 | Book 12 Chapter 250
|
| 1 | nārada uvāca
|
| 1 | vinīya duḥkham abalā sā tv atīvāyatekṣaṇā
uvāca prāñjalir bhūtvā latevāvarjitā tadā
|
| 2 | tvayā sṛṣṭā kathaṃ nārī mādṛśī vadatāṃ vara
raudrakarmābhijāyeta sarvaprāṇibhayaṃkarī
|
| 3 | bibhemy aham adharmasya dharmyam ādiśa karma me
tvaṃ māṃ bhītām avekṣasva śiveneśvara cakṣuṣā
|
| 4 | bālān vṛddhān vayaḥsthāṃś ca na hareyam anāgasaḥ
prāṇinaḥ prāṇinām īśa namas te 'bhiprasīda me
|
| 5 | priyān putrān vayasyāṃś ca bhrātṝn mātṝḥ pitṝn api
apadhyāsyanti yad deva mṛtāṃs teṣāṃ bibhemy aham
|
| 6 | kṛpaṇāśruparikledo dahen māṃ śāśvatīḥ samāḥ
tebhyo 'haṃ balavad bhītā śaraṇaṃ tvām upāgatā
|
| 7 | yamasya bhavane deva yāty ante pāpakarmiṇaḥ
prasādaye tvā varada prasādaṃ kuru me prabho
|
| 8 | etam icchāmy ahaṃ kāmaṃ tvatto lokapitāmaha
iccheyaṃ tvatprasādāc ca tapas taptuṃ sureśvara
|
| 9 | pitāmaha uvāca
|
| 9 | mṛtyo saṃkalpitā me tvaṃ prajāsaṃhārahetunā
gaccha saṃhara sarvās tvaṃ prajā mā ca vicāraya
|
| 10 | etad evam avaśyaṃ hi bhavitā naitad anyathā
kriyatām anavadyāṅgi yathoktaṃ madvaco 'naghe
|
| 11 | nārada uvāca
|
| 11 | evam uktā mahābāho mṛtyuḥ parapuraṃjaya
na vyājahāra tasthau ca prahvā bhagavadunmukhī
|
| 12 | punaḥ punar athoktā sā gatasattveva bhāminī
tūṣṇīm āsīt tato devo devānām īśvareśvaraḥ
|
| 13 | prasasāda kila brahmā svayam evātmanātmavān
smayamānaś ca lokeśo lokān sarvān avaikṣata
|
| 14 | nivṛttaroṣe tasmiṃs tu bhagavaty aparājite
sā kanyāpajagāmāsya samīpād iti naḥ śrutam
|
| 15 | apasṛtyāpratiśrutya prajāsaṃharaṇaṃ tadā
tvaramāṇeva rājendra mṛtyur dhenukam abhyayāt
|
| 16 | sā tatra paramaṃ devī tapo 'carata duścaram
samā hy ekapade tasthau daśa padmāni pañca ca
|
| 17 | tāṃ tathā kurvatīṃ tatra tapaḥ paramaduścaram
punar eva mahātejā brahmā vacanam abravīt
|
| 18 | kuruṣva me vaco mṛtyo tad anādṛtya satvarā
tathaivaikapade tāta punar anyāni sapta sā
|
| 19 | tasthau padmāni ṣaṭ caiva pañca dve caiva mānada
bhūyaḥ padmāyutaṃ tāta mṛgaiḥ saha cacāra sā
|
| 20 | punar gatvā tato rājan maunam ātiṣṭhad uttamam
apsu varṣasahasrāṇi sapta caikaṃ ca pārthiva
|
| 21 | tato jagāma sā kanyā kauśikīṃ bharatarṣabha
tatra vāyujalāhārā cacāra niyamaṃ punaḥ
|
| 22 | tato yayau mahābhāgā gaṅgāṃ meruṃ ca kevalam
tasthau dārv iva niśceṣṭā bhūtānāṃ hitakāmyayā
|
| 23 | tato himavato mūrdhni yatra devāḥ samījire
tatrāṅguṣṭhena rājendra nikharvam aparaṃ tataḥ
tasthau pitāmahaṃ caiva toṣayām āsa yatnataḥ
|
| 24 | tatas tām abravīt tatra lokānāṃ prabhavāpyayaḥ
kim idaṃ vartate putri kriyatāṃ tad vaco mama
|
| 25 | tato 'bravīt punar mṛtyur bhagavantaṃ pitāmaham
na hareyaṃ prajā deva punas tvāhaṃ prasādaye
|
| 26 | tām adharmabhayatrastāṃ punar eva ca yācatīm
tadābravīd devadevo nigṛhyedaṃ vacas tataḥ
|
| 27 | adharmo nāsti te mṛtyo saṃyacchemāḥ prajāḥ śubhe
mayā hy uktaṃ mṛṣā bhadre bhavitā neha kiṃ cana
|
| 28 | dharmaḥ sanātanaś ca tvām ihaivānupravekṣyate
ahaṃ ca vibudhāś caiva tvaddhite niratāḥ sadā
|
| 29 | imam anyaṃ ca te kāmaṃ dadāmi manasepsitam
na tvā doṣeṇa yāsyanti vyādhisaṃpīḍitāḥ prajāḥ
|
| 30 | puruṣeṣu ca rūpeṇa puruṣas tvaṃ bhaviṣyasi
strīṣu strīrūpiṇī caiva tṛtīyeṣu napuṃsakam
|
| 31 | saivam uktā mahārāja kṛtāñjalir uvāca ha
punar eva mahātmānaṃ neti deveśam avyayam
|
| 32 | tām abravīt tadā devo mṛtyo saṃhara mānavān
adharmas te na bhavitā tathā dhyāsyāmy ahaṃ śubhe
|
| 33 | yān aśrubindūn patitān apaśyaṃ; ye pāṇibhyāṃ dhāritās te purastāt
te vyādhayo mānavān ghorarūpāḥ; prāpte kāle pīḍayiṣyanti mṛtyo
|
| 34 | sarveṣāṃ tvaṃ prāṇinām antakāle; kāmakrodhau sahitau yojayethāḥ
evaṃ dharmas tvām upaiṣyaty ameyo; na cādharmaṃ lapsyase tulyavṛttiḥ
|
| 35 | evaṃ dharmaṃ pālayiṣyasy athoktaṃ; na cātmānaṃ majjayiṣyasy adharme
tasmāt kāmaṃ rocayābhyāgataṃ tvaṃ; saṃyojyātho saṃharasveha jantūn
|
| 36 | sā vai tadā mṛtyusaṃjñāpadeśāc; chāpād bhītā bāḍham ity abravīt tam
atho prāṇān prāṇinām antakāle; kāmakrodhau prāpya nirmohya hanti
|
| 37 | mṛtyor ye te vyādhayaś cāśrupātā; manuṣyāṇāṃ rujyate yaiḥ śarīram
sarveṣāṃ vai prāṇināṃ prāṇanānte; tasmāc chokaṃ mā kṛthā budhya buddhyā
|
| 38 | sarve devāḥ prāṇināṃ prāṇanānte; gatvā vṛttāḥ saṃnivṛttās tathaiva
evaṃ sarve mānavāḥ prāṇanānte; gatvāvṛttā devavad rājasiṃha
|
| 39 |
vāyur bhīmo bhīmanādo mahaujāḥ; sarveṣāṃ ca prāṇināṃ prāṇabhūtaḥ
nānāvṛttir dehināṃ dehabhede; tasmād vāyur devadevo viśiṣṭaḥ
|
| 40 | sarve devā martyasaṃjñāviśiṣṭāḥ; sarve martyā devasaṃjñāviśiṣṭāḥ
tasmāt putraṃ mā śuco rājasiṃha; putraḥ svargaṃ prāpya te modate ha
|
| 41 | evaṃ mṛtyur devasṛṣṭā prajānāṃ; prāpte kāle saṃharantī yathāvat
tasyāś caiva vyādhayas te 'śrupātāḥ; prāpte kāle saṃharantīha jantūn
|