Book 7 Chapter 159
1	saṃjaya uvāca
1	ghaṭotkace tu nihate sūtaputreṇa tāṃ niśām duḥkhāmarṣavaśaṃ prāpto dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ
2	dṛṣṭva bhīmena mahatīṃ vāryamāṇāṃ camūṃ tava dhṛṣṭadyumnam uvācedaṃ kumbhayoniṃ nivāraya
3	tvaṃ hi droṇavināśāya samutpanno hutāśanāt saśaraḥ kavacī khaḍgī dhanvī ca paratāpanaḥ abhidrava raṇe hṛṣṭo na ca te bhīḥ kathaṃ cana
4	janamejayaḥ śikhaṇḍī ca daurmukhiś ca yaśodhanaḥ abhidravantu saṃhṛṣṭāḥ kumbhayoniṃ samantataḥ
5	nakulaḥ sahadevaś ca draupadeyāḥ prabhadrakāḥ drupadaś ca virāṭaś ca putrabhrātṛsamanvitau
6	sātyakiḥ kekayāś caiva pāṇḍavaś ca dhanaṃjayaḥ abhidravantu vegena bhāradvājavadhepsayā
7	tathaiva rathinaḥ sarve hastyaśvaṃ yac ca kiṃ cana pādātāś ca raṇe droṇaṃ prāpayantu mahāratham
8	tathājñaptās tu te sarve pāṇḍavena mahātmanā abhyadravanta vegena kumbhayoniṃ yuyutsayā
9	āgacchatas tān sahasā sarvodyogena pāṇḍavān pratijagrāha samare droṇaḥ śastrabhṛtāṃ varaḥ
10	tato duryodhano rājā sarvodyogena pāṇḍavān abhyadravat susaṃkruddha icchan droṇasya jīvitam
11	tataḥ pravavṛte yuddhaṃ śrāntavāhanasainikam pāṇḍavānāṃ kurūṇāṃ ca garjatām itaretaram
12	nidrāndhās te mahārāja pariśrāntāś ca saṃyuge nābhyapadyanta samare kāṃ cic ceṣṭāṃ mahārathāḥ
13	triyāmā rajanī caiṣā ghorarūpā bhayānakā sahasrayāmapratimā babhūva prāṇahāriṇī vadhyatāṃ ca tathā teṣāṃ kṣatānāṃ ca viśeṣataḥ
14	aho rātriḥ samājajñe nidrāndhānāṃ viśeṣataḥ sarve hy āsan nirutsāhāḥ kṣatriyā dīnacetasaḥ tava caiva pareṣāṃ ca gatāstrā vigateṣavaḥ
15	te tathā pārayantaś ca hrīmantaś ca viśeṣataḥ svadharmam anupaśyanto na jahuḥ svām anīkinīm
16	śastrāṇy anye samutsṛjya nidrāndhāḥ śerate janāḥ gajeṣv anye ratheṣv anye hayeṣv anye ca bhārata
17	nidrāndhā no bubudhire kāṃ cic ceṣṭāṃ narādhipāḥ te 'nyonyaṃ samare yodhāḥ preṣayanta yamakṣayam
18	svapnāyamānās tv apare parān iti vicetasaḥ ātmānaṃ samare jaghnuḥ svān eva ca parān api
19	nānāvāco vimuñcanto nidrāndhās te mahāraṇe yoddhavyam iti tiṣṭhanto nidrāsaṃsaktalocanāḥ
20	saṃmardyānye raṇe ke cin nidrāndhāś ca parasparam jaghnuḥ śūrā raṇe rājaṃs tasmiṃs tamasi dāruṇe
21	hanyamānaṃ tathātmānaṃ parebhyo bahavo janāḥ nābhyajānanta samare nidrayā mohitā bhṛśam
22	teṣām etādṛśīṃ ceṣṭāṃ vijñāya puruṣarṣabhaḥ uvāca vākyaṃ bībhatsur uccaiḥ saṃnādayan diśaḥ
23	śrāntā bhavanto nidrāndhāḥ sarva eva savāhanāḥ tamasā cāvṛte sainye rajasā bahulena ca
24	te yūyaṃ yadi manyadhvam upāramata sainikāḥ nimīlayata cātraiva raṇabhūmau muhūrtakam
25	tato vinidrā viśrāntāś candramasy udite punaḥ saṃsādhayiṣyathānyonyaṃ svargāya kurupāṇḍavāḥ
26	tad vacaḥ sarvadharmajñā dhārmikasya niśamya te arocayanta sainyāni tathā cānyonyam abruvan
27	cukruśuḥ karṇa karṇeti rājan duryodhaneti ca upāramata pāṇḍūnāṃ viratā hi varūthinī
28	tathā vikrośamānasya phalgunasya tatas tataḥ upāramata pāṇḍūnāṃ senā tava ca bhārata
29	tām asya vācaṃ devāś ca ṛṣayaś ca mahātmanaḥ sarvasainyāni cākṣudrāḥ prahṛṣṭāḥ pratyapūjayan
30	tat saṃpūjya vaco 'krūraṃ sarvasainyāni bhārata muhūrtam asvapan rājañ śrāntāni bharatarṣabha
31	sā tu saṃprāpya viśrāmaṃ dhvajinī tava bhārata sukham āptavatī vīram arjunaṃ pratyapūjayat
32	tvayi vedās tathāstrāṇi tvayi buddhiparākramau dharmas tvayi mahābāho dayā bhūteṣu cānagha
33	yac cāśvastās tavecchāmaḥ śarma pārtha tad astu te manasaś ca priyān arthān vīra kṣipram avāpnuhi
34	iti te taṃ naravyāghraṃ praśaṃsanto mahārathāḥ nidrayā samavākṣiptās tūṣṇīm āsan viśāṃ pate
35	aśvapṛṣṭheṣu cāpy anye rathanīḍeṣu cāpare gajaskandhagatāś cānye śerate cāpare kṣitau
36	sāyudhāḥ sagadāś caiva sakhaḍgāḥ saparaśvadhāḥ saprāsakavacāś cānye narāḥ suptāḥ pṛthak pṛthak
37	gajās te pannagābhogair hastair bhūreṇurūṣitaiḥ nidrāndhā vasudhāṃ cakrur ghrāṇaniḥśvāsaśītalām
38	gajāḥ śuśubhire tatra niḥśvasanto mahītale viśīrṇā girayo yadvan niḥśvasadbhir mahoragaiḥ
39	samāṃ ca viṣamāṃ cakruḥ khurāgrair vikṣatāṃ mahīm hayāḥ kāñcanayoktrāś ca kesarālambibhir yugaiḥ suṣupus tatra rājendra yuktā vāheṣu sarvaśaḥ
40	tat tathā nidrayā bhagnam avācam asvapad balam kuśalair iva vinyastaṃ paṭe citram ivādbhutam
41	te kṣatriyāḥ kuṇḍalino yuvānaḥ; parasparaṃ sāyakavikṣatāṅgāḥ kumbheṣu līnāḥ suṣupur gajānāṃ; kuceṣu lagnā iva kāminīnām
42	tataḥ kumudanāthena kāminīgaṇḍapāṇḍunā netrānandena candreṇa māhendrī dig alaṃkṛtā
43	tato muhūrtād bhagavān purastāc chaśalakṣaṇaḥ aruṇaṃ darśayām āsa grasañ jyotiḥprabhaṃ prabhuḥ
44	aruṇasya tu tasyānu jātarūpasamaprabham raśmijālaṃ mahac candro mandaṃ mandam avāsṛjat
45	utsārayantaḥ prabhayā tamas te candraraśmayaḥ paryagacchañ śanaiḥ sarvā diśaḥ khaṃ ca kṣitiṃ tathā
46	tato muhūrtād bhuvanaṃ jyotirbhūtam ivābhavat aprakhyam aprakāśaṃ ca jagāmāśu tamas tathā
47	pratiprakāśite loke divābhūte niśākare vicerur na viceruś ca rājan naktaṃcarās tataḥ
48	bodhyamānaṃ tu tat sainyaṃ rājaṃś candrasya raśmibhiḥ bubudhe śatapatrāṇāṃ vanaṃ mahad ivāmbhasi
49	yathā candrodayoddhūtaḥ kṣubhitaḥ sāgaro bhavet tathā candrodayoddhūtaḥ sa babhūva balārṇavaḥ
50	tataḥ pravavṛte yuddhaṃ punar eva viśāṃ pate loke lokavināśāya paraṃ lokam abhīpsatām