Book 9 Chapter 10
1	saṃjaya uvāca
1	tasmin vilulite sainye vadhyamāne parasparam dravamāṇeṣu yodheṣu ninadatsu ca dantiṣu
2	kūjatāṃ stanatāṃ caiva padātīnāṃ mahāhave vidruteṣu mahārāja hayeṣu bahudhā tadā
3	prakṣaye dāruṇe jāte saṃhāre sarvadehinām nānāśastrasamāvāpe vyatiṣaktarathadvipe
4	harṣaṇe yuddhaśauṇḍānāṃ bhīrūṇāṃ bhayavardhane gāhamāneṣu yodheṣu parasparavadhaiṣiṣu
5	prāṇādāne mahāghore vartamāne durodare saṃgrāme ghorarūpe tu yamarāṣṭravivardhane
6	pāṇḍavās tāvakaṃ sainyaṃ vyadhaman niśitaiḥ śaraiḥ tathaiva tāvakā yodhā jaghnuḥ pāṇḍavasainikān
7	tasmiṃs tathā vartamāne yuddhe bhīrubhayāvahe pūrvāhṇe caiva saṃprāpte bhāskarodayanaṃ prati
8	labdhalakṣāḥ pare rājan rakṣitāś ca mahātmanā ayodhayaṃs tava balaṃ mṛtyuṃ kṛtvā nivartanam
9	balibhiḥ pāṇḍavair dṛptair labdhalakṣaiḥ prahāribhiḥ kauravy asīdat pṛtanā mṛgīvāgnisamākulā
10	tāṃ dṛṣṭvā sīdatīṃ senāṃ paṅke gām iva durbalām ujjihīrṣus tadā śalyaḥ prāyāt pāṇḍucamūṃ prati
11	madrarājas tu saṃkruddho gṛhītvā dhanur uttamam abhyadravata saṃgrāme pāṇḍavān ātatāyinaḥ
12	pāṇḍavāś ca mahārāja samare jitakāśinaḥ madrarājaṃ samāsādya vivyadhur niśitaiḥ śaraiḥ
13	tataḥ śaraśatais tīkṣṇair madrarājo mahābalaḥ ardayām āsa tāṃ senāṃ dharmarājasya paśyataḥ
14	prādurāsaṃs tato rājan nānārūpāṇy anekaśaḥ cacāla śabdaṃ kurvāṇā mahī cāpi saparvatā
15	sadaṇḍaśūlā dīptāgrāḥ śīryamāṇāḥ samantataḥ ulkā bhūmiṃ divaḥ petur āhatya ravimaṇḍalam
16	mṛgāś ca māhiṣāś cāpi pakṣiṇaś ca viśāṃ pate apasavyaṃ tadā cakruḥ senāṃ te bahuśo nṛpa
17	tatas tad yuddham atyugram abhavat saṃghacāriṇām tathā sarvāṇy anīkāni saṃnipatya janādhipa abhyayuḥ kauravā rājan pāṇḍavānām anīkinīm
18	śalyas tu śaravarṣeṇa varṣann iva sahasradṛk abhyavarṣad adīnātmā kuntīputraṃ yudhiṣṭhiram
19	bhīmasenaṃ śaraiś cāpi rukmapuṅkhaiḥ śilāśitaḥ draupadeyāṃs tathā sarvān mādrīputrau ca pāṇḍavau
20	dhṛṣṭadyumnaṃ ca śaineyaṃ śikhaṇḍinam athāpi ca ekaikaṃ daśabhir bāṇair vivyādha ca mahābalaḥ tato 'sṛjad bāṇavarṣaṃ gharmānte maghavān iva
21	tataḥ prabhadrakā rājan somakāś ca sahasraśaḥ patitāḥ pātyamānāś ca dṛśyante śalyasāyakaiḥ
22	bhramarāṇām iva vrātāḥ śalabhānām iva vrajāḥ hrādinya iva meghebhyaḥ śalyasya nyapatañ śarāḥ
23	dviradās turagāś cārtāḥ pattayo rathinas tathā śalyasya bāṇair nyapatan babhramur vyanadaṃs tathā
24	āviṣṭa iva madreśo manyunā pauruṣeṇa ca prācchādayad arīn saṃkhye kālasṛṣṭa ivāntakaḥ vinardamāno madreśo meghahrādo mahābalaḥ
25	sā vadhyamānā śalyena pāṇḍavānām anīkinī ajātaśatruṃ kaunteyam abhyadhāvad yudhiṣṭhiram
26	tāṃ samarpya tataḥ saṃkhye laghuhastaḥ śitaiḥ śaraiḥ śaravarṣeṇa mahatā yudhiṣṭhiram apīḍayat
27	tam āpatantaṃ pattyaśvaiḥ kruddho rājā yudhiṣṭhiraḥ avārayac charais tīkṣṇair mattaṃ dvipam ivāṅkuśaiḥ
28	tasya śalyaḥ śaraṃ ghoraṃ mumocāśīviṣopamam so 'bhyavidhyan mahātmānaṃ vegenābhyapatac ca gām
29	tato vṛkodaraḥ kruddhaḥ śalyaṃ vivyādha saptabhiḥ pañcabhiḥ sahadevas tu nakulo daśabhiḥ śaraiḥ
30	draupadeyāś ca śatrughnaṃ śūram ārtāyaniṃ śaraiḥ abhyavarṣan mahābhāgaṃ meghā iva mahīdharam
31	tato dṛṣṭvā tudyamānaṃ śalyaṃ pārthaiḥ samantataḥ kṛtavarmā kṛpaś caiva saṃkruddhāv abhyadhāvatām
32	ulūkaś ca patatrī ca śakuniś cāpi saubalaḥ smayamānaś ca śanakair aśvatthāmā mahārathaḥ tava putrāś ca kārtsnyena jugupuḥ śalyam āhave
33	bhīmasenaṃ tribhir viddhvā kṛtavarmā śilīmukhaiḥ bāṇavarṣeṇa mahatā kruddharūpam avārayat
34	dhṛṣṭadyumnaṃ kṛpaḥ kruddho bāṇavarṣair apīḍayat draupadeyāṃś ca śakunir yamau ca drauṇir abhyayāt
35	duryodhano yudhāṃ śreṣṭhāv āhave keśavārjunau samabhyayād ugratejāḥ śaraiś cābhyahanad balī
36	evaṃ dvaṃdvaśatāny āsaṃs tvadīyānāṃ paraiḥ saha ghorarūpāṇi citrāṇi tatra tatra viśāṃ pate
37	ṛśyavarṇāñ jaghānāśvān bhojo bhīmasya saṃyuge so 'vatīrya rathopasthād dhatāśvaḥ pāṇḍunandanaḥ kālo daṇḍam ivodyamya gadāpāṇir ayudhyata
38	pramukhe sahadevasya jaghānāśvāṃś ca madrarāṭ tataḥ śalyasya tanayaṃ sahadevo 'sināvadhīt
39	gautamaḥ punar ācāryo dhṛṣṭadyumnam ayodhayat asaṃbhrāntam asaṃbhrānto yatnavān yatnavattaram
40	draupadeyāṃs tathā vīrān ekaikaṃ daśabhiḥ śaraiḥ avidhyad ācāryasuto nātikruddhaḥ smayann iva
41	śalyo 'pi rājan saṃkruddho nighnan somakapāṇḍavān punar eva śitair bāṇair yudhiṣṭhiram apīḍayat
42	tasya bhīmo raṇe kruddhaḥ saṃdaṣṭadaśanacchadaḥ vināśāyābhisaṃdhāya gadām ādatta vīryavān
43	yamadaṇḍapratīkāśāṃ kālarātrim ivodyatām gajavājimanuṣyāṇāṃ prāṇāntakaraṇīm api
44	hemapaṭṭaparikṣiptām ulkāṃ prajvalitām iva śaikyāṃ vyālīm ivātyugrāṃ vajrakalpām ayasmayīm
45	candanāgurupaṅkāktāṃ pramadām īpsitām iva vasāmedosṛgādigdhāṃ jihvāṃ vaivasvatīm iva
46	paṭughaṇṭāravaśatāṃ vāsavīm aśanīm iva nirmuktāśīviṣākārāṃ pṛktāṃ gajamadair api
47	trāsanīṃ ripusainyānāṃ svasainyapariharṣiṇīm manuṣyaloke vikhyātāṃ giriśṛṅgavidāriṇīm
48	yayā kailāsabhavane maheśvarasakhaṃ balī āhvayām āsa kaunteyaḥ saṃkruddham alakādhipam
49	yayā māyāvino dṛptān subahūn dhanadālaye jaghāna guhyakān kruddho mandārārthe mahābalaḥ nivāryamāṇo bahubhir draupadyāḥ priyam āsthitaḥ
50	tāṃ vajramaṇiratnaughām aṣṭāśriṃ vajragauravām samudyamya mahābāhuḥ śalyam abhyadravad raṇe
51	gadayā yuddhakuśalas tayā dāruṇanādayā pothayām āsa śalyasya caturo 'śvān mahājavān
52	tataḥ śalyo raṇe kruddhaḥ pīne vakṣasi tomaram nicakhāna nadan vīro varma bhittvā ca so 'bhyagāt
53	vṛkodaras tv asaṃbhrātas tam evoddhṛtya tomaram yantāraṃ madrarājasya nirbibheda tato hṛdi
54	sa bhinnavarmā rudhiraṃ vaman vitrastamānasaḥ papātābhimukho dīno madrarājas tv apākramat
55	kṛtapratikṛtaṃ dṛṣṭvā śalyo vismitamānasaḥ gadām āśritya dhīrātmā pratyamitram avaikṣata
56	tataḥ sumanasaḥ pārthā bhīmasenam apūjayan tad dṛṣṭvā karma saṃgrāme ghoram akliṣṭakarmaṇaḥ