Book 17 Chapter 1
1	janamejaya uvāca
1	evaṃ vṛṣṇyandhakakule śrutvā mausalam āhavam pāṇḍavāḥ kim akurvanta tathā kṛṣṇe divaṃ gate
2	vaiśaṃpāyana uvāca
2	śrutvaiva kauravo rājā vṛṣṇīnāṃ kadanaṃ mahat prasthāne matim ādhāya vākyam arjunam abravīt
3	kālaḥ pacati bhūtāni sarvāṇy eva mahāmate karmanyāsam ahaṃ manye tvam api draṣṭum arhasi
4	ity uktaḥ sa tu kaunteyaḥ kālaḥ kāla iti bruvan anvapadyata tad vākyaṃ bhrātur jyeṣṭhasya vīryavān
5	arjunasya mataṃ jñātvā bhīmaseno yamau tathā anvapadyanta tad vākyaṃ yad uktaṃ savyasācinā
6	tato yuyutsum ānāyya pravrajan dharmakāmyayā rājyaṃ paridadau sarvaṃ vaiśyāputre yudhiṣṭhiraḥ
7	abhiṣicya svarājye tu taṃ rājānaṃ parikṣitam duḥkhārtaś cābravīd rājā subhadrāṃ pāṇḍavāgrajaḥ
8	eṣa putrasya te putraḥ kururājo bhaviṣyati yadūnāṃ pariśeṣaś ca vajro rājā kṛtaś ca ha
9	parikṣid dhāstinapure śakraprasthe tu yādavaḥ vajro rājā tvayā rakṣyo mā cādharme manaḥ kṛthāḥ
10	ity uktvā dharmarājaḥ sa vāsudevasya dhīmataḥ mātulasya ca vṛddhasya rāmādīnāṃ tathaiva ca
11	mātṛbhiḥ saha dharmātmā kṛtvodakam atandritaḥ śrāddhāny uddiśya sarveṣāṃ cakāra vidhivat tadā
12	dadau ratnāni vāsāṃsi grāmān aśvān rathān api striyaś ca dvijamukhyebhyo gavāṃ śatasahasraśaḥ
13	kṛpam abhyarcya ca gurum arthamānapuraskṛtam śiṣyaṃ parikṣitaṃ tasmai dadau bharatasattamaḥ
14	tatas tu prakṛtīḥ sarvāḥ samānāyya yudhiṣṭhiraḥ sarvam ācaṣṭa rājarṣiś cikīrṣitam athātmanaḥ
15	te śrutvaiva vacas tasya paurajānapadā janāḥ bhṛśam udvignamanaso nābhyanandanta tad vacaḥ
16	naivaṃ kartavyam iti te tadocus te narādhipam na ca rājā tathākārṣīt kālaparyāyadharmavit
17	tato 'numānya dharmātmā paurajānapadaṃ janam gamanāya matiṃ cakre bhrātaraś cāsya te tadā
18	tataḥ sa rājā kauravyo dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ utsṛjyābharaṇāny aṅgāj jagṛhe valkalāny uta
19	bhīmārjunau yamau caiva draupadī ca yaśasvinī tathaiva sarve jagṛhur valkalāni janādhipa
20	vidhivat kārayitveṣṭiṃ naiṣṭhikīṃ bharatarṣabha samutsṛjyāpsu sarve 'gnīn pratasthur narapuṃgavāḥ
21	tataḥ praruruduḥ sarvāḥ striyo dṛṣṭvā nararṣabhān prasthitān draupadīṣaṣṭhān purā dyūtajitān yathā
22	harṣo 'bhavac ca sarveṣāṃ bhrātṝṇāṃ gamanaṃ prati yudhiṣṭhiramataṃ jñātvā vṛṣṇikṣayam avekṣya ca
23	bhrātaraḥ pañca kṛṣṇā ca ṣaṣṭhī śvā caiva saptamaḥ ātmanā saptamo rājā niryayau gajasāhvayāt paurair anugato dūraṃ sarvair antaḥpurais tathā
24	na cainam aśakat kaś cin nivartasveti bhāṣitum nyavartanta tataḥ sarve narā nagaravāsinaḥ
25	kṛpaprabhṛtayaś caiva yuyutsuṃ paryavārayan viveśa gaṅgāṃ kauravya ulūpī bhujagātmajā
26	citrāṅgadā yayau cāpi maṇipūrapuraṃ prati śiṣṭāḥ parikṣitaṃ tv anyā mātaraḥ paryavārayan
27	pāṇḍavāś ca mahātmāno draupadī ca yaśasvinī kṛtopavāsāḥ kauravya prayayuḥ prāṅmukhās tataḥ
28	yogayuktā mahātmānas tyāgadharmam upeyuṣaḥ abhijagmur bahūn deśān saritaḥ parvatāṃs tathā
29	yudhiṣṭhiro yayāv agre bhīmas tu tadanantaram arjunas tasya cānv eva yamau caiva yathākramam
30	pṛṣṭhatas tu varārohā śyāmā padmadalekṣaṇā draupadī yoṣitāṃ śreṣṭhā yayau bharatasattama
31	śvā caivānuyayāv ekaḥ pāṇḍavān prasthitān vane krameṇa te yayur vīrā lauhityaṃ salilārṇavam
32	gāṇḍīvaṃ ca dhanur divyaṃ na mumoca dhanaṃjayaḥ ratnalobhān mahārāja tau cākṣayyau maheṣudhī
33	agniṃ te dadṛśus tatra sthitaṃ śailam ivāgrataḥ mārgam āvṛtya tiṣṭhantaṃ sākṣāt puruṣavigraham
34	tato devaḥ sa saptārciḥ pāṇḍavān idam abravīt bho bho pāṇḍusutā vīrāḥ pāvakaṃ māṃ vibodhata
35	yudhiṣṭhira mahābāho bhīmasena paraṃtapa arjunāśvisutau vīrau nibodhata vaco mama
36	aham agniḥ kuruśreṣṭhā mayā dagdhaṃ ca khāṇḍavam arjunasya prabhāveṇa tathā nārāyaṇasya ca
37	ayaṃ vaḥ phalguno bhrātā gāṇḍīvaṃ paramāyudham parityajya vanaṃ yātu nānenārtho 'sti kaś cana
38	cakraratnaṃ tu yat kṛṣṇe sthitam āsīn mahātmani gataṃ tac ca punar haste kālenaiṣyati tasya ha
39	varuṇād āhṛtaṃ pūrvaṃ mayaitat pārthakāraṇāt gāṇḍīvaṃ kārmukaśreṣṭhaṃ varuṇāyaiva dīyatām
40	tatas te bhrātaraḥ sarve dhanaṃjayam acodayan sa jale prākṣipat tat tu tathākṣayyau maheṣudhī
41	tato 'gnir bharataśreṣṭha tatraivāntaradhīyata yayuś ca pāṇḍavā vīrās tatas te dakṣiṇāmukhāḥ
42	tatas te tūttareṇaiva tīreṇa lavaṇāmbhasaḥ jagmur bharataśārdūla diśaṃ dakṣiṇapaścimam
43	tataḥ punaḥ samāvṛttāḥ paścimāṃ diśam eva te dadṛśur dvārakāṃ cāpi sāgareṇa pariplutām
44	udīcīṃ punar āvṛttya yayur bharatasattamāḥ prādakṣiṇyaṃ cikīrṣantaḥ pṛthivyā yogadharmiṇaḥ