 | Book 6 Chapter 98
|
| 1 | dhṛtarāṣṭra uvāca
|
| 1 | kathaṃ droṇo maheṣvāsaḥ pāṇḍavaś ca dhanaṃjayaḥ
samīyatū raṇe śūrau tan mamācakṣva saṃjaya
|
| 2 | priyo hi pāṇḍavo nityaṃ bhāradvājasya dhīmataḥ
ācāryaś ca raṇe nityaṃ priyaḥ pārthasya saṃjaya
|
| 3 | tāv ubhau rathinau saṃkhye dṛptau siṃhāv ivotkaṭau
kathaṃ samīyatur yuddhe bhāradvājadhanaṃjayau
|
| 4 | saṃjaya uvāca
|
| 4 | na droṇaḥ samare pārthaṃ jānīte priyam ātmanaḥ
kṣatradharmaṃ puraskṛtya pārtho vā gurum āhave
|
| 5 | na kṣatriyā raṇe rājan varjayanti parasparam
nirmaryādaṃ hi yudhyante pitṛbhir bhrātṛbhiḥ saha
|
| 6 | raṇe bhārata pārthena droṇo viddhas tribhiḥ śaraiḥ
nācintayata tān bāṇān pārthacāpacyutān yudhi
|
| 7 | śaravṛṣṭyā punaḥ pārthaś chādayām āsa taṃ raṇe
prajajvāla ca roṣeṇa gahane 'gnir ivotthitaḥ
|
| 8 | tato 'rjunaṃ raṇe droṇaḥ śaraiḥ saṃnataparvabhiḥ
vārayām āsa rājendra nacirād iva bhārata
|
| 9 | tato duryodhano rājā suśarmāṇam acodayat
droṇasya samare rājan pārṣṇigrahaṇakāraṇāt
|
| 10 | trigartarāḍ api kruddho bhṛśam āyamya kārmukam
chādayām āsa samare pārthaṃ bāṇair ayomukhaiḥ
|
| 11 | tābhyāṃ muktāḥ śarā rājann antarikṣe virejire
haṃsā iva mahārāja śaratkāle nabhastale
|
| 12 | te śarāḥ prāpya kaunteyaṃ samastā viviśuḥ prabho
phalabhāranataṃ yadvat svāduvṛkṣaṃ vihaṃgamāḥ
|
| 13 | arjunas tu raṇe nādaṃ vinadya rathināṃ varaḥ
trigartarājaṃ samare saputraṃ vivyadhe śaraiḥ
|
| 14 | te vadhyamānāḥ pārthena kāleneva yugakṣaye
pārtham evābhyavartanta maraṇe kṛtaniścayāḥ
mumucuḥ śaravṛṣṭiṃ ca pāṇḍavasya rathaṃ prati
|
| 15 | śaravṛṣṭiṃ tatas tāṃ tu śaravarṣeṇa pāṇḍavaḥ
pratijagrāha rājendra toyavṛṣṭim ivācalaḥ
|
| 16 | tatrādbhutam apaśyāma bībhatsor hastalāghavam
vimuktāṃ bahubhiḥ śūraiḥ śastravṛṣṭiṃ durāsadām
|
| 17 | yad eko vārayām āsa māruto 'bhragaṇān iva
karmaṇā tena pārthasya tutuṣur devadānavāḥ
|
| 18 | atha kruddho raṇe pārthas trigartān prati bhārata
mumocāstraṃ mahārāja vāyavyaṃ pṛtanāmukhe
|
| 19 | prādurāsīt tato vāyuḥ kṣobhayāṇo nabhastalam
pātayan vai tarugaṇān vinighnaṃś caiva sainikān
|
| 20 | tato droṇo 'bhivīkṣyaiva vāyavyāstraṃ sudāruṇam
śailam anyan mahārāja ghoram astraṃ mumoca ha
|
| 21 | droṇena yudhi nirmukte tasminn astre mahāmṛdhe
praśaśāma tato vāyuḥ prasannāś cābhavan diśaḥ
|
| 22 | tataḥ pāṇḍusuto vīras trigartasya rathavrajān
nirutsāhān raṇe cakre vimukhān viparākramān
|
| 23 | tato duryodhano rājā kṛpaś ca rathināṃ varaḥ
aśvatthāmā tataḥ śalyaḥ kāmbojaś ca sudakṣiṇaḥ
|
| 24 | vindānuvindāv āvantyau bāhlikaś ca sabāhlikaḥ
mahatā rathavaṃśena pārthasyāvārayan diśaḥ
|
| 25 | tathaiva bhagadattaś ca śrutāyuś ca mahābalaḥ
gajānīkena bhīmasya tāv avārayatāṃ diśaḥ
|
| 26 | bhūriśravāḥ śalaś caiva saubalaś ca viśāṃ pate
śaraughair vividhais tūrṇaṃ mādrīputrāv avārayan
|
| 27 | bhīṣmas tu sahitaḥ sarvair dhārtarāṣṭrasya sainikaiḥ
yudhiṣṭhiraṃ samāsādya sarvataḥ paryavārayat
|
| 28 | āpatantaṃ gajānīkaṃ dṛṣṭvā pārtho vṛkodaraḥ
lelihan sṛkkiṇī vīro mṛgarāḍ iva kānane
|
| 29 | tatas tu rathināṃ śreṣṭho gadāṃ gṛhya mahāhave
avaplutya rathāt tūrṇaṃ tava sainyam abhīṣayat
|
| 30 | tam udvīkṣya gadāhastaṃ tatas te gajasādinaḥ
parivavrū raṇe yattā bhīmasenaṃ samantataḥ
|
| 31 | gajamadhyam anuprāptaḥ pāṇḍavaś ca vyarājata
meghajālasya mahato yathā madhyagato raviḥ
|
| 32 | vyadhamat sa gajānīkaṃ gadayā pāṇḍavarṣabhaḥ
mahābhrajālam atulaṃ mātariśveva saṃtatam
|
| 33 | te vadhyamānā balinā bhīmasenena dantinaḥ
ārtanādaṃ raṇe cakrur garjanto jaladā iva
|
| 34 | bahudhā dāritaś caiva viṣāṇais tatra dantibhiḥ
phullāśokanibhaḥ pārthaḥ śuśubhe raṇamūrdhani
|
| 35 | viṣāṇe dantinaṃ gṛhya nirviṣāṇam athākarot
viṣāṇena ca tenaiva kumbhe 'bhyāhatya dantinam
pātayām āsa samare daṇḍahasta ivāntakaḥ
|
| 36 | śoṇitāktāṃ gadāṃ bibhran medomajjākṛtacchaviḥ
kṛtāṅgadaḥ śoṇitena rudravat pratyadṛśyata
|
| 37 | evaṃ te vadhyamānās tu hataśeṣā mahāgajāḥ
prādravanta diśo rājan vimṛdnantaḥ svakaṃ balam
|
| 38 | dravadbhis tair mahānāgaiḥ samantād bharatarṣabha
duryodhanabalaṃ sarvaṃ punar āsīt parāṅmukham
|