 | Book 4 Chapter 66
|
| 1 | virāṭa uvāca
|
| 1 | yady eṣa rājā kauravyaḥ kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ
katamo 'syārjuno bhrātā bhīmaś ca katamo balī
|
| 2 | nakulaḥ sahadevo vā draupadī vā yaśasvinī
yadā dyūte jitāḥ pārthā na prājñāyanta te kva cit
|
| 3 | arjuna uvāca
|
| 3 | ya eṣa ballavo brūte sūdas tava narādhipa
eṣa bhīmo mahābāhur bhīmavegaparākramaḥ
|
| 4 | eṣa krodhavaśān hatvā parvate gandhamādane
saugandhikāni divyāni kṛṣṇārthe samupāharat
|
| 5 | gandharva eṣa vai hantā kīcakānāṃ durātmanām
vyāghrān ṛkṣān varāhāṃś ca hatavān strīpure tava
|
| 6 | yaś cāsīd aśvabandhas te nakulo 'yaṃ paraṃtapaḥ
gosaṃkhyaḥ sahadevaś ca mādrīputrau mahārathau
|
| 7 | śṛṅgāraveṣābharaṇau rūpavantau yaśasvinau
nānārathasahasrāṇāṃ samarthau puruṣarṣabhau
|
| 8 | eṣā padmapalāśākṣī sumadhyā cāruhāsinī
sairandhrī draupadī rājan yatkṛte kīcakā hatāḥ
|
| 9 | arjuno 'haṃ mahārāja vyaktaṃ te śrotram āgataḥ
bhīmād avarajaḥ pārtho yamābhyāṃ cāpi pūrvajaḥ
|
| 10 | uṣitāḥ sma mahārāja sukhaṃ tava niveśane
ajñātavāsam uṣitā garbhavāsa iva prajāḥ
|
| 11 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 11 | yadārjunena te vīrāḥ kathitāḥ pañca pāṇḍavāḥ
tadārjunasya vairāṭiḥ kathayām āsa vikramam
|
| 12 | ayaṃ sa dviṣatāṃ madhye mṛgāṇām iva kesarī
acarad rathavṛndeṣu nighnaṃs teṣāṃ varān varān
|
| 13 | anena viddho mātaṅgo mahān ekeṣuṇā hataḥ
hiraṇyakakṣyaḥ saṃgrāme dantābhyām agaman mahīm
|
| 14 | anena vijitā gāvo jitāś ca kuravo yudhi
asya śaṅkhapraṇādena karṇau me badhirīkṛtau
|
| 15 | tasya tad vacanaṃ śrutvā matsyarājaḥ pratāpavān
uttaraṃ pratyuvācedam abhipanno yudhiṣṭhire
|
| 16 | prasādanaṃ pāṇḍavasya prāptakālaṃ hi rocaye
uttarāṃ ca prayacchāmi pārthāya yadi te matam
|
| 17 | uttara uvāca
|
| 17 | arcyāḥ pūjyāś ca mānyāś ca prāptakālaṃ ca me matam
pūjyantāṃ pūjanārhāś ca mahābhāgāś ca pāṇḍavāḥ
|
| 18 | virāṭa uvāca
|
| 18 | ahaṃ khalv api saṃgrāme śatrūṇāṃ vaśam āgataḥ
mokṣito bhīmasenena gāvaś ca vijitās tathā
|
| 19 | eteṣāṃ bāhuvīryeṇa yad asmākaṃ jayo mṛdhe
vayaṃ sarve sahāmātyāḥ kuntīputraṃ yudhiṣṭhiram
prasādayāmo bhadraṃ te sānujaṃ pāṇḍavarṣabham
|
| 20 | yad asmābhir ajānadbhiḥ kiṃ cid ukto narādhipaḥ
kṣantum arhati tat sarvaṃ dharmātmā hy eṣa pāṇḍavaḥ
|
| 21 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 21 | tato virāṭaḥ paramābhituṣṭaḥ; sametya rājñā samayaṃ cakāra
rājyaṃ ca sarvaṃ visasarja tasmai; sadaṇḍakośaṃ sapuraṃ mahātmā
|
| 22 | pāṇḍavāṃś ca tataḥ sarvān matsyarājaḥ pratāpavān
dhanaṃjayaṃ puraskṛtya diṣṭyā diṣṭyeti cābravīt
|
| 23 | samupāghrāya mūrdhānaṃ saṃśliṣya ca punaḥ punaḥ
yudhiṣṭhiraṃ ca bhīmaṃ ca mādrīputrau ca pāṇḍavau
|
| 24 | nātṛpyad darśane teṣāṃ virāṭo vāhinīpatiḥ
saṃprīyamāṇo rājānaṃ yudhiṣṭhiram athābravīt
|
| 25 | diṣṭyā bhavantaḥ saṃprāptāḥ sarve kuśalino vanāt
diṣṭyā ca pāritaṃ kṛcchram ajñātaṃ vai durātmabhiḥ
|
| 26 | idaṃ ca rājyaṃ naḥ pārthā yac cānyad vasu kiṃ cana
pratigṛhṇantu tat sarvaṃ kaunteyā aviśaṅkayā
|
| 27 | uttarāṃ pratigṛhṇātu savyasācī dhanaṃjayaḥ
ayaṃ hy aupayiko bhartā tasyāḥ puruṣasattamaḥ
|
| 28 | evam ukto dharmarājaḥ pārtham aikṣad dhanaṃjayam
īkṣitaś cārjuno bhrātrā matsyaṃ vacanam abravīt
|
| 29 | pratigṛhṇāmy ahaṃ rājan snuṣāṃ duhitaraṃ tava
yuktaś cāvāṃ hi saṃbandho matsyabhāratasattamau
|