Book 12 Chapter 90
1	bhīṣma uvāca
1	vanaspatīn bhakṣyaphalān na chindyur viṣaye tava brāhmaṇānāṃ mūlaphalaṃ dharmyam āhur manīṣiṇaḥ
2	brāhmaṇebhyo 'tiriktaṃ ca bhuñjīrann itare janāḥ na brāhmaṇoparodhena hared anyaḥ kathaṃ cana
3	vipraś cet tyāgam ātiṣṭhed ākhyāyāvṛttikarśitaḥ parikalpyāsya vṛttiḥ syāt sadārasya narādhipa
4	sa cen nopanivarteta vācyo brāhmaṇasaṃsadi kasminn idānīṃ maryādām ayaṃ lokaḥ kariṣyati
5	asaṃśayaṃ nivarteta na ced vakṣyaty ataḥ param pūrvaṃ parokṣaṃ kartavyam etat kaunteya śāsanam
6	āhur etaj janā brahman na caitac chraddadhāmy aham nimantryaś ca bhaved bhogair avṛttyā cet tadācaret
7	kṛṣigorakṣyavāṇijyaṃ lokānām iha jīvanam ūrdhvaṃ caiva trayī vidyā sā bhūtān bhāvayaty uta
8	tasyāṃ prayatamānāyāṃ ye syus tatparipanthinaḥ dasyavas tadvadhāyeha brahmā kṣatram athāsṛjat
9	śatrūñ jahi prajā rakṣa yajasva kratubhir nṛpa yudhyasva samare vīro bhūtvā kauravanandana
10	saṃrakṣyān pālayed rājā yaḥ sa rājāryakṛttamaḥ ye ke cit tān na rakṣanti tair artho nāsti kaś cana
11	sadaiva rājñā boddhavyaṃ sarvalokād yudhiṣṭhira tasmād dhetor hi bhuñjīta manuṣyān eva mānavaḥ
12	antarebhyaḥ parān rakṣan parebhyaḥ punar antarān parān parebhyaḥ svān svebhyaḥ sarvān pālaya nityadā
13	ātmānaṃ sarvato rakṣan rājā rakṣeta medinīm ātmamūlam idaṃ sarvam āhur hi viduṣo janāḥ
14	kiṃ chidraṃ ko 'nuṣaṅgo me kiṃ vāsty avinipātitam kuto mām āsraved doṣa iti nityaṃ vicintayet
15	guptaiś cārair anumataiḥ pṛthivīm anucārayet sunītaṃ yadi me vṛttaṃ praśaṃsanti na vā punaḥ kaccid rocej janapade kaccid rāṣṭre ca me yaśaḥ
16	dharmajñānāṃ dhṛtimatāṃ saṃgrāmeṣv apalāyinām rāṣṭraṃ ca ye 'nujīvanti ye ca rājño 'nujīvinaḥ
17	amātyānāṃ ca sarveṣāṃ madhyasthānāṃ ca sarvaśaḥ ye ca tvābhipraśaṃseyur nindeyur atha vā punaḥ sarvān supariṇītāṃs tān kārayeta yudhiṣṭhira
18	ekāntena hi sarveṣāṃ na śakyaṃ tāta rocitum mitrāmitram atho madhyaṃ sarvabhūteṣu bhārata
19	tulyabāhubalānāṃ ca guṇair api niṣevinām kathaṃ syād adhikaḥ kaś cit sa tu bhuñjīta mānavān
20	ye carā hy acarān adyur adaṃṣṭrān daṃṣṭriṇas tathā āśīviṣā iva kruddhā bhujagā bhujagān iva
21	etebhyaś cāpramattaḥ syāt sadā yatto yudhiṣṭhira bhāruṇḍasadṛśā hy ete nipatanti pramādyataḥ
22	kaccit te vaṇijo rāṣṭre nodvijante karārditāḥ krīṇanto bahu vālpena kāntārakṛtaniśramāḥ
23	kaccit kṛṣikarā rāṣṭraṃ na jahaty atipīḍitāḥ ye vahanti dhuraṃ rājñāṃ saṃbharantītarān api
24	ito dattena jīvanti devāḥ pitṛgaṇās tathā manuṣyoragarakṣāṃsi vayāṃsi paśavas tathā
25	eṣā te rāṣṭravṛttiś ca rāṣṭraguptiś ca bhārata etam evārtham āśritya bhūyo vakṣyāmi pāṇḍava