 | Book 6 Chapter 20
|
| 1 | dhṛtarāṣṭra uvāca
|
| 1 | sūryodaye saṃjaya ke nu pūrvaṃ; yuyutsavo hṛṣyamāṇā ivāsan
māmakā vā bhīṣmanetrāḥ samīke; pāṇḍavā vā bhīmanetrās tadānīm
|
| 2 | keṣāṃ jaghanyau somasūryau savāyū; keṣāṃ senāṃ śvāpadā vyābhaṣanta
keṣāṃ yūnāṃ mukhavarṇāḥ prasannāḥ; sarvaṃ hy etad brūhi tattvaṃ yathāvat
|
| 3 | saṃjaya uvāca
|
| 3 | ubhe sene tulyam ivopayāte; ubhe vyūhe hṛṣṭarūpe narendra
ubhe citre vanarājiprakāśe; tathaivobhe nāgarathāśvapūrṇe
|
| 4 | ubhe sene bṛhatī bhīmarūpe; tathaivobhe bhārata durviṣahye
tathaivobhe svargajayāya sṛṣṭe; tathā hy ubhe satpuruṣāryagupte
|
| 5 |
paścānmukhāḥ kuravo dhārtarāṣṭrāḥ; sthitāḥ pārthāḥ prāṅmukhā yotsyamānāḥ
daityendraseneva ca kauravāṇāṃ; devendraseneva ca pāṇḍavānām
|
| 6 |
śukro vāyuḥ pṛṣṭhataḥ pāṇḍavānāṃ; dhārtarāṣṭrāñ śvāpadā vyābhaṣanta
gajendrāṇāṃ madagandhāṃś ca tīvrān; na sehire tava putrasya nāgāḥ
|
| 7 | duryodhano hastinaṃ padmavarṇaṃ; suvarṇakakṣyaṃ jātibalaṃ prabhinnam
samāsthito madhyagataḥ kurūṇāṃ; saṃstūyamāno bandibhir māgadhaiś ca
|
| 8 | candraprabhaṃ śvetam asyātapatraṃ; sauvarṇī srag bhrājate cottamāṅge
taṃ sarvataḥ śakuniḥ pārvatīyaiḥ; sārdhaṃ gāndhāraiḥ pāti gāndhārarājaḥ
|
| 9 | bhīṣmo 'grataḥ sarvasainyasya vṛddhaḥ; śvetacchatraḥ śvetadhanuḥ saśaṅkhaḥ
śvetoṣṇīṣaḥ pāṇḍureṇa dhvajena; śvetair aśvaiḥ śvetaśailaprakāśaḥ
|
| 10 | tasya sainyaṃ dhārtarāṣṭrāś ca sarve; bāhlīkānām ekadeśaḥ śalaś ca
ye cāmbaṣṭhāḥ kṣatriyā ye ca sindhau; tathā sauvīrāḥ pañcanadāś ca śūrāḥ
|
| 11 | śoṇair hayai rukmaratho mahātmā; droṇo mahābāhur adīnasattvaḥ
āste guruḥ prayaśāḥ sarvarājñāṃ; paścāc camūm indra ivābhirakṣan
|
| 12 | vārddhakṣatriḥ sarvasainyasya madhye; bhūriśravāḥ purumitro jayaś ca
śālvā matsyāḥ kekayāś cāpi sarve; gajānīkair bhrātaro yotsyamānāḥ
|
| 13 | śāradvataś cottaradhūr mahātmā; maheṣvāso gautamaś citrayodhī
śakaiḥ kirātair yavanaiḥ pahlavaiś ca; sārdhaṃ camūm uttarato 'bhipāti
|
| 14 | mahārathair andhakavṛṣṇibhojaiḥ; saurāṣṭrakair nairṛtair āttaśastraiḥ
bṛhadbalaḥ kṛtavarmābhigupto; balaṃ tvadīyaṃ dakṣiṇato 'bhipāti
|
| 15 | saṃśaptakānām ayutaṃ rathānāṃ; mṛtyur jayo vārjunasyeti sṛṣṭāḥ
yenārjunas tena rājan kṛtāstrāḥ; prayātā vai te trigartāś ca śūrāḥ
|
| 16 | sāgraṃ śatasahasraṃ tu nāgānāṃ tava bhārata
nāge nāge rathaśataṃ śataṃ cāśvā rathe rathe
|
| 17 | aśve 'śve daśa dhānuṣkā dhānuṣke daśa carmiṇaḥ
evaṃ vyūḍhāny anīkāni bhīṣmeṇa tava bhārata
|
| 18 | avyūhan mānuṣaṃ vyūhaṃ daivaṃ gāndharvam āsuram
divase divase prāpte bhīṣmaḥ śāṃtanavo 'graṇīḥ
|
| 19 | mahārathaughavipulaḥ samudra iva parvaṇi
bhīṣmeṇa dhārtarāṣṭrāṇāṃ vyūhaḥ pratyaṅmukho yudhi
|
| 20 | anantarūpā dhvajinī tvadīyā; narendra bhīmā na tu pāṇḍavānām
tāṃ tv eva manye bṛhatīṃ duṣpradhṛṣyāṃ; yasyā netārau keśavaś cārjunaś ca
|