Book 5 Chapter 9
1	yudhiṣṭhira uvāca
1	katham indreṇa rājendra sabhāryeṇa mahātmanā duḥkhaṃ prāptaṃ paraṃ ghoram etad icchāmi veditum
2	śalya uvāca
2	śṛṇu rājan purā vṛttam itihāsaṃ purātanam sabhāryeṇa yathā prāptaṃ duḥkham indreṇa bhārata
3	tvaṣṭā prajāpatir hy āsīd devaśreṣṭho mahātapāḥ sa putraṃ vai triśirasam indradrohāt kilāsṛjat
4	aindraṃ sa prārthayat sthānaṃ viśvarūpo mahādyutiḥ tais tribhir vadanair ghoraiḥ sūryendujvalanopamaiḥ
5	vedān ekena so 'dhīte surām ekena cāpibat ekena ca diśaḥ sarvāḥ pibann iva nirīkṣate
6	sa tapasvī mṛdur dānto dharme tapasi codyataḥ tapo 'tapyan mahat tīvraṃ suduścaram ariṃdama
7	tasya dṛṣṭvā tapovīryaṃ sattvaṃ cāmitatejasaḥ viṣādam agamac chakra indro 'yaṃ mā bhaved iti
8	kathaṃ sajjeta bhogeṣu na ca tapyen mahat tapaḥ vivardhamānas triśirāḥ sarvaṃ tribhuvanaṃ graset
9	iti saṃcintya bahudhā buddhimān bharatarṣabha ājñāpayat so 'psarasas tvaṣṭṛputrapralobhane
10	yathā sa sajjet triśirāḥ kāmabhogeṣu vai bhṛśam kṣipraṃ kuruta gacchadhvaṃ pralobhayata māciram
11	śṛṅgāraveṣāḥ suśroṇyo bhāvair yuktā manoharaiḥ pralobhayata bhadraṃ vaḥ śamayadhvaṃ bhayaṃ mama
12	asvasthaṃ hy ātmanātmānaṃ lakṣayāmi varāṅganāḥ bhayam etan mahāghoraṃ kṣipraṃ nāśayatābalāḥ
13	apsarasa ūcuḥ
13	tathā yatnaṃ kariṣyāmaḥ śakra tasya pralobhane yathā nāvāpsyasi bhayaṃ tasmād balaniṣūdana
14	nirdahann iva cakṣurbhyāṃ yo 'sāv āste taponidhiḥ taṃ pralobhayituṃ deva gacchāmaḥ sahitā vayam yatiṣyāmo vaśe kartuṃ vyapanetuṃ ca te bhayam
15	śalya uvāca
15	indreṇa tās tv anujñātā jagmus triśiraso 'ntikam tatra tā vividhair bhāvair lobhayantyo varāṅganāḥ nṛtyaṃ saṃdarśayantyaś ca tathaivāṅgeṣu sauṣṭhavam
16	viceruḥ saṃpraharṣaṃ ca nābhyagacchan mahātapāḥ indriyāṇi vaśe kṛtvā pūrṇasāgarasaṃnibhaḥ
17	tās tu yatnaṃ paraṃ kṛtvā punaḥ śakram upasthitāḥ kṛtāñjalipuṭāḥ sarvā devarājam athābruvan
18	na sa śakyaḥ sudurdharṣo dhairyāc cālayituṃ prabho yat te kāryaṃ mahābhāga kriyatāṃ tadanantaram
19	saṃpūjyāpsarasaḥ śakro visṛjya ca mahāmatiḥ cintayām āsa tasyaiva vadhopāyaṃ mahātmanaḥ
20	sa tūṣṇīṃ cintayan vīro devarājaḥ pratāpavān viniścitamatir dhīmān vadhe triśiraso 'bhavat
21	vajram asya kṣipāmy adya sa kṣipraṃ na bhaviṣyati śatruḥ pravṛddho nopekṣyo durbalo 'pi balīyasā
22	śāstrabuddhyā viniścitya kṛtvā buddhiṃ vadhe dṛḍhām atha vaiśvānaranibhaṃ ghorarūpaṃ bhayāvaham mumoca vajraṃ saṃkruddhaḥ śakras triśirasaṃ prati
23	sa papāta hatas tena vajreṇa dṛḍham āhataḥ parvatasyeva śikharaṃ praṇunnaṃ medinītale
24	taṃ tu vajrahataṃ dṛṣṭvā śayānam acalopamam na śarma lebhe devendro dīpitas tasya tejasā hato 'pi dīptatejāḥ sa jīvann iva ca dṛśyate
25	abhitas tatra takṣāṇaṃ ghaṭamānaṃ śacīpatiḥ apaśyad abravīc cainaṃ satvaraṃ pākaśāsanaḥ kṣipraṃ chindhi śirāṃsy asya kuruṣva vacanaṃ mama
26	takṣovāca
26	mahāskandho bhṛśaṃ hy eṣa paraśur na tariṣyati kartuṃ cāhaṃ na śakṣyāmi karma sadbhir vigarhitam
27	indra uvāca
27	mā bhais tvaṃ kṣipram etad vai kuruṣva vacanaṃ mama matprasādād dhi te śastraṃ vajrakalpaṃ bhaviṣyati
28	takṣovāca
28	kaṃ bhavantam ahaṃ vidyāṃ ghorakarmāṇam adya vai etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ tattvena kathayasva me
29	indra uvāca
29	aham indro devarājas takṣan viditam astu te kuruṣvaitad yathoktaṃ me takṣan mā tvaṃ vicāraya
30	takṣovāca
30	krūreṇa nāpatrapase kathaṃ śakreha karmaṇā ṛṣiputram imaṃ hatvā brahmahatyābhayaṃ na te
31	indra uvāca
31	paścād dharmaṃ cariṣyāmi pāvanārthaṃ suduścaram śatrur eṣa mahāvīryo vajreṇa nihato mayā
32	adyāpi cāham udvignas takṣann asmād bibhemi vai kṣipraṃ chindhi śirāṃsi tvaṃ kariṣye 'nugrahaṃ tava
33	śiraḥ paśos te dāsyanti bhāgaṃ yajñeṣu mānavāḥ eṣa te 'nugrahas takṣan kṣipraṃ kuru mama priyam
34	śalya uvāca
34	etac chrutvā tu takṣā sa mahendravacanaṃ tadā śirāṃsy atha triśirasaḥ kuṭhāreṇācchinat tadā
35	nikṛtteṣu tatas teṣu niṣkrāmaṃs triśirās tv atha kapiñjalās tittirāś ca kalaviṅkāś ca sarvaśaḥ
36	yena vedān adhīte sma pibate somam eva ca tasmād vaktrān viniṣpetuḥ kṣipraṃ tasya kapiñjalāḥ
37	yena sarvā diśo rājan pibann iva nirīkṣate tasmād vaktrād viniṣpetus tittirās tasya pāṇḍava
38	yat surāpaṃ tu tasyāsīd vaktraṃ triśirasas tadā kalaviṅkā viniṣpetus tenāsya bharatarṣabha
39	tatas teṣu nikṛtteṣu vijvaro maghavān abhūt jagāma tridivaṃ hṛṣṭas takṣāpi svagṛhān yayau
40	tvaṣṭā prajāpatiḥ śrutvā śakreṇātha hataṃ sutam krodhasaṃraktanayana idaṃ vacanam abravīt
41	tapyamānaṃ tapo nityaṃ kṣāntaṃ dāntaṃ jitendriyam anāparādhinaṃ yasmāt putraṃ hiṃsitavān mama
42	tasmāc chakravadhārthāya vṛtram utpādayāmy aham lokāḥ paśyantu me vīryaṃ tapasaś ca balaṃ mahat sa ca paśyatu devendro durātmā pāpacetanaḥ
43	upaspṛśya tataḥ kruddhas tapasvī sumahāyaśāḥ agniṃ hutvā samutpādya ghoraṃ vṛtram uvāca ha indraśatro vivardhasva prabhāvāt tapaso mama
44	so 'vardhata divaṃ stabdhvā sūryavaiśvānaropamaḥ kiṃ karomīti covāca kālasūrya ivoditaḥ śakraṃ jahīti cāpy ukto jagāma tridivaṃ tataḥ
45	tato yuddhaṃ samabhavad vṛtravāsavayos tadā saṃkruddhayor mahāghoraṃ prasaktaṃ kurusattama
46	tato jagrāha devendraṃ vṛtro vīraḥ śatakratum apāvṛtya sa jagrāsa vṛtraḥ krodhasamanvitaḥ
47	graste vṛtreṇa śakre tu saṃbhrāntās tridaśās tadā asṛjaṃs te mahāsattvā jṛmbhikāṃ vṛtranāśinīm
48	vijṛmbhamāṇasya tato vṛtrasyāsyād apāvṛtāt svāny aṅgāny abhisaṃkṣipya niṣkrānto balasūdanaḥ tataḥ prabhṛti lokeṣu jṛmbhikā prāṇisaṃśritā
49	jahṛṣuś ca surāḥ sarve dṛṣṭvā śakraṃ viniḥsṛtam tataḥ pravavṛte yuddhaṃ vṛtravāsavayoḥ punaḥ saṃrabdhayos tadā ghoraṃ suciraṃ bharatarṣabha
50	yadā vyavardhata raṇe vṛtro balasamanvitaḥ tvaṣṭus tapobalād vidvāṃs tadā śakro nyavartata
51	nivṛtte tu tadā devā viṣādam agaman param sametya śakreṇa ca te tvaṣṭus tejovimohitāḥ amantrayanta te sarve munibhiḥ saha bhārata
52	kiṃ kāryam iti te rājan vicintya bhayamohitāḥ jagmuḥ sarve mahātmānaṃ manobhir viṣṇum avyayam upaviṣṭā mandarāgre sarve vṛtravadhepsavaḥ