 | Book 3 Chapter 59
|
| 1 | nala uvāca
|
| 1 | yathā rājyaṃ pitus te tat tathā mama na saṃśayaḥ
na tu tatra gamiṣyāmi viṣamasthaḥ kathaṃ cana
|
| 2 | kathaṃ samṛddho gatvāhaṃ tava harṣavivardhanaḥ
paridyūno gamiṣyāmi tava śokavivardhanaḥ
|
| 3 | bṛhadaśva uvāca
|
| 3 | iti bruvan nalo rājā damayantīṃ punaḥ punaḥ
sāntvayām āsa kalyāṇīṃ vāsaso 'rdhena saṃvṛtām
|
| 4 | tāv ekavastrasaṃvītāv aṭamānāv itas tataḥ
kṣutpipāsāpariśrāntau sabhāṃ kāṃ cid upeyatuḥ
|
| 5 | tāṃ sabhām upasaṃprāpya tadā sa niṣadhādhipaḥ
vaidarbhyā sahito rājā niṣasāda mahītale
|
| 6 | sa vai vivastro malino vikacaḥ pāṃsuguṇṭhitaḥ
damayantyā saha śrāntaḥ suṣvāpa dharaṇītale
|
| 7 | damayanty api kalyāṇī nidrayāpahṛtā tataḥ
sahasā duḥkham āsādya sukumārī tapasvinī
|
| 8 | suptāyāṃ damayantyāṃ tu nalo rājā viśāṃ pate
śokonmathitacittātmā na sma śete yathā purā
|
| 9 | sa tad rājyāpaharaṇaṃ suhṛttyāgaṃ ca sarvaśaḥ
vane ca taṃ paridhvaṃsaṃ prekṣya cintām upeyivān
|
| 10 | kiṃ nu me syād idaṃ kṛtvā kiṃ nu me syād akurvataḥ
kiṃ nu me maraṇaṃ śreyaḥ parityāgo janasya vā
|
| 11 | mām iyaṃ hy anuraktedaṃ duḥkham āpnoti matkṛte
madvihīnā tv iyaṃ gacchet kadā cit svajanaṃ prati
|
| 12 | mayā niḥsaṃśayaṃ duḥkham iyaṃ prāpsyaty anuttamā
utsarge saṃśayaḥ syāt tu vindetāpi sukhaṃ kva cit
|
| 13 | sa viniścitya bahudhā vicārya ca punaḥ punaḥ
utsarge 'manyata śreyo damayantyā narādhipaḥ
|
| 14 | so 'vastratām ātmanaś ca tasyāś cāpy ekavastratām
cintayitvādhyagād rājā vastrārdhasyāvakartanam
|
| 15 | kathaṃ vāso vikarteyaṃ na ca budhyeta me priyā
cintyaivaṃ naiṣadho rājā sabhāṃ paryacarat tadā
|
| 16 | paridhāvann atha nala itaś cetaś ca bhārata
āsasāda sabhoddeśe vikośaṃ khaḍgam uttamam
|
| 17 | tenārdhaṃ vāsasaś chittvā nivasya ca paraṃtapaḥ
suptām utsṛjya vaidarbhīṃ prādravad gatacetanaḥ
|
| 18 | tato nibaddhahṛdayaḥ punar āgamya tāṃ sabhām
damayantīṃ tathā dṛṣṭvā ruroda niṣadhādhipaḥ
|
| 19 | yāṃ na vāyur na cādityaḥ purā paśyati me priyām
seyam adya sabhāmadhye śete bhūmāv anāthavat
|
| 20 | iyaṃ vastrāvakartena saṃvītā cāruhāsinī
unmatteva varārohā kathaṃ buddhvā bhaviṣyati
|
| 21 | katham ekā satī bhaimī mayā virahitā śubhā
cariṣyati vane ghore mṛgavyālaniṣevite
|
| 22 | gatvā gatvā nalo rājā punar eti sabhāṃ muhuḥ
ākṛṣyamāṇaḥ kalinā sauhṛdenāpakṛṣyate
|
| 23 | dvidheva hṛdayaṃ tasya duḥkhitasyābhavat tadā
doleva muhur āyāti yāti caiva sabhāṃ muhuḥ
|
| 24 | so 'pakṛṣṭas tu kalinā mohitaḥ prādravan nalaḥ
suptām utsṛjya tāṃ bhāryāṃ vilapya karuṇaṃ bahu
|
| 25 | naṣṭātmā kalinā spṛṣṭas tat tad vigaṇayan nṛpaḥ
jagāmaiva vane śūnye bhāryām utsṛjya duḥkhitaḥ
|