmàlinam àrabdho hanåmàn api vànaraþ 6.033.008a saügataþ sumahàkrodho ràkùaso ràvaõànujaþ 6.033.008c samare tãkùõavegena mitraghnena vibhãùaõaþ 6.033.009a tapanena gajaþ sàrdhaü ràkùasena mahàbalaþ 6.033.009c nikumbhena mahàtejà nãlo 'pi samayudhyata 6.033.010a vànarendras tu sugrãvaþ praghasena samàgataþ 6.033.010c saügataþ samare ÷rãmàn viråpàkùeõa lakùmaõaþ 6.033.011a agniketu÷ ca durdharùo ra÷miketu÷ ca ràkùasaþ 6.033.011c suptaghno yaj¤akopa÷ ca ràmeõa saha saügatàþ 6.033.012a vajramuùñis tu maindena dvividenà÷aniprabhaþ 6.033.012c ràkùasàbhyàü sughoràbhyàü kapimukhyau samàgatau 6.033.013a vãraþ pratapano ghoro ràkùaso raõadurdharaþ 6.033.013c samare tãkùõavegena nalena samayudhyata 6.033.014a dharmasya putro balavàn suùeõa iti vi÷rutaþ 6.033.014c sa vidyunmàlinà sàrdham ayudhyata mahàkapiþ 6.033.015a vànarà÷ càpare bhãmà ràkùasair aparaiþ saha 6.033.015c dvandvaü samãyur bahudhà yuddhàya bahubhiþ saha 6.033.016a tatràsãt sumahad yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 6.033.016c rakùasàü vànaràõàü ca vãràõàü jayam icchatàm 6.033.017a hariràkùasadehebhyaþ prasçtàþ ke÷a÷àóvalàþ 6.033.017c ÷arãrasaüghàñavahàþ prasusruþ ÷oõitàpagàþ 6.033.018a àjaghànendrajit kruddho vajreõeva ÷atakratuþ 6.033.018c aïgadaü gadayà vãraü ÷atrusainyavidàraõam 6.033.019a tasya kà¤canacitràïgaü rathaü sà÷vaü sasàrathim 6.033.019c jaghàna samare ÷rãmàn aïgado vegavàn kapiþ 6.033.020a saüpàtis tu tribhir bàõaiþ prajaïghena samàhataþ 6.033.020c nijaghànà÷vakarõena prajaïghaü raõamårdhani 6.033.021a jambåmàlã rathasthas tu ratha÷aktyà mahàbalaþ 6.033.021c bibheda samare kruddho hanåmantaü stanàntare 6.033.022a tasya taü ratham àsthàya hanåmàn màrutàtmajaþ 6.033.022c pramamàtha talenà÷u saha tenaiva rakùasà 6.033.023a bhinnagàtraþ ÷arais tãkùõaiþ kùiprahastena rakùasà 6.033.023c prajaghànàdri÷çïgeõa tapanaü muùñinà gajaþ 6.033.024a grasantam iva sainyàni praghasaü vànaràdhipaþ 6.033.024c sugrãvaþ saptaparõena nirbibheda jaghàna ca 6.033.025a prapãóya ÷aravarùeõa ràkùasaü bhãmadar÷anam 6.033.025c nijaghàna viråpàkùaü ÷areõaikena lakùmaõaþ 6.033.026a agniketu÷ ca durdharùo ra÷miketu÷ ca ràkùasaþ 6.033.026c suptighno yaj¤akopa÷ ca ràmaü nirbibhiduþ ÷araiþ 6.033.027a teùàü caturõàü ràmas tu ÷iràüsi samare ÷araiþ 6.033.027c kruddha÷ caturbhi÷ ciccheda ghorair agni÷ikhopamaiþ 6.033.028a vajramuùñis tu maindena muùñinà nihato raõe 6.033.028c papàta sarathaþ sà÷vaþ puràñña iva bhåtale 6.033.029a vajrà÷anisamaspar÷o dvivido 'py a÷aniprabham 6.033.029c jaghàna giri÷çïgeõa miùatàü sarvarakùasàm 6.033.030a dvividaü vànarendraü tu drumayodhinam àhave 6.033.030c ÷arair a÷anisaükà÷aiþ sa vivyàdhà÷aniprabhaþ 6.033.031a sa ÷arair atividdhàïgo dvividaþ krodhamårchitaþ 6.033.031c sàlena sarathaü sà÷vaü nijaghànà÷aniprabham 6.033.032a nikumbhas tu raõe nãlaü nãlà¤janacayaprabham 6.033.032c nirbibheda ÷arais tãkùõaiþ karair megham ivàü÷umàn 6.033.033a punaþ ÷ara÷atenàtha kùiprahasto ni÷àcaraþ 6.033.033c bibheda samare nãlaü nikumbhaþ prajahàsa ca 6.033.034a tasyaiva rathacakreõa nãlo viùõur ivàhave 6.033.034c ÷ira÷ ciccheda samare nikumbhasya ca sàratheþ 6.033.035a vidyunmàlã rathasthas tu ÷araiþ kà¤canabhåùaõaiþ 6.033.035c suùeõaü tàóayàm àsa nanàda ca muhur muhuþ 6.033.036a taü rathastham atho dçùñvà suùeõo vànarottamaþ 6.033.036c giri÷çïgeõa mahatà ratham à÷u nyapàtayat 6.033.037a làghavena tu saüyukto vidyunmàlã ni÷àcaraþ 6.033.037c apakramya rathàt tårõaü gadàpàõiþ kùitau sthitaþ 6.033.038a tataþ krodhasamàviùñaþ suùeõo haripuügavaþ 6.033.038c ÷ilàü sumahatãü gçhya ni÷àcaram abhidravat 6.033.039a tam àpatantaü gadayà vidyunmàlã ni÷àcaraþ 6.033.039c vakùasy abhijagnànà÷u suùeõaü harisattamam 6.033.040a gadàprahàraü taü ghoram acintyaplavagottamaþ 6.033.040c tàü ÷ilàü pàtayàm àsa tasyorasi mahàmçdhe 6.033.041a ÷ilàprahàràbhihato vidyunmàlã ni÷àcaraþ 6.033.041c niùpiùñahçdayo bhåmau gatàsur nipapàta ha 6.033.042a evaü tair vànaraiþ ÷åraiþ ÷åràs te rajanãcaràþ 6.033.042c dvandve vimçditàs tatra daityà iva divaukasaiþ 6.033.043a bhallaiþ khaógair gadàbhi÷ ca ÷aktitomara paññasaiþ 6.033.043c apaviddha÷ ca bhinna÷ ca rathaiþ sàügràmikair hayaiþ 6.033.044a nihataiþ ku¤jarair mattais tathà vànararàkùasaiþ 6.033.044c cakràkùayugadaõóai÷ ca bhagnair dharaõisaü÷ritaiþ 6.033.044e babhåvàyodhanaü ghoraü gomàyugaõasevitam 6.033.045a kabandhàni samutpetur dikùu vànararakùasàm 6.033.045c vimarde tumule tasmin devàsuraraõopame 6.033.046a vidàryamàõà haripuügavais tadà; ni÷àcaràþ ÷oõitadigdhagàtràþ 6.033.046c punaþ suyuddhaü tarasà samà÷rità; divàkarasyàstamayàbhikàïkùiõaþ 6.034.001a yudhyatàm eva teùàü tu tadà vànararakùasàm 6.034.001c ravir astaü gato ràtriþ pravçttà pràõahàriõã 6.034.002a anyonyaü baddhavairàõàü ghoràõàü jayam icchatàm 6.034.002c saüpravçttaü ni÷àyuddhaü tadà vàraõarakùasàm 6.034.003a ràkùaso 'sãti harayo hari÷ càsãti ràkùasàþ 6.034.003c anyonyaü samare jaghnus tasmiüs tamasi dàruõe 6.034.004a jahi dàraya caitãti kathaü vidravasãti ca 6.034.004c evaü sutumulaþ ÷abdas tasmiüs tamasi ÷u÷ruve 6.034.005a kàlàþ kà¤canasaünàhàs tasmiüs tamasi ràkùasàþ 6.034.005c saüpràdç÷yanta ÷ailendrà dãptauùadhivanà iva 6.034.006a tasmiüs tamasi duùpàre ràkùasàþ krodhamårchitàþ 6.034.006c paripetur mahàvegà bhakùayantaþ plavaügamàn 6.034.007a te hayàn kà¤canàpãóan dhvajàü÷ càgni÷ikhopamàn 6.034.007c àplutya da÷anais tãkùõair bhãmakopà vyadàrayan 6.034.008a ku¤jaràn ku¤jaràrohàn patàkàdhvajino rathàn 6.034.008c cakarùu÷ ca dadaü÷u÷ ca da÷anaiþ krodhamårchitàþ 6.034.009a lakùmaõa÷ càpi ràma÷ ca ÷arair à÷ãviùomapaiþ 6.034.009c dç÷yàdç÷yàni rakùàüsi pravaràõi nijaghnatuþ 6.034.010a turaügakhuravidhvastaü rathanemisamuddhatam 6.034.010c rurodha karõanetràõiõyudhyatàü dharaõãrajaþ 6.034.011a vartamàne tathà ghore saügràme lomaharùaõe 6.034.011c rudhirodà mahàvegà nadyas tatra prasusruvuþ 6.034.012a tato bherãmçdaïgànàü paõavànàü ca nisvanaþ 6.034.012c ÷aïkhaveõusvanonmi÷raþ saübabhåvàdbhutopamaþ 6.034.013a hatànàü stanamànànàü ràkùasànàü ca nisvanaþ 6.034.013c ÷astràõàü vànaràõàü ca saübabhåvàtidàruõaþ 6.034.014a ÷astrapuùpopahàrà ca tatràsãd yuddhamedinã 6.034.014c durj¤eyà durnive÷à ca ÷oõitàsravakardamà 6.034.015a sà babhåva ni÷à ghorà hariràkùasahàriõã 6.034.015c kàlaràtrãva bhåtànàü sarveùàü duratikramà 6.034.016a tatas te ràkùasàs tatra tasmiüs tamasi dàruõe 6.034.016c ràmam evàbhyadhàvanta saühçùñà ÷aravçùñibhiþ 6.034.017a teùàm àpatatàü ÷abdaþ kruddhànàm abhigarjatàm 6.034.017c udvarta iva saptànàü samudràõàm abhåt svanaþ 6.034.018a teùàü ràmaþ ÷araiþ ùaóbhiþ ùaó jaghàna ni÷àcaràn 6.034.018c nimeùàntaramàtreõa ÷itair agni÷ikhopamaiþ 6.034.019a yaj¤a÷atru÷ ca durdharùo mahàpàr÷vamahodarau 6.034.019c vajradaüùñro mahàkàyas tau cobhau ÷ukasàraõau 6.034.020a te tu ràmeõa bàõaughaþ sarvamarmasu tàóitàþ 6.034.020c yuddhàd apasçtàs tatra sàva÷eùàyuùo 'bhavan 6.034.021a tataþ kà¤canacitràïgaiþ ÷arair agni÷ikhopamaiþ 6.034.021c di÷a÷ cakàra vimalàþ pradi÷a÷ ca mahàbalaþ 6.034.022a ye tv anye ràkùasà vãrà ràmasyàbhimukhe sthitàþ 6.034.022c te 'pi naùñàþ samàsàdya pataügà iva pàvakam 6.034.023a suvarõapuïkhair vi÷ikhaiþ saüpatadbhiþ sahasra÷aþ 6.034.023c babhåva rajanã citrà khadyotair iva ÷àradã 6.034.024a ràkùasànàü ca ninadair harãõàü càpi garjitaiþ 6.034.024c sà babhåva ni÷à ghorà bhåyo ghoratarà tadà 6.034.025a tena ÷abdena mahatà pravçddhena samantataþ 6.034.025c trikåñaþ kandaràkãrõaþ pravyàharad ivàcalaþ 6.034.026a golàïgålà mahàkàyàs tamasà tulyavarcasaþ 6.034.026c saüpariùvajya bàhubhyàü bhakùayan rajanãcaràn 6.034.027a aïgadas tu raõe ÷atruü nihantuü samupasthitaþ 6.034.027c ràvaõer nijaghànà÷u sàrathiü ca hayàn api 6.034.028a indrajit tu rathaü tyaktvà hatà÷vo hatasàrathiþ 6.034.028c aïgadena mahàmàyas tatraivàntaradhãyata 6.034.029a so 'ntardhàna gataþ pàpo ràvaõã raõakarka÷aþ 6.034.029c brahmadattavaro vãro ràvaõiþ krodhamårchitaþ 6.034.029e adç÷yo ni÷itàn bàõàn mumocà÷anivarcasaþ 6.034.030a sa ràmaü lakùmaõaü caiva ghorair nàgamayaiþ ÷araiþ 6.034.030c bibheda samare kruddhaþ sarvagàtreùu ràkùasaþ 6.035.001a sa tasya gatim anvicchan ràjaputraþ pratàpavàn 6.035.001c dide÷àtibalo ràmo da÷avànarayåthapàn 6.035.002a dvau suùeõasya dàyàdau nãlaü ca plavagarùabham 6.035.002c aïgadaü vàliputraü ca ÷arabhaü ca tarasvinam 6.035.003a vinataü jàmbavantaü ca sànuprasthaü mahàbalam 6.035.003c çùabhaü carùabhaskandham àdide÷a paraütapaþ 6.035.004a te saüprahçùñà harayo bhãmàn udyamya pàdapàn 6.035.004c àkà÷aü vivi÷uþ sarve màrgàmàõà di÷o da÷a 6.035.005a teùàü vegavatàü vegam iùubhir vegavattaraiþ 6.035.005c astravit paramàstreõa vàrayàm àsa ràvaõiþ 6.035.006a taü bhãmavegà harayo nàràcaiþ kùatavikùatàþ 6.035.006c andhakàre na dadç÷ur meghaiþ såryam ivàvçtam 6.035.007a ràmalakùmaõayor eva sarvamarmabhidaþ ÷aràn 6.035.007c bhç÷am àve÷ayàm àsa ràvaõiþ samitiüjayaþ 6.035.008a nirantara÷arãrau tu bhràtarau ràmalakùmaõau 6.035.008c kruddhenendrajotà vãrau pannagaiþ ÷aratàü gataiþ 6.035.009a tayoþ kùatajamàrgeõa susràva rudhiraü bahu 6.035.009c tàv ubhau ca prakà÷ete puùpitàv iva kiü÷ukau 6.035.010a tataþ paryantaraktàkùo bhinnà¤janacayopamaþ 6.035.010c ràvaõir bhràtarau vàkyam antardhànagato 'bravãt 6.035.011a yudhyamànam anàlakùyaü ÷akro 'pi trida÷e÷varaþ 6.035.011c draùñum àsàdituü vàpi na ÷aktaþ kiü punar yuvàm 6.035.012a pràvçtàv iùujàlena ràghavau kaïkapatriõà 6.035.012c eùa roùaparãtàtmà nayàmi yamasàdanam 6.035.013a evam uktvà tu dharmaj¤au bhràtarau ràmalakùmaõau 6.035.013c nirbibheda ÷itair bàõaiþ prajaharùa nanàda ca 6.035.014a bhinnà¤janacaya÷yàmo visphàrya vipulaü dhanuþ 6.035.014c bhåyo bhåyaþ ÷aràn ghoràn visasarja mahàmçdhe 6.035.015a tato marmasu marmaj¤o majjayan ni÷itठ÷aràn 6.035.015c ràmalakùmaõayor vãro nanàda ca muhur muhuþ 6.035.016a baddhau tu ÷arabandhena tàv ubhau raõamårdhani 6.035.016c nimeùàntaramàtreõa na ÷ekatur udãkùitum 6.035.017a tato vibhinnasarvàïgau ÷ara÷alyàcitàv ubhau 6.035.017c dhvajàv iva mahendrasya rajjumuktau prakampitau 6.035.018a tau saüpracalitau vãrau marmabhedena kar÷itau 6.035.018c nipetatur maheùvàsau jagatyàü jagatãpatã 6.035.019a tau vãra÷ayane vãrau ÷ayànau rudhirokùitau 6.035.019c ÷araveùñitasarvàïgàv àrtau paramapãóitau 6.035.020a na hy aviddhaü tayor gàtraü babhåvàïgulam antaram 6.035.020c nànirbhinnaü na càstabdham à karàgràd ajihmagaiþ 6.035.021a tau tu kråreõa nihatau rakùasà kàmaråpiõà 6.035.021c asçksusruvatus tãvraü jalaü prasravaõàv iva 6.035.022a papàta prathamaü ràmo viddho marmasu màrgaõaiþ 6.035.022c krodhàd indrajità yena purà ÷akro vinirjitaþ 6.035.023a nàracair ardhanàràcair bhallair a¤jalikair api 6.035.023c vivyàdha vatsadantai÷ ca siühadaüùñraiþ kùurais tathà 6.035.024a sa vãra÷ayane ÷i÷ye vijyam àdàya kàrmukam 6.035.024c bhinnamuùñiparãõàhaü triõataü rukmabhåùitam 6.035.025a bàõapàtàntare ràmaü patitaü puruùarùabham 6.035.025c sa tatra lakùmaõo dçùñvà nirà÷o jãvite 'bhavat 6.035.026a baddhau tu vãrau patitau ÷ayànau; tau vànaràþ saüparivàrya tasthuþ 6.035.026c samàgatà vàyusutapramukhyà; viùadam àrtàþ paramaü ca jagmuþ 6.036.001a tato dyàü pçthivãü caiva vãkùamàõà vanaukasaþ 6.036.001c dadç÷uþ saütatau bàõair bhràtarau ràmalakùmaõau 6.036.002a vçùñvevoparate deve kçtakarmaõi ràkùase 6.036.002c àjagàmàtha taü de÷aü sasugrãvo vibhãùaõaþ 6.036.003a nãladvividamaindà÷ ca suùeõasumukhàïgadàþ 6.036.003c tårõaü hanumatà sàrdham anva÷ocanta ràghavau 6.036.004a ni÷ceùñau mandaniþ÷vàsau ÷oõitaughapariplutau 6.036.004c ÷arajàlàcitau stabdhau ÷ayànau ÷aratalpayoþ 6.036.005a niþ÷vasantau yathà sarpau ni÷ceùñau mandavikramau 6.036.005c rudhirasràvadigdhàïgau tàpanãyàv iva dhvajau 6.036.006a tau vãra÷ayane vãrau ÷ayànau mandaceùñitau 6.036.006c yåthapais taiþ parivçtau bàùpavyàkulalocanaiþ 6.036.007a ràghavau patitau dçùñvà ÷arajàlasamàvçtau 6.036.007c babhåvur vyathitàþ sarve vànaràþ savibhãùaõàþ 6.036.008a antarikùaü nirãkùanto di÷aþ sarvà÷ ca vànaràþ 6.036.008c na cainaü màyayà channaü dadç÷å ràvaõiü raõe 6.036.009a taü tu màyàpraticchinnaü màyayaiva vibhãùaõaþ 6.036.009c vãkùamàõo dadar÷àtha bhràtuþ putram avasthitam 6.036.010a tam apratima karmàõam apratidvandvam àhave 6.036.010c dadar÷àntarhitaü vãraü varadànàd vibhãùaõaþ 6.036.011a indrajit tv àtmanaþ karma tau ÷ayànau samãkùya ca 6.036.011c uvàca paramaprãto harùayan sarvanairçtàn 6.036.012a dåùaõasya ca hantàrau kharasya ca mahàbalau 6.036.012c sàditau màmakair bàõair bhràtarau ràmalakùmaõau 6.036.013a nemau mokùayituü ÷akyàv etasmàd iùubandhanàt 6.036.013c sarvair api samàgamya sarùisaïghaiþ suràsuraiþ 6.036.014a yatkçte cintayànasya ÷okàrtasya pitur mama 6.036.014c aspçùñvà ÷ayanaü gàtrais triyàmà yàti ÷arvatã 6.036.015a kçtsneyaü yatkçte laïkà nadã varùàsv ivàkulà 6.036.015c so 'yaü målaharo 'narthaþ sarveùàü nihato mayà 6.036.016a ràmasya lakùmaõasyaiva sarveùàü ca vanaukasàm 6.036.016c vikramà niùphalàþ sarve yathà ÷aradi toyadàþ 6.036.017a evam uktvà tu tàn sarvàn ràkùasàn paripàr÷vagàn 6.036.017c yåthapàn api tàn sarvàüs tàóayàm àsa ràvaõiþ 6.036.018a tàn ardayitvà bàõaughais tràsayitvà ca vànaràn 6.036.018c prajahàsa mahàbàhur vacanaü cedam abravãt 6.036.019a ÷arabandhena ghoreõa mayà baddhau camåmukhe 6.036.019c sahitau bhràtaràv etau ni÷àmayata ràkùasàþ 6.036.020a evam uktàs tu te sarve ràkùasàþ kåñayodhinaþ 6.036.020c paraü vismayam àjagmuþ karmaõà tena toùitàþ 6.036.021a vinedu÷ ca mahànàdàn sarve te jaladopamàþ 6.036.021c hato ràma iti j¤àtvà ràvaõiü samapåjayan 6.036.022a niùpandau tu tadà dçùñvà tàv ubhau ràmalakùmaõau 6.036.022c vasudhàyàü nirucchvàsau hatàv ity anvamanyata 6.036.023a harùeõa tu samàviùña indrajit samitiüjayaþ 6.036.023c pravive÷a purãü laïkàü harùayan sarvanairçtàn 6.036.024a ràmalakùmaõayor dçùñvà ÷arãre sàyakai÷ cite 6.036.024c sarvàõi càïgopàïgàni sugrãvaü bhayam àvi÷at 6.036.025a tam uvàca paritrastaü vànarendraü vibhãùaõaþ 6.036.025c sabàùpavadanaü dãnaü ÷okavyàkulalocanam 6.036.026a alaü tràsena sugrãva bàùpavego nigçhyatàm 6.036.026c evaü pràyàõi yuddhàni vijayo nàsti naiùñhikaþ 6.036.027a sa÷eùabhàgyatàsmàkaü yadi vãra bhaviùyati 6.036.027c moham etau prahàsyete bhràtarau ràmalakùmaõau 6.036.028a paryavasthàpayàtmànam anàthaü màü ca vànara 6.036.028c satyadharmànuraktànàü nàsti mçtyukçtaü bhayam 6.036.029a evam uktvà tatas tasya jalaklinnena pàõinà 6.036.029c sugrãvasya ÷ubhe netre pramamàrja vibhãùaõaþ 6.036.030a pramçjya vadanaü tasya kapiràjasya dhãmataþ 6.036.030c abravãt kàlasaüpràtam asaübhràntam idaü vacaþ 6.036.031a na kàlaþ kapiràjendra vaiklavyam anuvartitum 6.036.031c atisneho 'py akàle 'smin maraõàyopapadyate 6.036.032a tasmàd utsçjya vaiklavyaü sarvakàryavinà÷anam 6.036.032c hitaü ràmapurogàõàü sainyànàm anucintyatàm 6.036.033a atha và rakùyatàü ràmo yàvat saüj¤à viparyayaþ 6.036.033c labdhasaüj¤au tu kàkutsthau bhayaü no vyapaneùyataþ 6.036.034a naitat kiü cana ràmasya na ca ràmo mumårùati 6.036.034c na hy enaü hàsyate lakùmãr durlabhà yà gatàyuùàm 6.036.035a tasmàd à÷vàsayàtmànaü balaü cà÷vàsaya svakam 6.036.035c yàvat sarvàõi sainyàni punaþ saüsthàpayàmy aham 6.036.036a ete hy utphullanayanàs tràsàd àgatasàdhvasàþ 6.036.036c karõe karõe prakathità harayo haripuügava 6.036.037a màü tu dçùñvà pradhàvantam anãkaü saüpraharùitum 6.036.037c tyajantu harayas tràsaü bhuktapårvàm iva srajam 6.036.038a samà÷vàsya tu sugrãvaü ràkùasendro vibhãùaõaþ 6.036.038c vidrutaü vànarànãkaü tat samà÷vàsayat punaþ 6.036.039a indrajit tu mahàmàyaþ sarvasainyasamàvçtaþ 6.036.039c vive÷a nagarãü laïkàü pitaraü càbhyupàgamat 6.036.040a tatra ràvaõam àsãnam abhivàdya kçtà¤jaliþ 6.036.040c àcacakùe priyaü pitre nihatau ràmalakùmaõau 6.036.041a utpapàta tato hçùñaþ putraü ca pariùasvaje 6.036.041c ràvaõo rakùasàü madhye ÷rutvà ÷atrå nipàtitau 6.036.042a upàghràya sa mårdhny enaü papraccha prãtamànasaþ 6.036.042c pçcchate ca yathàvçttaü pitre sarvaü nyavedayat 6.036.043a sa harùavegànugatàntaràtmà; ÷rutvà vacas tasya mahàrathasya 6.036.043c jahau jvaraü dà÷aratheþ samutthitaü; prahçùya vàcàbhinananda putram 6.037.001a pratipraviùñe laïkàü tu kçtàrthe ràvaõàtmaje 6.037.001c ràghavaü parivàryàrtà rarakùur vànararùabhàþ 6.037.002a hanåmàn aïgado nãlaþ suùeõaþ kumudo nalaþ 6.037.002c gajo gavàkùo gavayaþ ÷arabho gandhamàdanaþ 6.037.003a jàmbavàn çùabhaþ sundo rambhaþ ÷atabaliþ pçthuþ 6.037.003c vyåóhànãkà÷ ca yattà÷ ca drumàn àdàya sarvataþ 6.037.004a vãkùamàõà di÷aþ sarvàs tiryag årdhvaü ca vànaràþ 6.037.004c tçõeùv api ca ceùñatsu ràkùasà iti menire 6.037.005a ràvaõa÷ càpi saühçùño visçjyendrajitaü sutam 6.037.005c àjuhàva tataþ sãtà rakùaõã ràkùasãs tadà 6.037.006a ràkùasyas trijañà càpi ÷àsanàt tam upasthitàþ 6.037.006c tà uvàca tato hçùño ràkùasã ràkùase÷varaþ 6.037.007a hatàv indrajitàkhyàta vaidehyà ràmalakùmaõau 6.037.007c puùpakaü ca samàropya dar÷ayadhvaü hatau raõe 6.037.008a yad à÷rayàd avaùñabdho neyaü màm upatiùñhati 6.037.008c so 'syà bhartà saha bhràtrà nirasto raõamårdhani 6.037.009a nirvi÷aïkà nirudvignà nirapekùà ca maithilã 6.037.009c màm upasthàsyate sãtà sarvàbharaõabhåùità 6.037.010a adya kàlava÷aü pràptaü raõe ràmaü salakùmaõam 6.037.010c avekùya vinivçttà÷à nànyàü gatim apa÷yatã 6.037.011a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràvaõasya duràtmanaþ 6.037.011c ràkùasyas tàs tathety uktvà prajagmur yatra puùpakam 6.037.012a tataþ puùpakam àdaya ràkùasyo ràvaõàj¤ayà 6.037.012c a÷okavanikàsthàü tàü maithilãü samupànayan 6.037.013a tàm àdàya tu ràkùasyo bhartç÷okaparàyaõàm 6.037.013c sãtàm àropayàm àsur vimànaü puùpakaü tadà 6.037.014a tataþ puùpakam àropya sãtàü trijañayà saha 6.037.014c ràvaõo 'kàrayal laïkàü patàkàdhvajamàlinãm 6.037.015a pràghoùayata hçùña÷ ca laïkàyàü ràkùase÷varaþ 6.037.015c ràghavo lakùmaõa÷ caiva hatàv indrajità raõe 6.037.016a vimànenàpi sãtà tu gatvà trijañayà saha 6.037.016c dadar÷a vànaràõàü tu sarvaü sinyaü nipàtitam 6.037.017a prahçùñamanasa÷ càpi dadar÷a pi÷ità÷anàn 6.037.017c vànaràü÷ càpi duþkhàrtàn ràmalakùmaõapàr÷vataþ 6.037.018a tataþ sãtà dadar÷obhau ÷ayànau ÷atatalpayoþ 6.037.018c lakùmaõaü caiva ràmaü ca visaüj¤au ÷arapãóitau 6.037.019a vidhvastakavacau vãrau vipraviddha÷aràsanau 6.037.019c sàyakai÷ chinnasarvàïgau ÷arastambhamayau kùitau 6.037.020a tau dçùñvà bhràtarau tatra vãrau sà puruùarùabhau 6.037.020c duþkhàrtà subhç÷aü sãtà karuõaü vilalàpa ha 6.037.021a sà bàùpa÷okàbhihatà samãkùya; tau bhràtarau devasamaprabhàvau 6.037.021c vitarkayantã nidhanaü tayoþ sà; duþkhànvità vàkyam idaü jagàda 6.038.001a bhartàraü nihataü dçùñvà lakùmaõaü ca mahàbalam 6.038.001c vilalàpa bhç÷aü sãtà karuõaü ÷okakar÷ità 6.038.002a åcur lakùaõikà ye màü putriõy avidhaveti ca 6.038.002c te 'sya sarve hate ràme 'j¤ànino 'nçtavàdinaþ 6.038.003a yajvano mahiùãü ye màm åcuþ patnãü ca satriõaþ 6.038.003c te 'dya sarve hate ràme 'j¤ànino 'nçtavàdinaþ 6.038.004a vãrapàrthivapatnã tvaü ye dhanyeti ca màü viduþ 6.038.004c te 'dya sarve hate ràme 'j¤ànino 'nçtavàdinaþ 6.038.005a åcuþ saü÷ravaõe ye màü dvijàþ kàrtàntikàþ ÷ubhàm 6.038.005c te 'dya sarve hate ràme 'j¤ànino 'nçtavàdinaþ 6.038.006a imàni khalu padmàni pàdayor yaiþ kila striyaþ 6.038.006c adhiràjye 'bhiùicyante narendraiþ patibhiþ saha 6.038.007a vaidhavyaü yànti yair nàryo 'lakùaõair bhàgyadurlabhàþ 6.038.007c nàtmanas tàni pa÷yàmi pa÷yantã hatalakùaõà 6.038.008a satyànãmàni padmàni strãõàm uktvàni lakùaõe 6.038.008c tàny adya nihate ràme vitathàni bhavanti me 6.038.009a ke÷àþ såkùmàþ samà nãlà bhruvau càsaügate mama 6.038.009c vçtte càloma÷e jaïghe dantà÷ càviralà mama 6.038.010a ÷aïkhe netre karau pàdau gulphàv årå ca me citau 6.038.010c anuvçttà nakhàþ snigdhàþ samà÷ càïgulayo mama 6.038.011a stanau càviralau pãnau mamemau magnacåcukau 6.038.011c magnà cotsaïginã nàbhiþ pàr÷voraskaü ca me citam 6.038.012a mama varõo maõinibho mçdåny aïgaruhàõi ca 6.038.012c pratiùñhitàü dvada÷abhir màm åcuþ ÷ubhalakùaõàm 6.038.013a samagrayavam acchidraü pàõipàdaü ca varõavat 6.038.013c mandasmitety eva ca màü kanyàlakùaõikà viduþ 6.038.014a adhiràjye 'bhiùeko me bràhmaõaiþ patinà saha 6.038.014c kçtàntaku÷alair uktaü tat sarvaü vitathãkçtam 6.038.015a ÷odhayitvà janasthànaü pravçttim upalabhya ca 6.038.015c tãrtvà sàgaram akùobhyaü bhràtarau goùpade hatau 6.038.016a nanu vàruõam àgneyam aindraü vàyavyam eva ca 6.038.016c astraü brahma÷ira÷ caiva ràghavau pratyapadyatàm 6.038.017a adç÷yamànena raõe màyayà vàsavopamau 6.038.017c mama nàthàv anàthàyà nihatau ràmalakùmaõau 6.038.018a na hi dçùñipathaü pràpya ràghavasya raõe ripuþ 6.038.018c jãvan pratinivarteta yady api syàn manojavaþ 6.038.019a na kàlasyàtibhàro 'sti kçtànta÷ ca sudurjayaþ 6.038.019c yatra ràmaþ saha bhràtrà ÷ete yudhi nipàthitaþ 6.038.020a nàhaü ÷ocàmi bhartàraü nihataü na ca lakùmaõam 6.038.020c nàtmànaü jananã càpi yathà ÷va÷råü tapasvinãm 6.038.021a sà hi cintayate nityaü samàptavratam àgatam 6.038.021c kadà drakùyàmi sãtàü ca ràmaü ca sahalakùmaõam 6.038.022a paridevayamànàü tàü ràkùasã trijañàbravãt 6.038.022c mà viùàdaü kçthà devi bhartàyaü tava jãvati 6.038.023a kàraõàni ca vakùyàmi mahànti sadç÷àni ca 6.038.023c yathemau jãvato devi bhràtarau ràmalakùmaõau 6.038.024a na hi kopaparãtàni harùaparyutsukàni ca 6.038.024c bhavanti yudhi yodhànàü mukhàni nihate patau 6.038.025a idaü vimànaü vaidehi puùpakaü nàma nàmataþ 6.038.025c divyaü tvàü dhàrayen nedaü yady etau gajajãvitau 6.038.026a hatavãrapradhànà hi hatotsàhà nirudyamà 6.038.026c senà bhramati saükhyeùu hatakarõeva naur jale 6.038.027a iyaü punar asaübhràntà nirudvignà tarasvinã 6.038.027c senà rakùati kàkutsthau màyayà nirjitau raõe 6.038.028a sà tvaü bhava suvisrabdhà anumànaiþ sukhodayaiþ 6.038.028c ahatau pa÷ya kàkutsthau snehàd etad bravãmi te 6.038.029a ançtaü noktapårvaü me na ca vakùye kadà cana 6.038.029c càritrasukha÷ãlatvàt praviùñàsi mano mama 6.038.030a nemau ÷akyau raõe jetuü sendrair api suràsuraiþ 6.038.030c etayor ànanaü dçùñvà mayà càveditaü tava 6.038.031a idaü ca sumahac cihnaü ÷anaiþ pa÷yasva maithili 6.038.031c niþsaüj¤àv apy ubhàv etau naiva lakùmãr viyujyate 6.038.032a pràyeõa gatasattvànàü puruùàõàü gatàyuùàm 6.038.032c dç÷yamàneùu vaktreùu paraü bhavati vaikçtam 6.038.033a tyaja ÷okaü ca duþkhaü ca mohaü ca janakàtmaje 6.038.033c ràmalakùmaõayor arthe nàdya ÷akyam ajãvitum 6.038.034a ÷rutvà tu vacanaü tasyàþ sãtà surasutopamà 6.038.034c kçtà¤jalir uvàcedam evam astv iti maithilã 6.038.035a vimànaü puùpakaü tat tu samivartya manojavam 6.038.035c dãnà trijañayà sãtà laïkàm eva prave÷ità 6.038.036a tatas trijañayà sàrdhaü puùpakàd avaruhya sà 6.038.036c a÷okavanikàm eva rakùasãbhiþ prave÷ità 6.038.037a pravi÷ya sãtà bahuvçkùaùaõóàü; tàü ràkùasendrasya vihàrabhåmim 6.038.037c saüprekùya saücintya ca ràjaputrau; paraü viùàdaü samupàjagàma 6.039.001a ghoreõa ÷arabandhena baddhau da÷arathàtmajau 6.039.001c ni÷vasantau yathà nàgau ÷ayànau rudhirokùitau 6.039.002a sarve te vànara÷reùñhàþ sasugrãvà mahàbalàþ 6.039.002c parivàrya mahàtmànau tasthuþ ÷okapariplutàþ 6.039.003a etasminn antere ràmaþ pratyabudhyata vãryavàn 6.039.003c sthiratvàt sattvayogàc ca ÷araiþ saüdànito 'pi san 6.039.004a tato dçùñvà sarudhiraü viùaõõaü gàóham arpitam 6.039.004c bhràtaraü dãnavadanaü paryadevayad àturaþ 6.039.005a kiü nu me sãtayà kàryaü kiü kàryaü jãvitena và 6.039.005c ÷ayànaü yo 'dya pa÷yàmi bhràtaraü yudhi nirjitam 6.039.006a ÷akyà sãtà samà nàrã pràptuü loke vicinvatà 6.039.006c na lakùmaõasamo bhràtà sacivaþ sàmparàyikaþ 6.039.007a parityakùyàmy ahaü pràõàn vànaràõàü tu pa÷yatàm 6.039.007c yadi pa¤catvam àpannaþ sumitrànandavardhanaþ 6.039.008a kiü nu vakùyàmi kausalyàü màtaraü kiü nu kaikayãm 6.039.008c katham ambàü sumitràüca putradar÷analàlasàm 6.039.009a vivatsàü vepamànàü ca kro÷antãü kurarãm iva 6.039.009c katham à÷vàsayiùyàmi yadi yàsyàmi taü vinà 6.039.010a kathaü vakùyàmi ÷atrughnaü bharataü ca ya÷asvinam 6.039.010c mayà saha vanaü yàto vinà tenàgataþ punaþ 6.039.011a upàlambhaü na ÷akùyàmi soóhuü bata sumitrayà 6.039.011c ihaiva dehaü tyakùyàmi na hi jãvitum utsahe 6.039.012a dhiï màü duùkçtakarmàõam anàryaü yatkçte hy asau 6.039.012c lakùmaõaþ patitaþ ÷ete ÷aratalpe gatàsuvat 6.039.013a tvaü nityaü suviùaõõaü màm à÷vàsayasi lakùmaõa 6.039.013c gatàsur nàdya ÷aknoùi màm àrtam abhibhàùitum 6.039.014a yenàdya bahavo yuddhe ràkùasà nihatàþ kùitau 6.039.014c tasyàm eva kùitau vãraþ sa ÷ete nihataþ paraiþ 6.039.015a ÷ayànaþ ÷aratalpe 'smin sva÷oõitapariplutaþ 6.039.015c ÷arajàlai÷ cito bhàti bhàskaro 'stam iva vrajan 6.039.016a bàõàbhihatamarmatvàn na ÷aknoty abhivãkùitum 6.039.016c rujà càbruvato hy asya dçùñiràgeõa såcyate 6.039.017a yathaiva màü vanaü yàntam anuyàto mahàdyutiþ 6.039.017c aham apy anuyàsyàmi tathaivainaü yamakùayam 6.039.018a iùñabandhujano nityaü màü ca nityam anuvrataþ 6.039.018c imàm adya gato 'vasthàü mamànàryasya durnayaiþ 6.039.019a suruùñenàpi vãreõa lakùmaõenà na saüsmare 6.039.019c paruùaü vipriyaü vàpi ÷ràvitaü na kadà cana 6.039.020a visasarjaikavegena pa¤cabàõa÷atàni yaþ 6.039.020c iùvastreùv adhikas tasmàt kàrtavãryàc ca lakùmaõaþ 6.039.021a astrair astràõi yo hanyàc chakrasyàpi mahàtmanaþ 6.039.021c so 'yam urvyàühataþ ÷ete mahàrha÷ayanocitaþ 6.039.022a tac ca mithyà pralaptaü màü pradhakùyati na saü÷ayaþ 6.039.022c yan mayà na kçto ràjà ràkùasànàü vibhãùaõaþ 6.039.023a asmin muhårte sugrãva pratiyàtum ito 'rhasi 6.039.023c matvà hãnaü mayà ràjan ràvaõo 'bhidraved balã 6.039.024a aïgadaü tu puraskçtya sasainyaþ sasuhçjjanaþ 6.039.024c sàgaraü tara sugrãva punas tenaiva setunà 6.039.025a kçtaü hanumatà kàryaü yad anyair duùkaraü raõe 6.039.025c çkùaràjena tuùyàmi golàïgålàdhipena ca 6.039.026a aïgadena kçtaü karma maindena dvividena ca 6.039.026c yuddhaü kesariõà saükhye ghoraü saüpàtinà kçtam 6.039.027a gavayena gavàkùeõa ÷arabheõa gajena ca 6.039.027c anyai÷ ca haribhir yuddhaü madàrthe tyaktajãvitaiþ 6.039.028a na càtikramituü ÷akyaü daivaü sugrãva mànuùaiþ 6.039.028c yat tu ÷akyaü vayasyena suhçdà và paraütapa 6.039.028e kçtaü sugrãva tat sarvaü bhavatàdharmabhãruõà 6.039.029a mitrakàryaü kçtam idaü bhavadbhir vànararùabhàþ 6.039.029c anuj¤àtà mayà sarve yatheùñaü gantum arhatha 6.039.030a ÷u÷ruvus tasya te sarve vànaràþ paridevitam 6.039.030c vartayàü cakrur a÷råõi netraiþ kçùõetarekùaõàþ 6.039.031a tataþ sarvàõy anãkàni sthàpayitvà vibhãùaõaþ 6.039.031c àjagàma gadàpàõis tvarito yatra ràghavaþ 6.039.032a taü dçùñvà tvaritaü yàntaü nãlà¤janacayopamam 6.039.032c vànarà dudruvuþ sarve manyamànàs tu ràvaõim 6.040.001a athovàca mahàtejà hariràjo mahàbalaþ 6.040.001c kim iyaü vyathità senà måóhavàteva naur jale 6.040.002a sugrãvasya vacaþ ÷rutvà vàliputro 'ïgado 'bravãt 6.040.002c na tvaü pa÷yasi ràmaü ca lakùmaõaü ca mahàbalam 6.040.003a ÷arajàlàcitau vãràv ubhau da÷arathàtmajau 6.040.003c ÷aratalpe mahàtmànau ÷ayànàu rudhirokùitau 6.040.004a athàbravãd vànarendraþ sugrãvaþ putram aïgadam 6.040.004c nànimittam idaü manye bhavitavyaü bhayena tu 6.040.005a viùaõõavadanà hy ete tyaktapraharaõà di÷aþ 6.040.005c prapalàyanti harayas tràsàd utphullalocanàþ 6.040.006a anyonyasya na lajjante na nirãkùanti pçùñhataþ 6.040.006c viprakarùanti cànyonyaü patitaü laïghayanti ca 6.040.007a etasminn antare vãro gadàpàõir vibhãùaõaþ 6.040.007c sugrãvaü vardhayàm àsa ràghavaü ca niraikùata 6.040.008a vibhãùaõaü taü sugrãvo dçùñvà vànarabhãùaõam 6.040.008c çkùaràjaü samãpasthaü jàmbavantam uvàca ha 6.040.009a vibhãùaõo 'yaü saüpràpto yaü dçùñvà vànararùabhàþ 6.040.009c vidravanti paritrastà ràvaõàtmaja÷aïkayà 6.040.010a ÷ãghram etàn suvitrastàn bahudhà vipradhàvitàn 6.040.010c paryavasthàpayàkhyàhi vibhãùaõam upasthitam 6.040.011a sugrãveõaivam uktas tu jàmbavàn çkùapàrthivaþ 6.040.011c vànaràn sàntvayàm àsa saünivartya prahàvataþ 6.040.012a te nivçttàþ punaþ sarve vànaràs tyaktasaübhramàþ 6.040.012c çkùaràjavacaþ ÷rutvà taü ca dçùñvà vibhãùaõam 6.040.013a vibhãùaõas tu ràmasya dçùñvà gàtraü ÷arai÷ citam 6.040.013c lakùmaõasya ca dharmàtmà babhåva vyathitendriyaþ 6.040.014a jalaklinnena hastena tayor netre pramçjya ca 6.040.014c ÷okasaüpãóitamanà ruroda vilalàpa ca 6.040.015a imau tau sattvasaüpannau vikràntau priyasaüyugau 6.040.015c imàm avasthàü gamitau ràkasaiþ kåñayodhibhiþ 6.040.016a bhràtuþ putreõa me tena duùputreõa duràtmanà 6.040.016c ràkùasyà jihmayà buddhyà chalitàv çjuvikramau 6.040.017a ÷arair imàv alaü viddhau rudhireõa samukùitau 6.040.017c vasudhàyàm ima suptau dç÷yete ÷alyakàv iva 6.040.018a yayor vãryam upà÷ritya pratiùñhà kàïkùità mayà 6.040.018c tàv ubhau dehanà÷àya prasuptau puruùarùabhau 6.040.019a jãvann adya vipanno 'smi naùñaràjyamanorathaþ 6.040.019c pràptapratij¤a÷ ca ripuþ sakàmo ràvaõaþ kçtaþ 6.040.020a evaü vilapamànaü taü pariùvajya vibhãùaõam 6.040.020c sugrãvaþ sattvasaüpanno hariràjo 'bravãd idam 6.040.021a ràjyaü pràpsyasi dharmaj¤a laïkàyàü nàtra saü÷ayaþ 6.040.021c ràvaõaþ saha putreõa sa ràjyaü neha lapsyate 6.040.022a ÷arasaüpãóitàv etàv ubhau ràghavalakùmaõau 6.040.022c tyaktvà mohaü vadhiùyete sagaõaü ràvaõaü raõe 6.040.023a tam evaü sàntvayitvà tu samà÷vàsya ca ràkùasaü 6.040.023c suùeõaü ÷va÷uraü pàr÷ve sugrãvas tam uvàca ha 6.040.024a saha ÷årair harigaõair labdhasaüj¤àv ariüdamau 6.040.024c gaccha tvaü bhràtarau gçhya kiùkindhàü ràmalakùmaõau 6.040.025a ahaü tu ràvaõaü hatvà saputraü sahabàndhavam 6.040.025c maithilãm ànayiùyàmi ÷akro naùñàm iva ÷riyam 6.040.026a ÷rutvaitad vànarendrasya suùeõo vàkyam abravãt 6.040.026c devàsuraü mahàyuddham anubhåtaü sudàruõam 6.040.027a tadà sma dànavà devठ÷arasaüspar÷akovidàþ 6.040.027c nijaghnuþ ÷astraviduùa÷ chàdayanto muhur muhuþ 6.040.028a tàn àrtàn naùñasaüj¤àü÷ ca paràsåü÷ ca bçhaspatiþ 6.040.028c vidhyàbhir mantrayuktàbhir oùadhãbhi÷ cikitsati 6.040.029a tàny auùadhàny ànayituü kùãrodaü yàntu sàgaram 6.040.029c javena vànaràþ ÷ãghraü saüpàti panasàdayaþ 6.040.030a harayas tu vijànanti pàrvatã te mahauùadhã 6.040.030c saüjãvakaraõãü divyàü vi÷alyàü devanirmitàm 6.040.031a candra÷ ca nàma droõa÷ ca parvatau sàgarottame 6.040.031c amçtaü yatra mathitaü tatra te paramauùadhã 6.040.032a te tatra nihite devaiþ parvate paramauùadhã 6.040.032c ayaü vàyusuto ràjan hanåmàüs tatra gacchatu 6.040.033a etasminn antare vàyur meghàü÷ càpi savidyutaþ 6.040.033c paryasyan sàgare toyaü kampayann iva parvatàn 6.040.034a mahatà pakùavàtena sarve dvãpamahàdrumàþ 6.040.034c nipetur bhagnaviñapàþ samålà lavaõàmbhasi 6.040.035a abhavan pannagàs trastà bhoginas tatravàsinaþ 6.040.035c ÷ãghraü sarvàõi yàdàüsi jagmu÷ ca lavaõàrõavam 6.040.036a tato muhårtad garuóaü vainateyaü mahàbalam 6.040.036c vànarà dadç÷uþ sarve jvalantam iva pàvakam 6.040.037a tam àgatam abhiprekùya nàgàs te vipradudruvuþ 6.040.037c yais tau satpuruùau baddhau ÷arabhåtair mahàbalau 6.040.038a tataþ suparõaþ kàkutsthau dçùñvà pratyabhinandya ca 6.040.038c vimamar÷a ca pàõibhyàü mukhe candrasamaprabhe 6.040.039a vainateyena saüspçùñàs tayoþ saüruruhur vraõàþ 6.040.039c suvarõe ca tanå snigdhe tayor à÷u babhåvatuþ 6.040.040a tejo vãryaü balaü cauja utsàha÷ ca mahàguõàþ 6.040.040c pradar÷anaü ca buddhi÷ ca smçti÷ ca dviguõaü tayoþ 6.040.041a tàv utthàpya mahàvãryau garuóo vàsavopamau 6.040.041c ubhau tau sasvaje hçùñau ràma÷ cainam uvàca ha 6.040.042a bhavatprasàdàd vyasanaü ràvaõiprabhavaü mahat 6.040.042c àvàm iha vyatikràntau ÷ãghraü ca balinau kçtau 6.040.043a yathà tàtaü da÷arathaü yathàjaü ca pitàmaham 6.040.043c tathà bhavantam àsàdya hçùayaü me prasãdati 6.040.044a ko bhavàn råpasaüpanno divyasraganulepanaþ 6.040.044c vasàno viraje vastre divyàbharaõabhåùitaþ 6.040.045a tam uvàca mahàtejà vainateyo mahàbalaþ 6.040.045c patatriràjaþ prãtàtmà harùaparyàkulekùaõaþ 6.040.046a ahaü sakhà te kàkutstha priyaþ pràõo bahi÷caraþ 6.040.046c garutmàn iha saüpràpto yuvayoþ sàhyakàraõàt 6.040.047a asurà và mahàvãryà dànavà và mahàbalàþ 6.040.047c surà÷ càpi sagandharvàþ puraskçtya ÷atakratum 6.040.048a nemaü mokùayituü ÷aktàþ ÷arabandhaü sudàruõam 6.040.048c màyà balàd indrajità nirmitaü krårakarmaõà 6.040.049a ete nàgàþ kàdraveyàs tãkùõadaüùñràviùolbaõàþ 6.040.049c rakùomàyà prabhàvena ÷arà bhåtvà tvadà÷ritàþ 6.040.050a sabhàgya÷ càsi dharmaj¤a ràma satyaparàkrama 6.040.050c lakùmaõena saha bhràtrà samare ripughàtinà 6.040.051a imaü ÷rutvà tu vçttàntaü tvaramàõo 'ham àgataþ 6.040.051c sahasà yuvayoþ snehàt sakhitvam anupàlayan 6.040.052a mokùitau ca mahàghoràd asmàt sàyakabandhanàt 6.040.052c apramàda÷ ca kartavyo yuvàbhyàü nityam eva hi 6.040.053a prakçtyà ràkùasàþ sarve saügràme kåñayodhinaþ 6.040.053c ÷åràõàü ÷uddhabhàvànàü bhavatàm àrjavaü balam 6.040.054a tan na vi÷vasitavyaü vo ràkùasànàü raõàjire 6.040.054c etenaivopamànena nityajihmà hi ràkùasàþ 6.040.055a evam uktvà tato ràmaü suparõaþ sumahàbalaþ 6.040.055c pariùvajya suhçtsnigdham àpraùñum upacakrame 6.040.056a sakhe ràghava dharmaj¤a ripåõàm api vatsala 6.040.056c abhyanuj¤àtum icchàmi gamiùyàmi yathàgatam 6.040.057a bàlavçddhàva÷eùàü tu laïkàü kçtvà ÷arormibhiþ 6.040.057c ràvaõaü ca ripuü hatvà sãtàü samupalapsyase 6.040.058a ity evam uktvà vacanaü suparõaþ ÷ãghravikramaþ 6.040.058c ràmaü ca virujaü kçtvà madhye teùàü vanaukasàm 6.040.059a pradakùiõaü tataþ kçtvà pariùvajya ca vãryavàn 6.040.059c jagàmàkà÷am àvi÷ya suparõaþ pavano yathà 6.040.060a virujau ràghavau dçùñvà tato vànarayåthapàþ 6.040.060c siühanàdàüs tadà nedur làïgålaü dudhuvu÷ ca te 6.040.061a tato bherãþ samàjaghnur mçdaïgàü÷ ca vyanàdayan 6.040.061c dadhmuþ ÷aïkhàn saüprahçùñàþ kùvelanty api yathàpuram 6.040.062a àsphoñyàsphoñya vikràntà vànarà nagayodhinaþ 6.040.062c drumàn utpàñya vividhàüs tasthuþ ÷atasahasra÷aþ 6.040.063a visçjanto mahànàdàüs tràsayanto ni÷àcaràn 6.040.063c laïkàdvàràõy upàjagmur yoddhukàmàþ plavaügamàþ 6.040.064a tatas tu bhãmas tumulo ninàdo; babhåva ÷àkhàmçgayåthapànàm 6.040.064c kùaye nidàghasya yathà ghanànàü; nàdaþ subhãmo nadatàü ni÷ãthe 6.041.001a teùàü sutumulaü ÷abdaü vànaràõàü tarasvinàm 6.041.001c nardatàü ràkùasaiþ sàrdhaü tadà ÷u÷ràva ràvaõaþ 6.041.002a snigdhagambhãranirghoùaü ÷rutvà sa ninadaü bhç÷am 6.041.002c sacivànàü tatas teùàü madhye vacanam abravãt 6.041.003a yathàsau saüprahçùñànàü vànaràõàü samutthitaþ 6.041.003c bahånàü sumahàn nàdo meghànàm iva garjatàm 6.041.004a vyaktaü sumahatã prãtir eteùàü nàtra saü÷ayaþ 6.041.004c tathà hi vipulair nàdai÷ cukùubhe varuõàlayaþ 6.041.005a tau tu baddhau ÷arais tãùkõair bhràtarau ràmalakùmaõau 6.041.005c ayaü ca sumahàn nàdaþ ÷aïkàü janayatãva me 6.041.006a etat tu vacanaü coktvà mantriõo ràkùase÷varaþ 6.041.006c uvàca nairçtàüs tatra samãpaparivartinaþ 6.041.007a j¤àyatàü tårõam etaùàü sarveùàü vanacàriõàm 6.041.007c ÷okakàle samutpanne harùakàraõam utthitam 6.041.008a tathoktàs tena saübhràntàþ pràkàram adhiruhya te 6.041.008c dadç÷uþ pàlitàü senàü sugrãveõa mahàtmanà 6.041.009a tau ca muktau sughoreõa ÷arabandhena ràghavau 6.041.009c samutthitau mahàbhàgau viùeduþ prekùya ràkùasàþ 6.041.010a saütrastahçdayà sarve pràkàràd avaruhya te 6.041.010c viùaõõavadanàþ sarve ràkùasendram upasthitàþ 6.041.011a tad apriyaü dãnamukhà ràvaõasya ni÷àcaràþ 6.041.011c kçtsnaü nivedayàm àsur yathàvad vàkyakovidàþ 6.041.012a yau tàv indrajità yuddhe bhràtarau ràmalakùmaõau 6.041.012c nibaddhau ÷arabandhena niùprakampabhujau kçtau 6.041.013a vimuktau ÷arabandhena tau dç÷yete raõàjire 6.041.013c pà÷àn iva gajàu chittvà gajendrasamavikramau 6.041.014a tac chrutvà vacanaü teùàü ràkùasendro mahàbalaþ 6.041.014c cintà÷okasamàkrànto viùaõõavadano 'bravãt 6.041.015a ghorair dattavarair baddhau ÷arair à÷ãviùomapaiþ 6.041.015c amoghaiþ såryasaükà÷aiþ pramathyendrajità yudhi 6.041.016a tam astrabandham àsàdya yadi muktau ripå mama 6.041.016c saü÷ayastham idaü sarvam anupa÷yàmy ahaü balam 6.041.017a niùphalàþ khalu saüvçttàþ ÷arà vàsukitejasaþ 6.041.017c àdattaü yais tu saügràme ripåõàü mama jãvitam 6.041.018a evam uktvà tu saükruddho ni÷vasann urago yathà 6.041.018c abravãd rakùasàü madhye dhåmràkùaü nàma ràkasaü 6.041.019a balena mahatà yukto rakùasàü bhãmakarmaõàm 6.041.019c tvaü vadhàyàbhiniryàhi ràmasya saha vànaraiþ 6.041.020a evam uktas tu dhåmràkùo ràkùasendreõa dhãmatà 6.041.020c kçtvà praõàmaü saühçùño nirjagàma nçpàlayàt 6.041.021a abhiniùkramya taddvàraü balàdhyakùam uvàca ha 6.041.021c tvarayasva balaü tårõaü kiü cireõa yuyutsataþ 6.041.022a dhåmràkùasya vacaþ ÷rutvà balàdhyakùo balànugaþ 6.041.022c balam udyojayàm àsa ràvaõasyàj¤ayà drutam 6.041.023a te baddhaghaõñà balino ghoraråpà ni÷àcaràþ 6.041.023c vinardamànàþ saühçùñà dhåmràkùaü paryavàrayan 6.041.024a vividhàyudhahastà÷ ca ÷ålamudgarapàõayaþ 6.041.024c gadàbhiþ paññasair daõóair àyasair musalair bhç÷am 6.041.025a parighair bhiõóipàlai÷ ca bhallaiþ pràsaiþ para÷vadhaiþ 6.041.025c niryayå ràkùasà ghorà nardanto jaladà yathà 6.041.026a rathaiþ kavacinas tv anye dhvajai÷ ca samalaükçtaiþ 6.041.026c suvarõajàlavihitaiþ kharai÷ ca vividhànanaiþ 6.041.027a hayaiþ parama÷ãghrai÷ ca gajendrai÷ ca madotkañaiþ 6.041.027c niryayå ràkùasavyàghrà vyàghrà iva duràsadàþ 6.041.028a vçkasiühamukhair yuktaü kharaiþ kanakabhåùaõaiþ 6.041.028c àruroha rathaü divyaü dhåmràkùaþ kharanisvanaþ 6.041.029a sa niryàto mahàvãryo dhåmràkùo ràkùasair vçtaþ 6.041.029c prahasan pa÷cimadvàraü hanåmàn yatra yåthapaþ 6.041.030a prayàntaü tu mahàghoraü ràkùasaü bhãmadar÷anam 6.041.030c antarikùagatàþ kråràþ ÷akunàþ pratyavàrayan 6.041.031a ratha÷ãrùe mahàbhãmo gçdhra÷ ca nipapàta ha 6.041.031c dhvajàgre grathità÷ caiva nipetuþ kuõapà÷anàþ 6.041.032a rudhiràrdro mahठ÷vetaþ kabandhaþ patito bhuvi 6.041.032c visvaraü cotsçjan nàdaü dhåmràkùasya samãpataþ 6.041.033a vavarùa rudhiraü devaþ saücacàla ca medinã 6.041.033c pratilomaü vavau vàyur nirghàtasamanisvanaþ 6.041.033e timiraughàvçtàs tatra di÷a÷ ca na cakà÷ire 6.041.034a sa tåtpàtàüs tato dçùñvà ràkùasànàü bhayàvahàn 6.041.034c pràdurbhåtàn sughoràü÷ ca dhåmràkùo vyathito 'bhavat 6.041.035a tataþ subhãmo bahubhir ni÷àcarair; vçto 'bhiniùkramya raõotsuko balã 6.041.035c dadar÷a tàü ràghavabàhupàlitàü; samudrakalpàü bahuvànarãü camåm 6.042.001a dhåmràkùaü prekùya niryàntaü ràkùasaü bhãmanisvanam 6.042.001c vinedur vànaràþ sarve prahçùñà yuddhakàïkùiõaþ 6.042.002a teùàü tu tumulaü yuddhaü saüjaj¤e harirakùasàm 6.042.002c anyonyaü pàdapair ghorair nighnataü ÷ålamudgaraiþ 6.042.003a ràkùasair vànarà ghorà vinikçttàþ samantataþ 6.042.003c vànarai ràkùasà÷ càpi drumair bhåmau samãkçtàþ 6.042.004a ràkùasà÷ càpi saükruddhà vànaràn ni÷itaiþ ÷araiþ 6.042.004c vivyadhur ghorasaükà÷aiþ kaïkapatrair ajihmagaiþ 6.042.005a te gadàbhi÷ ca bhãmàbhiþ paññasaiþ kåñamudgaraiþ 6.042.005c ghorai÷ ca parighai÷ citrais tri÷ålai÷ càpi saü÷itaiþ 6.042.006a vidàryamàõà rakùobhir vànaràs te mahàbalàþ 6.042.006c amarùàj janitoddharùà÷ cakruþ karmàõy abhãtavat 6.042.007a ÷aranirbhinnagàtràs te ÷ålanirbhinnadehinaþ 6.042.007c jagçhus te drumàüs tatra ÷ilà÷ ca hariyåthapàþ 6.042.008a te bhãmavegà harayo nardamànàs tatas tataþ 6.042.008c mamanthå ràkùasàn bhãmàn nàmàni ca babhàùire 6.042.009a tad babhåvàdbhutaü ghoraü yuddhaü vànararakùasàm 6.042.009c ÷ilàbhir vividhàbhi÷ ca bahu÷àkhai÷ ca pàdapaiþ 6.042.010a ràkùasà mathitàþ ke cid vànarair jitakà÷ibhiþ 6.042.010c vavarùå rudhiraü ke cin mukhai rudhirabhojanàþ 6.042.011a pàr÷veùu dàritàþ ke cit ke cid rà÷ãkçtà drumaiþ 6.042.011c ÷ilàbhi÷ cårõitàþ ke cit ke cid dantair vidàritàþ 6.042.012a dhvajair vimathitair bhagnaiþ kharai÷ ca vinipàtitaiþ 6.042.012c rathair vidhvaüsitai÷ càpi patitai rajanãcaraiþ 6.042.013a vànarair bhãmavikràntair àplutyàplutya vegitaiþ 6.042.013c ràkùasàþ karajais tãkùõair mukheùu vinikartitàþ 6.042.014a vivarõavadanà bhåyo viprakãrõa÷iroruhàþ 6.042.014c måóhàþ ÷oõitagandhena nipetur dharaõãtale 6.042.015a naye tu paramakruddhà ràkùasà bhãmavikramàþ 6.042.015c talair evàbhidhàvanti vajraspar÷asamair harãn 6.042.016a vanarair àpatantas te vegità vegavattaraiþ 6.042.016c muùñibhi÷ caraõair dantaiþ pàdapai÷ càpapothitàþ 6.042.017a sanyaü tu vidrutaü dçùñvà dhåmràkùo ràkùasarùabhaþ 6.042.017c krodhena kadanaü cakre vànaràõàü yuyutsatàm 6.042.018a pràsaiþ pramathitàþ ke cid vànaràþ ÷oõitasravàþ 6.042.018c mudgarair àhatàþ ke cit patità dharaõãtale 6.042.019a parighair mathitaþ ke cid bhiõóipàlair vidàritàþ 6.042.019c paññasair àhatàþ ke cid vihvalanto gatàsavaþ 6.042.020a ke cid vinihatà bhåmau rudhiràrdrà vanaukasaþ 6.042.020c ke cid vidràvità naùñàþ saükruddhai ràkùasair yudhi 6.042.021a vibhinnahçdayàþ ke cid ekapàr÷vena ÷àyitàþ 6.042.021c vidàritàstra÷ålai ca ke cid àntrair vinisrutàþ 6.042.022a tat subhãmaü mahad yuddhaü hariràkasa saükulam 6.042.022c prababhau ÷astrabahulaü ÷ilàpàdapasaükulam 6.042.023a dhanurjyàtantrimadhuraü hikkàtàlasamanvitam 6.042.023c mandrastanitasaügãtaü yuddhagàndharvam àbabhau 6.042.024a dhåmràkùas tu dhanuùpàõir vànaràn raõamårdhani 6.042.024c hasan vidràvayàm àsa di÷as tठ÷aravçùñibhiþ 6.042.025a dhåmràkùeõàrditaü sainyaü vyathitaü dç÷ya màrutiþ 6.042.025c abhyavartata saükruddhaþ pragçhya vipulàü ÷ilàm 6.042.026a krodhàd dviguõatàmràkùaþ pitçtulyaparàkramaþ 6.042.026c ÷ilàü tàü pàtayàm àsa dhåmràkùasya rathaü prati 6.042.027a àpatantãü ÷ilàü dçùñvà gadàm udyamya saübhramàt 6.042.027c rathàd àplutya vegena vasudhàyàü vyatiùñhata 6.042.028a sà pramathya rathaü tasya nipapàta ÷ilàbhuvi 6.042.028c sacakrakåbaraü sà÷vaü sadhvajaü sa÷aràsanam 6.042.029a sa bhaïktvà tu rathaü tasya hanåmàn màrutàtmajaþ 6.042.029c rakùasàü kadanaü cakre saskandhaviñapair drumaiþ 6.042.030a vibhinna÷iraso bhåtvà ràkùasàþ ÷oõitokùitàþ 6.042.030c drumaiþ pramathità÷ cànye nipetur dharaõãtale 6.042.031a vidràvya ràkùasaü sainyaü hanåmàn màrutàtmajaþ 6.042.031c gireþ ÷ikharam àdàya dhåmràkùam abhidudruve 6.042.032a tam àpatantaü dhåmràkùo gadàm udyamya vãryavàn 6.042.032c vinardamànaþ sahasà hanåmantam abhidravat 6.042.033a tataþ kruddhas tu vegena gadàü tàü bahukaõñakàm 6.042.033c pàtayàm àsa dhåmràkùo mastake tu hanåmataþ 6.042.034a tàóitaþ sa tayà tatra gadayà bhãmaråpayà 6.042.034c sa kapir màrutabalas taü prahàram acintayan 6.042.034e dhåmràkùasya ÷iro madhye giri÷çïgam apàtayat 6.042.035a sa vihvalitasarvàïgo giri÷çïgeõa tàóitaþ 6.042.035c papàta sahasà bhåmau vikãrõa iva parvataþ 6.042.036a dhåmràkùaü nihataü dçùñvà hata÷eùà ni÷àcaràþ 6.042.036c trastàþ pravivi÷ur laïkàü vadhyamànàþ plavaügamaiþ 6.042.037a sa tu pavanasuto nihatya ÷atruü; kùatajavahàþ sarita÷ ca saüvikãrya 6.042.037c ripuvadhajanita÷ramo mahàtmà; mudam agamat kapibhi÷ ca påjyamànaþ 6.043.001a dhåmràkùaü nihataü ÷rutvà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.043.001c balàdhyakùam uvàcedaü kçtà¤jalim upasthitam 6.043.002a ÷ãghraü niryàntu durdharùà ràkùasà bhãmavikramàþ 6.043.002c akampanaü puraskçtya sarva÷astraprakovidam 6.043.003a tato nànàpraharaõà bhãmàkùà bhãmadar÷anàþ 6.043.003c niùpetå ràkùasà mukhyà balàdhyakùapracoditàþ 6.043.004a ratham àsthàya vipulaü taptakà¤canakuõóalaþ 6.043.004c ràkasaiþ saüvçto ghorais tadà niryàty akampanaþ 6.043.005a na hi kampayituü ÷akyaþ surair api mahàmçdhe 6.043.005c akampanas tatas teùàm àditya iva tejasà 6.043.006a tasya nidhàvamànasya saürabdhasya yuyutsayà 6.043.006c akasmàd dainyam àgacchad dhayànàü rathavàhinàm 6.043.007a vyasphuran nayanaü càsya savyaü yuddhàbhinandinaþ 6.043.007c vivarõo mukhavarõa÷ ca gadgada÷ càbhavat svaraþ 6.043.008a abhavat sudine càpi durdine råkùamàrutam 6.043.008c åcuþ khagà mçgàþ sarve vàcaþ krårà bhayàvahàþ 6.043.009a sa siühopacitaskandhaþ ÷àrdålasamavikramaþ 6.043.009c tàn utpàtàn acintyaiva nirjagàma raõàjiram 6.043.010a tadà nirgacchatas tasya rakùasaþ saha ràkùasaiþ 6.043.010c babhåva sumahàn nàdaþ kùobhayann iva sàgaram 6.043.011a tena ÷abdena vitrastà vànaràõàü mahàcamåþ 6.043.011c druma÷ailapraharaõà yoddhuü samavatiùñhata 6.043.012a teùàü yuddhaü mahàraudraü saüjaj¤e kapirakùasàm 6.043.012c ràmaràvaõayor arthe samabhityaktajãvinàm 6.043.013a sarve hy atibalàþ ÷åràþ sarve parvatasaünibhàþ 6.043.013c harayo ràkùasà÷ caiva parasparajighaüsavaþ 6.043.014a teùàü vinardàtàü ÷abdaþ saüyuge 'titarasvinàm 6.043.014c ÷u÷ruve sumahàn krodhàd anyonyam abhigarjatàm 6.043.015a raja÷ càruõavarõàbhaü subhãmam abhavad bhç÷am 6.043.015c uddhåtaü harirakùobhiþ saürurodha di÷o da÷a 6.043.016a anyonyaü rajasà tena kau÷eyoddhåtapàõóunà 6.043.016c saüvçtàni ca bhåtàni dadç÷ur na raõàjire 6.043.017a na dhvajo na patàkàvà varma và turago 'pi và 6.043.017c àyudhaü syandanaü vàpi dadç÷e tena reõunà 6.043.018a ÷abda÷ ca sumahàüs teùàü nardatàm abhidhàvatàm 6.043.018c ÷råyate tumule yuddhe na råpàõi cakà÷ire 6.043.019a harãn eva susaükruddhà harayo jaghnur àhave 6.043.019c ràkùasà÷ càpi rakùàüsi nijaghnus timire tadà 6.043.020a paràü÷ caiva vinighnantaþ svàü÷ ca vànararàkùasàþ 6.043.020c rudhiràrdraü tadà cakrur mahãü païkànulepanàm 6.043.021a tatas tu rudhiraugheõa siktaü vyapagataü rajaþ 6.043.021c ÷arãra÷avasaükãrõà babhåva ca vasuüdharà 6.043.022a druma÷akti÷ilàpràsair gadàparighatomaraiþ 6.043.022c harayo ràkùasàs tårõaü jaghnur anyonyam ojasà 6.043.023a bàhubhiþ parighàkàrair yudhyantaþ parvatopamàþ 6.043.023c harayo bhãmakarmàõo ràkùasठjaghnur àhave 6.043.024a ràkùasà÷ càpi saükruddhàþ pràsatomarapàõayaþ 6.043.024c kapãn nijaghnire tatra ÷astraiþ paramadàruõaiþ 6.043.025a harayas tv api rakùàüsi mahàdrumamahà÷mabhiþ 6.043.025c vidàrayanty abhikramya ÷astràõy àcchidya vãryataþ 6.043.026a etasminn antare vãrà harayaþ kumudo nalaþ 6.043.026c mainda÷ ca paramakruddha÷ cakrur vegam anuttamam 6.043.027a te tu vçkùair mahàvegà ràkùasànàü camåmukhe 6.043.027c kadanaü sumaha cakrur lãlayà hariyåthapàþ 6.044.001a tad dçùñvà sumahat karma kçtaü vànarasattamaiþ 6.044.001c krodham àhàrayàm àsa yudhi tãvram akampanaþ 6.044.002a krodhamårchitaråpas tu dhnuvan paramakàrmukam 6.044.002c dçùñvà tu karma ÷atråõàü sàrathiü vàkyam abravãt 6.044.003a tatraiva tàvat tvaritaü rathaü pràpaya sàrathe 6.044.003c ete 'tra bahavo ghnanti subahån ràkùasàn raõe 6.044.004a ete 'tra balavanto hi bhãmakàyà÷ ca vànaràþ 6.044.004c druma÷ailapraharaõàs tiùñhanti pramukhe mama 6.044.005a etàn nihantum icchàmi samara÷làghino hy aham 6.044.005c etaiþ pramathitaü sarvaü dç÷yate ràkùasaü balam 6.044.006a tataþ prajavità÷vena rathena rathinàü varaþ 6.044.006c harãn abhyahanat krodhàc charajàlair akampanaþ 6.044.007a na sthàtuü vànaràþ ÷ekuþ kiü punar yoddhum àhave 6.044.007c akampana÷arair bhagnàþ sarva eva pradudruvuþ 6.044.008a tàn mçtyuva÷am àpannàn akampanava÷aü gatàn 6.044.008c samãkùya hanumठj¤àtãn upatasthe mahàbalaþ 6.044.009a taü mahàplavagaü dçùñvà sarve plavagayåthapàþ 6.044.009c sametya samare vãràþ sahitàþ paryavàrayan 6.044.010a vyavasthitaü hanåmantaü te dçùñvà hariyåthapàþ 6.044.010c babhåvur balavanto hi balavantam upà÷ritàþ 6.044.011a akampanas tu ÷ailàbhaü hanåmantam avasthitam 6.044.011c mahendra iva dhàràbhiþ ÷arair abhivavarùa ha 6.044.012a acintayitvà bàõaughठ÷arãre patitठ÷itàn 6.044.012c akampanavadhàrthàya mano dadhre mahàbalaþ 6.044.013a sa prahasya mahàtejà hanåmàn màrutàtmajaþ 6.044.013c abhidudràva tad rakùaþ kampayann iva medinãm 6.044.014a tasyàbhinardamànasya dãpyamànasya tejasà 6.044.014c babhåva råpaü durdharùaü dãptasyeva vibhàvasoþ 6.044.015a àtmànaü tv apraharaõaü j¤àtvà krodhasamanvitaþ 6.044.015c ÷ailam utpàñayàm àsa vegena haripuügavaþ 6.044.016a taü gçhãtvà mahà÷ailaü pàõinaikena màrutiþ 6.044.016c vinadya sumahànàdaü bhràmayàm àsa vãryavàn 6.044.017a tatas tam abhidudràva ràkùasendram akampanam 6.044.017c yathà hi namuciü saükhye vajreõeva puraüdaraþ 6.044.018a akampanas tu tad dçùñvà giri÷çïgaü samudyatam 6.044.018c dåràd eva mahàbàõair ardhacandrair vyadàrayat 6.044.019a tat parvatàgram àkà÷e rakùobàõavidàritam 6.044.019c vikãrõaü patitaü dçùñvà hanåmàn krodhamårchitaþ 6.044.020a so '÷vakarõaü samàsàdya roùadarpànvito hariþ 6.044.020c tårõam utpàñayàm àsa mahàgirim ivocchritam 6.044.021a taü gçhãtvà mahàskandhaü so '÷vakarõaü mahàdyutiþ 6.044.021c prahasya parayà prãtyà bhràmayàm àsa saüyuge 6.044.022a pradhàvann uruvegena prabha¤jaüs tarasà drumàn 6.044.022c hanåmàn paramakruddha÷ caraõair dàrayat kùitim 6.044.023a gajàü÷ ca sagajàrohàn sarathàn rathinas tathà 6.044.023c jaghàna hanumàn dhãmàn ràkùasàü÷ ca padàtikàn 6.044.024a tam antakam iva kruddhaü samare pràõahàriõam 6.044.024c hanåmantam abhiprekùya ràkùasà vipradudruvuþ 6.044.025a tam àpatantaü saükruddhaü ràkùasànàü bhayàvaham 6.044.025c dadar÷àkampano vãra÷ cukrodha ca nanàda ca 6.044.026a sa caturda÷abhir bàõaiþ ÷itair dehavidàraõaiþ 6.044.026c nirbibheda hanåmantaü mahàvãryam akampanaþ 6.044.027a sa tathà pratividdhas tu bahvãbhiþ ÷aravçùñibhiþ 6.044.027c hanåmàn dadç÷e vãraþ praråóha iva sànumàn 6.044.028a tato 'nyaü vçkùam utpàñya kçtvà vegam anuttamam 6.044.028c ÷irasy abhijaghànà÷u ràkùasendram akampanam 6.044.029a sa vçkùeõa hatas tena sakrodhena mahàtmanà 6.044.029c ràkùaso vànarendreõa papàta sa mamàra ca 6.044.030a taü dçùñvà nihataü bhåmau ràkùasendram akampanam 6.044.030c vyathità ràkùasàþ sarve kùitikampa iva drumàþ 6.044.031a tyaktapraharaõàþ sarve ràkùasàs te paràjitàþ 6.044.031c laïkàm abhiyayus trastà vànarais tair abhidrutàþ 6.044.032a te muktake÷àþ saübhràntà bhagnamànàþ paràjitàþ 6.044.032c sravacchramajalair aïgaiþ ÷vasanto vipradudruvuþ 6.044.033a anyonyaü pramamantus te vivi÷ur nagaraü bhayàt 6.044.033c pçùñhatas te susaümåóhàþ prekùamàõà muhur muhuþ 6.044.034a teùu laïkàü praviùñeùu ràkùaseùu mahàbalàþ 6.044.034c sametya harayaþ sarve hanåmantam apåjayan 6.044.035a so 'pi prahçùñas tàn sarvàn harãn saüpratyapåjayat 6.044.035c hanåmàn sattvasaüpanno yathàrham anukålataþ 6.044.036a vinedu÷ ca yathà pràõaü harayo jitakà÷inaþ 6.044.036c cakarùu÷ ca punas tatra sapràõàn eva ràkùasàn 6.044.037a sa vãra÷obhàm abhajan mahàkapiþ; sametya rakùàüsi nihatya màrutiþ 6.044.037c mahàsuraü bhãmam amitranà÷anaü; yathaiva viùõur balinaü camåmukhe 6.044.038a apåjayan devagaõàs tadà kapiü; svayaü ca ràmo 'tibala÷ ca lakùmaõaþ 6.044.038c tathaiva sugrãvamukhàþ plavaügamà; vibhãùaõa÷ caiva mahàbalas tadà 6.045.001a akampanavadhaü ÷rutvà kruddho vai ràkùase÷varaþ 6.045.001c kiü cid dãnamukha÷ càpi sacivàüs tàn udaikùata 6.045.002a sa tu dhyàtvà muhårtaü tu mantribhiþ saüvicàrya ca 6.045.002c purãü pariyayau laïkàü sarvàn gulmàn avekùitum 6.045.003a tàü ràkùasagaõair guptàü gulmair bahubhir àvçtàm 6.045.003c dadar÷a nagarãü laïkàü patàkàdhvajamàlinãm 6.045.004a ruddhàü tu nagarãü dçùñvà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.045.004c uvàcàmarùitaþ kàle prahastaü yuddhakovidam 6.045.005a purasyopaniviùñasya sahasà pãóitasya ca 6.045.005c nànyaü yuddhàt prapa÷yàmi mokùaü yuddhavi÷àrada 6.045.006a ahaü và kumbhakarõo và tvaü và senàpatir mama 6.045.006c indrajid và nikumbho và vaheyur bhàram ãdç÷am 6.045.007a sa tvaü balam itaþ ÷ãghram àdàya parigçhya ca 6.045.007c vijayàyàbhiniryàhi yatra sarve vanaukasaþ 6.045.008a niryàõàd eva te nånaü capalà harivàhinã 6.045.008c nardatàü ràkùasendràõàü ÷rutvà nàdaü draviùyati 6.045.009a capalà hy avinãtà÷ ca calacittà÷ ca vànaràþ 6.045.009c na sahiùyanti te nàdaü siühanàdam iva dvipàþ 6.045.010a vidrute ca bale tasmin ràmaþ saumitriõà saha 6.045.010c ava÷aste niràlambaþ prahastava÷am eùyati 6.045.011a àpatsaü÷ayità ÷reyo nàtra niþsaü÷ayãkçtà 6.045.011c pratilomànulomaü và yad và no manyase hitam 6.045.012a ràvaõenaivam uktas tu prahasto vàhinãpatiþ 6.045.012c ràkùasendram uvàcedam asurendram ivo÷anà 6.045.013a ràjan mantritapårvaü naþ ku÷alaiþ saha mantribhiþ 6.045.013c vivàda÷ càpi no vçttaþ samavekùya parasparam 6.045.014a pradànena tu sãtàyàþ ÷reyo vyavasitaü mayà 6.045.014c apradàne punar yuddhaü dçùñam etat tathaiva naþ 6.045.015a so 'haü dànai÷ ca mànai÷ ca satataü påjitas tvayà 6.045.015c sàntvai÷ ca vividhaiþ kàle kiü na kuryàü priyaü tava 6.045.016a na hi me jãvitaü rakùyaü putradàradhanàni và 6.045.016c tvaü pa÷ya màü juhåùantaü tvadarthe jãvitaü yudhi 6.045.017a evam uktvà tu bhartàraü ràvaõaü vàhinãpatiþ 6.045.017c samànayata me ÷ãghraü ràkùasànàü mahad balam 6.045.018a madbàõà÷anivegena hatànàü tu raõàjire 6.045.018c adya tçpyantu màüsena pakùiõaþ kànanaukasàm 6.045.019a ity uktàs te prahastena balàdhyakùàþ kçtatvaràþ 6.045.019c balam udyojayàm àsus tasmin ràkùasamandire 6.045.020a sà babhåva muhårtena tigmanànàvidhàyudhaiþ 6.045.020c laïkà ràkùasavãrais tair gajair iva samàkulà 6.045.021a hutà÷anaü tarpayatàü bràhmaõàü÷ ca namasyatàm 6.045.021c àjyagandhaprativahaþ surabhir màruto vavau 6.045.022a sraja÷ ca vividhàkàrà jagçhus tv abhimantritàþ 6.045.022c saügràmasajjàþ saühçùñà dhàrayan ràkùasàs tadà 6.045.023a sadhanuùkàþ kavacino vegàd àplutya ràkùasàþ 6.045.023c ràvaõaü prekùya ràjànaü prahastaü paryavàrayan 6.045.024a athàmantrya ca ràjànaü bherãm àhatya bhairavàm 6.045.024c àruroha rathaü divyaü prahastaþ sajjakalpitam 6.045.025a hayair mahàjavair yuktaü samyak såtasusaüyutam 6.045.025c mahàjaladanirghoùaü sàkùàc candràrkabhàsvaram 6.045.026a uragadhvajadurdharùaü suvaråthaü svapaskaram 6.045.026c suvarõajàlasaüyuktaü prahasantam iva ÷riyà 6.045.027a tatas taü ratham àsthàya ràvaõàrpita÷àsanaþ 6.045.027c laïkàyà niryayau tårõaü balena mahatà vçtaþ 6.045.028a tato duüdubhinirghoùaþ parjanyaninadopamaþ 6.045.028c ÷u÷ruve ÷aïkha÷abda÷ ca prayàte vàhinãpatau 6.045.029a ninadantaþ svaràn ghoràn ràkùasà jagmur agrataþ 6.045.029c bhãmaråpà mahàkàyàþ prahastasya puraþsaràþ 6.045.030a vyåóhenaiva sughoreõa pårvadvàràt sa niryayau 6.045.030c gajayåthanikà÷ena balena mahatà vçtaþ 6.045.031a sàgarapratimaughena vçtas tena balena saþ 6.045.031c prahasto niryayau tårõaü kruddhaþ kàlàntakopamaþ 6.045.032a tasya niryàõa ghoùeõa ràkùasànàü ca nardatàm 6.045.032c laïkàyàü sarvabhåtàni vinedur vikçtaiþ svaraiþ 6.045.033a vyabhram àkà÷am àvi÷ya màüsa÷oõitabhojanàþ 6.045.033c maõóalàny apasavyàni khagà÷ cakrå rathaü prati 6.045.034a vamantyaþ pàvakajvàlàþ ÷ivà ghorà vavà÷ire 6.045.035a antarikùàt papàtolkà vàyu÷ ca paruùo vavau 6.045.035c anyonyam abhisaürabdhà grahà÷ ca na cakà÷ire 6.045.036a vavarùå rudhiraü càsya siùicu÷ ca puraþsaràn 6.045.036c ketumårdhani gçdhro 'sya vilãno dakùiõàmukhaþ 6.045.037a sàrather bahu÷a÷ càsya saügràmam avagàhataþ 6.045.037c pratodo nyapatad dhastàt såtasya hayasàdinaþ 6.045.038a niryàõa ÷rã÷ ca yàsyàsãd bhàsvarà ca sudurlabhà 6.045.038c sà nanà÷a muhårtena same ca skhalità hayàþ 6.045.039a prahastaü tv abhiniryàntaü prakhyàta balapauruùam 6.045.039c yudhi nànàpraharaõà kapisenàbhyavartata 6.045.040a atha ghoùaþ sutumulo harãõàü samajàyata 6.045.040c vçkùàn àrujatàü caiva gurvã÷ càgçhõatàü ÷ilàþ 6.045.041a ubhe pramudite sainye rakùogaõavanaukasàm 6.045.041c vegitànàü samarthànàm anyonyavadhakàïkùiõàm 6.045.041e parasparaü càhvayatàü ninàdaþ ÷råyate mahàn 6.045.042a tataþ prahastaþ kapiràjavàhinãm; abhipratasthe vijayàya durmatiþ 6.045.042c vivçddhavegàü ca vive÷a tàü camåü; yathà mumårùuþ ÷alabho vibhàvasum 6.046.001a tataþ prahastaü niryàntaü bhãmaü bhãmaparàkramam 6.046.001c garjantaü sumahàkàyaü ràkùasair abhisaüvçtam 6.046.002a dadar÷a mahatã senà vànaràõàü balãyasàm 6.046.002c atisaüjàtaroùàõàü prahastam abhigarjatàm 6.046.003a khaóga÷aktyaùñibàõà÷ ca ÷ålàni musalàni ca 6.046.003c gadà÷ ca parighàþ pràsà vividhà÷ ca para÷vadhàþ 6.046.004a dhanåüùi ca vicitràõi ràkùasànàü jayaiùiõàm 6.046.004c pragçhãtàny a÷obhanta vànaràn abhidhàvatàm 6.046.005a jagçhuþ pàdapàü÷ càpi puùpitàn vànararùabhàþ 6.046.005c ÷ilà÷ ca vipulà dãrghà yoddhukàmàþ plavaügamàþ 6.046.006a teùàm anyonyam àsàdya saügràmaþ sumahàn abhåt 6.046.006c bahånàm a÷mavçùñiü ca ÷aravçùñiü ca varùatàm 6.046.007a bahavo ràkùasà yuddhe bahån vànarayåthapàn 6.046.007c vànarà ràkùasàü÷ càpi nijaghnur bahavo bahån 6.046.008a ÷ålaiþ pramathitàþ ke cit ke cit tu paramàyudhaiþ 6.046.008c parighair àhatàþ ke cit ke cic chinnàþ para÷vadhaiþ 6.046.009a nirucchvàsàþ punaþ ke cit patità dharaõãtale 6.046.009c vibhinnahçdayàþ ke cid iùusaütànasaüditàþ 6.046.010a ke cid dvidhàkçtàþ khaógaiþ sphurantaþ patità bhuvi 6.046.010c vànarà ràkùasaiþ ÷ålaiþ pàr÷vata÷ ca vidàritàþ 6.046.011a vànarai÷ càpi saükruddhai ràkùasaughàþ samantataþ 6.046.011c pàdapair giri÷çïgai÷ ca saüpiùñà vasudhàtale 6.046.012a vajraspar÷atalair hastair muùñibhi÷ ca hatà bhç÷am 6.046.012c vemuþ ÷oõitam àsyebhyo vi÷ãrõada÷anekùaõaþ 6.046.013a àrtasvaraü ca svanatàü siühanàdaü ca nardatàm 6.046.013c babhåva tumulaþ ÷abdo harãõàü rakùasàü yudhi 6.046.014a vànarà ràkùasàþ kruddhà vãramàrgam anuvratàþ 6.046.014c vivçttanayanàþ krårà÷ cakruþ karmàõy abhãtavat 6.046.015a naràntakaþ kumbhahanur mahànàdaþ samunnataþ 6.046.015c ete prahastasacivàþ sarve jaghnur vanaukasaþ 6.046.016a teùàm àpatatàü ÷ãghraü nighnatàü càpi vànaràn 6.046.016c dvivido giri÷çïgeõa jaghànaikaü naràntakam 6.046.017a durmukhaþ punar utpàñya kapiþ sa vipuladrumam 6.046.017c ràkùasaü kùiprahastas tu samunnatam apothayat 6.046.018a jàmbavàüs tu susaükruddhaþ pragçhya mahatãü ÷ilàm 6.046.018c pàtayàm àsa tejasvã mahànàdasya vakùasi 6.046.019a atha kumbhahanus tatra tàreõàsàdya vãryavàn 6.046.019c vçkùeõàbhihato mårdhni pràõàüs tatyàja ràkùasaþ 6.046.020a amçùyamàõas tat karma prahasto ratham àsthitaþ 6.046.020c cakàra kadanaü ghoraü dhanuùpàõir vanaukasàm 6.046.021a àvarta iva saüjaj¤e ubhayoþ senayos tadà 6.046.021c kùubhitasyàprameyasya sàgarasyeva nisvanaþ 6.046.022a mahatà hi ÷araugheõa prahasto yuddhakovidaþ 6.046.022c ardayàm àsa saükruddho vànaràn paramàhave 6.046.023a vànaràõàü ÷arãrais tu ràkùasànàü ca medinã 6.046.023c babhåva nicità ghorà patitair iva parvataiþ 6.046.024a sà mahãrudhiraugheõa pracchannà saüprakà÷ate 6.046.024c saüchannà màdhave màsi palà÷air iva puùpitaiþ 6.046.025a hatavãraughavapràü tu bhagnàyudhamahàdrumàm 6.046.025c ÷oõitaughamahàtoyàü yamasàgaragàminãm 6.046.026a yakçtplãhamahàpaïkàü vinikãrõàntra÷aivalàm 6.046.026c bhinnakàya÷iromãnàm aïgàvayava÷àóvalàm 6.046.027a gçdhrahaüsagaõàkãrõàü kaïkasàrasasevitàm 6.046.027c medhaþphenasamàkãrõàm àrtastanitanisvanàm 6.046.028a tàü kàpuruùadustàràü yuddhabhåmimayãü nadãm 6.046.028c nadãm iva ghanàpàye haüsasàrasasevitàm 6.046.029a ràkùasàþ kapimukhyà÷ ca terus tàü dustaràü nadãm 6.046.029c yathà padmarajodhvastàü nalinãü gajayåthapàþ 6.046.030a tataþ sçjantaü bàõaughàn prahastaü syandane sthitam 6.046.030c dadar÷a tarasà nãlo vinighnantaü plavaügamàn 6.046.031a sa taü paramadurdharùam àpatantaü mahàkapiþ 6.046.031c prahastaü tàóayàm àsa vçkùam utpàñya vãryavàn 6.046.032a sa tenàbhihataþ kruddho nadan ràkùasapuügavaþ 6.046.032c vavarùa ÷aravarùàõi plavagànàü camåpatau 6.046.033a apàrayan vàrayituü pratyagçhõàn nimãlitaþ 6.046.033c yathaiva govçùo varùaü ÷àradaü ÷ãghram àgatam 6.046.034a evam eva prahastasya ÷aravarùaü duràsadam 6.046.034c nimãlitàkùaþ sahasà nãlaþ sehe sudàruõam 6.046.035a roùitaþ ÷aravarùeõa sàlena mahatà mahàn 6.046.035c prajaghàna hayàn nãlaþ prahastasya manojavàn 6.046.036a vidhanus tu kçtas tena prahasto vàhinãpatiþ 6.046.036c pragçhya musalaü ghoraü syandanàd avapupluve 6.046.037a tàv ubhau vàhinãmukhyau jàtaroùau tarasvinau 6.046.037c sthitau kùatajadigdhàïgau prabhinnàv iva ku¤jarau 6.046.038a ullikhantau sutãkùõàbhir daüùñràbhir itaretaram 6.046.038c siüha÷àrdålasadç÷au siüha÷àrdålaceùñitau 6.046.039a vikràntavijayau vãrau samareùv anivartinau 6.046.039c kàïkùamàõau ya÷aþ pràptuü vçtravàsavayoþ samau 6.046.040a àjaghàna tadà nãlaü lalàñe musalena saþ 6.046.040c prahastaþ paramàyastas tasya susràva ÷oõitam 6.046.041a tataþ ÷oõitadigdhàïgaþ pragçhya sumahàtarum 6.046.041c prahastasyorasi kruddho visasarja mahàkapiþ 6.046.042a tam acintyaprahàraü sa pragçhya musalaü mahat 6.046.042c abhidudràva balinaü balã nãlaü plavaügamam 6.046.043a tam ugravegaü saürabdham àpatantaü mahàkapiþ 6.046.043c tataþ saüprekùya jagràha mahàvego mahà÷ilàm 6.046.044a tasya yuddhàbhikàmasya mçdhe musalayodhinaþ 6.046.044c prahastasya ÷ilàü nãlo mårdhni tårõam apàtayat 6.046.045a sà tena kapimukhyena vimuktà mahatã ÷ilà 6.046.045c bibheda bahudhà ghorà prahastasya ÷iras tadà 6.046.046a sa gatàsur gata÷rãko gatasattvo gatendriyaþ 6.046.046c papàta sahasà bhåmau chinnamåla iva drumaþ 6.046.047a vibhinna÷irasas tasya bahu susràva÷oõitam 6.046.047c ÷arãràd api susràva gireþ prasravaõaü yathà 6.046.048a hate prahaste nãlena tad akampyaü mahad balam 6.046.048c rakùasàm aprahçùñànàü laïkàm abhijagàma ha 6.046.049a na ÷ekuþ samavasthàtuü nihate vàhinãpatau 6.046.049c setubandhaü samàsàdya vi÷ãrõaü salilaü yathà 6.046.050a hate tasmiü÷ camåmukhye ràkùasas te nirudyamàþ 6.046.050c rakùaþpatigçhaü gatvà dhyànamåkatvam àgatàþ 6.046.051a tatas tu nãlo vijayã mahàbalaþ; pra÷asyamànaþ svakçtena karmaõà 6.046.051c sametya ràmeõa salakùmaõena; prahçùñaråpas tu babhåva yåthapaþ 6.047.001a tasmin hate ràkùasasainyapàle; plavaügamànàm çùabheõa yuddhe 6.047.001c bhãmàyudhaü sàgaratulyavegaü; pradudruve ràkùasaràjasainyam 6.047.002a gatvà tu rakùo'dhipateþ ÷a÷aüsuþ; senàpatiü pàvakasånu÷astam 6.047.002c tac càpi teùàü vacanaü ni÷amya; rakùo'dhipaþ krodhava÷aü jagàma 6.047.003a saükhye prahastaü nihataü ni÷amya; ÷okàrditaþ krodhaparãtacetàþ 6.047.003c uvàca tàn nairçtayodhamukhyàn; indro yathà càmarayodhamukhyàn 6.047.004a nàvaj¤à ripave kàryà yair indrabalasådanaþ 6.047.004c såditaþ sainyapàlo me sànuyàtraþ saku¤jaraþ 6.047.005a so 'haü ripuvinà÷àya vijayàyàvicàrayan 6.047.005c svayam eva gamiùyàmi raõa÷ãrùaü tad adbhutam 6.047.006a adya tad vànarànãkaü ràmaü ca sahalakùmaõam 6.047.006c nirdahiùyàmi bàõaughair vanaü dãptair ivàgnibhiþ 6.047.007a sa evam uktvà jvalanaprakà÷aü; rathaü turaügottamaràjiyuktam 6.047.007c prakà÷amànaü vapuùà jvalantaü; samàrurohàmararàja÷atruþ 6.047.008a sa ÷aïkhabherãpañaha praõàdair; àsphoñitakùveóitasiühanàdaiþ 6.047.008c puõyaiþ stavai÷ càpy abhipåjyamànas; tadà yayau ràkùasaràjamukhyaþ 6.047.009a sa ÷ailajãmåtanikà÷a råpair; màüsà÷anaiþ pàvakadãptanetraiþ 6.047.009c babhau vçto ràkùasaràjamukhyair; bhåtair vçto rudra ivàmare÷aþ 6.047.010a tato nagaryàþ sahasà mahaujà; niùkramya tad vànarasainyam ugram 6.047.010c mahàrõavàbhrastanitaü dadar÷a; samudyataü pàdapa÷ailahastam 6.047.011a tad ràkùasànãkam atipracaõóam; àlokya ràmo bhujagendrabàhuþ 6.047.011c vibhãùaõaü ÷astrabhçtàü variùñham; uvàca senànugataþ pçthu÷rãþ 6.047.012a nànàpatàkàdhvaja÷astrajuùñaü; pràsàsi÷ålàyudhacakrajuùñam 6.047.012c sainyaü nagendropamanàgajuùñaü; kasyedam akùobhyam abhãrujuùñam 6.047.013a tatas tu ràmasya ni÷amya vàkyaü; vibhãùaõaþ ÷akrasamànavãryaþ 6.047.013c ÷a÷aüsa ràmasya balapravekaü; mahàtmanàü ràkùasapuügavànàm 6.047.014a yo 'sau gajaskandhagato mahàtmà; navoditàrkopamatàmravaktraþ 6.047.014c prakampayan nàga÷iro 'bhyupaiti hy; akampanaü tv enam avehi ràjan 6.047.015a yo 'sau rathastho mçgaràjaketur; dhånvan dhanuþ ÷akradhanuþprakà÷am 6.047.015c karãva bhàty ugravivçttadaüùñraþ; sa indrajin nàma varapradhànaþ 6.047.016a ya÷ caiùa vindhyàstamahendrakalpo; dhanvã rathastho 'tiratho 'tivãryaþ 6.047.016c visphàrayaü÷ càpam atulyamànaü; nàmnàtikàyo 'tivivçddhakàyaþ 6.047.017a yo 'sau navàrkoditatàmracakùur; àruhya ghaõñàninadapraõàdam 6.047.017c gajaü kharaü garjati vai mahàtmà; mahodaro nàma sa eùa vãraþ 6.047.018a yo 'sau hayaü kà¤canacitrabhàõóam; àruhya saüdhyàbhragiriprakà÷am 6.047.018c pràsaü samudyamya marãcinaddhaü; pi÷àca eùà÷anitulyavegaþ 6.047.019a ya÷ caiùa ÷ålaü ni÷itaü pragçhya; vidyutprabhaü kiükaravajravegam 6.047.019c vçùendram àsthàya giriprakà÷am; àyàti so 'sau tri÷irà ya÷asvã 6.047.020a asau ca jãmåtanikà÷a råpaþ; kumbhaþ pçthuvyåóhasujàtavakùàþ 6.047.020c samàhitaþ pannagaràjaketur; visphàrayan bhàti dhanur vidhånvan 6.047.021a ya÷ caiùa jàmbånadavajrajuùñaü; dãptaü sadhåmaü parighaü pragçhya 6.047.021c àyàti rakùobalaketubhåtaþ; so 'sau nikumbho 'dbhutaghorakarmà 6.047.022a ya÷ caiùa càpàsi÷araughajuùñaü; patàkinaü pàvakadãptaråpam 6.047.022c rathaü samàsthàya vibhàty udagro; naràntako 'sau naga÷çïgayodhã 6.047.023a ya÷ caiùa nànàvidhaghoraråpair; vyàghroùñranàgendramçgendravaktraiþ 6.047.023c bhåtair vçto bhàti vivçttanetraiþ; so 'sau suràõàm api darpahantà 6.047.024a yatraitad indupratimaü vibhàtic; chattraü sitaü såkùma÷alàkam agryam 6.047.024c atraiùa rakùo'dhipatir mahàtmà; bhåtair vçto rudra ivàvabhàti 6.047.025a asau kirãñã calakuõóalàsyo; nàgendravindhyopamabhãmakàyaþ 6.047.025c mahendravaivasvatadarpahantà; rakùo'dhipaþ sårya ivàvabhàti 6.047.026a pratyuvàca tato ràmo vibhãùaõam ariüdamam 6.047.026c aho dãpto mahàtejà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.047.027a àditya iva duùprekùyo ra÷mibhir bhàti ràvaõaþ 6.047.027c suvyaktaü lakùaye hy asya råpaü tejaþsamàvçtam 6.047.028a devadànavavãràõàü vapur naivaüvidhaü bhavet 6.047.028c yàdç÷aü ràkùasendrasya vapur etat prakà÷ate 6.047.029a sarve parvatasaükà÷àþ sarve parvatayodhinaþ 6.047.029c sarve dãptàyudhadharà yodha÷ càsya mahaujasaþ 6.047.030a bhàti ràkùasaràjo 'sau pradãptair bhãmavikramaiþ 6.047.030c bhåtaiþ parivçtas tãkùõair dehavadbhir ivàntakaþ 6.047.031a evam uktvà tato ràmo dhanur àdàya vãryavàn 6.047.031c lakùmaõànucaras tasthau samuddhçtya ÷arottamam 6.047.032a tataþ sa rakùo'dhipatir mahàtmà; rakùàüsi tàny àha mahàbalàni 6.047.032c dvàreùu caryàgçhagopureùu; sunirvçtàs tiùñhata nirvi÷aïkàþ 6.047.033a visarjayitvà sahasà tatas tàn; gateùu rakùaþsu yathàniyogam 6.047.033c vyadàrayad vànarasàgaraughaü; mahàjhaùaþ pårmam ivàrõavaugham 6.047.034a tam àpatantaü sahasà samãkùya; dãpteùucàpaü yudhi ràkùasendram 6.047.034c mahat samutpàñya mahãdharàgraü; dudràva rakùo'dhipatiü harã÷aþ 6.047.035a tac chaila÷çïgaü bahuvçkùasànuü; pragçhya cikùepa ni÷àcaràya 6.047.035c tam àpatantaü sahasà samãkùya; bibheda bàõais tapanãyapuïkhaiþ 6.047.036a tasmin pravçddhottamasànuvçkùe; ÷çïge vikãrõe patite pçthivyàm 6.047.036c mahàhikalpaü ÷aram antakàbhaü; samàdade ràkùasalokanàthaþ 6.047.037a sa taü gçhãtvànilatulyavegaü; savisphuliïgajvalanaprakà÷am 6.047.037c bàõaü mahendrà÷anitulyavegaü; cikùepa sugrãvavadhàya ruùñaþ 6.047.038a sa sàyako ràvaõabàhumuktaþ; ÷akrà÷aniprakhyavapuþ ÷itàgraþ 6.047.038c sugrãvam àsàdya bibheda vegàd; guherità kraucam ivogra÷aktiþ 6.047.039a sa sàyakàrto viparãtacetàþ; kåjan pçthivyàü nipapàta vãraþ 6.047.039c taü prekùya bhåmau patitaü visaüjmaü; neduþ prahçùñà yudhi yàtudhànàþ 6.047.040a tato gavàkùo gavayaþ sudaüùñras; tatharùabho jyotimukho nala÷ ca 6.047.040c ÷ailàn samudyamya vivçddhakàyàþ; pradudruvus taü prati ràkùasendram 6.047.041a teùàü prahàràn sa cakàra meghàn; rakùo'dhipo bàõagaõaiþ ÷itàgraiþ 6.047.041c tàn vànarendràn api bàõajàlair; bibheda jàmbånadacitrapuïkhaiþ 6.047.042a te vànarendràs trida÷àribàõair; bhinnà nipetur bhuvi bhãmaråpàþ 6.047.042c tatas tu tad vànarasainyam ugraü; pracchàdayàm àsa sa bàõajàlaiþ 6.047.043a te vadhyamànàþ patitàgryavãrà; nànadyamànà bhaya÷alyaviddhàþ 6.047.043c ÷àkhàmçgà ràvaõasàyakàrtà; jagmuþ ÷araõyaü ÷araõaü sma ràmam 6.047.044a tato mahàtmà sa dhanur dhanuùmàn; àdàya ràmaþ saharà jagàma 6.047.044c taü lakùmaõaþ prà¤jalir abhyupetya; uvàca vàkyaü paramàrthayuktam 6.047.045a kàmam àryaþ suparyàpto vadhàyàsya duràtmanaþ 6.047.045c vidhamiùyàmy ahaü nãcam anujànãhi màü vibho 6.047.046a tam abravãn mahàtejà ràmaþ satyaparàkramaþ 6.047.046c gaccha yatnapara÷ càpi bhava lakùmaõa saüyuge 6.047.047a ràvaõo hi mahàvãryo raõe 'dbhutaparàkramaþ 6.047.047c trailokyenàpi saükruddho duùprasahyo na saü÷ayaþ 6.047.048a tasya cchidràõi màrgasva svacchidràõi ca gopaya 6.047.048c cakùuùà dhanuùà yatnàd rakùàtmànaü samàhitaþ 6.047.049a ràghavasya vacaþ ÷rutvà saüpariùvajya påjya ca 6.047.049c abhivàdya tato ràmaü yayau saumitrir àhavam 6.047.050a sa ràvaõaü vàraõahastabàhur; dadar÷a dãptodyatabhãmacàpam 6.047.050c pracchàdayantaü ÷aravçùñijàlais; tàn vànaràn bhinnavikãrõadehàn 6.047.051a tam àlokya mahàtejà hanåmàn màrutàtmajà 6.047.051c nivàrya ÷arajàlàni pradudràva sa ràvaõam 6.047.052a rathaü tasya samàsàdya bhujam udyamya dakùiõam 6.047.052c tràsayan ràvaõaü dhãmàn hanåmàn vàkyam abravãt 6.047.053a devadànavagandharvà yakùà÷ ca saha ràkùasaiþ 6.047.053c avadhyatvàt tvayà bhagnà vànarebhyas tu te bhayam 6.047.054a eùa me dakùiõo bàhuþ pa¤ca÷àkhaþ samudyataþ 6.047.054c vidhamiùyati te dehàd bhåtàtmànaü ciroùitam 6.047.055a ÷rutvà hanåmato vàkyaü ràvaõo bhãmavikramaþ 6.047.055c saüraktanayanaþ krodhàd idaü vacanam abravãt 6.047.056a kùipraü prahara niþ÷aïkaü sthiràü kãrtim avàpnuhi 6.047.056c tatas tvàü j¤àtivikràntaü nà÷ayiùyàmi vànara 6.047.057a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà vàyusånur vaco 'bravãt 6.047.057c prahçtaü hi mayà pårvam akùaü smara sutaü tava 6.047.058a evam ukto mahàtejà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.047.058c àjaghànànilasutaü talenorasi vãryavàn 6.047.059a sa talàbhihatas tena cacàla ca muhur muhuþ 6.047.059c àjaghànàbhisaükruddhas talenaivàmaradviùam 6.047.060a tatas talenàbhihato vànareõa mahàtmanà 6.047.060c da÷agrãvaþ samàdhåto yathà bhåmicale 'calaþ 6.047.061a saügràme taü tathà dçùñva ràvaõaü talatàóitam 6.047.061c çùayo vànaràþ siddhà nedur devàþ sahàsuràþ 6.047.062a athà÷vasya mahàtejà ràvaõo vàkyam abravãt 6.047.062c sàdhu vànaravãryeõa ÷làghanãyo 'si me ripuþ 6.047.063a ràvaõenaivam uktas tu màrutir vàkyam abravãt 6.047.063c dhig astu mama vãryaü tu yat tvaü jãvasi ràvaõa 6.047.064a sakçt tu praharedànãü durbuddhe kiü vikatthase 6.047.064c tatas tvàü màmako muùñir nayiùyàmi yathàkùayam 6.047.064e tato màrutivàkyena krodhas tasya tadàjvalat 6.047.065a saüraktanayano yatnàn muùñim udyamya dakùiõam 6.047.065c pàtayàm àsa vegena vànarorasi vãryavàn 6.047.065e hanåmàn vakùasi vyådhe saücacàla hataþ punaþ 6.047.066a vihvalaü taü tadà dçùñvà hanåmantaü mahàbalam 6.047.066c rathenàtirathaþ ÷ãghraü nãlaü prati samabhyagàt 6.047.067a pannagapratimair bhãmaiþ paramarmàtibhedibhiþ 6.047.067c ÷arair àdãpayàm àsa nãlaü haricamåpatim 6.047.068a sa ÷araughasamàyasto nãlaþ kapicamåpatiþ 6.047.068c kareõaikena ÷ailàgraü rakùo'dhipataye 'sçjat 6.047.069a hanåmàn api tejasvã samà÷vasto mahàmanàþ 6.047.069c viprekùamàõo yuddhepsuþ saroùam idam abravãt 6.047.070a nãlena saha saüyuktaü ràvaõaü ràkùase÷varam 6.047.070c anyena yudhyamànasya na yuktam abhidhàvanam 6.047.071a ràvaõo 'pi mahàtejàs tac chçïgaü saptabhiþ ÷araiþ 6.047.071c àjaghàna sutãkùõàgrais tad vikãrõaü papàta ha 6.047.072a tad vikãrõaü gireþ ÷çïgaü dçùñvà haricamåpatiþ 6.047.072c kàlàgnir iva jajvàla krodhena paravãrahà 6.047.073a so '÷vakarõàn dhavàn sàlàü÷ cåtàü÷ càpi supuùpitàn 6.047.073c anyàü÷ ca vividhàn vçkùàn nãla÷ cikùepa saüyuge 6.047.074a sa tàn vçkùàn samàsàdya praticiccheda ràvaõaþ 6.047.074c abhyavarùat sughoreõa ÷aravarùeõa pàvakim 6.047.075a abhivçùñaþ ÷araugheõa megheneva mahàcalaþ 6.047.075c hrasvaü kçtvà tadà råpaü dhvajàgre nipapàta ha 6.047.076a pàvakàtmajam àlokya dhvajàgre samavasthitam 6.047.076c jajvàla ràvaõaþ krodhàt tato nãlo nanàda ha 6.047.077a dhvajàgre dhanuùa÷ càgre kirãñàgre ca taü harim 6.047.077c lakùmaõo 'tha hanåmàü÷ ca dçùñvà ràma÷ ca vismitàþ 6.047.078a ràvaõo 'pi mahàtejàþ kapilàghavavismitaþ 6.047.078c astram àhàrayàm àsa dãptam àgneyam adbhutam 6.047.079a tatas te cukru÷ur hçùñà labdhalakùyàþ plavaügamàþ 6.047.079c nãlalàghavasaübhràntaü dçùñvà ràvaõam àhave 6.047.080a vànaràõàü ca nàdena saürabdho ràvaõas tadà 6.047.080c saübhramàviùñahçdayo na kiü cit pratyapadyata 6.047.081a àgneyenàtha saüyuktaü gçhãtvà ràvaõaþ ÷aram 6.047.081c dhvaja÷ãrùasthitaü nãlam udaikùata ni÷àcaraþ 6.047.082a tato 'bravãn mahàtejà ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.047.082c kape làghavayukto 'si màyayà parayànayà 6.047.083a jãvitaü khalu rakùasva yadi ÷aknoùi vànara 6.047.083c tàni tàny àtmaråpàõi sçjase tvam aneka÷aþ 6.047.084a tathàpi tvàü mayà muktaþ sàyako 'straprayojitaþ 6.047.084c jãvitaü parirakùantaü jãvitàd bhraü÷ayiùyati 6.047.085a evam uktvà mahàbàhå ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.047.085c saüdhàya bàõam astreõa camåpatim atàóayat 6.047.086a so 'strayuktena bàõena nãlo vakùasi tàóitaþ 6.047.086c nirdahyamànaþ sahasà nipapàta mahãtale 6.047.087a pitçmàhàtmya saüyogàd àtmana÷ càpi tejasà 6.047.087c jànubhyàm apatad bhåmau na ca pràõair vyayujyata 6.047.088a visaüj¤aü vànaraü dçùñvà da÷agrãvo raõotsukaþ 6.047.088c rathenàmbudanàdena saumitrim abhidudruve 6.047.089a tam àha saumitrir adãnasattvo; visphàrayantaü dhanur aprameyam 6.047.089c anvehi màm eva ni÷àcarendra; na vànaràüs tvaü prati yoddhum arhasi 6.047.090a sa tasya vàkyaü paripårõaghoùaü; jyà÷abdam ugraü ca ni÷amya ràjà 6.047.090c àsàdya saumitrim avasthitaü taü; kopànvitaü vàkyam uvàca rakùaþ 6.047.091a diùñyàsi me ràghava dçùñimàrgaü; pràpto 'ntagàmã viparãtabuddhiþ 6.047.091c asmin kùaõe yàsyasi mçtyude÷aü; saüsàdyamàno mama bàõajàlaiþ 6.047.092a tam àha saumitrir avismayàno; garjantam udvçttasitàgradaüùñram 6.047.092c ràjan na garjanti mahàprabhàvà; vikatthase pàpakçtàü variùñha 6.047.093a jànàmi vãryaü tava ràkùasendra; balaü pratàpaü ca paràkramaü ca 6.047.093c avasthito 'haü ÷aracàpapàõir; àgaccha kiü moghavikatthanena 6.047.094a sa evam uktaþ kupitaþ sasarja; rakùo'dhipaþ sapta÷aràn supuïkhàn 6.047.094c tàül lakùmaõaþ kà¤canacitrapuïkhai÷; ciccheda bàõair ni÷itàgradhàraiþ 6.047.095a tàn prekùamàõaþ sahasà nikçttàn; nikçttabhogàn iva pannagendràn 6.047.095c laïke÷varaþ krodhava÷aü jagàma; sasarja cànyàn ni÷itàn pçùatkàn 6.047.096a sa bàõavarùaü tu vavarùa tãvraü; ràmànujaþ kàrmukasaüprayuktam 6.047.096c kùuràrdhacandrottamakarõibhallaiþ; ÷aràü÷ ca ciccheda na cukùubhe ca 6.047.097a sa lakùmaõa÷ cà÷u ÷arठ÷itàgràn; mahendravajrà÷anitulyavegàn 6.047.097c saüdhàya càpe jvalanaprakà÷àn; sasarja rakùo'dhipater vadhàya 6.047.098a sa tàn praciccheda hi ràkùasendra÷; chittvà ca tàül lakùmaõam àjaghàna 6.047.098c ÷areõa kàlàgnisamaprabheõa; svayambhudattena lalàñade÷e 6.047.099a sa lakùmaõo ràvaõasàyakàrta÷; cacàla càpaü ÷ithilaü pragçhya 6.047.099c puna÷ ca saüj¤àü pratilabhya kçcchràc; ciccheda càpaü trida÷endra÷atroþ 6.047.100a nikçttacàpaü tribhir àjaghàna; bàõais tadà dà÷arathiþ ÷itàgraiþ 6.047.100c sa sàyakàrto vicacàla ràjà; kçcchràc ca saüj¤àü punar àsasàda 6.047.101a sa kçttacàpaþ ÷aratàóita÷ ca; svedàrdragàtro rudhiràvasiktaþ 6.047.101c jagràha ÷aktiü samudagra÷aktiþ; svayambhudattàü yudhi deva÷atruþ 6.047.102a sa tàü vidhåmànalasaünikà÷àü; vitràsanãü vànaravàhinãnàm 6.047.102c cikùepa ÷aktiü tarasà jvalantãü; saumitraye ràkùasaràùñranàthaþ 6.047.103a tàm àpatantãü bharatànujo 'strair; jaghàna bàõai÷ ca hutàgnikalpaiþ 6.047.103c tathàpi sà tasya vive÷a ÷aktir; bhujàntaraü dà÷arather vi÷àlam 6.047.104a ÷aktyà bràmyà tu saumitris tàóitas tu stanàntare 6.047.104c viùõor acintyaü svaü bhàgam àtmànaü pratyanusmarat 6.047.105a tato dànavadarpaghnaü saumitriü devakaõñakaþ 6.047.105c taü pãóayitvà bàhubhyàm aprabhur laïghane 'bhavat 6.047.106a himavàn mandaro merus trailokyaü và sahàmaraiþ 6.047.106c ÷akyaü bhujàbhyàm uddhartuü na saükhye bharatànujaþ 6.047.107a athainaü vaiùõavaü bhàgaü mànuùaü deham àsthitam 6.047.107c visaüj¤aü lakùmaõaü dçùñvà ràvaõo vismito 'bhavat 6.047.108a atha vàyusutaþ kruddho ràvaõaü samabhidravat 6.047.108c àjaghànorasi kruddho vajrakalpena muùñinà 6.047.109a tena muùñiprahàreõa ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.047.109c jànubhyàm apatad bhåmau cacàla ca papàta ca 6.047.110a visaüj¤aü ràvaõaü dçùñvà samare bhãmavikramam 6.047.110c çùayo vànarà÷ caiva nedur devàþ savàsavàþ 6.047.111a hanåmàn api tejasvã lakùmaõaü ràvaõàrditam 6.047.111c anayad ràghavàbhyà÷aü bàhubhyàü parigçhya tam 6.047.112a vàyusånoþ suhçttvena bhaktyà paramayà ca saþ 6.047.112c ÷atråõàm aprakampyo 'pi laghutvam agamat kapeþ 6.047.113a taü samutsçjya sà ÷aktiþ saumitriü yudhi durjayam 6.047.113c ràvaõasya rathe tasmin sthànaü punar upàgamat 6.047.114a ràvaõo 'pi mahàtejàþ pràpya saüj¤àü mahàhave 6.047.114c àdade ni÷itàn bàõठjagràha ca mahad dhanuþ 6.047.115a à÷vasta÷ ca vi÷alya÷ ca lakùmaõaþ ÷atrusådanaþ 6.047.115c viùõor bhàgam amãmàüsyam àtmànaü pratyanusmaran 6.047.116a nipàtitamahàvãràü vànaràõàü mahàcamåm 6.047.116c ràghavas tu raõe dçùñvà ràvaõaü samabhidravat 6.047.117a athainam upasaügamya hanåmàn vàkyam abravãt 6.047.117c mama pçùñhaü samàruhya rakùasaü ÷àstum arhasi 6.047.118a tac chrutvà ràghavo vàkyaü vàyuputreõa bhàùitam 6.047.118c àrohat sahasà ÷åro hanåmantaü mahàkapim 6.047.118e rathasthaü ràvaõaü saükhye dadar÷a manujàdhipaþ 6.047.119a tam àlokya mahàtejàþ pradudràva sa ràghavaþ 6.047.119c vairocanam iva kruddho viùõur abhyudyatàyudhaþ 6.047.120a jyà÷abdam akarot tãvraü vajraniùpeùanisvanam 6.047.120c girà gambhãrayà ràmo ràkùasendram uvàca ha 6.047.121a tiùñha tiùñha mama tvaü hi kçtvà vipriyam ãdç÷am 6.047.121c kva nu ràkùasa÷àrdåla gato mokùam avàpsyasi 6.047.122a yadãndravaivasvata bhàskaràn và; svayambhuvai÷vànara÷aükaràn và 6.047.122c gamiùyasi tvaü da÷a và di÷o và; tathàpi me nàdya gato vimokùyase 6.047.123a ya÷ caiùa ÷aktyàbhihatas tvayàdya; icchan viùàdaü sahasàbhyupetaþ 6.047.123c sa eùa rakùogaõaràja mçtyuþ; saputradàrasya tavàdya yuddhe 6.047.124a ràghavasya vacaþ ÷rutvà ràkùasendro mahàkapim 6.047.124c àjaghàna ÷arais tãkùõaiþ kàlànala÷ikhopamaiþ 6.047.125a ràkùasenàhave tasya tàóitasyàpi sàyakaiþ 6.047.125c svabhàvatejoyuktasya bhåyas tejo vyavardhata 6.047.126a tato ràmo mahàtejà ràvaõena kçtavraõam 6.047.126c dçùñvà plavaga÷àrdålaü krodhasya va÷am eyivàn 6.047.127a tasyàbhisaükramya rathaü sacakraü; sà÷vadhvajacchatramahàpatàkam 6.047.127c sasàrathiü sà÷ani÷ålakhaógaü; ràmaþ praciccheda ÷araiþ supuïkhaiþ 6.047.128a athendra÷atruü tarasà jaghàna; bàõena vajrà÷anisaünibhena 6.047.128c bhujàntare vyåóhasujàtaråpe; vajreõa meruü bhagavàn ivendraþ 6.047.129a yo vajrapàtà÷anisaünipàtàn; na cukùubhe nàpi cacàla ràjà 6.047.129c sa ràmabàõàbhihato bhç÷àrta÷; cacàla càpaü ca mumoca vãraþ 6.047.130a taü vihvalantaü prasamãkùya ràmaþ; samàdade dãptam athàrdhacandram 6.047.130c tenàrkavarõaü sahasà kirãñaü; ciccheda rakùo'dhipater mahàtmàþ 6.047.131a taü nirviùà÷ãviùasaünikà÷aü; ÷àntàrciùaü såryam ivàprakà÷am 6.047.131c gata÷riyaü kçttakirãñakåñam; uvàca ràmo yudhi ràkùasendram 6.047.132a kçtaü tvayà karma mahat subhãmaü; hatapravãra÷ ca kçtas tvayàham 6.047.132c tasmàt pari÷rànta iti vyavasya; na tvaü ÷arair mçtyuva÷aü nayàmi 6.047.133a sa evam ukto hatadarpaharùo; nikçttacàpaþ sa hatà÷vasåtaþ 6.047.133c ÷aràrditaþ kçttamahàkirãño; vive÷a laïkàü sahasà sma ràjà 6.047.134a tasmin praviùñe rajanãcarendre; mahàbale dànavadeva÷atrau 6.047.134c harãn vi÷alyàn sahalakùmaõena; cakàra ràmaþ paramàhavàgre 6.047.135a tasmin prabhagne trida÷endra÷atrau; suràsurà bhåtagaõà di÷a÷ ca 6.047.135c sasàgaràþ sarùimahoragà÷ ca; tathaiva bhåmyambucarà÷ ca hçùñàþ 6.048.001a sa pravi÷ya purãü laïkàü ràmabàõabhayàrditaþ 6.048.001c bhagnadarpas tadà ràjà babhåva vyathitendriyaþ 6.048.002a màtaüga iva siühena garuóeneva pannagaþ 6.048.002c abhibhåto 'bhavad ràjà ràghaveõa mahàtmanà 6.048.003a brahmadaõóaprakà÷ànàü vidyutsadç÷avarcasàm 6.048.003c smaran ràghavabàõànàü vivyathe ràkùase÷varaþ 6.048.004a sa kà¤canamayaü divyam à÷ritya paramàsanam 6.048.004c vikprekùamàõo rakùàüsi ràvaõo vàkyam abravãt 6.048.005a sarvaü tat khalu me moghaü yat taptaü paramaü tapaþ 6.048.005c yat samàno mahendreõa mànuùeõàsmi nirjitaþ 6.048.006a idaü tad brahmaõo ghoraü vàkyaü màm abhyupasthitam 6.048.006c mànuùebhyo vijànãhi bhayaü tvam iti tat tathà 6.048.007a devadànavagandharvair yakùaràkùasapannagaiþ 6.048.007c avadhyatvaü mayà pràptaü mànuùebhyo na yàcitam 6.048.008a etad evàbhyupàgamya yatnaü kartum ihàrhatha 6.048.008c ràkùasà÷ càpi tiùñhantu caryàgopuramårdhasu 6.048.009a sa càpratimagambhãro devadànavadarpahà 6.048.009c brahma÷àpàbhibhåtas tu kumbhakarõo vibodhyatàm 6.048.010a sa paràjitam àtmànaü prahastaü ca niùåditam 6.048.010c j¤àtvà rakùobalaü bhãmam àdide÷a mahàbalaþ 6.048.011a dvàreùu yatnaþ kriyatàü pràkàrà÷ càdhiruhyatàm 6.048.011c nidràva÷asamàviùñaþ kumbhakarõo vibodhyatàm 6.048.012a nava ùañ sapta càùñau ca màsàn svapiti ràkùasaþ 6.048.012c taü tu bodhayata kùipraü kumbhakarõaü mahàbalam 6.048.013a sa hi saükhye mahàbàhuþ kakudaü sarvarakùasàm 6.048.013c vànaràn ràjaputrau ca kùipram eva vadhiùyati 6.048.014a kumbhakarõaþ sadà ÷ete måóho gràmyasukhe rataþ 6.048.014c ràmeõàbhinirastasya saügràmo 'smin sudàruõe 6.048.015a bhaviùyati na me ÷okaþ kumbhakarõe vibodhite 6.048.015c kiü kariùyàmy ahaü tena ÷akratulyabalena hi 6.048.016a ãdç÷e vyasane pràpte yo na sàhyàya kalpate 6.048.016c te tu tadvacanaü ÷rutvà ràkùasendrasya ràkùasàþ 6.048.017a jagmuþ paramasaübhràntàþ kumbhakarõanive÷anam 6.048.017c te ràvaõasamàdiùñà màüsa÷oõitabhojanàþ 6.048.018a gandhamàlyàüs tathà bhakùyàn àdàya sahasà yayuþ 6.048.018c tàü pravi÷ya mahàdvàràü sarvato yojanàyatàm 6.048.019a kumbhakarõaguhàü ramyàü sarvagandhapravàhinãm 6.048.019c pratiùñhamànàþ kçcchreõa yatnàt pravivi÷ur guhàm 6.048.020a tàü pravi÷ya guhàü ramyàü ÷ubhàü kà¤canakuññimàm 6.048.020c dadç÷ur nairçtavyàghraü ÷ayànaü bhãmadar÷anam 6.048.021a te tu taü vikçtaü suptaü vikãrõam iva parvatam 6.048.021c kumbhakarõaü mahànidraü sahitàþ pratyabodhayan 6.048.022a årdhvaromà¤citatanuü ÷vasantam iva pannagam 6.048.022c tràsayantaü mahà÷vàsaiþ ÷ayànaü bhãmadar÷anam 6.048.023a bhãmanàsàpuñaü taü tu pàtàlavipulànanam 6.048.023c dadç÷ur nairçtavyàghraü kumbhakarõaü mahàbalam 6.048.024a tata÷ cakrur mahàtmànaþ kumbhakarõàgratas tadà 6.048.024c màüsànàü merusaükà÷aü rà÷iü paramatarpaõam 6.048.025a mçgàõàü mahiùàõàü ca varàhàõàü ca saücayàn 6.048.025c cakrur nairçta÷àrdålà rà÷imann asya càdbhutam 6.048.026a tataþ ÷oõitakumbhàü÷ ca madyàni vividhàni ca 6.048.026c purastàt kumbhakarõasya cakrus trida÷a÷atravaþ 6.048.027a lilipu÷ ca paràrdhyena candanena paraütapam 6.048.027c divyair àcchàdayàm àsur màlyair gandhaiþ sugandhibhiþ 6.048.028a dhåpaü sugandhaü sasçjus tuùñuvu÷ ca paraütapam 6.048.028c jaladà iva conedur yàtudhànàþ sahasra÷aþ 6.048.029a ÷aïkhàn àpårayàm àsuþ ÷a÷àïkasadç÷aprabhàn 6.048.029c tumulaü yugapac càpi vinedu÷ càpy amarùitàþ 6.048.030a nedur àsphoñayàm àsu÷ cikùipus te ni÷àcaràþ 6.048.030c kumbhakarõavibodhàrthaü cakrus te vipulaü svanam 6.048.031a sa÷aïkhabherãpañahapraõàdam; àsphoñitakùveóitasiühanàdam 6.048.031c di÷o dravantas tridivaü kirantaþ; ÷rutvà vihaügàþ sahasà nipetuþ 6.048.032a yadà bhç÷aü tair ninadair mahàtmà; na kumbhakarõo bubudhe prasuptaþ 6.048.032c tato musuõóãmusalàni sarve; rakùogaõàs te jagçhur gadà÷ ca 6.048.033a taü ÷aila÷çïgair musalair gadàbhir; vçkùais talair mudgaramuùñibhi÷ ca 6.048.033c sukhaprasuptaü bhuvi kumbhakarõaü; rakùàüsy udagràõi tadà nijaghnuþ 6.048.034a tasya ni÷vàsavàtena kumbhakarõasya rakùasaþ 6.048.034c ràkùasà balavanto 'pi sthàtuü nà÷aknuvan puraþ 6.048.035a tato 'sya purato gàóhaü ràkùasà bhãmavikramàþ 6.048.035c mçdaïgapaõavàn bherãþ ÷aïkhakumbhagaõàüs tathà 6.048.035e da÷aràkùasasàhasraü yugapat paryavàdayan 6.048.036a nãlà¤janacayàkàraü te tu taü pratyabodhayan 6.048.036c abhighnanto nadanta÷ ca naiva saüvivide tu saþ 6.048.037a yadà cainaü na ÷ekus te pratibodhayituü tadà 6.048.037c tato gurutaraü yatnaü dàruõaü samupàkraman 6.048.038a a÷vàn uùñràn kharàn nàgठjaghnur daõóaka÷àïku÷aiþ 6.048.038c bherã÷aïkhamçdaïgàü÷ ca sarvapràõair avàdayan 6.048.039a nijaghnu÷ càsya gàtràõi mahàkàùñhakañaü karaiþ 6.048.039c mudgarair musalai÷ caiva sarvapràõasamudyataiþ 6.048.040a tena ÷abdena mahatà laïkà samabhipårità 6.048.040c saparvatavanà sarvà so 'pi naiva prabudhyate 6.048.041a tataþ sahasraü bherãõàü yugapat samahanyata 6.048.041c mçùñakà¤canakoõànàm asaktànàü samantataþ 6.048.042a evam apy atinidras tu yadà naiva prabudhyata 6.048.042c ÷àpasya va÷am àpannas tataþ kruddhà ni÷àcaràþ 6.048.043a mahàkrodhasamàviùñàþ sarve bhãmaparàkramàþ 6.048.043c tad rakùobodhayiùyanta÷ cakrur anye paràkramam 6.048.044a anye bherãþ samàjaghnur anye cakrur mahàsvanam 6.048.044c ke÷àn anye pralulupuþ karõàv anye da÷anti ca 6.048.044e na kumbhakarõaþ paspande mahànidràva÷aü gataþ 6.048.045a anye ca balinas tasya kåñamudgarapàõayaþ 6.048.045c mårdhni vakùasi gàtreùu pàtayan kåñamudgaràn 6.048.046a rajjubandhanabaddhàbhiþ ÷ataghnãbhi÷ ca sarvataþ 6.048.046c vadhyamàno mahàkàyo na pràbudhyata ràkùasaþ 6.048.047a vàraõànàü sahasraü tu ÷arãre 'sya pradhàvitam 6.048.047c kumbhakarõas tato buddhaþ spar÷aü param abudhyata 6.048.048a sa pàtyamànair giri÷çïgavçkùair; acintayaüs tàn vipulàn prahàràn 6.048.048c nidràkùayàt kùudbhayapãóita÷ ca; vijçmbhamàõaþ sahasotpapàta 6.048.049a sa nàgabhogàcala÷çïgakalpau; vikùipya bàhå giri÷çïgasàrau 6.048.049c vivçtya vaktraü vaóavàmukhàbhaü; ni÷àcaro 'sau vikçtaü jajçmbhe 6.048.050a tasya jàjçmbhamàõasya vaktraü pàtàlasaünibham 6.048.050c dadç÷e meru÷çïgàgre divàkara ivoditaþ 6.048.051a vijçmbhamàõo 'tibalaþ pratibuddho ni÷àcaraþ 6.048.051c ni÷vàsa÷ càsya saüjaj¤e parvatàd iva màrutaþ 6.048.052a råpam uttiùñhatas tasya kumbhakarõasya tad babhau 6.048.052c tapànte sabalàkasya meghasyeva vivarùataþ 6.048.053a tasya dãptàgnisadç÷e vidyutsadç÷avarcasã 6.048.053c dadç÷àte mahànetre dãptàv iva mahàgrahau 6.048.054a àdad bubhukùito màüsaü ÷oõitaü tçùito 'pibat 6.048.054c medaþ kumbhaü ca madyaü ca papau ÷akraripus tadà 6.048.055a tatas tçpta iti j¤àtvà samutpetur ni÷àcaràþ 6.048.055c ÷irobhi÷ ca praõamyainaü sarvataþ paryavàrayan 6.048.056a sa sarvàn sàntvayàm àsa nairçtàn nairçtarùabhaþ 6.048.056c bodhanàd vismita÷ càpi ràkùasàn idam abravãt 6.048.057a kimartham aham àhatya bhavadbhiþ pratibodhitaþ 6.048.057c kaccit suku÷alaü ràj¤o bhayaü và neha kiü cana 6.048.058a atha và dhruvam anyebhyo bhayaü param upasthitam 6.048.058c yadartham eva tvaritair bhavadbhiþ pratibodhitaþ 6.048.059a adya ràkùasaràjasya bhayam utpàñayàmy aham 6.048.059c pàtayiùye mahendraü và ÷àtayiùye tathànalam 6.048.060a na hy alpakàraõe suptaü bodhayiùyati màü bhç÷am 6.048.060c tad àkhyàtàrthatattvena matprabodhanakàraõam 6.048.061a evaü bruvàõaü saürabdhaü kumbhakarõam ariüdamam 6.048.061c yåpàkùaþ sacivo ràj¤aþ kçtà¤jalir uvàca ha 6.048.062a na no devakçtaü kiü cid bhayam asti kadà cana 6.048.062c na daityadànavebhyo và bhayam asti hi tàdç÷am 6.048.062e yàdç÷aü mànuùaü ràjan bhayam asmàn upasthitam 6.048.063a vànaraiþ parvatàkàrair laïkeyaü parivàrità 6.048.063c sãtàharaõasaütaptàd ràmàn nas tumulaü bhayam 6.048.064a ekena vànareõeyaü pårvaü dagdhà mahàpurã 6.048.064c kumàro nihata÷ càkùaþ sànuyàtraþ saku¤jaraþ 6.048.065a svayaü rakùo'dhipa÷ càpi paulastyo devakaõñakaþ 6.048.065c mçteti saüyuge muktàràmeõàdityatejasà 6.048.066a yan na devaiþ kçto ràjà nàpi daityair na dànavaiþ 6.048.066c kçtaþ sa iha ràmeõa vimuktaþ pràõasaü÷ayàt 6.048.067a sa yåpàkùavacaþ ÷rutvà bhràtur yudhi paràjayam 6.048.067c kumbhakarõo vivçttàkùo yåpàkùam idam abravãt 6.048.068a sarvam adyaiva yåpàkùa harisainyaü salakùmaõam 6.048.068c ràghavaü ca raõe hatvà pa÷càd drakùyàmi ràvaõam 6.048.069a ràkùasàüs tarpayiùyàmi harãõàü màüsa÷oõitaiþ 6.048.069c ràmalakùmaõayo÷ càpi svayaü pàsyàmi ÷oõitam 6.048.070a tat tasya vàkyaü bruvato ni÷amya; sagarvitaü roùavivçddhadoùam 6.048.070c mahodaro nairçtayodhamukhyaþ; kçtà¤jalir vàkyam idaü babhàùe 6.048.071a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà guõadoùu vimç÷ya ca 6.048.071c pa÷càd api mahàbàho ÷atrån yudhi vijeùyasi 6.048.072a mahodaravacaþ ÷rutvà ràkùasaiþ parivàritaþ 6.048.072c kumbhakarõo mahàtejàþ saüpratasthe mahàbalaþ 6.048.073a taü samutthàpya bhãmàkùaü bhãmaråpaparàkramam 6.048.073c ràkùasàs tvarità jagmur da÷agrãvanive÷anam 6.048.074a tato gatvà da÷agrãvam àsãnaü paramàsane 6.048.074c åcur baddhà¤jalipuñàþ sarva eva ni÷àcaràþ 6.048.075a prabuddhaþ kumbhakarõo 'sau bhràtà te ràkùasarùabha 6.048.075c kathaü tatraiva niryàtu drakùyase tam ihàgatam 6.048.076a ràvaõas tv abravãd dhçùño yathànyàyaü ca påjitam 6.048.076c draùñum enam ihecchàmi yathànyàyaü ca påjitam 6.048.077a tathety uktvà tu te sarve punar àgamya ràkùasàþ 6.048.077c kumbhakarõam idaü vàkyam åcå ràvaõacoditàþ 6.048.078a draùñuü tvàü kàïkùate ràjà sarvaràkùasapuügavaþ 6.048.078c gamane kriyatàü buddhir bhràtaraü saüpraharùaya 6.048.079a kumbhakarõas tu durdharùo bhràtur àj¤àya ÷àsanam 6.048.079c tathety uktvà mahàvãryaþ ÷ayanàd utpapàta ha 6.048.080a prakùàlya vadanaü hçùñaþ snàtaþ paramabhåùitaþ 6.048.080c pipàsus tvarayàm àsa pànaü balasamãraõam 6.048.081a tatas te tvaritàs tasya ràjùasà ràvaõàj¤ayà 6.048.081c madyaü bhakùyàü÷ ca vividhàn kùipram evopahàrayan 6.048.082a pãtvà ghañasahasraü sa gamanàyopacakrame 6.048.083a ãùatsamutkaño mattas tejobalasamanvitaþ 6.048.083c kumbhakarõo babhau hçùñaþ kàlàntakayamopamaþ 6.048.084a bhràtuþ sa bhavanaü gacchan rakùobalasamanvitaþ 6.048.084c kumbhakarõaþ padanyàsair akampayata medinãm 6.048.085a sa ràjamàrgaü vapuùà prakà÷ayan; sahasrara÷mir dharaõãm ivàü÷ubhiþ 6.048.085c jagàma tatrà¤jalimàlayà vçtaþ; ÷atakratur geham iva svayambhuvaþ 6.048.086a ke cic charaõyaü ÷araõaü sma ràmaü; vrajanti ke cid vyathitàþ patanti 6.048.086c ke cid di÷aþ sma vyathitàþ prayànti; ke cid bhayàrtà bhuvi ÷erate sma 6.048.087a tam adri÷çïgapratimaü kirãñinaü; spç÷antam àdityam ivàtmatejasà 6.048.087c vanaukasaþ prekùya vivçddham adbhutaü; bhayàrdità dudruvire tatas tataþ 6.049.001a tato ràmo mahàtejà dhanur àdàya vãryavàn 6.049.001c kirãñinaü mahàkàyaü kumbhakarõaü dadar÷a ha 6.049.002a taü dçùñvà ràkùasa÷reùñhaü parvatàkàradar÷anam 6.049.002c kramamàõam ivàkà÷aü purà nàràyaõaü prabhum 6.049.003a satoyàmbudasaükà÷aü kà¤canàïgadabhåùaõam 6.049.003c dçùñvà punaþ pradudràva vànaràõàü mahàcamåþ 6.049.004a vidrutàü vàhinãü dçùñvà vardhamànaü ca ràkùasaü 6.049.004c savismayam idaü ràmo vibhãùaõam uvàca ha 6.049.005a ko 'sau parvatasaüka÷aþ kirãñã harilocanaþ 6.049.005c laïkàyàü dç÷yate vãraþ savidyud iva toyadaþ 6.049.006a pçthivyàþ ketubhåto 'sau mahàn eko 'tra dç÷yate 6.049.006c yaü dçùñvà vànaràþ sarve vidravanti tatas tataþ 6.049.007a àcakùva me mahàn ko 'sau rakùo và yadi vàsuraþ 6.049.007c na mayaivaüvidhaü bhåtaü dçùñapårvaü kadà cana 6.049.008a sa pçùño ràjaputreõa ràmeõàkliùñakàriõà 6.049.008c vibhãùaõo mahàpràj¤aþ kàkutstham idam abravãt 6.049.009a yena vaivasvato yuddhe vàsava÷ ca paràjitaþ 6.049.009c saiùa vi÷ravasaþ putraþ kumbhakarõaþ pratàpavàn 6.049.010a etena devà yudhi dànavà÷ ca; yakùà bhujaügàþ pi÷ità÷anà÷ ca 6.049.010c gandharvavidyàdharakiünarà÷ ca; sahasra÷o ràghava saüprabhagnàþ 6.049.011a ÷ålapàõiü viråpàkùaü kumbhakarõaü mahàbalam 6.049.011c hantuü na ÷ekus trida÷àþ kàlo 'yam iti mohitàþ 6.049.012a prakçtyà hy eùa tejasvã kumbhakarõo mahàbalaþ 6.049.012c anyeùàü ràkùasendràõàü varadànakçtaü balam 6.049.013a etena jàtamàtreõa kùudhàrtena mahàtmanà 6.049.013c bhakùitàni sahasràõi sattvànàü subahåny api 6.049.014a teùu saübhakùyamàõeùu prajà bhayanipãóitàþ 6.049.014c yànti sma ÷araõaü ÷akraü tam apy arthaü nyavedayan 6.049.015a sa kumbhakarõaü kupito mahendro; jaghàna vajreõa ÷itena vajrã 6.049.015c sa ÷akravajràbhihato mahàtmà; cacàla kopàc ca bhç÷aü nanàda 6.049.016a tasya nànadyamànasya kumbhakarõasya dhãmataþ 6.049.016c ÷rutvà ninàdaü vitrastà bhåyo bhåmir vitatrase 6.049.017a tataþ kopàn mahendrasya kumbhakarõo mahàbalaþ 6.049.017c vikçùyairàvatàd dantaü jaghànorasi vàsavam 6.049.018a kumbhakarõaprahàràrto vicacàla sa vàsavaþ 6.049.018c tato viùeduþ sahasà devabrahmarùidànavàþ 6.049.019a prajàbhiþ saha ÷akra÷ ca yayau sthànaü svayambhuvaþ 6.049.019c kumbhakarõasya dauràtmyaü ÷a÷aüsus te prajàpateþ 6.049.019e prajànàü bhakùaõaü càpi devànàü càpi dharùaõam 6.049.020a evaü prajà yadi tv eùa bhakùayiùyati nitya÷aþ 6.049.020c acireõaiva kàlena ÷ånyo loko bhaviùyati 6.049.021a vàsavasya vacaþ ÷rutvà sarvalokapitàmahaþ 6.049.021c rakùàüsy àvàhayàm àsa kumbhakarõaü dadar÷a ha 6.049.022a kumbhakarõaü samãkùyaiva vitatràsa prajàpatiþ 6.049.022c dçùñvà ni÷vasya caivedaü svayambhår idam abravãt 6.049.023a dhruvaü lokavinà÷àya paurastyenàsi nirmitaþ 6.049.023c tasmàt tvam adya prabhçti mçtakalpaþ ÷ayiùyasi 6.049.023e brahma÷àpàbhibhåto 'tha nipapàtàgrataþ prabhoþ 6.049.024a tataþ paramasaübhrànto ràvaõo vàkyam abravãt 6.049.024c vivçddhaþ kà¤cano vçkùaþ phalakàle nikçtyate 6.049.025a na naptàraü svakaü nyàyyaü ÷aptum evaü prajàpate 6.049.025c na mithyàvacana÷ ca tvaü svapsyaty eùa na saü÷ayaþ 6.049.025e kàlas tu kriyatàm asya ÷ayane jàgare tathà 6.049.026a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà svayambhår idam abravãt 6.049.026c ÷ayità hy eùa ùaõ màsàn ekàhaü jàgariùyati 6.049.027a ekenàhnà tv asau vãra÷ caran bhåmiü bubhukùitaþ 6.049.027c vyàttàsyo bhakùayel lokàn saükruddha iva pàvakaþ 6.049.028a so 'sau vyasanam àpannaþ kumbhakarõam abodhayat 6.049.028c tvatparàkramabhãta÷ ca ràjà saüprati ràvaõaþ 6.049.029a sa eùa nirgato vãraþ ÷ibiràd bhãmavikramaþ 6.049.029c vànaràn bhç÷asaükruddho bhakùayan paridhàvati 6.049.030a kumbhakarõaü samãkùyaiva harayo vipradudruvuþ 6.049.030c katham enaü raõe kruddhaü vàrayiùyanti vànaràþ 6.049.031a ucyantàü vànaràþ sarve yantram etat samucchritam 6.049.031c iti vij¤àya harayo bhaviùyantãha nirbhayàþ 6.049.032a vibhãùaõavacaþ ÷rutvà hetumat sumukhodgatam 6.049.032c uvàca ràghavo vàkyaü nãlaü senàpatiü tadà 6.049.033a gaccha sainyàni sarvàõi vyåhya tiùñhasva pàvake 6.049.033c dvàràõy àdàya laïkàyà÷ caryà÷ càpy atha saükramàn 6.049.034a ÷aila÷çïgàõi vçkùàü÷ ca ÷ilà÷ càpy upasaüharan 6.049.034c tiùñhantu vànaràþ sarve sàyudhàþ ÷ailapàõayaþ 6.049.035a ràghaveõa samàdiùño nãlo haricamåpatiþ 6.049.035c ÷a÷àsa vànarànãkaü yathàvat kapiku¤jaraþ 6.049.036a tato gavàkùaþ ÷arabho hanumàn aïgado nalaþ 6.049.036c ÷aila÷çïgàõi ÷ailàbhà gçhãtvà dvàram abhyayuþ 6.049.037a tato harãõàü tad anãkam ugraü; raràja ÷ailodyatavçkùahastam 6.049.037c gireþ samãpànugataü yathaiva; mahan mahàmbhodharajàlam ugram 6.050.001a sa tu ràkùasa÷àrdålo nidràmadasamàkulaþ 6.050.001c ràjamàrgaü ÷riyà juùñaü yayau vipulavikramaþ 6.050.002a ràkùasànàü sahasrai÷ ca vçtaþ paramadurjayaþ 6.050.002c gçhebhyaþ puùpavarùeõa kàryamàõas tadà yayau 6.050.003a sa hemajàlavitataü bhànubhàsvaradar÷anam 6.050.003c dadar÷a vipulaü ramyaü ràkùasendranive÷anam 6.050.004a sa tat tadà sårya ivàbhrajàlaü; pravi÷ya rakùo'dhipater nive÷anam 6.050.004c dadar÷a dåre 'grajam àsanasthaü; svayambhuvaü ÷akra ivàsanastham 6.050.005a so 'bhigamya gçhaü bhràtuþ kakùyàm abhivigàhya ca 6.050.005c dadar÷odvignam àsãnaü vimàne puùpake gurum 6.050.006a atha dçùñvà da÷agrãvaþ kumbhakarõam upasthitam 6.050.006c tårõam utthàya saühçùñaþ saünikarùam upànayat 6.050.007a athàsãnasya paryaïke kumbhakarõo mahàbalaþ 6.050.007c bhràtur vavande caraõàü kiü kçtyam iti càbravãt 6.050.007e utpatya cainaü mudito ràvaõaþ pariùasvaje 6.050.008a sa bhràtrà saüpariùvakto yathàvac càbhinanditaþ 6.050.008c kumbhakarõaþ ÷ubhaü divyaü pratipede varàsanam 6.050.009a sa tadàsanam à÷ritya kumbhakarõo mahàbalaþ 6.050.009c saüraktanayanaþ kopàd ràvaõaü vàkyam abravãt 6.050.010a kimartham aham àdçtya tvayà ràjan prabodhitaþ 6.050.010c ÷aüsa kasmàd bhayaü te 'sti ko 'dya preto bhaviùyati 6.050.011a bhràtaraü ràvaõaþ kruddhaü kumbhakarõam avasthitam 6.050.011c ãùat tu parivçttàbhyàü netràbhyàü vàkyam abravãt 6.050.012a adya te sumahàn kàlaþ ÷ayànasya mahàbala 6.050.012c sukhitas tvaü na jànãùe mama ràmakçtaü bhayam 6.050.013a eùa dà÷arathã ràmaþ sugrãvasahito balã 6.050.013c samudraü sabalas tãrtvà målaü naþ parikçntati 6.050.014a hanta pa÷yasva laïkàyà vanàny upavanàni ca 6.050.014c setunà sukham àgamya vànaraikàrõavaü kçtam 6.050.015a ye ràkùasà mukhyatamà hatàs te vànarair yudhi 6.050.015c vànaràõàü kùayaü yuddhe na pa÷yàmi kadà cana 6.050.016a sarvakùapitako÷aü ca sa tvam abhyavapadya màm 6.050.016c tràyasvemàü purãü laïkàü bàlavçddhàva÷eùitàm 6.050.017a bhràtur arthe mahàbàho kuru karma suduùkaram 6.050.017c mayaivaü noktapårvo hi ka÷ cid bhràtaþ paraütapa 6.050.017e tvayy asti mama ca snehaþ parà saübhàvanà ca me 6.050.018a devàsuravimardeùu bahu÷o ràkùasarùabha 6.050.018c tvayà devàþ prativyåhya nirjità÷ càsurà yudhi 6.050.018e na hi te sarvabhåteùu dç÷yate sadç÷o balã 6.050.019a kuruùva me priyahitam etad uttamaü; yathàpriyaü priyaraõabàndhavapriya 6.050.019c svatejasà vidhama sapatnavàhinãü; ÷aradghanaü pavana ivodyato mahàn 6.051.001a tasya ràkùasaràjasya ni÷amya paridevitam 6.051.001c kumbhakarõo babhàùe 'tha vacanaü prajahàsa ca 6.051.002a dçùño doùo hi yo 'smàbhiþ purà mantravinirõaye 6.051.002c hiteùv anabhiyuktena so 'yam àsàditas tvayà 6.051.003a ÷ãghraü khalv abhyupetaü tvàü phalaü pàpasya karmaõaþ 6.051.003c nirayeùv eva patanaü yathà duùkçtakarmaõaþ 6.051.004a prathamaü vai mahàràja kçtyam etad acintitam 6.051.004c kevalaü vãryadarpeõa nànubandho vicàritaþ 6.051.005a yaþ pa÷càt pårvakàryàõi kuryàd ai÷varyam àsthitaþ 6.051.005c pårvaü cottarakàryàõi na sa veda nayànayau 6.051.006a de÷akàlavihãnàni karmàõi viparãtavat 6.051.006c kriyamàõàni duùyanti havãüùy aprayateùv iva 6.051.007a trayàõàü pa¤cadhà yogaü karmaõàü yaþ prapa÷yati 6.051.007c sacivaiþ samayaü kçtvà sa sabhye vartate pathi 6.051.008a yathàgamaü ca yo ràjà samayaü vicikãrùati 6.051.008c budhyate sacivàn buddhyà suhçda÷ cànupa÷yati 6.051.009a dharmam arthaü ca kàmaü ca sarvàn và rakùasàü pate 6.051.009c bhajate puruùaþ kàle trãõi dvandvàni và punaþ 6.051.010a triùu caiteùu yac chreùñhaü ÷rutvà tan nàvabudhyate 6.051.010c ràjà và ràjamàtro và vyarthaü tasya bahu÷rutam 6.051.011a upapradànaü sàntvaü và bhedaü kàle ca vikramam 6.051.011c yogaü ca rakùasàü ÷reùñha tàv ubhau ca nayànayau 6.051.012a kàle dharmàrthakàmàn yaþ saümantrya sacivaiþ saha 6.051.012c niùevetàtmavàül loke na sa vyasanam àpnuyàt 6.051.013a hitànubandham àlokya kàryàkàryam ihàtmanaþ 6.051.013c ràjà sahàrthatattvaj¤aiþ sacivaiþ saha jãvati 6.051.014a anabhij¤àya ÷àstràrthàn puruùàþ pa÷ubuddhayaþ 6.051.014c pràgalbhyàd vaktum icchanti mantreùv abhyantarãkçtàþ 6.051.015a a÷àstraviduùàü teùàü na kàryam ahitaü vacaþ 6.051.015c artha÷àstrànabhij¤ànàü vipulàü ÷riyam icchatàm 6.051.016a ahitaü ca hitàkàraü dhàrùñyàj jalpanti ye naràþ 6.051.016c avekùya mantrabàhyàs te kartavyàþ kçtyadåùaõàþ 6.051.017a vinà÷ayanto bhartàraü sahitàþ ÷atrubhir budhaiþ 6.051.017c viparãtàni kçtyàni kàrayantãha mantriõaþ 6.051.018a tàn bhartà mitrasaükà÷àn amitràn mantranirõaye 6.051.018c vyavahàreõa jànãyàt sacivàn upasaühitàn 6.051.019a capalasyeha kçtyàni sahasànupradhàvataþ 6.051.019c chidram anye prapadyante krau¤casya kham iva dvijàþ 6.051.020a yo hi ÷atrum avaj¤àya nàtmànam abhirakùati 6.051.020c avàpnoti hi so 'narthàn sthànàc ca vyavaropyate 6.051.021a tat tu ÷rutvà da÷agrãvaþ kumbhakarõasya bhàùitam 6.051.021c bhrukuñiü caiva saücakre kruddha÷ cainam uvàca ha 6.051.022a mànyo gurur ivàcàryaþ kiü màü tvam anu÷àsati 6.051.022c kim evaü vàk÷ramaü kçtvà kàle yuktaü vidhãyatàm 6.051.023a vibhramàc cittamohàd và balavãryà÷rayeõa và 6.051.023c nàbhipannam idànãü yad vyarthàs tasya punaþ kçthàþ 6.051.024a asmin kàle tu yad yuktaü tad idànãü vidhãyatàm 6.051.024c mamàpanayajaü doùaü vikrameõa samãkuru 6.051.025a yadi khalv asti me sneho bhràtçtvaü vàvagacchasi 6.051.025c yadi và kàryam etat te hçdi kàryatamaü matam 6.051.026a sa suhçdyo vipannàrthaü dãnam abhyavapadyate 6.051.026c sa bandhur yo 'panãteùu sàhàyyàyopakalpate 6.051.027a tam athaivaü bruvàõaü tu vacanaü dhãradàruõam 6.051.027c ruùño 'yam iti vij¤àya ÷anaiþ ÷lakùõam uvàca ha 6.051.028a atãva hi samàlakùya bhràtaraü kùubhitendriyam 6.051.028c kumbhakarõaþ ÷anair vàkyaü babhàùe parisàntvayan 6.051.029a alaü ràkùasaràjendra saütàpam upapadya te 6.051.029c roùaü ca saüparityajya svastho bhavitum arhasi 6.051.030a naitan manasi kartavvyaü mayi jãvati pàrthiva 6.051.030c tam ahaü nà÷ayiùyàmi yatkçte paritapyase 6.051.031a ava÷yaü tu hitaü vàcyaü sarvàvasthaü mayà tava 6.051.031c bandhubhàvàd abhihitaü bhràtçsnehàc ca pàrthiva 6.051.032a sadç÷aü yat tu kàle 'smin kartuü snigdhena bandhunà 6.051.032c ÷atråõàü kadanaü pa÷ya kriyamàõaü mayà raõe 6.051.033a adya pa÷ya mahàbàho mayà samaramårdhani 6.051.033c hate ràme saha bhràtrà dravantãü harivàhinãm 6.051.034a adya ràmasya tad dçùñvà mayànãtaü raõàc chiraþ 6.051.034c sukhãbhava mahàbàho sãtà bhavatu duþkhità 6.051.035a adya ràmasya pa÷yantu nidhanaü sumahat priyam 6.051.035c laïkàyàü ràkùasàþ sarve ye te nihatabàndhavàþ 6.051.036a adya ÷okaparãtànàü svabandhuvadhakàraõàt 6.051.036c ÷atror yudhi vinà÷ena karomy asrapramàrjanam 6.051.037a adya parvatasaükà÷aü sasåryam iva toyadam 6.051.037c vikãrõaü pa÷ya samare sugrãvaü plavage÷varam 6.051.038a na paraþ preùaõãyas te yuddhàyàtula vikrama 6.051.038c aham utsàdayiùyàmi ÷atråüs tava mahàbala 6.051.039a yadi ÷akro yadi yamo yadi pàvakamàrutau 6.051.039c tàn ahaü yodhayiùyàmi kubera varuõàv api 6.051.040a girimàtra÷arãrasya ÷ita÷åladharasya me 6.051.040c nardatas tãkùõadaüùñrasya bibhãyàc ca puraüdaraþ 6.051.041a atha và tyakta÷astrasya mçdgatas tarasà ripån 6.051.041c na me pratimukhe ka÷ cic chaktaþ sthàtuü jijãviùuþ 6.051.042a naiva ÷aktyà na gadayà nàsinà na ÷itaiþ ÷araiþ 6.051.042c hastàbhyàm eva saürabdho haniùyàmy api vajriõam 6.051.043a yadi me muùñivegaü sa ràghavo 'dya sahiùyati 6.051.043c tataþ pàsyanti bàõaughà rudhiraü ràghavasya te 6.051.044a cintayà bàdhyase ràjan kimarthaü mayi tiùñhati 6.051.044c so 'haü ÷atruvinà÷àya tava niryàtum udyataþ 6.051.045a mu¤ca ràmàd bhayaü ràjan haniùyàmãha saüyuge 6.051.045c ràghavaü lakùmaõaü caiva sugrãvaü ca mahàbalam 6.051.045e asàdhàraõam icchàmi tava dàtuü mahad ya÷aþ 6.051.046a vadhena te dà÷aratheþ sukhàvahaü; sukhaü samàhartum ahaü vrajàmi 6.051.046c nihatya ràmaü sahalakùmaõena; khàdàmi sarvàn hariyåthamukhyàn 6.051.047a ramasva kàmaü piba càgryavàruõãü; kuruùva kçtyàni vinãyatàü jvaraþ 6.051.047c mayàdya ràme gamite yamakùayaü; ciràya sãtà va÷agà bhaviùyati 6.052.001a tad uktam atikàyasya balino bàhu÷àlinaþ 6.052.001c kumbhakarõasya vacanaü ÷rutvovàca mahodaraþ 6.052.002a kumbhakarõakule jàto dhçùñaþ pràkçtadar÷anaþ 6.052.002c avalipto na ÷aknoùi kçtyaü sarvatra veditum 6.052.003a na hi ràjà na jànãte kumbhakarõa nayànayau 6.052.003c tvaü tu kai÷orakàd dhçùñaþ kevalaü vaktum icchasi 6.052.004a sthànaü vçddhiü ca hàniü ca de÷akàlavibhàgavit 6.052.004c àtmana÷ ca pareùàü ca budhyate ràkùasarùabha 6.052.005a yat tu ÷akyaü balavatà kartuü pràkçtabuddhinà 6.052.005c anupàsitavçddhena kaþ kuryàt tàdç÷aü budhaþ 6.052.006a yàüs tu dharmàrthakàmàüs tvaü bravãùi pçthag à÷rayàn 6.052.006c anuboddhuü svabhàvena na hi lakùaõam asti te 6.052.007a karma caiva hi sarveùàü kàraõànàü prayojanam 6.052.007c ÷reyaþ pàpãyasàü càtra phalaü bhavati karmaõàm 6.052.008a niþ÷reyasa phalàv eva dharmàrthàv itaràv api 6.052.008c adharmànarthayoþ pràptiþ phalaü ca pratyavàyikam 6.052.009a aihalaukikapàratryaü karma pumbhir niùevyate 6.052.009c karmàõy api tu kalpyàni labhate kàmam àsthitaþ 6.052.010a tatra këptam idaü ràj¤à hçdi kàryaü mataü ca naþ 6.052.010c ÷atrau hi sàhasaü yat syàt kim ivàtràpanãyate 6.052.011a ekasyaivàbhiyàne tu hetur yaþ prakçtas tvayà 6.052.011c tatràpy anupapannaü te vakùyàmi yad asàdhu ca 6.052.012a yena pårvaü janasthàne bahavo 'tibalà hatàþ 6.052.012c ràkùasà ràghavaü taü tvaü katham eko jayiùyasi 6.052.013a ye purà nirjitàs tena janasthàne mahaujasaþ 6.052.013c ràkùasàüs tàn pure sarvàn bhãtàn adyàpi pa÷yasi 6.052.014a taü siüham iva saükruddhaü ràmaü da÷arathàtmajam 6.052.014c sarpaü suptam ivàbuddhyà prabodhayitum icchasi 6.052.015a jvalantaü tejasà nityaü krodhena ca duràsadam 6.052.015c kas taü mçtyum ivàsahyam àsàdayitum arhati 6.052.016a saü÷ayastham idaü sarvaü ÷atroþ pratisamàsane 6.052.016c ekasya gamanaü tatra na hi me rocate tava 6.052.017a hãnàrthas tu samçddhàrthaü ko ripuü pràkçto yathà 6.052.017c ni÷citaü jãvitatyàge va÷am ànetum icchati 6.052.018a yasya nàsti manuùyeùu sadç÷o ràkùasottama 6.052.018c katham à÷aüsase yoddhuü tulyenendravivasvatoþ 6.052.019a evam uktvà tu saürabdhaü kumbhakarõaü mahodaraþ 6.052.019c uvàca rakùasàü madhye ràvaõo lokaràvaõam 6.052.020a labdhvà punas tàü vaidehãü kimarthaü tvaü prajalpasi 6.052.020c yadecchasi tadà sãtà va÷agà te bhaviùyati 6.052.021a dçùñaþ ka÷ cid upàyo me sãtopasthànakàrakaþ 6.052.021c rucita÷ cet svayà buddhyà ràkùase÷vara taü ÷çõu 6.052.022a ahaü dvijihvaþ saühràdã kumbhakarõo vitardanaþ 6.052.022c pa¤caràmavadhàyaite niryàntãty avaghoùaya 6.052.023a tato gatvà vayaü yuddhaü dàsyàmas tasya yatnataþ 6.052.023c jeùyàmo yadi te ÷atrån nopàyaiþ kçtyam asti naþ 6.052.024a atha jãvati naþ ÷atrur vayaü ca kçtasaüyugàþ 6.052.024c tataþ samabhipatsyàmo manasà yat samãkùitum 6.052.025a vayaü yuddhàd ihaiùyàmo rudhireõa samukùitàþ 6.052.025c vidàrya svatanuü bàõai ràmanàmàïkitaiþ ÷itaiþ 6.052.026a bhakùito ràghavo 'smàbhir lakùmaõa÷ ceti vàdinaþ 6.052.026c tava pàdau grahãùyàmas tvaü naþ kàma prapåraya 6.052.027a tato 'vaghoùaya pure gajaskandhena pàrthiva 6.052.027c hato ràmaþ saha bhràtrà sasainya iti sarvataþ 6.052.028a prãto nàma tato bhåtvà bhçtyànàü tvam ariüdama 6.052.028c bhogàü÷ ca parivàràü÷ ca kàmàü÷ ca vasudàpaya 6.052.029a tato màlyàni vàsàüsi vãràõàm anulepanam 6.052.029c peyaü ca bahu yodhebhyaþ svayaü ca muditaþ piba 6.052.030a tato 'smin bahulãbhåte kaulãne sarvato gate 6.052.030c pravi÷yà÷vàsya càpi tvaü sãtàü rahasi sàntvaya 6.052.030e dhanadhànyai÷ ca kàmai÷ ca ratnai÷ cainàü pralobhaya 6.052.031a anayopadhayà ràjan bhaya÷okànubandhayà 6.052.031c akàmà tvadva÷aü sãtà naùñanàthà gamiùyati 6.052.032a ra¤janãyaü hi bhartàraü vinaùñam avagamya sà 6.052.032c nairà÷yàt strãlaghutvàc ca tvadva÷aü pratipatsyate 6.052.033a sà purà sukhasaüvçddhà sukhàrhà duþkhakarùità 6.052.033c tvayy adhãnaþ sukhaü j¤àtvà sarvathopagamiùyati 6.052.034a etat sunãtaü mama dar÷anena; ràmaü hi dçùñvaiva bhaved anarthaþ 6.052.034c ihaiva te setsyati motsuko bhår; mahàn ayuddhena sukhasya làbhaþ 6.052.035a anaùñasainyo hy anavàptasaü÷ayo; ripån ayuddhena jaya¤ janàdhipa 6.052.035c ya÷a÷ ca puõyaü ca mahan mahãpate; ÷riyaü ca kãrtiü ca ciraü sama÷nute 6.053.001a sa tathoktas tu nirbhartsya kumbhakarõo mahodaram 6.053.001c abravãd ràkùasa÷reùñhaü bhràtaraü ràvaõaü tataþ 6.053.002a so 'haü tava bhayaü ghoraü vadhàt tasya duràtmanaþ 6.053.002c ràmasyàdya pramàrjàmi nirvairas tvaü sukhãbhava 6.053.003a garjanti na vçthà ÷åra nirjalà iva toyadàþ 6.053.003c pa÷ya saüpàdyamànaü tu garjitaü yudhi karmaõà 6.053.004a na marùayati càtmànaü saübhàvayati nàtmanà 6.053.004c adar÷ayitvà ÷åràs tu karma kurvanti duùkaram 6.053.005a viklavànàm abuddhãnàü ràj¤àü paõóitamàninàm 6.053.005c ÷çõvatàm àdita idaü tvadvidhànàü mahodara 6.053.006a yuddhe kàpuruùair nityaü bhavadbhiþ priyavàdibhiþ 6.053.006c ràjànam anugacchadbhiþ kçtyam etad vinà÷itam 6.053.007a ràja÷eùà kçtà laïkà kùãõaþ ko÷o balaü hatam 6.053.007c ràjànam imam àsàdya suhçccihnam amitrakam 6.053.008a eùa niryàmy ahaü yuddham udyataþ ÷atrunirjaye 6.053.008c durnayaü bhavatàm adya samãkartuü mahàhave 6.053.009a evam uktavato vàkyaü kumbhakarõasya dhãmataþ 6.053.009c pratyuvàca tato vàkyaü prahasan ràkùasàdhipaþ 6.053.010a mahodaro 'yaü ràmàt tu paritrasto na saü÷ayaþ 6.053.010c na hi rocayate tàta yuddhaü yuddhavi÷àrada 6.053.011a ka÷ cin me tvatsamo nàsti sauhçdena balena ca 6.053.011c gaccha ÷atruvadhàya tvaü kumbhakarõajayàya ca 6.053.012a àdade ni÷itaü ÷ålaü vegàc chatrunibarhaõaþ 6.053.012c sarvakàlàyasaü dãptaü taptakà¤canabhåùaõam 6.053.013a indrà÷anisamaü bhãmaü vajrapratimagauravam 6.053.013c devadànavagandharvayakùakiünarasådanam 6.053.014a raktamàlya mahàdàma svata÷ codgatapàvakam 6.053.014c àdàya ni÷itaü ÷ålaü ÷atru÷oõitara¤jitam 6.053.014e kumbhakarõo mahàtejà ràvaõaü vàkyam abravãt 6.053.015a gamiùyàmy aham ekàkã tiùñhatv iha balaü mahat 6.053.015c adya tàn kùudhitaþ kruddho bhakùayiùyàmi vànaràn 6.053.016a kumbhakarõavacaþ ÷rutvà ràvaõo vàkyam abravãt 6.053.016c sainyaiþ parivçto gaccha ÷ålamudgalapàõibhiþ 6.053.017a vànarà hi mahàtmànaþ ÷ãghrà÷ ca vyavasàyinaþ 6.053.017c ekàkinaü pramattaü và nayeyur da÷anaiþ kùayam 6.053.018a tasmàt paramadurdharùaiþ sainyaiþ parivçto vraja 6.053.018c rakùasàm ahitaü sarvaü ÷atrupakùaü nisådaya 6.053.019a athàsanàt samutpatya srajaü maõikçtàntaràm 6.053.019c àbabandha mahàtejàþ kumbhakarõasya ràvaõaþ 6.053.020a aïgadàn aïgulãveùñàn varàõy àbharaõàni ca 6.053.020c hàraü ca ÷a÷isaükà÷am àbabandha mahàtmanaþ 6.053.021a divyàni ca sugandhãni màlyadàmàni ràvaõaþ 6.053.021c ÷rotre càsajjayàm àsa ÷rãmatã càsya kuõóale 6.053.022a kà¤canàïgadakeyåro niùkàbharaõabhåùitaþ 6.053.022c kumbhakarõo bçhatkarõaþ suhuto 'gnir ivàbabhau 6.053.023a ÷roõãsåtreõa mahatà mecakena viràjitaþ 6.053.023c amçtotpàdane naddho bhujaügeneva mandaraþ 6.053.024a sa kà¤canaü bhàrasahaü nivàtaü; vidyutprabhaü dãptam ivàtmabhàsà 6.053.024c àbadhyamànaþ kavacaü raràja; saüdhyàbhrasaüvãta ivàdriràjaþ 6.053.025a sarvàbharaõanaddhàïgaþ ÷ålapàõiþ sa ràkùasaþ 6.053.025c trivikramakçtotsàho nàràyaõa ivàbabhau 6.053.026a bhràtaraü saüpariùvajya kçtvà càpi pradakùiõam 6.053.026c praõamya ÷irasà tasmai saüpratasthe mahàbaliþ 6.053.026e tam à÷ãrbhiþ pra÷astàbhiþ preùayàm àsa ràvaõaþ 6.053.027a ÷aïkhadundubhinirghoùaiþ sainyai÷ càpi varàyudhaiþ 6.053.027c taü gajai÷ ca turaügai÷ ca syandanai÷ càmbudasvanaiþ 6.053.027e anujagmur mahàtmànaü rathino rathinàü varam 6.053.028a sarpair uùñraiþ kharair a÷vaiþ siühadvipamçgadvijaiþ 6.053.028c anujagmu÷ ca taü ghoraü kumbhakarõaü mahàbalam 6.053.029a sa puùpavarõair avakãryamàõo; dhçtàtapatraþ ÷ita÷ålapàõiþ 6.053.029c madotkañaþ ÷oõitagandhamatto; viniryayau dànavadeva÷atruþ 6.053.030a padàtaya÷ a bahavo mahànàdà mahàbalàþ 6.053.030c anvayå ràkùasà bhãmà bhãmàkùàþ ÷astrapàõayaþ 6.053.031a raktàkùàþ sumahàkàyà nãlà¤janacayopamàþ 6.053.031c ÷åràn udyamya khaógàü÷ ca ni÷itàü÷ ca para÷vadhàn 6.053.032a bahuvyàmàü÷ ca vipulàn kùepaõãyàn duràsadàn 6.053.032c tàlaskandhàü÷ ca vipulàn kùepaõãyàn duràsadàn 6.053.033a athànyad vapur àdàya dàruõaü lomaharùaõam 6.053.033c niùpapàta mahàtejàþ kumbhakarõo mahàbalaþ 6.053.034a dhanuþ÷ataparãõàhaþ sa ùañ÷atasamucchitaþ 6.053.034c raudraþ ÷akañacakràkùo mahàparvatasaünibhaþ 6.053.035a saünipatya ca rakùàüsi dagdha÷ailopamo mahàn 6.053.035c kumbhakarõo mahàvaktraþ prahasann idam abravãt 6.053.036a adya vànaramukhyànàü tàni yåthàni bhàga÷aþ 6.053.036c nirdahiùyàmi saükruddhaþ ÷alabhàn iva pàvakaþ 6.053.037a nàparàdhyanti me kàmaü vànarà vanacàriõaþ 6.053.037c jàtir asmadvidhànàü sà purodyànavibhåùaõam 6.053.038a purarodhasya målaü tu ràghavaþ sahalakùmaõaþ 6.053.038c hate tasmin hataü sarvaü taü vadhiùyàmi saüyuge 6.053.039a evaü tasya bruvàõasya kumbhakarõasya ràkùasàþ 6.053.039c nàdaü cakrur mahàghoraü kampayanta ivàrõavam 6.053.040a tasya niùpatatas tårõaü kumbhakarõasya dhãmataþ 6.053.040c babhåvur ghoraråpàõi nimittàni samantataþ 6.053.041a ulkà÷aniyutà meghà vinedu÷ ca sudàruõàþ 6.053.041c sasàgaravanà caiva vasudhà samakampata 6.053.042a ghoraråpàþ ÷ivà neduþ sajvàlakavalair mukhaiþ 6.053.042c maõóalàny apasavyàni babandhu÷ ca vihaügamàþ 6.053.043a niùpapàta ca gçdhre 'sya ÷åle vai pathi gacchataþ 6.053.043c pràsphuran nayanaü càsya savyo bàhur akampata 6.053.044a niùpapàta tadà coklà jvalantã bhãmanisvanà 6.053.044c àdityo niùprabha÷ càsãn na pravàti sukho 'nilaþ 6.053.045a acintayan mahotpàtàn utthitàül lomaharùaõàn 6.053.045c niryayau kumbhakarõas tu kçtàntabalacoditaþ 6.053.046a sa laïghayitvà pràkàraü padbhyàü parvatasaünibhaþ 6.053.046c dadar÷àbhraghanaprakhyaü vànarànãkam adbhutam 6.053.047a te dçùñvà ràkùasa÷reùñhaü vànaràþ parvatopamam 6.053.047c vàyununnà iva ghanà yayuþ sarvà di÷as tadà 6.053.048a tad vànarànãkam atipracaõóaü; di÷o dravad bhinnam ivàbhrajàlam 6.053.048c sa kumbhakarõaþ samavekùya harùàn; nanàda bhåyo ghanavad ghanàbhaþ 6.053.049a te tasya ghoraü ninadaü ni÷amya; yathà ninàdaü divi vàridasya 6.053.049c petur dharaõyàü bahavaþ plavaügà; nikçttamålà iva sàlavçkùàþ 6.053.050a vipulaparighavàn sa kumbhakarõo; ripunidhanàya viniþsçto mahàtmà 6.053.050c kapi gaõabhayam àdadat subhãmaü; prabhur iva kiükaradaõóavàn yugànte 6.054.001a sa nanàda mahànàdaü samudram abhinàdayan 6.054.001c janayann iva nirghàtàn vidhamann iva parvatàn 6.054.002a tam avadhyaü maghavatà yamena varuõena ca 6.054.002c prekùya bhãmàkùam àyàntaü vànarà vipradudruvuþ 6.054.003a tàüs tu vidravato dçùñvà vàliputro 'ïgado 'bravãt 6.054.003c nalaü nãlaü gavàkùaü ca kumudaü ca mahàbalam 6.054.004a àtmànam atra vismçtya vãryàõy abhijanàni ca 6.054.004c kva gacchata bhayatrastàþ pràkçtà harayo yathà 6.054.005a sàdhu saumyà nivartadhvaü kiü pràõàn parirakùatha 6.054.005c nàlaü yuddhàya vai rakùo mahatãyaü vibhãùikàþ 6.054.006a mahatãm utthitàm enàü ràkùasànàü vibhãùikàm 6.054.006c vikramàd vidhamiùyàmo nivartadhvaü plavaügamàþ 6.054.007a kçcchreõa tu samà÷vàsya saügamya ca tatas tataþ 6.054.007c vçkùàdrihastà harayaþ saüpratasthå raõàjiram 6.054.008a te nivçtya tu saükruddhàþ kumbhakarõaü vanaukasaþ 6.054.008c nijaghnuþ paramakruddhàþ samadà iva ku¤jaràþ 6.054.008e pràü÷ubhir giri÷çïgai÷ ca ÷ilàbhi÷ ca mahàbalàþ 6.054.009a pàdapaiþ puùpitàgrai÷ ca hanyamàno na kampate 6.054.009c tasya gàtreùu patità bhidyante ÷ata÷aþ ÷ilàþ 6.054.009e pàdapàþ puùpitàgrà÷ ca bhagnàþ petur mahãtale 6.054.010a so 'pi sainyàni saükruddho vànaràõàü mahaujasàm 6.054.010c mamantha paramàyatto vanàny agnir ivotthitaþ 6.054.011a lohitàrdràs tu bahavaþ ÷erate vànararùabhàþ 6.054.011c nirastàþ patità bhåmau tàmrapuùpà iva drumàþ 6.054.012a laïghayantaþ pradhàvanto vànarà nàvalokayan 6.054.012c ke cit samudre patitàþ ke cid gaganam à÷ritàþ 6.054.013a vadhyamànàs tu te vãrà ràkùasena balãyasà 6.054.013c sàgaraü yena te tãrõàþ pathà tenaiva dudruvuþ 6.054.014a te sthalàni tathà nimnaü viùaõõavadanà bhayàt 6.054.014c çkùà vçkùàn samàråóhàþ ke cit parvatam à÷ritàþ 6.054.015a mamajjur arõave ke cid guhàþ ke cit samà÷ritàþ 6.054.015c niùeduþ plavagàþ ke cit ke cin naivàvatasthire 6.054.016a tàn samãkùyàïgado bhaïgàn vànaràn idam abravãt 6.054.016c avatiùñhata yudhyàmo nivartadhvaü plavaügamàþ 6.054.017a bhagnànàü vo na pa÷yàmi parigamya mahãm imàm 6.054.017c sthànaü sarve nivartadhvaü kiü pràõàn parirakùatha 6.054.018a niràyudhànàü dravatàm asaügagatipauruùàþ 6.054.018c dàrà hy apahasiùyanti sa vai ghàtas tu jãvitàm 6.054.019a kuleùu jàtàþ sarve sma vistãrõeùu mahatsu ca 6.054.019c anàryàþ khalu yad bhãtàs tyaktvà vãryaü pradhàvata 6.054.020a vikatthanàni vo yàni yadà vai janasaüsadi 6.054.020c tàni vaþ kva ca yatàni sodagràõi mahànti ca 6.054.021a bhãrupravàdàþ ÷råyante yas tu jãvati dhikkçtaþ 6.054.021c màrgaþ satpuruùair juùñaþ sevyatàü tyajyatàü bhayam 6.054.022a ÷ayàmahe và nihatàþ pçthivyàm alpajãvitàþ 6.054.022c duùpràpaü brahmalokaü và pràpnumo yudhi såditàþ 6.054.022e saüpràpnuyàmaþ kãrtiü và nihatya ÷atrum àhave 6.054.023a na kumbhakarõaþ kàkutsthaü dçùñvà jãvan gamiùyati 6.054.023c dãpyamànam ivàsàdya pataügo jvalanaü yathà 6.054.024a palàyanena coddiùñàþ pràõàn rakùàmahe vayam 6.054.024c ekena bahavo bhagnà ya÷o nà÷aü gamiùyati 6.054.025a evaü bruvàõaü taü ÷åram aïgadaü kanakàïgadam 6.054.025c dravamàõàs tato vàkyam åcuþ ÷åravigarhitam 6.054.026a kçtaü naþ kadanaü ghoraü kumbhakarõena rakùasà 6.054.026c na sthànakàlo gacchàmo dayitaü jãvitaü hi naþ 6.054.027a etàvad uktvà vacanaü sarve te bhejire di÷aþ 6.054.027c bhãmaü bhãmàkùam àyàntaü dçùñvà vànarayåthapàþ 6.054.028a dravamàõàs tu te vãrà aïgadena valãmukhàþ 6.054.028c sàntvai÷ ca bahumànai÷ ca tataþ sarve nivartitàþ 6.054.029a çùabha÷arabhamaindadhåmranãlàþ; kumudasuùeõagavàkùarambhatàràþ 6.054.029c dvividapanasavàyuputramukhyàs; tvaritataràbhimukhaü raõaü prayàtàþ 6.055.001a te nivçttà mahàkàyàþ ÷rutvàïgadavacas tadà 6.055.001c naiùñhikãü buddhim àsthàya sarve saügràmakàïkùiõaþ 6.055.002a samudãritavãryàs te samàropitavikramàþ 6.055.002c paryavasthàpità vàkyair aïgadena valãmukhàþ 6.055.003a prayàtà÷ ca gatà harùaü maraõe kçtani÷cayàþ 6.055.003c cakruþ sutumulaü yuddhaü vànaràs tyaktajãvitàþ 6.055.004a atha vçkùàn mahàkàyàþ sànåni sumahànti ca 6.055.004c vànaràs tårõam udyamya kumbhakarõam abhidravan 6.055.005a sa kumbhakarõaþ saükruddho gadàm udyamya vãryavàn 6.055.005c ardayan sumahàkàyaþ samantàd vyàkùipad ripån 6.055.006a ÷atàni sapta càùñau ca sahasràõi ca vànaràþ 6.055.006c prakãrõàþ ÷erate bhåmau kumbhakarõena pothitàþ 6.055.007a ùoóa÷àùñau ca da÷a ca viü÷at triü÷at tathaiva ca 6.055.007c parikùipya ca bàhubhyàü khàdan viparidhàvati 6.055.007e bhakùayan bhç÷asaükruddho garuóaþ pannagàn iva 6.055.008a hanåmठ÷aila÷çïgàõi vçkùàü÷ ca vividhàn bahån 6.055.008c vavarùa kumbhakarõasya ÷irasy ambaram àsthitaþ 6.055.009a tàni parvata÷çïgàõi ÷ålena tu bibheda ha 6.055.009c babha¤ja vçkùavarùaü ca kumbhakarõo mahàbalaþ 6.055.010a tato harãõàü tad anãkam ugraü; dudràva ÷ålaü ni÷itaü pragçhya 6.055.010c tasthau tato 'syàpatataþ purastàn; mahãdharàgraü hanumàn pragçhya 6.055.011a sa kumbhakarõaü kupito jaghàna; vegena ÷ailottamabhãmakàyam 6.055.011c sa cukùubhe tena tadàbhibåto; medàrdragàtro rudhiràvasiktaþ 6.055.012a sa ÷ålam àvidhya taóitprakà÷aü; giriü yathà prajvalitàgra÷çïgam 6.055.012c bàhvantare màrutim àjaghàna; guho 'calaü krau¤cam ivogra÷aktyà 6.055.013a sa ÷ålanirbhinna mahàbhujàntaraþ; pravihvalaþ ÷oõitam udvaman mukhàt 6.055.013c nanàda bhãmaü hanumàn mahàhave; yugàntameghastanitasvanopamam 6.055.014a tato vineduþ sahasà prahçùñà; rakùogaõàs taü vyathitaü samãkùya 6.055.014c plavaügamàs tu vyathità bhayàrtàþ; pradudruvuþ saüyati kumbhakarõàt 6.055.015a nãla÷ cikùepa ÷ailàgraü kumbhakarõàya dhãmate 6.055.015c tam àpatantaü saüprekùya muùñinàbhijaghàna ha 6.055.016a muùñiprahàràbhihataü tac chailàgraü vya÷ãryata 6.055.016c savisphuliïgaü sajvàlaü nipapàta mahãtale 6.055.017a çùabhaþ ÷arabho nãlo gavàkùo gandhamàdanaþ 6.055.017c pa¤cavànara÷àrdålàþ kumbhakarõam upàdravan 6.055.018a ÷ailair vçkùais talaiþ pàdair muùñibhi÷ ca mahàbalàþ 6.055.018c kumbhakarõaü mahàkàyaü sarvato 'bhinijaghnire 6.055.019a spar÷àn iva prahàràüs tàn vedayàno na vivyathe 6.055.019c çùabhaü tu mahàvegaü bàhubhyàü pariùasvaje 6.055.020a kumbhakarõabhujàbhyàü tu pãóito vànararùabhaþ 6.055.020c nipapàtarùabho bhãmaþ pramukhàgata÷oõitaþ 6.055.021a muùñinà ÷arabhaü hatvà jànunà nãlam àhave 6.055.021c àjaghàna gavàkùaü ca talenendraripus tadà 6.055.022a dattapraharavyathità mumuhuþ ÷oõitokùitàþ 6.055.022c nipetus te tu medinyàü nikçttà iva kiü÷ukàþ 6.055.023a teùu vànaramukhyeùu patiteùu mahàtmasu 6.055.023c vànaràõàü sahasràõi kumbhakarõaü pradudruvuþ 6.055.024a taü ÷ailam iva ÷ailàbhàþ sarve tu plavagarùabhàþ 6.055.024c samàruhya samutpatya dadaü÷u÷ ca mahàbalàþ 6.055.025a taü nakhair da÷anai÷ càpi muùñibhir jànubhis tathà 6.055.025c kumbhakarõaü mahàkàyaü te jaghnuþ plavagarùabhàþ 6.055.026a sa vànarasahasrais tair àcitaþ parvatopamaþ 6.055.026c raràja ràkùasavyàghro girir àtmaruhair iva 6.055.027a bàhubhyàü vànaràn sarvàn pragçhya sa mahàbalaþ 6.055.027c bhakùayàm àsa saükruddho garuóaþ pannagàn iva 6.055.028a prakùiptàþ kumbhakarõena vaktre pàtàlasaünibhe 6.055.028c nàsà puñàbhyàü nirjagmuþ karõàbhyàü caiva vànaràþ 6.055.029a bhakùayan bhç÷asaükruddho harãn parvatasaünibhaþ 6.055.029c babha¤ja vànaràn sarvàn saükruddho ràkùasottamaþ 6.055.030a màüsa÷oõitasaükledàü bhåmiü kurvan sa ràkùasaþ 6.055.030c cacàra harisainyeùu kàlàgnir iva mårchitaþ 6.055.031a vajrahasto yathà ÷akraþ pà÷ahasta ivàntakaþ 6.055.031c ÷ålahasto babhau tasmin kumbhakarõo mahàbalaþ 6.055.032a yathà ÷uùkàõy araõyàni grãùme dahati pàvakaþ 6.055.032c tathà vànarasainyàni kumbhakarõo vinirdahat 6.055.033a tatas te vadhyamànàs tu hatayåthà vinàyakàþ 6.055.033c vànarà bhayasaüvignà vinedur visvaraü bhç÷am 6.055.034a aneka÷o vadhyamànàþ kumbhakarõena vànaràþ 6.055.034c ràghavaü ÷araõaü jagmur vyathitàþ khinnacetasaþ 6.055.035a tam àpatantaü saüprekùya kumbhakarõaü mahàbalam 6.055.035c utpapàta tadà vãraþ sugrãvo vànaràdhipaþ 6.055.036a sa parvatàgram utkùipya samàvidhya mahàkapiþ 6.055.036c abhidudràva vegena kumbhakarõaü mahàbalam 6.055.037a tam àpatantaü saüprekùya kumbhakarõaþ plavaügamam 6.055.037c tasthau vivçtasarvàïgo vànarendrasya saümukhaþ 6.055.038a kapi÷oõitadigdhàïgaü bhakùayantaü mahàkapãn 6.055.038c kumbhakarõaü sthitaü dçùñvà sugrãvo vàkyam abravãt 6.055.039a pàtità÷ ca tvayà vãràþ kçtaü karma suduùkaram 6.055.039c bhakùitàni ca sainyàni pràptaü te paramaü ya÷aþ 6.055.040a tyaja tad vànarànãkaü pràkçtaiþ kiü kariùyasi 6.055.040c sahasvaikaü nipàtaü me parvatasyàsya ràkùasa 6.055.041a tad vàkyaü hariràjasya sattvadhairyasamanvitam 6.055.041c ÷rutvà ràkùasa÷àrdålaþ kumbhakarõo 'bravãd vacaþ 6.055.042a prajàpates tu pautras tvaü tathaivarkùarajaþsutaþ 6.055.042c ÷rutapauruùasaüpannas tasmàd garjasi vànara 6.055.043a sa kumbhakarõasya vaco ni÷amya; vyàvidhya ÷ailaü sahasà mumoca 6.055.043c tenàjaghànorasi kumbhakarõaü; ÷ailena vajrà÷anisaünibhena 6.055.044a tac chaila÷çïgaü sahasà vikãrõaü; bhujàntare tasya tadà vi÷àle 6.055.044c tato viùeduþ sahasà plavaügamà; rakùogaõà÷ càpi mudà vineduþ 6.055.045a sa ÷aila÷çïgàbhihata÷ cukopa; nanàda kopàc ca vivçtya vaktram 6.055.045c vyàvidhya ÷ålaü ca taóitprakà÷aü; cikùepa haryçkùapater vadhàya 6.055.046a tat kumbhakarõasya bhujapraviddhaü; ÷ålaü ÷itaü kà¤canadàmajuùñam 6.055.046c kùipraü samutpatya nigçhya dorbhyàü; babha¤ja vegena suto 'nilasya 6.055.047a kçtaü bhàrasahasrasya ÷ålaü kàlàyasaü mahat 6.055.047c babha¤ja janaum àropya prahçùñaþ plavagarùabhaþ 6.055.048a sa tat tadà bhagnam avekùya ÷ålaü; cukopa rakùo'dhipatir mahàtmà 6.055.048c utpàñya laïkàmalayàt sa ÷çïgaü; jaghàna sugrãvam upetya tena 6.055.049a sa ÷aila÷çïgàbhihato visaüj¤aþ; papàta bhåmau yudhi vànarendraþ 6.055.049c taü prekùya bhåmau patitaü visaüj¤aü; neduþ prahçùñà yudhi yàtudhànàþ 6.055.050a tam abhyupetyàdbhutaghoravãryaü; sa kumbhakarõo yudhi vànarendram 6.055.050c jahàra sugrãvam abhipragçhya; yathànilo megham atipracaõóaþ 6.055.051a sa taü mahàmeghanikà÷aråpam; utpàñya gacchan yudhi kumbhakarõaþ 6.055.051c raràja merupratimànaråpo; merur yathàtyucchritaghora÷çïgaþ 6.055.052a tataþ samutpàñya jagàma vãraþ; saüståyamàno yudhi ràkùasendraiþ 6.055.052c ÷çõvan ninàdaü trida÷àlayànàü; plavaügaràjagrahavismitànàm 6.055.053a tatas tam àdàya tadà sa mene; harãndram indropamam indravãryaþ 6.055.053c asmin hçte sarvam idaü hçtaü syàt; saràghavaü sainyam itãndra÷atruþ 6.055.054a vidrutàü vàhinãü dçùñvà vànaràõàü tatas tataþ 6.055.054c kumbhakarõena sugrãvaü gçhãtaü càpi vànaram 6.055.055a hanåmàü÷ cintayàm àsa matimàn màrutàtmajaþ 6.055.055c evaü gçhãte sugrãve kiü kartavyaü mayà bhavet 6.055.056a yad vai nyàyyaü mayà kartuü tat kariùyàmi sarvathà 6.055.056c bhåtvà parvatasaükà÷o nà÷ayiùyàmi ràkùasaü 6.055.057a mayà hate saüyati kumbhakarõe; mahàbale muùñivi÷ãrõadehe 6.055.057c vimocite vànarapàrthive ca; bhavantu hçùñàþ pravagàþ samagràþ 6.055.058a atha và svayam apy eùa mokùaü pràpsyati pàrthivaþ 6.055.058c gçhãto 'yaü yadi bhavet trida÷aiþ sàsuroragaiþ 6.055.059a manye na tàvad àtmànaü budhyate vànaràdhipaþ 6.055.059c ÷ailaprahàràbhihataþ kumbhakarõena saüyuge 6.055.060a ayaü muhårtàt sugrãvo labdhasaüj¤o mahàhave 6.055.060c àtmano vànaràõàü ca yat pathyaü tat kariùyati 6.055.061a mayà tu mokùitasyàsya sugrãvasya mahàtmanaþ 6.055.061c aprãta÷ ca bhavet kaùñà kãrtinà÷a÷ ca ÷à÷vataþ 6.055.062a tasmàn muhårtaü kàïkùiùye vikramaü pàrthivasya naþ 6.055.062c bhinnaü ca vànarànãkaü tàvad à÷vàsayàmy aham 6.055.063a ity evaü cintayitvà tu hanåmàn màrutàtmajaþ 6.055.063c bhåyaþ saüstambhayàm àsa vànaràõàü mahàcamåm 6.055.064a sa kumbhakarõo 'tha vive÷a laïkàü; sphurantam àdàya mahàhariü tam 6.055.064c vimànacaryàgçhagopurasthaiþ; puùpàgryavarùair avakãryamàõaþ 6.055.065a tataþ sa saüj¤àm upalabhya kçcchràd; balãyasas tasya bhujàntarasthaþ 6.055.065c avekùamàõaþ puraràjamàrgaü; vicintayàm àsa muhur mahàtmà 6.055.066a evaü gçhãtena kathaü nu nàma; ÷akyaü mayà saüprati kartum adya 6.055.066c tathà kariùyàmi yathà harãõàü; bhaviùyatãùñaü ca hitaü ca kàryam 6.055.067a tataþ karàgraiþ sahasà sametya; ràjà harãõàm amarendra÷atroþ 6.055.067c nakhai÷ ca karõau da÷anai÷ ca nàsàü; dadaü÷a pàr÷veùu ca kumbhakarõam 6.055.068a sa kumbhakarõau hçtakarõanàso; vidàritas tena vimardita÷ ca 6.055.068c roùàbhibhåtaþ kùatajàrdragàtraþ; sugrãvam àvidhya pipeùa bhåmau 6.055.069a sa bhåtale bhãmabalàbhipiùñaþ; suràribhis tair abhihanyamànaþ 6.055.069c jagàma khaü vegavad abhyupetya; puna÷ ca ràmeõa samàjagàma 6.055.070a karõanàsà vihãnasya kumbhakarõo mahàbalaþ 6.055.070c raràja ÷oõitotsikto giriþ prasravaõair iva 6.055.071a tataþ sa puryàþ sahasà mahàtmà; niùkramya tad vànarasainyam ugram 6.055.071c babhakùa rakùo yudhi kumbhakarõaþ; prajà yugàntàgnir iva pradãptaþ 6.055.072a bubhukùitaþ ÷oõitamàüsagçdhnuþ; pravi÷ya tad vànarasainyam ugram 6.055.072c cakhàda rakùàüsi harãn pi÷àcàn; çkùàü÷ ca mohàd yudhi kumbhakarõaþ 6.055.073a ekaü dvau trãn bahån kruddho vànaràn saha ràkùasaiþ 6.055.073c samàdàyaikahastena pracikùepa tvaran mukhe 6.055.074a saüprasravaüs tadà medaþ ÷oõitaü ca mahàbalaþ 6.055.074c vadhyamàno nagendràgrair bhakùayàm àsa vànaràn 6.055.074e te bhakùyamàõà harayo ràmaü jagmus tadà gatim 6.055.075a tasmin kàle sumitràyàþ putraþ parabalàrdanaþ 6.055.075c cakàra lakùmaõaþ kruddho yuddhaü parapuraüjayaþ 6.055.076a sa kumbhakarõasya ÷arठ÷arãre sapta vãryavàn 6.055.076c nicakhànàdade cànyàn visasarja ca lakùmaõaþ 6.055.077a atikramya ca saumitriü kumbhakarõo mahàbalaþ 6.055.077c ràmam evàbhidudràva dàrayann iva medinãm 6.055.078a atha dà÷arathã ràmo raudram astraü prayojayan 6.055.078c kumbhakarõasya hçdaye sasarja ni÷itठ÷aràn 6.055.079a tasya ràmeõa viddhasya sahasàbhipradhàvataþ 6.055.079c aïgàrami÷ràþ kruddhasya mukhàn ni÷cerur arciùaþ 6.055.080a tasyorasi nimagnà÷ ca ÷arà barhiõavàsasaþ 6.055.080c hastàc càsya paribhraùñà papàtorvyàü mahàgadà 6.055.081a sa niràyudham àtmànaü yadà mene mahàbalaþ 6.055.081c muùñibhyàü càraõàbhyàü ca cakàra kadanaü mahat 6.055.082a sa bàõair atividdhàïgaþ kùatajena samukùitaþ 6.055.082c rudhiraü parisusràva giriþ prasravaõàn iva 6.055.083a sa tãvreõa ca kopena rudhireõa ca mårchitaþ 6.055.083c vànaràn ràkùasàn çkùàn khàdan viparidhàvati 6.055.084a tasmin kàle sa dharmàtmà lakùmaõo ràmam abravãt 6.055.084c kumbhakarõavadhe yukto yogàn parimç÷an bahån 6.055.085a naivàyaü vànaràn ràjan na vijànàti ràkùasàn 6.055.085c mattaþ ÷oõitagandhena svàn paràü÷ caiva khàdati 6.055.086a sàdhv enam adhirohantu sarvato vànararùabhàþ 6.055.086c yåthapà÷ ca yathàmukhyàs tiùñhantv asya samantataþ 6.055.087a apy ayaü durmatiþ kàle gurubhàraprapãóitaþ 6.055.087c prapatan ràkùaso bhåmau nànyàn hanyàt plavaügamàn 6.055.088a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràjaputrasya dhãmataþ 6.055.088c te samàruruhur hçùñàþ kumbhakarõaü plavaügamàþ 6.055.089a kumbhakarõas tu saükruddhaþ samàråóhaþ plavaügamaiþ 6.055.089c vyadhånayat tàn vegena duùñahastãva hastipàn 6.055.090a tàn dçùñvà nirdhåtàn ràmo ruùño 'yam iti ràkùasaþ 6.055.090c samutpapàta vegena dhanur uttamam àdade 6.055.091a sa càpam àdàya bhujaügakalpaü; dçóhajyam ugraü tapanãyacitram 6.055.091c harãn samà÷vàsya samutpapàta; ràmo nibaddhottamatåõabàõaþ 6.055.092a sa vànaragaõais tais tu vçtaþ paramadurjayaþ 6.055.092c lakùmaõànucaro ràmaþ saüpratasthe mahàbalaþ 6.055.093a sa dadar÷a mahàtmànaü kirãñinam ariüdamam 6.055.093c ÷oõitàplutasarvàïgaü kumbhakarõaü mahàbalam 6.055.094a sarvàn samabhidhàvantaü yathàruùñaü di÷à gajam 6.055.094c màrgamàõaü harãn kruddhaü ràkùasaiþ parivàritam 6.055.095a vindhyamandarasaükà÷aü kà¤canàïgadabhåùaõam 6.055.095c sravantaü rudhiraü vaktràd varùamegham ivotthitam 6.055.096a jihvayà parilihyantaü ÷oõitaü ÷oõitokùitam 6.055.096c mçdnantaü vànarànãkaü kàlàntakayamopamam 6.055.097a taü dçùñvà ràkùasa÷reùñhaü pradãptànalavarcasaü 6.055.097c visphàrayàm àsa tadà kàrmukaü puruùarùabhaþ 6.055.098a sa tasya càpanirghoùàt kupito nairçtarùabhaþ 6.055.098c amçùyamàõas taü ghoùam abhidudràva ràghavam 6.055.099a tatas tu vàtoddhatameghakalpaü; bhujaügaràjottamabhogabàhum 6.055.099c tam àpatantaü dharaõãdharàbham; uvàca ràmo yudhi kumbhakarõam 6.055.100a àgaccha rakùo'dhipamà viùàdam; avasthito 'haü pragçhãtacàpaþ 6.055.100c avehi màü ÷akrasapatna ràmam; ayaü muhårtàd bhavità vicetàþ 6.055.101a ràmo 'yam iti vij¤àya jahàsa vikçtasvanam 6.055.101c pàtayann iva sarveùàü hçdayàni vanaukasàm 6.055.102a prahasya vikçtaü bhãmaü sa meghasvanitopamam 6.055.102c kumbhakarõo mahàtejà ràghavaü vàkyam abravãt 6.055.103a nàhaü viràdho vij¤eyo na kabandhaþ kharo na ca 6.055.103c na vàlã na ca màrãcaþ kumbhakarõo 'ham àgataþ 6.055.104a pa÷ya me mudgaraü ghoraü sarvakàlàyasaü mahat 6.055.104c anena nirjità devà dànavà÷ ca mayà purà 6.055.105a vikarõanàsa iti màü nàvaj¤àtuü tvam arhasi 6.055.105c svalpàpi hi na me pãóà karõanàsàvinà÷anàt 6.055.106a dar÷ayekùvàku÷àrdåla vãryaü gàtreùu me laghu 6.055.106c tatas tvàü bhakùayiùyàmi dçùñapauruùavikramam 6.055.107a sa kumbhakarõasya vaco ni÷amya; ràmaþ supuïkhàn visasarja bàõàn 6.055.107c tair àhato vajrasamapravegair; na cukùubhe na vyathate suràriþ 6.055.108a yaiþ sàyakaiþ sàlavarà nikçttà; vàlã hato vànarapuügava÷ ca 6.055.108c te kumbhakarõasya tadà ÷arãraü; vajropamà na vyathayàü pracakruþ 6.055.109a sa vàridhàrà iva sàyakàüs tàn; piba¤ ÷arãreõa mahendra÷atruþ 6.055.109c jaghàna ràmasya ÷arapravegaü; vyàvidhya taü mudgaram ugravegam 6.055.110a tatas tu rakùaþ kùatajànuliptaü; vitràsanaü devamahàcamånàm 6.055.110c vyàvidhya taü mudgaram ugravegaü; vidràvayàm àsa camåü harãõàm 6.055.111a vàyavyam àdàya tato varàstraü; ràmaþ pracikùepa ni÷àcaràya 6.055.111c samudgaraü tena jahàra bàhuü; sa kçttabàhus tumulaü nanàda 6.055.112a sa tasya bàhur giri÷çïgakalpaþ; samudgaro ràghavabàõakçttaþ 6.055.112c papàta tasmin hariràjasainye; jaghàna tàü vànaravàhinãü ca 6.055.113a te vànarà bhagnahatàva÷eùàþ; paryantam à÷ritya tadà viùaõõàþ 6.055.113c pravepitàïgà dadç÷uþ sughoraü; narendrarakùo'dhipasaünipàtam 6.055.114a sa kumbhakarõo 'stranikçttabàhur; mahàn nikçttàgra ivàcalendraþ 6.055.114c utpàñayàm àsa kareõa vçkùaü; tato 'bhidudràva raõe narendram 6.055.115a taü tasya bàhuü saha sàlavçkùaü; samudyataü pannagabhogakalpam 6.055.115c aindràstrayuktena jahàra ràmo; bàõena jàmbånadacitritena 6.055.116a sa kumbhakarõasya bhujo nikçttaþ; papàta bhåmau girisaünikà÷aþ 6.055.116c viveùñamàno nijaghàna vçkùà¤; ÷ailठ÷ilàvànararàkùasàü÷ ca 6.055.117a taü chinnabàhuü samavekùya ràmaþ; samàpatantaü sahasà nadantam 6.055.117c dvàv ardhacandrau ni÷itau pragçhya; ciccheda pàdau yudhi ràkùasasya 6.055.118a nikçttabàhur vinikçttapàdo; vidàrya vaktraü vaóavàmukhàbham 6.055.118c dudràva ràmaü sahasàbhigarjan; ràhur yathà candram ivàntarikùe 6.055.119a apårayat tasya mukhaü ÷itàgrai; ràmaþ ÷arair hemapinaddhapuïkhaiþ 6.055.119c sa pårõavaktro na ÷a÷àka vaktuü; cukåja kçcchreõa mumoha càpi 6.055.120a athàdade såryamarãcikalpaü; sa brahmadaõóàntakakàlakalpam 6.055.120c ariùñam aindraü ni÷itaü supuïkhaü; ràmaþ ÷araü màrutatulyavegam 6.055.121a taü vajrajàmbånadacàrupuïkhaü; pradãptasåryajvalanaprakà÷am 6.055.121c mahendravajrà÷anitulyavegaü; ràmaþ pracikùepa ni÷àcaràya 6.055.122a sa sàyako ràghavabàhucodito; di÷aþ svabhàsà da÷a saüprakà÷ayan 6.055.122c vidhåmavai÷vànaradãptadar÷ano; jagàma ÷akrà÷anitulyavikramaþ 6.055.123a sa tan mahàparvatakåñasaünibhaü; vivçttadaüùñraü calacàrukuõóalam 6.055.123c cakarta rakùo'dhipateþ ÷iras tadà; yathaiva vçtrasya purà puraüdaraþ 6.055.124a tad ràmabàõàbhihataü papàta; rakùaþ÷iraþ parvatasaünikà÷am 6.055.124c babha¤ja caryàgçhagopuràõi; pràkàram uccaü tam apàtayac ca 6.055.125a tac càtikàyaü himavatprakà÷aü; rakùas tadà toyanidhau papàta 6.055.125c gràhàn mahàmãnacayàn bhujaügamàn; mamarda bhåmiü ca tathà vive÷a 6.055.126a tasmir hate bràhmaõadeva÷atrau; mahàbale saüyati kumbhakarõe 6.055.126c cacàla bhår bhåmidharà÷ ca sarve; harùàc ca devàs tumulaü praõeduþ 6.055.127a tatas tu devarùimaharùipannagàþ; surà÷ ca bhåtàni suparõaguhyakàþ 6.055.127c sayakùagandharvagaõà nabhogatàþ; praharùità ràma paràkrameõa 6.055.128a praharùam ãyur bahavas tu vànaràþ; prabuddhapadmapratimair ivànanaiþ 6.055.128c apåjayan ràghavam iùñabhàginaü; hate ripau bhãmabale duràsade 6.055.129a sa kumbhakarõaü surasainyamardanaü; mahatsu yuddheùv aparàjita÷ramam 6.055.129c nananda hatvà bharatàgrajo raõe; mahàsuraü vçtram ivàmaràdhipaþ 6.056.001a kumbhakarõaü hataü dçùñvà ràghaveõa mahàtmanà 6.056.001c ràkùasà ràkùasendràya ràvaõàya nyavedayan 6.056.002a ÷rutvà vinihataü saükhye kumbhakarõaü mahàbalam 6.056.002c ràvaõaþ ÷okasaütapto mumoha ca papàta ca 6.056.003a pitçvyaü nihataü ÷rutvà devàntakanaràntakau 6.056.003c tri÷irà÷ càtikàya÷ ca ruruduþ ÷okapãóitàþ 6.056.004a bhràtaraü nihataü ÷rutvà ràmeõàkliùñakarmaõà 6.056.004c mahodaramahàpàr÷vau ÷okàkràntau babhåvatuþ 6.056.005a tataþ kçcchràt samàsàdya saüj¤àü ràkùasapuügavaþ 6.056.005c kumbhakarõavadhàd dãno vilalàpa sa ràvaõaþ 6.056.006a hà vãra ripudarpaghna kumbhakarõa mahàbala 6.056.006c ÷atrusainyaü pratàpyaikaþ kva màü saütyajya gacchasi 6.056.007a idànãü khalv ahaü nàsmi yasya me patito bhujaþ 6.056.007c dakùiõo yaü samà÷ritya na bibhemi suràsuràn 6.056.008a katham evaüvidho vãro devadànavadarpahà 6.056.008c kàlàgnipratimo hy adya ràghaveõa raõe hataþ 6.056.009a yasya te vajraniùpeùo na kuryàd vyasanaü sadà 6.056.009c sa kathaü ràmabàõàrtaþ prasupto 'si mahãtale 6.056.010a ete devagaõàþ sàrdham çùibhir gagane sthitàþ 6.056.010c nihataü tvàü raõe dçùñvà ninadanti praharùitàþ 6.056.011a dhruvam adyaiva saühçùñà labdhalakùyàþ plavaügamàþ 6.056.011c àrokùyantãha durgàõi laïkàdvàràõi sarva÷aþ 6.056.012a ràjyena nàsti me kàryaü kiü kariùyàmi sãtayà 6.056.012c kumbhakarõavihãnasya jãvite nàsti me ratiþ 6.056.013a yady ahaü bhràtçhantàraü na hanmi yudhi ràghavam 6.056.013c nanu me maraõaü ÷reyo na cedaü vyarthajãvitam 6.056.014a adyaiva taü gamiùyàmi de÷aü yatrànujo mama 6.056.014c na hi bhràtén samutsçjya kùaõaü jãvitum utsahe 6.056.015a devà hi màü hasiùyanti dçùñvà pårvàpakàriõam 6.056.015c katham indraü jayiùyàmi kumbhakarõahate tvayi 6.056.016a tad idaü màm anupràptaü vibhãùaõavacaþ ÷ubham 6.056.016c yad aj¤ànàn mayà tasya na gçhãtaü mahàtmanaþ 6.056.017a vibhãùaõavaco yàvat kumbhakarõaprahastayoþ 6.056.017c vinà÷o 'yaü samutpanno màü vrãóayati dàruõaþ 6.056.018a tasyàyaü karmaõaþ pràto vipàko mama ÷okadaþ 6.056.018c yan mayà dhàrmikaþ ÷rãmàn sa nirasto vibhãùaõaþ 6.056.019a iti bahuvidham àkulàntaràtmà; kçpaõam atãva vilapya kumbhakarõam 6.056.019c nyapatad atha da÷ànano bhç÷àrtas; tam anujam indraripuü hataü viditvà 6.057.001a evaü vilapamànasya ràvaõasya duràtmanaþ 6.057.001c ÷rutvà ÷okàbhitaptasya tri÷irà vàkyam abravãt 6.057.002a evam eva mahàvãryo hato nas tàta madhyamaþ 6.057.002c na tu satpuruùà ràjan vilapanti yathà bhavàn 6.057.003a nånaü tribhuvaõasyàpi paryàptas tvam asi prabho 6.057.003c sa kasmàt pràkçta iva ÷okasyàtmànam ãdç÷am 6.057.004a brahmadattàsti te ÷aktiþ kavacaþ sàyako dhanuþ 6.057.004c sahasrakharasaüyukto ratho meghasamasvanaþ 6.057.005a tvayàsakçd vi÷astreõa vi÷astà devadànavàþ 6.057.005c sa sarvàyudhasaüpanno ràghavaü ÷àstum arhasi 6.057.006a kàmaü tiùñha mahàràjanirgamiùyàmy ahaü raõam 6.057.006c uddhariùyàmi te ÷atrån garuóaþ pannagàn iha 6.057.007a ÷ambaro devaràjena narako viùõunà yathà 6.057.007c tathàdya ÷ayità ràmo mayà yudhi nipàtitaþ 6.057.008a ÷rutvà tri÷iraso vàkyaü ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.057.008c punar jàtam ivàtmànaü manyate kàlacoditaþ 6.057.009a ÷rutvà tri÷iraso vàkyaü devàntakanaràntakau 6.057.009c atikàya÷ ca tejasvã babhåvur yuddhaharùitàþ 6.057.010a tato 'ham aham ity evaü garjanto nairçtarùabhàþ 6.057.010c ràvaõasya sutà vãràþ ÷akratulyaparàkramàþ 6.057.011a antarikùacaràþ sarve sarve màyà vi÷àradàþ 6.057.011c sarve trida÷adarpaghnàþ sarve ca raõadurmadàþ 6.057.012a sarve 'strabalasaüpannàþ sarve vistãrõa kãrtayaþ 6.057.012c sarve samaram àsàdya na ÷råyante sma nirjitàþ 6.057.013a sarve 'straviduùo vãràþ sarve yuddhavi÷àradàþ 6.057.013c sarve pravarajij¤ànàþ sarve labdhavaràs tathà 6.057.014a sa tais tathà bhàskaratulyavarcasaiþ; sutair vçtaþ ÷atrubalapramardanaiþ 6.057.014c raràja ràjà maghavàn yathàmarair; vçto mahàdànavadarpanà÷anaiþ 6.057.015a sa putràn saüpariùvajya bhåùayitvà ca bhåùaõaiþ 6.057.015c à÷ãrbhi÷ ca pra÷astàbhiþ preùayàm àsa saüyuge 6.057.016a mahodaramahàpàr÷vau bhràtarau càpi ràvaõaþ 6.057.016c rakùaõàrthaü kumàràõàü preùayàm àsa saüyuge 6.057.017a te 'bhivàdya mahàtmànaü ràvaõaü ripuràvaõam 6.057.017c kçtvà pradakùiõaü caiva mahàkàyàþ pratasthire 6.057.018a sarvauùadhãbhir gandhai÷ ca samàlabhya mahàbalàþ 6.057.018c nirjagmur nairçta÷reùñhàþ ùaó ete yuddhakàïkùiõaþ 6.057.019a tataþ sudar÷anaü nàma nãlajãmåtasaünibham 6.057.019c airàvatakule jàtam àruroha mahodaraþ 6.057.020a sarvàyudhasamàyuktaü tåõãbhi÷ ca svalaükçtam 6.057.020c raràja gajam àsthàya savitevàstamårdhani 6.057.021a hayottamasamàyuktaü sarvàyudhasamàkulam 6.057.021c àruroha ratha÷reùñhaü tri÷irà ràvaõàtmajaþ 6.057.022a tri÷irà ratham àsthàya viraràja dhanurdharaþ 6.057.022c savidyudulkaþ sajvàlaþ sendracàpa ivàmbudaþ 6.057.023a tribhiþ kirãñais tri÷iràþ ÷u÷ubhe sa rathottame 6.057.023c himavàn iva ÷ailendras tribhiþ kà¤canaparvataiþ 6.057.024a atikàyo 'pi tejasvã ràkùasendrasutas tadà 6.057.024c àruroha ratha÷reùñhaü ÷reùñhaþ sarvadhanuùmatàm 6.057.025a sucakràkùaü susaüyuktaü sànukarùaü sakåbaram 6.057.025c tåõãbàõàsanair dãptaü pràsàsi parighàkulam 6.057.026a sa kà¤canavicitreõa kirãñena viràjatà 6.057.026c bhåùaõai÷ ca babhau meruþ prabhàbhir iva bhàsvaraþ 6.057.027a sa raràja rathe tasmin ràjasånur mahàbalaþ 6.057.027c vçto nairçta÷àrdålair vajrapàõir ivàmaraiþ 6.057.028a hayam uccaiþ÷ravaþ prakhyaü ÷vetaü kanakabhåùaõam 6.057.028c manojavaü mahàkàyam àruroha naràntakaþ 6.057.029a gçhãtvà pràsam uklàbhaü viraràja naràntakaþ 6.057.029c ÷aktim àdàya tejasvã guhaþ ÷atruùv ivàhave 6.057.030a devàntakaþ samàdàya parighaü vajrabhåùaõam 6.057.030c parigçhya giriü dorbhyàü vapur viùõor vióambayan 6.057.031a mahàpàr÷vo mahàtejà gadàm àdàya vãryavàn 6.057.031c viraràja gadàpàõiþ kubera iva saüyuge 6.057.032a te pratasthur mahàtmàno balair apratimair vçtàþ 6.057.032c surà ivàmaràvatyàü balair apratimair vçtàþ 6.057.033a tàn gajai÷ ca turaügai÷ ca rathai÷ càmbudanisvanaiþ 6.057.033c anujagmur mahàtmàno ràkùasàþ pravaràyudhàþ 6.057.034a te virejur mahàtmàno kumàràþ såryavarcasaþ 6.057.034c kirãñinaþ ÷riyà juùñà grahà dãptà ivàmbare 6.057.035a pragçhãtà babhau teùàü chatràõàm àvaliþ sità 6.057.035c ÷àradàbhrapratãkà÷àü haüsàvalir ivàmbare 6.057.036a maraõaü vàpi ni÷citya ÷atråõàü và paràjayam 6.057.036c iti kçtvà matiü vãrà nirjagmuþ saüyugàrthinaþ 6.057.037a jagarju÷ ca praõedu÷ ca cikùipu÷ càpi sàyakàn 6.057.037c jahçùu÷ ca mahàtmàno niryànto yuddhadurmadàþ 6.057.038a kùveóitàsphoñaninadaiþ saücacàleva medinã 6.057.038c rakùasàü siühanàdai÷ ca pusphoñeva tadàmbaram 6.057.039a te 'bhiniùkramya mudità ràkùasendrà mahàbalàþ 6.057.039c dadç÷ur vànarànãkaü samudyata÷ilànagam 6.057.040a harayo 'pi mahàtmàno dadç÷ur nairçtaü balam 6.057.040c hastya÷varathasaübàdhaü kiïkiõã÷atanàditam 6.057.041a nãlajãmåtasaükà÷aü samudyatamahàyudham 6.057.041c dãptànalaraviprakhyair nairçtaiþ sarvato vçtam 6.057.042a tad dçùñvà balam àyàntaü labdhalakùyàþ plavaügamàþ 6.057.042c samudyatamahà÷ailàþ saüpraõedur muhur muhuþ 6.057.043a tataþ samudghuùñaravaü ni÷amya; rakùogaõà vànarayåthapànàm 6.057.043c amçùyamàõàþ paraharùam ugraü; mahàbalà bhãmataraü vineduþ 6.057.044a te ràkùasabalaü ghoraü pravi÷ya hariyåthapàþ 6.057.044c vicerur udyataiþ ÷ailair nagàþ ÷ikhariõo yathà 6.057.045a ke cid àkà÷am àvi÷ya ke cid urvyàü plavaügamàþ 6.057.045c rakùaþsainyeùu saükruddhà÷ cerur druma÷ilàyudhàþ 6.057.046a te pàdapa÷ilà÷ailai÷ cakrur vçùñim anuttamàm 6.057.046c bàõaughair vàryamàõà÷ ca harayo bhãmavikramàþ 6.057.047a siühanàdàn vinedu÷ ca raõe ràkùasavànaràþ 6.057.047c ÷ilàbhi÷ cårõayàm àsur yàtudhànàn plavaügamàþ 6.057.048a nijaghnuþ saüyuge kruddhàþ kavacàbharaõàvçtàn 6.057.048c ke cid rathagatàn vãràn gajavàjigatàn api 6.057.049a nijaghnuþ sahasàplutya yàtudhànàn plavaügamàþ 6.057.049c ÷aila÷çïganipàtai÷ ca muùñibhir vàntalocanàþ 6.057.049e celuþ petu÷ ca nedu÷ ca tatra ràkùasapuügavàþ 6.057.050a tataþ ÷ailai÷ ca khaógai÷ ca visçùñair hariràkùasaiþ 6.057.050c muhårtenàvçtà bhåmir abhavac choõitàplutà 6.057.051a vikãrõaparvatàkàrai rakùobhir arimardanaiþ 6.057.051c àkùiptàþ kùipyamàõà÷ ca bhagna÷ålà÷ ca vànaraiþ 6.057.052a vànaràn vànarair eva jagnus te rajanãcaràþ 6.057.052c ràkùasàn ràkùasair eva jaghnus te vànarà api 6.057.053a àkùipya ca ÷ilàs teùàü nijaghnå ràkùasà harãn 6.057.053c teùàü càcchidya ÷astràõi jaghnå rakùàüsi vànaràþ 6.057.054a nijaghnuþ ÷aila÷ålàstrair vibhidu÷ ca parasparam 6.057.054c siühanàdàn vinedu÷ ca raõe vànararàkùasàþ 6.057.055a chinnavarmatanutràõà ràkùasà vànarair hatàþ 6.057.055c rudhiraü prasrutàs tatra rasasàram iva drumàþ 6.057.056a rathena ca rathaü càpi vàraõena ca vàraõam 6.057.056c hayena ca hayaü ke cin nijaghnur vànarà raõe 6.057.057a kùuraprair ardhacandrai÷ ca bhallai÷ ca ni÷itaiþ ÷araiþ 6.057.057c ràkùasà vànarendràõàü cicchiduþ pàdapठ÷ilàþ 6.057.058a vikãrõaiþ parvatàgrai÷ ca drumai÷ chinnai÷ ca saüyuge 6.057.058c hatai÷ ca kapirakùobhir durgamà vasudhàbhavat 6.057.059a tasmin pravçtte tumule vimarde; prahçùyamàõeùu valã mukheùu 6.057.059c nipàtyamàneùu ca ràkùaseùu; maharùayo devagaõà÷ ca neduþ 6.057.060a tato hayaü màrutatulyavegam; àruhya ÷aktiü ni÷itàü pragçhya 6.057.060c naràntako vànararàjasainyaü; mahàrõavaü mãna ivàvive÷a 6.057.061a sa vànaràn sapta÷atàni vãraþ; pràsena dãptena vinirbibheda 6.057.061c ekaþ kùaõenendraripur mahàtmà; jaghàna sainyaü haripuügavànàm 6.057.062a dadç÷u÷ ca mahàtmànaü hayapçùñhe pratiùñhitam 6.057.062c carantaü harisainyeùu vidyàdharamaharùayaþ 6.057.063a sa tasya dadç÷e màrgo màüsa÷oõitakardamaþ 6.057.063c patitaiþ parvatàkàrair vànarair abhisaüvçtaþ 6.057.064a yàvad vikramituü buddhiü cakruþ plavagapuügavàþ 6.057.064c tàvad etàn atikramya nirbibheda naràntakaþ 6.057.065a jvalantaü pràsam udyamya saügràmànte naràntakaþ 6.057.065c dadàha harisainyàni vanànãva vibhàvasuþ 6.057.066a yàvad utpàñayàm àsur vçkùठ÷ailàn vanaukasaþ 6.057.066c tàvat pràsahatàþ petur vajrakçttà ivàcalàþ 6.057.067a dikùu sarvàsu balavàn vicacàra naràntakaþ 6.057.067c pramçdnan sarvato yuddhe pràvçñkàle yathànilaþ 6.057.068a na ÷ekur dhàvituü vãrà na sthàtuü spandituü kutaþ 6.057.068c utpatantaü sthitaü yàntaü sarvàn vivyàdha vãryavàn 6.057.069a ekenàntakakalpena pràsenàdityatejasà 6.057.069c bhinnàni harisainyàni nipetur dharaõãtale 6.057.070a vajraniùpeùasadç÷aü pràsasyàbhinipàtanam 6.057.070c na ÷ekur vànaràþ soóhuü te vinedur mahàsvanam 6.057.071a patatàü harivãràõàü råpàõi pracakà÷ire 6.057.071c vajrabhinnàgrakåñànàü ÷ailànàü patatàm iva 6.057.072a ye tu pårvaü mahàtmànaþ kumbhakarõena pàtitàþ 6.057.072c te 'svasthà vànara÷reùñhàþ sugrãvam upatasthire 6.057.073a viprekùamàõaþ sugrãvo dadar÷a harivàhinãm 6.057.073c naràntakabhayatrastàü vidravantãm itas tataþ 6.057.074a vidrutàü vàhinãü dçùñvà sa dadar÷a naràntakam 6.057.074c gçhãtapràsam àyàntaü hayapçùñhe pratiùñhitam 6.057.075a athovàca mahàtejàþ sugrãvo vànaràdhipaþ 6.057.075c kumàram aïgadaü vãraü ÷akratulyaparàkramam 6.057.076a gacchainaü ràkùasaü vãra yo 'sau turagam àsthitaþ 6.057.076c kùobhayantaü haribalaü kùipraü pràõair viyojaya 6.057.077a sa bhartur vacanaü ÷rutvà niùpapàtàïgadas tadà 6.057.077c anãkàn meghasaükà÷àn meghànãkàd ivàü÷umàn 6.057.078a ÷ailasaüghàtasaükà÷o harãõàm uttamo 'ïgadaþ 6.057.078c raràjàïgadasaünaddhaþ sadhàtur iva parvataþ 6.057.079a niràyudho mahàtejàþ kevalaü nakhadaüùñravàn 6.057.079c naràntakam abhikramya vàliputro 'bravãd vacaþ 6.057.080a tiùñha kiü pràkçtair ebhir haribhis tvaü kariùyasi 6.057.080c asmin vajrasamaspar÷e pràsaü kùipa mamorasi 6.057.081a aïgadasya vacaþ ÷rutvà pracukrodha naràntakaþ 6.057.081c saüda÷ya da÷anair oùñhaü ni÷vasya ca bhujaügavat 6.057.082a sa pràsam àvidhya tadàïgadàya; samujjvalantaü sahasotsasarja 6.057.082c sa vàliputrorasi vajrakalpe; babhåva bhagno nyapatac ca bhåmau 6.057.083a taü pràsam àlokya tadà vibhagnaü; suparõakçttoragabhogakalpam 6.057.083c talaü samudyamya sa vàliputras; turaügamasyàbhijaghàna mårdhni 6.057.084a nimagnapàdaþ sphuñitàkùi tàro; niùkràntajihvo 'calasaünikà÷aþ 6.057.084c sa tasya vàjã nipapàta bhåmau; talaprahàreõa vikãrõamårdhà 6.057.085a naràntakaþ krodhava÷aü jagàma; hataü turagaü patitaü nirãkùya 6.057.085c sa muùñim udyamya mahàprabhàvo; jaghàna ÷ãrùe yudhi vàliputram 6.057.086a athàïgado muùñivibhinnamårdhà; susràva tãvraü rudhiraü bhç÷oùõam 6.057.086c muhur vijajvàla mumoha càpi; saüj¤àü samàsàdya visiùmiye ca 6.057.087a athàïgado vajrasamànavegaü; saüvartya muùñiü giri÷çïgakalpam 6.057.087c nipàtayàm àsa tadà mahàtmà; naràntakasyorasi vàliputraþ 6.057.088a sa muùñiniùpiùñavibhinnavakùà; jvàlàü vama¤ ÷oõitadigdhagàtraþ 6.057.088c naràntako bhåmitale papàta; yathàcalo vajranipàtabhagnaþ 6.057.089a athàntarikùe trida÷ottamànàü; vanaukasàü caiva mahàpraõàdaþ 6.057.089c babhåva tasmin nihate 'gryavãre; naràntake vàlisutena saükhye 6.057.090a athàïgado ràmamanaþ praharùaõaü; suduùkaraü taü kçtavàn hi vikramam 6.057.090c visiùmiye so 'py ativãrya vikramaþ; puna÷ ca yuddhe sa babhåva harùitaþ 6.058.001a naràntakaü hataü dçùñvà cukru÷ur nairçtarùabhàþ 6.058.001c devàntakas trimårdhà ca paulastya÷ ca mahodaraþ 6.058.002a àråóho meghasaükà÷aü vàraõendraü mahodaraþ 6.058.002c vàliputraü mahàvãryam abhidudràva vãryavàn 6.058.003a bhràtçvyasanasaütaptas tadà devàntako balã 6.058.003c àdàya parighaü dãptam aïgadaü samabhidravat 6.058.004a ratham àdityasaükà÷aü yuktaü paramavàjibhiþ 6.058.004c àsthàya tri÷irà vãro vàliputram athàbhyayàt 6.058.005a sa tribhir devadarpaghnair nairçtendrair abhidrutaþ 6.058.005c vçkùam utpàñayàm àsa mahàviñapam aïgadaþ 6.058.006a devàntakàya taü vãra÷ cikùepa sahasàïgadaþ 6.058.006c mahàvçkùaü mahà÷àkhaü ÷akro dãptam ivà÷anim 6.058.007a tri÷iràs taü praciccheda ÷arair à÷ãviùopamaiþ 6.058.007c sa vçkùaü kçttam àlokya utpapàta tato 'ïgadaþ 6.058.008a sa vavarùa tato vçkùठ÷ilà÷ ca kapiku¤jaraþ 6.058.008c tàn praciccheda saükruddhas tri÷irà ni÷itaiþ ÷araiþ 6.058.009a parighàgreõa tàn vçkùàn babha¤ja ca suràntakaþ 6.058.009c tri÷irà÷ càïgadaü vãram abhidudràva sàyakaiþ 6.058.010a gajena samabhidrutya vàliputraü mahodaraþ 6.058.010c jaghànorasi saükruddhas tomarair vajrasaünibhaiþ 6.058.011a devàntaka÷ ca saükruddhaþ parigheõa tadàïgadam 6.058.011c upagamyàbhihatyà÷u vyapacakràma vegavàn 6.058.012a sa tribhir nairçta÷reùñhair yugapat samabhidrutaþ 6.058.012c na vivyathe mahàtejà vàliputraþ pratàpavàn 6.058.013a talena bhç÷am utpatya jaghànàsya mahàgajam 6.058.013c petatur locane tasya vinanàda sa vàraõaþ 6.058.014a viùàõaü càsya niùkçùya vàliputro mahàbalaþ 6.058.014c devàntakam abhidrutya tàóayàm àsa saüyuge 6.058.015a sa vihvalitasarvàïgo vàtoddhata iva drumaþ 6.058.015c làkùàrasasavarõaü ca susràva rudhiraü mukhàt 6.058.016a athà÷vàsya mahàtejàþ kçcchràd devàntako balã 6.058.016c àvidhya parighaü ghoram àjaghàna tadàïgadam 6.058.017a parighàbhihata÷ càpi vànarendràtmajas tadà 6.058.017c jànubhyàü patito bhåmau punar evotpapàta ha 6.058.018a samutpatantaü tri÷iràs tribhir à÷ãviùopamaiþ 6.058.018c ghorair haripateþ putraü lalàñe 'bhijaghàna ha 6.058.019a tato 'ïgadaü parikùiptaü tribhir nairçtapuügavaiþ 6.058.019c hanåmàn api vij¤àya nãla÷ càpi pratasthatuþ 6.058.020a tata÷ cikùepa ÷ailàgraü nãlas tri÷irase tadà 6.058.020c tad ràvaõasuto dhãmàn bibheda ni÷itaiþ ÷araiþ 6.058.021a tad bàõa÷atanirbhinnaü vidàrita÷ilàtalam 6.058.021c savisphuliïgaü sajvàlaü nipapàta gireþ ÷iraþ 6.058.022a tato jçmbhitam àlokya harùàd devàntakas tadà 6.058.022c parigheõàbhidudràva màrutàtmajam àhave 6.058.023a tam àpatantam utpatya hanåmàn màrutàtmajaþ 6.058.023c àjaghàna tadà mårdhni vajravegena muùñinà 6.058.024a sa muùñiniùpiùñavikãrõamårdhà; nirvàntadantàkùivilambijihvaþ 6.058.024c devàntako ràkùasaràjasånur; gatàsur urvyàü sahasà papàta 6.058.025a tasmin hate ràkùasayodhamukhye; mahàbale saüyati deva÷atrau 6.058.025c kruddhas trimårdhà ni÷itàgram ugraü; vavarùa nãlorasi bàõavarùam 6.058.026a sa taiþ ÷araughair abhivarùyamàõo; vibhinnagàtraþ kapisainyapàlaþ 6.058.026c nãlo babhåvàtha visçùñagàtro; viùñambhitas tena mahàbalena 6.058.027a tatas tu nãlaþ pratilabhya saüj¤àü; ÷ailaü samutpàñya savçkùaùaõóam 6.058.027c tataþ samutpatya bhç÷ogravego; mahodaraü tena jaghàna mårdhni 6.058.028a tataþ sa ÷ailàbhinipàtabhagno; mahodaras tena saha dvipena 6.058.028c vipothito bhåmitale gatàsuþ; papàta varjàbhihato yathàdriþ 6.058.029a pitçvyaü nihataü dçùñvà tri÷irà÷ càpam àdade 6.058.029c hanåmantaü ca saükruddho vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 6.058.030a hanåmàüs tu samutpatya hayàüs tri÷irasas tadà 6.058.030c vidadàra nakhaiþ kruddho gajendraü mçgaràó iva 6.058.031a atha ÷aktiü samàdàya kàlaràtrim ivàntakaþ 6.058.031c cikùepànilaputràya tri÷irà ràvaõàtmajaþ 6.058.032a divi kùiptàm ivolkàü tàü ÷aktiü kùiptàm asaügatàm 6.058.032c gçhãtvà hari÷àrdålo babha¤ja ca nanàda ca 6.058.033a tàü dçùñvà ghorasaükà÷àü ÷aktiü bhagnàü hanåmatà 6.058.033c prahçùñà vànaragaõà vinedur jaladà iva 6.058.034a tataþ khaógaü samudyamya tri÷irà ràkùasottamaþ 6.058.034c nicakhàna tadà roùàd vànarendrasya vakùasi 6.058.035a khaógaprahàràbhihato hanåmàn màrutàtmajaþ 6.058.035c àjaghàna trimårdhànaü talenorasi vãryavàn 6.058.036a sa talabhihatas tena srastahastàmbaro bhuvi 6.058.036c nipapàta mahàtejàs tri÷iràs tyaktacetanaþ 6.058.037a sa tasya patataþ khaógaü samàcchidya mahàkapiþ 6.058.037c nanàda girisaükà÷as tràsayan sarvanairçtàn 6.058.038a amçùyamàõas taü ghoùam utpapàta ni÷àcaraþ 6.058.038c utpatya ca hanåmantaü tàóayàm àsa muùñinà 6.058.039a tena muùñiprahàreõa saücukopa mahàkapiþ 6.058.039c kupita÷ ca nijagràha kirãñe ràkùasarùabham 6.058.040a sa tasya ÷ãrùàõy asinà ÷itena; kirãñajuùñàni sakuõóalàni 6.058.040c kruddhaþ praciccheda suto 'nilasya; tvaùñuþ sutasyeva ÷iràüsi ÷akraþ 6.058.041a tàny àyatàkùàõy agasaünibhàni; pradãptavai÷vànaralocanàni 6.058.041c petuþ ÷iràüsãndraripor dharaõyàü; jyotãüùi muktàni yathàrkamàrgàt 6.058.042a tasmin hate devaripau tri÷ãrùe; hanåmata ÷akraparàkrameõa 6.058.042c neduþ plavaügàþ pracacàla bhåmã; rakùàüsy atho dudruvire samantàt 6.058.043a hataü tri÷irasaü dçùñvà tathaiva ca mahodaram 6.058.043c hatau prekùya duràdharùau devàntakanaràntakau 6.058.044a cukopa paramàmarùã mahàpàr÷vo mahàbalaþ 6.058.044c jagràhàrciùmatãü càpi gadàü sarvàyasãü ÷ubhàm 6.058.045a hemapaññaparikùiptàü màüsa÷oõitalepanàm 6.058.045c viràjamànàü vapuùà ÷atru÷oõitara¤jitàm 6.058.046a tejasà saüpradãptàgràü raktamàlyavibhåùitàm 6.058.046c airàvatamahàpadmasàrvabhauma bhayàvahàm 6.058.047a gadàm àdàya saükruddho mahàpàr÷vo mahàbalaþ 6.058.047c harãn samabhidudràva yugàntàgnir iva jvalan 6.058.048a atharùayaþ samutpatya vànaro ravaõànujam 6.058.048c mahàpàr÷vam upàgamya tasthau tasyàgrato balã 6.058.049a taü purastàt sthitaü dçùñvà vànaraü parvatopamam 6.058.049c àjaghànorasi kruddho gadayà vajrakalpayà 6.058.050a sa tayàbhihatas tena gadayà vànararùabhaþ 6.058.050c bhinnavakùàþ samàdhåtaþ susràva rudhiraü bahu 6.058.051a sa saüpràpya ciràt saüj¤àm çùabho vànararùabhaþ 6.058.051c kruddho visphuramàõauùñho mahàpàr÷vam udaikùata 6.058.052a tàü gçhãtvà gadàü bhãmàm àvidhya ca punaþ punaþ 6.058.052c mattànãkaü mahàpàr÷vaü jaghàna raõamårdhani 6.058.053a sa svayà gadayà bhinno vikãrõada÷anekùaõaþ 6.058.053c nipapàta mahàpàr÷vo vajràhata ivàcalaþ 6.058.054a tasmin hate bhràtari ràvaõasya; tan nairçtànàü balam arõavàbham 6.058.054c tyaktàyudhaü kevalajãvitàrthaü; dudràva bhinnàrõavasaünikà÷am 6.059.001a svabalaü vyathitaü dçùñvà tumulaü lomaharùaõam 6.059.001c bhràtéü÷ ca nihatàn dçùñvà ÷akratulyaparàkramàn 6.059.002a pitçvyau càpi saüdç÷ya samare saüniùåditau 6.059.002c mahodaramahàpàr÷vau bhràtarau ràkùasarùabhau 6.059.003a cukopa ca mahàtejà brahmadattavaro yudhi 6.059.003c atikàyo 'drisaükà÷o devadànavadarpahà 6.059.004a sa bhàskarasahasrasya saüghàtam iva bhàsvaram 6.059.004c ratham àsthàya ÷akràrir abhidudràva vànaràn 6.059.005a sa visphàrya mahac càpaü kirãñã mçùñakuõóalaþ 6.059.005c nàma vi÷ràvayàm àsa nanàda ca mahàsvanam 6.059.006a tena siühapraõàdena nàmavi÷ràvaõena ca 6.059.006c jyà÷abdena ca bhãmena tràsayàm àsa vànaràn 6.059.007a te tasya råpam àlokya yathà viùõos trivikrame 6.059.007c bhayàrtà vànaràþ sarve vidravanti di÷o da÷a 6.059.008a te 'tikàyaü samàsàdya vànarà måóhacetasaþ 6.059.008c ÷araõyaü ÷araõaü jagmur lakùmaõàgrajam àhave 6.059.009a tato 'tikàyaü kàkutstho rathasthaü parvatopamam 6.059.009c dadar÷a dhanvinaü dåràd garjantaü kàlameghavat 6.059.010a sa taü dçùñvà mahàtmànaü ràghavas tu suvismitaþ 6.059.010c vànaràn sàntvayitvà tu vibhãùaõam uvàca ha 6.059.011a ko 'sau parvatasaükà÷o dhanuùmàn harilocanaþ 6.059.011c yukte hayasahasreõa vi÷àle syandane sthitaþ 6.059.012a ya eùa ni÷itaiþ ÷ålaiþ sutãkùõaiþ pràsatomaraiþ 6.059.012c arciùmadbhir vçto bhàti bhåtair iva mahe÷varaþ 6.059.013a kàlajihvàprakà÷àbhir ya eùo 'bhiviràjate 6.059.013c àvçto ratha÷aktãbhir vidyudbhir iva toyadaþ 6.059.014a dhanåüsi càsya sajyàni hemapçùñhàni sarva÷aþ 6.059.014c ÷obhayanti ratha÷reùñhaü ÷akrapàtam ivàmbaram 6.059.015a ka eùa rakùaþ ÷àrdålo raõabhåmiü viràjayan 6.059.015c abhyeti rathinàü ÷reùñho rathenàdityatejasà 6.059.016a dhvaja÷çïgapratiùñhena ràhuõàbhiviràjate 6.059.016c såryara÷miprabhair bàõair di÷o da÷a viràjayan 6.059.017a triõataü meghanirhràdaü hemapçùñham alaükçtam 6.059.017c ÷atakratudhanuþprakhyaü dhanu÷ càsya viràjate 6.059.018a sadhvajaþ sapatàka÷ ca sànukarùo mahàrathaþ 6.059.018c catuþsàdisamàyukto meghastanitanisvanaþ 6.059.019a viü÷atir da÷a càùñau ca tåõãraratham àsthitàþ 6.059.019c kàrmukàõi ca bhãmàni jyà÷ ca kà¤canapiïgalàþ 6.059.020a dvau ca khaógau rathagatau pàr÷vasthau pàr÷va÷obhinau 6.059.020c caturhastatsarucitau vyaktahastada÷àyatau 6.059.021a raktakaõñhaguõo dhãro mahàparvatasaünibhaþ 6.059.021c kàlaþ kàlamahàvaktro meghastha iva bhàskaraþ 6.059.022a kà¤canàïgadanaddhàbhyàü bhujàbhyàm eùa ÷obhate 6.059.022c ÷çïgàbhyàm iva tuïgàbhyàü himavàn parvatottamaþ 6.059.023a kuõóalàbhyàü tu yasyaitad bhàti vaktraü ÷ubhekùaõam 6.059.023c punarvasvantaragataü pårõabimbam ivaindavam 6.059.024a àcakùva me mahàbàho tvam enaü ràkùasottamam 6.059.024c yaü dçùñvà vànaràþ sarve bhayàrtà vidrutà di÷aþ 6.059.025a sa pçùñho ràjaputreõa ràmeõàmitatejasà 6.059.025c àcacakùe mahàtejà ràghavàya vibhãùaõaþ 6.059.026a da÷agrãvo mahàtejà ràjà vai÷ravaõànujaþ 6.059.026c bhãmakarmà mahotsàho ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.059.027a tasyàsãd vãryavàn putro ràvaõapratimo raõe 6.059.027c vçddhasevã ÷rutadharaþ sarvàstraviduùàü varaþ 6.059.028a a÷vapçùñhe rathe nàge khaóge dhanuùi karùaõe 6.059.028c bhede sàntve ca dàne ca naye mantre ca saümataþ 6.059.029a yasya bàhuü samà÷ritya laïkà bhavati nirbhayà 6.059.029c tanayaü dhànyamàlinyà atikàyam imaü viduþ 6.059.030a etenàràdhito brahmà tapasà bhàvitàtmanà 6.059.030c astràõi càpy avàptàni ripava÷ ca paràjitàþ 6.059.031a suràsurair avadhyatvaü dattam asmai svayambhuvà 6.059.031c etac ca kavacaü divyaü ratha÷ caiùo 'rkabhàskaraþ 6.059.032a etena ÷ata÷o devà dànavà÷ ca paràjitàþ 6.059.032c rakùitàni ca rakùàmi yakùà÷ càpi niùåditàþ 6.059.033a vajraü viùñambhitaü yena bàõair indrasya dhãmataþ 6.059.033c pà÷aþ salilaràjasya yuddhe pratihatas tathà 6.059.034a eùo 'tikàyo balavàn ràkùasànàm atharùabhaþ 6.059.034c ràvaõasya suto dhãmàn devadanava darpahà 6.059.035a tad asmin kriyatàü yatnaþ kùipraü puruùapuügava 6.059.035c purà vànarasainyàni kùayaü nayati sàyakaiþ 6.059.036a tato 'tikàyo balavàn pravi÷ya harivàhinãm 6.059.036c visphàrayàm àsa dhanur nanàda ca punaþ punaþ 6.059.037a taü bhãmavapuùaü dçùñvà rathasthaü rathinàü varam 6.059.037c abhipetur mahàtmàno ye pradhànàþ plavaügamàþ 6.059.038a kumudo dvivido maindo nãlaþ ÷arabha eva ca 6.059.038c pàdapair giri÷çïgai÷ ca yugapat samabhidravan 6.059.039a teùàü vçkùàü÷ ca ÷ailàü÷ ca ÷araiþ kà¤canabhåùaõaiþ 6.059.039c atikàyo mahàtejà÷ cicchedàstravidàü varaþ 6.059.040a tàü÷ caiva saràn sa har㤠÷araiþ sarvàyasair balã 6.059.040c vivyàdhàbhimukhaþ saükhye bhãmakàyo ni÷àcaraþ 6.059.041a te 'rdità bàõabarùeõa bhinnagàtràþ plavaügamàþ 6.059.041c na ÷ekur atikàyasya pratikartuü mahàraõe 6.059.042a tat sainyaü harivãràõàü tràsayàm àsa ràkùasaþ 6.059.042c mçgayåtham iva kruddho harir yauvanam àsthitaþ 6.059.043a sa ràùasendro harisainyamadhye; nàyudhyamànaü nijaghàna kaü cit 6.059.043c upetya ràmaü sadhanuþ kalàpã; sagarvitaü vàkyam idaü babhàùe 6.059.044a rathe sthito 'haü ÷aracàpapàõir; na pràkçtaü kaü cana yodhayàmi 6.059.044c yasyàsti ÷aktir vyavasàya yuktà; dadàtuü me kùipram ihàdya yuddham 6.059.045a tat tasya vàkyaü bruvato ni÷amya; cukopa saumitrir amitrahantà 6.059.045c amçùyamàõa÷ ca samutpapàta; jagràha càpaü ca tataþ smayitvà 6.059.046a kruddhaþ saumitrir utpatya tåõàd àkùipya sàyakam 6.059.046c purastàd atikàyasya vicakarùa mahad dhanuþ 6.059.047a pårayan sa mahãü ÷ailàn àkà÷aü sàgaraü di÷aþ 6.059.047c jyà÷abdo lakùmaõasyogras tràsayan rajanãcaràn 6.059.048a saumitre÷ càpanirghoùaü ÷rutvà pratibhayaü tadà 6.059.048c visiùmiye mahàtejà ràkùasendràtmajo balã 6.059.049a athàtikàyaþ kupito dçùñvà lakùmaõam utthitam 6.059.049c àdàya ni÷itaü bàõam idaü vacanam abravãt 6.059.050a bàlas tvam asi saumitre vikrameùv avicakùaõaþ 6.059.050c gaccha kiü kàlasadç÷aü màü yodhayitum icchasi 6.059.051a na hi madbàhusçùñànàm astràõàü himavàn api 6.059.051c soóhum utsahate vegam antarikùam atho mahã 6.059.052a sukhaprasuptaü kàlàgniü prabodhayitum icchasi 6.059.052c nyasya càpaü nivartasva mà pràõठjahi madgataþ 6.059.053a atha và tvaü pratiùñabdho na nivartitum icchasi 6.059.053c tiùñha pràõàn parityajya gamiùyasi yamakùayam 6.059.054a pa÷ya me ni÷itàn bàõàn aridarpaniùådanàn 6.059.054c ã÷varàyudhasaükà÷àüs taptakà¤canabhåùaõàn 6.059.055a eùa te sarpasaükà÷o bàõaþ pàsyati ÷oõitam 6.059.055c mçgaràja iva kruddho nàgaràjasya ÷oõitam 6.059.056a ÷rutvàtikàyasya vacaþ saroùaü; sagarvitaü saüyati ràjaputraþ 6.059.056c sa saücukopàtibalo bçhacchrãr; uvàca vàkyaü ca tato mahàrtham 6.059.057a na vàkyamàtreõa bhavàn pradhàno; na katthanàt satpuruùà bhavanti 6.059.057c mayi sthite dhanvini bàõapàõau; vidar÷ayasvàtmabalaü duràtman 6.059.058a karmaõà såcayàtmànaü na vikatthitum arhasi 6.059.058c pauruùeõa tu yo yuktaþ sa tu ÷åra iti smçtaþ 6.059.059a sarvàyudhasamàyukto dhanvã tvaü ratham àsthitaþ 6.059.059c ÷arair và yadi vàpy astrair dar÷ayasva paràkramam 6.059.060a tataþ ÷iras te ni÷itaiþ pàtayiùyàmy ahaü ÷araiþ 6.059.060c màrutaþ kàlasaüpakvaü vçntàt tàlaphalaü yathà 6.059.061a adya te màmakà bàõàs taptakà¤canabhåùaõàþ 6.059.061c pàsyanti rudhiraü gàtràd bàõa÷alyàntarotthitam 6.059.062a bàlo 'yam iti vij¤àya na màvaj¤àtum arhasi 6.059.062c bàlo và yadi và vçddho mçtyuü jànãhi saüyuge 6.059.063a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà hetumat paramàrthavat 6.059.063c atikàyaþ pracukrodha bàõaü cottamam àdade 6.059.064a tato vidyàdharà bhåtà devà daityà maharùayaþ 6.059.064c guhyakà÷ ca mahàtmànas tad yuddhaü dadç÷us tadà 6.059.065a tato 'tikàyaþ kupita÷ càpam àropya sàyakam 6.059.065c lakùmaõasya pracikùepa saükùipann iva càmbaram 6.059.066a tam àpatantaü ni÷itaü ÷aram à÷ãviùopamam 6.059.066c ardhacandreõa ciccheda lakùmaõaþ paravãrahà 6.059.067a taü nikçttaü ÷araü dçùñvà kçttabhogam ivoragam 6.059.067c atikàyo bhç÷aü kruddhaþ pa¤cabàõàn samàdade 6.059.068a tठ÷aràn saüpracikùepa lakùmaõàya ni÷àcaraþ 6.059.068c tàn apràptठ÷arais tãkùõai÷ ciccheda bharatànujaþ 6.059.069a sa tàü÷ chittvà ÷arais tãkùõair lakùmaõaþ paravãrahà 6.059.069c àdade ni÷itaü bàõaü jvalantam iva tejasà 6.059.070a tam àdàya dhanuþ ÷reùñhe yojayàm àsa lakùmaõaþ 6.059.070c vicakarùa ca vegena visasarja ca sàyakam 6.059.071a pårõàyatavisçùñena ÷areõànata parvaõà 6.059.071c lalàñe ràkùasa÷reùñham àjaghàna sa vãryavàn 6.059.072a sa lalàñe ÷aro magnas tasya bhãmasya rakùasaþ 6.059.072c dadç÷e ÷oõitenàktaþ pannagendra ivàhave 6.059.073a ràkùasaþ pracakampe ca lakùmaõeùu prakampitaþ 6.059.073c rudrabàõahataü bhãmaü yathà tripuragopuram 6.059.074a cintayàm àsa cà÷vasya vimç÷ya ca mahàbalaþ 6.059.074c sàdhu bàõanipàtena ÷vàghanãyo 'si me ripuþ 6.059.075a vicàryaivaü vinamyàsyaü vinamya ca bhujàv ubhau 6.059.075c sa rathopastham àsthàya rathena pracacàra ha 6.059.076a ekaü trãn pa¤ca sapteti sàyakàn ràkùasarùabhaþ 6.059.076c àdade saüdadhe càpi vicakarùotsasarja ca 6.059.077a te bàõàþ kàlasaükà÷à ràkùasendradhanu÷ cyutàþ 6.059.077c hemapuïkhà raviprakhyà÷ cakrur dãptam ivàmbaram 6.059.078a tatas tàn ràkùasotsçùñठ÷araughàn ràvaõànujaþ 6.059.078c asaübhràntaþ praciccheda ni÷itair bahubhiþ ÷araiþ 6.059.079a tठ÷aràn yudhi saüprekùya nikçttàn ràvaõàtmajaþ 6.059.079c cukopa trida÷endràrir jagràha ni÷itaü ÷aram 6.059.080a sa saüdhàya mahàtejàs taü bàõaü sahasotsçjat 6.059.080c tataþ saumitrim àyàntam àjaghàna stanàntare 6.059.081a atikàyena saumitris tàóito yudhi vakùasi 6.059.081c susràva rudhiraü tãvraü madaü matta iva dvipaþ 6.059.082a sa cakàra tadàtmànaü vi÷alyaü sahasà vibhuþ 6.059.082c jagràha ca ÷araü tãùõam astreõàpi samàdadhe 6.059.083a àgneyena tadàstreõa yojayàm àsa sàyakam 6.059.083c sa jajvàla tadà bàõo dhanu÷ càsya mahàtmanaþ 6.059.084a atikàyo 'titejasvã sauram astraü samàdade 6.059.084c tena bàõaü bhujaügàbhaü hemapuïkham ayojayat 6.059.085a tatas taü jvalitaü ghoraü lakùmaõaþ ÷aram àhitam 6.059.085c atikàyàya cikùepa kàladaõóam ivàntakaþ 6.059.086a àgneyenàbhisaüyuktaü dçùñvà bàõaü ni÷àcaraþ 6.059.086c utsasarja tadà bàõaü dãptaü såryàstrayojitam 6.059.087a tàv ubhàv ambare bàõàv anyonyam abhijaghnatuþ 6.059.087c tejasà saüpradãptàgrau kruddhàv iva bhujaü gamau 6.059.088a tàv anyonyaü vinirdahya petatur dharaõãtale 6.059.088c nirarciùau bhasmakçtau na bhràjete ÷arottamau 6.059.089a tato 'tikàyaþ saükruddhas tv astram aiùãkam utsçjat 6.059.089c tat praciccheda saumitrir astram aindreõa vãryavàn 6.059.090a aiùãkaü nihataü dçùñvà kumàro ràvaõàtmajaþ 6.059.090c yàmyenàstreõa saükruddho yojayàm àsa sàyakam 6.059.091a tatas tad astraü cikùepa lakùmaõàya ni÷àcaraþ 6.059.091c vàyavyena tad astraü tu nijaghàna sa lakùmaõaþ 6.059.092a athainaü ÷aradhàràbhir dhàràbhir iva toyadaþ 6.059.092c abhyavarùata saükruddho lakùmaõo ràvaõàtmajam 6.059.093a te 'tikàyaü samàsàdya kavace vajrabhåùite 6.059.093c bhagnàgra÷alyàþ sahasà petur bàõà mahãtale 6.059.094a tàn moghàn abhisaüprekùya lakùmaõaþ paravãrahà 6.059.094c abhyavarùata bàõànàü sahasreõa mahàya÷àþ 6.059.095a sa varùyamàõo bàõaughair atikàyo mahàbalaþ 6.059.095c avadhyakavacaþ saükhye ràkùaso naiva vivyathe 6.059.096a na ÷a÷àka rujaü kartuü yudhi tasya narottamaþ 6.059.096c athainam abhyupàgamya vàyur vàkyam uvàca ha 6.059.097a brahmadattavaro hy eùa avadhya kavacàvçtaþ 6.059.097c bràhmeõàstreõa bhindhy enam eùa vadhyo hi nànyathà 6.059.098a tataþ sa vàyor vacanaü ni÷amya; saumitrir indrapratimànavãryaþ 6.059.098c samàdade bàõam amoghavegaü; tad bràhmam astraü sahasà niyojya 6.059.099a tasmin varàstre tu niyujyamàne; saumitriõà bàõavare ÷itàgre 6.059.099c di÷aþ sacandràrkamahàgrahà÷ ca; nabha÷ ca tatràsa raràsa corvã 6.059.100a taü brahmaõo 'streõa niyujya càpe; ÷araü supuïkhaü yamadåtakalpam 6.059.100c saumitrir indràrisutasya tasya; sasarja bàõaü yudhi vajrakalpam 6.059.101a taü lakùmaõotsçùñam amoghavegaü; samàpatantaü jvalanaprakà÷am 6.059.101c suvarõavajrottamacitrapuïkhaü; tadàtikàyaþ samare dadar÷a 6.059.102a taü prekùamàõaþ sahasàtikàyo; jaghàna bàõair ni÷itair anekaiþ 6.059.102c sa sàyakas tasya suparõavegas; tadàtivegena jagàma pàr÷vam 6.059.103a tam àgataü prekùya tadàtikàyo; bàõaü pradãptàntakakàlakalpam 6.059.103c jaghàna ÷aktyçùñigadàkuñhàraiþ; ÷ålair halai÷ càpy avipannaceùñaþ 6.059.104a tàny àyudhàny adbhutavigrahàõi; moghàni kçtvà sa ÷aro 'gnidãptaþ 6.059.104c prasahya tasyaiva kirãñajuùñaü; tadàtikàyasya ÷iro jahàra 6.059.105a tac chiraþ sa÷iras tràõaü lakùmaõeùuprapãóitam 6.059.105c papàta sahasà bhåmau ÷çïgaü himavato yathà 6.059.106a praharùayuktà bahavas tu vànarà; prabuddhapadmapratimànanàs tadà 6.059.106c apåjayaül lakùmaõam iùñabhàginaü; hate ripau bhãmabale duràsade 6.060.001a tato hatàn ràkùasapuügavàüs tàn; devàntakàditri÷iro 'tikàyàn 6.060.001c rakùogaõàs tatra hatàva÷iùñàs; te ràvaõàya tvaritaü ÷a÷aüsuþ 6.060.002a tato hatàüs tàn sahasà ni÷amya; ràjà mumohà÷rupariplutàkùaþ 6.060.002c putrakùayaü bhràtçvadhaü ca ghoraü; vicintya ràjà vipulaü pradadhyau 6.060.003a tatas tu ràjànam udãkùya dãnaü; ÷okàrõave saüparipupluvànam 6.060.003c atharùabho ràkùasaràjasånur; athendrajid vàkyam idaü babhàùe 6.060.004a na tàta mohaü pratigantum arhasi; yatrendrajij jãvati ràkùasendra 6.060.004c nendràribàõàbhihato hi ka÷ cit; pràõàn samarthaþ samare 'bhidhartum 6.060.005a pa÷yàdya ràmaü sahalakùmaõena; madbàõanirbhinnavikãrõadeham 6.060.005c gatàyuùaü bhåmitale ÷ayànaü; ÷araiþ ÷itair àcitasarvagàtram 6.060.006a imàü pratij¤àü ÷çõu ÷akra÷atroþ; suni÷citàü pauruùadaivayuktàm 6.060.006c adyaiva ràmaü sahalakùmaõena; saütàpayiùyàmi ÷arair amoghaiþ 6.060.007a adyendravaivasvataviùõumitra; sàdhyà÷vivai÷vànaracandrasåryàþ 6.060.007c drakùyanti me vikramam aprameyaü; viùõor ivograü baliyaj¤avàñe 6.060.008a sa evam uktvà trida÷endra÷atrur; àpçcchya ràjànam adãnasattvaþ 6.060.008c samàrurohànilatulyavegaü; rathaü khara÷reùñhasamàdhiyuktam 6.060.009a samàsthàya mahàtejà rathaü harirathopamam 6.060.009c jagàma sahasà tatra yatra yuddham ariüdama 6.060.010a taü prasthitaü mahàtmànam anujagmur mahàbalàþ 6.060.010c saüharùamàõà bahavo dhanuþpravarapàõayaþ 6.060.011a gajaskandhagatàþ ke cit ke cit paramavàjibhiþ 6.060.011c pràsamudgaranistriü÷a para÷vadhagadàdharàþ 6.060.012a sa ÷aïkhaninadair bhãmair bherãõàü ca mahàsvanaiþ 6.060.012c jagàma trida÷endràriþ ståyamàno ni÷àcaraiþ 6.060.013a sa ÷aïkha÷a÷ivarõena chatreõa ripusàdanaþ 6.060.013c raràja paripårõena nabha÷ candramasà yathà 6.060.014a avãjyata tato vãro haimair hemavibhåùitaiþ 6.060.014c càrucàmaramukhyai÷ ca mukhyaþ sarvadhanuùmatàm 6.060.015a tatas tv indrajità laïkà såryapratimatejasà 6.060.015c raràjàprativãryeõa dyaur ivàrkeõa bhàsvatà 6.060.016a sa tu dçùñvà viniryàntaü balena mahatà vçtam 6.060.016c ràkùasàdhipatiþ ÷rãmàn ràvaõaþ putram abravãt 6.060.017a tvam apratirathaþ putra jitas te yudhi vàsavaþ 6.060.017c kiü punar mànuùaü dhçùyaü na vadhiùyasi ràghavam 6.060.018a tathokto ràkùasendreõa pratigçhya mahà÷iùaþ 6.060.018c rathenà÷vayujà vãraþ ÷ãghraü gatvà nikumbhilàm 6.060.019a sa saüpràpya mahàtejà yuddhabhåmim ariüdamaþ 6.060.019c sthàpayàm àsa rakùàüsi rathaü prati samantataþ 6.060.020a tatas tu hutabhoktàraü hutabhuk sadç÷aprabhaþ 6.060.020c juhuve ràkùasa÷reùñho mantravad vidhivat tadà 6.060.021a sa havirjàlasaüskàrair màlyagandhapuraskçtaiþ 6.060.021c juhuve pàvakaü tatra ràkùasendraþ pratàpavàn 6.060.022a ÷astràõi ÷arapatràõi samidho 'tha vibhãtakaþ 6.060.022c lohitàni ca vàsàüsi sruvaü kàrùõàyasaü tathà 6.060.023a sa tatràgniü samàstãrya ÷arapatraiþ satomaraiþ 6.060.023c chàgasya sarvakçùõasya galaü jagràha jãvataþ 6.060.024a sakçd eva samiddhasya vidhåmasya mahàrciùaþ 6.060.024c babhåvus tàni liïgàni vijayaü yàny adar÷ayan 6.060.025a pradakùiõàvarta÷ikhas taptakà¤canasaünibhaþ 6.060.025c havis tat pratijagràha pàvakaþ svayam utthitaþ 6.060.026a so 'stram àhàrayàm àsa bràhmam astravidàü varaþ 6.060.026c dhanu÷ càtmarathaü caiva sarvaü tatràbhyamantrayat 6.060.027a tasminn àhåyamàne 'stre håyamàne ca pàvake 6.060.027c sàrkagrahendu nakùatraü vitatràsa nabhastalam 6.060.028a sa pàvakaü pàvakadãptatejà; hutvà mahendrapratimaprabhàvaþ 6.060.028c sacàpabàõàsirathà÷vasåtaþ; khe 'ntardadha àtmànam acintyaråpaþ 6.060.029a sa sainyam utsçjya sametya tårõaü; mahàraõe vànaravàhinãùu 6.060.029c adç÷yamànaþ ÷arajàlam ugraü; vavarùa nãlàmbudharo yathàmbu 6.060.030a te ÷akrajidbàõavi÷ãrõadehà; màyàhatà visvaram unnadantaþ 6.060.030c raõe nipetur harayo 'drikalpà; yathendravajràbhihatà nagendràþ 6.060.031a te kevalaü saüdadç÷uþ ÷itàgràn; bàõàn raõe vànaravàhinãùu 6.060.031c màyà nigåóhaü ca surendra÷atruü; na càtra taü ràkùasam abhyapa÷yan 6.060.032a tataþ sa rakùo'dhipatir mahàtmà; sarvà di÷o bàõagaõaiþ ÷itàgraiþ 6.060.032c pracchàdayàm àsa raviprakà÷air; viùàdayàm àsa ca vànarendràn 6.060.033a sa ÷ålanistriü÷a para÷vadhàni; vyàvidhya dãptànalasaünibhàni 6.060.033c savisphuliïgojjvalapàvakàni; vavarùa tãvraü plavagendrasainye 6.060.034a tato jvalanasaükà÷aiþ ÷itair vànarayåthapàþ 6.060.034c tàóitàþ ÷akrajidbàõaiþ praphullà iva kiü÷ukàþ 6.060.035a anyonyam abhisarpanto ninadanta÷ ca visvaram 6.060.035c ràkùasendràstranirbhinnà nipetur vànararùabhàþ 6.060.036a udãkùamàõà gaganaü ke cin netreùu tàóitàþ 6.060.036c ÷arair vivi÷ur anyonyaü petu÷ ca jagatãtale 6.060.037a hanåmantaü ca sugrãvam aïgadaü gandhamàdanam 6.060.037c jàmbavantaü suùeõaü ca vegadar÷inam eva ca 6.060.038a maindaü ca dvividaü nãlaü gavàkùaü gajagomukhau 6.060.038c kesariü harilomànaü vidyuddaüùñraü ca vànaram 6.060.039a såryànanaü jyotimukhaü tathà dadhimukhaü harim 6.060.039c pàvakàkùaü nalaü caiva kumudaü caiva vànaram 6.060.040a pràsaiþ ÷ålaiþ ÷itair bàõair indrajinmantrasaühitaiþ 6.060.040c vivyàdha hari÷àrdålàn sarvàüs tàn ràkùasottamaþ 6.060.041a sa vai gadàbhir hariyåthamukhyàn; nirbhidya bàõais tapanãyapuïkhaiþ 6.060.041c vavarùa ràmaü ÷aravçùñijàlaiþ; salakùmaõaü bhàskarara÷mikalpaiþ 6.060.042a sa bàõavarùair abhivarùyamàõo; dhàrànipàtàn iva tàn vicintya 6.060.042c samãkùamàõaþ paramàdbhuta÷rã; ràmas tadà lakùmaõam ity uvàca 6.060.043a asau punar lakùmaõa ràkùasendro; brahmàstram à÷ritya surendra÷atruþ 6.060.043c nipàtayitvà harisainyam ugram; asmठ÷arair ardayati prasaktam 6.060.044a svayambhuvà dattavaro mahàtmà; kham àsthito 'ntarhitabhãmakàyaþ 6.060.044c kathaü nu ÷akyo yudhi naùñadeho; nihantum adyendrajid udyatàstraþ 6.060.045a manye svayambhår bhagavàn acintyo; yasyaitad astraü prabhava÷ ca yo 'sya 6.060.045c bàõàvapàtàüs tvam ihàdya dhãman; mayà sahàvyagramanàþ sahasva 6.060.046a pracchàdayaty eùa hi ràkùasendraþ; sarvà di÷aþ sàyakavçùñijàlaiþ 6.060.046c etac ca sarvaü patitàgryavãraü; na bhràjate vànararàjasainyam 6.060.047a àvàü tu dçùñvà patitau visaüj¤au; nivçttayuddhau hataroùaharùau 6.060.047c dhruvaü pravekùyaty amaràrivàsaü; asau samàdàya raõàgralakùmãm 6.060.048a tatas tu tàv indrajid astrajàlair; babhåvatus tatra tadà vi÷astau 6.060.048c sa càpi tau tatra viùàdayitvà; nanàda harùàd yudhi ràkùasendraþ 6.060.049a sa tat tadà vànararàjasainyaü; ràmaü ca saükhye sahalakùmaõena 6.060.049c viùàdayitvà sahasà vive÷a; purãü da÷agrãvabhujàbhiguptàm 6.061.001a tayos tadà sàditayo raõàgre; mumoha sainyaü hariyåthapànàm 6.061.001c sugrãvanãlàïgadajàmbavanto; na càpi kiü cit pratipedire te 6.061.002a tato viùaõõaü samavekùya sainyaü; vibhãùaõo buddhimatàü variùñhaþ 6.061.002c uvàca ÷àkhàmçgaràjavãràn; à÷vàsayann apratimair vacobhiþ 6.061.003a mà bhaiùña nàsty atra viùàdakàlo; yad àryaputràv ava÷au viùaõõau 6.061.003c svayambhuvo vàkyam athodvahantau; yat sàditàv indrajidastrajàlaiþ 6.061.004a tasmai tu dattaü paramàstram etat; svayambhuvà bràhmam amoghavegam 6.061.004c tan mànayantau yadi ràjaputrau; nipàtitau ko 'tra viùàdakàlaþ 6.061.005a bràhmam astraü tadà dhãmàn mànayitvà tu màrutiþ 6.061.005c vibhãùaõavacaþ ÷rutvà hanåmàüs tam athàbravãt 6.061.006a etasmin nihate sainye vànaràõàü tarasvinàm 6.061.006c yo yo dhàrayate pràõàüs taü tam à÷vàsayàvahe 6.061.007a tàv ubhau yugapad vãrau hanåmad ràkùasottamau 6.061.007c ulkàhastau tadà ràtrau raõa÷ãrùe viceratuþ 6.061.008a chinnalàïgålahastorupàdàïguli ÷iro dharaiþ 6.061.008c sravadbhiþ kùatajaü gàtraiþ prasravadbhiþ samantataþ 6.061.009a patitaiþ parvatàkàrair vànarair abhisaükulàm 6.061.009c ÷astrai÷ ca patitair dãptair dadç÷àte vasuüdharàm 6.061.010a sugrãvam aïgadaü nãlaü ÷arabhaü gandhamàdanam 6.061.010c jàmbavantaü suùeõaü ca vegadar÷anam àhukam 6.061.011a maindaü nalaü jyotimukhaü dvividaü panasaü tathà 6.061.011c vibhãùaõo hanåmàü÷ ca dadç÷àte hatàn raõe 6.061.012a saptaùaùñir hatàþ koñyo vànaràõàü tarasvinàm 6.061.012c ahnaþ pa¤cama÷eùeõa vallabhena svayambhuvaþ 6.061.013a sàgaraughanibhaü bhãmaü dçùñvà bàõàrditaü balam 6.061.013c màrgate jàmbavantaü sma hanåmàn savibhãùaõaþ 6.061.014a svabhàvajarayà yuktaü vçddhaü ÷ara÷atai÷ citam 6.061.014c prajàpatisutaü vãraü ÷àmyantam iva pàvakam 6.061.015a dçùñvà tam upasaügamya paulastyo vàkyam abravãt 6.061.015c kaccid àrya÷arais tãrùõair na pràõà dhvaüsitàs tava 6.061.016a vibhãùaõavacaþ ÷rutvà jàmbavàn çkùapuügavaþ 6.061.016c kçcchràd abhyudgiran vàkyam idaü vacanam abravãt 6.061.017a nairçtendramahàvãryasvareõa tvàbhilakùaye 6.061.017c pãóyamànaþ ÷itair bàõair na tvàü pa÷yàmi cakùuùà 6.061.018a a¤janà suprajà yena màtari÷và ca nairçta 6.061.018c hanåmàn vànara÷reùñhaþ pràõàn dhàrayate kva cit 6.061.019a ÷rutvà jàmbavato vàkyam uvàcedaü vibhãùaõaþ 6.061.019c àryaputràv atikramya kasmàt pçcchasi màrutim 6.061.020a naiva ràjani sugrãve nàïgade nàpi ràghave 6.061.020c àrya saüdar÷itaþ sneho yathà vàyusute paraþ 6.061.021a vibhãùaõavacaþ ÷rutvà jàmbavàn vàkyam abravãt 6.061.021c ÷çõu nairçta÷àrdåla yasmàt pçcchàmi màrutim 6.061.022a tasmi¤ jãvati vãre tu hatam apy ahataü balam 6.061.022c hanåmaty ujjhitapràõe jãvanto 'pi vayaü hatàþ 6.061.023a dhriyate màrutis tàta màrutapratimo yadi 6.061.023c vai÷vànarasamo vãrye jãvità÷à tato bhavet 6.061.024a tato vçddham upàgamya niyamenàbhyavàdayat 6.061.024c gçhya jàmbavataþ pàdau hanåmàn màrutàtmajaþ 6.061.025a ÷rutvà hanumato vàkyaü tathàpi vyathitendriyaþ 6.061.025c punarjàtam ivàtmànaü sa mene çkùapuügavaþ 6.061.026a tato 'bravãn mahàtejà hanåmantaü sa jàmbavàn 6.061.026c àgaccha hari÷àrdålavànaràüs tràtum arhasi 6.061.027a nànyo vikramaparyàptas tvam eùàü paramaþ sakhà 6.061.027c tvatparàkramakàlo 'yaü nànyaü pa÷yàmi ka¤ cana 6.061.028a çkùavànaravãràõàm anãkàni praharùaya 6.061.028c vi÷alyau kuru càpy etau sàditau ràmalakùmaõau 6.061.029a gatvà paramam adhvànam upary upari sàgaram 6.061.029c himavantaü naga÷reùñhaü hanåman gantum arhasi 6.061.030a tataþ kà¤canam atyugram çùabhaü parvatottamam 6.061.030c kailàsa÷ikharaü càpi drakùyasy ariniùådana 6.061.031a tayoþ ÷ikharayor madhye pradãptam atulaprabham 6.061.031c sarvauùadhiyutaü vãra drakùyasy auùadhiparvatam 6.061.032a tasya vànara÷àrdålacatasro mårdhni saübhavàþ 6.061.032c drakùyasy oùadhayo dãptà dãpayantyo di÷o da÷a 6.061.033a mçtasaüjãvanãü caiva vi÷alyakaraõãm api 6.061.033c sauvarõakaraõãü caiva saüdhànãü ca mahauùadhãm 6.061.034a tàþ sarvà hanuman gçhya kùipram àgantum arhasi 6.061.034c à÷vàsaya harãn pràõair yojya gandhavahàtmajaþ 6.061.035a ÷rutvà jàmbavato vàkyaü hanåmàn haripuügavaþ 6.061.035c àpåryata baloddharùais toyavegair ivàrõavaþ 6.061.036a sa parvatatañàgrasthaþ pãóayan parvatottaram 6.061.036c hanåmàn dç÷yate vãro dvitãya iva parvataþ 6.061.037a haripàdavinirbhinno niùasàda sa parvataþ 6.061.037c na ÷a÷àka tadàtmànaü soóhuü bhç÷anipãóitaþ 6.061.038a tasya petur nagà bhåmau harivegàc ca jajvaluþ 6.061.038c ÷çïgàõi ca vyakãryanta pãóitasya hanåmatà 6.061.039a tasmin saüpãóyamàne tu bhagnadruma÷ilàtale 6.061.039c na ÷ekur vànaràþ sthàtuü ghårõamàne nagottame 6.061.040a sa ghårõitamahàdvàrà prabhagnagçhagopurà 6.061.040c laïkà tràsàkulà ràtrau prançttevàbhavat tadà 6.061.041a pçthivãdharasaükà÷o nipãóya dharaõãdharam 6.061.041c pçthivãü kùobhayàm àsa sàrõavàü màrutàtmajaþ 6.061.042a padbhyàü tu ÷ailam àpãóya vaóavàmukhavan mukham 6.061.042c vivçtyograü nanàdoccais tràsayann iva ràkùasàn 6.061.043a tasya nànadyamànasya ÷rutvà ninadam adbhutam 6.061.043c laïkàsthà ràkùasàþ sarve na ÷ekuþ spandituü bhayàt 6.061.044a namaskçtvàtha ràmàya màrutir bhãmavikramaþ 6.061.044c ràghavàrthe paraü karma samaihata paraütapaþ 6.061.045a sa puccham udyamya bhujaügakalpaü; vinamya pçùñhaü ÷ravaõe niku¤cya 6.061.045c vivçtya vaktraü vaóavàmukhàbham; àpupluve vyomni sa caõóavegaþ 6.061.046a sa vçkùaùaõóàüs tarasà jahàra; ÷ailठ÷ilàþ pràkçtavànaràü÷ ca 6.061.046c bàhåruvegoddhatasaüpraõunnàs; te kùãõavegàþ salile nipetuþ 6.061.047a sa tau prasàryoragabhogakalpau; bhujau bhujaügàrinikà÷avãryaþ 6.061.047c jagàma meruü nagaràjam agryaü; di÷aþ prakarùann iva vàyusånuþ 6.061.048a sa sàgaraü ghårõitavãcimàlaü; tadà bhç÷aü bhràmitasarvasattvam 6.061.048c samãkùamàõaþ sahasà jagàma; cakraü yathà viùõukaràgramuktam 6.061.049a sa parvatàn vçkùagaõàn saràüsi; nadãs tañàkàni purottamàni 6.061.049c sphãtà¤janàüs tàn api saüprapa÷ya¤; jagàma vegàt pitçtulyavegaþ 6.061.050a àdityapatham à÷ritya jagàma sa gata÷ramaþ 6.061.050c sa dadar÷a hari÷reùñho himavantaü nagottamam 6.061.051a nànàprasravaõopetaü bahukaüdaranirjharam 6.061.051c ÷vetàbhracayasaükà÷aiþ ÷ikharai÷ càrudar÷anaiþ 6.061.052a sa taü samàsàdya mahànagendram; atipravçddhottamaghora÷çïgam 6.061.052c dadar÷a puõyàni mahà÷ramàõi; surarùisaüghottamasevitàni 6.061.053a sa brahmako÷aü rajatàlayaü ca; ÷akràlayaü rudra÷arapramokùam 6.061.053c hayànanaü brahma÷ira÷ ca dãptaü; dadar÷a vaivasvata kiükaràü÷ ca 6.061.054a vajràlayaü vai÷varaõàlayaü ca; såryaprabhaü såryanibandhanaü ca 6.061.054c brahmàsanaü ÷aükarakàrmukaü ca; dadar÷a nàbhiü ca vasuüdharàyàþ 6.061.055a kailàsam agryaü himavacchilàü ca; tatharùabhaü kà¤cana÷ailam agryam 6.061.055c sa dãptasarvauùadhisaüpradãptaü; dadar÷a sarvauùadhiparvatendram 6.061.056a sa taü samãkùyànalara÷midãptaü; visiùmiye vàsavadåtasånuþ 6.061.056c àplutya taü cauùadhiparvatendraü; tatrauùadhãnàü vicayaü cakàra 6.061.057a sa yojanasahasràõi samatãtya mahàkapiþ 6.061.057c divyauùadhidharaü ÷ailaü vyacaran màrutàtmajaþ 6.061.058a mahauùadhyas tu tàþ sarvàs tasmin parvatasattame 6.061.058c vij¤àyàrthinam àyàntaü tato jagmur adar÷anam 6.061.059a sa tà mahàtmà hanumàn apa÷yaü÷; cukopa kopàc ca bhç÷aü nanàda 6.061.059c amçùyamàõo 'gninikà÷acakùur; mahãdharendraü tam uvàca vàkyam 6.061.060a kim etad evaü suvini÷citaü te; yad ràghave nàsi kçtànukampaþ 6.061.060c pa÷yàdya madbàhubalàbhibhåto; vikãrõam àtmànam atho nagendra 6.061.061a sa tasya ÷çïgaü sanagaü sanàgaü; sakà¤canaü dhàtusahasrajuùñam 6.061.061c vikãrõakåñaü calitàgrasànuü; pragçhya vegàt sahasonmamàtha 6.061.062a sa taü samutpàñya kham utpapàta; vitràsya lokàn sasuràn surendràn 6.061.062c saüståyamànaþ khacarair anekair; jagàma vegàd garuóogravãryaþ 6.061.063a sa bhàskaràdhvànam anuprapannas; tad bhàskaràbhaü ÷ikharaü pragçhya 6.061.063c babhau tadà bhàskarasaünikà÷o; raveþ samãpe pratibhàskaràbhaþ 6.061.064a sa tena ÷ailena bhç÷aü raràja; ÷ailopamo gandhavahàtmajas tu 6.061.064c sahasradhàreõa sapàvakena; cakreõa khe viùõur ivoddhçtena 6.061.065a taü vànaràþ prekùya tadà vineduþ; sa tàn api prekùya mudà nanàda 6.061.065c teùàü samudghuùñaravaü ni÷amya; laïkàlayà bhãmataraü vineduþ 6.061.066a tato mahàtmà nipapàta tasmi¤; ÷ailottame vànarasainyamadhye 6.061.066c haryuttamebhyaþ ÷irasàbhivàdya; vibhãùaõaü tatra ca sasvaje saþ 6.061.067a tàv apy ubhau mànuùaràjaputrau; taü gandham àghràya mahauùadhãnàm 6.061.067c babhåvatus tatra tadà vi÷alyàv; uttasthur anye ca haripravãràþ 6.061.068a tato harir gandhavahàtmajas tu; tam oùadhã÷ailam udagravãryaþ 6.061.068c ninàya vegàd dhimavantam eva; puna÷ ca ràmeõa samàjagàma 6.062.001a tato 'bravãn mahàtejàþ sugrãvo vànaràdhipaþ 6.062.001c arthyaü vijàpayaü÷ càpi hanåmantaü mahàbalam 6.062.002a yato hataþ kumbhakarõaþ kumàrà÷ ca niùåditàþ 6.062.002c nedànãim upanirhàraü ràvaõo dàtum arhati 6.062.003a ye ye mahàbalàþ santi laghava÷ ca plavaügamàþ 6.062.003c laïkàm abhyutpatantv à÷u gçhyolkàþ plavagarùabhàþ 6.062.004a tato 'staü gata àditye raudre tasmin ni÷àmukhe 6.062.004c laïkàm abhimukhàþ solkà jagmus te plavagarùabhàþ 6.062.005a ulkàhastair harigaõaiþ sarvataþ samabhidrutàþ 6.062.005c àrakùasthà viråpàkùàþ sahasà vipradudruvuþ 6.062.006a gopuràñña pratolãùu caryàsu vividhàsu ca 6.062.006c pràsàdeùu ca saühçùñàþ sasçjus te hutà÷anam 6.062.007a teùàü gçhasahasràõi dadàha hutabhuk tadà 6.062.007c àvàsàn ràkùasànàü ca sarveùàü gçhamedhinàm 6.062.008a hemacitratanutràõàü sragdàmàmbaradhàriõàm 6.062.008c sãdhupànacalàkùàõàü madavihvalagàminàm 6.062.009a kàntàlambitavastràõàü ÷atrusaüjàtamanyunàm 6.062.009c gadà÷ålàsi hastànàü khàdatàü pibatàm api 6.062.010a ÷ayaneùu mahàrheùu prasuptànàü priyaiþ saha 6.062.010c trastànàü gacchatàü tårõaü putràn àdàya sarvataþ 6.062.011a teùàü gçhasahasràõi tadà laïkànivàsinàm 6.062.011c adahat pàvakas tatra jajvàla ca punaþ punaþ 6.062.012a sàravanti mahàrhàõi gambhãraguõavanti ca 6.062.012c hemacandràrdhacandràõi candra÷àlonnatàni ca 6.062.013a ratnacitragavàkùàõi sàdhiùñhànàni sarva÷aþ 6.062.013c maõividrumacitràõi spç÷antãva ca bhàskaram 6.062.014a krau¤cabarhiõavãõànàü bhåùaõànàü ca nisvanaiþ 6.062.014c nàditàny acalàbhàni ve÷màny agnir dadàha saþ 6.062.015a jvalanena parãtàni toraõàni cakà÷ire 6.062.015c vidyudbhir iva naddhàni meghajàlàni gharmage 6.062.016a vimàneùu prasuptà÷ ca dahyamànà varàïganàþ 6.062.016c tyaktàbharaõasaüyogà hàhety uccair vicukru÷aþ 6.062.017a tatra càgniparãtàni nipetur bhavanàny api 6.062.017c vajrivajrahatànãva ÷ikharàõi mahàgireþ 6.062.018a tàni nirdahyamànàni dårataþ pracakà÷ire 6.062.018c himavacchikharàõãva dãptauùadhivanàni ca 6.062.019a harmyàgrair dahyamànai÷ ca jvàlàprajvalitair api 6.062.019c ràtrau sà dç÷yate laïkà puùpitair iva kiü÷ukaiþ 6.062.020a hastyadhyakùair gajair muktair muktai÷ ca turagair api 6.062.020c babhåva laïkà lokànte bhràntagràha ivàrõavaþ 6.062.021a a÷vaü muktaü gajo dçùñvà kaccid bhãto 'pasarpati 6.062.021c bhãto bhãtaü gajaü dçùñvà kva cid a÷vo nivartate 6.062.022a sà babhåva muhårtena haribhir dãpità purã 6.062.022c lokasyàsya kùaye ghore pradãpteva vasuüdharà 6.062.023a nàrã janasya dhåmena vyàptasyoccair vineduùaþ 6.062.023c svano jvalanataptasya ÷u÷ruve da÷ayojanam 6.062.024a pradagdhakàyàn aparàn ràkùasàn nirgatàn bahiþ 6.062.024c sahasàbhyutpatanti sma harayo 'tha yuyutsavaþ 6.062.025a udghuùñaü vànaràõàü ca ràkùasànàü ca nisvanaþ 6.062.025c di÷o da÷a samudraü ca pçthivãü cànvanàdayat 6.062.026a vi÷alyau tu mahàtmànau tàv ubhau ràmalakùmaõau 6.062.026c asaübhràntau jagçhatus tàv ubhau dhanuùã vare 6.062.027a tato visphàrayàõasya ràmasya dhanur uttamam 6.062.027c babhåva tumulaþ ÷abdo ràkùasànàü bhayàvahaþ 6.062.028a a÷obhata tadà ràmo dhanur visphàrayan mahat 6.062.028c bhagavàn iva saükruddho bhavo vedamayaü dhanuþ 6.062.029a vànarodghuùñaghoùa÷ ca ràkùasànàü ca nisvanaþ 6.062.029c jyà÷abda÷ càpi ràmasya trayaü vyàpa di÷o da÷a 6.062.030a tasya kàrmukamuktai÷ ca ÷arais tatpuragopuram 6.062.030c kailàsa÷çïgapratimaü vikãrõam apatad bhuvi 6.062.031a tato ràma÷aràn dçùñvà vimàneùu gçheùu ca 6.062.031c saünàho ràkùasendràõàü tumulaþ samapadyata 6.062.032a teùàü saünahyamànànàü siühanàdaü ca kurvatàm 6.062.032c ÷arvarã ràkùasendràõàü raudrãva samapadyata 6.062.033a àdiùñà vànarendràs te sugrãveõa mahàtmanà 6.062.033c àsannà dvàram àsàdya yudhyadhvaü plavagarùabhàþ 6.062.034a ya÷ ca vo vitathaü kuryàt tatra tatra vyavasthitaþ 6.062.034c sa hantavyo 'bhisaüplutya ràja÷àsanadåùakaþ 6.062.035a teùu vànaramukhyeùu dãptolkojjvalapàõiùu 6.062.035c sthiteùu dvàram àsàdya ràvaõaü manyur àvi÷at 6.062.036a tasya jçmbhitavikùepàd vyàmi÷rà vai di÷o da÷a 6.062.036c råpavàn iva rudrasya manyur gàtreùv adç÷yata 6.062.037a sa nikumbhaü ca kumbhaü ca kumbhakarõàtmajàv ubhau 6.062.037c preùayàm àsa saükruddho ràkùasair bahubhiþ saha 6.062.038a ÷a÷àsa caiva tàn sarvàn ràkùasàn ràkùase÷varaþ 6.062.038c ràkùasà gacchatàtraiva siühanàdaü ca nàdayan 6.062.039a tatas tu coditàs tena ràkùasà jvalitàyudhàþ 6.062.039c laïkàyà niryayur vãràþ praõadantaþ punaþ punaþ 6.062.040a bhãmà÷varathamàtaügaü nànàpatti samàkulam 6.062.040c dãpta÷ålagadàkhaógapràsatomarakàrmukam 6.062.041a tad ràkùasabalaü ghoraü bhãmavikramapauruùam 6.062.041c dadç÷e jvalitapràsaü kiïkiõã÷atanàditam 6.062.042a hemajàlàcitabhujaü vyàveùñitapara÷vadham 6.062.042c vyàghårõitamahà÷astraü bàõasaüsaktakàrmukam 6.062.043a gandhamàlyamadhåtsekasaümodita mahànilam 6.062.043c ghoraü ÷årajanàkãrõaü mahàmbudharanisvanam 6.062.044a taü dçùñvà balam àyàntaü ràkùasànàü sudàruõam 6.062.044c saücacàla plavaügànàü balam uccair nanàda ca 6.062.045a javenàplutya ca punas tad ràkùasabalaü mahat 6.062.045c abhyayàt pratyaribalaü pataüga iva pàvakam 6.062.046a teùàü bhujaparàmar÷avyàmçùñaparighà÷ani 6.062.046c ràkùasànàü balaü ÷reùñhaü bhåyastaram a÷obhata 6.062.047a tathaivàpy apare teùàü kapãnàm asibhiþ ÷itaiþ 6.062.047c pravãràn abhito jaghnur ghoraråpà ni÷àcaràþ 6.062.048a ghnantam anyaü jaghànànyaþ pàtayantam apàtayat 6.062.048c garhamàõaü jagarhànye da÷antam apare 'da÷at 6.062.049a dehãty anye dadàty anyo dadàmãty aparaþ punaþ 6.062.049c kiü kle÷ayasi tiùñheti tatrànyonyaü babhàùire 6.062.050a samudyatamahàpràsaü muùñi÷ålàsisaükulam 6.062.050c pràvartata mahàraudraü yuddhaü vànararakùasàm 6.062.051a vànaràn da÷a sapteti ràkùasà abhyapàtayan 6.062.051c ràkùasàn da÷asapteti vànarà jaghnur àhave 6.062.052a visrastake÷arasanaü vimuktakavacadhvajam 6.062.052c balaü ràkùasam àlambya vànaràþ paryavàrayan 6.063.001a pravçtte saükule tasmin ghore vãrajanakùaye 6.063.001c aïgadaþ kampanaü vãram àsasàda raõotsukaþ 6.063.002a àhåya so 'ïgadaü kopàt tàóayàm àsa vegitaþ 6.063.002c gadayà kampanaþ pårvaü sa cacàla bhç÷àhataþ 6.063.003a sa saüj¤àü pràpya tejasvã cikùepa ÷ikharaü gireþ 6.063.003c ardita÷ ca prahàreõa kampanaþ patito bhuvi 6.063.004a hatapravãrà vyathità ràkùasendracamås tadà 6.063.004c jagàmàbhimukhã sà tu kumbhakarõasuto yataþ 6.063.004e àpatantãü ca vegena kumbhas tàü sàntvayac camåm 6.063.005a sa dhanur dhanvinàü ÷reùñhaþ pragçhya susamàhitaþ 6.063.005c mumocà÷ãviùaprakhyठ÷aràn dehavidàraõàn 6.063.006a tasya tac chu÷ubhe bhåyaþ sa÷araü dhanur uttamam 6.063.006c vidyudairàvatàrciùmad dvitãyendradhanur yathà 6.063.007a àkarõakçùñamuktena jaghàna dvividaü tadà 6.063.007c tena hàñakapuïkhena patriõà patravàsasà 6.063.008a sahasàbhihatas tena vipramuktapadaþ sphuran 6.063.008c nipapàtàdrikåñàbho vihvalaþ plavagottamaþ 6.063.009a maindas tu bhràtaraü dçùñvà bhagnaü tatra mahàhave 6.063.009c abhidudràva vegena pragçhya mahatãü ÷ilàm 6.063.010a tàü ÷ilàü tu pracikùepa ràkùasàya mahàbalaþ 6.063.010c bibheda tàü ÷ilàü kumbhaþ prasannaiþ pa¤cabhiþ ÷araiþ 6.063.011a saüdhàya cànyaü sumukhaü ÷aram à÷ãviùopamam 6.063.011c àjaghàna mahàtejà vakùasi dvividàgrajam 6.063.012a sa tu tena prahàreõa maindo vànarayåthapaþ 6.063.012c marmaõy abhihatas tena papàta bhuvi mårchitaþ 6.063.013a aïgado màtulau dçùñvà patitau tau mahàbalau 6.063.013c abhidudràva vegena kumbham udyatakàrmukam 6.063.014a tam àpatantaü vivyàdha kumbhaþ pa¤cabhir àyasaiþ 6.063.014c tribhi÷ cànyaiþ ÷itair bàõair màtaügam iva tomaraiþ 6.063.015a so 'ïgadaü vividhair bàõaiþ kumbho vivyàdha vãryavàn 6.063.015c akuõñhadhàrair ni÷itais tãkùõaiþ kanakabhåùaõaiþ 6.063.016a aïgadaþ pratividdhàïgo vàliputro na kampate 6.063.016c ÷ilàpàdapavarùàõi tasya mårdhni vavarùa ha 6.063.017a sa praciccheda tàn sarvàn bibheda ca punaþ ÷ilàþ 6.063.017c kumbhakarõàtmajaþ ÷rãmàn vàliputrasamãritàn 6.063.018a àpatantaü ca saüprekùya kumbho vànarayåthapam 6.063.018c bhruvor vivyàdha bàõàbhyàm ulkàbhyàm iva ku¤jaram 6.063.019a aïgadaþ pàõinà netre pidhàya rudhirokùite 6.063.019c sàlam àsannam ekena parijagràha pàõinà 6.063.020a tam indraketupratimaü vçkùaü mandarasaünibham 6.063.020c samutsçjantaü vegena pa÷yatàü sarvarakùasàm 6.063.021a sa ciccheda ÷itair bàõaiþ saptabhiþ kàyabhedanaiþ 6.063.021c aïgado vivyathe 'bhãkùõaü sasàda ca mumoha ca 6.063.022a aïgadaü vyathitaü dçùñvà sãdantam iva sàgare 6.063.022c duràsadaü hari÷reùñhà ràghavàya nyavedayan 6.063.023a ràmas tu vyathitaü ÷rutvà vàliputraü mahàhave 6.063.023c vyàdide÷a hari÷reùñhठjàmbavatpramukhàüs tataþ 6.063.024a te tu vànara÷àrdålàþ ÷rutvà ràmasya ÷àsanam 6.063.024c abhipetuþ susaükruddhàþ kumbham udyatakàrmukam 6.063.025a tato druma÷ilàhastàþ kopasaüraktalocanàþ 6.063.025c rirakùiùanto 'bhyapatann aïgadaü vànararùabhàþ 6.063.026a jàmbavàü÷ ca suùeõa÷ ca vegadar÷ã ca vànaraþ 6.063.026c kumbhakarõàtmajaü vãraü kruddhàþ samabhidudruvuþ 6.063.027a samãkùyàtatatas tàüs tu vànarendràn mahàbalàn 6.063.027c àvavàra ÷araugheõa nageneva jalà÷ayam 6.063.028a tasya bàõacayaü pràpya na ÷oker ativartitum 6.063.028c vànarendrà mahàtmàno velàm iva mahodadhiþ 6.063.029a tàüs tu dçùñvà harigaõठ÷aravçùñibhir arditàn 6.063.029c aïgadaü pçùñhataþ kçtvà bhràtçjaü plavage÷varaþ 6.063.030a abhidudràva vegena sugrãvaþ kumbham àhave 6.063.030c ÷ailasànu caraü nàgaü vegavàn iva kesarã 6.063.031a utpàñya ca mahà÷ailàn a÷vakarõàn dhavàn bahån 6.063.031c anyàü÷ ca vividhàn vçkùàü÷ cikùepa ca mahàbalaþ 6.063.032a tàü chàdayantãm àkà÷aü vçkùavçùñiü duràsadàm 6.063.032c kumbhakarõàtmajaþ ÷rãmàü÷ ciccheda ni÷itaiþ ÷araiþ 6.063.033a abhilakùyeõa tãvreõa kumbhena ni÷itaiþ ÷araiþ 6.063.033c àcitàs te drumà rejur yathà ghoràþ ÷ataghnayaþ 6.063.034a drumavarùaü tu tac chinnaü dçùñvà kumbhena vãryavàn 6.063.034c vànaràdhipatiþ ÷rãmàn mahàsattvo na vivyathe 6.063.035a nirbhidyamànaþ sahasà sahamàna÷ ca tठ÷aràn 6.063.035c kumbhasya dhanur àkùipya babha¤jendradhanuþprabham 6.063.036a avaplutya tataþ ÷ãghraü kçtvà karma suduùkaram 6.063.036c abravãt kupitaþ kumbhaü bhagna÷çïgam iva dvipam 6.063.037a nikumbhàgraja vãryaü te bàõavegaü tad adbhutam 6.063.037c saünati÷ ca prabhàva÷ ca tava và ràvaõasya và 6.063.038a prahràdabalivçtraghnakuberavaruõopama 6.063.038c ekas tvam anujàto 'si pitaraü balavattaraþ 6.063.039a tvàm evaikaü mahàbàhuü ÷ålahastam ariüdamam 6.063.039c trida÷à nàtivartante jitendriyam ivàdhayaþ 6.063.040a varadànàt pitçvyas te sahate devadànavàn 6.063.040c kumbhakarõas tu vãryeõa sahate ca suràsuràn 6.063.041a dhanuùãndrajitas tulyaþ pratàpe ràvaõasya ca 6.063.041c tvam adya rakùasàü loke ÷reùñho 'si balavãryataþ 6.063.042a mahàvimardaü samare mayà saha tavàdbhutam 6.063.042c adya bhåtàni pa÷yantu ÷akra÷ambarayor iva 6.063.043a kçtam apratimaü karma dar÷itaü càstrakau÷alam 6.063.043c pàtità harivãrà÷ ca tvayaite bhãmavikramàþ 6.063.044a upàlambhabhayàc càpi nàsi vãra mayà hataþ 6.063.044c kçtakarmà pari÷rànto vi÷ràntaþ pa÷ya me balam 6.063.045a tena sugrãvavàkyena sàvamànena mànitaþ 6.063.045c agner àjyahutasyeva tejas tasyàbhyavardhata 6.063.046a tataþ kumbhaþ samutpatya sugrãvam abhipadya ca 6.063.046c àjaghànorasi kruddho vajravegena muùñinà 6.063.047a tasya carma ca pusphoña saüjaj¤e càsya ÷oõitam 6.063.047c sa ca muùñir mahàvegaþ pratijaghne 'sthimaõóale 6.063.048a tadà vegena tatràsãt tejaþ prajvàlitaü muhuþ 6.063.048c vajraniùpeùasaüjàtajvàlà merau yathà girau 6.063.049a sa tatràbhihatas tena sugrãvo vànararùabhaþ 6.063.049c muùñiü saüvartayàm àsa vajrakalpaü mahàbalaþ 6.063.050a arciþsahasravikacaü ravimaõóalasaprabham 6.063.050c sa muùñiü pàtayàm àsa kumbhasyorasi vãryavàn 6.063.051a muùñinàbhihatas tena nipapàtà÷u ràkùasaþ 6.063.051c lohitàïga ivàkà÷àd dãptara÷mir yadçcchayà 6.063.052a kumbhasya patato råpaü bhagnasyorasi muùñinà 6.063.052c babhau rudràbhipannasya yathàråpaü gavàü pateþ 6.063.053a tasmin hate bhãmaparàkrameõa; plavaügamànàm çùabheõa yuddhe 6.063.053c mahã sa÷ailà savanà cacàla; bhayaü ca rakùàüsy adhikaü vive÷a 6.064.001a nikumbho bhràtaraü dçùñvà sugrãveõa nipàtitam 6.064.001c pradahann iva kopena vànarendram avaikùata 6.064.002a tataþ sragdàmasaünaddhaü dattapa¤càïgulaü ÷ubham 6.064.002c àdade parighaü vãro nagendra÷ikharopamam 6.064.003a hemapaññaparikùiptaü vajravidrumabhåùitam 6.064.003c yamadaõóopamaü bhãmaü rakùasàü bhayanà÷anam 6.064.004a tam àvidhya mahàtejàþ ÷akradhvajasamaü raõe 6.064.004c vinanàda vivçttàsyo nikumbho bhãmavikramaþ 6.064.005a urogatena niùkeõa bhujasthair aïgadair api 6.064.005c kuõóalàbhyàü ca mçùñàbhyàü màlayà ca vicitrayà 6.064.006a nikumbho bhåùaõair bhàti tena sma parigheõa ca 6.064.006c yathendradhanuùà meghaþ savidyutstanayitnumàn 6.064.007a parighàgreõa pusphoña vàtagranthir mahàtmanaþ 6.064.007c prajajvàla saghoùa÷ ca vidhåma iva pàvakaþ 6.064.008a nagaryà viñapàvatyà gandharvabhavanottamaiþ 6.064.008c saha caivàmaràvatyà sarvai÷ ca bhavanaiþ saha 6.064.009a satàràgaõanakùatraü sacandraü samahàgraham 6.064.009c nikumbhaparighàghårõaü bhramatãva nabhastalam 6.064.010a duràsada÷ ca saüjaj¤e parighàbharaõaprabhaþ 6.064.010c krodhendhano nikumbhàgnir yugàntàgnir ivotthitaþ 6.064.011a ràkùasà vànarà÷ càpi na ÷ekuþ spandituü bhayàt 6.064.011c hanåmaüs tu vivçtyoras tasthau pramukhato balã 6.064.012a parighopamabàhus tu parighaü bhàskaraprabham 6.064.012c balã balavatas tasya pàtayàm àsa vakùasi 6.064.013a sthire tasyorasi vyåóhe parighaþ ÷atadhà kçtaþ 6.064.013c vi÷ãryamàõaþ sahasà ulkà ÷atam ivàmbare 6.064.014a sa tu tena prahàreõa cacàla ca mahàkapiþ 6.064.014c parigheõa samàdhåto yathà bhåmicale 'calaþ 6.064.015a sa tathàbhihatas tena hanåmàn plavagottamaþ 6.064.015c muùñiü saüvartayàm àsa balenàtimahàbalaþ 6.064.016a tam udyamya mahàtejà nikumbhorasi vãryavàn 6.064.016c abhicikùepa vegena vegavàn vàyuvikramaþ 6.064.017a tataþ pusphoña carmàsya prasusràva ca ÷oõitam 6.064.017c muùñinà tena saüjaj¤e jvàlà vidyud ivotthità 6.064.018a sa tu tena prahàreõa nikumbho vicacàla ha 6.064.018c svastha÷ càpi nijagràha hanåmantaü mahàbalam 6.064.019a vicukru÷us tadà saükhye bhãmaü laïkànivàsinaþ 6.064.019c nikumbhenoddhçtaü dçùñvà hanåmantaü mahàbalam 6.064.020a sa tathà hriyamàõo 'pi kumbhakarõàtmajena hi 6.064.020c àjaghànànilasuto vajravegena muùñinà 6.064.021a àtmànaü mocayitvàtha kùitàv abhyavapadyata 6.064.021c hanåmàn unmamathà÷u nikumbhaü màrutàtmajaþ 6.064.022a nikùipya paramàyatto nikumbhaü niùpipeùa ca 6.064.022c utpatya càsya vegena papàtorasi vãryavàn 6.064.023a parigçhya ca bàhubhyàü parivçtya ÷irodharàm 6.064.023c utpàñayàm àsa ÷iro bhairavaü nadato mahat 6.064.024a atha vinadati sàdite nikumbhe; pavanasutena raõe babhåva yuddham 6.064.024c da÷arathasutaràkùasendracamvor; bhç÷ataram àgataroùayoþ subhãmam 6.065.001a nikumbhaü ca hataü ÷rutvà kumbhaü ca vinipàtitam 6.065.001c ràvaõaþ paramàmarùã prajajvàlànalo yathà 6.065.002a nairçtaþ krodha÷okàbhyàü dvàbhyàü tu parimårchitaþ 6.065.002c kharaputraü vi÷àlàkùaü makaràkùam acodayat 6.065.003a gaccha putra mayàj¤apto balenàbhisamanvitaþ 6.065.003c ràghavaü lakùmaõaü caiva jahi tau savanaukasau 6.065.004a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà ÷åro mànã kharàtmajaþ 6.065.004c bàóham ity abravãd dhçùño makaràkùo ni÷àcaraþ 6.065.005a so 'bhivàdya da÷agrãvaü kçtvà càpi pradakùiõam 6.065.005c nirjagàma gçhàc chubhràd ràvaõasyàj¤ayà balã 6.065.006a samãpasthaü balàdhyakùaü kharaputro 'bravãd idam 6.065.006c ratham ànãyatàü ÷ãghraü sainyaü cànãyatàü tvaràt 6.065.007a tasya tadvacanaü ÷rutvà balàdhyakùo ni÷àcaraþ 6.065.007c syandanaü ca balaü caiva samãpaü pratyapàdayat 6.065.008a pradakùiõaü rathaü kçtvà àruroha ni÷àcaraþ 6.065.008c såtaü saücodayàm àsa ÷ãghraü me ratham àvaha 6.065.009a atha tàn ràkùasàn sarvàn makaràkùo 'bravãd idam 6.065.009c yåyaü sarve prayudhyadhvaü purastàn mama ràkùasàþ 6.065.010a ahaü ràkùasaràjena ràvaõena mahàtmanà 6.065.010c àj¤aptaþ samare hantuü tàv ubhau ràmalakùmaõau 6.065.011a adya ràmaü vadhiùyàmi lakùmaõaü ca ni÷àcaràþ 6.065.011c ÷àkhàmçgaü ca sugrãvaü vànaràü÷ ca ÷arottamaiþ 6.065.012a adya ÷ålanipàtai÷ ca vànaràõàü mahàcamåm 6.065.012c pradahiùyàmi saüpràptàü ÷uùkendhanam ivànalaþ 6.065.013a makaràkùasya tac chrutvà vacanaü te ni÷àcaràþ 6.065.013c sarve nànàyudhopetà balavantaþ samàhitàþ 6.065.014a te kàmaråpiõaþ ÷årà daüùñriõaþ piïgalekùaõàþ 6.065.014c màtaügà iva nardanto dhvastake÷à bhayànakàþ 6.065.015a parivàrya mahàkàyà mahàkàyaü kharàtmajam 6.065.015c abhijagmus tadà hçùñà÷ càlayanto vasuüdharàm 6.065.016a ÷aïkhabherãsahasràõàm àhatànàü samantataþ 6.065.016c kùveóitàsphoñitànàü ca tataþ ÷abdo mahàn abhåt 6.065.017a prabhraùño 'tha karàt tasya pratodaþ sàrathes tadà 6.065.017c papàta sahasà caiva dhvajas tasya ca rakùasaþ 6.065.018a tasya te rathasaüyuktà hayà vikramavarjitàþ 6.065.018c caraõair àkulair gatvà dãnàþ sàsramukhà yayuþ 6.065.019a pravàti pavanas tasya sapàüsuþ kharadàruõaþ 6.065.019c niryàõe tasya raudrasya makaràkùasya durmateþ 6.065.020a tàni dçùñvà nimittàni ràkùasà vãryavattamàþ 6.065.020c acintyanirgatàþ sarve yatra tau ràmalakùmaõau 6.065.021a ghanagajamahiùàïgatulyavarõàþ; samaramukheùv asakçd gadàsibhinnàþ 6.065.021c aham aham iti yuddhakau÷alàs te; rajanicaràþ paribabhramur nadantaþ 6.066.001a nirgataü makaràkùaü te dçùñvà vànarapuügavàþ 6.066.001c àplutya sahasà sarve yoddhukàmà vyavasthitàþ 6.066.002a tataþ pravçttaü sumahat tad yuddhaü lomaharùaõam 6.066.002c ni÷àcaraiþ plavaügànàü devànàü dànavair iva 6.066.003a vçkùa÷ålanipàtai÷ ca ÷ilàparighapàtanaiþ 6.066.003c anyonyaü mardayanti sma tadà kapini÷àcaràþ 6.066.004a ÷akti÷ålagadàkhaógais tomarai÷ ca ni÷àcaràþ 6.066.004c paññasair bhindipàlai÷ ca bàõapàtaiþ samantataþ 6.066.005a pà÷amudgaradaõóai÷ ca nirghàtai÷ càparais tathà 6.066.005c kadanaü kapisiühànàü cakrus te rajanãcaràþ 6.066.006a bàõaughair ardità÷ càpi kharaputreõa vànaràþ 6.066.006c saübhràntamanasaþ sarve dudruvur bhayapãóitàþ 6.066.007a tàn dçùñvà ràkùasàþ sarve dravamàõàn vanaukasaþ 6.066.007c nedus te siühavad dhçùñà ràkùasà jitakà÷inaþ 6.066.008a vidravatsu tadà teùu vànareùu samantataþ 6.066.008c ràmas tàn vàrayàm àsa ÷aravarùeõa ràkùasàn 6.066.009a vàritàn ràkùasàn dçùñvà makaràkùo ni÷àcaraþ 6.066.009c krodhàn alasam àviùño vacanaü cedam abravãt 6.066.010a tiùñha ràma mayà sàrdhaü dvandvayuddhaü dadàmi te 6.066.010c tyàjayiùyàmi te pràõàn dhanurmuktaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 6.066.011a yat tadà daõóakàraõye pitaraü hatavàn mama 6.066.011c madagrataþ svakarmasthaü smçtvà roùo 'bhivardhate 6.066.012a dahyante bhç÷am aïgàni duràtman mama ràghava 6.066.012c yan mayàsi na dçùñas tvaü tasmin kàle mahàvane 6.066.013a diùñyàsi dar÷anaü ràma mama tvaü pràptavàn iha 6.066.013c kàïkùito 'si kùudhàrtasya siühasyevetaro mçgaþ 6.066.014a adya madbàõavegena pretaràó viùayaü gataþ 6.066.014c ye tvayà nihatàþ ÷åràþ saha tais tvaü sameùyasi 6.066.015a bahunàtra kim uktena ÷çõu ràma vaco mama 6.066.015c pa÷yantu sakalà lokàs tvàü màü caiva raõàjire 6.066.016a astrair và gadayà vàpi bàhubhyàü và mahàhave 6.066.016c abhyastaü yena và ràma tena và vartatàü yudhi 6.066.017a makaràkùavacaþ ÷rutvà ràmo da÷arathàtmajaþ 6.066.017c abravãt prahasan vàkyam uttarottaravàdinam 6.066.018a caturda÷asahasràõi rakùasàü tvatpità ca yaþ 6.066.018c tri÷irà dåùaõa÷ càpi daõóake nihatà mayà 6.066.019a svà÷itàs tava màüsena gçdhragomàyuvàyasàþ 6.066.019c bhaviùyanty adya vai pàpa tãkùõatuõóanakhàïku÷àþ 6.066.020a evam uktas tu ràmeõa kharaputro ni÷àcaraþ 6.066.020c bàõaughàn asçjat tasmai ràghavàya raõàjire 6.066.021a tठ÷arठ÷aravarùeõa ràma÷ ciccheda naikadhà 6.066.021c nipetur bhuvi te chinnà rukmapuïkhàþ sahasra÷aþ 6.066.022a tad yuddham abhavat tatra sametyànyonyam ojasà 6.066.022c khara ràkùasaputrasya sånor da÷arathasya ca 6.066.023a jãmåtayor ivàkà÷e ÷abdo jyàtalayos tadà 6.066.023c dhanur muktaþ svanotkçùñaþ ÷råyate ca raõàjire 6.066.024a devadànavagandharvàþ kiünarà÷ ca mahoragàþ 6.066.024c antarikùagatàþ sarve draùñukàmàs tad adbhutam 6.066.025a viddham anyonyagàtreùu dviguõaü vardhate balam 6.066.025c kçtapratikçtànyonyaü kurvàte tau raõàjire 6.066.026a ràmam uktàs tu bàõaughàn ràkùasas tv acchinad raõe 6.066.026c rakùomuktàüs tu ràmo vai naikadhà pràcchinac charaiþ 6.066.027a bàõaughavitatàþ sarvà di÷a÷ ca vidi÷as tathà 6.066.027c saüchannà vasudhà caiva samantàn na prakà÷ate 6.066.028a tataþ kruddho mahàbàhur dhanu÷ ciccheda rakùasaþ 6.066.028c aùñàbhir atha nàràcaiþ såtaü vivyàdha ràghavaþ 6.066.028e bhittvà ÷arai rathaü ràmo rathà÷vàn samapàtayat 6.066.029a viratho vasudhàü tiùñhan makaràkùo ni÷àcaraþ 6.066.029c atiùñhad vasudhàü rakùaþ ÷ålaü jagràha pàõinà 6.066.029e tràsanaü sarvabhåtànàü yugàntàgnisamaprabham 6.066.030a vibhràmya ca mahac chålaü prajvalantaü ni÷àcaraþ 6.066.030c sa krodhàt pràhiõot tasmai ràghavàya mahàhave 6.066.031a tam àpatantaü jvalitaü kharaputrakaràc cyutam 6.066.031c bàõais tu tribhir àkà÷e ÷ålaü ciccheda ràghavaþ 6.066.032a sacchinno naikadhà ÷ålo divyahàñakamaõóitaþ 6.066.032c vya÷ãryata mahokleva ràmabàõàrdito bhuvi 6.066.033a tac chålaü nihataü dçùñvà ràmeõàdbhutakarmaõà 6.066.033c sàdhu sàdhv iti bhåtàni vyàharanti nabhogatàþ 6.066.034a tad dçùñvà nihataü ÷ålaü makaràkùo ni÷àcaraþ 6.066.034c muùñim udyamya kàkutsthaü tiùñha tiùñheti càbravãt 6.066.035a sa taü dçùñvà patantaü vai prahasya raghunandanaþ 6.066.035c pàvakàstraü tato ràmaþ saüdadhe sva÷aràsane 6.066.036a tenàstreõa hataü rakùaþ kàkutsthena tadà raõe 6.066.036c saüchinnahçdayaü tatra papàta ca mamàra ca 6.066.037a dçùñvà te ràkùasàþ sarve makaràkùasya pàtanam 6.066.037c laïkàm eva pradhàvanta ràmabàlàrditàs tadà 6.066.038a da÷arathançpaputrabàõavegai; rajanicaraü nihataü kharàtmajaü tam 6.066.038c dadç÷ur atha ca devatàþ prahçùñà; girim iva vajrahataü yathà vi÷ãrõam 6.067.001a makaràkùaü hataü ÷rutvà ràvaõaþ samitiüjayaþ 6.067.001c àdide÷àtha saükruddho raõàyendrajitaü sutam 6.067.002a jahi vãra mahàvãryau bhràtarau ràmalakùmaõau 6.067.002c adç÷yo dç÷yamàno và sarvathà tvaü balàdhikaþ 6.067.003a tvam apratimakarmàõam indraü jayasi saüyuge 6.067.003c kiü punar mànuùau dçùñvà na vadhiùyasi saüyuge 6.067.004a tathokto ràkùasendreõa pratigçhya pitur vacaþ 6.067.004c yaj¤abhåmau sa vidhivat pàvakaü juhuve ndrajit 6.067.005a juhvata÷ càpi tatràgniü raktoùõãùadharàþ striyaþ 6.067.005c àjagmus tatra saübhràntà ràkùasyo yatra ràvaõiþ 6.067.006a ÷astràõi ÷arapatràõi samidho 'tha vibhãtakàþ 6.067.006c lohitàni ca vàsàüsi sruvaü kàrùõàyasaü tathà 6.067.007a sarvato 'gniü samàstãrya ÷arapatraiþ samantataþ 6.067.007c chàgasya sarvakçùõasya galaü jagràha jãvataþ 6.067.008a caruhomasamiddhasya vidhåmasya mahàrciùaþ 6.067.008c babhåvus tàni liïgàni vijayaü dar÷ayanti ca 6.067.009a pradakùiõàvarta÷ikhas taptahàñakasaünibhaþ 6.067.009c havis tat pratijagràha pàvakaþ svayam utthitaþ 6.067.010a hutvàgniü tarpayitvàtha devadànavaràkùasàn 6.067.010c àruroha ratha÷reùñham antardhànagataü ÷ubham 6.067.011a sa vàjibhi÷ caturbhis tu bàõai÷ ca ni÷itair yutaþ 6.067.011c àropitamahàcàpaþ ÷u÷ubhe syandanottame 6.067.012a jàjvalyamàno vapuùà tapanãyaparicchadaþ 6.067.012c ÷arai÷ candràrdhacandrai÷ ca sa rathaþ samalaükçtaþ 6.067.013a jàmbånadamahàkambur dãptapàvakasaünibhaþ 6.067.013c babhåvendrajitaþ ketur vaidåryasamalaükçtaþ 6.067.014a tena càdityakalpena brahmàstreõa ca pàlitaþ 6.067.014c sa babhåva duràdharùo ràvaõiþ sumahàbalaþ 6.067.015a so 'bhiniryàya nagaràd indrajit samitiüjayaþ 6.067.015c hutvàgniü ràkùasair mantrair antardhànagato 'bravãt 6.067.016a adya hatvàhave yau tau mithyà pravrajitau vane 6.067.016c jayaü pitre pradàsyàmi ràvaõàya raõàdhikam 6.067.017a kçtvà nirvànaràm urvãü hatvà ràmaü salakùmaõam 6.067.017c kariùye paramàü prãtim ity uktvàntaradhãyata 6.067.018a àpapàtàtha saükruddho da÷agrãveõa coditaþ 6.067.018c tãkùõakàrmukanàràcais tãkùõas tv indraripå raõe 6.067.019a sa dadar÷a mahàvãryau nàgau tri÷irasàv iva 6.067.019c sçjantàv iùujàlàni vãrau vànaramadhyagau 6.067.020a imau tàv iti saücintya sajyaü kçtvà ca kàrmukam 6.067.020c saütatàneùudhàràbhiþ parjanya iva vçùñimàn 6.067.021a sa tu vaihàyasaü pràpya saratho ràmalakùmaõau 6.067.021c acakùur viùaye tiùñhan vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 6.067.022a tau tasya ÷aravegena parãtau ràmalakùmaõau 6.067.022c dhanuùã sa÷are kçtvà divyam astraü pracakratuþ 6.067.023a pracchàdayantau gaganaü ÷arajàlair mahàbalau 6.067.023c tam astraiþ surasaükà÷au naiva paspar÷atuþ ÷araiþ 6.067.024a sa hi dhåmàndhakàraü ca cakre pracchàdayan nabhaþ 6.067.024c di÷a÷ càntardadhe ÷rãmàn nãhàratamasàvçtaþ 6.067.025a naiva jyàtalanirghoùo na ca nemikhurasvanaþ 6.067.025c ÷u÷ruve caratas tasya na ca råpaü prakà÷ate 6.067.026a ghanàndhakàre timire ÷aravarùam ivàdbhutam 6.067.026c sa vavarùa mahàbàhur nàràca÷aravçùñibhiþ 6.067.027a sa ràmaü såryasaükà÷aiþ ÷arair dattavaro bhç÷am 6.067.027c vivyàdha samare kruddhaþ sarvagàtreùu ràvaõiþ 6.067.028a tau hanyamànau nàràcair dhàràbhir iva parvatau 6.067.028c hemapuïkhàn naravyàghrau tigmàn mumucatuþ ÷aràn 6.067.029a antarikùaü samàsàdya ràvaõiü kaïkapatriõaþ 6.067.029c nikçtya patagà bhåmau petus te ÷oõitokùitàþ 6.067.030a atimàtraü ÷araugheõa pãóyamànau narottamau 6.067.030c tàn iùån patato bhallair anekair nicakartatuþ 6.067.031a yato hi dadç÷àte tau ÷aràn nipatitठ÷itàn 6.067.031c tatas tato dà÷arathã sasçjàte 'stram uttamam 6.067.032a ràvaõis tu di÷aþ sarvà rathenàtirathaþ patan 6.067.032c vivyàdha tau dà÷arathã laghv astro ni÷itaiþ ÷araiþ 6.067.033a tenàtividdhau tau vãrau rukmapuïkhaiþ susaühataiþ 6.067.033c babhåvatur dà÷arathã puùpitàv iva kiü÷ukau 6.067.034a nàsya veda gatiü ka÷ cin na ca råpaü dhanuþ ÷aràn 6.067.034c na cànyad viditaü kiü cit såryasyevàbhrasaüplave 6.067.035a tena viddhà÷ ca harayo nihatà÷ ca gatàsavaþ 6.067.035c babhåvuþ ÷ata÷as tatra patità dharaõãtale 6.067.036a lakùmaõas tu susaükruddho bhràtaraü vàkyam abravãt 6.067.036c bràhmam astraü prayokùyàmi vadhàrthaü sarvarakùasàm 6.067.037a tam uvàca tato ràmo lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 6.067.037c naikasya heto rakùàüsi pçthivyàü hantum arhasi 6.067.038a ayudhyamànaü pracchannaü prà¤jaliü ÷araõàgatam 6.067.038c palàyantaü pramattaü và na tvaü hantum ihàrhasi 6.067.039a asyaiva tu vadhe yatnaü kariùyàvo mahàbala 6.067.039c àdekùyàvo mahàvegàn astràn à÷ãviùopamàn 6.067.040a tam enaü màyinaü kùudram antarhitarathaü balàt 6.067.040c ràkùasaü nihaniùyanti dçùñvà vànarayåthapàþ 6.067.041a yady eùa bhåmiü vi÷ate divaü và; rasàtalaü vàpi nabhastalaü và 6.067.041c evaü nigåóho 'pi mamàstradagdhaþ; patiùyate bhåmitale gatàsuþ 6.067.042a ity evam uktvà vacanaü mahàtmà; raghupravãraþ plavagarùabhair vçtaþ 6.067.042c vadhàya raudrasya nç÷aüsakarmaõas; tadà mahàtmà tvaritaü nirãkùate 6.068.001a vij¤àya tu manas tasya ràghavasya mahàtmanaþ 6.068.001c saünivçtyàhavàt tasmàt pravive÷a puraü tataþ 6.068.002a so 'nusmçtya vadhaü teùàü ràkùasànàü tarasvinàm 6.068.002c krodhatàmrekùaõaþ ÷åro nirjagàma mahàdyutiþ 6.068.003a sa pa÷cimena dvàreõa niryayau ràkùasair vçtaþ 6.068.003c indrajit tu mahàvãryaþ paulastyo devakaõñakaþ 6.068.004a indrajit tu tato dçùñvà bhràtarau ràmalakùmaõau 6.068.004c raõàyàbhyudyatau vãrau màyàü pràduùkarot tadà 6.068.005a indrajit tu rathe sthàpya sãtàü màyàmayãü tadà 6.068.005c balena mahatàvçtya tasyà vadham arocayat 6.068.006a mohanàrthaü tu sarveùàü buddhiü kçtvà sudurmatiþ 6.068.006c hantuü sãtàü vyavasito vànaràbhimukho yayau 6.068.007a taü dçùñvà tv abhiniryàntaü nagaryàþ kànanaukasaþ 6.068.007c utpetur abhisaükruddhàþ ÷ilàhastà yuyutsavaþ 6.068.008a hanåmàn puratas teùàü jagàma kapiku¤jaraþ 6.068.008c pragçhya sumahac chçïgaü parvatasya duràsadam 6.068.009a sa dadar÷a hatànandàü sãtàm indrajito rathe 6.068.009c ekaveõãdharàü dãnàm upavàsakç÷ànanàm 6.068.010a parikliùñaikavasanàm amçjàü ràghavapriyàm 6.068.010c rajomalàbhyàm àliptaiþ sarvagàtrair varastriyam 6.068.011a tàü nirãkùya muhårtaü tu maithilãm adhyavasya ca 6.068.011c bàùpaparyàkulamukho hanåmàn vyathito 'bhavat 6.068.012a abravãt tàü tu ÷okàrtàü nirànandàü tapasvinàm 6.068.012c dçùñvà rathe stitàü sãtàü ràkùasendrasutà÷ritàm 6.068.013a kiü samarthitam asyeti cintayan sa mahàkapiþ 6.068.013c saha tair vànara÷reùñhair abhyadhàvata ràvaõim 6.068.014a tad vànarabalaü dçùñvà ràvaõiþ krodhamårchitaþ 6.068.014c kçtvà vi÷okaü nistriü÷aü mårdhni sãtàü paràmç÷at 6.068.015a taü striyaü pa÷yatàü teùàü tàóayàm àsa ràvaõiþ 6.068.015c kro÷antãü ràma ràmeti màyayà yojitàü rathe 6.068.016a gçhãtamårdhajàü dçùñvà hanåmàn dainyam àgataþ 6.068.016c duþkhajaü vàrinetràbhyàm utsçjan màrutàtmajaþ 6.068.016e abravãt paruùaü vàkyaü krodhàd rakùo'dhipàtmajam 6.068.017a duràtmann àtmanà÷àya ke÷apakùe paràmç÷aþ 6.068.017c brahmarùãõàü kule jàto ràkùasãü yonim à÷ritaþ 6.068.017e dhik tvàü pàpasamàcàraü yasya te matir ãdç÷ã 6.068.018a nç÷aüsànàrya durvçtta kùudra pàpaparàkrama 6.068.018c anàryasyedç÷aü karma ghçõà te nàsti nirghçõa 6.068.019a cyutà gçhàc ca ràjyàc ca ràmahastàc ca maithilã 6.068.019c kiü tavaiùàparàddhà hi yad enàü hantum icchasi 6.068.020a sãtàü ca hatvà na ciraü jãviùyasi kathaü cana 6.068.020c vadhàrhakarmaõànena mama hastagato hy asi 6.068.021a ye ca strãghàtinàü lokà lokavadhyai÷ ca kutsitàþ 6.068.021c iha jãvitam utsçjya pretya tàn pratilapsyase 6.068.022a iti bruvàõo hanumàn sàyudhair haribhir vçtaþ 6.068.022c abhyadhàvata saükruddho ràkùasendrasutaü prati 6.068.023a àpatantaü mahàvãryaü tad anãkaü vanaukasàm 6.068.023c rakùasàü bhãmavegànàm anãkena nyavàrayat 6.068.024a sa tàü bàõasahasreõa vikùobhya harivàhinãm 6.068.024c hari÷reùñhaü hanåmantam indrajit pratyuvàca ha 6.068.025a sugrãvas tvaü ca ràma÷ ca yannimittam ihàgatàþ 6.068.025c tàü haniùyàmi vaidehãm adyaiva tava pa÷yataþ 6.068.026a imàü hatvà tato ràmaü lakùmaõaü tvàü ca vànara 6.068.026c sugrãvaü ca vadhiùyàmi taü cànàryaü vibhãùaõam 6.068.027a na hantavyàþ striya÷ ceti yad bravãùi plavaügama 6.068.027c pãóà karam amitràõàü yat syàt kartavyam eta tat 6.068.028a tam evam uktvà rudatãü sãtàü màyàmayãü tataþ 6.068.028c ÷itadhàreõa khaógena nijaghànendrajit svayam 6.068.029a yaj¤opavãtamàrgeõa chinnà tena tapasvinã 6.068.029c sà pçthivyàü pçthu÷roõã papàta priyadar÷anà 6.068.030a tàm indrajitstriyaü hatvà hanåmantam uvàca ha 6.068.030c mayà ràmasya pa÷yemàü kopena ca niùåditàm 6.068.031a tataþ khaógena mahatà hatvà tàm indrajit svayam 6.068.031c hçùñaþ sa ratham àsthàya vinanàda mahàsvanam 6.068.032a vànaràþ ÷u÷ruvuþ ÷abdam adåre pratyavasthitàþ 6.068.032c vyàditàsyasya nadatas tad durgaü saü÷ritasya tu 6.068.033a tathà tu sãtàü vinihatya durmatiþ; prahçùñacetàþ sa babhåva ràvaõiþ 6.068.033c taü hçùñaråpaü samudãkùya vànarà; viùaõõaråpàþ samabhipradudruvuþ 6.069.001a ÷rutvà taü bhãmanirhràdaü ÷akrà÷anisamasvanam 6.069.001c vãkùamàõà di÷aþ sarvà dudruvur vànararùabhàþ 6.069.002a tàn uvàca tataþ sarvàn hanåmàn màrutàtmajaþ 6.069.002c viùaõõavadanàn dãnàüs trastàn vidravataþ pçthak 6.069.003a kasmàd viùaõõavadanà vidravadhvaü plavaügamàþ 6.069.003c tyaktayuddhasamutsàhàþ ÷åratvaü kva nu vo gatam 6.069.004a pçùñhato 'nuvrajadhvaü màm agrato yàntam àhave 6.069.004c ÷årair abhijanopetair ayuktaü hi nivartitum 6.069.005a evam uktàþ susaükruddhà vàyuputreõa dhãmatà 6.069.005c ÷aila÷çïgàn drumàü÷ caiva jagçhur hçùñamànasàþ 6.069.006a abhipetu÷ ca garjanto ràkùasàn vànararùabhàþ 6.069.006c parivàrya hanåmantam anvayu÷ ca mahàhave 6.069.007a sa tair vànaramukhyais tu hanåmàn sarvato vçtaþ 6.069.007c hutà÷ana ivàrciùmàn adahac chatruvàhinãm 6.069.008a sa ràkùasànàü kadanaü cakàra sumahàkapiþ 6.069.008c vçto vànarasainyena kàlàntakayamopamaþ 6.069.009a sa tu ÷okena càviùñaþ krodhena ca mahàkapiþ 6.069.009c hanåmàn ràvaõi rathe mahatãü pàtayac chilàm 6.069.010a tàm àpatantãü dçùñvaiva rathaþ sàrathinà tadà 6.069.010c vidheyà÷va samàyuktaþ sudåram apavàhitaþ 6.069.011a tam indrajitam apràpya rathathaü sahasàrathim 6.069.011c vive÷a dharaõãü bhittvà sà ÷ilàvyartham udyatà 6.069.012a patitàyàü ÷ilàyàü tu rakùasàü vyathità camåþ 6.069.012c tam abhyadhàva¤ ÷ata÷o nadantaþ kànanaukasaþ 6.069.013a te drumàü÷ ca mahàkàyà giri÷çïgàõi codyatàþ 6.069.013c cikùipur dviùatàü madhye vànarà bhãmavikramàþ 6.069.014a vànarair tair mahàvãryair ghoraråpà ni÷àcaràþ 6.069.014c vãryàd abhihatà vçkùair vyaveùñanta raõakùitau 6.069.015a svasainyam abhivãkùyàtha vànaràrditam indrajit 6.069.015c pragçhãtàyudhaþ kruddhaþ paràn abhimukho yayau 6.069.016a sa ÷araughàn avasçjan svasainyenàbhisaüvçtaþ 6.069.016c jaghàna kapi÷àrdålàn subahån dçùñavikramaþ 6.069.017a ÷ålair a÷anibhiþ khaógaiþ paññasaiþ kåñamudgaraiþ 6.069.017c te càpy anucaràüs tasya vànarà jaghnur àhave 6.069.018a saskandhaviñapaiþ sàlaiþ ÷ilàbhi÷ ca mahàbalaiþ 6.069.018c hanåmàn kadanaü cakre rakùasàü bhãmakarmaõàm 6.069.019a sa nivàrya parànãkam abravãt tàn vanaukasaþ 6.069.019c hanåmàn saünivartadhvaü na naþ sàdhyam idaü balam 6.069.020a tyaktvà pràõàn viceùñanto ràma priyacikãrùavaþ 6.069.020c yannimittaü hi yudhyàmo hatà sà janakàtmajà 6.069.021a imam arthaü hi vij¤àpya ràmaü sugrãvam eva ca 6.069.021c tau yat pratividhàsyete tat kariùyàmahe vayam 6.069.022a ity uktvà vànara÷reùñho vàrayan sarvavànaràn 6.069.022c ÷anaiþ ÷anair asaütrastaþ sabalaþ sa nyavartata 6.069.023a sa tu prekùya hanåmantaü vrajantaü yatra ràghavaþ 6.069.023c nikumbhilàm adhiùñhàya pàvakaü juhuve ndrajit 6.069.024a yaj¤abhåmyàü tu vidhivat pàvakas tena rakùasà 6.069.024c håyamànaþ prajajvàla homa÷oõitabhuk tadà 6.069.025a so 'rciþ pinaddho dadç÷e homa÷oõitatarpitaþ 6.069.025c saüdhyàgata ivàdityaþ sa tãvràgniþ samutthitaþ 6.069.026a athendrajid ràkùasabhåtaye tu; juhàva havyaü vidhinà vidhànavat 6.069.026c dçùñvà vyatiùñhanta ca ràkùasàs te; mahàsamåheùu nayànayaj¤àþ 6.070.001a ràghava÷ càpi vipulaü taü ràkùasavanaukasàm 6.070.001c ÷rutvà saügràmanirghoùaü jàmbavantam uvàca ha 6.070.002a saumya nånaü hanumatà kçtaü karma suduùkaram 6.070.002c ÷råyate hi yathà bhãmaþ sumahàn àyudhasvanaþ 6.070.003a tad gaccha kuru sàhàyyaü svabalenàbhisaüvçtaþ 6.070.003c kùipram çùkapate tasya kapi÷reùñhasya yudhyataþ 6.070.004a çkùaràjas tathety uktvà svenànãkena saüvçtaþ 6.070.004c àgacchat pa÷cimadvàraü hanåmàn yatra vànaraþ 6.070.005a athàyàntaü hanåmantaü dadar÷arkùapatiþ pathi 6.070.005c vànaraiþ kçtasaügràmaiþ ÷vasadbhir abhisaüvçtam 6.070.006a dçùñvà pathi hanåmàü÷ ca tad çùkabalam udyatam 6.070.006c nãlameghanibhaü bhãmaü saünivàrya nyavartata 6.070.007a sa tena harisainyena saünikarùaü mahàya÷àþ 6.070.007c ÷ãghram àgamya ràmàya duþkhito vàkyam abravãt 6.070.008a samare yudhyamànànàm asmàkaü prekùatàü ca saþ 6.070.008c jaghàna rudatãü sãtàm indrajid ràvaõàtmajaþ 6.070.009a udbhràntacittas tàü dçùñvà viùaõõo 'ham ariüdama 6.070.009c tad ahaü bhavato vçttaü vij¤àpayitum àgataþ 6.070.010a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavaþ ÷okamårchitaþ 6.070.010c nipapàta tadà bhåmau chinnamåla iva drumaþ 6.070.011a taü bhåmau devasaükà÷aü patitaü dç÷ya ràghavam 6.070.011c abhipetuþ samutpatya sarvataþ kapisattamàþ 6.070.012a asi¤can salilai÷ cainaü padmotpalasugandhibhiþ 6.070.012c pradahantam asahyaü ca sahasàgnim ivotthitam 6.070.013a taü lakùmaõo 'tha bàhubhyàü pariùvajya suduþkhitaþ 6.070.013c uvàca ràmam asvasthaü vàkyaü hetvarthasaühitam 6.070.014a ÷ubhe vartmani tiùñhantaü tvàm àryavijitendriyam 6.070.014c anarthebhyo na ÷aknoti tràtuü dharmo nirarthakaþ 6.070.015a bhåtànàü sthàvaràõàü ca jaïgamànàü ca dar÷anam 6.070.015c yathàsti na tathà dharmas tena nàstãti me matiþ 6.070.016a yathaiva sthàvaraü vyaktaü jaïgamaü ca tathàvidham 6.070.016c nàyam arthas tathà yuktas tvadvidho na vipadyate 6.070.017a yady adharmo bhaved bhåto ràvaõo narakaü vrajet 6.070.017c bhavàü÷ ca dharmasaüyukto naivaü vyasanam àpnuyàt 6.070.018a tasya ca vyasanàbhàvàd vyasanaü ca gate tvayi 6.070.018c dharmeõopalabhed dharmam adharmaü càpy adharmataþ 6.070.019a yadi dharmeõa yujyeran nàdharmarucayo janàþ 6.070.019c dharmeõa caratàü dharmas tathà caiùàü phalaü bhavet 6.070.020a yasmàd arthà vivardhante yeùv adharmaþ pratiùñhitaþ 6.070.020c kli÷yante dharma÷ãlà÷ ca tasmàd etau nirarthakau 6.070.021a vadhyante pàpakarmàõo yady adharmeõa ràghava 6.070.021c vadhakarmahato dharmaþ sa hataþ kaü vadhiùyati 6.070.022a atha và vihitenàyaü hanyate hanti và param 6.070.022c vidhir àlipyate tena na sa pàpena karmaõà 6.070.023a adçùñapratikàreõa avyaktenàsatà satà 6.070.023c kathaü ÷akyaü paraü pràptuü dharmeõàrivikar÷ana 6.070.024a yadi sat syàt satàü mukhya nàsat syàt tava kiü cana 6.070.024c tvayà yadãdç÷aü pràptaü tasmàt san nopapadyate 6.070.025a atha và durbalaþ klãbo balaü dharmo 'nuvartate 6.070.025c durbalo hçtamaryàdo na sevya iti me matiþ 6.070.026a balasya yadi ced dharmo guõabhåtaþ paràkrame 6.070.026c dharmam utsçjya vartasva yathà dharme tathà bale 6.070.027a atha cet satyavacanaü dharmaþ kila paraütapa 6.070.027c ançtas tvayy akaruõaþ kiü na baddhas tvayà pità 6.070.028a yadi dharmo bhaved bhåta adharmo và paraütapa 6.070.028c na sma hatvà muniü vajrã kuryàd ijyàü ÷atakratuþ 6.070.029a adharmasaü÷rito dharmo vinà÷ayati ràghava 6.070.029c sarvam etad yathàkàmaü kàkutstha kurute naraþ 6.070.030a mama cedaü mataü tàta dharmo 'yam iti ràghava 6.070.030c dharmamålaü tvayà chinnaü ràjyam utsçjatà tadà 6.070.031a arthebhyo hi vivçddhebhyaþ saüvçddhebhyas tatas tataþ 6.070.031c kriyàþ sarvàþ pravartante parvatebhya ivàpagàþ 6.070.032a arthena hi viyuktasya puruùasyàlpatejasaþ 6.070.032c vyucchidyante kriyàþ sarvà grãùme kusarito yathà 6.070.033a so 'yam arthaü parityajya sukhakàmaþ sukhaidhitaþ 6.070.033c pàpam àrabhate kartuü tathà doùaþ pravartate 6.070.034a yasyàrthàs tasya mitràõi yasyàrthàs tasya bàndhavaþ 6.070.034c yasyàrthàþ sa pumàül loke yasyàrthàþ sa ca paõóitaþ 6.070.035a yasyàrthàþ sa ca vikrànto yasyàrthàþ sa ca buddhimàn 6.070.035c yasyàrthàþ sa mahàbhàgo yasyàrthàþ sa mahàguõaþ 6.070.036a arthasyaite parityàge doùàþ pravyàhçtà mayà 6.070.036c ràjyam utsçjatà vãra yena buddhis tvayà kçtà 6.070.037a yasyàrthà dharmakàmàrthàs tasya sarvaü pradakùiõam 6.070.037c adhanenàrthakàmena nàrthaþ ÷akyo vicinvatà 6.070.038a harùaþ kàma÷ ca darpa÷ ca dharmaþ krodhaþ ÷amo damaþ 6.070.038c arthàd etàni sarvàõi pravartante naràdhipa 6.070.039a yeùàü na÷yaty ayaü loka÷ caratàü dharmacàriõàm 6.070.039c te 'rthàs tvayi na dç÷yante durdineùu yathà grahàþ 6.070.040a tvayi pravrajite vãra guro÷ ca vacane sthite 6.070.040c rakùasàpahçtà bhàryà pràõaiþ priyatarà tava 6.070.041a tad adya vipulaü vãra duþkham indrajità kçtam 6.070.041c karmaõà vyapaneùyàmi tasmàd uttiùñha ràghava 6.070.042a ayam anagha tavoditaþ priyàrthaü; janakasutà nidhanaü nirãkùya ruùñaþ 6.070.042c sahayagajarathàü saràkùasendràü; bhç÷am iùubhir vinipàtayàmi laïkàm 6.071.001a ràmam à÷vàsayàne tu lakùmaõe bhràtçvatsale 6.071.001c nikùipya gulmàn svasthàne tatràgacchad vibhãùaõaþ 6.071.002a nànàpraharaõair vãrai÷ caturbhiþ sacivair vçtaþ 6.071.002c nãlà¤janacayàkàrair màtaügair iva yåthapaþ 6.071.003a so 'bhigamya mahàtmànaü ràghavaü ÷okalàlasaü 6.071.003c vànaràü÷ caiva dadç÷e bàùpaparyàkulekùaõàn 6.071.004a ràghavaü ca mahàtmànam ikùvàkukulanandanam 6.071.004c dadar÷a moham àpannaü lakùmaõasyàïkam à÷ritam 6.071.005a vrãóitaü ÷okasaütaptaü dçùñvà ràmaü vibhãùaõaþ 6.071.005c antarduþkhena dãnàtmà kim etad iti so 'bravãt 6.071.006a vibhãùaõa mukhaü dçùñvà sugrãvaü tàü÷ ca vànaràn 6.071.006c uvàca lakùmaõo vàkyam idaü bàùpapariplutaþ 6.071.007a hatàm indrajità sãtàm iha ÷rutvaiva ràghavaþ 6.071.007c hanåmad vacanàt saumya tato moham upàgataþ 6.071.008a kathayantaü tu saumitriü saünivàrya vibhãùaõaþ 6.071.008c puùkalàrtham idaü vàkyaü visaüj¤aü ràmam abravãt 6.071.009a manujendràrtaråpeõa yad uktas tvaü hanåmatà 6.071.009c tad ayuktam ahaü manye sàgarasyeva ÷oùaõam 6.071.010a abhipràyaü tu jànàmi ràvaõasya duràtmanaþ 6.071.010c sãtàü prati mahàbàho na ca ghàtaü kariùyati 6.071.011a yàcyamànaþ subahu÷o mayà hitacikãrùuõà 6.071.011c vaidehãm utsçjasveti na ca tat kçtavàn vacaþ 6.071.012a naiva sàmnà na bhedena na dànena kuto yudhà 6.071.012c sà draùñum api ÷akyeta naiva cànyena kena cit 6.071.013a vànaràn mohayitvà tu pratiyàtaþ sa ràkùasaþ 6.071.013c caityaü nikumbhilàü nàma yatra homaü kariùyati 6.071.014a hutavàn upayàto hi devair api savàsavaiþ 6.071.014c duràdharùo bhavaty eùa saügràme ràvaõàtmajaþ 6.071.015a tena mohayatà nånam eùà màyà prayojità 6.071.015c vighnam anvicchatà tàta vànaràõàü paràkrame 6.071.015e sasainyàs tatra gacchàmo yàvat tan na samàpyate 6.071.016a tyajemaü nara÷àrdålamithyà saütàpam àgatam 6.071.016c sãdate hi balaü sarvaü dçùñvà tvàü ÷okakar÷itam 6.071.017a iha tvaü svastha hçdayas tiùñha sattvasamucchritaþ 6.071.017c lakùmaõaü preùayàsmàbhiþ saha sainyànukarùibhiþ 6.071.018a eùa taü nara÷àrdålo ràvaõiü ni÷itaiþ ÷araiþ 6.071.018c tyàjayiùyati tat karma tato vadhyo bhaviùyati 6.071.019a tasyaite ni÷itàs tãkùõàþ patripatràïgavàjinaþ 6.071.019c patatriõa ivàsaumyàþ ÷aràþ pàsyanti ÷oõitam 6.071.020a tat saüdi÷a mahàbàho lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 6.071.020c ràkùasasya vinà÷àya vajraü vajradharo yathà 6.071.021a manujavara na kàlaviprakarùo; ripunidhanaü prati yat kùamo 'dya kartum 6.071.021c tvam atisçja ripor vadhàya bàõãm; asurapuronmathane yathà mahendraþ 6.071.022a samàptakarmà hi sa ràkùasendro; bhavaty adç÷yaþ samare suràsuraiþ 6.071.022c yuyutsatà tena samàptakarmaõà; bhavet suràõàm api saü÷ayo mahàn 6.072.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavaþ ÷okakar÷itaþ 6.072.001c nopadhàrayate vyaktaü yad uktaü tena rakùasà 6.072.002a tato dhairyam avaùñabhya ràmaþ parapuraüjayaþ 6.072.002c vibhãùaõam upàsãnam uvàca kapisaünidhau 6.072.003a nairçtàdhipate vàkyaü yad uktaü te vibhãùaõa 6.072.003c bhåyas tac chrotum icchàmi bråhi yat te vivakùitam 6.072.004a ràghavasya vacaþ ÷rutvà vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 6.072.004c yat tat punar idaü vàkyaü babhàùe sa vibhãùaõaþ 6.072.005a yathàj¤aptaü mahàbàho tvayà gulmanive÷anam 6.072.005c tat tathànuùñhitaü vãra tvadvàkyasamanantaram 6.072.006a tàny anãkàni sarvàõi vibhaktàni samantataþ 6.072.006c vinyastà yåthapà÷ caiva yathànyàyaü vibhàga÷aþ 6.072.007a bhåyas tu mama vijàpyaü tac chçõuùva mahàya÷aþ 6.072.007c tvayy akàraõasaütapte saütaptahçdayà vayam 6.072.008a tyaja ràjann imaü ÷okaü mithyà saütàpam àgatam 6.072.008c tad iyaü tyajyatàü cintà ÷atruharùavivardhanã 6.072.009a udyamaþ kriyatàü vãra harùaþ samupasevyatàm 6.072.009c pràptavyà yadi te sãtà hantavya÷ vca ni÷àcaràþ 6.072.010a raghunandana vakùyàmi ÷råyatàü me hitaü vacaþ 6.072.010c sàdhv ayaü yàtu saumitrir balena mahatà vçtaþ 6.072.010e nikumbhilàyàü saüpràpya hantuü ràvaõim àhave 6.072.011a dhanurmaõóalanirmuktair à÷ãviùaviùopamaiþ 6.072.011c ÷arair hantuü maheùvàso ràvaõiü samitiüjayaþ 6.072.012a tena vãreõa tapasà varadànàt svayambhutaþ 6.072.012c astraü brahma÷iraþ pràptaü kàmagà÷ ca turaügamàþ 6.072.013a nikumbhilàm asaüpràptam ahutàgniü ca yo ripuþ 6.072.013c tvàm àtatàyinaü hanyàd indra÷atro sa te vadhaþ 6.072.013e ity evaü vihito ràjan vadhas tasyaiva dhãmataþ 6.072.014a vadhàyendrajito ràma taü di÷asva mahàbalam 6.072.014c hate tasmin hataü viddhi ràvaõaü sasuhçjjanam 6.072.015a vibhãùaõavacaþ ÷rutva ràmo vàkyam athàbravãt 6.072.015c jànàmi tasya raudrasya màyàü satyaparàkrama 6.072.016a sa hi brahmàstravit pràj¤o mahàmàyo mahàbalaþ 6.072.016c karoty asaüj¤àn saügràme devàn savaruõàn api 6.072.017a tasyàntarikùe carato rathasthasya mahàya÷aþ 6.072.017c na gatir j¤àyate vãrasåryasyevàbhrasaüplave 6.072.018a ràghavas tu ripor j¤àtvà màyàvãryaü duràtmanaþ 6.072.018c lakùmaõaü kãrtisaüpannam idaü vacanam abravãt 6.072.019a yad vànarendrasya balaü tena sarveõa saüvçtaþ 6.072.019c hanåmatpramukhai÷ caiva yåthapaiþ sahalakùmaõa 6.072.020a jàmbavenarkùapatinà saha sainyena saüvçtaþ 6.072.020c jahi taü ràkùasasutaü màyàbalavi÷àradam 6.072.021a ayaü tvàü sacivaiþ sàrdhaü mahàtmà rajanãcaraþ 6.072.021c abhij¤as tasya de÷asya pçùñhato 'nugamiùyati 6.072.022a ràghavasya vacaþ ÷rutvà lakùmaõaþ savibhãùaõaþ 6.072.022c jagràha kàrmukaü ÷reùñham anyad bhãmaparàkramaþ 6.072.023a saünaddhaþ kavacã khaógã sa ÷arã hemacàpadhçk 6.072.023c ràmapàdàv upaspç÷ya hçùñaþ saumitrir abravãt 6.072.024a adya matkàrmukonmukhàþ ÷arà nirbhidya ràvaõim 6.072.024c laïkàm abhipatiùyanti haüsàþ puùkariõãm iva 6.072.025a adyaiva tasya raudrasya ÷arãraü màmakàþ ÷aràþ 6.072.025c vidhamiùyanti hatvà taü mahàcàpaguõacyutàþ 6.072.026a sa evam uktvà dyutimàn vacanaü bhràtur agrataþ 6.072.026c sa ràvaõivadhàkàïkùã lakùmaõas tvarito yayau 6.072.027a so 'bhivàdya guroþ pàdau kçtvà càpi pradakùiõam 6.072.027c nikumbhilàm abhiyayau caityaü ràvaõipàlitam 6.072.028a vibhãùaõena sahito ràjaputraþ pratàpavàn 6.072.028c kçtasvastyayano bhràtrà lakùmaõas tvarito yayau 6.072.029a vànaràõàü sahasrais tu hanåmàn bahubhir vçtaþ 6.072.029c vibhãùaõaþ sahàmàtyas tadà lakùmaõam anvagàt 6.072.030a mahatà harisainyena savegam abhisaüvçtaþ 6.072.030c çkùaràjabalaü caiva dadar÷a pathi viùñhitam 6.072.031a sa gatvà dåram adhvànaü saumitrir mitranandanaþ 6.072.031c ràkùasendrabalaü dåràd apa÷yad vyåham àsthitam 6.072.032a sa saüpràpya dhanuùpàõir màyàyogam ariüdama 6.072.032c tasthau brahmavidhànena vijetuü raghunandanaþ 6.072.033a vividham amala÷astrabhàsvaraü tad; dhvajagahanaü vipulaü mahàrathai÷ ca 6.072.033c pratibhayatamam aprameyavegaü; timiram iva dviùatàü balaü vive÷a 6.073.001a atha tasyàm avasthàyàü lakùmaõaü ràvaõànujaþ 6.073.001c pareùàm ahitaü vàkyam arthasàdhakam abravãt 6.073.002a asyànãkasya mahato bhedane yatalakùmaõa 6.073.002c ràkùasendrasuto 'py atra bhinne dç÷yo bhaviùyati 6.073.003a sa tvam indrà÷aniprakhyaiþ ÷arair avakiran paràn 6.073.003c abhidravà÷u yàvad vai naitat karma samàpyate 6.073.004a jahi vãraduràtmànaü màyàparam adhàrmikam 6.073.004c ràvaõiü krårakarmàõaü sarvalokabhayàvaham 6.073.005a vibhãùaõavacaþ ÷rutvà lakùmaõaþ ÷ubhalakùaõaþ 6.073.005c vavarùa ÷aravarùàõi ràkùasendrasutaü prati 6.073.006a çkùàþ ÷àkhàmçgà÷ caiva drumàdrivarayodhinaþ 6.073.006c abhyadhàvanta sahitàs tad anãkam avasthitam 6.073.007a ràkùasà÷ ca ÷itair bàõair asibhiþ ÷aktitomaraiþ 6.073.007c udyataiþ samavartanta kapisainyajighàüsavaþ 6.073.008a sa saüprahàras tumulaþ saüjaj¤e kapirakùasàm 6.073.008c ÷abdena mahatà laïkàü nàdayan vai samantataþ 6.073.009a ÷astrair bahuvidhàkàraiþ ÷itair bàõai÷ ca pàdapaiþ 6.073.009c udyatair giri÷çïgai÷ ca ghorair àkà÷am àvçtam 6.073.010a te ràkùasà vànareùu vikçtànanabàhavaþ 6.073.010c nive÷ayantaþ ÷astràõi cakrus te sumahad bhayam 6.073.011a tathaiva sakalair vçkùair giri÷çïgai÷ ca vànaràþ 6.073.011c abhijaghnur nijaghnu÷ ca samare ràkùasarùabhàn 6.073.012a çkùavànaramukhyai÷ ca mahàkàyair mahàbalaiþ 6.073.012c rakùasàü vadhyamànànàü mahad bhayam ajàyata 6.073.013a svam anãkaü viùaõõaü tu ÷rutvà ÷atrubhir arditam 6.073.013c udatiùñhata durdharùas tat karmaõy ananuùñhite 6.073.014a vçkùàndhakàràn niùkramya jàtakrodhaþ sa ràvaõiþ 6.073.014c àruroha rathaü sajjaü pårvayuktaü sa ràkùasaþ 6.073.015a sa bhãmakàrmuka÷araþ kçùõà¤janacayopamaþ 6.073.015c raktàsyanayanaþ kråro babhau mçtyur ivàntakaþ 6.073.016a dçùñvaiva tu rathasthaü taü paryavartata tad balam 6.073.016c rakùasàü bhãmavegànàü lakùmaõena yuyutsatàm 6.073.017a tasmin kàle tu hanumàn udyamya suduràsadam 6.073.017c dharaõãdharasaükà÷ã mahàvçkùam ariüdamaþ 6.073.018a sa ràkùasànàü tat sainyaü kàlàgnir iva nirdahan 6.073.018c cakàra bahubhir vçkùair niþsaüj¤aü yudhi vànaraþ 6.073.019a vidhvaüsayantaü tarasà dçùñvaiva pavanàtmajam 6.073.019c ràkùasànàü sahasràõi hanåmantam avàkiran 6.073.020a ÷ita÷åladharàþ ÷ålair asibhi÷ càsipàõayaþ 6.073.020c ÷aktibhiþ ÷aktihastà÷ ca paññasaiþ paññasàyudhàþ 6.073.021a parighai÷ ca gadàbhi÷ ca kuntai÷ ca ÷ubhadar÷anaiþ 6.073.021c ÷ata÷a÷ ca ÷ataghnãbhir àyasair api mudgaraiþ 6.073.022a ghoraiþ para÷ubhi÷ caiva bhiõóipàlai÷ ca ràkùasàþ 6.073.022c muùñibhir vajravegai÷ ca talair a÷anisaünibhaiþ 6.073.023a abhijaghnuþ samàsàdya samantàt parvatopamam 6.073.023c teùàm api ca saükruddha÷ cakàra kadanaü mahat 6.073.024a sa dadar÷a kapi÷reùñham acalopamam indrajit 6.073.024c sådayànam amitraghnam amitràn pavanàtmajam 6.073.025a sa sàrathim uvàcedaü yàhi yatraiùa vànaraþ 6.073.025c kùayam eva hi naþ kuryàd ràkùasànàm upekùitaþ 6.073.026a ity uktaþ sàrathis tena yayau yatra sa màrutiþ 6.073.026c vahan paramadurdharùaü sthitam indrajitaü rathe 6.073.027a so 'bhyupetya ÷aràn khaógàn paññasàsipara÷vadhàn 6.073.027c abhyavarùata durdharùaþ kapimårdhni sa ràkùasaþ 6.073.028a tàni ÷astràõi ghoràõi pratigçhya sa màrutiþ 6.073.028c roùeõa mahatàviùo vàkyaü cedam uvàca ha 6.073.029a yudhyasva yadi ÷åro 'si ràvaõàtmaja durmate 6.073.029c vàyuputraü samàsàdya na jãvan pratiyàsyasi 6.073.030a bàhubhyàü saüprayudhyasva yadi me dvandvam àhave 6.073.030c vegaü sahasva durbuddhe tatas tvaü rakùasàü varaþ 6.073.031a hanåmantaü jighàüsantaü samudyata÷aràsanam 6.073.031c ràvaõàtmajam àcaùñe lakùmaõàya vibhãùaõaþ 6.073.032a yas tu vàsavanirjetà ràvaõasyàtmasaübhavaþ 6.073.032c sa eùa ratham àsthàya hanåmantaü jighàüsati 6.073.033a tam apratimasaüsthànaiþ ÷araiþ ÷atruvidàraõaiþ 6.073.033c jãvitàntakarair ghoraiþ saumitre ràvaõiü jahi 6.073.034a ity evam uktas tu tadà mahàtmà; vibhãùaõenàrivibhãùaõena 6.073.034c dadar÷a taü parvatasaünikà÷aü; rathasthitaü bhãmabalaü duràsadam 6.074.001a evam uktvà tu saumitriü jàtaharùo vibhãùaõaþ 6.074.001c dhanuùpàõinam àdàya tvaramàõo jagàma saþ 6.074.002a avidåraü tato gatvà pravi÷ya ca mahad vanam 6.074.002c dar÷ayàm àsa tat karma lakùmaõàya vibhãùaõaþ 6.074.003a nãlajãmåtasaükà÷aü nyagrodhaü bhãmadar÷anam 6.074.003c tejasvã ràvaõabhràtà lakùmaõàya nyavedayat 6.074.004a ihopahàraü bhåtànàü balavàn ràvaõàtajaþ 6.074.004c upahçtya tataþ pa÷càt saügràmam abhivartate 6.074.005a adç÷yaþ sarvabhåtànàü tato bhavati ràkùasaþ 6.074.005c nihanti samare ÷atrån badhnàti ca ÷arottamaiþ 6.074.006a tam apraviùñaü nyagrodhaü balinaü ràvaõàtmajam 6.074.006c vidhvaüsaya ÷arais tãkùõaiþ sarathaü sà÷vasàrathim 6.074.007a tathety uktvà mahàtejàþ saumitrir mitranandanaþ 6.074.007c babhåvàvasthitas tatra citraü visphàrayan dhanuþ 6.074.008a sa rathenàgnivarõena balavàn ràvaõàtmajaþ 6.074.008c indrajit kavacã khaógã sadhvajaþ pratyadç÷yata 6.074.009a tam uvàca mahàtejàþ paulastyam aparàjitam 6.074.009c samàhvaye tvàü samare samyag yuddhaü prayaccha me 6.074.010a evam ukto mahàtejà manasvã ràvaõàtmajaþ 6.074.010c abravãt paruùaü vàkyaü tatra dçùñvà vibhãùaõam 6.074.011a iha tvaü jàtasaüvçddhaþ sàkùàd bhràtà pitur mama 6.074.011c kathaü druhyasi putrasya pitçvyo mama ràkùasa 6.074.012a na j¤àtitvaü na sauhàrdaü na jàtis tava durmate 6.074.012c pramàõaü na ca sodaryaü na dharmo dharmadåùaõa 6.074.013a ÷ocyas tvam asi durbuddhe nindanãya÷ ca sàdhubhiþ 6.074.013c yas tvaü svajanam utsçjya parabhçtyatvam àgataþ 6.074.014a naitac chithilayà buddhyà tvaü vetsi mahad antaram 6.074.014c kva ca svajanasaüvàsaþ kva ca nãcaparà÷rayaþ 6.074.015a guõavàn và parajanaþ svajano nirguõo 'pi và 6.074.015c nirguõaþ svajanaþ ÷reyàn yaþ paraþ para eva saþ 6.074.016a niranukro÷atà ceyaü yàdç÷ã te ni÷àcara 6.074.016c svajanena tvayà ÷akyaü paruùaü ràvaõànuja 6.074.017a ity ukto bhràtçputreõa pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.074.017c ajànann iva macchãlaü kiü ràkùasa vikatthase 6.074.018a ràkùasendrasutàsàdho pàruùyaü tyaja gauravàt 6.074.018c kule yady apy ahaü jàto rakùasàü krårakarmaõàm 6.074.018e guõo 'yaü prathamo néõàü tan me ÷ãlam aràkùasaü 6.074.019a na rame dàruõenàhaü na càdharmeõa vai rame 6.074.019c bhràtrà viùama÷ãlena kathaü bhràtà nirasyate 6.074.020a parasvànàü ca haraõaü paradàràbhimar÷anam 6.074.020c suhçdàm ati÷aïkàü ca trayo doùàþ kùayàvahàþ 6.074.021a maharùãõàü vadho ghoraþ sarvadevai÷ ca vigrahaþ 6.074.021c abhimàna÷ ca kopa÷ ca vairitvaü pratikålatà 6.074.022a ete doùà mama bhràtur jãvitai÷varyanà÷anàþ 6.074.022c guõàn pracchàdayàm àsuþ parvatàn iva toyadàþ 6.074.023a doùair etaiþ parityakto mayà bhràtà pità tava 6.074.023c neyam asti purã laïkà na ca tvaü na ca te pità 6.074.024a atimànã ca bàla÷ ca durvinãta÷ ca ràkùasa 6.074.024c baddhas tvaü kàlapà÷ena bråhi màü yad yad icchasi 6.074.025a adya te vyasanaü pràptaü kim iha tvaü tu vakùyasi 6.074.025c praveùñuü na tvayà ÷akyo nyagrodho ràkùasàdhama 6.074.026a dharùayitvà tu kàkutsthau na ÷akyaü jãvituü tvayà 6.074.026c yudhyasva naradevena lakùmaõena raõe saha 6.074.026e hatas tvaü devatà kàryaü kariùyasi yamakùaye 6.074.027a nidar÷ayasvàtmabalaü samudyataü; kuruùva sarvàyudhasàyakavyayam 6.074.027c na lakùmaõasyaitya hi bàõagocaraü; tvam adya jãvan sabalo gamiùyasi 6.075.001a vibhãùaõa vacaþ ÷rutvà ràvaõiþ krodhamårchitaþ 6.075.001c abravãt paruùaü vàkyaü vegenàbhyutpapàta ha 6.075.002a udyatàyudhanistriü÷o rathe tu samalaükçte 6.075.002c kàlà÷vayukte mahati sthitaþ kàlàntakopamaþ 6.075.003a mahàpramàõam udyamya vipulaü vegavad dçóham 6.075.003c dhanur bhãmaü paràmç÷ya ÷aràü÷ càmitranà÷anàn 6.075.004a uvàcainaü samàrabdhaþ saumitriü savibhãùaõam 6.075.004c tàü÷ ca vànara÷àrdålàn pa÷yadhvaü me paràkramam 6.075.005a adya matkàrmukotsçùñaü ÷aravarùaü duràsadam 6.075.005c muktaü varùam ivàkà÷e vàrayiùyatha saüyuge 6.075.006a adya vo màmakà bàõà mahàkàrmukaniþsçtàþ 6.075.006c vidhamiùyanti gàtràõi tålarà÷im ivànalaþ 6.075.007a tãkùõasàyakanirbhinnठ÷åla÷aktyçùñitomaraiþ 6.075.007c adya vo gamayiùyàmi sarvàn eva yamakùayam 6.075.008a kùipataþ ÷aravarùàõi kùiprahastasya me yudhi 6.075.008c jãmåtasyeva nadataþ kaþ sthàsyati mamàgrataþ 6.075.009a tac chrutvà ràkùasendrasya garjitaü lakùmaõas tadà 6.075.009c abhãtavadanaþ kruddho ràvaõiü vàkyam abravãt 6.075.010a ukta÷ ca durgamaþ pàraþ kàryàõàü ràkùasa tvayà 6.075.010c kàryàõàü karmaõà pàraü yo gacchati sa buddhimàn 6.075.011a sa tvam arthasya hãnàrtho duravàpasya kena cit 6.075.011c vaco vyàhçtya jànãùe kçtàrtho 'smãti durmate 6.075.012a antardhànagatenàjau yas tvayàcaritas tadà 6.075.012c taskaràcarito màrgo naiùa vãraniùevitaþ 6.075.013a yathà bàõapathaü pràpya sthito 'haü tava ràkùasa 6.075.013c dar÷ayasvàdya tat tejo vàcà tvaü kiü vikatthase 6.075.014a evam ukto dhanur bhãmaü paràmç÷ya mahàbalaþ 6.075.014c sasarje ni÷itàn bàõàn indrajit samijiüjaya 6.075.015a te nisçùñà mahàvegàþ ÷aràþ sarpaviùopamàþ 6.075.015c saüpràpya lakùmaõaü petuþ ÷vasanta iva pannagàþ 6.075.016a ÷arair atimahàvegair vegavàn ràvaõàtmajaþ 6.075.016c saumitrim indrajid yuddhe vivyàdha ÷ubhalakùaõam 6.075.017a sa ÷arair atividdhàïgo rudhireõa samukùitaþ 6.075.017c ÷u÷ubhe lakùmaõaþ ÷rãmàn vidhåma iva pàvakaþ 6.075.018a indrajit tv àtmanaþ karma prasamãkùyàdhigamya ca 6.075.018c vinadya sumahànàdam idaü vacanam abravãt 6.075.019a patriõaþ ÷itadhàràs te ÷arà matkàrmukacyutàþ 6.075.019c àdàsyante 'dya saumitre jãvitaü jãvitàntagàþ 6.075.020a adya gomàyusaüghà÷ ca ÷yenasaüghà÷ ca lakùmaõa 6.075.020c gçdhrà÷ ca nipatantu tvàü gatàsuü nihataü mayà 6.075.021a kùatrabandhuþ sadànàryo ràmaþ paramadurmatiþ 6.075.021c bhaktaü bhràtaram adyaiva tvàü drakùyati mayà hatam 6.075.022a vi÷astakavacaü bhåmau vyapaviddha÷aràsanam 6.075.022c hçtottamàïgaü saumitre tvàm adya nihataü mayà 6.075.023a iti bruvàõaü saürabdhaü paruùaü ràvaõàtmajam 6.075.023c hetumadvàkyam atyarthaü lakùmaõaþ pratyuvàca ha 6.075.024a akçtvà katthase karma kimartham iha ràkùasa 6.075.024c kuru tat karma yenàhaü ÷raddadhyàü tava katthanam 6.075.025a anuktvà paruùaü vàkyaü kiü cid apy anavakùipan 6.075.025c avikatthan vadhiùyàmi tvàü pa÷ya puruùàdana 6.075.026a ity uktvà pa¤canàràcàn àkarõàpåritठ÷aràn 6.075.026c nicakhàna mahàvegàül lakùmaõo ràkùasorasi 6.075.027a sa ÷arair àhatas tena saroùo ràvaõàtmajaþ 6.075.027c suprayuktais tribhir bàõaiþ prativivyàdha lakùmaõam 6.075.028a sa babhåva mahàbhãmo nararàkùasasiühayoþ 6.075.028c vimardas tumulo yuddhe parasparavadhaiùiõoþ 6.075.029a ubhau hi balasaüpannàv ubhau vikrama÷àlinau 6.075.029c ubhàv api suvikràntau sarva÷astràstrakovidau 6.075.030a ubhau paramadurjeyàv atulyabalatejasau 6.075.030c yuyudhàte mahàvãrau grahàv iva nabho gatau 6.075.031a balavçtràv iva hi tau yudhi vai duùpradharùaõau 6.075.031c yuyudhàte mahàtmànau tadà kesariõàv iva 6.075.032a bahån avasçjantau hi màrgaõaughàn avasthitau 6.075.032c nararàkùasasiühau tau prahçùñàv abhyayudhyatàm 6.075.033a susaüprahçùñau nararàkùasottamau; jayaiùiõau màrgaõacàpadhàriõau 6.075.033c parasparaü tau pravavarùatur bhç÷aü; ÷araughavarùeõa balàhakàv iva 6.076.001a tataþ ÷araü dà÷arathiþ saüdhàyàmitrakar÷anaþ 6.076.001c sasarja ràkùasendràya kruddhaþ sarpa iva ÷vasan 6.076.002a tasya jyàtalanirghoùaü sa ÷rutvà ràvaõàtmajaþ 6.076.002c vivarõavadano bhåtvà lakùmaõaü samudaikùata 6.076.003a taü viùaõõamukhaü dçùñvà ràkùasaü ràvaõàtmajam 6.076.003c saumitriü yuddhasaüsaktaü pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.076.004a nimittàny anupa÷yàmi yàny asmin ràvaõàtmaje 6.076.004c tvara tena mahàbàho bhagna eùa na saü÷ayaþ 6.076.005a tataþ saüdhàya saumitriþ ÷aràn agni÷ikhopamàn 6.076.005c mumoca ni÷itàüs tasmai sarvàn iva viùolbaõàn 6.076.006a ÷akrà÷anisamaspar÷air lakùmaõenàhataþ ÷araiþ 6.076.006c muhårtam abhavan måóhaþ sarvasaükùubhitendriyaþ 6.076.007a upalabhya muhårtena saüj¤àü pratyàgatendriyaþ 6.076.007c dadar÷àvasthitaü vãraü vãro da÷arathàtmajam 6.076.008a so 'bhicakràma saumitriü roùàt saüraktalocanaþ 6.076.008c abravãc cainam àsàdya punaþ sa paruùaü vacaþ 6.076.009a kiü na smarasi tad yuddhe prathame matparàkramam 6.076.009c nibaddhas tvaü saha bhràtrà yadà yudhi viceùñase 6.076.010a yuvà khalu mahàyuddhe ÷akrà÷anisamaiþ ÷araiþ 6.076.010c ÷àyinau prathamaü bhåmau visaüj¤au sapuraþsarau 6.076.011a smçtir và nàsti te manye vyaktaü và yamasàdanam 6.076.011c gantum icchasi yasmàt tvaü màü dharùayitum icchasi 6.076.012a yadi te prathame yuddhe na dçùño matparàkramaþ 6.076.012c adya tvàü dar÷ayiùyàmi tiùñhedànãü vyavasthitaþ 6.076.013a ity uktvà saptabhir bàõair abhivivyàdha lakùmaõam 6.076.013c da÷abhi÷ ca hanåmantaü tãkùõadhàraiþ ÷arottamaiþ 6.076.014a tataþ ÷ara÷atenaiva suprayuktena vãryavàn 6.076.014c krodhàd dviguõasaürabdho nirbibheda vibhãùaõam 6.076.015a tad dçùñvendrajitaþ karma kçtaü ràmànujas tadà 6.076.015c acintayitvà prahasan naitat kiü cid iti bruvan 6.076.016a mumoca sa ÷aràn ghoràn saügçhya narapuügavaþ 6.076.016c abhãtavadanaþ kruddho ràvaõiü lakùmaõo yudhi 6.076.017a naivaü raõagataþ ÷åràþ praharanti ni÷àcara 6.076.017c laghava÷ càlpavãryà÷ ca sukhà hãme ÷aràs tava 6.076.018a naivaü ÷åràs tu yudhyante samare jayakàïkùiõaþ 6.076.018c ity evaü taü bruvàõas tu ÷aravarùair avàkirat 6.076.019a tasya bàõais tu vidhvastaü kavacaü hemabhåùitam 6.076.019c vya÷ãryata rathopasthe tàràjàlam ivàmbaràt 6.076.020a vidhåtavarmà nàràcair babhåva sa kçtavraõaþ 6.076.020c indrajit samare ÷åraþ praråóha iva sànumàn 6.076.021a abhãkùõaü ni÷vasantau hi yudhyetàü tumulaü yudhi 6.076.021c ÷arasaükçttasarvàïgo sarvato rudhirokùitau 6.076.022a astràõy astravidàü ÷reùñhau dar÷ayantau punaþ punaþ 6.076.022c ÷aràn uccàvacàkàràn antarikùe babandhatuþ 6.076.023a vyapetadoùam asyantau laghucitraü ca suùñhu ca 6.076.023c ubhau tu tumulaü ghoraü cakratur nararàkùasau 6.076.024a tayoþ pçthakpçthag bhãmaþ ÷u÷ruve talanisvanaþ 6.076.024c sughorayor niùñanator gagane meghayor iva 6.076.025a te gàtrayor nipatità rukmapuïkhàþ ÷arà yudhi 6.076.025c asçgdigdhà viniùpetur vivi÷ur dharaõãtalam 6.076.026a anyaiþ suni÷itaiþ ÷astrair àkà÷e saüjaghaññire 6.076.026c babha¤ju÷ cicchidu÷ càpi tayor bàõàþ sahasra÷aþ 6.076.027a sa babhåva raõe ghoras tayor bàõamaya÷ cayaþ 6.076.027c agnibhyàm iva dãptàbhyàü satre ku÷amaya÷ cayaþ 6.076.028a tayoþ kçtavraõau dehau ÷u÷ubhàte mahàtmanoþ 6.076.028c sapuùpàv iva niùpatrau vane ÷àlmalikuü÷ukau 6.076.029a cakratus tumulaü ghoraü saünipàtaü muhur muhuþ 6.076.029c indrajil lakùmaõa÷ caiva parasparajayaiùiõau 6.076.030a lakùmaõo ràvaõiü yuddhe ràvaõi÷ càpi lakùmaõam 6.076.030c anyonyaü tàv abhighnantau na ÷ramaü pratyapadyatàm 6.076.031a bàõajàlaiþ ÷arãrasthair avagàóhais tarasvinau 6.076.031c ÷u÷ubhàte mahàvãrau viråóhàv iva parvatau 6.076.032a tayo rudhirasiktàni saüvçtàni ÷arair bhç÷am 6.076.032c babhràjuþ sarvagàtràõi jvalanta iva pàvakàþ 6.076.033a tayor atha mahàn kàlo vyatãyàd yudhyamànayoþ 6.076.033c na ca tau yuddhavaimukhyaü ÷ramaü vàpy upajagmatuþ 6.076.034a atha samarapari÷ramaü nihantuü; samaramukheùv ajitasya lakùmaõasya 6.076.034c priyahitam upapàdayan mahaujàþ; samaram upetya vibhãùaõo 'vatasthe 6.077.001a yudhyamànau tu tau dçùñvà prasaktau nararàkùasau 6.077.001c ÷åraþ sa ràvaõabhràtà tasthau saügràmamårdhani 6.077.002a tato visphàrayàm àsa mahad dhanur avasthitaþ 6.077.002c utsasarja ca tãkùõàgràn ràkùaseùu mahà÷aràn 6.077.003a te ÷aràþ ÷ikhisaükà÷à nipatantaþ samàhitàþ 6.077.003c ràkùasàn dàrayàm àsur vajrà iva mahàgirãn 6.077.004a vibhãùaõasyànucaràs te 'pi ÷ålàsipaññasaiþ 6.077.004c ciccheduþ samare vãràn ràkùasàn ràkùasottamàþ 6.077.005a ràkùasais taiþ parivçtaþ sa tadà tu vibhãùaõaþ 6.077.005c babhau madhye prahçùñànàü kalabhànàm iva dvipaþ 6.077.006a tataþ saücodayàno vai harãn rakùoraõapriyàn 6.077.006c uvàca vacanaü kàle kàlaj¤o rakùasàü varaþ 6.077.007a eko 'yaü ràkùasendrasya paràyaõam iva sthitaþ 6.077.007c etac cheùaü balaü tasya kiü tiùñhata harã÷varàþ 6.077.008a asmin vinihate pàpe ràkùase raõamårdhani 6.077.008c ràvaõaü varjayitvà tu ÷eùam asya balaü hatam 6.077.009a prahasto nihato vãro nikumbha÷ ca mahàbalaþ 6.077.009c kumbhakarõa÷ ca kumbha÷ ca dhåmràkùa÷ ca ni÷àcaraþ 6.077.010a akampanaþ supàr÷va÷ ca cakramàlã ca ràkùasaþ 6.077.010c kampanaþ sattvavanta÷ ca devàntakanaràntakau 6.077.011a etàn nihatyàtibalàn bahån ràkùasasattamàn 6.077.011c bàhubhyàü sàgaraü tãrtvà laïghyatàü goùpadaü laghu 6.077.012a etàvad iha ÷eùaü vo jetavyam iha vànaràþ 6.077.012c hatàþ sarve samàgamya ràkùasà baladarpitàþ 6.077.013a ayuktaü nidhanaü kartuü putrasya janitur mama 6.077.013c ghçõàm apàsya ràmàrthe nihanyàü bhràtur àtmajam 6.077.014a hantukàmasya me bàùpaü cak÷u÷ caiva nirudhyate 6.077.014c tad evaiùa mahàbàhur lakùmaõaþ ÷amayiùyati 6.077.014e vànarà ghnantuü saübhåya bhçtyàn asya samãpagàn 6.077.015a iti tenàtiya÷asà ràkùasenàbhicoditàþ 6.077.015c vànarendrà jahçùire làïgalàni ca vivyadhuþ 6.077.016a tatas te kapi÷àrdålàþ kùveóanta÷ ca muhur muhuþ 6.077.016c mumucur vividhàn nàdàn meghàn dçùñveva barhiõaþ 6.077.017a jàmbavàn api taiþ sarvaiþ svayåthair abhisaüvçtaþ 6.077.017c a÷mabhis tàóayàm àsa nakhair dantai÷ ca ràkùasàn 6.077.018a nighnantam çkùàdhipatiü ràkùasàs te mahàbalàþ 6.077.018c parivavrur bhayaü tyaktvà tam anekavidhàyudhàþ 6.077.019a ÷araiþ para÷ubhis tãkùõaiþ paññasair yaùñitomaraiþ 6.077.019c jàmbavantaü mçdhe jaghnur nighnantaü ràkùasãü camåm 6.077.020a sa saüprahàras tumulaþ saüjaj¤e kapiràkùasàm 6.077.020c devàsuràõàü kruddhànàü yathà bhãmo mahàsvanaþ 6.077.021a hanåmàn api saükruddhaþ sàlam utpàñya parvatàt 6.077.021c rakùasàü kadanaü cakre samàsàdya sahasra÷aþ 6.077.022a sa dattvà tumulaü yuddhaü pitçvyasyendrajid yudhi 6.077.022c lakùmaõaü paravãraghnaü punar evàbhyadhàvata 6.077.023a tau prayuddhau tadà vãrau mçdhe lakùmaõaràkùasau 6.077.023c ÷araughàn abhivarùantau jaghnatus tau parasparam 6.077.024a abhãkùõam antardadhatuþ ÷arajàlair mahàbalau 6.077.024c candràdityàv ivoùõànte yathà meghais tarasvinau 6.077.025a na hy àdànaü na saüdhànaü dhanuùo và parigrahaþ 6.077.025c na vipramokùo bàõànàü na vikarùo na vigrahaþ 6.077.026a na muùñipratisaüdhànaü na lakùyapratipàdanam 6.077.026c adç÷yata tayos tatra yudhyatoþ pàõilàghavàt 6.077.027a càpavegapramuktai÷ ca bàõajàlaiþ samantataþ 6.077.027c antarikùe 'bhisaüchanne na råpàõi cakà÷ire 6.077.027e tamasà pihitaü sarvam àsãd bhãmataraü mahat 6.077.028a na tadànãiü vavau vàyur na jajvàla ca pàvakaþ 6.077.028c svastyas tu lokebhya iti jajalpa÷ ca maharùayaþ 6.077.028e saüpetu÷ càtra saüpràptà gandharvàþ saha càraõaiþ 6.077.029a atha ràkùasasiühasya kçùõàn kanakabhåùaõàn 6.077.029c ÷arai÷ caturbhiþ saumitrir vivyàdha caturo hayàn 6.077.030a tato 'pareõa bhallena såtasya vicariùyataþ 6.077.030c làghavàd ràghavaþ ÷rãmठ÷iraþ kàyàd apàharat 6.077.031a nihataü sàrathiü dçùñvà samare ràvaõàtmajaþ 6.077.031c prajahau samaroddharùaü viùaõõaþ sa babhåva ha 6.077.032a viùaõõavadanaü dçùñvà ràkùasaü hariyåthapàþ 6.077.032c tataþ paramasaühçùño lakùmaõaü càbhyapåjayan 6.077.033a tataþ pramàthã ÷arabho rabhaso gandhamàdanaþ 6.077.033c amçùyamàõà÷ catvàra÷ cakrur vegaü harã÷varàþ 6.077.034a te càsya hayamukhyeùu tårõam utpatya vànaràþ 6.077.034c caturùu sumahàvãryà nipetur bhãmavikramàþ 6.077.035a teùàm adhiùñhitànàü tair vànaraiþ parvatopamaiþ 6.077.035c mukhebhyo rudhiraü vyaktaü hayànàü samavartata 6.077.036a te nihatya hayàüs tasya pramathya ca mahàratham 6.077.036c punar utpatya vegena tasthur lakùmaõapàr÷vataþ 6.077.037a sa hatà÷vàd avaplutya rathàn mathitasàratheþ 6.077.037c ÷aravarùeõa saumitrim abhyadhàvata ràvaõiþ 6.077.038a tato mahendrapratimaüh sa lakùmaõaþ; padàtinaü taü ni÷itaiþ ÷arottamaiþ 6.077.038c sçjantam àdau ni÷itठ÷arottamàn; bhç÷aü tadà bàõagaõair nyavàrayat 6.078.001a sa hatà÷vo mahàtejà bhåmau tiùñhan ni÷àcaraþ 6.078.001c indrajit paramakruddhaþ saüprajajvàla tejasà 6.078.002a tau dhanvinau jighàüsantàv anyonyam iùubhir bhç÷am 6.078.002c vijayenàbhiniùkràntau vane gajavçùàv iva 6.078.003a nibarhayanta÷ cànyonyaü te ràkùasavanaukasaþ 6.078.003c bhartàraü na jahur yuddhe saüpatantas tatas tataþ 6.078.004a sa lakùmaõaü samuddi÷ya paraü làghavam àsthitaþ 6.078.004c vavarùa ÷aravarùàõi varùàõãva puraüdaraþ 6.078.005a muktam indrajità tat tu ÷aravarùam ariüdamaþ 6.078.005c avàrayad asaübhrànto lakùmaõaþ suduràsadam 6.078.006a abhedyakacanaü matvà lakùmaõaü ràvaõàtmajaþ 6.078.006c lalàñe lakùmaõaü bàõaiþ supuïkhais tribhir indrajit 6.078.006e avidhyat paramakruddhaþ ÷ãghram astraü pradar÷ayan 6.078.007a taiþ pçùatkair lalàñasthaiþ ÷u÷ubhe raghunandanaþ 6.078.007c raõàgre samara÷làghã tri÷çïga iva parvataþ 6.078.008a sa tathàpy ardito bàõai ràkùasena mahàmçdhe 6.078.008c tam à÷u prativivyàdha lakùmaõaþ panabhiþ ÷araiþ 6.078.009a lakùmaõendrajitau vãrau mahàbala÷aràsanau 6.078.009c anyonyaü jaghnatur bàõair vi÷ikhair bhãmavikramau 6.078.010a tau parasparam abhyetya sarvagàtreùu dhanvinau 6.078.010c ghorair vivyadhatur bàõaiþ kçtabhàvàv ubhau jaye 6.078.011a tasmai dçóhataraü kruddho hatà÷vàya vibhãùaõaþ 6.078.011c vajraspar÷asamàn pa¤ca sasarjorasi màrgaõàn 6.078.012a te tasya kàyaü nirbhidya rukmapuïkhà nimittagàþ 6.078.012c babhåvur lohitàdigdhà rakñà iva mahoragàþ 6.078.013a sa pitçvyasya saükruddha indrajic charam àdade 6.078.013c uttamaü rakùasàü madhye yamadattaü mahàbalaþ 6.078.014a taü samãkùya mahàtejà maheùuü tena saühitam 6.078.014c lakùmaõo 'py àdade bàõam anyaü bhãmaparàkramaþ 6.078.015a kubereõa svayaü svapne yad dattam amitàtmanà 6.078.015c durjayaü durviùahyaü ca sendrair api suràsuraiþ 6.078.016a tàbhyàü tau dhanuùi ÷reùñhe saühitau sàyakottamau 6.078.016c vikçùyamàõau vãràbhyàü bhç÷aü jajvalatuþ ÷riyà 6.078.017a tau bhàsayantàv àkà÷aü dhanurbhyàü vi÷ikhau cyutau 6.078.017c mukhena mukham àhatya saünipetatur ojasà 6.078.018a tau mahàgrahasaükà÷àv anyonyaü saünipatya ca 6.078.018c saügràme ÷atadhà yàtau medinyàü vinipetatuþ 6.078.019a ÷arau pratihatau dçùñvà tàv ubhau raõamårdhani 6.078.019c vrãóito jàtaroùau ca lakùmaõendrajitàv ubhau 6.078.020a susaürabdhas tu saumitrir astraü vàruõam àdade 6.078.020c raudraü mahedrajid yuddhe vyasçjad yudhi viùñhitaþ 6.078.021a tayoþ sutumulaü yuddhaü saübabhåvàdbhutopamam 6.078.021c gaganasthàni bhåtàni lakùmaõaü paryavàrayan 6.078.022a bhairavàbhirute bhãme yuddhe vànararàkùasàm 6.078.022c bhåtair bahubhir àkà÷aü vismitair àvçtaü babhau 6.078.023a çùayaþ pitaro devà gandharvà garuõoragàþ 6.078.023c ÷atakratuü puraskçtya rarakùur lakùmaõaü raõe 6.078.024a athànyaü màrgaõa÷reùñhaü saüdadhe ràvaõànujaþ 6.078.024c hutà÷anasamaspar÷aü ràvaõàtmajadàruõam 6.078.025a supatram anuvçttàïgaü suparvàõaü susaüsthitam 6.078.025c suvarõavikçtaü vãraþ ÷arãràntakaraü ÷aram 6.078.026a duràvàraü durviùahaü ràkùasànàü bhayàvaham 6.078.026c à÷ãviùaviùaprakhyaü devasaüghaiþ samarcitam 6.078.027a yena ÷akro mahàtejà dànavàn ajayat prabhuþ 6.078.027c purà devàsure yuddhe vãryavàn harivàhanaþ 6.078.028a tad aindram astraü saumitriþ saüyugeùv aparàjitam 6.078.028c ÷ara÷reùñhaü dhanuþ ÷reùñhe nara÷reùñho 'bhisaüdadhe 6.078.029a saüdhàyàmitradalanaü vicakarùa ÷aràsanam 6.078.029c sajyam àyamya durdhar÷aþ kàlo lokakùaye yathà 6.078.030a saüdhàya dhanuùi ÷reùñhe vikarùann idam abravãt 6.078.030c lakùmãvàül lakùmaõo vàkyam arthasàdhakam àtmanaþ 6.078.031a dharmàtmà satyasaüdha÷ ca ràmo dà÷arathir yadi 6.078.031c pauruùe càpratidvandvas tad enaü jahi ràvaõim 6.078.032a ity uktvà bàõam àkarõaü vikçùya tam ajihmagam 6.078.032c lakùmaõaþ samare vãraþ sasarjendrajitaü prati 6.078.032e aindràstreõa samàyujya lakùmaõaþ paravãrahà 6.078.033a tac chiraþ sa÷iras tràõaü ÷rãmaj jvalitakuõóalam 6.078.033c pramathyendrajitaþ kàyàt papàta dharaõãtale 6.078.034a tad ràkùasatanåjasya chinnaskandhaü ÷iro mahat 6.078.034c tapanãyanibhaü bhåmau dadç÷e rudhirokùitam 6.078.035a hatas tu nipapàtà÷u dharaõyàü ràvaõàtmajaþ 6.078.035c kavacã sa÷irastràõo vidhvastaþ sa÷aràsanaþ 6.078.036a cukru÷us te tataþ sarve vànaràþ savibhãùaõàþ 6.078.036c hçùyanto nihate tasmin devà vçtravadhe yathà 6.078.037a athàntarikùe bhåtànàm çùãõàü ca mahàtmanàm 6.078.037c abhijaj¤e ca saünàdo gandharvàpsarasàm api 6.078.038a patitaü samabhij¤àya ràkùasã sà mahàcamåþ 6.078.038c vadhyamànà di÷o bheje haribhir jitakà÷ibhiþ 6.078.039a vanarair vadhyamànàs te ÷astràõy utsçjya ràkùasàþ 6.078.039c laïkàm abhimukhàþ sarve naùñasaüj¤àþ pradhàvitàþ 6.078.040a dudruvur bahudhà bhãtà ràkùasàþ ÷ata÷o di÷aþ 6.078.040c tyaktvà praharaõàn sarve paññasàsipara÷vadhàn 6.078.041a ke cil laïkàü paritrastàþ praviùñà vànaràrditàþ 6.078.041c samudre patitàþ ke cit ke cit parvatam à÷ritàþ 6.078.042a hatam indrajitaü dçùñvà ÷ayànaü samarakùitau 6.078.042c ràkùasànàü sahasreùu na ka÷ cit pratyadç÷yata 6.078.043a yathàstaü gata àditye nàvatiùñhanti ra÷mayaþ 6.078.043c tathà tasmin nipatite ràkùasàs te gatà di÷aþ 6.078.044a ÷àntarak÷mir ivàdityo nirvàõa iva pàvakaþ 6.078.044c sa babhåva mahàtejà vyapàsta gatajãvitaþ 6.078.045a pra÷àntapãóà bahulo vinaùñàriþ praharùavàn 6.078.045c babhåva lokaþ patite ràkùasendrasute tadà 6.078.046a harùaü ca ÷akro bhagavàn saha sarvaiþ surarùabhaiþ 6.078.046c jagàma nihate tasmin ràkùase pàpakarmaõi 6.078.047a ÷uddhà àpo nabha÷ caiva jahçùur daityadànavàþ 6.078.047c àjagmuþ patite tasmin sarvalokabhayàvahe 6.078.048a åcu÷ ca sahitàþ sarve devagandharvadànavàþ 6.078.048c vijvaràþ ÷àntakaluùà bràhmaõà vicarantv iti 6.078.049a tato 'bhyanandan saühçùñàþ samare hariyåthapàþ 6.078.049c tam apratibalaü dçùñvà hataü nairçtapuügavam 6.078.050a vibhãùaõo hanåmàü÷ ca jàmbavàü÷ carkùayåthapaþ 6.078.050c vijayenàbhinandantas tuùñuvu÷ càpi lakùmaõam 6.078.051a kùveóanta÷ ca nadanta÷ ca garjanta÷ ca plavaügamàþ 6.078.051c labdhalakùà raghusutaü parivàryopatasthire 6.078.052a làïgålàni pravidhyantaþ sphoñayanta÷ ca vànaràþ 6.078.052c lakùmaõo jayatãty evaü vàkyaü vya÷ràvayaüs tadà 6.078.053a anyonyaü ca samà÷liùya kapayo hçùñamànasàþ 6.078.053c cakrur uccàvacaguõà ràghavà÷rayajàþ kathàþ 6.078.054a tad asukaram athàbhivãkùya hçùñàþ; priyasuhçdo yudhi lakùmaõasya karma 6.078.054c paramam upalabhan manaþpraharùaü; vinihatam indraripuü ni÷amya devàþ 6.079.001a rudhiraklinnagàtras tu lakùmaõaþ ÷ubhalakùaõaþ 6.079.001c babhåva hçùñas taü hatvà ÷akrajetàram àhave 6.079.002a tataþ sa jàmbavantaü ca hanåmantaü ca vãryavàn 6.079.002c saünivartya mahàtejàs tàü÷ ca sarvàn vanaukasaþ 6.079.003a àjagàma tataþ ÷ãghraü yatra sugrãvaràghavau 6.079.003c vibhãùaõam avaùñabhya hanåmantaü ca lakùmaõaþ 6.079.004a tato ràmam abhikramya saumitrir abhivàdya ca 6.079.004c tasthau bhràtçsamãpasthaþ ÷akrasyendrànujo yathà 6.079.004e àcacakùe tadà vãro ghoram indrajito vadham 6.079.005a ràvaõas tu ÷ira÷ chinnaü lakùmaõena mahàtmanà 6.079.005c nyavedayata ràmàya tadà hçùño vibhãùaõaþ 6.079.006a upave÷ya tam utsaïge pariùvajyàvapãóitam 6.079.006c mårdhni cainam upàghràya bhåyaþ saüspç÷ya ca tvaran 6.079.006e uvàca lakùmaõaü vàkyam à÷vàsya puruùarùabhaþ 6.079.007a kçtaü paramakalyàõaü karma duùkarakàriõà 6.079.007c niramitraþ kçto 'smy adya niryàsyati hi ràvaõaþ 6.079.007e balavyåhena mahatà ÷rutvà putraü nipàtitam 6.079.008a taü putravadhasaütaptaü niryàntaü ràkùasàdhipam 6.079.008c balenàvçtya mahatà nihaniùyàmi durjayam 6.079.009a tvayà lakùmaõa nàthena sãtà ca pçthivã ca me 6.079.009c na duùpràpà hate tv adya ÷akrajetari càhave 6.079.010a sa taü bhràtaram à÷vàsya pàriùvajya ca ràghavaþ 6.079.010c ràmaþ suùeõaü muditaþ samàbhàùyedam abravãt 6.079.011a sa÷alyo 'yaü mahàpràj¤aþ saumitrir mitravatsalaþ 6.079.011c yathà bhavati susvasthas tathà tvaü samupàcara 6.079.011e vi÷alyaþ kriyatàü kùipraü saumitriþ savibhãùaõaþ 6.079.012a kçùa vànarasainyànàü ÷åràõàü drumayodhinàm 6.079.012c ye cànye 'tra ca yudhyantaþ sa÷alyà vraõinas tathà 6.079.012e te 'pi sarve prayatnena kriyantàü sukhinas tvayà 6.079.013a evam uktaþ sa ràmeõa mahàtmà hariyåthapaþ 6.079.013c lakùmaõàya dadau nastaþ suùeõaþ paramauùadham 6.079.014a sa tasya gandham àghràya vi÷alyaþ samapadyata 6.079.014c tadà nirvedana÷ caiva saüråóhavraõa eva ca 6.079.015a vibhãùaõa mukhànàü ca suhçdàü ràghavàj¤ayà 6.079.015c sarvavànaramukhyànàü cikitsàü sa tadàkarot 6.079.016a tataþ prakçtim àpanno hçta÷alyo gatavyathaþ 6.079.016c saumitrir muditas tatra kùaõena vigatajvaraþ 6.079.017a tathaiva ràmaþ plavagàdhipas tadà; vibhãùaõa÷ carkùapati÷ ca jàmbavàn 6.079.017c avekùya saumitrim arogam utthitaü; mudà sasainyaþ suciraü jaharùire 6.079.018a apåjayat karma sa lakùmaõasya; suduùkaraü dà÷arathir mahàtmà 6.079.018c hçùñà babhåvur yudhi yåthapendrà; ni÷amya taü ÷akrajitaü nipàtitam 6.080.001a tataþ paulastya sacivàþ ÷rutvà cendrajitaü hatam 6.080.001c àcacakùur abhij¤àya da÷agrãvàya savyathàþ 6.080.002a yuddhe hato mahàràja lakùmaõena tavàtmajaþ 6.080.002c vibhãùaõasahàyena miùatàü no mahàdyute 6.080.003a ÷åraþ ÷åreõa saügamya saüyugeùv aparàjitaþ 6.080.003c lakùõanena hataþ ÷åraþ putras te vibudhendrajit 6.080.004a sa taü pratibhayaü ÷rutvà vadhaü putrasya dàruõam 6.080.004c ghoram indrajitaþ saükhye ka÷malaü pràvi÷an mahat 6.080.005a upalabhya ciràt saüj¤àü ràjà ràkùasapuügavaþ 6.080.005c putra÷okàrdito dãno vilalàpàkulendriyaþ 6.080.006a hà ràkùasacamåmukhya mama vatsa mahàratha 6.080.006c jitvendraü katham adya tvaü lakùmaõasya va÷aü gataþ 6.080.007a nanu tvam iùubhiþ kruddho bhindyàþ kàlàntakàv api 6.080.007c mandarasyàpi ÷çïgàõi kiü punar lakùmaõaü raõe 6.080.008a adya vaivasvato ràjà bhåyo bahumato mama 6.080.008c yenàdya tvaü mahàbàho saüyuktaþ kàladharmaõà 6.080.009a eùa panthàþ suyodhànàü sarvàmaragaõeùv api 6.080.009c yaþ kçte hanyate bhartuþ sa pumàn svargam çcchati 6.080.010a adya devagaõàþ sarve lokapàlàs tatharùayaþ 6.080.010c hatam indrajitaü dçùñvà sukhaü svapsyanti nirbhayàþ 6.080.011a adya lokàs trayaþ kçtsnàþ pçthivã ca sakànanà 6.080.011c ekenendrajità hãnà ÷åõyeva pratibhàti me 6.080.012a adya nairçtakanyàyàü ÷roùyàmy antaþpure ravam 6.080.012c kareõusaüghasya yathà ninàdaü girigahvare 6.080.013a yauvaràjyaü ca laïkàü ca rakùàüsi ca paraütapa 6.080.013c màtaraü màü ca bhàryàü ca kva gato 'si vihàya naþ 6.080.014a mama nàma tvayà vãra gatasya yamasàdanam 6.080.014c pretakàryàõi kàryàõi viparãte hi vartase 6.080.015a sa tvaü jãvati sugrãve ràghave ca salakùmaõe 6.080.015c mama ÷alyam anuddhçtya kva gato 'si vihàya naþ 6.080.016a evamàdivilàpàrtaü ràvaõaü ràkùasàdhipam 6.080.016c àvive÷a mahàn kopaþ putravyasanasaübhavaþ 6.080.017a ghoraü prakçtyà råpaü tat tasya krodhàgnimårchitam 6.080.017c babhåva råpaü rudrasya kruddhasyeva duràsadam 6.080.018a tasya kruddhasya netràbhyàü pràpatann asrabindavaþ 6.080.018c dãptàbhyàm iva dãpàbhyàü sàrciùaþ snehabindavaþ 6.080.019a dantàn vida÷atas tasya ÷råyate da÷anasvanaþ 6.080.019c yantrasyàveùñyamànasya mahato dànavair iva 6.080.020a kàlàgnir iva saükruddho yàü yàü di÷am avaikùata 6.080.020c tasyàü tasyàü bhayatrastà ràkùasàþ saünililyire 6.080.021a tam antakam iva kruddhaü caràcaracikhàdiùum 6.080.021c vãkùamàõaü di÷aþ sarvà ràkùasà nopacakramuþ 6.080.022a tataþ paramasaükruddho ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.080.022c abravãd rakùasàü madhye saüstambhayiùur àhave 6.080.023a mayà varùasahasràõi caritvà du÷caraü tapaþ 6.080.023c teùu teùv avakà÷eùu svayambhåþ paritoùitaþ 6.080.024a tasyaiva tapaso vyuùñyà prasàdàc ca svayambhuvaþ 6.080.024c nàsurebhyo na devebhyo bhayaü mama kadà cana 6.080.025a kavacaü brahmadattaü me yad àdityasamaprabham 6.080.025c devàsuravimardeùu na bhinnaü vajra÷aktibhiþ 6.080.026a tena màm adya saüyuktaü rathastham iha saüyuge 6.080.026c pratãyàt ko 'dya màm àjau sàkùàd api puraüdaraþ 6.080.027a yat tadàbhiprasannena sa÷araü kàrmukaü mahat 6.080.027c devàsuravimardeùu mama dattaü svayambhuvà 6.080.028a adya tårya÷atair bhãmaü dhanur utthàpyatàü mahat 6.080.028c ràmalakùmaõayor eva vadhàya paramàhave 6.080.029a sa putravadhasaütaptaþ ÷åraþ krodhava÷aü gataþ 6.080.029c samãkùya ràvaõo buddhyà sãtàü hantuü vyavasyata 6.080.030a pratyavekùya tu tàmràkùaþ sughoro ghoradar÷anàn 6.080.030c dãno dãnasvaràn sarvàüs tàn uvàca ni÷àcaràn 6.080.031a màyayà mama vatsena va¤canàrthaü vanaukasàm 6.080.031c kiü cid eva hataü tatra sãteyam iti dar÷itam 6.080.032a tad idaü satyam evàhaü kariùye priyam àtmanaþ 6.080.032c vaidehãü nà÷ayiùyàmi kùatrabandhum anuvratàm 6.080.032e ity evam uktvà sacivàn khaógam à÷u paràmç÷at 6.080.033a uddhçtya guõasaüpannaü vimalàmbaravarcasaü 6.080.033c niùpapàta sa vegena sabhàyàþ sacivair vçtaþ 6.080.034a ràvaõaþ putra÷okena bhç÷am àkulacetanaþ 6.080.034c saükruddhaþ khaógam àdàya sahasà yatra maithilã 6.080.035a vrajantaü ràkùasaü prekùya siühanàdaü pracukru÷uþ 6.080.035c åcu÷ cànyonyam à÷liùya saükruddhaü prekùya ràkùasàþ 6.080.036a adyainaü tàv ubhau dçùñvà bhràtarau pravyathiùyataþ 6.080.036c lokapàlà hi catvàraþ kruddhenànena nirjitàþ 6.080.036e bahavaþ ÷atrava÷ cànye saüyugeùv abhipàtitàþ 6.080.037a teùàü saüjalpamànànàm a÷okavanikàü gatàm 6.080.037c abhidudràva vaidehãü ràvaõaþ krodhamårchitaþ 6.080.038a vàryamàõaþ susaükruddhaþ suhçdbhir hitabuddhibhiþ 6.080.038c abhyadhàvata saükruddhaþ khe graho rohiõãm iva 6.080.039a maithilã rakùyamàõà tu ràkùasãbhir anindità 6.080.039c dadar÷a ràkùasaü kruddhaü nistriü÷avaradhàriõam 6.080.040a taü ni÷àmya sanistriü÷aü vyathità janakàtmajà 6.080.040c nivàryamàõaü bahu÷aþ suhçdbhir anivartinam 6.080.041a yathàyaü màm abhikruddhaþ samabhidravati svayam 6.080.041c vadhiùyati sanàthàü màm anàthàm iva durmatiþ 6.080.042a bahu÷a÷ codayàm àsa bhartàraü màm anuvratàm 6.080.042c bhàryà bhava ramasyeti pratyàkhyàto 'bhavan mayà 6.080.043a so 'yaü màm anupasthànàd vyaktaü nairà÷yam àgataþ 6.080.043c krodhamohasamàviùño nihantuü màü samudyataþ 6.080.044a atha và tau naravyàghrau bhràtarau ràmalakùmaõau 6.080.044c mannimittam anàryeõa samare 'dya nipàtitau 6.080.044e aho dhin mannimitto 'yaü vinà÷o ràjaputrayoþ 6.080.045a hanåmato hi tadvàkyaü na kçtaü kùudrayà mayà 6.080.045c yady ahaü tasya pçùñhena tadàyàsam anindità 6.080.045e nàdyaivam anu÷oceyaü bhartur aïkagatà satã 6.080.046a manye tu hçdayaü tasyàþ kausalyàyàþ phaliùyati 6.080.046c ekaputrà yadà putraü vinaùñaü ÷roùyate yudhi 6.080.047a sà hi janma ca bàlyaü ca yauvanaü ca mahàtmanaþ 6.080.047c dharmakàryàõi råpaü ca rudatã saüsramiùyati 6.080.048a nirà÷à nihate putre dattvà ÷ràddham acetanà 6.080.048c agnim àrokùyate nånam apo vàpi pravekùyati 6.080.049a dhig astu kubjàm asatãü mantharàü pàpani÷cayàm 6.080.049c yannimittam idaü duþkhaü kausalyà pratipatsyate 6.080.050a ity evaü maithilãü dçùñvà vilapantãü tapasvinãm 6.080.050c rohiõãm iva candreõa vinà grahava÷aü gatàm 6.080.051a supàr÷vo nàma medhàvã ràvaõaü ràkùase÷varam 6.080.051c nivàryamàõaü sacivair idaü vacanam abravãt 6.080.052a kathaü nàma da÷agrãva sàkùàd vai÷ravaõànuja 6.080.052c hantum icchasi vaidehãü krodhàd dharmam apàsya hi 6.080.053a veda vidyàvrata snàtaþ svadharmanirataþ sadà 6.080.053c striyàþ kasmàd vadhaü vãra manyase ràkùase÷vara 6.080.054a maithilãü råpasaüpannàü pratyavekùasva pàrthiva 6.080.054c tvam eva tu sahàsmàbhã ràghave krodham utsçja 6.080.055a abhyutthànaü tvam adyaiva kçùõapakùacaturda÷ãm 6.080.055c kçtvà niryàhy amàvàsyàü vijayàya balair vçtaþ 6.080.056a ÷åro dhãmàn rathã khaógã rathapravaram àsthitaþ 6.080.056c hatvà dà÷arathiü ràmaü bhavàn pràpsyati maithilãm 6.080.057a sa tad duràtmà suhçdà niveditaü; vacaþ sudharmyaü pratigçhya ràvaõaþ 6.080.057c gçhaü jagàmàtha tata÷ ca vãryavàn; punaþ sabhàü ca prayayau suhçdvçtaþ 6.081.001a sa pravi÷ya sabhàü ràjà dãnaþ paramaduþkhitaþ 6.081.001c niùasàdàsane mukhye siühaþ kruddha iva ÷vasan 6.081.002a abravãc ca tadà sarvàn balamukhyàn mahàbalaþ 6.081.002c ràvaõaþ prà¤jalãn vàkyaü putravyasanakar÷itaþ 6.081.003a sarve bhavantaþ sarveõa hastya÷vena samàvçtàþ 6.081.003c niryàntu rathasaüghai÷ ca pàdàtai÷ copa÷obhitàþ 6.081.004a ekaü ràmaü parikùipya samare hantum arhatha 6.081.004c prahçùñà ÷aravarùeõa pràvçñkàla ivàmbudàþ 6.081.005a atha vàhaü ÷arair tãùkõair bhinnagàtraü mahàraõe 6.081.005c bhavadbhiþ ÷vo nihantàsmi ràmaü lokasya pa÷yataþ 6.081.006a ity evaü ràkùasendrasya vàkyam àdàya ràkùasàþ 6.081.006c niryayus te rathaiþ ÷ãghraü nàgànãkai÷ ca saüvçtàþ 6.081.007a sa saügràmo mahàbhãmaþ såryasyodayanaü prati 6.081.007c rakùasàü vànaràõàü ca tumulaþ samapadyata 6.081.008a te gadàbhir vicitràbhiþ pràsaiþ khaógaiþ para÷vadhaiþ 6.081.008c anyonyaü samare jaghnus tadà vànararàkùasàþ 6.081.009a màtaügarathakålasya vàjimatsyà dhvajadrumàþ 6.081.009c ÷arãrasaüghàñavahàþ prasasruþ ÷oõitàpagàþ 6.081.010a dhvajavarmarathàn a÷vàn nànàpraharaõàni ca 6.081.010c àplutyàplutya samare vànarendrà babha¤jire 6.081.011a ke÷àn karõalalàñàü÷ ca nàsikà÷ ca plavaügamàþ 6.081.011c rakùasàü da÷anais tãkùõair nakhai÷ càpi vyakartayan 6.081.012a ekaikaü ràkùasaü saükhye ÷ataü vànarapuügavàþ 6.081.012c abhyadhàvanta phalinaü vçkùaü ÷akunayo yathà 6.081.013a tathà gadàbhir gurvãbhiþ pràsaiþ khaógaiþ para÷vadhaiþ 6.081.013c nirjaghnur vànaràn ghoràn ràkùasàþ parvatopamàþ 6.081.014a ràkùasair vadhyamànànàü vànaràõàü mahàcamåþ 6.081.014c ÷araõyaü ÷araõaü yàtà ràmaü da÷arathàtmajam 6.081.015a tato ràmo mahàtejà dhanur àdàya vãryavàn 6.081.015c pravi÷ya ràkùasaü sainyaü ÷aravarùaü vavarùa ha 6.081.016a praviùñaü tu tadà ràmaü meghàþ såryam ivàmbare 6.081.016c nàbhijagmur mahàghoraü nirdahantaü ÷aràgninà 6.081.017a kçtàny eva sughoràõi ràmeõa rajanãcaràþ 6.081.017c raõe ràmasya dadç÷uþ karmàõy asukaràõi ca 6.081.018a càlayantaü mahànãkaü vidhamantaü mahàrathàn 6.081.018c dadç÷us te na vai ràmaü vàtaü vanagataü yathà 6.081.019a chinnaü bhinnaü ÷arair dagdhaü prabhagnaü ÷astrapãóitam 6.081.019c balaü ràmeõa dadç÷ur na ramaü ÷ãghrakàriõam 6.081.020a praharantaü ÷arãreùu na te pa÷yanti ràbhavam 6.081.020c indriyàrtheùu tiùñhantaü bhåtàtmànam iva prajàþ 6.081.021a eùa hanti gajànãkam eùa hanti mahàrathàn 6.081.021c eùa hanti ÷arais tãkùõaiþ padàtãn vàjibhiþ saha 6.081.022a iti te ràkùasàþ sarve ràmasya sadç÷àn raõe 6.081.022c anyonyakupità jaghnuþ sàdç÷yàd ràghavasya te 6.081.023a na te dadç÷ire ràmaü dahantam arivàhinãm 6.081.023c mohitàþ paramàstreõa gàndharveõa mahàtmanà 6.081.024a te tu ràma sahasràõi raõe pa÷yanti ràkùasàþ 6.081.024c punaþ pa÷yanti kàkutstham ekam eva mahàhave 6.081.025a bhramantãü kà¤canãü koñiü kàrmukasya mahàtmanaþ 6.081.025c alàtacakrapratimàü dadç÷us te na ràghavam 6.081.026a ÷arãranàbhisattvàrciþ ÷aràraü nemikàrmukam 6.081.026c jyàghoùatalanirghoùaü tejobuddhiguõaprabham 6.081.027a divyàstraguõaparyantaü nighnantaü yudhi ràkùasàn 6.081.027c dadç÷å ràmacakraü tat kàlacakram iva prajàþ 6.081.028a anãkaü da÷asàhasraü rathànàü vàtaraühasàm 6.081.028c aùñàda÷asahasràõi ku¤jaràõàü tarasvinàm 6.081.029a caturda÷asahasràõi sàrohàõàü ca vàjinàm 6.081.029c pårõe ÷atasahasre dve ràkùasànàü padàtinàm 6.081.030a divasasyàùñame bhàge ÷arair agni÷ikhopamaiþ 6.081.030c hatàny ekena ràmeõa rakùasàü kàmaråpiõàm 6.081.031a te hatà÷và hatarathàþ ÷ràntà vimathitadhvajàþ 6.081.031c abhipetuþ purãü laïkàü hata÷eùà ni÷àcaràþ 6.081.032a hatair gajapadàty a÷vais tad babhåva raõàjiram 6.081.032c àkrãóabhåmã rudrasya kruddhasyeva pinàkinaþ 6.081.033a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.081.033c sàdhu sàdhv iti ràmasya tat karma samapåjayan 6.081.034a abravãc ca tadà ràmaþ sugrãvaü pratyanantaram 6.081.034c etad astrabalaü divyaü mama và tryambakasya và 6.081.035a nihatya tàü ràkùasavàhinãü tu; ràmas tadà ÷akrasamo mahàtmà 6.081.035c astreùu ÷astreùu jitaklama÷ ca; saüståyate devagaõaiþ prahçùñaiþ 6.082.001a tàni nàgasahasràõi sàrohàõàü ca vàjinàm 6.082.001c rathànàü càgnivarõànàü sadhvajànàü sahasra÷aþ 6.082.002a ràkùasànàü sahasràõi gadàparighayodhinàm 6.082.002c kà¤canadhvajacitràõàü ÷åràõàü kàmaråpiõàm 6.082.003a nihatàni ÷arais tãkùõais taptakà¤canabhåùaõaiþ 6.082.003c ràvaõena prayuktàni ràmeõàkliùñakarmaõà 6.082.004a dçùñvà ÷rutvà ca saübhràntà hata÷eùà ni÷àcaràþ 6.082.004c ràkùasya÷ ca samàgamya dãnà÷ cintàpariplutàþ 6.082.005a vidhavà hataputrà÷ ca kro÷antyo hatabàndhavàþ 6.082.005c ràkùasyaþ saha saügamya duþkhàrtàþ paryadevayan 6.082.006a kathaü ÷årpaõakhà vçddhà karàlà nirõatodarã 6.082.006c àsasàda vane ràmaü kandarpam iva råpiõam 6.082.007a sukumàraü mahàsattvaü sarvabhåtahite ratam 6.082.007c taü dçùñvà lokavadhyà sà hãnaråpà prakàmità 6.082.008a kathaü sarvaguõair hãnà guõavantaü mahaujasaü 6.082.008c sumukhaü durmukhã ràmaü kàmayàm àsa ràkùasã 6.082.009a janasyàsyàlpabhàgyatvàt palinã ÷vetamårdhajà 6.082.009c akàryam apahàsyaü ca sarvalokavigarhitam 6.082.010a ràkùasànàü vinà÷àya dåùaõasya kharasya ca 6.082.010c cakàràpratiråpà sà ràghavasya pradharùaõam 6.082.011a tan nimittam idaü vairaü ràvaõena kçtaü mahat 6.082.011c vadhàya nãtà sà sãtà da÷agrãveõa rakùasà 6.082.012a na ca sãtàü da÷agrãvaþ pràpnoti janakàtmajàm 6.082.012c baddhaü balavatà vairam akùayaü ràghaveõa ha 6.082.013a vaidehãü pràrthayànaü taü viràdhaü prekùya ràkùasaü 6.082.013c hatam ekena ràmeõa paryàptaü tannidar÷anam 6.082.014a caturda÷asahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 6.082.014c nihatàni janasthàne ÷arair agni÷ikhopamaiþ 6.082.015a khara÷ ca nihataþ saükhye dåùaõas tri÷iràs tathà 6.082.015c ÷arair àdityasaükà÷aiþ paryàptaü tannidar÷anam 6.082.016a hato yojanabàhu÷ ca kabandho rudhirà÷anaþ 6.082.016c krodhàrto vinadan so 'tha paryàptaü tannidar÷anam 6.082.017a jaghàna balinaü ràmaþ sahasranayanàtmajam 6.082.017c bàlinaü meghasaükà÷aü paryàptaü tannidar÷anam 6.082.018a ç÷yamåke vasa¤ ÷aile dãno bhagnamanorathaþ 6.082.018c sugrãvaþ sthàpito ràjye paryàptaü tannidar÷anam 6.082.019a dharmàrthasahitaü vàkyaü sarveùàü rakùasàü hitam 6.082.019c yuktaü vibhãùaõenoktaü mohàt tasya na rocate 6.082.020a vibhãùaõavacaþ kuryàd yadi sma dhanadànujaþ 6.082.020c ÷ma÷ànabhåtà duþkhàrtà neyaü laïkà purã bhavet 6.082.021a kumbhakarõaü hataü ÷rutvà ràghaveõa mahàbalam 6.082.021c priyaü cendrajitaü putraü ràvaõo nàvabudhyate 6.082.022a mama putro mama bhràtà mama bhartà raõe hataþ 6.082.022c ity evaü ÷råyate ÷abdo ràkùasànàü kule kule 6.082.023a rathà÷ cà÷và÷ ca nàgà÷ ca hatàþ ÷atasahasra÷aþ 6.082.023c raõe ràmeõa ÷åreõa ràkùasà÷ ca padàtayaþ 6.082.024a rudro và yadi và viùõur mahendro và ÷atakratuþ 6.082.024c hanti no ràmaråpeõa yadi và svayam antakaþ 6.082.025a hatapravãrà ràmeõa nirà÷à jãvite vayam 6.082.025c apa÷yantyo bhayasyàntam anàthà vilapàmahe 6.082.026a ràmahastàd da÷agrãvaþ ÷åro dattavaro yudhi 6.082.026c idaü bhayaü mahàghoram utpannaü nàvabudhyate 6.082.027a na devà na ca gandharvà na pi÷àcà na ràkasàþ 6.082.027c upasçùñaü paritràtuü ÷aktà ràmeõa saüyuge 6.082.028a utpàtà÷ càpi dç÷yante ràvaõasya raõe raõe 6.082.028c kathayiùyanti ràmeõa ràvaõasya nibarhaõam 6.082.029a pitàmahena prãtena devadànavaràkùasaiþ 6.082.029c ràvaõasyàbhayaü dattaü mànuùebhyo na yàcitam 6.082.030a tad idaü mànuùàn manye pràptaü niþsaü÷ayaü bhayam 6.082.030c jãvitàntakaraü ghoraü rakùasàü ràvaõasya ca 6.082.031a pãóyamànàs tu balinà varadànena rakùasà 6.082.031c dãptais tapobhir vibudhàþ pitàmaham apåjayan 6.082.032a devatànàü hitàrthàya mahàtmà vai pitàmahaþ 6.082.032c uvàca devatàþ sarvà idaü tuùño mahad vacaþ 6.082.033a adya prabhçti lokàüs trãn sarve dànavaràkùasàþ 6.082.033c bhayena pràvçtà nityaü vicariùyanti ÷à÷vatam 6.082.034a daivatais tu samàgamya sarvai÷ cendrapurogamaiþ 6.082.034c vçùadhvajas tripurahà mahàdevaþ prasàditaþ 6.082.035a prasannas tu mahàdevo devàn etad vaco 'bravãt 6.082.035c utpatsyati hitàrthaü vo nàrã rakùaþkùayàvahà 6.082.036a eùà devaiþ prayuktà tu kùud yathà dànavàn purà 6.082.036c bhakùayiùyati naþ sãtà ràkùasaghnã saràvaõàn 6.082.037a ràvaõasyàpanãtena durvinãtasya durmateþ 6.082.037c ayaü niùñànako ghoraþ ÷okena samabhiplutaþ 6.082.038a taü na pa÷yàmahe loke yo naþ ÷araõado bhavet 6.082.038c ràghaveõopasçùñànàü kàleneva yugakùaye 6.082.039a itãva sarvà rajanãcarastriyaþ; parasparaü saüparirabhya bàhubhiþ 6.082.039c viùedur àrtàtibhayàbhipãóità; vinedur uccai÷ ca tadà sudàruõam 6.083.001a àrtànàü ràkùasãnàü tu laïkàyàü vai kule kule 6.083.001c ràvaõaþ karuõaü ÷abdaü ÷u÷ràva pariveditam 6.083.002a sa tu dãrghaü vini÷vasya muhårtaü dhyànam àsthitaþ 6.083.002c babhåva paramakruddho ràvaõo bhãmadar÷anaþ 6.083.003a saüda÷ya da÷anair oùñhaü krodhasaüraktalocanaþ 6.083.003c ràkùasair api durdar÷aþ kàlàgnir iva mårchitaþ 6.083.004a uvàca ca samãpasthàn ràkùasàn ràkùase÷varaþ 6.083.004c bhayàvyaktakathàüs tatra nirdahann iva cakùuùà 6.083.005a mahodaraü mahàpàr÷vaü viråpàkùaü ca ràkùasaü 6.083.005c ÷ãghraü vadata sainyàni niryàteti mamàj¤ayà 6.083.006a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràkùasàs te bhayàrditàþ 6.083.006c codayàm àsur avyagràn ràkùasàüs tàn nçpàj¤ayà 6.083.007a te tu sarve tathety uktvà ràkùasà ghoradar÷anàþ 6.083.007c kçtasvastyayanàþ sarve ràvaõàbhimukhà yayuþ 6.083.008a pratipåjya yathànyàyaü ràvaõaü te mahàrathàþ 6.083.008c tasthuþ prà¤jalayaþ sarve bhartur vijayakàïkùiõaþ 6.083.009a athovàca prahasyaitàn ràvaõaþ krodhamårchitaþ 6.083.009c mahodaramahàpàr÷vau viråpàkùaü ca ràkùasaü 6.083.010a adya bàõair dhanurmuktair yugàntàdityasaünibhaiþ 6.083.010c ràghavaü lakùmaõaü caiva neùyàmi yamasàdhanam 6.083.011a kharasya kumbhakarõasya prahastendrajitos tathà 6.083.011c kariùyàmi pratãkàram adya ÷atruvadhàd aham 6.083.012a naivàntarikùaü na di÷o na nadyo nàpi sàgaraþ 6.083.012c prakà÷atvaü gamiùyàmi madbàõajaladàvçtàþ 6.083.013a adya vànarayåthànàü tàni yåthàni bhàga÷aþ 6.083.013c dhanuþsamudràd udbhåtair mathiùyàmi ÷arormibhiþ 6.083.014a vyàko÷apadmacakràõi padmakesaravarcasàm 6.083.014c adya yåthatañàkàni gajavat pramathàmy aham 6.083.015a sa÷arair adya vadanaiþ saükhye vànarayåthapàþ 6.083.015c maõóayiùyanti vasudhàü sanàlair iva païkalaiþ 6.083.016a adya yuddhapracaõóànàü harãõàü drumayodhinàm 6.083.016c muktenaikeùuõà yuddhe bhetsyàmi ca ÷ataü÷atam 6.083.017a hato bhartà hato bhràtà yàsàü ca tanayà hatàþ 6.083.017c vadhenàdya ripos tàsàü karmomy asrapramàrjanam 6.083.018a adya madbàõanirbhinnaiþ prakãrõair gatacetanaiþ 6.083.018c karomi vànarair yuddhe yatnàvekùya talàü mahãm 6.083.019a adya gomàyavo gçdhrà ye ca màüsà÷ino 'pare 6.083.019c sarvàüs tàüs tarpayiùyàmi ÷atrumàüsaiþ ÷aràrditaiþ 6.083.020a kalpyatàü me ratha÷ãghraü kùipram ànãyatàü dhanuþ 6.083.020c anuprayàntu màü yuddhe ye 'va÷iùñà ni÷àcaràþ 6.083.021a tasya tadvacanaü ÷rutvà mahàpàr÷vo 'bravãd vacaþ 6.083.021c balàdhyakùàn sthitàüs tatra balaü saütvaryatàm iti 6.083.022a balàdhyakùàs tu saürabdhà ràkùasàüs tàn gçhàd gçhàt 6.083.022c codayantaþ pariyayur laïkàü laghuparàkramàþ 6.083.023a tato muhårtàn niùpetå ràkùasà bhãmavikramàþ 6.083.023c nardanto bhãmavadanà nànàpraharaõair bhujaiþ 6.083.024a asibhiþ paññasaiþ ÷ålair galàbhir musalair halaiþ 6.083.024c ÷aktibhis tãkùõadhàràbhir mahadbhiþ kåñamudgaraiþ 6.083.025a yaùñibhir vimalai÷ cakrair ni÷itai÷ ca para÷vadhaiþ 6.083.025c bhiõóipàlaiþ ÷ataghnãbhir anyai÷ càpi varàyudhaiþ 6.083.026a athànayan balàdhyakùà÷ catvàro ràvaõàj¤ayà 6.083.026c drutaü såtasamàyuktaü yuktàùñaturagaü ratham 6.083.027a àruroha rathaü divyaü dãpyamànaü svatejasà 6.083.027c ràvaõaþ sattvagàmbhãryàd dàrayann iva medinãm 6.083.028a ràvaõenàbhyanuj¤àtau mahàpàr÷vamahodarau 6.083.028c viråpàkùa÷ ca durdharùo rathàn àruruhus tadà 6.083.029a te tu hçùñà vinardanto bhindata iva medinãm 6.083.029c nàdaü ghoraü vimu¤canto niryayur jayakàïkùiõaþ 6.083.030a tato yuddhàya tejasvã rakùogaõabalair vçtaþ 6.083.030c niryayàv udyatadhanuþ kàlàntakayamomapaþ 6.083.031a tataþ prajavanà÷vena rathena sa mahàrathaþ 6.083.031c dvàreõa niryayau tena yatra tau ràmalakùmaõau 6.083.032a tato naùñaprabhaþ såryo di÷a÷ ca timiràvçtàþ 6.083.032c dvijà÷ ca nedur ghorà÷ ca saücacàla ca medinã 6.083.033a vavarùa rudhiraü deva÷ caskhalu÷ ca turaügamàþ 6.083.033c dhvajàgre nyapatad gçdhro vinedu÷ cà÷ivaü ÷ivàþ 6.083.034a nayanaü càsphurad vàmaü savyo bàhur akampata 6.083.034c vivarõavadana÷ càsãt kiü cid abhra÷yata svaraþ 6.083.035a tato niùpatato yuddhe da÷agrãvasya rakùasaþ 6.083.035c raõe nidhana÷aüsãni råpàõy etàni jaj¤ire 6.083.036a antarikùàt papàtolkà nirghàtasamanisvanà 6.083.036c vinedur a÷ivaü gçdhrà vàyasair anunàditàþ 6.083.037a etàn acintayan ghoràn utpàtàn samupasthitàn 6.083.037c niryayau ràvaõo mohàd vadhàrthã kàlacoditaþ 6.083.038a teùàü tu rathaghoùeõa ràkùasànàü mahàtmanàm 6.083.038c vànaràõàm api camår yuddhàyaivàbhyavartata 6.083.039a teùàü sutumulaü yuddhaü babhåva kapirakùasàm 6.083.039c anyonyam àhvayànànàü kruddhànàü jayam icchatàm 6.083.040a tataþ kruddho da÷agrãvaþ ÷araiþ kà¤canabhåùaõaiþ 6.083.040c vànaràõàm anãkeùu cakàra kadanaü mahat 6.083.041a nikçtta÷irasaþ ke cid ràvaõena valãmukhàþ 6.083.041c nirucchvàsà hatàþ ke cit ke cit pàr÷veùu dàritàþ 6.083.041e ke cid vibhinna÷irasaþ ke cic cakùurvivarjitàþ 6.083.042a da÷ànanaþ krodhavivçttanetro; yato yato 'bhyeti rathena saükhye 6.083.042c tatas tatas tasya ÷arapravegaü; soóhuü na ÷ekur hariyåthapàs te 6.084.001a tathà taiþ kçttagàtrais tu da÷agrãveõa màrgaõaiþ 6.084.001c babhåva vasudhà tatra prakãrõà haribhir vçtà 6.084.002a ràvaõasyàprasahyaü taü ÷arasaüpàtam ekataþ 6.084.002c na ÷ekuþ sahituü dãptaü pataügà iva pàvakam 6.084.003a te 'rdità ni÷itair bàõaiþ kro÷anto vipradudruvuþ 6.084.003c pàvakàrciþsamàviùñà dahyamànà yathà gajàþ 6.084.004a plavaügànàm anãkàni mahàbhràõãva màrutaþ 6.084.004c sa yayau samare tasmin vidhaman ràvaõaþ ÷araiþ 6.084.005a kadanaü tarasà kçtvà ràkùasendro vanaukasàm 6.084.005c àsasàda tato yuddhe ràghavaü tvaritas tadà 6.084.006a sugrãvas tàn kapãn dçùñvà bhagnàn vidravato raõe 6.084.006c gulme suùeõaü nikùipya cakre yuddhe drutaü manaþ 6.084.007a àtmanaþ sadç÷aü vãraü sa taü nikùipya vànaram 6.084.007c sugrãvo 'bhimukhaþ ÷atruü pratasthe pàdapàyudhaþ 6.084.008a pàr÷vataþ pçùñhata÷ càsya sarve yåthàdhipàþ svayam 6.084.008c anujahrur mahà÷ailàn vividhàü÷ ca mahàdrumàn 6.084.009a sa nadan yudhi sugrãvaþ svareõa mahatà mahàn 6.084.009c pàtayan vividhàü÷ cànyठjaghànottamaràkùasàn 6.084.010a mamarda ca mahàkàyo ràkùasàn vànare÷varaþ 6.084.010c yugàntasamaye vàyuþ pravçddhàn agamàn iva 6.084.011a ràkùasànàm anãkeùu ÷ailavarùaü vavarùa ha 6.084.011c a÷vavarùaü yathà meghaþ pakùisaügheùu kànane 6.084.012a kapiràjavimuktais taiþ ÷ailavarùais tu ràkùasàþ 6.084.012c vikãrõa÷irasaþ petur nikçttà iva parvatàþ 6.084.013a atha saükùãyamàõeùu ràkùaseùu samantataþ 6.084.013c sugrãveõa prabhagneùu patatsu vinadatsu ca 6.084.014a viråpàkùaþ svakaü nàma dhanvã vi÷ràvya ràkùasaþ 6.084.014c rathàd àplutya durdharùo gajaskandham upàruhat 6.084.015a sa taü dviradam àruhya viråpàkùo mahàrathaþ 6.084.015c vinadan bhãmanirhràlaü vànaràn abhyadhàvata 6.084.016a sugrãve sa ÷aràn ghoràn visasarja camåmukhe 6.084.016c sthàpayàm àsà codvignàn ràkùasàn saüpraharùayan 6.084.017a so 'tividdhaþ ÷itair bàõaiþ kapãndras tena rakùasà 6.084.017c cukrodha ca mahàkrodho vadhe càsya mano dadhe 6.084.018a tataþ pàdapam uddhçtya ÷åraþ saüpradhane hariþ 6.084.018c abhipatya jaghànàsya pramukhe taü mahàgajam 6.084.019a sa tu prahàràbhihataþ sugrãveõa mahàgajaþ 6.084.019c apàsarpad dhanurmàtraü niùasàda nanàda ca 6.084.020a gajàt tu mathitàt tårõam apakramya sa vãryavàn 6.084.020c ràkùaso 'bhimukhaþ ÷atruü pratyudgamya tataþ kapim 6.084.021a àrùabhaü carmakhaógaü ca pragçhya laghuvikramaþ 6.084.021c bhartsayann iva sugrãvam àsasàda vyavasthitam 6.084.022a sa hi tasyàbhisaükruddhaþ pragçhya mahatãü ÷ilàm 6.084.022c viråpàkùàya cikùepa sugrãvo jaladopamàm 6.084.023a sa tàü ÷ilàm àpatantãü dçùñvà ràkùasapuügavaþ 6.084.023c apakramya suvikràntaþ khaógena pràharat tadà 6.084.024a tena khaógena saükruddhaþ sugrãvasya camåmukhe 6.084.024c kavacaü pàtayàm àsa sa khaógàbhihato 'patat 6.084.025a sa samutthàya patitaþ kapis tasya vyasarjayat 6.084.025c talaprahàram a÷aneþ samànaü bhãmanisvanam 6.084.026a talaprahàraü tad rakùaþ sugrãveõa samudyatam 6.084.026c naipuõyàn mocayitvainaü muùñinorasy atàóayat 6.084.027a tatas tu saükruddhataraþ sugrãvo vànare÷varaþ 6.084.027c mokùitaü càtmano dçùñvà prahàraü tena rakùasà 6.084.028a sa dadar÷àntaraü tasya viråpàkùasya vànaraþ 6.084.028c tato nyapàtayat krodhàc chaïkhade÷e mahàtalam 6.084.029a mahendrà÷anikalpena talenàbhihataþ kùitau 6.084.029c papàta rudhiraklinnaþ ÷oõitaü sa samudvaman 6.084.030a vivçttanayanaü krodhàt saphena rudhiràplutam 6.084.030c dadç÷us te viråpàkùaü viråpàkùataraü kçtam 6.084.031a sphurantaü parivarjantaü pàr÷vena rudhirokùitam 6.084.031c karuõaü ca vinardàntaü dadç÷uþ kapayo ripum 6.084.032a tathà tu tau saüyati saüprayuktau; tarasvinau vànararàkùasànàm 6.084.032c balàrõavau sasvanatuþ sabhãmaü; mahàrõavau dvàv iva bhinnavelau 6.084.033a vinà÷itaü prekùya viråpanetraü; mahàbalaü taü haripàrthivena 6.084.033c balaü samastaü kapiràkùasànàm; unmattagaïgàpratimaü babhåva 6.085.001a hanyamàne bale tårõam anyonyaü te mahàmçdhe 6.085.001c sarasãva mahàgharme såpakùãõe babhåvatuþ 6.085.002a svabalasya vighàtena viråpàkùavadhena ca 6.085.002c babhåva dviguõaü kruddho ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.085.003a prakùãõaü tu balaü dçùñvà vadhyamànaü valãmukhaiþ 6.085.003c babhåvàsya vyathà yuddhe prekùya daivaviparyayam 6.085.004a uvàca ca samãpasthaü mahodaram ariüdamam 6.085.004c asmin kàle mahàbàho jayà÷à tvayi me sthità 6.085.005a jahi ÷atrucamåü vãra dar÷ayàdya paràkramam 6.085.005c bhartçpiõóasya kàlo 'yaü nirveùñuü sàdhu yudhyatàm 6.085.006a evam uktas tathety uktvà ràkùasendraü mahodaraþ 6.085.006c pravive÷àrisenàü sa pataüga iva pàvakam 6.085.007a tataþ sa kadanaü cakre vànaràõàü mahàbalaþ 6.085.007c bhartçvàkyena tejasvã svena vãryeõa coditaþ 6.085.008a prabhagnàü samare dçùñvà vànaràõàü mahàcamåm 6.085.008c abhidudràva sugrãvo mahodaram anantaram 6.085.009a pragçhya vipulàü ghoràü mahãdhara samàü ÷ilàm 6.085.009c cikùepa ca mahàtejàs tad vadhàya harã÷varaþ 6.085.010a tàm àpatantãü sahasà ÷ilàü dçùñvà mahodaraþ 6.085.010c asaübhràntas tato bàõair nirbibheda duràsadàm 6.085.011a rakùasà tena bàõaughair nikçttà sà sahasradhà 6.085.011c nipapàta ÷ilàbhåmau gçdhracakram ivàkulam 6.085.012a tàü tu bhinnàü ÷ilàü dçùñvà sugrãvaþ krodhamårchitaþ 6.085.012c sàlam utpàñya cikùepa rakùase raõamårdhani 6.085.012e ÷arai÷ ca vidadàrainaü ÷åraþ parapuraüjayaþ 6.085.013a sa dadar÷a tataþ kruddhaþ parighaü patitaü bhuvi 6.085.013c àvidhya tu sa taü dãptaü parighaü tasya dar÷ayan 6.085.013e parighàgreõa vegena jaghànàsya hayottamàn 6.085.014a tasmàd dhatahayàd vãraþ so 'vaplutya mahàrathàt 6.085.014c gadàü jagràha saükruddho ràkùaso 'tha mahodaraþ 6.085.015a gadàparighahastau tau yudhi vãrau samãyatuþ 6.085.015c nardantau govçùaprakhyau ghanàv iva savidyutau 6.085.016a àjaghàna gadàü tasya parigheõa harã÷varaþ 6.085.016c papàta sa gadodbhinnaþ parighas tasya bhåtale 6.085.017a tato jagràha tejasvã sugrãvo vasudhàtalàt 6.085.017c àyasaü musalaü ghoraü sarvato hemabhåùitam 6.085.018a taü samudyamya cikùepa so 'py anyàü vyàkùipad gadàm 6.085.018c bhinnàv anyonyam àsàdya petatur dharaõãtale 6.085.019a tato bhagnapraharaõau muùñibhyàü tau samãyatuþ 6.085.019c tejo balasamàviùñau dãptàv iva hutà÷anau 6.085.020a jaghnatus tau tadànyonyaü nedatu÷ ca punaþ punaþ 6.085.020c talai÷ cànyonyam àhatya petatur dharaõãtale 6.085.021a utpetatus tatas tårõaü jaghnatu÷ ca parasparam 6.085.021c bhujai÷ cikùepatur vãràv anyonyam aparàjitau 6.085.022a àjahàra tadà khagóam adåraparivartinam 6.085.022c ràkùasa÷ carmaõà sàrdhaü mahàvego mahodaraþ 6.085.023a tathaiva ca mahàkhaógaü carmaõà patitaü saha 6.085.023c jagràha vànara÷reùñhaþ sugrãvo vegavattaraþ 6.085.024a tau tu roùaparãtàïgau nardantàv abhyadhàvatàm 6.085.024c udyatàsã raõe hçùñau yudhi ÷astravi÷àradau 6.085.025a dakùiõaü maõóalaü cobhau tau tårõaü saüparãyatuþ 6.085.025c anyonyam abhisaükruddhau jaye praõihitàv ubhau 6.085.026a sa tu ÷åro mahàvego vãrya÷làghã mahodaraþ 6.085.026c mahàcarmaõi taü khaógaü pàtayàm àsa durmatiþ 6.085.027a lagnam utkarùataþ khaógaü khaógena kapiku¤jaraþ 6.085.027c jahàra sa÷iras tràõaü kuõóalopahitaü ÷iraþ 6.085.028a nikçtta÷irasas tasya patitasya mahãtale 6.085.028c tad balaü ràkùasendrasya dçùñvà tatra na tiùñhati 6.085.029a hatvà taü vànaraiþ sàrdhaü nanàda mudito hariþ 6.085.029c cukrodha ca da÷agrãvo babhau hçùña÷ ca ràghavaþ 6.086.001a mahodare tu nihate mahàpàr÷vo mahàbalaþ 6.086.001c aïgadasya camåü bhãmàü kùobhayàm àsa sàyakaiþ 6.086.002a sa vànaràõàü mukhyànàm uttamàïgàni sarva÷aþ 6.086.002c pàtayàm àsa kàyebhyaþ phalaü vçntàd ivànilaþ 6.086.003a keùàü cid iùubhir bàhån skandhàü÷ cicheda ràkùasaþ 6.086.003c vànaràõàü susaükruddhaþ pàr÷vaü keùàü vyadàrayat 6.086.004a te 'rdità bàõavarùeõa mahàpàr÷vena vànaràþ 6.086.004c viùàdavimukhàþ sarve babhåvur gatacetasaþ 6.086.005a nirãkùya balam udvignam aïgado ràkùasàrditam 6.086.005c vegaü cakre mahàbàhuþ samudra iva parvaõi 6.086.006a àyasaü parighaü gçhya såryara÷misamaprabham 6.086.006c samare vànara÷reùñho mahàpàr÷ve nyapàtayat 6.086.007a sa tu tena prahàreõa mahàpàr÷vo vicetanaþ 6.086.007c sasåtaþ syandanàt tasmàd visaüj¤aþ pràpatad bhuvi 6.086.008a sarkùaràjas tu tejasvã nãlà¤janacayopamaþ 6.086.008c niùpatya sumahàvãryaþ svàd yåthàn meghasaünibhàt 6.086.009a pragçhya giri÷çïgàbhàü kruddhaþ sa vipulàü ÷ilàm 6.086.009c a÷vठjaghàna tarasà syandanaü ca babha¤ja tam 6.086.010a muhårtàl labdhasaüj¤as tu mahàpàr÷vo mahàbalaþ 6.086.010c aïgadaü bahubhir bàõair bhåyas taü pratyavidhyata 6.086.011a jàmbavantaü tribhir bàõair àjaghàna stanàntare 6.086.011c çkùaràjaü gavàkùaü ca jaghàna bahubhiþ ÷araiþ 6.086.012a gavàkùaü jàmbavantaü ca sa dçùñvà ÷arapãóitau 6.086.012c jagràha parighaü ghoram aïgadaþ krodhamårchitaþ 6.086.013a tasyàïgadaþ prakupito ràkùasasya tam àyasaü 6.086.013c dårasthitasya parighaü ravira÷misamaprabham 6.086.014a dvàbhyàü bhujàbhyàü saügçhya bhràmayitvà ca vegavàn 6.086.014c mahàpàr÷vàya cikùepa vadhàrthaü vàlinaþ sutaþ 6.086.015a sa tu kùipto balavatà parighas tasya rakùasaþ 6.086.015c dhanu÷ ca sa÷araü hastàc chirastraü càpy apàtayat 6.086.016a taü samàsàdya vegena vàliputraþ pratàpavàn 6.086.016c talenàbhyahanat kruddhaþ karõamåle sakuõóale 6.086.017a sa tu kruddho mahàvego mahàpàr÷vo mahàdyutiþ 6.086.017c kareõaikena jagràha sumahàntaü para÷vadham 6.086.018a taü tailadhautaü vimalaü ÷ailasàramayaü dçóham 6.086.018c ràkùasaþ paramakruddho vàliputre nyapàtayat 6.086.019a tena vàmàüsaphalake bhç÷aü pratyavapàtitam 6.086.019c aïgado mokùayàm àsa saroùaþ sa para÷vadham 6.086.020a sa vãro vajrasaükà÷am aïgado muùñim àtmanaþ 6.086.020c saüvartayan susaükruddhaþ pitus tulyaparàkramaþ 6.086.021a ràkùasasya stanàbhyà÷e marmaj¤o hçdayaü prati 6.086.021c indrà÷anisamaspar÷aü sa muùñiü vinyapàtayat 6.086.022a tena tasya nipàtena ràkùasasya mahàmçdhe 6.086.022c paphàla hçdayaü cà÷u sa papàta hato bhuvi 6.086.023a tasmin nipatite bhåmau tat sainyaü saüpracukùubhe 6.086.023c abhavac ca mahàn krodhaþ samare ràvaõasya tu 6.087.001a mahodaramahàpàr÷vau hatau dçùñvà tu ràkùasau 6.087.001c tasmiü÷ ca nihate vãre viråpàkùe mahàbale 6.087.002a àvive÷a mahàn krodho ràvaõaü tu mahàmçdhe 6.087.002c såtaü saücodayàm àsa vàkyaü cedam uvàca ha 6.087.003a nihatànàm amàtyànàü ruddhasya nagarasya ca 6.087.003c duþkham eùo 'paneùyàmi hatvà tau ràmalakùmaõau 6.087.004a ràmavçkùaü raõe hanmi sãtàpuùpaphalapradam 6.087.004c pra÷àkhà yasya sugrãvo jàmbavàn kumudo nalaþ 6.087.005a sa di÷o da÷a ghoùeõa rathasyàtiratho mahàn 6.087.005c nàdayan prayayau tårõaü ràghavaü càbhyavartata 6.087.006a pårità tena ÷abdena sanadãgirikànanà 6.087.006c saücacàla mahã sarvà savaràhamçgadvipà 6.087.007a tàmasaü sumahàghoraü cakàràstraü sudàruõam 6.087.007c nirdadàha kapãn sarvàüs te prapetuþ samantataþ 6.087.008a tàny anãkàny anekàni ràvaõasya ÷arottamaiþ 6.087.008c dçùñvà bhagnàni ÷ata÷o ràghavaþ paryavasthitaþ 6.087.009a sa dadar÷a tato ràmaü tiùñhantam aparàjitam 6.087.009c lakùmaõena saha bhràtrà viùõunà vàsavaü yathà 6.087.010a àlikhantam ivàkà÷am avaùñabhya mahad dhanuþ 6.087.010c padmapatravi÷àlàkùaü dãrghabàhum ariüdamam 6.087.011a vànaràü÷ ca raõe bhagnàn àpatantaü ca ràvaõam 6.087.011c samãkùya ràghavo hçùño madhye jagràha kàrmukam 6.087.012a visphàrayitum àrebhe tataþ sa dhanur uttamam 6.087.012c mahàvegaü mahànàdaü nirbhindann iva medinãm 6.087.013a tayoþ ÷arapathaü pràpya ràvaõo ràjaputrayoþ 6.087.013c sa babhåva yathà ràhuþ samãpe ÷a÷isåryayoþ 6.087.014a ràvaõasya ca bàõaughai ràmavispharitena ca 6.087.014c ÷abdena ràkùasàs tena petu÷ ca ÷ata÷as tadà 6.087.015a tam icchan prathamaü yoddhuü lakùmaõo ni÷itaiþ ÷araiþ 6.087.015c mumoca dhanur àyamya ÷aràn agni÷ikhopamàn 6.087.016a tàn muktamàtràn àkà÷e lakùmaõena dhanuùmatà 6.087.016c bàõàn bàõair mahàtejà ràvaõaþ pratyavàrayat 6.087.017a ekam ekena bàõena tribhis trãn da÷abhir da÷a 6.087.017c lakùmaõasya praciccheda dar÷ayan pàõilàghavam 6.087.018a abhyatikramya saumitriü ràvaõaþ samitiüjayaþ 6.087.018c àsasàda tato ràmaü sthitaü ÷ailam ivàcalam 6.087.019a sa saükhye ràmam àsàdya krodhasaüraktalocanaþ 6.087.019c vyasçjac charavarõàni ràvaõo ràghavopari 6.087.020a ÷aradhàràs tato ràmo ràvaõasya dhanu÷cyutàþ 6.087.020c dçùñvaivàpatitàþ ÷ãghraü bhallठjagràha satvaram 6.087.021a tठ÷araughàüs tato bhallais tãkùõai÷ ciccheda ràghavaþ 6.087.021c dãpyamànàn mahàvegàn kruddhàn à÷ãviùàn iva 6.087.022a ràghavo ràvaõaü tårõaü ràvaõo ràghavaü tathà 6.087.022c anyonyaü vividhais tãkùõaiþ ÷arair abhivavarùatuþ 6.087.023a ceratu÷ ca ciraü citraü maõóalaü savyadakùiõam 6.087.023c bàõavegàn samudãkùya samareùv aparàjitau 6.087.024a tayor bhåtàni vitreùur yugapat saüprayudhyatoþ 6.087.024c raudrayoþ sàyakamucor yamàntakanikà÷ayoþ 6.087.025a saütataü vividhair bàõair babhåva gaganaü tadà 6.087.025c ghanair ivàtapàpàye vidyunmàlàsamàkulaiþ 6.087.026a gavàkùitam ivàkà÷aü babhåva ÷åravçùñibhiþ 6.087.026c mahàvegaiþ sutãkùõàgrair gçdhrapatraiþ suvàjitaiþ 6.087.027a ÷aràndhakàraü tau bhãmaü cakratuþ paramaü tadà 6.087.027c gate 'staü tapane càpi mahàmeghàv ivotthitau 6.087.028a babhåva tumulaü yuddham anyonyavadhakàïkùiõoþ 6.087.028c anàsàdyam acintyaü ca vçtravàsavayor iva 6.087.029a ubhau hi parameùvàsàv ubhau ÷astravi÷àradau 6.087.029c ubhau càstravidàü mukhyàv ubhau yuddhe viceratuþ 6.087.030a ubhau hi yena vrajatas tena tena ÷arormayaþ 6.087.030c årmayo vàyunà viddhà jagmuþ sàgarayor iva 6.087.031a tataþ saüsaktahastas tu ràvaõo lokaràvaõaþ 6.087.031c nàràcamàlàü ràmasya lalàñe pratyamu¤cata 6.087.032a raudracàpaprayuktàü tàü nãlotpaladalaprabhàm 6.087.032c ÷irasà dhàrayan ràmo na vyathàü pratyapadyata 6.087.033a atha mantràn api japan raudram astram udãrayan 6.087.033c ÷aràn bhåyaþ samàdàya ràmaþ krodhasamanvitaþ 6.087.034a mumoca ca mahàtejà÷ càpam àyamya vãryavàn 6.087.034c tठ÷aràn ràkùasendràya cikùepàcchinnasàyakaþ 6.087.035a te mahàmeghasaükà÷e kavace patitàþ ÷aràþ 6.087.035c avadhye ràkùasendrasya na vyathàü janayaüs tadà 6.087.036a punar evàtha taü ràmo rathasthaü ràkùasàdhipam 6.087.036c lalàñe paramàstreõa sarvàstraku÷alo 'bhinat 6.087.037a te bhittvà bàõaråpàõi pa¤ca÷ãrùà ivoragàþ 6.087.037c ÷vasanto vivi÷ur bhåmiü ràvaõapratikålatàþ 6.087.038a nihatya ràghavasyàstraü ràvaõaþ krodhamårchitaþ 6.087.038c àsuraü sumahàghoram anyad astraü samàdade 6.087.039a siühavyàghramukhàü÷ cànyàn kaïkakàka mukhàn api 6.087.039c gçdhra÷yenamukhàü÷ càpi sçgàlavadanàüs tathà 6.087.040a ãhàmçgamuhàü÷ cànyàn vyàditàsyàn bhayàvahàn 6.087.040c pa¤càsyàül lelihànàü÷ ca sasarja ni÷itठ÷aràn 6.087.041a ÷aràn kharamukhàü÷ cànyàn varàhamukhasaüsthitàn 6.087.041c ÷vànakukkuñavaktràü÷ ca makarà÷ãviùànanàn 6.087.042a etàü÷ cànyàü÷ ca màyàbhiþ sasarja ni÷itठ÷aràn 6.087.042c ràmaü prati mahàtejàþ kruddhaþ sarpa iva ÷vasan 6.087.043a àsureõa samàviùñaþ so 'streõa raghunandanaþ 6.087.043c sasarjàstraü mahotsàhaþ pàvakaü pàvakopamaþ 6.087.044a agnidãptamukhàn bàõàüs tathà såryamukhàn api 6.087.044c candràrdhacandravaktràü÷ ca dhåmaketumukhàn api 6.087.045a grahanakùatravarõàü÷ ca maholkà mukhasaüsthitàn 6.087.045c vidyujjihvopamàü÷ cànyàn sasarja ni÷itठ÷aràn 6.087.046a te ràvaõa÷arà ghorà ràghavàstrasamàhatàþ 6.087.046c vilayaü jagmur àkà÷e jagmu÷ caiva sahasra÷aþ 6.087.047a tad astraü nihataü dçùñvà ràmeõàkliùñakarmaõà 6.087.047c hçùñà nedus tataþ sarve kapayaþ kàmaråpiõaþ 6.088.001a tasmin pratihate 'stre tu ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.088.001c krodhaü ca dviguõaü cakre krodhàc càstram anantaram 6.088.002a mayena vihitaü raudram anyad astraü mahàdyutiþ 6.088.002c utsraùñuü ràvaõo ghoraü ràghavàya pracakrame 6.088.003a tataþ ÷ålàni ni÷cerur gadà÷ ca musalàni ca 6.088.003c kàrmukàd dãpyamànàni vajrasàràõi sarva÷aþ 6.088.004a kåñamudgarapà÷à÷ ca dãptà÷ cà÷anayas tathà 6.088.004c niùpetur vividhàs tãkùõà vàtà iva yugakùaye 6.088.005a tad astraü ràghavaþ ÷rãmàn uttamàstravidàü varaþ 6.088.005c jaghàna paramàstreõa gandharveõa mahàdyutiþ 6.088.006a tasmin pratihate 'stre tu ràghaveõa mahàtmanà 6.088.006c ràvaõaþ krodhatàmràkùaþ sauram astram udãrayat 6.088.007a tata÷ cakràõi niùpetur bhàsvaràõi mahànti ca 6.088.007c kàrmukàd bhãmavegasya da÷agrãvasya dhãmataþ 6.088.008a tair àsãd gaganaü dãptaü saüpatadbhir itas tataþ 6.088.008c patadbhi÷ ca di÷o dãptai÷ candrasåryagrahair iva 6.088.009a tàni ciccheda bàõaughai÷ cakràõi tu sa ràghavaþ 6.088.009c àyudhàni vicitràõi ràvaõasya camåmukhe 6.088.010a tad astraü tu hataü dçùñvà ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.088.010c vivyàdha da÷abhir bàõai ràmaü sarveùu marmasu 6.088.011a sa viddho da÷abhir bàõair mahàkàrmukaniþsçtaiþ 6.088.011c ràvaõena mahàtejà na pràkampata ràghavaþ 6.088.012a tato vivyàdha gàtreùu sarveùu samitiüjayaþ 6.088.012c ràghavas tu susaükruddho ràvaõaü bahubhiþ ÷araiþ 6.088.013a etasminn antare kruddho ràghavasyànujo balã 6.088.013c lakùmaõaþ sàyakàn sapta jagràha paravãrahà 6.088.014a taiþ sàyakair mahàvegai ràvaõasya mahàdyutiþ 6.088.014c dhvajaü manuùya÷ãrùaü tu tasya ciccheda naikadhà 6.088.015a sàrathe÷ càpi bàõena ÷iro jvalitakuõóalam 6.088.015c jahàra lakùmaõaþ ÷rãmàn nairçtasya mahàbalaþ 6.088.016a tasya bàõai÷ ca ciccheda dhanur gajakaropamam 6.088.016c lakùmaõo ràkùasendrasya pa¤cabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 6.088.017a nãlameghanibhàü÷ càsya sada÷vàn parvatopamàn 6.088.017c jaghànàplutya gadayà ràvaõasya vibhãùaõaþ 6.088.018a hatà÷vàd vegavàn vegàd avaplutya mahàrathàt 6.088.018c krodham àhàrayat tãvraü bhràtaraü prati ràvaõaþ 6.088.019a tataþ ÷aktiü mahà÷aktir dãptàü dãptà÷anãm iva 6.088.019c vibhãùaõàya cikùepa ràkùasendraþ pratàpavàn 6.088.020a apràptàm eva tàü bàõais tribhi÷ ciccheda lakùmaõaþ 6.088.020c athodatiùñhat saünàdo vànaràõàü tadà raõe 6.088.021a sa papàta tridhà chinnà ÷aktiþ kà¤canamàlinã 6.088.021c savisphuliïgà jvalità maholkeva diva÷ cyutà 6.088.022a tataþ saübhàvitataràü kàlenàpi duràsadàm 6.088.022c jagràha vipulàü ÷aktiü dãpyamànàü svatejasà 6.088.023a sà veginà balavatà ràvaõena duràtmanà 6.088.023c jajvàla sumahàghorà ÷akrà÷anisamaprabhà 6.088.024a etasminn antare vãro lakùmaõas taü vibhãùaõam 6.088.024c pràõasaü÷ayam àpannaü tårõam evàbhyapadyata 6.088.025a taü vimokùayituü vãra÷ càpam àyamya lakùmaõaþ 6.088.025c ràvaõaü ÷aktihastaü taü ÷aravarùair avàkirat 6.088.026a kãryamàõaþ ÷araugheõa visçùñtena mahàtmanà 6.088.026c na prahartuü mana÷ cakre vimukhãkçtavikramaþ 6.088.027a mokùitaü bhràtaraü dçùñvà lakùmaõena sa ràvaõaþ 6.088.027c lakùmaõàbhimukhas tiùñhann idaü vacanam abravãt 6.088.028a mokùitas te bala÷làghin yasmàd evaü vibhãùaõaþ 6.088.028c vimucya ràkùasaü ÷aktis tvayãyaü vinipàtyate 6.088.029a eùà te hçdayaü bhittvà ÷aktir lohitalakùaõà 6.088.029c madbàhuparighotsçùñà pràõàn àdàya yàsyati 6.088.030a ity evam uktvà tàü ÷aktim aùñaghaõñàü mahàsvanàm 6.088.030c mayena màyàvihitàm amoghàü ÷atrughàtinãm 6.088.031a lakùmaõàya samuddi÷ya jvalantãm iva tejasà 6.088.031c ràvaõaþ paramakruddha÷ cikùepa ca nanàda ca 6.088.032a sà kùiptà bhãmavegena ÷akrà÷anisamasvanà 6.088.032c ÷aktir abhyapatad vegàl lakùmaõaü raõamårdhani 6.088.033a tàm anuvyàharac chaktim àpatantãü sa ràghavaþ 6.088.033c svastyas tu lakùmaõàyeti moghà bhava hatodyamà 6.088.034a nyapatat sà mahàvegà lakùmaõasya mahorasi 6.088.034c jihvevoragaràjasya dãpyamànà mahàdyutiþ 6.088.035a tato ràvaõavegena sudåram avagàóhayà 6.088.035c ÷aktyà nirbhinnahçdayaþ papàta bhuvi lakùmaõaþ 6.088.036a tadavasthaü samãpastho lakùmaõaü prekùya ràghavaþ 6.088.036c bhràtçsnehàn mahàtejà viùaõõahçdayo 'bhavat 6.088.037a sa muhårtam anudhyàya bàùpavyàkulalocanaþ 6.088.037c babhåva saürabdhataro yugànta iva pàvakaþ 6.088.038a na viùàdasya kàlo 'yam iti saücintya ràghavaþ 6.088.038c cakre sutumulaü yuddhaü ràvaõasya vadhe dhçtaþ 6.088.039a sa dadar÷a tato ràmaþ ÷aktyà bhinnaü mahàhave 6.088.039c lakùmaõaü rudhiràdigdhaü sapannagam ivàcalam 6.088.040a tàm api prahitàü ÷aktiü ràvaõena balãyasà 6.088.040c yatnatas te hari÷reùñhà na ÷ekur avamarditum 6.088.040e ardità÷ caiva bàõaughaiþ kùiprahastena rakùasà 6.088.041a saumitriü sà vinirbhidya praviùñà dharaõãtalam 6.088.041c tàü karàbhyàü paràmç÷ya ràmaþ ÷aktiü bhayàvahàm 6.088.041e babha¤ja samare kruddho balavad vicakarùa ca 6.088.042a tasya niùkarùataþ ÷aktiü ràvaõena balãyasà 6.088.042c ÷aràþ sarveùu gàtreùu pàtità marmabhedinaþ 6.088.043a acintayitvà tàn bàõàn samà÷liùyà ca lakùmaõam 6.088.043c abravãc ca hanåmantaü sugrãvaü caiva ràghavaþ 6.088.043e lakùmaõaü parivàryeha tiùñhadhvaü vànarottamàþ 6.088.044a paràkramasya kàlo 'yaü saüpràpto me cirepsitaþ 6.088.044c pàpàtmàyaü da÷agrãvo vadhyatàü pàpani÷cayaþ 6.088.044e kàïkùitaþ stokakasyeva gharmànte meghadar÷anam 6.088.045a asmin muhårte naciràt satyaü prati÷çõomi vaþ 6.088.045c aràvaõam aràmaü và jagad drakùyatha vànaràþ 6.088.046a ràjyanà÷aü vane vàsaü daõóake paridhàvanam 6.088.046c vaidehyà÷ ca paràmar÷aü rakùobhi÷ ca samàgamam 6.088.047a pràptaü duþkhaü mahad ghoraü kle÷aü ca nirayopamam 6.088.047c adya sarvam ahaü tyakùye hatvà taü ràvaõaü raõe 6.088.048a yadarthaü vànaraü sainyaü samànãtam idaü mayà 6.088.048c sugrãva÷ ca kçto ràjye nihatvà vàlinaü raõe 6.088.049a yadarthaü sàgaraþ kràntaþ setur baddha÷ ca sàgare 6.088.049c so 'yam adya raõe pàpa÷ cakùurviùayam àgataþ 6.088.050a cakùurviùayam àgamya nàyaü jãvitum arhati 6.088.050c dçùñiü dçùñiviùasyeva sarpasya mama ràvaõaþ 6.088.051a svasthàþ pa÷yata durdharùà yuddhaü vànarapuügavàþ 6.088.051c àsãnàþ parvatàgreùu mamedaü ràvaõasya ca 6.088.052a adya ràmasya ràmatvaü pa÷yantu mama saüyuge 6.088.052c trayo lokàþ sagandharvàþ sadevàþ sarùicàraõàþ 6.088.053a adya karma kariùyàmi yal lokàþ sacaràcaràþ 6.088.053c sadevàþ kathayiùyanti yàvad bhåmir dhariùyati 6.088.054a evam uktvà ÷itair bàõais taptakà¤canabhåùaõaiþ 6.088.054c àjaghàna da÷agrãvaü raõe ràmaþ samàhitaþ 6.088.055a atha pradãptair nàràcair musalai÷ càpi ràvaõaþ 6.088.055c abhyavarùat tadà ràmaü dhàràbhir iva toyadaþ 6.088.056a ràmaràvaõamuktànàm anyonyam abhinighnatàm 6.088.056c ÷aràõàü ca ÷aràõàü ca babhåva tumulaþ svanaþ 6.088.057a te bhinnà÷ ca vikãrõà÷ ca ràmaràvaõayoþ ÷aràþ 6.088.057c antarikùàt pradãptàgrà nipetur dharaõãtale 6.088.058a tayor jyàtalanirghoùo ràmaràvaõayor mahàn 6.088.058c tràsanaþ sarvabåtànàü sa babhåvàdbhutopamaþ 6.088.059a sa kãryamàõaþ ÷arajàlavçùñibhir; mahàtmanà dãptadhanuùmatàrditaþ 6.088.059c bhayàt pradudràva sametya ràvaõo; yathànilenàbhihato balàhakaþ 6.089.001a sa dattvà tumulaü yuddhaü ràvaõasya duràtmanaþ 6.089.001c visçjan eva bàõaughàn suùeõaü vàkyam abravãt 6.089.002a eùa ràvaõavegena lakùmaõaþ patitaþ kùitau 6.089.002c sarpavad veùñate vãro mama ÷okam udãrayan 6.089.003a ÷oõitàrdram imaü vãraü pràõair iùñataraü mama 6.089.003c pa÷yato mama kà ÷aktir yoddhuü paryàkulàtmanaþ 6.089.004a ayaü sa samara÷làghã bhràtà me ÷ubhalakùaõaþ 6.089.004c yadi pa¤catvam àpannaþ pràõair me kiü sukhena và 6.089.005a lajjatãva hi me vãryaü bhra÷yatãva karàd dhanuþ 6.089.005c sàyakà vyavasãdanti dçùñir bàùpava÷aü gatà 6.089.005e cintà me vardhate tãvrà mumårùà copajàyate 6.089.006a bhràtaraü nihataü dçùñvà ràvaõena duràtmanà 6.089.006c paraü viùàdam àpanno vilalàpàkulendriyaþ 6.089.007a na hi yuddhena me kàryaü naiva pràõair na sãtayà 6.089.007c bhràtaraü nihataü dçùñvà lakùmaõaü raõapàüsuùu 6.089.008a kiü me ràjyena kiü pràõair yuddhe kàryaü na vidyate 6.089.008c yatràyaü nihataþ ÷ete raõamårdhani lakùmaõaþ 6.089.009a ràmam à÷vàsayan vãraþ suùeõo vàkyam abravãt 6.089.009c na mçto 'yaü mahàbàhur lakùmaõo lakùmivardhanaþ 6.089.010a na càsya vikçtaü vaktraü nàpi ÷yàmaü na niùprabham 6.089.010c suprabhaü ca prasannaü ca mukham asyàbhilakùyate 6.089.011a padmaraktatalau hastau suprasanne ca locane 6.089.011c evaü na vidyate råpaü gatàsånàü vi÷àü pate 6.089.011e màü viùàdaü kçtvà vãra sapràõo 'yam ariüdama 6.089.012a àkhyàsyate prasuptasya srastagàtrasya bhåtale 6.089.012c socchvàsaü hçdayaü vãra kampamànaü muhur muhuþ 6.089.013a evam uktvà tu vàkyaj¤aþ suùeõo ràghavaü vacaþ 6.089.013c samãpastham uvàcedaü hanåmantam abhitvaran 6.089.014a saumya ÷ãghram ito gatvà ÷ailam oùadhiparvatam 6.089.014c pårvaü hi kathito yo 'sau vãra jàmbavatà ÷ubhaþ 6.089.015a dakùiõe ÷ikhare tasya jàtàm oùadhim ànaya 6.089.015c vi÷alyakaraõã nàma vi÷alyakaraõãü ÷ubhàm 6.089.016a sauvarõakaraõãü càpi tathà saüjãvanãm api 6.089.016c saüdhànakaraõãü càpi gatvà ÷ãghram ihànaya 6.089.016e saüjãvanàrthaü vãrasya lakùmaõasya mahàtmanaþ 6.089.017a ity evam ukto hanumàn gatvà cauùadhiparvatam 6.089.017c cintàm abhyagamac chrãmàn ajànaüs tà mahauùadhãþ 6.089.018a tasya buddhiþ samutpannà màruter amitaujasaþ 6.089.018c idam eva gamiùyàmi gçhãtvà ÷ikharaü gireþ 6.089.019a agçhya yadi gacchàmi vi÷alyakaraõãm aham 6.089.019c kàlàtyayena doùaþ syàd vaiklavyaü ca mahad bhavet 6.089.020a iti saücintya hanumàn gatvà kùipraü mahàbalaþ 6.089.020c utpapàta gçhãtvà tu hanåmठ÷ikharaü gireþ 6.089.021a oùadhãr nàvagachàmi tà ahaü haripuügava 6.089.021c tad idaü ÷ikharaü kçtsnaü gires tasyàhçtaü mayà 6.089.022a evaü kathayamànaü taü pra÷asya pavanàtmajam 6.089.022c suùeõo vànara÷reùñho jagràhotpàñya cauùadhãþ 6.089.023a tataþ saükùodayitvà tàm oùadhiü vànarottamaþ 6.089.023c lakùmaõasya dadau nastaþ suùeõaþ sumahàdyutiþ 6.089.024a sa÷alyaþ sa samàghràya lakùmaõaþ paravãrahà 6.089.024c vi÷alyo virujaþ ÷ãghram udatiùñhan mahãtalàt 6.089.025a samutthitaü te harayo bhåtalàt prekùya lakùmaõam 6.089.025c sàdhu sàdhv iti suprãtàþ suùeõaü pratyapåjayan 6.089.026a ehy ehãty abravãd ràmo lakùmaõaü paravãrahà 6.089.026c sasvaje snehagàóhaü ca bàùpaparyàkulekùaõaþ 6.089.027a abravãc ca pariùvajya saumitriü ràghavas tadà 6.089.027c diùñyà tvàü vãra pa÷yàmi maraõàt punar àgatam 6.089.028a na hi me jãvitenàrthaþ sãtayà ca jayena và 6.089.028c ko hi me jãvitenàrthas tvayi pa¤catvam àgate 6.089.029a ity evaü vadatas tasya ràghavasya mahàtmanaþ 6.089.029c khinnaþ ÷ithilayà vàcà lakùmaõo vàkyam abravãt 6.089.030a tàü pratij¤àü pratij¤àya purà satyaparàkrama 6.089.030c laghuþ ka÷ cid ivàsattvo naivaü vaktum ihàrhasi 6.089.031a na pratij¤àü hi kurvanti vitathàü sàdhavo 'nagha 6.089.031c lakùmaõaü hi mahat tv asya pratij¤àparipàlanam 6.089.032a nairà÷yam upagantuü te tad alaü matkçte 'nagha 6.089.032c vadhena ràvaõasyàdya pratij¤àm anupàlaya 6.089.033a na jãvan yàsyate ÷atrus tava bàõapathaü gataþ 6.089.033c nardatas tãkùõadaüùñrasya siühasyeva mahàgajaþ 6.089.034a ahaü tu vadham icchàmi ÷ãghram asya duràtmanaþ 6.089.034c yàvad astaü na yàty eùa kçtakarmà divàkaraþ 6.090.001a lakùmaõena tu tad vàkyam uktaü ÷rutvà sa ràghavaþ 6.090.001c ràvaõàya ÷aràn ghoràn visasarja camåmukhe 6.090.002a da÷agrãvo rathasthas tu ràmaü vajropamaiþ ÷araiþ 6.090.002c àjaghàna mahàghorair dhàràbhir iva toyadaþ 6.090.003a dãptapàvakasaükà÷aiþ ÷araiþ kà¤canabhåùaõaiþ 6.090.003c nirbibheda raõe ràmo da÷agrãvaü samàhitaþ 6.090.004a bhåmisthitasya ràmasya rathasthasya ca rakùasaþ 6.090.004c na samaü yuddham ity àhur devagandharvadànavàþ 6.090.005a tataþ kà¤canacitràïgaþ kiükiõã÷atabhåùitaþ 6.090.005c taruõàdityasaükà÷o vaidåryamayakåbaraþ 6.090.006a sada÷vaiþ kà¤canàpãóair yuktaþ ÷vetaprakãrõakaiþ 6.090.006c haribhiþ såryasaükà÷air hemajàlavibhåùitaiþ 6.090.007a rukmaveõudhvajaþ ÷rãmàn devaràjaratho varaþ 6.090.007c abhyavartata kàkutstham avatãrya triviùñapàt 6.090.008a abravãc ca tadà ràmaü sapratodo rathe sthitaþ 6.090.008c prà¤jalir màtalir vàkyaü sahasràkùasya sàrathiþ 6.090.009a sahasràkùeõa kàkutstha ratho 'yaü vijayàya te 6.090.009c dattas tava mahàsattva ÷rãmठ÷atrunibarhaõaþ 6.090.010a idam aindraü mahaccàpaü kavacaü càgnisaünibham 6.090.010c ÷arà÷ càdityasaükà÷àþ ÷akti÷ ca vimalà ÷itàþ 6.090.011a àruhyemaü rathaü vãra ràkùasaü jahi ràvaõam 6.090.011c mayà sàrathinà ràma mahendra iva dànavàn 6.090.012a ity uktaþ sa parikramya rathaü tam abhivàdya ca 6.090.012c àruroha tadà ràmo lokàül lakùmyà viràjayan 6.090.013a tad babhåvàdbhutaü yuddhaü dvairathaü lomaharùaõam 6.090.013c ràmasya ca mahàbàho ràvaõasya ca rakùasaþ 6.090.014a sa gàndharveõa gàndharvaü daivaü daivena ràghavaþ 6.090.014c astraü ràkùasaràjasya jaghàna paramàstravit 6.090.015a astraü tu paramaü ghoraü ràkùasaü ràkasàdhipa 6.090.015c sasarja paramakruddhaþ punar eva ni÷àcaraþ 6.090.016a te ràvaõadhanurmuktàþ ÷aràþ kà¤canabhåùaõàþ 6.090.016c abhyavartanta kàkutsthaü sarpà bhåtvà mahàviùàþ 6.090.017a te dãptavadanà dãptaü vamanto jvalanaü mukhaiþ 6.090.017c ràmam evàbhyavartanta vyàditàsyà bhayànakàþ 6.090.018a tair vàsukisamaspar÷air dãptabhogair mahàviùaiþ 6.090.018c di÷a÷ ca saütatàþ sarvàþ pradi÷a÷ ca samàvçtàþ 6.090.019a tàn dçùñvà pannagàn ràmaþ samàpatata àhave 6.090.019c astraü gàrutmataü ghoraü pràdu÷cakre bhayàvaham 6.090.020a te ràghavadhanurmuktà rukmapuïkhàþ ÷ikhiprabhàþ 6.090.020c suparõàþ kà¤canà bhåtvà viceruþ sarpa÷atravaþ 6.090.021a te tàn sarvठ÷arठjaghnuþ sarparåpàn mahàjavàn 6.090.021c suparõaråpà ràmasya vi÷ikhàþ kàmaråpiõaþ 6.090.022a astre pratihate kruddho ràvaõo ràkùasàdhipaþ 6.090.022c abhyavarùat tadà ràmaü ghoràbhiþ ÷aravçùñibhiþ 6.090.023a tataþ ÷arasahasreõa ràmam akliùñakàriõam 6.090.023c ardayitvà ÷araugheõa màtaliü pratyavidhyata 6.090.024a pàtayitvà rathopasthe rathàt ketuü ca kà¤canam 6.090.024c aindràn abhijaghànà÷vठ÷arajàlena ràvaõaþ 6.090.025a viùedur devagandharvà dànavà÷ càraõaiþ saha 6.090.025c ràmam àrtaü tadà dçùñvà siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.090.026a vyathità vànarendrà÷ ca babhåvuþ savibhãùaõàþ 6.090.026c ràmacandramasaü dçùñvà grastaü ràvaõaràhuõà 6.090.027a pràjàpatyaü ca nakùatraü rohiõãü ÷a÷inaþ priyàm 6.090.027c samàkramya budhas tasthau prajànàm a÷ubhàvahaþ 6.090.028a sadhåmaparivçttormiþ prajvalann iva sàgaraþ 6.090.028c utpapàta tadà kruddhaþ spç÷ann iva divàkaram 6.090.029a ÷astravarõaþ suparuùo mandara÷mir divàkaraþ 6.090.029c adç÷yata kabandhàïgaþ saüsakto dhåmaketunà 6.090.030a kosalànàü ca nakùatraü vyaktam indràgnidaivatam 6.090.030c àkramyàïgàrakas tasthau vi÷àkhàm api càmbare 6.090.031a da÷àsyo viü÷atibhujaþ pragçhãta÷aràsanaþ 6.090.031c adç÷yata da÷agrãvo mainàka iva parvataþ 6.090.032a nirasyamàno ràmas tu da÷agrãveõa rakùasà 6.090.032c nà÷akad abhisaüdhàtuü sàyakàn raõamårdhani 6.090.033a sa kçtvà bhrukuñãü kruddhaþ kiü cit saüraktalocanaþ 6.090.033c jagàma sumahàkrodhaü nirdahann iva cakùuùà 6.091.001a tasya kruddhasya vadanaü dçùñvà ràmasya dhãmataþ 6.091.001c sarvabhåtàni vitreùuþ pràkampata ca medinã 6.091.002a siüha÷àrdålavठ÷ailaþ saücacàlàcaladrumaþ 6.091.002c babhåva càpi kùubhitaþ samudraþ saritàü patiþ 6.091.003a khagà÷ ca kharanirghoùà gagane paruùasvanàþ 6.091.003c autpàtikà vinardantaþ samantàt paricakramuþ 6.091.004a ràmaü dçùñvà susaükruddham utpàtàü÷ ca sudàruõàn 6.091.004c vitreùuþ sarvabhåtàni ràvaõasyàvi÷ad bhayam 6.091.005a vimànasthàs tadà devà gandharvà÷ ca mahoragàþ 6.091.005c çùidànavadaityà÷ ca garutmanta÷ ca khecaràþ 6.091.006a dadç÷us te tadà yuddhaü lokasaüvartasaüsthitam 6.091.006c nànàpraharaõair bhãmaiþ ÷årayoþ saüprayudhyatoþ 6.091.007a åcuþ suràsuràþ sarve tadà vigraham àgatàþ 6.091.007c prekùamàõà mahàyuddhaü vàkyaü bhaktyà prahçùñavat 6.091.008a da÷agrãvaü jayety àhur asuràþ samavasthitàþ 6.091.008c devà ràmam athocus te tvaü jayeti punaþ punaþ 6.091.009a etasminn antare krodhàd ràghavasya sa ràvaõaþ 6.091.009c prahartukàmo duùñàtmà spç÷an praharaõaü mahat 6.091.010a vajrasàraü mahànàdaü sarva÷atrunibarhaõam 6.091.010c ÷aila÷çïganibhaiþ kåñai÷ citaü dçùñibhayàvaham 6.091.011a sadhåmam iva tãkùõàgraü yugàntàgnicayopamam 6.091.011c atiraudram anàsàdyaü kàlenàpi duràsadam 6.091.012a tràsanaü sarvabhåtànàü dàraõaü bhedanaü tathà 6.091.012c pradãpta iva roùeõa ÷ålaü jagràha ràvaõaþ 6.091.013a tac chålaü paramakruddho madhye jagràha vãryavàn 6.091.013c anekaiþ samare ÷årai ràkùasaiþ parivàritaþ 6.091.014a samudyamya mahàkàyo nanàda yudhi bhairavam 6.091.014c saüraktanayano roùàt svasainyam abhiharùayan 6.091.015a pçthivãü càntarikùaü ca di÷a÷ ca pradi÷as tathà 6.091.015c pràkampayat tadà ÷abdo ràkùasendrasya dàruõaþ 6.091.016a atinàdasya nàdena tena tasya duràtmanaþ 6.091.016c sarvabhåtàni vitreùuþ sàgara÷ ca pracukùubhe 6.091.017a sa gçhãtvà mahàvãryaþ ÷ålaü tad ràvaõo mahat 6.091.017c vinadya sumahànàdaü ràmaü paruùam abravãt 6.091.018a ÷ålo 'yaü vajrasàras te ràma roùàn mayodyataþ 6.091.018c tava bhràtçsahàyasya sadyaþ pràõàn hariùyati 6.091.019a rakùasàm adya ÷åràõàü nihatànàü camåmukhe 6.091.019c tvàü nihatya raõa÷làghin karomi tarasà samam 6.091.020a tiùñhedànãü nihanmi tvàm eùa ÷ålena ràghava 6.091.020c evam uktvà sa cikùepa tac chålaü ràkùasàdhipaþ 6.091.021a àpatantaü ÷araugheõa vàrayàm àsa ràghavaþ 6.091.021c utpatantaü yugàntàgniü jalaughair iva vàsavaþ 6.091.022a nirdadàha sa tàn bàõàn ràmakàrmukaniþsçtàn 6.091.022c ràvaõasya mahà÷ålaþ pataügàn iva pàvakaþ 6.091.023a tàn dçùñvà bhasmasàd bhåtठ÷ålasaüspar÷acårõitàn 6.091.023c sàyakàn antarikùasthàn ràghavaþ krodham àharat 6.091.024a sa tàü màtalinànãtàü ÷aktiü vàsavanirmitàm 6.091.024c jagràha paramakruddho ràghavo raghunandanaþ 6.091.025a sà tolità balavatà ÷aktir ghaõñàkçtasvanà 6.091.025c nabhaþ prajvàlayàm àsa yugàntoklena saprabhà 6.091.026a sà kùiptà ràkùasendrasya tasmi¤ ÷åle papàta ha 6.091.026c bhinnaþ ÷aktyà mahठ÷ålo nipapàta gatadyutiþ 6.091.027a nirbibheda tato bàõair hayàn asya mahàjavàn 6.091.027c ràmas tãkùõair mahàvegair vajrakalpaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 6.091.028a nirbibhedorasi tadà ràvaõaü ni÷itaiþ ÷araiþ 6.091.028c ràghavaþ paramàyatto lalàñe patribhis tribhiþ 6.091.029a sa ÷arair bhinnasarvàïgo gàtraprasruta ÷oõitaþ 6.091.029c ràkùasendraþ samåhasthaþ phullà÷oka ivàbabhau 6.091.030a sa ràmabàõair atividdhagàtro; ni÷àcarendraþ kùatajàrdragàtraþ 6.091.030c jagàma khedaü ca samàjamadhye; krodhaü ca cakre subhç÷aü tadànãm 6.092.001a sa tu tena tadà krodhàt kàkutsthenàrdito raõe 6.092.001c ràvaõaþ samara÷làghã mahàkrodham upàgamat 6.092.002a sa dãptanayano roùàc càpam àyamya vãryavàn 6.092.002c abhyardayat susaükruddho ràghavaü paramàhave 6.092.003a bàõadhàrà sahasrais tu sa toyada ivàmbaràt 6.092.003c ràghavaü ràvaõo bàõais tañàkam iva pårayat 6.092.004a påritaþ ÷arajàlena dhanurmuktena saüyuge 6.092.004c mahàgirir ivàkampyaþ kàkustho na prakampate 6.092.005a sa ÷araiþ ÷arajàlàni vàrayan samare sthitaþ 6.092.005c gabhastãn iva såryasya pratijagràha vãryavàn 6.092.006a tataþ ÷arasahasràõi kùiprahasto ni÷àcaraþ 6.092.006c nijaghànorasi kruddho ràghavasya mahàtmanaþ 6.092.007a sa ÷oõita samàdigdhaþ samare lakùmaõàgrajaþ 6.092.007c dçùñaþ phulla ivàraõye sumahàn kiü÷ukadrumaþ 6.092.008a ÷aràbhighàtasaürabdhaþ so 'pi jagràha sàyakàn 6.092.008c kàkutsthaþ sumahàtejà yugàntàdityavarcasaþ 6.092.009a tato 'nyonyaü susaürabdhàv ubhau tau ràmaràvaõau 6.092.009c ÷aràndhakàre samare nopàlakùayatàü tadà 6.092.010a tataþ krodhasamàviùño ràmo da÷arathàtmajaþ 6.092.010c uvàca ràvaõaü vãraþ prahasya paruùaü vacaþ 6.092.011a mama bhàryà janasthànàd aj¤ànàd ràkùasàdhama 6.092.011c hçtà te viva÷à yasmàt tasmàt tvaü nàsi vãryavàn 6.092.012a mayà virahitàü dãnàü vartamànàü mahàvane 6.092.012c vaidehãü prasabhaü hçtvà ÷åro 'ham iti manyase 6.092.013a strãùu ÷åra vinàthàsu paradàràbhimar÷ake 6.092.013c kçtvà kàpuruùaü karma ÷åro 'ham iti manyase 6.092.014a bhinnamaryàda nirlajja càritreùv anavasthita 6.092.014c darpàn mçtyum upàdàya ÷åro 'ham iti manyase 6.092.015a ÷åreõa dhanadabhràtrà balaiþ samuditena ca 6.092.015c ÷làghanãyaü ya÷asyaü ca kçtaü karma mahat tvayà 6.092.016a utsekenàbhipannasya garhitasyàhitasya ca 6.092.016c karmaõaþ pràpnuhãdànãü tasyàdya sumahat phalam 6.092.017a ÷åro 'ham iti càtmànam avagacchasi durmate 6.092.017c naiva lajjàsti te sãtàü coravad vyapakarùataþ 6.092.018a yadi matsaünidhau sãtà dharùità syàt tvayà balàt 6.092.018c bhràtaraü tu kharaü pa÷yes tadà matsàyakair hataþ 6.092.019a diùñyàsi mama duùñàtmaü÷ cakùurviùayam àgataþ 6.092.019c adya tvàü sàyakais tãkùõair nayàmi yamasàdanam 6.092.020a adya te maccharai÷ chinnaü ÷iro jvalitakuõóalam 6.092.020c kravyàdà vyapakarùantu vikãrõaü raõapàüsuùu 6.092.021a nipatyorasi gçdhràs te kùitau kùiptasya ràvaõa 6.092.021c pibantu rudhiraü tarùàd bàõa÷alyàntarothitam 6.092.022a adya madbàõàbhinnasya gatàsoþ patitasya te 6.092.022c karùantv antràõi patagà garutmanta ivoragàn 6.092.023a ity evaü sa vadan vãro ràmaþ ÷atrunibarhaõaþ 6.092.023c ràkùasendraü samãpasthaü ÷aravarùair avàkirat 6.092.024a babhåva dviguõaü vãryaü balaü harùa÷ ca saüyuge 6.092.024c ràmasyàstrabalaü caiva ÷atror nidhanakàïkùiõaþ 6.092.025a pràdurbabhåvur astràõi sarvàõi viditàtmanaþ 6.092.025c praharùàc ca mahàtejàþ ÷ãghrahastataro 'bhavat 6.092.026a ÷ubhàny etàni cihnàni vij¤àyàtmagatàni saþ 6.092.026c bhåya evàrdayad ràmo ràvaõaü ràkùasàntakçt 6.092.027a harãõàü cà÷manikaraiþ ÷aravarùai÷ ca ràghavàt 6.092.027c hanyamàno da÷agrãvo vighårõahçdayo 'bhavat 6.092.028a yadà ca ÷astraü nàrebhe na vyakarùac charàsanam 6.092.028c nàsya pratyakarod vãryaü viklavenàntaràtmanà 6.092.029a kùiptà÷ càpi ÷aràs tena ÷astràõi vividhàni ca 6.092.029c na raõàrthàya vartante mçtyukàle 'bhivartataþ 6.092.030a såtas tu rathanetàsya tadavasthaü nirãkùya tam 6.092.030c ÷anair yuddhàd asaübhànto rathaü tasyàpavàhayat 6.093.001a sa tu mohàt susaükruddhaþ kçtàntabalacoditaþ 6.093.001c krodhasaüraktanayano ràvaõo såtam abravãt 6.093.002a hãnavãryam ivà÷aktaü pauruùeõa vivarjitam 6.093.002c bhãruü laghum ivàsattvaü vihãnam iva tejasà 6.093.003a vimuktam iva màyàbhir astrair iva bahiùkçtam 6.093.003c màm avaj¤àya durbuddhe svayà buddhyà viceùñase 6.093.004a kimarthaü màm avaj¤àya macchandam anavekùya ca 6.093.004c tvayà ÷atrusamakùaü me ratho 'yam apavàhitaþ 6.093.005a tvayàdya hi mamànàrya cirakàlasamàrjitam 6.093.005c ya÷o vãryaü ca teja÷ ca pratyaya÷ ca vinà÷itha 6.093.006a ÷atroþ prakhyàtavãryasya ra¤janãyasya vikramaiþ 6.093.006c pa÷yato yuddhalubdho 'haü kçtaþ kàpuruùas tvayà 6.093.007a yas tvaü ratham imaü mohàn na codvahasi durmate 6.093.007c satyo 'yaü pratitarko me pareõa tvam upaskçtaþ 6.093.008a na hãdaü vidyate karma suhçdo hitakàïkùiõaþ 6.093.008c ripåõàü sadç÷aü caitan na tvayaitat svanuùñhitam 6.093.009a nivartaya rathaü ÷ãghraü yàvan nàpaiti me ripuþ 6.093.009c yadi vàpy uùito 'si tvaü smaryante yadi và guõàþ 6.093.010a evaü paruùam uktas tu hitabuddhir abuddhinà 6.093.010c abravãd ràvaõaü såto hitaü sànunayaü vacaþ 6.093.011a na bhãto 'smi na måóho 'smi nopajapto 'smi ÷atrubhiþ 6.093.011c na pramatto na niþsneho vismçtà na ca satkriyà 6.093.012a mayà tu hitakàmena ya÷a÷ ca parirakùatà 6.093.012c snehapraskannamanasà priyam ity apriyaü kçtam 6.093.013a nàsminn arthe mahàràja tvaü màü priyahite ratam 6.093.013c ka÷ cil laghur ivànàryo doùato gantum arhasi 6.093.014a ÷råyatàm abhidhàsyàmi yannimittaü mayà rathaþ 6.093.014c nadãvega ivàmbhobhiþ saüyuge vinivartitaþ 6.093.015a ÷ramaü tavàvagacchàmi mahatà raõakarmaõà 6.093.015c na hi te vãra saumukhyaü praharùaü vopadhàraye 6.093.016a rathodvahanakhinnà÷ ca ta ime rathavàjinaþ 6.093.016c dãnà gharmapari÷ràntà gàvo varùahatà iva 6.093.017a nimittàni ca bhåyiùñhaü yàni pràdurbhavanti naþ 6.093.017c teùu teùv abhipanneùu lakùayàmy apradakùiõam 6.093.018a de÷akàlau ca vij¤eyau lakùmaõànãïgitàni ca 6.093.018c dainyaü harùa÷ ca kheda÷ ca rathina÷ ca balàbalam 6.093.019a sthalanimnàni bhåme÷ ca samàni viùamàõi ca 6.093.019c yuddhakàla÷ ca vij¤eyaþ parasyàntaradar÷anam 6.093.020a upayànàpayàne ca sthànaü pratyapasarpaõam 6.093.020c sarvam etad rathasthena j¤eyaü rathakuñumbinà 6.093.021a tava vi÷ràmahetos tu tathaiùàü rathavàjinàm 6.093.021c raudraü varjayatà khedaü kùamaü kçtam idaü mayà 6.093.022a na mayà svecchayà vãra ratho 'yam apavàhitaþ 6.093.022c bhartçsnehaparãtena mayedaü yatkçtaü vibho 6.093.023a àj¤àpaya yathàtattvaü vakùyasy ariniùådana 6.093.023c tat kariùyàmy ahaü vãraü gatànçõyena cetasà 6.093.024a saütuùñas tena vàkyena ràvaõas tasya sàratheþ 6.093.024c pra÷asyainaü bahuvidhaü yuddhalubdho 'bravãd idam 6.093.025a rathaü ÷ãghram imaü såta ràghavàbhimukhaü kuru 6.093.025c nàhatvà samare ÷atrån nivartiùyati ràvaõaþ 6.093.026a evam uktvà tatas tuùño ràvaõo ràkùase÷varaþ 6.093.026c dadau tasya ÷ubhaü hy ekaü hastàbharaõam uttamam 6.093.027a tato drutaü ràvaõavàkyacoditaþ; pracodayàm àsa hayàn sa sàrathiþ 6.093.027c sa ràkùasendrasya tato mahàrathaþ; kùaõena ràmasya raõàgrato 'bhavat 6.094.001a tam àpatantaü sahasà svanavantaü mahàdhvajam 6.094.001c rathaü ràkùasaràjasya nararàjo dadar÷a ha 6.094.002a kçùõavàjisamàyuktaü yuktaü raudreõa varcasà 6.094.002c taóitpatàkàgahanaü dar÷itendràyudhàyudham 6.094.002e ÷aradhàrà vimu¤cantaü dhàràsàram ivànbudam 6.094.003a taü dçùñvà meghasaükà÷am àpatantaü rathaü ripoþ 6.094.003c girer vajràbhimçùñasya dãryataþ sadç÷asvanam 6.094.003e uvàca màtaliü ràmaþ sahasràkùasya sàrathim 6.094.004a màtale pa÷ya saürabdham àpatantaü rathaü ripoþ 6.094.004c yathàpasavyaü patatà vegena mahatà punaþ 6.094.004e samare hantum àtmànaü tathànena kçtà matiþ 6.094.005a tad apramàdam àtiùñha pratyudgaccha rathaü ripoþ 6.094.005c vidhvaüsayitum icchàmi vàyur megham ivotthitam 6.094.006a aviklavam asaübhràntam avyagrahçdayekùaõam 6.094.006c ra÷misaücàraniyataü pracodaya rathaü drutam 6.094.007a kàmaü na tvaü samàdheyaþ puraüdararathocitaþ 6.094.007c yuyutsur aham ekàgraþ smàraye tvàü na ÷ikùaye 6.094.008a parituùñaþ sa ràmasya tena vàkyena màtaliþ 6.094.008c pracodayàm àsa rathaü surasàrathisattamaþ 6.094.009a apasavyaü tataþ kurvan ràvaõasya mahàratham 6.094.009c cakrotkùiptena rajasà ràvaõaü vyavadhånayat 6.094.010a tataþ kruddho da÷agrãvas tàmravisphàritekùaõaþ 6.094.010c rathapratimukhaü ràmaü sàyakair avadhånayat 6.094.011a dharùaõàmarùito ràmo dhairyaü roùeõa laïghayan 6.094.011c jagràha sumahàvegam aindraü yudhi ÷aràsanam 6.094.011e ÷aràü÷ ca sumahàtejàþ såryara÷misamaprabhàn 6.094.012a tad upoóhaü mahad yuddham anyonyavadhakàïkùiõoþ 6.094.012c parasparàbhimukhayor dçptayor iva siühayoþ 6.094.013a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.094.013c samãyur dvairathaü draùñuü ràvaõakùayakàïkùiõaþ 6.094.014a samutpetur athotpàtà dàruõà lomaharùaõàþ 6.094.014c ràvaõasya vinà÷àya ràghavasya jayàya ca 6.094.015a vavarùa rudhiraü devo ràvaõasya rathopari 6.094.015c vàtà maõóalinas tãvrà apasavyaü pracakramuþ 6.094.016a mahad gçdhrakulaü càsya bhramamàõaü nabhastale 6.094.016c yena yena ratho yàti tena tena pradhàvati 6.094.017a saüdhyayà càvçtà laïkà japàpuùpanikà÷ayà 6.094.017c dç÷yate saüpradãteva divase 'pi vasuüdharà 6.094.018a sanirghàtà maholkà÷ ca saüpracetur mahàsvanàþ 6.094.018c viùàdayantyo rakùàüsi ràvaõasya tadàhitàþ 6.094.019a ràvaõa÷ ca yatas tatra pracacàla vasuüdharà 6.094.019c rakùasàü ca praharatàü gçhãtà iva bàhavaþ 6.094.020a tàmràþ pãtàþ sitàþ ÷vetàþ patitàþ såryara÷mayaþ 6.094.020c dç÷yante ràvaõasyàïge parvatasyeva dhàtavaþ 6.094.021a gçdhrair anugatà÷ càsya vamantyo jvalanaü mukhaiþ 6.094.021c praõedur mukham ãkùantyaþ saürabdham a÷ivaü ÷ivàþ 6.094.022a pratikålaü vavau vàyå raõe pàüsån samutkiran 6.094.022c tasya ràkùasaràjasya kurvan dçùñivilopanam 6.094.023a nipetur indrà÷anayaþ sainye càsya samantataþ 6.094.023c durviùahya svanà ghorà vinà jaladharasvanam 6.094.024a di÷a÷ ca pradi÷aþ sarvà babhåvus timiràvçtàþ 6.094.024c pàüsuvarùeõa mahatà durdar÷aü ca nabho 'bhavat 6.094.025a kurvantyaþ kalahaü ghoraü sàrikàs tadrathaü prati 6.094.025c nipetuþ ÷ata÷as tatra dàruõà dàruõasvanàþ 6.094.026a jaghanebhyaþ sphuliïgàü÷ ca netrebhyo '÷råõi saütatam 6.094.026c mumucus tasya turagàs tulyam agniü ca vàri ca 6.094.027a evaü prakàrà bahavaþ samutpàtà bhayàvahàþ 6.094.027c ràvaõasya vinà÷àya dàruõàþ saüprajaj¤ire 6.094.028a ràmasyàpi nimittàni saumyàni ca ÷ivàni ca 6.094.028c babhåvur jaya÷aüsãni pràdurbhåtàni sarva÷aþ 6.094.029a tato nirãkùyàtmagatàni ràghavo; raõe nimittàni nimittakovidaþ 6.094.029c jagàma harùaü ca paràü ca nirvçtiü; cakàra yuddhe 'bhyadhikaü ca vikramam 6.095.001a tataþ pravçttaü sukråraü ràmaràvaõayos tadà 6.095.001c sumahad dvairathaü yuddhaü sarvalokabhayàvaham 6.095.002a tato ràkùasasainyaü ca harãõàü ca mahad balam 6.095.002c pragçhãtapraharaõaü ni÷ceùñaü samatiùñhata 6.095.003a saüprayuddhau tato dçùñvà balavan nararàkùasau 6.095.003c vyàkùiptahçdayàþ sarve paraü vismayam àgatàþ 6.095.004a nànàpraharaõair vyagrair bhujair vismitabuddhayaþ 6.095.004c tasthuþ prekùya ca saügràmaü nàbhijaghnuþ parasparam 6.095.005a rakùasàü ràvaõaü càpi vànaràõàü ca ràghavam 6.095.005c pa÷yatàü vismitàkùàõàü sainyaü citram ivàbabhau 6.095.006a tau tu tatra nimittàni dçùñvà ràghavaràvaõau 6.095.006c kçtabuddhã sthiràmarùau yuyudhàte abhãtavat 6.095.007a jetavyam iti kàkutstho martavyam iti ràvaõaþ 6.095.007c dhçtau svavãryasarvasvaü yuddhe 'dar÷ayatàü tadà 6.095.008a tataþ krodhàd da÷agrãvaþ ÷aràn saüdhàya vãryavàn 6.095.008c mumoca dhvajam uddi÷ya ràghavasya rathe sthitam 6.095.009a te ÷aràs tam anàsàdya puraüdararathadhvajam 6.095.009c rakta÷aktiü paràmç÷ya nipetur dharaõãtale 6.095.010a tato ràmo 'bhisaükruddha÷ càpam àyamya vãryavàn 6.095.010c kçtapratikçtaü kartuü manasà saüpracakrame 6.095.011a ràvaõadhvajam uddi÷ya mumoca ni÷itaü ÷aram 6.095.011c mahàsarpam ivàsahyaü jvalantaü svena tejasà 6.095.012a jagàma sa mahãü bhittvà da÷agrãvadhvajaü ÷araþ 6.095.012c sa nikçtto 'patad bhåmau ràvaõasya rathadhvajaþ 6.095.013a dhvajasyonmathanaü dçùñvà ràvaõaþ sumahàbalaþ 6.095.013c krodhajenàgninà saükhye pradãpta iva càbhavat 6.095.014a sa roùava÷am àpannaþ ÷aravarùaü mahad vaman 6.095.014c ràmasya turagàn divyठ÷arair vivyàdha ràvaõaþ 6.095.015a te viddhà harayas tasya nàskhalan nàpi babhramuþ 6.095.015c babhåvuþ svasthahçdayàþ padmanàlair ivàhatàþ 6.095.016a teùàm asaübhramaü dçùñvà vàjinàü ràvaõas tadà 6.095.016c bhåya eva susaükruddhaþ ÷aravarùaü mumoca ha 6.095.017a gadà÷ ca parighàü÷ caiva cakràõi musalàni ca 6.095.017c giri÷çïgàõi vçkùàü÷ ca tathà ÷ålapara÷vadhàn 6.095.018a màyà vihitam etat tu ÷astravarùam apàtayat 6.095.018c sahasra÷as tato bàõàn a÷ràntahçdayodyamaþ 6.095.019a tumulaü tràsajananaü bhãmaü bhãmapratisvanam 6.095.019c durdharùam abhavad yuddhe naika÷astramayaü mahat 6.095.020a vimucya ràghavarathaü samantàd vànare bale 6.095.020c sàyakair antarikùaü ca cakàrà÷u nirantaram 6.095.020e mumoca ca da÷agrãvo niþsaïgenàntaràtmanà 6.095.021a vyàyacchamànaü taü dçùñvà tatparaü ràvaõaü raõe 6.095.021c prahasann iva kàkutsthaþ saüdadhe sàyakठ÷itàn 6.095.022a sa mumoca tato bàõàn raõe ÷atasahasra÷aþ 6.095.022c tàn dçùñvà ràvaõa÷ cakre sva÷araiþ khaü nirantaram 6.095.023a tatas tàbhyàü prayuktena ÷aravarùeõa bhàsvatà 6.095.023c ÷arabaddham ivàbhàti dvitãyaü bhàsvad ambaram 6.095.024a nànimitto 'bhavad bàõo nàtibhettà na niùphalaþ 6.095.024c tathà visçjator bàõàn ràmaràvaõayor mçdhe 6.095.025a pràyudhyetàm avicchinnam asyantau savyadakùiõam 6.095.025c cakratus tau ÷araughais tu nirucchvàsam ivàmbaram 6.095.026a ràvaõasya hayàn ràmo hayàn ràmasya ràvaõaþ 6.095.026c jaghnatus tau tadànyonyaü kçtànukçtakàriõau 6.096.001a tau tathà yudhyamànau tu samare ràmaràvaõau 6.096.001c dadç÷uþ sarvabhåtàni vismitenàntaràtmanà 6.096.002a ardayantau tu samare tayos tau syandanottamau 6.096.002c parasparavadhe yuktau ghoraråpau babhåvatuþ 6.096.003a maõóalàni ca vãthã÷ ca gatapratyàgatàni ca 6.096.003c dar÷ayantau bahuvidhàü såtau sàrathyajàü gatim 6.096.004a ardayan ràvaõaü ràmo ràghavaü càpi ràvaõaþ 6.096.004c gativegaü samàpannau pravartana nivartane 6.096.005a kùipatoþ ÷arajàlàni tayos tau syandanottamau 6.096.005c ceratuþ saüyugamahãü sàsàrau jaladàv iva 6.096.006a dar÷ayitvà tadà tau tu gatiü bahuvidhàü raõe 6.096.006c parasparasyàbhimukhau punar eva ca tasthatuþ 6.096.007a dhuraü dhureõa rathayor vaktraü vaktreõa vàjinàm 6.096.007c patàkà÷ ca patàkàbhiþ sameyuþ sthitayos tadà 6.096.008a ràvaõasya tato ràmo dhanurmuktaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 6.096.008c caturbhi÷ caturo dãptàn hayàn pratyapasarpayat 6.096.009a sa krodhava÷am àpanno hayànàm apasarpaõe 6.096.009c mumoca ni÷itàn bàõàn ràghavàya ni÷àcaraþ 6.096.010a so 'tividdho balavatà da÷agrãveõa ràghavaþ 6.096.010c jagàma na vikàraü ca na càpi vyathito 'bhavat 6.096.011a cikùepa ca punar bàõàn vajrapàtasamasvanàn 6.096.011c sàrathiü vajrahastasya samuddi÷ya ni÷àcaraþ 6.096.012a màtales tu mahàvegàþ ÷arãre patitàþ ÷aràþ 6.096.012c na såkùmam api saümohaü vyathàü và pradadur yudhi 6.096.013a tayà dharùaõayà kroddho màtaler na tathàtmanaþ 6.096.013c cakàra ÷arajàlena ràghavo vimukhaü ripum 6.096.014a viü÷atiü triü÷ataü ùaùñiü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 6.096.014c mumoca ràghavo vãraþ sàyakàn syandane ripoþ 6.096.015a gadànàü musalànàü ca parighàõàü ca nisvanaiþ 6.096.015c ÷aràõàü puïkhavàtai÷ ca kùubhitàþ saptasàgaràþ 6.096.016a kùubdhànàü sàgaràõàü ca pàtàlatalavàsinaþ 6.096.016c vyathitàþ pannagàþ sarve dànavà÷ ca sahasra÷aþ 6.096.017a cakampe medinã kçtsnà sa÷ailavanakànanà 6.096.017c bhàskaro niùprabha÷ càbhån na vavau càpi màrutaþ 6.096.018a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.096.018c cintàm àpedire sarve sakiünaramahoragàþ 6.096.019a svasti gobràhmaõebhyo 'stu lokàs tiùñhantu ÷à÷vatàþ 6.096.019c jayatàü ràghavaþ saükhye ràvaõaü ràkùase÷varam 6.096.020a tataþ kruddho mahàbàhå raghåõàü kãrtivardhanaþ 6.096.020c saüdhàya dhanuùà ràmaþ kùuram à÷ãviùopamam 6.096.020e ràvaõasya ÷iro 'cchindac chrãmaj jvalitakuõóalam 6.096.021a tac chiraþ patitaü bhåmau dçùñaü lokais tribhis tadà 6.096.021c tasyaiva sadç÷aü cànyad ràvaõasyotthitaü ÷iraþ 6.096.022a tat kùipraü kùiprahastena ràmeõa kùiprakàriõà 6.096.022c dvitãyaü ràvaõa÷ira÷ chinnaü saüyati sàyakaiþ 6.096.023a chinnamàtraü ca tac chãrùaü punar anyat sma dç÷yate 6.096.023c tad apy a÷anisaükà÷ai÷ chinnaü ràmeõa sàyakaiþ 6.096.024a evam eva ÷ataü chinnaü ÷irasàü tulyavarcasàm 6.096.024c na caiva ràvaõasyànto dç÷yate jãvitakùaye 6.096.025a tataþ sarvàstravid vãraþ kausalyànandivardhanaþ 6.096.025c màrgaõair bahubhir yukta÷ cintayàm àsa ràghavaþ 6.096.026a màrãco nihato yais tu kharo yais tu sudåùaõaþ 6.096.026c kra¤càraõye viràdhas tu kabandho daõóakà vane 6.096.027a ta ime sàyakàþ sarve yuddhe pratyayikà mama 6.096.027c kiü nu tat kàraõaü yena ràvaõe mandatejasaþ 6.096.028a iti cintàpara÷ càsãd apramatta÷ ca saüyuge 6.096.028c vavarùa ÷aravarùàõi ràghavo ràvaõorasi 6.096.029a ràvaõo 'pi tataþ kruddho rathastho ràkùase÷varaþ 6.096.029c gadàmusalavarùeõa ràmaü pratyardayad raõe 6.096.030a devadànavayakùàõàü pi÷àcoragarakùasàm 6.096.030c pa÷yatàü tan mahad yuddhaü sarvaràtram avartata 6.096.031a naiva ratriü na divasaü na muhårtaü na cakùaõam 6.096.031c ràmaràvaõayor yuddhaü viràmam upagacchati 6.097.001a atha saüsmàrayàm àsa ràghavaü màtalis tadà 6.097.001c ajànann iva kiü vãra tvam enam anuvartase 6.097.002a visçjàsmai vadhàya tvam astraü paitàmahaü prabho 6.097.002c vinà÷akàlaþ kathito yaþ suraiþ so 'dya vartate 6.097.003a tataþ saüsmàrito ràmas tena vàkyena màtaleþ 6.097.003c jagràha sa ÷araü dãptaü ni÷vasantam ivoragam 6.097.004a yam asmai prathamaü pràdàd agastyo bhagavàn çùiþ 6.097.004c brahmadattaü mahad bàõam amoghaü yudhi vãryavàn 6.097.005a brahmaõà nirmitaü pårvam indràrtham amitaujasà 6.097.005c dattaü surapateþ pårvaü trilokajayakàïkùiõaþ 6.097.006a yasya vàjeùu pavanaþ phale pàvakabhàskarau 6.097.006c ÷arãram àkà÷amayaü gaurave merumandarau 6.097.007a jàjvalyamànaü vapuùà supuïkhaü hemabhåùitam 6.097.007c tejasà sarvabhåtànàü kçtaü bhàskaravarcasaü 6.097.008a sadhåmam iva kàlàgniü dãptam à÷ãviùaü yathà 6.097.008c rathanàgà÷vavçndànàü bhedanaü kùiprakàriõam 6.097.009a dvàràõàü parighàõàü ca girãõàm api bhedanam 6.097.009c nànàrudhirasiktàïgaü medodigdhaü sudàruõam 6.097.010a vajrasàraü mahànàdaü nànàsamitidàruõam 6.097.010c sarvavitràsanaü bhãmaü ÷vasantam iva pannagam 6.097.011a kaïkagçdhrabalànàü ca gomàyugaõarakùasàm 6.097.011c nityaü bhakùapradaü yuddhe yamaråpaü bhayàvaham 6.097.012a nandanaü vànarendràõàü rakùasàm avasàdanam 6.097.012c vàjitaü vividhair vàjai÷ càrucitrair garutmataþ 6.097.013a tam uttameùuü lokànàm ikùvàkubhayanà÷anam 6.097.013c dviùatàü kãrtiharaõaü praharùakaram àtmanaþ 6.097.014a abhimantrya tato ràmas taü maheùuü mahàbalaþ 6.097.014c vedaproktena vidhinà saüdadhe kàrmuke balã 6.097.015a sa ràvaõàya saükruddho bhç÷am àyamya kàrmukam 6.097.015c cikùepa param àyattas taü ÷araü marmaghàtinam 6.097.016a sa vajra iva durdharùo vajrabàhuvisarjitaþ 6.097.016c kçtànta iva càvàryo nyapatad ràvaõorasi 6.097.017a sa visçùño mahàvegaþ ÷arãràntakaraþ ÷araþ 6.097.017c bibheda hçdayaü tasya ràvaõasya duràtmanaþ 6.097.018a rudhiràktaþ sa vegena jãvitàntakaraþ ÷araþ 6.097.018c ràvaõasya haran pràõàn vive÷a dharaõãtalam 6.097.019a sa ÷aro ràvaõaü hatvà rudhiràrdrakçtacchaviþ 6.097.019c kçtakarmà nibhçtavat svatåõãü punar àvi÷at 6.097.020a tasya hastàd dhatasyà÷u kàrmukaü tat sasàyakam 6.097.020c nipapàta saha pràõair bhra÷yamànasya jãvitàt 6.097.021a gatàsur bhãmavegas tu nairçtendro mahàdyutiþ 6.097.021c papàta syandanàd bhåmau vçtro vajrahato yathà 6.097.022a taü dçùñvà patitaü bhåmau hata÷eùà ni÷àcaràþ 6.097.022c hatanàthà bhayatrastàþ sarvataþ saüpradudruvuþ 6.097.023a nardanta÷ càbhipetus tàn vànarà drumayodhinaþ 6.097.023c da÷agrãvavadhaü dçùñvà vijayaü ràghavasya ca 6.097.024a ardità vànarair hçùñair laïkàm abhyapatan bhayàt 6.097.024c hatà÷rayatvàt karuõair bàùpaprasravaõair mukhaiþ 6.097.025a tato vineduþ saühçùñà vànarà jitakà÷inaþ 6.097.025c vadanto ràghavajayaü ràvaõasya ca taü vadham 6.097.026a athàntarikùe vyanadat saumyas trida÷adundubhiþ 6.097.026c divyagandhavahas tatra màrutaþ susukho vavau 6.097.027a nipapàtàntarikùàc ca puùpavçùñis tadà bhuvi 6.097.027c kirantã ràghavarathaü duravàpà manoharàþ 6.097.028a ràghavas tava saüyuktà gagane ca vi÷u÷ruve 6.097.028c sàdhu sàdhv iti vàg agryà devatànàü mahàtmanàm 6.097.029a àvive÷a mahàn harùo devànàü càraõaiþ saha 6.097.029c ràvaõe nihate raudre sarvalokabhayaükare 6.097.030a tataþ sakàmaü sugrãvam aïgadaü ca mahàbalam 6.097.030c cakàra ràghavaþ prãto hatvà ràkùasapuügavam 6.097.031a tataþ prajagmuþ pra÷amaü marudgaõà; di÷aþ prasedur vimalaü nabho 'bhavat 6.097.031c mahã cakampe na ca màrutà vavuþ; sthiraprabha÷ càpy abhavad divàkaraþ 6.097.032a tatas tu sugrãvavibhãùaõàdayaþ; suhçdvi÷eùàþ sahalakùmaõàs tadà 6.097.032c sametya hçùñà vijayena ràghavaü; raõe 'bhiràmaü vidhinàbhyapåjayan 6.097.033a sa tu nihataripuþ sthirapratij¤aþ; svajanabalàbhivçto raõe raràja 6.097.033c raghukulançpanandano mahaujàs; trida÷agaõair abhisaüvçto yathendraþ 6.098.001a ràvaõaü nihataü ÷rutvà ràghaveõa mahàtmanà 6.098.001c antaþpuràd viniùpetå ràkùasyaþ ÷okakar÷itàþ 6.098.002a vàryamàõàþ subahu÷o vçùñantyaþ kùitipàüsuùu 6.098.002c vimuktake÷yo duþkhàrtà gàvo vatsahatà yathà 6.098.003a uttareõa viniùkramya dvàreõa saha ràkùasaiþ 6.098.003c pravi÷yàyodhanaü ghoraü vicinvantyo hataü patim 6.098.004a àryaputreti vàdinyo hà nàtheti ca sarva÷aþ 6.098.004c paripetuþ kabandhàïkàü mahãü ÷oõitakardamàm 6.098.005a tà bàùpaparipårõàkùyo bhartç÷okaparàjitàþ 6.098.005c kareõva iva nardantyo vinedur hatayåthapàþ 6.098.006a dadç÷us tà mahàkàyaü mahàvãryaü mahàdyutim 6.098.006c ràvaõaü nihataü bhåmau nãlà¤janacayopamam 6.098.007a tàþ patiü sahasà dçùñvà ÷ayànaü raõapàüsuùu 6.098.007c nipetus tasya gàtreùu chinnà vanalatà iva 6.098.008a bahumànàt pariùvajya kà cid enaü ruroda ha 6.098.008c caraõau kà cid àliïgya kà cit kaõñhe 'valambya ca 6.098.009a uddhçtya ca bhujau kà cid bhåmau sma parivartate 6.098.009c hatasya vadanaü dçùñvà kà cin moham upàgamat 6.098.010a kà cid aïke ÷iraþ kçtvà ruroda mukham ãkùatã 6.098.010c snàpayantã mukhaü bàùpais tuùàrair iva païkajam 6.098.011a evam àrtàþ patiü dçùñvà ràvaõaü nihataü bhuvi 6.098.011c cukru÷ur bahudhà ÷okàd bhåyas tàþ paryadevayan 6.098.012a yena vitràsitaþ ÷akro yena vitràsito yamaþ 6.098.012c yena vai÷ravaõo ràjà puùpakeõa viyojitaþ 6.098.013a gandharvàõàm çùãõàü ca suràõàü ca mahàtmanàm 6.098.013c bhayaü yena mahad dattaü so 'yaü ÷ete raõe hataþ 6.098.014a asurebhyaþ surebhyo và pannagebhyo 'pi và tathà 6.098.014c na bhayaü yo vijànàti tasyedaü mànuùàd bhayam 6.098.015a avadhyo devatànàü yas tathà dànavarakùasàm 6.098.015c hataþ so 'yaü raõe ÷ete mànuùeõa padàtinà 6.098.016a yo na ÷akyaþ surair hantuü na yakùair nàsurais tathà 6.098.016c so 'yaü ka÷ cid ivàsattvo mçtyuü martyena lambhitaþ 6.098.017a evaü vadantyo bahudhà rurudus tasya tàþ striyaþ 6.098.017c bhåya eva ca duþkhàrtà vilepu÷ ca punaþ punaþ 6.098.018a a÷çõvatà tu suhçdàü satataü hitavàdinàm 6.098.018c etàþ samam idànãü te vayam àtmà ca pàtitàþ 6.098.019a bruvàõo 'pi hitaü vàkyam iùño bhràtà vibhãùaõaþ 6.098.019c dhçùñaü paruùito mohàt tvayàtmavadhakàïkùiõà 6.098.020a yadi niryàtità te syàt sãtà ràmàya maithilã 6.098.020c na naþ syàd vyasanaü ghoram idaü målaharaü mahat 6.098.021a vçttakàmo bhaved bhràtà ràmo mitrakulaü bhavet 6.098.021c vayaü càvidhavàþ sarvàþ sakàmà na ca ÷atravaþ 6.098.022a tvayà punar nç÷aüsena sãtàü saürundhatà balàt 6.098.022c ràkùasà vayam àtmà ca trayaü tulaü nipàtitam 6.098.023a na kàmakàraþ kàmaü và tava ràkùasapuügava 6.098.023c daivaü ceùñayate sarvaü hataü daivena hanyate 6.098.024a vànaràõàü vinà÷o 'yaü ràkùasànàü ca te raõe 6.098.024c tava caiva mahàbàho daivayogàd upàgataþ 6.098.025a naivàrthena na kàmena vikrameõa na càj¤ayà 6.098.025c ÷akyà daivagatir loke nivartayitum udyatà 6.098.026a vilepur evaü dãnàs tà ràkùasàdhipayoùitaþ 6.098.026c kurarya iva duþkhàrtà bàùpaparyàkulekùaõàþ 6.099.001a tàsàü vilapamànànàü tathà ràkùasayoùitàm 6.099.001c jyeùñhà patnã priyà dãnà bhartàraü samudaikùata 6.099.002a da÷agrãvaü hataü dçùñvà ràmeõàcintyakarmaõà 6.099.002c patiü mandodarã tatra kçpaõà paryadevayat 6.099.003a nanu nàma mahàbàho tava vai÷ravaõànuja 6.099.003c kruddhasya pramukhe sthàtuü trasyaty api puraüdaraþ 6.099.004a çùaya÷ ca mahãdevà gandharvà÷ ca ya÷asvinaþ 6.099.004c nanu nàma tavodvegàc càraõà÷ ca di÷o gatàþ 6.099.005a sa tvaü mànuùamàtreõa ràmeõa yudhi nirjitaþ 6.099.005c na vyapatrapase ràjan kim idaü ràkùasarùabha 6.099.006a kathaü trailokyam àkramya ÷riyà vãryeõa cànvitam 6.099.006c aviùahyaü jaghàna tvaü mànuùo vanagocaraþ 6.099.007a mànuùàõàm aviùaye carataþ kàmaråpiõaþ 6.099.007c vinà÷as tava ràmeõa saüyuge nopapadyate 6.099.008a na caitat karma ràmasya ÷raddadhàmi camåmukhe 6.099.008c sarvataþ samupetasya tava tenàbhimar÷anam 6.099.009a indriyàõi purà jitvà jitaü tribhuvaõaü tvayà 6.099.009c smaradbhir iva tad vairam indriyair eva nirjitaþ 6.099.010a atha và ràmaråpeõa vàsavaþ svayam àgataþ 6.099.010c màyàü tava vinà÷àya vidhàyàpratitarkitàm 6.099.011a yadaiva hi janasthàne ràkùasair bahubhir vçtaþ 6.099.011c kharas tava hato bhràtà tadaivàsau na mànuùaþ 6.099.012a yadaiva nagarãü laïkàü duùpraveùàü surair api 6.099.012c praviùño hanumàn vãryàt tadaiva vyathità vayam 6.099.013a kriyatàm avirodha÷ ca ràghaveõeti yan mayà 6.099.013c ucyamàno na gçhõàsi tasyeyaü vyuùñir àgatà 6.099.014a akasmàc càbhikàmo 'si sãtàü ràkùasapuügava 6.099.014c ai÷varyasya vinà÷àya dehasya svajanasya ca 6.099.015a arundhatyà vi÷iùñàü tàü rohiõyà÷ càpi durmate 6.099.015c sãtàü dharùayatà mànyàü tvayà hy asadç÷aü kçtam 6.099.016a na kulena na råpeõa na dàkùiõyena maithilã 6.099.016c mayàdhikà và tulyà và tvaü tu mohàn na budhyase 6.099.017a sarvathà sarvabhåtànàü nàsti mçtyur alakùaõaþ 6.099.017c tava tàvad ayaü mçtyur maithilãkçtalakùaõaþ 6.099.018a maithilã saha ràmeõa vi÷okà vihariùyati 6.099.018c alpapuõyà tv ahaü ghore patità ÷okasàgare 6.099.019a kailàse mandare merau tathà caitrarathe vane 6.099.019c devodyàneùu sarveùu vihçtya sahità tvayà 6.099.020a vimànenànuråpeõa yà yàmy atulayà ÷riyà 6.099.020c pa÷yantã vividhàn de÷àüs tàüs tàü÷ citrasragambarà 6.099.020e bhraü÷ità kàmabhogebhyaþ sàsmi vãravadhàt tava 6.099.021a satyavàk sa mahàbhàgo devaro me yad abravãt 6.099.021c ayaü ràkùasamukhyànàü vinà÷aþ paryupasthitaþ 6.099.022a kàmakrodhasamutthena vyasanena prasaïginà 6.099.022c tvayà kçtam idaü sarvam anàthaü rakùasàü kulam 6.099.023a na hi tvaü ÷ocitavyo me prakhyàtabalapauruùaþ 6.099.023c strãsvabhàvàt tu me buddhiþ kàruõye parivartate 6.099.024a sukçtaü duùkçtaü ca tvaü gçhãtvà svàü gatiü gataþ 6.099.024c àtmànam anu÷ocàmi tvadviyogena duþkhitàm 6.099.025a nãlajãmåtasaükà÷aþ pãtàmbara÷ubhàïgadaþ 6.099.025c sarvagàtràõi vikùipya kiü ÷eùe rudhiràplutaþ 6.099.025e prasupta iva ÷okàrtàü kiü màü na pratibhàùase 6.099.026a mahàvãryasya dakùasya saüyugeùv apalàyinaþ 6.099.026c yàtudhànasya dauhitrãü kiü tvaü màü nàbhyudãkùase 6.099.027a yena sådayase ÷atrån samare såryavarcasà 6.099.027c vajro vajradharasyeva so 'yaü te satatàrcitaþ 6.099.028a raõe ÷atrupraharaõo hemajàlapariùkçtaþ 6.099.028c parigho vyavakãrõas te bàõai÷ chinnaþ sahasradhà 6.099.029a dhig astu hçdayaü yasyà mamedaü na sahasradhà 6.099.029c tvayi pa¤catvam àpanne phalate ÷okapãóitam 6.099.030a etasminn antare ràmo vibhãùaõam uvàca ha 6.099.030c saüskàraþ kriyatàü bhràtuþ striya÷ caità nivartaya 6.099.031a taü pra÷ritas tato ràmaü ÷rutavàkyo vibhãùaõaþ 6.099.031c vimç÷ya buddhyà dharmaj¤o dharmàrthasahitaü vacaþ 6.099.031e ràmasyaivànuvçttyartham uttaraü pratyabhàùata 6.099.032a tyaktadharmavrataü kråraü nç÷aüsam ançtaü tathà 6.099.032c nàham arho 'smi saüskartuü paradàràbhimar÷akam 6.099.033a bhràtçråpo hi me ÷atrur eùa sarvàhite rataþ 6.099.033c ràvaõo nàrhate påjàü påjyo 'pi gurugauravàt 6.099.034a nç÷aüsa iti màü ràma vakùyanti manujà bhuvi 6.099.034c ÷rutvà tasya guõàn sarve vakùyanti sukçtaü punaþ 6.099.035a tac chrutvà paramaprãto ràmo dharmabhçtàü varaþ 6.099.035c vibhãùaõam uvàcedaü vàkyaj¤o vàkyakovidam 6.099.036a tavàpi me priyaü kàryaü tvatprabhavàc ca me jitam 6.099.036c ava÷yaü tu kùamaü vàcyo mayà tvaü ràkùase÷vara 6.099.037a adharmànçtasaüyuktaþ kàmam eùa ni÷àcaraþ 6.099.037c tejasvã balavठ÷åraþ saügràmeùu ca nitya÷aþ 6.099.038a ÷atakratumukhair devaiþ ÷råyate na paràjitaþ 6.099.038c mahàtmà balasaüpanno ràvaõo lokaràvaõaþ 6.099.039a maraõàntàni vairàõi nirvçttaü naþ prayojanam 6.099.039c kriyatàm asya saüskàro mamàpy eùa yathà tava 6.099.040a tvatsakà÷àn mahàbàho saüskàraü vidhipårvakam 6.099.040c kùipram arhati dharmaj¤a tvaü ya÷obhàg bhaviùyasi 6.099.041a ràghavasya vacaþ ÷rutvà tvaramàõo vibhãùaõaþ 6.099.041c saüskàreõànuråpeõa yojayàm àsa ràvaõam 6.099.042a sa dadau pàvakaü tasya vidhiyuktaü vibhãùaõaþ 6.099.042c tàþ striyo 'nunayàm àsa sàntvam uktvà punaþ punaþ 6.099.043a praviùñàsu ca sarvàsu ràkùasãùu vibhãùaõaþ 6.099.043c ràmapàr÷vam upàgamya tadàtiùñhad vinãtavat 6.099.044a ràmo 'pi saha sainyena sasugrãvaþ salakùmaõaþ 6.099.044c harùaü lebhe ripuü hatvà yathà vçtraü ÷atakratuþ 6.100.001a te ràvaõavadhaü dçùñvà devagandharvadànavàþ 6.100.001c jagmus tais tair vimànaiþ svaiþ kathayantaþ ÷ubhàþ kathàþ 6.100.002a ràvaõasya vadhaü ghoraü ràghavasya paràkramam 6.100.002c suyuddhaü vànaràõàü ca sugrãvasay ca mantritam 6.100.003a anuràgaü ca vãryaü ca saumitrer lakùmaõasya ca 6.100.003c kathayanto mahàbhàgà jagmur hçùñà yathàgatam 6.100.004a ràghavas tu rathaü divyam indradattaü ÷ikhiprabham 6.100.004c anuj¤àya mahàbhàgo màtaliü pratyapåjayat 6.100.005a ràghaveõàbhyanuj¤àto màtaliþ ÷akrasàrathiþ 6.100.005c divyaü taü ratham àsthàya divam evàruroha saþ 6.100.006a tasmiüs tu divam àråóhe surasàrathisattame 6.100.006c ràghavaþ paramaprãtaþ sugrãvaü pariùasvaje 6.100.007a pariùvajya ca sugrãvaü lakùmaõenàbhivàditaþ 6.100.007c påjyamàno hari÷reùñhair àjagàma balàlayam 6.100.008a abravãc ca tadà ràmaþ samãpaparivartinam 6.100.008c saumitriü sattvasaüpannaü lakùmaõaü dãptatejasaü 6.100.009a vibhãùaõam imaü saumya laïkàyàm abhiùecaya 6.100.009c anuraktaü ca bhaktaü ca mama caivopakàriõam 6.100.010a eùa me paramaþ kàmo yad imaü ràvaõànujam 6.100.010c laïkàyàü saumya pa÷yeyam abhiùiktaü vibhãùaõam 6.100.011a evam uktas tu saumitrã ràghaveõa mahàtmanà 6.100.011c tathety uktvà tu saühçùñaþ sauvarõaü ghañam àdade 6.100.012a ghañena tena saumitrir abhyaùi¤cad vibhãùaõam 6.100.012c laïkàyàü rakùasàü madhye ràjànaü ràma÷àsanàt 6.100.013a abhyaùi¤cat sa dharmàtmà ÷uddhàtmànaü vibhãùaõam 6.100.013c tasyàmàtyà jahçùire bhaktà ye càsya ràkùasàþ 6.100.014a dçùñvàbhiùiktaü laïkàyàü ràkùasendraü vibhãùaõam 6.100.014c ràghavaþ paramàü prãtiü jagàma sahalakùmaõaþ 6.100.015a sa tad ràjyaü mahat pràpya ràmadattaü vibhãùaõaþ 6.100.015c prakçtãþ sàntvayitvà ca tato ràmam upàgamat 6.100.016a akùatàn modakàül làjàn divyàþ sumanasas tathà 6.100.016c àjahrur atha saühçùñàþ pauràs tasmai ni÷àcaràþ 6.100.017a sa tàn gçhãtvà durdharùo ràghavàya nyavedayat 6.100.017c maïgalyaü maïgalaü sarvaü lakùmaõàya ca vãryavàn 6.100.018a kçtakàryaü samçddhàrthaü dçùñvà ràmo vibhãùaõam 6.100.018c pratijagràha tat sarvaü tasyaiva priyakàmyayà 6.100.019a tataþ ÷ailopamaü vãraü prà¤jaliü pàr÷vataþ sthitam 6.100.019c abravãd ràghavo vàkyaü hanåmantaü plavaügamam 6.100.020a anumànya mahàràjam imaü saumya vibhãùaõam 6.100.020c pravi÷ya ràvaõagçhaü vinayenopasçtya ca 6.100.021a vaidehyà màü ku÷alinaü sasugrãvaü salakùmaõam 6.100.021c àcakùva jayatàü ÷reùñha ràvaõaü ca mayà hatam 6.100.022a priyam etad udàhçtya maithilyàs tvaü harã÷vara 6.100.022c pratigçhya ca saüde÷am upàvartitum arhasi 6.101.001a iti pratisamàdiùño hanåmàn màrutàtmajaþ 6.101.001c pravive÷a purãü laïkàü påjyamàno ni÷àcaraiþ 6.101.002a pravi÷ya tu mahàtejà ràvaõasya nive÷anam 6.101.002c dadar÷a ÷a÷inà hãnàü sàtaïkàm iva rohiõãm 6.101.003a nibhçtaþ praõataþ prahvaþ so 'bhigamyàbhivàdya ca 6.101.003c ràmasya vacanaü sarvam àkhyàtum upacakrame 6.101.004a vaidehi ku÷alã ràmaþ sasugrãvaþ salakùmaõaþ 6.101.004c ku÷alaü càha siddhàrtho hata÷atrur ariüdamaþ 6.101.005a vibhãùaõasahàyena ràmeõa haribhiþ saha 6.101.005c nihato ràvaõo devi lakùmaõasya nayena ca 6.101.006a pçùñvà ca ku÷alaü ràmo vãras tvàü raghunandanaþ 6.101.006c abravãt paramaprãtaþ kçtàrthenàntaràtmanà 6.101.007a priyam àkhyàmi te devi tvàü tu bhayaþ sabhàjaye 6.101.007c diùñyà jãvasi dharmaj¤e jayena mama saüyuge 6.101.008a labdho no vijayaþ sãte svasthà bhava gatavyathà 6.101.008c ràvaõaþ sa hataþ ÷atrur laïkà ceyaü va÷e sthità 6.101.009a mayà hy alabdhanidreõa dhçtena tava nirjaye 6.101.009c pratij¤aiùà vinistãrõà baddhvà setuü mahodadhau 6.101.010a saübhrama÷ ca na kartavyo vartantyà ràvaõàlaye 6.101.010c vibhãùaõa vidheyaü hi laïkai÷varyam idaü kçtam 6.101.011a tad à÷vasihi vi÷vastà svagçhe parivartase 6.101.011c ayaü càbhyeti saühçùñas tvaddar÷anasamutsukaþ 6.101.012a evam uktà samutpatya sãtà ÷a÷inibhànanà 6.101.012c praharùeõàvaruddhà sà vyàjahàra na kiü cana 6.101.013a abravãc ca hari÷reùñhaþ sãtàm apratijalpatãm 6.101.013c kiü tvaü cintayase devi kiü ca màü nàbhibhàùase 6.101.014a evam uktà hanumatà sãtà dharme vyavasthità 6.101.014c abravãt paramaprità harùagadgadayà girà 6.101.015a priyam etad upa÷rutya bhartur vijayasaü÷ritam 6.101.015c praharùava÷am àpannà nirvàkyàsmi kùaõàntaram 6.101.016a na hi pa÷yàmi sadç÷aü cintayantã plavaügama 6.101.016c matpriyàkhyànakasyeha tava pratyabhinandanam 6.101.017a na ca pa÷yàmi tat saumya pçthivyàm api vànara 6.101.017c sadç÷aü matpriyàkhyàne tava dàtuü bhavet samam 6.101.018a hiraõyaü và suvarõaü và ratnàni vividhàni ca 6.101.018c ràjyaü và triùu lokeùu naitad arhati bhàùitum 6.101.019a evam uktas tu vaidehyà pratyuvàca plavaügamaþ 6.101.019c pragçhãtà¤jalir vàkyaü sãtàyàþ pramukhe sthitaþ 6.101.020a bhartuþ priyahite yukte bhartur vijayakàïkùiõi 6.101.020c snigdham evaüvidhaü vàkyaü tvam evàrhasi bhàùitum 6.101.021a tavaitad vacanaü saumye sàravat snigdham eva ca 6.101.021c ratnaughàd vividhàc càpi devaràjyàd vi÷iùyate 6.101.022a arthata÷ ca mayà pràptà devaràjyàdayo guõàþ 6.101.022c hata÷atruü vijayinaü ràmaü pa÷yàmi yat sthitam 6.101.023a imàs tu khalu ràkùasyo yadi tvam anumanyase 6.101.023c hantum icchàmy ahaü sarvà yàbhis tvaü tarjità purà 6.101.024a kli÷yantãü patidevàü tvàm a÷okavanikàü gatàm 6.101.024c ghoraråpasamàcàràþ kråràþ kråratarekùaõàþ 6.101.025a ràkùasyo dàruõakathà varam etaü prayaccha me 6.101.025c icchàmi vividhair ghàtair hantum etàþ sudàruõàþ 6.101.026a muùñibhiþ pàõibhi÷ caiva caraõai÷ caiva ÷obhane 6.101.026c ghorair jànuprahàrai÷ ca da÷anànàü ca pàtanaiþ 6.101.027a bhakùaõaiþ karõanàsànàü ke÷ànàü lu¤canais tathà 6.101.027c bhç÷aü ÷uùkamukhãbhi÷ ca dàruõair laïghanair hataiþ 6.101.028a evaüprakàrair bahubhir viprakàrair ya÷asvini 6.101.028c hantum icchàmy ahaü devi tavemàþ kçtakilbiùàþ 6.101.029a evam uktà mahumatà vaidehã janakàtmajà 6.101.029c uvàca dharmasahitaü hanåmantaü ya÷asvinã 6.101.030a ràjasaü÷rayava÷yànàü kurvatãnàü paràj¤ayà 6.101.030c vidheyànàü ca dàsãnàü kaþ kupyed vànarottama 6.101.031a bhàgyavaiùamya yogena purà du÷caritena ca 6.101.031c mayaitet pràpyate sarvaü svakçtaü hy upabhujyate 6.101.032a pràptavyaü tu da÷à yogàn mayaitad iti ni÷citam 6.101.032c dàsãnàü ràvaõasyàhaü marùayàmãha durbalà 6.101.033a àj¤aptà ràvaõenaità ràkùasyo màm atarjayan 6.101.033c hate tasmin na kuryur hi tarjanaü vànarottama 6.101.034a ayaü vyàghrasamãpe tu puràõo dharmasaühitaþ 6.101.034c çkùeõa gãtaþ ÷loko me taü nibodha plavaügama 6.101.035a na paraþ pàpam àdatte pareùàü pàpakarmaõàm 6.101.035c samayo rakùitavyas tu santa÷ càritrabhåùaõàþ 6.101.036a pàpànàü và ÷ubhànàü và vadhàrhàõàü plavaügama 6.101.036c kàryaü kàruõyam àryeõa na ka÷ cin nàparàdhyati 6.101.037a lokahiüsàvihàràõàü rakùasàü kàmaråpiõam 6.101.037c kurvatàm api pàpàni naiva kàryam a÷obhanam 6.101.038a evam uktas tu hanumàn sãtayà vàkyakovidaþ 6.101.038c pratyuvàca tataþ sãtàü ràmapatnãü ya÷asvinãm 6.101.039a yuktà ràmasya bhavatã dharmapatnã ya÷asvinã 6.101.039c pratisaüdi÷a màü devi gamiùye yatra ràghavaþ 6.101.040a evam uktà hanumatà vaidehã janakàtmajà 6.101.040c abravãd draùñum icchàmi bhartàraü vànarottama 6.101.041a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà hanumàn pavanàtmajaþ 6.101.041c harùayan maithilãü vàkyam uvàcedaü mahàdyutiþ 6.101.042a pårõacandrànanaü ràmaü drakùyasy àrye salakùmaõam 6.101.042c sthiramitraü hatàmitraü ÷acãva trida÷e÷varam 6.101.043a tàm evam uktvà ràjantãü sãtàü sàkùàd iva ÷riyam 6.101.043c àjagàma mahàvego hanåmàn yatra ràghavaþ 6.102.001a sa uvàca mahàpraj¤am abhigamya plavaügamaþ 6.102.001c ràmaü vacanam arthaj¤o varaü sarvadhanuùmatàm 6.102.002a yannimitto 'yam àrambhaþ karmaõàü ca phalodayaþ 6.102.002c tàü devãü ÷okasaütaptàü maithilãü draùñum arhasi 6.102.003a sà hi ÷okasamàviùñà bàùpaparyàkulekùaõà 6.102.003c maithilã vijayaü ÷rutvà tava harùam upàgamat 6.102.004a pårvakàt pratyayàc càham ukto vi÷vastayà tayà 6.102.004c bhartàraü draùñum icchàmi kçtàrthaü sahalakùmaõam 6.102.005a evam ukto hanumatà ràmo dharmabhçtàü varaþ 6.102.005c agacchat sahasà dhyànam àsãd bàùpapariplutaþ 6.102.006a dãrgham uùõaü ca ni÷vasya medinãm avalokayan 6.102.006c uvàca meghasaükà÷aü vibhãùaõam upasthitam 6.102.007a divyàïgaràgàü vaidehãü divyàbharaõabhåùitàm 6.102.007c iha sãtàü ÷iraþsnàtàm upasthàpaya màciram 6.102.008a evam uktas tu ràmeõa tvaramàõo vibhãùaõaþ 6.102.008c pravi÷yàntaþpuraü sãtàü strãbhiþ svàbhir acodayat 6.102.009a divyàïgaràgà vaidehã divyàbharaõabhåùità 6.102.009c yànam àroha bhadraü te bhartà tvàü draùñum icchati 6.102.010a evam uktà tu vaidehã pratyuvàca vibhãùaõam 6.102.010c asnàtà draùñum icchàmi bhartàraü ràkùasàdhipa 6.102.011a tasyàs tadvacanaü ÷rutvà pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.102.011c yathàhaü ràmo bhartà te tat tathà kartum arhasi 6.102.012a tasya tadvacanaü ÷rutvà maithilã bhràtçdevatà 6.102.012c bhartçbhaktivratà sàdhvã tatheti pratyabhàùata 6.102.013a tataþ sãtàü ÷iraþsnàtàü yuvatãbhir alaükçtàm 6.102.013c mahàrhàbharaõopetàü mahàrhàmbaradhàriõãm 6.102.014a àropya ÷ibikàü dãptàü paràrdhyàmbarasaüvçtàm 6.102.014c rakùobhir bahubhir guptàm àjahàra vibhãùaõaþ 6.102.015a so 'bhigamya mahàtmànaü j¤àtvàbhidhyànam àsthitam 6.102.015c praõata÷ ca prahçùña÷ ca pràptàü sãtàü nyavedayat 6.102.016a tàm àgatàm upa÷rutya rakùogçhaciroùitàm 6.102.016c harùo dainyaü ca roùa÷ ca trayaü ràghavam àvi÷at 6.102.017a tataþ pàr÷vagataü dçùñvà savimar÷aü vicàrayan 6.102.017c vibhãùaõam idaü vàkyam ahçùño ràghavo 'bravãt 6.102.018a ràkùasàdhipate saumya nityaü madvijaye rata 6.102.018c vaidehã saünikarùaü me ÷ãghraü samupagacchatu 6.102.019a sa tadvacanam àj¤àya ràghavasya vibhãùaõaþ 6.102.019c tårõam utsàraõe yatnaü kàrayàm àsa sarvataþ 6.102.020a ka¤cukoùõãùiõas tatra vetrajharjharapàõayaþ 6.102.020c utsàrayantaþ puruùàþ samantàt paricakramuþ 6.102.021a çkùàõàü vànaràõàü ca ràkùasànàü ca sarvataþ 6.102.021c vçndàny utsàryamàõàni dåram utsasçjus tataþ 6.102.022a teùàm utsàryamàõànàü sarveùàü dhvanir utthitaþ 6.102.022c vàyunodvartamànasya sàgarasyeva nisvanaþ 6.102.023a utsàryamàõàüs tàn dçùñvà samantàj jàtasaübhramàn 6.102.023c dàkùiõyàt tadamarùàc ca vàrayàm àsa ràghavaþ 6.102.024a saürabdha÷ càbravãd ràma÷ cakùuùà pradahann iva 6.102.024c vibhãùaõaü mahàpràj¤aü sopàlambham idaü vacaþ 6.102.025a kimarthaü màm anàdçtya kç÷yate 'yaü tvayà janaþ 6.102.025c nivartayainam udyogaü jano 'yaü svajano mama 6.102.026a na gçhàõi na vastràõi na pràkàràs tiraskriyàþ 6.102.026c nedç÷à ràjasatkàrà vçttam àvaraõaü striyaþ 6.102.027a vyasaneùu na kçcchreùu na yuddhe na svayaü vare 6.102.027c na kratau no vivàhe ca dar÷anaü duùyate striyaþ 6.102.028a saiùà yuddhagatà caiva kçcchre mahati ca sthità 6.102.028c dar÷ane 'syà na doùaþ syàn matsamãpe vi÷eùataþ 6.102.029a tad ànaya samãpaü me ÷ãghram enàü vibhãùaõa 6.102.029c sãtà pa÷yatu màm eùà suhçdgaõavçtaü sthitam 6.102.030a evam uktas tu ràmeõa savimar÷o vibhãùaõaþ 6.102.030c ràmasyopànayat sãtàü saünikarùaü vinãtavat 6.102.031a tato lakùmaõasugrãvau hanåmàü÷ ca plavaügamaþ 6.102.031c ni÷amya vàkyaü ràmasya babhåvur vyathità bhç÷am 6.102.032a kalatranirapekùai÷ ca iïgitair asya dàruõaiþ 6.102.032c aprãtam iva sãtàyàü tarkayanti sma ràghavam 6.102.033a lajjayà tv avalãyantã sveùu gàtreùu maithilã 6.102.033c vibhãùaõenànugatà bhartàraü sàbhyavartata 6.102.034a sà vastrasaüruddhamukhã lajjayà janasaüsadi 6.102.034c rurodàsàdya bhartàram àryaputreti bhàùiõã 6.102.035a vismayàc ca praharùàc ca snehàc ca paridevatà 6.102.035c udaikùata mukhaü bhartuþ saumyaü saumyatarànanà 6.102.036a atha samapanudan manaþklamaü sà; suciram adçùñam udãkùya vai priyasya 6.102.036c vadanam uditapårõacandrakàntaü; vimala÷a÷àïkanibhànanà tadàsãt 6.103.001a tàü tu pàr÷ve sthitàü prahvàü ràmaþ saüprekùya maithilãm 6.103.001c hçdayàntargatakrodho vyàhartum upacakrame 6.103.002a eùàsi nirjità bhadre ÷atruü jitvà mayà raõe 6.103.002c pauruùàd yad anuùñheyaü tad etad upapàditam 6.103.003a gato 'smy antam amarùasya dharùaõà saüpramàrjità 6.103.003c avamàna÷ ca ÷atru÷ ca mayà yugapad uddhçtau 6.103.004a adya me pauruùaü dçùñam adya me saphalaþ ÷ramaþ 6.103.004c adya tãrõapratij¤atvàt prabhavàmãha càtmanaþ 6.103.005a yà tvaü virahità nãtà calacittena rakùasà 6.103.005c daivasaüpàdito doùo mànuùeõa mayà jitaþ 6.103.006a saüpràptam avamànaü yas tejasà na pramàrjati 6.103.006c kas tasya puruùàrtho 'sti puruùasyàlpatejasaþ 6.103.007a laïghanaü ca samudrasya laïkàyà÷ càvamardanam 6.103.007c saphalaü tasya tac chlàghyam adya karma hanåmataþ 6.103.008a yuddhe vikramata÷ caiva hitaü mantrayata÷ ca me 6.103.008c sugrãvasya sasainyasya saphalo 'dya pari÷ramaþ 6.103.009a nirguõaü bhràtaraü tyaktvà yo màü svayam upasthitaþ 6.103.009c vibhãùaõasya bhaktasya saphalo 'dya pari÷ramaþ 6.103.010a ity evaü bruvatas tasya sãtà ràmasya tadvacaþ 6.103.010c mçgãvotphullanayanà babhåvà÷rupariplutà 6.103.011a pa÷yatas tàü tu ràmasya bhåyaþ krodho 'bhyavartata 6.103.011c prabhåtàjyàvasiktasya pàvakasyeva dãpyataþ 6.103.012a sa baddhvà bhrukuñiü vaktre tiryakprekùitalocanaþ 6.103.012c abravãt paruùaü sãtàü madhye vànararakùasàm 6.103.013a yat kartavyaü manuùyeõa dharùaõàü parimàrjatà 6.103.013c tat kçtaü sakalaü sãte ÷atruhastàd amarùaõàt 6.103.014a nirjità jãvalokasya tapasà bhàvitàtmanà 6.103.014c agastyena duràdharùà muninà dakùiõeva dik 6.103.015a vidita÷ càstu bhadraü te yo 'yaü raõapari÷ramaþ 6.103.015c sa tãrõaþ suhçdàü vãryàn na tvadarthaü mayà kçtaþ 6.103.016a rakùatà tu mayà vçttam apavàdaü ca sarva÷aþ 6.103.016c prakhyàtasyàtmavaü÷asya nyaïgaü ca parimàrjatà 6.103.017a pràptacàritrasaüdehà mama pratimukhe sthità 6.103.017c dãpo netràturasyeva pratikålàsi me dçóham 6.103.018a tad gaccha hy abhyanuj¤àtà yateùñaü janakàtmaje 6.103.018c età da÷a di÷o bhadre kàryam asti na me tvayà 6.103.019a kaþ pumàn hi kule jàtaþ striyaü paragçhoùitàm 6.103.019c tejasvi punar àdadyàt suhçllekhena cetasà 6.103.020a ràvaõàïkaparibhraùñàü dçùñàü duùñena cakùuùà 6.103.020c kathaü tvàü punaràdadyàü kulaü vyapadi÷an mahat 6.103.021a tadarthaü nirjità me tvaü ya÷aþ pratyàhçtaü mayà 6.103.021c nàsti me tvayy abhiùvaïgo yatheùñaü gamyatàm itaþ 6.103.022a iti pravyàhçtaü bhadre mayaitat kçtabuddhinà 6.103.022c lakùmaõe bharate và tvaü kuru buddhiü yathàsukham 6.103.023a sugrãve vànarendre và ràkùasendre vibhãùaõe 6.103.023c nive÷aya manaþ ÷ãte yathà và sukham àtmanaþ 6.103.024a na hi tvàü ràvaõo dçùñvà divyaråpàü manoramàm 6.103.024c marùayate ciraü sãte svagçhe parivartinãm 6.103.025a tataþ priyàrha÷varaõà tad apriyaü; priyàd upa÷rutya cirasya maithilã 6.103.025c mumoca bàùpaü subhç÷aü pravepità; gajendrahastàbhihateva vallarã 6.104.001a evam uktà tu vaidehã paruùaü lomaharùaõam 6.104.001c ràghaveõa saroùeõa bhç÷aü pravyathitàbhavat 6.104.002a sà tad a÷rutapårvaü hi jane mahati maithilã 6.104.002c ÷rutvà bhartçvaco råkùaü lajjayà vrãóitàbhavat 6.104.003a pravi÷antãva gàtràõi svàny eva janakàtmajà 6.104.003c vàk÷alyais taiþ sa÷alyeva bhç÷am a÷råõy avartayat 6.104.004a tato bàùpaparikliùñaü pramàrjantã svam ànanam 6.104.004c ÷anair gadgadayà vàcà bhartàram idam abravãt 6.104.005a kiü màm asadç÷aü vàkyam ãdç÷aü ÷rotradàruõam 6.104.005c råkùaü ÷ràvayase vãra pràkçtaþ pràkçtàm iva 6.104.006a na tathàsmi mahàbàho yathà tvam avagacchasi 6.104.006c pratyayaü gaccha me svena càritreõaiva te ÷ape 6.104.007a pçthak strãõàü pracàreõa jàtiü tvaü pari÷aïkase 6.104.007c parityajemàü ÷aïkàü tu yadi te 'haü parãkùità 6.104.008a yady ahaü gàtrasaüspar÷aü gatàsmi viva÷à prabho 6.104.008c kàmakàro na me tatra daivaü tatràparàdhyati 6.104.009a madadhãnaü tu yat tan me hçdayaü tvayi vartate 6.104.009c paràdhãneùu gàtreùu kiü kariùyàmy anã÷varà 6.104.010a sahasaüvçddhabhàvàc ca saüsargeõa ca mànada 6.104.010c yady ahaü te na vij¤àtà hatà tenàsmi ÷à÷vatam 6.104.011a preùitas te yadà vãro hanåmàn avalokakaþ 6.104.011c laïkàsthàhaü tvayà vãra kiü tadà na visarjità 6.104.012a pratyakùaü vànarendrasya tvadvàkyasamanantaram 6.104.012c tvayà saütyaktayà vãra tyaktaü syàj jãvitaü mayà 6.104.013a na vçthà te ÷ramo 'yaü syàt saü÷aye nyasya jãvitam 6.104.013c suhçjjanaparikle÷o na càyaü niùphalas tava 6.104.014a tvayà tu nara÷àrdåla krodham evànuvartatà 6.104.014c laghuneva manuùyeõa strãtvam eva puraskçtam 6.104.015a apade÷ena janakàn notpattir vasudhàtalàt 6.104.015c mama vçttaü ca vçttaj¤a bahu te na puraskçtam 6.104.016a na pramàõãkçtaþ pàõir bàlye bàlena pãóitaþ 6.104.016c mama bhakti÷ ca ÷ãlaü ca sarvaü te pçùñhataþ kçtam 6.104.017a evaü bruvàõà rudatã bàùpagadgadabhàùiõã 6.104.017c abravãl lakùmaõaü sãtà dãnaü dhyànaparaü sthitam 6.104.018a citàü me kuru saumitre vyasanasyàsya bheùajam 6.104.018c mithyàpavàdopahatà nàhaü jãvitum utsahe 6.104.019a aprãtasya guõair bhartus tyaktayà janasaüsadi 6.104.019c yà kùamà me gatir gantuü pravekùye havyavàhanam 6.104.020a evam uktas tu vaidehyà lakùmaõaþ paravãrahà 6.104.020c amarùava÷am àpanno ràghavànanam aikùata 6.104.021a sa vij¤àya mana÷chandaü ràmasyàkàrasåcitam 6.104.021c citàü cakàra saumitrir mate ràmasya vãryavàn 6.104.022a adhomukhaü tato ràmaü ÷anaiþ kçtvà pradakùiõam 6.104.022c upàsarpata vaidehã dãpyamànaü hutà÷anam 6.104.023a praõamya devatàbhya÷ ca bràhmaõebhya÷ ca maithilã 6.104.023c baddhà¤jalipuñà cedam uvàcàgnisamãpataþ 6.104.024a yathà me hçdayaü nityaü nàpasarpati ràghavàt 6.104.024c tathà lokasya sàkùã màü sarvataþ pàtu pàvakaþ 6.104.025a evam uktvà tu vaidehã parikramya hutà÷anam 6.104.025c vive÷a jvalanaü dãptaü niþsaïgenàntaràtmanà 6.104.026a janaþ sa sumahàüs tatra bàlavçddhasamàkulaþ 6.104.026c dadar÷a maithilãü tatra pravi÷antãü hutà÷anam 6.104.027a tasyàm agniü vi÷antyàü tu hàheti vipulaþ svanaþ 6.104.027c rakùasàü vànaràõàü ca saübabhåvàdbhutopamaþ 6.105.001a tato vai÷ravaõo ràjà yama÷ càmitrakar÷anaþ 6.105.001c sahasràkùo mahendra÷ ca varuõa÷ ca paraütapaþ 6.105.002a ùaóardhanayanaþ ÷rãmàn mahàdevo vçùadhvajaþ 6.105.002c kartà sarvasya lokasya brahmà brahmavidàü varaþ 6.105.003a ete sarve samàgamya vimànaiþ såryasaünibhaiþ 6.105.003c àgamya nagarãü laïkàm abhijagmu÷ ca ràghavam 6.105.004a tataþ sahastàbharaõàn pragçhya vipulàn bhujàn 6.105.004c abruvaüs trida÷a÷reùñhàþ prà¤jaliü ràghavaü sthitam 6.105.005a kartà sarvasya lokasya ÷reùñho j¤ànavatàü varaþ 6.105.005c upekùase kathaü sãtàü patantãü havyavàhane 6.105.005e kathaü devagaõa÷reùñham àtmànaü nàvabudhyase 6.105.006a çtadhàmà vasuþ pårvaü vasånàü ca prajàpatiþ 6.105.006c tvaü trayàõàü hi lokànàm àdikartà svayaüprabhuþ 6.105.007a rudràõàm aùñamo rudraþ sàdhyànàm api pa¤camaþ 6.105.007c a÷vinau càpi te karõau candrasåryau ca cakùuùã 6.105.008a ante càdau ca lokànàü dç÷yase tvaü paraütapa 6.105.008c upekùase ca vaidehãü mànuùaþ pràkçto yathà 6.105.009a ity ukto lokapàlais taiþ svàmã lokasya ràghavaþ 6.105.009c abravãt trida÷a÷reùñhàn ràmo dharmabhçtàü varaþ 6.105.010a àtmànaü mànuùaü manye ràmaü da÷arathàtmajam 6.105.010c yo 'haü yasya yata÷ càhaü bhagavàüs tad bravãtu me 6.105.011a iti bruvàõaü kàkutsthaü brahmà brahmavidàü varaþ 6.105.011c abravãc chçõu me ràma satyaü satyaparàkrama 6.105.012a bhavàn nàràyaõo devaþ ÷rãmàü÷ cakràyudho vibhuþ 6.105.012c eka÷çïgo varàhas tvaü bhåtabhavyasapatnajit 6.105.013a akùaraü brahmasatyaü ca madhye cànte ca ràghava 6.105.013c lokànàü tvaü paro dharmo viùvaksena÷ caturbhujaþ 6.105.014a ÷àrïgadhanvà hçùãke÷aþ puruùaþ puruùottamaþ 6.105.014c ajitaþ khaógadhçg viùõuþ kçùõa÷ caiva bçhadbalaþ 6.105.015a senànãr gràmaõã÷ ca tvaü buddhiþ sattaü kùamà damaþ 6.105.015c prabhava÷ càpyaya÷ ca tvam upendro madhusådanaþ 6.105.016a indrakarmà mahendras tvaü padmanàbho raõàntakçt 6.105.016c ÷araõyaü ÷araõaü ca tvàm àhur divyà maharùayaþ 6.105.017a sahasra÷çïgo vedàtmà ÷atajihvo maharùabhaþ 6.105.017c tvaü yaj¤as tvaü vaùañkàras tvam oükàraþ paraütapa 6.105.018a prabhavaü nidhanaü và te na viduþ ko bhavàn iti 6.105.018c dç÷yase sarvabhåteùu bràhmaõeùu ca goùu ca 6.105.019a dikùu sarvàsu gagane parvateùu vaneùu ca 6.105.019c sahasracaraõaþ ÷rãmठ÷ata÷ãrùaþ sahasradhçk 6.105.020a tvaü dhàrayasi bhåtàni vasudhàü ca saparvatàm 6.105.020c ante pçthivyàþ salile dç÷yase tvaü mahoragaþ 6.105.021a trãül lokàn dhàrayan ràma devagandharvadànavàn 6.105.021c ahaü te hçdayaü ràma jihvà devã sarasvatã 6.105.022a devà gàtreùu lomàni nirmità brahmaõà prabho 6.105.022c nimeùas te 'bhavad ràtrir unmeùas te 'bhavad divà 6.105.023a saüskàràs te 'bhavan vedà na tad asti tvayà vinà 6.105.023c jagat sarvaü ÷arãraü te sthairyamü te vasudhàtalam 6.105.024a agniþ kopaþ prasàdas te somaþ ÷rãvatsalakùaõa 6.105.024c tvayà lokàs trayaþ kràntàþ puràõe vikramais tribhiþ 6.105.025a mahendra÷ ca kçto ràjà baliü baddhvà mahàsuram 6.105.025c sãtà lakùmãr bhavàn viùõur devaþ kçùõaþ prajàpatiþ 6.105.026a vadhàrthaü ràvaõasyeha praviùño mànuùãü tanum 6.105.026c tad idaü naþ kçtaü kàryaü tvayà dharmabhçtàü vara 6.105.027a nihato ràvaõo ràma prahçùño divam àkrama 6.105.027c amoghaü balavãryaü te amoghas te paràkramaþ 6.105.028a amoghàs te bhaviùyanti bhaktimanta÷ ca ye naràþ 6.105.028c ye tvàü devaü dhruvaü bhaktàþ puràõaü puruùottamam 6.105.029a ye naràþ kãrtayiùyanti nàsti teùàü paràbhavaþ 6.106.001a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü pitàmahasamãritam 6.106.001c aïkenàdàya vaidehãm utpapàta vibhàvasuþ 6.106.002a taruõàdityasaükà÷àü taptakà¤canabhåùaõàm 6.106.002c raktàmbaradharàü bàlàü nãlaku¤citamårdhajàm 6.106.003a akliùñamàlyàbharaõàü tathà råpàü manasvinãm 6.106.003c dadau ràmàya vaidehãm aïke kçtvà vibhàvasuþ 6.106.004a abravãc ca tadà ràmaü sàkùã lokasya pàvakaþ 6.106.004c eùà te ràma vaidehã pàpam asyà na vidyate 6.106.005a naiva vàcà na manasà nànudhyànàn na cakùuùà 6.106.005c suvçttà vçtta÷auõóãrà na tvàm aticacàra ha 6.106.006a ràvaõenàpanãtaiùà vãryotsiktena rakùasà 6.106.006c tvayà virahità dãnà viva÷à nirjanàd vanàt 6.106.007a ruddhà càntaþpure guptà tvakcittà tvatparàyaõà 6.106.007c rakùità ràkùasã saüghair vikçtair ghoradar÷anaiþ 6.106.008a pralobhyamànà vividhaü bhartsyamànà ca maithilã 6.106.008c nàcintayata tad rakùas tvadgatenàntaràtmanà 6.106.009a vi÷uddhabhàvàü niùpàpàü pratigçhõãùva ràghava 6.106.009c na kiü cid abhidhàtavyam aham àj¤àpayàmi te 6.106.010a evam ukto mahàtejà dhçtimàn dçóhavikramaþ 6.106.010c abravãt trida÷a÷reùñhaü ràmo dharmabhçtàü varaþ 6.106.011a ava÷yaü triùu lokeùu sãtà pàvanam arhati 6.106.011c dãrghakàloùità ceyaü ràvaõàntaþpure ÷ubhà 6.106.012a bàli÷aþ khalu kàmàtmà ràmo da÷arathàtmajaþ 6.106.012c iti vakùyanti màü santo jànakãm avi÷odhya hi 6.106.013a ananyahçdayàü bhaktàü maccittaparirakùaõãm 6.106.013c aham apy avagacchàmi maithilãü janakàtmajàm 6.106.014a pratyayàrthaü tu lokànàü trayàõàü satyasaü÷rayaþ 6.106.014c upekùe càpi vaidehãü pravi÷antãü hutà÷anam 6.106.015a imàm api vi÷àlàkùãü rakùitàü svena tejasà 6.106.015c ràvaõo nàtivarteta velàm iva mahodadhiþ 6.106.016a na hi ÷aktaþ sa duùñàtmà manasàpi hi maithilãm 6.106.016c pradharùayitum apràptàü dãptàm agni÷ikhàm iva 6.106.017a neyam arhati cai÷varyaü ràvaõàntaþpure ÷ubhà 6.106.017c ananyà hi mayà sãtàü bhàskareõa prabhà yathà 6.106.018a vi÷uddhà triùu lokeùu maithilã janakàtmajà 6.106.018c na hi hàtum iyaü ÷akyà kãrtir àtmavatà yathà 6.106.019a ava÷yaü ca mayà kàryaü sarveùàü vo vaco hitam 6.106.019c snigdhànàü lokamànyànàm evaü ca bruvatàü hitam 6.106.020a itãdam uktvà vacanaü mahàbalaiþ; pra÷asyamànaþ svakçtena karmaõà 6.106.020c sametya ràmaþ priyayà mahàbalaþ; sukhaü sukhàrho 'nubabhåva ràghavaþ 6.107.001a etac chrutvà ÷ubhaü vàkyaü ràghaveõa subhàùitam 6.107.001c idaü ÷ubhataraü vàkyaü vyàjahàra mahe÷varaþ 6.107.002a puùkaràkùa mahàbàho mahàvakùaþ paraütapa 6.107.002c diùñyà kçtam idaü karma tvayà ÷astrabhçtàü vara 6.107.003a diùñyà sarvasya lokasya pravçddhaü dàruõaü tamaþ 6.107.003c apàvçttaü tvayà saükhye ràma ràvaõajaü bhayam 6.107.004a à÷vàsya bharataü dãnaü kausalyàü ca ya÷asvinãm 6.107.004c kaikeyãü ca sumitràü ca dçùñvà lakùmaõamàtaram 6.107.005a pràpya ràjyam ayodhyàyàü nandayitvà suhçjjanam 6.107.005c ikùvàkåõàü kule vaü÷aü sthàpayitvà mahàbala 6.107.006a iùñvà turagamedhena pràpya cànuttamaü ya÷aþ 6.107.006c bràhmaõebhyo dhanaü dattvà tridivaü gantum arhasi 6.107.007a eùa ràjà vimànasthaþ pità da÷arathas tava 6.107.007c kàkutstha mànuùe loke gurus tava mahàya÷àþ 6.107.008a indralokaü gataþ ÷rãmàüs tvayà putreõa tàritaþ 6.107.008c lakùmaõena saha bhràtrà tvam enam abhivàdaya 6.107.009a mahàdevavacaþ ÷rutvà kàkutsthaþ sahalakùmaõaþ 6.107.009c vimàna÷ikharasthasya praõàmam akarot pituþ 6.107.010a dãpyamànaü svayàü lakùmyà virajo'mbaradhàriõam 6.107.010c lakùmaõena saha bhràtrà dadar÷a pitaraü prabhuþ 6.107.011a harùeõa mahatàviùño vimànastho mahãpatiþ 6.107.011c pràõaiþ priyataraü dçùñvà putraü da÷arathas tadà 6.107.012a àropyàïkaü mahàbàhur varàsanagataþ prabhuþ 6.107.012c bàhubhyàü saüpariùvajya tato vàkyaü samàdade 6.107.013a na me svargo bahumataþ saümàna÷ ca surarùibhiþ 6.107.013c tvayà ràma vihãnasya satyaü prati÷çõomi te 6.107.014a kaikeyyà yàni coktàni vàkyàni vadatàü vara 6.107.014c tava pravràjanàrthàni sthitàni hçdaye mama 6.107.015a tvàü tu dçùñvà ku÷alinaü pariùvajya salakùmaõam 6.107.015c adya duþkhàd vimukto 'smi nãhàràd iva bhàskaraþ 6.107.016a tàrito 'haü tvayà putra suputreõa mahàtmanà 6.107.016c aùñàvakreõa dharmàtmà tàrito bràhmaõo yathà 6.107.017a idànãü ca vijànàmi yathà saumya sure÷varaiþ 6.107.017c vadhàrthaü ràvaõasyeha vihitaü puruùottamam 6.107.018a siddhàrthà khalu kausalyà yà tvàü ràma gçhaü gatam 6.107.018c vanàn nivçttaü saühçùñà drakùyate ÷atrusådana 6.107.019a siddhàrthàþ khalu te ràma narà ye tvàü purãü gatam 6.107.019c jalàrdram abhiùiktaü ca drakùyanti vasudhàdhipam 6.107.020a anuraktena balinà ÷ucinà dharmacàriõà 6.107.020c iccheyaü tvàm ahaü draùñuü bharatena samàgatam 6.107.021a caturda÷asamàþ saumya vane niryàpitàs tvayà 6.107.021c vasatà sãtayà sàrdhaü lakùmaõena ca dhãmatà 6.107.022a nivçttavanavàso 'si pratij¤à saphalà kçtà 6.107.022c ràvaõaü ca raõe hatvà devàs te paritoùitàþ 6.107.023a kçtaü karma ya÷aþ ÷làghyaü pràptaü te ÷atrusådana 6.107.023c bhràtçbhiþ saha ràjyastho dãrgham àyur avàpnuhi 6.107.024a iti bruvàõaü ràjànaü ràmaþ prà¤jalir abravãt 6.107.024c kuru prasàdaü dharmaj¤a kaikeyyà bharatasya ca 6.107.025a saputràü tvàü tyajàmãti yad uktà kaikayã tvayà 6.107.025c sa ÷àpaþ kaikayãü ghoraþ saputràü na spç÷et prabho 6.107.026a sa tatheti mahàràjo ràmam uktvà kçtà¤jalim 6.107.026c lakùmaõaü ca pariùvajya punar vàkyam uvàca ha 6.107.027a ràmaü ÷u÷råùatà bhaktyà vaidehyà saha sãtayà 6.107.027c kçtà mama mahàprãtiþ pràptaü dharmaphalaü ca te 6.107.028a dharmaü pràpsyasi dharmaj¤a ya÷a÷ ca vipulaü bhuvi 6.107.028c ràme prasanne svargaü ca mahimànaü tathaiva ca 6.107.029a ràmaü ÷u÷råùa bhadraü te sumitrànandavardhana 6.107.029c ràmaþ sarvasya lokasya ÷ubheùv abhirataþ sadà 6.107.030a ete sendràs trayo lokàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 6.107.030c abhigamya mahàtmànam arcanti puruùottamam 6.107.031a etat tad uktam avyaktam akùaraü brahmanirmitam 6.107.031c devànàü hçdayaü saumya guhyaü ràmaþ paraütapaþ 6.107.032a avàptaü dharmacaraõaü ya÷a÷ ca vipulaü tvayà 6.107.032c ràmaü ÷u÷råùatà bhaktyà vaidehyà saha sãtayà 6.107.033a sa tathoktvà mahàbàhur lakùmaõaü prà¤jaliü sthitam 6.107.033c uvàca ràjà dharmàtmà vaidehãü vacanaü ÷ubham 6.107.034a kartavyo na tu vaidehi manyus tyàgam imaü prati 6.107.034c ràmeõa tvadvi÷uddhyarthaü kçtam etad dhitaiùiõà 6.107.035a na tvaü subhru samàdheyà pati÷u÷råvaõaü prati 6.107.035c ava÷yaü tu mayà vàcyam eùa te daivataü param 6.107.036a iti pratisamàdi÷ya putrau sãtàü tathà snuùàm 6.107.036c indralokaü vimànena yayau da÷aratho jvalan 6.108.001a pratiprayàte kàkutsthe mahendraþ pàka÷àsanaþ 6.108.001c abravãt paramaprãto ràghavaü prà¤jaliü sthitam 6.108.002a amoghaü dar÷anaü ràma tavàsmàkaü paraütapa 6.108.002c prãtiyukto 'smi tena tvaü bråhi yan manasecchasi 6.108.003a evam uktas tu kàkutsthaþ pratyuvàca kçtà¤jaliþ 6.108.003c lakùmaõena saha bhràtrà sãtayà càpi bhàryayà 6.108.004a yadi prãtiþ samutpannà mayi sarvasure÷vara 6.108.004c vakùyàmi kuru me satyaü vacanaü vadatàü vara 6.108.005a mama hetoþ paràkràntà ye gatà yamasàdanam 6.108.005c te sarve jãvitaü pràpya samuttiùñhantu vànaràþ 6.108.006a matpriyeùv abhiraktà÷ ca na mçtyuü gaõayanti ca 6.108.006c tvatprasàdàt sameyus te varam etad ahaü vçõe 6.108.007a nãrujàn nirvraõàü÷ caiva saüpannabalapauruùàn 6.108.007c golàïgålàüs tathaivarkùàn draùñum icchàmi mànada 6.108.008a akàle càpi mukhyàni målàni ca phalàni ca 6.108.008c nadya÷ ca vimalàs tatra tiùñheyur yatra vànaràþ 6.108.009a ÷rutvà tu vacanaü tasya ràghavasya mahàtmanaþ 6.108.009c mahendraþ pratyuvàcedaü vacanaü prãtilakùaõam 6.108.010a mahàn ayaü varas tàta tvayokto raghunandana 6.108.010c samutthàsyanti harayaþ suptà nidràkùaye yathà 6.108.011a suhçdbhir bàndhavai÷ caiva j¤àtibhiþ svajanena ca 6.108.011c sarva eva sameùyanti saüyuktàþ parayà mudà 6.108.012a akàle puùpa÷abalàþ phalavanta÷ ca pàdapàþ 6.108.012c bhaviùyanti maheùvàsa nadya÷ ca salilàyutàþ 6.108.013a savraõaiþ prathamaü gàtraiþ saüvçtair nivraõaiþ punaþ 6.108.013c babhåvur vànaràþ sarve kim etad iti vismitaþ 6.108.014a kàkutsthaü paripårõàrthaü dçùñvà sarve surottamàþ 6.108.014c åcus te prathamaü stutvà stavàrhaü sahalakùmaõam 6.108.015a gacchàyodhyàm ito vãra visarjaya ca vànaràn 6.108.015c maithilãü sàntvayasvainàm anuraktàü tapasvinãm 6.108.016a bhràtaraü pa÷ya bharataü tvacchokàd vratacàriõam 6.108.016c abhiùecaya càtmànaü pauràn gatvà praharùaya 6.108.017a evam uktvà tam àmantrya ràmaü saumitriõà saha 6.108.017c vimànaiþ såryasaükà÷air hçùñà jagmuþ surà divam 6.108.018a abhivàdya ca kàkutsthaþ sarvàüs tàüs trida÷ottamàn 6.108.018c lakùmaõena saha bhràtrà vàsam àj¤àpayat tadà 6.108.019a tatas tu sà lakùmaõaràmapàlità; mahàcamår hçùñajanà ya÷asvinã 6.108.019c ÷riyà jvalantã viraràja sarvato; ni÷àpraõãteva hi ÷ãtara÷minà 6.109.001a tàü ràtrim uùitaü ràmaü sukhotthitam ariüdamam 6.109.001c abravãt prà¤jalir vàkyaü jayaü pçùñvà vibhãùaõaþ 6.109.002a snànàni càïgaràgàõi vastràõy àbharaõàni ca 6.109.002c candanàni ca divyàni màlyàni vividhàni ca 6.109.003a alaükàravida÷ cemà nàryaþ padmanibhekùaõàþ 6.109.003c upasthitàs tvàü vidhivat snàpayiùyanti ràghava 6.109.004a evam uktas tu kàkutsthaþ pratyuvàca vibhãùaõam 6.109.004c harãn sugrãvamukhyàüs tvaü snànenopanimantraya 6.109.005a sa tu tàmyati dharmàtmà mamahetoþ sukhocitaþ 6.109.005c sukumàro mahàbàhuþ kumàraþ satyasaü÷ravaþ 6.109.006a taü vinà kaikeyãputraü bharataü dharmacàriõam 6.109.006c na me snànaü bahumataü vastràõy àbharaõàni ca 6.109.007a ita eva pathà kùipraü pratigacchàma tàü purãm 6.109.007c ayodhyàm àyato hy eùa panthàþ paramadurgamaþ 6.109.008a evam uktas tu kàkutsthaü pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.109.008c ahnà tvàü pràpayiùyàmi tàü purãü pàrthivàtmaja 6.109.009a puùpakaü nàma bhadraü te vimànaü såryasaünibham 6.109.009c mama bhràtuþ kuberasya ràvaõenàhçtaü balàt 6.109.010a tad idaü meghasaükà÷aü vimànam iha tiùñhati 6.109.010c tena yàsyasi yànena tvam ayodhyàü gajajvaraþ 6.109.011a ahaü te yady anugràhyo yadi smarasi me guõàn 6.109.011c vasa tàvad iha pràj¤a yady asti mayi sauhçdam 6.109.012a lakùmaõena saha bhràtrà vaidehyà càpi bhàryayà 6.109.012c arcitaþ sarvakàmais tvaü tato ràma gamiùyasi 6.109.013a prãtiyuktas tu me ràma sasainyaþ sasuhçdgaõaþ 6.109.013c satkriyàü vihitàü tàvad gçhàõa tvaü mayodyatàm 6.109.014a praõayàd bahumànàc ca sauhçdena ca ràghava 6.109.014c prasàdayàmi preùyo 'haü na khalv àj¤àpayàmi te 6.109.015a evam uktas tato ràmaþ pratyuvàca vibhãùaõam 6.109.015c rakùasàü vànaràõàü ca sarveùàü copa÷çõvatàm 6.109.016a påjito 'haü tvayà vãra sàcivyena paraütapa 6.109.016c sarvàtmanà ca ceùñibhiþ sauhçdenottamena ca 6.109.017a na khalv etan na kuryàü te vacanaü ràkùase÷vara 6.109.017c taü tu me bhràtaraü draùñuü bharataü tvarate manaþ 6.109.018a màü nivartayituü yo 'sau citrakåñam upàgataþ 6.109.018c ÷irasà yàcato yasya vacanaü na kçtaü mayà 6.109.019a kausalyàü ca sumitràü ca kaikeyãü ca ya÷asvinãm 6.109.019c guråü÷ ca suhçda÷ caiva pauràü÷ ca tanayaiþ saha 6.109.020a upasthàpaya me kùipraü vimànaü ràkùase÷vara 6.109.020c kçtakàryasya me vàsaþ kathaü cid iha saümataþ 6.109.021a anujànãhi màü saumya påjito 'smi vibhãùaõa 6.109.021c manyur na khalu kartavyas tvaritas tvànumànaye 6.109.022a tataþ kà¤canacitràïgaü vaidåryamaõivedikam 6.109.022c kåñàgàraiþ parikùiptaü sarvato rajataprabham 6.109.023a pàõóuràbhiþ patàkàbhir dhvajai÷ ca samalaükçtam 6.109.023c ÷obhitaü kà¤canair harmyair hemapadmavibhåùitam 6.109.024a prakãrõaü kiïkiõãjàlair muktàmaõigavàkùitam 6.109.024c ghaõñàjàlaiþ parikùiptaü sarvato madhurasvanam 6.109.025a tan meru÷ikharàkàraü nirmitaü vi÷vakarmaõà 6.109.025c bahubhir bhåùitaü harmyair muktàrajatasaünibhau 6.109.026a talaiþ sphañikacitràïgair vaidåryai÷ ca varàsanaiþ 6.109.026c mahàrhàstaraõopetair upapannaü mahàdhanaiþ 6.109.027a upasthitam anàdhçùyaü tad vimànaü manojavam 6.109.027c nivedayitvà ràmàya tasthau tatra vibhãùaõaþ 6.110.001a upasthitaü tu taü dçùñvà puùpakaü puùpabhåùitam 6.110.001c avidåre sthitaü ràmaü pratyuvàca vibhãùaõaþ 6.110.002a sa tu baddhà¤jaliþ prahvo vinãto ràkùase÷varaþ 6.110.002c abravãt tvarayopetaþ kiü karomãti ràghavam 6.110.003a tam abravãn mahàtejà lakùmaõasyopa÷çõvataþ 6.110.003c vimç÷ya ràghavo vàkyam idaü snehapuraskçtam 6.110.004a kçtaprayatnakarmàõo vibhãùaõa vanaukasaþ 6.110.004c ratnair arthai÷ ca vivibhair bhåùaõai÷ càbhipåjaya 6.110.005a sahaibhir ardità laïkà nirjità ràkùase÷vara 6.110.005c hçùñaiþ pràõabhayaü tyaktvà saügràmeùv anivartibhiþ 6.110.006a evaü saümànità÷ ceme mànàrhà mànada tvayà 6.110.006c bhaviùyanti kçtaj¤ena nirvçtà hariyåthapàþ 6.110.007a tyàginaü saügrahãtàraü sànukro÷aü ya÷asvinam 6.110.007c yatas tvàm avagacchanti tataþ saübodhayàmi te 6.110.008a evam uktas tu ràmeõa vànaràüs tàn vibhãùaõaþ 6.110.008c ratnàrthaiþ saüvibhàgena sarvàn evànvapåjayat 6.110.009a tatas tàn påjitàn dçùñvà ratnair arthai÷ ca yåthapàn 6.110.009c àruroha tato ràmas tad vimànam anuttamam 6.110.010a aïkenàdàya vaidehãü lajjamànàü ya÷asvinãm 6.110.010c lakùmaõena saha bhràtrà vikràntena dhanuùmatà 6.110.011a abravãc ca vimànasthaþ kàkutsthaþ sarvavànaràn 6.110.011c sugrãvaü ca mahàvãryaü ràkùasaü ca vibhãùaõam 6.110.012a mitrakàryaü kçtam idaü bhavadbhir vànarottamàþ 6.110.012c anuj¤àtà mayà sarve yatheùñaü pratigacchata 6.110.013a yat tu kàryaü vayasyena suhçdà và paraütapa 6.110.013c kçtaü sugrãva tat sarvaü bhavatà dharmabhãruõà 6.110.013e kiùkindhàü pratiyàhy à÷u svasainyenàbhisaüvçtaþ 6.110.014a svaràjye vasa laïkàyàü mayà datte vibhãùaõa 6.110.014c na tvàü dharùayituü ÷aktàþ sendrà api divaukasaþ 6.110.015a ayodhyàü pratiyàsyàmi ràjadhànãü pitur mama 6.110.015c abhyanuj¤àtum icchàmi sarvàn àmantrayàmi vaþ 6.110.016a evam uktàs tu ràmeõa vànaràs te mahàbalàþ 6.110.016c åcuþ prà¤jalayo ràmaü ràkùasa÷ ca vibhãùaõaþ 6.110.016e ayodhyàü gantum icchàmaþ sarvàn nayatu no bhavàn 6.110.017a dçùñvà tvàm abhiùekàrdraü kausalyàm abhivàdya ca 6.110.017c acireõàgamiùyàmaþ svàn gçhàn nçpateþ suta 6.110.018a evam uktas tu dharmàtmà vànaraiþ savibhãùaõaiþ 6.110.018c abravãd ràghavaþ ÷rãmàn sasugrãvavibhãùaõàn 6.110.019a priyàt priyataraü labdhaü yad ahaü sasuhçjjanaþ 6.110.019c sarvair bhavadbhiþ sahitaþ prãtiü lapsye purãü gataþ 6.110.020a kùipram àroha sugrãva vimànaü vànaraiþ saha 6.110.020c tvam adhyàroha sàmàtyo ràkùasendravibhãùaõa 6.110.021a tatas tat puùpakaü divyaü sugrãvaþ saha senayà 6.110.021c adhyàrohat tvara¤ ÷ãghraü sàmàtya÷ ca vibhãùaõaþ 6.110.022a teùv àråóheùu sarveùu kauberaü paramàsanam 6.110.022c ràghaveõàbhyanuj¤àtam utpapàta vihàyasaü 6.110.023a yayau tena vimànena haüsayuktena bhàsvatà 6.110.023c prahçùña÷ ca pratãta÷ ca babhau ràmaþ kuberavat 6.111.001a anuj¤àtaü tu ràmeõa tad vimànam anuttamam 6.111.001c utpapàta mahàmeghaþ ÷vasanenoddhato yathà 6.111.002a pàtayitvà tata÷ cakùuþ sarvato raghunandanaþ 6.111.002c abravãn maithilãü sãtàü ràmaþ ÷a÷inibhànanàm 6.111.003a kailàsa÷ikharàkàre trikåña÷ikhare sthitàm 6.111.003c laïkàm ãkùasva vaidehi nirmitàü vi÷vakarmaõà 6.111.004a etad àyodhanaü pa÷ya màüsa÷oõitakardamam 6.111.004c harãõàü ràkùasànàü ca sãte vi÷asanaü mahat 6.111.005a tavahetor vi÷àlàkùi ràvaõo nihato mayà 6.111.005c kumbhakarõo 'tra nihataþ prahasta÷ ca ni÷àcaraþ 6.111.006a lakùmaõenendrajic càtra ràvaõir nihato raõe 6.111.006c viråpàkùa÷ ca duùprekùyo mahàpàr÷vamahodarau 6.111.007a akampana÷ ca nihato balino 'nye ca ràkùasàþ 6.111.007c tri÷irà÷ càtikàya÷ ca devàntakanaràntakau 6.111.008a atra mandodarã nàma bhàryà taü paryadevayat 6.111.008c sapatnãnàü sahasreõa sàsreõa parivàrità 6.111.009a etat tu dç÷yate tãrthaü samudrasya varànane 6.111.009c yatra sàgaram uttãrya tàü ràtrim uùità vayam 6.111.010a eùa setur mayà baddhaþ sàgare salilàrõave 6.111.010c tavahetor vi÷àlàkùi nalasetuþ suduùkaraþ 6.111.011a pa÷ya sàgaram akùobhyaü vaidehi varuõàlayam 6.111.011c apàram abhigarjantaü ÷aïkha÷uktiniùevitam 6.111.012a hiraõyanàbhaü ÷ailendraü kà¤canaü pa÷ya maithili 6.111.012c vi÷ramàrthaü hanumato bhittvà sàgaram utthitam 6.111.013a atra ràkùasaràjo 'yam àjagàma vibhãùaõaþ 6.111.014a eùà sà dç÷yate sãte kiùkindhà citrakànanà 6.111.014c sugrãvasya purã ramyà yatra vàlã mayà hataþ 6.111.015a dç÷yate 'sau mahàn sãte savidyud iva toyadaþ 6.111.015c ç÷yamåko giri÷reùñhaþ kà¤canair dhàtubhir vçtaþ 6.111.016a atràhaü vànarendreõa sugrãveõa samàgataþ 6.111.016c samaya÷ ca kçtaþ sãte vadhàrthaü vàlino mayà 6.111.017a eùà sà dç÷yate pampà nalinã citrakànanà 6.111.017c tvayà vihãno yatràhaü vilalàpa suduþkhitaþ 6.111.018a asyàs tãre mayà dçùñà ÷abarã dharmacàriõã 6.111.018c atra yojanabàhu÷ ca kabandho nihato mayà 6.111.019a dç÷yate 'sau janasthàne sãte ÷rãmàn vanaspatiþ 6.111.019c yatra yuddhaü mahad vçttaü tavahetor vilàsini 6.111.019e ràvaõasya nç÷aüsasya jañàyo÷ ca mahàtmanaþ 6.111.020a khara÷ ca nihata÷ saükhye dåùaõa÷ ca nipàtitaþ 6.111.020c tri÷irà÷ ca mahàvãryo mayà bàõair ajihmagaiþ 6.111.021a parõa÷àlà tathà citrà dç÷yate ÷ubhadar÷anà 6.111.021c yatra tvaü ràkùasendreõa ràvaõena hçtà balàt 6.111.022a eùà godàvarã ramyà prasannasalilà ÷ivà 6.111.022c agastyasyà÷ramo hy eùa dç÷yate pa÷ya maithili 6.111.023a vaidehi dç÷yate càtra ÷arabhaïgà÷ramo mahàn 6.111.023c upayàtaþ sahasràkùo yatra ÷akraþ puraüdaraþ 6.111.024a ete te tàpasàvàsà dç÷yante tanumadhyame 6.111.024c atriþ kulapatir yatra såryavai÷vànaraprabhaþ 6.111.024e atra sãte tvayà dçùñà tàpasã dharmacàriõã 6.111.025a asmin de÷e mahàkàyo viràdho nihato mayà 6.111.026a asau sutanu÷ailendra÷ citrakåñaþ prakà÷ate 6.111.026c yatra màü kaikayãputraþ prasàdayitum àgataþ 6.111.027a eùà sà yamunà dåràd dç÷yate citrakànanà 6.111.027c bharadvàjà÷ramo yatra ÷rãmàn eùa prakà÷ate 6.111.028a eùà tripathagà gaïgà dç÷yate varavarõini 6.111.028c ÷çïgaverapuraü caitad guho yatra samàgataþ 6.111.029a eùà sà dç÷yate 'yodhyà ràjadhànã pitur mama 6.111.029c ayodhyàü kuru vaidehi praõàmaü punar àgatà 6.111.030a tatas te vànaràþ sarve ràkùasa÷ ca vibhãùaõaþ 6.111.030c utpatyotpatya dadç÷us tàü purãü ÷ubhadar÷anàm 6.111.031a tatas tu tàü pàõóuraharmyamàlinãü; vi÷àlakakùyàü gajavàjisaükulàm 6.111.031c purãm ayodhyàü dadç÷uþ plavaügamàþ; purãü mahendrasya yathàmaràvatãm 6.112.001a pårõe caturda÷e varùe pa¤cabhyàü lakùmaõàgrajaþ 6.112.001c bharadvàjà÷ramaü pràpya vavande niyato munim 6.112.002a so 'pçcchad abhivàdyainaü bharadvàjaü tapodhanam 6.112.002c ÷çõoùi ka cid bhagavan subhikùànàmayaü pure 6.112.002e kaccic ca yukto bharato jãvanty api ca màtaraþ 6.112.003a evam uktas tu ràmeõa bharadvàjo mahàmuniþ 6.112.003c pratyuvàca raghu÷reùñhaü smitapårvaü prahçùñavat 6.112.004a païkadigdhas tu bharato jañilas tvàü pratãkùate 6.112.004c pàduke te puraskçtya sarvaü ca ku÷alaü gçhe 6.112.005a tvàü purà cãravasanaü pravi÷antaü mahàvanam 6.112.005c strãtçtãyaü cyutaü ràjyàd dharmakàmaü ca kevalam 6.112.006a padàtiü tyaktasarvasvaü pitur vacanakàriõam 6.112.006c svargabhogaiþ parityaktaü svargacyutam ivàmaram 6.112.007a dçùñvà tu karuõà pårvaü mamàsãt samitiüjaya 6.112.007c kaikeyãvacane yuktaü vanyamålaphalà÷anam 6.112.008a sàmprataü susamçddhàrthaü samitragaõabàndhavam 6.112.008c samãkùya vijitàriü tvàü mama prãtir anuttamà 6.112.009a sarvaü ca sukhaduþkhaü te viditaü mama ràghava 6.112.009c yat tvayà vipulaü pràptaü janasthànavadhàdikam 6.112.010a bràhmaõàrthe niyuktasya rakùataþ sarvatàpasàn 6.112.010c màrãcadar÷anaü caiva sãtonmathanam eva ca 6.112.011a kabandhadar÷anaü caiva pampàbhigamanaü tathà 6.112.011c sugrãveõa ca te sakhyaü yac ca vàlã hatas tvayà 6.112.012a màrgaõaü caiva vaidehyàþ karma vàtàtmajasya ca 6.112.012c viditàyàü ca vaidehyàü nalasetur yathà kçtaþ 6.112.012e yathà ca dãpità laïkà prahçùñair hariyåthapaiþ 6.112.013a saputrabàndhavàmàtyaþ sabalaþ saha vàhanaþ 6.112.013c yathà ca nihataþ saükhye ràvaõo devakaõñakaþ 6.112.014a samàgama÷ ca trida÷air yathàdatta÷ ca te varaþ 6.112.014c sarvaü mamaitad viditaü tapasà dharmavatsala 6.112.015a aham apy atra te dadmi varaü ÷astrabhçtàü vara 6.112.015c arghyaü pratigçhàõedam ayodhyàü ÷vo gamiùyasi 6.112.016a tasya tac chirasà vàkyaü pratigçhya nçpàtmajaþ 6.112.016c bàóham ity eva saühçùñaþ ÷rãmàn varam ayàcata 6.112.017a akàlaphalino vçkùàþ sarve càpi madhusravàþ 6.112.017c bhavantu màrge bhagavann ayodhyàü prati gacchataþ 6.112.018a niùphalàþ phalina÷ càsan vipuùpàþ puùpa÷àlinaþ 6.112.018c ÷uùkàþ samagrapatràs te nagà÷ caiva madhusravàþ 6.113.001a ayodhyàü tu samàlokya cintayàm àsa ràghavaþ 6.113.001c cintayitvà tato dçùñiü vànareùu nyapàtayat 6.113.002a priyakàmaþ priyaü ràmas tatas tvaritavikramam 6.113.002c uvàca dhãmàüs tejasvã hanåmantaü plavaügamam 6.113.003a ayodhyàü tvarito gaccha kùipraü tvaü plavagottama 6.113.003c jànãhi kaccit ku÷alã jano nçpatimandire 6.113.004a ÷çïgaverapuraü pràpya guhaü gahanagocaram 6.113.004c niùàdàdhipatiü bråhi ku÷alaü vacanàn mama 6.113.005a ÷rutvà tu màü ku÷alinam arogaü vigatajvaram 6.113.005c bhaviùyati guhaþ prãtaþ sa mamàtmasamaþ sakhà 6.113.006a ayodhyàyà÷ ca te màrgaü pravçttiü bharatasya ca 6.113.006c nivedayiùyati prãto niùàdàdhipatir guhaþ 6.113.007a bharatas tu tvayà vàcyaþ ku÷alaü vacanàn mama 6.113.007c siddhàrthaü ÷aüsa màü tasmai sabhàryaü sahalakùmaõam 6.113.008a haraõaü càpi vaidehyà ràvaõena balãyasà 6.113.008c sugrãveõa ca saüvàdaü vàlina÷ ca vadhaü raõe 6.113.009a maithilyanveùaõaü caiva yathà càdhigatà tvayà 6.113.009c laïghayitvà mahàtoyam àpagàpatim avyayam 6.113.010a upayànaü samudrasya sàgarasya ca dar÷anam 6.113.010c yathà ca kàritaþ setå ràvaõa÷ ca yathà hataþ 6.113.011a varadànaü mahendreõa brahmaõà varuõena ca 6.113.011c mahàdevaprasàdàc ca pitrà mama samàgamam 6.113.012a jitvà ÷atrugaõàn ràmaþ pràpya cànuttamaü ya÷aþ 6.113.012c upayàti samçddhàrthaþ saha mitrair mahàbalaþ 6.113.013a etac chrutvà yamàkàraü bhajate bharatas tataþ 6.113.013c sa ca te veditavyaþ syàt sarvaü yac càpi màü prati 6.113.014a j¤eyàþ sarve ca vçttàntà bharatasyeïgitàni ca 6.113.014c tattvena mukhavarõena dçùñyà vyàbhàùaõena ca 6.113.015a sarvakàmasamçddhaü hi hastya÷varathasaükulam 6.113.015c pitçpaitàmahaü ràjyaü kasya nàvartayen manaþ 6.113.016a saügatyà bharataþ ÷rãmàn ràjyenàrthã svayaü bhavet 6.113.016c pra÷àstu vasudhàü sarvàm akhilàü raghunandanaþ 6.113.017a tasya buddhiü ca vij¤àya vyavasàyaü ca vànara 6.113.017c yàvan na dåraü yàtàþ smaþ kùipram àgantum arhasi 6.113.018a iti pratisamàdiùño hanåmàn màrutàtmajaþ 6.113.018c mànuùaü dhàrayan råpam ayodhyàü tvarito yayau 6.113.019a laïghayitvà pitçpathaü bhujagendràlayaü ÷ubham 6.113.019c gaïgàyamunayor bhãmaü saünipàtam atãtya ca 6.113.020a ÷çïgaverapuraü pràpya guham àsàdya vãryavàn 6.113.020c sa vàcà ÷ubhayà hçùño hanåmàn idam abravãt 6.113.021a sakhà tu tava kàkutstho ràmaþ satyaparàkramaþ 6.113.021c sasãtaþ saha saumitriþ sa tvàü ku÷alam abravãt 6.113.022a pa¤camãm adya rajanãm uùitvà vacanàn muneþ 6.113.022c bharadvàjàbhyanuj¤àtaü drakùyasy adyaiva ràghavam 6.113.023a evam uktvà mahàtejàþ saüprahçùñatanåruhaþ 6.113.023c utpapàta mahàvego vegavàn avicàrayan 6.113.024a so 'pa÷yad ràmatãrthaü ca nadãü vàlukinãü tathà 6.113.024c gomatãü tàü ca so 'pa÷yad bhãmaü sàlavanaü tathà 6.113.025a sa gatvà dåram adhvànaü tvaritaþ kapiku¤jaraþ 6.113.025c àsasàda drumàn phullàn nandigràmasamãpajàn 6.113.026a kro÷amàtre tv ayodhyàyà÷ cãrakçùõàjinàmbaram 6.113.026c dadar÷a bharataü dãnaü kç÷am à÷ramavàsinam 6.113.027a jañilaü maladigdhàïgaü bhràtçvyasanakar÷itam 6.113.027c phalamålà÷inaü dàntaü tàpasaü dharmacàriõam 6.113.028a samunnatajañàbhàraü valkalàjinavàsasaü 6.113.028c niyataü bhàvitàtmànaü brahmarùisamatejasaü 6.113.029a pàduke te puraskçtya ÷àsantaü vai vasuüdharàm 6.113.029c caturvarõyasya lokasya tràtàraü sarvato bhayàt 6.113.030a upasthitam amàtyai÷ ca ÷ucibhi÷ ca purohitaiþ 6.113.030c balamukhyai÷ ca yuktai÷ ca kàùàyàmbaradhàribhiþ 6.113.031a na hi te ràjaputraü taü cãrakçùõàjinàmbaram 6.113.031c parimoktuü vyavasyanti paurà vai dharmavatsalàþ 6.113.032a taü dharmam iva dharmaj¤aü devavantam ivàparam 6.113.032c uvàca prà¤jalir vàkayü hanåmàn màrutàtmajaþ 6.113.033a vasantaü daõóakàraõye yaü tvaü cãrajañàdharam 6.113.033c anu÷ocasi kàkutsthaü sa tvà ku÷alam abravãt 6.113.034a priyam àkhyàmi te deva ÷okaü tyakùyasi dàruõam 6.113.034c asmin muhårte bhràtrà tvaü ràmeõa saha saügataþ 6.113.035a nihatya ràvaõaü ràmaþ pratilabhya ca maithilãm 6.113.035c upayàti samçddhàrthaþ saha mitrair mahàbalaiþ 6.113.036a lakùmaõa÷ ca mahàtejà vaidehã ca ya÷asvinã 6.113.036c sãtà samagrà ràmeõa mahendreõa ÷acã yathà 6.113.037a evam ukto hanumatà bharataþ kaikayãsutaþ 6.113.037c papàta sahasà hçùño harùàn mohaü jagàma ha 6.113.038a tato muhårtàd utthàya pratyà÷vasya ca ràghavaþ 6.113.038c hanåmantam uvàcedaü bharataþ priyavàdinam 6.113.039a a÷okajaiþ prãtimayaiþ kapim àliïgya saübhramàt 6.113.039c siùeca bharataþ ÷rãmàn vipulair a÷rubindubhiþ 6.113.040a devo và mànuùo và tvam anukro÷àd ihàgataþ 6.113.040c priyàkhyànasya te saumya dadàmi bruvataþ priyam 6.113.041a gavàü ÷atasahasraü ca gràmàõàü ca ÷ataü param 6.113.041c sakuõóalàþ ÷ubhàcàrà bhàryàþ kanyà÷ ca ùoóa÷a 6.113.042a hemavarõàþ sunàsoråþ ÷a÷isaumyànanàþ striyaþ 6.113.042c sarvàbharaõasaüpannà saüpannàþ kulajàtibhiþ 6.113.043a ni÷amya ràmàgamanaü nçpàtmajaþ; kapipravãrasya tadàdbhutopamam 6.113.043c praharùito ràmadidçkùayàbhavat; puna÷ ca harùàd idam abravãd vacaþ 6.114.001a bahåni nàma varùàõi gatasya sumahad vanam 6.114.001c ÷çõomy ahaü prãtikaraü mama nàthasya kãrtanam 6.114.002a kalyàõã bata gàtheyaü laukikã pratibhàti me 6.114.002c eti jãvantam ànando naraü varùa÷atàd api 6.114.003a ràghavasya harãõàü ca katham àsãt samàgamaþ 6.114.003c kasmin de÷e kim à÷ritya tat tvam àkhyàhi pçcchataþ 6.114.004a sa pçùño ràjaputreõa bçsyàü samupave÷itaþ 6.114.004c àcacakùe tataþ sarvaü ràmasya caritaü vane 6.114.005a yathà pravrajito ràmo màtur datte vare tava 6.114.005c yathà ca putra÷okena ràjà da÷aratho mçtaþ 6.114.006a yathà dåtais tvam ànãtas tårõaü ràjagçhàt prabho 6.114.006c tvayàyodhyàü praviùñena yathà ràjyaü na cepsitam 6.114.007a citrakåñaü giriü gatvà ràjyenàmitrakar÷anaþ 6.114.007c nimantritas tvayà bhràtà dharmam àcarità satàm 6.114.008a sthitena ràj¤o vacane yathà ràjyaü visarjitam 6.114.008c àryasya pàduke gçhya yathàsi punar àgataþ 6.114.009a sarvam etan mahàbàho yathàvad viditaü tava 6.114.009c tvayi pratiprayàte tu yad vçttaü tan nibodha me 6.114.010a apayàte tvayi tadà samudbhràntamçgadvijam 6.114.010c pravive÷àtha vijanaü sumahad daõóakàvanam 6.114.011a teùàü purastàd balavàn gacchatàü gahane vane 6.114.011c vinadan sumahànàdaü viràdhaþ pratyadç÷yata 6.114.012a tam utkùipya mahànàdam årdhvabàhum adhomukham 6.114.012c nikhàte prakùipanti sma nadantam iva ku¤jaram 6.114.013a tat kçtvà duùkaraü karma bhràtarau ràmalakùmaõau 6.114.013c sàyàhne ÷arabhaïgasya ramyam à÷ramam ãyatuþ 6.114.014a ÷arabhaïge divaü pràpte ràmaþ satyaparàkramaþ 6.114.014c abhivàdya munãn sarvठjanasthànam upàgamat 6.114.015a caturda÷asahasràõi rakùasàü bhãmakarmaõàm 6.114.015c hatàni vasatà tatra ràghaveõa mahàtmanà 6.114.016a tataþ pa÷càc chårpaõakhà ràmapàr÷vam upàgatà 6.114.016c tato ràmeõa saüdiùño lakùmaõaþ sahasotthitaþ 6.114.017a pragçhya khaógaü ciccheda karõanàse mahàbalaþ 6.114.017c tatas tenàrdità bàlà ràvaõaü samupàgatà 6.114.018a ràvaõànucaro ghoro màrãco nàma ràkùasaþ 6.114.018c lobhayàm àsa vaidehãü bhåtvà ratnamayo mçgaþ 6.114.019a sà ràmam abravãd dçùñvà vaidehã gçhyatàm iti 6.114.019c aho manoharaþ kànta à÷rame no bhaviùyati 6.114.020a tato ràmo dhanuùpàõir dhàvantam anudhàvati 6.114.020c sa taü jaghàna dhàvantaü ÷areõànataparvaõà 6.114.021a atha saumyà da÷agrãvo mçgaü yàte tu ràghave 6.114.021c lakùmaõe càpi niùkrànte pravive÷à÷ramaü tadà 6.114.021e jagràha tarasà sãtàü grahaþ khe rohiõãm iva 6.114.022a tràtukàmaü tato yuddhe hatvà gçdhraü jañàyuùam 6.114.022c pragçhya sãtàü sahasà jagàmà÷u sa ràvaõaþ 6.114.023a tatas tv adbhutasaükà÷àþ sthitàþ parvatamårdhani 6.114.023c sãtàü gçhãtvà gacchantaü vànaràþ parvatopamàþ 6.114.023e dadç÷ur vismitàs tatra ràvaõaü ràkùasàdhipam 6.114.024a praviver÷a tadà laïkàü ràvaõo lokaràvaõaþ 6.114.025a tàü suvarõaparikrànte ÷ubhe mahati ve÷mani 6.114.025c prave÷ya maithilãü vàkyaiþ sàntvayàm àsa ràvaõaþ 6.114.026a nivartamànaþ kàkutstho dçùñvà gçdhraü pravivyathe 6.114.027a gçdhraü hataü tadà dagdhvà ràmaþ priyasakhaü pituþ 6.114.027c godàvarãm anucaran vanodde÷àü÷ ca puùpitàn 6.114.027e àsedatur mahàraõye kabandhaü nàma ràkùasaü 6.114.028a tataþ kabandhavacanàd ràmaþ satyaparàkramaþ 6.114.028c ç÷yamåkaü giriü gatvà sugrãveõa samàgataþ 6.114.029a tayoþ samàgamaþ pårvaü prãtyà hàrdo vyajàyata 6.114.029c itaretara saüvàdàt pragàóhaþ praõayas tayoþ 6.114.030a ràmaþ svabàhuvãryeõa svaràjyaü pratyapàdayat 6.114.030c vàlinaü samare hatvà mahàkàyaü mahàbalam 6.114.031a sugrãvaþ sthàpito ràjye sahitaþ sarvavànaraiþ 6.114.031c ràmàya pratijànãte ràjaputryàs tu màrgaõam 6.114.032a àdiùñà vànarendreõa sugrãveõa mahàtmanà 6.114.032c da÷akoñyaþ plavaügànàü sarvàþ prasthàpità di÷aþ 6.114.033a teùàü no vipranaùñànàü vindhye parvatasattame 6.114.033c bhç÷aü ÷okàbhitaptànàü mahàn kàlo 'tyavartata 6.114.034a bhràtà tu gçdhraràjasya saüpàtir nàma vãryavàn 6.114.034c samàkhyàti sma vasatiü sãtàyà ràvaõàlaye 6.114.035a so 'haü duþkhaparãtànàü duþkhaü tajj¤àtinàü nudan 6.114.035c àtmavãryaü samàsthàya yojanànàü ÷ataü plutaþ 6.114.036a tatràham ekàm adràkùam a÷okavanikàü gatàm 6.114.036c kau÷eyavastràü malinàü nirànandàü dçóhavratàm 6.114.037a tayà sametya vidhivat pçùñvà sarvam aninditàm 6.114.037c abhij¤ànaü maõiü labdhvà caritàrtho 'ham àgataþ 6.114.038a mayà ca punar àgamya ràmasyàkliùñakarmaõaþ 6.114.038c abhij¤ànaü mayà dattam arciùmàn sa mahàmaõiþ 6.114.039a ÷rutvà tàü maithilãü hçùñas tv à÷a÷aüse sa jãvitam 6.114.039c jãvitàntam anupràptaþ pãtvàmçtam ivàturaþ 6.114.040a udyojayiùyann udyogaü dadhre laïkàvadhe manaþ 6.114.040c jighàüsur iva lokàüs te sarvàül lokàn vibhàvasuþ 6.114.041a tataþ samudram àsàdya nalaü setum akàrayat 6.114.041c atarat kapivãràõàü vàhinã tena setunà 6.114.042a prahastam avadhãn nãlaþ kumbhakarõaü tu ràghavaþ 6.114.042c lakùmaõo ràvaõasutaü svayaü ràmas tu ràvaõam 6.114.043a sa ÷akreõa samàgamya yamena varuõena ca 6.114.043c surarùibhi÷ ca kàkutstho varàül lebhe paraütapaþ 6.114.044a sa tu dattavaraþ prãtyà vànarai÷ ca samàgataþ 6.114.044c puùpakeõa vimànena kiùkindhàm abhyupàgamat 6.114.045a taü gaïgàü punar àsàdya vasantaü munisaünidhau 6.114.045c avighnaü puùyayogena ÷vo ràmaü draùñum arhasi 6.114.046a tataþ sa satyaü hanumadvaco mahan; ni÷amya hçùño bharataþ kçtà¤jaliþ 6.114.046c uvàca vàõãü manasaþ praharùiõã; cirasya pårõaþ khalu me manorathaþ 6.115.001a ÷rutvà tu param ànandaü bharataþ satyavikramaþ 6.115.001c hçùñam àj¤àpayàm àsa ÷atrughnaü paravãrahà 6.115.002a daivatàni ca sarvàõi caityàni nagarasya ca 6.115.002c sugandhamàlyair vàditrair arcantu ÷ucayo naràþ 6.115.003a ràjadàràs tathàmàtyàþ sainyàþ senàgaõàïganàþ 6.115.003c abhiniryàntu ràmasya draùñuü ÷a÷inibhaü mukham 6.115.004a bharatasya vacaþ ÷rutvà ÷atrughnaþ paravãrahà 6.115.004c viùñãr anekasàhasrã÷ codayàm àsa vãryavàn 6.115.005a samãkuruta nimnàni viùamàõi samàni ca 6.115.005c sthànàni ca nirasyantàü nandigràmàd itaþ param 6.115.006a si¤cantu pçthivãü kçtsnàü hima÷ãtena vàriõà 6.115.006c tato 'bhyavakiraüs tv anye làjaiþ puùpai÷ ca sarvataþ 6.115.007a samucchritapatàkàs tu rathyàþ puravarottame 6.115.007c ÷obhayantu ca ve÷màni såryasyodayanaü prati 6.115.008a sragdàmamuktapuùpai÷ ca sugandhaiþ pa¤cavarõakaiþ 6.115.008c ràjamàrgam asaübàdhaü kirantu ÷ata÷o naràþ 6.115.009a mattair nàgasahasrai÷ ca ÷àtakumbhavibhåùitaþ 6.115.009c apare hemakakùyàbhiþ sagajàbhiþ kareõubhiþ 6.115.009e niryayus tvarayà yuktà rathai÷ ca sumahàrathàþ 6.115.010a tato yànàny upàråóhàþ sarvà da÷arathastriyaþ 6.115.010c kausalyàü pramukhe kçtvà sumitràü càpi niryayuþ 6.115.011a a÷vànàü khura÷abdena rathanemisvanena ca 6.115.011c ÷aïkhadundubhinàdena saücacàleva medinã 6.115.012a kçtsnaü ca nagaraü tat tu nandigràmam upàgamat 6.115.012c dvijàtimukhyair dharmàtmà ÷reõãmukhyaiþ sanaigamaiþ 6.115.013a màlyamodaka hastai÷ ca mantribhir bharato vçtaþ 6.115.013c ÷aïkhabherãninàdai÷ ca bandibhi÷ càbhivanditaþ 6.115.014a àryapàdau gçhãtvà tu ÷irasà dharmakovidaþ 6.115.014c pàõóuraü chatram àdàya ÷uklamàlyopa÷obhitam 6.115.015a ÷ukle ca vàlavyajane ràjàrhe hemabhåùite 6.115.015c upavàsakç÷o dãna÷ cãrakçùõàjinàmbaraþ 6.115.016a bhràtur àgamanaü ÷rutvà tat pårvaü harùam àgataþ 6.115.016c pratyudyayau tadà ràmaü mahàtmà sacivaiþ saha 6.115.017a samãkùya bharato vàkyam uvàca pavanàtmajam 6.115.017c kaccin na khalu kàpeyã sevyate calacittatà 6.115.017e na hi pa÷yàmi kàkutsthaü ràmam àryaü paraütapam 6.115.018a athaivam ukte vacane hanåmàn idam abravãt 6.115.018c arthaü vij¤àpayann eva bharataü satyavikramam 6.115.019a sadà phalàn kusumitàn vçkùàn pràpya madhusravàn 6.115.019c bharadvàjaprasàdena mattabhramaranàditàn 6.115.020a tasya caiùa varo datto vàsavena paraütapa 6.115.020c sasainyasya tadàtithyaü kçtaü sarvaguõànvitam 6.115.021a nisvanaþ ÷råyate bhãmaþ prahçùñànàü vanaukasàm 6.115.021c manye vànarasenà sà nadãü tarati gomatãm 6.115.022a rajovarùaü samudbhåtaü pa÷ya vàlukinãü prati 6.115.022c manye sàlavanaü ramyaü lolayanti plavaügamàþ 6.115.023a tad etad dç÷yate dåràd vimalaü candrasaünibham 6.115.023c vimànaü puùpakaü divyaü manasà brahmanirmitam 6.115.024a ràvaõaü bàndhavaiþ sàrdhaü hatvà labdhaü mahàtmanà 6.115.024c dhanadasya prasàdena divyam etan manojavam 6.115.025a etasmin bhràtarau vãrau vaidehyà saha ràghavau 6.115.025c sugrãva÷ ca mahàtejà ràkùasendro vibhãùaõaþ 6.115.026a tato harùasamudbhåto nisvano divam aspç÷at 6.115.026c strãbàlayuvavçddhànàü ràmo 'yam iti kãrtitaþ 6.115.027a rathaku¤jaravàjibhyas te 'vatãrya mahãü gatàþ 6.115.027c dadç÷us taü vimànasthaü naràþ somam ivàmbare 6.115.028a prà¤jalir bharato bhåtvà prahçùño ràghavonmukhaþ 6.115.028c svàgatena yathàrthena tato ràmam apåjayat 6.115.029a manasà brahmaõà sçùñe vimàne lakùmaõàgrajaþ 6.115.029c raràja pçthudãrghàkùo vajrapàõir ivàparaþ 6.115.030a tato vimànàgragataü bharato bhràtaraü tadà 6.115.030c vavande praõato ràmaü merustham iva bhàskaram 6.115.031a àropito vimànaü tad bharataþ satyavikramaþ 6.115.031c ràmam àsàdya muditaþ punar evàbhyavàdayat 6.115.032a taü samutthàpya kàkutstha÷ cirasyàkùipathaü gatam 6.115.032c aïke bharatam àropya muditaþ pariùaùvaje 6.115.033a tato lakùmaõam àsàdya vaidehãü ca paraütapaþ 6.115.033c abhyavàdayata prãto bharato nàma càbravãt 6.115.034a sugrãvaü kaikayã putro jàmbavantaü tathàïgadam 6.115.034c maindaü ca dvividaü nãlam çùabhaü caiva sasvaje 6.115.035a te kçtvà mànuùaü råpaü vànaràþ kàmaråpiõaþ 6.115.035c ku÷alaü paryapçùhanta prahçùñà bharataü tadà 6.115.036a vibhãùaõaü ca bharataþ sàntvayan vàkyam abravãt 6.115.036c diùñyà tvayà sahàyena kçtaü karma suduùkaram 6.115.037a ÷atrughna÷ ca tadà ràmam abhivàdya salakùmaõam 6.115.037c sãtàyà÷ caraõau pa÷càd vavande vinayànvitaþ 6.115.038a ràmo màtaram àsàdya viùaõõaü ÷okakar÷itàm 6.115.038c jagràha praõataþ pàdau mano màtuþ prasàdayan 6.115.039a abhivàdya sumitràü ca kaikeyãü ca ya÷asvinãm 6.115.039c sa màté÷ ca tadà sarvàþ purohitam upàgamat 6.115.040a svàgataü te mahàbàho kausalyànandavardhana 6.115.040c iti prà¤jalayaþ sarve nàgarà ràmam abruvan 6.115.041a tany a¤jalisahasràõi pragçhãtàni nàgaraiþ 6.115.041c àko÷ànãva padmàni dadar÷a bharatàgrajaþ 6.115.042a pàduke te tu ràmasya gçhãtvà bharataþ svayam 6.115.042c caraõàbhyàü narendrasya yojayàm àsa dharmavit 6.115.043a abravãc ca tadà ràmaü bharataþ sa kçtà¤jaliþ 6.115.043c etat te rakùitaü ràjan ràjyaü niryàtitaü mayà 6.115.044a adya janma kçtàrthaü me saüvçtta÷ ca manorathaþ 6.115.044c yas tvàü pa÷yàmi ràjànam ayodhyàü punar àgatam 6.115.045a avekùatàü bhavàn ko÷aü koùñhàgàraü puraü balam 6.115.045c bhavatas tejasà sarvaü kçtaü da÷aguõaü mayà 6.115.046a tathà bruvàõaü bharataü dçùñvà taü bhràtçvatsalam 6.115.046c mumucur vànarà bàùpaü ràkùasa÷ ca vibhãùaõaþ 6.115.047a tataþ praharùàd bharatam aïkam àropya ràghavaþ 6.115.047c yayau tena vimànena sasainyo bharatà÷ramam 6.115.048a bharatà÷ramam àsàdya sasainyo ràghavas tadà 6.115.048c avatãrya vimànàgràd avatasthe mahãtale 6.115.049a abravãc ca tadà ràmas tadvimànam anuttamam 6.115.049c vaha vai÷ravaõaü devam anujànàmi gamyatàm 6.115.050a tato ràmàbhyanuj¤àtaü tadvimànam anuttamam 6.115.050c uttaràü di÷am uddi÷ya jagàma dhanadàlayam 6.115.051a purohitasyàtmasamasya ràghavo; bçhaspateþ ÷akra ivàmaràdhãaph 6.115.051c nipãóya pàdau pçthag àsane ÷ubhe; sahaiva tenopavive÷a vãryavàn 6.116.001a ÷irasy a¤jalim àdàya kaikeyãnandivardhanaþ 6.116.001c babhàùe bharato jyeùñhaü ràmaü satyaparàkramam 6.116.002a påjità màmikà màtà dattaü ràjyam idaü mama 6.116.002c tad dadàmi punas tubhyaü yathà tvam adadà mama 6.116.003a dhuram ekàkinà nyastàm çùabheõa balãyasà 6.116.003c ki÷oravad guruü bhàraü na voóhum aham utsahe 6.116.004a vàrivegena mahatà bhinnaþ setur iva kùaran 6.116.004c durbandhanam idaü manye ràjyacchidram asaüvçtam 6.116.005a gatiü khara ivà÷vasya haüsasyeva ca vàyasaþ 6.116.005c nànvetum utsahe deva tava màrgam ariüdama 6.116.006a yathà ca ropito vçkùo jàta÷ càntarnive÷ane 6.116.006c mahàü÷ ca suduràroho mahàskandhaþ pra÷àkhavàn 6.116.007a ÷ãryeta puùpito bhåtvà na phalàni pradar÷ayet 6.116.007c tasya nànubhaved arthaü yasya hetoþ sa ropyate 6.116.008a eùopamà mahàbàho tvam arthaü vettum arhasi 6.116.008c yady asmàn manujendra tvaü bhaktàn bhçtyàn na ÷àdhi hi 6.116.009a jagad adyàbhiùiktaü tvàm anupa÷yatu sarvataþ 6.116.009c pratapantam ivàdityaü madhyàhne dãptatejasaü 6.116.010a tåryasaüghàtanirghoùaiþ kà¤cãnåpuranisvanaiþ 6.116.010c madhurair gãta÷abdai÷ ca pratibudhyasva ÷eùva ca 6.116.011a yàvad àvartate cakraü yàvatã ca vasuüdharà 6.116.011c tàvat tvam iha sarvasya svàmitvam abhivartaya 6.116.012a bharatasya vacaþ ÷rutvà ràmaþ parapuraüjayaþ 6.116.012c tatheti pratijagràha niùasàdàsane ÷ubhe 6.116.013a tataþ ÷atrughnavacanàn nipuõàþ ÷ma÷ruvardhakàþ 6.116.013c sukhahastàþ su÷ãghrà÷ ca ràghavaü paryupàsata 6.116.014a pårvaü tu bharate snàte lakùmaõe ca mahàbale 6.116.014c sugrãve vànarendre ca ràkùasendre vibhãùaõe 6.116.015a vi÷odhitajañaþ snàta÷ citramàlyànulepanaþ 6.116.015c mahàrhavasanopetas tasthau tatra ÷riyà jvalan 6.116.016a pratikarma ca ràmasya kàrayàm àsa vãryavàn 6.116.016c lakùmaõasya ca lakùmãvàn ikùvàkukulavardhanaþ 6.116.017a pratikarma ca sãtàyàþ sarvà da÷arathastriyaþ 6.116.017c àtmanaiva tadà cakrur manasvinyo manoharam 6.116.018a tato ràghavapatnãnàü sarvàsàm eva ÷obhanam 6.116.018c cakàra yatnàt kausalyà prahçùñà putravatsalà 6.116.019a tataþ ÷atrughnavacanàt sumantro nàma sàrathiþ 6.116.019c yojayitvàbhicakràma rathaü sarvàïga÷obhanam 6.116.020a arkamaõóalasaükà÷aü divyaü dçùñvà rathaü sthitam 6.116.020c àruroha mahàbàhå ràmaþ satyaparàkramaþ 6.116.021a ayodhyàyàü tu sacivà ràj¤o da÷arathasya ye 6.116.021c purohitaü puraskçtya mantrayàm àsur arthavat 6.116.022a mantrayan ràmavçddhyarthaü vçttyarthaü nagarasya ca 6.116.022c sarvam evàbhiùekàrthaü jayàrhasya mahàtmanaþ 6.116.022e kartum arhatha ràmasya yad yan maïgalapårvakam 6.116.023a iti te mantriõaþ sarve saüdi÷ya tu purohitam 6.116.023c nagaràn niryayus tårõaü ràmadar÷anabuddhayaþ 6.116.024a hariyuktaü sahasràkùo ratham indra ivànaghaþ 6.116.024c prayayau ratham àsthàya ràmo nagaram uttamam 6.116.025a jagràha bharato ra÷m㤠÷atrughna÷ chatram àdade 6.116.025c lakùmaõo vyajanaü tasya mårdhni saüparyavãjayat 6.116.026a ÷vetaü ca vàlavyajanaü sugrãvo vànare÷varaþ 6.116.026c aparaü candrasaükà÷aü ràkùasendro vibhãùaõaþ 6.116.027a çùisaüghair tadàkà÷e devai÷ ca samarudgaõaiþ 6.116.027c ståyamànasya ràmasya ÷u÷ruve madhuradhvaniþ 6.116.028a tataþ ÷atruüjayaü nàma ku¤jaraü parvatopamam 6.116.028c àruroha mahàtejàþ sugrãvo vànare÷varaþ 6.116.029a navanàgasahasràõi yayur àsthàya vànaràþ 6.116.029c mànuùaü vigrahaü kçtvà sarvàbharaõabhåùitàþ 6.116.030a ÷aïkha÷abdapraõàdai÷ ca dundubhãnàü ca nisvanaiþ 6.116.030c prayayå puruùavyàghras tàü purãü harmyamàlinãm 6.116.031a dadç÷us te samàyàntaü ràghavaü sapuraþsaram 6.116.031c viràjamànaü vapuùà rathenàtirathaü tadà 6.116.032a te vardhayitvà kàkutsthaü ràmeõa pratinanditàþ 6.116.032c anujagmur mahàtmànaü bhràtçbhiþ parivàritam 6.116.033a amàtyair bràhmaõai÷ caiva tathà prakçtibhir vçtaþ 6.116.033c ÷riyà viruruce ràmo nakùatrair iva candramàþ 6.116.034a sa purogàmibhis tåryais tàlasvastikapàõibhiþ 6.116.034c pravyàharadbhir muditair maïgalàni yayau vçtaþ 6.116.035a akùataü jàtaråpaü ca gàvaþ kanyàs tathà dvijàþ 6.116.035c narà modakahastà÷ ca ràmasya purato yayuþ 6.116.036a sakhyaü ca ràmaþ sugrãve prabhàvaü cànilàtmaje 6.116.036c vànaràõàü ca tat karma vyàcacakùe 'tha mantriõàm 6.116.036e ÷rutvà ca vismayaü jagmur ayodhyàpuravàsinaþ 6.116.037a dyutimàn etad àkhyàya ràmo vànarasaüvçtaþ 6.116.037c hçùñapuùñajanàkãrõàm ayodhyàü pravive÷a ha 6.116.038a tato hy abhyucchrayan pauràþ patàkàs te gçhe gçhe 6.116.038c aikùvàkàdhyuùitaü ramyam àsasàda pitur gçham 6.116.039a pitur bhavanam àsàdya pravi÷ya ca mahàtmanaþ 6.116.039c kausalyàü ca sumitràü ca kaikeyãü càbhyavàdayat 6.116.040a athàbravãd ràjaputro bharataü dharmiõàü varam 6.116.040c athopahitayà vàcà madhuraü raghunandanaþ 6.116.041a yac ca madbhavanaü ÷reùñhaü sà÷okavanikaü mahat 6.116.041c muktàvaidåryasaükãrõaü sugrãvasya nivedaya 6.116.042a tasya tadvacanaü ÷rutvà bharataþ satyavikramaþ 6.116.042c pàõau gçhãtvà sugrãvaü pravive÷a tam àlayam 6.116.043a tatas tailapradãpàü÷ ca paryaïkàstaraõàni ca 6.116.043c gçhãtvà vivi÷uþ kùipraü ÷atrughnena pracoditàþ 6.116.044a uvàca ca mahàtejàþ sugrãvaü ràghavànujaþ 6.116.044c abhiùekàya ràmasya dåtàn àj¤àpaya prabho 6.116.045a sauvarõàn vànarendràõàü caturõàü caturo ghañàn 6.116.045c dadau kùipraü sa sugrãvaþ sarvaratnavibhåùitàn 6.116.046a yathà pratyåùasamaye caturõàü sàgaràmbhasàm 6.116.046c pårõair ghañaiþ pratãkùadhvaü tathà kuruta vànaràþ 6.116.047a evam uktà mahàtmàno vànarà vàraõopamàþ 6.116.047c utpetur gaganaü ÷ãghraü garuóà iva ÷ãghragàþ 6.116.048a jàmbavàü÷ ca hanåmàü÷ ca vegadar÷ã ca vànaraþ 6.116.048c çùabha÷ caiva kala÷ठjalapårõàn athànayan 6.116.048e nadã÷atànàü pa¤cànàü jale kumbhair upàharan 6.116.049a pårvàt samudràt kala÷aü jalapårõam athànayat 6.116.049c suùeõaþ sattvasaüpannaþ sarvaratnavibhåùitam 6.116.050a çùabho dakùiõàt tårõaü samudràj jalam àharat 6.116.051a raktacandanakarpåraiþ saüvçtaü kà¤canaü ghañam 6.116.051c gavayaþ pa÷cimàt toyam àjahàra mahàrõavàt 6.116.052a ratnakumbhena mahatà ÷ãtaü màrutavikramaþ 6.116.052c uttaràc ca jalaü ÷ãghraü garuóànilavikramaþ 6.116.053a abhiùekàya ràmasya ÷atrughnaþ sacivaiþ saha 6.116.053c purohitàya ÷reùñhàya suhçdbhya÷ ca nyavedayat 6.116.054a tataþ sa prayato vçddho vasiùñho bràhmaõaiþ saha 6.116.054c ràmaü ratnamayo pãñhe sahasãtaü nyave÷ayat 6.116.055a vasiùñho vàmadeva÷ ca jàbàlir atha kà÷yapaþ 6.116.055c kàtyàyanaþ suyaj¤a÷ ca gautamo vijayas tathà 6.116.056a abhyaùi¤can naravyàghraü prasannena sugandhinà 6.116.056c salilena sahasràkùaü vasavo vàsavaü yathà 6.116.057a çtvigbhir bràhmaõaiþ pårvaü kanyàbhir mantribhis tathà 6.116.057c yodhai÷ caivàbhyaùi¤caüs te saüprahçùñàþ sanaigamaiþ 6.116.058a sarvauùadhirasai÷ càpi daivatair nabhasi sthitaiþ 6.116.058c caturhir lokapàlai÷ ca sarvair devai÷ ca saügataiþ 6.116.059a chatraü tasya ca jagràha ÷atrughnaþ pàõóuraü ÷ubham 6.116.059c ÷vetaü ca vàlavyajanaü sugrãvo vànare÷varaþ 6.116.059e aparaü candrasaükà÷aü ràkùasendro vibhãùaõaþ 6.116.060a màlàü jvalantãü vapuùà kà¤canãü ÷atapuùkaràm 6.116.060c ràghavàya dadau vàyur vàsavena pracoditaþ 6.116.061a sarvaratnasamàyuktaü maõiratnavibhåùitam 6.116.061c muktàhàraü narendràya dadau ÷akrapracoditaþ 6.116.062a prajagur devagandharvà nançtu÷ càpsaro gaõàþ 6.116.062c abhiùeke tad arhasya tadà ràmasya dhãmataþ 6.116.063a bhåmiþ sasyavatã caiva phalavanta÷ ca pàdapàþ 6.116.063c gandhavanti ca puùpàõi babhåvå ràghavotsave 6.116.064a sahasra÷atam a÷vànàü dhenånàü ca gavàü tathà 6.116.064c dadau ÷ataü vçùàn pårvaü dvijebhyo manujarùabhaþ 6.116.065a triü÷atkoñãr hiraõyasya bràhmaõebhyo dadau punaþ 6.116.065c nànàbharaõavastràõi mahàrhàõi ca ràghavaþ 6.116.066a arkara÷mipratãkà÷àü kà¤canãü maõivigrahàm 6.116.066c sugrãvàya srajaü divyàü pràyacchan manujarùabhaþ 6.116.067a vaidåryamaõicitre ca vajraratnavibhåùite 6.116.067c vàliputràya dhçtimàn aïgadàyàïgade dadau 6.116.068a maõipravarajuùñaü ca muktàhàram anuttamam 6.116.068c sãtàyai pradadau ràma÷ candrara÷misamaprabham 6.116.069a araje vàsasã divye ÷ubhàny àbharaõàni ca 6.116.069c avekùamàõà vaidehã pradadau vàyusånave 6.116.070a avamucyàtmanaþ kaõñhàd dhàraü janakanandinã 6.116.070c avaikùata harãn sarvàn bhartàraü ca muhur muhuþ 6.116.071a tàm iïgitaj¤aþ saüprekùya babhàùe janakàtmajàm 6.116.071c pradehi subhage hàraü yasya tuùñàsi bhàmini 6.116.072a pauruùaü vikramo buddhir yasminn etàni nityadà 6.116.072c dadau sà vàyuputràya taü hàram asitekùaõà 6.116.073a hanåmàüs tena hàreõa ÷u÷ubhe vànararùabhaþ 6.116.073c candràü÷ucayagaureõa ÷vetàbhreõa yathàcalaþ 6.116.074a tato dvivida maindàbhyàü nãlàya ca paraütapaþ 6.116.074c sarvàn kàmaguõàn vãkùya pradadau vasudhàdhipaþ 6.116.075a sarvavànaravçddhà÷ ca ye cànye vànare÷varàþ 6.116.075c vàsobhir bhåùaõai÷ caiva yathàrhaü pratipåjitàþ 6.116.076a yathàrhaü påjitàþ sarve kàmai ratnai÷ ca puùkalair 6.116.076c prahçùñamanasaþ sarve jagmur eva yathàgatam 6.116.077a ràghavaþ paramodàraþ ÷a÷àsa parayà mudà 6.116.077c uvàca lakùmaõaü ràmo dharmaj¤aü dharmavatsalaþ 6.116.078a àtiùñha dharmaj¤a mayà sahemàü; gàü pårvaràjàdhyuùitàü balena 6.116.078c tulyaü mayà tvaü pitçbhir dhçtà yà; tàü yauvaràjye dhuram udvahasva 6.116.079a sarvàtmanà paryanunãyamàno; yadà na saumitrir upaiti yogam 6.116.079c niyujyamàno bhuvi yauvaràjye; tato 'bhyaùi¤cad bharataü mahàtmà 6.116.080a ràghava÷ càpi dharmàtmà pràpya ràjyam anuttamam 6.116.080c ãje bahuvidhair yaj¤aiþ sasuhçdbhràtçbàndhavaþ 6.116.081a pauõóarãkà÷vamedhàbhyàü vàjapeyena càsakçt 6.116.081c anyai÷ ca vividhair yaj¤air ayajat pàrthivarùabhaþ 6.116.082a ràjyaü da÷asahasràõi pràpya varùàõi ràghavaþ 6.116.082c ÷atà÷vamedhàn àjahre sada÷vàn bhåridakùiõàn 6.116.083a àjànulambibàhu÷ ca mahàskandhaþ pratàpavàn 6.116.083c lakùmaõànucaro ràmaþ pçthivãm anvapàlayat 6.116.084a na paryadevan vidhavà na ca vyàlakçtaü bhayam 6.116.084c na vyàdhijaü bhayaü vàpi ràme ràjyaü pra÷àsati 6.116.085a nirdasyur abhaval loko nànarthaþ kaü cid aspç÷at 6.116.085c na ca sma vçddhà bàlànàü pretakàryàõi kurvate 6.116.086a sarvaü muditam evàsãt sarvo dharmaparo 'bhavat 6.116.086c ràmam evànupa÷yanto nàbhyahiüsan parasparam 6.116.087a àsan varùasahasràõi tathà putrasahasriõaþ 6.116.087c niràmayà vi÷okà÷ ca ràme ràjyaü pra÷àsati 6.116.088a nityapuùpà nityaphalàs taravaþ skandhavistçtàþ 6.116.088c kàlavarùã ca parjanyaþ sukhaspar÷a÷ ca màrutaþ 6.116.089a svakarmasu pravartante tuùñhàþ svair eva karmabhiþ 6.116.089c àsan prajà dharmaparà ràme ÷àsati nànçtàþ 6.116.090a sarve lakùaõasaüpannàþ sarve dharmaparàyaõàþ 6.116.090c da÷avarùasahasràõi ràmo ràjyam akàrayat 7.001.001a pràptaràjyasya ràmasya ràkùasànàü vadhe kçte 7.001.001c àjagmur çùayaþ sarve ràghavaü pratinanditum 7.001.002a kau÷iko 'tha yavakrãto raibhya÷ cyavana eva ca 7.001.002c kaõvo medhàtitheþ putraþ pårvasyàü di÷i ye ÷ritàþ 7.001.003a svastyàtreya÷ ca bhagavàn namuciþ pramucus tathà 7.001.003c àjagmus te sahàgastyà ye ÷rità dakùiõàü di÷am 7.001.004a pçùadguþ kavaùo dhaumyo raudreya÷ ca mahàn çùiþ 7.001.004c te 'py àjagmuþ sa÷iùyà vai ye ÷ritàþ pa÷cimàü di÷am 7.001.005a vasiùñhaþ ka÷yapo 'thàtrir vi÷vàmitro 'tha gautamaþ 7.001.005c jamadagnir bharadvàjas te 'pi saptamaharùayaþ 7.001.006a saüpràpyaite mahàtmàno ràghavasya nive÷anam 7.001.006c viùñhitàþ pratihàràrthaü hutà÷anasamaprabhàþ 7.001.007a pratihàras tatas tårõam agastyavacanàd atha 7.001.007c samãpaü ràghavasyà÷u pravive÷a mahàtmanaþ 7.001.008a sa ràmaü dç÷ya sahasà pårõacandrasamadyutim 7.001.008c agastyaü kathayàm àsa saüpràtam çùibhiþ saha 7.001.009a ÷rutvà pràptàn munãüs tàüs tu bàlasåryasamaprabhàn 7.001.009c tadovàca nçpo dvàþsthaü prave÷aya yathàsukham 7.001.010a dçùñvà pràptàn munãüs tàüs tu pratyutthàya kçtà¤jaliþ 7.001.010c ràmo 'bhivàdya prayata àsanàny àdide÷a ha 7.001.011a teùu kà¤canacitreùu svàstãrõeùu sukheùu ca 7.001.011c yathàrham upaviùñàs te àsaneùv çùipuügavàþ 7.001.012a ràmeõa ku÷alaü pçùñàþ sa÷iùyàþ sapurogamàþ 7.001.012c maharùayo vedavido ràmaü vacanam abruvan 7.001.013a ku÷alaü no mahàbàho sarvatra raghunandana 7.001.013c tvàü tu diùñyà ku÷alinaü pa÷yàmo hata÷àtravam 7.001.014a na hi bhàraþ sa te ràma ràvaõo ràkùase÷varaþ 7.001.014c sadhanus tvaü hi lokàüs trãn vijayethà na saü÷ayaþ 7.001.015a diùñyà tvayà hato ràma ràvaõaþ putrapautravàn 7.001.015c diùñyà vijayinaü tvàdya pa÷yàmaþ saha bhàryayà 7.001.016a diùñyà prahasto vikaño viråpàkùo mahodaraþ 7.001.016c akampana÷ ca durdharùo nihatàs te ni÷àcaràþ 7.001.017a yasya pramàõàd vipulaü pramàõaü neha vidyate 7.001.017c diùñyà te samare ràma kumbhakarõo nipàtitaþ 7.001.018a diùñyà tvaü ràkùasendreõa dvandvayuddham upàgataþ 7.001.018c devatànàm avadhyena vijayaü pràptavàn asi 7.001.019a saükhye tasya na kiü cit tu ràvaõasya paràbhavaþ 7.001.019c dvandvayuddham anupràpto diùñyà te ràvaõir hataþ 7.001.020a diùñyà tasya mahàbàho kàlasyevàbhidhàvataþ 7.001.020c muktaþ suraripor vãra pràpta÷ ca vijayas tvayà 7.001.021a vismayas tv eùa naþ saumya saü÷rutyendrajitaü hatam 7.001.021c avadhyaþ sarvabhåtànàü mahàmàyàdharo yudhi 7.001.022a dattvà puõyàm imàü vãra saumyàm abhayadakùiõàm 7.001.022c diùñyà vardhasi kàkutstha jayenàmitrakar÷ana 7.001.023a ÷rutvà tu vacanaü teùàm çùãõàü bhàvitàtmanàm 7.001.023c vismayaü paramaü gatvà ràmaþ prà¤jalir abravãt 7.001.024a bhavantaþ kumbhakarõaü ca ràvaõaü ca ni÷àcaram 7.001.024c atikramya mahàvãryau kiü pra÷aüsatha ràvaõim 7.001.025a mahodaraü prahastaü ca viråpàkùaü ca ràkùasaü 7.001.025c atikramya mahàvãryàn kiü pra÷aüsatha ràvaõim 7.001.026a kãdç÷o vai prabhàvo 'sya kiü balaü kaþ paràkramaþ 7.001.026c kena và kàraõenaiùa ràvaõàd atiricyate 7.001.027a ÷akyaü yadi mayà ÷rotuü na khalv àj¤àpayàmi vaþ 7.001.027c yadi guhyaü na ced vaktuü ÷rotum icchàmi kathyatàm 7.001.027e kathaü ÷akro jitas tena kathaü labdhavara÷ ca saþ 7.002.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavasya mahàtmanaþ 7.002.001c kumbhayonir mahàtejà vàkyam etad uvàca ha 7.002.002a ÷çõu ràjan yathàvçttaü yasya tejobalaü mahat 7.002.002c jaghàna ca ripån yuddhe yathàvadhya÷ ca ÷atrubhiþ 7.002.003a ahaü te ràvaõasyedaü kulaü janma ca ràghava 7.002.003c varapradànaü ca tathà tasmai dattaü bravãmi te 7.002.004a purà kçtayuge ràma prajàpatisutaþ prabhuþ 7.002.004c pulastyo nàma brahmarùiþ sàkùàd iva pitàmahaþ 7.002.005a nànukãrtyà guõàs tasya dharmataþ ÷ãlatas tathà 7.002.005c prajàpateþ putra iti vaktuü ÷akyaü hi nàmataþ 7.002.006a sa tu dharmaprasaïgena meroþ pàr÷ve mahàgireþ 7.002.006c tçõabindvà÷ramaü gatvà nyavasan munipuügavaþ 7.002.007a tapas tepe sa dharmàtmà svàdhyàyaniyatendriyaþ 7.002.007c gatvà÷ramapadaü tasya vighnaü kurvanti kanyakàþ 7.002.008a devapannagakanyà÷ ca ràjarùitanayà÷ ca yàþ 7.002.008c krãóantyo 'psarasa÷ caiva taü de÷am upapedire 7.002.009a sarvartuùåpabhogyatvàd ramyatvàt kànanasya ca 7.002.009c nitya÷as tàs tu taü de÷aü gatvà krãóanti kanyakàþ 7.002.010a atha ruùño mahàtejà vyàjahàra mahàmuniþ 7.002.010c yà me dar÷anam àgacchet sà garbhaü dhàrayiùyati 7.002.011a tàs tu sarvàþ pratigatàþ ÷rutvà vàkyaü mahàtmanaþ 7.002.011c brahma÷àpabhayàd bhãtàs taü de÷aü nopacakramuþ 7.002.012a tçõabindos tu ràjarùes tanayà na ÷çõoti tat 7.002.012c gatvà÷ramapadaü tasya vicacàra sunirbhayà 7.002.013a tasminn eva tu kàle sa pràjàpatyo mahàn çùiþ 7.002.013c svàdhyàyam akarot tatra tapasà dyotitaprabhaþ 7.002.014a sà tu vedadhvaniü ÷rutvà dçùñvà caiva tapodhanam 7.002.014c abhavat pàõóudehà sà suvya¤jita÷arãrajà 7.002.015a dçùñvà paramasaüvignà sà tu tadråpam àtmanaþ 7.002.015c idaü me kiü nv iti j¤àtvà pitur gatvàgrataþ sthità 7.002.016a tàü tu dçùñvà tathà bhåtàü tçõabindur athàbravãt 7.002.016c kiü tvam etat tv asadç÷aü dhàrayasy àtmano vapuþ 7.002.017a sà tu kçtvà¤jaliü dãnà kanyovàca tapodhanam 7.002.017c na jàne kàraõaü tàta yena me råpam ãdç÷am 7.002.018a kiü tu pårvaü gatàsmy ekà maharùer bhàvitàtmanaþ 7.002.018c pulastyasyà÷ramaü divyam anveùñuü svasakhãjanam 7.002.019a na ca pa÷yàmy ahaü tatra kàü cid apy àgatàü sakhãm 7.002.019c råpasya tu viparyàsaü dçùñvà càham ihàgatà 7.002.020a tçõabindus tu ràjarùis tapasà dyotitaprabhaþ 7.002.020c dhyànaü vive÷a tac càpi apa÷yad çùikarmajam 7.002.021a sa tu vij¤àya taü ÷àpaü maharùer bhàvitàtmanaþ 7.002.021c gçhãtvà tanayàü gatvà pulastyam idam abravãt 7.002.022a bhagavaüs tanayàü me tvaü guõaiþ svair eva bhåùitàm 7.002.022c bhikùàü pratigçhàõemàü maharùe svayam udyatàm 7.002.023a tapa÷caraõayuktasya ÷ràmyamàõendriyasya te 7.002.023c ÷u÷råùàtatparà nityaü bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.002.024a taü bruvàõaü tu tadvàkyaü ràjarùiü dhàrmikaü tadà 7.002.024c jighçkùur abravãt kanyàü bàóham ity eva sa dvijaþ 7.002.025a dattvà tu sa gato ràjà svam à÷ramapadaü tadà 7.002.025c sàpi tatràvasat kanyà toùayantã patiü guõaiþ 7.002.025e prãtaþ sa tu mahàtejà vàkyam etad uvàca ha 7.002.026a parituùño 'smi bhadraü te guõànàü saüpadà bhç÷am 7.002.026c tasmàt te viramàmy adya putram àtmasamaü guõaiþ 7.002.026e ubhayor vaü÷akartàraü paulastya iti vi÷rutam 7.002.027a yasmàt tu vi÷ruto vedas tvayehàbhyasyato mama 7.002.027c tasmàt sa vi÷ravà nàma bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.002.028a evam uktà tu sà kanyà prahçùñenàntaràtmanà 7.002.028c acireõaiva kàlena såtà vi÷ravasaü sutam 7.002.029a sa tu lokatraye khyàtaþ ÷aucadharmasamanvitaþ 7.002.029c piteva tapasà yukto vi÷ravà munipuügavaþ 7.003.001a atha putraþ pulastyasya vi÷ravà munipuügavaþ 7.003.001c acireõaiva kàlena piteva tapasi sthitaþ 7.003.002a satyavठ÷ãlavàn dakùaþ svàdhyàyanirataþ ÷uciþ 7.003.002c sarvabhogeùv asaüsakto nityaü dharmaparàyaõaþ 7.003.003a j¤àtvà tasya tu tadvçttaü bharadvàjo mahàn çùiþ 7.003.003c dadau vi÷ravase bhàryàü svàü sutàü devavarõinãm 7.003.004a pratigçhya tu dharmeõa bharadvàjasutàü tadà 7.003.004c mudà paramayà yukto vi÷ravà munipuügavaþ 7.003.005a sa tasyàü vãryasaüpannam apatyaü paramàdbhutam 7.003.005c janayàm àsa dharmàtmà sarvair brahmaguõair yutam 7.003.006a tasmi¤ jàte tu saühçùñaþ sa babhåva pitàmahaþ 7.003.006c nàma càsyàkarot prãtaþ sàrdhaü devarùibhis tadà 7.003.007a yasmàd vi÷ravaso 'patyaü sàdç÷yàd vi÷ravà iva 7.003.007c tasmàd vai÷ravaõo nàma bhaviùyaty eùa vi÷rutaþ 7.003.008a sa tu vai÷ravaõas tatra tapovanagatas tadà 7.003.008c avardhata mahàtejà hutàhutir ivànalaþ 7.003.009a tasyà÷ramapadasthasya buddhir jaj¤e mahàtmanaþ 7.003.009c cariùye niyato dharmaü dharmo hi paramà gatiþ 7.003.010a sa tu varùasahasràõi tapas taptvà mahàvane 7.003.010c pårõe varùasahasre tu taü taü vidhim avartata 7.003.011a jalà÷ã màrutàhàro niràhàras tathaiva ca 7.003.011c evaü varùasahasràõi jagmus tàny eva varùavat 7.003.012a atha prãto mahàtejàþ sendraiþ suragaõaiþ saha 7.003.012c gatvà tasyà÷ramapadaü brahmedaü vàkyam abravãt 7.003.013a parituùño 'smi te vatsa karmaõànena suvrata 7.003.013c varaü vçõãùva bhadraü te varàrhas tvaü hi me mataþ 7.003.014a athàbravãd vai÷ravaõaþ pitàmaham upasthitam 7.003.014c bhagavaül lokapàlatvam iccheyaü vittarakùaõam 7.003.015a tato 'bravãd vai÷ravaõaü parituùñena cetasà 7.003.015c brahmà suragaõaiþ sàrdhaü bàóham ity eva hçùñavat 7.003.016a ahaü hi lokapàlànàü caturthaü sraùñum udyataþ 7.003.016c yamendravaruõànàü hi padaü yat tava cepsitam 7.003.017a tatkçtaü gaccha dharmaj¤a dhane÷atvam avàpnuhi 7.003.017c yamendravaruõànàü hi caturtho 'dya bhaviùyasi 7.003.018a etac ca puùpakaü nàma vimànaü såryasaünibham 7.003.018c pratigçhõãùva yànàrthaü trida÷aiþ samatàü vraja 7.003.019a svasti te 'stu gamiùyàmaþ sarva eva yathàgatam 7.003.019c kçtakçtyà vayaü tàta dattvà tava mahàvaram 7.003.020a gateùu brahmapårveùu deveùv atha nabhastalam 7.003.020c dhane÷aþ pitaraü pràha vinayàt praõato vacaþ 7.003.021a bhagavaül labdhavàn asmi varaü kamalayonitaþ 7.003.021c nivàsaü na tu me devo vidadhe sa prajàpatiþ 7.003.022a tat pa÷ya bhagavan kaü cid de÷aü vàsàya naþ prabho 7.003.022c na ca pãóà bhaved yatra pràõino yasya kasya cit 7.003.023a evam uktas tu putreõa vi÷ravà munipuügavaþ 7.003.023c vacanaü pràha dharmaj¤a ÷råyatàm iti dharmavit 7.003.024a laïkà nàma purã ramyà nirmità vi÷vakarmaõà 7.003.024c ràkùasànàü nivàsàrthaü yathendrasyàmaràvatã 7.003.025a ramaõãyà purã sà hi rukmavaidåryatoraõà 7.003.025c ràkùasaiþ sà parityaktà purà viùõubhayàrditaiþ 7.003.025e ÷ånyà rakùogaõaiþ sarvai rasàtalatalaü gataiþ 7.003.026a sa tvaü tatra nivàsàya rocayasva matiü svakàm 7.003.026c nirdoùas tatra te vàso na ca bàdhàsti kasya cit 7.003.027a etac chrutvà tu dharmàtmà dharmiùñhaü vacanaü pituþ 7.003.027c nive÷ayàm àsa tadà laïkàü parvatamårdhani 7.003.028a nairçtànàü sahasrais tu hçùñaiþ pramuditaiþ sadà 7.003.028c acireõaikakàlena saüpårõà tasya ÷àsanàt 7.003.029a atha tatràvasat prãto dharmàtmà nairçtàdhipaþ 7.003.029c samudraparidhànàyàü laïkàyàü vi÷ravàtmajaþ 7.003.030a kàle kàle vinãtàtmà puùpakeõa dhane÷varaþ 7.003.030c abhyagacchat susaühçùñaþ pitaraü màtaraü ca saþ 7.003.031a sa devagandharvagaõair abhiùñutas; tathaiva siddhaiþ saha càraõair api 7.003.031c gabhastibhiþ sårya ivaujasà vçtaþ; pituþ samãpaü prayayau ÷riyà vçtaþ 7.004.001a ÷rutvàgastyeritaü vàkyaü ràmo vismayam àgataþ 7.004.001c pårvam àsãt tu laïkàyàü rakùasàm iti saübhavaþ 7.004.002a tataþ ÷iraþ kampayitvà tretàgnisamavigraham 7.004.002c agastyaü taü muhur dçùñvà smayamàno 'bhyabhàùata 7.004.003a bhagavan pårvam apy eùà laïkàsãt pi÷ità÷inàm 7.004.003c itãdaü bhavataþ ÷rutvà vismayo janito mama 7.004.004a pulastyavaü÷àd udbhåtà ràkùasà iti naþ ÷rutam 7.004.004c idànãm anyata÷ càpi saübhavaþ kãrtitas tvayà 7.004.005a ràvaõàt kumbhakarõàc ca prahastàd vikañàd api 7.004.005c ràvaõasya ca putrebhyaþ kiü nu te balavattaràþ 7.004.006a ka eùàü pårvako brahman kiünàmà kiütapobalaþ 7.004.006c aparàdhaü ca kaü pràpya viùõunà dràvitàþ purà 7.004.007a etad vistarataþ sarvaü kathayasva mamànagha 7.004.007c kautåhalaü kçtaü mahyaü nuda bhànur yathà tamaþ 7.004.008a ràghavasya tu tac chrutvà saüskàràlaükçtaü vacaþ 7.004.008c ãùadvismayamànas tam agastyaþ pràha ràghavam 7.004.009a prajàpatiþ purà sçùñvà apaþ salilasaübhavaþ 7.004.009c tàsàü gopàyane sattvàn asçjat padmasaübhavaþ 7.004.010a te sattvàþ sattvakartàraü vinãtavad upasthitàþ 7.004.010c kiü kurma iti bhàùantaþ kùutpipàsàbhayàrditàþ 7.004.011a prajàpatis tu tàny àha sattvàni prahasann iva 7.004.011c àbhàùya vàcà yatnena rakùadhvam iti mànadaþ 7.004.012a rakùàma iti tatrànyair yakùàmeti tathàparaiþ 7.004.012c bhuïkùitàbhuïkùitair uktas tatas tàn àha bhåtakçt 7.004.013a rakùàma iti yair uktaü ràkùasàs te bhavantu vaþ 7.004.013c yakùàma iti yair uktaü te vai yakùà bhavantu vaþ 7.004.014a tatra hetiþ praheti÷ ca bhràtarau ràkùasarùabhau 7.004.014c madhukaiñabhasaükà÷au babhåvatur ariüdamau 7.004.015a prahetir dhàrmikas tatra na dàràn so 'bhikàïkùati 7.004.015c hetir dàrakriyàrthaü tu yatnaü param athàkarot 7.004.016a sa kàlabhaginãü kanyàü bhayàü nàma bhayàvahàm 7.004.016c udàvahad ameyàtmà svayam eva mahàmatiþ 7.004.017a sa tasyàü janayàm àasa hetã ràkùasapuügavaþ 7.004.017c putraü putravatàü ÷reùñho vidyutke÷a iti ÷rutam 7.004.018a vidyutke÷o hetiputraþ pradãptàgnisamaprabhaþ 7.004.018c vyavardhata mahàtejàs toyamadhya ivàmbujam 7.004.019a sa yadà yauvanaü bhadram anupràpto ni÷àcaraþ 7.004.019c tato dàrakriyàü tasya kartuü vyavasitaþ pità 7.004.020a saüdhyàduhitaraü so 'tha saüdhyàtulyàü prabhàvataþ 7.004.020c varayàm àsa putràrthaü hetã ràkùasapuügavaþ 7.004.021a ava÷yam eva dàtavyà parasmai seti saüdhyayà 7.004.021c cintayitvà sutà dattà vidyutke÷àya ràghava 7.004.022a saüdhyàyàs tanayàü labdhvà vidyutke÷o ni÷àcaraþ 7.004.022c ramate sa tayà sàrdhaü paulomyà maghavàn iva 7.004.023a kena cit tv atha kàlena ràma sàlakañaükañà 7.004.023c vidyutke÷àd garbham àpa ghanaràjir ivàrõavàt 7.004.024a tataþ sà ràkùasã garbhaü ghanagarbhasamaprabham 7.004.024c prasåtà mandaraü gatvà gaïgà garbham ivàgnijam 7.004.025a tam utsçjya tu sà garbhaü vidyutke÷àd ratàrthinã 7.004.025c reme sà patinà sàrdhaü vismçtya sutam àtmajam 7.004.026a tayotsçùñaþ sa tu ÷i÷uþ ÷aradarkasamadyutiþ 7.004.026c pàõim àsye samàdhàya ruroda ghanaràó iva 7.004.027a athopariùñàd gacchan vai vçùabhastho haraþ prabhuþ 7.004.027c apa÷yad umayà sàrdhaü rudantaü ràkùasàtmajam 7.004.028a kàruõyabhàvàt pàrvatyà bhavas tripurahà tataþ 7.004.028c taü ràkùasàtmajaü cakre màtur eva vayaþ samam 7.004.029a amaraü caiva taü kçtvà mahàdevo 'kùayo 'vyayaþ 7.004.029c puram àkà÷agaü pràdàt pàrvatyàþ priyakàmyayà 7.004.030a umayàpi varo datto ràkùasãnàü nçpàtmaja 7.004.030c sadyopalabdhir garbhasya prasåtiþ sadya eva ca 7.004.030e sadya eva vayaþpràptir màtur eva vayaþ samam 7.004.031a tataþ suke÷o varadànagarvitaþ; ÷riyaü prabhoþ pràpya harasya pàr÷vataþ 7.004.031c cacàra sarvatra mahàmatiþ khagaþ; khagaü puraü pràpya puraüdaro yathà 7.005.001a suke÷aü dhàrmikaü dçùñvà varalabdhaü ca ràkùasaü 7.005.001c gràmaõãr nàma gandharvo vi÷vàvasusamaprabhaþ 7.005.002a tasya devavatã nàma dvitãyà ÷rãr ivàtmajà 7.005.002c tàü suke÷àya dharmeõa dadau dakùaþ ÷riyaü yathà 7.005.003a varadànakçtai÷varyaü sà taü pràpya patiü priyam 7.005.003c àsãd devavatã tuùñà dhanaü pràpyeva nirdhanaþ 7.005.004a sa tayà saha saüyukto raràja rajanãcaraþ 7.005.004c a¤janàd abhiniùkràntaþ kareõveva mahàgajaþ 7.005.005a devavatyàü suke÷as tu janayàm àsa ràghava 7.005.005c trãüs trinetrasamàn putràn ràkùasàn ràkùasàdhipaþ 7.005.005e màlyavantaü sumàliü ca màliü ca balinàü varam 7.005.006a trayo lokà ivàvyagràþ sthitàs traya ivàgnayaþ 7.005.006c trayo mantrà ivàtyugràs trayo ghorà ivàmayàþ 7.005.007a trayaþ suke÷asya sutàs tretàgnisamavarcasaþ 7.005.007c vivçddhim agamaüs tatra vyàdhayopekùità iva 7.005.008a varapràptiü pitus te tu j¤àtvai÷varyaü tato mahat 7.005.008c tapas taptuü gatà meruü bhràtaraþ kçtani÷cayàþ 7.005.009a pragçhya niyamàn ghoràn ràkùasà nçpasattama 7.005.009c vicerus te tapo ghoraü sarvabhåtabhayàvaham 7.005.010a satyàrjavadamopetais tapobhir bhuvi duùkaraiþ 7.005.010c saütàpayantas trãül lokàn sadevàsuramànuùàn 7.005.011a tato vibhu÷ caturvaktro vimànavaram àsthitaþ 7.005.011c suke÷aputràn àmantrya varado 'smãty abhàùata 7.005.012a brahmàõaü varadaü j¤àtvà sendrair devagaõair vçtam 7.005.012c åcuþ prà¤jalayaþ sarve vepamànà iva drumàþ 7.005.013a tapasàràdhito deva yadi no di÷ase varam 7.005.013c ajeyàþ ÷atruhantàras tathaiva cirajãvinaþ 7.005.013e prabhaviùõavo bhavàmeti parasparam anuvratàþ 7.005.014a evaü bhaviùyatãty uktvà suke÷atanayàn prabhuþ 7.005.014c prayayau brahmalokàya brahmà bràhmaõavatsalaþ 7.005.015a varaü labdhvà tataþ sarve ràma ràtriücaràs tadà 7.005.015c suràsuràn prabàdhante varadànàt sunirbhayàþ 7.005.016a tair vadhyamànàs trida÷àþ sarùisaüghàþ sacàraõàþ 7.005.016c tràtàraü nàdhigacchanti nirayasthà yathà naràþ 7.005.017a atha te vi÷vakarmàõaü ÷ilpinàü varam avyayam 7.005.017c åcuþ sametya saühçùñà ràkùasà raghusattama 7.005.018a gçhakartà bhavàn eva devànàü hçdayepsitam 7.005.018c asmàkam api tàvat tvaü gçhaü kuru mahàmate 7.005.019a himavantaü samà÷ritya meruü mandaram eva và 7.005.019c mahe÷varagçhaprakhyaü gçhaü naþ kriyatàü mahat 7.005.020a vi÷vakarmà tatas teùàü ràkùasànàü mahàbhujaþ 7.005.020c nivàsaü kathayàm àsa ÷akrasyevàmaràvatãm 7.005.021a dakùiõasyodadhes tãre trikåño nàma parvataþ 7.005.021c ÷ikhare tasya ÷ailasya madhyame 'mbudasaünibhe 7.005.021e ÷akunair api duùpràpe ñaïkacchinnacaturdi÷i 7.005.022a triü÷adyojanavistãrõà svarõapràkàratoraõà 7.005.022c mayà laïketi nagarã ÷akràj¤aptena nirmità 7.005.023a tasyàü vasata durdharùàþ puryàü ràkùasasattamàþ 7.005.023c amaràvatãü samàsàdya sendrà iva divaukasaþ 7.005.024a laïkàdurgaü samàsàdya ràkùasair bahubhir vçtàþ 7.005.024c bhaviùyatha duràdharùàþ ÷atråõàü ÷atrusådanàþ 7.005.025a vi÷vakarmavacaþ ÷rutvà tatas te ràma ràkùasàþ 7.005.025c sahasrànucarà gatvà laïkàü tàm avasan purãm 7.005.026a dçóhapràkàraparikhàü haimair gçha÷atair vçtàm 7.005.026c laïkàm avàpya te hçùñà viharanti ni÷àcaràþ 7.005.027a narmadà nàma gandharvã nànàdharmasamedhità 7.005.027c tasyàþ kanyàtrayaü hy àsãd dhã÷rãkãrtisamadyuti 7.005.028a jyeùñhakrameõa sà teùàü ràkùasànàm aràkùasã 7.005.028c kanyàs tàþ pradadau hçùñà pårõacandranibhànanàþ 7.005.029a trayàõàü ràkùasendràõàü tisro gandharvakanyakàþ 7.005.029c màtrà dattà mahàbhàgà nakùatre bhagadaivate 7.005.030a kçtadàràs tu te ràma suke÷atanayàþ prabho 7.005.030c bhàryàbhiþ saha cikrãóur apsarobhir ivàmaràþ 7.005.031a tatra màlyavato bhàryà sundarã nàma sundarã 7.005.031c sa tasyàü janayàm àsa yad apatyaü nibodha tat 7.005.032a vajramuùñir viråpàkùo durmukha÷ caiva ràkùasaþ 7.005.032c suptaghno yaj¤akopa÷ ca mattonmattau tathaiva ca 7.005.032e analà càbhavat kanyà sundaryàü ràma sundarã 7.005.033a sumàlino 'pi bhàryàsãt pårõacandranibhànanà 7.005.033c nàmnà ketumatã nàma pràõebhyo 'pi garãyasã 7.005.034a sumàlã janayàm àsa yad apatyaü ni÷àcaraþ 7.005.034c ketumatyàü mahàràja tan nibodhànupårva÷aþ 7.005.035a prahasto 'kampanai÷ caiva vikañaþ kàlakàrmukaþ 7.005.035c dhåmràk÷a÷ càtha daõóa÷ ca supàr÷va÷ ca mahàbalaþ 7.005.036a saühràdiþ praghasa÷ caiva bhàsakarõa÷ ca ràkùasaþ 7.005.036c ràkà puùpotkañà caiva kaikasã ca ÷ucismità 7.005.036e kumbhãnasã ca ity ete sumàleþ prasavàþ smçtàþ 7.005.037a màles tu vasudà nàma gandharvã råpa÷àlinã 7.005.037c bhàryàsãt padmapatràkùã svakùã yakùãvaropamà 7.005.038a sumàler anujas tasyàü janayàm àsa yat prabho 7.005.038c apatyaü kathyamànaü tan mayà tvaü ÷çõu ràghava 7.005.039a anala÷ cànila÷ caiva haraþ saüpàtir eva ca 7.005.039c ete vibhãùaõàmàtyà màleyàs te ni÷àcaràþ 7.005.040a tatas tu te ràkùasapuügavàs trayo; ni÷àcaraiþ putra÷atai÷ ca saüvçtàþ 7.005.040c suràn sahendràn çùinàgadànavàn; babàdhire te balavãryadarpitàþ 7.005.041a jagad bhramanto 'nilavad duràsadà; raõe ca mçtyupratimàþ samàhitàþ 7.005.041c varapradànàd abhigarvità bhç÷aü; kratukriyàõàü pra÷amaükaràþ sadà 7.006.001a tair vadhyamànà devà÷ ca çùaya÷ ca tapodhanàþ 7.006.001c bhayàrtàþ ÷araõaü jagmur devadevaü mahe÷varam 7.006.002a te sametya tu kàmàriü tripuràriü trilocanam 7.006.002c åcuþ prà¤jalayo devà bhayagadgadabhàùiõaþ 7.006.003a suke÷aputrair bhagavan pitàmahavaroddhataiþ 7.006.003c prajàdhyakùa prajàþ sarvà bàdhyante ripubàdhana 7.006.004a ÷araõyàny a÷araõyàni à÷ramàõi kçtàni naþ 7.006.004c svargàc ca cyàvitaþ ÷akraþ svarge krãóanti ÷akravat 7.006.005a ahaü viùõur ahaü rudro brahmàhaü devaràó aham 7.006.005c ahaü yamo 'haü varuõa÷ candro 'haü ravir apy aham 7.006.006a iti te ràkùasà deva varadànena darpitàþ 7.006.006c bàdhante samaroddharùà ye ca teùàü puraþsaràþ 7.006.007a tan no devabhayàrtànàm abhayaü dàtum arhasi 7.006.007c a÷ivaü vapur àsthàya jahi daivatakaõñakàn 7.006.008a ity uktas tu suraiþ sarvaiþ kapardã nãlalohitaþ 7.006.008c suke÷aü prati sàpekùa àha devagaõàn prabhuþ 7.006.009a nàhaü tàn nihaniùyàmi avadhyà mama te 'suràþ 7.006.009c kiü tu mantraü pradàsyàmi yo vai tàn nihaniùyati 7.006.010a evam eva samudyogaü puraskçtya surarùabhàþ 7.006.010c gacchantu ÷araõaü viùõuü haniùyati sa tàn prabhuþ 7.006.011a tatas te jaya÷abdena pratinandya mahe÷varam 7.006.011c viùõoþ samãpam àjagmur ni÷àcarabhayàrditàþ 7.006.012a ÷aïkhacakradharaü devaü praõamya bahumànya ca 7.006.012c åcuþ saübhràntavad vàkyaü suke÷atanayàrditàþ 7.006.013a suke÷atanayair devatribhis tretàgnisaünibhaiþ 7.006.013c àkramya varadànena sthànàny apahçtàni naþ 7.006.014a laïkà nàma purã durgà trikåña÷ikhare sthità 7.006.014c tatra sthitàþ prabàdhante sarvàn naþ kùaõadàcaràþ 7.006.015a sa tvam asmatpriyàrthaü tu jahi tàn madhusådana 7.006.015c cakrakçttàsyakamalàn nivedaya yamàya vai 7.006.016a bhayeùv abhayado 'smàkaü nànyo 'sti bhavatà samaþ 7.006.016c nuda tvaü no bhayaü deva nãhàram iva bhàskaraþ 7.006.017a ity evaü daivatair ukto devadevo janàrdanaþ 7.006.017c abhayaü bhayado 'rãõàü dattvà devàn uvàca ha 7.006.018a suke÷aü ràkùasaü jàne ã÷àna varadarpitam 7.006.018c tàü÷ càsya tanayठjàne yeùàü jyeùñhaþ sa màlyavàn 7.006.019a tàn ahaü samatikràntamaryàdàn ràkùasàdhamàn 7.006.019c sådayiùyàmi saügràme surà bhavata vijvaràþ 7.006.020a ity uktàs te suràþ sarve viùõunà prabhaviùõunà 7.006.020c yathà vàsaü yayur hçùñàþ pra÷amanto janàrdanam 7.006.021a vibudhànàü samudyogaü màlyavàn sa ni÷àcaraþ 7.006.021c ÷rutvà tau bhràtarau vãràv idaü vacanam abravãt 7.006.022a amarà çùaya÷ caiva saühatya kila ÷aükaram 7.006.022c asmadvadhaü parãpsanta idam åcus trilocanam 7.006.023a suke÷atanayà deva varadànabaloddhatàþ 7.006.023c bàdhante 'smàn samudyuktà ghoraråpàþ pade pade 7.006.024a ràkùasair abhibhåtàþ sma na ÷aktàþ sma umàpate 7.006.024c sveùu ve÷masu saüsthàtuü bhayàt teùàü duràtmanàm 7.006.025a tad asmàkaü hitàrthe tvaü jahi tàüs tàüs trilocana 7.006.025c ràkùasàn huükçtenaiva daha pradahatàü vara 7.006.026a ity evaü trida÷air ukto ni÷amyàndhakasådanaþ 7.006.026c ÷iraþ karaü ca dhunvàna idaü vacanam abravãt 7.006.027a avadhyà mama te devàþ suke÷atanayà raõe 7.006.027c mantraü tu vaþ pradàsyàmi yo vai tàn nihaniùyati 7.006.028a yaþ sa cakragadàpàõiþ pãtavàsà janàrdanaþ 7.006.028c haniùyati sa tàn yuddhe ÷araõaü taü prapadyatha 7.006.029a haràn nàvàpya te kàmaü kàmàrim abhivàdya ca 7.006.029c nàràyaõàlayaü pràptàs tasmai sarvaü nyavedayan 7.006.030a tato nàràyaõenoktà devà indrapurogamàþ 7.006.030c suràrãn sådayiùyàmi surà bhavata vijvaràþ 7.006.031a devànàü bhayabhãtànàü hariõà ràkùasarùabhau 7.006.031c pratij¤àto vadho 'smàkaü tac cintayatha yat kùamam 7.006.032a hiraõyaka÷ipor mçtyur anyeùàü ca suradviùàm 7.006.032c duþkhaü nàràyaõaü jetuü yo no hantum abhãpsati 7.006.033a tataþ sumàlã màlã ca ÷rutvà màlyavato vacaþ 7.006.033c åcatur bhràtaraü jyeùñhaü bhagàü÷àv iva vàsavam 7.006.034a svadhãtaü dattam iùñaü ca ai÷varyaü paripàlitam 7.006.034c àyur niràmayaü pràptaü svadharmaþ sthàpita÷ ca naþ 7.006.035a devasàgaram akùobhyaü ÷astraughaiþ pravigàhya ca 7.006.035c jità devà raõe nityaü na no mçtyukçtaü bhayam 7.006.036a nàràyaõa÷ ca rudra÷ ca ÷akra÷ càpi yamas tathà 7.006.036c asmàkaü pramukhe sthàtuü sarva eva hi bibhyati 7.006.037a viùõor doùa÷ ca nàsty atra kàraõaü ràkùase÷vara 7.006.037c devànàm eva doùeõa viùõoþ pracalitaü manaþ 7.006.038a tasmàd adya samudyuktàþ sarvasainyasamàvçtàþ 7.006.038c devàn eva jighàüsàmo yebhyo doùaþ samutthitaþ 7.006.039a iti màlã sumàlã ca màlyavàn agrajaþ prabhuþ 7.006.039c udyogaü ghoùayitvàtha ràkùasàþ sarva eva te 7.006.039e yuddhàya niryayuþ kruddhà jambhavçtrabalà iva 7.006.040a syandanair vàraõendrai÷ ca hayai÷ ca girisaünibhaiþ 7.006.040c kharair gobhir athoùñrai÷ ca ÷iü÷umàrair bhujaü gamaiþ 7.006.041a makaraiþ kacchapair mãnair vihaügair garuóopamaiþ 7.006.041c siühair vyàghrair varàhai÷ ca sçmarai÷ camarair api 7.006.042a tyaktvà laïkàü tataþ sarve ràkùasà balagarvitàþ 7.006.042c prayàtà devalokàya yoddhuü daivata÷atravaþ 7.006.043a laïkàviparyayaü dçùñvà yàni laïkàlayàny atha 7.006.043c bhåtàni bhayadar÷ãni vimanaskàni sarva÷aþ 7.006.044a bhaumàs tathàntarikùà÷ ca kàlàj¤aptà bhayàvahàþ 7.006.044c utpàtà ràkùasendràõàm abhàvàyotthità drutam 7.006.045a asthãni meghà varùanti uùõaü ÷oõitam eva ca 7.006.045c velàü samudro 'py utkrànta÷ calante càcalottamàþ 7.006.046a aññahàsàn vimu¤canto ghananàdasamasvanàn 7.006.046c bhåtàþ paripatanti sma nçtyamànàþ sahasra÷aþ 7.006.047a gçdhracakraü mahac càpi jvalanodgàribhir mukhaiþ 7.006.047c ràkùasànàm upari vai bhramate kàlacakravat 7.006.048a tàn acintyamahotpàtàn ràkùasà balagarvitàþ 7.006.048c yanty eva na nivartante mçtyupà÷àvapà÷itàþ 7.006.049a màlyavàü÷ ca sumàlã ca màlã ca rajanãcaràþ 7.006.049c àsan puraþsaràs teùàü kratånàm iva pàvakàþ 7.006.050a màlyavantaü tu te sarve màlyavantam ivàcalam 7.006.050c ni÷àcarà à÷rayante dhàtàram iva dehinaþ 7.006.051a tad balaü ràkùasendràõàü mahàbhraghananàditam 7.006.051c jayepsayà devalokaü yayau màlã va÷e sthitam 7.006.052a ràkùasànàü samudyogaü taü tu nàràyaõaþ prabhuþ 7.006.052c devadåtàd upa÷rutya dadhre yuddhe tato manaþ 7.006.053a sa devasiddharùimahoragai÷ ca; gandharvamukhyàpsarasopagãtaþ 7.006.053c samàsasàdàmara÷atrusainyaü; cakràsisãrapravaràdidhàrã 7.006.054a suparõapakùànilanunnapakùaü; bhramatpatàkaü pravikãrõa÷astram 7.006.054c cacàla tad ràkùasaràjasainyaü; calopalo nãla ivàcalendraþ 7.006.055a tatha ÷itaiþ ÷oõitamàüsaråùitair; yugàntavai÷vànaratulyavigrahaiþ 7.006.055c ni÷àcaràþ saüparivàrya màdhavaü; varàyudhair nirbibhiduþ sahasra÷aþ 7.007.001a nàràyaõagiriü te tu garjanto ràkùasàmbudàþ 7.007.001c avarùann iùuvarùeõa varùeõàdrim ivàmbudàþ 7.007.002a ÷yàmàvadàtas tair viùõur nãlair naktaücarottamaiþ 7.007.002c vçto '¤janagirãvàsãd varùamàõaiþ payodharaiþ 7.007.003a ÷alabhà iva kedàraü ma÷akà iva parvatam 7.007.003c yathàmçtaghañaü jãvà makarà iva càrõavam 7.007.004a tathà rakùodhanur muktà vajrànilamanojavàþ 7.007.004c hariü vi÷anti sma ÷arà lokàstam iva paryaye 7.007.005a syandanaiþ syandanagatà gajai÷ ca gajadhår gatàþ 7.007.005c a÷vàrohàþ sada÷vai÷ ca pàdàtà÷ càmbare caràþ 7.007.006a ràkùasendrà girinibhàþ ÷ara÷aktyçùñitomaraiþ 7.007.006c nirucchvàsaü hariü cakruþ pràõàyàma iva dvijam 7.007.007a ni÷àcarais tudyamàno mãnair iva mahàtimiþ 7.007.007c ÷àrïgam àyamya gàtràõi ràkùasànàü mahàhave 7.007.008a ÷araiþ pårõàyatotsçùñair vajravaktrair manojavaiþ 7.007.008c ciccheda tila÷o viùõuþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 7.007.009a vidràvya ÷aravarùaü taü varùaü vàyur ivotthitam 7.007.009c pà¤cajanyaü mahà÷aïkhaü pradadhmau puruùottamaþ 7.007.010a so 'mbujo hariõà dhmàtaþ sarvapràõena ÷aïkharàñ 7.007.010c raràsa bhãmanihràdo yugànte jalado yathà 7.007.011a ÷aïkharàjaravaþ so 'tha tràsayàm àsa ràkùasàn 7.007.011c mçgaràja ivàraõye samadàn iva ku¤jaràn 7.007.012a na ÷ekur a÷vàþ saüsthàtuü vimadàþ ku¤jaràbhavan 7.007.012c syandanebhya÷ cyutà yodhàþ ÷aïkharàvitadurbalàþ 7.007.013a ÷àrïgacàpavinirmuktà vajratulyànanàþ ÷aràþ 7.007.013c vidàrya tàni rakùàüsi supuïkhà vivi÷uþ kùitim 7.007.014a bhidyamànàþ ÷arai÷ cànye nàràyaõadhanu÷cyutaiþ 7.007.014c nipetå ràkùasà bhãmàþ ÷ailà vajrahatà iva 7.007.015a vraõair vraõakaràrãõàm adhokùaja÷arodbhavaiþ 7.007.015c asçk kùaranti dhàràbhiþ svarõadhàràm ivàcalàþ 7.007.016a ÷aïkharàjarava÷ càpi ÷àrïgacàparavas tathà 7.007.016c ràkùasànàü ravàü÷ càpi grasate vaiùõavo ravaþ 7.007.017a såryàd iva karà ghorà årmayaþ sàgaràd iva 7.007.017c parvatàd iva nàgendrà vàryoghà iva càmbudàt 7.007.018a tathà bàõà vinirmuktàþ ÷àrïgàn naràyaõeritàþ 7.007.018c nirdhàvantãùavas tårõaü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 7.007.019a ÷arabheõa yathà siühàþ siühena dviradà yathà 7.007.019c dviradena yathà vyàghrà vyàghreõa dvãpino yathà 7.007.020a dvãpinà ca yathà ÷vànaþ ÷unà màrjàrakà yathà 7.007.020c màrjàreõa yathà sarpàþ sarpeõa ca yathàkhavaþ 7.007.021a tathà te ràkùasà yuddhe viùõunà prabhaviùõunà 7.007.021c dravanti dràvità÷ caiva ÷àyità÷ ca mahãtale 7.007.022a ràkùasànàü sahasràõi nihatya madhusådanaþ 7.007.022c vàrijaü nàdayàm àsa toyadaü suraràó iva 7.007.023a nàràyaõa÷aragrastaü ÷aïkhanàdasuvihvalam 7.007.023c yayau laïkàm abhimukhaü prabhagnaü ràkùasaü balam 7.007.024a prabhagne ràkùasabale nàràyaõa÷aràhate 7.007.024c sumàlã ÷aravarùeõa àvavàra raõe harim 7.007.025a utkùipya hemàbharaõaü karaü karam iva dvipaþ 7.007.025c raràsa ràkùaso harùàt sataóit toyado yathà 7.007.026a sumàler nardatas tasya ÷iro jvalitakuõóalam 7.007.026c ciccheda yantur a÷và÷ ca bhràntàs tasya tu rakùasaþ 7.007.027a tair a÷vair bhràmyate bhràntaiþ sumàlã ràkùase÷varaþ 7.007.027c indriyà÷vair yathà bhràntair dhçtihãno yathà naraþ 7.007.028a màlã càbhyadravad yuddhe pragçhya sa÷araü dhanuþ 7.007.028c màler dhanu÷cyutà bàõàþ kàrtasvaravibhåùitàþ 7.007.028e vivi÷ur harim àsàdya krau¤caü patrarathà iva 7.007.029a ardyamànaþ ÷araiþ so 'tha màlimuktaiþ sahasra÷aþ 7.007.029c cukùubhe na raõe viùõur jitendriya ivàdhibhiþ 7.007.030a atha maurvã svanaü kçtvà bhagavàn bhåtabhàvanaþ 7.007.030c màlinaü prati bàõaughàn sasarjàsigadàdharaþ 7.007.031a te màlideham àsàdya vajravidyutprabhàþ ÷aràþ 7.007.031c pibanti rudhiraü tasya nàgà iva puràmçtam 7.007.032a màlinaü vimukhaü kçtvà màlimauliü harir balàt 7.007.032c rathaü ca sadhvajaü càpaü vàjina÷ ca nyapàtayat 7.007.033a virathas tu gadàü gçhya màlã naktaücarottamaþ 7.007.033c àpupluve gadàpàõir giryagràd iva keùarã 7.007.034a sa tayà garuóaü saükhye ã÷ànam iva càntakaþ 7.007.034c lalàñade÷e 'bhyahanad vajreõendro yathàcalam 7.007.035a gadayàbhihatas tena màlinà garuóo bhç÷am 7.007.035c raõàt paràïmukhaü devaü kçtavàn vedanàturaþ 7.007.036a paràïmukhe kçte deve màlinà garuóena vai 7.007.036c udatiùñhan mahànàdo rakùasàm abhinardatàm 7.007.037a rakùasàü nadatàü nàdaü ÷rutvà harihayànujaþ 7.007.037c paràïmukho 'py utsasarja cakraü màlijighàüsayà 7.007.038a tat såryamaõóalàbhàsaü svabhàsà bhàsayan nabhaþ 7.007.038c kàlacakranibhaü cakraü màleþ ÷ãrùam apàtayat 7.007.039a tacchiro ràkùasendrasya cakrotkçttaü vibhãùaõam 7.007.039c papàta rudhirodgàri purà ràhu÷iro yathà 7.007.040a tataþ suraiþ susaühçùñaiþ sarvapràõasamãritaþ 7.007.040c siühanàdaravo muktaþ sàdhu deveti vàdibhiþ 7.007.041a màlinaü nihataü dçùñvà sumàlã malyavàn api 7.007.041c sabalau ÷okasaütaptau laïkàaü prati vidhàvitau 7.007.042a garuóas tu samà÷vastaþ saünivçtya mahàmanàþ 7.007.042c ràkùasàn dràvayàm àsa pakùavàtena kopitaþ 7.007.043a nàràyaõo 'pãùuvarà÷anãbhir; vidàrayàm àsa dhanuþpramuktaiþ 7.007.043c naktaücaràn muktavidhåtake÷àn; yathà÷anãbhiþ sataóinmahendraþ 7.007.044a bhinnàtapatraü patamàna÷astraü; ÷arair apadhvastavi÷ãrõadeham 7.007.044c viniþsçtàntraü bhayalolanetraü; balaü tad unmattanibhaü babhåva 7.007.045a siühàrditànàm iva ku¤jaràõàü; ni÷àcaràõàü saha ku¤jaràõàm 7.007.045c ravà÷ ca vegà÷ ca samaü babhåvuþ; puràõasiühena vimarditànàm 7.007.046a saüchàdyamànà haribàõajàlaiþ; svabàõajàalàni samutsçjantaþ 7.007.046c dhàvanti naktaücarakàlameghà; vàyupraõunnà iva kàlameghàþ 7.007.047a cakraprahàrair vinikçtta÷ãrùàþ; saücårõitàïgà÷ ca gadàprahàraiþ 7.007.047c asiprahàrair bahudhà vibhaktàþ; patanti ÷ailà iva ràkùasendràþ 7.007.048a cakrakçttàsyakamalà gadàsaücårõitorasaþ 7.007.048c làïgalaglapitagrãvà musalair bhinnamastakàþ 7.007.049a ke cic caivàsinà chinnàs tathànye ÷aratàóitàþ 7.007.049c nipetur ambaràt tårõaü ràkùasàþ sàgaràmbhasi 7.007.050a tadàmbaraü vigalitahàrakuõóalair; ni÷àcarair nãlabalàhakopamaiþ 7.007.050c nipàtyamànair dadç÷e nirantaraü; nipàtyamànair iva nãlaparvataiþ 7.008.001a hanyamàne bale tasmin padmanàbhena pçùñhataþ 7.008.001c màlyavàn saünivçtto 'tha velàtiga ivàrõavaþ 7.008.002a saüraktanayanaþ kopàc calan maulir ni÷àcaraþ 7.008.002c padmanàbham idaü pràha vacanaü paruùaü tadà 7.008.003a nàràyaõa na jànãùe kùatradharmaü sanàtanam 7.008.003c ayuddhamanaso bhagnàn yo 'smàn haüsi yathetaraþ 7.008.004a paràïmukhavadhaü pàpaü yaþ karoti sure÷vara 7.008.004c sa hantà na gataþ svargaü labhate puõyakarmaõàm 7.008.005a yuddha÷raddhàtha và te 'sti ÷aïkhacakragadàdhara 7.008.005c ahaü sthito 'smi pa÷yàmi balaü dar÷aya yat tava 7.008.006a uvàca ràkùasendraü taü devaràjànujo balã 7.008.006c yuùmatto bhayabhãtànàü devànàü vai mayàbhayam 7.008.006e ràkùasotsàdanaü dattaü tad etad anupàlyate 7.008.007a pràõair api priyaü kàryaü devànàü hi sadà mayà 7.008.007c so 'haü vo nihaniùyàmi rasàtalagatàn api 7.008.008a devam evaü bruvàõaü tu raktàmburuhalocanam 7.008.008c ÷aktyà bibheda saükruddho ràkùasendro raràsa ca 7.008.009a màlyavad bhujanirmuktà ÷aktir ghaõñàkçtasvanà 7.008.009c harer urasi babhràja meghastheva ÷atahradà 7.008.010a tatas tàm eva cotkçùya ÷aktiü ÷aktidharapriyaþ 7.008.010c màlyavantaü samuddi÷ya cikùepàmburuhekùaõaþ 7.008.011a skandotsçùñeva sà ÷aktir govindakaraniþsçtà 7.008.011c kàïkùantã ràkùasaü pràyàn maholkevà¤janàcalam 7.008.012a sà tasyorasi vistãrõe hàrabhàsàvabhàsite 7.008.012c apatad ràkùasendrasya girikåña ivà÷aniþ 7.008.013a tayà bhinnatanutràõàþ pràvi÷ad vipulaü tamaþ 7.008.013c màlyavàn punar à÷vastas tasthau girir ivàcalaþ 7.008.014a tataþ kàrùõàyasaü ÷ålaü kaõñakair bahubhi÷ citam 7.008.014c pragçhyàbhyahanad devaü stanayor antare dçóham 7.008.015a tathaiva raõaraktas tu muùñinà vàsavànujam 7.008.015c tàóayitvà dhanurmàtram apakrànto ni÷àcaraþ 7.008.016a tato 'mbare mahठ÷abdaþ sàdhu sàdhv iti cotthitaþ 7.008.016c àhatya ràkùaso viùõuü garuóaü càpy atàóayat 7.008.017a vainateyas tataþ kruddhaþ pakùavàtena ràkùasaü 7.008.017c vyapohad balavàn vàyuþ ÷uùkaparõacayaü yathà 7.008.018a dvijendrapakùavàtena dràvitaü dç÷ya pårvajam 7.008.018c sumàlã svabalaiþ sàrdhaü laïkàm abhimukho yayau 7.008.019a pakùavàtabaloddhåto màlyavàn api ràkùasaþ 7.008.019c svabalena samàgamya yayau laïkàü hriyà vçtaþ 7.008.020a evaü te ràkùasà ràma hariõà kamalekùaõa 7.008.020c bahu÷aþ saüyuge bhagnà hatapravaranàyakàþ 7.008.021a a÷aknuvantas te viùõuü pratiyoddhuü bhayàrditàþ 7.008.021c tyaktvà laïkàü gatà vastuü pàtàlaü sahapatnayaþ 7.008.022a sumàlinaü samàsàdya ràkùasaü raghunandana 7.008.022c sthitàþ prakhyàtavãryàs te vaü÷e sàlakañaïkañe 7.008.023a ye tvayà nihatàs te vai paulastyà nàma ràkùasàþ 7.008.023c sumàlã màlyavàn màlã ye ca teùàü puraþsaràþ 7.008.023e sarva ete mahàbhàga ràvaõàd balavattaràþ 7.008.024a na cànyo rakùasàü hantà sureùv api puraüjaya 7.008.024c çte nàràyaõaü devaü ÷aïkhacakragadàdharam 7.008.025a bhavàn nàràyaõo deva÷ caturbàhuþ sanàtanaþ 7.008.025c ràkùasàn hantum utpanno ajeyaþ prabhur avyayaþ 7.009.001a kasya cit tv atha kàlasya sumàlã nàma ràkùasaþ 7.009.001c rasàtalàn martyalokaü sarvaü vai vicacàara ha 7.009.002a nãlajãmåtasaükà÷as taptakà¤canakuõóalaþ 7.009.002c kanyàü duhitaraü gçhya vinà padmam iva ÷riyam 7.009.002e athàpa÷yat sa gacchantaü puùpakeõa dhane÷varam 7.009.003a taü dçùñvàmarasaükà÷aü gacchantaü pàvakopamam 7.009.003c athàbbravãt sutàü rakùaþ kaikasãü nàma nàmataþ 7.009.004a putri pradànakàlo 'yaü yauvanaü te 'tivartate 7.009.004c tvatkçte ca vayaü sarve yantrità dharmabuddhayaþ 7.009.005a tvaü hi sarvaguõopetà ÷rãþ sapadmeva putrike 7.009.005c pratyàkhyànàc ca bhãtais tvaü na varaiþ pratigçhyase 7.009.006a kanyàpitçtvaü duþkhaü hi sarveùàü mànakàïkùiõàm 7.009.006c na j¤àyate ca kaþ kanyàü varayed iti putrike 7.009.007a màtuþ kulaü pitçkulaü yatra caiva pradãyate 7.009.007c kulatrayaü sadà kanyà saü÷aye sthàpya tiùñhati 7.009.008a sà tvaü munivara÷reùñhaü prajàpatikulodbhavam 7.009.008c gaccha vi÷ravasaü putri paulastyaü varaya svayam 7.009.009a ãdç÷às te bhaviùyanti putràþ putri na saü÷ayaþ 7.009.009c tejasà bhàskarasamà yàdç÷o 'yaü dhane÷varaþ 7.009.010a etasminn antare ràma pulastyatanayo dvijaþ 7.009.010c agnihotram upàtiùñhac caturtha iva pàvakaþ 7.009.011a sà tu tàü dàruõàü velàm acintya pitçgauravàt 7.009.011c upasçtyàgratas tasya caraõàdhomukhã sthità 7.009.012a sa tu tàü vãkùya su÷roõãü pårõacandranibhànanàm 7.009.012c abravãt paramodàro dãpyamàna ivaujasà 7.009.013a bhadre kasyàsi duhità kuto và tvam ihàgatà 7.009.013c kiü kàryaü kasya và hetos tattvato bråhi ÷obhane 7.009.014a evam uktà tu sà kanyà kçtà¤jalir athàbravãt 7.009.014c àtmaprabhàvena mune j¤àtum arhasi me matam 7.009.015a kiü tu viddhi hi màü brahma¤ ÷àsanàt pitur àgatàm 7.009.015c kaikasã nàma nàmnàhaü ÷eùaü tvaü j¤àtum arhasi 7.009.016a sa tu gatvà munir dhyànaü vàkyam etad uvàca ha 7.009.016c vij¤àtaü te mayà bhadre kàraõaü yan manogatam 7.009.017a dàruõàyàü tu velàyàü yasmàt tvaü màm upasthità 7.009.017c ÷çõu tasmàt sutàn bhadre yàdç÷ठjanayiùyasi 7.009.018a dàruõàn dàruõàkàràn dàruõàbhijanapriyàn 7.009.018c prasaviùyasi su÷roõi ràkùasàn krårakarmaõaþ 7.009.019a sà tu tadvacanaü ÷rutvà praõipatyàbravãd vacaþ 7.009.019c bhagavan nedç÷àþ putràs tvatto 'rhà brahmayonitaþ 7.009.020a athàbravãn munis tatra pa÷cimo yas tavàtmajaþ 7.009.020c mama vaü÷ànuråpa÷ ca dharmàtmà ca bhaviùyati 7.009.021a evam uktà tu sà kanyà ràma kàlena kena cit 7.009.021c janayàm àsa bãbhatsaü rakùoråpaü sudàruõam 7.009.022a da÷a÷ãrùaü mahàdaüùñraü nãlà¤janacayopamam 7.009.022c tàmrauùñhaü viü÷atibhujaü mahàsyaü dãptamårdhajam 7.009.023a jàtamàtre tatas tasmin sajvàlakavalàþ ÷ivàþ 7.009.023c kravyàdà÷ càpasavyàni maõóalàni pracakrire 7.009.024a vavarùa rudhiraü devo meghà÷ ca kharanisvanàþ 7.009.024c prababhau na ca khe såryo maholkà÷ càpatan bhuvi 7.009.025a atha nàmàkarot tasya pitàmahasamaþ pità 7.009.025c da÷a÷ãrùaþ prasåto 'yaü da÷agrãvo bhaviùyati 7.009.026a tasya tv anantaraü jàtaþ kumbhakarõo mahàbalaþ 7.009.026c pramàõàd yasya vipulaü pramàõaü neha vidyate 7.009.027a tataþ ÷årpaõakhà nàma saüjaj¤e vikçtànanà 7.009.027c vibhãùaõa÷ ca dharmàtmà kaikasyàþ pa÷cimaþ sutaþ 7.009.028a te tu tatra mahàraõye vavçdhuþ sumahaujasaþ 7.009.028c teùàü kråro da÷agrãvo lokodvegakaro 'bhavat 7.009.029a kumbhakarõaþ pramattas tu maharùãn dharmasaü÷ritàn 7.009.029c trailokyaü tràsayan duùño bhakùayan vicacàra ha 7.009.030a vibhãùaõas tu dharmàtmà nityaü dharmapathe sthitaþ 7.009.030c svàdhyàyaniyatàhàra uvàsa niyatendriyaþ 7.009.031a atha vitte÷varo devas tatra kàlena kena cit 7.009.031c àgacchat pitaraü draùñuü puùpakeõa mahaujasaü 7.009.032a taü dçùñvà kaikasã tatra jvalantam iva tejasà 7.009.032c àsthàya ràkùasãü buddhiü da÷agrãvam uvàca ha 7.009.033a putravai÷ravaõaü pa÷ya bhràtaraü tejasà vçtam 7.009.033c bhràtçbhàve same càpi pa÷yàtmànaü tvam ãdç÷am 7.009.034a da÷agrãva tathà yatnaü kuruùvàmitavikrama 7.009.034c yathà bhavasi me putra ÷ãghraü vai÷varaõopamaþ 7.009.035a màtus tad vacanaü ÷rutvà da÷agrãvaþ pratàpavàn 7.009.035c amarùam atulaü lebhe pratij¤àü càkarot tadà 7.009.036a satyaü te pratijànàmi tulyo bhràtràdhiko 'pi và 7.009.036c bhaviùyàmy aciràn màtaþ saütàpaü tyaja hçdgatam 7.009.037a tataþ krodhena tenaiva da÷agrãvaþ sahànujaþ 7.009.037c pràpsyàmi tapasà kàmam iti kçtvàdhyavasya ca 7.009.037e àgacchad àtmasiddhyarthaü gokarõasyà÷ramaü ÷ubham 7.010.001a athàbravãd dvijaü ràmaþ kathaü te bhràtaro vane 7.010.001c kãdç÷aü tu tadà brahmaüs tapa÷ cerur mahàvratàþ 7.010.002a agastyas tv abravãt tatra ràmaü prayata mànasaü 7.010.002c tàüs tàn dharmavidhãüs tatra bhràtaras te samàvi÷an 7.010.003a kumbhakarõas tadà yatto nityaü dharmaparàyaõaþ 7.010.003c tatàpa graiùmike kàle pa¤casv agniùv avasthitaþ 7.010.004a varùe meghodakaklinno vãràsanam asevata 7.010.004c nityaü ca ÷ai÷ire kàle jalamadhyaprati÷rayaþ 7.010.005a evaü varùasahasràõi da÷a tasyàticakramuþ 7.010.005c dharme prayatamànasya satpathe niùñhitasya ca 7.010.006a vibhãùaõas tu dharmàtmà nityaü dharmaparaþ ÷uciþ 7.010.006c pa¤cavarùasahasràõi pàdenaikena tasthivàn 7.010.007a samàpte niyame tasya nançtu÷ càpsarogaõàþ 7.010.007c papàta puùpavarùaü ca kùubhità÷ càpi devatàþ 7.010.008a pa¤cavarùasahasràõi såryaü caivànvavartata 7.010.008c tasthau cordhva÷iro bàhuþ svàdhyàyadhçtamànasaþ 7.010.009a evaü vibhãùaõasyàpi gatàni niyatàtmanaþ 7.010.009c da÷avarùasahasràõi svargasthasyeva nandane 7.010.010a da÷avarùasahasraü tu niràhàro da÷ànanaþ 7.010.010c pårõe varùasahasre tu ÷ira÷ càgnau juhàva saþ 7.010.011a evaü varùasahasràõi nava tasyàticakramuþ 7.010.011c ÷iràüsi nava càpy asya praviùñàni hutà÷anam 7.010.012a atha varùasahasre tu da÷ame da÷amaü ÷iraþ 7.010.012c chettukàmaþ sa dharmàtmà pràpta÷ càtra pitàmahaþ 7.010.013a pitàmahas tu suprãtaþ sàrdhaü devair upasthitaþ 7.010.013c vatsa vatsa da÷agrãva prãto 'smãty abhyabhàùata 7.010.014a ÷ãghraü varaya dharmaj¤a varo yas te 'bhikàïkùitaþ 7.010.014c kiü te kàmaü karomy adya na vçthà te pari÷ramaþ 7.010.015a tato 'bravãd da÷agrãvaþ prahçùñenàntaràtmanà 7.010.015c praõamya ÷irasà devaü harùagadgadayà girà 7.010.016a bhagavan pràõinàü nityaü nànyatra maraõàd bhayam 7.010.016c nàsti mçtyusamaþ ÷atrur amaratvam ato vçõe 7.010.017a suparõanàgayakùàõàü daityadànavarakùasàm 7.010.017c avadhyaþ syàü prajàdhyakùa devatànàü ca ÷à÷vatam 7.010.018a na hi cintà mamànyeùu pràõiùv amarapåjita 7.010.018c tçõabhåtà hi me sarve pràõino mànuùàdayaþ 7.010.019a evam uktas tu dharmàtmà da÷agrãveõa rakùasà 7.010.019c uvàca vacanaü ràma saha devaiþ pitàmahaþ 7.010.020a bhaviùyaty evam evaitat tava ràkùasapuügava 7.010.020c ÷çõu càpi vaco bhåyaþ prãtasyeha ÷ubhaü mama 7.010.021a hutàni yàni ÷ãrùàõi pårvam agnau tvayànagha 7.010.021c punas tàni bhaviùyanti tathaiva tava ràkùasa 7.010.022a evaü pitàmahoktasya da÷agrãvasya rakùasaþ 7.010.022c agnau hutàni ÷ãrùàõi yàni tàny utthitàni vai 7.010.023a evam uktvvà tu taü ràma da÷agrãvaü prajàpatiþ 7.010.023c vibhãùaõam athovàca vàkyaü lokapitàmahaþ 7.010.024a vibhãùaõa tvayà vatsa dharmasaühitabuddhinà 7.010.024c parituùño 'smi dharmaj¤a varaü varaya suvrata 7.010.025a vibhãùaõas tu dharmàtmà vacanaü pràha sà¤jaliþ 7.010.025c vçtaþ sarvaguõair nityaü candramà iva ra÷mibhiþ 7.010.026a bhagavan kçtakçtyo 'haü yan me lokaguruþ svayam 7.010.026c prãto yadi tvaü dàtavyaü varaü me ÷çõu suvrata 7.010.027a yà yà me jàyate buddhir yeùu yeùv à÷rameùv iha 7.010.027c sà sà bhavatu dharmiùñhà taü taü dharmaü ca pàlaye 7.010.028a eùa me paramodàra varaþ paramako mataþ 7.010.028c na hi dharmàbhiraktànàü loke kiü cana durlabham 7.010.029a atha prajàpatiþ prãto vibhãùaõam uvàca ha 7.010.029c dharmiùñhas tvaü yathà vatsa tathà caitad bhaviùyati 7.010.030a yasmàd ràkùasayonau te jàtasyàmitrakarùaõa 7.010.030c nàdharme jàyate buddhir amaratvaü dadàmi te 7.010.031a kumbhakarõàya tu varaü prayacchantam ariüdama 7.010.031c prajàpatiü suràþ sarve vàkyaü prà¤jalayo 'bruvan 7.010.032a na tàvat kumbhakarõàya pradàtavyo varas tvayà 7.010.032c jànãùe hi yathà lokàüs tràsayaty eùa durmatiþ 7.010.033a nandane 'psarasaþ sapta mahendrànucarà da÷a 7.010.033c anena bhakùità brahman çùayo mànuùàs tathà 7.010.034a varavyàjena moho 'smai dãyatàm amitaprabha 7.010.034c lokànàü svasti caiva syàd bhaved asya ca saünatiþ 7.010.035a evam uktaþ surair brahmàcintayat padmasaübhavaþ 7.010.035c cintità copatasthe 'sya pàr÷vaü devã sarasvatã 7.010.036a prà¤jaliþ sà tu par÷vasthà pràha vàkyaü sarasvatã 7.010.036c iyam asmy àgatà devakiü kàryaü karavàõy aham 7.010.037a prajàpatis tu tàü pràptàü pràha vàkyaü sarasvatãm 7.010.037c vàõi tvaü ràkùasendrasya bhava yà devatepsità 7.010.038a tathety uktvà praviùñà sà prajàpatir athàbravãt 7.010.038c kumbhakarõa mahàbàho varaü varaya yo mataþ 7.010.039a kumbhakarõas tu tad vàkyaü ÷rutvà vacanam abravãt 7.010.039c svaptuü varùàõy anekàni devadeva mamepsitam 7.010.040a evam astv iti taü coktvà saha devaiþ pitàmahaþ 7.010.040c devã sarasvatã caiva muktvà taü prayayau divam 7.010.041a kumbhakarõas tu duùñàtmà cintayàm àsa duþkhitaþ 7.010.041c kãrdç÷aü kiü nv idaü vàkyaü mamàdya vadanàc cyutam 7.010.042a evaü labdhavaràþ sarve bhràtaro dãptatejasaþ 7.010.042c ÷leùmàtakavanaü gatvà tatra te nyavasan sukham 7.011.001a sumàlã varalabdhàüs tu j¤àtvà tàn vai ni÷àcaràn 7.011.001c udatiùñhad bhayaü tyaktvà sànugaþ sa rasàtalàt 7.011.002a màrãca÷ ca prahasta÷ ca viråpàkùo mahodaraþ 7.011.002c udatiùñhan susaürabdhàþ sacivàs tasya rakùasaþ 7.011.003a sumàlã caiva taiþ sarvair vçto ràkùasapuügavaiþ 7.011.003c abhigamya da÷agrãvaü pariùvajyedam abravãt 7.011.004a diùñyà te putrasaüpràpta÷ cintito 'yamü manorathaþ 7.011.004c yas tvaü tribhuvaõa÷reùñhàl labdhavàn varam ãdç÷am 7.011.005a yatkçte ca vayaü laïkàü tyaktvà yàtà rasàtalam 7.011.005c tad gataü no mahàbàho mahad viùõukçtaü bhayam 7.011.006a asakçt tena bhagnà hi parityajya svam àlayam 7.011.006c vidrutàþ sahitàþ sarve praviùñàþ sma rasàtalam 7.011.007a asmadãyà ca laïkeyaü nagarã ràkùasoùità 7.011.007c nive÷ità tava bhràtrà dhanàdhyakùeõa dhãmatà 7.011.008a yadi nàmàtra ÷akyaü syàt sàmnà dànena vànagha 7.011.008c tarasà và mahàbàho pratyànetuü kçtaü bhavet 7.011.009a tvaü ca laïke÷varas tàta bhaviùyasi na saü÷ayaþ 7.011.009c sarveùàü naþ prabhu÷ caiva bhaviùyasi mahàbala 7.011.010a athàbravãd da÷agrãvo màtàmaham upasthitam 7.011.010c vitte÷o gurur asmàkaü nàrhasy evaü prabhàùitum 7.011.011a uktavantaü tathà vàkyaü da÷agrãvaü ni÷àcaraþ 7.011.011c prahastaþ pra÷ritaü vàkyam idam àha sakàraõam 7.011.012a da÷agrãva mahàbàho nàrhas tvaü vaktum ãdç÷am 7.011.012c saubhràtraü nàsti ÷åràõàü ÷çõu cedaü vaco mama 7.011.013a aditi÷ ca diti÷ caiva bhaginyau sahite kila 7.011.013c bhàrye paramaråpiõyau ka÷yapasya prajàpateþ 7.011.014a aditir janayàm àsa devàüs tribhuvaõe÷varàn 7.011.014c ditis tv ajanayad daityàn ka÷yapasyàtmasaübhavàn 7.011.015a daityànàü kila dharmaj¤a pureyaü savanàrõavà 7.011.015c saparvatà mahã vãra te 'bhavan prabhaviùõavaþ 7.011.016a nihatya tàüs tu samare viùõunà prabhaviùõunà 7.011.016c devànàü va÷am ànãtaü trailokyam idam avyayam 7.011.017a naitad eko bhavàn eva kariùyati viparyayam 7.011.017c surair àcaritaü pårvaü kuruùvaitad vaco mama 7.011.018a evam ukto da÷agrãvaþ prahastena duràtmanà 7.011.018c cintayitvà muhårtaü vai bàóham ity eva so 'bravãt 7.011.019a sa tu tenaiva harùeõa tasminn ahani vãryavàn 7.011.019c vanaü gato da÷agrãvaþ saha taiþ kùaõadàcaraiþ 7.011.020a trikåñasthaþ sa tu tadà da÷agrãvo ni÷àcaraþ 7.011.020c preùayàm àsa dautyena prahastaü vàkyakovidam 7.011.021a prahasta ÷ãghraü gatvà tvaü bråhi nairçtapuügavam 7.011.021c vacanàn mama vitte÷aü sàmapårvam idaü vacaþ 7.011.022a iyaü laïkà purã ràjan ràkùasànàü mahàtmanàm 7.011.022c tvayà nive÷ità saumya naitad yuktaü tavànagha 7.011.023a tad bhavàn yadi sàmnaitàü dadyàd atulavikrama 7.011.023c kçtà bhaven mama prãtir dharma÷ caivànupàlitaþ 7.011.024a ity uktaþ sa tadà gatvà prahasto vàkyakovidaþ 7.011.024c da÷agrãvavacaþ sarvaü vitte÷àya nyavedayat 7.011.025a prahastàd api saü÷rutya devo vai÷ravaõo vacaþ 7.011.025c pratyuvàca prahastaü taü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 7.011.026a bråhi gaccha da÷agrãvaü purã ràjyaü ca yan mama 7.011.026c tavàpy etan mahàbàho bhuïkùvaitad dhatakaõñakam 7.011.027a sarvaü kartàsmi bhadraü te ràkùase÷a vaco 'ciràt 7.011.027c kiü tu tàvat pratãkùasva pitur yàvan nivedaye 7.011.028a evam uktvà dhanàdhyakùo jagàma pitur antikam 7.011.028c abhivàdya guruü pràha ràvaõasya yadãpsitam 7.011.029a eùa tàta da÷agrãvo dåtaü preùitavàn mama 7.011.029c dãyatàü nagarã laïkà pårvaü rakùogaõoùità 7.011.029e mayàtra yad anuùñheyaü tan mamàcakùva suvrata 7.011.030a brahmarùis tv evam ukto 'sau vi÷ravà munipuügavaþ 7.011.030c uvàca dhanadaü vàkyaü ÷çõu putra vaco mama 7.011.031a da÷agrãvo mahàbàhur uktavàn mama saünidhau 7.011.031c mayà nirbhartsita÷ càsãd bahudhoktaþ sudurmatiþ 7.011.032a sa krodhena mayà cokto dhvaüsasveti punaþ punaþ 7.011.032c ÷reyo'bhiyuktaü dharmyaü ca ÷çõu putra vaco mama 7.011.033a varapradànasaümåóho mànyàmànyaü sudurmatiþ 7.011.033c na vetti mama ÷àpàc ca prakçtiü dàruõàü gataþ 7.011.034a tasmàd gaccha mahàbàho kailàsaü dharaõãdharam 7.011.034c nive÷aya nivàsàrthaü tyaja laïkàü sahànugaþ 7.011.035a tatra mandàkinã ramyà nadãnàü pravarà nadã 7.011.035c kà¤canaiþ såryasaükà÷aiþ païkajaiþ saüvçtodakà 7.011.036a na hi kùamaü tvayà tena vairaü dhanadarakùasà 7.011.036c jànãùe hi yathànena labdhaþ paramako varaþ 7.011.037a evam ukto gçhãtvà tu tad vacaþ pitçgauravàt 7.011.037c sadàra pauraþ sàmàtyaþ savàhanadhano gataþ 7.011.038a prahastas tu da÷agrãvaü gatvà sarvaü nyavedayat 7.011.038c ÷ånyà sà nagarã laïkà triü÷adyojanam àyatà 7.011.038e pravi÷ya tàü sahàsmàbhiþ svadharmaü tatra pàlaya 7.011.039a evam uktaþ prahastena ràvaõo ràkùasas tadà 7.011.039c vive÷a nagarãü laïkàü sabhràtà sabalànugaþ 7.011.040a sa càbhiùiktaþ kùaõadàcarais tadà; nive÷ayàm àsa purãü da÷ànanaþ 7.011.040c nikàmapårõà ca babhåva sà purã; ni÷àcarair nãlabalàhakopamaiþ 7.011.041a dhane÷varas tv atha pitçvàkyagauravàn; nyave÷ayac cha÷ivimale girau purãm 7.011.041c svalaükçtair bhavanavarair vibhåùitàü; puraüdarasyeva tadàmaràvatãm 7.012.001a ràkùasendro 'bhiùiktas tu bhràtçbhyàü sahitas tadà 7.012.001c tataþ pradànaü ràkùasyà bhaginyàþ samacintayat 7.012.002a dadau tàü kàlakeyàya dànavendràya ràkùasãm 7.012.002c svasàü ÷årpaõakhàü nàma vidyujjihvàya nàmataþ 7.012.003a atha dattvà svasàraü sa mçgayàü paryañan nçpaþ 7.012.003c tatràpa÷yat tato ràma mayaü nàma diteþ sutam 7.012.004a kanyàsahàyaü taü dçùñvà da÷agrãvo ni÷àcaraþ 7.012.004c apçcchat ko bhavan eko nirmanuùya mçge vane 7.012.005a mayas tv athàbravãd ràma pçcchantaü taü ni÷àcaram 7.012.005c ÷råyatàü sarvam àkhyàsye yathàvçttam idaü mama 7.012.006a hemà nàmàpsaràs tàta ÷rutapårvà yadi tvayà 7.012.006c daivatair mama sà dattà paulomãva ÷atakratoþ 7.012.007a tasyàü saktamanàs tàta pa¤cavarùa÷atàny aham 7.012.007c sà ca daivata kàryeõa gatà varùaü caturda÷am 7.012.008a tasyàþ kçte ca hemàyàþ sarvaü hemapuraü mayà 7.012.008c vajravaidåryacitraü ca màyayà nirmitaü tadà 7.012.009a tatràham aratiü vindaüs tayà hãnaþ suduþkhitaþ 7.012.009c tasmàt puràd duhitaraü gçhãtvà vanam àgataþ 7.012.010a iyaü mamàtmajà ràjaüs tasyàþ kukùau vivardhità 7.012.010c bhartàram anayà sàrdham asyàþ pràpto 'smi màrgitum 7.012.011a kanyàpitçtvaü duþkhaü hi naràõàü mànakàïkùiõàm 7.012.011c kanyà hi dve kule nityaü saü÷aye sthàpya tiùñhati 7.012.012a dvau sutau tu mama tv asyàü bhàryàyàü saübabhåvatuþ 7.012.012c màyàvã prathamas tàta dundubhis tadanantaram 7.012.013a etat te sarvam àkhyàtaü yàthàtathyena pçcchataþ 7.012.013c tvàm idànãü kathaü tàta jànãyàü ko bhavàn iti 7.012.014a evam ukto ràkùasendro vinãtam idam abravãt 7.012.014c ahaü paulastya tanayo da÷agrãva÷ ca nàmataþ 7.012.015a brahmarùes taü sutaü j¤àtvà mayo harùam upàgataþ 7.012.015c dàtuü duhitaraü tasya rocayàm àsa tatra vai 7.012.016a prahasan pràha daityendro ràkùasendram idaü vacaþ 7.012.016c iyaü mamàtmajà ràjan hemayàpsarasà dhçtà 7.012.016e kanyà mandodarã nàma patnyarthaü pratigçhyatàm 7.012.017a bàóham ity eva taü ràma da÷agrãvo 'bhyabhàùata 7.012.017c prajvàlya tatra caivàgnim akarot pàõisaügraham 7.012.018a na hi tasya mayo ràma ÷àpàbhij¤as tapodhanàt 7.012.018c viditvà tena sà dattà tasya paitàmahaü kulam 7.012.019a amoghàü tasya ÷aktiü ca pradadau paramàdbhutàm 7.012.019c pareõa tapasà labdhàü jaghnivàül lakùmaõaü yayà 7.012.020a evaü sa kçtadàro vai laïkàyàm ã÷varaþ prabhuþ 7.012.020c gatvà tu nagaraü bhàrye bhràtçbhyàü samudàvahat 7.012.021a vairocanasya dauhitrãü vajrajvàleti nàmataþ 7.012.021c tàü bhàryàü kumbhakarõasya ràvaõaþ samudàvahat 7.012.022a gandharvaràjasya sutàü ÷ailåùasya mahàtmana 7.012.022c saramà nàma dharmaj¤o lebhe bhàryàü vibhãùaõaþ 7.012.023a tãre tu sarasaþ sà vai saüjaj¤e mànasasya ca 7.012.023c mànasaü ca saras tàta vavçdhe jaladàgame 7.012.024a màtrà tu tasyàþ kanyàyàþ snehanàkranditaü vacaþ 7.012.024c saro mà vardhatety uktaü tataþ sà saramàbhavat 7.012.025a evaü te kçtadàrà vai remire tatra ràkùasàþ 7.012.025c svàü svàü bhàryàm upàdàya gandharvà iva nandane 7.012.026a tato mandodarã putraü meghanàdam asåyata 7.012.026c sa eùa indrajin nàma yuùmàbhir abhidhãyate 7.012.027a jàtamàtreõa hi purà tena ràkùasasånunà 7.012.027c rudatà sumahàn mukto nàdo jaladharopamaþ 7.012.028a jaóãkçtàyàü laïkàyàü tena nàdena tasya vai 7.012.028c pità tasyàkaron nàma meghanàda iti svayam 7.012.029a so 'vardhata tadà ràma ràvaõàntaþpure ÷ubhe 7.012.029c rakùyamàõo varastrãbhi÷ channaþ kàùñhair ivànalaþ 7.013.001a atha loke÷varotsçùñà tatra kàlena kena cit 7.013.001c nidrà samabhavat tãvrà kumbhakarõasya råpiõã 7.013.002a tato bhràtaram àsãnaü kumbhakarõo 'bravãd vacaþ 7.013.002c nidrà màü bàdhate ràjan kàrayasva mamàlayam 7.013.003a viniyuktàs tato ràj¤à ÷ilpino vi÷vakarmavat 7.013.003c akurvan kumbhakarõasya kailàsasamam àlayam 7.013.004a vistãrõaü yojanaü ÷ubhraü tato dviguõam àyatam 7.013.004c dar÷anãyaü niràbàdhaü kumbhakarõasya cakrire 7.013.005a sphàñikaiþ kà¤canai÷ citraiþ stambhaiþ sarvatra ÷obhitam 7.013.005c vaidåryakçta÷obhaü ca kiïkiõãjàlakaü tathà 7.013.006a dantatoraõavinyastaü vajrasphañikavedikam 7.013.006c sarvartusukhadaü nityaü meroþ puõyàü guhàm iva 7.013.007a tatra nidràü samàviùñaþ kumbhakarõo ni÷àcaraþ 7.013.007c bahåny abdasahasràõi ÷ayàno nàvabudhyate 7.013.008a nidràbhibhåte tu tadà kumbhakarõe da÷ànanaþ 7.013.008c devarùiyakùagandharvàn bàdhate sma sa nitya÷aþ 7.013.009a udyànàni vicitràõi nandanàdãni yàni ca 7.013.009c tàni gatvà susaükruddho bhinatti sma da÷ànanaþ 7.013.010a nadãü gaja iva krãóan vçkùàn vàyur iva kùipan 7.013.010c nagàn vajra iva sçùño vidhvaüsayati nitya÷aþ 7.013.011a tathà vçttaü tu vij¤àya da÷agrãvaü dhane÷varaþ 7.013.011c kulànuråpaü dharmaj¤a vçttaü saüsmçtya càtmanaþ 7.013.012a saubhràtradar÷anàrthaü tu dåtaü vai÷varaõas tadà 7.013.012c laïkàü saüpreùayàm àsa da÷agrãvasya vai hitam 7.013.013a sa gatvà nagarãü laïkàm àsasàda vibhãùaõam 7.013.013c mànitas tena dharmeõa pçùñha÷ càgamanaü prati 7.013.014a pçùñvà ca ku÷alaü ràj¤o j¤àtãn api ca bàndhavàn 7.013.014c sabhàyàü dar÷ayàm àsa tam àsãnaü da÷ànanam 7.013.015a sa dçùñvà tatra ràjànaü dãpyamànaü svatejasà 7.013.015c jayena càbhisaüpåjya tåùõãm àsãn muhårtakam 7.013.016a tasyopanãte paryaïke varàstaraõasaüvçte 7.013.016c upavi÷ya da÷agrãvaü dåto vàkyam athàbravãt 7.013.017a ràjan vadàmi te sarvaü bhràtà tava yad abravãt 7.013.017c ubhayoþ sadç÷aü saumya vçttasya ca kulasya ca 7.013.018a sàdhu paryàptam etàvat kçta÷ càritrasaügrahaþ 7.013.018c sàdhu dharme vyavasthànaü kriyatàü yadi ÷akyate 7.013.019a dçùñaü me nandanaü bhagnam çùayo nihatàþ ÷rutàþ 7.013.019c devànàü tu samudyogas tvatto ràja¤ ÷ruta÷ ca me 7.013.020a niràkçta÷ ca bahu÷as tvayàhaü ràkùasàdhipa 7.013.020c aparàddhà hi bàlyàc ca rakùaõãyàþ svabàndhavàþ 7.013.021a ahaü tu himavatpçùñhaü gato dharmam upàsitum 7.013.021c raudraü vrataü samàsthàya niyato niyatendriyaþ 7.013.022a tatra devo mayà dçùñaþ saha devyomayà prabhuþ 7.013.022c savyaü cakùur mayà caiva tatra devyàü nipàtitam 7.013.023a kà nv iyaü syàd iti ÷ubhà na khalv anyena hetunà 7.013.023c råpaü hy anupamaü kçtvà tatra krãóati pàrvatã 7.013.024a tato devyàþ prabhàvena dagdhaü savyaü mamekùaõam 7.013.024c reõudhvastam iva jyotiþ piïgalatvam upàgatam 7.013.025a tato 'ham anyad vistãrõaü gatvà tasya gires tañam 7.013.025c pårõaü varùa÷atàny aùñau samavàpa mahàvratam 7.013.026a samàpte niyame tasmiüs tatra devo mahe÷varaþ 7.013.026c prãtaþ prãtena manasà pràha vàkyam idaü prabhuþ 7.013.027a prãto 'smi tava dharmaj¤a tapasànena suvrata 7.013.027c mayà caitad vrataü cãrõaü tvayà caiva dhanàdhipa 7.013.028a tçtãyaþ puruùo nàsti ya÷ cared vratam ãdç÷am 7.013.028c vrataü sudu÷caraü hy etan mayaivotpàditaü purà 7.013.029a tat sakhitvaü mayà sàrdhaü rocayasva dhane÷vara 7.013.029c tapasà nirjitatvàd dhi sakhà bhava mamànagha 7.013.030a devyà dagdhaü prabhàvena yac ca sàvyaü tavekùaõam 7.013.030c ekàkùi piïgalety eva nàma sthàsyati ÷à÷vatam 7.013.031a evaü tena sakhitvaü ca pràpyànuj¤àü ca ÷aükaràt 7.013.031c àgamya ca ÷ruto 'yaü me tava pàpavini÷cayaþ 7.013.032a tadadharmiùñhasaüyogàn nivarta kuladåùaõa 7.013.032c cintyate hi vadhopàyaþ sarùisaüghaiþ surais tava 7.013.033a evam ukto da÷agrãvaþ kruddhaþ saüraktalocanaþ 7.013.033c hastàn dantàü÷ a saüpãóya vàkyam etad uvàca ha 7.013.034a vij¤àtaü te mayà dåta vàkyaü yat tvaü prabhàùase 7.013.034c naiva tvam asi naivàsau bhràtrà yenàsi preùitaþ 7.013.035a hitaü na sa mamaitad dhi bravãti dhanarakùakaþ 7.013.035c mahe÷varasakhitvaü tu måóha ÷ràvayase kila 7.013.036a na hantavyo gurur jyeùñho mamàyam iti manyate 7.013.036c tasya tv idànãü ÷rutvà me vàkyam eùà kçtà matiþ 7.013.037a trãül lokàn api jeùyàmi bàhuvãryam upà÷ritaþ 7.013.037c etan muhårtam eùo 'haü tasyaikasya kçte ca vai 7.013.037e caturo lokapàlàüs tàn nayiùyàmi yamakùayam 7.013.038a evam uktvà tu laïke÷o dåtaü khaógena jaghnivàn 7.013.038c dadau bhakùayituü hy enaü ràkùasànàü duràtmanàm 7.013.039a tataþ kçtasvastyayano ratham àruhya ràvaõaþ 7.013.039c trailokyavijayàkàïkùã yayau tatra dhane÷varaþ 7.014.001a tataþ sa sacivaiþ sàrdhaü ùaóbhir nityaü balotkañaiþ 7.014.001c mahodaraprahastàbhyàü màrãca÷ukasàraõaiþ 7.014.002a dhåmràkùeõa ca vãreõa nityaü samaragçdhnunà 7.014.002c vçtaþ saüprayayau ÷rãmàn krodhàl lokàn dahann iva 7.014.003a puràõi sa nadãþ ÷ailàn vanàny upavanàni ca 7.014.003c atikramya muhårtena kailàsaü girim àvi÷at 7.014.004a taü niviùñaü girau tasmin ràkùasendraü ni÷amya tu 7.014.004c ràj¤o bhràtàyam ity uktvà gatà yatra dhane÷varaþ 7.014.005a gatvà tu sarvam àcakhyur bhràtus tasya vini÷cayam 7.014.005c anuj¤àtà yayu÷ caiva yuddhàya dhanadena te 7.014.006a tato balasya saükùobhaþ sàgarasyeva vardhataþ 7.014.006c abhån nairçtaràjasya giriü saücàlayann iva 7.014.007a tato yuddhaü samabhavad yakùaràkùasasaükulam 7.014.007c vyathità÷ càbhavaüs tatra sacivàs tasya rakùasaþ 7.014.008a taü dçùñvà tàdç÷aü sainyaü da÷agrãvo ni÷àcaraþ 7.014.008c harùàn nàdaü tataþ kçtvà roùàt samabhivartata 7.014.009a ye tu te ràkùasendrasya sacivà ghoravikramaþ 7.014.009c te sahasraü sahasràõàm ekaikaü samayodhayan 7.014.010a tato gadàbhiþ parighair asibhiþ ÷aktitomaraiþ 7.014.010c vadhyamàno da÷agrãvas tat sainyaü samagàhata 7.014.011a tair nirucchvàsavat tatra vadhyamàno da÷ànanaþ 7.014.011c varùamàõair iva ghanair yakùendraiþ saünirudhyata 7.014.012a sa duràtmà samudyamya kàladaõóopamàü gadàm 7.014.012c pravive÷a tataþ sainyaü nayan yakùàn yamakùayam 7.014.013a sa kakùam iva vistãrõaü ÷uùkendhanasamàkulam 7.014.013c vàtenàgnir ivàyatto 'dahat sainyaü sudàruõam 7.014.014a tais tu tasya mçdhe 'màtyair mahodara÷ukàdibhiþ 7.014.014c alpàva÷iùñàs te yakùàþ kçtà vàtair ivàmbudàþ 7.014.015a ke cit tv àyudhabhagnàïgàþ patitàþ samarakùitau 7.014.015c oùñhàn svada÷anais tãkùõair daü÷anto bhuvi pàtitàþ 7.014.016a bhayàd anyonyam àliïgya bhraùña÷astrà raõàjire 7.014.016c niùedus te tadà yakùàþ kålà jalahatà iva 7.014.017a hatànàü svargasaüsthànàü yudhyatàü pçthivãtale 7.014.017c prekùatàm çùisaüghànàü na babhåvàntaraü divi 7.014.018a etasminn antare ràma vistãrõabalavàhanaþ 7.014.018c agamat sumahàn yakùo nàmnà saüyodhakaõñakaþ 7.014.019a tena yakùeõa màrãco viùõuneva samàhataþ 7.014.019c patitaþ pçthivãü bheje kùãõapuõya ivàmbaràt 7.014.020a pràptasaüj¤o muhårtena vi÷ramya ca ni÷àcaraþ 7.014.020c taü yakùaü yodhayàm àsa sa ca bhagnaþ pradudruve 7.014.021a tataþ kà¤canacitràïgaü vaidåryarajatokùitam 7.014.021c maryàdàü dvàrapàlànàü toraõaü tat samàvi÷at 7.014.022a tato ràma da÷agrãvaü pravi÷antaü ni÷àcaram 7.014.022c såryabhànur iti khyàto dvàrapàlo nyavàrayat 7.014.023a tatas toraõam utpàñya tena yakùeõa tàóitaþ 7.014.023c ràkùaso yakùasçùñena toraõena samàhataþ 7.014.023e na kùitiü prayayau ràma varàt salilayoninaþ 7.014.024a sa tu tenaiva taü yakùaü toraõena samàhanat 7.014.024c nàdç÷yata tadà yakùo bhasma tena kçtas tu saþ 7.014.025a tataþ pradudruvuþ sarve yakùà dçùñvà paràkramam 7.014.025c tato nadãr guhà÷ caiva vivi÷ur bhayapãóitàþ 7.015.001a tatas tàn vidrutàn dçùñvà yakùठ÷atasahasra÷aþ 7.015.001c svayam eva dhanàdhyakùo nirjagàma raõaü prati 7.015.002a tatra màõicàro nàma yakùaþ paramadurjayaþ 7.015.002c vçto yakùasahasraiþ sa caturbhiþ samayodhayat 7.015.003a te gadàmusalapràsa÷aktitomaramudgaraiþ 7.015.003c abhighnanto raõe yakùà ràkùasàn abhidudruvuþ 7.015.004a tataþ prahastena tadà sahasraü nihataü raõe 7.015.004c mahodareõa gadayà sahasram aparaü hatam 7.015.005a kruddhena ca tadà ràma màrãcena duràtmanà 7.015.005c nimeùàntaramàtreõa dve sahasre nipàtite 7.015.006a dhåmràkùeõa samàgamya màõibhadro mahàraõe 7.015.006c musalenorasi krodhàt tàóito na ca kampitaþ 7.015.007a tato gadàü samàvidhya màõibhadreõa ràkùasaþ 7.015.007c dhåmràkùas tàóito mårdhni vihvalo nipapàta ha 7.015.008a dhåmràkùaü tàóitaü dçùñvà patitaü ÷oõitokùitam 7.015.008c abhyadhàvat susaükruddho màõibhadraü da÷ànanaþ 7.015.009a taü kruddham abhidhàvantaü yugàntàgnim ivotthitam 7.015.009c ÷aktibhis tàóayàm àsa tisçbhir yakùapuügavaþ 7.015.010a tato ràkùasaràjena tàóito gadayà raõe 7.015.010c tasya tena prahàreõa mukuñaþ pàr÷vam àgataþ 7.015.010e tadà prabhçti yakùo 'sau pàr÷vamaulir iti smçtaþ 7.015.011a tasmiüs tu vimukhe yakùe màõibhadre mahàtmani 7.015.011c saünàdaþ sumahàn ràma tasmi¤ ÷aile vyavardhata 7.015.012a tato dåràt pradadç÷e dhanàdhyakùo gadàdharaþ 7.015.012c ÷ukraproùñaþpadàbhyàü ca ÷aïkhapadmasamàvçtaþ 7.015.013a sa dçùñvà bhràtaraü saükhye ÷àpàd vibhraùñagauravam 7.015.013c uvàca vacanaü dhãmàn yuktaü paitàmahe kule 7.015.014a mayà tvaü vàryamàõo 'pi nàvagacchasi durmate 7.015.014c pa÷càd asya phalaü pràpya j¤àsyase nirayaü gataþ 7.015.015a yo hi mohàd viùaü pãtvà nàvagacchati mànavaþ 7.015.015c pariõàme sa vi måóho jànãte karmaõaþ phalam 7.015.016a daivatàni hi nandanti dharmayuktena kena cit 7.015.016c yena tvam ãdç÷aü bhàvaü nãtas tac ca na budhyase 7.015.017a yo hi màtéh pitén bhràtén àcaryàü÷ càvamanyate 7.015.017c sa pa÷yati phalaü tasya pretaràjava÷aü gataþ 7.015.018a adhruve hi ÷arãre yo na karoti tapo 'rjanam 7.015.018c sa pa÷càt tapyate måóho mçto dçùñvàtmano gatim 7.015.019a kasya cin na hi durbudhe÷ chandato jàyate matiþ 7.015.019c yàdç÷aü kurute karma tàdç÷aü phalam a÷nute 7.015.020a buddhiü råpaü balaü vittaü putràn màhàtmyam eva ca 7.015.020c prapnuvanti naràþ sarvaü svakçtaiþ pårvakarmabhiþ 7.015.021a evaü nirayagàmã tvaü yasya te matir ãdç÷ã 7.015.021c na tvàü samabhibhàùiùye durvçttasyaiùa nirõayaþ 7.015.022a evam uktvà tatas tena tasyàmàtyàþ samàhatàþ 7.015.022c màrãcapramukhàþ sarve vimukhà vipradudruvuþ 7.015.023a tatas tena da÷agrãvo yakùendreõa mahàtmanà 7.015.023c gadayàbhihato mårdhni na ca sthànàd vyakampata 7.015.024a tatas tau ràma nighnantàv anyonyaü paramàhave 7.015.024c na vihvalau na ca ÷ràntau babhåvatur amarùaõaiþ 7.015.025a àgneyam astraü sa tato mumoca dhanado raõe 7.015.025c vàruõena da÷agrãvas tad astraü pratyavàrayat 7.015.026a tato màyàü praviùñaþ sa ràkùasãü ràkùase÷varaþ 7.015.026c jaghàna mårdhni dhanadaü vyàvidhya mahatãü gadàm 7.015.027a evaü sa tenàbhihato vihvalaþ ÷oõitokùitaþ 7.015.027c kçttamåla ivà÷oko nipapàta dhanàdhipaþ 7.015.028a tataþ padmàdibhis tatra nidhibhiþ sa dhanàdhipaþ 7.015.028c nandanaü vanam ànãya dhanado ÷vàsitas tadà 7.015.029a tato nirjitya taü ràma dhanadaü ràkùasàdhipaþ 7.015.029c puùpakaü tasya jagràha vimànaü jayalakùaõam 7.015.030a kà¤canastambhasaüvãtaü vaidåryamaõitoraõam 7.015.030c muktàjàlapraticchannaü sarvakàmaphaladrumam 7.015.031a tat tu ràjà samàruhya kàmagaü vãryanirjitam 7.015.031c jitvà vai÷ravaõaü devaü kailàsàd avarohata 7.016.001a sa jitvà bhràtaraü ràma dhanadaü ràkùasàdhipaþ 7.016.001c mahàsenaprasåtiü tu yayau ÷aravaõaü tataþ 7.016.002a athàpa÷yad da÷agrãvo raukmaü ÷aravaõaü tadà 7.016.002c gabhastijàlasaüvãtaü dvitãyam iva bhàskaram 7.016.003a parvataü sa samàsàdya kiü cid ramyavanàntaram 7.016.003c apa÷yat puùpakaü tatra ràma viùñambhitaü divi 7.016.004a viùñabdhaü puùpakaü dçùñvà kàmagaü hy agamaü kçtam 7.016.004c ràkùasa÷ cintayàm àsa sacivais taiþ samàvçtaþ 7.016.005a kim idaü yannimittaü me na ca gacchati puùpakam 7.016.005c parvatasyoparisthasya kasya karma tv idaü bhavet 7.016.006a tato 'bravãd da÷agrãvaü màrãco buddhikovidaþ 7.016.006c naitan niùkàraõaü ràjan puùpako 'yaü na gacchati 7.016.007a tataþ pàr÷vam upàgamya bhavasyànucaro balã 7.016.007c nandã÷vara uvàcedaü ràkùasendram a÷aïkitaþ 7.016.008a nivartasva da÷agrãva ÷aile krãóati ÷aükaraþ 7.016.009a suparõanàgayakùàõàü daityadànavarakùasàm 7.016.009c pràõinàm eva sarveùàm agamyaþ parvataþ kçtaþ 7.016.010a sa roùàt tàmranayanaþ puùpakàd avaruhya ca 7.016.010c ko 'yaü ÷aükara ity uktvà ÷ailamålam upàgamat 7.016.011a nandã÷varam athàpa÷yad avidårasthitaü prabhum 7.016.011c dãptaü ÷ålam avaùñabhya dvitãyam iva ÷aükaram 7.016.012a sa vànaramukhaü dçùñvà tam avaj¤àya ràkùasaþ 7.016.012c prahàsaü mumuce maurkhyàt satoya iva toyadaþ 7.016.013a saükruddho bhagavàn nandã ÷aükarasyàparà tanuþ 7.016.013c abravãd ràkùasaü tatra da÷agrãvam upasthitam 7.016.014a yasmàd vànaramårtiü màü dçùñvà ràkùasadurmate 7.016.014c maurkhyàt tvam avajànãùe parihàsaü ca mu¤casi 7.016.015a tasmàn madråpasaüyuktà madvãryasamatejasaþ 7.016.015c utpatsyante vadhàrthaü hi kulasya tava vànaràþ 7.016.016a kiü tv idànãü mayà ÷akyaü kartuü yat tvàü ni÷àcara 7.016.016c na hantavyo hatas tvaü hi pårvam eva svakarmabhiþ 7.016.017a acintayitvà sa tadà nandivàkyaü ni÷àcaraþ 7.016.017c parvataü taü samàsàdya vàkyam etad uvàca ha 7.016.018a puùpakasya gati÷ chinnà yatkçte mama gacchataþ 7.016.018c tad etac chailam unmålaü karomi tava gopate 7.016.019a kena prabhàvena bhavas tatra krãóati ràjavat 7.016.019c vij¤àtavyaü na jànãùe bhayasthànam upasthitam 7.016.020a evam uktvà tato ràjan bhujàn prakùipya parvate 7.016.020c tolayàm àsa taü ÷ailaü samçgavyàlapàdapam 7.016.021a tato ràma mahàdevaþ prahasan vãkùya tatkçtam 7.016.021c pàdàïguùñhena taü ÷ailaü pãóayàm àsa lãlayà 7.016.022a tatas te pãóitàs tasya ÷ailasyàdho gatà bhujàþ 7.016.022c vismità÷ càbhavaüs tatra sacivàs tasya rakùasaþ 7.016.023a rakùasà tena roùàc ca bhujànàü pãóanàt tathà 7.016.023c mukto viràvaþ sumahàüs trailokyaü yena påritam 7.016.024a mànuùàþ ÷abdavitrastà menire lokasaükùayam 7.016.024c devatà÷ càpi saükùubdhà÷ calitàþ sveùu karmasu 7.016.025a tataþ prãto mahàdevaþ ÷ailàgre viùñhitas tadà 7.016.025c muktvà tasya bhujàn ràjan pràha vàkyaü da÷ànanam 7.016.026a prãto 'smi tava vãryàc ca ÷auõóãryàc ca ni÷àcara 7.016.026c ravato vedanà muktaþ svaraþ paramadàruõaþ 7.016.027a yasmàl lokatrayaü tv etad ràvitaü bhayam àgatam 7.016.027c tasmàt tvaü ràvaõo nàma nàmnà tena bhaviùyasi 7.016.028a devatà mànuùà yakùà ye cànye jagatãtale 7.016.028c evaü tvàm abhidhàsyanti ràvaõaü lokaràvaõam 7.016.029a gaccha paulastya visrabdhaþ pathà yena tvam icchasi 7.016.029c mayà tvam abhyanuj¤àto ràkùasàdhipa gamyatàm 7.016.030a sàkùàn mahe÷vareõaivaü kçtanàmà sa ràvaõaþ 7.016.030c abhivàdya mahàdevaü vimànaü tat samàruhat 7.016.031a tato mahãtale ràma paricakràma ràvaõaþ 7.016.031c kùatriyàn sumahàvãryàn bàdhamànas tatas tataþ 7.017.001a atha ràjan mahàbàhur vicaran sa mahãtalam 7.017.001c himavadvanam àsàdya paricakràma ràvaõaþ 7.017.002a tatràpa÷yata vai kanyàü kçùñàjinajañàdharàm 7.017.002c àrùeõa vidhinà yuktàü tapantãü devatàm iva 7.017.003a sa dçùñvà råpasaüpannàü kanyàü tàü sumahàvratàm 7.017.003c kàmamohaparãtàtmà papraccha prahasann iva 7.017.004a kim idaü vartase bhadre viruddhaü yauvanasya te 7.017.004c na hi yuktà tavaitasya råpasyeyaü pratikriyà 7.017.005a kasyàsi duhità bhadre ko và bhartà tavànaghe 7.017.005c pçcchataþ ÷aüsa me ÷ãghraü ko và hetus tapo'rjane 7.017.006a evam uktà tu sà kanyà tenànàryeõa rakùasà 7.017.006c abravãd vidhivat kçtvà tasyàtithyaü tapodhanà 7.017.007a ku÷adhvajo nàma pità brahmarùir mama dhàrmikaþ 7.017.007c bçhaspatisutaþ ÷rãmàn buddhyà tulyo bçhaspateþ 7.017.008a tasyàhaü kurvato nityaü vedàbhyàsaü mahàtmanaþ 7.017.008c saübhåtà vànmayã kanyà nàmnà vedavatã smçtà 7.017.009a tato devàþ sagandharvà yakùaràkùasapannagàþ 7.017.009c te càpi gatvà pitaraü varaõaü rocayanti me 7.017.010a na ca màü sa pità tebhyo dattavàn ràkùase÷vara 7.017.010c kàraõaü tad vadiùyàmi ni÷àmaya mahàbhuja 7.017.011a pitus tu mama jàmàtà viùõuþ kila surottamaþ 7.017.011c abhipretas triloke÷as tasmàn nànyasya me pitàþ 7.017.012a dàtum icchati dharmàtmà tac chrutvà baladarpitaþ 7.017.012c ÷ambhur nàma tato ràjà daityànàü kupito 'bhavat 7.017.012e tena ràtrau prasupto me pità pàpena hiüsitaþ 7.017.013a tato me jananã dãnà tac charãraü pitur mama 7.017.013c pariùvajya mahàbhàgà praviùñà dahanaü saha 7.017.014a tato manorathaü satyaü pitur nàràyaõaü prati 7.017.014c karomãti mamecchà ca hçdaye sàdhu viùñhità 7.017.015a ahaü pretagatasyàpi kariùye kàïkùitaü pituþ 7.017.015c iti pratij¤àm àruhya caràmi vipulaü tapaþ 7.017.016a etat te sarvam àkhyàtaü mayà ràkùasapuügava 7.017.016c à÷ritàü viddhi màü dharmaü nàràyaõapatãcchayà 7.017.017a vij¤àtas tvaü hi me ràjan gaccha paulastyanandana 7.017.017c jànàmi tapasà sarvaü trailokye yad dhi vartate 7.017.018a so 'bravãd ràvaõas tatra tàü kanyàü sumahàvratàm 7.017.018c avaruhya vimànàgràt kandarpa÷arapãóitaþ 7.017.019a avaliptàsi su÷roõi yasyàs te matir ãdç÷ã 7.017.019c vçddhànàü mçga÷àvàkùi bhràjate dharmasaücayaþ 7.017.020a tvaü sarvaguõasaüpannà nàrhase kartum ãdç÷am 7.017.020c trailokyasundarã bhãru yauvane vàrdhakaü vidhim 7.017.021a ka÷ ca tàvad asau yaü tvaü viùõur ity abhibhàùase 7.017.021c vãryeõa tapasà caiva bhogena ca balena ca 7.017.021e na mayàsau samo bhadre yaü tvaü kàmayase 'ïgane 7.017.022a ma maivam iti sà kanyà tam uvàca ni÷àcaram 7.017.022c mårdhajeùu ca tàü rakùaþ karàgreõa paràmç÷at 7.017.023a tato vedavatã kruddhà ke÷àn hastena sàcchinat 7.017.023c uvàcàgniü samàdhàya maraõàya kçtatvarà 7.017.024a dharùitàyàs tvayànàrya nedànãü mama jãvitam 7.017.024c rakùas tasmàt pravekùyàmi pa÷yatas te hutà÷anam 7.017.025a yasmàt tu dharùità càham apàpà càpy anàthavat 7.017.025c tasmàt tava vadhàrthaü vai samutpatsyàmy ahaü punaþ 7.017.026a na hi ÷akyaþ striyà pàpa hantuü tvaü tu vi÷eùataþ 7.017.026c ÷àpe tvayi mayotsçùñe tapasa÷ ca vyayo bhavet 7.017.027a yadi tv asti mayà kiü cit kçtaü dattaü hutaü tathà 7.017.027c tena hy ayonijà sàdhvã bhaveyaü dharmiõaþ sutà 7.017.028a evam uktvà praviùñà sà jvalantaü vai hutà÷anam 7.017.028c papàta ca divo divyà puùpavçùñiþ samantataþ 7.017.029a pårvaü krodhahataþ ÷atrur yayàsau nihatas tvayà 7.017.029c samupà÷ritya ÷ailàbhaü tava vãryam amànuùam 7.017.030a evam eùà mahàbhàgà martyeùåtpadyate punaþ 7.017.030c kùetre halamukhagraste vedyàm agni÷ikhopamà 7.017.031a eùà vedavatã nàma pårvam àsãt kçte yuge 7.017.031c tretàyugam anupràpya vadhàrthaü tasya rakùasaþ 7.017.031e sãtotpanneti sãtaiùà mànuùaiþ punar ucyate 7.018.001a praviùñàyàaü hutà÷aü tu vedavatyàü sa ràvaõaþ 7.018.001c puùpakaü tat samàruhya paricakràma medinãm 7.018.002a tato maruttaü nçpatiü yajantaü saha daivataiþ 7.018.002c u÷ãrabãjam àsàdya dadar÷a sa tu ràkùasaþ 7.018.003a saüvarto nàma brahmarùir bhràtà sàkùàd bçhaspateþ 7.018.003c yàjayàm àsa dharmaj¤aþ sarvair brahmagaõair vçtaþ 7.018.004a dçùñvà devàs tu tad rakùo varadànena durjayam 7.018.004c tàü tàü yoniü samàpannàs tasya dharùaõabhãravaþ 7.018.005a indro mayåraþ saüvçtto dharmaràjas tu vàyasaþ 7.018.005c kçkalàso dhanàdhyakùo haüso vai varuõo 'bhavat 7.018.006a taü ca ràjànam àsàdya ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.018.006c pràha yuddhaü prayacceti nirjito 'smãti và vada 7.018.007a tato marutto nçpatiþ ko bhavàn ity uvàca tam 7.018.007c avahàsaü tato muktvà ràkùaso vàkyam abravãt 7.018.008a akutåhalabhàvena prãto 'smi tava pàrthiva 7.018.008c dhanadasyànujaü yo màü nàvagacchasi ràvaõam 7.018.009a triùu lokeùu kaþ so 'sti yo na jànàti me balam 7.018.009c bhràtaraü yena nirjitya vimànam idam àhçtam 7.018.010a tato marutto nçpatis taü ràkùasam athàbravãt 7.018.010c dhanyaþ khalu bhavàn yena jyeùñho bhràtà raõe jitaþ 7.018.011a nàdharmasahitaü ÷làghyaü na lokapratisaühitam 7.018.011c karma dauràtmyakaü kçtvà ÷làghase bhràtçnirjayàt 7.018.012a kiü tvaü pràk kevalaü dharmaü caritvà labdhavàn varam 7.018.012c ÷rutapårvaü hi na mayà yàdç÷aü bhàùase svayam 7.018.013a tataþ ÷aràsanaü gçhya sàyakàü÷ ca sa pàrthivaþ 7.018.013c raõàya niryayau kruddhaþ saüvarto màrgam àvçõot 7.018.014a so 'bravãt snehasaüyuktaü maruttaü taü mahàn çùiþ 7.018.014c ÷rotavyaü yadi madvàkyaü saüprahàro na te kùamaþ 7.018.015a màhe÷varam idaü satram asamàptaü kulaü dahet 7.018.015c dãkùitasya kuto yuddhaü kråratvaü dãkùite kutaþ 7.018.016a saü÷aya÷ ca raõe nityaü ràkùasa÷ caiùa durjayaþ 7.018.016c sa nivçtto guror vàkyàn maruttaþ pçthivãpatiþ 7.018.016e visçjya sa÷araü càpaü svastho makhamukho 'bhavat 7.018.017a tatas taü nirjitaü matvà ghoùayàm àsa vai ÷ukaþ 7.018.017c ràvaõo jitavàü÷ ceti harùàn nàdaü ca muktavàn 7.018.018a tàn bhakùayitvà tatrasthàn maharùãn yaj¤am àgatàn 7.018.018c vitçpto rudhirais teùàü punaþ saüprayayau mahãm 7.018.019a ràvaõe tu gate devàþ sendrà÷ caiva divaukasaþ 7.018.019c tataþ svàü yonim àsàdya tàni sattvàny athàbruvan 7.018.020a harùàt tadàbravãd indro mayåraü nãlabarhiõam 7.018.020c prãto 'smi tava dharmaj¤a upakàràd vihaügama 7.018.021a mama netrasahasraü yat tat te barhe bhaviùyati 7.018.021c varùamàõe mayi mudaü pràpsyase prãtilakùaõam 7.018.022a nãlàþ kila purà barhà mayåràõàü naràdhipa 7.018.022c suràdhipàd varaü pràpya gatàþ sarve vicitratàm 7.018.023a dharmaràjo 'bravãd ràma pràgvaü÷e vàyasaü sthitam 7.018.023c pakùiüs tavàsmi suprãtaþ prãtasya ca vacaþ ÷çõu 7.018.024a yathànye vividhai rogaiþ pãóyante pràõino mayà 7.018.024c te na te prabhaviùyanti mayi prãte na saü÷ayaþ 7.018.025a mçtyutas te bhayaü nàsti varàn mama vihaügama 7.018.025c yàvat tvàü na vadhiùyanti naràs tàvad bhaviùyasi 7.018.026a ye ca madviùayasthàs tu mànavàþ kùudhayàrditàþ 7.018.026c tvayi bhukte tu tçptàs te bhaviùyanti sabàndhavàþ 7.018.027a varuõas tv abravãd dhaüsaü gaïgàtoyavicàriõam 7.018.027c ÷råyatàü prãtisaüyuktaü vacaþ patrarathe÷vara 7.018.028a varõo manoharaþ saumya÷ candramaõóalasaünibhaþ 7.018.028c bhaviùyati tavodagraþ ÷uklaphenasamaprabhaþ 7.018.029a maccharãraü samàsàdya kànto nityaü bhaviùyasi 7.018.029c pràpsyase càtulàü prãtim etan me prãtilakùaõam 7.018.030a haüsànàü hi purà ràma na varõaþ sarvapàõóuraþ 7.018.030c pakùà nãlàgrasaüvãtàþ kroóàþ ÷aùpàgranirmalàþ 7.018.031a athàbravãd vai÷ravaõaþ kçkalàsaü girau sthitam 7.018.031c hairaõyaü saüprayacchàmi varõaü prãtis tavàpy aham 7.018.032a sadravyaü ca ÷iro nityaü bhaviùyati tavàkùayam 7.018.032c eùa kà¤canako varõo matprãtyà te bhaviùyati 7.018.033a evaü dattvà varàüs tebhyas tasmin yaj¤otsave suràþ 7.018.033c nivçtte saha ràj¤à vai punaþ svabhavanaü gatàþ 7.019.001a atha jitvà maruttaü sa prayayau ràkùasàdhipaþ 7.019.001c nagaràõi narendràõàü yuddhakàïkùã da÷ànanaþ 7.019.002a sa samàsàdya ràjendràn mahendravaruõopamàn 7.019.002c abravãd ràkùasendras tu yuddhaü me dãyatàm iti 7.019.003a nirjitàþ smeti và bråta eùo hi mama ni÷cayaþ 7.019.003c anyathà kurvatàm evaü mokùo vo nopapadyate 7.019.004a tatas tu bahavaþ pràj¤àþ pàrthivà dharmaõi÷cayàþ 7.019.004c nirjitàþ smety abhàùanta j¤àtvà varabalaü ripoþ 7.019.005a duùyantaþ suratho gàdhir gayo ràjà puråravàþ 7.019.005c ete sarve 'bruvaüs tàta nirjitàþ smeti pàrthivàþ 7.019.006a athàyodhyàü samàsàdya ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.019.006c suguptàm anaraõyena ÷akreõevàmaràvatãm 7.019.007a pràha ràjànam àsàdya yuddhaü me saüpradãyatàm 7.019.007c nirjito 'smãti và bråhi mamaitad iha ÷àsanam 7.019.008a anaraõyaþ susaükruddho ràkùasendram athàbravãt 7.019.008c dãyate dvandvayuddhaü te ràkùasàdhipate mayà 7.019.009a atha pårvaü ÷rutàrthena sajjitaü sumahad dhi yat 7.019.009c niùkràmat tan narendrasya balaü rakùovadhodyatam 7.019.010a nàgànàü bahusàhasraü vàjinàm ayutaü tathà 7.019.010c mahãü saüchàdya niùkràntaü sapadàtirathaü kùaõàt 7.019.011a tad ràvaõabalaü pràpya balaü tasya mahãpateþ 7.019.011c pràõa÷yata tadà ràjan havyaü hutam ivànale 7.019.012a so 'pa÷yata narendras tu na÷yamànaü mahad balam 7.019.012c mahàrõavaü samàsàdya yathà pa¤càpagà jalam 7.019.013a tataþ ÷akradhanuþprakhyaü dhanur visphàrayan svayam 7.019.013c àsadàda narendràs taü ràvaõaü krodhamårchitaþ 7.019.014a tato bàõa÷atàny aùñau pàtayàm àsa mårdhani 7.019.014c tasya ràkùasaràjasya ikùvàkukulanandanaþ 7.019.015a tasya bàõàþ patantas te cakrire na kùataü kva cit 7.019.015c vàridhàrà ivàbhrebhyaþ patantyo nagamårdhani 7.019.016a tato ràkùasaràjena kruddhena nçpatis tadà 7.019.016c talena bhihato mårdhni sa rathàn nipapàta ha 7.019.017a sa ràjà patito bhåmau vihvalàïgaþ pravepitaþ 7.019.017c vajradagdha ivàraõye sàlo nipatito mahàn 7.019.018a taü prahasyàbravãd rakùa ikùvàkuü pçthivãpatim 7.019.018c kim idànãü tvayà pràptaü phalaü màü prati yudhyatà 7.019.019a trailokye nàsti yo dvandvaü mama dadyàn naràdhipa 7.019.019c ÷aïke pramatto bhogeùu na ÷çõoùi balaü mama 7.019.020a tasyaivaü bruvato ràjà mandàsur vàkyam abravãt 7.019.020c kiü ÷akyam iha kartuü vai yat kàlo duratikramaþ 7.019.021a na hy ahaü nirjito rakùas tvayà càtmapra÷aüsinà 7.019.021c kàleneha vipanno 'haü hetubhåtas tu me bhavàn 7.019.022a kiü tv idànãü mayà ÷akyaü kartuü pràõaparikùaye 7.019.022c ikùvàkuparibhàvitvàd vaco vakùyàmi ràkùasa 7.019.023a yadi dattaü yadi hutaü yadi me sukçtaü tapaþ 7.019.023c yadi guptàþ prajàþ samyak tathà satyaü vaco 'stu me 7.019.024a utpatsyate kule hy asminn ikùvàkåõàü mahàtmanàm 7.019.024c ràjà paramatejasvã yas te pràõàn hariùyati 7.019.025a tato jaladharodagras tàóito devadundubhiþ 7.019.025c tasminn udàhçte ÷àpe puùpavçùñi÷ ca khàc cyutà 7.019.026a tataþ sa ràjà ràjendra gataþ sthànaü triviùñapam 7.019.026c svargate ca nçpe ràma ràkùasaþ sa nyavartata 7.020.001a tato vitràsayan martyàn pçthivyàü ràkùasàdhipaþ 7.020.001c àsasàda ghane tasmin nàradaü munisattamam 7.020.002a nàradas tu mahàtejà devarùir amitaprabhaþ 7.020.002c abravãn meghapçùñhastho ràvaõaü puùpake sthitam 7.020.003a ràkùasàdhipate saumya tiùñha vi÷ravasaþ suta 7.020.003c prãto 'smy abhijanopeta vikramair årjitais tava 7.020.004a viùõunà daityaghàtai÷ ca tàrkùyasyoragadharùaõaiþ 7.020.004c tvayà samaramardai÷ ca bhç÷aü hi paritoùitaþ 7.020.005a kiü cid vakùyàmi tàvat te ÷rotavyaü ÷roùyase yadi 7.020.005c ÷rutvà cànantaraü kàryaü tvayà ràkùasapuügava 7.020.006a kim ayaü vadhyate lokas tvayàvadhyena daivataiþ 7.020.006c hata eva hy ayaü loko yadà mçtyuva÷aü gataþ 7.020.007a pa÷ya tàvan mahàbàho ràkùase÷varamànuùam 7.020.007c lokam enaü vicitràrthaü yasya na j¤àyate gatiþ 7.020.008a kva cid vàditrançttàni sevyante muditair janaiþ 7.020.008c rudyate càparair àrtair dhàrà÷runayanànanaiþ 7.020.009a màtà pitçsutasnehair bhàryà bandhumanoramaiþ 7.020.009c mohenàyaü jano dhvastaþ kle÷aü svaü nàvabudhyate 7.020.010a tat kim evaü parikli÷ya lokaü mohaniràkçtam 7.020.010c jita eva tvayà saumya martyaloko na saü÷ayaþ 7.020.011a evam uktas tu laïke÷o dãpyamàna ivaujasà 7.020.011c abravãn nàradaü tatra saüprahasyàbhivàdya ca 7.020.012a maharùe devagandharvavihàra samarapriya 7.020.012c ahaü khalådyato gantuü vijayàrthã rasàtalam 7.020.013a tato lokatrayaü jitvà sthàpya nàgàn suràn va÷e 7.020.013c samudram amçtàrthaü vai mathiùyàmi rasàlayam 7.020.014a athàbravãd da÷agrãvaü nàrado bhagavàn çùiþ 7.020.014c kva khalv idànãü màrgeõa tvayànena gamiùyate 7.020.015a ayaü khalu sudurgamyaþ pitçràj¤aþ puraü prati 7.020.015c màrgo gacchati durdharùo yamasyàmitrakar÷ana 7.020.016a sa tu ÷àradameghàbhaü muktvà hàsaü da÷ànanaþ 7.020.016c uvàca kçtam ity eva vacanaü cedam abravãt 7.020.017a tasmàd eùa mahàbrahman vaivasvatavadhodyataþ 7.020.017c gacchàmi dakùiõàm à÷àü yatra såryàtmajo nçpaþ 7.020.018a mayà hi bhagavan krodhàt pratij¤àtaü raõàrthinà 7.020.018c avajeùyàmi caturo lokapàlàn iti prabho 7.020.019a tenaiùa prasthito 'haü vai pitçràjapuraü prati 7.020.019c pràõisaükle÷akartàraü yojayiùyàmi mçtyunà 7.020.020a evam uktvà da÷agrãvo muniü tam abhivàdya ca 7.020.020c prayayau dakùiõàm à÷àü prahçùñaiþ saha mantribhiþ 7.020.021a nàradas tu mahàtejà muhårtaü dhyànam àsthitaþ 7.020.021c cintayàm àsa viprendro vidhåma iva pàvakaþ 7.020.022a yena lokàs trayaþ sendràþ kli÷yante sacaràcaràþ 7.020.022c kùãõe càyuùi dharme ca sa kàlo hiüsyate katham 7.020.023a yasya nityaü trayo lokà vidravanti bhayàrditàþ 7.020.023c taü kathaü ràkùasendro 'sau svayam evàbhigacchati 7.020.024a yo vidhàtà ca dhàtà ca sukçte duùkçte yathà 7.020.024c trailokyaü vijitaü yena taü kathaü nu vijeùyati 7.020.025a aparaü kiü nu kçtvaivaü vidhànaü saüvidhàsyati 7.020.025c kautåhalasamutpanno yàsyàmi yamasàdanam 7.021.001a evaü saücintya viprendro jagàma laghuvikramaþ 7.021.001c àkhyàtuü tad yathàvçttaü yamasya sadanaü prati 7.021.002a apa÷yat sa yamaü tatra devam agnipuraskçtam 7.021.002c vidhànam upatiùñhantaü pràõino yasya yàdç÷am 7.021.003a sa tu dçùñvà yamaþ pràptaü maharùiü tatra nàradam 7.021.003c abravãt sukham àsãnam arghyam àvedya dharmataþ 7.021.004a kaccit kùemaü nu devarùe kaccid dharmo na na÷yati 7.021.004c kim àgamanakçtyaü te devagandharvasevita 7.021.005a abravãt tu tadà vàkyaü nàrado bhagavàn çùiþ 7.021.005c ÷råyatàm abhidhàsyàmi vidhànaü ca vidhãyatàm 7.021.006a eùa nàmnà da÷agrãvaþ pitçràja ni÷àcaraþ 7.021.006c upayàti va÷aü netuü vikramais tvàü sudurjayam 7.021.007a etena kàraõenàhaü tvarito 'smy àgataþ prabho 7.021.007c daõóapraharaõasyàdya tava kiü nu kariùyati 7.021.008a etasminn antare dåràd aü÷umantam ivoditam 7.021.008c dadç÷e divyam àyàntaü vimànaü tasya rakùasaþ 7.021.009a taü de÷aü prabhayà tasya puùpakasya mahàbalaþ 7.021.009c kçtvà vitimiraü sarvaü samãpaü samavartata 7.021.010a sa tv apa÷yan mahàbàhur da÷agrãvas tatas tataþ 7.021.010c pràõinaþ sukçtaü karma bhu¤jànàü÷ caiva duùkçtam 7.021.011a tatas tàn vadhyamànàüs tu karmabhir duùkçtaiþ svakaiþ 7.021.011c ràvaõo mocayàm àsa vikrameõa balàd balã 7.021.012a preteùu mucyamàneùu ràkùasena balãyasà 7.021.012c pretagopàþ susaürabdhà ràkùasendram abhidravan 7.021.013a te pràsaiþ parighaiþ ÷ålair mudgaraiþ ÷aktitomaraiþ 7.021.013c puùpakaü samavarùanta ÷åràþ ÷atasahasra÷aþ 7.021.014a tasyàsanàni pràsàdàn vedikàstaraõàni ca 7.021.014c puùpakasya babha¤jus te ÷ãghraü madhukarà iva 7.021.015a devaniùñhànabhåtaü tad vimànaü puùpakaü mçdhe 7.021.015c bhajyamànaü tathaivàsãd akùayaü brahmatejasà 7.021.016a tatas te ràvaõàmàtyà yathàkàmaü yathàbalam 7.021.016c ayudhyanta mahàvãryàþ sa ca ràjà da÷ànanaþ 7.021.017a te tu ÷oõitadigdhàïgàþ sarva÷astrasamàhatàþ 7.021.017c amàtyà ràkùasendrasya cakrur àyodhanaü mahat 7.021.018a anyonyaü ca mahàbhàgà jaghnuþ praharaõair yudhi 7.021.018c yamasya ca mahat sainyaü ràkùasasya ca mantriõaþ 7.021.019a amàtyàüs tàüs tu saütyajya ràkùasasya mahaujasaþ 7.021.019c tam eva samadhàvanta ÷ålavarùair da÷ànanam 7.021.020a tataþ ÷oõitadigdhàïgaþ prahàrair jarjarãkçtaþ 7.021.020c vimàne ràkùasa÷reùñhaþ phullà÷oka ivàbabhau 7.021.021a sa ÷ålàni gadàþ pràsठ÷aktitomarasàyakàn 7.021.021c musalàni ÷ilàvçkùàn mumocàstrabalàd balã 7.021.022a tàüs tu sarvàn samàkùipya tad astram apahatya ca 7.021.022c jaghnus te ràkùasaü ghoram ekaü ÷atasahasrakaþ 7.021.023a parivàrya ca taü sarve ÷ailaü meghotkarà iva 7.021.023c bhindipàlai÷ ca ÷ålai÷ ca nirucchvàsam akàrayan 7.021.024a vimuktakavacaþ kruddho siktaþ ÷oõitavisravaiþ 7.021.024c sa puùpakaü parityajya pçthivyàm avatiùñhata 7.021.025a tataþ sa kàrmukã bàõã pçthivyàü ràkùasàdhipaþ 7.021.025c labdhasaüj¤o muhårtena kruddhas tasthau yathàntakaþ 7.021.026a tataþ pà÷upataü divyam astraü saüdhàya kàrmuke 7.021.026c tiùñha tiùñheti tàn uktvà tac càpaü vyapakarùata 7.021.027a jvàlàmàlã sa tu ÷araþ kravyàdànugato raõe 7.021.027c mukto gulmàn drumàü÷ caiva bhasmakçtvà pradhàvati 7.021.028a te tasya tejasà dagdhàþ sainyà vaivasvatasya tu 7.021.028c raõe tasmin nipatità dàvadagdhà nagà iva 7.021.029a tataþ sa sacivaiþ sàrdhaü ràkùaso bhãmavikramaþ 7.021.029c nanàda sumahànàdaü kampayann iva medinãm 7.022.001a sa tu tasya mahànàdaü ÷rutvà vaivasvato yamaþ 7.022.001c ÷atruü vijayinaü mene svabalasya ca saükùayam 7.022.002a sa tu yodhàn hatàn matvà krodhaparyàkulekùaõaþ 7.022.002c abravãt tvaritaü såtaü rathaþ samupanãyatàm 7.022.003a tasya såto rathaü divyam upasthàpya mahàsvanam 7.022.003c sthitaþ sa ca mahàtejà àruroha mahàratham 7.022.004a pà÷amudgarahasta÷ ca mçtyus tasyàgrato sthitaþ 7.022.004c yena saükùipyate sarvaü trailokyaü sacaràcaram 7.022.005a kàladaõóa÷ ca pàr÷vastho mårtimàn syandane sthitaþ 7.022.005c yamapraharaõaü divyaü prajvalann iva tejasà 7.022.006a tato lokàs trayas trastàþ kampante ca divaukasaþ 7.022.006c kàlaü kruddhaü tadà dçùñvà lokatrayabhayàvaham 7.022.007a dçùñvà tu te taü vikçtaü rathaü mçtyusamanvitam 7.022.007c sacivà ràkùasendrasya sarvalokabhayàvaham 7.022.008a laghusattvatayà sarve naùñasaüj¤à bhayàrditàþ 7.022.008c nàtra yoddhuü samarthàþ sma ity uktvà vipradudruvuþ 7.022.009a sa tu taü tàdç÷aü dçùñvà rathaü lokabhayàvaham 7.022.009c nàkùubhyata tadà rakùo vyathà caivàsya nàbhavat 7.022.010a sa tu ràvaõam àsàdya visçja¤ ÷aktitomaràn 7.022.010c yamo marmàõi saükruddho ràkùasasya nyakçntata 7.022.011a ràvaõas tu sthitaþ svasthaþ ÷aravarùaü mumoca ha 7.022.011c tasmin vaivasvatarathe toyavarùam ivàmbudaþ 7.022.012a tato mahà÷akti÷ataiþ pàtyamànair mahorasi 7.022.012c pratikartuü sa nà÷aknod ràkùasaþ ÷alyapãóitaþ 7.022.013a nànàpraharaõair evaü yamenàmitrakar÷inà 7.022.013c saptaràtraü kçte saükhye na bhagno vijito 'pi và 7.022.014a tato 'bhavat punar yuddhaü yamaràkùasayos tadà 7.022.014c vijayàkàïkùiõos tatra samareùv anivartinoþ 7.022.015a tato devàþ sagandharvàþ siddhà÷ ca paramarùayaþ 7.022.015c prajàpatiü puraskçtya dadç÷us tad raõàjiram 7.022.016a saüvarta iva lokànàm abhavad yudhyatos tayoþ 7.022.016c ràkùasànàü ca mukhyasya pretànàm ã÷varasya ca 7.022.017a ràkùasendras tataþ kruddha÷ càpam àyamya saüyuge 7.022.017c nirantaram ivàkà÷aü kurvan bàõàn mumoca ha 7.022.018a mçtyuü caturbhir vi÷ikhaiþ såtaü saptabhir ardayat 7.022.018c yamaü ÷arasahasreõa ÷ãghraü marmasv atàóayat 7.022.019a tataþ kruddhasya sahasà yamasyàbhiviniþsçtaþ 7.022.019c jvàlàmàlo vini÷vàso vadanàt krodhapàvakaþ 7.022.020a tato 'pa÷yaüs tadà÷caryaü devadànavaràkùasàþ 7.022.020c krodhajaü pàvakaü dãptaü didhakùantaü ripor balam 7.022.021a mçtyus tu paramakruddho vaivasvatam athàbravãt 7.022.021c mu¤ca màü deva ÷ãghraü tvaü nihanmi samare ripum 7.022.022a narakaþ ÷ambaro vçtraþ ÷ambhuþ kàrtasvaro balã 7.022.022c namucir virocana÷ caiva tàv ubhau madhukaiñabhau 7.022.023a ete cànye ca bahavo balavanto duràsadàþ 7.022.023c vinipannà mayà dçùñàþ kà cintàsmin ni÷àcare 7.022.024a mu¤ca màü sàdhu dharmaj¤a yàvad enaü nihanmy aham 7.022.024c na hi ka÷ cin mayà dçùño muhårtam api jãvati 7.022.025a balaü mama na khalv etan maryàdaiùà nisargataþ 7.022.025c saüspçùño hi mayà ka÷ cin na jãved iti ni÷cayaþ 7.022.026a etat tu vacanaü ÷rutvà dharmaràjaþ pratàpavàn 7.022.026c abravãt tatra taü mçtyumayam enaü nihanmy aham 7.022.027a tataþ saüraktanayanaþ kruddho vaivasvataþ prabhuþ 7.022.027c kàladaõóam amoghaü taü tolayàm àsa pàõinà 7.022.028a yasya pàr÷veùu ni÷chidràþ kàlapà÷àþ pratiùñhitàþ 7.022.028c pàvakaspar÷asaükà÷o mudgaro mårtimàn sthitaþ 7.022.029a dar÷anàd eva yaþ pràõàn pràõinàm uparudhyati 7.022.029c kiü punas tàóanàd vàpi pãóanàd vàpi dehinaþ 7.022.030a sa jvàlàparivàras tu pibann iva ni÷àcaram 7.022.030c karaspçùño balavatà daõóaþ kruddhaþ sudàruõaþ 7.022.031a tato vidudruvuþ sarve sattvàs tasmàd raõàjiràt 7.022.031c surà÷ ca kùubhità dçùñvà kàladaõóodyataü yamam 7.022.032a tasmin prahartukàme tu daõóam udyamya ràvaõam 7.022.032c yamaü pitàmahaþ sàkùàd dar÷ayitvedam abravãt 7.022.033a vaivasvata mahàbàho na khalv atulavikrama 7.022.033c prahartavyaü tvayaitena daõóenàsmin ni÷àcare 7.022.034a varaþ khalu mayà dattas tasya trida÷apuügava 7.022.034c tat tvayà nànçtaü kàryaü yan mayà vyàhçtaü vacaþ 7.022.035a amogho hy eùa sarvàsàü prajànàü vinipàtane 7.022.035c kàladaõóo mayà sçùñaþ pårvaü mçtyupuraskçtaþ 7.022.036a tan na khalv eùa te saumya pàtyo ràkùasamårdhani 7.022.036c na hy asmin patite ka÷ cin muhårtam api jãvati 7.022.037a yadi hy asmin nipatite na mriyetaiùa ràkùasaþ 7.022.037c mriyeta và da÷agrãvas tathàpy ubhayato 'nçtam 7.022.038a ràkùasendràn niyacchàdya daõóam enaü vadhodyatam 7.022.038c satyaü mama kuruùvedaü lokàüs tvaü samavekùya ca 7.022.039a evam uktas tu dharmàtmà pratyuvàca yamas tadà 7.022.039c eùa vyàvartito daõóaþ prabhaviùõur bhavàn hi naþ 7.022.040a kiü tv idànãü mayà ÷akyaü kartuü raõagatena hi 7.022.040c yan mayà yan na hantavyo ràkùaso varadarpitaþ 7.022.041a eùa tasmàt praõa÷yàmi dar÷anàd asya rakùasaþ 7.022.041c ity uktvà sarathaþ sà÷vas tatraivàntaradhãyata 7.022.042a da÷agrãvas tu taü jitvà nàma vi÷ràvya càtmanaþ 7.022.042c puùpakeõa tu saühçùño niùkrànto yamasàdanàt 7.022.043a tato vaivasvato devaiþ saha brahmapurogamaiþ 7.022.043c jagàma tridivaü hçùño nàrada÷ ca mahàmuniþ 7.023.001a sa tu jitvà da÷agrãvo yamaü trida÷apuügavam 7.023.001c ràvaõas tu jaya÷làghã svasahàyàn dadar÷a ha 7.023.002a jayena vardhayitvà ca màrãcapramukhàs tataþ 7.023.002c puùpakaü bhejire sarve sàntvità ravaõena ha 7.023.003a tato rasàtalaü hçùñaþ praviùñaþ payaso nidhim 7.023.003c daityoraga gaõàdhyuùñaü varuõena surakùitam 7.023.004a sa tu bhogavatãü gatvà purãü vàsukipàlitàm 7.023.004c sthàpya nàgàn va÷e kçtvà yayau maõimatãü purãm 7.023.005a nivàtakavacàs tatra daityà labdhavarà vasan 7.023.005c ràkùasas tàn samàsàdya yuddhena samupàhvayat 7.023.006a te tu sarve suvikràntà daiteyà bala÷àlinaþ 7.023.006c nànàpraharaõàs tatra prayuddhà yuddhadurmadàþ 7.023.007a teùàü tu yudhyamànànàü sàgraþ saüvatsaro gataþ 7.023.007c na cànyatarayos tatra vijayo và kùayo 'pi và 7.023.008a tataþ pitàmahas tatra trailokyagatir avyayaþ 7.023.008c àjagàma drutaü devo vimànavaram àsthitaþ 7.023.009a nivàtakavacànàü tu nivàrya raõakarma tat 7.023.009c vçddhaþ pitàmaho vàkyam uvàca viditàrthavat 7.023.010a na hy ayaü ràvaõo yuddhe ÷akyo jetuü suràsuraiþ 7.023.010c na bhavantaþ kùayaü netuü ÷akyàþ sendraiþ suràsuraiþ 7.023.011a ràkùasasya sakhitvaü vai bhavadbhiþ saha rocate 7.023.011c avibhaktà hi sarvàrthàþ suhçdàü nàtra saü÷ayaþ 7.023.012a tato 'gnisàkùikaü sakhyaü kçtavàüs tatra ràvaõaþ 7.023.012c nivàtakavacaiþ sàrdhaü prãtimàn abhavat tadà 7.023.013a arcitas tair yathànyàyaü saüvatsarasukhoùitaþ 7.023.013c svapuràn nirvi÷eùaü ca påjàü pràpto da÷ànanaþ 7.023.014a sa tåpadhàrya màyànàü ÷atam ekonam àtmavàn 7.023.014c salilendrapurànveùã sa babhràma rasàtalam 7.023.015a tato '÷managaraü nàma kàlakeyàbhirakùitam 7.023.015c taü vijitya muhårtena jaghne daityàü÷ catuþ÷atam 7.023.016a tataþ pàõóurameghàbhaü kailàsam iva saüsthitam 7.023.016c varuõasyàlayaü divyam apa÷yad ràkùasàdhipaþ 7.023.017a kùarantãü ca payo nityaü surabhiü gàm avasthitàm 7.023.017c yasyàþ payoviniùyandàt kùãrodo nàma sàgaraþ 7.023.018a yasmàc candraþ prabhavati ÷ãtara÷miþ prajàhitaþ 7.023.018c yaü samàsàdya jãvanti phenapàþ paramarùayaþ 7.023.018e amçtaü yatra cotpannaü surà càpi surà÷inàm 7.023.019a yàü bruvanti narà loke surabhiü nàma nàmataþ 7.023.019c pradakùiõaü tu tàü kçtvà ràvaõaþ paramàdbhutàm 7.023.019e pravive÷a mahàghoraü guptaü bahuvidhair balaiþ 7.023.020a tato dhàrà÷atàkãrõaü ÷àradàbhranibhaü tadà 7.023.020c nityaprahçùñaü dadç÷e varuõasya gçhottamam 7.023.021a tato hatvà balàdhyakùàn samare tai÷ ca tàóitaþ 7.023.021c abravãt kva gato yo vo ràjà ÷ãghraü nivedyatàm 7.023.022a yuddhàrthã ràvaõaþ pràptas tasya yuddhaü pradãyatàm 7.023.022c vada và na bhayaü te 'sti nirjito 'smãti sà¤jaliþ 7.023.023a etasminn antare kruddhà varuõasya mahàtmanaþ 7.023.023c putràþ pautrà÷ ca niùkràman gau÷ ca puùkara eva ca 7.023.024a te tu vãryaguõopetà balaiþ parivçtàþ svakaiþ 7.023.024c yuktvà rathàn kàmagamàn udyadbhàskaravarcasaþ 7.023.025a tato yuddhaü samabhavad dàruõaü lomaharùaõam 7.023.025c salilendrasya putràõàü ràvaõasya ca rakùasaþ 7.023.026a amàtyais tu mahàvãryair da÷agrãvasya rakùasaþ 7.023.026c vàruõaü tad balaü kçtsnaü kùaõena vinipàtitam 7.023.027a samãkùya svabalaü saükhye varuõasyà sutàs tadà 7.023.027c arditàþ ÷arajàlena nivçttà raõakarmaõaþ 7.023.028a mahãtalagatàs te tu ràvaõaü dç÷ya puùpake 7.023.028c àkà÷am à÷u vivi÷uþ syandanaiþ ÷ãghragàmibhiþ 7.023.029a mahad àsãt tatas teùàü tulyaü sthànam avàpya tat 7.023.029c àkà÷ayuddhaü tumulaü devadànavayor iva 7.023.030a tatas te ràvaõaü yuddhe ÷araiþ pàvakasaünibhaiþ 7.023.030c vimukhãkçtya saühçùñà vinedur vividhàn ravàn 7.023.031a tato mahodaraþ kruddho ràjànaü dç÷ya dharùitam 7.023.031c tyaktvà mçtyubhayaü vãro yuddhakàïkùã vyalokayat 7.023.032a tena teùàü hayà ye ca kàmagàþ pavanopamàþ 7.023.032c mahodareõa gadayà hatàs te prayayuþ kùitim 7.023.033a teùàü varuõasånånàü hatvà yodhàn hayàü÷ ca tàn 7.023.033c mumocà÷u mahànàdaü virathàn prekùya tàn sthitàn 7.023.034a te tu teùàü rathàþ sà÷vàþ saha sàrathibhir varaiþ 7.023.034c mahodareõa nihatàþ patitàþ pçthivãtale 7.023.035a te tu tyaktvà rathàn putrà varuõasya mahàtmanaþ 7.023.035c àkà÷e viùñhitàþ ÷åràþ svaprabhàvàn na vivyathuþ 7.023.036a dhanåüùi kçtvà sajyàni vinirbhidya mahodaram 7.023.036c ràvaõaü samare kruddhàþ sahitàþ samabhidravan 7.023.037a tataþ kruddho da÷agrãvaþ kàlàgnir iva viùñhitaþ 7.023.037c ÷aravarùaü mahàvegaü teùàü marmasv apàtayat 7.023.038a musalàni vicitràõi tato bhalla÷atàni ca 7.023.038c paññasàü÷ caiva ÷aktã÷ ca ÷ataghnãs tomaràüs tathà 7.023.038e pàtayàm àsa durdharùas teùàm upari viùñhitaþ 7.023.039a atha viddhàs tu te vãrà viniùpetuþ padàtayaþ 7.023.040a tato rakùo mahànàdaü muktvà hanti sma vàruõàn 7.023.040c nànàpraharaõair ghorair dhàràpàtair ivàmbudaþ 7.023.041a tatas te vimukhàþ sarve patità dharaõãtale 7.023.041c raõàt svapuruùaiþ ÷ãghraü gçhàõy eva prave÷itàþ 7.023.042a tàn abravãt tato rakùo varuõàya nivedyatàm 7.023.042c ràvaõaü càbravãn mantrã prabhàso nàma vàruõaþ 7.023.043a gataþ khalu mahàtejà brahmalokaü jale÷varaþ 7.023.043c gàndharvaü varuõaþ ÷rotuü yaü tvam àhvayase yudhi 7.023.044a tat kiü tava vçthà vãra pari÷ràmya gate nçpe 7.023.044c ye tu saünihità vãràþ kumàràs te paràjitàþ 7.023.045a ràkùasendras tu tac chrutvà nàma vi÷ràvya càtmanaþ 7.023.045c harùàn nàdaü vimu¤can vai niùkrànto varuõàlayàt 7.023.046a àgatas tu pathà yena tenaiva vinivçtya saþ 7.023.046c laïkàm abhimukho rakùo nabhastalagato yayau 7.024.001a nivartamànaþ saühçùño ràvaõaþ sa duràtmavàn 7.024.001c jahre pathi narendrarùidevagandharvakanyakàþ 7.024.002a dar÷anãyàü hi yàü rakùaþ kanyàü strãü vàtha pa÷yati 7.024.002c hatvà bandhujanaü tasyà vimàne saünyave÷ayat 7.024.003a tatra pannagayakùàõàü mànuùàõàü ca rakùasàm 7.024.003c daityànàü dànavànàü ca kanyà jagràha ràvaõaþ 7.024.004a dãrghake÷yaþ sucàrvaïgyaþ pårõacandranibhànanàþ 7.024.004c ÷okàyattàs taruõya÷ ca samastà stananamritàþ 7.024.005a tulyam agnyarciùàü tatra ÷okàgnibhayasaübhavam 7.024.005c pravepamànà duþkhàrtà mumucur bàùpajaü jalam 7.024.006a tàsàü ni÷vasamànànàü ni÷vasaiþ saüpradãpitam 7.024.006c agnihotram ivàbhàti saüniruddhàgnipuùpakam 7.024.007a kà cid dadhyau suduþkhàrtà hanyàd api hi màm ayam 7.024.007c smçtvà màtéh pitén bhràtén putràn vai ÷va÷uràn api 7.024.007e duþkha÷okasamàviùñà vilepuþ sahitàþ striyaþ 7.024.008a kathaü nu khalu me putraþ kariùyati mayà vinà 7.024.008c kathaü màtà kathaü bhràtà nimagnàþ ÷okasàgare 7.024.009a hà kathaü nu kariùyàmi bhartàraü daivataü vinà 7.024.009c mçtyo prasãda yàce tvàü naya màü yamasàdanam 7.024.010a kiü nu me duùkçtaü karma kçtaü dehàntare purà 7.024.010c tato 'smi dharùitànena patità ÷okasàgare 7.024.011a na khalv idànãü pa÷yàmi duþkhasyàntam ihàtmanaþ 7.024.011c aho dhin mànuùàül lokàn nàsti khalv adhamaþ paraþ 7.024.012a yad durbalà balavatà bàndhavà ràvaõena me 7.024.012c uditenaiva såryeõa tàrakà iva nà÷itàþ 7.024.013a aho subalavad rakùo vadhopàyeùu rajyate 7.024.013c aho durvçttam àtmànaü svayam eva na budhyate 7.024.014a sarvathà sadç÷as tàvad vikramo 'sya duràtmanaþ 7.024.014c idaü tv asadç÷aü karma paradàràbhimar÷anam 7.024.015a yasmàd eùa parakhyàsu strãùu rajyati durmatiþ 7.024.015c tasmàd dhi strãkçtenaiva vadhaü pràpsyati vàraõaþ 7.024.016a ÷aptaþ strãbhiþ sa tu tadà hatatejàþ suniùprabha 7.024.016c pativratàbhiþ sàdhvãbhiþ sthitàbhiþ sàdhu vartmani 7.024.017a evaü vilapamànàsu ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.024.017c pravive÷a purãü laïkàü påjyamàno ni÷àcaraiþ 7.024.018a tato ràkùasaràjasya svasà paramaduþkhità 7.024.018c pàdayoþ patità tasya vaktum evopacakrame 7.024.019a tataþ svasàram utthàpya ràvaõaþ parisàntvayan 7.024.019c abravãt kim idaü bhadre vaktum arhasi me drutam 7.024.020a sà bàùpapariruddhàkùã ràkùasã vàkyam abravãt 7.024.020c hatàsmi vidhavà ràjaüs tvayà balavatà kçtà 7.024.021a ete viryàt tvayà ràjan daityà vinihatà raõe 7.024.021c kàlakeyà iti khyàtà mahàbalaparàkramàþ 7.024.022a tatra me nihato bhartà garãyठjãvitàd api 7.024.022c sa tvayà dayitas tatra bhràtrà ÷atrusamena vai 7.024.023a yà tvayàsmi hatà ràjan svayam eveha bandhunà 7.024.023c duþkhaü vaidhavya÷abdaü ca dattaü bhokùyàmy ahaü tvayà 7.024.024a nanu nàma tvayà rakùyo jàmàtà samareùv api 7.024.024c taü nihatya raõe ràjan svayam eva na lajjase 7.024.025a evam uktas tayà rakùo bhaginyà kro÷amànayà 7.024.025c abravãt sàntvayitvà tàü sàmapårvam idaü vacaþ 7.024.026a alaü vatse viùàdena na bhetavyaü ca sarva÷aþ 7.024.026c mànadànavi÷eùais tvàü toùayiùyàmi nitya÷aþ 7.024.027a yuddhe pramatto vyàkùipto jayakàïkùã kùipa¤ ÷aràn 7.024.027c nàvagacchàmi yuddheùu svàn paràn vàpy ahaü ÷ubhe 7.024.027e tenàsau nihataþ saükhye mayà bhartà tava svasaþ 7.024.028a asmin kàle tu yat pràptaü tat kariùyàmi te hitam 7.024.028c bhràtur ai÷varyasaüsthasya kharasya bhava pàr÷vataþ 7.024.029a caturda÷ànàü bhràtà te sahasràõàü bhaviùyati 7.024.029c prabhuþ prayàõe dàne ca ràkùasànàü mahaujasàm 7.024.030a tatra màtçùvasuþ putro bhràtà tava kharaþ prabhuþ 7.024.030c bhaviùyati sadà kurvan yad vakùyasi vacaþ svayam 7.024.031a ÷ãghraü gacchatv ayaü ÷åro daõóakàn parirakùitum 7.024.031c dåùaõo 'sya balàdhyakùo bhaviùyati mahàbalaþ 7.024.032a sa hi ÷apto vanodde÷aþ kruddheno÷anasà purà 7.024.032c ràkùasànàm ayaü vàso bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.024.033a evam uktvà da÷agrãvaþ sainyaü tasyàdide÷a ha 7.024.033c caturda÷a sahasràõi rakùasàü kàmaråpiõàm 7.024.034a sa taiþ sarvaiþ parivçto ràkùasair ghoradar÷anaiþ 7.024.034c kharaþ saüprayayau ÷ãghraü daõóakàn akutobhayaþ 7.024.035a sa tatra kàrayàm àsa ràjyaü nihatakaõñakam 7.024.035c sà ca ÷årpaõakhà prãtà nyavasad daõóakàvane 7.025.001a sa tu dattvà da÷agrãvo vanaü ghoraü kharasya tat 7.025.001c bhaginãü ca samà÷vàsya hçùñaþ svasthataro 'bhavat 7.025.002a tato nikumbhilà nàma laïkàyàþ kànanaü mahat 7.025.002c mahàtmà ràkùasendras tat pravive÷a sahànugaþ 7.025.003a tatra yåpa÷atàkãrõaü saumyacaityopa÷obhitam 7.025.003c dadar÷a viùñhitaü yaj¤aü saüpradãptam iva ÷riyà 7.025.004a tataþ kçùõàjinadharaü kamaõóalu÷ikhàdhvajam 7.025.004c dadar÷a svasutaü tatra meghanàdam ariüdamam 7.025.005a rakùaþpatiþ samàsàdya samà÷liùya ca bàhubhiþ 7.025.005c abravãt kim idaü vatsa vartate tad bravãhi me 7.025.006a u÷anà tv abravãt tatra gurur yaj¤asamçddhaye 7.025.006c ràvaõaü ràkùasa÷reùñhaü dvija÷reùñho mahàtapàþ 7.025.007a aham àkhyàmi te ràja¤ ÷råyatàü sarvam eva ca 7.025.007c yaj¤às te sapta putreõa pràptàþ subahuvistaràþ 7.025.008a agniùñomo '÷vamedha÷ ca yaj¤o bahusuvarõakaþ 7.025.008c ràjasåyas tathà yaj¤o gomedho vaiùõavas tathà 7.025.009a màhe÷vare pravçtte tu yaj¤e pumbhiþ sudurlabhe 7.025.009c varàüs te labdhavàn putraþ sàkùàt pa÷upater iha 7.025.010a kàmagaü syandanaü divyam antarikùacaraü dhruvam 7.025.010c màyàü ca tàmasãü nàma yayà saüpadyate tamaþ 7.025.011a etayà kila saügràme màyayà ràkùase÷vara 7.025.011c prayuddhasya gatiþ ÷akyà na hi j¤àtuü suràsuraiþ 7.025.012a akùayàv iùudhã bàõai÷ càpaü càpi sudurjayam 7.025.012c astraü ca balavat saumya ÷atruvidhvaüsanaü raõe 7.025.013a etàn sarvàn varàül labdhvà putras te 'yaü da÷ànana 7.025.013c adya yaj¤asamàptau ca tvatpratãkùaþ sthito aham 7.025.014a tato 'bravãd da÷agrãvo na ÷obhanam idaü kçtam 7.025.014c påjitàþ ÷atravo yasmàd dravyair indrapurogamàþ 7.025.015a ehãdànãü kçtaü yad dhi tad akartuü na ÷akyate 7.025.015c àgaccha saumya gacchàmaþ svam eva bhavanaü prati 7.025.016a tato gatvà da÷agrãvaþ saputraþ savibhãùaõaþ 7.025.016c striyo 'vatàrayàm àsa sarvàs tà bàùpaviklavàþ 7.025.017a lakùiõyo ratnabåtà÷ ca devadànavarakùasàm 7.025.017c nànàbhåùaõasaüpannà jvalantyaþ svena tejasà 7.025.018a vibhãùaõas tu tà nàrãr dçùñvà ÷okasamàkulàþ 7.025.018c tasya tàü ca matiü j¤àtvà dharmàtmà vàkyam abravãt 7.025.019a ãdç÷ais taiþ samàcàrair ya÷o'rthakulanà÷anaiþ 7.025.019c dharùaõaü pràõinàü dattvà svamatena viceùñase 7.025.020a j¤àtãn vai dharùayitvemàs tvayànãtà varàïganàþ 7.025.020c tvàm atikramya madhunà ràjan kumbhãnasã hçtà 7.025.021a ràvaõas tv abravãd vàkyaü nàvagacchàmi kiü tv idam 7.025.021c ko vàyaü yas tvayàkhyàto madhur ity eva nàmataþ 7.025.022a vibhãùaõas tu saükruddho bhràtaraü vàkyam abravãt 7.025.022c ÷råyatàm asya pàpasya karmaõaþ phalam àgatam 7.025.023a màtàmahasya yo 'smàkaü jyeùñho bhràtà sumàlinaþ 7.025.023c màlyavàn iti vikhyàto vçddhapràj¤o ni÷àcaraþ 7.025.024a pitur jyeùñho jananyà÷ ca asmàkaü tv àryako 'bhavat 7.025.024c tasya kumbhãnasã nàma duhitur duhitàbhavat 7.025.025a màtçùvasur athàsmàkaü sà kanyà cànalodbhavà 7.025.025c bhavaty asmàkam eùà vai bhràtéõàü dharmataþ svasà 7.025.026a sà hçtà madhunà ràjan ràkùasena balãyasà 7.025.026c yaj¤apravçtte putre te mayi càntarjaloùite 7.025.027a nihatya ràkùasa÷reùñhàn amàtyàüs tava saümatàn 7.025.027c dharùayitvà hçtà ràjan guptà hy antaþpure tava 7.025.028a ÷rutvà tv etan mahàràja kùàntam eva hato na saþ 7.025.028c yasmàd ava÷yaü dàtavyà kanyà bhartre hi dàtçbhiþ 7.025.028e asminn evàbhisaüpràptaü loke viditam astu te 7.025.029a tato 'bravãd da÷agrãvaþ kruddhaþ saüraktalocanaþ 7.025.029c kalpyatàü me rathaþ ÷ãghraü ÷åràþ sajjãbhavantu ca 7.025.030a bhràtà me kumbhakarõa÷ ca ye ca mukhyà ni÷àcaràþ 7.025.030c vàhanàny adhirohantu nànàpraharaõàyudhàþ 7.025.031a adya taü samare hatvà madhuü ràvaõanirbhayam 7.025.031c indralokaü gamiùyàmi yuddhakàïkùã suhçdvçtaþ 7.025.032a tato vijitya tridivaü va÷e sthàpya puraüdaram 7.025.032c nirvçto vihariùyàmi trailokyai÷varya÷obhitaþ 7.025.033a akùauhiõãsahasràõi catvàry ugràõi rakùasàm 7.025.033c nànàpraharaõàny à÷u niryayur yuddhakàïkùiõàm 7.025.034a indrajit tv agrataþ sainyaü sainikàn parigçhya ca 7.025.034c ràvaõo madhyataþ ÷åraþ kumbhakarõa÷ ca pçùñhataþ 7.025.035a vibhãùaõas tu dharmàtmà laïkàyàü dharmam àcarat 7.025.035c te tu sarve mahàbhàgà yayur madhupuraü prati 7.025.036a rathair nàgaiþ kharair uùñrair hayair dãptair mahoragaiþ 7.025.036c ràkùasàþ prayayuþ sarve kçtvàkà÷aü nirantaram 7.025.037a daityà÷ ca ÷ata÷as tatra kçtavairàþ suraiþ saha 7.025.037c ràvaõaü prekùya gacchantam anvagacchanta pçùñhataþ 7.025.038a sa tu gatvà madhupuraü pravi÷ya ca da÷ànanaþ 7.025.038c na dadar÷a madhuü tatra bhaginãü tatra dçùñavàn 7.025.039a sà prahvà prà¤jalir bhåtvà ÷irasà pàdayor gatà 7.025.039c tasya ràkùasaràjasya trastà kumbhãnasã svasà 7.025.040a tàü samutthàpayàm àsa na bhetavyam iti bruvan 7.025.040c ràvaõo ràkùasa÷reùñhaþ kiü càpi karavàõi te 7.025.041a sàbravãd yadi me ràjan prasannas tvaü mahàbala 7.025.041c bhartàraü na mamehàdya hantum arhasi mànada 7.025.042a satyavàg bhava ràjendra màm avekùasva yàcatãm 7.025.042c tvayà hy uktaü mahàbàho na bhetavyam iti svayam 7.025.043a ràvaõas tv abravãd dhçùñaþ svasàraü tatra saüsthitàm 7.025.043c kva càsau tava bhartà vai mama ÷ãghraü nivedyatàm 7.025.044a saha tena gamiùyàmi suralokaü jayàya vai 7.025.044c tava kàruõyasauhàrdàn nivçtto 'smi madhor vadhàt 7.025.045a ity uktà sà prasuptaü taü samutthàpya ni÷àcaram 7.025.045c abravãt saüprahçùñeva ràkùasã suvipa÷citam 7.025.046a eùa pràpto da÷agrãvo mama bhràtà ni÷àcaraþ 7.025.046c suralokajayàkàïkùã sàhàyye tvàü vçõoti ca 7.025.047a tad asya tvaü sahàyàrthaü sabandhur gaccha ràkùasa 7.025.047c snigdhasya bhajamànasya yuktam arthàya kalpitum 7.025.048a tasyàs tad vacanaü ÷rutvà tathety àha madhur vacaþ 7.025.048c dadar÷a ràkùasa÷reùñhaü yathànyàyam upetya saþ 7.025.049a påjayàm àsa dharmeõa ràvaõaü ràkùasàdhipam 7.025.049c pràptapåjo da÷agrãvo madhuve÷mani vãryavàn 7.025.049e tatra caikàü ni÷àm uùya gamanàyopacakrame 7.025.050a tataþ kailàsam àsàdya ÷ailaü vai÷ravaõàlayam 7.025.050c ràkùasendro mahendràbhaþ senàm upanive÷ayat 7.026.001a sa tu tatra da÷agrãvaþ saha sainyena vãryavàn 7.026.001c astaü pràpte dinakare nivàsaü samarocayat 7.026.002a udite vimale candre tulyaparvatavarcasi 7.026.002c sa dadar÷a guõàüs tatra candrapàdopa÷obhitàn 7.026.003a karõikàravanair divyaiþ kadambagahanais tathà 7.026.003c padminãbhi÷ ca phullàbhir mandàkinyà jalair api 7.026.004a ghaõñànàm iva saünàdaþ ÷u÷ruve madhurasvanaþ 7.026.004c apsarogaõasaüghanàü gàyatàü dhanadàlaye 7.026.005a puùpavarùàõi mu¤canto nagàþ pavanatàóitàþ 7.026.005c ÷ailaü taü vàsayantãva madhumàdhavagandhinaþ 7.026.006a madhupuùparajaþpçktaü gandham àdàya puùkalam 7.026.006c pravavau vardhayan kàmaü ràvaõasya sukho 'nilaþ 7.026.007a geyàt puùpasamçddhyà ca ÷aityàd vàyor guõair gireþ 7.026.007c pravçttàyàü rajanyàü ca candrasyodayanena ca 7.026.008a ràvaõaþ sumahàvãryaþ kàmabàõava÷aü gataþ 7.026.008c vini÷vasya vini÷vasya ÷a÷inaü samavaikùata 7.026.009a etasminn antare tatra divyapuùpavibhåùità 7.026.009c sarvàpsarovarà rambhà pårõacandranibhànanà 7.026.010a kçtair vi÷eùakair àrdraiþ ùaóartukusumotsavaiþ 7.026.010c nãlaü satoyameghàbhaü vastraü samavaguõñhità 7.026.011a yasya vaktraü ÷a÷inibhaü bhruvau càpanibhe ÷ubhe 7.026.011c årå karikaràkàrau karau pallavakomalau 7.026.011e sainyamadhyena gacchantã ràvaõenopalakùità 7.026.012a tàü samutthàya rakùendraþ kàmabàõabalàrditaþ 7.026.012c kare gçhãtvà gacchantãü smayamàno 'bhyabhàùata 7.026.013a kva gacchasi varàrohe kàü siddhiü bhajase svayam 7.026.013c kasyàbhyudayakàlo 'yaü yas tvàü samupabhokùyate 7.026.014a tavànanarasasyàdya padmotpalasugandhinaþ 7.026.014c sudhàmçtarasasyeva ko 'dya tçptiü gamiùyati 7.026.015a svarõakumbhanibhau pãnau ÷ubhau bhãru nirantarau 7.026.015c kasyorasthalasaüspar÷aü dàsyatas te kucàv imau 7.026.016a suvarõacakrapratimaü svarõadàmacitaü pçthu 7.026.016c adhyàrokùyati kas te 'dya svargaü jaghanaråpiõam 7.026.017a madvi÷iùñaþ pumàn ko 'nyaþ ÷akro viùõur athà÷vinau 7.026.017c màm atãtya hi yasya tvaü yàsi bhãru na ÷obhanam 7.026.018a vi÷rama tvaü pçthu÷roõi ÷ilàtalam idaü ÷ubham 7.026.018c trailokye yaþ prabhu÷ caiva tulyo mama na vidyate 7.026.019a tad eùa prà¤jaliþ prahvo yàcate tvàü da÷ànanaþ 7.026.019c yaþ prabhu÷ càpi bhartà ca trailokyasya bhajasva màm 7.026.020a evam uktàbravãd rambhà vepamànà kçtà¤jaliþ 7.026.020c prasãda nàrhase vaktum ãdç÷aü tvaü hi me guruþ 7.026.021a anyebhyo 'pi tvayà rakùyà pràpnuyàü dharùaõaü yadi 7.026.021c dharmata÷ ca snuùà te 'haü tattvam etad bravãmi te 7.026.022a abravãt tàü da÷agrãva÷ caraõàdhomukhãü sthitàm 7.026.022c sutasya yadi me bhàryà tatas tvaü me snuùà bhaveþ 7.026.023a bàóham ity eva sà rambhà pràha ràvaõam uttaram 7.026.023c dharmatas te sutasyàhaü bhàryà ràkùasapuügava 7.026.024a putraþ priyataraþ pràõair bhràtur vai÷ravaõasya te 7.026.024c khyàto yas triùu lokeùu nalakåbara ity asau 7.026.025a dharmato yo bhaved vipraþ kùatriyo vãryato bhavet 7.026.025c krodhàd ya÷ ca bhaved agniþ kùàntyà ca vasudhàsamaþ 7.026.026a tasyàsmi kçtasaüketà lokapàlasutasya vai 7.026.026c tam uddi÷ya ca me sarvaü vibhåùaõam idaü kçtam 7.026.027a yasya tasya hi nànyasya bhàvo màü prati tiùñhati 7.026.027c tena satyena màü ràjan moktum arhasy ariüdama 7.026.028a sa hi tiùñhati dharmàtmà sàmprataü matsamutsukaþ 7.026.028c tan na vighnaü sutasyeha kartum arhasi mu¤ca màm 7.026.029a sadbhir àcaritaü màrgaü gaccha ràkùasapuügava 7.026.029c mànanãyo mayà hi tvaü làlanãyà tathàsmi te 7.026.030a evaü bruvàõàü rambhàü tàü dharmàrthasahitaü vacaþ 7.026.030c nirbhartsya ràkùaso mohàt pratigçhya balàd balã 7.026.030e kàmamohàbhisaürabdho maithunàyopacakrame 7.026.031a sà vimuktà tato rambhà bhraùñamàlyavibhåùaõà 7.026.031c gajendràkrãóamathità nadãvàkulatàü gatà 7.026.032a sà vepamànà lajjantã bhãtà karakçtà¤jaliþ 7.026.032c nalakåbaram àsàdya pàdayor nipapàta ha 7.026.033a tadavasthàü ca tàü dçùñvà mahàtmà nalakåbaraþ 7.026.033c abravãt kim idaü bhadre pàdayoþ patitàsi me 7.026.034a sà tu ni÷vasamànà ca vepamànàtha sà¤jaliþ 7.026.034c tasmai sarvaü yathàtathyam àkhyàtum upacakrame 7.026.035a eùa deva da÷agrãvaþ pràpto gantuü triviùñapam 7.026.035c tena sainyasahàyena ni÷eha pariõàmyate 7.026.036a àyàntã tena dçùñàsmi tvatsakà÷am ariüdama 7.026.036c gçhãtvà tena pçùñàsmi kasya tvam iti rakùasà 7.026.037a mayà tu sarvaü yat satyaü tad dhi tasmai niveditam 7.026.037c kàmamohàbhibhåtàtmà nà÷rauùãt tad vaco mama 7.026.038a yàcyamàno mayà deva snuùà te 'ham iti prabho 7.026.038c tat sarvaü pçùñhataþ kçtvà balàt tenàsmi dharùità 7.026.039a evaü tvam aparàdhaü me kùantum arhasi mànada 7.026.039c na hi tulyaü balaü saumya striyà÷ ca puruùasya ca 7.026.040a evaü ÷rutvà tu saükruddhas tadà vai÷varaõàtmajaþ 7.026.040c dharùaõàü tàü paràü ÷rutvà dhyànaü saüpravive÷a ha 7.026.041a tasya tat karma vij¤àya tadà vai÷ravaõàtmajaþ 7.026.041c muhårtàd roùatàmràkùas toyaü jagràha pàõinà 7.026.042a gçhãtvà salilaü divyam upaspç÷ya yathàvidhi 7.026.042c utsasarja tadà ÷àpaü ràkùasendràya dàruõam 7.026.043a akàmà tena yasmàt tvaü balàd bhadre pradharùità 7.026.043c tasmàt sa yuvatãm anyàü nàkàmàm upayàsyati 7.026.044a yadà tv akàmàü kàmàrto dharùayiùyati yoùitam 7.026.044c mårdhà tu saptadhà tasya ÷akalãbhavità tadà 7.026.045a tasminn udàhçte ÷àpe jvalitàgnisamaprabhe 7.026.045c devadundubhayo neduþ puùpavçùñi÷ ca khàc cyutà 7.026.046a prajàpatimukhà÷ càpi sarve devàþ praharùitàþ 7.026.046c j¤àtvà lokagatiü sarvàü tasya mçtyuü ca rakùasaþ 7.026.047a ÷rutvà tu sa da÷agrãvas taü ÷àpaü romaharùaõam 7.026.047c nàrãùu maithunaü bhàvaü nàkàmàsv abhyarocayat 7.027.001a kailàsaü laïghayitvàtha da÷agrãvaþ saràkùasaþ 7.027.001c àsasàda mahàtejà indralokaü ni÷àcaraþ 7.027.002a tasya ràkùasasainyasya samantàd upayàsyataþ 7.027.002c devalokaü yayau ÷abdo bhidyamànàrõavopamaþ 7.027.003a ÷rutvà tu ràvaõaü pràptam indraþ saücalitàsanaþ 7.027.003c abravãt tatra tàn devàn sarvàn eva samàgatàn 7.027.004a àdityàn savasån rudràn vi÷vàn sàdhyàn marudgaõàn 7.027.004c sajjãbhavata yuddhàrthaü ràvaõasya duràtmanaþ 7.027.005a evam uktàs tu ÷akreõa devàþ ÷akrasamà yudhi 7.027.005c saünahyanta mahàsattvà yuddha÷raddhàsamanvitàþ 7.027.006a sa tu dãnaþ paritrasto mahendro ràvaõaü prati 7.027.006c viùõoþ samãpam àgatya vàkyam etad uvàca ha 7.027.007a viùõo kathaü kariùyàmo mahàvãryaparàkrama 7.027.007c asau hi balavàn rakùo yuddhàrtham abhivartate 7.027.008a varapradànàd balavàn na khalv anyena hetunà 7.027.008c tac ca satyaü hi kartavyaü vàkyaü deva prajàpateþ 7.027.009a tad yathà namucir vçtro balir naraka÷ambarau 7.027.009c tvan mataü samavaùñabhya yathà dagdhàs tathà kuru 7.027.010a na hy anyo deva devànàm àpatsu sumahàbala 7.027.010c gatiþ paràyaõaü vàsti tvàm çte puruùottama 7.027.011a tvaü hi nàràyaõaþ ÷rãmàn padmanàbhaþ sanàtanaþ 7.027.011c tvayàhaü sthàpita÷ caiva devaràjye sanàtane 7.027.012a tad àkhyàhi yathàtattvaü devadeva mama svayam 7.027.012c asicakrasahàyas tvaü yudhyase saüyuge ripum 7.027.013a evam uktaþ sa ÷akreõa devo nàràyaõaþ prabhuþ 7.027.013c abravãn na paritràsaþ kàryas te ÷råyatàü ca me 7.027.014a na tàvad eùa durvçttaþ ÷akyo daivatadànavaiþ 7.027.014c hantuü yudhi samàsàdya varadànena durjayaþ 7.027.015a sarvathà tu mahat karma kariùyati balotkañaþ 7.027.015c rakùaþ putrasahàyo 'sau dçùñam etan nisargataþ 7.027.016a bravãùi yat tu màü ÷akra saüyuge yotsyasãti ha 7.027.016c naivàhaü pratiyotsye taü ràvaõaü ràkùasàdhipam 7.027.017a anihatya ripuü viùõur na hi pratinivartate 7.027.017c durlabha÷ caiùa kàmo 'dya varam àsàdya ràkùase 7.027.018a pratijànàmi devendra tvatsamãpaü ÷atakrato 7.027.018c ràkùasasyàham evàsya bhavità mçtyukàraõam 7.027.019a aham enaü vadhiùyàmi ràvaõaü sasutaü yudhi 7.027.019c devatàs toùayiùyàmi j¤àtvà kàlam upasthitam 7.027.020a etasminn antare nàdaþ ÷u÷ruve rajanãkùaye 7.027.020c tasya ràvaõasainyasya prayuddhasya samantataþ 7.027.021a atha yuddhaü samabhavad devaràkùasayos tadà 7.027.021c ghoraü tumulanirhràdaü nànàpraharaõàyudham 7.027.022a etasminn antare ÷årà ràkùasà ghoradar÷anàþ 7.027.022c yuddhàrtham abhyadhàvanta sacivà ràvaõàj¤ayà 7.027.023a màrãca÷ ca prahasta÷ ca mahàpàr÷vamahodarau 7.027.023c akampano nikumbha÷ ca ÷ukaþ sàraõa eva ca 7.027.024a saühràdir dhåmaketu÷ ca mahàdaüùñro mahàmukhaþ 7.027.024c jambumàlã mahàmàlã viråpàkùa÷ ca ràkùasaþ 7.027.025a etaiþ sarvair mahàvãryair vçto ràkùasapuügavaþ 7.027.025c ràvaõasyàryakaþ sainyaü sumàlã pravive÷a ha 7.027.026a sa hi devagaõàn sarvàn nànàpraharaõaiþ ÷itaiþ 7.027.026c vidhvaüsayati saükruddhaþ saha taiþ kùaõadàcaraiþ 7.027.027a etasminn antare ÷åro vasånàm aùñamo vasuþ 7.027.027c sàvitra iti vikhyàtaþ pravive÷a mahàraõam 7.027.028a tato yuddhaü samabhavat suràõàü ràkùasaiþ saha 7.027.028c kruddhànàü rakùasàü kãrtiü samareùv anivartinàm 7.027.029a tatas te ràkùasàþ ÷årà devàüs tàn samare sthitàn 7.027.029c nànàpraharaõair ghorair jaghnuþ ÷atasahasra÷aþ 7.027.030a suràs tu ràkùasàn ghoràn mahàvãryàn svatejasà 7.027.030c samare vividhaiþ ÷astrair anayan yamasàdanam 7.027.031a etasminn antare ÷åraþ sumàlã nàma ràkùasaþ 7.027.031c nànàpraharaõaiþ kruddho raõam evàbhyavartata 7.027.032a devànàü tad balaü sarvaü nànàpraharaõaiþ ÷itaiþ 7.027.032c vidhvaüsayati saükruddho vàyur jaladharàn iva 7.027.033a te mahàbàõavarùai÷ ca ÷ålaiþ pràsai÷ ca dàruõaiþ 7.027.033c pãóyamànàþ suràþ sarve na vyatiùñhan samàhitàþ 7.027.034a tato vidràvyamàõeùu trida÷eùu sumàlinà 7.027.034c vasånàm aùñamo devaþ sàvitro vyavatiùñhata 7.027.035a saüvçtaþ svair anãkais tu praharantaü ni÷àcaram 7.027.035c vikrameõa mahàtejà vàrayàm àsa saüyuge 7.027.036a sumattayos tayor àsãd yuddhaü loke sudàruõam 7.027.036c sumàlino vaso÷ caiva samareùv anivartinoþ 7.027.037a tatas tasya mahàbàõair vasunà sumahàtmanà 7.027.037c mahàn sa pannagarathaþ kùaõena vinipàtitaþ 7.027.038a hatvà tu saüyuge tasya rathaü bàõa÷ataiþ ÷itaiþ 7.027.038c gadàü tasya vadhàrthàya vasur jagràha pàõinà 7.027.039a tàü pradãptàü pragçhyà÷u kàladaõóanibhàü ÷ubhàm 7.027.039c tasya mårdhani sàvitraþ sumàler vinipàtayat 7.027.040a tasya mårdhani solkàbhà patantã ca tadà babhau 7.027.040c sahasràkùasamutsçùñà giràv iva mahà÷aniþ 7.027.041a tasya naivàsthi kàyo và na màüsaü dadç÷e tadà 7.027.041c gadayà bhasmasàdbhåto raõe tasmin nipàtitaþ 7.027.042a taü dçùñvà nihataü saükhye ràkùasàs te samantataþ 7.027.042c dudruvuþ sahitàþ sarve kro÷amànà mahàsvanam 7.028.001a sumàlinaü hataü dçùñvà vasunà bhasmasàtkçtam 7.028.001c vidrutaü càpi svaü sainyaü lakùayitvàrditaü ÷araiþ 7.028.002a tataþ sa balavàn kruddho ràvaõasya suto yudhi 7.028.002c nivartya ràkùasàn sarvàn meghanàdo vyatiùñhata 7.028.003a sa rathenàgnivarõena kàmagena mahàrathaþ 7.028.003c abhidudràva senàü tàü vanàny agnir iva jvalan 7.028.004a tataþ pravi÷atas tasya vividhàyudhadhàriõaþ 7.028.004c vidudruvur di÷aþ sarvà devàs tasya ca dar÷anàt 7.028.005a na tatràvasthitaþ ka÷ cid raõe tasya yuyutsataþ 7.028.005c sarvàn àvidhya vitrastàn dçùñvà ÷akro 'bhyabhàùata 7.028.006a na bhetavyaü na gantavyaü nivartadhvaü raõaü prati 7.028.006c eùa gacchati me putro yuddhàrtham aparàjitaþ 7.028.007a tataþ ÷akrasuto devo jayanta iti vi÷rutaþ 7.028.007c rathenàdbhutakalpena saügràmam abhivartata 7.028.008a tatas te trida÷àþ sarve parivàrya ÷acãsutam 7.028.008c ràvaõasya sutaü yuddhe samàsàdya vyavasthitàþ 7.028.009a teùàü yuddhaü mahad abhåt sadç÷aü devarakùasàm 7.028.009c kçte mahendraputrasya ràkùasendrasutasya ca 7.028.010a tato màtaliputre tu gomukhe ràkùasàtmajaþ 7.028.010c sàrathau pàtayàm àsa ÷aràn kà¤canabhåùaõàn 7.028.011a ÷acãsutas tv api tathà jayantas tasya sàrathim 7.028.011c taü caiva ràvaõiü kruddhaþ pratyavidhyad raõàjire 7.028.012a tataþ kruddho mahàtejà rakùo visphàritekùaõaþ 7.028.012c ràvaõiþ ÷akraputraü taü ÷aravarùair avàkirat 7.028.013a tataþ pragçhya ÷astràõi sàravanti mahànti ca 7.028.013c ÷ataghnãs tomaràn pràsàn gadàkhaógapara÷vadhàn 7.028.013e sumahànty adri÷çïgàõi pàtayàm àsa ràvaõiþ 7.028.014a tataþ pravyathità lokàþ saüjaj¤e ca tamo mahat 7.028.014c tasya ràvaõaputrasya tadà ÷atrån abhighnataþ 7.028.015a tatas tad daivatabalaü samantàt taü ÷acãsutam 7.028.015c bahuprakàram asvasthaü tatra tatra sma dhàvati 7.028.016a nàbhyajànaüs tadànyonyaü ÷atrån và daivatàni và 7.028.016c tatra tatra viparyastaü samantàt paridhàvitam 7.028.017a etasminn antare ÷åraþ pulomà nàma vãryavàn 7.028.017c daiteyas tena saügçhya ÷acãputro 'pavàhitaþ 7.028.018a gçhãtvà taü tu naptàraü praviùñaþ sa mahodadhim 7.028.018c màtàmaho 'ryakas tasya paulomã yena sà ÷acã 7.028.019a praõà÷aü dç÷ya tu surà jayantasyàtidàruõam 7.028.019c vyathità÷ càprahçùñà÷ ca samantàd vipradudruvuþ 7.028.020a ràvaõis tv atha saühçùño balaiþ parivçtaþ svakaiþ 7.028.020c abhyadhàvata devàüs tàn mumoca ca mahàsvanam 7.028.021a dçùñvà praõà÷aü putrasya ràvaõe÷ càpi vikramam 7.028.021c màtaliü pràha devendro rathaþ samupanãyatàm 7.028.022a sa tu divyo mahàbhãmaþ sajja eva mahàrathaþ 7.028.022c upasthito màtalinà vàhyamàno manojavaþ 7.028.023a tato meghà rathe tasmiüs taóidvanto mahàsvanàþ 7.028.023c agrato vàyucapalà gacchanto vyanadaüs tadà 7.028.024a nànàvàdyàni vàdyanta stutaya÷ ca samàhitàþ 7.028.024c nançtu÷ càpsaraþsaüghàþ prayàte vàsave raõam 7.028.025a rudrair vasubhir àdityaiþ sàdhyai÷ ca samarudgaõaiþ 7.028.025c vçto nànàpraharaõair niryayau trida÷àdhipaþ 7.028.026a nirgacchatas tu ÷akrasya paruùaü pavano vavau 7.028.026c bhàskaro niùprabha÷ càsãn maholkà÷ ca prapedire 7.028.027a etasminn antare ÷åro da÷agrãvaþ pratàpavàn 7.028.027c àruroha rathaü divyaü nirmitaü vi÷vakarmaõà 7.028.028a pannagaiþ sumahàkàyair veùñitaü lomaharùaõaiþ 7.028.028c yeùàü ni÷vàsavàtena pradãptam iva saüyugam 7.028.029a daityair ni÷àcaraiþ ÷årai rathaþ saüparivàritaþ 7.028.029c samaràbhimukho divyo mahendram abhivartata 7.028.030a putraü taü vàrayitvàsau svayam eva vyavasthitaþ 7.028.030c so 'pi yuddhàd viniùkramya ràvaõiþ samupàvi÷at 7.028.031a tato yuddhaü pravçttaü tu suràõàü ràkùasaiþ saha 7.028.031c ÷astràbhivarùaõaü ghoraü meghànàm iva saüyuge 7.028.032a kumbhakarõas tu duùñàtmà nànàpraharaõodyataþ 7.028.032c nàj¤àyata tadà yuddhe saha kenàpy ayudhyata 7.028.033a dantair bhujàbhyàü padbhyàü ca ÷aktitomarasàyakaiþ 7.028.033c yena kenaiva saürabdhas tàóayàm àsa vai suràn 7.028.034a tato rudrair mahàbhàgaiþ sahàdityair ni÷àcaraþ 7.028.034c prayuddhas tai÷ ca saügràme kçttaþ ÷astrair nirantaram 7.028.035a tatas tad ràkùasaü sainyaü trida÷aiþ samarudgaõaiþ 7.028.035c raõe vidràvitaü sarvaü nànàpraharaõaiþ ÷itaiþ 7.028.036a ke cid vinihatàþ ÷astrair veùñanti sma mahãtale 7.028.036c vàhaneùv avasaktà÷ ca sthità evàpare raõe 7.028.037a rathàn nàgàn kharàn uùñràn pannagàüs turagàüs tathà 7.028.037c ÷iü÷umàràn varàhàü÷ ca pi÷àcavadanàüs tathà 7.028.038a tàn samàliïgya bàhubhyàü viùñabdhàþ ke cid ucchritàþ 7.028.038c devais tu ÷astrasaüviddhà mamrire ca ni÷àcaràþ 7.028.039a citrakarma ivàbhàti sa teùàü raõasaüplavaþ 7.028.039c nihatànàü pramattànàü ràkùasànàü mahãtale 7.028.040a ÷oõitodaka niùyandàkaïkagçdhrasamàkulà 7.028.040c pravçttà saüyugamukhe ÷astragràhavatã nadã 7.028.041a etasminn antare kruddho da÷agrãvaþ pratàpavàn 7.028.041c nirãkùya tad balaü sarvaü daivatair vinipàtitam 7.028.042a sa taü prativigàhyà÷u pravçddhaü sainyasàgaram 7.028.042c trida÷àn samare nighna¤ ÷akram evàbhyavartata 7.028.043a tataþ ÷akro mahac càpaü visphàrya sumahàsvanam 7.028.043c yasya visphàraghoùeõa svananti sma di÷o da÷a 7.028.044a tad vikçùya mahac càpam indro ràvaõamårdhani 7.028.044c nipàtayàm àsa ÷aràn pàvakàdityavarcasaþ 7.028.045a tathaiva ca mahàbàhur da÷agrãvo vyavasthitaþ 7.028.045c ÷akraü kàrmukavibhraùñaiþ ÷aravarùair avàkirat 7.028.046a prayudhyator atha tayor bàõavarùaiþ samantataþ 7.028.046c nàj¤àyata tadà kiü cit sarvaü hi tamasà vçtam 7.029.001a tatas tamasi saüjàte ràkùasà daivataiþ saha 7.029.001c ayudhyanta balonmattàþ sådayantaþ parasparam 7.029.002a tatas tu devasainyena ràkùasànàü mahad balam 7.029.002c da÷àü÷aü sthàpitaü yuddhe ÷eùaü nãtaü yamakùayam 7.029.003a tasmiüs tu tamasà naddhe sarve te devaràkùasàþ 7.029.003c anyonyaü nàbhyajànanta yudhyamànàþ parasparam 7.029.004a indra÷ ca ràvaõa÷ caiva ràvaõi÷ ca mahàbalaþ 7.029.004c tasmiüs tamojàlavçte moham ãyur na te trayaþ 7.029.005a sa tu dçùñvà balaü sarvaü nihataü ràvaõo raõe 7.029.005c krodham abhyàgamat tãvraü mahànàdaü ca muktavàn 7.029.006a krodhàt såtaü ca durdharùaþ syandanastham uvàca ha 7.029.006c parasainyasya madhyena yàvadantaü nayasva màm 7.029.007a adyaitàüs trida÷àn sarvàn vikramaiþ samare svayam 7.029.007c nànà÷astrair mahàsàrair nà÷ayàmi nabhastalàt 7.029.008a aham indraü vadhiùyàmi varuõaü dhanadaü yamam 7.029.008c trida÷àn vinihatyà÷u svayaü sthàsyàmy athopari 7.029.009a viùàdo na ca kartavyaþ ÷ãghraü vàhaya me ratham 7.029.009c dviþ khalu tvàü bravãmy adya yàvadantaü nayasva màm 7.029.010a ayaü sa nandanodde÷o yatra vartàmahe vayam 7.029.010c naya màm adya tatra tvam udayo yatra parvataþ 7.029.011a tasya tadvacanaü ÷rutvà turagàn sa manojavàn 7.029.011c àdide÷àtha ÷atråõàü madhyenaiva ca sàrathiþ 7.029.012a tasya taü ni÷cayaü j¤àtvà ÷akro deve÷varas tadà 7.029.012c rathasthaþ samarasthàüs tàn devàn vàkyam athàbravãt 7.029.013a suràþ ÷çõuta madvàkyaü yat tàvan mama rocate 7.029.013c jãvann eva da÷agrãvaþ sàdhu rakùo nigçhyatàm 7.029.014a eùa hy atibalaþ sainye rathena pavanaujasà 7.029.014c gamiùyati pravçddhormiþ samudra iva parvaõi 7.029.015a na hy eùa hantuü ÷akyo 'dya varadànàt sunirbhayaþ 7.029.015c tad grahãùyàmahe rakùo yattà bhavata saüyuge 7.029.016a yathà baliü nigçhyaitat trailokyaü bhujyate mayà 7.029.016c evam etasya pàpasya nigraho mama rocate 7.029.017a tato 'nyaü de÷am àsthàya ÷akraþ saütyajya ràvaõam 7.029.017c ayudhyata mahàtejà ràkùasàn nà÷ayan raõe 7.029.018a uttareõa da÷agrãvaþ pravive÷ànivartitaþ 7.029.018c dakùiõena tu pàr÷vena pravive÷a ÷atakratuþ 7.029.019a tataþ sa yojana÷ataü praviùño ràkùasàdhipaþ 7.029.019c devatànàü balaü kçtsnaü ÷aravarùair avàkirat 7.029.020a tataþ ÷akro nirãkùyàtha praviùñaü taü balaü svakam 7.029.020c nyavartayad asaübhràntaþ samàvçtya da÷ànanam 7.029.021a etasminn antare nàdo mukto dànavaràkùasaiþ 7.029.021c hà hatàþ smeti taü dçùñvà grastaü ÷akreõa ràvaõam 7.029.022a tato rathaü samàruhya ràvaõiþ krodhamårchitaþ 7.029.022c tat sainyam atisaükruddhaþ pravive÷a sudàruõam 7.029.023a sa tàü pravi÷ya màyàü tu dattàü gopatinà purà 7.029.023c adç÷yaþ sarvabhåtànàü tat sainyaü samavàkirat 7.029.024a tataþ sa devàn saütyajya ÷akram evàbhyayàd drutam 7.029.024c mahendra÷ ca mahàtejà na dadar÷a sutaü ripoþ 7.029.025a sa màtaliü hayàü÷ caiva tàóayitvà ÷arottamaiþ 7.029.025c mahendraü bàõavarùeõa ÷ãghrahasto hy avàkirat 7.029.026a tataþ ÷akro rathaü tyaktva visçjya ca sa màtalim 7.029.026c airàvataü samàruhya mçgayàm àsa ràvaõim 7.029.027a sa tu màyà balàd rakùaþ saügràme nàbhyadç÷yata 7.029.027c kiramàõaþ ÷araughena mahendram amitaujasaü 7.029.028a sa taü yadà pari÷ràntam indraü mene 'tha ràvaõiþ 7.029.028c tadainaü màyayà baddhvà svasainyam abhito 'nayat 7.029.029a taü dçùñvàtha balàt tasmin màyayàpahçtaü raõe 7.029.029c mahendram amaràþ sarve kiü nv etad iti cukru÷uþ 7.029.029e na hi dç÷yati vidyàvàn màyayà yena nãyate 7.029.030a etasminn antare càpi sarve suragaõàs tadà 7.029.030c abhyadravan susaükruddhà ràvaõaü ÷astravçùñibhiþ 7.029.031a ràvaõas tu samàsàdya vasvàdityamarudgaõàn 7.029.031c na ÷a÷àka raõe sthàtuü na yoddhuü ÷astrapãóitaþ 7.029.032a taü tu dçùñvà pari÷ràntaü prahàrair jarjaracchavim 7.029.032c ràvaõiþ pitaraü yuddhe 'dar÷anastho 'bravãd idam 7.029.033a àgaccha tàta gacchàvo nivçttaü raõakarma tat 7.029.033c jitaü te viditaü bho 'stu svastho bhava gatajvaraþ 7.029.034a ayaü hi surasainyasya trailokyasya ca yaþ prabhuþ 7.029.034c sa gçhãto mayà ÷akro bhagnamànàþ suràþ kçtàþ 7.029.035a yatheùñaü bhuïkùva trailokyaü nigçhya ripum ojasà 7.029.035c vçthà te kiü ÷ramaü kçtvà yuddhaü hi tava niùphalam 7.029.036a sa daivatabalàt tasmàn nivçtto raõakarmaõaþ 7.029.036c tac chrutvà ràvaõer vàkyaü svasthacetà da÷ànanaþ 7.029.037a atha raõavigatajvaraþ prabhur; vijayam avàpya ni÷àcaràdhipaþ 7.029.037c bhavanam abhi tato jagàma hçùñaþ; svasutam avàpya ca vàkyam abravãt 7.029.038a atibalasadç÷aiþ paràkramais tair; mama kulamànavivardhanaü kçtam 7.029.038c yad amarasamavikrama tvayà; trida÷apatis trida÷à÷ ca nirjitàþ 7.029.039a tvaritam upanayasva vàsavaü; nagaram ito vraja sainyasaüvçtaþ 7.029.039c aham api tava gacchato drutaü; saha sacivair anuyàmi pçùñhataþ 7.029.040a atha sa balavçtaþ savàhanas; trida÷apatiü parigçhya ràvaõiþ 7.029.040c svabhavanam upagamya ràkùaso; muditamanà visasarja ràkùasàn 7.030.001a jite mahendre 'tibale ràvaõasya sutena vai 7.030.001c prajàpatiü puraskçtya gatà laïkàü suràs tadà 7.030.002a taü ràvaõaü samàsàdya putrabhràtçbhir àvçtam 7.030.002c abravãd gagane tiùñhan sàntvapårvaü prajàpatiþ 7.030.003a vatsa ràvaõa tuùño 'smi tava putrasya saüyuge 7.030.003c aho 'sya vikramaudàryaü tava tulyo 'dhiko 'pi và 7.030.004a jitaü hi bhavatà sarvaü trailokyaü svena tejasà 7.030.004c kçtà pratij¤à saphalà prãto 'smi svasutena vai 7.030.005a ayaü ca putro 'tibalas tava ràvaõaràvaõiþ 7.030.005c indrajit tv iti vikhyàto jagaty eùa bhaviùyati 7.030.006a balavठ÷atrunirjetà bhaviùyaty eùa ràkùasaþ 7.030.006c yam à÷ritya tvayà ràjan sthàpitàs trida÷à va÷e 7.030.007a tan mucyatàü mahàbàho mahendraþ pàka÷àsanaþ 7.030.007c kiü càsya mokùaõàrthàya prayacchanti divaukasaþ 7.030.008a athàbravãn mahàtejà indrajit samitiüjayaþ 7.030.008c amaratvam ahaü deva vçõomãhàsya mokùaõe 7.030.009a abravãt tu tadà devo ràvaõiü kamalodbhavaþ 7.030.009c nàsti sarvàmaratvaü hi keùàü cit pràõinàü bhuvi 7.030.010a athàbravãt sa tatrastham indrajit padmasaübhavam 7.030.010c ÷råyatàü yà bhavet siddhiþ ÷atakratuvimokùaõe 7.030.011a mameùñaü nitya÷o deva havyaiþ saüpåjya pàvakam 7.030.011c saügràmam avatartuü vai ÷atrunirjayakàïkùiõaþ 7.030.012a tasmiü÷ ced asamàpte tu japyahome vibhàvasoþ 7.030.012c yudhyeyaü deva saügràme tadà me syàd vinà÷anam 7.030.013a sarvo hi tapasà caiva vçõoty amaratàü pumàn 7.030.013c vikrameõa mayà tv etad amaratvaü pravartitam 7.030.014a evam astv iti taü pràha vàkyaü devaþ prajàpatiþ 7.030.014c mukta÷ cendrajità ÷akro gatà÷ ca tridivaü suràþ 7.030.015a etasminn antare ÷akro dãno bhraùñàmbarasrajaþ 7.030.015c ràma cintàparãtàtmà dhyànatatparatàü gataþ 7.030.016a taü tu dçùñvà tathàbhåtaü pràha devaþ prajàpatiþ 7.030.016c ÷akrakrato kim utkaõñhàü karoùi smara duùkçtam 7.030.017a amarendra mayà bahvyaþ prajàþ sçùñàþ purà prabho 7.030.017c ekavarõàþ samàbhàùà ekaråpà÷ ca sarva÷aþ 7.030.018a tàsàü nàsti vi÷eùo hi dar÷ane lakùaõe 'pi và 7.030.018c tato 'ham ekàgramanàs tàþ prajàþ paryacintayam 7.030.019a so 'haü tàsàü vi÷eùàrthaü striyam ekàü vinirmame 7.030.019c yad yat prajànàü pratyaïgaü vi÷iùñaü tat tad uddhçtam 7.030.020a tato mayà råpaguõair ahalyà strã vinirmità 7.030.020c ahalyety eva ca mayà tasyà nàma pravartitam 7.030.021a nirmitàyàü tu devendra tasyàü nàryàü surarùabha 7.030.021c bhaviùyatãti kasyaiùà mama cintà tato 'bhavat 7.030.022a tvaü tu ÷akra tadà nàrãü jànãùe manasà prabho 7.030.022c sthànàdhikatayà patnã mamaiùeti puraüdara 7.030.023a sà mayà nyàsabhåtà tu gautamasya mahàtmanaþ 7.030.023c nyastà bahåni varùàõi tena niryàtità ca sà 7.030.024a tatas tasya parij¤àya mayà sthairyaü mahàmuneþ 7.030.024c j¤àtvà tapasi siddhiü ca patnyarthaü spar÷ità tadà 7.030.025a sa tayà saha dharmàtmà ramate sma mahàmuniþ 7.030.025c àsan nirà÷à devàs tu gautame dattayà tayà 7.030.026a tvaü kruddhas tv iha kàmàtmà gatvà tasyà÷ramaü muneþ 7.030.026c dçùñavàü÷ ca tadà tàü strãü dãptàm agni÷ikhàm iva 7.030.027a sà tvayà dharùità ÷akra kàmàrtena samanyunà 7.030.027c dçùñas tvaü ca tadà tena à÷rame paramarùiõà 7.030.028a tataþ kruddhena tenàsi ÷aptaþ paramatejasà 7.030.028c gato 'si yena devendra da÷àbhàgaviparyayam 7.030.029a yasmàn me dharùità patnã tvayà vàsava nirbhayam 7.030.029c tasmàt tvaü samare ràja¤ ÷atruhastaü gamiùyasi 7.030.030a ayaü tu bhàvo durbuddhe yas tvayeha pravartitaþ 7.030.030c mànuùeùv api sarveùu bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.030.031a tatràdharmaþ subalavàn samutthàsyati yo mahàn 7.030.031c tatràrdhaü tasya yaþ kartà tvayy ardhaü nipatiùyati 7.030.032a na ca te sthàvaraü sthànaü bhaviùyati puraüdara 7.030.032c etenàdharmayogena yas tvayeha pravartitaþ 7.030.033a ya÷ ca ya÷ ca surendraþ syàd dhruvaþ sa na bhaviùyati 7.030.033c eùa ÷àpo mayà mukta ity asau tvàü tadàbravãt 7.030.034a tàü tu bhàryàü vinirbhartsya so 'bravãt sumahàtapàþ 7.030.034c durvinãte vinidhvaüsa mamà÷ramasamãpataþ 7.030.035a råpayauvanasaüpannà yasmàt tvam anavasthità 7.030.035c tasmàd råpavatã loke na tvam ekà bhaviùyasi 7.030.036a råpaü ca tat prajàþ sarvà gamiùyanti sudurlabham 7.030.036c yat tavedaü samà÷ritya vibhrame 'yam upasthitaþ 7.030.037a tadà prabhçti bhåyiùñhaü prajà råpasamanvitàþ 7.030.037c ÷àpotsargàd dhi tasyedaü muneþ sarvam upàgatam 7.030.038a tat smara tvaü mahàbàho duùkçtaü yat tvayà kçtam 7.030.038c yena tvaü grahaõaü ÷atror gato nànyena vàsava 7.030.039a ÷ãghraü yajasva yaj¤aü tvaü vaiùõavaü susamàhitaþ 7.030.039c pàvitas tena yaj¤ena yàsyasi tridivaü tataþ 7.030.040a putra÷ ca tava devendra na vinaùño mahàraõe 7.030.040c nãtaþ saünihita÷ caiva aryakeõa mahodadhau 7.030.041a etac chrutvà mahendras tu yaj¤am iùñvà ca vaiùõavam 7.030.041c punas tridivam àkràmad anva÷àsac ca devatàþ 7.030.042a etad indrajito ràma balaü yat kãrtitaü mayà 7.030.042c nirjitas tena devendraþ pràõino 'nye ca kiü punaþ 7.031.001a tato ràmo mahàtejà vismayàt punar eva hi 7.031.001c uvàca praõato vàkyam agastyam çùisattamam 7.031.002a bhagavan kiü tadà lokàþ ÷ånyà àsan dvijottama 7.031.002c dharùaõàü yatra na pràpto ràvaõo ràkùase÷varaþ 7.031.003a utàho hãnavãryàs te babhuvuþ pçthivãkùitaþ 7.031.003c bahiùkçtà varàstrai÷ ca bahavo nirjità nçpàþ 7.031.004a ràghavasya vacaþ ÷rutvà agastyo bhagavàn çùiþ 7.031.004c uvàca ràmaü prahasan pitàmaha ive÷varam 7.031.005a sa evaü bàdhamànas tu pàrthivàn pàrthivarùabha 7.031.005c cacàra ràvaõo ràma pçthivyàü pçthivãpate 7.031.006a tato màhiùmatãü nàma purãü svargapurãprabhàm 7.031.006c saüpràpto yatra sàmnidhyaü paramaü vasuretasaþ 7.031.007a tulya àsãn nçpas tasya pratàpàd vasuretasaþ 7.031.007c arjuno nàma yasyàgniþ ÷arakuõóe ÷ayaþ sadà 7.031.008a tam eva divasaü so 'tha haihayàdhipatir balã 7.031.008c arjuno narmadàü rantuü gataþ strãbhiþ sahe÷varaþ 7.031.009a ràvaõo ràkùasendras tu tasyàmàtyàn apçcchata 7.031.009c kvàrjuno vo nçpaþ so 'dya ÷ãghram àkhyàtum arhatha 7.031.010a ràvaõo 'ham anupràpto yuddhepsur nçvareõa tu 7.031.010c mamàgamanam avyagrair yuùmàbhiþ saünivedyatàm 7.031.011a ity evaü ràvaõenoktàs te 'màtyàþ suvipa÷citaþ 7.031.011c abruvan ràkùasapatim asàmnidhyaü mahãpateþ 7.031.012a ÷rutvà vi÷ravasaþ putraþ pauràõàm arjunaü gatam 7.031.012c apasçtyàgato vindhyaü himavatsaünibhaü girim 7.031.013a sa tam abhram ivàviùñam udbhràntam iva medinãm 7.031.013c apa÷yad ràvaõo vindhyam àlikhantam ivàmbaram 7.031.014a sahasra÷ikharopetaü siühàdhyuùitakandaram 7.031.014c prapàta patitaiþ ÷ãtaiþ sàññahàsam ivàmbubhiþ 7.031.015a devadànavagandharvaiþ sàpsarogaõakiünaraiþ 7.031.015c sàha strãbhiþ krãóamànaiþ svargabhåtaü mahocchrayam 7.031.016a nadãbhiþ syandamànàbhir agatipratimaü jalam 7.031.016c sphuñãbhi÷ calajihvàbhir vamantam iva viùñhitam 7.031.017a ulkàvantaü darãvantaü himavatsaünibhaü girim 7.031.017c pa÷yamànas tato vindhyaü ràvaõo narmadàü yayau 7.031.018a calopalajalàü puõyàü pa÷cimodadhigàminãm 7.031.018c mahiùaiþ sçmaraiþ siühaiþ ÷àrdålarkùagajottamaiþ 7.031.018e uùõàbhitaptais tçùitaiþ saükùobhitajalà÷ayàm 7.031.019a cakravàkaiþ sakàraõóaiþ sahaüsajalakukkuñaiþ 7.031.019c sàrasai÷ ca sadàmattaiþ kokåjadbhiþ samàvçtàm 7.031.020a phulladrumakçtottaüsàü cakravàkayugastanãm 7.031.020c vistãrõapulina÷roõãü haüsàvalisumekhalàm 7.031.021a puùpareõvanuliptàïgãü jalaphenàmalàü÷ukàm 7.031.021c jalàvagàhasaüspar÷àü phullotpala÷ubhekùaõàm 7.031.022a puùpakàd avaruhyà÷u narmadàü saritàü varàm 7.031.022c iùñàm iva varàü nàrãm avagàhya da÷ànanaþ 7.031.023a sa tasyàþ puline ramye nànàkusuma÷obhite 7.031.023c upopaviùñaþ sacivaiþ sàrdhaü ràkùasapuügavaþ 7.031.023e narmadà dar÷ajaü harùam àptavàn ràkùase÷varaþ 7.031.024a tataþ salãlaü prahasàn ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.031.024c uvàca sacivàüs tatra màrãca÷ukasàraõàn 7.031.025a eùa ra÷misahasreõa jagat kçtveva kà¤canam 7.031.025c tãkùõatàpakaraþ såryo nabhaso madhyam àsthitaþ 7.031.025e màm àsãnaü viditveha candràyàti divàkaraþ 7.031.026a narmadà jala÷ãta÷ ca sugandhiþ ÷ramanàa÷anaþ 7.031.026c madbhayàd anilo hy eùa vàty asau susamàhitaþ 7.031.027a iyaü càpi saricchreùñhà narmadà narma vardhinã 7.031.027c lãnamãnavihaügormiþ sabhayevàïganà sthità 7.031.028a tad bhavantaþ kùatàþ ÷astrair nçpair indrasamair yudhi 7.031.028c candanasya raseneva rudhireõa samukùitàþ 7.031.029a te yåyam avagàhadhvaü narmadàü ÷armadàü nçõàm 7.031.029c mahàpadmamukhà mattà gaïgàm iva mahàgajàþ 7.031.030a asyàü snàtvà mahànadyàü pàpmànaü vipramokùyatha 7.031.031a aham apy atra puline ÷aradindusamaprabhe 7.031.031c puùpopaharaü ÷anakaiþ kariùyàmi umàpateþ 7.031.032a ràvaõenaivam uktàs tu màrãca÷ukasàraõàþ 7.031.032c samahodaradhåmràkùà narmadàm avagàhire 7.031.033a ràkùasendragajais tais tu kùobhyate narmadà nadã 7.031.033c vàmanà¤janapadmàdyair gaïgà iva mahàgajaiþ 7.031.034a tatas te ràkùasàaþ snàtvà narmadàyà varàmbhasi 7.031.034c uttãrya puùpàõy àjahrur balyarthaü ràvaõasya tu 7.031.035a narmadà puline ramye ÷ubhràbhrasadç÷aprabhe 7.031.035c ràkùasendrair muhårtena kçtaþ puùpamayo giriþ 7.031.036a puùpeùåpahçteùv eva ràvaõo ràkùase÷varaþ 7.031.036c avatãrõo nadãü snàtuü gaïgàm iva mahàgajaþ 7.031.037a tatra snàtvà ca vidhivaj japtvà japyam anuttamam 7.031.037c narmadà salilàt tasmàd uttatàra sa ràvaõaþ 7.031.038a ràvaõaü prà¤jaliü yàntam anvayuþ saptaràkùasàþ 7.031.038c yatra yatra sa yàti sma ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.031.038e jàmbånadamayaü liïgaü tatra tatra sma nãyate 7.031.039a vàlukavedimadhye tu tal liïgaü sthàpya ràvaõaþ 7.031.039c arcayàm àsa gandhai÷ ca puùpai÷ càmçtagandhibhiþ 7.031.040a tataþ satàm àrtiharaü haraü paraü; varapradaü candramayåkhabhåùaõam 7.031.040c samarcayitvà sa ni÷àcaro jagau; prasàrya hastàn praõanarta càyatàn 7.032.001a narmadà puline yatra ràkùasendraþ sa ràvaõaþ 7.032.001c puùpopahàraü kurute tasmàd de÷àd adårataþ 7.032.002a arjuno jayatàü ÷reùñho màhiùmatyàþ patiþ prabhuþ 7.032.002c krãóite saha nàrãbhir narmadàtoyam à÷ritaþ 7.032.003a tàsàü madhyagato ràja raràja sa tato 'rjunaþ 7.032.003c kareõånàü sahasrasya madhyastha iva ku¤jaraþ 7.032.004a jij¤àsuþ sa tu bàhånàü sahasrasyottamaü balam 7.032.004c rurodha narmadà vegaü bàhubhiþ sa tadàrjunaþ 7.032.005a kàrtavãryabhujàsetuü taj jalaü pràpya nirmalam 7.032.005c kålàpahàraü kurvàõaü pratisrotaþ pradhàvati 7.032.006a samãnanakramakaraþ sapuùpaku÷asaüstaraþ 7.032.006c sa narmadàmbhaso vegaþ pràvçñkàla ivàbabhau 7.032.007a sa vegaþ kàrtavãryeõa saüpreùiña ivàmbhasaþ 7.032.007c puùpopahàraü tat sarvaü ràvaõasya jahàra ha 7.032.008a ràvaõo 'rdhasamàptaü tu utsçjya niyamaü tadà 7.032.008c narmadàü pa÷yate kàntàü pratikålàü yathà priyàm 7.032.009a pa÷cimena tu taü dçùñvà sàgarodgàrasaünibham 7.032.009c vardhantam ambhaso vegaü pårvàm à÷àü pravi÷ya tu 7.032.010a tato 'nudbhrànta÷akunàü svàbhàvye parame sthitàm 7.032.010c nirvikàràïganàbhàsàü pa÷yate ràvaõo nadãm 7.032.011a savyetarakaràïgulyà sa÷abdaü ca da÷ànanaþ 7.032.011c vegaprabhavam anveùñuü so 'di÷ac chukasàraõau 7.032.012a tau tu ràvaõasaüdiùñau bhràtarau ÷ukasàraõau 7.032.012c vyomàntaracarau vãrau prasthitau pa÷cimonmukhau 7.032.013a ardhayojanamàtraü tu gatvà tau tu ni÷àcarau 7.032.013c pa÷yetàü puruùaü toye krãóantaü sahayoùitam 7.032.014a bçhatsàlapratãka÷aü toyavyàkulamårdhajam 7.032.014c madaraktàntanayanaü madanàkàravarcasaü 7.032.015a nadãü bàhusahasreõa rundhantam arimardanam 7.032.015c giriü pàdasahasreõa rundhantam iva medinãm 7.032.016a bàlànàü varanàrãõàü sahasreõàbhisaüvçtam 7.032.016c samadànàü kareõånàü sahasreõeva ku¤jaram 7.032.017a tam adbhutatamaü dçùñvà ràkùasau ÷ukasàraõau 7.032.017c saünivçttàv upàgamya ràvaõaü tam athocatuþ 7.032.018a bçhatsàlapratãkà÷aþ ko 'py asau ràkùase÷vara 7.032.018c narmadàü rodhavad ruddhvà krãóàpayati yoùitaþ 7.032.019a tena bàhusahasreõa saüniruddhajalà nadã 7.032.019c sàgarodgàrasaükà÷àn udgàràn sçjate muhuþ 7.032.020a ity evaü bhàùamàõau tau ni÷amya ÷ukasàraõau 7.032.020c ràvaõo 'rjuna ity uktvà uttasthau yuddhalàlasaþ 7.032.021a arjunàbhimukhe tasmin prasthite ràkùase÷vare 7.032.021c sakçd eva kçto ràvaþ saraktaþ preùito ghanaiþ 7.032.022a mahodaramahàpàr÷vadhåmràkùa÷ukasàraõaiþ 7.032.022c saüvçto ràkùasendras tu tatràgàd yatra so 'rjunaþ 7.032.023a nàtidãrgheõa kàlena sa tato ràkùaso balã 7.032.023c taü narmadà hradaü bhãmam àjagàmà¤janaprabhaþ 7.032.024a sa tatra strãparivçtaü và÷itàbhir iva dvipam 7.032.024c narendraü pa÷yate ràjà ràkùasànàü tadàrjunam 7.032.025a sa roùàd raktanayano ràkùasendro baloddhataþ 7.032.025c ity evam arjunàmàtyàn àha gambhãrayà girà 7.032.026a amàtyàþ kùipram àkhyàta haihayasya nçpasya vai 7.032.026c yuddhàrthaü samanupràpto ràvaõo nàma nàmataþ 7.032.027a ràvaõasya vacaþ ÷rutvà mantriõo 'thàrjunasya te 7.032.027c uttasthuþ sàyudhàs taü ca ràvaõaü vàkyam abruvan 7.032.028a yuddhasya kàlo vij¤àtaþ sàdhu bhoþ sàdhu ràvaõa 7.032.028c yaþ kùãbaü strãvçtaü caiva yoddhum icchasi no nçpam 7.032.028e và÷itàmadhyagaü mattaü ÷àrdåla iva ku¤jaram 7.032.029a kùamasvàdya da÷agrãva uùyatàü rajanã tvayà 7.032.029c yuddha÷raddhà tu yady asti ÷vas tàta samare 'rjunam 7.032.030a yadi vàpi tvarà tubhyaü yuddhatçùõàsamàvçtà 7.032.030c nihatyàsmàüs tato yuddham arjunenopayàsyasi 7.032.031a tatas te ràvaõàmàtyair amàtyàþ pàrthivasya tu 7.032.031c sådità÷ càpi te yuddhe bhakùità÷ ca bubhukùitaiþ 7.032.032a tato halahalà÷abdo narmadà tira àbabhau 7.032.032c arjunasyànuyàtràõàü ràvaõasya ca mantriõàm 7.032.033a iùubhis tomaraiþ ÷ålair vajrakalpaiþ sakarùaõaiþ 7.032.033c saràvaõàn ardayantaþ samantàt samabhidrutàþ 7.032.034a haihayàdhipayodhànàü vega àsãt sudàruõaþ 7.032.034c sanakramãnamakarasamudrasyeva nisvanaþ 7.032.035a ràvaõasya tu te 'màtyàþ prahasta÷ukasàraõàþ 7.032.035c kàrtavãryabalaü kruddhà nirdahanty agnitejasaþ 7.032.036a arjunàya tu tat karma ràvaõasya samantriõaþ 7.032.036c krãóamànàya kathitaü puruùair dvàrarakùibhiþ 7.032.037a uktvà na bhetavyam iti strãjanaü sa tato 'rjunaþ 7.032.037c uttatàra jalàt tasmàd gaïgàtoyàd ivà¤janaþ 7.032.038a krodhadåùitanetras tu sa tato 'rjuna pàvakaþ 7.032.038c prajajvàla mahàghoro yugànta iva pàvakaþ 7.032.039a sa tårõataram àdàya varahemàïgado gadàm 7.032.039c abhidravati rakùàüsi tamàüsãva divàkaraþ 7.032.040a bàhuvikùepakaraõàü samudyamya mahàgadàm 7.032.040c gàruóaü vegam àsthàya àpapàtaiva so 'rjunaþ 7.032.041a tasya margaü samàvçtya vindhyo 'rkasyeva parvataþ 7.032.041c sthito vindhya ivàkampyaþ prahasto musalàyudhaþ 7.032.042a tato 'sya musalaü ghoraü lohabaddhaü madoddhataþ 7.032.042c prahastaþ preùayan kruddho raràsa ca yathàmbudaþ 7.032.043a tasyàgre musalasyàgnir a÷okàpãóasaünibhaþ 7.032.043c prahastakaramuktasya babhåva pradahann iva 7.032.044a àdhàvamànaü musalaü kàrtavãryas tadàrjunaþ 7.032.044c nipuõaü va¤cayàm àsa sagado gajavikramaþ 7.032.045a tatas tam abhidudràva prahastaü haihayàdhipaþ 7.032.045c bhràmayàõo gadàü gurvãü pa¤cabàhu÷atocchrayàm 7.032.046a tenàhato 'tivegena prahasto gadayà tadà 7.032.046c nipapàta sthitaþ ÷ailo vajrivajrahato yathà 7.032.047a prahastaü patitaü dçùñvà màrãca÷ukasàaraõàþ 7.032.047c samahodaradhåmràkùà apasçptà raõàjiràt 7.032.048a apakrànteùv amàtyeùu prahaste ca nipàtite 7.032.048c ràvaõo 'bhyadravat tårõam arjunaü nçpasattamam 7.032.049a sahasrabàhos tad yuddhaü viü÷adbàho÷ ca dàruõam 7.032.049c nçparàkùasayos tatra àrabdhaü lomaharùaõam 7.032.050a sàgaràv iva saükùubdhau calamålàv ivàcalau 7.032.050c tejoyuktàv ivàdityau pradahantàv ivànalau 7.032.051a baloddhatau yathà nàgau và÷itàrthe yathà vçùau 7.032.051c meghàv iva vinardantau siühàv iva balotkañau 7.032.052a rudrakàlàv iva kruddhau tau tathà ràkùasàrjunau 7.032.052c parasparaü gadàbhyàü tau tàóayàm àsatur bhç÷am 7.032.053a vajraprahàràn acalà yathà ghoràn viùehire 7.032.053c gadàprahàràüs tadvat tau sahete nararàkùasau 7.032.054a yathà÷aniravebhyas tu jàyate vai prati÷rutiþ 7.032.054c tathà tàbhyàü gadàpàtair di÷aþ sarvàþ prati÷rutàþ 7.032.055a arjunasya gadà sà tu pàtyamànàhitorasi 7.032.055c kà¤canàbhaü nabha÷ cakre vidyutsaudàmanã yathà 7.032.056a tathaiva ràvaõenàpi pàtyamànà muhur muhuþ 7.032.056c arjunorasi nirbhàti gadolkeva mahàgirau 7.032.057a nàrjunaþ khedam àpnoti na ràkùasagaõe÷varaþ 7.032.057c samam àsãt tayor yuddhaü yathà pårvaü balãndrayoþ 7.032.058a ÷çïgair maharùabhau yadvad dantàgrair iva ku¤jarau 7.032.058c parasparaü vinighnantau nararàkùasasattamau 7.032.059a tato 'rjunena kruddhena sarvapràõena sà gadà 7.032.059c stanayor antare muktà ràvaõasya mahàhave 7.032.060a varadànakçtatràõe sà gadà ràvaõorasi 7.032.060c durbaleva yathà senà dvidhàbhåtàpatat kùitau 7.032.061a sa tv arjunapramuktena gadàpàtena ràvaõaþ 7.032.061c apàsarpad dhanurmàtraü niùasàada ca niùñanan 7.032.062a sa vihvalaü tad àlakùya da÷agrãvaü tato 'rjunaþ 7.032.062c sahasà pratijagràha garutmàn iva pannagam 7.032.063a sa taü bàhusahasreõa balàd gçhya da÷ànanam 7.032.063c babandha balavàn ràjà baliü nàràyaõo yathà 7.032.064a badhyamàne da÷agrãve siddhacàraõadevatàþ 7.032.064c sàdhvãti vàdinaþ puùpaiþ kiranty arjunamårdhani 7.032.065a vyàghro mçgam ivàdàya siüharàó iva dantinam 7.032.065c raràsa haihayo ràjà harùàd ambudavan muhuþ 7.032.066a prahastas tu samà÷vasto dçùñvà baddhaü da÷ànanam 7.032.066c saha tai ràkasaiþ kruddha abhidudràva pàrthivam 7.032.067a naktaücaràõàü vegas tu teùàm àpatatàü babhau 7.032.067c uddhçta àtapàpàye samudràõàm ivàdbhutaþ 7.032.068a mu¤ca mu¤ceti bhàùantas tiùñha tiùñheti càsakçt 7.032.068c musalàni ca ÷ålàni utsasarjus tadàrjune 7.032.069a apràptàny eva tàny à÷u asaübhràntas tadàrjunaþ 7.032.069c àyudhàny amaràrãõàü jagràha ripusådanaþ 7.032.070a tatas tair eva rakùàüsi durdharaiþ pravaràyudhaiþ 7.032.070c bhittvà vidràvayàm àsa vàyur ambudharàn iva 7.032.071a ràkùasàüs tràsayitvà tu kàrtavãryàrjunas tadà 7.032.071c ràvaõaü gçhya nagaraü pravive÷a suhçdvçtaþ 7.032.072a sa kãryamàõaþ kusumàkùatotkarair; dvijaiþ sapauraiþ puruhåtasaünibhaþ 7.032.072c tadàrjunaþ saüpravive÷a tàü purãü; baliü nigçhyaiva sahasralocanaþ 7.033.001a ràvaõagrahaõaü tat tu vàyugrahaõasaünibham 7.033.001c çùiþ pulastyaþ ÷u÷ràva kathitaü divi daivataiþ 7.033.002a tataþ putrasutasnehàt kampyamàno mahàdhçtiþ 7.033.002c màhiùmatãpatiü draùñum àjagàma mahàn çùiþ 7.033.003a sa vàyumàrgam àsthàya vàyutulyagatir dvijaþ 7.033.003c purãü màhiùmatãü pràpto manaþsaütàpavikramaþ 7.033.004a so 'maràvatisaükà÷àü hçùñapuùñajanàvçtàm 7.033.004c pravive÷a purãü brahmà indrasyevàmaràvatãm 7.033.005a pàdacàram ivàdityaü niùpatantaü sudurdç÷am 7.033.005c tatas te pratyabhij¤àya arjunàya nyavedayan 7.033.006a pulastya iti taü ÷rutvà vacanaü haihayàdhipaþ 7.033.006c ÷irasy a¤jalim uddhçtya pratyudgacchad dvijottamam 7.033.007a purohito 'sya gçhyàrghyaü madhuparkaü tathàiva ca 7.033.007c purastàt prayayau ràj¤a indrasyeva bçhaspatiþ 7.033.008a tatas tam çùim àyàntam udyantam iva bhàskaram 7.033.008c arjuno dç÷ya saüpràptaü vavandendra ive÷varam 7.033.009a sa tasya madhuparkaü ca pàdyam arghyaü ca dàpayan 7.033.009c pulastyam àha ràjendro harùagadgadayà girà 7.033.010a adyeyam amaràvatyà tulyà màhiùmatã kçtà 7.033.010c adyàhaü tu dvijendrendra yasmàt pa÷yàmi durdç÷am 7.033.011a adya me ku÷alaü deva adya me kulam uddhçtam 7.033.011c yat te devagaõair vandyau vande 'haü caraõàv imau 7.033.012a idaü ràjyam ime putrà ime dàrà ime vayam 7.033.012c brahman kiü kurma kiü kàryam àj¤àpayatu no bhavàn 7.033.013a taü dharme 'gniùu bhçtyeùu ÷ivaü pçùñvàtha pàrthivam 7.033.013c pulastyovàca ràjànaü haihayànàü tadàrjunam 7.033.014a ràjendràmalapadmàkùapårõacandranibhànana 7.033.014c atulaü te balaü yena da÷agrãvas tvayà jitaþ 7.033.015a bhayàd yasyàvatiùñhetàü niùpandau sàgarànilau 7.033.015c so 'yam adya tvayà baddhaþ pautro me 'tãvadurjayaþ 7.033.016a tat putraka ya÷aþ sphãtaü nàma vi÷ràvitaü tvayà 7.033.016c madvàkyàd yàcyamàno 'dya mu¤ca vatsa da÷ànanam 7.033.017a pulastyàj¤àü sa gçhyàtha akiücanavaco 'rjunaþ 7.033.017c mumoca pàrthivendrendro ràkùasendraü prahçùñavat 7.033.018a sa taü pramuktvà trida÷àrim arjunaþ; prapåjya divyàbharaõasragambaraiþ 7.033.018c ahiüsàkaü sakhyam upetya sàgnikaü; praõamya sa brahmasutaü gçhaü yayau 7.033.019a pulastyenàpi saügamya ràkùasendraþ pratàpavàn 7.033.019c pariùvaïgakçtàtithyo lajjamàno visarjitaþ 7.033.020a pitàmahasuta÷ càpi pulastyo munisattamaþ 7.033.020c mocayitvà da÷agrãvaü brahmalokaü jagàma saþ 7.033.021a evaü sa ràvaõaþ pràptaþ kàrtavãryàt tu dharùaõàt 7.033.021c pulastyavacanàc càpi punar mokùam avàptavàn 7.033.022a evaü balibhyo balinaþ santi ràghavanandana 7.033.022c nàvaj¤à parataþ kàryà ya icchec chreya àtmanaþ 7.033.023a tataþ sa ràjà pi÷ità÷anànàü; sahasrabàhor upalabhya maitrãm 7.033.023c punar naràõàü kadanaü cakàra; cacàra sarvàü pçthivãü ca darpàt 7.034.001a arjunena vimuktas tu ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.034.001c cacàra pçthivãü sarvàm anirviõõas tathà kçtaþ 7.034.002a ràkùasaü và manuùyaü và ÷çõute yaü balàdhikam 7.034.002c ràvaõas taü samàsàdya yuddhe hvayati darpitaþ 7.034.003a tataþ kadà cit kiùkindhàü nagarãü vàlipàlitàm 7.034.003c gatvàhvayati yuddhàya vàlinaü hemamàlinam 7.034.004a tatas taü vànaràmàtyas tàras tàràpità prabhuþ 7.034.004c uvàca ràvaõaü vàkyaü yuddhaprepsum upàgatam 7.034.005a ràkùasendra gato vàlã yas te pratibalo bhavet 7.034.005c nànyaþ pramukhataþ sthàtuü tava ÷aktaþ plavaügamaþ 7.034.006a caturbhyo 'pi samudrebhyaþ saüdhyàm anvàsya ràvaõa 7.034.006c imaü muhårtam àyàti vàlã tiùñha muhårtakam 7.034.007a etàn asthicayàn pa÷ya ya ete ÷aïkhapàõóuràþ 7.034.007c yuddhàrthinàm ime ràjan vànaràdhipatejasà 7.034.008a yad vàmçtarasaþ pãtas tvayà ràvaõaràkùasa 7.034.008c tathà vàlinam àsàdya tadantaü tava jãvitam 7.034.009a atha và tvarase martuü gaccha dakùiõasàgaram 7.034.009c vàlinaü drakùyase tatra bhåmiùñham iva bhàskaram 7.034.010a sa tu tàraü vinirbhartsya ràvaõo ràkùase÷varaþ 7.034.010c puùpakaü tat samàruhya prayayau dakùiõàrõavam 7.034.011a tatra hemagiriprakhyaü taruõàrkanibhànanam 7.034.011c ràvaõo vàlinaü dçùñvà saüdhyopàsanatatparam 7.034.012a puùpakàd avaruhyàtha ràvaõo '¤janasaünibhaþ 7.034.012c grahãtuü vàlinaü tårõaü niþ÷abdapadam àdravat 7.034.013a yadçcchayonmãlayatà vàlinàpi sa ràvaõaþ 7.034.013c pàpàbhipràyavàn dçùña÷ cakàra na ca saübhramam 7.034.014a ÷a÷am àlakùya siüho và pannagaü garuóo yathà 7.034.014c na cintayati taü vàlã ràvaõaü pàpani÷cayam 7.034.015a jighçkùamàõam adyainaü ràvaõaü pàpabuddhinam 7.034.015c kakùàvalambinaü kçtvà gamiùyàmi mahàrõavàn 7.034.016a drakùyanty ariü mamàïkasthaü sraüsitorukaràmbaram 7.034.016c lambamànaü da÷agrãvaü garuóasyeva pannagam 7.034.017a ity evaü matim àsthàya vàlã karõam upà÷ritaþ 7.034.017c japan vai naigamàn mantràüs tasthau parvataràó iva 7.034.018a tàv anyonyaü jighçkùantau hariràkùasapàrthivau 7.034.018c prayatnavantau tat karma ãhatur baladarpitau 7.034.019a hastagràhyaü tu taü matvà pàda÷abdena ràvaõam 7.034.019c paràïmukho 'pi jagràha vàlã sarpam ivàõóajaþ 7.034.020a grahãtukàmaü taü gçhya rakùasàm ã÷varaü hariþ 7.034.020c kham utpapàta vegena kçtvà kakùàvalambinam 7.034.021a sa taü pãódayamànas tu vitudantaü nakhair muhuþ 7.034.021c jahàra ràvaõaü vàlã pavanas toyadaü yathà 7.034.022a atha te ràkùasàmàtyà hriyamàõe da÷ànane 7.034.022c mumokùayiùavo ghorà ravamàõà hy abhidravan 7.034.023a anvãyamànas tair vàlã bhràjate 'mbaramadhyagaþ 7.034.023c anvãyamàno meghaughair ambarastha ivàü÷umàn 7.034.024a te '÷aknuvantaþ saüpràptaü vàlinaü ràkùasottamàþ 7.034.024c tasya bàhåruvegena pari÷ràntaþ patanti ca 7.034.025a vàlimàrgàd apàkràman parvatendrà hi gacchataþ 7.034.026a apakùigaõasaüpàto vànarendro mahàjavaþ 7.034.026c krama÷aþ sàgaràn sarvàn saüdhyàkàlam avandata 7.034.027a sabhàjyamàno bhåtais tu khecaraiþ khecaro hariþ 7.034.027c pa÷cimaü sàgaraü vàlã àjagàma saràvaõaþ 7.034.028a tatra saüdhyàm upàsitvà snàtvà japtvà ca vànaraþ 7.034.028c uttaraü sàgaraü pràyàd vahamàno da÷ànanam 7.034.029a uttare sàgare saüdhyàm upàsitvà da÷ànanam 7.034.029c vahamàno 'gamad vàlã pårvam ambumahànidhim 7.034.030a tatràpi saüdhyàm anvàsya vàsaviþ sa harã÷varaþ 7.034.030c kiùkindhàbhimukho gçhya ràvaõaü punar àgamat 7.034.031a caturùv api samudreùu saüdhyàm anvàsya vànaraþ 7.034.031c ràvaõodvahana÷ràntaþ kiùkindhopavane 'patat 7.034.032a ràvaõaü tu mumocàtha svakakùàt kapisattamaþ 7.034.032c kutas tvam iti covàca prahasan ràvaõaü prati 7.034.033a vismayaü tu mahad gatvà ÷ramalokanirãkùaõaþ 7.034.033c ràkùase÷o harã÷aü tam idaü vacanam abravãt 7.034.034a vànarendra mahendràbha ràkùasendro 'smi ràvaõaþ 7.034.034c yuddhepsur ahaü saüpràptaþ sa càdyàsàditas tvayà 7.034.035a aho balam aho vãryam aho gambhãratà ca te 7.034.035c yenàhaü pa÷uvad gçhya bhràmita÷ caturo 'rõavàn 7.034.036a evam a÷ràntavad vãra ÷ãghram eva ca vànara 7.034.036c màü caivodvahamànas tu ko 'nyo vãraþ kramiùyati 7.034.037a trayàõàm eva bhåtànàü gatir eùà plavaügama 7.034.037c mano'nilasuparõànàü tava và nàtra saü÷ayaþ 7.034.038a so 'haü dçùñabalas tubhyam icchàmi haripuügava 7.034.038c tvayà saha ciraü sakhyaü susnigdhaü pàvakàgrataþ 7.034.039a dàràþ putràþ puraü ràùñraü bhogàcchàdanabhojanam 7.034.039c sarvam evàvibhaktaü nau bhaviùyati harã÷vara 7.034.040a tataþ prajvàlayitvàgniü tàv ubhau hariràkùasau 7.034.040c bhràtçtvam upasaüpannau pariùvajya parasparam 7.034.041a anyonyaü lambitakarau tatas tau hariràkùasau 7.034.041c kiùkindhàü vi÷atur hçùñau siühau giriguhàm iva 7.034.042a sa tatra màsam uùitaþ sugrãva iva ràvaõaþ 7.034.042c amàtyair àgatair nãcas trailokyotsàdanàrthibhiþ 7.034.043a evam etat puràvçttaü vàlinà ràvaõaþ prabho 7.034.043c dharùita÷ ca kçta÷ càpi bhràtà pàvakasaünidhau 7.034.044a balam apratimaü ràma vàlino 'bhavad uttamam 7.034.044c so 'pi tayà vinirdagdhaþ ÷alabho vahninà yathà 7.035.001a apçcchata tato ràmo dakùiõà÷àlayaü munim 7.035.001c prà¤jalir vinayopeta idam àha vaco 'rthavat 7.035.002a atulaü balam etàbhyàü vàlino ràvaõasya ca 7.035.002c na tv etau hanumadvãryaiþ samàv iti matir mama 7.035.003a ÷auryaü dàkùyaü balaü dhairyaü pràj¤atà nayasàdhanam 7.035.003c vikrama÷ ca prabhàva÷ ca hanåmati kçtàlayàþ 7.035.004a dçùñvodadhiü viùãdantãü tadaiùa kapivàhinãm 7.035.004c samà÷vàsya kapãn bhåyo yojanànàü ÷ataü plutaþ 7.035.005a dharùayitvà purãü laïkàü ràvaõàntaþpuraü tathà 7.035.005c dçùñvà saübhàùità càpi sãtà vi÷vàsità tathà 7.035.006a senàgragà mantrisutàþ kiükarà ràvaõàtmajaþ 7.035.006c ete hanumatà tatra ekena vinipàtitàþ 7.035.007a bhåyo bandhàd vimuktena saübhàùitvà da÷ànanam 7.035.007c laïkà bhasmãkçtà tena pàvakeneva medinã 7.035.008a na kàlasya na ÷akrasya na viùõor vittapasya ca 7.035.008c karmàõi tàni ÷råyante yàni yuddhe hanåmataþ 7.035.009a etasya bàhuvãryeõa laïkà sãtà ca lakùmaõaþ 7.035.009c pràpto mayà jaya÷ caiva ràjyaü mitràõi bàndhavàþ 7.035.010a hanåmàn yadi me na syàd vànaràdhipateþ sakhà 7.035.010c pravçttam api ko vettuü jànakyàþ ÷aktimàn bhavet 7.035.011a kimarthaü vàlã caitena sugrãvapriyakàmyayà 7.035.011c tadà vaire samutpanne na dagdho vãrudho yathà 7.035.012a na hi veditavàn manye hanåmàn àtmano balam 7.035.012c yad dçùñavठjãviteùñaü kli÷yantaü vànaràdhipam 7.035.013a etan me bhagavan sarvaü hanåmati mahàmune 7.035.013c vistareõa yathàtattvaü kathayàmarapåjita 7.035.014a ràghavasya vacaþ ÷rutvà hetuyuktam çùis tataþ 7.035.014c hanåmataþ samakùaü tam idaü vacanam abravãt 7.035.015a satyam etad raghu÷reùñha yad bravãùi hanåmataþ 7.035.015c na bale vidyate tulyo na gatau na matau paraþ 7.035.016a amogha÷àpaiþ ÷àpas tu datto 'sya çùibhiþ purà 7.035.016c na vedità balaü yena balã sann arimardanaþ 7.035.017a bàlye 'py etena yat karma kçtaü ràma mahàbala 7.035.017c tan na varõayituü ÷akyam atibàlatayàsya te 7.035.018a yadi vàsti tv abhipràyas tac chrotuü tava ràghava 7.035.018c samàdhàya matiü ràma ni÷àmaya vadàmy aham 7.035.019a såryadattavarasvarõaþ sumerur nàma parvataþ 7.035.019c yatra ràjyaü pra÷àsty asya keùarã nàma vai pità 7.035.020a tasya bhàryà babhåveùñà hy a¤janeti pari÷rutà 7.035.020c janayàm àsa tasyàü vai vàyur àtmajam uttamam 7.035.021a ÷àli÷åkasamàbhàsaü pràsåtemaü tadà¤janà 7.035.021c phalàny àhartukàmà vai niùkràntà gahane carà 7.035.022a eùa màtur viyogàc ca kùudhayà ca bhç÷àrditaþ 7.035.022c ruroda ÷i÷ur atyarthaü ÷i÷uþ ÷arabharàó iva 7.035.023a tatodyantaü vivasvantaü japà puùpotkaropamam 7.035.023c dadç÷e phalalobhàc ca utpapàta raviü prati 7.035.024a bàlàrkàbhimukho bàlo bàlàrka iva mårtimàn 7.035.024c grahãtukàmo bàlàrkaü plavate 'mbaramadhyagaþ 7.035.025a etasmin plavanàne tu ÷i÷ubhàve hanåmati 7.035.025c devadànavasiddhànàü vismayaþ sumahàn abhåt 7.035.026a nàpy evaü vegavàn vàyur garuóo na manas tathà 7.035.026c yathàyaü vàyuputras tu kramate 'mbaram uttamam 7.035.027a yadi tàvac chi÷or asya ãdç÷au gativikramau 7.035.027c yauvanaü balam àsàdya kathaü vego bhaviùyati 7.035.028a tam anuplavate vàyuþ plavantaü putram àtmanaþ 7.035.028c såryadàhabhayàd rakùaüs tuùàracaya÷ãtalaþ 7.035.029a bahuyojanasàhasraü kramaty eùa tato 'mbaram 7.035.029c pitur balàc ca bàlyàc ca bhàskaràbhyà÷am àgataþ 7.035.030a ÷i÷ur eùa tv adoùaj¤a iti matvà divàkaraþ 7.035.030c kàryaü càtra samàyattam ity evaü na dadàha saþ 7.035.031a yam eva divasaü hy eùa grahãtuü bhàskaraü plutaþ 7.035.031c tam eva divasaü ràhur jighçkùati divàkaram 7.035.032a anena ca paràmçùño ràma såryarathopati 7.035.032c apakràntas tatas trasto ràhu÷ candràrkamardanaþ 7.035.033a sa indrabhavanaü gatvà saroùaþ siühikàsutaþ 7.035.033c abravãd bhrukuñãü kçtvà devaü devagaõair vçtam 7.035.034a bubhukùàpanayaü dattvà candràrkau mama vàsava 7.035.034c kim idaü tat tvayà dattam anyasya balavçtrahan 7.035.035a adyàhaü parvakàle tu jighçkùuþ såryam àgataþ 7.035.035c athànyo ràhur àsàdya jagràha sahasà ravim 7.035.036a sa ràhor vacanaü ÷rutvà vàsavaþ saübhramànvitaþ 7.035.036c utpapàtàsanaü hitvà udvahan kà¤canasrajam 7.035.037a tataþ kailàsakåñàbhaü caturdantaü madasravam 7.035.037c ÷çïgàrakàriõaü pràüùuü svarõaghaõñàññahàsinam 7.035.038a indraþ karãndram àruhya ràhuü kçtvà puraþsaram 7.035.038c pràyàd yatràbhavat såryaþ sahànena hanåmatà 7.035.039a athàtirabhasenàgàd ràhur utsçjya vàsavam 7.035.039c anena ca sa vai dçùña àdhàva¤ ÷ailakåñavat 7.035.040a tataþ såryaü samutsçjya ràhum evam avekùya ca 7.035.040c utpapàta punar vyoma grahãtuü siühikà sutam 7.035.041a utsçjyàrkam imaü ràma àdhàvantaü plavaügamam 7.035.041c dçùñvà ràhuþ paràvçtya mukha÷eùaþ paràïmukhaþ 7.035.042a indram à÷aüsamànas tu tràtàraü siühikàsutaþ 7.035.042c indra indreti saütràsàn muhur muhur abhàùata 7.035.043a ràhor vikro÷amànasya pràg evàlakùitaþ svaraþ 7.035.043c ÷rutvendrovàca màü bhaiùãr ayam enaü nihanmy aham 7.035.044a airàvataü tato dçùñvà mahat tad idam ity api 7.035.044c phalaü taü hastiràjànam abhidudràva màrutiþ 7.035.045a tadàsya dhàvato råpam airàvatajighçkùayà 7.035.045c muhårtam abhavad ghoram indràgnyor iva bhàsvaram 7.035.046a evam àdhàvamànaü tu nàtikruddhaþ ÷acãpatiþ 7.035.046c hastàntenàtimuktena kuli÷enàbhyatàóayat 7.035.047a tato girau papàtaiùa indravajràbhitàóitaþ 7.035.047c patamànasya caitasya vàmo hanur abhajyata 7.035.048a tasmiüs tu patite bàle vajratàóanavihvale 7.035.048c cukrodhendràya pavanaþ prajànàm a÷ivàya ca 7.035.049a viõmåtrà÷ayam àvçtya prajàsv antargataþ prabhuþ 7.035.049c rurodha sarvabhåtàni yathà varùàõi vàsavaþ 7.035.050a vàyuprakopàd bhåtàni nirucchvàsàni sarvataþ 7.035.050c saüdhibhir bhajyamànàni kàùñhabhåtàni jaj¤ire 7.035.051a niþsvadhaü nirvaùañkàraü niùkriyaü dharmavarjitam 7.035.051c vàyuprakopàt trailokyaü nirayastham ivàbabhau 7.035.052a tataþ prajàþ sagandharvàþ sadevàsuramànuùàþ 7.035.052c prajàpatiü samàdhàvann asukhàrtàþ sukhaiùiõaþ 7.035.053a åcuþ prà¤jalayo devà darodaranibhodaràþ 7.035.053c tvayà sma bhagavan sçùñàþ prajànàtha caturvidhàþ 7.035.054a tvayà datto 'yam asmàkam àyuùaþ pavanaþ patiþ 7.035.054c so 'smàn pràõe÷varo bhåtvà kasmàd eùo 'dya sattama 7.035.055a rurodha duþkhaü janayann antaþpura iva striyaþ 7.035.055c tasmàt tvàü ÷araõaü pràptà vàyunopahatà vibho 7.035.056a vàyusaürodhajaü duþkham idaü no nuda ÷atruhan 7.035.057a etat prajànàü ÷rutvà tu prajànàthaþ prajàpatiþ 7.035.057c kàraõàd iti tàn uktvà prajàþ punar abhàùata 7.035.058a yasmin vaþ kàraõe vàyu÷ cukrodha ca rurodha ca 7.035.058c prajàþ ÷çõudhvaü tat sarvaü ÷rotavyaü càtmanaþ kùamam 7.035.059a putras tasyàmare÷ena indreõàdya nipàtitaþ 7.035.059c ràhor vacanam àj¤àya ràj¤à vaþ kopito 'nilaþ 7.035.060a a÷arãraþ ÷arãreùu vàyu÷ carati pàlayan 7.035.060c ÷arãraü hi vinà vàyuü samatàü yàti reõubhiþ 7.035.061a vàyuþ pràõàþ sukhaü vàyur vàyuþ sarvam idaü jagat 7.035.061c vàyunà saüparityaktaü na sukhaü vindate jagat 7.035.062a adyaiva ca parityaktaü vàyunà jagad àyuùà 7.035.062c adyaiveme nirucchvàsàþ kàùñhakuóyopamàþ sthitàþ 7.035.063a tad yàmas tatra yatràste màruto rukprado hi vaþ 7.035.063c mà vinà÷aü gamiùyàma aprasàdyàditeþ sutam 7.035.064a tataþ prajàbhiþ sahitaþ prajàpatiþ; sadevagandharvabhujaügaguhyakaþ 7.035.064c jagàma tatràsyati yatra màrutaþ; sutaü surendràbhihataü pragçhya saþ 7.035.065a tato 'rkavai÷vànarakà¤canaprabhaü; sutaü tadotsaïgagataü sadà gateþ 7.035.065c caturmukho vãkùya kçpàm athàkarot; sadevasiddharùibhujaügaràkùasaþ 7.036.001a tataþ pitàmahaü dçùñvà vàyuþ putravadhàrditaþ 7.036.001c ÷i÷ukaü taü samàdàya uttasthau dhàtur agrataþ 7.036.002a calatkuõóalamaulisraktapanãyavibhåùaõaþ 7.036.002c pàdayor nyapatad vàyus tisro' vasthàya vedhase 7.036.003a taü tu vedavidàdyas tu lambàbharaõa÷obhinà 7.036.003c vàyum utthàpya hastena ÷i÷uü taü parimçùñavàn 7.036.004a spçùñamàtras tataþ so 'tha salãlaü padmajanmanà 7.036.004c jalasiktaü yathà sasyaü punar jãvitam àptavàn 7.036.005a pràõavantam imaü dçùñvà pràõo gandhavaho mudà 7.036.005c cacàra sarvabhåteùu saüniruddhaü yathàpurà 7.036.006a marudrogavinirmuktàþ prajà vai muditàbhavan 7.036.006c ÷ãtavàtavinirmuktàþ padminya iva sàmbujàþ 7.036.007a tatas triyugmas trikakut tridhàmà trida÷àrcitaþ 7.036.007c uvàca devatà brahmà màrutapriyakàmyayà 7.036.008a bho mahendràgnivaruõadhane÷varamahe÷varàþ 7.036.008c jànatàm api tat sarvaü hitaü vakùyàmi ÷råyatàm 7.036.009a anena ÷i÷unà kàryaü kartavyaü vo bhaviùyati 7.036.009c dadatàsya varàn sarve màrutasyàsya tuùñidàn 7.036.010a tataþ sahasranayanaþ prãtiraktaþ ÷ubhànanaþ 7.036.010c ku÷e ÷ayamayãü màlàü samutkùipyedam abravãt 7.036.011a matkarotsçùñavajreõa hanur asya yathà kùataþ 7.036.011c nàmnaiùa kapi÷àrdålo bhavità hanumàn iti 7.036.012a aham evàsya dàsyàmi paramaü varam uttamam 7.036.012c ataþ prabhçti vajrasya mamàvadhyo bhaviùyati 7.036.013a màrtàõóas tv abravãt tatra bhagavàüs timiràpahaþ 7.036.013c tejaso 'sya madãyasya dadàmi ÷atikàü kalàm 7.036.014a yadà tu ÷àstràõy adhyetuü ÷aktir asya bhaviùyati 7.036.014c tadàsya ÷àstraü dàsyàmi yena vàgmã bhaviùyati 7.036.015a varuõa÷ ca varaü pràdàn nàsya mçtyur bhaviùyati 7.036.015c varùàyuta÷atenàpi matpà÷àd udakàd api 7.036.016a yamo 'pi daõóàvadhyatvam arogatvaü ca nitya÷aþ 7.036.016c di÷ate 'sya varaü tuùña aviùàdaü ca saüyuge 7.036.017a gadeyaü màmikà nainaü saüyugeùu vadhiùyati 7.036.017c ity evaü varadaþ pràha tadà hy ekàkùipiïgalaþ 7.036.018a matto madàyudhànàü ca na vadhyo 'yaü bhaviùyati 7.036.018c ity evaü ÷aükareõàpi datto 'sya paramo varaþ 7.036.019a sarveùàü brahmadaõóànàm avadhyo 'yaü bhaviùyati 7.036.019c dãrghàayu÷ ca mahàtmà ca iti brahmàbravãd vacaþ 7.036.020a vi÷vakarmà tu dçùñvainaü bàlasåryopamaü ÷i÷um 7.036.020c ÷ilpinà pravaraþ pràha varam asya mahàmatiþ 7.036.021a vinirmitàni devànàm àyudhànãha yàni tu 7.036.021c teùàü saügràmakàle tu avadhyo 'yaü bhaviùyati 7.036.022a tataþ suràõàü tu varair dçùñvà hy enam akaükçtam 7.036.022c caturmukhas tuùñamukho vàyum àha jagadguruþ 7.036.023a amitràõàü bhayakaro mitràõàm abhayaükaraþ 7.036.023c ajeyo bhavità te 'tra putro màrutamàrutiþ 7.036.024a ràvaõotsàdanàrthàni ràmaprãtikaràõi ca 7.036.024c romaharùakaràõy eùa kartà karmàõi saüyuge 7.036.025a evam uktvà tam àmantrya màrutaü te 'maraiþ saha 7.036.025c yathàgataü yayuþ sarve pitàmahapurogamàþ 7.036.026a so 'pi gandhavahaþ putraü pragçhya gçham ànayat 7.036.026c a¤janàyàstam àkhyàya varaü dattaü viniþsçtaþ 7.036.027a pràpya ràma varàn eùa varadànabalànvitaþ 7.036.027c balenàtmani saüsthena so 'påryata yathàrõavaþ 7.036.028a balenàpåryamàõo hi eùa vànarapuügavaþ 7.036.028c à÷rameùu maharùãõàm aparàdhyati nirbhayaþ 7.036.029a srugbhàõóàn agnihotraü ca valkalànàü ca saücayàn 7.036.029c bhagnavicchinnavidhvastàn su÷àntànàü karoty ayam 7.036.030a sarveùàü brahmadaõóànàm avadhyaü brahmaõà kçtam 7.036.030c jànanta çùayas taü vai kùamante tasya nitya÷aþ 7.036.031a yadà keùariõà tv eùa vàyunà sà¤janena ca 7.036.031c pratiùiddho 'pi maryàdàü laïghayaty eva vànaraþ 7.036.032a tato maharùayaþ kruddhà bhçgvaïgirasavaü÷ajàþ 7.036.032c ÷epur enaü raghu÷reùñha nàtikruddhàtimanyavaþ 7.036.033a bàdhase yat samà÷ritya balam asmàn plavaügama 7.036.033c tad dãrghakàlaü vettàsi nàsmàkaü ÷àpamohitaþ 7.036.034a tatas tu hçtatejaujà maharùivacanaujasà 7.036.034c eùo ÷ramàõi nànyeti mçdubhàvagata÷ caran 7.036.035a atha çkùarajà nàma vàlisugrãvayoþ pità 7.036.035c sarvavànararàjàsãt tejasà iva bhàskaraþ 7.036.036a sa tu ràjyaü ciraü kçtvà vànaràõàü harã÷varaþ 7.036.036c tatas tvarkùarajà nàma kàladharmeõa saügataþ 7.036.037a tasminn astamite vàlã mantribhir mantrakovidaiþ 7.036.037c pitrye pade kçto ràjà sugrãvo vàlinaþ pade 7.036.038a sugrãveõa samaü tv asya advaidhaü chidravarjitam 7.036.038c ahàryaü sakhyam abhavad anilasya yathàgninà 7.036.039a eùa ÷àpava÷àd eva na vedabalam àtmanaþ 7.036.039c vàlisugrãvayor vairaü yadà ràmasamutthitam 7.036.040a na hy eùa ràma sugrãvo bhràmyamàõo 'pi vàlinà 7.036.040c vedayàno na ca hy eùa balam àtmani màrutiþ 7.036.041a paràkramotsàha matipratàpaiþ; sau÷ãlyamàdhuryanayànayai÷ ca 7.036.041c gàmbhãryacàturyasuvãryadhairyair; hanåmataþ ko 'py adhiko 'sti loke 7.036.042a asau purà vyàkaraõaü grahãùyan; såryonmukhaþ pçùñhagamaþ kapãndraþ 7.036.042c udyadgirer astagiriü jagàma; granthaü mahad dhàrayad aprameyaþ 7.036.043a pravãvivikùor iva sàgarasya; lokàn didhakùor iva pàvakasya 7.036.043c lokakùayeùv eva yathàntakasya; hanåmataþ sthàsyati kaþ purastàt 7.036.044a eùo 'pi cànye ca mahàkapãndràþ; sugrãvamaindadvividàþ sanãlàþ 7.036.044c satàratàreyanalàþ sarambhàs; tvatkàraõàd ràma surair hi sçùñàþ 7.036.045a tad etat kathitaü sarvaü yan màü tvaü paripçcchasi 7.036.045c hanåmato bàlabhàve karmaitat kathitaü mayà 7.036.046a dçùñaþ saübhàùita÷ càsi ràma gacchamahe vayam 7.036.046c evam uktvà gatàþ sarve çùayas te yathàgatam 7.037.001a vimç÷ya ca tato ràmo vayasyam akutobhayam 7.037.001c pratardanaü kà÷ipatiü pariùvajyedam abravãt 7.037.002a dar÷ità bhavatà prãtir dar÷itaü sauhçdaü param 7.037.002c udyoga÷ ca kçto ràjan bharatena tvayà saha 7.037.003a tad bhavàn adya kà÷eyãü purãü vàràõasãü vraja 7.037.003c ramaõãyàü tvayà guptàü supràkàràü sutoraõàm 7.037.004a etàvad uktvà utthàya kàkutsthaþ paramàsanàt 7.037.004c paryaùvajata dharmàtmà nirantaram urogatam 7.037.005a visçjya taü vayasyaü sa svàgatàn pçthivãpatãn 7.037.005c prahasan ràghavo vàkyam uvàca madhuràkùaram 7.037.006a bhavatàü prãtir avyagrà tejasà parirakùità 7.037.006c dharma÷ ca niyato nityaü satyaü ca bhavatàü sadà 7.037.007a yuùmàkaü ca prabhàvena tejasà ca mahàtmanàm 7.037.007c hato duràtmà durbuddhã ràvaõo ràkùasàdhipaþ 7.037.008a hetumàtram ahaü tatra bhavatàü tejasàü hataþ 7.037.008c ràvaõaþ sagaõo yuddhe saputraþ sahabàndhavaþ 7.037.009a bhavanta÷ ca samànãtà bharatena mahàtmanà 7.037.009c ÷rutvà janakaràjasya kànane tanayàü hçtàm 7.037.010a udyuktànàü ca sarveùàü pàrthivànàü mahàtmanàm 7.037.010c kàlo hy atãtaþ sumahàn gamane rocatàü matiþ 7.037.011a pratyåcus taü ca ràjàno harùeõa mahatànvitàþ 7.037.011c diùñyà tvaü vijayã ràma ràjyaü càpi pratiùñhitam 7.037.012a diùñyà pratyàhçtà sãtà diùñyà ÷atruþ paràjitaþ 7.037.012c eùa naþ paramaþ kàma eùà naþ kãrtir uttamà 7.037.013a yat tvàü vijayinaü ràma pa÷yàmo hata÷àtravam 7.037.013c upapannaü ca kàkutstha yat tvam asmàn pra÷aüsasi 7.037.014a pra÷aüsàrhà hi jànanti pra÷aüsàü vaktum ãdç÷ãm 7.037.014c àpçcchàmo gamiùyàmo hçdistho naþ sadà bhavàn 7.037.015a bhavec ca te mahàràja prãtir asmàsu nityadà 7.038.001a te prayàtà mahàtmànaþ pàrthivàþ sarvato di÷am 7.038.001c kampayanto mahãü vãràþ svapuràõi prahçùñavat 7.038.002a akùauhiõã sahasrais te samavetàs tv aneka÷aþ 7.038.002c hçùñàþ pratigatàþ sarve ràghavàrthe samàgatàþ 7.038.003a åcu÷ caiva mahãpàlà baladarpasamanvitàþ 7.038.003c na nàma ràvaõaü yuddhe pa÷yàmaþ purataþ sthitam 7.038.004a bharatena vayaü pa÷càt samànãtà nirarthakam 7.038.004c hatà hi ràkùasàs tatra pàrthivaiþ syur na saü÷ayaþ 7.038.005a ràmasya bàhuvãryeõa pàlità lakùmaõasya ca 7.038.005c sukhaü pàre samudrasya yudhyema vigatajvaràþ 7.038.006a età÷ cànyà÷ ca ràjànaþ kathàs tatra sahasra÷aþ 7.038.006c kathayantaþ svaràùñràõi vivi÷us te mahàrathàþ 7.038.007a yathàpuràõi te gatvà ratnàni vividhàni ca 7.038.007c ràmàya priyakàmàrtham upahàràn nçpà daduþ 7.038.008a a÷vàn ratnàni vastràõi hastina÷ ca madotkañàn 7.038.008c candanàni ca divyàni divyàny àbharaõàni ca 7.038.009a bharato lakùmaõa÷ caiva ÷atrughna÷ ca mahàrathaþ 7.038.009c àdàya tàni ratnàni ayodhyàm agaman punaþ 7.038.010a àgatà÷ ca purãü ramyàm ayodhyàü puruùarùabhàþ 7.038.010c daduþ sarvàõi ratnàni ràghavàya mahàtmane 7.038.011a pratigçhya ca tat sarvaü prãtiyuktaþ sa ràghavaþ 7.038.011c sarvàõi tàni pradadau sugrãvàya mahàtmane 7.038.012a vibhãùaõàya ca dadau ye cànye çkùavànaràþ 7.038.012c hanåmatpramukhà vãrà ràkùasà÷ ca mahàbalàþ 7.038.013a te sarve hçùñamanaso ràmadattàni tàny atha 7.038.013c ÷irobhir dhàrayàm àsur bàhubhi÷ ca mahàbalàþ 7.038.014a papu÷ caiva sugandhãni madhåni vividhàni ca 7.038.014c màüsàni ca sumçùñàni phalàny àsvàdayanti ca 7.038.015a evaü teùàü nivasatàü màsaþ sàgro gatas tadà 7.038.015c muhårtam iva tat sarvaü ràmabhaktyà samarthayan 7.038.016a reme ràmaþ sa taiþ sàrdhaü vànaraiþ kàmaråpibhiþ 7.038.016c ràjabhi÷ ca mahàvãryai ràkùasai÷ ca mahàbalaiþ 7.038.017a evaü teùàü yayau màso dvitãyaþ ÷ai÷iraþ sukham 7.038.017c vànaràõàü prahçùñànàü ràkùasànàü ca sarva÷aþ 7.039.001a tathà sma teùàü vasatàm çkùavànararakùasàm 7.039.001c ràghavas tu mahàtejàþ sugrãvam idam abravãt 7.039.002a gamyatàü saumya kiùkindhàü duràdharùaü suràsuraiþ 7.039.002c pàlayasva sahàmàtyai ràjyaü nihatakaõñakam 7.039.003a aïgadaü ca mahàbàho prãtyà paramayànvitaþ 7.039.003c pa÷ya tvaü hanumantaü ca nalaü ca sumahàbalam 7.039.004a suùeõaü ÷va÷uraü ÷åraü tàraü ca balinàü varam 7.039.004c kumudaü caiva durdharùaü nãlaü ca sumahàbalam 7.039.005a vãraü ÷atabaliü caiva maindaü dvividam eva ca 7.039.005c gajaü gavàkùaü gavayaü ÷arabhaü ca mahàbalam 7.039.006a çkùaràjaü ca durdharùaü jàmbavantaü mahàbalam 7.039.006c pa÷ya prãtisamàyukto gandhamàdanam eva ca 7.039.007a ye cànye sumahàtmàno madarthe tyaktajãvitàþ 7.039.007c pa÷ya tvaü prãtisaüyukto mà caiùàü vipriyaü kçthàþ 7.039.008a evam uktvà ca sugrãvaü pra÷asya ca punaþ punaþ 7.039.008c vibhãùaõam athovàca ràmo madhurayà girà 7.039.009a taïkàü pra÷àdhi dharmeõa saümato hy asi pàrthiva 7.039.009c purasya ràkùasànàü ca bhràtur vai÷varaõasya ca 7.039.010a mà ca buddhim adharme tvaü kuryà ràjan kathaü cana 7.039.010c buddhimanto hi ràjàno dhruvam a÷nanti medinãm 7.039.011a ahaü ca nitya÷o ràjan sugrãvasahitas tvayà 7.039.011c smartavyaþ parayà prãtyà gaccha tvaü vigatajvaraþ 7.039.012a ràmasya bhàùitaü ÷rutvà çùkavànararàkùasàþ 7.039.012c sàdhu sàdhv iti kàkutsthaü pra÷a÷aüsuþ punaþ punaþ 7.039.013a tava buddhir mahàbàho vãryam adbhutam eva ca 7.039.013c màdhuryaü paramaü ràma svayambhor iva nityadà 7.039.014a teùàm evaü bruvàõànàü vànaràõàü ca rakùasàm 7.039.014c hanåmatpraõato bhåtvà ràghavaü vàkyam abravãt 7.039.015a sneho me paramo ràjaüs tvayi nityaü pratiùñhitaþ 7.039.015c bhakti÷ ca niyatà vãra bhàvo nànyatra gacchati 7.039.016a yàvad ràmakathàü vãra ÷roùye 'haü pçthivãtale 7.039.016c tàvac charãre vatsyantu mama pràõà na saü÷ayaþ 7.039.017a evaü bruvàõaü ràjendro hanåmantam athàsanàt 7.039.017c utthàya ca pariùvajya vàkyam etad uvàca ha 7.039.018a evam etat kapi÷reùñha bhavità nàtra saü÷ayaþ 7.039.018c lokà hi yàvat sthàsyanti tàvat sthàsyati me kathà 7.039.019a cariùyati kathà yàval lokàn eùà hi màmikà 7.039.019c tàvac charãre vatsyanti pràõàs tava na saü÷ayaþ 7.039.020a tato 'sya hàraü candràbhaü mucya kaõñhàt sa ràghavaþ 7.039.020c vaidåryataralaü snehàd àbabandhe hanåmati 7.039.021a tenorasi nibaddhena hàreõa sa mahàkapiþ 7.039.021c raràja hema÷ailendra÷ candreõàkràntamastakaþ 7.039.022a ÷rutvà tu ràghavasyaitad utthàyotthàya vànaràþ 7.039.022c praõamya ÷irasà pàdau prajagmus te mahàbalàþ 7.039.023a sugrãva÷ caiva ràmeõa pariùvakto mahàbhujaþ 7.039.023c vibhãùaõa÷ ca dharmàtmà nirantaram urogataþ 7.039.024a sarve ca te bàùpagalàþ sà÷runetrà vicetasaþ 7.039.024c saümåóhà iva duþkhena tyajante ràghavaü tadà 7.040.001a visçjya ca mahàbàhur çkùavànararàkùasàn 7.040.001c bhràtçbhiþ sahito ràmaþ pramumoda sukhã sukham 7.040.002a athàparàhõasamaye bhràtçbhiþ saha ràghavaþ 7.040.002c ÷u÷ràva madhuràü vàõãm antarikùàt prabhàùitàm 7.040.003a saumya ràma nirãkùasva saumyena vadanena màm 7.040.003c kailàsa÷ikharàt pràptaü viddhi màü puùkaraü prabho 7.040.004a tava ÷àsanam àj¤àya gato 'smi dhanadaü prati 7.040.004c upasthàtuü nara÷reùñha sa ca màü pratyabhàùata 7.040.005a nirjitas tvaü narendreõa ràghaveõa mahàtmanà 7.040.005c nihatya yudhi durdharùaü ràvaõaü ràkùasàdhipam 7.040.006a mamàpi paramà prãtir hate tasmin duràtmani 7.040.006c ràvaõe sagaõe saumya saputràmàtyabàndhave 7.040.007a sa tvaü ràmeõa laïkàyàü nirjitaþ paramàtmanà 7.040.007c vaha saumya tam eva tvam aham àj¤àpayàmi te 7.040.008a eùa me paramaþ kàmo yat tvaü ràghavanandanam 7.040.008c vaher lokasya saüyànaü gacchasva vigatajvaraþ 7.040.009a tacchàsanam ahaü j¤àtvà dhanadasya mahàtmanaþ 7.040.009c tvatsakà÷aü punaþ pràptaþ sa evaü pratigçhõa màm 7.040.010a bàóham ity eva kàkutsthaþ puùpakaü samapåjayat 7.040.010c làjàkùatai÷ ca puùpai÷ ca gandhai÷ ca susugandhibhiþ 7.040.011a gamyatàü ca yathàkàmam àgacches tvaü yadà smare 7.040.011c evam astv iti ràmeõa visçùñaþ puùpakaþ punaþ 7.040.011e abhipretàü di÷aü pràyàt puùpakaþ puùpabhåùitaþ 7.040.012a evam antarhite tasmin puùpake vividhàtmani 7.040.012c bharataþ prà¤jalir vàkyam uvàca raghunandanam 7.040.013a atyadbhutàni dç÷yante tvayi ràjyaü pra÷àsati 7.040.013c amànuùàõàü sattvànàü vyàhçtàni muhur muhuþ 7.040.014a anàmayàc ca martyànàü sàgro màso gato hy ayam 7.040.014c jãrõànàm api sattvànàü mçtyur nàyàti ràghava 7.040.015a putràn nàryaþ prasåyante vapuùmanta÷ ca mànavàþ 7.040.015c harùa÷ càbhyadhiko ràja¤ janasya puravàsinaþ 7.040.016a kàle ca vàsavo varùaü pàtayaty amçtopamam 7.040.016c vàyava÷ càpi vàyante spar÷avantaþ sukhapradàþ 7.040.017a ãdç÷o na÷ ciraü ràjà bhavatv iti nare÷vara 7.040.017c kathayanti pure paurà janà janapadeùu ca 7.040.018a età vàcaþ sumadhurà bharatena samãritàþ 7.040.018c ÷rutvà ràmo mudà yuktaþ pramumoda sukhã sukham 7.041.001a sa visçjya tato ràmaþ puùpakaü hemabhåùitam 7.041.001c pravive÷a mahàbàhur a÷okavanikàü tadà 7.041.002a candanàgaru cåtai÷ ca tuïga kàleyakair api 7.041.002c devadàruvanai÷ càpi samantàd upa÷obhitàm 7.041.003a priyaïgubhiþ kadambai÷ ca tathà kurabakair api 7.041.003c jambåbhiþ pàñalãbhi÷ ca kovidàrai÷ ca saüvçtàm 7.041.004a sarvadà kusumai ramyaiþ phalavadbhir manoramaiþ 7.041.004c càrupallavapuùpàóhyair mattabhramarasaükulaiþ 7.041.005a kokilair bhçïgaràjai÷ ca nànàvarõai÷ ca pakùibhiþ 7.041.005c ÷obhitàü ÷ata÷a÷ citrai÷ cåtavçkùàvataüsakaiþ 7.041.006a ÷àtakumbhanibhàþ ke cit ke cid agni÷ikhopamàþ 7.041.006c nãlà¤jananibhà÷ cànye bhànti tatra sma pàdapàþ 7.041.007a dãrghikà vividhàkàràþ pårõàþ paramavàriõà 7.041.007c mahàrhamaõisopànasphañikàntarakuññimàþ 7.041.008a phullapadmotpalavanà÷ cakravàkopa÷obhitàþ 7.041.008c pràkàrair vividhàkàraiþ ÷obhità÷ ca ÷ilàtalaiþ 7.041.009a tatra tatra vanodde÷e vaidåryamaõisaünibhaiþ 7.041.009c ÷àdvalaiþ paramopetàþ puùpitadrumasaüyutàþ 7.041.010a nandanaü hi yathendrasya bràhmaü caitrarathaü yathà 7.041.010c tathàråpaü hi ràmasya kànanaü tan nive÷itam 7.041.011a bahvàsanagçhopetàü latàgçhasamàvçtàm 7.041.011c a÷okavanikàü sphãtàü pravi÷ya raghunandanaþ 7.041.012a àsane tu ÷ubhàkàre puùpastabakabhåùite 7.041.012c kuthàstaraõasaüvãte ràmaþ saüniùasàda ha 7.041.013a sãtàü saügçhya bàhubhyàü madhumaireyam uttamam 7.041.013c pàyayàm àsa kàkutsthaþ ÷acãm indro yathàmçtam 7.041.014a màüsàni ca vicitràõi phalàni vividhàni ca 7.041.014c ràmasyàbhyavahàràrthaü kiükaràs tårõam àharan 7.041.015a upançtyanti ràjànaü nçtyagãtavi÷àradàþ 7.041.015c bàlà÷ ca råpavatya÷ ca striyaþ pànava÷aü gatàþ 7.041.016a evaü ràmo mudà yuktà sãtàü surucirànanàm 7.041.016c ramayàm àsa vaidehãm ahany ahani devavat 7.041.017a tathà tu ramamàõasya tasyaivaü ÷i÷iraþ ÷ubhaþ 7.041.017c atyakràman narendrasya ràghavasya mahàtmanaþ 7.041.018a pårvàhõe paurakçtyàni kçtvà dharmeõa dharmavit 7.041.018c ÷eùaü divasabhàgàrdham antaþpuragato 'bhavat 7.041.019a sãtà ca devakàryàõi kçtvà paurvàhõikàni tu 7.041.019c ÷va÷råõàm avi÷eùeõa sarvàsàü prà¤jaliþ sthità 7.041.020a tato ràmam upàgacchad vicitrabahubhåùaõà 7.041.020c triviùñape sahasràkùam upaviùñaü yathà ÷acã 7.041.021a dçùñvà tu ràghavaþ patnãü kalyàõena samanvitàm 7.041.021c praharùam atulaü lebhe sàdhu sàdhv iti càbravãt 7.041.022a apatyalàbho vaidehi mamàyaü samupasthitaþ 7.041.022c kim icchasi hi tad bråhi kaþ kàmaþ kriyatàü tava 7.041.023a prahasantã tu vaidehã ràmaü vàkyam athàbravãt 7.041.023c tapovanàni puõyàni draùñum icchàmi ràghava 7.041.024a gaïgàtãre niviùñàni çùãõàü puõyakarmaõàm 7.041.024c phalamålà÷inàü vãra pàdamåleùu vartitum 7.041.025a eùa me paramaþ kàmo yan målaphalabhojiùu 7.041.025c apy ekaràtraü kàkutstha vaseyaü puõya÷àliùu 7.041.026a tatheti ca pratij¤àtaü ràmeõàkliùñakarmaõà 7.041.026c visrabdhà bhava vaidehi ÷vo gamiùyasy asaü÷ayam 7.041.027a evam uktvà tu kàkutstho maithilãü janakàtmajàm 7.041.027c madhyakakùàntaraü ràmo nirjagàma suhçdvçtaþ 7.042.001a tatropaviùñaü ràjànam upàsante vicakùaõàþ 7.042.001c kathànàü bahuråpàõàü hàsya kàràþ samantataþ 7.042.002a vijayo madhumatta÷ ca kà÷yapaþ piïgalaþ ku÷aþ 7.042.002c suràjiþ kàliyo bhadro dantavakraþ samàgadhaþ 7.042.003a ete kathà bahuvidhà parihàsasamanvitàþ 7.042.003c kathayanti sma saühçùñà ràghavasya mahàtmanaþ 7.042.004a tataþ kathàyàü kasyàü cid ràghavaþ samabhàùata 7.042.004c kàþ kathà nagare bhadra vartante viùayeùu ca 7.042.005a màm à÷ritàni kàny àhuþ paurajànapadà janàþ 7.042.005c kiü ca sãtàü samà÷ritya bharataü kiü nu lakùmaõam 7.042.006a kiü nu ÷atrughnam à÷ritya kaikeyãü màtaraü ca me 7.042.006c vaktavyatàü ca ràjàno nave ràjye vrajanti hi 7.042.007a evam ukte tu ràmeõa bhadraþ prà¤jalir abravãt 7.042.007c sthitàþ kathàþ ÷ubhà ràjan vartante puravàsinàm 7.042.008a ayaü tu vijayaþ saumya da÷agrãvavadhà÷ritaþ 7.042.008c bhåyiùñhaü svapure pauraiþ kathyate puruùarùabha 7.042.009a evam uktas tu bhadreõa ràghavo vàkyam abravãt 7.042.009c kathayasva yathà tathyaü sarvaü nirava÷eùataþ 7.042.010a ÷ubhà÷ubhàni vàkyàni yàny àhuþ puravàsinaþ 7.042.010c ÷rutvedànãü ÷ubhaü kuryàü na kuryàm a÷ubhàni ca 7.042.011a kathayasva ca visrabdho nirbhayo vigatajvaraþ 7.042.011c kathayante yathà paurà janà janapadeùu ca 7.042.012a ràghaveõaivam uktas tu bhadraþ suruciraü vacaþ 7.042.012c pratyuvàca mahàbàhuü prà¤jaliþ susamàhitaþ 7.042.013a ÷çõu ràjan yathà pauràþ kathayanti ÷ubhà÷ubham 7.042.013c catvaràpaõarathyàsu vaneùåpavaneùu ca 7.042.014a duùkaraü kçtavàn ràmaþ samudre setubandhanam 7.042.014c akçtaü pårvakaiþ kai÷ cid devair api sadànavaiþ 7.042.015a ràvaõa÷ ca duràdharùo hataþ sabalavàhanaþ 7.042.015c vànarà÷ ca va÷aü nãtà çùkà÷ ca saha ràkùasaiþ 7.042.016a hatvà ca ràvaõaü yuddhe sãtàm àhçtya ràghavaþ 7.042.016c amarùaü pçùñhataþ kçtvà svave÷ma punar ànayat 7.042.017a kãdç÷aü hçdaye tasya sãtàsaübhogajaü sukham 7.042.017c aïkam àropya hi purà ràvaõena balàd dhçtàm 7.042.018a laïkàm api punar nãtàm a÷okavanikàü gatàm 7.042.018c rakùasàü va÷am àpannàü kathaü ràmo na kutsate 7.042.019a asmàkam api dàreùu sahanãyaü bhaviùyati 7.042.019c yathà hi kurute ràjà prajà tam anuvartate 7.042.020a evaü bahuvidhà vàco vadanti puravàsinaþ 7.042.020c nagareùu ca sarveùu ràja¤ janapadeùu ca 7.042.021a tasyaitad bhàùitaü ÷rutvà ràghavaþ paramàrtavat 7.042.021c uvàca sarvàn suhçdaþ katham etan nivedyatàm 7.042.022a sarve tu ÷irasà bhåmàv abhivàdya praõamya ca 7.042.022c pratyåcå ràghavaü dãnam evam etan na saü÷ayaþ 7.042.023a ÷rutvà tu vàkyaü kàkutsthaþ sarveùàü samudãritam 7.042.023c visarjayàm àsa tadà sarvàüs tठ÷atrutàpanaþ 7.043.001a visçjya tu suhçdvargaü buddhyà ni÷citya ràghavaþ 7.043.001c samãpe dvàþstham àsãnam idaü vacanam abravãt 7.043.002a ÷ãghram ànaya saumitriü lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 7.043.002c bharataü ca mahàbàhuü ÷atrughnaü càparàjitam 7.043.003a ràmasya bhàùitaü ÷rutvà dvàþstho mårdhni kçtà¤jaliþ 7.043.003c lakùmaõasya gçhaü gatva pravive÷ànivàritaþ 7.043.004a uvàca ca tadà vàkyaü vardhayitvà kçtà¤jaliþ 7.043.004c draùñum icchasi ràjà tvàü gamyatàü tatra màciram 7.043.005a bàóham ity eva saumitriþ ÷rutvà ràghava ÷àsanam 7.043.005c pràdravad ratham àruhya ràghavasya nive÷anam 7.043.006a prayàntaü lakùmaõaü dçùñvà dvàþstho bharatam antikàt 7.043.006c uvàca prà¤jalir vàkyaü ràjà tvàü draùñum icchati 7.043.007a bharatas tu vacaþ ÷rutvà dvàþsthàd ràmasamãritam 7.043.007c utpapàtàsanàt tårõaü padbhyàm eva tato 'gamat 7.043.008a dçùñvà prayàntaü bharataü tvaramàõaþ kçtà¤jaliþ 7.043.008c ÷atrughnabhavanaü gatvà tato vàkyaü jagàda ha 7.043.009a ehy àgaccha raghu÷reùñha ràjà tvàü draùñum icchati 7.043.009c gato hi lakùmaõaþ pårvaü bharata÷ ca mahàya÷àþ 7.043.010a ÷rutvà tu vacanaü tasya ÷atrughno ràma÷àsanam 7.043.010c ÷irasà vandya dharaõãü prayayau yatra ràghavaþ 7.043.011a kumàràn àgatठ÷rutvà cintàvyàkulitendriyaþ 7.043.011c avàk÷irà dãnamanà dvàþsthaü vacanam abravãt 7.043.012a prave÷aya kumàràüs tvaü matsamãpaü tvarànvitaþ 7.043.012c eteùu jãvitaü mahyam ete pràõà bahi÷caràþ 7.043.013a àj¤aptàs tu narendreõa kumàràþ ÷uklavàsasaþ 7.043.013c prahvàþ prà¤jalayo bhåtvà vivi÷us te samàhitàþ 7.043.014a te tu dçùñvà mukhaü tasya sagrahaü ÷a÷inaü yathà 7.043.014c saüdhyàgatam ivàdityaü prabhayà parivarjitam 7.043.015a bàùpapårõe ca nayane dçùñva ràmasya dhãmataþ 7.043.015c hata÷obhàü yathà padmaü mukhaü vãkùya ca tasya te 7.043.016a tato 'bhivàdya tvaritàþ pàdau ràmasya mårdhabhiþ 7.043.016c tasthuþ samàhitàþ sarve ràma÷ cà÷råõy avartayat 7.043.017a tàn pariùvajya bàhubhyàm utthàpya ca mahàbhujaþ 7.043.017c àsaneùv àdhvam ity uktvà tato vàkyaü jagàda ha 7.043.018a bhavanto mama sarvasvaü bhavanto mama jãvitam 7.043.018c bhavadbhi÷ ca kçtaü ràjyaü pàlayàmi nare÷varàþ 7.043.019a bhavantaþ kçta÷àstràrthà buddhau ca pariniùñhitàþ 7.043.019c saübhåya ca madartho 'yam anveùñavyo nare÷varàþ 7.044.001a teùàü samupaviùñànàü sarveùàü dãnacetasàm 7.044.001c uvàca vàkyaü kàkutstho mukhena pari÷uùyatà 7.044.002a sarve ÷çõuta bhadraü vo mà kurudhvaü mano 'nyathà 7.044.002c pauràõàü mama sãtàyàü yàdç÷ã vartate kathà 7.044.003a pauràpavàdaþ sumahàüs tathà janapadasya ca 7.044.003c vartate mayi bãbhatsaþ sa me marmàõi kçntati 7.044.004a ahaü kila kule jata ikùvàkåõàü mahàtmanàm 7.044.004c sãtàü pàpasamàcàràm ànayeyaü kathaü pure 7.044.005a jànàsi hi yathà saumya daõóake vijane vane 7.044.005c ràvaõena hçtà sãtà sa ca vidhvaüsito mayà 7.044.006a pratyakùaü tava saumitre devanàü havyavàhanaþ 7.044.006c apàpàü maithilãm àha vàyu÷ càkà÷agocaraþ 7.044.007a candràdityau ca ÷aüsete suràõàü saünidhau purà 7.044.007c çùãõàü caiva sarveùàm apàpàü janakàtmajàm 7.044.008a evaü ÷uddha samàcàrà devagandharvasaünidhau 7.044.008c laïkàdvãpe mahendreõa mama haste nive÷ità 7.044.009a antaràtmà ca me vetti sãtàü ÷uddhàü ya÷asvinãm 7.044.009c tato gçhãtvà vaidehãm ayodhyàm aham àgataþ 7.044.010a ayaü tu me mahàn vàdaþ ÷oka÷ ca hçdi vartate 7.044.010c pauràpavàdaþ sumahàüs tathà janapadasya ca 7.044.011a akãrtir yasya gãyeta loke bhåtasya kasya cit 7.044.011c pataty evàdhamàül lokàn yàvac chabdaþ sa kãrtyate 7.044.012a akãrtir nindyate daivaiþ kãrtir deveùu påjyate 7.044.012c kãrtyarthaü ca samàrambhaþ sarva eva mahàtmanàm 7.044.013a apy ahaü jãvitaü jahyàü yuùmàn và puruùarùabhàþ 7.044.013c apavàdabhayàd bhãtàþ kiü punar janakàtmajàm 7.044.014a tasmàd bhavantaþ pa÷yantu patitaü ÷okasàgare 7.044.014c na hi pa÷yàmy ahaü bhåyaþ kiü cid duþkham ato 'dhikam 7.044.015a ÷vas tvaü prabhàte saumitre sumantràdhiùñhitaü ratham 7.044.015c àruhya sãtàm àropya viùayànte samutsçja 7.044.016a gaïgàyàs tu pare pàre vàlmãkeþ sumahàtmanaþ 7.044.016c à÷ramo divyasaükà÷as tamasàtãram à÷ritaþ 7.044.017a tatrainàü vijane kakùe visçjya raghunandana 7.044.017c ÷ãghram àgaccha saumitre kuruùva vacanaü mama 7.044.018a na càsmi prativaktavyaþ sãtàü prati kathaü cana 7.044.018c aprãtiþ paramà mahyaü bhavet tu prativàrite 7.044.019a ÷àpità÷ ca mayà yåyaü bhujàbhyàü jãvitena ca 7.044.019c ye màü vàkyàntare bråyur anunetuü kathaü cana 7.044.020a mànayantu bhavanto màü yadi macchàsane sthitàþ 7.044.020c ito 'dya nãyatàü sãtà kuruùva vacanaü mama 7.044.021a pårvam ukto 'ham anayà gaïgàtãre mahà÷ramàn 7.044.021c pa÷yeyam iti tasyà÷ ca kàmaþ saüvartyatàm ayam 7.044.022a evam uktvà tu kàkutstho bàùpeõa pihitekùaõaþ 7.044.022c pravive÷a sa dharmàtmà bhràtçbhiþ parivàritaþ 7.045.001a tato rajanyàü vyuùñàyàü lakùmaõo dãnacetanaþ 7.045.001c sumantram abravãd vàkyaü mukhena pari÷uùyatà 7.045.002a sàrathe turagठ÷ãghraü yojayasva rathottame 7.045.002c svàstãrõaü ràjabhavanàt sãtàyà÷ càsanaü ÷ubham 7.045.003a sãtà hi ràjabhavanàd à÷ramaü puõyakarmaõàm 7.045.003c mayà netà maharùãõàü ÷ãghram ànãyatàü rathaþ 7.045.004a sumantras tu tathety uktvà yuktaü paramavàjibhiþ 7.045.004c rathaü suruciraprakhyaü svàstãrõaü sukha÷ayyayà 7.045.005a àdàyovàca saumitriü mitràõàü harùavardhanam 7.045.005c ratho 'yaü samanupràpto yat kàryaü kriyatàü prabho 7.045.006a evam uktaþ sumantreõa ràjave÷ma sa lakùmaõaþ 7.045.006c pravi÷ya sãtàm àsàdya vyàjahàra nararùabhaþ 7.045.007a gaïgàtãre mayà devi munãnàm à÷rame ÷ubhe 7.045.007c ÷ãghraü gatvopaneyàsi ÷àsanàt pàrthivasya naþ 7.045.008a evam uktà tu vaidehã lakùmaõena mahàtmanà 7.045.008c praharùam atulaü lebhe gamanaü càbhyarocayat 7.045.009a vàsàüsi ca mahàrhàõi ratnàni vividhàni ca 7.045.009c gçhãtvà tàni vaidehã gamanàyopacakrame 7.045.010a imàni munipatnãnàü dàsyàmy àbharaõàny aham 7.045.010c saumitris tu tathety uktvà ratham àropya maithilãm 7.045.010e prayayau ÷ãghraturago ràmasyàj¤àm anusmaran 7.045.011a abravãc ca tadà sãtà lakùmaõaü lakùmivardhanam 7.045.011c a÷ubhàni bahåny adya pa÷yàmi raghunandana 7.045.012a nayanaü me sphuraty adya gàtrotkampa÷ ca jàyate 7.045.012c hçdayaü caiva saumitre asvastham iva lakùaye 7.045.013a autsukyaü paramaü càpi adhçti÷ ca parà mama 7.045.013c ÷ånyàm iva ca pa÷yàmi pçthivãü pçthulocana 7.045.014a api svasti bhavet tasya bhràtus te bhràtçbhiþ saha 7.045.014c ÷va÷råõàü caiva me vãra sarvàsàm avi÷eùataþ 7.045.015a pure janapade caiva ku÷alaü pràõinàm api 7.045.015c ity a¤jalikçtà sãtà devatà abhyayàcata 7.045.016a lakùmaõo 'rthaü tu taü ÷rutvà ÷irasà vandya maithilãm 7.045.016c ÷ivam ity abravãd dhçùño hçdayena vi÷uùyatà 7.045.017a tato vàsam upàgamya gomatãtãra à÷rame 7.045.017c prabhàte punar utthàya saumitriþ såtam abravãt 7.045.018a yojayasva rathaü ÷ãghram adya bhàgãrathã jalam 7.045.018c ÷irasà dhàrayiùyàmi tryambakaþ parvate yathà 7.045.019a so '÷vàn vicàrayitvà÷u rathe yuktvà manojavàn 7.045.019c àrohasveti vaidehãü såtaþ prà¤jalir abravãt 7.045.020a sà tu såtasya vacanàd àruroha rathottamam 7.045.020c sãtà saumitriõà sàrdhaü sumitreõa ca dhãmatà 7.045.021a athàrdhadivasaü gatvà bhàgãrathyà jalà÷ayam 7.045.021c nirãkùya lakùmaõo dãnaþ praruroda mahàsvanam 7.045.022a sãtà tu paramàyattà dçùñvà lakùmaõam àturam 7.045.022c uvàca vàkyaü dharmaj¤a kim idaü rudyate tvayà 7.045.023a jàhvanã tãram àsàdya ciràbhilaùitaü mama 7.045.023c harùakàle kim arthaü màü viùàdayasi lakùmaõa 7.045.024a nityaü tvaü ràmapàdeùu vartase puruùarùabha 7.045.024c kaccid vinà kçtas tena dviràtre ÷okam àgataþ 7.045.025a mamàpi dayito ràmo jãvitenàpi lakùmaõa 7.045.025c na càham evaü ÷ocàmi maivaü tvaü bàli÷o bhava 7.045.026a tàrayasva ca màü gaïgàü dar÷ayasva ca tàpasàn 7.045.026c tato dhanàni vàsàüsi dàsyàmy àbharaõàni ca 7.045.027a tataþ kçtvà maharùãõàü yathàrham abhivàdanam 7.045.027c tatra caikàü ni÷àm uùya yàsyàmas tàü purãü punaþ 7.045.028a tasyàs tad vacanaü ÷rutvà pramçjya nayane ÷ubhe 7.045.028c titãrùur lakùmaõo gaïgàü ÷ubhàü nàvam upàharat 7.046.001a atha nàvaü suvistãrõàü naiùàdãü ràghavànujaþ 7.046.001c àruroha samàyuktàü pårvam àropya maithilãm 7.046.002a sumantraü caiva sarathaü sthãyatàm iti lakùmaõaþ 7.046.002c uvàca ÷okasaütaptaþ prayàhãti ca nàvikam 7.046.003a tatas tãram upàgamya bhàgãrathyàþ sa lakùmaõaþ 7.046.003c uvàca maithilãü vàkyaü prà¤jalir bàùpagadgadaþ 7.046.004a hçdgataü me mahac chalyaü yad asmy àryeõa dhãmatà 7.046.004c asmin nimitte vaidehi lokasya vacanãkçtaþ 7.046.005a ÷reyo hi maraõaü me 'dya mçtyor và yat paraü bhavet 7.046.005c na càsminn ãdç÷e kàrye niyojyo lokanindite 7.046.006a prasãda na ca me roùaü kartum arhasi suvrate 7.046.006c ity a¤jalikçto bhåmau nipapàta sa lakùmaõaþ 7.046.007a rudantaü prà¤jaliü dçùñvà kàïkùantaü mçtyum àtmanaþ 7.046.007c maithilã bhç÷asaüvignà lakùmaõaü vàkyam abravãt 7.046.008a kim idaü nàvagacchàmi bråhi tattvena lakùmaõa 7.046.008c pa÷yàmi tvàü ca na svatham api kùemaü mahãpateþ 7.046.009a ÷àpito 'si narendreõa yat tvaü saütàpam àtmanaþ 7.046.009c tad bråyàþ saünidhau mahyam aham àj¤àpayàmi te 7.046.010a vaidehyà codyamànas tu lakùmaõo dãnacetanaþ 7.046.010c avàïmukho bàùpagalo vàkyam etad uvàca ha 7.046.011a ÷rutvà pariùado madhye apavàdaü sudàruõam 7.046.011c pure janapade caiva tvatkçte janakàtmaje 7.046.012a na tàni vacanãyàni mayà devi tavàgrataþ 7.046.012c yàni ràj¤à hçdi nyastàny amarùaþ pçùñhataþ kçtaþ 7.046.013a sà tvàü tyaktà nçpatinà nirdoùà mama saünidhau 7.046.013c pauràpavàda bhãtena gràhyaü devi na te 'nyathà 7.046.014a à÷ramànteùu ca mayà tyaktavyà tvaü bhaviùyasi 7.046.014c ràj¤aþ ÷àsanam àj¤àya tavaivaü kila daurhçdam 7.046.015a tad etaj jàhnavãtãre brahmarùãõàü tapovanam 7.046.015c puõyaü ca ramaõãyaü ca mà viùàdaü kçthàþ ÷ubhe 7.046.016a ràj¤o da÷arathasyaiùa pitur me munipuügavaþ 7.046.016c sakhà paramako vipro vàlmãkiþ sumahàya÷àþ 7.046.017a pàdacchàyàm upàgamya sukham asya mahàtmanaþ 7.046.017c upavàsaparaikàgrà vasa tvaü janakàtmaje 7.046.018a pativratàtvam àsthàya ràmaü kçtvà sadà hçdi 7.046.018c ÷reyas te paramaü devi tathà kçtvà bhaviùyati 7.047.001a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà dàruõaü janakàtmajà 7.047.001c paraü viùàdam àgamya vaidehã nipapàta ha 7.047.002a sà muhårtam ivàsaüj¤à bàùpavyàkulitekùaõà 7.047.002c lakùmaõaü dãnayà vàcà uvàca janakàtmajà 7.047.003a màmikeyaü tanur nånaü sçùñà duþkhàya lakùmaõa 7.047.003c dhàtrà yasyàs tathà me 'dya duþkhamårtiþ pradç÷yate 7.047.004a kiü nu pàpaü kçtaü pårvaü ko và dàrair viyojitaþ 7.047.004c yàhaü ÷uddha samàcàrà tyaktà nçpatinà satã 7.047.005a puràham à÷rame vàsaü ràmapàdànuvartinã 7.047.005c anurudhyàpi saumitre duþkhe viparivartinã 7.047.006a sà kathaü hy à÷rame saumya vatsyàmi vijanãkçtà 7.047.006c àkhyàsyàmi ca kasyàhaü duþkhaü duþkhaparàyaõà 7.047.007a kiü ca vakùyàmi muniùu kiü mayàpakçtaü nçpe 7.047.007c kasmin và kàraõe tyaktà ràghaveõa mahàtmanà 7.047.008a na khalv adyaiva saumitre jãvitaü jàhnavã jale 7.047.008c tyajeyaü ràjavaü÷as tu bhartur me parihàsyate 7.047.009a yathàj¤àü kuru saumitre tyaja màü duþkhabhàginãm 7.047.009c nide÷e sthãyatàü ràj¤aþ ÷çõu cedaü vaco mama 7.047.010a ÷va÷råõàm avi÷eùeõa prà¤jaliþ pragraheõa ca 7.047.010c ÷irasà vandya caraõau ku÷alaü bråhi pàrthivam 7.047.011a yathà bhràtçùu vartethàs tathà paureùu nityadà 7.047.011c paramo hy eùa dharmaþ syàd eùà kãrtir anuttamà 7.047.012a yat tvaü paurajanaü ràjan dharmeõa samavàpnuyàþ 7.047.012c ahaü tu nànu÷ocàmi sva÷arãraü nararùabha 7.047.012e yathàpavàdaü pauràõàü tathaiva raghunandana 7.047.013a evaü bruvantyàü sãtàyàü lakùmaõo dãnacetanaþ 7.047.013c ÷irasà dharaõãü gatvà vyàhartuü na ÷a÷àka ha 7.047.014a pradakùiõaü ca kçtvà sa rudann eva mahàsvanam 7.047.014c àruroha punar nàvaü nàvikaü càbhyacodayat 7.047.015a sa gatvà cottaraü kålaü ÷okabhàrasamanvitaþ 7.047.015c saümåóha iva duþkhena ratham adhyàruhad drutam 7.047.016a muhur muhur apàvçtya dçùñvà sãtàm anàthavat 7.047.016c veùñantãü paratãrasthàü lakùmaõaþ prayayàv atha 7.047.017a dårasthaü ratham àlokya lakùmaõaü ca muhur muhuþ 7.047.017c nirãkùamàõàm udvignàü sãtàü ÷okaþ samàvi÷at 7.047.018a sà duþkhabhàràvanatà tapasvinã; ya÷odharà nàtham apa÷yatã satã 7.047.018c ruroda sà barhiõanàdite vane; mahàsvanaü duþkhaparàyaõà satã 7.048.001a sãtàü tu rudatãü dçùñvà ye tatra munidàrakàþ 7.048.001c pràdravan yatra bhagavàn àste vàlmãkir agryadhãþ 7.048.002a abhivàdya muneþ pàdau muniputrà maharùaye 7.048.002c sarve nivedayàm àsus tasyàs tu ruditasvanam 7.048.003a adçùñapårvà bhagavan kasyàpy eùà mahàtmanaþ 7.048.003c patnã ÷rãr iva saümohàd virauti vikçtasvarà 7.048.004a bhagavan sàdhu pa÷yemàü devatàm iva khàc cyutàm 7.048.004c na hy enàü mànuùãü vidmaþ satkriyàsyàþ prayujyatàm 7.048.005a teùàü tad vacanaü ÷rutvà buddhyà ni÷citya dharmavit 7.048.005c tapasà labdhacakùuùmàn pràdravad yatra maithilã 7.048.006a taü tu de÷am abhipretya kiü cit padbhyàü mahàmuniþ 7.048.006c arghyam àdàya ruciraü jàhvanã tãram à÷ritaþ 7.048.006e dadar÷a ràghavasyeùñàü patnãü sãtàm anàthavat 7.048.007a tàü sitàü ÷okabhàràrtàü vàlmãkir munipuügavaþ 7.048.007c uvàca madhuràü vàõãü hlàdayann iva tejasà 7.048.008a snuùà da÷aràthasya tvaü ràmasya mahiùã satã 7.048.008c janakasya sutà ràj¤aþ svàgataü te pativrate 7.048.009a àyànty evàsi vij¤àtà mayà dharmasamàdhinà 7.048.009c kàraõaü caiva sarvaü me hçdayenopalakùitam 7.048.010a apàpàü vedmi sãte tvàü tapo labdhena cakùuùà 7.048.010c vi÷uddhabhàvà vaidehi sàmprataü mayi vartase 7.048.011a à÷ramasyàvidåre me tàpasyas tapasi sthitàþ 7.048.011c tàs tvàü vatse yathà vatsaü pàlayiùyanti nitya÷aþ 7.048.012a idam arghyaü pratãccha tvaü visrabdhà vigatajvarà 7.048.012c yathà svagçham abhyetya viùàdaü caiva mà kçthàþ 7.048.013a ÷rutvà tu bhàùitaü sãtà muneþ paramam adbhutam 7.048.013c ÷irasà vandya caraõau tathety àha kçtà¤jaliþ 7.048.014a taü prayàntaü muniü sãtà prà¤jaliþ pçùñhato 'nvagàt 7.048.014c anvayàd yatra tàpasyo dharmanityàþ samàhitàþ 7.048.015a taü dçùñvà munim àyàntaü vaidehyànugataü tadà 7.048.015c upàjagmur mudà yuktà vacanaü caidam abruvan 7.048.016a svàgataü te muni÷reùñha cirasyàgamanaü prabho 7.048.016c abhivàdayàmaþ sarvàs tvàm ucyatàü kiü ca kurmahe 7.048.017a tàsàü tad vacanaü ÷rutvà vàlmãkir idam abravãt 7.048.017c sãteyaü samanupràptà patnã ràmasya dhãmataþ 7.048.018a snuùà da÷aradhasyaiùà janakasya sutà satã 7.048.018c apàpà patinà tyaktà paripàlyà mayà sadà 7.048.019a imàü bhavatyaþ pa÷yantu snehena parameõa ha 7.048.019c gauravàn mama vàkyasya påjyà vo 'stu vi÷eùataþ 7.048.020a muhur muhu÷ ca vaidehãü parisàntvya mahàya÷àþ 7.048.020c svam à÷ramaü ÷iùya vçtaþ punar àyàn mahàtapàþ 7.049.001a dçùñvà tu maithilãü sãtàm à÷ramaü saürave÷itàm 7.049.001c saütàpam akarod ghoraü lakùmaõo dãnacetanaþ 7.049.002a abravãc ca mahàtejàþ sumantraü mantrasàrathim 7.049.002c sãtàsaütàpajaü duþkhaü pa÷ya ràmasya dhãmataþ 7.049.003a ato duþkhataraü kiü nu ràghavasya bhaviùyati 7.049.003c patnãü ÷uddhasamàcàràü visçjya janakàtmajàm 7.049.004a vyaktaü daivàd ahaü manye ràghavasya vinà bhavam 7.049.004c vaidehyà sàrathe sàrdhaü daivaü hi duratikramam 7.049.005a yo hi devàn sagandharvàn asuràn saha ràkùasaiþ 7.049.005c nihanyàd ràghavaþ kruddhaþ sa daivam anuvartate 7.049.006a purà mama pitur vàkyair daõóake vijane vane 7.049.006c uùito navavarùàõi pa¤ca caiva sudàruõe 7.049.007a tato duþkhataraü bhåyaþ sãtàyà vipravàsanam 7.049.007c pauràõàü vacanaü ÷rutvà nç÷aüsaü pratibhàti me 7.049.008a ko nu dharmà÷rayaþ såta karmaõy asmin ya÷ohare 7.049.008c maithilãü prati saüpràptaþ paurair hãnàrthavàdibhiþ 7.049.009a età bahuvidhà vàcaþ ÷rutvà lakùmaõabhàùitàþ 7.049.009c sumantraþ prà¤jalir bhåtvà vàkyam etad uvàca ha 7.049.010a na saütàpas tvayà kàryaþ saumitre maithilãü prati 7.049.010c dçùñam etat purà vipraiþ pitus te lakùmaõàgrataþ 7.049.011a bhaviùyati dçóhaü ràmo duþkhapràyo 'lpasukhyavàn 7.049.011c tvàü caiva maithilãü caiva ÷atrughnabharatau tathà 7.049.011e saütyajiùyati dharmàtmà kàlena mahatà mahàn 7.049.012a na tv idaü tvayi vaktavyaü saumitre bharate 'pi và 7.049.012c ràj¤à vo 'vyàhçtaü vàkyaü durvàsà yad uvàca ha 7.049.013a mahàràjasamãpe ca mama caiva nararùabha 7.049.013c çùiõà vyàhçtaü vàkyaü vasiùñhasya ca saünidhau 7.049.014a çùes tu vacanaü ÷rutvà màm àha puruùarùabhaþ 7.049.014c såta na kva cid evaü te vaktavyaü janasaünidhau 7.049.015a tasyàhaü lokapàlasya vàkyaü tat susamàhitaþ 7.049.015c naiva jàtv ançtaü kuryàm iti me saumya dar÷anam 7.049.016a sarvathà nàsty avaktavyaü mayà saumya tavàgrataþ 7.049.016c yadi te ÷ravaõe ÷raddhà ÷råyatàü raghunandana 7.049.017a yady apy ahaü narendreõa rahasyaü ÷ràvitaþ purà 7.049.017c tac càpy udàhariùyàmi daivaü hi duratikramam 7.049.018a tac chrutvà bhàùitaü tasya gambhãràrthapadaü mahat 7.049.018c tathyaü bråhãti saumitriþ såtaü vàkyam athàbravãt 7.050.001a tathà saücoditaþ såto lakùmaõena mahàtmanà 7.050.001c tad vàkyam çùiõà proktaü vyàhartum upacakrame 7.050.002a purà nàmnà hi durvàsà atreþ putro mahàmuniþ 7.050.002c vasiùñhasyà÷rame puõye sa vàrùikyam uvàsa ha 7.050.003a tam à÷ramaü mahàtejàþ pità te sumahàya÷àþ 7.050.003c purodhasaü mahàtmànaü didçkùur agamat svayam 7.050.004a sa dçùñvà såryasaükà÷aü jvalantam iva tejasà 7.050.004c upaviùñaü vasiùñhasya savye pàr÷ve mahàmunim 7.050.004e tau munã tàpasa ÷reùñhau vinãtas tv abhyavàdayat 7.050.005a sa tàbhyàü påjito ràjà svàgatenàsanena ca 7.050.005c pàdyena phalamålai÷ ca so 'py àste munibhiþ saha 7.050.006a teùàü tatropaviùñànàü tàs tàþ sumadhuràþ kathàþ 7.050.006c babhåvuþ paramarùãõàü madhyàdityagate 'hani 7.050.007a tataþ kathàyàü kasyàü cit prà¤jaliþ pragraho nçpaþ 7.050.007c uvàca taü mahàtmànam atreþ putraü tapodhanam 7.050.008a bhagavan kiü pramàõena mama vaü÷o bhaviùyati 7.050.008c kimàyu÷ ca hi me ràmaþ putrà÷ cànye kimàyuùaþ 7.050.009a ràmasya ca sutà ye syus teùàm àyuþ kiyad bhavet 7.050.009c kàmyayà bhagavan bråhi vaü÷asyàsya gatiü mama 7.050.010a tac chrutvà vyàhçtaü vàkyaü ràj¤o da÷arathasya tu 7.050.010c durvàsàþ sumahàtejà vyàhartum upacakrame 7.050.011a ayodhyàyàþ patã ràmo dãrghakàlaü bhaviùyati 7.050.011c sukhina÷ ca samçddhà÷ ca bhaviùyanty asya cànujàþ 7.050.012a kasmiü÷ cit karaõe tvàü ca maithilãü ca ya÷asvinãm 7.050.012c saütyajiùyati dharmàtmà kàlena mahatà kila 7.050.013a da÷avarùasahasraõi da÷avarùa÷atàni ca 7.050.013c ràmo ràjyam upàsitvà brahmalokaü gamiùyati 7.050.014a samçddhair hayamedhai÷ ca iùñvà parapuraüjayaþ 7.050.014c ràjavaü÷àü÷ ca kàkutstho bahån saüsthàpayiùyati 7.050.015a sa sarvam akhilaü ràj¤o vaü÷asyàsya gatàgatam 7.050.015c àkhyàya sumahàtejàs tåùõãm àsãn mahàdyutiþ 7.050.016a tåùõãübhåte munau tasmin ràjà da÷arathas tadà 7.050.016c abhivàdya mahàtmànau punar àyàt purottamam 7.050.017a etad vaco mayà tatra muninà vyàhçtaü purà 7.050.017c ÷rutaü hçdi ca nikùiptaü nànyathà tad bhaviùyati 7.050.018a evaügate na saütàpaü gantum arhasi ràghava 7.050.018c sãtàrthe ràghavàrthe và dçóho bhava narottama 7.050.019a tac chrutvà vyàhçtaü vàkyaü såtasya paramàdbhutam 7.050.019c praharùam atulaü lebhe sàdhu sàdhv iti càbravãt 7.050.020a tayoþ saüvadator evaü såtalakùmaõayoþ pathi 7.050.020c astam arko gato vàsaü gomatyàü tàv athoùatuþ 7.051.001a tatra tàü rajanãm uùya gomatyàü raghunandanaþ 7.051.001c prabhàte punar utthàya lakùmaõaþ prayayau tadà 7.051.002a tato 'rdhadivase pràpte pravive÷a mahàrathaþ 7.051.002c ayodhyàü ratnasaüpårõàü hçùñapuùñajanàvçtàm 7.051.003a saumitris tu paraü dainyaü jagàma sumahàmatiþ 7.051.003c ràmapàdau samàsàdya vakùyàmi kim ahaü gataþ 7.051.004a tasyaivaü cintayànasya bhavanaü ÷a÷isaünibham 7.051.004c ràjasya paramodàraü purastàt samadç÷yata 7.051.005a ràj¤as tu bhavanadvàri so 'vatãrya narottamaþ 7.051.005c avànmukho dãnamanàþ pràvive÷ànivàritaþ 7.051.006a sa dçùñvà ràghavaü dãnam àsãnaü paramàsane 7.051.006c netràbhyàm a÷rupårõàbhyàü dadar÷àgrajam agrataþ 7.051.007a jagràha caraõau tasya lakùmaõo dãnacetanaþ 7.051.007c uvàca dãnayà vàcà prà¤jaliþ susamàhitaþ 7.051.008a àryasyàj¤àü puraskçtya visçjya janakàtmajàm 7.051.008c gaïgàtãre yathoddiùñe vàlmãker à÷rame ÷ubhe 7.051.008e punar asmy àgato vãra pàdamålam upàsitum 7.051.009a mà ÷ucaþ puruùavyàghra kàlasya gatir ãdç÷ã 7.051.009c tvadvidhà na hi ÷ocanti sattvavanto manasvinaþ 7.051.010a sarve kùayàntà nicayàþ patanàntàþ samucchrayàþ 7.051.010c saüyogà viprayogàntà maraõàntaü ca jãvitam 7.051.011a ÷aktas tvam àtmanàtmànaü vijetuü manasaiva hi 7.051.011c lokàn sarvàü÷ ca kàkutstha kiü punar duþkham ãdç÷am 7.051.012a nedç÷eùu vimuhyanti tvadvidhàþ puruùarùabhàþ 7.051.012c yadarthaü maithilã tyaktà apavàdabhayàn nçpa 7.051.013a sa tvaü puruùa÷àrdåla dhairyeõa susamàhitaþ 7.051.013c tyajemàü durbalàü buddhiü saütàpaü mà kuruùva ha 7.051.014a evam uktas tu kàkutstho lakùmaõena mahàtmanà 7.051.014c uvàca parayà prãtyà saumitriü mitravatsalam 7.051.015a evam etan nara÷reùñha yathà vadasi lakùmaõa 7.051.015c paritoùa÷ ca me vãra mama kàryànu÷àsane 7.051.016a nirvçti÷ ca kçtà saumya saütàpa÷ ca niràkçtaþ 7.051.016c bhavadvàkyaiþ sumadhurair anunãto 'smi lakùmaõa 7.052.001a tataþ sumantras tv àgamya ràghavaü vàkyam abravãt 7.052.001c ete nivàrità ràjan dvàri tiùñhanti tàpasàþ 7.052.002a bhàrgavaü cyavanaü nàma puraskçtya maharùayaþ 7.052.002c dar÷anaü te mahàràja codayanti kçtatvaràþ 7.052.002e prãyamàõà naravyàghra yamunàtãravàsinaþ 7.052.003a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràmaþ provàca dharmavit 7.052.003c prave÷yantàü mahàtmàno bhàrgavapramukhà dvijàþ 7.052.004a ràj¤as tv àj¤àü puraskçtya dvàþstho mårdhni kçtà¤jaliþ 7.052.004c prave÷ayàm àsa tatas tàpasàn saümatàn bahån 7.052.005a ÷ataü samadhikaü tatra dãpyamànaü svatejasà 7.052.005c praviùñaü ràjabhavanaü tàpasànàü mahàtmanàm 7.052.006a te dvijàþ pårõakala÷aiþ sarvatãrthàmbusatkçtam 7.052.006c gçhãtvà phalamålaü ca ràmasyàbhyàharan bahu 7.052.007a pratigçhya tu tat sarvaü ràmaþ prãtipuraskçtaþ 7.052.007c tãrthodakàni sarvàõi phalàni vividhàni ca 7.052.008a uvàca ca mahàbàhuþ sarvàn eva mahàmunãn 7.052.008c imàny àsanamukhyàni yathàrham upavi÷yatàm 7.052.009a ràmasya bhàùitaü ÷rutvà sarva eva maharùayaþ 7.052.009c bçsãùu ruciràkhyàsu niùeduþ kà¤canãùu te 7.052.010a upaviùñàn çùãüs tatra dçùñvà parapuraüjayaþ 7.052.010c prayataþ prà¤jalir bhåtvà ràghavo vàkyam abravãt 7.052.011a kim àgamanakaryaü vaþ kiü karomi tapodhanàþ 7.052.011c àj¤àpyo 'haü maharùãõàü sarvakàmakaraþ sukham 7.052.012a idaü ràjyaü ca sakalaü jãvitaü ca hçdi sthitam 7.052.012c sarvam etad dvijàrthaü me satyam etad bravãmi vaþ 7.052.013a tasya tadvacanaü ÷rutvà sàdhuvàdo mahàn abhåt 7.052.013c çùãõàm ugratapasàü yamunàtãravàsinàm 7.052.014a åcu÷ ca te mahàtmàno harùeõa mahatànvitàþ 7.052.014c upapannaü nara÷reùñha tavaiva bhuvi nànyataþ 7.052.015a bahavaþ pàrthivà ràjann atikràntà mahàbalàþ 7.052.015c kàryagauravam a÷rutvà pratij¤àü nàbhyarocayan 7.052.016a tvayà punar bràhmaõa gauravàd iyaü; kçtvà pratij¤à hy anavekùya kàraõam 7.052.016c kuruùva kartà hy asi nàtra saü÷ayo; mahàbhayàt tràtum çùãüs tvam arhasi 7.053.001a bruvadbhir evam çùibhiþ kàkutstho vàkyam abravãt 7.053.001c kiü kàryaü bråta bhavatàü bhayaü nà÷ayitàsmi vaþ 7.053.002a tathà vadati kàkutsthe bhargavo vàkyam abravãt 7.053.002c bhayaü naþ ÷çõu yan målaü de÷asya ca nare÷vara 7.053.003a pårvaü kçtayuge ràma daiteyaþ sumahàbalaþ 7.053.003c lolàputro 'bhavaj jyeùñho madhur nàma mahàsuraþ 7.053.004a brahmaõya÷ ca ÷araõya÷ ca buddhyà ca pariniùñhitaþ 7.053.004c surai÷ ca paramodàraiþ prãtis tasyàtulàbhavat 7.053.005a sa madhur vãryasaüpanno dharme ca susamàhitaþ 7.053.005c bahumànàc ca rudreõa dattas tasyàdbhuto varaþ 7.053.006a ÷ålaü ÷ålàd viniùkçùya mahàvãryaü mahàprabham 7.053.006c dadau mahàtmà suprãto vàkayü caitad uvàca ha 7.053.007a tvayàyam atulo dharmo matprasàdàt kçtaþ ÷ubhaþ 7.053.007c prãtyà paramayà yukto dadàmy àyudham uttamam 7.053.008a yàvat surai÷ ca viprai÷ ca na virudhyer mahàsura 7.053.008c tàvac chålaü tavedaü syàd anyathà nà÷am àpnuyàt 7.053.009a ya÷ ca tvàm abhiyu¤jãta yuddhàya vigatajvaraþ 7.053.009c taü ÷ålaü bhasmasàt kçtvà punar eùyati te karam 7.053.010a evaü rudràd varaü labdhvà bhåya eva mahàsuraþ 7.053.010c praõipatya mahàdevaü vàkyam etad uvàca ha 7.053.011a bhagavan mama vaü÷asya ÷ålam etad anuttamam 7.053.011c bhavet tu satataü deva suràõàm ã÷varo hy asi 7.053.012a taü bruvàõaü madhuü devaþ sarvabhåtapatiþ ÷ivaþ 7.053.012c pratyuvàca mahàdevo naitad evaü bhaviùyati 7.053.013a mà bhåt te viphalà bàõã matpràsàdakçtà ÷ubhà 7.053.013c bhavataþ putram ekaü tu ÷ålam etad gamiùyati 7.053.014a yàvat karasthaþ ÷ålo 'yaü bhaviùyati sutasya te 7.053.014c avadhyaþ sarvabhåtànàü ÷ålahasto bhaviùyati 7.053.015a evaü madhuvaraü labdhvà devàt sumahad adbhutam 7.053.015c bhavanaü càsura÷reùñhaþ kàrayàm àsa suprabham 7.053.016a tasya patnã mahàbhagà priyà kumbhãnasã hi yà 7.053.016c vi÷vàsayor apatyaü sà hy analàyàü mahàprabhà 7.053.017a tasyàþ putro mahàvãryo lavaõo nàma dàruõaþ 7.053.017c bàlyàt prabhçti duùñàtmà pàpàny eva samàcarat 7.053.018a taü putraü durvinãtaü tu dçùñvà duþkhasamanvitaþ 7.053.018c madhuþ sa ÷okam àpede na cainaü kiü cid abravãt 7.053.019a sa vihàya imaü lokaü praviùño varuõàlayam 7.053.019c ÷ålaü nive÷ya lavaõe varaü tasmai nyavedayat 7.053.020a sa prabhàvena ÷ålasya dauràtmyenàtmanas tathà 7.053.020c saütàpayati lokàüs trãn vi÷eùeõa tu tàpasàn 7.053.021a evaüprabhàvo lavaõaþ ÷ålaü caiva tathàvidham 7.053.021c ÷rutvà pramàõaü kàkutsthaü tvaü hi naþ paramà gatiþ 7.053.022a bahavaþ pàrthivà ràma bhayàrtair çùibhiþ purà 7.053.022c abhayaü yàcità vãra tràtàraü na ca vidmahe 7.053.023a te vayaü ràvaõaü ÷rutvà hataü sabalavàhanam 7.053.023c tràtàraü vidmahe ràma nànyaü bhuvi naràdhipam 7.053.023e tat paritràtum icchàmo lavaõàd bhayapãóitàþ 7.054.001a tathokte tàn çùãn ràmaþ pratyuvàca kçtà¤jaliþ 7.054.001c kimàhàraþ kimàcàro lavaõaþ kva ca vartate 7.054.002a ràghavasya vacaþ ÷rutvà çùayaþ sarva eva te 7.054.002c tato nivedayàm àsur lavaõo vavçdhe yathà 7.054.003a àhàraþ sarvasattvàni vi÷eùeõa ca tàpasàþ 7.054.003c àcàro raudratà nityaü vàso madhuvane sadà 7.054.004a hatvà da÷asahasràõi siühavyàghramçgadvipàn 7.054.004c mànuùàü÷ caiva kurute nityam àhàram àhnikam 7.054.005a tato 'paràõi sattvàni khàdate sa mahàbalaþ 7.054.005c saühàre samanupràpte vyàditàsya ivàntakaþ 7.054.006a tac chrutvà ràghavo vàkyam uvàca sa mahàmunãn 7.054.006c ghàtayiùyàmi tad rakùo vyapagacchatu vo bhayam 7.054.007a tathà teùàü pratij¤àya munãnàm ugratejasàm 7.054.007c sa bhràtén sahitàn sarvàn uvàca raghunandanaþ 7.054.008a ko hantà lavaõaü vãràþ kasyàü÷aþ sa vidhãyatàm 7.054.008c bharatasya mahàbàhoþ ÷atrughnasyàthavà punaþ 7.054.009a ràghaveõaivam uktas tu bharato vàkyam abravãt 7.054.009c aham enaü badhiùyàmi mamàü÷aþ sa vidhãyatàm 7.054.010a bharatasya vacaþ ÷rutvà ÷auryavãryasamanvitam 7.054.010c lakùmaõàvarajas tasthau hitvà sauvarõam àsanam 7.054.011a ÷atrughnas tv abravãd vàkyaü praõipatya naràdhipam 7.054.011c kçtakarmà mahàbàhur madhyamo raghunandanaþ 7.054.012a àryeõa hi purà ÷ånyà ayodhyà rakùità purã 7.054.012c saütàpaü hçdaye kçtvà àryasyàgamanaü prati 7.054.013a duþkhàni ca bahånãha anubhåtàni pàrthiva 7.054.013c ÷ayàno duþkha÷ayyàsu nandigràme mahàtmanà 7.054.014a phalamålà÷ano bhåtvà jañàcãradharas tathà 7.054.014c anubhåyedç÷aü duþkham eùa ràghavanandanaþ 7.054.014e preùye mayi sthite ràjan na bhåyaþ kle÷am àpnuyàt 7.054.015a tathà bruvati ÷atrughne ràghavaþ punar abravãt 7.054.015c evaü bhavatu kàkutstha kriyatàü mama ÷àsanam 7.054.016a ràjye tvàm abhiùekùyàmi maghos tu nagare ÷ubhe 7.054.016c nive÷aya mahàbàho bharataü yady avekùase 7.054.017a ÷åras tvaü kçtavidya÷ ca samarthaþ saünive÷ane 7.054.017c nagaraü madhunà juùñaü tathà janapadठ÷ubhàn 7.054.018a yo hi vaü÷aü samutpàñya pàrthivasya punaþ kùaye 7.054.018c na vidhatte nçpaü tatra narakaü sa nigacchati 7.054.019a sa tvaü hatvà madhusutaü lavaõaü pàpani÷cayam 7.054.019c ràjyaü pra÷àdhi dharmeõa vàkyaü me yady avekùase 7.054.020a uttaraü ca na vaktavyaü ÷åra vàkyàntare mama 7.054.020c bàlena pårvajasyàj¤à kartavyà nàtra saü÷ayaþ 7.054.021a abhiùekaü ca kàkutstha pratãcchasva mayodyatam 7.054.021c vasiùñhapramukhair viprair vidhimantrapuraskçtam 7.055.001a evam uktas tu ràmeõa paràü vrãóàm upàgataþ 7.055.001c ÷atrughno vãryasaüpanno mandaü mandam uvàca ha 7.055.002a ava÷yaü karaõãyaü ca ÷àsanaü puruùarùabha 7.055.002c tava caiva mahàbhàga ÷àsanaü duratikramam 7.055.002e ayaü kàmakaro ràjaüs tavàsmi puruùarùabha 7.055.003a evam ukte tu ÷åreõa ÷atrughnena mahàtmanà 7.055.003c uvàca ràmaþ saühçùño lakùmaõaü bharataü tathà 7.055.004a saübhàràn abhiùekasya ànayadhvaü samàhitàþ 7.055.004c adyaiva puruùavyàghram abhiùekùyàmi durjayam 7.055.005a purodhasaü ca kàkutsthau naigamàn çtvijas tathà 7.055.005c mantriõa÷ caiva me sarvàn ànayadhvaü mamàj¤ayà 7.055.006a ràj¤aþ ÷àsanam àj¤àya tathàkurvan mahàrathaþ 7.055.006c abhiùekasamàrambhaü puraskçtya purodhasaü 7.055.006e praviùñà ràjabhavanaü puraüdara gçhopamam 7.055.007a tato 'bhiùeko vavçdhe ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.055.007c saüpraharùakaraþ ÷rãmàn ràghavasya purasya ca 7.055.008a tato 'bhiùiktaü ÷atrughnam aïkam àropya ràghavaþ 7.055.008c uvàca madhuràü vàõãü tejas tasyàbhipårayan 7.055.009a ayaü ÷aras tv amoghas te divyaþ parapuraüjayaþ 7.055.009c anena lavaõaü saumya hantàsi raghunandana 7.055.010a sçùñaþ ÷aro 'yaü kàkutstha yadà ÷ete mahàrõave 7.055.010c svayambhår ajito devo yaü nàpa÷yan suràsuràþ 7.055.011a adç÷yaþ sarvabhåtànàü tenàyaü hi ÷arottamaþ 7.055.011c sçùñaþ krodhàbhibhåtena vinà÷àrthaü duràtmanoþ 7.055.011e madhukauñabhayor vãra vighàte vartamànayoþ 7.055.012a sraùñukàmena lokàüs trãüs tau cànena hatau yudhi 7.055.012c anena ÷aramukhyena tato lokàü÷ cakàra saþ 7.055.013a nàyaü mayà ÷araþ pårvaü ràvaõasya vadhàrthinà 7.055.013c mukhaþ ÷atrughna bhåtànàü mahàüs tràso bhaved iti 7.055.014a yac ca tasya mahac chålaü tryambakeõa mahàtmanà 7.055.014c dattaü ÷atruvinà÷àya madhor àyudham uttamam 7.055.015a tat saünikùipya bhavane påjyamànaü punaþ punaþ 7.055.015c di÷aþ sarvàþ samàlokya pràpnoty àhàram àtmanaþ 7.055.016a yadà tu yuddham àkàïkùan ka÷ cid enaü samàhvayet 7.055.016c tadà ÷ålaü gçhãtvà tad bhasma rakùaþ karoti tam 7.055.017a sa tvaü puruùa÷àrdåla tam àyudhavivarjitam 7.055.017c apraviùñapuraü pårvaü dvàri tiùñha dhçtàyudhaþ 7.055.018a apraviùñaü ca bhavanaü yuddhàya puruùarùabha 7.055.018c àhvayethà mahàbàho tato hantàsi ràkùasaü 7.055.019a anyathà kriyamàõe tu avadhyaþ sa bhaviùyati 7.055.019c yadi tv evaü kçte vãra vinà÷am upayàsyati 7.055.020a etat te sarvam àkhyàtaü ÷ålasya ca viparyayam 7.055.020c ÷rãmataþ ÷itikaõñhasya kçtyaü hi duratikramam 7.056.001a evam uktvà tu kàkutsthaü pra÷asya ca punaþ punaþ 7.056.001c punar evàparaü vàkyam uvàca raghunandanaþ 7.056.002a imàny a÷vasahasràõi catvàri puruùarùabha 7.056.002c rathànàü ca sahasre dve gajànàü ÷atam eva ca 7.056.003a antaràpaõavãthya÷ ca nànàpaõyopa÷obhitàþ 7.056.003c anugacchantu ÷atrughna tathaiva nañanartakàþ 7.056.004a hiraõyasya suvarõasya ayutaü puruùarùabha 7.056.004c gçhãtvà gaccha ÷atrughna paryàptadhanavàhanaþ 7.056.005a balaü ca subhçtaü vãra hçùñapuùñam anuttamam 7.056.005c saübhàùya saüpradànena ra¤jayasva narottama 7.056.006a na hy arthàs tatra tiùñhanti na dàrà na ca bàndhavàþ 7.056.006c suprãto bhçtyavargas tu yatra tiùñhati ràghava 7.056.007a ato hçùñajanàkãrõàü prasthàpya mahatãü camåm 7.056.007c eka eva dhanuùpànis tad gaccha tvaü madhor vanam 7.056.008a yathà tvàü na prajànàti gacchantaü yuddhakàïkùiõam 7.056.008c lavaõas tu madhoþ putras tathà gaccher a÷aïkitaþ 7.056.009a na tasya mçtyur anyo 'sti ka÷cid dhi puruùarùabha 7.056.009c dar÷anaü yo 'bhigaccheta sa vadhyo lavaõena hi 7.056.010a sa grãùme vyapayàte tu varùaràtra upasthite 7.056.010c hanyàs tvaü lavaõaü saumya sa hi kàlo 'sya durmateþ 7.056.011a maharùãüs tu puraskçtya prayàntu tava sainikàþ 7.056.011c yathà grãùmàva÷eùeõa tareyur jàhnavãjalam 7.056.012a tataþ sthàpya balaü sarvaü nadãtãre samàhitaþ 7.056.012c agrato dhanuùà sàrdhaü gaccha tvaü laghuvikrama 7.056.013a evam uktas tu ràmeõa ÷atrughnas tàn mahàbalàn 7.056.013c senàmukhyàn samànãya tato vàkyam uvàca ha 7.056.014a ete vo gaõità vàsà yatra yatra nivatsyatha 7.056.014c sthàtavyaü càvirodhena yathà bàdhà na kasya cit 7.056.015a tathà tàüs tu samàj¤àpya niryàpya ca mahad balam 7.056.015c kausalyàü ca sumitràü ca kaukeyãü càbhyavàdayat 7.056.016a ràmaü pradakùiõaü kçtvà ÷irasàbhipraõamya ca 7.056.016c ràõeõa càbhyanuj¤àtaþ ÷atrughnaþ ÷atrutàpanaþ 7.056.017a lakùmaõaü bharataü caiva praõipatya kçtà¤jaliþ 7.056.017c purodhasaü vasiùñhaü ca ÷atrughnaþ prayatàtmavàn 7.056.017e pradakùiõam atho kçtvà nirjagàma mahàbalaþ 7.057.001a prasthàpya tad balaü sarvaü màsamàtroùitaþ pathi 7.057.001c eka evà÷u ÷atrughno jagàma tvaritas tadà 7.057.002a dviràtram antare ÷åra uùya ràghavanandanaþ 7.057.002c vàlmãker à÷ramaü puõyam agacchad vàsam uttamam 7.057.003a so 'bhivàdya mahàtmànaü vàlmãkiü munisattamam 7.057.003c kçtà¤jalir atho bhåtvà vàkyam etad uvàca ha 7.057.004a bhagavan vastum icchàmi guroþ kçtyàd ihàgataþ 7.057.004c ÷vaþ prabhàte gamiùyàmi pratãcãü vàruõãü di÷am 7.057.005a ÷atrughnasya vacaþ ÷rutvà prahasya munipuügavaþ 7.057.005c pratyuvaca mahàtmànaü svàgataü te mahàya÷aþ 7.057.006a svam à÷ramam idaü saumya ràghavàõàü kulasya ha 7.057.006c àsanaü pàdyam arghyaü ca nirvi÷aïkaþ pratãccha me 7.057.007a pratigçhya tataþ påjàü phalamålaü ca bhojanam 7.057.007c bhakùayàm àsa kàkutsthas tçptiü ca paramàü gataþ 7.057.008a sa tu bhuktvà mahàbàhur maharùiü tam uvàca ha 7.057.008c pårvaü yaj¤avibhåtãyaü kasyà÷ramasamãpataþ 7.057.009a tasya tadbhàùitaü ÷rutvà vàlmãkir vàkyam abravãt 7.057.009c ÷atrughna ÷çõu yasyedaü babhåvàyatanaü purà 7.057.010a yuùmàkaü pårvako ràjà sudàsasya mahàtmanaþ 7.057.010c putro mitrasaho nàma vãryavàn atidhàrmikaþ 7.057.011a sa bàla eva saudàso mçgayàm upacakrame 7.057.011c ca¤cåryamàõaü dadç÷e sa ÷åro ràkùasadvayam 7.057.012a ÷àrdålaråpiõau ghorau mçgàn bahusahasra÷aþ 7.057.012c bhakùayàõàv asaütuùñau paryàptiü ca na jagmatuþ 7.057.013a sa tu tau ràkùasau dçùñvà nirmçgaü ca vanaü kçtam 7.057.013c krodhena mahatàviùño jaghànaikaü maheùuõà 7.057.014a vinipàtya tam ekaü tu saudàsaþ puruùarùabhaþ 7.057.014c vijvaro vigatàmarùo hataü rakùo 'bhyavaikùata 7.057.015a nirãkùamàõaü taü dçùñvà sahàyas tasya rakùasaþ 7.057.015c saütàpam akarod ghoraü saudàsaü cedam abravãt 7.057.016a yasmàd anaparàddhaü tvaü sahàyaü mama jaghnivàn 7.057.016c tasmàt tavàpu pàpiùñha pradàsyàmi pratikriyàm 7.057.017a evam uktvà tu taü rakùas tatraivàntaradhãyata 7.057.017c kàlaparyàya yogena ràjà mitrasaho 'bhavat 7.057.018a ràjàpi yajate yaj¤aü tasyà÷ramasamãpataþ 7.057.018c a÷vamedhaü mahàyaj¤aü taü vasiùñho 'bhyapàlayat 7.057.019a tatra yaj¤o mahàn àsãd bahuvarùa gaõàyutàn 7.057.019c samçddhaþ parayà lakùmyà devayaj¤asamo 'bhavat 7.057.020a athàvasàne yaj¤asya pårvavairam anusmaran 7.057.020c vasiùñharåpã ràjànam iti hovàca ràkùasaþ 7.057.021a adya yaj¤àvasànànte sàmiùaü bhojanaü mama 7.057.021c dãyatàm iti ÷ãghraü vai nàtra kàryà vicàraõà 7.057.022a tac chrutvà vyàhçtaü vàkyaü rakùasà kàmaråpiõà 7.057.022c bhakùasaüskàraku÷alam uvàca pçthivãpatiþ 7.057.023a haviùyaü sàmiùaü svàdu yathà bhavati bhojanam 7.057.023c tathà kuruùva ÷ãghraü vai parituùyed yathà guruþ 7.057.024a ÷àsanàt pàrthivendrasya sådaþ saübhràntamànasaþ 7.057.024c sa ca rakùaþ punas tatra sådaveùam athàkarot 7.057.025a sa mànuùam atho màüsaü pàrthivàya nyavedayat 7.057.025c idaü svàduhaviùyaü ca sàmiùaü cànnam àhçtam 7.057.026a sa bhojanaü vasiùñhàya patnyà sàrdham upàharat 7.057.026c madayantyà naravyàghra sàmiùaü rakùasà hçtam 7.057.027a j¤àtvà tadàmiùaü vipro mànuùaü bhojanàhçtam 7.057.027c krodhena mahatàviùño vyàhartum upacakrame 7.057.028a yasmàt tvaü bhojanaü ràjan mamaitad dàtum icchasi 7.057.028c tasmàd bhojanam etat te bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.057.029a sa ràjà saha patnyà vai praõipatya muhur muhuþ 7.057.029c punar vasiùñhaü provàca yad uktaü brahmaråpiõà 7.057.030a tac chrutà pàrthivendrasya rakùasà vikçtaü ca tat 7.057.030c punaþ provàca ràjànaü vasiùñhaþ puruùarùabham 7.057.031a mayà roùaparãtena yad idaü vyàhçtaü vacaþ 7.057.031c naitac chakyaü vçthà kartuü pradàsyàmi ca te varam 7.057.032a kàlo dvàda÷a varùàõi ÷àpasyàsya bhaviùyati 7.057.032c matprasàdàc ca ràjendra atãtaü na smariùyasi 7.057.033a evaü sa ràjà taü ÷àpam upabhujyàrimardanaþ 7.057.033c pratilebhe punà ràjyaü prajà÷ caivànvapàlayat 7.057.034a tasya kalmàùapàdasya yaj¤asyàyatanaü ÷ubham 7.057.034c à÷ramasya samãpe 'smin yasmin pçcchasi ràghava 7.057.035a tasya tàü pàrthivendrasya kathàü ÷rutvà sudàruõam 7.057.035c vive÷a parõa÷àlàyàü maharùim abhivàdya ca 7.058.001a yàm eva ràtriü ÷atrughna parõa÷àlàü samàvi÷at 7.058.001c tàm eva ràtriü sãtàpi prasåtà dàrakadvayam 7.058.002a tato 'rdharàtrasamaye bàlakà munidàrakàþ 7.058.002c vàlmãkeþ priyam àcakhyuþ sãtàyàþ prasavaü ÷ubham 7.058.002e tasya rakùàü mahàtejaþ kuru bhåtavinà÷inãm 7.058.003a teùàü tad vacanaü ÷rutvà munir harùam upàgamat 7.058.003c bhåtaghnãü càkarot tàbhyà rakùàü rakùovinà÷inãm 7.058.004a ku÷amuùñim upàdàya lavaü caiva tu sa dvijaþ 7.058.004c vàlmãkiþ pradadau tàbhyàü rakùàü bhåtavinà÷inãm 7.058.005a yas tayoþ pårvajo jàtaþ sa ku÷air mantrasaüskçtaiþ 7.058.005c nirmàrjanãyas tu bhavet ku÷a ity asya nàmataþ 7.058.006a ya÷ càparo bhavet tàbhyàü lavena susamàhitaþ 7.058.006c nirmàrjanãyo vçddhàbhir lava÷ ceti sa nàmataþ 7.058.007a evaü ku÷alavau nàmnà tàv ubhau yamajàtakau 7.058.007c matkçtabhyàü ca namàbhyàü khyàtiyuktau bhaviùyataþ 7.058.008a te rakùàü jagçhus tàü ca munihastàt samàhitàþ 7.058.008c akurvaü÷ ca tato rakùàü tayor vigatakalmaùàþ 7.058.009a tathà tàü kriyamàõàü tu rakùàü gotraü ca nàma ca 7.058.009c saükãrtanaü ca ràmasya sãtàyàþ prasavau ÷ubhau 7.058.010a ardharàtre tu ÷atrughnaþ ÷u÷ràva sumahat priyam 7.058.010c parõa÷àlàü gato ràtrau diùñyà diùñyeti càbravãt 7.058.011a tatha tasya prahçùñasya ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.058.011c vyatãtà vàrùikã ràtriþ ÷ràvaõã laghuvikramà 7.058.012a prabhàte tu mahàvãryaþ kçtvà paurvàhõikaü kramam 7.058.012c muniü prà¤jalir àmantrya pràyàt pa÷cànmukhaþ punaþ 7.058.013a sa gatvà yamunàtãraü saptaràtroùitaþ pathi 7.058.013c çùãõàü puõyakãrtãnàm à÷rame vàsam abhyayàt 7.058.014a sa tatra munibhiþ sàrdhaü bhàrgavapramukhair nçpaþ 7.058.014c kathàbhir bahuråpàbhir vàsaü cakre mahàya÷àþ 7.059.001a atha ràtryàü pravçttàyàü ÷atrughno bhçgunandanam 7.059.001c papraccha cyavanaü vipraü lavaõasya balàbalam 7.059.002a ÷ålasya ca balaü brahman ke ca pårvaü nipàtitàþ 7.059.002c anena ÷ålamukhena dvandvayuddham upàgatàþ 7.059.003a tasya tadbhàùitaü ÷rutvà ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.059.003c pratyuvàca mahàtejà÷ cyavano raghunandanam 7.059.004a asaükhyeyàni karmàõi yàny asya puruùarùabha 7.059.004c ikùvàkuvaü÷aprabhave yad vçttaü tac chçõuùva me 7.059.005a ayodhyàyàü purà ràjà yuvanà÷vasuto balã 7.059.005c màndhatà iti vikhyàtas triùu lokeùu vãryavàn 7.059.006a sa kçtvà pçthivãü kçtsnàü ÷àsane pçthivãpatiþ 7.059.006c suralokam atho jetum udyogam akaron nçpaþ 7.059.007a indrasya tu bhayaü tãvraü suràõàü ca mahàtmanàm 7.059.007c màndhàtari kçtodyoge devalokajigãùayà 7.059.008a ardhàsanena ÷akrasya ràjyàrdhena ca pàrthivaþ 7.059.008c vandyamànaþ suragaõaiþ pratij¤àm adhyarohata 7.059.009a tasya pàpam abhipràyaü viditvà pàka÷àsanaþ 7.059.009c sàntvapårvam idaü vàkyam uvàca yuvanà÷vajam 7.059.010a ràjà tvaü mànuùaü loke na tàvat puruùarùabha 7.059.010c akçtvà pçthivãü va÷yàü devaràjyam ihecchasi 7.059.011a yadi vãra samagrà te medinã nikhilà va÷e 7.059.011c devaràjyaü kuruùveha sabhçtyabalavàhanaþ 7.059.012a indram evaü bruvàõaü tu màndhàtà vàkyam abravãt 7.059.012c kva me ÷akrapratihataü ÷àsanaü pçthivãtale 7.059.013a tam uvàca sahasràkùo lavaõo nàma ràkùasaþ 7.059.013c madhuputro madhuvane nàj¤àü te kurute 'nagha 7.059.014a tac chrutvà vipriyaü ghoraü sahasràkùeõa bhàùitam 7.059.014c vrãóito 'vàïmukho ràjà vyàhartuü na ÷a÷àka ha 7.059.015a àmantrya tu sahasràkùaü hriyà kiü cid avàïmukhaþ 7.059.015c punar evàgamac chrãmàn imaü lokaü nare÷varaþ 7.059.016a sa kçtvà hçdaye 'marùaü sabhçtyabalavàhanaþ 7.059.016c àjagàma madhoþ putraü va÷e kartum aninditaþ 7.059.017a sa kàïkùamàõo lavaõaü yuddhàya puruùarùabhaþ 7.059.017c dåtaü saüpreùayàm àsa sakà÷aü lavaõasya saþ 7.059.018a sa gatvà vipriyàõy àha bahåni madhunaþ sutam 7.059.018c vadantam evaü taü dåtaü bhakùayàm àsa ràkùasaþ 7.059.019a ciràyamàõe dåte tu ràjà krodhasamanvitaþ 7.059.019c ardayàm àsa tad rakùaþ ÷aravçùñyà samantataþ 7.059.020a tataþ prahasya lavaõaþ ÷ålaü jagràha pàõinà 7.059.020c vadhàya sànubandhasya mumocàyudham uttamam 7.059.021a tac chålaü dãpyamànaü tu sabhçtyabalavàhanam 7.059.021c bhasmãkçtya nçpaü bhåyo lavaõasyàgamat karam 7.059.022a evaü sa ràjà sumahàn hataþ sabalavàhanaþ 7.059.022c ÷ålasya ca balaü vãra aprameyam anuttamam 7.059.023a ÷vaþ prabhàte tu lavaõaü vadhiùyasi na saü÷ayaþ 7.059.023c agçhãtàyudhaü kùipraü dhruvo hi vijayas tava 7.060.001a kathàü kathayatàü teùàü jayaü càkàïkùatàü ÷ubham 7.060.001c vyatãtà rajanã ÷ãghraü ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.060.002a tataþ prabhàte vimale tasmin kàle sa ràkùasaþ 7.060.002c nirgatas tu puràd vãro bhakùàhàrapracoditaþ 7.060.003a etasminn antare ÷åraþ ÷atrughno yamunàü nadãm 7.060.003c tãrtvà madhupuradvàri dhanuùpàõir atiùñhata 7.060.004a tato 'rdhadivase pràpte krårakarmà sa ràkùasaþ 7.060.004c àgacchad bahusahasraü pràõinàm udvahan bharam 7.060.005a tato dadar÷a ÷atrughnaü sthitaü dvàri dhçtàyudham 7.060.005c tam uvàca tato rakùaþ kim anena kariùyasi 7.060.006a ãdç÷ànàü sahasràõi sàyudhànàü naràdhama 7.060.006c bhakùitàni mayà roùàt kàlam àkàïkùase nu kim 7.060.007a àhàra÷ càpy asaüpårõo mamàyaü puruùàdhama 7.060.007c svayaü praviùño nu mukhaü katham àsàdya durmate 7.060.008a tasyaivaü bhàùamàõasya hasata÷ ca muhur muhuþ 7.060.008c ÷atrughno vãryasaüpanno roùàd a÷råõy avartayat 7.060.009a tasya roùàbhibhåtasya ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.060.009c tejomayà marãcyas tu sarvagàtrair viniùpatan 7.060.010a uvàca ca susaükruddhaþ ÷atrughnas taü ni÷àcaram 7.060.010c yoddhum icchàmi durbuddhe dvandvayuddhaü tvayà saha 7.060.011a putro da÷arathasyàhaü bhràtà ràmasya dhãmataþ 7.060.011c ÷atrughno nàma ÷atrughno vadhàkàïkùã tavàgataþ 7.060.012a tasya me yuddhakàmasya dvandvayuddhaü pradãyatàm 7.060.012c ÷atrus tvaü sarvajãvànàü na me jãvan gamiùyasi 7.060.013a tasmiüs tathà bruvàõe tu ràkùasaþ prahasann iva 7.060.013c pratyuvàca nara÷reùñhaü diùñyà pràpto 'si durmate 7.060.014a mama màtçùvasur bhràtà ràvaõo nàma ràkùasaþ 7.060.014c hato ràmeõa durbuddhe strãhetoþ puruùàdhama 7.060.015a tac ca sarvaü mayà kùàntaü ràvaõasyà kulakùayam 7.060.015c avaj¤àü purataþ kçtvà mayà yåyaü vi÷eùataþ 7.060.016a na hatà÷ ca hi me sarve paribhåtàs tçõaü yathà 7.060.016c bhåta÷ caiva bhaviùyà÷ ca yåyaü ca puruùàdhamàþ 7.060.017a tasya te yuddhakàmasyà yuddhaü dàsyàmi durmate 7.060.017c ãpsitaü yàdç÷aü tubhyaü sajjaye yàvad àyudham 7.060.018a tam uvàcàtha ÷atrughna kva me jãvan gamiùyasi 7.060.018c durbalo 'py àgataþ ÷atrur na moktavyaþ kçtàtmanà 7.060.019a yo hi viklavayà buddhyà prasaraü ÷atrave dadau 7.060.019c sa hato mandabuddhitvàd yathà kàpuruùas tathà 7.061.001a tac chrutvà bhàùitaü tasya ÷atrughnasya mahàtmanaþ 7.061.001c krodham àhàrayat tãvraü tiùñha tiùñheti càbravãt 7.061.002a pàõau pàõiü viniùpiùya dantàn kañakañàyya ca 7.061.002c lavaõo raghu÷àrdålam àhvayàm àsa càsakçt 7.061.003a taü bruvàõaü tathà vàkyaü lavaõaü ghoravikramam 7.061.003c ÷atrughno deva ÷atrughna idaü vacanam abravãt 7.061.004a ÷atrughno na tadà jàto yadànye nirjitàs tvayà 7.061.004c tad adya bàõàbhihato vraja taü yamasàdanam 7.061.005a çùayo 'py adya pàpàtman mayà tvàü nihataü raõe 7.061.005c pa÷yantu viprà vidvàüsas trida÷à iva ràvaõam 7.061.006a tvayi madbàõanirdagdhe patite 'dya ni÷àcara 7.061.006c puraü janapadaü càpi kùemam etad bhaviùyati 7.061.007a adya madbàhuniùkràntaþ ÷aro vajranibhànanaþ 7.061.007c pravekùyate te hçdayaü padmam aü÷ur ivàrkajaþ 7.061.008a evam ukto mahàvçkùaü lavaõaþ krodhamårchitaþ 7.061.008c ÷atrughnorasi cikùepa taü ÷åraþ ÷atadhàcchinat 7.061.009a tad dçùñvà viphalaü karma ràkùasaþ punar eva tu 7.061.009c pàdapàn subahån gçhya ÷atrughne vyasçjad balã 7.061.010a ÷atrughna÷ càpi tejasvã vçkùàn àpatato bahån 7.061.010c tribhi÷ caturbhir ekaikaü ciccheda nataparvabhiþ 7.061.011a tato bàõamayaü varùaü vyasçjad ràkùasor asi 7.061.011c ÷atrughno vãryasaüpanno vivyathe na ca ràkùasaþ 7.061.012a tataþ prahasya lavaõo vçkùam utpàñya lãlayà 7.061.012c ÷irasy abhyahanac chåraü srastàïgaþ sa mumoha vai 7.061.013a tasmin nipatite vãre hàhàkàro mahàn abhåt 7.061.013c çùãõàü deva saüghànàü gandharvàpsarasàm api 7.061.014a tam avaj¤àya tu hataü ÷atrughnaü bhuvi pàtitam 7.061.014c rakùo labdhàntaram api na vive÷a svam àlayam 7.061.015a nàpi ÷ålaü prajagràha taü dçùñvà bhuvi pàtitam 7.061.015c tato hata iti j¤àtvà tàn bhakùàn samudàvahat 7.061.016a muhårtàl labdhasaüj¤as tu punas tasthau dhçtàyudhaþ 7.061.016c ÷atrughno ràkùasadvàri çùibhiþ saüprapåjitaþ 7.061.017a tato divyam amoghaü taü jagràha ÷aram uttamam 7.061.017c jvalantaü tejasà ghoraü pårayantaü di÷o da÷a 7.061.018a vajrànanaü vajravegaü merumandara gauravam 7.061.018c nataü parvasu sarveùu saüyugeùv aparàjitam 7.061.019a asçkcandanadigdhàïgaü càrupatraü patatriõam 7.061.019c dànavendràcalendràõàm asuràõàü ca dàruõam 7.061.020a taü dãptam iva kàlàgniü yugànte samupasthite 7.061.020c dçùñvà sarvàõi bhåtàni paritràsam upàgaman 7.061.021a sadevàsuragandharvaü samuniü sàpsarogaõam 7.061.021c jagad dhi sarvam asvasthaü pitàmaham upasthitam 7.061.022a åcu÷ ca devadeve÷aü varadaü prapitàmaham 7.061.022c kaccil lokakùayo deva pràpto và yugasaükayaþ 7.061.023a nedç÷aü dçùñapårvaü na ÷rutaü và prapitàmaha 7.061.023c devànàü bhayasaümoho lokànàü saükùayaþ prabho 7.061.024a teùàü tad vacanaü ÷rutvà brahmà lokapitàmanaþ 7.061.024c bhayakàraõam àcaùñe devànàm abhayaükaraþ 7.061.025a vadhàya lavaõasyàjau ÷araþ ÷atrughnadhàritaþ 7.061.025c tejasà yasya sarve sma saümåóhàþ surasattamàþ 7.061.026a eùo hi pårvaü devasya lokakartuþ sanàtanaþ 7.061.026c ÷aras tejomayo vatsà yena vai bhayam àgatam 7.061.027a eùa vai kaiñabhasyàrthe madhuna÷ ca mahà÷araþ 7.061.027c sçùño mahàtmanà tena vadhàrthaü daityayos tayoþ 7.061.028a evam etaü prajànãdhvaü viùõos tejomayaü ÷aram 7.061.028c eùà caiva tanuþ pårvà viùõos tasya mahàtmanaþ 7.061.029a ito gacchatà pa÷yadhvaü vadhyamànaü mahàtmanà 7.061.029c ràmànujena vãreõa lavaõaü ràkùasottamam 7.061.030a tasya te devadevasya ni÷amya madhuràü giram 7.061.030c àjagmur yatra yudhyete ÷atrughnalavaõàv ubhau 7.061.031a taü ÷araü divyasaükà÷aü ÷atrughnakaradhàritam 7.061.031c dadç÷uþ sarvabhåtàni yugàntàgnim ivotthitam 7.061.032a àkà÷am àvçtaü dçùñvà devair hi raghunandanaþ 7.061.032c siühanàdaü muhuþ kçtvà dadar÷a lavaõaü punaþ 7.061.033a àhåta÷ ca tatas tena ÷atrughnena mahàtmanà 7.061.033c lavaõaþ krodhasaüyukto yuddhàya samupasthitaþ 7.061.034a àkarõàt sa vikçùyàtha tad dhanur dhanvinàü varaþ 7.061.034c sa mumoca mahàbàõaü lavaõasya mahorasi 7.061.034e uras tasya vidàryà÷u pravive÷a rasàtalam 7.061.035a gatvà rasàtalaü divyaü ÷aro vibudhapåjitaþ 7.061.035c punar evàgamat tårõam ikùvàkukulanandanam 7.061.036a ÷atrughna÷aranirbhinno lavaõaþ sa ni÷àcaraþ 7.061.036c papàta sahasà bhåmau vajràhata ivàcalaþ 7.061.037a tac ca divyaü mahac chålaü hate lavaõaràkùase 7.061.037c pa÷yatàü sarvabhåtànàü rudrasya va÷am anvagàt 7.061.038a ekeùupàtena bhayaü nihatya; lokatrayasyàsya raghupravãraþ 7.061.038c vinirbabhàv udyatacàpabàõas; tamaþ praõudyeva sahasrara÷miþ 7.062.001a hate tu lavaõe devàþ sendràþ sàgnipurogamàþ 7.062.001c åcuþ sumadhuràü vàõãü ÷atrughnàü ÷atrutàpanam 7.062.002a diùñyà te vijayo vatsa diùñya lavaõaràkùasaþ 7.062.002c hataþ puruùa÷àrdålavaraü varaya ràghava 7.062.003a varadàþ sma mahàbàho sarva eva samàgatàþ 7.062.003c vijayàkàïkùiõas tubhyam amoghaü dar÷anaü hi naþ 7.062.004a devànàü bhàùitaü ÷rutvà ÷åro mårdhni kçtà¤jaliþ 7.062.004c pratyuvàca mahàbàhuþ ÷atrughnaþ prayatàtmavàn 7.062.005a imàü madhupurãü ramyàü madhuràü deva nirmitàm 7.062.005c nive÷aü prapnuyàü ÷ãghram eùa me 'stu varo mataþ 7.062.006a taü devàþ prãtamanaso bàóham ity eva ràghavam 7.062.006c bhaviùyati purã ramyà ÷årasenà na saü÷ayaþ 7.062.007a te tathoktvà mahàtmàno divam àruruhus tadà 7.062.007c ÷atrughno 'pi mahàtejàs tàü senàü samupànayat 7.062.008a sà sena ÷ãghram àgacchac chrutvà ÷atrughna÷àsanam 7.062.008c nive÷anaü ca ÷atrughnaþ ÷àsanena samàrabhat 7.062.009a sà purã divyasaükà÷à varùe dvàda÷ame ÷ubhà 7.062.009c niviùñà ÷årasenànàü viùaya÷ càkutobhayaþ 7.062.010a kùetràõi sasya yuktàni kàle varùati vàsavaþ 7.062.010c arogà vãrapuruùà ÷atrughnabhujapàlità 7.062.011a ardhacandrapratãkà÷à yamunàtãra÷obhità 7.062.011c ÷obhità gçhamukhyai÷ ca ÷obhità catvaràpaõaiþ 7.062.012a yac ca tena mahac chånyaü lavaõena kçtaü purà 7.062.012c ÷obhayàm àsa tad vãro nànàpaõyasamçddhibhiþ 7.062.013a tàü samçddhàü samçddhàrthaþ ÷atrughno bharatànujaþ 7.062.013c nirãkùya paramaprãtaþ paraü harùam upàgamat 7.062.014a tasya buddhiþ samutpannà nive÷ya madhuràü purãm 7.062.014c ràmapàdau nirãkùeyaü varùe dvàda÷ame ÷ubhe 7.063.001a tato dvàda÷ame varùe ÷atrughno ràmapàlitàm 7.063.001c ayodhyàü cakame gantum alpabhçtyabalànugaþ 7.063.002a mantriõo balamukhyàü÷ ca nivartya ca purodhasaü 7.063.002c jagàma rathamukhyena hayayuktena bhàsvatà 7.063.003a sa gatvà gaõitàn vàsàn saptàùñau raghunandanaþ 7.063.003c ayodhyàm agamat tårõaü ràghavotsukadar÷anaþ 7.063.004a sa pravi÷ya purãü ramyàü ÷rãmàn ikùvàkunandanaþ 7.063.004c pravive÷a mahàbàhur yatra ràmo mahàdyutiþ 7.063.005a so 'bhivàdya mahàtmànaü jvalantam iva tejasà 7.063.005c uvàca prà¤jalir bhåtvà ràmaü satyaparàkramam 7.063.006a yad àj¤aptaü mahàràja sarvaü tat kçtavàn aham 7.063.006c hataþ sa lavaõaþ pàpaþ purã sà ca nive÷ità 7.063.007a dvàda÷aü ca gataü varùaü tvàü vinà raghunandana 7.063.007c notsaheyam ahaü vastuü tvayà virahito nçpa 7.063.008a sa me prasàdaü kàkutstha kuruùvàmitavikrama 7.063.008c màtçhãno yathà vatsas tvàü vinà pravasàmy aham 7.063.009a evaü bruvàõaü ÷atrughnaü pariùvajyedam abravãt 7.063.009c mà viùàdaü kçthà vãra naitat kùatriya ceùñitam 7.063.010a nàvasãdanti ràjàno vipravàseùu ràghava 7.063.010c prajà÷ ca paripàlyà hi kùatradharmeõa ràghava 7.063.011a kàle kàle ca màü vãra ayodhyàm avalokitum 7.063.011c àgaccha tvaü nara÷reùñha gantàsi ca puraü tava 7.063.012a mamàpi tvaü sudayitaþ pràõair api na saü÷ayaþ 7.063.012c ava÷yaü karaõãyaü ca ràjyasya paripàlanam 7.063.013a tasmàt tvaü vasa kàkutstha pa¤caràtraü mayà saha 7.063.013c årdhvaü gantàsi madhuràü sabhçtyabalavàhanaþ 7.063.014a ràmasyaitad vacaþ ÷rutvà dharmayuktaü mano'nugam 7.063.014c ÷atrughno dãnayà vàcà bàóham ity eva càbravãt 7.063.015a sa pa¤caràtraü kàkutstho ràghavasya yathàj¤ayà 7.063.015c uùya tatra maheùvàso gamanàyopacakrame 7.063.016a àmantrya tu mahàtmànaü ràmaü satyaparàkramam 7.063.016c bharataü lakùmaõaü caiva mahàratham upàruhat 7.063.017a dåraü tàbhyàm anugato lakùmaõena mahàtmanà 7.063.017c bharatena ca ÷atrughno jagàmà÷u purãü tadà 7.064.001a prasthàpya tu sa ÷atrughnaü bhràtçbhyàü saha ràghavaþ 7.064.001c pramumoda sukhã ràjyaü dharmeõa paripàlayan 7.064.002a tataþ katipayàhaþsu vçddho jànapado dvijaþ 7.064.002c ÷avaü bàlam upàdàya ràjadvàram upàgamat 7.064.003a rudan bahuvidhà vàcaþ snehàkùarasamanvitàþ 7.064.003c asakçt putraputreti vàkyam etad uvàca ha 7.064.004a kiü nu me duùkçtaü karma pårvaü dehàntare kçtam 7.064.004c yad ahaü putram ekaü tvàü pa÷yàmi nidhanaü gatam 7.064.005a apràptayauvanaü bàlaü pa¤cavarùasamanvitam 7.064.005c akàle kàlam àpannaü duþkhàya mama putraka 7.064.006a alpair ahobhir nidhanaü gamiùyàmi na saü÷ayaþ 7.064.006c ahaü ca jananã caiva tava ÷okena putraka 7.064.007a na smaràmy ançtaü hy uktaü na ca hiüsàü smaràmy aham 7.064.007c kena me duùkçtenàdya bàla eva mamàtmajaþ 7.064.007e akçtvà pitçkàryàõi nãto vaivasvatakùayam 7.064.008a nedç÷aü dçùñapårvaü me ÷rutaü và ghoradar÷anam 7.064.008c mçtyur apràptakàlànàü ràmasya viùaye yathà 7.064.009a ràmasya duùkçtaü kiü cin mahad asti na saü÷ayaþ 7.064.009c tvaü ràja¤ jãvayasvainaü bàlaü mçtyuva÷aü gatam 7.064.010a bhràtçbhiþ sahito ràjan dãrgham àyur avàpnuhi 7.064.010c uùitàþ sma sukhaü ràjye tavàsmin sumahàbala 7.064.011a saüpraty anàtho viùaya ikùvàkåõàü mahàtmanàm 7.064.011c ràmaü nàtham ihàsàdya bàlàntakaraõaü nçpam 7.064.012a ràjadoùair vipadyante prajà hy avidhipàlitàþ 7.064.012c asadvçtte tu nçpatàv akàle mriyate janaþ 7.064.013a yadà pureùv ayuktàni janà janapade÷u ca 7.064.013c kurvate na ca rakùàsti tadàkàlakçtaü bhayam 7.064.014a savyaktaü ràjadoùo 'yaü bhaviùyati na saü÷ayaþ 7.064.014c pure janapade vàpi tadà bàlavadho hy ayam 7.064.015a evaü bahuvidhair vàkyair nindayàno muhur muhuþ 7.064.015c ràjànaü duþkhasaütaptaþ sutaü tam upagåhati 7.065.001a tathà tu karuõaü tasya dvijasya paridevitam 7.065.001c ÷u÷ràva ràghavaþ sarvaü duþkha÷okasamanvitam 7.065.002a sa duþkhena susaütapto mantriõaþ samupàhvayat 7.065.002c vasiùñhaü vàmadevaü ca bhràtéü÷ ca sahanaigamàn 7.065.003a tato dvijà vasiùñhena sàrdham aùñau prave÷itàþ 7.065.003c ràjànaü devasaükà÷aü vardhasveti tato 'bruvan 7.065.004a màrkaõóeyo 'tha maudgalyo vàmadeva÷ ca kà÷yapaþ 7.065.004c kàtyàyano 'tha jàbàlir gautamo nàradas tathà 7.065.005a ete dvijarùabhàþ sarve àganeùåpave÷itàþ 7.065.005c mantriõo naigamà÷ caiva yathàrham anukålataþ 7.065.006a teùàü samupaviùñànàü sarveùàü dãptatejasàm 7.065.006c raghavaþ sarvam àcaùñe dvijo yasmàt praroditi 7.065.007a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràj¤o dãnasya nàradaþ 7.065.007c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyam çùãõàü saünidhau nçpam 7.065.008a ÷çõu ràjan yathàkàle pràpto 'yaü bàlasaükùayaþ 7.065.008c ÷rutvà kartavyatàü vãra kuruùva raghunandana 7.065.009a purà kçtayuge ràma bràhmaõà vai tapasvinaþ 7.065.009c abràhmaõas tadà ràjan na tapasvã kathaü cana 7.065.010a tasmin yuge prajvalite brahmabhåte anàvçte 7.065.010c amçtyavas tadà sarve jaj¤ire dãrghadar÷inaþ 7.065.011a tatas tretàyugaü nàma mànavànàü vapuùmatàm 7.065.011c kùatriyà yatra jàyante pårveõa tapasànvitàþ 7.065.012a vãryeõa tapasà caiva te 'dhikàþ pårvajanmani 7.065.012c mànavà ye mahàtmànas tasmiüs tretàyuge yuge 7.065.013a brahmakùatraü tu tat sarvaü yat pårvam aparaü ca yat 7.065.013c yugayor ubhayor àsãt samavãryasamanvitam 7.065.014a apa÷yantas tu te sarve vi÷eùam adhikaü tataþ 7.065.014c sthàpanaü cakrire tatra càturvarõyasya sarvataþ 7.065.015a adharmaþ pàdam ekaü tu pàtayat pçthivãtale 7.065.015c adharmeõa hi saüyuktàs tena mandàbhavan dvijàþ 7.065.016a tataþ pràduùkçtaü pårvam àyuùaþ pariniùñhitam 7.065.016c ÷ubhàny evàcaraül lokàþ satyadharmaparàyaõàþ 7.065.017a tretàyuge tv avartanta bràhmaõàþ kùatriya÷ ca ye 7.065.017c tapo 'tapyanta te sarve ÷u÷råùàm apare janàþ 7.065.018a sa dharmaþ paramas teùàü vai÷ya÷ådram athàgamat 7.065.018c påjàü ca sarvavarõànàü ÷ådrà÷ cakrur vi÷eùataþ 7.065.019a tataþ pàdam adharmasya dvitãyam avatàrayat 7.065.019c tato dvàparasaükhyà sà yugasya samajàyata 7.065.020a tasmin dvàparasaükhye tu vartamàne yugakùaye 7.065.020c adharma÷ cànçtaü caiva vavçdhe puruùarùabha 7.065.021a tasmin dvàparasaükhyàte tapo vai÷yàn samàvi÷at 7.065.021c na ÷ådro labhate dharmam ugraü taptaü nararùabha 7.065.022a hãnavarõo nara÷reùñha tapyate sumahat tapaþ 7.065.022c bhaviùyà ÷ådrayonyàü hi tapa÷caryà kalau yuge 7.065.023a adharmaþ paramo ràma dvàpare ÷ådradhàritaþ 7.065.023c sa vai viùayaparyante tava ràjan mahàtapàþ 7.065.023e ÷ådras tapyati durbuddhis tena bàlavadho hy ayam 7.065.024a yo hy adharmam akàryaü và viùaye pàrthivasya hi 7.065.024c karoti ràja÷àrdåla pure và durmatir naraþ 7.065.024e kùipraü hi narakaü yàti sa ca ràjà na saü÷ayaþ 7.065.025a sa tvaü puruùa÷àrdåla màrgasva viùayaü svakam 7.065.025c duùkçtaü yatra pa÷yethàs tatra yatnaü samàcara 7.065.026a evaü te dharmavçddhi÷ ca nçõàü càyurvivardhanam 7.065.026c bhaviùyati nara÷reùñha bàlasyàsya ca jãvitam 7.066.001a nàradasya tu tad vàkyaü ÷rutvàmçtamayaü yathà 7.066.001c praharùam atulaü lebhe lakùmaõaü cedam abravãt 7.066.002a gaccha saumya dvija÷reùñhaü samà÷vàsaya lakùmaõa 7.066.002c bàlasya ca ÷arãraü tat tailadroõyàü nidhàpaya 7.066.003a gandhai÷ ca paramodàrais tailai÷ ca susugandhibhiþ 7.066.003c yathà na kùãyate bàlas tathà saumya vidhãyatàm 7.066.004a yathà ÷arãre bàlasya guptasyàkliùñakarmaõaþ 7.066.004c vipattiþ paribhedo và bhaven na ca tathà kuru 7.066.005a tathà saüdi÷ya kàkutstho lakùmaõaü ÷ubhalakùaõam 7.066.005c manasà puùpakaü dadhyàv àgaccheti mahàya÷àþ 7.066.006a iïgitaü sa tu vij¤àya puùpako hemabhåùitaþ 7.066.006c àjagàma muhårtena saüpãpaü ràghavasya vai 7.066.007a so 'bravãt praõato bhåtvà ayam asmi naràdhipa 7.066.007c va÷yas tava mahàbàho kiükaraþ samupasthitaþ 7.066.008a bhàùitaü ruciraü ÷rutvà puùpakasya naràdhipaþ 7.066.008c abhivàdya maharùãs tàn vimànaü so 'dhyarohata 7.066.009a dhanur gçhãtvà tåõãü ca khagdaü ca ruciraprabham 7.066.009c nikùipya nagare vãrau saumitribharatàv ubhau 7.066.010a pràyàt pratãcãü sa marån vicinvaü÷ ca samantataþ 7.066.010c uttaràm agamac chrãmàn di÷aü himavadàvçtam 7.066.011a apa÷yamànas tatràpi svalpam apy atha duùkçtam 7.066.011c pårvàm api di÷aü sarvàm athàpa÷yan naràdhipaþ 7.066.012a dakùiõàü di÷am àkràmat tato ràjarùinandanaþ 7.066.012c ÷aivalasyottare pàr÷ve dadar÷a sumahat saraþ 7.066.013a tasmin sarasi tapyantaü tàpasaü sumahat tapaþ 7.066.013c dadar÷a ràghavaþ ÷rãmàül lambamànam adho mukham 7.066.014a athainaü samupàgamya tapyantaü tapa uttamam 7.066.014c uvàca ràghavo vàkyaü dhanyas tvam asi suvrata 7.066.015a kasyàü yonyàü tapovçddhavartase dçóhavikrama 7.066.015c kautåhalàt tvàü pçcchàmi ràmo dà÷arathir hy aham 7.066.016a manãùitas te ko nv arthaþ svargalàbho varà÷rayaþ 7.066.016c yam a÷ritya tapas taptaü ÷rotum icchàmi tàpasa 7.066.017a bràhmaõo vàsi bhadraü te kùatriyo vàsi durjayaþ 7.066.017c vai÷yo và yadi và ÷ådraþ satyam etad bravãhi me 7.067.001a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràmasyàkliùñakarmaõaþ 7.067.001c avàk÷iràs tathàbhåto vàkyam etad uvàca ha 7.067.002a ÷ådrayonyàü prasåto 'smi tapa ugraü samàsthitaþ 7.067.002c devatvaü pràrthaye ràma sa÷arãro mahàya÷aþ 7.067.003a na mithyàhaü vade ràjan devalokajigãùayà 7.067.003c ÷ådraü màü viddhi kàkutstha ÷ambåkaü nàma nàmataþ 7.067.004a bhàùatas tasya ÷ådrasya khaógaü suruciraprabham 7.067.004c niùkçùya ko÷àd vimalaü ÷ira÷ ciccheda ràghavaþ 7.067.005a tasmin muhårte bàlo 'sau jãvena samayujyata 7.067.006a tato 'gastyà÷ramapadaü ràmaþ kamalalocanaþ 7.067.006c sa gatvà vinayenaiva taü natvà mumude sukhã 7.067.007a so 'bhivàdya mahàtmànaü jvalantam iva tejasà 7.067.007c àtithyaü paramaü pràpya niùasàda naràdhipaþ 7.067.008a tam uvàca mahàtejàþ kumbhayonir mahàtapàþ 7.067.008c svàgataü te nara÷reùñha diùñyà pràpto 'si ràghava 7.067.009a tvaü me bahumato ràma guõair bahubhir uttamaiþ 7.067.009c atithiþ påjanãya÷ ca màma ràjan hçdi sthitaþ 7.067.010a surà hi kathayanti tvàm àgataü ÷ådraghàtinam 7.067.010c bràhmaõasya tu dharmeõa tvayà jãvàpitaþ sutaþ 7.067.011a uùyatàü ceha rajanãü sakà÷e mama ràghava 7.067.011c prabhàte puùpakeõa tvaü gantà svapuram eva hi 7.067.012a idaü càbharaõaü saumya nirmitaü vi÷vakarmaõà 7.067.012c divyaü divyena vapuùà dãpyamànaü svatejasà 7.067.012e pratigçhõãùva kàkutstha matpriyaü kuru ràghava 7.067.013a dattasya hi punar dànaü sumahat phalam ucyate 7.067.013c tasmàt pradàsye vidhivat tat pratãccha nararùabha 7.067.014a tad ràmaþ pratijagràha munes tasya mahàtmanaþ 7.067.014c divyam àbharaõaü citraü pradãptam iva bhàskaram 7.067.015a pratigçhya tato ràmas tad àbharaõam uttamam 7.067.015c àgamaü tasya divyasya praùñum evopacakrame 7.067.016a atyadbhutam idaü brahman vapuùà yuktam uttamam 7.067.016c kathaü bhagavatà pràptaü kuto và kena vàhçtam 7.067.017a kutåhalatayà brahman pçcchàmi tvàü mahàya÷aþ 7.067.017c à÷caryàõàü bahånàü hi nidhiþ paramako bhavàn 7.067.018a evaü bruvati kàkutsthe munir vàkyam athàbravãt 7.067.018c ÷çõu ràma yathàvçttaü purà tretàyuge gate 7.068.001a purà tretàyuge hy àsãd araõyaü bahuvistaram 7.068.001c samantàd yojana÷ataü nirmçgaü pakùivarjitam 7.068.002a tasmin nirmànuùe 'raõye kurvàõas tapa uttamam 7.068.002c aham àkramituü ÷aumya tad araõyam upàgamam 7.068.003a tasya råpam araõyasya nirdeùñuü na ÷a÷àka ha 7.068.003c phalamålaiþ sukhàsvàdair bahuråpai÷ ca pàdapaiþ 7.068.004a tasyàraõyasya madhye tu saro yojanam àyatam 7.068.004c padmotpalasamàkãrõaü samatikrànta÷aivalam 7.068.005a tad à÷caryam ivàtyarthaü sukhàsvàdam anuttamam 7.068.005c arajaskaü tathàkùobhyaü ÷rãmatpakùigaõàyutam 7.068.006a tasmin saraþsamãpe tu mahad adbhutam à÷ramam 7.068.006c puràõaü puõyam atyarthaü tapasvijanavarjitam 7.068.007a tatràham avasaü ràtriü naidàghãü puruùarùabha 7.068.007c prabhàte kàlyam utthàya saras tad upacakrame 7.068.008a athàpa÷yaüþ ÷avaü tatra supuùñam ajaraü kva cit 7.068.008c tiùñhantaü parayà lakùmyà tasmiüs toyà÷aye nçpa 7.068.009a tam arthaü cintayàno 'haü muhårtaü tatra ràghava 7.068.009c viùñhito 'smi sarastãre kiü nv idaü syàd iti prabho 7.068.010a athàpa÷yaü muhårtàt tu divyam adbhutadar÷anam 7.068.010c vimànaü paramodàraü haüsayuktaü manojavam 7.068.011a atyarthaü svargiõaü tatra vimàne raghunandana 7.068.011c upàste 'psarasàü vãra sahasraü divyabhåùaõam 7.068.011e gànti geyàni ramyàõi vàdayanti tathàparàþ 7.068.012a pa÷yato me tadà ràma vimànàd avaruhya ca 7.068.012c taü ÷avaü bhakùayàm àsa sa svargã raghunandana 7.068.013a tato bhuktvà yathàkàmaü màüsaü bahu ca suùñhu ca 7.068.013c avatãrya saraþ svargã saüspraùñum upacakrame 7.068.014a upaspç÷ya yathànyàyaü sa svargã puruùarùabha 7.068.014c àroóhum upacakràma vimànavaram uttamam 7.068.015a tam ahaü devasaükà÷am àrohantam udãkùya vai 7.068.015c athàham abruvaü vàkyaü tam eva puruùarùabha 7.068.016a ko bhavàn devasaükà÷a àhàra÷ ca vigarhitaþ 7.068.016c tvayàyaü bhujyate saumya kiü karthaü vaktum arhasi 7.068.017a à÷caryam ãdç÷o bhàvo bhàsvaro devasaümataþ 7.068.017c àhàro garhitaþ saumya ÷rotum icchàmi tattvataþ 7.069.001a bhuktvà tu bhàùitaü vàkyaü mama ràma ÷ubhàkùaram 7.069.001c prà¤jaliþ pratyuvàcedaü sa svargã raghunandana 7.069.002a ÷çõu brahman yathàvçttaü mamaitat sukhaduþkhayoþ 7.069.002c duratikramaõãyaü hi yathà pçcchasi màü dvija 7.069.003a purà vaidarbhako ràjà pità mama mahàya÷àþ 7.069.003c sudeva iti vikhyàtas triùu lokeùu vãryavàn 7.069.004a tasya putradvayaü brahman dvàbhyàü strãbhyàm ajàyata 7.069.004c ahaü ÷veta iti khyàto yavãyàn suratho 'bhavat 7.069.005a tataþ pitari svaryàte paurà màm abhyaùecayan 7.069.005c tatràhaü kçtavàn ràjyaü dharmeõa susamàhitaþ 7.069.006a evaü varùasahasràõi samatãtàni suvrata 7.069.006c ràjyaü kàrayato brahman prajà dharmeõa rakùataþ 7.069.007a so 'haü nimitte kasmiü÷ cid vij¤àtàyur dvijottama 7.069.007c kàladharmaü hçdi nyasya tato vanam upàgamam 7.069.008a so 'haü vanam idaü durgaü mçgapakùivivarjitam 7.069.008c tapa÷ cartuü praviùño 'smi samãpe sarasaþ ÷ubhe 7.069.009a bhràtaraü surathaü ràjye abhiùicya naràdhipam 7.069.009c idaü saraþ samàsàdya tapas taptaü mayà ciram 7.069.010a so 'haü varùasahasràõi tapas trãõi mahàmune 7.069.010c taptvà suduùkaraü pràpto brahmalokam anuttamam 7.069.011a tato màü svargasaüsthaü vai kùutpipàse dvijottama 7.069.011c bàdhete paramodàra tato 'haü vyathitendriyaþ 7.069.012a gatvà tribhuvaõa÷reùñhaü pitàmaham uvàca ha 7.069.012c bhagavan brahmaloko 'yaü kùutpipàsàvivarjitaþ 7.069.013a kasyeyaü karmaõaþ pràptiþ kùutpipàsàva÷o 'smi yat 7.069.013c àhàraþ ka÷ ca me deva tan me bråhi pitàmaha 7.069.014a pitàmahas tu màm àha tavàhàraþ sudevaja 7.069.014c svàdåni svàni màüsàni tàni bhakùaya nitya÷aþ 7.069.015a sva÷arãraü tvayà puùñaü kurvatà tapa uttamam 7.069.015c anuptaü rohate ÷veta na kadà cin mahàmate 7.069.016a dattaü na te 'sti såkùmo 'pi vane sattvaniùevite 7.069.016c tena svargagato vatsa bàdhyase kùutpipàsayà 7.069.017a sa tvaü supuùñam àhàraiþ sva÷arãram anuttamam 7.069.017c bhakùayasvàmçtarasaü sà te tçptir bhaviùyati 7.069.018a yadà tu tad vanaü ÷veta agastyaþ sumahàn çùiþ 7.069.018c àkramiùyati durdharùas tadà kçcchàd vimokùyase 7.069.019a sa hi tàrayituü saumya ÷aktaþ suragaõàn api 7.069.019c kiü punas tvàü mahàbàho kùutpipàsàva÷aü gatam 7.069.020a so 'haü bhagavataþ ÷rutvà devadevasya ni÷cayam 7.069.020c àhàraü garhitaü kurmi sva÷arãraü dvijottama 7.069.021a bahån varùagaõàn brahman bhujyamànam idaü mayà 7.069.021c kùayaü nàbhyeti brahmarùe tçpti÷ càpi mamottamà 7.069.022a tasya me kçcchrabhåtasya kçcchràd asmàd vimokùaya 7.069.022c anyeùàm agatir hy atra kumbhayonim çte dvijam 7.069.023a idam àbharaõaü saumya tàraõàrthaü dvijottama 7.069.023c pratigçhõãùva brahmarùe prasàdaü kartum arhasi 7.069.024a tasyàhaü svargiõo vàkyaü ÷rutvà duþkhasamanvitam 7.069.024c tàraõàyopajagràha tad àbharaõam uttamam 7.069.025a mayà pratigçhãte tu tasminn àbharaõe ÷ubhe 7.069.025c mànuùaþ pårvako deho ràjarùeþ sa nanà÷a ha 7.069.026a pranaùñe tu ÷arãre 'sau ràjarùiþ parayà mudà 7.069.026c tçptaþ pramudito ràjà jagàma tridivaü punaþ 7.069.027a tenedaü ÷akratulyena divyam àbharaõaü mama 7.069.027c tasmin nimitte kàkutstha dattam adbhutadar÷anam 7.070.001a tad adbhutatamaü vàkyaü ÷rutvàgastyasya ràghavaþ 7.070.001c gauravàd vismayàc caiva bhåyaþ praùñuü pracakrame 7.070.002a bhagavaüs tad vanaü ghoraü tapas tapyati yatra saþ 7.070.002c ÷veto vaidarbhako ràjà kathaü tad amçgadvijam 7.070.003a niþsattvaü ca vanaü jàtaü ÷ånyaü manujavarjitam 7.070.003c tapa÷ cartuü praviùñaþ sa ÷rotum icchàmi tattvataþ 7.070.004a ràmasya bhàùitaü ÷rutvà kautåhalasamanvitam 7.070.004c vàkyaü paramatejasvã vaktum evopacakrame 7.070.005a purà kçtayuge ràma manur daõóadharaþ prabhuþ 7.070.005c tasya putro mahàn àsãd ikùvàkuþ kulavardhanaþ 7.070.006a taü putraü pårvake ràjye nikùipya bhuvi durjayam 7.070.006c pçthivyàü ràjavaü÷ànàü bhava kartety uvàca ha 7.070.007a tatheti ca pratij¤àtaü pituþ putreõa ràghava 7.070.007c tataþ paramasaühçùño manuþ punar uvàca ha 7.070.008a prãto 'smi paramodàrakartà càsi na saü÷ayaþ 7.070.008c daõóena ca prajà rakùa mà ca daõóam akàraõe 7.070.009a aparàdhiùu yo daõóaþ pàtyate mànaveùu vai 7.070.009c sa daõóo vidhivan muktaþ svargaü nayati pàrthivam 7.070.010a tasmàd daõóe mahàbàho yatnavàn bhava putraka 7.070.010c dharmo hi paramo loke kurvatas te bhaviùyati 7.070.011a iti taü bahu saüdi÷ya manuþ putraü samàdhinà 7.070.011c jagàma tridivaü hçùño brahmalokam anuttamam 7.070.012a prayàte tridive tasminn ikùvàkur amitaprabhaþ 7.070.012c janayiùye kathaü putràn iti cintàparo 'bhavat 7.070.013a karmabhir bahuråpai÷ ca tais tair manusutaþ sutàn 7.070.013c janayàm àsa dharmàtmà ÷ataü devasutopamàn 7.070.014a teùàm avarajas tàta sarveùàü raghunandana 7.070.014c måóha÷ càkçtividya÷ ca na ÷u÷råùati pårvajàn 7.070.015a nàma tasya ca daõóeti pità cakre 'lpatejasaþ 7.070.015c ava÷yaü daõóapatanaü ÷arãre 'sya bhaviùyati 7.070.016a sa pa÷yamànas taü doùaü ghoraü putrasya ràghava 7.070.016c vindhya÷aivalayor madhye ràjyaü pràdàd ariüdama 7.070.017a sa daõóas tatra ràjàbhåd ramye parvatarodhasi 7.070.017c puraü càpratimaü ràma nyave÷ayad anuttamam 7.070.018a purasya càkaron nàma madhumantam iti prabho 7.070.018c purohitaü co÷anasaü varayàm àsa suvratam 7.070.019a evaü sa ràjà tad ràjyaü kàrayat sapurohitaþ 7.070.019c prahçùñamanujàkãrõaü devaràjyaü yathà divi 7.071.001a etad àkhyàya ràmàya maharùiþ kumbhasaübhavaþ 7.071.001c asyàm evàparaü vàkyaü kathàyàm upacakrame 7.071.002a tataþ sa daõóaþ kàkutstha bahuvarùagaõàyutam 7.071.002c akarot tatra mandàtmà ràjyaü nihatakaõñakam 7.071.003a atha kàle tu kasmiü÷ cid ràjà bhàrgavam à÷ramam 7.071.003c ramaõãyam upàkràmac caitre màsi manorame 7.071.004a tatra bhàrgavakanyàü sa råpeõàpratimàü bhuvi 7.071.004c vicarantãü vanodde÷e daõóo 'pa÷yad anuttamàm 7.071.005a sa dçùñvà tàü sudurmedhà anaïga÷arapãóitaþ 7.071.005c abhigamya susaüvignaþ kanyàü vacanam abravãt 7.071.006a kutas tvam asi su÷roõi kasya vàsi sutà ÷ubhe 7.071.006c pãóito 'ham anaïgena pçcchàmi tvàü sumadhyame 7.071.007a tasya tv evaü bruvàõasya mohonmattasya kàminaþ 7.071.007c bhàrgavã pratyuvàcedaü vacaþ sànunayaü nçpam 7.071.008a bhàrgavasya sutàü viddhi devasyàkliùñakarmaõaþ 7.071.008c arajàü nàma ràjendra jyeùñhàm à÷ramavàsinãm 7.071.009a guruþ pità me ràjendra tvaü ca ÷iùyo mahàtmanaþ 7.071.009c vyasanaü sumahat kruddhaþ sa te dadyàn mahàtapàþ 7.071.010a yadi vàtra mayà kàryaü dharmadçùñena satpathà 7.071.010c varayasva nçpa ÷reùñha pitaraü me mahàdyutim 7.071.011a anyathà tu phalaü tubhyaü bhaved ghoràbhisaühitam 7.071.011c krodhena hi pità me 'sau trailokyam api nirdahet 7.071.012a evaü bruvàõàm arajàü daõóaþ kàma÷aràrditaþ 7.071.012c pratyuvàca madonmattaþ ÷irasy àdhàya so '¤jalim 7.071.013a prasàdaü kuru su÷roõi na kàlaü kùeptum arhasi 7.071.013c tvatkçte hi mama pràõà vidãryante ÷ubhànane 7.071.014a tvàü pràpya hi vadho vàpi pàpaü vàpi sudàruõam 7.071.014c bhaktaü bhajasva màü bhãru bhajamànaü suvihvalam 7.071.015a evam uktvà tu tàü kanyàü dorbhyàü gçhya balàd balã 7.071.015c visphurantãü yathàkàmaü maithunàyopacakrame 7.071.016a tam anarthaü mahàghoraü daõóaþ kçtvà sudàruõam 7.071.016c nagaraü prayayau cà÷u madhumantam anuttamam 7.071.017a arajàpi rudantã sà à÷ramasyàvidårataþ 7.071.017c pratãkùate susaütrastà pitaraü devasaünibham 7.072.001a sa muhårtàd upa÷rutya devarùir amitaprabhaþ 7.072.001c svam à÷ramaü ÷iùya vçtaþ kùudhàrtaþ saünyavartata 7.072.002a so 'pa÷yad arajàü dãnàü rajasà samabhiplutàm 7.072.002c jyotsnàm ivàruõagrastàü pratyåùe na viràjatãm 7.072.003a tasya roùaþ samabhavat kùudhàrtasya vi÷eùataþ 7.072.003c nirdahann iva lokàüs tr㤠÷iùyàü÷ cedam uvàca ha 7.072.004a pa÷yadhvaü viparãtasya daõóasyàviditàtmanaþ 7.072.004c vipattiü ghorasaükà÷àü kruddhàm agni÷ikhàm iva 7.072.005a kùayo 'sya durmateþ pràptaþ sànugasya duràtmanaþ 7.072.005c yaþ pradãptàü hutà÷asya ÷ikhàü vai spraùñum icchati 7.072.006a yasmàt sa kçtavàn pàpam ãdç÷aü ghoradar÷anam 7.072.006c tasmàt pràpsyati durmedhàþ phalaü pàpasya karmaõaþ 7.072.007a saptaràtreõa ràjàsau sabhçtyabalavàhanaþ 7.072.007c pàpakarmasamàcàro vadhaü pràpsyati durmatiþ 7.072.008a samantàd yojana÷ataü viùayaü càsya durmateþ 7.072.008c dhakùyate pàüsuvarùeõa mahatà pàka÷àsanaþ 7.072.009a sarvasattvàni yànãha sthàvaràõi caràõi ca 7.072.009c mahatà pàüsuvarùeõa nà÷aü yàsyanti sarva÷aþ 7.072.010a daõóasya viùayo yàvat tàvat sarvasamucchrayaþ 7.072.010c pàüsubhuta ivàlakùyaþ saptaràtràd bhaviùyati 7.072.011a ity uktvà krodhasaütapas tam à÷ramanivàsinam 7.072.011c janaü janapadànteùu sthãyatàm iti càbravãt 7.072.012a ÷rutvà tå÷asano vàkyaü sa à÷ramàvasatho janaþ 7.072.012c niùkrànto viùayàt tasya sthànaü cakre 'tha bàhyataþ 7.072.013a sa tathoktvà munijanam arajàm idam abravãt 7.072.013c ihaiva vasa durmedhe à÷rame susamàhità 7.072.014a idaü yojanaparyantaü saraþ suruciraprabham 7.072.014c araje vijvarà bhuïkùva kàla÷ càtra pratãkùyatàm 7.072.015a tvatsamãpe tu ye sattvà vàsam eùyanti tàü ni÷àm 7.072.015c avadhyàþ pàüsuvarùeõa te bhaviùyanti nityadà 7.072.016a ity uktvà bhàrgavo vàsam anyatra samupàkramat 7.072.016c saptàhàd bhasmasàdbhåtaü yathoktaü brahmavàdinà 7.072.017a tasyàsau daõóaviùayo vindhya÷aivalasànuùu 7.072.017c ÷apto brahmarùiõà tena purà vaidharmake kçte 7.072.018a tataþ prabhçti kàkutstha daõóakàraõyam ucyate 7.072.018c tapasvinaþ sthità yatra janasthànam atho 'bhavat 7.072.019a etat te sarvam àkhyàtaü yan màü pçcchasi ràghava 7.072.019c saüdhyàm upàsituü vãra samayo hy ativartate 7.072.020a ete maharùayaþ sarve pårõakumbhàþ samantataþ 7.072.020c kçtodako naravyàghra àdityaü paryupàsate 7.072.021a sa tair çùibhir abhyastaþ sahitair brahmasattamaiþ 7.072.021c ravir astaü gato ràma gacchodakam upaspç÷a 7.073.001a çùer vacanam àj¤àya ràmaþ saüdhyàm upàsitum 7.073.001c upàkràmat saraþ puõyam apsarobhir niùevitam 7.073.002a tatrodakam upaspçù÷ya saüdhyàm anvàsya pa÷cimàm 7.073.002c à÷ramaü pràvi÷ad ràmaþ kumbhayoner mahàtmanaþ 7.073.003a asyàgastyo bahuguõaü phalamålaü tathauùadhãþ 7.073.003c ÷àkàni ca pavitràõi bhojanàrtham akalpayat 7.073.004a sa bhuktavàn nara÷reùñhas tad annam amçtopamam 7.073.004c prãta÷ ca parituùña÷ ca tàü ràtriü samupàvasat 7.073.005a prabhàte kàlyam utthàya kçtvàhnikam ariüdamaþ 7.073.005c çùiü samabhicakràma gamanàya raghåttamaþ 7.073.006a abhivàdyàbravãd ràmo maharùiü kumbhasaübhavam 7.073.006c àpçcche tvàü gamiùyàmi màm anuj¤àtum arhasi 7.073.007a dhanyo 'smy anugçhãto 'smi dar÷anena mahàtmanaþ 7.073.007c draùñuü caivàgamiùyàmi pàvanàrtham ihàtmanaþ 7.073.008a tathà vadati kàkutsthe vàkyam adbhutadar÷anam 7.073.008c uvàca paramaprãto dharmanetras tapodhanaþ 7.073.009a atyadbhutam idaü vàkyaü tava ràma ÷ubhàkùaram 7.073.009c pàvanaþ sarvalokànàü tvam eva raghunandana 7.073.010a muhårtam api ràma tvàü ye nu pa÷yanti ke cana 7.073.010c pàvitàþ svargabhåtàs te påjyante divi daivataiþ 7.073.011a ye ca tvàü ghoracakùurbhir ãkùante pràõino bhuvi 7.073.011c hatàs te yamadaõóena sadyo nirayagàminaþ 7.073.012a gaccha càriùñam avyagraþ panthànam akutobhayam 7.073.012c pra÷àdhi ràjyaü dharmeõa gatir hi jagato bhavàn 7.073.013a evam uktas tu muninà prà¤jaliþ prpagraho nçpaþ 7.073.013c abhyavàdayata pràj¤as tam çùiü puõya÷ãlinam 7.073.014a abhivàdya muni÷reùñhaü tàü÷ ca sarvàüs tapodhanàn 7.073.014c adhyàrohat tad avyagraþ puùpakaü hemabhåùitam 7.073.015a taü prayàntaü munigaõà à÷ãrvàdaiþ samantataþ 7.073.015c apåjayan mahendràbhaü sahasràkùam ivàmaràþ 7.073.016a svasthaþ sa dadç÷e ràmaþ puùpake hemabhåùite 7.073.016c ÷a÷ã meghasamãpastho yathà jaladharàgame 7.073.017a tato 'rdhadivase pràpte påjyamànas tatas tataþ 7.073.017c ayodhyàü pràpya kàkutstho vimànàd avarohata 7.073.018a tato visçjya ruciraü puùpakaü kàmagàminam 7.073.018c kakùyàntaravinikùiptaü dvàþsthaü ràmo 'bravãd vacaþ 7.073.019a lakùmaõaü bharataü caiva gatvà tau laghuvikramau 7.073.019c mamàgamanam àkhyàya ÷abdàpaya ca màü ciram 7.074.001a tac chrutvà bhàùitaü tasya ràmasyàkliùñakarmaõaþ 7.074.001c dvàþsthaþ kumàràv àhåya ràghavàya nyavedayat 7.074.002a dçùñvà tu ràghavaþ pràptau priyau bharatalakùmaõau 7.074.002c pariùvajya tato ràmo vàkyam etad uvàca ha 7.074.003a kçtaü mayà yathàtathyaü dvijakàryam anuttamam 7.074.003c dharmasetumato bhåyaþ kartum icchàmi ràghavau 7.074.004a yuvàbhyàm àtmabhåtàbhyàü ràjasåyam anuttamam 7.074.004c sahito yaùñum icchàmi tatra dharmo hi ÷à÷vataþ 7.074.005a iùñvà tu ràjasåyena mitraþ ÷atrunibarhaõaþ 7.074.005c suhutena suyaj¤ena varuõatvam upàgamat 7.074.006a soma÷ ca ràjasåyena iùñvà dharmeõa dharmavit 7.074.006c pràpta÷ ca sarvalokànàü kãrtiü sthànaü ca ÷à÷vatam 7.074.007a asminn ahani yac chreya÷ cintyatàü tan mayà saha 7.074.007c hitaü càyati yuktaü ca prayatau vaktum arhatha 7.074.008a ÷rutà tu ràghavasyaitad vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 7.074.008c bharataþ prà¤jalir bhåtvà vàkyam etad uvàca ha 7.074.009a tvayi dharmaþ paraþ sàdho tvayi sarvà vasuüdharà 7.074.009c pratiùñhità mahàbàho ya÷a÷ càmitavikrama 7.074.010a mahãpàlà÷ ca sarve tvàü prajàpatim ivàmaràþ 7.074.010c nirãkùante mahàtmàno lokanàthaü yathà vayam 7.074.011a prajà÷ ca pitçvad ràjan pa÷yanti tvàü mahàbala 7.074.011c pçthivyàü gatibhåto 'si pràõinàm api ràghava 7.074.012a sa tvam evaüvidhaü yaj¤am àhartàsi kathaü nçpa 7.074.012c pçthivyàü ràjavaü÷ànàü vinà÷o yatra dç÷yate 7.074.013a pçthivyàü ye ca puruùà ràjan pauruùam àgatàþ 7.074.013c sarveùàü bhavità tatra kùayaþ sarvàntakopamaþ 7.074.014a sa tvaü puruùa÷àrdåla guõair atulavikrama 7.074.014c pçthivãü nàrhase hantuü va÷e hi tava vartate 7.074.015a bharatasya tu tad vàkyaü ÷rutvàmçtamayaü yathà 7.074.015c praharùam atulaü lebhe ràmaþ satyaparàkramaþ 7.074.016a uvàca ca ÷ubhàü vàõãü kaikeyyà nandivardhanam 7.074.016c prãto 'smi parituùño 'smi tavàdya vacanena hi 7.074.017a idaü vacanam aklãbaü tvayà dharmasamàhitam 7.074.017c vyàhçtaü puruùavyàghra pçthivyàþ paripàlanam 7.074.018a eùa tasmàd abhipràyàd ràjasåyàt kratåttamàn 7.074.018c nivartayàmi dharmaj¤a tava suvyàhçtena vai 7.074.019a prajànàü pàlanaü dharmo ràj¤àü yaj¤ena saümitaþ 7.074.019c tasmàc chçõomi te vàkyaü sàdhåktaü susamàhitam 7.075.001a tathoktavati ràme tu bharate ca mahàtmani 7.075.001c lakùmaõo 'pi ÷ubhaü vàkyam uvàca raghunandanam 7.075.002a a÷vamedho mahàyaj¤aþ pàvanaþ sarvapàpmanàm 7.075.002c pàvanas tava durdharùo rocatàü kratupuügavaþ 7.075.003a ÷råyate hi puràvçttaü vàsave sumahàtmani 7.075.003c brahmahatyàvçtaþ ÷akro hayamedhena pàvitaþ 7.075.004a purà kila mahàbàho devàsurasamàgame 7.075.004c vçtro nàma mahàn àsãd daiteyo lokasaümataþ 7.075.005a vistãrõà yojana÷atam ucchritas triguõaü tataþ 7.075.005c anuràgeõa lokàüs trãn snehàt pa÷yati sarvataþ 7.075.006a dharmaj¤a÷ ca kçtaj¤a÷ ca buddhyà ca pariniùñhitaþ 7.075.006c ÷a÷àsa pçthivãü sarvàü dharmeõa susamàhitaþ 7.075.007a tasmin pra÷àsati tadà sarvakàmadughà mahã 7.075.007c rasavanti prasåtàni målàni ca phalàni ca 7.075.008a akçùñapacyà pçthivã susaüpannà mahàtmanaþ 7.075.008c sa ràjyaü tàdç÷aü bhuïkte sphãtam adbhutadar÷anam 7.075.009a tasya buddhiþ samutpannà tapaþ kuryàm anuttamam 7.075.009c tapo hi paramaü ÷reyas tapo hi paramaü sukham 7.075.010a sa nikùipya sutaü jyeùñhaü paureùu parame÷varam 7.075.010c tapa ugram upàtiùñhat tàpayan sarvadevatàþ 7.075.011a tapas tapyati vçtre tu vàsavaþ paramàrtavat 7.075.011c viùõuü samupasaükramya vàkyam etad uvàca ha 7.075.012a tapasyatà mahàbàho lokà vçtreõa nirjitàþ 7.075.012c balavàn sa hi dharmàtmà nainaü ÷akùyàmi bàdhitum 7.075.013a yady asau tapa àtiùñhed bhåya eva sure÷vara 7.075.013c yàval lokà dhariùyanti tàvad asya va÷ànugàþ 7.075.014a tvaü cainaü paramodàram upekùasi mahàbala 7.075.014c kùaõaü hi na bhaved vçtraþ kruddhe tvayi sure÷vara 7.075.015a yadà hi prãtisaüyogaü tvayà viùõo samàgataþ 7.075.015c tadà prabhçti lokànàü nàthatvam upalabdhavàn 7.075.016a sa tvaü prasàdaü lokànàü kuruùva sumahàya÷aþ 7.075.016c tvatkçtena hi sarvaü syàt pra÷àntam ajaraü jagat 7.075.017a ime hi sarve viùõo tvàü nirãkùante divaukasaþ 7.075.017c vçtraghatena mahatà eùàü sàhyaü kuruùva ha 7.075.018a tvayà hi nitya÷aþ sàhyaü kçtam eùàü mahàtmanàm 7.075.018c asahyam idam anyeùàm agatãnàü gatir bhavàn 7.076.001a lakùmaõasya tu tad vàkyaü ÷rutvà ÷atrunibarhaõaþ 7.076.001c vçtraghàtam a÷eùeõa kathayety àha lakùmaõam 7.076.002a ràghaveõaivam uktas tu sumitrànandavardhanaþ 7.076.002c bhåya eva kathàü divyàü kathayàm àsa lakùmaõaþ 7.076.003a sahasràkùavacaþ ÷rutvà sarveùàü ca divaukasàm 7.076.003c viùõur devàn uvàcedaü sarvàn indrapurogamàn 7.076.004a pårvaü sauhçdabaddho 'smi vçtrasya sumahàtmanaþ 7.076.004c tena yuùmat priyàrthaü vai nàhaü hanmi mahàsuram 7.076.005a ava÷yaü karaõãyaü ca bhavatàü sukham uttamam 7.076.005c tasmàd upàyam àkhyàsye yena vçtraü haniùyatha 7.076.006a tridhà bhåtaü kariùye 'ham àtmànaü surasattamàþ 7.076.006c tena vçtraü sahasràkùo haniùyati na saü÷ayaþ 7.076.007a eko 'ü÷o vàsavaü yàtu dvitãyo vajram eva tu 7.076.007c tçtãyo bhåtalaü ÷akras tato vçtraü haniùyati 7.076.008a tathà bruvati deve÷e devà vàkyam athàbruvan 7.076.008c evam etan na saüdeho yathà vadasi daityahan 7.076.009a bhadraü te 'stu gamiùyàmo vçtràsuravadhaiùiõaþ 7.076.009c bhajasva paramodàravàsavaü svena tejasà 7.076.010a tataþ sarve mahàtmànaþ sahasràkùapurogamàþ 7.076.010c tad araõyam upàkràman yatra vçtro mahàsuraþ 7.076.011a te 'pa÷yaüs tejasà bhåtaü tapantam asurottamam 7.076.011c pibantam iva lokàüs trãn nirdahantam ivàmbaram 7.076.012a dçùñvaiva càsura÷reùñhaü devàs tràsam upàgaman 7.076.012c katham enaü vadhiùyàmaþ kathaü na syàt paràjayaþ 7.076.013a teùàü cintayatàü tatra sahasràkùaþ puraüdaraþ 7.076.013c vajraü pragçhya bàhubhyàü prahiõod vçtramårdhani 7.076.014a kàlàgnineva ghoreõa dãpteneva mahàrciùà 7.076.014c prataptaü vçtra÷irasi jagat tràsam upàgamat 7.076.015a asaübhàvyaü vadhaü tasya vçtrasya vibudhàdhipaþ 7.076.015c cintayàno jagàmà÷u lokasyàntaü mahàya÷àþ 7.076.016a tam indraü brahmahatyà÷u gacchantam anugacchati 7.076.016c apatac càsya gàtreùu tam indraü duþkham àvi÷at 7.076.017a hatàrayaþ pranaùñendrà devàþ sàgnipurogamàþ 7.076.017c viùõuü tribhuvaõa÷reùñhaü muhur muhur apåjayan 7.076.018a tvaü gatiþ paramà deva pårvajo jagataþ prabhuþ 7.076.018c rathàrthaü sarvabhåtànàü viùõutvam upajagmivàn 7.076.019a hata÷ càyaü tvayà vçtro brahmahatyà ca vàsavam 7.076.019c bàdhate sura÷àrdåla mokùaü tasya vinirdi÷a 7.076.020a teùàü tad vacanaü ÷rutvà devànàü viùõur abravãt 7.076.020c màm eva yajatàü ÷akraþ pàvayiùyàmi vajriõam 7.076.021a puõyena hayamedhena màm iùñvà pàka÷àsanaþ 7.076.021c punar eùyati devànàm indratvam akutobhayaþ 7.076.022a evaü saüdi÷ya devànàü tàü vàõãm amçtopamà 7.076.022c jagàma viùõur deve÷aþ ståyamànas triviùñapam 7.077.001a tathà vçtravadhaü sarvam akhilena sa lakùmaõaþ 7.077.001c kathayitvà nara÷reùñhaþ kathà÷eùam upàkramat 7.077.002a tato hate mahàvãrye vçtre devabhayaükare 7.077.002c brahmahatyàvçtaþ ÷akraþ saüj¤àü lebhe na vçtrahà 7.077.003a so 'ntam à÷ritya lokànàü naùñasaüj¤o vicetanaþ 7.077.003c kàlaü tatràvasat kaü cid veùñamàno yathoragaþ 7.077.004a atha naùñe sahasràkùe udvignam abhavaj jagat 7.077.004c bhåmi÷ ca dhvastasaükà÷à niþsnehà ÷uùkakànanà 7.077.005a niþsrotasa÷ càmbuvàhà hradà÷ ca saritas tathà 7.077.005c saükùobha÷ caiva sattvànàm anàvçùñikçto 'bhavat 7.077.006a kùãyamàõe tu loke 'smin saübhràntamanasaþ suràþ 7.077.006c yad uktaü viùõunà pårvaü taü yaj¤aü samupànayan 7.077.007a tataþ sarve suragaõàþ sopàdhyàyàþ saharùibhiþ 7.077.007c taü de÷aü sahità jagmur yatrendro bhayamohitaþ 7.077.008a te tu dçùñvà sahasràkùaü mohitaü brahmahatyayà 7.077.008c taü puraskçtya deve÷am a÷vamedhaü pracakrire 7.077.009a tato '÷vamedhaþ sumahàn mahendrasya mahàtmanaþ 7.077.009c vavçdhe brahmahatyàyàþ pàvanàrthaü nare÷vara 7.077.010a tato yaj¤asamàptau tu brahmahatyà mahàtmanaþ 7.077.010c abhigamyàbravãd vàkyaü kva me sthànaü vidhàsyatha 7.077.011a te tàm åcus tato devàs tuùñàþ prãtisamanvitàþ 7.077.011c caturdhà vibhajàtmànam àtmanaiva duràsade 7.077.012a devànàü bhàùitaü ÷rutvà brahmahatyà mahàtmanàm 7.077.012c saünidhau sthànam anyatra varayàm àsa durvasà 7.077.013a ekenàü÷ena vatsyàmi pårõodàsu nadãùu vai 7.077.013c dvitãyena tu vçkùeùu satyam etad bravãmi vaþ 7.077.014a yo 'yam aü÷as tçtãyo me strãùu yauvana÷àliùu 7.077.014c triràtraü darpaparõàsu vasiùye darpaghàtinã 7.077.015a hantàro bràhmaõàn ye tu prekùàpårvam adåùakàn 7.077.015c tàü÷ caturthena bhàgena saü÷rayiùye surarùabhàþ 7.077.016a pratyåcus tàü tato devà yathà vadasi durvase 7.077.016c tathà bhavatu tat sarvaü sàdhayasva yathepsitam 7.077.017a tataþ prãtyànvità devàþ sahasràkùaü vavandire 7.077.017c vijvaraþ påtapàpmà ca vàsavaþ samapadyata 7.077.018a pra÷àntaü ca jagat sarvaü sahasràkùe pratiùñhate 7.077.018c yaj¤aü càdbhutasaükà÷aü tadà ÷akro 'bhyapåjayat 7.077.019a ãdç÷o hy a÷vamedhasya prabhàvo raghunandana 7.077.019c yajasva sumahàbhàga hayamedhena pàrthiva 7.078.001a tac chrutvà lakùmaõenoktaü vàkyaü vàkyavi÷àradaþ 7.078.001c pratyuvàca mahàtejàþ prahasan ràghavo vacaþ 7.078.002a evam etan nara÷reùñha yathà vadasi lakùmaõa 7.078.002c vçtraghàtam a÷eùeõa vàjimedhaphalaü ca yat 7.078.003a ÷råyate hi purà saumya kardamasya prajàpateþ 7.078.003c putro bàhlã÷varaþ ÷rãmàn ilo nàma sudhàrmikaþ 7.078.004a sa ràjà pçthivãü sarvàü va÷e kçtvà mahàya÷àþ 7.078.004c ràjyaü caiva naravyàghra putravat paryapàlayat 7.078.005a surai÷ ca paramodàrair daiteyai÷ ca mahàsuraiþ 7.078.005c nàgaràkùasagandharvair yakùai÷ ca sumahàtmabhiþ 7.078.006a påjyate nitya÷aþ saumya bhayàrtai raghunandana 7.078.006c abibhyaü÷ ca trayo lokàþ saroùasya mahàtmanaþ 7.078.007a sa ràjà tàdç÷o hy àsãd dharme vãrye ca niùñhitaþ 7.078.007c buddhyà ca paramodàro bàhlãkànàü mahàya÷àþ 7.078.008a sa pracakre mahàbàhur mçgayàü rucire vane 7.078.008c caitre manorame màsi sabhçtyabalavàhanaþ 7.078.009a prajaghne sa nçpo 'raõye mçgठ÷atasahasra÷aþ 7.078.009c hatvaiva tçptir nàbhåc ca ràj¤as tasya mahàtmanaþ 7.078.010a nànàmçgàõàm ayutaü vadhyamànaü mahàtmanà 7.078.010c yatra jàto mahàsenas taü de÷am upacakrame 7.078.011a tasmiüs tu devadeve÷aþ ÷ailaràjasutàü haraþ 7.078.011c ramayàm àsa durdharùaiþ sarvair anucaraiþ saha 7.078.012a kçtvà strãbhåtam àtmànam ume÷o gopatidhvajaþ 7.078.012c devyàþ priyacikãrùuþ sa tasmin parvatanirjhare 7.078.013a ye ca tatra vanodde÷e sattvàþ puruùavàdinaþ 7.078.013c yac ca kiü cana tat sarvaü nàrãsaüj¤aü babhåva ha 7.078.014a etasminn antare ràjà sa ilaþ kardamàtmajaþ 7.078.014c nighnan mçgasahasràõi taü de÷am upacakrame 7.078.015a sa dçùñvà strãkçtaü sarvaü savyàlamçgapakùiõam 7.078.015c àtmànaü sànugaü caiva strãbhåtaü raghunandana 7.078.016a tasya duþkhaü mahat tv àsãd dçùñvàtmànaü tathà gatam 7.078.016c umàpate÷ ca tat karma j¤àtvà tràsam upàgamat 7.078.017a tato devaü mahàtmànaü ÷itikaõñhaü kapardinam 7.078.017c jagàma ÷araõaü ràjà sabhçtyabalavàhanaþ 7.078.018a tataþ prahasya varadaþ saha devyà mahàya÷àþ 7.078.018c prajàpatisutaü vàkyam uvàca varadaþ svayam 7.078.019a uttiùñhottiùñha ràjarùe kàrdameya mahàbala 7.078.019c puruùatvam çte saumya varaü varaya suvrata 7.078.020a tataþ sa ràjà ÷okàrtàþ pratyàkhyàto mahàtmanà 7.078.020c na sa jagràha strãbhåto varam anyaü surottamàt 7.078.021a tataþ ÷okena mahatà ÷ailaràjasutàü nçpaþ 7.078.021c praõipatya mahàdevãü sarveõaivàntaràtmanà 7.078.022a ã÷e varàõàü varade lokànàm asi bhàmini 7.078.022c amoghadar÷ane devi bhaje saumye namo 'stu te 7.078.023a hçdgataü tasya ràjarùer vij¤àya harasaünidhau 7.078.023c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyaü devã rudrasya saümatà 7.078.024a ardhasya devo varado varàrdhasya tathà hy aham 7.078.024c tasmàd ardhaü gçhàõa tvaü strãpuüsor yàvad icchasi 7.078.025a tad adbhutatamaü ÷rutvà devyà varam anuttamam 7.078.025c saüprahçùñamanà bhåtvà ràjà vàkyam athàbravãt 7.078.026a yadi devi prasannà me råpeõàpratimà bhuvi 7.078.026c màsaü strãtvam upàsitvà màsaü syàü puruùaþ punaþ 7.078.027a ãpsitaü tasya vij¤àya devã surucirànanà 7.078.027c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyam evam etad bhaviùyati 7.078.028a ràjan puruùabhåtas tvaü strãbhàvaü na smariùyasi 7.078.028c strãbhåta÷ càparaü màsaü na smariùyasi pauruùam 7.078.029a evaü sa ràjà puruùo màmaü bhåtvàtha kàrdamiþ 7.078.029c trailokyasundarã nàrã màsam ekam ilàbhavat 7.079.001a tàü kathàm ilasaübaddhàü ràmeõa samudãritàm 7.079.001c lakùmaõo bharata÷ caiva ÷rutvà paramavismitau 7.079.002a tau ràmaü prà¤jalãbhåtvà tasya ràj¤o mahàtmanaþ 7.079.002c vistaraü tasya bhàvasya tadà papracchatuþ punaþ 7.079.003a kathaü sa ràjà strãbhåto vartayàm àsa durgatim 7.079.003c puruùo và yadà bhåtaþ kàü vçttiü vartayaty asau 7.079.004a tayos tad bhàùitaü ÷rutvà kautåhalasamanvitam 7.079.004c kathayàm àsa kàkutùñhas tasya ràj¤o yathà gatam 7.079.005a tam eva prathamaü màsaü strãbhåtvà lokasundarã 7.079.005c tàbhiþ parivçtà strãbhir ye 'sya pårvaü padànugàþ 7.079.006a tat kànanaü vigàhyà÷u vijahre lokasundarã 7.079.006c drumagulmalatàkãrõaü padbhyàü padmadalekùaõà 7.079.007a vàhanàni ca sarvàõi saütyaktvà vai samantataþ 7.079.007c parvatàbhogavivare tasmin reme ilà tadà 7.079.008a atha tasmin vanodde÷e parvatasyàvidårataþ 7.079.008c saraþ suruciraprakhyaü nànàpakùigaõàyutam 7.079.009a dadar÷a sà ilà tasmin budhaü somasutaü tadà 7.079.009c jvalantaü svena vapuùà pårõaü somam ivoditam 7.079.010a tapantaü ca tapas tãvram ambhomadhye duràsadam 7.079.010c ya÷ak saraü kàmagamaü tàruõye paryavasthitam 7.079.011a sà taü jalà÷ayaü sarvaü kùobhayàm àsa vismità 7.079.011c saha taiþ påra puruùaiþ strãbhåtai raghunandana 7.079.012a budhas tu tàü nirãkùyaiva kàmabàõàbhipãóitaþ 7.079.012c nopalebhe tadàtmànaü cacàla ca tadàmbhasi 7.079.013a ilàü nirãkùamàõaþ sa trailokyàbhyadhikàü ÷ubhàm 7.079.013c cintàü samabhyatikràmat kà nv iyaü devatàdhikà 7.079.014a na devãùu na nàgãùu nàsurãùv apsaraþsu ca 7.079.014c dçùñapårvà mayà kà cid råpeõaitena ÷obhità 7.079.015a sadç÷ãyaü mama bhaved yadi nànyaparigrahà 7.079.015c iti buddhiü samàsthàya jalàt sthalam upàgamat 7.079.016a sa à÷ramaü samupàgamya catasraþ pramadàs tataþ 7.079.016c ÷abdàpayata dharmàtmà tà÷ cainaü ca vavandire 7.079.017a sa tàþ papraccha dharmàtma kasyaiùà lokasundarã 7.079.017c kimartham àgatà ceha satyam àkhyàta màciram 7.079.018a ÷ubhaü tu tasya tadvàkyaü madhuraü madhuràkùaram 7.079.018c ÷rutvà tu tàþ striyaþ sarvà åcur madhurayà girà 7.079.019a asmàkam eùà su÷roõã prabhutve vartate sadà 7.079.019c apatiþ kànanànteùu sahàsmàbhir añaty asau 7.079.020a tad vàkyam avyaktapadaü tàsàü strãõàü ni÷amya tu 7.079.020c vidyàm àvartanãü puõyàm àvartayata sa dvijaþ 7.079.021a so 'rthaü viditvà nikhilaü tasya ràj¤o yathàgatam 7.079.021c sarvà eva striyas tà÷ ca babhàùe munipuügavaþ 7.079.022a atra kiü puruùà bhadrà avasa¤ ÷ailarodhasi 7.079.022c vatsyathàsmin girau yåyam avakà÷o vidhãyatàm 7.079.023a målaputraphalaiþ sarvà vartayiùyatha nityadà 7.079.023c striyaþ kimpuruùàn nàma bhartén samupalapsyatha 7.079.024a tàþ ÷rutvà somaputrasya vàcaü kiüpuruùãkçtàþ 7.079.024c upàsàü cakrire ÷ailaü bahvyas tà bahudhà tadà 7.080.001a ÷rutvà kimpuruùotpattiü lakùmaõo bharatas tadà 7.080.001c à÷caryam iti càbråtàm ubhau ràmaü jane÷varam 7.080.002a atha ràmaþ kathàm etàü bhåya eva mahàya÷àþ 7.080.002c kathayàm àsa dharmàtmà prajàpatisutasya vai 7.080.003a sarvàs tà vidrutà dçùñvà kiünarãr çùisattamaþ 7.080.003c uvàca råpasaüpannàü tàü striyaü prahasann iva 7.080.004a somasyàhaü sudayitaþ sutaþ surucirànane 7.080.004c bhajasva màü varàrohe bhaktyà snigdhena cakùuùà 7.080.005a tasya tadvacanaü ÷rutvà ÷ånye svajanavarjità 7.080.005c ilà suruciraprakhyaü pratyuvàca mahàgraham 7.080.006a ahaü kàmakarã saumya tavàsmi va÷avartinã 7.080.006c pra÷àdhi màü somasuta yathecchasi tathà kuru 7.080.007a tasyàs tad adbhutaprakhyaü ÷rutvà harùasamanvitaþ 7.080.007c sa vai kàmã saha tayà reme candramasaþ sutaþ 7.080.008a budhasya màdhavo màsas tàm ilàü rucirànanàm 7.080.008c gato ramayato 'tyarthaü kùaõavat tasya kàminaþ 7.080.009a atha màse tu saüpårõe pårõendusadç÷ànanaþ 7.080.009c prajàpatisutaþ ÷rãmठ÷ayane pratyabudhyata 7.080.010a so 'pa÷yat somajaü tatra tapyantaü salilà÷aye 7.080.010c årdhvabàhuü niràlambaü taü ràjà pratyabhàùata 7.080.011a bhagavan parvataü durgaü praviùño 'smi sahànugaþ 7.080.011c na ca pa÷yàmi tat sainyaü kva nu te màmakà gatàþ 7.080.012a tac chrutvà tasya ràjarùer naùñasaüj¤asya bhàùitam 7.080.012c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyaü sàntvayan parayà girà 7.080.013a a÷mavarùeõa mahatà bhçtyàs te vinipàtitàþ 7.080.013c tvaü cà÷ramapade supto vàtavarùabhayàrditaþ 7.080.014a samà÷vasihi bhadraü te nirbhayo vigatajvaraþ 7.080.014c phalamålà÷ano vãra vasa ceha yathàsukham 7.080.015a sa ràjà tena vàkyena pratyà÷vasto mahàya÷àþ 7.080.015c pratyuvàca ÷ubhaü vàkyaü dãno bhçtyajanakùayàt 7.080.016a tyakùyàmy ahaü svakaü ràjyaü nàhaü bhçtyair vinà kçtaþ 7.080.016c vartayeyaü kùaõaü brahman samanuj¤àtum arhasi 7.080.017a suto dharmaparo brahma¤ jyeùñho mama mahàya÷àþ 7.080.017c ÷a÷abindur iti khyàtaþ sa me ràjyaü prapatsyate 7.080.018a na hi ÷akùyàmy ahaü gatvà bhçtyadàràn sukhànvitàn 7.080.018c prativaktuü mahàtejaþ kiü cid apy a÷ubhaü vacaþ 7.080.019a tathà bruvati ràjendre budhaþ paramam adbhutam 7.080.019c sàntvapårvam athovàca vàsas ta iha rocatàm 7.080.020a na saütàpas tvayà kàryaþ kàrdameya mahàbala 7.080.020c saüvatsaroùitasyeha kàrayiùyàmi te hitam 7.080.021a tasya tadvacanaü ÷rutvà budhasyàkliùñakarmaõaþ 7.080.021c vàsàya vidadhe buddhiü yad uktaü brahmavàdinà 7.080.022a màsaü sa strã tadà bhåtvà ramayaty ani÷aü ÷ubhà 7.080.022c màsaü puruùabhàvena dharmabuddhiü cakàra saþ 7.080.023a tataþ sa navame màsi ilà somasutàtmajam 7.080.023c janayàm àsa su÷roõã puråravasam àtmajam 7.080.024a jàtamàtraü tu su÷roõã pitur haste nyave÷ayat 7.080.024c budhasya samavarõàbham ilàputraü mahàbalam 7.080.025a budho 'pi puruùãbhåtaü samà÷vàsya naràdhipam 7.080.025c kathàbhã ramayàm àsa dharmayuktàbhir àtmavàn 7.081.001a tathoktavati ràme tu tasya janma tad adbhutam 7.081.001c uvàca lakùmaõo bhåyo bharata÷ ca mahàya÷àþ 7.081.002a sà priyà somaputrasya saüvatsaram athoùità 7.081.002c akarot kiü nara÷reùñha tat tvaü ÷aüsitum arhasi 7.081.003a tayos tad vàkyamàdhuryaü ni÷amya paripçcchatoþ 7.081.003c ràmaþ punar uvàcemàü prajàpatisute kathàm 7.081.004a puruùatvaü gate ÷åre budhaþ paramabuddhimàn 7.081.004c saüvartaü paramodàram àjuhàva mahàya÷àþ 7.081.005a cyavanaü bhçguputraü ca muniü càriùñaneminam 7.081.005c pramodanaü modakaraü tato durvàsasaü munim 7.081.006a etàn sarvàn samànãya vàkyaj¤as tattvadar÷inaþ 7.081.006c uvàca sarvàn suhçdo dhairyeõa susamàhitaþ 7.081.007a ayaü ràjà mahàbàhuþ kardamasya ilaþ sutaþ 7.081.007c jànãtainaü yathà bhåtaü ÷reyo hy asya vidhãyatàm 7.081.008a teùàü saüvadatàm eva tam à÷ramam upàgamat 7.081.008c kardamaþ sumahàtejà dvijaiþ saha mahàtmabhiþ 7.081.009a pulastya÷ ca kratu÷ caiva vaùañkàras tathaiva ca 7.081.009c oükàra÷ ca mahàtejàs tam à÷ramam upàgaman 7.081.010a te sarve hçùñamanasaþ parasparasamàgame 7.081.010c hitaiùiõo bàhli pateþ pçthag vàkyam athàbruvan 7.081.011a kardamas tv abravãd vàkyaü sutàrthaü paramaü hitam 7.081.011c dvijàþ ÷çõuta madvàkyaü yac chreyaþ pàrthivasya hi 7.081.012a nànyaü pa÷yàmi bhaiùajyam antareõa vçùadhvajam 7.081.012c nà÷vamedhàt paro yaj¤aþ priya÷ caiva mahàtmanaþ 7.081.013a tasmàd yajàmahe sarve pàrthivàrthe duràsadam 7.081.013c kardamenaivam uktàs tu sarva eva dvijarùabhàþ 7.081.013e rocayanti sma taü yaj¤aü rudrasyàràdhanaü prati 7.081.014a saüvartasya tu ràjarùiþ ÷iùyaþ parapuraüjayaþ 7.081.014c marutta iti vikhyatas taü yaj¤aü samupàharat 7.081.015a tato yaj¤o mahàn àsãd budhà÷ramasamãpataþ 7.081.015c rudra÷ ca paramaü toùam àjagàma mahàya÷àþ 7.081.016a atha yaj¤asamàptau tu prãtaþ paramayà mudà 7.081.016c umàpatir dvijàn sarvàn uvàcedam ilàü prati 7.081.017a prãto 'smi hayamedhena bhaktyà ca dvijasattamàþ 7.081.017c asya bàhlipate÷ caiva kiü karomi priyaü ÷ubham 7.081.018a tathà vadati deve÷e dvijàs te susamàhitàþ 7.081.018c prasàdayanti deve÷aü yathà syàt puruùas tv ilà 7.081.019a tataþ prãtamanà rudraþ puruùatvaü dadau punaþ 7.081.019c ilàyai sumahàtejà dattvà càntaradhãyata 7.081.020a nivçtte hayamedhe tu gate càdar÷anaü hare 7.081.020c yathàgataü dvijàþ sarve agacchan dãrghadar÷inaþ 7.081.021a ràjà tu bàhlim utsçjya madhyade÷e hy anuttamam 7.081.021c nive÷ayàm àsa puraü pratiùñhànaü ya÷askaram 7.081.022a ÷a÷abindus tu ràjàsãd bàhlyàü parapuraüjayaþ 7.081.022c pratiùñhàna ilo ràjà prajàpatisuto balã 7.081.023a sa kàle pràptavàül lokam ilo bràhmam anuttamam 7.081.023c ailaþ puråravà ràjà pratiùñhànam avàptavàn 7.081.024a ãdç÷o hy a÷vamedhasya prabhàvaþ puruùarùabhau 7.081.024c strãbhåtaþ pauruùaü lebhe yac cànyad api durlabham 7.082.001a etad àkhyàya kàkutstho bhràtçhyàm amitaprabhaþ 7.082.001c lakùmaõaü punàr evàha dharmayuktam idaü vacaþ 7.082.002a vasiùñhaü vàmadevaü ca jàbàlim atha ka÷yapam 7.082.002c dvijàü÷ ca sarvapravaràn a÷vamedhapuraskçtàn 7.082.003a etàn sarvàn samàhåya mantrayitvà ca lakùmaõa 7.082.003c hayaü lakùmaõasaüpannaü vimokùyàmi samàdhinà 7.082.004a tad vàkyaü ràghaveõoktaü ÷rutvà tvaritavikramaþ 7.082.004c dvijàn sarvàn samàhåya dar÷ayàm àsa ràghavam 7.082.005a te dçùñvà devasaükà÷aü kçtapàdàbhivandanam 7.082.005c ràghavaü suduràdharùam à÷ãrbhiþ samapåjayan 7.082.006a prà¤jalis tu tato bhåtvà ràghavo dvijasàttamàn 7.082.006c uvàca dharmasaüyuktam a÷vamedhà÷ritaü vacaþ 7.082.007a sa teùàü dvijamukhyànàü vàkyam adbhutadar÷anam 7.082.007c a÷vamedhà÷ritaü ÷rutvà bhç÷aü prãto 'bhavat tadà 7.082.008a vij¤àya tu mataü teùàü ràmo lakùmaõam abravãt 7.082.008c preùayasva mahàbàho sugrãvàya mahàtmane 7.082.009a ÷ãghraü mahadbhir haribhir bahibhi÷ ca tadà÷rayaiþ 7.082.009c sàrdham àgaccha bhadraü te anubhoktuü makhottamam 7.082.010a vibhãùaõa÷ ca rakùobhiþ kàmagair bahubhir vçtaþ 7.082.010c a÷vamedhaü mahàbàhuþ pràpnotu laghuvikramaþ 7.082.011a ràjàna÷ ca naravyàghra ye me priyacikãrùavaþ 7.082.011c sànugàþ kùipram àyàntu yaj¤abhåmim anuttamàm 7.082.012a de÷àntaragatà ye ca dvijà dharmaparàyaõàþ 7.082.012c nimantrayasva tàn sarvàn a÷vamedhàya lakùmaõa 7.082.013a çùaya÷ cà mahàbàho àhåyantàü tapodhanàþ 7.082.013c de÷àntaragatà ye ca sadàrà÷ ca maharùayaþ 7.082.014a yaj¤avàña÷ ca sumahàn gomatyà naimiùe vane 7.082.014c àj¤àpyatàü mahàbàho tad dhi puõyam anuttamam 7.082.015a ÷ataü vàhasahasràõàü taõóulànàü vapuùmatàm 7.082.015c ayutaü tilamudgasya prayàtv agre mahàbala 7.082.016a suvarõakoñyo bahulà hiraõyasya ÷atottaràþ 7.082.016c agrato bharataþ kçtvà gacchatv agre mahàmatiþ 7.082.017a antaràpaõavãthya÷ ca sarvàü÷ ca nañanartakàn 7.082.017c naigamàn bàlavçddhàü÷ ca dvijàü÷ ca susamàhitàn 7.082.018a karmàntikàü÷ ca ku÷alठ÷ilpina÷ ca supaõóitàn 7.082.018c màtara÷ caiva me sarvàþ kumàràntaþpuràõi ca 7.082.019a kà¤canãü mama patnãü ca dãkùàrhàü yaj¤akarmaõi 7.082.019c agrato bharataþ kçtvà gacchatv agre mahàmatiþ 7.083.001a tat sarvam akhilenà÷u prasthàpya bharatàgrajaþ 7.083.001c hayaü lakùmaõasaüpannaü kçùõasàraü mumoca ha 7.083.002a çtvigbhir lakùmaõaü sàrdham a÷ve ca viniyujya saþ 7.083.002c tato 'bhyagacchat kàkutsthaþ saha sainyena naimiùam 7.083.003a yaj¤avàñaü mahàbàhur dçùñvà paramam adbhutam 7.083.003c praharùam atulaü lebhe ÷rãmàn iti ca so 'bravãt 7.083.004a naimiùe vasatas tasya sarva eva naràdhipàþ 7.083.004c àjagmuþ sarvaràùñrebhyas tàn ràmaþ pratyapåjayat 7.083.005a upakàryàn mahàrhàü÷ ca pàrthivànàü mahàtmanàm 7.083.005c sànugànàü nara÷reùñho vyàdide÷a mahàdyutiþ 7.083.006a annapànàni vastràõi sànugànàü mahàtmanàm 7.083.006c bharataþ saüdadàv à÷u ÷atrughnasahitas tadà 7.083.007a vànarà÷ ca mahàtmànaþ sugrãvasahitàs tadà 7.083.007c vipràõàü praõatàþ sarve cakrire pariveùaõam 7.083.008a vibhãùaõa÷ ca rakùobhiþ sragvibhir bahubhir vçtaþ 7.083.008c çùãõàm ugratapasàü kiükaraþ paryupasthitaþ 7.083.009a evaü suvihito yaj¤o hayamedho 'bhyavartata 7.083.009c lakùmaõenàbhiguptà ca hayacaryà pravartità 7.083.010a nànyaþ ÷abdo 'bhavat tatra hayamedhe mahàtmanaþ 7.083.010c chandato dehi visrabdho yàvat tuùyanti yàcakàþ 7.083.010e tàvad vànararakùobhir dattam evàbhyadç÷yata 7.083.011a na ka÷ cin malinas tatra dãno vàpy atha và kç÷aþ 7.083.011c tasmin yaj¤avare ràj¤o hçùñapuùñajanàvçte 7.083.012a ye ca tatra mahàtmàno munaya÷ cirajãvinaþ 7.083.012c nàsmaraüs tàdç÷aü yaj¤aü dànaughasamalaükçtam 7.083.013a rajatànàü suvarõànàü ratnànàm atha vàsasàm 7.083.013c ani÷aü dãyamànànàü nàntaþ samupadç÷yate 7.083.014a na ÷akrasya na somasya yamasya varuõasya và 7.083.014c ãdç÷o dçùñapårvo na evam åcus tapodhanàþ 7.083.015a sarvatra vànaràs tasthuþ sarvatraiva ca ràkùasàþ 7.083.015c vàso dhanàni kàmibhyaþ pårõahastà dadur bhç÷am 7.083.016a ãdç÷o ràjasiühasya yaj¤aþ sarvaguõànvitaþ 7.083.016c saüvatsaram atho sàgraü vartate na ca hãyate 7.084.001a vartamàne tathàbhåte yaj¤e paramake 'dbhute 7.084.001c sa÷iùya àjagàmà÷u vàlmãkir munipuügavaþ 7.084.002a sa dçùñvà divyasaükà÷aü yaj¤am adbhutadar÷anam 7.084.002c ekànte çùivàñànàü cakàra uñajठ÷ubhàn 7.084.003a sa ÷iùyàv abravãd dhçùño yuvàü gatvà samàhitau 7.084.003c kçtsnaü ràmàyaõaü kàvyaü gàyatàü parayà mudà 7.084.004a çùivàñeùu puõyeùu bràhmaõàvasatheùu ca 7.084.004c rathyàsu ràjamàrgeùu pàrthivànàü gçheùu ca 7.084.005a ràmasya bhavanadvàri yatra karma ca vartate 7.084.005c çtvijàm agrata÷ caiva tatra geyaü vi÷eùataþ 7.084.006a imàni ca phalàny atra svàdåni vividhàni ca 7.084.006c jàtàni parvatàgreùu àsvàdyàsvàdya gãyatàm 7.084.007a na yàsyathaþ ÷ramaü vatsau bhakùayitvà phalàni vai 7.084.007c målàni ca sumçùñàni nagaràt parihàsyatha 7.084.008a yadi ÷abdàpayed ràmaþ ÷ravaõàya mahãpatiþ 7.084.008c çùãõàm upaviùñànàü tato geyaü pravartatàm 7.084.009a divase viü÷atiþ sargà geyà vai parayà mudà 7.084.009c pramàõair bahubhis tatra yathoddiùñaü mayà purà 7.084.010a lobha÷ càpi na kartavyaþ svalpo 'pi dhanakàïkùayà 7.084.010c kiü dhanenà÷ramasthànàü phalamålopabhoginàm 7.084.011a yadi pçcchet sa kàkutstho yuvàü kasyeti dàrakau 7.084.011c vàlmãker atha ÷iùyau hi bråtàm evaü naràdhipam 7.084.012a imàs tantrãþ sumadhuràþ sthànaü và pårvadar÷itam 7.084.012c mårchayitvà sumadhuraü gàyetàü vigatajvarau 7.084.013a àdiprabhçti geyaü syàn na càvaj¤àya pàrthivam 7.084.013c pità hi sarvabhåtànàü ràjà bhavati dharmataþ 7.084.014a tad yuvàü hçùñamanasau ÷vaþ prabhàte samàdhinà 7.084.014c gàyetàü madhuraü geyaü tantrãlayasamanvitam 7.084.015a iti saüdi÷ya bahu÷o muniþ pràcetasas tadà 7.084.015c vàlmãkiþ paramodàras tåùõãm àsãn mahàya÷àþ 7.084.016a tàm adbhutàü tau hçdaye kumàrau; nive÷ya vàõãm çùibhàùitàü ÷ubhàm 7.084.016c samutsukau tau sukham åùatur ni÷àü; yathà÷vinau bhàrgavanãtisaüskçtau 7.085.001a tau rajanyàü prabhàtàyàü snàtau hutahutà÷anau 7.085.001c yathoktam çùiõà pårvaü tatra tatràbhyagàyatàm 7.085.002a tàü sa ÷u÷ràva kàkutsthaþ pårvacaryàü tatas tataþ 7.085.002c apårvàü pàñhya jàtiü ca geyena samalaükçtàm 7.085.003a pramàõair bahubhir baddhàü tantrãlayasamanvitàm 7.085.003c bàlàbhyàü ràghavaþ ÷rutvà kautåhalaparo 'bhavat 7.085.004a atha karmàntare ràjà samànãya mahàmunãn 7.085.004c pàrthivàü÷ ca naravyàghraþ paõóitàn naigamàüs tathà 7.085.005a pauràõikठ÷abdavito ye ca vçddhà dvijàtayaþ 7.085.005c etàn sarvàn samànãya gàtàrau samave÷ayat 7.085.006a hçùñà çùigaõàs tatra pàrthivà÷ ca mahaujasaþ 7.085.006c pibanta iva cakùurbhyàü ràjànaü gàyakau ca tau 7.085.007a parasparam athocus te sarva eva samaü tataþ 7.085.007c ubhau ràmasya sadç÷au bimbàd bimbam ivoddhçtau 7.085.008a jañilau yadi na syàtàü na valkaladharau yadi 7.085.008c vi÷eùaü nàdhigacchàmo gàyato ràghavasya ca 7.085.009a teùàü saüvadatàm evaü ÷rotéõàü harùavardhanam 7.085.009c geyaü pracakratus tatra tàv ubhau munidàrakau 7.085.010a tataþ pravçttaü madhuraü gàndharvam atimànuùam 7.085.010c na ca tçptiü yayuþ sarve ÷rotàro geya saüpadà 7.085.011a pravçttam àditaþ pårvaü sargàn nàradadar÷anàt 7.085.011c tataþ prabhçti sargàü÷ ca yàvadviü÷aty agàyatàm 7.085.012a tato 'paràhõasamaye ràghavaþ samabhàùata 7.085.012c ÷rutvà viü÷atisargàüs tàn bharataü bhràtçvatsalaþ 7.085.013a aùñàda÷a sahasràõi suvarõasya mahàtmanoþ 7.085.013c dadasva ÷ãghraü kàkutstha bàlayor mà vçthà ÷ramaþ 7.085.014a dãyamànaü suvarõaü tan nàgçhõãtàü ku÷ãlavau 7.085.014c åcatu÷ ca mahàtmànau kim aneneti vismitau 7.085.015a vanyena phalamålena niratu svo vanaukasau 7.085.015c suvarõena hiraõyena kiü kariùyàvahe vane 7.085.016a tathà tayoþ prabruvatoþ kautåhalasamanvitàþ 7.085.016c ÷rotàra÷ caiva ràma÷ ca sarva eva suvismitàþ 7.085.017a tasya caivàgamaü ràmaþ kàvyasya ÷rotum utsukaþ 7.085.017c papraccha tau mahàtejàs tàv ubhau munidàrakau 7.085.018a kiüpramàõam idaü kàvyaü kà pratiùñhà mahàtmanaþ 7.085.018c kartà kàvyasya mahataþ ko vàsau munipuügavaþ 7.085.019a pçcchantaü ràghavaü vàkyam åcatur munidàrakau 7.085.019c vàlmãkir bhagavàn kartà saüpràpto yaj¤asaünidhim 7.085.019e yenedaü caritaü tubhyam a÷eùaü saüpradar÷itam 7.085.020a àdiprabhçti ràjendra pa¤casarga ÷atàni ca 7.085.020c pratiùñhà jãvitaü yàvat tàvad ràja¤ ÷ubhà÷ubham 7.085.021a yadi buddhiþ kçtà ràja¤ ÷ravaõàya mahàratha 7.085.021c karmàntare kùaõã håtas tac chçõuùva sahànujaþ 7.085.022a bàóham ity abravãd ràmas tau cànuj¤àpya ràghavam 7.085.022c prahçùñau jagmatur vàsaü yatràsau munipuügavaþ 7.085.023a ràmo 'pi munibhiþ sàrdhaü pàrthivai÷ ca mahàtmabhiþ 7.085.023c ÷rutvà tad gãtamàdhuryaü karma÷àlàm upàgamat 7.086.001a ràmo bahåny ahàny eva tad gãtaü paramàdbhutam 7.086.001c ÷u÷ràva munibhiþ sàrdhaü ràjabhiþ saha vànaraiþ 7.086.002a tasmin gãte tu vij¤àya sãtàputrau ku÷ãlavau 7.086.002c tasyàþ pariùado madhye ràmo vacanam abravãt 7.086.003a madvaco bråta gacchadhvam iti bhagavato 'ntikam 7.086.004a yadi ÷uddhasamàcàrà yadi và vãtakalmaùà 7.086.004c karotv ihàtmanaþ ÷uddhim anumànya mahàmunim 7.086.005a chandaü munes tu vij¤àya sãtàyà÷ ca manogatam 7.086.005c pratyayaü dàtukàmàyàs tataþ ÷aüsata me laghu 7.086.006a ÷vaþ prabhàte tu ÷apathaü maithilã janakàtmajà 7.086.006c karotu pariùanmadhye ÷odhanàrthaü mameha ca 7.086.007a ÷rutvà tu ràghavasyaitad vacaþ paramam adbhutam 7.086.007c dåtàþ saüprayayur vàñaü yatràste munipuügavaþ 7.086.008a te praõamya mahàtmànaü jvalantam amitaprabham 7.086.008c åcus te ràma vàkyàni mçdåni madhuràõi ca 7.086.009a teùàü tad bhàùitaü ÷rutvà ràmasya ca manogatam 7.086.009c vij¤àya sumahàtejà munir vàkyam athàbravãt 7.086.010a evaü bhavatu bhadraü vo yathà tuùyati ràghavaþ 7.086.010c tathà kariùyate sãtà daivataü hi patiþ striyàþ 7.086.011a tathoktà muninà sarve ràmadåtà mahaujasaþ 7.086.011c pratyetya ràghavaü sarve munivàkyaü babhàùire 7.086.012a tataþ prahçùñaþ kàkutsthaþ ÷rutvà vàkyaü mahàtmanaþ 7.086.012c çùãüs tatra sametàü÷ ca ràj¤a÷ caivàbhyabhàùata 7.086.013a bhagavantaþ sa÷iùyà vai sànuga÷ ca naràdhipàþ 7.086.013c pa÷yantu sãtà÷apathaü ya÷ caivànyo 'bhikàïkùate 7.086.014a tasya tadvacanaü ÷rutvà ràghavasya mahàtmanaþ 7.086.014c sarveùam çùimukhyànàü sàdhuvàdo mahàn abhåt 7.086.015a ràjàna÷ ca mahàtmànaþ pra÷aüsanti sma ràghavam 7.086.015c upapannaü nara÷reùñha tvayy eva bhuvi nànyataþ 7.086.016a evaü vini÷cayaü kçtvà ÷vobhåta iti ràghavaþ 7.086.016c visarjayàm àsa tadà sarvàüs tठ÷atrusådanaþ 7.087.001a tasyàü rajanyàü vyuùñàyàü yaj¤avàñagato nçpaþ 7.087.001c çùãn sarvàn mahàtejàþ ÷abdàpayati ràghavaþ 7.087.002a vasiùñho vàmadeva÷ ca jàbàlir atha kà÷yapaþ 7.087.002c vi÷vàmitro dãrghatapà durvàsà÷ ca mahàtapàþ 7.087.003a agastyo 'tha tathà÷aktir bhàrgava÷ caiva vàmanaþ 7.087.003c màrkaõóeya÷ ca dãrghàyur maudgalya÷ ca mahàtapàþ 7.087.004a bhàrgava÷ cyavana÷ caiva ÷atànanda÷ ca dharmavit 7.087.004c bharadvàja÷ ca tejasvã agniputra÷ ca suprabhaþ 7.087.005a ete cànye ca munayo bahavaþ saü÷itavratàþ 7.087.005c ràjàna÷ ca naravyàghràþ sarva eva samàgatàþ 7.087.006a ràkùasà÷ ca mahàvãryà vànarà÷ ca mahàbalàþ 7.087.006c samàjagmur mahàtmànaþ sarva eva kutåhalàt 7.087.007a kùatriyà÷ caiva vai÷yà÷ ca ÷ådrà÷ caiva sahasra÷aþ 7.087.007c sãtà÷apathavãkùàrthaü sarva eva samàgatàþ 7.087.008a tathà samàgataü sarvam a÷vabhåtam ivàcalam 7.087.008c ÷rutvà munivaras tårõaü sasãtaþ samupàgamat 7.087.009a tam çùiü pçùñhataþ sãtà sànvagacchad avàïmukhã 7.087.009c kçtà¤jalir bàùpagalà kçtvà ràmaü manogatam 7.087.010a tàü dçùñvà ÷rãm ivàyàntãü brahmàõam anugàminãm 7.087.010c vàlmãkeþ pçùñhataþ sãtàü sàdhukàro mahàn abhåt 7.087.011a tato halahalà ÷abdaþ sarveùàm evam àbabhau 7.087.011c duþkhajena vi÷àlena ÷okenàkulitàtmanàm 7.087.012a sàdhu sãteti ke cit tu sàdhu ràmeti càpare 7.087.012c ubhàv eva tu tatrànye sàdhu sàdhv iti càbruvan 7.087.013a tato madhyaü janaughànàü pravi÷ya munipuügavaþ 7.087.013c sãtàsahàyo vàlmãkir iti hovàca ràghavam 7.087.014a iyaü dà÷arathe sãtà suvratà dharmacàriõã 7.087.014c apàpà te parityaktà mamà÷ramasamãpataþ 7.087.015a lokàpavàdabhãtasya tava ràma mahàvrata 7.087.015c pratyayaü dàsyate sãtà tàm anuj¤àtum arhasi 7.087.016a imau ca jànakã putràv ubhau ca yamajàtakau 7.087.016c sutau tavaiva durdharùo satyam etad bravãmi te 7.087.017a pracetaso 'haü da÷amaþ putro ràghavanandana 7.087.017c na smaràmy ançtaü vàkyaü tathemau tava putrakau 7.087.018a bahuvarùasahasràõi tapa÷caryà mayà kçtà 7.087.018c tasyàþ phalam upà÷nãyàm apàpà maithilã yathà 7.087.019a ahaü pa¤casu bhåteùu manaþùaùñheùu ràghava 7.087.019c vicintya sãtàü ÷uddheti nyagçhõàü vananirjhare 7.087.020a iyaü ÷uddhasamàcàrà apàpà patidevatà 7.087.020c lokàpavàdabhãtasya dàsyati pratyayaü tava 7.088.001a vàlmãkinaivam uktas tu ràghavaþ pratyabhàùata 7.088.001c prà¤jalir jagato madhye dçùñvà tàü devavarõinãm 7.088.002a evam etan mahàbhàga yathà vadasi dharmavit 7.088.002c pratyayo hi mama brahmaüs tava vàkyair akalmaùaiþ 7.088.003a pratyayo hi purà datto vaidehyà surasaünidhau 7.088.003c seyaü lokabhayàd brahmann apàpety abhijànatà 7.088.003e parityaktà mayà sãtà tad bhavàn kùantum arhati 7.088.004a jànàmi cemau putrau me yamajàtau ku÷ãlavau 7.088.004c ÷uddhàyàü jagato madhye maithilyàü prãtir astu me 7.088.005a abhipràyaü tu vij¤àya ràmasya surasattamàþ 7.088.005c pitàmahaü puraskçtya sarva eva samàgatàþ 7.088.006a àdityà vasavo rudrà vi÷ve de÷à marudgaõàþ 7.088.006c a÷vinàv çùigandharvà apsaràõàü gaõàs tathà 7.088.006e sàdhyà÷ ca devàþ sarve te sarve ca paramarùayaþ 7.088.007a tato vàyuþ ÷ubhaþ puõyo divyagandho manoramaþ 7.088.007c taü janaughaü sura÷reùñho hlàdayàm àsa sarvataþ 7.088.008a tad adbhutam ivàcintyaü nirãkùante samàhitàþ 7.088.008c mànavàþ sarvaràùñrebhyaþ pårvaü kçtayuge yathà 7.088.009a sarvàn samàgatàn dçùñvà sãtà kàùàyavàsinã 7.088.009c abravãt prà¤jalir vàkyam adhodçùñir avànmukhã 7.088.010a yathàhaü ràghavàd anyaü manasàpi na cintaye 7.088.010c tathà me màdhavã devã vivaraü dàtum arhati 7.088.011a tathà ÷apantyàü vaidehyàü pràduràsãt tad adbhutam 7.088.011c bhåtalàd utthitaü divyaü siühàsanam anuttamam 7.088.012a dhriyamàõaü ÷irobhis tan nàgair amitavikramaiþ 7.088.012c divyaü divyena vapuùà sarvaratnavibhåùitam 7.088.013a tasmiüs tu dharaõã devã bàhubhyàü gçhya maithilãm 7.088.013c svàgatenàbhinandyainàm àsane copaveùayat 7.088.014a tàm àsanagatàü dçùñvà pravi÷antãü rasàtalam 7.088.014c puõyavçùñir avicchinnà divyà sãtàm avàkirat 7.088.015a sàdhukàra÷ ca sumahàn devànàü sahasotthitaþ 7.088.015c sàdhu sàdhv iti vai sãte yasyàs te ÷ãlam ãdç÷am 7.088.016a evaü bahuvidhà vàco hy antarikùagatàþ suràþ 7.088.016c vyàjahrur hçùñamanaso dçùñvà sãtàprave÷anam 7.088.017a yaj¤avàñagatà÷ càpi munayaþ sarva eva te 7.088.017c ràjàna÷ ca naravyàghrà vismayàn noparemire 7.088.018a antarikùe ca bhåmau ca sarve sthàvarajaïgamàþ 7.088.018c dànavà÷ ca mahàkàyàþ pàtàle pannagàdhipàþ 7.088.019a ke cid vineduþ saühçùñàþ ke cid dhyànaparàyaõàþ 7.088.019c ke cid ràmaü nirãkùante ke cit sãtàm acetanàþ 7.088.020a sãtàprave÷anaü dçùñvà teùàm àsãt samàgamaþ 7.088.020c taü muhårtam ivàtyarthaü sarvaü saümohitaü jagat 7.089.001a tadàvasàne yaj¤asya ràmaþ paramadurmanàþ 7.089.001c apa÷yamàno vaidehãü mene ÷ånyam idaü jagat 7.089.001e ÷okena paramàyatto na ÷àntiü manasàgamat 7.089.002a visçjya pàrthivàn sarvàn çkùavànararàkùasàn 7.089.002c janaughaü brahmamukhyànàü vittapårõaü vyasarjayat 7.089.003a tato visçjya tàn sarvàn ràmo ràjãvalocanaþ 7.089.003c hçdi kçtvà tadà sãtàm ayodhyàü pravive÷a saþ 7.089.004a na sãtàyàþ paràü bhàryàü vavre sa raghunandanaþ 7.089.004c yaj¤e yaj¤e ca patnyarthaü jànakã kà¤canã bhavat 7.089.005a da÷avarùasahasràõi vàjimedham upàkarot 7.089.005c vàjapeyàn da÷aguõàüs tathà bahusuvarõakàn 7.089.006a agniùñomàtiràtràbhyàü gosavai÷ ca mahàdhanaiþ 7.089.006c ãje kratubhir anyai÷ ca sa ÷rãmàn àptadakùiõaiþ 7.089.007a evaü sa kàlaþ sumahàn ràjyasthasya mahàtmanaþ 7.089.007c dharme prayatamànasya vyatãyàd ràghavasya tu 7.089.008a çkùavànararakùàüsi sthità ràmasya ÷àsane 7.089.008c anurajyanti ràjàno ahany ahani ràghavam 7.089.009a kàle varùati parjanyaþ subhikùaü vimalà di÷aþ 7.089.009c hçùñapuùñajanàkãrõaü puraü janapadas tathà 7.089.010a nàkàle mriyate ka÷ cin na vyàdhiþ pràõinàü tadà 7.089.010c nàdharma÷ càbhavat ka÷ cid ràme ràjyaü pra÷àsati 7.089.011a atha dãrghasya kàlasya ràmamàtà ya÷asvinã 7.089.011c putrapautraiþ parivçtà kàladharmam upàgamat 7.089.012a anviyàya sumitràpi kaikeyã ca ya÷asvinã 7.089.012c dharmaü kçtvà bahuvidhaü tridive paryavasthità 7.089.013a sarvàþ pratiùñhitàþ svarge ràj¤à da÷arathena ca 7.089.013c samàgatà mahàbhàgàþ saha dharmaü ca lebhire 7.089.014a tàsàü ràmo mahàdànaü kàle kàle prayacchati 7.089.014c màtéõàm avi÷eùeõa bràhmaõeùu tapasviùu 7.089.015a pitryàõi bahuratnàni yaj¤àn paramadustaràn 7.089.015c cakàra ràmo dharmàtmà pitén devàn vivardhayan 7.090.001a kasya cit tv atha kàlasya yudhàjit kekayo nçpaþ 7.090.001c svaguruü preùayàm àsa ràghavàya mahàtmane 7.090.002a gàrgyam aïgirasaþ putraü brahmarùim amitaprabham 7.090.002c da÷a cà÷vasahasràõi prãtidànam anuttamam 7.090.003a kambalàni ca ratnàni citravastram athottamam 7.090.003c ràmàya pradadau ràjà bahåny àbharaõàni ca 7.090.004a ÷rutvà tu ràghavo gàrgyaü maharùiü samupàgatam 7.090.004c màtulasyà÷vapatinaþ priyaü dåtam upàgatam 7.090.005a pratyudgamya ca kàkutsthaþ kro÷amàtraü sahànugaþ 7.090.005c gàrgyaü saüpåjayàm àsa dhanaü tat pratigçhya ca 7.090.006a pçùñvà ca prãtidaü sarvaü ku÷alaü màtulasya ca 7.090.006c upaviùñaü mahàbhàgaü ràmaþ praùñuü pracakrame 7.090.007a kim àha matulo vàkyaü yadarthaü bhagavàn iha 7.090.007c pràpto vàkyavidàü ÷reùñha sàkùàd iva bçhaspatiþ 7.090.008a ràmasya bhàùitaü ÷rutvà brahmarùiþ kàryavistaram 7.090.008c vaktum adbhutasaükà÷aü ràghavàyopacakrame 7.090.009a màtulas te mahàbàho vàkyam àha nararùabha 7.090.009c yudhàjit prãtisaüyuktaü ÷råyatàü yadi rocate 7.090.010a ayaü gandharvaviùayaþ phalamålopa÷obhitaþ 7.090.010c sindhor ubhayataþ pàr÷ve de÷aþ parama÷obhanaþ 7.090.011a taü ca rakùanti gandharvàþ sàyudhà yuddhakovidàþ 7.090.011c ÷ailåùasya sutà vãràs tisraþ koñyo mahàbalàþ 7.090.012a tàn vinirjitya kàkutstha gandharvaviùayaü ÷ubham 7.090.012c nive÷aya mahàbàho dve pure susamàhitaþ 7.090.013a anyasya na gatis tatra de÷a÷ càyaü su÷obhanaþ 7.090.013c rocatàü te mahàbàho nàhaü tvàm ançtaü vade 7.090.014a tac chrutvà ràghavaþ prãto mararùir màtulasya ca 7.090.014c uvàca bàóham ity evaü bharataü cànvavaikùata 7.090.015a so 'bravãd ràghavaþ prãtaþ prà¤jalipragraho dvijam 7.090.015c imau kumàrau taü de÷aü brahmarùe vijayiùyataþ 7.090.016a bharatasyàtmajau vãrau takùaþ puùkala eva ca 7.090.016c màtulena suguptau tau dharmeõa ca samàhitau 7.090.017a bharataü càgrataþ kçtvà kumàrau sabalànugau 7.090.017c nihatya gandharvasutàn dve pure vibhajiùyataþ 7.090.018a nive÷ya te puravare àtmàjau saünive÷ya ca 7.090.018c àgamiùyati me bhåyaþ sakà÷am atidhàrmikaþ 7.090.019a brahmarùim evam uktvà tu bharataü sabalànugam 7.090.019c àj¤àpayàm àsa tadà kumàrau càbhyaùecayat 7.090.020a nakùatreõa ca saumyena puraskçtyàïgiraþ sutam 7.090.020c bharataþ saha sainyena kumàràbhyàü ca niryayau 7.090.021a sà senà ÷akrayukteva naragàn niryayàv atha 7.090.021c ràghavànugatà dåraü duràdharùà suràsuraiþ 7.090.022a màüsà÷ãni ca sattvàni rakùàüsi sumahànti ca 7.090.022c anujagmu÷ ca bharataü rudhirasya pipàsayà 7.090.023a bhåtagràmà÷ ca bahavo màüsabhakùàþ sudàruõàþ 7.090.023c gandharvaputramàüsàni bhoktukàmàþ sahasra÷aþ 7.090.024a siühavyàghrasçgàlànàü khecaràõàü ca pakùiõàm 7.090.024c bahåni vai sahasràõi senàyà yayur agrataþ 7.090.025a adhyardhamàsam uùità pathi senà niràmayà 7.090.025c hçùñapuùñajanàkãrõà kekayaü samupàgamat 7.091.001a ÷rutvà senàpatiü pràptaü bharataü kekayàdhipaþ 7.091.001c yudhàjid gàrgyasahitaü paràü prãtim upàgamat 7.091.002a sa niryayau janaughena mahatà kekayàdhipaþ 7.091.002c tvaramàõo 'bhicakràma gandharvàn devaråpiõaþ 7.091.003a bharata÷ ca yudhàjic ca sametau laghuvikramau 7.091.003c gandharvanagaraü pràptau sabalau sapadànugau 7.091.004a ÷rutvà tu bharataü pràptaü gandharvàs te samàgatàþ 7.091.004c yoddhukàmà mahàvãryà vinadantaþ samantataþ 7.091.005a tataþ samabhavad yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 7.091.005c saptaràtraü mahàbhãmaü na cànyatarayor jayaþ 7.091.006a tato ràmànujaþ kruddhaþ kàlasyàstraü sudàruõam 7.091.006c saüvartaü nàma bharato gandharveùv abhyayojayat 7.091.007a te baddhàþ kàlapà÷ena saüvartena vidàritàþ 7.091.007c kùaõenàbhihatàs tisras tatra koñyo mahàtmanà 7.091.008a taü ghàtaü ghorasaükà÷aü na smaranti divaukasaþ 7.091.008c nimeùàntaramàtreõa tàdç÷ànàü mahàtmanàm 7.091.009a hateùu teùu vãreùu bharataþ kaikayãsutaþ 7.091.009c nive÷ayàm àsa tadà samçddhe dve purottame 7.091.009e takùaü takùa÷ilàyàü tu puùkaraü puùkaràvatau 7.091.010a gandharvade÷o ruciro gàndhàraviùaya÷ ca saþ 7.091.010c varùaiþ pa¤cabhir àkãrõo viùayair nàgarais tathà 7.091.011a dhanaratnaughasaüpårõo kànanair upa÷obhite 7.091.011c anyonyasaügharùakçte spardhayà guõavistare 7.091.012a ubhe suruciraprakhye vyavahàrair akalmaùaiþ 7.091.012c udyànayànaughavçte suvibhaktàntaràpaõe 7.091.013a ubhe puravare ramye vistarair upa÷obhite 7.091.013c gçhamukhyaiþ surucirair vimànaiþ samavarõibhiþ 7.091.014a ÷obhite ÷obhanãyai÷ ca devàyatanavistaraiþ 7.091.014c nive÷ya pa¤cabhir varùair bharato ràghavànujaþ 7.091.014e punar àyàn mahàbàhur ayodhyàü kaikayãsutaþ 7.091.015a so 'bhivàdya mahàtmànaü sàkùàd dharmam ivàparam 7.091.015c ràghavaü bharataþ ÷rãmàn brahmàõam iva vàsavaþ 7.091.016a ÷a÷aüsa ca yathàvçttaü gandharvavadham uttamam 7.091.016c nive÷anaü ca de÷asya ÷rutvà prãto 'sya ràghavaþ 7.092.001a tac chrutvà harùam àpede ràghavo bhràtçbhiþ saha 7.092.001c vàkyaü càdbhutasaükà÷aü bhràtén provàca ràghavaþ 7.092.002a imau kumàrau saumitre tava dharmavi÷àradau 7.092.002c aïgada÷ candraketu÷ ca ràjyàrhau dçóhadhanvinau 7.092.003a imau ràjye 'bhiùekùyàmi de÷aþ sàdhu vidhãyatàm 7.092.003c ramaõãyo hy asaübàdho rametàü yatra dhanvinau 7.092.004a na ràj¤àü yatra pãdà syàn nà÷ramàõàü vinà÷anam 7.092.004c sa de÷o dç÷yatàü saumya nàparàdhyàmahe yathà 7.092.005a tathoktavati ràme tu bharataþ pratyuvàca ha 7.092.005c ayaü kàràpatho de÷aþ suramaõyo niràmayaþ 7.092.006a nive÷yatàü tatra puram aïgadasya mahàtmanaþ 7.092.006c candraketo÷ ca ruciraü candrakàntaü niràmayam 7.092.007a tad vàkyaü bharatenoktaü pratijagràha ràghavaþ 7.092.007c taü ca kçtà va÷e de÷am aïgadasya nyave÷ayat 7.092.008a aïgadãyà purã ramyà aïgadasya nive÷ità 7.092.008c ramaõãyà suguptà ca ràmeõàkliùñakarmaõà 7.092.009a candraketus tu mallasya mallabhåmyàü nive÷ità 7.092.009c candrakànteti vikhyàtà divyà svargapurã yathà 7.092.010a tato ràmaþ paràü prãtiü bharato lakùmaõas tathà 7.092.010c yayur yudhi duràdharùà abhiùekaü ca cakrire 7.092.011a abhiùicya kumàrau dvau prasthàpya sabalànugau 7.092.011c aïgadaü pa÷cimà bhåmiü candraketum udaïmukham 7.092.012a aïgadaü càpi saumitrir lakùmaõo 'nujagàma ha 7.092.012c candraketos tu bharataþ pàrùõigràho babhåva ha 7.092.013a lakùmaõas tv aïgadãyàyàü saüvatsaram athoùitaþ 7.092.013c putre sthite duràdharùe ayodhyàü punar àgamat 7.092.014a bharato 'pi tathaivoùya saüvatsaram athàdhikam 7.092.014c ayodhyàü punar agamya ràmapàdàv upàgamat 7.092.015a ubhau saumitribharatau ràmapàdàv anuvratau 7.092.015c kàlaü gatam api snehàn na jaj¤àte 'tidhàrmikau 7.092.016a evaü varùasahasràõi da÷ateùàü yayus tadà 7.092.016c dharme prayatamànànàü paurakàryeùu nityadà 7.092.017a vihçtya làkaü paripårõamànasàþ; ÷riyà vçtà dharmapathe pare sthitàþ 7.092.017c trayaþ samiddhà iva dãptatejasà; hutàgnayaþ sàdhu mahàdhvare trayaþ 7.093.001a kasya cit tv atha kàlasya ràme dharmapathe sthite 7.093.001c kàlas tàpasaråpeõa ràjadvàram upàgamat 7.093.002a so 'bravãl lakùmaõaü vàkyaü dhçtimantaü ya÷asvinam 7.093.002c màü nivedaya ràmàya saüpràptaü kàryagauravàt 7.093.003a dåto hy atibalasyàhaü maharùer amitaujasaþ 7.093.003c ràmaü didçkùur àyàtaþ kàryeõa hi mahàbala 7.093.004a tasya tadvacanaü ÷rutvà saumitris tvarayànvitaþ 7.093.004c nyavedayata ràmàya tàpasasya vivakùitam 7.093.005a jayasva ràjan dharmeõa ubhau lokau mahàdyute 7.093.005c dåtas tvàü draùñum àyàtas tapasvã bhàskaraprabhaþ 7.093.006a tad vàkyaü lakùmaõenoktaü ÷rutvà ràma uvàca ha 7.093.006c prave÷yatàü munis tàta mahaujàs tasya vàkyadhçk 7.093.007a saumitris tu tathety uktvà pràve÷ayata taü munim 7.093.007c jvalantam iva tejobhiþ pradahantam ivàü÷ubhiþ 7.093.008a so 'bhigamya raghu÷reùñhaü dãpyamànaü svatejasà 7.093.008c çùir madhurayà vàcà vardhasvety àha ràghavam 7.093.009a tasmai ràmo mahàtejàþ påjàm arghya purogamàm 7.093.009c dadau ku÷alam avyagraü praùñuü caivopacakrame 7.093.010a pçùñha÷ ca ku÷alaü tena ràmeõa vadatàü varaþ 7.093.010c àsane kà¤cane divye niùasàda mahàya÷àþ 7.093.011a tam uvàca tato ràmaþ svàgataü te mahàmune 7.093.011c pràpayasva ca vàkyàni yato dåtas tvam àgataþ 7.093.012a codito ràjasiühena munir vàkyam udãrayat 7.093.012c dvandvam etat pravaktavyaü na ca cakùur hataü vacaþ 7.093.013a yaþ ÷çõoti nirãkùed và sa vadhyas tava ràghava 7.093.013c bhaved vai munimukhyasya vacanaü yady avekùase 7.093.014a tatheti ca pratij¤àya ràmo lakùmaõam abravãt 7.093.014c dvàri tiùñha mahàbàho pratihàraü visarjaya 7.093.015a sa me vadhyaþ khalu bhavet kathàü dvandvasamãritàm 7.093.015c çùer mama ca saumitre pa÷yed và ÷çõuyà ca yaþ 7.093.016a tato nikùipya kàkutstho lakùmaõaü dvàrasaügrahe 7.093.016c tam uvàca muniü vàkyaü kathayasveti ràghavaþ 7.093.017a yat te manãùitaü vàkyaü yena vàsi samàhitaþ 7.093.017c kathayasva vi÷aïkas tvaü mamàpi hçdi vartate 7.094.001a ÷çõu ràma mahàbàho yadartham aham àhataþ 7.094.001c pitàmahena devena preùito 'smi mahàbala 7.094.002a tavàhaü pårvake bhàve putraþ parapuraüjaya 7.094.002c màyàsaübhàvito vãra kàlaþ sarvasamàharaþ 7.094.003a pitàmaha÷ ca bhagavàn àha lokapatiþ prabhuþ 7.094.003c samayas te mahàbàho svarlokàn parirakùitum 7.094.004a saükùipya ca purà lokàn màyayà svayam eva hi 7.094.004c mahàrõave ÷ayàno 'psu màü tvaü pårvam ajãjanaþ 7.094.005a bhogavantaü tato nàgam anantam udake ÷ayam 7.094.005c màyayà janayitvà tvaü dvau ca sattvau mahàbalau 7.094.006a madhuü ca kaiñabhaü caiva yayor asthicayair vçtà 7.094.006c iyaü parvatasaübàdhà medinã càbhavan mahã 7.094.007a padme divyàrkasaükà÷e nàbhyàm utpàdya màm api 7.094.007c pràjàpatyaü tvayà karma sarvaü mayi nive÷itam 7.094.008a so 'haü saünyastabhàro hi tvàm upàse jagatpatim 7.094.008c rakùàü vidhatsva bhåteùu mama tejaþ karo bhavàn 7.094.009a tatas tvam api durdharùas tasmàd bhàvàt sanàtanàt 7.094.009c rakùàrthaü sarvabhåtànàü viùõutvam upajagmivàn 7.094.010a adityàü vãryavàn putro bhràtéõàü harùavardhanaþ 7.094.010c samutpanneùu kçtyeùu lokasàhyàya kalpase 7.094.011a sa tvaü vitràsyamànàsu prajàsu jagatàü vara 7.094.011c ràvaõasya vadhàkàïkùã mànuùeùu mano 'dadhàþ 7.094.012a da÷avarùasahasràõi da÷avarùa÷atàni ca 7.094.012c kçtvà vàsasya niyatiü svayam evàtmanaþ purà 7.094.013a sa tvaü manomayaþ putraþ pårõàyur mànuùeùv iha 7.094.013c kàlo naravara÷reùñha samãpam upavartitum 7.094.014a yadi bhåyo mahàràja prajà icchasy upàsitum 7.094.014c vasa và vãra bhadraü te evam àha pitàmahaþ 7.094.015a atha và vijigãùà te suralokàya ràghava 7.094.015c sanàthà viùõunà devà bhavantu vigatajvaràþ 7.094.016a ÷rutvà pitàmahenoktaü vàkyaü kàlasamãritam 7.094.016c ràghavaþ prahasan vàkyaü sarvasaühàram abravãt 7.094.017a ÷rutaü me devadevasya vàkyaü paramam adbhutam 7.094.017c prãtir hi mahatã jàtà tavàgamanasaübhavà 7.094.018a bhadraü te 'stu gamiùyàmi yata evàham àgataþ 7.094.018c hçd gato hy asi saüpràpto na me 'sty atra vicàraõà 7.094.019a mayà hi sarvakçtyeùu devànàü va÷avartinàm 7.094.019c sthàtavyaü sarvasaühàre yathà hy àha pitàmahaþ 7.095.001a tathà tayoþ kathayator durvàsà bhagavàn çùiþ 7.095.001c ràmasya dar÷anàkàïkùã ràjadvàram upàgamat 7.095.002a so 'bhigamya ca saumitrim uvàca çùisattamaþ 7.095.002c ràmaü dar÷aya me ÷ãghraü purà me 'rtho 'tivartate 7.095.003a munes tu bhàùitaü ÷rutvà lakùmaõaþ paravãrahà 7.095.003c abhivàdya mahàtmànaü vàkyam etad uvàca ha 7.095.004a kiü kàryaü bråhi bhagavan ko vàrthaþ kiü karomy aham 7.095.004c vyagro hi ràghavo brahman muhårtaü và pratãkùatàm 7.095.005a tac chrutvà çùi÷àrdålaþ krodhena kaluùãkçtaþ 7.095.005c uvàca lakùmaõaü vàkyaü nirdahann iva cakùuùà 7.095.006a asmin kùaõe màü saumitre ràmàya prativedaya 7.095.006c viùayaü tvàü puraü caiva ÷apiùye ràghavaü tathà 7.095.007a bharataü caiva saumitre yuùmàkaü yà ca saütatiþ 7.095.007c na hi ÷akùyàmy ahaü bhåyo manyuü dhàrayituü hçdi 7.095.008a tac chrutvà ghorasaükà÷aü vàkyaü tasya mahàtmanaþ 7.095.008c cintayàm àsa manasà tasya vàkyasya ni÷cayam 7.095.009a ekasya maraõaü me 'stu mà bhåt sarvavinà÷anam 7.095.009c iti buddhyà vini÷citya ràghavàya nyavedayat 7.095.010a lakùmaõasya vacaþ ÷rutvà ràmaþ kàlaü visçjya ca 7.095.010c niùpatya tvaritaü ràjà atreþ putraü dadar÷a ha 7.095.011a so 'bhivàdya mahàtmànaü jvalantam iva tejasà 7.095.011c kiü kàryam iti kàkutsthaþ kçtà¤jalir abhàùata 7.095.012a tad vàkyaü ràghaveõõoktaü ÷rutvà munivaraþ prabhuþ 7.095.012c pratyàha ràmaü durvàsàþ ÷råyatàü dharmavatsala 7.095.013a adya varùasahasrasya samàptir mama ràghava 7.095.013c so 'haü bhojanam icchàmi yathàsiddhaü tavànagha 7.095.014a tac chrutvà vacanaü ràmo harùeõa mahatànvitaþ 7.095.014c bhojanaü munimukhyàya yathàsiddham upàharat 7.095.015a sa tu bhuktvà muni÷reùñhas tad annam amçtopamam 7.095.015c sàdhu ràmeti saübhàùya svam à÷ramam upàgamat 7.095.016a tasmin gate mahàtejà ràghavaþ prãtamànasaþ 7.095.016c saüsmçtya kàlavàkyàni tato duþkham upeyivàn 7.095.017a duþkhena ca susaütaptaþ smçtvà tad ghoradar÷anam 7.095.017c avànmukho dãnamanà vyàhartuü na ÷a÷àka ha 7.095.018a tato buddhyà vini÷citya kàlavàkyàni ràghavaþ 7.095.018c naitad astãti coktvà sa tåùõãm àsãn mahàya÷àþ 7.096.001a avàïmukham atho dãnaü dçùñvà somam ivàplutam 7.096.001c ràghavaü lakùmaõo vàkyaü hçùño madhuram abravãt 7.096.002a na saütàpaü mahàbàho madarthaü kartum arhasi 7.096.002c pårvanirmàõabaddhà hi kàlasya gatir ãdç÷ã 7.096.003a jahi màü saumya visrabdaþ pratij¤àü paripàlaya 7.096.003c hãnapratij¤àþ kàkutstha prayànti narakaü naràþ 7.096.004a yadi prãtir mahàràja yady anugràhyatà mayi 7.096.004c jahi màü nirvi÷aïkas tvaü dharmaü vardhaya ràghava 7.096.005a lakùmaõena tathoktas tu ràmaþ pracalitendriyaþ 7.096.005c mantriõaþ samupànãya tathaiva ca purodhasaü 7.096.006a abravãc ca yathàvçttaü teùàü madhye naràdhipaþ 7.096.006c durvàso'bhigamaü caiva pratij¤àü tàpasasya ca 7.096.007a tac chrutvà mantriõaþ sarve sopàdhyàyàþ samàsata 7.096.007c vasiùñhas tu mahàtejà vàkyam etad uvàca ha 7.096.008a dçùñam etan mahàbàho kùayaü te lomaharùaõam 7.096.008c lakùmaõena viyoga÷ ca tava ràma mahàya÷aþ 7.096.009a tyajainaü balavàn kàlo mà pratij¤àü vçthà kçthàþ 7.096.009c vinaùñàyàü pratij¤àyàü dharmo hi vilayaü vrajet 7.096.010a tato dharme vinaùñe tu trailokye sacaràcaram 7.096.010c sadevarùigaõaü sarvaü vina÷yeta na saü÷ayaþ 7.096.011a sa tvaü puruùa÷àrdåla trailokyasyàbhipàlanam 7.096.011c lakùmaõasya vadhenàdya jagat svasthaü kuruùva ha 7.096.012a teùàü tat samavetànàü vàkyaü dharmàrthasaühitam 7.096.012c ÷rutvà pariùado madhye ràmo lakùmaõam abravãt 7.096.013a visarjaye tvàü saumitre mà bhåd dharmaviparyayaþ 7.096.013c tyàgo vadho và vihitaþ sàdhånàm ubhayaü samam 7.096.014a ràmeõa bhàùite vàkye bàùpavyàkulitekùaõaþ 7.096.014c lakùmaõas tvaritaþ pràyàt svagçhaü na vive÷a ha 7.096.015a sa gatvà sarayåtãram upaspç÷ya kçtà¤jaliþ 7.096.015c nigçhya sarvasrotàüsi niþ÷vàsaü na mumoca ha 7.096.016a anucchvasantaü yuktaü taü sa÷akràþ sàpsarogaõàþ 7.096.016c devàþ sarùigaõàþ sarve puùpair avakiraüs tadà 7.096.017a adç÷yaü sarvam anujaiþ sa÷arãraü mahàbalam 7.096.017c pragçhya lakùmaõaü ÷akro divaü saüpravive÷a ha 7.096.018a tato viùõo÷ caturbhàgam àgataü surasattamàþ 7.096.018c hçùñàþ pramuditàþ sarve 'påjayan çùibhiþ saha 7.097.001a visçjya lakùmaõaü ràmo duþkha÷okasamanvitaþ 7.097.001c purodhasaü mantriõa÷ ca naigamàü÷ cedam abravãt 7.097.002a adya ràjye 'bhiùekùyàmi bharataü dharmavatsalam 7.097.002c ayodhyàyàü patiü vãraü tato yàsyàmy ahaü vanam 7.097.003a prave÷ayata saübhàràn mà bhåt kàlàtyayo yathà 7.097.003c adyaivàhaü gamiùyàmi lakùmaõena gatàü gatim 7.097.004a tac chrutvà ràghaveõoktaü sarvàþ prakçtayo bhç÷am 7.097.004c mårdhabhiþ praõatà bhåmau gatasattvà ivàbhavan 7.097.005a bharata÷ ca visaüj¤o 'bhåc chrutvà ràmasya bhàùitam 7.097.005c ràjyaü vigarhayàm àsa ràghavaü cedam abravãt 7.097.006a satyena hi ÷ape ràjan svargaloke na caiva hi 7.097.006c na kàmaye yathà ràjyaü tvàü vinà raghunandana 7.097.007a imau ku÷ãlavau ràjann abhiùi¤ca naràdhipa 7.097.007c kosaleùu ku÷aü vãram uttareùu tathà lavam 7.097.008a ÷atrughnasya tu gacchantu dåtàs tvaritavikramàþ 7.097.008c idaü gamanam asmàkaü svargàyàkhyàntu màciram 7.097.009a tac chrutvà bharatenoktaü dçùñvà càpi hy adho mukhàn 7.097.009c pauràn duþkhena saütaptàn vasiùñho vàkyam abravãt 7.097.010a vatsa ràma imàþ pa÷ya dharaõãü prakçtãr gatàþ 7.097.010c j¤àtvaiùàm ãpsitaü kàryaü mà caiùàü vipriyaü kçthàþ 7.097.011a vasiùñhasya tu vàkyena utthàpya prakçtãjanam 7.097.011c kiü karomãti kàkutsthaþ sarvàn vacanam abravãt 7.097.012a tataþ sarvàþ prakçtayo ràmaü vacanam abruvan 7.097.012c gacchantam anugacchàmo yato ràma gamiùyasi 7.097.013a eùà naþ paramà prãtir eùa dharmaþ paro mataþ 7.097.013c hçdgatà naþ sadà tuùñis tavànugamane dçóhà 7.097.014a paureùu yadi te prãtir yadi sneho hy anuttamaþ 7.097.014c saputradàràþ kàkutstha samaü gacchàma satpatham 7.097.015a tapovanaü và durgaü và nadãm ambhonidhiü tathà 7.097.015c vayaü te yadi na tyàjyàþ sarvàn no naya ã÷vara 7.097.016a sa teùàü ni÷cayaü j¤àtvà kçtàntaü ca nirãkùyaca 7.097.016c pauràõàü dçóhabhaktiü ca bàóham ity eva so 'bravãt 7.097.017a evaü vini÷cayaü kçtvà tasminn ahani ràghavaþ 7.097.017c kosaleùu ku÷aü vãram uttareùu tathà lavam 7.097.018a abhiùi¤can mahàtmànàv ubhàv eva ku÷ãlavau 7.097.018c rathànàü tu sahasràõi trãõi nàgàyutàni ca 7.097.019a da÷a cà÷vasahasràõi ekaikasya dhanaü dadau 7.097.019c bahuratnau bahudhanau hçùñapuùñajanàvçtau 7.097.020a abhiùicya tu tau vãrau prasthàpya svapure tathà 7.097.020c dåtàn saüpreùayàm àsa ÷atrughnàya mahàtmane 7.098.001a te dåtà ràmavàkyena codità laghuvikramàþ 7.098.001c prajagmur madhuràü ÷ãghraü cakrur vàsaü na càdhvani 7.098.002a tatas tribhir aho ràtraiþ saüpràpya madhuràm atha 7.098.002c ÷atrughnàya yathàvçttam àcakhyuþ sarvam eva tat 7.098.003a lakùmaõasya parityàgaü pratij¤àü ràghavasya ca 7.098.003c putrayor abhiùekaü ca paurànugamanaü tathà 7.098.004a ku÷asya nagarã ramyà vindhyaparvatarodhasi 7.098.004c ku÷àvatãti nàmnà sà kçtà ràmeõa dhãmatà 7.098.005a ÷ràvità ca purã ramyà ÷ràvatãti lavasya ca 7.098.005c ayodhyàü vijanàü caiva bharataü ràghavànugam 7.098.006a evaü sarvaü nivedyà÷u ÷atrughnàya mahàtmane 7.098.006c viremus te tato dåtàs tvara ràjann iti bruvan 7.098.007a ÷rutvà taü ghorasaükà÷aü kulakùayam upasthitam 7.098.007c prakçtãs tu samànãya kà¤canaü ca purohitam 7.098.008a teùàü sarvaü yathàvçttam àkhyàya raghunandanaþ 7.098.008c àtmana÷ ca viparyàsaü bhaviùyaü bhràtçbhiþ saha 7.098.009a tataþ putradvayaü vãraþ so 'bhyaùi¤can naràdhipaþ 7.098.009c subàhur madhuràü lebhe ÷atrughàtã ca vaidi÷am 7.098.010a dvidhàkçtvà tu tàü senàü màdhurãü putrayor dvayoþ 7.098.010c dhanadhànyasamàyuktau sthàpayàm àsa pàrthivau 7.098.011a tato visçjya ràjànaü vaidi÷e ÷atrughàtinam 7.098.011c jagàma tvarito 'yodhyàü rathenaikena ràghavaþ 7.098.012a sa dadar÷a mahàtmànaü jvalantam iva pàvakam 7.098.012c kùaumasåkùmàmbaradharaü munibhiþ sàrdham akùayaiþ 7.098.013a so 'bhivàdya tato ràmaü prà¤jaliþ prayatendriyaþ 7.098.013c uvàca vàkyaü dharmaj¤o dharmam evànucintayan 7.098.014a kçtvàbhiùekaü sutayor yuktaü ràghavayor dhanaiþ 7.098.014c tavànugamane ràjan viddhi màü kçtani÷cayam 7.098.015a na cànyad atra vaktavyaü dustaraü tava ÷àsanam 7.098.015c tyaktuü nàrhasi màü vãra bhaktimantaü vi÷eùataþ 7.098.016a tasya tàü buddhim aklãbàü vij¤àya raghunandanaþ 7.098.016c bàóham ity eva ÷atrughnaü ràmo vacanam abravãt 7.098.017a tasya vàkyasya vàkyànte vànaràþ kàmaråpiõaþ 7.098.017c çkùaràkùasasaüghà÷ ca samàpetur aneka÷aþ 7.098.018a devaputrà çùisutà gandharvàõàü sutàs tathà 7.098.018c ràma kùayaü viditvà te sarva eva samàgatàþ 7.098.019a te ràmam abhivàdyàhuþ sarva eva samàgatàþ 7.098.019c tavànugamane ràjan saüpràptàþ sma mahàya÷aþ 7.098.020a yadi ràma vinàsmàbhir gacches tvaü puruùarùabha 7.098.020c yamadaõóam ivodyamya tvayà sma vinipàtitàþ 7.098.021a evaü teùàü vacaþ ÷rutvà çùkavànararakùasàm 7.098.021c vibhãùaõam athovàca madhuraü ÷lakùõayà girà 7.098.022a yàvat prajà dhariùyanti tàvat tvaü vai vibhãùaõa 7.098.022c ràkùasendra mahàvãrya laïkàsthaþ svaü dhariùyasi 7.098.023a prajàþ saürakùa dharmeõa nottaraü vaktum arhasi 7.098.024a tam evam uktvà kàkutstho hanåmantam athàbravãt 7.098.024c jãvite kçtabuddhis tvaü mà pratij¤àü vilopaya 7.098.025a matkathàþ pracariùyanti yàval loke harã÷vara 7.098.025c tàvat tvaü dhàrayan pràõàn pratij¤àm anupàlaya 7.098.026a tathaivam uktvà kàkutsthaþ sarvàüs tàn çkùavànaràn 7.098.026c mayà sàrdhaü prayàteti tadà tàn ràghavo 'bravãt 7.099.001a prabhàtàyàü tu ÷arvaryàü pçthuvakùà mahàya÷àþ 7.099.001c ràmaþ kamalapatràkùaþ purodhasam athàbravãt 7.099.002a agnihotraü vrajatv agre sarpir jvalitapàvakam 7.099.002c vàjapeyàtapatraü ca ÷obhayànaü mahàpatham 7.099.003a tato vasiùñhas tejasvã sarvaü nirava÷eùataþ 7.099.003c cakàra vidhivad dharmyaü mahàpràsthànikaü vidhim 7.099.004a tataþ kùaumàmbaradharo brahma càvartayan param 7.099.004c ku÷àn gçhãtvà pàõibhyàü prasajya prayayàv atha 7.099.005a avyàharan kva cit kiü cin ni÷ceùño niþsukhaþ pathi 7.099.005c nirjagàma gçhàt tasmàd dãpyamàno yathàü÷umàn 7.099.006a ràmasya pàr÷ve savye tu padmà ÷rãþ susamàhità 7.099.006c dakùiõe hrãr vi÷àlàkùã vyavasàyas tathàgrataþ 7.099.007a ÷arà nànàvidhà÷ càpi dhanur àyatavigraham 7.099.007c anuvrajanti kàkutsthaü sarve puruùavigrahàþ 7.099.008a vedà bràhmaõaråpeõa sàvitrã sarvarakùiõã 7.099.008c oükàro 'tha vaùañkàraþ sarve ràmam anuvratàþ 7.099.009a çùaya÷ ca mahàtmànaþ sarva eva mahãsuràþ 7.099.009c anvagacchanta kàkutsthaü svargadvàram upàgatam 7.099.010a taü yàntam anuyànti sma antaþpuracaràþ striyaþ 7.099.010c savçddhabàladàsãkàþ savarùavarakiükaràþ 7.099.011a sàntaþpura÷ ca bharataþ ÷atrughnasahito yayau 7.099.011c ràmavratam upàgamya ràghavaü samanuvratàþ 7.099.012a tato viprà mahàtmànaþ sàgnihotràþ samàhitàþ 7.099.012c saputradàràþ kàkutstham anvagacchan mahàmatim 7.099.013a mantriõo bhçtyavargà÷ ca saputràþ sahabàndhavàþ 7.099.013c sànugà ràghavaü sarve anvagacchan prahçùñavat 7.099.014a tataþ sarvàþ prakçtayo hçùñapuùñajanàvçtàþ 7.099.014c anujagmuþ pragacchantaü ràghavaü guõara¤jitàþ 7.099.015a snàtaü pramuditaü sarvaü hçùñapuùpam anuttamam 7.099.015c dçptaü kilikilà÷abdaiþ sarvaü ràmam anuvratam 7.099.016a na tatra ka÷ cid dãno 'bhåd vrãóito vàpi duþkhitaþ 7.099.016c hçùñaü pramuditaü sarvaü babhåva paramàdbhutam 7.099.017a draùñukàmo 'tha niryàõaü ràj¤o jànapado janaþ 7.099.017c saüpràptaþ so 'pi dçùñvaiva saha sarvair anuvrataþ 7.099.018a çkùavànararakùàüsi janà÷ ca puravàsinaþ 7.099.018c agachan parayà bhaktyà pçùñhataþ susamàhitàþ 7.100.001a adhyardhayojanaü gatvà nadãü pa÷càn mukhà÷ritàm 7.100.001c sarayåü puõyasalilàü dadar÷a raghunandanaþ 7.100.002a atha tasmin muhårte tu brahmà lokapitàmahaþ 7.100.002c sarvaiþ parivçto devair çùibhi÷ ca mahàtmabhiþ 7.100.003a àyayau yatra kàkutsthaþ svargàya samupasthitaþ 7.100.003c vimàna÷atakoñãbhir divyàbhir abhisaüvçtaþ 7.100.004a papàta puùpavçùñi÷ ca vàyumuktà mahaughavat 7.100.005a tasmiüs tårya÷atàkãrõe gandharvàpsarasaükule 7.100.005c sarayåsalilaü ràmaþ padbhyàü samupacakrame 7.100.006a tataþ pitàmaho vàõãm antarikùàd abhàùata 7.100.006c àgaccha viùõo bhadraü te diùñyà pràpto 'si ràghava 7.100.007a bhràtçbhiþ saha devàbhaiþ pravi÷asva svakàü tanum 7.100.007c vaiùõavãü tàü mahàtejas tad àkà÷aü sanàtanam 7.100.008a tvaü hi lokagatir deva na tvàü ke cit prajànate 7.100.008c çte màyàü vi÷àlàkùa tava pårvaparigrahàm 7.100.009a tvam acintyaü mahad bhåtam akùayaü sarvasaügraham 7.100.009c yàm icchasi mahàtejas tàü tanuü pravi÷a svayam 7.100.010a pitàmahavacaþ ÷rutvà vini÷citya mahàmatiþ 7.100.010c vive÷a vaiùõavaü tejaþ sa÷arãraþ sahànujaþ 7.100.011a tato viùõugataü devaü påjayanti sma devatàþ 7.100.011c sàdhyà marudgaõà÷ caiva sendràþ sàgnipurogamàþ 7.100.012a ye ca divyà çùigaõà gandharvàpsarasa÷ ca yàþ 7.100.012c suparõanàgayakùà÷ ca daityadànavaràkùasàþ 7.100.013a sarvaü hçùñaü pramuditaü sarvaü pårõamanoratham 7.100.013c sàdhu sàdhv iti tat sarvaü tridivaü gatakalmaùam 7.100.014a atha viùõur mahàtejàþ pitàmaham uvàca ha 7.100.014c eùàü lokठjanaughànàü dàtum arhasi suvrata 7.100.015a ime hi sarve snehàn màm anuyàtà manasvinaþ 7.100.015c bhaktà bhàjayitavyà÷ ca tyaktàtmàna÷ ca matkçte 7.100.016a tac chrutvà viùõuvacanaü brahmà lokaguruþ prabhuþ 7.100.016c lokàn sàntànikàn nàma yàsyantãme samàgatàþ 7.100.017a yac ca tiryaggataü kiü cid ràmam evànucintayat 7.100.017c pràõàüs tyakùyati bhaktyà vai saütàne tu nivatsyati 7.100.017e sarvair eva guõair yukte brahmalokàd anantare 7.100.018a vànarà÷ ca svakàü yonim çkùà÷ caiva tathà yayuþ 7.100.018c yebhyo viniþsçtà ye ye suràdibhyaþ susaübhavàþ 7.100.019a çùibhyo nàgayakùebhyas tàüs tàn eva prapedire 7.100.019c tathoktavati deve÷e gopratàram upàgatàþ 7.100.020a bhejire sarayåü sarve harùapårõà÷ruviklavàþ 7.100.020c avagàhya jalaü yo yaþ pràõã hy àsãt prahçùñavat 7.100.021a mànuùaü deham utsçjya vimànaü so 'dhyarohata 7.100.021c tiryagyonigatà÷ càpi saüpràptàþ sarayåjalam 7.100.022a divyà divyena vapuùà devà dãptà ivàbhavan 7.100.022c gatvà tu sarayåtoyaü sthàvaràõi caràõi ca 7.100.023a pràpya tat toyavikledaü devalokam upàgaman 7.100.023c devànàü yasya yà yonir vànarà çùka ràkùasàþ 7.100.024a tàm eva vivi÷uþ sarve devàn nikùipya càmbhasi 7.100.024c tathà svargagataü sarvaü kçtvà lokagurur divam 7.100.025a jagàma trida÷aiþ sàrdhaü hçùñair hçùño mahàmatiþ