Book 3 Chapter 50
1	bṛhadaśva uvāca
1	āsīd rājā nalo nāma vīrasenasuto balī upapanno guṇair iṣṭai rūpavān aśvakovidaḥ
2	atiṣṭhan manujendrāṇāṃ mūrdhni devapatir yathā upary upari sarveṣām āditya iva tejasā
3	brahmaṇyo vedavic chūro niṣadheṣu mahīpatiḥ akṣapriyaḥ satyavādī mahān akṣauhiṇīpatiḥ
4	īpsito varanārīṇām udāraḥ saṃyatendriyaḥ rakṣitā dhanvināṃ śreṣṭhaḥ sākṣād iva manuḥ svayam
5	tathaivāsīd vidarbheṣu bhīmo bhīmaparākramaḥ śūraḥ sarvaguṇair yuktaḥ prajākāmaḥ sa cāprajaḥ
6	sa prajārthe paraṃ yatnam akarot susamāhitaḥ tam abhyagacchad brahmarṣir damano nāma bhārata
7	taṃ sa bhīmaḥ prajākāmas toṣayām āsa dharmavit mahiṣyā saha rājendra satkāreṇa suvarcasam
8	tasmai prasanno damanaḥ sabhāryāya varaṃ dadau kanyāratnaṃ kumārāṃś ca trīn udārān mahāyaśāḥ
9	damayantīṃ damaṃ dāntaṃ damanaṃ ca suvarcasam upapannān guṇaiḥ sarvair bhīmān bhīmaparākramān
10	damayantī tu rūpeṇa tejasā yaśasā śriyā saubhāgyena ca lokeṣu yaśaḥ prāpa sumadhyamā
11	atha tāṃ vayasi prāpte dāsīnāṃ samalaṃkṛtam śataṃ sakhīnāṃ ca tathā paryupāste śacīm iva
12	tatra sma bhrājate bhaimī sarvābharaṇabhūṣitā sakhīmadhye 'navadyāṅgī vidyut saudāminī yathā atīva rūpasaṃpannā śrīr ivāyatalocanā
13	na deveṣu na yakṣeṣu tādṛg rūpavatī kva cit mānuṣeṣv api cānyeṣu dṛṣṭapūrvā na ca śrutā cittapramāthinī bālā devānām api sundarī
14	nalaś ca naraśārdūlo rūpeṇāpratimo bhuvi kandarpa iva rūpeṇa mūrtimān abhavat svayam
15	tasyāḥ samīpe tu nalaṃ praśaśaṃsuḥ kutūhalāt naiṣadhasya samīpe tu damayantīṃ punaḥ punaḥ
16	tayor adṛṣṭakāmo 'bhūc chṛṇvatoḥ satataṃ guṇān anyonyaṃ prati kaunteya sa vyavardhata hṛcchayaḥ
17	aśaknuvan nalaḥ kāmaṃ tadā dhārayituṃ hṛdā antaḥpurasamīpasthe vana āste rahogataḥ
18	sa dadarśa tadā haṃsāñ jātarūpaparicchadān vane vicaratāṃ teṣām ekaṃ jagrāha pakṣiṇam
19	tato 'ntarikṣago vācaṃ vyājahāra tadā nalam na hantavyo 'smi te rājan kariṣyāmi hi te priyam
20	damayantīsakāśe tvāṃ kathayiṣyāmi naiṣadha yathā tvad anyaṃ puruṣaṃ na sā maṃsyati karhi cit
21	evam uktas tato haṃsam utsasarja mahīpatiḥ te tu haṃsāḥ samutpatya vidarbhān agamaṃs tataḥ
22	vidarbhanagarīṃ gatvā damayantyās tadāntike nipetus te garutmantaḥ sā dadarśātha tān khagān
23	sā tān adbhutarūpān vai dṛṣṭvā sakhigaṇāvṛtā hṛṣṭā grahītuṃ khagamāṃs tvaramāṇopacakrame
24	atha haṃsā visasṛpuḥ sarvataḥ pramadāvane ekaikaśas tataḥ kanyās tān haṃsān samupādravan
25	damayantī tu yaṃ haṃsaṃ samupādhāvad antike sa mānuṣīṃ giraṃ kṛtvā damayantīm athābravīt
26	damayanti nalo nāma niṣadheṣu mahīpatiḥ aśvinoḥ sadṛśo rūpe na samās tasya mānuṣāḥ
27	tasya vai yadi bhāryā tvaṃ bhavethā varavarṇini saphalaṃ te bhavej janma rūpaṃ cedaṃ sumadhyame
28	vayaṃ hi devagandharvamanuṣyoragarākṣasān dṛṣṭavanto na cāsmābhir dṛṣṭapūrvas tathāvidhaḥ
29	tvaṃ cāpi ratnaṃ nārīṇāṃ nareṣu ca nalo varaḥ viśiṣṭāyā viśiṣṭena saṃgamo guṇavān bhavet
30	evam uktā tu haṃsena damayantī viśāṃ pate abravīt tatra taṃ haṃsaṃ tam apy evaṃ nalaṃ vada
31	tathety uktvāṇḍajaḥ kanyāṃ vaidarbhasya viśāṃ pate punar āgamya niṣadhān nale sarvaṃ nyavedayat