Book 14 Chapter 35
1	arjuna uvāca
1	brahma yat paramaṃ vedyaṃ tan me vyākhyātum arhasi bhavato hi prasādena sūkṣme me ramate matiḥ
2	vāsudeva uvāca
2	atrāpy udāharantīmam itihāsaṃ purātanam saṃvādaṃ mokṣasaṃyuktaṃ śiṣyasya guruṇā saha
3	kaś cid brāhmaṇam āsīnam ācāryaṃ saṃśitavratam śiṣyaḥ papraccha medhāvī kiṃ svic chreyaḥ paraṃtapa
4	bhagavantaṃ prapanno 'haṃ niḥśreyasaparāyaṇaḥ yāce tvāṃ śirasā vipra yad brūyāṃ tad vicakṣva me
5	tam evaṃvādinaṃ pārtha śiṣyaṃ gurur uvāca ha kathayasva pravakṣyāmi yatra te saṃśayo dvija
6	ity uktaḥ sa kuruśreṣṭha guruṇā guruvatsalaḥ prāñjaliḥ paripapraccha yat tac chṛṇu mahāmate
7	śiṣya uvāca
7	kutaś cāhaṃ kutaś ca tvaṃ tat satyaṃ brūhi yat param kuto jātāni bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca
8	kena jīvanti bhūtāni teṣām āyuḥ kim ātmakam kiṃ satyaṃ kiṃ tapo vipra ke guṇāḥ sadbhir īritāḥ ke panthānaḥ śivāḥ santi kiṃ sukhaṃ kiṃ ca duṣkṛtam
9	etān me bhagavan praśnān yāthātathyena sattama vaktum arhasi viprarṣe yathāvad iha tattvataḥ
10	vāsudeva uvāca
10	tasmai saṃpratipannāya yathāvat paripṛcchate śiṣyāya guṇayuktāya śāntāya guruvartine chāyābhūtāya dāntāya yataye brahmacāriṇe
11	tān praśnān abravīt pārtha medhāvī sa dhṛtavrataḥ guruḥ kurukulaśreṣṭha samyak sarvān ariṃdama
12	brahmaproktam idaṃ dharmam ṛṣipravarasevitam vedavidyāsamāvāpyaṃ tattvabhūtārthabhāvanam
13	bhūtabhavyabhaviṣyādidharmakāmārthaniścayam siddhasaṃghaparijñātaṃ purākalpaṃ sanātanam
14	pravakṣye 'haṃ mahāprājña padam uttamam adya te buddhvā yad iha saṃsiddhā bhavantīha manīṣiṇaḥ
15	upagamyarṣayaḥ pūrvaṃ jijñāsantaḥ parasparam bṛhaspatibharadvājau gautamo bhārgavas tathā
16	vasiṣṭhaḥ kāśyapaś caiva viśvāmitro 'trir eva ca mārgān sarvān parikramya pariśrāntāḥ svakarmabhiḥ
17	ṛṣim āṅgirasaṃ vṛddhaṃ puraskṛtya tu te dvijāḥ dadṛśur brahmabhavane brahmāṇaṃ vītakalmaṣam
18	taṃ praṇamya mahātmānaṃ sukhāsīnaṃ maharṣayaḥ papracchur vinayopetā niḥśreyasam idaṃ param
19	kathaṃ karma kriyāt sādhu kathaṃ mucyeta kilbiṣāt ke no mārgāḥ śivāś ca syuḥ kiṃ satyaṃ kiṃ ca duṣkṛtam
20	kenobhau karmapanthānau mahattvaṃ kena vindati pralayaṃ cāpavargaṃ ca bhūtānāṃ prabhavāpyayau
21	ity uktaḥ sa muniśreṣṭhair yad āha prapitāmahaḥ tat te 'haṃ saṃpravakṣyāmi śṛṇu śiṣya yathāgamam
22	brahmovāca
22	satyād bhūtāni jātāni sthāvarāṇi carāṇi ca tapasā tāni jīvanti iti tad vitta suvratāḥ
23	svāṃ yoniṃ punar āgamya vartante svena karmaṇā satyaṃ hi guṇasaṃyuktaṃ niyataṃ pañcalakṣaṇam
24	brahma satyaṃ tapaḥ satyaṃ satyaṃ caiva prajāpatiḥ satyād bhūtāni jātāni bhūtaṃ satyamayaṃ mahat
25	tasmāt satyāśrayā viprā nityaṃ yogaparāyaṇāḥ atītakrodhasaṃtāpā niyatā dharmasetavaḥ
26	anyonyaniyatān vaidyān dharmasetupravartakān tān ahaṃ saṃpravakṣyāmi śāśvatān lokabhāvanān
27	cāturvidyaṃ tathā varṇāṃś caturaś cāśramān pṛthak dharmam ekaṃ catuṣpādaṃ nityam āhur manīṣiṇaḥ
28	panthānaṃ vaḥ pravakṣyāmi śivaṃ kṣemakaraṃ dvijāḥ niyataṃ brahmabhāvāya yātaṃ pūrvaṃ manīṣibhiḥ
29	gadatas taṃ mamādyeha panthānaṃ durvidaṃ param nibodhata mahābhāgā nikhilena paraṃ padam
30	brahmacārikam evāhur āśramaṃ prathamaṃ padam gārhasthyaṃ tu dvitīyaṃ syād vānaprastham ataḥ param tataḥ paraṃ tu vijñeyam adhyātmaṃ paramaṃ padam
31	jyotir ākāśam ādityo vāyur indraḥ prajāpatiḥ nopaiti yāvad adhyātmaṃ tāvad etān na paśyati tasyopāyaṃ pravakṣyāmi purastāt taṃ nibodhata
32	phalamūlānilabhujāṃ munīnāṃ vasatāṃ vane vānaprasthaṃ dvijātīnāṃ trayāṇām upadiśyate
33	sarveṣām eva varṇānāṃ gārhasthyaṃ tad vidhīyate śraddhālakṣaṇam ity evaṃ dharmaṃ dhīrāḥ pracakṣate
34	ity ete devayānā vaḥ panthānaḥ parikīrtitāḥ sadbhir adhyāsitā dhīraiḥ karmabhir dharmasetavaḥ
35	eteṣāṃ pṛthag adhyāste yo dharmaṃ saṃśitavrataḥ kālāt paśyati bhūtānāṃ sadaiva prabhavāpyayau
36	atas tattvāni vakṣyāmi yāthātathyena hetunā viṣayasthāni sarvāṇi vartamānāni bhāgaśaḥ
37	mahān ātmā tathāvyaktam ahaṃkāras tathaiva ca indriyāṇi daśaikaṃ ca mahābhūtāni pañca ca
38	viśeṣāḥ pañcabhūtānām ity eṣā vaidikī śrutiḥ caturviṃśatir eṣā vas tattvānāṃ saṃprakīrtitā
39	tattvānām atha yo veda sarveṣāṃ prabhavāpyayau sa dhīraḥ sarvabhūteṣu na moham adhigacchati
40	tattvāni yo vedayate yathātathaṃ; guṇāṃś ca sarvān akhilāś ca devatāḥ vidhūtapāpmā pravimucya bandhanaṃ; sa sarvalokān amalān samaśnute