Book 6 Chapter 81
1	saṃjaya uvāca
1	sa tudyamānas tu śarair dhanaṃjayaḥ; padā hato nāga iva śvasan balī bāṇena bāṇena mahārathānāṃ; ciccheda cāpāni raṇe prasahya
2	saṃchidya cāpāni ca tāni rājñāṃ; teṣāṃ raṇe vīryavatāṃ kṣaṇena vivyādha bāṇair yugapan mahātmā; niḥśeṣatāṃ teṣv atha manyamānaḥ
3	nipetur ājau rudhirapradigdhās; te tāḍitāḥ śakrasutena rājan vibhinnagātrāḥ patitottamāṅgā; gatāsavaś chinnatanutrakāyāḥ
4	mahīṃ gatāḥ pārthabalābhibhūtā; vicitrarūpā yugapad vineśuḥ dṛṣṭvā hatāṃs tān yudhi rājaputrāṃs; trigartarājaḥ prayayau kṣaṇena
5	teṣāṃ rathānām atha pṛṣṭhagopā; dvātriṃśad anye 'byapatanta pārtham tathaiva te saṃparivārya pārthaṃ; vikṛṣya cāpāni mahāravāṇi avīvṛṣan bāṇamahaughavṛṣṭyā; yathā giriṃ toyadharā jalaughaiḥ
6	saṃpīḍyamānas tu śaraughavṛṣṭyā; dhanaṃjayas tān yudhi jātaroṣaḥ ṣaṣṭyā śaraiḥ saṃyati tailadhautair; jaghāna tān apy atha pṛṣṭhagopān
7	ṣaṣṭiṃ rathāṃs tān avajitya saṃkhye; dhanaṃjayaḥ prītamanā yaśasvī athātvarad bhīṣmavadhāya jiṣṇur; balāni rājñāṃ samare nihatya
8	trigartarājo nihatān samīkṣya; mahārathāṃs tān atha bandhuvargān raṇe puraskṛtya narādhipāṃs tāñ; jagāma pārthaṃ tvarito vadhāya
9	abhidrutaṃ cāstrabhṛtāṃ variṣṭhaṃ; dhanaṃjayaṃ vīkṣya śikhaṇḍimukhyāḥ abhyudyayus te śitaśastrahastā; rirakṣiṣanto ratham arjunasya
10	pārtho 'pi tān āpatataḥ samīkṣya; trigartarājñā sahitān nṛvīrān vidhvaṃsayitvā samare dhanuṣmān; gāṇḍīvamuktair niśitaiḥ pṛṣatkaiḥ bhīṣmaṃ yiyāsur yudhi saṃdadarśa; duryodhanaṃ saindhavādīṃś ca rājñaḥ
11	āvārayiṣṇūn abhisaṃprayāya; muhūrtam āyodhya balena vīraḥ utsṛjya rājānam anantavīryo; jayadrathādīṃś ca nṛpān mahaujāḥ yayau tato bhīmabalo manasvī; gāṅgeyam ājau śaracāpapāṇiḥ
12	yudhiṣṭhiraś cograbalo mahātmā; samāyayau tvarito jātakopaḥ madrādhipaṃ samabhityajya saṃkhye; svabhāgam āptaṃ tam anantakīrtiḥ sārdhaṃ sa mādrīsutabhīmasenair; bhīṣmaṃ yayau śāṃtanavaṃ raṇāya
13	taiḥ saṃprayuktaḥ sa mahārathāgryair; gaṅgāsutaḥ samare citrayodhī na vivyathe śāṃtanavo mahātmā; samāgataiḥ pāṇḍusutaiḥ samastaiḥ
14	athaitya rājā yudhi satyasaṃdho; jayadratho 'tyugrabalo manasvī ciccheda cāpāni mahārathānāṃ; prasahya teṣāṃ dhanuṣā vareṇa
15	yudhiṣṭhiraṃ bhīmasenaṃ yamau ca; pārthaṃ tathā yudhi saṃjātakopaḥ duryodhanaḥ krodhaviṣo mahātmā; jaghāna bāṇair analaprakāśaiḥ
16	kṛpeṇa śalyena śalena caiva; tathā vibho citrasenena cājau viddhāḥ śarais te 'tivivṛddhakopair; devā yathā daityagaṇaiḥ sametaiḥ
17	chinnāyudhaṃ śāṃtanavena rājā; śikhaṇḍinaṃ prekṣya ca jātakopaḥ ajātaśatruḥ samare mahātmā; śikhaṇḍinaṃ kruddha uvāca vākyam
18	uktvā tathā tvaṃ pitur agrato mām; ahaṃ haniṣyāmi mahāvrataṃ tam bhīṣmaṃ śaraughair vimalārkavarṇaiḥ; satyaṃ vadāmīti kṛtā pratijñā
19	tvayā na caināṃ saphalāṃ karoṣi; devavrataṃ yan na nihaṃsi yuddhe mithyāpratijño bhava mā nṛvīra; rakṣasva dharmaṃ ca kulaṃ yaśaś ca
20	prekṣasva bhīṣmaṃ yudhi bhīmavegaṃ; sarvāṃs tapantaṃ mama sainyasaṃghān śaraughajālair atitigmatejaiḥ; kālaṃ yathā mṛtyukṛtaṃ kṣaṇena
21	nikṛttacāpaḥ samarānapekṣaḥ; parājitaḥ śāṃtanavena rājñā vihāya bandhūn atha sodarāṃś ca; kva yāsyase nānurūpaṃ tavedam
22	dṛṣṭvā hi bhīṣmaṃ tam anantavīryaṃ; bhagnaṃ ca sainyaṃ dravamāṇam evam bhīto 'si nūnaṃ drupadasya putra; tathā hi te mukhavarṇo 'prahṛṣṭaḥ
23	ājñāyamāne 'pi dhanaṃjayena; mahāhave saṃprasakte nṛvīra kathaṃ hi bhīṣmāt prathitaḥ pṛthivyāṃ; bhayaṃ tvam adya prakaroṣi vīra
24	sa dharmarājasya vaco niśamya; rūkṣākṣaraṃ vipralāpānubaddham pratyādeśaṃ manyamāno mahātmā; pratatvare bhīṣmavadhāya rājan
25	tam āpatantaṃ mahatā javena; śikhaṇḍinaṃ bhīṣmam abhidravantam āvārayām āsa hi śalya enaṃ; śastreṇa ghoreṇa sudurjayena
26	sa cāpi dṛṣṭvā samudīryamāṇam; astraṃ yugāntāgnisamaprabhāvam nāsau vyamuhyad drupadasya putro; rājan mahendrapratimaprabhāvaḥ
27	tasthau ca tatraiva mahādhanuṣmāñ; śarais tad astraṃ pratibādhamānaḥ athādade vāruṇam anyad astraṃ; śikhaṇḍy athograṃ pratighātāya tasya tad astram astreṇa vidāryamāṇaṃ; khasthāḥ surā dadṛśuḥ pārthivāś ca
28	bhīṣmas tu rājan samare mahātmā; dhanuḥ sucitraṃ dhvajam eva cāpi chittvānadat pāṇḍusutasya vīro; yudhiṣṭhirasyājamīḍhasya rājñaḥ
29	tataḥ samutsṛjya dhanuḥ sabāṇaṃ; yudhiṣṭhiraṃ vīkṣya bhayābhibhūtam gadāṃ pragṛhyābhipapāta saṃkhye; jayadrathaṃ bhīmasenaḥ padātiḥ
30	tam āpatantaṃ mahatā javena; jayadrathaḥ sagadaṃ bhīmasenam vivyādha ghorair yamadaṇḍakalpaiḥ; śitaiḥ śaraiḥ pañcaśataiḥ samantāt
31	acintayitvā sa śarāṃs tarasvī; vṛkodaraḥ krodhaparītacetāḥ jaghāna vāhān samare samastān; āraṭṭajān sindhurājasya saṃkhye
32	tato 'bhivīkṣyāpratimaprabhāvas; tavātmajas tvaramāṇo rathena abhyāyayau bhīmasenaṃ nihantuṃ; samudyatāstraḥ surarājakalpaḥ
33	bhīmo 'py athainaṃ sahasā vinadya; pratyudyayau gadayā tarjamānaḥ samudyatāṃ tāṃ yamadaṇḍakalpāṃ; dṛṣṭvā gadāṃ te kuravaḥ samantāt
34	vihāya sarve tava putram ugraṃ; pātaṃ gadāyāḥ parihartukāmāḥ apakrāntās tumule saṃvimarde; sudāruṇe bhārata mohanīye
35	amūḍhacetās tv atha citraseno; mahāgadām āpatantīṃ nirīkṣya rathaṃ samutsṛjya padātir ājau; pragṛhya khaḍgaṃ vimalaṃ ca carma avaplutaḥ siṃha ivācalāgrāj; jagāma cānyaṃ bhuvi bhūmideśam
36	gadāpi sā prāpya rathaṃ sucitraṃ; sāśvaṃ sasūtaṃ vinihatya saṃkhye jagāma bhūmiṃ jvalitā maholkā; bhraṣṭāmbarād gām iva saṃpatantī
37	āścaryabhūtaṃ sumahat tvadīyā; dṛṣṭvaiva tad bhārata saṃprahṛṣṭāḥ sarve vineduḥ sahitāḥ samantāt; pupūjire tava putraṃ sasainyāḥ