Book 7 Chapter 135
1	saṃjaya uvāca
1	duryodhanenaivam ukto drauṇir āhavadurmadaḥ pratyuvāca mahābāho yathā vadasi kaurava
2	priyā hi pāṇḍavā nityaṃ mama cāpi pituś ca me tathaivāvāṃ priyau teṣāṃ na tu yuddhe kurūdvaha śaktitas tāta yudhyāmas tyaktvā prāṇān abhītavat
3	ahaṃ karṇaś ca śalyaś ca kṛpo hārdikya eva ca nimeṣāt pāṇḍavīṃ senāṃ kṣapayema nṛpottama
4	te cāpi kauravīṃ senāṃ nimeṣārdhāt kurūdvaha kṣapayeyur mahābāho na syāma yadi saṃyuge
5	yudhyatāṃ pāṇḍavāñ śaktyā teṣāṃ cāsmān yuyutsatām tejas tu teja āsādya praśamaṃ yāti bhārata
6	aśakyā tarasā jetuṃ pāṇḍavānām anīkinī jīvatsu pāṇḍuputreṣu tad dhi satyaṃ bravīmi te
7	ātmārthaṃ yudhyamānās te samarthāḥ pāṇḍunandanāḥ kimarthaṃ tava sainyāni na haniṣyanti bhārata
8	tvaṃ hi lubdhatamo rājan nikṛtijñaś ca kaurava sarvātiśaṅkī mānī ca tato 'smān atiśaṅkase
9	ahaṃ tu yatnam āsthāya tvadarthe tyaktajīvitaḥ eṣa gacchāmi saṃgrāmaṃ tvatkṛte kurunandana
10	yotsye 'haṃ śatrubhiḥ sārdhaṃ jeṣyāmi ca varān varān pāñcālaiḥ saha yotsyāmi somakaiḥ kekayais tathā pāṇḍaveyaiś ca saṃgrāme tvatpriyārtham ariṃdama
11	adya madbāṇanirdagdhāḥ pāñcālāḥ somakās tathā siṃhenevārditā gāvo vidraviṣyanti sarvataḥ
12	adya dharmasuto rājā dṛṣṭvā mama parākramam aśvatthāmamayaṃ lokaṃ maṃsyate saha somakaiḥ
13	āgamiṣyati nirvedaṃ dharmaputro yudhiṣṭhiraḥ dṛṣṭvā vinihatān saṃkhye pāñcālān somakaiḥ saha
14	ye māṃ yuddhe 'bhiyotsyanti tān haniṣyāmi bhārata na hi te vīra mucyeran madbāhvantaram āgatāḥ
15	evam uktvā mahābāhuḥ putraṃ duryodhanaṃ tava abhyavartata yuddhāya drāvayan sarvadhanvinaḥ cikīrṣus tava putrāṇāṃ priyaṃ prāṇabhṛtāṃ varaḥ
16	tato 'bravīt sakaikeyān pāñcālān gautamīsutaḥ praharadhvam itaḥ sarve mama gātre mahārathāḥ sthirībhūtāś ca yudhyadhvaṃ darśayanto 'stralāghavam
17	evam uktās tu te sarve śastravṛṣṭim apātayan drauṇiṃ prati mahārāja jalaṃ jaladharā iva
18	tān nihatya śarān drauṇir daśa vīrān apothayat pramukhe pāṇḍuputrāṇāṃ dhṛṣṭadyumnasya cābhibho
19	te hanyamānāḥ samare pāñcālāḥ sṛñjayās tathā parityajya raṇe drauṇiṃ vyadravanta diśo daśa
20	tān dṛṣṭvā dravataḥ śūrān pāñcālān sahasomakān dhṛṣṭadyumno mahārāja drauṇim abhyadravad yudhi
21	tataḥ kāñcanacitrāṇāṃ sajalāmbudanādinām vṛtaḥ śatena śūrāṇāṃ rathānām anivartinām
22	putraḥ pāñcālarājasya dhṛṣṭadyumno mahārathaḥ drauṇim ity abravīd vākyaṃ dṛṣṭvā yodhān nipātitān
23	ācāryaputra durbuddhe kim anyair nihatais tava samāgaccha mayā sārdhaṃ yadi śūro 'si saṃyuge ahaṃ tvāṃ nihaniṣyāmi tiṣṭhedānīṃ mamāgrataḥ
24	tatas tam ācāryasutaṃ dhṛṣṭadyumnaḥ pratāpavān marmabhidbhiḥ śarais tīkṣṇair jaghāna bharatarṣabha
25	te tu paṅktīkṛtā drauṇiṃ śarā viviśur āśugāḥ rukmapuṅkhāḥ prasannāgrāḥ sarvakāyāvadāraṇāḥ madhvarthina ivoddāmā bhramarāḥ puṣpitaṃ drumam
26	so 'tividdho bhṛśaṃ kruddhaḥ padākrānta ivoragaḥ mānī drauṇir asaṃbhrānto bāṇapāṇir abhāṣata
27	dhṛṣṭadyumna sthiro bhūtvā muhūrtaṃ pratipālaya yāvat tvāṃ niśitair bāṇaiḥ preṣayāmi yamakṣayam
28	drauṇir evam athābhāṣya pārṣataṃ paravīrahā chādayām āsa bāṇaughaiḥ samantāl laghuhastavat
29	sa chādyamānaḥ samare drauṇinā yuddhadurmadaḥ drauṇiṃ pāñcālatanayo vāgbhir ātarjayat tadā
30	na jānīṣe pratijñāṃ me viprotpattiṃ tathaiva ca droṇaṃ hatvā kila mayā hantavyas tvaṃ sudurmate tatas tvāhaṃ na hanmy adya droṇe jīvati saṃyuge
31	imāṃ tu rajanīṃ prāptām aprabhātāṃ sudurmate nihatya pitaraṃ te 'dya tatas tvām api saṃyuge neṣyāmi mṛtyulokāyety evaṃ me manasi sthitam
32	yas te pārtheṣu vidveṣo yā bhaktiḥ kauraveṣu ca tāṃ darśaya sthiro bhūtvā na me jīvan vimokṣyase
33	yo hi brāhmaṇyam utsṛjya kṣatradharmarato dvijaḥ sa vadhyaḥ sarvalokasya yathā tvaṃ puruṣādhama
34	ity uktaḥ paruṣaṃ vākyaṃ pārṣatena dvijottamaḥ krodham āhārayat tīvraṃ tiṣṭha tiṣṭheti cābravīt
35	nirdahann iva cakṣurbhyāṃ pārṣataṃ so 'bhyavaikṣata chādayām āsa ca śarair niḥśvasan pannago yathā
36	sa chādyamānaḥ samare drauṇinā rājasattama sarvapāñcālasenābhiḥ saṃvṛto rathasattamaḥ
37	nākampata mahābāhuḥ svadhairyaṃ samupāśritaḥ sāyakāṃś caiva vividhān aśvatthāmni mumoca ha
38	tau punaḥ saṃnyavartetāṃ prāṇadyūtapare raṇe nivārayantau bāṇaughaiḥ parasparam amarṣiṇau utsṛjantau maheṣvāsau śaravṛṣṭīḥ samantataḥ
39	drauṇipārṣatayor yuddhaṃ ghorarūpaṃ bhayānakam dṛṣṭvā saṃpūjayām āsuḥ siddhacāraṇavātikāḥ
40	śaraughaiḥ pūrayantau tāv ākāśaṃ pradiśas tathā alakṣyau samayudhyetāṃ mahat kṛtvā śarais tamaḥ
41	nṛtyamānāv iva raṇe maṇḍalīkṛtakārmukau parasparavadhe yattau parasparajayaiṣiṇau
42	ayudhyetāṃ mahābāhū citraṃ laghu ca suṣṭhu ca saṃpūjyamānau samare yodhamukhyaiḥ sahasraśaḥ
43	tau prayuddhau raṇe dṛṣṭvā vane vanyau gajāv iva ubhayoḥ senayor harṣas tumulaḥ samapadyata
44	siṃhanādaravāś cāsan dadhmuḥ śaṅkhāṃś ca māriṣa vāditrāṇy abhyavādyanta śataśo 'tha sahasraśaḥ
45	tasmiṃs tu tumule yuddhe bhīrūṇāṃ bhayavardhane muhūrtam iva tad yuddhaṃ samarūpaṃ tadābhavat
46	tato drauṇir mahārāja pārṣatasya mahātmanaḥ dhvajaṃ dhanus tathā chatram ubhau ca pārṣṇisārathī sūtam aśvāṃś ca caturo nihatyābhyadravad raṇe
47	pāñcālāṃś caiva tān sarvān bāṇaiḥ saṃnataparvabhiḥ vyadrāvayad ameyātmā śataśo 'tha sahasraśaḥ
48	tataḥ pravivyathe senā pāṇḍavī bharatarṣabha dṛṣṭvā drauṇer mahat karma vāsavasyeva saṃyuge
49	śatena ca śataṃ hatvā pāñcālānāṃ mahārathaḥ tribhiś ca niśitair bāṇair hatvā trīn vai mahārathān
50	drauṇir drupadaputrasya phalgunasya ca paśyataḥ nāśayām āsa pāñcālān bhūyiṣṭhaṃ ye vyavasthitāḥ
51	te vadhyamānāḥ pāñcālāḥ samare saha sṛñjayaiḥ agacchan drauṇim utsṛjya viprakīrṇarathadhvajāḥ
52	sa jitvā samare śatrūn droṇaputro mahārathaḥ nanāda sumahānādaṃ tapānte jalado yathā
53	sa nihatya bahūñ śūrān aśvatthāmā vyarocata yugānte sarvabhūtāni bhasma kṛtveva pāvakaḥ
54	saṃpūjyamāno yudhi kauraveyair; vijitya saṃkhye 'rigaṇān sahasraśaḥ vyarocata droṇasutaḥ pratāpavān; yathā surendro 'rigaṇān nihatya