Book 9 Chapter 26
1	saṃjaya uvāca
1	duryodhano mahārāja sudarśaś cāpi te sutaḥ hataśeṣau tadā saṃkhye vājimadhye vyavasthitau
2	tato duryodhanaṃ dṛṣṭvā vājimadhye vyavasthitam uvāca devakīputraḥ kuntīputraṃ dhanaṃjayam
3	śatravo hatabhūyiṣṭhā jñātayaḥ paripālitāḥ gṛhītvā saṃjayaṃ cāsau nivṛttaḥ śinipuṃgavaḥ
4	pariśrāntaś ca nakulaḥ sahadevaś ca bhārata yodhayitvā raṇe pāpān dhārtarāṣṭrapadānugān
5	suyodhanam abhityajya traya ete vyavasthitāḥ kṛpaś ca kṛtavarmā ca drauṇiś caiva mahārathaḥ
6	asau tiṣṭhati pāñcālyaḥ śriyā paramayā yutaḥ duryodhanabalaṃ hatvā saha sarvaiḥ prabhadrakaiḥ
7	asau duryodhanaḥ pārtha vājimadhye vyavasthitaḥ chatreṇa dhriyamāṇena prekṣamāṇo muhur muhuḥ
8	prativyūhya balaṃ sarvaṃ raṇamadhye vyavasthitaḥ enaṃ hatvā śitair bāṇaiḥ kṛtakṛtyo bhaviṣyasi
9	gajānīkaṃ hataṃ dṛṣṭvā tvāṃ ca prāptam ariṃdama yāvan na vidravanty ete tāvaj jahi suyodhanam
10	yātu kaś cit tu pāñcālyaṃ kṣipram āgamyatām iti pariśrāntabalas tāta naiṣa mucyeta kilbiṣī
11	tava hatvā balaṃ sarvaṃ saṃgrāme dhṛtarāṣṭrajaḥ jitān pāṇḍusutān matvā rūpaṃ dhārayate mahat
12	nihataṃ svabalaṃ dṛṣṭvā pīḍitaṃ cāpi pāṇḍavaiḥ dhruvam eṣyati saṃgrāme vadhāyaivātmano nṛpaḥ
13	evam uktaḥ phalgunas tu kṛṣṇaṃ vacanam abravīt dhṛtarāṣṭrasutāḥ sarve hatā bhīmena mānada yāv etāv āsthitau kṛṣṇa tāv adya na bhaviṣyataḥ
14	hato bhīṣmo hato droṇaḥ karṇo vaikartano hataḥ madrarājo hataḥ śalyo hataḥ kṛṣṇa jayadrathaḥ
15	hayāḥ pañcaśatāḥ śiṣṭāḥ śakuneḥ saubalasya ca rathānāṃ tu śate śiṣṭe dve eva tu janārdana dantināṃ ca śataṃ sāgraṃ trisāhasrāḥ padātayaḥ
16	aśvatthāmā kṛpaś caiva trigartādhipatis tathā ulūkaḥ śakuniś caiva kṛtavarmā ca sātvataḥ
17	etad balam abhūc cheṣaṃ dhārtarāṣṭrasya mādhava mokṣo na nūnaṃ kālād dhi vidyate bhuvi kasya cit
18	tathā vinihate sainye paśya duryodhanaṃ sthitam adyāhnā hi mahārājo hatāmitro bhaviṣyati
19	na hi me mokṣyate kaś cit pareṣām iti cintaye ye tv adya samaraṃ kṛṣṇa na hāsyanti raṇotkaṭāḥ tān vai sarvān haniṣyāmi yady api syur amānuṣāḥ
20	adya yuddhe susaṃkruddho dīrghaṃ rājñaḥ prajāgaram apaneṣyāmi gāndhāraṃ pātayitvā śitaiḥ śaraiḥ
21	nikṛtyā vai durācāro yāni ratnāni saubalaḥ sabhāyām aharad dyūte punas tāny āharāmy aham
22	adya tā api vetsyanti sarvā nāgapurastriyaḥ śrutvā patīṃś ca putrāṃś ca pāṇḍavair nihatān yudhi
23	samāptam adya vai karma sarvaṃ kṛṣṇa bhaviṣyati adya duryodhano dīptāṃ śriyaṃ prāṇāṃś ca tyakṣyati
24	nāpayāti bhayāt kṛṣṇa saṃgrāmād yadi cen mama nihataṃ viddhi vārṣṇeya dhārtarāṣṭraṃ subāliśam
25	mama hy etad aśaktaṃ vai vājivṛndam ariṃdama soḍhuṃ jyātalanirghoṣaṃ yāhi yāvan nihanmy aham
26	evam uktas tu dāśārhaḥ pāṇḍavena yaśasvinā acodayad dhayān rājan duryodhanabalaṃ prati
27	tad anīkam abhiprekṣya trayaḥ sajjā mahārathāḥ bhīmaseno 'rjunaś caiva sahadevaś ca māriṣa prayayuḥ siṃhanādena duryodhanajighāṃsayā
28	tān prekṣya sahitān sarvāñ javenodyatakārmukān saubalo 'bhyadravad yuddhe pāṇḍavān ātatāyinaḥ
29	sudarśanas tava suto bhīmasenaṃ samabhyayāt suśarmā śakuniś caiva yuyudhāte kirīṭinā sahadevaṃ tava suto hayapṛṣṭhagato 'bhyayāt
30	tato hy ayatnataḥ kṣipraṃ tava putro janādhipa prāsena sahadevasya śirasi prāharad bhṛśam
31	sopāviśad rathopasthe tava putreṇa tāḍitaḥ rudhirāplutasarvāṅga āśīviṣa iva śvasan
32	pratilabhya tataḥ saṃjñāṃ sahadevo viśāṃ pate duryodhanaṃ śarais tīkṣṇaiḥ saṃkruddhaḥ samavākirat
33	pārtho 'pi yudhi vikramya kuntīputro dhanaṃjayaḥ śūrāṇām aśvapṛṣṭhebhyaḥ śirāṃsi nicakarta ha
34	tad anīkaṃ tadā pārtho vyadhamad bahubhiḥ śaraiḥ pātayitvā hayān sarvāṃs trigartānāṃ rathān yayau
35	tatas te sahitā bhūtvā trigartānāṃ mahārathāḥ arjunaṃ vāsudevaṃ ca śaravarṣair avākiran
36	satyakarmāṇam ākṣipya kṣurapreṇa mahāyaśāḥ tato 'sya syandanasyeṣāṃ cicchide pāṇḍunandanaḥ
37	śilāśitena ca vibho kṣurapreṇa mahāyaśāḥ śiraś ciccheda prahasaṃs taptakuṇḍalabhūṣaṇam
38	satyeṣum atha cādatta yodhānāṃ miṣatāṃ tataḥ yathā siṃho vane rājan mṛgaṃ paribubhukṣitaḥ
39	taṃ nihatya tataḥ pārthaḥ suśarmāṇaṃ tribhiḥ śaraiḥ viddhvā tān ahanat sarvān rathān rukmavibhūṣitān
40	tatas tu pratvaran pārtho dīrghakālaṃ susaṃbhṛtam muñcan krodhaviṣaṃ tīkṣṇaṃ prasthalādhipatiṃ prati
41	tam arjunaḥ pṛṣatkānāṃ śatena bharatarṣabha pūrayitvā tato vāhān nyahanat tasya dhanvinaḥ
42	tataḥ śaraṃ samādāya yamadaṇḍopamaṃ śitam suśarmāṇaṃ samuddiśya cikṣepāśu hasann iva
43	sa śaraḥ preṣitas tena krodhadīptena dhanvinā suśarmāṇaṃ samāsādya bibheda hṛdayaṃ raṇe
44	sa gatāsur mahārāja papāta dharaṇītale nandayan pāṇḍavān sarvān vyathayaṃś cāpi tāvakān
45	suśarmāṇaṃ raṇe hatvā putrān asya mahārathān sapta cāṣṭau ca triṃśac ca sāyakair anayat kṣayam
46	tato 'sya niśitair bāṇaiḥ sarvān hatvā padānugān abhyagād bhāratīṃ senāṃ hataśeṣāṃ mahārathaḥ
47	bhīmas tu samare kruddhaḥ putraṃ tava janādhipa sudarśanam adṛśyaṃ taṃ śaraiś cakre hasann iva
48	tato 'sya prahasan kruddhaḥ śiraḥ kāyād apāharat kṣurapreṇa sutīkṣṇena sa hataḥ prāpatad bhuvi
49	tasmiṃs tu nihate vīre tatas tasya padānugāḥ parivavrū raṇe bhīmaṃ kiranto viśikhāñ śitān
50	tatas tu niśitair bāṇais tad anīkaṃ vṛkodaraḥ indrāśanisamasparśaiḥ samantāt paryavākirat tataḥ kṣaṇena tad bhīmo nyahanad bharatarṣabha
51	teṣu tūtsādyamāneṣu senādhyakṣā mahābalāḥ bhīmasenaṃ samāsādya tato 'yudhyanta bhārata tāṃs tu sarvāñ śarair ghorair avākirata pāṇḍavaḥ
52	tathaiva tāvakā rājan pāṇḍaveyān mahārathān śaravarṣeṇa mahatā samantāt paryavārayan
53	vyākulaṃ tad abhūt sarvaṃ pāṇḍavānāṃ paraiḥ saha tāvakānāṃ ca samare pāṇḍaveyair yuyutsatām
54	tatra yodhās tadā petuḥ parasparasamāhatāḥ ubhayoḥ senayo rājan saṃśocantaḥ sma bāndhavān