Book 12 Chapter 183
1	bhṛgur uvāca
1	satyaṃ brahma tapaḥ satyaṃ satyaṃ sṛjati ca prajāḥ satyena dhāryate lokaḥ svargaṃ satyena gacchati
2	anṛtaṃ tamaso rūpaṃ tamasā nīyate hy adhaḥ tamograstā na paśyanti prakāśaṃ tamasāvṛtam
3	svargaḥ prakāśa ity āhur narakaṃ tama eva ca satyānṛtāt tad ubhayaṃ prāpyate jagatīcaraiḥ
4	tatra tv evaṃvidhā vṛttir loke satyānṛtā bhavet dharmādharmau prakāśaś ca tamo duḥkhaṃ sukhaṃ tathā
5	tatra yat satyaṃ sa dharmo yo dharmaḥ sa prakāśo yaḥ prakāśas tat sukham iti tatra yad anṛtaṃ so 'dharmo yo 'dharmas tat tamo yat tamas tad duḥkham iti
6	atrocyate
6	śārīrair mānasair duḥkhaiḥ sukhaiś cāpy asukhodayaiḥ lokasṛṣṭiṃ prapaśyanto na muhyanti vicakṣaṇāḥ
7	tatra duḥkhavimokṣārthaṃ prayateta vicakṣaṇaḥ sukhaṃ hy anityaṃ bhūtānām iha loke paratra ca
8	rāhugrastasya somasya yathā jyotsnā na bhāsate tathā tamobhibhūtānāṃ bhūtānāṃ bhraśyate sukham
9	tat khalu dvividhaṃ sukham ucyate śārīraṃ mānasaṃ ca iha khalv amuṣmiṃś ca loke sarvārambhapravṛttayaḥ sukhārthā abhidhīyante na hy atas trivargaphalaṃ viśiṣṭataram asti sa eṣa kāmyo guṇaviśeṣo dharmārthayor ārambhas taddhetur asyotpattiḥ sukhaprayojanā
10	bharadvāja uvāca
10	yad etad bhavatābhihitaṃ sukhānāṃ paramāḥ striya iti tan na gṛhṇīmaḥ na hy eṣām ṛṣīṇāṃ mahati sthitānām aprāpya eṣa guṇaviśeṣo na cainam abhilaṣanti śrūyate ca bhagavāṃs trilokakṛd brahmā prabhur ekākī tiṣṭhati brahmacārī na kāmasukheṣv ātmānam avadadhāti api ca bhagavān viśveśvara umāpatiḥ kāmam abhivartamānam anaṅgatvena śamam anayat tasmād brūmo na mahātmabhir ayaṃ pratigṛhīto na tv eṣa tāvad viśiṣṭo guṇa iti naitad bhagavataḥ pratyemi bhagavatā tūktaṃ sukhānāṃ paramāḥ striya iti lokapravādo 'pi ca bhavati dvividhaḥ phalodayaḥ sukṛtāt sukham avāpyate duṣkṛtād duḥkham iti atrocyatām
11	bhṛgur uvāca
11	anṛtāt khalu tamaḥ prādurbhūtaṃ tamograstā adharmam evānuvartante na dharmam krodhalobhamohamānānṛtādibhir avacchannā na khalv asmiṃl loke na cāmutra sukham āpnuvanti vividhavyādhigaṇopatāpair avakīryante vadhabandharogaparikleśādibhiś ca kṣutpipāsāśramakṛtair upatāpair upatapyante caṇḍavātātyuṣṇātiśītakṛtaiś ca pratibhayaiḥ śārīrair duḥkhair upatapyante bandhudhanavināśaviprayogakṛtaiś ca mānasaiḥ śokair abhibhūyante jarāmṛtyukṛtaiś cānyair iti
12	yas tv etaiḥ śārīrair mānasair duḥkhair na spṛśyate sa sukhaṃ veda na caite doṣāḥ svarge prādurbhavanti tatra bhavati khalu
13	susukhaḥ pavanaḥ svarge gandhaś ca surabhis tathā kṣutpipāsāśramo nāsti na jarā na ca pāpakam
14	nityam eva sukhaṃ svarge sukhaṃ duḥkham ihobhayam narake duḥkham evāhuḥ samaṃ tu paramaṃ padam
15	pṛthivī sarvabhūtānāṃ janitrī tadvidhāḥ striyaḥ pumān prajāpatis tatra śukraṃ tejomayaṃ viduḥ
16	ity etal lokanirmāṇaṃ brahmaṇā vihitaṃ purā prajā viparivartante svaiḥ svaiḥ karmabhir āvṛtāḥ