Book 1 Chapter 217
1vaiśaṃpāyana uvāca
1tau rathābhyāṃ naravyāghrau dāvasyobhayataḥ sthitau
dikṣu sarvāsu bhūtānāṃ cakrāte kadanaṃ mahat
2yatra yatra hi dṛśyante prāṇinaḥ khāṇḍavālayāḥ
palāyantas tatra tatra tau vīrau paryadhāvatām
3chidraṃ hi na prapaśyanti rathayor āśuvikramāt
āviddhāv iva dṛśyete rathinau tau rathottamau
4khāṇḍave dahyamāne tu bhūtāny atha sahasraśaḥ
utpetur bhairavān nādān vinadanto diśo daśa
5dagdhaikadeśā bahavo niṣṭaptāś ca tathāpare
sphuṭitākṣā viśīrṇāś ca viplutāś ca vicetasaḥ
6samāliṅgya sutān anye pitṝn mātṝṃs tathāpare
tyaktuṃ na śekuḥ snehena tathaiva nidhanaṃ gatāḥ
7vikṛtair darśanair anye samutpetuḥ sahasraśaḥ
tatra tatra vighūrṇantaḥ punar agnau prapedire
8dagdhapakṣākṣicaraṇā viceṣṭanto mahītale
tatra tatra sma dṛśyante vinaśyantaḥ śarīriṇaḥ
9jalasthāneṣu sarveṣu kvāthyamāneṣu bhārata
gatasattvāḥ sma dṛśyante kūrmamatsyāḥ sahasraśaḥ
10śarīraiḥ saṃpradīptaiś ca dehavanta ivāgnayaḥ
adṛśyanta vane tasmin prāṇinaḥ prāṇasaṃkṣaye
11tāṃs tathotpatataḥ pārthaḥ śaraiḥ saṃchidya khaṇḍaśaḥ
dīpyamāne tataḥ prāsyat prahasan kṛṣṇavartmani
12te śarācitasarvāṅgā vinadanto mahāravān
ūrdhvam utpatya vegena nipetuḥ pāvake punaḥ
13śarair abhyāhatānāṃ ca dahyatāṃ ca vanaukasām
virāvaḥ śrūyate ha sma samudrasyeva mathyataḥ
14vahneś cāpi prahṛṣṭasya kham utpetur mahārciṣaḥ
janayām āsur udvegaṃ sumahāntaṃ divaukasām
15tato jagmur mahātmānaḥ sarva eva divaukasaḥ
śaraṇaṃ devarājānaṃ sahasrākṣaṃ puraṃdaram
16devā ūcuḥ
16kiṃ nv ime mānavāḥ sarve dahyante kṛṣṇavartmanā
kaccin na saṃkṣayaḥ prāpto lokānām amareśvara
17vaiśaṃpāyana uvāca
17tac chrutvā vṛtrahā tebhyaḥ svayam evānvavekṣya ca
khāṇḍavasya vimokṣārthaṃ prayayau harivāhanaḥ
18mahatā meghajālena nānārūpeṇa vajrabhṛt
ākāśaṃ samavastīrya pravavarṣa sureśvaraḥ
19tato 'kṣamātrā visṛjan dhārāḥ śatasahasraśaḥ
abhyavarṣat sahasrākṣaḥ pāvakaṃ khāṇḍavaṃ prati
20asaṃprāptās tu tā dhārās tejasā jātavedasaḥ
kha eva samaśuṣyanta na kāś cit pāvakaṃ gatāḥ
21tato namucihā kruddho bhṛśam arciṣmatas tadā
punar evābhyavarṣat tam ambhaḥ pravisṛjan bahu
22arcir dhārābhisaṃbaddhaṃ dhūmavidyutsamākulam
babhūva tad vanaṃ ghoraṃ stanayitnusaghoṣavat