 | Book 3 Chapter 268
|
| 1 | mārkaṇḍeya uvāca
|
| 1 | prabhūtānnodake tasmin bahumūlaphale vane
senāṃ niveśya kākutstho vidhivat paryarakṣata
|
| 2 | rāvaṇaś ca vidhiṃ cakre laṅkāyāṃ śāstranirmitam
prakṛtyaiva durādharṣā dṛḍhaprākāratoraṇā
|
| 3 | agādhatoyāḥ parikhā mīnanakrasamākulāḥ
babhūvuḥ sapta durdharṣāḥ khādiraiḥ śaṅkubhiś citāḥ
|
| 4 | karṇāṭṭayantradurdharṣā babhūvuḥ sahuḍopalāḥ
sāśīviṣaghaṭāyodhāḥ sasarjarasapāṃsavaḥ
|
| 5 | musalālātanārācatomarāsiparaśvadhaiḥ
anvitāś ca śataghnībhiḥ samadhūcchiṣṭamudgarāḥ
|
| 6 | puradvāreṣu sarveṣu gulmāḥ sthāvarajaṅgamāḥ
babhūvuḥ pattibahulāḥ prabhūtagajavājinaḥ
|
| 7 | aṅgadas tv atha laṅkāyā dvāradeśam upāgataḥ
vidito rākṣasendrasya praviveśa gatavyathaḥ
|
| 8 | madhye rākṣasakoṭīnāṃ bahvīnāṃ sumahābalaḥ
śuśubhe meghamālābhir āditya iva saṃvṛtaḥ
|
| 9 | sa samāsādya paulastyam amātyair abhisaṃvṛtam
rāmasaṃdeśam āmantrya vāgmī vaktuṃ pracakrame
|
| 10 | āha tvāṃ rāghavo rājan kosalendro mahāyaśāḥ
prāptakālam idaṃ vākyaṃ tad ādatsva kuruṣva ca
|
| 11 | akṛtātmānam āsādya rājānam anaye ratam
vinaśyanty anayāviṣṭā deśāś ca nagarāṇi ca
|
| 12 | tvayaikenāparāddhaṃ me sītām āharatā balāt
vadhāyānaparāddhānām anyeṣāṃ tad bhaviṣyati
|
| 13 | ye tvayā baladarpābhyām āviṣṭena vanecarāḥ
ṛṣayo hiṃsitāḥ pūrvaṃ devāś cāpy avamānitāḥ
|
| 14 | rājarṣayaś ca nihatā rudantyaś cāhṛtāḥ striyaḥ
tad idaṃ samanuprāptaṃ phalaṃ tasyānayasya te
|
| 15 | hantāsmi tvāṃ sahāmātyaṃ yudhyasva puruṣo bhava
paśya me dhanuṣo vīryaṃ mānuṣasya niśācara
|
| 16 | mucyatāṃ jānakī sītā na me mokṣyasi karhi cit
arākṣasam imaṃ lokaṃ kartāsmi niśitaiḥ śaraiḥ
|
| 17 | iti tasya bruvāṇasya dūtasya paruṣaṃ vacaḥ
śrutvā na mamṛṣe rājā rāvaṇaḥ krodhamūrchitaḥ
|
| 18 | iṅgitajñās tato bhartuś catvāro rajanīcarāḥ
caturṣv aṅgeṣu jagṛhuḥ śārdūlam iva pakṣiṇaḥ
|
| 19 | tāṃs tathāṅgeṣu saṃsaktān aṅgado rajanīcarān
ādāyaiva kham utpatya prāsādatalam āviśat
|
| 20 | vegenotpatatas tasya petus te rajanīcarāḥ
bhuvi saṃbhinnahṛdayāḥ prahāraparipīḍitāḥ
|
| 21 | sa mukto harmyaśikharāt tasmāt punar avāpatat
laṅghayitvā purīṃ laṅkāṃ svabalasya samīpataḥ
|
| 22 | kosalendram athābhyetya sarvam āvedya cāṅgadaḥ
viśaśrāma sa tejasvī rāghaveṇābhinanditaḥ
|
| 23 | tataḥ sarvābhisāreṇa harīṇāṃ vātaraṃhasām
bhedayām āsa laṅkāyāḥ prākāraṃ raghunandanaḥ
|
| 24 | vibhīṣaṇarkṣādhipatī puraskṛtyātha lakṣmaṇaḥ
dakṣiṇaṃ nagaradvāram avāmṛdnād durāsadam
|
| 25 | karabhāruṇagātrāṇāṃ harīṇāṃ yuddhaśālinām
koṭīśatasahasreṇa laṅkām abhyapatat tadā
|
| 26 | utpatadbhiḥ patadbhiś ca nipatadbhiś ca vānaraiḥ
nādṛśyata tadā sūryo rajasā nāśitaprabhaḥ
|
| 27 | śāliprasūnasadṛśaiḥ śirīṣakusumaprabhaiḥ
taruṇādityasadṛśaiḥ śaragauraiś ca vānaraiḥ
|
| 28 | prākāraṃ dadṛśus te tu samantāt kapilīkṛtam
rākṣasā vismitā rājan sastrīvṛddhāḥ samantataḥ
|
| 29 | bibhidus te maṇistambhān karṇāṭṭaśikharāṇi ca
bhagnonmathitavegāni yantrāṇi ca vicikṣipuḥ
|
| 30 | parigṛhya śataghnīś ca sacakrāḥ sahuḍopalāḥ
cikṣipur bhujavegena laṅkāmadhye mahābalāḥ
|
| 31 | prākārasthāś ca ye ke cin niśācaragaṇās tadā
pradudruvus te śataśaḥ kapibhiḥ samabhidrutāḥ
|
| 32 | tatas tu rājavacanād rākṣasāḥ kāmarūpiṇaḥ
niryayur vikṛtākārāḥ sahasraśatasaṃghaśaḥ
|
| 33 | śastravarṣāṇi varṣanto drāvayanto vanaukasaḥ
prākāraṃ śodhayantas te paraṃ vikramam āsthitāḥ
|
| 34 | sa māṣarāśisadṛśair babhūva kṣaṇadācaraiḥ
kṛto nirvānaro bhūyaḥ prākāro bhīmadarśanaiḥ
|
| 35 | petuḥ śūlavibhinnāṅgā bahavo vānararṣabhāḥ
stambhatoraṇabhagnāś ca petus tatra niśācarāḥ
|
| 36 | keśākeśy abhavad yuddhaṃ rakṣasāṃ vānaraiḥ saha
nakhair dantaiś ca vīrāṇāṃ khādatāṃ vai parasparam
|
| 37 | niṣṭananto hy ubhayatas tatra vānararākṣasāḥ
hatā nipatitā bhūmau na muñcanti parasparam
|
| 38 | rāmas tu śarajālāni vavarṣa jalado yathā
tāni laṅkāṃ samāsādya jaghnus tān rajanīcarān
|
| 39 | saumitrir api nārācair dṛḍhadhanvā jitaklamaḥ
ādiśyādiśya durgasthān pātayām āsa rākṣasān
|
| 40 | tataḥ pratyavahāro 'bhūt sainyānāṃ rāghavājñayā
kṛte vimarde laṅkāyāṃ labdhalakṣo jayottaraḥ
|