Book 8 Chapter 56
1	dhṛtarāṣṭra uvāca
1	tato bhagneṣu sainyeṣu bhīmasenena saṃyuge duryodhano 'bravīt kiṃ nu saubalo vāpi saṃjaya
2	karṇo vā jayatāṃ śreṣṭho yodhā vā māmakā yudhi kṛpo vā kṛtavarmā ca drauṇir duḥśāsano 'pi vā
3	atyadbhutam idaṃ manye pāṇḍaveyasya vikramam yathāpratijñaṃ yodhānāṃ rādheyaḥ kṛtavān api
4	kurūṇām api sarveṣāṃ karṇaḥ śatruniṣūdanaḥ śarma varma pratiṣṭhā ca jīvitāśā ca saṃjaya
5	tat prabhagnaṃ balaṃ dṛṣṭvā kaunteyenāmitaujasā rādheyānām adhirathaḥ karṇaḥ kim akarod yudhi
6	putrā vā mama durdharṣā rājāno vā mahārathāḥ etan me sarvam ācakṣva kuśalo hy asi saṃjaya
7	saṃjaya uvāca
7	aparāhṇe mahārāja sūtaputraḥ pratāpavān jaghāna somakān sarvān bhīmasenasya paśyataḥ bhīmo 'py atibalaḥ sainyaṃ dhārtarāṣṭraṃ vyapothayat
8	drāvyamāṇaṃ balaṃ dṛṣṭvā bhīmasenena dhīmatā yantāram abravīt karṇaḥ pāñcālān eva mā vaha
9	madrarājas tataḥ śalyaḥ śvetān aśvān mahājavān prāhiṇoc cedipāñcālān karūṣāṃś ca mahābalaḥ
10	praviśya ca sa tāṃ senāṃ śalyaḥ parabalārdanaḥ nyayacchat turagān hṛṣṭo yatra yatraicchad agraṇīḥ
11	taṃ rathaṃ meghasaṃkāśaṃ vaiyāghraparivāraṇam saṃdṛśya pāṇḍupāñcālās trastā āsan viśāṃ pate
12	tato rathasya ninadaḥ prādurāsīn mahāraṇe parjanyasamanirghoṣaḥ parvatasyeva dīryataḥ
13	tataḥ śaraśatais tīkṣṇaiḥ karṇo 'py ākarṇaniḥsṛtaiḥ jaghāna pāṇḍavabalaṃ śataśo 'tha sahasraśaḥ
14	taṃ tathā samare karma kurvāṇam atimānuṣam parivavrur maheṣvāsāḥ pāṇḍavānāṃ mahārathāḥ
15	taṃ śikhaṇḍī ca bhīmaś ca dhṛṣṭadyumnaś ca pārṣataḥ nakulaḥ sahadevaś ca draupadeyāḥ sasātyakāḥ parivavrur jighāṃsanto rādheyaṃ śaravṛṣṭibhiḥ
16	sātyakis tu tataḥ karṇaṃ viṃśatyā niśitaiḥ śaraiḥ atāḍayad raṇe śūro jatrudeśe narottamaḥ
17	śikhaṇḍī pañcaviṃśatyā dhṛṣṭadyumnaś ca pañcabhiḥ draupadeyāś catuḥṣaṣṭyā sahadevaś ca saptabhiḥ nakulaś ca śatenājau karṇaṃ vivyādha sāyakaiḥ
18	bhīmasenas tu rādheyaṃ navatyā nataparvaṇām vivyādha samare kruddho jatrudeśe mahābalaḥ
19	tataḥ prahasyādhirathir vikṣipan dhanur uttamam mumoca niśitān bāṇān pīḍayan sumahābalaḥ tān pratyavidhyad rādheyaḥ pañcabhiḥ pañcabhiḥ śaraiḥ
20	sātyakes tu dhanuś chittvā dhvajaṃ ca puruṣarṣabhaḥ athainaṃ navabhir bāṇair ājaghāna stanāntare
21	bhīmasenas tu taṃ kruddho vivyādha triṃśatā śaraiḥ sārathiṃ ca tribhir bāṇair ājaghāna paraṃtapaḥ
22	virathān draupadeyāṃś ca cakāra puruṣarṣabhaḥ akṣṇor nimeṣamātreṇa tad adbhutam ivābhavat
23	vimukhīkṛtya tān sarvāñ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ pāñcālān ahanac chūraś cedīnāṃ ca mahārathān
24	te vadhyamānāḥ samare cedimatsyā viśāṃ pate karṇam ekam abhidrutya śarasaṃghaiḥ samārdayan tāñ jaghāna śitair bāṇaiḥ sūtaputro mahārathaḥ
25	etad atyadbhutaṃ karṇe dṛṣṭavān asmi bhārata yad ekaḥ samare śūrān sūtaputraḥ pratāpavān
26	yatamānān paraṃ śaktyāyodhayat tāṃś ca dhanvinaḥ pāṇḍaveyān mahārāja śarair vāritavān raṇe
27	tatra bhārata karṇasya lāghavena mahātmanaḥ tutuṣur devatāḥ sarvāḥ siddhāś ca paramarṣayaḥ
28	apūjayan maheṣvāsā dhārtarāṣṭrā narottamam karṇaṃ rathavaraśreṣṭhaṃ śreṣṭhaṃ sarvadhanuṣmatām
29	tataḥ karṇo mahārāja dadāha ripuvāhinīm kakṣam iddho yathā vahnir nidāghe jvalito mahān
30	te vadhyamānāḥ karṇena pāṇḍaveyās tatas tataḥ prādravanta raṇe bhītāḥ karṇaṃ dṛṣṭvā mahābalam
31	tatrākrando mahān āsīt pāñcālānāṃ mahāraṇe vadhyatāṃ sāyakais tīkṣṇaiḥ karṇacāpavaracyutaiḥ
32	tena śabdena vitrastā pāṇḍavānāṃ mahācamūḥ karṇam ekaṃ raṇe yodhaṃ menire tatra śātravāḥ
33	tatrādbhutaṃ paraṃ cakre rādheyaḥ śatrukarśanaḥ yad ekaṃ pāṇḍavāḥ sarve na śekur abhivīkṣitum
34	yathaughaḥ parvataśreṣṭham āsādyābhipradīryate tathā tat pāṇḍavaṃ sainyaṃ karṇam āsādya dīryate
35	karṇo 'pi samare rājan vidhūmo 'gnir iva jvalan dahaṃs tasthau mahābāhuḥ pāṇḍavānāṃ mahācamūm
36	śirāṃsi ca mahārāja karṇāṃś cañcalakuṇḍalān bāhūṃś ca vīro vīrāṇāṃ ciccheda laghu ceṣubhiḥ
37	hastidantān tsarūn khaḍgān dhvajāñ śaktīr hayān gajān rathāṃś ca vividhān rājan patākā vyajanāni ca
38	akṣeṣāyugayoktrāṇi cakrāṇi vividhāni ca ciccheda śatadhā karṇo yodhavratam anuṣṭhitaḥ
39	tatra bhārata karṇena nihatair gajavājibhiḥ agamyarūpā pṛthivī māṃsaśoṇitakardamā
40	viṣamaṃ ca samaṃ caiva hatair aśvapadātibhiḥ rathaiś ca kuñjaraiś caiva na prājñāyata kiṃ cana
41	nāpi sve na pare yodhāḥ prājñāyanta parasparam ghore śarāndhakāre tu karṇāstre ca vijṛmbhite
42	rādheyacāpanirmuktaiḥ śaraiḥ kāñcanabhūṣitaiḥ saṃchāditā mahārāja yatamānā mahārathāḥ
43	te pāṇḍaveyāḥ samare karṇena sma punaḥ punaḥ abhajyanta mahārāja yatamānā mahārathāḥ
44	mṛgasaṃghān yathā kruddhaḥ siṃho drāvayate vane karṇas tu samare yodhāṃs tatra tatra mahāyaśāḥ kālayām āsa tat sainyaṃ yathā paśugaṇān vṛkaḥ
45	dṛṣṭvā tu pāṇḍavīṃ senāṃ dhārtarāṣṭrāḥ parāṅmukhīm abhijagmur maheṣvāsā ruvanto bhairavān ravān
46	duryodhano hi rājendra mudā paramayā yutaḥ vādayām āsa saṃhṛṣṭo nānāvādyāni sarvaśaḥ
47	pāñcālāpi maheṣvāsā bhagnā bhagnā narottamāḥ nyavartanta yathā śūrā mṛtyuṃ kṛtvā nivartanam
48	tān nivṛttān raṇe śūrān rādheyaḥ śatrutāpanaḥ anekaśo mahārāja babhañja puruṣarṣabhaḥ
49	tatra bhārata karṇena pāñcālā viṃśatī rathāḥ nihatāḥ sādayaḥ krodhāc cedayaś ca paraḥśatāḥ
50	kṛtvā śūnyān rathopasthān vājipṛṣṭhāṃś ca bhārata nirmanuṣyān gajaskandhān pādātāṃś caiva vidrutān
51	āditya iva madhyāhne durnirīkṣyaḥ paraṃtapaḥ kālāntakavapuḥ krūraḥ sūtaputraś cacāra ha
52	evam etān mahārāja naravājirathadvipān hatvā tasthau maheṣvāsaḥ karṇo 'rigaṇasūdanaḥ
53	yathā bhūtagaṇān hatvā kālas tiṣṭhen mahābalaḥ tathā sa somakān hatvā tasthāv eko mahārathaḥ
54	tatrādbhutam apaśyāma pāñcālānāṃ parākramam vadhyamānāpi karṇena nājahū raṇamūrdhani
55	rājā duḥśāsanaś caiva kṛpaḥ śāradvatas tathā aśvatthāmā kṛtavarmā śakuniś cāpi saubalaḥ nyahanan pāṇḍavīṃ senāṃ śataśo 'tha sahasraśaḥ
56	karṇaputrau ca rājendra bhrātarau satyavikramau anāśayetāṃ balinaḥ pāñcālān vai tatas tataḥ tatra yuddhaṃ tadā hy āsīt krūraṃ viśasanaṃ mahat
57	tathaiva pāṇḍavāḥ śūrā dhṛṣṭadyumnaśikhaṇḍinau draupadeyāś ca saṃkruddhā abhyaghnaṃs tāvakaṃ balam
58	evam eṣa kṣayo vṛttaḥ pāṇḍavānāṃ tatas tataḥ tāvakānām api raṇe bhīmaṃ prāpya mahābalam