Book 12 Chapter 12
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	arjunasya vacaḥ śrutvā nakulo vākyam abravīt rājānam abhisaṃprekṣya sarvadharmabhṛtāṃ varam
2	anurudhya mahāprājño bhrātuś cittam ariṃdamaḥ vyūḍhorasko mahābāhus tāmrāsyo mitabhāṣitā
3	viśākhayūpe devānāṃ sarveṣām agnayaś citāḥ tasmād viddhi mahārāja devān karmapathi sthitān
4	anāstikān āstikānāṃ prāṇadāḥ pitaraś ca ye te 'pi karmaiva kurvanti vidhiṃ paśyasva pārthiva vedavādāpaviddhāṃs tu tān viddhi bhṛśanāstikān
5	na hi vedoktam utsṛjya vipraḥ sarveṣu karmasu devayānena nākasya pṛṣṭham āpnoti bhārata
6	atyāśramān ayaṃ sarvān ity āhur vedaniścayāḥ brāhmaṇāḥ śrutisaṃpannās tān nibodha janādhipa
7	vittāni dharmalabdhāni kratumukhyeṣv avāsṛjan kṛtātmasu mahārāja sa vai tyāgī smṛto naraḥ
8	anavekṣya sukhādānaṃ tathaivordhvaṃ pratiṣṭhitaḥ ātmatyāgī mahārāja sa tyāgī tāmasaḥ prabho
9	aniketaḥ paripatan vṛkṣamūlāśrayo muniḥ apācakaḥ sadā yogī sa tyāgī pārtha bhikṣukaḥ
10	krodhaharṣāv anādṛtya paiśunyaṃ ca viśāṃ pate vipro vedān adhīte yaḥ sa tyāgī gurupūjakaḥ
11	āśramāṃs tulayā sarvān dhṛtān āhur manīṣiṇaḥ ekatas te trayo rājan gṛhasthāśrama ekataḥ
12	samīkṣate tu yo 'rthaṃ vai kāmaṃ svargaṃ ca bhārata ayaṃ panthā maharṣīṇām iyaṃ lokavidāṃ gatiḥ
13	iti yaḥ kurute bhāvaṃ sa tyāgī bharatarṣabha na yaḥ parityajya gṛhān vanam eti vimūḍhavat
14	yadā kāmān samīkṣeta dharmavaitaṃsiko 'nṛjuḥ athainaṃ mṛtyupāśena kaṇṭhe badhnāti mṛtyurāṭ
15	abhimānakṛtaṃ karma naitat phalavad ucyate tyāgayuktaṃ mahārāja sarvam eva mahāphalam
16	śamo damas tapo dānaṃ satyaṃ śaucam athārjavam yajño dhṛtiś ca dharmaś ca nityam ārṣo vidhiḥ smṛtaḥ
17	pitṛdevātithikṛte samārambho 'tra śasyate atraiva hi mahārāja trivargaḥ kevalaṃ phalam
18	etasmin vartamānasya vidhau vipraniṣevite tyāginaḥ prasṛtasyeha nocchittir vidyate kva cit
19	asṛjad dhi prajā rājan prajāpatir akalmaṣaḥ māṃ yakṣyantīti śāntātmā yajñair vividhadakṣiṇaiḥ
20	vīrudhaś caiva vṛkṣāṃś ca yajñārthaṃ ca tathauṣadhīḥ paśūṃś caiva tathā medhyān yajñārthāni havīṃṣi ca
21	gṛhasthāśramiṇas tac ca yajñakarma virodhakam tasmād gārhasthyam eveha duṣkaraṃ durlabhaṃ tathā
22	tat saṃprāpya gṛhasthā ye paśudhānyasamanvitāḥ na yajante mahārāja śāśvataṃ teṣu kilbiṣam
23	svādhyāyayajñā ṛṣayo jñānayajñās tathāpare athāpare mahāyajñān manasaiva vitanvate
24	evaṃ dānasamādhānaṃ mārgam ātiṣṭhato nṛpa dvijāter brahmabhūtasya spṛhayanti divaukasaḥ
25	sa ratnāni vicitrāṇi saṃbhṛtāni tatas tataḥ makheṣv anabhisaṃtyajya nāstikyam abhijalpasi kuṭumbam āsthite tyāgaṃ na paśyāmi narādhipa
26	rājasūyāśvamedheṣu sarvamedheṣu vā punaḥ ya cānye kratavas tāta brāhmaṇair abhipūjitāḥ tair yajasva mahārāja śakro devapatir yathā
27	rājñaḥ pramādadoṣeṇa dasyubhiḥ parimuṣyatām aśaraṇyaḥ prajānāṃ yaḥ sa rājā kalir ucyate
28	aśvān gāś caiva dāsīś ca kareṇūś ca svalaṃkṛtāḥ grāmāñ janapadāṃś caiva kṣetrāṇi ca gṛhāṇi ca
29	apradāya dvijātibhyo mātsaryāviṣṭacetasaḥ vayaṃ te rājakalayo bhaviṣyāmo viśāṃ pate
30	adātāro 'śaraṇyāś ca rājakilbiṣabhāginaḥ duḥkhānām eva bhoktāro na sukhānāṃ kadā cana
31	aniṣṭvā ca mahāyajñair akṛtvā ca pitṛsvadhām tīrtheṣv anabhisaṃtyajya pravrajiṣyasi ced atha
32	chinnābhram iva gantāsi vilayaṃ māruteritam lokayor ubhayor bhraṣṭo hy antarāle vyavasthitaḥ
33	antar bahiś ca yat kiṃ cin manovyāsaṅgakārakam parityajya bhavet tyāgī na yo hitvā pratiṣṭhate
34	etasmin vartamānasya vidhau vipraniṣevite brāhmaṇasya mahārāja nocchittir vidyate kva cit
35	nihatya śatrūṃs tarasā samṛddhān; śakro yathā daityabalāni saṃkhye kaḥ pārtha śocen nirataḥ svadharme; pūrvaiḥ smṛte pārthiva śiṣṭajuṣṭe
36	kṣātreṇa dharmeṇa parākrameṇa; jitvā mahīṃ mantravidbhyaḥ pradāya nākasya pṛṣṭhe 'si narendra gantā; na śocitavyaṃ bhavatādya pārtha