Book 6 Chapter 13
1	saṃjaya uvāca
1	uttareṣu tu kauravya dvīpeṣu śrūyate kathā yathāśrutaṃ mahārāja bruvatas tan nibodha me
2	ghṛtatoyaḥ samudro 'tra dadhimaṇḍodako 'paraḥ surodaḥ sāgaraś caiva tathānyo gharmasāgaraḥ
3	paraspareṇa dviguṇāḥ sarve dvīpā narādhipa sarvataś ca mahārāja parvataiḥ parivāritāḥ
4	gauras tu madhyame dvīpe girir mānaḥśilo mahān parvataḥ paścimaḥ kṛṣṇo nārāyaṇanibho nṛpa
5	tatra ratnāni divyāni svayaṃ rakṣati keśavaḥ prajāpatim upāsīnaḥ prajānāṃ vidadhe sukham
6	kuśadvīpe kuśastambo madhye janapadasya ha saṃpūjyate śalmaliś ca dvīpe śālmalike nṛpa
7	krauñcadvīpe mahākrauñco girī ratnacayākaraḥ saṃpūjyate mahārāja cāturvarṇyena nityadā
8	gomandaḥ parvato rājan sumahān sarvadhātumān yatra nityaṃ nivasati śrīmān kamalalocanaḥ mokṣibhiḥ saṃstuto nityaṃ prabhur nārāyaṇo hariḥ
9	kuśadvīpe tu rājendra parvato vidrumaiś citaḥ sudhāmā nāma durdharṣo dvitīyo hemaparvataḥ
10	dyutimān nāma kauravya tṛtīyaḥ kumudo giriḥ caturthaḥ puṣpavān nāma pañcamas tu kuśeśayaḥ
11	ṣaṣṭho harigirir nāma ṣaḍ ete parvatottamāḥ teṣām antaraviṣkambho dviguṇaḥ pravibhāgaśaḥ
12	audbhidaṃ prathamaṃ varṣaṃ dvitīyaṃ veṇumaṇḍalam tṛtīyaṃ vai rathākāraṃ caturthaṃ pālanaṃ smṛtam
13	dhṛtimat pañcamaṃ varṣaṃ ṣaṣṭhaṃ varṣaṃ prabhākaram saptamaṃ kāpilaṃ varṣaṃ saptaite varṣapuñjakāḥ
14	eteṣu devagandharvāḥ prajāś ca jagatīśvara viharanti ramante ca na teṣu mriyate janaḥ
15	na teṣu dasyavaḥ santi mlecchajātyo 'pi vā nṛpa gauraprāyo janaḥ sarvaḥ sukumāraś ca pārthiva
16	avaśiṣṭeṣu varṣeṣu vakṣyāmi manujeśvara yathāśrutaṃ mahārāja tad avyagramanāḥ śṛṇu
17	krauñcadvīpe mahārāja krauñco nāma mahāgiriḥ krauñcāt paro vāmanako vāmanād andhakārakaḥ
18	andhakārāt paro rājan mainākaḥ parvatottamaḥ mainākāt parato rājan govindo girir uttamaḥ
19	govindāt tu paro rājan nibiḍo nāma parvataḥ paras tu dviguṇas teṣāṃ viṣkambho vaṃśavardhana
20	deśāṃs tatra pravakṣyāmi tan me nigadataḥ śṛṇu krauñcasya kuśalo deśo vāmanasya manonugaḥ
21	manonugāt paraś coṣṇo deśaḥ kurukulodvaha uṣṇāt paraḥ prāvarakaḥ prāvarād andhakārakaḥ
22	andhakārakadeśāt tu munideśaḥ paraḥ smṛtaḥ munideśāt paraś caiva procyate dundubhisvanaḥ
23	siddhacāraṇasaṃkīrṇo gauraprāyo janādhipa ete deśā mahārāja devagandharvasevitāḥ
24	puṣkare puṣkaro nāma parvato maṇiratnamān tatra nityaṃ nivasati svayaṃ devaḥ prajāpatiḥ
25	taṃ paryupāsate nityaṃ devāḥ sarve maharṣibhiḥ vāgbhir manonukūlābhiḥ pūjayanto janādhipa
26	jambūdvīpāt pravartante ratnāni vividhāny uta dvīpeṣu teṣu sarveṣu prajānāṃ kurunandana
27	viprāṇāṃ brahmacaryeṇa satyena ca damena ca ārogyāyuḥpramāṇābhyāṃ dviguṇaṃ dviguṇaṃ tataḥ
28	eko janapado rājan dvīpeṣv eteṣu bhārata uktā janapadā yeṣu dharmaś caikaḥ pradṛśyate
29	īśvaro daṇḍam udyamya svayam eva prajāpatiḥ dvīpān etān mahārāja rakṣaṃs tiṣṭhati nityadā
30	sa rājā sa śivo rājan sa pitā sa pitāmahaḥ gopāyati naraśreṣṭha prajāḥ sajaḍapaṇḍitāḥ
31	bhojanaṃ cātra kauravya prajāḥ svayam upasthitam siddham eva mahārāja bhuñjate tatra nityadā
32	tataḥ paraṃ samā nāma dṛśyate lokasaṃsthitiḥ caturaśrā mahārāja trayas triṃśat tu maṇḍalam
33	tatra tiṣṭhanti kauravya catvāro lokasaṃmatāḥ diggajā bharataśreṣṭha vāmanairāvatādayaḥ supratīkas tathā rājan prabhinnakaraṭāmukhaḥ
34	tasyāhaṃ parimāṇaṃ tu na saṃkhyātum ihotsahe asaṃkhyātaḥ sa nityaṃ hi tiryag ūrdhvam adhas tathā
35	tatra vai vāyavo vānti digbhyaḥ sarvābhya eva ca asaṃbādhā mahārāja tān nigṛhṇanti te gajāḥ
36	puṣkaraiḥ padmasaṃkāśair varṣmavadbhir mahāprabhaiḥ te śanaiḥ punar evāśu vāyūn muñcanti nityaśaḥ
37	śvasadbhir mucyamānās tu diggajair iha mārutāḥ āgacchanti mahārāja tatas tiṣṭhanti vai prajāḥ
38	dhṛtarāṣṭra uvāca
38	paro vai vistaro 'tyarthaṃ tvayā saṃjaya kīrtitaḥ darśitaṃ dvīpasaṃsthānam uttaraṃ brūhi saṃjaya
39	saṃjaya uvāca
39	uktā dvīpā mahārāja grahān me śṛṇu tattvataḥ svarbhānuḥ kauravaśreṣṭha yāvad eṣa prabhāvataḥ
40	parimaṇḍalo mahārāja svarbhānuḥ śrūyate grahaḥ yojanānāṃ sahasrāṇi viṣkambho dvādaśāsya vai
41	pariṇāhena ṣaṭtriṃśad vipulatvena cānagha ṣaṣṭim āhuḥ śatāny asya budhāḥ paurāṇikās tathā
42	candramās tu sahasrāṇi rājann ekādaśa smṛtaḥ viṣkambheṇa kuruśreṣṭha trayastriṃśat tu maṇḍalam ekonaṣaṣṭir vaipulyāc chītaraśmer mahātmanaḥ
43	sūryas tv aṣṭau sahasrāṇi dve cānye kurunandana viṣkambheṇa tato rājan maṇḍalaṃ triṃśataṃ samam
44	aṣṭapañcāśataṃ rājan vipulatvena cānagha śrūyate paramodāraḥ pataṃgo 'sau vibhāvasuḥ etat pramāṇam arkasya nirdiṣṭam iha bhārata
45	sa rāhuś chādayaty etau yathākālaṃ mahattayā candrādityau mahārāja saṃkṣepo 'yam udāhṛtaḥ
46	ity etat te mahārāja pṛcchataḥ śāstracakṣuṣā sarvam uktaṃ yathātattvaṃ tasmāc chamam avāpnuhi
47	yathādṛṣṭaṃ mayā proktaṃ saniryāṇam idaṃ jagat tasmād āśvasa kauravya putraṃ duryodhanaṃ prati
48	śrutvedaṃ bharataśreṣṭha bhūmiparva manonugam śrīmān bhavati rājanyaḥ siddhārthaḥ sādhusaṃmataḥ āyur balaṃ ca vīryaṃ ca tasya tejaś ca vardhate
49	yaḥ śṛṇoti mahīpāla parvaṇīdaṃ yatavrataḥ prīyante pitaras tasya tathaiva ca pitāmahāḥ
50	idaṃ tu bhārataṃ varṣaṃ yatra vartāmahe vayam pūrvaṃ pravartate puṇyaṃ tat sarvaṃ śrutavān asi