Book 12 Chapter 27
1	yudhiṣṭhira uvāca
1	abhimanyau hate bāle draupadyās tanayeṣu ca dhṛṣṭadyumne virāṭe ca drupade ca mahīpatau
2	vasuṣeṇe ca dharmajñe dhṛṣṭaketau ca pārthive tathānyeṣu narendreṣu nānādeśyeṣu saṃyuge
3	na vimuñcati māṃ śoko jñātighātinam āturam rājyakāmukam aty ugraṃ svavaṃśocchedakārakam
4	yasyāṅke krīḍamānena mayā vai parivartitam sa mayā rājyalubdhena gāṅgeyo vinipātitaḥ
5	yadā hy enaṃ vighūrṇantam apaśyaṃ pārthasāyakaiḥ kampamānaṃ yathā vajraiḥ prekṣamāṇaṃ śikhaṇḍinam
6	jīrṇaṃ siṃham iva prāṃśuṃ narasiṃhaṃ pitāmaham kīryamāṇaṃ śarais tīkṣṇair dṛṣṭvā me vyathitaṃ manaḥ
7	prāṅmukhaṃ sīdamānaṃ ca rathād apacyutaṃ śaraiḥ ghūrṇamānaṃ yathā śailaṃ tadā me kaśmalo 'bhavat
8	yaḥ sa bāṇadhanuṣpāṇir yodhayām āsa bhārgavam bahūny ahāni kauravyaḥ kurukṣetre mahāmṛdhe
9	sametaṃ pārthivaṃ kṣatraṃ vārāṇasyāṃ nadīsutaḥ kanyārtham āhvayad vīro rathenaikena saṃyuge
10	yena cogrāyudho rājā cakravartī durāsadaḥ dagdhaḥ śastrapratāpena sa mayā yudhi ghātitaḥ
11	svayaṃ mṛtyuṃ rakṣamāṇaḥ pāñcālyaṃ yaḥ śikhaṇḍinam na bāṇaiḥ pātayām āsa so 'rjunena nipātitaḥ
12	yadainaṃ patitaṃ bhūmāv apaśyaṃ rudhirokṣitam tadaivāviśad aty ugro jvaro me munisattama yena saṃvardhitā bālā yena sma parirakṣitāḥ
13	sa mayā rājyalubdhena pāpena gurughātinā alpakālasya rājyasya kṛte mūḍhena ghātitaḥ
14	ācāryaś ca maheṣvāsaḥ sarvapārthivapūjitaḥ abhigamya raṇe mithyā pāpenoktaḥ sutaṃ prati
15	tan me dahati gātrāṇi yan māṃ gurur abhāṣata satyavākyo hi rājaṃs tvaṃ yadi jīvati me sutaḥ satyaṃ mā marśayan vipro mayi tat paripṛṣṭavān
16	kuñjaraṃ cāntaraṃ kṛtvā mithyopacaritaṃ mayā subhṛśaṃ rājyalubdhena pāpena gurughātinā
17	satyakañcukam āsthāya mayokto gurur āhave aśvatthāmā hata iti kuñjare vinipātite kān nu lokān gamiṣyāmi kṛtvā tat karma dāruṇam
18	aghātayaṃ ca yat karṇaṃ samareṣv apalāyinam jyeṣṭhaṃ bhrātaram aty ugraṃ ko mattaḥ pāpakṛttamaḥ
19	abhimanyuṃ ca yad bālaṃ jātaṃ siṃham ivādriṣu prāveśayam ahaṃ lubdho vāhinīṃ droṇapālitām
20	tadāprabhṛti bībhatsuṃ na śaknomi nirīkṣitum kṛṣṇaṃ ca puṇḍarīkākṣaṃ kilbiṣī bhrūṇahā yathā
21	draupadīṃ cāpy aduḥkhārhāṃ pañcaputravinākṛtām śocāmi pṛthivīṃ hīnāṃ pañcabhiḥ parvatair iva
22	so 'ham āgaskaraḥ pāpaḥ pṛthivīnāśakārakaḥ āsīna evam evedaṃ śoṣayiṣye kalevaram
23	prāyopaviṣṭaṃ jānīdhvam adya māṃ gurughātinam jātiṣv anyāsv api yathā na bhaveyaṃ kulāntakṛt
24	na bhokṣye na ca pānīyam upayokṣye kathaṃ cana śoṣayiṣye priyān prāṇān ihastho 'haṃ tapodhana
25	yatheṣṭaṃ gamyatāṃ kāmam anujāne prasādya vaḥ sarve mām anujānīta tyakṣyāmīdaṃ kalevaram
26	vaiśaṃpāyana uvāca
26	tam evaṃvādinaṃ pārthaṃ bandhuśokena vihvalam maivam ity abravīd vyāso nigṛhya munisattamaḥ
27	ativelaṃ mahārāja na śokaṃ kartum arhasi punar uktaṃ pravakṣyāmi diṣṭam etad iti prabho
28	saṃyogā viprayogāś ca jātānāṃ prāṇināṃ dhruvam budbudā iva toyeṣu bhavanti na bhavanti ca
29	sarve kṣayāntā nicayāḥ patanāntāḥ samucchrayāḥ saṃyogā viprayogāntā maraṇāntaṃ hi jīvitam
30	sukhaṃ duḥkhāntam ālasyaṃ dākṣyaṃ duḥkhaṃ sukhodayam bhūtiḥ śrīr hrīr dhṛtiḥ siddhir nādakṣe nivasanty uta
31	nālaṃ sukhāya suhṛdo nālaṃ duḥkhāya durhṛdaḥ na ca prajñālam arthebhyo na sukhebhyo 'py alaṃ dhanam
32	yathā sṛṣṭo 'si kaunteya dhātrā karmasu tat kuru ata eva hi siddhis te neśas tvam ātmanā nṛpa