 | Book 1 Chapter 37
|
| 1 | sūta uvāca
|
| 1 | evam uktaḥ sa tejasvī śṛṅgī kopasamanvitaḥ
mṛtadhāraṃ guruṃ śrutvā paryatapyata manyunā
|
| 2 | sa taṃ kṛśam abhipreṣkya sūnṛtāṃ vācam utsṛjan
apṛcchata kathaṃ tātaḥ sa me 'dya mṛtadhārakaḥ
|
| 3 | kṛśa uvāca
|
| 3 | rājñā parikṣitā tāta mṛgayāṃ paridhāvatā
avasaktaḥ pitus te 'dya mṛtaḥ skandhe bhujaṃgamaḥ
|
| 4 | śṛṅgy uvāca
|
| 4 | kiṃ me pitrā kṛtaṃ tasya rājño 'niṣṭaṃ durātmanaḥ
brūhi tvaṃ kṛśa tattvena paśya me tapaso balam
|
| 5 | kṛśa uvāca
|
| 5 | sa rājā mṛgayāṃ yātaḥ parikṣid abhimanyujaḥ
sasāra mṛgam ekākī viddhvā bāṇena patriṇā
|
| 6 | na cāpaśyan mṛgaṃ rājā caraṃs tasmin mahāvane
pitaraṃ te sa dṛṣṭvaiva papracchānabhibhāṣiṇam
|
| 7 | taṃ sthāṇubhūtaṃ tiṣṭhantaṃ kṣutpipāsāśramāturaḥ
punaḥ punar mṛgaṃ naṣṭaṃ papraccha pitaraṃ tava
|
| 8 | sa ca maunavratopeto naiva taṃ pratyabhāṣata
tasya rājā dhanuṣkoṭyā sarpaṃ skandhe samāsṛjat
|
| 9 | śṛṅgiṃs tava pitādyāsau tathaivāste yatavrataḥ
so 'pi rājā svanagaraṃ pratiyāto gajāhvayam
|
| 10 | sūta uvāca
|
| 10 | śrutvaivam ṛṣiputras tu divaṃ stabdhveva viṣṭhitaḥ
kopasaṃraktanayanaḥ prajvalann iva manyunā
|
| 11 | āviṣṭaḥ sa tu kopena śaśāpa nṛpatiṃ tadā
vāry upaspṛśya tejasvī krodhavegabalātkṛtaḥ
|
| 12 | śṛṅgy uvāca
|
| 12 | yo 'sau vṛddhasya tātasya tathā kṛcchragatasya ca
skandhe mṛtam avāsrākṣīt pannagaṃ rājakilbiṣī
|
| 13 | taṃ pāpam atisaṃkruddhas takṣakaḥ pannagottamaḥ
āśīviṣas tigmatejā madvākyabalacoditaḥ
|
| 14 | saptarātrādito netā yamasya sadanaṃ prati
dvijānām avamantāraṃ kurūṇām ayaśaskaram
|
| 15 | sūta uvāca
|
| 15 | iti śaptvā nṛpaṃ kruddhaḥ śṛṅgī pitaram abhyayāt
āsīnaṃ gocare tasmin vahantaṃ śavapannagam
|
| 16 | sa tam ālakṣya pitaraṃ śṛṅgī skandhagatena vai
śavena bhujagenāsīd bhūyaḥ krodhasamanvitaḥ
|
| 17 | duḥkhāc cāśrūṇi mumuce pitaraṃ cedam abravīt
śrutvemāṃ dharṣaṇāṃ tāta tava tena durātmanā
|
| 18 | rājñā parikṣitā kopād aśapaṃ tam ahaṃ nṛpam
yathārhati sa evograṃ śāpaṃ kurukulādhamaḥ
|
| 19 | saptame 'hani taṃ pāpaṃ takṣakaḥ pannagottamaḥ
vaivasvatasya bhavanaṃ netā paramadāruṇam
|
| 20 | tam abravīt pitā brahmaṃs tathā kopasamanvitam
na me priyaṃ kṛtaṃ tāta naiṣa dharmas tapasvinām
|
| 21 | vayaṃ tasya narendrasya viṣaye nivasāmahe
nyāyato rakṣitās tena tasya pāpaṃ na rocaye
|
| 22 | sarvathā vartamānasya rājño hy asmadvidhaiḥ sadā
kṣantavyaṃ putra dharmo hi hato hanti na saṃśayaḥ
|
| 23 | yadi rājā na rakṣeta pīḍā vai naḥ parā bhavet
na śaknuyāma carituṃ dharmaṃ putra yathāsukham
|
| 24 | rakṣyamāṇā vayaṃ tāta rājabhiḥ śāstradṛṣṭibhiḥ
carāmo vipulaṃ dharmaṃ teṣāṃ cāṃśo 'sti dharmataḥ
|
| 25 | parikṣit tu viśeṣeṇa yathāsya prapitāmahaḥ
rakṣaty asmān yathā rājñā rakṣitavyāḥ prajās tathā
|
| 26 | teneha kṣudhitenādya śrāntena ca tapasvinā
ajānatā vratam idaṃ kṛtam etad asaṃśayam
|
| 27 | tasmād idaṃ tvayā bālyāt sahasā duṣkṛtaṃ kṛtam
na hy arhati nṛpaḥ śāpam asmattaḥ putra sarvathā
|