Book 5 Chapter 165
1	bhīṣma uvāca
1	acalo vṛṣakaś caiva bhrātarau sahitāv ubhau rathau tava durādharṣau śatrūn vidhvaṃsayiṣyataḥ
2	balavantau naravyāghrau dṛḍhakrodhau prahāriṇau gāndhāramukhyau taruṇau darśanīyau mahābalau
3	sakhā te dayito nityaṃ ya eṣa raṇakarkaśaḥ protsāhayati rājaṃs tvāṃ vigrahe pāṇḍavaiḥ saha
4	paruṣaḥ katthano nīcaḥ karṇo vaikartanas tava mantrī netā ca bandhuś ca mānī cātyantam ucchritaḥ
5	eṣa naiva rathaḥ pūrṇo nāpy evātiratho nṛpa viyuktaḥ kavacenaiṣa sahajena vicetanaḥ kuṇḍalābhyāṃ ca divyābhyāṃ viyuktaḥ satataṃ ghṛṇī
6	abhiśāpāc ca rāmasya brāhmaṇasya ca bhāṣaṇāt karaṇānāṃ viyogāc ca tena me 'rdharatho mataḥ naiṣa phalgunam āsādya punar jīvan vimokṣyate
7	saṃjaya uvāca
7	tato 'bravīn mahābāhur droṇaḥ śastrabhṛtāṃ varaḥ evam etad yathāttha tvaṃ na mithyāstīti kiṃ cana
8	raṇe raṇe 'timānī ca vimukhaś caiva dṛśyate ghṛṇī karṇaḥ pramādī ca tena me 'rdharatho mataḥ
9	etac chrutvā tu rādheyaḥ krodhād utphullalocanaḥ uvāca bhīṣmaṃ rājendra tudan vāgbhiḥ pratodavat
10	pitāmaha yatheṣṭaṃ māṃ vākśarair upakṛntasi anāgasaṃ sadā dveṣād evam eva pade pade marṣayāmi ca tat sarvaṃ duryodhanakṛtena vai
11	tvaṃ tu māṃ manyase 'śaktaṃ yathā kāpuruṣaṃ tathā bhavān ardharatho mahyaṃ mato nāsty atra saṃśayaḥ
12	sarvasya jagataś caiva gāṅgeya na mṛṣā vade kurūṇām ahito nityaṃ na ca rājāvabudhyate
13	ko hi nāma samāneṣu rājasūdāttakarmasu tejovadham imaṃ kuryād vibhedayiṣur āhave yathā tvaṃ guṇanirdeśād aparādhaṃ cikīrṣasi
14	na hāyanair na palitair na vittair na ca bandhubhiḥ mahārathatvaṃ saṃkhyātuṃ śakyaṃ kṣatrasya kaurava
15	balajyeṣṭhaṃ smṛtaṃ kṣatraṃ mantrajyeṣṭhā dvijātayaḥ dhanajyeṣṭhāḥ smṛtā vaiśyāḥ śūdrās tu vayasādhikāḥ
16	yathecchakaṃ svayaṃgrāhād rathān atirathāṃs tathā kāmadveṣasamāyukto mohāt prakurute bhavān
17	duryodhana mahābāho sādhu samyag avekṣyatām tyajyatāṃ duṣṭabhāvo 'yaṃ bhīṣmaḥ kilbiṣakṛt tava
18	bhinnā hi senā nṛpate duḥsaṃdheyā bhavaty uta maulāpi puruṣavyāghra kim u nānā samutthitā
19	eṣāṃ dvaidhaṃ samutpannaṃ yodhānāṃ yudhi bhārata tejovadho naḥ kriyate pratyakṣeṇa viśeṣataḥ
20	rathānāṃ kva ca vijñānaṃ kva ca bhīṣmo 'lpacetanaḥ aham āvārayiṣyāmi pāṇḍavānām anīkinīm
21	āsādya mām amogheṣuṃ gamiṣyanti diśo daśa pāṇḍavāḥ sahapañcālāḥ śārdūlaṃ vṛṣabhā iva
22	kva ca yuddhavimardo vā mantrāḥ suvyāhṛtāni vā kva ca bhīṣmo gatavayā mandātmā kālamohitaḥ
23	spardhate hi sadā nityaṃ sarveṇa jagatā saha na cānyaṃ puruṣaṃ kaṃ cin manyate moghadarśanaḥ
24	śrotavyaṃ khalu vṛddhānām iti śāstranidarśanam na tv evāpy ativṛddhānāṃ punar bālā hi te matāḥ
25	aham eko haniṣyāmi pāṇḍavān nātra saṃśayaḥ suyuddhe rājaśārdūla yaśo bhīṣmaṃ gamiṣyati
26	kṛtaḥ senāpatis tv eṣa tvayā bhīṣmo narādhipa senāpatiṃ guṇo gantā na tu yodhān kathaṃ cana
27	nāhaṃ jīvati gāṅgeye yotsye rājan kathaṃ cana hate tu bhīṣme yodhāsmi sarvair eva mahārathaiḥ