Book 1 Chapter 160
1	arjuna uvāca
1	tāpatya iti yad vākyam uktavān asi mām iha tad ahaṃ jñātum icchāmi tāpatyārthaviniścayam
2	tapatī nāma kā caiṣā tāpatyā yatkṛte vayam kaunteyā hi vayaṃ sādho tattvam icchāmi veditum
3	vaiśaṃpāyana uvāca
3	evam uktaḥ sa gandharvaḥ kuntīputraṃ dhanaṃjayam viśrutāṃ triṣu lokeṣu śrāvayām āsa vai kathām
4	gandharva uvāca
4	hanta te kathayiṣyāmi kathām etāṃ manoramām yathāvad akhilāṃ pārtha dharmyāṃ dharmabhṛtāṃ vara
5	uktavān asmi yena tvāṃ tāpatya iti yad vacaḥ tat te 'haṃ kathayiṣyāmi śṛṇuṣvaikamanā mama
6	ya eṣa divi dhiṣṇyena nākaṃ vyāpnoti tejasā etasya tapatī nāma babhūvāsadṛśī sutā
7	vivasvato vai kaunteya sāvitryavarajā vibho viśrutā triṣu lokeṣu tapatī tapasā yutā
8	na devī nāsurī caiva na yakṣī na ca rākṣasī nāpsarā na ca gandharvī tathārūpeṇa kā cana
9	suvibhaktānavadyāṅgī svasitāyatalocanā svācārā caiva sādhvī ca suveṣā caiva bhāminī
10	na tasyāḥ sadṛśaṃ kaṃ cit triṣu lokeṣu bhārata bhartāraṃ savitā mene rūpaśīlakulaśrutaiḥ
11	saṃprāptayauvanāṃ paśyan deyāṃ duhitaraṃ tu tām nopalebhe tataḥ śāntiṃ saṃpradānaṃ vicintayan
12	artharkṣaputraḥ kaunteya kurūṇām ṛṣabho balī sūryam ārādhayām āsa nṛpaḥ saṃvaraṇaḥ sadā
13	arghyamālyopahāraiś ca śaśvac ca nṛpatir yataḥ niyamair upavāsaiś ca tapobhir vividhair api
14	śuśrūṣur anahaṃvādī śuciḥ pauravanandanaḥ aṃśumantaṃ samudyantaṃ pūjayām āsa bhaktimān
15	tataḥ kṛtajñaṃ dharmajñaṃ rūpeṇāsadṛśaṃ bhuvi tapatyāḥ sadṛśaṃ mene sūryaḥ saṃvaraṇaṃ patim
16	dātum aicchat tataḥ kanyāṃ tasmai saṃvaraṇāya tām nṛpottamāya kauravya viśrutābhijanāya vai
17	yathā hi divi dīptāṃśuḥ prabhāsayati tejasā tathā bhuvi mahīpālo dīptyā saṃvaraṇo 'bhavat
18	yathārcayanti cādityam udyantaṃ brahmavādinaḥ tathā saṃvaraṇaṃ pārtha brāhmaṇāvarajāḥ prajāḥ
19	sa somam ati kāntatvād ādityam ati tejasā babhūva nṛpatiḥ śrīmān suhṛdāṃ durhṛdām api
20	evaṃguṇasya nṛpates tathāvṛttasya kaurava tasmai dātuṃ manaś cakre tapatīṃ tapanaḥ svayam
21	sa kadā cid atho rājā śrīmān uruyaśā bhuvi cacāra mṛgayāṃ pārtha parvatopavane kila
22	carato mṛgayāṃ tasya kṣutpipāsāśramānvitaḥ mamāra rājñaḥ kaunteya girāv apratimo hayaḥ
23	sa mṛtāśvaś caran pārtha padbhyām eva girau nṛpaḥ dadarśāsadṛśīṃ loke kanyām āyatalocanām
24	sa eka ekām āsādya kanyāṃ tām arimardanaḥ tasthau nṛpatiśārdūlaḥ paśyann avicalekṣaṇaḥ
25	sa hi tāṃ tarkayām āsa rūpato nṛpatiḥ śriyam punaḥ saṃtarkayām āsa raver bhraṣṭām iva prabhām
26	giriprasthe tu sā yasmin sthitā svasitalocanā sa savṛkṣakṣupalato hiraṇmaya ivābhavat
27	avamene ca tāṃ dṛṣṭvā sarvaprāṇabhṛtāṃ vapuḥ avāptaṃ cātmano mene sa rājā cakṣuṣaḥ phalam
28	janmaprabhṛti yat kiṃ cid dṛṣṭavān sa mahīpatiḥ rūpaṃ na sadṛśaṃ tasyās tarkayām āsa kiṃ cana
29	tayā baddhamanaścakṣuḥ pāśair guṇamayais tadā na cacāla tato deśād bubudhe na ca kiṃ cana
30	asyā nūnaṃ viśālākṣyāḥ sadevāsuramānuṣam lokaṃ nirmathya dhātredaṃ rūpam āviṣkṛtaṃ kṛtam
31	evaṃ sa tarkayām āsa rūpadraviṇasaṃpadā kanyām asadṛśīṃ loke nṛpaḥ saṃvaraṇas tadā
32	tāṃ ca dṛṣṭvaiva kalyāṇīṃ kalyāṇābhijano nṛpaḥ jagāma manasā cintāṃ kāmamārgaṇapīḍitaḥ
33	dahyamānaḥ sa tīvreṇa nṛpatir manmathāgninā apragalbhāṃ pragalbhaḥ sa tām uvāca yaśasvinīm
34	kāsi kasyāsi rambhoru kimarthaṃ ceha tiṣṭhasi kathaṃ ca nirjane 'raṇye carasy ekā śucismite
35	tvaṃ hi sarvānavadyāṅgī sarvābharaṇabhūṣitā vibhūṣaṇam ivaiteṣāṃ bhūṣaṇānām abhīpsitam
36	na devīṃ nāsurīṃ caiva na yakṣīṃ na ca rākṣasīm na ca bhogavatīṃ manye na gandharvīṃ na mānuṣīm
37	yā hi dṛṣṭā mayā kāś cic chrutā vāpi varāṅganāḥ na tāsāṃ sadṛśīṃ manye tvām ahaṃ mattakāśini
38	evaṃ tāṃ sa mahīpālo babhāṣe na tu sā tadā kāmārtaṃ nirjane 'raṇye pratyabhāṣata kiṃ cana
39	tato lālapyamānasya pārthivasyāyatekṣaṇā saudāminīva sābhreṣu tatraivāntaradhīyata
40	tām anvicchan sa nṛpatiḥ paricakrāma tat tadā vanaṃ vanajapatrākṣīṃ bhramann unmattavat tadā
41	apaśyamānaḥ sa tu tāṃ bahu tatra vilapya ca niśceṣṭaḥ kauravaśreṣṭho muhūrtaṃ sa vyatiṣṭhata