Book 13 Chapter 58
1	yudhiṣṭhira uvāca
1	yānīmāni bahir vedyāṃ dānāni paricakṣate tebhyo viśiṣṭaṃ kiṃ dānaṃ mataṃ te kurupuṃgava
2	kautūhalaṃ hi paramaṃ tatra me vartate prabho dātāraṃ dattam anveti yad dānaṃ tat pracakṣva me
3	bhīṣma uvāca
3	abhayaṃ sarvabhūtebhyo vyasane cāpy anugraham yac cābhilaṣitaṃ dadyāt tṛṣitāyābhiyācate
4	dattaṃ manyeta yad dattvā tad dānaṃ śreṣṭham ucyate dattaṃ dātāram anveti yad dānaṃ bharatarṣabha
5	hiraṇyadānaṃ godānaṃ pṛthivīdānam eva ca etāni vai pavitrāṇi tārayanty api duṣkṛtam
6	etāni puruṣavyāghra sādhubhyo dehi nityadā dānāni hi naraṃ pāpān mokṣayanti na saṃśayaḥ
7	yad yad iṣṭatamaṃ loke yac cāsya dayitaṃ gṛhe tat tad guṇavate deyaṃ tad evākṣayam icchatā
8	priyāṇi labhate loke priyadaḥ priyakṛt tathā priyo bhavati bhūtānām iha caiva paratra ca
9	yācamānam abhīmānād āśāvantam akiṃcanam yo nārcati yathāśakti sa nṛśaṃso yudhiṣṭhira
10	amitram api ced dīnaṃ śaraṇaiṣiṇam āgatam vyasane yo 'nugṛhṇāti sa vai puruṣasattamaḥ
11	kṛśāya hrīmate tāta vṛttikṣīṇāya sīdate apahanyāt kṣudhaṃ yas tu na tena puruṣaḥ samaḥ
12	hriyā tu niyatān sādhūn putradāraiś ca karśitān ayācamānān kaunteya sarvopāyair nimantraya
13	āśiṣaṃ ye na deveṣu na martyeṣu ca kurvate arhanto nityasattvasthā yathālabdhopajīvinaḥ
14	āśīviṣasamebhyaś ca tebhyo rakṣasva bhārata tāny uktair upajijñāsya tathā dvijavarottamān
15	kṛtair āvasathair nityaṃ sapreṣyaiḥ saparicchadaiḥ nimantrayethāḥ kauravya sarvakāmasukhāvahaiḥ
16	yadi te pratigṛhṇīyuḥ śraddhāpūtaṃ yudhiṣṭhira kāryam ity eva manvānā dhārmikāḥ puṇyakarmiṇaḥ
17	vidyāsnātā vratasnātā ye vyapāśrityajīvinaḥ gūḍhasvādhyāyatapaso brāhmaṇāḥ saṃśitavratāḥ
18	teṣu śuddheṣu dānteṣu svadāranirateṣu ca yat kariṣyasi kalyāṇaṃ tat tvā lokeṣu dhāsyati
19	yathāgnihotraṃ suhutaṃ sāyaṃ prātar dvijātinā tathā bhavati dattaṃ vai dvijebhyo 'tha kṛtātmanā
20	eṣa te vitato yajñaḥ śraddhāpūtaḥ sadakṣiṇaḥ viśiṣṭaḥ sarvayajñebhyo dadatas tāta vartatām
21	nivāpo dānasadṛśas tādṛśeṣu yudhiṣṭhira nivapan pūjayaṃś caiva teṣv ānṛṇyaṃ nigacchati
22	ya eva no na kupyanti na lubhyanti tṛṇeṣv api ta eva naḥ pūjyatamā ye cānye priyavādinaḥ
23	ye no na bahu manyante na pravartanti cāpare putravat paripālyās te namas tebhyas tathābhayam
24	ṛtvikpurohitācāryā mṛdubrahmadharā hi te kṣatreṇāpi hi saṃsṛṣṭaṃ tejaḥ śāmyati vai dvije
25	asti me balavān asmi rājāsmīti yudhiṣṭhira brāhmaṇān mā sma paryaśnīr vāsobhir aśanena ca
26	yac chobhārthaṃ balārthaṃ vā vittam asti tavānagha tena te brāhmaṇāḥ pūjyāḥ svadharmam anutiṣṭhatā
27	namaskāryās tvayā viprā vartamānā yathātatham yathāsukhaṃ yathotsāhaṃ lalantu tvayi putravat
28	ko hy anyaḥ suprasādānāṃ suhṛdām alpatoṣiṇām vṛttim arhaty upakṣeptuṃ tvad anyaḥ kurusattama
29	yathā patyāśrayo dharmaḥ strīṇāṃ loke sanātanaḥ sa devaḥ sā gatir nānyā tathāsmākaṃ dvijātayaḥ
30	yadi no brāhmaṇās tāta saṃtyajeyur apūjitāḥ paśyanto dāruṇaṃ karma satataṃ kṣatriye sthitam
31	avedānām akīrtīnām alokānām ayajvanām ko 'smākaṃ jīvitenārthas tad dhi no brāhmaṇāśrayam
32	atra te vartayiṣyāmi yathā dharmaḥ sanātanaḥ rājanyo brāhmaṇaṃ rājan purā paricacāra ha vaiśyo rājanyam ity eva śūdro vaiśyam iti śrutiḥ
33	dūrāc chūdreṇopacaryo brāhmaṇo 'gnir iva jvalan saṃsparśaparicaryas tu vaiśyena kṣatriyeṇa ca
34	mṛdubhāvān satyaśīlān satyadharmānupālakān āśīviṣān iva kruddhāṃs tān upācarata dvijān
35	apareṣāṃ pareṣāṃ ca parebhyaś caiva ye pare kṣatriyāṇāṃ pratapatāṃ tejasā ca balena ca brāhmaṇeṣv eva śāmyanti tejāṃsi ca tapāṃsi ca
36	na me pitā priyataro na tvaṃ tāta tathā priyaḥ na me pituḥ pitā rājan na cātmā na ca jīvitam
37	tvattaś ca me priyataraḥ pṛthivyāṃ nāsti kaś cana tvatto 'pi me priyatarā brāhmaṇā bharatarṣabha
38	bravīmi satyam etac ca yathāhaṃ pāṇḍunandana tena satyena gaccheyaṃ lokān yatra sa śaṃtanuḥ
39	paśyeyaṃ ca satāṃ lokāñ chucīn brahmapuraskṛtān tatra me tāta gantavyam ahnāya ca cirāya ca
40	so 'ham etādṛśāṃl lokān dṛṣṭvā bharatasattama yan me kṛtaṃ brāhmaṇeṣu na tapye tena pārthiva