Book 3 Chapter 197
1	mārkaṇḍeya uvāca
1	kaś cid dvijātipravaro vedādhyāyī tapodhanaḥ tapasvī dharmaśīlaś ca kauśiko nāma bhārata
2	sāṅgopaniṣadān vedān adhīte dvijasattamaḥ sa vṛkṣamūle kasmiṃś cid vedān uccārayan sthitaḥ
3	upariṣṭāc ca vṛkṣasya balākā saṃnyalīyata tayā purīṣam utsṛṣṭaṃ brāhmaṇasya tadopari
4	tām avekṣya tataḥ kruddhaḥ samapadhyāyata dvijaḥ bhṛśaṃ krodhābhibhūtena balākā sā nirīkṣitā
5	apadhyātā ca vipreṇa nyapatad vasudhātale balākāṃ patitāṃ dṛṣṭvā gatasattvām acetanām kāruṇyād abhisaṃtaptaḥ paryaśocata tāṃ dvijaḥ
6	akāryaṃ kṛtavān asmi rāgadveṣabalātkṛtaḥ ity uktvā bahuśo vidvān grāmaṃ bhaikṣāya saṃśritaḥ
7	grāme śucīni pracaran kulāni bharatarṣabha praviṣṭas tat kulaṃ yatra pūrvaṃ caritavāṃs tu saḥ
8	dehīti yācamāno vai tiṣṭhety uktaḥ striyā tataḥ śaucaṃ tu yāvat kurute bhājanasya kuṭumbinī
9	etasminn antare rājan kṣudhāsaṃpīḍito bhṛśam bhartā praviṣṭaḥ sahasā tasyā bharatasattama
10	sā tu dṛṣṭvā patiṃ sādhvī brāhmaṇaṃ vyapahāya tam pādyam ācamanīyaṃ ca dadau bhartre tathāsanam
11	prahvā paryacarac cāpi bhartāram asitekṣaṇā āhāreṇātha bhakṣyaiś ca vākyaiḥ sumadhurais tathā
12	ucchiṣṭaṃ bhuñjate bhartuḥ sā tu nityaṃ yudhiṣṭhira daivataṃ ca patiṃ mene bhartuś cittānusāriṇī
13	na karmaṇā na manasā nātyaśnān nāpi cāpibat taṃ sarvabhāvopagatā patiśuśrūṣaṇe ratā
14	sādhvācārā śucir dakṣā kuṭumbasya hitaiṣiṇī bhartuś cāpi hitaṃ yat tat satataṃ sānuvartate
15	devatātithibhṛtyānāṃ śvaśrūśvaśurayos tathā śuśrūṣaṇaparā nityaṃ satataṃ saṃyatendriyā
16	sā brāhmaṇaṃ tadā dṛṣṭvā saṃsthitaṃ bhaikṣakāṅkṣiṇam kurvatī patiśuśrūṣāṃ sasmārātha śubhekṣaṇā
17	vrīḍitā sābhavat sādhvī tadā bharatasattama bhikṣām ādāya viprāya nirjagāma yaśasvinī
18	brāhmaṇa uvāca
18	kim idaṃ bhavati tvaṃ māṃ tiṣṭhety uktvā varāṅgane uparodhaṃ kṛtavatī na visarjitavaty asi
19	mārkaṇḍeya uvāca
19	brāhmaṇaṃ krodhasaṃtaptaṃ jvalantam iva tejasā dṛṣṭvā sādhvī manuṣyendra sāntvapūrvaṃ vaco 'bravīt
20	kṣantum arhasi me vipra bhartā me daivataṃ mahat sa cāpi kṣudhitaḥ śrāntaḥ prāptaḥ śuśrūṣito mayā
21	brāhmaṇa uvāca
21	brāhmaṇā na garīyāṃso garīyāṃs te patiḥ kṛtaḥ gṛhasthadharme vartantī brāhmaṇān avamanyase
22	indro 'py eṣāṃ praṇamate kiṃ punar mānuṣā bhuvi avalipte na jānīṣe vṛddhānāṃ na śrutaṃ tvayā brāhmaṇā hy agnisadṛśā daheyuḥ pṛthivīm api
23	stry uvāca
23	nāvajānāmy ahaṃ viprān devais tulyān manasvinaḥ aparādham imaṃ vipra kṣantum arhasi me 'nagha
24	jānāmi tejo viprāṇāṃ mahābhāgyaṃ ca dhīmatām apeyaḥ sāgaraḥ krodhāt kṛto hi lavaṇodakaḥ
25	tathaiva dīptatapasāṃ munīnāṃ bhāvitātmanām yeṣāṃ krodhāgnir adyāpi daṇḍake nopaśāmyati
26	brāhmaṇānāṃ paribhavād vātāpiś ca durātmavān agastyam ṛṣim āsādya jīrṇaḥ krūro mahāsuraḥ
27	prabhāvā bahavaś cāpi śrūyante brahmavādinām krodhaḥ suvipulo brahman prasādaś ca mahātmanām
28	asmiṃs tv atikrame brahman kṣantum arhasi me 'nagha patiśuśrūṣayā dharmo yaḥ sa me rocate dvija
29	daivateṣv api sarveṣu bhartā me daivataṃ param aviśeṣeṇa tasyāhaṃ kuryāṃ dharmaṃ dvijottama
30	śuśrūṣāyāḥ phalaṃ paśya patyur brāhmaṇa yādṛśam balākā hi tvayā dagdhā roṣāt tad viditaṃ mama
31	krodhaḥ śatruḥ śarīrastho manuṣyāṇāṃ dvijottama yaḥ krodhamohau tyajati taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
32	yo vaded iha satyāni guruṃ saṃtoṣayeta ca hiṃsitaś ca na hiṃseta taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
33	jitendriyo dharmaparaḥ svādhyāyanirataḥ śuciḥ kāmakrodhau vaśe yasya taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
34	yasya cātmasamo loko dharmajñasya manasvinaḥ sarvadharmeṣu ca ratas taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
35	yo 'dhyāpayed adhīyīta yajed vā yājayīta vā dadyād vāpi yathāśakti taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
36	brahmacārī ca vedānyo adhīyīta dvijottamaḥ svādhyāye cāpramatto vai taṃ devā brāhmaṇaṃ viduḥ
37	yad brāhmaṇānāṃ kuśalaṃ tad eṣāṃ parikīrtayet satyaṃ tathā vyāharatāṃ nānṛte ramate manaḥ
38	dhanaṃ tu brāhmaṇasyāhuḥ svādhyāyaṃ damam ārjavam indriyāṇāṃ nigrahaṃ ca śāśvataṃ dvijasattama satyārjave dharmam āhuḥ paraṃ dharmavido janāḥ
39	durjñeyaḥ śāśvato dharmaḥ sa tu satye pratiṣṭhitaḥ śrutipramāṇo dharmaḥ syād iti vṛddhānuśāsanam
40	bahudhā dṛśyate dharmaḥ sūkṣma eva dvijottama bhavān api ca dharmajñaḥ svādhyāyanirataḥ śuciḥ na tu tattvena bhagavan dharmān vetsīti me matiḥ
41	mātāpitṛbhyāṃ śuśrūṣuḥ satyavādī jitendriyaḥ mithilāyāṃ vasan vyādhaḥ sa te dharmān pravakṣyati tatra gacchasva bhadraṃ te yathākāmaṃ dvijottama
42	atyuktam api me sarvaṃ kṣantum arhasy anindita striyo hy avadhyāḥ sarveṣāṃ ye dharmaviduṣo janāḥ
43	brāhmaṇa uvāca
43	prīto 'smi tava bhadraṃ te gataḥ krodhaś ca śobhane upālambhas tvayā hy ukto mama niḥśreyasaṃ param svasti te 'stu gamiṣyāmi sādhayiṣyāmi śobhane
44	mārkaṇḍeya uvāca
44	tayā visṛṣṭo nirgamya svam eva bhavanaṃ yayau vinindan sa dvijo 'tmānaṃ kauśiko narasattama