Book 14 Chapter 39
1	brahmovāca
1	naiva śakyā guṇā vaktuṃ pṛthaktveneha sarvaśaḥ avicchinnāni dṛśyante rajaḥ sattvaṃ tamas tathā
2	anyonyam anuṣajjante anyonyaṃ cānujīvinaḥ anyonyāpāśrayāḥ sarve tathānyonyānuvartinaḥ
3	yāvat sattvaṃ tamas tāvad vartate nātra saṃśayaḥ yāvat tamaś ca sattvaṃ ca rajas tāvad ihocyate
4	saṃhatya kurvate yātrāṃ sahitāḥ saṃghacāriṇaḥ saṃghātavṛttayo hy ete vartante hetvahetubhiḥ
5	udrekavyatirekāṇāṃ teṣām anyonyavartinām vartate tad yathānyūnaṃ vyatiriktaṃ ca sarvaśaḥ
6	vyatiriktaṃ tamo yatra tiryagbhāvagataṃ bhavet alpaṃ tatra rajo jñeyaṃ sattvaṃ cālpataraṃ tataḥ
7	udriktaṃ ca rajo yatra madhyasrotogataṃ bhavet alpaṃ tatra tamo jñeyaṃ sattvaṃ cālpataraṃ tataḥ
8	udriktaṃ ca yadā sattvam ūrdhvasrotogataṃ bhavet alpaṃ tatra rajo jñeyaṃ tamaś cālpataraṃ tataḥ
9	sattvaṃ vaikārikaṃ yonir indriyāṇāṃ prakāśikā na hi sattvāt paro bhāvaḥ kaś cid anyo vidhīyate
10	ūrdhvaṃ gacchanti sattvasthā madhye tiṣṭhanti rājasāḥ jaghanyaguṇasaṃyuktā yānty adhas tāmasā janāḥ
11	tamaḥ śūdre rajaḥ kṣatre brāhmaṇe sattvam uttamam ity evaṃ triṣu varṇeṣu vivartante guṇās trayaḥ
12	dūrād api hi dṛśyante sahitāḥ saṃghacāriṇaḥ tamaḥ sattvaṃ rajaś caiva pṛthaktvaṃ nānuśuśruma
13	dṛṣṭvā cādityam udyantaṃ kucorāṇāṃ bhayaṃ bhavet adhvagāḥ paritapyeraṃs tṛṣṇārtā duḥkhabhāginaḥ
14	ādityaḥ sattvam uddiṣṭaṃ kucorās tu yathā tamaḥ paritāpo 'dhvagānāṃ ca rājaso guṇa ucyate
15	prākāśyaṃ sattvam āditye saṃtāpo rājaso guṇaḥ upaplavas tu vijñeyas tāmasas tasya parvasu
16	evaṃ jyotiḥṣu sarveṣu vivartante guṇās trayaḥ paryāyeṇa ca vartante tatra tatra tathā tathā
17	sthāvareṣu ca bhūteṣu tiryagbhāvagataṃ tamaḥ rājasās tu vivartante snehabhāvas tu sāttvikaḥ
18	ahas tridhā tu vijñeyaṃ tridhā rātrir vidhīyate māsārdhamāsavarṣāṇi ṛtavaḥ saṃdhayas tathā
19	tridhā dānāni dīyante tridhā yajñaḥ pravartate tridhā lokās tridhā vedās tridhā vidyās tridhā gatiḥ
20	bhūtaṃ bhavyaṃ bhaviṣyac ca dharmo 'rthaḥ kāma ity api prāṇāpānāv udānaś cāpy eta eva trayo guṇāḥ
21	yat kiṃ cid iha vai loke sarvam eṣv eva tat triṣu trayo guṇāḥ pravartante avyaktā nityam eva tu sattvaṃ rajas tamaś caiva guṇasargaḥ sanātanaḥ
22	tamo 'vyaktaṃ śivaṃ nityam ajaṃ yoniḥ sanātanaḥ prakṛtir vikāraḥ pralayaḥ pradhānaṃ prabhavāpyayau
23	anudriktam anūnaṃ ca hy akampam acalaṃ dhruvam sad asac caiva tat sarvam avyaktaṃ triguṇaṃ smṛtam jñeyāni nāmadheyāni narair adhyātmacintakaiḥ
24	avyaktanāmāni guṇāṃś ca tattvato; yo veda sarvāṇi gatīś ca kevalāḥ vimuktadehaḥ pravibhāgatattvavit; sa mucyate sarvaguṇair nirāmayaḥ