Valmiki (trad.): Ramayana: 2. Ayodhyakanda Original input by Muneo Tokunaga Revision by Oliver Hellwig (with occasional minor corrections according to the Southern recension) TEXT WITH PADA MARKERS ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ PADA MARKERS For a four-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ // For a six-pada verse: ........ $ ........ & ........ % ........ \ ........ # ........ // kasyacit tv atha kÃlasya $ rÃjà daÓaratha÷ sutam & bharataæ kekayÅputram % abravÅd raghunandana÷ // Ram_2,1.1 // ayaæ kekayarÃjasya $ putro vasati putraka & tvÃæ netum Ãgato vÅra % yudhÃjin mÃtulas tava // Ram_2,1.2 // Órutvà daÓarathasyaitad $ bharata÷ kekayÅsuta÷ & gamanÃyÃbhicakrÃma % Óatrughnasahitas tadà // Ram_2,1.3 // Ãp­cchya pitaraæ ÓÆro $ rÃmaæ cÃkli«ÂakÃriïam & mÃtÌæÓ cÃpi naraÓre«Âha÷ % Óatrughnasahito yayau // Ram_2,1.4 // yudhÃjit prÃpya bharataæ $ saÓatrughnaæ prahar«ita÷ & svapuraæ prÃviÓad vÅra÷ % pità tasya tuto«a ha // Ram_2,1.5 // sa tatra nyavasad bhrÃtrà $ saha satkÃrasatk­ta÷ & mÃtulenÃÓvapatinà % putrasnehena lÃlita÷ // Ram_2,1.6 // tatrÃpi nivasantau tau $ tarpyamÃïau ca kÃmata÷ & bhrÃtarau smaratÃæ vÅrau % v­ddhaæ daÓarathaæ n­pam // Ram_2,1.7 // rÃjÃpi tau mahÃtejÃ÷ $ sasmÃra pro«itau sutau & ubhau bharataÓatrughnau % mahendravaruïopamau // Ram_2,1.8 // sarva eva tu tasye«ÂÃÓ $ catvÃra÷ puru«ar«abhÃ÷ & svaÓarÅrÃd vinirv­ttÃÓ % catvÃra iva bÃhava÷ // Ram_2,1.9 // te«Ãm api mahÃtejà $ rÃmo ratikara÷ pitu÷ & svayambhÆr iva bhÆtÃnÃæ % babhÆva guïavattara÷ // Ram_2,1.10 // gate ca bharate rÃmo $ lak«maïaÓ ca mahÃbala÷ & pitaraæ devasaækÃÓaæ % pÆjayÃmÃsatus tadà // Ram_2,1.11 // pitur Ãj¤Ãæ purask­tya $ paurakÃryÃïi sarvaÓa÷ & cakÃra rÃmo dharmÃtmà % priyÃïi ca hitÃni ca // Ram_2,1.12 // mÃt­bhyo mÃt­kÃryÃïi $ k­tvà paramayantrita÷ & gurÆïÃæ gurukÃryÃïi % kÃle kÃle 'nvavaik«ata // Ram_2,1.13 // evaæ daÓaratha÷ prÅto $ brÃhmaïà naigamÃs tathà & rÃmasya ÓÅlav­ttena % sarve vi«ayavÃsina÷ // Ram_2,1.14 // sa hi nityaæ praÓÃntÃtmà $ m­dupÆrvaæ ca bhëate & ucyamÃno 'pi paru«aæ % nottaraæ pratipadyate // Ram_2,1.15 // kathaæcid upakÃreïa $ k­tenaikena tu«yati & na smaraty apakÃrÃïÃæ % Óatam apy Ãtmavattayà // Ram_2,1.16 // ÓÅlav­ddhair j¤Ãnav­ddhair $ vayov­ddhaiÓ ca sajjanai÷ & kathayann Ãsta vai nityam % astrayogyÃntare«v api // Ram_2,1.17 // kalyÃïÃbhijana÷ sÃdhur $ adÅna÷ satyavÃg ­ju÷ & v­ddhair abhivinÅtaÓ ca % dvijair dharmÃrthadarÓibhi÷ // Ram_2,1.18 // dharmÃrthakÃmatattvaj¤a÷ $ sm­timÃn pratibhÃvanÃn & laukike samayÃcare % k­takalpo viÓÃrada÷ // Ram_2,1.19 // ÓÃstraj¤aÓ ca k­taj¤aÓ ca $ puru«Ãntarakovida÷ & ya÷ pragrahÃnugrahayor % yathÃnyÃyaæ vicak«aïa÷ // Ram_2,1.20 // Ãyakarmaïy upÃyaj¤a÷ $ saæd­«Âavyayakarmavit & Órai«Âhyaæ ÓÃstrasamÆhe«u % prÃpto vyÃmiÓrake«v api // Ram_2,1.21 // arthadharmau ca saæg­hya $ sukhatantro na cÃlasa÷ & vaihÃrikÃïÃæ ÓilpÃnÃæ % vij¤ÃtÃrthavibhÃgavit // Ram_2,1.22 // Ãrohe vinaye caiva $ yukto vÃraïavÃjinÃm & dhanurvedavidÃæ Óre«Âho % loke 'tirathasaæmata÷ // Ram_2,1.23 // abhiyÃtà prahartà ca $ senÃnayaviÓÃrada÷ & apradh­«yaÓ ca saægrÃme % kruddhair api surÃsurai÷ // Ram_2,1.24 // anasÆyo jitakrodho $ na d­pto na ca matsarÅ & na cÃvamantà bhÆtÃnÃæ % na ca kÃlavaÓÃnuga÷ // Ram_2,1.25 // evaæ Óre«Âhair guïair yukta÷ $ prajÃnÃæ pÃrthivÃtmaja÷ & saæmatas tri«u loke«u % vasudhÃyÃ÷ k«amÃguïai÷ \ buddhyà b­haspates tulyo # vÅryeïÃpi ÓacÅpate÷ // Ram_2,1.26 // tathà sarvaprajÃkÃntai÷ $ prÅtisaæjananai÷ pitu÷ & guïair viruruce rÃmo % dÅpta÷ sÆrya ivÃæÓubhi÷ // Ram_2,1.27 // tam evaæv­ttasampannam $ apradh­«yaparÃkramam & lokapÃlopamaæ nÃtham % akÃmayata medinÅ // Ram_2,1.28 // etais tu bahubhir yuktaæ $ guïair anupamai÷ sutam & d­«Âvà daÓaratho rÃjà % cakre cintÃæ paraætapa÷ // Ram_2,1.29 // e«Ã hy asya parà prÅtir $ h­di samparivartate & kadà nÃma sutaæ drak«yÃmy % abhi«iktam ahaæ priyam // Ram_2,1.30 // v­ddhikÃmo hi lokasya $ sarvabhÆtÃnukampana÷ & matta÷ priyataro loke % parjanya iva v­«ÂimÃn // Ram_2,1.31 // yamaÓakrasamo vÅrye $ b­haspatisamo matau & mahÅdharasamo dh­tyÃæ % mattaÓ ca guïavattara÷ // Ram_2,1.32 // mahÅm aham imÃæ k­tsnÃm $ adhiti«Âhantam Ãtmajam & anena vayasà d­«Âvà % yathà svargam avÃpnuyÃm // Ram_2,1.33 // taæ samÅk«ya mahÃrÃjo $ yuktaæ samuditair guïai÷ & niÓcitya sacivai÷ sÃrdhaæ % yuvarÃjam amanyata // Ram_2,1.34 // nÃnÃnagaravÃstavyÃn $ p­thagjÃnapadÃn api & samÃninÃya medinyÃ÷ % pradhÃnÃn p­thivÅpati÷ // Ram_2,1.35 // atha rÃjavitÅrïe«u $ vividhe«v Ãsane«u ca & rÃjÃnam evÃbhimukhà % ni«edur niyatà n­pÃ÷ // Ram_2,1.36 // sa labdhamÃnair vinayÃnvitair n­pai÷ $ purÃlayair jÃnapadaiÓ ca mÃnavai÷ & upopavi«Âair n­patir v­to babhau % sahasracak«ur bhagavÃn ivÃmarai÷ // Ram_2,1.37 // _________________________________________________________________ tata÷ pari«adaæ sarvÃm $ Ãmantrya vasudhÃdhipa÷ & hitam uddhar«aïaæ cedam % uvÃcÃpratimaæ vaca÷ // Ram_2,2.1 // dundubhisvanakalpena $ gambhÅreïÃnunÃdinà & svareïa mahatà rÃjà % jÅmÆta iva nÃdayan // Ram_2,2.2 // so 'ham ik«vÃkubhi÷ pÆrvair $ narendrai÷ paripÃlitam & Óreyasà yoktukÃmo 'smi % sukhÃrham akhilaæ jagat // Ram_2,2.3 // mayÃpy Ãcaritaæ pÆrvai÷ $ panthÃnam anugacchatà & prajà nityam atandreïa % yathÃÓakty abhirak«atà // Ram_2,2.4 // idaæ ÓarÅraæ k­tsnasya $ lokasya caratà hitam & pÃï¬ur asyÃtapatrasya % chÃyÃyÃæ jaritaæ mayà // Ram_2,2.5 // prÃpya var«asahasrÃïi $ bahÆny ÃyÆæ«i jÅvita÷ & jÅrïasyÃsya ÓarÅrasya % viÓrÃntim abhirocaye // Ram_2,2.6 // rÃjaprabhÃvaju«ÂÃæ hi $ durvahÃm ajitendriyai÷ & pariÓrÃnto 'smi lokasya % gurvÅæ dharmadhuraæ vahan // Ram_2,2.7 // so 'haæ viÓramam icchÃmi $ putraæ k­tvà prajÃhite & saænik­«ÂÃn imÃn sarvÃn % anumÃnya dvijar«abhÃn // Ram_2,2.8 // anujÃto hi me sarvair $ guïair jye«Âho mamÃtmaja÷ & puraædarasamo vÅrye % rÃma÷ parapuraæjaya÷ // Ram_2,2.9 // taæ candram iva pu«yeïa $ yuktaæ dharmabh­tÃæ varam & yauvarÃjyena yoktÃsmi % prÅta÷ puru«apuægavam // Ram_2,2.10 // anurÆpa÷ sa vo nÃtho $ lak«mÅvÃæl lak«maïÃgraja÷ & trailokyam api nÃthena % yena syÃn nÃthavattaram // Ram_2,2.11 // anena Óreyasà sadya÷ $ saæyojyÃham imÃæ mahÅm & gatakleÓo bhavi«yÃmi % sute tasmin niveÓya vai // Ram_2,2.12 // iti bruvantaæ muditÃ÷ $ pratyanandan n­pà n­pam & v­«Âimantaæ mahÃmeghaæ % nardantam iva barhiïa÷ // Ram_2,2.13 // tasya dharmÃrthavidu«o $ bhÃvam Ãj¤Ãya sarvaÓa÷ & ÆcuÓ ca manasà j¤Ãtvà % v­ddhaæ daÓarathaæ n­pam // Ram_2,2.14 // anekavar«asÃhasro $ v­ddhas tvam asi pÃrthiva & sa rÃmaæ yuvarÃjÃnam % abhi«i¤casva pÃrthivam // Ram_2,2.15 // iti tadvacanaæ Órutvà $ rÃjà te«Ãæ mana÷priyam & ajÃnann iva jij¤Ãsur % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,2.16 // kathaæ nu mayi dharmeïa $ p­thivÅm anuÓÃsati & bhavanto dra«Âum icchanti % yuvarÃjaæ mamÃtmajam // Ram_2,2.17 // te tam Æcur mahÃtmÃnaæ $ paurajÃnapadai÷ saha & bahavo n­pa kalyÃïà % guïÃ÷ putrasya santi te // Ram_2,2.18 // divyair guïai÷ Óakrasamo $ rÃma÷ satyaparÃkrama÷ & ik«vÃkubhyo hi sarvebhyo % 'py atirakto viÓÃmpate // Ram_2,2.19 // rÃma÷ satpuru«o loke $ satyadharmaparÃyaïa÷ & dharmaj¤a÷ satyasaædhaÓ ca % ÓÅlavÃn anasÆyaka÷ // Ram_2,2.20 // k«Ãnta÷ sÃntvayità Ólak«ïa÷ $ k­taj¤o vijitendriya÷ & m­duÓ ca sthiracittaÓ ca % sadà bhavyo 'nasÆyaka÷ // Ram_2,2.21 // priyavÃdÅ ca bhÆtÃnÃæ $ satyavÃdÅ ca rÃghava÷ & bahuÓrutÃnÃæ v­ddhÃnÃæ % brÃhmaïÃnÃm upÃsità // Ram_2,2.22 // tenÃsyehÃtulà kÅrtir $ yaÓas tejaÓ ca vardhate & devÃsuramanu«yÃïÃæ % sarvÃstre«u viÓÃrada÷ // Ram_2,2.23 // yadà vrajati saægrÃmaæ $ grÃmÃrthe nagarasya và & gatvà saumitrisahito % nÃvijitya nivartate // Ram_2,2.24 // saægrÃmÃt punar Ãgamya $ ku¤jareïa rathena và & paurÃn svajanavan nityaæ % kuÓalaæ parip­cchati // Ram_2,2.25 // putre«v agni«u dÃre«u $ pre«yaÓi«yagaïe«u ca & nikhilenÃnupÆrvyà ca % pità putrÃn ivaurasÃn // Ram_2,2.26 // ÓuÓrÆ«ante ca va÷ Ói«yÃ÷ $ kaccit karmasu daæÓitÃ÷ & iti na÷ puru«avyÃghra÷ % sadà rÃmo 'bhibhëate // Ram_2,2.27 // vyasane«u manu«yÃïÃæ $ bh­Óaæ bhavati du÷khita÷ & utsave«u ca sarve«u % piteva paritu«yati // Ram_2,2.28 // satyavÃdÅ mahe«vÃso $ v­ddhasevÅ jitendriya÷ & vatsa÷ Óreyasi jÃtas te % di«ÂyÃsau tava rÃghava÷ \ di«Âyà putraguïair yukto # mÃrÅca iva kaÓyapa÷ // Ram_2,2.29 // balam Ãrogyam ÃyuÓ ca $ rÃmasya viditÃtmana÷ & ÃÓaæsate jana÷ sarvo % rëÂre puravare tathà // Ram_2,2.30 // abhyantaraÓ ca bÃhyaÓ ca $ paurajÃnapado jana÷ & striyo v­ddhÃs taruïyaÓ ca % sÃyamprÃta÷ samÃhitÃ÷ // Ram_2,2.31 // sarvÃn devÃn namasyanti $ rÃmasyÃrthe yaÓasvina÷ & te«Ãm ÃyÃcitaæ deva % tvatprasÃdÃt sam­dhyatÃm // Ram_2,2.32 // rÃmam indÅvaraÓyÃmaæ $ sarvaÓatrunibarhaïam & paÓyÃmo yauvarÃjyasthaæ % tava rÃjottamÃtmajam // Ram_2,2.33 // taæ devadevopamam Ãtmajaæ te $ sarvasya lokasya hite nivi«Âam & hitÃya na÷ k«ipram udÃraju«Âaæ % mudÃbhi«ektuæ varada tvam arhasi // Ram_2,2.34 // _________________________________________________________________ te«Ãm a¤jalipadmÃni $ prag­hÅtÃni sarvaÓa÷ & pratig­hyÃbravÅd rÃjà % tebhya÷ priyahitaæ vaca÷ // Ram_2,3.1 // aho 'smi paramaprÅta÷ $ prabhÃvaÓ cÃtulo mama & yan me jye«Âhaæ priyaæ putraæ % yauvarÃjyastham icchatha // Ram_2,3.2 // iti pratyarcya tÃn rÃjà $ brÃhmaïÃn idam abravÅt & vasi«Âhaæ vÃmadevaæ ca % te«Ãm evopaÓ­ïvatÃm // Ram_2,3.3 // caitra÷ ÓrÅmÃn ayaæ mÃsa÷ $ puïya÷ pu«pitakÃnana÷ & yauvarÃjyÃya rÃmasya % sarvam evopakalpyatÃm // Ram_2,3.4 // k­tam ity eva cÃbrÆtÃm $ abhigamya jagatpatim & yathoktavacanaæ prÅtau % har«ayuktau dvijar«abhau // Ram_2,3.5 // tata÷ sumantraæ dyutimÃn $ rÃjà vacanam abravÅt & rÃma÷ k­tÃtmà bhavatà % ÓÅghram ÃnÅyatÃm iti // Ram_2,3.6 // sa tatheti pratij¤Ãya $ sumantro rÃjaÓÃsanÃt & rÃmaæ tatrÃnayÃæcakre % rathena rathinÃæ varam // Ram_2,3.7 // atha tatra samÃsÅnÃs $ tadà daÓarathaæ n­pam & prÃcyodÅcyÃ÷ pratÅcyÃÓ ca % dÃk«iïÃtyÃÓ ca bhÆmipÃ÷ // Ram_2,3.8 // mlecchÃÓ cÃryÃÓ ca ye cÃnye $ vanaÓailÃntavÃsina÷ & upÃsÃæcakrire sarve % taæ devà iva vÃsavam // Ram_2,3.9 // te«Ãæ madhye sa rÃjar«ir $ marutÃm iva vÃsava÷ & prÃsÃdastho rathagataæ % dadarÓÃyÃntam Ãtmajam // Ram_2,3.10 // gandharvarÃjapratimaæ $ loke vikhyÃtapauru«am & dÅrghabÃhuæ mahÃsattvaæ % mattamÃtaægagÃminam // Ram_2,3.11 // candrakÃntÃnanaæ rÃmam $ atÅva priyadarÓanam & rÆpaudÃryaguïai÷ puæsÃæ % d­«ÂicittÃpahÃriïam // Ram_2,3.12 // gharmÃbhitaptÃ÷ parjanyaæ $ hlÃdayantam iva prajÃ÷ & na tatarpa samÃyÃntaæ % paÓyamÃno narÃdhipa÷ // Ram_2,3.13 // avatÃrya sumantras taæ $ rÃghavaæ syandanottamÃt & pitu÷ samÅpaæ gacchantaæ % präjali÷ p­«Âhato 'nvagÃt // Ram_2,3.14 // sa taæ kailÃsaÓ­ÇgÃbhaæ $ prÃsÃdaæ narapuægava÷ & Ãruroha n­paæ dra«Âuæ % saha sÆtena rÃghava÷ // Ram_2,3.15 // sa präjalir abhipretya $ praïata÷ pitur antike & nÃma svaæ ÓrÃvayan rÃmo % vavande caraïau pitu÷ // Ram_2,3.16 // taæ d­«Âvà praïataæ pÃrÓve $ k­täjalipuÂaæ n­pa÷ & g­hyäjalau samÃk­«ya % sasvaje priyam Ãtmajam // Ram_2,3.17 // tasmai cÃbhyudyataæ ÓrÅmÃn $ maïikäcanabhÆ«itam & dideÓa rÃjà ruciraæ % rÃmÃya paramÃsanam // Ram_2,3.18 // tad Ãsanavaraæ prÃpya $ vyadÅpayata rÃghava÷ & svayeva prabhayà merum % udaye vimalo ravi÷ // Ram_2,3.19 // tena vibhrÃjità tatra $ sà sabhÃbhivyarocata & vimalagrahanak«atrà % ÓÃradÅ dyaur ivendunà // Ram_2,3.20 // taæ paÓyamÃno n­patis $ tuto«a priyam Ãtmajam & alaæk­tam ivÃtmÃnam % ÃdarÓatalasaæsthitam // Ram_2,3.21 // sa taæ sasmitam Ãbhëya $ putraæ putravatÃæ vara÷ & uvÃcedaæ vaco rÃjà % devendram iva kaÓyapa÷ // Ram_2,3.22 // jye«ÂhÃyÃm asi me patnyÃæ $ sad­ÓyÃæ sad­Óa÷ suta÷ & utpannas tvaæ guïaÓre«Âho % mama rÃmÃtmaja÷ priya÷ // Ram_2,3.23 // tvayà yata÷ prajÃÓ cemÃ÷ $ svaguïair anura¤jitÃ÷ & tasmÃt tvaæ pu«yayogena % yauvarÃjyam avÃpnuhi // Ram_2,3.24 // kÃmatas tvaæ prak­tyaiva $ vinÅto guïavÃn asi & guïavaty api tu snehÃt % putra vak«yÃmi te hitam // Ram_2,3.25 // bhÆyo vinayam ÃsthÃya $ bhava nityaæ jitendriya÷ & kÃmakrodhasamutthÃni % tyajethà vyasanÃni ca // Ram_2,3.26 // parok«ayà vartamÃno $ v­ttyà pratyak«ayà tathà & amÃtyaprabh­tÅ÷ sarvÃ÷ % prak­tÅÓ cÃnura¤jaya // Ram_2,3.27 // tu«ÂÃnuraktaprak­tir $ ya÷ pÃlayati medinÅm & tasya nandanti mitrÃïi % labdhvÃm­tam ivÃmarÃ÷ \ tasmÃt putra tvam ÃtmÃnaæ # niyamyaiva samÃcara // Ram_2,3.28 // tac chrutvà suh­das tasya $ rÃmasya priyakÃriïa÷ & tvaritÃ÷ ÓÅghram abhyetya % kausalyÃyai nyavedayan // Ram_2,3.29 // sà hiraïyaæ ca gÃÓ caiva $ ratnÃni vividhÃni ca & vyÃdideÓa priyÃkhyebhya÷ % kausalyà pramadottamà // Ram_2,3.30 // athÃbhivÃdya rÃjÃnaæ $ ratham Ãruhya rÃghava÷ & yayau svaæ dyutimad veÓma % janaughai÷ pratipÆjita÷ // Ram_2,3.31 // te cÃpi paurà n­pater vacas tac $ chrutvà tadà lÃbham ive«Âam Ãpya & narendram Ãmantrya g­hÃïi gatvà % devÃn samÃnarcur atÅva h­«ÂÃ÷ // Ram_2,3.32 // _________________________________________________________________ gate«v atha n­po bhÆya÷ $ paure«u saha mantribhi÷ & mantrayitvà tataÓ cakre % niÓcayaj¤a÷ sa niÓcayam // Ram_2,4.1 // Óva eva pu«yo bhavità $ Óvo 'bhi«ecyas tu me suta÷ & rÃmo rÃjÅvatÃmrÃk«o % yauvarÃjya iti prabhu÷ // Ram_2,4.2 // athÃntarg­ham ÃviÓya $ rÃjà daÓarathas tadà & sÆtam Ãj¤ÃpayÃmÃsa % rÃmaæ punar ihÃnaya // Ram_2,4.3 // pratig­hya sa tadvÃkyaæ $ sÆta÷ punar upÃyayau & rÃmasya bhavanaæ ÓÅghraæ % rÃmam Ãnayituæ puna÷ // Ram_2,4.4 // dvÃ÷sthair Ãveditaæ tasya $ rÃmÃyÃgamanaæ puna÷ & Órutvaiva cÃpi rÃmas taæ % prÃptaæ ÓaÇkÃnvito 'bhavat // Ram_2,4.5 // praveÓya cainaæ tvaritaæ $ rÃmo vacanam abravÅt & yad Ãgamanak­tyaæ te % bhÆyas tad brÆhy aÓe«ata÷ // Ram_2,4.6 // tam uvÃca tata÷ sÆto $ rÃjà tvÃæ dra«Âum icchati & Órutvà pramÃïam atra tvaæ % gamanÃyetarÃya và // Ram_2,4.7 // iti sÆtavaca÷ Órutvà $ rÃmo 'tha tvarayÃnvita÷ & prayayau rÃjabhavanaæ % punar dra«Âuæ nareÓvaram // Ram_2,4.8 // taæ Órutvà samanuprÃptaæ $ rÃmaæ daÓaratho n­pa÷ & praveÓayÃmÃsa g­haæ % vivik«u÷ priyam uttamam // Ram_2,4.9 // praviÓann eva ca ÓrÅmÃn $ rÃghavo bhavanaæ pitu÷ & dadarÓa pitaraæ dÆrÃt % praïipatya k­täjali÷ // Ram_2,4.10 // praïamantaæ samutthÃpya $ taæ pari«vajya bhÆmipa÷ & pradiÓya cÃsmai ruciram % Ãsanaæ punar abravÅt // Ram_2,4.11 // rÃma v­ddho 'smi dÅrghÃyur $ bhuktà bhogà mayepsitÃ÷ & annavadbhi÷ kratuÓatais % tathe«Âaæ bhÆridak«iïai÷ // Ram_2,4.12 // jÃtam i«Âam apatyaæ me $ tvam adyÃnupamaæ bhuvi & dattam i«Âam adhÅtaæ ca % mayà puru«asattama // Ram_2,4.13 // anubhÆtÃni ce«ÂÃni $ mayà vÅra sukhÃni ca & devar«ipit­viprÃïÃm % an­ïo 'smi tathÃtmana÷ // Ram_2,4.14 // na kiæcin mama kartavyaæ $ tavÃnyatrÃbhi«ecanÃt & ato yat tvÃm ahaæ brÆyÃæ % tan me tvaæ kartum arhasi // Ram_2,4.15 // adya prak­taya÷ sarvÃs $ tvÃm icchanti narÃdhipam & atas tvÃæ yuvarÃjÃnam % abhi«ek«yÃmi putraka // Ram_2,4.16 // api cÃdyÃÓubhÃn rÃma $ svapnÃn paÓyÃmi dÃruïÃn & sanirghÃtà maholkÃÓ ca % patantÅha mahÃsvanÃ÷ // Ram_2,4.17 // ava«Âabdhaæ ca me rÃma $ nak«atraæ dÃruïair grahai÷ & Ãvedayanti daivaj¤Ã÷ % sÆryÃÇgÃrakarÃhubhi÷ // Ram_2,4.18 // prÃyeïa hi nimittÃnÃm $ Åd­ÓÃnÃæ samudbhave & rÃjà và m­tyum Ãpnoti % ghorÃæ vÃpadam ­cchati // Ram_2,4.19 // tad yÃvad eva me ceto $ na vimuhyati rÃghava & tÃvad evÃbhi«i¤casva % calà hi prÃïinÃæ mati÷ // Ram_2,4.20 // adya candro 'bhyupagata÷ $ pu«yÃt pÆrvaæ punar vasum & Óva÷ pu«yayogaæ niyataæ % vak«yante daivacintakÃ÷ // Ram_2,4.21 // tatra pu«ye 'bhi«i¤casva $ manas tvarayatÅva mÃm & Óvas tvÃham abhi«ek«yÃmi % yauvarÃjye paraætapa // Ram_2,4.22 // tasmÃt tvayÃdya vratinà $ niÓeyaæ niyatÃtmanà & saha vadhvopavastavyà % darbhaprastaraÓÃyinà // Ram_2,4.23 // suh­daÓ cÃpramattÃs tvÃæ $ rak«antv adya samantata÷ & bhavanti bahuvighnÃni % kÃryÃïy evaævidhÃni hi // Ram_2,4.24 // vipro«itaÓ ca bharato $ yÃvad eva purÃd ita÷ & tÃvad evÃbhi«ekas te % prÃptakÃlo mato mama // Ram_2,4.25 // kÃmaæ khalu satÃæ v­tte $ bhrÃtà te bharata÷ sthita÷ & jye«ÂhÃnuvartÅ dharmÃtmà % sÃnukroÓo jitendriya÷ // Ram_2,4.26 // kiæ tu cittaæ manu«yÃïÃm $ anityam iti me mati÷ & satÃæ ca dharmanityÃnÃæ % k­taÓobhi ca rÃghava // Ram_2,4.27 // ity ukta÷ so 'bhyanuj¤Ãta÷ $ ÓvobhÃviny abhi«ecane & vrajeti rÃma÷ pitaram % abhivÃdyÃbhyayÃd g­ham // Ram_2,4.28 // praviÓya cÃtmano veÓma $ rÃj¤oddi«Âe 'bhi«ecane & tasmin k«aïe vinirgatya % mÃtur anta÷puraæ yayau // Ram_2,4.29 // tatra tÃæ pravaïÃm eva $ mÃtaraæ k«aumavÃsinÅm & vÃgyatÃæ devatÃgÃre % dadarÓa yÃcatÅæ Óriyam // Ram_2,4.30 // prÃg eva cÃgatà tatra $ sumitrà lak«maïas tathà & sÅtà cÃnÃyità Órutvà % priyaæ rÃmÃbhi«ecanam // Ram_2,4.31 // tasmin kÃle hi kausalyà $ tasthÃv ÃmÅlitek«aïà & sumitrayÃnvÃsyamÃnà % sÅtayà lak«maïena ca // Ram_2,4.32 // Órutvà pu«yeïa putrasya $ yauvarÃjyÃbhi«ecanam & prÃïÃyÃmena puru«aæ % dhyÃyamÃnà janÃrdanam // Ram_2,4.33 // tathà saniyamÃm eva $ so 'bhigamyÃbhivÃdya ca & uvÃca vacanaæ rÃmo % har«ayaæs tÃm idaæ tadà // Ram_2,4.34 // amba pitrà niyukto 'smi $ prajÃpÃlanakarmaïi & bhavità Óvo 'bhi«eko me % yathà me ÓÃsanaæ pitu÷ // Ram_2,4.35 // sÅtayÃpy upavastavyà $ rajanÅyaæ mayà saha & evam ­tvigupÃdhyÃyai÷ % saha mÃm uktavÃn pità // Ram_2,4.36 // yÃni yÃny atra yogyÃni $ ÓvobhÃviny abhi«ecane & tÃni me maÇgalÃny adya % vaidehyÃÓ caiva kÃraya // Ram_2,4.37 // etac chrutvà tu kausalyà $ cirakÃlÃbhikÃÇk«itam & har«abëpakalaæ vÃkyam % idaæ rÃmam abhëata // Ram_2,4.38 // vatsa rÃma ciraæ jÅva $ hatÃs te paripanthina÷ & j¤ÃtÅn me tvaæ Óriyà yukta÷ % sumitrÃyÃÓ ca nandaya // Ram_2,4.39 // kalyÃïe bata nak«atre $ mayi jÃto 'si putraka & yena tvayà daÓaratho % guïair ÃrÃdhita÷ pità // Ram_2,4.40 // amoghaæ bata me k«Ãntaæ $ puru«e pu«karek«aïe & yeyam ik«vÃkurÃjyaÓrÅ÷ % putra tvÃæ saæÓrayi«yati // Ram_2,4.41 // ity evam ukto mÃtredaæ $ rÃmo bhrÃtaram abravÅt & präjaliæ prahvam ÃsÅnam % abhivÅk«ya smayann iva // Ram_2,4.42 // lak«maïemÃæ mayà sÃrdhaæ $ praÓÃdhi tvaæ vasuædharÃm & dvitÅyaæ me 'ntarÃtmÃnaæ % tvÃm iyaæ ÓrÅr upasthità // Ram_2,4.43 // saumitre bhuÇk«va bhogÃæs tvam $ i«ÂÃn rÃjyaphalÃni ca & jÅvitaæ ca hi rÃjyaæ ca % tvadartham abhikÃmaye // Ram_2,4.44 // ity uktvà lak«maïaæ rÃmo $ mÃtarÃv abhivÃdya ca & abhyanuj¤Ãpya sÅtÃæ ca % jagÃma svaæ niveÓanam // Ram_2,4.45 // _________________________________________________________________ saædiÓya rÃmaæ n­pati÷ $ ÓvobhÃviny abhi«ecane & purohitaæ samÃhÆya % vasi«Âham idam abravÅt // Ram_2,5.1 // gacchopavÃsaæ kÃkutsthaæ $ kÃrayÃdya tapodhana & ÓrÅyaÓorÃjyalÃbhÃya % vadhvà saha yatavratam // Ram_2,5.2 // tatheti ca sa rÃjÃnam $ uktvà vedavidÃæ vara÷ & svayaæ vasi«Âho bhagavÃn % yayau rÃmaniveÓanam // Ram_2,5.3 // sa rÃmabhavanaæ prÃpya $ pÃï¬urÃbhraghanaprabham & tisra÷ kak«yà rathenaiva % viveÓa munisattama÷ // Ram_2,5.4 // tam Ãgatam ­«iæ rÃmas $ tvarann iva sasaæbhrama÷ & mÃnayi«yan sa mÃnÃrhaæ % niÓcakrÃma niveÓanÃt // Ram_2,5.5 // abhyetya tvaramÃïaÓ ca $ rathÃbhyÃÓaæ manÅ«iïa÷ & tato 'vatÃrayÃmÃsa % parig­hya rathÃt svayam // Ram_2,5.6 // sa cainaæ praÓritaæ d­«Âvà $ sambhëyÃbhiprasÃdya ca & priyÃrhaæ har«ayan rÃmam % ity uvÃca purohita÷ // Ram_2,5.7 // prasannas te pità rÃma $ yauvarÃjyam avÃpsyasi & upavÃsaæ bhavÃn adya % karotu saha sÅtayà // Ram_2,5.8 // prÃtas tvÃm abhi«ektà hi $ yauvarÃjye narÃdhipa÷ & pità daÓaratha÷ prÅtyà % yayÃtiæ nahu«o yathà // Ram_2,5.9 // ity uktvà sa tadà rÃmam $ upavÃsaæ yatavratam & mantravat kÃrayÃmÃsa % vaidehyà sahitaæ muni÷ // Ram_2,5.10 // tato yathÃvad rÃmeïa $ sa rÃj¤o gurur arcita÷ & abhyanuj¤Ãpya kÃkutsthaæ % yayau rÃmaniveÓanÃt // Ram_2,5.11 // suh­dbhis tatra rÃmo 'pi $ tÃn anuj¤Ãpya sarvaÓa÷ & sabhÃjito viveÓÃtha % tÃn anuj¤Ãpya sarvaÓa÷ // Ram_2,5.12 // h­«ÂanÃrÅnarayutaæ $ rÃmaveÓma tadà babhau & yathà mattadvijagaïaæ % praphullanalinaæ sara÷ // Ram_2,5.13 // sa rÃjabhavanaprakhyÃt $ tasmÃd rÃmaniveÓanÃt & nirgatya dad­Óe mÃrgaæ % vasi«Âho janasaæv­tam // Ram_2,5.14 // v­ndav­ndair ayodhyÃyÃæ $ rÃjamÃrgÃ÷ samantata÷ & babhÆvur abhisaæbÃdhÃ÷ % kutÆhalajanair v­tÃ÷ // Ram_2,5.15 // janav­ndormisaæghar«a- $ har«asvanavatas tadà & babhÆva rÃjamÃrgasya % sÃgarasyeva nisvana÷ // Ram_2,5.16 // siktasaæm­«Âarathyà hi $ tad ahar vanamÃlinÅ & ÃsÅd ayodhyà nagarÅ % samucchritag­hadhvajà // Ram_2,5.17 // tadà hy ayodhyÃnilaya÷ $ sastrÅbÃlÃbalo jana÷ & rÃmÃbhi«ekam ÃkÃÇk«ann % ÃkÃÇk«ann udayaæ rave÷ // Ram_2,5.18 // prajÃlaækÃrabhÆtaæ ca $ janasyÃnandavardhanam & utsuko 'bhÆj jano dra«Âuæ % tam ayodhyÃmahotsavam // Ram_2,5.19 // evaæ taæ janasambÃdhaæ $ rÃjamÃrgaæ purohita÷ & vyÆhann iva janaughaæ taæ % Óanai rÃjakulaæ yayau // Ram_2,5.20 // sitÃbhraÓikharaprakhyaæ $ prÃsÃdam adhiruhya sa÷ & samiyÃya narendreïa % Óakreïeva b­haspati÷ // Ram_2,5.21 // tam Ãgatam abhiprek«ya $ hitvà rÃjÃsanaæ n­pa÷ & papraccha sa ca tasmai tat % k­tam ity abhyavedayat // Ram_2,5.22 // guruïà tv abhyanuj¤Ãto $ manujaughaæ vis­jya tam & viveÓÃnta÷puraæ rÃjà % siæho giriguhÃm iva // Ram_2,5.23 // tad agryave«apramadÃjanÃkulaæ $ mahendraveÓmapratimaæ niveÓanam & vidÅpayaæÓ cÃru viveÓa pÃrthiva÷ % ÓaÓÅva tÃrÃgaïasaækulaæ nabha÷ // Ram_2,5.24 // _________________________________________________________________ gate purohite rÃma÷ $ snÃto niyatamÃnasa÷ & saha patnyà viÓÃlÃk«yà % nÃrÃyaïam upÃgamat // Ram_2,6.1 // prag­hya Óirasà pÃtrÅæ $ havi«o vidhivat tadà & mahate daivatÃyÃjyaæ % juhÃva jvalite 'nale // Ram_2,6.2 // Óe«aæ ca havi«as tasya $ prÃÓyÃÓÃsyÃtmana÷ priyam & dhyÃyan nÃrÃyaïaæ devaæ % svÃstÅrïe kuÓasaæstare // Ram_2,6.3 // vÃgyata÷ saha vaidehyà $ bhÆtvà niyatamÃnasa÷ & ÓrÅmaty Ãyatane vi«ïo÷ % ÓiÓye naravarÃtmaja÷ // Ram_2,6.4 // ekayÃmÃvaÓi«ÂÃyÃæ $ rÃtryÃæ prativibudhya sa÷ & alaækÃravidhiæ k­tsnaæ % kÃrayÃmÃsa veÓmana÷ // Ram_2,6.5 // tatra Ó­ïvan sukhà vÃca÷ $ sÆtamÃgadhabandinÃm & pÆrvÃæ saædhyÃm upÃsÅno % jajÃpa yatamÃnasa÷ // Ram_2,6.6 // tu«ÂÃva praïataÓ caiva $ Óirasà madhusÆdanam & vimalak«aumasaævÅto % vÃcayÃmÃsa ca dvijÃn // Ram_2,6.7 // te«Ãæ puïyÃhagho«o 'tha $ gambhÅramadhuras tadà & ayodhyÃæ pÆrayÃmÃsa % tÆryagho«ÃnunÃdita÷ // Ram_2,6.8 // k­topavÃsaæ tu tadà $ vaidehyà saha rÃghavam & ayodhyÃnilaya÷ Órutvà % sarva÷ pramudito jana÷ // Ram_2,6.9 // tata÷ paurajana÷ sarva÷ $ Órutvà rÃmÃbhi«ecanam & prabhÃtÃæ rajanÅæ d­«Âvà % cakre ÓobhÃæ parÃæ puna÷ // Ram_2,6.10 // sitÃbhraÓikharÃbhe«u $ devatÃyatane«u ca & catu«pathe«u rathyÃsu % caitye«v aÂÂÃlake«u ca // Ram_2,6.11 // nÃnÃpaïyasam­ddhe«u $ vaïijÃm Ãpaïe«u ca & kuÂumbinÃæ sam­ddhe«u % ÓrÅmatsu bhavane«u ca // Ram_2,6.12 // sabhÃsu caiva sarvÃsu $ v­k«e«v Ãlak«ite«u ca & dhvajÃ÷ samucchritÃÓ citrÃ÷ % patÃkÃÓ cÃbhavaæs tadà // Ram_2,6.13 // naÂanartakasaæghÃnÃæ $ gÃyakÃnÃæ ca gÃyatÃm & mana÷karïasukhà vÃca÷ % ÓuÓruvuÓ ca tatas tata÷ // Ram_2,6.14 // rÃmÃbhi«ekayuktÃÓ ca $ kathÃÓ cakrur mitho janÃ÷ & rÃmÃbhi«eke samprÃpte % catvare«u g­he«u ca // Ram_2,6.15 // bÃlà api krŬamÃnà $ g­hadvÃre«u saæghaÓa÷ & rÃmÃbhi«ekasaæyuktÃÓ % cakrur eva mitha÷ kathÃ÷ // Ram_2,6.16 // k­tapu«popahÃraÓ ca $ dhÆpagandhÃdhivÃsita÷ & rÃjamÃrga÷ k­ta÷ ÓrÅmÃn % paurai rÃmÃbhi«ecane // Ram_2,6.17 // prakÃÓakaraïÃrthaæ ca $ niÓÃgamanaÓaÇkayà & dÅpav­k«Ãæs tathà cakrur % anu rathyÃsu sarvaÓa÷ // Ram_2,6.18 // alaækÃraæ purasyaivaæ $ k­tvà tatpuravÃsina÷ & ÃkÃÇk«amÃïà rÃmasya % yauvarÃjyÃbhi«ecanam // Ram_2,6.19 // sametya saæghaÓa÷ sarve $ catvare«u sabhÃsu ca & kathayanto mithas tatra % praÓaÓaæsur janÃdhipam // Ram_2,6.20 // aho mahÃtmà rÃjÃyam $ ik«vÃkukulanandana÷ & j¤Ãtvà yo v­ddham ÃtmÃnaæ % rÃmaæ rÃjye 'hbi«ek«yati // Ram_2,6.21 // sarve hy anug­hÅtÃ÷ sma $ yan no rÃmo mahÅpati÷ & cirÃya bhavità goptà % d­«ÂalokaparÃvara÷ // Ram_2,6.22 // anuddhatamanà vidvÃn $ dharmÃtmà bhrÃt­vatsala÷ & yathà ca bhrÃt­«u snigdhas % tathÃsmÃsv api rÃghava÷ // Ram_2,6.23 // ciraæ jÅvatu dharmÃtmà $ rÃjà daÓaratho 'nagha÷ & yatprasÃdenÃbhi«iktaæ % rÃmaæ drak«yÃmahe vayam // Ram_2,6.24 // evaævidhaæ kathayatÃæ $ paurÃïÃæ ÓuÓruvus tadà & digbhyo 'pi Órutav­ttÃntÃ÷ % prÃptà jÃnapadà janÃ÷ // Ram_2,6.25 // te tu digbhya÷ purÅæ prÃptà $ dra«Âuæ rÃmÃbhi«ecanam & rÃmasya pÆrayÃmÃsu÷ % purÅæ jÃnapadà janÃ÷ // Ram_2,6.26 // janaughais tair visarpadbhi÷ $ ÓuÓruve tatra nisvana÷ & parvasÆdÅrïavegasya % sÃgarasyeva nisvana÷ // Ram_2,6.27 // tatas tad indrak«ayasaænibhaæ puraæ $ did­k«ubhir jÃnapadair upÃgatai÷ & samantata÷ sasvanam Ãkulaæ babhau % samudrayÃdobhir ivÃrïavodakam // Ram_2,6.28 // _________________________________________________________________ j¤ÃtidÃsÅ yato jÃtà $ kaikeyyÃs tu saho«ità & prÃsÃdaæ candrasaækÃÓam % Ãruroha yad­cchayà // Ram_2,7.1 // siktarÃjapathÃæ k­tsnÃæ $ prakÅrïakamalotpalÃm & ayodhyÃæ mantharà tasmÃt % prÃsÃdÃd anvavaik«ata // Ram_2,7.2 // patÃkÃbhir varÃrhÃbhir $ dhvajaiÓ ca samalaæk­tÃm & siktÃæ candanatoyaiÓ ca % Óira÷snÃtajanair v­tÃm // Ram_2,7.3 // avidÆre sthitÃæ d­«Âvà $ dhÃtrÅæ papraccha mantharà & uttamenÃbhisaæyuktà % har«eïÃrthaparà satÅ // Ram_2,7.4 // rÃmamÃtà dhanaæ kiæ nu $ janebhya÷ samprayacchati & atimÃtraæ prahar«o 'yaæ % kiæ janasya ca Óaæsa me \ kÃrayi«yati kiæ vÃpi # samprah­«Âo mahÅpati÷ // Ram_2,7.5 // vidÅryamÃïà har«eïa $ dhÃtrÅ paramayà mudà & Ãcacak«e 'tha kubjÃyai % bhÆyasÅæ rÃghave Óriyam // Ram_2,7.6 // Óva÷ pu«yeïa jitakrodhaæ $ yauvarÃjyena rÃghavam & rÃjà daÓaratho rÃmam % abhi«ecayitÃnagham // Ram_2,7.7 // dhÃtryÃs tu vacanaæ Órutvà $ kubjà k«ipram amar«ità & kailÃsaÓikharÃkÃrÃt % prÃsÃdÃd avarohata // Ram_2,7.8 // sà dahyamÃnà kopena $ mantharà pÃpadarÓinÅ & ÓayÃnÃm etya kaikeyÅm % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,7.9 // utti«Âha mƬhe kiæ Óe«e $ bhayaæ tvÃm abhivartate & upaplutamahaughena % kim ÃtmÃnaæ na budhyase // Ram_2,7.10 // ani«Âe subhagÃkÃre $ saubhÃgyena vikatthase & calaæ hi tava saubhÃgyaæ % nadyÃ÷ srota ivo«ïage // Ram_2,7.11 // evam uktà tu kaikeyÅ $ ru«Âayà paru«aæ vaca÷ & kubjayà pÃpadarÓinyà % vi«Ãdam agamat param // Ram_2,7.12 // kaikeyÅ tv abravÅt kubjÃæ $ kaccit k«emaæ na manthare & vi«aïïavadanÃæ hi tvÃæ % lak«aye bh­Óadu÷khitÃm // Ram_2,7.13 // mantharà tu vaca÷ Órutvà $ kaikeyyà madhurÃk«aram & uvÃca krodhasaæyuktà % vÃkyaæ vÃkyaviÓÃradà // Ram_2,7.14 // sà vi«aïïatarà bhÆtvà $ kubjà tasyà hitai«iïÅ & vi«ÃdayantÅ provÃca % bhedayantÅ ca rÃghavam // Ram_2,7.15 // ak«emaæ sumahad devi $ prav­ttaæ tvadvinÃÓanam & rÃmaæ daÓaratho rÃjà % yauvarÃjye 'bhi«ek«yati // Ram_2,7.16 // sÃsmy agÃdhe bhaye magnà $ du÷khaÓokasamanvità & dahyamÃnÃnaleneva % tvaddhitÃrtham ihÃgatà // Ram_2,7.17 // tava du÷khena kaikeyi $ mama du÷khaæ mahad bhavet & tvadv­ddhau mama v­ddhiÓ ca % bhaved atra na saæÓaya÷ // Ram_2,7.18 // narÃdhipakule jÃtà $ mahi«Å tvaæ mahÅpate÷ & ugratvaæ rÃjadharmÃïÃæ % kathaæ devi na budhyase // Ram_2,7.19 // dharmavÃdÅ ÓaÂho bhartà $ Ólak«ïavÃdÅ ca dÃruïa÷ & ÓuddhabhÃve na jÃnÅ«e % tenaivam atisaædhità // Ram_2,7.20 // upasthitaæ prayu¤jÃnas $ tvayi sÃntvam anarthakam & arthenaivÃdya te bhartà % kausalyÃæ yojayi«yati // Ram_2,7.21 // apavÃhya sa du«ÂÃtmà $ bharataæ tava bandhu«u & kÃlyaæ sthÃpayità rÃmaæ % rÃjye nihatakaïÂake // Ram_2,7.22 // Óatru÷ patipravÃdena $ mÃtreva hitakÃmyayà & ÃÓÅvi«a ivÃÇkena % bÃle paridh­tas tvayà // Ram_2,7.23 // yathà hi kuryÃt sarpo và $ Óatrur và pratyupek«ita÷ & rÃj¤Ã daÓarathenÃdya % saputrà tvaæ tathà k­tà // Ram_2,7.24 // pÃpenÃn­tasÃntvena $ bÃle nityaæ sukhocite & rÃmaæ sthÃpayatà rÃjye % sÃnubandhà hatà hy asi // Ram_2,7.25 // sà prÃptakÃlaæ kaikeyi $ k«ipraæ kuru hitaæ tava & trÃyasva putram ÃtmÃnaæ % mÃæ ca vismayadarÓane // Ram_2,7.26 // mantharÃyà vaca÷ Órutvà $ ÓayanÃt sa ÓubhÃnanà & evam Ãbharaïaæ tasyai % kubjÃyai pradadau Óubham // Ram_2,7.27 // dattvà tv Ãbharaïaæ tasyai $ kubjÃyai pramadottamà & kaikeyÅ mantharÃæ h­«Âà % punar evÃbravÅd idam // Ram_2,7.28 // idaæ tu manthare mahyam $ ÃkhyÃsi paramaæ priyam & etan me priyam ÃkhyÃtu÷ % kiæ và bhÆya÷ karomi te // Ram_2,7.29 // rÃme và bharate vÃhaæ $ viÓe«aæ nopalak«aye & tasmÃt tu«ÂÃsmi yad rÃjà % rÃmaæ rÃjye 'bhi«ek«yati // Ram_2,7.30 // na me paraæ kiæcid itas tvayà puna÷ $ priyaæ priyÃrhe suvacaæ vaco varam & tathà hy avocas tvam ata÷ priyottaraæ % varaæ paraæ te pradadÃmi taæ v­ïu // Ram_2,7.31 // _________________________________________________________________ mantharà tv abhyasÆyyainÃm $ uts­jyÃbharaïaæ ca tat & uvÃcedaæ tato vÃkyaæ % kopadu÷khasamanvità // Ram_2,8.1 // har«aæ kim idam asthÃne $ k­tavaty asi bÃliÓe & ÓokasÃgaramadhyastham % ÃtmÃnaæ nÃvabudhyase // Ram_2,8.2 // subhagà khalu kausalyà $ yasyÃ÷ putro 'bhi«ek«yate & yauvarÃjyena mahatà % Óva÷ pu«yeïa dvijottamai÷ // Ram_2,8.3 // prÃptÃæ sumahatÅæ prÅtiæ $ pratÅtÃæ tÃæ hatadvi«am & upasthÃsyasi kausalyÃæ % dÃsÅva tvaæ k­täjali÷ // Ram_2,8.4 // h­«ÂÃ÷ khalu bhavi«yanti $ rÃmasya paramÃ÷ striya÷ & aprah­«Âà bhavi«yanti % snu«Ãs te bharatak«aye // Ram_2,8.5 // tÃæ d­«Âvà paramaprÅtÃæ $ bruvantÅæ mantharÃæ tata÷ & rÃmasyaiva guïÃn devÅ % kaikeyÅ praÓaÓaæsa ha // Ram_2,8.6 // dharmaj¤o gurubhir dÃnta÷ $ k­taj¤a÷ satyavÃk Óuci÷ & rÃmo rÃj¤a÷ suto jye«Âho % yauvarÃjyam ato 'rhati // Ram_2,8.7 // bhrÃtÌn bh­tyÃæÓ ca dÅrghÃyu÷ $ pit­vat pÃlayi«yati & saætapyase kathaæ kubje % Órutvà rÃmÃbhi«ecanam // Ram_2,8.8 // bharataÓ cÃpi rÃmasya $ dhruvaæ var«aÓatÃt param & pit­paitÃmahaæ rÃjyam % avÃpsyati narar«abha÷ // Ram_2,8.9 // sà tvam abhyudaye prÃpte $ vartamÃne ca manthare & bhavi«yati ca kalyÃïe % kimarthaæ paritapyase \ kausalyÃto 'tiriktaæ ca # sa tu ÓuÓrÆ«ate hi mÃm // Ram_2,8.10 // kaikeyyà vacanaæ Órutvà $ mantharà bh­Óadu÷khità & dÅrgham u«ïaæ vini÷Óvasya % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,8.11 // anarthadarÓinÅ maurkhyÃn $ nÃtmÃnam avabudhyase & ÓokavyasanavistÅrïe % majjantÅ du÷khasÃgare // Ram_2,8.12 // bhavità rÃghavo rÃjà $ rÃghavasya ca ya÷ suta÷ & rÃjavaæÓÃt tu bharata÷ % kaikeyi parihÃsyate // Ram_2,8.13 // na hi rÃj¤a÷ sutÃ÷ sarve $ rÃjye ti«Âhanti bhÃmini & sthÃpyamÃne«u sarve«u % sumahÃn anayo bhavet // Ram_2,8.14 // tasmÃj jye«Âhe hi kaikeyi $ rÃjyatantrÃïi pÃrthivÃ÷ & sthÃpayanty anavadyÃÇgi % guïavatsv itare«v api // Ram_2,8.15 // asÃv atyantanirbhagnas $ tava putro bhavi«yati & anÃthavat sukhebhyaÓ ca % rÃjavaæÓÃc ca vatsale // Ram_2,8.16 // sÃhaæ tvadarthe samprÃptà $ tvaæ tu mÃæ nÃvabudhyase & sapatniv­ddhau yà me tvaæ % pradeyaæ dÃtum icchasi // Ram_2,8.17 // dhruvaæ tu bharataæ rÃma÷ $ prÃpya rÃjyam akaïÂakam & deÓÃntaraæ nÃyayitvà % lokÃntaram athÃpi và // Ram_2,8.18 // bÃla eva hi mÃtulyaæ $ bharato nÃyitas tvayà & saænikar«Ãc ca sauhÃrdaæ % jÃyate sthÃvare«v api // Ram_2,8.19 // goptà hi rÃmaæ saumitrir $ lak«maïaæ cÃpi rÃghava÷ & aÓvinor iva saubhrÃtraæ % tayor loke«u viÓrutam // Ram_2,8.20 // tasmÃn na lak«maïe rÃma÷ $ pÃpaæ kiæcit kari«yati & rÃmas tu bharate pÃpaæ % kuryÃd iti na saæÓaya÷ // Ram_2,8.21 // tasmÃd rÃjag­hÃd eva $ vanaæ gacchatu te suta÷ & etaddhi rocate mahyaæ % bh­Óaæ cÃpi hitaæ tava // Ram_2,8.22 // evaæ te j¤Ãtipak«asya $ ÓreyaÓ caiva bhavi«yati & yadi ced bharato dharmÃt % pitryaæ rÃjyam avÃpsyati // Ram_2,8.23 // sa te sukhocito bÃlo $ rÃmasya sahajo ripu÷ & sam­ddhÃrthasya na«ÂÃrtho % jÅvi«yati kathaæ vaÓe // Ram_2,8.24 // abhidrutam ivÃraïye $ siæhena gajayÆthapam & pracchÃdyamÃnaæ rÃmeïa % bharataæ trÃtum arhasi // Ram_2,8.25 // darpÃn nirÃk­tà pÆrvaæ $ tvayà saubhÃgyavattayà & rÃmamÃtà sapatnÅ te % kathaæ vairaæ na yÃtayet // Ram_2,8.26 // yadà hi rÃma÷ p­thivÅm avÃpsyati $ dhruvaæ prana«Âo bharato bhavi«yati & ato hi saæcintaya rÃjyam Ãtmaje % parasya cÃdyaiva vivÃsakÃraïam // Ram_2,8.27 // _________________________________________________________________ evam uktà tu kaikeyÅ $ krodhena jvalitÃnanà & dÅrgham u«ïaæ vini÷Óvasya % mantharÃm idam abravÅt // Ram_2,9.1 // adya rÃmam ita÷ k«ipraæ $ vanaæ prasthÃpayÃmy aham & yauvarÃjyena bharataæ % k«ipram evÃbhi«ecaye // Ram_2,9.2 // idaæ tv idÃnÅæ saæpaÓya $ kenopÃyena manthare & bharata÷ prÃpnuyÃd rÃjyaæ % na tu rÃma÷ kathaæcana // Ram_2,9.3 // evam uktà tayà devyà $ mantharà pÃpadarÓinÅ & rÃmÃrtham upahiæsantÅ % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,9.4 // hantedÃnÅæ pravak«yÃmi $ kaikeyi ÓrÆyatÃæ ca me & yathà te bharato rÃjyaæ % putra÷ prÃpsyati kevalam // Ram_2,9.5 // Órutvaivaæ vacanaæ tasyà $ mantharÃyÃs tu kaikayÅ & kiæcid utthÃya ÓayanÃt % svÃstÅrïÃd idam abravÅt // Ram_2,9.6 // kathaya tvaæ mamopÃyaæ $ kenopÃyena manthare & bharata÷ prÃpnuyÃd rÃjyaæ % na tu rÃma÷ kathaæcana // Ram_2,9.7 // evam uktà tayà devyà $ mantharà pÃpadarÓinÅ & rÃmÃrtham upahiæsantÅ % kubjà vacanam abravÅt // Ram_2,9.8 // tava devÃsure yuddhe $ saha rÃjar«ibhi÷ pati÷ & agacchat tvÃm upÃdÃya % devarÃjasya sÃhyak­t // Ram_2,9.9 // diÓam ÃsthÃya kaikeyi $ dak«iïÃæ daï¬akÃn prati & vaijayantam iti khyÃtaæ % puraæ yatra timidhvaja÷ // Ram_2,9.10 // sa Óambara iti khyÃta÷ $ ÓatamÃyo mahÃsura÷ & dadau Óakrasya saægrÃmaæ % devasaæghair anirjita÷ // Ram_2,9.11 // tasmin mahati saægrÃme $ rÃjà daÓarathas tadà & apavÃhya tvayà devi % saægrÃmÃn na«Âacetana÷ // Ram_2,9.12 // tatrÃpi vik«ata÷ Óastrai÷ $ patis te rak«itas tvayà & tu«Âena tena dattau te % dvau varau ÓubhadarÓane // Ram_2,9.13 // sa tvayokta÷ patir devi $ yadeccheyaæ tadà varau & g­hïÅyÃm iti tat tena % tathety uktaæ mahÃtmanà \ anabhij¤Ã hy ahaæ devi # tvayaiva kathitaæ purà // Ram_2,9.14 // tau varau yÃca bhartÃraæ $ bharatasyÃbhi«ecanam & pravrÃjanaæ ca rÃmasya % tvaæ var«Ãïi caturdaÓa // Ram_2,9.15 // krodhÃgÃraæ praviÓyÃdya $ kruddhevÃÓvapate÷ sute & Óe«vÃn antarhitÃyÃæ tvaæ % bhÆmau malinavÃsinÅ \ mà smainaæ pratyudÅk«ethà # mà cainam abhibhëathÃ÷ // Ram_2,9.16 // dayità tvaæ sadà bhartur $ atra me nÃsti saæÓaya÷ & tvatk­te ca mahÃrÃjo % viÓed api hutÃÓanam // Ram_2,9.17 // na tvÃæ krodhayituæ Óakto $ na kruddhÃæ pratyudÅk«itum & tava priyÃrthaæ rÃjà hi % prÃïÃn api parityajet // Ram_2,9.18 // na hy atikramituæ Óaktas $ tava vÃkyaæ mahÅpati÷ & mandasvabhÃve budhyasva % saubhÃgyabalam Ãtmana÷ // Ram_2,9.19 // maïimuktÃsuvarïÃni $ ratnÃni vividhÃni ca & dadyÃd daÓaratho rÃjà % mà sma te«u mana÷ k­thÃ÷ // Ram_2,9.20 // yau tau devÃsure yuddhe $ varau daÓaratho 'dadÃt & tau smÃraya mahÃbhÃge % so 'rtho mà tvÃm atikramet // Ram_2,9.21 // yadà tu te varaæ dadyÃt $ svayam utthÃpya rÃghava÷ & vyavasthÃpya mahÃrÃjaæ % tvam imaæ v­ïuyà varam // Ram_2,9.22 // rÃmaæ pravrÃjayÃraïye $ nava var«Ãïi pa¤ca ca & bharata÷ kriyatÃæ rÃjà % p­thivyÃæ pÃrthivar«abha÷ // Ram_2,9.23 // evaæ pravrÃjitaÓ caiva $ rÃmo 'rÃmo bhavi«yati & bharataÓ ca hatÃmitras % tava rÃjà bhavi«yati // Ram_2,9.24 // yena kÃlena rÃmaÓ ca $ vanÃt pratyÃgami«yati & tena kÃlena putras te % k­tamÆlo bhavi«yati \ saæg­hÅtamanu«yaÓ ca # suh­dbhi÷ sÃrdham ÃtmavÃn // Ram_2,9.25 // prÃptakÃlaæ tu te manye $ rÃjÃnaæ vÅtasÃdhvasà & rÃmÃbhi«ekasaækalpÃn % nig­hya vinivartaya // Ram_2,9.26 // anartham artharÆpeïa $ grÃhità sà tatas tayà & h­«Âà pratÅtà kaikeyÅ % mantharÃm idam abravÅt // Ram_2,9.27 // kubje tvÃæ nÃbhijÃnÃmi $ Óre«ÂhÃæ Óre«ÂhÃbhidhÃyinÅm & p­thivyÃm asi kubjÃnÃm % uttamà buddhiniÓcaye // Ram_2,9.28 // tvam eva tu mamÃrthe«u $ nityayuktà hitai«iïÅ & nÃhaæ samavabudhyeyaæ % kubje rÃj¤aÓ cikÅr«itam // Ram_2,9.29 // santi du÷saæsthitÃ÷ kubjà $ vakrÃ÷ paramapÃpikÃ÷ & tvaæ padmam iva vÃtena % saænatà priyadarÓanà // Ram_2,9.30 // uras te 'bhinivi«Âaæ vai $ yÃvat skandhÃt samunnatam & adhastÃc codaraæ ÓÃntaæ % sunÃbham iva lajjitam // Ram_2,9.31 // jaghanaæ tava nirghu«Âaæ $ raÓanÃdÃmaÓobhitam & jaÇghe bh­Óam upanyaste % pÃdau cÃpy ÃyatÃv ubhau // Ram_2,9.32 // tvam ÃyatÃbhyÃæ sakthibhyÃæ $ manthare k«aumavÃsini & agrato mama gacchantÅ % rÃjahaæsÅva rÃjase // Ram_2,9.33 // tavedaæ sthagu yad dÅrghaæ $ rathaghoïam ivÃyatam & mataya÷ k«atravidyÃÓ ca % mÃyÃÓ cÃtra vasanti te // Ram_2,9.34 // atra te pratimok«yÃmi $ mÃlÃæ kubje hiraïmayÅm & abhi«ikte ca bharate % rÃghave ca vanaæ gate // Ram_2,9.35 // jÃtyena ca suvarïena $ suni«Âaptena sundari & labdhÃrthà ca pratÅtà ca % lepayi«yÃmi te sthagu // Ram_2,9.36 // mukhe ca tilakaæ citraæ $ jÃtarÆpamayaæ Óubham & kÃrayi«yÃmi te kubje % ÓubhÃny ÃbharaïÃni ca // Ram_2,9.37 // paridhÃya Óubhe vastre $ devateva cari«yasi & candram ÃhvayamÃnena % mukhenÃpratimÃnanà \ gami«yasi gatiæ mukhyÃæ # garvayantÅ dvi«ajjanam // Ram_2,9.38 // tavÃpi kubjÃ÷ kubjÃyÃ÷ $ sarvÃbharaïabhÆ«itÃ÷ & pÃdau paricari«yanti % yathaiva tvaæ sadà mama // Ram_2,9.39 // iti praÓasyamÃnà sà $ kaikeyÅm idam abravÅt & ÓayÃnÃæ Óayane Óubhre % vedyÃm agniÓikhÃm iva // Ram_2,9.40 // gatodake setubandho $ na kalyÃïi vidhÅyate & utti«Âha kuru kalyÃïaæ % rÃjÃnam anudarÓaya // Ram_2,9.41 // tathà protsÃhità devÅ $ gatvà mantharayà saha & krodhÃgÃraæ viÓÃlÃk«Å % saubhÃgyamadagarvità // Ram_2,9.42 // anekaÓatasÃhasraæ $ muktÃhÃraæ varÃÇganà & avamucya varÃrhÃïi % ÓubhÃny ÃbharaïÃni ca // Ram_2,9.43 // tato hemopamà tatra $ kubjà vÃkyavaÓaæ gatà & saæviÓya bhÆmau kaikeyÅ % mantharÃm idam abravÅt // Ram_2,9.44 // iha và mÃæ m­tÃæ kubje $ n­pÃyÃvedayi«yasi & vanaæ tu rÃghave prÃpte % bharata÷ prÃpsyati k«itim // Ram_2,9.45 // athaitad uktvà vacanaæ sudÃruïaæ $ nidhÃya sarvÃbharaïÃni bhÃminÅ & asaæv­tÃm Ãstaraïena medinÅæ % tadÃdhiÓiÓye patiteva kiænarÅ // Ram_2,9.46 // udÅrïasaærambhatamov­tÃnanà $ tathÃvamuktottamamÃlyabhÆ«aïà & narendrapatnÅ vimanà babhÆva sà % tamov­tà dyaur iva magnatÃrakà // Ram_2,9.47 // _________________________________________________________________ Ãj¤Ãpya tu mahÃrÃjo $ rÃghavasyÃbhi«ecanam & priyÃrhÃæ priyam ÃkhyÃtuæ % viveÓÃnta÷puraæ vaÓÅ // Ram_2,10.1 // tÃæ tatra patitÃæ bhÆmau $ ÓayÃnÃm atathocitÃm & pratapta iva du÷khena % so 'paÓyaj jagatÅpati÷ // Ram_2,10.2 // sa v­ddhas taruïÅæ bhÃryÃæ $ prÃïebhyo 'pi garÅyasÅm & apÃpa÷ pÃpasaækalpÃæ % dadarÓa dharaïÅtale // Ram_2,10.3 // kareïum iva digdhena $ viddhÃæ m­gayuïà vane & mahÃgaja ivÃraïye % snehÃt parimamarÓa tÃm // Ram_2,10.4 // parim­Óya ca pÃïibhyÃm $ abhisaætrastacetana÷ & kÃmÅ kamalapattrÃk«Åm % uvÃca vanitÃm idam // Ram_2,10.5 // na te 'ham abhijÃnÃmi $ krodham Ãtmani saæÓritam & devi kenÃbhiyuktÃsi % kena vÃsi vimÃnità // Ram_2,10.6 // yad idaæ mama du÷khÃya $ Óe«e kalyÃïi pÃæsu«u & bhÆmau Óe«e kimarthaæ tvaæ % mayi kalyÃïacetasi \ bhÆtopahatacitteva # mama cittapramÃthinÅ // Ram_2,10.7 // santi me kuÓalà vaidyà $ abhitu«ÂÃÓ ca sarvaÓa÷ & sukhitÃæ tvÃæ kari«yanti % vyÃdhim Ãcak«va bhÃmini // Ram_2,10.8 // kasya và te priyaæ kÃryaæ $ kena và vipriyaæ k­tam & ka÷ priyaæ labhatÃm adya % ko và sumahad apriyam // Ram_2,10.9 // avadhyo vadhyatÃæ ko và $ vadhya÷ ko và vimucyatÃm & daridra÷ ko bhavatv ìhyo % dravyavÃn vÃpy aki¤cana÷ // Ram_2,10.10 // ahaæ caiva madÅyÃÓ ca $ sarve tava vaÓÃnugÃ÷ & na te kaæcid abhiprÃyaæ % vyÃhantum aham utsahe // Ram_2,10.11 // Ãtmano jÅvitenÃpi $ brÆhi yan manasecchasi & yÃvad Ãvartate cakraæ % tÃvatÅ me vasuædharà // Ram_2,10.12 // tathoktà sà samÃÓvastà $ vaktukÃmà tad apriyam & paripŬayituæ bhÆyo % bhartÃram upacakrame // Ram_2,10.13 // nÃsmi viprak­tà deva $ kenacin na vimÃnità & abhiprÃyas tu me kaÓcit % tam icchÃmi tvayà k­tam // Ram_2,10.14 // pratij¤Ãæ pratijÃnÅ«va $ yadi tvaæ kartum icchasi & atha tad vyÃhari«yÃmi % yad abhiprÃrthitaæ mayà // Ram_2,10.15 // evam uktas tayà rÃjà $ priyayà strÅvaÓaæ gata÷ & tÃm uvÃca mahÃtejÃ÷ % kaikeyÅm Å«adutsmita÷ // Ram_2,10.16 // avalipte na jÃnÃsi $ tvatta÷ priyataro mama & manujo manujavyÃghrÃd % rÃmÃd anyo na vidyate // Ram_2,10.17 // bhadre h­dayam apy etad $ anum­Óyoddharasva me & etat samÅk«ya kaikeyi % brÆhi yat sÃdhu manyase // Ram_2,10.18 // balam Ãtmani paÓyantÅ $ na mÃæ ÓaÇkitum arhasi & kari«yÃmi tava prÅtiæ % suk­tenÃpi te Óape // Ram_2,10.19 // tena vÃkyena saæh­«Âà $ tam abhiprÃyam Ãtmana÷ & vyÃjahÃra mahÃghoram % abhyÃgatam ivÃntakam // Ram_2,10.20 // yathÃkrameïa Óapasi $ varaæ mama dadÃsi ca & tac ch­ïvantu trayastriæÓad % devÃ÷ sendrapurogamÃ÷ // Ram_2,10.21 // candrÃdityau nabhaÓ caiva $ grahà rÃtryahanÅ diÓa÷ & jagac ca p­thivÅ caiva % sagandharvà sarÃk«asà // Ram_2,10.22 // niÓÃcarÃïi bhÆtÃni $ g­he«u g­hadevatÃ÷ & yÃni cÃnyÃni bhÆtÃni % jÃnÅyur bhëitaæ tava // Ram_2,10.23 // satyasaædho mahÃtejà $ dharmaj¤a÷ susamÃhita÷ & varaæ mama dadÃty e«a % tan me Ó­ïvantu devatÃ÷ // Ram_2,10.24 // iti devÅ mahe«vÃsaæ $ parig­hyÃbhiÓasya ca & tata÷ param uvÃcedaæ % varadaæ kÃmamohitam // Ram_2,10.25 // varau yau me tvayà deva $ tadà dattau mahÅpate & tau tÃvad aham adyaiva % vak«yÃmi Ó­ïu me vaca÷ // Ram_2,10.26 // abhi«ekasamÃrambho $ rÃghavasyopakalpita÷ & anenaivÃbhi«ekeïa % bharato me 'bhi«icyatÃm // Ram_2,10.27 // nava pa¤ca ca var«Ãïi $ daï¬akÃraïyam ÃÓrita÷ & cÅrÃjinajaÂÃdhÃrÅ % rÃmo bhavatu tÃpasa÷ // Ram_2,10.28 // bharato bhajatÃm adya $ yauvarÃjyam akaïÂakam & adya caiva hi paÓyeyaæ % prayÃntaæ rÃghavaæ vane // Ram_2,10.29 // tata÷ Órutvà mahÃrÃja $ kaikeyyà dÃruïaæ vaca÷ & vyathito vilavaÓ caiva % vyÃghrÅæ d­«Âvà yathà m­ga÷ // Ram_2,10.30 // asaæv­tÃyÃm ÃsÅno $ jagatyÃæ dÅrgham ucchvasan & aho dhig iti sÃmar«o % vÃcam uktvà narÃdhipa÷ \ moham ÃpedivÃn bhÆya÷ # Óokopahatacetana÷ // Ram_2,10.31 // cireïa tu n­pa÷ saæj¤Ãæ $ pratilabhya sudu÷khita÷ & kaikeyÅm abravÅt kruddha÷ % pradahann iva cak«u«Ã // Ram_2,10.32 // n­Óaæse du«ÂacÃritre $ kulasyÃsya vinÃÓini & kiæ k­taæ tava rÃmeïa % pÃpe pÃpaæ mayÃpi và // Ram_2,10.33 // sadà te jananÅtulyÃæ $ v­ttiæ vahati rÃghava÷ & tasyaiva tvam anarthÃya % kiænimittam ihodyatà // Ram_2,10.34 // tvaæ mayÃtmavinÃÓÃya $ bhavanaæ svaæ praveÓità & avij¤ÃnÃn n­pasutà % vyÃlÅ tÅk«ïavi«Ã yathà // Ram_2,10.35 // jÅvaloko yadà sarvo $ rÃmasyeha guïastavam & aparÃdhaæ kam uddiÓya % tyak«yÃmÅ«Âam ahaæ sutam // Ram_2,10.36 // kausalyÃæ và sumitrÃæ và $ tyajeyam api và Óriyam & jÅvitaæ vÃtmano rÃmaæ % na tv eva pit­vatsalam // Ram_2,10.37 // parà bhavati me prÅtir $ d­«Âvà tanayam agrajam & apaÓyatas tu me rÃmaæ % na«Âà bhavati cetanà // Ram_2,10.38 // ti«Âhel loko vinà sÆryaæ $ sasyaæ và salilaæ vinà & na tu rÃmaæ vinà dehe % ti«Âhet tu mama jÅvitam // Ram_2,10.39 // tad alaæ tyajyatÃm e«a $ niÓcaya÷ pÃpaniÓcaye & api te caraïau mÆrdhnà % sp­ÓÃmy e«a prasÅda me // Ram_2,10.40 // sa bhÆmipÃlo vilapann anÃthavat $ striyà g­hÅto h­daye 'timÃtrayà & papÃta devyÃÓ caraïau prasÃritÃv % ubhÃv asaæsp­Óya yathÃturas tathà // Ram_2,10.41 // _________________________________________________________________ atadarhaæ mahÃrÃjaæ $ ÓayÃnam atathocitam & yayÃtim iva puïyÃnte % devalokÃt paricyutam // Ram_2,11.1 // anartharÆpà siddhÃrthà $ abhÅtà bhayadarÓinÅ & punar ÃkÃrayÃmÃsa % tam eva varam aÇganà // Ram_2,11.2 // tvaæ katthase mahÃrÃja $ satyavÃdÅ d­¬havrata÷ & mama cemaæ varaæ kasmÃd % vidhÃrayitum icchasi // Ram_2,11.3 // evam uktas tu kaikeyyà $ rÃjà daÓarathas tadà & pratyuvÃca tata÷ kruddho % muhÆrtaæ vihvalann iva // Ram_2,11.4 // m­te mayi gate rÃme $ vanaæ manujapuægave & hantÃnÃrye mamÃmitre % rÃma÷ pravrÃjito vanam // Ram_2,11.5 // yadi satyaæ bravÅmy etat $ tad asatyaæ bhavi«yati & akÅrtir atulà loke % dhruvaæ paribhavaÓ ca me // Ram_2,11.6 // tathà vilapatas tasya $ paribhramitacetasa÷ & astam abhyagamat sÆryo % rajanÅ cÃbhyavartata // Ram_2,11.7 // sa triyÃmà tathÃrtasya $ candramaï¬alamaï¬ità & rÃj¤o vilapamÃnasya % na vyabhÃsata ÓarvarÅ // Ram_2,11.8 // tathaivo«ïaæ vini÷Óvasya $ v­ddho daÓaratho n­pa÷ & vilalÃpÃrtavad du÷khaæ % gaganÃsaktalocana÷ // Ram_2,11.9 // na prabhÃtaæ tvayecchÃmi $ mayÃyaæ racito '¤jali÷ & atha và gamyatÃæ ÓÅghraæ % nÃham icchÃmi nirgh­ïÃm \ n­ÓaæsÃæ kaikeyÅæ dra«Âuæ # yat k­te vyasanaæ mahat // Ram_2,11.10 // evam uktvà tato rÃjà $ kaikeyÅæ saæyatäjali÷ & prasÃdayÃmÃsa puna÷ % kaikeyÅæ cedam abravÅt // Ram_2,11.11 // sÃdhuv­ttasya dÅnasya $ tvadgatasya gatÃyu«a÷ & prasÃda÷ kriyatÃæ devi % bhadre rÃj¤o viÓe«ata÷ // Ram_2,11.12 // ÓÆnyena khalu suÓroïi $ mayedaæ samudÃh­tam & kuru sÃdhu prasÃdaæ me % bÃle sah­dayà hy asi // Ram_2,11.13 // viÓuddhabhÃvasya hi du«ÂabhÃvà $ tÃmrek«aïasyÃÓrukalasya rÃj¤a÷ & Órutvà vicitraæ karuïaæ vilÃpaæ % bhartur n­Óaæsà na cakÃra vÃkyam // Ram_2,11.14 // tata÷ sa rÃjà punar eva mÆrchita÷ $ priyÃm atu«ÂÃæ pratikÆlabhëiïÅm & samÅk«ya putrasya vivÃsanaæ prati % k«itau visaæj¤o nipapÃta du÷khita÷ // Ram_2,11.15 // _________________________________________________________________ putraÓokÃrditaæ pÃpà $ visaæj¤aæ patitaæ bhuvi & vive«ÂamÃnam udÅk«ya % saik«vÃkam idam abravÅt // Ram_2,12.1 // pÃpaæ k­tveva kim idaæ $ mama saæÓrutya saæÓravam & Óe«e k«ititale sanna÷ % sthityÃæ sthÃtuæ tvam arhasi // Ram_2,12.2 // Ãhu÷ satyaæ hi paramaæ $ dharmaæ dharmavido janÃ÷ & satyam ÃÓritya hi mayà % tvaæ ca dharmaæ pracodita÷ // Ram_2,12.3 // saæÓrutya Óaibya÷ ÓyenÃya $ svÃæ tanuæ jagatÅpati÷ & pradÃya pak«iïo rÃja¤ % jagÃma gatim uttamÃm // Ram_2,12.4 // tathà hy alarkas tejasvÅ $ brÃhmaïe vedapÃrage & yÃcamÃne svake netre % uddh­tyÃvimanà dadau // Ram_2,12.5 // saritÃæ tu pati÷ svalpÃæ $ maryÃdÃæ satyam anvita÷ & satyÃnurodhÃt samaye % velÃæ svÃæ nÃtivartate // Ram_2,12.6 // samayaæ ca mamÃryemaæ $ yadi tvaæ na kari«yasi & agratas te parityaktà % parityak«yÃmi jÅvitam // Ram_2,12.7 // evaæ pracodito rÃjà $ kaikeyyà nirviÓaÇkayà & nÃÓakat pÃÓam unmoktuæ % balir indrak­taæ yathà // Ram_2,12.8 // udbhrÃntah­dayaÓ cÃpi $ vivarïavadano 'bhavat & sa dhuryo vai parispandan % yugacakrÃntaraæ yathà // Ram_2,12.9 // vihvalÃbhyÃæ ca netrÃbhyÃm $ apaÓyann iva bhÆmipa÷ & k­cchrÃd dhairyeïa saæstabhya % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,12.10 // yas te mantrak­ta÷ pÃïir $ agnau pÃpe mayà dh­ta÷ & taæ tyajÃmi svajaæ caiva % tava putraæ saha tvayà // Ram_2,12.11 // tata÷ pÃpasamÃcÃrà $ kaikeyÅ pÃrthivaæ puna÷ & uvÃca paru«aæ vÃkyaæ % vÃkyaj¤Ã ro«amÆrchità // Ram_2,12.12 // kim idaæ bhëase rÃjan $ vÃkyaæ gararujopamam & ÃnÃyayitum akli«Âaæ % putraæ rÃmam ihÃrhasi // Ram_2,12.13 // sthÃpya rÃjye mama sutaæ $ k­tvà rÃmaæ vanecaram & ni÷sapatnÃæ ca mÃæ k­tvà % k­tak­tyo bhavi«yasi // Ram_2,12.14 // sa nunna iva tÅk«ïeïa $ pratodena hayottama÷ & rÃjà pracodito 'bhÅk«ïaæ % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,12.15 // dharmabandhena baddho 'smi $ na«Âà ca mama cetanà & jye«Âhaæ putraæ priyaæ rÃmaæ % dra«Âum icchÃmi dhÃrmikam // Ram_2,12.16 // iti rÃj¤o vaca÷ Órutvà $ kaikeyÅ tadanantaram & svayam evÃbravÅt sÆtaæ % gaccha tvaæ rÃmam Ãnaya // Ram_2,12.17 // tata÷ sa rÃjà taæ sÆtaæ $ sannahar«a÷ sutaæ prati & ÓokÃraktek«aïa÷ ÓrÅmÃn % udvÅk«yovÃca dhÃrmika÷ // Ram_2,12.18 // sumantra÷ karuïaæ Órutvà $ d­«Âvà dÅnaæ ca pÃrthivam & prag­hÅtäjali÷ kiæcit % tasmÃd deÓÃd apÃkraman // Ram_2,12.19 // yadà vaktuæ svayaæ dainyÃn $ na ÓaÓÃka mahÅpati÷ & tadà sumantraæ mantraj¤Ã % kaikeyÅ pratyuvÃca ha // Ram_2,12.20 // sumantra rÃmaæ drak«yÃmi $ ÓÅghram Ãnaya sundaram & sa manyamÃna÷ kalyÃïaæ % h­dayena nananda ca // Ram_2,12.21 // sumantraÓ cintayÃmÃsa $ tvaritaæ coditas tayà & vyaktaæ rÃmo 'bhi«ekÃrtham % ihÃyÃsyati dharmavit // Ram_2,12.22 // iti sÆto matiæ k­tvà $ har«eïa mahatà puna÷ & nirjagÃma mahÃtejà % rÃghavasya did­k«ayà // Ram_2,12.23 // tata÷ purastÃt sahasà vinirgato $ mahÅpatÅn dvÃragatÃn vilokayan & dadarÓa paurÃn vividhÃn mahÃdhanÃn % upasthitÃn dvÃram upetya vi«ÂhitÃn // Ram_2,12.24 // _________________________________________________________________ te tu tÃæ rajanÅm u«ya $ brÃhmaïà vedapÃragÃ÷ & upatasthur upasthÃnaæ % saharÃjapurohitÃ÷ // Ram_2,13.1 // amÃtyà balamukhyÃÓ ca $ mukhyà ye nigamasya ca & rÃghavasyÃbhi«ekÃrthe % prÅyamÃïÃs tu saægatÃ÷ // Ram_2,13.2 // udite vimale sÆrye $ pu«ye cÃbhyÃgate 'hani & abhi«ekÃya rÃmasya % dvijendrair upakalpitam // Ram_2,13.3 // käcanà jalakumbhÃÓ ca $ bhadrapÅÂhaæ svalaæk­tam & rÃmaÓ ca samyagÃstÅrïo % bhÃsvatà vyÃghracarmaïà // Ram_2,13.4 // gaÇgÃyamunayo÷ puïyÃt $ saægamÃd Ãh­taæ jalam & yÃÓ cÃnyÃ÷ sarita÷ puïyà % hradÃ÷ kÆpÃ÷ sarÃæsi ca // Ram_2,13.5 // prÃgvÃhÃÓ cordhvavÃhÃÓ ca $ tiryagvÃhÃ÷ samÃhitÃ÷ & tÃbhyaÓ caivÃh­taæ toyaæ % samudrebhyaÓ ca sarvaÓa÷ // Ram_2,13.6 // k«audraæ dadhigh­taæ lÃjà $ darbhÃ÷ sumanasa÷ paya÷ & salÃjÃ÷ k«ÅribhiÓ channà % ghaÂÃ÷ käcanarÃjatÃ÷ \ padmotpalayutà bhÃnti # pÆrïÃ÷ paramavÃriïà // Ram_2,13.7 // candrÃæÓuvikacaprakhyaæ $ pÃï¬uraæ ratnabhÆ«itam & sajjaæ ti«Âhati rÃmasya % vÃlavyajanam uttamam // Ram_2,13.8 // candramaï¬alasaækÃÓam $ Ãtapatraæ ca pÃï¬uram & sajjaæ dyutikaraæ ÓrÅmad % abhi«ekapurask­tam // Ram_2,13.9 // pÃï¬uraÓ ca v­«a÷ sajja÷ $ pÃï¬urÃÓvaÓ ca susthita÷ & prasrutaÓ ca gaja÷ ÓrÅmÃn % aupavÃhya÷ pratÅk«ate // Ram_2,13.10 // a«Âau kanyÃÓ ca maÇgalyÃ÷ $ sarvÃbharaïabhÆ«itÃ÷ & vÃditrÃïi ca sarvÃïi % bandinaÓ ca tathÃpare // Ram_2,13.11 // ik«vÃkÆïÃæ yathà rÃjye $ saæbhriyetÃbhi«ecanam & tathà jÃtÅyam ÃdÃya % rÃjaputrÃbhi«ecanam // Ram_2,13.12 // te rÃjavacanÃt tatra $ samavetà mahÅpatim & apaÓyanto 'bruvan ko nu % rÃj¤o na÷ prativedayet // Ram_2,13.13 // na paÓyÃmaÓ ca rÃjÃnam $ uditaÓ ca divÃkara÷ & yauvarÃjyÃbhi«ekaÓ ca % sajjo rÃmasya dhÅmata÷ // Ram_2,13.14 // iti te«u bruvÃïe«u $ sÃrvabhaumÃn mahÅpatÅn & abravÅt tÃn idaæ sarvÃn % sumantro rÃjasatk­ta÷ // Ram_2,13.15 // ayaæ p­cchÃmi vacanÃt $ sukham Ãyu«matÃm aham & rÃj¤a÷ saæpratibuddhasya % yac cÃgamanakÃraïam // Ram_2,13.16 // ity uktvÃnta÷puradvÃram $ ÃjagÃma purÃïavit & ÃÓirbhir guïayuktÃbhir % abhitu«ÂÃva rÃghavam // Ram_2,13.17 // gatà bhagavatÅ rÃtrir $ aha÷ Óivam upasthitam & budhyasva n­paÓÃrdÆla % kuru kÃryam anantaram // Ram_2,13.18 // brÃhmaïà balamukhyÃÓ ca $ naigamÃÓ cÃgatà n­pa & darÓanaæ pratikÃÇk«ante % pratibudhyasva rÃghava // Ram_2,13.19 // stuvantaæ taæ tadà sÆtaæ $ sumantraæ mantrakovidam & pratibudhya tato rÃjà % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,13.20 // na caiva saæprasupto 'ham $ Ãnayed ÃÓu rÃghavam & iti rÃjà daÓaratha÷ % sÆtaæ tatrÃnvaÓÃt puna÷ // Ram_2,13.21 // sa rÃjavacanaæ Órutvà $ Óirasà pratipÆjya tam & nirjagÃma n­pÃvÃsÃn % manyamÃna÷ priyaæ mahat // Ram_2,13.22 // prapanno rÃjamÃrgaæ ca $ patÃkÃdhvajaÓobhitam & sa sÆtas tatra ÓuÓrÃva % rÃmÃdhikaraïÃ÷ kathÃ÷ // Ram_2,13.23 // tato dadarÓa ruciraæ $ kailÃsasad­Óaprabham & rÃmaveÓma sumantras tu % ÓakraveÓmasamaprabham // Ram_2,13.24 // mahÃkapÃÂapihitaæ $ vitardiÓataÓobhitam & käcanapratimaikÃgraæ % maïividrumatoraïam // Ram_2,13.25 // ÓÃradÃbhraghanaprakhyaæ $ dÅptaæ meruguhopamam & dÃmabhir varamÃlyÃnÃæ % sumahadbhir alaæk­tam // Ram_2,13.26 // sa vÃjiyuktena rathena sÃrathir $ narÃkulaæ rÃjakulaæ vilokayan & tata÷ samÃsÃdya mahÃdhanaæ mahat % prah­«Âaromà sa babhÆva sÃrathi÷ // Ram_2,13.27 // tad adrikÆÂÃcalameghasaænibhaæ $ mahÃvimÃnottamaveÓmasaæghavat & avÃryamÃïa÷ praviveÓa sÃrathi÷ % prabhÆtaratnaæ makaro yathÃrïavam // Ram_2,13.28 // _________________________________________________________________ sa tadanta÷puradvÃraæ $ samatÅtya janÃkulam & praviviktÃæ tata÷ kak«yÃm % ÃsasÃda purÃïavit // Ram_2,14.1 // prÃsakÃrmukabibhradbhir $ yuvabhir m­«Âakuï¬alai÷ & apramÃdibhir ekÃgrai÷ % svanuraktair adhi«ÂhitÃm // Ram_2,14.2 // tatra këÃyiïo v­ddhÃn $ vetrapÃïÅn svalaæk­tÃn & dadarÓa vi«ÂhitÃn dvÃri % stryadhyak«Ãn susamÃhitÃn // Ram_2,14.3 // te samÅk«ya samÃyÃntaæ $ rÃmapriyacikÅr«ava÷ & sahabhÃryÃya rÃmÃya % k«ipram evÃcacak«ire // Ram_2,14.4 // prativeditam Ãj¤Ãya $ sÆtam abhyantaraæ pitu÷ & tatraivÃnÃyayÃmÃsa % rÃghava÷ priyakÃmyayà // Ram_2,14.5 // taæ vaiÓravaïasaækÃÓam $ upavi«Âaæ svalaæk­tam & dadarÓa sÆta÷ paryaÇke % sauvarïe sottaracchade // Ram_2,14.6 // varÃharudhirÃbheïa $ Óucinà ca sugandhinà & anuliptaæ parÃrdhyena % candanena paraætapam // Ram_2,14.7 // sthitayà pÃrÓvataÓ cÃpi $ vÃlavyajanahastayà & upetaæ sÅtayà bhÆyaÓ % citrayà ÓaÓinaæ yathà // Ram_2,14.8 // taæ tapantam ivÃdityam $ upapannaæ svatejasà & vavande varadaæ bandÅ % niyamaj¤o vinÅtavat // Ram_2,14.9 // präjalis tu sukhaæ p­«Âvà $ vihÃraÓayanÃsane & rÃjaputram uvÃcedaæ % sumantro rÃjasatk­ta÷ // Ram_2,14.10 // kausalyà suprabhà deva $ pità tvÃæ dra«Âum icchati & mahi«yà saha kaikeyyà % gamyatÃæ tatra mÃciram // Ram_2,14.11 // evam uktas tu saæh­«Âo $ narasiæho mahÃdyuti÷ & tata÷ saæmÃnayÃmÃsa % sÅtÃm idam uvÃca ha // Ram_2,14.12 // devi devaÓ ca devÅ ca $ samÃgamya madantare & mantrayete dhruvaæ kiæcid % abhi«ecanasaæhitam // Ram_2,14.13 // lak«ayitvà hy abhiprÃyaæ $ priyakÃmà sudak«iïà & saæcodayati rÃjÃnaæ % madarthaæ madirek«aïà // Ram_2,14.14 // yÃd­ÓÅ pari«at tatra $ tÃd­Óo dÆta Ãgata÷ & dhruvam adyaiva mÃæ rÃjà % yauvarÃjye 'bhi«ek«yati // Ram_2,14.15 // hanta ÓÅghram ito gatvà $ drak«yÃmi ca mahÅpatim & saha tvaæ parivÃreïa % sukham Ãsva ramasva ca // Ram_2,14.16 // patisaæmÃnità sÅtà $ bhartÃram asitek«aïà & ÃdvÃram anuvavrÃja % maÇgalÃny abhidadhyu«Å // Ram_2,14.17 // sa sarvÃn arthino d­«Âvà $ sametya pratinandya ca & tata÷ pÃvakasaækÃÓam % Ãruroha rathottamam // Ram_2,14.18 // mu«ïantam iva cak«Ææ«i $ prabhayà hemavarcasam & kareïuÓiÓukalpaiÓ ca % yuktaæ paramavÃjibhi÷ // Ram_2,14.19 // hariyuktaæ sahasrÃk«o $ ratham indra ivÃÓugam & prayayau tÆrïam ÃsthÃya % rÃghavo jvalita÷ Óriyà // Ram_2,14.20 // sa parjanya ivÃkÃÓe $ svanavÃn abhinÃdayan & niketÃn niryayau ÓrÅmÃn % mahÃbhrÃd iva candramÃ÷ // Ram_2,14.21 // chattracÃmarapÃïis tu $ lak«maïo rÃghavÃnuja÷ & jugopa bhrÃtaraæ bhrÃtà % ratham ÃsthÃya p­«Âhata÷ // Ram_2,14.22 // tato halahalÃÓabdas $ tumula÷ samajÃyata & tasya ni«kramamÃïasya % janaughasya samantata÷ // Ram_2,14.23 // sa rÃghavas tatra kathÃpralÃpaæ $ ÓuÓrÃva lokasya samÃgatasya & ÃtmÃdhikÃrà vividhÃÓ ca vÃca÷ % prah­«ÂarÆpasya pure janasya // Ram_2,14.24 // e«a Óriyaæ gacchati rÃghavo 'dya $ rÃjaprasÃdÃd vipulÃÇgam i«yan & ete vayaæ sarvasam­ddhakÃmà % ye«Ãm ayaæ no bhavità praÓÃstà \ lÃbho janasyÃsya yad e«a sarvaæ # prapatsyate rëÂram idaæ cirÃya // Ram_2,14.25 // sa gho«avadbhiÓ ca hayai÷ sanÃgai÷ $ pura÷sarai÷ svastikasÆtamÃgadhai÷ & mahÅyamÃna÷ pravaraiÓ ca vÃdakair % abhi«Âuto vaiÓravaïo yathà yayau // Ram_2,14.26 // kareïumÃtaægarathÃÓvasaækulaæ $ mahÃjanaughai÷ paripÆrïacatvaram & prabhÆtaratnaæ bahupaïyasaæcayaæ % dadarÓa rÃmo ruciraæ mahÃpatham // Ram_2,14.27 // _________________________________________________________________ sa rÃmo ratham ÃsthÃya $ samprah­«Âasuh­jjana÷ & apaÓyan nagaraæ ÓrÅmÃn % nÃnÃjanasamÃkulam // Ram_2,15.1 // sa g­hair abhrasaækÃÓai÷ $ pÃï¬urair upaÓobhitam & rÃjamÃrgaæ yayau rÃmo % madhyenÃgarudhÆpitam // Ram_2,15.2 // ÓobhamÃnam asaæbÃdhaæ $ taæ rÃjapatham uttamam & saæv­taæ vividhai÷ païyair % bhak«yair uccÃvacair api // Ram_2,15.3 // ÃÓÅrvÃdÃn bahƤ Ó­ïvan $ suh­dbhi÷ samudÅritÃn & yathÃrhaæ cÃpi sampÆjya % sarvÃn eva narÃn yayau // Ram_2,15.4 // pitÃmahair Ãcaritaæ $ tathaiva prapitÃmahai÷ & adyopÃdÃya taæ mÃrgam % abhi«ikto 'nupÃlaya // Ram_2,15.5 // yathà sma lÃlitÃ÷ pitrà $ yathà pÆrvai÷ pitÃmahai÷ & tata÷ sukhataraæ sarve % rÃme vatsyÃma rÃjani // Ram_2,15.6 // alam adya hi bhuktena $ paramÃrthair alaæ ca na÷ & yathà paÓyÃma niryÃntaæ % rÃmaæ rÃjye prati«Âhitam // Ram_2,15.7 // ato hi na priyataraæ $ nÃnyat kiæcid bhavi«yati & yathÃbhi«eko rÃmasya % rÃjyenÃmitatejasa÷ // Ram_2,15.8 // etÃÓ cÃnyÃÓ ca suh­dÃm $ udÃsÅna÷ kathÃ÷ ÓubhÃ÷ & ÃtmasaæpÆjanÅ÷ Ó­ïvan % yayau rÃmo mahÃpatham // Ram_2,15.9 // na hi tasmÃn mana÷ kaÓcic $ cak«u«Å và narottamÃt & nara÷ Óaknoty apÃkra«Âum % atikrÃnte 'pi rÃghave // Ram_2,15.10 // sarve«Ãæ sa hi dharmÃtmà $ varïÃnÃæ kurute dayÃm & caturïÃæ hi vaya÷sthÃnÃæ % tena te tam anuvratÃ÷ // Ram_2,15.11 // sa rÃjakulam ÃsÃdya $ mahendrabhavanopamam & rÃjaputra÷ pitur veÓma % praviveÓa Óriyà jvalan // Ram_2,15.12 // sa sarvÃ÷ samatikramya $ kak«yà daÓarathÃtmaja÷ & saænivartya janaæ sarvaæ % ÓuddhÃnta÷puram abhyagÃt // Ram_2,15.13 // tata÷ pravi«Âe pitur antikaæ tadà $ jana÷ sa sarvo mudito n­pÃtmaje & pratÅk«ate tasya puna÷ sma nirgamaæ % yathodayaæ candramasa÷ saritpati÷ // Ram_2,15.14 // _________________________________________________________________ sa dadarÓÃsane rÃmo $ ni«aïïaæ pitaraæ Óubhe & kaikeyÅsahitaæ dÅnaæ % mukhena pariÓu«yatà // Ram_2,16.1 // sa pituÓ caraïau pÆrvam $ abhivÃdya vinÅtavat & tato vavande caraïau % kaikeyyÃ÷ susamÃhita÷ // Ram_2,16.2 // rÃmety uktvà ca vacanaæ $ bëpaparyÃkulek«aïa÷ & ÓaÓÃka n­patir dÅno % nek«ituæ nÃbhibhëitum // Ram_2,16.3 // tad apÆrvaæ narapater $ d­«Âvà rÆpaæ bhayÃvaham & rÃmo 'pi bhayam Ãpanna÷ % padà sp­«Âveva pannagam // Ram_2,16.4 // indriyair aprah­«Âais taæ $ ÓokasaætÃpakarÓitam & ni÷Óvasantaæ mahÃrÃjaæ % vyathitÃkulacetasam // Ram_2,16.5 // ÆrmimÃlinam ak«obhyaæ $ k«ubhyantam iva sÃgaram & upaplutam ivÃdityam % uktÃn­tam ­«iæ yathà // Ram_2,16.6 // acintyakalpaæ hi pitus $ taæ Óokam upadhÃrayan & babhÆva saærabdhatara÷ % samudra iva parvaïi // Ram_2,16.7 // cintayÃmÃsa ca tadà $ rÃma÷ pit­hite rata÷ & kiæsvid adyaiva n­patir % na mÃæ pratyabhinandati // Ram_2,16.8 // anyadà mÃæ pità d­«Âvà $ kupito 'pi prasÅdati & tasya mÃm adya samprek«ya % kimÃyÃsa÷ pravartate // Ram_2,16.9 // sa dÅna iva ÓokÃrto $ vi«aïïavadanadyuti÷ & kaikeyÅm abhivÃdyaiva % rÃmo vacanam abravÅt // Ram_2,16.10 // kaccin mayà nÃparÃdham $ aj¤ÃnÃd yena me pità & kupitas tan mamÃcak«va % tvaæ caivainaæ prasÃdaya // Ram_2,16.11 // vivarïavadano dÅno $ na hi mÃm abhibhëate & ÓÃrÅro mÃnaso vÃpi % kaccid enaæ na bÃdhate \ saætÃpo vÃbhitÃpo và # durlabhaæ hi sadà sukham // Ram_2,16.12 // kaccin na kiæcid bharate $ kumÃre priyadarÓane & Óatrughne và mahÃsattve % mÃtÌïÃæ và mamÃÓubham // Ram_2,16.13 // ato«ayan mahÃrÃjam $ akurvan và pitur vaca÷ & muhÆrtam api neccheyaæ % jÅvituæ kupite n­pe // Ram_2,16.14 // yatomÆlaæ nara÷ paÓyet $ prÃdurbhÃvam ihÃtmana÷ & kathaæ tasmin na varteta % pratyak«e sati daivate // Ram_2,16.15 // kaccit te paru«aæ kiæcid $ abhimÃnÃt pità mama & ukto bhavatyà kopena % yatrÃsya lulitaæ mana÷ // Ram_2,16.16 // etad Ãcak«va me devi $ tattvena parip­cchata÷ & kiænimittam apÆrvo 'yaæ % vikÃro manujÃdhipe // Ram_2,16.17 // ahaæ hi vacanÃd rÃj¤a÷ $ pateyam api pÃvake & bhak«ayeyaæ vi«aæ tÅk«ïaæ % majjeyam api cÃrïave \ niyukto guruïà pitrà # n­peïa ca hitena ca // Ram_2,16.18 // tad brÆhi vacanaæ devi $ rÃj¤o yad abhikÃÇk«itam & kari«ye pratijÃne ca % rÃmo dvir nÃbhibhëate // Ram_2,16.19 // tam ÃrjavasamÃyuktam $ anÃryà satyavÃdinam & uvÃca rÃmaæ kaikeyÅ % vacanaæ bh­ÓadÃruïam // Ram_2,16.20 // purà devÃsure yuddhe $ pitrà te mama rÃghava & rak«itena varau dattau % saÓalyena mahÃraïe // Ram_2,16.21 // tatra me yÃcito rÃjà $ bharatasyÃbhi«ecanam & gamanaæ daï¬akÃraïye % tava cÃdyaiva rÃghava // Ram_2,16.22 // yadi satyapratij¤aæ tvaæ $ pitaraæ kartum icchasi & ÃtmÃnaæ ca naraÓre«Âha % mama vÃkyam idaæ Ó­ïu // Ram_2,16.23 // sa nideÓe pitus ti«Âha $ yathà tena pratiÓrutam & tvayÃraïyaæ prave«Âavyaæ % nava var«Ãïi pa¤ca ca // Ram_2,16.24 // sapta sapta ca var«Ãïi $ daï¬akÃraïyam ÃÓrita÷ & abhi«ekam imaæ tyaktvà % jaÂÃcÅradharo vasa // Ram_2,16.25 // bharata÷ kosalapure $ praÓÃstu vasudhÃm imÃm & nÃnÃratnasamÃkÅrïÃæ % savÃjirathaku¤jarÃm // Ram_2,16.26 // tad apriyam amitraghno $ vacanaæ maraïopamam & Órutvà na vivyathe rÃma÷ % kaikeyÅæ cedam abravÅt // Ram_2,16.27 // evam astu gami«yÃmi $ vanaæ vastum ahaæ tv ata÷ & jaÂÃcÅradharo rÃj¤a÷ % pratij¤Ãm anupÃlayan // Ram_2,16.28 // idaæ tu j¤Ãtum icchÃmi $ kimarthaæ mÃæ mahÅpati÷ & nÃbhinandati durdhar«o % yathÃpuram ariædama÷ // Ram_2,16.29 // manyur na ca tvayà kÃryo $ devi brÆhi tavÃgrata÷ & yÃsyÃmi bhava suprÅtà % vanaæ cÅrajaÂÃdhara÷ // Ram_2,16.30 // hitena guruïà pitrà $ k­taj¤ena n­peïa ca & niyujyamÃno viÓrabdhaæ % kiæ na kuryÃd ahaæ priyam // Ram_2,16.31 // alÅkaæ mÃnasaæ tv ekaæ $ h­dayaæ dahatÅva me & svayaæ yan nÃha mÃæ rÃjà % bharatasyÃbhi«ecanam // Ram_2,16.32 // ahaæ hi sÅtÃæ rÃjyaæ ca $ prÃïÃn i«ÂÃn dhanÃni ca & h­«Âo bhrÃtre svayaæ dadyÃæ % bharatÃyÃpracodita÷ // Ram_2,16.33 // kiæ punar manujendreïa $ svayaæ pitrà pracodita÷ & tava ca priyakÃmÃrthaæ % pratij¤Ãm anupÃlayan // Ram_2,16.34 // tad ÃÓvÃsaya hÅmaæ tvaæ $ kiæ nv idaæ yan mahÅpati÷ & vasudhÃsaktanayano % mandam aÓrÆïi mu¤cati // Ram_2,16.35 // gacchantu caivÃnayituæ $ dÆtÃ÷ ÓÅghrajavair hayai÷ & bharataæ mÃtulakulÃd % adyaiva n­paÓÃsanÃt // Ram_2,16.36 // daï¬akÃraïyam e«o 'ham $ ito gacchÃmi satvara÷ & avicÃrya pitur vÃkyaæ % samÃvastuæ caturdaÓa // Ram_2,16.37 // sà h­«Âà tasya tadvÃkyaæ $ Órutvà rÃmasya kaikeyÅ & prasthÃnaæ ÓraddadhÃnà hi % tvarayÃmÃsa rÃghavam // Ram_2,16.38 // evaæ bhavatu yÃsyanti $ dÆtÃ÷ ÓÅghrajavair hayai÷ & bharataæ mÃtulakulÃd % upÃvartayituæ narÃ÷ // Ram_2,16.39 // tava tv ahaæ k«amaæ manye $ notsukasya vilambanam & rÃma tasmÃd ita÷ ÓÅghraæ % vanaæ tvaæ gantum arhasi // Ram_2,16.40 // vrŬÃnvita÷ svayaæ yac ca $ n­pas tvÃæ nÃbhibhëate & naitat kiæcin naraÓre«Âha % manyur e«o 'panÅyatÃm // Ram_2,16.41 // yÃvat tvaæ na vanaæ yÃta÷ $ purÃd asmÃd abhitvaran & pità tÃvan na te rÃma % snÃsyate bhok«yate 'pi và // Ram_2,16.42 // dhik ka«Âam iti ni÷Óvasya $ rÃjà Óokaparipluta÷ & mÆrchito nyapatat tasmin % paryaÇke hemabhÆ«ite // Ram_2,16.43 // rÃmo 'py utthÃpya rÃjÃnaæ $ kaikeyyÃbhipracodita÷ & kaÓayevÃhato vÃjÅ % vanaæ gantuæ k­tatvara÷ // Ram_2,16.44 // tad apriyam anÃryÃyà $ vacanaæ dÃruïodaram & Órutvà gatavyatho rÃma÷ % kaikeyÅæ vÃkyam abravÅt // Ram_2,16.45 // nÃham arthaparo devi $ lokam Ãvastum utsahe & viddhi mÃm ­«ibhis tulyaæ % kevalaæ dharmam Ãsthitam // Ram_2,16.46 // yad atrabhavata÷ kiæcic $ chakyaæ kartuæ priyaæ mayà & prÃïÃn api parityajya % sarvathà k­tam eva tat // Ram_2,16.47 // na hy ato dharmacaraïaæ $ kiæcid asti mahattaram & yathà pitari ÓuÓrÆ«Ã % tasya và vacanakriyà // Ram_2,16.48 // anukto 'py atrabhavatà $ bhavatyà vacanÃd aham & vane vatsyÃmi vijane % var«ÃïÅha caturdaÓa // Ram_2,16.49 // na nÆnaæ mayi kaikeyi $ kiæcid ÃÓaæsase guïam & yad rÃjÃnam avocas tvaæ % mameÓvaratarà satÅ // Ram_2,16.50 // yÃvan mÃtaram Ãp­cche $ sÅtÃæ cÃnunayÃmy aham & tato 'dyaiva gami«yÃmi % daï¬akÃnÃæ mahad vanam // Ram_2,16.51 // bharata÷ pÃlayed rÃjyaæ $ ÓuÓrÆ«ec ca pitur yathà & tathà bhavatyà kartavyaæ % sa hi dharma÷ sanÃtana÷ // Ram_2,16.52 // sa rÃmasya vaca÷ Órutvà $ bh­Óaæ du÷khahata÷ pità & ÓokÃd aÓaknuvan bëpaæ % praruroda mahÃsvanam // Ram_2,16.53 // vanditvà caraïau rÃmo $ visaæj¤asya pitus tadà & kaikeyyÃÓ cÃpy anÃryÃyà % ni«papÃta mahÃdyuti÷ // Ram_2,16.54 // sa rÃma÷ pitaraæ k­tvà $ kaikeyÅæ ca pradak«iïam & ni«kramyÃnta÷purÃt tasmÃt % svaæ dadarÓa suh­jjanam // Ram_2,16.55 // taæ bëpaparipÆrïÃk«a÷ $ p­«Âhato 'nujagÃma ha & lak«maïa÷ paramakruddha÷ % sumitrÃnandavardhana÷ // Ram_2,16.56 // Ãbhi«ecanikaæ bhÃï¬aæ $ k­tvà rÃma÷ pradak«iïam & Óanair jagÃma sÃpek«o % d­«Âiæ tatrÃvicÃlayan // Ram_2,16.57 // na cÃsya mahatÅæ lak«mÅæ $ rÃjyanÃÓo 'pakar«ati & lokakÃntasya kÃntatvaæ % ÓÅtaraÓmer iva k«apà // Ram_2,16.58 // na vanaæ gantukÃmasya $ tyajataÓ ca vasuædharÃm & sarvalokÃtigasyeva % lak«yate cittavikriyà // Ram_2,16.59 // dhÃrayan manasà du÷kham $ indriyÃïi nig­hya ca & praviveÓÃtmavÃn veÓma % mÃtur apriyaÓaæsivÃn // Ram_2,16.60 // praviÓya veÓmÃtibh­Óaæ mudÃnvitaæ $ samÅk«ya tÃæ cÃrthavipattim ÃgatÃm & na caiva rÃmo 'tra jagÃma vikriyÃæ % suh­jjanasyÃtmavipattiÓaÇkayà // Ram_2,16.61 // _________________________________________________________________ rÃmas tu bh­Óam Ãyasto $ ni÷Óvasann iva ku¤jara÷ & jagÃma sahito bhrÃtrà % mÃtur anta÷puraæ vaÓÅ // Ram_2,17.1 // so 'paÓyat puru«aæ tatra $ v­ddhaæ paramapÆjitam & upavi«Âaæ g­hadvÃri % ti«ÂhataÓ cÃparÃn bahÆn // Ram_2,17.2 // praviÓya prathamÃæ kak«yÃæ $ dvitÅyÃyÃæ dadarÓa sa÷ & brÃhmaïÃn vedasampannÃn % v­ddhÃn rÃj¤Ãbhisatk­tÃn // Ram_2,17.3 // praïamya rÃmas tÃn v­ddhÃæs $ t­tÅyÃyÃæ dadarÓa sa÷ & striyo v­ddhÃÓ ca bÃlÃÓ ca % dvÃrarak«aïatatparÃ÷ // Ram_2,17.4 // vardhayitvà prah­«ÂÃs tÃ÷ $ praviÓya ca g­haæ striya÷ & nyavedayanta tvarità % rÃmamÃtu÷ priyaæ tadà // Ram_2,17.5 // kausalyÃpi tadà devÅ $ rÃtriæ sthitvà samÃhità & prabhÃte tv akarot pÆjÃæ % vi«ïo÷ putrahitai«iïÅ // Ram_2,17.6 // sà k«aumavasanà h­«Âà $ nityaæ vrataparÃyaïà & agniæ juhoti sma tadà % mantravat k­tamaÇgalà // Ram_2,17.7 // praviÓya ca tadà rÃmo $ mÃtur anta÷puraæ Óubham & dadarÓa mÃtaraæ tatra % hÃvayantÅæ hutÃÓanam // Ram_2,17.8 // sà cirasyÃtmajaæ d­«Âvà $ mÃt­nandanam Ãgatam & abhicakrÃma saæh­«Âà % kiÓoraæ va¬abà yathà // Ram_2,17.9 // tam uvÃca durÃdhar«aæ $ rÃghavaæ sutam Ãtmana÷ & kausalyà putravÃtsalyÃd % idaæ priyahitaæ vaca÷ // Ram_2,17.10 // v­ddhÃnÃæ dharmaÓÅlÃnÃæ $ rÃjar«ÅïÃæ mahÃtmanÃm & prÃpnuhy ÃyuÓ ca kÅrtiæ ca % dharmaæ copahitaæ kule // Ram_2,17.11 // satyapratij¤aæ pitaraæ $ rÃjÃnaæ paÓya rÃghava & adyaiva hi tvÃæ dharmÃtmà % yauvarÃjye 'bhi«ek«yati // Ram_2,17.12 // mÃtaraæ rÃghava÷ kiæcit $ prasÃryäjalim abravÅt & sa svabhÃvavinÅtaÓ ca % gauravÃc ca tadÃnata÷ // Ram_2,17.13 // devi nÆnaæ na jÃnÅ«e $ mahad bhayam upasthitam & idaæ tava ca du÷khÃya % vaidehyà lak«maïasya ca // Ram_2,17.14 // caturdaÓa hi var«Ãïi $ vatsyÃmi vijane vane & madhumÆlaphalair jÅvan % hitvà munivad Ãmi«am // Ram_2,17.15 // bharatÃya mahÃrÃjo $ yauvarÃjyaæ prayacchati & mÃæ punar daï¬akÃraïyaæ % vivÃsayati tÃpasam // Ram_2,17.16 // tÃm adu÷khocitÃæ d­«Âvà $ patitÃæ kadalÅm iva & rÃmas tÆtthÃpayÃmÃsa % mÃtaraæ gatacetasam // Ram_2,17.17 // upÃv­tyotthitÃæ dÅnÃæ $ va¬abÃm iva vÃhitÃm & pÃæÓuguïÂhitasarvÃÇgÅæ % vimamarÓa ca pÃïinà // Ram_2,17.18 // sà rÃghavam upÃsÅnam $ asukhÃrtà sukhocità & uvÃca puru«avyÃghram % upaÓ­ïvati lak«maïe // Ram_2,17.19 // yadi putra na jÃyethà $ mama ÓokÃya rÃghava & na sma du÷kham ato bhÆya÷ % paÓyeyam aham aprajà // Ram_2,17.20 // eka eva hi vandhyÃyÃ÷ $ Óoko bhavati mÃnava÷ & aprajÃsmÅti saætÃpo % na hy anya÷ putra vidyate // Ram_2,17.21 // na d­«ÂapÆrvaæ kalyÃïaæ $ sukhaæ và patipauru«e & api putre vipaÓyeyam % iti rÃmÃsthitaæ mayà // Ram_2,17.22 // sà bahÆny amanoj¤Ãni $ vÃkyÃni h­dayacchidÃm & ahaæ Óro«ye sapatnÅnÃm % avarÃïÃæ varà satÅ \ ato du÷khataraæ kiæ nu # pramadÃnÃæ bhavi«yati // Ram_2,17.23 // tvayi saænihite 'py evam $ aham Ãsaæ nirÃk­tà & kiæ puna÷ pro«ite tÃta % dhruvaæ maraïam eva me // Ram_2,17.24 // yo hi mÃæ sevate kaÓcid $ atha vÃpy anuvartate & kaikeyyÃ÷ putram anvÅk«ya % sa jano nÃbhibhëate // Ram_2,17.25 // daÓa sapta ca var«Ãïi $ tava jÃtasya rÃghava & atÅtÃni prakÃÇk«antyà % mayà du÷khaparik«ayam // Ram_2,17.26 // upavÃsaiÓ ca yogaiÓ ca $ bahubhiÓ ca pariÓramai÷ & du÷khaæ saævardhito moghaæ % tvaæ hi durgatayà mayà // Ram_2,17.27 // sthiraæ tu h­dayaæ manye $ mamedaæ yan na dÅryate & prÃv­«Åva mahÃnadyÃ÷ % sp­«Âaæ kÆlaæ navÃmbhasà // Ram_2,17.28 // mamaiva nÆnaæ maraïaæ na vidyate $ na cÃvakÃÓo 'sti yamak«aye mama & yad antako 'dyaiva na mÃæ jihÅr«ati % prasahya siæho rudatÅæ m­gÅm iva // Ram_2,17.29 // sthiraæ hi nÆnaæ h­dayaæ mamÃyasaæ $ na bhidyate yad bhuvi nÃvadÅryate & anena du÷khena ca deham arpitaæ % dhruvaæ hy akÃle maraïaæ na vidyate // Ram_2,17.30 // idaæ tu du÷khaæ yad anarthakÃni me $ vratÃni dÃnÃni ca saæyamÃÓ ca hi & tapaÓ ca taptaæ yad apatyakÃraïÃt % suni«phalaæ bÅjam ivoptam Æ«are // Ram_2,17.31 // yadi hy akÃle maraïaæ svayecchayà $ labheta kaÓcid gurudu÷khakarÓita÷ & gatÃham adyaiva paretasaæsadaæ % vinà tvayà dhenur ivÃtmajena vai // Ram_2,17.32 // bh­Óam asukham amar«ità tadà $ bahu vilalÃpa samÅk«ya rÃghavam & vyasanam upaniÓÃmya sà mahat % sutam iva baddham avek«ya kiænarÅ // Ram_2,17.33 // _________________________________________________________________ tathà tu vilapantÅæ tÃæ $ kausalyÃæ rÃmamÃtaram & uvÃca lak«maïo dÅnas % tat kÃlasad­Óaæ vaca÷ // Ram_2,18.1 // na rocate mamÃpy etad $ Ãrye yad rÃghavo vanam & tyaktvà rÃjyaÓriyaæ gacchet % striyà vÃkyavaÓaæ gata÷ // Ram_2,18.2 // viparÅtaÓ ca v­ddhaÓ ca $ vi«ayaiÓ ca pradhar«ita÷ & n­pa÷ kim iva na brÆyÃc % codyamÃna÷ samanmatha÷ // Ram_2,18.3 // nÃsyÃparÃdhaæ paÓyÃmi $ nÃpi do«aæ tathÃvidham & yena nirvÃsyate rëÂrÃd % vanavÃsÃya rÃghava÷ // Ram_2,18.4 // na taæ paÓyÃmy ahaæ loke $ parok«am api yo nara÷ & amitro 'pi nirasto 'pi % yo 'sya do«am udÃharet // Ram_2,18.5 // devakalpam ­juæ dÃntaæ $ ripÆïÃm api vatsalam & avek«amÃïa÷ ko dharmaæ % tyajet putram akÃraïÃt // Ram_2,18.6 // tad idaæ vacanaæ rÃj¤a÷ $ punar bÃlyam upeyu«a÷ & putra÷ ko h­daye kuryÃd % rÃjav­ttam anusmaran // Ram_2,18.7 // yÃvad eva na jÃnÃti $ kaÓcid artham imaæ nara÷ & tÃvad eva mayà sÃrdham % Ãtmasthaæ kuru ÓÃsanam // Ram_2,18.8 // mayà pÃrÓve sadhanu«Ã $ tava guptasya rÃghava & ka÷ samartho 'dhikaæ kartuæ % k­tÃntasyeva ti«Âhata÷ // Ram_2,18.9 // nirmanu«yÃm imÃæ sarvÃm $ ayodhyÃæ manujar«abha & kari«yÃmi Óarais tÅk«ïair % yadi sthÃsyati vipriye // Ram_2,18.10 // bharatasyÃtha pak«yo và $ yo vÃsya hitam icchati & sarvÃn etÃn vadhi«yÃmi % m­dur hi paribhÆyate // Ram_2,18.11 // tvayà caiva mayà caiva $ k­tvà vairam anuttamam & kasya Óakti÷ Óriyaæ dÃtuæ % bharatÃyÃriÓÃsana // Ram_2,18.12 // anurakto 'smi bhÃvena $ bhrÃtaraæ devi tattvata÷ & satyena dhanu«Ã caiva % dattene«Âena te Óape // Ram_2,18.13 // dÅptam agnim araïyaæ và $ yadi rÃma÷ pravek«yate & pravi«Âaæ tatra mÃæ devi % tvaæ pÆrvam avadhÃraya // Ram_2,18.14 // harÃmi vÅryÃd du÷khaæ te $ tama÷ sÆrya ivodita÷ & devÅ paÓyatu me vÅryaæ % rÃghavaÓ caiva paÓyatu // Ram_2,18.15 // etat tu vacanaæ Órutvà $ lak«maïasya mahÃtmana÷ & uvÃca rÃmaæ kausalyà % rudantÅ ÓokalÃlasà // Ram_2,18.16 // bhrÃtus te vadata÷ putra $ lak«maïasya Órutaæ tvayà & yad atrÃnantaraæ tat tvaæ % kuru«va yadi rocate // Ram_2,18.17 // na cÃdharmyaæ vaca÷ Órutvà $ sapatnyà mama bhëitam & vihÃya ÓokasaætaptÃæ % gantum arhasi mÃm ita÷ // Ram_2,18.18 // dharmaj¤a yadi dharmi«Âho $ dharmaæ caritum icchasi & ÓuÓrÆ«a mÃm ihasthas tvaæ % cara dharmam anuttamam // Ram_2,18.19 // ÓuÓrÆ«ur jananÅæ putra $ svag­he niyato vasan & pareïa tapasà yukta÷ % kÃÓyapas tridivaæ gata÷ // Ram_2,18.20 // yathaiva rÃjà pÆjyas te $ gauraveïa tathà hy aham & tvÃæ nÃham anujÃnÃmi % na gantavyam ito vanam // Ram_2,18.21 // tvadviyogÃn na me kÃryaæ $ jÅvitena sukhena và & tvayà saha mama Óreyas % t­ïÃnÃm api bhak«aïam // Ram_2,18.22 // yadi tvaæ yÃsyasi vanaæ $ tyaktvà mÃæ ÓokalÃlasÃm & ahaæ prÃyam ihÃsi«ye % na hi Óak«yÃmi jÅvitum // Ram_2,18.23 // tatas tvaæ prÃpsyase putra $ nirayaæ lokaviÓrutam & brahmahatyÃm ivÃdharmÃt % samudra÷ saritÃæ pati÷ // Ram_2,18.24 // vilapantÅæ tathà dÅnÃæ $ kausalyÃæ jananÅæ tata÷ & uvÃca rÃmo dharmÃtmà % vacanaæ dharmasaæhitam // Ram_2,18.25 // nÃsti Óakti÷ pitur vÃkyaæ $ samatikramituæ mama & prasÃdaye tvÃæ Óirasà % gantum icchÃmy ahaæ vanam // Ram_2,18.26 // ­«iïà ca pitur vÃkyaæ $ kurvatà vratacÃriïà & gaur hatà jÃnatà dharmaæ % kaï¬unÃpi vipaÓcità // Ram_2,18.27 // asmÃkaæ ca kule pÆrvaæ $ sagarasyÃj¤ayà pitu÷ & khanadbhi÷ sÃgarair bhÆtim % avÃpta÷ sumahÃn vadha÷ // Ram_2,18.28 // jÃmadagnyena rÃmeïa $ reïukà jananÅ svayam & k­ttà paraÓunÃraïye % pitur vacanakÃriïà // Ram_2,18.29 // na khalv etan mayaikena $ kriyate pit­ÓÃsanam & pÆrvair ayam abhipreto % gato mÃrgo 'nugamyate // Ram_2,18.30 // tad etat tu mayà kÃryaæ $ kriyate bhuvi nÃnyathà & pitur hi vacanaæ kurvan % na kaÓcin nÃma hÅyate // Ram_2,18.31 // tÃm evam uktvà jananÅæ $ lak«maïaæ punar abravÅt & tava lak«maïa jÃnÃmi % mayi sneham anuttamam \ abhiprÃyam avij¤Ãya # satyasya ca Óamasya ca // Ram_2,18.32 // dharmo hi paramo loke $ dharme satyaæ prati«Âhitam & dharmasaæÓritam etac ca % pitur vacanam uttamam // Ram_2,18.33 // saæÓrutya ca pitur vÃkyaæ $ mÃtur và brÃhmaïasya và & na kartavyaæ v­thà vÅra % dharmam ÃÓritya ti«Âhatà // Ram_2,18.34 // so 'haæ na Óak«yÃmi pitur $ niyogam ativartitum & pitur hi vacanÃd vÅra % kaikeyyÃhaæ pracodita÷ // Ram_2,18.35 // tad enÃæ vis­jÃnÃryÃæ $ k«atradharmÃÓritÃæ matim & dharmam ÃÓraya mà taik«ïyaæ % madbuddhir anugamyatÃm // Ram_2,18.36 // tam evam uktvà sauhÃrdÃd $ bhrÃtaraæ lak«maïÃgraja÷ & uvÃca bhÆya÷ kausalyÃæ % präjali÷ ÓirasÃnata÷ // Ram_2,18.37 // anumanyasva mÃæ devi $ gami«yantam ito vanam & ÓÃpitÃsi mama prÃïai÷ % kuru svastyayanÃni me \ tÅrïapratij¤aÓ ca vanÃt # punar e«yÃmy ahaæ purÅm // Ram_2,18.38 // yaÓo hy ahaæ kevalarÃjyakÃraïÃn $ na p­«Âhata÷ kartum alaæ mahodayam & adÅrghakÃle na tu devi jÅvite % v­ïe 'varÃm adya mahÅm adharmata÷ // Ram_2,18.39 // prasÃdayan narav­«abha÷ sa mÃtaraæ $ parÃkramÃj jigami«ur eva daï¬akÃn & athÃnujaæ bh­Óam anuÓÃsya darÓanaæ % cakÃra tÃæ h­di jananÅæ pradak«iïam // Ram_2,18.40 // _________________________________________________________________ atha taæ vyathayà dÅnaæ $ saviÓe«am amar«itam & Óvasantam iva nÃgendraæ % ro«avisphÃritek«aïam // Ram_2,19.1 // ÃsÃdya rÃma÷ saumitriæ $ suh­daæ bhrÃtaraæ priyam & uvÃcedaæ sa dhairyeïa % dhÃrayan sattvam ÃtmavÃn // Ram_2,19.2 // saumitre yo 'bhi«ekÃrthe $ mama sambhÃrasambhrama÷ & abhi«ekaniv­ttyarthe % so 'stu sambhÃrasambhrama÷ // Ram_2,19.3 // yasyà madabhi«ekÃrthaæ $ mÃnasaæ paritapyate & mÃtà na÷ sà yathà na syÃt % saviÓaÇkà tathà kuru // Ram_2,19.4 // tasyÃ÷ ÓaÇkÃmayaæ du÷khaæ $ muhÆrtam api notsahe & manasi pratisaæjÃtaæ % saumitre 'ham upek«itum // Ram_2,19.5 // na buddhipÆrvaæ nÃbuddhaæ $ smarÃmÅha kadÃcana & mÃtÌïÃæ và pitur vÃhaæ % k­tam alpaæ ca vipriyam // Ram_2,19.6 // satya÷ satyÃbhisaædhaÓ ca $ nityaæ satyaparÃkrama÷ & paralokabhayÃd bhÅto % nirbhayo 'stu pità mama // Ram_2,19.7 // tasyÃpi hi bhaved asmin $ karmaïy apratisaæh­te & satyaæ neti manastÃpas % tasya tÃpas tapec ca mÃm // Ram_2,19.8 // abhi«ekavidhÃnaæ tu $ tasmÃt saæh­tya lak«maïa & anvag evÃham icchÃmi % vanaæ gantum ita÷ puna÷ // Ram_2,19.9 // mama pravrÃjanÃd adya $ k­tak­tyà n­pÃtmajà & sutaæ bharatam avyagram % abhi«ecayità tata÷ // Ram_2,19.10 // mayi cÅrÃjinadhare $ jaÂÃmaï¬aladhÃriïi & gate 'raïyaæ ca kaikeyyà % bhavi«yati mana÷sukham // Ram_2,19.11 // buddhi÷ praïÅtà yeneyaæ $ manaÓ ca susamÃhitam & tat tu nÃrhÃmi saækle«Âuæ % pravraji«yÃmi mÃciram // Ram_2,19.12 // k­tÃntas tv eva saumitre $ dra«Âavyo matpravÃsane & rÃjyasya ca vitÅrïasya % punar eva nivartane // Ram_2,19.13 // kaikeyyÃ÷ pratipattir hi $ kathaæ syÃn mama pŬane & yadi bhÃvo na daivo 'yaæ % k­tÃntavihito bhavet // Ram_2,19.14 // jÃnÃsi hi yathà saumya $ na mÃt­«u mamÃntaram & bhÆtapÆrvaæ viÓe«o và % tasyà mayi sute 'pi và // Ram_2,19.15 // so 'bhi«ekaniv­ttyarthai÷ $ pravÃsÃrthaiÓ ca durvacai÷ & ugrair vÃkyair ahaæ tasyà % nÃnyad daivÃt samarthaye // Ram_2,19.16 // kathaæ prak­tisampannà $ rÃjaputrÅ tathÃguïà & brÆyÃt sà prÃk­teva strÅ % matpŬÃæ bhart­saænidhau // Ram_2,19.17 // yad acintyaæ tu tad daivaæ $ bhÆte«v api na hanyate & vyaktaæ mayi ca tasyÃæ ca % patito hi viparyaya÷ // Ram_2,19.18 // kaÓcid daivena saumitre $ yoddhum utsahate pumÃn & yasya na grahaïaæ kiæcit % karmaïo 'nyatra d­Óyate // Ram_2,19.19 // sukhadu÷khe bhayakrodhau $ lÃbhÃlÃbhau bhavÃbhavau & yasya kiæcit tathà bhÆtaæ % nanu daivasya karma tat // Ram_2,19.20 // vyÃhate 'py abhi«eke me $ paritÃpo na vidyate & tasmÃd aparitÃpa÷ saæs % tvam apy anuvidhÃya mÃm \ pratisaæhÃraya k«ipram # Ãbhi«ecanikÅæ kriyÃm // Ram_2,19.21 // na lak«maïÃsmin mama rÃjyavighne $ mÃtà yavÅyasy atiÓaÇkanÅyà & daivÃbhipannà hi vadanty ani«Âaæ % jÃnÃsi daivaæ ca tathà prabhÃvam // Ram_2,19.22 // _________________________________________________________________ iti bruvati rÃme tu $ lak«maïo 'dha÷Óirà muhu÷ & Órutvà madhyaæ jagÃmeva % manasà du÷khahar«ayo÷ // Ram_2,20.1 // tadà tu baddhvà bhrukuÂÅæ $ bhruvor madhye narar«abha÷ & niÓaÓvÃsa mahÃsarpo % bilastha iva ro«ita÷ // Ram_2,20.2 // tasya du«prativÅk«yaæ tad $ bhrukuÂÅsahitaæ tadà & babhau kruddhasya siæhasya % mukhasya sad­Óaæ mukham // Ram_2,20.3 // agrahas taæ vidhunvaæs tu $ hastÅ hastam ivÃtmana÷ & tiryag Ærdhvaæ ÓarÅre ca % pÃtayitvà ÓirodharÃm // Ram_2,20.4 // agrÃk«ïà vÅk«amÃïas tu $ tiryag bhrÃtaram abravÅt & asthÃne sambhramo yasya % jÃto vai sumahÃn ayam // Ram_2,20.5 // dharmado«aprasaÇgena $ lokasyÃnatiÓaÇkayà & kathaæ hy etad asambhrÃntas % tvadvidho vaktum arhati // Ram_2,20.6 // yathà daivam aÓauï¬Åraæ $ Óauï¬Åra÷ k«atriyar«abha÷ & kiæ nÃma k­païaæ daivam % aÓaktam abhiÓaæsasi // Ram_2,20.7 // pÃpayos tu kathaæ nÃma $ tayo÷ ÓaÇkà na vidyate & santi dharmopadhÃ÷ Ólak«ïà % dharmÃtman kiæ na budhyase // Ram_2,20.8 // lokavidvi«Âam Ãrabdhaæ $ tvadanyasyÃbhi«ecanam & yeneyam Ãgatà dvaidhaæ % tava buddhir mahÅpate \ sa hi dharmo mama dve«ya÷ # prasaÇgÃd yasya muhyasi // Ram_2,20.9 // yady api pratipattis te $ daivÅ cÃpi tayor matam & tathÃpy upek«aïÅyaæ te % na me tad api rocate // Ram_2,20.10 // viklavo vÅryahÅno ya÷ $ sa daivam anuvartate & vÅrÃ÷ saæbhÃvitÃtmÃno % na daivaæ paryupÃsate // Ram_2,20.11 // daivaæ puru«akÃreïa $ ya÷ samartha÷ prabÃdhitum & na daivena vipannÃrtha÷ % puru«a÷ so 'vasÅdati // Ram_2,20.12 // drak«yanti tv adya daivasya $ pauru«aæ puru«asya ca & daivamÃnu«ayor adya % vyaktà vyaktir bhavi«yati // Ram_2,20.13 // adya matpauru«ahataæ $ daivaæ drak«yanti vai janÃ÷ & yad daivÃd Ãhataæ te 'dya % d­«Âaæ rÃjyÃbhi«ecanam // Ram_2,20.14 // atyaÇkuÓam ivoddÃmaæ $ gajaæ madabaloddhatam & pradhÃvitam ahaæ daivaæ % pauru«eïa nivartaye // Ram_2,20.15 // lokapÃlÃ÷ samastÃs te $ nÃdya rÃmÃbhi«ecanam & na ca k­tsnÃs trayo lokà % vihanyu÷ kiæ puna÷ pità // Ram_2,20.16 // yair vivÃsas tavÃraïye $ mitho rÃjan samarthita÷ & araïye te vivatsyanti % caturdaÓa samÃs tathà // Ram_2,20.17 // ahaæ tadÃÓÃæ chetsyÃmi $ pitus tasyÃÓ ca yà tava & abhi«ekavighÃtena % putrarÃjyÃya vartate // Ram_2,20.18 // madbalena viruddhÃya $ na syÃd daivabalaæ tathà & prabhavi«yati du÷khÃya % yathograæ pauru«aæ mama // Ram_2,20.19 // Ærdhvaæ var«asahasrÃnte $ prajÃpÃlyam anantaram & ÃryaputrÃ÷ kari«yanti % vanavÃsaæ gate tvayi // Ram_2,20.20 // pÆrvarÃjar«iv­ttyà hi $ vanavÃso vidhÅyate & prajà nik«ipya putre«u % putravat paripÃlane // Ram_2,20.21 // sa ced rÃjany anekÃgre $ rÃjyavibhramaÓaÇkayà & naivam icchasi dharmÃtman % rÃjyaæ rÃma tvam Ãtmani // Ram_2,20.22 // pratijÃne ca te vÅra $ mà bhÆvaæ vÅralokabhÃk & rÃjyaæ ca tava rak«eyam % ahaæ veleva sÃgaram // Ram_2,20.23 // maÇgalair abhi«i¤casva $ tatra tvaæ vyÃp­to bhava & aham eko mahÅpÃlÃn % alaæ vÃrayituæ balÃt // Ram_2,20.24 // na ÓobhÃrthÃv imau bÃhÆ $ na dhanur bhÆ«aïÃya me & nÃsirÃbandhanÃrthÃya % na ÓarÃ÷ stambhahetava÷ // Ram_2,20.25 // amitradamanÃrthaæ me $ sarvam etac catu«Âayam & na cÃhaæ kÃmaye 'tyarthaæ % ya÷ syÃc chatrur mato mama // Ram_2,20.26 // asinà tÅk«ïadhÃreïa $ vidyuccalitavarcasà & prag­hÅtena vai Óatruæ % vajriïaæ và na kalpaye // Ram_2,20.27 // kha¬gani«pe«ani«pi«Âair $ gahanà duÓcarà ca me & hastyaÓvanarahastoru- % Óirobhir bhavità mahÅ // Ram_2,20.28 // kha¬gadhÃrà hatà me 'dya $ dÅpyamÃnà ivÃdraya÷ & pati«yanti dvipà bhÆmau % meghà iva savidyuta÷ // Ram_2,20.29 // baddhagodhÃÇgulitrÃïe $ prag­hÅtaÓarÃsane & kathaæ puru«amÃnÅ syÃt % puru«ÃïÃæ mayi sthite // Ram_2,20.30 // bahubhiÓ caikam atyasyann $ ekena ca bahƤ janÃn & viniyok«yÃmy ahaæ bÃïÃn % n­vÃjigajamarmasu // Ram_2,20.31 // adya me 'straprabhÃvasya $ prabhÃva÷ prabhavi«yati & rÃj¤aÓ cÃprabhutÃæ kartuæ % prabhutvaæ ca tava prabho // Ram_2,20.32 // adya candanasÃrasya $ keyÆrÃmok«aïasya ca & vasÆnÃæ ca vimok«asya % suh­dÃæ pÃlanasya ca // Ram_2,20.33 // anurÆpÃv imau bÃhÆ $ rÃma karma kari«yata÷ & abhi«ecanavighnasya % kartÌïÃæ te nivÃraïe // Ram_2,20.34 // bravÅhi ko 'dyaiva mayà viyujyatÃæ $ tavÃsuh­t prÃïayaÓa÷ suh­jjanai÷ & yathà taveyaæ vasudhà vaÓe bhavet % tathaiva mÃæ ÓÃdhi tavÃsmi kiækara÷ // Ram_2,20.35 // vim­jya bëpaæ parisÃntvya cÃsak­t $ sa lak«maïaæ rÃghavavaæÓavardhana÷ & uvÃca pitrye vacane vyavasthitaæ % nibodha mÃm e«a hi saumya satpatha÷ // Ram_2,20.36 // _________________________________________________________________ taæ samÅk«ya tv avahitaæ $ pitur nirdeÓapÃlane & kausalyà bëpasaæruddhà % vaco dharmi«Âham abravÅt // Ram_2,21.1 // ad­«Âadu÷kho dharmÃtmà $ sarvabhÆtapriyaævada÷ & mayi jÃto daÓarathÃt % katham u¤chena vartayet // Ram_2,21.2 // yasya bh­tyÃÓ ca dÃsÃÓ ca $ m­«ÂÃny annÃni bhu¤jate & kathaæ sa bhok«yate nÃtho % vane mÆlaphalÃny ayam // Ram_2,21.3 // ka etacchraddadhecchrutvà $ kasya và na bhaved bhayam & guïavÃn dayito rÃj¤o % rÃghavo yad vivÃsyate // Ram_2,21.4 // tvayà vihÅnÃm iha mÃæ $ ÓokÃgnir atulo mahÃn & pradhak«yati yathà kak«aæ % citrabhÃnur himÃtyaye // Ram_2,21.5 // kathaæ hi dhenu÷ svaæ vatsaæ $ gacchantaæ nÃnugacchati & ahaæ tvÃnugami«yÃmi % yatra putra gami«yasi // Ram_2,21.6 // tathà nigaditaæ mÃtrà $ tad vÃkyaæ puru«ar«abha÷ & Órutvà rÃmo 'bravÅd vÃkyaæ % mÃtaraæ bh­Óadu÷khitÃm // Ram_2,21.7 // kaikeyyà va¤cito rÃjà $ mayi cÃraïyam ÃÓrite & bhavatyà ca parityakto % na nÆnaæ vartayi«yati // Ram_2,21.8 // bhartu÷ kila parityÃgo $ n­Óaæsa÷ kevalaæ striyÃ÷ & sa bhavatyà na kartavyo % manasÃpi vigarhita÷ // Ram_2,21.9 // yÃvaj jÅvati kÃkutstha÷ $ pità me jagatÅpati÷ & ÓuÓrÆ«Ã kriyatÃæ tÃvat % sa hi dharma÷ sanÃtana÷ // Ram_2,21.10 // evam uktà tu rÃmeïa $ kausalyà ÓubhadarÓanà & tathety uvÃca suprÅtà % rÃmam akli«ÂakÃriïam // Ram_2,21.11 // evam uktas tu vacanaæ $ rÃmo dharmabh­tÃæ vara÷ & bhÆyas tÃm abravÅd vÃkyaæ % mÃtaraæ bh­Óadu÷khitÃm // Ram_2,21.12 // mayà caiva bhavatyà ca $ kartavyaæ vacanaæ pitu÷ & rÃjà bhartà guru÷ Óre«Âha÷ % sarve«Ãm ÅÓvara÷ prabhu÷ // Ram_2,21.13 // imÃni tu mahÃraïye $ vih­tya nava pa¤ca ca & var«Ãïi paramaprÅta÷ % sthÃsyÃmi vacane tava // Ram_2,21.14 // evam uktà priyaæ putraæ $ bëpapÆrïÃnanà tadà & uvÃca paramÃrtà tu % kausalyà putravatsalà // Ram_2,21.15 // ÃsÃæ rÃma sapatnÅnÃæ $ vastuæ madhye na me k«amam & naya mÃm api kÃkutstha % vanaæ vanyÃæ m­gÅæ yathà \ yadi te gamane buddhi÷ # k­tà pitur apek«ayà // Ram_2,21.16 // tÃæ tathà rudatÅæ rÃmo $ rudan vacanam abravÅt & jÅvantyà hi striyà bhartà % daivataæ prabhur eva ca \ bhavatyà mama caivÃdya # rÃjà prabhavati prabhu÷ // Ram_2,21.17 // bharataÓ cÃpi dharmÃtmà $ sarvabhÆtapriyaævada÷ & bhavatÅm anuvarteta % sa hi dharmarata÷ sadà // Ram_2,21.18 // yathà mayi tu ni«krÃnte $ putraÓokena pÃrthiva÷ & Óramaæ nÃvÃpnuyÃt kiæcid % apramattà tathà kuru // Ram_2,21.19 // vratopavÃsaniratà $ yà nÃrÅ paramottamà & bhartÃraæ nÃnuvarteta % sà ca pÃpagatir bhavet // Ram_2,21.20 // ÓuÓrÆ«Ãm eva kurvÅta $ bhartu÷ priyahite ratà & e«a dharma÷ purà d­«Âo % loke vede Óruta÷ sm­ta÷ // Ram_2,21.21 // pÆjyÃs te matk­te devi $ brÃhmaïÃÓ caiva suvratÃ÷ & evaæ kÃlaæ pratÅk«asva % mamÃgamanakÃÇk«iïÅ // Ram_2,21.22 // prÃpsyase paramaæ kÃmaæ $ mayi pratyÃgate sati & yadi dharmabh­tÃæ Óre«Âho % dhÃrayi«yati jÅvitam // Ram_2,21.23 // evam uktà tu rÃmeïa $ bëpaparyÃkulek«aïà & kausalyà putraÓokÃrtà % rÃmaæ vacanam abravÅt \ gaccha putra tvam ekÃgro # bhadraæ te 'stu sadà vibho // Ram_2,21.24 // tathà hi rÃmaæ vanavÃsaniÓcitaæ $ samÅk«ya devÅ parameïa cetasà & uvÃca rÃmaæ Óubhalak«aïaæ vaco % babhÆva ca svastyayanÃbhikÃÇk«iïÅ // Ram_2,21.25 // _________________________________________________________________ sÃpanÅya tam ÃyÃsam $ upasp­Óya jalaæ Óuci & cakÃra mÃtà rÃmasya % maÇgalÃni manasvinÅ // Ram_2,22.1 // svasti sÃdhyÃÓ ca viÓve ca $ marutaÓ ca mahar«aya÷ & svasti dhÃtà vidhÃtà ca % svasti pÆ«Ã bhago 'ryamà // Ram_2,22.2 // ­tavaÓ caiva pak«ÃÓ ca $ mÃsÃ÷ saævatsarÃ÷ k«apÃ÷ & dinÃni ca muhÆrtÃÓ ca % svasti kurvantu te sadà // Ram_2,22.3 // sm­tir dh­tiÓ ca dharmaÓ ca $ pÃntu tvÃæ putra sarvata÷ & skandaÓ ca bhagavÃn deva÷ % somaÓ ca sab­haspati÷ // Ram_2,22.4 // saptar«ayo nÃradaÓ ca $ te tvÃæ rak«antu sarvata÷ & nak«atrÃïi ca sarvÃïi % grahÃÓ ca sahadevatÃ÷ \ mahÃvanÃni carato # munive«asya dhÅmata÷ // Ram_2,22.5 // plavagà v­Ócikà daæÓà $ maÓakÃÓ caiva kÃnane & sarÅs­pÃÓ ca kÅÂÃÓ ca % mà bhÆvan gahane tava // Ram_2,22.6 // mahÃdvipÃÓ ca siæhÃÓ ca $ vyÃghrà ­k«ÃÓ ca daæ«Âriïa÷ & mahi«Ã÷ Ó­Çgiïo raudrà % na te druhyantu putraka // Ram_2,22.7 // n­mÃæsabhojanà raudrà $ ye cÃnye sattvajÃtaya÷ & mà ca tvÃæ hiæsi«u÷ putra % mayà sampÆjitÃs tv iha // Ram_2,22.8 // ÃgamÃs te ÓivÃ÷ santu $ sidhyantu ca parÃkramÃ÷ & sarvasampattayo rÃma % svastimÃn gaccha putraka // Ram_2,22.9 // svasti te 'stv Ãntarik«ebhya÷ $ pÃrthivebhya÷ puna÷ puna÷ & sarvebhyaÓ caiva devebhyo % ye ca te paripanthina÷ // Ram_2,22.10 // sarvalokaprabhur brahmà $ bhÆtabhartà tathar«aya÷ & ye ca Óe«Ã÷ surÃs te tvÃæ % rak«antu vanavÃsinam // Ram_2,22.11 // iti mÃlyai÷ suragaïÃn $ gandhaiÓ cÃpi yaÓasvinÅ & stutibhiÓ cÃnurÆpÃbhir % ÃnarcÃyatalocanà // Ram_2,22.12 // yan maÇgalaæ sahasrÃk«e $ sarvadevanamask­te & v­tranÃÓe samabhavat % tat te bhavatu maÇgalam // Ram_2,22.13 // yan maÇgalaæ suparïasya $ vinatÃkalpayat purà & am­taæ prÃrthayÃnasya % tat te bhavatu maÇgalam // Ram_2,22.14 // o«adhÅæ cÃpi siddhÃrthÃæ $ viÓalyakaraïÅæ ÓubhÃm & cakÃra rak«Ãæ kausalyà % mantrair abhijajÃpa ca // Ram_2,22.15 // Ãnamya mÆrdhni cÃghrÃya $ pari«vajya yaÓasvinÅ & avadat putra siddhÃrtho % gaccha rÃma yathÃsukham // Ram_2,22.16 // arogaæ sarvasiddhÃrtham $ ayodhyÃæ punar Ãgatam & paÓyÃmi tvÃæ sukhaæ vatsa % susthitaæ rÃjaveÓmani // Ram_2,22.17 // mayÃrcità devagaïÃ÷ ÓivÃdayo $ mahar«ayo bhÆtamahÃsuroragÃ÷ & abhiprayÃtasya vanaæ cirÃya te % hitÃni kÃÇk«antu diÓaÓ ca rÃghava // Ram_2,22.18 // itÅva cÃÓrupratipÆrïalocanà $ samÃpya ca svastyayanaæ yathÃvidhi & pradak«iïaæ caiva cakÃra rÃghavaæ % puna÷ punaÓ cÃpi nipŬya sasvaje // Ram_2,22.19 // tathà tu devyà sa k­tapradak«iïo $ nipŬya mÃtuÓ caraïau puna÷ puna÷ & jagÃma sÅtÃnilayaæ mahÃyaÓÃ÷ % sa rÃghava÷ prajvalita÷ svayà Óriyà // Ram_2,22.20 // _________________________________________________________________ abhivÃdya tu kausalyÃæ $ rÃma÷ samprasthito vanam & k­tasvastyayano mÃtrà % dharmi«Âhe vartmani sthita÷ // Ram_2,23.1 // virÃjayan rÃjasuto $ rÃjamÃrgaæ narair v­tam & h­dayÃny Ãmamantheva % janasya guïavattayà // Ram_2,23.2 // vaidehÅ cÃpi tat sarvaæ $ na ÓuÓrÃva tapasvinÅ & tad eva h­di tasyÃÓ ca % yauvarÃjyÃbhi«ecanam // Ram_2,23.3 // devakÃryaæ sma sà k­tvà $ k­taj¤Ã h­«Âacetanà & abhij¤Ã rÃjadharmÃïÃæ % rÃjaputraæ pratÅk«ate // Ram_2,23.4 // praviveÓÃtha rÃmas tu $ svaveÓma suvibhÆ«itam & prah­«ÂajanasampÆrïaæ % hriyà kiæcid avÃÇmukha÷ // Ram_2,23.5 // atha sÅtà samutpatya $ vepamÃnà ca taæ patim & apaÓyac chokasaætaptaæ % cintÃvyÃkulitendriyam // Ram_2,23.6 // vivarïavadanaæ d­«Âvà $ taæ prasvinnam amar«aïam & Ãha du÷khÃbhisaætaptà % kim idÃnÅm idaæ prabho // Ram_2,23.7 // adya bÃrhaspata÷ ÓrÅmÃn $ yukta÷ pu«yo na rÃghava & procyate brÃhmaïai÷ prÃj¤ai÷ % kena tvam asi durmanÃ÷ // Ram_2,23.8 // na te ÓataÓalÃkena $ jalaphenanibhena ca & Ãv­taæ vadanaæ valgu % chattreïÃbhivirÃjate // Ram_2,23.9 // vyajanÃbhyÃæ ca mukhyÃbhyÃæ $ Óatapattranibhek«aïam & candrahaæsaprakÃÓÃbhyÃæ % vÅjyate na tavÃnanam // Ram_2,23.10 // vÃgmino bandinaÓ cÃpi $ prah­«ÂÃs tvÃæ narar«abha & stuvanto nÃdya d­Óyante % maÇgalai÷ sÆtamÃgadhÃ÷ // Ram_2,23.11 // na te k«audraæ ca dadhi ca $ brÃhmaïà vedapÃragÃ÷ & mÆrdhni mÆrdhÃvasiktasya % dadhati sma vidhÃnata÷ // Ram_2,23.12 // na tvÃæ prak­taya÷ sarvà $ ÓreïÅmukhyÃÓ ca bhÆ«itÃ÷ & anuvrajitum icchanti % paurajÃnapadÃs tathà // Ram_2,23.13 // caturbhir vegasampannair $ hayai÷ käcanabhÆ«aïai÷ & mukhya÷ pu«yaratho yukta÷ % kiæ na gacchati te 'grata÷ // Ram_2,23.14 // na hastÅ cÃgrata÷ ÓrÅmÃæs $ tava lak«aïapÆjita÷ & prayÃïe lak«yate vÅra % k­«ïameghagiriprabha÷ // Ram_2,23.15 // na ca käcanacitraæ te $ paÓyÃmi priyadarÓana & bhadrÃsanaæ purask­tya % yÃntaæ vÅrapura÷saram // Ram_2,23.16 // abhi«eko yadà sajja÷ $ kim idÃnÅm idaæ tava & apÆrvo mukhavarïaÓ ca % na prahar«aÓ ca lak«yate // Ram_2,23.17 // itÅva vilapantÅæ tÃæ $ provÃca raghunandana÷ & sÅte tatrabhavÃæs tÃta÷ % pravrÃjayati mÃæ vanam // Ram_2,23.18 // kule mahati sambhÆte $ dharmaj¤e dharmacÃriïi & Ó­ïu jÃnaki yenedaæ % krameïÃbhyÃgataæ mama // Ram_2,23.19 // rÃj¤Ã satyapratij¤ena $ pitrà daÓarathena me & kaikeyyai prÅtamanasà % purà dattau mahÃvarau // Ram_2,23.20 // tayÃdya mama sajje 'sminn $ abhi«eke n­podyate & pracodita÷ sa samayo % dharmeïa pratinirjita÷ // Ram_2,23.21 // caturdaÓa hi var«Ãïi $ vastavyaæ daï¬ake mayà & pitrà me bharataÓ cÃpi % yauvarÃjye niyojita÷ \ so 'haæ tvÃm Ãgato dra«Âuæ # prasthito vijanaæ vanam // Ram_2,23.22 // bharatasya samÅpe te $ nÃhaæ kathya÷ kadÃcana & ­ddhiyuktà hi puru«Ã % na sahante parastavam \ tasmÃn na te guïÃ÷ kathyà # bharatasyÃgrato mama // Ram_2,23.23 // nÃpi tvaæ tena bhartavyà $ viÓe«eïa kadÃcana & anukÆlatayà Óakyaæ % samÅpe tasya vartitum // Ram_2,23.24 // ahaæ cÃpi pratij¤Ãæ tÃæ $ guro÷ samanupÃlayan & vanam adyaiva yÃsyÃmi % sthirà bhava manasvini // Ram_2,23.25 // yÃte ca mayi kalyÃïi $ vanaæ munini«evitam & vratopavÃsaratayà % bhavitavyaæ tvayÃnaghe // Ram_2,23.26 // kÃlyam utthÃya devÃnÃæ $ k­tvà pÆjÃæ yathÃvidhi & vanditavyo daÓaratha÷ % pità mama nareÓvara÷ // Ram_2,23.27 // mÃtà ca mama kausalyà $ v­ddhà saætÃpakarÓità & dharmam evÃgrata÷ k­tvà % tvatta÷ sammÃnam arhati // Ram_2,23.28 // vanditavyÃÓ ca te nityaæ $ yÃ÷ Óe«Ã mama mÃtara÷ & snehapraïayasambhogai÷ % samà hi mama mÃtara÷ // Ram_2,23.29 // bhrÃt­putrasamau cÃpi $ dra«Âavyau ca viÓe«ata÷ & tvayà lak«maïaÓatrughnau % prÃïai÷ priyatarau mama // Ram_2,23.30 // vipriyaæ na ca kartavyaæ $ bharatasya kadÃcana & sa hi rÃjà prabhuÓ caiva % deÓasya ca kulasya ca // Ram_2,23.31 // ÃrÃdhità hi ÓÅlena $ prayatnaiÓ copasevitÃ÷ & rÃjÃna÷ samprasÅdanti % prakupyanti viparyaye // Ram_2,23.32 // aurasÃn api putrÃn hi $ tyajanty ahitakÃriïa÷ & samarthÃn samprag­hïanti % janÃn api narÃdhipÃ÷ // Ram_2,23.33 // ahaæ gami«yÃmi mahÃvanaæ priye $ tvayà hi vastavyam ihaiva bhÃmini & yathà vyalÅkaæ kuru«e na kasyacit % tathà tvayà kÃryam idaæ vaco mama // Ram_2,23.34 // _________________________________________________________________ evam uktà tu vaidehÅ $ priyÃrhà priyavÃdinÅ & praïayÃd eva saækruddhà % bhartÃram idam abravÅt // Ram_2,24.1 // Ãryaputra pità mÃtà $ bhrÃtà putras tathà snu«Ã & svÃni puïyÃni bhu¤jÃnÃ÷ % svaæ svaæ bhÃgyam upÃsate // Ram_2,24.2 // bhartur bhÃgyaæ tu bhÃryaikà $ prÃpnoti puru«ar«abha & ataÓ caivÃham Ãdi«Âà % vane vastavyam ity api // Ram_2,24.3 // na pità nÃtmajo nÃtmà $ na mÃtà na sakhÅjana÷ & iha pretya ca nÃrÅïÃæ % patir eko gati÷ sadà // Ram_2,24.4 // yadi tvaæ prasthito durgaæ $ vanam adyaiva rÃghava & agratas te gami«yÃmi % m­dnantÅ kuÓakaïÂakÃn // Ram_2,24.5 // År«yÃro«au bahi«k­tya $ bhuktaÓe«am ivodakam & naya mÃæ vÅra viÓrabdha÷ % pÃpaæ mayi na vidyate // Ram_2,24.6 // prÃsÃdÃgrair vimÃnair và $ vaihÃyasagatena và & sarvÃvasthÃgatà bhartu÷ % pÃdacchÃyà viÓi«yate // Ram_2,24.7 // anuÓi«ÂÃsmi mÃtrà ca $ pitrà ca vividhÃÓrayam & nÃsmi samprati vaktavyà % vartitavyaæ yathà mayà // Ram_2,24.8 // sukhaæ vane nivatsyÃmi $ yathaiva bhavane pitu÷ & acintayantÅ trÅæl lokÃæÓ % cintayantÅ pativratam // Ram_2,24.9 // ÓuÓrÆ«amÃïà te nityaæ $ niyatà brahmacÃriïÅ & saha raæsye tvayà vÅra % vane«u madhugandhi«u // Ram_2,24.10 // tvaæ hi kartuæ vane Óakto $ rÃma samparipÃlanam & anyasyÃpi janasyeha % kiæ punar mama mÃnada // Ram_2,24.11 // phalamÆlÃÓanà nityaæ $ bhavi«yÃmi na saæÓaya÷ & na te du÷khaæ kari«yÃmi % nivasantÅ saha tvayà // Ram_2,24.12 // icchÃmi sarita÷ ÓailÃn $ palvalÃni vanÃni ca & dra«Âuæ sarvatra nirbhÅtà % tvayà nÃthena dhÅmatà // Ram_2,24.13 // haæsakÃraï¬avÃkÅrïÃ÷ $ padminÅ÷ sÃdhupu«pitÃ÷ & iccheyaæ sukhinÅ dra«Âuæ % tvayà vÅreïa saægatà // Ram_2,24.14 // saha tvayà viÓÃlÃk«a $ raæsye paramanandinÅ & evaæ var«asahasrÃïÃæ % Óataæ vÃhaæ tvayà saha // Ram_2,24.15 // svarge 'pi ca vinà vÃso $ bhavità yadi rÃghava & tvayà mama naravyÃghra % nÃhaæ tam api rocaye // Ram_2,24.16 // ahaæ gami«yÃmi vanaæ sudurgamaæ $ m­gÃyutaæ vÃnaravÃraïair yutam & vane nivatsyÃmi yathà pitur g­he % tavaiva pÃdÃv upag­hya saæmatà // Ram_2,24.17 // ananyabhÃvÃm anuraktacetasaæ $ tvayà viyuktÃæ maraïÃya niÓcitÃm & nayasva mÃæ sÃdhu kuru«va yÃcanÃæ % na te mayÃto gurutà bhavi«yati // Ram_2,24.18 // tathà bruvÃïÃm api dharmavatsalo $ na ca sma sÅtÃæ n­varo ninÅ«ati & uvÃca cainÃæ bahu saænivartane % vane nivÃsasya ca du÷khitÃæ prati // Ram_2,24.19 // _________________________________________________________________ sa evaæ bruvatÅæ sÅtÃæ $ dharmaj¤o dharmavatsala÷ & nivartanÃrthe dharmÃtmà % vÃkyam etad uvÃca ha // Ram_2,25.1 // sÅte mahÃkulÅnÃsi $ dharme ca niratà sadà & ihÃcara svadharmaæ tvaæ % mà yathà manasa÷ sukham // Ram_2,25.2 // sÅte yathà tvÃæ vak«yÃmi $ tathà kÃryaæ tvayÃbale & vane do«Ã hi bahavo % vadatas tÃn nibodha me // Ram_2,25.3 // sÅte vimucyatÃm e«Ã $ vanavÃsak­tà mati÷ & bahudo«aæ hi kÃntÃraæ % vanam ity abhidhÅyate // Ram_2,25.4 // hitabuddhyà khalu vaco $ mayaitad abhidhÅyate & sadà sukhaæ na jÃnÃmi % du÷kham eva sadà vanam // Ram_2,25.5 // girinirjharasambhÆtà $ girikandaravÃsinÃm & siæhÃnÃæ ninadà du÷khÃ÷ % Órotuæ du÷kham ato vanam // Ram_2,25.6 // supyate parïaÓayyÃsu $ svayaæ bhagnÃsu bhÆtale & rÃtri«u Óramakhinnena % tasmÃd du÷khataraæ vanam // Ram_2,25.7 // upavÃsaÓ ca kartavyo $ yathÃprÃïena maithili & jaÂÃbhÃraÓ ca kartavyo % valkalÃmbaradhÃriïà // Ram_2,25.8 // atÅva vÃtas timiraæ $ bubhuk«Ã cÃtra nityaÓa÷ & bhayÃni ca mahÃnty atra % tato du÷khataraæ vanam // Ram_2,25.9 // sarÅs­pÃÓ ca bahavo $ bahurÆpÃÓ ca bhÃmini & caranti p­thivÅæ darpÃd % ato du÷khataraæ vanam // Ram_2,25.10 // nadÅnilayanÃ÷ sarpà $ nadÅkuÂilagÃmina÷ & ti«Âhanty Ãv­tya panthÃnam % ato du÷khataraæ vanam // Ram_2,25.11 // pataægà v­ÓcikÃ÷ kÅÂà $ daæÓÃÓ ca maÓakai÷ saha & bÃdhante nityam abale % sarvaæ du÷kham ato vanam // Ram_2,25.12 // drumÃ÷ kaïÂakinaÓ caiva $ kuÓakÃÓÃÓ ca bhÃmini & vane vyÃkulaÓÃkhÃgrÃs % tena du÷khataraæ vanam // Ram_2,25.13 // tad alaæ te vanaæ gatvà $ k«amaæ na hi vanaæ tava & vim­Óann iha paÓyÃmi % bahudo«ataraæ vanam // Ram_2,25.14 // vanaæ tu netuæ na k­tà matis tadà $ babhÆva rÃmeïa yadà mahÃtmanà & na tasya sÅtà vacanaæ cakÃra tat % tato 'bravÅd rÃmam idaæ sudu÷khità // Ram_2,25.15 // _________________________________________________________________ etat tu vacanaæ Órutvà $ sÅtà rÃmasya du÷khità & prasaktÃÓrumukhÅ mandam % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,26.1 // ye tvayà kÅrtità do«Ã $ vane vastavyatÃæ prati & guïÃn ity eva tÃn viddhi % tava snehapurask­tÃn // Ram_2,26.2 // tvayà ca saha gantavyaæ $ mayà gurujanÃj¤ayà & tvadviyogena me rÃma % tyaktavyam iha jÅvitam // Ram_2,26.3 // na ca mÃæ tvatsamÅpasthÃm $ api Óaknoti rÃghava & surÃïÃm ÅÓvara÷ Óakra÷ % pradhar«ayitum ojasà // Ram_2,26.4 // patihÅnà tu yà nÃrÅ $ na sà Óak«yati jÅvitum & kÃmam evaævidhaæ rÃma % tvayà mama vidarÓitam // Ram_2,26.5 // atha cÃpi mahÃprÃj¤a $ brÃhmaïÃnÃæ mayà Órutam & purà pit­g­he satyaæ % vastavyaæ kila me vane // Ram_2,26.6 // lak«aïibhyo dvijÃtibhya÷ $ ÓrutvÃhaæ vacanaæ g­he & vanavÃsak­totsÃhà % nityam eva mahÃbala // Ram_2,26.7 // ÃdeÓo vanavÃsasya $ prÃptavya÷ sa mayà kila & sà tvayà saha tatrÃhaæ % yÃsyÃmi priya nÃnyathà // Ram_2,26.8 // k­tÃdeÓà bhavi«yÃmi $ gami«yÃmi saha tvayà & kÃlaÓ cÃyaæ samutpanna÷ % satyavÃg bhavatu dvija÷ // Ram_2,26.9 // vanavÃse hi jÃnÃmi $ du÷khÃni bahudhà kila & prÃpyante niyataæ vÅra % puru«air ak­tÃtmabhi÷ // Ram_2,26.10 // kanyayà ca pitur gehe $ vanavÃsa÷ Óruto mayà & bhik«iïyÃ÷ sÃdhuv­ttÃyà % mama mÃtur ihÃgrata÷ // Ram_2,26.11 // prasÃditaÓ ca vai pÆrvaæ $ tvaæ vai bahuvidhaæ prabho & gamanaæ vanavÃsasya % kÃÇk«itaæ hi saha tvayà // Ram_2,26.12 // k­tak«aïÃhaæ bhadraæ te $ gamanaæ prati rÃghava & vanavÃsasya ÓÆrasya % caryà hi mama rocate // Ram_2,26.13 // ÓuddhÃtman premabhÃvÃd dhi $ bhavi«yÃmi vikalma«Ã & bhartÃram anugacchantÅ % bhartà hi mama daivatam // Ram_2,26.14 // pretyabhÃve 'pi kalyÃïa÷ $ saægamo me saha tvayà & Órutir hi ÓrÆyate puïyà % brÃhmaïÃnÃæ yaÓasvinÃm // Ram_2,26.15 // iha loke ca pit­bhir $ yà strÅ yasya mahÃmate & adbhir dattà svadharmeïa % pretyabhÃve 'pi tasya sà // Ram_2,26.16 // evam asmÃt svakÃæ nÃrÅæ $ suv­ttÃæ hi pativratÃm & nÃbhirocayase netuæ % tvaæ mÃæ keneha hetunà // Ram_2,26.17 // bhaktÃæ pativratÃæ dÅnÃæ $ mÃæ samÃæ sukhadu÷khayo÷ & netum arhasi kÃkutstha % samÃnasukhadu÷khinÅm // Ram_2,26.18 // yadi mÃæ du÷khitÃm evaæ $ vanaæ netuæ na cecchasi & vi«am agniæ jalaæ vÃham % ÃsthÃsye m­tyukÃraïÃt // Ram_2,26.19 // evaæ bahuvidhaæ taæ sà $ yÃcate gamanaæ prati & nÃnumene mahÃbÃhus % tÃæ netuæ vijanaæ vanam // Ram_2,26.20 // evam uktà tu sà cintÃæ $ maithilÅ samupÃgatà & snÃpayantÅva gÃm u«ïair % aÓrubhir nayanacyutai÷ // Ram_2,26.21 // cintayantÅæ tathà tÃæ tu $ nivartayitum ÃtmavÃn & krodhÃvi«ÂÃæ tu vaidehÅæ % kÃkutstho bahv asÃntvayat // Ram_2,26.22 // _________________________________________________________________ sÃntvyamÃnà tu rÃmeïa $ maithilÅ janakÃtmajà & vanavÃsanimittÃya % bhartÃram idam abravÅt // Ram_2,27.1 // sà tam uttamasaævignà $ sÅtà vipulavak«asam & praïayÃc cÃbhimÃnÃc ca % paricik«epa rÃghavam // Ram_2,27.2 // kiæ tvÃmanyata vaideha÷ $ pità me mithilÃdhipa÷ & rÃma jÃmÃtaraæ prÃpya % striyaæ puru«avigraham // Ram_2,27.3 // an­taæ balaloko 'yam $ aj¤ÃnÃd yaddhi vak«yati & tejo nÃsti paraæ rÃme % tapatÅva divÃkare // Ram_2,27.4 // kiæ hi k­tvà vi«aïïas tvaæ $ kuto và bhayam asti te & yat parityaktukÃmas tvaæ % mÃm ananyaparÃyaïÃm // Ram_2,27.5 // dyumatsenasutaæ vÅra $ satyavantam anuvratÃm & sÃvitrÅm iva mÃæ viddhi % tvam ÃtmavaÓavartinÅm // Ram_2,27.6 // na tv ahaæ manasÃpy anyaæ $ dra«ÂÃsmi tvad­te 'nagha & tvayà rÃghava gaccheyaæ % yathÃnyà kulapÃæsanÅ // Ram_2,27.7 // svayaæ tu bhÃryÃæ kaumÃrÅæ $ ciram adhyu«itÃæ satÅm & ÓailÆ«a iva mÃæ rÃma % parebhyo dÃtum icchasi // Ram_2,27.8 // sa mÃm anÃdÃya vanaæ $ na tvaæ prasthÃtum arhasi & tapo và yadi vÃraïyaæ % svargo và syÃt saha tvayà // Ram_2,27.9 // na ca me bhavità tatra $ kaÓcit pathi pariÓrama÷ & p­«Âhatas tava gacchantyà % vihÃraÓayane«v api // Ram_2,27.10 // kuÓakÃÓaÓare«Åkà $ ye ca kaïÂakino drumÃ÷ & tÆlÃjinasamasparÓà % mÃrge mama saha tvayà // Ram_2,27.11 // mahÃvÃtasamuddhÆtaæ $ yan mÃm avakari«yati & rajo ramaïa tan manye % parÃrdhyam iva candanam // Ram_2,27.12 // ÓÃdvale«u yad Ãsi«ye $ vanÃnte vanagocarà & kuthÃstaraïatalpe«u % kiæ syÃt sukhataraæ tata÷ // Ram_2,27.13 // pattraæ mÆlaæ phalaæ yat tvam $ alpaæ và yadi và bahu & dÃsyasi svayam Ãh­tya % tan me 'm­tarasopamam // Ram_2,27.14 // na mÃtur na pitus tatra $ smari«yÃmi na veÓmana÷ & ÃrtavÃny upabhu¤jÃnà % pu«pÃïi ca phalÃni ca // Ram_2,27.15 // na ca tatra gata÷ kiæcid $ dra«Âum arhasi vipriyam & matk­te na ca te Óoko % na bhavi«yÃmi durbharà // Ram_2,27.16 // yas tvayà saha sa svargo $ nirayo yas tvayà vinà & iti jÃnan parÃæ prÅtiæ % gaccha rÃma mayà saha // Ram_2,27.17 // atha mÃm evam avyagrÃæ $ vanaæ naiva nayi«yasi & vi«am adyaiva pÃsyÃmi % mà viÓaæ dvi«atÃæ vaÓam // Ram_2,27.18 // paÓcÃd api hi du÷khena $ mama naivÃsti jÅvitam & ujjhitÃyÃs tvayà nÃtha % tadaiva maraïaæ varam // Ram_2,27.19 // idaæ hi sahituæ Óokaæ $ muhÆrtam api notsahe & kiæ punar daÓavar«Ãïi % trÅïi caikaæ ca du÷khità // Ram_2,27.20 // iti sà Óokasaætaptà $ vilapya karuïaæ bahu & cukroÓa patim Ãyastà % bh­Óam ÃliÇgya sasvaram // Ram_2,27.21 // sà viddhà bahubhir vÃkyair $ digdhair iva gajÃÇganà & cirasaæniyataæ bëpaæ % mumocÃgnim ivÃraïi÷ // Ram_2,27.22 // tasyÃ÷ sphaÂikasaækÃÓaæ $ vÃri saætÃpasambhavam & netrÃbhyÃæ parisusrÃva % paÇkajÃbhyÃm ivodakam // Ram_2,27.23 // tÃæ pari«vajya bÃhubhyÃæ $ visaæj¤Ãm iva du÷khitÃm & uvÃca vacanaæ rÃma÷ % pariviÓvÃsayaæs tadà // Ram_2,27.24 // na devi tava du÷khena $ svargam apy abhirocaye & na hi me 'sti bhayaæ kiæcit % svayambhor iva sarvata÷ // Ram_2,27.25 // tava sarvam abhiprÃyam $ avij¤Ãya ÓubhÃnane & vÃsaæ na rocaye 'raïye % ÓaktimÃn api rak«aïe // Ram_2,27.26 // yat s­«ÂÃsi mayà sÃrdhaæ $ vanavÃsÃya maithili & na vihÃtuæ mayà Óakyà % kÅrtir Ãtmavatà yathà // Ram_2,27.27 // dharmas tu gajanÃsoru $ sadbhir Ãcarita÷ purà & taæ cÃham anuvarte 'dya % yathà sÆryaæ suvarcalà // Ram_2,27.28 // e«a dharmas tu suÓroïi $ pitur mÃtuÓ ca vaÓyatà & ataÓ cÃj¤Ãæ vyatikramya % nÃhaæ jÅvitum utsahe // Ram_2,27.29 // sa mÃæ pità yathà ÓÃsti $ satyadharmapathe sthita÷ & tathà vartitum icchÃmi % sa hi dharma÷ sanÃtana÷ \ anugacchasva mÃæ bhÅru # sahadharmacarÅ bhava // Ram_2,27.30 // brÃhmaïebhyaÓ ca ratnÃni $ bhik«ukebhyaÓ ca bhojanam & dehi cÃÓaæsamÃnebhya÷ % saætvarasva ca mÃciram // Ram_2,27.31 // anukÆlaæ tu sà bhartur $ j¤Ãtvà gamanam Ãtmana÷ & k«ipraæ pramudità devÅ % dÃtum evopacakrame // Ram_2,27.32 // tata÷ prah­«Âà paripÆrïamÃnasà $ yaÓasvinÅ bhartur avek«ya bhëitam & dhanÃni ratnÃni ca dÃtum aÇganà % pracakrame dharmabh­tÃæ manasvinÅ // Ram_2,27.33 // _________________________________________________________________ tato 'bravÅn mahÃtejà $ rÃmo lak«maïam agrata÷ & sthitaæ prÃggÃminaæ vÅraæ % yÃcamÃnaæ k­täjalim // Ram_2,28.1 // mayÃdya saha saumitre $ tvayi gacchati tad vanam & ko bhari«yati kausalyÃæ % sumitrÃæ và yaÓasvinÅm // Ram_2,28.2 // abhivar«ati kÃmair ya÷ $ parjanya÷ p­thivÅm iva & sa kÃmapÃÓaparyasto % mahÃtejà mahÅpati÷ // Ram_2,28.3 // sà hi rÃjyam idaæ prÃpya $ n­pasyÃÓvapate÷ sutà & du÷khitÃnÃæ sapatnÅnÃæ % na kari«yati Óobhanam // Ram_2,28.4 // evam uktas tu rÃmeïa $ lak«maïa÷ Ólak«ïayà girà & pratyuvÃca tadà rÃmaæ % vÃkyaj¤o vÃkyakovidam // Ram_2,28.5 // tavaiva tejasà vÅra $ bharata÷ pÆjayi«yati & kausalyÃæ ca sumitrÃæ ca % prayato nÃtra saæÓaya÷ // Ram_2,28.6 // kausalyà bibh­yÃd Ãryà $ sahasram api madvidhÃn & yasyÃ÷ sahasraæ grÃmÃïÃæ % samprÃptam upajÅvanam // Ram_2,28.7 // dhanur ÃdÃya saÓaraæ $ khanitrapiÂakÃdhara÷ & agratas te gami«yÃmi % panthÃnam anudarÓayan // Ram_2,28.8 // Ãhari«yÃmi te nityaæ $ mÆlÃni ca phalÃni ca & vanyÃni yÃni cÃnyÃni % svÃhÃrÃïi tapasvinÃm // Ram_2,28.9 // bhavÃæs tu saha vaidehyà $ girisÃnu«u raæsyate & ahaæ sarvaæ kari«yÃmi % jÃgrata÷ svapataÓ ca te // Ram_2,28.10 // rÃmas tv anena vÃkyena $ suprÅta÷ pratyuvÃca tam & vrajÃp­cchasva saumitre % sarvam eva suh­jjanam // Ram_2,28.11 // ye ca rÃj¤o dadau divye $ mahÃtmà varuïa÷ svayam & janakasya mahÃyaj¤e % dhanu«Å raudradarÓane // Ram_2,28.12 // abhedyakavace divye $ tÆïÅ cÃk«ayasÃyakau & Ãdityavimalau cobhau % kha¬gau hemapari«k­tau // Ram_2,28.13 // satk­tya nihitaæ sarvam $ etad ÃcÃryasadmani & sa tvam Ãyudham ÃdÃya % k«ipram Ãvraja lak«maïa // Ram_2,28.14 // sa suh­jjanam Ãmantrya $ vanavÃsÃya niÓcita÷ & ik«vÃkugurum Ãmantrya % jagrÃhÃyudham uttamam // Ram_2,28.15 // tad divyaæ rÃjaÓÃrdÆla÷ $ satk­taæ mÃlyabhÆ«itam & rÃmÃya darÓayÃmÃsa % saumitri÷ sarvam Ãyudham // Ram_2,28.16 // tam uvÃcÃtmavÃn rÃma÷ $ prÅtyà lak«maïam Ãgatam & kÃle tvam Ãgata÷ saumya % kÃÇk«ite mama lak«maïa // Ram_2,28.17 // ahaæ pradÃtum icchÃmi $ yad idaæ mÃmakaæ dhanam & brÃhmaïebhyas tapasvibhyas % tvayà saha paraætapa // Ram_2,28.18 // vasantÅha d­¬haæ bhaktyà $ guru«u dvijasattamÃ÷ & te«Ãm api ca me bhÆya÷ % sarve«Ãæ copajÅvinÃm // Ram_2,28.19 // vasi«Âhaputraæ tu suyaj¤am Ãryaæ $ tvam ÃnayÃÓu pravaraæ dvijÃnÃm & abhiprayÃsyÃmi vanaæ samastÃn % abhyarcya Ói«ÂÃn aparÃn dvijÃtÅn // Ram_2,28.20 // _________________________________________________________________ tata÷ ÓÃsanam Ãj¤Ãya $ bhrÃtu÷ Óubhataraæ priyam & gatvà sa praviveÓÃÓu % suyaj¤asya niveÓanam // Ram_2,29.1 // taæ vipram agnyagÃrasthaæ $ vanditvà lak«maïo 'bravÅt & sakhe 'bhyÃgaccha paÓya tvaæ % veÓma du«karakÃriïa÷ // Ram_2,29.2 // tata÷ saædhyÃm upÃsyÃÓu $ gatvà saumitriïà saha & ju«Âaæ tat prÃviÓal lak«myà % ramyaæ rÃmaniveÓanam // Ram_2,29.3 // tam Ãgataæ vedavidaæ $ präjali÷ sÅtayà saha & suyaj¤am abhicakrÃma % rÃghavo 'gnim ivÃrcitam // Ram_2,29.4 // jÃtarÆpamayair mukhyair $ aÇgadai÷ kuï¬alai÷ Óubhai÷ & sahemasÆtrair maïibhi÷ % keyÆrair valayair api // Ram_2,29.5 // anyaiÓ ca ratnair bahubhi÷ $ kÃkutstha÷ pratyapÆjayat & suyaj¤aæ sa tadovÃca % rÃma÷ sÅtÃpracodita÷ // Ram_2,29.6 // hÃraæ ca hemasÆtraæ ca $ bhÃryÃyai saumya hÃraya & raÓanÃæ cÃdhunà sÅtà % dÃtum icchati te sakhe // Ram_2,29.7 // paryaÇkam agryÃstaraïaæ $ nÃnÃratnavibhÆ«itam & tam apÅcchati vaidehÅ % prati«ÂhÃpayituæ tvayi // Ram_2,29.8 // nÃga÷ Óatruæjayo nÃma $ mÃtulo yaæ dadau mama & taæ te gajasahasreïa % dadÃmi dvijapuægava // Ram_2,29.9 // ity ukta÷ sa hi rÃmeïa $ suyaj¤a÷ pratig­hya tat & rÃmalak«maïasÅtÃnÃæ % prayuyojÃÓi«a÷ ÓivÃ÷ // Ram_2,29.10 // atha bhrÃtaram avyagraæ $ priyaæ rÃma÷ priyaævada÷ & saumitriæ tam uvÃcedaæ % brahmeva tridaÓeÓvaram // Ram_2,29.11 // agastyaæ kauÓikaæ caiva $ tÃv ubhau brÃhmaïottamau & arcayÃhÆya saumitre % ratnai÷ sasyam ivÃmbubhi÷ // Ram_2,29.12 // kausalyÃæ ca ya ÃÓÅrbhir $ bhakta÷ paryupati«Âhati & ÃcÃryas taittirÅyÃïÃm % abhirÆpaÓ ca vedavit // Ram_2,29.13 // tasya yÃnaæ ca dÃsÅÓ ca $ saumitre saæpradÃpaya & kauÓeyÃni ca vastrÃïi % yÃvat tu«yati sa dvija÷ // Ram_2,29.14 // sÆtaÓ citrarathaÓ cÃrya÷ $ saciva÷ suciro«ita÷ & to«ayainaæ mahÃrhaiÓ ca % ratnair vastrair dhanais tathà // Ram_2,29.15 // ÓÃlivÃhasahasraæ ca $ dve Óate bhadrakÃæs tathà & vya¤janÃrthaæ ca saumitre % gosahasram upÃkuru // Ram_2,29.16 // tata÷ sa puru«avyÃghras $ tad dhanaæ lak«maïa÷ svayam & yathoktaæ brÃhmaïendrÃïÃm % adadÃd dhanado yathà // Ram_2,29.17 // athÃbravÅd bëpakalÃæs $ ti«ÂhataÓ copajÅvina÷ & sampradÃya bahu dravyam % ekaikasyopajÅvina÷ // Ram_2,29.18 // lak«maïasya ca yad veÓma $ g­haæ ca yad idaæ mama & aÓÆnyaæ kÃryam ekaikaæ % yÃvadÃgamanaæ mama // Ram_2,29.19 // ity uktvà du÷khitaæ sarvaæ $ janaæ tam upajÅvinam & uvÃcedaæ dhanÃdhyak«aæ % dhanam ÃnÅyatÃm iti \ tato 'sya dhanam Ãjahru÷ # sarvam evopajÅvina÷ // Ram_2,29.20 // tata÷ sa puru«avyÃghras $ tad dhanaæ sahalak«maïa÷ & dvijebhyo bÃlav­ddhebhya÷ % k­païebhyo 'bhyadÃpayat // Ram_2,29.21 // tatrÃsÅt piÇgalo gÃrgyas $ trijaÂo nÃma vai dvija÷ & à pa¤camÃyÃ÷ kak«yÃyà % nainaæ kaÓcid avÃrayat // Ram_2,29.22 // sa rÃjaputram ÃsÃdya $ trijaÂo vÃkyam abravÅt & nirdhano bahuputro 'smi % rÃjaputra mahÃyaÓa÷ \ u¤chav­ttir vane nityaæ # pratyavek«asva mÃm iti // Ram_2,29.23 // tam uvÃca tato rÃma÷ $ parihÃsasamanvitam & gavÃæ sahasram apy ekaæ % na tu viÓrÃïitaæ mayà \ parik«ipasi daï¬ena # yÃvat tÃvad avÃpsyasi // Ram_2,29.24 // sa ÓÃÂÅæ tvarita÷ kaÂyÃæ $ saæbhrÃnta÷ parive«Âya tÃm & Ãvidhya daï¬aæ cik«epa % sarvaprÃïena vegita÷ // Ram_2,29.25 // uvÃca ca tato rÃmas $ taæ gÃrgyam abhisÃntvayan & manyur na khalu kartavya÷ % parihÃso hy ayaæ mama // Ram_2,29.26 // tata÷ sabhÃryas trijaÂo mahÃmunir $ gavÃm anÅkaæ pratig­hya modita÷ & yaÓobalaprÅtisukhopab­æhiïÅs % tad ÃÓi«a÷ pratyavadan mahÃtmana÷ // Ram_2,29.27 // _________________________________________________________________ dattvà tu saha vaidehyà $ brÃhmaïebhyo dhanaæ bahu & jagmatu÷ pitaraæ dra«Âuæ % sÅtayà saha rÃghavau // Ram_2,30.1 // tato g­hÅte du«prek«ye $ aÓobhetÃæ tadÃyudhe & mÃlÃdÃmabhir Ãsakte % sÅtayà samalaæk­te // Ram_2,30.2 // tata÷ prÃsÃdaharmyÃïi $ vimÃnaÓikharÃïi ca & adhiruhya jana÷ ÓrÅmÃn % udÃsÅno vyalokayat // Ram_2,30.3 // na hi rathyÃ÷ sma Óakyante $ gantuæ bahujanÃkulÃ÷ & Ãruhya tasmÃt prÃsÃdÃn % dÅnÃ÷ paÓyanti rÃghavam // Ram_2,30.4 // padÃtiæ varjitacchattraæ $ rÃmaæ d­«Âvà tadà janÃ÷ & Æcur bahuvidhà vÃca÷ % Óokopahatacetasa÷ // Ram_2,30.5 // yaæ yÃntam anuyÃti sma $ caturaÇgabalaæ mahat & tam ekaæ sÅtayà sÃrdham % anuyÃti sma lak«maïa÷ // Ram_2,30.6 // aiÓvaryasya rasaj¤a÷ san $ kÃminÃæ caiva kÃmada÷ & necchaty evÃn­taæ kartuæ % pitaraæ dharmagauravÃt // Ram_2,30.7 // yà na Óakyà purà dra«Âuæ $ bhÆtair ÃkÃÓagair api & tÃm adya sÅtÃæ paÓyanti % rÃjamÃrgagatà janÃ÷ // Ram_2,30.8 // aÇgarÃgocitÃæ sÅtÃæ $ raktacandanasevinÅm & var«am u«ïaæ ca ÓÅtaæ ca % ne«yaty ÃÓu vivarïatÃm // Ram_2,30.9 // adya nÆnaæ daÓaratha÷ $ sattvam ÃviÓya bhëate & na hi rÃjà priyaæ putraæ % vivÃsayitum arhati // Ram_2,30.10 // nirguïasyÃpi putrasya $ kathaæ syÃd vipravÃsanam & kiæ punar yasya loko 'yaæ % jito v­ttena kevalam // Ram_2,30.11 // Ãn­Óaæsyam anukroÓa÷ $ Órutaæ ÓÅlaæ dama÷ Óama÷ & rÃghavaæ Óobhayanty ete % «a¬guïÃ÷ puru«ottamam // Ram_2,30.12 // tasmÃt tasyopaghÃtena $ prajÃ÷ paramapŬitÃ÷ & audakÃnÅva sattvÃni % grÅ«me salilasaæk«ayÃt // Ram_2,30.13 // pŬayà pŬitaæ sarvaæ $ jagad asya jagatpate÷ & mÆlasyevopaghÃtena % v­k«a÷ pu«paphalopaga÷ // Ram_2,30.14 // te lak«maïa iva k«ipraæ $ sapatnya÷ sahabÃndhavÃ÷ & gacchantam anugacchÃmo % yena gacchati rÃghava÷ // Ram_2,30.15 // udyÃnÃni parityajya $ k«etrÃïi ca g­hÃïi ca & ekadu÷khasukhà rÃmam % anugacchÃma dhÃrmikam // Ram_2,30.16 // samuddh­tanidhÃnÃni $ paridhvastÃjirÃïi ca & upÃttadhanadhÃnyÃni % h­tasÃrÃïi sarvaÓa÷ // Ram_2,30.17 // rajasÃbhyavakÅrïÃni $ parityaktÃni daivatai÷ & asmattyaktÃni veÓmÃni % kaikeyÅ pratipadyatÃm // Ram_2,30.18 // vanaæ nagaram evÃstu $ yena gacchati rÃghava÷ & asmÃbhiÓ ca parityaktaæ % puraæ saæpadyatÃæ vanam // Ram_2,30.19 // bilÃni daæ«Âriïa÷ sarve $ sÃnÆni m­gapak«iïa÷ & asmattyaktaæ prapadyantÃæ % sevyamÃnaæ tyajantu ca // Ram_2,30.20 // ity evaæ vividhà vÃco $ nÃnÃjanasamÅritÃ÷ & ÓuÓrÃva rÃma÷ Órutvà ca % na vicakre 'sya mÃnasam // Ram_2,30.21 // pratÅk«amÃïo 'bhijanaæ tadÃrtam $ anÃrtarÆpa÷ prahasann ivÃtha & jagÃma rÃma÷ pitaraæ did­k«u÷ % pitur nideÓaæ vidhivac cikÅr«u÷ // Ram_2,30.22 // tat pÆrvam aik«vÃkasuto mahÃtmà $ rÃmo gami«yan vanam ÃrtarÆpam & vyati«Âhata prek«ya tadà sumantraæ % pitur mahÃtmà pratihÃraïÃrtham // Ram_2,30.23 // pitur nideÓena tu dharmavatsalo $ vanapraveÓe k­tabuddhiniÓcaya÷ & sa rÃghava÷ prek«ya sumantram abravÅn % nivedayasvÃgamanaæ n­pÃya me // Ram_2,30.24 // _________________________________________________________________ sa rÃmapre«ita÷ k«ipraæ $ saætÃpakalu«endriya÷ & praviÓya n­patiæ sÆto % ni÷Óvasantaæ dadarÓa ha // Ram_2,31.1 // Ãlokya tu mahÃprÃj¤a÷ $ paramÃkulacetasaæ & rÃmam evÃnuÓocantaæ % sÆta÷ präjalir Ãsadat // Ram_2,31.2 // ayaæ sa puru«avyÃghra $ dvÃri ti«Âhati te suta÷ & brÃhmaïebhyo dhanaæ dattvà % sarvaæ caivopajÅvinÃm // Ram_2,31.3 // sa tvà paÓyatu bhadraæ te $ rÃma÷ satyaparÃkrama÷ & sarvÃn suh­da Ãp­cchya % tvÃm idÃnÅæ did­k«ate // Ram_2,31.4 // gami«yati mahÃraïyaæ $ taæ paÓya jagatÅpate & v­taæ rÃjaguïai÷ sarvair % Ãdityam iva raÓmibhi÷ // Ram_2,31.5 // sa satyavÃdÅ dharmÃtmà $ gÃmbhÅryÃt sÃgaropama÷ & ÃkÃÓa iva ni«paÇko % narendra÷ pratyuvÃca tam // Ram_2,31.6 // sumantrÃnaya me dÃrÃn $ ye kecid iha mÃmakÃ÷ & dÃrai÷ pariv­ta÷ sarvair % dra«Âum icchÃmi rÃghavam // Ram_2,31.7 // so 'nta÷puram atÅtyaiva $ striyas tà vÃkyam abravÅt & Ãryo hvayati vo rÃjà % gamyatÃæ tatra mÃciram // Ram_2,31.8 // evam uktÃ÷ striya÷ sarvÃ÷ $ sumantreïa n­pÃj¤ayà & pracakramus tad bhavanaæ % bhartur Ãj¤Ãya ÓÃsanam // Ram_2,31.9 // ardhasaptaÓatÃs tÃs tu $ pramadÃs tÃmralocanÃ÷ & kausalyÃæ parivÃryÃtha % Óanair jagmur dh­tavratÃ÷ // Ram_2,31.10 // Ãgate«u ca dÃre«u $ samavek«ya mahÅpati÷ & uvÃca rÃjà taæ sÆtaæ % sumantrÃnaya me sutam // Ram_2,31.11 // sa sÆto rÃmam ÃdÃya $ lak«maïaæ maithilÅæ tadà & jagÃmÃbhimukhas tÆrïaæ % sakÃÓaæ jagatÅpate÷ // Ram_2,31.12 // sa rÃjà putram ÃyÃntaæ $ d­«Âvà dÆrÃt k­täjalim & utpapÃtÃsanÃt tÆrïam % Ãrta÷ strÅjanasaæv­ta÷ // Ram_2,31.13 // so 'bhidudrÃva vegena $ rÃmaæ d­«Âvà viÓÃæpati÷ & tam asaæprÃpya du÷khÃrta÷ % papÃta bhuvi mÆrchita÷ // Ram_2,31.14 // taæ rÃmo 'bhyapatat k«ipraæ $ lak«maïaÓ ca mahÃratha÷ & visaæj¤am iva du÷khena % saÓokaæ n­patiæ tadà // Ram_2,31.15 // strÅsahasraninÃdaÓ ca $ saæjaj¤e rÃjaveÓmani & hà hà rÃmeti sahasà % bhÆ«aïadhvanimÆrchita÷ // Ram_2,31.16 // taæ pari«vajya bÃhubhyÃæ $ tÃv ubhau rÃmalak«maïau & paryaÇke sÅtayà sÃrdhaæ % rudanta÷ samaveÓayan // Ram_2,31.17 // atha rÃmo muhÆrtena $ labdhasaæj¤aæ mahÅpatim & uvÃca präjalir bhÆtvà % ÓokÃrïavapariplutam // Ram_2,31.18 // Ãp­cche tvÃæ mahÃrÃja $ sarve«Ãm ÅÓvaro 'si na÷ & prasthitaæ daï¬akÃraïyaæ % paÓya tvaæ kuÓalena mÃm // Ram_2,31.19 // lak«maïaæ cÃnujÃnÅhi $ sÅtà cÃnveti mÃæ vanam & kÃraïair bahubhis tathyair % vÃryamÃïau na cecchata÷ // Ram_2,31.20 // anujÃnÅhi sarvÃn na÷ $ Óokam uts­jya mÃnada & lak«maïaæ mÃæ ca sÅtÃæ ca % prajÃpatir iva prajÃ÷ // Ram_2,31.21 // pratÅk«amÃïam avyagram $ anuj¤Ãæ jagatÅpate÷ & uvÃca rÃjà samprek«ya % vanavÃsÃya rÃghavam // Ram_2,31.22 // ahaæ rÃghava kaikeyyà $ varadÃnena mohita÷ & ayodhyÃyÃs tvam evÃdya % bhava rÃjà nig­hya mÃm // Ram_2,31.23 // evam ukto n­patinà $ rÃmo dharmabh­tÃæ vara÷ & pratyuvÃcäjaliæ k­tvà % pitaraæ vÃkyakovida÷ // Ram_2,31.24 // bhavÃn var«asahasrÃya $ p­thivyà n­pate pati÷ & ahaæ tv araïye vatsyÃmi % na me kÃryaæ tvayÃn­tam // Ram_2,31.25 // Óreyase v­ddhaye tÃta $ punarÃgamanÃya ca & gacchasvÃri«Âam avyagra÷ % panthÃnam akutobhayam // Ram_2,31.26 // adya tv idÃnÅæ rajanÅæ $ putra mà gaccha sarvathà & mÃtaraæ mÃæ ca saæpaÓyan % vasemÃm adya ÓarvarÅm \ tarpita÷ sarvakÃmais tvaæ # Óva÷kÃle sÃdhayi«yasi // Ram_2,31.27 // atha rÃmas tathà Órutvà $ pitur Ãrtasya bhëitam & lak«maïena saha bhrÃtrà % dÅno vacanam abravÅt // Ram_2,31.28 // prÃpsyÃmi yÃn adya guïÃn $ ko me ÓvastÃn pradÃsyati & apakramaïam evÃta÷ % sarvakÃmair ahaæ v­ïe // Ram_2,31.29 // iyaæ sarëÂrà sajanà $ dhanadhÃnyasamÃkulà & mayà vis­«Âà vasudhà % bharatÃya pradÅyatÃm // Ram_2,31.30 // apagacchatu te du÷khaæ $ mà bhÆr bëpaparipluta÷ & na hi k«ubhyati durdhar«a÷ % samudra÷ saritÃæ pati÷ // Ram_2,31.31 // naivÃhaæ rÃjyam icchÃmi $ na sukhaæ na ca maithilÅm & tvÃm ahaæ satyam icchÃmi % nÃn­taæ puru«ar«abha // Ram_2,31.32 // puraæ ca rëÂraæ ca mahÅ ca kevalà $ mayà nis­«Âà bharatÃya dÅyatÃm & ahaæ nideÓaæ bhavato 'nupÃlayan % vanaæ gami«yÃmi cirÃya sevitum // Ram_2,31.33 // mayà nis­«ÂÃæ bharato mahÅm imÃæ $ saÓailakhaï¬Ãæ sapurÃæ sakÃnanÃm & ÓivÃæ susÅmÃm anuÓÃstu kevalaæ % tvayà yad uktaæ n­pate yathÃstu tat // Ram_2,31.34 // na me tathà pÃrthiva dhÅyate mano $ mahatsu kÃme«u na cÃtmana÷ priye & yathà nideÓe tava Ói«Âasaæmate % vyapaitu du÷khaæ tava matk­te 'nagha // Ram_2,31.35 // tad adya naivÃnagha rÃjyam avyayaæ $ na sarvakÃmÃn na sukhaæ na maithilÅm & na jÅvitaæ tvÃm an­tena yojayan % v­ïÅya satyaæ vratam astu te tathà // Ram_2,31.36 // phalÃni mÆlÃni ca bhak«ayan vane $ girÅæÓ ca paÓyan sarita÷ sarÃæsi ca & vanaæ praviÓyaiva vicitrapÃdapaæ % sukhÅ bhavi«yÃmi tavÃstu nirv­ti÷ // Ram_2,31.37 // _________________________________________________________________ tata÷ sumantram aik«vÃka÷ $ pŬito 'tra pratij¤ayà & sabëpam atini÷Óvasya % jagÃdedaæ puna÷ puna÷ // Ram_2,32.1 // sÆta ratnasusampÆrïà $ caturvidhabalà camÆ÷ & rÃghavasyÃnuyÃtrÃrthaæ % k«ipraæ pratividhÅyatÃm // Ram_2,32.2 // rÆpÃjÅvÃÓca ÓÃlinyo $ vaïijaÓ ca mahÃdhanÃ÷ & Óobhayantu kumÃrasya % vÃhinÅæ suprasÃritÃ÷ // Ram_2,32.3 // ye cainam upajÅvanti $ ramate yaiÓ ca vÅryata÷ & te«Ãæ bahuvidhaæ dattvà % tÃn apy atra niyojaya // Ram_2,32.4 // nighnan m­gÃn ku¤jarÃæÓ ca $ pibaæÓ cÃraïyakaæ madhu & nadÅÓ ca vividhÃ÷ paÓyan % na rÃjyaæ saæsmari«yati // Ram_2,32.5 // dhÃnyakoÓaÓ ca ya÷ kaÓcid $ dhanakoÓaÓ ca mÃmaka÷ & tau rÃmam anugacchetÃæ % vasantaæ nirjane vane // Ram_2,32.6 // yajan puïye«u deÓe«u $ vis­jaæÓ cÃptadak«iïÃ÷ & ­«ibhiÓ ca samÃgamya % pravatsyati sukhaæ vane // Ram_2,32.7 // bharataÓ ca mahÃbÃhur $ ayodhyÃæ pÃlayi«yati & sarvakÃmai÷ puna÷ ÓrÅmÃn % rÃma÷ saæsÃdhyatÃm iti // Ram_2,32.8 // evaæ bruvati kÃkutsthe $ kaikeyyà bhayam Ãgatam & mukhaæ cÃpy agamaccho«aæ % svaraÓ cÃpi nyarudhyata // Ram_2,32.9 // sà vi«aïïà ca saætrastà $ kaikeyÅ vÃkyam abravÅt & rÃjyaæ gatajanaæ sÃdho % pÅtamaï¬Ãæ surÃm iva \ nirÃsvÃdyatamaæ ÓÆnyaæ # bharato nÃbhipatsyate // Ram_2,32.10 // kaikeyyÃæ muktalajjÃyÃæ $ vadantyÃm atidÃruïam & rÃjà daÓaratho vÃkyam % uvÃcÃyatalocanÃm \ vahantaæ kiæ tudasi mÃæ # niyujya dhuri mÃhite // Ram_2,32.11 // kaikeyÅ dviguïaæ kruddhà $ rÃjÃnam idam abravÅt & tavaiva vaæÓe sagaro % jye«Âhaæ putram upÃrudhat \ asama¤ja iti khyÃtaæ # tathÃyaæ gantum arhati // Ram_2,32.12 // evam ukto dhig ity eva $ rÃjà daÓaratho 'bravÅt & vrŬitaÓ ca jana÷ sarva÷ % sà ca tan nÃvabudhyata // Ram_2,32.13 // tatra v­ddho mahÃmÃtra÷ $ siddhÃrtho nÃma nÃmata÷ & Óucir bahumato rÃj¤a÷ % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,32.14 // asama¤jo g­hÅtvà tu $ krŬita÷ pathi dÃrakÃn & sarayvÃ÷ prak«ipann apsu % ramate tena durmati÷ // Ram_2,32.15 // taæ d­«Âvà nÃgarÃ÷ sarve $ kruddhà rÃjÃnam abruvan & asama¤jaæ v­ïÅ«vaikam % asmÃn và rëÂravardhana // Ram_2,32.16 // tÃn uvÃca tato rÃjà $ kiænimittam idaæ bhayam & tÃÓ cÃpi rÃj¤Ã saæp­«Âà % vÃkyaæ prak­tayo 'bruvan // Ram_2,32.17 // krŬitas tv e«a na÷ putrÃn $ bÃlÃn udbhrÃntacetana÷ & sarayvÃæ prak«ipan maurkhyÃd % atulÃæ prÅtim aÓnute // Ram_2,32.18 // sa tÃsÃæ vacanaæ Órutvà $ prak­tÅnÃæ narÃdhipa & taæ tatyÃjÃhitaæ putraæ % tÃsÃæ priyacikÅr«ayà // Ram_2,32.19 // ity evam atyajad rÃjà $ sagaro vai sudhÃrmika÷ & rÃma÷ kim akarot pÃpaæ % yenaivam uparudhyate // Ram_2,32.20 // Órutvà tu siddhÃrthavaco $ rÃjà ÓrÃntatarasvana÷ & Óokopahatayà vÃcà % kaikeyÅm idam abravÅt // Ram_2,32.21 // anuvraji«yÃmy aham adya rÃmaæ $ rÃjyaæ parityajya sukhaæ dhanaæ ca & sahaiva rÃj¤Ã bharatena ca tvaæ % yathà sukhaæ bhuÇk«va cirÃya rÃjyam // Ram_2,32.22 // _________________________________________________________________ mahÃmÃtravaca÷ Órutvà $ rÃmo daÓarathaæ tadà & anvabhëata vÃkyaæ tu % vinayaj¤o vinÅtavat // Ram_2,33.1 // tyaktabhogasya me rÃjan $ vane vanyena jÅvata÷ & kiæ kÃryam anuyÃtreïa % tyaktasaÇgasya sarvata÷ // Ram_2,33.2 // yo hi dattvà dvipaÓre«Âhaæ $ kak«yÃyÃæ kurute mana÷ & rajjusnehena kiæ tasya % tyajata÷ ku¤jarottamam // Ram_2,33.3 // tathà mama satÃæ Óre«Âha $ kiæ dhvajinyà jagatpate & sarvÃïy evÃnujÃnÃmi % cÅrÃïy evÃnayantu me // Ram_2,33.4 // khanitrapiÂake cobhe $ mamÃnayata gacchata÷ & caturdaÓa vane vÃsaæ % var«Ãïi vasato mama // Ram_2,33.5 // atha cÅrÃïi kaikeyÅ $ svayam Ãh­tya rÃghavam & uvÃca paridhatsveti % janaughe nirapatrapà // Ram_2,33.6 // sa cÅre puru«avyÃghra÷ $ kaikeyyÃ÷ pratig­hya te & sÆk«mavastram avak«ipya % munivastrÃïy avasta ha // Ram_2,33.7 // lak«maïaÓ cÃpi tatraiva $ vihÃya vasane Óubhe & tÃpasÃc chÃdane caiva % jagrÃha pitur agrata÷ // Ram_2,33.8 // athÃtmaparidhÃnÃrthaæ $ sÅtà kauÓeyavÃsinÅ & samÅk«ya cÅraæ saætrastà % p­«atÅ vÃgurÃm iva // Ram_2,33.9 // sà vyapatrapamÃïeva $ pratig­hya ca durmanÃ÷ & gandharvarÃjapratimaæ % bhartÃram idam abravÅt \ kathaæ nu cÅraæ badhnanti # munayo vanavÃsina÷ // Ram_2,33.10 // k­tvà kaïÂhe ca sà cÅram $ ekam ÃdÃya pÃïinà & tasthau hy akuÓalà tatra % vrŬità janakÃtmajà // Ram_2,33.11 // tasyÃs tat k«ipram Ãgamya $ rÃmo dharmabh­tÃæ vara÷ & cÅraæ babandha sÅtÃyÃ÷ % kauÓeyasyopari svayam // Ram_2,33.12 // tasyÃæ cÅraæ vasÃnÃyÃæ $ nÃthavatyÃm anÃthavat & pracukroÓa jana÷ sarvo % dhik tvÃæ daÓarathaæ tv iti // Ram_2,33.13 // sa ni÷Óvasyo«ïam aik«vÃkas $ tÃæ bhÃryÃm idam abravÅt & kaikeyi kuÓacÅreïa % na sÅtà gantum arhati // Ram_2,33.14 // nanu paryÃptam etat te $ pÃpe rÃmavivÃsanam & kim ebhi÷ k­païair bhÆya÷ % pÃtakair api te k­tai÷ // Ram_2,33.15 // evaæ bruvantaæ pitaraæ $ rÃma÷ samprasthito vanam & avÃkÓirasam ÃsÅnam % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,33.16 // iyaæ dhÃrmika kausalyà $ mama mÃtà yaÓasvinÅ & v­ddhà cÃk«udraÓÅlà ca % na ca tvÃæ devagarhite // Ram_2,33.17 // mayà vihÅnÃæ varada $ prapannÃæ ÓokasÃgaram & ad­«ÂapÆrvavyasanÃæ % bhÆya÷ saæmantum arhasi // Ram_2,33.18 // imÃæ mahendropamajÃtagarbhiïÅæ $ tathà vidhÃtuæ jananÅæ mamÃrhasi & yathà vanasthe mayi ÓokakarÓità % na jÅvitaæ nyasya yamak«ayaæ vrajet // Ram_2,33.19 // _________________________________________________________________ rÃmasya tu vaca÷ Órutvà $ munive«adharaæ ca tam & samÅk«ya saha bhÃryÃbhÅ % rÃjà vigatacetana÷ // Ram_2,34.1 // nainaæ du÷khena saætapta÷ $ pratyavaik«ata rÃghavam & na cainam abhisamprek«ya % pratyabhëata durmanÃ÷ // Ram_2,34.2 // sa muhÆrtam ivÃsaæj¤o $ du÷khitaÓ ca mahÅpati÷ & vilalÃpa mahÃbÃhÆ % rÃmam evÃnucintayan // Ram_2,34.3 // manye khalu mayà pÆrvaæ $ vivatsà bahava÷ k­tÃ÷ & prÃïino hiæsità vÃpi % tasmÃd idam upasthitam // Ram_2,34.4 // na tv evÃnÃgate kÃle $ dehÃc cyavati jÅvitam & kaikeyyà kliÓyamÃnasya % m­tyur mama na vidyate // Ram_2,34.5 // yo 'haæ pÃvakasaækÃÓaæ $ paÓyÃmi purata÷ sthitam & vihÃya vasane sÆk«me % tÃpasÃcchÃdam Ãtmajam // Ram_2,34.6 // ekasyÃ÷ khalu kaikeyyÃ÷ $ k­te 'yaæ kliÓyate jana÷ & svÃrthe prayatamÃnÃyÃ÷ % saæÓritya nik­tiæ tv imÃm // Ram_2,34.7 // evam uktvà tu vacanaæ $ bëpeïa pihitendriya÷ & rÃmeti sak­d evoktvà % vyÃhartuæ na ÓaÓÃka ha // Ram_2,34.8 // saæj¤Ãæ tu pratilabhyaiva $ muhÆrtÃt sa mahÅpati÷ & netrÃbhyÃm aÓrupÆrïÃbhyÃæ % sumantram idam abravÅt // Ram_2,34.9 // aupavÃhyaæ rathaæ yuktvà $ tvam ÃyÃhi hayottamai÷ & prÃpayainaæ mahÃbhÃgam % ito janapadÃt param // Ram_2,34.10 // evaæ manye guïavatÃæ $ guïÃnÃæ phalam ucyate & pitrà mÃtrà ca yat sÃdhur % vÅro nirvÃsyate vanam // Ram_2,34.11 // rÃj¤o vacanam Ãj¤Ãya $ sumantra÷ ÓÅghravikrama÷ & yojayitvÃyayau tatra % ratham aÓvair alaæk­tam // Ram_2,34.12 // taæ rathaæ rÃjaputrÃya $ sÆta÷ kanakabhÆ«itam & Ãcacak«e '¤jaliæ k­tvà % yuktaæ paramavÃjibhi÷ // Ram_2,34.13 // rÃjà satvaram ÃhÆya $ vyÃp­taæ vittasaæcaye & uvÃca deÓakÃlaj¤o % niÓcitaæ sarvata÷ Óuci // Ram_2,34.14 // vÃsÃæsi ca mahÃrhÃïi $ bhÆ«aïÃni varÃïi ca & var«Ãïy etÃni saækhyÃya % vaidehyÃ÷ k«ipram Ãnaya // Ram_2,34.15 // narendreïaivam uktas tu $ gatvà koÓag­haæ tata÷ & prÃyacchat sarvam Ãh­tya % sÅtÃyai k«ipram eva tat // Ram_2,34.16 // sà sujÃtà sujÃtÃni $ vaidehÅ prasthità vanam & bhÆ«ayÃmÃsa gÃtrÃïi % tair vicitrair vibhÆ«aïai÷ // Ram_2,34.17 // vyarÃjayata vaidehÅ $ veÓma tat suvibhÆ«ità & udyato 'æÓumata÷ kÃle % khaæ prabheva vivasvata÷ // Ram_2,34.18 // tÃæ bhujÃbhyÃæ pari«vajya $ ÓvaÓrÆr vacanam abravÅt & anÃcarantÅæ k­païaæ % mÆrdhny upÃghrÃya maithilÅm // Ram_2,34.19 // asatya÷ sarvaloke 'smin $ satataæ satk­tÃ÷ priyai÷ & bhartÃraæ nÃnumanyante % vinipÃtagataæ striya÷ // Ram_2,34.20 // sa tvayà nÃvamantavya÷ $ putra÷ pravrÃjito mama & tava daivatam astv e«a % nirdhana÷ sadhano 'pi và // Ram_2,34.21 // vij¤Ãya vacanaæ sÅtà $ tasyà dharmÃrthasaæhitam & k­täjalir uvÃcedaæ % ÓvaÓrÆm abhimukhe sthità // Ram_2,34.22 // kari«ye sarvam evÃham $ Ãryà yad anuÓÃsti mÃm & abhij¤Ãsmi yathà bhartur % vartitavyaæ Órutaæ ca me // Ram_2,34.23 // na mÃm asajjanenÃryà $ samÃnayitum arhati & dharmÃd vicalituæ nÃham % alaæ candrÃd iva prabhà // Ram_2,34.24 // nÃtantrÅ vÃdyate vÅïà $ nÃcakro vartate ratha÷ & nÃpati÷ sukham edhate % yà syÃd api ÓatÃtmajà // Ram_2,34.25 // mitaæ dadÃti hi pità $ mitaæ mÃtà mitaæ suta÷ & amitasya hi dÃtÃraæ % bhartÃraæ kà na pÆjayet // Ram_2,34.26 // sÃham evaægatà Óre«Âhà $ ÓrutadharmaparÃvarà & Ãrye kim avamanyeyaæ % strÅïÃæ bhartà hi daivatam // Ram_2,34.27 // sÅtÃyà vacanaæ Órutvà $ kausalyà h­dayaægamam & Óuddhasattvà mumocÃÓru % sahasà du÷khahar«ajam // Ram_2,34.28 // tÃæ präjalir abhikramya $ mÃt­madhye 'tisatk­tÃm & rÃma÷ paramadharmaj¤o % mÃtaraæ vÃkyam abravÅt // Ram_2,34.29 // amba mà du÷khità bhÆs tvaæ $ paÓya tvaæ pitaraæ mama & k«ayo hi vanavÃsasya % k«ipram eva bhavi«yati // Ram_2,34.30 // suptÃyÃs te gami«yanti $ navavar«Ãïi pa¤ca ca & sà samagram iha prÃptaæ % mÃæ drak«yasi suh­dv­tam // Ram_2,34.31 // etÃvad abhinÅtÃrtham $ uktvà sa jananÅæ vaca÷ & traya÷ ÓataÓatÃrdhà hi % dadarÓÃvek«ya mÃtara÷ // Ram_2,34.32 // tÃÓ cÃpi sa tathaivÃrtà $ mÃtÌn daÓarathÃtmaja÷ & dharmayuktam idaæ vÃkyaæ % nijagÃda k­täjali÷ // Ram_2,34.33 // saævÃsÃt paru«aæ kiæcid $ aj¤ÃnÃd vÃpi yat k­tam & tan me samanujÃnÅta % sarvÃÓ cÃmantrayÃmi va÷ // Ram_2,34.34 // jaj¤e 'tha tÃsÃæ saænÃda÷ $ krau¤cÅnÃm iva ni÷svana÷ & mÃnavendrasya bhÃryÃïÃm % evaæ vadati rÃghave // Ram_2,34.35 // murajapaïavameghagho«avad $ daÓarathaveÓma babhÆva yat purà & vilapitaparidevanÃkulaæ % vyasanagataæ tad abhÆt sudu÷khitam // Ram_2,34.36 // _________________________________________________________________ atha rÃmaÓ ca sÅtà ca $ lak«maïaÓ ca k­täjali÷ & upasaæg­hya rÃjÃnaæ % cakrur dÅnÃ÷ pradak«iïam // Ram_2,35.1 // taæ cÃpi samanuj¤Ãpya $ dharmaj¤a÷ sÅtayà saha & rÃghava÷ ÓokasaæmƬho % jananÅm abhyavÃdayat // Ram_2,35.2 // anvak«aæ lak«maïo bhrÃtu÷ $ kausalyÃm abhyavÃdayat & atha mÃtu÷ sumitrÃyà % jagrÃha caraïau puna÷ // Ram_2,35.3 // taæ vandamÃnaæ rudatÅ $ mÃtà saumitrim abravÅt & hitakÃmà mahÃbÃhuæ % mÆrdhny upÃghrÃya lak«maïam // Ram_2,35.4 // s­«Âas tvaæ vanavÃsÃya $ svanurakta÷ suh­jjane & rÃme pramÃdaæ mà kÃr«Å÷ % putra bhrÃtari gacchati // Ram_2,35.5 // vyasanÅ và sam­ddho và $ gatir e«a tavÃnagha & e«a loke satÃæ dharmo % yaj jye«ÂhavaÓago bhavet // Ram_2,35.6 // idaæ hi v­ttam ucitaæ $ kulasyÃsya sanÃtanam & dÃnaæ dÅk«Ã ca yaj¤e«u % tanutyÃgo m­dhe«u ca // Ram_2,35.7 // rÃmaæ daÓarathaæ viddhi $ mÃæ viddhi janakÃtmajÃm & ayodhyÃm aÂavÅæ viddhi % gaccha tÃta yathÃsukham // Ram_2,35.8 // tata÷ sumantra÷ kÃkutsthaæ $ präjalir vÃkyam abravÅt & vinÅto vinayaj¤aÓ ca % mÃtalir vÃsavaæ yathà // Ram_2,35.9 // ratham Ãroha bhadraæ te $ rÃjaputra mahÃyaÓa÷ & k«ipraæ tvÃæ prÃpayi«yÃmi % yatra mÃæ rÃma vak«yasi // Ram_2,35.10 // caturdaÓa hi var«Ãïi $ vastavyÃni vane tvayà & tÃny upakramitavyÃni % yÃni devyÃsi codita÷ // Ram_2,35.11 // taæ rathaæ sÆryasaækÃÓaæ $ sÅtà h­«Âena cetasà & Ãruroha varÃrohà % k­tvÃlaækÃram Ãtmana÷ // Ram_2,35.12 // tathaivÃyudhajÃtÃni $ bhrÃt­bhyÃæ kavacÃni ca & rathopasthe pratinyasya % sacarmakaÂhinaæ ca tat // Ram_2,35.13 // sÅtÃt­tÅyÃn ÃrƬhÃn $ d­«Âvà dh­«Âam acodayat & sumantra÷ saæmatÃn aÓvÃn % vÃyuvegasamä jave // Ram_2,35.14 // prayÃte tu mahÃraïyaæ $ cirarÃtrÃya rÃghave & babhÆva nagare mÆrchà % balamÆrchà janasya ca // Ram_2,35.15 // tat samÃkulasaæbhrÃntaæ $ mattasaækupitadvipam & hayaÓi¤jitanirgho«aæ % puram ÃsÅn mahÃsvanam // Ram_2,35.16 // tata÷ sabÃlav­ddhà sà $ purÅ paramapŬità & rÃmam evÃbhidudrÃva % gharmÃrta÷ salilaæ yathà // Ram_2,35.17 // pÃrÓvata÷ p­«ÂhataÓ cÃpi $ lambamÃnÃs tadunmukhÃ÷ & bëpapÆrïamukhÃ÷ sarve % tam Æcur bh­Óadu÷khitÃ÷ // Ram_2,35.18 // saæyaccha vÃjinÃæ raÓmÅn $ sÆta yÃhi Óanai÷ Óanai÷ & mukhaæ drak«yÃmi rÃmasya % durdarÓaæ no bhavi«yati // Ram_2,35.19 // Ãyasaæ h­dayaæ nÆnaæ $ rÃmamÃtur asaæÓayam & yad devagarbhapratime % vanaæ yÃti na bhidyate // Ram_2,35.20 // k­tak­tyà hi vaidehÅ $ chÃyevÃnugatà patim & na jahÃti ratà dharme % merum arkaprabhà yathà // Ram_2,35.21 // aho lak«maïa siddhÃrtha÷ $ satataæ priyavÃdinam & bhrÃtaraæ devasaækÃÓaæ % yas tvaæ paricari«yasi // Ram_2,35.22 // mahaty e«Ã hi te siddhir $ e«a cÃbhyudayo mahÃn & e«a svargasya mÃrgaÓ ca % yad enam anugacchasi \ evaæ vadantas te so¬huæ # na Óekur bëpam Ãgatam // Ram_2,35.23 // atha rÃjà v­ta÷ strÅbhir $ dÅnÃbhir dÅnacetana÷ & nirjagÃma priyaæ putraæ % drak«yÃmÅti bruvan g­hÃt // Ram_2,35.24 // ÓuÓruve cÃgrata÷ strÅïÃæ $ rudantÅnÃæ mahÃsvana÷ & yathà nÃda÷ kareïÆnÃæ % baddhe mahati ku¤jare // Ram_2,35.25 // pità ca rÃjà kÃkutstha÷ $ ÓrÅmÃn sannas tadà babhau & paripÆrïa÷ ÓaÓÅ kÃle % graheïopapluto yathà // Ram_2,35.26 // tato halahalÃÓabdo $ jaj¤e rÃmasya p­«Âhata÷ & narÃïÃæ prek«ya rÃjÃnaæ % sÅdantaæ bh­Óadu÷khitam // Ram_2,35.27 // hà rÃmeti janÃ÷ kecid $ rÃmamÃteti cÃpare & anta÷puraæ sam­ddhaæ ca % kroÓantaæ paryadevayan // Ram_2,35.28 // anvÅk«amÃïo rÃmas tu $ vi«aïïaæ bhrÃntacetasam & rÃjÃnaæ mÃtaraæ caiva % dadarÓÃnugatau pathi \ dharmapÃÓena saæk«ipta÷ # prakÃÓaæ nÃbhyudaik«ata // Ram_2,35.29 // padÃtinau ca yÃnÃrhÃv $ adu÷khÃrhau sukhocitau & d­«Âvà saæcodayÃmÃsa % ÓÅghraæ yÃhÅti sÃrathim // Ram_2,35.30 // na hi tat puru«avyÃghro $ du÷khadaæ darÓanaæ pitu÷ & mÃtuÓ ca sahituæ Óaktas % totrÃrdita iva dvipa÷ // Ram_2,35.31 // tathà rudantÅæ kausalyÃæ $ rathaæ tam anudhÃvatÅm & kroÓantÅæ rÃma rÃmeti % hà sÅte lak«maïeti ca \ asak­t praik«ata tadà # n­tyantÅm iva mÃtaram // Ram_2,35.32 // ti«Âheti rÃjà cukroÓa $ yÃhi yÃhÅti rÃghava÷ & sumantrasya babhÆvÃtmà % cakrayor iva cÃntarà // Ram_2,35.33 // nÃÓrau«am iti rÃjÃnam $ upÃlabdho 'pi vak«yasi & ciraæ du÷khasya pÃpi«Âham % iti rÃmas tam abravÅt // Ram_2,35.34 // rÃmasya sa vaca÷ kurvann $ anuj¤Ãpya ca taæ janam & vrajato 'pi hayä ÓÅghraæ % codayÃmÃsa sÃrathi÷ // Ram_2,35.35 // nyavartata jano rÃj¤o $ rÃmaæ k­tvà pradak«iïam & manasÃpy aÓruvegaiÓ ca % na nyavartata mÃnu«am // Ram_2,35.36 // yam icchet punar ÃyÃntaæ $ nainaæ dÆram anuvrajet & ity amÃtyà mahÃrÃjam % Æcur daÓarathaæ vaca÷ // Ram_2,35.37 // te«Ãæ vaca÷ sarvaguïopapannaæ $ prasvinnagÃtra÷ pravi«aïïarÆpa÷ & niÓamya rÃjà k­païa÷ sabhÃryo % vyavasthitas taæ sutam Åk«amÃïa÷ // Ram_2,35.38 // _________________________________________________________________ tasmiæs tu puru«avyÃghre $ ni«krÃmati k­täjalau & ÃrtaÓabdo hi saæjaj¤e % strÅïÃm anta÷pure mahÃn // Ram_2,36.1 // anÃthasya janasyÃsya $ durbalasya tapasvina÷ & yo gati÷ Óaraïaæ cÃsÅt % sa nÃtha÷ kva nu gacchati // Ram_2,36.2 // na krudhyaty abhiÓasto 'pi $ krodhanÅyÃni varjayan & kruddhÃn prasÃdayan sarvÃn % samadu÷kha÷ kva gacchati // Ram_2,36.3 // kausalyÃyÃæ mahÃtejà $ yathà mÃtari vartate & tathà yo vartate 'smÃsu % mahÃtmà kva nu gacchati // Ram_2,36.4 // kaikeyyà kliÓyamÃnena $ rÃj¤Ã saæcodito vanam & paritrÃtà janasyÃsya % jagata÷ kva nu gacchati // Ram_2,36.5 // aho niÓcetano rÃjà $ jÅvalokasya sampriyam & dharmyaæ satyavrataæ rÃmaæ % vanavÃse pravatsyati // Ram_2,36.6 // iti sarvà mahi«yas tà $ vivatsà iva dhenava÷ & ruruduÓ caiva du÷khÃrtÃ÷ % sasvaraæ ca vicukruÓu÷ // Ram_2,36.7 // sa tam anta÷pure ghoram $ ÃrtaÓabdaæ mahÅpati÷ & putraÓokÃbhisaætapta÷ % Órutvà cÃsÅt sudu÷khita÷ // Ram_2,36.8 // nÃgnihotrÃïy ahÆyanta $ sÆryaÓ cÃntaradhÅyata & vyas­jan kavalÃn nÃgà % gÃvo vatsÃn na pÃyayan // Ram_2,36.9 // triÓaÇkur lohitÃÇgaÓ ca $ b­haspatibudhÃv api & dÃruïÃ÷ somam abhyetya % grahÃ÷ sarve vyavasthitÃ÷ // Ram_2,36.10 // nak«atrÃïi gatÃrcÅæ«i $ grahÃÓ ca gatatejasa÷ & viÓÃkhÃÓ ca sadhÆmÃÓ ca % nabhasi pracakÃÓire // Ram_2,36.11 // akasmÃn nÃgara÷ sarvo $ jano dainyam upÃgamat & ÃhÃre và vihÃre và % na kaÓcid akaron mana÷ // Ram_2,36.12 // bëpaparyÃkulamukho $ rÃjamÃrgagato jana÷ & na h­«Âo lak«yate kaÓcit % sarva÷ ÓokaparÃyaïa÷ // Ram_2,36.13 // na vÃti pavana÷ ÓÅto $ na ÓaÓÅ saumyadarÓana÷ & na sÆryas tapate lokaæ % sarvaæ paryÃkulaæ jagat // Ram_2,36.14 // anarthina÷ sutÃ÷ strÅïÃæ $ bhartÃro bhrÃtaras tathà & sarve sarvaæ parityajya % rÃmam evÃnvacintayan // Ram_2,36.15 // ye tu rÃmasya suh­da÷ $ sarve te mƬhacetasa÷ & ÓokabhÃreïa cÃkrÃntÃ÷ % Óayanaæ na jahus tadà // Ram_2,36.16 // tatas tv ayodhyà rahità mahÃtmanà $ puraædareïeva mahÅ saparvatà & cacÃla ghoraæ bhayabhÃrapŬità % sanÃgayodhÃÓvagaïà nanÃda ca // Ram_2,36.17 // _________________________________________________________________ yÃvat tu niryatas tasya $ rajorÆpam ad­Óyata & naivek«vÃkuvaras tÃvat % saæjahÃrÃtmacak«u«Å // Ram_2,37.1 // yÃvad rÃjà priyaæ putraæ $ paÓyaty atyantadhÃrmikam & tÃvad vyavardhatevÃsya % dharaïyÃæ putradarÓane // Ram_2,37.2 // na paÓyati rajo 'py asya $ yadà rÃmasya bhÆmipa÷ & tadÃrtaÓ ca vi«aïïaÓ ca % papÃta dharaïÅtale // Ram_2,37.3 // tasya dak«iïam anvagÃt $ kausalyà bÃhum aÇganà & vÃmaæ cÃsyÃnvagÃt pÃrÓvaæ % kaikeyÅ bharatapriyà // Ram_2,37.4 // tÃæ nayena ca sampanno $ dharmeïa vinayena ca & uvÃca rÃjà kaikeyÅæ % samÅk«ya vyathitendriya÷ // Ram_2,37.5 // kaikeyi mà mamÃÇgÃni $ sprÃk«Ås tvaæ du«ÂacÃriïÅ & na hi tvÃæ dra«Âum icchÃmi % na bhÃryà na ca bÃndhavÅ // Ram_2,37.6 // ye ca tvÃm upajÅvanti $ nÃhaæ te«Ãæ na te mama & kevalÃrthaparÃæ hi tvÃæ % tyaktadharmÃæ tyajÃmy aham // Ram_2,37.7 // ag­hïÃæ yac ca te pÃïim $ agniæ paryaïayaæ ca yat & anujÃnÃmi tat sarvam % asmiæl loke paratra ca // Ram_2,37.8 // bharataÓ cet pratÅta÷ syÃd $ rÃjyaæ prÃpyedam avyayam & yan me sa dadyÃt pitrarthaæ % mà mà tad dattam Ãgamat // Ram_2,37.9 // atha reïusamuddhvastaæ $ tam utthÃpya narÃdhipam & nyavartata tadà devÅ % kausalyà ÓokakarÓità // Ram_2,37.10 // hatveva brÃhmaïaæ kÃmÃt $ sp­«ÂvÃgnim iva pÃïinà & anvatapyata dharmÃtmà % putraæ saæcintya tÃpasam // Ram_2,37.11 // niv­tyaiva niv­tyaiva $ sÅdato rathavartmasu & rÃj¤o nÃtibabhau rÆpaæ % grastasyÃæÓumato yathà // Ram_2,37.12 // vilalÃpa ca du÷khÃrta÷ $ priyaæ putram anusmaran & nagarÃntam anuprÃptaæ % buddhvà putram athÃbravÅt // Ram_2,37.13 // vÃhanÃnÃæ ca mukhyÃnÃæ $ vahatÃæ taæ mamÃtmajam & padÃni pathi d­Óyante % sa mahÃtmà na d­Óyate // Ram_2,37.14 // sa nÆnaæ kvacid evÃdya $ v­k«amÆlam upÃÓrita÷ & këÂhaæ và yadi vÃÓmÃnam % upadhÃya Óayi«yate // Ram_2,37.15 // utthÃsyati ca medinyÃ÷ $ k­païa÷ pÃæÓuguïÂhita÷ & vini÷Óvasan prasravaïÃt % kareïÆnÃm ivar«abha÷ // Ram_2,37.16 // drak«yanti nÆnaæ puru«Ã $ dÅrghabÃhuæ vanecarÃ÷ & rÃmam utthÃya gacchantaæ % lokanÃtham anÃthavat // Ram_2,37.17 // sakÃmà bhava kaikeyi $ vidhavà rÃjyam Ãvasa & na hi taæ puru«avyÃghraæ % vinà jÅvitum utsahe // Ram_2,37.18 // ity evaæ vilapan rÃjà $ janaughenÃbhisaæv­ta÷ & apasnÃta ivÃri«Âaæ % praviveÓa purottamam // Ram_2,37.19 // ÓÆnyacatvaraveÓmÃntÃæ $ saæv­tÃpaïadevatÃm & klÃntadurbaladu÷khÃrtÃæ % nÃtyÃkÅrïamahÃpathÃm // Ram_2,37.20 // tÃm avek«ya purÅæ sarvÃæ $ rÃmam evÃnucintayan & vilapan prÃviÓad rÃjà % g­haæ sÆrya ivÃmbudam // Ram_2,37.21 // mahÃhradam ivÃk«obhyaæ $ suparïena h­toragam & rÃmeïa rahitaæ veÓma % vaidehyà lak«maïena ca // Ram_2,37.22 // kausalyÃyà g­haæ ÓÅghraæ $ rÃmamÃtur nayantu mÃm & iti bruvantaæ rÃjÃnam % anayan dvÃradarÓina÷ // Ram_2,37.23 // tatas tatra pravi«Âasya $ kausalyÃyà niveÓanam & adhiruhyÃpi Óayanaæ % babhÆva lulitaæ mana÷ // Ram_2,37.24 // tac ca d­«Âvà mahÃrÃjo $ bhujam udyamya vÅryavÃn & uccai÷ svareïa cukroÓa % hà rÃghava jahÃsi mÃm // Ram_2,37.25 // sukhità bata taæ kÃlaæ $ jÅvi«yanti narottamÃ÷ & pari«vajanto ye rÃmaæ % drak«yanti punar Ãgatam // Ram_2,37.26 // na tvÃæ paÓyÃmi kausalye $ sÃdhu mÃæ pÃïinà sp­Óa & rÃmaæ me 'nugatà d­«Âir % adyÃpi na nivartate // Ram_2,37.27 // taæ rÃmam evÃnuvicintayantaæ $ samÅk«ya devÅ Óayane narendram & upopaviÓyÃdhikam ÃrtarÆpà % vini÷ÓvasantÅ vilalÃpa k­cchram // Ram_2,37.28 // _________________________________________________________________ tata÷ samÅk«ya Óayane $ sannaæ Óokena pÃrthivam & kausalyà putraÓokÃrtà % tam uvÃca mahÅpatim // Ram_2,38.1 // rÃghavo naraÓÃrdÆla $ vi«am uptvà dvijihvavat & vicari«yati kaikeyÅ % nirmukteva hi pannagÅ // Ram_2,38.2 // vivÃsya rÃmaæ subhagà $ labdhakÃmà samÃhità & trÃsayi«yati mÃæ bhÆyo % du«ÂÃhir iva veÓmani // Ram_2,38.3 // atha sma nagare rÃmaÓ $ caran bhaik«aæ g­he vaset & kÃmakÃro varaæ dÃtum % api dÃsaæ mamÃtmajam // Ram_2,38.4 // pÃtayitvà tu kaikeyyà $ rÃmaæ sthÃnÃd yathe«Âata÷ & pradi«Âo rak«asÃæ bhÃga÷ % parvaïÅvÃhitÃgninà // Ram_2,38.5 // gajarÃjagatir vÅro $ mahÃbÃhur dhanurdhara÷ & vanam ÃviÓate nÆnaæ % sabhÃrya÷ sahalak«maïa÷ // Ram_2,38.6 // vane tv ad­«Âadu÷khÃnÃæ $ kaikeyyÃnumate tvayà & tyaktÃnÃæ vanavÃsÃya % kà nv avasthà bhavi«yati // Ram_2,38.7 // te ratnahÅnÃs taruïÃ÷ $ phalakÃle vivÃsitÃ÷ & kathaæ vatsyanti k­païÃ÷ % phalamÆlai÷ k­tÃÓanÃ÷ // Ram_2,38.8 // apÅdÃnÅæ sa kÃla÷ syÃn $ mama Óokak«aya÷ Óiva÷ & sabhÃryaæ yat saha bhrÃtrà % paÓyeyam iha rÃghavam // Ram_2,38.9 // Órutvaivopasthitau vÅrau $ kadÃyodhyà bhavi«yati & yaÓasvinÅ h­«Âajanà % sÆcchritadhvajamÃlinÅ // Ram_2,38.10 // kadà prek«ya naravyÃghrÃv $ araïyÃt punarÃgatau & nandi«yati purÅ h­«Âà % samudra iva parvaïi // Ram_2,38.11 // kadÃyodhyÃæ mahÃbÃhu÷ $ purÅæ vÅra÷ pravek«yati & purask­tya rathe sÅtÃæ % v­«abho govadhÆm iva // Ram_2,38.12 // kadà prÃïisahasrÃïi $ rÃjamÃrge mamÃtmajau & lÃjair avakari«yanti % praviÓantÃv ariædamau // Ram_2,38.13 // kadà sumanasa÷ kanyà $ dvijÃtÅnÃæ phalÃni ca & pradiÓantya÷ purÅæ h­«ÂÃ÷ % kari«yanti pradak«iïam // Ram_2,38.14 // kadà pariïato buddhyà $ vayasà cÃmaraprabha÷ & abhyupai«yati dharmaj¤as % trivar«a iva mÃæ lalan // Ram_2,38.15 // ni÷saæÓayaæ mayà manye $ purà vÅra kadaryayà & pÃtu kÃme«u vatse«u % mÃtÌïÃæ ÓÃtitÃ÷ stanÃ÷ // Ram_2,38.16 // sÃhaæ gaur iva siæhena $ vivatsà vatsalà k­tà & kaikeyyà puru«avyÃghra % bÃlavatseva gaur balÃt // Ram_2,38.17 // na hi tÃvad guïair ju«Âaæ $ sarvaÓÃstraviÓÃradam & ekaputrà vinà putram % ahaæ jÅvitum utsahe // Ram_2,38.18 // na hi me jÅvite kiæcit $ sÃmarthyam iha kalpyate & apaÓyantyÃ÷ priyaæ putraæ % mahÃbÃhuæ mahÃbalam // Ram_2,38.19 // ayaæ hi mÃæ dÅpayate samutthitas $ tanÆjaÓokaprabhavo hutÃÓana÷ & mahÅm imÃæ raÓmibhir uttamaprabho % yathà nidÃghe bhagavÃn divÃkara÷ // Ram_2,38.20 // _________________________________________________________________ vilapantÅæ tathà tÃæ tu $ kausalyÃæ pramadottamÃm & idaæ dharme sthità dharmyaæ % sumitrà vÃkyam abravÅt // Ram_2,39.1 // tavÃrye sadguïair yukta÷ $ putra÷ sa puru«ottama÷ & kiæ te vilapitenaivaæ % k­païaæ ruditena và // Ram_2,39.2 // yas tavÃrye gata÷ putras $ tyaktvà rÃjyaæ mahÃbala÷ & sÃdhu kurvan mahÃtmÃnaæ % pitaraæ satyavÃdinÃm // Ram_2,39.3 // Ói«Âair Ãcarite samyak $ ÓaÓvat pretya phalodaye & rÃmo dharme sthita÷ Óre«Âho % na sa Óocya÷ kadÃcana // Ram_2,39.4 // vartate cottamÃæ v­ttiæ $ lak«maïo 'smin sadÃnagha÷ & dayÃvÃn sarvabhÆte«u % lÃbhas tasya mahÃtmana÷ // Ram_2,39.5 // araïyavÃse yad du÷khaæ $ jÃnatÅ vai sukhocità & anugacchati vaidehÅ % dharmÃtmÃnaæ tavÃtmajam // Ram_2,39.6 // kÅrtibhÆtÃæ patÃkÃæ yo $ loke bhrÃmayati prabhu÷ & damasatyavratapara÷ % kiæ na prÃptas tavÃtmaja÷ // Ram_2,39.7 // vyaktaæ rÃmasya vij¤Ãya $ Óaucaæ mÃhÃtmyam uttamam & na gÃtram aæÓubhi÷ sÆrya÷ % saætÃpayitum arhati // Ram_2,39.8 // Óiva÷ sarve«u kÃle«u $ kÃnanebhyo vini÷s­ta÷ & rÃghavaæ yuktaÓÅto«ïa÷ % sevi«yati sukho 'nila÷ // Ram_2,39.9 // ÓayÃnam anaghaæ rÃtrau $ pitevÃbhipari«vajan & raÓmibhi÷ saæsp­Óa¤ ÓÅtaiÓ % candramà hlÃdayi«yati // Ram_2,39.10 // dadau cÃstrÃïi divyÃni $ yasmai brahmà mahaujase & dÃnavendraæ hataæ d­«Âvà % timidhvajasutaæ raïe // Ram_2,39.11 // p­thivyà saha vaidehyà $ Óriyà ca puru«ar«abha÷ & k«ipraæ tis­bhir etÃbhi÷ % saha rÃmo 'bhi«ek«yate // Ram_2,39.12 // du÷khajaæ vis­janty asraæ $ ni«krÃmantam udÅk«ya yam & samutsrak«yasi netrÃbhyÃæ % k«ipram Ãnandajaæ paya÷ // Ram_2,39.13 // abhivÃdayamÃnaæ taæ $ d­«Âvà sasuh­daæ sutam & mudÃÓru mok«yase k«ipraæ % meghalekheva vÃr«ikÅ // Ram_2,39.14 // putras te varada÷ k«ipram $ ayodhyÃæ punar Ãgata÷ & karÃbhyÃæ m­dupÅnÃbhyÃæ % caraïau pŬayi«yati // Ram_2,39.15 // niÓamya tal lak«maïamÃt­vÃkyaæ $ rÃmasya mÃtur naradevapatnyÃ÷ & sadya÷ ÓarÅre vinanÃÓa Óoka÷ % Óaradgato megha ivÃlpatoya÷ // Ram_2,39.16 // _________________________________________________________________ anuraktà mahÃtmÃnaæ $ rÃmaæ satyaparÃkramam & anujagmu÷ prayÃntaæ taæ % vanavÃsÃya mÃnavÃ÷ // Ram_2,40.1 // nivartite 'pi ca balÃt $ suh­dvarge ca rÃjani & naiva te saænyavartanta % rÃmasyÃnugatà ratham // Ram_2,40.2 // ayodhyÃnilayÃnÃæ hi $ puru«ÃïÃæ mahÃyaÓÃ÷ & babhÆva guïasampanna÷ % pÆrïacandra iva priya÷ // Ram_2,40.3 // sa yÃcyamÃna÷ kÃkutstha÷ $ svÃbhi÷ prak­tibhis tadà & kurvÃïa÷ pitaraæ satyaæ % vanam evÃnvapadyata // Ram_2,40.4 // avek«amÃïa÷ sasnehaæ $ cak«u«Ã prapibann iva & uvÃca rÃma÷ snehena % tÃ÷ prajÃ÷ svÃ÷ prajà iva // Ram_2,40.5 // yà prÅtir bahumÃnaÓ ca $ mayy ayodhyÃnivÃsinÃm & matpriyÃrthaæ viÓe«eïa % bharate sà niveÓyatÃm // Ram_2,40.6 // sa hi kalyÃïacÃritra÷ $ kaikeyyÃnandavardhana÷ & kari«yati yathÃvad va÷ % priyÃïi ca hitÃni ca // Ram_2,40.7 // j¤Ãnav­ddho vayobÃlo $ m­dur vÅryaguïÃnvita÷ & anurÆpa÷ sa vo bhartà % bhavi«yati bhayÃpaha÷ // Ram_2,40.8 // sa hi rÃjaguïair yukto $ yuvarÃja÷ samÅk«ita÷ & api cÃpi mayà Ói«Âai÷ % kÃryaæ vo bhart­ÓÃsanam // Ram_2,40.9 // na ca tapyed yathà cÃsau $ vanavÃsaæ gate mayi & mahÃrÃjas tathà kÃryo % mama priyacikÅr«ayà // Ram_2,40.10 // yathà yathà dÃÓarathir $ dharmam evÃsthito 'bhavat & tathà tathà prak­tayo % rÃmaæ patim akÃmayan // Ram_2,40.11 // bëpeïa pihitaæ dÅnaæ $ rÃma÷ saumitriïà saha & cakar«eva guïair baddhvà % janaæ punar ivÃsanam // Ram_2,40.12 // te dvijÃs trividhaæ v­ddhà $ j¤Ãnena vayasaujasà & vaya÷prakampaÓiraso % dÆrÃd Æcur idaæ vaca÷ // Ram_2,40.13 // vahanto javanà rÃmaæ $ bho bho jÃtyÃs turaægamÃ÷ & nivartadhvaæ na gantavyaæ % hità bhavata bhartari \ upavÃhyas tu vo bhartà # nÃpavÃhya÷ purÃd vanam // Ram_2,40.14 // evam ÃrtapralÃpÃæs tÃn $ v­ddhÃn pralapato dvijÃn & avek«ya sahasà rÃmo % rathÃd avatatÃra ha // Ram_2,40.15 // padbhyÃm eva jagÃmÃtha $ sasÅta÷ sahalak«maïa÷ & saænik­«ÂapadanyÃso % rÃmo vanaparÃyaïa÷ // Ram_2,40.16 // dvijÃtÅæs tu padÃtÅæs tÃn $ rÃmaÓ cÃritravatsala÷ & na ÓaÓÃka gh­ïÃcak«u÷ % parimoktuæ rathena sa÷ // Ram_2,40.17 // gacchantam eva taæ d­«Âvà $ rÃmaæ saæbhrÃntamÃnasÃ÷ & Æcu÷ paramasaætaptà % rÃmaæ vÃkyam idaæ dvijÃ÷ // Ram_2,40.18 // brÃhmaïyaæ k­tsnam etat tvÃæ $ brahmaïyam anugacchati & dvijaskandhÃdhirƬhÃs tvÃm % agnayo 'py anuyÃnty amÅ // Ram_2,40.19 // vÃjapeyasamutthÃni $ chattrÃïy etÃni paÓya na÷ & p­«Âhato 'nuprayÃtÃni % haæsÃn iva jalÃtyaye // Ram_2,40.20 // anavÃptÃtapatrasya $ raÓmisaætÃpitasya te & ebhiÓ chÃyÃæ kari«yÃma÷ % svaiÓ chattrair vÃjapeyikai÷ // Ram_2,40.21 // yà hi na÷ satataæ buddhir $ vedamantrÃnusÃriïÅ & tvatk­te sà k­tà vatsa % vanavÃsÃnusÃriïÅ // Ram_2,40.22 // h­daye«v avati«Âhante $ vedà ye na÷ paraæ dhanam & vatsyanty api g­he«v eva % dÃrÃÓ cÃritrarak«itÃ÷ // Ram_2,40.23 // na punar niÓcaya÷ kÃryas $ tvadgatau suk­tà mati÷ & tvayi dharmavyapek«e tu % kiæ syÃd dharmam avek«itum // Ram_2,40.24 // yÃcito no nivartasva $ haæsaÓuklaÓiroruhai÷ & Óirobhir nibh­tÃcÃra % mahÅpatanapÃæsulai÷ // Ram_2,40.25 // bahÆnÃæ vitatà yaj¤Ã $ dvijÃnÃæ ya ihÃgatÃ÷ & te«Ãæ samÃptir Ãyattà % tava vatsa nivartane // Ram_2,40.26 // bhaktimanti hi bhÆtÃni $ jaÇgamÃjaÇgamÃni ca & yÃcamÃne«u te«u tvaæ % bhaktiæ bhakte«u darÓaya // Ram_2,40.27 // anugantum aÓaktÃs tvÃæ $ mÆlair uddh­tavegina÷ & unnatà vÃyuvegena % vikroÓantÅva pÃdapÃ÷ // Ram_2,40.28 // niÓce«ÂÃhÃrasaæcÃrà $ v­k«aikasthÃnavi«ÂhitÃ÷ & pak«iïo 'pi prayÃcante % sarvabhÆtÃnukampinam // Ram_2,40.29 // evaæ vikroÓatÃæ te«Ãæ $ dvijÃtÅnÃæ nivartane & dad­Óe tamasà tatra % vÃrayantÅva rÃghavam // Ram_2,40.30 // _________________________________________________________________ tatas tu tamasà tÅraæ $ ramyam ÃÓritya rÃghava÷ & sÅtÃm udvÅk«ya saumitrim % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,41.1 // iyam adya niÓà pÆrvà $ saumitre prasthità vanam & vanavÃsasya bhadraæ te % sa notkaïÂhitum arhasi // Ram_2,41.2 // paÓya ÓÆnyÃny araïyÃni $ rudantÅva samantata÷ & yathÃnilayam Ãyadbhir % nilÅnÃni m­gadvijai÷ // Ram_2,41.3 // adyÃyodhyà tu nagarÅ $ rÃjadhÃnÅ pitur mama & sastrÅpuæsà gatÃn asmä % Óoci«yati na saæÓaya÷ // Ram_2,41.4 // bharata÷ khalu dharmÃtmà $ pitaraæ mÃtaraæ ca me & dharmÃrthakÃmasahitair % vÃkyair ÃÓvÃsayi«yati // Ram_2,41.5 // bharatasyÃn­Óaæsatvaæ $ saæcintyÃhaæ puna÷ puna÷ & nÃnuÓocÃmi pitaraæ % mÃtaraæ cÃpi lak«maïa // Ram_2,41.6 // tvayà kÃryaæ naravyÃghra $ mÃm anuvrajatà k­tam & anve«Âavyà hi vaidehyà % rak«aïÃrthe sahÃyatà // Ram_2,41.7 // adbhir eva tu saumitre $ vatsyÃmy adya niÓÃm imÃm & etaddhi rocate mahyaæ % vanye 'pi vividhe sati // Ram_2,41.8 // evam uktvà tu saumitraæ $ sumantram api rÃghava÷ & apramattas tvam aÓve«u % bhava saumyety uvÃca ha // Ram_2,41.9 // so 'ÓvÃn sumantra÷ saæyamya $ sÆrye 'staæ samupÃgate & prabhÆtayavasÃn k­tvà % babhÆva pratyanantara÷ // Ram_2,41.10 // upÃsyatu ÓivÃæ saædhyÃæ $ d­«Âvà rÃtrim upasthitÃm & rÃmasya Óayanaæ cakre % sÆta÷ saumitriïà saha // Ram_2,41.11 // tÃæ ÓayyÃæ tamasÃtÅre $ vÅk«ya v­k«adalai÷ k­tÃm & rÃma÷ saumitriïà sÃrdhaæ % sabhÃrya÷ saæviveÓa ha // Ram_2,41.12 // sabhÃryaæ saæprasuptaæ taæ $ bhrÃtaraæ vÅk«ya lak«maïa÷ & kathayÃmÃsa sÆtÃya % rÃmasya vividhÃn guïÃn // Ram_2,41.13 // jÃgrato hy eva tÃæ rÃtriæ $ saumitrer udito ravi÷ & sÆtasya tamasÃtÅre % rÃmasya bruvato guïÃn // Ram_2,41.14 // gokulÃkulatÅrÃyÃs $ tamasÃyà vidÆrata÷ & avasat tatra tÃæ rÃtriæ % rÃma÷ prak­tibhi÷ saha // Ram_2,41.15 // utthÃya tu mahÃtejÃ÷ $ prak­tÅs tà niÓÃmya ca & abravÅd bhrÃtaraæ rÃmo % lak«maïaæ puïyalak«aïam // Ram_2,41.16 // asmadvyapek«Ãn saumitre $ nirapek«Ãn g­he«v api & v­k«amÆle«u saæsuptÃn % paÓya lak«maïa sÃmpratam // Ram_2,41.17 // yathaite niyamaæ paurÃ÷ $ kurvanty asmannivartane & api prÃïÃn asi«yanti % na tu tyak«yanti niÓcayam // Ram_2,41.18 // yÃvad eva tu saæsuptÃs $ tÃvad eva vayaæ laghu & ratham Ãruhya gacchÃma÷ % panthÃnam akutobhayam // Ram_2,41.19 // ato bhÆyo 'pi nedÃnÅm $ ik«vÃkupuravÃsina÷ & svapeyur anuraktà mÃæ % v­k«amÆlÃni saæÓritÃ÷ // Ram_2,41.20 // paurà hy Ãtmak­tÃd du÷khÃd $ vipramocyà n­pÃtmajai÷ & na tu khalv Ãtmanà yojyà % du÷khena puravÃsina÷ // Ram_2,41.21 // abravÅl lak«maïo rÃmaæ $ sÃk«Ãd dharmam iva sthitam & rocate me mahÃprÃj¤a % k«ipram ÃruhyatÃm iti // Ram_2,41.22 // sÆtas tata÷ saætvarita÷ $ syandanaæ tair hayottamai÷ & yojayitvÃtha rÃmÃya % präjali÷ pratyavedayat // Ram_2,41.23 // mohanÃrthaæ tu paurÃïÃæ $ sÆtaæ rÃmo 'bravÅd vaca÷ & udaÇmukha÷ prayÃhi tvaæ % ratham ÃsthÃya sÃrathe // Ram_2,41.24 // muhÆrtaæ tvaritaæ gatvà $ nirvartaya rathaæ puna÷ & yathà na vidyu÷ paurà mÃæ % tathà kuru samÃhita÷ // Ram_2,41.25 // rÃmasya vacanaæ Órutvà $ tathà cakre sa sÃrathi÷ & pratyÃgamya ca rÃmasya % syandanaæ pratyavedayat // Ram_2,41.26 // taæ syandanam adhi«ÂhÃya $ rÃghava÷ saparicchada÷ & ÓÅghragÃm ÃkulÃvartÃæ % tamasÃm ataran nadÅm // Ram_2,41.27 // sa saætÅrya mahÃbÃhu÷ $ ÓrÅmä Óivam akaïÂakam & prÃpadyata mahÃmÃrgam % abhayaæ bhayadarÓinÃm // Ram_2,41.28 // prabhÃtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ $ paurÃs te rÃghavaæ vinà & ÓokopahataniÓce«Âà % babhÆvur hatacetasa÷ // Ram_2,41.29 // ÓokajÃÓruparidyÆnà $ vÅk«amÃïÃs tatas tata÷ & Ãlokam api rÃmasya % na paÓyanti sma du÷khitÃ÷ // Ram_2,41.30 // tato mÃrgÃnusÃreïa $ gatvà kiæcit k«aïaæ puna÷ & mÃrganÃÓÃd vi«Ãdena % mahatà samabhipluta÷ // Ram_2,41.31 // rathasya mÃrganÃÓena $ nyavartanta manasvina÷ & kim idaæ kiæ kari«yÃmo % daivenopahatà iti // Ram_2,41.32 // tato yathÃgatenaiva $ mÃrgeïa klÃntacetasa÷ & ayodhyÃm agaman sarve % purÅæ vyathitasajjanÃm // Ram_2,41.33 // _________________________________________________________________ anugamya niv­ttÃnÃæ $ rÃmaæ nagaravÃsinÃm & udgatÃnÅva sattvÃni % babhÆvur amanasvinÃm // Ram_2,42.1 // svaæ svaæ nilayam Ãgamya $ putradÃrai÷ samÃv­tÃ÷ & aÓrÆïi mumucu÷ sarve % bëpeïa pihitÃnanÃ÷ // Ram_2,42.2 // na cÃh­«yan na cÃmodan $ vaïijo na prasÃrayan & na cÃÓobhanta païyÃni % nÃpacan g­hamedhina÷ // Ram_2,42.3 // na«Âaæ d­«Âvà nÃbhyanandan $ vipulaæ và dhanÃgamam & putraæ prathamajaæ labdhvà % jananÅ nÃbhyanandata // Ram_2,42.4 // g­he g­he rudantyaÓ ca $ bhartÃraæ g­ham Ãgatam & vyagarhayanta du÷khÃrtà % vÃgbhis totrair iva dvipÃn // Ram_2,42.5 // kiæ nu te«Ãæ g­hai÷ kÃryaæ $ kiæ dÃrai÷ kiæ dhanena và & putrair và kiæ sukhair vÃpi % ye na paÓyanti rÃghavam // Ram_2,42.6 // eka÷ satpuru«o loke $ lak«maïa÷ saha sÅtayà & yo 'nugacchati kÃkutsthaæ % rÃmaæ paricaran vane // Ram_2,42.7 // ÃpagÃ÷ k­tapuïyÃs tÃ÷ $ padminyaÓ ca sarÃæsi ca & ye«u snÃsyati kÃkutstho % vigÃhya salilaæ Óuci // Ram_2,42.8 // Óobhayi«yanti kÃkutstham $ aÂavyo ramyakÃnanÃ÷ & ÃpagÃÓ ca mahÃnÆpÃ÷ % sÃnumantaÓ ca parvatÃ÷ // Ram_2,42.9 // kÃnanaæ vÃpi Óailaæ và $ yaæ rÃmo 'bhigami«yati & priyÃtithim iva prÃptaæ % nainaæ Óak«yanty anarcitum // Ram_2,42.10 // vicitrakusumÃpŬà $ bahuma¤jaridhÃriïa÷ & akÃle cÃpi mukhyÃni % pu«pÃïi ca phalÃni ca \ darÓayi«yanty anukroÓÃd # girayo rÃmam Ãgatam // Ram_2,42.11 // vidarÓayanto vividhÃn $ bhÆyaÓ citrÃæÓ ca nirjharÃn & pÃdapÃ÷ parvatÃgre«u % ramayi«yanti rÃghavam // Ram_2,42.12 // yatra rÃmo bhayaæ nÃtra $ nÃsti tatra parÃbhava÷ & sa hi ÓÆro mahÃbÃhu÷ % putro daÓarathasya ca // Ram_2,42.13 // purà bhavati no dÆrÃd $ anugacchÃma rÃghavam & pÃdacchÃyà sukhà bhartus % tÃd­Óasya mahÃtmana÷ \ sa hi nÃtho janasyÃsya # sa gati÷ sa parÃyaïam // Ram_2,42.14 // vayaæ paricari«yÃma÷ $ sÅtÃæ yÆyaæ tu rÃghavam & iti paurastriyo bhartÌn % du÷khÃrtÃs tat tad abruvan // Ram_2,42.15 // yu«mÃkaæ rÃghavo 'raïye $ yogak«emaæ vidhÃsyati & sÅtà nÃrÅjanasyÃsya % yogak«emaæ kari«yati // Ram_2,42.16 // ko nv anenÃpratÅtena $ sotkaïÂhitajanena ca & saæprÅyetÃmanoj¤ena % vÃsena h­tacetasà // Ram_2,42.17 // kaikeyyà yadi ced rÃjyaæ $ syÃd adharmyam anÃthavat & na hi no jÅvitenÃrtha÷ % kuta÷ putrai÷ kuto dhanai÷ // Ram_2,42.18 // yayà putraÓ ca bhartà ca $ tyaktÃv aiÓvaryakÃraïÃt & kaæ sà parihared anyaæ % kaikeyÅ kulapÃæsanÅ // Ram_2,42.19 // kaikeyyà na vayaæ rÃjye $ bh­takà nivasema hi & jÅvantyà jÃtu jÅvantya÷ % putrair api ÓapÃmahe // Ram_2,42.20 // yà putraæ pÃrthivendrasya $ pravÃsayati nirgh­ïà & kas tÃæ prÃpya sukhaæ jÅved % adharmyÃæ du«ÂacÃriïÅm // Ram_2,42.21 // na hi pravrajite rÃme $ jÅvi«yati mahÅpati÷ & m­te daÓarathe vyaktaæ % vilopas tadanantaram // Ram_2,42.22 // te vi«aæ pibatÃlo¬ya $ k«ÅïapuïyÃ÷ sudurgatÃ÷ & rÃghavaæ vÃnugacchadhvam % aÓrutiæ vÃpi gacchata // Ram_2,42.23 // mithyà pravrÃjito rÃma÷ $ sabhÃrya÷ sahalak«maïa÷ & bharate saænis­«ÂÃ÷ sma÷ % saunike paÓavo yathà // Ram_2,42.24 // tÃs tathà vilapantyas tu $ nagare nÃgarastriya÷ & cukruÓur bh­Óasaætaptà % m­tyor iva bhayÃgame // Ram_2,42.25 // tathà striyo rÃmanimittam Ãturà $ yathà sute bhrÃtari và vivÃsite & vilapya dÅnà rurudur vicetasa÷ % sutair hi tÃsÃm adhiko hi so 'bhavat // Ram_2,42.26 // _________________________________________________________________ rÃmo 'pi rÃtriÓe«eïa $ tenaiva mahad antaram & jagÃma puru«avyÃghra÷ % pitur Ãj¤Ãm anusmaran // Ram_2,43.1 // tathaiva gacchatas tasya $ vyapÃyÃd rajanÅ Óivà & upÃsya sa ÓivÃæ saædhyÃæ % vi«ayÃntaæ vyagÃhata // Ram_2,43.2 // grÃmÃn vik­«ÂasÅmÃæs tÃn $ pu«pitÃni vanÃni ca & paÓyann atiyayau ÓÅghraæ % Óarair iva hayottamai÷ // Ram_2,43.3 // Ó­ïvan vÃco manu«yÃïÃæ $ grÃmasaævÃsavÃsinÃm & rÃjÃnaæ dhig daÓarathaæ % kÃmasya vaÓam Ãgatam // Ram_2,43.4 // hà n­ÓaæsÃdya kaikeyÅ $ pÃpà pÃpÃnubandhinÅ & tÅk«ïà saæbhinnamaryÃdà % tÅk«ïe karmaïi vartate // Ram_2,43.5 // yà putram Åd­Óaæ rÃj¤a÷ $ pravÃsayati dhÃrmikam & vanavÃse mahÃprÃj¤aæ % sÃnukroÓam atandritam // Ram_2,43.6 // età vÃco manu«yÃïÃæ $ grÃmasaævÃsavÃsinÃm & Ó­ïvann atiyayau vÅra÷ % kosalÃn kosaleÓvara÷ // Ram_2,43.7 // tato vedaÓrutiæ nÃma $ ÓivavÃrivahÃæ nadÅm & uttÅryÃbhimukha÷ prÃyÃd % agastyÃdhyu«itÃæ diÓam // Ram_2,43.8 // gatvà tu suciraæ kÃlaæ $ tata÷ ÓÅtajalÃæ nadÅm & gomatÅæ goyutÃnÆpÃm % atarat sÃgaraægamÃm // Ram_2,43.9 // gomatÅæ cÃpy atikramya $ rÃghava÷ ÓÅghragair hayai÷ & mayÆrahaæsÃbhirutÃæ % tatÃra syandikÃæ nadÅm // Ram_2,43.10 // sa mahÅæ manunà rÃj¤Ã $ dattÃm ik«vÃkave purà & sphÅtÃæ rëÂrÃv­tÃæ rÃmo % vaidehÅm anvadarÓayat // Ram_2,43.11 // sÆta ity eva cÃbhëya $ sÃrathiæ tam abhÅk«ïaÓa÷ & haæsamattasvara÷ ÓrÅmÃn % uvÃca puru«ar«abha÷ // Ram_2,43.12 // kadÃhaæ punar Ãgamya $ sarayvÃ÷ pu«pite vane & m­gayÃæ paryaÂi«yÃmi % mÃtrà pitrà ca saægata÷ // Ram_2,43.13 // nÃtyartham abhikÃÇk«Ãmi $ m­gayÃæ sarayÆvane & ratir hy e«Ãtulà loke % rÃjar«igaïasaæmatà // Ram_2,43.14 // sa tam adhvÃnam aik«vÃka÷ $ sÆtaæ madhurayà girà & taæ tam artham abhipretya % yayau vÃkyam udÅrayan // Ram_2,43.15 // _________________________________________________________________ viÓÃlÃn kosalÃn ramyÃn $ yÃtvà lak«maïapÆrvaja÷ & ÃsasÃda mahÃbÃhu÷ % Ó­Çgaverapuraæ prati // Ram_2,44.1 // tatra tripathagÃæ divyÃæ $ ÓivatoyÃm aÓaivalÃm & dadarÓa rÃghavo gaÇgÃæ % puïyÃm ­«ini«evitÃm // Ram_2,44.2 // haæsasÃrasasaæghu«ÂÃæ $ cakravÃkopakÆjitÃm & ÓiÓumÃraiÓ ca nakraiÓ ca % bhujaægaiÓ ca ni«evitÃm // Ram_2,44.3 // tÃm ÆrmikalilÃvartÃm $ anvavek«ya mahÃratha÷ & sumantram abravÅt sÆtam % ihaivÃdya vasÃmahe // Ram_2,44.4 // avidÆrÃd ayaæ nadyà $ bahupu«papravÃlavÃn & sumahÃn iÇgudÅv­k«o % vasÃmo 'traiva sÃrathe // Ram_2,44.5 // lak«aïaÓ ca sumantraÓ ca $ bìham ity eva rÃghavam & uktvà tam iÇgudÅv­k«aæ % tadopayayatur hayai÷ // Ram_2,44.6 // rÃmo 'bhiyÃya taæ ramyaæ $ v­k«am ik«vÃkunandana÷ & rathÃd avÃtarat tasmÃt % sabhÃrya÷ sahalak«maïa÷ // Ram_2,44.7 // sumantro 'py avatÅryaiva $ mocayitvà hayottamÃn & v­k«amÆlagataæ rÃmam % upatasthe k­täjali÷ // Ram_2,44.8 // tatra rÃjà guho nÃma $ rÃmasyÃtmasama÷ sakhà & ni«ÃdajÃtyo balavÃn % sthapatiÓ ceti viÓruta÷ // Ram_2,44.9 // sa Órutvà puru«avyÃghraæ $ rÃmaæ vi«ayam Ãgatam & v­ddhai÷ pariv­to 'mÃtyair % j¤ÃtibhiÓ cÃpy upÃgata÷ // Ram_2,44.10 // tato ni«ÃdÃdhipatiæ $ d­«Âvà dÆrÃd avasthitam & saha saumitriïà rÃma÷ % samÃgacchad guhena sa÷ // Ram_2,44.11 // tam Ãrta÷ sampari«vajya $ guho rÃghavam abravÅt & yathÃyodhyà tathedaæ te % rÃma kiæ karavÃïi te // Ram_2,44.12 // tato guïavadannÃdyam $ upÃdÃya p­thagvidham & arghyaæ copÃnayat k«ipraæ % vÃkyaæ cedam uvÃca ha // Ram_2,44.13 // svÃgataæ te mahÃbÃho $ taveyam akhilà mahÅ & vayaæ pre«yà bhavÃn bhartà % sÃdhu rÃjyaæ praÓÃdhi na÷ // Ram_2,44.14 // bhak«yaæ bhojyaæ ca peyaæ ca $ lehyaæ cedam upasthitam & ÓayanÃni ca mukhyÃni % vÃjinÃæ khÃdanaæ ca te // Ram_2,44.15 // guham eva bruvÃïaæ taæ $ rÃghava÷ pratyuvÃca ha & arcitÃÓ caiva h­«ÂÃÓ ca % bhavatà sarvathà vayam // Ram_2,44.16 // padbhyÃm abhigamÃc caiva $ snehasaædarÓanena ca & bhujÃbhyÃæ sÃdhuv­ttÃbhyÃæ % pŬayan vÃkyam abravÅt // Ram_2,44.17 // di«Âyà tvÃæ guha paÓyÃmi $ arogaæ saha bÃndhavai÷ & api te kuÓalaæ rëÂre % mitre«u ca dhane«u ca // Ram_2,44.18 // yat tv idaæ bhavatà kiæcit $ prÅtyà samupakalpitam & sarvaæ tad anujÃnÃmi % na hi varte pratigrahe // Ram_2,44.19 // kuÓacÅrÃjinadharaæ $ phalamÆlÃÓanaæ ca mÃm & viddhi praïihitaæ dharme % tÃpasaæ vanagocaram // Ram_2,44.20 // aÓvÃnÃæ khÃdanenÃham $ arthÅ nÃnyena kenacit & etÃvatÃtrabhavatà % bhavi«yÃmi supÆjita÷ // Ram_2,44.21 // ete hi dayità rÃj¤a÷ $ pitur daÓarathasya me & etai÷ suvihitair aÓvair % bhavi«yÃmy aham arcita÷ // Ram_2,44.22 // aÓvÃnÃæ pratipÃnaæ ca $ khÃdanaæ caiva so 'nvaÓÃt & guhas tatraiva puru«Ãæs % tvaritaæ dÅyatÃm iti // Ram_2,44.23 // tataÓ cÅrottarÃsaÇga÷ $ saædhyÃm anvÃsya paÓcimÃm & jalam evÃdade bhojyaæ % lak«maïenÃh­taæ svayam // Ram_2,44.24 // tasya bhÆmau ÓayÃnasya $ pÃdau prak«Ãlya lak«maïa÷ & sabhÃryasya tato 'bhyetya % tasthau v­k«am upÃÓrita÷ // Ram_2,44.25 // guho 'pi saha sÆtena $ saumitrim anubhëayan & anvajÃgrat tato rÃmam % apramatto dhanurdhara÷ // Ram_2,44.26 // tathà ÓayÃnasya tato 'sya dhÅmato $ yaÓasvino dÃÓarather mahÃtmana÷ & ad­«Âadu÷khasya sukhocitasya sà % tadà vyatÅyÃya cireïa ÓarvarÅ // Ram_2,44.27 // _________________________________________________________________ taæ jÃgratam adambhena $ bhrÃtur arthÃya lak«maïam & guha÷ saætÃpasaætapto % rÃghavaæ vÃkyam abravÅt // Ram_2,45.1 // iyaæ tÃta sukhà Óayyà $ tvadartham upakalpità & pratyÃÓvasihi sÃdhv asyÃæ % rÃjaputra yathÃsukham // Ram_2,45.2 // ucito 'yaæ jana÷ sarva÷ $ kleÓÃnÃæ tvaæ sukhocita÷ & guptyarthaæ jÃgari«yÃma÷ % kÃkutsthasya vayaæ niÓÃm // Ram_2,45.3 // na hi rÃmÃt priyataro $ mamÃsti bhuvi kaÓcana & bravÅmy etad ahaæ satyaæ % satyenaiva ca te Óape // Ram_2,45.4 // asya prasÃdÃd ÃÓaæse $ loke 'smin sumahad yaÓa÷ & dharmÃvÃptiæ ca vipulÃm % arthÃvÃptiæ ca kevalÃm // Ram_2,45.5 // so 'haæ priyasakhaæ rÃmaæ $ ÓayÃnaæ saha sÅtayà & rak«i«yÃmi dhanu«pÃïi÷ % sarvato j¤Ãtibhi÷ saha // Ram_2,45.6 // na hi me 'viditaæ kiæcid $ vane 'smiæÓ carata÷ sadà & caturaÇgaæ hy api balaæ % sumahat prasahemahi // Ram_2,45.7 // lak«maïas taæ tadovÃca $ rak«yamÃïÃs tvayÃnagha & nÃtra bhÅtà vayaæ sarve % dharmam evÃnupaÓyatà // Ram_2,45.8 // kathaæ dÃÓarathau bhÆmau $ ÓayÃne saha sÅtayà & Óakyà nidrà mayà labdhuæ % jÅvitaæ và sukhÃni và // Ram_2,45.9 // yo na devÃsurai÷ sarvai÷ $ Óakya÷ prasahituæ yudhi & taæ paÓya sukhasaævi«Âaæ % t­ïe«u saha sÅtayà // Ram_2,45.10 // yo mantratapasà labdho $ vividhaiÓ ca pariÓramai÷ & eko daÓarathasyai«a % putra÷ sad­Óalak«aïa÷ // Ram_2,45.11 // asmin pravrajito rÃjà $ na ciraæ vartayi«yati & vidhavà medinÅ nÆnaæ % k«ipram eva bhavi«yati // Ram_2,45.12 // vinadya sumahÃnÃdaæ $ ÓrameïoparatÃ÷ striya÷ & nirgho«oparataæ tÃta % manye rÃjaniveÓanam // Ram_2,45.13 // kausalyà caiva rÃjà ca $ tathaiva jananÅ mama & nÃÓaæse yadi jÅvanti % sarve te ÓarvarÅm imÃm // Ram_2,45.14 // jÅved api hi me mÃtà $ ÓatrughnasyÃnvavek«ayà & tad du÷khaæ yat tu kausalyà % vÅrasÆr vinaÓi«yati // Ram_2,45.15 // anuraktajanÃkÅrïà $ sukhÃlokapriyÃvahà & rÃjavyasanasaæs­«Âà % sà purÅ vinaÓi«yati // Ram_2,45.16 // atikrÃntam atikrÃntam $ anavÃpya manoratham & rÃjye rÃmam anik«ipya % pità me vinaÓi«yati // Ram_2,45.17 // siddhÃrthÃ÷ pitaraæ v­ttaæ $ tasmin kÃle hy upasthite & pretakÃrye«u sarve«u % saæskari«yanti bhÆmipam // Ram_2,45.18 // ramyacatvarasaæsthÃnÃæ $ suvibhaktamahÃpathÃm & harmyaprÃsÃdasampannÃæ % gaïikÃvaraÓobhitÃm // Ram_2,45.19 // rathÃÓvagajasambÃdhÃæ $ tÆryanÃdavinÃditÃm & sarvakalyÃïasampÆrïÃæ % h­«Âapu«ÂajanÃkulÃm // Ram_2,45.20 // ÃrÃmodyÃnasampannÃæ $ samÃjotsavaÓÃlinÅm & sukhità vicari«yanti % rÃjadhÃnÅæ pitur mama // Ram_2,45.21 // api satyapratij¤ena $ sÃrdhaæ kuÓalinà vayam & niv­tte vanavÃse 'sminn % ayodhyÃæ praviÓemahi // Ram_2,45.22 // paridevayamÃnasya $ du÷khÃrtasya mahÃtmana÷ & ti«Âhato rÃjaputrasya % ÓarvarÅ sÃtyavartata // Ram_2,45.23 // tathà hi satyaæ bruvati prajÃhite $ narendraputre gurusauh­dÃd guha÷ & mumoca bëpaæ vyasanÃbhipŬito % jvarÃturo nÃga iva vyathÃtura÷ // Ram_2,45.24 // _________________________________________________________________ prabhÃtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ $ p­thuv­k«Ã mahÃyaÓÃ÷ & uvÃca rÃma÷ saumitriæ % lak«maïaæ Óubhalak«aïam // Ram_2,46.1 // bhÃskarodayakÃlo 'yaæ $ gatà bhagavatÅ niÓà & asau suk­«ïo vihaga÷ % kokilas tÃta kÆjati // Ram_2,46.2 // barhiïÃnÃæ ca nirgho«a÷ $ ÓrÆyate nadatÃæ vane & tarÃma jÃhnavÅæ saumya % ÓÅghragÃæ sÃgaraægamÃm // Ram_2,46.3 // vij¤Ãya rÃmasya vaca÷ $ saumitrir mitranandana÷ & guham Ãmantrya sÆtaæ ca % so 'ti«Âhad bhrÃtur agrata÷ // Ram_2,46.4 // tata÷ kalÃpÃn saænahya $ kha¬gau baddhvà ca dhanvinau & jagmatur yena tau gaÇgÃæ % sÅtayà saha rÃghavau // Ram_2,46.5 // rÃmam eva tu dharmaj¤am $ upagamya vinÅtavat & kim ahaæ karavÃïÅti % sÆta÷ präjalir abravÅt // Ram_2,46.6 // nivartasvety uvÃcainam $ etÃvaddhi k­taæ mama & yÃnaæ vihÃya padbhyÃæ tu % gami«yÃmo mahÃvanam // Ram_2,46.7 // ÃtmÃnaæ tv abhyanuj¤Ãtam $ avek«yÃrta÷ sa sÃrathi÷ & sumantra÷ puru«avyÃghram % aik«vÃkam idam abravÅt // Ram_2,46.8 // nÃtikrÃntam idaæ loke $ puru«eïeha kenacit & tava sabhrÃt­bhÃryasya % vÃsa÷ prÃk­tavad vane // Ram_2,46.9 // na manye brahmacarye 'sti $ svadhÅte và phalodaya÷ & mÃrdavÃrjavayor vÃpi % tvÃæ ced vyasanam Ãgatam // Ram_2,46.10 // saha rÃghava vaidehyà $ bhrÃtrà caiva vane vasan & tvaæ gatiæ prÃpsyase vÅra % trÅæl lokÃæs tu jayann iva // Ram_2,46.11 // vayaæ khalu hatà rÃma $ ye tayÃpy upava¤citÃ÷ & kaikeyyà vaÓam e«yÃma÷ % pÃpÃyà du÷khabhÃgina÷ // Ram_2,46.12 // iti bruvann Ãtmasamaæ $ sumantra÷ sÃrathis tadà & d­«Âvà dÆragataæ rÃmaæ % du÷khÃrto rurude ciram // Ram_2,46.13 // tatas tu vigate bëpe $ sÆtaæ sp­«Âodakaæ Óucim & rÃmas tu madhuraæ vÃkyaæ % puna÷ punar uvÃca tam // Ram_2,46.14 // ik«vÃkÆïÃæ tvayà tulyaæ $ suh­daæ nopalak«aye & yathà daÓaratho rÃjà % mÃæ na Óocet tathà kuru // Ram_2,46.15 // ÓokopahatacetÃÓ ca $ v­ddhaÓ ca jagatÅpati÷ & kÃmabhÃrÃvasannaÓ ca % tasmÃd etad bravÅmi te // Ram_2,46.16 // yad yad Ãj¤Ãpayet kiæcit $ sa mahÃtmà mahÅpati÷ & kaikeyyÃ÷ priyakÃmÃrthaæ % kÃryaæ tad avikÃÇk«ayà // Ram_2,46.17 // etadarthaæ hi rÃjyÃni $ praÓÃsati nareÓvarÃ÷ & yad e«Ãæ sarvak­tye«u % mano na pratihanyate // Ram_2,46.18 // tad yathà sa mahÃrÃjo $ nÃlÅkam adhigacchati & na ca tÃmyati du÷khena % sumantra kuru tat tathà // Ram_2,46.19 // ad­«Âadu÷khaæ rÃjÃnaæ $ v­ddham Ãryaæ jitendriyam & brÆyÃs tvam abhivÃdyaiva % mama hetor idaæ vaca÷ // Ram_2,46.20 // naivÃham anuÓocÃmi $ lak«maïo na ca maithilÅ & ayodhyÃyÃÓ cyutÃÓ ceti % vane vatsyÃmaheti và // Ram_2,46.21 // caturdaÓasu var«e«u $ niv­tte«u puna÷ puna÷ & lak«maïaæ mÃæ ca sÅtÃæ ca % drak«yasi k«ipram ÃgatÃn // Ram_2,46.22 // evam uktvà tu rÃjÃnaæ $ mÃtaraæ ca sumantra me & anyÃÓ ca devÅ÷ sahitÃ÷ % kaikeyÅæ ca puna÷ puna÷ // Ram_2,46.23 // Ãrogyaæ brÆhi kausalyÃm $ atha pÃdÃbhivandanam & sÅtÃyà mama cÃryasya % vacanÃl lak«maïasya ca // Ram_2,46.24 // brÆyÃÓ ca hi mahÃrÃjaæ $ bharataæ k«ipram Ãnaya & ÃgataÓ cÃpi bharata÷ % sthÃpyo n­pamate pade // Ram_2,46.25 // bharataæ ca pari«vajya $ yauvarÃjye 'bhi«icya ca & asmatsaætÃpajaæ du÷khaæ % na tvÃm abhibhavi«yati // Ram_2,46.26 // bharataÓ cÃpi vaktavyo $ yathà rÃjani vartase & tathà mÃt­«u vartethÃ÷ % sarvÃsv evÃviÓe«ata÷ // Ram_2,46.27 // yathà ca tava kaikeyÅ $ sumitrà cÃviÓe«ata÷ & tathaiva devÅ kausalyà % mama mÃtà viÓe«ata÷ // Ram_2,46.28 // nivartyamÃno rÃmeïa $ sumantra÷ ÓokakarÓita÷ & tat sarvaæ vacanaæ Órutvà % snehÃt kÃkutstham abravÅt // Ram_2,46.29 // yad ahaæ nopacÃreïa $ brÆyÃæ snehÃd aviklava÷ & bhaktimÃn iti tat tÃvad % vÃkyaæ tvaæ k«antum arhasi // Ram_2,46.30 // kathaæ hi tvadvihÅno 'haæ $ pratiyÃsyÃmi tÃæ purÅm & tava tÃta viyogena % putraÓokÃkulÃm iva // Ram_2,46.31 // sarÃmam api tÃvan me $ rathaæ d­«Âvà tadà jana÷ & vinà rÃmaæ rathaæ d­«Âvà % vidÅryetÃpi sà purÅ // Ram_2,46.32 // dainyaæ hi nagarÅ gacched $ d­«Âvà ÓÆnyam imaæ ratham & sÆtÃvaÓe«aæ svaæ sainyaæ % hatavÅram ivÃhave // Ram_2,46.33 // dÆre 'pi nivasantaæ tvÃæ $ mÃnasenÃgrata÷ sthitam & cintayantyo 'dya nÆnaæ tvÃæ % nirÃhÃrÃ÷ k­tÃ÷ prajÃ÷ // Ram_2,46.34 // ÃrtanÃdo hi ya÷ paurair $ muktas tadvipravÃsane & rathasthaæ mÃæ niÓÃmyaiva % kuryu÷ Óataguïaæ tata÷ // Ram_2,46.35 // ahaæ kiæ cÃpi vak«yÃmi $ devÅæ tava suto mayà & nÅto 'sau mÃtulakulaæ % saætÃpaæ mà k­thà iti // Ram_2,46.36 // asatyam api naivÃhaæ $ brÆyÃæ vacanam Åd­Óam & katham apriyam evÃhaæ % brÆyÃæ satyam idaæ vaca÷ // Ram_2,46.37 // mama tÃvan niyogasthÃs $ tvadbandhujanavÃhina÷ & kathaæ rathaæ tvayà hÅnaæ % pravak«yanti hayottamÃ÷ // Ram_2,46.38 // yadi me yÃcamÃnasya $ tyÃgam eva kari«yasi & saratho 'gniæ pravek«yÃmi % tyaktamÃtra iha tvayà // Ram_2,46.39 // bhavi«yanti vane yÃni $ tapovighnakarÃïi te & rathena pratibÃdhi«ye % tÃni sattvÃni rÃghava // Ram_2,46.40 // tvatk­te na mayà prÃptaæ $ rathacaryÃk­taæ sukham & ÃÓaæse tvatk­tenÃhaæ % vanavÃsak­taæ sukham // Ram_2,46.41 // prasÅdecchÃmi te 'raïye $ bhavituæ pratyanantara÷ & prÅtyÃbhihitam icchÃmi % bhava me patyanantara÷ // Ram_2,46.42 // tava ÓuÓrÆ«aïaæ mÆrdhnà $ kari«yÃmi vane vasan & ayodhyÃæ devalokaæ và % sarvathà prajahÃmy aham // Ram_2,46.43 // na hi Óakyà prave«Âuæ sà $ mayÃyodhyà tvayà vinà & rÃjadhÃnÅ mahendrasya % yathà du«k­takarmaïà // Ram_2,46.44 // ime cÃpi hayà vÅra $ yadi te vanavÃsina÷ & paricaryÃæ kari«yanti % prÃpsyanti paramÃæ gatim // Ram_2,46.45 // vanavÃse k«ayaæ prÃpte $ mamai«a hi manoratha÷ & yad anena rathenaiva % tvÃæ vaheyaæ purÅæ puna÷ // Ram_2,46.46 // caturdaÓa hi var«Ãïi $ sahitasya tvayà vane & k«aïabhÆtÃni yÃsyanti % ÓataÓas tu tato 'nyathà // Ram_2,46.47 // bh­tyavatsala ti«Âhantaæ $ bhart­putragate pathi & bhaktaæ bh­tyaæ sthitaæ sthityÃæ % tvaæ na mÃæ hÃtum arhasi // Ram_2,46.48 // evaæ bahuvidhaæ dÅnaæ $ yÃcamÃnaæ puna÷ puna÷ & rÃmo bh­tyÃnukampÅ tu % sumantram idam abravÅt // Ram_2,46.49 // jÃnÃmi paramÃæ bhaktiæ $ mayi te bhart­vatsala & Ó­ïu cÃpi yadarthaæ tvÃæ % pre«ayÃmi purÅm ita÷ // Ram_2,46.50 // nagarÅæ tvÃæ gataæ d­«Âvà $ jananÅ me yavÅyasÅ & kaikeyÅ pratyayaæ gacched % iti rÃmo vanaæ gata÷ // Ram_2,46.51 // paritu«Âà hi sà devÅ $ vanavÃsaæ gate mayi & rÃjÃnaæ nÃtiÓaÇketa % mithyÃvÃdÅti dhÃrmikam // Ram_2,46.52 // e«a me prathama÷ kalpo $ yad ambà me yavÅyasÅ & bharatÃrak«itaæ sphÅtaæ % putrarÃjyam avÃpnuyÃt // Ram_2,46.53 // mama priyÃrthaæ rÃj¤aÓ ca $ sarathas tvaæ purÅæ vraja & saædi«ÂaÓ cÃsi yÃnarthÃæs % tÃæs tÃn brÆyÃs tathÃtathà // Ram_2,46.54 // ity uktvà vacanaæ sÆtaæ $ sÃntvayitvà puna÷ puna÷ & guhaæ vacanam aklÅbaæ % rÃmo hetumad abravÅt \ jaÂÃ÷ k­tvà gami«yÃmi # nyagrodhak«Åram Ãnaya // Ram_2,46.55 // tat k«Åraæ rÃjaputrÃya $ guha÷ k«ipram upÃharat & lak«maïasyÃtmanaÓ caiva % rÃmas tenÃkaroj jaÂÃ÷ // Ram_2,46.56 // tau tadà cÅravasanau $ jaÂÃmaï¬aladhÃriïau & aÓobhetÃm ­«isamau % bhrÃtarau rÃmalak«maïau // Ram_2,46.57 // tato vaikhÃnasaæ mÃrgam $ Ãsthita÷ sahalak«maïa÷ & vratam Ãdi«ÂavÃn rÃma÷ % sahÃyaæ guham abravÅt // Ram_2,46.58 // apramatto bale koÓe $ durge janapade tathà & bhavethà guha rÃjyaæ hi % durÃrak«atamaæ matam // Ram_2,46.59 // tatas taæ samanuj¤Ãya $ guham ik«vÃkunandana÷ & jagÃma tÆrïam avyagra÷ % sabhÃrya÷ sahalak«maïa÷ // Ram_2,46.60 // sa tu d­«Âvà nadÅtÅre $ nÃvam ik«vÃkunandana÷ & titÅr«u÷ ÓÅghragÃæ gaÇgÃm % idaæ lak«maïam abravÅt // Ram_2,46.61 // Ãroha tvaæ naravyÃghra $ sthitÃæ nÃvam imÃæ Óanai÷ & sÅtÃæ cÃropayÃnvak«aæ % parig­hya manasvinÅm // Ram_2,46.62 // sa bhrÃtu÷ ÓÃsanaæ Órutvà $ sarvam apratikÆlayan & Ãropya maithilÅæ pÆrvam % ÃrurohÃtmavÃæs tata÷ // Ram_2,46.63 // athÃruroha tejasvÅ $ svayaæ lak«maïapÆrvaja÷ & tato ni«ÃdÃdhipatir % guho j¤ÃtÅn acodayat // Ram_2,46.64 // anuj¤Ãya sumantraæ ca $ sabalaæ caiva taæ guham & ÃsthÃya nÃvaæ rÃmas tu % codayÃmÃsa nÃvikÃn // Ram_2,46.65 // tatas taiÓ codità sà nau÷ $ karïadhÃrasamÃhità & ÓubhasphyavegÃbhihatà % ÓÅghraæ salilam atyagÃt // Ram_2,46.66 // madhyaæ tu samanuprÃpya $ bhÃgÅrathyÃs tv anindità & vaidehÅ präjalir bhÆtvà % tÃæ nadÅm idam abravÅt // Ram_2,46.67 // putro daÓarathasyÃyaæ $ mahÃrÃjasya dhÅmata÷ & nideÓaæ pÃlayatv enaæ % gaÇge tvadabhirak«ita÷ // Ram_2,46.68 // caturdaÓa hi var«Ãïi $ samagrÃïy u«ya kÃnane & bhrÃtrà saha mayà caiva % puna÷ pratyÃgami«yati // Ram_2,46.69 // tatas tvÃæ devi subhage $ k«emeïa punar Ãgatà & yak«ye pramudità gaÇge % sarvakÃmasam­ddhaye // Ram_2,46.70 // tvaæ hi tripathagà devi $ brahmalokaæ samÅk«ase & bhÃryà codadhirÃjasya % loke 'smin samprad­Óyase // Ram_2,46.71 // sà tvÃæ devi namasyÃmi $ praÓaæsÃmi ca Óobhane & prÃptarÃjye naravyÃghre % Óivena punar Ãgate // Ram_2,46.72 // gavÃæ ÓatasahasrÃïi $ vastrÃïy annaæ ca peÓalam & brÃhmaïebhya÷ pradÃsyÃmi % tava priyacikÅr«ayà // Ram_2,46.73 // tathà saæbhëamÃïà sà $ sÅtà gaÇgÃm anindità & dak«iïà dak«iïaæ tÅraæ % k«ipram evÃbhyupÃgamat // Ram_2,46.74 // tÅraæ tu samanuprÃpya $ nÃvaæ hitvà narar«abha÷ & prÃti«Âhata saha bhrÃtrà % vaidehyà ca paraætapa÷ // Ram_2,46.75 // athÃbravÅn mahÃbÃhu÷ $ sumitrÃnandavardhanam & agrato gaccha saumitre % sÅtà tvÃm anugacchatu // Ram_2,46.76 // p­«Âhato 'haæ gami«yÃmi $ tvÃæ ca sÅtÃæ ca pÃlayan & adya du÷khaæ tu vaidehÅ % vanavÃsasya vetsyati // Ram_2,46.77 // gataæ tu gaÇgÃparapÃram ÃÓu $ rÃmaæ sumantra÷ pratataæ nirÅk«ya & adhvaprakar«Ãd viniv­ttad­«Âir % mumoca bëpaæ vyathitas tapasvÅ // Ram_2,46.78 // tau tatra hatvà caturo mahÃm­gÃn $ varÃham ­Óyaæ p­«ataæ mahÃrurum & ÃdÃya medhyaæ tvaritaæ bubhuk«itau % vÃsÃya kÃle yayatur vanaspatim // Ram_2,46.79 // _________________________________________________________________ sa taæ v­k«aæ samÃsÃdya $ saædhyÃm anvÃsya paÓcimÃm & rÃmo ramayatÃæ Óre«Âha % iti hovÃca lak«maïam // Ram_2,47.1 // adyeyaæ prathamà rÃtrir $ yÃtà janapadÃd bahi÷ & yà sumantreïa rahità % tÃæ notkaïÂhitum arhasi // Ram_2,47.2 // jÃgartavyam atandribhyÃm $ adya prabh­ti rÃtri«u & yogak«emo hi sÅtÃyà % vartate lak«maïÃvayo÷ // Ram_2,47.3 // rÃtriæ kathaæcid evemÃæ $ saumitre vartayÃmahe & upÃvartÃmahe bhÆmÃv % ÃstÅrya svayam Ãrjitai÷ // Ram_2,47.4 // sa tu saæviÓya medinyÃæ $ mahÃrhaÓayanocita÷ & imÃ÷ saumitraye rÃmo % vyÃjahÃra kathÃ÷ ÓubhÃ÷ // Ram_2,47.5 // dhruvam adya mahÃrÃjo $ du÷khaæ svapiti lak«maïa & k­takÃmà tu kaikeyÅ % tu«Âà bhavitum arhati // Ram_2,47.6 // sà hi devÅ mahÃrÃjaæ $ kaikeyÅ rÃjyakÃraïÃt & api na cyÃvayet prÃïÃn % d­«Âvà bharatam Ãgatam // Ram_2,47.7 // anÃthaÓ caiva v­ddhaÓ ca $ mayà caiva vinÃk­ta÷ & kiæ kari«yati kÃmÃtmà % kaikeyyà vaÓam Ãgata÷ // Ram_2,47.8 // idaæ vyasanam Ãlokya $ rÃj¤aÓ ca mativibhramam & kÃma evÃrdhadharmÃbhyÃæ % garÅyÃn iti me mati÷ // Ram_2,47.9 // ko hy avidvÃn api pumÃn $ pramadÃyÃ÷ k­te tyajet & chandÃnuvartinaæ putraæ % tÃto mÃm iva lak«maïa // Ram_2,47.10 // sukhÅ bata sabhÃryaÓ ca $ bharata÷ kekayÅsuta÷ & muditÃn kosalÃn eko % yo bhok«yaty adhirÃjavat // Ram_2,47.11 // sa hi sarvasya rÃjyasya $ mukham ekaæ bhavi«yati & tÃte ca vayasÃtÅte % mayi cÃraïyam ÃÓrite // Ram_2,47.12 // arthadharmau parityajya $ ya÷ kÃmam anuvartate & evam Ãpadyate k«ipraæ % rÃjà daÓaratho yathà // Ram_2,47.13 // manye daÓarathÃntÃya $ mama pravrÃjanÃya ca & kaikeyÅ saumya samprÃptà % rÃjyÃya bharatasya ca // Ram_2,47.14 // apÅdÃnÅæ na kaikeyÅ $ saubhÃgyamadamohità & kausalyÃæ ca sumitrÃæ ca % samprabÃdheta matk­te // Ram_2,47.15 // mà sma matkÃraïÃd devÅ $ sumitrà du÷kham Ãvaset & ayodhyÃm ita eva tvaæ % kÃle praviÓa lak«maïa // Ram_2,47.16 // aham eko gami«yÃmi $ sÅtayà saha daï¬akÃn & anÃthÃyà hi nÃthas tvaæ % kausalyÃyà bhavi«yasi // Ram_2,47.17 // k«udrakarmà hi kaikeyÅ $ dve«Ãd anyÃyyam Ãcaret & paridadyà hi dharmaj¤e % bharate mama mÃtaram // Ram_2,47.18 // nÆnaæ jÃtyantare kasmin $ striya÷ putrair viyojitÃ÷ & jananyà mama saumitre % tad apy etad upasthitam // Ram_2,47.19 // mayà hi cirapu«Âena $ du÷khasaævardhitena ca & viprÃyujyata kausalyà % phalakÃle dhig astu mÃm // Ram_2,47.20 // mà sma sÅmantinÅ kÃcij $ janayet putram Åd­Óam & saumitre yo 'ham ambÃyà % dadmi Óokam anantakam // Ram_2,47.21 // manye prÅtiviÓi«Âà sà $ matto lak«maïa ÓÃrikà & yasyÃs tac chrÆyate vÃkyaæ % Óuka pÃdam arer daÓa // Ram_2,47.22 // ÓocantyÃÓ cÃlpabhÃgyÃyà $ na kiæcid upakurvatà & putreïa kim aputrÃyà % mayà kÃryam ariædama // Ram_2,47.23 // alpabhÃgyà hi me mÃtà $ kausalyà rahità mayà & Óete paramadu÷khÃrtà % patità ÓokasÃgare // Ram_2,47.24 // eko hy aham ayodhyÃæ ca $ p­thivÅæ cÃpi lak«maïa & tareyam i«ubhi÷ kruddho % nanu vÅryam akÃraïam // Ram_2,47.25 // adharmabhayabhÅtaÓ ca $ paralokasya cÃnagha & tena lak«maïa nÃdyÃham % ÃtmÃnam abhi«ecaye // Ram_2,47.26 // etad anyac ca karuïaæ $ vilapya vijane bahu & aÓrupÆrïamukho rÃmo % niÓi tÆ«ïÅm upÃviÓat // Ram_2,47.27 // vilapyoparataæ rÃmaæ $ gatÃrci«am ivÃnalam & samudram iva nirvegam % ÃÓvÃsayata lak«maïa÷ // Ram_2,47.28 // dhruvam adya purÅ rÃma $ ayodhyÃyudhinÃæ vara & ni«prabhà tvayi ni«krÃnte % gatacandreva ÓarvarÅ // Ram_2,47.29 // naitad aupayikaæ rÃma $ yad idaæ paritapyase & vi«Ãdayasi sÅtÃæ ca % mÃæ caiva puru«ar«abha // Ram_2,47.30 // na ca sÅtà tvayà hÅnà $ na cÃham api rÃghava & muhÆrtam api jÅvÃvo % jalÃn matsyÃv ivoddh­tau // Ram_2,47.31 // na hi tÃtaæ na Óatrughnaæ $ na sumitrÃæ paraætapa & dra«Âum iccheyam adyÃhaæ % svargaæ vÃpi tvayà vinà // Ram_2,47.32 // sa lak«maïasyottamapu«kalaæ vaco $ niÓamya caivaæ vanavÃsam ÃdarÃt & samÃ÷ samastà vidadhe paraætapa÷ % prapadya dharmaæ sucirÃya rÃghava÷ // Ram_2,47.33 // _________________________________________________________________ te tu tasmin mahÃv­k«a $ u«itvà rajanÅæ ÓivÃm & vimale 'bhyudite sÆrye % tasmÃd deÓÃt pratasthire // Ram_2,48.1 // yatra bhÃgÅrathÅ gaÇgà $ yamunÃm abhivartate & jagmus taæ deÓam uddiÓya % vigÃhya sumahad vanam // Ram_2,48.2 // te bhÆmim ÃgÃn vividhÃn $ deÓÃæÓ cÃpi manoramÃn & ad­«ÂapÆrvÃn paÓyantas % tatra tatra yaÓasvina÷ // Ram_2,48.3 // yathÃk«emeïa gacchan sa $ paÓyaæÓ ca vividhÃn drumÃn & niv­ttamÃtre divase % rÃma÷ saumitrim abravÅt // Ram_2,48.4 // prayÃgam abhita÷ paÓya $ saumitre dhÆmam unnatam & agner bhagavata÷ ketuæ % manye saænihito muni÷ // Ram_2,48.5 // nÆnaæ prÃptÃ÷ sma sambhedaæ $ gaÇgÃyamunayor vayam & tathà hi ÓrÆyate Óabdo % vÃriïo vÃrighaÂÂita÷ // Ram_2,48.6 // dÃrÆïi paribhinnÃni $ vanajair upajÅvibhi÷ & bharadvÃjÃÓrame caite % d­Óyante vividhà drumÃ÷ // Ram_2,48.7 // dhanvinau tau sukhaæ gatvà $ lambamÃne divÃkare & gaÇgÃyamunayo÷ saædhau % prÃpatur nilayaæ mune÷ // Ram_2,48.8 // rÃmas tv ÃÓramam ÃsÃdya $ trÃsayan m­gapak«iïa÷ & gatvà muhÆrtam adhvÃnaæ % bharadvÃjam upÃgamat // Ram_2,48.9 // tatas tv ÃÓramam ÃsÃdya $ muner darÓanakÃÇk«iïau & sÅtayÃnugatau vÅrau % dÆrÃd evÃvatasthatu÷ // Ram_2,48.10 // hutÃgnihotraæ d­«Âvaiva $ mahÃbhÃgaæ k­täjali÷ & rÃma÷ saumitriïà sÃrdhaæ % sÅtayà cÃbhyavÃdayat // Ram_2,48.11 // nyavedayata cÃtmÃnaæ $ tasmai lak«maïapÆrvaja÷ & putrau daÓarathasyÃvÃæ % bhagavan rÃmalak«maïau // Ram_2,48.12 // bhÃryà mameyaæ vaidehÅ $ kalyÃïÅ janakÃtmajà & mÃæ cÃnuyÃtà vijanaæ % tapovanam anindità // Ram_2,48.13 // pitrà pravrÃjyamÃnaæ mÃæ $ saumitrir anuja÷ priya÷ & ayam anvagamad bhrÃtà % vanam eva d­¬havrata÷ // Ram_2,48.14 // pitrà niyuktà bhagavan $ pravek«yÃmas tapovanam & dharmam evÃcari«yÃmas % tatra mÆlaphalÃÓanÃ÷ // Ram_2,48.15 // tasya tadvacanaæ Órutvà $ rÃjaputrasya dhÅmata÷ & upÃnayata dharmÃtmà % gÃm arghyam udakaæ tata÷ // Ram_2,48.16 // m­gapak«ibhir ÃsÅno $ munibhiÓ ca samantata÷ & rÃmam Ãgatam abhyarcya % svÃgatenÃha taæ muni÷ // Ram_2,48.17 // pratig­hya ca tÃm arcÃm $ upavi«Âaæ sarÃghavam & bharadvÃjo 'bravÅd vÃkyaæ % dharmayuktam idaæ tadà // Ram_2,48.18 // cirasya khalu kÃkutstha $ paÓyÃmi tvÃm ihÃgatam & Órutaæ tava mayà cedaæ % vivÃsanam akÃraïam // Ram_2,48.19 // avakÃÓo vivikto 'yaæ $ mahÃnadyo÷ samÃgame & puïyaÓ ca ramaïÅyaÓ ca % vasatv iha bhavÃn sukham // Ram_2,48.20 // evam uktas tu vacanaæ $ bharadvÃjena rÃghava÷ & pratyuvÃca Óubhaæ vÃkyaæ % rÃma÷ sarvahite rata÷ // Ram_2,48.21 // bhagavann ita Ãsanna÷ $ paurajÃnapado jana÷ & Ãgami«yati vaidehÅæ % mÃæ cÃpi prek«ako jana÷ \ anena kÃraïenÃham # iha vÃsaæ na rocaye // Ram_2,48.22 // ekÃnte paÓya bhagavann $ ÃÓramasthÃnam uttamam & ramate yatra vaidehÅ % sukhÃrhà janakÃtmajà // Ram_2,48.23 // etac chrutvà Óubhaæ vÃkyaæ $ bharadvÃjo mahÃmuni÷ & rÃghavasya tato vÃkyam % arthagrÃhakam abravÅt // Ram_2,48.24 // daÓakroÓa itas tÃta $ girir yasmin nivatsyasi & mahar«isevita÷ puïya÷ % sarvata÷ sukhadarÓana÷ // Ram_2,48.25 // golÃÇgÆlÃnucarito $ vÃnarark«ani«evita÷ & citrakÆÂa iti khyÃto % gandhamÃdanasaænibha÷ // Ram_2,48.26 // yÃvatà citrakÆÂasya $ nara÷ Ó­ÇgÃïy avek«ate & kalyÃïÃni samÃdhatte % na pÃpe kurute mana÷ // Ram_2,48.27 // ­«ayas tatra bahavo $ vih­tya ÓaradÃæ Óatam & tapasà divam ÃrƬhÃ÷ % kapÃlaÓirasà saha // Ram_2,48.28 // praviviktam ahaæ manye $ taæ vÃsaæ bhavata÷ sukham & iha và vanavÃsÃya % vasa rÃma mayà saha // Ram_2,48.29 // sa rÃmaæ sarvakÃmais taæ $ bharadvÃja÷ priyÃtithim & sabhÃryaæ saha ca bhrÃtrà % pratijagrÃha dharmavit // Ram_2,48.30 // tasya prayÃge rÃmasya $ taæ mahar«im upeyu«a÷ & prapannà rajanÅ puïyà % citrÃ÷ kathayata÷ kathÃ÷ // Ram_2,48.31 // prabhÃtÃyÃæ rajanyÃæ tu $ bharadvÃjam upÃgamat & uvÃca naraÓÃrdÆlo % muniæ jvalitatejasam // Ram_2,48.32 // ÓarvarÅæ bhagavann adya $ satyaÓÅla tavÃÓrame & u«itÃ÷ smeha vasatim % anujÃnÃtu no bhavÃn // Ram_2,48.33 // rÃtryÃæ tu tasyÃæ vyu«ÂÃyÃæ $ bharadvÃjo 'bravÅd idam & madhumÆlaphalopetaæ % citrakÆÂaæ vrajeti ha // Ram_2,48.34 // tatra ku¤jarayÆthÃni $ m­gayÆthÃni cÃbhita÷ & vicaranti vanÃnte«u % tÃni drak«yasi rÃghava // Ram_2,48.35 // prah­«Âakoya«Âikakokilasvanair $ vinÃditaæ taæ vasudhÃdharaæ Óivam & m­gaiÓ ca mattair bahubhiÓ ca ku¤jarai÷ % suramyam ÃsÃdya samÃvasÃÓramam // Ram_2,48.36 // _________________________________________________________________ u«itvà rajanÅæ tatra $ rÃjaputrÃv ariædamau & mahar«im abhivÃdyÃtha % jagmatus taæ giriæ prati // Ram_2,49.1 // prasthitÃæÓ caiva tÃn prek«ya $ pità putrÃn ivÃnvagÃt & tata÷ pracakrame vaktuæ % vacanaæ sa mahÃmuni÷ // Ram_2,49.2 // athÃsÃdya tu kÃlindÅæ $ ÓÅghrasrotasamÃpagÃm & tatra yÆyaæ plavaæ k­tvà % taratÃæÓumatÅæ nadÅm // Ram_2,49.3 // tato nyagrodham ÃsÃdya $ mahÃntaæ haritacchadam & viv­ddhaæ bahubhir v­k«ai÷ % ÓyÃmaæ siddhopasevitam // Ram_2,49.4 // kroÓamÃtraæ tato gatvà $ nÅlaæ drak«yatha kÃnanam & palÃÓabadarÅmiÓraæ % rÃma vaæÓaiÓ ca yÃmunai÷ // Ram_2,49.5 // sa panthÃÓ citrakÆÂasya $ gata÷ subahuÓo mayà & ramyo mÃrdavayuktaÓ ca % vanadÃvair vivarjita÷ \ iti panthÃnam Ãvedya # mahar«i÷ sa nyavartata // Ram_2,49.6 // upÃv­tte munau tasmin $ rÃmo lak«maïam abravÅt & k­tapuïyÃ÷ sma saumitre % munir yan no 'nukampate // Ram_2,49.7 // iti tau puru«avyÃghrau $ mantrayitvà manasvinau & sÅtÃm evÃgrata÷ k­tvà % kÃlindÅæ jagmatur nadÅm // Ram_2,49.8 // tau këÂhasaæghÃÂam atho $ cakratu÷ sumahÃplavam & cakÃra lak«maïaÓ chittvà % sÅtÃyÃ÷ sukham Ãsanam // Ram_2,49.9 // tatra Óriyam ivÃcintyÃæ $ rÃmo dÃÓarathi÷ priyÃm & Å«at saælajjamÃnÃæ tÃm % adhyÃropayata plavam // Ram_2,49.10 // tata÷ plavenÃæÓumatÅæ $ ÓÅghragÃm ÆrmimÃlinÅm & tÅrajair bahubhir v­k«ai÷ % saæterur yamunÃæ nadÅm // Ram_2,49.11 // te tÅrïÃ÷ plavam uts­jya $ prasthÃya yamunÃvanÃt & ÓyÃmaæ nyagrodham Ãsedu÷ % ÓÅtalaæ haritacchadam // Ram_2,49.12 // kausalyÃæ caiva paÓyeyaæ $ sumitrÃæ ca yaÓasvinÅm & iti sÅtäjaliæ k­tvà % paryagacchad vanaspatim // Ram_2,49.13 // kroÓamÃtraæ tato gatvà $ bhrÃtarau rÃmalak«maïau & bahÆn medhyÃn m­gÃn hatvà % ceratur yamunÃvane // Ram_2,49.14 // vih­tya te barhiïapÆganÃdite $ Óubhe vane vÃraïavÃnarÃyute & samaæ nadÅvapram upetya saæmataæ % nivÃsam Ãjagmur adÅnadarÓanÃ÷ // Ram_2,49.15 // _________________________________________________________________ atha rÃtryÃæ vyatÅtÃyÃm $ avasuptam anantaram & prabodhayÃmÃsa Óanair % lak«maïaæ raghunandana÷ // Ram_2,50.1 // saumitre Ó­ïu vanyÃnÃæ $ valgu vyÃharatÃæ svanam & samprati«ÂhÃmahe kÃla÷ % prasthÃnasya paraætapa // Ram_2,50.2 // sa supta÷ samaye bhrÃtrà $ lak«maïa÷ pratibodhita÷ & jahau nidrÃæ ca tandrÅæ ca % prasaktaæ ca pathi Óramam // Ram_2,50.3 // tata utthÃya te sarve $ sp­«Âvà nadyÃ÷ Óivaæ jalam & panthÃnam ­«iïoddi«Âaæ % citrakÆÂasya taæ yayu÷ // Ram_2,50.4 // tata÷ samprasthita÷ kÃle $ rÃma÷ saumitriïà saha & sÅtÃæ kamalapattrÃk«Åm % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,50.5 // ÃdÅptÃn iva vaidehi $ sarvata÷ pu«pitÃn nagÃn & svai÷ pu«pai÷ kiæÓukÃn paÓya % mÃlina÷ ÓiÓirÃtyaye // Ram_2,50.6 // paÓya bhallÃtakÃn phullÃn $ narair anupasevitÃn & phalapattrair avanatÃn % nÆnaæ Óak«yÃmi jÅvitum // Ram_2,50.7 // paÓya droïapramÃïÃni $ lambamÃnÃni lak«maïa & madhÆni madhukÃrÅbhi÷ % saæbh­tÃni nage nage // Ram_2,50.8 // e«a kroÓati natyÆhas $ taæ ÓikhÅ pratikÆjati & ramaïÅye vanoddeÓe % pu«pasaæstarasaækaÂe // Ram_2,50.9 // mÃtaægayÆthÃnus­taæ $ pak«isaæghÃnunÃditam & citrakÆÂam imaæ paÓya % prav­ddhaÓikharaæ girim // Ram_2,50.10 // tatas tau pÃdacÃreïa $ gacchantau saha sÅtayà & ramyam Ãsedatu÷ Óailaæ % citrakÆÂaæ manoramam // Ram_2,50.11 // taæ tu parvatam ÃsÃdya $ nÃnÃpak«igaïÃyutam & ayaæ vÃso bhavet tÃvad % atra saumya ramemahi // Ram_2,50.12 // lak«maïÃnaya dÃrÆïi $ d­¬hÃni ca varÃïi ca & kuru«vÃvasathaæ saumya % vÃse me 'bhirataæ mana÷ // Ram_2,50.13 // tasya tadvacanaæ Órutvà $ saumitrir vividhÃn drumÃn & ÃjahÃra tataÓ cakre % parïaÓÃlÃm ariædama÷ // Ram_2,50.14 // ÓuÓrÆ«amÃïam ekÃgram $ idaæ vacanam abravÅt & aiïeyaæ mÃæsam Ãh­tya % ÓÃlÃæ yak«yÃmahe vayam // Ram_2,50.15 // sa lak«maïa÷ k­«ïam­gaæ $ hatvà medhyaæ pratÃpavÃn & atha cik«epa saumitri÷ % samiddhe jÃtavedasi // Ram_2,50.16 // taæ tu pakvaæ samÃj¤Ãya $ ni«Âaptaæ chinnaÓoïitam & lak«maïa÷ puru«avyÃghram % atha rÃghavam abravÅt // Ram_2,50.17 // ayaæ k­«ïa÷ samÃptÃÇga÷ $ Ó­ta÷ k­«ïam­go yathà & devatà devasaækÃÓa % yajasva kuÓalo hy asi // Ram_2,50.18 // rÃma÷ snÃtvà tu niyato $ guïavä japyakovida÷ & pÃpasaæÓamanaæ rÃmaÓ % cakÃra balim uttamam // Ram_2,50.19 // tÃæ v­k«aparïacchadanÃæ manoj¤Ãæ $ yathÃpradeÓaæ suk­tÃæ nivÃtÃm & vÃsÃya sarve viviÓu÷ sametÃ÷ % sabhÃæ yathà devagaïÃ÷ sudharmÃm // Ram_2,50.20 // anekanÃnÃm­gapak«isaækule $ vicitrapu«pastabakair drumair yute & vanottame vyÃlam­gÃnunÃdite % tathà vijahru÷ susukhaæ jitendriyÃ÷ // Ram_2,50.21 // suramyam ÃsÃdya tu citrakÆÂaæ $ nadÅæ ca tÃæ mÃlyavatÅæ sutÅrthÃm & nananda h­«Âo m­gapak«iju«ÂÃæ % jahau ca du÷khaæ puravipravÃsÃt // Ram_2,50.22 // _________________________________________________________________ kathayitvà sudu÷khÃrta÷ $ sumantreïa ciraæ saha & rÃme dak«iïakÆlasthe % jagÃma svag­haæ guha÷ // Ram_2,51.1 // anuj¤Ãta÷ sumantro 'tha $ yojayitvà hayottamÃn & ayodhyÃm eva nagarÅæ % prayayau gìhadurmanÃ÷ // Ram_2,51.2 // sa vanÃni sugandhÅni $ saritaÓ ca sarÃæsi ca & paÓyann atiyayau ÓÅghraæ % grÃmÃïi nagarÃïi ca // Ram_2,51.3 // tata÷ sÃyÃhnasamaye $ t­tÅye 'hani sÃrathi÷ & ayodhyÃæ samanuprÃpya % nirÃnandÃæ dadarÓa ha // Ram_2,51.4 // sa ÓÆnyÃm iva ni÷ÓabdÃæ $ d­«Âvà paramadurmanÃ÷ & sumantraÓ cintayÃmÃsa % ÓokavegasamÃhata÷ // Ram_2,51.5 // kaccin na sagajà sÃÓvà $ sajanà sajanÃdhipà & rÃmasaætÃpadu÷khena % dagdhà ÓokÃgninà purÅ \ iti cintÃpara÷ sÆtas # tvarita÷ praviveÓa ha // Ram_2,51.6 // sumantram abhiyÃntaæ taæ $ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ & kva rÃma iti p­cchanta÷ % sÆtam abhyadravan narÃ÷ // Ram_2,51.7 // te«Ãæ ÓaÓaæsa gaÇgÃyÃm $ aham Ãp­cchya rÃghavam & anuj¤Ãto niv­tto 'smi % dhÃrmikeïa mahÃtmanà // Ram_2,51.8 // te tÅrïà iti vij¤Ãya $ bëpapÆrïamukhà janÃ÷ & aho dhig iti ni÷Óvasya % hà rÃmeti ca cukruÓu÷ // Ram_2,51.9 // ÓuÓrÃva ca vacas te«Ãæ $ v­ndaæ v­ndaæ ca ti«ÂhatÃm & hatÃ÷ sma khalu ye neha % paÓyÃma iti rÃghavam // Ram_2,51.10 // dÃnayaj¤avivÃhe«u $ samÃje«u mahatsu ca & na drak«yÃma÷ punar jÃtu % dhÃrmikaæ rÃmam antarà // Ram_2,51.11 // kiæ samarthaæ janasyÃsya $ kiæ priyaæ kiæ sukhÃvaham & iti rÃmeïa nagaraæ % pit­vat paripÃlitam // Ram_2,51.12 // vÃtÃyanagatÃnÃæ ca $ strÅïÃm anvantarÃpaïam & rÃmaÓokÃbhitaptÃnÃæ % ÓuÓrÃva paridevanam // Ram_2,51.13 // sa rÃjamÃrgamadhyena $ sumantra÷ pihitÃnana÷ & yatra rÃjà daÓarathas % tad evopayayau g­ham // Ram_2,51.14 // so 'vatÅrya rathÃc chÅghraæ $ rÃjaveÓma praviÓya ca & kak«yÃ÷ saptÃbhicakrÃma % mahÃjanasamÃkulÃ÷ // Ram_2,51.15 // tato daÓarathastrÅïÃæ $ prÃsÃdebhyas tatas tata÷ & rÃmaÓokÃbhitaptÃnÃæ % mandaæ ÓuÓrÃva jalpitam // Ram_2,51.16 // saha rÃmeïa niryÃto $ vinà rÃmam ihÃgata÷ & sÆta÷ kiæ nÃma kausalyÃæ % ÓocantÅæ prativak«yati // Ram_2,51.17 // yathà ca manye durjÅvam $ evaæ na sukaraæ dhruvam & Ãcchidya putre niryÃte % kausalyà yatra jÅvati // Ram_2,51.18 // satyarÆpaæ tu tadvÃkyaæ $ rÃj¤a÷ strÅïÃæ niÓÃmayan & pradÅptam iva Óokena % viveÓa sahasà g­ham // Ram_2,51.19 // sa praviÓyëÂamÅæ kak«yÃæ $ rÃjÃnaæ dÅnam Ãturam & putraÓokaparidyÆnam % apaÓyat pÃï¬ure g­he // Ram_2,51.20 // abhigamya tam ÃsÅnaæ $ narendram abhivÃdya ca & sumantro rÃmavacanaæ % yathoktaæ pratyavedayat // Ram_2,51.21 // sa tÆ«ïÅm eva tac chrutvà $ rÃjà vibhrÃntacetana÷ & mÆrchito nyapatad bhÆmau % rÃmaÓokÃbhipŬita÷ // Ram_2,51.22 // tato 'nta÷puram Ãviddhaæ $ mÆrchite p­thivÅpatau & uddh­tya bÃhÆ cukroÓa % n­patau patite k«itau // Ram_2,51.23 // sumitrayà tu sahità $ kausalyà patitaæ patim & utthÃpayÃmÃsa tadà % vacanaæ cedam abravÅt // Ram_2,51.24 // imaæ tasya mahÃbhÃga $ dÆtaæ du«karakÃriïa÷ & vanavÃsÃd anuprÃptaæ % kasmÃn na pratibhëase // Ram_2,51.25 // adyemam anayaæ k­tvà $ vyapatrapasi rÃghava & utti«Âha suk­taæ te 'stu % Óoke na syÃt sahÃyatà // Ram_2,51.26 // deva yasyà bhayÃd rÃmaæ $ nÃnup­cchasi sÃrathim & neha ti«Âhati kaikeyÅ % viÓrabdhaæ pratibhëyatÃm // Ram_2,51.27 // sà tathoktvà mahÃrÃjaæ $ kausalyà ÓokalÃlasà & dharaïyÃæ nipapÃtÃÓu % bëpaviplutabhëiïÅ // Ram_2,51.28 // evaæ vilapatÅæ d­«Âvà $ kausalyÃæ patitÃæ bhuvi & patiæ cÃvek«ya tÃ÷ sarvÃ÷ % sasvaraæ rurudu÷ striya÷ // Ram_2,51.29 // tatas tam anta÷puranÃdam utthitaæ $ samÅk«ya v­ddhÃs taruïÃÓ ca mÃnavÃ÷ & striyaÓ ca sarvà rurudu÷ samantata÷ % puraæ tadÃsÅt punar eva saækulam // Ram_2,51.30 // _________________________________________________________________ pratyÃÓvasto yadà rÃjà $ mohÃt pratyÃgata÷ puna÷ & athÃjuhÃva taæ sÆtaæ % rÃmav­ttÃntakÃraïÃt // Ram_2,52.1 // v­ddhaæ paramasaætaptaæ $ navagraham iva dvipam & vini÷Óvasantaæ dhyÃyantam % asvastham iva ku¤jaram // Ram_2,52.2 // rÃjà tu rajasà sÆtaæ $ dhvastÃÇgaæ samupasthitam & aÓrupÆrïamukhaæ dÅnam % uvÃca paramÃrtavat // Ram_2,52.3 // kva nu vatsyati dharmÃtmà $ v­k«amÆlam upÃÓrita÷ & so 'tyantasukhita÷ sÆta % kim aÓi«yati rÃghava÷ \ bhÆmipÃlÃtmajo bhÆmau # Óete katham anÃthavat // Ram_2,52.4 // yaæ yÃntam anuyÃnti sma $ padÃtirathaku¤jarÃ÷ & sa vatsyati kathaæ rÃmo % vijanaæ vanam ÃÓrita÷ // Ram_2,52.5 // vyÃlair m­gair Ãcaritaæ $ k­«ïasarpani«evitam & kathaæ kumÃrau vaidehyà % sÃrdhaæ vanam upasthitau // Ram_2,52.6 // sukumÃryà tapasvinyà $ sumantra saha sÅtayà & rÃjaputrau kathaæ pÃdair % avaruhya rathÃd gatau // Ram_2,52.7 // siddhÃrtha÷ khalu sÆta tvaæ $ yena d­«Âau mamÃtmajau & vanÃntaæ praviÓantau tÃv % aÓvinÃv iva mandaram // Ram_2,52.8 // kim uvÃca vaco rÃma÷ $ kim uvÃca ca lak«maïa÷ & sumantra vanam ÃsÃdya % kim uvÃca ca maithilÅ \ Ãsitaæ Óayitaæ bhuktaæ # sÆta rÃmasya kÅrtaya // Ram_2,52.9 // iti sÆto narendreïa $ codita÷ sajjamÃnayà & uvÃca vÃcà rÃjÃnaæ % sabëpaparirabdhayà // Ram_2,52.10 // abravÅn mÃæ mahÃrÃja $ dharmam evÃnupÃlayan & a¤jaliæ rÃghava÷ k­tvà % ÓirasÃbhipraïamya ca // Ram_2,52.11 // sÆta madvacanÃt tasya $ tÃtasya viditÃtmana÷ & Óirasà vandanÅyasya % vandyau pÃdau mahÃtmana÷ // Ram_2,52.12 // sarvam anta÷puraæ vÃcyaæ $ sÆta madvacanÃt tvayà & Ãrogyam aviÓe«eïa % yathÃrhaæ cÃbhivÃdanam // Ram_2,52.13 // mÃtà ca mama kausalyà $ kuÓalaæ cÃbhivÃdanam & devi devasya pÃdau ca % devavat paripÃlaya // Ram_2,52.14 // bharata÷ kuÓalaæ vÃcyo $ vÃcyo madvacanena ca & sarvÃsv eva yathÃnyÃyaæ % v­ttiæ vartasva mÃt­«u // Ram_2,52.15 // vaktavyaÓ ca mahÃbÃhur $ ik«vÃkukulanandana÷ & pitaraæ yauvarÃjyastho % rÃjyastham anupÃlaya // Ram_2,52.16 // ity evaæ mÃæ mahÃrÃja $ bruvann eva mahÃyaÓÃ÷ & rÃmo rÃjÅvatÃmrÃk«o % bh­Óam aÓrÆïy avartayat // Ram_2,52.17 // lak«maïas tu susaækruddho $ ni÷Óvasan vÃkyam abravÅt & kenÃyam aparÃdhena % rÃjaputro vivÃsita÷ // Ram_2,52.18 // yadi pravrÃjito rÃmo $ lobhakÃraïakÃritam & varadÃnanimittaæ và % sarvathà du«k­taæ k­tam \ rÃmasya tu parityÃge # na hetum upalak«aye // Ram_2,52.19 // asamÅk«ya samÃrabdhaæ $ viruddhaæ buddhilÃghavÃt & janayi«yati saækroÓaæ % rÃghavasya vivÃsanam // Ram_2,52.20 // ahaæ tÃvan mahÃrÃje $ pit­tvaæ nopalak«aye & bhrÃtà bhartà ca bandhuÓ ca % pità ca mama rÃghava÷ // Ram_2,52.21 // sarvalokapriyaæ tyaktvà $ sarvalokahite ratam & sarvaloko 'nurajyeta % kathaæ tvÃnena karmaïà // Ram_2,52.22 // jÃnakÅ tu mahÃrÃja $ ni÷ÓvasantÅ tapasvinÅ & bhÆtopahatacitteva % vi«Âhità vism­tà sthità // Ram_2,52.23 // ad­«ÂapÆrvavyasanà $ rÃjaputrÅ yaÓasvinÅ & tena du÷khena rudatÅ % naiva mÃæ kiæcid abravÅt // Ram_2,52.24 // udvÅk«amÃïà bhartÃraæ $ mukhena pariÓu«yatà & mumoca sahasà bëpaæ % mÃæ prayÃntam udÅk«ya sà // Ram_2,52.25 // tathaiva rÃmo 'Órumukha÷ k­täjali÷ $ sthito 'bhaval lak«maïabÃhupÃlita÷ & tathaiva sÅtà rudatÅ tapasvinÅ % nirÅk«ate rÃjarathaæ tathaiva mÃm // Ram_2,52.26 // _________________________________________________________________ mama tv aÓvà niv­ttasya $ na prÃvartanta vartmani & u«ïam aÓru vimu¤canto % rÃme samprasthite vanam // Ram_2,53.1 // ubhÃbhyÃæ rÃjaputrÃbhyÃm $ atha k­tvÃham a¤jalim & prasthito ratham ÃsthÃya % tad du÷kham api dhÃrayan // Ram_2,53.2 // guhena sÃrdhaæ tatraiva $ sthito 'smi divasÃn bahÆn & ÃÓayà yadi mÃæ rÃma÷ % puna÷ ÓabdÃpayed iti // Ram_2,53.3 // vi«aye te mahÃrÃja $ rÃmavyasanakarÓitÃ÷ & api v­k«Ã÷ parimlÃna÷ % sapu«pÃÇkurakorakÃ÷ // Ram_2,53.4 // na ca sarpanti sattvÃni $ vyÃlà na prasaranti ca & rÃmaÓokÃbhibhÆtaæ tan % ni«kÆjam abhavad vanam // Ram_2,53.5 // lÅnapu«karapattrÃÓ ca $ narendra kalu«odakÃ÷ & saætaptapadmÃ÷ padminyo % lÅnamÅnavihaægamÃ÷ // Ram_2,53.6 // jalajÃni ca pu«pÃïi $ mÃlyÃni sthalajÃni ca & nÃdya bhÃnty alpagandhÅni % phalÃni ca yathà puram // Ram_2,53.7 // praviÓantam ayodhyÃæ mÃæ $ na kaÓcid abhinandati & narà rÃmam apaÓyanto % ni÷Óvasanti muhur muhu÷ // Ram_2,53.8 // harmyair vimÃnai÷ prÃsÃdair $ avek«ya ratham Ãgatam & hÃhÃkÃrak­tà nÃryo % rÃmÃdarÓanakarÓitÃ÷ // Ram_2,53.9 // Ãyatair vimalair netrair $ aÓruvegapariplutai÷ & anyonyam abhivÅk«ante % vyaktam ÃrtatarÃ÷ striya÷ // Ram_2,53.10 // nÃmitrÃïÃæ na mitrÃïÃm $ udÃsÅnajanasya ca & aham Ãrtatayà kaæcid % viÓe«aæ nopalak«aye // Ram_2,53.11 // aprah­«Âamanu«yà ca $ dÅnanÃgaturaægamà & ÃrtasvaraparimlÃnà % vini÷Óvasitani÷svanà // Ram_2,53.12 // nirÃnandà mahÃrÃja $ rÃmapravrÃjanÃturà & kausalyà putrahÅneva % ayodhyà pratibhÃti mà // Ram_2,53.13 // sÆtasya vacanaæ Órutvà $ vÃcà paramadÅnayà & bëpopahatayà rÃjà % taæ sÆtam idam abravÅt // Ram_2,53.14 // kaikeyyà viniyuktena $ pÃpÃbhijanabhÃvayà & mayà na mantrakuÓalair % v­ddhai÷ saha samarthitam // Ram_2,53.15 // na suh­dbhir na cÃmÃtyair $ mantrayitvà na naigamai÷ & mayÃyam artha÷ sammohÃt % strÅheto÷ sahasà k­ta÷ // Ram_2,53.16 // bhavitavyatayà nÆnam $ idaæ và vyasanaæ mahat & kulasyÃsya vinÃÓÃya % prÃptaæ sÆta yad­cchayà // Ram_2,53.17 // sÆta yady asti te kiæcin $ mayÃpi suk­taæ k­tam & tvaæ prÃpayÃÓu mÃæ rÃmaæ % prÃïÃ÷ saætvarayanti mÃm // Ram_2,53.18 // yad yad yÃpi mamaivÃj¤Ã $ nivartayatu rÃghavam & na Óak«yÃmi vinà rÃmaæ % muhÆrtam api jÅvitum // Ram_2,53.19 // atha vÃpi mahÃbÃhur $ gato dÆraæ bhavi«yati & mÃm eva ratham Ãropya % ÓÅghraæ rÃmÃya darÓaya // Ram_2,53.20 // v­ttadaæ«Âro mahe«vÃsa÷ $ kvÃsau lak«maïapÆrvaja÷ & yadi jÅvÃmi sÃdhv enaæ % paÓyeyaæ saha sÅtayà // Ram_2,53.21 // lohitÃk«aæ mahÃbÃhum $ Ãmuktamaïikuï¬alam & rÃmaæ yadi na paÓyÃmi % gami«yÃmi yamak«ayam // Ram_2,53.22 // ato nu kiæ du÷khataraæ $ yo 'ham ik«vÃkunandanam & imÃm avasthÃm Ãpanno % neha paÓyÃmi rÃghavam // Ram_2,53.23 // hà rÃma rÃmÃnuja hà $ hà vaidehi tapasvini & na mÃæ jÃnÅta du÷khena % mriyamÃïam anÃthavat \ dustaro jÅvatà devi # mayÃyaæ ÓokasÃgara÷ // Ram_2,53.24 // aÓobhanaæ yo 'ham ihÃdya rÃghavaæ $ did­k«amÃïo na labhe salak«maïam & itÅva rÃjà vilapan mahÃyaÓÃ÷ % papÃta tÆrïaæ Óayane sa mÆrchita÷ // Ram_2,53.25 // iti vilapati pÃrthive prana«Âe $ karuïataraæ dviguïaæ ca rÃmaheto÷ & vacanam anuniÓamya tasya devÅ % bhayam agamat punar eva rÃmamÃtà // Ram_2,53.26 // _________________________________________________________________ tato bhÆtopas­«Âeva $ vepamÃnà puna÷ puna÷ & dharaïyÃæ gatasattveva % kausalyà sÆtam abravÅt // Ram_2,54.1 // naya mÃæ yatra kÃkutstha÷ $ sÅtà yatra ca lak«maïa÷ & tÃn vinà k«aïam apy atra % jÅvituæ notsahe hy aham // Ram_2,54.2 // nivartaya rathaæ ÓÅghraæ $ daï¬akÃn naya mÃm api & atha tÃn nÃnugacchÃmi % gami«yÃmi yamak«ayam // Ram_2,54.3 // bëpavegopahatayà $ sa vÃcà sajjamÃnayà & idam ÃÓvÃsayan devÅæ % sÆta÷ präjalir abravÅt // Ram_2,54.4 // tyaja Óokaæ ca mohaæ ca $ sambhramaæ du÷khajaæ tathà & vyavadhÆya ca saætÃpaæ % vane vatsyati rÃghava÷ // Ram_2,54.5 // lak«maïaÓ cÃpi rÃmasya $ pÃdau paricaran vane & ÃrÃdhayati dharmaj¤a÷ % paralokaæ jitendriya÷ // Ram_2,54.6 // vijane 'pi vane sÅtà $ vÃsaæ prÃpya g­he«v iva & visrambhaæ labhate 'bhÅtà % rÃme saænyastamÃnasà // Ram_2,54.7 // nÃsyà dainyaæ k­taæ kiæcit $ susÆk«mam api lak«aye & uciteva pravÃsÃnÃæ % vaidehÅ pratibhÃti mà // Ram_2,54.8 // nagaropavanaæ gatvà $ yathà sma ramate purà & tathaiva ramate sÅtà % nirjane«u vane«v api // Ram_2,54.9 // bÃleva ramate sÅtà $ bÃlacandranibhÃnanà & rÃmà rÃme hy adhÅnÃtmà % vijane 'pi vane satÅ // Ram_2,54.10 // tadgataæ h­dayaæ hy asyÃs $ tadadhÅnaæ ca jÅvitam & ayodhyÃpi bhavet tasyà % rÃmahÅnà tathà vanam // Ram_2,54.11 // pathi p­cchati vaidehÅ $ grÃmÃæÓ ca nagarÃïi ca & gatiæ d­«Âvà nadÅnÃæ ca % pÃdapÃn vividhÃn api // Ram_2,54.12 // adhvanà vÃtavegena $ sambhrameïÃtapena ca & na hi gacchati vaidehyÃÓ % candrÃæÓusad­ÓÅ prabhà // Ram_2,54.13 // sad­Óaæ Óatapattrasya $ pÆrïacandropamaprabham & vadanaæ tadvadÃnyÃyà % vaidehyà na vikampate // Ram_2,54.14 // alaktarasaraktÃbhÃv $ alaktarasavarjitau & adyÃpi caraïau tasyÃ÷ % padmakoÓasamaprabhau // Ram_2,54.15 // nÆpurodghu«Âaheleva $ khelaæ gacchati bhÃminÅ & idÃnÅm api vaidehÅ % tadrÃgà nyastabhÆ«aïà // Ram_2,54.16 // gajaæ và vÅk«ya siæhaæ và $ vyÃghraæ và vanam ÃÓrità & nÃhÃrayati saætrÃsaæ % bÃhÆ rÃmasya saæÓrità // Ram_2,54.17 // na ÓocyÃs te na cÃtmà te $ Óocyo nÃpi janÃdhipa÷ & idaæ hi caritaæ loke % prati«ÂhÃsyati ÓÃÓvatam // Ram_2,54.18 // vidhÆya Óokaæ parih­«ÂamÃnasà $ mahar«iyÃte pathi suvyavasthitÃ÷ & vane ratà vanyaphalÃÓanÃ÷ pitu÷ % ÓubhÃæ pratij¤Ãæ paripÃlayanti te // Ram_2,54.19 // tathÃpi sÆtena suyuktavÃdinà $ nivÃryamÃïà sutaÓokakarÓità & na caiva devÅ virarÃma kÆjitÃt % priyeti putreti ca rÃghaveti ca // Ram_2,54.20 // _________________________________________________________________ vanaæ gate dharmapare $ rÃme ramayatÃæ vare & kausalyà rudatÅ svÃrtà % bhartÃram idam abravÅt // Ram_2,55.1 // yadyapi tri«u loke«u $ prathitaæ te mahad yaÓa÷ & sÃnukroÓo vadÃnyaÓ ca % priyavÃdÅ ca rÃghava÷ // Ram_2,55.2 // kathaæ naravaraÓre«Âha $ putrau tau saha sÅtayà & du÷khitau sukhasaæv­ddhau % vane du÷khaæ sahi«yata÷ // Ram_2,55.3 // sà nÆnaæ taruïÅ ÓyÃmà $ sukumÃrÅ sukhocità & katham u«ïaæ ca ÓÅtaæ ca % maithilÅ prasahi«yate // Ram_2,55.4 // bhuktvÃÓanaæ viÓÃlÃk«Å $ sÆpadaæÓÃnvitaæ Óubham & vanyaæ naivÃram ÃhÃraæ % kathaæ sÅtopabhok«yate // Ram_2,55.5 // gÅtavÃditranirgho«aæ $ Órutvà Óubham anindità & kathaæ kravyÃdasiæhÃnÃæ % Óabdaæ Óro«yaty aÓobhanam // Ram_2,55.6 // mahendradhvajasaækÃÓa÷ $ kva nu Óete mahÃbhuja÷ & bhujaæ parighasaækÃÓam % upadhÃya mahÃbala÷ // Ram_2,55.7 // padmavarïaæ sukeÓÃntaæ $ padmani÷ÓvÃsam uttamam & kadà drak«yÃmi rÃmasya % vadanaæ pu«karek«aïam // Ram_2,55.8 // vajrasÃramayaæ nÆnaæ $ h­dayaæ me na saæÓaya÷ & apaÓyantyà na taæ yad vai % phalatÅdaæ sahasradhà // Ram_2,55.9 // yadi pa¤cadaÓe var«e $ rÃghava÷ punar e«yati & jahyÃd rÃjyaæ ca koÓaæ ca % bharatenopabhok«yate // Ram_2,55.10 // evaæ kanÅyasà bhrÃtrà $ bhuktaæ rÃjyaæ viÓÃæ pate & bhrÃtà jye«Âho vari«ÂhaÓ ca % kimarthaæ nÃvamaæsyate // Ram_2,55.11 // na pareïÃh­taæ bhak«yaæ $ vyÃghra÷ khÃditum icchati & evam eva naravyÃghra÷ % paralŬhaæ na maæsyate // Ram_2,55.12 // havir Ãjyaæ puro¬ÃÓÃ÷ $ kuÓà yÆpÃÓ ca khÃdirÃ÷ & naitÃni yÃtayÃmÃni % kurvanti punar adhvare // Ram_2,55.13 // tathà hy Ãttam idaæ rÃjyaæ $ h­tasÃrÃæ surÃm iva & nÃbhimantum alaæ rÃmo % na«Âasomam ivÃdhvaram // Ram_2,55.14 // naivaævidham asatkÃraæ $ rÃghavo mar«ayi«yati & balavÃn iva ÓÃrdÆlo % vÃladher abhimarÓanam // Ram_2,55.15 // sa tÃd­Óa÷ siæhabalo $ v­«abhÃk«o narar«abha÷ & svayam eva hata÷ pitrà % jalajenÃtmajo yathà // Ram_2,55.16 // dvijÃticarito dharma÷ $ ÓÃstrad­«Âa÷ sanÃtana÷ & yadi te dharmanirate % tvayà putre vivÃsite // Ram_2,55.17 // gatir ekà patir nÃryà $ dvitÅyà gatir Ãtmaja÷ & t­tÅyà j¤Ãtayo rÃjaæÓ % caturthÅ neha vidyate // Ram_2,55.18 // tatra tvaæ caiva me nÃsti $ rÃmaÓ ca vanam ÃÓrita÷ & na vanaæ gantum icchÃmi % sarvathà hi hatà tvayà // Ram_2,55.19 // hataæ tvayà rÃjyam idaæ sarëÂraæ $ hatas tathÃtmà saha mantribhiÓ ca & hatà saputrÃsmi hatÃÓ ca paurÃ÷ % sutaÓ ca bhÃryà ca tava prah­«Âau // Ram_2,55.20 // imÃæ giraæ dÃruïaÓabdasaæÓritÃæ $ niÓamya rÃjÃpi mumoha du÷khita÷ & tata÷ sa Óokaæ praviveÓa pÃrthiva÷ % svadu«k­taæ cÃpi punas tadÃsmarat // Ram_2,55.21 // _________________________________________________________________ evaæ tu kruddhayà rÃjà $ rÃmamÃtrà saÓokayà & ÓrÃvita÷ paru«aæ vÃkyaæ % cintayÃmÃsa du÷khita÷ // Ram_2,56.1 // tasya cintayamÃnasya $ pratyabhÃt karma du«k­tam & yad anena k­taæ pÆrvam % aj¤ÃnÃc chabdavedhinà // Ram_2,56.2 // amanÃs tena Óokena $ rÃmaÓokena ca prabhu÷ & dahyamÃnas tu ÓokÃbhyÃæ % kausalyÃm Ãha bhÆpati÷ // Ram_2,56.3 // prasÃdaye tvÃæ kausalye $ racito 'yaæ mayäjali÷ & vatsalà cÃn­Óaæsà ca % tvaæ hi nityaæ pare«v api // Ram_2,56.4 // bhartà tu khalu nÃrÅïÃæ $ guïavÃn nirguïo 'pi và & dharmaæ vim­ÓamÃnÃnÃæ % pratyak«aæ devi daivatam // Ram_2,56.5 // sà tvaæ dharmaparà nityaæ $ d­«ÂalokaparÃvarà & nÃrhase vipriyaæ vaktuæ % du÷khitÃpi sudu÷khitam // Ram_2,56.6 // tad vÃkyaæ karuïaæ rÃj¤a÷ $ Órutvà dÅnasya bhëitam & kausalyà vyas­jad bëpaæ % praïÃlÅva navodakam // Ram_2,56.7 // sa mÆrdhni baddhvà rudatÅ $ rÃj¤a÷ padmam iväjalim & sambhramÃd abravÅt trastà % tvaramÃïÃk«araæ vaca÷ // Ram_2,56.8 // prasÅda Óirasà yÃce $ bhÆmau nipatitÃsmi te & yÃcitÃsmi hatà deva % hantavyÃhaæ na hi tvayà // Ram_2,56.9 // nai«Ã hi sà strÅ bhavati $ ÓlÃghanÅyena dhÅmatà & ubhayor lokayor vÅra % patyà yà saæprasÃdyate // Ram_2,56.10 // jÃnÃmi dharmaæ dharmaj¤a $ tvÃæ jÃne satyavÃdinam & putraÓokÃrtayà tat tu % mayà kim api bhëitam // Ram_2,56.11 // Óoko nÃÓayate dhairyaæ $ Óoko nÃÓayate Órutam & Óoko nÃÓayate sarvaæ % nÃsti Óokasamo ripu÷ // Ram_2,56.12 // Óayam Ãpatita÷ so¬huæ $ praharo ripuhastata÷ & so¬hum Ãpatita÷ Óoka÷ % susÆk«mo 'pi na Óakyate // Ram_2,56.13 // vanavÃsÃya rÃmasya $ pa¤carÃtro 'dya gaïyate & ya÷ Óokahatahar«ÃyÃ÷ % pa¤cavar«opamo mama // Ram_2,56.14 // taæ hi cintayamÃnÃyÃ÷ $ Óoko 'yaæ h­di vardhate & adÅnÃm iva vegena % samudrasalilaæ mahat // Ram_2,56.15 // evaæ hi kathayantyÃs tu $ kausalyÃyÃ÷ Óubhaæ vaca÷ & mandaraÓmir abhÆt suryo % rajanÅ cÃbhyavartata // Ram_2,56.16 // atha prahlÃdito vÃkyair $ devyà kausalyayà n­pa÷ & Óokena ca samÃkrÃnto % nidrÃyà vaÓam eyivÃn // Ram_2,56.17 // _________________________________________________________________ ratibuddho muhÆrtena $ Óokopahatacetana÷ & atha rÃjà daÓaratha÷ % sa cintÃm abhyapadyata // Ram_2,57.1 // rÃmalak«maïayoÓ caiva $ vivÃsÃd vÃsavopamam & ÃviveÓopasargas taæ % tama÷ sÆryam ivÃsuram // Ram_2,57.2 // sa rÃjà rajanÅæ «a«ÂhÅæ $ rÃme pravrajite vanam & ardharÃtre daÓaratha÷ % saæsmaran du«k­taæ k­tam \ kausalyÃæ putraÓokÃrtÃm # idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,57.3 // yad Ãcarati kalyÃïi $ Óubhaæ và yadi vÃÓubham & tad eva labhate bhadre % kartà karmajam Ãtmana÷ // Ram_2,57.4 // gurulÃghavam arthÃnÃm $ Ãrambhe karmaïÃæ phalam & do«aæ và yo na jÃnÃti % sa bÃla iti hocyate // Ram_2,57.5 // kaÓcid Ãmravaïaæ chittvà $ palÃÓÃæÓ ca ni«i¤cati & pu«paæ d­«Âvà phale g­dhnu÷ % sa Óocati phalÃgame // Ram_2,57.6 // so 'ham Ãmravaïaæ chittvà $ palÃÓÃæÓ ca nya«ecayam & rÃmaæ phalÃgame tyaktvà % paÓcÃc chocÃmi durmati÷ // Ram_2,57.7 // labdhaÓabdena kausalye $ kumÃreïa dhanu«matà & kumÃra÷ ÓabdavedhÅti % mayà pÃpam idaæ k­tam \ tad idaæ me 'nusaæprÃptaæ # devi du÷khaæ svayaæ k­tam // Ram_2,57.8 // sammohÃd iha bÃlena $ yathà syÃd bhak«itaæ vi«am & evaæ mamÃpy avij¤Ãtaæ % Óabdavedhyamayaæ phalam // Ram_2,57.9 // devy anƬhà tvam abhavo $ yuvarÃjo bhavÃmy aham & tata÷ prÃv­¬ anuprÃptà % madakÃmavivardhinÅ // Ram_2,57.10 // upÃsya hi rasÃn bhaumÃæs $ taptvà ca jagad aæÓubhi÷ & paretÃcaritÃæ bhÅmÃæ % ravir ÃviÓate diÓam // Ram_2,57.11 // u«ïam antardadhe sadya÷ $ snigdhà dad­Óire ghanÃ÷ & tato jah­«ire sarve % bhekasÃraÇgabarhiïa÷ // Ram_2,57.12 // patitenÃmbhasà channa÷ $ patamÃnena cÃsak­t & Ãbabhau mattasÃraÇgas % toyarÃÓir ivÃcala÷ // Ram_2,57.13 // tasminn atisukhe kÃle $ dhanu«mÃn i«umÃn rathÅ & vyÃyÃmak­tasaækalpa÷ % sarayÆm anvagÃæ nadÅm // Ram_2,57.14 // nipÃne mahi«aæ rÃtrau $ gajaæ vÃbhyÃgataæ nadÅm & anyaæ và ÓvÃpadaæ kaæcij % jighÃæsur ajitendriya÷ // Ram_2,57.15 // athÃndhakÃre tv aÓrau«aæ $ jale kumbhasya pÆryata÷ & acak«ur vi«aye gho«aæ % vÃraïasyeva nardata÷ // Ram_2,57.16 // tato 'haæ Óaram uddh­tya $ dÅptam ÃÓÅvi«opamam & amu¤caæ niÓitaæ bÃïam % aham ÃÓÅvi«opamam // Ram_2,57.17 // tatra vÃg u«asi vyaktà $ prÃdurÃsÅd vanaukasa÷ & hà heti patatas toye % vÃg abhÆt tatra mÃnu«Å \ katham asmadvidhe Óastraæ # nipatet tu tapasvini // Ram_2,57.18 // praviviktÃæ nadÅæ rÃtrÃv $ udÃhÃro 'ham Ãgata÷ & i«uïÃbhihata÷ kena % kasya và kiæ k­taæ mayà // Ram_2,57.19 // ­«er hi nyastadaï¬asya $ vane vanyena jÅvata÷ & kathaæ nu Óastreïa vadho % madvidhasya vidhÅyate // Ram_2,57.20 // jaÂÃbhÃradharasyaiva $ valkalÃjinavÃsasa÷ & ko vadhena mamÃrthÅ syÃt % kiæ vÃsyÃpak­taæ mayà // Ram_2,57.21 // evaæ ni«phalam Ãrabdhaæ $ kevalÃnarthasaæhitam & na kaÓcit sÃdhu manyeta % yathaiva gurutalpagam // Ram_2,57.22 // nemaæ tathÃnuÓocÃmi $ jÅvitak«ayam Ãtmana÷ & mÃtaraæ pitaraæ cobhÃv % anuÓocÃmi madvidhe // Ram_2,57.23 // tad etan mithunaæ v­ddhaæ $ cirakÃlabh­taæ mayà & mayi pa¤catvam Ãpanne % kÃæ v­ttiæ vartayi«yati // Ram_2,57.24 // v­ddhau ca mÃtÃpitarÃv $ ahaæ caike«uïà hata÷ & kena sma nihatÃ÷ sarve % subÃlenÃk­tÃtmanà // Ram_2,57.25 // tÃæ giraæ karuïÃæ Órutvà $ mama dharmÃnukÃÇk«iïa÷ & karÃbhyÃæ saÓaraæ cÃpaæ % vyathitasyÃpatad bhuvi // Ram_2,57.26 // taæ deÓam aham Ãgamya $ dÅnasattva÷ sudurmanÃ÷ & apaÓyam i«uïà tÅre % sarayvÃs tÃpasaæ hatam // Ram_2,57.27 // sa mÃm udvÅk«ya netrÃbhyÃæ $ trastam asvasthacetasam & ity uvÃca vaca÷ krÆraæ % didhak«ann iva tejasà // Ram_2,57.28 // kiæ tavÃpak­taæ rÃjan $ vane nivasatà mayà & jihÅr«ur ambho gurvarthaæ % yad ahaæ tìitas tvayà // Ram_2,57.29 // ekena khalu bÃïena $ marmaïy abhihate mayi & dvÃv andhau nihatau v­ddhau % mÃtà janayità ca me // Ram_2,57.30 // tau nÆnaæ durbalÃv andhau $ matpratÅk«au pipÃsitau & ciram ÃÓÃk­tÃæ t­«ïÃæ % ka«ÂÃæ saædhÃrayi«yata÷ // Ram_2,57.31 // na nÆnaæ tapaso vÃsti $ phalayoga÷ Órutasya và & pità yan mÃæ na jÃnÃti % ÓayÃnaæ patitaæ bhuvi // Ram_2,57.32 // jÃnann api ca kiæ kuryÃd $ aÓaktir aparikrama÷ & bhidyamÃnam ivÃÓaktas % trÃtum anyo nago nagam // Ram_2,57.33 // pitus tvam eva me gatvà $ ÓÅghram Ãcak«va rÃghava & na tvÃm anudahet kruddho % vanaæ vahnir ivaidhita÷ // Ram_2,57.34 // iyam ekapadÅ rÃjan $ yato me pitur ÃÓrama÷ & taæ prasÃdaya gatvà tvaæ % na tvÃæ sa kupita÷ Óapet // Ram_2,57.35 // viÓalyaæ kuru mÃæ rÃjan $ marma me niÓita÷ Óara÷ & ruïaddhi m­du sotsedhaæ % tÅram amburayo yathà // Ram_2,57.36 // na dvijÃtir ahaæ rÃjan $ mà bhÆt te manaso vyathà & ÓÆdrÃyÃm asmi vaiÓyena % jÃto janapadÃdhipa // Ram_2,57.37 // itÅva vadata÷ k­cchrÃd $ bÃïÃbhihatamarmaïa÷ & tasya tv ÃnamyamÃnasya % taæ bÃïam aham uddharam // Ram_2,57.38 // jalÃrdragÃtraæ tu vilapya k­cchrÃn $ marmavraïaæ saætatam ucchvasantam & tata÷ sarayvÃæ tam ahaæ ÓayÃnaæ % samÅk«ya bhadre subh­Óaæ vi«aïïa÷ // Ram_2,57.39 // _________________________________________________________________ tad aj¤ÃnÃn mahat pÃpaæ $ k­tvà saækulitendriya÷ & ekas tv acintayaæ buddhyà % kathaæ nu suk­taæ bhavet // Ram_2,58.1 // tatas taæ ghaÂam ÃdÃya $ pÆrïaæ paramavÃriïà & ÃÓramaæ tam ahaæ prÃpya % yathÃkhyÃtapathaæ gata÷ // Ram_2,58.2 // tatrÃhaæ durbalÃv andhau $ v­ddhÃv apariïÃyakau & apaÓyaæ tasya pitarau % lÆnapak«Ãv iva dvijau // Ram_2,58.3 // tannimittÃbhir ÃsÅnau $ kathÃbhir aparikramau & tÃm ÃÓÃæ matk­te hÅnÃv % udÃsÅnÃv anÃthavat // Ram_2,58.4 // padaÓabdaæ tu me Órutvà $ munir vÃkyam abhëata & kiæ cirÃyasi me putra % pÃnÅyaæ k«ipram Ãnaya // Ram_2,58.5 // yannimittam idaæ tÃta $ salile krŬitaæ tvayà & utkaïÂhità te mÃteyaæ % praviÓa k«ipram ÃÓramam // Ram_2,58.6 // yad vyalÅkaæ k­taæ putra $ mÃtrà te yadi và mayà & na tan manasi kartavyaæ % tvayà tÃta tapasvinà // Ram_2,58.7 // tvaæ gatis tv agatÅnÃæ ca $ cak«us tvaæ hÅnacak«u«Ãm & samÃsaktÃs tvayi prÃïÃ÷ % kiæcin nau nÃbhibhëase // Ram_2,58.8 // munim avyaktayà vÃcà $ tam ahaæ sajjamÃnayà & hÅnavya¤janayà prek«ya % bhÅto bhÅta ivÃbruvam // Ram_2,58.9 // manasa÷ karma ce«ÂÃbhir $ abhisaæstabhya vÃgbalam & Ãcacak«e tv ahaæ tasmai % putravyasanajaæ bhayam // Ram_2,58.10 // k«atriyo 'haæ daÓaratho $ nÃhaæ putro mahÃtmana÷ & sajjanÃvamataæ du÷kham % idaæ prÃptaæ svakarmajam // Ram_2,58.11 // bhagavaæÓ cÃpahasto 'haæ $ sarayÆtÅram Ãgata÷ & jighÃæsu÷ ÓvÃpadaæ kiæcin % nipÃne vÃgataæ gajam // Ram_2,58.12 // tatra Óruto mayà Óabdo $ jale kumbhasya pÆryata÷ & dvipo 'yam iti matvà hi % bÃïenÃbhihato mayà // Ram_2,58.13 // gatvà nadyÃs tatas tÅram $ apaÓyam i«uïà h­di & vinirbhinnaæ gataprÃïaæ % ÓayÃnaæ bhuvi tÃpasam // Ram_2,58.14 // bhagava¤ Óabdam Ãlak«ya $ mayà gajajighÃæsunà & vis­«Âo 'mbhasi nÃrÃcas % tena te nihata÷ suta÷ // Ram_2,58.15 // sa coddh­tena bÃïena $ tatraiva svargam Ãsthita÷ & bhagavantÃv ubhau Óocann % andhÃv iti vilapya ca // Ram_2,58.16 // aj¤ÃnÃd bhavata÷ putra÷ $ sahasÃbhihato mayà & Óe«am evaægate yat syÃt % tat prasÅdatu me muni÷ // Ram_2,58.17 // sa tac chrutvà vaca÷ krÆraæ $ ni÷Óvasa¤ ÓokakarÓita÷ & mÃm uvÃca mahÃtejÃ÷ % k­täjalim upasthitam // Ram_2,58.18 // yady etad aÓubhaæ karma $ na sma me kathaye÷ svayam & phalen mÆrdhà sma te rÃjan % sadya÷ Óatasahasradhà // Ram_2,58.19 // k«atriyeïa vadho rÃjan $ vÃnaprasthe viÓe«ata÷ & j¤ÃnapÆrvaæ k­ta÷ sthÃnÃc % cyÃvayed api vajriïam // Ram_2,58.20 // aj¤ÃnÃddhi k­taæ yasmÃd $ idaæ tenaiva jÅvasi & api hy adya kulaæ na syÃd % rÃghavÃïÃæ kuto bhavÃn // Ram_2,58.21 // naya nau n­pa taæ deÓam $ iti mÃæ cÃbhyabhëata & adya taæ dra«Âum icchÃva÷ % putraæ paÓcimadarÓanam // Ram_2,58.22 // rudhireïÃvasitÃÇgaæ $ prakÅrïÃjinavÃsasam & ÓayÃnaæ bhuvi ni÷saæj¤aæ % dharmarÃjavaÓaæ gatam // Ram_2,58.23 // athÃham ekas taæ deÓaæ $ nÅtvà tau bh­Óadu÷khitau & asparÓayam ahaæ putraæ % taæ muniæ saha bhÃryayà // Ram_2,58.24 // tau putram Ãtmana÷ sp­«Âvà $ tam ÃsÃdya tapasvinau & nipetatu÷ ÓarÅre 'sya % pità cÃsyedam abravÅt // Ram_2,58.25 // na nv ahaæ te priya÷ putra $ mÃtaraæ paÓya dhÃrmika & kiæ nu nÃliÇgase putra % sukumÃra vaco vada // Ram_2,58.26 // kasya vÃpararÃtre 'haæ $ Óro«yÃmi h­dayaægamam & adhÅyÃnasya madhuraæ % ÓÃstraæ vÃnyad viÓe«ata÷ // Ram_2,58.27 // ko mÃæ saædhyÃm upÃsyaiva $ snÃtvà hutahutÃÓana÷ & ÓlÃghayi«yaty upÃsÅna÷ % putraÓokabhayÃrditam // Ram_2,58.28 // kandamÆlaphalaæ h­tvà $ ko mÃæ priyam ivÃtithim & bhojayi«yaty akarmaïyam % apragraham anÃyakam // Ram_2,58.29 // imÃm andhÃæ ca v­ddhÃæ ca $ mÃtaraæ te tapasvinÅm & kathaæ putra bhari«yÃmi % k­païÃæ putragardhinÅm // Ram_2,58.30 // ti«Âha mà mà gama÷ putra $ yamasya sadanaæ prati & Óvo mayà saha gantÃsi % jananyà ca samedhita÷ // Ram_2,58.31 // ubhÃv api ca ÓokÃrtÃv $ anÃthau k­païau vane & k«ipram eva gami«yÃvas % tvayà hÅnau yamak«ayam // Ram_2,58.32 // tato vaivasvataæ d­«Âvà $ taæ pravak«yÃmi bhÃratÅm & k«amatÃæ dharmarÃjo me % bibh­yÃt pitarÃv ayam // Ram_2,58.33 // apÃpo 'si yathà putra $ nihata÷ pÃpakarmaïà & tena satyena gacchÃÓu % ye lokÃ÷ ÓastrayodhinÃm // Ram_2,58.34 // yÃnti ÓÆrà gatiæ yÃæ ca $ saægrÃme«v anivartina÷ & hatÃs tv abhimukhÃ÷ putra % gatiæ tÃæ paramÃæ vraja // Ram_2,58.35 // yÃæ gatiæ sagara÷ Óaibyo $ dilÅpo janamejaya÷ & nahu«o dhundhumÃraÓ ca % prÃptÃs tÃæ gaccha putraka // Ram_2,58.36 // yà gati÷ sarvasÃdhÆnÃæ $ svÃdhyÃyÃt tapasà ca yà & bhÆmidasyÃhitÃgneÓ ca % ekapatnÅvratasya ca // Ram_2,58.37 // gosahasrapradÃtÌïÃæ $ yà yà gurubh­tÃm api & dehanyÃsak­tÃæ yà ca % tÃæ gatiæ gaccha putraka \ na hi tv asmin kule jÃto # gacchaty akuÓalÃæ gatim // Ram_2,58.38 // evaæ sa k­païaæ tatra $ paryadevayatÃsak­t & tato 'smai kartum udakaæ % prav­tta÷ saha bhÃryayà // Ram_2,58.39 // sa tu divyena rÆpeïa $ muniputra÷ svakarmabhi÷ & ÃÓvÃsya ca muhÆrtaæ tu % pitarau vÃkyam abravÅt // Ram_2,58.40 // sthÃnam asmi mahat prÃpto $ bhavato÷ paricÃraïÃt & bhavantÃv api ca k«ipraæ % mama mÆlam upai«yata÷ // Ram_2,58.41 // evam uktvà tu divyena $ vimÃnena vapu«matà & Ãruroha divaæ k«ipraæ % muniputro jitendriya÷ // Ram_2,58.42 // sa k­tvà tÆdakaæ tÆrïaæ $ tÃpasa÷ saha bhÃryayà & mÃm uvÃca mahÃtejÃ÷ % k­täjalim upasthitam // Ram_2,58.43 // adyaiva jahi mÃæ rÃjan $ maraïe nÃsti me vyathà & yac chareïaikaputraæ mÃæ % tvam akÃr«År aputrakam // Ram_2,58.44 // tvayà tu yad avij¤ÃnÃn $ nihato me suta÷ Óuci÷ & tena tvÃm abhiÓapsyÃmi % sudu÷kham atidÃruïam // Ram_2,58.45 // putravyasanajaæ du÷khaæ $ yad etan mama sÃmpratam & evaæ tvaæ putraÓokena % rÃjan kÃlaæ kari«yasi // Ram_2,58.46 // tasmÃn mÃm Ãgataæ bhadre $ tasyodÃrasya tadvaca÷ & yad ahaæ putraÓokena % saætyak«yÃmy adya jÅvitam // Ram_2,58.47 // yadi mÃæ saæsp­Óed rÃma÷ $ sak­d adyÃlabheta và & na tan me sad­Óaæ devi % yan mayà rÃghave k­tam // Ram_2,58.48 // cak«u«Ã tvÃæ na paÓyÃmi $ sm­tir mama vilupyate & dÆtà vaivasvatasyaite % kausalye tvarayanti mÃm // Ram_2,58.49 // atas tu kiæ du÷khataraæ $ yad ahaæ jÅvitak«aye & na hi paÓyÃmi dharmaj¤aæ % rÃmaæ satyaparÃkramam // Ram_2,58.50 // na te manu«yà devÃs te $ ye cÃruÓubhakuï¬alam & mukhaæ drak«yanti rÃmasya % var«e pa¤cadaÓe puna÷ // Ram_2,58.51 // padmapattrek«aïaæ subhru $ sudaæ«Âraæ cÃrunÃsikam & dhanyà drak«yanti rÃmasya % tÃrÃdhipanibhaæ mukham // Ram_2,58.52 // sad­Óaæ ÓÃradasyendo÷ $ phullasya kamalasya ca & sugandhi mama nÃthasya % dhanyà drak«yanti tanmukham // Ram_2,58.53 // niv­ttavanavÃsaæ tam $ ayodhyÃæ punar Ãgatam & drak«yanti sukhino rÃmaæ % Óukraæ mÃrgagataæ yathà // Ram_2,58.54 // ayam Ãtmabhava÷ Óoko $ mÃm anÃtham acetanam & saæsÃdayati vegena % yathà kÆlaæ nadÅraya÷ // Ram_2,58.55 // hà rÃghava mahÃbÃho $ hà mamÃyÃsanÃÓana & rÃjà daÓaratha÷ Óoca¤ % jÅvitÃntam upÃgamat // Ram_2,58.56 // tathà tu dÅnaæ kathayan narÃdhipa÷ $ priyasya putrasya vivÃsanÃtura÷ & gate 'rdharÃtre bh­Óadu÷khapŬitas % tadà jahau prÃïam udÃradarÓana÷ // Ram_2,58.57 // _________________________________________________________________ atha rÃtryÃæ vyatÅtÃyÃæ $ prÃtar evÃpare 'hani & bandina÷ paryupÃti«Âhaæs % tat pÃrthivaniveÓanam // Ram_2,59.1 // tata÷ ÓucisamÃcÃrÃ÷ $ paryupasthÃnakovidÃ÷ & strÅvar«avarabhÆyi«Âhà % upatasthur yathÃpuram // Ram_2,59.2 // haricandanasaæp­ktam $ udakaæ käcanair ghaÂai÷ & Ãninyu÷ snÃnaÓik«Ãj¤Ã % yathÃkÃlaæ yathÃvidhi // Ram_2,59.3 // maÇgalÃlambhanÅyÃni $ prÃÓanÅyÃn upaskarÃn & upaninyus tathÃpy anyÃ÷ % kumÃrÅbahulÃ÷ striya÷ // Ram_2,59.4 // atha yÃ÷ kosalendrasya $ Óayanaæ pratyanantarÃ÷ & tÃ÷ striyas tu samÃgamya % bhartÃraæ pratyabodhayan // Ram_2,59.5 // tà vepathuparÅtÃÓ ca $ rÃj¤a÷ prÃïe«u ÓaÇkitÃ÷ & pratisrotas t­ïÃgrÃïÃæ % sad­Óaæ saæcakampire // Ram_2,59.6 // atha saævepamÃnÃnÃæ $ strÅïÃæ d­«Âvà ca pÃrthivam & yat tad ÃÓaÇkitaæ pÃpaæ % tasya jaj¤e viniÓcaya÷ // Ram_2,59.7 // tata÷ pracukruÓur dÅnÃ÷ $ sasvaraæ tà varÃÇganÃ÷ & kareïava ivÃraïye % sthÃnapracyutayÆthapÃ÷ // Ram_2,59.8 // tÃsÃm ÃkrandaÓabdena $ sahasodgatacetane & kausalyà ca sumitrà ca % tyaktanidre babhÆvatu÷ // Ram_2,59.9 // kausalyà ca sumitrà ca $ d­«Âvà sp­«Âvà ca pÃrthivam & hà nÃtheti parikruÓya % petatur dharaïÅtale // Ram_2,59.10 // sà kosalendraduhità $ ve«ÂamÃnà mahÅtale & na babhrÃja rajodhvastà % tÃreva gaganacyutà // Ram_2,59.11 // tat samuttrastasaæbhrÃntaæ $ paryutsukajanÃkulam & sarvatas tumulÃkrandaæ % paritÃpÃrtabÃndhavam // Ram_2,59.12 // sadyo nipatitÃnandaæ $ dÅnaviklavadarÓanam & babhÆva naradevasya % sadma di«ÂÃntam Åyu«a÷ // Ram_2,59.13 // atÅtam Ãj¤Ãya tu pÃrthivar«abhaæ $ yaÓasvinaæ saæparivÃrya patnaya÷ & bh­Óaæ rudantya÷ karuïaæ sudu÷khitÃ÷ % prag­hya bÃhÆ vyalapann anÃthavat // Ram_2,59.14 // _________________________________________________________________ tam agnim iva saæÓÃntam $ ambuhÅnam ivÃrïavam & hataprabham ivÃdityaæ % svargasthaæ prek«ya bhÆmipam // Ram_2,60.1 // kausalyà bëpapÆrïÃk«Å $ vividhaæ ÓokakarÓità & upag­hya Óiro rÃj¤a÷ % kaikeyÅæ pratyabhëata // Ram_2,60.2 // sakÃmà bhava kaikeyi $ bhuÇk«va rÃjyam akaïÂakam & tyaktvà rÃjÃnam ekÃgrà % n­Óaæse du«ÂacÃriïi // Ram_2,60.3 // vihÃya mÃæ gato rÃmo $ bhartà ca svargato mama & vipathe sÃrthahÅneva % nÃhaæ jÅvitum utsahe // Ram_2,60.4 // bhartÃraæ taæ parityajya $ kà strÅ daivatam Ãtmana÷ & icchej jÅvitum anyatra % kaikeyyÃs tyaktadharmaïa÷ // Ram_2,60.5 // na lubdho budhyate do«Ãn $ kiæ pÃkam iva bhak«ayan & kubjÃnimittaæ kaikeyyà % rÃghavÃïÃæ kulaæ hatam // Ram_2,60.6 // aniyoge niyuktena $ rÃj¤Ã rÃmaæ vivÃsitam & sabhÃryaæ janaka÷ Órutvà % paritapsyaty ahaæ yathà // Ram_2,60.7 // rÃma÷ kamalapattrÃk«o $ jÅvanÃÓam ito gata÷ & videharÃjasya sutà % tathà sÅtà tapasvinÅ \ du÷khasyÃnucità du÷khaæ # vane paryudviji«yati // Ram_2,60.8 // nadatÃæ bhÅmagho«ÃïÃæ $ niÓÃsu m­gapak«iïÃm & niÓamya nÆnaæ saætrastà % rÃghavaæ saæÓrayi«yati // Ram_2,60.9 // v­ddhaÓ caivÃlpaputraÓ ca $ vaidehÅm anucintayan & so 'pi ÓokasamÃvi«Âo % nanu tyak«yati jÅvitam // Ram_2,60.10 // tÃæ tata÷ sampari«vajya $ vilapantÅæ tapasvinÅm & vyapaninyu÷ sudu÷khÃrtÃæ % kausalyÃæ vyÃvahÃrikÃ÷ // Ram_2,60.11 // tailadroïyÃm athÃmÃtyÃ÷ $ saæveÓya jagatÅpatim & rÃj¤a÷ sarvÃïy athÃdi«ÂÃÓ % cakru÷ karmÃïy anantaram // Ram_2,60.12 // na tu saækÃlanaæ rÃj¤o $ vinà putreïa mantriïa÷ & sarvaj¤Ã÷ kartum Å«us te % tato rak«anti bhÆmipam // Ram_2,60.13 // tailadroïyÃæ tu sacivai÷ $ ÓÃyitaæ taæ narÃdhipam & hà m­to 'yam iti j¤Ãtvà % striyas tÃ÷ paryadevayan // Ram_2,60.14 // bÃhÆn udyamya k­païà $ netraprasravaïair mukhai÷ & rudantya÷ ÓokasaætaptÃ÷ % k­païaæ paryadevayan // Ram_2,60.15 // niÓà nak«atrahÅneva $ strÅva bhart­vivarjità & purÅ nÃrÃjatÃyodhyà % hÅnà rÃj¤Ã mahÃtmanà // Ram_2,60.16 // bëpaparyÃkulajanà $ hÃhÃbhÆtakulÃÇganà & ÓÆnyacatvaraveÓmÃntà % na babhrÃja yathÃpuram // Ram_2,60.17 // gataprabhà dyaur iva bhÃskaraæ vinà $ vyapetanak«atragaïeva ÓarvarÅ & purÅ babhÃse rahità mahÃtmanà % na cÃsrakaïÂhÃkulamÃrgacatvarà // Ram_2,60.18 // narÃÓ ca nÃryaÓ ca sametya saæghaÓo $ vigarhamÃïà bharatasya mÃtaram & tadà nagaryÃæ naradevasaæk«aye % babhÆvur Ãrtà na ca Óarma lebhire // Ram_2,60.19 // _________________________________________________________________ vyatÅtÃyÃæ tu ÓarvaryÃm $ Ãdityasyodaye tata÷ & sametya rÃjakartÃra÷ % sabhÃm Åyur dvijÃtaya÷ // Ram_2,61.1 // mÃrkaï¬eyo 'tha maudgalyo $ vÃmadevaÓ ca kÃÓyapa÷ & kÃtyÃyano gautamaÓ ca % jÃbÃliÓ ca mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,61.2 // ete dvijÃ÷ sahÃmÃtyai÷ $ p­thag vÃcam udÅrayan & vasi«Âham evÃbhimukhÃ÷ % Óre«Âhaæ rÃjapurohitam // Ram_2,61.3 // atÅtà ÓarvarÅ du÷khaæ $ yà no var«aÓatopamà & asmin pa¤catvam Ãpanne % putraÓokena pÃrthive // Ram_2,61.4 // svargataÓ ca mahÃrÃjo $ rÃmaÓ cÃraïyam ÃÓrita÷ & lak«maïaÓ cÃpi tejasvÅ % rÃmeïaiva gata÷ saha // Ram_2,61.5 // ubhau bharataÓatrughnau $ kekaye«u paraætapau & pure rÃjag­he ramye % mÃtÃmahaniveÓane // Ram_2,61.6 // ik«vÃkÆïÃm ihÃdyaiva $ kaÓcid rÃjà vidhÅyatÃm & arÃjakaæ hi no rëÂraæ % na vinÃÓam avÃpnuyÃt // Ram_2,61.7 // nÃrÃjake janapade $ vidyunmÃlÅ mahÃsvana÷ & abhivar«ati parjanyo % mahÅæ divyena vÃriïà // Ram_2,61.8 // nÃrÃjake janapade $ bÅjamu«Âi÷ prakÅryate & nÃrÃjake pitu÷ putro % bhÃryà và vartate vaÓe // Ram_2,61.9 // arÃjake dhanaæ nÃsti $ nÃsti bhÃryÃpy arÃjake & idam atyÃhitaæ cÃnyat % kuta÷ satyam arÃjake // Ram_2,61.10 // nÃrÃjake janapade $ kÃrayanti sabhÃæ narÃ÷ & udyÃnÃni ca ramyÃïi % h­«ÂÃ÷ puïyag­hÃïi ca // Ram_2,61.11 // nÃrÃjake janapade $ yaj¤aÓÅlà dvijÃtaya÷ & sattrÃïy anvÃsate dÃntà % brÃhmaïÃ÷ saæÓitavratÃ÷ // Ram_2,61.12 // nÃrÃjake janapade $ prabhÆtanaÂanartakÃ÷ & utsavÃÓ ca samÃjÃÓ ca % vardhante rëÂravardhanÃ÷ // Ram_2,61.13 // nÃrÃjake janapade $ siddhÃrthà vyavahÃriïa÷ & kathÃbhir anurajyante % kathÃÓÅlÃ÷ kathÃpriyai÷ // Ram_2,61.14 // nÃrÃjake janapade $ vÃhanai÷ ÓÅghragÃmibhi÷ & narà niryÃnty araïyÃni % nÃrÅbhi÷ saha kÃmina÷ // Ram_2,61.15 // nÃrÃjake janapade $ dhanavanta÷ surak«itÃ÷ & Óerate viv­tadvÃrÃ÷ % k­«igorak«ajÅvina÷ // Ram_2,61.16 // nÃrÃjake janapade $ vaïijo dÆragÃmina÷ & gacchanti k«emam adhvÃnaæ % bahupuïyasamÃcitÃ÷ // Ram_2,61.17 // nÃrÃjake janapade $ caraty ekacaro vaÓÅ & bhÃvayann ÃtmanÃtmÃnaæ % yatra sÃyaæg­ho muni÷ // Ram_2,61.18 // nÃrÃjake janapade $ yogak«emaæ pravartate & na cÃpy arÃjake senà % ÓatrÆn vi«ahate yudhi // Ram_2,61.19 // yathà hy anudakà nadyo $ yathà vÃpy at­ïaæ vanam & agopÃlà yathà gÃvas % tathà rëÂram arÃjakam // Ram_2,61.20 // nÃrÃjake janapade $ svakaæ bhavati kasyacit & matsyà iva narà nityaæ % bhak«ayanti parasparam // Ram_2,61.21 // ye hi saæbhinnamaryÃdà $ nÃstikÃÓ chinnasaæÓayÃ÷ & te 'pi bhÃvÃya kalpante % rÃjadaï¬anipŬitÃ÷ // Ram_2,61.22 // aho tama ivedaæ syÃn $ na praj¤Ãyeta kiæcana & rÃjà cen na bhavel loke % vibhajan sÃdhvasÃdhunÅ // Ram_2,61.23 // jÅvaty api mahÃrÃje $ tavaiva vacanaæ vayam & nÃtikramÃmahe sarve % velÃæ prÃpyeva sÃgara÷ // Ram_2,61.24 // sa na÷ samÅk«ya dvijavaryav­ttaæ $ n­paæ vinà rÃjyam araïyabhÆtam & kumÃram ik«vÃkusutaæ vadÃnyaæ % tvam eva rÃjÃnam ihÃbhi«i¤ca // Ram_2,61.25 // _________________________________________________________________ te«Ãæ tadvacanaæ Órutvà $ vasi«Âha÷ pratyuvÃca ha & mitrÃmÃtyagaïÃn sarvÃn % brÃhmaïÃæs tÃn idaæ vaca÷ // Ram_2,62.1 // yad asau mÃtulakule $ pure rÃjag­he sukhÅ & bharato vasati bhrÃtrà % Óatrughnena samanvita÷ // Ram_2,62.2 // tac chÅghraæ javanà dÆtà $ gacchantu tvaritair hayai÷ & Ãnetuæ bhrÃtarau vÅrau % kiæ samÅk«Ãmahe vayam // Ram_2,62.3 // gacchantv iti tata÷ sarve $ vasi«Âhaæ vÃkyam abruvan & te«Ãæ tadvacanaæ Órutvà % vasi«Âho vÃkyam abravÅt // Ram_2,62.4 // ehi siddhÃrtha vijaya $ jayantÃÓokanandana & ÓrÆyatÃm itikartavyaæ % sarvÃn eva bravÅmi va÷ // Ram_2,62.5 // puraæ rÃjag­haæ gatvà $ ÓÅghraæ ÓÅghrajavair hayai÷ & tyaktaÓokair idaæ vÃcya÷ % ÓÃsanÃd bharato mama // Ram_2,62.6 // purohitas tvÃæ kuÓalaæ $ prÃha sarve ca mantriïa÷ & tvaramÃïaÓ ca niryÃhi % k­tyam Ãtyayikaæ tvayà // Ram_2,62.7 // mà cÃsmai pro«itaæ rÃmaæ $ mà cÃsmai pitaraæ m­tam & bhavanta÷ Óaæsi«ur gatvà % rÃghavÃïÃm imaæ k«ayam // Ram_2,62.8 // kauÓeyÃni ca vastrÃïi $ bhÆ«aïÃni varÃïi ca & k«ipram ÃdÃya rÃj¤aÓ ca % bharatasya ca gacchata \ vasi«ÂhenÃbhyanuj¤Ãtà # dÆtÃ÷ saætvarità yayu÷ // Ram_2,62.9 // te hastinapure gaÇgÃæ $ tÅrtvà pratyaÇmukhà yayu÷ & päcÃladeÓam ÃsÃdya % madhyena kurujÃÇgalam // Ram_2,62.10 // te prasannodakÃæ divyÃæ $ nÃnÃvihagasevitÃm & upÃtijagmur vegena % Óaradaï¬Ãæ janÃkulÃm // Ram_2,62.11 // nikÆlav­k«am ÃsÃdya $ divyaæ satyopayÃcanam & abhigamyÃbhivÃdyaæ taæ % kuliÇgÃæ prÃviÓan purÅm // Ram_2,62.12 // abhikÃlaæ tata÷ prÃpya $ tejo'bhibhavanÃc cyutÃ÷ & yayur madhyena vÃhlÅkÃn % sudÃmÃnaæ ca parvatam \ vi«ïo÷ padaæ prek«amÃïà # vipÃÓÃæ cÃpi ÓÃlmalÅm // Ram_2,62.13 // te ÓrÃntavÃhanà dÆtà $ vik­«Âena satà pathà & girivrajaæ puravaraæ % ÓÅghram Ãsedur a¤jasà // Ram_2,62.14 // bhartu÷ priyÃrthaæ kularak«aïÃrthaæ $ bhartuÓ ca vaæÓasya parigrahÃrtham & ahe¬amÃnÃs tvarayà sma dÆtà % rÃtryÃæ tu te tat puram eva yÃtÃ÷ // Ram_2,62.15 // _________________________________________________________________ yÃm eva rÃtriæ te dÆtÃ÷ $ praviÓanti sma tÃæ purÅm & bharatenÃpi tÃæ rÃtriæ % svapno d­«Âo 'yam apriya÷ // Ram_2,63.1 // vyu«ÂÃm eva tu tÃæ rÃtriæ $ d­«Âvà taæ svapnam apriyam & putro rÃjÃdhirÃjasya % subh­Óaæ paryatapyata // Ram_2,63.2 // tapyamÃnaæ samÃj¤Ãya $ vayasyÃ÷ priyavÃdina÷ & ÃyÃsaæ hi vine«yanta÷ % sabhÃyÃæ cakrire kathÃ÷ // Ram_2,63.3 // vÃdayanti tathà ÓÃntiæ $ lÃsayanty api cÃpare & nÃÂakÃny apare prÃhur % hÃsyÃni vividhÃni ca // Ram_2,63.4 // sa tair mahÃtmà bharata÷ $ sakhibhi÷ priyavÃdibhi÷ & go«ÂhÅhÃsyÃni kurvadbhir % na prÃh­«yata rÃghava÷ // Ram_2,63.5 // tam abravÅt priyasakho $ bharataæ sakhibhir v­tam & suh­dbhi÷ paryupÃsÅna÷ % kiæ sakhe nÃnumodase // Ram_2,63.6 // evaæ bruvÃïaæ suh­daæ $ bharata÷ pratyuvÃca ha & Ó­ïu tvaæ yannimittaæ me % dainyam etad upÃgatam // Ram_2,63.7 // svapne pitaram adrÃk«aæ $ malinaæ muktamÆrdhajam & patantam adriÓikharÃt % kalu«e gomayahrade // Ram_2,63.8 // plavamÃnaÓ ca me d­«Âa÷ $ sa tasmin gomayahrade & pibann a¤jalinà tailaæ % hasann iva muhur muhu÷ // Ram_2,63.9 // tatas tilodanaæ bhuktvà $ puna÷ punar adha÷ÓirÃ÷ & tailenÃbhyaktasarvÃÇgas % tailam evÃvagÃhata // Ram_2,63.10 // svapne 'pi sÃgaraæ Óu«kaæ $ candraæ ca patitaæ bhuvi & sahasà cÃpi saæÓÃntaæ % jvalitaæ jÃtavedasam // Ram_2,63.11 // avadÅrïÃæ ca p­thivÅæ $ Óu«kÃæÓ ca vividhÃn drumÃn & ahaæ paÓyÃmi vidhvastÃn % sadhÆmÃæÓ caiva parvatÃn // Ram_2,63.12 // pÅÂhe kÃr«ïÃyase cainaæ $ ni«aïïaæ k­«ïavÃsasam & prahasanti sma rÃjÃnaæ % pramadÃ÷ k­«ïapiÇgalÃ÷ // Ram_2,63.13 // tvaramÃïaÓ ca dharmÃtmà $ raktamÃlyÃnulepana÷ & rathena kharayuktena % prayÃto dak«iïÃmukha÷ // Ram_2,63.14 // evam etan mayà d­«Âam $ imÃæ rÃtriæ bhayÃvahÃm & ahaæ rÃmo 'tha và rÃjà % lak«maïo và mari«yati // Ram_2,63.15 // naro yÃnena ya÷ svapne $ kharayuktena yÃti hi & acirÃt tasya dhÆmÃgraæ % citÃyÃæ samprad­Óyate \ etannimittaæ dÅno 'haæ # tan na va÷ pratipÆjaye // Ram_2,63.16 // Óu«yatÅva ca me kaïÂho $ na svastham iva me mana÷ & jugupsann iva cÃtmÃnaæ % na ca paÓyÃmi kÃraïam // Ram_2,63.17 // imÃæ hi du÷svapnagatiæ niÓÃmya tÃm $ anekarÆpÃm avitarkitÃæ purà & bhayaæ mahat taddh­dayÃn na yÃti me % vicintya rÃjÃnam acintyadarÓanam // Ram_2,63.18 // _________________________________________________________________ bharate bruvati svapnaæ $ dÆtÃs te klÃntavÃhanÃ÷ & praviÓyÃsahyaparikhaæ % ramyaæ rÃjag­haæ puram // Ram_2,64.1 // samÃgamya tu rÃj¤Ã ca $ rÃjaputreïa cÃrcitÃ÷ & rÃj¤a÷ pÃdau g­hÅtvà tu % tam Æcur bharataæ vaca÷ // Ram_2,64.2 // purohitas tvà kuÓalaæ $ prÃha sarve ca mantriïa÷ & tvaramÃïaÓ ca niryÃhi % k­tyam Ãtyayikaæ tvayà // Ram_2,64.3 // atra viæÓatikoÂyas tu $ n­pater mÃtulasya te & daÓakoÂyas tu sampÆrïÃs % tathaiva ca n­pÃtmaja // Ram_2,64.4 // pratig­hya ca tat sarvaæ $ svanurakta÷ suh­jjane & dÆtÃn uvÃca bharata÷ % kÃmai÷ sampratipÆjya tÃn // Ram_2,64.5 // kaccit sukuÓalÅ rÃjà $ pità daÓaratho mama & kaccic cÃrogatà rÃme % lak«maïe và mahÃtmani // Ram_2,64.6 // Ãryà ca dharmaniratà $ dharmaj¤Ã dharmadarÓinÅ & arogà cÃpi kausalyà % mÃtà rÃmasya dhÅmata÷ // Ram_2,64.7 // kaccit sumitrà dharmaj¤Ã $ jananÅ lak«maïasya yà & Óatrughnasya ca vÅrasya % sÃrogà cÃpi madhyamà // Ram_2,64.8 // ÃtmakÃmà sadà caï¬Å $ krodhanà prÃj¤amÃninÅ & arogà cÃpi kaikeyÅ % mÃtà me kim uvÃca ha // Ram_2,64.9 // evam uktÃs tu te dÆtà $ bharatena mahÃtmanà & Æcu÷ sampraÓritaæ vÃkyam % idaæ taæ bharataæ tadà \ kuÓalÃs te naravyÃghra # ye«Ãæ kuÓalam icchasi // Ram_2,64.10 // bharataÓ cÃpi tÃn dÆtÃn $ evam ukto 'bhyabhëata & Ãp­cche 'haæ mahÃrÃjaæ % dÆtÃ÷ saætvarayanti mÃm // Ram_2,64.11 // evam uktvà tu tÃn dÆtÃn $ bharata÷ pÃrthivÃtmaja÷ & dÆtai÷ saæcodito vÃkyaæ % mÃtÃmaham uvÃca ha // Ram_2,64.12 // rÃjan pitur gami«yÃmi $ sakÃÓaæ dÆtacodita÷ & punar apy aham e«yÃmi % yadà me tvaæ smari«yasi // Ram_2,64.13 // bharatenaivam uktas tu $ n­po mÃtÃmahas tadà & tam uvÃca Óubhaæ vÃkyaæ % Óirasy ÃghrÃya rÃghavam // Ram_2,64.14 // gaccha tÃtÃnujÃne tvÃæ $ kaikeyÅ suprajÃs tvayà & mÃtaraæ kuÓalaæ brÆyÃ÷ % pitaraæ ca paraætapa // Ram_2,64.15 // purohitaæ ca kuÓalaæ $ ye cÃnye dvijasattamÃ÷ & tau ca tÃta mahe«vÃsau % bhrÃtarau rÃmalak«maïau // Ram_2,64.16 // tasmai hastyuttamÃæÓ citrÃn $ kambalÃn ajinÃni ca & abhisatk­tya kaikeyo % bharatÃya dhanaæ dadau // Ram_2,64.17 // rukmani«kasahasre dve $ «o¬aÓÃÓvaÓatÃni ca & satk­tya kaikeyÅ putraæ % kekayo dhanam ÃdiÓat // Ram_2,64.18 // tathÃmÃtyÃn abhipretÃn $ viÓvÃsyÃæÓ ca guïÃnvitÃn & dadÃv aÓvapati÷ ÓÅghraæ % bharatÃyÃnuyÃyina÷ // Ram_2,64.19 // airÃvatÃn aindraÓirÃn $ nÃgÃn vai priyadarÓanÃn & kharä ÓÅghrÃn susaæyuktÃn % mÃtulo 'smai dhanaæ dadau // Ram_2,64.20 // anta÷pure 'tisaæv­ddhÃn $ vyÃghravÅryabalÃnvitÃn & daæ«ÂrÃyudhÃn mahÃkÃyä % ÓunaÓ copÃyanaæ dadau // Ram_2,64.21 // sa mÃtÃmaham Ãp­cchya $ mÃtulaæ ca yudhÃjitam & ratham Ãruhya bharata÷ % Óatrughnasahito yayau // Ram_2,64.22 // rathÃn maï¬alacakrÃæÓ ca $ yojayitvà para÷Óatam & u«Ârago'Óvakharair bh­tyà % bharataæ yÃntam anvayu÷ // Ram_2,64.23 // balena gupto bharato mahÃtmà $ sahÃryakasyÃtmasamair amÃtyai÷ & ÃdÃya Óatrughnam apetaÓatrur % g­hÃd yayau siddha ivendralokÃt // Ram_2,64.24 // _________________________________________________________________ sa prÃÇmukho rÃjag­hÃd $ abhiniryÃya vÅryavÃn & hrÃdinÅæ dÆrapÃrÃæ ca % pratyaksrotastaraægiïÅm \ ÓatadrÆm atarac chrÅmÃn # nadÅm ik«vÃkunandana÷ // Ram_2,65.1 // elÃdhÃne nadÅæ tÅrtvà $ prÃpya cÃparaparpaÂÃn & ÓilÃm ÃkurvatÅæ tÅrtvà % Ãgneyaæ Óalyakartanam // Ram_2,65.2 // satyasaædha÷ Óuci÷ ÓrÅmÃn $ prek«amÃïa÷ ÓilÃvahÃm & atyayÃt sa mahÃÓailÃn % vanaæ caitrarathaæ prati // Ram_2,65.3 // veginÅæ ca kuliÇgÃkhyÃæ $ hrÃdinÅæ parvatÃv­tÃm & yamunÃæ prÃpya saætÅrïo % balam ÃÓvÃsayat tadà // Ram_2,65.4 // ÓÅtÅk­tya tu gÃtrÃïi $ klÃntÃn ÃÓvÃsya vÃjina÷ & tatra snÃtvà ca pÅtvà ca % prÃyÃd ÃdÃya codakam // Ram_2,65.5 // rÃjaputro mahÃraïyam $ anabhÅk«ïopasevitam & bhadro bhadreïa yÃnena % mÃruta÷ kham ivÃtyayÃt // Ram_2,65.6 // toraïaæ dak«iïÃrdhena $ jambÆprastham upÃgamat & varÆthaæ ca yayau ramyaæ % grÃmaæ daÓarathÃtmaja÷ // Ram_2,65.7 // tatra ramye vane vÃsaæ $ k­tvÃsau prÃÇmukho yayau & udyÃnam ujjihÃnÃyÃ÷ % priyakà yatra pÃdapÃ÷ // Ram_2,65.8 // sÃlÃæs tu priyakÃn prÃpya $ ÓÅghrÃn ÃsthÃya vÃjina÷ & anuj¤ÃpyÃtha bharato % vÃhinÅæ tvarito yayau // Ram_2,65.9 // vÃsaæ k­tvà sarvatÅrthe $ tÅrtvà cottÃnikÃæ nadÅm & anyà nadÅÓ ca vividhÃ÷ % pÃrvatÅyais turaægamai÷ // Ram_2,65.10 // hastip­«Âhakam ÃsÃdya $ kuÂikÃm atyavartata & tatÃra ca naravyÃghro % lauhitye sa kapÅvatÅm \ ekasÃle sthÃïumatÅæ # vinate gomatÅæ nadÅm // Ram_2,65.11 // kaliÇganagare cÃpi $ prÃpya sÃlavanaæ tadà & bharata÷ k«ipram Ãgacchat % supariÓrÃntavÃhana÷ // Ram_2,65.12 // vanaæ ca samatÅtyÃÓu $ ÓarvaryÃm aruïodaye & ayodhyÃæ manunà rÃj¤Ã % nirmitÃæ sa dadarÓa ha // Ram_2,65.13 // tÃæ purÅæ puru«avyÃghra÷ $ saptarÃtro«iÂa÷ pathi & ayodhyÃm agrato d­«Âvà % rathe sÃrathim abravÅt // Ram_2,65.14 // e«Ã nÃtipratÅtà me $ puïyodyÃnà yaÓasvinÅ & ayodhyà d­Óyate dÆrÃt % sÃrathe pÃï¬um­ttikà // Ram_2,65.15 // yajvabhir guïasampannair $ brÃhmaïair vedapÃragai÷ & bhÆyi«Âham ­ddhair ÃkÅrïà % rÃjar«ivarapÃlità // Ram_2,65.16 // ayodhyÃyÃæ purà Óabda÷ $ ÓrÆyate tumulo mahÃn & samantÃn naranÃrÅïÃæ % tam adya na Ó­ïomy aham // Ram_2,65.17 // udyÃnÃni hi sÃyÃhne $ krŬitvoparatair narai÷ & samantÃd vipradhÃvadbhi÷ % prakÃÓante mamÃnyadà // Ram_2,65.18 // tÃny adyÃnurudantÅva $ parityaktÃni kÃmibhi÷ & araïyabhÆteva purÅ % sÃrathe pratibhÃti me // Ram_2,65.19 // na hy atra yÃnair d­Óyante $ na gajair na ca vÃjibhi÷ & niryÃnto vÃbhiyÃnto và % naramukhyà yathÃpuram // Ram_2,65.20 // ani«ÂÃni ca pÃpÃni $ paÓyÃmi vividhÃni ca & nimittÃny amanoj¤Ãni % tena sÅdati me mana÷ // Ram_2,65.21 // dvÃreïa vaijayantena $ prÃviÓac chrÃntavÃhana÷ & dvÃ÷sthair utthÃya vijayaæ % p­«Âas tai÷ sahito yayau // Ram_2,65.22 // sa tv anekÃgrah­dayo $ dvÃ÷sthaæ pratyarcya taæ janam & sÆtam aÓvapate÷ klÃntam % abravÅt tatra rÃghava÷ // Ram_2,65.23 // Órutà no yÃd­ÓÃ÷ pÆrvaæ $ n­patÅnÃæ vinÃÓane & ÃkÃrÃs tÃn ahaæ sarvÃn % iha paÓyÃmi sÃrathe // Ram_2,65.24 // malinaæ cÃÓrupÆrïÃk«aæ $ dÅnaæ dhyÃnaparaæ k­Óam & sastrÅpuæsaæ ca paÓyÃmi % janam utkaïÂhitaæ pure // Ram_2,65.25 // ity evam uktvà bharata÷ $ sÆtaæ taæ dÅnamÃnasa÷ & tÃny ani«ÂÃny ayodhyÃyÃæ % prek«ya rÃjag­haæ yayau \ tÃæ ÓÆnyaÓ­ÇgÃÂakaveÓmarathyÃæ # rajo'ruïadvÃrakapÃÂayantrÃm // Ram_2,65.26 // d­«Âvà purÅm indrapurÅprakÃÓÃæ $ du÷khena sampÆrïataro babhÆva & bahÆni paÓyan manaso 'priyÃïi % yÃny anyadà nÃsya pure babhÆvu÷ \ avÃkÓirà dÅnamanà na h­«Âa÷ # pitur mahÃtmà praviveÓa veÓma // Ram_2,65.27 // _________________________________________________________________ apaÓyaæs tu tatas tatra $ pitaraæ pitur Ãlaye & jagÃma bharato dra«Âuæ % mÃtaraæ mÃtur Ãlaye // Ram_2,66.1 // anuprÃptaæ tu taæ d­«Âvà $ kaikeyÅ pro«itaæ sutam & utpapÃta tadà h­«Âà % tyaktvà sauvarïamÃnasam // Ram_2,66.2 // sa praviÓyaiva dharmÃtmà $ svag­haæ ÓrÅvivarjitam & bharata÷ prek«ya jagrÃha % jananyÃÓ caraïau Óubhau // Ram_2,66.3 // taæ mÆrdhni samupÃghrÃya $ pari«vajya yaÓasvinam & aÇke bharatam Ãropya % pra«Âuæ samupacakrame // Ram_2,66.4 // adya te katicid rÃtryaÓ $ cyutasyÃryakaveÓmana÷ & api nÃdhvaÓrama÷ ÓÅghraæ % rathenÃpatatas tava // Ram_2,66.5 // Ãryakas te sukuÓalÅ $ yudhÃjin mÃtulas tava & pravÃsÃc ca sukhaæ putra % sarvaæ me vaktum arhasi // Ram_2,66.6 // evaæ p­«Âas tu kaikeyyà $ priyaæ pÃrthivanandana÷ & Ãca«Âa bharata÷ sarvaæ % mÃtre rÃjÅvalocana÷ // Ram_2,66.7 // adya me saptamÅ rÃtriÓ $ cyutasyÃryakaveÓmana÷ & ambÃyÃ÷ kuÓalÅ tÃto % yudhÃjin mÃtulaÓ ca me // Ram_2,66.8 // yan me dhanaæ ca ratnaæ ca $ dadau rÃjà paraætapa÷ & pariÓrÃntaæ pathy abhavat % tato 'haæ pÆrvam Ãgata÷ // Ram_2,66.9 // rÃjavÃkyaharair dÆtais $ tvaryamÃïo 'ham Ãgata÷ & yad ahaæ pra«Âum icchÃmi % tad ambà vaktum arhati // Ram_2,66.10 // ÓÆnyo 'yaæ ÓayanÅyas te $ paryaÇko hemabhÆ«ita÷ & na cÃyam ik«vÃkujana÷ % prah­«Âa÷ pratibhÃti me // Ram_2,66.11 // rÃjà bhavati bhÆyi«Âham $ ihÃmbÃyà niveÓane & tam ahaæ nÃdya paÓyÃmi % dra«Âum icchann ihÃgata÷ // Ram_2,66.12 // pitur grahÅ«ye caraïau $ taæ mamÃkhyÃhi p­cchata÷ & Ãhosvid amba jye«ÂhÃyÃ÷ % kausalyÃyà niveÓane // Ram_2,66.13 // taæ pratyuvÃca kaikeyÅ $ priyavad ghoram apriyam & ajÃnantaæ prajÃnantÅ % rÃjyalobhena mohità \ yà gati÷ sarvabhÆtÃnÃæ # tÃæ gatiæ te pità gata÷ // Ram_2,66.14 // tac chrutvà bharato vÃkyaæ $ dharmÃbhijanavä Óuci÷ & papÃta sahasà bhÆmau % pit­ÓokabalÃrdita÷ // Ram_2,66.15 // tata÷ Óokena saævÅta÷ $ pitur maraïadu÷khita÷ & vilalÃpa mahÃtejà % bhrÃntÃkulitacetana÷ // Ram_2,66.16 // etat suruciraæ bhÃti $ pitur me Óayanaæ purà & tad idaæ na vibhÃty adya % vihÅnaæ tena dhÅmatà // Ram_2,66.17 // tam Ãrtaæ devasaækÃÓaæ $ samÅk«ya patitaæ bhuvi & utthÃpayitvà ÓokÃrtaæ % vacanaæ cedam abravÅt // Ram_2,66.18 // utti«Âhotti«Âha kiæ Óe«e $ rÃjaputra mahÃyaÓa÷ & tvadvidhà na hi Óocanti % santa÷ sadasi saæmatÃ÷ // Ram_2,66.19 // sa ruditvà ciraæ kÃlaæ $ bhÆmau vipariv­tya ca & jananÅæ pratyuvÃcedaæ % Óokair bahubhir Ãv­ta÷ // Ram_2,66.20 // abhi«ek«yati rÃmaæ tu $ rÃjà yaj¤aæ nu yak«yati & ity ahaæ k­tasaækalpo % h­«Âo yÃtrÃm ayÃsi«am // Ram_2,66.21 // tad idaæ hy anyathà bhÆtaæ $ vyavadÅrïaæ mano mama & pitaraæ yo na paÓyÃmi % nityaæ priyahite ratam // Ram_2,66.22 // amba kenÃtyagÃd rÃjà $ vyÃdhinà mayy anÃgate & dhanyà rÃmÃdaya÷ sarve % yai÷ pità saæsk­ta÷ svayam // Ram_2,66.23 // na nÆnaæ mÃæ mahÃrÃja÷ $ prÃptaæ jÃnÃti kÅrtimÃn & upajighreddhi mÃæ mÆrdhni % tÃta÷ saænamya satvaram // Ram_2,66.24 // kva sa pÃïi÷ sukhasparÓas $ tÃtasyÃkli«Âakarmaïa÷ & yena mÃæ rajasà dhvastam % abhÅk«ïaæ parimÃrjati // Ram_2,66.25 // yo me bhrÃtà pità bandhur $ yasya dÃso 'smi dhÅmata÷ & tasya mÃæ ÓÅghram ÃkhyÃhi % rÃmasyÃkli«Âakarmaïa÷ // Ram_2,66.26 // pità hi bhavati jye«Âho $ dharmam Ãryasya jÃnata÷ & tasya pÃdau grahÅ«yÃmi % sa hÅdÃnÅæ gatir mama // Ram_2,66.27 // Ãrye kim abravÅd rÃjà $ pità me satyavikrama÷ & paÓcimaæ sÃdhusaædeÓam % icchÃmi Órotum Ãtmana÷ // Ram_2,66.28 // iti p­«Âà yathÃtattvaæ $ kaikeyÅ vÃkyam abravÅt & rÃmeti rÃjà vilapan % hà sÅte lak«maïeti ca \ sa mahÃtmà paraæ lokaæ # gato gatimatÃæ vara÷ // Ram_2,66.29 // imÃæ tu paÓcimÃæ vÃcaæ $ vyÃjahÃra pità tava & kÃladharmaparik«ipta÷ % pÃÓair iva mahÃgaja÷ // Ram_2,66.30 // siddhÃrthÃs tu narà rÃmam $ Ãgataæ sÅtayà saha & lak«maïaæ ca mahÃbÃhuæ % drak«yanti punar Ãgatam // Ram_2,66.31 // tac chrutvà vi«asÃdaiva $ dvitÅyÃpriyaÓaæsanÃt & vi«aïïavadano bhÆtvà % bhÆya÷ papraccha mÃtaram // Ram_2,66.32 // kva cedÃnÅæ sa dharmÃtmà $ kausalyÃnandavardhana÷ & lak«maïena saha bhrÃtrà % sÅtayà ca samaæ gata÷ // Ram_2,66.33 // tathà p­«Âà yathÃtattvam $ ÃkhyÃtum upacakrame & mÃtÃsya yugapad vÃkyaæ % vipriyaæ priyaÓaÇkayà // Ram_2,66.34 // sa hi rÃjasuta÷ putra $ cÅravÃsà mahÃvanam & daï¬akÃn saha vaidehyà % lak«maïÃnucaro gata÷ // Ram_2,66.35 // tac chrutvà bharatas trasto $ bhrÃtuÓ cÃritraÓaÇkayà & svasya vaæÓasya mÃhÃtmyÃt % pra«Âuæ samupacakrame // Ram_2,66.36 // kaccin na brÃhmaïadhanaæ $ h­taæ rÃmeïa kasyacit & kaccin nìhyo daridro và % tenÃpÃpo vihiæsita÷ // Ram_2,66.37 // kaccin na paradÃrÃn và $ rÃjaputro 'bhimanyate & kasmÃt sa daï¬akÃraïye % bhrÆïaheva vivÃsita÷ // Ram_2,66.38 // athÃsya capalà mÃtà $ tat svakarma yathÃtatham & tenaiva strÅsvabhÃvena % vyÃhartum upacakrame // Ram_2,66.39 // na brÃhmaïadhanaæ kiæcid $ dh­taæ rÃmeïa kasyacit & kaÓcin nìhyo daridro và % tenÃpÃpo vihiæsita÷ \ na rÃma÷ paradÃrÃæÓ ca # cak«urbhyÃm api paÓyati // Ram_2,66.40 // mayà tu putra Órutvaiva $ rÃmasyaivÃbhi«ecanam & yÃcitas te pità rÃjyaæ % rÃmasya ca vivÃsanam // Ram_2,66.41 // sa svav­ttiæ samÃsthÃya $ pità te tat tathÃkarot & rÃmaÓ ca sahasaumitri÷ % pre«ita÷ saha sÅtayà // Ram_2,66.42 // tam apaÓyan priyaæ putraæ $ mahÅpÃlo mahÃyaÓÃ÷ & putraÓokaparidyÆna÷ % pa¤catvam upapedivÃn // Ram_2,66.43 // tvayà tv idÃnÅæ dharmaj¤a $ rÃjatvam avalambyatÃm & tvatk­te hi mayà sarvam % idam evaævidhaæ k­tam // Ram_2,66.44 // tat putra ÓÅghraæ vidhinà vidhij¤air $ vasi«Âhamukhyai÷ sahito dvijendrai÷ & saækÃlya rÃjÃnam adÅnasattvam % ÃtmÃnam urvyÃm abhi«ecayasva // Ram_2,66.45 // _________________________________________________________________ Órutvà tu pitaraæ v­ttaæ $ bhrÃtarau ca vivÃsitau & bharato du÷khasaætapta % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,67.1 // kiæ nu kÃryaæ hatasyeha $ mama rÃjyena Óocata÷ & vihÅnasyÃtha pitrà ca % bhrÃtrà pit­samena ca // Ram_2,67.2 // du÷khe me du÷kham akaror $ vraïe k«Ãram ivÃdadhÃ÷ & rÃjÃnaæ pretabhÃvasthaæ % k­tvà rÃmaæ ca tÃpasam // Ram_2,67.3 // kulasya tvam abhÃvÃya $ kÃlarÃtrir ivÃgatà & aÇgÃram upagÆhya sma % pità me nÃvabuddhavÃn // Ram_2,67.4 // kausalyà ca sumitrà ca $ putraÓokÃbhipŬite & du«karaæ yadi jÅvetÃæ % prÃpya tvÃæ jananÅæ mama // Ram_2,67.5 // nanu tv Ãryo 'pi dharmÃtmà $ tvayi v­ttim anuttamÃm & vartate guruv­ttij¤o % yathà mÃtari vartate // Ram_2,67.6 // tathà jye«Âhà hi me mÃtà $ kausalyà dÅrghadarÓinÅ & tvayi dharmaæ samÃsthÃya % bhaginyÃm iva vartate // Ram_2,67.7 // tasyÃ÷ putraæ k­tÃtmÃnaæ $ cÅravalkalavÃsasam & prasthÃpya vanavÃsÃya % kathaæ pÃpe na Óocasi // Ram_2,67.8 // apÃpadarÓinaæ ÓÆraæ $ k­tÃtmÃnaæ yaÓasvinam & pravrÃjya cÅravasanaæ % kiæ nu paÓyasi kÃraïam // Ram_2,67.9 // lubdhÃyà vidito manye $ na te 'haæ rÃghavaæ prati & tathà hy anartho rÃjyÃrthaæ % tvayà nÅto mahÃn ayam // Ram_2,67.10 // ahaæ hi puru«avyÃghrÃv $ apaÓyan rÃmalak«maïau & kena ÓaktiprabhÃvena % rÃjyaæ rak«itum utsahe // Ram_2,67.11 // taæ hi nityaæ mahÃrÃjo $ balavantaæ mahÃbala÷ & apÃÓrito 'bhÆd dharmÃtmà % merur meruvanaæ yathà // Ram_2,67.12 // so 'haæ katham imaæ bhÃraæ $ mahÃdhuryasamudyatam & damyo dhuram ivÃsÃdya % saheyaæ kena caujasà // Ram_2,67.13 // atha và me bhavec chaktir $ yogair buddhibalena và & sakÃmÃæ na kari«yÃmi % tvÃm ahaæ putragardhinÅm \ nivartayi«yÃmi vanÃd # bhrÃtaraæ svajanapriyam // Ram_2,67.14 // ity evam uktvà bharato mahÃtmà $ priyetarair vÃkyagaïais tudaæs tÃm & ÓokÃturaÓ cÃpi nanÃda bhÆya÷ % siæho yathà parvatagahvarastha÷ // Ram_2,67.15 // _________________________________________________________________ tÃæ tathà garhayitvà tu $ mÃtaraæ bharatas tadà & ro«eïa mahatÃvi«Âa÷ % punar evÃbravÅd vaca÷ // Ram_2,68.1 // rÃjyÃd bhraæÓasva kaikeyi $ n­Óaæse du«ÂacÃriïi & parityaktà ca dharmeïa % mà m­taæ rudatÅ bhava // Ram_2,68.2 // kiæ nu te 'dÆ«ayad rÃjà $ rÃmo và bh­ÓadhÃrmika÷ & yayor m­tyur vivÃsaÓ ca % tvatk­te tulyam Ãgatau // Ram_2,68.3 // bhrÆïahatyÃm asi prÃptà $ kulasyÃsya vinÃÓanÃt & kaikeyi narakaæ gaccha % mà ca bhartu÷ salokatÃm // Ram_2,68.4 // yat tvayà hÅd­Óaæ pÃpaæ $ k­taæ ghoreïa karmaïà & sarvalokapriyaæ hitvà % mamÃpy ÃpÃditaæ bhayam // Ram_2,68.5 // tvatk­te me pità v­tto $ rÃmaÓ cÃraïyam ÃÓrita÷ & ayaÓo jÅvaloke ca % tvayÃhaæ pratipÃdita÷ // Ram_2,68.6 // mÃt­rÆpe mamÃmitre $ n­Óaæse rÃjyakÃmuke & na te 'ham abhibhëyo 'smi % durv­tte patighÃtini // Ram_2,68.7 // kausalyà ca sumitrà ca $ yÃÓ cÃnyà mama mÃtara÷ & du÷khena mahatÃvi«ÂÃs % tvÃæ prÃpya kuladÆ«iïÅm // Ram_2,68.8 // na tvam aÓvapate÷ kanyà $ dharmarÃjasya dhÅmata÷ & rÃk«asÅ tatra jÃtÃsi % kulapradhvaæsinÅ pitu÷ // Ram_2,68.9 // yat tvayà dhÃrmiko rÃmo $ nityaæ satyaparÃyaïa÷ & vanaæ prasthÃpito du÷khÃt % pità ca tridivaæ gata÷ // Ram_2,68.10 // yatpradhÃnÃsi tat pÃpaæ $ mayi pitrà vinÃk­te & bhrÃt­bhyÃæ ca parityakte % sarvalokasya cÃpriye // Ram_2,68.11 // kausalyÃæ dharmasaæyuktÃæ $ viyuktÃæ pÃpaniÓcaye & k­tvà kaæ prÃpsyase tv adya % lokaæ nirayagÃminÅ // Ram_2,68.12 // kiæ nÃvabudhyase krÆre $ niyataæ bandhusaæÓrayam & jye«Âhaæ pit­samaæ rÃmaæ % kausalyÃyÃtmasambhavam // Ram_2,68.13 // aÇgapratyaÇgaja÷ putro $ h­dayÃc cÃpi jÃyate & tasmÃt priyataro mÃtu÷ % priyatvÃn na tu bÃndhava÷ // Ram_2,68.14 // anyadà kila dharmaj¤Ã $ surabhi÷ surasaæmatà & vahamÃnau dadarÓorvyÃæ % putrau vigatacetasau // Ram_2,68.15 // tÃv ardhadivase ÓrÃntau $ d­«Âvà putrau mahÅtale & ruroda putraÓokena % bëpaparyÃkulek«aïà // Ram_2,68.16 // adhastÃd vrajatas tasyÃ÷ $ surarÃj¤o mahÃtmana÷ & bindava÷ patità gÃtre % sÆk«mÃ÷ surabhigandhina÷ // Ram_2,68.17 // tÃæ d­«Âvà ÓokasaætaptÃæ $ vajrapÃïir yaÓasvinÅm & indra÷ präjalir udvigna÷ % surarÃjo 'bravÅd vaca÷ // Ram_2,68.18 // bhayaæ kaccin na cÃsmÃsu $ kutaÓcid vidyate mahat & kutonimitta÷ Óokas te % brÆhi sarvahitai«iïi // Ram_2,68.19 // evam uktà tu surabhi÷ $ surarÃjena dhÅmatà & pratyuvÃca tato dhÅrà % vÃkyaæ vÃkyaviÓÃradà // Ram_2,68.20 // ÓÃntaæ pÃpaæ na va÷ kiæcit $ kutaÓcid amarÃdhipa & ahaæ tu magnau ÓocÃmi % svaputrau vi«ame sthitau // Ram_2,68.21 // etau d­«Âvà k­«au dÅnau $ sÆryaraÓmipratÃpinau & ardyamÃnau balÅvardau % kar«akeïa surÃdhipa // Ram_2,68.22 // mama kÃyÃt prasÆtau hi $ du÷khitau bhÃrapŬitau & yau d­«Âvà paritapye 'haæ % nÃsti putrasama÷ priya÷ // Ram_2,68.23 // yasyÃ÷ putrasahasrÃïi $ sÃpi Óocati kÃmadhuk & kiæ punar yà vinà rÃmaæ % kausalyà vartayi«yati // Ram_2,68.24 // ekaputrà ca sÃdhvÅ ca $ vivatseyaæ tvayà k­tà & tasmÃt tvaæ satataæ du÷khaæ % pretya ceha ca lapsyase // Ram_2,68.25 // ahaæ hy apacitiæ bhrÃtu÷ $ pituÓ ca sakalÃm imÃm & vardhanaæ yaÓasaÓ cÃpi % kari«yÃmi na saæÓaya÷ // Ram_2,68.26 // ÃnÃyayitvà tanayaæ $ kausalyÃyà mahÃdyutim & svayam eva pravek«yÃmi % vanaæ munini«evitam // Ram_2,68.27 // iti nÃga ivÃraïye $ tomarÃÇkuÓacodita÷ & papÃta bhuvi saækruddho % ni÷Óvasann iva pannaga÷ // Ram_2,68.28 // saæraktanetra÷ ÓithilÃmbaras tadà $ vidhÆtasarvÃbharaïa÷ paraætapa÷ & babhÆva bhÆmau patito n­pÃtmaja÷ % ÓacÅpate÷ ketur ivotsavak«aye // Ram_2,68.29 // _________________________________________________________________ tathaiva kroÓatas tasya $ bharatasya mahÃtmana÷ & kausalyà Óabdam Ãj¤Ãya % sumitrÃm idam abravÅt // Ram_2,69.1 // Ãgata÷ krÆrakÃryÃyÃ÷ $ kaikeyyà bharata÷ suta÷ & tam ahaæ dra«Âum icchÃmi % bharataæ dÅrghadarÓinam // Ram_2,69.2 // evam uktvà sumitrÃæ sà $ vivarïà malinÃmbarà & pratasthe bharato yatra % vepamÃnà vicetanà // Ram_2,69.3 // sa tu rÃmÃnujaÓ cÃpi $ Óatrughnasahitas tadà & pratasthe bharato yatra % kausalyÃyà niveÓanam // Ram_2,69.4 // tata÷ Óatrughnabharatau $ kausalyÃæ prek«ya du÷khitau & parya«vajetÃæ du÷khÃrtÃæ % patitÃæ na«ÂacetanÃm // Ram_2,69.5 // bharataæ pratyuvÃcedaæ $ kausalyà bh­Óadu÷khità & idaæ te rÃjyakÃmasya % rÃjyaæ prÃptam akaïÂakam \ samprÃptaæ bata kaikeyyà # ÓÅghraæ krÆreïa karmaïà // Ram_2,69.6 // prasthÃpya cÅravasanaæ $ putraæ me vanavÃsinam & kaikeyÅ kaæ guïaæ tatra % paÓyati krÆradarÓinÅ // Ram_2,69.7 // k«ipraæ mÃm api kaikeyÅ $ prasthÃpayitum arhati & hiraïyanÃbho yatrÃste % suto me sumahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,69.8 // atha và svayam evÃhaæ $ sumitrÃnucarà sukham & agnihotraæ purask­tya % prasthÃsye yatra rÃghava÷ // Ram_2,69.9 // kÃmaæ và svayam evÃdya $ tatra mÃæ netum arhasi & yatrÃsau puru«avyÃghras % tapyate me tapa÷ suta÷ // Ram_2,69.10 // idaæ hi tava vistÅrïaæ $ dhanadhÃnyasamÃcitam & hastyaÓvarathasampÆrïaæ % rÃjyaæ niryÃtitaæ tayà // Ram_2,69.11 // evaæ vilapamÃnÃæ tÃæ $ bharata÷ präjalis tadà & kausalyÃæ pratyuvÃcedaæ % Óokair bahubhir Ãv­tÃm // Ram_2,69.12 // Ãrye kasmÃd ajÃnantaæ $ garhase mÃm akilbi«am & vipulÃæ ca mama prÅtiæ % sthirÃæ jÃnÃsi rÃghave // Ram_2,69.13 // k­tà ÓÃstrÃnugà buddhir $ mà bhÆt tasya kadÃcana & satyasaædha÷ satÃæ Óre«Âho % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.14 // prai«yaæ pÃpÅyasÃæ yÃtu $ sÆryaæ ca prati mehatu & hantu pÃdena gÃæ suptÃæ % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.15 // kÃrayitvà mahat karma $ bhartà bh­tyam anarthakam & adharmo yo 'sya so 'syÃs tu % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.16 // paripÃlayamÃnasya $ rÃj¤o bhÆtÃni putravat & tatas tu druhyatÃæ pÃpaæ % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.17 // bali«a¬bhÃgam uddh­tya $ n­pasyÃrak«ata÷ prajÃ÷ & adharmo yo 'sya so 'syÃstu % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.18 // saæÓrutya ca tapasvibhya÷ $ sattre vai yaj¤adak«iïÃm & tÃæ vipralapatÃæ pÃpaæ % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.19 // hastyaÓvarathasambÃdhe $ yuddhe ÓastrasamÃkule & mà sma kÃr«Åt satÃæ dharmaæ % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.20 // upadi«Âaæ susÆk«mÃrthaæ $ ÓÃstraæ yatnena dhÅmatà & sa nÃÓayatu du«ÂÃtmà % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.21 // pÃyasaæ k­saraæ chÃgaæ $ v­thà so 'ÓnÃtu nirgh­ïa÷ & gurÆæÓ cÃpy avajÃnÃtu % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.22 // putrair dÃraiÓ ca bh­tyaiÓ ca $ svag­he parivÃrita÷ & sa eko m­«Âam aÓnÃtu % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.23 // rÃjastrÅbÃlav­ddhÃnÃæ $ vadhe yat pÃpam ucyate & bh­tyatyÃge ca yat pÃpaæ % tat pÃpaæ pratipadyatÃm // Ram_2,69.24 // ubhe saædhye ÓayÃnasya $ yat pÃpaæ parikalpyate & tac ca pÃpaæ bhavet tasya % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.25 // yad agnidÃyake pÃpaæ $ yat pÃpaæ gurutalpage & mitradrohe ca yat pÃpaæ % tat pÃpaæ pratipadyatÃm // Ram_2,69.26 // devatÃnÃæ pitÌïÃæ ca $ mÃtÃpitros tathaiva ca & mà sma kÃr«Åt sa ÓuÓrÆ«Ãæ % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.27 // satÃæ lokÃt satÃæ kÅrtyÃ÷ $ sajju«ÂÃt karmaïas tathà & bhraÓyatu k«ipram adyaiva % yasyÃryo 'numate gata÷ // Ram_2,69.28 // vihÅnÃæ patiputrÃbhyÃæ $ kausalyÃæ pÃrthivÃtmaja÷ & evam ÃÓvÃsayann eva % du÷khÃrto nipapÃta ha // Ram_2,69.29 // tathà tu Óapathai÷ ka«Âai÷ $ ÓapamÃnam acetanam & bharataæ Óokasaætaptaæ % kausalyà vÃkyam abravÅt // Ram_2,69.30 // mama du÷kham idaæ putra $ bhÆya÷ samupajÃyate & Óapathai÷ ÓapamÃno hi % prÃïÃn uparuïatsi me // Ram_2,69.31 // di«Âyà na calito dharmÃd $ Ãtmà te sahalak«maïa÷ & vatsa satyapratij¤o me % satÃæ lokÃn avÃpsyasi // Ram_2,69.32 // evaæ vilapamÃnasya $ du÷khÃrtasya mahÃtmana÷ & mohÃc ca ÓokasaærodhÃd % babhÆva lulitaæ mana÷ // Ram_2,69.33 // lÃlapyamÃnasya vicetanasya $ prana«Âabuddhe÷ patitasya bhÆmau & muhur muhur ni÷ÓvasataÓ ca dÅrghaæ % sà tasya Óokena jagÃma rÃtri÷ // Ram_2,69.34 // _________________________________________________________________ tam evaæ Óokasaætaptaæ $ bharataæ kekayÅsutam & uvÃca vadatÃæ Óre«Âho % vasi«Âha÷ Óre«ÂhavÃg ­«i÷ // Ram_2,70.1 // alaæ Óokena bhadraæ te $ rÃjaputra mahÃyaÓa÷ & prÃptakÃlaæ narapate÷ % kuru saæyÃnam uttaram // Ram_2,70.2 // vasi«Âhasya vaca÷ Órutvà $ bharato dhÃraïÃæ gata÷ & pretakÃryÃïi sarvÃïi % kÃrayÃmÃsa dharmavit // Ram_2,70.3 // uddh­taæ tailasaækledÃt $ sa tu bhÆmau niveÓitam & ÃpÅtavarïavadanaæ % prasuptam iva bhÆmipam // Ram_2,70.4 // niveÓya Óayane cÃgrye $ nÃnÃratnapari«k­te & tato daÓarathaæ putro % vilalÃpa sudu÷khita÷ // Ram_2,70.5 // kiæ te vyavasitaæ rÃjan $ pro«ite mayy anÃgate & vivÃsya rÃmaæ dharmaj¤aæ % lak«maïaæ ca mahÃbalam // Ram_2,70.6 // kva yÃsyasi mahÃrÃja $ hitvemaæ du÷khitaæ janam & hÅnaæ puru«asiæhena % rÃmeïÃkli«Âakarmaïà // Ram_2,70.7 // yogak«emaæ tu te rÃjan $ ko 'smin kalpayità pure & tvayi prayÃte svas tÃta % rÃme ca vanam ÃÓrite // Ram_2,70.8 // vidhavà p­thivÅ rÃjaæs $ tvayà hÅnà na rÃjate & hÅnacandreva rajanÅ % nagarÅ pratibhÃti mÃm // Ram_2,70.9 // evaæ vilapamÃnaæ taæ $ bharataæ dÅnamÃnasam & abravÅd vacanaæ bhÆyo % vasi«Âhas tu mahÃn ­«i÷ // Ram_2,70.10 // pretakÃryÃïi yÃny asya $ kartavyÃni viÓÃæpate÷ & tÃny avyagraæ mahÃbÃho % kriyantÃm avicÃritam // Ram_2,70.11 // tatheti bharato vÃkyaæ $ vasi«ÂhasyÃbhipÆjya tat & ­tvikpurohitÃcÃryÃæs % tvarayÃmÃsa sarvaÓa÷ // Ram_2,70.12 // ye tv agrato narendrasya $ agnyagÃrÃd bahi«k­tÃ÷ & ­tvigbhir yÃjakaiÓ caiva % te hriyante yathÃvidhi // Ram_2,70.13 // ÓibikÃyÃm athÃropya $ rÃjÃnaæ gatacetanam & bëpakaïÂhà vimanasas % tam Æhu÷ paricÃrakÃ÷ // Ram_2,70.14 // hiraïyaæ ca suvarïaæ ca $ vÃsÃæsi vividhÃni ca & prakiranto janà mÃrgaæ % n­pater agrato yayu÷ // Ram_2,70.15 // candanÃguruniryÃsÃn $ saralaæ padmakaæ tathà & devadÃrÆïi cÃh­tya % citÃæ cakrus tathÃpare // Ram_2,70.16 // gandhÃn uccÃvacÃæÓ cÃnyÃæs $ tatra dattvÃtha bhÆmipam & tata÷ saæveÓayÃmÃsuÓ % citÃmadhye tam ­tvija÷ // Ram_2,70.17 // tathà hutÃÓanaæ hutvà $ jepus tasya tadartvija÷ & jaguÓ ca te yathÃÓÃstraæ % tatra sÃmÃni sÃmagÃ÷ // Ram_2,70.18 // ÓibikÃbhiÓ ca yÃnaiÓ ca $ yathÃrhaæ tasya yo«ita÷ & nagarÃn niryayus tatra % v­ddhai÷ pariv­tÃs tadà // Ram_2,70.19 // prasavyaæ cÃpi taæ cakrur $ ­tvijo 'gnicitaæ n­pam & striyaÓ ca ÓokasaætaptÃ÷ % kausalyÃpramukhÃs tadà // Ram_2,70.20 // krau¤cÅnÃm iva nÃrÅïÃæ $ ninÃdas tatra ÓuÓruve & ÃrtÃnÃæ karuïaæ kÃle % kroÓantÅnÃæ sahasraÓa÷ // Ram_2,70.21 // tato rudantyo vivaÓà $ vilapya ca puna÷ puna÷ & yÃnebhya÷ sarayÆtÅram % avaterur varÃÇganÃ÷ // Ram_2,70.22 // k­todakaæ te bharatena sÃrdhaæ $ n­pÃÇganà mantripurohitÃÓ ca & puraæ praviÓyÃÓruparÅtanetrà % bhÆmau daÓÃhaæ vyanayanta du÷kham // Ram_2,70.23 // _________________________________________________________________ tato daÓÃhe 'tigate $ k­taÓauco n­pÃtmaja÷ & dvÃdaÓe 'hani samprÃpte % ÓrÃddhakarmÃïy akÃrayat // Ram_2,71.1 // brÃhmaïebhyo dadau ratnaæ $ dhanam annaæ ca pu«kalam & bÃstikaæ bahuÓuklaæ ca % gÃÓ cÃpi ÓataÓas tathà // Ram_2,71.2 // dÃsÅdÃsaæ ca yÃnaæ ca $ veÓmÃni sumahÃnti ca & brÃhmaïebhyo dadau putro % rÃj¤as tasyaurdhvadaihikam // Ram_2,71.3 // tata÷ prabhÃtasamaye $ divase 'tha trayodaÓe & vilalÃpa mahÃbÃhur % bharata÷ ÓokamÆrchita÷ // Ram_2,71.4 // ÓabdÃpihitakaïÂhaÓ ca $ ÓodhanÃrtham upÃgata÷ & citÃmÆle pitur vÃkyam % idam Ãha sudu÷khita÷ // Ram_2,71.5 // tÃta yasmin nis­«Âo 'haæ $ tvayà bhrÃtari rÃghave & tasmin vanaæ pravrajite % ÓÆnye tyakto 'smy ahaæ tvayà // Ram_2,71.6 // yathÃgatir anÃthÃyÃ÷ $ putra÷ pravrÃjito vanam & tÃm ambÃæ tÃta kausalyÃæ % tyaktvà tvaæ kva gato n­pa // Ram_2,71.7 // d­«Âvà bhasmÃruïaæ tac ca $ dagdhÃsthisthÃnamaï¬alam & pitu÷ ÓarÅranirvÃïaæ % ni«Âanan vi«asÃda ha // Ram_2,71.8 // sa tu d­«Âvà rudan dÅna÷ $ papÃta dharaïÅtale & utthÃpyamÃna÷ Óakrasya % yantradhvaja iva cyuta÷ // Ram_2,71.9 // abhipetus tata÷ sarve $ tasyÃmÃtyÃ÷ Óucivratam & antakÃle nipatitaæ % yayÃtim ­«ayo yathà // Ram_2,71.10 // ÓatrughnaÓ cÃpi bharataæ $ d­«Âvà Óokapariplutam & visaæj¤o nyapatad bhÆmau % bhÆmipÃlam anusmaran // Ram_2,71.11 // unmatta iva niÓcetà $ vilalÃpa sudu÷khita÷ & sm­tvà pitur guïÃÇgÃni % tÃni tÃni tadà tadà // Ram_2,71.12 // mantharÃprabhavas tÅvra÷ $ kaikeyÅgrÃhasaækula÷ & varadÃnamayo 'k«obhyo % 'majjayac chokasÃgara÷ // Ram_2,71.13 // sukumÃraæ ca bÃlaæ ca $ satataæ lÃlitaæ tvayà & kva tÃta bharataæ hitvà % vilapantaæ gato bhavÃn // Ram_2,71.14 // nanu bhojye«u pÃne«u $ vastre«v Ãbharaïe«u ca & pravÃrayasi na÷ sarvÃæs % tan na÷ ko 'dya kari«yati // Ram_2,71.15 // avadÃraïakÃle tu $ p­thivÅ nÃvadÅryate & vihÅnà yà tvayà rÃj¤Ã % dharmaj¤ena mahÃtmanà // Ram_2,71.16 // pitari svargam Ãpanne $ rÃme cÃraïyam ÃÓrite & kiæ me jÅvitasÃmarthyaæ % pravek«yÃmi hutÃÓanam // Ram_2,71.17 // hÅno bhrÃtrà ca pitrà ca $ ÓÆnyÃm ik«vÃkupÃlitÃm & ayodhyÃæ na pravek«yÃmi % pravek«yÃmi tapovanam // Ram_2,71.18 // tayor vilapitaæ Órutvà $ vyasanaæ cÃnvavek«ya tat & bh­Óam Ãrtatarà bhÆya÷ % sarva evÃnugÃmina÷ // Ram_2,71.19 // tato vi«aïïau ÓrÃntau ca $ ÓatrughnabharatÃv ubhau & dharaïyÃæ saævyace«ÂetÃæ % bhagnaÓ­ÇgÃv ivar«abhau // Ram_2,71.20 // tata÷ prak­timÃn vaidya÷ $ pitur e«Ãæ purohita÷ & vasi«Âho bharataæ vÃkyam % utthÃpya tam uvÃca ha // Ram_2,71.21 // trÅïi dvaædvÃni bhÆte«u $ prav­ttÃny aviÓe«ata÷ & te«u cÃparihÃrye«u % naivaæ bhavitum arhati // Ram_2,71.22 // sumantraÓ cÃpi Óatrughnam $ utthÃpyÃbhiprasÃdya ca & ÓrÃvayÃmÃsa tattvaj¤a÷ % sarvabhÆtabhavÃbhavau // Ram_2,71.23 // utthitau tau naravyÃghrau $ prakÃÓete yaÓasvinau & var«Ãtapapariklinnau % p­thag indradhvajÃv iva // Ram_2,71.24 // aÓrÆïi parim­dnantau $ raktÃk«au dÅnabhëiïau & amÃtyÃs tvarayanti sma % tanayau cÃparÃ÷ kriyÃ÷ // Ram_2,71.25 // _________________________________________________________________ atra yÃtrÃæ samÅhantaæ $ Óatrughno lak«maïÃnuja÷ & bharataæ Óokasaætaptam % idaæ vacanam abravÅt // Ram_2,72.1 // gatir ya÷ sarvabhÆtÃnÃæ $ du÷khe kiæ punar Ãtmana÷ & sa rÃma÷ sattvasampanna÷ % striyà pravrÃjito vanam // Ram_2,72.2 // balavÃn vÅryasampanno $ lak«maïo nÃma yo 'py asau & kiæ na mocayate rÃmaæ % k­tvÃpi pit­nigraham // Ram_2,72.3 // pÆrvam eva tu nigrÃhya÷ $ samavek«ya nayÃnayau & utpathaæ ya÷ samÃrƬho % nÃryà rÃjà vaÓaæ gata÷ // Ram_2,72.4 // iti sambhëamÃïe tu $ Óatrughne lak«maïÃnuje & prÃgdvÃre 'bhÆt tadà kubjà % sarvÃbharaïabhÆ«ità // Ram_2,72.5 // liptà candanasÃreïa $ rÃjavastrÃïi bibhratÅ & mekhalÃdÃmabhiÓ citrai % rajjubaddheva vÃnarÅ // Ram_2,72.6 // tÃæ samÅk«ya tadà dvÃ÷stho $ bh­Óaæ pÃpasya kÃriïÅm & g­hÅtvÃkaruïÃæ kubjÃæ % ÓatrughnÃya nyavedayat // Ram_2,72.7 // yasyÃ÷ k­te vane rÃmo $ nyastadehaÓ ca va÷ pità & seyaæ pÃpà n­Óaæsà ca % tasyÃ÷ kuru yathÃmati // Ram_2,72.8 // ÓatrughnaÓ ca tad Ãj¤Ãya $ vacanaæ bh­Óadu÷khita÷ & anta÷puracarÃn sarvÃn % ity uvÃca dh­tavrata÷ // Ram_2,72.9 // tÅvram utpÃditaæ du÷khaæ $ bhrÃtÌïÃæ me tathà pitu÷ & yayà seyaæ n­Óaæsasya % karmaïa÷ phalam aÓnutÃm // Ram_2,72.10 // evam uktà ca tenÃÓu $ sakhÅjanasamÃv­tà & g­hÅtà balavat kubjà % sà tadg­ham anÃdayat // Ram_2,72.11 // tata÷ subh­Óasaætaptas $ tasyÃ÷ sarva÷ sakhÅjana÷ & kruddham Ãj¤Ãya Óatrughnaæ % vyapalÃyata sarvaÓa÷ // Ram_2,72.12 // amantrayata k­tsnaÓ ca $ tasyÃ÷ sarvasakhÅjana÷ & yathÃyaæ samupakrÃnto % ni÷Óe«aæ na÷ kari«yati // Ram_2,72.13 // sÃnukroÓÃæ vadÃnyÃæ ca $ dharmaj¤Ãæ ca yaÓasvinÅm & kausalyÃæ Óaraïaæ yÃma÷ % sà hi no 'stu dhruvà gati÷ // Ram_2,72.14 // sa ca ro«eïa tÃmrÃk«a÷ $ Óatrughna÷ ÓatrutÃpana÷ & vicakar«a tadà kubjÃæ % kroÓantÅæ p­thivÅtale // Ram_2,72.15 // tasyà hy Ãk­«yamÃïÃyà $ mantharÃyÃs tatas tata÷ & citraæ bahuvidhaæ bhÃï¬aæ % p­thivyÃæ tad vyaÓÅryata // Ram_2,72.16 // tena bhÃï¬ena saækÅrïaæ $ ÓrÅmadrÃjaniveÓanam & aÓobhata tadà bhÆya÷ % ÓÃradaæ gaganaæ yathà // Ram_2,72.17 // sa balÅ balavat krodhÃd $ g­hÅtvà puru«ar«abha÷ & kaikeyÅm abhinirbhartsya % babhëe paru«aæ vaca÷ // Ram_2,72.18 // tair vÃkyai÷ paru«air du÷khai÷ $ kaikeyÅ bh­Óadu÷khità & Óatrughnabhayasaætrastà % putraæ Óaraïam Ãgatà // Ram_2,72.19 // tÃæ prek«ya bharata÷ kruddhaæ $ Óatrughnam idam abravÅt & avadhyÃ÷ sarvabhÆtÃnÃæ % pramadÃ÷ k«amyatÃm iti // Ram_2,72.20 // hanyÃm aham imÃæ pÃpÃæ $ kaikeyÅæ du«ÂacÃriïÅm & yadi mÃæ dhÃrmiko rÃmo % nÃsÆyen mÃt­ghÃtakam // Ram_2,72.21 // imÃm api hatÃæ kubjÃæ $ yadi jÃnÃti rÃghava÷ & tvÃæ ca mÃæ caiva dharmÃtmà % nÃbhibhëi«yate dhruvam // Ram_2,72.22 // bharatasya vaca÷ Órutvà $ Óatrughno lak«maïÃnuja÷ & nyavartata tato ro«Ãt % tÃæ mumoca ca mantharÃm // Ram_2,72.23 // sà pÃdamÆle kaikeyyà $ mantharà nipapÃta ha & ni÷ÓvasantÅ sudu÷khÃrtà % k­païaæ vilalÃpa ca // Ram_2,72.24 // Óatrughnavik«epavimƬhasaæj¤Ãæ $ samÅk«ya kubjÃæ bharatasya mÃtà & Óanai÷ samÃÓvÃsayad ÃrtarÆpÃæ % krau¤cÅæ vilagnÃm iva vÅk«amÃïÃm // Ram_2,72.25 // _________________________________________________________________ tata÷ prabhÃtasamaye $ divase 'tha caturdaÓe & sametya rÃjakartÃro % bharataæ vÃkyam abruvan // Ram_2,73.1 // gato daÓaratha÷ svargaæ $ yo no gurutaro guru÷ & rÃmaæ pravrÃjya vai jye«Âhaæ % lak«maïaæ ca mahÃbalam // Ram_2,73.2 // tvam adya bhava no rÃjà $ rÃjaputra mahÃyaÓa÷ & saægatyà nÃparÃdhnoti % rÃjyam etad anÃyakam // Ram_2,73.3 // Ãbhi«ecanikaæ sarvam $ idam ÃdÃya rÃghava & pratÅk«ate tvÃæ svajana÷ % ÓreïayaÓ ca n­pÃtmaja // Ram_2,73.4 // rÃjyaæ g­hÃïa bharata $ pit­paitÃmahaæ mahat & abhi«ecaya cÃtmÃnaæ % pÃhi cÃsmÃn narar«abha // Ram_2,73.5 // Ãbhi«ecanikaæ bhÃï¬aæ $ k­tvà sarvaæ pradak«iïam & bharatas taæ janaæ sarvaæ % pratyuvÃca dh­tavrata÷ // Ram_2,73.6 // jye«Âhasya rÃjatà nityam $ ucità hi kulasya na÷ & naivaæ bhavanto mÃæ vaktum % arhanti kuÓalà janÃ÷ // Ram_2,73.7 // rÃma÷ pÆrvo hi no bhrÃtà $ bhavi«yati mahÅpati÷ & ahaæ tv araïye vatsyÃmi % var«Ãïi nava pa¤ca ca // Ram_2,73.8 // yujyatÃæ mahatÅ senà $ caturaÇgamahÃbalà & Ãnayi«yÃmy ahaæ jye«Âhaæ % bhrÃtaraæ rÃghavaæ vanÃt // Ram_2,73.9 // Ãbhi«ecanikaæ caiva $ sarvam etad upask­tam & purask­tya gami«yÃmi % rÃmahetor vanaæ prati // Ram_2,73.10 // tatraiva taæ naravyÃghram $ abhi«icya purask­tam & Ãne«yÃmi tu vai rÃmaæ % havyavÃham ivÃdhvarÃt // Ram_2,73.11 // na sakÃmÃæ kari«yÃmi $ svÃm imÃæ mÃt­gandhinÅm & vane vatsyÃmy ahaæ durge % rÃmo rÃjà bhavi«yati // Ram_2,73.12 // kriyatÃæ Óilpibhi÷ panthÃ÷ $ samÃni vi«amÃïi ca & rak«iïaÓ cÃnusaæyÃntu % pathi durgavicÃrakÃ÷ // Ram_2,73.13 // evaæ sambhëamÃïaæ taæ $ rÃmahetor n­pÃtmajam & pratyuvÃca jana÷ sarva÷ % ÓrÅmadvÃkyam anuttamam // Ram_2,73.14 // evaæ te bhëamÃïasya $ padmà ÓrÅr upati«ÂhatÃm & yas tvaæ jye«Âhe n­pasute % p­thivÅæ dÃtum icchasi // Ram_2,73.15 // anuttamaæ tad vacanaæ n­pÃtmaja $ prabhëitaæ saæÓravaïe niÓamya ca & prahar«ajÃs taæ prati bëpabindavo % nipetur ÃryÃnananetrasambhavÃ÷ // Ram_2,73.16 // Æcus te vacanam idaæ niÓamya h­«ÂÃ÷ $ sÃmÃtyÃ÷ sapari«ado viyÃtaÓokÃ÷ & panthÃnaæ naravarabhaktimä janaÓ ca % vyÃdi«Âas tava vacanÃc ca Óilpivarga÷ // Ram_2,73.17 // _________________________________________________________________ atha bhÆmipradeÓaj¤Ã÷ $ sÆtrakarmaviÓÃradÃ÷ & svakarmÃbhiratÃ÷ ÓÆrÃ÷ % khanakà yantrakÃs tathà // Ram_2,74.1 // karmÃntikÃ÷ sthapataya÷ $ puru«Ã yantrakovidÃ÷ & tathà vardhakayaÓ caiva % mÃrgiïo v­k«atak«akÃ÷ // Ram_2,74.2 // kÆpakÃrÃ÷ sudhÃkÃrà $ vaæÓakarmak­tas tathà & samarthà ye ca dra«ÂÃra÷ % puratas te pratasthire // Ram_2,74.3 // sa tu har«Ãt tam uddeÓaæ $ janaugho vipula÷ prayÃn & aÓobhata mahÃvega÷ % sÃgarasyeva parvaïi // Ram_2,74.4 // te svavÃraæ samÃsthÃya $ vartmakarmÃïi kovidÃ÷ & karaïair vividhopetai÷ % purastÃt sampratasthire // Ram_2,74.5 // latÃvallÅÓ ca gulmÃæÓ ca $ sthÃïÆn aÓmana eva ca & janÃs te cakrire mÃrgaæ % chindanto vividhÃn drumÃn // Ram_2,74.6 // av­k«e«u ca deÓe«u $ kecid v­k«Ãn aropayan & kecit kuÂhÃrai« ÂaÇkaiÓ ca % dÃtraiÓ chindan kvacit kvacit // Ram_2,74.7 // apare vÅraïastambÃn $ balino balavattarÃ÷ & vidhamanti sma durgÃïi % sthalÃni ca tatas tata÷ // Ram_2,74.8 // apare 'pÆrayan kÆpÃn $ pÃæsubhi÷ Óvabhram Ãyatam & nimnabhÃgÃæs tathà kecit % samÃæÓ cakru÷ samantata÷ // Ram_2,74.9 // babandhur bandhanÅyÃæÓ ca $ k«odyÃn saæcuk«udus tadà & bibhidur bhedanÅyÃæÓ ca % tÃæs tÃn deÓÃn narÃs tadà // Ram_2,74.10 // acireïaiva kÃlena $ parivÃhÃn bahÆdakÃn & cakrur bahuvidhÃkÃrÃn % sÃgarapratimÃn bahÆn \ udapÃnÃn bahuvidhÃn # vedikÃparimaï¬itÃn // Ram_2,74.11 // sa sudhÃkuÂÂimatala÷ $ prapu«pitamahÅruha÷ & mattodghu«Âadvijagaïa÷ % patÃkÃbhir alaæk­ta÷ // Ram_2,74.12 // candanodakasaæsikto $ nÃnÃkusumabhÆ«ita÷ & bahv aÓobhata senÃyÃ÷ % panthÃ÷ svargapathopama÷ // Ram_2,74.13 // Ãj¤ÃpyÃtha yathÃj¤apti $ yuktÃs te 'dhik­tà narÃ÷ & ramaïÅye«u deÓe«u % bahusvÃduphale«u ca // Ram_2,74.14 // yo niveÓas tv abhipreto $ bharatasya mahÃtmana÷ & bhÆyas taæ ÓobhayÃmÃsur % bhÆ«Ãbhir bhÆ«aïopamam // Ram_2,74.15 // nak«atre«u praÓaste«u $ muhÆrte«u ca tadvida÷ & niveÓaæ sthÃpayÃmÃsur % bharatasya mahÃtmana÷ // Ram_2,74.16 // bahupÃæsucayÃÓ cÃpi $ parikhÃparivÃritÃ÷ & tatrendrakÅlapratimÃ÷ % pratolÅvaraÓobhitÃ÷ // Ram_2,74.17 // prÃsÃdamÃlÃsaæyuktÃ÷ $ saudhaprÃkÃrasaæv­tÃ÷ & patÃkÃÓobhitÃ÷ sarve % sunirmitamahÃpathÃ÷ // Ram_2,74.18 // visarpadbhir ivÃkÃÓe $ viÂaÇkÃgravimÃnakai÷ & samucchritair niveÓÃs te % babhu÷ ÓakrapuropamÃ÷ // Ram_2,74.19 // jÃhnavÅæ tu samÃsÃdya $ vividhadrumakÃnanÃm & ÓÅtalÃmalapÃnÅyÃæ % mahÃmÅnasamÃkulÃm // Ram_2,74.20 // sacandratÃrÃgaïamaï¬itaæ yathà $ nabha÷ k«apÃyÃm amalaæ virÃjate & narendramÃrga÷ sa tathà vyarÃjata % krameïa ramya÷ ÓubhaÓilpinirmita÷ // Ram_2,74.21 // _________________________________________________________________ tato nÃndÅmukhÅæ rÃtriæ $ bharataæ sÆtamÃgadhÃ÷ & tu«Âuvur vÃgviÓe«aj¤Ã÷ % stavair maÇgalasaæhitai÷ // Ram_2,75.1 // suvarïakoïÃbhihata÷ $ prÃïadad yÃmadundubhi÷ & dadhmu÷ ÓaÇkhÃæÓ ca ÓataÓo % vÃdyÃæÓ coccÃvacasvarÃn // Ram_2,75.2 // sa tÆryagho«a÷ sumahÃn $ divam ÃpÆrayann iva & bharataæ Óokasaætaptaæ % bhÆya÷ Óokair arandhrayat // Ram_2,75.3 // tata÷ prabuddho bharatas $ taæ gho«aæ saænivartya ca & nÃhaæ rÃjeti cÃpy uktvà % Óatrughnam idam abravÅt // Ram_2,75.4 // paÓya Óatrughna kaikeyyà $ lokasyÃpak­taæ mahat & vis­jya mayi du÷khÃni % rÃjà daÓaratho gata÷ // Ram_2,75.5 // tasyai«Ã dharmarÃjasya $ dharmamÆlà mahÃtmana÷ & paribhramati rÃjaÓrÅr % naur ivÃkarïikà jale // Ram_2,75.6 // ity evaæ bharataæ prek«ya $ vilapantaæ vicetanam & k­païaæ rurudu÷ sarvÃ÷ % sasvaraæ yo«itas tadà // Ram_2,75.7 // tathà tasmin vilapati $ vasi«Âho rÃjadharmavit & sabhÃm ik«vÃkunÃthasya % praviveÓa mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,75.8 // ÓÃtakumbhamayÅæ ramyÃæ $ maïiratnasamÃkulÃm & sudharmÃm iva dharmÃtmà % sagaïa÷ pratyapadyata // Ram_2,75.9 // sa käcanamayaæ pÅÂhaæ $ parÃrdhyÃstaraïÃv­tam & adhyÃsta sarvavedaj¤o % dÆtÃn anuÓaÓÃsa ca // Ram_2,75.10 // brÃhmaïÃn k«atriyÃn yodhÃn $ amÃtyÃn gaïavallabhÃn & k«ipram ÃnayatÃvyagrÃ÷ % k­tyam Ãtyayikaæ hi na÷ // Ram_2,75.11 // tato halahalÃÓabdo $ mahÃn samudapadyata & rathair aÓvair gajaiÓ cÃpi % janÃnÃm upagacchatÃm // Ram_2,75.12 // tato bharatam ÃyÃntaæ $ Óatakratum ivÃmarÃ÷ & pratyanandan prak­tayo % yathà daÓarathaæ tathà // Ram_2,75.13 // hrada iva timinÃgasaæv­ta÷ $ stimitajalo maïiÓaÇkhaÓarkara÷ & daÓarathasutaÓobhità sabhà % sadaÓaratheva babhau yathà purà // Ram_2,75.14 // _________________________________________________________________ tÃm ÃryagaïasampÆrïÃæ $ bharata÷ pragrahÃæ sabhÃm & dadarÓa buddhisampanna÷ % pÆrïacandrÃæ niÓÃm iva // Ram_2,76.1 // ÃsanÃni yathÃnyÃyam $ ÃryÃïÃæ viÓatÃæ tadà & ad­Óyata ghanÃpÃye % pÆrïacandreva ÓarvarÅ // Ram_2,76.2 // rÃj¤as tu prak­tÅ÷ sarvÃ÷ $ samagrÃ÷ prek«ya dharmavit & idaæ purohito vÃkyaæ % bharataæ m­du cÃbravÅt // Ram_2,76.3 // tÃta rÃjà daÓaratha÷ $ svargato dharmam Ãcaran & dhanadhÃnyavatÅæ sphÅtÃæ % pradÃya p­thivÅæ tava // Ram_2,76.4 // rÃmas tathà satyadh­ti÷ $ satÃæ dharmam anusmaran & nÃjahÃt pitur ÃdeÓaæ % ÓaÓÅ jyotsnÃm ivodita÷ // Ram_2,76.5 // pitrà bhrÃtrà ca te dattaæ $ rÃjyaæ nihatakaïÂakam & tad bhuÇk«va muditÃmÃtya÷ % k«ipram evÃbhi«ecaya // Ram_2,76.6 // udÅcyÃÓ ca pratÅcyÃÓ ca $ dÃk«iïÃtyÃÓ ca kevalÃ÷ & koÂyÃparÃntÃ÷ sÃmudrà % ratnÃny abhiharantu te // Ram_2,76.7 // tac chrutvà bharato vÃkyaæ $ ÓokenÃbhiparipluta÷ & jagÃma manasà rÃmaæ % dharmaj¤o dharmakÃÇk«ayà // Ram_2,76.8 // sa bëpakalayà vÃcà $ kalahaæsasvaro yuvà & vilalÃpa sabhÃmadhye % jagarhe ca purohitam // Ram_2,76.9 // caritabrahmacaryasya $ vidyà snÃtasya dhÅmata÷ & dharme prayatamÃnasya % ko rÃjyaæ madvidho haret // Ram_2,76.10 // kathaæ daÓarathÃj jÃto $ bhaved rÃjyÃpahÃraka÷ & rÃjyaæ cÃhaæ ca rÃmasya % dharmaæ vaktum ihÃrhasi // Ram_2,76.11 // jye«Âha÷ Óre«ÂhaÓ ca dharmÃtmà $ dilÅpanahu«opama÷ & labdhum arhati kÃkutstho % rÃjyaæ daÓaratho yathà // Ram_2,76.12 // anÃryaju«Âam asvargyaæ $ kuryÃæ pÃpam ahaæ yadi & ik«vÃkÆïÃm ahaæ loke % bhaveyaæ kulapÃæsana÷ // Ram_2,76.13 // yaddhi mÃtrà k­taæ pÃpaæ $ nÃhaæ tad abhirocaye & ihastho vanadurgasthaæ % namasyÃmi k­täjali÷ // Ram_2,76.14 // rÃmam evÃnugacchÃmi $ sa rÃjà dvipadÃæ vara÷ & trayÃïÃm api lokÃnÃæ % rÃghavo rÃjyam arhati // Ram_2,76.15 // tad vÃkyaæ dharmasaæyuktaæ $ Órutvà sarve sabhÃsada÷ & har«Ãn mumucur aÓrÆïi % rÃme nihitacetasa÷ // Ram_2,76.16 // yadi tv Ãryaæ na Óak«yÃmi $ vinivartayituæ vanÃt & vane tatraiva vatsyÃmi % yathÃryo lak«maïas tathà // Ram_2,76.17 // sarvopÃyaæ tu varti«ye $ vinivartayituæ balÃt & samak«am ÃryamiÓrÃïÃæ % sÃdhÆnÃæ guïavartinÃm // Ram_2,76.18 // evam uktvà tu dharmÃtmà $ bharato bhrÃt­vatsala÷ & samÅpastham uvÃcedaæ % sumantraæ mantrakovidam // Ram_2,76.19 // tÆrïam utthÃya gaccha tvaæ $ sumantra mama ÓÃsanÃt & yÃtrÃm Ãj¤Ãpaya k«ipraæ % balaæ caiva samÃnaya // Ram_2,76.20 // evam ukta÷ sumantras tu $ bharatena mahÃtmanà & prah­«Âa÷ so 'diÓat sarvaæ % yathà saædi«Âam i«Âavat // Ram_2,76.21 // tÃ÷ prah­«ÂÃ÷ prak­tayo $ balÃdhyak«Ã balasya ca & Órutvà yÃtrÃæ samÃj¤aptÃæ % rÃghavasya nivartane // Ram_2,76.22 // tato yodhÃÇganÃ÷ sarvà $ bhartÌn sarvÃn g­he g­he & yÃtrÃgamanam Ãj¤Ãya % tvarayanti sma har«itÃ÷ // Ram_2,76.23 // te hayair gorathai÷ ÓÅghrai÷ $ syandanaiÓ ca manojavai÷ & saha yodhair balÃdhyak«Ã % balaæ sarvam acodayan // Ram_2,76.24 // sajjaæ tu tad balaæ d­«Âvà $ bharato gurusaænidhau & rathaæ me tvarayasveti % sumantraæ pÃrÓvato 'bravÅt // Ram_2,76.25 // bharatasya tu tasyÃj¤Ãæ $ pratig­hya prahar«ita÷ & rathaæ g­hÅtvà prayayau % yuktaæ paramavÃjibhi÷ // Ram_2,76.26 // sa rÃghava÷ satyadh­ti÷ pratÃpavÃn $ bruvan suyuktaæ d­¬hasatyavikrama÷ & guruæ mahÃraïyagataæ yaÓasvinaæ % prasÃdayi«yan bharato 'bravÅt tadà // Ram_2,76.27 // tÆrïaæ samutthÃya sumantra gaccha $ balasya yogÃya balapradhÃnÃn & Ãnetum icchÃmi hi taæ vanasthaæ % prasÃdya rÃmaæ jagato hitÃya // Ram_2,76.28 // sa sÆtaputro bharatena samyag $ Ãj¤Ãpita÷ saæparipÆrïakÃma÷ & ÓaÓÃsa sarvÃn prak­tipradhÃnÃn % balasya mukhyÃæÓ ca suh­jjanaæ ca // Ram_2,76.29 // tata÷ samutthÃya kule kule te $ rÃjanyavaiÓyà v­«alÃÓ ca viprÃ÷ & ayÆyujann u«ÂrarathÃn kharÃæÓ ca % nÃgÃn hayÃæÓ caiva kulaprasÆtÃn // Ram_2,76.30 // _________________________________________________________________ tata÷ samutthita÷ kÃlyam $ ÃsthÃya syandanottamam & prayayau bharata÷ ÓÅghraæ % rÃmadarÓanakÃÇk«ayà // Ram_2,77.1 // agrata÷ prayayus tasya $ sarve mantripurodhasa÷ & adhiruhya hayair yuktÃn % rathÃn sÆryarathopamÃn // Ram_2,77.2 // navanÃgasahasrÃïi $ kalpitÃni yathÃvidhi & anvayur bharataæ yÃntam % ik«vÃkukulanandanam // Ram_2,77.3 // «a«ÂhÅ rathasahasrÃïi $ dhanvino vividhÃyudhÃ÷ & anvayur bharataæ yÃntaæ % rÃjaputraæ yaÓasvinam // Ram_2,77.4 // Óataæ sahasrÃïy aÓvÃnÃæ $ samÃrƬhÃni rÃghavam & anvayur bharataæ yÃntaæ % rÃjaputraæ yaÓasvinam // Ram_2,77.5 // kaikeyÅ ca sumitrà ca $ kausalyà ca yaÓasvinÅ & rÃmÃnayanasaæh­«Âà % yayur yÃnena bhÃsvatà // Ram_2,77.6 // prayÃtÃÓ cÃryasaæghÃtà $ rÃmaæ dra«Âuæ salak«maïam & tasyaiva ca kathÃÓ citrÃ÷ % kurvÃïà h­«ÂamÃnasÃ÷ // Ram_2,77.7 // meghaÓyÃmaæ mahÃbÃhuæ $ sthirasattvaæ d­¬havratam & kadà drak«yÃmahe rÃmaæ % jagata÷ ÓokanÃÓanam // Ram_2,77.8 // d­«Âa eva hi na÷ Óokam $ apane«yati rÃghava÷ & tama÷ sarvasya lokasya % samudyann iva bhÃskara÷ // Ram_2,77.9 // ity evaæ kathayantas te $ samprah­«ÂÃ÷ kathÃ÷ ÓubhÃ÷ & pari«vajÃnÃÓ cÃnyonyaæ % yayur nÃgarikÃs tadà // Ram_2,77.10 // ye ca tatrÃpare sarve $ saæmatà ye ca naigamÃ÷ & rÃmaæ prati yayur h­«ÂÃ÷ % sarvÃ÷ prak­tayas tadà // Ram_2,77.11 // maïikÃrÃÓ ca ye kecit $ kumbhakÃrÃÓ ca ÓobhanÃ÷ & sÆtrakarmak­taÓ caiva % ye ca ÓastropajÅvina÷ // Ram_2,77.12 // mÃyÆrakÃ÷ krÃkacikà $ rocakà vedhakÃs tathà & dantakÃrÃ÷ sudhÃkÃrÃs % tathà gandhopajÅvina÷ // Ram_2,77.13 // suvarïakÃrÃ÷ prakhyÃtÃs $ tathà kambaladhÃvakÃ÷ & snÃpakÃcchÃdakà vaidyà % dhÆpakÃ÷ Óauï¬ikÃs tathà // Ram_2,77.14 // rajakÃs tunnavÃyÃÓ ca $ grÃmagho«amahattarÃ÷ & ÓailÆ«ÃÓ ca saha strÅbhir % yÃnti kaivartakÃs tathà // Ram_2,77.15 // samÃhità vedavido $ brÃhmaïà v­ttasaæmatÃ÷ & gorathair bharataæ yÃntam % anujagmu÷ sahasraÓa÷ // Ram_2,77.16 // suve«Ã÷ ÓuddhavasanÃs $ tÃmram­«ÂÃnulepanÃ÷ & sarve te vividhair yÃnai÷ % Óanair bharatam anvayu÷ // Ram_2,77.17 // prah­«Âamudità senà $ sÃnvayÃt kaikayÅsutam & vyavÃti«Âhata sà senà % bharatasyÃnuyÃyinÅ // Ram_2,77.18 // nirÅk«yÃnugatÃæ senÃæ $ tÃæ ca gaÇgÃæ ÓivodakÃm & bharata÷ sacivÃn sarvÃn % abravÅd vÃkyakovida÷ // Ram_2,77.19 // niveÓayata me sainyam $ abhiprÃyeïa sarvaÓa÷ & viÓrÃntÃ÷ pratari«yÃma÷ % Óva idÃnÅæ mahÃnadÅm // Ram_2,77.20 // dÃtuæ ca tÃvad icchÃmi $ svar gatasya mahÅpate÷ & aurdhvadehanimittÃrtham % avatÅryodakaæ nadÅm // Ram_2,77.21 // tasyaivaæ bruvato 'mÃtyÃs $ tathety uktvà samÃhitÃ÷ & nyaveÓayaæs tÃæÓ chandena % svena svena p­thakp­thak // Ram_2,77.22 // niveÓya gaÇgÃm anu tÃæ mahÃnadÅæ $ camÆæ vidhÃnai÷ paribarhaÓobhinÅm & uvÃsa rÃmasya tadà mahÃtmano % vicintayÃno bharato nivartanam // Ram_2,77.23 // _________________________________________________________________ tato nivi«ÂÃæ dhvajinÅæ $ gaÇgÃm anvÃÓritÃæ nadÅm & ni«ÃdarÃjo d­«Âvaiva % j¤ÃtÅn saætvarito 'bravÅt // Ram_2,78.1 // mahatÅyam ata÷ senà $ sÃgarÃbhà prad­Óyate & nÃsyÃntam avagacchÃmi % manasÃpi vicintayan // Ram_2,78.2 // sa e«a hi mahÃkÃya÷ $ kovidÃradhvajo rathe & bandhayi«yati và dÃÓÃn % atha vÃsmÃn vadhi«yati // Ram_2,78.3 // atha dÃÓarathiæ rÃmaæ $ pitrà rÃjyÃd vivÃsitam & bharata÷ kaikeyÅputro % hantuæ samadhigacchati // Ram_2,78.4 // bhartà caiva sakhà caiva $ rÃmo dÃÓarathir mama & tasyÃrthakÃmÃ÷ saænaddhà % gaÇgÃnÆpe 'tra ti«Âhata // Ram_2,78.5 // ti«Âhantu sarvadÃÓÃÓ ca $ gaÇgÃm anvÃÓrità nadÅm & balayuktà nadÅrak«Ã % mÃæsamÆlaphalÃÓanÃ÷ // Ram_2,78.6 // nÃvÃæ ÓatÃnÃæ pa¤cÃnÃæ $ kaivartÃnÃæ Óataæ Óatam & saænaddhÃnÃæ tathà yÆnÃæ % ti«Âhantv ity abhyacodayat // Ram_2,78.7 // yadà tu«Âas tu bharato $ rÃmasyeha bhavi«yati & seyaæ svastimayÅ senà % gaÇgÃm adya tari«yati // Ram_2,78.8 // ity uktvopÃyanaæ g­hya $ matsyamÃæsamadhÆni ca & abhicakrÃma bharataæ % ni«ÃdÃdhipatir guha÷ // Ram_2,78.9 // tam ÃyÃntaæ tu samprek«ya $ sÆtaputra÷ pratÃpavÃn & bharatÃyÃcacak«e 'tha % vinayaj¤o vinÅtavat // Ram_2,78.10 // e«a j¤Ãtisahasreïa $ sthapati÷ parivÃrita÷ & kuÓalo daï¬akÃraïye % v­ddho bhrÃtuÓ ca te sakhà // Ram_2,78.11 // tasmÃt paÓyatu kÃkutstha $ tvÃæ ni«ÃdÃdhipo guha÷ & asaæÓayaæ vijÃnÅte % yatra tau rÃmalak«maïau // Ram_2,78.12 // etat tu vacanaæ Órutvà $ sumantrÃd bharata÷ Óubham & uvÃca vacanaæ ÓÅghraæ % guha÷ paÓyatu mÃm iti // Ram_2,78.13 // labdhvÃbhyanuj¤Ãæ saæh­«Âo $ j¤Ãtibhi÷ parivÃrita÷ & Ãgamya bharataæ prahvo % guho vacanam abravÅt // Ram_2,78.14 // ni«kuÂaÓ caiva deÓo 'yaæ $ va¤citÃÓ cÃpi te vayam & nivedayÃmas te sarve % svake dÃÓakule vasa // Ram_2,78.15 // asti mÆlaæ phalaæ caiva $ ni«Ãdai÷ samupÃh­tam & Ãrdraæ ca mÃæsaæ Óu«kaæ ca % vanyaæ coccÃvacaæ mahat // Ram_2,78.16 // ÃÓaæse svÃÓità senà $ vatsyatÅmÃæ vibhÃvarÅm & arcito vividhai÷ kÃmai÷ % Óva÷ sasainyo gami«yasi // Ram_2,78.17 // _________________________________________________________________ evam uktas tu bharato $ ni«ÃdÃdhipatiæ guham & pratyuvÃca mahÃprÃj¤o % vÃkyaæ hetvarthasaæhitam // Ram_2,79.1 // Ærjita÷ khalu te kÃma÷ $ k­to mama guro÷ sakhe & yo me tvam Åd­ÓÅæ senÃm % eko 'bhyarcitum icchasi // Ram_2,79.2 // ity uktvà tu mahÃtejà $ guhaæ vacanam uttamam & abravÅd bharata÷ ÓrÅmÃn % ni«ÃdÃdhipatiæ puna÷ // Ram_2,79.3 // katareïa gami«yÃmi $ bharadvÃjÃÓramaæ guha & gahano 'yaæ bh­Óaæ deÓo % gaÇgÃnÆpo duratyaya÷ // Ram_2,79.4 // tasya tadvacanaæ Órutvà $ rÃjaputrasya dhÅmata÷ & abravÅt präjalir vÃkyaæ % guho gahanagocara÷ // Ram_2,79.5 // dÃÓÃs tv anugami«yanti $ dhanvina÷ susamÃhitÃ÷ & ahaæ cÃnugami«yÃmi % rÃjaputra mahÃyaÓa÷ // Ram_2,79.6 // kaccin na du«Âo vrajasi $ rÃmasyÃkli«Âakarmaïa÷ & iyaæ te mahatÅ senà % ÓaÇkÃæ janayatÅva me // Ram_2,79.7 // tam evam abhibhëantam $ ÃkÃÓa iva nirmala÷ & bharata÷ Ólak«ïayà vÃcà % guhaæ vacanam abravÅt // Ram_2,79.8 // mà bhÆt sa kÃlo yat ka«Âaæ $ na mÃæ ÓaÇkitum arhasi & rÃghava÷ sa hi me bhrÃtà % jye«Âha÷ pit­samo mama // Ram_2,79.9 // taæ nivartayituæ yÃmi $ kÃkutsthaæ vanavÃsinam & buddhir anyà na te kÃryà % guha satyaæ bravÅmi te // Ram_2,79.10 // sa tu saæh­«Âavadana÷ $ Órutvà bharatabhëitam & punar evÃbravÅd vÃkyaæ % bharataæ prati har«ita÷ // Ram_2,79.11 // dhanyas tvaæ na tvayà tulyaæ $ paÓyÃmi jagatÅtale & ayatnÃd Ãgataæ rÃjyaæ % yas tvaæ tyaktum ihecchasi // Ram_2,79.12 // ÓÃÓvatÅ khalu te kÅrtir $ lokÃn anucari«yati & yas tvaæ k­cchragataæ rÃmaæ % pratyÃnayitum icchasi // Ram_2,79.13 // evaæ sambhëamÃïasya $ guhasya bharataæ tadà & babhau na«Âaprabha÷ sÆryo % rajanÅ cÃbhyavartata // Ram_2,79.14 // saæniveÓya sa tÃæ senÃæ $ guhena parito«ita÷ & Óatrughnena saha ÓrÅmä % Óayanaæ punar Ãgamat // Ram_2,79.15 // rÃmacintÃmaya÷ Óoko $ bharatasya mahÃtmana÷ & upasthito hy anarhasya % dharmaprek«asya tÃd­Óa÷ // Ram_2,79.16 // antardÃhena dahana÷ $ saætÃpayati rÃghavam & vanadÃhÃbhisaætaptaæ % gƬho 'gnir iva pÃdapam // Ram_2,79.17 // prasruta÷ sarvagÃtrebhya÷ $ sveda÷ ÓokÃgnisambhava÷ & yathà sÆryÃæÓusaætapto % himavÃn prasruto himam // Ram_2,79.18 // dhyÃnanirdaraÓailena $ vini÷ÓvasitadhÃtunà & dainyapÃdapasaæghena % ÓokÃyÃsÃdhiÓ­Çgiïà // Ram_2,79.19 // pramohÃnantasattvena $ saætÃpau«adhiveïunà & ÃkrÃnto du÷khaÓailena % mahatà kaikayÅsuta÷ // Ram_2,79.20 // guhena sÃrdhaæ bharata÷ samÃgato $ mahÃnubhÃva÷ sajana÷ samÃhita÷ & sudurmanÃs taæ bharataæ tadà punar % guha÷ samÃÓvÃsayad agrajaæ prati // Ram_2,79.21 // _________________________________________________________________ Ãcacak«e 'tha sadbhÃvaæ $ lak«maïasya mahÃtmana÷ & bharatÃyÃprameyÃya % guho gahanagocara÷ // Ram_2,80.1 // taæ jÃgrataæ guïair yuktaæ $ varacÃpe«udhÃriïam & bhrÃt­guptyartham atyantam % ahaæ lak«maïam abruvam // Ram_2,80.2 // iyaæ tÃta sukhà Óayyà $ tvadartham upakalpità & pratyÃÓvasihi Óe«vÃsyÃæ % sukhaæ rÃghavanandana // Ram_2,80.3 // ucito 'yaæ jana÷ sarvo $ du÷khÃnÃæ tvaæ sukhocita÷ & dharmÃtmaæs tasya guptyarthaæ % jÃgari«yÃmahe vayam // Ram_2,80.4 // na hi rÃmÃt priyataro $ mamÃsti bhuvi kaÓcana & motsuko bhÆr bravÅmy etad % apy asatyaæ tavÃgrata÷ // Ram_2,80.5 // asya prasÃdÃd ÃÓaæse $ loke 'smin sumahad yaÓa÷ & dharmÃvÃptiæ ca vipulÃm % arthÃvÃptiæ ca kevalÃm // Ram_2,80.6 // so 'haæ priyasakhaæ rÃmaæ $ ÓayÃnaæ saha sÅtayà & rak«i«yÃmi dhanu«pÃïi÷ % sarvai÷ svair j¤Ãtibhi÷ saha // Ram_2,80.7 // na hi me 'viditaæ kiæcid $ vane 'smiæÓ carata÷ sadà & caturaÇgaæ hy api balaæ % prasahema vayaæ yudhi // Ram_2,80.8 // evam asmÃbhir uktena $ lak«maïena mahÃtmanà & anunÅtà vayaæ sarve % dharmam evÃnupaÓyatà // Ram_2,80.9 // kathaæ dÃÓarathau bhÆmau $ ÓayÃne saha sÅtayà & Óakyà nidrà mayà labdhuæ % jÅvitaæ và sukhÃni và // Ram_2,80.10 // yo na devÃsurai÷ sarvai÷ $ Óakya÷ prasahituæ yudhi & taæ paÓya guha saævi«Âaæ % t­ïe«u saha sÅtayà // Ram_2,80.11 // mahatà tapasà labdho $ vividhaiÓ ca pariÓramai÷ & eko daÓarathasyai«a % putra÷ sad­Óalak«aïa÷ // Ram_2,80.12 // asmin pravrÃjite rÃjà $ na ciraæ vartayi«yati & vidhavà medinÅ nÆnaæ % k«ipram eva bhavi«yati // Ram_2,80.13 // vinadya sumahÃnÃdaæ $ ÓrameïoparatÃ÷ striya÷ & nirgho«oparataæ nÆnam % adya rÃjaniveÓanam // Ram_2,80.14 // kausalyà caiva rÃjà ca $ tathaiva jananÅ mama & nÃÓaæse yadi te sarve % jÅveyu÷ ÓarvarÅm imÃm // Ram_2,80.15 // jÅved api hi me mÃtà $ ÓatrughnasyÃnvavek«ayà & du÷khità yà tu kausalyà % vÅrasÆr vinaÓi«yati // Ram_2,80.16 // atikrÃntam atikrÃntam $ anavÃpya manoratham & rÃjye rÃmam anik«ipya % pità me vinaÓi«yati // Ram_2,80.17 // siddhÃrthÃ÷ pitaraæ v­ttaæ $ tasmin kÃle hy upasthite & pretakÃrye«u sarve«u % saæskari«yanti bhÆmipam // Ram_2,80.18 // ramyacatvarasaæsthÃnÃæ $ suvibhaktamahÃpathÃm & harmyaprÃsÃdasampannÃæ % sarvaratnavibhÆ«itÃm // Ram_2,80.19 // gajÃÓvarathasambÃdhÃæ $ tÆryanÃdavinÃditÃm & sarvakalyÃïasampÆrïÃæ % h­«Âapu«ÂajanÃkulÃm // Ram_2,80.20 // ÃrÃmodyÃnasampÆrïÃæ $ samÃjotsavaÓÃlinÅm & sukhità vicari«yanti % rÃjadhÃnÅæ pitur mama // Ram_2,80.21 // api satyapratij¤ena $ sÃrdhaæ kuÓalinà vayam & niv­tte samaye hy asmin % sukhitÃ÷ praviÓemahi // Ram_2,80.22 // paridevayamÃnasya $ tasyaivaæ sumahÃtmana÷ & ti«Âhato rÃjaputrasya % ÓarvarÅ sÃtyavartata // Ram_2,80.23 // prabhÃte vimale sÆrye $ kÃrayitvà jaÂà ubhau & asmin bhÃgÅrathÅtÅre % sukhaæ saætÃritau mayà // Ram_2,80.24 // jaÂÃdharau tau drumacÅravÃsasau $ mahÃbalau ku¤jarayÆthapopamau & vare«ucÃpÃsidharau paraætapau % vyavek«amÃïau saha sÅtayà gatau // Ram_2,80.25 // _________________________________________________________________ guhasya vacanaæ Órutvà $ bharato bh­Óam apriyam & dhyÃnaæ jagÃma tatraiva % yatra tac chrutam apriyam // Ram_2,81.1 // sukumÃro mahÃsattva÷ $ siæhaskandho mahÃbhuja÷ & puï¬arÅkaviÓÃlÃk«as % taruïa÷ priyadarÓana÷ // Ram_2,81.2 // pratyÃÓvasya muhÆrtaæ tu $ kÃlaæ paramadurmanÃ÷ & papÃta sahasà totrair % h­di viddha iva dvipa÷ // Ram_2,81.3 // tadavasthaæ tu bharataæ $ Óatrughno 'nantarasthita÷ & pari«vajya rurodoccair % visaæj¤a÷ ÓokakarÓita÷ // Ram_2,81.4 // tata÷ sarvÃ÷ samÃpetur $ mÃtaro bharatasya tÃ÷ & upavÃsak­Óà dÅnà % bhart­vyasanakarÓitÃ÷ // Ram_2,81.5 // tÃÓ ca taæ patitaæ bhÆmau $ rudantya÷ paryavÃrayan & kausalyà tv anus­tyainaæ % durmanÃ÷ pari«asvaje // Ram_2,81.6 // vatsalà svaæ yathà vatsam $ upagÆhya tapasvinÅ & paripapraccha bharataæ % rudantÅ ÓokalÃlasà // Ram_2,81.7 // putra vyÃdhir na te kaccic $ charÅraæ paribÃdhate & adya rÃjakulasyÃsya % tvadadhÅnaæ hi jÅvitam // Ram_2,81.8 // tvÃæ d­«Âvà putra jÅvÃmi $ rÃme sabhrÃt­ke gate & v­tte daÓarathe rÃj¤i % nÃtha ekas tvam adya na÷ // Ram_2,81.9 // kaccin na lak«maïe putra $ Órutaæ te kiæcid apriyam & putra và hy ekaputrÃyÃ÷ % sahabhÃrye vanaæ gate // Ram_2,81.10 // sa muhÆrtaæ samÃÓvasya $ rudann eva mahÃyaÓÃ÷ & kausalyÃæ parisÃntvyedaæ % guhaæ vacanam abravÅt // Ram_2,81.11 // bhrÃtà me kvÃvasad rÃtriæ $ kva sÅtà kva ca lak«maïa÷ & asvapac chayane kasmin % kiæ bhuktvà guha Óaæsa me // Ram_2,81.12 // so 'bravÅd bharataæ p­«Âo $ ni«ÃdÃdhipatir guha÷ & yadvidhaæ pratipede ca % rÃme priyahite 'tithau // Ram_2,81.13 // annam uccÃvacaæ bhak«Ã÷ $ phalÃni vividhÃni ca & rÃmÃyÃbhyavahÃrÃrthaæ % bahu copah­taæ mayà // Ram_2,81.14 // tat sarvaæ pratyanuj¤ÃsÅd $ rÃma÷ satyaparÃkrama÷ & na hi tat pratyag­hïÃt sa % k«atradharmam anusmaran // Ram_2,81.15 // na hy asmÃbhi÷ pratigrÃhyaæ $ sakhe deyaæ tu sarvadà & iti tena vayaæ rÃjann % anunÅtà mahÃtmanà // Ram_2,81.16 // lak«maïena samÃnÅtaæ $ pÅtvà vÃri mahÃyaÓÃ÷ & aupavÃsyaæ tadÃkÃr«Åd % rÃghava÷ saha sÅtayà // Ram_2,81.17 // tatas tu jalaÓe«eïa $ lak«maïo 'py akarot tadà & vÃgyatÃs te traya÷ saædhyÃm % upÃsata samÃhitÃ÷ // Ram_2,81.18 // saumitris tu tata÷ paÓcÃd $ akarot svÃstaraæ Óubham & svayam ÃnÅya barhÅæ«i % k«ipraæ rÃghavakÃraïÃt // Ram_2,81.19 // tasmin samÃviÓad rÃma÷ $ svÃstare saha sÅtayà & prak«Ãlya ca tayo÷ pÃdÃv % apacakrÃma lak«maïa÷ // Ram_2,81.20 // etat tad iÇgudÅmÆlam $ idam eva ca tat t­ïam & yasmin rÃmaÓ ca sÅtà ca % rÃtriæ tÃæ ÓayitÃv ubhau // Ram_2,81.21 // niyamya p­«Âhe tu talÃÇgulitravä $ Óarai÷ supÆrïÃv i«udhÅ paraætapa÷ & mahad dhanu÷ sajyam upohya lak«maïo % niÓÃm ati«Âhat parito 'sya kevalam // Ram_2,81.22 // tatas tv ahaæ cottamabÃïacÃpadh­k $ sthito 'bhavaæ tatra sa yatra lak«maïa÷ & atandribhir j¤Ãtibhir ÃttakÃrmukair % mahendrakalpaæ paripÃlayaæs tadà // Ram_2,81.23 // _________________________________________________________________ tac chrutvà nipuïaæ sarvaæ $ bharata÷ saha mantribhi÷ & iÇgudÅmÆlam Ãgamya % rÃmaÓayyÃm avek«ya tÃm // Ram_2,82.1 // abravÅj jananÅ÷ sarvà $ iha tena mahÃtmanà & ÓarvarÅ Óayità bhÆmÃv % idam asya vimarditam // Ram_2,82.2 // mahÃbhÃgakulÅnena $ mahÃbhÃgena dhÅmatà & jÃto daÓarathenorvyÃæ % na rÃma÷ svaptum arhati // Ram_2,82.3 // ajinottarasaæstÅrïe $ varÃstaraïasaæcaye & Óayitvà puru«avyÃghra÷ % kathaæ Óete mahÅtale // Ram_2,82.4 // prÃsÃdÃgravimÃne«u $ valabhÅ«u ca sarvadà & haimarÃjatabhaume«u % varÃstaraïaÓÃli«u // Ram_2,82.5 // pu«pasaæcayacitre«u $ candanÃgarugandhi«u & pÃï¬urÃbhraprakÃÓe«u % Óukasaægharute«u ca // Ram_2,82.6 // gÅtavÃditranirgho«air $ varÃbharaïani÷svanai÷ & m­daÇgavaraÓabdaiÓ ca % satataæ pratibodhita÷ // Ram_2,82.7 // bandibhir vandita÷ kÃle $ bahubhi÷ sÆtamÃgadhai÷ & gÃthÃbhir anurÆpÃbhi÷ % stutibhiÓ ca paraætapa÷ // Ram_2,82.8 // aÓraddheyam idaæ loke $ na satyaæ pratibhÃti mà & muhyate khalu me bhÃva÷ % svapno 'yam iti me mati÷ // Ram_2,82.9 // na nÆnaæ daivataæ kiæcit $ kÃlena balavattaram & yatra dÃÓarathÅ rÃmo % bhÆmÃv evaæ ÓayÅta sa÷ // Ram_2,82.10 // videharÃjasya sutà $ sÅtà ca priyadarÓanà & dayità Óayità bhÆmau % snu«Ã daÓarathasya ca // Ram_2,82.11 // iyaæ Óayyà mama bhrÃtur $ idaæ hi parivartitam & sthaï¬ile kaÂhine sarvaæ % gÃtrair vim­ditaæ t­ïam // Ram_2,82.12 // manye sÃbharaïà suptà $ sÅtÃsmi¤ Óayane tadà & tatra tatra hi d­Óyante % saktÃ÷ kanakabindava÷ // Ram_2,82.13 // uttarÅyam ihÃsaktaæ $ suvyaktaæ sÅtayà tadà & tathà hy ete prakÃÓante % saktÃ÷ kauÓeyatantava÷ // Ram_2,82.14 // manye bhartu÷ sukhà Óayyà $ yena bÃlà tapasvinÅ & sukumÃrÅ satÅ du÷khaæ % na vijÃnÃti maithilÅ // Ram_2,82.15 // sÃrvabhaumakule jÃta÷ $ sarvalokasukhÃvaha÷ & sarvalokapriyas tyaktvà % rÃjyaæ priyam anuttamam // Ram_2,82.16 // katham indÅvaraÓyÃmo $ raktÃk«a÷ priyadarÓana÷ & sukhabhÃgÅ ca du÷khÃrha÷ % Óayito bhuvi rÃghava÷ // Ram_2,82.17 // siddhÃrthà khalu vaidehÅ $ patiæ yÃnugatà vanam & vayaæ saæÓayitÃ÷ sarve % hÅnÃs tena mahÃtmanà // Ram_2,82.18 // akarïadhÃrà p­thivÅ $ ÓÆnyeva pratibhÃti mà & gate daÓarathe svarge % rÃme cÃraïyam ÃÓrite // Ram_2,82.19 // na ca prÃrthayate kaÓcin $ manasÃpi vasuædharÃm & vane 'pi vasatas tasya % bÃhuvÅryÃbhirak«itÃm // Ram_2,82.20 // ÓÆnyasaævaraïÃrak«Ãm $ ayantritahayadvipÃm & apÃv­tapuradvÃrÃæ % rÃjadhÃnÅm arak«itÃm // Ram_2,82.21 // aprah­«ÂabalÃæ nyÆnÃæ $ vi«amasthÃm anÃv­tÃm & Óatravo nÃbhimanyante % bhak«Ãn vi«ak­tÃn iva // Ram_2,82.22 // adya prabh­ti bhÆmau tu $ Óayi«ye 'haæ t­ïe«u và & phalamÆlÃÓano nityaæ % jaÂÃcÅrÃïi dhÃrayan // Ram_2,82.23 // tasyÃrtham uttaraæ kÃlaæ $ nivatsyÃmi sukhaæ vane & taæ pratiÓravam Ãmucya % nÃsya mithyà bhavi«yati // Ram_2,82.24 // vasantaæ bhrÃtur arthÃya $ Óatrughno mÃnuvatsyati & lak«maïena saha tv Ãryo % ayodhyÃæ pÃlayi«yati // Ram_2,82.25 // abhi«ek«yanti kÃkutstham $ ayodhyÃyÃæ dvijÃtaya÷ & api me devatÃ÷ kuryur % imaæ satyaæ manoratham // Ram_2,82.26 // prasÃdyamÃna÷ Óirasà mayà svayaæ $ bahuprakÃraæ yadi na prapatsyate & tato 'nuvatsyÃmi cirÃya rÃghavaæ % vane vasan nÃrhati mÃm upek«itum // Ram_2,82.27 // _________________________________________________________________ vyu«ya rÃtriæ tu tatraiva $ gaÇgÃkÆle sa rÃghava÷ & bharata÷ kÃlyam utthÃya % Óatrughnam idam abravÅt // Ram_2,83.1 // Óatrughotti«Âha kiæ Óe«e $ ni«ÃdÃdhipatiæ guham & ÓÅghram Ãnaya bhadraæ te % tÃrayi«yati vÃhinÅm // Ram_2,83.2 // jÃgarmi nÃhaæ svapimi $ tathaivÃryaæ vicintayan & ity evam abravÅd bhrÃtrà % Óatrughno 'pi pracodita÷ // Ram_2,83.3 // iti saævadator evam $ anyonyaæ narasiæhayo÷ & Ãgamya präjali÷ kÃle % guho bharatam abravÅt // Ram_2,83.4 // kaccit sukhaæ nadÅtÅre $ 'vÃtsÅ÷ kÃkutstha ÓarvarÅm & kaccic ca saha sainyasya % tava sarvam anÃmayam // Ram_2,83.5 // guhasya tat tu vacanaæ $ Órutvà snehÃd udÅritam & rÃmasyÃnuvaÓo vÃkyaæ % bharato 'pÅdam abravÅt // Ram_2,83.6 // sukhà na÷ ÓarvarÅ rÃjan $ pÆjitÃÓ cÃpi te vayam & gaÇgÃæ tu naubhir bahvÅbhir % dÃÓÃ÷ saætÃrayantu na÷ // Ram_2,83.7 // tato guha÷ saætvarita÷ $ Órutvà bharataÓÃsanam & pratipraviÓya nagaraæ % taæ j¤Ãtijanam abravÅt // Ram_2,83.8 // utti«Âhata prabudhyadhvaæ $ bhadram astu hi va÷ sadà & nÃva÷ samanukar«adhvaæ % tÃrayi«yÃma vÃhinÅm // Ram_2,83.9 // te tathoktÃ÷ samutthÃya $ tvarità rÃjaÓÃsanÃt & pa¤ca nÃvÃæ ÓatÃny eva % samÃninyu÷ samantata÷ // Ram_2,83.10 // anyÃ÷ svastikavij¤eyà $ mahÃghaïÂÃdharà varÃ÷ & ÓobhamÃnÃ÷ patÃkinyo % yuktavÃtÃ÷ susaæhatÃ÷ // Ram_2,83.11 // tata÷ svastikavij¤eyÃæ $ pÃï¬ukambalasaæv­tÃm & sanandigho«Ãæ kalyÃïÅæ % guho nÃvam upÃharat // Ram_2,83.12 // tÃm Ãruroha bharata÷ $ ÓatrughnaÓ ca mahÃbala÷ & kausalyà ca sumitrà ca % yÃÓ cÃnyà rÃjayo«ita÷ // Ram_2,83.13 // purohitaÓ ca tat pÆrvaæ $ gurave brÃhmaïÃÓ ca ye & anantaraæ rÃjadÃrÃs % tathaiva ÓakaÂÃpaïÃ÷ // Ram_2,83.14 // ÃvÃsam ÃdÅpayatÃæ $ tÅrthaæ cÃpy avagÃhatÃm & bhÃï¬Ãni cÃdadÃnÃnÃæ % gho«as tridivam asp­Óat // Ram_2,83.15 // patÃkinyas tu tà nÃva÷ $ svayaæ dÃÓair adhi«ÂhitÃ÷ & vahantyo janam ÃrƬhaæ % tadà saæpetur ÃÓugÃ÷ // Ram_2,83.16 // nÃrÅïÃm abhipÆrïÃs tu $ kÃÓcit kÃÓcit tu vÃjinÃm & kaÓcit tatra vahanti sma % yÃnayugyaæ mahÃdhanam // Ram_2,83.17 // tÃ÷ sma gatvà paraæ tÅram $ avaropya ca taæ janam & niv­ttÃ÷ kÃï¬acitrÃïi % kriyante dÃÓabandhubhi÷ // Ram_2,83.18 // savaijayantÃs tu gajà $ gajÃrohai÷ pracoditÃ÷ & taranta÷ sma prakÃÓante % sadhvajà iva parvatÃ÷ // Ram_2,83.19 // nÃvaÓ cÃruruhus tv anye $ plavais terus tathÃpare & anye kumbhaghaÂais terur % anye teruÓ ca bÃhubhi÷ // Ram_2,83.20 // sà puïyà dhvajinÅ gaÇgÃæ $ dÃÓai÷ saætÃrità svayam & maitre muhÆrte prayayau % prayÃgavanam uttamam // Ram_2,83.21 // ÃÓvÃsayitvà ca camÆæ mahÃtmà $ niveÓayitvà ca yathopajo«am & dra«Âuæ bharadvÃjam ­«ipravaryam % ­tvigv­ta÷ san bharata÷ pratasthe // Ram_2,83.22 // _________________________________________________________________ bharadvÃjÃÓramaæ d­«Âvà $ kroÓÃd eva narar«abha÷ & balaæ sarvam avasthÃpya % jagÃma saha mantribhi÷ // Ram_2,84.1 // padbhyÃm eva hi dharmaj¤o $ nyastaÓastraparicchada÷ & vasÃno vÃsasÅ k«aume % purodhÃya purohitam // Ram_2,84.2 // tata÷ saædarÓane tasya $ bharadvÃjasya rÃghava÷ & mantriïas tÃn avasthÃpya % jagÃmÃnu purohitam // Ram_2,84.3 // vasi«Âham atha d­«Âvaiva $ bharadvÃjo mahÃtapÃ÷ & saæcacÃlÃsanÃt tÆrïaæ % Ói«yÃn arghyam iti bruvan // Ram_2,84.4 // samÃgamya vasi«Âhena $ bharatenÃbhivÃdita÷ & abudhyata mahÃtejÃ÷ % sutaæ daÓarathasya tam // Ram_2,84.5 // tÃbhyÃm arghyaæ ca pÃdyaæ ca $ dattvà paÓcÃt phalÃni ca & ÃnupÆrvyÃc ca dharmaj¤a÷ % papraccha kuÓalaæ kule // Ram_2,84.6 // ayodhyÃyÃæ bale koÓe $ mitre«v api ca mantri«u & jÃnan daÓarathaæ v­ttaæ % na rÃjÃnam udÃharat // Ram_2,84.7 // vasi«Âho bharataÓ cainaæ $ papracchatur anÃmayam & ÓarÅre 'gni«u v­k«e«u % Ói«ye«u m­gapak«i«u // Ram_2,84.8 // tatheti ca pratij¤Ãya $ bharadvÃjo mahÃtapÃ÷ & bharataæ pratyuvÃcedaæ % rÃghavasnehabandhanÃt // Ram_2,84.9 // kim ihÃgamane kÃryaæ $ tava rÃjyaæ praÓÃsata÷ & etad Ãcak«va me sarvaæ % na hi me Óudhyate mana÷ // Ram_2,84.10 // su«uve yamamitraghnaæ $ kausalyÃnandavardhanam & bhrÃtrà saha sabhÃryo yaÓ % ciraæ pravrÃjito vanam // Ram_2,84.11 // niyukta÷ strÅniyuktena $ pitrà yo 'sau mahÃyaÓÃ÷ & vanavÃsÅ bhavetÅha % samÃ÷ kila caturdaÓa // Ram_2,84.12 // kaccin na tasyÃpÃpasya $ pÃpaæ kartum ihecchasi & akaïÂakaæ bhoktumanà % rÃjyaæ tasyÃnujasya ca // Ram_2,84.13 // evam ukto bharadvÃjaæ $ bharata÷ pratyuvÃca ha & paryaÓrunayano du÷khÃd % vÃcà saæsajjamÃnayà // Ram_2,84.14 // hato 'smi yadi mÃm evaæ $ bhagavÃn api manyate & matto na do«am ÃÓaÇker % naivaæ mÃm anuÓÃdhi hi // Ram_2,84.15 // na caitad i«Âaæ mÃtà me $ yad avocan madantare & nÃham etena tu«ÂaÓ ca % na tad vacanam Ãdade // Ram_2,84.16 // ahaæ tu taæ naravyÃghram $ upayÃta÷ prasÃdaka÷ & pratinetum ayodhyÃæ ca % pÃdau tasyÃbhivanditum // Ram_2,84.17 // tvaæ mÃm evaæ gataæ matvà $ prasÃdaæ kartum arhasi & Óaæsa me bhagavan rÃma÷ % kva samprati mahÅpati÷ // Ram_2,84.18 // uvÃca taæ bharadvÃja÷ $ prasÃdÃd bharataæ vaca÷ & tvayy etat puru«avyÃghra % yuktaæ rÃghavavaæÓaje \ guruv­ttir damaÓ caiva # sÃdhÆnÃæ cÃnuyÃyità // Ram_2,84.19 // jÃne caitan mana÷sthaæ te $ d­¬hÅkaraïam astv iti & ap­cchaæ tvÃæ tavÃtyarthaæ % kÅrtiæ samabhivardhayan // Ram_2,84.20 // asau vasati te bhrÃtà $ citrakÆÂe mahÃgirau & Óvas tu gantÃsi taæ deÓaæ % vasÃdya saha mantribhi÷ \ etaæ me kuru suprÃj¤a # kÃmaæ kÃmÃrthakovida // Ram_2,84.21 // tatas tathety evam udÃradarÓana÷ $ pratÅtarÆpo bharato 'bravÅd vaca÷ & cakÃra buddhiæ ca tadà mahÃÓrame % niÓÃnivÃsÃya narÃdhipÃtmaja÷ // Ram_2,84.22 // _________________________________________________________________ k­tabuddhiæ nivÃsÃya $ tathaiva sa munis tadà & bharataæ kaikayÅputram % Ãtithyena nyamantrayat // Ram_2,85.1 // abravÅd bharatas tv enaæ $ nanv idaæ bhavatà k­tam & pÃdyam arghyaæ tathÃtithyaæ % vane yad upapadyate // Ram_2,85.2 // athovÃca bharadvÃjo $ bharataæ prahasann iva & jÃne tvÃæ prÅtisaæyuktaæ % tu«yes tvaæ yena kenacit // Ram_2,85.3 // senÃyÃs tu tavaitasyÃ÷ $ kartum icchÃmi bhojanam & mama prÅtir yathÃrÆpà % tvam arho manujar«abha // Ram_2,85.4 // kimarthaæ cÃpi nik«ipya $ dÆre balam ihÃgata÷ & kasmÃn nehopayÃto 'si % sabala÷ puru«ar«abha // Ram_2,85.5 // bharata÷ pratyuvÃcedaæ $ präjalis taæ tapodhanam & sasainyo nopayÃto 'smi % bhagavan bhagavadbhayÃt // Ram_2,85.6 // vÃjimukhyà manu«yÃÓ ca $ mattÃÓ ca varavÃraïÃ÷ & pracchÃdya mahatÅæ bhÆmiæ % bhagavann anuyÃnti mÃm // Ram_2,85.7 // te v­k«Ãn udakaæ bhÆmim $ ÃÓrame«ÆÂajÃæs tathà & na hiæsyur iti tenÃham % eka evÃgatas tata÷ // Ram_2,85.8 // ÃnÅyatÃm ita÷ senety $ Ãj¤apta÷ paramar«iïà & tathà tu cakre bharata÷ % senÃyÃ÷ samupÃgamam // Ram_2,85.9 // agniÓÃlÃæ praviÓyÃtha $ pÅtvÃpa÷ parim­jya ca & Ãtithyasya kriyÃhetor % viÓvakarmÃïam Ãhvayat // Ram_2,85.10 // Ãhvaye viÓvakarmÃïam $ ahaæ tva«ÂÃram eva ca & Ãtithyaæ kartum icchÃmi % tatra me saævidhÅyatÃm // Ram_2,85.11 // prÃksrotasaÓ ca yà nadya÷ $ pratyaksrotasa eva ca & p­thivyÃm antarik«e ca % samÃyÃntv adya sarvaÓa÷ // Ram_2,85.12 // anyÃ÷ sravantu maireyaæ $ surÃm anyÃ÷ suni«ÂhitÃm & aparÃÓ codakaæ ÓÅtam % ik«ukÃï¬arasopamam // Ram_2,85.13 // Ãhvaye devagandharvÃn $ viÓvÃvasuhahÃhuhÆn & tathaivÃpsaraso devÅr % gandharvÅÓ cÃpi sarvaÓa÷ // Ram_2,85.14 // gh­tÃcÅm atha viÓvÃcÅæ $ miÓrakeÓÅm alambusÃm & Óakraæ yÃÓ copati«Âhanti % brahmÃïaæ yÃÓ ca bhÃminÅ÷ \ sarvÃs tumburuïà sÃrdham # Ãhvaye saparicchadÃ÷ // Ram_2,85.15 // vanaæ kuru«u yad divyaæ $ vÃso bhÆ«aïapattravat & divyanÃrÅphalaæ ÓaÓvat % tat kauberam ihaiva tu // Ram_2,85.16 // iha me bhagavÃn somo $ vidhattÃm annam uttamam & bhak«yaæ bhojyaæ ca co«yaæ ca % lehyaæ ca vividhaæ bahu // Ram_2,85.17 // vicitrÃïi ca mÃlyÃni $ pÃdapapracyutÃni ca & surÃdÅni ca peyÃni % mÃæsÃni vividhÃni ca // Ram_2,85.18 // evaæ samÃdhinà yuktas $ tejasÃpratimena ca & Óik«ÃsvarasamÃyuktaæ % tapasà cÃbravÅn muni÷ // Ram_2,85.19 // manasà dhyÃyatas tasya $ prÃÇmukhasya k­täjale÷ & Ãjagmus tÃni sarvÃïi % daivatÃni p­thakp­thak // Ram_2,85.20 // malayaæ darduraæ caiva $ tata÷ svedanudo 'nila÷ & upasp­Óya vavau yuktyà % supriyÃtmà sukha÷ Óiva÷ // Ram_2,85.21 // tato 'bhyavartanta ghanà $ divyÃ÷ kusumav­«Âaya÷ & devadundubhigho«aÓ ca % dik«u sarvÃsu ÓuÓruve // Ram_2,85.22 // pravavuÓ cottamà vÃtà $ nan­tuÓ cÃpsarogaïÃ÷ & prajagur devagandharvà % vÅïÃ÷ pramumucu÷ svarÃn // Ram_2,85.23 // sa Óabdo dyÃæ ca bhÆmiæ ca $ prÃïinÃæ ÓravaïÃni ca & viveÓoccÃrita÷ Ólak«ïa÷ % samo layaguïÃnvita÷ // Ram_2,85.24 // tasminn uparate Óabde $ divye Órotrasukhe n­ïÃm & dadarÓa bhÃrataæ sainyaæ % vidhÃnaæ viÓvakarmaïa÷ // Ram_2,85.25 // babhÆva hi samà bhÆmi÷ $ samantÃt pa¤cayojanam & ÓÃdvalair bahubhiÓ channà % nÅlavai¬Æryasaænibhai÷ // Ram_2,85.26 // tasmin bilvÃ÷ kapitthÃÓ ca $ panasà bÅjapÆrakÃ÷ & Ãmalakyo babhÆvuÓ ca % cÆtÃÓ ca phalabhÆ«aïÃ÷ // Ram_2,85.27 // uttarebhya÷ kurubhyaÓ ca $ vanaæ divyopabhogavat & ÃjagÃma nadÅ divyà % tÅrajair bahubhir v­tà // Ram_2,85.28 // catu÷ÓÃlÃni ÓubhrÃïi $ ÓÃlÃÓ ca gajavÃjinÃm & harmyaprÃsÃdasaæghÃtÃs % toraïÃni ÓubhÃni ca // Ram_2,85.29 // sitameghanibhaæ cÃpi $ rÃjaveÓma sutoraïam & ÓuklamÃlyak­tÃkÃraæ % divyagandhasamuk«itam // Ram_2,85.30 // caturasram asaæbÃdhaæ $ ÓayanÃsanayÃnavat & divyai÷ sarvarasair yuktaæ % divyabhojanavastravat // Ram_2,85.31 // upakalpitasarvÃnnaæ $ dhautanirmalabhÃjanam & kÊptasarvÃsanaæ ÓrÅmat % svÃstÅrïaÓayanottamam // Ram_2,85.32 // praviveÓa mahÃbÃhur $ anuj¤Ãto mahar«iïà & veÓma tad ratnasampÆrïaæ % bharata÷ kaikayÅsuta÷ // Ram_2,85.33 // anujagmuÓ ca taæ sarve $ mantriïa÷ sapurohitÃ÷ & babhÆvuÓ ca mudà yuktÃs % taæ d­«Âvà veÓmasaævidhim // Ram_2,85.34 // tatra rÃjÃsanaæ divyaæ $ vyajanaæ chattram eva ca & bharato mantribhi÷ sÃrdham % abhyavartata rÃjavat // Ram_2,85.35 // Ãsanaæ pÆjayÃmÃsa $ rÃmÃyÃbhipraïamya ca & vÃlavyajanam ÃdÃya % nya«Ådat sacivÃsane // Ram_2,85.36 // ÃnupÆrvyÃn ni«eduÓ ca $ sarve mantripurohitÃ÷ & tata÷ senÃpati÷ paÓcÃt % praÓÃstà ca ni«edatu÷ // Ram_2,85.37 // tatas tatra muhÆrtena $ nadya÷ pÃyasakardamÃ÷ & upÃti«Âhanta bharataæ % bharadvÃjasya ÓÃsanÃt // Ram_2,85.38 // tÃsÃm ubhayata÷ kÆlaæ $ pÃï¬um­ttikalepanÃ÷ & ramyÃÓ cÃvasathà divyà % brahmaïas tu prasÃdajÃ÷ // Ram_2,85.39 // tenaiva ca muhÆrtena $ divyÃbharaïabhÆ«itÃ÷ & Ãgur viæÓatisÃhasrà % brahmaïà prahitÃ÷ striya÷ // Ram_2,85.40 // suvarïamaïimuktena $ pravÃlena ca ÓobhitÃ÷ & Ãgur viæÓatisÃhasrÃ÷ % kuberaprahitÃ÷ striya÷ // Ram_2,85.41 // yÃbhir g­hÅta÷ puru«a÷ $ sonmÃda iva lak«yate & Ãgur viæÓatisÃhasrà % nandanÃd apsarogaïÃ÷ // Ram_2,85.42 // nÃradas tumburur gopa÷ $ parvata÷ sÆryavarcasa÷ & ete gandharvarÃjÃno % bharatasyÃgrato jagu÷ // Ram_2,85.43 // alambusà miÓrakeÓÅ $ puï¬arÅkÃtha vÃmanà & upÃn­tyaæs tu bharataæ % bharadvÃjasya ÓÃsanÃt // Ram_2,85.44 // yÃni mÃlyÃni deve«u $ yÃni caitrarathe vane & prayÃge tÃny ad­Óyanta % bharadvÃjasya ÓÃsanÃt // Ram_2,85.45 // bilvà mÃrdaÇgikà Ãsa¤ $ ÓamyÃgrÃhà vibhÅtakÃ÷ & aÓvatthà nartakÃÓ cÃsan % bharadvÃjasya tejasà // Ram_2,85.46 // tata÷ saralatÃlÃÓ ca $ tilakà naktamÃlakÃ÷ & prah­«ÂÃs tatra saæpetu÷ % kubjà bhÆtvÃtha vÃmanÃ÷ // Ram_2,85.47 // ÓiæÓapÃmalakÅ jambÆr $ yÃÓ cÃnyÃ÷ kÃnane latÃ÷ & pramadÃvigrahaæ k­tvà % bharadvÃjÃÓrame 'vasan // Ram_2,85.48 // surÃæ surÃpÃ÷ pibata $ pÃyasaæ ca bubhuk«itÃ÷ & mÃæsÃni ca sumedhyÃni % bhak«yantÃæ yÃvad icchatha // Ram_2,85.49 // utsÃdya snÃpayanti sma $ nadÅtÅre«u valgu«u & apy ekam ekaæ puru«aæ % pramadÃ÷ sapta cëÂa ca // Ram_2,85.50 // saævahantya÷ samÃpetur $ nÃryo ruciralocanÃ÷ & parim­jya tathà nyÃyaæ % pÃyayanti varÃÇganÃ÷ // Ram_2,85.51 // hayÃn gajÃn kharÃn u«ÂrÃæs $ tathaiva surabhe÷ sutÃn & ik«ÆæÓ ca madhujÃlÃæÓ ca % bhojayanti sma vÃhanÃn \ ik«vÃkuvarayodhÃnÃæ # codayanto mahÃbalÃ÷ // Ram_2,85.52 // nÃÓvabandho 'Óvam ÃjÃnÃn $ na gajaæ ku¤jaragraha÷ & mattapramattamudità % camÆ÷ sà tatra saæbabhau // Ram_2,85.53 // tarpitÃ÷ sarvakÃmais te $ raktacandanarÆ«itÃ÷ & apsarogaïasaæyuktÃ÷ % sainyà vÃcam udairayan // Ram_2,85.54 // naivÃyodhyÃæ gami«yÃmo $ na gami«yÃma daï¬akÃn & kuÓalaæ bharatasyÃstu % rÃmasyÃstu tathà sukham // Ram_2,85.55 // iti pÃdÃtayodhÃÓ ca $ hastyaÓvÃrohabandhakÃ÷ & anÃthÃs taæ vidhiæ labdhvà % vÃcam etÃm udairayan // Ram_2,85.56 // samprah­«Âà vinedus te $ narÃs tatra sahasraÓa÷ & bharatasyÃnuyÃtÃra÷ % svargo 'yam iti cÃbruvan // Ram_2,85.57 // tato bhuktavatÃæ te«Ãæ $ tad annam am­topamam & divyÃn udvÅk«ya bhak«yÃæs tÃn % abhavad bhak«aïe mati÷ // Ram_2,85.58 // pre«yÃÓ ceÂyaÓ ca vadhvaÓ ca $ balasthÃÓ cÃpi sarvaÓa÷ & babhÆvus te bh­Óaæ t­ptÃ÷ % sarve cÃhatavÃsasa÷ // Ram_2,85.59 // ku¤jarÃÓ ca kharo«ÂraÓ ca $ go'ÓvÃÓ ca m­gapak«iïa÷ & babhÆvu÷ subh­tÃs tatra % nÃnyo hy anyam akalpayat // Ram_2,85.60 // nÃÓuklavÃsÃs tatrÃsÅt $ k«udhito malino 'pi và & rajasà dhvastakeÓo và % nara÷ kaÓcid ad­Óyata // Ram_2,85.61 // ÃjaiÓ cÃpi ca vÃrÃhair $ ni«ÂhÃnavarasaæcayai÷ & phalaniryÆhasaæsiddhai÷ % sÆpair gandharasÃnvitai÷ // Ram_2,85.62 // pu«padhvajavatÅ÷ pÆrïÃ÷ $ ÓuklasyÃnnasya cÃbhita÷ & dad­Óur vismitÃs tatra % narà lauhÅ÷ sahasraÓa÷ // Ram_2,85.63 // babhÆvur vanapÃrÓve«u $ kÆpÃ÷ pÃyasakardamÃ÷ & tÃÓ ca kÃmadughà gÃvo % drumÃÓ cÃsan madhuÓcyuta÷ // Ram_2,85.64 // vÃpyo maireyapÆrïÃÓ ca $ m­«ÂamÃæsacayair v­tÃ÷ & prataptapiÂharaiÓ cÃpi % mÃrgamÃyÆrakaukkuÂai÷ // Ram_2,85.65 // pÃtrÅïÃæ ca sahasrÃïi $ ÓÃtakumbhamayÃni ca & sthÃlya÷ kumbhya÷ karambhyaÓ ca % dadhipÆrïÃ÷ susaæsk­tÃ÷ \ yauvanasthasya gaurasya # kapitthasya sugandhina÷ // Ram_2,85.66 // hradÃ÷ pÆrïà rasÃlasya $ dadhna÷ Óvetasya cÃpare & babhÆvu÷ pÃyasasyÃnte % ÓarkarÃyÃÓ ca saæcayÃ÷ // Ram_2,85.67 // kalkÃæÓ cÆrïaka«ÃyÃæÓ ca $ snÃnÃni vividhÃni ca & dad­Óur bhÃjanasthÃni % tÅrthe«u saritÃæ narÃ÷ // Ram_2,85.68 // ÓuklÃn aæÓumataÓ cÃpi $ dantadhÃvanasaæcayÃn & ÓuklÃæÓ candanakalkÃæÓ ca % samudge«v avati«Âhata÷ // Ram_2,85.69 // darpaïÃn parim­«ÂÃæÓ ca $ vÃsasÃæ cÃpi saæcayÃn & pÃdukopÃnahÃæ caiva % yugmÃn yatra sahasraÓa÷ // Ram_2,85.70 // äjanÅ÷ kaÇkatÃn kÆrcÃæÓ $ chattrÃïi ca dhanÆæ«i ca & marmatrÃïÃni citrÃïi % ÓayanÃny ÃsanÃni ca // Ram_2,85.71 // pratipÃnahradÃn pÆrïÃn $ kharo«ÂragajavÃjinÃm & avagÃhya sutÅrthÃæÓ ca % hradÃn sotpalapu«karÃn // Ram_2,85.72 // nÅlavai¬ÆryavarïÃæÓ ca $ m­dÆn yavasasaæcayÃn & nirvÃpÃrthaæ paÓÆnÃæ te % dad­Óus tatra sarvaÓa÷ // Ram_2,85.73 // vyasmayanta manu«yÃs te $ svapnakalpaæ tad adbhutam & d­«ÂvÃtithyaæ k­taæ tÃd­g % bharatasya mahar«iïà // Ram_2,85.74 // ity evaæ ramamÃïÃnÃæ $ devÃnÃm iva nandane & bharadvÃjÃÓrame ramye % sà rÃtrir vyatyavartata // Ram_2,85.75 // pratijagmuÓ ca tà nadyo $ gandharvÃÓ ca yathÃgatam & bharadvÃjam anuj¤Ãpya % tÃÓ ca sarvà varÃÇganÃ÷ // Ram_2,85.76 // tathaiva mattà madirotkaÂà narÃs $ tathaiva divyÃgurucandanok«itÃ÷ & tathaiva divyà vividhÃ÷ sraguttamÃ÷ % p­thakprakÅrïà manujai÷ pramarditÃ÷ // Ram_2,85.77 // _________________________________________________________________ tatas tÃæ rajanÅm u«ya $ bharata÷ saparicchada÷ & k­tÃtithyo bharadvÃjaæ % kÃmÃd abhijagÃma ha // Ram_2,86.1 // tam ­«i÷ puru«avyÃghraæ $ prek«ya präjalim Ãgatam & hutÃgnihotro bharataæ % bharadvÃjo 'bhyabhëata // Ram_2,86.2 // kaccid atra sukhà rÃtris $ tavÃsmadvi«aye gatà & samagras te jana÷ kaccid % Ãtithye Óaæsa me 'nagha // Ram_2,86.3 // tam uvÃcäjaliæ k­tvà $ bharato 'bhipraïamya ca & ÃÓramÃd abhini«krÃntam % ­«im uttamatejasam // Ram_2,86.4 // sukho«ito 'smi bhagavan $ samagrabalavÃhana÷ & tarpita÷ sarvakÃmaiÓ ca % sÃmÃtyo balavat tvayà // Ram_2,86.5 // apetaklamasaætÃpÃ÷ $ subhik«Ã÷ supratiÓrayÃ÷ & api pre«yÃn upÃdÃya % sarve sma susukho«itÃ÷ // Ram_2,86.6 // Ãmantraye 'haæ bhagavan $ kÃmaæ tvÃm ­«isattama & samÅpaæ prasthitaæ bhrÃtur % maitreïek«asva cak«u«Ã // Ram_2,86.7 // ÃÓramaæ tasya dharmaj¤a $ dhÃrmikasya mahÃtmana÷ & Ãcak«va katamo mÃrga÷ % kiyÃn iti ca Óaæsa me // Ram_2,86.8 // iti p­«Âas tu bharataæ $ bhrÃt­darÓanalÃlasam & pratyuvÃca mahÃtejà % bharadvÃjo mahÃtapÃ÷ // Ram_2,86.9 // bharatÃrdhat­tÅye«u $ yojane«v ajane vane & citrakÆÂo giris tatra % ramyanirdarakÃnana÷ // Ram_2,86.10 // uttaraæ pÃrÓvam ÃsÃdya $ tasya mandÃkinÅ nadÅ & pu«pitadrumasaæchannà % ramyapu«pitakÃnanà // Ram_2,86.11 // anantaraæ tat saritaÓ $ citrakÆÂaÓ ca parvata÷ & tayo÷ parïakuÂÅ tÃta % tatra tau vasato dhruvam // Ram_2,86.12 // dak«iïenaiva mÃrgeïa $ savyadak«iïam eva ca & gajavÃjirathÃkÅrïÃæ % vÃhinÅæ vÃhinÅpate \ vÃhayasva mahÃbhÃga # tato drak«yasi rÃghavam // Ram_2,86.13 // prayÃïam iti ca Órutvà $ rÃjarÃjasya yo«ita÷ & hitvà yÃnÃni yÃnÃrhà % brÃhmaïaæ paryavÃrayan // Ram_2,86.14 // vepamÃnà k­Óà dÅnà $ saha devyà sumitrayà & kausalyà tatra jagrÃha % karÃbhyÃæ caraïau mune÷ // Ram_2,86.15 // asam­ddhena kÃmena $ sarvalokasya garhità & kaikeyÅ tasya jagrÃha % caraïau savyapatrapà // Ram_2,86.16 // taæ pradak«iïam Ãgamya $ bhagavantaæ mahÃmunim & adÆrÃd bharatasyaiva % tasthau dÅnamanÃs tadà // Ram_2,86.17 // tata÷ papraccha bharataæ $ bharadvÃjo d­¬havrata÷ & viÓe«aæ j¤Ãtum icchÃmi % mÃtÌïÃæ tava rÃghava // Ram_2,86.18 // evam uktas tu bharato $ bharadvÃjena dhÃrmika÷ & uvÃca präjalir bhÆtvà % vÃkyaæ vacanakovida÷ // Ram_2,86.19 // yÃm imÃæ bhagavan dÅnÃæ $ ÓokÃnaÓanakarÓitÃm & pitur hi mahi«Åæ devÅæ % devatÃm iva paÓyasi // Ram_2,86.20 // e«Ã taæ puru«avyÃghraæ $ siæhavikrÃntagÃminam & kausalyà su«uve rÃmaæ % dhÃtÃram aditir yathà // Ram_2,86.21 // asyà vÃmabhujaæ Óli«Âà $ yai«Ã ti«Âhati durmanÃ÷ & karïikÃrasya ÓÃkheva % ÓÅrïapu«pà vanÃntare // Ram_2,86.22 // etasyÃs tau sutau devyÃ÷ $ kumÃrau devavarïinau & ubhau lak«maïaÓatrughnau % vÅrau satyaparÃkramau // Ram_2,86.23 // yasyÃ÷ k­te naravyÃghrau $ jÅvanÃÓam ito gatau & rÃjà putravihÅnaÓ ca % svargaæ daÓaratho gata÷ // Ram_2,86.24 // aiÓvaryakÃmÃæ kaikeyÅm $ anÃryÃm ÃryarÆpiïÅm & mamaitÃæ mÃtaraæ viddhi % n­ÓaæsÃæ pÃpaniÓcayÃm \ yatomÆlaæ hi paÓyÃmi # vyasanaæ mahad Ãtmana÷ // Ram_2,86.25 // ity uktvà naraÓÃrdÆlo $ bëpagadgadayà girà & sa niÓaÓvÃsa tÃmrÃk«o % nÃga÷ kruddha ivÃsak­t // Ram_2,86.26 // bharadvÃjo mahar«is taæ $ bruvantaæ bharataæ tadà & pratyuvÃca mahÃbuddhir % idaæ vacanam arthavat // Ram_2,86.27 // na do«eïÃvagantavyà $ kaikeyÅ bharata tvayà & rÃmapravrÃjanaæ hy etat % sukhodarkaæ bhavi«yati // Ram_2,86.28 // abhivÃdya tu saæsiddha÷ $ k­tvà cainaæ pradak«iïam & Ãmantrya bharata÷ sainyaæ % yujyatÃm ity acodayat // Ram_2,86.29 // tato vÃjirathÃn yuktvà $ divyÃn hemapari«k­tÃn & adhyÃrohat prayÃïÃrthÅ % bahÆn bahuvidho jana÷ // Ram_2,86.30 // gajakanyÃgajÃÓ caiva $ hemakak«yÃ÷ patÃkina÷ & jÅmÆtà iva gharmÃnte % sagho«Ã÷ sampratasthire // Ram_2,86.31 // vividhÃny api yÃnÃni $ mahÃnti ca laghÆni ca & prayayu÷ sumahÃrhÃïi % pÃdair eva padÃtaya÷ // Ram_2,86.32 // atha yÃnapravekais tu $ kausalyÃpramukhÃ÷ striya÷ & rÃmadarÓanakÃÇk«iïya÷ % prayayur muditÃs tadà // Ram_2,86.33 // sa cÃrkataruïÃbhÃsÃæ $ niyuktÃæ ÓibikÃæ ÓubhÃm & ÃsthÃya prayayau ÓrÅmÃn % bharata÷ saparicchada÷ // Ram_2,86.34 // sà prayÃtà mahÃsenà $ gajavÃjirathÃkulà & dak«iïÃæ diÓam Ãv­tya % mahÃmegha ivotthita÷ \ vanÃni tu vyatikramya # ju«ÂÃni m­gapak«ibhi÷ // Ram_2,86.35 // sà samprah­«ÂadvipavÃjiyodhà $ vitrÃsayantÅ m­gapak«isaæghÃn & mahad vanaæ tat pravigÃhamÃnà % rarÃja senà bharatasya tatra // Ram_2,86.36 // _________________________________________________________________ tayà mahatyà yÃyinyà $ dhvajinyà vanavÃsina÷ & ardità yÆthapà mattÃ÷ % sayÆthÃ÷ sampradudruvu÷ // Ram_2,87.1 // ­k«Ã÷ p­«atasaæghÃÓ ca $ ruravaÓ ca samantata÷ & d­Óyante vanarÃjÅ«u % giri«v api nadÅ«u ca // Ram_2,87.2 // sa sampratasthe dharmÃtmà $ prÅto daÓarathÃtmaja÷ & v­to mahatyà nÃdinyà % senayà caturaÇgayà // Ram_2,87.3 // sÃgaraughanibhà senà $ bharatasya mahÃtmana÷ & mahÅæ saæchÃdayÃmÃsa % prÃv­«i dyÃm ivÃmbuda÷ // Ram_2,87.4 // turaægaughair avatatà $ vÃraïaiÓ ca mahÃjavai÷ & anÃlak«yà ciraæ kÃlaæ % tasmin kÃle babhÆva bhÆ÷ // Ram_2,87.5 // sa yÃtvà dÆram adhvÃnaæ $ supariÓrÃntavÃhana÷ & uvÃca bharata÷ ÓrÅmÃn % vasi«Âhaæ mantriïÃæ varam // Ram_2,87.6 // yÃd­Óaæ lak«yate rÆpaæ $ yathà caiva Órutaæ mayà & vyaktaæ prÃptÃ÷ sma taæ deÓaæ % bharadvÃjo yam abravÅt // Ram_2,87.7 // ayaæ giriÓ citrakÆÂas $ tathà mandÃkinÅ nadÅ & etat prakÃÓate dÆrÃn % nÅlameghanibhaæ vanam // Ram_2,87.8 // gire÷ sÃnÆni ramyÃïi $ citrakÆÂasya samprati & vÃraïair avam­dyante % mÃmakai÷ parvatopamai÷ // Ram_2,87.9 // mu¤canti kusumÃny ete $ nagÃ÷ parvatasÃnu«u & nÅlà ivÃtapÃpÃye % toyaæ toyadharà ghanÃ÷ // Ram_2,87.10 // kiænarÃcaritoddeÓaæ $ paÓya Óatrughna parvatam & hayai÷ samantÃd ÃkÅrïaæ % makarair iva sÃgaram // Ram_2,87.11 // ete m­gagaïà bhÃnti $ ÓÅghravegÃ÷ pracoditÃ÷ & vÃyupraviddhÃ÷ Óaradi % megharÃjir ivÃmbare // Ram_2,87.12 // kurvanti kusumÃpŬä $ Óira÷su surabhÅn amÅ & meghaprakÃÓai÷ phalakair % dÃk«iïÃtyà yathà narÃ÷ // Ram_2,87.13 // ni«kÆjam iva bhÆtvedaæ $ vanaæ ghorapradarÓanam & ayodhyeva janÃkÅrïà % samprati pratibhÃti mà // Ram_2,87.14 // khurair udÅrito reïur $ divaæ pracchÃdya ti«Âhati & taæ vahaty anila÷ ÓÅghraæ % kurvann iva mama priyam // Ram_2,87.15 // syandanÃæs turagopetÃn $ sÆtamukhyair adhi«ÂhitÃn & etÃn saæpatata÷ ÓÅghraæ % paÓya Óatrughna kÃnane // Ram_2,87.16 // etÃn vitrÃsitÃn paÓya $ barhiïa÷ priyadarÓanÃn & etam ÃviÓata÷ Óailam % adhivÃsaæ patatriïÃm // Ram_2,87.17 // atimÃtram ayaæ deÓo $ manoj¤a÷ pratibhÃti mà & tÃpasÃnÃæ nivÃso 'yaæ % vyaktaæ svargapatho yathà // Ram_2,87.18 // m­gà m­gÅbhi÷ sahità $ bahava÷ p­«atà vane & manoj¤arÆpà lak«yante % kusumair iva citritÃ÷ // Ram_2,87.19 // sÃdhu sainyÃ÷ prati«ÂhantÃæ $ vicinvantu ca kÃnanam & yathà tau puru«avyÃghrau % d­Óyete rÃmalak«maïau // Ram_2,87.20 // bharatasya vaca÷ Órutvà $ puru«Ã÷ ÓastrapÃïaya÷ & viviÓus tad vanaæ ÓÆrà % dhÆmaæ ca dad­Óus tata÷ // Ram_2,87.21 // te samÃlokya dhÆmÃgram $ Æcur bharatam ÃgatÃ÷ & nÃmanu«ye bhavaty agnir % vyaktam atraiva rÃghavau // Ram_2,87.22 // atha nÃtra naravyÃghrau $ rÃjaputrau paraætapau & anye rÃmopamÃ÷ santi % vyaktam atra tapasvina÷ // Ram_2,87.23 // tac chrutvà bharatas te«Ãæ $ vacanaæ sÃdhusaæmatam & sainyÃn uvÃca sarvÃæs tÃn % amitrabalamardana÷ // Ram_2,87.24 // yattà bhavantas ti«Âhantu $ neto gantavyam agrata÷ & aham eva gami«yÃmi % sumantro gurur eva ca // Ram_2,87.25 // evam uktÃs tata÷ sarve $ tatra tasthu÷ samantata÷ & bharato yatra dhÆmÃgraæ % tatra d­«Âiæ samÃdadhÃt // Ram_2,87.26 // vyavasthità yà bharatena sà camÆr $ nirÅk«amÃïÃpi ca dhÆmam agrata÷ & babhÆva h­«Âà nacireïa jÃnatÅ % priyasya rÃmasya samÃgamaæ tadà // Ram_2,87.27 // _________________________________________________________________ dÅrghakÃlo«itas tasmin $ girau girivanapriya÷ & vaidehyÃ÷ priyamÃkÃÇk«an % svaæ ca cittaæ vilobhayan // Ram_2,88.1 // atha dÃÓarathiÓ citraæ $ citrakÆÂam adarÓayat & bhÃryÃm amarasaækÃÓa÷ % ÓacÅm iva puraædara÷ // Ram_2,88.2 // na rÃjyÃd bhraæÓanaæ bhadre $ na suh­dbhir vinÃbhava÷ & mano me bÃdhate d­«Âvà % ramaïÅyam imaæ girim // Ram_2,88.3 // paÓyemam acalaæ bhadre $ nÃnÃdvijagaïÃyutam & Óikharai÷ kham ivodviddhair % dhÃtumadbhir vibhÆ«itam // Ram_2,88.4 // kecid rajatasaækÃÓÃ÷ $ kecit k«atajasaænibhÃ÷ & pÅtamäji«ÂhavarïÃÓ ca % kecin maïivaraprabhÃ÷ // Ram_2,88.5 // pu«pÃrkaketakÃbhÃÓ ca $ kecij jyotÅrasaprabhÃ÷ & virÃjante 'calendrasya % deÓà dhÃtuvibhÆ«itÃ÷ // Ram_2,88.6 // nÃnÃm­gagaïadvÅpi- $ tarak«v­k«agaïair v­ta÷ & adu«Âair bhÃty ayaæ Óailo % bahupak«isamÃkula÷ // Ram_2,88.7 // Ãmrajambvasanair lodhrai÷ $ priyÃlai÷ panasair dhavai÷ & aÇkolair bhavyatiniÓair % bilvatindukaveïubhi÷ // Ram_2,88.8 // kÃÓmaryari«Âavaraïair $ madhÆkais tilakais tathà & badaryÃmalakair nÅpair % vetradhanvanabÅjakai÷ // Ram_2,88.9 // pu«pavadbhi÷ phalopetaiÓ $ chÃyÃvadbhir manoramai÷ & evamÃdibhir ÃkÅrïa÷ % Óriyaæ pu«yaty ayaæ giri÷ // Ram_2,88.10 // Óailaprasthe«u ramye«u $ paÓyemÃn kÃmahar«aïÃn & kiænarÃn dvaædvaÓo bhadre % ramamÃïÃn manasvina÷ // Ram_2,88.11 // ÓÃkhÃvasaktÃn kha¬gÃæÓ ca $ pravarÃïy ambarÃïi ca & paÓya vidyÃdharastrÅïÃæ % krŬoddeÓÃn manoramÃn // Ram_2,88.12 // jalaprapÃtair udbhedair $ nisyandaiÓ ca kvacit kvacit & sravadbhir bhÃty ayaæ Óaila÷ % sravan mada iva dvipa÷ // Ram_2,88.13 // guhÃsamÅraïo gandhÃn $ nÃnÃpu«pabhavÃn vahan & ghrÃïatarpaïam abhyetya % kaæ naraæ na prahar«ayet // Ram_2,88.14 // yadÅha Óarado 'nekÃs $ tvayà sÃrdham anindite & lak«maïena ca vatsyÃmi % na mÃæ Óoka÷ pradhak«yati // Ram_2,88.15 // bahupu«paphale ramye $ nÃnÃdvijagaïÃyute & vicitraÓikhare hy asmin % ratavÃn asmi bhÃmini // Ram_2,88.16 // anena vanavÃsena $ mayà prÃptaæ phaladvayam & pituÓ cÃn­ïatà dharme % bharatasya priyaæ tathà // Ram_2,88.17 // vaidehi ramase kaccic $ citrakÆÂe mayà saha & paÓyantÅ vividhÃn bhÃvÃn % manovÃkkÃyasaæyatÃn // Ram_2,88.18 // idam evÃm­taæ prÃhÆ $ rÃj¤Ãæ rÃjar«aya÷ pare & vanavÃsaæ bhavÃrthÃya % pretya me prapitÃmahÃ÷ // Ram_2,88.19 // ÓilÃ÷ Óailasya Óobhante $ viÓÃlÃ÷ ÓataÓo 'bhita÷ & bahulà bahulair varïair % nÅlapÅtasitÃruïai÷ // Ram_2,88.20 // niÓi bhÃnty acalendrasya $ hutÃÓanaÓikhà iva & o«adhya÷ svaprabhà lak«myà % bhrÃjamÃnÃ÷ sahasraÓa÷ // Ram_2,88.21 // kecit k«ayanibhà deÓÃ÷ $ kecid udyÃnasaænibhÃ÷ & kecid ekaÓilà bhÃnti % parvatasyÃsya bhÃmini // Ram_2,88.22 // bhittveva vasudhÃæ bhÃti $ citrakÆÂa÷ samutthita÷ & citrakÆÂasya kÆÂo 'sau % d­Óyate sarvata÷ Óiva÷ // Ram_2,88.23 // ku«ÂhapuænÃgatagara- $ bhÆrjapatrottarachadÃn & kÃminÃæ svÃstarÃn paÓya % kuÓeÓayadalÃyutÃn // Ram_2,88.24 // m­ditÃÓ cÃpaviddhÃÓ ca $ d­Óyante kamalasraja÷ & kÃmibhir vanite paÓya % phalÃni vividhÃni ca // Ram_2,88.25 // vasvaukasÃrÃæ nalinÅm $ atyetÅvottarÃn kurÆn & parvataÓ citrakÆÂo 'sau % bahumÆlaphalodaka÷ // Ram_2,88.26 // imaæ tu kÃlaæ vanite vijahrivÃæs $ tvayà ca sÅte saha lak«maïena ca & ratiæ prapatsye kuladharmavardhinÅæ % satÃæ pathi svair niyamai÷ parai÷ sthita÷ // Ram_2,88.27 // _________________________________________________________________ atha ÓailÃd vini«kramya $ maithilÅæ kosaleÓvara÷ & adarÓayac chubhajalÃæ % ramyÃæ mandÃkinÅæ nadÅm // Ram_2,89.1 // abravÅc ca varÃrohÃæ $ cÃrucandranibhÃnanÃm & videharÃjasya sutÃæ % rÃmo rÃjÅvalocana÷ // Ram_2,89.2 // vicitrapulinÃæ ramyÃæ $ haæsasÃrasasevitÃm & kusumair upasaæpannÃæ % paÓya mandÃkinÅæ nadÅm // Ram_2,89.3 // nÃnÃvidhais tÅraruhair $ v­tÃæ pu«paphaladrumai÷ & rÃjantÅæ rÃjarÃjasya % nalinÅm iva sarvata÷ // Ram_2,89.4 // m­gayÆthanipÅtÃni $ kalu«ÃmbhÃæsi sÃmpratam & tÅrthÃni ramaïÅyÃni % ratiæ saæjanayanti me // Ram_2,89.5 // jaÂÃjinadharÃ÷ kÃle $ valkalottaravÃsasa÷ & ­«ayas tv avagÃhante % nadÅæ mandÃkinÅæ priye // Ram_2,89.6 // Ãdityam upati«Âhante $ niyamÃd ÆrdhvabÃhava÷ & ete 'pare viÓÃlÃk«i % munaya÷ saæÓitavratÃ÷ // Ram_2,89.7 // mÃrutoddhÆtaÓikharai÷ $ pran­tta iva parvata÷ & pÃdapai÷ pattrapu«pÃïi % s­jadbhir abhito nadÅm // Ram_2,89.8 // kaccin maïinikÃÓodÃæ $ kaccit pulinaÓÃlinÅm & kaccit siddhajanÃkÅrïÃæ % paÓya mandÃkinÅæ nadÅm // Ram_2,89.9 // nirdhÆtÃn vÃyunà paÓya $ vitatÃn pu«pasaæcayÃn & poplÆyamÃnÃn aparÃn % paÓya tvaæ jalamadhyagÃn // Ram_2,89.10 // tÃæÓ cÃtivalguvacaso $ rathÃÇgÃhvayanà dvijÃ÷ & adhirohanti kalyÃïi % ni«kÆjanta÷ Óubhà gira÷ // Ram_2,89.11 // darÓanaæ citrakÆÂasya $ mandÃkinyÃÓ ca Óobhane & adhikaæ puravÃsÃc ca % manye ca tava darÓanÃt // Ram_2,89.12 // vidhÆtakalu«ai÷ siddhais $ tapodamaÓamÃnvitai÷ & nityavik«obhitajalÃæ % vigÃhasva mayà saha // Ram_2,89.13 // sakhÅvac ca vigÃhasva $ sÅte mandÃkinÅm imÃm & kamalÃny avamajjantÅ % pu«karÃïi ca bhÃmini // Ram_2,89.14 // tvaæ paurajanavad vyÃlÃn $ ayodhyÃm iva parvatam & manyasva vanite nityaæ % sarayÆvad imÃæ nadÅm // Ram_2,89.15 // lak«maïaÓ caiva dharmÃtmà $ mannideÓe vyavasthita÷ & tvaæ cÃnukÆlà vaidehi % prÅtiæ janayatho mama // Ram_2,89.16 // upasp­Óaæs tri«avaïaæ $ madhumÆlaphalÃÓana÷ & nÃyodhyÃyai na rÃjyÃya % sp­haye 'dya tvayà saha // Ram_2,89.17 // imÃæ hi ramyÃæ gajayÆthalolitÃæ $ nipÅtatoyÃæ gajasiæhavÃnarai÷ & supu«pitai÷ pu«padharair alaæk­tÃæ % na so 'sti ya÷ syÃn na gatakrama÷ sukhÅ // Ram_2,89.18 // itÅva rÃmo bahusaægataæ vaca÷ $ priyÃsahÃya÷ saritaæ prati bruvan & cacÃra ramyaæ nayanäjanaprabhaæ % sa citrakÆÂaæ raghuvaæÓavardhana÷ // Ram_2,89.19 // _________________________________________________________________ tathà tatrÃsatas tasya $ bharatasyopayÃyina÷ & sainyareïuÓ ca ÓabdaÓ ca % prÃdurÃstÃæ nabha÷sp­Óau // Ram_2,90.1 // etasminn antare trastÃ÷ $ Óabdena mahatà tata÷ & ardità yÆthapà mattÃ÷ % sayÆthà dudruvur diÓa÷ // Ram_2,90.2 // sa taæ sainyasamudbhÆtaæ $ Óabdaæ ÓuÓrava rÃghava÷ & tÃæÓ ca vipradrutÃn sarvÃn % yÆthapÃn anvavaik«ata // Ram_2,90.3 // tÃæÓ ca vidravato d­«Âvà $ taæ ca Órutvà sa ni÷svanam & uvÃca rÃma÷ saumitriæ % lak«maïaæ dÅptatejasam // Ram_2,90.4 // hanta lak«maïa paÓyeha $ sumitrà suprajÃs tvayà & bhÅmastanitagambhÅras % tumula÷ ÓrÆyate svana÷ // Ram_2,90.5 // rÃjà và rÃjamÃtro và $ m­gayÃm aÂate vane & anyad và ÓvÃpadaæ kiæcit % saumitre j¤Ãtum arhasi \ sarvam etad yathÃtattvam # acirÃj j¤Ãtum arhasi // Ram_2,90.6 // sa lak«maïa÷ saætvarita÷ $ sÃlam Ãruhya pu«pitam & prek«amÃïo diÓa÷ sarvÃ÷ % pÆrvÃæ diÓam avaik«ata // Ram_2,90.7 // udaÇmukha÷ prek«amÃïo $ dadarÓa mahatÅæ camÆm & rathÃÓvagajasambÃdhÃæ % yattair yuktÃæ padÃtibhi÷ // Ram_2,90.8 // tÃm aÓvagajasampÆrïÃæ $ rathadhvajavibhÆ«itÃm & ÓaÓaæsa senÃæ rÃmÃya % vacanaæ cedam abravÅt // Ram_2,90.9 // agniæ saæÓamayatv Ãrya÷ $ sÅtà ca bhajatÃæ guhÃm & sajyaæ kuru«va cÃpaæ ca % ÓarÃæÓ ca kavacaæ tathà // Ram_2,90.10 // taæ rÃma÷ puru«avyÃghro $ lak«maïaæ pratyuvÃca ha & aÇgÃvek«asva saumitre % kasyaitÃæ manyase camÆm // Ram_2,90.11 // evam uktas tu rÃmeïa $ lak«maïo vÃkyam abravÅt & didhak«ann iva tÃæ senÃæ % ru«ita÷ pÃvako yathà // Ram_2,90.12 // sampannaæ rÃjyam icchaæs tu $ vyaktaæ prÃpyÃbhi«ecanam & ÃvÃæ hantuæ samabhyeti % kaikeyyà bharata÷ suta÷ // Ram_2,90.13 // e«a vai sumahä ÓrÅmÃn $ viÂapÅ saæprakÃÓate & virÃjaty udgataskandha÷ % kovidÃradhvajo rathe // Ram_2,90.14 // bhajanty ete yathÃkÃmam $ aÓvÃn Ãruhya ÓÅghragÃn & ete bhrÃjanti saæh­«Âà % gajÃn Ãruhya sÃdina÷ // Ram_2,90.15 // g­hÅtadhanu«au cÃvÃæ $ giriæ vÅra ÓrayÃvahe & api nau vaÓam Ãgacchet % kovidÃradhvajo raïe // Ram_2,90.16 // api drak«yÃmi bharataæ $ yatk­te vyasanaæ mahat & tvayà rÃghava samprÃptaæ % sÅtayà ca mayà tathà // Ram_2,90.17 // yannimittaæ bhavÃn rÃjyÃc $ cyuto rÃghava ÓÃÓvatÃt & samprÃpto 'yam arir vÅra % bharato vadhya eva me // Ram_2,90.18 // bharatasya vadhe do«aæ $ nÃhaæ paÓyÃmi rÃghava & pÆrvÃpakÃriïÃæ tyÃge % na hy adharmo vidhÅyate \ etasmin nihate k­tsnÃm # anuÓÃdhi vasuædharÃm // Ram_2,90.19 // adya putraæ hataæ saækhye $ kaikeyÅ rÃjyakÃmukà & mayà paÓyet sudu÷khÃrtà % hastibhagnam iva drumam // Ram_2,90.20 // kaikeyÅæ ca vadhi«yÃmi $ sÃnubandhÃæ sabÃndhavÃm & kalu«eïÃdya mahatà % medinÅ parimucyatÃm // Ram_2,90.21 // adyemaæ saæyataæ krodham $ asatkÃraæ ca mÃnada & mok«yÃmi Óatrusainye«u % kak«e«v iva hutÃÓanam // Ram_2,90.22 // adyaitac citrakÆÂasya $ kÃnanaæ niÓitai÷ Óarai÷ & bhinda¤ ÓatruÓarÅrÃïi % kari«ye Óoïitok«itam // Ram_2,90.23 // Óarair nirbhinnah­dayÃn $ ku¤jarÃæs turagÃæs tathà & ÓvÃpadÃ÷ parikar«antu % narÃæÓ ca nihatÃn mayà // Ram_2,90.24 // ÓarÃïÃæ dhanu«aÓ cÃham $ an­ïo 'smi mahÃvane & sasainyaæ bharataæ hatvà % bhavi«yÃmi na saæÓaya÷ // Ram_2,90.25 // _________________________________________________________________ susaærabdhaæ tu saumitriæ $ lak«maïaæ krodhamÆrchitam & rÃmas tu parisÃntvyÃtha % vacanaæ cedam abravÅt // Ram_2,91.1 // kim atra dhanu«Ã kÃryam $ asinà và sacarmaïà & mahe«vÃse mahÃprÃj¤e % bharate svayam Ãgate // Ram_2,91.2 // prÃptakÃlaæ yad e«o 'smÃn $ bharato dra«Âum icchati & asmÃsu manasÃpy e«a % nÃhitaæ kiæcid Ãcaret // Ram_2,91.3 // vipriyaæ k­tapÆrvaæ te $ bharatena kadà na kim & Åd­Óaæ và bhayaæ te 'dya % bharataæ yo 'tra ÓaÇkase // Ram_2,91.4 // na hi te ni«Âhuraæ vÃcyo $ bharato nÃpriyaæ vaca÷ & ahaæ hy apriyam ukta÷ syÃæ % bharatasyÃpriye k­te // Ram_2,91.5 // kathaæ nu putrÃ÷ pitaraæ $ hanyu÷ kasyÃæcid Ãpadi & bhrÃtà và bhrÃtaraæ hanyÃt % saumitre prÃïam Ãtmana÷ // Ram_2,91.6 // yadi rÃjyasya hetos tvam $ imÃæ vÃcaæ prabhëase & vak«yÃmi bharataæ d­«Âvà % rÃjyam asmai pradÅyatÃm // Ram_2,91.7 // ucyamÃno hi bharato $ mayà lak«maïa tattvata÷ & rÃjyam asmai prayaccheti % bìham ity eva vak«yati // Ram_2,91.8 // tathokto dharmaÓÅlena $ bhrÃtrà tasya hite rata÷ & lak«maïa÷ praviveÓeva % svÃni gÃtrÃïi lajjayà // Ram_2,91.9 // vrŬitaæ lak«maïaæ d­«Âvà $ rÃghava÷ pratyuvÃca ha & e«a manye mahÃbÃhur % ihÃsmÃn dra«Âum Ãgata÷ // Ram_2,91.10 // vanavÃsam anudhyÃya $ g­hÃya pratine«yati & imÃæ vÃpy e«a vaidehÅm % atyantasukhasevinÅm // Ram_2,91.11 // etau tau saæprakÃÓete $ gotravantau manoramau & vÃyuvegasamau vÅra % javanau turagottamau // Ram_2,91.12 // sa e«a sumahÃkÃya÷ $ kampate vÃhinÅmukhe & nÃga÷ Óatruæjayo nÃma % v­ddhas tÃtasya dhÅmata÷ // Ram_2,91.13 // avatÅrya tu sÃlÃgrÃt $ tasmÃt sa samitiæjaya÷ & lak«maïa÷ präjalir bhÆtvà % tasthau rÃmasya pÃrÓvata÷ // Ram_2,91.14 // bharatenÃtha saædi«Âà $ sammardo na bhaved iti & samantÃt tasya Óailasya % senÃvÃsam akalpayat // Ram_2,91.15 // adhyardham ik«vÃkucamÆr $ yojanaæ parvatasya sà & pÃrÓve nyaviÓad Ãv­tya % gajavÃjirathÃkulà // Ram_2,91.16 // sà citrakÆÂe bharatena senà $ dharmaæ purask­tya vidhÆya darpam & prasÃdanÃrthaæ raghunandanasya % virocate nÅtimatà praïÅtà // Ram_2,91.17 // _________________________________________________________________ niveÓya senÃæ tu vibhu÷ $ padbhyÃæ pÃdavatÃæ vara÷ & abhigantuæ sa kÃkutstham % iye«a guruvartakam // Ram_2,92.1 // nivi«ÂamÃtre sainye tu $ yathoddeÓaæ vinÅtavat & bharato bhrÃtaraæ vÃkyaæ % Óatrughnam idam abravÅt // Ram_2,92.2 // k«ipraæ vanam idaæ saumya $ narasaæghai÷ samantata÷ & lubdhaiÓ ca sahitair ebhis % tvam anve«itum arhasi // Ram_2,92.3 // yÃvan na rÃmaæ drak«yÃmi $ lak«maïaæ và mahÃbalam & vaidehÅæ và mahÃbhÃgÃæ % na me ÓÃntir bhavi«yati // Ram_2,92.4 // yÃvan na candrasaækÃÓaæ $ drak«yÃmi Óubham Ãnanam & bhrÃtu÷ padmapalÃÓÃk«aæ % na me ÓÃntir bhavi«yati // Ram_2,92.5 // yÃvan na caraïau bhrÃtu÷ $ pÃrthivavya¤janÃnvitau & Óirasà dhÃrayi«yÃmi % na me ÓÃntir bhavi«yati // Ram_2,92.6 // yÃvan na rÃjye rÃjyÃrha÷ $ pit­paitÃmahe sthita÷ & abhi«ekajalaklinno % na me ÓÃntir bhavi«yati // Ram_2,92.7 // k­tak­tyà mahÃbhÃgà $ vaidehÅ janakÃtmajà & bhartÃraæ sÃgarÃntÃyÃ÷ % p­thivyà yÃnugacchati // Ram_2,92.8 // subhagaÓ citrakÆÂo 'sau $ girirÃjopamo giri÷ & yasmin vasati kÃkutstha÷ % kubera iva nandane // Ram_2,92.9 // k­takÃryam idaæ durgaæ $ vanaæ vyÃlani«evitam & yad adhyÃste mahÃtejà % rÃma÷ Óastrabh­tÃæ vara÷ // Ram_2,92.10 // evam uktvà mahÃtejà $ bharata÷ puru«ar«abha÷ & padbhyÃm eva mahÃtejÃ÷ % praviveÓa mahad vanam // Ram_2,92.11 // sa tÃni drumajÃlÃni $ jÃtÃni girisÃnu«u & pu«pitÃgrÃïi madhyena % jagÃma vadatÃæ vara÷ // Ram_2,92.12 // sa gireÓ citrakÆÂasya $ sÃlam ÃsÃdya pu«pitam & rÃmÃÓramagatasyÃgner % dadarÓa dhvajam ucchritam // Ram_2,92.13 // taæ d­«Âvà bharata÷ ÓrÅmÃn $ mumoda sahabÃndhava÷ & atra rÃma iti j¤Ãtvà % gata÷ pÃram ivÃmbhasa÷ // Ram_2,92.14 // sa citrakÆÂe tu girau niÓÃmya $ rÃmÃÓramaæ puïyajanopapannam & guhena sÃrdhaæ tvarito jagÃma % punar niveÓyaiva camÆæ mahÃtmà // Ram_2,92.15 // _________________________________________________________________ nivi«ÂÃyÃæ tu senÃyÃm $ utsuko bharatas tadà & jagÃma bhrÃtaraæ dra«Âuæ % Óatrughnam anudarÓayan // Ram_2,93.1 // ­«iæ vasi«Âhaæ saædiÓya $ mÃtÌn me ÓÅghram Ãnaya & iti tvaritam agre sa % jagÃma guruvatsala÷ // Ram_2,93.2 // sumantras tv api Óatrughnam $ adÆrÃd anvapadyata & rÃmadarÓanajas tar«o % bharatasyeva tasya ca // Ram_2,93.3 // gacchann evÃtha bharatas $ tÃpasÃlayasaæsthitÃm & bhrÃtu÷ parïakuÂÅæ ÓrÅmÃn % uÂajaæ ca dadarÓa ha // Ram_2,93.4 // ÓÃlÃyÃs tv agratas tasyà $ dadarÓa bharatas tadà & këÂhÃni cÃvabhagnÃni % pu«pÃïy avacitÃni ca // Ram_2,93.5 // dadarÓa ca vane tasmin $ mahata÷ saæcayÃn k­tÃn & m­gÃïÃæ mahi«ÃïÃæ ca % karÅ«ai÷ ÓÅtakÃraïÃt // Ram_2,93.6 // gacchan eva mahÃbÃhur $ dyutimÃn bharatas tadà & Óatrughnaæ cÃbravÅd dh­«Âas % tÃn amÃtyÃæÓ ca sarvaÓa÷ // Ram_2,93.7 // manye prÃptÃ÷ sma taæ deÓaæ $ bharadvÃjo yam abravÅt & nÃtidÆre hi manye 'haæ % nadÅæ mandÃkinÅm ita÷ // Ram_2,93.8 // uccair baddhÃni cÅrÃïi $ lak«maïena bhaved ayam & abhij¤Ãnak­ta÷ panthà % vikÃle gantum icchatà // Ram_2,93.9 // idaæ codÃttadantÃnÃæ $ ku¤jarÃïÃæ tarasvinÃm & ÓailapÃrÓve parikrÃntam % anyonyam abhigarjatÃm // Ram_2,93.10 // yam evÃdhÃtum icchanti $ tÃpasÃ÷ satataæ vane & tasyÃsau d­Óyate dhÆma÷ % saækula÷ k­«ïavartmana÷ // Ram_2,93.11 // atrÃhaæ puru«avyÃghraæ $ gurusatkÃrakÃriïam & Ãryaæ drak«yÃmi saæh­«Âo % mahar«im iva rÃghavam // Ram_2,93.12 // atha gatvà muhÆrtaæ tu $ citrakÆÂaæ sa rÃghava÷ & mandÃkinÅm anuprÃptas % taæ janaæ cedam abravÅt // Ram_2,93.13 // jagatyÃæ puru«avyÃghra $ Ãste vÅrÃsane rata÷ & janendro nirjanaæ prÃpya % dhin me janma sajÅvitam // Ram_2,93.14 // matk­te vyasanaæ prÃpto $ lokanÃtho mahÃdyuti÷ & sarvÃn kÃmÃn parityajya % vane vasati rÃghava÷ // Ram_2,93.15 // iti lokasamÃkru«Âa÷ $ pÃde«v adya prasÃdayan & rÃmasya nipati«yÃmi % sÅtÃyÃÓ ca puna÷ puna÷ // Ram_2,93.16 // evaæ sa vilapaæs tasmin $ vane daÓarathÃtmaja÷ & dadarÓa mahatÅæ puïyÃæ % parïaÓÃlÃæ manoramÃm // Ram_2,93.17 // sÃlatÃlÃÓvakarïÃnÃæ $ parïair bahubhir Ãv­tÃm & viÓÃlÃæ m­dubhis tÅrïÃæ % kuÓair vedim ivÃdhvare // Ram_2,93.18 // ÓakrÃyudhanikÃÓaiÓ ca $ kÃrmukair bhÃrasÃdhanai÷ & rukmap­«Âhair mahÃsÃrai÷ % ÓobhitÃæ ÓatrubÃdhakai÷ // Ram_2,93.19 // arkaraÓmipratÅkÃÓair $ ghorais tÆïÅgatai÷ Óarai÷ & ÓobhitÃæ dÅptavadanai÷ % sarpair bhogavatÅm iva // Ram_2,93.20 // mahÃrajatavÃsobhyÃm $ asibhyÃæ ca virÃjitÃm & rukmabinduvicitrÃbhyÃæ % carmabhyÃæ cÃpi ÓobhitÃm // Ram_2,93.21 // godhÃÇgulitrair ÃsaktaiÓ $ citrai÷ käcanabhÆ«itai÷ & arisaæghair anÃdh­«yÃæ % m­gai÷ siæhaguhÃm iva // Ram_2,93.22 // prÃgudaksravaïÃæ vediæ $ viÓÃlÃæ dÅptapÃvakÃm & dadarÓa bharatas tatra % puïyÃæ rÃmaniveÓane // Ram_2,93.23 // nirÅk«ya sa muhÆrtaæ tu $ dadarÓa bharato gurum & uÂaje rÃmam ÃsÅnaæ % jaÂÃmaï¬aladhÃriïam // Ram_2,93.24 // taæ tu k­«ïÃjinadharaæ $ cÅravalkalavÃsasam & dadarÓa rÃmam ÃsÅnam % abhita÷ pÃvakopamam // Ram_2,93.25 // siæhaskandhaæ mahÃbÃhuæ $ puï¬arÅkanibhek«aïam & p­thivyÃ÷ sagarÃntÃyà % bhartÃraæ dharmacÃriïam // Ram_2,93.26 // upavi«Âaæ mahÃbÃhuæ $ brahmÃïam iva ÓÃÓvatam & sthaï¬ile darbhasaæstÅrïe % sÅtayà lak«maïena ca // Ram_2,93.27 // taæ d­«Âvà bharata÷ ÓrÅmÃn $ du÷khamohaparipluta÷ & abhyadhÃvata dharmÃtmà % bharata÷ kaikayÅsuta÷ // Ram_2,93.28 // d­«Âvà ca vilalÃpÃrto $ bëpasaædigdhayà girà & aÓaknuvan dhÃrayituæ % dhairyÃd vacanam abravÅt // Ram_2,93.29 // ya÷ saæsadi prak­tibhir $ bhaved yukta upÃsitum & vanyair m­gair upÃsÅna÷ % so 'yam Ãste mamÃgraja÷ // Ram_2,93.30 // vÃsobhir bahusÃhasrair $ yo mahÃtmà purocita÷ & m­gÃjine so 'yam iha % pravaste dharmam Ãcaran // Ram_2,93.31 // adhÃrayad yo vividhÃÓ $ citrÃ÷ sumanasas tadà & so 'yaæ jaÂÃbhÃram imaæ % sahate rÃghava÷ katham // Ram_2,93.32 // yasya yaj¤air yathÃdi«Âair $ yukto dharmasya saæcaya÷ & ÓarÅrakleÓasambhÆtaæ % sa dharmaæ parimÃrgate // Ram_2,93.33 // candanena mahÃrheïa $ yasyÃÇgam upasevitam & malena tasyÃÇgam idaæ % katham Ãryasya sevyate // Ram_2,93.34 // mannimittam idaæ du÷khaæ $ prÃpto rÃma÷ sukhocita÷ & dhig jÅvitaæ n­Óaæsasya % mama lokavigarhitam // Ram_2,93.35 // ity evaæ vilapan dÅna÷ $ prasvinnamukhapaÇkaja÷ & pÃdÃv aprÃpya rÃmasya % papÃta bharato rudan // Ram_2,93.36 // du÷khÃbhitapto bharato $ rÃjaputro mahÃbala÷ & uktvÃryeti sak­d dÅnaæ % punar novÃca kiæcana // Ram_2,93.37 // bëpÃpihitakaïÂhaÓ ca $ prek«ya rÃmaæ yaÓasvinam & Ãryety evÃbhisaækruÓya % vyÃhartuæ nÃÓakat tata÷ // Ram_2,93.38 // ÓatrughnaÓ cÃpi rÃmasya $ vavande caraïau rudan & tÃv ubhau sa samÃliÇgya % rÃmo 'py aÓrÆïy avartayat // Ram_2,93.39 // tata÷ sumantreïa guhena caiva $ samÅyatÆ rÃjasutÃv araïye & divÃkaraÓ caiva niÓÃkaraÓ ca % yathÃmbare Óukrab­haspatibhyÃm // Ram_2,93.40 // tÃn pÃrthivÃn vÃraïayÆthapÃbhÃn $ samÃgatÃæs tatra mahaty araïye & vanaukasas te 'pi samÅk«ya sarve % 'py aÓrÆïy amu¤can pravihÃya har«am // Ram_2,93.41 // _________________________________________________________________ ÃghrÃya rÃmas taæ mÆrdhni $ pari«vajya ca rÃghava÷ & aÇke bharatam Ãropya % paryap­cchat samÃhita÷ // Ram_2,94.1 // kva nu te 'bhÆt pità tÃta $ yad araïyaæ tvam Ãgata÷ & na hi tvaæ jÅvatas tasya % vanam Ãgantum arhasi // Ram_2,94.2 // cirasya bata paÓyÃmi $ dÆrÃd bharatam Ãgatam & du«pratÅkam araïye 'smin % kiæ tÃta vanam Ãgata÷ // Ram_2,94.3 // kaccid daÓaratho rÃjà $ kuÓalÅ satyasaægara÷ & rÃjasÆyÃÓvamedhÃnÃm % Ãhartà dharmaniÓcaya÷ // Ram_2,94.4 // sa kaccid brÃhmaïo vidvÃn $ dharmanityo mahÃdyuti÷ & ik«vÃkÆïÃm upÃdhyÃyo % yathÃvat tÃta pÆjyate // Ram_2,94.5 // tÃta kaccic ca kausalyà $ sumitrà ca prajÃvatÅ & sukhinÅ kaccid Ãryà ca % devÅ nandati kaikayÅ // Ram_2,94.6 // kaccid vinayasampanna÷ $ kulaputro bahuÓruta÷ & anasÆyur anudra«Âà % satk­tas te purohita÷ // Ram_2,94.7 // kaccid agni«u te yukto $ vidhij¤o matimÃn ­ju÷ & hutaæ ca ho«yamÃïaæ ca % kÃle vedayate sadà // Ram_2,94.8 // i«vastravarasampannam $ arthaÓÃstraviÓÃradam & sudhanvÃnam upÃdhyÃyaæ % kaccit tvaæ tÃta manyase // Ram_2,94.9 // kaccid ÃtmasamÃ÷ ÓÆrÃ÷ $ Órutavanto jitendriyÃ÷ & kulÅnÃÓ ceÇgitaj¤ÃÓ ca % k­tÃs te tÃta mantriïa÷ // Ram_2,94.10 // mantro vijayamÆlaæ hi $ rÃj¤Ãæ bhavati rÃghava & susaæv­to mantradharair % amÃtyai÷ ÓÃstrakovidai÷ // Ram_2,94.11 // kaccin nidrÃvaÓaæ nai«i $ kaccit kÃle vibudhyase & kaccic cÃpararÃtri«u % cintayasy arthanaipuïam // Ram_2,94.12 // kaccin mantrayase naika÷ $ kaccin na bahubhi÷ saha & kaccit te mantrito mantro % rëÂraæ na paridhÃvati // Ram_2,94.13 // kaccid arthaæ viniÓcitya $ laghumÆlaæ mahodayam & k«ipram Ãrabhase kartuæ % na dÅrghayasi rÃghava // Ram_2,94.14 // kaccit tu suk­tÃny eva $ k­tarÆpÃïi và puna÷ & vidus te sarvakÃryÃïi % na kartavyÃni pÃrthivÃ÷ // Ram_2,94.15 // kaccin na tarkair yuktvà và $ ye cÃpy aparikÅrtitÃ÷ & tvayà và tava vÃmÃtyair % budhyate tÃta mantritam // Ram_2,94.16 // kaccit sahasrÃn mÆrkhÃïÃm $ ekam icchasi paï¬itam & paï¬ito hy arthak­cchre«u % kuryÃn ni÷Óreyasaæ mahat // Ram_2,94.17 // sahasrÃïy api mÆrkhÃïÃæ $ yady upÃste mahÅpati÷ & atha vÃpy ayutÃny eva % nÃsti te«u sahÃyatà // Ram_2,94.18 // eko 'py amÃtyo medhÃvÅ $ ÓÆro dak«o vicak«aïa÷ & rÃjÃnaæ rÃjamÃtraæ và % prÃpayen mahatÅæ Óriyam // Ram_2,94.19 // kaccin mukhyà mahatsv eva $ madhyame«u ca madhyamÃ÷ & jaghanyÃÓ ca jaghanye«u % bh­tyÃ÷ karmasu yojitÃ÷ // Ram_2,94.20 // amÃtyÃn upadhÃtÅtÃn $ pit­paitÃmahä ÓucÅn & Óre«Âhä Óre«Âhe«u kaccit tvaæ % niyojayasi karmasu // Ram_2,94.21 // kaccit tvÃæ nÃvajÃnanti $ yÃjakÃ÷ patitaæ yathà & ugrapratigrahÅtÃraæ % kÃmayÃnam iva striya÷ // Ram_2,94.22 // upÃyakuÓalaæ vaidyaæ $ bh­tyasaædÆ«aïe ratam & ÓÆram aiÓvaryakÃmaæ ca % yo na hanti sa vadhyate // Ram_2,94.23 // kaccid dh­«ÂaÓ ca ÓÆraÓ ca $ dh­timÃn matimä Óuci÷ & kulÅnaÓ cÃnuraktaÓ ca % dak«a÷ senÃpati÷ k­ta÷ // Ram_2,94.24 // balavantaÓ ca kaccit te $ mukhyà yuddhaviÓÃradÃ÷ & d­«ÂÃpadÃnà vikrÃntÃs % tvayà satk­tya mÃnitÃ÷ // Ram_2,94.25 // kaccid balasya bhaktaæ ca $ vetanaæ ca yathocitam & samprÃptakÃlaæ dÃtavyaæ % dadÃsi na vilambase // Ram_2,94.26 // kÃlÃtikramaïe hy eva $ bhaktavetanayor bh­tÃ÷ & bhartu÷ kupyanti du«yanti % so 'nartha÷ sumahÃn sm­ta÷ // Ram_2,94.27 // kaccit sarve 'nuraktÃs tvÃæ $ kulaputrÃ÷ pradhÃnata÷ & kaccit prÃïÃæs tavÃrthe«u % saætyajanti samÃhitÃ÷ // Ram_2,94.28 // kaccij jÃnapado vidvÃn $ dak«iïa÷ pratibhÃnavÃn & yathoktavÃdÅ dÆtas te % k­to bharata paï¬ita÷ // Ram_2,94.29 // kaccid a«ÂÃdaÓÃny e«u $ svapak«e daÓa pa¤ca ca & tribhis tribhir avij¤Ãtair % vetsi tÅrthÃni cÃrakai÷ // Ram_2,94.30 // kaccid vyapÃstÃn ahitÃn $ pratiyÃtÃæÓ ca sarvadà & durbalÃn anavaj¤Ãya % vartase ripusÆdana // Ram_2,94.31 // kaccin na lokÃyatikÃn $ brÃhmaïÃæs tÃta sevase & anarthakuÓalà hy ete % bÃlÃ÷ paï¬itamÃnina÷ // Ram_2,94.32 // dharmaÓÃstre«u mukhye«u $ vidyamÃne«u durbudhÃ÷ & buddhimÃn vÅk«ikÅæ prÃpya % nirarthaæ pravadanti te // Ram_2,94.33 // vÅrair adhyu«itÃæ pÆrvam $ asmÃkaæ tÃta pÆrvakai÷ & satyanÃmÃæ d­¬hadvÃrÃæ % hastyaÓvarathasaækulÃm // Ram_2,94.34 // brÃhmaïai÷ k«atriyair vaiÓyai÷ $ svakarmaniratai÷ sadà & jitendriyair mahotsÃhair % v­tÃm Ãryai÷ sahasraÓa÷ // Ram_2,94.35 // prÃsÃdair vividhÃkÃrair $ v­tÃæ vaidyajanÃkulÃm & kaccit samuditÃæ sphÅtÃm % ayodhyÃæ parirak«asi // Ram_2,94.36 // kaccic caityaÓatair ju«Âa÷ $ sunivi«ÂajanÃkula÷ & devasthÃnai÷ prapÃbhiÓ ca % ta¬ÃgaiÓ copaÓobhita÷ // Ram_2,94.37 // prah­«ÂanaranÃrÅka÷ $ samÃjotsavaÓobhita÷ & suk­«ÂasÅmà paÓumÃn % hiæsÃbhir parivarjita÷ // Ram_2,94.38 // adevamÃt­ko ramya÷ $ ÓvÃpadai÷ parivarjita÷ & kaccij janapada÷ sphÅta÷ % sukhaæ vasati rÃghava // Ram_2,94.39 // kaccit te dayitÃ÷ sarve $ k­«igorak«ajÅvina÷ & vÃrttÃyÃæ saæÓritas tÃta % loko hi sukham edhate // Ram_2,94.40 // te«Ãæ guptiparÅhÃrai÷ $ kaccit te bharaïaæ k­tam & rak«yà hi rÃj¤Ã dharmeïa % sarve vi«ayavÃsina÷ // Ram_2,94.41 // kaccit striya÷ sÃntvayasi $ kaccit tÃÓ ca surak«itÃ÷ & kaccin na ÓraddadhÃsyÃsÃæ % kaccid guhyaæ na bhëase // Ram_2,94.42 // kaccin nÃgavanaæ guptaæ $ ku¤jarÃïÃæ ca t­pyasi & kaccid darÓayase nityaæ % manu«yÃïÃæ vibhÆ«itam \ utthÃyotthÃya pÆrvÃhïe # rÃjaputro mahÃpathe // Ram_2,94.43 // kaccit sarvÃïi durgÃïi $ dhanadhÃnyÃyudhodakai÷ & yantraiÓ ca paripÆrïÃni % tathà Óilpidhanurdharai÷ // Ram_2,94.44 // Ãyas te vipula÷ kaccit $ kaccid alpataro vyaya÷ & apÃtre«u na te kaccit % koÓo gacchati rÃghava // Ram_2,94.45 // devatÃrthe ca pitrarthe $ brÃhmaïÃbhyÃgate«u ca & yodhe«u mitravarge«u % kaccid gacchati te vyaya÷ // Ram_2,94.46 // kaccid Ãryo viÓuddhÃtmà $ k«ÃritaÓ corakarmaïà & ap­«Âa÷ ÓÃstrakuÓalair % na lobhÃd badhyate Óuci÷ // Ram_2,94.47 // g­hÅtaÓ caiva p­«ÂaÓ ca $ kÃle d­«Âa÷ sakÃraïa÷ & kaccin na mucyate coro % dhanalobhÃn narar«abha // Ram_2,94.48 // vyasane kaccid ìhyasya $ durgatasya ca rÃghava & arthaæ virÃgÃ÷ paÓyanti % tavÃmÃtyà bahuÓrutÃ÷ // Ram_2,94.49 // yÃni mithyÃbhiÓastÃnÃæ $ patanty asrÃïi rÃghava & tÃni putrapaÓÆn ghnanti % prÅtyartham anuÓÃsata÷ // Ram_2,94.50 // kaccid v­ddhÃæÓ ca bÃlÃæÓ ca $ vaidyamukhyÃæÓ ca rÃghava & dÃnena manasà vÃcà % tribhir etair bubhÆ«ase // Ram_2,94.51 // kaccid gurÆæÓ ca v­ddhÃæÓ ca $ tÃpasÃn devatÃtithÅn & caityÃæÓ ca sarvÃn siddhÃrthÃn % brÃhmaïÃæÓ ca namasyasi // Ram_2,94.52 // kaccid arthena và dharmaæ $ dharmaæ dharmeïa và puna÷ & ubhau và prÅtilobhena % kÃmena na vibÃdhase // Ram_2,94.53 // kaccid arthaæ ca dharmaæ ca $ kÃmaæ ca jayatÃæ vara & vibhajya kÃle kÃlaj¤a % sarvÃn bharata sevase // Ram_2,94.54 // kaccit te brÃhmaïÃ÷ Óarma $ sarvaÓÃstrÃrthakovidÃ÷ & ÃÓaæsante mahÃprÃj¤a % paurajÃnapadai÷ saha // Ram_2,94.55 // nÃstikyam an­taæ krodhaæ $ pramÃdaæ dÅrghasÆtratÃm & adarÓanaæ j¤ÃnavatÃm % Ãlasyaæ pa¤cav­ttitÃm // Ram_2,94.56 // ekacintanam arthÃnÃm $ anarthaj¤aiÓ ca mantraïam & niÓcitÃnÃm anÃrambhaæ % mantrasyÃparirak«aïam // Ram_2,94.57 // maÇgalasyÃprayogaæ ca $ pratyutthÃnaæ ca sarvaÓa÷ & kaccit tvaæ varjayasy etÃn % rÃjado«ÃæÓ caturdaÓa // Ram_2,94.58 // kaccit svÃduk­taæ bhojyam $ eko nÃÓnÃsi rÃghava & kaccid ÃÓaæsamÃnebhyo % mitrebhya÷ samprayacchasi // Ram_2,94.59 // _________________________________________________________________ rÃmasya vacanaæ Órutvà $ bharata÷ pratyuvÃca ha & kiæ me dharmÃd vihÅnasya % rÃjadharma÷ kari«yati // Ram_2,95.1 // ÓÃÓvato 'yaæ sadà dharma÷ $ sthito 'smÃsu narar«abha & jye«Âhaputre sthite rÃjan % na kanÅyÃn bhaven n­pa÷ // Ram_2,95.2 // sa sam­ddhÃæ mayà sÃrdham $ ayodhyÃæ gaccha rÃghava & abhi«ecaya cÃtmÃnaæ % kulasyÃsya bhavÃya na÷ // Ram_2,95.3 // rÃjÃnaæ mÃnu«aæ prÃhur $ devatve saæmato mama & yasya dharmÃrthasahitaæ % v­ttam Ãhur amÃnu«am // Ram_2,95.4 // kekayasthe ca mayi tu $ tvayi cÃraïyam ÃÓrite & divam Ãrya gato rÃjà % yÃyajÆka÷ satÃæ mata÷ // Ram_2,95.5 // utti«Âha puru«avyÃghra $ kriyatÃm udakaæ pitu÷ & ahaæ cÃyaæ ca Óatrughna÷ % pÆrvam eva k­todakau // Ram_2,95.6 // priyeïa kila dattaæ hi $ pit­loke«u rÃghava & ak«ayyaæ bhavatÅty Ãhur % bhavÃæÓ caiva pitu÷ priya÷ // Ram_2,95.7 // tÃæ Órutvà karuïÃæ vÃcaæ $ pitur maraïasaæhitÃm & rÃghavo bharatenoktÃæ % babhÆva gatacetana÷ // Ram_2,95.8 // vÃgvajraæ bharatenoktam $ amanoj¤aæ paraætapa÷ & prag­hya bÃhÆ rÃmo vai % pu«pitÃgro yathà druma÷ \ vane paraÓunà k­ttas # tathà bhuvi papÃta ha // Ram_2,95.9 // tathà hi patitaæ rÃmaæ $ jagatyÃæ jagatÅpatim & kÆlaghÃtapariÓrÃntaæ % prasuptam iva ku¤jaram // Ram_2,95.10 // bhrÃtaras te mahe«vÃsaæ $ sarvata÷ ÓokakarÓitam & rudanta÷ saha vaidehyà % si«icu÷ salilena vai // Ram_2,95.11 // sa tu saæj¤Ãæ punar labdhvà $ netrÃbhyÃm Ãsram uts­jan & upÃkrÃmata kÃkutstha÷ % k­païaæ bahubhëitum // Ram_2,95.12 // kiæ nu tasya mayà kÃryaæ $ durjÃtena mahÃtmana÷ & yo m­to mama Óokena % na mayà cÃpi saæsk­ta÷ // Ram_2,95.13 // aho bharata siddhÃrtho $ yena rÃjà tvayÃnagha & Óatrugheïa ca sarve«u % pretak­tye«u satk­ta÷ // Ram_2,95.14 // ni«pradhÃnÃm anekÃgrÃæ $ narendreïa vinÃk­tÃm & niv­ttavanavÃso 'pi % nÃyodhyÃæ gantum utsahe // Ram_2,95.15 // samÃptavanavÃsaæ mÃm $ ayodhyÃyÃæ paraætapa & ko nu ÓÃsi«yati punas % tÃte lokÃntaraæ gate // Ram_2,95.16 // purà prek«ya suv­ttaæ mÃæ $ pità yÃny Ãha sÃntvayan & vÃkyÃni tÃni Óro«yÃmi % kuta÷ karïasukhÃny aham // Ram_2,95.17 // evam uktvà sa bharataæ $ bhÃryÃm abhyetya rÃghava÷ & uvÃca Óokasaætapta÷ % pÆrïacandranibhÃnanÃm // Ram_2,95.18 // sÅte m­tas te ÓvaÓura÷ $ pitrà hÅno 'si lak«maïa & bharato du÷kham Ãca«Âe % svargataæ p­thivÅpatim // Ram_2,95.19 // sÃntvayitvà tu tÃæ rÃmo $ rudantÅæ janakÃtmajÃm & uvÃca lak«maïaæ tatra % du÷khito du÷khitaæ vaca÷ // Ram_2,95.20 // ÃnayeÇgudÅpiïyÃkaæ $ cÅram Ãhara cottaram & jalakriyÃrthaæ tÃtasya % gami«yÃmi mahÃtmana÷ // Ram_2,95.21 // sÅtà purastÃd vrajatu $ tvam enÃm abhito vraja & ahaæ paÓcÃd gami«yÃmi % gatir hy e«Ã sudÃruïà // Ram_2,95.22 // tato nityÃnugas te«Ãæ $ viditÃtmà mahÃmati÷ & m­dur dÃntaÓ ca ÓÃntaÓ ca % rÃme ca d­¬habhaktimÃn // Ram_2,95.23 // sumantras tair n­pasutai÷ $ sÃrdham ÃÓvÃsya rÃghavam & avÃtÃrayad Ãlambya % nadÅæ mandÃkinÅæ ÓivÃm // Ram_2,95.24 // te sutÅrthÃæ tata÷ k­cchrÃd $ upÃgamya yaÓasvina÷ & nadÅæ mandÃkinÅæ ramyÃæ % sadà pu«pitakÃnanÃm // Ram_2,95.25 // ÓÅghrasrotasam ÃsÃdya $ tÅrthaæ Óivam akardamam & si«icus tÆdakaæ rÃj¤e % tata etad bhavatv iti // Ram_2,95.26 // prag­hya ca mahÅpÃlo $ jalapÆritam a¤jalim & diÓaæ yÃmyÃm abhimukho % rudan vacanam abravÅt // Ram_2,95.27 // etat te rÃjaÓÃrdÆla $ vimalaæ toyam ak«ayam & pit­lokagatasyÃdya % maddattam upati«Âhatu // Ram_2,95.28 // tato mandÃkinÅtÅrÃt $ pratyuttÅrya sa rÃghava÷ & pituÓ cakÃra tejasvÅ % nivÃpaæ bhrÃt­bhi÷ saha // Ram_2,95.29 // aiÇgudaæ badarÅmiÓraæ $ piïyÃkaæ darbhasaæstare & nyasya rÃma÷ sudu÷khÃrto % rudan vacanam abravÅt // Ram_2,95.30 // idaæ bhuÇk«va mahÃrÃja $ prÅto yadaÓanà vayam & yadanna÷ puru«o bhavati % tadannÃs tasya devatÃ÷ // Ram_2,95.31 // tatas tenaiva mÃrgeïa $ pratyuttÅrya nadÅtaÂÃt & Ãruroha naravyÃghro % ramyasÃnuæ mahÅdharam // Ram_2,95.32 // tata÷ parïakuÂÅdvÃram $ ÃsÃdya jagatÅpati÷ & parijagrÃha pÃïibhyÃm % ubhau bharatalak«maïau // Ram_2,95.33 // te«Ãæ tu rudatÃæ ÓabdÃt $ pratiÓrutkÃbhavad girau & bhrÃtÌïÃæ saha vaidehyà % siæhÃnÃæ nardatÃm iva // Ram_2,95.34 // vij¤Ãya tumulaæ Óabdaæ $ trastà bharatasainikÃ÷ & abruvaæÓ cÃpi rÃmeïa % bharata÷ saægato dhruvam \ te«Ãm eva mahä Óabda÷ # ÓocatÃæ pitaraæ m­tam // Ram_2,95.35 // atha vÃsÃn parityajya $ taæ sarve 'bhimukhÃ÷ svanam & apy ekamanaso jagmur % yathÃsthÃnaæ pradhÃvitÃ÷ // Ram_2,95.36 // hayair anye gajair anye $ rathair anye svalaæk­tai÷ & sukumÃrÃs tathaivÃnye % padbhir eva narà yayu÷ // Ram_2,95.37 // acirapro«itaæ rÃmaæ $ ciravipro«itaæ yathà & dra«ÂukÃmo jana÷ sarvo % jagÃma sahasÃÓramam // Ram_2,95.38 // bhrÃtÌïÃæ tvaritÃs te tu $ dra«ÂukÃmÃ÷ samÃgamam & yayur bahuvidhair yÃnai÷ % khuranemisamÃkulai÷ // Ram_2,95.39 // sà bhÆmir bahubhir yÃnai÷ $ khuranemisamÃhatà & mumoca tumulaæ Óabdaæ % dyaur ivÃbhrasamÃgame // Ram_2,95.40 // tena vitrÃsità nÃgÃ÷ $ kareïuparivÃritÃ÷ & ÃvÃsayanto gandhena % jagmur anyad vanaæ tata÷ // Ram_2,95.41 // varÃham­gasiæhÃÓ ca $ mahi«Ã÷ sark«avÃnarÃ÷ & vyÃghragokarïagavayà % vitre«u÷ p­«atai÷ saha // Ram_2,95.42 // rathÃÇgasÃhvà natyÆhà $ haæsÃ÷ kÃraï¬avÃ÷ plavÃ÷ & tathà puæskokilÃ÷ krau¤cà % visaæj¤Ã bhejire diÓa÷ // Ram_2,95.43 // tena Óabdena vitrastair $ ÃkÃÓaæ pak«ibhir v­tam & manu«yair Ãv­tà bhÆmir % ubhayaæ prababhau tadà // Ram_2,95.44 // tÃn narÃn bëpapÆrïÃk«Ãn $ samÅk«yÃtha sudu÷khitÃn & parya«vajata dharmaj¤a÷ % pit­van mÃt­vac ca sa÷ // Ram_2,95.45 // sa tatra kÃæÓcit pari«asvaje narÃn $ narÃÓ ca kecit tu tam abhyavÃdayan & cakÃra sarvÃn savayasyabÃndhavÃn % yathÃrham ÃsÃdya tadà n­pÃtmaja÷ // Ram_2,95.46 // tata÷ sa te«Ãæ rudatÃæ mahÃtmanÃæ $ bhuvaæ ca khaæ cÃnuvinÃdayan svana÷ & guhà girÅïÃæ ca diÓaÓ ca saætataæ % m­daÇgagho«apratimo viÓuÓruve // Ram_2,95.47 // _________________________________________________________________ vasi«Âha÷ purata÷ k­tvà $ dÃrÃn daÓarathasya ca & abhicakrÃma taæ deÓaæ % rÃmadarÓanatar«ita÷ // Ram_2,96.1 // rÃjapatnyaÓ ca gacchantyo $ mandaæ mandÃkinÅæ prati & dad­Óus tatra tat tÅrthaæ % rÃmalak«maïasevitam // Ram_2,96.2 // kausalyà bëpapÆrïena $ mukhena pariÓu«yatà & sumitrÃm abravÅd dÅnà % yÃÓ cÃnyà rÃjayo«ita÷ // Ram_2,96.3 // idaæ te«Ãm anÃthÃnÃæ $ kli«Âam akli«ÂakarmaïÃm & vane prÃk kevalaæ tÅrthaæ % ye te nirvi«ayÅk­tÃ÷ // Ram_2,96.4 // ita÷ sumitre putras te $ sadà jalam atandrita÷ & svayaæ harati saumitrir % mama putrasya kÃraïÃt // Ram_2,96.5 // dak«iïÃgre«u darbhe«u $ sà dadarÓa mahÅtale & pitur iÇgudÅpiïyÃkaæ % nyastam Ãyatalocanà // Ram_2,96.6 // taæ bhÆmau pitur Ãrtena $ nyastaæ rÃmeïa vÅk«ya sà & uvÃca devÅ kausalyà % sarvà daÓarathastriya÷ // Ram_2,96.7 // idam ik«vÃkunÃthasya $ rÃghavasya mahÃtmana÷ & rÃghaveïa pitur dattaæ % paÓyataitad yathÃvidhi // Ram_2,96.8 // tasya devasamÃnasya $ pÃrthivasya mahÃtmana÷ & naitad aupayikaæ manye % bhuktabhogasya bhojanam // Ram_2,96.9 // caturantÃæ mahÅæ bhuktvà $ mahendrasad­Óo vibhu÷ & katham iÇgudÅpiïyÃkaæ % sa bhuÇkte vasudhÃdhipa÷ // Ram_2,96.10 // ato du÷khataraæ loke $ na kiæcit pratibhÃti mà & yatra rÃma÷ pitur dadyÃd % iÇgudÅk«odam ­ddhimÃn // Ram_2,96.11 // rÃmeïeÇgudÅpiïyÃkaæ $ pitur dattaæ samÅk«ya me & kathaæ du÷khena h­dayaæ % na sphoÂati sahasradhà // Ram_2,96.12 // evam ÃrtÃæ sapatnyas tà $ jagmur ÃÓvÃsya tÃæ tadà & dad­ÓuÓ cÃÓrame rÃmaæ % svargÃc cyutam ivÃmaram // Ram_2,96.13 // sarvabhogai÷ parityaktaæ $ rÃmaæ samprek«ya mÃtara÷ & Ãrtà mumucur aÓrÆïi % sasvaraæ ÓokakarÓitÃ÷ // Ram_2,96.14 // tÃsÃæ rÃma÷ samutthÃya $ jagrÃha caraïä ÓubhÃn & mÃtÌïÃæ manujavyÃghra÷ % sarvÃsÃæ satyasaægara÷ // Ram_2,96.15 // tÃ÷ pÃïibhi÷ sukhasparÓair $ m­dvaÇgulitalai÷ Óubhai÷ & pramamÃrjÆ raja÷ p­«ÂhÃd % rÃmasyÃyatalocanÃ÷ // Ram_2,96.16 // saumitrir api tÃ÷ sarvà $ mÃtÌn samprek«ya du÷khita÷ & abhyavÃdayatÃsaktaæ % Óanai rÃmÃd anantaram // Ram_2,96.17 // yathà rÃme tathà tasmin $ sarvà vav­tire striya÷ & v­ttiæ daÓarathÃj jÃte % lak«maïe Óubhalak«aïe // Ram_2,96.18 // sÅtÃpi caraïÃæs tÃsÃm $ upasaæg­hya du÷khità & ÓvaÓrÆïÃm aÓrupÆrïÃk«Å % sà babhÆvÃgrata÷ sthità // Ram_2,96.19 // tÃæ pari«vajya du÷khÃrtÃæ $ mÃtà duhitaraæ yathà & vanavÃsak­ÓÃæ dÅnÃæ % kausalyà vÃkyam abravÅt // Ram_2,96.20 // videharÃjasya sutà $ snu«Ã daÓarathasya ca & rÃmapatnÅ kathaæ du÷khaæ % samprÃptà nirjane vane // Ram_2,96.21 // padmam Ãtapasaætaptaæ $ parikli«Âam ivotpalam & käcanaæ rajasà dhvastaæ % kli«Âaæ candram ivÃmbudai÷ // Ram_2,96.22 // mukhaæ te prek«ya mÃæ Óoko $ dahaty agnir ivÃÓrayam & bh­Óaæ manasi vaidehi % vyasanÃraïisambhava÷ // Ram_2,96.23 // bruvantyÃm evam ÃrtÃyÃæ $ jananyÃæ bharatÃgraja÷ & pÃdÃv ÃsÃdya jagrÃha % vasi«Âhasya sa rÃghava÷ // Ram_2,96.24 // purohitasyÃgnisamasya tasya vai $ b­haspater indra ivÃmarÃdhipa÷ & prag­hya pÃdau susam­ddhatejasa÷ % sahaiva tenopaviveÓa rÃghava÷ // Ram_2,96.25 // tato jaghanyaæ sahitai÷ sa mantribhi÷ $ purapradhÃnaiÓ ca sahaiva sainikai÷ & janena dharmaj¤atamena dharmavÃn % upopavi«Âo bharatas tadÃgrajam // Ram_2,96.26 // upopavi«Âas tu tadà sa vÅryavÃæs $ tapasvive«eïa samÅk«ya rÃghavam & Óriyà jvalantaæ bharata÷ k­täjalir % yathà mahendra÷ prayata÷ prajÃpatim // Ram_2,96.27 // kim e«a vÃkyaæ bharato 'dya rÃghavaæ $ praïamya satk­tya ca sÃdhu vak«yati & itÅva tasyÃryajanasya tattvato % babhÆva kautÆhalam uttamaæ tadà // Ram_2,96.28 // sa rÃghava÷ satyadh­tiÓ ca lak«maïo $ mahÃnubhÃvo bharataÓ ca dhÃrmika÷ & v­tÃ÷ suh­dbhiÓ ca virejur adhvare % yathà sadasyai÷ sahitÃs trayo 'gnaya÷ // Ram_2,96.29 // _________________________________________________________________ taæ tu rÃma÷ samÃÓvÃsya $ bhrÃtaraæ guruvatsalam & lak«maïena saha bhrÃtrà % pra«Âuæ samupacakrame // Ram_2,97.1 // kim etad iccheyam ahaæ $ Órotuæ pravyÃh­taæ tvayà & yasmÃt tvam Ãgato deÓam % imaæ cÅrajaÂÃjinÅ // Ram_2,97.2 // yannimittam imaæ deÓaæ $ k­«ïÃjinajaÂÃdhara÷ & hitvà rÃjyaæ pravi«Âas tvaæ % tat sarvaæ vaktum arhasi // Ram_2,97.3 // ity ukta÷ kekayÅputra÷ $ kÃkutsthena mahÃtmanà & prag­hya balavad bhÆya÷ % präjalir vÃkyam abravÅt // Ram_2,97.4 // Ãryaæ tÃta÷ parityajya $ k­tvà karma sudu«karam & gata÷ svargaæ mahÃbÃhu÷ % putraÓokÃbhipŬita÷ // Ram_2,97.5 // striyà niyukta÷ kaikeyyà $ mama mÃtrà paraætapa & cakÃra sumahat pÃpam % idam ÃtmayaÓoharam // Ram_2,97.6 // sà rÃjyaphalam aprÃpya $ vidhavà ÓokakarÓità & pati«yati mahÃghore % niraye jananÅ mama // Ram_2,97.7 // tasya me dÃsabhÆtasya $ prasÃdaæ kartum arhasi & abhi«i¤casva cÃdyaiva % rÃjyena maghavÃn iva // Ram_2,97.8 // imÃ÷ prak­taya÷ sarvà $ vidhavà mÃtaraÓ ca yÃ÷ & tvatsakÃÓam anuprÃptÃ÷ % prasÃdaæ kartum arhasi // Ram_2,97.9 // tadÃnupÆrvyà yuktaæ ca $ yuktaæ cÃtmani mÃnada & rÃjyaæ prÃpnuhi dharmeïa % sakÃmÃn suh­da÷ kuru // Ram_2,97.10 // bhavatv avidhavà bhÆmi÷ $ samagrà patinà tvayà & ÓaÓinà vimaleneva % ÓÃradÅ rajanÅ yathà // Ram_2,97.11 // ebhiÓ ca sacivai÷ sÃrdhaæ $ Óirasà yÃcito mayà & bhrÃtu÷ Ói«yasya dÃsasya % prasÃdaæ kartum arhasi // Ram_2,97.12 // tad idaæ ÓÃÓvataæ pitryaæ $ sarvaæ sacivamaï¬alam & pÆjitaæ puru«avyÃghra % nÃtikramitum utsahe // Ram_2,97.13 // evam uktvà mahÃbÃhu÷ $ sabëpa÷ kekayÅsuta÷ & rÃmasya Óirasà pÃdau % jagrÃha bharata÷ puna÷ // Ram_2,97.14 // taæ mattam iva mÃtaægaæ $ ni÷Óvasantaæ puna÷ puna÷ & bhrÃtaraæ bharataæ rÃma÷ % pari«vajyedam abravÅt // Ram_2,97.15 // kulÅna÷ sattvasampannas $ tejasvÅ caritavrata÷ & rÃjyaheto÷ kathaæ pÃpam % Ãcaret tvadvidho jana÷ // Ram_2,97.16 // na do«aæ tvayi paÓyÃmi $ sÆk«mam apy arisÆdana & na cÃpi jananÅæ bÃlyÃt % tvaæ vigarhitum arhasi // Ram_2,97.17 // yÃvat pitari dharmaj¤a $ gauravaæ lokasatk­te & tÃvad dharmabh­tÃæ Óre«Âha % jananyÃm api gauravam // Ram_2,97.18 // etÃbhyÃæ dharmaÓÅlÃbhyÃæ $ vanaæ gaccheti rÃghava & mÃtÃpit­bhyÃm ukto 'haæ % katham anyat samÃcare // Ram_2,97.19 // tvayà rÃjyam ayodhyÃyÃæ $ prÃptavyaæ lokasatk­tam & vastavyaæ daï¬akÃraïye % mayà valkalavÃsasà // Ram_2,97.20 // evaæ k­tvà mahÃrÃjo $ vibhÃgaæ lokasaænidhau & vyÃdiÓya ca mahÃtejà % divaæ daÓaratho gata÷ // Ram_2,97.21 // sa ca pramÃïaæ dharmÃtmà $ rÃjà lokagurus tava & pitrà dattaæ yathÃbhÃgam % upabhoktuæ tvam arhasi // Ram_2,97.22 // caturdaÓa samÃ÷ saumya $ daï¬akÃraïyam ÃÓrita÷ & upabhok«ye tv ahaæ dattaæ % bhÃgaæ pitrà mahÃtmanà // Ram_2,97.23 // yad abravÅn mÃæ naralokasatk­ta÷ $ pità mahÃtmà vibudhÃdhipopama÷ & tad eva manye paramÃtmano hitaæ % na sarvalokeÓvarabhÃvam avyayam // Ram_2,97.24 // _________________________________________________________________ tata÷ puru«asiæhÃnÃæ $ v­tÃnÃæ tai÷ suh­dgaïai÷ & ÓocatÃm eva rajanÅ % du÷khena vyatyavartata // Ram_2,98.1 // rajanyÃæ suprabhÃtÃyÃæ $ bhrÃtaras te suh­dv­tÃ÷ & mandÃkinyÃæ hutaæ japyaæ % k­tvà rÃmam upÃgaman // Ram_2,98.2 // tÆ«ïÅæ te samupÃsÅnà $ na kaÓcit kiæcid abravÅt & bharatas tu suh­nmadhye % rÃmaæ vacanam abravÅt // Ram_2,98.3 // sÃntvità mÃmikà mÃtà $ dattaæ rÃjyam idaæ mama & tad dadÃmi tavaivÃhaæ % bhuÇk«va rÃjyam akaïÂakam // Ram_2,98.4 // mahatevÃmbuvegena $ bhinna÷ setur jalÃgame & durÃvÃraæ tvadanyena % rÃjyakhaï¬am idaæ mahat // Ram_2,98.5 // gatiæ khara ivÃÓvasya $ tÃrk«yasyeva patatriïa÷ & anugantuæ na Óaktir me % gatiæ tava mahÅpate // Ram_2,98.6 // sujÅvaæ nityaÓas tasya $ ya÷ parair upajÅvyate & rÃma tena tu durjÅvaæ % ya÷ parÃn upajÅvati // Ram_2,98.7 // yathà tu ropito v­k«a÷ $ puru«eïa vivardhita÷ & hrasvakena durÃroho % rƬhaskandho mahÃdruma÷ // Ram_2,98.8 // sa yadà pu«pito bhÆtvà $ phalÃni na vidarÓayet & sa tÃæ nÃnubhavet prÅtiæ % yasya heto÷ prabhÃvita÷ // Ram_2,98.9 // e«opamà mahÃbÃho $ tvam arthaæ vettum arhasi & yadi tvam asmÃn ­«abho % bhartà bh­tyÃn na ÓÃdhi hi // Ram_2,98.10 // Óreïayas tvÃæ mahÃrÃja $ paÓyantv agryÃÓ ca sarvaÓa÷ & pratapantam ivÃdityaæ % rÃjye sthitam ariædamam // Ram_2,98.11 // tavÃnuyÃne kÃkutstha $ mattà nardantu ku¤jarÃ÷ & anta÷puragatà nÃryo % nandantu susamÃhitÃ÷ // Ram_2,98.12 // tasya sÃdhv ity amanyanta $ nÃgarà vividhà janÃ÷ & bharatasya vaca÷ Órutvà % rÃmaæ pratyanuyÃcata÷ // Ram_2,98.13 // tam evaæ du÷khitaæ prek«ya $ vilapantaæ yaÓasvinam & rÃma÷ k­tÃtmà bharataæ % samÃÓvÃsayad ÃtmavÃn // Ram_2,98.14 // nÃtmana÷ kÃmakÃro 'sti $ puru«o 'yam anÅÓvara÷ & itaÓ cetarataÓ cainaæ % k­tÃnta÷ parikar«ati // Ram_2,98.15 // sarve k«ayÃntà nicayÃ÷ $ patanÃntÃ÷ samucchrayÃ÷ & saæyogà viprayogÃntà % maraïÃntaæ ca jÅvitam // Ram_2,98.16 // yathà phalÃnÃæ pakvÃnÃæ $ nÃnyatra patanÃd bhayam & evaæ narasya jÃtasya % nÃnyatra maraïÃd bhayam // Ram_2,98.17 // yathÃgÃraæ d­¬hasthÆïaæ $ jÅrïaæ bhÆtvÃvasÅdati & tathÃvasÅdanti narà % jarÃm­tyuvaÓaæ gatÃ÷ // Ram_2,98.18 // ahorÃtrÃïi gacchanti $ sarve«Ãæ prÃïinÃm iha & ÃyÆæ«i k«apayanty ÃÓu % grÅ«me jalam ivÃæÓava÷ // Ram_2,98.19 // ÃtmÃnam anuÓoca tvaæ $ kim anyam anuÓocasi & Ãyus te hÅyate yasya % sthitasya ca gatasya ca // Ram_2,98.20 // sahaiva m­tyur vrajati $ saha m­tyur ni«Ådati & gatvà sudÅrgham adhvÃnaæ % saha m­tyur nivartate // Ram_2,98.21 // gÃtre«u valaya÷ prÃptÃ÷ $ ÓvetÃÓ caiva ÓiroruhÃ÷ & jarayà puru«o jÅrïa÷ % kiæ hi k­tvà prabhÃvayet // Ram_2,98.22 // nandanty udita Ãditye $ nandanty astam ite ravau & Ãtmano nÃvabudhyante % manu«yà jÅvitak«ayam // Ram_2,98.23 // h­«yanty ­tumukhaæ d­«Âvà $ navaæ navam ihÃgatam & ­tÆnÃæ parivartena % prÃïinÃæ prÃïasaæk«aya÷ // Ram_2,98.24 // yathà këÂhaæ ca këÂhaæ ca $ sameyÃtÃæ mahÃrïave & sametya ca vyapeyÃtÃæ % kÃlam ÃsÃdya kaæcana // Ram_2,98.25 // evaæ bhÃryÃÓ ca putrÃÓ ca $ j¤ÃtayaÓ ca vasÆni ca & sametya vyavadhÃvanti % dhruvo hy e«Ãæ vinÃbhava÷ // Ram_2,98.26 // nÃtra kaÓcid yathà bhÃvaæ $ prÃïÅ samabhivartate & tena tasmin na sÃmarthyaæ % pretasyÃsty anuÓocata÷ // Ram_2,98.27 // yathà hi sÃrthaæ gacchantaæ $ brÆyÃt kaÓcit pathi sthita÷ & aham apy Ãgami«yÃmi % p­«Âhato bhavatÃm iti // Ram_2,98.28 // evaæ pÆrvair gato mÃrga÷ $ pit­paitÃmaho dhruva÷ & tam Ãpanna÷ kathaæ Óoced % yasya nÃsti vyatikrama÷ // Ram_2,98.29 // vayasa÷ patamÃnasya $ srotaso vÃnivartina÷ & Ãtmà sukhe niyoktavya÷ % sukhabhÃja÷ prajÃ÷ sm­tÃ÷ // Ram_2,98.30 // dharmÃtmà sa Óubhai÷ k­tsnai÷ $ kratubhiÓ cÃptadak«iïai÷ & dhÆtapÃpo gata÷ svargaæ % pità na÷ p­thivÅpati÷ // Ram_2,98.31 // bh­tyÃnÃæ bharaïÃt samyak $ prajÃnÃæ paripÃlanÃt & arthÃdÃnÃc ca dhÃrmeïa % pità nas tridivaæ gata÷ // Ram_2,98.32 // i«Âvà bahuvidhair yaj¤air $ bhogÃæÓ cÃvÃpya pu«kalÃn & uttamaæ cÃyur ÃsÃdya % svar gata÷ p­thivÅpati÷ // Ram_2,98.33 // sa jÅrïaæ mÃnu«aæ dehaæ $ parityajya pità hi na÷ & daivÅm ­ddhim anuprÃpto % brahmalokavihÃriïÅm // Ram_2,98.34 // taæ tu naivaævidha÷ kaÓcit $ prÃj¤a÷ Óocitum arhati & tvadvidho yadvidhaÓ cÃpi % ÓrutavÃn buddhimattara÷ // Ram_2,98.35 // ete bahuvidhÃ÷ Óokà $ vilÃparudite tathà & varjanÅyà hi dhÅreïa % sarvÃvasthÃsu dhÅmatà // Ram_2,98.36 // sa svastho bhava mà Óoco $ yÃtvà cÃvasa tÃæ purÅm & tathà pitrà niyukto 'si % vaÓinà vadatÃæ vara // Ram_2,98.37 // yatrÃham api tenaiva $ niyukta÷ puïyakarmaïà & tatraivÃhaæ kari«yÃmi % pitur Ãryasya ÓÃsanam // Ram_2,98.38 // na mayà ÓÃsanaæ tasya $ tyaktuæ nyÃyyam ariædama & tat tvayÃpi sadà mÃnyaæ % sa vai bandhu÷ sa na÷ pità // Ram_2,98.39 // evam uktvà tu virate $ rÃme vacanam arthavat & uvÃca bharataÓ citraæ % dhÃrmiko dhÃrmikaæ vaca÷ // Ram_2,98.40 // ko hi syÃd Åd­Óo loke $ yÃd­Óas tvam ariædama & na tvÃæ pravyathayed du÷khaæ % prÅtir và na prahar«ayet // Ram_2,98.41 // saæmataÓ cÃsi v­ddhÃnÃæ $ tÃæÓ ca p­cchasi saæÓayÃn & yathà m­tas tathà jÅvan % yathÃsati tathà sati // Ram_2,98.42 // yasyai«a buddhilÃbha÷ syÃt $ paritapyeta kena sa÷ & sa evaæ vyasanaæ prÃpya % na vi«Åditum arhati // Ram_2,98.43 // amaropamasattvas tvaæ $ mahÃtmà satyasaægara÷ & sarvaj¤a÷ sarvadarÓÅ ca % buddhimÃæÓ cÃsi rÃghava // Ram_2,98.44 // na tvÃm evaæ guïair yuktaæ $ prabhavÃbhavakovidam & avi«ahyatamaæ du÷kham % ÃsÃdayitum arhati // Ram_2,98.45 // pro«ite mayi yat pÃpaæ $ mÃtrà matkÃraïÃt k­tam & k«udrayà tad ani«Âaæ me % prasÅdatu bhavÃn mama // Ram_2,98.46 // dharmabandhena baddho 'smi $ tenemÃæ neha mÃtaram & hanmi tÅvreïa daï¬ena % daï¬ÃrhÃæ pÃpakÃriïÅm // Ram_2,98.47 // kathaæ daÓarathÃj jÃta÷ $ ÓuddhÃbhijanakarmaïa÷ & jÃnan dharmam adharmi«Âhaæ % kuryÃæ karma jugupsitam // Ram_2,98.48 // guru÷ kriyÃvÃn v­ddhaÓ ca $ rÃjà preta÷ piteti ca & tÃtaæ na parigarheyaæ % daivataæ ceti saæsadi // Ram_2,98.49 // ko hi dharmÃrthayor hÅnam $ Åd­Óaæ karma kilbi«am & striyÃ÷ priyacikÅr«u÷ san % kuryÃd dharmaj¤a dharmavit // Ram_2,98.50 // antakÃle hi bhÆtÃni $ muhyantÅti purÃÓruti÷ & rÃj¤aivaæ kurvatà loke % pratyak«Ã sà Óruti÷ k­tà // Ram_2,98.51 // sÃdhvartham abhisaædhÃya $ krodhÃn mohÃc ca sÃhasÃt & tÃtasya yad atikrÃntaæ % pratyÃharatu tad bhavÃn // Ram_2,98.52 // pitur hi samatikrÃntaæ $ putro ya÷ sÃdhu manyate & tad apatyaæ mataæ loke % viparÅtam ato 'nyathà // Ram_2,98.53 // tad apatyaæ bhavÃn astu $ mà bhavÃn du«k­taæ pitu÷ & abhipattà k­taæ karma % loke dhÅravigarhitam // Ram_2,98.54 // kaikeyÅæ mÃæ ca tÃtaæ ca $ suh­do bÃndhavÃæÓ ca na÷ & paurajÃnapadÃn sarvÃæs % trÃtu sarvam idaæ bhavÃn // Ram_2,98.55 // kva cÃraïyaæ kva ca k«Ãtraæ $ kva jaÂÃ÷ kva ca pÃlanam & Åd­Óaæ vyÃhataæ karma % na bhavÃn kartum arhati // Ram_2,98.56 // atha kleÓajam eva tvaæ $ dharmaæ caritum icchasi & dharmeïa caturo varïÃn % pÃlayan kleÓam Ãpnuhi // Ram_2,98.57 // caturïÃm ÃÓramÃïÃæ hi $ gÃrhasthyaæ Óre«Âham ÃÓramam & Ãhur dharmaj¤a dharmaj¤Ãs % taæ kathaæ tyaktum arhasi // Ram_2,98.58 // Órutena bÃla÷ sthÃnena $ janmanà bhavato hy aham & sa kathaæ pÃlayi«yÃmi % bhÆmiæ bhavati ti«Âhati // Ram_2,98.59 // hÅnabuddhiguïo bÃlo $ hÅna÷ sthÃnena cÃpy aham & bhavatà ca vinà bhÆto % na vartayitum utsahe // Ram_2,98.60 // idaæ nikhilam avyagraæ $ pitryaæ rÃjyam akaïÂakam & anuÓÃdhi svadharmeïa % dharmaj¤a saha bÃndhavai÷ // Ram_2,98.61 // ihaiva tvÃbhi«i¤cantu $ dharmaj¤a saha bÃndhavai÷ & ­tvija÷ savasi«ÂhÃÓ ca % mantravan mantrakovidÃ÷ // Ram_2,98.62 // abhi«iktas tvam asmÃbhir $ ayodhyÃæ pÃlane vraja & vijitya tarasà lokÃn % marudbhir iva vÃsava÷ // Ram_2,98.63 // ­ïÃni trÅïy apÃkurvan $ durh­da÷ sÃdhu nirdahan & suh­das tarpayan kÃmais % tvam evÃtrÃnuÓÃdhi mÃm // Ram_2,98.64 // adyÃrya muditÃ÷ santu $ suh­das te 'bhi«ecane & adya bhÅtÃ÷ pÃlayantÃæ % durh­das te diÓo daÓa // Ram_2,98.65 // ÃkroÓaæ mama mÃtuÓ ca $ pram­jya puru«ar«abha & adya tatra bhavantaæ ca % pitaraæ rak«a kilbi«Ãt // Ram_2,98.66 // Óirasà tvÃbhiyÃce 'haæ $ kuru«va karuïÃæ mayi & bÃndhave«u ca sarve«u % bhÆte«v iva maheÓvara÷ // Ram_2,98.67 // atha và p­«Âhata÷ k­tvà $ vanam eva bhavÃn ita÷ & gami«yati gami«yÃmi % bhavatà sÃrdham apy aham // Ram_2,98.68 // tathÃpi rÃmo bharatena tÃmyatà $ prasÃdyamÃna÷ Óirasà mahÅpati÷ & na caiva cakre gamanÃya sattvavÃn % matiæ pitus tadvacane prati«Âhita÷ // Ram_2,98.69 // tad adbhutaæ sthairyam avek«ya rÃghave $ samaæ jano har«am avÃpa du÷khita÷ & na yÃty ayodhyÃm iti du÷khito 'bhavat % sthirapratij¤atvam avek«ya har«ita÷ // Ram_2,98.70 // tam ­tvijo naigamayÆthavallabhÃs $ tathà visaæj¤ÃÓrukalÃÓ ca mÃtara÷ & tathà bruvÃïaæ bharataæ pratu«Âuvu÷ % praïamya rÃmaæ ca yayÃcire saha // Ram_2,98.71 // _________________________________________________________________ punar evaæ bruvÃïaæ tu $ bharataæ lak«maïÃgraja÷ & pratyuvÃca tata÷ ÓrÅmä % j¤Ãtimadhye 'tisatk­ta÷ // Ram_2,99.1 // upapannam idaæ vÃkyaæ $ yat tvam evam abhëathÃ÷ & jÃta÷ putro daÓarathÃt % kaikeyyÃæ rÃjasattamÃt // Ram_2,99.2 // purà bhrÃta÷ pità na÷ sa $ mÃtaraæ te samudvahan & mÃtÃmahe samÃÓrau«Åd % rÃjyaÓulkam anuttamam // Ram_2,99.3 // devÃsure ca saægrÃme $ jananyai tava pÃrthiva÷ & samprah­«Âo dadau rÃjà % varam ÃrÃdhita÷ prabhu÷ // Ram_2,99.4 // tata÷ sà saæpratiÓrÃvya $ tava mÃtà yaÓasvinÅ & ayÃcata naraÓre«Âhaæ % dvau varau varavarïinÅ // Ram_2,99.5 // tava rÃjyaæ naravyÃghra $ mama pravrÃjanaæ tathà & tac ca rÃjà tathà tasyai % niyukta÷ pradadau varam // Ram_2,99.6 // tena pitrÃham apy atra $ niyukta÷ puru«ar«abha & caturdaÓa vane vÃsaæ % var«Ãïi varadÃnikam // Ram_2,99.7 // so 'haæ vanam idaæ prÃpto $ nirjanaæ lak«maïÃnvita÷ & ÓÅtayà cÃpratidvandva÷ % satyavÃde sthita÷ pitu÷ // Ram_2,99.8 // bhavÃn api tathety eva $ pitaraæ satyavÃdinam & kartum arhati rÃjendraæ % k«ipram evÃbhi«ecanÃt // Ram_2,99.9 // ­ïÃn mocaya rÃjÃnaæ $ matk­te bharata prabhum & pitaraæ trÃhi dharmaj¤a % mÃtaraæ cÃbhinandaya // Ram_2,99.10 // ÓrÆyate hi purà tÃta $ Órutir gÅtà yaÓasvinÅ & gayena yajamÃnena % gaye«v eva pitÌn prati // Ram_2,99.11 // puænÃmnà narakÃd yasmÃt $ pitaraæ trÃyate suta÷ & tasmÃt putra iti prokta÷ % pitÌn yat pÃti và suta÷ // Ram_2,99.12 // e«Âavyà bahava÷ putrà $ guïavanto bahuÓrutÃ÷ & te«Ãæ vai samavetÃnÃm % api kaÓcid gayÃæ vrajet // Ram_2,99.13 // evaæ rÃjar«aya÷ sarve $ pratÅtà rÃjanandana & tasmÃt trÃhi naraÓre«Âha % pitaraæ narakÃt prabho // Ram_2,99.14 // ayodhyÃæ gaccha bharata $ prak­tÅr anura¤jaya & Óatrughnasahito vÅra % saha sarvair dvijÃtibhi÷ // Ram_2,99.15 // pravek«ye daï¬akÃraïyam $ aham apy avilambayan & ÃbhyÃæ tu sahito rÃjan % vaidehyà lak«maïena ca // Ram_2,99.16 // tvaæ rÃjà bhava bharata svayaæ narÃïÃæ $ vanyÃnÃm aham api rÃjarÃï m­gÃïÃm & gaccha tvaæ puravaram adya samprah­«Âa÷ % saæh­«Âas tv aham api daï¬akÃn pravek«ye // Ram_2,99.17 // chÃyÃæ te dinakarabhÃ÷ prabÃdhamÃnaæ $ var«atraæ bharata karotu mÆrdhni ÓÅtÃm & ete«Ãm aham api kÃnanadrumÃïÃæ % chÃyÃæ tÃm atiÓayinÅæ sukhaæ Órayi«ye // Ram_2,99.18 // Óatrughna÷ kuÓalamatis tu te sahÃya÷ $ saumitrir mama vidita÷ pradhÃnamitram & catvÃras tanayavarà vayaæ narendraæ % satyasthaæ bharata carÃma mà vi«Ãdam // Ram_2,99.19 // _________________________________________________________________ ÃÓvÃsayantaæ bharataæ $ jÃbÃlir brÃhmaïottama÷ & uvÃca rÃmaæ dharmaj¤aæ % dharmÃpetam idaæ vaca÷ // Ram_2,100.1 // sÃdhu rÃghava mà bhÆt te $ buddhir evaæ nirarthakà & prÃk­tasya narasyeva % Ãryabuddhes tapasvina÷ // Ram_2,100.2 // ka÷ kasya puru«o bandhu÷ $ kim Ãpyaæ kasya kenacit & yad eko jÃyate jantur % eka eva vinaÓyati // Ram_2,100.3 // tasmÃn mÃtà pità ceti $ rÃma sajjeta yo nara÷ & unmatta iva sa j¤eyo % nÃsti kÃciddhi kasyacit // Ram_2,100.4 // yathà grÃmÃntaraæ gacchan $ nara÷ kaÓcit kvacid vaset & uts­jya ca tam ÃvÃsaæ % prati«ÂhetÃpare 'hani // Ram_2,100.5 // evam eva manu«yÃïÃæ $ pità mÃtà g­haæ vasu & ÃvÃsamÃtraæ kÃkutstha % sajjante nÃtra sajjanÃ÷ // Ram_2,100.6 // pitryaæ rÃjyaæ samuts­jya $ sa nÃrhati narottama & ÃsthÃtuæ kÃpathaæ du÷khaæ % vi«amaæ bahukaïÂakam // Ram_2,100.7 // sam­ddhÃyÃm ayodhyÃyÃm $ ÃtmÃnam abhi«ecaya & ekaveïÅdharà hi tvÃæ % nagarÅ sampratÅk«ate // Ram_2,100.8 // rÃjabhogÃn anubhavan $ mahÃrhÃn pÃrthivÃtmaja & vihara tvam ayodhyÃyÃæ % yathà Óakras trivi«Âape // Ram_2,100.9 // na te kaÓcid daÓaratas $ tvaæ ca tasya na kaÓcana & anyo rÃjà tvam anyaÓ ca % tasmÃt kuru yad ucyate // Ram_2,100.10 // gata÷ sa n­patis tatra $ gantavyaæ yatra tena vai & prav­ttir e«Ã martyÃnÃæ % tvaæ tu mithyà vihanyase // Ram_2,100.11 // arthadharmaparà ye ye $ tÃæs tä ÓocÃmi netarÃn & te hi du÷kham iha prÃpya % vinÃÓaæ pretya bhejire // Ram_2,100.12 // a«ÂakÃpit­daivatyam $ ity ayaæ pras­to jana÷ & annasyopadravaæ paÓya % m­to hi kim aÓi«yati // Ram_2,100.13 // yadi bhuktam ihÃnyena $ deham anyasya gacchati & dadyÃt pravasata÷ ÓrÃddhaæ % na tat pathy aÓanaæ bhavet // Ram_2,100.14 // dÃnasaævananà hy ete $ granthà medhÃvibhi÷ k­tÃ÷ & yajasva dehi dÅk«asva % tapas tapyasva saætyaja // Ram_2,100.15 // sa nÃsti param ity eva $ kuru buddhiæ mahÃmate & pratyak«aæ yat tad Ãti«Âha % parok«aæ p­«Âhata÷ kuru // Ram_2,100.16 // satÃæ buddhiæ purask­tya $ sarvalokanidarÓinÅm & rÃjyaæ tvaæ pratig­hïÅ«va % bharatena prasÃdita÷ // Ram_2,100.17 // _________________________________________________________________ jÃbÃles tu vaca÷ Órutvà $ rÃma÷ satyÃtmanÃæ vara÷ & uvÃca parayà yuktyà % svabuddhyà cÃvipannayà // Ram_2,101.1 // bhavÃn me priyakÃmÃrthaæ $ vacanaæ yad ihoktavÃn & akÃryaæ kÃryasaækÃÓam % apathyaæ pathyasaæmitam // Ram_2,101.2 // nirmaryÃdas tu puru«a÷ $ pÃpÃcÃrasamanvita÷ & mÃnaæ na labhate satsu % bhinnacÃritradarÓana÷ // Ram_2,101.3 // kulÅnam akulÅnaæ và $ vÅraæ puru«amÃninam & cÃritram eva vyÃkhyÃti % Óuciæ và yadi vÃÓucim // Ram_2,101.4 // anÃryas tv ÃryasaækÃÓa÷ $ ÓaucÃddhÅnas tathà Óuci÷ & lak«aïyavad alak«aïyo % du÷ÓÅla÷ ÓÅlavÃn iva // Ram_2,101.5 // adharmaæ dharmave«eïa $ yadÅmaæ lokasaækaram & abhipatsye Óubhaæ hitvà % kriyÃvidhivivarjitam // Ram_2,101.6 // kaÓ cetayÃna÷ puru«a÷ $ kÃryÃkÃryavicak«aïa÷ & bahu maæsyati mÃæ loke % durv­ttaæ lokadÆ«aïam // Ram_2,101.7 // kasya yÃsyÃmy ahaæ v­ttaæ $ kena và svargam ÃpnuyÃm & anayà vartamÃno 'haæ % v­ttyà hÅnapratij¤ayà // Ram_2,101.8 // kÃmav­ttas tv ayaæ loka÷ $ k­tsna÷ samupavartate & yadv­ttÃ÷ santi rÃjÃnas % tadv­ttÃ÷ santi hi prajÃ÷ // Ram_2,101.9 // satyam evÃn­Óaæsyaæ ca $ rÃjav­ttaæ sanÃtanam & tasmÃt satyÃtmakaæ rÃjyaæ % satye loka÷ prati«Âhita÷ // Ram_2,101.10 // ­«ayaÓ caiva devÃÓ ca $ satyam eva hi menire & satyavÃdÅ hi loke 'smin % paramaæ gacchati k«ayam // Ram_2,101.11 // udvijante yathà sarpÃn $ narÃd an­tavÃdina÷ & dharma÷ satyaæ paro loke % mÆlaæ svargasya cocyate // Ram_2,101.12 // satyam eveÓvaro loke $ satyaæ padmà samÃÓrità & satyamÆlÃni sarvÃïi % satyÃn nÃsti paraæ padam // Ram_2,101.13 // dattam i«Âaæ hutaæ caiva $ taptÃni ca tapÃæsi ca & vedÃ÷ satyaprati«ÂhÃnÃs % tasmÃt satyaparo bhavet // Ram_2,101.14 // eka÷ pÃlayate lokam $ eka÷ pÃlayate kulam & majjaty eko hi niraya % eka÷ svarge mahÅyate // Ram_2,101.15 // so 'haæ pitur nideÓaæ tu $ kimarthaæ nÃnupÃlaye & satyapratiÓrava÷ satyaæ % satyena samayÅk­ta÷ // Ram_2,101.16 // naiva lobhÃn na mohÃd và $ na cÃj¤ÃnÃt tamo'nvita÷ & setuæ satyasya bhetsyÃmi % guro÷ satyapratiÓrava÷ // Ram_2,101.17 // asatyasaædhasya sataÓ $ calasyÃsthiracetasa÷ & naiva devà na pitara÷ % pratÅcchantÅti na÷ Órutam // Ram_2,101.18 // pratyagÃtmam imaæ dharmaæ $ satyaæ paÓyÃmy ahaæ svayam & bhÃra÷ satpuru«ÃcÅrïas % tadartham abhinandyate // Ram_2,101.19 // k«Ãtraæ dharmam ahaæ tyak«ye $ hy adharmaæ dharmasaæhitam & k«udrair n­Óaæsair lubdhaiÓ ca % sevitaæ pÃpakarmabhi÷ // Ram_2,101.20 // kÃyena kurute pÃpaæ $ manasà sampradhÃrya ca & an­taæ jihvayà cÃha % trividhaæ karma pÃtakam // Ram_2,101.21 // bhÆmi÷ kÅrtir yaÓo lak«mÅ÷ $ puru«aæ prÃrthayanti hi & svargasthaæ cÃnubadhnanti % satyam eva bhajeta tat // Ram_2,101.22 // Óre«Âhaæ hy anÃryam eva syÃd $ yad bhavÃn avadhÃrya mÃm & Ãha yuktikarair vÃkyair % idaæ bhadraæ kuru«va ha // Ram_2,101.23 // kathaæ hy ahaæ pratij¤Ãya $ vanavÃsam imaæ guro÷ & bharatasya kari«yÃmi % vaco hitvà guror vaca÷ // Ram_2,101.24 // sthirà mayà pratij¤Ãtà $ pratij¤Ã gurusaænidhau & prah­«ÂamÃnasà devÅ % kaikeyÅ cÃbhavat tadà // Ram_2,101.25 // vanavÃsaæ vasann evaæ $ Óucir niyatabhojana÷ & mÆlai÷ pu«pai÷ phalai÷ puïyai÷ % pitÌn devÃæÓ ca tarpayan // Ram_2,101.26 // saætu«Âapa¤cavargo 'haæ $ lokayÃtrÃæ pravartaye & akuha÷ ÓraddadhÃna÷ san % kÃryÃkÃryavicak«aïa÷ // Ram_2,101.27 // karmabhÆmim imÃæ prÃpya $ kartavyaæ karma yac chubham & agnir vÃyuÓ ca somaÓ ca % karmaïÃæ phalabhÃgina÷ // Ram_2,101.28 // Óataæ kratÆnÃm Ãh­tya $ devaràtridivaæ gata÷ & tapÃæsy ugrÃïi cÃsthÃya % divaæ yÃtà mahar«aya÷ // Ram_2,101.29 // satyaæ ca dharmaæ ca parÃkramaæ ca $ bhÆtÃnukampÃæ priyavÃditÃæ ca & dvijÃtidevÃtithipÆjanaæ ca % panthÃnam Ãhus tridivasya santa÷ // Ram_2,101.30 // dharme ratÃ÷ satpuru«ai÷ sametÃs $ tejasvino dÃnaguïapradhÃnÃ÷ & ahiæsakà vÅtamalÃÓ ca loke % bhavanti pÆjyà munaya÷ pradhÃnÃ÷ // Ram_2,101.31 // _________________________________________________________________ kruddham Ãj¤Ãya rÃmaæ tu $ vasi«Âha÷ pratyuvÃca ha & jÃbÃlir api jÃnÅte % lokasyÃsya gatÃgatim \ nivartayitukÃmas tu # tvÃm etad vÃkyam abravÅt // Ram_2,102.1 // imÃæ lokasamutpattiæ $ lokanÃtha nibodha me & sarvaæ salilam evÃsÅt % p­thivÅ yatra nirmità \ tata÷ samabhavad brahmà # svayambhÆr daivatai÷ saha // Ram_2,102.2 // sa varÃhas tato bhÆtvà $ projjahÃra vasuædharÃm & as­jac ca jagat sarvaæ % saha putrai÷ k­tÃtmabhi÷ // Ram_2,102.3 // ÃkÃÓaprabhavo brahmà $ ÓÃÓvato nitya avyaya÷ & tasmÃn marÅci÷ saæjaj¤e % marÅce÷ kaÓyapa÷ suta÷ // Ram_2,102.4 // vivasvÃn kaÓyapÃj jaj¤e $ manur vaivasvata÷ sm­ta÷ & sa tu prajÃpati÷ pÆrvam % ik«vÃkus tu mano÷ suta÷ // Ram_2,102.5 // yasyeyaæ prathamaæ dattà $ sam­ddhà manunà mahÅ & tam ik«vÃkum ayodhyÃyÃæ % rÃjÃnaæ viddhi pÆrvakam // Ram_2,102.6 // ik«vÃkos tu suta÷ ÓrÅmÃn $ kuk«ir eveti viÓruta÷ & kuk«er athÃtmajo vÅro % vikuk«ir udapadyata // Ram_2,102.7 // vikuk«es tu mahÃtejà $ bÃïa÷ putra÷ pratÃpavÃn & bÃïasya tu mahÃbÃhur % anaraïyo mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,102.8 // nÃnÃv­«Âir babhÆvÃsmin $ na durbhik«aæ satÃæ vare & anaraïye mahÃrÃje % taskaro vÃpi kaÓcana // Ram_2,102.9 // anaraïyÃn mahÃbÃhu÷ $ p­thÆ rÃjà babhÆva ha & tasmÃt p­thor mahÃrÃjas % triÓaÇkur udapadyata \ sa satyavacanÃd vÅra÷ # saÓarÅro divaæ gata÷ // Ram_2,102.10 // triÓaÇkor abhavat sÆnur $ dhundhumÃro mahÃyaÓÃ÷ & dhundhumÃrÃn mahÃtejà % yuvanÃÓvo vyajÃyata // Ram_2,102.11 // yuvanÃÓvasuta÷ ÓrÅmÃn $ mÃndhÃtà samapadyata & mÃndhÃtus tu mahÃtejÃ÷ % susaædhir udapadyata // Ram_2,102.12 // susaædher api putrau dvau $ dhruvasaædhi÷ prasenajit & yaÓasvÅ dhruvasaædhes tu % bharato ripusÆdana÷ // Ram_2,102.13 // bharatÃt tu mahÃbÃhor $ asito nÃma jÃyata & yasyaite pratirÃjÃna % udapadyanta Óatrava÷ \ haihayÃs tÃlajaÇghÃÓ ca # ÓÆrÃÓ ca ÓaÓabindava÷ // Ram_2,102.14 // tÃæs tu sarvÃn prativyÆhya $ yuddhe rÃjà pravÃsita÷ & sa ca Óailavare ramye % babhÆvÃbhirato muni÷ \ dve cÃsya bhÃrye garbhiïyau # babhÆvatur iti Óruti÷ // Ram_2,102.15 // bhÃrgavaÓ cyavano nÃma $ himavantam upÃÓrita÷ & tam ­«iæ samupÃgamya % kÃlindÅ tv abhyavÃdayat // Ram_2,102.16 // sa tÃm abhyavadad vipro $ varepsuæ putrajanmani & tata÷ sà g­ham Ãgamya % devÅ putraæ vyajÃyata // Ram_2,102.17 // sapatnyà tu garas tasyai $ datto garbhajighÃæsayà & gareïa saha tenaiva % jÃta÷ sa sagaro 'bhavat // Ram_2,102.18 // sa rÃjà sagaro nÃma $ ya÷ samudram akhÃnayat & i«Âvà parvaïi vegena % trÃsayantam imÃ÷ prajÃ÷ // Ram_2,102.19 // asama¤jas tu putro 'bhÆt $ sagarasyeti na÷ Órutam & jÅvann eva sa pitrà tu % nirasta÷ pÃpakarmak­t // Ram_2,102.20 // aæÓumÃn iti putro 'bhÆd $ asama¤jasya vÅryavÃn & dilÅpo 'æÓumata÷ putro % dilÅpasya bhagÅratha÷ // Ram_2,102.21 // bhagÅrathÃt kakutsthas tu $ kÃkutsthà yena tu sm­tÃ÷ & kakutsthasya tu putro 'bhÆd % raghur yena tu rÃghava÷ // Ram_2,102.22 // raghos tu putras tejasvÅ $ prav­ddha÷ puru«Ãdaka÷ & kalmëapÃda÷ saudÃsa % ity evaæ prathito bhuvi // Ram_2,102.23 // kalmëapÃdaputro 'bhÆc $ chaÇkhaïas tv iti viÓruta÷ & yas tu tad vÅryam ÃsÃdya % sahaseno vyanÅnaÓat // Ram_2,102.24 // ÓaÇkhaïasya tu putro 'bhÆc $ chÆra÷ ÓrÅmÃn sudarÓana÷ & sudarÓanasyÃgnivarïa % agnivarïasya ÓÅghraga÷ // Ram_2,102.25 // ÓÅghragasya maru÷ putro $ maro÷ putra÷ praÓuÓruka÷ & praÓuÓrukasya putro 'bhÆd % ambarÅ«o mahÃdyuti÷ // Ram_2,102.26 // ambarÅ«asya putro 'bhÆn $ nahu«a÷ satyavikrama÷ & nahu«asya ca nÃbhÃga÷ % putra÷ paramadhÃrmika÷ // Ram_2,102.27 // ajaÓ ca suvrataÓ caiva $ nÃbhÃgasya sutÃv ubhau & ajasya caiva dharmÃtmà % rÃjà daÓaratha÷ suta÷ // Ram_2,102.28 // tasya jye«Âho 'si dÃyÃdo $ rÃma ity abhiviÓruta÷ & tad g­hÃïa svakaæ rÃjyam % avek«asva jagan n­pa // Ram_2,102.29 // ik«vÃkÆïÃæ hi sarve«Ãæ $ rÃjà bhavati pÆrvaja÷ & pÆrvajenÃvara÷ putro % jye«Âho rÃjye 'bhi«icyate // Ram_2,102.30 // sa rÃghavÃïÃæ kuladharmam Ãtmana÷ $ sanÃtanaæ nÃdya vihÃtum arhasi & prabhÆtaratnÃm anuÓÃdhi medinÅæ % prabhÆtarëÂrÃæ pit­van mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,102.31 // _________________________________________________________________ vasi«Âhas tu tadà rÃmam $ uktvà rÃjapurohita÷ & abravÅd dharmasaæyuktaæ % punar evÃparaæ vaca÷ // Ram_2,103.1 // puru«asyeha jÃtasya $ bhavanti guravas traya÷ & ÃcÃryaÓ caiva kÃkutstha % pità mÃtà ca rÃghava // Ram_2,103.2 // pità hy enaæ janayati $ puru«aæ puru«ar«abha & praj¤Ãæ dadÃti cÃcÃryas % tasmÃt sa gurur ucyate // Ram_2,103.3 // sa te 'haæ pitur ÃcÃryas $ tava caiva paraætapa & mama tvaæ vacanaæ kurvan % nÃtivarte÷ satÃæ gatim // Ram_2,103.4 // imà hi te pari«ada÷ $ ÓreïayaÓ ca samÃgatÃ÷ & e«u tÃta caran dharmaæ % nÃtivarte÷ satÃæ gatim // Ram_2,103.5 // v­ddhÃyà dharmaÓÅlÃyà $ mÃtur nÃrhasy avartitum & asyÃs tu vacanaæ kurvan % nÃtivarte÷ satÃæ gatim // Ram_2,103.6 // bharatasya vaca÷ kurvan $ yÃcamÃnasya rÃghava & ÃtmÃnaæ nÃtivartes tvaæ % satyadharmaparÃkrama // Ram_2,103.7 // evaæ madhuram uktas tu $ guruïà rÃghava÷ svayam & pratyuvÃca samÃsÅnaæ % vasi«Âhaæ puru«ar«abha÷ // Ram_2,103.8 // yan mÃtÃpitarau v­ttaæ $ tanaye kuruta÷ sadà & na supratikaraæ tat tu % mÃtrà pitrà ca yat k­tam // Ram_2,103.9 // yathÃÓakti pradÃnena $ snÃpanÃc chÃdanena ca & nityaæ ca priyavÃdena % tathà saævardhanena ca // Ram_2,103.10 // sa hi rÃjà janayità $ pità daÓaratho mama & Ãj¤Ãtaæ yan mayà tasya % na tan mithyà bhavi«yati // Ram_2,103.11 // evam uktas tu rÃmeïa $ bharata÷ pratyanantaram & uvÃca paramodÃra÷ % sÆtaæ paramadurmanÃ÷ // Ram_2,103.12 // iha me sthaï¬ile ÓÅghraæ $ kuÓÃn Ãstara sÃrathe & Ãryaæ pratyupavek«yÃmi % yÃvan me na prasÅdati // Ram_2,103.13 // anÃhÃro nirÃloko $ dhanahÅno yathà dvija÷ & Óe«ye purastÃc chÃlÃyà % yÃvan na pratiyÃsyati // Ram_2,103.14 // sa tu rÃmam avek«antaæ $ sumantraæ prek«ya durmanÃ÷ & kuÓottaram upasthÃpya % bhÆmÃv evÃstarat svayam // Ram_2,103.15 // tam uvÃca mahÃtejà $ rÃmo rÃjar«isattamÃ÷ & kiæ mÃæ bharata kurvÃïaæ % tÃta pratyupavek«yasi // Ram_2,103.16 // brÃhmaïo hy ekapÃrÓvena $ narÃn roddhum ihÃrhati & na tu mÆrdhÃvasiktÃnÃæ % vidhi÷ pratyupaveÓane // Ram_2,103.17 // utti«Âha naraÓÃrdÆla $ hitvaitad dÃruïaæ vratam & puravaryÃm ita÷ k«ipram % ayodhyÃæ yÃhi rÃghava // Ram_2,103.18 // ÃsÅnas tv eva bharata÷ $ paurajÃnapadaæ janam & uvÃca sarvata÷ prek«ya % kim Ãryaæ nÃnuÓÃsatha // Ram_2,103.19 // te tam Æcur mahÃtmÃnaæ $ paurajÃnapadà janÃ÷ & kÃkutstham abhijÃnÅma÷ % samyag vadati rÃghava÷ // Ram_2,103.20 // e«o 'pi hi mahÃbhÃga÷ $ pitur vacasi ti«Âhati & ata eva na ÓaktÃ÷ smo % vyÃvartayitum a¤jasà // Ram_2,103.21 // te«Ãm Ãj¤Ãya vacanaæ $ rÃmo vacanam abravÅt & evaæ nibodha vacanaæ % suh­dÃæ dharmacak«u«Ãm // Ram_2,103.22 // etac caivobhayaæ Órutvà $ samyak saæpaÓya rÃghava & utti«Âha tvaæ mahÃbÃho % mÃæ ca sp­Óa tathodakam // Ram_2,103.23 // athotthÃya jalaæ sp­«Âvà $ bharato vÃkyam abravÅt & Ó­ïvantu me pari«ado % mantriïa÷ Óreïayas tathà // Ram_2,103.24 // na yÃce pitaraæ rÃjyaæ $ nÃnuÓÃsÃmi mÃtaram & Ãryaæ paramadharmaj¤am % abhijÃnÃmi rÃghavam // Ram_2,103.25 // yadi tv avaÓyaæ vastavyaæ $ kartavyaæ ca pitur vaca÷ & aham eva nivatsyÃmi % caturdaÓa vane samÃ÷ // Ram_2,103.26 // dharmÃtmà tasya tathyena $ bhrÃtur vÃkyena vismita÷ & uvÃca rÃma÷ samprek«ya % paurajÃnapadaæ janam // Ram_2,103.27 // vikrÅtam Ãhitaæ krÅtaæ $ yat pitrà jÅvatà mama & na tal lopayituæ Óakyaæ % mayà và bharatena và // Ram_2,103.28 // upadhir na mayà kÃryo $ vanavÃse jugupsita÷ & yuktam uktaæ ca kaikeyyà % pitrà me suk­taæ k­tam // Ram_2,103.29 // jÃnÃmi bharataæ k«Ãntaæ $ gurusatkÃrakÃriïam & sarvam evÃtra kalyÃïaæ % satyasaædhe mahÃtmani // Ram_2,103.30 // anena dharmaÓÅlena $ vanÃt pratyÃgata÷ puna÷ & bhrÃtrà saha bhavi«yÃmi % p­thivyÃ÷ patir uttama÷ // Ram_2,103.31 // v­to rÃjà hi kaikeyyà $ mayà tadvacanaæ k­tam & an­tÃn mocayÃnena % pitaraæ taæ mahÅpatim // Ram_2,103.32 // _________________________________________________________________ tam apratimatejobhyÃæ $ bhrÃt­bhyÃæ romahar«aïam & vismitÃ÷ saægamaæ prek«ya % samavetà mahar«aya÷ // Ram_2,104.1 // antarhitÃs tv ­«igaïÃ÷ $ siddhÃÓ ca paramar«aya÷ & tau bhrÃtarau mahÃtmÃnau % kÃkutsthau praÓaÓaæsire // Ram_2,104.2 // sa dhanyo yasya putrau dvau $ dharmaj¤au dharmavikramau & Órutvà vayaæ hi sambhëÃm % ubhayo÷ sp­hayÃmahe // Ram_2,104.3 // tatas tv ­«igaïÃ÷ k«ipraæ $ daÓagrÅvavadhai«iïa÷ & bharataæ rÃjaÓÃrdÆlam % ity Æcu÷ saægatà vaca÷ // Ram_2,104.4 // kule jÃta mahÃprÃj¤a $ mahÃv­tta mahÃyaÓa÷ & grÃhyaæ rÃmasya vÃkyaæ te % pitaraæ yady avek«ase // Ram_2,104.5 // sadÃn­ïam imaæ rÃmaæ $ vayam icchÃmahe pitu÷ & an­ïatvÃc ca kaikeyyÃ÷ % svargaæ daÓaratho gata÷ // Ram_2,104.6 // etÃvad uktvà vacanaæ $ gandharvÃ÷ samahar«aya÷ & rÃjar«ayaÓ caiva tathà % sarve svÃæ svÃæ gatiæ gatÃ÷ // Ram_2,104.7 // hlÃditas tena vÃkyena $ Óubhena ÓubhadarÓana÷ & rÃma÷ saæh­«Âavadanas % tÃn ­«Ån abhyapÆjayat // Ram_2,104.8 // srastagÃtras tu bharata÷ $ sa vÃcà sajjamÃnayà & k­täjalir idaæ vÃkyaæ % rÃghavaæ punar abravÅt // Ram_2,104.9 // rÃjadharmam anuprek«ya $ kuladharmÃnusaætatim & kartum arhasi kÃkutstha % mama mÃtuÓ ca yÃcanÃm // Ram_2,104.10 // rak«ituæ sumahad rÃjyam $ aham ekas tu notsahe & paurajÃnapadÃæÓ cÃpi % raktÃn ra¤jayituæ tathà // Ram_2,104.11 // j¤ÃtayaÓ ca hi yodhÃÓ ca $ mitrÃïi suh­daÓ ca na÷ & tvÃm eva pratikÃÇk«ante % parjanyam iva kar«akÃ÷ // Ram_2,104.12 // idaæ rÃjyaæ mahÃprÃj¤a $ sthÃpaya pratipadya hi & ÓaktimÃn asi kÃkutstha % lokasya paripÃlane // Ram_2,104.13 // ity uktvà nyapatad bhrÃtu÷ $ pÃdayor bharatas tadà & bh­Óaæ samprÃrthayÃmÃsa % rÃmam evaæ priyaævada÷ // Ram_2,104.14 // tam aÇke bhrÃtaraæ k­tvà $ rÃmo vacanam abravÅt & ÓyÃmaæ nalinapattrÃk«aæ % mattahaæsasvaraæ svayam // Ram_2,104.15 // Ãgatà tvÃm iyaæ buddhi÷ $ svajà vainayikÅ ca yà & bh­Óam utsahase tÃta % rak«ituæ p­thivÅm api // Ram_2,104.16 // amÃtyaiÓ ca suh­dbhiÓ ca $ buddhimadbhiÓ ca mantribhi÷ & sarvakÃryÃïi saæmantrya % sumahÃnty api kÃraya // Ram_2,104.17 // lak«mÅÓ candrÃd apeyÃd và $ himavÃn và himaæ tyajet & atÅyÃt sÃgaro velÃæ % na pratij¤Ãm ahaæ pitu÷ // Ram_2,104.18 // kÃmÃd và tÃta lobhÃd và $ mÃtrà tubhyam idaæ k­tam & na tan manasi kartavyaæ % vartitavyaæ ca mÃt­vat // Ram_2,104.19 // evaæ bruvÃïaæ bharata÷ $ kausalyÃsutam abravÅt & tejasÃdityasaækÃÓaæ % pratipaccandradarÓanam // Ram_2,104.20 // adhirohÃrya pÃdÃbhyÃæ $ pÃduke hemabhÆ«ite & ete hi sarvalokasya % yogak«emaæ vidhÃsyata÷ // Ram_2,104.21 // so 'dhiruhya naravyÃghra÷ $ pÃduke hy avaruhya ca & prÃyacchat sumahÃtejà % bharatÃya mahÃtmane // Ram_2,104.22 // sa pÃduke te bharata÷ pratÃpavÃn $ svalaæk­te samparig­hya dharmavit & pradak«iïaæ caiva cakÃra rÃghavaæ % cakÃra caivottamanÃgamÆrdhani // Ram_2,104.23 // athÃnupÆrvyÃt pratipÆjya taæ janaæ $ gurÆæÓ ca mantriprak­tÅs tathÃnujau & vyasarjayad rÃghavavaæÓavardhana÷ % sthita÷ svadharme himavÃn ivÃcala÷ // Ram_2,104.24 // taæ mÃtaro bëpag­hÅtakaïÂhyo $ du÷khena nÃmantrayituæ hi Óeku÷ & sa tv eva mÃtÌn abhivÃdya sarvà % rudan kuÂÅæ svÃæ praviveÓa rÃma÷ // Ram_2,104.25 // _________________________________________________________________ tata÷ Óirasi k­tvà tu $ pÃduke bharatas tadà & Ãruroha rathaæ h­«Âa÷ % Óatrughnena samanvita÷ // Ram_2,105.1 // vasi«Âho vÃmadevaÓ ca $ jÃbÃliÓ ca d­¬havrata÷ & agrata÷ prayayu÷ sarve % mantriïo mantrapÆjitÃ÷ // Ram_2,105.2 // mandÃkinÅæ nadÅæ ramyÃæ $ prÃÇmukhÃs te yayus tadà & pradak«iïaæ ca kurvÃïÃÓ % citrakÆÂaæ mahÃgirim // Ram_2,105.3 // paÓyan dhÃtusahasrÃïi $ ramyÃïi vividhÃni ca & prayayau tasya pÃrÓvena % sasainyo bharatas tadà // Ram_2,105.4 // adÆrÃc citrakÆÂasya $ dadarÓa bharatas tadà & ÃÓramaæ yatra sa munir % bharadvÃja÷ k­tÃlaya÷ // Ram_2,105.5 // sa tam ÃÓramam Ãgamya $ bharadvÃjasya buddhimÃn & avatÅrya rathÃt pÃdau % vavande kulanandana÷ // Ram_2,105.6 // tato h­«Âo bharadvÃjo $ bharataæ vÃkyam abravÅt & api k­tyaæ k­taæ tÃta % rÃmeïa ca samÃgatam // Ram_2,105.7 // evam uktas tu bharato $ bharadvÃjena dhÅmatà & pratyuvÃca bharadvÃjaæ % bharato dharmavatsala÷ // Ram_2,105.8 // sa yÃcyamÃno guruïà $ mayà ca d­¬havikrama÷ & rÃghava÷ paramaprÅto % vasi«Âhaæ vÃkyam abravÅt // Ram_2,105.9 // pitu÷ pratij¤Ãæ tÃm eva $ pÃlayi«yÃmi tattvata÷ & caturdaÓa hi var«Ãïi % yà pratij¤Ã pitur mama // Ram_2,105.10 // evam ukto mahÃprÃj¤o $ vasi«Âha÷ pratyuvÃca ha & vÃkyaj¤o vÃkyakuÓalaæ % rÃghavaæ vacanaæ mahat // Ram_2,105.11 // ete prayaccha saæh­«Âa÷ $ pÃduke hemabhÆ«ite & ayodhyÃyÃæ mahÃprÃj¤a % yogak«emakare tava // Ram_2,105.12 // evam ukto vasi«Âhena $ rÃghava÷ prÃÇmukha÷ sthita÷ & pÃduke hemavik­te % mama rÃjyÃya te dadau // Ram_2,105.13 // niv­tto 'ham anuj¤Ãto $ rÃmeïa sumahÃtmanà & ayodhyÃm eva gacchÃmi % g­hÅtvà pÃduke Óubhe // Ram_2,105.14 // etac chrutvà Óubhaæ vÃkyaæ $ bharatasya mahÃtmana÷ & bharadvÃja÷ Óubhataraæ % munir vÃkyam udÃharat // Ram_2,105.15 // naitac citraæ naravyÃghra $ ÓÅlav­ttavatÃæ vara & yad Ãryaæ tvayi ti«Âhet tu % nimne v­«Âim ivodakam // Ram_2,105.16 // am­ta÷ sa mahÃbÃhu÷ $ pità daÓarathas tava & yasya tvam Åd­Óa÷ putro % dharmÃtmà dharmavatsala÷ // Ram_2,105.17 // tam ­«iæ tu mahÃtmÃnam $ uktavÃkyaæ k­täjali÷ & Ãmantrayitum Ãrebhe % caraïÃv upag­hya ca // Ram_2,105.18 // tata÷ pradak«iïaæ k­tvà $ bharadvÃjaæ puna÷ puna÷ & bharatas tu yayau ÓrÅmÃn % ayodhyÃæ saha mantribhi÷ // Ram_2,105.19 // yÃnaiÓ ca ÓakaÂaiÓ caiva $ hayair nÃgaiÓ ca sà camÆ÷ & punar niv­ttà vistÅrïà % bharatasyÃnuyÃyinÅ // Ram_2,105.20 // tatas te yamunÃæ divyÃæ $ nadÅæ tÅrtvormimÃlinÅm & dad­Óus tÃæ puna÷ sarve % gaÇgÃæ ÓivajalÃæ nadÅm // Ram_2,105.21 // tÃæ ramyajalasampÆrïÃæ $ saætÅrya sahabÃndhava÷ & Ó­Çgaverapuraæ ramyaæ % praviveÓa sasainika÷ // Ram_2,105.22 // Ó­ÇgaverapurÃd bhÆya $ ayodhyÃæ saædadarÓa ha & bharato du÷khasaætapta÷ % sÃrathiæ cedam abravÅt // Ram_2,105.23 // sÃrathe paÓya vidhvastà $ ayodhyà na prakÃÓate & nirÃkÃrà nirÃnandà % dÅnà pratihatasvanà // Ram_2,105.24 // _________________________________________________________________ snigdhagambhÅragho«eïa $ syandanenopayÃn prabhu÷ & ayodhyÃæ bharata÷ k«ipraæ % praviveÓa mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,106.1 // bi¬ÃlolÆkacaritÃm $ ÃlÅnanaravÃraïÃm & timirÃbhyÃhatÃæ kÃlÅm % aprakÃÓÃæ niÓÃm iva // Ram_2,106.2 // rÃhuÓatro÷ priyÃæ patnÅæ $ Óriyà prajvalitaprabhÃm & graheïÃbhyutthitenaikÃæ % rohiïÅm iva pŬitÃm // Ram_2,106.3 // alpo«ïak«ubdhasalilÃæ $ gharmottaptavihaægamÃm & lÅnamÅnajha«agrÃhÃæ % k­ÓÃæ girinadÅm iva // Ram_2,106.4 // vidhÆmÃm iva hemÃbhÃm $ adhvarÃgnisamutthitÃm & havirabhyuk«itÃæ paÓcÃc % chikhÃæ vipralayaæ gatÃm // Ram_2,106.5 // vidhvastakavacÃæ rugïa- $ gajavÃjirathadhvajÃm & hatapravÅrÃm ÃpannÃæ % camÆm iva mahÃhave // Ram_2,106.6 // saphenÃæ sasvanÃæ bhÆtvà $ sÃgarasya samutthitÃm & praÓÃntamÃrutoddhÆtÃæ % jalormim iva ni÷svanÃm // Ram_2,106.7 // tyaktÃæ yaj¤Ãyudhai÷ sarvair $ abhirÆpaiÓ ca yÃjakai÷ & sutyÃkÃle vinirv­tte % vediæ gataravÃm iva // Ram_2,106.8 // go«Âhamadhye sthitÃm ÃrtÃm $ acarantÅæ navaæ t­ïam & gov­«eïa parityaktÃæ % gavÃæ patnÅm ivotsukÃm // Ram_2,106.9 // prabhÃkarÃlai÷ susnigdhai÷ $ prajvaladbhir ivottamai÷ & viyuktÃæ maïibhir jÃtyair % navÃæ muktÃvalÅm iva // Ram_2,106.10 // sahasà calitÃæ sthÃnÃn $ mahÅæ puïyak«ayÃd gatÃm & saæh­tadyutivistÃrÃæ % tÃrÃm iva divaÓ cyutÃm // Ram_2,106.11 // pu«panaddhÃæ vasantÃnte $ mattabhramaraÓÃlinÅm & drutadÃvÃgnivipru«ÂÃæ % klÃntÃæ vanalatÃm iva // Ram_2,106.12 // saæmƬhanigamÃæ sarvÃæ $ saæk«iptavipaïÃpaïÃm & pracchannaÓaÓinak«atrÃæ % dyÃm ivÃmbudharair v­tÃm // Ram_2,106.13 // k«ÅïapÃnottamair bhinnai÷ $ ÓarÃvair abhisaæv­tÃm & hataÓauï¬Ãm ivÃkÃÓe % pÃnabhÆmim asaæsk­tÃm // Ram_2,106.14 // v­kïabhÆmitalÃæ nimnÃæ $ v­kïapÃtrai÷ samÃv­tÃm & upayuktodakÃæ bhagnÃæ % prapÃæ nipatitÃm iva // Ram_2,106.15 // vipulÃæ vitatÃæ caiva $ yuktapÃÓÃæ tarasvinÃm & bhÆmau bÃïair vini«k­ttÃæ % patitÃæ jyÃm ivÃyudhÃt // Ram_2,106.16 // sahasà yuddhaÓauï¬ena $ hayÃroheïa vÃhitÃm & nik«iptabhÃï¬Ãm uts­«ÂÃæ % kiÓorÅm iva durbalÃm // Ram_2,106.17 // prÃv­«i pravigìhÃyÃæ $ pravi«ÂasyÃbhramaï¬alam & pracchannÃæ nÅlajÅmÆtair % bhÃskarasya prabhÃm iva // Ram_2,106.18 // bharatas tu rathastha÷ sa¤ $ ÓrÅmÃn daÓarathÃtmaja÷ & vÃhayantaæ rathaÓre«Âhaæ % sÃrathiæ vÃkyam abravÅt // Ram_2,106.19 // kiæ nu khalv adya gambhÅro $ mÆrchito na niÓamyate & yathÃpuram ayodhyÃyÃæ % gÅtavÃditrani÷svana÷ // Ram_2,106.20 // vÃruïÅmadagandhÃÓ ca $ mÃlyagandhaÓ ca mÆrchita÷ & dhÆpitÃgarugandhaÓ ca % na pravÃti samantata÷ // Ram_2,106.21 // yÃnapravaragho«aÓ ca $ snigdhaÓ ca hayani÷svana÷ & pramattagajanÃdaÓ ca % mahÃæÓ ca rathani÷svana÷ \ nedÃnÅæ ÓrÆyate puryÃm # asyÃæ rÃme vivÃsite // Ram_2,106.22 // taruïaiÓ cÃruve«aiÓ ca $ narair unnatagÃmibhi÷ & saæpatadbhir ayodhyÃyÃæ % na vibhÃnti mahÃpathÃ÷ // Ram_2,106.23 // evaæ bahuvidhaæ jalpan $ viveÓa vasatiæ pitu÷ & tena hÅnÃæ narendreïa % siæhahÅnÃæ guhÃm iva // Ram_2,106.24 // _________________________________________________________________ tato nik«ipya mÃtÌn sa $ ayodhyÃyÃæ d­¬havrata÷ & bharata÷ Óokasaætapto % gurÆn idam athÃbravÅt // Ram_2,107.1 // nandigrÃmaæ gami«yÃmi $ sarvÃn Ãmantraye 'dya va÷ & tatra du÷kham idaæ sarvaæ % sahi«ye rÃghavaæ vinà // Ram_2,107.2 // gataÓ ca hi divaæ rÃjà $ vanasthaÓ ca gurur mama & rÃmaæ pratÅk«e rÃjyÃya % sa hi rÃjà mahÃyaÓÃ÷ // Ram_2,107.3 // etac chrutvà Óubhaæ vÃkyaæ $ bharatasya mahÃtmana÷ & abruvan mantriïa÷ sarve % vasi«ÂhaÓ ca purohita÷ // Ram_2,107.4 // sad­Óaæ ÓlÃghanÅyaæ ca $ yad uktaæ bharata tvayà & vacanaæ bhrÃt­vÃtsalyÃd % anurÆpaæ tavaiva tat // Ram_2,107.5 // nityaæ te bandhulubdhasya $ ti«Âhato bhrÃt­sauh­de & ÃryamÃrgaæ prapannasya % nÃnumanyeta ka÷ pumÃn // Ram_2,107.6 // mantriïÃæ vacanaæ Órutvà $ yathÃbhila«itaæ priyam & abravÅt sÃrathiæ vÃkyaæ % ratho me yujyatÃm iti // Ram_2,107.7 // prah­«Âavadana÷ sarvà $ mÃtÌn samabhivÃdya sa÷ & Ãruroha rathaæ ÓrÅmä % Óatrughnena samanvita÷ // Ram_2,107.8 // Ãruhya tu rathaæ ÓÅghraæ $ ÓatrughnabharatÃv ubhau & yayatu÷ paramaprÅtau % v­tau mantripurohitai÷ // Ram_2,107.9 // agrato guravas tatra $ vasi«Âhapramukhà dvijÃ÷ & prayayu÷ prÃÇmukhÃ÷ sarve % nandigrÃmo yato 'bhavat // Ram_2,107.10 // balaæ ca tad anÃhÆtaæ $ gajÃÓvarathasaækulam & prayayau bharate yÃte % sarve ca puravÃsina÷ // Ram_2,107.11 // rathastha÷ sa tu dharmÃtmà $ bharato bhrÃt­vatsala÷ & nandigrÃmaæ yayau tÆrïaæ % Óirasy ÃdhÃya pÃduke // Ram_2,107.12 // tatas tu bharata÷ k«ipraæ $ nandigrÃmaæ praviÓya sa÷ & avatÅrya rathÃt tÆrïaæ % gurÆn idam uvÃca ha // Ram_2,107.13 // etad rÃjyaæ mama bhrÃtrà $ dattaæ saænyÃsavat svayam & yogak«emavahe ceme % pÃduke hemabhÆ«ite \ tam imaæ pÃlayi«yÃmi # rÃghavÃgamanaæ prati // Ram_2,107.14 // k«ipraæ saæyojayitvà tu $ rÃghavasya puna÷ svayam & caraïau tau tu rÃmasya % drak«yÃmi sahapÃdukau // Ram_2,107.15 // tato nik«iptabhÃro 'haæ $ rÃghaveïa samÃgata÷ & nivedya gurave rÃjyaæ % bhaji«ye guruv­ttitÃm // Ram_2,107.16 // rÃghavÃya ca saænyÃsaæ $ dattveme varapÃduke & rÃjyaæ cedam ayodhyÃæ ca % dhÆtapÃpo bhavÃmi ca // Ram_2,107.17 // abhi«ikte tu kÃkutsthe $ prah­«Âamudite jane & prÅtir mama yaÓaÓ caiva % bhaved rÃjyÃc caturguïam // Ram_2,107.18 // evaæ tu vilapan dÅno $ bharata÷ sa mahÃyaÓÃ÷ & nandigrÃme 'karod rÃjyaæ % du÷khito mantribhi÷ saha // Ram_2,107.19 // sa valkalajaÂÃdhÃrÅ $ munive«adhara÷ prabhu÷ & nandigrÃme 'vasad vÅra÷ % sasainyo bharatas tadà // Ram_2,107.20 // rÃmÃgamanam ÃkÃÇk«an $ bharato bhrÃt­vatsala÷ & bhrÃtur vacanakÃrÅ ca % pratij¤ÃpÃragas tadà // Ram_2,107.21 // pÃduke tv abhi«icyÃtha $ nandigrÃme 'vasat tadà & bharata÷ ÓÃsanaæ sarvaæ % pÃdukÃbhyÃæ nyavedayat // Ram_2,107.22 // _________________________________________________________________ pratiprayÃte bharate $ vasan rÃmas tapovane & lak«ayÃmÃsa sodvegam % athautsukyaæ tapasvinÃm // Ram_2,108.1 // ye tatra citrakÆÂasya $ purastÃt tÃpasÃÓrame & rÃmam ÃÓritya niratÃs % tÃn alak«ayad utsukÃn // Ram_2,108.2 // nayanair bh­kuÂÅbhiÓ ca $ rÃmaæ nirdiÓya ÓaÇkitÃ÷ & anyonyam upajalpanta÷ % ÓanaiÓ cakrur mitha÷ kathÃ÷ // Ram_2,108.3 // te«Ãm autsukyam Ãlak«ya $ rÃmas tv Ãtmani ÓaÇkita÷ & k­täjalir uvÃcedam % ­«iæ kulapatiæ tata÷ // Ram_2,108.4 // na kaccid bhagavan kiæcit $ pÆrvav­ttam idaæ mayi & d­Óyate vik­taæ yena % vikriyante tapasvina÷ // Ram_2,108.5 // pramÃdÃc caritaæ kaccit $ kiæcin nÃvarajasya me & lak«maïasyar«ibhir d­«Âaæ % nÃnurÆpam ivÃtmana÷ // Ram_2,108.6 // kaccic chuÓrÆ«amÃïà va÷ $ ÓuÓrÆ«aïaparà mayi & pramadÃbhyucitÃæ v­ttiæ % sÅtà yuktaæ na vartate // Ram_2,108.7 // athar«ir jarayà v­ddhas $ tapasà ca jarÃæ gata÷ & vepamÃna ivovÃca % rÃmaæ bhÆtadayÃparam // Ram_2,108.8 // kuta÷ kalyÃïasattvÃyÃ÷ $ kalyÃïÃbhirates tathà & calanaæ tÃta vaidehyÃs % tapasvi«u viÓe«ata÷ // Ram_2,108.9 // tvannimittam idaæ tÃvat $ tÃpasÃn prati vartate & rak«obhyas tena saævignÃ÷ % kathayanti mitha÷ kathÃ÷ // Ram_2,108.10 // rÃvaïÃvaraja÷ kaÓcit $ kharo nÃmeha rÃk«asa÷ & utpÃÂya tÃpasÃn sarvä % janasthÃnaniketanÃn // Ram_2,108.11 // dh­«ÂaÓ ca jitakÃÓÅ ca $ n­Óaæsa÷ puru«Ãdaka÷ & avaliptaÓ ca pÃpaÓ ca % tvÃæ ca tÃta na m­«yate // Ram_2,108.12 // tvaæ yadà prabh­ti hy asminn $ ÃÓrame tÃta vartase & tadà prabh­ti rak«Ãæsi % viprakurvanti tÃpasÃn // Ram_2,108.13 // darÓayanti hi bÅbhatsai÷ $ krÆrair bhÅ«aïakair api & nÃnà rÆpair virÆpaiÓ ca % rÆpair asukhadarÓanai÷ // Ram_2,108.14 // apraÓastair aÓucibhi÷ $ saæprayojya ca tÃpasÃn & pratighnanty aparÃn k«ipram % anÃryÃ÷ purata÷ sthitÃ÷ // Ram_2,108.15 // te«u te«v ÃÓramasthÃne«v $ abuddham avalÅya ca & ramante tÃpasÃæs tatra % nÃÓayanto 'lpacetasa÷ // Ram_2,108.16 // apak«ipanti srugbhÃï¬Ãn $ agnÅn si¤canti vÃriïà & kalaÓÃæÓ ca pram­dnanti % havane samupasthite // Ram_2,108.17 // tair durÃtmabhir Ãvi«ÂÃn $ ÃÓramÃn prajihÃsava÷ & gamanÃyÃnyadeÓasya % codayanty ­«ayo 'dya mÃm // Ram_2,108.18 // tat purà rÃma ÓÃrÅrÃm $ upahiæsÃæ tapasvi«u & darÓayanti hi du«ÂÃs te % tyak«yÃma imam ÃÓramam // Ram_2,108.19 // bahumÆlaphalaæ citram $ avidÆrÃd ito vanam & purÃïÃÓramam evÃhaæ % Órayi«ye sagaïa÷ puna÷ // Ram_2,108.20 // kharas tvayy api cÃyuktaæ $ purà tÃta pravartate & sahÃsmÃbhir ito gaccha % yadi buddhi÷ pravartate // Ram_2,108.21 // sakalatrasya saædeho $ nityaæ yat tasya rÃghava & samarthasyÃpi hi sato % vÃso du÷kham ihÃdya te // Ram_2,108.22 // ity uktavantaæ rÃmas taæ $ rÃjaputras tapasvinam & na ÓaÓÃkottarair vÃkyair % avaroddhuæ samutsukam // Ram_2,108.23 // abhinandya samÃp­cchya $ samÃdhÃya ca rÃghavam & sa jagÃmÃÓramaæ tyaktvà % kulai÷ kulapati÷ saha // Ram_2,108.24 // rÃma÷ saæsÃdhya tv ­«igaïam anugamanÃd $ deÓÃt tasmÃccit kulapatim abhivÃdya r«im & samyakprÅtais tair anumata upadi«ÂÃrtha÷ % puïyaæ vÃsÃya svanilayam upasaæpede // Ram_2,108.25 // ÃÓramaæ tv ­«ivirahitaæ prabhu÷ $ k«aïam api na jahau sa rÃghava÷ & rÃghavaæ hi satatam anugatÃs % tÃpasÃÓ cÃr«icaritadh­taguïÃ÷ // Ram_2,108.26 // _________________________________________________________________ rÃghavas tv apayÃte«u $ tapasvi«u vicintayan & na tatrÃrocayad vÃsaæ % kÃraïair bahubhis tadà // Ram_2,109.1 // iha me bharato d­«Âo $ mÃtaraÓ ca sanÃgarÃ÷ & sà ca me sm­tir anveti % tÃn nityam anuÓocata÷ // Ram_2,109.2 // skandhÃvÃraniveÓena $ tena tasya mahÃtmana÷ & hayahastikarÅ«aiÓ ca % upamarda÷ k­to bh­Óam // Ram_2,109.3 // tasmÃd anyatra gacchÃma $ iti saæcintya rÃghava÷ & prÃti«Âhata sa vaidehyà % lak«maïena ca saægata÷ // Ram_2,109.4 // so 'trer ÃÓramam ÃsÃdya $ taæ vavande mahÃyaÓÃ÷ & taæ cÃpi bhagavÃn atri÷ % putravat pratyapadyata // Ram_2,109.5 // svayam Ãtithyam ÃdiÓya $ sarvam asya susatk­tam & saumitriæ ca mahÃbhÃgÃæ % sÅtÃæ ca samasÃntvayat // Ram_2,109.6 // patnÅæ ca samanuprÃptÃæ $ v­ddhÃm Ãmantrya satk­tÃm & sÃntvayÃmÃsa dharmaj¤a÷ % sarvabhÆtahite rata÷ // Ram_2,109.7 // anasÆyÃæ mahÃbhÃgÃæ $ tÃpasÅæ dharmacÃriïÅm & pratig­hïÅ«va vaidehÅm % abravÅd ­«isattama÷ // Ram_2,109.8 // rÃmÃya cÃcacak«e tÃæ $ tÃpasÅæ dharmacÃriïÅm & daÓa var«Ãïy anÃv­«Âyà % dagdhe loke nirantaram // Ram_2,109.9 // yayà mÆlaphale s­«Âe $ jÃhnavÅ ca pravartità & ugreïa tapasà yuktà % niyamaiÓ cÃpy alaæk­tà // Ram_2,109.10 // daÓavar«asahasrÃïi $ yayà taptaæ mahat tapa÷ & anasÆyÃvratais tÃta % pratyÆhÃÓ ca nibarhitÃ÷ // Ram_2,109.11 // devakÃryanimittaæ ca $ yayà saætvaramÃïayà & daÓarÃtraæ k­tvà rÃtri÷ % seyaæ mÃteva te 'nagha // Ram_2,109.12 // tÃm imÃæ sarvabhÆtÃnÃæ $ namaskÃryÃæ yaÓasvinÅm & abhigacchatu vaidehÅ % v­ddhÃm akrodhanÃæ sadà // Ram_2,109.13 // evaæ bruvÃïaæ tam ­«iæ $ tathety uktvà sa rÃghava÷ & sÅtÃm uvÃca dharmaj¤Ãm % idaæ vacanam uttamam // Ram_2,109.14 // rÃjaputri Órutaæ tv etan $ muner asya samÅritam & Óreyo'rtham Ãtmana÷ ÓÅghram % abhigaccha tapasvinÅm // Ram_2,109.15 // anasÆyeti yà loke $ karmabhi÷ khyÃtim Ãgatà & tÃæ ÓÅghram abhigaccha tvam % abhigamyÃæ tapasvinÅm // Ram_2,109.16 // sÅtà tv etad vaca÷ Órutvà $ rÃghavasya hitai«iïÅ & tÃm atripatnÅæ dharmaj¤Ãm % abhicakrÃma maithilÅ // Ram_2,109.17 // ÓithilÃæ valitÃæ v­ddhÃæ $ jarÃpÃï¬uramÆrdhajÃm & satataæ vepamÃnÃÇgÅæ % pravÃte kadalÅ yathà // Ram_2,109.18 // tÃæ tu sÅtà mahÃbhÃgÃm $ anasÆyÃæ pativratÃm & abhyavÃdayad avyagrà % svaæ nÃma samudÃharat // Ram_2,109.19 // abhivÃdya ca vaidehÅ $ tÃpasÅæ tÃm aninditÃm & baddhäjalipuÂà h­«Âà % paryap­cchad anÃmayam // Ram_2,109.20 // tata÷ sÅtÃæ mahÃbhÃgÃæ $ d­«Âvà tÃæ dharmacÃriïÅm & sÃntvayanty abravÅd dh­«Âà % di«Âyà dharmam avek«ase // Ram_2,109.21 // tyaktvà j¤Ãtijanaæ sÅte $ mÃnam ­ddhiæ ca mÃnini & avaruddhaæ vane rÃmaæ % di«Âyà tvam anugacchasi // Ram_2,109.22 // nagarastho vanastho và $ pÃpo và yadi vÃÓubha÷ & yÃsÃæ strÅïÃæ priyo bhartà % tÃsÃæ lokà mahodayÃ÷ // Ram_2,109.23 // du÷ÓÅla÷ kÃmav­tto và $ dhanair và parivarjita÷ & strÅïÃm ÃryasvabhÃvÃnÃæ % paramaæ daivataæ pati÷ // Ram_2,109.24 // nÃto viÓi«Âaæ paÓyÃmi $ bÃndhavaæ vim­Óanty aham & sarvatra yogyaæ vaidehi % tapa÷ k­tam ivÃvyayam // Ram_2,109.25 // na tv evam avagacchanti $ guïado«am asatstriya÷ & kÃmavaktavyah­dayà % bhart­nÃthÃÓ caranti yÃ÷ // Ram_2,109.26 // prÃpnuvanty ayaÓaÓ caiva $ dharmabhraæÓaæ ca maithili & akÃryavaÓam ÃpannÃ÷ % striyo yÃ÷ khalu tadvidhÃ÷ // Ram_2,109.27 // tvadvidhÃs tu guïair yuktà $ d­«ÂalokaparÃvarÃ÷ & striya÷ svarge cari«yanti % yathà puïyak­tas tathà // Ram_2,109.28 // _________________________________________________________________ sà tv evam uktà vaidehÅ $ anasÆyÃnasÆyayà & pratipÆjya vaco mandaæ % pravaktum upacakrame // Ram_2,110.1 // naitad ÃÓcaryam ÃryÃyà $ yan mÃæ tvam anubhëase & viditaæ tu mamÃpy etad % yathà nÃryÃ÷ patir guru÷ // Ram_2,110.2 // yady apy e«a bhaved bhartà $ mamÃrye v­ttavarjita÷ & advaidham upacartavyas % tathÃpy e«a mayà bhavet // Ram_2,110.3 // kiæ punar yo guïaÓlÃghya÷ $ sÃnukroÓo jitendriya÷ & sthirÃnurÃgo dharmÃtmà % mÃt­vartÅ pit­priya÷ // Ram_2,110.4 // yÃæ v­ttiæ vartate rÃma÷ $ kausalyÃyÃæ mahÃbala÷ & tÃm eva n­panÃrÅïÃm % anyÃsÃm api vartate // Ram_2,110.5 // sak­d d­«ÂÃsv api strÅ«u $ n­peïa n­pavatsala÷ & mÃt­vad vartate vÅro % mÃnam uts­jya dharmavit // Ram_2,110.6 // ÃgacchantyÃÓ ca vijanaæ $ vanam evaæ bhayÃvaham & samÃhitaæ hi me ÓvaÓrvà % h­daye yat sthitaæ mama // Ram_2,110.7 // pÃïipradÃnakÃle ca $ yat purà tv agnisaænidhau & anuÓi«Âà jananyÃsmi % vÃkyaæ tad api me dh­tam // Ram_2,110.8 // navÅk­taæ tu tat sarvaæ $ vÃkyais te dharmacÃriïi & patiÓuÓrÆ«aïÃn nÃryÃs % tapo nÃnyad vidhÅyate // Ram_2,110.9 // sÃvitrÅ patiÓuÓrÆ«Ãæ $ k­tvà svarge mahÅyate & tathà v­ttiÓ ca yÃtà tvaæ % patiÓuÓrÆ«ayà divam // Ram_2,110.10 // vari«Âhà sarvanÃrÅïÃm $ e«Ã ca divi devatà & rohiïÅ ca vinà candraæ % muhÆrtam api d­Óyate // Ram_2,110.11 // evaævidhÃÓ ca pravarÃ÷ $ striyo bhart­d­¬havratÃ÷ & devaloke mahÅyante % puïyena svena karmaïà // Ram_2,110.12 // tato 'nasÆyà saæh­«Âà $ Órutvoktaæ sÅtayà vaca÷ & Óirasy ÃghrÃya covÃca % maithilÅæ har«ayanty uta // Ram_2,110.13 // niyamair vividhair Ãptaæ $ tapo hi mahad asti me & tat saæÓritya balaæ sÅte % chandaye tvÃæ Óucivrate // Ram_2,110.14 // upapannaæ ca yuktaæ ca $ vacanaæ tava maithili & prÅtà cÃsmy ucitaæ kiæ te % karavÃïi bravÅhi me \ k­tam ity abravÅt sÅtà # tapobalasamanvitÃm // Ram_2,110.15 // sà tv evam uktà dharmaj¤Ã $ tayà prÅtatarÃbhavat & saphalaæ ca prahar«aæ te % hanta sÅte karomy aham // Ram_2,110.16 // idaæ divyaæ varaæ mÃlyaæ $ vastram ÃbharaïÃni ca & aÇgarÃgaæ ca vaidehi % mahÃrham anulepanam // Ram_2,110.17 // mayà dattam idaæ sÅte $ tava gÃtrÃïi Óobhayet & anurÆpam asaækli«Âaæ % nityam eva bhavi«yati // Ram_2,110.18 // aÇgarÃgeïa divyena $ liptÃÇgÅ janakÃtmaje & Óobhayi«yÃmi bhartÃraæ % yathà ÓrÅr vi«ïum avyayam // Ram_2,110.19 // sà vastram aÇgarÃgaæ ca $ bhÆ«aïÃni srajas tathà & maithilÅ pratijagrÃha % prÅtidÃnam anuttamam // Ram_2,110.20 // pratig­hya ca tat sÅtà $ prÅtidÃnaæ yaÓasvinÅ & Óli«ÂäjalipuÂà dhÅrà % samupÃsta tapodhanÃm // Ram_2,110.21 // tathà sÅtÃm upÃsÅnÃm $ anasÆyà d­¬havratà & vacanaæ pra«Âum Ãrebhe % kathÃæ kÃæcid anupriyÃm // Ram_2,110.22 // svayaævare kila prÃptà $ tvam anena yaÓasvinà & rÃghaveïeti me sÅte % kathà Órutim upÃgatà // Ram_2,110.23 // tÃæ kathÃæ Órotum icchÃmi $ vistareïa ca maithili & yathÃnubhÆtaæ kÃrtsnyena % tan me tvaæ vaktum arhasi // Ram_2,110.24 // evam uktà tu sà sÅtà $ tÃæ tato dharmacÃriïÅm & ÓrÆyatÃm iti coktvà vai % kathayÃmÃsa tÃæ kathÃm // Ram_2,110.25 // mithilÃdhipatir vÅro $ janako nÃma dharmavit & k«atradharmaïy abhirato % nyÃyata÷ ÓÃsti medinÅm // Ram_2,110.26 // tasya lÃÇgalahastasya $ kar«ata÷ k«etramaï¬alam & ahaæ kilotthità bhittvà % jagatÅæ n­pate÷ sutà // Ram_2,110.27 // sa mÃæ d­«Âvà narapatir $ mu«Âivik«epatatpara÷ & pÃæÓuguïÂhitasarvÃÇgÅæ % vismito janako 'bhavat // Ram_2,110.28 // anapatyena ca snehÃd $ aÇkam Ãropya ca svayam & mameyaæ tanayety uktvà % sneho mayi nipÃtita÷ // Ram_2,110.29 // antarik«e ca vÃg uktà $ pratimÃmÃnu«Å kila & evam etan narapate % dharmeïa tanayà tava // Ram_2,110.30 // tata÷ prah­«Âo dharmÃtmà $ pità me mithilÃdhipa÷ & avÃpto vipulÃm ­ddhiæ % mÃm avÃpya narÃdhipa÷ // Ram_2,110.31 // dattà cÃsmÅ«Âavad devyai $ jye«ÂhÃyai puïyakarmaïà & tayà saæbhÃvità cÃsmi % snigdhayà mÃt­sauh­dÃt // Ram_2,110.32 // patisaæyogasulabhaæ $ vayo d­«Âvà tu me pità & cintÃm abhyagamad dÅno % vittanÃÓÃd ivÃdhana÷ // Ram_2,110.33 // sad­ÓÃc cÃpak­«ÂÃc ca $ loke kanyÃpità janÃt & pradhar«aïÃm avÃpnoti % ÓakreïÃpi samo bhuvi // Ram_2,110.34 // tÃæ dhar«aïÃm adÆrasthÃæ $ saæd­ÓyÃtmani pÃrthiva÷ & cintÃrïavagata÷ pÃraæ % nÃsasÃdÃplavo yathà // Ram_2,110.35 // ayonijÃæ hi mÃæ j¤Ãtvà $ nÃdhyagacchat sa cintayan & sad­Óaæ cÃnurÆpaæ ca % mahÅpÃla÷ patiæ mama // Ram_2,110.36 // tasya buddhir iyaæ jÃtà $ cintayÃnasya saætatam & svayaæ varaæ tanÆjÃyÃ÷ % kari«yÃmÅti dhÅmata÷ // Ram_2,110.37 // mahÃyaj¤e tadà tasya $ varuïena mahÃtmanà & dattaæ dhanurvaraæ prÅtyà % tÆïÅ cÃk«ayasÃyakau // Ram_2,110.38 // asaæcÃlyaæ manu«yaiÓ ca $ yatnenÃpi ca gauravÃt & tan na Óaktà namayituæ % svapne«v api narÃdhipÃ÷ // Ram_2,110.39 // tad dhanu÷ prÃpya me pitrà $ vyÃh­taæ satyavÃdinà & samavÃye narendrÃïÃæ % pÆrvam Ãmantrya pÃrthivÃn // Ram_2,110.40 // idaæ ca dhanur udyamya $ sajyaæ ya÷ kurute nara÷ & tasya me duhità bhÃryà % bhavi«yati na saæÓaya÷ // Ram_2,110.41 // tac ca d­«Âvà dhanu÷Óre«Âhaæ $ gauravÃd girisaænibham & abhivÃdya n­pà jagmur % aÓaktÃs tasya tolane // Ram_2,110.42 // sudÅrghasya tu kÃlasya $ rÃghavo 'yaæ mahÃdyuti÷ & viÓvÃmitreïa sahito % yaj¤aæ dra«Âuæ samÃgata÷ // Ram_2,110.43 // lak«maïena saha bhrÃtrà $ rÃma÷ satyaparÃkrama÷ & viÓvÃmitras tu dharmÃtmà % mama pitrà supÆjita÷ // Ram_2,110.44 // provÃca pitaraæ tatra $ bhrÃtarau rÃmalak«maïau & sutau daÓarathasyemau % dhanurdarÓanakÃÇk«iïau \ ity uktas tena vipreïa # tad dhanu÷ samupÃnayat // Ram_2,110.45 // nime«ÃntaramÃtreïa $ tad Ãnamya sa vÅryavÃn & jyÃæ samÃropya jhaÂiti % pÆrayÃmÃsa vÅryavÃn // Ram_2,110.46 // tena pÆrayatà vegÃn $ madhye bhagnaæ dvidhà dhanu÷ & tasya Óabdo 'bhavad bhÅma÷ % patitasyÃÓaner iva // Ram_2,110.47 // tato 'haæ tatra rÃmÃya $ pitrà satyÃbhisaædhinà & udyatà dÃtum udyamya % jalabhÃjanam uttamam // Ram_2,110.48 // dÅyamÃnÃæ na tu tadà $ pratijagrÃha rÃghava÷ & avij¤Ãya pituÓ chandam % ayodhyÃdhipate÷ prabho÷ // Ram_2,110.49 // tata÷ ÓvaÓuram Ãmantrya $ v­ddhaæ daÓarathaæ n­pam & mama pitrà ahaæ dattà % rÃmÃya viditÃtmane // Ram_2,110.50 // mama caivÃnujà sÃdhvÅ $ Ærmilà priyadarÓanà & bhÃryÃrthe lak«maïasyÃpi % dattà pitrà mama svayam // Ram_2,110.51 // evaæ dattÃsmi rÃmÃya $ tadà tasmin svayaævare & anuraktà ca dharmeïa % patiæ vÅryavatÃæ varam // Ram_2,110.52 // _________________________________________________________________ anasÆyà tu dharmaj¤Ã $ Órutvà tÃæ mahatÅæ kathÃm & parya«vajata bÃhubhyÃæ % Óirasy ÃghrÃya maithilÅm // Ram_2,111.1 // vyaktÃk«arapadaæ citraæ $ bhëitaæ madhuraæ tvayà & yathà svayaævaraæ v­ttaæ % tat sarvaæ hi Órutaæ mayà // Ram_2,111.2 // rame 'haæ kathayà te tu $ d­¬haæ madhurabhëiïi & ravir astaæ gata÷ ÓrÅmÃn % upohya rajanÅæ ÓivÃm // Ram_2,111.3 // divasaæ pratikÅrïÃnÃm $ ÃhÃrÃrthaæ patatriïÃm & saædhyÃkÃle nilÅnÃnÃæ % nidrÃrthaæ ÓrÆyate dhvani÷ // Ram_2,111.4 // ete cÃpy abhi«ekÃrdrà $ munaya÷ phalaÓodhanÃ÷ & sahità upavartante % salilÃplutavalkalÃ÷ // Ram_2,111.5 // ­«ÅïÃm agnihotre«u $ hute«u vidhipurvakam & kapotÃÇgÃruïo dhÆmo % d­Óyate pavanoddhata÷ // Ram_2,111.6 // alpaparïà hi taravo $ ghanÅbhÆtÃ÷ samantata÷ & viprak­«Âe 'pi ye deÓe % na prakÃÓanti vai diÓa÷ // Ram_2,111.7 // rajanÅcarasattvÃni $ pracaranti samantata÷ & tapovanam­gà hy ete % veditÅrthe«u Óerate // Ram_2,111.8 // samprav­ttà niÓà sÅte $ nak«atrasamalaæk­tà & jyotsnÃprÃvaraïaÓ candro % d­Óyate 'bhyudito 'mbare // Ram_2,111.9 // gamyatÃm anujÃnÃmi $ rÃmasyÃnucarÅ bhava & kathayantyà hi madhuraæ % tvayÃhaæ parito«ità // Ram_2,111.10 // alaækuru ca tÃvat tvaæ $ pratyak«aæ mama maithili & prÅtiæ janaya me vatsa % divyÃlaækÃraÓobhinÅ // Ram_2,111.11 // sà tadà samalaæk­tya $ sÅtà surasutopamà & praïamya Óirasà tasyai % rÃmaæ tv abhimukhÅ yayau // Ram_2,111.12 // tathà tu bhÆ«itÃæ sÅtÃæ $ dadarÓa vadatÃæ vara÷ & rÃghava÷ prÅtidÃnena % tapasvinyà jahar«a ca // Ram_2,111.13 // nyavedayat tata÷ sarvaæ $ sÅtà rÃmÃya maithilÅ & prÅtidÃnaæ tapasvinyà % vasanÃbharaïasrajÃm // Ram_2,111.14 // prah­«Âas tv abhavad rÃmo $ lak«maïaÓ ca mahÃratha÷ & maithilyÃ÷ satkriyÃæ d­«Âvà % mÃnu«e«u sudurlabhÃm // Ram_2,111.15 // tatas tÃæ ÓarvarÅæ prÅta÷ $ puïyÃæ ÓaÓinibhÃnana÷ & arcitas tÃpasai÷ siddhair % uvÃsa raghunandana÷ // Ram_2,111.16 // tasyÃæ rÃtryÃæ vyatÅtÃyÃm $ abhi«icya hutÃgnikÃn & Ãp­cchetÃæ naravyÃghrau % tÃpasÃn vanagocarÃn // Ram_2,111.17 // tÃv Æcus te vanacarÃs $ tÃpasà dharmacÃriïa÷ & vanasya tasya saæcÃraæ % rÃk«asai÷ samabhiplutam // Ram_2,111.18 // e«a panthà mahar«ÅïÃæ $ phalÃny ÃharatÃæ vane & anena tu vanaæ durgaæ % gantuæ rÃghava te k«amam // Ram_2,111.19 // itÅva tai÷ präjalibhis tapasvibhir $ dvijai÷ k­tasvastyayana÷ paraætapa÷ & vanaæ sabhÃrya÷ praviveÓa rÃghava÷ % salak«maïa÷ sÆrya ivÃbhramaï¬alam // Ram_2,111.20 //