Book 14 Chapter 77
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	tato gāṇḍīvabhṛc chūro yuddhāya samavasthitaḥ vibabhau yudhi durdharṣo himavān acalo yathā
2	tataḥ saindhavayodhās te punar eva vyavasthitāḥ vimuñcantaḥ susaṃrabdhāḥ śaravarṣāṇi bhārata
3	tān prasahya mahāvīryaḥ punar eva vyavasthitān tataḥ provāca kaunteyo mumūrṣūñ ślakṣṇayā girā
4	yudhyadhvaṃ parayā śaktyā yatadhvaṃ ca vadhe mama kurudhvaṃ sarvakāryāṇi mahad vo bhayam āgatam
5	eṣa yotsyāmi vaḥ sarvān nivārya śaravāgurām tiṣṭhadhvaṃ yuddhamanaso darpaṃ vinayitāsmi vaḥ
6	etāvad uktvā kauravyo ruṣā gāṇḍīvabhṛt tadā tato 'tha vacanaṃ smṛtvā bhrātur jyeṣṭhasya bhārata
7	na hantavyā raṇe tāta kṣatriyā vijigīṣavaḥ jetavyāś ceti yat proktaṃ dharmarājñā mahātmanā cintayām āsa ca tadā phalgunaḥ puruṣarṣabhaḥ
8	ity ukto 'haṃ narendreṇa na hantavyā nṛpā iti kathaṃ tan na mṛṣeha syād dharmarājavacaḥ śubham
9	na hanyeraṃś ca rājāno rājñaś cājñā kṛtā bhavet iti saṃcintya sa tadā bhrātuḥ priyahite rataḥ provāca vākyaṃ dharmajñaḥ saindhavān yuddhadurmadān
10	bālān striyo vā yuṣmākaṃ na haniṣye vyavasthitān yaś ca vakṣyati saṃgrāme tavāsmīti parājitaḥ
11	etac chrutvā vaco mahyaṃ kurudhvaṃ hitam ātmanaḥ ato 'nyathā kṛcchragatā bhaviṣyatha mayārditāḥ
12	evam uktvā tu tān vīrān yuyudhe kurupuṃgavaḥ atvarāvān asaṃrabdhaḥ saṃrabdhair vijigīṣubhiḥ
13	tataḥ śatasahasrāṇi śarāṇāṃ nataparvaṇām mumucuḥ saindhavā rājaṃs tadā gāṇḍīvadhanvani
14	sa tān āpatataḥ krūrān āśīviṣaviṣopamān ciccheda niśitair bāṇair antaraiva dhanaṃjayaḥ
15	chittvā tu tān āśugamān kaṅkapatrāñ śilāśitān ekaikam eṣa daśabhir bibheda samare śaraiḥ
16	tataḥ prāsāṃś ca śaktīś ca punar eva dhanaṃjaye jayadrathaṃ hataṃ smṛtvā cikṣipuḥ saindhavā nṛpāḥ
17	teṣāṃ kirīṭī saṃkalpaṃ moghaṃ cakre mahāmanāḥ sarvāṃs tān antarā chittvā mudā cukrośa pāṇḍavaḥ
18	tathaivāpatatāṃ teṣāṃ yodhānāṃ jayagṛddhinām śirāṃsi pātayām āsa bhallaiḥ saṃnataparvabhiḥ
19	teṣāṃ pradravatāṃ caiva punar eva ca dhāvatām nivartatāṃ ca śabdo 'bhūt pūrṇasyeva mahodadheḥ
20	te vadhyamānās tu tadā pārthenāmitatejasā yathāprāṇaṃ yathotsāhaṃ yodhayām āsur arjunam
21	tatas te phalgunenājau śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ kṛtā visaṃjñā bhūyiṣṭhāḥ klāntavāhanasainikāḥ
22	tāṃs tu sarvān pariglānān viditvā dhṛtarāṣṭrajā duḥśalā bālam ādāya naptāraṃ prayayau tadā surathasya sutaṃ vīraṃ rathenānāgasaṃ tadā
23	śāntyarthaṃ sarvayodhānām abhyagacchata pāṇḍavam sā dhanaṃjayam āsādya mumocārtasvaraṃ tadā dhanaṃjayo 'pi tāṃ dṛṣṭvā dhanur visasṛje prabhuḥ
24	samutsṛṣṭadhanuḥ pārtho vidhivad bhaginīṃ tadā prāha kiṃ karavāṇīti sā ca taṃ vākyam abravīt
25	eṣa te bharataśreṣṭha svasrīyasyātmajaḥ śiśuḥ abhivādayate vīra taṃ paśya puruṣarṣabha
26	ity uktas tasya pitaraṃ sa papracchārjunas tadā kvāsāv iti tato rājan duḥśalā vākyam abravīt
27	pitṛśokābhisaṃtapto viṣādārto 'sya vai pitā pañcatvam agamad vīra yathā tan me nibodha ha
28	sa pūrvaṃ pitaraṃ śrutvā hataṃ yuddhe tvayānagha tvām āgataṃ ca saṃśrutya yuddhāya hayasāriṇam pituś ca mṛtyuduḥkhārto 'jahāt prāṇān dhanaṃjaya
29	prāpto bībhatsur ity eva nāma śrutvaiva te 'nagha viṣādārtaḥ papātorvyāṃ mamāra ca mamātmajaḥ
30	taṃ tu dṛṣṭvā nipatitaṃ tatas tasyātmajaṃ vibho gṛhītvā samanuprāptā tvām adya śaraṇaiṣiṇī
31	ity uktvārtasvaraṃ sā tu mumoca dhṛtarāṣṭrajā dīnā dīnaṃ sthitaṃ pārtham abravīc cāpy adhomukham
32	svasāraṃ mām avekṣasva svasrīyātmajam eva ca kartum arhasi dharmajña dayāṃ mayi kurūdvaha vismṛtya kururājānaṃ taṃ ca mandaṃ jayadratham
33	abhimanyor yathā jātaḥ parikṣit paravīrahā tathāyaṃ surathāj jāto mama pautro mahābhuja
34	tam ādāya naravyāghra saṃprāptāsmi tavāntikam śamārthaṃ sarvayodhānāṃ śṛṇu cedaṃ vaco mama
35	āgato 'yaṃ mahābāho tasya mandasya pautrakaḥ prasādam asya bālasya tasmāt tvaṃ kartum arhasi
36	eṣa prasādya śirasā mayā sārdham ariṃdama yācate tvāṃ mahābāho śamaṃ gaccha dhanaṃjaya
37	bālasya hatabandhoś ca pārtha kiṃ cid ajānataḥ prasādaṃ kuru dharmajña mā manyuvaśam anvagāḥ
38	tam anāryaṃ nṛśaṃsaṃ ca vismṛtyāsya pitāmaham āgaskāriṇam atyarthaṃ prasādaṃ kartum arhasi
39	evaṃ bruvatyāṃ karuṇaṃ duḥśalāyāṃ dhanaṃjayaḥ saṃsmṛtya devīṃ gāndhārīṃ dhṛtarāṣṭraṃ ca pārthivam provāca duḥkhaśokārtaḥ kṣatradharmaṃ vigarhayan
40	dhik taṃ duryodhanaṃ kṣudraṃ rājyalubdhaṃ ca māninam yatkṛte bāndhavāḥ sarve mayā nītā yamakṣayam
41	ity uktvā bahu sāntvādi prasādam akaroj jayaḥ pariṣvajya ca tāṃ prīto visasarja gṛhān prati
42	duḥśalā cāpi tān yodhān nivārya mahato raṇāt saṃpūjya pārthaṃ prayayau gṛhān prati śubhānanā
43	tataḥ saindhavakān yodhān vinirjitya nararṣabhaḥ punar evānvadhāvat sa taṃ hayaṃ kāmacāriṇam
44	sasāra yajñiyaṃ vīro vidhivat sa viśāṃ pate tārāmṛgam ivākāśe devadevaḥ pinākadhṛk
45	sa ca vājī yatheṣṭena tāṃs tān deśān yathāsukham vicacāra yathākāmaṃ karma pārthasya vardhayan
46	krameṇa sa hayas tv evaṃ vicaran bharatarṣabha maṇipūrapater deśam upāyāt sahapāṇḍavaḥ