 | Book 3 Chapter 3
|
| 1 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 1 | śaunakenaivam uktas tu kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ
purohitam upāgamya bhrātṛmadhye 'bravīd idam
|
| 2 | prasthitaṃ mānuyāntīme brāhmaṇā vedapāragāḥ
na cāsmi pālane śakto bahuduḥkhasamanvitaḥ
|
| 3 | parityaktuṃ na śaknomi dānaśaktiś ca nāsti me
katham atra mayā kāryaṃ bhagavāṃs tad bravītu me
|
| 4 | muhūrtam iva sa dhyātvā dharmeṇānviṣya tāṃ gatim
yudhiṣṭhiram uvācedaṃ dhaumyo dharmabhṛtāṃ varaḥ
|
| 5 | purā sṛṣṭāni bhūtāni pīḍyante kṣudhayā bhṛśam
tato 'nukampayā teṣāṃ savitā svapitā iva
|
| 6 | gatvottarāyaṇaṃ tejorasān uddhṛtya raśmibhiḥ
dakṣiṇāyanam āvṛtto mahīṃ niviśate raviḥ
|
| 7 | kṣetrabhūte tatas tasminn oṣadhīr oṣadhīpatiḥ
divas tejaḥ samuddhṛtya janayām āsa vāriṇā
|
| 8 | niṣiktaś candratejobhiḥ sūyate bhūgato raviḥ
oṣadhyaḥ ṣaḍrasā medhyās tadannaṃ prāṇināṃ bhuvi
|
| 9 | evaṃ bhānumayaṃ hy annaṃ bhūtānāṃ prāṇadhāraṇam
pitaiṣa sarvabhūtānāṃ tasmāt taṃ śaraṇaṃ vraja
|
| 10 | rājāno hi mahātmāno yonikarmaviśodhitāḥ
uddharanti prajāḥ sarvās tapa āsthāya puṣkalam
|
| 11 | bhīmena kārtavīryeṇa vainyena nahuṣeṇa ca
tapoyogasamādhisthair uddhṛtā hy āpadaḥ prajāḥ
|
| 12 | tathā tvam api dharmātman karmaṇā ca viśodhitaḥ
tapa āsthāya dharmeṇa dvijātīn bhara bhārata
|
| 13 | evam uktas tu dhaumyena tat kālasadṛśaṃ vacaḥ
dharmarājo viśuddhātmā tapa ātiṣṭhad uttamam
|
| 14 | puṣpopahārair balibhir arcayitvā divākaram
yogam āsthāya dharmātmā vāyubhakṣo jitendriyaḥ
gāṅgeyaṃ vāry upaspṛṣya prāṇāyāmena tasthivān
|
| 15 | janamejaya uvāca
|
| 15 | kathaṃ kurūṇām ṛṣabhaḥ sa tu rājā yudhiṣṭhiraḥ
viprārtham ārādhitavān sūryam adbhutavikramam
|
| 16 | vaiśaṃpāyana uvāca
|
| 16 | śṛṇuṣvāvahito rājañ śucir bhūtvā samāhitaḥ
kṣaṇaṃ ca kuru rājendra sarvaṃ vakṣyāmy aśeṣataḥ
|
| 17 | dhaumyena tu yatha proktaṃ pārthāya sumahātmane
nāmnām aṣṭaśataṃ puṇyaṃ tac chṛṇuṣva mahāmate
|
| 18 | sūryo 'ryamā bhagas tvaṣṭā pūṣārkaḥ savitā raviḥ
gabhastimān ajaḥ kālo mṛtyur dhātā prabhākaraḥ
|
| 19 | pṛthivy āpaś ca tejaś ca khaṃ vāyuś ca parāyaṇam
somo bṛhaspatiḥ śukro budho 'ṅgāraka eva ca
|
| 20 | indro vivasvān dīptāṃśuḥ śuciḥ śauriḥ śanaiścaraḥ
brahmā viṣṇuś ca rudraś ca skando vaiśravaṇo yamaḥ
|
| 21 | vaidyuto jāṭharaś cāgnir aindhanas tejasāṃ patiḥ
dharmadhvajo vedakartā vedāṅgo vedavāhanaḥ
|
| 22 | kṛtaṃ tretā dvāparaś ca kaliḥ sarvāmarāśrayaḥ
kalā kāṣṭhā muhūrtāś ca pakṣā māsā ṛtus tathā
|
| 23 | saṃvatsarakaro 'śvatthaḥ kālacakro vibhāvasuḥ
puruṣaḥ śāśvato yogī vyaktāvyaktaḥ sanātanaḥ
|
| 24 | lokādhyakṣaḥ prajādhyakṣo viśvakarmā tamonudaḥ
varuṇaḥ sāgaro 'ṃśuś ca jīmūto jīvano 'rihā
|
| 25 | bhūtāśrayo bhūtapatiḥ sarvabhūtaniṣevitaḥ
maṇiḥ suvarṇo bhūtādiḥ kāmadaḥ sarvatomukhaḥ
|
| 26 | jayo viśālo varadaḥ śīghragaḥ prāṇadhāraṇaḥ
dhanvantarir dhūmaketur ādidevo 'diteḥ sutaḥ
|
| 27 | dvādaśātmāravindākṣaḥ pitā mātā pitāmahaḥ
svargadvāraṃ prajādvāraṃ mokṣadvāraṃ triviṣṭapam
|
| 28 | dehakartā praśāntātmā viśvātmā viśvatomukhaḥ
carācarātmā sūkṣmātmā maitreṇa vapuṣānvitaḥ
|
| 29 | etad vai kīrtanīyasya sūryasyaiva mahātmanaḥ
nāmnām aṣṭaśataṃ puṇyaṃ śakreṇoktaṃ mahātmanā
|
| 30 | śakrāc ca nāradaḥ prāpto dhaumyaś ca tadanantaram
dhaumyād yudhiṣṭhiraḥ prāpya sarvān kāmān avāptavān
|
| 31 | surapitṛgaṇayakṣasevitaṃ; hy asuraniśācarasiddhavanditam
varakanakahutāśanaprabhaṃ; tvam api manasy abhidhehi bhāskaram
|
| 32 | sūryodaye yas tu samāhitaḥ paṭhet; sa putralābhaṃ dhanaratnasaṃcayān
labheta jātismaratāṃ sadā naraḥ; smṛtiṃ ca medhāṃ ca sa vindate parām
|
| 33 | imaṃ stavaṃ devavarasya yo naraḥ; prakīrtayec chucisumanāḥ samāhitaḥ
sa mucyate śokadavāgnisāgarāl; labheta kāmān manasā yathepsitān
|