Book 5 Chapter 145
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	āgamya hāstinapurād upaplavyam ariṃdamaḥ pāṇḍavānāṃ yathāvṛttaṃ keśavaḥ sarvam uktavān
2	saṃbhāṣya suciraṃ kālaṃ mantrayitvā punaḥ punaḥ svam evāvasathaṃ śaurir viśrāmārthaṃ jagāma ha
3	visṛjya sarvān nṛpatīn virāṭapramukhāṃs tadā pāṇḍavā bhrātaraḥ pañca bhānāv astaṃgate sati
4	saṃdhyām upāsya dhyāyantas tam eva gatamānasāḥ ānāyya kṛṣṇaṃ dāśārhaṃ punar mantram amantrayan
5	yudhiṣṭhira uvāca
5	tvayā nāgapuraṃ gatvā sabhāyāṃ dhṛtarāṣṭrajaḥ kim uktaḥ puṇḍarīkākṣa tan naḥ śaṃsitum arhasi
6	vāsudeva uvāca
6	mayā nāgapuraṃ gatvā sabhāyāṃ dhṛtarāṣṭrajaḥ tathyaṃ pathyaṃ hitaṃ cokto na ca gṛhṇāti durmatiḥ
7	yudhiṣṭhira uvāca
7	tasminn utpatham āpanne kuruvṛddhaḥ pitāmahaḥ kim uktavān hṛṣīkeśa duryodhanam amarṣaṇam ācāryo vā mahābāho bhāradvājaḥ kim abravīt
8	pitā yavīyān asmākaṃ kṣattā dharmabhṛtāṃ varaḥ putraśokābhisaṃtaptaḥ kim āha dhṛtarāṣṭrajam
9	kiṃ ca sarve nṛpatayaḥ sabhāyāṃ ye samāsate uktavanto yathātattvaṃ tad brūhi tvaṃ janārdana
10	uktavān hi bhavān sarvaṃ vacanaṃ kurumukhyayoḥ kāmalobhābhibhūtasya mandasya prājñamāninaḥ
11	apriyaṃ hṛdaye mahyaṃ tan na tiṣṭhati keśava teṣāṃ vākyāni govinda śrotum icchāmy ahaṃ vibho
12	yathā ca nābhipadyeta kālas tāta tathā kuru bhavān hi no gatiḥ kṛṣṇa bhavān nātho bhavān guruḥ
13	vāsudeva uvāca
13	śṛṇu rājan yathā vākyam ukto rājā suyodhanaḥ madhye kurūṇāṃ rājendra sabhāyāṃ tan nibodha me
14	mayā vai śrāvite vākye jahāsa dhṛtarāṣṭrajaḥ atha bhīṣmaḥ susaṃkruddha idaṃ vacanam abravīt
15	duryodhana nibodhedaṃ kulārthe yad bravīmi te tac chrutvā rājaśārdūla svakulasya hitaṃ kuru
16	mama tāta pitā rājañ śaṃtanur lokaviśrutaḥ tasyāham eka evāsaṃ putraḥ putravatāṃ varaḥ
17	tasya buddhiḥ samutpannā dvitīyaḥ syāt kathaṃ sutaḥ ekaputram aputraṃ vai pravadanti manīṣiṇaḥ
18	na cocchedaṃ kulaṃ yāyād vistīryeta kathaṃ yaśaḥ tasyāham īpsitaṃ buddhvā kālīṃ mātaram āvaham
19	pratijñāṃ duṣkarāṃ kṛtvā pitur arthe kulasya ca arājā cordhvaretāś ca yathā suviditaṃ tava pratīto nivasāmy eṣa pratijñām anupālayan
20	tasyāṃ jajñe mahābāhuḥ śrīmān kurukulodvahaḥ vicitravīryo dharmātmā kanīyān mama pārthivaḥ
21	svaryāte 'haṃ pitari taṃ svarājye saṃnyaveśayam vicitravīryaṃ rājānaṃ bhṛtyo bhūtvā hy adhaścaraḥ
22	tasyāhaṃ sadṛśān dārān rājendra samudāvaham jitvā pārthivasaṃghātam api te bahuśaḥ śrutam
23	tato rāmeṇa samare dvandvayuddham upāgamam sa hi rāmabhayād ebhir nāgarair vipravāsitaḥ dāreṣv atiprasaktaś ca yakṣmāṇaṃ samapadyata
24	yadā tv arājake rāṣṭre na vavarṣa sureśvaraḥ tadābhyadhāvan mām eva prajāḥ kṣudbhayapīḍitāḥ
25	prajā ūcuḥ
25	upakṣīṇāḥ prajāḥ sarvā rājā bhava bhavāya naḥ ītayo nuda bhadraṃ te śaṃtanoḥ kulavardhana
26	pīḍyante te prajāḥ sarvā vyādhibhir bhṛśadāruṇaiḥ alpāvaśiṣṭā gāṅgeya tāḥ paritrātum arhasi
27	vyādhīn praṇudya vīra tvaṃ prajā dharmeṇa pālaya tvayi jīvati mā rāṣṭraṃ vināśam upagacchatu
28	bhīṣma uvāca
28	prajānāṃ krośatīnāṃ vai naivākṣubhyata me manaḥ pratijñāṃ rakṣamāṇasya sadvṛttaṃ smaratas tathā
29	tataḥ paurā mahārāja mātā kālī ca me śubhā bhṛtyāḥ purohitācāryā brāhmaṇāś ca bahuśrutāḥ mām ūcur bhṛśasaṃtaptā bhava rājeti saṃtatam
30	pratīparakṣitaṃ rāṣṭraṃ tvāṃ prāpya vinaśiṣyati sa tvam asmaddhitārthaṃ vai rājā bhava mahāmate
31	ity uktaḥ prāñjalir bhūtvā duḥkhito bhṛśam āturaḥ tebhyo nyavedayaṃ putra pratijñāṃ pitṛgauravāt ūrdhvaretā hy arājā ca kulasyārthe punaḥ punaḥ
32	tato 'haṃ prāñjalir bhūtvā mātaraṃ saṃprasādayam nāmba śaṃtanunā jātaḥ kauravaṃ vaṃśam udvahan pratijñāṃ vitathāṃ kuryām iti rājan punaḥ punaḥ
33	viśeṣatas tvadarthaṃ ca dhuri mā māṃ niyojaya ahaṃ preṣyaś ca dāsaś ca tavāmba sutavatsale
34	evaṃ tām anunīyāhaṃ mātaraṃ janam eva ca ayācaṃ bhrātṛdāreṣu tadā vyāsaṃ mahāmunim
35	saha mātrā mahārāja prasādya tam ṛṣiṃ tadā apatyārtham ayācaṃ vai prasādaṃ kṛtavāṃś ca saḥ trīn sa putrān ajanayat tadā bharatasattama
36	andhaḥ karaṇahīneti na vai rājā pitā tava rājā tu pāṇḍur abhavan mahātmā lokaviśrutaḥ
37	sa rājā tasya te putrāḥ pitur dāyādyahāriṇaḥ mā tāta kalahaṃ kārṣī rājyasyārdhaṃ pradīyatām
38	mayi jīvati rājyaṃ kaḥ saṃpraśāset pumān iha māvamaṃsthā vaco mahyaṃ śamam icchāmi vaḥ sadā
39	na viśeṣo 'sti me putra tvayi teṣu ca pārthiva matam etat pitus tubhyaṃ gāndhāryā vidurasya ca
40	śrotavyaṃ yadi vṛddhānāṃ mātiśaṅkīr vaco mama nāśayiṣyasi mā sarvam ātmānaṃ pṛthivīṃ tathā