Book 12 Chapter 204
1	gurur uvāca
1	caturvidhāni bhūtāni sthāvarāṇi carāṇi ca avyaktaprabhavāny āhur avyaktanidhanāni ca avyaktanidhanaṃ vidyād avyaktātmātmakaṃ manaḥ
2	yathāśvatthakaṇīkāyām antarbhūto mahādrumaḥ niṣpanno dṛśyate vyaktam avyaktāt saṃbhavas tathā
3	abhidravaty ayaskāntamayo niścetanāv ubhau svabhāvahetujā bhāvā yadvad anyad apīdṛśam
4	tadvad avyaktajā bhāvāḥ kartuḥ kāraṇalakṣaṇāḥ acetanāś cetayituḥ kāraṇād abhisaṃhitāḥ
5	na bhūḥ khaṃ dyaur na bhūtāni narṣayo na surāsurāḥ nānyad āsīd ṛte jīvam āsedur na tu saṃhitam
6	sarvanītyā sarvagataṃ manohetu salakṣaṇam ajñānakarma nirdiṣṭam etat kāraṇalakṣaṇam
7	tat kāraṇair hi saṃyuktaṃ kāryasaṃgrahakārakam yenaitad vartate cakram anādinidhanaṃ mahat
8	avyaktanābhaṃ vyaktāraṃ vikāraparimaṇḍalam kṣetrajñādhiṣṭhitaṃ cakraṃ snigdhākṣaṃ vartate dhruvam
9	snigdhatvāt tilavat sarvaṃ cakre 'smin pīḍyate jagat tilapīḍair ivākramya bhogair ajñānasaṃbhavaiḥ
10	karma tat kurute tarṣād ahaṃkāraparigraham kāryakāraṇasaṃyoge sa hetur upapāditaḥ
11	nātyeti kāraṇaṃ kāryaṃ na kāryaṃ kāraṇaṃ tathā kāryāṇāṃ tūpakaraṇe kālo bhavati hetumān
12	hetuyuktāḥ prakṛtayo vikārāś ca parasparam anyonyam abhivartante puruṣādhiṣṭhitāḥ sadā
13	sarajas tāmasair bhāvaiś cyuto hetubalānvitaḥ kṣetrajñam evānuyāti pāṃsur vāterito yathā na ca taiḥ spṛśyate bhāvo na te tena mahātmanā
14	sarajasko 'rajaskaś ca sa vai vāyur yathā bhavet tathaitad antaraṃ vidyāt kṣetrakṣetrajñayor budhaḥ abhyāsāt sa tathā yukto na gacchet prakṛtiṃ punaḥ
15	saṃdeham etam utpannam acchinad bhagavān ṛṣiḥ tathā vārtāṃ samīkṣeta kṛtalakṣaṇasaṃmitām
16	bījāny agnyupadagdhāni na rohanti yathā punaḥ jñānadagdhais tathā kleśair nātmā saṃbadhyate punaḥ