Book 3 Chapter 163
1	vaiśaṃpāyana uvāca
1	yathāgataṃ gate śakre bhrātṛbhiḥ saha saṃgataḥ kṛṣṇayā caiva bībhatsur dharmaputram apūjayat
2	abhivādayamānaṃ tu mūrdhny upāghrāya pāṇḍavam harṣagadgadayā vācā prahṛṣṭo 'rjunam abravīt
3	katham arjuna kālo 'yaṃ svarge vyatigatas tava kathaṃ cāstrāṇy avāptāni devarājaś ca toṣitaḥ
4	samyag vā te gṛhītāni kaccid astrāṇi bhārata kaccit surādhipaḥ prīto rudraś cāstrāṇy adāt tava
5	yathā dṛṣṭaś ca te śakro bhagavān vā pinākadhṛk yathā cāstrāṇy avāptāni yathā cārādhitaś ca te
6	yathoktavāṃs tvāṃ bhagavāñ śatakratur ariṃdama kṛtapriyas tvayāsmīti tac ca te kiṃ priyaṃ kṛtam etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ vistareṇa mahādyute
7	yathā tuṣṭo mahādevo devarājaś ca te 'nagha yac cāpi vajrapāṇes te priyaṃ kṛtam ariṃdama etad ākhyāhi me sarvam akhilena dhanaṃjaya
8	arjuna uvāca
8	śṛṇu hanta mahārāja vidhinā yena dṛṣṭavān śatakratum ahaṃ devaṃ bhagavantaṃ ca śaṃkaram
9	vidyām adhītya tāṃ rājaṃs tvayoktām arimardana bhavatā ca samādiṣṭas tapase prasthito vanam
10	bhṛgutuṅgam atho gatvā kāmyakād āsthitas tapaḥ ekarātroṣitaḥ kaṃ cid apaśyaṃ brāhmaṇaṃ pathi
11	sa mām apṛcchat kaunteya kvāsi gantā bravīhi me tasmā avitathaṃ sarvam abruvaṃ kurunandana
12	sa tathyaṃ mama tac chrutvā brāhmaṇo rājasattama apūjayata māṃ rājan prītimāṃś cābhavan mayi
13	tato mām abravīt prītas tapa ātiṣṭha bhārata tapasvī nacireṇa tvaṃ drakṣyase vibudhādhipam
14	tato 'haṃ vacanāt tasya girim āruhya śaiśiram tapo 'tapyaṃ mahārāja māsaṃ mūlaphalāśanaḥ
15	dvitīyaś cāpi me māso jalaṃ bhakṣayato gataḥ nirāhāras tṛtīye 'tha māse pāṇḍavanandana
16	ūrdhvabāhuś caturthaṃ tu māsam asmi sthitas tadā na ca me hīyate prāṇas tad adbhutam ivābhavat
17	caturthe samabhikrānte prathame divase gate varāhasaṃsthitaṃ bhūtaṃ matsamīpam upāgamat
18	nighnan prothena pṛthivīṃ vilikhaṃś caraṇair api saṃmārjañ jaṭhareṇorvīṃ vivartaṃś ca muhur muhuḥ
19	anu tasyāparaṃ bhūtaṃ mahat kairātasaṃsthitam dhanurbāṇāsimat prāptaṃ strīgaṇānugataṃ tadā
20	tato 'haṃ dhanur ādāya tathākṣayyau maheṣudhī atāḍayaṃ śareṇātha tad bhūtaṃ lomaharṣaṇam
21	yugapat tat kirātaś ca vikṛṣya balavad dhanuḥ abhyājaghne dṛḍhataraṃ kampayann iva me manaḥ
22	sa tu mām abravīd rājan mama pūrvaparigrahaḥ mṛgayādharmam utsṛjya kimarthaṃ tāḍitas tvayā
23	eṣa te niśitair bāṇair darpaṃ hanmi sthiro bhava sa varṣmavān mahākāyas tato mām abhyadhāvata
24	tato girim ivātyartham āvṛṇon māṃ mahāśaraiḥ taṃ cāhaṃ śaravarṣeṇa mahatā samavākiram
25	tataḥ śarair dīptamukhaiḥ patritair anumantritaiḥ pratyavidhyam ahaṃ taṃ tu vajrair iva śiloccayam
26	tasya tac chatadhā rūpam abhavac ca sahasradhā tāni cāsya śarīrāṇi śarair aham atāḍayam
27	punas tāni śarīrāṇi ekībhūtāni bhārata adṛśyanta mahārāja tāny ahaṃ vyadhamaṃ punaḥ
28	aṇur bṛhacchirā bhūtvā bṛhac cāṇuśirāḥ punaḥ ekībhūtas tadā rājan so 'bhyavartata māṃ yudhi
29	yadābhibhavituṃ bāṇair naiva śaknomi taṃ raṇe tato 'ham astram ātiṣṭhaṃ vāyavyaṃ bharatarṣabha
30	na cainam aśakaṃ hantuṃ tad adbhutam ivābhavat tasmin pratihate cāstre vismayo me mahān abhūt
31	bhūyaś caiva mahārāja saviśeṣam ahaṃ tataḥ astrapūgena mahatā raṇe bhūtam avākiram
32	sthūṇākarṇam ayojālaṃ śaravarṣaṃ śarolbaṇam śailāstram aśmavarṣaṃ ca samāsthāyāham abhyayām jagrāsa prahasaṃs tāni sarvāṇy astrāṇi me 'nagha
33	teṣu sarveṣu śānteṣu brahmāstram aham ādiśam tataḥ prajvalitair bāṇaiḥ sarvataḥ sopacīyata upacīyamānaś ca mayā mahāstreṇa vyavardhata
34	tataḥ saṃtāpito loko matprasūtena tejasā kṣaṇena hi diśaḥ khaṃ ca sarvato 'bhividīpitam
35	tad apy astraṃ mahātejāḥ kṣaṇenaiva vyaśātayat brahmāstre tu hate rājan bhayaṃ māṃ mahad āviśat
36	tato 'haṃ dhanur ādāya tathākṣayyau maheṣudhī sahasābhyahanaṃ bhūtaṃ tāny apy astrāṇy abhakṣayat
37	hateṣv astreṣu sarveṣu bhakṣiteṣv āyudheṣu ca mama tasya ca bhūtasya bāhuyuddham avartata
38	vyāyāmaṃ muṣṭibhiḥ kṛtvā talair api samāhatau apātayac ca tad bhūtaṃ niśceṣṭo hy agamaṃ mahīm
39	tataḥ prahasya tad bhūtaṃ tatraivāntaradhīyata saha strībhir mahārāja paśyato me 'dbhutopamam
40	evaṃ kṛtvā sa bhagavāṃs tato 'nyad rūpam ātmanaḥ divyam eva mahārāja vasāno 'dbhutam ambaram
41	hitvā kirātarūpaṃ ca bhagavāṃs tridaśeśvaraḥ svarūpaṃ divyam āsthāya tasthau tatra maheśvaraḥ
42	adṛśyata tataḥ sākṣād bhagavān govṛṣadhvajaḥ umāsahāyo haridṛg bahurūpaḥ pinākadhṛk
43	sa mām abhyetya samare tathaivābhimukhaṃ sthitam śūlapāṇir athovāca tuṣṭo 'smīti paraṃtapa
44	tatas tad dhanur ādāya tūṇau cākṣayyasāyakau prādān mamaiva bhagavān varayasveti cābravīt
45	tuṣṭo 'smi tava kaunteya brūhi kiṃ karavāṇi te yat te manogataṃ vīra tad brūhi vitarāmy aham amaratvam apāhāya brūhi yat te manogatam
46	tataḥ prāñjalir evāham astreṣu gatamānasaḥ praṇamya śirasā śarvaṃ tato vacanam ādade
47	bhagavān me prasannaś ced īpsito 'yaṃ varo mama astrāṇīcchāmy ahaṃ jñātuṃ yāni deveṣu kāni cit dadānīty eva bhagavān abravīt tryambakaś ca mām
48	raudram astraṃ madīyaṃ tvām upasthāsyati pāṇḍava pradadau ca mama prītaḥ so 'straṃ pāśupataṃ prabhuḥ
49	uvāca ca mahādevo dattvā me 'straṃ sanātanam na prayojyaṃ bhaved etan mānuṣeṣu kathaṃ cana
50	pīḍyamānena balavat prayojyaṃ te dhanaṃjaya astrāṇāṃ pratighāte ca sarvathaiva prayojayeḥ
51	tad apratihataṃ divyaṃ sarvāstrapratiṣedhanam mūrtiman me sthitaṃ pārśve prasanne govṛṣadhvaje
52	utsādanam amitrāṇāṃ parasenānikartanam durāsadaṃ duṣprahasaṃ suradānavarākṣasaiḥ
53	anujñātas tv ahaṃ tena tatraiva samupāviśam prekṣataś caiva me devas tatraivāntaradhīyata