 | Book 12 Chapter 102
|
| 1 | yudhiṣṭhira uvāca
|
| 1 | kiṃśīlāḥ kiṃsamutthānāḥ kathaṃrūpāś ca bhārata
kiṃsaṃnāhāḥ kathaṃśastrā janāḥ syuḥ saṃyuge nṛpa
|
| 2 | bhīṣma uvāca
|
| 2 | yathācaritam evātra śastrapatraṃ vidhīyate
ācārād eva puruṣas tathā karmasu vartate
|
| 3 | gāndhārāḥ sindhusauvīrā nakharaprāsayodhinaḥ
ābhīravaḥ subalinas tadbalaṃ sarvapāragam
|
| 4 | sarvaśastreṣu kuśalāḥ sattvavanto hy uśīnarāḥ
prācyā mātaṅgayuddheṣu kuśalāḥ śaṭhayodhinaḥ
|
| 5 | tathā yavanakāmbojā mathurām abhitaś ca ye
ete niyuddhakuśalā dākṣiṇātyāsicarmiṇaḥ
|
| 6 | sarvatra śūrā jāyante mahāsattvā mahābalāḥ
prāya eṣa samuddiṣṭo lakṣaṇāni tu me śṛṇu
|
| 7 | siṃhaśārdūlavāṅnetrāḥ siṃhaśārdūlagāminaḥ
pārāvatakuliṅgākṣāḥ sarve śūrāḥ pramāthinaḥ
|
| 8 | mṛgasvarā dvīpinetrā ṛṣabhākṣās tathāpare
pravādinaḥ sucaṇḍāś ca krodhinaḥ kiṃnarīsvanāḥ
|
| 9 | meghasvanāḥ kruddhamukhāḥ ke cit karabhanisvanāḥ
jihmanāsānujaṅghāś ca dūragā dūrapātinaḥ
|
| 10 | biḍālakubjās tanavas tanukeśās tanutvacaḥ
śūrāś capalacittāś ca te bhavanti durāsadāḥ
|
| 11 | godhānimīlitāḥ ke cin mṛduprakṛtayo 'pi ca
turaṃgagatinirghoṣās te narāḥ pārayiṣṇavaḥ
|
| 12 | susaṃhatāḥ pratanavo vyūḍhoraskāḥ susaṃsthitāḥ
pravāditena nṛtyanti hṛṣyanti kalaheṣu ca
|
| 13 | gambhīrākṣā niḥsṛtākṣāḥ piṅgalā bhrukuṭīmukhāḥ
nakulākṣās tathā caiva sarve śūrās tanutyajaḥ
|
| 14 | jihmākṣāḥ pralalāṭāś ca nirmāṃsahanavo 'pi ca
vakrabāhvaṅgulīsaktāḥ kṛśā dhamanisaṃtatāḥ
|
| 15 | praviśanty ativegena saṃparāye 'bhyupasthite
vāraṇā iva saṃmattās te bhavanti durāsadāḥ
|
| 16 | dīptasphuṭitakeśāntāḥ sthūlapārśvahanūmukhāḥ
unnatāṃsāḥ pṛthugrīvā vikaṭāḥ sthūlapiṇḍikāḥ
|
| 17 | udvṛttāś caiva sugrīvā vinatā vihagā iva
piṇḍaśīrṣāhivaktrāś ca vṛṣadaṃśamukhā iva
|
| 18 | ugrasvanā manyumanto yuddheṣv ārāvasāriṇaḥ
adharmajñāvaliptāś ca ghorā raudrapradarśinaḥ
|
| 19 | tyaktātmānaḥ sarva ete antyajā hy anivartinaḥ
puraskāryāḥ sadā sainye hanyante ghnanti cāpi te
|
| 20 | adhārmikā bhinnavṛttāḥ sādhv evaiṣāṃ parābhavaḥ
evam eva prakupyanti rājño 'py ete hy abhīkṣṇaśaḥ
|