% Mahabharata: Dronaparvan % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 1999 % On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al., % revised by John Smith, Cambridge, et al. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Classical Sanskrit Extended (CSX) encoding: description character =ASCII long a à 224 long A â 226 long i ã 227 long I ä 228 long u å 229 long U æ 230 vocalic r ç 231 vocalic R è 232 long vocalic r é 233 vocalic l ë 235 long vocalic l í 237 velar n ï 239 velar N ð 240 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t ñ 241 retroflex T ò 242 retroflex d ó 243 retroflex D ô 244 retroflex n õ 245 retroflex N ö 246 palatal s ÷ 247 palatal S ø 248 retroflex s ù 249 retroflex S ú 250 anusvara ü 252 capital anusvara ý 253 visarga þ 254 long e ¹ 185 long o º 186 l underbar × 215 r underbar Ÿ 159 n underbar ­ 173 k underbar É 201 t underbar  194 Other characters of the CSX encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of CSX and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ 07,001.000*0001_01 nàràyaõaü namaskçtya naraü caiva narottamam 07,001.000*0001_02 devãü sarasvatãü caiva tato jayam udãrayet 07,001.000*0002_01 jayati parà÷arasånuþ satyavatãhçdayanandano vyàsaþ 07,001.000*0002_02 yasyàsyakamalagalitaü vàïmayam amçtaü jagat pibati 07,001.000*0003_01 jitaü bhagavatà tena hariõà lokadhàriõà 07,001.000*0003_02 ajena vi÷varåpeõa nirguõena mahàtmanà 07,001.000*0004_01 ÷uklàmbaradharaü viùõuü ÷a÷ivarõaü caturbhujam 07,001.000*0004_02 prasannavadanaü dhyàyet sarvavighnopa÷àntaye 07,001.001 janamejaya uvàca 07,001.001a tam apratimasattvaujobalavãryaparàkramam 07,001.001c hataü devavrataü ÷rutvà pà¤càlyena ÷ikhaõóinà 07,001.002a dhçtaràùñras tadà ràjà ÷okavyàkulacetanaþ 07,001.002c kim aceùñata viprarùe hate pitari vãryavàn 07,001.003a tasya putro hi bhagavan bhãùmadroõamukhai rathaiþ 07,001.003c paràjitya maheùvàsàn pàõóavàn ràjyam icchati 07,001.004a tasmin hate tu bhagavan ketau sarvadhanuùmatàm 07,001.004c yad aceùñata kauravyas tan me bråhi dvijottama 07,001.005 vai÷aüpàyana uvàca 07,001.005a nihataü pitaraü ÷rutvà dhçtaràùñro janàdhipaþ 07,001.005c lebhe na ÷àntiü kauravya÷ cintà÷okaparàyaõaþ 07,001.006a tasya cintayato duþkham ani÷aü pàrthivasya tat 07,001.006c àjagàma vi÷uddhàtmà punar gàvalgaõis tadà 07,001.006d*0005_01 niþ÷vàsaparamo ràjà dhyàyann àste hy adhomukhaþ 07,001.006d*0005_02 astaü pràpte dinakare ni÷i gàvalgaõis tadà 07,001.006d*0005_03 khidyamànena manasà jagàma gajasàhvayam 07,001.006d*0006_01 vyàsaprasàdàd vij¤àya sarvaü vçttàntam uttamam 07,001.006d*0006_02 sainikànàü ca sarveùàü senayor ubhayos tadà 07,001.007a ÷ibiràt saüjayaü pràptaü ni÷i nàgàhvayaü puram 07,001.007c àmbikeyo mahàràja dhçtaràùñro 'nvapçcchata 07,001.008a ÷rutvà bhãùmasya nidhanam aprahçùñamanà bhç÷am 07,001.008c putràõàü jayam àkàïkùan vilalàpàturo yathà 07,001.008d*0007_01 dhàrtaràùñràn mçtàn sarvàn manye saüjaya saüyuge 07,001.009 dhçtaràùñra uvàca 07,001.009a saüsàdhya tu mahàtmànaü bhãùmaü bhãmaparàkramam 07,001.009c kim akàrùuþ paraü tàta kuravaþ kàlacoditàþ 07,001.009d*0008_01 hataü ÷rutvà mama sutaþ kim akàrùãc ca saüjaya 07,001.010a tasmin vinihate ÷åre duràdharùe mahaujasi 07,001.010c kiü nu svit kuravo 'kàrùur nimagnàþ ÷okasàgare 07,001.010d*0009_01 saüpràptàþ kuravo yuddhe ke 'tràtiùñhan paraütapàþ 07,001.011a tad udãrõaü mahat sainyaü trailokyasyàpi saüjaya 07,001.011b*0010_01 bhãùmataþ kauraveyàõàm abhiyàsyati kaþ pumàn 07,001.011c bhayam utpàdayet tãvraü pàõóavànàü mahàtmanàm 07,001.011d*0011_01 ko hi dauryodhane sainye pumàn àsãn mahàrathaþ 07,001.011d*0011_02 yaü pràpya sumahàyuddhe tan naþ ÷aüsa mahàbhaye 07,001.012a devavrate tu nihate kuråõàm çùabhe tadà 07,001.012c yad akàrùur nçpatayas tan mamàcakùva saüjaya 07,001.013 saüjaya uvàca 07,001.013a ÷çõu ràjann ekamanà vacanaü bruvato mama 07,001.013c yat te putràs tadàkàrùur hate devavrate mçdhe 07,001.014a nihate tu tadà bhãùme ràjan satyaparàkrame 07,001.014c tàvakàþ pàõóaveyà÷ ca pràdhyàyanta pçthak pçthak 07,001.015a vismità÷ ca prahçùñà÷ ca kùatradharmaü ni÷àmya te 07,001.015b*0012_01 jugupsamànàþ paramaü kùàtraü karma vi÷àü pate 07,001.015c svadharmaü nindamànà÷ ca praõipatya mahàtmane 07,001.016a ÷ayanaü kalpayàm àsur bhãùmàyàmitatejase 07,001.016c sopadhànaü naravyàghra ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,001.017a vidhàya rakùàü bhãùmàya samàbhàùya parasparam 07,001.017c anumànya ca gàïgeyaü kçtvà càpi pradakùiõam 07,001.018a krodhasaüraktanayanàþ samavekùya parasparam 07,001.018c punar yuddhàya nirjagmuþ kùatriyàþ kàlacoditàþ 07,001.019a tatas tåryaninàdai÷ ca bherãõàü ca mahàsvanaiþ 07,001.019c tàvakànàm anãkàni pareùàü càpi niryayuþ 07,001.020a vyàvçtte 'hani ràjendra patite jàhnavãsute 07,001.020c amarùava÷am àpannàþ kàlopahatacetasaþ 07,001.021a anàdçtya vacaþ pathyaü gàïgeyasya mahàtmanaþ 07,001.021c niryayur bharata÷reùñhàþ ÷astràõy àdàya sarva÷aþ 07,001.022a mohàt tava saputrasya vadhàc chàütanavasya ca 07,001.022c kauravyà mçtyusàd bhåtàþ sahitàþ sarvaràjabhiþ 07,001.023a ajàvaya ivàgopà vane ÷vàpadasaükule 07,001.023b*0013_01 karõa karõeti cakranduþ ÷eùà bhàrata pàrthivàþ 07,001.023c bhç÷am udvignamanaso hãnà devavratena te 07,001.024a patite bharata÷reùñhe babhåva kuruvàhinã 07,001.024c dyaur ivàpetanakùatrà hãnaü kham iva vàyunà 07,001.025a vipannasasyeva mahã vàk caivàsaüskçtà yathà 07,001.025c àsurãva yathà senà nigçhãte purà balau 07,001.026a vidhaveva varàrohà ÷uùkatoyeva nimnagà 07,001.026b*0014_01 lakùmãr iva surais tyaktà ÷rutihãnà yathà dvijàþ 07,001.026c vçkair iva vane ruddhà pçùatã hatayåthapà 07,001.027a svàdharùà hatasiüheva mahatã girikandarà 07,001.027c bhàratã bharata÷reùñha patite jàhnavãsute 07,001.028a viùvagvàtahatà rugõà naur ivàsãn mahàrõave 07,001.028c balibhiþ pàõóavair vãrair labdhalakùair bhç÷àrdità 07,001.029a sà tadàsãd bhç÷aü senà vyàkulà÷varathadvipà 07,001.029c viùaõõabhåyiùñhanarà kçpaõà draùñum àbabhau 07,001.030a tasyàü trastà nçpatayaþ sainikà÷ ca pçthagvidhàþ 07,001.030c pàtàla iva majjanto hãnà devavratena te 07,001.030e karõaü hi kuravo 'smàrùuþ sa hi devavratopamaþ 07,001.031a sarva÷astrabhçtàü ÷reùñhaü rocamànam ivàtithim 07,001.031c bandhum àpadgatasyeva tam evopàgaman manaþ 07,001.032a cukru÷uþ karõa karõeti tatra bhàrata pàrthivàþ 07,001.032c ràdheyaü hitam asmàkaü såtaputraü tanutyajam 07,001.033a sa hi nàyudhyata tadà da÷àhàni mahàya÷àþ 07,001.033c sàmàtyabandhuþ karõo vai tam àhvayata màciram 07,001.034a bhãùmeõa hi mahàbàhuþ sarvakùatrasya pa÷yataþ 07,001.034c ratheùu gaõyamàneùu balavikrama÷àliùu 07,001.034e saükhyàto 'rdharathaþ karõo dviguõaþ san nararùabhaþ 07,001.035a rathàtirathasaükhyàyàü yo 'graõãþ ÷årasaümataþ 07,001.035c pitçvittàmbudeve÷àn api yo yoddhum utsahet 07,001.036a sa tu tenaiva kopena ràjan gàïgeyam uktavàn 07,001.036c tvayi jãvati kauravya nàhaü yotsye kathaü cana 07,001.037a tvayà tu pàõóaveyeùu nihateùu mahàmçdhe 07,001.037c duryodhanam anuj¤àpya vanaü yàsyàmi kaurava 07,001.038a pàõóavair và hate bhãùme tvayi svargam upeyuùi 07,001.038c hantàsmy ekarathenaiva kçtsnàn yàn manyase rathàn 07,001.039a evam uktvà mahàràja da÷àhàni mahàya÷àþ 07,001.039c nàyudhyata tataþ karõaþ putrasya tava saümate 07,001.040a bhãùmaþ samaravikràntaþ pàõóaveyasya pàrthiva 07,001.040c jaghàna samare yodhàn asaükhyeyaparàkramaþ 07,001.041a tasmiüs tu nihate ÷åre satyasaüdhe mahaujasi 07,001.041c tvatsutàþ karõam asmàrùus tartukàmà iva plavam 07,001.042a tàvakàs tava putrà÷ ca sahitàþ sarvaràjabhiþ 07,001.042c hà karõa iti càkrandan kàlo 'yam iti càbruvan 07,001.042d*0015_01 evaü te sma hi ràdheyaü såtaputraü tanutyajam 07,001.042d*0016_01 cukru÷uþ sahità yodhàs tatra tatra mahàbalàþ 07,001.043a jàmadagnyàbhyanuj¤àtam astre durvàrapauruùam 07,001.043c agaman no manaþ karõaü bandhum àtyayikeùv iva 07,001.044a sa hi ÷akto raõe ràjaüs tràtum asmàn mahàbhayàt 07,001.044c trida÷àn iva govindaþ satataü sumahàbhayàt 07,001.044d*0017_01 devàn iva yathà viùõus tràyate mahato bhayàt 07,001.045 vai÷aüpàyana uvàca 07,001.045a tathà karõaü yudhi varaü kãrtayantaü punaþ punaþ 07,001.045b*0018_01 gàvalgaõiü saüjayaü tu ÷okavyàkulalocanaþ 07,001.045c à÷ãviùavad ucchvasya dhçtaràùñro 'bravãd idam 07,001.046a yat tad vaikartanaü karõam agamad vo manas tadà 07,001.046c apy apa÷yata ràdheyaü såtaputraü tanutyajam 07,001.047a api tan na mçùàkàrùãd yudhi satyaparàkramaþ 07,001.047c saübhràntànàü tadàrtànàü trastànàü tràõam icchatàm 07,001.048a api tat pårayàü cakre dhanurdharavaro yudhi 07,001.048c yat tad vinihate bhãùme kauravàõàm apàvçtam 07,001.049a tat khaõóaü pårayàm àsa pareùàm àdadhad bhayam 07,001.049b*0019_01 sa hi vai puruùavyàghro loke saüjaya kathyate 07,001.049b*0019_02 àrtànàü bàndhavànàü ca krandatàü ca vi÷eùataþ 07,001.049b*0019_03 parityajya raõe pràõàüs tattràõàrthaü ca ÷arma ca 07,001.049c kçtavàn mama putràõàü jayà÷àü saphalàm api 07,002.001 saüjaya uvàca 07,002.001a hataü bhãùmam àdhirathir viditvà; bhinnàü nàvam ivàtyagàdhe kuråõàm 07,002.001c sodaryavad vyasanàt såtaputraþ; saütàrayiùyaüs tava putrasya senàm 07,002.002a ÷rutvà tu karõaþ puruùendram acyutaü; nipàtitaü ÷àütanavaü mahàratham 07,002.002c athopàyàt tårõam amitrakar÷ano; dhanurdharàõàü pravaras tadà vçùaþ 07,002.003a hate tu bhãùme rathasattame parair; nimajjatãü nàvam ivàrõave kurån 07,002.003c piteva putràüs tvarito 'bhyayàt tataþ; saütàrayiùyaüs tava putrasya senàm 07,002.003d*0020_01 saümçjya divyaü dhanur àtatajyaü 07,002.003d*0020_02 sa ràmadattaü ripusaüghahantà 07,002.003d*0020_03 bàõàü÷ ca kàlànalatulyakalpàn 07,002.003d*0020_04 ullàëayan vàkyam idaü babhàùe 07,002.004 karõa uvàca 07,002.004a yasmin dhçtir buddhiparàkramaujo; damaþ satyaü vãraguõà÷ ca sarve 07,002.004c astràõi divyàny atha saünatir hrãþ; priyà ca vàg anapàyãni bhãùme 07,002.005a brahmadviùaghne satataü kçtaj¤e; sanàtanaü candramasãva lakùma 07,002.005c sa cet pra÷àntaþ paravãrahantà; manye hatàn eva hi sarvayodhàn 07,002.006a neha dhruvaü kiü cana jàtu vidyate; asmiül loke karmaõo 'nityayogàt 07,002.006c såryodaye ko hi vimuktasaü÷ayo; bhàvaü kurvãtàdya mahàvrate hate 07,002.007a vasuprabhàve vasuvãryasaübhave; gate vasån eva vasuüdharàdhipe 07,002.007c vasåni putràü÷ ca vasuüdharàü tathà; kuråü÷ ca ÷ocadhvam imàü ca vàhinãm 07,002.008 saüjaya uvàca 07,002.008a mahàprabhàve varade nipàtite; loka÷reùñhe ÷àütanave mahaujasi 07,002.008c paràjiteùu bharateùu durmanàþ; karõo bhç÷aü nya÷vasad a÷ru vartayan 07,002.009a idaü tu ràdheyavaco ni÷amya te; sutà÷ ca ràjaüs tava sainikà÷ ca ha 07,002.009c parasparaü cukru÷ur àrtijaü bhç÷aü; tadà÷ru netrair mumucur hi ÷abdavat 07,002.010a pravartamàne tu punar mahàhave; vigàhyamànàsu camåùu pàrthivaiþ 07,002.010c athàbravãd dharùakaraü vacas tadà; ratharùabhàn sarvamahàratharùabhaþ 07,002.011 karõa uvàca 07,002.011a jagaty anitye satataü pradhàvati; pracintayann asthiram adya lakùaye 07,002.011c bhavatsu tiùñhatsv iha pàtito raõe; giriprakà÷aþ kurupuügavaþ katham 07,002.012a nipàtite ÷àütanave mahàrathe; divàkare bhåtalam àsthite yathà 07,002.012c na pàrthivàþ soóhum alaü dhanaüjayaü; giripravoóhàram ivànilaü drumàþ 07,002.013a hatapradhànaü tv idam àrtaråpaü; parair hatotsàham anàtham adya vai 07,002.013c mayà kuråõàü paripàlyam àhave; balaü yathà tena mahàtmanà tathà 07,002.014a samàhitaü càtmani bhàram ãdç÷aü; jagat tathànityam idaü ca lakùaye 07,002.014c nipàtitaü càhava÷auõóam àhave; kathaü nu kuryàm aham àhave bhayam 07,002.015a ahaü tu tàn kuruvçùabhàn ajihmagaiþ; praverayan yamasadanaü raõe caran 07,002.015c ya÷aþ paraü jagati vibhàvya vartità; parair hato yudhi ÷ayitàtha và punaþ 07,002.016a yudhiùñhiro dhçtimatidharmatattvavàn; vçkodaro gaja÷atatulyavikramaþ 07,002.016c tathàrjunas trida÷avaràtmajo yato; na tad balaü sujayam athàmarair api 07,002.017a yamau raõe yatra yamopamau bale; sasàtyakir yatra ca devakãsutaþ 07,002.017c na tad balaü kàpuruùo 'bhyupeyivàn; nivartate mçtyumukhàd ivàsakçt 07,002.018a tapo 'bhyudãrõaü tapasaiva gamyate; balaü balenàpi tathà manasvibhiþ 07,002.018c mana÷ ca me ÷atrunivàraõe dhruvaü; svarakùaõe càcalavad vyavasthitam 07,002.018d*0021_01 athàbravãt såtaputraþ svasåtaü 07,002.018d*0021_02 hantàsmy ahaü pàõóavasomakàü÷ ca 07,002.019a evaü caiùàü budhyamànaþ prabhàvaü; gatvaivàhaü tठjayàmy adya såta 07,002.019c mitradroho marùaõãyo na me 'yaü; bhagne sainye yaþ sahàyaþ sa mitram 07,002.020a kartàsmy etat satpuruùàryakarma; tyaktvà pràõàn anuyàsyàmi bhãùmam 07,002.020c sarvàn saükhye ÷atrusaüghàn haniùye; hatas tair và vãralokaü gamiùye 07,002.021a saüpràkruùñe ruditastrãkumàre; paràbhåte pauruùe dhàrtaràùñre 07,002.021c mayà kçtyam iti jànàmi såta; tasmàc chatrån dhàrtaràùñrasya jeùye 07,002.022a kurån rakùan pàõóuputrठjighàüsaüs; tyaktvà pràõàn ghoraråpe raõe 'smin 07,002.022c sarvàn saükhye ÷atrusaüghàn nihatya; dàsyàmy ahaü dhàrtaràùñràya ràjyam 07,002.023a nibadhyatàü me kavacaü vicitraü; haimaü ÷ubhraü maõiratnàvabhàsi 07,002.023c ÷irastràõaü càrkasamànabhàsaü; dhanuþ ÷aràü÷ càpi viùàhikalpàn 07,002.024a upàsaïgàn ùoóa÷a yojayantu; dhanåüùi divyàni tathàharantu 07,002.024c asãü÷ ca ÷aktã÷ ca gadà÷ ca gurvãþ; ÷aïkhaü ca jàmbånadacitrabhàsam 07,002.025a etàü raukmãü nàgakakùyàü ca jaitrãü; jaitraü ca me dhvajam indãvaràbham 07,002.025c ÷lakùõair vastrair vipramçjyànayasva; citràü màlàü càtra baddhvà sajàlàm 07,002.026a a÷vàn agryàn pàõóuràbhraprakà÷àn; puùñàn snàtàn mantrapåtàbhir adbhiþ 07,002.026c taptair bhàõóaiþ kà¤canair abhyupetà¤; ÷ãghrठ÷ãghraü såtaputrànayasva 07,002.027a rathaü càgryaü hemajàlàvanaddhaü; ratnai÷ citraü candrasåryaprakà÷aiþ 07,002.027c dravyair yuktaü saüprahàropapannair; vàhair yuktaü tårõam àvartayasva 07,002.028a citràõi càpàni ca vegavanti; jyà÷ cottamàþ saühananopapannàþ 07,002.028c tåõàü÷ ca pårõàn mahataþ ÷aràõàm; àsajya gàtràvaraõàni caiva 07,002.029a pràyàtrikaü cànayatà÷u sarvaü; kanyàþ pårõaü vãrakàüsyaü ca haimam 07,002.029c ànãya màlàm avabadhya càïge; pravàdayantv à÷u jayàya bherãþ 07,002.030a prayàhi såtà÷u yataþ kirãñã; vçkodaro dharmasuto yamau ca 07,002.030c tàn và haniùyàmi sametya saükhye; bhãùmàya vaiùyàmi hato dviùadbhiþ 07,002.031a yasmin ràjà satyadhçtir yudhiùñhiraþ; samàsthito bhãmasenàrjunau ca 07,002.031c vàsudevaþ sàtyakiþ sç¤jayà÷ ca; manye balaü tad ajayyaü mahãpaiþ 07,002.032a taü cen mçtyuþ sarvaharo 'bhirakùet; sadàpramattaþ samare kirãñinam 07,002.032c tathàpi hantàsmi sametya saükhye; yàsyàmi và bhãùmapathà yamàya 07,002.033a na tv evàhaü na gamiùyàmi teùàü; madhye ÷åràõàü tat tathàhaü bravãmi 07,002.033c mitradruho durbalabhaktayo ye; pàpàtmàno na mamaite sahàyàþ 07,002.034 saüjaya uvàca 07,002.034a sa siddhimantaü ratham uttamaü dçóhaü; sakåbaraü hemapariùkçtaü ÷ubham 07,002.034c patàkinaü vàtajavair hayottamair; yuktaü samàsthàya yayau jayàya 07,002.035a saüpåjyamànaþ kurubhir mahàtmà; ratharùabhaþ pàõóuravàjiyàtà 07,002.035c yayau tadàyodhanam ugradhanvà; yatràvasànaü bharatarùabhasya 07,002.036a varåthinà mahatà sadhvajena; suvarõamuktàmaõivajra÷àlinà 07,002.036c sada÷vayuktena rathena karõo; meghasvanenàrka ivàmitaujàþ 07,002.037a hutà÷anàbhaþ sa hutà÷anaprabhe; ÷ubhaþ ÷ubhe vai svarathe dhanurdharaþ 07,002.037c sthito raràjàdhirathir mahàrathaþ; svayaü vimàne suraràó iva sthitaþ 07,003.001 saüjaya uvàca 07,003.001a ÷aratalpe mahàtmànaü ÷ayànam amitaujasam 07,003.001c mahàvàtasamåhena samudram iva ÷oùitam 07,003.001d*0022_01 utpàdya pçthivãü gurvãü pàtitàü savyasàcinà 07,003.001d*0022_02 udyamyàpy atha và meruü lãlayàkùiptam ambhasi 07,003.001d*0023_01 utsàdya càkhilàm urvãü sarvakùatràntakaü gurum 07,003.002a divyair astrair maheùvàsaü pàtitaü savyasàcinà 07,003.002c jayà÷àü tava putràõàü saübhagnàü ÷arma varma ca 07,003.003a apàràõàm iva dvãpam agàdhe gàdham icchatàm 07,003.003c srotasà yàmuneneva ÷araugheõa pariplutam 07,003.004a mahàntam iva mainàkam asahyaü bhuvi pàtitam 07,003.004c nabha÷cyutam ivàdityaü patitaü dharaõãtale 07,003.005a ÷atakrator ivàcintyaü purà vçtreõa nirjayam 07,003.005c mohanaü sarvasainyasya yudhi bhãùmasya pàtanam 07,003.006a kakudaü sarvasainyànàü lakùma sarvadhanuùmatàm 07,003.006c dhanaüjaya÷aravyàptaü pitaraü te mahàvratam 07,003.007a taü vãra÷ayane vãraü ÷ayànaü puruùarùabham 07,003.007c bhãùmam àdhirathir dçùñvà bharatànàm amadhyamam 07,003.008a avatãrya rathàd àrto bàùpavyàkulitàkùaram 07,003.008a*0024_01 **** **** ÷okamohapariplutaþ 07,003.008a*0024_02 padbhyàm eva jagàmàrto 07,003.008c abhivàdyà¤jaliü baddhvà vandamàno 'bhyabhàùata 07,003.009a karõo 'ham asmi bhadraü te adya mà vada bhàrata 07,003.009c puõyayà kùemayà vàcà cakùuùà càvalokaya 07,003.010a na nånaü sukçtasyeha phalaü ka÷ cit sama÷nute 07,003.010c yatra dharmaparo vçddhaþ ÷ete bhuvi bhavàn iha 07,003.011a ko÷asaüjanane mantre vyåhapraharaõeùu ca 07,003.011c nàtham anyaü na pa÷yàmi kuråõàü kurusattama 07,003.012a buddhyà vi÷uddhayà yukto yaþ kuråüs tàrayed bhayàt 07,003.012c yodhàüs tvam aplave hitvà pitçlokaü gamiùyasi 07,003.013a adya prabhçti saükruddhà vyàghrà iva mçgakùayam 07,003.013c pàõóavà bharata÷reùñha kariùyanti kurukùayam 07,003.014a adya gàõóãvaghoùasya vãryaj¤àþ savyasàcinaþ 07,003.014c kuravaþ saütrasiùyanti vajrapàõer ivàsuràþ 07,003.015a adya gàõóãvamuktànàm a÷anãnàm iva svanaþ 07,003.015c tràsayiùyati saügràme kurån anyàü÷ ca pàrthivàn 07,003.016a samiddho 'gnir yathà vãra mahàjvàlo drumàn dahet 07,003.016c dhàrtaràùñràn pradhakùyanti tathà bàõàþ kirãñinaþ 07,003.017a yena yena prasarato vàyvagnã sahitau vane 07,003.017c tena tena pradahato bhagavantau yad icchataþ 07,003.018a yàdç÷o 'gniþ samiddho hi tàdçk pàrtho na saü÷ayaþ 07,003.018b*0025_01 tàdçg eva hi kaunteyo davàgnir iva parvate 07,003.018c yathà vàyur naravyàghra tathà kçùõo na saü÷ayaþ 07,003.018d*0026_01 nirdahantam anãkàni pravakùyati janàrdanaþ 07,003.019a nadataþ pà¤cajanyasya rasato gàõóivasya ca 07,003.019c ÷rutvà sarvàõi sainyàni tràsaü yàsyanti bhàrata 07,003.020a kapidhvajasya cotpàte rathasyàmitrakar÷inaþ 07,003.020c ÷abdaü soóhuü na ÷akùyanti tvàm çte vãra pàrthivàþ 07,003.021a ko hy arjunaü raõe yoddhuü tvad anyaþ pàrthivo 'rhati 07,003.021c yasya divyàni karmàõi pravadanti manãùiõaþ 07,003.022a amànuùa÷ ca saügràmas tryambakena ca dhãmataþ 07,003.022c tasmàc caiva varaþ pràpto duùpràpa÷ càkçtàtmabhiþ 07,003.022d*0027_01 ko 'nyaþ ÷akto raõe jetuü pårvaü yo na jitaþ suraiþ 07,003.022d*0027_02 jito yena raõe ràmo bhavatà vãrya÷àlinà 07,003.022d*0027_03 kùatriyàntakaro ghoro devadànavapåjitaþ 07,003.022d*0028_01 pàõóuputro bala÷làghã màdhavena ca rakùitaþ 07,003.022d*0029_01 so 'py adya nihataþ ÷ete ÷araiþ protaþ ÷ikhaõóinà 07,003.023a tam adyàhaü pàõóavaü yuddha÷auõóam; amçùyamàõo bhavatànu÷iùñaþ 07,003.023c à÷ãviùaü dçùñiharaü sughoram; iyàü puraskçtya vadhaü jayaü và 07,004.001 saüjaya uvàca 07,004.001a tasya làlapyataþ ÷rutvà vçddhaþ kurupitàmahaþ 07,004.001c de÷akàlocitaü vàkyam abravãt prãtamànasaþ 07,004.001d@001_0001 rahitaü dhiùõyam àlokya samutsàrya ca rakùiõaþ 07,004.001d@001_0002 piteva putraü gàïgeyaþ pariùvajyaikabàhunà 07,004.001d@001_0003 ehy ehi bho spardhase tvaü mayà sàrdhaü hi såtaja 07,004.001d@001_0004 yadi màü nàdhigacchethà na te ÷reyo bhaved dhruvam 07,004.001d@001_0005 kaunteyas tvaü na ràdheyo na tavàdhirathaþ pità 07,004.001d@001_0006 såryatas tvaü mahàbàho vidito nàradàn mama 07,004.001d@001_0007 kçùõadvaipàyanàc caiva ke÷avàc ca na saü÷ayaþ 07,004.001d@001_0008 mànahà bhava ÷atråõàü mitràõàü ÷okahà bhava 07,004.001d@001_0009 kçùõadvaipàyana÷ caiva tejasà ca na saü÷ayaþ 07,004.001d@001_0010 na ca dveùo 'sti me karõa tvayi satyaü bravãmi te 07,004.001d@001_0011 tejovadhanimittaü tu paruùaü càham abruvam 07,004.001d@001_0012 akasmàt pàõóavàn hi tvaü dviùasãti matir mama 07,004.001d@001_0013 tenàsi bahu÷o råkùaü ÷ràvitaþ kurusaüsadi 07,004.001d@001_0014 hantàsi samare vãrठ÷atrupakùakùayaükara 07,004.001d@001_0015 brahmaõyatà ca ÷auryaü ca dàne và paramo nidhiþ 07,004.001d@001_0016 kulabhedabhayàc càhaü sadà paruùam abruvam 07,004.001d@001_0017 iùvastre vãra saüdhàne làghave 'strabale 'pi ca 07,004.001d@001_0018 sadç÷aþ phalgunasyàpi kçùõasya ca samo bale 07,004.002a samudra iva sindhånàü jyotiùàm iva bhàskaraþ 07,004.002c satyasya ca yathà santo bãjànàm iva corvarà 07,004.003a parjanya iva bhåtànàü pratiùñhà suhçdàü bhava 07,004.003c bàndhavàs tvànujãvantu sahasràkùam ivàmaràþ 07,004.003d*0030_01 mànahà bhava ÷atråõàü mitràõàü nandivardhanaþ 07,004.003d*0030_02 kauravàõàü bhava gatir yathà viùõur divaukasàm 07,004.004a svabàhubalavãryeõa dhàrtaràùñrapriyaiùiõà 07,004.004c karõa ràjapuraü gatvà kàmbojà nihatàs tvayà 07,004.005a girivrajagatà÷ càpi nagnajitpramukhà nçpàþ 07,004.005c ambaùñhà÷ ca videhà÷ ca gàndhàrà÷ ca jitàs tvayà 07,004.005d*0031_01 tathàtibalavàn ràjà jaràsaüdho 'dbhutopamaþ 07,004.005d*0031_02 samare samara÷làghã na tvayàbhyadhiko raõe 07,004.006a himavaddurganilayàþ kiràtà raõakarka÷àþ 07,004.006c duryodhanasya va÷agàþ kçtàþ karõa tvayà purà 07,004.006d*0032_01 utkalà mekalàþ pauõóràþ kaliïgàndhrà÷ ca saüyuge 07,004.006d*0032_02 niùàdà÷ ca trigartà÷ ca bàhlãkà÷ ca jitàs tvayà 07,004.007a tatra tatra ca saügràme duryodhanahitaiùiõà 07,004.007c bahava÷ ca jità vãràs tvayà karõa mahaujasà 07,004.007d@002_0001 brahmaõyaþ satyavàdã ca tejasàrko na saü÷ayaþ 07,004.007d@002_0002 devagarbho 'jitaþ saükhye manuùyebhyo 'dhiko yudhi 07,004.007d@002_0003 vyapanãto 'dya me manyur yas tvàü prati purà kçtaþ 07,004.007d@002_0004 daivaü puruùakàreõa na ÷akyam ativartitum 07,004.007d@002_0005 saudaryàþ pàõóavà vãra bhràtaras te 'risådana 07,004.007d@002_0006 gacchaikatvaü mahàbàho mama ced icchasi priyam 07,004.007d@002_0007 mayà bhavatu nirvçttaü vairam àdityanandana 07,004.007d@002_0008 pçthivyàü sarvaràjàno bhavantv adya niràmayàþ 07,004.007d@002_0008 karõa uvàca 07,004.007d@002_0009 jànàmy etan mahàbàho kaunteyo 'smi na såtajaþ 07,004.007d@002_0010 parityaktas tv ahaü kuntyà såtena ca vivardhitaþ 07,004.007d@002_0011 bhuktvà duryodhanai÷varyaü na mithyà kartum utsahe 07,004.007d@002_0012 vasu caiva ÷arãraü ca putradàràüs tathà ya÷aþ 07,004.007d@002_0013 sarvaü duryodhanasyàrthe tyaktaü me bhåridakùiõa 07,004.007d@002_0014 neùyati vyàdhimaraõaü kùatriyasyeti kaurava 07,004.007d@002_0015 kopitàþ pàõóavà nityaü mayà÷ritya suyodhanam 07,004.007d@002_0016 aparàvartino ye 'rthàs te na ÷akyà nivartitum 07,004.007d@002_0017 daivaü puruùakàreõa ko nivartitum utsahet 07,004.007d@002_0018 pçthivãkùayaü ÷aüsanti nimittànãha bhàrata 07,004.007d@002_0019 bhavadbhir hi purà dçùñvà kathitàni ca saüsadi 07,004.007d@002_0020 ajeyàþ puruùair anyair iti tàü÷ cotsahàmahe 07,004.007d@002_0021 anujànãhi màü tàta yuddhàya prãtimànasam 07,004.007d@002_0022 anuj¤àtas tvayà vãra yudhyeyam iti me matiþ 07,004.007d@002_0023 duruktàni ca vàkyàni saürambhàc càpalàd api 07,004.007d@002_0024 yan mayà te kçtaü kiü cit tyaja tad bharatarùabha 07,004.008a yathà duryodhanas tàta saj¤àtikulabàndhavaþ 07,004.008b*0033_01 kùemaü vindati sarvatra ÷atruhàniü ca vindati 07,004.008c tathà tvam api sarveùàü kauravàõàü gatir bhava 07,004.009a ÷ivenàbhivadàmi tvàü gaccha yudhyasva ÷atrubhiþ 07,004.009c anu÷àdhi kurån saükhye dhatsva duryodhane jayam 07,004.009d*0034_01 tathà kuru manuùyendra yathà duryodhane jayam 07,004.010a bhavàn pautrasamo 'smàkaü yathà duryodhanas tathà 07,004.010c tavàpi dharmataþ sarve yathà tasya vayaü tathà 07,004.011a yaunàt saübandhakàl loke vi÷iùñaü saügataü satàm 07,004.011c sadbhiþ saha nara÷reùñha pravadanti manãùiõaþ 07,004.012a sa satyasaügaro bhåtvà mamedam iti ni÷citam 07,004.012c kuråõàü pàlaya balaü yathà duryodhanas tathà 07,004.012d*0035_01 tathà hi kauravàn yuddhe dhruvaü jeùyanti pàõóavàþ 07,004.012d*0035_02 kùatradharmàrjitàül lokàn avàpsyanti na saü÷ayaþ 07,004.012d*0035_03 yudhyasva nirahaükàro balavãryavyapà÷rayàt 07,004.012d*0035_04 dharmo hi yuddhàd adhikaþ kùatriyasya na vidyate 07,004.012d*0035_04 saüjaya uvàca 07,004.012d*0035_05 evam uktas tu bhãùmeõa yuddhàya kçtani÷cayaþ 07,004.012d*0036_01 yathà ca kuravo yuddhe yodhayanti sma pàõóavàn 07,004.013a iti ÷rutvà vacaþ so 'tha caraõàv abhivàdya ca 07,004.013c yayau vaikartanaþ karõas tårõam àyodhanaü prati 07,004.013d*0037_01 atha tatra maheùvàso vyàdi÷ad rathino varàn 07,004.013d*0037_02 vàraõàüs tatprakàreõa cakàra tadanantaram 07,004.013d*0037_03 sàdina÷ ca padàtàü÷ ca yathà÷àstraü bçhaspatiþ 07,004.013d*0037_04 sthàpayàm àsa tathà putràõàü te jayapriyaþ 07,004.013d*0037_05 tataþ pakùau prapakùau ca vidhàya bharatarùabha 07,004.013d*0037_06 pakùakoñyàü punar dvàbhyàü pakùau dvàbhyàü suhçdvçtaþ 07,004.013d*0037_07 evam etan mayà vyåhaü karõena vihitaü purà 07,004.013d*0037_08 prekùaõãyam amanyanta ràjànaþ kurubhiþ saha 07,004.013d*0037_09 nçtyantam iva taü vyåhaü didhakùantam ivàhitàn 07,004.013d*0037_10 kçtaü bçhaspatimataü matvà karõena dhãmatà 07,004.013d*0037_11 balaü vyåha÷arãrasya sàrànãkaü parasparam 07,004.014a so 'bhivãkùya naraughàõàü sthànam apratimaü mahat 07,004.014c vyåóhapraharaõoraskaü sainyaü tat samabçühayat 07,004.014d*0038_01 hçùitàþ kuravaþ sarve duryodhanapurogamàþ 07,004.014d*0038_02 tam àgataü mahàbàhuü sarvànãkapuraþsaram 07,004.015a karõaü dçùñvà maheùvàsaü yuddhàya samavasthitam 07,004.015c kùveóitàsphoñitaravaiþ siühanàdaravair api 07,004.015e dhanuþ÷abdai÷ ca vividhaiþ kuravaþ samapåjayan 07,005.001 saüjaya uvàca 07,005.001a rathasthaü puruùavyàghraü dçùñvà karõam avasthitam 07,005.001c hçùño duryodhano ràjann idaü vacanam abravãt 07,005.002a sanàtham idam atyarthaü bhavatà pàlitaü balam 07,005.002c manye kiü tu samarthaü yad dhitaü tat saüpradhàryatàm 07,005.003 karõa uvàca 07,005.003a bråhi tat puruùavyàghra tvaü hi pràj¤atamo nçpa 07,005.003c yathà càrthapatiþ kçtyaü pa÷yate na tathetaraþ 07,005.004a te sma sarve tava vacaþ ÷rotukàmà nare÷vara 07,005.004c nànyàyyaü hi bhavàn vàkyaü bråyàd iti matir mama 07,005.005 duryodhana uvàca 07,005.005a bhãùmaþ senàpraõetàsãd vayasà vikrameõa ca 07,005.005c ÷rutena ca susaüpannaþ sarvair yodhaguõais tathà 07,005.006a tenàtiya÷asà karõa ghnatà ÷atrugaõàn mama 07,005.006c suyuddhena da÷àhàni pàlitàþ smo mahàtmanà 07,005.007a tasminn asukaraü karma kçtavaty àsthite divam 07,005.007c kaü nu senàpraõetàraü manyase tadanantaram 07,005.008a na çte nàyakaü senà muhårtam api tiùñhati 07,005.008b*0039_01 àhaveùu vi÷eùeõa bhraùñanetreùv ivà¤janam 07,005.008c àhaveùv àhava÷reùñha netçhãneva naur jale 07,005.009a yathà hy akarõadhàrà nau ratha÷ càsàrathir yathà 07,005.009c draved yatheùñaü tadvat syàd çte senàpatiü balam 07,005.009d*0040_01 adai÷iko yathà sàrthaþ sarvaü pàpaü samarchati 07,005.009d*0040_02 anàyakà tathà senà sarvàn doùàn samarchati 07,005.010a sa bhavàn vãkùya sarveùu màmakeùu mahàtmasu 07,005.010c pa÷ya senàpatiü yuktam anu ÷àütanavàd iha 07,005.011a yaü hi senàpraõetàraü bhavàn vakùyati saüyuge 07,005.011c taü vayaü sahitàþ sarve prakariùyàma màriùa 07,005.012 karõa uvàca 07,005.012a sarva eva mahàtmàna ime puruùasattamàþ 07,005.012c senàpatitvam arhanti nàtra kàryà vicàraõà 07,005.013a kulasaühananaj¤ànair balavikramabuddhibhiþ 07,005.013c yuktàþ kçtaj¤à hrãmanta àhaveùv anivartinaþ 07,005.014a yugapan na tu te ÷akyàþ kartuü sarve puraþsaràþ 07,005.014c eka evàtra kartavyo yasmin vai÷eùikà guõàþ 07,005.015a anyonyaspardhinàü teùàü yady ekaü satkariùyasi 07,005.015c ÷eùà vimanaso vyaktaü na yotsyante hi bhàrata 07,005.016a ayaü tu sarvayodhànàm àcàryaþ sthaviro guruþ 07,005.016c yuktaþ senàpatiþ kartuü droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,005.017a ko hi tiùñhati durdharùe droõe brahmaviduttame 07,005.017c senàpatiþ syàd anyo 'smàc chukràïgirasadar÷anàt 07,005.018a na ca sa hy asti te yodhaþ sarvaràjasu bhàrata 07,005.018c yo droõaü samare yàntaü nànuyàsyati saüyuge 07,005.019a eùa senàpraõetéõàm eùa ÷astrabhçtàm api 07,005.019c eùa buddhimatàü caiva ÷reùñho ràjan guru÷ ca te 07,005.020a evaü duryodhanàcàryam à÷u senàpatiü kuru 07,005.020c jigãùanto 'suràn saükhye kàrttikeyam ivàmaràþ 07,005.021 saüjaya uvàca 07,005.021a karõasya vacanaü ÷rutvà ràjà duryodhanas tadà 07,005.021c senàmadhyagataü droõam idaü vacanam abravãt 07,005.022a varõa÷raiùñhyàt kulotpattyà ÷rutena vayasà dhiyà 07,005.022c vãryàd dàkùyàd adhçùyatvàd arthaj¤ànàn nayàj jayàt 07,005.023a tapasà ca kçtaj¤atvàd vçddhaþ sarvaguõair api 07,005.023c yukto bhavatsamo goptà ràj¤àm anyo na vidyate 07,005.024a sa bhavàn pàtu naþ sarvàn vibudhàn iva vàsavaþ 07,005.024c bhavannetràþ parठjetum icchàmo dvijasattama 07,005.025a rudràõàm iva kàpàlã vasånàm iva pàvakaþ 07,005.025c kubera iva yakùàõàü marutàm iva vàsavaþ 07,005.026a vasiùñha iva vipràõàü tejasàm iva bhàskaraþ 07,005.026c pitéõàm iva dharmo 'tha àdityànàm ivàmburàñ 07,005.027a nakùatràõàm iva ÷a÷ã ditijànàm ivo÷anàþ 07,005.027b*0041_01 sarveùàm eva lokànàü vi÷vasya ca yathà kùayaþ 07,005.027b*0041_02 vi÷votpattisthitilaye ÷reùñho nàràyaõaþ prabhuþ 07,005.027c ÷reùñhaþ senàpraõetéõàü sa naþ senàpatir bhava 07,005.028a akùauhiõyo da÷aikà ca va÷agàþ santu te 'nagha 07,005.028c tàbhiþ ÷atrån prativyåhya jahãndro dànavàn iva 07,005.029a prayàtu no bhavàn agre devànàm iva pàvakiþ 07,005.029c anuyàsyàmahe tv àjau saurabheyà ivarùabham 07,005.030a ugradhanvà maheùvàso divyaü visphàrayan dhanuþ 07,005.030c agre bhavantaü dçùñvà no nàrjunaþ prasahiùyate 07,005.031a dhruvaü yudhiùñhiraü saükhye sànubandhaü sabàndhavam 07,005.031c jeùyàmi puruùavyàghra bhavàn senàpatir yadi 07,005.032a evam ukte tato droõe jayety åcur naràdhipàþ 07,005.032c siühanàdena mahatà harùayantas tavàtmajam 07,005.033a sainikà÷ ca mudà yuktà vardhayanti dvijottamam 07,005.033c duryodhanaü puraskçtya pràrthayanto mahad ya÷aþ 07,005.033d*0042_01 menire nihitàn pàrthàn àtmana÷ cottamaü ya÷aþ 07,005.033d*0043_01 duryodhanaü tadà ràjan droõo vacanam abravãt 07,005.034 droõa uvàca 07,005.034a vedaü ùaóaïgaü vedàham arthavidyàü ca mànavãm 07,005.034c traiyambakam atheùvastram astràõi vividhàni ca 07,005.035a ye càpy uktà mayi guõà bhavadbhir jayakàïkùibhiþ 07,005.035c cikãrùus tàn ahaü satyàn yodhayiùyàmi pàõóavàn 07,005.035d*0044_01 pàrùataü tu raõe ràjan na haniùye kathaü cana 07,005.035d*0044_02 sa hi sçùño vadhàrthàya mamaiva puruùarùabha 07,005.035d*0044_03 yodhayiùye tu sainyàni nà÷ayan sarvasomakàn 07,005.035d*0044_04 na ca màü pàõóavà yuddhe yodhayiùyanti harùitàþ 07,005.036 saüjaya uvàca 07,005.036a sa evam abhyanuj¤àta÷ cakre senàpatiü tataþ 07,005.036c droõaü tava suto ràjan vidhidçùñena karmaõà 07,005.037a athàbhiùiùicur droõaü duryodhanamukhà nçpàþ 07,005.037b*0045_01 svastivàdaravai÷ cànyaiþ ÷lakùõaiþ puõyair manoramaiþ 07,005.037c senàpatye yathà skandaü purà ÷akramukhàþ suràþ 07,005.038a tato vàditraghoùeõa saha puüsàü mahàsvanaiþ 07,005.038c pràduràsãt kçte droõe harùaþ senàpatau tadà 07,005.039a tataþ puõyàhaghoùeõa svastivàdasvanena ca 07,005.039c saüstavair gãta÷abdai÷ ca såtamàgadhabandinàm 07,005.040a jaya÷abdair dvijàgryàõàü subhagànartitais tathà 07,005.040b*0046_01 pràduràsãn mahà÷abdaþ kçte senàpatau dvije 07,005.040b*0046_02 senàpatye mahàtmànaü sarve saühçùñamànasàþ 07,005.040c satkçtya vidhivad droõaü jitàn manyanta pàõóavàn 07,006.001 saüjaya uvàca 07,006.001a senàpatyaü tu saüpràpya bhàradvàjo mahàrathaþ 07,006.001c yuyutsur vyåhya sainyàni pràyàt tava sutaiþ saha 07,006.002a saindhava÷ ca kaliïga÷ ca vikarõa÷ ca tavàtmajaþ 07,006.002c dakùiõaü pàr÷vam àsthàya samatiùñhanta daü÷itàþ 07,006.003a prapakùaþ ÷akunis teùàü pravarair hayasàdibhiþ 07,006.003c yayau gàndhàrakaiþ sàrdhaü vimalapràsayodhibhiþ 07,006.004a kçpa÷ ca kçtavarmà ca citraseno viviü÷atiþ 07,006.004c duþ÷àsanamukhà yattàþ savyaü pàr÷vam apàlayan 07,006.005a teùàü prapakùàþ kàmbojàþ sudakùiõapuraþsaràþ 07,006.005c yayur a÷vair mahàvegaiþ ÷akà÷ ca yavanaiþ saha 07,006.006a madràs trigartàþ sàmbaùñhàþ pratãcyodãcyavàsinaþ 07,006.006c ÷ibayaþ ÷årasenà÷ ca ÷ådrà÷ ca maladaiþ saha 07,006.007a sauvãràþ kitavàþ pràcyà dàkùiõàtyà÷ ca sarva÷aþ 07,006.007c tavàtmajaü puraskçtya såtaputrasya pçùñhataþ 07,006.008a harùayan sarvasainyàni baleùu balam àdadhat 07,006.008c yayau vaikartanaþ karõaþ pramukhe sarvadhanvinàm 07,006.009a tasya dãpto mahàkàyaþ svàny anãkàni harùayan 07,006.009c hastikakùyàmahàketur babhau såryasamadyutiþ 07,006.010a na bhãùmavyasanaü ka÷ cid dçùñvà karõam amanyata 07,006.010c vi÷okà÷ càbhavan sarve ràjànaþ kurubhiþ saha 07,006.011a hçùñà÷ ca bahavo yodhàs tatràjalpanta saügatàþ 07,006.011c na hi karõaü raõe dçùñvà yudhi sthàsyanti pàõóavàþ 07,006.012a karõo hi samare ÷akto jetuü devàn savàsavàn 07,006.012c kim u pàõóusutàn yuddhe hãnavãryaparàkramàn 07,006.013a bhãùmeõa tu raõe pàrthàþ pàlità bàhu÷àlinà 07,006.013c tàüs tu karõaþ ÷arais tãkùõair nà÷ayiùyaty asaü÷ayam 07,006.014a evaü bruvantas te 'nyonyaü hçùñaråpà vi÷àü pate 07,006.014c ràdheyaü påjayanta÷ ca pra÷aüsanta÷ ca niryayuþ 07,006.015a asmàkaü ÷akañavyåho droõena vihito 'bhavat 07,006.015c pareùàü krau¤ca evàsãd vyåho ràjan mahàtmanàm 07,006.015e prãyamàõena vihito dharmaràjena bhàrata 07,006.016a vyåhapramukhatas teùàü tasthatuþ puruùarùabhau 07,006.016c vànaradhvajam ucchritya viùvaksenadhanaüjayau 07,006.017a kakudaü sarvasainyànàü lakùma sarvadhanuùmatàm 07,006.017c àdityapathagaþ ketuþ pàrthasyàmitatejasaþ 07,006.018a dãpayàm àsa tat sainyaü pàõóavasya mahàtmanaþ 07,006.018c yathà prajvalitaþ såryo yugànte vai vasuüdharàm 07,006.018d*0047_01 arjunena tathà ràjan tàpità bhàratã camåþ 07,006.018d*0048_01 dãpyan dç÷yeta hi tathà ketuþ sarvatra dhãmataþ 07,006.019a asyatàm arjunaþ ÷reùñho gàõóãvaü dhanuùàü varam 07,006.019c vàsudeva÷ ca bhåtànàü cakràõàü ca sudar÷anam 07,006.020a catvàry etàni tejàüsi vaha¤ ÷vetahayo rathaþ 07,006.020c pareùàm agratas tasthau kàlacakram ivodyatam 07,006.021a evam etau mahàtmànau balasenàgragàv ubhau 07,006.021c tàvakànàü mukhaü karõaþ pareùàü ca dhanaüjayaþ 07,006.022a tato jàtàbhisaürambhau parasparavadhaiùiõau 07,006.022c avekùetàü tadànyonyaü samare karõapàõóavau 07,006.022d*0049_01 didhakùantau raõe kruddhau netràbhyàm itaretaram 07,006.022d*0049_02 ni÷carantau mahàvãryau dhunvànau dhanuùã dçóhau 07,006.022d*0049_03 samucchritapatàkena dhvajena rathinàü varaþ 07,006.022d*0049_04 àcàryaþ kurupàõóånàü saügràma÷irasi sthitaþ 07,006.023a tataþ prayàte sahasà bhàradvàje mahàrathe 07,006.023c antarnàdena ghoreõa vasudhà samakampata 07,006.024a tatas tumulam àkà÷am àvçõot sadivàkaram 07,006.024c vàtoddhåtaü rajas tãvraü kau÷eyanikaropamam 07,006.025a anabhre pravavarùa dyaur màüsàsthirudhiràõy uta 07,006.025c gçdhràþ ÷yenà baóàþ kaïkà vàyasà÷ ca sahasra÷aþ 07,006.025e upary upari senàü te tadà paryapatan nçpa 07,006.026a gomàyava÷ ca pràkro÷an bhayadàn dàruõàn ravàn 07,006.026c akàrùur apasavyaü ca bahu÷aþ pçtanàü tava 07,006.026e cikhàdiùanto màüsàni pipàsanta÷ ca ÷oõitam 07,006.027a apatad dãpyamànà ca sanirghàtà sakampanà 07,006.027c ulkà jvalantã saügràme pucchenàvçtya sarva÷aþ 07,006.028a pariveùo mahàü÷ càpi savidyutstanayitnumàn 07,006.028c bhàskarasyàbhavad ràjan prayàte vàhinãpatau 07,006.029a ete cànye ca bahavaþ pràduràsan sudàruõàþ 07,006.029c utpàtà yudhi vãràõàü jãvitakùayakàrakàþ 07,006.030a tataþ pravavçte yuddhaü parasparavadhaiùiõàm 07,006.030c kurupàõóavasainyànàü ÷abdenànàdayaj jagat 07,006.031a te tv anyonyaü susaürabdhàþ pàõóavàþ kauravaiþ saha 07,006.031c pratyaghnan ni÷itair bàõair jayagçddhàþ prahàriõaþ 07,006.032a sa pàõóavànàü mahatãü maheùvàso mahàdyutiþ 07,006.032c vegenàbhyadravat senàü kira¤ ÷ara÷ataiþ ÷itaiþ 07,006.033a droõam abhyudyataü dçùñvà pàõóavàþ saha sç¤jayaiþ 07,006.033c pratyagçhõaüs tadà ràja¤ ÷aravarùaiþ pçthak pçthak 07,006.034a saükùobhyamàõà droõena bhidyamànà mahàcamåþ 07,006.034c vya÷ãryata sapà¤càlà vàteneva balàhakàþ 07,006.035a bahånãha vikurvàõo divyàny astràõi saüyuge 07,006.035c apãóayat kùaõenaiva droõaþ pàõóavasç¤jayàn 07,006.036a te vadhyamànà droõena vàsaveneva dànavàþ 07,006.036c pà¤càlàþ samakampanta dhçùñadyumnapurogamàþ 07,006.037a tato divyàstravic chåro yàj¤asenir mahàrathaþ 07,006.037c abhinac charavarùeõa droõànãkam anekadhà 07,006.038a droõasya ÷aravarùais tu ÷aravarùàõi bhàga÷aþ 07,006.038c saünivàrya tataþ senàü kurån apy avadhãd balã 07,006.039a saühçtya tu tato droõaþ samavasthàpya càhave 07,006.039c svam anãkaü mahàbàhuþ pàrùataü samupàdravat 07,006.040a sa bàõavarùaü sumahad asçjat pàrùataü prati 07,006.040c maghavàn samabhikruddhaþ sahasà dànaveùv iva 07,006.041a te kampyamànà droõena bàõaiþ pàõóavasç¤jayàþ 07,006.041c punaþ punar abhajyanta siühenevetare mçgàþ 07,006.042a atha paryapatad droõaþ pàõóavànàü balaü balã 07,006.042c alàtacakravad ràjaüs tad adbhutam ivàbhavat 07,006.043a khacaranagarakalpaü kalpitaü ÷àstradçùñyà; caladanilapatàkaü hràdinaü valgità÷vam 07,006.043c sphañikavimalaketuü tàpanaü ÷àtravàõàü; rathavaram adhiråóhaþ saüjahàràrisenàm 07,007.001 saüjaya uvàca 07,007.001a tathà droõam abhighnantaü sà÷vasåtarathadvipàn 07,007.001c vyathitàþ pàõóavà dçùñvà na cainaü paryavàrayan 07,007.002a tato yudhiùñhiro ràjà dhçùñadyumnadhanaüjayau 07,007.002c abravãt sarvato yattaiþ kumbhayonir nivàryatàm 07,007.003a tatrainam arjuna÷ caiva pàrùata÷ ca sahànugaþ 07,007.003c paryagçhõaüs tataþ sarve samàyàntaü mahàrathàþ 07,007.004a kekayà bhãmasena÷ ca saubhadro 'tha ghañotkacaþ 07,007.004c yudhiùñhiro yamau matsyà drupadasyàtmajàs tathà 07,007.005a draupadeyà÷ ca saühçùñà dhçùñaketuþ sasàtyakiþ 07,007.005c cekitàna÷ ca saükruddho yuyutsu÷ ca mahàrathaþ 07,007.006a ye cànye pàrthivà ràjan pàõóavasyànuyàyinaþ 07,007.006c kulavãryànuråpàõi cakruþ karmàõy aneka÷aþ 07,007.007a saügçhyamàõàü tàü dçùñvà pàõóavair vàhinãü raõe 07,007.007c vyàvçtya cakùuùã kopàd bhàradvàjo 'nvavaikùata 07,007.008a sa tãvraü kopam àsthàya rathe samaradurmadaþ 07,007.008c vyadhamat pàõóavànãkam abhràõãva sadàgatiþ 07,007.009a rathàn a÷vàn naràn nàgàn abhidhàvaüs tatas tataþ 07,007.009c cacàronmattavad droõo vçddho 'pi taruõo yathà 07,007.010a tasya ÷oõitadigdhàïgàþ ÷oõàs te vàtaraühasaþ 07,007.010c àjàneyà hayà ràjann avibhràntàþ ÷riyaü dadhuþ 07,007.011a tam antakam iva kruddham àpatantaü yatavratam 07,007.011c dçùñvà saüpràdravan yodhàþ pàõóavasya tatas tataþ 07,007.012a teùàü pradravatàü bhãmaþ punar àvartatàm api 07,007.012c vãkùatàü tiùñhatàü càsãc chabdaþ paramadàruõaþ 07,007.013a ÷åràõàü harùajanano bhãråõàü bhayavardhanaþ 07,007.013c dyàvàpçthivyor vivaraü pårayàm àsa sarvataþ 07,007.014a tataþ punar api droõo nàma vi÷ràvayan yudhi 07,007.014c akarod raudram àtmànaü kira¤ ÷ara÷ataiþ paràn 07,007.015a sa tathà tàny anãkàni pàõóaveyasya dhãmataþ 07,007.015c kàlavan nyavadhãd droõo yuveva sthaviro balã 07,007.016a utkçtya ca ÷iràüsy ugro bàhån api sabhåùaõàn 07,007.016c kçtvà ÷ånyàn rathopasthàn udakro÷an mahàrathaþ 07,007.017a tasya harùapraõàdena bàõavegena càbhibho 07,007.017c pràkampanta raõe yodhà gàvaþ ÷ãtàrdità iva 07,007.018a droõasya rathaghoùeõa maurvãniùpeùaõena ca 07,007.018c dhanuþ÷abdena càkà÷e ÷abdaþ samabhavan mahàn 07,007.019a athàsya bahu÷o bàõà ni÷carantaþ sahasra÷aþ 07,007.019c vyàpya sarvà di÷aþ petur gajà÷varathapattiùu 07,007.020a taü kàrmukamahàvegam astrajvalitapàvakam 07,007.020c droõam àsàdayàü cakruþ pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha 07,007.021a tàn vai sarathahastya÷vàn pràhiõod yamasàdanam 07,007.021c droõo 'cireõàkaroc ca mahãü ÷oõitakardamàm 07,007.022a tanvatà paramàstràõi ÷aràn satatam asyatà 07,007.022c droõena vihitaü dikùu bàõajàlam adç÷yata 07,007.023a padàtiùu rathà÷veùu vàraõeùu ca sarva÷aþ 07,007.023c tasya vidyud ivàbhreùu caran ketur adç÷yata 07,007.024a sa kekayànàü pravaràü÷ ca pa¤ca; pà¤càlaràjaü ca ÷araiþ pramçdya 07,007.024c yudhiùñhirànãkam adãnayodhã; droõo 'bhyayàt kàrmukabàõapàõiþ 07,007.025a taü bhãmasena÷ ca dhanaüjaya÷ ca; ÷ine÷ ca naptà drupadàtmaja÷ ca 07,007.025c ÷aibyàtmajaþ kà÷ipatiþ ÷ibi÷ ca; hçùñà nadanto vyakira¤ ÷araughaiþ 07,007.025d*0050_01 ÷reõãkçtàþ saüyati moghavegà 07,007.025d*0050_02 dvãpe nadãnàm iva kà÷arohàþ 07,007.026a teùàm atho droõadhanurvimuktàþ; patatriõaþ kà¤canacitrapuïkhàþ 07,007.026c bhittvà ÷arãràõi gajà÷vayånàü; jagmur mahãü ÷oõitadigdhavàjàþ 07,007.027a sà yodhasaüghai÷ ca rathai÷ ca bhåmiþ; ÷arair vibhinnair gajavàjibhi÷ ca 07,007.027c pracchàdyamànà patitair babhåva; samantato dyaur iva kàlameghaiþ 07,007.028a ÷aineyabhãmàrjunavàhinãpà¤; ÷aibyàbhimanyå saha kà÷iràj¤à 07,007.028c anyàü÷ ca vãràn samare pramçdnàd; droõaþ sutànàü tava bhåtikàmaþ 07,007.029a etàni cànyàni ca kauravendra; karmàõi kçtvà samare mahàtmà 07,007.029c pratàpya lokàn iva kàlasåryo; droõo gataþ svargam ito hi ràjan 07,007.029d*0051_01 sa tu kçtvà mahatkarma droõaþ parabalàrdanaþ 07,007.030a evaü rukmarathaþ ÷åro hatvà ÷atasahasra÷aþ 07,007.030c pàõóavànàü raõe yodhàn pàrùatena nipàtitaþ 07,007.031a akùauhiõãm abhyadhikàü ÷åràõàm anivartinàm 07,007.031c nihatya pa÷càd dhçtimàn agacchat paramàü gatim 07,007.032a pàõóavaiþ saha pà¤càlair a÷ivaiþ krårakarmabhiþ 07,007.032c hato rukmaratho ràjan kçtvà karma suduùkaram 07,007.033a tato ninàdo bhåtànàm àkà÷e samajàyata 07,007.033c sainyànàü ca tato ràjann àcàrye nihate yudhi 07,007.034a dyàü dharàü khaü di÷o vàri pradi÷a÷ cànunàdayan 07,007.034c aho dhig iti bhåtànàü ÷abdaþ samabhavan mahàn 07,007.035a devatàþ pitara÷ caiva pårve ye càsya bàndhavàþ 07,007.035c dadç÷ur nihataü tatra bhàradvàjaü mahàratham 07,007.036a pàõóavàs tu jayaü labdhvà siühanàdàn pracakrire 07,007.036c tena nàdena mahatà samakampata medinã 07,007.036d*0052_01 vicitrajàmbånadabhåùitadhvajaü 07,007.036d*0052_02 mahàrathaü rukmarathaü nipàtitam 07,007.036d*0052_03 ni÷amya ka÷ cid dhi na harùam eyivàn 07,007.036d*0052_04 çte mçdhe drupadasutàt sasç¤jayàt 07,008.001 dhçtaràùñra uvàca 07,008.001a kiü kurvàõaü raõe droõaü jaghnuþ pàõóavasç¤jayàþ 07,008.001c tathà nipuõam astreùu sarva÷astrabhçtàm api 07,008.002a rathabhaïgo babhåvàsya dhanur và÷ãryatàsyataþ 07,008.002c pramatto vàbhavad droõas tato mçtyum upeyivàn 07,008.003a kathaü nu pàrùatas tàta ÷atrubhir duùpradharùaõam 07,008.003c kirantam iùusaüghàtàn rukmapuïkhàn aneka÷aþ 07,008.004a kùiprahastaü dvija÷reùñhaü kçtinaü citrayodhinam 07,008.004c dåreùupàtinaü dàntam astrayuddhe ca pàragam 07,008.005a pà¤càlaputro nyavadhãd diùñyà sa varam acyutam 07,008.005c kurvàõaü dàruõaü karma raõe yattaü mahàratham 07,008.006a vyaktaü diùñaü hi balavat pauruùàd iti me matiþ 07,008.006c yad droõo nihataþ ÷åraþ pàrùatena mahàtmanà 07,008.007a astraü caturvidhaü vãre yasminn àsãt pratiùñhitam 07,008.007c tam iùvastravaràcàryaü droõaü ÷aüsasi me hatam 07,008.008a ÷rutvà hataü rukmarathaü vaiyàghraparivàraõam 07,008.008c jàtaråpapariùkàraü nàdya ÷okam apànude 07,008.009a na nånaü paraduþkhena ka÷ cin mriyati saüjaya 07,008.009c yatra droõam ahaü ÷rutvà hataü jãvàmi na mriye 07,008.009d*0053_01 daivam eva paraü manye na sunãtaü na pauruùam 07,008.009d*0053_02 madãyo nàyako yatra guõa÷reùñho hataþ paraiþ 07,008.010a a÷masàramayaü nånaü hçdayaü sudçóhaü mama 07,008.010c yac chrutvà nihataü droõaü ÷atadhà na vidãryate 07,008.011a bràhme vede tatheùv astre yam upàsan guõàrthinaþ 07,008.011c bràhmaõà ràjaputrà÷ ca sa kathaü mçtyunà hataþ 07,008.012a ÷oùaõaü sàgarasyeva meror iva visarpaõam 07,008.012c patanaü bhàskarasyeva na mçùye droõapàtanam 07,008.013a dçptànàü pratiùeddhàsãd dhàrmikànàü ca rakùità 07,008.013c yo 'tyàkùãt kçpaõasyàrthe pràõàn api paraütapaþ 07,008.014a mandànàü mama putràõàü jayà÷à yasya vikrame 07,008.014c bçhaspatyu÷anastulyo buddhyà sa nihataþ katham 07,008.014d*0054_01 guõànàü sarvayodhànàü sthitir àsãn mahàdyutiþ 07,008.014d*0054_02 yaü mçtyur va÷agas tiùñhet sa kathaü mçtyunà hataþ 07,008.015a te ca ÷oõà bçhanto '÷vàþ saindhavà hemamàlinaþ 07,008.015c rathe vàtajavà yuktàþ sarva÷abdàtigà raõe 07,008.016a balino ghoùiõo dàntàþ saindhavàþ sàdhuvàhinaþ 07,008.016c dçóhàþ saügràmamadhyeùu kaccid àsan na vihvalàþ 07,008.017a kariõàü bçühatàü yuddhe ÷aïkhadundubhinisvanam 07,008.017c jyàkùepa÷aravarùàõàü ÷astràõàü ca sahiùõavaþ 07,008.018a à÷aüsantaþ parठjetuü jita÷vàsà jitavyathàþ 07,008.018c hayàþ prajavitàþ ÷ãghrà bhàradvàjarathodvahàþ 07,008.019a te sma rukmarathe yuktà naravãrasamàhitàþ 07,008.019c kathaü nàbhyataraüs tàta pàõóavànàm anãkinãm 07,008.019d*0055_01 taü tu rukmarathaü dçùñvà vidravanti sma ÷atravaþ 07,008.019d*0055_02 divyam astraü vikurvàõaü saügatàþ sarvataþ pare 07,008.020a jàtaråpapariùkàram àsthàya ratham uttamam 07,008.020c bhàradvàjaþ kim akaroc chåraþ saükrandano yudhi 07,008.021a vidyàü yasyopajãvanti sarvalokadhanurbhçtaþ 07,008.021c sa satyasaüdho balavàn droõaþ kim akarod yudhi 07,008.022a divi ÷akram iva ÷reùñhaü mahàmàtraü dhanurbhçtàm 07,008.022c ke nu taü raudrakarmàõaü yuddhe pratyudyayå rathàþ 07,008.023a nanu rukmarathaü dçùñvà pradravanti sma pàõóavàþ 07,008.023c divyam astraü vikurvàõaü senàü kùiõvantam avyayam 07,008.024a utàho sarvasainyena dharmaràjaþ sahànujaþ 07,008.024c pà¤càlyapragraho droõaü sarvataþ samavàrayat 07,008.025a nånam àvàrayat pàrtho rathino 'nyàn ajihmagaiþ 07,008.025c tato droõaü samàrohat pàrùataþ pàpakarmakçt 07,008.026a na hy anyaü paripa÷yàmi vadhe kaü cana ÷uùmiõaþ 07,008.026c dhçùñadyumnàd çte raudràt pàlyamànàt kirãñinà 07,008.026d*0056_01 utsçjya sarvasainyàni droõam evàbhidudruve 07,008.027a tair vçtaþ sarvataþ ÷åraiþ pà¤càlyàpasadas tataþ 07,008.027c kekayai÷ cedikàråùair matsyair anyai÷ ca bhåmipaiþ 07,008.028a vyàkulãkçtam àcàryaü pipãlair uragaü yathà 07,008.028c karmaõy asukare saktaü jaghàneti matir mama 07,008.029a yo 'dhãtya caturo vedàn sarvàn àkhyànapa¤camàn 07,008.029c bràhmaõànàü pratiùñhàsãt srotasàm iva sàgaraþ 07,008.029d*0057_01 kùatraü ca brahma caiveha yo 'nvatiùñhat paraütapaþ 07,008.029d*0058_01 dçptànàü pratiùeddhà ca cakùur àsãd acakùuùàm 07,008.029d*0058_02 amarùã càvalipteùu dhàrmikeùu ca dhàrmikaþ 07,008.029e sa kathaü bràhmaõo vçddhaþ ÷astreõa vadham àptavàn 07,008.030a amarùaõo marùitavàn kli÷yamànaþ sadà mayà 07,008.030c anarhamàõaþ kaunteyaþ karmaõas tasya tat phalam 07,008.031a yasya karmànujãvanti loke sarvadhanurbhçtaþ 07,008.031c sa satyasaüdhaþ sukçtã ÷rãkàmair nihataþ katham 07,008.032a divi ÷akra iva ÷reùñho mahàsattvo mahàbalaþ 07,008.032c sa kathaü nihataþ pàrthaiþ kùudramatsyair yathà timiþ 07,008.033a kùiprahasta÷ ca balavàn dçóhadhanvàrimardanaþ 07,008.033b*0059_01 và kathaü nihataþ pàpai raõe bràhmaõapuügavaþ 07,008.033c na yasya jãvitàkàïkùã viùayaü pràpya jãvati 07,008.034a yaü dvau na jahataþ ÷abdau jãvamànaü kadà cana 07,008.034c bràhma÷ ca vedakàmànàü jyàghoùa÷ ca dhanurbhçtàm 07,008.034d*0060_01 adãnaü puruùavyàghraü hrãmantam aparàjitam 07,008.035a nàhaü mçùye hataü droõaü siühadviradavikramam 07,008.035b*0061_01 pa÷yatàü puruùendràõàü samare pàrùato 'vadhãt 07,008.035b*0061_02 ke purastàd ayudhyanta rakùanto droõam antikàt 07,008.035b*0061_03 ke nu pa÷càd avartanta gacchato durgamàü gatim 07,008.035c kathaü saüjaya durdharùam anàdhçùyaya÷obalam 07,008.035d*0062_01 brahmakalpo 'bhavad bràhme kùàtre nàràyaõopamaþ 07,008.035d*0062_02 brahmakùatre ca yasyàstàü va÷e sthàõor ivàkhile 07,008.035d*0062_03 sarvàn hi màmakàn yuddhe sahà÷varathaku¤jaràn 07,008.035d*0062_04 yudhiùñhirasya tapasà hatàn manyàmahe kurån 07,008.036a ke 'rakùan dakùiõaü cakraü savyaü ke ca mahàtmanaþ 07,008.036c purastàt ke ca vãrasya yudhyamànasya saüyuge 07,008.037a ke ca tatra tanuü tyaktvà pratãpaü mçtyum àvrajan 07,008.037c droõasya samare vãràþ ke 'kurvanta paràü dhçtim 07,008.037d*0063_01 kaccin nainaü bhayàn mandàþ kùatriyà vyajahan raõe 07,008.037d*0063_02 rakùitàras tataþ ÷ånye kaccin naiko hataþ paraiþ 07,008.037d*0063_03 na sa pçùñham ares tràsàd raõe ÷auryàt pradar÷ayet 07,008.037d*0063_04 paràm apy àpadaü pràpya sa kathaü nihataþ paraiþ 07,008.037d*0064_01 yaþ sa devàn sagandharvàn sayakùoragaràkùasàn 07,008.037d*0064_02 jetum utsahate droõaþ sa kathaü nihataþ paraiþ 07,008.038a etad àryeõa kartavyaü kçcchràsv àpatsu saüjaya 07,008.038c paràkramed yathà÷aktyà tac ca tasmin pratiùñhitam 07,008.038d*0065_01 kaccin nainaü bhayàt kùudràþ pàrthebhyaþ pradadå raõe 07,008.038d*0065_02 goptçbhis taiþ samutsçùñaþ kaccin naiùa parair hataþ 07,008.038d*0065_03 dhçùñadyumnaü hi pa÷yàmi nighnantam iva bràhmaõam 07,008.038d*0065_04 vàryamàõaü raõe tàta drauõinàmitatejasà 07,008.039a muhyate me manas tàta kathà tàvan nivartyatàm 07,008.039b*0066_01 kùaõam ekam ahaü såta na ÷akùyàmãti jalpitum 07,008.039c bhåyas tu labdhasaüj¤as tvà pariprakùyàmi saüjaya 07,009.001 vai÷aüpàyana uvàca 07,009.001a evaü pçùñvà såtaputraü hçcchokenàrdito bhç÷am 07,009.001c jaye nirà÷aþ putràõàü dhçtaràùñro 'patat kùitau 07,009.002a taü visaüj¤aü nipatitaü siùicuþ paricàrakàþ 07,009.002c jalenàtyartha÷ãtena vãjantaþ puõyagandhinà 07,009.003a patitaü cainam àj¤àya samantàd bharatastriyaþ 07,009.003c parivavrur mahàràjam aspç÷aü÷ caiva pàõibhiþ 07,009.004a utthàpya cainaü ÷anakai ràjànaü pçthivãtalàt 07,009.004c àsanaü pràpayàm àsur bàùpakaõñhyo varàïganàþ 07,009.005a àsanaü pràpya ràjà tu mårchayàbhipariplutaþ 07,009.005c ni÷ceùño 'tiùñhata tadà vãjyamànaþ samantataþ 07,009.006a sa labdhvà ÷anakaiþ saüj¤àü vepamàno mahãpatiþ 07,009.006c punar gàvalgaõiü såtaü paryapçcchad yathàtatham 07,009.007a yat tad udyann ivàdityo jyotiùà praõudaüs tamaþ 07,009.007c àyàd ajàta÷atrur vai kas taü droõàd avàrayat 07,009.008a prabhinnam iva màtaïgaü tathà kruddhaü tarasvinam 07,009.008c àsaktamanasaü dãptaü pratidviradaghàtinam 07,009.008e và÷itàsaügame yadvad ajayyaü pratiyåthapaiþ 07,009.009a ati cànyàn raõe yodhàn vãraþ puruùasattamaþ 07,009.009c yo hy eko hi mahàbàhur nirdahed ghoracakùuùà 07,009.009e kçtsnaü duryodhanabalaü dhçtimàn satyasaügaraþ 07,009.010a cakùurhaõaü jaye saktam iùvàsavararakùitam 07,009.010c dàntaü bahumataü loke ke ÷åràþ paryavàrayan 07,009.011a ke duùpradharùaü ràjànam iùvàsavaram acyutam 07,009.011c samàsedur naravyàghraü kaunteyaü tatra màmakàþ 07,009.012a tarasaivàbhipatyàtha yo vai droõam upàdravat 07,009.012b*0067_01 yaþ karoti mahatkarma ÷atråõàü vai mahàbalaþ 07,009.012b*0067_02 mahàkàyo mahotsàho nàgàyutasamo bale 07,009.012c taü bhãmasenam àyàntaü ke ÷åràþ paryavàrayan 07,009.013a yad àyàj jaladaprakhyo rathaþ paramavãryavàn 07,009.013c parjanya iva bãbhatsus tumulàm a÷aniü sçjan 07,009.014a vavarùa ÷aravarùàõi varùàõi maghavàn iva 07,009.014c iùusaübàdham àkà÷aü kurvan kapivaradhvajaþ 07,009.014e avasphårjan di÷aþ sarvàs talanemisvanena ca 07,009.015a càpavidyutprabho ghoro rathagulmabalàhakaþ 07,009.015c rathanemighoùastanitaþ ÷ara÷abdàtibandhuraþ 07,009.016a roùanirjitajãmåto mano 'bhipràya÷ãghragaþ 07,009.016c marmàtigo bàõadhàras tumulaþ ÷oõitodakaþ 07,009.017a saüplàvayan mahãü sarvàü mànavair àstaraüs tadà 07,009.017c gadàniùñanito raudro duryodhanakçtodyamaþ 07,009.017d*0068_01 gadàsividyutkalilaþ ÷àtravàõàü bhayaükaraþ 07,009.018a yuddhe 'bhyaùi¤cad vijayo gàrdhrapatraiþ ÷ilà÷itaiþ 07,009.018c gàõóãvaü dhàrayan dhãmàn kãdç÷aü vo manas tadà 07,009.018d*0069_01 yadàyàt katham àsãd vas tadà pàrthaü samãkùya ha 07,009.019a kaccid gàõóãva÷abdena na praõa÷yata vai balam 07,009.019c yad vaþ sa bhairavaü kurvann arjuno bhç÷am abhyagàt 07,009.020a kaccin nàpànudad droõàd iùubhir vo dhanaüjayaþ 07,009.020b*0070_01 vàyur meghàn ivàdityàd reõån iva mahàbalaþ 07,009.020c vàto meghàn ivàvidhyan pravठ÷aravanànilaþ 07,009.020d*0071_01 ko hi ÷akto raõe jetuü mànavaþ pàrtham ãkùitum 07,009.020e ko hi gàõóãvadhanvànaü naraþ soóhuü raõe 'rhati 07,009.020f*0072_01 yam upa÷rutya senàgre janaþ sarvo vidãryate 07,009.021a yat senàþ samakampanta yad vãràn aspç÷ad bhayam 07,009.021c ke tatra nàjahur droõaü ke kùudràþ pràdravan bhayàt 07,009.022a ke và tatra tanås tyaktvà pratãpaü mçtyum àvrajan 07,009.022c amànuùàõàü jetàraü yuddheùv api dhanaüjayam 07,009.023a na ca vegaü sità÷vasya vi÷akùyantãha màmakàþ 07,009.023c gàõóãvasya ca nirghoùaü pràvçójaladanisvanam 07,009.024a viùvakseno yasya yantà yoddhà caiva dhanaüjayaþ 07,009.024c a÷akyaþ sa ratho jetuü manye devàsurair api 07,009.025a sukumàro yuvà ÷åro dar÷anãya÷ ca pàõóavaþ 07,009.025c medhàvã nipuõo dhãmàn yudhi satyaparàkramaþ 07,009.026a àràvaü vipulaü kurvan vyathayan sarvakauravàn 07,009.026c yadàyàn nakulo dhãmàn ke ÷åràþ paryavàrayan 07,009.026d*0073_01 taü rathànàü varaü vãraü sadà yuddheùu durmadam 07,009.026d*0073_02 nakulaü pàõóava÷reùñhaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.027a à÷ãviùa iva kruddhaþ sahadevo yadàbhyayàt 07,009.027b*0074_01 sahadevaü samàyàntaü parasenàvidàraõam 07,009.027c ÷atråõàü kadanaü kurva¤ jetàsau durjayo yudhi 07,009.027d*0075_01 amoghabàõaþ siddheùuþ ÷atrubhir yudhi durjayaþ 07,009.028a àryavratam amogheùuü hrãmantam aparàjitam 07,009.028b*0076_01 àràvaü tumulaü kurvan vyathayan bhairavaü raõe 07,009.028c droõàyàbhimukhaü yàntaü ke ÷åràþ paryavàrayan 07,009.029a yaþ sa sauvãraràjasya pramathya mahatãü camåm 07,009.029c àdatta mahiùãü bhojyàü kàmyàü sarvàïga÷obhanàm 07,009.030a satyaü dhçti÷ ca ÷auryaü ca brahmacaryaü ca kevalam 07,009.030c sarvàõi yuyudhàne 'smin nityàni puruùarùabhe 07,009.031a balinaü satyakarmàõam adãnam aparàjitam 07,009.031c vàsudevasamaü yuddhe vàsudevàd anantaram 07,009.032a yuktaü dhanaüjayapreùye ÷åram àcàryakarmaõi 07,009.032b*0077_01 dhanaüjayopade÷ena ÷reùñham iùvastrakarmaõi 07,009.032c pàrthena samam astreùu kas taü droõàd avàrayat 07,009.033a vçùõãnàü pravaraü vãraü ÷åraü sarvadhanuùmatàm 07,009.033c ràmeõa samam astreùu ya÷asà vikrameõa ca 07,009.034a satyaü dhçtir damaþ ÷auryaü brahmacaryam anuttamam 07,009.034c sàtvate tàni sarvàõi trailokyam iva ke÷ave 07,009.034d*0078_01 yasmin nityàni santi sma vãre satyaparàkrame 07,009.035a tam evaüguõasaüpannaü durvàram api daivataiþ 07,009.035c samàsàdya maheùvàsaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.036a pà¤càleùåttamaü ÷åram uttamàbhijanapriyam 07,009.036c nityam uttamakarmàõam uttamaujasam àhave 07,009.037a yuktaü dhanaüjayahite mamànarthàya cottamam 07,009.037c yamavai÷ravaõàdityamahendravaruõopamam 07,009.038a mahàrathasamàkhyàtaü droõàyodyantam àhave 07,009.038c tyajantaü tumule pràõàn ke ÷åràþ paryavàrayan 07,009.039a eko 'pasçtya cedibhyaþ pàõóavàn yaþ samà÷ritaþ 07,009.039c dhçùñaketuü tam àyàntaü droõàt kaþ samavàrayat 07,009.040a yo 'vadhãt ketumठ÷åro ràjaputraü sudar÷anam 07,009.040c aparàntagiridvàre kas taü droõàd avàrayat 07,009.041a strãpårvo yo naravyàghro yaþ sa veda guõàguõàn 07,009.041c ÷ikhaõóinaü yàj¤asenim amlànamanasaü yudhi 07,009.042a devavratasya samare hetuü mçtyor mahàtmanaþ 07,009.042c droõàyàbhimukhaü yàntaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.043a yasminn abhyadhikà vãre guõàþ sarve dhanaüjayàt 07,009.043c yasminn astràõi satyaü ca brahmacaryaü ca nityadà 07,009.044a vàsudevasamaü vãrye dhanaüjayasamaü bale 07,009.044c tejasàdityasadç÷aü bçhaspatisamaü matau 07,009.045a abhimanyuü mahàtmànaü vyàttànanam ivàntakam 07,009.045c droõàyàbhimukhaü yàntaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.046a taruõas tv aruõaprakhyaþ saubhadraþ paravãrahà 07,009.046c yadàbhyàdravata droõaü tadàsãd vo manaþ katham 07,009.047a draupadeyà naravyàghràþ samudram iva sindhavaþ 07,009.047c yad droõam àdravan saükhye ke vãràs tàn avàrayan 07,009.048a ye te dvàda÷a varùàõi krãóàm utsçjya bàlakàþ 07,009.048c astràrtham avasan bhãùme bibhrato vratam uttamam 07,009.049a kùatraüjayaþ kùatradevaþ kùatradharmà ca màninaþ 07,009.049c dhçùñadyumnàtmajà vãràþ ke tàn droõàd avàrayan 07,009.050a ÷atàd vi÷iùñaü yaü yuddhe samapa÷yanta vçùõayaþ 07,009.050c cekitànaü maheùvàsaü kas taü droõàd avàrayat 07,009.051a vàrdhakùemiþ kaliïgànàü yaþ kanyàm àharad yudhi 07,009.051c anàdhçùñir adãnàtmà kas taü droõàd avàrayat 07,009.052a bhràtaraþ pa¤ca kaikeyà dhàrmikàþ satyavikramàþ 07,009.052c indragopakavarõà÷ ca raktavarmàyudhadhvajàþ 07,009.053a màtçùvasuþ sutà vãràþ pàõóavànàü jayàrthinaþ 07,009.053c tàn droõaü hantum àyàtàn ke vãràþ paryavàrayan 07,009.054a yaü yodhayanto ràjàno nàjayan vàraõàvate 07,009.054c ùaõ màsàn abhisaürabdhà jighàüsanto yudhàü patim 07,009.055a dhanuùmatàü varaü ÷åraü satyasaüdhaü mahàbalam 07,009.055c droõàt kas taü naravyàghraü yuyutsuü pratyavàrayat 07,009.056a yaþ putraü kà÷iràjasya vàràõasyàü mahàratham 07,009.056c samare strãùu gçdhyantaü bhallenàpaharad rathàt 07,009.057a dhçùñadyumnaü maheùvàsaü pàrthànàü mantradhàriõam 07,009.057c yuktaü duryodhanànarthe sçùñaü droõavadhàya ca 07,009.058a nirdahantaü raõe yodhàn dàrayantaü ca sarva÷aþ 07,009.058c droõàyàbhimukhaü yàntaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.059a utsaïga iva saüvçddhaü drupadasyàstravittamam 07,009.059c ÷aikhaõóinaü kùatradevaü ke taü droõàd avàrayan 07,009.060a ya imàü pçthivãü kçtsnàü carmavat samaveùñayat 07,009.060c mahatà rathavaü÷ena mukhyàrighno mahàrathaþ 07,009.061a da÷à÷vamedhàn àjahre svannapànàptadakùiõàn 07,009.061c nirargalàn sarvamedhàn putravat pàlayan prajàþ 07,009.062a pibantyo dakùiõàü yasya gaïgàsrotaþ samàpiban 07,009.062b*0079_01 gaïgàsrotasi yàvatyaþ sikatà apy a÷eùataþ 07,009.062b*0080_01 visçùñà dakùiõà yasya gaïgàjalam avàrayat 07,009.062c tàvatãr gà dadau vãra u÷ãnarasuto 'dhvare 07,009.063a na pårve nàpare cakrur idaü ke cana mànavàþ 07,009.063c iti saücukru÷ur devàþ kçte karmaõi duùkare 07,009.064a pa÷yàmas triùu lokeùu na taü saüsthàsnucàriùu 07,009.064c jàtaü vàpi janiùyaü và dvitãyaü vàpi saüprati 07,009.065a anyam au÷ãnaràc chaibyàd dhuro voóhàram ity uta 07,009.065c gatiü yasya na yàsyanti mànuùà lokavàsinaþ 07,009.066a tasya naptàram àyàntaü ÷aibyaü kaþ samavàrayat 07,009.066c droõàyàbhimukhaü yàntaü vyàttànanam ivàntakam 07,009.067a viràñasya rathànãkaü matsyasyàmitraghàtinaþ 07,009.067c prepsantaü samare droõaü ke vãràþ paryavàrayan 07,009.068a sadyo vçkodaràj jàto mahàbalaparàkramaþ 07,009.068c màyàvã ràkùaso ghoro yasmàn mama mahad bhayam 07,009.069a pàrthànàü jayakàmaü taü putràõàü mama kaõñakam 07,009.069c ghañotkacaü mahàbàhuü kas taü droõàd avàrayat 07,009.069d@003_0001 pitur yam àhuþ pitaraü vàsudevaü dvijàtayaþ 07,009.069d@003_0002 sa eùa niyataþ kçùõa àpadarthaü dhanaüjaye 07,009.069d@003_0003 saünahyate yadànarthe dhàrtaràùñrasya saüjaya 07,009.069d@003_0004 sthàtàraü nàdhigacchàmi pratyamitraü mahaujasam 07,009.069d@003_0005 saükarùaõagadau cobhau pradyumno 'tha vióårakaþ 07,009.069d@003_0006 à÷àvaha÷ ca sàmba÷ ca vçùõivãràþ prahàriõaþ 07,009.069d@003_0007 ete vai vihitàs tatra pàõóavàrthe jigãùavaþ 07,009.069d@003_0008 ke÷avo yatra tatraite yatraite tatra ke÷avaþ 07,009.069d@003_0009 arjunaþ ke÷avasyàtmà kçùõa÷ càtmà kirãñinaþ 07,009.069d@003_0010 arjune tu jayo nityaü kçùõe kãrti÷ ca ÷à÷vatã 07,009.069d@003_0011 pràdhànyàd api bhåyàüso ameyàþ ke÷ave guõàþ 07,009.069d@003_0012 mohàt tu va÷inaü kçùõaü na sarvo vetti màdhavam 07,009.069d@003_0013 mohito devapà÷ena mçtyupà÷apuraskçtaþ 07,009.069d@003_0014 na veda kçùõaü dà÷àrham arjunaü jayatàü varam 07,009.069d@003_0015 àdidevau mahàtmànau naranàràyaõàv ubhau 07,009.069d@003_0016 manasàpi hi durdharùau senàm etàü tarasvinau 07,009.069d@003_0017 nà÷ayetàm ihecchantau mànuùatvàt tu necchataþ 07,009.069d@003_0018 yugasyeva viparyàso bhåtànàm iva mohanam 07,009.069d@003_0019 iti màü pratibhàty etad bhãùmadroõanipàtanam 07,009.069d@003_0020 lokasya sthavirau vãrau mantraj¤au mantradhàriõau 07,009.069d@003_0021 bhãùmadroõau hatau yuddhe manuùyàn mohayiùyataþ 07,009.069d@003_0022 yàü tàü ÷riyam asåyàmi purà dçùñvà yudhiùñhire 07,009.069d@003_0023 adya tàm anujànàmi bhãùmadroõau yadà hatau 07,009.069d@003_0024 atha và matkçte pràptaþ kuråõàm eùa saükùayaþ 07,009.069d@003_0025 pakvànàü hi vadhe såta vajràyante tçõàny api 07,009.070a ete cànye ca bahavo yeùàm arthàya saüjaya 07,009.070c tyaktàraþ saüyuge pràõàn kiü teùàm ajitaü yudhi 07,009.071a yeùàü ca puruùavyàghraþ ÷àrïgadhanvà vyapà÷rayaþ 07,009.071c hitàrthã càpi pàrthànàü kathaü teùàü paràjayaþ 07,009.072a lokànàü gurur atyantaü lokanàthaþ sanàtanaþ 07,009.072c nàràyaõo raõe nàtho divyo divyàtmavàn prabhuþ 07,009.073a yasya divyàni karmàõi pravadanti manãùiõaþ 07,009.073c tàny ahaü kãrtayiùyàmi bhaktyà sthairyàrtham àtmanaþ 07,010.001 dhçtaràùñra uvàca 07,010.001a ÷çõu divyàni karmàõi vàsudevasya saüjaya 07,010.001c kçtavàn yàni govindo yathà nànyaþ pumàn kva cit 07,010.002a saüvardhatà gopakule bàlenaiva mahàtmanà 07,010.002b*0081_01 ÷akañaü påtanàü hatvà bhagnau ca yamalàrjunau 07,010.002c vikhyàpitaü balaü bàhvos triùu lokeùu saüjaya 07,010.003a uccaiþ÷ravas tulyabalaü vàyuvegasamaü jave 07,010.003c jaghàna hayaràjaü yo yamunàvanavàsinam 07,010.004a dànavaü ghorakarmàõaü gavàü mçtyum ivotthitam 07,010.004c vçùaråpadharaü bàlye bhujàbhyàü nijaghàna ha 07,010.005a pralambaü narakaü jambhaü pãñhaü càpi mahàsuram 07,010.005c muruü càcalasaükà÷am avadhãt puùkarekùaõaþ 07,010.005d*0082_01 påtanàü ÷akuniü hatvà ke÷inaü caiva vàjinam 07,010.005d*0082_02 çùabhaü dhenukaü caiva ariùñaü ca mahàbalam 07,010.005d*0082_03 vçkaü hatvà mahàbàhuü dhçtvà govardhanaü girim 07,010.005d*0082_04 càõåraü muùñikaü caiva raïgamadhye nihatya ca 07,010.006a tathà kaüso mahàtejà jaràsaüdhena pàlitaþ 07,010.006c vikrameõaiva kçùõena sagaõaþ ÷àtito raõe 07,010.007a sunàmà nàma vikràntaþ samagràkùauhiõãpatiþ 07,010.007c bhojaràjasya madhyastho bhràtà kaüsasya vãryavàn 07,010.008a baladevadvitãyena kçùõenàmitraghàtinà 07,010.008c tarasvã samare dagdhaþ sasainyaþ ÷årasenaràñ 07,010.009a durvàsà nàma viprarùis tathà paramakopanaþ 07,010.009c àràdhitaþ sadàreõa sa càsmai pradadau varàn 07,010.010a tathà gàndhàraràjasya sutàü vãraþ svayaüvare 07,010.010c nirjitya pçthivãpàlàn avahat puùkarekùaõaþ 07,010.011a amçùyamàõà ràjàno yasya jàtyà hayà iva 07,010.011c rathe vaivàhike yuktàþ pratodena kçtavraõàþ 07,010.012a jaràsaüdhaü mahàbàhum upàyena janàrdanaþ 07,010.012c pareõa ghàtayàm àsa pçthag akùauhiõãpatim 07,010.013a cediràjaü ca vikràntaü ràjasenàpatiü balã 07,010.013c arghe vivadamànaü ca jaghàna pa÷uvat tadà 07,010.014a saubhaü daityapuraü svasthaü ÷àlvaguptaü duràsadam 07,010.014c samudrakukùau vikramya pàtayàm àsa màdhavaþ 07,010.015a aïgàn vaïgàn kaliïgàü÷ ca màgadhàn kà÷ikosalàn 07,010.015c vatsagargakaråùàü÷ ca puõóràü÷ càpy ajayad raõe 07,010.016a àvantyàn dàkùiõàtyàü÷ ca pàrvatãyàn da÷erakàn 07,010.016c kà÷mãrakàn aurasakàn pi÷àcàü÷ ca samandaràn 07,010.017a kàmbojàn vàñadhànàü÷ ca colàn pàõóyàü÷ ca saüjaya 07,010.017c trigartàn màlavàü÷ caiva daradàü÷ ca sudurjayàn 07,010.018a nànàdigbhya÷ ca saüpràptàn vràtàn a÷va÷akàn prati 07,010.018c jitavàn puõóarãkàkùo yavanàü÷ ca sahànugàn 07,010.019a pravi÷ya makaràvàsaü yàdobhir abhisaüvçtam 07,010.019c jigàya varuõaü yuddhe salilàntargataü purà 07,010.020a yudhi pa¤cajanaü hatvà pàtàlatalavàsinam 07,010.020c pà¤cajanyaü hçùãke÷o divyaü ÷aïkham avàptavàn 07,010.021a khàõóave pàrthasahitas toùayitvà hutà÷anam 07,010.021c àgneyam astraü durdharùaü cakraü lebhe mahàbalaþ 07,010.022a vainateyaü samàruhya tràsayitvàmaràvatãm 07,010.022c mahendrabhavanàd vãraþ pàrijàtam upànayat 07,010.023a tac ca marùitavठ÷akro jànaüs tasya paràkramam 07,010.023b*0083_01 govardhanasyoddharaõe j¤àtvà vai samasajjata 07,010.023c ràj¤àü càpy ajitaü kaü cit kçùõeneha na ÷u÷ruma 07,010.024a yac ca tan mahad à÷caryaü sabhàyàü mama saüjaya 07,010.024c kçtavàn puõóarãkàkùaþ kas tadanya ihàrhati 07,010.025a yac ca bhaktyà prapanno 'ham adràkùaü kçùõam ã÷varam 07,010.025c tan me suviditaü sarvaü pratyakùam iva càgamat 07,010.026a nànto vikramayuktasya buddhyà yuktasya và punaþ 07,010.026c karmaõaþ ÷akyate gantuü hçùãke÷asya saüjaya 07,010.027a tathà gada÷ ca sàmba÷ ca pradyumno 'tha vidårathaþ 07,010.027c àgàvaho 'niruddha÷ ca càrudeùõa÷ ca sàraõaþ 07,010.028a ulmuko ni÷añha÷ caiva jhallã babhru÷ ca vãryavàn 07,010.028c pçthu÷ ca vipçthu÷ caiva samãko 'thàrimejayaþ 07,010.029a ete vai balavanta÷ ca vçùõivãràþ prahàriõaþ 07,010.029c kathaü cit pàõóavànãkaü ÷rayeyuþ samare sthitàþ 07,010.030a àhåtà vçùõivãreõa ke÷avena mahàtmanà 07,010.030c tataþ saü÷ayitaü sarvaü bhaved iti matir mama 07,010.031a nàgàyutabalo vãraþ kailàsa÷ikharopamaþ 07,010.031c vanamàlã halã ràmas tatra yatra janàrdanaþ 07,010.031d*0084_01 eka eva dvidhà bhåto dç÷yate mànuùair bhuvi 07,010.032a yam àhuþ sarvapitaraü vàsudevaü dvijàtayaþ 07,010.032b*0085_01 pitéõàm api yaþ pårvo vedeùu paripañhyate 07,010.032c api và hy eùa pàõóånàü yotsyate 'rthàya saüjaya 07,010.033a sa yadà tàta saünahyet pàõóavàrthàya ke÷avaþ 07,010.033c na tadà pratyanãkeùu bhavità tasya ka÷ cana 07,010.034a yadi sma kuravaþ sarve jayeyuþ sarvapàõóavàn 07,010.034c vàrùõeyo 'rthàya teùàü vai gçhõãyàc chastram uttamam 07,010.035a tataþ sarvàn naravyàghro hatvà narapatãn raõe 07,010.035c kauravàü÷ ca mahàbàhuþ kuntyai dadyàt sa medinãm 07,010.036a yasya yantà hçùãke÷o yoddhà yasya dhanaüjayaþ 07,010.036c rathasya tasya kaþ saükhye pratyanãko bhaved rathaþ 07,010.037a na kena cid upàyena kuråõàü dç÷yate jayaþ 07,010.037c tasmàn me sarvam àcakùva yathà yuddham avartata 07,010.038a arjunaþ ke÷avasyàtmà kçùõo 'py àtmà kirãñinaþ 07,010.038c arjune vijayo nityaü kçùõe kãrti÷ ca ÷à÷vatã 07,010.038d*0086_01 sarveùv api ca lokeùu bãbhatsur aparàjitaþ 07,010.039a pràdhànyena hi bhåyiùñham ameyàþ ke÷ave guõàþ 07,010.039c mohàd duryodhanaþ kçùõaü yan na vettãha màdhavam 07,010.040a mohito daivayogena mçtyupà÷apuraskçtaþ 07,010.040c na veda kçùõaü dà÷àrham arjunaü caiva pàõóavam 07,010.041a pårvadevau mahàtmànau naranàràyaõàv ubhau 07,010.041c ekàtmànau dvidhàbhåtau dç÷yete mànavair bhuvi 07,010.042a manasàpi hi durdharùau senàm etàü ya÷asvinau 07,010.042c nà÷ayetàm ihecchantau mànuùatvàt tu necchataþ 07,010.043a yugasyeva viparyàso lokànàm iva mohanam 07,010.043c bhãùmasya ca vadhas tàta droõasya ca mahàtmanaþ 07,010.044a na hy eva brahmacaryeõa na vedàdhyayanena ca 07,010.044c na kriyàbhir na ÷astreõa mçtyoþ ka÷ cid vimucyate 07,010.045a lokasaübhàvitau vãrau kçtàstrau yuddhadurmadau 07,010.045c bhãùmadroõau hatau ÷rutvà kiü nu jãvàmi saüjaya 07,010.046a yàü tàü ÷riyam asåyàmaþ purà yàtàü yudhiùñhire 07,010.046c adya tàm anujànãmo bhãùmadroõavadhena ca 07,010.047a tathà ca matkçte pràptaþ kuråõàm eùa saükùayaþ 07,010.047c pakvànàü hi vadhe såta vajràyante tçõàny api 07,010.048a ananyam idam ai÷varyaü loke pràpto yudhiùñhiraþ 07,010.048c yasya kopàn maheùvàsau bhãùmadroõau nipàtitau 07,010.049a pràptaþ prakçtito dharmo nàdharmo mànavàn prati 07,010.049c kråraþ sarvavinà÷àya kàlaþ samativartate 07,010.050a anyathà cintità hy arthà narais tàta manasvibhiþ 07,010.050c anyathaiva hi gacchanti daivàd iti matir mama 07,010.051a tasmàd aparihàrye 'rthe saüpràpte kçcchra uttame 07,010.051c apàraõãye du÷cintye yathàbhåtaü pracakùva me 07,011.001 saüjaya uvàca 07,011.001*0087_01 ÷u÷råùasva sthiro bhåtvà ÷aüsato mama bhàrata 07,011.001a hanta te varõayiùyàmi sarvaü pratyakùadar÷ivàn 07,011.001c yathà sa nyapatad droõaþ sàditaþ pàõóusç¤jayaiþ 07,011.002a senàpatitvaü saüpràpya bhàradvàjo mahàrathaþ 07,011.002c madhye sarvasya sainyasya putraü te vàkyam abravãt 07,011.003a yat kauravàõàm çùabhàd àpageyàd anantaram 07,011.003c senàpatyena màü ràjann adya satkçtavàn asi 07,011.003d*0088_01 anuråpaü phalaü tasya karmaõo labhyatàü tvayà 07,011.004a sadç÷aü karmaõas tasya phalaü pràpnuhi pàrthiva 07,011.004c karomi kàmaü kaü te 'dya pravçõãùva yam icchasi 07,011.005a tato duryodhana÷ cintya karõaduþ÷àsanàdibhiþ 07,011.005c tam athovàca durdharùam àcàryaü jayatàü varam 07,011.006a dadàsi ced varaü mahyaü jãvagràhaü yudhiùñhiram 07,011.006c gçhãtvà rathinàü ÷reùñhaü matsamãpam ihànaya 07,011.006d*0089_01 iccheyaü vai mahàtmànaü dharmàtmànaü yudhiùñhiram 07,011.006d*0089_02 bhràtéõàü pa÷yatàm eva jãvagràheõa me dvija 07,011.006d*0089_03 prãõàmy anena kàryeõa sasuhçjjanabàndhavaþ 07,011.007a tataþ kuråõàm àcàryaþ ÷rutvà putrasya te vacaþ 07,011.007c senàü praharùayan sarvàm idaü vacanam abravãt 07,011.008a dhanyaþ kuntãsuto ràjà yasya grahaõam icchasi 07,011.008c na vadhàrthaü sudurdharùa varam adya prayàcasi 07,011.009a kimarthaü ca naravyàghra na vadhaü tasya kàïkùasi 07,011.009c nà÷aüsasi kriyàm etàü matto duryodhana dhruvam 07,011.010a àho svid dharmaputrasya dveùñà tasya na vidyate 07,011.010c yad icchasi tvaü jãvantaü kulaü rakùasi càtmani 07,011.011a atha và bharata÷reùñha nirjitya yudhi pàõóavàn 07,011.011c ràjyàü÷aü pratidattvà ca saubhràtraü kartum icchasi 07,011.012a dhanyaþ kuntãsuto ràjà sujàtà càsya dhãmataþ 07,011.012c ajàta÷atrutà satyà tasya yat snihyate bhavàn 07,011.013a droõena tv evam uktasya tava putrasya bhàrata 07,011.013c sahasà niþsçto bhàvo yo 'sya nityaü pravartate 07,011.014a nàkàro gåhituü ÷akyo bçhaspatisamair api 07,011.014c tasmàt tava suto ràjan prahçùño vàkyam abravãt 07,011.015a vadhe kuntãsutasyàjau nàcàrya vijayo mama 07,011.015c hate yudhiùñhire pàrtho hanyàt sarvàn hi no dhruvam 07,011.016a na ca ÷akyo raõe sarvair nihantum amarair api 07,011.016b*0090_01 yadi sarve haniùyante pàõóavàþ sasutà mçdhe 07,011.016b*0090_02 tataþ kçtsnaü va÷e kçtvà niþ÷eùaü nçpamaõóalam 07,011.016b*0090_03 sasàgaravanàü sphãtàü vijitya vasudhàm imàm 07,011.016b*0090_04 viùõur dàsyati kçùõàyai kuntyai và puruùottamaþ 07,011.016c ya eva caiùàü ÷eùaþ syàt sa evàsmàn na ÷eùayet 07,011.017a satyapratij¤e tv ànãte punardyåtena nirjite 07,011.017b*0091_01 tasmi¤ jãvati cànãte hy upàyair bahubhiþ kçtaiþ 07,011.017c punar yàsyanty araõyàya kaunteyàs tam anuvratàþ 07,011.018a so 'yaü mama jayo vyaktaü dãrghakàlaü bhaviùyati 07,011.018c ato na vadham icchàmi dharmaràjasya karhi cit 07,011.019a tasya jihmam abhipràyaü j¤àtvà droõo 'rthatattvavit 07,011.019c taü varaü sàntaraü tasmai dadau saücintya buddhimàn 07,011.020 droõa uvàca 07,011.020a na ced yudhiùñhiraü vãra pàlayed arjuno yudhi 07,011.020c manyasva pàõóavaü jyeùñham ànãtaü va÷am àtmanaþ 07,011.021a na hi pàrtho raõe ÷akyaþ sendrair devàsurair api 07,011.021b*0092_01 sthite pàrthe dharmaràjo naiva ÷akyo mayà raõe 07,011.021c pratyudyàtum atas tàta naitad àmarùayàmy aham 07,011.022a asaü÷ayaü sa ÷iùyo me matpårva÷ càstrakarmaõi 07,011.022c taruõaþ kãrtiyukta÷ ca ekàyanagata÷ ca saþ 07,011.023a astràõãndràc ca rudràc ca bhåyàüsi samavàptavàn 07,011.023c amarùita÷ ca te ràjaüs tena nàmarùayàmy aham 07,011.024a sa càpakramyatàü yuddhàd yenopàyena ÷akyate 07,011.024c apanãte tataþ pàrthe dharmaràjo jitas tvayà 07,011.025a grahaõaü cej jayaü tasya manyase puruùarùabha 07,011.025c etena càbhyupàyena dhruvaü grahaõam eùyati 07,011.026a ahaü gçhãtvà ràjànaü satyadharmaparàyaõam 07,011.026c ànayiùyàmi te ràjan va÷am adya na saü÷ayaþ 07,011.027a yadi sthàsyati saügràme muhårtam api me 'grataþ 07,011.027c apanãte naravyàghre kuntãputre dhanaüjaye 07,011.028a phalgunasya samakùaü tu na hi pàrtho yudhiùñhiraþ 07,011.028c grahãtuü samare ÷akyaþ sendrair api suràsuraiþ 07,011.029 saüjaya uvàca 07,011.029*0093_01 evam ukte tadà tasmin yuddhe devàsuropame 07,011.029a sàntaraü tu pratij¤àte ràj¤o droõena nigrahe 07,011.029c gçhãtaü tam amanyanta tava putràþ subàli÷àþ 07,011.030a pàõóaveùu hi sàpekùaü droõaü jànàti te sutaþ 07,011.030c tataþ pratij¤àsthairyàrthaü sa mantro bahulãkçtaþ 07,011.031a tato duryodhanenàpi grahaõaü pàõóavasya tat 07,011.031b*0094_01 skandhàvàreùu sarveùu yathàsthàneùu màriùa 07,011.031c sainyasthàneùu sarveùu vyàghoùitam ariüdama 07,012.001 saüjaya uvàca 07,012.001a tatas te sainikàþ ÷rutvà taü yudhiùñhiranigraham 07,012.001c siühanàdaravàü÷ cakrur bàõa÷aïkharavaiþ saha 07,012.002a tat tu sarvaü yathàvçttaü dharmaràjena bhàrata 07,012.002c àptair à÷u parij¤àtaü bhàradvàjacikãrùitam 07,012.003a tataþ sarvàn samànàyya bhràtén sainyàü÷ ca sarva÷aþ 07,012.003c abravãd dharmaràjas tu dhanaüjayam idaü vacaþ 07,012.004a ÷rutaü te puruùavyàghra droõasyàdya cikãrùitam 07,012.004c yathà tan na bhavet satyaü tathà nãtir vidhãyatàm 07,012.005a sàntaraü hi pratij¤àtaü droõenàmitrakar÷ana 07,012.005c tac càntaram amogheùau tvayi tena samàhitam 07,012.006a sa tvam adya mahàbàho yudhyasva madanantaram 07,012.006c yathà duryodhanaþ kàmaü nemaü droõàd avàpnuyàt 07,012.007 arjuna uvàca 07,012.007a yathà me na vadhaþ kàrya àcàryasya kathaü cana 07,012.007c tathà tava parityàgo na me ràjaü÷ cikãrùitaþ 07,012.008a apy evaü pàõóava pràõàn utsçjeyam ahaü yudhi 07,012.008c pratãyàü nàham àcàryaü tvàü na jahyàü kathaü cana 07,012.009a tvàü nigçhyàhave ràjan dhàrtaràùñro yam icchati 07,012.009c na sa taü jãvaloke 'smin kàmaü pràptaþ kathaü cana 07,012.010a prapated dyauþ sanakùatrà pçthivã ÷akalãbhavet 07,012.010c na tvàü droõo nigçhõãyàj jãvamàne mayi dhruvam 07,012.011a yadi tasya raõe sàhyaü kurute vajrabhçt svayam 07,012.011c devair và sahito daityair na tvàü pràpsyaty asau mçdhe 07,012.012a mayi jãvati ràjendra na bhayaü kartum arhasi 07,012.012c droõàd astrabhçtàü ÷reùñhàt sarva÷astrabhçtàm api 07,012.012d*0095_01 anyac ca bråyàü ràjendra pratij¤àü mama nityadà 07,012.013a na smaràmy ançtàü vàcaü na smaràmi paràjayam 07,012.013c na smaràmi prati÷rutya kiü cid apy anapàkçtam 07,012.014 saüjaya uvàca 07,012.014a tataþ ÷aïkhà÷ ca bherya÷ ca mçdaïgà÷ cànakaiþ saha 07,012.014c pràvàdyanta mahàràja pàõóavànàü nive÷ane 07,012.015a siühanàda÷ ca saüjaj¤e pàõóavànàü mahàtmanàm 07,012.015c dhanurjyàtala÷abda÷ ca gaganaspçk subhairavaþ 07,012.016a taü ÷rutvà ÷aïkhanirghoùaü pàõóavasya mahàtmanaþ 07,012.016c tvadãyeùv apy anãkeùu vàditràõy abhijaghnire 07,012.017a tato vyåóhàny anãkàni tava teùàü ca bhàrata 07,012.017c ÷anair upeyur anyonyaü yotsyamànàni saüyuge 07,012.018a tataþ pravavçte yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 07,012.018c pàõóavànàü kuråõàü ca droõapà¤càlyayor api 07,012.019a yatamànàþ prayatnena droõànãkavi÷àtane 07,012.019c na ÷ekuþ sç¤jayà ràjaüs tad dhi droõena pàlitam 07,012.020a tathaiva tava putrasya rathodàràþ prahàriõaþ 07,012.020c na ÷ekuþ pàõóavãü senàü pàlyamànàü kirãñinà 07,012.021a àstàü te stimite sene rakùyamàõe parasparam 07,012.021c saüprasupte yathà naktaü vanaràjyau supuùpite 07,012.022a tato rukmaratho ràjann arkeõeva viràjatà 07,012.022c varåthinà viniùpatya vyacarat pçtanàntare 07,012.023a tam udyataü rathenaikam à÷ukàriõam àhave 07,012.023c anekam iva saütràsàn menire pàõóusç¤jayàþ 07,012.024a tena muktàþ ÷arà ghorà viceruþ sarvatodi÷am 07,012.024c tràsayanto mahàràja pàõóaveyasya vàhinãm 07,012.025a madhyaü dinam anupràpto gabhasti÷atasaüvçtaþ 07,012.025c yathàdç÷yata gharmàü÷us tathà droõo 'py adç÷yata 07,012.026a na cainaü pàõóaveyànàü ka÷ cic chaknoti màriùa 07,012.026c vãkùituü samare kruddhaü mahendram iva dànavàþ 07,012.027a mohayitvà tataþ sainyaü bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,012.027c dhçùñadyumnabalaü tårõaü vyadhaman ni÷itaiþ ÷araiþ 07,012.028a sa di÷aþ sarvato ruddhvà saüvçtya kham ajihmagaiþ 07,012.028c pàrùato yatra tatraiva mamçde pàõóuvàhinãm 07,013.001 saüjaya uvàca 07,013.001a tataþ sa pàõóavànãke janayaüs tumulaü mahat 07,013.001c vyacarat pàõóavàn droõo dahan kakùam ivànalaþ 07,013.002a nirdahantam anãkàni sàkùàd agnim ivotthitam 07,013.002c dçùñvà rukmarathaü yuddhe samakampanta sç¤jayàþ 07,013.003a pratataü càsyamànasya dhanuùo 'syà÷ukàriõaþ 07,013.003c jyàghoùaþ ÷råyate 'tyarthaü visphårjitam ivà÷aneþ 07,013.004a rathinaþ sàdina÷ caiva nàgàn a÷vàn padàtinaþ 07,013.004c raudrà hastavatà muktàþ pramathnanti sma sàyakàþ 07,013.005a nànadyamànaþ parjanyaþ sànilaþ ÷ucisaükùaye 07,013.005c a÷mavarùam ivàvarùat pareùàm àvahad bhayam 07,013.006a vyacarat sa tadà ràjan senàü vikùobhayan prabhuþ 07,013.006c vardhayàm àsa saütràsaü ÷àtravàõàm amànuùam 07,013.007a tasya vidyud ivàbhreùu càpaü hemapariùkçtam 07,013.007c bhramad rathàmbude tasmin dç÷yate sma punaþ punaþ 07,013.008a sa vãraþ satyavàn pràj¤o dharmanityaþ sudàruõaþ 07,013.008c yugàntakàle yanteva raudràü pràskandayan nadãm 07,013.009a amarùavegaprabhavàü kravyàdagaõasaükulàm 07,013.009c balaughaiþ sarvataþ pårõàü vãravçkùàpahàriõãm 07,013.010a ÷oõitodàü rathàvartàü hastya÷vakçtarodhasam 07,013.010c kavacoóupasaüyuktàü màüsapaïkasamàkulàm 07,013.010d*0096_01 ke÷a÷aivàlasaüyuktàü màüsàsçkkardamàruõàm 07,013.011a medomajjàsthisikatàm uùõãùavaraphenilàm 07,013.011c saügràmajaladàpårõàü pràsamatsyasamàkulàm 07,013.012a naranàgà÷vasaübhåtàü ÷aravegaughavàhinãm 07,013.012c ÷arãradàru÷çïgàñàü bhujanàgasamàkulàm 07,013.013a uttamàïgopalatalàü nistriü÷ajhaùasevitàm 07,013.013c rathanàgahradopetàü nànàbharaõanãrajàm 07,013.014a mahàratha÷atàvartàü bhåmireõårmimàlinãm 07,013.014c mahàvãryavatàü saükhye sutaràü bhãrudustaràm 07,013.014d*0097_01 ÷arãra÷atasaübàdhàü gçdhrakaïkaniùevitàm 07,013.014d*0097_02 mahàrathasahasràõi nayantãü yamasàdanam 07,013.015a ÷åravyàlasamàkãrõàü pràõivàõijasevitàm 07,013.015c chinnacchatramahàhaüsàü mukuñàõóajasaükulàm 07,013.016a cakrakårmàü gadànakràü ÷arakùudrajhaùàkulàm 07,013.016c baóagçdhrasçgàlànàü ghorasaüghair niùevitàm 07,013.016d*0098_01 nadãü pràsyandayan droõaþ ke÷a÷aivala÷àóvalàm 07,013.017a nihatàn pràõinaþ saükhye droõena balinà ÷araiþ 07,013.017c vahantãü pitçlokàya ÷ata÷o ràjasattama 07,013.017d*0099_01 uvàha ÷ata÷o ràjan pitçlokàya vàhinãm 07,013.018a ÷arãra÷atasaübàdhàü ke÷a÷aivala÷àdvalàm 07,013.018c nadãü pràvartayad ràjan bhãråõàü bhayavardhinãm 07,013.019a taü jayantam anãkàni tàni tàny eva bhàrata 07,013.019c sarvato 'bhyadravan droõaü yudhiùñhirapurogamàþ 07,013.020a tàn abhidravataþ ÷åràüs tàvakà dçóhakàrmukàþ 07,013.020c sarvataþ pratyagçhõanta tad abhål lomaharùaõam 07,013.021a ÷atamàyas tu ÷akuniþ sahadevaü samàdravat 07,013.021c saniyantçdhvajarathaü vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 07,013.022a tasya màdrãsutaþ ketuü dhanuþ såtaü hayàn api 07,013.022c nàtikruddhaþ ÷arai÷ chittvà ùaùñyà vivyàdha màtulam 07,013.022d*0100_01 bhittvà ca ÷aravarùeõa ÷akuniü pratyavàrayat 07,013.023a saubalas tu gadàü gçhya pracaskanda rathottamàt 07,013.023c sa tasya gadayà ràjan rathàt såtam apàtayat 07,013.024a tatas tau virathau ràjan gadàhastau mahàbalau 07,013.024c cikrãóatå raõe ÷årau sa÷çïgàv iva parvatau 07,013.025a droõaþ pà¤càlaràjànaü viddhvà da÷abhir à÷ugaiþ 07,013.025b*0101_01 tayos tatra mahàràja bàõavarùaiþ prakà÷itam 07,013.025b*0101_02 khadyotair iva càkà÷aü pradoùe puruùarùabha 07,013.025c bahubhis tena càbhyastas taü vivyàdha ÷atàdhikaiþ 07,013.026a viviü÷atiü bhãmaseno viü÷atyà ni÷itaiþ ÷araiþ 07,013.026c viddhvà nàkampayad vãras tad adbhutam ivàbhavat 07,013.027a viviü÷atis tu sahasà vya÷vaketu÷aràsanam 07,013.027c bhãmaü cakre mahàràja tataþ sainyàny apåjayan 07,013.027d*0102_01 cakre taü sarvasainyàni prahçùñàny abhyapåjayan 07,013.028a sa tan na mamçùe vãraþ ÷atror vijayam àhave 07,013.028c tato 'sya gadayà dàntàn hayàn sarvàn apàtayat 07,013.028d*0103_01 hatà÷vàt sa rathàd ràjan gçhya carma mahàbalaþ 07,013.028d*0103_02 abhyayàd bhãmasenaü tu matto mattam iva dvipam 07,013.029a ÷alyas tu nakulaü vãraþ svasrãyaü priyam àtmanaþ 07,013.029c vivyàdha prahasan bàõair làóayan kopayann iva 07,013.030a tasyà÷vàn àtapatraü ca dhvajaü såtam atho dhanuþ 07,013.030c nipàtya nakulaþ saükhye ÷aïkhaü dadhmau pratàpavàn 07,013.030d*0104_01 ciccheda samare yattaþ sa ca yuddhàd upàramat 07,013.031a dhçùñaketuþ kçpenàstठchittvà bahuvidhठ÷aràn 07,013.031c kçpaü vivyàdha saptatyà lakùma càsyàharat tribhiþ 07,013.032a taü kçpaþ ÷aravarùeõa mahatà samavàkirat 07,013.032c nivàrya ca raõe vipro dhçùñaketum ayodhayat 07,013.033a sàtyakiþ kçtavarmàõaü nàràcena stanàntare 07,013.033c viddhvà vivyàdha saptatyà punar anyaiþ smayann iva 07,013.034a saptasaptatibhir bhojas taü viddhvà ni÷itaiþ ÷araiþ 07,013.034c nàkampayata ÷aineyaü ÷ãghro vàyur ivàcalam 07,013.035a senàpatiþ su÷armàõaü ÷ãghraü marmasv atàóayat 07,013.035c sa càpi taü tomareõa jatrude÷e atàóayat 07,013.036a vaikartanaü tu samare viràñaþ pratyavàrayat 07,013.036c saha matsyair mahàvãryais tad adbhutam ivàbhavat 07,013.037a tat pauruùam abhåt tatra såtaputrasya dàruõam 07,013.037c yat sainyaü vàrayàm àsa ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,013.038a drupadas tu svayaü ràjà bhagadattena saügataþ 07,013.038c tayor yuddhaü mahàràja citraråpam ivàbhavat 07,013.038d*0105_01 bhagadattas tu ràjànaü drupadaü nataparvabhiþ 07,013.038d*0105_02 saniyantçdhvajarathaü vivyàdha puruùarùabhaþ 07,013.038d*0105_03 drupadas tu tataþ kruddho bhagadattaü mahàratham 07,013.038d*0105_04 àjaghànorasi kùipraü ÷areõànataparvaõà 07,013.038d*0105_05 yuddhaü yodhavarau loke saumadatti÷ikhaõóinau 07,013.038e bhåtànàü tràsajananaü cakràte 'stravi÷àradau 07,013.038f*0106_01 ÷rotéõàü vãkùitéõàü ca mohakàraõam àhave 07,013.039a bhåri÷ravà raõe ràjan yàj¤aseniü mahàratham 07,013.039c mahatà sàyakaughena chàdayàm àsa vãryavàn 07,013.040a ÷ikhaõóã tu tataþ kruddhaþ saumadattiü vi÷àü pate 07,013.040c navatyà sàyakànàü tu kampayàm àsa bhàrata 07,013.040d*0107_01 chàdayàm àsa nàràcais tiùñha tiùñheti càbravãt 07,013.040f*0108_01 çkùacarmapinaddhau tu cakratus tau parasparam 07,013.040f*0108_02 bàhyam àbhyantaraü màrgaü saüplavantau ya÷asvinau 07,013.040f*0108_03 dadç÷àte mahàtmànau sapakùàv iva parvatau 07,013.040f*0108_04 pi÷ità÷anasaüyuktau vàhair udbàõapàtibhiþ 07,013.040f*0108_05 bçhatpatàkau tåõãrau ghoraråpau bhayànakau 07,013.040f*0108_06 kàlameghàv iva gajau lokànàü bhartsya garjanaiþ 07,013.040f*0108_07 rathaghoùeõa mahatà vyàsthitau syandanottamau 07,013.040f*0108_08 bçhatpatàkau tåõãrau pai÷àcair vàhanair yutau 07,013.041a ràkùasau bhãmakarmàõau haióimbàlambusàv ubhau 07,013.041c cakràte 'tyadbhutaü yuddhaü parasparavadhaiùiõau 07,013.042a màyà÷atasçjau dçptau màyàbhir itaretaram 07,013.042c antarhitau ceratus tau bhç÷aü vismayakàriõau 07,013.043a cekitàno 'nuvindena yuyudhe tv atibhairavam 07,013.043b*0109_01 tayos tu yuddham abhavat parasparavadhaiùiõau 07,013.043b*0109_02 yudhiùñhiraþ svayaü ràjà duryodhanam ayodhayat 07,013.043b*0109_03 tau putrau tava durdharùau yuyudhàte parasparam 07,013.043c yathà devàsure yuddhe bala÷akrau mahàbalau 07,013.044a lakùmaõaþ kùatradevena vimardam akarod bhç÷am 07,013.044c yathà viùõuþ purà ràjan hiraõyàkùeõa saüyuge 07,013.045a tataþ prajavità÷vena vidhivat kalpitena ca 07,013.045c rathenàbhyapatad ràjan saubhadraü pauravo nadan 07,013.046a tato 'bhiyàya tvarito yuddhàkàïkùã mahàbalaþ 07,013.046c tena cakre mahad yuddham abhimanyur ariüdamaþ 07,013.047a pauravas tv atha saubhadraü ÷aravràtair avàkirat 07,013.047c tasyàrjunir dhvajaü chatraü dhanu÷ corvyàm apàtayat 07,013.048a saubhadraþ pauravaü tv anyair viddhvà saptabhir à÷ugaiþ 07,013.048c pa¤cabhis tasya vivyàdha hayàn såtaü ca sàyakaiþ 07,013.049a tataþ saüharùayan senàü siühavad vinadan muhuþ 07,013.049c samàdattàrjunis tårõaü pauravàntakaraü ÷aram 07,013.049d*0110_01 tasya saüdhitam àj¤àya sàyakaü ghoradar÷anam 07,013.050a dvàbhyàü ÷aràbhyàü hàrdikya÷ cakarta sa÷araü dhanuþ 07,013.050c tad utsçjya dhanu÷ chinnaü saubhadraþ paravãrahà 07,013.050e udbabarha sitaü khaógam àdadànaþ ÷aràvaram 07,013.051a sa tenànekatàreõa carmaõà kçtahastavat 07,013.051c bhràntàsir acaran màrgàn dar÷ayan vãryam àtmanaþ 07,013.052a bhràmitaü punar udbhràntam àdhåtaü punar ucchritam 07,013.052c carmanistriü÷ayo ràjan nirvi÷eùam adç÷yata 07,013.053a sa pauravarathasyeùàm àplutya sahasà nadan 07,013.053c pauravaü ratham àsthàya ke÷apakùe paràmç÷at 07,013.054a jaghànàsya padà såtam asinàpàtayad dhvajam 07,013.054c vikùobhyàmbhonidhiü tàrkùyas taü nàgam iva càkùipat 07,013.055a tam àkalitake÷àntaü dadç÷uþ sarvapàrthivàþ 07,013.055c ukùàõam iva siühena pàtyamànam acetanam 07,013.056a tam àrjuniva÷aü pràptaü kçùyamàõam anàthavat 07,013.056c pauravaü patitaü dçùñvà nàmçùyata jayadrathaþ 07,013.057a sa barhiõamahàvàjaü kiïkiõã÷atajàlavat 07,013.057c carma càdàya khaógaü ca nadan paryapatad rathàt 07,013.058a tataþ saindhavam àlokya kàrùõir utsçjya pauravam 07,013.058c utpapàta rathàt tårõaü ÷yenavan nipapàta ca 07,013.059a pràsapaññi÷anistriü÷ठ÷atrubhiþ saüpraveritàn 07,013.059c cicchedàthàsinà kàrùõi÷ carmaõà saürurodha ca 07,013.060a sa dar÷ayitvà sainyànàü svabàhubalam àtmanaþ 07,013.060c tam udyamya mahàkhaógaü carma càtha punar balã 07,013.060d*0111_01 dudhàva sahasà khaógaü carma càtirathaþ punaþ 07,013.061a vçddhakùatrasya dàyàdaü pitur atyantavairiõam 07,013.061c sasàràbhimukhaþ ÷åraþ ÷àrdåla iva ku¤jaram 07,013.062a tau parasparam àsàdya khaógadantanakhàyudhau 07,013.062c hçùñavat saüprajahràte vyàghrakesariõàv iva 07,013.063a saüpàteùv abhipàteùu nipàteùv asicarmaõoþ 07,013.063c na tayor antaraü ka÷ cid dadar÷a narasiühayoþ 07,013.064a avakùepo 'sinirhràdaþ ÷astràntaranidar÷anam 07,013.064c bàhyàntaranipàta÷ ca nirvi÷eùam adç÷yata 07,013.065a bàhyam àbhyantaraü caiva carantau màrgam uttamam 07,013.065c dadç÷àte mahàtmànau sapakùàv iva parvatau 07,013.066a tato vikùipataþ khaógaü saubhadrasya ya÷asvinaþ 07,013.066c ÷aràvaraõapakùànte prajahàra jayadrathaþ 07,013.067a rukmapakùàntare saktas tasmiü÷ carmaõi bhàsvare 07,013.067c sindhuràjabaloddhåtaþ so 'bhajyata mahàn asiþ 07,013.068a bhagnam àj¤àya nistriü÷am avaplutya padàni ùañ 07,013.068c so 'dç÷yata nimeùeõa svarathaü punar àsthitaþ 07,013.069a taü kàrùõiü samaràn muktam àsthitaü ratham uttamam 07,013.069c sahitàþ sarvaràjànaþ parivavruþ samantataþ 07,013.070a tata÷ carma ca khaógaü ca samutkùipya mahàbalaþ 07,013.070c nanàdàrjunadàyàdaþ prekùamàõo jayadratham 07,013.071a sindhuràjaü parityajya saubhadraþ paravãrahà 07,013.071c tàpayàm àsa tat sainyaü bhuvanaü bhàskaro yathà 07,013.072a tasya sarvàyasãü ÷aktiü ÷alyaþ kanakabhåùaõàm 07,013.072c cikùepa samare ghoràü dãptàm agni÷ikhàm iva 07,013.073a tàm avaplutya jagràha sako÷aü càkarod asim 07,013.073c vainateyo yathà kàrùõiþ patantam uragottamam 07,013.074a tasya làghavam àj¤àya sattvaü càmitatejasaþ 07,013.074c sahitàþ sarvaràjànaþ siühanàdam athànadan 07,013.075a tatas tàm eva ÷alyasya saubhadraþ paravãrahà 07,013.075c mumoca bhujavãryeõa vaióåryavikçtàjiràm 07,013.076a sà tasya ratham àsàdya nirmuktabhujagopamà 07,013.076c jaghàna såtaü ÷alyasya rathàc cainam apàtayat 07,013.077a tato viràñadrupadau dhçùñaketur yudhiùñhiraþ 07,013.077c sàtyakiþ kekayà bhãmo dhçùñadyumna÷ikhaõóinau 07,013.077e yamau ca draupadeyà÷ ca sàdhu sàdhv iti cukru÷uþ 07,013.078a bàõa÷abdà÷ ca vividhàþ siühanàdà÷ ca puùkalàþ 07,013.078c pràduràsan harùayantaþ saubhadram apalàyinam 07,013.078d*0112_01 parivavruþ sma te sarve pàõóavànàü mahàrathàþ 07,013.078d*0112_02 harùayanta÷ ca saubhadraü roùayantaþ sutàü÷ ca te 07,013.078e tan nàmçùyanta putràs te ÷atror vijayalakùaõam 07,013.079a athainaü sahasà sarve samantàn ni÷itaiþ ÷araiþ 07,013.079c abhyàkiran mahàràja jaladà iva parvatam 07,013.080a teùàü ca priyam anvicchan såtasya ca paràbhavàt 07,013.080c àrtàyanir amitraghnaþ kruddhaþ saubhadram abhyayàt 07,014.001 dhçtaràùñra uvàca 07,014.001a bahåni suvicitràõi dvaüdvayuddhàni saüjaya 07,014.001c tvayoktàni ni÷amyàhaü spçhayàmi sacakùuùàm 07,014.001d*0113_01 na hi devàsuraü yuddham ãdçgråpaü bhaved iti 07,014.001d*0113_02 cintayàmi ca yuddhàni ÷rutvà ghoràõi saüjaya 07,014.002a à÷caryabhåtaü lokeùu kathayiùyanti mànavàþ 07,014.002c kuråõàü pàõóavànàü ca yuddhaü devàsuropamam 07,014.003a na hi me tçptir astãha ÷çõvato yuddham uttamam 07,014.003c tasmàd àrtàyaner yuddhaü saubhadrasya ca ÷aüsa me 07,014.004 saüjaya uvàca 07,014.004a sàditaü prekùya yantàraü ÷alyaþ sarvàyaùãü gadàm 07,014.004c samutkùipya nadan kruddhaþ pracaskanda rathottamàt 07,014.005a taü dãptam iva kàlàgniü daõóahastam ivàntakam 07,014.005c javenàbhyapatad bhãmaþ pragçhya mahatãü gadàm 07,014.006a saubhadro 'py a÷aniprakhyàü pragçhya mahatãü gadàm 07,014.006c ehy ehãty abravãc chalyaü yatnàd bhãmena vàritaþ 07,014.007a vàrayitvà tu saubhadraü bhãmasenaþ pratàpavàn 07,014.007c ÷alyam àsàdya samare tasthau girir ivàcalaþ 07,014.008a tathaiva madraràjo 'pi bhãmaü dçùñvà mahàbalam 07,014.008c sasàràbhimukhas tårõaü ÷àrdåla iva ku¤jaram 07,014.009a tatas tåryaninàdà÷ ca ÷aïkhànàü ca sahasra÷aþ 07,014.009c siühanàdà÷ ca saüjaj¤ur bherãõàü ca mahàsvanàþ 07,014.010a pa÷yatàü ÷ata÷o hy àsãd anyonyasamacetasàm 07,014.010c pàõóavànàü kuråõàü ca sàdhu sàdhv iti nisvanaþ 07,014.011a na hi madràdhipàd anyaþ sarvaràjasu bhàrata 07,014.011c soóhum utsahate vegaü bhãmasenasya saüyuge 07,014.012a tathà madràdhipasyàpi gadàvegaü mahàtmanaþ 07,014.012c soóhum utsahate loke ko 'nyo yudhi vçkodaràt 07,014.013a paññair jàmbånadair baddhà babhåva janaharùiõã 07,014.013c prajajvàla tathàviddhà bhãmena mahatã gadà 07,014.013d*0114_01 sàgnidãptà mahàraudrà gadà sà ÷u÷ubhe tadà 07,014.014a tathaiva carato màrgàn maõóalàni ca bhàga÷aþ 07,014.014c mahàvidyutpratãkà÷à ÷alyasya ÷u÷ubhe gadà 07,014.015a tau vçùàv iva nardantau maõóalàni viceratuþ 07,014.015c àvarjitagadà÷çïgàv ubhau ÷alyavçkodarau 07,014.015d*0115_01 kopatàmrekùaõau vãrau ÷atrusaüghavimardanau 07,014.015d*0115_02 mahàmàtrau mahotsàhau gadàyuddhavi÷àradau 07,014.016a maõóalàvartamàrgeùu gadàviharaõeùu ca 07,014.016c nirvi÷eùam abhåd yuddhaü tayoþ puruùasiühayoþ 07,014.017a tàóità bhãmasenena ÷alyasya mahatã gadà 07,014.017c sàgnijvàlà mahàraudrà gadàcårõam a÷ãryata 07,014.018a tathaiva bhãmasenasya dviùatàbhihatà gadà 07,014.018c varùàpradoùe khadyotair vçto vçkùa ivàbabhau 07,014.019a gadà kùiptà tu samare madraràjena bhàrata 07,014.019c vyoma saüdãpayànà sà sasçje pàvakaü bahu 07,014.020a tathaiva bhãmasenena dviùate preùità gadà 07,014.020b*0116_01 bhãmaråpà mahàvegà gadà ÷alyaü raõe 'nudat 07,014.020c tàpayàm àsa tat sainyaü maholkà patatã yathà 07,014.021a te caivobhe gade ÷reùñhe samàsàdya parasparam 07,014.021c ÷vasantyau nàgakanyeva sasçjàte vibhàvasum 07,014.021d*0117_01 punaþ ÷alyena bhãmasya gadàgràd gadayà hatàt 07,014.021d*0117_02 saügharùaõàd utthito 'gnir dãpayàm àsa medinãm 07,014.021d*0117_03 puna÷ ca bhãmasenena ÷alyasya mahatã gadà 07,014.021d*0117_04 tàóità sahasà ràjan visasarjàtha pàvakam 07,014.022a nakhair iva mahàvyàghrau dantair iva mahàgajau 07,014.022c tau viceratur àsàdya gadàbhyàü ca parasparam 07,014.023a tato gadàgràbhihatau kùaõena rudhirokùitau 07,014.023c dadç÷àte mahàtmànau puùpitàv iva kiü÷ukau 07,014.024a ÷u÷ruve dikùu sarvàsu tayoþ puruùasiühayoþ 07,014.024c gadàbhighàtasaühràdaþ ÷akrà÷anir ivopamaþ 07,014.025a gadayà madraràjena savyadakùiõam àhataþ 07,014.025c nàkampata tadà bhãmo bhidyamàna ivàcalaþ 07,014.026a tathà bhãmagadàvegais tàóyamàno mahàbalaþ 07,014.026c dhairyàn madràdhipas tasthau vajrair girir ivàhataþ 07,014.027a àpetatur mahàvegau samucchritamahàgadau 07,014.027c punar antaramàrgasthau maõóalàni viceratuþ 07,014.028a athàplutya padàny aùñau saünipatya gajàv iva 07,014.028c sahasà lohadaõóàbhyàm anyonyam abhijaghnatuþ 07,014.029a tau parasparavegàc ca gadàbhyàü ca bhç÷àhatau 07,014.029c yugapat petatur vãrau kùitàv indradhvajàv iva 07,014.030a tato vihvalamànaü taü niþ÷vasantaü punaþ punaþ 07,014.030c ÷alyam abhyapatat tårõaü kçtavarmà mahàrathaþ 07,014.031a dçùñvà cainaü mahàràja gadayàbhinipãóitam 07,014.031c viceùñantaü yathà nàgaü mårchayàbhipariplutam 07,014.032a tataþ sagadam àropya madràõàm adhipaü ratham 07,014.032c apovàha raõàt tårõaü kçtavarmà mahàrathaþ 07,014.033a kùãbavad vihvalo vãro nimeùàt punar utthitaþ 07,014.033c bhãmo 'pi sumahàbàhur gadàpàõir adç÷yata 07,014.034a tato madràdhipaü dçùñvà tava putràþ paràïmukham 07,014.034c sanàgarathapattya÷vàþ samakampanta màriùa 07,014.035a te pàõóavair ardyamànàs tàvakà jitakà÷ibhiþ 07,014.035c bhãtà di÷o 'nvapadyanta vàtanunnà ghanà iva 07,014.036a nirjitya dhàrtaràùñràüs tu pàõóaveyà mahàrathàþ 07,014.036c vyarocanta raõe ràjan dãpyamànà ya÷asvinaþ 07,014.037a siühanàdàn bhç÷aü cakruþ ÷aïkhàn dadhmu÷ ca harùitàþ 07,014.037c bherã÷ ca vàdayàm àsur mçdaïgàü÷ cànakaiþ saha 07,014.037d*0118_01 atha maóóukabherimahàmurajàþ 07,014.037d*0118_02 paõavànakadundubhijharjharibhiþ 07,014.037d*0118_03 vinadanti bhç÷aü saha ÷aïkharavair 07,014.037d*0118_04 vividhai÷ ca narottama siüharavaiþ 07,015.001 saüjaya uvàca 07,015.001a tad balaü sumahad dãrõaü tvadãyaü prekùya vãryavàn 07,015.001c dadhàraiko raõe pàõóån vçùaseno 'stramàyayà 07,015.002a ÷arà da÷a di÷o muktà vçùasenena màriùa 07,015.002c vicerus te vinirbhidya naravàjirathadvipàn 07,015.003a tasya dãptà mahàbàõà vini÷ceruþ sahasra÷aþ 07,015.003c bhànor iva mahàbàho grãùmakàle marãcayaþ 07,015.004a tenàrdità mahàràja rathinaþ sàdinas tathà 07,015.004c nipetur urvyàü sahasà vàtanunnà iva drumàþ 07,015.005a hayaughàü÷ ca rathaughàü÷ ca gajaughàü÷ ca samantataþ 07,015.005c apàtayad raõe ràja¤ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,015.006a dçùñvà tam evaü samare vicarantam abhãtavat 07,015.006c sahitàþ sarvaràjànaþ parivavruþ samantataþ 07,015.007a nàkulis tu ÷atànãko vçùasenaü samabhyayàt 07,015.007c vivyàdha cainaü da÷abhir nàràcair marmabhedibhiþ 07,015.008a tasya karõàtmaja÷ càpaü chittvà ketum apàtayat 07,015.008c taü bhràtaraü parãpsanto draupadeyàþ samabhyayuþ 07,015.009a karõàtmajaü ÷aravràtai÷ cakru÷ càdç÷yam a¤jasà 07,015.009c tàn nadanto 'bhyadhàvanta droõaputramukhà rathàþ 07,015.010a chàdayanto mahàràja draupadeyàn mahàrathàn 07,015.010c ÷arair nànàvidhais tårõaü parvatठjaladà iva 07,015.011a tàn pàõóavàþ pratyagçhõaüs tvaritàþ putragçddhinaþ 07,015.011c pà¤càlàþ kekayà matsyàþ sç¤jayà÷ codyatàyudhàþ 07,015.012a tad yuddham abhavad ghoraü tumulaü lomaharùaõam 07,015.012c tvadãyaiþ pàõóuputràõàü devànàm iva dànavaiþ 07,015.013a evam uttamasaürambhà yuyudhuþ kurupàõóavàþ 07,015.013c parasparam udãkùantaþ parasparakçtàgasaþ 07,015.014a teùàü dadç÷ire kopàd vapåüùy amitatejasàm 07,015.014c yuyutsånàm ivàkà÷e patatrivarabhoginàm 07,015.015a bhãmakarõakçpadroõadrauõipàrùatasàtyakaiþ 07,015.015c babhàse sa raõodde÷aþ kàlasåryair ivoditaiþ 07,015.015d*0119_01 prajànàü saükùaye ghore yathà såryodayo bhavet 07,015.015d*0119_02 ÷åràõàm udayas tadvat sa àsãt puruùarùabha 07,015.016a tadàsãt tumulaü yuddhaü nighnatàm itaretaram 07,015.016c mahàbalànàü balibhir dànavànàü yathà suraiþ 07,015.017a tato yudhiùñhirànãkam uddhåtàrõavanisvanam 07,015.017c tvadãyam avadhãt sainyaü saüpradrutamahàratham 07,015.018a tat prabhagnaü balaü dçùñvà ÷atrubhir bhç÷am arditam 07,015.018c alaü drutena vaþ ÷årà iti droõo 'bhyabhàùata 07,015.018d@004_0001 bhàradvàjam amarùa÷ ca vikrama÷ ca samàvi÷at 07,015.018d@004_0002 samuddhçtya niùaïgàc ca dhanur jyàm avamçjya ca 07,015.018d@004_0003 mahà÷aradhanuùpàõir yantàram idam abravãt 07,015.018d@004_0004 sàrathe yàhi yatraiùa pàõóareõa viràjatà 07,015.018d@004_0005 dhriyamàõena chattreõa ràjà tiùñhati dharmaràñ 07,015.018d@004_0006 tad etad dãryate sainyaü dhàrtaràùñram anekadhà 07,015.018d@004_0007 etat saüstambhayiùyàmi prativàrya yudhiùñhiram 07,015.018d@004_0008 na hi màm abhivarùantaü saüyuge tàta pàõóavàþ 07,015.018d@004_0009 màtsyapà¤càlaràjànaþ sarve ca sahasomakàþ 07,015.018d@004_0010 arjuno matprasàdàd dhi mahàstràõi samàptavàn 07,015.018d@004_0011 na màm utsahate tàta na bhãmo na ca sàtyakiþ 07,015.018d@004_0012 matprasàdàd dhi bãbhatsuþ parameùvàsatàü gataþ 07,015.018d@004_0013 mamaivàstraü vijànàti dhçùñadyumno 'pi pàrùataþ 07,015.018d@004_0014 nàyaü saürakùituü kàlaþ pràõàüs tàta jayaiùiõà 07,015.018d@004_0015 saüjaya uvàca 07,015.018d@004_0015 yàhi svargaü puraskçtya ya÷ase ca jayàya ca 07,015.018d@004_0016 evaü saücodito yantà droõam abhyavahat tataþ 07,015.018d@004_0017 tadà÷vahçdayenà÷vàn abhimantryà÷u harùayan 07,015.018d@004_0018 rathena savaråthena bhàsvareõa viràjatà 07,015.018d@004_0019 taü karå÷à÷ ca matsyà÷ ca cedaya÷ ca sasàtvatàþ 07,015.018d@004_0020 pàõóavà÷ ca sapà¤càlàþ sahitàþ paryavàrayan 07,015.019a tataþ ÷oõahayaþ kruddha÷ caturdanta iva dvipaþ 07,015.019c pravi÷ya pàõóavànãkaü yudhiùñhiram upàdravat 07,015.020a tam avidhyac chitair bàõaiþ kaïkapatrair yudhiùñhiraþ 07,015.020c tasya droõo dhanu÷ chittvà taü drutaü samupàdravat 07,015.021a cakrarakùaþ kumàras tu pà¤càlànàü ya÷askaraþ 07,015.021c dadhàra droõam àyàntaü veleva saritàü patim 07,015.022a droõaü nivàritaü dçùñvà kumàreõa dvijarùabham 07,015.022c siühanàdaravo hy àsãt sàdhu sàdhv iti bhàùatàm 07,015.023a kumàras tu tato droõaü sàyakena mahàhave 07,015.023c vivyàdhorasi saükruddhaþ siühavac cànadan muhuþ 07,015.024a saüvàrya tu raõe droõaþ kumàraü vai mahàbalaþ 07,015.024c ÷arair anekasàhasraiþ kçtahasto jitaklamaþ 07,015.025a taü ÷åram àryavratinam astràrthakçtani÷ramam 07,015.025c cakrarakùam apàmçdnàt kumàraü dvijasattamaþ 07,015.025d*0120_01 bàõair nivàrayàm àsa pa÷yatàü sarvadhanvinàm 07,015.026a sa madhyaü pràpya senàyàþ sarvàþ paricaran di÷aþ 07,015.026c tava sainyasya goptàsãd bhàradvàjo ratharùabhaþ 07,015.027a ÷ikhaõóinaü dvàda÷abhir viü÷atyà cottamaujasam 07,015.027c nakulaü pa¤cabhir viddhvà sahadevaü ca saptabhiþ 07,015.028a yudhiùñhiraü dvàda÷abhir draupadeyàüs tribhis tribhiþ 07,015.028c sàtyakiü pa¤cabhir viddhvà matsyaü ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,015.029a vyakùobhayad raõe yodhàn yathàmukhyàn abhidravan 07,015.029c abhyavartata saüprepsuþ kuntãputraü yudhiùñhiram 07,015.030a yugaüdharas tato ràjan bhàradvàjaü mahàratham 07,015.030c vàrayàm àsa saükruddhaü vàtoddhåtam ivàrõavam 07,015.031a yudhiùñhiraü sa viddhvà tu ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,015.031c yugaüdharaü ca bhallena rathanãóàd apàharat 07,015.031d*0121_01 taü vijitya mahàtejà bhàradvàjo mahàmanàþ 07,015.032a tato viràñadrupadau kekayàþ sàtyakiþ ÷ibiþ 07,015.032c vyàghradatta÷ ca pà¤càlyaþ siühasena÷ ca vãryavàn 07,015.033a ete cànye ca bahavaþ parãpsanto yudhiùñhiram 07,015.033c àvavrus tasya panthànaü kirantaþ sàyakàn bahån 07,015.034a vyàghradatta÷ ca pà¤càlyo droõaü vivyàdha màrgaõaiþ 07,015.034c pa¤cà÷adbhiþ ÷itai ràjaüs tata uccukru÷ur janàþ 07,015.035a tvaritaü siühasenas tu droõaü viddhvà mahàratham 07,015.035c pràhasat sahasà hçùñas tràsayan vai yatavratam 07,015.036a tato visphàrya nayane dhanurjyàm avamçjya ca 07,015.036c tala÷abdaü mahat kçtvà droõas taü samupàdravat 07,015.037a tatas tu siühasenasya ÷iraþ kàyàt sakuõóalam 07,015.037c vyàghradattasya càkramya bhallàbhyàm aharad balã 07,015.038a tàn pramçdya ÷aravràtaiþ pàõóavànàü mahàrathàn 07,015.038c yudhiùñhirasamabhyà÷e tasthau mçtyur ivàntakaþ 07,015.039a tato 'bhavan mahà÷abdo ràjan yaudhiùñhire bale 07,015.039c hçto ràjeti yodhànàü samãpasthe yatavrate 07,015.040a abruvan sainikàs tatra dçùñvà droõasya vikramam 07,015.040c adya ràjà dhàrtaràùñraþ kçtàrtho vai bhaviùyati 07,015.040d*0122_01 asmin muhårte droõas tu pàõóavaü gçhya harùitaþ 07,015.040e àgamiùyati no nånaü dhàrtaràùñrasya saüyuge 07,015.041a evaü saüjalpatàü teùàü tàvakànàü mahàrathaþ 07,015.041c àyàj javena kaunteyo rathaghoùeõa nàdayan 07,015.041d*0123_01 mà bhaiùãr iti saüvàrya ÷arair droõam avàrayat 07,015.042a ÷oõitodàü rathàvartàü kçtvà vi÷asane nadãm 07,015.042c ÷åràsthicayasaükãrõàü pretakålàpahàriõãm 07,015.043a tàü ÷araughamahàphenàü pràsamatsyasamàkulàm 07,015.043c nadãm uttãrya vegena kurån vidràvya pàõóavaþ 07,015.044a tataþ kirãñã sahasà droõànãkam upàdravat 07,015.044c chàdayann iùujàlena mahatà mohayann iva 07,015.045a ÷ãghram abhyasyato bàõàn saüdadhànasya càni÷am 07,015.045c nàntaraü dadç÷e ka÷ cit kaunteyasya ya÷asvinaþ 07,015.046a na di÷o nàntarikùaü ca na dyaur naiva ca medinã 07,015.046c adç÷yata mahàràja bàõabhåtam ivàbhavat 07,015.047a nàdç÷yata tadà ràjaüs tatra kiü cana saüyuge 07,015.047c bàõàndhakàre mahati kçte gàõóãvadhanvanà 07,015.048a sårye càstam anupràpte rajasà càbhisaüvçte 07,015.048c nàj¤àyata tadà ÷atrur na suhçn na ca kiü cana 07,015.049a tato 'vahàraü cakrus te droõaduryodhanàdayaþ 07,015.049c tàn viditvà bhç÷aü trastàn ayuddhamanasaþ paràn 07,015.050a svàny anãkàni bãbhatsuþ ÷anakair avahàrayat 07,015.050c tato 'bhituùñuvuþ pàrthaü prahçùñàþ pàõóusç¤jayàþ 07,015.050e pà¤càlà÷ ca manoj¤àbhir vàgbhiþ såryam ivarùayaþ 07,015.051a evaü sva÷ibiraü pràyàj jitvà ÷atrån dhanaüjayaþ 07,015.051c pçùñhataþ sarvasainyànàü mudito vai sake÷avaþ 07,015.052a masàragalvarkasuvarõaråpyair; vajrapravàlasphañikai÷ ca mukhyaiþ 07,015.052c citre rathe pàõóusuto babhàse; nakùatracitre viyatãva candraþ 07,016.001 saüjaya uvàca 07,016.001a te sene ÷ibiraü gatvà nyavi÷etàü vi÷àü pate 07,016.001c yathàbhàgaü yathànyàyaü yathàgulmaü ca sarva÷aþ 07,016.002a kçtvàvahàraü sainyànàü droõaþ paramadurmanàþ 07,016.002c duryodhanam abhiprekùya savrãóam idam abravãt 07,016.003a uktam etan mayà pårvaü na tiùñhati dhanaüjaye 07,016.003c ÷akyo grahãtuü saügràme devair api yudhiùñhiraþ 07,016.004a iti tad vaþ prayatatàü kçtaü pàrthena saüyuge 07,016.004c màti÷aïkãr vaco mahyam ajeyau kçùõapàõóavau 07,016.005a apanãte tu yogena kena cic chvetavàhane 07,016.005c tata eùyati te ràjan va÷am adya yudhiùñhiraþ 07,016.006a ka÷ cid àhvayatàü saükhye de÷am anyaü prakarùatu 07,016.006c tam ajitvà tu kaunteyo na nivartet kathaü cana 07,016.007a etasminn antare ÷ånye dharmaràjam ahaü nçpa 07,016.007c grahãùyàmi camåü bhittvà dhçùñadyumnasya pa÷yataþ 07,016.008a arjunena vihãnas tu yadi notsçjate raõam 07,016.008c màm upàyàntam àlokya gçhãtam iti viddhi tam 07,016.009a evaü te sahasà ràjan dharmaputraü yudhiùñhiram 07,016.009b*0124_01 kùobhayitvà balaü teùàü pàõóavànàü mahàtmanàm 07,016.009c samàneùyàmi sagaõaü va÷am adya na saü÷ayaþ 07,016.010a yadi tiùñhati saügràme muhårtam api pàõóavaþ 07,016.010c athàpayàti saügràmàd vijayàt tad vi÷iùyate 07,016.011a droõasya tu vacaþ ÷rutvà trigartàdhipatis tataþ 07,016.011c bhràtçbhiþ sahito ràjann idaü vacanam abravãt 07,016.012a vayaü vinikçtà ràjan sadà gàõóãvadhanvanà 07,016.012c anàgaþsv api càgaskçd asmàsu bharatarùabha 07,016.013a te vayaü smaramàõàs tàn vinikàràn pçthagvidhàn 07,016.013c krodhàgninà dahyamànà na ÷emahi sadà ni÷àþ 07,016.014a sa no divyàstrasaüpanna÷ cakùurviùayam àgataþ 07,016.014c kartàraþ sma vayaü sarvaü yac cikãrùàma hçdgatam 07,016.015a bhavata÷ ca priyaü yat syàd asmàkaü ca ya÷askaram 07,016.015c vayam enaü haniùyàmo nikçùyàyodhanàd bahiþ 07,016.016a adyàstv anarjunà bhåmir atrigartàtha và punaþ 07,016.016c satyaü te pratijànãmo naitan mithyà bhaviùyati 07,016.017a evaü satyaratha÷ coktvà satyadharmà ca bhàrata 07,016.017c satyavarmà ca satyeùuþ satyakarmà tathaiva ca 07,016.018a sahità bhràtaraþ pa¤ca rathànàm ayutena ca 07,016.018c nyavartanta mahàràja kçtvà ÷apatham àhave 07,016.019a màlavàs tuõóikerà÷ ca rathànàm ayutais tribhiþ 07,016.019c su÷armà ca naravyàghras trigartaþ prasthalàdhipaþ 07,016.020a màcellakair lalitthai÷ ca sahito madrakair api 07,016.020c rathànàm ayutenaiva so '÷apad bhràtçbhiþ saha 07,016.020d*0125_01 maladà÷ ca karå÷à÷ ca daradà÷ ca mahàrathàþ 07,016.020d*0125_02 taïkaõà÷ ca paràdà÷ ca yugapatte samàgatàþ 07,016.021a nànàjanapadebhya÷ ca rathànàm ayutaü punaþ 07,016.021c samutthitaü vi÷iùñànàü saü÷apàrtham upàgatam 07,016.022a tato jvalanam àdàya hutvà sarve pçthak pçthak 07,016.022c jagçhuþ ku÷acãràõi citràõi kavacàni ca 07,016.023a te ca baddhatanutràõà ghçtàktàþ ku÷acãriõaþ 07,016.023c maurvãmekhalino vãràþ sahasra÷atadakùiõàþ 07,016.024a yajvànaþ putriõo lokyàþ kçtakçtyàs tanutyajaþ 07,016.024c yokùyamàõàs tadàtmànaü ya÷asà vijayena ca 07,016.025a brahmacarya÷rutimukhaiþ kratubhi÷ càptadakùiõaiþ 07,016.025c pràpya lokàn suyuddhena kùipram eva yiyàsavaþ 07,016.026a bràhmaõàüs tarpayitvà ca niùkàn dattvà pçthak pçthak 07,016.026c gà÷ ca vàsàüsi ca punaþ samàbhàùya parasparam 07,016.026d*0126_01 dvijamukhyaiþ samuditaiþ kçtasvasty ayanà÷iùaþ 07,016.026d*0126_02 mudità÷ ca prahçùñà÷ ca jalaü saüspç÷ya nirmalam 07,016.027a prajvàlya kçùõavartmànam upàgamya raõe vratam 07,016.027c tasminn agnau tadà cakruþ pratij¤àü dçóhani÷cayàþ 07,016.028a ÷çõvatàü sarvabhåtànàm uccair vàcaþ sma menire 07,016.028c dhçtvà dhanaüjayavadhe pratij¤àü càpi cakrire 07,016.029a ye vai lokà÷ cànçtànàü ye caiva brahmaghàtinàm 07,016.029c pànapasya ca ye lokà gurudàraratasya ca 07,016.030a brahmasvahàriõa÷ caiva ràjapiõóàpahàriõaþ 07,016.030c ÷araõàgataü ca tyajato yàcamànaü tathà ghnataþ 07,016.031a agàradàhinàü ye ca ye ca gàü nighnatàm api 07,016.031c apacàriõàü ca ye lokà ye ca brahmadviùàm api 07,016.032a jàyàü ca çtukàle vai ye mohàd abhigacchatàm 07,016.032c ÷ràddhasaügatikànàü ca ye càpy àtmàpahàriõàm 07,016.033a nyàsàpahàriõàü ye ca ÷rutaü nà÷ayatàü ca ye 07,016.033c kopena yudhyamànànàü ye ca nãcànusàriõàm 07,016.034a nàstikànàü ca ye lokà ye 'gnihoràpitçtyajàm 07,016.034b*0127_01 satyam àkramatàü ye ca pratyàdityaü pramehatàm 07,016.034c tàn àpnuyàmahe lokàn ye ca pàpakçtàm api 07,016.035a yady ahatvà vayaü yuddhe nivartema dhanaüjayam 07,016.035c tena càbhyarditàs tràsàd bhavema hi paràïmukhàþ 07,016.036a yadi tv asukaraü loke karma kuryàma saüyuge 07,016.036c iùñàn puõyakçtàü lokàn pràpnuyàma na saü÷ayaþ 07,016.037a evam uktvà tato ràjaüs te 'bhyavartanta saüyuge 07,016.037c àhvayanto 'rjunaü vãràþ pitçjuùñàü di÷aü prati 07,016.038a àhåtas tair naravyàghraiþ pàrthaþ parapuraüjayaþ 07,016.038c dharmaràjam idaü vàkyam apadàntaram abravãt 07,016.039a àhåto na nivarteyam iti me vratam àhitam 07,016.039c saü÷aptakà÷ ca màü ràjann àhvayanti punaþ punaþ 07,016.040a eùa ca bhràtçbhiþ sàrdhaü su÷armàhvayate raõe 07,016.040c vadhàya sagaõasyàsya màm anuj¤àtum arhasi 07,016.041a naitac chaknomi saüsoóhum àhvànaü puruùarùabha 07,016.041c satyaü te pratijànàmi hatàn viddhi paràn yudhi 07,016.041d*0128_01 na hy arjuno raõe ràjan mithyà kiü cit pravakùyati 07,016.041d*0128_02 hatàüs traigartakàn pa÷ya mà sma te ka÷malaü bhavet 07,016.042 yudhiùñhira uvàca 07,016.042a ÷rutam etat tvayà tàta yad droõasya cikãrùitam 07,016.042c yathà tad ançtaü tasya bhavet tadvat samàcara 07,016.043a droõo hi balavठ÷åraþ kçtàstra÷ ca jita÷ramaþ 07,016.043c pratij¤àtaü ca tenaitad grahaõaü me mahàratha 07,016.044 arjuna uvàca 07,016.044*0129_01 sarvathà na nivarteyam àhåto 'haü paraütapa 07,016.044*0129_02 trigarto bhràtçbhiþ sàrdhaü sa màm àhvayate bhç÷am 07,016.044*0129_03 tavàpi tu raõe rakùà vihità me janàdhipa 07,016.044*0129_04 nirapekùo gamiùyàmi vadhàyaiùàü duràtmanàm 07,016.044a ayaü vai satyajid ràjann adya te rakùità yudhi 07,016.044c dhriyamàõe hi pà¤càlye nàcàryaþ kàmam àpsyati 07,016.045a hate tu puruùavyàghre raõe satyajiti prabho 07,016.045c sarvair api sametair và na sthàtavyaü kathaü cana 07,016.046 saüjaya uvàca 07,016.046a anuj¤àtas tato ràj¤à pariùvakta÷ ca phalgunaþ 07,016.046c premõà dçùña÷ ca bahudhà à÷iùà ca prayojitaþ 07,016.047a vihàyainaü tataþ pàrthas trigartàn pratyayàd balã 07,016.047c kùudhitaþ kùudvighàtàrthaü siüho mçgagaõàn iva 07,016.048a tato dauryodhanaü sainyaü mudà paramayà yutam 07,016.048c gate 'rjune bhç÷aü kruddhaü dharmaràjasya nigrahe 07,016.048d*0130_01 grahaõe dharmaràjasya kçtotsàhaü mahàmçdhe 07,016.049a tato 'nyonyena te sene samàjagmatur ojasà 07,016.049b*0131_01 vegena ÷aïkhàn àpårya harùayukte mahàsvane 07,016.049c gaïgàsarayvor vegena pràvçùãvolbaõodake 07,017.001 saüjaya uvàca 07,017.001a tataþ saü÷aptakà ràjan same de÷e vyavasthitàþ 07,017.001c vyåhyànãkaü rathair eva candràrdhàkhyaü mudànvitàþ 07,017.002a te kirãñinam àyàntaü dçùñvà harùeõa màriùa 07,017.002b*0132_01 atãva saüprahçùñàs te hy upalakùya dhanaüjayam 07,017.002c udakro÷an naravyàghràþ ÷abdena mahatà tadà 07,017.003a sa ÷abdaþ pradi÷aþ sarvà di÷aþ khaü ca samàvçõot 07,017.003c àvçtatvàc ca lokasya nàsãt tatra pratisvanaþ 07,017.004a atãva saüprahçùñàüs tàn upalabhya dhanaüjayaþ 07,017.004c kiü cid abhyutsmayan kçùõam idaü vacanam abravãt 07,017.005a pa÷yaitàn devakãmàtar mumårùån adya saüyuge 07,017.005c bhràtéüs traigartakàn evaü roditavye praharùitàn 07,017.006a atha và harùakàlo 'yaü traigartànàm asaü÷ayam 07,017.006c kunarair duravàpàn hi lokàn pràpsyanty anuttamàn 07,017.006d*0133_01 mayà hatà hi saügràme lokàn pràpsyanti puùkalàn 07,017.007a evam uktvà mahàbàhur hçùãke÷aü tato 'rjunaþ 07,017.007c àsasàda raõe vyåóhàü traigartànàm anãkinãm 07,017.008a sa devadattam àdàya ÷aïkhaü hemapariùkçtam 07,017.008c dadhmau vegena mahatà phalgunaþ pårayan di÷aþ 07,017.009a tena ÷abdena vitrastà saü÷aptakavaråthinã 07,017.009c ni÷ceùñàvasthità saükye a÷masàramayã yathà 07,017.009d*0134_01 sà senà bharata÷reùñha ni÷ceùñà ÷u÷ubhe tadà 07,017.009d*0134_02 citrapaññe yathà nyastà ku÷alaiþ ÷ilpibhir naraiþ 07,017.009d*0134_03 svanena tena sainyànàü divam àvçõvatà tadà 07,017.009d*0134_04 sasvanà pçthivã sarvà tathaiva ca mahodadhiþ 07,017.009d*0134_05 vyåóhànãkais tu taiþ sarvaiþ pçthivyàü samaràrõave 07,017.009d*0134_06 svanena sarvasainyànàü karõàs tu badhirãkçtàþ 07,017.010a vàhàs teùàü vivçttàkùàþ stabdhakarõa÷irodharàþ 07,017.010c viùñabdhacaraõà måtraü rudhiraü ca prasusruvuþ 07,017.010d*0135_01 tato vyupàramac chabdaþ prahçùñàs te tato 'bhavan 07,017.011a upalabhya ca te saüj¤àm avasthàpya ca vàhinãm 07,017.011c yugapat pàõóuputràya cikùipuþ kaïkapatriõaþ 07,017.012a tàny arjunaþ sahasràõi da÷a pa¤caiva cà÷ugaiþ 07,017.012c anàgatàny eva ÷arai÷ cicchedà÷uparàkramaþ 07,017.013a tato 'rjunaü ÷itair bàõair da÷abhir da÷abhiþ punaþ 07,017.013c pratyavidhyaüs tataþ pàrthas tàn avidhyat tribhis tribhiþ 07,017.014a ekaikas tu tataþ pàrthaü ràjan vivyàdha pa¤cabhiþ 07,017.014c sa ca tàn prativivyàdha dvàbhyàü dvàbhyàü paràkramã 07,017.015a bhåya eva tu saürabdhàs te 'rjunaü sahake÷avam 07,017.015c àpåraya¤ ÷arais tãkùõais tañàkam iva vçùñibhiþ 07,017.016a tataþ ÷arasahasràõi pràpatann arjunaü prati 07,017.016c bhramaràõàm iva vràtàþ phulladrumagaõe vane 07,017.017a tataþ subàhus triü÷adbhir adrisàramayair dçóhaiþ 07,017.017c avidhyad iùubhir gàóhaü kirãñe savyasàcinam 07,017.018a taiþ kirãñã kirãñasthair hemapuïkhair ajihmagaiþ 07,017.018c ÷àtakumbhamayàpãóo babhau yåpa ivocchritaþ 07,017.019a hastàvàpaü subàhos tu bhallena yudhi pàõóavaþ 07,017.019c ciccheda taü caiva punaþ ÷aravarùair avàkirat 07,017.020a tataþ su÷armà da÷abhiþ suratha÷ ca kirãñinam 07,017.020c sudharmà sudhanu÷ caiva subàhu÷ ca samarpayan 07,017.021a tàüs tu sarvàn pçthag bàõair vànarapravaradhvajaþ 07,017.021c pratyavidhyad dhvajàü÷ caiùàü bhallai÷ ciccheda kà¤canàn 07,017.022a sudhanvano dhanu÷ chittvà hayàn vai nyavadhãc charaiþ 07,017.022c athàsya sa÷irastràõaü ÷iraþ kàyàd apàharat 07,017.022d*0136_01 jahàra pàrthaþ sainyeùu sahasre dve ca yodhinàm 07,017.023a tasmiüs tu patite vãre trastàs tasya padànugàþ 07,017.023b*0137_01 bhåyiùñhaü pratiruddhàs te hatair yodhair ya÷asvinaþ 07,017.023c vyadravanta bhayàd bhãtà yena dauryodhanaü balam 07,017.024a tato jaghàna saükruddho vàsavis tàü mahàcamåm 07,017.024c ÷arajàlair avicchinnais tamaþ sårya ivàü÷ubhiþ 07,017.025a tato bhagne bale tasmin viprayàte samantataþ 07,017.025c savyasàcini saükruddhe traigartàn bhayam àvi÷at 07,017.026a te vadhyamànàþ pàrthena ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,017.026c amuhyaüs tatra tatraiva trastà mçgagaõà iva 07,017.027a tatas trigartaràñ kruddhas tàn uvàca mahàrathàn 07,017.027c alaü drutena vaþ ÷årà na bhayaü kartum arhatha 07,017.028a ÷aptvà tu ÷apathàn ghoràn sarvasainyasya pa÷yataþ 07,017.028c gatvà dauryodhanaü sainyaü kiü vai vakùyatha mukhyagàþ 07,017.029a nàvahàsyàþ kathaü loke karmaõànena saüyuge 07,017.029c bhavema sahitàþ sarve nivartadhvaü yathàbalam 07,017.030a evam uktàs tu te ràjann udakro÷an muhur muhuþ 07,017.030c ÷aïkhàü÷ ca dadhmire vãrà harùayantaþ parasparam 07,017.031a tatas te saünyavartanta saü÷aptakagaõàþ punaþ 07,017.031c nàràyaõà÷ ca gopàlàþ kçtvà mçtyuü nivartanam 07,018.001 saüjaya uvàca 07,018.001a dçùñvà tu saünivçttàüs tàn saü÷aptakagaõàn punaþ 07,018.001c vàsudevaü mahàtmànam arjunaþ samabhàùata 07,018.002a codayà÷vàn hçùãke÷a saü÷aptakagaõàn prati 07,018.002c naite hàsyanti saügràmaü jãvanta iti me matiþ 07,018.003a pa÷ya me 'strabalaü ghoraü bàhvor iùvasanasya ca 07,018.003c adyaitàn pàtayiùyàmi kruddho rudraþ pa÷ån iva 07,018.004a tataþ kçùõaþ smitaü kçtvà pariõandya ÷ivena tam 07,018.004b*0138_01 evaü bruvàõaü bãbhatsuü ke÷avaþ ÷atruvàhinãm 07,018.004c pràve÷ayata durdharùo yatra yatraicchad arjunaþ 07,018.005a babhràje sa ratho 'tyartham uhyamàno raõe tadà 07,018.005c uhyamànam ivàkà÷e vimànaü pàõóurair hayaiþ 07,018.006a maõóalàni tata÷ cakre gatapratyàgatàni ca 07,018.006c yathà ÷akraratho ràjan yuddhe devàsure purà 07,018.007a atha nàràyaõàþ kruddhà vividhàyudhapàõayaþ 07,018.007c chàdayantaþ ÷aravràtaiþ parivavrur dhanaüjayam 07,018.008a adç÷yaü ca muhårtena cakrus te bharatarùabha 07,018.008c kçùõena sahitaü yuddhe kuntãputraü dhanaüjayam 07,018.009a kruddhas tu phalgunaþ saükhye dviguõãkçtavikramaþ 07,018.009c gàõóãvam upasaümçjya tårõaü jagràha saüyuge 07,018.010a baddhvà ca bhçkuñãü vaktre krodhasya pratilakùaõam 07,018.010c devadattaü mahà÷aïkhaü pårayàm àsa pàõóavaþ 07,018.011a athàstram arisaüghaghnaü tvàùñram abhyasyad arjunaþ 07,018.011c tato råpasahasràõi pràduràsan pçthak pçthak 07,018.012a àtmanaþ pratiråpais tair nànàråpair vimohitàþ 07,018.012c anyonyam arjunaü matvà svam àtmànaü ca jaghnire 07,018.013a ayam arjuno 'yaü govinda imau yàdavapàõóavau 07,018.013c iti bruvàõàþ saümåóhà jaghnur anyonyam àhave 07,018.013d*0139_01 anyonyaü samare jaghnus tàvakà bharatarùabha 07,018.014a mohitàþ paramàstreõa kùayaü jagmuþ parasparam 07,018.014b*0140_01 rudhirokùitagàtràs te prekùamàõàþ parasparam 07,018.014c a÷obhanta raõe yodhàþ puùpità iva kiü÷ukàþ 07,018.014d*0141_01 rudhirotpãóanàs te tu rudhireõa samukùitàþ 07,018.014d*0141_02 candanasya raseneva vyabhràjanta raõàjire 07,018.014d*0141_03 tataþ prahasya bãbhatsur vyàkùipad gàõóivaü bhç÷am 07,018.014d*0141_04 nyahanat tठ÷arais tãkùõais tamaþ sårya ivàü÷ubhiþ 07,018.014d*0141_05 hatàva÷iùñàs te bhåyaþ parivàrya dhanaüjayam 07,018.014d*0141_06 sà÷vadhvajarathaü cakrur adç÷yaü ÷aravçùñibhiþ 07,018.015a tataþ ÷arasahasràõi tair vimuktàni bhasmasàt 07,018.015c kçtvà tad astraü tàn vãràn anayad yamasàdanam 07,018.016a atha prahasya bãbhatsur lalitthàn màlavàn api 07,018.016c màcellakàüs trigartàü÷ ca yaudheyàü÷ càrdayac charaiþ 07,018.017a te vadhyamànà vãreõa kùatriyàþ kàlacoditàþ 07,018.017c vyasçja¤ ÷aravarùàõi pàrthe nànàvidhàni ca 07,018.018a tato naivàrjunas tatra na ratho na ca ke÷avaþ 07,018.018c pratyadç÷yata ghoreõa ÷aravarùeõa saüvçtaþ 07,018.019a tatas te labdhalakùyatvàd anyonyam abhicukru÷uþ 07,018.019c hatau kçùõàv iti prãtà vàsàüsy àdudhuvus tadà 07,018.020a bherãmçdaïga÷aïkhàü÷ ca dadhmur vãràþ sahasra÷aþ 07,018.020c siühanàdaravàü÷ cogràü÷ cakrire tatra màriùa 07,018.021a tataþ prasiùvide kçùõaþ khinna÷ càrjunam abravãt 07,018.021c kvàsi pàrtha na pa÷ye tvàü kaccij jãvasi ÷atruhan 07,018.022a tasya taü mànuùaü bhàvaü bhàvaj¤o ''j¤àya pàõóavaþ 07,018.022c vàyavyàstreõa tair astàü ÷aravçùñim apàharat 07,018.023a tataþ saü÷aptakavràtàn sà÷vadviparathàyudhàn 07,018.023c uvàha bhagavàn vàyuþ ÷uùkaparõacayàn iva 07,018.024a uhyamànàs tu te ràjan bahv a÷obhanta vàyunà 07,018.024c praóãnàþ pakùiõaþ kàle vçkùebhya iva màriùa 07,018.025a tàüs tathà vyàkulãkçtya tvaramàõo dhanaüjayaþ 07,018.025c jaghàna ni÷itair bàõaiþ sahasràõi ÷atàni ca 07,018.026a ÷iràüsi bhallair aharad bàhån api ca sàyudhàn 07,018.026c hastihastopamàü÷ corå¤ ÷arair urvyàm apàtayat 07,018.027a pçùñhacchinnàn vicaraõàn vimastiùkekùaõàïgulãn 07,018.027c nànàïgàvayavair hãnàü÷ cakàràrãn dhanaüjayaþ 07,018.028a gandharvanagaràkàràn vidhivat kalpitàn rathàn 07,018.028c ÷arair vi÷akalãkurvaü÷ cakre vya÷varathadvipàn 07,018.029a muõóatàlavanànãva tatra tatra cakà÷ire 07,018.029c chinnadhvajarathavràtàþ ke cit ke cit kva cit kva cit 07,018.030a sottaràyudhino nàgàþ sapatàkàïku÷àyudhàþ 07,018.030c petuþ ÷akrà÷anihatà drumavanta ivàcalàþ 07,018.031a càmaràpãóakavacàþ srastàntranayanàsavaþ 07,018.031c sàrohàs turagàþ petuþ pàrthabàõahatàþ kùitau 07,018.032a vipraviddhàsinakharà÷ chinnavarmarùñi÷aktayaþ 07,018.032c pattaya÷ chinnavarmàõaþ kçpaõaü ÷erate hatàþ 07,018.033a tair hatair hanyamànai÷ ca patadbhiþ patitair api 07,018.033c bhramadbhir niùñanadbhi÷ ca ghoram àyodhanaü babhau 07,018.034a raja÷ ca mahad udbhåtaü ÷àntaü rudhiravçùñibhiþ 07,018.034c mahã càpy abhavad durgà kabandha÷atasaükulà 07,018.035a tad babhau raudrabãbhatsaü bãbhatsor yànam àhave 07,018.035c àkrãóa iva rudrasya ghnataþ kàlàtyaye pa÷ån 07,018.036a te vadhyamànàþ pàrthena vyàkulà÷varathadvipàþ 07,018.036c tam evàbhimukhàþ kùãõàþ ÷akrasyàtithitàü gatàþ 07,018.037a sà bhåmir bharata÷reùñha nihatais tair mahàrathaiþ 07,018.037c àstãrõà saübabhau sarvà pretãbhåtaiþ samantataþ 07,018.038a etasminn antare caiva pramatte savyasàcini 07,018.038c vyåóhànãkas tato droõo yudhiùñhiram upàdravat 07,018.039a taü pratyagçhõaüs tvarità vyåóhànãkàþ prahàriõaþ 07,018.039c yudhiùñhiraü parãpsantas tadàsãt tumulaü mahat 07,019.001 saüjaya uvàca 07,019.001a pariõàmya ni÷àü tàü tu bhàradvàjo mahàrathaþ 07,019.001c bahåktvà ca tato ràjan ràjànaü ca suyodhanam 07,019.002a vidhàya yogaü pàrthena saü÷aptakagaõaiþ saha 07,019.002c niùkrànte ca raõàt pàrthe saü÷aptakavadhaü prati 07,019.003a vyåóhànãkas tato droõaþ pàõóavànàü mahàcamåm 07,019.003c abhyayàd bharata÷reùñha dharmaràjajighçkùayà 07,019.004a vyåhaü dçùñvà suparõaü tu bhàradvàjakçtaü tadà 07,019.004c vyåhena maõóalàrdhena pratyavyåhad yudhiùñhiraþ 07,019.005a mukham àsãt suparõasya bhàradvàjo mahàrathaþ 07,019.005c ÷iro duryodhano ràjà sodaryaiþ sànugaiþ saha 07,019.006a cakùuùã kçtavarmà ca gautama÷ càsyatàü varaþ 07,019.006c bhåtavarmà kùema÷armà karakarùa÷ ca vãryavàn 07,019.007a kaliïgàþ siühalàþ pràcyàþ ÷åràbhãrà da÷erakàþ 07,019.007c ÷akà yavanakàmbojàs tathà haüsapadà÷ ca ye 07,019.008a grãvàyàü ÷årasenà÷ ca daradà madrakekayàþ 07,019.008c gajà÷varathapattyaughàs tasthuþ ÷atasahasra÷aþ 07,019.009a bhåri÷ravàþ ÷alaþ ÷alyaþ somadatta÷ ca bàhlikaþ 07,019.009c akùauhiõyà vçtà vãrà dakùiõaü pakùam à÷ritàþ 07,019.010a vindànuvindàv àvantyau kàmboja÷ ca sudakùiõaþ 07,019.010c vàmaü pakùaü samà÷ritya droõaputràgragàþ sthitàþ 07,019.011a pçùñhe kaliïgàþ sàmbaùñhà màgadhàþ paundramadrakàþ 07,019.011c gàndhàràþ ÷akunipràgyàþ pàrvatãyà vasàtayaþ 07,019.012a pucche vaikartanaþ karõaþ saputraj¤àtibàndhavaþ 07,019.012c mahatyà senayà tasthau nànàdhvajasamutthayà 07,019.013a jayadratho bhãmarathaþ sàüyàtrikasabho jayaþ 07,019.013c bhåmiüjayo vçùakràtho naiùadha÷ ca mahàbalaþ 07,019.014a vçtà balena mahatà brahmalokapuraskçtàþ 07,019.014c vyåhasyopari te ràjan sthità yuddhavi÷àradàþ 07,019.015a droõena vihito vyåhaþ padàtya÷varathadvipaiþ 07,019.015c vàtoddhåtàrõavàkàraþ pravçtta iva lakùyate 07,019.016a tasya pakùaprapakùebhyo niùpatanti yuyutsavaþ 07,019.016c savidyutstanità meghàþ sarvadigbhya ivoùõage 07,019.017a tasya pràgjyotiùo madhye vidhivat kalpitaü gajam 07,019.017c àsthitaþ ÷u÷ubhe ràjann aü÷umàn udaye yathà 07,019.018a màlyadàmavatà ràjà ÷vetacchatreõa dhàryatà 07,019.018c kçttikàyogayuktena paurõamàsyàm ivendunà 07,019.019a nãlà¤janacayaprakhyo madàndho dvirado babhau 07,019.019c abhivçùño mahàmeghair yathà syàt parvato mahàn 07,019.020a nànànçpatibhir vãrair vividhàyudhabhåùaõaiþ 07,019.020c samanvitaþ pàrvatãyaiþ ÷akro devagaõair iva 07,019.021a tato yudhiùñhiraþ prekùya vyåhaü tam atimànuùam 07,019.021c ajayyam aribhiþ saükhye pàrùataü vàkyam abravãt 07,019.022a bràhmaõasya va÷aü nàham iyàm adya yathà prabho 07,019.022c pàràvatasavarõà÷va tathà nãtir vidhãyatàm 07,019.023 dhçùñadyumna uvàca 07,019.023a droõasya yatamànasya va÷aü naiùyasi suvrata 07,019.023c aham àvàrayiùyàmi droõam adya sahànugam 07,019.024a mayi jãvati kauravya nodvegaü kartum arhasi 07,019.024c na hi ÷akto raõe droõo vijetuü màü kathaü cana 07,019.025 saüjaya uvàca 07,019.025a evam uktvà kiran bàõàn drupadasya suto balã 07,019.025c pàràvatasavarõà÷vaþ svayaü droõam upàdravat 07,019.026a aniùñadar÷anaü dçùñvà dhçùñadyumnam avasthitam 07,019.026c kùaõenaivàbhavad droõo nàtihçùñamanà iva 07,019.026d*0142_01 sa hi jàto mahàraudro droõasya nidhanaü prati 07,019.026d*0142_02 martyadharmatayà tasmàd bhàradvàjo vyamuhyata 07,019.026d*0142_03 nà÷akat taü tataþ ka÷ cid anãke prativãkùitum 07,019.026d*0142_04 tataþ kirann iùåüs tãkùõàn drupadasya varåthinãm 07,019.026d*0142_05 bhàradvàjo yayau tårõaü pàrùataü varjayan yudhi 07,019.026d*0142_06 drupadasya mahat sainyaü vàrayàm àsa bràhmaõaþ 07,019.027a taü tu saüprekùya putras te durmukhaþ ÷atrukar÷anaþ 07,019.027c priyaü cikãrùan droõasya dhçùñadyumnam avàrayat 07,019.028a sa saüprahàras tumulaþ samaråpa ivàbhavat 07,019.028c pàrùatasya ca ÷årasya durmukhasya ca bhàrata 07,019.029a pàrùataþ ÷arajàlena kùipraü pracchàdya durmukham 07,019.029c bhàradvàjaü ÷araugheõa mahatà samavàrayat 07,019.030a droõam àvàritaü dçùñvà bhç÷àyastas tavàtmajaþ 07,019.030c nànàliïgaiþ ÷aravràtaiþ pàrùataü samamohayat 07,019.031a tayor viùaktayoþ saükhye pà¤càlyakurumukhyayoþ 07,019.031b*0143_01 abhavat tumulaü yuddhaü parasparavadhaiùiõoþ 07,019.031c droõo yaudhiùñhiraü sainyaü bahudhà vyadhamac charaiþ 07,019.032a anilena yathàbhràõi vicchinnàni samantataþ 07,019.032c tathà pàrthasya sainyàni vicchinnàni kva cit kva cit 07,019.033a muhårtam iva tad yuddham àsãn madhuradar÷anam 07,019.033c tata unmattavad ràjan nirmaryàdam avartata 07,019.033d*0144_01 naiva khaü na di÷o bhåmir babhàse na ca bhàskaraþ 07,019.034a naiva sve na pare ràjann aj¤àyanta parasparam 07,019.034c anumànena saüj¤àbhir yuddhaü tat samavartata 07,019.035a cåóàmaõiùu niùkeùu bhåùaõeùv asicarmasu 07,019.035c teùàm àdityavarõàbhà marãcyaþ pracakà÷ire 07,019.036a tat prakãrõapatàkànàü rathavàraõavàjinàm 07,019.036c balàkà÷abalàbhràbhaü dadç÷e råpam àhave 07,019.037a naràn eva narà jaghnur udagrà÷ ca hayà hayàn 07,019.037c rathàü÷ ca rathino jaghnur vàraõà varavàraõàn 07,019.038a samucchritapatàkànàü gajànàü paramadvipaiþ 07,019.038c kùaõena tumulo ghoraþ saügràmaþ samavartata 07,019.039a teùàü saüsaktagàtràõàü karùatàm itaretaram 07,019.039c dantasaüghàtasaügharùàt sadhåmo 'gnir ajàyata 07,019.040a viprakãrõapatàkàs te viùàõajanitàgnayaþ 07,019.040c babhåvuþ khaü samàsàdya savidyuta ivàmbudàþ 07,019.041a vikùaradbhir nadadbhi÷ ca nipatadbhi÷ ca vàraõaiþ 07,019.041c saübabhåva mahã kãrõà meghair dyaur iva ÷àradã 07,019.042a teùàm àhanyamànànàü bàõatomaravçùñibhiþ 07,019.042c vàraõànàü ravo jaj¤e meghànàm iva saüplave 07,019.043a tomaràbhihatàþ ke cid bàõai÷ ca paramadvipàþ 07,019.043c vitresuþ sarvabhåtànàü ÷abdam evàpare 'vrajan 07,019.044a viùàõàbhihatà÷ càpi ke cit tatra gajà gajaiþ 07,019.044c cakrur àrtasvaraü ghoram utpàtajaladà iva 07,019.045a pratãpaü hriyamàõà÷ ca vàraõà varavàraõaiþ 07,019.045c unmathya punar àjahruþ preritàþ paramàïku÷aiþ 07,019.046a mahàmàtrà mahàmàtrais tàóitàþ ÷aratomaraiþ 07,019.046c gajebhyaþ pçthivãü jagmur muktapraharaõàïku÷àþ 07,019.047a nirmanuùyà÷ ca màtaïgà vinadantas tatas tataþ 07,019.047c chinnàbhràõãva saüpetuþ saüpravi÷ya parasparam 07,019.048a hatàn parivahanta÷ ca yantritàþ paramàyudhaiþ 07,019.048c di÷o jagmur mahànàgàþ ke cid ekacarà iva 07,019.049a tàóitàs tàóyamànà÷ ca tomararùñipara÷vadhaiþ 07,019.049c petur àrtasvaraü kçtvà tadà vi÷asane gajàþ 07,019.050a teùàü ÷ailopamaiþ kàyair nipatadbhiþ samantataþ 07,019.050c àhatà sahasà bhåmi÷ cakampe ca nanàda ca 07,019.051a sàditaiþ sagajàrohaiþ sapatàkaiþ samantataþ 07,019.051c màtaïgaiþ ÷u÷ubhe bhåmir vikãrõair iva parvataiþ 07,019.052a gajasthà÷ ca mahàmàtrà nirbhinnahçdayà raõe 07,019.052b*0145_01 gajair gàtravaraiþ kùuõõà viùàõa÷ ca nipàtitàþ 07,019.052c rathibhiþ pàtità bhallair vikãrõàïku÷atomaràþ 07,019.053a krau¤cavad vinadanto 'nye nàràcàbhihatà gajàþ 07,019.053c paràn svàü÷ càpi mçdnantaþ paripetur di÷o da÷a 07,019.054a gajà÷varathasaüghànàü ÷arãraughasamàvçtà 07,019.054c babhåva pçthivã ràjan màüsa÷oõitakardamà 07,019.055a pramathya ca viùàõàgraiþ samutkùipya ca vàraõaiþ 07,019.055c sacakrà÷ ca vicakrà÷ ca rathair eva mahàrathàþ 07,019.056a rathà÷ ca rathibhir hãnà nirmanuùyà÷ ca vàjinaþ 07,019.056c hatàrohà÷ ca màtaïgà di÷o jagmuþ ÷aràturàþ 07,019.057a jaghànàtra pità putraü putra÷ ca pitaraü tathà 07,019.057c ity àsãt tumulaü yuddhaü na praj¤àyata kiü cana 07,019.058a à gulphebhyo 'vasãdanta naràþ ÷oõitakardame 07,019.058c dãpyamànaiþ parikùiptà dàvair iva mahàdrumàþ 07,019.059a ÷oõitaiþ sicyamànàni vastràõi kavacàni ca 07,019.059c chatràõi ca patàkà÷ ca sarvaü raktam adç÷yata 07,019.060a hayaughà÷ ca rathaughà÷ ca naraughà÷ ca nipàtitàþ 07,019.060c saüvçttàþ punar àvçttà bahudhà rathanemibhiþ 07,019.061a sa gajaughamahàvegaþ paràsunara÷aivalaþ 07,019.061c rathaughatumulàvartaþ prababhau sainyasàgaraþ 07,019.062a taü vàhanamahànaubhir yodhà jayadhanaiùiõaþ 07,019.062c avagàhyàvamajjanto naiva mohaü pracakrire 07,019.063a ÷aravarùàbhivçùñeùu yodheùv ajitalakùmasu 07,019.063c na hi svacittatàü lebhe ka÷ cid àhatalakùaõaþ 07,019.064a vartamàne tathà yuddhe ghoraråpe bhayaükare 07,019.064c mohayitvà paràn droõo yudhiùñhiram upàdravat 07,020.001 saüjaya uvàca 07,020.001a tato yudhiùñhiro droõaü dçùñvàntikam upàgatam 07,020.001c mahatà ÷aravarùeõa pratyagçhõàd abhãtavat 07,020.002a tato halahalà÷abda àsãd yaudhiùñhire bale 07,020.002c jighçkùati mahàsiühe gajànàm iva yåthapam 07,020.003a dçùñvà droõaü tataþ ÷åraþ satyajit satyavikramaþ 07,020.003c yudhiùñhiraü pariprepsum àcàryaü samupàdravat 07,020.004a tata àcàryapà¤càlyau yuyudhàte parasparam 07,020.004c vikùobhayantau tat sainyam indravairocanàv iva 07,020.004d*0146_01 tato droõaü maheùvàsaü satyajit satyavikramaþ 07,020.004d*0146_02 avidhyan ni÷itàgrai÷ ca paramàstraü vidar÷ayan 07,020.004d*0146_03 tato 'sya sàratheþ pa¤ca ÷aràn sarpaviùopamàn 07,020.004d*0146_04 amu¤cad antakaprakhyàn saümumohàsya sàrathiþ 07,020.004d*0146_05 athàsya sahasàvidhyad dhayàn da÷abhir à÷ugaiþ 07,020.004d*0146_06 da÷abhir da÷abhiþ kruddha ubhau ca pàrùõisàrathã 07,020.004d*0146_07 maõóalaü tu samàvçtya vyacarat pçtanàmukhe 07,020.004d*0146_08 dhvajaü ciccheda ca kruddho droõasyàmitrakar÷anaþ 07,020.004d*0146_09 droõas tu tat samàlakùya caritaü tasya saüyuge 07,020.004d*0146_10 manasà cintayàm àsa pràptakàlam ariüdamaþ 07,020.005a tataþ satyajitaü tãkùõair da÷abhir marmabhedibhiþ 07,020.005c avidhyac chãghram àcàrya÷ chittvàsya sa÷araü dhanuþ 07,020.005d*0147_01 àcàryas tasya vai càpaü ciccheda tribhir à÷ugaiþ 07,020.006a sa ÷ãghrataram àdàya dhanur anyat pratàpavàn 07,020.006c droõaü so 'bhijaghànà÷u viü÷adbhiþ kaïkapatribhiþ 07,020.007a j¤àtvà satyajità droõaü grasyamànam ivàhave 07,020.007c vçkaþ ÷ara÷atais tãkùõaiþ pà¤càlyo droõam ardayat 07,020.008a saüchàdyamànaü samare droõaü dçùñvà mahàratham 07,020.008c cukru÷uþ pàõóavà ràjan vastràõi dudhuvu÷ ca ha 07,020.009a vçkas tu paramakruddho droõaü ùaùñyà stanàntare 07,020.009c vivyàdha balavàn ràjaüs tad adbhutam ivàbhavat 07,020.010a droõas tu ÷aravarùeõa chàdyamàno mahàrathaþ 07,020.010c vegaü cakre mahàvegaþ krodhàd udvçtya cakùuùã 07,020.011a tataþ satyajita÷ càpaü chittvà droõo vçkasya ca 07,020.011c ùaóbhiþ sasåtaü sahayaü ÷arair droõo 'vadhãd vçkam 07,020.012a athànyad dhanur àdàya satyajid vegavattaram 07,020.012c sà÷vaü sasåtaü vi÷ikhair droõaü vivyàdha sadhvajam 07,020.013a sa tan na mamçùe droõaþ pà¤càlyenàrdanaü mçdhe 07,020.013c tatas tasya vinà÷àya satvaraü vyasçjac charàn 07,020.014a hayàn dhvajaü dhanur muùñim ubhau ca pàrùõisàrathã 07,020.014c avàkirat tato droõaþ ÷aravarùaiþ sahasra÷aþ 07,020.015a tathà saüchidyamàneùu kàrmukeùu punaþ punaþ 07,020.015c pà¤càlyaþ paramàstraj¤aþ ÷oõà÷vaü samayodhayat 07,020.015d*0148_01 avàkirac charais tårõaü bhàradvàjaü samantataþ 07,020.015d*0148_02 hayeùu ca viùakteùu vimukho 'bhavad àhave 07,020.016a sa satyajitam àlakùya tathodãrõaü mahàhave 07,020.016b*0149_01 vegena mahatàmçdnàd vàto drumam ivocchritam 07,020.016b*0149_02 tataþ pà¤càlaputrasya yuddhe satyajitas tathà 07,020.016c ardhacandreõa ciccheda ÷iras tasya mahàtmanaþ 07,020.017a tasmin hate mahàmàtre pà¤càlànàü ratharùabhe 07,020.017c apàyàj javanair a÷vair droõàt trasto yudhiùñhiraþ 07,020.018a pà¤càlàþ kekayà matsyà÷ cedikàråùakosalàþ 07,020.018c yudhiùñhiram udãkùanto hçùñà droõam upàdravan 07,020.019a tato yudhiùñhiraprepsur àcàryaþ ÷atrupågahà 07,020.019c vyadhamat tàny anãkàni tålarà÷im ivànilaþ 07,020.020a nirdahantam anãkàni tàni tàni punaþ punaþ 07,020.020c droõaü matsyàd avarajaþ ÷atànãko 'bhyavartata 07,020.021a såryara÷mipratãkà÷aiþ karmàraparimàrjitaiþ 07,020.021c ùaóbhiþ sasåtaü sahayaü droõaü viddhvànadad bhç÷am 07,020.021d*0150_01 kråràya karmaõe yuktaü cikãrùuþ karma duùkaram 07,020.021d*0150_02 avàkirac chara÷atair bhàradvàjaü samantataþ 07,020.022a tasya nànadato droõaþ ÷iraþ kàyàt sakuõóalam 07,020.022c kùureõàpàharat tårõaü tato matsyàþ pradudruvuþ 07,020.023a matsyठjitvàjayac cedãn kàråùàn kekayàn api 07,020.023c pà¤càlàn sç¤jayàn pàõóån bhàradvàjaþ punaþ punaþ 07,020.024a taü dahantam anãkàni kruddham agniü yathà vanam 07,020.024c dçùñvà rukmarathaü kruddhaü samakampanta sç¤jayàþ 07,020.025a uttamaü hy àdadhànasya dhanur asyà÷ukàriõaþ 07,020.025c jyàghoùo nighnato 'mitràn dikùu sarvàsu ÷u÷ruve 07,020.026a nàgàn a÷vàn padàtãü÷ ca rathino gajasàdinaþ 07,020.026c raudrà hastavatà muktàþ pramathnanti sma sàyakàþ 07,020.027a nànadyamànaþ parjanyo mi÷ravàto himàtyaye 07,020.027c a÷mavarùam ivàvarùat pareùàü bhayam àdadhat 07,020.028a sarvà di÷aþ samacarat sainyaü vikùobhayann iva 07,020.028c balã ÷åro maheùvàso mitràõàm abhayaükaraþ 07,020.029a tasya vidyud ivàbhreùu càpaü hemapariùkçtam 07,020.029c dikùu sarvàsv apa÷yàma droõasyàmitatejasaþ 07,020.029d*0151_01 ÷obhamànàü dhvaje càsya vedãm adràkùma bhàrata 07,020.029d*0151_02 himavacchikharàkàràü carataþ saüyuge bhç÷am 07,020.030a droõas tu pàõóavànãke cakàra kadanaü mahat 07,020.030c yathà daityagaõe viùõuþ suràsuranamaskçtaþ 07,020.031a sa ÷åraþ satyavàk pràj¤o balavàn satyavikramaþ 07,020.031c mahànubhàvaþ kàlànte raudrãü bhãruvibhãùaõàm 07,020.032a kavacormidhvajàvartàü martyakålàpahàriõãm 07,020.032c gajavàjimahàgràhàm asimãnàü duràsadàm 07,020.033a vãràsthi÷arkaràü raudràü bherãmurajakacchapàm 07,020.033c carmavarmaplavàü ghoràü ke÷a÷aivala÷àóvalàm 07,020.034a ÷araughiõãü dhanuþsrotàü bàhupannagasaükulàm 07,020.034c raõabhåmivahàü ghoràü kurusç¤jayavàhinãm 07,020.034e manuùya÷ãrùapàùàõàü ÷aktimãnàü gadoóupàm 07,020.035a uùõãùaphenavasanàü niùkãrõàntrasarãsçpàm 07,020.035c vãràpahàriõãm ugràü màüsa÷oõitakardamàm 07,020.036a hastigràhàü ketuvçkùàü kùatriyàõàü nimajjanãm 07,020.036c kråràü ÷arãrasaüghàñàü sàdinakràü duratyayàm 07,020.036e droõaþ pràvartayat tatra nadãm antakagàminãm 07,020.037a kravyàdagaõasaüghuùñàü ÷va÷çgàlagaõàyutàm 07,020.037c niùevitàü mahàraudraiþ pi÷ità÷aiþ samantataþ 07,020.038a taü dahantam anãkàni rathodàraü kçtàntavat 07,020.038c sarvato 'bhyadravan droõaü kuntãputrapurogamàþ 07,020.038d*0152_01 te droõaü sahitàþ ÷åràþ sarvataþ paryavàrayan 07,020.038d*0152_02 gabhastibhir ivàdityaü tapantaü bhuvane yathà 07,020.039a tàüs tu ÷åràn maheùvàsàüs tàvakàbhyudyatàyudhàþ 07,020.039c ràjàno ràjaputrà÷ ca samantàt paryavàrayan 07,020.039d*0153_01 ÷ikhaõóã tu tato droõaü pa¤cabhir nataparvabhiþ 07,020.039d*0153_02 kùatravarmà ca viü÷atyà vasudàna÷ ca pa¤cabhiþ 07,020.039d*0153_03 uttamaujàs tribhir bàõaiþ kùatradeva÷ ca saptabhiþ 07,020.039d*0153_04 sàtyaki÷ ca ÷atenàjau yudhàmanyus tathàùñabhiþ 07,020.039d*0153_05 yudhiùñhiro dvàda÷abhir droõaü vivyàdha sàyakaiþ 07,020.039d*0153_06 dhçùñadyumna÷ ca da÷abhi÷ cekitànas tribhiþ ÷araiþ 07,020.040a tato droõaþ satyasaüdhaþ prabhinna iva ku¤jaraþ 07,020.040c abhyatãtya rathànãkaü dçóhasenam apàtayat 07,020.041a tato ràjànam àsàdya praharantam abhãtavat 07,020.041c avidhyan navabhiþ kùemaü sa hataþ pràpatad rathàt 07,020.042a sa madhyaü pràpya sainyànàü sarvàþ pravicaran di÷aþ 07,020.042c tràtà hy abhavad anyeùàü na tràtavyaþ kathaü cana 07,020.043a ÷ikhaõóinaü dvàda÷abhir viü÷atyà cottamaujasam 07,020.043c vasudànaü ca bhallena preùayad yamasàdanam 07,020.044a a÷ãtyà kùatravarmàõaü ùaóviü÷atyà sudakùiõam 07,020.044c kùatradevaü tu bhallena rathanãóàd apàharat 07,020.045a yudhàmanyuü catuþùaùñyà triü÷atà caiva sàtyakim 07,020.045c viddhvà rukmarathas tårõaü yudhiùñhiram upàdravat 07,020.046a tato yudhiùñhiraþ kùipraü kitavo ràjasattamaþ 07,020.046c apàyàj javanair a÷vaiþ pà¤càlyo droõam abhyayàt 07,020.047a taü droõaþ sadhanuùkaü tu sà÷vayantàram akùiõot 07,020.047c sa hataþ pràpatad bhåmau rathàj jyotir ivàmbaràt 07,020.047d*0154_01 taü hatvà vibabhau droõaþ kurubhiþ parivàritaþ 07,020.048a tasmin hate ràjaputre pà¤càlànàü ya÷askare 07,020.048c hata droõaü hata droõam ity àsãt tumulaü mahat 07,020.049a tàüs tathà bhç÷asaükruddhàn pà¤càlàn matsyakekayàn 07,020.049c sç¤jayàn pàõóavàü÷ caiva droõo vyakùobhayad balã 07,020.050a sàtyakiü cekitànaü ca dhçùñadyumna÷ikhaõóinau 07,020.050c vàrdhakùemiü citrasenaü senàbinduü suvarcasam 07,020.051a etàü÷ cànyàü÷ ca subahån nànàjanapade÷varàn 07,020.051c sarvàn droõo 'jayad yuddhe kurubhiþ parivàritaþ 07,020.052a tàvakàs tu mahàràja jayaü labdhvà mahàhave 07,020.052c pàõóaveyàn raõe jaghnur dravamàõàn samantataþ 07,020.052d*0155_01 vàrdhakùemis tu vàrùõeyo droõaü viddhvà ÷arottamaiþ 07,020.052d*0155_02 navabhi÷ càvanãpàlaþ punar vivyàdha pa¤cabhiþ 07,020.052d*0155_03 citrasenas tato droõaü pà¤càlas tv ardayac charaiþ 07,020.052d*0155_04 punar vivyàdha saükruddhaþ senàbindu÷ ca pa¤cabhiþ 07,020.052d*0155_05 suvarmà pa¤cabhi÷ caiva dhçùñadyumna÷ ca pa¤cabhiþ 07,020.052d*0155_06 ÷ikhaõóã navabhir bàõai÷ cekitàna÷ ca pa¤cabhiþ 07,020.052d*0155_07 sàtyaki÷ ca catuþùaùñyà ràjan vivyàdha sàyakaiþ 07,020.052d*0155_08 sucitro da÷abhir bàõair droõaü viddhvànadad balã 07,020.052d*0155_09 taü droõaþ samare ràja¤ ÷aravarùair avàkirat 07,020.052d*0155_10 apàtayat tato droõaþ sucitraü sahasàrathim 07,020.052d*0155_11 sà÷va÷ ca samare ràjan hato vai pràpatat kùitau 07,020.052d*0155_12 pàtyamàno mahàràja babhau jyotir ivàmbaràt 07,020.053a te dànavà ivendreõa vadhyamànà mahàtmanà 07,020.053c pà¤càlàþ kekayà matsyàþ samakampanta bhàrata 07,021.001 dhçtaràùñra uvàca 07,021.001a bhàradvàjena bhagneùu pàõóaveùu mahàmçdhe 07,021.001c pà¤càleùu ca sarveùu ka÷ cid anyo 'bhyavartata 07,021.002a àryàü yuddhe matiü kçtvà kùatriyàõàü ya÷askarãm 07,021.002c asevitàü kàpuruùaiþ sevitàü puruùarùabhaiþ 07,021.003a sa hi vãro naraþ såta yo bhagneùu nivartate 07,021.003c aho nàsãt pumàn ka÷ cid dçùñvà droõaü vyavasthitam 07,021.004a jçmbhamàõam iva vyàghraü prabhinnam iva ku¤jaram 07,021.004c tyajantam àhave pràõàn saünaddhaü citrayodhinam 07,021.005a maheùvàsaü naravyàghraü dviùatàm aghavardhanam 07,021.005c kçtaj¤aü satyanirataü duryodhanahitaiùiõam 07,021.006a bhàradvàjaü tathànãke dçùñvà ÷åram avasthitam 07,021.006c ke vãràþ saünyavartanta tan mamàcakùva saüjaya 07,021.007 saüjaya uvàca 07,021.007a tàn dçùñvà calitàn saükhye praõunnàn droõasàyakaiþ 07,021.007c pà¤càlàn pàõóavàn matsyàn sç¤jayàü÷ cedikekayàn 07,021.008a droõacàpavimuktena ÷araugheõàsuhàriõà 07,021.008c sindhor iva mahaughena hriyamàõàn yathà plavàn 07,021.009a kauravàþ siühanàdena nànàvàdyasvanena ca 07,021.009c rathadvipanarà÷vai÷ ca sarvataþ paryavàrayan 07,021.010a tàn pa÷yan sainyamadhyastho ràjà svajanasaüvçtaþ 07,021.010c duryodhano 'bravãt karõaü prahçùñaþ prahasann iva 07,021.011a pa÷ya ràdheya pà¤càlàn praõunnàn droõasàyakaiþ 07,021.011c siüheneva mçgàn vanyàüs tràsitàn dçóhadhanvanà 07,021.012a naite jàtu punar yuddham ãheyur iti me matiþ 07,021.012c yathà tu bhagnà droõena vàteneva mahàdrumàþ 07,021.013a ardyamànàþ ÷arair ete rukmapuïkhair mahàtmanà 07,021.013c pathà naikena gacchanti ghårõamànàs tatas tataþ 07,021.014a saüniruddhà÷ ca kauravyair droõena ca mahàtmanà 07,021.014c ete 'nye maõóalãbhåtàþ pàvakeneva ku¤jaràþ 07,021.015a bhramarair iva càviùñà droõasya ni÷itaiþ ÷araiþ 07,021.015c anyonyaü samalãyanta palàyanaparàyaõàþ 07,021.016a eùa bhãmo dçóhakrodho hãnaþ pàõóavasç¤jayaiþ 07,021.016c madãyair àvçto yodhaiþ karõa tarjayatãva màm 07,021.017a vyaktaü droõamayaü lokam adya pa÷yati durmatiþ 07,021.017c nirà÷o jãvitàn nånam adya ràjyàc ca pàõóavaþ 07,021.018 karõa uvàca 07,021.018a naiùa jàtu mahàbàhur jãvann àhavam utsçjet 07,021.018c na cemàn puruùavyàghra siühanàdàn vi÷akùyate 07,021.019a na càpi pàõóavà yuddhe bhajyerann iti me matiþ 07,021.019c ÷årà÷ ca balavanta÷ ca kçtàstrà yuddhadurmadàþ 07,021.020a viùàgnidyåtasaükle÷àn vanavàsaü ca pàõóavàþ 07,021.020c smaramàõà na hàsyanti saügràmam iti me matiþ 07,021.021a nikçto hi mahàbàhur amitaujà vçkodaraþ 07,021.021c varàn varàn hi kaunteyo rathodàràn haniùyati 07,021.022a asinà dhanuùà ÷aktyà hayair nàgair narai rathaiþ 07,021.022c àyasena ca daõóena vràtàn vràtàn haniùyati 07,021.023a tam ete cànuvartante sàtyakipramukhà rathàþ 07,021.023c pà¤càlàþ kekayà matsyàþ pàõóavà÷ ca vi÷eùataþ 07,021.024a ÷årà÷ ca balavanta÷ ca vikràntà÷ ca mahàrathàþ 07,021.024c vi÷eùata÷ ca bhãmena saürabdhenàbhicoditàþ 07,021.024d*0156_01 eùa càpi mahàbàhur himavàn iva susthiraþ 07,021.024d*0156_02 vadhiùyati mahàràja gadayà bhãmavegayà 07,021.025a te droõam abhivartante sarvataþ kurupuügavàþ 07,021.025c vçkodaraü parãpsantaþ såryam abhragaõà iva 07,021.025d*0157_01 samareùu tu nirdiùñàþ pàõóavàþ kçùõabàüdhavàþ 07,021.025d*0158_01 hrãmantaþ ÷atrumaraõe nipuõàþ puõyalakùaõàþ 07,021.025d*0158_02 bahavaþ pàrthivà ràjaüs teùàü va÷agatà raõe 07,021.025d*0158_03 màvamaüsthàþ pàõóavàüs tvaü nàràyaõapurogamàn 07,021.026a ekàyanagatà hy ete pãóayeyur yatavratam 07,021.026c arakùyamàõaü ÷alabhà yathà dãpaü mumårùavaþ 07,021.026e asaü÷ayaü kçtàstrà÷ ca paryàptà÷ càpi vàraõe 07,021.027a atibhàraü tv ahaü manye bhàradvàje samàhitam 07,021.027c te ÷ãghram anugacchàmo yatra droõo vyavasthitaþ 07,021.027e kàkà iva mahànàgaü mà vai hanyur yatavratam 07,021.028 saüjaya uvàca 07,021.028a ràdheyasya vacaþ ÷rutvà ràjà duryodhanas tadà 07,021.028c bhràtçbhiþ sahito ràjan pràyàd droõarathaü prati 07,021.029a tatràràvo mahàn àsãd ekaü droõaü jighàüsatàm 07,021.029c pàõóavànàü nivçttànàü nànàvarõair hayottamaiþ 07,022.001 dhçtaràùñra uvàca 07,022.001a sarveùàm eva me bråhi rathacihnàni saüjaya 07,022.001b*0159_01 tàn ahaü ÷rotum icchàmi vistareõa pçthak pçthak 07,022.001b*0159_02 dåyate me manas tàta droõaü prati paraütapa 07,022.001b*0159_03 ÷rutvà bhãùmasya nidhanaü tadvad etad bhaviùyati 07,022.001c ye droõam abhyavartanta kruddhà bhãmapurogamàþ 07,022.002 saüjaya uvàca 07,022.002a ç÷yavarõair hayair dçùñvà vyàyacchantaü vçkodaram 07,022.002c rajatà÷vas tataþ ÷åraþ ÷aineyaþ saünyavartata 07,022.002d*0160_01 sàraïgai÷ ca yudhàmanyur uhyamàno hayottamaiþ 07,022.002d*0160_02 paryavartata durdharùaþ kruddho droõarathaü prati 07,022.002d*0160_03 pàràvatasavarõais tu hemabhàõóair mahàjavaiþ 07,022.002d*0160_04 pà¤càlaràjasya suto dhçùñadyumno 'bhyavartata 07,022.002d*0160_05 pitaraü tu pariprepsuþ kùatradharmà yatavrataþ 07,022.002d*0160_06 siddhiü càsya paràü kàükùa¤ ÷oõàkùaþ saünyavartata 07,022.002d*0160_07 padmapatranibhai÷ cà÷vair mallikàkùair alaükçtaiþ 07,022.002d*0160_08 ÷ikhaõóã kùatradeva÷ ca svayaü pratvarayan yayau 07,022.003a dar÷anãyàs tu kàmbojàþ ÷ukapatraparicchadàþ 07,022.003c vahanto nakulaü ÷ãghraü tàvakàn abhidudruvuþ 07,022.004a kçùõàs tu meghasaükà÷àþ sahadevam udàyudham 07,022.004a*0161_01 **** **** pràvahann uttamaujasam 07,022.004a*0161_02 durdharùàyàbhisaüdhàya kruddhaü kruddhàya bhàrata 07,022.004a*0161_03 tathà tittirikalmàùà hayà vàtasamà jave 07,022.004a*0161_04 avahaüs tumule yuddhe 07,022.004b*0162_01 dantavarõàs tu ràjànaü kàlavàlà yudhiùñhiram 07,022.004c bhãmavegà naravyàghram avahan vàtaraühasaþ 07,022.005a hemottamapraticchannair hayair vàtasamair jave 07,022.005c abhyavartanta sainyàni sarvàõy eva yudhiùñhiram 07,022.006a ràj¤as tv anantaraü ràjà pà¤càlyo drupado 'bhavat 07,022.006c jàtaråpamayacchatraþ sarvaiþ svair abhirakùitaþ 07,022.007a lalàmair haribhir yuktaiþ sarva÷abdakùamair yudhi 07,022.007c ràj¤àü madhye maheùvàsaþ ÷àntabhãr abhyavartata 07,022.008a taü viràño 'nvayàt pa÷càt saha ÷årair mahàrathaiþ 07,022.008c kekayà÷ ca ÷ikhaõóã ca dhçùñaketus tathaiva ca 07,022.008e svaiþ svaiþ sainyaiþ parivçtà matsyaràjànam anvayuþ 07,022.009a te tu pàñalapuùpàõàü samavarõà hayottamàþ 07,022.009c vahamànà vyaràjanta matsyasyàmitraghàtinaþ 07,022.010a hàridrasamavarõàs tu javanà hemamàlinaþ 07,022.010c putraü viràñaràjasya satvaràþ samudàvahan 07,022.011a indragopakavarõais tu bhràtaraþ pa¤ca kekayàþ 07,022.011c jàtaråpasamàbhàsaþ sarve lohitakadhvajàþ 07,022.012a te hemamàlinaþ ÷åràþ sarve yuddhavi÷àradàþ 07,022.012c varùanta iva jãmåtàþ pratyadç÷yanta daü÷itàþ 07,022.013a àmapàtranibhàkàràþ pà¤càlyam amitaujasam 07,022.013c dàntàs tàmràruõà yuktàþ ÷ikhaõóinam udàvahan 07,022.014a tathà dvàda÷asàhasràþ pà¤càlànàü mahàrathàþ 07,022.014c teùàü tu ùañ sahasràõi ye ÷ikhaõóinam anvayuþ 07,022.015a putraü tu ÷i÷upàlasya narasiühasya màriùa 07,022.015c àkrãóanto vahanti sma sàraïga÷abalà hayàþ 07,022.016a dhçùñaketu÷ ca cedãnàm çùabho 'tibaloditaþ 07,022.016c kàmbojaiþ ÷abalair a÷vair abhyavartata durjayaþ 07,022.017a bçhatkùatraü tu kaikeyaü sukumàraü hayottamàþ 07,022.017c palàladhåmavarõàbhàþ saindhavàþ ÷ãghram àvahan 07,022.018a mallikàkùàþ padmavarõà bàhlijàtàþ svalaükçtàþ 07,022.018c ÷åraü ÷ikhaõóinaþ putraü kùatradevam udàvahan 07,022.018d*0163_01 rukmabhàõóapraticchannàþ kau÷eyasadç÷à hayàþ 07,022.018d*0163_02 kùamàvanto 'vahan saükhye senàbindum araññajàþ 07,022.019a yuvànam avahan yuddhe krau¤cavarõà hayottamàþ 07,022.019c kà÷yasyàbhibhuvaþ putraü sukumàraü mahàratham 07,022.020a ÷vetàs tu prativindhyaü taü kçùõagrãvà manojavàþ 07,022.020c yantuþ preùyakarà ràjan ràjaputram udàvahan 07,022.020d*0164_01 yuvànam avahan yuddhe yantuþ preùyakaràþ hayàþ 07,022.021a sutasomaü tu yaü dhaumyàt pàrthaþ putram ayàcata 07,022.021c màùapuùpasavarõàs tam avahan vàjino raõe 07,022.022a sahasrasomapratimà babhåvuþ; pure kuråõàm udayendunàmni 07,022.022c tasmi¤ jàtaþ somasaükrandamadhye; yasmàt tasmàt sutasomo 'bhavat saþ 07,022.022d*0165_01 sahasrasomapratimà hayàþ kanakabhåùaõàþ 07,022.022d*0165_02 vãraü tam avahan yuddhe heùamàõàþ samantataþ 07,022.023a nàkuliü tu ÷atànãkaü ÷àlapuùpanibhà hayàþ 07,022.023c àdityataruõaprakhyàþ ÷làghanãyam udàvahan 07,022.024a kà¤canapratimair yoktrair mayåragrãvasaünibhàþ 07,022.024c draupadeyaü naravyàghraü ÷rutakarmàõam àvahan 07,022.025a ÷rutakãrtiü ÷rutanidhiü draupadeyaü hayottamàþ 07,022.025c åhuþ pàrthasamaü yuddhe càùapatranibhà hayàþ 07,022.026a yam àhur adhyardhaguõaü kçùõàt pàrthàc ca saüyuge 07,022.026c abhimanyuü pi÷aïgàs taü kumàram avahan raõe 07,022.027a ekas tu dhàrtaràùñrebhyaþ pàõóavàn yaþ samà÷ritaþ 07,022.027c taü bçhanto mahàkàyà yuyutsum avahan raõe 07,022.028a palàlakàõóavarõàs tu vàrdhakùemiü tarasvinam 07,022.028c åhuþ sutumule yuddhe hayà hçùñàþ svalaükçtàþ 07,022.029a kumàraü ÷itipàdàs tu rukmapatrair ura÷chadaiþ 07,022.029c saucittim avahan yuddhe yantuþ preùyakarà hayàþ 07,022.030a rukmapçùñhàvakãrõàs tu kau÷eyasadç÷à hayàþ 07,022.030c suvarõamàlinaþ kùàntàþ ÷reõimantam udàvahan 07,022.031a rukmamàlàdharàþ ÷årà hemavarõàþ svalaükçtàþ 07,022.031c kà÷iràjaü haya÷reùñhàþ ÷làghanãyam udàvahan 07,022.032a astràõàü ca dhanurvede bràhme vede ca pàragam 07,022.032c taü satyadhçtim àyàntam aruõàþ samudàvahan 07,022.033a yaþ sa pà¤càlasenànãr droõam aü÷am akalpayat 07,022.033c pàràvatasavarõà÷và dhçùñadyumnam udàvahan 07,022.034a tam anvayàt satyadhçtiþ saucittir yuddhadurmadaþ 07,022.034c ÷reõimàn vasudàna÷ ca putraþ kà÷yasya càbhibho 07,022.035a yuktaiþ paramakàmbojair javanair hemamàlibhiþ 07,022.035c bhãùayanto dviùatsainyaü yamavai÷ravaõopamàþ 07,022.036a prabhadrakàs tu pà¤càlàþ ùañ sahasràõy udàyudhàþ 07,022.036c nànàvarõair haya÷reùñhair hemacitrarathadhvajàþ 07,022.037a ÷aravràtair vidhunvantaþ ÷atrån vitatakàrmukàþ 07,022.037c samànamçtyavo bhåtvà dhçùñadyumnaü samanvayuþ 07,022.038a babhrukau÷eyavarõàs tu suvarõavaramàlinaþ 07,022.038c åhur aglànamanasa÷ cekitànaü hayottamàþ 07,022.039a indràyudhasavarõais tu kuntibhojo hayottamaiþ 07,022.039c àyàt suva÷yaiþ purujin màtulaþ savyasàcinaþ 07,022.040a antarikùasavarõàs tu tàrakàcitrità iva 07,022.040c ràjànaü rocamànaü te hayàþ saükhye samàvahan 07,022.041a karburàþ ÷itipàdàs tu svarõajàlaparicchadàþ 07,022.041c jàràsaüdhiü haya÷reùñhàþ sahadevam udàvahan 07,022.042a ye tu puùkaranàlasya samavarõà hayottamàþ 07,022.042c jave ÷yenasamà÷ citràþ sudàmànam udàvahan 07,022.043a ÷a÷alohitavarõàs tu pàõóurodgataràjayaþ 07,022.043c pà¤càlyaü gopateþ putraü siühasenam udàvahan 07,022.044a pà¤càlànàü naravyàghro yaþ khyàto janamejayaþ 07,022.044c tasya sarùapapuùpàõàü tulyavarõà hayottamàþ 07,022.045a màùavarõàs tu javanà bçhanto hemamàlinaþ 07,022.045c dadhipçùñhà÷ candramukhàþ pà¤càlyam avahan drutam 07,022.046a ÷årà÷ ca bhadrakà÷ caiva ÷arakàõóanibhà hayàþ 07,022.046c padmaki¤jalkavarõàbhà daõóadhàram udàvahan 07,022.046d*0166_01 ràsabhàruõavarõàbhàþ pçùñhato måùakaprabhàþ 07,022.046d*0166_02 valganta iva saüyattà vyàghradantam udàvahan 07,022.046d*0166_03 harayaþ kàlakà÷ citrà÷ citramàlyavibhåùitàþ 07,022.046d*0166_04 sudhanvànaü naravyàghra pà¤càlyaü samudàvahan 07,022.046d*0166_05 indrà÷anisamaspar÷à indragopakasaünibhàþ 07,022.046d*0166_06 ko÷ai÷ citràntarà÷ citrà÷ citràyudham udàvahan 07,022.047a bibhrato hemamàlà÷ ca cakravàkodarà hayàþ 07,022.047c kosalàdhipateþ putraü sukùatraü vàjino 'vahan 07,022.048a ÷abalàs tu bçhanto '÷và dàntà jàmbånadasrajaþ 07,022.048c yuddhe satyadhçtiü kùaimim avahan pràü÷avaþ ÷ubhàþ 07,022.049a ekavarõena sarveõa dhvajena kavacena ca 07,022.049c a÷vai÷ ca dhanuùà caiva ÷uklaiþ ÷uklo nyavartata 07,022.050a samudrasenaputraü tu sàmudrà rudratejasam 07,022.050c a÷vàþ ÷a÷àïkasadç÷à÷ candradevam udàvahan 07,022.051a nãlotpalasavarõàs tu tapanãyavibhåùitàþ 07,022.051c ÷aibyaü citrarathaü yuddhe citramàlyàvahan hayàþ 07,022.052a kalàyapuùpavarõàs tu ÷vetalohitaràjayaþ 07,022.052c rathasenaü haya÷reùñhàþ samåhur yuddhadurmadam 07,022.053a yaü tu sarvamanuùyebhyaþ pràhuþ ÷årataraü nçpam 07,022.053c taü pañaccarahantàraü ÷ukavarõàvahan hayàþ 07,022.054a citràyudhaü citramàlyaü citravarmàyudhadhvajam 07,022.054c åhuþ kiü÷ukapuùpàõàü tulyavarõà hayottamàþ 07,022.055a ekavarõena sarveõa dhvajena kavacena ca 07,022.055c dhanuùà rathavàhai÷ ca nãlair nãlo 'bhyavartata 07,022.056a nànàråpai ratnacitrair varåthadhvajakàrmukaiþ 07,022.056c vàjidhvajapatàkàbhi÷ citrai÷ citro 'bhyavartata 07,022.057a ye tu puùkarapatrasya tulyavarõà hayottamàþ 07,022.057c te rocamànasya sutaü hemavarõam udàvahan 07,022.058a yodhà÷ ca bhadrakàrà÷ ca ÷aradaõóànudaõóajàþ 07,022.058c ÷vetàõóàþ kukkuñàõóàbhà daõóaketum udàvahan 07,022.058d*0167_01 ke÷avena hate saükhye pitary atha naràdhipe 07,022.058d*0167_02 bhinne kapàñe pàõóyànàü vidruteùu ca bandhuùu 07,022.058d*0167_03 bhãùmàd avàpya càstràõi droõàd ràmàt kçpàt tathà 07,022.058d*0167_04 astraiþ samatvaü saüpràpya rukmikarõàrjunàcyutaiþ 07,022.058d*0167_05 iyeùa dvàrakàü hantuü kçtsnàü jetuü ca medinãm 07,022.058d*0167_06 nivàritas tataþ pràj¤aiþ suhçdbhir hitakàmyayà 07,022.058d*0167_07 vairànubandham utsçjya svaràjyam anu÷àsti yaþ 07,022.058d*0167_08 sasàgaradhvajaþ pàõóya÷ candrara÷minibhair hayaiþ 07,022.058d*0167_09 vaióåryajàlasaüchannair vãryadraviõam à÷ritaþ 07,022.058d*0167_10 divyaü visphàrayaü÷ càpaü droõam abhyapatad balã 07,022.059a àñaråùakapuùpàbhà hayàþ pàõóyànuyàyinàm 07,022.059c avahan rathamukhyànàm ayutàni caturda÷a 07,022.060a nànàråpeõa varõena nànàkçtimukhà hayàþ 07,022.060c rathacakradhvajaü vãraü ghañotkacam udàvahan 07,022.060d*0168_01 bharatànàü sametànàm utsçjyaiko matàni yaþ 07,022.060d*0168_02 gato yudhiùñhiraü bhaktyà tyaktvà sarvasvam ãhitam 07,022.060d*0168_03 lohitàkùaü mahàbàhuü bçhantaü taü varadhvajam 07,022.060d*0168_04 mahàsattvà mahàkàyà sauvarõe syandane sthitam 07,022.060d*0169_01 nànàdhvajapatàkena nànàkavacavàjinà 07,022.061a suvarõavarõà dharmaj¤am anãkasthaü yudhiùñhiram 07,022.061c ràja÷reùñhaü haya÷reùñhàþ sarvataþ pçùñhato 'nvayuþ 07,022.061e varõai÷ coccàvacair divyaiþ sada÷vànàü prabhadrakàþ 07,022.061f*0170_01 saünyavartanta yuddhàya bahavo devaråpiõaþ 07,022.062a te yattà bhãmasenena sahitàþ kà¤canadhvajàþ 07,022.062c pratyadç÷yanta ràjendra sendrà iva divaukasaþ 07,022.063a atyarocata tàn sarvàn dhçùñadyumnaþ samàgatàn 07,022.063c sarvàõy api ca sainyàni bhàradvàjo 'tyarocata 07,022.063d@005_0000 saüjaya uvàca 07,022.063d@005_0001 atãva ÷u÷ubhe tasya dhvajaþ kçùõàjinottaraþ 07,022.063d@005_0002 kamaõóalur mahàràja jàtaråpamayaþ ÷ubhaþ 07,022.063d@005_0003 dhvajaü tu bhãmasenasya vaióåryamaõilocanam 07,022.063d@005_0004 bhràjamànaü mahàsiühaü ràjataü dçùñavàn aham 07,022.063d@005_0005 dhvajaü tu kururàjasya pàõóavasya mahaujasaþ 07,022.063d@005_0006 dçùñavàn asmi sauvarõaü somaü grahagaõànvitam 07,022.063d@005_0007 mçdaïgau càtra vipulau divyau nandopanandakau 07,022.063d@005_0008 yantreõàhanyamànau ca susvanau harùavardhanau 07,022.063d@005_0009 ÷arabhaü pçùñhasauvarõaü nakulasya mahàdhvajam 07,022.063d@005_0010 apa÷yàma rathe 'tyugraü bhãùayànam avasthitam 07,022.063d@005_0011 haüsas tu ràjataþ ÷rãmàn dhvajo ghaõñàpatàkavàn 07,022.063d@005_0012 sahadevasya durdharùo dviùatàü ÷okavardhanaþ 07,022.063d@005_0013 pa¤cànàü draupadeyànàü pratimàrathabhåùaõam 07,022.063d@005_0014 dharmamàruta÷akràõàm a÷vino÷ ca mahàtmanoþ 07,022.063d@005_0015 abhimanyoþ kumàrasya ÷àrïgapakùã hiraõmayaþ 07,022.063d@005_0016 rathe dhvajavaro jaitras taptacàmãkarojjvalaþ 07,022.063d@005_0017 ghañotkacasya ràjendra dhvaje gçdhro vyarocata 07,022.063d@005_0018 a÷và÷ ca kàmagàs tasya ràvaõasya yathà purà 07,022.063d@005_0019 màhendraü ca dhanur divyaü dharmaràje yudhiùñhire 07,022.063d@005_0020 vàyavyaü bhãmasenasya dhanur divyam abhån nçpa 07,022.063d@005_0021 trailokyarakùaõàrthàya brahmaõà sçùñam àyudham 07,022.063d@005_0022 tad divyam ajaraü caiva phalgunàrthàya vai dhanuþ 07,022.063d@005_0023 vaiùõavaü nakulàyàtha sahadevàya cà÷vijam 07,022.063d@005_0024 ghañotkacàya paulastyaü dhanur divyaü bhayànakam 07,022.063d@005_0025 raudram àgneyakauberaü yàmyaü giri÷am eva ca 07,022.063d@005_0026 pa¤cànàü draupadeyànàü dhanåratnàni bhàrata 07,022.063d@005_0027 raudraü dhanurvaraü ÷reùñhaü yaü lebhe rohiõãsutaþ 07,022.063d@005_0028 taü tuùñaþ pradadau ràmaþ saubhadràya mahàtmane 07,022.063d@005_0029 ete cànye ca bahavo dhvajà hemavibhåùaõàþ 07,022.063d@005_0030 dadç÷us tatra ÷åràõàü dviùatàü ÷okavardhanàþ 07,022.063d@005_0031 tad abhåd dhvajasaübàdham akàpuruùasevitam 07,022.063d@005_0032 droõànãkaü mahàràja pañe citram ivàrpitam 07,022.063d@005_0033 ÷u÷ruvur nàmagotràõi vãràõàü saüyuge tadà 07,022.063d@005_0034 droõam àdravatàü ràjan svayaüvara ivàhave 07,023.001 dhçtaràùñra uvàca 07,023.001a vyathayeyur ime senàü devànàm api saüyuge 07,023.001c àhave ye nyavartanta vçkodaramukhà rathàþ 07,023.002a saüprayuktaþ kilaivàyaü diùñair bhavati påruùaþ 07,023.002c tasminn eva tu sarvàrthà dç÷yante vai pçthagvidhàþ 07,023.003a dãrghaü viproùitaþ kàlam araõye jañilo 'jinã 07,023.003c aj¤àta÷ caiva lokasya vijahàra yudhiùñhiraþ 07,023.004a sa eva mahatãü senàü samàvartayad àhave 07,023.004c kim anyad daivasaüyogàn mama putrasya càbhavat 07,023.005a yukta eva hi bhàgyena dhruvam utpadyate naraþ 07,023.005c sa tathàkçùyate tena na yathà svayam icchati 07,023.006a dyåtavyasanam àsàdya kle÷ito hi yudhiùñhiraþ 07,023.006c sa punar bhàgadheyena sahàyàn upalabdhavàn 07,023.007a ardhaü me kekayà labdhàþ kà÷ikàþ kosalà÷ ca ye 07,023.007c cedaya÷ càpare vaïgà màm eva samupà÷ritàþ 07,023.008a pçthivã bhåyasã tàta mama pàrthasya no tathà 07,023.008c iti màm abravãt såta mando duryodhanas tadà 07,023.009a tasya senàsamåhasya madhye droõaþ surakùitaþ 07,023.009c nihataþ pàrùatenàjau kim anyad bhàgadheyataþ 07,023.010a madhye ràj¤àü mahàbàhuü sadà yuddhàbhinandinam 07,023.010c sarvàstrapàragaü droõaü kathaü mçtyur upeyivàn 07,023.011a samanupràptakçcchro 'haü saümohaü paramaü gataþ 07,023.011c bhãùmadroõau hatau ÷rutvà nàhaü jãvitum utsahe 07,023.012a yan mà kùattàbravãt tàta prapa÷yan putragçddhinam 07,023.012c duryodhanena tat sarvaü pràptaü såta mayà saha 07,023.013a nç÷aüsaü tu paraü tat syàt tyaktvà duryodhanaü yadi 07,023.013c putra÷eùaü cikãrùeyaü kçcchraü na maraõaü bhavet 07,023.014a yo hi dharmaü parityajya bhavaty arthaparo naraþ 07,023.014c so 'smàc ca hãyate lokàt kùudrabhàvaü ca gacchati 07,023.015a adya càpy asya ràùñrasya hatotsàhasya saüjaya 07,023.015c ava÷eùaü na pa÷yàmi kakude mçdite sati 07,023.016a kathaü syàd ava÷eùaü hi dhuryayor abhyatãtayoþ 07,023.016c yau nityam anujãvàmaþ kùamiõau puruùarùabhau 07,023.016d*0171_01 tau droõabhãùmau nihitau kim anyad bhàgadheyataþ 07,023.017a vyaktam eva ca me ÷aüsa yathà yuddham avartata 07,023.017c ke 'yudhyan ke vyapàkarùan ke kùudràþ pràdravan bhayàt 07,023.018a dhanaüjayaü ca me ÷aüsa yad yac cakre ratharùabhaþ 07,023.018c tasmàd bhayaü no bhåyiùñhaü bhràtçvyàc ca vi÷eùataþ 07,023.019a yathàsãc ca nivçtteùu pàõóaveùu ca saüjaya 07,023.019c mama sainyàva÷eùasya saünipàtaþ sudàruõaþ 07,023.019d*0172_01 kathaü ca vo manas tàta saünivçtteùv avartata 07,023.019e màmakànàü ca ye ÷åràþ kàüs tatra samavàrayan 07,024.001 saüjaya uvàca 07,024.001a mahad bhairavam àsãn naþ saünivçtteùu pàõóuùu 07,024.001c dçùñvà droõaü chàdyamànaü tair bhàskaram ivàmbudaiþ 07,024.002a tai÷ coddhåtaü rajas tãvram avacakre camåü tava 07,024.002c tato hatam amanyàma droõaü dçùñipathe hate 07,024.003a tàüs tu ÷åràn maheùvàsàn kråraü karma cikãrùataþ 07,024.003c dçùñvà duryodhanas tårõaü svasainyaü samacåcudat 07,024.004a yathà÷akti yathotsàhaü yathàsattvaü naràdhipàþ 07,024.004c vàrayadhvaü yathàyogaü pàõóavànàm anãkinãm 07,024.004d*0173_01 evam uktvà svayaü bhãmam abhyayàt tanayas tava 07,024.004d*0173_02 kråraü dçùñvà tu te putraü bhãmaseno 'bhyavartata 07,024.005a tato durmarùaõo bhãmam abhyagacchat sutas tava 07,024.005c àràd dçùñvà kiran bàõair icchan droõasya jãvitam 07,024.006a taü bàõair avatastàra kruddho mçtyum ivàhave 07,024.006c taü ca bhãmo 'tudad bàõais tadàsãt tumulaü mahat 07,024.007a ta ã÷varasamàdiùñàþ pràj¤àþ ÷åràþ prahàriõaþ 07,024.007c bàhyaü mçtyubhayaü kçtvà pratyatiùñhan paràn yudhi 07,024.008a kçtavarmà ÷ineþ putraü droõaprepsuü vi÷àü pate 07,024.008c paryavàrayad àyàntaü ÷åraü samiti÷obhanam 07,024.009a taü ÷aineyaþ ÷aravràtaiþ kruddhaþ kruddham avàrayat 07,024.009c kçtavarmà ca ÷aineyaü matto mattam iva dvipam 07,024.010a saindhavaþ kùatradharmàõam àpatantaü ÷araughiõam 07,024.010c ugradhanvà maheùvàsaü yatto droõàd avàrayat 07,024.011a kùatradharmà sindhupate÷ chittvà ketanakàrmuke 07,024.011c nàràcair bahubhiþ kruddhaþ sarvamarmasv atàóayat 07,024.012a athànyad dhanur àdàya saindhavaþ kçtahastavat 07,024.012c vivyàdha kùatradharmàõaü raõe sarvàyasaiþ ÷araiþ 07,024.013a yuyutsuü pàõóavàrthàya yatamànaü mahàratham 07,024.013c subàhur bhràtaraü ÷åraü yatto droõàd avàrayat 07,024.014a subàhoþ sadhanurbàõàv asyataþ parighopamau 07,024.014c yuyutsuþ ÷itapãtàbhyàü kùuràbhyàm acchinad bhujau 07,024.014d*0174_01 duþ÷àsanas tu saüyàntaü droõàya nakulaü yudhi 07,024.014d*0174_02 savyadakùiõam asyantaü ÷åraþ ÷åraü nyavàrayat 07,024.015a ràjànaü pàõóava÷reùñhaü dharmàtmànaü yudhiùñhiram 07,024.015c veleva sàgaraü kùubdhaü madraràñ samavàrayat 07,024.016a taü dharmaràjo bahubhir marmabhidbhir avàkirat 07,024.016c madre÷as taü catuþùaùñyà ÷arair viddhvànadad bhç÷am 07,024.017a tasya nànadataþ ketum uccakarta sakàrmukam 07,024.017c kùuràbhyàü pàõóava÷reùñhas tata uccukru÷ur janàþ 07,024.018a tathaiva ràjà bàhlãko ràjànaü drupadaü ÷araiþ 07,024.018c àdravantaü sahànãkaü sahànãko nyavàrayat 07,024.019a tad yuddham abhavad ghoraü vçddhayoþ sahasenayoþ 07,024.019c yathà mahàyåthapayor dvipayoþ saüprabhinnayoþ 07,024.020a vindànuvindàv àvantyau viràñaü matsyam àrcchatàm 07,024.020c sahasainyau sahànãkaü yathendràgnã purà balim 07,024.021a tad utpi¤jalakaü yuddham àsãd devàsuropamam 07,024.021c matsyànàü kekayaiþ sàrdham abhãtà÷varathadvipam 07,024.022a nàkuliü tu ÷atànãkaü bhåtakarmà sabhàpatiþ 07,024.022c asyantam iùujàlàni yàntaü droõàd avàrayat 07,024.023a tato nakuladàyàdas tribhir bhallaiþ susaü÷itaiþ 07,024.023c cakre vibàhu÷irasaü bhåtakarmàõam àhave 07,024.024a sutasomaü tu vikràntam àpatantaü ÷araughiõam 07,024.024c droõàyàbhimukhaü vãraü viviü÷atir avàrayat 07,024.025a sutasomas tu saükruddhaþ svapitçvyam ajihmagaiþ 07,024.025b*0175_01 avidhyat saügare so 'pi punaþ punar nanàdayat 07,024.025c viviü÷atiü ÷arair viddhvà nàbhyavartata daü÷itaþ 07,024.025d*0176_01 sàlvo bhãmarathaþ ÷åraü ÷rutasenaü mahàhave 07,024.025d*0176_02 droõàyàbhimukhaü yàntaü ÷araugheõa nyavàrayat 07,024.026a atha bhãmarathaþ ÷àlvam à÷ugair àyasaiþ ÷itaiþ 07,024.026c ùaóbhiþ sà÷vaniyantàram anayad yamasàdanam 07,024.027a ÷rutakarmàõam àyàntaü mayårasadç÷air hayaiþ 07,024.027c caitrasenir mahàràja tava pautro nyavàrayat 07,024.027d*0177_01 tam àrjuniþ ÷arai÷ cakre pitçvyaü jarjarac chavim 07,024.027d*0177_02 ÷arai÷ ca draupadãputraü citrasenaþ samàvçõot 07,024.027d*0177_03 kirantaü ÷arajàlàni prabhinnam iva kuüjaram 07,024.027d*0177_04 ÷rutakarmàõam àyàntaü dauþ÷àsanir avàyat 07,024.028a tau pautrau tava durdharùau parasparavadhaiùiõau 07,024.028c pitéõàm arthasiddhyarthaü cakratur yuddham uttamam 07,024.028d*0178_01 mahàrathaü tu saubhadraü sarvayuddhavi÷àradam 07,024.029a tiùñhantam agrato dçùñvà prativindhyaü tam àhave 07,024.029c drauõir mànaü pituþ kurvan màrgaõaiþ samavàrayat 07,024.030a taü kruddhaþ prativivyàdha prativindhyaþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,024.030c siühalàïgålalakùmàõaü pitur arthe vyavasthitam 07,024.031a pravapann iva bãjàni bãjakàle nararùabha 07,024.031c drauõàyanir draupadeyaü ÷aravarùair avàkirat 07,024.031d*0179_01 àrjuniü ÷rutakãrtiü ca draupadeyaü mahàratham 07,024.031d*0179_02 droõàyàbhimukhaü yàntaü dauþ÷àsanir avàrayat 07,024.031d*0179_03 tasya kçùõasamaþ kàrùõis tribhir bhallaiþ susaü÷itaiþ 07,024.031d*0179_04 dhanur dhvajaü ca såtaü ca chittvà droõàntikaü yayau 07,024.032a yas tu ÷åratamo ràjan senayor ubhayor mataþ 07,024.032c taü pañaccarahantàraü lakùmaõaþ samavàrayat 07,024.033a sa lakùmaõasyeùvasanaü chittvà lakùma ca bhàrata 07,024.033c lakùmaõe ÷arajàlàni visçjan bahv a÷obhata 07,024.033d*0180_01 tato 'bhimanyuþ karmàõi kurvantaü citrayodhinam 07,024.033d*0180_02 àrjuniþ kçtinaü ÷åraü lakùmaõaü samayodhayat 07,024.034a vikarõas tu mahàpràj¤o yàj¤aseniü ÷ikhaõóinam 07,024.034c paryavàrayad àyàntaü yuvànaü samare yuvà 07,024.035a tatas tam iùujàlena yàj¤aseniþ samàvçõot 07,024.035c vidhåya tad bàõajàlaü babhau tava suto balã 07,024.036a aïgado 'bhimukhaþ ÷åram uttamaujasam àhave 07,024.036c droõàyàbhimukhaü yàntaü vatsadantair avàrayat 07,024.037a sa saüprahàras tumulas tayoþ puruùasiühayoþ 07,024.037c sainikànàü ca sarveùàü tayo÷ ca prãtivardhanaþ 07,024.037d*0181_01 aïgadaü pa¤cabhir bàõair avidhyat sa paraütapaþ 07,024.037d*0181_02 aïgado da÷abhir bàõaiþ punar enam avàkirat 07,024.037d*0181_03 tataþ samabhavad yuddham anyonyam itaretaram 07,024.037d*0181_04 vãràõàü jayakàïkùàõàm atãva balapauruùàt 07,024.038a durmukhas tu maheùvàso vãraü purujitaü balã 07,024.038c droõàyàbhimukhaü yàntaü kuntibhojam avàrayat 07,024.039a sa durmukhaü bhruvor madhye nàràcena vyatàóayat 07,024.039c tasya tad vibabhau vaktraü sanàlam iva païkajam 07,024.040a karõas tu kekayàn bhràtén pa¤ca lohitakadhvajàn 07,024.040c droõàyàbhimukhaü yàtठ÷aravarùair avàrayat 07,024.041a te cainaü bhç÷asaükruddhàþ ÷aravràtair avàkiran 07,024.041c sa ca tàü÷ chàdayàm àsa ÷arajàlaiþ punaþ punaþ 07,024.042a naiva karõo na te pa¤ca dadç÷ur bàõasaüvçtàþ 07,024.042c sà÷vasåtadhvajarathàþ paraspara÷aràcitàþ 07,024.043a putras te durjaya÷ caiva jaya÷ ca vijaya÷ ca ha 07,024.043c nãlaü kà÷yaü jayaü ÷åràs trayas trãn pratyavàrayan 07,024.044a tad yuddham abhavad ghoram ãkùitçprãtivardhanam 07,024.044c siühavyàghratarakùåõàü yathebhamahiùarùabhaiþ 07,024.044d*0182_01 bçhaddhanur bçhac caiva jayamitro jayas tathà 07,024.044d*0182_02 dhçùñadyumnasutàn vãràn putràs te samavàrayan 07,024.045a kùemadhårtibçhantau tau bhràtarau sàtvataü yudhi 07,024.045c droõàyàbhimukhaü yàntaü ÷arais tãkùõais tatakùatuþ 07,024.046a tayos tasya ca tad yuddham atyadbhutam ivàbhavat 07,024.046c siühasya dvipamukhyàbhyàü prabhinnàbhyàü yathà vane 07,024.047a ràjànaü tu tathàmbaùñham ekaü yuddhàbhinandinam 07,024.047c cediràjaþ ÷aràn asyan kruddho droõàd avàrayat 07,024.048a tam ambaùñho 'sthibhedinyà niravidhyac chalàkayà 07,024.048c sa tyaktvà sa÷araü càpaü rathàd bhåmim athàpatat 07,024.049a vàrdhakùemiü tu vàrùõeyaü kçpaþ ÷àradvataþ ÷araiþ 07,024.049c akùudraþ kùudrakair droõàt kruddharåpam avàrayat 07,024.050a yudhyantau kçpavàrùõeyau ye 'pa÷yaü÷ citrayodhinau 07,024.050c te yuddhasaktamanaso nànyà bubudhire kriyàþ 07,024.051a saumadattis tu ràjànaü maõimantam atandritam 07,024.051c paryavàrayad àyàntaü ya÷o droõasya vardhayan 07,024.052a sa saumadattes tvarita÷ chittveùvasanaketane 07,024.052c punaþ patàkàü såtaü ca chatraü càpàtayad rathàt 07,024.053a athàplutya rathàt tårõaü yåpaketur amitrahà 07,024.053c sà÷vasåtadhvajarathaü taü cakarta varàsinà 07,024.054a rathaü ca svaü samàsthàya dhanur àdàya càparam 07,024.054c svayaü yacchan hayàn ràjan vyadhamat pàõóavãü camåm 07,024.054d*0183_01 pàõóyam indram ivàyàntam asuràn prati jaghnuùam 07,024.054d*0183_02 samarthaþ sàyakaughena dvãpaü sindhur ivàvçõot 07,024.054d*0183_03 gadàparighanistriü÷apaññi÷àyodhanopalaiþ 07,024.054d*0183_04 kaóaïgarair bhu÷uõóãbhiþ pràsatomarasàyakaiþ 07,024.054d*0184_01 tasya sindhupater vàhàn vyadhamat pàõóyaràñ svayam 07,024.054d*0184_02 vãro vãreõa saükruddho droõàyàbhimukhaü vrajan 07,024.054d*0184_03 alambuùas tu saükruddho ghañotkacam avàrayat 07,024.054d*0184_04 mçgarkùayuddhe tiùñhantaü rathe vãro ratheùubhiþ 07,024.054d*0184_05 tàü pàõóavãü mahàsenàü devasenopamàü raõe 07,024.054d*0184_06 avàkirac charaugheõa asurà iva tàvakaþ 07,024.054d*0185_01 pàrtham indram ivàyàntaü droõaü prati nijaghnuùam 07,024.054d*0185_02 samàrcchat sàyakaughena svayaü ràjà nyavàrayat 07,024.054d*0185_03 sa nçpaü sà÷vayantàram aràtighnam aràtihà 07,024.054d*0185_04 amçdnàt taü pçùatkena duryodhanam ariüdamam 07,024.054d*0185_05 sa jyàü mçdnatpçùatkena spçùñvà vçkùam ivà÷aniþ 07,024.054d*0185_06 vãro vismàpayan yuddhe droõàyàbhimukho 'vrajat 07,024.054d*0185_07 alambusas tu saükruddho ghañotkacam avàrayat 07,024.054d*0185_08 vçkarkùayukte tiùñhantaü rathe vãro vareùubhiþ 07,024.055a musalair mudgarai÷ cakrair bhiõóipàlaiþ para÷vadhaiþ 07,024.055c pàüsuvàtàgnisalilair bhasmaloùñhatçõadrumaiþ 07,024.056a àrujan prarujan bha¤jan nighnan vidràvayan kùipan 07,024.056c senàü vibhãùayann àyàd droõaprepsur ghañotkacaþ 07,024.057a taü tu nànàpraharaõair nànàyuddhavi÷eùaõaiþ 07,024.057c ràkùasaü ràkùasaþ kruddhaþ samàjaghne hy alambusaþ 07,024.058a tayos tad abhavad yuddhaü rakùogràmaõimukhyayoþ 07,024.058c tàdçg yàdçk purà vçttaü ÷ambaràmararàjayoþ 07,024.058d*0186_01 bhàradvàjas tu senànyaü dhçùñadyumnaü mahàratham 07,024.058d*0186_02 tam eva ràjan saüpa÷yann atikramya tathà bahån 07,024.058d*0186_03 mahatà ÷arajàlena kirantaü ÷atruvàhinãm 07,024.058d*0186_04 avàrayan mahàràja sàmàtyaü sapadànugam 07,024.058d*0186_05 tathànye pàrthivà ràjan bahutvàn nànukãrtitàþ 07,024.058d*0186_06 samasajjanta te sarve yathàyogaü yathàbalam 07,024.058d*0186_07 hayair hayàþ samàjagmuþ ku¤jarair eva ku¤jaràþ 07,024.058d*0186_08 padàtayaþ padàtai÷ ca rathair eva ratharùabhàþ 07,024.058d*0186_09 akurvann àryakarmàõi tatra te puruùarùabhàþ 07,024.058d*0186_10 kulavãryànuråpàõi saüsçùñà÷ ca parasparam 07,024.059a evaü dvaüdva÷atàny àsan rathavàraõavàjinàm 07,024.059c padàtãnàü ca bhadraü te tava teùàü ca saükulam 07,024.060a naitàdç÷o dçùñapårvaþ saügràmo naiva ca ÷rutaþ 07,024.060c droõasyàbhàvabhàveùu prasaktànàü yathàbhavat 07,024.061a idaü ghoram idaü citram idaü raudram iti prabho 07,024.061c tatra yuddhàny adç÷yanta pratatàni bahåni ca 07,025.001 dhçtaràùñra uvàca 07,025.001a teùv evaü saünivçtteùu pratyudyàteùu bhàga÷aþ 07,025.001c kathaü yuyudhire pàrthà màmakà÷ ca tarasvinaþ 07,025.002a kim arjuna÷ càpy akarot saü÷aptakabalaü prati 07,025.002c saü÷aptakà và pàrthasya kim akurvata saüjaya 07,025.003 saüjaya uvàca 07,025.003a tathà teùu nivçtteùu pratyudyàteùu bhàga÷aþ 07,025.003c svayam abhyadravad bhãmaü nàgànãkena te sutaþ 07,025.004a sa nàga iva nàgena govçùeõeva govçùaþ 07,025.004c samàhåtaþ svayaü ràj¤à nàgànãkam upàdravat 07,025.005a sa yuddhaku÷alaþ pàrtho bàhuvãryeõa cànvitaþ 07,025.005c abhinat ku¤jarànãkam acireõaiva màriùa 07,025.005d*0187_01 tatra yuddhàny adç÷yanta pradçptàni bahåni ca 07,025.006a te gajà girisaükà÷àþ kùarantaþ sarvato madam 07,025.006c bhãmasenasya nàràcair vimukhà vimadãkçtàþ 07,025.007a vidhamed abhrajàlàni yathà vàyuþ samantataþ 07,025.007c vyadhamat tàny anãkàni tathaiva pavanàtmajaþ 07,025.008a sa teùu visçjan bàõàn bhãmo nàgeùv a÷obhata 07,025.008c bhuvaneùv iva sarveùu gabhastãn udito raviþ 07,025.009a te bhãmabàõaiþ ÷ata÷aþ saüsyåtà vibabhur gajàþ 07,025.009c gabhastibhir ivàrkasya vyomni nànàbalàhakàþ 07,025.010a tathà gajànàü kadanaü kurvàõam anilàtmajam 07,025.010c kruddho duryodhano 'bhyetya pratyavidhyac chitaiþ ÷araiþ 07,025.011a tataþ kùaõena kùitipaü kùatajapratimekùaõaþ 07,025.011c kùayaü ninãùur ni÷itair bhãmo vivyàdha patribhiþ 07,025.012a sa ÷aràrpitasarvàïgaþ kruddho vivyàdha pàõóavam 07,025.012c nàràcair arkara÷myàbhair bhãmasenaü smayann iva 07,025.013a tasya nàgaü maõimayaü ratnacitraü dhvaje sthitam 07,025.013c bhallàbhyàü kàrmukaü caiva kùipraü ciccheda pàõóavaþ 07,025.014a duryodhanaü pãóyamànaü dçùñvà bhãmena màriùa 07,025.014c cukùobhayiùur abhyàgàd aïgo màtaïgam àsthitaþ 07,025.015a tam àpatantaü màtaïgam ambudapratimasvanam 07,025.015c kumbhàntare bhãmaseno nàràcenàrdayad bhç÷am 07,025.016a tasya kàyaü vinirbhidya mamajja dharaõãtale 07,025.016c tataþ papàta dvirado vajràhata ivàcalaþ 07,025.017a tasyàvarjitanàgasya mlecchasyàvapatiùyataþ 07,025.017c ÷ira÷ ciccheda bhallena kùiprakàrã vçkodaraþ 07,025.018a tasmin nipatite vãre saüpràdravata sà camåþ 07,025.018c saübhràntà÷vadviparathà padàtãn avamçdnatã 07,025.019a teùv anãkeùu sarveùu vidravatsu samantataþ 07,025.019c pràgjyotiùas tato bhãmaü ku¤jareõa samàdravat 07,025.020a yena nàgena maghavàn ajayad daityadànavàn 07,025.020b*0188_01 tadanvayena nàgena bhãmasenam upàdravat 07,025.020c sa nàgapravaro bhãmaü sahasà samupàdravat 07,025.021a ÷ravaõàbhyàm atho padbhyàü saühatena kareõa ca 07,025.021c vyàvçttanayanaþ kruddhaþ pradahann iva pàõóavam 07,025.021d*0189_01 vçkodararathaü sà÷vam avi÷eùam acårõayat 07,025.021d*0189_02 padbhyàü bhãmo 'py atho dhàvaüs tasya gàtreùv alãyata 07,025.021d*0189_03 jànann a¤jalikàvedhaü nàpàkràmata pàõóavaþ 07,025.021d*0189_04 gàtràbhyantarago bhåtvà kareõàtàóayan muhuþ 07,025.021d*0189_05 làlayàm àsa taü nàgaü vadhàkàïkùiõam avyayam 07,025.021d*0189_06 kulàlacakravan nàgas tadà tårõam athàbhramat 07,025.021d*0189_07 nàgàyutabalaþ ÷rãmàn kàlayàno vçkodaram 07,025.021d*0189_08 bhãmo 'pi niùkramya tataþ supratãkàgrato 'bhavat 07,025.021d*0189_09 bhãmaü kareõàvanamya jànubhyàm abhyapàtayat 07,025.021d*0189_10 grãvàyàü veùñayitvainaü sa gajo hantum aihata 07,025.021d*0189_11 karaveùñaü bhãmaseno bhramaü dattvà vyamocayat 07,025.021d*0189_12 punar gàtràõi nàgasya pravive÷a vçkodaraþ 07,025.021d*0189_13 yàvat pratigajàyàtaü svabalastham avaikùata 07,025.021d*0189_14 bhãmo 'pi nàgagàtrebhyo viniþsçtyàpayàj javàt 07,025.022a tataþ sarvasya sainyasya nàdaþ samabhavan mahàn 07,025.022c hà hà vinihato bhãmaþ ku¤jareõeti màriùa 07,025.023a tena nàdena vitrastà pàõóavànàm anãkinã 07,025.023c sahasàbhyadravad ràjan yatra tasthau vçkodaraþ 07,025.024a tato yudhiùñhiro ràjà hataü matvà vçkodaram 07,025.024c bhagadattaü sapà¤càlaþ sarvataþ samavàrayat 07,025.024d*0190_01 bhãmo 'pi dorbhyàü nàgendraü nipãóyàmocayad balã 07,025.025a taü rathai rathinàü ÷reùñhàþ parivàrya samantataþ 07,025.025c avàkira¤ ÷arais tãkùõaiþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,025.026a sa vighàtaü pçùatkànàm aïku÷ena samàcaran 07,025.026c gajena pàõóupà¤càlàn vyadhamat parvate÷varaþ 07,025.027a tad adbhutam apa÷yàma bhagadattasya saüyuge 07,025.027c tathà vçddhasya caritaü ku¤jareõa vi÷àü pate 07,025.028a tato ràjà da÷àrõànàü pràgjyotiùam upàdravat 07,025.028c tiryagyàtena nàgena samadenà÷ugàminà 07,025.029a tayor yuddhaü samabhavan nàgayor bhãmaråpayoþ 07,025.029c sapakùayoþ parvatayor yathà sadrumayoþ purà 07,025.030a pràgjyotiùapater nàgaþ saünipatyàpavçtya ca 07,025.030b*0191_01 pràgjyotiùànàdhipater gatvà nà[ga]m abodhayat 07,025.030c pàr÷ve da÷àrõàdhipater bhittvà nàgam apàtayat 07,025.031a tomaraiþ såryara÷myàbhair bhagadatto 'tha saptabhiþ 07,025.031c jaghàna dviradasthaü taü ÷atruü pracalitàsanam 07,025.031d*0192_01 tato yudhiùñhiro dçùñvà da÷àrõàdhipatiü hatam 07,025.031d*0192_02 mahatà rathavaü÷ena pràgjyotiùam abhidravat 07,025.032a upasçtya tu ràjànaü bhagadattaü yudhiùñhiraþ 07,025.032c rathànãkena mahatà sarvataþ paryavàrayat 07,025.033a sa ku¤jarastho rathibhiþ ÷u÷ubhe sarvato vçtaþ 07,025.033c parvate vanamadhyastho jvalann iva hutà÷anaþ 07,025.034a maõóalaü sarvataþ ÷liùñaü rathinàm ugradhanvinàm 07,025.034c kiratàü ÷aravarùàõi sa nàgaþ paryavartata 07,025.035a tataþ pràgjyotiùo ràjà parigçhya dviparùabham 07,025.035c preùayàm àsa sahasà yuyudhànarathaü prati 07,025.035d*0193_01 àpatantaü tu saüprekùya nàgaü sàtvatapuügavaþ 07,025.035d*0193_02 avidhyat pa¤cabhir bàõaiþ ÷itair à÷ãviùopamaiþ 07,025.035d*0194_01 so 'tividdho balavatà satyakena vi÷àü pate 07,025.035d*0194_02 vyavartata paritràsàn maõóalàni ÷aràrditaþ 07,025.036a ÷ineþ pautrasya tu rathaü parigçhya mahàdvipaþ 07,025.036c abhicikùepa vegena yuyudhànas tv apàkramat 07,025.037a bçhataþ saindhavàn a÷vàn samutthàpya tu sàrathiþ 07,025.037c tasthau sàtyakim àsàdya saüplutas taü rathaü punaþ 07,025.038a sa tu labdhvàntaraü nàgas tvarito rathamaõóalàt 07,025.038c ni÷cakràma tataþ sarvàn paricikùepa pàrthivàn 07,025.039a te tv à÷ugatinà tena tràsyamànà nararùabhàþ 07,025.039c tam ekaü dviradaü saükhye menire ÷ata÷o nçpàþ 07,025.040a te gajasthena kàlyante bhagadattena pàõóavàþ 07,025.040c airàvatasthena yathà devaràjena dànavàþ 07,025.041a teùàü pradravatàü bhãmaþ pà¤càlànàm itas tataþ 07,025.041c gajavàjikçtaþ ÷abdaþ sumahàn samajàyata 07,025.042a bhagadattena samare kàlyamàneùu pàõóuùu 07,025.042c pràgjyotiùam abhikruddhaþ punar bhãmaþ samabhyayàt 07,025.043a tasyàbhidravato vàhàn hastamuktena vàriõà 07,025.043c siktvà vyatràsayan nàgas te pàrtham aharaüs tataþ 07,025.044a tatas tam abhyayàt tårõaü ruciparvàkçtãsutaþ 07,025.044c samukùa¤ ÷aravarùeõa rathastho 'ntakasaünibhaþ 07,025.045a tato ruciraparvàõaü ÷areõa nataparvaõà 07,025.045c suparvà parvatapatir ninye vaivasvatakùayam 07,025.046a tasmin nipatite vãre saubhadro draupadãsutàþ 07,025.046c cekitàno dhçùñaketur yuyutsu÷ càrdayan dvipam 07,025.047a ta enaü ÷aradhàràbhir dhàràbhir iva toyadàþ 07,025.047c siùicur bhairavàn nàdàn vinadanto jighàüsavaþ 07,025.048a tataþ pàrùõyaïku÷àïguùñhaiþ kçtinà codito dvipaþ 07,025.048c prasàritakaraþ pràyàt stabdhakarõekùaõo drutam 07,025.049a so 'dhiùñhàya padà vàhàn yuyutsoþ såtam àrujat 07,025.049b*0195_01 rathaü babha¤ja saükruddha÷ caõóavàto yathà drumam 07,025.049b*0196_01 yuyutsus tu rathàd ràjann apàkràmat tvarànvitaþ 07,025.049b*0196_02 tataþ pàõóavayodhàs te nàgaràjaü ÷arair drutam 07,025.049c putras tu tava saübhràntaþ saubhadrasyàpluto ratham 07,025.050a sa ku¤jarastho visçjann iùån ariùu pàrthivaþ 07,025.050c babhau ra÷mãn ivàdityo bhuvaneùu samutsçjan 07,025.050d*0197_01 sa bhãmenàtha bahudhà dantàbhyàm avapãóayan 07,025.050d*0197_02 mokùito yuddha÷auõóena nàgàyutabalo gajaþ 07,025.051a tam àrjunir dvàda÷abhir yuyutsur da÷abhiþ ÷araiþ 07,025.051c tribhis tribhir draupadeyà dhçùñaketu÷ ca vivyadhuþ 07,025.051d*0198_01 cekitàna÷ catuþùaùñyà sottaràyudhikaü punaþ 07,025.051d*0198_02 pratyavidhyac charaiþ sarvàn bhagadattas tribhis tribhiþ 07,025.052a so 'riyatnàrpitair bàõair àcito dvirado babhau 07,025.052c saüsyåta iva såryasya ra÷mibhir jalado mahàn 07,025.053a niyantuþ ÷ilpayatnàbhyàü preùito 'ri÷aràrditaþ 07,025.053c paricikùepa tàn nàgaþ sa ripån savyadakùiõam 07,025.054a gopàla iva daõóena yathà pa÷ugaõàn vane 07,025.054c àveùñayata tàü senàü bhagadattas tathà muhuþ 07,025.055a kùipraü ÷yenàbhipannànàü vàyasànàm iva svanaþ 07,025.055b*0199_01 raja÷ ca sumahad ràjann antarikùaü samàcinot 07,025.055b*0200_01 sa reõumàrgo viyati bhàti daõóa ivotthitaþ 07,025.055b*0200_02 samucchrito bhç÷àrtàyà senàyà subhujo yathà 07,025.055b*0201_01 abhidhàveti kaunteyaü saücodayad ivàrjunam 07,025.055c babhåva pàõóaveyànàü bhç÷aü vidravatàü svanaþ 07,025.056a sa nàgaràjaþ pravaràïku÷àhataþ; purà sapakùo 'drivaro yathà nçpa 07,025.056c bhayaü tathà ripuùu samàdadhad bhç÷aü; vaõiggaõànàü kùubhito yathàrõavaþ 07,025.057a tato dhvanir dviradarathà÷vapàrthivair; bhayàd dravadbhir janito 'tibhairavaþ 07,025.057c kùitiü viyad dyàü vidi÷o di÷as tathà; samàvçõot pàrthiva saüyuge tadà 07,025.057d*0202_01 samantatas tatra janàdhipe÷vara 07,025.058a sa tena nàgapravareõa pàrthivo; bhç÷aü jagàhe dviùatàm anãkinãm 07,025.058c purà suguptàü vibudhair ivàhave; virocano devavaråthinãm iva 07,025.059a bhç÷aü vavau jvalanasakho viyad rajaþ; samàvçõon muhur api caiva sainikàn 07,025.059c tam ekanàgaü gaõa÷o yathà gajàþ; samantato drutam iva menire janàþ 07,026.001 saüjaya uvàca 07,026.001a yan màü pàrthasya saügràme karmàõi paripçcchasi 07,026.001c tac chçõuùva mahàràja pàrtho yad akaron mçdhe 07,026.002a rajo dçùñvà samudbhåtaü ÷rutvà ca gajanisvanam 07,026.002c bhajyatàü bhagadattena kaunteyaþ kçùõam abravãt 07,026.003a yathà pràgjyotiùo ràjà gajena madhusådana 07,026.003c tvaramàõo 'bhyatikrànto dhruvaü tasyaiùa nisvanaþ 07,026.004a indràd anavaraþ saükhye gajayànavi÷àradaþ 07,026.004c prathamo và dvitãyo và pçthivyàm iti me matiþ 07,026.005a sa càpi dvirada÷reùñhaþ sadàpratigajo yudhi 07,026.005c sarva÷abdàtigaþ saükhye kçtakarmà jitaklamaþ 07,026.006a sahaþ ÷astranipàtànàm agnispar÷asya cànagha 07,026.006c sa pàõóavabalaü vyaktam adyaiko nà÷ayiùyati 07,026.006d*0203_01 siühanàdaü mahat kçtvà dhanurbàõaravaiþ saha 07,026.006d*0203_02 vidràvyamàõaü saüpa÷ya hatabhåyiùñhanàyakam 07,026.006d*0203_03 dçùñvà vinadya sahasà mama senàü pramçdnati 07,026.007a na càvàbhyàm çte 'nyo 'sti ÷aktas taü pratibàdhitum 07,026.007c tvaramàõas tato yàhi yataþ pràgjyotiùàdhipaþ 07,026.008a ÷akrasakhyàd dvipabalair vayasà càpi vismitam 07,026.008c adyainaü preùayiùyàmi balahantuþ priyàtithim 07,026.009a vacanàd atha kçùõas tu prayayau savyasàcinaþ 07,026.009c dàryate bhagadattena yatra pàõóavavàhinã 07,026.010a taü prayàntaü tataþ pa÷càd àhvayanto mahàrathàþ 07,026.010c saü÷aptakàþ samàrohan sahasràõi caturda÷a 07,026.011a da÷aiva tu sahasràõi trigartànàü naràdhipa 07,026.011c catvàri tu sahasràõi vàsudevasya ye 'nugàþ 07,026.012a dàryamàõàü camåü dçùñvà bhagadattena màriùa 07,026.012c àhåyamànasya ca tair abhavad dhçdayaü dvidhà 07,026.013a kiü nu ÷reyaskaraü karma bhaved iti vicintayan 07,026.013c ito và vinivarteyaü gaccheyaü và yudhiùñhiram 07,026.014a tasya buddhyà vicàryaitad arjunasya kurådvaha 07,026.014c abhavad bhåyasã buddhiþ saü÷aptakavadhe sthirà 07,026.015a sa saünivçttaþ sahasà kapipravaraketanaþ 07,026.015c eko rathasahasràõi nihantuü vàsavã raõe 07,026.016a sà hi duryodhanasyàsãn matiþ karõasya cobhayoþ 07,026.016c arjunasya vadhopàye tena dvaidham akalpayat 07,026.017a sa tu saüvartayàm àsa dvaidhãbhàvena pàõóavaþ 07,026.017c rathena tu rathàgryàõàm akarot tàü mçùà tadà 07,026.018a tataþ ÷atasahasràõi ÷aràõàü nataparvaõàm 07,026.018c vyasçjann arjune ràjan saü÷aptakamahàrathàþ 07,026.019a naiva kuntãsutaþ pàrtho naiva kçùõo janàrdanaþ 07,026.019c na hayà na ratho ràjan dç÷yante sma ÷arai÷ citàþ 07,026.019d*0204_01 tato naivàrjunopendrau na rathaþ sà÷vaketanaþ 07,026.019d*0204_02 dç÷yante ÷aravarùeõa prabalena samàvçtàþ 07,026.019d*0205_01 tatas tena ÷araugheõa mahatà samavàstçtaþ 07,026.019d*0205_02 nà÷akan nàma bãbhatsur amitràn pratibàdhitum 07,026.020a yadà moham anupràptaþ sasveda÷ ca janàrdanaþ 07,026.020b*0206_01 tato janàrdanaþ pàrthaü pratyuvàca hasann iva 07,026.020b*0206_02 vajram astraü tu saüdhàya jahi saü÷aptakàn iha 07,026.020c tatas tàn pràya÷aþ pàrtho vajràstreõa nijaghnivàn 07,026.021a ÷ata÷aþ pàõaya÷ chinnàþ seùujyàtalakàrmukàþ 07,026.021c ketavo vàjinaþ såtà rathina÷ càpatan kùitau 07,026.022a drumàcalàgràmbudharaiþ samaråpàþ sukalpitàþ 07,026.022c hatàrohàþ kùitau petur dvipàþ pàrtha÷aràhatàþ 07,026.023a vipraviddhakuthàvalgà÷ chinnabhàõóàþ paràsavaþ 07,026.023c sàrohàs turagàþ petur mathitàþ pàrthamàrgaõaiþ 07,026.024a sarùñicarmàsinakharàþ samudgarapara÷vadhàþ 07,026.024c saüchinnà bàhavaþ petur nçõàü bhallaiþ kirãñinà 07,026.025a bàlàdityàmbujendånàü tulyaråpàõi màriùa 07,026.025c saüchinnàny arjuna÷araiþ ÷iràüsy urvãü prapedire 07,026.026a jajvàlàlaükçtaiþ senà patribhiþ pràõabhojanaiþ 07,026.026c nànàliïgais tadàmitràn kruddhe nighnati phalgune 07,026.027a kùobhayantaü tadà senàü dviradaü nalinãm iva 07,026.027c dhanaüjayaü bhåtagaõàþ sàdhu sàdhv ity apåjayan 07,026.028a dçùñvà tat karma pàrthasya vàsavasyeva màdhavaþ 07,026.028c vismayaü paramaü gatvà talam àhatya påjayat 07,026.028d*0207_01 karmaitat pàrtha ÷akreõa yamena dhanadena ca 07,026.028d*0207_02 duùkaraü samare yat te kçtam adyeti me matiþ 07,026.028d*0207_03 yugapac caiva saügràme ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,026.028d*0207_04 patità eva me dçùñàþ saü÷aptakamahàrathàþ 07,026.029a tataþ saü÷aptakàn hatvà bhåyiùñhaü ye vyavasthitàþ 07,026.029c bhagadattàya yàhãti pàrthaþ kçùõam acodayat 07,027.001 saüjaya uvàca 07,027.001a yiyàsatas tataþ kçùõaþ pàrthasyà÷vàn manojavàn 07,027.001c apraiùãd dhemasaüchannàn droõànãkàya pàõóuràn 07,027.002a taü prayàntaü kuru÷reùñhaü svàüs tràtuü droõatàpitàn 07,027.002c su÷armà bhràtçbhiþ sàrdhaü yuddhàrthã pçùñhato 'nvayàt 07,027.003a tataþ ÷vetahayaþ kçùõam abravãd ajitaü jayaþ 07,027.003c eùa màü bhràtçbhiþ sàrdhaü su÷armàhvayate 'cyuta 07,027.004a dãryate cottareõaitat sainyaü naþ ÷atrusådana 07,027.004c dvaidhãbhåtaü mano me 'dya kçtaü saü÷aptakair idam 07,027.005a kiü nu saü÷aptakàn hanmi svàn rakùàmy ahitàrditàn 07,027.005c iti me tvaü mataü vettha tatra kiü sukçtaü bhavet 07,027.006a evam uktas tu dà÷àrhaþ syandanaü pratyavartayat 07,027.006c yena trigartàdhipatiþ pàõóavaü samupàhvayat 07,027.007a tato 'rjunaþ su÷armàõaü viddhvà saptabhir à÷ugaiþ 07,027.007c dhvajaü dhanu÷ càsya tathà kùuràbhyàü samakçntata 07,027.008a trigartàdhipate÷ càpi bhràtaraü ùaóbhir àyasaiþ 07,027.008c sà÷vaü sasåtaü tvaritaþ pàrthaþ praiùãd yamakùayam 07,027.009a tato bhujagasaükà÷àü su÷armà ÷aktim àyasãm 07,027.009c cikùepàrjunam àdi÷ya vàsudevàya tomaram 07,027.010a ÷aktiü tribhiþ ÷arai÷ chittvà tomaraü tribhir arjunaþ 07,027.010c su÷armàõaü ÷aravràtair mohayitvà nyavartata 07,027.011a taü vàsavam ivàyàntaü bhårivarùa÷araughiõam 07,027.011c ràjaüs tàvakasainyànàü nograü ka÷ cid avàrayat 07,027.012a tato dhanaüjayo bàõais tata eva mahàrathàn 07,027.012c àyàd vinighnan kauravyàn dahan kakùam ivànalaþ 07,027.013a tasya vegam asahyaü tu kuntãputrasya dhãmataþ 07,027.013c nà÷aknuvaüs te saüsoóhuü spar÷am agner iva prajàþ 07,027.014a saüveùñayann anãkàni ÷aravarùeõa pàõóavaþ 07,027.014c suparõapàtavad ràjann àyàt pràgjyotiùaü prati 07,027.015a yat tadànàmayaj jiùõur bharatànàm apàyinàm 07,027.015c dhanuþ kùemakaraü saükhye dviùatàm a÷ruvardhanam 07,027.016a tad eva tava putrasya ràjan durdyåtadevinaþ 07,027.016c kçte kùatravinà÷àya dhanur àyacchad arjunaþ 07,027.017a tathà vikùobhyamàõà sà pàrthena tava vàhinã 07,027.017c vyadãryata mahàràja naur ivàsàdya parvatam 07,027.018a tato da÷a sahasràõi nyavartanta dhanuùmatàm 07,027.018c matiü kçtvà raõe kruddhà vãrà jayaparàjaye 07,027.019a vyapetahçdayatràsa àpaddharmàtigo rathaþ 07,027.019c àrchat pàrtho guruü bhàraü sarvabhàrasaho yudhi 07,027.020a yathà naóavanaü kruddhaþ prabhinnaþ ùaùñihàyanaþ 07,027.020c mçdnãyàt tadvad àyastaþ pàrtho 'mçdnàc camåü tava 07,027.021a tasmin pramathite sainye bhagadatto naràdhipaþ 07,027.021c tena nàgena sahasà dhanaüjayam upàdravat 07,027.022a taü rathena naravyàghraþ pratyagçhõàd abhãtavat 07,027.022c sa saünipàtas tumulo babhåva rathanàgayoþ 07,027.023a kalpitàbhyàü yathà÷àstraü rathena ca gajena ca 07,027.023c saügràme ceratur vãrau bhagadattadhanaüjayau 07,027.024a tato jãmåtasaükà÷àn nàgàd indra ivàbhibhåþ 07,027.024c abhyavarùac charaugheõa bhagadatto dhanaüjayam 07,027.025a sa càpi ÷aravarùaü tac charavarùeõa vàsaviþ 07,027.025c apràptam eva ciccheda bhagadattasya vãryavàn 07,027.025d*0208_01 saünyavàrayad asyà÷u laghutvàt pàka÷àsaniþ 07,027.025d*0209_01 vavarùa ÷aravarùaü tu punar eva dhanaüjayaþ 07,027.026a tataþ pràgjyotiùo ràjà ÷aravarùaü nivàrya tat 07,027.026c ÷arair jaghne mahàbàhuü pàrthaü kçùõaü ca bhàrata 07,027.027a tataþ sa ÷arajàlena mahatàbhyavakãrya tau 07,027.027c codayàm àsa taü nàgaü vadhàyàcyutapàrthayoþ 07,027.028a tam àpatantaü dviradaü dçùñvà kruddham ivàntakam 07,027.028c cakre 'pasavyaü tvaritaþ syandanena janàrdanaþ 07,027.029a saüpràptam api neyeùa paràvçttaü mahàdvipam 07,027.029c sàrohaü mçtyusàt kartuü smaran dharmaü dhanaüjayaþ 07,027.030a sa tu nàgo dviparathàn hayàü÷ càrujya màriùa 07,027.030c pràhiõon mçtyulokàya tato 'krudhyad dhanaüjayaþ 07,028.001 dhçtaràùñra uvàca 07,028.001a tathà kruddhaþ kim akarod bhagadattasya pàõóavaþ 07,028.001c pràgjyotiùo và pàrthasya tan me ÷aüsa yathàtatham 07,028.002 saüjaya uvàca 07,028.002a pràgjyotiùeõa saüsaktàv ubhau dà÷àrhapàõóavau 07,028.002c mçtyor ivàntikaü pràptau sarvabhåtàni menire 07,028.003a tathà hi ÷aravarùàõi pàtayaty ani÷aü prabho 07,028.003c bhagadatto gajaskandhàt kçùõayoþ syandanasthayoþ 07,028.004a atha kàrùõàyasair bàõaiþ pårõakàrmukaniþsçtaiþ 07,028.004c avidhyad devakãputraü hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,028.005a agnispar÷asamàs tãkùõà bhagadattena coditàþ 07,028.005c nirbhidya devakãputraü kùitiü jagmuþ ÷aràs tataþ 07,028.006a tasya pàrtho dhanu÷ chittvà ÷aràvàpaü nihatya ca 07,028.006c làóayann iva ràjànaü bhagadattam ayodhayat 07,028.007a so 'rkara÷minibhàüs tãkùõàüs tomaràn vai caturda÷a 07,028.007c prerayat savyasàcã tàüs tridhaikaikam athàcchinat 07,028.008a tato nàgasya tad varma vyadhamat pàka÷àsaniþ 07,028.008c ÷arajàlena sa babhau vyabhraþ parvataràó iva 07,028.008c*0210_01 **** **** tad vya÷ãryata bhåtale 07,028.008c*0210_02 vi÷ãrõavarmà sa gajaþ ÷araiþ subhç÷am arditaþ 07,028.008c*0210_03 babhau ÷irasi màtaügo 07,028.009a tataþ pràgjyotiùaþ ÷aktiü hemadaõóàm ayasmayãm 07,028.009c vyasçjad vàsudevàya dvidhà tàm arjuno 'cchinat 07,028.010a tata÷ chatraü dhvajaü caiva chittvà ràj¤o 'rjunaþ ÷araiþ 07,028.010c vivyàdha da÷abhis tårõam utsmayan parvatàdhipam 07,028.011a so 'tividdho 'rjuna÷araiþ supuïkhaiþ kaïkapatribhiþ 07,028.011c bhagadattas tataþ kruddhaþ pàõóavasya mahàtmanaþ 07,028.012a vyasçjat tomaràn mårdhni ÷vetà÷vasyonnanàda ca 07,028.012c tair arjunasya samare kirãñaü parivartitam 07,028.013a parivçttaü kirãñaü taü yamayann eva phalgunaþ 07,028.013c sudçùñaþ kriyatàü loka iti ràjànam abravãt 07,028.014a evam uktas tu saükruddhaþ ÷aravarùeõa pàõóavam 07,028.014c abhyavarùat sagovindaü dhanur àdàya bhàsvaram 07,028.014d*0211_01 tau vidhyamànau nàràcair bhagadattena bhàrata 07,028.014d*0211_02 jagmatur naiva saümohaü cukùubhàte na càcyutau 07,028.015a tasya pàrtho dhanu÷ chittvà tåõãràn saünikçtya ca 07,028.015c tvaramàõo dvisaptatyà sarvamarmasv atàóayat 07,028.016a viddhas tathàpy avyathito vaiùõavàstram udãrayan 07,028.016c abhimantryàïku÷aü kruddho vyasçjat pàõóavorasi 07,028.016d*0212_01 tad astram udyataü dçùñvà vàsudevaþ pratàpavàn 07,028.016d*0212_02 arjunaþ pçùñhataü kçtvà pratijagràha vãryavàn 07,028.017a visçùñaü bhagadattena tad astraü sarvaghàtakam 07,028.017c urasà pratijagràha pàrthaü saüchàdya ke÷avaþ 07,028.018a vaijayanty abhavan màlà tad astraü ke÷avorasi 07,028.018b*0213_01 padmako÷avicitrà ca sarvartukusumàkulà 07,028.018b*0213_02 jvalanàrkenduvarõàóhyà tàrakojjvalapàvakà 07,028.018b*0213_03 tayà padmàbhi÷obhinyà vàyukampitalolayà 07,028.018b*0213_04 ÷obhate 'bhyadhikaü ÷auriratasãpuùpasaünibhaþ 07,028.018b*0213_05 ke÷avaþ ke÷imathanaþ ÷àrïgadhanvàrimardanaþ 07,028.018b*0213_06 sandhyàbhrair iva saüchannaþ pràvçñkàle nagottamaþ 07,028.018c tato 'rjunaþ klàntamanàþ ke÷avaü pratyabhàùata 07,028.019a ayudhyamànas turagàn saüyantàsmi janàrdana 07,028.019c ity uktvà puõóarãkàkùa pratij¤àü svàü na rakùasi 07,028.019d*0214_01 idam astram avasthàpya pràptaü màü devakãsuta 07,028.019d*0214_02 kimarthaü puruùavyàghra svayaü pratigçhãtavàn 07,028.020a yady ahaü vyasanã và syàm a÷akto và nivàraõe 07,028.020c tatas tvayaivaü kàryaü syàn na tu kàryaü mayi sthite 07,028.021a sabàõaþ sadhanu÷ càhaü sasuràsuramànavàn 07,028.021c ÷akto lokàn imठjetuü tac càpi viditaü tava 07,028.022a tato 'rjunaü vàsudevaþ pratyuvàcàrthavad vacaþ 07,028.022c ÷çõu guhyam idaü pàrtha yathà vçttaü purànagha 07,028.022d*0215_01 yeyaü lokadharà devã sarvabhåtadharà dharà 07,028.022d*0215_02 sakàmà lokakartàraü nàràyaõam upasthità 07,028.022d*0215_03 sa saügamya tayà sàrdhaü prãtas tasyai varaü dadau 07,028.022d*0215_04 sà vavre viùõusadç÷aü putram astraü ca vaiùõavam 07,028.022d*0215_05 babhåva ca sutas tasyàü narako nàma vi÷rutaþ 07,028.022d*0215_06 astraü ca vaiùõavaü tasmai dadau nàràyaõaþ svayam 07,028.022d*0216_01 tad etan narakasyàsãd astraü sarvàhitàntakam 07,028.022d*0216_02 tasmàt pràgjyotiùaü pràptaü sarva÷astravighàtanam 07,028.022d*0216_03 nàsyàvadhyo 'sti loke 'smin mad anyaþ ka÷ cid arjuna 07,028.022d*0216_04 saüjaya uvàca 07,028.022d*0216_04 tasmàn mayà kçtaü hy etan mà te 'bhåd buddhir anyathà 07,028.022d*0216_05 anunãya tu dà÷àrhaþ pàõóavaü tvarito 'bravãt 07,028.022d*0216_06 jahi pràgjyotiùaü kùipraü vàkya÷eùaü ca me ÷çõu 07,028.023a caturmårtir ahaü ÷a÷val lokatràõàrtham udyataþ 07,028.023c àtmànaü pravibhajyeha lokànàü hitam àdadhe 07,028.024a ekà mårtis tapa÷caryàü kurute me bhuvi sthità 07,028.024c aparà pa÷yati jagat kurvàõaü sàdhvasàdhunã 07,028.025a aparà kurute karma mànuùaü lokam à÷rità 07,028.025c ÷ete caturthã tv aparà nidràü varùasahasrikàm 07,028.026a yàsau varùasahasrànte mårtir uttiùñhate mama 07,028.026c varàrhebhyo varठ÷reùñhàüs tasmin kàle dadàti sà 07,028.027a taü tu kàlam anupràptaü viditvà pçthivã tadà 07,028.027c pràyàcata varaü yaü màü narakàrthàya taü ÷çõu 07,028.028a devànàm asuràõàü ca avadhyas tanayo 'stu me 07,028.028c upeto vaiùõavàstreõa tan me tvaü dàtum arhasi 07,028.029a evaü varam ahaü ÷rutvà jagatyàs tanaye tadà 07,028.029c amogham astram adadaü vaiùõavaü tad ahaü purà 07,028.030a avocaü caitad astraü vai hy amoghaü bhavatu kùame 07,028.030c narakasyàbhirakùàrthaü nainaü ka÷ cid vadhiùyati 07,028.031a anenàstreõa te guptaþ sutaþ parabalàrdanaþ 07,028.031c bhaviùyati duràdharùaþ sarvalokeùu sarvadà 07,028.032a tathety uktvà gatà devã kçtakàmà manasvinã 07,028.032b*0217_01 vyajàyata dharà devã putraü putra÷atàvaram 07,028.032c sa càpy àsãd duràdharùo narakaþ ÷atrutàpanaþ 07,028.033a tasmàt pràgjyotiùaü pràptaü tad astraü pàrtha màmakam 07,028.033b*0218_01 tad astraü devagandharvayakùapannagaràkùasàn 07,028.033b*0218_02 sarvàn samàgatàn hanyàt kiü punas tvàü dhanaüjaya 07,028.033b*0218_03 bhoginàü caiva durdharùaü mayà dattaü suràsuraiþ 07,028.033b*0218_04 jahi pràgjyotiùaü pàrtha purà sarvàn hinasti saþ 07,028.033c nàsyàvadhyo 'sti lokeùu sendrarudreùu màriùa 07,028.034a tan mayà tvatkçtenaitad anyathà vyapanà÷itam 07,028.034c viyuktaü paramàstreõa jahi pàrtha mahàsuram 07,028.035a vairiõaü yudhi durdharùaü bhagadattaü suradviùam 07,028.035c yathàhaü jaghnivàn pårvaü hitàrthaü narakaü tathà 07,028.035d*0219_01 avadhyo 'yaü mahàstreõa bhagadattaþ suràsuraiþ 07,028.035d*0219_02 yathàhaü narakaü lokahitàrtham ahanaü purà 07,028.036a evam uktas tataþ pàrthaþ ke÷avena mahàtmanà 07,028.036c bhagadattaü ÷itair bàõaiþ sahasà samavàkirat 07,028.036d*0220_01 ghaõñàü kà¤canasaüchannàü vi÷vakarmavinirmitàm 07,028.036d*0220_02 kà¤cana÷çïkhalànaddhàü savyàü ciccheda pàõóavaþ 07,028.036d*0220_03 sà hatà ÷araghàtena vajraniùpeùasaünibhà 07,028.036d*0220_04 papàta dårapàtena candrabimbasamujjvalà 07,028.036d*0220_05 dakùiõàpi hatà ràjan ghaõñà bàõaiþ kirãñinaþ 07,028.036d*0220_06 papàta dåram adhvànaü gatvà sårya iva kùitau 07,028.036d*0220_07 bhagadattena nirmuktaþ supratãko 'pi vegataþ 07,028.036d*0220_08 hanumàn såryabimbasya grasanàrtham ivodyataþ 07,028.037a tataþ pàrtho mahàbàhur asaübhrànto mahàmanàþ 07,028.037c kumbhayor antare nàgaü nàràcena samàrpayat 07,028.037d*0221_01 tataþ saüdhàya vi÷ikhaü dãpyamànam ivànalam 07,028.037d*0221_02 avidhyad arjuno nàgaü kumbhayor antare bhç÷am 07,028.038a samàsàdya tu taü nàgaü bàõo vajra ivàcalam 07,028.038c abhyagàt saha puïkhena valmãkam iva pannagaþ 07,028.038d*0222_01 sa karã bhagadattena preryamàõaþ punaþ punaþ 07,028.038d*0222_02 na karoti vacas tasya daridrasyeva kàminã 07,028.038d*0223_01 madhye vidãrõas tasthau sa pràsyandata punaþ punaþ 07,028.038d*0223_02 syandamànaü tato nàgaü caraõàbhyàm anodayat 07,028.039a sa tu viùñabhya gàtràõi dantàbhyàm avaniü yayau 07,028.039c nadann àrtasvaraü pràõàn utsasarja mahàdvipaþ 07,028.039d*0224_01 tato gàõóãvadhanvànam abhyabhàùata ke÷avaþ 07,028.039d*0224_02 ayaü mahattaraþ pàrtha palitena samàvçtaþ 07,028.039d*0224_03 valãsaüchannanayanaþ ÷åraþ paramadurjayaþ 07,028.039d*0225_01 akùõor unmãlanàrthàya baddhapaññaþ sadà nçpaþ 07,028.039d*0225_02 devavàkyàt praciccheda ÷areõa bhç÷am arjunaþ 07,028.039d*0225_03 chinnamàtreü '÷uke tasmin ruddhanetro babhåva saþ 07,028.039d*0226_01 tamomayaü jagan mene bhagadattaþ pratàpavàn 07,028.040a tata÷ candràrdhabimbena ÷areõa nataparvaõà 07,028.040b*0227_01 bibheda sakalo deho dvidhàbhåto babhåva ha 07,028.040b*0227_02 ràj¤à balavatà tena jànubhyàü dhàrito raõe 07,028.040b*0227_03 arjunaü prati yuddhe na cirakàlaü dadhàra saþ 07,028.040b*0227_04 evaü yuddhaü tadà tena ràj¤à tena duràtmanà 07,028.040b*0227_05 kirãñã càrdhabimbena ÷areõànataparvaõà 07,028.040c bibheda hçdayaü ràj¤o bhagadattasya pàõóavaþ 07,028.041a sa bhinnahçdayo ràjà bhagadattaþ kirãñinà 07,028.041c ÷aràsanaü ÷aràü÷ caiva gatàsuþ pramumoca ha 07,028.042a ÷irasas tasya vibhraùñaþ papàta ca varàïku÷aþ 07,028.042c nàlatàóanavibhraùñaü palà÷aü nalinàd iva 07,028.043a sa hemamàlã tapanãyabhàõóàt; papàta nàgàd girisaünikà÷àt 07,028.043c supuùpito màrutavegarugõo; mahãdharàgràd iva karõikàraþ 07,028.044a nihatya taü narapatim indravikramaü; sakhàyam indrasya tathaindrir àhave 07,028.044c tato 'paràüs tava jayakàïkùiõo naràn; babha¤ja vàyur balavàn drumàn iva 07,029.001 saüjaya uvàca 07,029.001a priyam indrasya satataü sakhàyam amitaujasam 07,029.001c hatvà pràgjyotiùaü pàrthaþ pradakùiõam avartata 07,029.001d*0228_01 pårvadaityaü mahàvãraü bhagadattaü mahàbalam 07,029.001d*0228_02 kçùõau da÷àrhabãbhatså jaghnatur yudhi durjayam 07,029.001d*0228_03 nàgàyutabalapràõaü ÷åram àhava÷obhinam 07,029.001d*0228_04 supratãko 'pi balavàn nàgàyutasamo balã 07,029.001d*0228_05 vaiùõavàstreõa saüyukto aüku÷ena ca vãryavàn 07,029.001d*0228_06 trãõi tejàüsi tatraiva tretàgnir iva càdhvare 07,029.001d*0228_07 bhagadattaü raõe ÷åraü nihanyàt ko 'rjunaü vinà 07,029.001d*0228_08 arjuno 'pi mahàvãryo hatvà pitçsakhaü raõe 07,029.001d*0228_09 kùatradharmaü vicintyàjau dhig dhig ity eva càbravãt 07,029.001d*0228_10 tam àdityasamaü kàntyà bhåmau nipatitaü divaþ 07,029.001d*0228_11 prasamãkùya tadà pàrtho reõunà tv avaguõñhitam 07,029.002a tato gàndhàraràjasya sutau parapuraüjayau 07,029.002c àrchetàm arjunaü saükhye bhràtarau vçùakàcalau 07,029.003a tau sametyàrjunaü vãrau puraþ pa÷càc ca dhanvinau 07,029.003c avidhyetàü mahàvegair ni÷itair à÷ugair bhç÷am 07,029.004a vçùakasya hayàn såtaü dhanu÷ chatraü rathaü dhvajam 07,029.004c tila÷o vyadhamat pàrthaþ saubalasya ÷itaiþ ÷araiþ 07,029.005a tato 'rjunaþ ÷aravràtair nànàpraharaõair api 07,029.005c gàndhàràn vyàkulàü÷ cakre saubalapramukhàn punaþ 07,029.006a tataþ pa¤ca÷atàn vãràn gàndhàràn udyatàyudhàn 07,029.006c pràhiõon mçtyulokàya kruddho bàõair dhanaüjayaþ 07,029.007a hatà÷vàt tu rathàt tårõam avatãrya mahàbhujaþ 07,029.007c àruroha rathaü bhràtur anyac ca dhanur àdade 07,029.008a tàv ekaratham àråóhau bhràtarau vçùakàcalau 07,029.008c ÷aravarùeõa bãbhatsum avidhyetàü punaþ punaþ 07,029.009a syàlau tava mahàtmànau ràjànau vçùakàcalau 07,029.009c bhç÷aü nijaghnatuþ pàrtham indraü vçtrabalàv iva 07,029.010a labdhalakùyau tu gàndhàràv ahatàü pàõóavaü punaþ 07,029.010c nidàghavàrùikau màsau lokaü gharmàmbubhir yathà 07,029.011a tau rathasthau naravyàghrau ràjànau vçùakàcalau 07,029.011c saü÷liùñàïgau sthitau ràja¤ jaghànaikeùuõàrjunaþ 07,029.012a tau rathàt siühasaükà÷au lohitàkùau mahàbhujau 07,029.012c gatàså petatur vãrau sodaryàv ekalakùaõau 07,029.013a tayor dehau rathàd bhåmiü gatau bandhujanapriyau 07,029.013c ya÷o da÷a di÷aþ puõyaü gamayitvà vyavasthitau 07,029.014a dçùñvà vinihatau saükhye màtulàv apalàyinau 07,029.014c bhç÷aü mumucur a÷råõi putràs tava vi÷àü pate 07,029.015a nihatau bhràtarau dçùñvà màyà÷atavi÷àradaþ 07,029.015c kçùõau saümohayan màyàü vidadhe ÷akunis tataþ 07,029.016a laguóàyoguóà÷mànaþ ÷ataghnya÷ ca sa÷aktayaþ 07,029.016c gadàparighanistriü÷a÷ålamudgarapaññi÷àþ 07,029.017a sakampanarùñinakharà musalàni para÷vadhàþ 07,029.017c kùuràþ kùurapranàlãkà vatsadantàs trisaüdhinaþ 07,029.018a cakràõi vi÷ikhàþ pràsà vividhàny àyudhàni ca 07,029.018c prapetuþ sarvato digbhyaþ pradigbhya÷ càrjunaü prati 07,029.019a kharoùñramahiùàþ siühà vyàghràþ sçmaracillikàþ 07,029.019c çkùàþ sàlàvçkà gçdhràþ kapayo 'tha sarãsçpàþ 07,029.020a vividhàni ca rakùàüsi kùudhitàny arjunaü prati 07,029.020c saükruddhàny abhyadhàvanta vividhàni vayàüsi ca 07,029.021a tato divyàstravic chåraþ kuntãputro dhanaüjayaþ 07,029.021c visçjann iùujàlàni sahasà tàny atàóayat 07,029.022a te hanyamànàþ ÷åreõa pravaraiþ sàyakair dçóhaiþ 07,029.022c viruvanto mahàràvàn vine÷uþ sarvato hatàþ 07,029.023a tatas tamaþ pràdurabhåd arjunasya rathaü prati 07,029.023c tasmàc ca tamaso vàcaþ kråràþ pàrtham abhartsayan 07,029.023d*0229_01 tat tamo bhairavaü ghoraü bhayakartç mahàhave 07,029.024a tat tamo 'streõa mahatà jyotiùeõàrjuno 'vadhãt 07,029.024c hate tasmi¤ jalaughàs tu pràduràsan bhayànakàþ 07,029.025a ambhasas tasya nà÷àrtham àdityàstram athàrjunaþ 07,029.025c pràyuïktàmbhas tatas tena pràya÷o 'streõa ÷oùitam 07,029.026a evaü bahuvidhà màyàþ saubalasya kçtàþ kçtàþ 07,029.026c jaghànàstrabalenà÷u prahasann arjunas tadà 07,029.026d*0230_01 durdyåtadevin gàndhàre nàkùàn kùipati gàõóivam 07,029.026d*0230_02 jvalitàn ni÷itàüs tãkùõठ÷aràn kùipati gàõóivam 07,029.027a tathà hatàsu màyàsu trasto 'rjuna÷aràhataþ 07,029.027c apàyàj javanair a÷vaiþ ÷akuniþ pràkçto yathà 07,029.028a tato 'rjuno 'stravic chraiùñhyaü dar÷ayann àtmano 'riùu 07,029.028c abhyavarùac charaugheõa kauravàõàm anãkinãm 07,029.029a sà hanyamànà pàrthena putrasya tava vàhinã 07,029.029c dvaidhãbhåtà mahàràja gaïgevàsàdya parvatam 07,029.030a droõam evànvapadyanta ke cit tatra mahàrathàþ 07,029.030c ke cid duryodhanaü ràjann ardyamànàþ kirãñinà 07,029.031a nàpa÷yàma tatas tv etat sainyaü vai tamasàvçtam 07,029.031c gàõóãvasya ca nirghoùaþ ÷ruto dakùiõato mayà 07,029.032a ÷aïkhadundubhinirghoùaü vàditràõàü ca nisvanam 07,029.032c gàõóãvasya ca nirghoùo vyatikramyàspç÷ad divam 07,029.033a tataþ punar dakùiõataþ saügràma÷ citrayodhinàm 07,029.033c suyuddham arjunasyàsãd ahaü tu droõam anvagàm 07,029.033d*0231_01 yaudhiùñhiràõy anãkàni pradahanti tatas tataþ 07,029.034a nànàvidhàny anãkàni putràõàü tava bhàrata 07,029.034c arjuno vyadhamat kàle divãvàbhràõi màrutaþ 07,029.035a taü vàsavam ivàyàntaü bhårivarùa÷araughiõam 07,029.035c maheùvàsaü naravyàghraü nograü ka÷ cid avàrayat 07,029.036a te hanyamànàþ pàrthena tvadãyà vyathità bhç÷am 07,029.036c svàn eva bahavo jaghnur vidravantas tatas tataþ 07,029.037a te 'rjunena ÷arà muktàþ kaïkapatràs tanucchidaþ 07,029.037c ÷alabhà iva saüpetuþ saüvçõvànà di÷o da÷a 07,029.038a turagaü rathinaü nàgaü padàtim api màriùa 07,029.038c vinirbhidya kùitiü jagmur valmãkam iva pannagàþ 07,029.039a na ca dvitãyaü vyasçjat ku¤jarà÷vanareùu saþ 07,029.039c pçthag eka÷aràrugõà nipetus te gatàsavaþ 07,029.040a hatair manuùyais turagai÷ ca sarvataþ; ÷aràbhivçùñair dviradai÷ ca pàtitaiþ 07,029.040c tadà ÷vagomàyubaóàbhinàditaü; vicitram àyodha÷iro babhåva ha 07,029.041a pità sutaü tyajati suhçdvaraü suhçt; tathaiva putraþ pitaraü ÷aràturaþ 07,029.041c svarakùaõe kçtamatayas tadà janàs; tyajanti vàhàn api pàrthapãóitàþ 07,030.001 dhçtaràùñra uvàca 07,030.001a teùv anãkeùu bhagneùu pàõóuputreõa saüjaya 07,030.001c calitànàü drutànàü ca katham àsãn mano hi vaþ 07,030.002a anãkànàü prabhagnànàü vyavasthànam apa÷yatàm 07,030.002b*0232_01 ataþ paraü raõe såta kim akurvanta màmakàþ 07,030.002c duùkaraü pratisaüdhànaü tan mamàcakùva saüjaya 07,030.003 saüjaya uvàca 07,030.003a tathàpi tava putrasya priyakàmà vi÷àü pate 07,030.003c ya÷aþ pravãrà lokeùu rakùanto droõam anvayuþ 07,030.004a samudyateùu ÷astreùu saüpràpte ca yudhiùñhire 07,030.004c akurvann àryakarmàõi bhairave satyabhãtavat 07,030.005a antaraü bhãmasenasya pràpatann amitaujasaþ 07,030.005c sàtyake÷ caiva ÷årasya dhçùñadyumnasya càbhibho 07,030.006a droõaü droõam iti kråràþ pà¤càlàþ samacodayan 07,030.006c mà droõam iti putràs te kurån sarvàn acodayan 07,030.007a droõaü droõam iti hy eke mà droõam iti càpare 07,030.007c kuråõàü pàõóavànàü ca droõadyåtam avartata 07,030.008a yaü yaü sma bhajate droõaþ pà¤càlànàü rathavrajam 07,030.008c tatra tatra sma pà¤càlyo dhçùñadyumno 'tha dhãyate 07,030.009a yathàbhàgaviparyàse saügràme bhairave sati 07,030.009c vãràþ samàsadan vãràn agacchan bhãravaþ paràn 07,030.010a akampanãyàþ ÷atråõàü babhåvus tatra pàõóavàþ 07,030.010c akampayaüs tv anãkàni smarantaþ kle÷am àtmanaþ 07,030.011a te tv amarùava÷aü pràptà hrãmantaþ sattvacoditàþ 07,030.011c tyaktvà pràõàn nyavartanta ghnanto droõaü mahàhave 07,030.012a ayasàm iva saüpàtaþ ÷ilànàm iva càbhavat 07,030.012c dãvyatàü tumule yuddhe pràõair amitatejasàm 07,030.013a na tu smaranti saügràmam api vçddhàs tathàvidham 07,030.013c dçùñapårvaü mahàràja ÷rutapårvam athàpi và 07,030.014a pràkampateva pçthivã tasmin vãràvasàdane 07,030.014c pravartatà balaughena mahatà bhàrapãóità 07,030.015a ghårõato hi balaughasya divaü stabdhveva nisvanaþ 07,030.015c ajàta÷atroþ kruddhasya putrasya tava càbhavat 07,030.016a samàsàdya tu pàõóånàm anãkàni sahasra÷aþ 07,030.016c droõena caratà saükhye prabhagnàni ÷itaiþ ÷araiþ 07,030.017a teùu pramathyamàneùu droõenàdbhutakarmaõà 07,030.017c paryavàrayad àsàdya droõaü senàpatiþ svayam 07,030.018a tad adbhutam abhåd yuddhaü droõapà¤càlyayos tadà 07,030.018c naiva tasyopamà kà cit saübhaved iti me matiþ 07,030.019a tato nãlo 'nalaprakhyo dadàha kuruvàhinãm 07,030.019c ÷arasphuliïga÷ càpàrcir dahan kakùam ivànalaþ 07,030.020a taü dahantam anãkàni droõaputraþ pratàpavàn 07,030.020c pårvàbhibhàùã su÷lakùõaü smayamàno 'bhyabhàùata 07,030.021a nãla kiü bahubhir dagdhais tava yodhaiþ ÷aràrciùà 07,030.021c mayaikena hi yudhyasva kruddhaþ prahara cà÷ugaiþ 07,030.022a taü padmanikaràkàraü padmapatranibhekùaõam 07,030.022c vyàko÷apadmàbhamukhaü nãlo vivyàdha sàyakaiþ 07,030.023a tenàtividdhaþ sahasà drauõir bhallaiþ ÷itais tribhiþ 07,030.023c dhanur dhvajaü ca chatraü ca dviùataþ sa nyakçntata 07,030.024a sotplutya syandanàt tasmàn nãla÷ carmavaràsidhçk 07,030.024c droõàyaneþ ÷iraþ kàyàd dhartum aicchat patatrivat 07,030.025a tasyodyatàseþ sunasaü ÷iraþ kàyàt sakuõóalam 07,030.025c bhallenàpàharad drauõiþ smayamàna ivànagha 07,030.026a saüpårõacandràbhamukhaþ padmapatranibhekùaõaþ 07,030.026c pràü÷ur utpalagarbhàbho nihato nyapatat kùitau 07,030.027a tataþ pravivyathe senà pàõóavã bhç÷am àkulà 07,030.027c àcàryaputreõa hate nãle jvalitatejasi 07,030.028a acintayaü÷ ca te sarve pàõóavànàü mahàrathàþ 07,030.028c kathaü no vàsavis tràyàc chatrubhya iti màriùa 07,030.029a dakùiõena tu senàyàþ kurute kadanaü balã 07,030.029c saü÷aptakàva÷eùasya nàràyaõabalasya ca 07,031.001 saüjaya uvàca 07,031.001a pratighàtaü tu sainyasya nàmçùyata vçkodaraþ 07,031.001c so 'bhinad bàhlikaü ùaùñyà karõaü ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,031.002a tasya droõaþ ÷itair bàõais tãkùõadhàrair ayasmayaiþ 07,031.002c jãvitàntam abhiprepsur marmaõy à÷u jaghàna ha 07,031.002d*0233_01 ànantaryam abhiprepsuþ ùaóviü÷atyà samàrpayat 07,031.002d*0233_02 puna÷ càgnisamaspar÷air à÷ãviùaviùopamaiþ 07,031.003a karõo dvàda÷abhir bàõair a÷vatthàmà ca saptabhiþ 07,031.003c ùaóbhir duryodhano ràjà tata enam avàkirat 07,031.004a bhãmaseno 'pi tàn sarvàn pratyavidhyan mahàbalaþ 07,031.004c droõaü pa¤cà÷ateùåõàü karõaü ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,031.005a duryodhanaü dvàda÷abhir drauõiü càùñàbhir à÷ugaiþ 07,031.005c àràvaü tumulaü kurvann abhyavartata tàn raõe 07,031.006a tasmin saütyajati pràõàn mçtyusàdhàraõãkçte 07,031.006c ajàta÷atrus tàn yodhàn bhãmaü tràtety acodayat 07,031.007a te yayur bhãmasenasya samãpam amitaujasaþ 07,031.007c yuyudhànaprabhçtayo màdrãputrau ca pàõóavau 07,031.008a te sametya susaürabdhàþ sahitàþ puruùarùabhàþ 07,031.008c maheùvàsavarair guptaü droõànãkaü bibhitsavaþ 07,031.009a samàpetur mahàvãryà bhãmaprabhçtayo rathàþ 07,031.009c tàn pratyagçhõàd avyagro droõo 'pi rathinàü varaþ 07,031.010a mahàbalàn atirathàn vãràn samara÷obhinaþ 07,031.010c bàhyaü mçtyubhayaü kçtvà tàvakàþ pàõóavàn yayuþ 07,031.011a sàdinaþ sàdino 'bhyaghnaüs tathaiva rathino rathàn 07,031.011c àsãc chaktyasisaüpàto yuddham àsãt para÷vadhaiþ 07,031.012a nikçùñam asiyuddhaü ca babhåva kañukodayam 07,031.012b*0234_01 ku¤jaràõàü ca saüpàto babhåva kañukodayaþ 07,031.012c ku¤jaràõàü ca saüghàtair yuddham àsãt sudàruõam 07,031.013a apatat ku¤jaràd anyo hayàd anyas tv avàk÷iràþ 07,031.013c naro bàõena nirbhinno rathàd anya÷ ca màriùa 07,031.014a tatrànyasya ca saümarde patitasya vivarmaõaþ 07,031.014c ÷iraþ pradhvaüsayàm àsa vakùasy àkramya ku¤jaraþ 07,031.015a apare 'py aparठjaghnur vàraõàþ patitàn naràn 07,031.015c viùàõai÷ càvaniü gatvà vyabhindan rathino bahån 07,031.016a naràntraiþ ke cid apare viùàõàlagnasaüsravaiþ 07,031.016c babhramuþ ÷ata÷o nàgà mçdnantaþ ÷ata÷o naràn 07,031.017a kàüsyàyasatanutràõàn narà÷varathaku¤jaràn 07,031.017c patitàn pothayàü cakrur dvipàþ sthålanaóàn iva 07,031.017d*0235_01 anãkànàü prabhagnànàm avasthànam apa÷yatàm 07,031.017d*0235_02 duùkaraü pratisaüdhànaü bhuvi càsãt tadà nçpa 07,031.018a gçdhrapatràdhivàsàüsi ÷ayanàni naràdhipàþ 07,031.018c hrãmantaþ kàlasaüpakvàþ suduþkhàny adhi÷erate 07,031.019a hanti smàtra pità putraü rathenàbhyativartate 07,031.019c putra÷ ca pitaraü mohàn nirmaryàdam avartata 07,031.020a akùo bhagno dhvaja÷ chinna÷ chatram urvyàü nipàtitam 07,031.020c yugàrdhaü chinnam àdàya pradudràva tathà hayaþ 07,031.021a sàsir bàhur nipatitaþ ÷ira÷ chinnaü sakuõóalam 07,031.021c gajenàkùipya balinà rathaþ saücårõitaþ kùitau 07,031.022a rathinà tàóito nàgo nàràcenàpatad vyasuþ 07,031.022c sàroha÷ càpatad vàjã gajenàtàóito bhç÷am 07,031.023a nirmaryàdaü mahad yuddham avartata sudàruõam 07,031.023c hà tàta hà putra sakhe kvàsi tiùñha kva dhàvasi 07,031.024a praharàhara jahy enaü smitakùveóitagarjitaiþ 07,031.024c ity evam uccarantyaþ sma ÷råyante vividhà giraþ 07,031.025a narasyà÷vasya nàgasya samasajjata ÷oõitam 07,031.025c upà÷àmyad rajo bhaumaü bhãrån ka÷malam àvi÷at 07,031.025d*0236_01 cakreõa cakram àsàdya vãro vãrasya saüyuge 07,031.025d*0236_02 atãteùupathe kàle jahàra gadayà ÷iraþ 07,031.026a àsãt ke÷aparàmar÷o muùñiyuddhaü ca dàruõam 07,031.026c nakhair dantai÷ ca ÷åràõam advãpe dvãpam icchatàm 07,031.027a tatràcchidyata vãrasya sakhaógo bàhur udyataþ 07,031.027c sadhanu÷ càparasyàpi sa÷araþ sàïku÷as tathà 07,031.028a pràkro÷ad anyam anyo 'tra tathànyo vimukho 'dravat 07,031.028c anyaþ pràptasya cànyasya ÷iraþ kàyàd apàharat 07,031.029a ÷abdam abhyadravac cànyaþ ÷abdàd anyo 'dravad bhç÷am 07,031.029c svàn anyo 'tha paràn anyo jaghàna ni÷itaiþ ÷araiþ 07,031.029d*0237_01 bhãta÷ cànya udakro÷ad anyo bhãta upàdravat 07,031.029d*0237_02 asaüpràptasya taü de÷am anyo jãvitam àdade 07,031.030a giri÷çïgopama÷ càtra nàràcena nipàtitaþ 07,031.030c màtaïgo nyapatad bhåmau nadãrodha ivoùõage 07,031.031a tathaiva rathinaü nàgaþ kùaran girir ivàrujat 07,031.031c adhyatiùñhat padà bhåmau sahà÷vaü sahasàrathim 07,031.032a ÷åràn praharato dçùñvà kçtàstràn rudhirokùitàn 07,031.032c bahån apy àvi÷an moho bhãrån hçdayadurbalàn 07,031.033a sarvam àvignam abhavan na pràj¤àyata kiü cana 07,031.033c sainye ca rajasà dhvaste nirmaryàdam avartata 07,031.034a tataþ senàpatiþ ÷ãghram ayaü kàla iti bruvan 07,031.034c nityàbhitvaritàn eva tvarayàm àsa pàõóavàn 07,031.035a kurvantaþ ÷àsanaü tasya pàõóaveyà ya÷asvinaþ 07,031.035c saro haüsà ivàpetur ghnanto droõarathaü prati 07,031.036a gçhõãtàdravatànyonyaü vibhãtà vinikçntata 07,031.036c ity àsãt tumulaþ ÷abdo durdharùasya rathaü prati 07,031.037a tato droõaþ kçpaþ karõo drauõã ràjà jayadrathaþ 07,031.037c vindànuvindàv avantyau ÷alya÷ cainàn avàrayan 07,031.038a te tv àryadharmasaürabdhà durnivàryà duràsadàþ 07,031.038c ÷aràrtà na juhur droõaü pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha 07,031.039a tato droõo 'bhisaükruddho visçja¤ ÷ata÷aþ ÷aràn 07,031.039c cedipà¤càlapàõóånàm akarot kadanaü mahat 07,031.040a tasya jyàtalanirghoùaþ ÷u÷ruve dikùu màriùa 07,031.040c vajrasaüghàtasaükà÷as tràsayan pàõóavàn bahån 07,031.041a etasminn antare jiùõur hatvà saü÷aptakàn balã 07,031.041c abyayàt tatra yatra sma droõaþ pàõóån pramardati 07,031.042a taü ÷araughamahàvartaü ÷oõitodaü mahàhradam 07,031.042c tãrõaþ saü÷aptakàn hatvà pratyadç÷yata phalgunaþ 07,031.043a tasya kãrtimato lakùma såryapratimatejasaþ 07,031.043c dãpyamànam apa÷yàma tejasà vànaradhvajam 07,031.044a saü÷aptakasamudraü tam ucchoùyàstragabhastibhiþ 07,031.044c sa pàõóavayugàntàrkaþ kurån apy abhyatãtapat 07,031.045a pradadàha kurån sarvàn arjunaþ ÷astratejasà 07,031.045c yugànte sarvabhåtàni dhåmaketur ivotthitaþ 07,031.046a tena bàõasahasraughair gajà÷varathayodhinaþ 07,031.046c tàóyamànàþ kùitiü jagmur mukta÷astràþ ÷aràrditàþ 07,031.047a ke cid àrtasvaraü cakrur vinedur apare punaþ 07,031.047c pàrthabàõahatàþ ke cin nipetur vigatàsavaþ 07,031.048a teùàm utpatatàü kàü÷ cit patitàü÷ ca paràïmukhàn 07,031.048c na jaghànàrjuno yodhàn yodhavratam anusmaran 07,031.049a te vi÷ãrõarathà÷vebhàþ pràya÷a÷ ca paràïmukhàþ 07,031.049c kuravaþ karõa karõeti hà heti ca vicukru÷uþ 07,031.050a tam àdhirathir àkrandaü vij¤àya ÷araõaiùiõàm 07,031.050c mà bhaiùñeti prati÷rutya yayàv abhimukho 'rjunam 07,031.051a sa bhàrataratha÷reùñhaþ sarvabhàrataharùaõaþ 07,031.051b*0238_01 ràma÷iùyo mahàbàhur dhanvinàü mànahà sadà 07,031.051c pràdu÷cakre tad àgneyam astram astravidàü varaþ 07,031.052a tasya dãpta÷araughasya dãptacàpadharasya ca 07,031.052c ÷araughठ÷arajàlena vidudhàva dhanaüjayaþ 07,031.052d*0239_01 tathaivàdhirathis tasya bàõठjvalitatejasaþ 07,031.052e astram astreõa saüvàrya pràõadad visçja¤ ÷aràn 07,031.053a dhçùñadyumna÷ ca bhãma÷ ca sàtyaki÷ ca mahàrathaþ 07,031.053c vivyadhuþ karõam àsàdya tribhis tribhir ajihmagaiþ 07,031.054a arjunàstraü tu ràdheyaþ saüvàrya ÷aravçùñibhiþ 07,031.054c teùàü trayàõàü càpàni ciccheda vi÷ikhais tribhiþ 07,031.055a te nikçttàyudhàþ ÷årà nirviùà bhujagà iva 07,031.055c ratha÷aktãþ samutkùipya bhç÷aü siühà ivànadan 07,031.056a tà bhujàgrair mahàvegà visçùñà bhujagopamàþ 07,031.056c dãpyamànà mahà÷aktyo jagmur àdhirathiü prati 07,031.057a tà nikçtya ÷itair bàõais tribhis tribhir ajihmagaiþ 07,031.057c nanàda balavàn karõaþ pàrthàya visçja¤ ÷aràn 07,031.058a arjuna÷ càpi ràdheyaü viddhvà saptabhir à÷ugaiþ 07,031.058c karõàd avarajaü bàõair jaghàna ni÷itais tribhiþ 07,031.059a tataþ ÷atruüjayaü hatvà pàrthaþ ùaóbhir ajihmagaiþ 07,031.059c jahàra sadyo bhallena vipàñasya ÷iro rathàt 07,031.060a pa÷yatàü dhàrtaràùñràõàm ekenaiva kirãñinà 07,031.060c pramukhe såtaputrasya sodaryà nihatàs trayaþ 07,031.061a tato bhãmaþ samutpatya svarathàd vainateyavat 07,031.061c varàsinà karõapakùठjaghàna da÷a pa¤ca ca 07,031.062a punaþ svaratham àsthàya dhanur àdàya càparam 07,031.062c vivyàdha da÷abhiþ karõaü såtam a÷vàü÷ ca pa¤cabhiþ 07,031.063a dhçùñadyumno 'py asivaraü carma càdàya bhàsvaram 07,031.063c jaghàna candravarmàõaü bçhatkùatraü ca pauravam 07,031.064a tataþ svaratham àsthàya pà¤càlyo 'nyac ca kàrmukam 07,031.064c àdàya karõaü vivyàdha trisaptatyà nadan raõe 07,031.065a ÷aineyo 'py anyad àdàya dhanur indràyudhadyuti 07,031.065c såtaputraü catuþùaùñyà viddhvà siüha ivànadat 07,031.066a bhallabhyàü sàdhumuktàbhyàü chittvà karõasya kàrmukam 07,031.066c punaþ karõaü tribhir bàõair bàhvor urasi càrpayat 07,031.067a tato duryodhano droõo ràjà caiva jayadrathaþ 07,031.067c nimajjamànaü ràdheyam ujjahruþ sàtyakàrõavàt 07,031.067d*0240_01 pattya÷varathamàtaïgàs tvadãyàþ ÷ata÷o 'pare 07,031.067d*0240_02 karõam evàbhyadhàvanta tràsyamànàþ prahàriõaþ 07,031.068a dhçùñadyumna÷ ca bhãma÷ ca saubhadro 'rjuna eva ca 07,031.068c nakulaþ sahadeva÷ ca sàtyakiü jugupå raõe 07,031.069a evam eùa mahàraudraþ kùayàrthaü sarvadhanvinàm 07,031.069c tàvakànàü pareùàü ca tyaktvà pràõàn abhåd raõaþ 07,031.070a padàtirathanàgà÷vair gajà÷varathapattayaþ 07,031.070c rathino nàgapattya÷vai rathapattã rathadvipaiþ 07,031.071a a÷vair a÷và gajair nàgà rathino rathibhiþ saha 07,031.071c saüsaktàþ samadç÷yanta pattaya÷ càpi pattibhiþ 07,031.072a evaü sukalilaü yuddham àsãt kravyàdaharùaõam 07,031.072c mahadbhis tair abhãtànàü yamaràùñravivardhanam 07,031.072d*0241_01 saürambheõàbhisaüsçjya nighnatàm itaretaram 07,031.072d*0241_02 kuråõàü pàõóavànàü ca droõàrjunasamàgame 07,031.073a tato hatà nararathavàjiku¤jarair; aneka÷o dviparathavàjipattayaþ 07,031.073c gajair gajà rathibhir udàyudhà rathà; hayair hayàþ pattigaõai÷ ca pattayaþ 07,031.074a rathair dvipà dviradavarair mahàhayà; hayair narà vararathibhi÷ ca vàjinaþ 07,031.074c nirastajihvàda÷anekùaõàþ kùitau; kùayaü gatàþ pramathitavarmabhåùaõàþ 07,031.075a tathà parair bahukaraõair varàyudhair; hatà gatàþ pratibhayadar÷anàþ kùitim 07,031.075c vipothità hayagajapàdatàóità; bhç÷àkulà rathakhuranemibhir hatàþ 07,031.076a pramodane ÷vàpadapakùirakùasàü; janakùaye vartati tatra dàruõe 07,031.076c mahàbalàs te kupitàþ parasparaü; niùådayantaþ pravicerur ojasà 07,031.076d*0242_01 mahàbale kùubdhamahàrõavopame 07,031.076d*0242_02 mahendrasadmàtithitàü yiyàsavaþ 07,031.077a tato bale bhç÷alulite parasparaü; nirãkùamàõe rudhiraughasaüplute 07,031.077c divàkare 'staügirim àsthite ÷anair; ubhe prayàte ÷ibiràya bhàrata 07,032.001 saüjaya uvàca 07,032.001a pårvam asmàsu bhagneùu phalgunenàmitaujasà 07,032.001c droõe ca moghasaükalpe rakùite ca yudhiùñhire 07,032.002a sarve vidhvastakavacàs tàvakà yudhi nirjitàþ 07,032.002c rajasvalà bhç÷odvignà vãkùamàõà di÷o da÷a 07,032.003a avahàraü tataþ kçtvà bhàradvàjasya saümate 07,032.003c labdhalakùyaiþ parair dãnà bhç÷àvahasità raõe 07,032.004a ÷làghamàneùu bhåteùu phalgunasyàmitàn guõàn 07,032.004c ke÷avasya ca sauhàrde kãrtyamàne 'rjunaü prati 07,032.004e abhi÷astà ivàbhåvan dhyànamåkatvam àsthitàþ 07,032.004f*0243_01 nistejaso vimanaso nirvãryà niùparàkramàþ 07,032.004f*0243_02 ye pradhànà hatàs teùàü vairàgyaü samupà÷ritàþ 07,032.004f*0243_03 nàrjuna÷ ca samo vãrye ÷làghyamànàþ punaþ punaþ 07,032.004f*0244_01 ràjàno ràjaputrà÷ ca sarve duryodhanàdayaþ 07,032.005a tataþ prabhàtasamaye droõaü duryodhano 'bravãt 07,032.005b*0245_01 tato duryodhano ràjà droõaü dãno 'bhyabhàùata 07,032.005c praõayàd abhimànàc ca dviùadvçddhyà ca durmanàþ 07,032.005e ÷çõvatàü sarvabhåtànàü saürabdho vàkyakovidaþ 07,032.005f*0246_01 kçpakarõamukhàdãnàü praõayàn niùñhuraü vacaþ 07,032.006a nånaü vayaü vadhyapakùe bhavato brahmavittama 07,032.006c tathà hi nàgrahãþ pràptaü samãpe 'dya yudhiùñhiram 07,032.007a icchatas te na mucyeta cakùuþpràpto raõe ripuþ 07,032.007c jighçkùato rakùyamàõaþ sàmarair api pàõóavaiþ 07,032.008a varaü dattvà mama prãtaþ pa÷càd vikçtavàn asi 07,032.008c à÷àbhaïgaü na kurvanti bhaktasyàryàþ kathaü cana 07,032.009a tato 'prãtas tathoktaþ sa bhàradvàjo 'bravãn nçpam 07,032.009c nàrhase mànyathà j¤àtuü ghañamànaü tava priye 07,032.010a sasuràsuragandharvàþ sayakùoragaràkùasàþ 07,032.010c nàlaü lokà raõe jetuü pàlyamànaü kirãñinà 07,032.011a vi÷vasçg yatra govindaþ pçtanàris tahàrjunaþ 07,032.011c tatra kasya balaü kràmed anyatra tryambakàt prabhoþ 07,032.012a satyaü tu te bravãmy adya naitaj jàtv anyathà bhavet 07,032.012c adyaiùàü pravaraü vãraü pàtayiùye mahàratham 07,032.013a taü ca vyåhaü vidhàsyàmi yo 'bhedyas trida÷air api 07,032.013c yogena kena cid ràjann arjunas tv apanãyatàm 07,032.014a na hy aj¤àtam asàdhyaü và tasya saükhye 'sti kiü cana 07,032.014c tena hy upàttaü balavat sarvaj¤ànam itas tataþ 07,032.015a droõena vyàhçte tv evaü saü÷aptakagaõàþ punaþ 07,032.015c àhvayann arjunaü saükhye dakùiõàm abhito di÷am 07,032.016a tatràrjunasyàtha paraiþ sàrdhaü samabhavad raõaþ 07,032.016c tàdç÷o yàdç÷o nànyaþ ÷ruto dçùño 'pi và kva cit 07,032.017a tato droõena vihito ràjan vyåho vyarocata 07,032.017c caran madhyaüdine såryaþ pratapann iva durdç÷aþ 07,032.018a taü càbhimanyur vacanàt pitur jyeùñhasya bhàrata 07,032.018c bibheda durbhidaü saükhye cakravyåham anekadhà 07,032.019a sa kçtvà duùkaraü karma hatvà vãràn sahasra÷aþ 07,032.019b*0247_01 ràjaputra÷ataü hatvà kausalyaü ca bçhadbalam 07,032.019b*0247_02 mahàrathaü ÷alyaputraü lakùmaõaü ca tava priyam 07,032.019c ùañsu vãreùu saüsakto dauþ÷àsaniva÷aü gataþ 07,032.019d*0248_01 nihataþ puruùavyàghraþ putro gàõóãvadhanvinaþ 07,032.019d*0249_01 saubhadraþ pçthivãpàla jahau pràõàn paraütapa 07,032.020a vayaü paramasaühçùñàþ pàõóavàþ ÷okakar÷itàþ 07,032.020c saubhadre nihate ràjann avahàram akurvata 07,032.021 dhçtaràùñra uvàca 07,032.021a putraü puruùasiühasya saüjayàpràptayauvanam 07,032.021c raõe vinihataü ÷rutvà bhç÷aü me dãryate manaþ 07,032.022a dàruõaþ kùatradharmo 'yaü vihito dharmakartçbhiþ 07,032.022c yatra ràjyepsavaþ ÷årà bàle ÷astram apàtayan 07,032.023a bàlam atyantasukhinaü vicarantam abhãtavat 07,032.023c kçtàstrà bahavo jaghnur bråhi gàvalgaõe katham 07,032.024a bibhitsatà rathànãkaü saubhadreõàmitaujasà 07,032.024c vikrãóitaü yathà saükhye tan mamàcakùva saüjaya 07,032.025 saüjaya uvàca 07,032.025a yan màü pçcchasi ràjendra saubhadrasya nipàtanam 07,032.025c tat te kàrtsnyena vakùyàmi ÷çõu ràjan samàhitaþ 07,032.025e vikrãóitaü kumàreõa yathànãkaü bibhitsatà 07,032.025f*0250_01 àrugõà÷ ca yathà vãrà duþsàdhyà÷ càpi viplave 07,032.026a dàvàgnyabhiparãtànàü bhårigulmatçõadrume 07,032.026c vanaukasàm ivàraõye tvadãyànàm abhåd bhayam 07,033.001 saüjaya uvàca 07,033.001a samare 'tyugrakarmàõaþ karmabhir vya¤jita÷ramàþ 07,033.001c sakçùõàþ pàõóavàþ pa¤ca devair api duràsadàþ 07,033.002a sattvakarmànvayair buddhyà prakçtyà ya÷asà ÷riyà 07,033.002c naiva bhåto na bhavità kçùõatulyaguõaþ pumàn 07,033.003a satyadharmaparo dàtà viprapåjàdibhir guõaiþ 07,033.003c sadaiva tridivaü pràpto ràjà kila yudhiùñhiraþ 07,033.004a yugànte càntako ràja¤ jàmadagnya÷ ca vãryavàn 07,033.004c raõastho bhãmasena÷ ca kathyante sadç÷às trayaþ 07,033.005a pratij¤àkarmadakùasya raõe gàõóãvadhanvanaþ 07,033.005c upamàü nàdhigacchàmi pàrthasya sadç÷ãü kùitau 07,033.006a guruvàtsalyam atyantaü naibhçtyaü vinayo damaþ 07,033.006c nakule 'pràtiråpyaü ca ÷auryaü ca niyatàni ùañ 07,033.007a ÷rutagàmbhãryamàdhuryasattvavãryaparàkramaiþ 07,033.007c sadç÷o devayor vãraþ sahadevaþ kilà÷vinoþ 07,033.008a ye ca kçùõe guõàþ sphãtàþ pàõóaveùu ca ye guõàþ 07,033.008c abhimanyau kilaikasthà dç÷yante guõasaücayàþ 07,033.009a yudhiùñhirasya dhairyeõa kçùõasya caritena ca 07,033.009c karmabhir bhãmasenasya sadç÷o bhãmakarmaõaþ 07,033.010a dhanaüjayasya råpeõa vikrameõa ÷rutena ca 07,033.010c vinayàt sahadevasya sadç÷o nakulasya ca 07,033.011 dhçtaràùñra uvàca 07,033.011a abhimanyum ahaü såta saubhadram aparàjitam 07,033.011c ÷rotum icchàmi kàrtsnyena katham àyodhane hataþ 07,033.011d*0251_00 vai÷aüpàyanaþ 07,033.011d*0251_01 abhimanyuü hataü ÷rutvà dhçtaràùñro jane÷varaþ 07,033.011d*0251_02 vistareõa mahàràja paryapçcchat sa saüjayam 07,033.012 saüjaya uvàca 07,033.012*0252_01 sthiro bhava mahàràja ÷okaü dhàraya durdharam 07,033.012*0252_02 mahàntaü baüdhunà÷aü te kathayiùyàmi tac chçõu 07,033.012a cakravyåho mahàràja àcàryeõàbhikalpitaþ 07,033.012c tatra ÷akropamàþ sarve ràjàno vinive÷itàþ 07,033.012d*0253_01 aõusthàneùu vinyastàþ kumàràþ såryavarcasaþ 07,033.012d*0254_01 kesaràõi ca padmasya sukumàràõi bhàrata 07,033.012d*0254_02 kumàrà ràjalokasya nikùiptàþ kesaropamàþ 07,033.012d*0254_03 karõikàstho mahàràja tasya duryodhano 'bhavat 07,033.013a saüghàto ràjaputràõàü sarveùàm abhavat tadà 07,033.013c kçtàbhisamayàþ sarve suvarõavikçtadhvajàþ 07,033.014a raktàmbaradharàþ sarve sarve raktavibhåùaõàþ 07,033.014b*0255_01 te rathà÷vavaràþ sarve sarve raktavibhåùaõàþ 07,033.014c sarve raktapatàkà÷ ca sarve vai hemamàlinaþ 07,033.014d*0256_01 candanàgurudigdhàïgàþ sragviõaþ såkùmavàsasaþ 07,033.014d*0256_02 sahitàþ paryadhàvanta kàrùõiü prati yuyutsavaþ 07,033.015a teùàü da÷asahasràõi babhåvur dçóhadhanvinàm 07,033.015c pautraü tava puraskçtya lakùmaõaü priyadar÷anam 07,033.016a anyonyasamaduþkhàs te anyonyasamasàhasàþ 07,033.016c anyonyaü spardhamànà÷ ca anyonyasya hite ratàþ 07,033.016d*0257_01 duryodhanas tu ràjendra sainyamadhye vyavasthitaþ 07,033.017a karõaduþ÷àsanakçpair vçto ràjà mahàrathaiþ 07,033.017c devaràjopamaþ ÷rãmठ÷vetacchatràbhisaüvçtaþ 07,033.017e càmaravyajanàkùepair udayann iva bhàskaraþ 07,033.018a pramukhe tasya sainyasya droõo 'vasthitanàyake 07,033.018c sindhuràjas tathàtiùñhac chrãmàn merur ivàcalaþ 07,033.019a sindhuràjasya pàr÷vasthà a÷vatthàmapurogamàþ 07,033.019c sutàs tava mahàràja triü÷at trida÷asaünibhàþ 07,033.020a gàndhàraràjaþ kitavaþ ÷alyo bhåri÷ravàs tathà 07,033.020c pàr÷vataþ sindhuràjasya vyaràjanta mahàrathàþ 07,033.020d*0258_01 tataþ pravavçte yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 07,033.020d*0258_02 tàvakànàü pareùàü ca mçtyuü kçtvà nivartanam 07,034.001 saüjaya uvàca 07,034.001a tad anãkam anàdhçùyaü bhàradvàjena rakùitam 07,034.001c pàrthàþ samabhyavartanta bhãmasenapurogamàþ 07,034.002a sàtyaki÷ cekitàna÷ ca dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ 07,034.002c kuntibhoja÷ ca vikrànto drupada÷ ca mahàrathaþ 07,034.003a àrjuniþ kùatradharmà ca bçhatkùatra÷ ca vãryavàn 07,034.003c cedipo dhçùñaketu÷ ca màdrãputrau ghañotkacaþ 07,034.004a yudhàmanyu÷ ca vikràntaþ ÷ikhaõóã càparàjitaþ 07,034.004c uttamaujà÷ ca durdharùo viràña÷ ca mahàrathaþ 07,034.005a draupadeyà÷ ca saürabdhàþ ÷ai÷upàli÷ ca vãryavàn 07,034.005c kekayà÷ ca mahàvãryàþ sç¤jayà÷ ca sahasra÷aþ 07,034.006a ete cànye ca sagaõàþ kçtàstrà yuddhadurmadàþ 07,034.006c samabhyadhàvan sahasà bhàradvàjaü yuyutsavaþ 07,034.007a samavetàüs tu tàn sarvàn bhàradvàjo 'pi vãryavàn 07,034.007c asaübhràntaþ ÷araugheõa mahatà samavàrayat 07,034.008a mahaughàþ salilasyeva girim àsàdya durbhidam 07,034.008c droõaü te nàbhyavartanta velàm iva jalà÷ayàþ 07,034.009a pãóyamànàþ ÷arai ràjan droõacàpaviniþsçtaiþ 07,034.009c na ÷ekuþ pramukhe sthàtuü bhàradvàjasya pàõóavàþ 07,034.010a tad adbhutam apa÷yàma droõasya bhujayor balam 07,034.010c yad enaü nàbhyavartanta pà¤càlàþ sç¤jayaiþ saha 07,034.011a tam àyàntam abhikruddhaü droõaü dçùñvà yudhiùñhiraþ 07,034.011c bahudhà cintayàm àsa droõasya prativàraõam 07,034.012a a÷akyaü tu tam anyena droõaü matvà yudhiùñhiraþ 07,034.012c aviùahyaü guruü bhàraü saubhadre samavàsçjat 07,034.013a vàsudevàd anavaraü phalgunàc càmitaujasam 07,034.013c abravãt paravãraghnam abhimanyum idaü vacaþ 07,034.014a etya no nàrjuno garhed yathà tàta tathà kuru 07,034.014c cakravyåhasya na vayaü vidma bhedaü kathaü cana 07,034.015a tvaü vàrjuno và kçùõo và bhindyàt pradyumna eva và 07,034.015c cakravyåhaü mahàbàho pa¤camo 'nyo na vidyate 07,034.016a abhimanyo varaü tàta yàcatàü dàtum arhasi 07,034.016c pitéõàü màtulànàü ca sainyànàü caiva sarva÷aþ 07,034.017a dhanaüjayo hi nas tàta garhayed etya saüyugàt 07,034.017c kùipram astraü samàdàya droõànãkaü vi÷àtaya 07,034.018 abhimanyur uvàca 07,034.018*0259_01 ÷çõu ràjan mahàbàho vacanaü mama suvrata 07,034.018*0259_02 purà garbhagate vàpi cakravyåhaprave÷anam 07,034.018*0259_03 mukhàt kçùõasya ràjendra ÷rutam asmi mayà prabho 07,034.018*0259_04 tasmàd vyåhaü pravi÷yàmi cakràkhyaü nçpasattama 07,034.018a droõasya dçóham avyagram anãkapravaraü yudhi 07,034.018c pitéõàü jayam àkàïkùann avagàhe bhinadmi ca 07,034.019a upadiùño hi me pitrà yogo 'nãkasya bhedane 07,034.019c notsahe tu vinirgantum ahaü kasyàü cid àpadi 07,034.020 yudhiùñhira uvàca 07,034.020a bhindhy anãkaü yudhà ÷reùñha dvàraü saüjanayasva naþ 07,034.020c vayaü tvànugamiùyàmo yena tvaü tàta yàsyasi 07,034.021a dhanaüjayasamaü yuddhe tvàü vayaü tàta saüyuge 07,034.021c praõidhàyànuyàsyàmo rakùantaþ sarvatomukhàþ 07,034.022 bhãma uvàca 07,034.022a ahaü tvànugamiùyàmi dhçùñadyumno 'tha sàtyakiþ 07,034.022c pà¤càlàþ kekayà matsyàs tathà sarve prabhadrakàþ 07,034.023a sakçd bhinnaü tvayà vyåhaü tatra tatra punaþ punaþ 07,034.023c vayaü pradhvaüsayiùyàmo nighnamànà varàn varàn 07,034.024 abhimanyur uvàca 07,034.024*0260_01 yàto 'ham arjunàd ràjan subhadràyàü tathaiva ca 07,034.024*0260_02 mahadbalena saüpårõaü pa÷yadhvaü pauruùaü mama 07,034.024*0260_03 sarvàn haniùyàmi kurån droõamukhyàn naràdhipa 07,034.024*0260_04 yaiþ kçtaü duùkçtaü karma pàõóavànàü mahàtmanàm 07,034.024*0260_05 jyeùñhà màtà madãyà yat sabhàü nãtà duràsadaiþ 07,034.024*0260_06 duþ÷àsanena ca tadà pàpena duùñakarmaõà 07,034.024*0260_07 pà¤càlàü prati ràjendra yat kçtaü duùñakàribhiþ 07,034.024*0260_08 tat sarvaü càdya tadvyåhe dar÷ayiùyàmi làghavàt 07,034.024a aham etat pravekùyàmi droõànãkaü duràsadam 07,034.024c pataüga iva saükruddho jvalitaü jàtavedasam 07,034.025a tat karmàdya kariùyàmi hitaü yad vaü÷ayor dvayoþ 07,034.025c màtulasya ca yà prãtir bhaviùyati pitu÷ ca me 07,034.026a ÷i÷unaikena saügràme kàlyamànàni saügha÷aþ 07,034.026b*0261_01 dusthàni sarvasainyàni matkathà* * * * * 07,034.026c adya drakùyanti bhåtàni dviùatsainyàni vai mayà 07,034.026d*0262_01 nàhaü pàrthena jàtaþ syàü na ca jàtaþ subhadrayà 07,034.026d*0262_02 yadi me saüyuge ka÷ cij jãvito nàdya mucyate 07,034.026d*0262_03 yadi caikarathenàhaü samagraü kùatramaõóalam 07,034.026d*0262_04 na karomy aùñadhà yuddhe na bhavàmy arjunàtmajaþ 07,034.027 yudhiùñhira uvàca 07,034.027a evaü te bhàùamàõasya balaü saubhadra vardhatàm 07,034.027c yas tvam utsahase bhettuü droõànãkaü sudurbhidam 07,034.028a rakùitaü puruùavyàghrair maheùvàsaiþ prahàribhiþ 07,034.028c sàdhyarudramarutkalpair vasvagnyàdityavikramaiþ 07,034.029 saüjaya uvàca 07,034.029a tasya tad vacanaü ÷rutvà sa yantàram acodayat 07,034.029c sumitrà÷vàn raõe kùipraü droõànãkàya codaya 07,035.001 saüjaya uvàca 07,035.001a saubhadras tu vacaþ ÷rutvà dharmaràjasya dhãmataþ 07,035.001c acodayata yantàraü droõànãkàya bhàrata 07,035.002a tena saücodyamànas tu yàhi yàhãti sàrathiþ 07,035.002c pratyuvàca tato ràjann abhimanyum idaü vacaþ 07,035.003a atibhàro 'yam àyuùmann àhitas tvayi pàõóavaiþ 07,035.003c saüpradhàrya kùamaü buddhyà tatas tvaü yoddhum arhasi 07,035.004a àcàryo hi kçtã droõaþ paramàstre kçta÷ramaþ 07,035.004c atyantasukhasaüvçddhas tvaü ca yuddhavi÷àradaþ 07,035.004d*0263_01 droõo hi kçtavàn yatnaü ÷astràstrakçtani÷ramaþ 07,035.004d*0263_02 tvaü tu bàlaþ sa balavàn saügràmàõàm akovidaþ 07,035.005a tato 'bhimanyuþ prahasan sàrathiü vàkyam abravãt 07,035.005c sàrathe ko nv ayaü droõaþ samagraü kùatram eva và 07,035.005d*0264_01 vyavasàyo hi me yoddhuü raõotsavasamudbhavaþ 07,035.006a airàvatagataü ÷akraü sahàmaragaõair aham 07,035.006b*0265_01 athavà rudram ã÷ànaü sarvabhåtagaõair vçtam 07,035.006c yodhayeyaü raõamukhe na me kùatre 'dya vismayaþ 07,035.006d*0266_01 yac caitat pa÷yase såta sayodhà÷varathadvipam 07,035.006e na mamaitad dviùatsainyaü kalàm arhati ùoóa÷ãm 07,035.007*0267_01 evam apy ucyamànaþ sa sàrathis taü punaþ punaþ 07,035.007*0267_02 vãra te tena mà yuddham iti saubhadram abravãt 07,035.007a api vi÷vajitaü viùõuü màtulaü pràpya såtaja 07,035.007c pitaraü càrjunaü saükhye na bhãr màm upayàsyati 07,035.008a tato 'bhimanyus tàü vàcaü kadarthãkçtya sàratheþ 07,035.008c yàhãty evàbravãd enaü droõànãkàya màciram 07,035.009a tataþ saücodayàm àsa hayàn asya trihàyanàn 07,035.009c nàtihçùñamanàþ såto hemabhàõóaparicchadàn 07,035.010a te preùitàþ sumitreõa droõànãkàya vàjinaþ 07,035.010c droõam abhyadravan ràjan mahàvegaparàkramàþ 07,035.011a tam udãkùya tathàyàntaü sarve droõapurogamàþ 07,035.011c abhyavartanta kauravyàþ pàõóavà÷ ca tam anvayuþ 07,035.012a sa karõikàrapravarocchritadhvajaþ; suvarõavarmàrjunir arjunàd varaþ 07,035.012c yuyutsayà droõamukhàn mahàrathàn; samàsadat siüha÷i÷ur yathà gajàn 07,035.013a te viü÷atipade yattàþ saüprahàraü pracakrire 07,035.013c àsãd gàïga ivàvarto muhårtam udadher iva 07,035.014a ÷åràõàü yudhyamànànàü nighnatàm itaretaram 07,035.014c saügràmas tumulo ràjan pràvartata sudàruõaþ 07,035.015a pravartamàne saügràme tasminn atibhayaükare 07,035.015c droõasya miùato vyåhaü bhittvà pràvi÷ad àrjuniþ 07,035.015d*0268_01 tad abhedyam anàdhçùyaü droõànãkaü sudurjayam 07,035.015d*0268_02 bhittvàrjunir asaübhrànto vive÷àcintyavikramaþ 07,035.016a taü praviùñaü paràn ghnantaü ÷atrumadhye mahàbalam 07,035.016c hastya÷varathapattyaughàþ parivavrur udàyudhàþ 07,035.017a nànàvàditraninadaiþ kùveóitotkruùñagarjitaiþ 07,035.017c huükàraiþ siühanàdai÷ ca tiùñha tiùñheti nisvanaiþ 07,035.018a ghorair halahalà÷abdair mà gàs tiùñhaihi màm iti 07,035.018c asàv aham amutreti pravadanto muhur muhuþ 07,035.019a bçühitaiþ ÷i¤jitair hàsaiþ khuranemisvanair api 07,035.019c saünàdayanto vasudhàm abhidudruvur àrjunim 07,035.020a teùàm àpatatàü vãraþ pårvaü ÷ãghram atho dçóham 07,035.020c kùipràstro nyavadhãd vràtàn marmaj¤o marmabhedibhiþ 07,035.021a te hanyamànà÷ ca tathà nànàliïgaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,035.021c abhipetus tam evàjau ÷alabhà iva pàvakam 07,035.022a tatas teùàü ÷arãrai÷ ca ÷arãràvayavai÷ ca saþ 07,035.022c saütastàra kùitiü kùipraü ku÷air vedim ivàdhvare 07,035.023a baddhagodhàïgulitràõàn sa÷aràvarakàrmukàn 07,035.023c sàsicarmàïku÷àbhã÷ån satomarapara÷vadhàn 07,035.024a saguóàyomukhapràsàn sarùñitomarapaññi÷àn 07,035.024c sabhiõóipàlaparighàn sa÷aktivarakampanàn 07,035.025a sapratodamahà÷aïkhàn sakuntàn sakacagrahàn 07,035.025c samudgarakùepaõãyàn sapà÷aparighopalàn 07,035.026a sakeyåràïgadàn bàhån hçdyagandhànulepanàn 07,035.026c saücicchedàrjunir vçttàüs tvadãyànàü sahasra÷aþ 07,035.027a taiþ sphuradbhir mahàràja ÷u÷ubhe lohitokùitaiþ 07,035.027c pa¤càsyaiþ pannagai÷ chinnair garuóeneva màriùa 07,035.028a sunàsànanake÷àntair avraõai÷ càrukuõóalaiþ 07,035.028c saüdaùñauùñhapuñaiþ krodhàt kùaradbhiþ ÷oõitaü bahu 07,035.029a càrusraïmukuñoùõãùair maõiratnaviràjitaiþ 07,035.029c vinàlanalinàkàrair divàkara÷a÷iprabhaiþ 07,035.030a hitapriyaüvadaiþ kàle bahubhiþ puõyagandhibhiþ 07,035.030c dviùacchirobhiþ pçthivãm avatastàra phàlguõiþ 07,035.031a gandharvanagaràkàràn vidhivat kalpitàn rathàn 07,035.031b*0269_01 samàsthitàn yodhavarair dàntà÷vàn sàdhusàrathãn 07,035.031b*0269_02 vipatàkàdhvajacchattràn vitåõãràyudhàn api 07,035.031b*0269_03 visåtà÷varathàbhã÷ån vi÷amyàyoktradaõóakàn 07,035.031c vãùàmukhàn vitriveõån vyastadaõóakabandhuràn 07,035.032a vijaïghakåbaràkùàü÷ ca vinemãn anaràn api 07,035.032c vicakropaskaropasthàn bhagnopakaraõàn api 07,035.033a pra÷àtitopakaraõàn hatayodhàn sahasra÷aþ 07,035.033c ÷arair vi÷akalãkurvan dikùu sarvàsv adç÷yata 07,035.034a punar dvipàn dvipàrohàn vaijayantyaïku÷adhvajàn 07,035.034c tåõàn varmàõy atho kakùyà graiveyàn atha kambalàn 07,035.035a ghaõñàþ ÷uõóàn viùàõàgràn kùurapàlàn padànugàn 07,035.035c ÷arair ni÷itadhàràgraiþ ÷àtravàõàm a÷àtayat 07,035.036a vanàyujàn pàrvatãyàn kàmbojàraññabàhlikàn 07,035.036c sthiravàladhikarõàkùठjavanàn sàdhuvàhinaþ 07,035.037a svàråóhठ÷ikùitair yodhaiþ ÷aktyçùñipràsayodhibhiþ 07,035.037c vidhvastacàmarakuthàn viprakãrõaprakãrõakàn 07,035.038a nirastajihvànayanàn niùkãrõàntrayakçdghanàn 07,035.038c hatàrohàn bhinnabhàõóàn kravyàdagaõamodanàn 07,035.039a nikçttavarmakavacठ÷akçnmåtràsçgàplutàn 07,035.039c nipàtayann a÷vavaràüs tàvakàn so 'bhyarocata 07,035.040a eko viùõur ivàcintyaþ kçtvà pràk karma duùkaram 07,035.040c tathà vimathitaü tena tryaïgaü tava balaü mahat 07,035.040d*0270_01 yathàsurabalaü ghoraü tryambakenàmitaujasà 07,035.040d*0270_02 kçtvà karma raõe 'sahyaü parair àrjunir àhave 07,035.040e vyahanat sa padàtyoghàüs tvadãyàn eva bhàrata 07,035.041a evam ekena tàü senàü saubhadreõa ÷itaiþ ÷araiþ 07,035.041c bhç÷aü viprahatàü dçùñvà skandenevàsurãü camåm 07,035.042a tvadãyàs tava putrà÷ ca vãkùamàõà di÷o da÷a 07,035.042c saü÷uùkàsyà÷ calannetràþ prasvinnà lomaharùaõàþ 07,035.043a palàyanakçtotsàhà nirutsàhà dviùajjaye 07,035.043c gotranàmabhir anyonyaü krandanto jãvitaiùiõaþ 07,035.044a hatàn putràüs tathà pitén suhçtsaübandhibàndhavàn 07,035.044c pràtiùñhanta samutsçjya tvarayanto hayadvipàn 07,036.001 saüjaya uvàca 07,036.001a tàü prabhagnàü camåü dçùñvà saubhadreõàmitaujasà 07,036.001c duryodhano bhç÷aü kruddhaþ svayaü saubhadram abhyayàt 07,036.002a tato ràjànam àvçttaü saubhadraü prati saüyuge 07,036.002c dçùñvà droõo 'bravãd yodhàn paryàpnuta naràdhipam 07,036.003a puràbhimanyur lakùyaü naþ pa÷yatàü hanti vãryavàn 07,036.003c tam àdravata mà bhaiùña kùipraü rakùata kauravam 07,036.003d*0271_01 abhimanyur asau vãro viùõutulyaparàkramaþ 07,036.003d*0271_02 saubhadro ayam àyàto asmठjetuü mahàbalaþ 07,036.004a tataþ kçtaj¤à balinaþ suhçdo jitakà÷inaþ 07,036.004c tràsyamànà bhayàd vãraü parivavrus tavàtmajam 07,036.005a droõo drauõiþ kçpaþ karõaþ kçtavarmà ca saubalaþ 07,036.005c bçhadbalo madraràjo bhårir bhåri÷ravàþ ÷alaþ 07,036.006a pauravo vçùasena÷ ca visçjantaþ ÷itठ÷aràn 07,036.006c saubhadraü ÷aravarùeõa mahatà samavàkiran 07,036.007a saümohayitvà tam atha duryodhanam amocayan 07,036.007c àsyàd gràsam ivàkùiptaü mamçùe nàrjunàtmajaþ 07,036.008a tठ÷araugheõa mahatà sà÷vasåtàn mahàrathàn 07,036.008c vimukhãkçtya saubhadraþ siühanàdam athànadat 07,036.009a tasya nàdaü tataþ ÷rutvà siühasyevàmiùaiùiõaþ 07,036.009c nàmçùyanta susaürabdhàþ punar droõamukhà rathàþ 07,036.010a ta enaü koùñhakãkçtya rathavaü÷ena màriùa 07,036.010c vyasçjann iùujàlàni nànàliïgàni saügha÷aþ 07,036.011a tàny antarikùe ciccheda pautras tava ÷itaiþ ÷araiþ 07,036.011c tàü÷ caiva prativivyàdha tad adbhutam ivàbhavat 07,036.011d*0272_01 tato rathàþ padàtyoghàþ ku¤jaràþ sàdina÷ ca ha 07,036.012a tatas te kopitàs tena ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,036.012c parivavrur jighàüsantaþ saubhadram apalàyinam 07,036.013a samudram iva paryastaü tvadãyaü tad balàrõavam 07,036.013c abhimanyur dadhàraiko veleva makaràlayam 07,036.014a ÷åràõàü yudhyamànànàü nighnatàm itaretaram 07,036.014c abhimanyoþ pareùàü ca nàsãt ka÷ cit paràïmukhaþ 07,036.015a tasmiüs tu ghore saügràme vartamàne bhayaükare 07,036.015c duþsaho navabhir bàõair abhimanyum avidhyata 07,036.016a duþ÷àsano dvàda÷abhiþ kçpaþ ÷àradvatas tribhiþ 07,036.016c droõas tu saptada÷abhiþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,036.017a viviü÷atis tu viü÷atyà kçtavarmà ca saptabhiþ 07,036.017c bçhadbalas tathàùñàbhir a÷vatthàmà ca saptabhiþ 07,036.018a bhåri÷ravàs tribhir bàõair madre÷aþ ùaóbhir à÷ugaiþ 07,036.018c dvàbhyàü ÷aràbhyàü ÷akunis tribhir duryodhano nçpaþ 07,036.019a sa tu tàn prativivyàdha tribhis tribhir ajihmagaiþ 07,036.019c nçtyann iva mahàràja càpahastaþ pratàpavàn 07,036.020a tato 'bhimanyuþ saükruddhas tàpyamànas tavàtmajaiþ 07,036.020c vidar÷ayan vai sumahac chikùaurasakçtaü balam 07,036.021a garuóànilaraühobhir yantur vàkyakarair hayaiþ 07,036.021b*0273_01 abhyadravata taü kàrùõim a÷makendraþ kçtatvaraþ 07,036.021c dàntair a÷makadàyàdaü tvaramàõo 'bhyahàrayat 07,036.021e vivyàdha cainaü da÷abhir bàõais tiùñheti càbravãt 07,036.022a tasyàbhimanyur da÷abhir bàõaiþ såtaü hayàn dhvajam 07,036.022c bàhå dhanuþ ÷ira÷ corvyàü smayamàno 'bhyapàtayat 07,036.023a tatas tasmin hate vãre saubhadreõà÷make÷vare 07,036.023c saücacàla balaü sarvaü palàyanaparàyaõam 07,036.024a tataþ karõaþ kçpo droõo drauõir gàndhàraràñ ÷alaþ 07,036.024c ÷alyo bhåri÷ravàþ kràthaþ somadatto viviü÷atiþ 07,036.025a vçùasenaþ suùeõa÷ ca kuõóabhedã pratardanaþ 07,036.025c vçndàrako lalittha÷ ca prabàhur dãrghalocanaþ 07,036.025e duryodhana÷ ca saükruddhaþ ÷aravarùair avàkiran 07,036.026a so 'tikruddho maheùvàsair abhimanyur ajihmagaiþ 07,036.026c ÷aram àdatta karõàya parakàyàvabhedanam 07,036.027a tasya bhittvà tanutràõaü dehaü nirbhidya cà÷ugaþ 07,036.027c pràvi÷ad dharaõãü ràjan valmãkam iva pannagaþ 07,036.028a sa tenàtiprahàreõa vyathito vihvalann iva 07,036.028c saücacàla raõe karõaþ kùitikampe yathàcalaþ 07,036.029a athànyair ni÷itair bàõaiþ suùeõaü dãrghalocanam 07,036.029c kuõóabhediü ca saükruddhas tribhis trãn avadhãd balã 07,036.030a karõas taü pa¤caviü÷atyà nàràcànàü samarpayat 07,036.030c a÷vatthàmà ca viü÷atyà kçtavarmà ca saptabhiþ 07,036.031a sa ÷aràrditasarvàïgaþ kruddhaþ ÷akràtmajàtmajaþ 07,036.031c vicaran dç÷yate sainye pà÷ahasta ivàntakaþ 07,036.032a ÷alyaü ca bàõavarùeõa samãpastham avàkirat 07,036.032c udakro÷an mahàbàhus tava sainyàni bhãùayan 07,036.033a tataþ sa viddho 'stravidà marmabhidbhir ajihmagaiþ 07,036.033c ÷alyo ràjan rathopasthe niùasàda mumoha ca 07,036.034a taü hi viddhaü tathà dçùñvà saubhadreõa ya÷asvinà 07,036.034c saüpràdravac camåþ sarvà bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,036.035a prekùantas taü mahàbàhuü rukmapuïkhaiþ samàvçtam 07,036.035c tvadãyà÷ ca palàyante mçgàþ siühàrdità iva 07,036.035d*0274_01 eko 'nekठjaghànà÷u pràõinàm antako yathà 07,036.035d*0274_02 kàlàgnisadç÷o vãrye màtari÷veva vai jave 07,036.035d*0274_03 yudhyamàno mahàbàhuþ ÷akratulyaparàkramaþ 07,036.035d*0274_04 jaghàna samare sarvàn nànà÷astravi÷àradàn 07,036.035d*0274_05 itãva teùàü samare mahàtmà 07,036.035d*0274_06 pratàpavàn nãtivatàü variùñhaþ 07,036.035d*0274_07 yuddhe ca tasmin sa mahàbalo ripåü÷ 07,036.035d*0274_08 cakàra sarvàn iùubhiþ pradagdhàn 07,036.035d*0275_01 saubhadra÷aranirbhiõõàþ samare 'maravikramàþ 07,036.035d*0275_02 evaü ÷alyo vimçditas tava pautreõa bhàrata 07,036.036a sa tu raõaya÷asàbhipåjyamànaþ; pitçsuracàraõasiddhayakùasaüghaiþ 07,036.036c avanitalagatai÷ ca bhåtasaüghair; ativibabhau hutabhug yathàjyasiktaþ 07,037.001 dhçtaràùñra uvàca 07,037.001a tathà pramathamànaü taü maheùvàsam ajihmagaiþ 07,037.001c àrjuniü màmakàþ sarve ke tv enaü samavàkiran 07,037.002 saüjaya uvàca 07,037.002a ÷çõu ràjan kumàrasya raõe vikrãóitaü mahat 07,037.002c bibhitsato rathànãkaü bhàradvàjena rakùitam 07,037.003a madre÷aü sàditaü dçùñvà saubhàdreõà÷ugai raõe 07,037.003c ÷alyàd avarajaþ kruddhaþ kiran bàõàn samabhyayàt 07,037.004a sa viddhvà da÷abhir bàõaiþ sà÷vayantàram àrjunim 07,037.004c udakro÷an mahà÷abdaü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,037.005a tasyàrjuniþ ÷irogrãvaü pàõipàdaü dhanur hayàn 07,037.005c chatraü dhvajaü niyantàraü triveõuü ÷amyupaskaram 07,037.006a cakre yugeùàü tåõãràn anukarùaü ca sàyakaiþ 07,037.006c patàkàü cakragoptàrau sarvopakaraõàni ca 07,037.006e vyadhamal làghavàt tac ca dadç÷e nàsya ka÷ cana 07,037.007a sa papàta kùitau kùãõaþ praviddhàbharaõàmbaraþ 07,037.007c vàyuneva mahàcaityaþ saübhagno 'mitatejasà 07,037.007e anugà÷ càsya vitrastàþ pràdravan sarvatodi÷am 07,037.008a àrjuneþ karma tad dçùñva praõedu÷ ca samantataþ 07,037.008c nàdena sarvabhåtàni sàdhu sàdhv iti bhàrata 07,037.009a ÷alyabhràtary athàrugõe bahu÷as tasya sainikàþ 07,037.009c kulàdhivàsanàmàni ÷ràvayanto 'rjunàtmajam 07,037.010a abhyavartanta saükruddhà vividhàyudhapàõayaþ 07,037.010c rathair a÷vair gajai÷ cànye pàdàtai÷ ca balotkañàþ 07,037.011a bàõa÷abdena mahatà khuranemisvanena ca 07,037.011c huükàraiþ kùveóitotkruùñaiþ siühanàdaiþ sagarjitaiþ 07,037.012a jyàtalatrasvanair anye garjanto 'rjunanandanam 07,037.012c bruvanta÷ ca na no jãvan mokùyase jãvatàm iti 07,037.013a tàüs tathà bruvato dçùñvà saubhadraþ prahasann iva 07,037.013c yo yaþ sma pràharat pårvaü taü taü vivyàdha patribhiþ 07,037.014a saüdar÷ayiùyann astràõi citràõi ca laghåni ca 07,037.014c àrjuniþ samare ÷åro mçdupårvam ayudhyata 07,037.015a vàsudevàd upàttaü yad yad astraü ca dhanaüjayàt 07,037.015c adar÷ayata tat kàrùõiþ kçùõàbhyàm avi÷eùayan 07,037.016a dåram asyan guruü bhàraü sàdhayaü÷ ca punaþ punaþ 07,037.016c saüdadhad visçjaü÷ ceùån nirvi÷eùam adç÷yata 07,037.017a càpamaõóalam evàsya visphurad dikùv adç÷yata 07,037.017c tamo ghnataþ sudãptasya savitur maõóalaü yathà 07,037.018a jyà÷abdaþ ÷u÷ruve tasya tala÷abda÷ ca dàruõaþ 07,037.018c mahà÷animucaþ kàle payodasyeva nisvanaþ 07,037.019a hrãmàn amarùã saubhadro mànakçt priyadar÷anaþ 07,037.019c saümimànayiùur vãràn iùvàsàü÷ càpy ayudhyata 07,037.020a mçdur bhåtvà mahàràja dàruõaþ samapadyata 07,037.020c varùàbhyatãto bhagavठ÷aradãva divàkaraþ 07,037.021a ÷aràn vicitràn mahato rukmapuïkhठ÷ilà÷itàn 07,037.021c mumoca ÷ata÷aþ kruddho gabhastãn iva bhàskaraþ 07,037.022a kùuraprair vatsadantai÷ ca vipàñhai÷ ca mahàya÷àþ 07,037.022c nàràcair ardhanàràcair bhallair aj¤alikair api 07,037.022d*0276_01 tàüs tathà dravato dçùñvà saubhadraþ prahasann iva 07,037.023a avàkirad rathànãkaü bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,037.023c tatas tat sainyam abhavad vimukhaü ÷arapãóitam 07,038.001 dhçtaràùñra uvàca 07,038.001a dvaidhãbhavati me cittaü hriyà tuùñyà ca saüjaya 07,038.001c mama putrasya yat sainyaü saubhadraþ samavàrayat 07,038.001c*0277_01 **** **** mama pautro jighàüsati 07,038.001c*0277_02 yathà caiva hi yat sainyaü 07,038.001d*0278_01 yat sainyaü mama putrasya mama pautraþ prabàdhate 07,038.002a vistareõaiva me ÷aüsa sarvaü gàvalgaõe punaþ 07,038.002c vikrãóitaü kumàrasya skandasyevàsuraiþ saha 07,038.003 saüjaya uvàca 07,038.003a hanta te saüpravakùyàmi vimardam atidàruõam 07,038.003c ekasya ca bahånàü ca yathàsãt tumulo raõaþ 07,038.004a abhimanyuþ kçtotsàhaþ kçtotsàhàn ariüdamàn 07,038.004c rathastho rathinaþ sarvàüs tàvakàn apy aharùayat 07,038.005a droõaü karõaü kçpaü ÷alyaü drauõiü bhojaü bçhadbalam 07,038.005c duryodhanaü saumadattiü ÷akuniü ca mahàbalam 07,038.006a nànànçpàn nçpasutàn sainyàni vividhàni ca 07,038.006c alàtacakravat sarvàü÷ caran bàõaiþ samabhyayàt 07,038.007a nighnann amitràn saubhadraþ paramàstraþ pratàpavàn 07,038.007c adar÷ayata tejasvã dikùu sarvàsu bhàrata 07,038.008a tad dçùñvà caritaü tasya saubhadrasyàmitaujasaþ 07,038.008c samakampanta sainyàni tvadãyàni punaþ punaþ 07,038.009a athàbravãn mahàpràj¤o bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,038.009c harùeõotphullanayanaþ kçpam àbhàùya satvaram 07,038.010a ghaññayann iva marmàõi tava putrasya màriùa 07,038.010c abhimanyuü raõe dçùñvà tadà raõavi÷àradam 07,038.011a eùa gacchati saubhadraþ pàrthànàm agrato yuvà 07,038.011c nandayan suhçdaþ sarvàn ràjànaü ca yudhiùñhiram 07,038.012a nakulaü sahadevaü ca bhãmasenaü ca pàõóavam 07,038.012c bandhån saübandhina÷ cànyàn madhyasthàn suhçdas tathà 07,038.013a nàsya yuddhe samaü manye kaü cid anyaü dhanurdharam 07,038.013c icchan hanyàd imàü senàü kimartham api necchati 07,038.014a droõasya prãtisaüyuktaü ÷rutvà vàkyaü tavàtmajaþ 07,038.014c àrjuniü prati saükruddho droõaü dçùñvà smayann iva 07,038.015a atha duryodhanaþ karõam abravãd bàhlikaü kçpam 07,038.015c duþsàsanaü madraràjaü tàüs tàü÷ cànyàn mahàrathàn 07,038.016a sarvamårdhàvasiktànàm àcàryo brahmavittamaþ 07,038.016b*0279_01 abhimanyuü mahàsattvaü ÷làghate vandino yathà 07,038.016b*0279_02 tasmàt saüpa÷yatas tasya droõàcàryasya dhãmataþ 07,038.016c arjunasya sutaü måóhaü nàbhihantum ihecchati 07,038.017a na hy asya samare mucyed antako 'py àtatàyinaþ 07,038.017c kim aïga punar evànyo martyaþ satyaü bravãmi vaþ 07,038.018a arjunasya sutaü tv eùa ÷iùyatvàd abhirakùati 07,038.018c putràþ ÷iùyà÷ ca dayitàs tad apatyaü ca dharmiõàm 07,038.019a saürakùyamàõo droõena manyate vãryam àtmanaþ 07,038.019c àtmasaübhàvito måóhas taü pramathnãta màciram 07,038.020a evam uktàs tu te ràj¤à sàtvatãputram abhyayuþ 07,038.020c saürabdhàs taü jighàüsanto bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,038.021a duþ÷àsanas tu tac chrutvà duryodhanavacas tadà 07,038.021c abravãt kuru÷àrdålo duryodhanam idaü vacaþ 07,038.021d*0280_01 duþ÷àsanas tu saürabdhaü j¤àtvà bhràtaram agrajam 07,038.021d*0280_02 tàn nivartya rathodàràn atha bhràtaram abravãt 07,038.022a aham enaü haniùyàmi mahàràja bravãmi te 07,038.022c miùatàü pàõóuputràõàü pà¤càlànàü ca pa÷yatàm 07,038.022e grasiùyàmy adya saubhadraü yathà ràhur divàkaram 07,038.023a utkru÷ya càbravãd vàkyaü kururàjam idaü punaþ 07,038.023c ÷rutvà kçùõau mayà grastaü saubhadram atimàninau 07,038.023e gamiùyataþ pretalokaü jãvalokàn na saü÷ayaþ 07,038.024a tau ca ÷rutvà mçtau vyaktaü pàõóoþ kùetrodbhavàþ sutàþ 07,038.024c ekàhnà sasuhçdvargàþ klaibyàd dhàsyanti jãvitam 07,038.025a tasmàd asmin hate ÷atrau hatàþ sarve 'hitàs tava 07,038.025c ÷ivena dhyàhi mà ràjann eùa hanmi ripuü tava 07,038.026a evam uktvà nadan ràjan putro duþ÷àsanas tava 07,038.026b*0281_01 duþ÷àsanas tathety ukto bhràtrà tava sutas tadà 07,038.026c saubhadram abhyayàt kruddhaþ ÷aravarùair avàkiran 07,038.027a tam abhikruddham àyàntaü tava putram ariüdamaþ 07,038.027c abhimanyuþ ÷arais tãkùõaiþ ùaóviü÷atyà samarpayat 07,038.028a duþ÷àsanas tu saükruddhaþ prabhinna iva ku¤jaraþ 07,038.028c ayodhayata saubhadram abhimanyu÷ ca taü raõe 07,038.029a tau maõóalàni citràõi rathàbhyàü savyadakùiõam 07,038.029c caramàõàv ayudhyetàü ratha÷ikùàvi÷àradau 07,038.030a atha paõavamçdaïgadundubhãnàü; kçkaramahànakabherijharjharàõàm 07,038.030c ninadam atibhç÷aü naràþ pracakrur; lavaõajalodbhavasiühanàdami÷ram 07,039.001 saüjaya uvàca 07,039.001*0282_01 tataþ samabhavad yuddhaü tayoþ puruùasiühayoþ 07,039.001*0282_02 tasmin kàle mahàbàhuþ saubhadraþ paravãrahà 07,039.001*0282_03 sa÷araü kàrmukaü chittvà làghavena nyapàtayat 07,039.001*0282_04 duþ÷àsanaü ÷arair ghoraiþ saütatakùa samantataþ 07,039.001a ÷aravikùatagàtras tu pratyamitram avasthitam 07,039.001c abhimanyuþ smayan dhãmàn duþ÷àsanam athàbravãt 07,039.002a diùñyà pa÷yàmi saügràme màninaü ÷atrum àgatam 07,039.002c niùñhuraü tyaktadharmàõam àkro÷anaparàyaõam 07,039.003a yat sabhàyàü tvayà ràj¤o dhçtaràùñrasya ÷çõvataþ 07,039.003b*0283_01 akùakåñaü samà÷ritya saubalasyàbhavad balam 07,039.003b*0283_02 ÷çõu me vacanaü tàta pitçvyo 'si mahàmate 07,039.003b*0283_03 sauhçdaü pçùñhataþ kçtvà sarvair eva duràtmabhiþ 07,039.003b*0283_04 bhuktaü ràjyam idaü måóhaiþ sarvadharmabahiùkçtaiþ 07,039.003b*0283_05 suhçdbhir bhujyate ràjyaü suhçdbhir bhujyate sukham 07,039.003b*0283_06 vinà suhçdbhir bhogà÷ ca aihikàmutrikaü ca yat 07,039.003b*0283_07 mithyàbhåtaü ca tat sarvaü suhçdbhir varjitaü tadà 07,039.003b*0283_08 dårdyåtadevanà yåyaü pàpiùñhàþ pàpava¤cakàþ 07,039.003b*0283_09 teùàü tvam agraõãþ pàpa yena sà drupadàtmajà 07,039.003b*0283_10 ànãtà ca sabhàü sàdhvã tasyedaü karmaõaþ phalam 07,039.003b*0283_11 dar÷ayiùyàmi sarveùàü kuråõàü ca duràtmanàm 07,039.003c kopitaþ paruùair vàkyair dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,039.003e jayonmattena bhãma÷ ca bahvabaddhaü prabhàùatà 07,039.003f*0284_01 akùakåñaü samà÷ritya saubalena duràtmanà 07,039.003f*0285_01 tat tvayedam anupràptaü tasya kopàn mahàtmanaþ 07,039.004a paravittàpahàrasya krodhasyàpra÷amasya ca 07,039.004c lobhasya j¤ànanà÷asya drohasyàtyàhitasya ca 07,039.005a pitéõàü mama ràjyasya haraõasyogradhanvinàm 07,039.005c tat tvàm idam anupràptaü tat kopàd vai mahàtmanàm 07,039.006a sadya÷ cogram adharmasya phalaü pràpnuhi durmate 07,039.006c ÷àsitàsmy adya te bàõaiþ sarvasainyasya pa÷yataþ 07,039.007a adyàham ançõas tasya kopasya bhavità raõe 07,039.007c amarùitàyàþ kçùõàyàþ kàïkùitasya ca me pituþ 07,039.008a adya kauravya bhãmasya bhavitàsmy ançõo yudhi 07,039.008c na hi me mokùyase jãvan yadi notsçjase raõam 07,039.009a evam uktvà mahàbàhur bàõaü duþ÷àsanàntakam 07,039.009c saüdadhe paravãraghnaþ kàlàgnyanilavarcasam 07,039.010a tasyoras tårõam àsàdya jatrude÷e vibhidya tam 07,039.010b*0286_01 tena taü jatrude÷e vai viddhvà parapuraüjayaþ 07,039.010b*0287_01 jagàma saha puïkhena valmãkam iva pannagaþ 07,039.010c athainaü pa¤caviü÷atyà puna÷ caiva samarpayat 07,039.010d*0288_01 ÷arair agnisamaspar÷air àkarõasamacoditaiþ 07,039.011a sa gàóhaviddho vyathito rathopastha upàvi÷at 07,039.011c duþ÷àsano mahàràja ka÷malaü càvi÷an mahat 07,039.012a sàrathis tvaramàõas tu duþ÷àsanam acetasam 07,039.012c raõamadhyàd apovàha saubhadra÷arapãóitam 07,039.013a pàõóavà draupadeyà÷ ca viràña÷ ca samãkùya tam 07,039.013c pà¤càlàþ kekayà÷ caiva siühanàdam athànadan 07,039.014a vàditràõi ca sarvàõi nànàliïgàni sarva÷aþ 07,039.014c pràvàdayanta saühçùñàþ pàõóånàü tatra sainikàþ 07,039.015a pa÷yantaþ smayamànà÷ ca saubhadrasya viceùñitam 07,039.015c atyantavairiõaü dçptaü dçùñvà ÷atruü paràjitam 07,039.016a dharmamàruta÷akràõàm à÷vinoþ pratimàs tathà 07,039.016c dhàrayanto dhvajàgreùu draupadeyà mahàrathàþ 07,039.017a sàtyaki÷ cekitàna÷ ca dhçùñadyumna÷ikhaõóinau 07,039.017c kekayà dhçùñaketu÷ ca matsyapà¤càlasçüjayàþ 07,039.018a pàõóavà÷ ca mudà yuktà yudhiùñhirapurogamàþ 07,039.018c abhyavartanta sahità droõànãkaü bibhitsavaþ 07,039.019a tato 'bhavan mahad yuddhaü tvadãyànàü paraiþ saha 07,039.019c jayam àkàïkùamàõànàü ÷åràõàm anivartinàm 07,039.019d*0289_01 tathà tu vartamàne vai saügràme 'tibhayaükare 07,039.020a duryodhano mahàràja ràdheyam idam abravãt 07,039.020c pa÷ya duþ÷àsanaü vãram abhimanyuva÷aü gatam 07,039.021a pratapantam ivàdityaü nighnantaü ÷àtravàn raõe 07,039.021b*0290_01 atha caite susaürabdhàþ siühà iva balotkañàþ 07,039.021c saubhadram udyatàs tràtum abhidhàvanti pàõóavàþ 07,039.021d*0291_01 tataþ karõo yayau ràjann abhimanyujighàüsayà 07,039.021d*0291_02 bàlo 'yaü yudhyamàno 'yaü mayà yoddhum ihecchati 07,039.021d*0291_03 enaü vadhiùyàmi ripuü yathà vçtraü ÷acãpatiþ 07,039.021d*0291_04 evam uktvà tu ràdheyo rathàråóho mahàrathaþ 07,039.021d*0291_05 yayau yoddhuü mahàvãraþ kuråõàü tatra pa÷yatàm 07,039.021d*0291_06 pradhmàpya ÷aïkhaü ràdheyo mahàmeghaughanisvanam 07,039.021d*0291_07 rathenàbhyapatad vegàd àdityasadç÷ena vai 07,039.021d*0291_08 dhanuùà påryamàõena maurvãguõavibhåùiõà 07,039.021d*0291_09 ÷arair agni÷ikhàkàrair à÷ãviùasamaprabhaiþ 07,039.022a tataþ karõaþ ÷arais tãkùõair abhimanyuü duràsadam 07,039.022c abhyavarùata saükruddhaþ putrasya hitakçt tava 07,039.023a tasya cànucaràüs tãkùõair vivyàdha parameùubhiþ 07,039.023c avaj¤àpårvakaü vãraþ saubhadrasya raõàjire 07,039.024a abhimanyus tu ràdheyaü trisaptatyà ÷ilãmukhaiþ 07,039.024c avidhyat tvarito ràjan droõaü prepsur mahàmanàþ 07,039.025a taü tadà nà÷akat ka÷ cid droõàd vàrayituü raõe 07,039.025c àrujantaü ratha÷reùñhàn vajrahastam ivàsuràn 07,039.026a tataþ karõo jayaprepsur mànã sarvadhanurbhçtàm 07,039.026c saubhadraü ÷ata÷o 'vidhyad uttamàstràõi dar÷ayan 07,039.027a so 'strair astravidàü ÷reùñho ràma÷iùyaþ pratàpavàn 07,039.027c samare ÷atrudurdharùam abhimanyum apãóayat 07,039.028a sa tathà pãóyamànas tu ràdheyenàstravçùñibhiþ 07,039.028c samare 'marasaükà÷aþ saubhadro na vyaùãdata 07,039.029a tataþ ÷ilà÷itais tãkùõair bhallaiþ saünataparvabhiþ 07,039.029c chittvà dhanåüùi ÷åràõàm àrjuniþ karõam àrdayat 07,039.029d*0292_01 dhanurmaõóalanirmuktaiþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,039.029d*0292_02 sacchattradhvajayantàraü sà÷vam à÷u smayann iva 07,039.029d*0292_03 karõo 'pi càsya cikùepa bàõàn saünataparvaõaþ 07,039.029d*0292_04 asaübhrànta÷ ca tàn sarvàn agçhõàt phalgunàtmajaþ 07,039.029d*0292_05 tato muhårtàt karõasya bàõenaikena vãryavàn 07,039.029d*0293_01 tasmai cikùepa ni÷itaü ÷araü paramasaühitam 07,039.029e sa dhvajaü kàrmukaü càsya chittvà bhåmau nyapàtayat 07,039.030a tataþ kçcchragataü karõaü dçùñvà karõàd anantaraþ 07,039.030c saubhadram abhyayàt tårõaü dçóham udyamya kàrmukam 07,039.031a tata uccukru÷uþ pàrthàs teùàü cànucarà janàþ 07,039.031c vàditràõi ca saüjaghnuþ saubhadraü càpi tuùñuvuþ 07,040.001 saüjaya uvàca 07,040.001a so 'bhigarjan dhanuùpàõir jyàü vikarùan punaþ punaþ 07,040.001c tayor mahàtmanos tårõaü rathàntaram avàpatat 07,040.002a so 'vidhyad da÷abhir bàõair abhimanyuü duràsadam 07,040.002c sacchatradhvajayantàraü sà÷vam à÷u smayann iva 07,040.003a pitçpaitàmahaü karma kurvàõam atimànuùam 07,040.003c dçùñvàrditaü ÷araiþ kàrùõiü tvadãyà hçùitàbhavan 07,040.004a tasyàbhimanyur àyamya smayann ekena patriõà 07,040.004c ÷iraþ pracyàvayàm àsa sa rathàt pràpatad bhuvi 07,040.005a karõikàram ivoddhåtaü vàtena mathitaü nagàt 07,040.005b*0294_01 karõànujaü ca saüprekùya tàvakà vyathitàbhavan 07,040.005c bhràtaraü nihataü dçùñvà ràjan karõo vyathàü yayau 07,040.005d@006_0001 punaþ karõaü[rõaþ] pravivyàdha ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,040.005d@006_0002 vivyàdha da÷abhiþ ÷åro abhimanyuü mahàbalam 07,040.005d@006_0003 apràptàn eva tàn sarvàü÷ ciccheda laghuhastavat 07,040.005d@006_0004 smayan dhanu÷ chittvà (submetric) ràdheyasya mahàbalaþ 07,040.005d@006_0005 hayàü÷ ca jaghne tvarito dhvajaü sàrathinà saha 07,040.005d@006_0006 ràdheyaü virathaü kçtvà saubhadro vàkyam abravãt 07,040.005d@006_0007 mayà jito 'si ràdheya viratho 'si mahàmate 07,040.005d@006_0008 anyaü rathaü samàruhya yudhyasva ca mahàbalaþ 07,040.005d@006_0009 bhçtyo 'si såtaputro 'si baióàlavratikaþ sadà 07,040.005d@006_0010 pàõóavaiþ saha pai÷unyaü nitya tvaü kçtavàn asi 07,040.005d@006_0011 sabhàü nãtvà ca pà¤càlã vivastrà kàrità tvayà 07,040.005d@006_0012 tattadråpàny anekàni vàsàüsi subahåni ca 07,040.005d@006_0013 dçùñàni tatra yuùmàbhiþ kurubhi÷ ca duràtmabhiþ 07,040.005d@006_0014 tatphalaü saüpradç÷yàmi yadi notsahase raõam 07,040.005d@006_0015 yuùmàbhi÷ ca kçto 'dyaiva cakravyåho duràtmabhiþ 07,040.005d@006_0016 kulãnà ye ca ràjàno dharmiùñhàþ satyasaügaràþ 07,040.005d@006_0017 cakràkhyaü ca na kurvanti vyåhaü pàpiùñhakàritam 07,040.005d@006_0018 krau¤càþ suparõà haüsàhvà mu÷alà gàruóàs tathà 07,040.005d@006_0019 ete vyåhà÷ ca ÷åràõàü dharmiùñhànàü mahàtmanàm 07,040.005d@006_0020 yåyaü daityàü÷asaübhåtàþ sarve tatra na saü÷ayaþ 07,040.005d@006_0021 ity evam uktvà sa tadà mahàtmà 07,040.005d@006_0022 karõaü subhadràtanayo mahàbalaþ 07,040.005d@006_0023 sa yoddhukàmaþ kurubhir nçvãro 07,040.005d@006_0024 mahàbalaþ satyavatàü variùñhaþ 07,040.006a vimukhãkçtya karõaü tu saubhadraþ kaïkapatribhiþ 07,040.006c anyàn api maheùvàsàüs tårõam evàbhidudruve 07,040.007a tatas tad vitataü jàlaü hastya÷varathapattimat 07,040.007c jhaùaþ kruddha ivàbhindad abhimanyur mahàya÷àþ 07,040.008a karõas tu bahubhir bàõair ardyamàno 'bhimanyunà 07,040.008c apàyàj javanair a÷vais tato 'nãkam abhidyata 07,040.008d*0295_01 tiùñha karõa maheùvàsa kçpa duryodhaneti ca 07,040.008d*0295_02 droõasya kro÷ato ràjaüs tad anãkam abhajyata 07,040.009a ÷alabhair iva càkà÷e dhàràbhir iva càvçte 07,040.009c abhimanyoþ ÷arai ràjan na pràj¤àyata kiü cana 07,040.010a tàvakànàü tu yodhànàü vadhyatàü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,040.010c anyatra saindhavàd ràjan na sma ka÷ cid atiùñhata 07,040.011a saubhadras tu tataþ ÷aïkhaü pradhmàpya puruùarùabhaþ 07,040.011c ÷ãghram abhyapatat senàü bhàratãü bharatarùabha 07,040.012a sa kakùe 'gnir ivotsçùño nirdahaüs tarasà ripån 07,040.012c madhye bhàratasainyànàm àrjuniþ paryavartata 07,040.013a rathanàgà÷vamanujàn ardayan ni÷itaiþ ÷araiþ 07,040.013c sa pravi÷yàkarod bhåmiü kabandhagaõasaükulàm 07,040.014a saubhadracàpaprabhavair nikçttàþ parameùubhiþ 07,040.014c svàn evàbhimukhàn ghnantaþ pràdrava¤ jãvitàrthinaþ 07,040.015a te ghorà raudrakarmàõo vipàñhàþ pçthavaþ ÷itàþ 07,040.015c nighnanto rathanàgà÷vठjagmur à÷u vasuüdharàm 07,040.016a sàyudhàþ sàïgulitràõàþ sakhaógàþ sàïgadà raõe 07,040.016c dç÷yante bàhava÷ chinnà hemàbharaõabhåùitàþ 07,040.017a ÷arà÷ càpàni khaógà÷ ca ÷arãràõi ÷iràüsi ca 07,040.017c sakuõóalàni sragvãõi bhåmàv àsan sahasra÷aþ 07,040.018a apaskarair adhiùñhànair ãùàdaõóakabandhuraiþ 07,040.018c akùair vimathitai÷ cakrair bhagnai÷ ca bahudhà rathaiþ 07,040.018e ÷akticàpàyudhai÷ càpi patitai÷ ca mahàdhvajaiþ 07,040.018f*0296_01 carmacàpadharai÷ càpi vyavakãrõaiþ samantataþ 07,040.019a nihataiþ kùatriyair a÷vair vàraõai÷ ca vi÷àü pate 07,040.019c agamyakalpà pçthivã kùaõenàsãt sudàruõà 07,040.020a vadhyatàü ràjaputràõàü krandatàm itaretaram 07,040.020c pràduràsãn mahà÷abdo bhãråõàü bhayavardhanaþ 07,040.020e sa ÷abdo bharata÷reùñha di÷aþ sarvà vyanàdayat 07,040.021a saubhadra÷ càdravat senàü nighnann a÷varathadvipàn 07,040.021c vyacarat sa di÷aþ sarvàþ pradi÷a÷ càhitàn rujan 07,040.022a taü tadà nànupa÷yàma sainyena rajasàvçtam 07,040.022c àdadànaü gajà÷vànàü nçõàü càyåüùi bhàrata 07,040.023a kùaõena bhåyo 'pa÷yàma såryaü madhyaüdine yathà 07,040.023c abhimanyuü mahàràja pratapantaü dviùadgaõàn 07,040.024a sa vàsavasamaþ saükhye vàsavasyàtmajàtmajaþ 07,040.024c abhimanyur mahàràja sainyamadhye vyarocata 07,040.024d*0297_01 yathà purà vahnisutaþ surasainyeùu vãryavàn 07,041.001 dhçtaràùñra uvàca 07,041.001a bàlam atyantasukhinam avàryabaladarpitam 07,041.001c yuddheùu ku÷alaü vãraü kulaputraü tanutyajam 07,041.002a gàhamànam anãkàni sada÷vais taü trihàyanaiþ 07,041.002c api yaudhiùñhiràt sainyàt ka÷ cid anvapatad rathã 07,041.003 saüjaya uvàca 07,041.003a yudhiùñhiro bhãmasenaþ ÷ikhaõóã sàtyakir yamau 07,041.003c dhçùñadyumno viràña÷ ca drupada÷ ca sakekayaþ 07,041.003e dhçùñaketu÷ ca saürabdho matsyà÷ cànvapatan raõe 07,041.003f*0298_01 tenaiva tu pathà yàtàþ pitaro màtulaiþ saha 07,041.004a abhyadravan parãpsanto vyåóhànãkàþ prahàriõaþ 07,041.004c tàn dçùñvà dravataþ ÷åràüs tvadãyà vimukhàbhavan 07,041.005a tatas tad vimukhaü dçùñvà tava sånor mahad balam 07,041.005c jàmàtà tava tejasvã viùñambhayiùur àdravat 07,041.006a saindhavasya mahàràja putro ràjà jayadrathaþ 07,041.006c sa putragçddhinaþ pàrthàn sahasainyàn avàrayat 07,041.007a ugradhanvà maheùvàso divyam astram udãrayan 07,041.007c vàrdhakùatrir upàsedhat pravaõàd iva ku¤jaràn 07,041.008 dhçtaràùñra uvàca 07,041.008a atibhàram ahaü manye saindhave saüjayàhitam 07,041.008c yad ekaþ pàõóavàn kruddhàn putragçddhãn avàrayat 07,041.009a atyadbhutam idaü manye balaü ÷auryaü ca saindhave 07,041.009c tad asya bråhi me vãryaü karma càgryaü mahàtmanaþ 07,041.010a kiü dattaü hutam iùñaü và sutaptam atha và tapaþ 07,041.010b*0299_01 damo và brahmacaryaü và såta yac càsya sattama 07,041.010b*0299_02 devaü katamam àràdhya viùõum ã÷ànam agnijam 07,041.010c sindhuràjena yenaikaþ kruddhàn pàrthàn avàrayat 07,041.010d*0300_01 naivaü kçtaü mahatkarma bhãùmeõàj¤àsiùaü tathà 07,041.010d*0300_02 sindhuràñtanayas tv eko yathà pàrthàn avàrayat 07,041.011 saüjaya uvàca 07,041.011a draupadãharaõe yat tad bhãmasenena nirjitaþ 07,041.011c mànàt sa taptavàn ràjà varàrthã sumahat tapaþ 07,041.012a indriyàõãndriyàrthebhyaþ priyebhyaþ saünivartya saþ 07,041.012c kùutpipàsàtapasahaþ kç÷o dhamanisaütataþ 07,041.012e devam àràdhayac charvaü gçõan brahma sanàtanam 07,041.013a bhaktànukampã bhagavàüs tasya cakre tato dayàm 07,041.013c svapnànte 'py atha caivàha haraþ sindhupateþ sutam 07,041.013e varaü vçõãùva prãto 'smi jayadratha kim icchasi 07,041.014a evam uktas tu ÷arveõa sindhuràjo jayadrathaþ 07,041.014c uvàca praõato rudraü prà¤jalir niyatàtmavàn 07,041.015a pàõóaveyàn ahaü saükhye bhãmavãryaparàkramàn 07,041.015c eko raõe dhàrayeyaü samastàn iti bhàrata 07,041.015d*0301_01 tasya càlpena kàlena niyamena sutoùitaþ 07,041.015d*0301_02 prãto mahe÷varas tasmai varaü caivaü dadau tadà 07,041.015d*0301_03 sa tu vavre varaü tatra pàõóaveyàn ahaü raõe 07,041.015d*0301_04 vàrayeyaü rathenaikaþ 07,041.016a evam uktas tu deve÷o jayadratham athàbravãt 07,041.016c dadàmi te varaü saumya vinà pàrthaü dhanaüjayam 07,041.016d*0302_01 yam àhur ajitaü saükhye ÷aïkhacakragadàdharam 07,041.016d*0302_02 viùõusahasramårdhànaü sa kçùõaþ pàti phàlgunam 07,041.017a dhàrayiùyasi saügràme caturaþ pàõóunandanàn 07,041.017c evam astv iti deve÷am uktvàbudhyata pàrthivaþ 07,041.017d*0303_01 tenoktas tam çte pàrthaü ÷arvas tasmai varaü dadau 07,041.017d*0303_02 ekàham iti ràjendra tatraivàdar÷anaü gataþ 07,041.018a sa tena varadànena divyenàstrabalena ca 07,041.018c ekaþ saüdhàrayàm àsa pàõóavànàm anãkinãm 07,041.019a tasya jyàtalaghoùeõa kùatriyàn bhayam àvi÷at 07,041.019c paràüs tu tava sainyasya harùaþ paramako 'bhavat 07,041.020a dçùñvà tu kùatriyà bhàraü saindhave sarvam arpitam 07,041.020c utkru÷yàbhyadravan ràjan yena yaudhiùñhiraü balam 07,042.001 saüjaya uvàca 07,042.001a yan mà pçcchasi ràjendra sindhuràjasya vikramam 07,042.001c ÷çõu tat sarvam àkhyàsye yathà pàõóån ayodhayat 07,042.002a tam åhuþ sàrather va÷yàþ saindhavàþ sàdhuvàhinaþ 07,042.002c vikurvàõà bçhanto '÷vàþ ÷vasanopamaraühasaþ 07,042.003a gandharvanagaràkàraü vidhivat kalpitaü ratham 07,042.003c tasyàbhya÷obhayat ketur vàràho ràjato mahàn 07,042.004a ÷vetacchatrapatàkàbhi÷ càmaravyajanena ca 07,042.004c sa babhau ràjaliïgais tais tàràpatir ivàmbare 07,042.005a muktàvajramaõisvarõair bhåùitaü tad ayasmayam 07,042.005c varåthaü vibabhau tasya jyotirbhiþ kham ivàvçtam 07,042.006a sa visphàrya mahac càpaü kirann iùugaõàn bahån 07,042.006c tat khaõóaü pårayàm àsa yad vyadàrayad àrjuniþ 07,042.007a sa sàtyakiü tribhir bàõair aùñabhi÷ ca vçkodaram 07,042.007c dhçùñadyumnaü tathà ùaùñyà viràñaü da÷abhiþ ÷araiþ 07,042.008a drupadaü pa¤cabhis tãkùõair da÷abhi÷ ca ÷ikhaõóinam 07,042.008c kekayàn pa¤caviü÷atyà draupadeyàüs tribhis tribhiþ 07,042.009a yudhiùñhiraü ca saptatyà tataþ ÷eùàn apànudat 07,042.009c iùujàlena mahatà tad adbhutam ivàbhavat 07,042.010a athàsya ÷itapãtena bhallenàdi÷ya kàrmukam 07,042.010c ciccheda prahasan ràjà dharmaputraþ pratàpavàn 07,042.011a akùõor nimeùamàtreõa so 'nyad àdàya kàrmukam 07,042.011c vivyàdha da÷abhiþ pàrtha tàü÷ caivànyàüs tribhis tribhiþ 07,042.012a tasya tal làghavaü j¤àtvà bhãmo bhallais tribhiþ punaþ 07,042.012c dhanur dhvajaü ca chatraü ca kùitau kùipram apàtayat 07,042.013a so 'nyad àdàya balavàn sajyaü kçtvà ca kàrmukam 07,042.013c bhãmasyàpothayat ketuü dhanur a÷vàü÷ ca màriùa 07,042.014a sa hatà÷vàd avaplutya chinnadhanvà rathottamàt 07,042.014c sàtyaker àpluto yànaü giryagram iva kesarã 07,042.015a tatas tvadãyàþ saühçùñàþ sàdhu sàdhv iti cukru÷uþ 07,042.015c sindhuràjasya tat karma prekùyà÷raddheyam uttamam 07,042.015d*0304_01 vivyadhuþ ÷aravarùeõa samantàn nçpasattamàþ 07,042.015d*0304_02 saüchàdyamàno bahubhiþ pàõóavànàü mahàrathaiþ 07,042.015d*0304_03 na vivyathe mahàràja divyam astram upà÷ritaþ 07,042.015d*0304_04 chittvà ca tठ÷aràn ràja¤ ÷aravarùaiþ pçthagvidhaiþ 07,042.015d*0304_05 chàdayàm àsa tàn sarvàüs tad abhåd romaharùaõam 07,042.016a saükruddhàn pàõóavàn eko yad dadhàràstratejasà 07,042.016c tat tasya karma bhåtàni sarvàõy evàbhyapåjayan 07,042.017a saubhadreõa hataiþ pårvaü sottaràyudhibhir dvipaiþ 07,042.017c pàõóånàü dar÷itaþ panthàþ saindhavena nivàritaþ 07,042.018a yatamànàs tu te vãrà matsyapà¤càlakekayàþ 07,042.018c pàõóavà÷ cànvapadyanta pratyaika÷yena saindhavam 07,042.019a yo yo hi yatate bhettuü droõànãkaü tavàhitaþ 07,042.019c taü taü devavarapràptyà saindhavaþ pratyavàrayat 07,043.001 saüjaya uvàca 07,043.001a saindhavena niruddheùu jayagçddhiùu pàõóuùu 07,043.001c sughoram abhavad yuddhaü tvadãyànàü paraiþ saha 07,043.002a pravi÷ya tv àrjuniþ senàü satyasaüdho duràsadàm 07,043.002c vyakùobhayata tejasvã makaraþ sàgaraü yathà 07,043.003a taü tathà ÷aravarùeõa kùobhayantam ariüdamam 07,043.003c yathàpradhànàþ saubhadram abhyayuþ kurusattamàþ 07,043.004a teùàü tasya ca saümardo dàruõaþ samapadyata 07,043.004c sçjatàü ÷aravarùàõi prasaktam amitaujasàm 07,043.005a rathavrajena saüruddhas tair amitrair athàrjuniþ 07,043.005c vçùasenasya yantàraü hatvà ciccheda kàrmukam 07,043.006a tasya vivyàdha balavठ÷arair a÷vàn ajihmagaiþ 07,043.006c vàtàyamànair atha tair a÷vair apahçto raõàt 07,043.007a tenàntareõàbhimanyor yantàpàsàrayad ratham 07,043.007c rathavrajàs tato hçùñàþ sàdhu sàdhv iti cukru÷uþ 07,043.008a taü siüham iva saükruddhaü pramathnantaü ÷arair arãn 07,043.008c àràd àyàntam abhyetya vasàtãyo 'bhyayàd drutam 07,043.009a so 'bhimanyuü ÷araiþ ùaùñyà rukmapuïkhair avàkirat 07,043.009c abravãc ca na me jãva¤ jãvato yudhi mokùyase 07,043.010a tam ayasmayavarmàõam iùuõà à÷upàtinà 07,043.010c vivyàdha hçdi saubhadraþ sa papàta vyasuþ kùitau 07,043.011a vasàtyaü nihataü dçùñvà kruddhàþ kùatriyapuügavàþ 07,043.011c parivavrus tadà ràjaüs tava pautraü jighàüsavaþ 07,043.012a visphàrayanta÷ càpàni nànàråpàõy aneka÷aþ 07,043.012c tad yuddham abhavad raudraü saubhadrasyàribhiþ saha 07,043.013a teùàü ÷aràn seùvasanठ÷arãràõi ÷iràüsi ca 07,043.013c sakuõóalàni sragvãõi kruddha÷ ciccheda phàlguniþ 07,043.014a sakhaógàþ sàïgulitràõàþ sapaññi÷apara÷vadhàþ 07,043.014c adç÷yanta bhujà÷ chinnà hemàbharaõabhåùitàþ 07,043.015a sragbhir àbharaõair vastraiþ patitai÷ ca mahàdhvajaiþ 07,043.015c varmabhi÷ carmabhir hàrair mukuñai÷ chatracàmaraiþ 07,043.016a apaskarair adhiùñhànair ãùàdaõóakabandhuraiþ 07,043.016c akùair vimathitai÷ cakrair bhagnai÷ ca bahudhà yugaiþ 07,043.017a anukarùaiþ patàkàbhis tathà sàrathivàjibhiþ 07,043.017c rathai÷ ca bhagnair nàgai÷ ca hataiþ kãrõàbhavan mahã 07,043.018a nihataiþ kùatriyaiþ ÷årair nànàjanapade÷varaiþ 07,043.018c jayagçddhair vçtà bhåmir dàruõà samapadyata 07,043.019a di÷o vicaratas tasya sarvà÷ ca pradi÷as tathà 07,043.019c raõe 'bhimanyoþ kruddhasya råpam antaradhãyata 07,043.020a kà¤canaü yad yad asyàsãd varma càbharaõàni ca 07,043.020c dhanuùa÷ ca ÷aràõàü ca tad apa÷yàma kevalam 07,043.021a taü tadà nà÷akat ka÷ cic cakùurbhyàm abhivãkùitum 07,043.021c àdadànaü ÷arair yodhàn madhye såryam iva sthitam 07,044.001 saüjaya uvàca 07,044.001a àdadànas tu ÷åràõàm àyåüùy abhavad àrjuniþ 07,044.001c antakaþ sarvabhåtànàü pràõàn kàla ivàgate 07,044.002a sa ÷akra iva vikràntaþ ÷akrasånoþ suto balã 07,044.002c abhimanyus tadànãkaü loóayan bahv a÷obhata 07,044.003a pravi÷yaiva tu ràjendra kùatriyendràntakopamaþ 07,044.003c satya÷ravasam àdatta vyàghro mçgam ivolbaõam 07,044.004a satya÷ravasi càkùipte tvaramàõà mahàrathàþ 07,044.004c pragçhya vipulaü ÷astram abhimanyum upàdravan 07,044.005a ahaü pårvam ahaü pårvam iti kùatriyapuügavàþ 07,044.005c spardhamànàþ samàjagmur jighàüsanto 'rjunàtmajam 07,044.006a kùatriyàõàm anãkàni pradrutàny abhidhàvatàm 07,044.006c jagràsa timir àsàdya kùudramatsyàn ivàrõave 07,044.007a ye ke cana gatàs tasya samãpam apalàyinaþ 07,044.007c na te pratinyavartanta samudràd iva sindhavaþ 07,044.008a mahàgràhagçhãteva vàtavegabhayàrdità 07,044.008c samakampata sà senà vibhraùñà naur ivàrõave 07,044.008d*0305_01 saütrastà vàhinã tubhyaü naur ivàsãn mahàrõave 07,044.009a atha rukmaratho nàma madre÷varasuto balã 07,044.009c trastàm à÷vàsayan senàm atrasto vàkyam abravãt 07,044.010a alaü tràsena vaþ ÷årà naiùa ka÷ cin mayi sthite 07,044.010c aham enaü grahãùyàmi jãvagràhaü na saü÷ayaþ 07,044.011a evam uktvà tu saubhadram abhidudràva vãryavàn 07,044.011c sukalpitenohyamànaþ syandanena viràjatà 07,044.012a so 'bhimanyuü tribhir bàõair viddhvà vakùasy athànadat 07,044.012c tribhi÷ ca dakùiõe bàhau savye ca ni÷itais tribhiþ 07,044.012d*0306_01 so 'bhimanyus tatas tasya chittvà praõadato balã 07,044.013a sa tasyeùvasanaü chittvà phàlguõiþ savyadakùiõau 07,044.013c bhujau ÷ira÷ ca svakùibhru kùitau kùipram apàtayat 07,044.014a dçùñvà rukmarathaü rugõaü putraü ÷alyasya màninam 07,044.014c jãvagràhaü jighçkùantaü saubhadreõa ya÷asvinà 07,044.015a saügràmadurmadà ràjan ràjaputràþ prahàriõaþ 07,044.015c vayasyàþ ÷alyaputrasya suvarõavikçtadhvajàþ 07,044.016a tàlamàtràõi càpàni vikarùanto mahàrathàþ 07,044.016c àrjuniü ÷aravarùeõa samantàt paryavàrayan 07,044.017a ÷åraiþ ÷ikùàbalopetais taruõair atyamarùaõaiþ 07,044.017c dçùñvaikaü samare ÷åraü saubhadram aparàjitam 07,044.018a chàdyamànaü ÷aravràtair hçùño duryodhano 'bhavat 07,044.018c vaivasvatasya bhavanaü gatam enam amanyata 07,044.019a suvarõapuïkhair iùubhir nànàliïgais tribhis tribhiþ 07,044.019c adç÷yam àrjuniü cakrur nimeùàt te nçpàtmajàþ 07,044.020a sasåtà÷vadhvajaü tasya syandanaü taü ca màriùa 07,044.020c àcitaü samapa÷yàma ÷vàvidhaü ÷alalair iva 07,044.021a sa gàóhaviddhaþ kruddha÷ ca tottrair gaja ivàrditaþ 07,044.021c gàndharvam astram àyacchad rathamàyàü ca yojayat 07,044.022a arjunena tapas taptvà gandharvebhyo yad àhçtam 07,044.022c tumburupramukhebhyo vai tenàmohayatàhitàn 07,044.023a ekaþ sa ÷atadhà ràjan dç÷yate sma sahasradhà 07,044.023c alàtacakravat saükhye kùipram astràõi dar÷ayan 07,044.024a rathacaryàstramàyàbhir mohayitvà paraütapaþ 07,044.024c bibheda ÷atadhà ràja¤ ÷arãràõi mahãkùitàm 07,044.024d*0307_01 bhinnànãkà÷ ca diïmåóhà bhåyaþ saütrastacetasaþ 07,044.024d*0307_02 bhallair utkçtta÷irasaþ paralokam athàvi÷an 07,044.025a pràõàþ pràõabhçtàü saükhye preùità ni÷itaiþ ÷araiþ 07,044.025c ràjan pràpur amuü lokaü ÷arãràõy avaniü yayuþ 07,044.026a dhanåüùy a÷vàn niyantéü÷ ca dhvajàn bàhåü÷ ca sàïgadàn 07,044.026c ÷iràüsi ca ÷itair bhallais teùàü ciccheda phàlguniþ 07,044.027a cåtàràmo yathà bhagnaþ pa¤cavarùaphalopagaþ 07,044.027c ràjaputra÷ataü tadvat saubhadreõàpatad dhatam 07,044.028a kruddhà÷ãviùasaükà÷àn sukumàràn sukhocitàn 07,044.028c ekena nihatàn dçùñvà bhãto duryodhano 'bhavat 07,044.029a rathinaþ ku¤jaràn a÷vàn padàtãü÷ càvamarditàn 07,044.029c dçùñvà duryodhanaþ kùipram upàyàt tam amarùitaþ 07,044.030a tayoþ kùaõam ivàpårõaþ saügràmaþ samapadyata 07,044.030c athàbhavat te vimukhaþ putraþ ÷ara÷atàrditaþ 07,045.001 dhçtaràùñra uvàca 07,045.001a yathà vadasi me såta ekasya bahubhiþ saha 07,045.001c saügràmaü tumulaü ghoraü jayaü caiva mahàtmanaþ 07,045.002a a÷raddheyam ivà÷caryaü saubhadrasyàtha vikramam 07,045.002c kiü tu nàtyadbhutaü teùàü yeùàü dharmo vyapà÷rayaþ 07,045.003a duryodhane 'tha vimukhe ràjaputra÷ate hate 07,045.003c saubhadre pratipattiü kàü pratyapadyanta màmakàþ 07,045.003d*0308_01 målaü hi sarvadharmàõàü daivataü svargavàsinàm 07,045.003d*0308_02 sa kçùõo daivataü yeùàü kiü teùàü duþkhasaübhavaþ 07,045.003d*0308_03 karmaõàü pratipanne 'rthe kàlena pariõàmite 07,045.003d*0308_04 kà cintà mahatã bhåpa cintayà bàdhyate jaóaþ 07,045.003d*0308_05 kriyopakramitaþ pårvaü pariõàmadç÷aþ sukham 07,045.003d*0308_06 tyàgaü vinà mahàràja samàdhànaü na vidyate 07,045.003d*0308_07 bhavàüs tadrahito ràja¤ ÷çõuùvàcarite phalam 07,045.004 saüjaya uvàca 07,045.004*0309_01 tàvakàs tava putrà÷ ca vãkùamàõàþ parasparam 07,045.004a saü÷uùkàsyà÷ calannetràþ prasvinnà lomaharùiõaþ 07,045.004c palàyanakçtotsàhà nirutsàhà dviùajjaye 07,045.004d*0310_01 gotranàmabhir anyonyaü krandanto jãvitaiùiõaþ 07,045.005a hatàn bhràtén pitén putràn suhçtsaübandhibàndhavàn 07,045.005c utsçjyotsçjya samiyus tvarayanto hayadvipàn 07,045.006a tàn prabhagnàüs tathà dçùñvà droõo drauõir bçhadbalaþ 07,045.006c kçpo duryodhanaþ karõaþ kçtavarmàtha saubalaþ 07,045.006d*0311_01 tathà sarve samabhyetya saubhadraü drutam arpayan 07,045.006d*0311_02 tathà vinihatàü dçùñvà tava senàm anàthavat 07,045.007a abhidrutàþ susaükruddhàþ saubhadram aparàjitam 07,045.007c te 'pi pautreõa te ràjan pràya÷o vimukhãkçtàþ 07,045.007d*0312_01 saubhadreõa mahàràja ÷akrapratimatejasà 07,045.008a ekas tu sukhasaüvçddho bàlyàd darpàc ca nirbhayaþ 07,045.008c iùvastravin mahàtejà lakùmaõo ''rjunim abhyayàt 07,045.009a tam anvag evàsya pità putragçddhã nyavartata 07,045.009c anu duryodhanaü cànye nyavartanta mahàrathàþ 07,045.010a taü te 'bhiùiùicur bàõair meghà girim ivàmbubhiþ 07,045.010c sa ca tàn pramamàthaiko viùvag vàto yathàmbudàn 07,045.011a pautraü tu tava durdharùaü lakùmaõaü priyadar÷anam 07,045.011c pituþ samãpe tiùñhantaü ÷åram udyatakàrmukam 07,045.012a atyantasukhasaüvçddhaü dhane÷varasutopamam 07,045.012c àsasàda raõe kàrùõir matto mattam iva dvipam 07,045.012d*0313_01 abravãl lakùmaõaþ kruddham àrjuniü paramàm àstravit 07,045.012d*0313_02 ÷çõu vàkyaü mahàbàho abhimanyo mahàbala 07,045.012d*0313_03 gaccha tvaü pàõóavठ÷ãghraü mà yuddhaü kuru suvrata 07,045.012d*0313_04 tasya tad vacanaü ÷rutvà abhimanyuþ pratàpavàn 07,045.012d*0313_05 uvàca lakùmaõaü kruddhaþ prahasann iva bhàrata 07,045.012d*0313_06 gamiùyàmi ciraü bhràtaþ sarvàn etàn nihatya vai 07,045.012d*0313_07 pàõóavàn prati càdyaiva iti satyaü vadàmi te 07,045.012d*0314_01 siüha÷àvo vane yadvat puõóarãka÷i÷uü yathà 07,045.013a lakùmaõena tu saügamya saubhadraþ paravãrahà 07,045.013c ÷araiþ suni÷itais tãkùõair bàhvor urasi càrpitaþ 07,045.014a saükruddho vai mahàbàhur daõóàhata ivoragaþ 07,045.014c pautras tava mahàràja tava pautram abhàùata 07,045.015a sudçùñaþ kriyatàü loko amuü lokaü gamiùyasi 07,045.015c pa÷yatàü bàndhavànàü tvàü nayàmi yamasàdanam 07,045.015d*0315_01 tasya càtikramaü dçùñvà lakùmaõo yuddhakovidaþ 07,045.015d*0315_02 yuddhaü cakre tadà tena ÷astràstrair matimàn nçpa 07,045.015d*0315_03 tayor yuddham atãvàsãd budhàïgàrakayor iva 07,045.015d*0315_04 anyonyaü * jighàüsator balavàsavayor iva 07,045.015d*0315_05 ÷arajàlair mahàghorair vivyadhus te parasparam 07,045.015d*0315_06 lakùmaõo ni÷itair bàõair da÷abhi÷ ca stanàntare 07,045.015d*0315_07 àjaghànàrjuniü caiva tathà viddho 'bhimanyunà 07,045.015d*0315_08 pa¤cabhiþ pa¤cabhir bàõair nijaghne rathavàjinaþ 07,045.015d*0315_09 sàrathim iùuõaikena dhvajaü caikeùuõàhanat 07,045.015d*0315_10 tribhir bàõair dhanu÷ chittvà àrjuniþ sumahàbalaþ 07,045.016a evam uktvà tato bhallaü saubhadraþ paravãrahà 07,045.016c udbabarha mahàbàhur nirmuktoragasaünibham 07,045.017a sa tasya bhujanirmukto lakùmaõasya sudar÷anam 07,045.017c sunasaü subhru ke÷àntaü ÷iro 'hàrùãt sakuõóalam 07,045.017e lakùmaõaü nihataü dçùñvà hà hety uccukru÷ur janàþ 07,045.017f*0316_01 sa bhràtén ràjaputràü÷ ca kumàrasyànuyàyinàm 07,045.017f*0316_02 jaghàna bàõaiþ saubhadraþ sahasràõi caturda÷a 07,045.017f*0316_03 aùñau rathasahasràõi sapta nàga÷atàni ca 07,045.018a tato duryodhanaþ kruddhaþ priye putre nipàtite 07,045.018c hatainam iti cukro÷a kùatriyàn kùatriyarùabhaþ 07,045.019a tato droõaþ kçpaþ karõo droõaputro bçhadbalaþ 07,045.019c kçtavarmà ca hàrdikyaþ ùaó rathàþ paryavàrayan 07,045.020a sa tàn viddhvà ÷itair bàõair vimukhãkçtya càrjuniþ 07,045.020c vegenàbhyapatat kruddhaþ saindhavasya mahad balam 07,045.021a àvavrus tasya panthànaü gajànãkena daü÷itàþ 07,045.021c kaliïgà÷ ca niùàdà÷ ca kràthaputra÷ ca vãryavàn 07,045.021e tat prasaktam ivàtyarthaü yuddham àsãd vi÷àü pate 07,045.022a tatas tat ku¤jarànãkaü vyadhamad dhçùñam àrjuniþ 07,045.022c yathà vivàn nityagatir jaladठ÷ata÷o 'mbare 07,045.023a tataþ kràthaþ ÷aravràtair àrjuniü samavàkirat 07,045.023c athetare saünivçttàþ punar droõamukhà rathàþ 07,045.023e paramàstràõi dhunvànàþ saubhadram abhidudruvuþ 07,045.024a tàn nivàryàrjunir bàõaiþ kràthaputram athàrdayat 07,045.024c ÷araugheõàprameyeõa tvaramàõo jighàüsayà 07,045.025a sadhanurbàõakeyårau bàhå samukuñaü ÷iraþ 07,045.025c chatraü dhvajaü niyantàram a÷vàü÷ càsya nyapàtayat 07,045.026a kula÷ãla÷rutabalaiþ kãrtyà càstrabalena ca 07,045.026c yukte tasmin hate vãràþ pràya÷o vimukhàbhavan 07,046.001 dhçtaràùñra uvàca 07,046.001a tathà praviùñaü taruõaü saubhadram aparàjitam 07,046.001c kulànuråpaü kurvàõaü saügràmeùv apalàyinam 07,046.002a àjàneyaiþ subalibhir yuktam a÷vais trihàyanaiþ 07,046.002c plavamànam ivàkà÷e ke ÷åràþ samavàrayan 07,046.003 saüjaya uvàca 07,046.003a abhimanyuþ pravi÷yaiva tàvakàn ni÷itaiþ ÷araiþ 07,046.003c akarod vimukhàn sarvàn pàrthivàn pàõóunandanaþ 07,046.004a taü tu droõaþ kçpaþ karõo drauõi÷ ca sabçhadbalaþ 07,046.004c kçtavarmà ca hàrdikyaþ ùaó rathàþ paryavàrayan 07,046.005a dçùñvà tu saindhave bhàram atimàtraü samàhitam 07,046.005c sainyaü tava mahàràja yudhiùñhiram upàdravat 07,046.006a saubhadram itare vãram abhyavarùa¤ ÷aràmbubhiþ 07,046.006c tàlamàtràõi càpàni vikarùanto mahàrathàþ 07,046.007a tàüs tu sarvàn maheùvàsàn sarvavidyàsu niùñhitàn 07,046.007c vyaùñambhayad raõe bàõaiþ saubhadraþ paravãrahà 07,046.008a droõaü pa¤cà÷atà viddhvà viü÷atyà ca bçhadbalam 07,046.008c a÷ãtyà kçtavarmàõaü kçpaü ùaùñyà ÷ilãmukhaiþ 07,046.009a rukmapuïkhair mahàvegair àkarõasamacoditaiþ 07,046.009c avidhyad da÷abhir bàõair a÷vatthàmànam àrjuniþ 07,046.010a sa karõaü karõinà karõe pãtena ni÷itena ca 07,046.010c phàlgunir dviùatàü madhye vivyàdha parameùuõà 07,046.011a pàtayitvà kçpasyà÷vàüs tathobhau pàrùõisàrathã 07,046.011c athainaü da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyat stanàntare 07,046.012a tato vçndàrakaü vãraü kuråõàü kãrtivardhanam 07,046.012c putràõàü tava vãràõàü pa÷yatàm avadhãd balã 07,046.013a taü drauõiþ pa¤caviü÷atyà kùudrakàõàü samarpayat 07,046.013c varaü varam amitràõàm àrujantam abhãtavat 07,046.014a sa tu bàõaiþ ÷itais tårõaü pratyavidhyata màriùa 07,046.014c pa÷yatàü dhàrtaràùñràõàm a÷vatthàmànam àrjuniþ 07,046.015a ùaùñyà ÷aràõàü taü drauõis tigmadhàraiþ sutejanaiþ 07,046.015c ugrair nàkampayad viddhvà mainàkam iva parvatam 07,046.016a sa tu drauõiü trisaptatyà hemapuïkhair ajihmagaiþ 07,046.016c pratyavidhyan mahàtejà balavàn apakàriõam 07,046.017a tasmin droõo bàõa÷ataü putragçddhã nyapàtayat 07,046.017c a÷vatthàmà tathàùñau ca parãpsan pitaraü raõe 07,046.018a karõo dvàviü÷atiü bhallàn kçtavarmà caturda÷a 07,046.018c bçhadbalas tu pa¤cà÷at kçpaþ ÷àradvato da÷a 07,046.019a tàüs tu pratyavadhãt sarvàn da÷abhir da÷abhiþ ÷araiþ 07,046.019c tair ardyamànaþ saubhadraþ sarvato ni÷itaiþ ÷araiþ 07,046.020a taü kosalànàm adhipaþ karõinàtàóayad dhçdi 07,046.020c sa tasyà÷vàn dhvajaü càpaü såtaü càpàtayat kùitau 07,046.021a atha kosalaràjas tu virathaþ khaógacarmadhçt 07,046.021c iyeùa phàlguneþ kàyàc chiro hartuü sakuõóalam 07,046.022a sa kosalànàü bhartàraü ràjaputraü bçhadbalam 07,046.022c hçdi vivyàdha bàõena sa bhinnahçdayo 'patat 07,046.023a babha¤ja ca sahasràõi da÷a ràjan mahàtmanàm 07,046.023c sçjatàm a÷ivà vàcaþ khaógakàrmukadhàriõàm 07,046.024a tathà bçhadbalaü hatvà saubhadro vyacarad raõe 07,046.024c viùñambhayan maheùvàsàn yodhàüs tava ÷aràmbubhiþ 07,047.001 saüjaya uvàca 07,047.001a sa karõaü karõinà karõe punar vivyàdha phàlguniþ 07,047.001c ÷araiþ pa¤cà÷atà cainam avidhyat kopayan bhç÷am 07,047.002a prativivyàdha ràdheyas tàvadbhir atha taü punaþ 07,047.002c sa tair àcitasarvàïgo bahv a÷obhata bhàrata 07,047.003a karõaü càpy akarot kruddho rudhirotpãóavàhinam 07,047.003c karõo 'pi vibabhau ÷åraþ ÷arai÷ citro 'sçgàplutaþ 07,047.003d*0317_01 saüdhyànugataparyantaþ ÷aradãva divàkaraþ 07,047.004a tàv ubhau ÷aracitràïgau rudhireõa samukùitau 07,047.004c babhåvatur mahàtmànau puùpitàv iva kiü÷ukau 07,047.005a atha karõasya sacivàn ùañ ÷åràü÷ citrayodhinaþ 07,047.005c sà÷vasåtadhvajarathàn saubhadro nijaghàna ha 07,047.006a athetaràn maheùvàsàn da÷abhir da÷abhiþ ÷araiþ 07,047.006c pratyavidhyad asaübhràntas tad adbhutam ivàbhavat 07,047.007a màgadhasya punaþ putraü hatvà ùaóbhir ajihmagaiþ 07,047.007c sà÷vaü sasåtaü taruõam a÷vaketum apàtayat 07,047.008a màrtikàvatakaü bhojaü tataþ ku¤jaraketanam 07,047.008b*0318_01 magadhàdhipate÷ càpi jayatsenasya vai ÷iraþ 07,047.008c kùurapreõa samunmathya nanàda visçja¤ ÷aràn 07,047.009a tasya dauþ÷àsanir viddhvà caturbhi÷ caturo hayàn 07,047.009c såtam ekena vivyàdha da÷abhi÷ càrjunàtmajam 07,047.010a tato dauþ÷àsaniü kàrùõir viddhvà saptabhir à÷ugaiþ 07,047.010c saürambhàd raktanayano vàkyam uccair athàbravãt 07,047.011a pità tavàhavaü tyaktvà gataþ kàpuruùo yathà 07,047.011c diùñyà tvam api jànãùe yoddhuü na tv adya mokùyase 07,047.012a etàvad uktvà vacanaü karmàraparimàrjitam 07,047.012c nàràcaü visasarjàsmai taü drauõis tribhir àcchinat 07,047.013a tasyàrjunir dhvajaü chittvà ÷alyaü tribhir atàóayat 07,047.013c taü ÷alyo navabhir bàõair gàrdhrapatrair atàóayat 07,047.013d*0319_01 hçdyasaübhràntavad ràjaüs tad adbhutam ivàbhavat 07,047.014a tasyàrjunir dhvajaü chittvà ubhau ca pàrùõisàrathã 07,047.014c taü vivyàdhàyasaiþ ùaóbhiþ so 'pakràmad rathàntaram 07,047.015a ÷atruüjayaü candraketuü meghavegaü suvarcasam 07,047.015c såryabhàsaü ca pa¤caitàn hatvà vivyàdha saubalam 07,047.016a taü saubalas tribhir viddhvà duryodhanam athàbravãt 07,047.016c sarva enaü pramathnãmaþ puraikaikaü hinasti naþ 07,047.017a athàbravãt tadà droõaü karõo vaikartano vçùà 07,047.017c purà sarvàn pramathnàti bråhy asya vadham à÷u naþ 07,047.018a tato droõo maheùvàsaþ sarvàüs tàn pratyabhàùata 07,047.018c asti vo 'syàntaraü ka÷ cit kumàrasya prapa÷yati 07,047.019a anv asya pitaraü hy adya carataþ sarvatodi÷am 07,047.019c ÷ãghratàü narasiühasya pàõóaveyasya pa÷yata 07,047.020a dhanurmaõóalam evàsya rathamàrgeùu dç÷yate 07,047.020b*0320_01 tamo ghnataþ sudãptasya savitur maõóalaü yathà 07,047.020c saüdadhànasya vi÷ikhठ÷ãghraü caiva vimu¤cataþ 07,047.020d*0321_01 vikarùato dhanuþ ÷reùñhaü nàntaraü dç÷yate hi vai 07,047.021a àrujann iva me pràõàn mohayann api sàyakaiþ 07,047.021c praharùayati mà bhåyaþ saubhadraþ paravãrahà 07,047.022a ati mà nandayaty eùa saubhadro vicaran raõe 07,047.022c antaraü yasya saürabdhà na pa÷yanti mahàrathàþ 07,047.023a asyato laghuhastasya di÷aþ sarvà maheùubhiþ 07,047.023c na vi÷eùaü prapa÷yàmi raõe gàõóãvadhanvanaþ 07,047.024a atha karõaþ punar droõam àhàrjuni÷aràrditaþ 07,047.024c sthàtavyam iti tiùñhàmi pãóyamàno 'bhimanyunà 07,047.025a tejasvinaþ kumàrasya ÷aràþ paramadàruõàþ 07,047.025c kùiõvanti hçdayaü me 'dya ghoràþ pàvakatejasaþ 07,047.025d*0322_01 hrãmattvàt kùitipàlànàü pa÷yatàm adya ca dvija 07,047.025d*0322_02 na me 'ïga hãyate kiü cin na vai vàg eti màü tathà 07,047.025d*0322_03 kumàravaravãrasya saütaptaparameùubhiþ 07,047.025d*0322_04 bàõair acchinnanirmuktaiþ ÷alyair antargataü mama 07,047.025d*0322_05 vicinvadbhir ivàsån me ÷arãraü na vibhàvyate 07,047.025d*0322_06 kaþ kiü kiü sa dhanurvedo yenaikena vayaü jitàþ 07,047.026a tam àcàryo 'bravãt karõaü ÷anakaiþ prahasann iva 07,047.026c abhedyam asya kavacaü yuvà cà÷uparàkramaþ 07,047.027a upadiùñà mayà asya pituþ kavacadhàraõà 07,047.027c tàm eùa nikhilàü vetti dhruvaü parapuraüjayaþ 07,047.027d*0323_01 jyàlakùaõaü mayà ceha nopadiùñaü tu phalgune 07,047.028a ÷akyaü tv asya dhanu÷ chettuü jyàü ca bàõaiþ samàhitaiþ 07,047.028c abhã÷avo hayà÷ caiva tathobhau pàrùõisàrathã 07,047.029a etat kuru maheùvàsa ràdheya yadi ÷akyate 07,047.029c athainaü vimukhãkçtya pa÷càt praharaõaü kuru 07,047.030a sadhanuùko na ÷akyo 'yam api jetuü suràsuraiþ 07,047.030c virathaü vidhanuùkaü ca kuruùvainaü yadãcchasi 07,047.030d*0324_01 vilakùakaraõaü và(? nà)daü vimu¤cann agrato nçpa 07,047.030d*0324_02 saüdhànakçtalakùasya kiü cid vyàkùiptacetasaþ 07,047.030d*0325_01 puraþ sthitena kenàpi duþ÷akyo jetum àrjuniþ 07,047.031a tad àcàryavacaþ ÷rutvà karõo vaikartanas tvaran 07,047.031b*0326_01 dçùñvà saubhadram asyantam uccaiþ ÷abdam akurvata 07,047.031b*0326_02 naùñalakùaþ kumàro 'yaü hanyatàü hanyatàm iti 07,047.031b*0326_03 tasya cintayamànasya abhimanyor mahàtmanaþ 07,047.031c asyato laghuhastasya pçùatkair dhanur àcchinat 07,047.032a a÷vàn asyàvadhãd bhojo gautamaþ pàrùõisàrathã 07,047.032c ÷eùàs tu chinnadhanvànaü ÷aravarùair avàkiran 07,047.033a tvaramàõàs tvaràkàle virathaü ùaõ mahàrathàþ 07,047.033c ÷aravarùair akaruõà bàlam ekam avàkiran 07,047.034a sa chinnadhanvà virathaþ svadharmam anupàlayan 07,047.034c khaógacarmadharaþ ÷rãmàn utpapàta vihàyasam 07,047.034d*0327_01 maõóalàni su÷ikùàbhir gatapratyàgatàni ca 07,047.035a màrgaiþ sa kai÷ikàdyai÷ ca làghavena balena ca 07,047.035c àrjunir vyacarad vyomni bhç÷aü vai pakùiràó iva 07,047.036a mayy eva nipataty eùa sàsir ity årdhvadçùñayaþ 07,047.036c vivyadhus taü maheùvàsàþ samare chidradar÷inaþ 07,047.037a tasya droõo 'cchinan muùñau khaógaü maõimayatsarum 07,047.037b*0328_01 kùurapreõa mahàtejàs tvaramàõaþ sapatnajit 07,047.037c ràdheyo ni÷itair bàõair vyadhamac carma cottamam 07,047.038a vyasicarmeùupårõàïgaþ so 'ntarikùàt punaþ kùitim 07,047.038c àsthita÷ cakram udyamya droõaü kruddho 'bhyadhàvata 07,047.039a sa cakrareõåjjvala÷obhitàïgo; babhàv atãvonnatacakrapàõiþ 07,047.039c raõe 'bhimanyuþ kùaõadàsubhadraþ; sa vàsubhadrànukçtiü prakurvan 07,047.040a srutarudhirakçtaikaràgavaktro; bhrukuñipuñàkuñilo 'tisiühanàdaþ 07,047.040c prabhur amitabalo raõe 'bhimanyur; nçpavaramadhyagato bhç÷aü vyaràjat 07,048.001 saüjaya uvàca 07,048.001a viùõoþ svasànandikaraþ sa viùõvàyudhabhåùitaþ 07,048.001c raràjàtirathaþ saükhye janàrdana ivàparaþ 07,048.002a màrutoddhåtake÷àntam udyatàrivaràyudham 07,048.002c vapuþ samãkùya pçthvã÷à duþsamãkùyaü surair api 07,048.002d*0329_01 yadi pàõitalàd etac cakraü mucyeta phàlguneþ 07,048.002d*0329_02 varadànàn màtulasya viùõo÷ cakram ivàpatet 07,048.003a tac cakraü bhç÷am udvignàþ saücicchidur anekadhà 07,048.003c mahàrathas tataþ kàrùõiþ saüjagràha mahàgadàm 07,048.004a vidhanuþsyandanàsis tair vicakra÷ càribhiþ kçtaþ 07,048.004c abhimanyur gadàpàõir a÷vatthàmànam àdravat 07,048.005a sa gadàm udyatàü dçùñvà jvalantãm a÷anãm iva 07,048.005c apàkràmad rathopasthàd vikramàüs trãn nararùabhaþ 07,048.006a tasyà÷vàn gadayà hatvà tathobhau pàrùõisàrathã 07,048.006c ÷aràcitàïgaþ saubhadraþ ÷vàvidvat pratyadç÷yata 07,048.007a tataþ subaladàyàdaü kàlakeyam apothayat 07,048.007c jaghàna càsyànucaràn gàndhàràn saptasaptatim 07,048.008a punar brahmavasàtãyठjaghàna rathino da÷a 07,048.008c kekayànàü rathàn sapta hatvà ca da÷a ku¤jaràn 07,048.008e dauþ÷àsanirathaü sà÷vaü gadayà samapothayat 07,048.009a tato dauþ÷àsaniþ kruddho gadàm udyamya màriùa 07,048.009c abhidudràva saubhadraü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,048.010a tàv udyatagadau vãràv anyonyavadhakàïkùiõau 07,048.010c bhràtçvyau saüprajahràte pureva tryambakàntakau 07,048.011a tàv anyonyaü gadàgràbhyàü saühatya patitau kùitau 07,048.011b*0330_01 tato mahãtalàt kàrùõir viùapãta iva skhalan 07,048.011b*0330_02 samabhyadhàvad daùñauùñho dauþ÷àsanim atha kùitau 07,048.011b*0330_03 so 'pi vegavatãü gçhya gadàm udyamya càrjunim 07,048.011b*0330_04 kiücicchvàsas tu saubhadro dauþ÷àsanim atàóayat 07,048.011b*0330_05 tàv ubhau bhràtaràv evaü gatau vaivasvatakùayam 07,048.011c indradhvajàv ivotsçùñau raõamadhye paraütapau 07,048.012a dauþ÷àsanir athotthàya kuråõàü kãrtivardhanaþ 07,048.012b*0331_01 devakalpo maheùvàsaþ kùatraü dagdhvà mahàya÷àþ 07,048.012c prottiùñhamànaü saubhadraü gadayà mårdhny atàóayat 07,048.013a gadàvegena mahatà vyàyàmena ca mohitaþ 07,048.013b@007_0001 pauruùaü ca samàlambya kiü cin mårchàm avàpa saþ 07,048.013b@007_0002 evaü tadà mahàvãraþ kuruvaü÷avivardhanaþ 07,048.013b@007_0003 yudhyamànas tçùàkràntaþ sukumàro mahàbalaþ 07,048.013b@007_0004 kùudhàsaüpãóito ràjann ãùan mårchàm avàpa saþ 07,048.013b@007_0005 ãùad bhramamàne te cakùuùã samadç÷yata (sic) 07,048.013b@007_0006 kùaõopaviùño 'tha tadà vàkyaü cedam uvàca ha 07,048.013b@007_0007 ÷çõvantu kauravàþ sarve vàkyaü dharmàrthasaühitam 07,048.013b@007_0008 arjunasya na [?ca] dàyàdo bhàgineyo mahàtmanaþ 07,048.013b@007_0009 kçùõasya càhaü durmedhà yathà kàpuruùas tadà 07,048.013b@007_0010 subhadrànandano bhåtvà kiü càpi na kçtaü mayà 07,048.013b@007_0011 sarve yåyaü jãvamànà asmaddroõa[ha]paràyaõàþ 07,048.013b@007_0012 evaü bruvàõaþ sa tadàbhimanyuþ 07,048.013b@007_0013 pratàpayukto 'pi raõe pranaùñaþ 07,048.013b@007_0014 dhçtyà gçhãtaþ sa tadà mahàtmà 07,048.013b@007_0015 mårchànvito vihvalatàü jagàma 07,048.013b@007_0016 di÷o vilokayan sarvàþ kopena sa mahàbalaþ 07,048.013b@007_0017 tasmin vai vãra÷ayane saubhadraþ pràpatad bhuvi 07,048.013b@007_0018 hatvà tàn subahån vãràül lakùmaõàdãn mahàbalaþ 07,048.013b@007_0019 koñiü hatvà rathànàü ca gajànàü ca tathaiva ca 07,048.013b@007_0020 hayànàm arbudaü pårõaü kharvam ekaü padàtinàm 07,048.013b@007_0021 etàn yudhi vimardyaivam abhimanyur divaü gataþ 07,048.013b@007_0022 tathàstaü gata àditye dvàv etau yugapad gatau 07,048.013c vicetà nyapatad bhåmau saubhadraþ paravãrahà 07,048.013e evaü vinihato ràjann eko bahubhir àhave 07,048.014a kùobhayitvà camåü sarvàü nalinãm iva ku¤jaraþ 07,048.014c a÷obhata hato vãro vyàdhair vanagajo yathà 07,048.015a taü tathà patitaü ÷åraü tàvakàþ paryavàrayan 07,048.015c dàvaü dagdhvà yathà ÷àntaü pàvakaü ÷i÷iràtyaye 07,048.016a vimçdya taru÷çïgàõi saünivçttam ivànilam 07,048.016c astaü gatam ivàdityaü taptvà bhàratavàhinãm 07,048.017a upaplutaü yathà somaü saü÷uùkam iva sàgaram 07,048.017c pårõacandràbhavadanaü kàkapakùavçtàkùakam 07,048.017d*0332_01 kàkapakùàkliptake÷aü paugaõóam iti saüj¤itam 07,048.018a taü bhåmau patitaü dçùñvà tàvakàs te mahàrathàþ 07,048.018c mudà paramayà yuktà÷ cukru÷uþ siühavan muhuþ 07,048.019a àsãt paramako harùas tàvakànàü vi÷àü pate 07,048.019c itareùàü tu vãràõàü netrebhyaþ pràpataj jalam 07,048.020a abhikro÷anti bhåtàni antarikùe vi÷àü pate 07,048.020c dçùñvà nipatitaü vãraü cyutaü candram ivàmbaràt 07,048.021a droõakarõamukhaiþ ùaóbhir dhàrtaràùñrair mahàrathaiþ 07,048.021c eko 'yaü nihataþ ÷ete naiùa dharmo mato hi naþ 07,048.022a tasmiüs tu nihate vãre bahv a÷obhata medinã 07,048.022c dyaur yathà pårõacandreõa nakùatragaõamàlinã 07,048.023a rukmapuïkhai÷ ca saüpårõà rudhiraughapariplutà 07,048.023c uttamàïgai÷ ca vãràõàü bhràjamànaiþ sakuõóalaiþ 07,048.024a vicitrai÷ ca paristomaiþ patàkàbhi÷ ca saüvçtà 07,048.024c càmarai÷ ca kuthàbhi÷ ca praviddhai÷ càmbarottamaiþ 07,048.025a rathà÷vanaranàgànàm alaükàrai÷ ca suprabhaiþ 07,048.025c khaógai÷ ca ni÷itaiþ pãtair nirmuktair bhujagair iva 07,048.026a càpai÷ ca vi÷ikhai÷ chinnaiþ ÷aktyçùñipràsakampanaiþ 07,048.026c vividhair àyudhai÷ cànyaiþ saüvçtà bhår a÷obhata 07,048.026d*0333_01 niùñanadbhir atãvàrtair udvamad rudhirasravaiþ 07,048.026d*0333_02 naraiþ patadbhiþ patitair avanis tv adhikaü babhau 07,048.027a vàjibhi÷ càpi nirjãvaiþ svapadbhiþ ÷oõitokùitaiþ 07,048.027c sàrohair viùamà bhåmiþ saubhadreõa nipàtitaiþ 07,048.028a sàïku÷aiþ samahàmàtraiþ savarmàyudhaketubhiþ 07,048.028c parvatair iva vidhvastair vi÷ikhonmathitair gajaiþ 07,048.029a pçthivyàm anukãrõai÷ ca vya÷vasàrathiyodhibhiþ 07,048.029c hradair iva prakùubhitair hatanàgai rathottamaiþ 07,048.030a padàtisaüghai÷ ca hatair vividhàyudhabhåùaõaiþ 07,048.030c bhãråõàü tràsajananã ghoraråpàbhavan mahã 07,048.031a taü dçùñvà patitaü bhåmau candràrkasadç÷adyutim 07,048.031c tàvakànàü parà prãtiþ pàõóånàü càbhavad vyathà 07,048.032a abhimanyau hate ràja¤ ÷i÷uke 'pràptayauvane 07,048.032c saüpràdravac camåþ sarvà dharmaràjasya pa÷yataþ 07,048.033a dãryamàõaü balaü dçùñvà saubhadre vinipàtite 07,048.033c ajàta÷atruþ svàn vãràn idaü vacanam abravãt 07,048.033d*0334_01 astaü gato 'yaü dyumaõis tàpayitvà mahàbalaþ 07,048.033d*0334_02 saubhadraþ ÷atrudamanaþ kiü jàtaü na vidma vai 07,048.033d*0334_03 evaü bruvàõo nçpatiþ sainyena mahatà vçtaþ 07,048.033d*0334_04 vyåhadvàraü samàsàdya bàùpapåryàkulekùaõaþ 07,048.033d*0334_05 tac chrutvà ca hataü putraü kauravair jihmakàribhiþ 07,048.033d*0334_06 lokaiþ saükathitaü sarvam abhimanyoþ paràkramam 07,048.033d*0334_07 ÷rutvà ca tair hataü vãraü dhairyam àlambya satvaram 07,048.033d*0334_08 paramaü sattvam àlambya pratyuvàca yudhàü varaþ 07,048.034a svargam eùa gataþ ÷åro yo hato naparàïmukhaþ 07,048.034c saüstambhayata mà bhaiùña vijeùyàmo raõe ripån 07,048.035a ity evaü sa mahàtejà duþkhitebhyo mahàdyutiþ 07,048.035c dharmaràjo yudhàü ÷reùñho bruvan duþkham apànudat 07,048.036a yuddhe hy à÷ãviùàkàràn ràjaputràn raõe bahån 07,048.036c pårvaü nihatya saügràme pa÷càd àrjunir anvagàt 07,048.037a hatvà da÷asahasràõi kausalyaü ca mahàratham 07,048.037c kçùõàrjunasamaþ kàrùõiþ ÷akrasadma gato dhruvam 07,048.038a rathà÷vanaramàtaïgàn vinihatya sahasra÷aþ 07,048.038c avitçptaþ sa saügràmàd a÷ocyaþ puõyakarmakçt 07,048.038d*0335_01 gataþ puõyakçtàü lokàn bhàsvaràn puõyanirjitàn 07,048.038d*0336_01 putra÷okàt paraü nàsti duþkham anyan mahattaram 07,048.038d*0336_02 aihikàmutriko dàtà phalasyànyo na vidyate 07,048.038d*0336_03 sa putro nihato me 'dya nàhaü jãvitum utsahe 07,048.038d*0336_04 kiü mayà jãvitenàrthaþ saubhadreõa vinà bhuvi 07,048.038d*0337_01 akùayàü gatim àsàdya sa gataþ ÷à÷vatãþ samàþ 07,048.039a vayaü tu pravaraü hatvà teùàü taiþ ÷arapãóitàþ 07,048.039c nive÷àyàbhyupàyàma sàyàhne rudhirokùitàþ 07,048.040a nirãkùamàõàs tu vayaü pare càyodhanaü ÷anaiþ 07,048.040c apayàtà mahàràja glàniü pràptà vicetasaþ 07,048.041a tato ni÷àyà divasasya cà÷ivaþ; ÷ivàrutaþ saüdhir avartatàdbhutaþ 07,048.041c ku÷e÷ayàpãóanibhe divàkare; vilambamàne 'stam upetya parvatam 07,048.042a varàsi÷aktyçùñivaråthacarmaõàü; vibhåùaõànàü ca samàkùipan prabhàm 07,048.042c divaü ca bhåmiü ca samànayann iva; priyàü tanuü bhànur upaiti pàvakam 07,048.043a mahàbhrakåñàcala÷çïgasaünibhair; gajair anekair iva vajrapàtitaiþ 07,048.043c savaijayantyaïku÷avarmayantçbhir; nipàtitair niùñanatãva gau÷ cità 07,048.044a hate÷varai÷ cårõitapattyupaskarair; hatà÷vasåtair vipatàkaketubhiþ 07,048.044c mahàrathair bhåþ ÷u÷ubhe vicårõitaiþ; purair ivàmitrahatair naràdhipa 07,048.045a rathà÷vavçndaiþ sahasàdibhir hataiþ; praviddhabhàõóàbharaõaiþ pçthagvidhaiþ 07,048.045c nirastajihvàda÷anàntralocanair; dharà babhau ghoraviråpadar÷anà 07,048.046a praviddhavarmàbharaõà varàyudhà; vipannahastya÷varathànugà naràþ 07,048.046c mahàrha÷ayyàstaraõocitàþ sadà; kùitàv anàthà iva ÷erate hatàþ 07,048.047a atãva hçùñàþ ÷vasçgàlavàyasà; baóàþ suparõà÷ ca vçkàs tarakùavaþ 07,048.047c vayàüsy asçkpàny atha rakùasàü gaõàþ; pi÷àcasaüghà÷ ca sudàruõà raõe 07,048.048a tvaco vinirbhidya piban vasàm asçk; tathaiva majjàü pi÷itàni cà÷nuvan 07,048.048c vapàü vilumpanti hasanti gànti ca; prakarùamàõàþ kuõapàny aneka÷aþ 07,048.049a ÷arãrasaüghàñavahà asçgjalà; rathoóupà ku¤jara÷ailasaükañà 07,048.049c manuùya÷ãrùopalamàüsakardamà; praviddhanànàvidha÷astramàlinã 07,048.050a mahàbhayà vaitaraõãva dustarà; pravartità yodhavarais tadà nadã 07,048.050c uvàha madhyena raõàjiraü bhç÷aü; bhayàvahà jãvamçtapravàhinã 07,048.051a pibanti cà÷nanti ca yatra durdç÷àþ; pi÷àcasaüghà vividhàþ subhairavàþ 07,048.051c sunanditàþ pràõabhçtàü bhayaükaràþ; samànabhakùàþ ÷vasçgàlapakùiõaþ 07,048.052a tathà tad àyodhanam ugradar÷anaü; ni÷àmukhe pitçpatiràùñrasaünibham 07,048.052c nirãkùamàõàþ ÷anakair jahur naràþ; samutthitàruõóakulopasaükulam 07,048.053a apetavidhvastamahàrhabhåùaõaü; nipàtitaü ÷akrasamaü mahàratham 07,048.053c raõe 'bhimanyuü dadç÷us tadà janà; vyapoóhahavyaü sadasãva pàvakam 07,049.001 saüjaya uvàca 07,049.001a tasmiüs tu nihate vãre saubhadre rathayåthape 07,049.001c vimuktarathasaünàhàþ sarve nikùiptakàrmukàþ 07,049.002a upopaviùñà ràjànaü parivàrya yudhiùñhiram 07,049.002c tad eva duþkhaü dhyàyantaþ saubhadragatamànasàþ 07,049.003a tato yudhiùñhiro ràjà vilalàpa suduþkhitaþ 07,049.003c abhimanyau hate vãre bhràtuþ putre mahàrathe 07,049.003d*0338_00 yudhiùñhiraþ 07,049.003d*0338_01 eùa karõaü kçpaü ÷alyaü ràjànaü ca suyodhanam 07,049.003d*0338_02 droõaü drauõiü maheùvàsaü tathaivànyàn mahàrathàn 07,049.004a droõànãkam asaübàdhaü mama priyacikãrùayà 07,049.004b*0339_01 hatvà ÷atrugaõàn vãra eùa ÷ete nipàtitaþ 07,049.004b*0339_02 kçtàstràn yuddhaku÷alàn maheùvàsàn mahàbalàn 07,049.004b*0339_03 kula÷ãlaguõair yuktठ÷åràn vikhyàtapauruùàn 07,049.004b*0339_04 droõena vihitaü vyåham abhedyam amarair api 07,049.004b*0339_05 adçùñapårvam asmàbhiþ padmaü cakràyudhapriyaþ 07,049.004c bhittvà vyåhaü praviùño 'sau gomadhyam iva kesarã 07,049.004d*0340_01 cikrãóitaü raõe tena nighnatà vai paràn varàn 07,049.005a yasya ÷årà maheùvàsàþ pratyanãkagatà raõe 07,049.005c prabhagnà vinivartante kçtàstrà yuddhadurmadàþ 07,049.006a atyanta÷atrur asmàkaü yena duþ÷àsanaþ ÷araiþ 07,049.006c kùipraü hy abhimukhaþ saükye visaüj¤o vimukhãkçtaþ 07,049.007a sa tãrtvà dustaraü vãro droõànãkamahàrõavam 07,049.007b*0341_01 ÷åragràhàkulaü bhãmaü tãrtvà cainam abhãtavat 07,049.007c pràpya dauþ÷àsaniü kàrùõir yàto vaivasvatakùayam 07,049.008a kathaü drakùyàmi kaunteyaü saubhadre nihate 'rjunam 07,049.008c subhadràü và mahàbhàgàü priyaü putram apa÷yatãm 07,049.008d*0342_01 hatavatsàü yathà dhenuü taddar÷anakçtonmukhãm 07,049.009a kiü svid vayam apetàrtham a÷liùñam asama¤jasam 07,049.009c tàv ubhau prativakùyàmo hçùãke÷adhanaüjayau 07,049.010a aham eva subhadràyàþ ke÷avàrjunayor api 07,049.010c priyakàmo jayàkàïkùã kçtavàn idam apriyam 07,049.011a na lubdho budhyate doùàn mohàl lobhaþ pravartate 07,049.011c madhu lipsur hi nàpa÷yaü prapàtam idam ãdç÷am 07,049.012a yo hi bhojye puraskàryo yàneùu ÷ayaneùu ca 07,049.012c bhåùaõeùu ca so 'smàbhir bàlo yudhi puraskçtaþ 07,049.013a kathaü hi bàlas taruõo yuddhànàm avi÷àradaþ 07,049.013c sada÷va iva saübàdhe viùame kùemam arhati 07,049.014a no ced dhi vayam apy enaü mahãm anu÷ayãmahi 07,049.014c bãbhatsoþ kopadãptasya dagdhàþ kçpaõacakùuùà 07,049.015a alubdho matimàn hrãmàn kùamàvàn råpavàn balã 07,049.015c vapuùmàn mànakçd vãraþ priyaþ satyaparàyaõaþ 07,049.016a yasya ÷làghanti vibudhàþ karmàõy årjitakarmaõaþ 07,049.016c nivàtakavacठjaghne kàlakeyàü÷ ca vãryavàn 07,049.017a mahendra÷atravo yena hiraõyapuravàsinaþ 07,049.017c akùõor nimeùamàtreõa paulomàþ sagaõà hatàþ 07,049.018a parebhyo 'py abhayàrthibhyo yo dadàty abhayaü vibhuþ 07,049.018c tasyàsmàbhir na ÷akitas tràtum adyàtmajo bhayàt 07,049.019a bhayaü tu sumahat pràptaü dhàrtaràùñraü mahad balam 07,049.019c pàrthaþ putravadhàt kruddhaþ kauravठ÷oùayiùyati 07,049.020a kùudraþ kùudrasahàya÷ ca svapakùakùayam àturaþ 07,049.020c vyaktaü duryodhano dçùñvà ÷ocan hàsyati jãvitam 07,049.021a na me jayaþ prãtikaro na ràjyaü; na càmaratvaü na suraiþ salokatà 07,049.021c imaü samãkùyàprativãryapauruùaü; nipàtitaü devavaràtmajàtmajam 07,049.021d@008_0000 saüjaya uvàca 07,049.021d@008_0001 evaü vilapamàne tu kuntãputre yudhiùñhire 07,049.021d@008_0002 kçùõadvaipàyanas tatra àjagàma mahàn çùiþ 07,049.021d@008_0003 tam arcitvà yathànyàyam upaviùñaü yudhiùñhiraþ 07,049.021d@008_0004 abravãc chokasaütapto bhràtuþ putravadhena saþ 07,049.021d@008_0005 adharmayuktair bahubhiþ parivàrya mahàrathaiþ 07,049.021d@008_0006 yudhyamàno maheùvàsaiþ saubhadro nihato raõe 07,049.021d@008_0007 bàla÷ càbàlabuddhi÷ ca saubhadraþ paravãrahà 07,049.021d@008_0008 anupàyena saügràme yudhyamàno vinà÷itaþ 07,049.021d@008_0009 mayà proktaþ sa saügràme dvàraü saüjanayasva naþ 07,049.021d@008_0010 praviùñe ca paràüs tasmin saindhavena sma vàritàþ 07,049.021d@008_0011 nanu nàma samaü yuddham eùñavyaü yuddhajãvibhiþ 07,049.021d@008_0012 idaü caivàsamaü yuddham ãdç÷aü prakçtaü paraiþ 07,049.021d@008_0013 tenàsmi bhç÷asaütaptaþ ÷okabàùpasamàkulaþ 07,049.021d@008_0014 ÷amaü naivàdhigacchàmi cintayànaþ punaþ punaþ 07,049.021d@008_0015 taü tathà vilapantaü vai ÷okabàùpasamàkulam 07,049.021d@008_0016 uvàca bhagavàn vyàso yudhiùñhiram idaü vacaþ 07,049.021d@008_0017 yudhiùñhira mahàpràj¤a sarva÷àstravi÷àrada 07,049.021d@008_0018 vyasaneùu na muhyanti tvàdç÷à bharatarùabha 07,049.021d@008_0019 svargam eùa gataþ ÷åraþ ÷atrån hatvà bahån raõe 07,049.021d@008_0020 abàlasadç÷aü karma kçtvà vai puruùottamaþ 07,049.021d@008_0021 anatikramaõãyo vai vidhir eùa yudhiùñhira 07,049.021d@008_0022 devadànavagandharvàn mçtyur harati bhàrata 07,049.021d@008_0022 yudhiùñhira uvàca 07,049.021d@008_0023 ime vai pçthivãpàlàþ ÷erate pçthivãtale 07,049.021d@008_0024 nihatàþ pçtanàmadhye mçtasaüj¤à mahàbalàþ 07,049.021d@008_0025 nàgàyutabalà÷ cànye vàyuvegabalàs tathà 07,049.021d@008_0026 naiùàü pa÷yàmi hantàraü pràõinàü saüyuge kva cit 07,049.021d@008_0027 vikrameõopapannà hi tejobalasamanvitàþ 07,049.021d@008_0028 atha ceme hatàþ pràj¤àþ ÷erate vigatàyuùaþ 07,049.021d@008_0029 mçtà iti ca ÷abdo 'yaü vartate ca gatàrthavat 07,049.021d@008_0030 ime mçtà mahãpàlàþ pràya÷o bhãmavikramàþ 07,049.021d@008_0031 ràjaputrà÷ ca saürabdhà vai÷vànaramukhaü gatàþ 07,049.021d@008_0032 atra me saü÷ayaþ pràptaþ kutaþ saüj¤à mçtà iti 07,049.021d@008_0033 kasya mçtyuþ kuto mçtyuþ kena mçtyur imàþ prajàþ 07,049.021d@008_0034 saüjaya uvàca 07,049.021d@008_0034 haraty amarasaükà÷a tan me bråhi pitàmaha 07,049.021d@008_0035 taü tathà paripçcchantaü kuntãputraü yudhiùñhiram 07,049.021d@008_0036 à÷vàsanam idaü vàkyam uvàca bhagavàn çùiþ 07,049.021d@008_0037 atràpy udàharantãmam itihàsaü puràtanam 07,049.021d@008_0038 akampanasya kathitaü nàradena purà nçpa 07,049.021d@008_0039 sa càpi ràjà ràjendra putravyasanam uttamam 07,049.021d@008_0040 aprasahyatamaü loke pràptavàn iti me matiþ 07,049.021d@008_0041 tad ahaü saüpravakùyàmi mçtyoþ prabhavam uttamam 07,049.021d@008_0042 tatas tvaü mokùyase duþkhàt snehabaüdhanasaü÷rayàt 07,049.021d@008_0043 purà vçttam idaü tàta ÷çõu kãrtayato mama 07,049.021d@008_0044 dhanyam àkhyànam àyuùyaü ÷okaghnaü puùñivardhanam 07,049.021d@008_0045 purà kçtayuge tàta àsãd ràjà hy akampanaþ 07,049.021d@008_0046 sa ÷atruva÷am àpanno madhye saügràmamårdhani 07,049.021d@008_0047 tasya putro harir nàma nàràyaõasamadyutiþ 07,049.021d@008_0048 ÷rãmàn kçtàstro medhàvã yudhi ÷akrasamo balã 07,049.021d@008_0049 sa ÷atrubhiþ parivçto bahudhà raõamårdhani 07,049.021d@008_0050 vyasyan bàõasahasràõi yodheùu ca gajeùu ca 07,049.021d@008_0051 sa karma duùkaraü kçtvà saügràme ÷atrutàpanaþ 07,049.021d@008_0052 ÷atrubhir nihataþ saükhye pçtanàyàü yudhiùñhira 07,049.021d@008_0053 sa ràjà pretakçtyàni tasya kçtvà ÷ucànvitaþ 07,049.021d@008_0054 ÷ocann ahani ràtrau ca nàlabhat sukham àtmanaþ 07,049.021d@008_0055 tasya ÷okaü viditvà tu putravyasanasaübhavam 07,049.021d@008_0056 athàjagàma devarùir nàrado 'sya samãpataþ 07,049.021d@008_0057 sa tu ràjà mahàbhàgo dçùñvà devarùisattamam 07,049.021d@008_0058 påjayitvà yathànyàyaü kathàm akathayat tadà 07,049.021d@008_0059 tasya sarvaü samàcaùña yathà vçttaü nare÷vara 07,049.021d@008_0060 ÷atrubhir vijayaü saükhye putrasya ca vadhaü tathà 07,049.021d@008_0061 mama putro mahàvãrya indraviùõusamadyutiþ 07,049.021d@008_0062 ÷atrubhir bahubhiþ saükhye paràkramya hato balã 07,049.021d@008_0063 ka eùa mçtyur bhagavan kiüvãryabalapauruùaþ 07,049.021d@008_0064 etad icchàmi tattvena ÷rotuü matimatàü vara 07,049.021d@008_0065 tasya tad vacanaü ÷rutvà nàrado varadaþ prabhuþ 07,049.021d@008_0066 àkhyànam idam àcaùña putra÷okàpahaü mahat 07,049.021d@008_0066 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0067 ÷çõu ràjan mahàbàho àkhyànaü bahuvistaram 07,049.021d@008_0068 yathà vçttaü ÷rutaü caiva mayàpi vasudhàdhipa 07,049.021d@008_0069 prajàþ sçùñvà tadà brahmà àdisarge pitàmahaþ 07,049.021d@008_0070 asaühçtaü mahàtejà dçùñvà jagad idaü prabhuþ 07,049.021d@008_0071 tasya cintà samutpannà saühàraü prati pàrthiva 07,049.021d@008_0072 cintayan na hy asau veda saühàraü vasudhàdhipa 07,049.021d@008_0073 tasya roùàn mahàràja khebhyo 'gnir udatiùñhata 07,049.021d@008_0074 tena sarvà di÷o vyàptàþ sàntarde÷à didhakùatà 07,049.021d@008_0075 tato divaü bhuvaü khaü ca jvàlàmàlàsamàvçtam 07,049.021d@008_0076 caràcaraü jagat sarvaü dadàha bhagavàn prabhuþ 07,049.021d@008_0077 tato hatàni bhåtàni caràõi sthàvaràõi ca 07,049.021d@008_0078 mahatà krodhavegena tràsayann iva vãryavàn 07,049.021d@008_0079 tato haro jañã sthàõur ni÷àcarapatiþ ÷ivaþ 07,049.021d@008_0080 jagàma ÷araõaü devaü brahmàõaü parameùñhinam 07,049.021d@008_0081 tasminn àpatite sthàõau prajànàü hitakàmyayà 07,049.021d@008_0082 abravãt paramo devo jvalann iva mahàmuniþ 07,049.021d@008_0083 kiü kurma kàmaü kàmàrha kàmàj jàto 'si putraka 07,049.021d@008_0084 sthàõur uvàca 07,049.021d@008_0084 kariùyàmi priyaü sarvaü bråhi sthàõo yad icchasi 07,049.021d@008_0085 prajàsarganimittaü hi kçto yatnas tvayà vibho 07,049.021d@008_0086 tvayà sçùñà÷ ca vçddhà÷ ca bhåtagràmàþ pçthagvidhàþ 07,049.021d@008_0087 tàs taveha punaþ krodhàt prajà dahyanti sarva÷aþ 07,049.021d@008_0088 brahmovàca 07,049.021d@008_0088 tà dçùñvà mama kàruõyaü prasãda bhagavan prabho 07,049.021d@008_0089 na krudhye na ca me kàma etad evaü bhaved iti 07,049.021d@008_0090 pçthivyà hitakàmàt tu tato màü manyur àvi÷at 07,049.021d@008_0091 iyaü hi màü sadà devã bhàràrtà samacåcudat 07,049.021d@008_0092 saühàràrthaü mahàdeva bhàreõàbhihatà satã 07,049.021d@008_0093 tato 'haü nàdhigacchàmi tapye bahuvidhaü tadà 07,049.021d@008_0094 sthàõur uvàca 07,049.021d@008_0094 saühàram aprameyasya tato màü manyur àvi÷at 07,049.021d@008_0095 saühàràrthaü prasãdasva mà ruùo vibudhàdhipa 07,049.021d@008_0096 mà prajàþ sthàvarà÷ caiva jaïgamà÷ ca vyanãna÷an 07,049.021d@008_0097 tava prasàdàd bhagavann idaü vartet tridhà jagat 07,049.021d@008_0098 anàgatam atãtaü ca yac ca saüprati vartate 07,049.021d@008_0099 bhagavàn krodhasaüdãptaþ krodhàd agniü samàsçjat 07,049.021d@008_0100 sa dahaty a÷makåñàni drumàü÷ ca saritas tathà 07,049.021d@008_0101 palvalàni ca sarvàõi sarve caiva tçõolapàþ 07,049.021d@008_0102 sthàvaraü jaïgamaü caiva niþ÷eùaü kurute jagat 07,049.021d@008_0103 tad etad bhasmasàd bhåtaü sarvaü jagad anàvilam 07,049.021d@008_0104 prasãda bhagavan sa tvaü roùo na syàd varo mama 07,049.021d@008_0105 sarve hi naùñà neùyanti tava deva kathaü cana 07,049.021d@008_0106 tasmàn nivartatàü tejas tvayy eveha pralãyatàm 07,049.021d@008_0107 upàyam anyaü saüpa÷ya prajànàü hitakàmyayà 07,049.021d@008_0108 yatheme pràõinaþ sarve nivarteraüs tathà kuru 07,049.021d@008_0109 abhàvaü neha gaccheyur utsannajananàþ prajàþ 07,049.021d@008_0110 adhidaive niyukto 'smi tvayà lokeùu lokahan 07,049.021d@008_0111 mà vina÷yej jagannàtha jagat sthàvarajaïgamam 07,049.021d@008_0112 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0112 prasàdàbhimukhaü devaü tasmàd evaü bravãmy aham 07,049.021d@008_0113 ÷rutvà hi vacanaü devaþ sthàõor nihatapàpmanaþ 07,049.021d@008_0114 tejaþ saüveùñayàm àsa punar evàntaràtmani 07,049.021d@008_0115 tato 'gnim upasaühçtya bhagavàül lokasatkçtaþ 07,049.021d@008_0116 pravçttiü ca nivçttiü ca kalpayàm àsa vai prabhuþ 07,049.021d@008_0117 upasaüharatas tasya tam agniü roùajaü tathà 07,049.021d@008_0118 pràdurbabhåva vi÷vebhyaþ khebhyo nàrã mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0119 kçùõà raktàmbaradharà raktajihvàsyalocanà 07,049.021d@008_0120 kuõóalàbhyàü ca ràjendra taptàbhyàü samalaükçtà 07,049.021d@008_0121 sà viniþsçtya vai khebhyo dakùiõàü di÷am à÷rità 07,049.021d@008_0122 smayamàneva càvaikùad devau vi÷ve÷varàv ubhau 07,049.021d@008_0123 tàm àhåya tadà devo lokàdinidhane÷varaþ 07,049.021d@008_0124 mçtyo iti mahãpàla jahi cemàþ prajà iti 07,049.021d@008_0125 tvaü hi saühàrabuddhyàtha pràdurbhåtà ruùo mama 07,049.021d@008_0126 tasmàt saühara sarvàs tvaü prajàþ sajaóapaõóitàþ 07,049.021d@008_0127 mama tvaü hi niyogena tataþ ÷reyo hy avàpsyasi 07,049.021d@008_0128 evam uktà tu sà tena mçtyuþ kamalalocanà 07,049.021d@008_0129 dadhyau càtyartham abalà praruroda ca susvaram 07,049.021d@008_0130 pàõibhyàü pratijagràha tàny a÷råõi pitàmahaþ 07,049.021d@008_0131 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0131 sarvabhåtahitàrthàya tàü càpy anunayat tadà 07,049.021d@008_0132 vinãya duþkham abalà àtmany eva prajàpatim 07,049.021d@008_0133 uvàca prà¤jalir bhåtvà latevàvarjità punaþ 07,049.021d@008_0134 tvayà sçùñà kathaü nàrã ãdç÷ã vadatàü vara 07,049.021d@008_0135 kråraü karmàhitaü kuryàü måóheva kim u jànatã 07,049.021d@008_0136 bibhemy aham adharmàd dhi prasãda bhagavan prabho 07,049.021d@008_0137 priyàn putràn vayasyàü÷ ca bhràtén màtéþ pitén patãn 07,049.021d@008_0138 anudhyàsyanti ye deva mçtàüs teùàü bibhemy aham 07,049.021d@008_0139 kçpaõànàü hi rudatàü ye patanty a÷rubindavaþ 07,049.021d@008_0140 tebhyo hi balavad bhãtà ÷araõaü tvàham àgatà 07,049.021d@008_0141 yamasya bhavanaü deva na gaccheyaü surottama 07,049.021d@008_0142 prasàdaye tvà varada mårdhnodagranakhena ca 07,049.021d@008_0143 etad icchàmy ahaü kàmaü tvatto lokapitàmaha 07,049.021d@008_0144 iccheyaü tvatprasàdàd vai tapas taptuü praje÷vara 07,049.021d@008_0145 pradi÷emaü varaü deva tvaü mahyaü bhagavan prabho 07,049.021d@008_0146 tvayà hy uktà gamiùyàmi dhenukà÷ramam uttamam 07,049.021d@008_0147 tatra tapsye tapas tãvraü tavaivàràdhane ratà 07,049.021d@008_0148 na hi ÷akùyàmi deve÷a pràõàn pràõabhçtàü priyàn 07,049.021d@008_0149 brahmovàca 07,049.021d@008_0149 hartuü vilapamànànàm adharmàd abhirakùa màm 07,049.021d@008_0150 mçtyo saükalpitàsi tvaü prajàsaühàrahetunà 07,049.021d@008_0151 gaccha saühara sarvàs tvaü prajà mà te vicàraõà 07,049.021d@008_0152 bhavità tv etad evaü hi naitaj jàtv anyathà bhavet 07,049.021d@008_0153 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0153 bhavatv anindità loke kuruùva vacanaü mama 07,049.021d@008_0154 evam uktàbhavadbhãtà prà¤jalir bhagavanmukhã 07,049.021d@008_0155 saühàre nàkarod buddhiü prajànàü hitakàmyayà 07,049.021d@008_0156 tåùõãm àsãt tadà devaþ prajànàm ã÷vare÷varaþ 07,049.021d@008_0157 prasàdaü càgamat kùipram àtmany eva pitàmahaþ 07,049.021d@008_0158 smayamàna÷ ca loke÷o lokàn sarvàn avaikùata 07,049.021d@008_0159 lokà÷ càsan yathàpårvaü dçùñàs tenàpamanyunà 07,049.021d@008_0160 nivçttaroùe tasmiüs tu bhagavaty aparàjite 07,049.021d@008_0161 sà kanyàpi jagàmàtha samãpàt tasya dhãmataþ 07,049.021d@008_0162 apasçtyàprati÷rutya prajàsaüharaõaü tadà 07,049.021d@008_0163 tvaramàõà ca ràjendra mçtyur dhenukam abhyayàt 07,049.021d@008_0164 sà tatra paramaü tãvraü cacàra vratam uttamam 07,049.021d@008_0165 samàhitaikapàdena tasthau padmàni ùoóa÷a 07,049.021d@008_0166 pa¤ca cànyàni kàruõyàt prajànàm abhayaiùiõã 07,049.021d@008_0167 indriyàõãndriyàrthebhyaþ priyebhyaþ saünivartya sà 07,049.021d@008_0168 tatas tv ekena pàdena punar anyàni sapta vai 07,049.021d@008_0169 tasthau padmàni ùañ caiva sapta caikaü ca pàrthiva 07,049.021d@008_0170 tataþ padmàyutaü tàta mçgaiþ saha cacàra sà 07,049.021d@008_0171 punar gatvà tato nandàü puõyàü ÷ãtàmalodakàm 07,049.021d@008_0172 apsu varùasahasràõi sapta caikaü ca sànayat 07,049.021d@008_0173 dhàrayitvà tu niyamaü nandàyàü vãtakalmaùà 07,049.021d@008_0174 sà pårvaü kau÷ikãü puõyàü jagàma niyame dhçtà 07,049.021d@008_0175 tatra vàyujalàhàrà cacàra niyutaü punaþ 07,049.021d@008_0176 pa¤cagaïge ca sà puõye kanyà vetasakeùu ca 07,049.021d@008_0177 tapovi÷eùair bahubhiþ kar÷ayad deham àtmanaþ 07,049.021d@008_0178 tato gatvà mahàgaïgàü mahàmeruü ca kevalam 07,049.021d@008_0179 tasthau cà÷meva ni÷ceùñà pràõàyàmaparàyaõà 07,049.021d@008_0180 punar himavato mårdhni yatra devà puràyajan 07,049.021d@008_0181 tatràïguùñena sà tasthau nikharvaü paramà ÷ubhà 07,049.021d@008_0182 puùkareùv atha gokarõe naimiùe malaye tathà 07,049.021d@008_0183 akar÷ayat svakaü dehaü niyamair manasaþ priyaiþ 07,049.021d@008_0184 ananyadevatà nityaü dçóhabhaktà pitàmahe 07,049.021d@008_0185 tasthau pitàmahaü caiva toùayàm àsa dharmataþ 07,049.021d@008_0186 tatas tàm abravãt prãto lokànàü prabhavo 'vyayaþ 07,049.021d@008_0187 mçtyo kim idam atyarthaü tapàüsi carasãti ha 07,049.021d@008_0188 tato 'bravãt punar mçtyur bhagavantaü pitàmaham 07,049.021d@008_0189 nàhaü hanyàü prajà deva svasthà÷ càkro÷atãs tathà 07,049.021d@008_0190 etad icchàmi sarve÷a tvatto varam ahaü prabho 07,049.021d@008_0191 adharmabhayabhãtàsmi tato 'haü tapa àsthità 07,049.021d@008_0192 bhãtàyàs tu mahàbhàga prayacchàbhayam avyaya 07,049.021d@008_0193 àrtà cànàgasã nàrã yàcàmi bhava me gatiþ 07,049.021d@008_0194 tàm abravãt tato devo bhåtabhavyabhaviùyavit 07,049.021d@008_0195 adharmo nàsti te mçtyo saüharantyà imàþ prajàþ 07,049.021d@008_0196 mayà coktaü mçùà bhadre bhavità na kathaü cana 07,049.021d@008_0197 tasmàt saühara kalyàõi prajàþ sarvà÷ caturvidhàþ 07,049.021d@008_0198 dharmaþ sanàtana÷ ca tvà sarvathànupravekùyati 07,049.021d@008_0199 lokapàlo yama÷ caiva sahàyà vyàdhayas tathà 07,049.021d@008_0200 ahaü ca vibudhà÷ caiva punar dàsyàma te varam 07,049.021d@008_0201 yathà tvam enasà muktà virajàþ khyàtim eùyasi 07,049.021d@008_0202 saivam uktà mahàràja kçtà¤jalir idaü vibhum 07,049.021d@008_0203 punar evàbravãd vàkyaü prasàdya ÷irasà tadà 07,049.021d@008_0204 yady evam etat kartavyaü mayà na syàd vinà prabho 07,049.021d@008_0205 tavàj¤à mårdhni me nyastà yat te vakùyàmi tac chçõu 07,049.021d@008_0206 lobhaþ krodho 'bhyasåyerùyà droho moha÷ ca dehinàm 07,049.021d@008_0207 brahmovàca 07,049.021d@008_0207 ahrã÷ cànyonyaparuùà dehaü bhindyuþ pçthagvidhàþ 07,049.021d@008_0208 tathà bhaviùyate mçtyo sàdhu saühara vai prajàþ 07,049.021d@008_0209 adharmas te na bhavità nàpadhyàsyàmy ahaü ÷ubhe 07,049.021d@008_0210 yàny a÷rubindåni kare samàsate 07,049.021d@008_0211 te vyàdhayaþ pràõinàm àtmajàtàþ 07,049.021d@008_0212 te màrayiùyanti naràn gatàsån 07,049.021d@008_0213 nàdharmas te bhavità mà sma bhaiùãþ 07,049.021d@008_0214 dharmo mçtyo màraõe pràõinàü te 07,049.021d@008_0215 tvaü vai dharmas tvaü hi dharmasya ce÷à 07,049.021d@008_0216 dharmyà bhåtvà dharmanityà dharitrã 07,049.021d@008_0217 tasmàt pràõàn sarvathemàn niyaccha 07,049.021d@008_0218 sarveùàü vai pràõinàü kàmaroùau 07,049.021d@008_0219 saütyajya tvaü saüharasveha jãvàn 07,049.021d@008_0220 evaü dharmas te bhaviùyaty ananto 07,049.021d@008_0221 mithyàvçttàn màrayiùyaty adharmaþ 07,049.021d@008_0222 tenàtmànaü pàvayasvàtmanà tvaü 07,049.021d@008_0223 pàpe ''tmànaü majjayiùyanty asattvàþ 07,049.021d@008_0224 tasmàt kàmaü roùam apy àgataü tvaü 07,049.021d@008_0225 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0225 saütyajyàtaþ saüharasveha jãvàn 07,049.021d@008_0226 sà vai bhãtà mçtyusaüj¤opade÷àc 07,049.021d@008_0227 chàpàd bhãtà bàóham ity abravãt tam 07,049.021d@008_0228 sà ca pràõàn pràõinàm antakàle 07,049.021d@008_0229 kàmakrodhau tyajya haraty asaktà 07,049.021d@008_0230 mçtyus teùàü vyàdhayas tatprasåtà 07,049.021d@008_0231 vyàdhã rogo rujyate yena jantuþ 07,049.021d@008_0232 sarveùàü vai pràõinàü pràyaõànte 07,049.021d@008_0233 pràõà gatvà saünivçttàs tathaiva 07,049.021d@008_0234 vàyur bhãmo bhãmanàdo mahaujà 07,049.021d@008_0235 bhettà dehàn pràõinàü sarvago 'sau 07,049.021d@008_0236 naivàvçttiü nànuvçttiü kadà cit 07,049.021d@008_0237 pràpnoty ugro 'nantatejà vi÷iùñaþ 07,049.021d@008_0238 sarve devà martyasaüj¤à vi÷iùñàs 07,049.021d@008_0239 tasmàt putraü mà ÷uco ràjasiüha 07,049.021d@008_0240 svargaü pràpto modate tvattanåjo 07,049.021d@008_0241 nityaü ramyàn vãralokàn avàpya 07,049.021d@008_0242 tyaktvà duþkhaü saügataþ puõyakçdbhir 07,049.021d@008_0243 eùà mçtyur devadiùñà prajànàm 07,049.021d@008_0244 pràpte kàle saüharitrã yathàvat 07,049.021d@008_0245 svayaü kçtà pràõaharà prajànàm 07,049.021d@008_0246 àtmànaü vai pràõino ghnanti sarve 07,049.021d@008_0247 nainaü mçtyur daõóapàõir hinasti 07,049.021d@008_0248 tasmàn mçtàn nànu÷ocanti dhãràs 07,049.021d@008_0249 vyàsa uvàca 07,049.021d@008_0249 tattvaü j¤àtvà ni÷cayaü brahmasçùñam 07,049.021d@008_0250 etac chrutvàrthavad vàkyaü nàradena prakà÷itam 07,049.021d@008_0251 uvàcàkampano ràjà sakhàyaü nàradaü tadà 07,049.021d@008_0252 vyapeta÷okaþ prãto 'smi bhagavann çùisattama 07,049.021d@008_0253 ÷rutvetihàsaü tvatto 'dya kçtàrtho 'smy abhivàdaye 07,049.021d@008_0254 tathokto nàradas tena ràj¤à çùivarottamaþ 07,049.021d@008_0255 jagàma nandanaü ÷ãghraü devarùir amitàtmavàn 07,049.021d@008_0256 puõyaü ya÷asyaü svargyaü ca dhanyam àyuùyam eva ca 07,049.021d@008_0257 asyetihàsasya sadà ÷ravaõaü ÷ràvaõaü tathà 07,049.021d@008_0258 etad arthapadaü ÷rutvà vij¤àya tvaü ca pàõóava 07,049.021d@008_0259 kùatradharmaü ca vij¤àya ÷åràõàü ca paràü gatim 07,049.021d@008_0260 saüpràpto 'sau mahàvãryaþ svargalokaü mahàrathaþ 07,049.021d@008_0261 abhimanyuþ paràn hatvà pramukhe sarvadhanvinàm 07,049.021d@008_0262 yudhyamàno maheùvàso hataþ so 'bhimukho raõe 07,049.021d@008_0263 asinà gadayà ÷aktyà dhanuùà ca mahàrathaþ 07,049.021d@008_0264 tasmàt paràü dhçtiü kçtvà bhràtçbhiþ saha pàõóava 07,049.021d@008_0265 saüjaya uvàca 07,049.021d@008_0265 apramattaþ susaünaddhaþ ÷ãghraü yoddhum upàkrama 07,049.021d@008_0266 ÷rutvà mçtyusamutpattiü karmàõy anupamàni ca 07,049.021d@008_0267 dharmaràjaþ punar vàkyaü prasàdyainam athàbravãt 07,049.021d@008_0268 guravaþ puõyakarmàõaþ ÷akrapratimavikramàþ 07,049.021d@008_0269 pårvaràjarùayo brahman kiyanto mçtyunà hatàþ 07,049.021d@008_0270 bhåya eva tu màü tathyair vacobhir abhibçühaya 07,049.021d@008_0271 ràjarùãõàü puràõànàü samà÷vàsaya karmabhiþ 07,049.021d@008_0272 kiyatyo dakùiõà dattàþ kai÷ ca dattà mahàtmabhiþ 07,049.021d@008_0273 vyàsa uvàca 07,049.021d@008_0273 ràjarùibhiþ puõyakçdbhis tad bhavàn prabravãtu me 07,049.021d@008_0274 ÷vityasya nçpateþ putraþ sç¤jayo nàma bhåmipaþ 07,049.021d@008_0275 sakhàyau tasya caivobhau çùã nàradaparvatau 07,049.021d@008_0276 tau kadà cid gçhaü tasya praviùñau taddidçkùayà 07,049.021d@008_0277 vidhivac càrcitau tena prãtau tatroùatuþ sukham 07,049.021d@008_0278 taü kadà cit sukhàsãnaü tàbhyàü saha ÷ucismità 07,049.021d@008_0279 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0279 duhitàbhyàgamat kanyà sç¤jayaü varavarõinã 07,049.021d@008_0280 kasyeyaü capalàpàïgã sarvalakùaõasaümatà 07,049.021d@008_0281 utàho bhàsvid arkasya jvalanasya ÷ikhà tv iyam 07,049.021d@008_0282 vyàsa uvàca 07,049.021d@008_0282 hrãþ ÷rãþ kãrtir dhçtiþ puùñiþ siddhi÷ candramasaþ prabhà 07,049.021d@008_0283 evaü bruvàõaü devarùiü nçpatiþ sç¤jayo 'bravãt 07,049.021d@008_0284 mameyaü bhagavan kanyà matto varam abhãpsati 07,049.021d@008_0285 nàradas tv abravãd enaü dehi mahyam imàü nçpa 07,049.021d@008_0286 bhàryàrthaü sumahac chreyaþ pràptuü ced icchase 'nagha 07,049.021d@008_0287 dadànãty eva saühçùñaþ sç¤jayaþ pràha nàradam 07,049.021d@008_0288 parvatas tu susaükruddho nàradaü vàkyam abravãt 07,049.021d@008_0289 hçdayena mayà pårvaü vçtàü vai vçtavàn asi 07,049.021d@008_0290 yasmàd vçtà tvayà vipra mà gàþ svargaü yathecchayà 07,049.021d@008_0291 evam ukto nàradas taü pratyuvàcottaraü vacaþ 07,049.021d@008_0292 manovàgbuddhisaübhàùàþ satyaü toyam athàgnayaþ 07,049.021d@008_0293 pàõigrahaõamantrà÷ ca prathitaü varalakùaõam 07,049.021d@008_0294 na tv eùà ni÷cità niùñhà niùñhà saptapadã smçtà 07,049.021d@008_0295 anutpanne ca kàryàrthe màü tvaü vyàhçtavàn asi 07,049.021d@008_0296 tasmàt tvam api na svargaü gamiùyasi mayà vinà 07,049.021d@008_0297 anyonyam evaü ÷aptvà vai tasthatus tatra tau tadà 07,049.021d@008_0298 sç¤jayo hy api vai vipràn pànàcchàdanabhojanaiþ 07,049.021d@008_0299 putrakàmaþ paraü ÷aktyà yatnenopàcarac chuciþ 07,049.021d@008_0300 tasya prasannà viprendràþ kadà cit putram ãpsavaþ 07,049.021d@008_0301 tapaþsvàdhyàyaniratà vedavedàïgapàragàþ 07,049.021d@008_0302 sahità nàradaü pràhur dehy asmai putram ãpsitam 07,049.021d@008_0303 tathety uktvà dvijair uktaþ sç¤jayaü nàrado 'bravãt 07,049.021d@008_0304 varaü vçõãùva bhadraü te yàdç÷aü putram ãpsitam 07,049.021d@008_0305 tathoktaþ prà¤jalã ràjà putraü vavre guõànvitam 07,049.021d@008_0306 ya÷asvinaü kãrtimantaü tejasvinam ariüdamam 07,049.021d@008_0307 yasya måtraü purãùaü ca kledaþ sveda÷ ca kà¤canam 07,049.021d@008_0308 suvarõaùñhãvir ity eva tasya nàmàbhavat kçtam 07,049.021d@008_0309 tasmin varapradànena pravardhaty amite dhane 07,049.021d@008_0310 kàrayàm àsa nçpatiþ sauvarõaü sarvam ãpsitam 07,049.021d@008_0311 gçhapràkàradurgàõi bràhmaõàvasathàny api 07,049.021d@008_0312 ÷ayyàsanàni yànàni sthàlã piñharabhàjanam 07,049.021d@008_0313 tasya sma ràj¤o yad ve÷ma bàhyà÷ copaskarà÷ ca ye 07,049.021d@008_0314 sarvaü tat kà¤canamayaü kàlena parivardhitam 07,049.021d@008_0315 atha dasyugaõàþ ÷rutvà dçùñvà cainaü tathàvidham 07,049.021d@008_0316 saübhåya tasya nçpateþ samàrabdhà÷ cikãrùitum 07,049.021d@008_0317 ke cit tatràbruvan ràj¤aþ putraü gçhõãma vai svayam 07,049.021d@008_0318 so 'syàkaraþ kà¤canasya tasya yatnaü caràmahe 07,049.021d@008_0319 tatas te dasyavo lubdhàþ pravi÷ya nçpater gçham 07,049.021d@008_0320 ràjaputraü tato jahruþ suvarõaùñãvinaü balàt 07,049.021d@008_0321 gçhyainam anupàyaj¤à nayitvàtha vanaü tataþ 07,049.021d@008_0322 hatvà vi÷asya nàpa÷yan sulubdhà vasu kiü cana 07,049.021d@008_0323 tasya pràõair vimuktasya naùñaü tad varadaü vasu 07,049.021d@008_0324 dasyava÷ ca tadànyonyaü jaghnur mårkhà vicetasaþ 07,049.021d@008_0325 hatvà parasparaü naùñàþ kumàraü càdbhutaü bhuvi 07,049.021d@008_0326 asaübhàvyaü gatà ghoraü narakaü duùñakàriõaþ 07,049.021d@008_0327 taü dçùñvà nihataü putraü varadattaü mahàtapàþ 07,049.021d@008_0328 vilalàpa suduþkhàrto bahudhà karuõaü nçpaþ 07,049.021d@008_0329 vilapantaü ni÷amyàtha putra÷okahataü nçpam 07,049.021d@008_0330 pratyadç÷yata devarùir nàrado nçpasaünidhau 07,049.021d@008_0331 uvàca cainaü duþkhàrtaü vilapantam acetasam 07,049.021d@008_0332 sç¤jayaü nàrado 'bhyetya tan nibodha yudhiùñhira 07,049.021d@008_0333 kàmànàm avitçptas tvaü sç¤jayeha mariùyasi 07,049.021d@008_0334 yasya caite vayaü gehe uùità brahmavàdinaþ 07,049.021d@008_0335 àvikùitaü maruttaü ca mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0336 saüvarto yàjayàm àsa spardhayà yaü bçhaspateþ 07,049.021d@008_0337 yasmai ràjarùaye pràdàd varaü sa bhagavàn prabhuþ 07,049.021d@008_0338 haimaü himavataþ pàdaü yiyakùor vividhaiþ savaiþ 07,049.021d@008_0339 yasya sendrà marudgaõà bçhaspatipurogamàþ 07,049.021d@008_0340 devà vi÷vasçjaþ sarve yaj¤àn åhur mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0341 yaj¤avàñasya sauvarõàþ sarve càsan paricchadàþ 07,049.021d@008_0342 yasya sarvaü tadà hy annaü mano 'bhipràyagaü ÷uci 07,049.021d@008_0343 kàmato bubhujur vipràþ sarve cànnàrthino janàþ 07,049.021d@008_0344 payo dadhi ghçtaü kùaudraü bhakùyaü bhojyaü ca ÷obhanam 07,049.021d@008_0345 yasya yaj¤eùu sarveùu vàsàüsy àbharaõàni ca 07,049.021d@008_0346 ãpsitàny upatiùñhanti prasçtàn vedapàragàn 07,049.021d@008_0347 marutaþ pariveùñàro marut tasyàbhavan gçhe 07,049.021d@008_0348 àvikùitasya ràjarùer vi÷ve devàþ sabhàsadaþ 07,049.021d@008_0349 yasya vãryavato ràj¤aþ suvçùñyà sasyasaüpadaþ 07,049.021d@008_0350 havirbhis tarpità yena samyak këptair divaukasaþ 07,049.021d@008_0351 çùãõàü ca pitéõàü ca devànàü sukhajãvinàm 07,049.021d@008_0352 brahmacarya÷rutasutair yaj¤air dànena cànçõaþ 07,049.021d@008_0353 ÷ayanàsanayànàni svarõarà÷ã÷ ca dustyajàþ 07,049.021d@008_0354 tat sarvam amitaü vittaü dattvà viprebhya icchayà 07,049.021d@008_0355 so 'nudhyàtas tu ÷akreõa prajàþ kçtvà niràmayàþ 07,049.021d@008_0356 ÷raddadhàno jitàül lokàn gataþ puõyaduho 'kùayàn 07,049.021d@008_0357 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0358 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0359 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0359 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0360 suhotraü nàma ràjànaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0361 ekavãram anàdhçùyam amitragaõamardanam 07,049.021d@008_0362 yaþ pràpya ràjyaü dharmeõa çtvigbrahmapurohitàn 07,049.021d@008_0363 apçcchad àtmanaþ ÷reyaþ pçùñvà teùàü mate sthitaþ 07,049.021d@008_0364 prajànàü pàlanaü dharmo dànam ijyà dviùajjayaþ 07,049.021d@008_0365 etat suhotro vij¤àya dharmeõaicchad dhanàgamam 07,049.021d@008_0366 dharmeõàràdhayad devàn bàõaiþ ÷atrå¤ jayaüs tathà 07,049.021d@008_0367 sarvàõy api ca bhåtàni svaguõair apy ara¤jayat 07,049.021d@008_0368 yo 'bhuïktemàü vasumatãü mlecchàñavikavarjitàm 07,049.021d@008_0369 yasmai vavarùa parjanyo hiraõyaü parivatsaram 07,049.021d@008_0370 hiraõyodàs tathà nadyaþ suhotrasya mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0371 yasmin kårmàn karkañakàn matsyàü÷ ca vividhàn bahån 07,049.021d@008_0372 kàmàn varùati parjanyo råpàõi vividhàni ca 07,049.021d@008_0373 sauvarõàny aprameyàni vàpya÷ ca kro÷asaümitàþ 07,049.021d@008_0374 sa tatra ÷atasàhasràn nakràn makarakacchapàn 07,049.021d@008_0375 sauvarõàn patitàn dçùñvà tato 'smayata vai 'tithiþ 07,049.021d@008_0376 tat suvarõam aparyantaü ràjarùiþ kurujàïgale 07,049.021d@008_0377 ãjàno vitate yaj¤e bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0378 so '÷vamedhasahasreõa ràjasåya÷atena ca 07,049.021d@008_0379 puõyaiþ kùatriyayaj¤ai÷ ca prabhåtavaradakùiõaiþ 07,049.021d@008_0380 kàmyanaimittikàjasrair iùñàü gatim avàptavàn 07,049.021d@008_0381 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0382 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0383 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0383 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0384 ràjànaü pauravaü vãraü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0385 yaþ sahasraü sahasràõàü ÷vetàn a÷vàn avàsçjat 07,049.021d@008_0386 tasyà÷vamedhe ràjarùer de÷àd de÷àt sameyuùàm 07,049.021d@008_0387 ÷ikùàkùaravidhij¤ànàü nàsãt saükhyà vipa÷citàm 07,049.021d@008_0388 vedavidyàvratasnàtà vadànyàþ priyadar÷anàþ 07,049.021d@008_0389 subhakùàcchàdanagçhàþ su÷ayyàsanavàhanàþ 07,049.021d@008_0390 nañanartakagandharvaiþ pårõakair vardhamànakaiþ 07,049.021d@008_0391 niyodhakai÷ ca krãóadbhis tatra sma pariharùitàþ 07,049.021d@008_0392 yaj¤e yaj¤e yathàkàlaü dakùiõàþ so 'tyakàlayat 07,049.021d@008_0393 dvipà da÷asahasràkhyàþ pramadàþ kà¤canaprabhàþ 07,049.021d@008_0394 sadhvajàþ sapatàkà÷ ca rathà hemamayàs tathà 07,049.021d@008_0395 yaþ sahasraü sahasràõi kanyàhemavibhåùitàþ 07,049.021d@008_0396 dhåryujà÷vagajàråóhàþ sagçhakùetrago÷atàþ 07,049.021d@008_0397 ÷ataü ÷atasahasràõi svarõamàlàn atharùabhàn 07,049.021d@008_0398 gavàü sahasrànucaràn dakùiõà atyakàlayat 07,049.021d@008_0399 hema÷çïgyo raupyakhuràþ savatsàþ kàüsyadohanàþ 07,049.021d@008_0400 dàsãdàsakharoùñràü÷ ca pràdàd àjàvikaü bahu 07,049.021d@008_0401 ratnànàü vividhàn kåñàn vividhàn annaparvatàn 07,049.021d@008_0402 tat sarvaü vitate yaj¤e dakùiõà atyakàlayat 07,049.021d@008_0403 tatràsya gàthà gàyanti ye puràõavido janàþ 07,049.021d@008_0404 aïgasya yajamànasya svadharmàdhigatàþ ÷ubhàþ 07,049.021d@008_0405 guõottaràs te kratavas tasyàsan sàrvakàmikàþ 07,049.021d@008_0406 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0407 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0408 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0408 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0409 ÷ibim au÷ãnaraü càpi mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0410 ya imàü pçthivãü sarvàü carmavat paryaveùñayat 07,049.021d@008_0411 sàdridvãpàrõavavanàü rathaghoùeõa nàdayan 07,049.021d@008_0412 sa ÷ibir vai ripån nityaü mukhyàn nighnan sapatnajit 07,049.021d@008_0413 tena yaj¤air bahuvidhair iùñaü paryàptadakùiõaiþ 07,049.021d@008_0414 sa ràjà vãryavàn dhãmàn avàpya vasu puùkalam 07,049.021d@008_0415 sarvamårdhàvasiktànàü saümataþ so 'bhavad yudhi 07,049.021d@008_0416 ayajac cà÷vamedhair yo vijitya pçthivãm imàm 07,049.021d@008_0417 nirargalair bahuphalair niùkakoñisahasradaþ 07,049.021d@008_0418 hastya÷vapa÷ubhir dhànyair mçgair gojàvibhis tathà 07,049.021d@008_0419 vividhaiþ pçthivãü pårõàü ÷ibir bràhmaõasàt karot 07,049.021d@008_0420 yàvatyo varùato dhàrà yàvatyo divi tàrakàþ 07,049.021d@008_0421 tàvatãr adadad gà vai ÷ibir au÷ãnaro 'dhvare 07,049.021d@008_0422 no yantàraü dhuras tasya kaü cid anyaü prajàpatiþ 07,049.021d@008_0423 bhåtaü bhavyaü bhaviùyaü và nàdhyagacchan narottamam 07,049.021d@008_0424 tasyàsan vividhà yaj¤àþ sarvakàmaiþ samanvitàþ 07,049.021d@008_0425 hemayåpàsanagçhà hemapràkàratoraõàþ 07,049.021d@008_0426 ÷ucisvàdvannapànà÷ ca bràhmaõàþ prayutàyutàþ 07,049.021d@008_0427 nànàbhakùoccayatañàþ payodadhimadhuhradàþ 07,049.021d@008_0428 tasyàsan yaj¤avàñeùu nadyaþ ÷ubhrànnaparvatàþ 07,049.021d@008_0429 pibata snàta khàdadhvam iti yatrocyate janaiþ 07,049.021d@008_0430 yasmai pràdàd varaü rudras tuùñaþ puõyena karmaõà 07,049.021d@008_0431 akùayaü dadato vittaü ÷raddhà kãrtis tathà kriyàþ 07,049.021d@008_0432 yathoktam eva bhåtànàü priyatvaü svargam uttamam 07,049.021d@008_0433 etàül labdhvà varàn iùñठ÷ibiþ kàle divaü gataþ 07,049.021d@008_0434 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0435 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0436 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0436 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0437 ràmaü dà÷arathiü caiva mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0438 yaü prajà anvamodanta pità putràn ivaurasàn 07,049.021d@008_0439 asaükhyeyà guõà yasmin nàsann amitatejasi 07,049.021d@008_0440 ya÷ caturda÷avarùàõi nide÷àt pitur acyutaþ 07,049.021d@008_0441 vane vanitayà sàrdham avasal lakùmaõànugaþ 07,049.021d@008_0442 jaghàna ca janasthàne ràkùasàn manujarùabhaþ 07,049.021d@008_0443 tapasvinàü rakùaõàrthaü sahasràõi caturda÷a 07,049.021d@008_0444 tatraiva vasatas tasya ràvaõo nàma ràkùasaþ 07,049.021d@008_0445 jahàra bhàryàü vaidehãü saümohyainaü sahànujam 07,049.021d@008_0446 jaghàna samare kruddhaþ pureva tryambako 'ndhakam 07,049.021d@008_0447 suràsurair avadhyaü taü devabràhmaõakaõñakam 07,049.021d@008_0448 jaghàna sa mahàbàhuþ paulastyaü sagaõaü raõe 07,049.021d@008_0449 saüpràpya vidhivad ràjyaü sarvabhåtànukampakaþ 07,049.021d@008_0450 àjahàra mahàyaj¤aü prajà dharmeõa pàlayan 07,049.021d@008_0451 nirargalaü sajàråthyam a÷vamedha÷ataü vibhuþ 07,049.021d@008_0452 àjahàra sure÷asya haviùà mudam àvahan 07,049.021d@008_0453 anyai÷ ca vividhair yaj¤air ãje bahuguõair nçpaþ 07,049.021d@008_0454 kùutpipàse 'jayad ràmaþ sarvarogàü÷ ca dehinàm 07,049.021d@008_0455 satataü guõasaüpanno dãpyamànaþ svatejasà 07,049.021d@008_0456 ati sarvàõi bhåtàni ràmo dà÷arathir babhau 07,049.021d@008_0457 çùãõàü devatànàü ca mànuùàõàü ca sarva÷aþ 07,049.021d@008_0458 pçthivyàü sahavàso 'bhåd ràme ràjyaü pra÷àsati 07,049.021d@008_0459 nàhãyata tadà pràõaþ pràõinàü na tad anyathà 07,049.021d@008_0460 pràõàpànasamànà÷ ca ràme ràjyaü pra÷àsati 07,049.021d@008_0461 dãrghàyuùaþ prajàþ sarvà yuvà na mriyate tadà 07,049.021d@008_0462 vedai÷ caturbhiþ saüprãtàþ pràpnuvanti divaukasaþ 07,049.021d@008_0463 havyaü kavyaü ca vividhaü niùpårtaü hutam eva ca 07,049.021d@008_0464 adaü÷ama÷akà de÷à naùñavyàlasarãsçpàþ 07,049.021d@008_0465 nàpsu pràõabhçtàü mçtyur nàkàle jvalano 'dahat 07,049.021d@008_0466 adharmarucayo lubdhà mårkhà và nàbhavaüs tadà 07,049.021d@008_0467 ÷iùñeùñapràj¤akarmàõaþ sarvavarõàs tadàbhavan 07,049.021d@008_0468 svadhàm årjaü ca rakùobhir janasthàne praõà÷ite 07,049.021d@008_0469 pràdàn nihatya rakùàüsi pitçdevebhya ã÷varaþ 07,049.021d@008_0470 sahasraputràþ puruùà da÷avarùa÷atàyuùaþ 07,049.021d@008_0471 na ca jyeùñàþ kaniùñebhyas tadà ÷ràddhàn akàrayan 07,049.021d@008_0472 ÷yàmo yuvà lohitàkùo mattamàtaïgavikramaþ 07,049.021d@008_0473 àjànubàhuþ subhujaþ siühaskandho mahàbalaþ 07,049.021d@008_0474 da÷avarùasahasràõi da÷avarùa÷atàni ca 07,049.021d@008_0475 sarvabhåtamanaþkànto ràmo ràjyam akàrayat 07,049.021d@008_0476 ràmo ràmo ràma iti prajànàm abhavat kathà 07,049.021d@008_0477 ràmàd ràmaü jagad abhåd ràme ràjyaü pra÷àsati 07,049.021d@008_0478 caturvidhàþ prajà ràmaþ svargaü nãtvà divaü gataþ 07,049.021d@008_0479 àtmànaü saüpratiùñhàpya ràjavaü÷am ihàùñadhà 07,049.021d@008_0480 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0481 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0482 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0482 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0483 bhagãrathaü ca ràjànaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0484 yena bhàgãrathã gaïgà cayanaiþ kà¤canai÷ cità 07,049.021d@008_0485 yaþ sahasraü sahasràõàü kanyà hemavibhåùitàþ 07,049.021d@008_0486 ràj¤a÷ ca ràjaputràü÷ ca bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0487 sarvà rathagatàþ kanyà rathàþ sarve caturyujaþ 07,049.021d@008_0488 rathe rathe ÷ataü nàgàþ padmino hemamàlinaþ 07,049.021d@008_0489 sahasram a÷và÷ caikaikaü gajànàü pçùñhato 'nvayuþ 07,049.021d@008_0490 a÷ve a÷ve ÷ataü gàvo gavàü pa÷càd ajàvikam 07,049.021d@008_0491 tenàkràntà janaughena dakùiõà bhåyasãr dadat 07,049.021d@008_0492 upahvare 'tivyathità tasyàïke niùasàda ha 07,049.021d@008_0493 tathà bhàgãrathã gaïgà urva÷ã càbhavat purà 07,049.021d@008_0494 duhitçtvaü gatà ràj¤aþ putratvam agamat tadà 07,049.021d@008_0495 tatra gàthàü jaguþ prãtà gandharvàþ såryavarcasaþ 07,049.021d@008_0496 pitçdevamanuùyàõàü ÷çõvatàü valguvàdinàm 07,049.021d@008_0497 bhagãrathaü yajamànam aikùvàkuü bhåridakùiõam 07,049.021d@008_0498 gaïgà samudragà devã vavre pitaram ã÷varam 07,049.021d@008_0499 tasya sendraiþ savaruõair devair yaj¤aþ svalaükçtaþ 07,049.021d@008_0500 samyak parigçhãta÷ ca ÷àntavighno niràmayaþ 07,049.021d@008_0501 yo ya iccheta vipro vai yatra yatràtmanaþ priyam 07,049.021d@008_0502 bhagãrathas tadà prãtas tatra tatràdadad va÷ã 07,049.021d@008_0503 nàdeyaü bràhmaõeùv àsãd asya kiü cit priyaü dhanam 07,049.021d@008_0504 so 'pi vipraprasàdena brahmalokaü gato nçpaþ 07,049.021d@008_0505 yena yàtà makhamukhe di÷à÷àv iha pàdapàþ 07,049.021d@008_0506 tenàvasthàtum icchanti taü gatvà ràjam ã÷varam 07,049.021d@008_0507 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0508 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0509 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0509 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0510 dilãpaü ced ailavilaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0511 yasya yaj¤a÷ateùv àsan prayutàyuta÷o dvijàþ 07,049.021d@008_0512 tattvaj¤ànàrthasaüpannà yajvànaþ putrapautriõaþ 07,049.021d@008_0513 ya imàü vasusaüpårõàü vasudhàü vasudhàdhipaþ 07,049.021d@008_0514 ãjàno vitate yaj¤e bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0515 dilãpasya ca yaj¤eùu kçtaþ panthà hiraõmayaþ 07,049.021d@008_0516 taü dharma iva kurvàõàþ sendradevàþ samàgaman 07,049.021d@008_0517 caùàlaü pracaùàlaü ca yasya yåpe hiraõmaye 07,049.021d@008_0518 yad yoùà hemasaüchannà mattàþ pathiùu ÷erate 07,049.021d@008_0519 tad etad adbhutaü manye anyair na sadç÷aü nçpaiþ 07,049.021d@008_0520 yad apsu yudhyamànasya cakre na paripetatuþ 07,049.021d@008_0521 ràjànaü dçóhadhanvànaü dilãpaü satyavàdinam 07,049.021d@008_0522 ye 'pa÷yan bhåridàkùiõyaü te 'pi svargajito naràþ 07,049.021d@008_0523 trayaþ ÷abdà na jãryante khañvàïgasya nive÷ane 07,049.021d@008_0524 svàdhyàyaghoùo jyàghoùaþ pibatà÷nãta khàdata 07,049.021d@008_0525 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0526 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0527 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0527 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0528 màndhàtà ced yauvanà÷vas trailokyavijayã mçtaþ 07,049.021d@008_0529 yaü devàv a÷vinau garbhàt pituþ pårvaü cakarùatuþ 07,049.021d@008_0530 mçgayàü vicaran ràjà tçùitaþ klàntavàhanaþ 07,049.021d@008_0531 dhåmaü dçùñvàgamat satraü pçùadàjyam avàpa saþ 07,049.021d@008_0532 taü dçùñvà yuvanà÷vasya jañhare sånutàü gatam 07,049.021d@008_0533 garbhàd dhi jahratur devàv a÷vinau bhiùajàü varau 07,049.021d@008_0534 taü dçùñvà pitur utsaïge ÷ayànaü devavarcasam 07,049.021d@008_0535 màm evàyaü dhayatv agre iti ha smàha vàsavaþ 07,049.021d@008_0536 tato 'ïgulibhyo hãndrasya pràdur àsãt payo 'mçtam 07,049.021d@008_0537 màü dhàsyatãti kàruõyàd yad indro hy anvakampayat 07,049.021d@008_0538 tasmàt sa màndhàtety evaü nàma tasyàdbhutaü kçtam 07,049.021d@008_0539 tatas tu dhàràþ payaso ghçtasya ca mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0540 tasyàsye yauvanà÷vasya pàõir indrasya càsravat 07,049.021d@008_0541 apibat pàõim indrasya sa càpy ahnàbhyavardhata 07,049.021d@008_0542 so 'bhavad dvàda÷asamo dvàda÷àhena vãryavàn 07,049.021d@008_0543 imàü ca pçthivãü kçtsnàm ekàhnà sa vyajãjayat 07,049.021d@008_0544 dharmàtmà dhçtimàn vãraþ satyasaüdho jitendriyaþ 07,049.021d@008_0545 janamejayaü sudhanvànaü gayaü påruü bçhadratham 07,049.021d@008_0546 asitaü caiva ràmaü ca màndhàtà manujo 'jayat 07,049.021d@008_0547 udeti ca yataþ såryo yatra ca pratitiùñhati 07,049.021d@008_0548 tat sarvaü yauvanà÷vasya màndhàtuþ kùetram ucyate 07,049.021d@008_0549 so '÷vamedha÷atair iùñvà ràjasåya÷atena ca 07,049.021d@008_0550 adadad rohitàn a÷vàn bràhmaõebhyo vi÷àü pate 07,049.021d@008_0551 hairaõyàn yojanotsedhàn àyatठ÷atayojanam 07,049.021d@008_0552 bahuprakàràn susvàdån bhakùyabhojyànnaparvatàn 07,049.021d@008_0553 atiriktaü bràhmaõebhyo bhu¤jàno hãyate janaþ 07,049.021d@008_0554 bhakùyànnapànanicayàþ ÷u÷ubhus tv annaparvatàþ 07,049.021d@008_0555 ghçtahradàþ såpapaïkà dadhiphenà guóodakàþ 07,049.021d@008_0556 rurudhuþ parvatàn nadyo madhukùãravahàþ ÷ubhàþ 07,049.021d@008_0557 devàsurà narà yakùà gandharvoragapakùiõaþ 07,049.021d@008_0558 vipràs tatràgatà÷ càsan vedavedàïgapàragàþ 07,049.021d@008_0559 bràhmaõà çùaya÷ càpi nàsaüs tatràvipa÷citaþ 07,049.021d@008_0560 samudràntàü vasumatãü vasupårõàü tu sarvataþ 07,049.021d@008_0561 sa tàü bràhmaõasàt kçtvà jagàmàstaü tadà nçpaþ 07,049.021d@008_0562 gataþ puõyakçtàü lokàn vyàpya svaya÷asà di÷aþ 07,049.021d@008_0563 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0564 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0565 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0565 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0566 yayàtiü nàhuùaü caiva mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0567 ràjasåya÷atair iùñvà so '÷vamedha÷atena ca 07,049.021d@008_0568 puõóarãkasahasreõa vàjapeya÷atais tathà 07,049.021d@008_0569 atiràtrasahasreõa càturmàsyai÷ ca kàmataþ 07,049.021d@008_0570 agniùñomai÷ ca vividhaiþ satrai÷ ca pràjyadakùiõaiþ 07,049.021d@008_0571 abràhmaõànàü yad vittaü pçthivyàm asti kiü cana 07,049.021d@008_0572 tat sarvaü parisaükhyàya tato bràhmaõasàt karot 07,049.021d@008_0573 vyåóhe devàsure yuddhe kçtvà devasahàyatàm 07,049.021d@008_0574 caturdhà vyabhajat sarvàü caturbhyaþ pçthivãm imàm 07,049.021d@008_0575 yaj¤air nànàvidhair iùñvà prajàm utpàdya cottamàm 07,049.021d@008_0576 devayànyàü cau÷anasyàü ÷armiùñhàyàü ca dharmataþ 07,049.021d@008_0577 devàraõyeùu sarveùu vijahàràmaropamaþ 07,049.021d@008_0578 àtmanaþ kàmacàreõa dvitãya iva vàsavaþ 07,049.021d@008_0579 yadà nàdhyagamat so 'ntaü kàmànàü sarvavedavit 07,049.021d@008_0580 tato gàthàm imàü gãtvà sadàraþ pràvi÷ad vanam 07,049.021d@008_0581 yat pçthivyàü vrãhiyavaü hiraõyaü pa÷avaþ striyaþ 07,049.021d@008_0582 nàlam ekasya tat sarvam iti matvà ÷amaü vrajet 07,049.021d@008_0583 evaü kàmàn parityajya yayàtir dhçtim etya ca 07,049.021d@008_0584 påruü ràjye pratiùñhàpya prayàto vanam ã÷varaþ 07,049.021d@008_0585 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0586 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0587 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0587 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0588 nàbhàgam ambarãùaü ca mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0589 yaþ sahasraü sahasràõàü ràj¤àü caikas tv ayodhayat 07,049.021d@008_0590 jigãùamàõàþ saügràme samantàd vairiõo 'bhyayuþ 07,049.021d@008_0591 ÷astrayuddhavido ghoràþ sçjanta÷ cà÷ivà giraþ 07,049.021d@008_0592 balalàbhàd va÷ãkçtya teùàü ÷astrabalena ca 07,049.021d@008_0593 chattràyudhadhvajarathàü÷ chittvà pràsàn gatavyathaþ 07,049.021d@008_0594 ta enaü muktasaünàhà nàthanto jãvitaiùiõaþ 07,049.021d@008_0595 ÷araõyam ãyuþ ÷araõaü tavàsma iti vàdinaþ 07,049.021d@008_0596 sa tu tàn va÷agàn kçtvà jitvà cemàü vasuüdharàm 07,049.021d@008_0597 ãje yaj¤a÷atair iùñair yathà ÷akras tathànagha 07,049.021d@008_0598 bubhujuþ sarvasaüpannam annam anye janàs tadà 07,049.021d@008_0599 tasya yaj¤eùu viprendràþ sutçptàþ paramàrcitàþ 07,049.021d@008_0600 modakàn pårikàpåpàn dhànà vañaka÷aùkulãþ 07,049.021d@008_0601 karambhàn pçthukàn manthàn anyàni sukçtàni ca 07,049.021d@008_0602 såpàn maireyakàn yåùàn ràgaùàõóavapànakàn 07,049.021d@008_0603 mçùñànnàni suyuktàni mçdåni surabhãõi ca 07,049.021d@008_0604 ghçtaü madhu payas toyaü dadhãni rasavanti ca 07,049.021d@008_0605 phalaü målaü ca susvàdu dvijàs tatropabhujyate 07,049.021d@008_0606 madanãyàni pànàni viditvà càtmanaþ sukham 07,049.021d@008_0607 apibanta yathàkàmaü pànapà gãtavàditaiþ 07,049.021d@008_0608 tatra sma gàthà gàyanti kùãbà hçùñàþ pañhanti ca 07,049.021d@008_0609 nàbhàgastutisaüyuktà nançtu÷ ca sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0610 teùu yaj¤eùv ambarãùo dakùiõàm atyakàlayat 07,049.021d@008_0611 ràj¤àü da÷asahasràõi da÷a prayutayàjinàm 07,049.021d@008_0612 hiraõyakavacàn sarvठ÷vetacchattraprakãrõakàn 07,049.021d@008_0613 hiraõyasyandanàråóhàn sànuyàtraparicchadàn 07,049.021d@008_0614 ãjàno vitate yaj¤e dakùiõàm atyakàlayat 07,049.021d@008_0615 mårdhàbhiùiktàü÷ ca nçpàn ràjaputra÷atàni ca 07,049.021d@008_0616 sadaõóaü ko÷anicayàn bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0617 naiva pårve janà÷ cakrur na kariùyanti càpare 07,049.021d@008_0618 yad ambarãùo nçpatiþ karoty amitadakùiõaþ 07,049.021d@008_0619 ity evam anvamodanta prãtà yasya maharùayaþ 07,049.021d@008_0620 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0621 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0622 nàrada uvaàca 07,049.021d@008_0622 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0623 ÷a÷abinduü ca ràjànaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0624 ãje sa vividhair yaj¤aiþ ÷rãmàn satyaparàkramaþ 07,049.021d@008_0625 tasya bhàryàsahasràõàü ÷atam àsãn mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0626 ekaikasyàü ca bhàryàyàü sahasraü tanayàbhavan 07,049.021d@008_0627 te kumàràþ paràkràntàþ sarve niyutayàjinaþ 07,049.021d@008_0628 ràjànaþ kratubhir mukhyair ãjànà vedapàragàþ 07,049.021d@008_0629 hiraõyakavacàþ sarve sarve cottamadhanvinaþ 07,049.021d@008_0630 sarve '÷vamedhair ãjànàþ kumàràþ ÷à÷abindavaþ 07,049.021d@008_0631 tàn a÷vamedhe ràjendro bràhmaõebhyo 'dadat pità 07,049.021d@008_0632 ÷ataü ÷ataü rathagatà ekaikaü pçùñhato 'nvayuþ 07,049.021d@008_0633 ràjaputraü tadà kanyàs tapanãyasvalaükçtàþ 07,049.021d@008_0634 kanyàü kanyàü ÷ataü nàgà nàge nàge ÷ataü rathàþ 07,049.021d@008_0635 rathe rathe ÷ataü cà÷và balino hemamàlinaþ 07,049.021d@008_0636 a÷ve a÷ve sahasraü gà gavàü pa÷càd ajàvikam 07,049.021d@008_0637 etad dhanam aparyantam a÷vamedhe mahàmakhe 07,049.021d@008_0638 ÷a÷abindur mahàbhàgo bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0639 vàrkùà÷ ca yåpà yàvanto a÷vamedhe mahàmakhe 07,049.021d@008_0640 te tathaiva puna÷ cànye tàvantaþ kà¤canàbhavan 07,049.021d@008_0641 bhakùyànnapànanicayàþ parvatàþ kro÷am ucchritàþ 07,049.021d@008_0642 tasyà÷vamedhe nirvçtte ràj¤aþ ÷iùñàs trayoda÷a 07,049.021d@008_0643 tuùñapuùñajanàkãrõàü ÷àntavighnàm anàmayàm 07,049.021d@008_0644 ÷a÷abindur imàü bhåmiü ciraü bhuktvà divaü gataþ 07,049.021d@008_0645 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0646 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0647 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0647 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0648 gayaü càmårtarayasaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0649 yo vai varùa÷ataü ràjà huta÷iùñà÷ano 'bhavat 07,049.021d@008_0650 tasmai hy agnir varaü pràdàt tato vavre varaü gayaþ 07,049.021d@008_0651 tapasà brahmacaryeõa vratena niyamena ca 07,049.021d@008_0652 guråõàü ca prasàdena vedàn icchàmi veditum 07,049.021d@008_0653 svadharmeõàvihiüsyànyàn dhanam icchàmi càkùayam 07,049.021d@008_0654 vipreùu dadata÷ caiva ÷raddhà bhavatu nitya÷aþ 07,049.021d@008_0655 ananyàsu savarõàsu putrajanma ca me bhavet 07,049.021d@008_0656 annaü me dadataþ ÷raddhà dharme me ramatàü manaþ 07,049.021d@008_0657 avighnaü càstu me nityaü dharmakàryeùu pàvaka 07,049.021d@008_0658 tathà bhaviùyatãty uktvà tatraivàntaradhãyata 07,049.021d@008_0659 gayo 'py avàpya tat sarvaü dharmeõàrãn ajãjayat 07,049.021d@008_0660 sa dar÷apaurõamàsàbhyàü kàleùv àgrayaõena ca 07,049.021d@008_0661 càturmàsyai÷ ca vividhair yaj¤ai÷ càvàptadakùiõaiþ 07,049.021d@008_0662 ayajac chraddhayà ràjà parisaüvatsaraü ÷atam 07,049.021d@008_0663 da÷a nàgasahasràõi ÷atam a÷va÷atàni ca 07,049.021d@008_0664 ÷ataü niùkasahasràõi gavàü càpy ayutàni ùañ 07,049.021d@008_0665 utthàyotthàya sa pràdàt parisaüvatsaraü ÷atam 07,049.021d@008_0666 nakùatreùu ca sarveùu dadan nakùatradakùiõàþ 07,049.021d@008_0667 ãje ca vividhair yaj¤air yathà somo 'ïgirà yathà 07,049.021d@008_0668 sauvarõàü pçthivãü kçtvà ya imàü maõi÷arkaràm 07,049.021d@008_0669 viprebhyaþ pràdadad ràjà so '÷vamedhe mahàmakhe 07,049.021d@008_0670 jàmbånadamayà yåpàþ sarve ratnaparicchadàþ 07,049.021d@008_0671 gayasyàsan samçddhàs tu sarvabhåtamanoharàþ 07,049.021d@008_0672 sarvakàmasamçddhàü÷ ca pràdàt tàü÷ ca gayas tadà 07,049.021d@008_0673 bràhmaõebhyaþ prahçùñebhyaþ sarvabhåtebhya eva ca 07,049.021d@008_0674 samudradvãpa÷aileùu nadãnadavaneùu ca 07,049.021d@008_0675 nagareùu ca ràùñreùu divi vyomni ca ye 'vasan 07,049.021d@008_0676 bhåtagràmà÷ ca vividhàþ saütçptà yaj¤asaüpadà 07,049.021d@008_0677 gayasya sadç÷o yaj¤o nàsty anya iti te 'bruvan 07,049.021d@008_0678 ùañtriü÷adyojanàyàmà triü÷adyojanam àyatà 07,049.021d@008_0679 pa÷càt pura÷ caturviü÷ad vedã hy àsãd dhiraõmayã 07,049.021d@008_0680 gayasya yajamànasya muktàvajramaõistçtà 07,049.021d@008_0681 pràdàt sa bràhmaõebhyo 'tha vàsàüsyàbharaõàni ca 07,049.021d@008_0682 yathoktà dakùiõà÷ cànyà viprebhyo bhåridakùiõaþ 07,049.021d@008_0683 yatra bhojana÷iùñasya parvatàþ pa¤caviü÷atiþ 07,049.021d@008_0684 kulyàþ kç÷aravàhinyo rasànàm abhavaüs tadà 07,049.021d@008_0685 vastràbharaõagandhànàü rà÷aya÷ ca pçthagvidhàþ 07,049.021d@008_0686 yasya prabhàvàc ca gayas triùu lokeùu vi÷rutaþ 07,049.021d@008_0687 vaña÷ càkùayyakaraõaþ puõyaü brahmasara÷ ca tat 07,049.021d@008_0688 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0689 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0690 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0690 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0691 sàükçtiü rantidevaü ca mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0692 yasya dvi÷atasàhasrà àsan sådà mahàtmanaþ 07,049.021d@008_0693 gçhàn abhyàgatàn vipràn atithãn pariveùakàþ 07,049.021d@008_0694 pakvàpakvaü divàràtraü varànnam amçtopamam 07,049.021d@008_0695 nyàyenàdhigataü vittaü bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0696 vedàn adhãtya dharmeõa ya÷ cakre dviùato va÷e 07,049.021d@008_0697 upasthità÷ ca pa÷avaþ svayaü yaü saü÷itavratam 07,049.021d@008_0698 bahavaþ svargam icchanto vidhivat satrayàjinam 07,049.021d@008_0699 nadã mahànasàd yasya pravçttà carmarà÷itaþ 07,049.021d@008_0700 tasmàc carmaõvatã pårvam agnihotre 'bhavat purà 07,049.021d@008_0701 bràhmaõebhyo dadau niùkàn sauvarõàn sa prabhàvataþ 07,049.021d@008_0702 tubhyaü niùkaü tubhyaü niùkam iti ha sma prabhàùate 07,049.021d@008_0703 tubhyaü tubhyam iti pràdàn niùkàn niùkàn sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0704 tataþ punaþ samà÷vàsya niùkàn eva prayacchati 07,049.021d@008_0705 alpaü dattaü mayàdyeti niùkakoñiü pradàya saþ 07,049.021d@008_0706 ekàhnà dàsyati punaþ ko 'nyas tat saüpradàsyati 07,049.021d@008_0707 sahasra÷a÷ ca sauvarõàn vçùabhàn go÷atànugàn 07,049.021d@008_0708 adhyardhamàsam adadad bràhmaõebhyaþ ÷ataü samàþ 07,049.021d@008_0709 agnihotropakaraõaü yaj¤opakaraõaü ca yat 07,049.021d@008_0710 çùibhyaþ karakàn kumbhàn sthàlãpiñharam eva ca 07,049.021d@008_0711 ÷ayanàsanayànàni pràsàdàü÷ ca gçhàõi ca 07,049.021d@008_0712 vçkùàü÷ ca vividhàn dadyàd annàni ca dhanàni ca 07,049.021d@008_0713 sarvaü sauvarõam evàsãd rantidevasya dhãmataþ 07,049.021d@008_0714 tatràsya gàthà gàyanti ye puràõavido janàþ 07,049.021d@008_0715 rantidevasya tàü dçùñvà samçddhim atimànuùãm 07,049.021d@008_0716 naitàdç÷aü dçùñapårvaü kuberasadaneùv api 07,049.021d@008_0717 dhanaü ca påryamàõaü naþ kiü punar manujeùv iti 07,049.021d@008_0718 vyaktaü vasvokasàreyam ity åcus tatra vismitàþ 07,049.021d@008_0719 sàükçte rantidevasya yàü ràtrim atithiü vaset 07,049.021d@008_0720 àlabhyanta tadà gàvaþ sahasràõy ekaviü÷atiþ 07,049.021d@008_0721 tatra sma sådàþ kro÷anti sumçùñamaõikuõóalàþ 07,049.021d@008_0722 såpabhåyiùñam a÷nãdhvaü nàdya màüsaü yathàpuram 07,049.021d@008_0723 rantidevasya yat kiü cit sauvarõam abhavat tadà 07,049.021d@008_0724 tat sarvaü vitate yaj¤e bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0725 pratyakùaü tasya havyàni pratigçhõanti devatàþ 07,049.021d@008_0726 kavyàni pitaraþ kàle sarvakàmàn dvijottamàþ 07,049.021d@008_0727 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0728 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0729 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0729 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0730 dauùyantiü bharataü càpi mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0731 karmàõy asukaràõy anyaiþ kçtavàn yaþ ÷i÷ur vane 07,049.021d@008_0732 hemàvadàtàn yaþ siühàn nakhadaüùñràyudhàn balã 07,049.021d@008_0733 nirvãryàüs tarasà kçtvà vicakarùa babandha ca 07,049.021d@008_0734 kråràü÷ cograbalàn vyàghràn damitvà càkarod va÷e 07,049.021d@008_0735 manaþ÷ilà iva ÷ilàþ saüyuktà jaturà÷ibhiþ 07,049.021d@008_0736 vyàlàdãü÷ càtibalavàüs tatpratãpàn gajàn api 07,049.021d@008_0737 daüùñràsu gçhyàvaruhya ÷uùkàsyàn akarod va÷e 07,049.021d@008_0738 mahiùàn apy atibalàn balena vicakarùa ha 07,049.021d@008_0739 balinaþ sçmaràn khaógàn nànàsattvàni càpy uta 07,049.021d@008_0740 kçcchrapràõàn vane baddhvà damayitvàpy avàsçjat 07,049.021d@008_0741 taü sarvadamanety àhus tadvidas tena karmaõà 07,049.021d@008_0742 taü pratyaùedhaj jananã mà sattvàni vijãjahi 07,049.021d@008_0743 so '÷vamedha÷ateneùñvà yamunàm anu vãryavàn 07,049.021d@008_0744 tri÷atà÷vàn sarasvatyàü gaïgàm anu catuþ÷atàn 07,049.021d@008_0745 so '÷vamedhasahasreõa ràjasåya÷atena ca 07,049.021d@008_0746 punar ãje mahàyaj¤aiþ samàptavaradakùiõaiþ 07,049.021d@008_0747 agniùñomàtiràtràõàm ukthyavi÷vajitàm api 07,049.021d@008_0748 vàjapeyeùñisatràõàü sahasrai÷ ca susaübhçtaiþ 07,049.021d@008_0749 iùñvà ÷àkuntalo ràjà tarpayitvà dvijàn dhanaiþ 07,049.021d@008_0750 sahasraü yatra padmànàü kaõvàya bharato dadau 07,049.021d@008_0751 jàmbånadasya ÷uddhasya kanakasya mahàya÷àþ 07,049.021d@008_0752 yasya yåpàþ ÷atavyàmàþ pariõàhena kà¤canàþ 07,049.021d@008_0753 samàgamya dvijaiþ sàrdhaü sendrair devaiþ samucchritàþ 07,049.021d@008_0754 svalaükçtà bhràjamànàþ sarvaratnair manoramaiþ 07,049.021d@008_0755 hiraõyam a÷vàn dviradàn rathàn uùñràn ajàvikàn 07,049.021d@008_0756 dàsãdàsaü dhanaü dhànyaü gàþ savatsàþ payasvinãþ 07,049.021d@008_0757 gràmàn gçhàõi kùetràõi vividhàü÷ ca paricchadàn 07,049.021d@008_0758 koñã÷atàyutaü caiva bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0759 cakravartã hy adãnàtmà jetàris tv ajitaþ paraiþ 07,049.021d@008_0760 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0761 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0762 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0762 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0763 pçthuü vainyaü ca ràjànaü mçtaü sç¤jaya ÷u÷ruma 07,049.021d@008_0764 yam abhyaùi¤can sàmràjye ràjasåye maharùayaþ 07,049.021d@008_0765 ayaü naþ prathayiùyeta sarvàn ity abhavat pçthuþ 07,049.021d@008_0766 kùatàn nas tràsyate sarvàn ity evaü kùatriyo 'bhavat 07,049.021d@008_0767 pçthuü vainyaü prajà dçùñvà raktàþ smeti yad abruvan 07,049.021d@008_0768 tato ràjeti nàmàsya anuràgàd ajàyata 07,049.021d@008_0769 akçùñapacyà pçthivã àsãd vainyasya kàmadhuk 07,049.021d@008_0770 sarvàþ kumbhaduho gàvaþ puñake puñake madhu 07,049.021d@008_0771 àsan hiraõmayà darbhàþ sukhaspar÷àþ sukhàvahàþ 07,049.021d@008_0772 teùàü cãràõi saüvãtàþ prajàs teùv eva ÷erate 07,049.021d@008_0773 phalàny amçtakalpàni målàni ca madhåni ca 07,049.021d@008_0774 teùàm àsãt tadàhàro niràhàrà÷ ca nàbhavan 07,049.021d@008_0775 arogàþ sarvasiddhàrthà manuùyà akutobhayàþ 07,049.021d@008_0776 nyavasanta yathàkàmaü vçkùeùu ca guhàsu ca 07,049.021d@008_0777 pravibhàgo na ràùñràõàü puràõàü càbhavat tadà 07,049.021d@008_0778 yathàsukhaü yathàkàmaü tathaità muditàþ prajàþ 07,049.021d@008_0779 tasya saüstambhayann àpaþ samudram abhiyàsyataþ 07,049.021d@008_0780 parvatà÷ ca dadur màrgaü dhvajabhaïga÷ ca nàbhavat 07,049.021d@008_0781 taü vanaspatayaþ ÷ailà devàsuranaroragàþ 07,049.021d@008_0782 saptarùayaþ puõyajanà gandharvàpsaraso 'pi ca 07,049.021d@008_0783 pitara÷ ca sukhàsãnam abhigamyedam abruvan 07,049.021d@008_0784 samràó asi kùatriyo 'si ràjà goptà pitàsi naþ 07,049.021d@008_0785 dehy asmabhyaü mahàràja prabhuþ sann ãpsitàn varàn 07,049.021d@008_0786 yair vayaü ÷à÷vatãs tçptãr vartayiùyàmahe sukham 07,049.021d@008_0787 tathety uktvà pçthur vainyo gçhãtvàjagavaü dhanuþ 07,049.021d@008_0788 ÷aràü÷ càpratimàn ghoràü÷ cintayitvàbravãn mahãm 07,049.021d@008_0789 ehy ehi vasudhe kùipraü kùaraibhyaþ kàïkùitaü payaþ 07,049.021d@008_0790 tato dàsyàmi bhadraü te annaü yasya yathepsitam 07,049.021d@008_0790 vasudhovàca 07,049.021d@008_0791 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0791 duhitçtvena màü vãra saükalpayitum arhasi 07,049.021d@008_0792 tathety uktvà pçthuþ sarvaü vidhànam akarod va÷ã 07,049.021d@008_0793 tato bhåtanikàyàs te vasudhàü duduhus tadà 07,049.021d@008_0794 tàü vanaspatayaþ pårvaü samuttasthur dudhukùavaþ 07,049.021d@008_0795 sàtiùñhad vatsalà vatsaü dogdhén pàtràõi cecchatã 07,049.021d@008_0796 vatso 'bhåt puùpitaþ ÷àlaþ plakùo dogdhàbhavat tadà 07,049.021d@008_0797 chinnaprarohaõaü dugdhaü pàtram audumbaraü ÷ubham 07,049.021d@008_0798 udayaþ parvato vatso merur dogdhà mahàgiriþ 07,049.021d@008_0799 ratnàny oùadhayo dugdhaü pàtram a÷mamayaü tathà 07,049.021d@008_0800 dogdhà càsãt tadà devo dugdham årjaskaraü priyam 07,049.021d@008_0801 asurà duduhur màyàm àmapàtre tu te tadà 07,049.021d@008_0802 dogdhà dvimårdhà tatràsãd vatsa÷ càsãd virocanaþ 07,049.021d@008_0803 kçùiü ca sasyaü ca narà duduhuþ pçthivãtale 07,049.021d@008_0804 svàyaübhuvo manur vatsas teùàü dogdhàbhavat pçthuþ 07,049.021d@008_0805 alàbupàtre ca tathà viùaü dugdhà vasuüdharà 07,049.021d@008_0806 dhçtaràùñro 'bhavad dogdhà teùàü vatsas tu takùakaþ 07,049.021d@008_0807 saptarùibhir brahma dugdhà tathà càkliùñakarmabhiþ 07,049.021d@008_0808 dogdhà bçhaspatiþ pàtraü chando vatsas tu somaràñ 07,049.021d@008_0809 antardhànaü càmapàtre dugdhà puõyajanair viràñ 07,049.021d@008_0810 dogdhà vai÷ravaõas teùàü vatsa àsãt kuberakaþ 07,049.021d@008_0811 puõyagandhàn padmapàtre gandharvàpsaraso 'duhan 07,049.021d@008_0812 vatsa÷ citrarathas teùàü dogdhà vi÷varuciþ prabhuþ 07,049.021d@008_0813 svadhàü rajatapàtre tu duduhuþ pitara÷ ca tàm 07,049.021d@008_0814 vatso 'tra vatsaras teùàü yamo dogdhà tathàntakaþ 07,049.021d@008_0815 evaü nikàyais tair dugdhà payo 'bhãùñaü hi sà viràñ 07,049.021d@008_0816 yair vartayanti te hy adya pàtrair vatsai÷ ca nitya÷aþ 07,049.021d@008_0817 sa yaj¤air vividhair iùñvà pçthur vainyaþ pratàpavàn 07,049.021d@008_0818 saütarpayitvà bhåtàni sarvaiþ kàmair manaþpriyaiþ 07,049.021d@008_0819 hairaõyàn akarod ràjà ye ke cit pàrthivà bhuvi 07,049.021d@008_0820 tàn bràhmaõebhyaþ pràyacchad a÷vamedhe mahàmakhe 07,049.021d@008_0821 ùaùñinàgasahasràõi ùaùñinàga÷atàni ca 07,049.021d@008_0822 sauvarõàn akarod ràjà bràhmaõebhya÷ ca tàü dadau 07,049.021d@008_0823 imàü ca pçthivãü sarvàü maõiratnavibhåùitàm 07,049.021d@008_0824 sauvarõãm akarod ràjà bràhmaõebhya÷ ca tàn dadau 07,049.021d@008_0825 sa cen mamàra sç¤jaya caturbhadrataras tvayà 07,049.021d@008_0826 putràt puõyataras tubhyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0827 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0827 ayajvànam adàkùiõyam adhi ÷vaityety udàharat 07,049.021d@008_0828 ràmo mahàtapàþ ÷åro vãralokanamaskçtaþ 07,049.021d@008_0829 jàmadagnyo 'py atiya÷à avitçpto mariùyati 07,049.021d@008_0830 yasyàbhram anuparyeti bhåmiü kurvan vipàüsulàm 07,049.021d@008_0831 na càsãd vikriyà yasya pràpya ÷riyam anuttamàm 07,049.021d@008_0832 yaþ kùatriyaiþ paràmçùñe vatse pitari cukrudhe 07,049.021d@008_0833 tato 'vadhãt kàrtavãryam ajitaü samare paraiþ 07,049.021d@008_0834 kùatriyàõàü catuþùaùñim ayutàni sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0835 tadà mçtyoþ sametàni ekaikaü dhanuùàjayat 07,049.021d@008_0836 brahmadviùàü càtha tasmin sahasràõi caturda÷a 07,049.021d@008_0837 punar anyàni jagràha dantakråre jaghàna ha 07,049.021d@008_0838 sahasraü musalenàghnan sahasram asinàvadhãt 07,049.021d@008_0839 udbandhanàt sahasraü ca haihayàþ samare hatàþ 07,049.021d@008_0840 sarathà÷vagajà vãrà nihatàs tatra ÷erate 07,049.021d@008_0841 pitur vadhàmarùitena jàmadagnyena dhãmatà 07,049.021d@008_0842 nijaghne da÷asàhasràn ràmaþ para÷unà tadà 07,049.021d@008_0843 na hy amç÷yata tà vàco yàs tair bhç÷am udãritàþ 07,049.021d@008_0844 bhçgo ràmàbhidhàveti yadàkrandan dvijottamàþ 07,049.021d@008_0845 tataþ kà÷mãradaradàn kuntikùudrakamàlavàn 07,049.021d@008_0846 aïgavaïgakaliïgàü÷ ca videhàüs tàmraliptakàn 07,049.021d@008_0847 rakùovàhàn vãtihotràüs trigartàn màrtikàvatàn 07,049.021d@008_0848 ÷ibãn anyàü÷ ca ràjanyàn de÷e de÷e sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0849 nijaghàna ÷itair bàõair jàmadagnyaþ pratàpavàn 07,049.021d@008_0850 koñã÷atasahasràõi kùatriyàõàü sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0851 indragopakavarõasya bandhujãvanibhasya ca 07,049.021d@008_0852 rudhirasya parãvàhaiþ pårayitvà saràüsi ca 07,049.021d@008_0853 sarvàn aùñàda÷a dvãpàn va÷am ànãya bhàrgavaþ 07,049.021d@008_0854 ãje kratu÷ataiþ puõyaiþ samàptavaradakùiõaiþ 07,049.021d@008_0855 vedãm aùñanavotsedhàü sauvarõàü vidhinirmitàm 07,049.021d@008_0856 sarvaratna÷ataiþ pårõàü patàkà÷atamàlinãm 07,049.021d@008_0857 gràmyàraõyaiþ pa÷ugaõaiþ saüpårõàü ca mahãm imàm 07,049.021d@008_0858 ràmasya jàmadagnyasya pratijagràha ka÷yapaþ 07,049.021d@008_0859 tataþ ÷atasahasràõi dvipendràn hemabhåùaõàn 07,049.021d@008_0860 nirdasyuü pçthivãü kçtvà ÷iùñeùñajanasaükulàm 07,049.021d@008_0861 ka÷yapàya dadau ràmo hayamedhe mahàmakhe 07,049.021d@008_0862 triþsaptakçtvaþ pçthivãü kçtvà niþkùatriyàü prabhuþ 07,049.021d@008_0863 iùñvà kratu÷atair vãro bràhmaõebhyo hy amanyata 07,049.021d@008_0864 sa ka÷yapasya vacanàt protsàrya saritàü patim 07,049.021d@008_0865 iùupàte yudhàü ÷reùñhaþ kurvan bràhmaõa÷àsanam 07,049.021d@008_0866 adhyàvasad giri÷reùñhaü mahendraü parvatottamam 07,049.021d@008_0867 evaü guõa÷atair juùño bhçgåõàü kãrtivardhanaþ 07,049.021d@008_0868 jàmadagnyo 'py atiya÷à mariùyati mahàdyutiþ 07,049.021d@008_0869 tvayà caturbhadrataraþ putràt puõyataras tava 07,049.021d@008_0870 ayajvànam adàkùiõyaü mà putram anutapyathàþ 07,049.021d@008_0871 ete caturbhadrataràs tvayà bhadra÷atàdhikàþ 07,049.021d@008_0872 vyàsa uvàca 07,049.021d@008_0872 mçtà naravara÷reùñhà mariùyanti ca sç¤jaya 07,049.021d@008_0873 puõyam àkhyànam àyuùyaü ÷rutvà ùoóa÷aràjakam 07,049.021d@008_0874 avyàharan narapatis tåùõãm àsãt sa sç¤jayaþ 07,049.021d@008_0875 tam abravãt tathàsãnaü nàrado bhagavàn çùiþ 07,049.021d@008_0876 ÷rutaü kãrtayato mahyaü gçhãtaü te mahàdyute 07,049.021d@008_0877 àho svid antato naùñaü ÷ràddhaü ÷ådràpatàv iva 07,049.021d@008_0878 sa evam uktaþ pratyàha prà¤jaliþ sç¤jayas tadà 07,049.021d@008_0879 putra÷okàpahaü ÷rutvà dhanyam àkhyànam uttamam 07,049.021d@008_0880 ràjarùãõàü puràõànàü yajvanàü dakùiõàvatàm 07,049.021d@008_0881 vismayena hate ÷oke tamasãvàrkatejasà 07,049.021d@008_0882 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0882 vipàpmàsmy avyathopeto bråhi kiü karavàõy aham 07,049.021d@008_0883 diùñyàpahata÷okas tvaü vçõãùveha yad icchasi 07,049.021d@008_0884 sç¤jaya uvàca 07,049.021d@008_0884 tat tat prapatsyase sarvaü na mçùàvàdino vayam 07,049.021d@008_0885 etenaiva pratãto 'haü prasanno yad bhavàn mama 07,049.021d@008_0886 nàrada uvàca 07,049.021d@008_0886 prasanno yasya bhagavàn na tasyàstãha durlabham 07,049.021d@008_0887 punar dadàmi te putraü dasyubhir nihataü vçthà 07,049.021d@008_0888 vyàsa uvàca 07,049.021d@008_0888 uddhçtya narakàt kaùñàt pa÷um aprokùitaü yathà 07,049.021d@008_0889 pràdur àsãt tataþ putraþ sç¤jayasyàdbhutaprabhaþ 07,049.021d@008_0890 prasannenarùiõà dattaþ kuberatanayopamaþ 07,049.021d@008_0891 tataþ saügamya putreõa prãtimàn abhavan nçpaþ 07,049.021d@008_0892 ãje ca kratubhir mukhyaiþ samàptavaradakùiõaiþ 07,049.021d@008_0893 akçtàstra÷ ca bhãta÷ ca na ca sàünàhiko hataþ 07,049.021d@008_0894 ayajvà cànapatya÷ ca tato 'sau jãvitaþ punaþ 07,049.021d@008_0895 ÷åro vãraþ kçtàstra÷ ca pramathyàrãn sahasra÷aþ 07,049.021d@008_0896 abhimanyur gataþ svargaü pçtanàbhimukho hataþ 07,049.021d@008_0897 brahmacaryeõa yàn kàü÷ cit praj¤ayà ca ÷rutena ca 07,049.021d@008_0898 iùñai÷ ca kratubhir yànti tàüs te putro 'kùayàn gataþ 07,049.021d@008_0899 vidvàüsaþ karmabhiþ puõyaiþ svargam ãhanti nitya÷aþ 07,049.021d@008_0900 na tu svargàd ayaü lokaþ kàmyate svargavàsibhiþ 07,049.021d@008_0901 tasmàt svargagataü putram arjunasya hataü raõe 07,049.021d@008_0902 nehànayituü ÷akyaü hi kiü cid apràpyam ã÷itum 07,049.021d@008_0903 evaü j¤àtvà sthiro bhåtvà mà ÷uco dhairyam àpnuhi 07,049.021d@008_0904 jãvanta eva naþ ÷ocyà na tu svargagatànagha 07,049.021d@008_0905 ÷ocato hi mahàràja agham evàbhivardhate 07,049.021d@008_0906 tasmàc chokaü parityajya ÷reyase prayated budhaþ 07,049.021d@008_0907 praharùam abhimànaü ca sukhapràptiü ca cintayan 07,049.021d@008_0908 etad àhur budhàþ ÷reyo na ÷okaþ ÷oka ucyate 07,049.021d@008_0909 evaü vidvan samuttiùñha prayato bhava mà ÷ucaþ 07,049.021d@008_0910 ÷rutas te saübhavo mçtyos tapàüsy anupamàni ca 07,049.021d@008_0911 sarvabhåtasamatvaü ca ca¤calà÷ ca vibhåtayaþ 07,049.021d@008_0912 sç¤jayasya tu taü putraü mçtaü saüjãvitaü punaþ 07,049.021d@008_0913 saüjaya uvàca 07,049.021d@008_0913 evaü vidvan mahàràja mà ÷ucaþ sàdhayàmy aham 07,049.021d@008_0914 etàvad uktvà bhagavàüs tatraivàntaradhãyata 07,049.021d@008_0915 vàgã÷àne bhagavati vyàse vyabhranabhaþprabhe 07,049.021d@008_0916 gate matimatàü ÷reùñhe samà÷vàsya yudhiùñhiram 07,049.021d@008_0917 pårveùàü pàrthivendràõàü mahendrapratimaujasàm 07,049.021d@008_0918 nyàyàdhigatavittànàü tàü ÷rutvà yaj¤asaüpadam 07,049.021d@008_0919 saüpåjya manasà vidvàn vi÷oko 'bhåd yudhiùñhiraþ 07,049.021d@008_0920 puna÷ càcintayad dãnaþ kiü svid vakùye dhanaüjayam 07,050.000*0343_00 dhçtaràùñra uvàca 07,050.000*0343_01 atha saü÷aptakaiþ sàrdhaü yudhyamàne dhanaüjaye 07,050.000*0343_02 abhimanyau hate càpi bàle balavatàü vare 07,050.000*0343_03 maharùisattame yàte vyàse sa tu yudhiùñhiraþ 07,050.000*0343_04 pàõóavàþ kim athàkàrùuþ ÷okopahatacetasaþ 07,050.000*0343_05 kathaü saü÷aptakebhyo và nivçtto vànaradhvajaþ 07,050.000*0343_06 kena và kathitas tasya pra÷àntaþ sutapàvakaþ 07,050.000*0343_07 saüjaya uvàca 07,050.000*0343_07 etan me ÷aüsa tattvena sarvam eveha saüjaya 07,050.000*0343_08 ÷çõu ràjan yathà tebhyo nivçttaþ kçùõasàrathiþ 07,050.000*0343_09 tataþ sarvàõi sainyàni dahan kçùõagatir yathà 07,050.000*0343_10 saüprayàte 'stam àditye saüdhyàkàla upasthite 07,050.000*0343_11 àyàtasyàtma÷ibiraü nimittair agha÷aüsibhiþ 07,050.000*0343_12 yac càsãn mànasaü tasya yac ca kçùõena bhàùitam 07,050.000*0343_13 yathà ca kathitas tasya nihataþ sutapàvakaþ 07,050.000*0343_14 vistareõaiva me sarvaü bruvataþ ÷çõu màriùa 07,050.001 saüjaya uvàca 07,050.001a tasminn ahani nirvçtte ghore pràõabhçtàü kùaye 07,050.001c àditye 'staügate ÷rãmàn saüdhyàkàla upasthite 07,050.002a vyapayàteùu sainyeùu vàsàya bharatarùabha 07,050.002c hatvà saü÷aptakavràtàn divyair astraiþ kapidhvajaþ 07,050.003a pràyàt sva÷ibiraü jiùõur jaitram àsthàya taü ratham 07,050.003c gacchann eva ca govindaü sannakaõñho 'bhyabhàùata 07,050.004a kiü nu me hçdayaü trastaü vàkyaü sajjati ke÷ava 07,050.004c spandanti càpy aniùñàni gàtraü sãdati càcyuta 07,050.005a aniùñaü caiva me ÷liùñaü hçdayàn nàpasarpati 07,050.005c bhuvi yad dikùu càpy ugrà utpàtàs tràsayanti màm 07,050.006a bahuprakàrà dç÷yante sarva evàgha÷aüsinaþ 07,050.006c api svasti bhaved ràj¤aþ sàmàtyasya guror mama 07,050.007 vàsudeva uvàca 07,050.007a vyaktaü ÷ivaü tava bhràtuþ sàmàtyasya bhaviùyati 07,050.007c mà ÷ucaþ kiü cid evànyat tatràniùñaü bhaviùyati 07,050.008 saüjaya uvàca 07,050.008a tataþ saüdhyàm upàsyaiva vãrau vãràvasàdane 07,050.008c kathayantau raõe vçttaü prayàtau ratham àsthitau 07,050.009a tataþ sva÷ibiraü pràptau hatànandaü hatatviùam 07,050.009c vàsudevo 'rjuna÷ caiva kçtvà karma suduùkaram 07,050.010a dhvastàkàraü samàlakùya ÷ibiraü paravãrahà 07,050.010c bãbhatsur abravãt kçùõam asvasthahçdayas tataþ 07,050.011a nàdya nandanti tåryàõi maïgalyàni janàrdana 07,050.011c mi÷rà dundubhinirghoùaiþ ÷aïkhà÷ càóambaraiþ saha 07,050.011e vãõà và nàdya vàdyante ÷amyàtàlasvanaiþ saha 07,050.012a maïgalyàni ca gãtàni na gàyanti pañhanti ca 07,050.012c stutiyuktàni ramyàõi mamànãkeùu bandinaþ 07,050.013a yodhà÷ càpi hi màü dçùñvà nivartante hy adhomukhàþ 07,050.013c karmàõi ca yathàpårvaü kçtvà nàbhivadanti màm 07,050.014a api svasti bhaved adya bhràtçbhyo mama màdhava 07,050.014c na hi ÷udhyati me bhàvo dçùñvà svajanam àkulam 07,050.015a api pà¤càlaràjasya viràñasya ca mànada 07,050.015c sarveùàü caiva yodhànàü sàmagryaü syàn mamàcyuta 07,050.016a na ca màm adya saubhadraþ prahçùño bhràtçbhiþ saha 07,050.016c raõàd àyàntam ucitaü pratyudyàti hasann iva 07,050.017a evaü saükathayantau tau praviùñau ÷ibiraü svakam 07,050.017c dadç÷àte bhç÷àsvasthàn pàõóavàn naùñacetasaþ 07,050.018a dçùñvà bhràtéü÷ ca putràü÷ ca vimanà vànaradhvajaþ 07,050.018c apa÷yaü÷ caiva saubhadram idaü vacanam abravãt 07,050.019a mukhavarõo 'prasanno vaþ sarveùàm eva lakùyate 07,050.019c na càbhimanyuü pa÷yàmi na ca màü pratinandatha 07,050.020a mayà ÷ruta÷ ca droõena cakravyåho vinirmitaþ 07,050.020c na ca vas tasya bhettàsti çte saubhadram àhave 07,050.021a na copadiùñas tasyàsãn mayànãkavinirgamaþ 07,050.021c kaccin na bàlo yuùmàbhiþ parànãkaü prave÷itaþ 07,050.022a bhittvànãkaü maheùvàsaþ pareùàü bahu÷o yudhi 07,050.022c kaccin na nihataþ ÷ete saubhadraþ paravãrahà 07,050.023a lohitàkùaü mahàbàhuü jàtaü siüham ivàdriùu 07,050.023c upendrasadç÷aü bråta katham àyodhane hataþ 07,050.024a sukumàraü maheùvàsaü vàsavasyàtmajàtmajam 07,050.024c sadà mama priyaü bråta katham àyodhane hataþ 07,050.025a vàrùõeyãdayitaü ÷åraü mayà satatalàlitam 07,050.025c ambàyà÷ ca priyaü nityaü ko 'vadhãt kàlacoditaþ 07,050.026a sadç÷o vçùõisiühasya ke÷avasya mahàtmanaþ 07,050.026c vikrama÷rutamàhàtmyaiþ katham àyodhane hataþ 07,050.027a subhadràyàþ priyaü nityaü draupadyàþ ke÷avasya ca 07,050.027c yadi putraü na pa÷yàmi yàsyàmi yamasàdanam 07,050.028a mçduku¤citake÷àntaü bàlaü bàlamçgekùaõam 07,050.028c mattadviradavikràntaü ÷àlapotam ivodgatam 07,050.029a smitàbhibhàùiõaü dàntaü guruvàkyakaraü sadà 07,050.029c bàlye 'py abàlakarmàõaü priyavàkyam amatsaram 07,050.030a mahotsàhaü mahàbàhuü dãrgharàjãvalocanam 07,050.030c bhaktànukampinaü dàntaü na ca nãcànusàriõam 07,050.031a kçtaj¤aü j¤ànasaüpannaü kçtàstram anivartinam 07,050.031c yuddhàbhinandinaü nityaü dviùatàm aghavardhanam 07,050.032a sveùàü priyahite yuktaü pitéõàü jayagçddhinam 07,050.032c na ca pårvaprahartàraü saügràme naùñasaübhramam 07,050.032e yadi putraü na pa÷yàmi yàsyàmi yamasàdanam 07,050.032f*0344_01 ratheùu gaõyamàneùu gaõitaü taü mahàratham 07,050.032f*0344_02 mayàdhyardhaguõaü saükhye taruõaü bàhu÷àlinam 07,050.032f*0344_03 pradyumnasya priyaü ÷iùyaü ke÷avasya mamaiva ca 07,050.033a sulalàñaü suke÷àntaü subhrvakùida÷anacchadam 07,050.033c apa÷yatas tad vadanaü kà ÷àntir hçdayasya me 07,050.034a tantrãsvanasukhaü ramyaü puüskokilasamadhvanim 07,050.034c a÷çõvataþ svanaü tasya kà ÷àntir hçdayasya me 07,050.035a råpaü càpratiråpaü tat trida÷eùv api durlabham 07,050.035c apa÷yato 'dya vãrasya kà ÷àntir hçdayasya me 07,050.036a abhivàdanadakùaü taü pitéõàü vacane ratam 07,050.036c nàdyàhaü yadi pa÷yàmi kà ÷àntir hçdayasya me 07,050.037a sukumàraþ sadà vãro mahàrha÷ayanocitaþ 07,050.037c bhåmàv anàthavac chete nånaü nàthavatàü varaþ 07,050.038a ÷ayànaü samupàsanti yaü purà paramastriyaþ 07,050.038c tam adya vipraviddhàïgam upàsanty a÷ivàþ ÷ivàþ 07,050.039a yaþ purà bodhyate suptaþ såtamàgadhabandibhiþ 07,050.039c bodhayanty adya taü nånaü ÷vàpadà vikçtaiþ svaraiþ 07,050.040a chatracchàyàsamucitaü tasya tad vadanaü ÷ubham 07,050.040c nånam adya rajodhvastaü raõe reõuþ kariùyati 07,050.041a hà putrakàvitçptasya satataü putradar÷ane 07,050.041c bhàgyahãnasya kàlena yathà me nãyase balàt 07,050.042a sàdya saüyamanã nånaü sadà sukçtinàü gatiþ 07,050.042c svabhàbhir bhàsità ramyà tvayàtyarthaü viràjate 07,050.043a nånaü vaivasvata÷ ca tvà varuõa÷ ca priyàtithiþ 07,050.043c ÷atakratur dhane÷a÷ ca pràptam arcanty abhãrukam 07,050.044a evaü vilapya bahudhà bhinnapoto vaõig yathà 07,050.044c duþkhena mahatàviùño yudhiùñhiram apçcchata 07,050.044d*0345_00 arjunaþ 07,050.044d*0345_01 kathaü tvayi ca bhãme ca dhçùñadyumne ca jãvati 07,050.044d*0345_02 sàtyake ÷akravikrànte saubhadro nihataþ paraiþ 07,050.045a kaccit sa kadanaü kçtvà pareùàü pàõóunandana 07,050.045c svargato 'bhimukhaþ saükhye yudhyamàno nararùabhaþ 07,050.046a sa nånaü bahubhir yattair yudhyamàno nararùabhaiþ 07,050.046c asahàyaþ sahàyàrthã màm anudhyàtavàn dhruvam 07,050.047a pãóyamànaþ ÷arair bàlas tàta sàdhv abhidhàva màm 07,050.047b*0346_01 nànàliïgaiþ sudhautàgrair mama putro 'lpacetanaþ 07,050.047b*0346_02 iha me syàd api tràõaü piteti sa punaþ punaþ 07,050.047c iti vipralapan manye nç÷aüsair bahubhir hataþ 07,050.048a atha và matprasåta÷ ca svasrãyo màdhavasya ca 07,050.048c subhadràyàü ca saübhåto naivaü vaktum ihàrhati 07,050.049a vajrasàramayaü nånaü hçdayaü sudçóhaü mama 07,050.049c apa÷yato dãrghabàhuü raktàkùaü yan na dãryate 07,050.050a kathaü bàle maheùvàse nç÷aüsà marmabhedinaþ 07,050.050c svasrãye vàsudevasya mama putre 'kùipa¤ ÷aràn 07,050.051a yo màü nityam adãnàtmà pratyudgamyàbhinandati 07,050.051c upayàntaü ripån hatvà so 'dya màü kiü na pa÷yati 07,050.052a nånaü sa patitaþ ÷ete dharaõyàü rudhirokùitaþ 07,050.052c ÷obhayan medinãü gàtrair àditya iva pàtitaþ 07,050.052d*0347_01 subhadràü nanu ÷ocàmi yà putram apalàyinam 07,050.053a raõe vinihataü ÷rutvà ÷okàrtà vai vinaükùyati 07,050.053b*0348_01 ÷rutvà nipatitaü ÷åram anaghaü kçtalàghavam 07,050.053c subhadrà vakùyate kiü màm abhimanyum apa÷yatã 07,050.053e draupadã caiva duþkhàrte te ca vakùyàmi kiü nv aham 07,050.054a vajrasàramayaü nånaü hçdayaü yan na yàsyati 07,050.054c sahasradhà vadhåü dçùñvà rudatãü ÷okakar÷itàm 07,050.055a hçùñànàü dhàrtaràùñràõàü siühanàdo mayà ÷rutaþ 07,050.055c yuyutsu÷ càpi kçùõena ÷ruto vãràn upàlabhan 07,050.056a a÷aknuvanto bãbhatsuü bàlaü hatvà mahàrathàþ 07,050.056c kiü nadadhvam adharmaj¤àþ pàrthe vai dç÷yatàü balam 07,050.057a kiü tayor vipriyaü kçtvà ke÷avàrjunayor mçdhe 07,050.057c siühavan nadata prãtàþ ÷okakàla upasthite 07,050.058a àgamiùyati vaþ kùipraü phalaü pàpasya karmaõaþ 07,050.058c adharmo hi kçtas tãvraþ kathaü syàd aphala÷ ciram 07,050.059a iti tàn prati bhàùan vai vai÷yàputro mahàmatiþ 07,050.059c apàyàc chastram utsçjya kopaduþkhasamanvitaþ 07,050.060a kimartham etann àkhyàtaü tvayà kçùõa raõe mama 07,050.060c adhakùyaü tàn ahaü sarvàüs tadà kråràn mahàrathàn 07,050.060d*0349_01 bàlam ekaü parikùipya hatvà hçùñàn pranarditàn 07,050.060d*0350_00 saüjaya uvàca 07,050.060d*0350_01 putra÷okàrditaü pàrthaü dhyàyantaü sà÷rulocanam 07,050.061a nigçhya vàsudevas taü putràdhibhir abhiplutam 07,050.061c maivam ity abravãt kçùõas tãvra÷okasamanvitam 07,050.062a sarveùàm eùa vai panthàþ ÷åràõàm anivartinàm 07,050.062c kùatriyàõàü vi÷eùeõa yeùàü yuddhena jãvikà 07,050.063a eùà vai yudhyamànànàü ÷åràõàm anivartinàm 07,050.063c vihità dharma÷àstraj¤air gatir gatimatàü vara 07,050.064a dhruvaü yuddhe hi maraõaü ÷åràõàm anivartinàm 07,050.064c gataþ puõyakçtàü lokàn abhimanyur na saü÷ayaþ 07,050.065a etac ca sarvavãràõàü kàïkùitaü bharatarùabha 07,050.065c saügràme 'bhimukhà mçtyuü prapnuyàmeti mànada 07,050.066a sa ca vãràn raõe hatvà ràjaputràn mahàbalàn 07,050.066c vãrair àkàïkùitaü mçtyuü saüpràpto 'bhimukho raõe 07,050.067a mà ÷ucaþ puruùavyàghra pårvair eùa sanàtanaþ 07,050.067c dharmakçdbhiþ kçto dharmaþ kùatriyàõàü raõe kùayaþ 07,050.068a ime te bhràtaraþ sarve dãnà bharatasattama 07,050.068c tvayi ÷okasamàviùñe nçpà÷ ca suhçdas tava 07,050.069a etàüs tvaü vacasà sàmnà samà÷vàsaya mànada 07,050.069c viditaü veditavyaü te na ÷okaü kartum arhasi 07,050.069d*0351_01 kàlo grasati kaunteya vi÷vam etac caràcaram 07,050.069d*0351_02 nàlaü buddhis tathàpy asya pumàn vàpi virajyate 07,050.069d*0351_03 utpattau ca vipattau ca karmaõà galahastinà 07,050.069d*0351_04 baddhaþ ÷akuntavaj jãvo madhye svapnopamà gatiþ 07,050.069d*0351_05 na ÷ocanti kçtapraj¤àþ ÷vasatàm upakalpanàt 07,050.069d*0351_06 nånaü jàtena martavyaü kim u ÷ocasi bàlavat 07,050.070a evam à÷vàsitaþ pàrthaþ kçùõenàdbhutakarmaõà 07,050.070c tato 'bravãt tadà bhràtén sarvàn pàrthaþ sagadgadàn 07,050.071a sa dãrghabàhuþ pçthvaüso dãrgharàjãvalocanaþ 07,050.071c abhimanyur yathà vçttaþ ÷rotum icchàmy ahaü tathà 07,050.072a sanàgasyandanahayàn drakùyadhvaü nihatàn mayà 07,050.072c saügràme sànubandhàüs tàn mama putrasya vairiõaþ 07,050.072d*0352_01 kùipraü drakùyanti me nånaü mama putraü nihatya vai 07,050.073a kathaü ca vaþ kçtàstràõàü sarveùàü ÷astrapàõinàm 07,050.073c saubhadro nidhanaü gacched vajriõàpi samàgataþ 07,050.074a yady evam aham aj¤àsyam a÷aktàn rakùaõe mama 07,050.074c putrasya pàõóupà¤càlàn mayà gupto bhavet tataþ 07,050.074d*0353_01 sånoþ pàõóavapà¤càlàn agopsyaü taü mahàraõe 07,050.075a kathaü ca vo rathasthànàü ÷aravarùàõi mu¤catàm 07,050.075c nãto 'bhimanyur nidhanaü kadarthãkçtya vaþ paraiþ 07,050.076a aho vaþ pauruùaü nàsti na ca vo 'sti paràkramaþ 07,050.076c yatràbhimanyuþ samare pa÷yatàü vo nipàtitaþ 07,050.077a àtmànam eva garheyaü yad ahaü vaþ sudurbalàn 07,050.077c yuùmàn àj¤àya niryàto bhãrån akçtani÷ramàn 07,050.078a àho svid bhåùaõàrthàya varma÷astràyudhàni vaþ 07,050.078c vàca÷ ca vaktuü saüsatsu mama putram arakùatàm 07,050.079a evam uktvà tato vàkyaü tiùñhaü÷ càpavaràsimàn 07,050.079c na smà÷akyata bãbhatsuþ kena cit prasamãkùitum 07,050.080a tam antakam iva kruddhaü niþ÷vasantaü muhur muhuþ 07,050.080b*0354_01 mahendram iva tiùñhantaü vajrodyatamahàbhujam 07,050.080c putra÷okàbhisaütaptam a÷rupårõamukhaü tadà 07,050.081a nàbhibhàùñuü ÷aknuvanti draùñuü và suhçdo 'rjunam 07,050.081c anyatra vàsudevàd và jyeùñàd và pàõóunandanàt 07,050.082a sarvàsv avasthàsu hitàv arjunasya manonugau 07,050.082c bahumànàt priyatvàc ca tàv enaü vaktum arhataþ 07,050.083a tatas taü putra÷okena bhç÷aü pãóitamànasam 07,050.083c ràjãvalocanaü kruddhaü ràjà vacanam abravãt 07,051.001 yudhiùñhira uvàca 07,051.001a tvayi yàte mahàbàho saü÷aptakabalaü prati 07,051.001c prayatnam akarot tãvram àcàryo grahaõe mama 07,051.002a vyàóhànãkaü vayaü droõaü varayàmaþ sma sarva÷aþ 07,051.002c prativyåhya rathànãkaü yatamànaü tathà raõe 07,051.003a sa vàryamàõo rathibhã rakùitena mayà tathà 07,051.003c asmàn api jaghànà÷u pãóayan ni÷itaiþ ÷araiþ 07,051.004a te pãóyamànà droõena droõànãkaü na ÷aknumaþ 07,051.004c prativãkùitum apy àjau bhettuü tat kuta eva tu 07,051.005a vayaü tv apratimaü vãrye sarve saubhadram àtmajam 07,051.005c uktavantaþ sma te tàta bhindhy anãkam iti prabho 07,051.005d*0355_01 tatas tam apratiratham ahaü saubhadram abravam 07,051.005d*0355_02 droõànãkam idaü bhindhi dvàraü saüjanayasva naþ 07,051.006a sa tathà codito 'smàbhiþ sada÷va iva vãryavàn 07,051.006c asahyam api taü bhàraü voóhum evopacakrame 07,051.007a sa tavàstropade÷ena vãryeõa ca samanvitaþ 07,051.007c pràvi÷at tad balaü bàlaþ suparõa iva sàgaram 07,051.008a te 'nuyàtà vayaü vãraü sàtvatãputram àhave 07,051.008c praveùñukàmàs tenaiva yena sa pràvi÷ac camåm 07,051.009a tataþ saindhavako ràjà kùudras tàta jayadrathaþ 07,051.009c varadànena rudrasya sarvàn naþ samavàrayat 07,051.010a tato droõaþ kçpaþ karõo drauõi÷ ca sa bçhadbalaþ 07,051.010c kçtavarmà ca saubhadraü ùaó rathàþ paryavàrayan 07,051.011a parivàrya tu taiþ sarvair yudhi bàlo mahàrathaiþ 07,051.011c yatamànaþ paraü ÷aktyà bahubhir virathãkçtaþ 07,051.012a tato dauþ÷àsaniþ kùipraü tathà tair virathãkçtam 07,051.012c saü÷ayaü paramaü pràpya diùñàntenàbhyayojayat 07,051.012d*0356_01 gadàhasto 'bhyayàt tårõaü jighàüsur aparàjitam 07,051.012d*0356_02 gadinaü tv atha taü dçùñvà vàsavasyàtmajàtmajaþ 07,051.012d*0356_03 sa jagràha gadàü vãro gadàyuddhavi÷àradaþ 07,051.012d*0356_04 gadàmaõóalamàrgasthau sarvakùatrasya pa÷yataþ 07,051.012d*0356_05 tau saüprajahratur vãràv anyonyasyàntaraiùiõau 07,051.012d*0356_06 tàv anyonyaü gadàgràbhyàü tàóitau yuddhadurmadau 07,051.012d*0356_07 indradhvajàv ivotsçùñau gatasattvau mahãü gatau 07,051.013a sa tu hatvà sahasràõi dvipà÷varathasàdinàm 07,051.013b*0357_01 aùñau rathasahasràõi nava danti÷atàni ca 07,051.013c ràjaputra÷ataü càgryaü vãràü÷ càlakùitàn bahån 07,051.014a bçhadbalaü ca ràjànaü svargeõàjau prayojya ha 07,051.014b*0358_01 tato duryodhanasutaü lakùmaõaü hatavàn balã 07,051.014b*0359_01 gataþ sukçtinàü lokàn ye ca svargajitàü ÷ubhàþ 07,051.014b*0359_02 adãnas tràsaya¤ ÷atrån nandayitvà ca bàndhavàn 07,051.014b*0359_03 asakçn nàma vi÷ràvya pitéõàü màtulasya ca 07,051.014c tataþ paramadharmàtmà diùñàntam upajagmivàn 07,051.014d*0360_01 vãro diùñàntam àpannaþ ÷ocayan bàndhavàn bahån 07,051.014d*0361_01 tataþ sma ÷okasaütaptà bhavatàdya sameyuùaþ 07,051.015a etàvad eva nirvçttam asmàkaü ÷okavardhanam 07,051.015c sa caivaü puruùavyàghraþ svargalokam avàptavàn 07,051.016 saüjaya uvàca 07,051.016a tato 'rjuno vacaþ ÷rutvà dharmaràjena bhàùitam 07,051.016c hà putra iti niþ÷vasya vyathito nyapatad bhuvi 07,051.016d*0362_01 vyathito nyapatad bhåmau duþkhàrtaþ sa mumoha ca 07,051.017a viùaõõavadanàþ sarve parigçhya dhanaüjayam 07,051.017c netrair animiùair dãnàþ pratyavekùan parasparam 07,051.018a pratilabhya tataþ saüj¤àü vàsaviþ krodhamårchitaþ 07,051.018c kampamàno jvareõeva niþ÷vasaü÷ ca muhur muhuþ 07,051.019a pàõiü pàõau viniùpiùya ÷vasamàno '÷runetravàn 07,051.019b*0363_01 tri÷ikhàü bhrukuñãü kçtvà krodhasaüraktalocanaþ 07,051.019c unmatta iva viprekùann idaü vacanam abravãt 07,051.020a satyaü vaþ pratijànàmi ÷vo 'smi hantà jayadratham 07,051.020c na ced vadhabhayàd bhãto dhàrtaràùñràn prahàsyati 07,051.021a na càsmठ÷araõaü gacchet kçùõaü và puruùottamam 07,051.021c bhavantaü và mahàràja ÷vo 'smi hantà jayadratham 07,051.022a dhàrtaràùñrapriyakaraü mayi vismçtasauhçdam 07,051.022b*0364_01 mayi vismçtasauhàrdaü duryodhanahite ratam 07,051.022c pàpaü bàlavadhe hetuü ÷vo 'smi hantà jayadratham 07,051.023a rakùamàõà÷ ca taü saükhye ye màü yotsyanti ke cana 07,051.023c api droõakçpau vãrau chàdayiùyàmi tठ÷araiþ 07,051.023d*0365_01 ràjan droõamukhàüs tàüs tàn vàrayiùyàmy ahaü ÷araiþ 07,051.024a yady etad evaü saügràme na kuryàü puruùarùabhàþ 07,051.024c mà sma puõyakçtàü lokàn pràpnuyàü ÷årasaümatàn 07,051.025a ye lokà màtçhantéõàü ye càpi pitçghàtinàm 07,051.025c gurudàragàminàü ye ca pi÷unànàü ca ye tathà 07,051.026a sàdhån asåyatàü ye ca ye càpi parivàdinàm 07,051.026c ye ca nikùepahartéõàü ye ca vi÷vàsaghàtinàm 07,051.027a bhuktapårvàü striyaü ye ca nindatàm agha÷aüsinàm 07,051.027c brahmaghnànàü ca ye lokà ye ca goghàtinàm api 07,051.028a pàyasaü và yavànnaü và ÷àkaü kçsaram eva và 07,051.028c saüyàvàpåpamàüsàni ye ca lokà vçthà÷natàm 07,051.028d*0366_01 adattvà bhu¤jatàü yà vai màüsaü và sà gatir mama 07,051.028e tàn ahnaivàdhigaccheyaü na ced dhanyàü jayadratham 07,051.029a vedàdhyàyinam atyarthaü saü÷itaü và dvijottamam 07,051.029c avamanyamàno yàn yàti vçddhàn sàdhåüs tathà gurån 07,051.030a spç÷atàü bràhmaõaü gàü ca pàdenàgniü ca yàü labhet 07,051.030c yàpsu ÷leùma purãùaü và måtraü và mu¤catàü gatiþ 07,051.030e tàü gaccheyaü gatiü ghoràü na ced dhanyàü jayadratham 07,051.030f*0367_01 ÷ãtabhãtà÷ ca ye viprà raõabhãtà÷ ca kùatriyàþ 07,051.030f*0367_02 teùàü gatiü gamiùyàmi na ced dhanyàü jayadratham 07,051.031a nagnasya snàyamànasya yà ca vandhyàtither gatiþ 07,051.031c utkocinàü mçùoktãnàü va¤cakànàü ca yà gatiþ 07,051.031e àtmàpahàriõàü yà ca yà ca mithyàbhi÷aüsinàm 07,051.032a bhçtyaiþ saüdç÷yamànànàü putradàrà÷ritais tathà 07,051.032c asaüvibhajya kùudràõàü yà gatir mçùñam a÷natàm 07,051.032d*0368_01 yaþ pratyavasito vipro na saünyàsaü puna÷ caret 07,051.032d*0368_02 pràya÷cittena yasya syàc chuddhas tasya ca yà gatiþ 07,051.032e tàü gaccheyaü gatiü ghoràü na ced dhanyàü jayadratham 07,051.033a saü÷ritaü vàpi yas tyaktvà sàdhuü tadvacane ratam 07,051.033c na bibharti nç÷aüsàtmà nindate copakàriõam 07,051.033d*0369_01 tathà devalakठ÷ràddhe satataü païktidåùakàn 07,051.033d*0369_02 ye bhojayanti saümåóhàs tàü gatiü samavàpnuyàm 07,051.034a arhate pràtive÷yàya ÷ràddhaü yo na dadàti ca 07,051.034c anarhate ca yo dadyàd vçùalãpatyur eva ca 07,051.034d*0370_01 matsyakacchapabhakùàõàü bhakùyamastaka÷àyinàm 07,051.034d*0370_02 saindhavànàü gatiü yàmi ÷vo na hanyàü jayadratham 07,051.035a madyapo bhinnamaryàdaþ kçtaghno bhràtçnindakaþ 07,051.035c teùàü gatim iyàü kùipraü na ced dhanyàü jayadratham 07,051.036a dharmàd apetà ye cànye mayà nàtrànukãrtitàþ 07,051.036c ye cànukãrtitàþ kùipraü teùàü gatim avàpnuyàm 07,051.036e yadi vyuùñàm imàü ràtriü ÷vo na hanyàü jayadratham 07,051.037a imàü càpy aparàü bhåyaþ pratij¤àü me nibodhata 07,051.037b*0371_01 anastamita àditye na ced dhanmi jayadratham 07,051.037c yady asminn ahate pàpe såryo 'stam upayàsyati 07,051.037e ihaiva saüpraveùñàhaü jvalitaü jàtavedasam 07,051.037f*0372_01 gàõóãvahasto ràj¤àü ca samakùaü pçthivãpate 07,051.038a asurasuramanuùyàþ pakùiõo voragà và; pitçrajanicarà và brahmadevarùayo và 07,051.038c caram acaram apãdaü yat paraü càpi tasmàt; tad api mama ripuü taü rakùituü naiva ÷aktàþ 07,051.039a yadi vi÷ati rasàtalaü tadagryaü; viyad api devapuraü diteþ puraü và 07,051.039c tad api ÷ara÷atair ahaü prabhàte; bhç÷am abhipatya ripoþ ÷iro 'bhihartà 07,051.040a evam uktvà vicikùepa gàõóãvaü savyadakùiõam 07,051.040c tasya ÷abdam atikramya dhanuþ÷abdo 'spç÷ad divam 07,051.041a arjunena pratij¤àte pà¤cajanyaü janàrdanaþ 07,051.041c pradadhmau tatra saükruddho devadattaü dhanaüjayaþ 07,051.042a sa pà¤cajanyo 'cyutavaktravàyunà; bhç÷aü supårõodaraniþsçtadhvaniþ 07,051.042c jagat sapàtàlaviyaddigã÷varaü; prakampayàm àsa yugàtyaye yathà 07,051.043a tato vàditraghoùà÷ ca pràduràsan samantataþ 07,051.043c siühanàdà÷ ca pàõóånàü pratij¤àte mahàtmanà 07,051.043d*0373_01 ançtyad iva gàõóãvaü ÷aràs tåõãgatà mudà 07,051.043d*0373_02 niràkràmann iva tadà svayam eva mçdhaiùiõaþ 07,051.043d*0373_03 bhãmasenas tu saühçùñaþ pratyabhàùata bhàrata 07,051.043d*0373_04 dhanaüjayam abhiprekùya harùagadgadayà girà 07,051.043d*0373_05 pratij¤odbhava÷abdena kçùõa÷aïkhasvanena ca 07,051.043d*0373_06 nihato dhàrtaràùñro 'yaü sànubandhaþ suyodhanaþ 07,051.043d*0373_07 atha mçditatamàgryadàmamàlyaü 07,051.043d*0373_08 tava suta÷okamayaü ca roùajàtam 07,051.043d*0373_09 vyapanudati mahàprabhàvam etan 07,051.043d*0373_10 naravara vàkyam idaü mahàrtham iùñam 07,051.043d*0373_10 saüjaya uvàca 07,051.043d*0373_11 atha ÷aïkhai÷ ca bherãbhiþ paõavaiþ sainikàs tathà 07,051.043d*0373_12 sasåtamàgadhà jiùõuü stutibhiþ samapåjayan 07,051.043d*0373_13 tadà bhãmaü balaü sarvaü tena nàdena mohitam 07,051.043d*0373_14 tàvakaü tan mahàràjaü viùaõõaü samapadyata 07,052.001 saüjaya uvàca 07,052.001a ÷rutvà tu taü mahà÷abdaü pàõóånàü putragçddhinàm 07,052.001c càraiþ pravedite tatra samutthàya jayadrathaþ 07,052.002a ÷okasaümåóhahçdayo duþkhenàbhihato bhç÷am 07,052.002c majjamàna ivàgàdhe vipule ÷okasàgare 07,052.003a jagàma samitiü ràj¤àü saindhavo vimç÷an bahu 07,052.003c sa teùàü naradevànàü sakà÷e paridevayan 07,052.004a abhimanyoþ pitur bhãtaþ savrãóo vàkyam abravãt 07,052.004c yo 'sau pàõóoþ kila kùetre jàtaþ ÷akreõa kàminà 07,052.005a sa ninãùati durbuddhir màü kilaikaü yamakùayam 07,052.005c tat svasti vo 'stu yàsyàmi svagçhaü jãvitepsayà 07,052.006a atha và stha pratibalàs tràtuü màü kùatriyarùabhàþ 07,052.006c pàrthena pràrthitaü vãràs te dadantu mamàbhayam 07,052.007a droõaduryodhanakçpàþ karõamadre÷abàhlikàþ 07,052.007c duþ÷àsanàdayaþ ÷aktàs tràtum apy antakàdritam 07,052.008a kim aïga punar ekena phalgunena jighàüsatà 07,052.008b*0374_01 pratij¤àtaü na jànàmi sarvàn vij¤àpayàmi vaþ 07,052.008c na tràyeyur bhavanto màü samastàþ patayaþ kùiteþ 07,052.009a praharùaü pàõóaveyànàü ÷rutvà mama mahad bhayam 07,052.009c sãdantãva ca me 'ïgàni mumårùor iva pàrthivàþ 07,052.010a vadho nånaü pratij¤àto mama gàõóãvadhanvanà 07,052.010c tathà hi hçùñàþ kro÷anti ÷okakàle 'pi pàõóavàþ 07,052.010d*0375_01 va÷am eùyanti catvàras tam çte sarvapàõóavàþ 07,052.011a na devà na ca gandharvà nàsuroragaràkùasàþ 07,052.011c utsahante 'nyathà kartuü kuta eva naràdhipàþ 07,052.012a tasmàn màm anujànãta bhadraü vo 'stu nararùabhàþ 07,052.012c adar÷anaü gamiùyàmi na màü drakùyanti pàõóavàþ 07,052.012d*0376_01 vçttam àsthàya tanyåjyaü (sic) sopanãto bhavàmy aham 07,052.012d*0376_02 duþ÷alà bhràtçsauhàrdàn màü rakùasyatha và dhruvam 07,052.013a evaü vilapamànaü taü bhayàd vyàkulacetasam 07,052.013c àtmakàryagarãyastvàd ràjà duryodhano 'bravãt 07,052.014a na bhetavyaü naravyàghra ko hi tvà puruùarùabha 07,052.014c madhye kùatriyavãràõàü tiùñhantaü pràrthayed yudhi 07,052.014d*0377_01 eùàü hi naradevànàü mattamàtaïgagàminàm 07,052.014d*0377_02 saüghàtam upayàtànàm api bibhyet puraüdaraþ 07,052.015a ahaü vaikartanaþ karõa÷ citraseno viviü÷atiþ 07,052.015c bhåri÷ravàþ ÷alaþ ÷alyo vçùaseno duràsadaþ 07,052.016a purumitro jayo bhojaþ kàmboja÷ ca sudakùiõaþ 07,052.016c satyavrato mahàbàhur vikarõo durmukhaþ sahaþ 07,052.017a duþ÷àsanaþ subàhu÷ ca kaliïga÷ càpy udàyudhaþ 07,052.017c vindànuvindàv àvantyau droõo drauõiþ sasaubalaþ 07,052.017d*0378_01 ete cànye ca bahavo nànàjanapade÷varàþ 07,052.017d*0378_02 sasainyàs tvàbhiyàsyanti vyetu te mànaso jvaraþ 07,052.017d*0379_01 màyàvã balavठ÷åro ràkùasa÷ càpy alambusaþ 07,052.017d*0379_02 ime ca tvàbhigopsyanti sainyena mahatà vçtàþ 07,052.018a tvaü càpi rathinàü ÷reùñhaþ svayaü ÷åro 'mitadyutiþ 07,052.018c sa kathaü pàõóaveyebhyo bhayaü pa÷yasi saindhava 07,052.019a akùauhiõyo da÷aikà ca madãyàs tava rakùaõe 07,052.019c yattà yotsyanti mà bhais tvaü saindhava vyetu te bhayam 07,052.020a evam à÷vàsito ràjan putreõa tava saindhavaþ 07,052.020c duryodhanena sahito droõaü ràtràv upàgamat 07,052.021a upasaügrahaõaü kçtvà droõàya sa vi÷àü pate 07,052.021c upopavi÷ya praõataþ paryapçcchad idaü tadà 07,052.021d*0380_01 arjunasyàtmana÷ càrthe vi÷eùaü paryapçcchata 07,052.022a nimitte dårapàtitve laghutve dçóhavedhane 07,052.022c mama bravãtu bhagavàn vi÷eùaü phalgunasya ca 07,052.023a vidyàvi÷eùam icchàmi j¤àtum àcàrya tattvataþ 07,052.023c mamàrjunasya ca vibho yathàtattvaü pracakùva me 07,052.024 droõa uvàca 07,052.024a samam àcàryakaü tàta tava caivàrjunasya ca 07,052.024c yogàd duþkhocitatvàc ca tasmàt tvatto 'dhiko 'rjunaþ 07,052.025a na tu te yudhi saütràsaþ kàryaþ pàrthàt kathaü cana 07,052.025c ahaü hi rakùità tàta bhayàt tvàü nàtra saü÷ayaþ 07,052.026a na hi madbàhuguptasya prabhavanty amarà api 07,052.026c vyåhiùyàmi ca taü vyåhaü yaü pàrtho na tariùyati 07,052.027a tasmàd yudhyasva mà bhais tvaü svadharmam anupàlaya 07,052.027c pitçpaitàmahaü màrgam anuyàhi naràdhipa 07,052.028a adhãtya vidhivad vedàn agnayaþ suhutàs tvayà 07,052.028c iùñaü ca bahubhir yaj¤air na te mçtyubhayàd bhayam 07,052.029a durlabhaü mànuùair mandair mahàbhàgyam avàpya tu 07,052.029c bhujavãryàrjitàül lokàn divyàn pràpsyasy anuttamàn 07,052.030a kuravaþ pàõóavà÷ caiva vçùõayo 'nye ca mànavàþ 07,052.030c ahaü ca saha putreõa adhruvà iti cintyatàm 07,052.031a paryàyeõa vayaü sarve kàlena balinà hatàþ 07,052.031c paralokaü gamiùyàmaþ svaiþ svaiþ karmabhir anvitàþ 07,052.032a tapas taptvà tu yàül lokàn pràpnuvanti tapasvinaþ 07,052.032c kùatradharmà÷ritàþ ÷åràþ kùatriyàþ pràpnuvanti tàn 07,052.033 saüjaya uvàca 07,052.033a evam à÷vàsito ràjan bhàradvàjena saindhavaþ 07,052.033c apànudad bhayaü pàrthàd yuddhàya ca mano dadhe 07,052.033d*0381_01 tataþ praharùaþ sainyànàü tavàpy àsãd vi÷àü pate 07,052.033d*0381_02 vàditràõàü dhvani÷ cograþ siühanàdaravaiþ saha 07,053.001 saüjaya uvàca 07,053.001a pratij¤àte tu pàrthena sindhuràjavadhe tadà 07,053.001c vàsudevo mahàbàhur dhanaüjayam abhàùata 07,053.002a bhràtéõàü matam àj¤àya tvayà vàcà prati÷rutam 07,053.002c saindhavaü ÷vo 'smi hanteti tat sàhasatamaü kçtam 07,053.003a asaümantrya mayà sàrdham atibhàro 'yam udyataþ 07,053.003c kathaü nu sarvalokasya nàvahàsyà bhavemahi 07,053.004a dhàrtaràùñrasya ÷ibire mayà praõihità÷ caràþ 07,053.004c ta ime ÷ãghram àgamya pravçttiü vedayanti naþ 07,053.005a tvayà vai saüpratij¤àte sindhuràjavadhe tadà 07,053.005b*0382_01 saü÷rute sindhuràjasya vadhe gàõóãvadhanvanà 07,053.005c siühanàdaþ savàditraþ sumahàn iha taiþ ÷rutaþ 07,053.006a tena ÷abdena vitrastà dhàrtaràùñràþ sasaindhavàþ 07,053.006c nàkasmàt siühanàdo 'yam iti matvà vyavasthitàþ 07,053.007a sumahठ÷abdasaüpàtaþ kauravàõàü mahàbhuja 07,053.007c àsãn nàgà÷vapattãnàü rathaghoùa÷ ca bhairavaþ 07,053.008a abhimanyuvadhaü ÷rutvà dhruvam àrto dhanaüjayaþ 07,053.008c ràtrau niryàsyati krodhàd iti matvà vyavasthitàþ 07,053.009a tair yatadbhir iyaü satyà ÷rutà satyavatas tava 07,053.009c pratij¤à sindhuràjasya vadhe ràjãvalocana 07,053.010a tato vimanasaþ sarve trastàþ kùudramçgà iva 07,053.010c àsan suyodhanàmàtyàþ sa ca ràjà jayadrathaþ 07,053.011a athotthàya sahàmàtyair dãnaþ ÷ibiram àtmanaþ 07,053.011b*0383_01 bhç÷aü vimanaso bhåtvà ÷ibiràõi svakàni te 07,053.011c àyàt sauvãrasindhånàm ã÷varo bhç÷aduþkhitaþ 07,053.012a sa mantrakàle saümantrya sarvà naiþ÷reyasãþ kriyàþ 07,053.012c suyodhanam idaü vàkyam abravãd ràjasaüsadi 07,053.013a màm asau putrahanteti ÷vo 'bhiyàtà dhanaüjayaþ 07,053.013c pratij¤àto hi senàyà madhye tena vadho mama 07,053.013d*0384_01 mama putra[tro] hato 'nena haniùye 'haü jayadratham 07,053.013d*0384_02 iti vàco bahuvidhà[þ] pàrthena pratij¤à kçtà 07,053.014a tàü na devà na gandharvà nàsuroragaràkùasàþ 07,053.014c utsahante 'nyathà kartuü pratij¤àü savyasàcinaþ 07,053.015a te màü rakùata saügràme mà vo mårdhni dhanaüjayaþ 07,053.015c padaü kçtvàpnuyàl lakùyaü tasmàd atra vidhãyatàm 07,053.016a atha rakùà na me saükhye kriyate kurunandana 07,053.016c anujànãhi màü ràjan gamiùyàmi gçhàn prati 07,053.017a evam uktas tv avàk÷ãrùo vimanàþ sa suyodhanaþ 07,053.017c ÷rutvàbhi÷aptavantaü tvàü dhyànam evànvapadyata 07,053.018a tam àrtam abhisaüprekùya ràjà kila sa saindhavaþ 07,053.018c mçdu càtmahitaü caiva sàpekùam idam uktavàn 07,053.019a nàhaü pa÷yàmi bhavatàü tathàvãryaü dhanurdharam 07,053.019c yo 'rjunasyàstram astreõa pratihanyàn mahàhave 07,053.020a vàsudevasahàyasya gàõóãvaü dhunvato dhanuþ 07,053.020c ko 'rjunasyàgratas tiùñhet sàkùàd api ÷atakratuþ 07,053.020d*0385_01 arjunasyàgrato yoddhuü bibhiyàd api devaràñ 07,053.021a mahe÷varo 'pi pàrthena ÷råyate yodhitaþ purà 07,053.021c padàtinà mahàtejà girau himavati prabhuþ 07,053.022a dànavànàü sahasràõi hiraõyapuravàsinàm 07,053.022c jaghàn ekarathenaiva devaràjapracoditaþ 07,053.023a samàyukto hi kaunteyo vàsudevena dhãmatà 07,053.023c sàmaràn api lokàüs trãn nihanyàd iti me matiþ 07,053.023d*0386_01 yathà dà÷arathiü ràmaü sahàyaü pràpya durdharam 07,053.023d*0386_02 vàlinaü ghàtayàm àsa sugrãvo 'sau tathàtra màm 07,053.024a so 'ham icchàmy anuj¤àtuü rakùituü và mahàtmanà 07,053.024c droõena sahaputreõa vãreõa yadi manyase 07,053.025a sa ràj¤à svayam àcàryo bhç÷am àkrandito 'rjuna 07,053.025c saüvidhànaü ca vihitaü rathà÷ ca kila sajjitàþ 07,053.026a karõo bhåri÷ravà drauõir vçùasena÷ ca durjayaþ 07,053.026c kçpa÷ ca madraràja÷ ca ùaó ete 'sya purogamàþ 07,053.027a ÷akañaþ padmapa÷ càrdho vyåho droõena kalpitaþ 07,053.027c padmakarõikamadhyasthaþ såcãpà÷e jayadrathaþ 07,053.027e sthàsyate rakùito vãraiþ sindhuràó yuddhadurmadaiþ 07,053.028a dhanuùy astre ca vãrye ca pràõe caiva tathorasi 07,053.028c aviùahyatamà hy ete ni÷citàþ pàrtha ùaó rathàþ 07,053.028e etàn ajitvà sagaõàn naiva pràpyo jayadrathaþ 07,053.029a teùàm ekaika÷o vãryaü ùaõõàü tvam anucintaya 07,053.029c sahità hi naravyàghrà na ÷akyà jetum a¤jasà 07,053.030a bhåya÷ ca cintayiùyàmi nãtim àtmahitàya vai 07,053.030c mantraj¤aiþ sacivaiþ sàrdhaü suhçdbhiþ kàryasiddhaye 07,053.031 arjuna uvàca 07,053.031a ùaó rathàn dhàrtaràùñrasya manyase yàn balàdhikàn 07,053.031c teùàü vãryaü mamàrdhena na tulyam iti lakùaye 07,053.032a astram astreõa sarveùàm eteùàü madhusådana 07,053.032c mayà drakùyasi nirbhinnaü jayadrathavadhaiùiõà 07,053.032d*0387_01 pa÷yatas te nihantàsmi yadi te vajradhàriõaþ 07,053.033a droõasya miùataþ so 'haü sagaõasya vilapyataþ 07,053.033c mårdhànaü sindhuràjasya pàtayiùyàmi bhåtale 07,053.034a yadi sàdhyà÷ ca rudrà÷ ca vasava÷ ca sahà÷vinaþ 07,053.034c maruta÷ ca sahendreõa vi÷vedevàs tathàsuràþ 07,053.035a pitaraþ sahagandharvàþ suparõàþ sàgaràdrayaþ 07,053.035c dyaur viyat pçthivã ceyaü di÷a÷ ca sadigã÷varàþ 07,053.036a gràmyàraõyàni bhåtàni sthàvaràõi caràõi ca 07,053.036c tràtàraþ sindhuràjasya bhavanti madhusådana 07,053.037a tathàpi bàõair nihataü ÷vo draùñàsi raõe mayà 07,053.037c satyena te ÷ape kçùõa tathaivàyudham àlabhe 07,053.038a ya÷ ca goptà maheùvàsas tasya pàpasya durmateþ 07,053.038c tam eva prathamaü droõam abhiyàsyàmi ke÷ava 07,053.039a tasmin dyåtam idaü baddhaü manyate sma suyodhanaþ 07,053.039c tasmàt tasyaiva senàgraü bhittvà yàsyàmi saindhavam 07,053.040a draùñàsi ÷vo maheùvàsàn nàràcais tigmatejanaiþ 07,053.040c ÷çïgàõãva girer vajrair dàryamàõàn mayà yudhi 07,053.040d*0388_01 mayà nipàtitàn saükhye vajrair iva girivrajàn 07,053.041a naranàgà÷vadehebhyo visraviùyati ÷oõitam 07,053.041c patadbhyaþ patitebhya÷ ca vibhinnebhyaþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,053.042a gàõóãvapreùità bàõà manonilasamà jave 07,053.042c nçnàgà÷vàn videhàsån kartàra÷ ca sahasra÷aþ 07,053.043a yamàt kuberàd varuõàd rudràd indràc ca yan mayà 07,053.043c upàttam astraü ghoraü vai tad draùñàro narà yudhi 07,053.044a bràhmeõàstreõa càstràõi hanyamànàni saüyuge 07,053.044c mayà draùñàsi sarveùàü saindhavasyàbhirakùiõàm 07,053.045a ÷aravegasamutkçttai ràj¤àü ke÷ava mårdhabhiþ 07,053.045c àstãryamàõàü pçthivãü draùñàsi ÷vo mayà yudhi 07,053.045d*0389_01 mayà draùñàsi vistãrõàü kãryamàõàü ca medinãm 07,053.046a kravyàdàüs tarpayiùyàmi dràvayiùyàmi ÷àtravàn 07,053.046c suhçdo nandayiùyàmi pàtayiùyàmi saindhavam 07,053.047a bahv àgaskçt kusaübandhã pàpade÷asamudbhavaþ 07,053.047c mayà saindhavako ràjà hataþ svठ÷ocayiùyati 07,053.048a sarvakùãrànnabhoktàraþ pàpàcàrà raõàjire 07,053.048c mayà saràjakà bàõair nunnà naükùyanti saindhavàþ 07,053.049a tathà prabhàte kartàsmi yathà kçùõa suyodhanaþ 07,053.049c nànyaü dhanurdharaü loke maüsyate matsamaü yudhi 07,053.050a gàõóãvaü ca dhanur divyaü yoddhà càhaü nararùabha 07,053.050c tvaü ca yantà hçùãke÷a kiü nu syàd ajitaü mayà 07,053.050d*0390_01 tava prasàdàd bhagavan kim ivàsti raõe mama 07,053.050d*0390_02 aviùahyaü hçùãke÷a kiü jànan màü vigarhase 07,053.051a yathà hi lakùma candre vai samudre ca yathà jalam 07,053.051c evam etàü pratij¤àü me satyàü viddhi janàrdana 07,053.051d*0391_01 yathà ràmeõa caikena sàdhito da÷akaüdharaþ 07,053.051d*0391_02 vibhunà sàdhayiùyàmi tathà taü saindhavaü ripum 07,053.052a màvamaüsthà mamàstràõi màvamaüsthà dhanur dçóham 07,053.052c màvamaüsthà balaü bàhvor màvamaüsthà dhanaüjayam 07,053.053a yathà hi yàtvà saügràme na jãye vijayàmi ca 07,053.053c tena satyena saügràme hataü viddhi jayadratham 07,053.054a dhruvaü vai bràhmaõe satyaü dhruvà sàdhuùu saünatiþ 07,053.054c ÷rãr dhruvà càpi dakùeùu dhruvo nàràyaõe jayaþ 07,053.054d*0392_01 tvaü ca màdhava sarvaü tat tathà pratividhàsyasi 07,053.054d*0392_02 yathà ripåõàü miùatàü pramathiùyàmi saindhavam 07,053.055 saüjaya uvàca 07,053.055a evam uktvà hçùãke÷aü svayam àtmànam àtmanà 07,053.055c saüdide÷àrjuno nardan vàsaviþ ke÷avaü prabhum 07,053.056a yathà prabhàtàü rajanãü kalpitaþ syàd ratho mama 07,053.056c tathà kàryaü tvayà kçùõa kàryaü hi mahad udyatam 07,054.001 saüjaya uvàca 07,054.001a tàü ni÷àü duþkha÷okàrtau ÷vasantàv iva coragau 07,054.001c nidràü naivopalebhàte vàsudevadhanaüjayau 07,054.001d*0393_01 vàsudevàrjunau vãrau na svapnam upalebhatuþ 07,054.002a naranàràyaõau kruddhau j¤àtvà devàþ savàsavàþ 07,054.002c vyathità÷ cintayàm àsuþ kiü svid etad bhaviùyati 07,054.003a vavu÷ ca dàruõà vàtà råkùà goràbhi÷aüsinaþ 07,054.003c sakabandhas tathàditye parighaþ samadç÷yata 07,054.004a ÷uùkà÷anya÷ ca niùpetuþ sanirghàtàþ savidyutaþ 07,054.004c cacàla càpi pçthivã sa÷ailavanakànanà 07,054.005a cukùubhu÷ ca mahàràja sàgarà makaràlayàþ 07,054.005c pratisrotaþ pravçttà÷ ca tathà gantuü samudragàþ 07,054.006a rathà÷vanaranàgànàü pravçttam adharottaram 07,054.006c kravyàdànàü pramodàrthaü yamaràùñravivçddhaye 07,054.007a vàhanàni ÷akçnmåtre mumucå rurudu÷ ca ha 07,054.007c tàn dçùñvà dàruõàn sarvàn utpàtàül lomaharùaõàn 07,054.007d*0394_01 dãnà÷ ca pàrthivàþ sarve nà÷aüsur jayam àtmanaþ 07,054.008a sarve te vyathitàþ sainyàs tvadãyà bharatarùabha 07,054.008c ÷rutvà mahàbalasyogràü pratij¤àü savyasàcinaþ 07,054.009a atha kçùõaü mahàbàhur abravãt pàka÷àsaniþ 07,054.009c à÷vàsaya subhadràü tvaü bhaginãü snuùayà saha 07,054.010a snuùà ÷va÷vrànaghàyaste vi÷oke kuru màdhava 07,054.010c sàmnà satyena yuktena vacasà÷vàsaya prabho 07,054.011a tato 'rjunagçhaü gatvà vàsudevaþ sudurmanàþ 07,054.011c bhaginãü putra÷okàrtàm à÷vàsayata duþkhitàm 07,054.012a mà ÷okaü kuru vàrùõeyi kumàraü prati sasnuùà 07,054.012c sarveùàü pràõinàü bhãru niùñhaiùà kàlanirmità 07,054.013a kule jatasya vãrasya kùatriyasya vi÷eùataþ 07,054.013c sadç÷aü maraõaü hy etat tava putrasya mà ÷ucaþ 07,054.014a diùñyà mahàratho vãraþ pitus tulyaparàkramaþ 07,054.014c kùàtreõa vidhinà pràpto vãràbhilaùitàü gatim 07,054.015a jitvà subahu÷aþ ÷atrån preùayitvà ca mçtyave 07,054.015c gataþ puõyakçtàü lokàn sarvakàmaduho 'kùayàn 07,054.016a tapasà brahmacaryeõa ÷rutena praj¤ayàpi ca 07,054.016c santo yàü gatim icchanti pràptas tàü tava putrakaþ 07,054.017a vãrasår vãrapatnã tvaü vãra÷va÷urabàndhavà 07,054.017c mà ÷ucas tanayaü bhadre gataþ sa paramàü gatim 07,054.017d*0395_01 svàdhyàyayuktaü bràhmaõã yàcitàraü 07,054.017d*0395_02 gaurvoóhàraü tv à÷ugantàram a÷và 07,054.017d*0395_03 dàsaü ÷ådrà karmakaraü tu vai÷yà 07,054.017d*0395_04 ÷åraü såte tvadvidhà ràjaputrã 07,054.018a pràpsyate càpy asau kùudraþ saindhavo bàlaghàtakaþ 07,054.018c asyàvalepasya phalaü sasuhçdgaõabàndhavaþ 07,054.019a vyuùñàyàü tu varàrohe rajanyàü pàpakarmakçt 07,054.019c na hi mokùyati pàrthàt sa praviùño 'py amaràvatãm 07,054.020a ÷vaþ ÷iraþ ÷roùyase tasya saindhavasya raõe hçtam 07,054.020c samantapa¤cakàd bàhyaü vi÷okà bhava mà rudaþ 07,054.021a kùatradharmaü puraskçtya gataþ ÷åraþ satàü gatim 07,054.021c yàü vayaü pràpnuyàmeha ye cànye ÷astrajãvinaþ 07,054.022a vyåóhorasko mahàbàhur anivartã varapraõut 07,054.022c gatas tava varàrohe putraþ svargaü jvaraü jahi 07,054.023a anu jàta÷ ca pitaraü màtçpakùaü ca vãryavàn 07,054.023c sahasra÷o ripån hatvà hataþ ÷åro mahàrathaþ 07,054.024a à÷vàsaya snuùàü ràj¤i mà ÷ucaþ kùatriye bhçùam 07,054.024c ÷vaþ priyaü sumahac chrutvà vi÷okà bhava nandini 07,054.025a yat pàrthena pratij¤àtaü tat tathà na tad anyathà 07,054.025c cikãrùitaü hi te bhartur na bhavej jàtu niùphalam 07,054.026a yadi ca manujapannagàþ pi÷àcà; rajanicaràþ patagàþ suràsurà÷ ca 07,054.026c raõagatam abhiyànti sindhuràjaü; na sa bhavità saha tair api prabhàte 07,055.001 saüjaya uvàca 07,055.001a etac chrutvà vacas tasya ke÷avasya mahàtmanaþ 07,055.001c subhadrà putra÷okàrtà vilalàpa suduþkhità 07,055.002a hà putra mama mandàyàþ kathaü saüyugam etya ha 07,055.002c nidhanaü pràptavàüs tàta pitçtulyaparàkramaþ 07,055.003a katham indãvara÷yàmaü sudaüùñraü càrulocanam 07,055.003c mukhaü te dç÷yate vatsa guõñhitaü raõareõunà 07,055.004a nånaü ÷åraü nipatitaü tvàü pa÷yanty anivartinam 07,055.004c su÷irogrãvabàhvaüsaü vyåóhoraskaü nirådaram 07,055.005a càråpacitasarvàïgaü svakùaü ÷astrakùatàcitam 07,055.005c bhåtàni tvà nirãkùante nånaü candram ivoditam 07,055.006a ÷ayanãyaü purà yasya spardhyàstaraõasaüvçtam 07,055.006c bhåmàv adya kathaü ÷eùe vipraviddhaþ sukhocitaþ 07,055.007a yo 'nvàsyata purà vãro varastrãbhir mahàbhujaþ 07,055.007c katham anvàsyate so 'dya ÷ivàbhiþ patito mçdhe 07,055.008a yo 'ståyata purà hçùñaiþ såtamàgadhabandibhiþ 07,055.008c so 'dya kravyàdgaõair ghorair vinadadbhir upàsyate 07,055.009a pàõóaveùu ca nàtheùu vçùõivãreùu càbhibho 07,055.009c pà¤càleùu ca vãreùu hataþ kenàsy anàthavat 07,055.009d*0396_01 yatra tvaü ke÷ave nàthe satyanàtho yathà hataþ 07,055.010a atçptadar÷anà putra dar÷anasya tavànagha 07,055.010c mandabhàgyà gamiùyàmi vyaktam adya yamakùayam 07,055.011a vi÷àlàkùaü suke÷àntaü càruvàkyaü sugandhi ca 07,055.011c tava putra kadà bhåyo mukhaü drakùyàmi nirvraõam 07,055.011d*0397_01 ehy ehi tçùito vatsa stanau pårõau pibà÷u me 07,055.011d*0397_02 aïkam àruhya mandàyà hy atçptàyà÷ ca dar÷ane 07,055.012a dhig balaü bhãmasenasya dhik pàrthasya dhanuùmatàm 07,055.012c dhig vãryaü vçùõivãràõàü pà¤càlànàü ca dhig balam 07,055.013a dhik kekayàüs tathà cedãn matsyàü÷ caivàtha sç¤jayàn 07,055.013c ye tvà raõe gataü vãraü na jànanti nipàtitam 07,055.014a adya pa÷yàmi pçthivãü ÷ånyàm iva hatatviùam 07,055.014c abhimanyum apa÷yantã ÷okavyàkulalocanà 07,055.014d*0398_01 sàkùàn maghavataþ pautraü putraü gàõóãvadhanvanaþ 07,055.014d*0398_02 svasrãyaü vàsudevasya taü gçdhràþ paryupàsate 07,055.015a svasrãyaü vàsudevasya putraü gàõóãvadhanvanaþ 07,055.015c kathaü tvà virathaü vãraü drakùyàmy anyair nipàtitam 07,055.016a hà vãra dçùño naùña÷ ca dhanaü svapna ivàsi me 07,055.016c aho hy anityaü mànuùyaü jalabudbudaca¤calam 07,055.017a imàü te taruõãü bhàryàü tvadàdhibhir abhiplutàm 07,055.017b*0399_01 uttaràm uttaràü jàtyà su÷ãlàü priyabhàùiõãm 07,055.017b*0399_02 ÷anakaiþ parirabhyainàü snuùàü mama ya÷asvinãm 07,055.017b*0399_03 sukumàrãü vi÷àlàkùãü pårõacandranibhànanàm 07,055.017b*0399_04 bàlapallavatanvaïgãü mattamàtaïgagàminãm 07,055.017b*0399_05 bimbàdharoùñhãm abalàm abhimanyo praharùaya 07,055.017b*0399_06 tvayà vinà kathaü putra jãrõàü patitamànasàm 07,055.017c kathaü saüdhàrayiùyàmi vivatsàm iva dhenukàm 07,055.018a aho hy akàle prasthànaü kçtavàn asi putraka 07,055.018c vihàya phalakàle màü sugçddhàü tava dar÷ane 07,055.019a nånaü gatiþ kçtàntasya pràj¤air api sudurvidà 07,055.019c yatra tvaü ke÷ave nàthe saügràme 'nàthavad dhataþ 07,055.020a yajvanàü dàna÷ãlànàü bràhmaõànàü kçtàtmanàm 07,055.020c caritabrahmacaryàõàü puõyatãrthàvagàhinàm 07,055.021a kçtaj¤ànàü vadànyànàü guru÷u÷råùiõàm api 07,055.021c sahasradakùiõànàü ca yà gatis tàm avàpnuhi 07,055.022a yà gatir yudhyamànànàü ÷åràõàm anivartinàm 07,055.022c hatvàrãn nihatànàü ca saügràme tàü gatiü vraja 07,055.023a gosahasrapradàtéõàü kratudànàü ca yà gatiþ 07,055.023c naive÷ikaü càbhimataü dadatàü yà gatiþ ÷ubhà 07,055.023d*0400_01 bràhmaõebhyaþ ÷araõyebhyo nidhiü nidadhatàü ca yà 07,055.023d*0400_02 yà càpi nyastadaõóànàü tàü gatiü vraja putraka 07,055.024a brahmacaryeõa yàü yànti munayaþ saü÷itavratà 07,055.024c ekapatnya÷ ca yàü yànti tàü gatiü vraja putraka 07,055.025a ràj¤àü sucaritair yà ca gatir bhavati ÷à÷vatã 07,055.025c caturà÷ramiõàü puõyaiþ pàvitànàü surakùitaiþ 07,055.026a dãnànukampinàü yà ca satataü saüvibhàginàm 07,055.026c pai÷unyàc ca nivçttànàü tàü gatiü vraja putraka 07,055.027a vratinàü dharma÷ãlànàü guru÷u÷råùiõàm api 07,055.027c amoghàtithinàü yà ca tàü gatiü vraja putraka 07,055.027d*0401_01 kçcchreùu yà dhàrayatàm àtmànaü vyasaneùu ca 07,055.027d*0401_02 gatiþ ÷okàgnidagdhànàü tàü gatiü vraja putraka 07,055.027d*0401_03 pitur màtu÷ ca ÷u÷råùàü kalpayantãha ye sadà 07,055.027d*0401_04 svadàraniratànàü ca yà gatis tàm avàpnuhi 07,055.028a çtukàle svakàü patnãü gacchatàü yà manasvinàm 07,055.028c na cànyadàrasevãnàü tàü gatiü vraja putraka 07,055.029a sàmnà ye sarvabhåtàni gacchanti gatamatsaràþ 07,055.029c nàruütudànàü kùamiõàü yà gatis tàm avàpnuhi 07,055.030a madhumàüsanivçttànàü madàd dambhàt tathànçtàt 07,055.030c paropatàpatyaktànàü tàü gatiü vraja putraka 07,055.031a hrãmantaþ sarva÷àstraj¤à j¤ànatçptà jitendriyàþ 07,055.031c yàü gatiü sàdhavo yànti tàü gatiü vraja putraka 07,055.032a evaü vilapatãü dãnàü subhadràü ÷okakar÷itàm 07,055.032c abhyapadyata pà¤càlã vairàñãsahità tadà 07,055.033a tàþ prakàmaü ruditvà ca vilapya ca suduþkhitàþ 07,055.033b*0402_01 draupadã ÷okasaütaptà ruditvà ca vilapya ca 07,055.033c unmattavat tadà ràjan visaüj¤à nyapatan kùitau 07,055.034a sopacàras tu kçùõas tàü duþkhitàü bhç÷aduþkhitaþ 07,055.034c siktvàmbhasà samà÷vàsya tat tad uktvà hitaü vacaþ 07,055.035a visaüj¤akalpàü rudatãm apaviddhàü pravepatãm 07,055.035c bhaginãü puõóarãkàkùa idaü vacanam abravãt 07,055.036a subhadre mà ÷ucaþ putraü pà¤càlyà÷vàsayottaràm 07,055.036c gato 'bhimanyuþ prathitàü gatiü kùatriyapuügavaþ 07,055.037a ye cànye 'pi kule santi puruùà no varànane 07,055.037c sarve te vai gatiü yàntu abhimanyor ya÷asvinaþ 07,055.038a kuryàma tad vayaü karma kriyàsuþ suhçda÷ ca naþ 07,055.038c kçtavàn yàdçg adyaikas tava putro mahàrathaþ 07,055.039a evam à÷vàsya bhaginãü draupadãm api cottaràm 07,055.039c pàrthasyaiva mahàbàhuþ pàr÷vam àgàd ariüdamaþ 07,055.040a tato 'bhyanuj¤àya nçpàn kçùõo bandhåüs tathàbhibhåþ 07,055.040c vive÷àntaþpuraü ràjaüs te 'nye jagmur yathàlayam 07,056.001 saüjaya uvàca 07,056.001a tato 'rjunasya bhavanaü pravi÷yàpratimaü vibhuþ 07,056.001c spçùñvàmbhaþ puõóarãkàkùaþ sthaõóile ÷ubhalakùaõe 07,056.001e saütastàra ÷ubhàü ÷ayyàü darbhair vaióåryasaünibhaiþ 07,056.002a tato màlyena vidhival làjair gandhaiþ sumaïgalaiþ 07,056.002c alaücakàra tàü ÷ayyàü parivàryàyudhottamaiþ 07,056.003a tataþ spçùñodakaü pàrthaü vinãtàþ paricàrakàþ 07,056.003c dar÷ayàü naityakaü cakrur nai÷aü traiyambakaü balim 07,056.004a tataþ prãtamanàþ pàrtho gandhair màlyai÷ ca màdhavam 07,056.004c alaükçtyopahàraü taü nai÷am asmai nyavedayat 07,056.005a smayamànas tu govindaþ phalgunaü pratyabhàùata 07,056.005c supyatàü pàrtha bhadraü te kalyàõàya vrajàmy aham 07,056.006a sthàpayitvà tato dvàþsthàn goptéü÷ càttàyudhàn naràn 07,056.006c dàrukànugataþ ÷rãmàn vive÷a ÷ibiraü svakam 07,056.006e ÷i÷ye ca ÷ayane ÷ubhre bahukçtyaü vicintayan 07,056.006f*0403_01 pàrthàya sarvaü bhagavठ÷okaduþkhàpahaü vidhim 07,056.006f*0403_02 vyadadhàt puõóarãkàkùas tejodyutivivardhanam 07,056.006f*0403_03 yogam àsthàya yuktàtmà sarveùàm ã÷vare÷varaþ 07,056.006f*0403_04 ÷reyaskàmaþ pçthuya÷à viùõur jiùõupriyaükaraþ 07,056.007a na pàõóavànàü ÷ibire ka÷ cit suùvàpa tàü ni÷àm 07,056.007c prajàgaraþ sarvajanam àvive÷a vi÷àü pate 07,056.008a putra÷okàbhibhåtena pratij¤àto mahàtmanà 07,056.008c sahasà sindhuràjasya vadho gàõóãvadhanvanà 07,056.009a tat kathaü nu mahàbàhur vàsaviþ paravãrahà 07,056.009c pratij¤àü saphalàü kuryàd iti te samacintayan 07,056.010a kaùñaü hãdaü vyavasitaü pàõóavena mahàtmanà 07,056.010b*0404_01 sa ca ràjà mahàvãryaþ pàrayatv arjunaþ satàm 07,056.010c putra÷okàbhitaptena pratij¤à mahatã kçtà 07,056.011a bhràtara÷ càpi vikràntà bahulàni balàni ca 07,056.011c dhçtaràùñrasya putreõa sarvaü tasmai niveditam 07,056.012a sa hatvà saindhavaü saükhye punar etu dhanaüjayaþ 07,056.012c jitvà ripugaõàü÷ caiva pàrayatv arjuno vratam 07,056.012d*0405_01 sa jitvàrigaõàn saükhe vàrayitvà mahàvratam 07,056.012d*0406_01 yady asti sukçtaü kiü cid asmàkaü hantu saindhavam 07,056.012d*0406_02 jitvà sarvàn ripån pàrthas tràtuü no 'smàn mahàbhayàt 07,056.012d*0406_03 evam à÷aüsamànàs te ke cit tasthur upa÷rutim 07,056.012d*0406_04 ÷rutvà ceùñaü sumanaso vyaktam à÷aüsire jayam 07,056.012d*0406_05 bhavità nu kathaü kçtyam idam ity apare 'bruvan 07,056.013a ahatvà sindhuràjaü hi dhåmaketuü pravekùyati 07,056.013c na hy etad ançtaü kartum arhaþ pàrtho dhanaüjayaþ 07,056.013d*0407_01 mahad dhi sàhasaü pàrthaþ kçtavठ÷okamohitaþ 07,056.014a dharmaputraþ kathaü ràjà bhaviùyati mçte 'rjune 07,056.014c tasmin hi vijayaþ kçtsnaþ pàõóavena samàhitaþ 07,056.014d*0408_01 arjune hi jayas teùàm àyatto jãvitàni ca 07,056.015a yadi naþ sukçtaü kiü cid yadi dattaü hutaü yadi 07,056.015c phalena tasya sarvasya savyasàcã jayatv arãn 07,056.016a evaü kathayatàü teùàü jayam à÷aüsatàü prabho 07,056.016c kçcchreõa mahatà ràjan rajanã vyatyavartata 07,056.017a tasyàü rajanyàü madhye tu pratibuddho janàrdanaþ 07,056.017c smçtvà pratij¤àü pàrthasya dàrukaü pratyabhàùata 07,056.018a arjunena pratij¤àtam àrtena hatabandhunà 07,056.018c jayadrathaü haniùyàmi ÷vobhåta iti dàruka 07,056.019a tat tu duryodhanaþ ÷rutvà mantribhir mantrayiùyati 07,056.019c yathà jayadrathaü pàrtho na hanyàd iti saüyuge 07,056.020a akùauhiõyo hi tàþ sarvà rakùiùyanti jayadratham 07,056.020c droõa÷ ca saha putreõa sarvàstravidhipàragaþ 07,056.021a eko vãraþ sahasràkùo daityadànavamardità 07,056.021c so 'pi taü notsahetàjau hantuü droõena rakùitam 07,056.022a so 'haü ÷vas tat kariùyàmi yathà kuntãsuto 'rjunaþ 07,056.022c apràpte 'staü dinakare haniùyati jayadratham 07,056.023a na hi dàrà na mitràõi j¤àtayo na ca bàndhavàþ 07,056.023c ka÷ cin nànyaþ priyataraþ kuntãputràn mamàrjunàt 07,056.024a anarjunam imaü lokaü muhårtam api dàruka 07,056.024c udãkùituü na ÷akto 'haü bhavità na ca tat tathà 07,056.025a ahaü dhvajinyaþ ÷atråõàü sahayàþ sarathadvipàþ 07,056.025c arjunàrthe haniùyàmi sakarõàþ sasuyodhanàþ 07,056.026a ÷vo nirãkùantu me vãryaü trayo lokà mahàhave 07,056.026c dhanaüjayàrthaü samare paràkràntasya dàruka 07,056.027a ÷vo narendrasahasràõi ràjaputra÷atàni ca 07,056.027c sà÷vadviparathàny àjau vidraviùyanti dàruka 07,056.028a ÷vas tàü cakrapramathitàü drakùyase nçpavàhinãm 07,056.028c mayà kruddhena samare pàõóavàrthe nipàtitàm 07,056.028d*0409_01 adya j¤àsyanti trida÷àþ sàsuràþ sacaràcaràþ 07,056.028d*0409_02 vàsudevasya tàü prãtiü pàõóaveùv anapàyinãm 07,056.029a ÷vaþ sadevàþ sagandharvàþ pi÷àcoragaràkùasàþ 07,056.029c j¤àsyanti lokàþ sarve màü suhçdaü savyasàcinaþ 07,056.030a yas taü dveùñi sa màü dveùñi yas tam anu sa màm anu 07,056.030c iti saükalpyatàü buddhyà ÷arãràrdhaü mamàrjunaþ 07,056.031a yathà tvam aprabhàtàyàm asyàü ni÷i rathottamam 07,056.031c kalpayitvà yathà÷àstram àdàya vratasaüyataþ 07,056.032a gadàü kaumodakãü divyàü ÷aktiü cakraü dhanuþ ÷aràn 07,056.032c àropya vai rathe såta sarvopakaraõàni ca 07,056.033a sthànaü hi kalpayitvà ca rathopasthe dhvajasya me 07,056.033c vainateyasya vãrasya samare ratha÷obhinaþ 07,056.034a chatraü jàmbånadair jàlair arkajvalanasaünibhaiþ 07,056.034c vi÷vakarmakçtair divyair a÷vàn api ca bhåùitàn 07,056.035a balàhakaü meghapuùpaü sainyaü sugrãvam eva ca 07,056.035c yuktvà vàjivaràn yattaþ kavacã tiùñha dàruka 07,056.036a pà¤cajanyasya nirghoùam àrùabheõaiva påritam 07,056.036c ÷rutvà tu bhairavaü nàdam upayàyà javena màm 07,056.037a ekàhnàham amarùaü ca sarvaduþkhàni caiva ha 07,056.037c bhràtuþ pitçùvaseyasya vyapaneùyàmi dàruka 07,056.038a sarvopàyair yatiùyàmi yathà bãbhatsur àhave 07,056.038c pa÷yatàü dhàrtaràùñràõàü haniùyati jayadratham 07,056.039a yasya yasya ca bãbhatsur vadhe yatnaü kariùyati 07,056.039c à÷aüse sàrathe tatra bhavitàsya dhruvo jayaþ 07,056.040 dàruka uvàca 07,056.040a jaya eva dhruvas tasya kuta eva paràjayaþ 07,056.040c yasya tvaü puruùavyàghra sàrathyam upajagmivàn 07,056.041a evaü caitat kariùyàmi yathà màm anu÷àsasi 07,056.041c suprabhàtàm imàü ràtriü jayàya vijayasya hi 07,057.001 saüjaya uvàca 07,057.001a kuntãputras tu taü mantraü smarann eva dhanaüjayaþ 07,057.001c pratij¤àm àtmano rakùan mumohàcintyavikramaþ 07,057.002a taü tu ÷okena saütaptaü svapne kapivaradhvajam 07,057.002b*0410_01 ni÷vasantaü mahàtmànaü saphenam iva pannagam 07,057.002b*0410_02 visaüj¤amanasaü j¤àtvà arjunaü ÷okavihvalam 07,057.002c àsasàda mahàtejà dhyàyantaü garuóadhvajaþ 07,057.003a pratyutthànaü tu kçùõasya sarvàvasthaü dhanaüjayaþ 07,057.003c nàlopayata dharmàtmà bhaktyà premõà ca sarvadà 07,057.004a pratyutthàya ca govindaü sa tasmày àsanaü dadau 07,057.004c na càsane svayaü buddhiü bãbhatsur vyadadhàt tadà 07,057.005a tataþ kçùõo mahàtejà jànan pàrthasya ni÷cayam 07,057.005c kuntãputram idaü vàkyam àsãnaþ sthitam abravãt 07,057.006a mà viùàde manaþ pàrtha kçthàþ kàlo hi durjayaþ 07,057.006c kàlaþ sarvàõi bhåtàni niyacchati pare vidhau 07,057.007a kimarthaü ca viùàdas te tad bråhi vadatàü vara 07,057.007c na ÷ocitavyaü viduùà ÷okaþ kàryavinà÷anaþ 07,057.007d*0411_01 yat tu kàryaü bhavet kàryaü karmaõà tat samàcara 07,057.007d*0411_02 hãnaceùñasya yaþ ÷okaþ sa hi ÷atrur dhanaüjaya 07,057.008a ÷ocan nandayate ÷atrån kar÷ayaty api bàndhavàn 07,057.008c k÷ãyate ca naras tasmàn na tvaü ÷ocitum arhasi 07,057.009a ity ukto vàsudevena bãbhatsur aparàjitaþ 07,057.009c àbabhàùe tadà vidvàn idaü vacanam arthavat 07,057.010a mayà pratij¤à mahatã jayadrathavadhe kçtà 07,057.010c ÷vo 'smi hantà duràtmànaü putraghnam iti ke÷ava 07,057.011a matpratij¤àvighàtàrthaü dhàrtaràùñraiþ kilàcyuta 07,057.011c pçùñhataþ saindhavaþ kàryaþ sarvair gupto mahàrathaiþ 07,057.012a da÷a caikà ca tàþ kçùõa akùauhiõyaþ sudurjayàþ 07,057.012b*0412_01 hatàva÷eùàs tatremà da÷a màdhava saükhyayà 07,057.012b*0412_02 tàbhiþ parivçtaþ saükhye sarvai÷ caiva mahàrathaiþ 07,057.012b*0412_03 kathaü ÷akyeta sa draùñuü duràtmà kçùõa saindhavaþ 07,057.012b*0412_04 pratij¤àpàraõaü caiva na bhaviùyati ke÷ava 07,057.012c pratij¤àyàü ca hãnàyàü kathaü jãveta madvidhaþ 07,057.013a duþkhopàyasya me vãra vikàïkùà parivartate 07,057.013c drutaü ca yàti savità tata etad bravãmy aham 07,057.014a ÷okasthànaü tu tac chrutvà pàrthasya dvijaketanaþ 07,057.014c saüspç÷yàmbhas tataþ kçùõaþ pràïmukhaþ samavasthitaþ 07,057.015a idaü vàkyaü mahàtejà babhàùe puùkarekùaõaþ 07,057.015c hitàrthaü pàõóuputrasya saindhavasya vadhe vçtaþ 07,057.016a pàrtha pà÷upataü nàma paramàstraü sanàtanam 07,057.016c yena sarvàn mçdhe daityठjaghne devo mahe÷varaþ 07,057.017a yadi tad viditaü te 'dya ÷vo hantàsi jayadratham 07,057.017c atha j¤àtuü prapadyasva manasà vçùabhadhvajam 07,057.018a taü devaü manasà dhyàya¤ joùam àssva dhanaüjaya 07,057.018c tatas tasya prasàdàt tvaü bhaktaþ pràpsyasi tan mahat 07,057.019a tataþ kçùõavacaþ ÷rutvà saüspç÷yàmbho dhanaüjayaþ 07,057.019c bhåmàv àsãna ekàgro jagàma manasà bhavam 07,057.020a tataþ praõihite bràhme muhårte ÷ubhalakùaõe 07,057.020c àtmànam arjuno 'pa÷yad gagane sahake÷avam 07,057.021a jyotirbhi÷ ca samàkãrõaü siddhacàraõasevitam 07,057.021c vàyuvegagatiþ pàrthaþ khaü bheje sahake÷avaþ 07,057.022a ke÷avena gçhãtaþ sa dakùiõe vibhunà bhuje 07,057.022c prekùamàõo bahån bhàvठjagàmàdbhutadar÷anàn 07,057.023a udãcyàü di÷i dharmàtmà so 'pa÷yac chvetaparvatam 07,057.023c kuberasya vihàre ca nalinãü padmabhåùitàm 07,057.024a saricchreùñhàü ca tàü gaïgàü vãkùamàõo bahådakàm 07,057.024c sadàpuùpaphalair vçkùair upetàü sphañikopalàm 07,057.025a siühavyàghrasamàkãrõàü nànàmçgagaõàkulàm 07,057.025c puõyà÷ramavatãü ramyàü manoj¤àõóajasevitàm 07,057.026a mandarasya prade÷àü÷ ca kiünarodgãtanàditàn 07,057.026c hemaråpyamayaiþ ÷çïgair nànauùadhividãpitàn 07,057.026e tathà mandàravçkùai÷ ca puùpitair upa÷obhitàn 07,057.026f*0413_01 vi÷vakarmakçtair divyair anyàn api ca bhåùitàn 07,057.027a snigdhà¤janacayàkàraü saüpràptaþ kàlaparvatam 07,057.027c puõyaü himavataþ pàdaü maõimantaü ca parvatam 07,057.027e brahmatuïgaü nadã÷ cànyàs tathà janapadàn api 07,057.028a su÷çïgaü ÷ata÷çïgaü ca ÷aryàtivanam eva ca 07,057.028c puõyam a÷va÷iraþsthànaü sthànam àtharvaõasya ca 07,057.029a vçùadaü÷aü ca ÷ailendraü mahàmandaram eva ca 07,057.029c apsarobhiþ samàkãrõaü kiünarai÷ copa÷obhitam 07,057.030a tàü÷ ca ÷ailàn vrajan pàrthaþ prekùate sahake÷avaþ 07,057.030c ÷ubhaiþ prasravaõair juùñàn hemadhàtuvibhåùitàn 07,057.031a candrara÷miprakà÷àïgãü pçthivãü puramàlinãm 07,057.031c samudràü÷ càdbhutàkàràn apa÷yad bahulàkaràn 07,057.032a viyad dyàü pçthivãü caiva pa÷yan viùõupade vrajan 07,057.032c vismitaþ saha kçùõena kùipto bàõa ivàtyagàt 07,057.033a grahanakùatrasomànàü såryàgnyo÷ ca samatviùam 07,057.033c apa÷yata tadà pàrtho jvalantam iva parvatam 07,057.034a samàsàdya tu taü ÷ailaü ÷ailàgre samavasthitam 07,057.034c taponityaü mahàtmànam apa÷yad vçùabhadhvajam 07,057.035a sahasram iva såryàõàü dãpyamànaü svatejasà 07,057.035c ÷ålinaü jañilaü gauraü valkalàjinavàsasam 07,057.036a nayanànàü sahasrai÷ ca vicitràïgaü mahaujasam 07,057.036c pàrvatyà sahitaü devaü bhåtasaüghai÷ ca bhàsvaraiþ 07,057.037a gãtavàditrasaühràdais tàlalàsyasamanvitam 07,057.037c valgitàsphoñitotkruùñaiþ puõyagandhai÷ ca sevitam 07,057.038a ståyamànaü stavair divyair munibhir brahmavàdibhiþ 07,057.038c goptàraü sarvabhåtànàm iùvàsadharam acyutam 07,057.039a vàsudevas tu taü dçùñvà jagàma ÷irasà kùitim 07,057.039c pàrthena saha dharmàtmà gçõan brahma sanàtanam 07,057.040a lokàdiü vi÷vakarmàõam ajam ã÷ànam avyayam 07,057.040c manasaþ paramàü yoniü khaü vàyuü jyotiùàü nidhim 07,057.041a sraùñàraü vàridhàràõàü bhuva÷ ca prakçtiü paràm 07,057.041c devadànavayakùàõàü mànavànàü ca sàdhanam 07,057.042a yoginàü paramaü brahma vyaktaü brahmavidàü nidhim 07,057.042c caràcarasya sraùñàraü pratihartàram eva ca 07,057.043a kàlakopaü mahàtmànaü ÷akrasåryaguõodayam 07,057.043c avandata tadà kçùõo vàïmanobuddhikarmabhiþ 07,057.044a yaü prapa÷yanti vidvàüsaþ såkùmàdhyàtmapadaiùiõaþ 07,057.044b*0414_01 yam çgvedavido gànti çco hy akùaram eva ca 07,057.044b*0414_02 yajurvedavida÷ caivàdityavarõaü tamasaþ parastàt 07,057.044b*0414_03 gàyanti yaü sàmavida ihaiva iti nihnutam 07,057.044c tam ajaü kàraõàtmànaü jagmatuþ ÷araõaü bhavam 07,057.044d*0415_01 tam evàgniü tam àdityaü bhåyo bhåyas tathe÷varam 07,057.045a arjuna÷ càpi taü devaü bhåyo bhåyo 'bhyavandata 07,057.045c j¤àtvaikaü bhåtabhavyàdiü sarvabhåtabhavodbhavam 07,057.045d*0416_01 ÷araõyaü ÷araõaü devam ã÷ànaü parame÷varam 07,057.045d*0416_02 jagàma jagatàü nàtham arjunaþ sajanàrdanaþ 07,057.046a tatas tàv àgatau ÷arvaþ provàca prahasann iva 07,057.046a*0417_01 **** **** naranàràyaõàv ubhau 07,057.046a*0417_02 suprasannamanàþ ÷arvaþ 07,057.046c svàgataü vàü nara÷reùñhàv uttiùñhetàü gataklamau 07,057.046e kiü ca vàm ãpsitaü vãrau manasaþ kùipram ucyatàm 07,057.047a yena kàryeõa saüpràptau yuvàü tat sàdhayàmi vàm 07,057.047c vriyatàm àtmanaþ ÷reyas tat sarvaü pradadàni vàm 07,057.048a tatas tad vacanaü ÷rutvà pratyutthàya kçtà¤jalã 07,057.048c vàsudevàrjunau ÷arvaü tuùñuvàte mahàmatã 07,057.048d*0418_01 bhaktyà stavena divyena mahàtmànam aninditam 07,057.049a namo bhavàya ÷arvàya rudràya varadàya ca 07,057.049c pa÷ånàü pataye nityam ugràya ca kapardine 07,057.050a mahàdevàya bhãmàya tryambakàya ca ÷ambhave 07,057.050c ã÷ànàya bhagaghnàya namo 'stv andhakaghàtine 07,057.051a kumàragurave nityaü nãlagrãvàya vedhase 07,057.051b*0419_01 pinàkine haviùyàya satyàya vibhave sadà 07,057.051c vilohitàya dhåmràya vyàdhàyànaparàjite 07,057.052a nityaü nãla÷ikhaõóàya ÷åline divyacakùuùe 07,057.052c hantre goptre trinetràya vyàdhàya vasuretase 07,057.053a acintyàyàmbikàbhartre sarvadevastutàya ca 07,057.053c vçùadhvajàya piïgàya jañine brahmacàriõe 07,057.054a tapyamànàya salile brahmaõyàyàjitàya ca 07,057.054c vi÷vàtmane vi÷vasçje vi÷vam àvçtya tiùñhate 07,057.055a namo namas te sevyàya bhåtànàü prabhave sadà 07,057.055b*0420_01 abhigamyàya kàmyàya stutyàyàryàya sarvadà 07,057.055c brahmavaktràya ÷arvàya ÷aükaràya ÷ivàya ca 07,057.056a namo 'stu vàcaspataye prajànàü pataye namaþ 07,057.056c namo vi÷vasya pataye mahatàü pataye namaþ 07,057.057a namaþ sahasra÷irase sahasrabhujamanyave 07,057.057c sahasranetrapàdàya namo 'saükhyeyakarmaõe 07,057.058a namo hiraõyavarõàya hiraõyakavacàya ca 07,057.058b*0421_01 kadrudràya namo viùvakcakùuùe ca hanãyase 07,057.058b*0421_02 mãóhuùñamàya havyàya ÷raviùñàya ÷rutàya ca 07,057.058b*0421_03 ÷ipiviùñàya giraye namo budhyàya vilmine 07,057.058b*0421_04 namaþ parõàya gehyàya druhyàya prabhç÷àya ca 07,057.058b*0421_05 namaþ parõàya ÷uùkàya rajasyàya pulastyaye 07,057.058b*0421_06 duüdubhyàya hananyàya svàyudhàya sudhanvane 07,057.058b*0421_07 namaþ stutyàya pathyàya kàvyàyà÷urathàya ca 07,057.058b*0421_08 namaþ somyàya vàtyàya urvayàya niùaïgiõe 07,057.058b*0421_09 vai÷antàya ca kåpyàya nãpàya ca varåthine 07,057.058b*0421_10 namaþ somàya rudràya tàmràya ÷ivamårtaye 07,057.058b*0422_01 namo 'stu devadevàya mahàbhåtadharàya ca 07,057.058c bhaktànukampine nityaü sidhyatàü nau varaþ prabho 07,057.059a evaü stutvà mahàdevaü vàsudevaþ sahàrjunaþ 07,057.059c prasàdayàm àsa bhavaü tadà hy astropalabdhaye 07,057.059d*0423_01 arjunàya dadau buddhiü tasminn astre yad ãpsitam 07,057.060a tato 'rjunaþ prãtamanà vavande vçùabhadhvajam 07,057.060c dadar÷otphullanayanaþ samastaü tejasàü nidhim 07,057.061a taü copahàraü svakçtaü nai÷aü naityakam àtmanaþ 07,057.061c dadar÷a tryambakàbhyà÷e vàsudevaniveditam 07,057.062a tato 'bhipåjya manasà ÷arvaü kçùõaü ca pàõóavaþ 07,057.062c icchàmy ahaü divyam astram ity abhàùata ÷aükaram 07,057.063a tataþ pàrthasya vij¤àya varàrthe vacanaü prabhuþ 07,057.063c vàsudevàrjunau devaþ smayamàno 'bhyabhàùata 07,057.063d*0424_01 svàgataü vàü nara÷reùñha vij¤àtaü manasepsitam 07,057.063d*0424_02 yena kàmena saüpràptau bhavadbhyàü taü dadàmy aham 07,057.064a saro 'mçtamayaü divyam abhyà÷e ÷atrusådanau 07,057.064c tatra me tad dhanur divyaü ÷ara÷ ca nihitaþ purà 07,057.065a yena devàrayaþ sarve mayà yudhi nipàtitàþ 07,057.065c tata ànãyatàü kçùõau sa÷araü dhanur uttamam 07,057.066a tathety uktvà tu tau vãrau taü ÷arvaü pàrùadaiþ saha 07,057.066c prasthitau tat saro divyaü divyà÷carya÷atair vçtam 07,057.067a nirdiùñaü yad vçùàïkena puõyaü sarvàrthasàdhakam 07,057.067c taj jagmatur asaübhràntau naranàràyaõàv çùã 07,057.068a tatas tu tat saro gatvà såryamaõóalasaünibham 07,057.068c nàgam antarjale ghoraü dadç÷àte 'rjunàcyutau 07,057.069a dvitãyaü càparaü nàgaü sahasra÷irasaü varam 07,057.069c vamantaü vipulàü jvàlàü dadç÷àte 'gnivarcasam 07,057.070a tataþ kçùõa÷ ca pàrtha÷ ca saüspç÷yàpaþ kçtà¤jalã 07,057.070c tau nàgàv upatasthàte namasyantau vçùadhvajam 07,057.071a gçõantau vedaviduùau tad brahma ÷atarudriyam 07,057.071c aprameyaü praõamantau gatvà sarvàtmanà bhavam 07,057.072a tatas tau rudramàhàtmyàd dhitvà råpaü mahoragau 07,057.072c dhanur bàõa÷ ca ÷atrughnaü tad dvaüdvaü samapadyata 07,057.073a tato jagçhatuþ prãtau dhanur bàõaü ca suprabham 07,057.073c àjahratur mahàtmànau dadatu÷ ca mahàtmane 07,057.074a tataþ pàr÷vàd vçùàïkasya brahmacàrã nyavartata 07,057.074c piïgàkùas tapasaþ kùetraü balavàn nãlalohitaþ 07,057.075a sa tad gçhya dhanuþ÷reùñhaü tasthau sthànaü samàhitaþ 07,057.075c vyakarùac càpi vidhivat sa÷araü dhanur uttamam 07,057.076a tasya maurvãü ca muùñiü ca sthànaü càlakùya pàõóavaþ 07,057.076c ÷rutvà mantraü bhavaproktaü jagràhàcintyavikramaþ 07,057.077a sarasy eva ca taü bàõaü mumocàtibalaþ prabhuþ 07,057.077c cakàra ca punar vãras tasmin sarasi tad dhanuþ 07,057.078a tataþ prãtaü bhavaü j¤àtvà smçtimàn arjunas tadà 07,057.078c varam àraõyakaü dattaü dar÷anaü ÷aükarasya ca 07,057.078e manasà cintayàm àsa tan me saüpadyatàm iti 07,057.079a tasya tan matam àj¤àya prãtaþ pràdàd varaü bhavaþ 07,057.079c tac ca pà÷upataü ghoraü pratij¤àyà÷ ca pàraõam 07,057.079d*0425_01 tataþ pà÷upataü divyam avàpya punar ã÷varàt 07,057.080a saühçùñaromà durdharùaþ kçtaü kàryam amanyata 07,057.080b*0426_01 tato 'rjunahçùãke÷au punaþ punar ariüdamau 07,057.080c vavandatu÷ ca saühçùñau ÷irobhyàü tau mahe÷varam 07,057.081a anuj¤àtau kùaõe tasmin bhavenàrjunake÷avau 07,057.081c pràptau sva÷ibiraü vãrau mudà paramayà yutau 07,057.081d*0427_01 tathà bhavenànumatau mahàsuranighàtinau 07,057.081e indràviùõå yathà prãtau jambhasya vadhakàïkùiõau 07,058.001 saüjaya uvàca 07,058.001a tayoþ saüvadator eva kçùõadàrukayos tadà 07,058.001c sàtyagàd rajanã ràjann atha ràjànvabudhyata 07,058.002a pañhanti pàõisvanikà màgadhà madhuparkikàþ 07,058.002c vaitàlikà÷ ca såtà÷ ca tuùñuvuþ puruùarùabham 07,058.003a nartakà÷ càpy ançtyanta jagur gãtàni gàyakàþ 07,058.003c kuruvaü÷astavàrthàni madhuraü raktakaõñhinaþ 07,058.004a mçdaïgà jharjharà bheryaþ paõavànakagomukhàþ 07,058.004c àóambarà÷ ca ÷aïkhà÷ ca dundubhya÷ ca mahàsvanàþ 07,058.005a evam etàni sarvàõi tathànyàny api bhàrata 07,058.005c vàdayanti sma saühçùñàþ ku÷alàþ sàdhu÷ikùitàþ 07,058.006a sa meghasamanirghoùo mahठ÷abdo 'spç÷ad divam 07,058.006c pàrthivapravaraü suptaü yudhiùñhiram abodhayat 07,058.007a pratibuddhaþ sukhaü supto mahàrhe ÷ayanottame 07,058.007c utthàyàva÷yakàryàrthaü yayau snànagçhaü tataþ 07,058.008a tataþ ÷uklàmbaràþ snàtàs taruõàùñottaraü ÷atam 07,058.008c snàpakàþ kà¤canaiþ kumbhaiþ pårõaiþ samupatasthire 07,058.009a bhadràsane såpaviùñaþ paridhàyàmbaraü laghu 07,058.009c sasnau candanasaüyuktaiþ pànãyair abhimantritaiþ 07,058.010a utsàditaþ kaùàyeõa balavadbhiþ su÷ikùitaiþ 07,058.010c àplutaþ sàdhivàsena jalena ca sugandhinà 07,058.010d*0428_01 ràjahaüsanibhaü pràpya uùõãùaü ÷ithilàrpitam 07,058.010d*0428_02 jalakùayanimittaü vai veùñayàm àsa mårdhani 07,058.011a hariõà candanenàïgam anulipya mahàbhujaþ 07,058.011c sragvã càkliùñavasanaþ pràïmukhaþ prà¤jaliþ sthitaþ 07,058.011d*0429_01 kçtvendriyàõàm aikàgryaü manasa÷ ca mahàmanàþ 07,058.012a jajàpa japyaü kaunteyaþ satàü màrgam anuùñhitaþ 07,058.012c tato 'gni÷araõaü dãptaü pravive÷a vinãtavat 07,058.013a samiddhaü sa pavitràbhir agnim àhutibhis tathà 07,058.013c mantrapåtàbhir arcitvà ni÷cakràma gçhàt tataþ 07,058.014a dvitãyàü puruùavyàghraþ kakùyàü niùkramya pàrthivaþ 07,058.014c tatra vedavido vipràn apa÷yad bràhmaõarùabhàn 07,058.015a dàntàn vedavratasnàtàn snàtàn avabhçtheùu ca 07,058.015c sahasrànucaràn sauràn aùñau da÷a÷atàni ca 07,058.016a akùataiþ sumanobhi÷ ca vàcayitvà mahàbhujaþ 07,058.016c tàn dvijàn madhusarpirbhyàü phalaiþ ÷reùñhaiþ sumaïgalaiþ 07,058.017a pràdàt kà¤canam ekaikaü niùkaü vipràya pàõóavaþ 07,058.017c alaükçtaü cà÷va÷ataü vàsàüsãùñà÷ ca dakùiõàþ 07,058.018a tathà gàþ kapilà dogdhrãþ sarùabhàþ pàõóunandanaþ 07,058.018c hema÷çïgã råpyakhurà dattvà cakre pradakùiõam 07,058.019a svastikàn vardhamànàü÷ ca nandyàvartàü÷ ca kà¤canàn 07,058.019c màlyaü ca jalakumbhàü÷ ca jvalitaü ca hutà÷anam 07,058.020a pårõàny akùatapàtràõi rucakàn rocanàüs tathà 07,058.020c svalaükçtàþ ÷ubhàþ kanyà dadhisarpirmadhådakam 07,058.021a maïgalyàn pakùiõa÷ caiva yac cànyad api påjitam 07,058.021c dçùñvà spçùñvà ca kaunteyo bàhyàü kakùyàm agàt tataþ 07,058.022a tatas tasya mahàbàhos tiùñhataþ paricàrakàþ 07,058.022c sauvarõaü sarvatobhadraü muktàvaióåryamaõóitam 07,058.023a paràrdhyàstaraõàstãrõaü sottaracchadam çddhimat 07,058.023c vi÷vakarmakçtaü divyam upajahrur varàsanam 07,058.024a tatra tasyopaviùñasya bhåùaõàni mahàtmanaþ 07,058.024c upajahrur mahàrhàõi preùyàþ ÷ubhràõi sarva÷aþ 07,058.024d*0430_01 ÷ubhàni sarvapuùpàõi muktàhàràü÷ ca puùkalàn 07,058.025a yuktàbharaõaveùasya kaunteyasya mahàtmanaþ 07,058.025c råpam àsãn mahàràja dviùatàü ÷okavardhanam 07,058.026a pàõóarai÷ candrara÷myàbhair hemadaõóai÷ ca càmaraiþ 07,058.026c dodhåyamànaþ ÷u÷ubhe vidyudbhir iva toyadaþ 07,058.027a saüståyamànaþ såtai÷ ca vandyamàna÷ ca bandibhiþ 07,058.027c upagãyamàno gandharvair àste sma kurunandanaþ 07,058.028a tato muhårtàd àsãt tu bandinàü nisvano mahàn 07,058.028c nemighoùa÷ ca rathinàü khuraghoùa÷ ca vàjinàm 07,058.029a hràdena gajaghaõñànàü ÷aïkhànàü ninadena ca 07,058.029c naràõàü pada÷abdai÷ ca kampatãva sma medinã 07,058.030a tataþ ÷uddhàntam àsàdya jànubhyàü bhåtale sthitaþ 07,058.030c ÷irasà vandanãyaü tam abhivandya jagatpatim 07,058.031a kuõóalã baddhanistriü÷aþ saünaddhakavaco yuvà 07,058.031c abhipraõamya ÷irasà dvàþstho dharmàtmajàya vai 07,058.031e nyavedayad dhçùãke÷am upayàtaü mahàtmane 07,058.031f*0431_01 ÷aïkhacakragadàpàõiþ pãtavàsà÷ caturbhujaþ 07,058.031f*0431_02 tavàj¤àdar÷anàkàïkùã dvàri tiùñhati ke÷avaþ 07,058.032a so 'bravãt puruùavyàghraþ svàgatenaiva màdhavam 07,058.032b*0432_01 prave÷yatàü samãpaü me kimarthaü pravilambase 07,058.032c arghyaü caivàsanaü càsmai dãyatàü paramàrcitam 07,058.033a tataþ prave÷ya vàrùõeyam upave÷ya varàsane 07,058.033c satkçtya satkçtas tena paryapçcchad yudhiùñhiraþ 07,059.000*0433_00 saüjaya uvàca 07,059.000*0433_01 tato yudhiùñhiro ràjà pratinandya janàrdanam 07,059.000*0433_02 uvàca paramaprãtaþ kaunteyo devakãsutam 07,059.001 yudhiùñhira uvàca 07,059.001a sukhena rajanã vyuùñà kaccit te madhusådana 07,059.001c kaccij j¤ànàni sarvàõi prasannàni tavàcyuta 07,059.002 saüjaya uvàca 07,059.002a vàsudevo 'pi tad yuktaü paryapçcchad yudhiùñhiram 07,059.002b*0434_01 dar÷anàd eva te saumya na kiü cid a÷ubhaü mama 07,059.002c tataþ kùattà prakçtayo nyavedayad upasthitàþ 07,059.003a anuj¤àta÷ ca ràj¤à sa pràve÷ayata taü janam 07,059.003c viràñaü bhãmasenaü ca dhçùñadyumnaü ca sàtyakim 07,059.003d*0435_01 cedipaü dhçùñaketuü ca drupadaü ca mahàratham 07,059.004a ÷ikhaõóinaü yamau caiva cekitànaü ca kekayàn 07,059.004b*0436_01 kekayàn sç¤jayàn matsyàn pà¤càlàü÷ càpi ràjakàn 07,059.004c yuyutsuü caiva kauravyaü pà¤càlyaü cottamaujasam 07,059.004d*0437_01 yudhàmanyuü subàhuü ca draupadeyàü÷ ca sarva÷aþ 07,059.005a ete cànye ca bahavaþ kùatriyàþ kùatriyarùabham 07,059.005c upatasthur mahàtmànaü vivi÷u÷ càsaneùu te 07,059.005d*0438_01 etàü÷ ca suhçda÷ cànyàn dar÷ayàm àsa pàõóavam 07,059.005d*0438_02 anuj¤àtà÷ ca pàrthena àsãnà àsaneùu te 07,059.005d*0439_01 sthiteùv adhiparàrdhyeùu yathàrhaü vaüdya pàrthivam 07,059.006a ekasminn àsane vãràv upaviùñau mahàbalau 07,059.006c kçùõa÷ ca yuyudhàna÷ ca mahàtmànau mahàdyutã 07,059.007a tato yudhiùñhiras teùàü ÷çõvatàü madhusådanam 07,059.007c abravãt puõóarãkàkùam àbhàùya madhuraü vacaþ 07,059.008a ekaü tvàü vayam à÷ritya sahasràkùam ivàmaràþ 07,059.008c pràrthayàmo jayaü yuddhe ÷à÷vatàni sukhàni ca 07,059.009a tvaü hi ràjyavinà÷aü ca dviùadbhi÷ ca niràkriyàm 07,059.009c kle÷àü÷ ca vividhàn kçùõa sarvàüs tàn api vettha naþ 07,059.010a tvayi sarve÷a sarveùàm asmàkaü bhaktavatsala 07,059.010c sukham àyattam atyarthaü yàtrà ca madhusådana 07,059.011a sa tathà kuru vàrùõeya yathà tvayi mano mama 07,059.011c arjunasya yathà satyà pratij¤à syàc cikãrùità 07,059.012a sa bhavàüs tàrayatv asmàd duþkhàmarùamahàrõavàt 07,059.012c pàraü titãrùatàm adya plavo no bhava màdhava 07,059.013a na hi tat kurute saükhye kàrtavãryasamas tv api 07,059.013c rathã yat kurute kçùõa sàrathir yatnam àsthitaþ 07,059.013d*0440_01 yathaiva sarvàsv àpatsu pàsi vçùõ㤠janàrdana 07,059.013d*0440_02 tathaivàsmàn mahàbàho vçjinàt tràtum arhasi 07,059.013d*0440_03 tvam agàdhe 'plave magnàn pàõóavàn kurusàgare 07,059.013d*0440_04 samuddhara plavo bhåtvà ÷aïkhacakragadàdhara 07,059.013d*0440_05 namaste devadeve÷a sanàtana vi÷àtana 07,059.013d*0440_06 viùõo jiùõo hare kçùõa vaikuõñhapuruùottama 07,059.013d*0440_07 nàradas tvàü samàcakhyau puràõam çùisattamam 07,059.013d*0440_08 varadaü ÷àrïgiõaü devaü tat satyaü kuru màdhava 07,059.013d*0440_09 ity uktaþ puõóarãkàkùo dharmaràjena saüsadi 07,059.013d*0440_10 toyameghasvano vàgmã pratyuvàca yudhiùñhiram 07,059.014 vàsudeva uvàca 07,059.014a sàmareùv api lokeùu sarveùu na tathàvidhaþ 07,059.014c ÷aràsanadharaþ ka÷ cid yathà pàrtho dhanaüjayaþ 07,059.015a vãryavàn astrasaüpannaþ paràkrànto mahàbalaþ 07,059.015c yuddha÷auõóaþ sadàmarùã tejasà paramo nçõàm 07,059.016a sa yuvà vçùabhaskandho dãrghabàhur mahàbalaþ 07,059.016c siüharùabhagatiþ ÷rãmàn dviùatas te haniùyati 07,059.017a ahaü ca tat kariùyàmi yathà kuntãsuto 'rjunaþ 07,059.017c dhàrtaràùñrasya sainyàni dhakùyaty agnir ivotthitaþ 07,059.018a adya taü pàpakarmàõaü kùudraü saubhadraghàtinam 07,059.018c apunardar÷anaü màrgam iùubhiþ kùepsyate 'rjunaþ 07,059.019a tasyàdya gçdhràþ ÷yenà÷ ca vaóagomàyavas tathà 07,059.019c bhakùayiùyanti màüsàni ye cànye puruùàdakàþ 07,059.020a yady asya devà goptàraþ sendràþ sarve tathàpy asau 07,059.020c ràjadhànãü yamasyàdya hataþ pràpsyati saükule 07,059.021a nihatya saindhavaü jiùõur adya tvàm upayàsyati 07,059.021c vi÷oko vijvaro ràjan bhava bhåtipuraskçtaþ 07,060.001 saüjaya uvàca 07,060.001a tathà saübhàùatàü teùàü pràduràsãd dhanaüjayaþ 07,060.001c didçkùur bharata÷reùñhaü ràjànaü sasuhçdgaõam 07,060.002a taü praviùñaü ÷ubhàü kakùyàm abhivàdyàgrataþ sthitam 07,060.002c samutthàyàrjunaü premõà sasvaje pàõóavarùabhaþ 07,060.003a mårdhni cainam upàghràya pariùvajya ca bàhunà 07,060.003c à÷iùaþ paramàþ procya smayamàno 'bhyabhàùata 07,060.004a vyaktam arjuna saügràme dhruvas te vijayo mahàn 07,060.004c yàdçg råpà hi te chàyà prasanna÷ ca janàrdanaþ 07,060.005a tam abravãt tato jiùõur mahad à÷caryam uttamam 07,060.005c dçùñavàn asmi bhadraü te ke÷avasya prasàdajam 07,060.006a tatas tat kathayàm àsa yathàdçùñaü dhanaüjayaþ 07,060.006c à÷vàsanàrthaü suhçdàü tryambakena samàgamam 07,060.007a tataþ ÷irobhir avaniü spçùñvà sarve ca vismitàþ 07,060.007c namaskçtya vçùàïkàya sàdhu sàdhv ity athàbruvan 07,060.008a anuj¤àtàs tataþ sarve suhçdo dharmasånunà 07,060.008c tvaramàõàþ susaünaddhà hçùñà yuddhàya niryayuþ 07,060.009a abhivàdya tu ràjànaü yuyudhànàcyutàrjunàþ 07,060.009c hçùñà viniryayus te vai yudhiùñhiranive÷anàt 07,060.010a rathenaikena durdharùau yuyudhànajanàrdanau 07,060.010c jagmatuþ sahitau vãràv arjunasya nive÷anam 07,060.011a tatra gatvà hçùãke÷aþ kalpayàm àsa såtavat 07,060.011c rathaü rathavarasyàjau vànararùabhalakùaõam 07,060.012a sa meghasamanirghoùas taptakà¤canasaprabhaþ 07,060.012c babhau rathavaraþ këptaþ ÷i÷ur divasakçd yathà 07,060.013a tataþ puruùa÷àrdålaþ sajjaþ sajjaü puraþsaraþ 07,060.013c kçtàhnikàya pàrthàya nyavedayata taü ratham 07,060.013d*0441_01 rathaü puruùasiühasya sadhvajaü sapatàkinam 07,060.014a taü tu loke varaþ puüsàü kirãñã hemavarmabhçt 07,060.014c bàõabàõàsanã vàhaü pradakùiõam avartata 07,060.015a tato vidyàvayovçddhaiþ kriyàvadbhir jitendriyaiþ 07,060.015c ståyamàno jayà÷ãbhir àruroha mahàratham 07,060.016a jaitraiþ sàügràmikair mantraiþ pårvam eva rathottamam 07,060.016c abhimantritam arciùmàn udayaü bhàskaro yathà 07,060.017a sa rathe rathinàü ÷reùñhaþ kà¤cane kà¤canàvçtaþ 07,060.017c vibabhau vimalo 'rciùmàn meràv iva divàkaraþ 07,060.018a anvàrurohatuþ pàrthaü yuyudhànajanàrdanau 07,060.018c ÷aryàter yaj¤am àyàntaü yathendraü devam a÷vinau 07,060.019a atha jagràha govindo ra÷mãn ra÷mivatàü varaþ 07,060.019c màtalir vàsavasyeva vçtraü hantuü prayàsyataþ 07,060.020a sa tàbhyàü sahitaþ pàrtho rathapravaram àsthitaþ 07,060.020c sahito budha÷ukràbhyàü tamo nighnan yathà ÷a÷ã 07,060.021a saindhavasya vadhaprepsuþ prayàtaþ ÷atrupågahà 07,060.021c sahàmbupatimitràbhyàü yathendras tàrakàmaye 07,060.021d*0442_01 dhanur jaitraü tathà bàõàn dadhàno nirgato 'rjunaþ 07,060.021d*0442_02 hantuü laükàpatiü devo bhagavàn iva ràghavaþ 07,060.022a tato vàditranirghoùair maïgalyai÷ ca stavaiþ ÷ubhaiþ 07,060.022c prayàntam arjunaü såtà màgadhà÷ caiva tuùñuvuþ 07,060.023a sajayà÷ãþ sapuõyàhaþ såtamàgadhanisvanaþ 07,060.023c yukto vàditraghoùeõa teùàü ratikaro 'bhavat 07,060.024a tam anuprayato vàyuþ puõyagandhavahaþ ÷uciþ 07,060.024c vavau saüharùayan pàrthaü dviùata÷ càpi ÷oùayan 07,060.024d*0443_01 tatas tasmin kùaõe ràjan vividhàni ÷ubhàni ca 07,060.025a pràduràsan nimittàni vijayàya bahåni ca 07,060.025c pàõóavànàü tvadãyànàü viparãtàni màriùa 07,060.026a dçùñvàrjuno nimittàni vijayàya pradakùiõam 07,060.026c yuyudhànaü maheùvàsam idaü vacanam abravãt 07,060.027a yuyudhànàdya yuddhe me dç÷yate vijayo dhruvaþ 07,060.027c yathà hãmàni liïgàni dç÷yante ÷inipuügava 07,060.028a so 'haü tatra gamiùyàmi yatra saindhavako nçpaþ 07,060.028c yiyàsur yamalokàya mama vãryaü pratãkùate 07,060.028d*0444_01 gaccha tvaü rakùa ràjànaü tvaü hi tulyo mayà raõe 07,060.029a yathà paramakaü kçtyaü saindhavasya vadhe mama 07,060.029c tathaiva sumahat kçtyaü dharmaràjasya rakùaõe 07,060.030a sa tvam adya mahàbàho ràjànaü paripàlaya 07,060.030c yathaiva hi mayà guptas tvayà gupto bhavet tathà 07,060.030d*0445_01 na hi pa÷yàmi taü loke yas tvàü yuddhe paràjayet 07,060.030d*0445_02 vàsudevasamaü yuddhe svayam apy amare÷varaþ 07,060.031a tvayi càhaü parà÷vasya pradyumne và mahàrathe 07,060.031c ÷aknuyàü saindhavaü hantum anapekùo nararùabha 07,060.032a mayy apekùà na kartavyà kathaü cid api sàtvata 07,060.032c ràjany eva parà guptiþ kàryà sarvàtmanà tvayà 07,060.033a na hi yatra mahàbàhur vàsudevo vyavasthitaþ 07,060.033c kiü cid vyàpadyate tatra yatràham api ca dhruvam 07,060.034a evam uktas tu pàrthena sàtyakiþ paravãrahà 07,060.034c tathety uktvàgamat tatra yatra ràjà yudhiùñhiraþ 07,061.001 dhçtaràùñra uvàca 07,061.001a ÷vobhåte kim akàrùus te duþkha÷okasamanvitàþ 07,061.001c abhimanyau hate tatra ke vàyudhyanta màmakàþ 07,061.002a jànantas tasya karmàõi kuravaþ savyasàcinaþ 07,061.002c kathaü tat kilbiùaü kçtvà nirbhayà bråhi màmakàþ 07,061.003a putra÷okàbhisaütaptaü kruddhaü mçtyum ivàntakam 07,061.003c àyàntaü puruùavyàghraü kathaü dadç÷ur àhave 07,061.004a kapiràjadhvajaü saükhye vidhunvànaü mahad dhanuþ 07,061.004c dçùñvà putraparidyånaü kim akurvanta màmakàþ 07,061.005a kiü nu saüjaya saügràme vçttaü duryodhanaü prati 07,061.005c paridevo mahàn atra ÷ruto me nàbhinandanam 07,061.006a babhåvur ye manogràhyàþ ÷abdàþ ÷rutisukhàvahàþ 07,061.006c na ÷råyante 'dya te sarve saindhavasya nive÷ane 07,061.006d*0446_01 bhåyठ÷abdàn atãvànyठ÷abdaþ saindhavave÷mani 07,061.006d*0446_02 pauràõikànàü tåryàõàü ÷aïkhadundubhighoùavàn 07,061.007a stuvatàü nàdya ÷råyante putràõàü ÷ibire mama 07,061.007c såtamàgadhasaüghànàü nartakànàü ca sarva÷aþ 07,061.008a ÷abdena nàditàbhãkùõam abhavad yatra me ÷rutiþ 07,061.008c dãnànàm adya taü ÷abdaü na ÷çõomi samãritam 07,061.009a nive÷ane satyadhçteþ somadattasya saüjaya 07,061.009c àsãno 'haü purà tàta ÷abdam a÷rauùam uttamam 07,061.010a tad adya hãnapuõyo 'ham àrtasvaraninàditam 07,061.010c nive÷anaü hatotsàhaü putràõàü mama lakùaye 07,061.011a viviü÷ater durmukhasya citrasenavikarõayoþ 07,061.011c anyeùàü ca sutànàü me na tathà ÷råyate dhvaniþ 07,061.012a bràhmaõàþ kùatriyà vai÷yà yaü ÷iùyàþ paryupàsate 07,061.012c droõaputraü maheùvàsaü putràõàü me paràyaõam 07,061.013a vitaõóàlàpasaülàpair hutayàcitavanditaiþ 07,061.013c gãtai÷ ca vividhair iùñai ramate yo divàni÷am 07,061.014a upàsyamàno bahubhiþ kurupàõóavasàtvataiþ 07,061.014c såta tasya gçhe ÷abdho nàdya drauõer yathà purà 07,061.015a droõaputraü maheùvàsaü gàyanà nartakà÷ ca ye 07,061.015c atyartham upatiùñhanti teùàü na ÷råyate dhvaniþ 07,061.016a vindànuvindayoþ sàyaü ÷ibire yo mahàdhvaniþ 07,061.016c ÷råyate so 'dya na tathà kekayànàü ca ve÷masu 07,061.017a nityapramuditànàü ca tàlagãtasvano mahàn 07,061.017c nçtyatàü ÷råyate tàta gaõànàü so 'dya na dhvaniþ 07,061.018a saptatantån vitanvànà yam upàsanti yàjakàþ 07,061.018c saumadattiü ÷rutanidhiü teùàü na ÷råyate dhvaniþ 07,061.019a jyàghoùo brahmaghoùa÷ ca tomaràsirathadhvaniþ 07,061.019c droõasyàsãd avirato gçhe tan na ÷çõomy aham 07,061.020a nànàde÷asamutthànàü gãtànàü yo 'bhavat svanaþ 07,061.020c vàditranàditànàü ca so 'dya na ÷råyate mahàn 07,061.021a yadà prabhçty upaplavyàc chàntim iccha¤ janàrdanaþ 07,061.021c àgataþ sarvabhåtànàm anukampàrtham acyutaþ 07,061.022a tato 'ham abruvaü såta mandaü duryodhanaü tadà 07,061.022c vàsudevena tãrthena putra saü÷àmya pàõóavaiþ 07,061.023a kàlapràptam ahaü manye mà tvaü duryodhanàtigàþ 07,061.023b*0447_01 saü÷àmya bhràtçbhis tais tu kùatriyàn abhipàlaya 07,061.023c ÷ame ced yàcamànaü tvaü pratyàkhyàsyasi ke÷avam 07,061.023e hitàrtham abhijalpantaü na tathàsty aparàjayaþ 07,061.024a pratyàcaùña sa dà÷àrham çùabhaü sarvadhanvinàm 07,061.024c anuneyàni jalpantam anayàn nànvapadyata 07,061.024d*0448_01 karõaduþ÷àsanamate saubalasya ca durmateþ 07,061.024d*0448_02 pratyàkhyàto mahàbàhuþ kulàntakaraõena me 07,061.025a tato duþ÷àsanasyaiva karõasya ca mataü dvayoþ 07,061.025c anvavartata hitvà màü kçùñaþ kàlena durmatiþ 07,061.026a na hy ahaü dyåtam icchàmi viduro na pra÷aüsati 07,061.026c saindhavo necchate dyåtaü bhãùmo na dyåtam icchati 07,061.026c*0449_01 **** **** viduro droõa eva và 07,061.026c*0449_02 bàhlikaþ somadatto và bhãùmo droõàyanis tadà 07,061.027a ÷alyo bhåri÷ravà÷ caiva purumitro jayas tathà 07,061.027c a÷vatthàmà kçpo droõo dyåtaü necchanti saüjaya 07,061.027d*0450_01 jayaþ kçpo và dharmàtmà ye cànye mama bàndhavàþ 07,061.028a eteùàü matam àj¤àya yadi varteta putrakaþ 07,061.028c saj¤àtimitraþ sasuhçc ciraü jãved anàmayaþ 07,061.028d*0451_01 etebhya÷ ca madårdhvaü ca abhokùyad vasudhàm imàm 07,061.029a ÷lakùõà madhurasaübhàùà j¤àtimadhye priyaüvadàþ 07,061.029c kulãnàþ saümatàþ pràj¤àþ sukhaü pràpsyanti pàõóavàþ 07,061.030a dharmàpekùo naro nityaü sarvatra labhate sukham 07,061.030c pretyabhàve ca kalyàõaü prasàdaü pratipadyate 07,061.031a arhanty ardhaü pçthivyàs te bhoktuü sàmarthyasàdhanàþ 07,061.031c teùàm api samudràntà pitçpaitàmahã mahã 07,061.031d*0452_01 na ca tvàbhibhaviùyanti hitvà dharmaü pçthàtmajàþ 07,061.032a niyujyamànàþ sthàsyanti pàõóavà dharmavartmani 07,061.032c santi no j¤àtayas tàta yeùàü ÷roùyanti pàõóavàþ 07,061.033a ÷alyasya somadattasya bhãùmasya ca mahàtmanaþ 07,061.033c droõasyàtha vikarõasya bàhlikasya kçpasya ca 07,061.034a anyeùàü caiva vçddhànàü bharatànàü mahàtmanàm 07,061.034c tvadarthaü bruvatàü tàta kariùyanti vaco hitam 07,061.035a kaü và tvaü manyase teùàü yas tvà bråyàd ato 'nyathà 07,061.035c kçùõo na dharmaü saüjahyàt sarve te ca tvadanvayàþ 07,061.036a mayàpi coktàs te vãrà vacanaü dharmasaühitam 07,061.036c nànyathà prakariùyanti dharmàtmàno hi pàõóavàþ 07,061.037a ity ahaü vilapan såta bahu÷aþ putram uktavàn 07,061.037c na ca me ÷rutavàn måóho manye kàlasya paryayam 07,061.038a vçkodaràrjunau yatra vçùõivãra÷ ca sàtyakiþ 07,061.038c uttamaujà÷ ca pà¤càlyo yudhàmanyu÷ ca durjayaþ 07,061.039a dhçùñadyumna÷ ca durdharùaþ ÷ikhaõóã càparàjitaþ 07,061.039c a÷makàþ kekayà÷ caiva kùatradharmà ca saumakiþ 07,061.040a caidya÷ ca cekitàna÷ ca putraþ kà÷yasya càbhibhuþ 07,061.040c draupadeyà viràña÷ ca drupada÷ ca mahàrathaþ 07,061.040e yamau ca puruùavyàghrau mantrã ca madhusådanaþ 07,061.041a ka etठjàtu yudhyeta loke 'smin vai jijãviùuþ 07,061.041c divyam astraü vikurvàõàn saühareyur ariüdamàþ 07,061.042a anyo duryodhanàt karõàc chakune÷ càpi saubalàt 07,061.042c duþ÷àsanacaturthànàü nànyaü pa÷yàmi pa¤camam 07,061.043a yeùàm abhã÷uhastaþ syàd viùvakseno rathe sthitaþ 07,061.043c saünaddha÷ càrjuno yoddhà teùàü nàsti paràjayaþ 07,061.044a teùàü mama vilàpànàü na hi duryodhanaþ smaret 07,061.044c hatau hi puruùavyàghrau bhãùmadroõau tvam àttha me 07,061.045a teùàü viduravàkyànàm uktànàü dãrghadar÷inàm 07,061.045c dçùñvemàü phalanirvçttiü manye ÷ocanti putrakàþ 07,061.045d*0453_01 senàü dçùñvàbhibhåtàü me ÷aineyenàrjunena ca 07,061.045d*0453_02 ÷ånyàn dçùñvà rathopasthàn manye ÷ocanti putrakàþ 07,061.046a himàtyaye yathà kakùaü ÷uùkaü vàterito mahàn 07,061.046c agnir dahet tathà senàü màmikàü sa dhanaüjayaþ 07,061.047a àcakùva tad dhi naþ sarvaü ku÷alo hy asi saüjaya 07,061.047c yad upàyàt tu sàyàhne kçtvà pàrthasya kilbiùam 07,061.047e abhimanyau hate tàta katham àsãn mano hi vaþ 07,061.048a na jàtu tasya karmàõi yudhi gàõóãvadhanvanaþ 07,061.048c apakçtvà mahat tàta soóhuü ÷akùyanti màmakàþ 07,061.049a kiü nu duryodhanaþ kçtyaü karõaþ kçtyaü kim abravãt 07,061.049c duþ÷àsanaþ saubala÷ ca teùàm evaü gate api 07,061.049e sarveùàü samavetànàü putràõàü mama saüjaya 07,061.050a yad vçttaü tàta saügràme mandasyàpanayair bhç÷am 07,061.050c lobhànugatadurbuddheþ krodhena vikçtàtmanaþ 07,061.051a ràjyakàmasya måóhasya ràgopahatacetasaþ 07,061.051c durnãtaü và sunãtaü và tan mamàcakùva saüjaya 07,062.001 saüjaya uvàca 07,062.001a hanta te saüpravakùyàmi sarvaü pratyakùadar÷ivàn 07,062.001c ÷u÷råùasva sthiro bhåtvà tava hy apanayo mahàn 07,062.002a gatodake setubandho yàdçk tàdçg ayaü tava 07,062.002c vilàpo niùphalo ràjan mà ÷uco bharatarùabha 07,062.002d*0454_01 prathamaü ÷iro muõóayitvà pa÷càn nakùatrapçcchanam 07,062.002d*0454_02 kiü karoùi ca tvaü ràjan kàlo hi duratikramaþ 07,062.003a anatikramaõãyo 'yaü kçtàntasyàdbhuto vidhiþ 07,062.003c mà ÷uco bharata÷reùñha diùñam etat puràtanam 07,062.004a yadi hi tvaü purà dyåtàt kuntãputraü yudhiùñhiram 07,062.004c nivartayethàþ putràü÷ ca na tvàü vyasanam àvrajet 07,062.005a yuddhakàle punaþ pràpte tadaiva bhavatà yadi 07,062.005c nivartitàþ syuþ saürabdhà na tvàü vyasanam àvrajet 07,062.006a duryodhanaü càvidheyaü badhnãteti purà yadi 07,062.006c kurån acodayiùyas tvaü na tvàü vyasanam àvrajet 07,062.007a tat te buddhivyabhãcàram upalapsyanti pàõóavàþ 07,062.007c pà¤càlà vçùõayaþ sarve ye cànye 'pi mahàjanàþ 07,062.008a sa kçtvà pitçkarma tvaü putraü saüsthàpya satpathe 07,062.008b*0455_01 apràptaþ sa mahad dharmaü kàmam arthaü ya÷as tathà 07,062.008c vartethà yadi dharmeõa na tvàü vyasanam àvrajet 07,062.009a tvaü tu pràj¤atamo loke hitvà dharmaü sanàtanam 07,062.009c duryodhanasya karõasya ÷akune÷ cànvagà matam 07,062.010a tat te vilapitaü sarvaü mayà ràjan ni÷àmitam 07,062.010c arthe nivi÷amànasya viùami÷raü yathà madhu 07,062.011a na tathà manyate kçùõo ràjànaü pàõóavaü purà 07,062.011c na bhãùmaü naiva ca droõaü yathà tvàü manyate nçpa 07,062.012a vyajànata yadà tu tvàü ràjadharmàd adha÷ cyutam 07,062.012c tadà prabhçti kçùõas tvàü na tathà bahu manyate 07,062.013a paruùàõy ucyamànàü÷ ca yathà pàrthàn upekùase 07,062.013c tasyànubandhaþ pràptas tvàü putràõàü ràjyakàmukam 07,062.014a pitçpaitàmahaü ràjyam apavçttaü tadànagha 07,062.014c atha pàrthair jitàü kçtsnàü pçthivãü pratyapadyathàþ 07,062.015a pàõóunàvarjitaü ràjyaü kauravàõàü ya÷as tathà 07,062.015c tata÷ càbhyadhikaü bhåyaþ pàõóavair dharmacàribhiþ 07,062.016a teùàü tat tàdç÷aü karma tvàm àsàdya suniùphalam 07,062.016c yat pitryàd bhraü÷ità ràjyàt tvayehàmiùagçddhinà 07,062.017a yat punar yuddhakàle tvaü putràn garhayase nçpa 07,062.017c bahudhà vyàharan doùàn na tad adyopapadyate 07,062.017d*0456_01 yat punar yuddhasaüsaktàn bharatàn parikutsayan 07,062.017d*0456_02 bahu vyàharase tasmàn naitad adyopapadyate 07,062.018a na hi rakùanti ràjàno yudhyanto jãvitaü raõe 07,062.018c camåü vigàhya pàrthànàü yudhyante kùatriyarùabhàþ 07,062.019a yàü tu kçùõàrjunau senàü yàü sàtyakivçkodarau 07,062.019c rakùeran ko nu tàü yudhyec camåm anyatra kauravaiþ 07,062.020a yeùàü yoddhà guóàke÷o yeùàü mantrã janàrdanaþ 07,062.020c yeùàü ca sàtyakir goptà yeùàü goptà vçkodaraþ 07,062.021a ko hi tàn viùahed yoddhuü martyadharmà dhanurdharaþ 07,062.021c anyatra kauraveyebhyo ye và teùàü padànugàþ 07,062.022a yàvat tu ÷akyate kartum anuraktair janàdhipaiþ 07,062.022c kùatradharmarataiþ ÷årais tàvat kurvanti kauravàþ 07,062.023a yathà tu puruùavyàghrair yuddhaü paramasaïkañam 07,062.023c kuråõàü pàõóavaiþ sàrdhaü tat sarvaü ÷çõu tattvataþ 07,063.001 saüjaya uvàca 07,063.001a tasyàü ni÷àyàü vyuùñàyàü droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,063.001c svàny anãkàni sarvàõi pràkràmad vyåhituü tataþ 07,063.002a ÷åràõàü garjatàü ràjan saükruddhànàm amarùiõàm 07,063.002c ÷råyante sma gira÷ citràþ parasparavadhaiùiõàm 07,063.003a visphàrya ca dhanåüùy àjau jyàþ karaiþ parimçjya ca 07,063.003c viniþ÷vasantaþ pràkro÷an kvedànãü sa dhanaüjayaþ 07,063.004a viko÷àn sutsarån anye kçtadhàràn samàhitàn 07,063.004c pãtàn àkà÷asaükà÷àn asãn ke cic ca cikùipuþ 07,063.005a carantas tv asimàrgàü÷ ca dhanurmàrgàü÷ ca ÷ikùayà 07,063.005c saügràmamanasaþ ÷årà dç÷yante sma sahasra÷aþ 07,063.005d*0457_01 dç÷yante ku¤jarai÷ cànyair vàjibhi÷ ca yuyutsavaþ 07,063.006a saghaõñà÷ candanàdigdhàþ svarõavajravibhåùitàþ 07,063.006c samutkùipya gadà÷ cànye paryapçcchanta pàõóavam 07,063.007a anye balamadonmattàþ parighair bàhu÷àlinaþ 07,063.007c cakruþ saübàdham àkà÷am ucchritendradhvajopamaiþ 07,063.008a nànàpraharaõai÷ cànye vicitrasragalaükçtàþ 07,063.008c saügràmamanasaþ ÷åràs tatra tatra vyavasthitàþ 07,063.009a kvàrjunaþ kva ca govindaþ kva ca mànã vçkodaraþ 07,063.009c kva ca te suhçdas teùàm àhvayanto raõe tadà 07,063.010a tataþ ÷aïkham upàdhmàya tvarayan vàjinaþ svayam 07,063.010c itas tatas tàn racayan droõa÷ carati vegitaþ 07,063.011a teùv anãkeùu sarveùu sthiteùv àhavanandiùu 07,063.011c bhàradvàjo mahàràja jayadratham athàbravãt 07,063.012a tvaü caiva saumadatti÷ ca karõa÷ caiva mahàrathaþ 07,063.012c a÷vatthàmà ca ÷alya÷ ca vçùasenaþ kçpas tathà 07,063.013a ÷ataü cà÷vasahasràõàü rathànàm ayutàni ùañ 07,063.013c dviradànàü prabhinnànàü sahasràõi caturda÷a 07,063.014a padàtãnàü sahasràõi daü÷itàny ekaviü÷atiþ 07,063.014c gavyåtiùu trimàtreùu màm anàsàdya tiùñhata 07,063.015a tatrasthaü tvàü na saüsoóhuü ÷aktà devàþ savàsavàþ 07,063.015c kiü punaþ pàõóavàþ sarve samà÷vasihi saindhava 07,063.016a evam uktaþ samà÷vastaþ sindhuràjo jayadrathaþ 07,063.016c saüpràyàt saha gàndhàrair vçtas tai÷ ca mahàrathaiþ 07,063.016e varmibhiþ sàdibhir yattaiþ pràsapàõibhir àsthitaiþ 07,063.017a càmaràpãóinaþ sarve jàmbånadavibhåùitàþ 07,063.017c jayadrathasya ràjendra hayàþ sàdhupravàhinaþ 07,063.017e te caiva saptasàhasrà dvisàhasrà÷ ca saindhavàþ 07,063.018a mattànàm adhiråóhànàü hastyàrohair vi÷àradaiþ 07,063.018c nàgànàü bhãmaråpàõàü varmiõàü raudrakarmiõàm 07,063.019a adhyardhena sahasreõa putro durmarùaõas tava 07,063.019c agrataþ sarvasainyànàü yotsyamàno vyavasthitaþ 07,063.020a tato duþ÷àsana÷ caiva vikarõa÷ ca tavàtmajau 07,063.020c sindhuràjàrthasiddhyartham agrànãke vyavasthitau 07,063.021a dãrgho dvàda÷agavyåtiþ pa÷càrdhe pa¤ca vistçtaþ 07,063.021c vyåhaþ sa cakra÷akaño bhàradvàjena nirmitaþ 07,063.022a nànànçpatibhir vãrais tatra tatra vyavasthitaiþ 07,063.022c rathà÷vagajapattyoghair droõena vihitaþ svayam 07,063.023a pa÷càrdhe tasya padmas tu garbhavyåhaþ sudurbhidaþ 07,063.023c såcã padmasya madhyastho gåóho vyåhaþ punaþ kçtaþ 07,063.024a evam etaü mahàvyåhaü vyåhya droõo vyavasthitaþ 07,063.024c såcãmukhe maheùvàsaþ kçtavarmà vyavasthitaþ 07,063.025a anantaraü ca kàmbojo jalasaüdha÷ ca màriùa 07,063.025c duryodhanaþ sahàmàtyas tadanantaram eva ca 07,063.026a tataþ ÷atasahasràõi yodhànàm anivartinàm 07,063.026c vyavasthitàni sarvàõi ÷akañe såcirakùiõaþ 07,063.027a teùàü ca pçùñhato ràja balena mahatà vçtaþ 07,063.027c jayadrathas tato ràjan såcipà÷e vyavasthitaþ 07,063.028a ÷akañasya tu ràjendra bhàradvàjo mukhe sthitaþ 07,063.028c anu tasyàbhavad bhojo jugopainaü tataþ svayam 07,063.029a ÷vetavarmàmbaroùõãùo vyåóhorasko mahàbhujaþ 07,063.029c dhanur visphàrayan droõas tasthau kruddha ivàntakaþ 07,063.029d*0458_01 tasya sarvasya sainyasya netà goptà ca vãryavàn 07,063.030a patàkinaü ÷oõahayaü vedãkçùõàjinadhvajam 07,063.030c droõasya ratham àlokya prahçùñàþ kuravo 'bhavan 07,063.031a siddhacàraõasaüghànàü vismayaþ sumahàn abhåt 07,063.031c droõena vihitaü dçùñvà vyåhaü kùubdhàrõavopamam 07,063.032a sa÷ailasàgaravanàü nànàjanapadàkulàm 07,063.032c grased vyåhaþ kùitiü sarvàm iti bhåtàni menire 07,063.033a bahurathamanujà÷vapattinàgaü; pratibhayanisvanam adbhutàbharåpam 07,063.033c ahitahçdayabhedanaü mahad vai; ÷akañam avekùya kçtaü nananda ràjà 07,064.001 saüjaya uvàca 07,064.001a tato vyåóheùv anãkeùu samutkruùñeùu màriùa 07,064.001c tàóyamànàsu bherãùu mçdaïgeùu nadatsu ca 07,064.002a anãkànàü ca saühràde vàditràõàü ca nisvane 07,064.002c pradhmàpiteùu ÷aïkheùu saünàde lomaharùaõe 07,064.003a abhihàrayatsu ÷anakair bharateùu yuyutsuùu 07,064.003c raudre muhårte saüpràpte savyasàcã vyadç÷yata 07,064.004a vaóànàü vàyasànàü ca purastàt savyasàcinaþ 07,064.004c bahulàni sahasràõi pràkrãóaüs tatra bhàrata 07,064.004d*0459_01 pi÷itàsçgbhujàü saüghàþ pralãyante sahasra÷aþ 07,064.005a mçgà÷ ca ghorasaünàdàþ ÷ivà÷ cà÷ivadar÷anàþ 07,064.005c dakùiõena prayàtànàm asmàkaü pràõadaüs tathà 07,064.005d*0460_01 lokakùaye mahàràja yàdç÷às tàdç÷à hi te 07,064.005d*0460_02 a÷ivà dhàrtaràùñràõàü ÷ivàþ pàrthasya saüyuge 07,064.006a sanirghàtà jvalantya÷ ca petur ulkàþ samantataþ 07,064.006c cacàla ca mahã kçtsnà bhaye ghore samutthite 07,064.007a viùvag vàtàþ sanirghàtà råkùàþ ÷arkaravarùiõaþ 07,064.007c vavur àyàti kaunteye saügràme samupasthite 07,064.008a nàkulis tu ÷atànãko dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ 07,064.008c pàõóavànàm anãkàni pràj¤au tau vyåhatus tadà 07,064.009a tato rathasahasreõa dviradànàü ÷atena ca 07,064.009c tribhir a÷vasahasrai÷ ca padàtãnàü ÷ataiþ ÷ataiþ 07,064.010a adhyardhamàtre dhanuùàü sahasre tanayas tava 07,064.010c agrataþ sarvasainyànàü sthitvà durmarùaõo 'bravãt 07,064.011a adya gàõóãvadhanvànaü tapantaü yuddhadurmadam 07,064.011c aham àvàrayiùyàmi veleva makaràlayam 07,064.012a adya pa÷yantu saügràme dhanaüjayam amarùaõam 07,064.012c viùaktaü mayi durdharùam a÷makåñam ivà÷mani 07,064.012d*0461_01 tiùñhadhvaü rathino yåyaü saügràmam abhikàïkùiõaþ 07,064.012d*0461_02 yudhyàmi saühatàn etàn ya÷o mànaü ca vardhayan 07,064.013a evaü bruvan mahàràja mahàtmà sa mahàmatiþ 07,064.013c maheùvàsair vçto ràjan maheùvàso vyavasthitaþ 07,064.013d*0462_01 tato 'rjuno mahàràja pratyadç÷yata bhàrata 07,064.014a tato 'ntaka iva kruddhaþ savajra iva vàsavaþ 07,064.014c daõóapàõir ivàsahyo mçtyuþ kàlena coditaþ 07,064.015a ÷ålapàõir ivàkùobhyo varuõaþ pà÷avàn iva 07,064.015c yugàntàgnir ivàrciùmàn pradhakùyan vai punaþ prajàþ 07,064.016a krodhàmarùabaloddhåto nivàtakavacàntakaþ 07,064.016c jayo jetà sthitaþ satye pàrayiùyan mahàvratam 07,064.017a àmuktakavacaþ khaógã jàmbånadakirãñabhçt 07,064.017c ÷ubhravarmàmbaradharaþ svaïgadã càrukuõóalã 07,064.018a rathapravaram àsthàya naro nàràyaõànugaþ 07,064.018c vidhunvan gàõóivaü saükhye babhau sårya ivoditaþ 07,064.019a so 'grànãkasya mahata iùupàte dhanaüjayaþ 07,064.019c vyavasthàpya rathaü sajjaü ÷aïkhaü dadhmau pratàpavàn 07,064.020a atha kçùõo 'py asaübhràntaþ pàrthena saha màriùa 07,064.020c pràdhmàpayat pà¤cajanyaü ÷aïkhapravaram ojasà 07,064.021a tayoþ ÷aïkhapraõàdena tava sainye vi÷àü pate 07,064.021c àsan saühçùñaromàõaþ kampità gatacetasaþ 07,064.022a yathà trasanti bhåtàni sarvàõy a÷aninisvanàt 07,064.022c tathà ÷aïkhapraõàdena vitresus tava sainikàþ 07,064.023a prasusruvuþ ÷akçnmåtraü vàhanàni ca sarva÷aþ 07,064.023c evaü savàhanaü sarvam àvignam abhavad balam 07,064.024a vyaùãdanta narà ràja¤ ÷aïkha÷abdena màriùa 07,064.024c visaüj¤à÷ càbhavan ke cit ke cid ràjan vitatrasuþ 07,064.025a tataþ kapir mahànàdaü saha bhåtair dhvajàlayaiþ 07,064.025c akarod vyàditàsya÷ ca bhãùayaüs tava sainikàn 07,064.026a tataþ ÷aïkhà÷ ca bherya÷ ca mçdaïgà÷ cànakaiþ saha 07,064.026c punar evàbhyahanyanta tava sainyapraharùaõàþ 07,064.027a nànàvàditrasaühràdaiþ kùveóitàsphoñitàkulaiþ 07,064.027c siühanàdaiþ savàditraiþ samàhåtair mahàrathaiþ 07,064.027d*0463_01 durmarùaõabalaü pårvam atha duþ÷àsanànugam 07,064.027d*0463_02 tataþ ÷akañasaüsthaü ca ghoranàdasamàkulam 07,064.028a tasmin sutumule ÷abde bhãråõàü bhayavardhane 07,064.028c atãva hçùño dà÷àrham abravãt pàka÷àsaniþ 07,064.029a codayà÷vàn hçùãke÷a yatra durmarùaõaþ sthitaþ 07,064.029c etad bhittvà gajànãkaü pravekùyàmy arivàhinãm 07,064.030a evam ukto mahàbàhuþ ke÷avaþ savyasàcinà 07,064.030c acodayad dhayàüs tatra yatra durmarùaõaþ sthitaþ 07,064.031a sa saüprahàras tumulaþ saüpravçttaþ sudàruõaþ 07,064.031c ekasya ca bahånàü ca rathanàganarakùayaþ 07,064.032a tataþ sàyakavarùeõa parjanya iva vçùñimàn 07,064.032c paràn avàkirat pàrthaþ parvatàn iva nãradaþ 07,064.033a te càpi rathinaþ sarve tvaritàþ kçtahastavat 07,064.033c avàkiran bàõajàlais tataþ kçùõadhanaüjayau 07,064.034a tataþ kruddho mahàbàhur vàryamàõaþ parair yudhi 07,064.034c ÷iràüsi rathinàü pàrthaþ kàyebhyo 'pàharac charaiþ 07,064.035a udbhràntanayanair vaktraiþ saüdaùñoùñhapuñaiþ ÷ubhaiþ 07,064.035c sakuõóala÷irastràõair vasudhà samakãryata 07,064.035d*0464_01 **** **** amarùàd bhrukuñãkçtaiþ 07,064.035d*0464_02 tathaiva krodhadaùñoùñhair avàkãryata medinã 07,064.036a puõóarãkavanànãva vidhvastàni samantataþ 07,064.036c vinikãrõàni yodhànàü vadanàni cakà÷ire 07,064.037a tapanãyavicitràõi siktàni rudhireõa ca 07,064.037c adç÷yanta yathà ràjan meghasaüghàþ savidyutaþ 07,064.038a ÷irasàü patatàü ràja¤ ÷abdo 'bhåt pçthivãtale 07,064.038c kàlena paripakvànàü tàlànàü patatàm iva 07,064.039a tataþ kabandhaþ ka÷ cit tu dhanur àlambya tiùñhati 07,064.039c ka÷ cit khaógaü viniùkçùya bhujenodyamya tiùñhati 07,064.039d*0465_01 gçhãtvànyasya ke÷eùu ÷iro nçtyati càparaþ 07,064.040a nàjànanta ÷iràüsy urvyàü patitàni nararùabhàþ 07,064.040c amçùyamàõàþ kaunteyaü saügràme jayagçddhinaþ 07,064.041a hayànàm uttamàïgai÷ ca hastihastai÷ ca medinã 07,064.041c bàhubhi÷ ca ÷irobhi÷ ca vãràõàü samakãryata 07,064.042a ayaü pàrthaþ kutaþ pàrtha eùa pàrtha iti prabho 07,064.042b*0466_01 tiùñha pàrthair hi màü pàrtha kva yàsãti ca jalpatàm 07,064.042c tava sainyeùu yodhànàü pàrthabhåtam ivàbhavat 07,064.043a anyonyam api càjaghnur àtmànam api càpare 07,064.043c pàrthabhåtam amanyanta jagat kàlena mohitàþ 07,064.044a niùñanantaþ sarudhirà visaüj¤à gàóhavedanàþ 07,064.044c ÷ayànà bahavo vãràþ kãrtayantaþ suhçjjanam 07,064.045a sabhiõóipàlàþ sapràsàþ sa÷aktyçùñipara÷vadhàþ 07,064.045c saniryåhàþ sanistriü÷àþ sa÷aràsanatomaràþ 07,064.046a sabàõavarmàbharaõàþ sagadàþ sàïgadà raõe 07,064.046c mahàbhujagasaükà÷à bàhavaþ parighopamàþ 07,064.047a udveùñanti viceùñanti saüveùñanti ca sarva÷aþ 07,064.047c vegaü kurvanti saürabdhà nikçttàþ parameùubhiþ 07,064.048a yo yaþ sma samare pàrthaü pratisaürabhate naraþ 07,064.048c tasya tasyàntako bàõaþ ÷arãram upasarpati 07,064.049a nçtyato rathamàrgeùu dhanur vyàyacchatas tathà 07,064.049c na ka÷ cit tatra pàrthasya dadar÷àntaram aõv api 07,064.050a yat tasya ghañamànasya kùipraü vikùipataþ ÷aràn 07,064.050c làghavàt pàõóuputrasya vyasmayanta pare janàþ 07,064.051a hastinaü hastiyantàram a÷vam à÷vikam eva ca 07,064.051c abhinat phalguno bàõai rathinaü ca sasàrathim 07,064.052a àvartamànam àvçttaü yudhyamànaü ca pàõóavaþ 07,064.052c pramukhe tiùñhamànaü ca na kaü cin na nihanti saþ 07,064.053a yathodayan vai gagane såryo hanti mahat tamaþ 07,064.053c tathàrjuno gajànãkam avadhãt kaïkapatribhiþ 07,064.054a hastibhiþ patitair bhinnais tava sainyam adç÷yata 07,064.054c antakàle yathà bhåmir vinikãrõair mahãdharaiþ 07,064.055a yathà madhyaüdine såryo duùprekùyaþ pràõibhiþ sadà 07,064.055c tathà dhanaüjayaþ kruddho duùprekùyo yudhi ÷atrubhiþ 07,064.056a tat tathà tava putrasya sainyaü yudhi paraütapa 07,064.056c prabhagnaü drutam àvignam atãva ÷arapãóitam 07,064.057a màruteneva mahatà meghànãkaü vidhåyatà 07,064.057c prakàlyamànaü tat sainyaü nà÷akat prativãkùitum 07,064.058a pratodai÷ càpakoñãbhir huükàraiþ sàdhuvàhitaiþ 07,064.058c ka÷àpàrùõyabhighàtai÷ ca vàgbhir ugràbhir eva ca 07,064.059a codayanto hayàüs tårõaü palàyante sma tàvakàþ 07,064.059c sàdino rathina÷ caiva pattaya÷ càrjunàrditàþ 07,064.060a pàrùõyaïguùñhàïku÷air nàgàü÷ codayantas tathàpare 07,064.060c ÷araiþ saümohità÷ cànye tam evàbhimukhà yayau 07,064.060e tava yodhà hatotsàhà vibhràntamanasas tadà 07,065.001 dhçtaràùñra uvàca 07,065.001a tasmin prabhagne sainyàgre vadhyamàne kirãñinà 07,065.001c ke nu tatra raõe vãràþ pratyudãyur dhanaüjayam 07,065.002a àho svic chakañavyåhaü praviùñà moghani÷cayàþ 07,065.002c droõam à÷ritya tiùñhantaþ pràkàram akutobhayàþ 07,065.003 saüjaya uvàca 07,065.003a tathàrjunena saübhagne tasmiüs tava bale tadà 07,065.003c hatavãre hatotsàhe palàyanakçtakùaõe 07,065.004a pàka÷àsaninàbhãkùõaü vadhyamàne ÷arottamaiþ 07,065.004c na tatra ka÷ cit saügràme ÷a÷àkàrjunam ãkùitum 07,065.005a tatas tava suto ràjan dçùñvà sainyaü tathàgatam 07,065.005c duþ÷àsano bhç÷aü kruddho yuddhàyàrjunam abhyayàt 07,065.006a sa kà¤canavicitreõa kavacena samàvçtaþ 07,065.006c jàmbånada÷irastràõaþ ÷åras tãvraparàkramaþ 07,065.007a nàgànãkena mahatà grasann iva mahãm imàm 07,065.007c duþ÷àsano mahàràja savyasàcinam àvçõot 07,065.007d*0467_01 yuvaràjo bala÷làghã piïgalaþ priyadar÷anaþ 07,065.008a hràdena gajaghaõñànàü ÷aïkhànàü ninadena ca 07,065.008c jyàkùepaninadai÷ caiva viràveõa ca dantinàm 07,065.009a bhår di÷a÷ càntarikùaü ca ÷abdenàsãt samàvçtam 07,065.009c sa muhårtaü pratibhayo dàruõaþ samapadyata 07,065.010a tàn dçùñvà patatas tårõam aïku÷air abhicoditàn 07,065.010c vyàlambahastàn saürabdhàn sapakùàn iva parvatàn 07,065.011a siühanàdena mahatà narasiüho dhanaüjayaþ 07,065.011c gajànãkam amitràõàm abhito vyadhamac charaiþ 07,065.011d*0468_01 tadàcalaghanaprakhyaü patàkà÷atasaükulam 07,065.012a mahormiõam ivoddhåtaü ÷vasanena mahàrõavam 07,065.012b*0469_01 dhanaüjaya÷arodvignàþ palàyanto babhur gajàþ 07,065.012c kirãñã tad gajànãkaü pràvi÷an makaro yathà 07,065.013a kàùñhàtãta ivàdityaþ pratapan yugasaükùaye 07,065.013c dadç÷e dikùu sarvàsu pàrthaþ parapuraüjayaþ 07,065.014a khura÷abdena cà÷vànàü nemighoùeõa tena ca 07,065.014c tena cotkruùña÷abdena jyàninàdena tena ca 07,065.014d*0470_01 nànàvàditra÷abdena pà¤cajanyasvanena ca 07,065.014e devadattasya ghoùeõa gàõóãvaninadena ca 07,065.015a mandavegatarà nàgà babhåvus te vicetasaþ 07,065.015c ÷arair à÷ãviùaspar÷air nirbhinnàþ savyasàcinà 07,065.016a te gajà vi÷ikhais tãkùõair yudhi gàõóãvacoditaiþ 07,065.016a*0471_01 **** **** tãrõàþ païkàrõaveùv iva 07,065.016a*0471_02 yugapac ca samàviùñair 07,065.016c aneka÷atasàhasraiþ sarvàïgeùu samarpitàþ 07,065.016d*0472_01 puïkhàva÷iùñair bahubhiþ ÷oõitotpãóavàhinaþ 07,065.017a àràvaü paramaü kçtvà vadhyamànàþ kirãñinà 07,065.017c nipetur ani÷aü bhåmau chinnapakùà ivàdrayaþ 07,065.018a apare dantaveùñeùu kumbheùu ca kañeùu ca 07,065.018c ÷araiþ samarpità nàgàþ krau¤cavad vyanadan muhuþ 07,065.019a gajaskandhagatànàü ca puruùàõàü kirãñinà 07,065.019c àcchidyantottamàïgàni bhallaiþ saünataparvabhiþ 07,065.020a sakuõóalànàü patatàü ÷irasàü dharaõãtale 07,065.020c padmànàm iva saüghàtaiþ pàrtha÷ cakre nivedanam 07,065.021a yantrabaddhà vikavacà vraõàrtà rudhirokùitàþ 07,065.021c bhramatsu yudhi nàgeùu manuùyà vilalambire 07,065.022a ke cid ekena bàõena sumuktena patatriõà 07,065.022c dvau traya÷ ca vinirbhinnà nipetur dharaõãtale 07,065.022d*0473_01 apare mandasaürabdhà màtaïgàþ parvatopamàþ 07,065.022d*0473_02 petuþ pçthivyàü nihatà vajrarugõà ivàcalàþ 07,065.022d*0474_01 atividdhà÷ ca nàràcair vamanto rudhiraü mukhaiþ 07,065.022d*0474_02 sàrohà nyapatan bhåmau drumavanta ivàcalàþ 07,065.022d*0475_01 tato 'rjuno bhç÷aü kruddhaþ pradahann iva tejasà 07,065.022d*0475_02 vavarùa ÷aravarùàõi yodhànàm anivartinàm 07,065.023a maurvãü dhanur dhvajaü caiva yugànãùàs tathaiva ca 07,065.023c rathinàü kuññayàm àsa bhallaiþ saünataparvabhiþ 07,065.024a na saüdadhan na càpy asyan na vimu¤can na coddharan 07,065.024c maõóalenaiva dhanuùà nçtyan pàrthaþ sma dç÷yate 07,065.025a atividdhà÷ ca nàràcair vamanto rudhiraü mukhaiþ 07,065.025c muhårtàn nipatanty anye vàraõà vasudhàtale 07,065.026a utthitàny agaõeyàni kabandhàni samantataþ 07,065.026c adç÷yanta mahàràja tasmin paramasaükule 07,065.027a sacàpàþ sàïgulitràõàþ sakhaógàþ sàïgadà raõe 07,065.027c adç÷yanta bhujà÷ chinnà hemàbharaõabhåùitàþ 07,065.028a såpaskarair adhiùñhànair ãùàdaõóakabandhuraiþ 07,065.028c cakrair vimathitair akùai bhagnai÷ ca bahudhà yugaiþ 07,065.029a varmacàpa÷arai÷ caiva vyavakãrõais tatas tataþ 07,065.029c sragbhir àbharaõair vastraiþ patitai÷ ca mahàdhvajaiþ 07,065.030a nihatair vàraõair a÷vaiþ kùatriyai÷ ca nipàtitaiþ 07,065.030c adç÷yata mahã tatra dàruõapratidar÷anà 07,065.031a evaü duþ÷àsanabalaü vadhyamànaü kirãñinà 07,065.031c saüpràdravan mahàràja vyathitaü vai sanàyakam 07,065.031d*0476_01 evaü bale drute yàte ràjaputraü mahàratham 07,065.031d*0476_02 vivyàdha da÷abhir bàõais tiùñha tiùñheti càbravãt 07,065.031d*0476_03 jãvitena kathaü gantà duruktaü yàvad adya te 07,065.031d*0476_04 tad vàkyasadç÷aü karma kuru tvaü yadi manyase 07,065.031d*0476_05 evam uktvà tato ràjan pàrthaþ pàrthivamardanaþ 07,065.031d*0476_06 bhç÷aü kruddho mahàràja avidhyat tanayaü tava 07,065.032a tato duþ÷àsanas trastaþ sahànãkaþ ÷aràrditaþ 07,065.032c droõaü tràtàram àkàïkùa¤ ÷akañavyåham abhyagàt 07,066.001 saüjaya uvàca 07,066.001a duþ÷àsanabalaü hatvà savyasàcã dhanaüjayaþ 07,066.001c sindhuràjaü parãpsan vai droõànãkam upàdravat 07,066.002a sa tu droõaü samàsàdya vyåhasya pramukhe sthitam 07,066.002c kçtà¤jalir idaü vàkyaü kçùõasyànumate 'bravãt 07,066.003a ÷ivena dhyàhi màü brahman svasti caiva vadasva me 07,066.003c bhavatprasàdàd icchàmi praveùñuü durbhidàü camåm 07,066.004a bhavàn pitçsamo mahyaü dharmaràjasamo 'pi ca 07,066.004c tathà kçùõasama÷ caiva satyam etad bravãmi te 07,066.005a a÷vatthàmà yathà tàta rakùaõãyas tavànagha 07,066.005c tathàham api te rakùyaþ sadaiva dvijasattama 07,066.006a tava prasàdàd icchàmi sindhuràjànam àhave 07,066.006c nihantuü dvipadàü ÷reùñha pratij¤àü rakùa me vibho 07,066.007a evam uktas tadàcàryaþ pratyuvàca smayann iva 07,066.007b*0477_01 yathà tvaü bhàùase pàrtha mamàpy evaü mataü vibho 07,066.007b*0477_02 kiü tu svàmyarthayuktais tu kàryaü yuddhaü manãùibhiþ 07,066.007c màm ajitvà na bãbhatso ÷akyo jetuü jayadrathaþ 07,066.008a etàvad uktvà taü droõaþ ÷aravràtair avàkirat 07,066.008c sarathà÷vadhvajaü tãkùõaiþ prahasan vai sasàrathim 07,066.009a tato 'rjunaþ ÷aravràtàn droõasyàvàrya sàyakaiþ 07,066.009c droõam abhyardayad bàõair ghoraråpair mahattaraiþ 07,066.010a vivyàdha ca raõe droõam anumànya vi÷àü pate 07,066.010c kùatradharmaü samàsthàya navabhiþ sàyakaiþ punaþ 07,066.011a tasyeùån iùubhi÷ chittvà droõo vivyàdha tàv ubhau 07,066.011c viùàgnijvalanaprakhyair iùubhiþ kçùõapàõóavau 07,066.012a iyeùa pàõóavas tasya bàõai÷ chettuü ÷aràsanam 07,066.012c tasya cintayatas tv evaü phalgunasya mahàtmanaþ 07,066.012e droõaþ ÷arair asaübhrànto jyàü cicchedà÷u vãryavàn 07,066.013a vivyàdha ca hayàn asya dhvajaü sàrathim eva ca 07,066.013c arjunaü ca ÷arair vãraü smayamàno 'bhyavàkirat 07,066.014a etasminn antare pàrthaþ sajjaü kçtvà mahad dhanuþ 07,066.014c vi÷eùayiùyann àcàryaü sarvàstraviduùàü varam 07,066.014e mumoca ùañ÷atàn bàõàn gçhãtvaikam iva drutam 07,066.015a punaþ sapta ÷atàn anyàn sahasraü cànivartinàm 07,066.015c cikùepàyuta÷a÷ cànyàüs te 'ghnan droõasya tàü camåm 07,066.016a taiþ samyag astair balinà kçtinà citrayodhinà 07,066.016c manuùyavàjimàtaïgà viddhàþ petur gatàsavaþ 07,066.017a vidrutà÷ ca raõe petuþ saüchinnàyudhajãvitàþ 07,066.017c rathino rathamukhyebhyaþ sahayàþ ÷arapãóitàþ 07,066.018a cårõitàkùiptadagdhànàü vajrànilahutà÷anaiþ 07,066.018c tulyaråpà gajàþ petur giryagràmbudave÷manàm 07,066.019a petur a÷vasahasràõi prahatàny arjuneùubhiþ 07,066.019c haüsà himavataþ pçùñhe vàriviprahatà iva 07,066.020a rathà÷vadvipapattyoghàþ salilaughà ivàdbhutàþ 07,066.020c yugàntàdityara÷myàbhaiþ pàõóavàsta÷arair hatàþ 07,066.021a taü pàõóavàditya÷aràü÷ujàlaü; kurupravãràn yudhi niùñapantam 07,066.021c sa droõameghaþ ÷aravarùavegaiþ; pràcchàdayan megha ivàrkara÷mãn 07,066.022a athàtyarthavisçùñena dviùatàm asubhojinà 07,066.022c àjaghne vakùasi droõo nàràcena dhanaüjayam 07,066.023a sa vihvalitasarvàïgaþ kùitikampe yathàcalaþ 07,066.023c dhairyam àlambya bãbhatsur droõaü vivyàdha patribhiþ 07,066.024a droõas tu pa¤cabhir bàõair vàsudevam atàóayat 07,066.024c arjunaü ca trisaptatyà dhvajaü càsya tribhiþ ÷araiþ 07,066.025a vi÷eùayiùya¤ ÷iùyaü ca droõo ràjan paràkramã 07,066.025c adç÷yam arjunaü cakre nimeùàc charavçùñibhiþ 07,066.026a prasaktàn patato 'dràkùma bhàradvàjasya sàyakàn 07,066.026c maõóalãkçtam evàsya dhanu÷ càdç÷yatàdbhutam 07,066.027a te 'bhyayuþ samare ràjan vàsudevadhanaüjayau 07,066.027c droõasçùñàþ subahavaþ kaïkapatraparicchadàþ 07,066.027d*0478_01 tatràdbhutam apa÷yàma ÷ilànàm iva sarpaõam 07,066.027d*0478_02 yad droõaü tarasà pàrtho vçddhaü bàlo 'pi nàtarat 07,066.027d*0478_03 cintayàm àsa vàrùõeyo dçùñvà droõasya vikramam 07,066.027d*0478_04 nàtivartiùyate hy enaü velàm iva mahàrõavaþ 07,066.028a tad dçùñvà tàdç÷aü yuddhaü droõapàõóavayos tadà 07,066.028c vàsudevo mahàbuddhiþ kàryavattàm acintayat 07,066.028d*0479_01 tataþ pàrthaü samudvignaü lakùya cintayate 'cyutaþ 07,066.028d*0479_02 droõasya càpi vikràntaü dçùñvà madhunighàtanaþ 07,066.029a tato 'bravãd vàsudevo dhanaüjayam idaü vacaþ 07,066.029c pàrtha pàrtha mahàbàho na naþ kàlàtyayo bhavet 07,066.030a droõam utsçjya gacchàmaþ kçtyam etan mahattaram 07,066.030c pàrtha÷ càpy abravãt kçùõaü yatheùñam iti ke÷ava 07,066.031a tataþ pradakùiõaü kçtvà droõaü pràyàn mahàbhujaþ 07,066.031c parivçtta÷ ca bãbhatsur agacchad visçja¤ ÷aràn 07,066.032a tato 'bravãt smayan droõaþ kvedaü pàõóava gamyate 07,066.032c nanu nàma raõe ÷atrum ajitvà na nivartase 07,066.033 arjuna uvàca 07,066.033a gurur bhavàn na me ÷atruþ ÷iùyaþ putrasamo 'smi te 07,066.033c na càsti sa pumàül loke yas tvàü yudhi paràjayet 07,066.034 saüjaya uvàca 07,066.034a evaü bruvàõo bãbhatsur jayadrathavadhotsukaþ 07,066.034c tvaràyukto mahàbàhus tat sainyaü samupàdravat 07,066.035a taü cakrarakùau pà¤càlyau yudhàmanyåttamaujasau 07,066.035c anvayàtàü mahàtmànau vi÷antaü tàvakaü balam 07,066.036a tato jayo mahàràja kçtavarmà ca sàttvataþ 07,066.036c kàmboja÷ ca ÷rutàyu÷ ca dhanaüjayam avàrayan 07,066.037a teùàü da÷asahasràõi rathànàm anuyàyinàm 07,066.037c abhãùàhàþ ÷årasenàþ ÷ibayo 'tha vasàtayaþ 07,066.038a màcellakà lalitthà÷ ca kekayà madrakàs tathà 07,066.038c nàràyaõà÷ ca gopàlàþ kàmbojànàü ca ye gaõàþ 07,066.039a karõena vijitàþ pårvaü saügràme ÷årasaümatàþ 07,066.039c bhàradvàjaü puraskçtya tyaktàtmàno 'rjunaü prati 07,066.040a putra÷okàbhisaütaptaü kruddhaü mçtyum ivàntakam 07,066.040c tyajantaü tumule pràõàn saünaddhaü citrayodhinam 07,066.041a gàhamànam anãkàni màtaïgam iva yåthapam 07,066.041c maheùvàsaü paràkràntaü naravyàghram avàrayan 07,066.042a tataþ pravavçte yuddhaü tumulaü lomaharùaõam 07,066.042c anyonyaü vai pràrthayatàü yodhànàm arjunasya ca 07,066.043a jayadrathavadhaprepsum àyàntaü puruùarùabham 07,066.043c nyavàrayanta sahitàþ kriyà vyàdhim ivotthitam 07,067.001 saüjaya uvàca 07,067.001a saüniruddhas tu taiþ pàrtho mahàbalaparàkramaþ 07,067.001c drutaü samanuyàta÷ ca droõena rathinàü varaþ 07,067.002a kirann iùugaõàüs tikùõàn svara÷mãn iva bhàskaraþ 07,067.002c tàpayàm àsa tat sainyaü dehaü vyàdhigaõo yathà 07,067.003a a÷vo viddho dhvaja÷ chinnaþ sàrohaþ patito gajaþ 07,067.003c chatràõi càpaviddhàni rathà÷ cakrair vinà kçtàþ 07,067.004a vidrutàni ca sainyàni ÷aràrtàni samantataþ 07,067.004c ity àsãt tumulaü yuddhaü na pràj¤àyata kiü cana 07,067.005a teùàm àyacchatàü saükhye parasparam ajihmagaiþ 07,067.005c arjuno dhvajinãü ràjann abhãkùõaü samakampayat 07,067.006a satyàü cikãrùamàõas tu pratij¤àü satyasaügaraþ 07,067.006c abhyadravad ratha÷reùñhaü ÷oõà÷vaü ÷vetavàhanaþ 07,067.007a taü droõaþ pa¤caviü÷atyà marmabhidbhir ajihmagaiþ 07,067.007c antevàsinam àcàryo maheùvàsaü samardayat 07,067.008a taü tårõam iva bãbhatsuþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,067.008c abhyadhàvad iùån asyann iùuvegavighàtakàn 07,067.009a tasyà÷u kùipato bhallàn bhallaiþ saünataparvabhiþ 07,067.009c pratyavidhyad ameyàtmà brahmàstraü samudãrayan 07,067.010a tad adbhutam apa÷yàma droõasyàcàryakaü yudhi 07,067.010c yatamàno yuvà nainaü pratyavidhyad yad arjunaþ 07,067.011a kùarann iva mahàmegho vàridhàràþ sahasra÷aþ 07,067.011c droõameghaþ pàrtha÷ailaü vavarùa ÷aravçùñibhiþ 07,067.012a arjunaþ ÷aravarùaü tad brahmàstreõaiva màriùa 07,067.012c pratijagràha tejasvã bàõair bàõàn vi÷àtayan 07,067.012d*0480_01 **** **** ÷aravarùeõa vãryavàn 07,067.012d*0480_02 avàrayad asaübhrànto na tv àcàryam apãóayat 07,067.013a droõas tu pa¤caviü÷atyà ÷vetavàhanam àrdayat 07,067.013c vàsudevaü ca saptatyà bàhvor urasi cà÷ugaiþ 07,067.014a pàrthas tu prahasan dhãmàn àcàryaü sa ÷araughiõam 07,067.014c visçjantaü ÷itàn bàõàn avàrayata taü yudhi 07,067.015a atha tau vadhyamànau tu droõena rathasattamau 07,067.015c àvarjayetàü durdharùaü yugàntàgnim ivotthitam 07,067.016a varjayan ni÷itàn bàõàn droõacàpaviniþsçtàn 07,067.016c kirãñamàlã kaunteyo bhojànãkaü nyapàtayat 07,067.017a so 'ntarà kçtavarmàõaü kàmbojaü ca sudakùiõam 07,067.017c abhyayàd varjayan droõaü mainàkam iva parvatam 07,067.018a tato bhojo naravyàghraü duþsahaþ kurusattama 07,067.018c avidhyat tårõam avyagro da÷abhiþ kaïkapatribhiþ 07,067.019a tam arjunaþ ÷itenàjau ràjan vivyàdha patriõà 07,067.019c puna÷ cànyais tribhir bàõair mohayann iva sàtvatam 07,067.020a bhojas tu prahasan pàrthaü vàsudevaü ca màdhavam 07,067.020c ekaikaü pa¤caviü÷atyà sàyakànàü samàrpayat 07,067.021a tasyàrjuno dhanu÷ chittvà vivyàdhainaü trisaptabhiþ 07,067.021c ÷arair agni÷ikhàkàraiþ kruddhà÷ãviùasaünibhaiþ 07,067.022a athànyad dhanur àdàya kçtavarmà mahàrathaþ 07,067.022c pa¤cabhiþ sàyakais tårõaü vivyàdhorasi bhàrata 07,067.023a puna÷ ca ni÷itair bàõaiþ pàrthaü vivyàdha pa¤cabhiþ 07,067.023c taü pàrtho navabhir bàõair àjaghàna stanàntare 07,067.024a viùaktaü dç÷ya kaunteyaü kçtavarmarathaü prati 07,067.024c cintayàm àsa vàrùõeyo na naþ kàlàtyayo bhavet 07,067.025a tataþ kçùõo 'bravãt pàrthaü kçtavarmaõi mà dayàm 07,067.025c kurusàübandhikaü kçtvà pramathyainaü vi÷àtaya 07,067.026a tataþ sa kçtavarmàõaü mohayitvàrjunaþ ÷araiþ 07,067.026c abhyagàj javanair a÷vaiþ kàmbojànàm anãkinãm 07,067.027a amarùitas tu hàrdikhyaþ praviùñe ÷vetavàhane 07,067.027c vidhunvan sa÷araü càpaü pà¤càlyàbhyàü samàgataþ 07,067.028a cakrarakùau tu pà¤càlyàv arjunasya padànugau 07,067.028c paryavàrayad àyàntau kçtavarmà ratheùubhiþ 07,067.029a tàv avidhyat tato bhojaþ sarvapàra÷avaiþ ÷araiþ 07,067.029c tribhir eva yudhàmanyuü caturbhi÷ cottamaujasam 07,067.030a tàv apy enaü vivyadhatur da÷abhir da÷abhiþ ÷araiþ 07,067.030c saücicchidatur apy asya dhvajaü kàrmukam eva ca 07,067.031a athànyad dhanur àdàya hàrdikyaþ krodhamårchitaþ 07,067.031c kçtvà vidhanuùau vãrau ÷aravarùair avàkirat 07,067.032a tàv anye dhanuùã sajye kçtvà bhojaü vijaghnatuþ 07,067.032c tenàntareõa bãbhatsur vive÷àmitravàhinãm 07,067.033a na lebhàte tu tau dvàraü vàritau kçtavarmaõà 07,067.033c dhàrtaràùñreùv anãkeùu yatamànau nararùabhau 07,067.034a anãkàny ardayan yuddhe tvaritaþ ÷vetavàhanaþ 07,067.034c nàvadhãt kçtavarmàõaü pràptam apy arisådanaþ 07,067.035a taü dçùñvà tu tathàyàntaü ÷åro ràjà ÷rutàyudhaþ 07,067.035c abhyadravat susaükruddho vidhunvàno mahad dhanuþ 07,067.035d*0481_01 dra[drà]vyamàõeùu sainyeùu pàõóavena tatas tataþ 07,067.035d*0481_02 ÷rutàyudho mahàtejàþ kiran bàõàn samabhyayàt 07,067.036a sa pàrthaü tribhir ànarchat saptatyà ca janàrdanam 07,067.036c kùurapreõa sutãkùõena pàrthaketum atàóayat 07,067.037a tam arjuno navatyà tu ÷aràõàü nataparvaõàm 07,067.037c àjaghàna bhç÷aü kruddhas tottrair iva mahàdvipam 07,067.038a sa tan na mamçùe ràjan pàõóaveyasya vikramam 07,067.038c athainaü saptasaptatyà nàràcànàü samàrpayat 07,067.039a tasyàrjuno dhanu÷ chittvà ÷aràvàpaü nikçtya ca 07,067.039c àjaghànorasi kruddhaþ saptabhir nataparvabhiþ 07,067.040a athànyad dhanur àdàya sa ràjà krodhamårchitaþ 07,067.040c vàsaviü navabhir bàõair bàhvor urasi càrpayat 07,067.041a tato 'rjunaþ smayann eva ÷rutàyudham ariüdamaþ 07,067.041c ÷arair anekasàhasraiþ pãóayàm àsa bhàrata 07,067.042a a÷vàü÷ càsyàvadhãt tårõaü sàrathiü ca mahàrathaþ 07,067.042c vivyàdha cainaü saptatyà nàràcànàü mahàbalaþ 07,067.043a hatà÷vaü ratham utsçjya sa tu ràjà ÷rutàyudhaþ 07,067.043c abhyadravad raõe pàrthaü gadàm udyamya vãryavàn 07,067.044a varuõasyàtmajo vãraþ sa tu ràjà ÷rutàyudhaþ 07,067.044c parõà÷à jananã yasya ÷ãtatoyà mahànadã 07,067.045a tasya màtàbravãd vàkyaü varuõaü putrakàraõàt 07,067.045c avadhyo 'yaü bhavelloke ÷atråõàü tanayo mama 07,067.046a varuõas tv abravãt prãto dadàmy asmai varaü hitam 07,067.046c divyam astraü sutas te 'yaü yanàvadhyo bhaviùyati 07,067.047a nàsti càpy amaratvaü vai manuùyasya kathaü cana 07,067.047c sarveõàva÷yamartavyaü jàtena saritàü vare 07,067.048a durdharùas tv eùa ÷atråõàü raõeùu bhavità sadà 07,067.048c astrasyàsya prabhàvàd vai vyetu te mànaso jvaraþ 07,067.049a ity uktvà varuõaþ pràdàd gadàü mantrapuraskçtàm 07,067.049c yàm àsàdya duràdharùaþ sarvaloke ÷rutàyudhaþ 07,067.050a uvàca cainaü bhagavàn punar eva jale÷varaþ 07,067.050c ayudhyati na moktavyà sà tvayy eva pated iti 07,067.050d*0482_01 hanyàd eùà pratãpaü hi prayoktàram iti prabho 07,067.050d*0482_02 na càkarot sa tadvàkyaü pràpte kàle ÷rutàyudhaþ 07,067.051a sa tayà vãraghàtinyà janàrdanam atàóayat 07,067.051c pratijagràha tàü kçùõaþ pãnenàüsena vãryavàn 07,067.052a nàkampayata ÷auriü sà vindhyaü girim ivànilaþ 07,067.052b*0483_01 tato 'rjunaþ kùurapràbhyàü bhujau parighasaünibhau 07,067.052b*0483_02 vivyàdha pàõóavaþ ÷ãghraü jale÷varasutasya vai 07,067.052b*0483_03 sà jvalantã maholkeva samàsàdya janàrdanam 07,067.052c pratyabhyayàt taü viproóhà kçtyeva duradhiùñhità 07,067.053a jaghàna càsthitaü vãraü ÷rutàyudham amarùaõam 07,067.053b*0484_01 sa papàta hato bhåmau vi÷irà vibhujo balã 07,067.053b*0484_02 sa bhagna iva vàtena bahu÷àkho vanaspatiþ 07,067.053b*0484_03 sà visphurantã jvalità vajravegasamà gadà 07,067.053c hatvà ÷rutàyudhaü vãraü jagatãm anvapadyata 07,067.053d*0485_01 gadàü nivartitàü dçùñvà nihataü ca ÷rutàyudham 07,067.054a hàhàkàro mahàüs tatra sainyànàü samajàyata 07,067.054c svenàstreõa hataü dçùñvà ÷rutàyudham ariüdamam 07,067.055a ayudhyamànàya hi sà ke÷avàya naràdhipa 07,067.055c kùiptà ÷rutàyudhenàtha tasmàt tam avadhãd gadà 07,067.056a yathoktaü varuõenàjau tathà sa nidhanaü gataþ 07,067.056c vyasu÷ càpy apatad bhåmau prekùatàü sarvadhanvinàm 07,067.057a patamànas tu sa babhau parõà÷àyàþ priyaþ sutaþ 07,067.057c saübhagna iva vàtena bahu÷àkho vanaspatiþ 07,067.058a tataþ sarvàõi sainyàni senàmukhyà÷ ca sarva÷aþ 07,067.058c pràdravanta hataü dçùñvà ÷rutàyudham ariüdamam 07,067.059a tatha kàmbojaràjasya putraþ ÷åraþ sudakùiõaþ 07,067.059c abhyayàj javanair a÷vaiþ phalgunaü ÷atrusådanam 07,067.060a tasya pàrthaþ ÷aràn sapta preùayàm àsa bhàrata 07,067.060c te taü ÷åraü vinirbhidya pràvi÷an dharaõãtalam 07,067.061a so 'tividdhaþ ÷arais tãkùõair gàõóãvapreùitair mçdhe 07,067.061c arjunaü prativivyàdha da÷abhiþ kaïkapatribhiþ 07,067.062a vàsudevaü tribhir viddhvà punaþ pàrthaü ca pa¤cabhiþ 07,067.062c tasya pàrtho dhanu÷ chittvà ketuü ciccheda màriùa 07,067.063a bhallàbhyàü bhç÷atãkùõàbhyàü taü ca vivyàdha pàõóavaþ 07,067.063c sa tu pàrthaü tribhir viddhvà siühanàdam athànadat 07,067.064a sarvapàra÷avãü caiva ÷aktiü ÷åraþ sudakùiõaþ 07,067.064c saghaõñàü pràhiõod ghoràü kruddho gàõóãvadhanvane 07,067.065a sà jvalantã maholkeva tam àsàdya mahàratham 07,067.065c savisphuliïgà nirbhidya nipapàta mahãtale 07,067.065d*0486_01 ÷aktyà càbhihato gàóhaü mårchayàbhipariplutaþ 07,067.065d*0486_02 samà÷vàsya mahàtejàþ sçkkiõã parilelihan 07,067.066a taü caturda÷abhiþ pàrtho nàràcaiþ kaïkapatribhiþ 07,067.066c sà÷vadhvajadhanuþsåtaü vivyàdhàcintyavikramaþ 07,067.066e rathaü cànyaiþ subahubhi÷ cakre vi÷akalaü ÷araiþ 07,067.067a sudakùiõaü tu kàmbojaü moghasaükalpavikramam 07,067.067c bibheda hçdi bàõena pçthudhàreõa pàõóavaþ 07,067.068a sa bhinnamarmà srastàïgaþ prabhraùñamukuñàïgadaþ 07,067.068c papàtàbhimukhaþ ÷åro yantramukta iva dhvajaþ 07,067.069a gireþ ÷ikharajaþ ÷rãmàn su÷àkhaþ supratiùñhitaþ 07,067.069c nirbhagna iva vàtena karõikàro himàtyaye 07,067.069d*0487_01 vikãrõaþ patito ràjà prasàrya vipulau bhujau 07,067.069d*0488_01 dhàrayann agnisaükà÷àü ÷irasà kà¤canãü srajam 07,067.070a ÷ete sma nihato bhåmau kàmbojàstaraõocitaþ 07,067.070b*0489_01 mahàrhàbharaõopetaþ sànumàn iva parvataþ 07,067.070c sudar÷anãyas tàmràkùaþ karõinà sa sudakùiõaþ 07,067.070e putraþ kàmbojaràjasya pàrthena vinipàtitaþ 07,067.070f*0490_01 a÷obhata mahàbàhur vyasur bhåmau nipàtitaþ 07,067.070f*0491_01 ÷ocayan sarvabhåtàni ke÷avaü ca sahàrjunam 07,067.071a tataþ sarvàõi sainyàni vyadravanta sutasya te 07,067.071c hataü ÷rutàyudhaü dçùñvà kàmbojaü ca sudakùiõam 07,068.001 saüjaya uvàca 07,068.001a hate sudakùiõe ràjan vãre caiva ÷rutàyudhe 07,068.001c javenàbhyadravan pàrthaü kupitàþ sainikàs tava 07,068.002a abhãùàhàþ ÷årasenàþ ÷ibayo 'tha vasàtayaþ 07,068.002c abhyavarùaüs tato ràja¤ ÷aravarùair dhanaüjayam 07,068.003a teùàü ùaùñi÷atànàryàn pràmathnàt pàõóavaþ ÷araiþ 07,068.003c te sma bhãtàþ palàyanta vyàghràt kùudramçgà iva 07,068.004a te nivçtya punaþ pàrthaü sarvataþ paryavàrayan 07,068.004c raõe sapatnàn nighnantaü jigãùantan paràn yudhi 07,068.005a teùàm àpatatàü tårõaü gàõóãvapreùitaiþ ÷araiþ 07,068.005c ÷iràüsi pàtayàm àsa bàhåü÷ caiva dhanaüjayaþ 07,068.005d*0492_01 uccakarta ÷iràüsy ugro nàëebhya iva païkajàn 07,068.006a ÷irobhiþ patitais tatra bhåmir àsãn nirantarà 07,068.006c abhracchàyeva caivàsãd dhvàïkùagçdhravaóairyudhi 07,068.007a teùu tåtsàdyamàneùu krodhàmarùasamanvitau 07,068.007c ÷rutàyu÷ càcyutàyu÷ ca dhanaüjayam ayudhyatàm 07,068.008a balinau spardhinau vãrau kulajau bàhu÷àlinau 07,068.008c tàv enaü ÷aravarùàõi savyadakùiõam asyatàm 07,068.009a tvaràyuktau mahàràja pràrthayànau mahad ya÷aþ 07,068.009c arjunasya vadhaprepså putràrthe tava dhanvinau 07,068.010a tàv arjunaü sahasreõa patriõàü nataparvaõàm 07,068.010c pårayàm àsatuþ kruddhau taóàgaü jaladau yathà 07,068.011a ÷rutàyu÷ ca tataþ kruddhas tomareõa dhanaüjayam 07,068.011c àjaghàna ratha÷reùñhaþ pãtena ni÷itena ca 07,068.012a so 'tividdho balavatà ÷atruõà ÷atrukar÷anaþ 07,068.012c àjagàma paraü mohaü mohayan ke÷avaü raõe 07,068.013a etasminn eva kàle tu so 'cyutàyur mahàrathaþ 07,068.013c ÷ålena bhç÷atãkùõena tàóayàm àsa pàõóavam 07,068.014a kùate kùàraü sa hi dadau pàõóavasya mahàtmanaþ 07,068.014c pàrtho 'pi bhç÷asaüviddho dhvajayaùñiü samà÷ritaþ 07,068.015a tataþ sarvasya sainyasya tàvakasya vi÷àü pate 07,068.015c siühanàdo mahàn àsãd dhataü matvà dhanaüjayam 07,068.016a kçùõa÷ ca bhç÷asaütapto dçùñvà pàrthaü vicetasam 07,068.016c à÷vàsayat suhçdyàbhir vàgbhis tatra dhanaüjayam 07,068.017a tatas tau rathinàü ÷reùñhau labdhalakùau dhanaüjayam 07,068.017c vàsudevaü ca vàrùõeyaü ÷aravarùaiþ samantataþ 07,068.018a sacakrakåbararathaü sà÷vadhvajapatàkinam 07,068.018c adç÷yaü cakratur yuddhe tad adbhutam ivàbhavat 07,068.019a pratyà÷vastas tu bãbhatsuþ ÷anakair iva bhàrata 07,068.019c pretaràjapuraü pràpya punaþ pratyàgato yathà 07,068.020a saüchannaü ÷arajàlena rathaü dçùñvà sake÷avam 07,068.020c ÷atrå càbhimukhau dçùñvà dãpyamànàv ivànalau 07,068.021a pràdu÷cakre tataþ pàrthaþ ÷àkram astraü mahàrathaþ 07,068.021c tasmàd àsan sahasràõi ÷aràõàü nataparvaõàm 07,068.022a te jaghnus tau maheùvàsau tàbhyàü sçùñàü÷ ca sàyakàn 07,068.022c vicerur àkà÷agatàþ pàrthabàõavidàritàþ 07,068.023a pratihatya ÷aràüs tårõaü ÷aravegena pàõóavaþ 07,068.023c pratasthe tatra tatraiva yodhayan vai mahàrathàn 07,068.024a tau ca phalgunabàõaughair vibàhu÷irasau kçtau 07,068.024c vasudhàm anvapadyetàü vàtanunnàv iva drumau 07,068.025a ÷rutàyuùa÷ ca nidhanaü vadha÷ caivàcyutàyuùaþ 07,068.025c lokavismàpanam abhåt samudrasyeva ÷oùaõam 07,068.026a tayoþ padànugàn hatvà punaþ pa¤ca÷atàn rathàn 07,068.026c abhyagàd bhàratãü senàü nighnan pàrtho varàn varàn 07,068.027a ÷rutàyuùaü ca nihataü prekùya caivàcyutàyuùam 07,068.027c ayutàyu÷ ca saükruddho dãrghàyu÷ caiva bhàrata 07,068.028a putrau tayor nara÷reùñhau kaunteyaü pratijagmatuþ 07,068.028c kirantau vividhàn bàõàn pitçvyasanakar÷itau 07,068.029a tàv arjuno muhårtena ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,068.029c preùayat paramakruddho yamasya sadanaü prati 07,068.030a loóayantam anãkàni dvipaü padmasaro yathà 07,068.030c nà÷aknuvan vàrayituü pàrthaü kùatriyapuügavàþ 07,068.031a aïgàs tu gajavàreõa pàõóavaü paryavàrayan 07,068.031c kruddhàþ sahasra÷o ràja¤ ÷ikhità hastisàdinaþ 07,068.032a duryodhanasamàdiùñàþ ku¤jaraiþ parvatopamaiþ 07,068.032c pràcyà÷ ca dàkùiõàtyà÷ ca kaliïgapramukhà nçpàþ 07,068.033a teùàm àpatatàü ÷ãghraü gàõóãvapreùitaiþ ÷araiþ 07,068.033c nicakarta ÷iràüsy ugrau bàhån api subhåùaõàn 07,068.034a taiþ ÷irobhir mahã kãrõà bàhubhi÷ ca sahàïgadaiþ 07,068.034c babhau kanakapàùàõà bhujagair iva saüvçtà 07,068.035a bàhavo vi÷ikhai÷ chinnàþ ÷iràüsy unmathitàni ca 07,068.035c cyavamànàny adç÷yanta drumebhya iva pakùiõaþ 07,068.036a ÷araiþ sahasra÷o viddhà dvipàþ prasruta÷oõitàþ 07,068.036c vyadç÷yantàdrayaþ kàle gairikàmbusravà iva 07,068.037a nihatàþ ÷erate smànye bãbhatsor ni÷itaiþ ÷araiþ 07,068.037c gajapçùñhagatà mlecchà nànàvikçtadar÷anàþ 07,068.038a nànàveùadharà ràjan nànà÷astraughasaüvçtàþ 07,068.038c rudhireõànuliptàïgà bhànti citraiþ ÷arair hatàþ 07,068.039a ÷oõitaü nirvamanti sma dvipàþ pàrtha÷aràhatàþ 07,068.039c sahasra÷a÷ chinnagàtràþ sàrohàþ sapadànugàþ 07,068.040a cukru÷u÷ ca nipetu÷ ca babhramu÷ càpare di÷aþ 07,068.040c bhç÷aü trastà÷ ca bahudhà svànena mamçdur gajàþ 07,068.040e sàntaràyudhikà mattà dvipàs tãkùõaviùopamàþ 07,068.041a vidanty asuramàyàü ye sughorà ghoracakùuùaþ 07,068.041c yavanàþ pàradà÷ caiva ÷akà÷ ca sunikaiþ saha 07,068.041d*0493_01 kàkavarõà duràcàràþ strãlolàþ kalahapriyàþ 07,068.041d*0493_02 dràvióàs tatra yudhyante mattavàraõavàraõàþ 07,068.042a goyoniprabhavà mlecchàþ kàlakalpàþ prahàriõaþ 07,068.042c dàrvàbhisàrà daradàþ puõórà÷ ca saha bàhlikaiþ 07,068.043a na te sma ÷akyàþ saükhyàtuü vràtàþ ÷atasahasra÷aþ 07,068.043b*0494_01 abhyavarùanta te sarve pàõóavaü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,068.043b*0494_02 avàkiraü÷ ca te mlecchà nànàyuddhavi÷àradàþ 07,068.043b*0494_03 teùàm api sasarjà÷u ÷aravçùñiü dhanaüjayaþ 07,068.043c vçùñis tathàvidhà hy àsãc chalabhànàm ivàyatiþ 07,068.044a abhracchàyàm iva ÷araiþ sainye kçtvà dhanaüjayaþ 07,068.044c muõóàrdhamuõóajañilàn a÷uc㤠jañilànanàn 07,068.044e mlecchàn a÷àtayat sarvàn sametàn astramàyayà 07,068.045a ÷arai÷ ca ÷ata÷o viddhàs te saüghàþ saüghacàriõaþ 07,068.045c pràdravanta raõe bhãtà girigahvaravàsinaþ 07,068.046a gajà÷vasàdimlecchànàü patitànàü ÷ataiþ ÷araiþ 07,068.046c vaóàþ kaïkà vçkà bhåmàv apiban rudhiraü mudà 07,068.047a pattya÷varathanàgai÷ ca pracchannakçtasaükramàm 07,068.047c ÷aravarùaplavàü ghoràü ke÷a÷aivala÷àóvalàm 07,068.047e pràvartayan nadãm ugràü ÷oõitaughataraïgiõãm 07,068.048a ÷irastràõakùudramatsyàü yugànte kàlasaübhçtàm 07,068.048c akarod gajasaübàdhàü nadãm uttara÷oõitàm 07,068.048e dehebhyo ràjaputràõàü nàgà÷varathasàdinàm 07,068.049a yathà sthalaü ca nimnaü ca na syàd varùati vàsave 07,068.049c tathàsãt pçthivã sarvà ÷oõitena pariplutà 07,068.049d*0495_01 tathàsãd àplutà dhàtrã rudhireõa vi÷àü pate 07,068.050a ùañsahasràn varàn vãràn punar da÷a÷atàn varàn 07,068.050c pràhiõon mçtyulokàya kùatriyàn kùatriyarùabhaþ 07,068.051a ÷araiþ sahasra÷o viddhà vidhivat kalpità dvipàþ 07,068.051c ÷erate bhåmim àsàdya ÷ailà vajrahatà iva 07,068.052a sa vàjirathamàtaïgàn nighnan vyacarad arjunaþ 07,068.052c prabhinna iva màtaïgo mçdnan naóavanaü yathà 07,068.053a bhåridrumalatàgulmaü ÷uùkendhanatçõolapam 07,068.053c nirdahed analo 'raõyaü yathà vàyusamãritaþ 07,068.054a sainyàraõyaü tava tathà kçùõànilasamãritaþ 07,068.054c ÷aràrcir adahat kruddhaþ pàõóavàgnir dhanaüjayaþ 07,068.055a ÷ånyàn kurvan rathopasthàn mànavaiþ saüstaran mahãm 07,068.055c prànçtyad iva saübàdhe càpahasto dhanaüjayaþ 07,068.056a vajrakalpaiþ ÷arair bhåmiü kurvann uttara÷oõitàm 07,068.056b*0496_01 tataþ pràvartata nadã ÷oõitasya taraïgiõã 07,068.056b*0496_02 narà÷vadvipakàyebhyaþ parvatebhya ivàpagà 07,068.056b*0496_03 asthi÷arkarasaübàdhà dhvajavçkùà rathahradà 07,068.056b*0496_04 saüchinna÷ãrùapàùàõà hastihastamahàgrahà 07,068.056b*0496_05 màüsamajjàsthipaïkàóhyà hatà÷vamakaràkulà 07,068.056b*0496_06 yodhagomàyusaükãrõà kabandha÷atasaükulà 07,068.056b*0496_07 uùõãùaphenasaüchannà ÷araghorajhaùàkulà 07,068.056b*0496_08 rudrasyàkrãóasadç÷ãü bhåmiü kurvan vibhãùaõàm 07,068.056c pràvi÷ad bhàratãü senàü saükruddho vai dhanaüjayaþ 07,068.056e taü ÷rutàyus tathàmbaùñho vrajamànaü nyavàrayat 07,068.057a tasyàrjunaþ ÷arais tãkùõaiþ kaïkapatraparicchadaiþ 07,068.057c nyapàtayad dhayठ÷ãghraü yatamànasya màriùa 07,068.057e dhanu÷ càsyàparai÷ chittvà ÷araiþ pàrtho vicakrame 07,068.058a ambaùñhas tu gadàü gçhya krodhaparyàkulekùaõaþ 07,068.058b*0497_01 gadàpàõir drutaü yàtvà pragçhya mahatãü gadàm 07,068.058c àsasàda raõe pàrthaü ke÷avaü ca mahàratham 07,068.059a tataþ sa prahasan vãro gadàm udyamya bhàrata 07,068.059c ratham àvàrya gadayà ke÷avaü samatàóayat 07,068.060a gadayà tàóitaü dçùñvà ke÷avaü paravãrahà 07,068.060c arjuno bhç÷asaükruddhaþ so 'mbaùñhaü prati bhàrata 07,068.061a tataþ ÷arair hemapuïkhaiþ sagadaü rathinàü varam 07,068.061c chàdayàm àsa samare meghaþ såryam ivoditam 07,068.062a tato 'paraiþ ÷arai÷ càpi gadàü tasya mahàtmanaþ 07,068.062c acårõayat tadà pàrthas tad adbhutam ivàbhavat 07,068.063a atha tàü patitàü dçùñvà gçhyànyàü mahatãü gadàm 07,068.063c arjunaü vàsudevaü ca punaþ punar atàóayat 07,068.064a tasyàrjunaþ kùurapràbhyàü sagadàv udyatau bhujau 07,068.064c cicchedendradhvajàkàrau ÷ira÷ cànyena patriõà 07,068.065a sa papàta hato ràjan vasudhàm anunàdayan 07,068.065c indradhvaja ivotsçùño yantranirmuktabandhanaþ 07,068.065d*0498_01 ambaùñhe tu tadà bhagne tava sainyam abhajyata 07,068.066a rathànãkàvagàóha÷ ca vàraõà÷va÷atair vçtaþ 07,068.066b*0499_01 àdadànaü ÷araiþ pràõàn gajà÷varathasàdinàm 07,068.066c so 'dç÷yata tadà pàrtho ghanaiþ sårya ivàvçtaþ 07,069.001 saüjaya uvàca 07,069.001a tataþ praviùñe kaunteye sindhuràjajighàüsayà 07,069.001c droõànãkaü vinirbhidya bhojànãkaü ca dustaram 07,069.002a kàmbojasya ca dàyàde hate ràjan sudakùiõe 07,069.002c ÷rutàyudhe ca vikrànte nihate savyasàcinà 07,069.003a vipradruteùv anãkeùu vidhvasteùu samantataþ 07,069.003c prabhagnaü svabalaü dçùñvà putras te droõam abhyayàt 07,069.004a tvarann ekarathenaiva sametya droõam abravãt 07,069.004c gataþ sa puruùavyàghraþ pramathyemàü mahàcamåm 07,069.005a atra buddhyà samãkùasva kiü nu kàryam anantaram 07,069.005c arjunasya vighàtàya dàruõe 'smi¤ janakùaye 07,069.006a yathà sa puruùavyàghro na hanyeta jayadrathaþ 07,069.006c tathà vidhatsva bhadraü te tvaü hi naþ paramà gatiþ 07,069.007a asau dhanaüjayàgnir hi kopamàrutacoditaþ 07,069.007c senàkakùaü dahati me vahniþ kakùam ivotthitaþ 07,069.008a atikrànte hi kaunteye bhittvà sainyaü paraütapa 07,069.008c jayadrathasya goptàraþ saü÷ayaü paramaü gatàþ 07,069.009a sthirà buddhir narendràõàm àsãd brahmavidàü vara 07,069.009c nàtikramiùyati droõaü jàtu jãvan dhanaüjayaþ 07,069.010a so 'sau pàrtho vyatikrànto miùatas te mahàdyute 07,069.010c sarvaü hy adyàturaü manye naitad asti balaü mama 07,069.011a jànàmi tvàü mahàbhàga pàõóavànàü hite ratam 07,069.011c tathà muhyàmi ca brahman kàryavattàü vicintayan 07,069.012a yathà÷akti ca te brahman vartaye vçttim uttamàm 07,069.012c prãõàmi ca yathà÷akti tac ca tvaü nàvabudhyase 07,069.013a asmàn na tvaü sadà bhaktàn icchasy amitavikrama 07,069.013c pàõóavàn satataü prãõàsy asmàkaü vipriye ratàn 07,069.014a asmàn evopajãvaüs tvam asmàkaü vipriye rataþ 07,069.014c na hy ahaü tvàü vijànàmi madhudigdham iva kùuram 07,069.014c*0500_01 **** **** vacasà lalitaü sadà 07,069.014c*0500_02 hçdayena bhç÷aü tãkùõaü 07,069.015a nàdàsyac ced varaü mahyaü bhavàn pàõóavanigrahe 07,069.015c nàvàrayiùyaü gacchantam ahaü sindhupatiü gçhàn 07,069.016a mayà tv à÷aüsamànena tvattas tràõam abuddhinà 07,069.016c à÷vàsitaþ sindhupatir mohàd datta÷ ca mçtyave 07,069.017a yamadaüùñràntaraü pràpto mucyetàpi hi mànavaþ 07,069.017c nàrjunasya va÷aü pràpto mucyetàjau jayadrathaþ 07,069.018a sa tathà kuru ÷oõà÷va yathà rakùyeta saindhavaþ 07,069.018c mama càrtapralàpànàü mà krudhaþ pàhi saindhavam 07,069.019 droõa uvàca 07,069.019a nàbhyasåyàmi te vàcam a÷vatthàmnàsi me samaþ 07,069.019c satyaü tu te pravakùyàmi taj juùasva vi÷àü pate 07,069.020a sàrathiþ pravaraþ kçùõaþ ÷ãghrà÷ càsya hayottamàþ 07,069.020c alpaü ca vivaraü kçtvà tårõaü yàti dhanaüjayaþ 07,069.021a kiü nu pa÷yasi bàõaughàn kro÷amàtre kirãñinaþ 07,069.021c pa÷càd rathasya patitàn kùiptठ÷ãghraü hi gacchataþ 07,069.022a na càhaü ÷ãghrayàne 'dya samartho vayasànvitaþ 07,069.022c senàmukhe ca pàrthànàm etad balam upasthitam 07,069.023a yudhiùñhira÷ ca me gràhyo miùatàü sarvadhanvinàm 07,069.023c evaü mayà pratij¤àtaü kùatramadhye mahàbhuja 07,069.024a dhanaüjayena cotsçùño vartate pramukhe mama 07,069.024c tasmàd vyåhamukhaü hitvà nàhaü yàsyàmi phalgunam 07,069.025a tulyàbhijanakarmàõaü ÷atrum ekaü sahàyavàn 07,069.025c gatvà yodhaya mà bhais tvaü tvaü hy asya jagataþ patiþ 07,069.026a ràjà ÷åraþ kçtã dakùo vairam utpàdya pàõóavaiþ 07,069.026c vãra svayaü prayàhy à÷u yatra yàto dhanaüjayaþ 07,069.027 duryodhana uvàca 07,069.027a kathaü tvàm apy atikràntaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,069.027c dhanaüjayo mayà ÷akya àcàrya pratibàdhitum 07,069.028a api ÷akyo raõe jetuü vajrahastaþ puraüdaraþ 07,069.028c nàrjunaþ samare ÷akyo jetuü parapuraüjayaþ 07,069.029a yena bhoja÷ ca hàrdikyo bhavàü÷ ca trida÷opamaþ 07,069.029c astrapratàpena jitau ÷rutàyu÷ ca nibarhitaþ 07,069.030a sudakùiõa÷ ca nihataþ sa ca ràjà ÷rutàyudhaþ 07,069.030c ÷rutàyu÷ càcyutàyu÷ ca mlecchà÷ ca ÷ata÷o hatàþ 07,069.031a taü kathaü pàõóavaü yuddhe dahantam ahitàn bahån 07,069.031c pratiyotsyàmi durdharùaü tan me ÷aüsàstrakovida 07,069.032a kùamaü cen manyase yuddhaü mama tenàdya ÷àdhi màm 07,069.032c paravàn asmi bhavati preùyakçd rakùa me ya÷aþ 07,069.033 droõa uvàca 07,069.033a satyaü vadasi kauravya duràdharùo dhanaüjayaþ 07,069.033c ahaü tu tat kariùyàmi yathainaü prasahiùyasi 07,069.034a adbhutaü càdya pa÷yantu loke sarvadhanurdharàþ 07,069.034c viùaktaü tvayi kaunteyaü vàsudevasya pa÷yataþ 07,069.035a eùa te kavacaü ràjaüs tathà badhnàmi kà¤canam 07,069.035c yathà na bàõà nàstràõi viùahiùyanti te raõe 07,069.036a yadi tvàü sàsurasuràþ sayakùoragaràkùasàþ 07,069.036c yodhayanti trayo lokàþ sanarà nàsti te bhayam 07,069.037a na kçùõo na ca kaunteyo na cànyaþ ÷astrabhçd raõe 07,069.037c ÷aràn arpayituü ka÷ cit kavace tava ÷akùyati 07,069.038a sa tvaü kavacam àsthàya kruddham adya raõe 'rjunam 07,069.038c tvaramàõaþ svayaü yàhi na càsau tvàü sahiùyate 07,069.039 saüjaya uvàca 07,069.039a evam uktvà tvaran droõaþ spçùñvàmbho varma bhàsvaram 07,069.039c àbabandhàdbhutatamaü japan mantraü yathàvidhi 07,069.040a raõe tasmin sumahati vijayàya sutasya te 07,069.040c visismàpayiùur lokaü vidyayà brahmavittamaþ 07,069.040d*0501_01 sa saüyukto mahàbàhur àcàryeõa mahàtmanà 07,069.041 droõa uvàca 07,069.041a karotu svasti te brahmà svasti càpi dvijàtayaþ 07,069.041c sarãsçpà÷ ca ye ÷reùñhàs tebhyas te svasti bhàrata 07,069.042a yayàtir nahuùa÷ caiva dhundhumàro bhagãrathaþ 07,069.042c tubhyaü ràjarùayaþ sarve svasti kurvantu sarva÷aþ 07,069.043a svasti te 'stv ekapàdebhyo bahupàdebhya eva ca 07,069.043c svasty astv apàdakebhya÷ ca nityaü tava mahàraõe 07,069.044a svàhà svadhà ÷acã caiva svasti kurvantu te sadà 07,069.044c lakùmãr arundhatã caiva kurutàü svasti te 'nagha 07,069.045a asito devala÷ caiva vi÷vàmitras tathàïgiràþ 07,069.045c vasiùñhaþ ka÷yapa÷ caiva svasti kurvantu te nçpa 07,069.046a dhàtà vidhàtà loke÷o di÷a÷ ca sadigã÷varàþ 07,069.046c svasti te 'dya prayacchantu kàrttikeya÷ ca ùaõmukhaþ 07,069.046d*0502_01 yena devàþ sakçdbhagnàþ saügràme tàrakàmaye 07,069.046d*0502_02 dhçtàþ sa càhataþ ÷åro hy avadhyo devatàgaõaiþ 07,069.047a vivasvàn bhagavàn svasti karotu tava sarva÷aþ 07,069.047b*0503_01 pàrùadà va÷agà yasya svasti tubhyaü prayacchatu 07,069.047c diggajà÷ caiva catvàraþ kùitiþ khaü gaganaü grahàþ 07,069.047d*0504_01 di÷a÷ ca vidi÷a÷ caiva svasti tubhyaü prakurvatàm 07,069.047d*0504_02 prajànàü pataya÷ caiva siddhà lokahite ratàþ 07,069.047d*0504_03 svasti kurvantu te nityaü mantreõànena saüstutàþ 07,069.048a adhastàd dharaõãü yo 'sau sadà dhàrayate nçpa 07,069.048c sa ÷eùaþ pannaga÷reùñhaþ svasti tubhyaü prayacchatu 07,069.049a gàndhàre yudhi vikramya nirjitàþ surasattamàþ 07,069.049c purà vçtreõa daityena bhinnadehàþ sahasra÷aþ 07,069.050a hçtatejobalàþ sarve tadà sendrà divaukasaþ 07,069.050b*0505_01 vihvalà hçtavãryà÷ ca sahendrà vibudhà drutàþ 07,069.050c brahmàõaü ÷araõaü jagmur vçtràd bhãtà mahàsuràt 07,069.051 devà åcuþ 07,069.051a pramarditànàü vçtreõa devànàü devasattama 07,069.051c gatir bhava sura÷reùñha tràhi no mahato bhayàt 07,069.052 droõa uvàca 07,069.052a atha pàr÷ve sthitaü viùõuü ÷akràdãü÷ ca surottamàn 07,069.052c pràha tathyam idaü vàkyaü viùaõõàn surasattamàn 07,069.053a rakùyà me satataü devàþ sahendràþ sadvijàtayaþ 07,069.053c tvaùñuþ sudurdharaü tejo yena vçtro vinirmitaþ 07,069.054a tvaùñrà purà tapas taptvà varùàyuta÷ataü tadà 07,069.054c vçtro vinirmito devàþ pràpyànuj¤àü mahe÷varàt 07,069.055a sa tasyaiva prasàdàd vai hanyàd eva ripur balã 07,069.055c nàgatvà ÷aükarasthànaü bhagavàn dç÷yate haraþ 07,069.056a dçùñvà haniùyatha ripuü kùipraü gacchata mandaram 07,069.056c yatràste tapasàü yonir dakùayaj¤avinà÷anaþ 07,069.056e pinàkã sarvabhåte÷o bhaganetranipàtanaþ 07,069.057a te gatvà sahità devà brahmaõà saha mandaram 07,069.057c apa÷yaüs tejasàü rà÷iü såryakoñisamaprabham 07,069.058a so 'bravãt svàgataü devà bråta kiü karavàõy aham 07,069.058c amoghaü dar÷anaü mahyaü kàmapràptir ato 'stu vaþ 07,069.059a evam uktàs tu te sarve pratyåcus taü divaukasaþ 07,069.059c tejo hçtaü no vçtreõa gatir bhava divaukasàm 07,069.060a mårtãr ãkùaùva no deva prahàrair jarjarãkçtàþ 07,069.060c ÷araõaü tvàü prapannàþ sma gatir bhava mahe÷vara 07,069.061 mahe÷vara uvàca 07,069.061a viditaü me yathà devàþ kçtyeyaü sumahàbalà 07,069.061c tvaùñus tejobhavà ghorà durnivàryàkçtàtmabhiþ 07,069.062a ava÷yaü tu mayà kàryaü sàhyaü sarvadivaukasàm 07,069.062c mamedaü gàtrajaü ÷akra kavacaü gçhya bhàsvaram 07,069.062e badhànànena mantreõa mànasena sure÷vara 07,069.062f*0506_01 vadhàyàsuramukhyasya vçtrasya suraghàtinaþ 07,069.063 droõa uvàca 07,069.063a ity uktvà varadaþ pràdàd varma tan mantram eva ca 07,069.063c sa tena varmaõà guptaþ pràyàd vçtracamåü prati 07,069.064a nànàvidhai÷ ca ÷astraughaiþ pàtyamànair mahàraõe 07,069.064c na saüdhiþ ÷akyate bhettuü varmabandhasya tasya tu 07,069.064d*0507_01 sa tena varmaõà gupto vçtraü devaripuü tadà 07,069.065a tato jaghàna samare vçtraü devapatiþ svayam 07,069.065b*0508_01 jaghàna samare 'bhãtaþ ÷akro devàgraõãs tadà 07,069.065c taü ca matramayaü bandhaü varma càïgirase dadau 07,069.066a aïgiràþ pràha putrasya mantraj¤asya bçhaspateþ 07,069.066c bçhaspatir athovàca agnive÷yàya dhãmate 07,069.067a agnive÷yo mama pràdàt tena badhnàmi varma te 07,069.067c tavàdya deharakùàrthaü mantreõa nçpasattama 07,069.068 saüjaya uvàca 07,069.068a evam uktvà tato droõas tava putraü mahàdyutiþ 07,069.068c punar eva vacaþ pràha ÷anair àcàryapuügavaþ 07,069.068d*0509_01 **** **** tasya karma babandha ca 07,069.068d*0509_02 uvàca cainam àcàryas tava putram idaü vacaþ 07,069.069a brahmasåtreõa badhnàmi kavacaü tava pàrthiva 07,069.069b*0510_01 brahmaõa÷ ca svasåktena badhnàmi kavacaü tava 07,069.069c hiraõyagarbheõa yathà baddhaü viùõoþ purà raõe 07,069.070a yathà ca brahmaõà baddhaü saügràme tàrakàmaye 07,069.070c ÷akrasya kavacaü divyaü tathà badhnàmy ahaü tava 07,069.071a baddhvà tu kavacaü tasya mantreõa vidhipårvakam 07,069.071c preùayàm àsa ràjànaü yuddhàya mahate dvijaþ 07,069.072a sa saünaddho mahàbàhur àcàryeõa mahàtmanà 07,069.072b*0511_01 prasthitaþ sahasà ràjan yatra yàto dhanaüjayaþ 07,069.072c rathànàü ca sahasreõa trigartànàü prahàriõàm 07,069.073a tathà dantisahasreõa mattànàü vãrya÷àlinàm 07,069.073c a÷vànàm ayutenaiva tathànyai÷ ca mahàrathaiþ 07,069.074a vçtaþ pràyàn mahàbàhur arjunasya rathaü prati 07,069.074c nànàvàditraghoùeõa yathà vairocanis tathà 07,069.074c*0512_01 **** **** nànàjanapadàyutaþ 07,069.074c*0512_02 tava putraþ prayàtas tu 07,069.075a tataþ ÷abdo mahàn àsãt sainyànàü tava bhàrata 07,069.075c agàdhaü prasthitaü dçùñvà samudram iva kauravam 07,070.001 saüjaya uvàca 07,070.001a praviùñayor mahàràja pàrthavàrùõeyayos tadà 07,070.001c duryodhane prayàte ca pçùñhataþ puruùarùabhe 07,070.002a javenàbhyadravan droõaü mahatà nisvanena ca 07,070.002c pàõóavàþ somakaiþ sàrdhaü tato yuddham avartata 07,070.003a tad yuddham abhavad ghoraü tumulaü lomaharùaõam 07,070.003c pà¤càlànàü kuråõàü ca vyåhasya purato 'dbhutam 07,070.004a ràjan kadà cin nàsmàbhir dçùñaü tàdçï na ca ÷rutam 07,070.004b*0513_01 ràjan na tàdç÷aü yuddhaü dçùñapårvaü na ca ÷rutam 07,070.004c yàdçï madhyagate sårye yuddham àsãd vi÷àü pate 07,070.005a dhçùñadyumnamukhàþ pàrthà vyåóhànãkàþ prahàriõaþ 07,070.005c droõasya sainyaü te sarve ÷aravarùair avàkiran 07,070.006a vayaü droõaü puraskçtya sarva÷astrabhçtàü varam 07,070.006c pàrùatapramukhàn pàrthàn abhyavarùàma sàyakaiþ 07,070.007a mahàmeghàv ivodãrõau mi÷ravàtau himàtyaye 07,070.007c senàgre viprakà÷ete rucire rathabhåùite 07,070.008a sametya tu mahàsene cakratur vegam uttamam 07,070.008c jàhnavãyamune nadyau pràvçùãvolbaõodake 07,070.009a nànà÷astrapurovàto dvipà÷varathasaüvçtaþ 07,070.009c gadàvidyun mahàraudraþ saügràmajalado mahàn 07,070.010a bhàradvàjàniloddhåtaþ ÷aradhàràsahasravàn 07,070.010c abhyavarùan mahàraudraþ pàõóusenàgnim uddhatam 07,070.011a samudram iva gharmànte vivàn ghoro mahànilaþ 07,070.011c vyakùobhayad anãkàni pàõóavànàü dvijottamaþ 07,070.012a te 'pi sarvaprayatnena droõam eva samàdravan 07,070.012c bibhitsanto mahàsetuü vàryoghàþ prabalà iva 07,070.013a vàrayàm àsa tàn droõo jalaughàn acalo yathà 07,070.013c pàõóavàn samare kruddhàn pà¤càlàü÷ ca sakekayàn 07,070.014a athàpare 'pi ràjànaþ paràvçtya samantataþ 07,070.014c mahàbalà raõe ÷åràþ pà¤càlàn anvavàrayan 07,070.015a tato raõe naravyàghraþ pàrùataþ pàõóavaiþ saha 07,070.015c saüjaghànàsakçd droõaü bibhitsur arivàhinãm 07,070.016a yathaiva ÷aravarùàõi droõo varùati pàrùate 07,070.016c tathaiva ÷aravarùàõi dhçùñadyumno 'bhyavarùata 07,070.017a sanistriü÷apurovàtaþ ÷aktipràsarùñisaüvçtaþ 07,070.017c jyàvidyuc càpasaühràdo dhçùñadyumnabalàhakaþ 07,070.018a ÷aradhàrà÷mavarùàõi vyasçjat sarvatodi÷am 07,070.018c nighnan rathavarà÷vaughàü÷ chàdayàm àsa vàhinãm 07,070.019a yaü yam àrchac charair droõaþ pàõóavànàü rathavrajam 07,070.019c tatas tataþ ÷arair droõam apàkarùata pàrùataþ 07,070.020a tathà tu yatamànasya droõasya yudhi bhàrata 07,070.020c dhçùñadyumnaü samàsàdya tridhà sainyam abhidyata 07,070.021a bhojam eke nyavartanta jalasaüdham athàpare 07,070.021c pàõóavair hanyamànà÷ ca droõam evàpare 'vrajan 07,070.022a sainyàny aghañayad yàni droõas tu rathinàü varaþ 07,070.022c vyadhamac càpi tàny asya dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,070.023a dhàrtaràùñràs tridhàbhåtà vadhyante pàõóusç¤jayaiþ 07,070.023c agopàþ pa÷avo 'raõye bahubhiþ ÷vàpadair iva 07,070.024a kàlaþ saügrasate yodhàn dhçùñadyumnena mohitàn 07,070.024c saügràme tumule tasminn iti saümenire janàþ 07,070.025a kunçpasya yathà ràùñraü durbhikùavyàdhitaskaraiþ 07,070.025c dràvyate tadvad àpannà pàõóavais tava vàhinã 07,070.026a arkara÷miprabhinneùu ÷astreùu kavaceùu ca 07,070.026c cakùåüùi pratihanyante sainyena rajasà tathà 07,070.027a tridhàbhåteùu sainyeùu vadhyamàneùu pàõóavaiþ 07,070.027c amarùitas tato droõaþ pà¤càlàn vyadhamac charaiþ 07,070.028a mçdnatas tàny anãkàni nighnata÷ càpi sàyakaiþ 07,070.028c babhåva råpaü droõasya kàlàgner iva dãpyataþ 07,070.029a rathaü nàgaü hayaü càpi pattina÷ ca vi÷àü pate 07,070.029c ekaikeneùuõà saükhye nirbibheda mahàrathaþ 07,070.030a pàõóavànàü tu sainyeùu nàsti ka÷ cit sa bhàrata 07,070.030c dadhàra yo raõe bàõàn droõacàpacyutठ÷itàn 07,070.031a tat pacyamànam arkeõa droõasàyakatàpitam 07,070.031c babhràma pàrùataü sainyaü tatra tatraiva bhàrata 07,070.031d*0514_01 hanyamànaü tu tat sainyaü bhàradvàjena sarvataþ 07,070.031d*0514_02 ÷arair agni÷ikhàkàrair dahyate bharatarùabha 07,070.032a tathaiva pàrùatenàpi kàlyamànaü balaü tava 07,070.032c abhavat sarvato dãptaü ÷uùkaü vanam ivàgninà 07,070.033a vadhyamàneùu sainyeùu droõapàrùatasàyakaiþ 07,070.033c tyaktvà pràõàn paraü ÷aktyà pràyudhyanta sma sainikàþ 07,070.034a tàvakànàü pareùàü ca yudhyatàü bharatarùabha 07,070.034c nàsãt ka÷ cin mahàràja yo 'tyàkùãt saüyugaü bhayàt 07,070.035a bhãmasenaü tu kaunteyaü sodaryàþ paryavàrayan 07,070.035c viviü÷ati÷ citraseno vikarõa÷ ca mahàrathaþ 07,070.036a vindànuvindàv àvantyau kùemadhårti÷ ca vãryavàn 07,070.036c trayàõàü tava putràõàü traya evànuyàyinaþ 07,070.037a bàhlãkaràjas tejasvã kulaputro mahàrathaþ 07,070.037c sahasenaþ sahàmàtyo draupadeyàn avàrayat 07,070.038a ÷aibyo govàsano ràjà yodhair da÷a÷atàvaraiþ 07,070.038c kà÷yasyàbhibhuvaþ putraü paràkràntam avàrayat 07,070.039a ajàta÷atruü kaunteyaü jvalantam iva pàvakam 07,070.039c madràõàm ã÷varaþ ÷alyo ràjà ràjànam àvçõot 07,070.040a duþ÷àsanas tv avasthàpya svam anãkam amarùaõaþ 07,070.040c sàtyakiü prayayau kruddhaþ ÷åro rathavaraü yudhi 07,070.041a svakenàham anãkena saünaddhakavacàvçtaþ 07,070.041c catuþ÷atair maheùvàsai÷ cekitànam avàrayam 07,070.042a ÷akunis tu sahànãko màdrãputram avàrayat 07,070.042c gàndhàrakaiþ sapta÷atai÷ càpa÷akti÷aràsibhiþ 07,070.043a vindànuvindàv àvantyau viràñaü matsyam àrchatàm 07,070.043c pràõàüs tyaktvà maheùvàsau mitràrthe 'bhyudyatau yudhi 07,070.044a ÷ikhaõóinaü yàj¤aseniü rundhànam aparàjitam 07,070.044c bàhlikaþ pratisaüyattaþ paràkràntam avàrayat 07,070.045a dhçùñadyumnaü ca pà¤càlyaü kråraiþ sàrdhaü prabhadrakaiþ 07,070.045c àvantyaþ saha sauvãraiþ kruddharåpam avàrayat 07,070.046a ghañotkacaü tathà ÷åraü ràkùasaü krårayodhinam 07,070.046c alàyudho 'dravat tårõaü kruddham àyàntam àhave 07,070.047a alambusaü ràkùasendraü kuntibhojo mahàrathaþ 07,070.047c sainyena mahatà yuktaþ kruddharåpam avàrayat 07,070.047d*0515_01 evaü dvaüdva÷atàny àsaüs tava teùàü ca bhàrata 07,070.048a saindhavaþ pçùñhatas tv àsãt sarvasainyasya bhàrata 07,070.048c rakùitaþ parameùvàsaiþ kçpaprabhçtibhã rathaiþ 07,070.049a tasyàstàü cakrarakùau dvau saindhavasya bçhattamau 07,070.049c drauõir dakùiõato ràjan såtaputra÷ ca vàmataþ 07,070.050a pçùñhagopàs tu tasyàsan saumadattipurogamàþ 07,070.050c kçpa÷ ca vçùasena÷ ca ÷alaþ ÷alya÷ ca durjayaþ 07,070.051a nãtimanto maheùvàsàþ sarve yuddhavi÷àradàþ 07,070.051c saindhavasya vidhàyaivaü rakùàü yuyudhire tadà 07,071.001 saüjaya uvàca 07,071.001a ràjan saügràmam à÷caryaü ÷çõu kãrtayato mama 07,071.001c kuråõàü pàõóavànàü ca yathà yuddham avartata 07,071.002a bhàradvàjaü samàsàdya vyåhasya pramukhe sthitam 07,071.002c ayodhayan raõe pàrthà droõànãkaü bibhitsavaþ 07,071.003a rakùamàõàþ svakaü vyåhaü droõasyàpi ca sainikàþ 07,071.003c ayodhayan raõe pàrthàn pràrthayanto mahad ya÷aþ 07,071.004a vindànuvindàv àvantyau viràñaü da÷abhiþ ÷araiþ 07,071.004c àjaghnatuþ susaükruddhau tava putrahitaiùiõau 07,071.005a viràña÷ ca mahàràja tàv ubhau samare sthitau 07,071.005c paràkràntau paràkramya yodhayàm àsa sànugau 07,071.006a teùàü yuddhaü samabhavad dàruõaü ÷oõitodakam 07,071.006c siühasya dvipamukhyàbhyàü prabhinnàbhyàü yathà vane 07,071.007a bàhlãkaü rabhasaü yuddhe yàj¤asenir mahàbalaþ 07,071.007c àjaghne vi÷ikhais tãkùõair ghorair marmàsthibhedibhiþ 07,071.008a bàhlãko yàj¤aseniü tu hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,071.008c àjaghàna bhç÷aü kruddho navabhir nataparvabhiþ 07,071.009a tad yuddham abhavad ghoraü ÷ara÷aktisamàkulam 07,071.009c bhãråõàü tràsajananaü ÷åràõàü harùavardhanam 07,071.009d*0516_01 àvantyau bhràtarau ÷årau dhçùñadyumnam ayudhyatàm 07,071.009d*0516_02 sàlvako bilvaka÷ cobhau yathà viùõuü kçte yuge 07,071.010a tàbhyàü tatra ÷arair muktair antarikùaü di÷as tathà 07,071.010c abhavat saüvçtaü sarvaü na pràj¤àyata kiü cana 07,071.010d*0517_01 na sma vij¤àyate ràjan nàpy anyo bubudhe kriyàm 07,071.011a ÷aibyo govàsano yuddhe kà÷yaputraü mahàratham 07,071.011c sasainyo yodhayàm àsa gajaþ pratigajaü yathà 07,071.012a bàhlãkaràjaþ saürabdho draupadeyàn mahàrathàn 07,071.012c manaþ pa¤cendriyàõãva ÷u÷ubhe yodhayan raõe 07,071.013a ayodhayaüs te ca bhç÷aü taü ÷araughaiþ samantataþ 07,071.013c indriyàrthà yathà dehaü ÷a÷vad dehabhçtàü vara 07,071.014a vàrùõeyaü sàtyakiü yuddhe putro duþ÷àsanas tava 07,071.014c àjaghne sàyakais tãkùõair navabhir nataparvabhiþ 07,071.015a so 'tividdho balavatà maheùvàsena dhanvinà 07,071.015c ãùan mårchàü jagàmà÷u sàtyakiþ satyavikramaþ 07,071.016a samà÷vastas tu vàrùõeyas tava putraü mahàratham 07,071.016c vivyàdha da÷abhis tårõaü sàyakaiþ kaïkapatribhiþ 07,071.017a tàv anyonyaü dçóhaü viddhàv anyonya÷aravikùatau 07,071.017c rejatuþ samare ràjan puùpitàv iva kiü÷ukau 07,071.018a alambusas tu saükruddhaþ kuntibhoja÷aràrditaþ 07,071.018c a÷obhata paraü lakùmyà puùpàóhya iva kiü÷ukaþ 07,071.019a kuntibhojaü tato rakùo viddhvà bahubhir àyasaiþ 07,071.019c anadad bhairavaü nàdaü vàhinyàþ pramukhe tava 07,071.020a tatas tau samare ÷årau yodhayantau parasparam 07,071.020c dadç÷uþ sarvabhåtàni ÷akrajambhau yathà purà 07,071.021a ÷akuniü rabhasaü yuddhe kçtavairaü ca bhàrata 07,071.021c màdrãputrau ca saürabdhau ÷arair ardayatàü mçdhe 07,071.022a tan målaþ sa mahàràja pràvartata janakùayaþ 07,071.022c tvayà saüjanito 'tyarthaü karõena ca vivardhitaþ 07,071.023a uddhukùita÷ ca putreõa tava krodhahutà÷anaþ 07,071.023c ya imàü pçthivãü ràjan dagdhuü sarvàü samudyataþ 07,071.024a ÷akuniþ pàõóuputràbhyàü kçtaþ sa vimukhaþ ÷araiþ 07,071.024c nàbhyajànata kartavyaü yudhi kiü cit paràkramam 07,071.025a vimukhaü cainam àlokya màdrãputrau mahàrathau 07,071.025c vavarùatuþ punar bàõair yathà meghau mahàgirim 07,071.026a sa vadhyamàno bahubhiþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,071.026c saüpràyàj javanair a÷vair droõànãkàya saubalaþ 07,071.027a ghañotkacas tathà ÷åraü ràkùasaü tam alàyudham 07,071.027c abhyayàd rabhasaü yuddhe vegam àsthàya madhyamam 07,071.028a tayor yuddhaü mahàràja citraråpam ivàbhavat 07,071.028c yàdç÷aü hi purà vçttaü ràmaràvaõayor mçdhe 07,071.029a tato yudhiùñhiro ràjà madraràjànam àhave 07,071.029c viddhvà pa¤cà÷atà bàõaiþ punar vivyàdha saptabhiþ 07,071.030a tataþ pravavçte yuddhaü tayor atyadbhutaü nçpa 07,071.030c yathà pårvaü mahad yuddhaü ÷ambaràmararàjayoþ 07,071.031a viviü÷ati÷ citraseno vikarõa÷ ca tavàtmajaþ 07,071.031c ayodhayan bhãmasenaü mahatyà senayà vçtàþ 07,072.001 saüjaya uvàca 07,072.001a tathà tasmin pravçtte tu saügràme lomaharùaõe 07,072.001c kauraveyàüs tridhàbhåtàn pàõóavàþ samupàdravan 07,072.002a jalasaüdhaü mahàbàhur bhãmaseno nyavàrayat 07,072.002c yudhiùñhiraþ sahànãkaþ kçtavarmàõam àhave 07,072.003a kirantaü ÷aravarùàõi rocamàna ivàü÷umàn 07,072.003c dhçùñadyumno mahàràja droõam abhyadravad raõe 07,072.004a tataþ pravavçte yuddhaü tvaratàü sarvadhanvinàm 07,072.004c kuråõàü somakànàü ca saükruddhànàü parasparam 07,072.005a saükùaye tu tathà bhåte vartamàne mahàbhaye 07,072.005c dvaüdvãbhåteùu sainyeùu yudhyamàneùv abhãtavat 07,072.006a droõaþ pà¤càlaputreõa balã balavatà saha 07,072.006c vicikùepa pçùatkaughàüs tad adbhutam ivàbhavat 07,072.007a puõóarãkavanànãva vidhvastàni samantataþ 07,072.007c cakràte droõapà¤càlyau nçõàü ÷ãrùàõy aneka÷aþ 07,072.008a vinikãrõàni vãràõàm anãkeùu samantataþ 07,072.008c vastràbharaõa÷astràõi dhvajavarmàyudhàni ca 07,072.009a tapanãyavicitràïgàþ saüsiktà rudhireõa ca 07,072.009c saüsaktà iva dç÷yante meghasaüghàþ savidyutaþ 07,072.009d*0518_01 tàvakàþ samare yodhàþ pàõóaveyà÷ ca vikùatàþ 07,072.010a ku¤jarà÷vanaràn saükhye pàtayantaþ patatribhiþ 07,072.010c tàlamàtràõi càpàni vikarùanto mahàrathàþ 07,072.011a asicarmàõi càpàni ÷iràüsi kavacàni ca 07,072.011c viprakãryanta ÷åràõàü saüprahàre mahàtmanàm 07,072.012a utthitàny agaõeyàni kabandhàni samantataþ 07,072.012c adç÷yanta mahàràja tasmin paramasaükule 07,072.013a gçdhràþ kaïkà vaóàþ ÷yenà vàyasà jambukàs tathà 07,072.013c bahavaþ pi÷ità÷à÷ ca tatràdç÷yanta màriùa 07,072.014a bhakùayantaþ sma màüsàni pibanta÷ càpi ÷oõitam 07,072.014c vilumpantaþ sma ke÷àü÷ ca majjà÷ ca bahudhà nçpa 07,072.015a àkarùantaþ ÷arãràõi ÷arãràvayavàüs tathà 07,072.015c narà÷vagajasaüghànàü ÷iràüsi ca tatas tataþ 07,072.016a kçtàstrà raõadãkùàbhir dãkùitàþ ÷aradhàriõaþ 07,072.016c raõe jayaü pràrthayanto bhç÷aü yuyudhire tadà 07,072.017a asimàrgàn bahuvidhàn vicerus tàvakà raõe 07,072.017c çùñibhiþ ÷aktibhiþ pràsaiþ ÷ålatomarapaññi÷aiþ 07,072.018a gadàbhiþ parighai÷ cànye vyàyudhà÷ ca bhujair api 07,072.018c anyonyaü jaghnire kruddhà yuddharaïgagatà naràþ 07,072.019a rathino rathibhiþ sàrdham a÷vàrohà÷ ca sàdibhiþ 07,072.019c màtaïgà varamàtaïgaiþ padàtà÷ ca padàtibhiþ 07,072.020a kùãbà ivànye conmattà raïgeùv iva ca càraõàþ 07,072.020c uccukru÷us tathànyonyaü jaghnur anyonyam àhave 07,072.021a vartamàne tathà yuddhe nirmaryàde vi÷àü pate 07,072.021c dhçùñadyumno hayàn a÷vair droõasya vyatyami÷rayat 07,072.022a te hayà sàdhv a÷obhanta vimi÷rà vàtaraühasaþ 07,072.022c pàràvatasavarõà÷ ca rakta÷oõà÷ ca saüyuge 07,072.022e hayàþ ÷u÷ubhire ràjan meghà iva savidyutaþ 07,072.023a dhçùñadyumna÷ ca saüprekùya droõam abhyà÷am àgatam 07,072.023c asicarmàdade vãro dhanur utsçjya bhàrata 07,072.024a cikãrùur duùkaraü karma pàrùataþ paravãrahà 07,072.024c ãùayà samatikramya droõasya ratham àvi÷at 07,072.025a atiùñhad yugamadhye sa yugasaünahaneùu ca 07,072.025c jaghànàrdheùu cà÷vànàü tat sainyàny abhyapåjayan 07,072.026a khaógena caratas tasya ÷oõà÷vàn adhitiùñhataþ 07,072.026c na dadar÷àntaraü droõas tad adbhutam ivàbhavat 07,072.027a yathà ÷yenasya patanaü vaneùv àmiùagçddhinaþ 07,072.027c tathaivàsãd abhãsàras tasya droõaü jighàüsataþ 07,072.028a tataþ ÷ara÷atenàsya ÷atacandraü samàkùipat 07,072.028c droõo drupadaputrasya khaógaü ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,072.029a hayàü÷ caiva catuþùaùñyà ÷aràõàü jaghnivàn balã 07,072.029c dhvajaü chatraü ca bhallàbhyàü tathobhau pàrùõisàrathã 07,072.030a athàsmai tvarito bàõam aparaü jãvitàntakam 07,072.030c àkarõapårõaü cikùepa vajraü vajradharo yathà 07,072.030d*0519_01 dhçùñadyumnàya cikùepa ÷acãpatir ivà÷anim 07,072.031a taü caturda÷abhir bàõair bàõaü ciccheda sàtyakiþ 07,072.031c grastam àcàryamukhyena dhçùñadyumnam amocayat 07,072.032a siüheneva mçgaü grastaü narasiühena màriùa 07,072.032c droõena mocayàm àsa pà¤càlyaü ÷inipuügavaþ 07,072.033a sàtyakiü prekùya goptàraü pà¤càlyasya mahàhave 07,072.033c ÷aràõàü tvarito droõaþ ùaóviü÷atyà samarpayat 07,072.034a tato droõaü ÷ineþ pautro grasantam iva sç¤jayàn 07,072.034c pratyavidhyac chitair bàõaiþ ùaóviü÷atyà stanàntare 07,072.035a tataþ sarve rathàs tårõaü pà¤càlà jayagçddhinaþ 07,072.035c sàtvatàbhisçte droõe dhçùñadyumnam amocayan 07,073.001 dhçtaràùñra uvàca 07,073.001a bàõe tasmin nikçtte tu dhçùñadyumne ca mokùite 07,073.001c tena vçùõipravãreõa yuyudhànena saüjaya 07,073.002a amarùito maheùvàsaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,073.002c naravyàghraþ ÷ineþ pautre droõaþ kim akarod yudhi 07,073.003 saüjaya uvàca 07,073.003a saüpradrutaþ krodhaviùo vyàditàsya÷aràsanaþ 07,073.003c tãkùõadhàreùuda÷anaþ ÷itanàràcadaüùñravàn 07,073.004a saürambhàmarùatàmràkùo mahàhir iva niþ÷vasan 07,073.004c naravãrapramuditaiþ ÷oõair a÷vair mahàjavaiþ 07,073.005a utpatadbhir ivàkà÷aü kramadbhir iva sarvataþ 07,073.005c rukmapuïkhठ÷aràn asyan yuyudhànam upàdravat 07,073.006a ÷arapàtamahàvarùaü rathaghoùabalàhakam 07,073.006c kàrmukàkarùavikùiptaü nàràcabahuvidyutam 07,073.007a ÷aktikhaógà÷anidharaü krodhavegasamutthitam 07,073.007c droõamegham anàvàryaü hayamàrutacoditam 07,073.008a dçùñvaivàbhipatantaü taü ÷åraþ parapuraüjayaþ 07,073.008c uvàca såtaü ÷aineyaþ prahasan yuddhadurmadaþ 07,073.009a etaü vai bràhmaõaü kråraü svakarmaõy anavasthitam 07,073.009c à÷rayaü dhàrtaràùñrasya ràj¤o duþkhabhayàvaham 07,073.010a ÷ãghraü prajavitair a÷vaiþ pratyudyàhi prahçùñavat 07,073.010c àcàryaü ràjaputràõàü satataü ÷åramàninam 07,073.010d*0520_01 evam uktas tataþ såtaþ satyakasyàvahad ratham 07,073.011a tato rajatasaükà÷à màdhavasya hayottamàþ 07,073.011c droõasyàbhimukhàþ ÷ãghram agacchan vàtaraühasaþ 07,073.011d*0521_01 tatas tau droõa÷aineyau yuyudhàte paraütapau 07,073.011d*0521_02 ÷arair anekasàhasrais tàóayantau parasparam 07,073.011d*0521_03 iùujàlàvçtaü vyoma cakratuþ puruùarùabhau 07,073.011d*0521_04 pårayàm àsatur vãràv ubhau da÷a di÷aþ ÷araiþ 07,073.011d*0521_05 meghàv ivàtapàpàye dhàràbhir itaretaram 07,073.011d*0521_06 na sma såryas tadà bhàti na vavau ca samãraõaþ 07,073.012a iùujàlàvçtaü ghoram andhakàram anantaram 07,073.012c anàdhçùyam ivànyeùàü ÷åràõàm abhavat tadà 07,073.012d*0522_01 andhakàrãkçte loke droõa÷aineyayoþ ÷araiþ 07,073.013a tataþ ÷ãghràstraviduùor droõasàtvatayos tadà 07,073.013c nàntaraü ÷aravçùñãnàü dç÷yate narasiühayoþ 07,073.014a iùåõàü saünipàtena ÷abdo dhàràbhighàtajaþ 07,073.014c ÷u÷ruve ÷akramuktànàm a÷anãnàm iva svanaþ 07,073.015a nàràcair atividdhànàü ÷aràõàü råpam àbabhau 07,073.015c à÷ãviùavidaùñànàü sarpàõàm iva bhàrata 07,073.016a tayor jyàtalanirghoùo vya÷råyata sudàruõaþ 07,073.016c ajasraü ÷aila÷çïgàõàü vajreõàhanyatàm iva 07,073.017a ubhayos tau rathau ràjaüs te cà÷vàstau ca sàrathã 07,073.017c rukmapuïkhaiþ ÷arai÷ channà÷ citraråpà babhus tadà 07,073.018a nirmalànàm ajihmànàü nàràcànàü vi÷àü pate 07,073.018c nirmuktà÷ãviùàbhànàü saüpàto 'bhåt sudàruõaþ 07,073.019a ubhayoþ patite chatre tathaiva patitau dhvajau 07,073.019b*0523_01 nikçntatoþ ÷arais tãkùõair droõasatyakayos tadà 07,073.019c ubhau rudhirasiktàïgàv ubhau ca vijayaiùiõau 07,073.020a sravadbhiþ ÷oõitaü gàtraiþ prasrutàv iva vàraõau 07,073.020c anyonyam abhividhyetàü jãvitàntakaraiþ ÷araiþ 07,073.021a garjitotkruùñasaünàdàþ ÷aïkhadundubhinisvanàþ 07,073.021c upàraman mahàràja vyàjahàra na ka÷ cana 07,073.022a tåùõãübhåtàny anãkàni yodhà yuddhàd upàraman 07,073.022c dadç÷e dvairathaü tàbhyàü jàtakautåhalo janaþ 07,073.023a rathino hastiyantàro hayàrohàþ padàtayaþ 07,073.023c avaikùantàcalair netraiþ parivàrya ratharùabhau 07,073.023d*0524_01 sarvataþ parivàryobhau pratatàkùabhivãkùire 07,073.024a hastyanãkàny atiùñhanta tathànãkàni vàjinàm 07,073.024c tathaiva rathavàhinyaþ prativyåhya vyavasthitàþ 07,073.025a muktàvidrumacitrai÷ ca maõikà¤canabhåùitaiþ 07,073.025c dhvajair àbharaõai÷ citraiþ kavacai÷ ca hiraõmayaiþ 07,073.026a vaijayantãpatàkàbhiþ paristomàïgakambalaiþ 07,073.026c vimalair ni÷itaiþ ÷astrair hayànàü ca prakãrõakaiþ 07,073.027a jàtaråpamayãbhi÷ ca ràjatãbhi÷ ca mårdhasu 07,073.027c gajànàü kumbhamàlàbhir dantaveùñai÷ ca bhàrata 07,073.028a sabalàkàþ sakhadyotàþ sairàvata÷atahradàþ 07,073.028c adç÷yantoùõaparyàye meghànàm iva vàguràþ 07,073.029a apa÷yann asmadãyà÷ ca te ca yaudhiùñhiràþ sthitàþ 07,073.029c tad yuddhaü yuyudhànasya droõasya ca mahàtmanaþ 07,073.030a vimànàgragatà devà brahma÷akrapurogamàþ 07,073.030c siddhacàraõasaüghà÷ ca vidyàdharamahoragàþ 07,073.030d*0525_01 gandharvà dànavà yakùà ràkùasàpsarasaþ khagàþ 07,073.031a gatapratyàgatàkùepai÷ citraiþ ÷astravighàtibhiþ 07,073.031c vividhair vismayaü jagmus tayoþ puruùasiühayoþ 07,073.032a hastalàghavam astreùu dar÷ayantau mahàbalau 07,073.032c anyonyaü samavidhyetàü ÷arais tau droõasàtyakã 07,073.033a tato droõasya dà÷àrhaþ ÷aràü÷ ciccheda saüyuge 07,073.033c patribhiþ sudçóhair à÷u dhanu÷ caiva mahàdyute 07,073.034a nimeùàntaramàtreõa bhàradvàjo 'paraü dhanuþ 07,073.034c sajyaü cakàra tac cà÷u cicchedàsya sa sàtyakiþ 07,073.035a tatas tvaran punar droõo dhanurhasto vyatiùñhata 07,073.035c sajyaü sajyaü puna÷ càsya ciccheda ni÷itaiþ ÷araiþ 07,073.035d*0526_01 cakàra tatra panthànaü yayau yena janàrdanaþ 07,073.035d*0527_01 evam eka÷ataü chinnaü dhanuùàü dçóhadhanvinà 07,073.035d*0527_02 na càntaraü tayor dçùñaü saüdhàne chedane 'pi ca 07,073.036a tato 'sya saüyuge droõo dçùñvà karmàtimànuùam 07,073.036c yuyudhànasya ràjendra manasedam acintayat 07,073.037a etad astrabalaü ràme kàrtavãrye dhanaüjaye 07,073.037c bhãùme ca puruùavyàghre yad idaü sàtvatàü vare 07,073.038a taü càsya manasà droõaþ påjayàm àsa vikramam 07,073.038c làghavaü vàsavasyeva saüprekùya dvijasattamaþ 07,073.039a tutoùàstravidàü ÷reùñhas tathà devàþ savàsavàþ 07,073.039b*0528_01 làghavaü vçùõivãrasya vàsavasyeva dç÷ya saþ 07,073.039b*0528_02 tuùñuvur làghavàt tasya devàþ sàgnipurogamàþ 07,073.039b*0529_01 siddhacàraõasaüghà÷ ca sàdhu sàdhv iti cukru÷uþ 07,073.039c na tàm àlakùayàm àsur laghutàü ÷ãghrakàriõaþ 07,073.040a devà÷ ca yuyudhànasya gandharvà÷ ca vi÷àü pate 07,073.040c siddhacàraõasaüghà÷ ca vidur droõasya karma tat 07,073.041a tato 'nyad dhanur àdàya droõaþ kùatriyamardanaþ 07,073.041c astrair astravidàü ÷reùñho yodhayàm àsa bhàrata 07,073.042a tasyàstràõy astramàyàbhiþ pratihanya sa sàtyakiþ 07,073.042c jaghàna ni÷itair bàõais tad adbhutam ivàbhavat 07,073.043a tasyàtimànuùaü karma dçùñvànyair asamaü raõe 07,073.043c yuktaü yogena yogaj¤às tàvakàþ samapåjayan 07,073.044a yad astram asyati droõas tad evàsyati sàtyakiþ 07,073.044c tam àcàryo 'py asaübhrànto 'yodhayac chatrutàpanaþ 07,073.044d*0530_01 ity àsãt tumulaþ ÷abdo durdharùasya rathaü prati 07,073.045a tataþ kruddho mahàràja dhanurvedasya pàragaþ 07,073.045c vadhàya yuyudhànasya divyam astram udairayat 07,073.046a tad àgneyaü mahàghoraü ripughnam upalakùya saþ 07,073.046c astraü divyaü maheùvàso vàruõaü samudairayat 07,073.047a hàhàkàro mahàn àsãd dçùñvà divyàstradhàriõau 07,073.047c na vicerus tadàkà÷e bhåtàny àkà÷agàny api 07,073.048a astre te vàruõàgneye tàbhyàü bàõasamàhite 07,073.048c na tàvad abhiùajyete vyàvartad atha bhàskaraþ 07,073.049a tato yudhiùñhiro ràjà bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,073.049c nakulaþ sahadeva÷ ca paryarakùanta sàtyakim 07,073.050a dhçùñadyumnamukhaiþ sàrdhaü viràña÷ ca sakekayaþ 07,073.050c matsyàþ ÷àlveyasenà÷ ca droõam àjagmur a¤jasà 07,073.051a duþ÷àsanaü puraskçtya ràjaputràþ sahasra÷aþ 07,073.051c droõam abhyupapadyanta sapatnaiþ parivàritam 07,073.052a tato yuddham abhåd ràjaüs tava teùàü ca dhanvinàm 07,073.052c rajasà saüvçte loke ÷arajàlasamàvçte 07,073.053a sarvam àvignam abhavan na pràj¤àyata kiü cana 07,073.053c sainyena rajasà dhvaste nirmaryàdam avartata 07,073.053d*0531_01 tenàntareõa pàrthas tu raõe jitvà mahàrathàn 07,073.053d*0531_02 atikràntas tadà yuddhaü kçtvà paryavatasthivàn 07,074.001 saüjaya uvàca 07,074.001*0532_01 vartamàne tathà yuddhe droõasya saha pàõóubhiþ 07,074.001a parivartamàne tv àditye tatra såryasya ra÷mibhiþ 07,074.001c rajasà kãryamàõà÷ ca mandãbhåtà÷ ca sainikàþ 07,074.002a tiùñhatàü yudhyamànànàü punar àvartatàm api 07,074.002c bhajyatàü jayatàü caiva jagàma tad ahaþ ÷anaiþ 07,074.003a tathà teùu viùakteùu sainyeùu jayagçddhiùu 07,074.003c arjuno vàsudeva÷ ca saindhavàyaiva jagmatuþ 07,074.004a rathamàrgapramàõaü tu kaunteyo ni÷itaiþ ÷araiþ 07,074.004c cakàra tatra panthànaü yayau yena janàrdanaþ 07,074.005a yatra yatra ratho yàti pàõóavasya mahàtmanaþ 07,074.005c tatra tatraiva dãryante senàs tava vi÷àü pate 07,074.006a ratha÷ikùàü tu dà÷àrho dar÷ayàm àsa vãryavàn 07,074.006c uttamàdhamamadhyàni maõóalàni vidar÷ayan 07,074.007a te tu nàmàïkitàþ pãtàþ kàlajvalanasaünibhàþ 07,074.007c snàyunaddhàþ suparvàõaþ pçthavo dãrghagàminaþ 07,074.008a vaiõavàyasmaya÷aràþ svàyatà vividhànanàþ 07,074.008c rudhiraü patagaiþ sàrdhaü pràõinàü papur àhave 07,074.009a rathasthitaþ kro÷amàtre yàn asyaty arjunaþ ÷aràn 07,074.009c rathe kro÷am atikrànte tasya te ghnanti ÷àtravàn 07,074.010a tàrkùyamàrutaraühobhir vàjibhiþ sàdhuvàhibhiþ 07,074.010c tathàgacchad dhçùãke÷aþ kçtsnaü vismàpaya¤ jagat 07,074.011a na tathà gacchati rathas tapanasya vi÷àü pate 07,074.011c nendrasya na ca rudrasya nàpi vai÷ravaõasya ca 07,074.012a nànyasya samare ràjan gatapårvas tathà rathaþ 07,074.012c yathà yayàv arjunasya manobhipràya÷ãghragaþ 07,074.013a pravi÷ya tu raõe ràjan ke÷avaþ paravãrahà 07,074.013c senàmadhye hayàüs tårõaü codayàm àsa bhàrata 07,074.014a tatas tasya rathaughasya madhyaü pràpya hayottamàþ 07,074.014c kçcchreõa ratham åhus taü kùutpipàsà÷ramànvitàþ 07,074.015a kùatà÷ ca bahubhiþ ÷astrair yuddha÷auõóair aneka÷aþ 07,074.015c maõóalàni vicitràõi vicerus te muhur muhuþ 07,074.016a hatànàü vàjinàgànàü rathànàü ca naraiþ saha 07,074.016c upariùñàd atikràntàþ ÷ailàbhànàü sahasra÷aþ 07,074.016d*0533_01 ÷rameõa mahatà yuktàs te hayà vàtaraühasaþ 07,074.016d*0533_02 mandavegagatà ràjan saüvçttàs tatra saüyuge 07,074.017a etasminn antare vãràv àvantyau bhràtarau nçpa 07,074.017c sahasenau samàrchetàü pàõóavaü klàntavàhanam 07,074.018a tàv arjunaü catuþùaùñyà saptatyà ca janàrdanam 07,074.018c ÷aràõàü ca ÷atenà÷vàn avidhyetàü mudànvitau 07,074.019a tàv arjuno mahàràja navabhir nataparvabhiþ 07,074.019c àjaghàna raõe kruddho marmaj¤o marmabhedibhiþ 07,074.020a tatas tau tu ÷araugheõa bãbhatsuü sahake÷avam 07,074.020c àcchàdayetàü saürabdhau siühanàdaü ca nedatuþ 07,074.021a tayos tu dhanuùã citre bhallàbhyàü ÷vetavàhanaþ 07,074.021c ciccheda samare tårõaü dhvajau ca kanakojjvalau 07,074.022a athànye dhanuùã ràjan pragçhya samare tadà 07,074.022c pàõóavaü bhç÷asaükruddhàv ardayàm àsatuþ ÷araiþ 07,074.023a tayos tu bhç÷asaükruddhaþ ÷aràbhyàü pàõóunandanaþ 07,074.023b*0534_01 tau tu ÷astrabhçtàü ÷reùñhaþ ÷araiþ saütoùya bhàrata 07,074.023c ciccheda dhanuùã tårõaü bhåya eva dhanaüjayaþ 07,074.024a tathànyair vi÷ikhais tårõaü hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,074.024c jaghànà÷vàn sapadàtàüs tathobhau pàrùõisàrathã 07,074.025a jyeùñhasya ca ÷iraþ kàyàt kùurapreõa nyakçntata 07,074.025c sa papàta hataþ pçthvyàü vàtarugõa iva drumaþ 07,074.025d*0535_01 nihato rudhiràktàïgaþ kampayann iva medinãm 07,074.026a vindaü tu nihataü dçùñvà anuvindaþ pratàpavàn 07,074.026c hatà÷vaü ratham utsçjya gadàü gçhya mahàbalaþ 07,074.027a abhyadravata saügràme bhràtur vadham anusmaran 07,074.027c gadayà gadinàü ÷reùñho nçtyann iva mahàrathaþ 07,074.028a anuvindas tu gadayà lalàñe madhusådanam 07,074.028c spçùñvà nàkampayat kruddho mainàkam iva parvatam 07,074.029a tasyàrjunaþ ÷araiþ ùaóbhir grãvàü pàdau bhujau ÷iraþ 07,074.029c nicakarta sa saüchinnaþ papàtàdricayo yathà 07,074.030a tatas tau nihatau dçùñvà tayo ràjan padànugàþ 07,074.030c abhyadravanta saükruddhàþ kirantaþ ÷ata÷aþ ÷aràn 07,074.031a tàn arjunaþ ÷arais tårõaü nihatya bharatarùabha 07,074.031c vyarocata yathà vahnir dàvaü dagdhvà himàtyaye 07,074.032a tayoþ senàm atikramya kçcchràn niryàd dhanaüjayaþ 07,074.032c vibabhau jaladàn bhittvà divàkara ivoditaþ 07,074.033a taü dçùñvà kuravas trastàþ prahçùñà÷ càbhavan punaþ 07,074.033c abhyavarùaüs tadà pàrthaü samantàd bharatarùabha 07,074.034a ÷ràntaü cainaü samàlakùya j¤àtvà dåre ca saindhavam 07,074.034c siühanàdena mahatà sarvataþ paryavàrayan 07,074.035a tàüs tu dçùñvà susaürabdhàn utsmayan puruùarùabhaþ 07,074.035c ÷anakair iva dà÷àrham arjuno vàkyam abravãt 07,074.036a ÷aràrdità÷ ca glànà÷ ca hayà dåre ca saindhavaþ 07,074.036c kim ihànantaraü kàryaü jyàyiùñhaü tava rocate 07,074.037a bråhi kçùõa yathàtattvaü tvaü hi pràj¤atamaþ sadà 07,074.037c bhavannetrà raõe ÷atrån vijeùyantãha pàõóavàþ 07,074.038a mama tv anantaraü kçtyaü yad vai tat saünibodha me 07,074.038c hayàn vimucya hi sukhaü vi÷alyàn kuru màdhava 07,074.039a evam uktas tu pàrthena ke÷avaþ pratyuvàca tam 07,074.039c mamàpy etan mataü pàrtha yad idaü te prabhàùitam 07,074.040 arjuna uvàca 07,074.040a aham àvàrayiùyàmi sarvasainyàni ke÷ava 07,074.040c tvam apy atra yathànyàyaü kuru kàryam anantaram 07,074.041 saüjaya uvàca 07,074.041a so 'vatãrya rathopasthàd asaübhrànto dhanaüjayaþ 07,074.041c gàõóãvaü dhanur àdàya tasthau girir ivàcalaþ 07,074.042a tam abhyadhàvan kro÷antaþ kùatriyà jayakàïkùiõaþ 07,074.042c idaü chidram iti j¤àtvà dharaõãsthaü dhanaüjayam 07,074.043a tam ekaü rathavaü÷ena mahatà paryavàrayan 07,074.043c vikarùanta÷ ca càpàni visçjanta÷ ca sàyakàn 07,074.044a astràõi ca vicitràõi kruddhàs tatra vyadar÷ayan 07,074.044c chàdayantaþ ÷araiþ pàrthaü meghà iva divàkaram 07,074.045a abhyadravanta vegena kùatriyàþ kùatriyarùabham 07,074.045c rathasiühaü rathodàràþ siühaü mattà iva dvipàþ 07,074.046a tatra pàrthasya bhujayor mahad balam adç÷yata 07,074.046b*0536_01 tataþ pàrthas tv ajetavyo mahàbàhubalà÷rayaþ 07,074.046c yat kruddho bahulàþ senàþ sarvataþ samavàrayat 07,074.047a astrair astràõi saüvàrya dviùatàü sarvato vibhuþ 07,074.047c iùubhir bahubhis tårõaü sarvàn eva samàvçõot 07,074.048a tatràntarikùe bàõànàü pragàóhànàü vi÷àü pate 07,074.048c saügharùeõa mahàrciùmàn pàvakaþ samajàyata 07,074.049a tatra tatra maheùvàsaiþ ÷vasadbhiþ ÷oõitokùitaiþ 07,074.049c hayair nàgai÷ ca saübhinnair nadadbhi÷ càrikar÷anaiþ 07,074.050a saürabdhai÷ càribhir vãraiþ pràrthayadbhir jayaü mçdhe 07,074.050c ekasthair bahubhiþ kruddhair åùmeva samajàyata 07,074.051a ÷arormiõaü dhvajàvartaü nàganakraü duratyayam 07,074.051c padàtimatsyakalilaü ÷aïkhadundubhinisvanam 07,074.052a asaükhyeyam apàraü ca rajo ''bhãlam atãva ca 07,074.052c uùõãùakamañhacchannaü patàkàphenamàlinam 07,074.053a rathasàgaram akùobhyaü màtaïgàïga÷ilàcitam 07,074.053c velàbhåtas tadà pàrthaþ patribhiþ samavàrayat 07,074.053d*0537_00 dhçtaràùñra uvàca 07,074.053d*0537_01 arjune dharaõãü pràpte hayahaste ca ke÷ave 07,074.053d*0537_02 saüjaya uvàca 07,074.053d*0537_02 etad antaram àsàdya kathaü pàrtho na nirjitaþ 07,074.053d*0537_03 sadyaþ pàrthiva pàrthena niruddhàþ sarvapàrthivàþ 07,074.053d*0537_04 rathasthà dharaõãsthena vàkyam acchàndasaü yathà 07,074.053d*0537_05 bhåmistho 'pi rathasthàüs tàn pàrthaþ sarvadhanurdharàn 07,074.053d*0537_06 eko nivàrayàm àsa lobhaþ sarvaguõàn iva 07,074.054a tato janàrdanaþ saükhye priyaü puruùasattamam 07,074.054c asaübhrànto mahàbàhur arjunaü vàkyam abravãt 07,074.055a udapànam ihà÷vànàü nàlam asti raõe 'rjuna 07,074.055c parãpsante jalaü ceme peyaü na tv avagàhanam 07,074.056a idam astãty asaübhrànto bruvann astreõa medinãm 07,074.056c abhihatyàrjuna÷ cakre vàjipànaü saraþ ÷ubham 07,074.056d*0538_01 haüsakàraõóavàkãrõaü cakravàkopa÷obhitam 07,074.056d*0538_02 savistãrõaü prasannàmbhaþ praphullavarapaïkajam 07,074.056d*0538_03 kårmamatsyagaõàkãrõam agàdham çùisevitam 07,074.056d*0538_04 bhagavan nàradamuner dar÷anàrthaü kçtaü kùaõàt 07,074.056d*0539_01 evaü pàrthas tata÷ cakre vàjinàü ca saraþ ÷ubham 07,074.057a ÷aravaü÷aü ÷arasthåõaü ÷aràcchàdanam adbhutam 07,074.057c ÷arave÷màkarot pàrthas tvaùñevàdbhutakarmakçt 07,074.058a tataþ prahasya govindaþ sàdhu sàdhv ity athàbravãt 07,074.058c ÷arave÷mani pàrthena kçte tasmin mahàraõe 07,075.001 saüjaya uvàca 07,075.001a salile janite tasmin kaunteyena mahàtmanà 07,075.001c nivàrite dviùatsainye kçte ca ÷arave÷mani 07,075.002a vàsudevo rathàt tårõam avatãrya mahàdyutiþ 07,075.002c mocayàm àsa turagàn vitunnàn kaïkapatribhiþ 07,075.003a adçùñapårvaü tad dçùñvà siühanàdo mahàn abhåt 07,075.003c siddhacàraõasaüghànàü sainikànàü ca sarva÷aþ 07,075.004a padàtinaü tu kaunteyaü yudhyamànaü nararùabhàþ 07,075.004c nà÷aknuvan vàrayituü tad adbhutam ivàbhavat 07,075.005a àpatatsu rathaugheùu prabhåtagajavàjiùu 07,075.005c nàsaübhramat tadà pàrthas tad asya puruùàn ati 07,075.006a vyasçjanta ÷araughàüs te pàõóavaü prati pàrthivàþ 07,075.006c na càvyathata dharmàtmà vàsaviþ paravãrahà 07,075.007a sa tàni ÷arajàlàni gadàþ pràsàü÷ ca vãryavàn 07,075.007c àgatàn agrasat pàrthaþ saritaþ sàgaro yathà 07,075.008a astravegena mahatà pàrtho bàhubalena ca 07,075.008c sarveùàü pàrthivendràõàm agrasat tठ÷arottamàn 07,075.009a tat tu pàrthasya vikràntaü vàsudevasya cobhayoþ 07,075.009c apåjayan mahàràja kauravàþ paramàdbhutam 07,075.010a kim adbhutataraü loke bhavitàpy atha vàpy abhåt 07,075.010c yad a÷vàn pàrthagovindau mocayàm àsatå raõe 07,075.011a bhayaü vipulam asmàsu tàv adhattàü narottamau 07,075.011c tejo vidadhatu÷ cograü visrabdhau raõamårdhani 07,075.011d*0540_00 saüjayaþ 07,075.011d*0540_01 tatràdbhutataraü manye tat sainyaü tàvakaü prabho 07,075.011d*0540_02 dadhàraikau raõe pàrtho velodvçttam ivàrõavam 07,075.011d*0540_03 pàrthasya ÷arasaüchanne sainye mahati bhàrata 07,075.011d*0540_04 àkà÷am iva saüpràpya vicerus tatra pakùiõaþ 07,075.011d*0540_05 na cainaü yudhi tiùñhantaü tava sainyeùu màriùa 07,075.011d*0540_06 abhyadravata saükruddhaþ pumàn ka÷ cit tu tàvakaþ 07,075.011d*0540_07 sarve vimanaso bhåtvà tava yaudhà vi÷àü pate 07,075.011d*0540_08 saüprekùya tatra govindaü pàõóavaü ca dhanaüjayam 07,075.012a athotsmayan hçùãke÷aþ strãmadhya iva bhàrata 07,075.012c arjunena kçte saükhye ÷aragarbhagçhe tadà 07,075.013a upàvartayad avyagras tàn a÷vàn puùkarekùaõaþ 07,075.013c miùatàü sarvasainyànàü tvadãyànàü vi÷àü pate 07,075.013d*0541_01 upàvçtyotthitàn a÷vàn pàõibhyàü puùkarekùaõaþ 07,075.013d*0541_02 saümàrjayad raõe ràjan pa÷yatàü sarvayodhinàm 07,075.014a teùàü ÷ramaü ca glàniü ca vepathuü vamathuü vraõàn 07,075.014c sarvaü vyapànudat kçùõaþ ku÷alo hy a÷vakarmaõi 07,075.015a ÷alyàn uddhçtya pàõibhyàü parimçjya ca tàn hayàn 07,075.015c upàvçtya yathànyàyaü pàyayàm àsa vàri saþ 07,075.016a sa tàül labdhodakàn snàtठjagdhànnàn vigataklamàn 07,075.016c yojayàm àsa saühçùñaþ punar eva rathottame 07,075.017a sa taü rathavaraü ÷auriþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,075.017c samàsthàya mahàtejàþ sàrjunaþ prayayau drutam 07,075.017d*0542_01 yojayitvà hayàüs tatra vidhidçùñena karmaõà 07,075.017d*0542_02 raõe cacàra govindas tçõãkçtya mahàrathàn 07,075.018a rathaü rathavarasyàjau yuktaü labdhodakair hayaiþ 07,075.018c dçùñvà kurubala÷reùñhàþ punar vimanaso 'bhavan 07,075.019a viniþ÷vasantas te ràjan bhagnadaüùñrà ivoragàþ 07,075.019c dhig aho dhig gataþ pàrthaþ kçùõa÷ cety abruvan pçthak 07,075.019d*0543_01 tatsenàþ sarvato hçùñà lomaharùaõam adbhutam 07,075.019d*0543_02 tvaradhvam iti càkrandan naitad astãti càbruvan 07,075.020a sarvakùatrasya miùato rathenaikena daü÷itau 07,075.020c bàlakrãóanakeneva kadarthãkçtya no balam 07,075.021a kro÷atàü yatamànànàm asaüsaktau paraütapau 07,075.021c dar÷ayitvàtmano vãryaü prayàtau sarvaràjasu 07,075.021d*0544_01 yathà devàsure yuddhe tçõãkçtya sadànavàn 07,075.021d*0544_02 indràviùõå purà ràja¤ jambhasya vadhakàïkùiõau 07,075.022a tau prayàtau punar dçùñvà tadànye sainikàbruvan 07,075.022c tvaradhvaü kuravaþ sarve vadhe kçùõakirãñinoþ 07,075.023a rathaü yuktvà hi dà÷àrho miùatàü sarvadhanvinàm 07,075.023c jayadrathàya yàty eùa kadarthãkçtya no raõe 07,075.024a tatra ke cin mitho ràjan samabhàùanta bhåmipàþ 07,075.024c adçùñapårvaü saügràme tad dçùñvà mahad adbhutam 07,075.025a sarvasainyàni ràjà ca dhçtaràùñro 'tyayaü gataþ 07,075.025c duryodhanàparàdhena kùatraü kçtsnà ca medinã 07,075.026a vilayaü samanupràptà tac ca ràjà na budhyate 07,075.026c ity evaü kùatriyàs tatra bruvanty anye ca bhàrata 07,075.027a sindhuràjasya yat kçtyaü gatasya yamasàdanam 07,075.027c tat karotu vçthàdçùñir dhàrtaràùñro 'nupàyavit 07,075.028a tataþ ÷ãghrataraü pràyàt pàõóavaþ saindhavaü prati 07,075.028c nivartamàne tigmàü÷au hçùñaiþ pãtodakair hayaiþ 07,075.029a taü prayàntaü mahàbàhuü sarva÷astrabhçtàü varam 07,075.029c nà÷aknuvan vàrayituü yodhàþ kruddham ivàntakam 07,075.030a vidràvya tu tataþ sainyaü pàõóavaþ ÷atrutàpanaþ 07,075.030c yathà mçgagaõàn siühaþ saindhavàrthe vyaloóayat 07,075.031a gàhamànas tv anãkàni tårõam a÷vàn acodayat 07,075.031c balàkavarõàn dà÷àrhaþ pà¤cajanyaü vyanàdayat 07,075.031d*0545_01 dhanurgajà÷vasiktànàü veditvàl làghavena ca 07,075.031d*0546_01 preùamàõo jayatu hi yiyàsån api raühasà 07,075.031d*0546_02 amoghàþ ÷atruhantàro vimalàþ kro÷apàtinaþ 07,075.031d*0546_03 manojavàs te 'pi raõe vàjino javasaüpadà 07,075.031d*0546_04 kçùõapratodatunnànàü rathavçndànu÷àlinàm 07,075.031d*0546_05 vi÷eùitàþ prayogàc ca sarva÷atrunibarhaõàþ 07,075.032a kaunteyenàgrataþ sçùñà nyapatan pçùñhataþ ÷aràþ 07,075.032c tårõàt tårõataraü hy a÷vàs te 'vahan vàtaraühasaþ 07,075.033a vàtoddhåtapatàkàntaü rathaü jaladanisvanam 07,075.033c ghoraü kapidhvajaü dçùñvà viùaõõà rathino 'bhavan 07,075.034a divàkare 'tha rajasà sarvataþ saüvçte bhç÷am 07,075.034c ÷aràrtà÷ ca raõe yodhà na kçùõau ÷ekur ãkùitum 07,075.035a tato nçpatayaþ kruddhàþ parivavrur dhanaüjayam 07,075.035c kùatriyà bahava÷ cànye jayadrathavadhaiùiõam 07,075.036a apanãyatsu ÷alyeùu dhiùñhitaü puruùarùabham 07,075.036c duryodhanas tv agàt pàrthaü tvaramàõo mahàhave 07,076.001 saüjaya uvàca 07,076.001a sraüsanta iva majjànas tàvakànàü bhayàn nçpa 07,076.001c tau dçùñvà samatikràntau vàsudevadhanaüjayau 07,076.002a sarve tu pratisaürabdhà hrãmantaþ sattvacoditàþ 07,076.002c sthirãbåtà mahàtmànaþ pratyagacchan dhanaüjayam 07,076.003a ye gatàþ pàõóavaü yuddhe krodhàmarùasamanvitàþ 07,076.003c te 'dyàpi na nivartante sindhavaþ sàgaràd iva 07,076.004a asantas tu nyavartanta vedebhya iva nàstikàþ 07,076.004c narakaü bhajamànàs te pratyapadyanta kilbiùam 07,076.005a tàv atãtya rathànãkaü vimuktau puruùarùabhau 07,076.005c dadç÷àte yathà ràhor àsyàn muktau prabhàkarau 07,076.006a matsyàv iva mahàjàlaü vidàrya vigatajvarau 07,076.006c tathà kçùõàv adç÷yetàü senàjàlaü vidàrya tat 07,076.007a vimuktau ÷astrasaübàdhàd droõànãkàt sudurbhidàt 07,076.007c adç÷yetàü mahàtmànau kàlasåryàv ivoditau 07,076.008a astrasaübàdhanirmuktau vimuktau ÷astrasaükañàt 07,076.008c adç÷yetàü mahàtmànau ÷atrusaübàdhakàriõau 07,076.009a vimuktau jvalanaspar÷àn makaràsyàj jhaùàv iva 07,076.009c vyakùobhayetàü senàü tau samudraü makaràv iva 07,076.010a tàvakàs tava putrà÷ ca droõànãkasthayos tayoþ 07,076.010c naitau tariùyato droõam iti cakrus tadà matim 07,076.011a tau tu dçùñvà vyatikràntau droõànãkaü mahàdyutã 07,076.011c nà÷a÷aüsur mahàràja sindhuràjasya jãvitam 07,076.012a à÷à balavatã ràjan putràõàm abhavat tava 07,076.012c droõahàrdikyayoþ kçùõau na mokùyete iti prabho 07,076.013a tàm à÷àü viphalàü kçtvà nistãrõau tau paraütapau 07,076.013c droõànãkaü mahàràja bhojànãkaü ca dustaram 07,076.014a atha dçùñvà vyatikràntau jvalitàv iva pàvakau 07,076.014c nirà÷àþ sindhuràjasya jãvitaü nà÷a÷aüsire 07,076.015a mitha÷ ca samabhàùetàm abhãtau bhayavardhanau 07,076.015c jayadrathavadhe vàcas tàs tàþ kçùõadhanaüjayau 07,076.016a asau madhye kçtaþ ùaóbhir dhàrtaràùñrair mahàrathaiþ 07,076.016c cakùurviùayasaüpràpto na nau mokùyati saindhavaþ 07,076.017a yady asya samare goptà ÷akro devagaõaiþ saha 07,076.017c tathàpy enaü haniùyàva iti kçùõàv abhàùatàm 07,076.018a iti kçùõau mahàbàhå mithaþ kathayatàü tadà 07,076.018c sindhuràjam avekùantau tat putràs tava ÷u÷ruvuþ 07,076.019a atãtya marudhanveva prayàntau tçùitau gajau 07,076.019c pãtvà vàri samà÷vastau tathaivàstàm ariüdamau 07,076.020a vyàghrasiühagajàkãrõàn atikramyeva parvatàn 07,076.020c adç÷yetàü mahàbàhå yathà mçtyujaràtigau 07,076.021a tathà hi mukhavarõo 'yam anayor iti menire 07,076.021c tàvakà dç÷ya muktau tau vikro÷anti sma sarvataþ 07,076.022a droõàd à÷ãviùàkàràj jvalitàd iva pàvakàt 07,076.022c anyebhyaþ pàrthivebhya÷ ca bhàsvantàv iva bhàskarau 07,076.023a tau muktau sàgaraprakhyàd droõànãkàd ariüdamau 07,076.023c adç÷yetàü mudà yuktau samuttãryàrõavaü yathà 07,076.024a ÷astraughàn mahato muktau droõahàrdikyarakùitàn 07,076.024c rocamànàv adç÷yetàm indràgnyoþ sadç÷au raõe 07,076.025a udbhinnarudhirau kçùõau bhàradvàjasya sàyakaiþ 07,076.025c ÷itai÷ citau vyarocetàü karõikàrair ivàcalau 07,076.026a droõagràhahradàn muktau ÷aktyà÷ãviùasaükañàt 07,076.026c ayaþ÷arogramakaràt kùatriyapravaràmbhasaþ 07,076.027a jyàghoùatalanirhràdàd gadànistriü÷avidyutaþ 07,076.027c droõàstrameghàn nirmuktau såryendå timiràd iva 07,076.028a bàhubhyàm iva saütãrõau sindhuùaùñhàþ samudragàþ 07,076.028c tapànte saritaþ pårõà mahàgràhasamàkulàþ 07,076.028d*0547_01 mahà÷ailoccayàü ghoràü laïghayitvà mahànadãm 07,076.028d*0547_02 nistãrõàv adhvagau yadvat tadvat tau tàritau raõe 07,076.029a iti kçùõau maheùvàsau ya÷asà lokavi÷rutau 07,076.029c sarvabhåtàny amanyanta droõàstrabalavismayàt 07,076.030a jayadrathaü samãpastham avekùantau jighàüsayà 07,076.030c ruruü nipàne lipsantau vyàghravat tàv atiùñhatàm 07,076.031a yathà hi mukhavarõo 'yam anayor iti menire 07,076.031c tava yodhà mahàràja hatam eva jayadratham 07,076.032a lohitàkùau mahàbàhå saüyattau kçùõapàõóavau 07,076.032c sindhuràjam abhiprekùya hçùñau vyanadatàü muhuþ 07,076.033a ÷aurer abhã÷uhastasya pàrthasya ca dhanuùmataþ 07,076.033c tayor àsãt pratibhràjaþ såryapàvakayor iva 07,076.034a harùa eva tayor àsãd droõànãkapramuktayoþ 07,076.034c samãpe saindhavaü dçùñvà ÷yenayor àmiùaü yathà 07,076.035a tau tu saindhavam àlokya vartamànam ivàntike 07,076.035c sahasà petatuþ kruddhau kùipraü ÷yenàv ivàmiùe 07,076.036a tau tu dçùñvà vyatikràntau hçùãke÷adhanaüjayau 07,076.036c sindhuràjasya rakùàrthaü paràkràntaþ sutas tava 07,076.037a droõenàbaddhakavaco ràjà duryodhanas tadà 07,076.037c yayàv ekarathenàjau hayasaüskàravit prabho 07,076.038a kçùõapàrthau maheùvàsau vyatikramyàtha te sutaþ 07,076.038c agrataþ puõóarãkàkùaü pratãyàya naràdhipa 07,076.039a tataþ sarveùu sainyeùu vàditràõi prahçùñavat 07,076.039c pràvàdyan samatikrànte tava putre dhanaüjayam 07,076.040a siühanàdaravà÷ càsa¤ ÷aïkhadundubhimi÷ritàþ 07,076.040c dçùñvà duryodhanaü tatra kçùõayoþ pramukhe sthitam 07,076.041a ye ca te sindhuràjasya goptàraþ pàvakopamàþ 07,076.041c te prahçùyanta samare dçùñvà putraü tavàbhibho 07,076.042a dçùñvà duryodhanaü kçùõas tv atikràntaü sahànugam 07,076.042c abravãd arjunaü ràjan pràptakàlam idaü vacaþ 07,077.001 vàsudeva uvàca 07,077.001a suyodhanam atikràntam enaü pa÷ya dhanaüjaya 07,077.001c àpadgatam imaü manye nàsty asya sadç÷o rathaþ 07,077.002a dårapàtã maheùvàsaþ kçtàstro yuddhadurmadaþ 07,077.002c dçóhàstra÷ citrayodhã ca dhàrtaràùñro mahàbalaþ 07,077.003a atyantasukhasaüvçddho mànita÷ ca mahàrathaiþ 07,077.003c kçtã ca satataü pàrtha nityaü dveùñi ca pàõóavàn 07,077.004a tena yuddham ahaü manye pràptakàlaü tavànagha 07,077.004c atra vo dyåtam àyàtaü vijayàyetaràya và 07,077.005a atra krodhaviùaü pàrtha vimu¤ca cirasaübhçtam 07,077.005c eùa målam anarthànàü pàõóavànàü mahàrathaþ 07,077.006a so 'yaü pràptas tavàkùepaü pa÷ya sàphalyam àtmanaþ 07,077.006c kathaü hi ràjà ràjyàrthã tvayà gaccheta saüyugam 07,077.007a diùñyà tv idànãü saüpràpta eùa te bàõagocaram 07,077.007c sa yathà jãvitaü jahyàt tathà kuru dhanaüjaya 07,077.008a ai÷varyamadasaümåóho naiùa duþkham upeyivàn 07,077.008c na ca te saüyuge vãryaü jànàti puruùarùabha 07,077.009a tvàü hi lokàs trayaþ pàrtha sasuràsuramànuùàþ 07,077.009c notsahante raõe jetuü kim utaikaþ suyodhanaþ 07,077.010a sa diùñyà samanupràptas tava pàrtha rathàntikam 07,077.010c jahy enaü vai mahàbàho yathà vçtraü puraüdaraþ 07,077.011a eùa hy anarthe satataü paràkràntas tavànagha 07,077.011c nikçtyà dharmaràjaü ca dyåte va¤citavàn ayam 07,077.012a bahåni sunç÷aüsàni kçtàny etena mànada 07,077.012c yuùmàsu pàpamatinà apàpeùv eva nityadà 07,077.013a tam anàryaü sadà kùudraü puruùaü kàmacàriõam 07,077.013c àryàü yuddhe matiü kçtvà jahi pàrthàvicàrayan 07,077.014a nikçtyà ràjyaharaõaü vanavàsaü ca pàõóava 07,077.014c parikle÷aü ca kçùõàyà hçdi kçtvà paràkrama 07,077.015a diùñyaiùa tava bàõànàü gocare parivartate 07,077.015c pratighàtàya kàryasya diùñyà ca yatate 'grataþ 07,077.016a diùñyà jànàti saügràme yoddhavyaü hi tvayà saha 07,077.016c diùñyà ca saphalàþ pàrtha sarve kàmà hi kàmitàþ 07,077.017a tasmàj jahi raõe pàrtha dhàrtaràùñraü kulàdhamam 07,077.017c yathendreõa hataþ pårvaü jambho devàsure mçdhe 07,077.018a asmin hate tvayà sainyam anàthaü bhidyatàm idam 07,077.018c vairasyàsyàs tv avabhçtho målaü chindhi duràtmanàm 07,077.019 saüjaya uvàca 07,077.019a taü tathety abravãt pàrthaþ kçtyaråpam idaü mama 07,077.019c sarvam anyad anàdçtya gaccha yatra suyodhanaþ 07,077.020a yenaitad dãrghakàlaü no bhuktaü ràjyam akaõñakam 07,077.020c apy asya yudhi vikramya chindyàü mårdhànam àhave 07,077.021a api tasyà anarhàyàþ parikle÷asya màdhava 07,077.021c kçùõàyàþ ÷aknuyàü gantuü padaü ke÷apradharùaõe 07,077.021d*0548_01 apy ahaü tàni duþkhàni pårvavçttàni màdhava 07,077.021d*0548_02 duryodhanaü raõe hatvà pratimokùye kathaü cana 07,077.022a ity evaü vàdinau hçùñau kçùõau ÷vetàn hayottamàn 07,077.022c preùayàm àsatuþ saükhye prepsantau taü naràdhipam 07,077.023a tayoþ samãpaü saüpràpya putras te bharatarùabha 07,077.023c na cakàra bhayaü pràpte bhaye mahati màriùa 07,077.024a tad asya kùatriyàs tatra sarva evàbhyapåjayan 07,077.024c yad arjunahçùãke÷au pratyudyàto 'vicàrayan 07,077.025a tataþ sarvasya sainyasya tàvakasya vi÷àü pate 07,077.025c mahàn nàdo hy abhåt tatra dçùñvà ràjànam àhave 07,077.026a tasmi¤ janasamunnàde pravçtte bhairave sati 07,077.026c kadarthãkçtya te putraþ pratyamitram avàrayat 07,077.027a àvàritas tu kaunteyas tava putreõa dhanvinà 07,077.027c saürambham agamad bhåyaþ sa ca tasmin paraütapaþ 07,077.028a tau dçùñvà pratisaürabdhau duryodhanadhanaüjayau 07,077.028c abhyavaikùanta ràjàno bhãmaråpàþ samantataþ 07,077.029a dçùñvà tu pàrthaü saürabdhaü vàsudevaü ca màriùa 07,077.029c prahasann iva putras te yoddhukàmaþ samàhvayat 07,077.030a tataþ prahçùño dà÷àrhaþ pàõóava÷ ca dhanaüjayaþ 07,077.030c vyàkro÷etàü mahànàdaü dadhmatu÷ càmbujottamau 07,077.031a tau hçùñaråpau saüprekùya kauraveyà÷ ca sarva÷aþ 07,077.031c nirà÷àþ samapadyanta putrasya tava jãvite 07,077.032a ÷okam ãyuþ paraü caiva kuravaþ sarva eva te 07,077.032c amanyanta ca putraü te vai÷vànaramukhe hutam 07,077.033a tathà tu dçùñvà yodhàs te prahçùñau kçùõapàõóavau 07,077.033c hato ràjà hato ràjety åcur evaü bhayàrditàþ 07,077.034a janasya saüninàdaü tu ÷rutvà duryodhano 'bravãt 07,077.034c vyetu vo bhãr ahaü kçùõau preùayiùyàmi mçtyave 07,077.035a ity uktvà sainikàn sarvठjayàpekùã naràdhipaþ 07,077.035c pàrtham àbhàùya saürambhàd idaü vacanam abravãt 07,077.036a pàrtha yac chikùitaü te 'straü divyaü mànuùam eva ca 07,077.036c tad dar÷aya mayi kùipraü yadi jàto 'si pàõóunà 07,077.037a yad balaü tava vãryaü ca ke÷avasya tathaiva ca 07,077.037c tat kuruùva mayi kùipraü pa÷yàmas tava pauruùam 07,077.038a asmat parokùaü karmàõi pravadanti kçtàni te 07,077.038c svàmisatkàrayuktàni yàni tànãha dar÷aya 07,078.001 saüjaya uvàca 07,078.001a evam uktvàrjunaü ràjà tribhir marmàtigaiþ ÷araiþ 07,078.001c pratyavidhyan mahàvegai÷ caturbhi÷ caturo hayàn 07,078.002a vàsudevaü ca da÷abhiþ pratyavidhyat stanàntare 07,078.002c pratodaü càsya bhallena chittvà bhåmàv apàtayat 07,078.003a taü caturda÷abhiþ pàrtha÷ citrapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,078.003c avidhyat tårõam avyagras te 'syàbhra÷yanta varmaõaþ 07,078.004a teùàü vaiphalyam àlokya punar nava ca pa¤ca ca 07,078.004c pràhiõon ni÷itàn bàõàüs te càbhra÷yanta varmaõaþ 07,078.005a aùñàviü÷at tu tàn bàõàn astàn viprekùya niùphalàn 07,078.005b*0549_01 vaiphalyaü càgatàn bàõठchinnàn parapuraüjayaþ 07,078.005c abravãt paravãraghnaþ kçùõo 'rjunam idaü vacaþ 07,078.006a adçùñapårvaü pa÷yàmi ÷ilànàm iva sarpaõam 07,078.006c tvayà saüpreùitàþ pàrtha nàrthaü kurvanti patriõaþ 07,078.007a kaccid gàõóãvataþ pràõàs tathaiva bharatarùabha 07,078.007c muùñi÷ ca te yathàpårvaü bhujayo÷ ca balaü tava 07,078.008a na ced vidher ayaü kàlaþ pràptaþ syàd adya pa÷cimaþ 07,078.008c tava caivàsya ÷atro÷ ca tan mamàcakùva pçcchataþ 07,078.009a vismayo me mahàn pàrtha tava dçùñvà ÷aràn imàn 07,078.009c vyarthàn nipatataþ saükhye duryodhanarathaü prati 07,078.010a vajrà÷anisamà ghoràþ parakàyàvabhedinaþ 07,078.010c ÷aràþ kurvanti te nàrthaü pàrtha kàdya vióambanà 07,078.011 arjuna uvàca 07,078.011a droõenaiùà matiþ kçùõa dhàrtaràùñre nive÷ità 07,078.011c ante vihitam astràõàm etat kavacadhàraõam 07,078.012a asminn antarhitaü kçùõa trailokyam api varmaõi 07,078.012c eko droõo hi vedaitad ahaü tasmàc ca sattamàt 07,078.013a na ÷akyam etat kavacaü bàõair bhettuü kathaü cana 07,078.013c api vajreõa govinda svayaü maghavatà yudhi 07,078.014a jànaüs tvam api vai kçùõa màü vimohayase katham 07,078.014c yadvçttaü triùu lokeùu yac ca ke÷ava vartate 07,078.015a tathà bhaviùyad yac caiva tat sarvaü viditaü tava 07,078.015c na tv evaü veda vai ka÷ cid yathà tvaü madhusådana 07,078.016a eùa duryodhanaþ kçùõa droõena vihitàm imàm 07,078.016c tiùñhaty abhãtavat saükhye bibhrat kavacadhàraõàm 07,078.017a yat tv atra vihitaü kàryaü naiùa tad vetti màdhava 07,078.017c strãvad eùa bibharty etàü yuktàü kavacadhàraõàm 07,078.018a pa÷ya bàhvo÷ ca me vãryaü dhanuùa÷ ca janàrdana 07,078.018c paràjayiùye kauravyaü kavacenàpi rakùitam 07,078.019a idam aïgirase pràdàd deve÷o varma bhàsvaram 07,078.019b*0550_01 tasmàd bçhaspatiþ pràpa tataþ pràpa puraüdaraþ 07,078.019c punar dadau surapatir mahyaü varma sasaügraham 07,078.020a daivaü yady asya varmaitad brahmaõà và svayaü kçtam 07,078.020c naitad gopsyati durbuddhim adya bàõahataü mayà 07,078.021 saüjaya uvàca 07,078.021a evam uktvàrjuno bàõàn abhimantrya vyakarùayat 07,078.021b*0551_01 mànavàstreõa mànàrhaþ såkùmàvaraõabhedinà 07,078.021c vikçùyamàõàüs tenaivaü dhanurmadhyagatठ÷aràn 07,078.021e tàn asyàstreõa ciccheda drauõiþ sarvàstraghàtinà 07,078.022a tàn nikçttàn iùån dçùñvà dårato brahmavàdinà 07,078.022c nyavedayat ke÷avàya vismitaþ ÷vetavàhanaþ 07,078.023a naitad astraü mayà ÷akyaü dviþ prayoktuü janàrdana 07,078.023c astraü màm eva hanyàd dhi pa÷ya tv adya balaü mama 07,078.024a tato duryodhanaþ kçùõau navabhir nataparvabhiþ 07,078.024c avidhyata raõe ràja¤ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,078.024e bhåya evàbhyavarùac ca samare kçùõapàõóavau 07,078.025a ÷aravarùeõa mahatà tato 'hçùyanta tàvakàþ 07,078.025c cakrur vàditraninadàn siühanàdaravàüs tathà 07,078.026a tataþ kruddho raõe pàrthaþ sçkkaõã parisaülihan 07,078.026c nàpa÷yata tato 'syàïgaü yan na syàd varmarakùitam 07,078.027a tato 'sya ni÷itair bàõaiþ sumuktair antakopamaiþ 07,078.027c hayàü÷ cakàra nirdehàn ubhau ca pàrùõisàrathã 07,078.028a dhanur asyàcchinac citraü hastàvàpaü ca vãryavàn 07,078.028c rathaü ca ÷akalãkartuü savyasàcã pracakrame 07,078.029a duryodhanaü ca bàõàbhyàü tãkùõàbhyàü virathãkçtam 07,078.029b*0552_01 prayatnakàrã kaunteyo nakhamàüsàntareùubhiþ 07,078.029b*0552_02 sa vedanàbhir àvignaþ palàyanaparàyaõaþ 07,078.029c avidhyad dhastatalayor ubhayor arjunas tadà 07,078.030a taü kçcchràm àpadaü pràptaü dçùñvà paramadhanvinaþ 07,078.030c samàpetuþ parãpsanto dhanaüjaya÷aràrditam 07,078.031a te rathair bahusàhasraiþ kalpitaiþ ku¤jarair hayaiþ 07,078.031c padàtyoghai÷ ca saürabdhaiþ parivavrur dhanaüjayam 07,078.032a atha nàrjunagovindau ratho vàpi vyadç÷yata 07,078.032c astravarùeõa mahatà janaughai÷ càpi saüvçtau 07,078.033a tato 'rjuno 'stravãryeõa nijaghne tàü varåthinãm 07,078.033c tatra vyaïgãkçtàþ petuþ ÷ata÷o 'tha rathadvipàþ 07,078.034a te hatà hanyamànà÷ ca nyagçhõaüs taü rathottamam 07,078.034c sa rathastambhitas tasthau kro÷amàtraü samantataþ 07,078.035a tato 'rjunaü vçùõivãras tvarito vàkyam abravãt 07,078.035c dhanur visphàrayàtyartham ahaü dhmàsyàmi càmbujam 07,078.036a tato visphàrya balavad gàõóãvaü jaghnivàn ripån 07,078.036c mahatà ÷aravarùeõa tala÷abdena càrjunaþ 07,078.037a pà¤cajanyaü ca balavad dadhmau tàreõa ke÷avaþ 07,078.037c rajasà dhvastapakùmàntaþ prasvinnavadano bhç÷am 07,078.037d*0553_01 tenàcyutoùñhayugapåritamàrutena 07,078.037d*0553_02 ÷aïkhàntarodaravivçddhaviniþsçtena 07,078.037d*0553_03 nàdena sàsuraviyat suralokapàlam 07,078.037d*0553_04 udvignam ã÷varajagat sphuñatãva sarvam 07,078.038a tasya ÷aïkhasya nàdena dhanuùo nisvanena ca 07,078.038c niþsattvà÷ ca sasattvà÷ ca kùitau petus tadà janàþ 07,078.039a tair vimukto ratho reje vàyvãrita ivàmbudaþ 07,078.039c jayadrathasya goptàras tataþ kùubdhàþ sahànugàþ 07,078.040a te dçùñvà sahasà pàrthaü goptàraþ saindhavasya tu 07,078.040c cakrur nàdàn bahuvidhàn kampayanto vasuüdharàm 07,078.041a bàõa÷abdaravàü÷ cogràn vimi÷rठ÷aïkhanisvanaiþ 07,078.041c pràdu÷cakrur mahàtmànaþ siühanàdaravàn api 07,078.042a taü ÷rutvà ninadaü ghoraü tàvakànàü samutthitam 07,078.042c pradadhmatus tadà ÷aïkhau vàsudevadhanaüjayau 07,078.043a tena ÷abdena mahatà påriteyaü vasuüdharà 07,078.043c sa÷ailà sàrõavadvãpà sapàtàlà vi÷àü pate 07,078.044a sa ÷abdo bharata÷reùñha vyàpya sarvà di÷o da÷a 07,078.044c pratisasvàna tatraiva kurupàõóavayor bale 07,078.045a tàvakà rathinas tatra dçùñvà kçùõadhanaüjayau 07,078.045c saürambhaü paramaü pràptàs tvaramàõà mahàrathàþ 07,078.046a atha kçùõau mahàbhàgau tàvakà dç÷ya daü÷itau 07,078.046c abhyadravanta saükruddhàs tad adbhutam ivàbhavat 07,079.001 saüjaya uvàca 07,079.001a tàvakàs tu samãkùyaiva vçùõyandhakakuråttamau 07,079.001c pràg atvara¤ jighàüsantas tathaiva vijayaþ paràn 07,079.002a suvarõacitrair vaiyàghraiþ svanavadbhir mahàrathaiþ 07,079.002c dãpayanto di÷aþ sarvà jvaladbhir iva pàvakaiþ 07,079.003a rukmapçùñhai÷ ca duùprekùyaiþ kàrmukaiþ pçthivãpate 07,079.003c kåjadbhir atulàn nàdàn roùitair uragair iva 07,079.004a bhåri÷ravàþ ÷alaþ karõo vçùaseno jayadrathaþ 07,079.004c kçpa÷ ca madraràja÷ ca drauõi÷ ca rathinàü varaþ 07,079.005a te pibanta ivàkà÷am a÷vair aùñau mahàrathàþ 07,079.005c vyaràjayan da÷a di÷o vaiyàghrair hemacandrakaiþ 07,079.006a te daü÷itàþ susaürabdhà rathair meghaughanisvanaiþ 07,079.006c samàvçõvan di÷aþ sarvàþ pàrthaü ca vi÷ikhaiþ ÷itaiþ 07,079.007a kaulåtakà hayà÷ citrà vahantas tàn mahàrathàn 07,079.007c vya÷obhanta tadà ÷ãghrà dãpayanto di÷o da÷a 07,079.008a àjàneyair mahàvegair nànàde÷asamutthitaiþ 07,079.008c pàrvatãyair nadãjai÷ ca saindhavai÷ ca hayottamaiþ 07,079.009a kuruyodhavarà ràjaüs tava putraü parãpsavaþ 07,079.009c dhanaüjayarathaü ÷ãghraü sarvataþ samupàdravan 07,079.010a te pragçhya mahà÷aïkhàn dadhmuþ puruùasattamàþ 07,079.010c pårayanto divaü ràjan pçthivãü ca sasàgaràm 07,079.011a tathaiva dadhmatuþ ÷aïkhau vàsudevadhanaüjayau 07,079.011c pravarau sarvabhåtànàü sarva÷aïkhavarau bhuvi 07,079.011e devadattaü ca kaunteyaþ pà¤cajanyaü ca ke÷avaþ 07,079.012a ÷abdas tu devadattasya dhanaüjayasamãritaþ 07,079.012c pçthivãü càntarikùaü ca di÷a÷ caiva samàvçõot 07,079.013a tathaiva pà¤cajanyo 'pi vàsudevasamãritaþ 07,079.013c sarva÷abdàn atikramya pårayàm àsa rodasã 07,079.014a tasmiüs tathà vartamàne dàruõe nàdasaükule 07,079.014c bhãråõàü tràsajanane ÷åràõàü harùavardhane 07,079.015a pravàditàsu bherãùu jharjhareùv ànakeùu ca 07,079.015c mçdaïgeùu ca ràjendra vàdyamàneùv aneka÷aþ 07,079.016a mahàrathasamàkhyàtà duryodhanahitaiùiõaþ 07,079.016c amçùyamàõàs taü ÷abdaü kruddhàþ paramadhanvinaþ 07,079.016e nànàde÷yà mahãpàlàþ svasainyaparirakùiõaþ 07,079.017a amarùità mahà÷aïkhàn dadhmur vãrà mahàrathàþ 07,079.017c kçte pratikariùyantaþ ke÷avasyàrjunasya ca 07,079.018a babhåva tava tat sainyaü ÷aïkha÷abdasamãritam 07,079.018c udvignarathanàgà÷vam asvastham iva càbhibho 07,079.019a tat prayuktam ivàkà÷aü ÷åraiþ ÷aïkhaninàditam 07,079.019c babhåva bhç÷am udvignaü nirghàtair iva nàditam 07,079.020a sa ÷abdaþ sumahàn ràjan di÷aþ sarvà vyanàdayat 07,079.020c tràsayàm àsa tat sainyaü yugànta iva saübhçtaþ 07,079.021a tato duryodhano 'ùñau ca ràjànas te mahàrathàþ 07,079.021c jayadrathasya rakùàrthaü pàõóavaü paryavàrayan 07,079.022a tato drauõis trisaptatyà vàsudevam atàóayat 07,079.022c arjunaü ca tribhir bhallair dhvajam a÷vàü÷ ca pa¤cabhiþ 07,079.023a tam arjunaþ pçùatkànàü ÷ataiþ ùaóbhir atàóayat 07,079.023c atyartham iva saükruddhaþ pratividdhe janàrdane 07,079.024a karõaü dvàda÷abhir viddhvà vçùasenaü tribhis tathà 07,079.024c ÷alyasya sa÷araü càpaü muùñau ciccheda vãryavàn 07,079.025a gçhãtvà dhanur anyat tu ÷alyo vivyàdha pàõóavam 07,079.025c bhåri÷ravàs tribhir bàõair hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,079.026a karõo dvàtriü÷atà caiva vçùasena÷ ca pa¤cabhiþ 07,079.026c jayadrathas trisaptatyà kçpa÷ ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,079.026e madraràja÷ ca da÷abhir vivyadhuþ phalgunaü raõe 07,079.027a tataþ ÷aràõàü ùaùñyà tu drauõiþ pàrtham avàkirat 07,079.027c vàsudevaü ca saptatyà punaþ pàrthaü ca pa¤cabhiþ 07,079.028a prahasaüs tu naravyàghraþ ÷vetà÷vaþ kçùõasàrathiþ 07,079.028c pratyavidhyat sa tàn sarvàn dar÷ayan pàõilàghavam 07,079.029a karõaü dvàda÷abhir viddhvà vçùasenaü tribhiþ ÷araiþ 07,079.029c ÷alyasya samare càpaü muùñide÷e nyakçntata 07,079.030a saumadattiü tribhir viddhvà ÷alyaü ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,079.030c ÷itair agni÷ikhàkàrair drauõiü vivyàdha càùñabhiþ 07,079.031a gautamaü pa¤caviü÷atyà ÷aindhavaü ca ÷atena ha 07,079.031c punar drauõiü ca saptatyà ÷aràõàü so 'bhyatàóayat 07,079.032a bhåri÷ravàs tu saükruddhaþ pratodaü cicchide hareþ 07,079.032c arjunaü ca trisaptatyà bàõànàm àjaghàna ha 07,079.033a tataþ ÷ara÷atais tãkùõais tàn ar㤠÷vetavàhanaþ 07,079.033c pratyaùedhad drutaü kruddho mahàvàto ghanàn iva 07,080.001 dhçtaràùñra uvàca 07,080.001a dhvajàn bahuvidhàkàràn bhràjamànàn ati÷riyà 07,080.001c pàrthànàü màmakànàü ca tàn mamàcakùva saüjaya 07,080.002 saüjaya uvàca 07,080.002a dhvajàn bahuvidhàkàrठ÷çõu teùàü mahàtmanàm 07,080.002c råpato varõata÷ caiva nàmata÷ ca nibodha me 07,080.003a teùàü tu rathamuhyànàü ratheùu vividhà dhvajàþ 07,080.003c pratyadç÷yanta ràjendra jvalità iva pàvakàþ 07,080.004a kà¤canàþ kà¤canàpãóàþ kà¤canasragalaükçtàþ 07,080.004c kà¤canànãva ÷çïgàõi kà¤canasya mahàgireþ 07,080.004d*0554_01 anekavarõà vividhà dhvajàþ parama÷obhinaþ 07,080.005a te dhvajàþ saüvçtàs teùàü patàkàbhiþ samantataþ 07,080.005c nànàvarõaviràgàbhir vibabhuþ sarvato vçtàþ 07,080.006a patàkà÷ ca tatas tàs tu ÷vasanena samãritàþ 07,080.006c nçtyamànàþ vyadç÷yanta raïgamadhye vilàsikàþ 07,080.007a indràyudhasavarõàbhàþ patàkà bharatarùabha 07,080.007c dodhåyamànà rathinàü ÷obhayanti mahàrathàn 07,080.008a siühalàïgålam ugràsyaü dhajaü vànaralakùaõam 07,080.008c dhanaüjayasya saügràme pratyapa÷yàma bhairavam 07,080.009a sa vànaravaro ràjan patàkàbhir alaükçtaþ 07,080.009c tràsayàm àsa tat sainyaü dhvajo gàõóãvadhanvanaþ 07,080.010a tathaiva siühalàïgålaü droõaputrasya bhàrata 07,080.010c dhvajàgraü samapa÷yàma bàlasåryasamaprabham 07,080.011a kà¤canaü pavanoddhåtaü ÷akradhvajasamaprabham 07,080.011c nandanaü kauravendràõàü drauõer lakùaõam ucchritam 07,080.012a hastikakùyà punar haimã babhåvàdhirather dhvaje 07,080.012c àhave khaü mahàràja dadç÷e pårayann iva 07,080.013a patàkã kà¤canasragvã dhvajaþ karõasya saüyuge 07,080.013c nçtyatãva rathopasthe ÷vasanena samãritaþ 07,080.014a àcàryasya ca pàõóånàü bràhmaõasya ya÷asvinaþ 07,080.014c govçùo gautamasyàsãt kçpasya supariùkçtaþ 07,080.015a sa tena bhràjate ràjan govçùeõa mahàrathaþ 07,080.015c tripuraghnaratho yadvad govçùeõa viràjate 07,080.016a mayåro vçùasenasya kà¤cano maõiratnavàn 07,080.016c vyàhariùyann ivàtiùñhat senàgram api ÷obhayan 07,080.017a tena tasya ratho bhàti mayåreõa mahàtmanaþ 07,080.017c yathà skandasya ràjendra mayåreõa viràjatà 07,080.018a madraràjasya ÷alyasya dhvajàgre 'gni÷ikhàm iva 07,080.018c sauvarõãü pratipa÷yàma sãtàm apratimàü ÷ubhàm 07,080.019a sà sãtà bhràjate tasya ratham àsthàya màriùa 07,080.019c sarvabãjaviråóheva yathà sãtà ÷riyà vçtà 07,080.020a varàhaþ sindhuràjasya ràjato 'bhiviràjate 07,080.020c dhvajàgre 'lohitàrkàbho hemajàlapariùkçtaþ 07,080.021a ÷u÷ubhe ketunà tena ràjatena jayadrathaþ 07,080.021c yathà devàsure yuddhe purà påùà sma ÷obhate 07,080.022a saumadatteþ punar yåpo yaj¤a÷ãlasya dhãmataþ 07,080.022c dhvajaþ sårya ivàbhàti soma÷ càtra pradç÷yate 07,080.023a sa yåpaþ kà¤cano ràjan saumadatter viràjate 07,080.023c ràjasåye makha÷reùñhe yathà yåpaþ samucchritaþ 07,080.024a ÷alasya tu mahàràja ràjato dvirado mahàn 07,080.024c ketuþ kà¤canacitràïgair mayårair upa÷obhitaþ 07,080.025a sa ketuþ ÷obhayàm àsa sainyaü te bharatarùabha 07,080.025c yathà ÷veto mahànàgo devaràjacamåü tathà 07,080.026a nàgo maõimayo ràj¤o dhvajaþ kanakasaüvçtaþ 07,080.026c kiïkiõã÷atasaühràdo bhràjaü÷ citre rathottame 07,080.027a vyabhràjata bhç÷aü ràjan putras tava vi÷àü pate 07,080.027c dhvajena mahatà saükhye kuråõàm çùabhas tadà 07,080.028a navaite tava vàhinyàm ucchritàþ paramadhvajàþ 07,080.028c vyadãpayaüs te pçtanàü yugàntàdityasaünibhàþ 07,080.029a da÷amas tv arjunasyàsãd eka eva mahàkapiþ 07,080.029c adãpyatàrjuno yena himavàn iva vahninà 07,080.030a tata÷ citràõi ÷ubhràõi sumahànti mahàrathàþ 07,080.030c kàrmukàõy àdadus tårõam arjunàrthe paraütapàþ 07,080.031a tathaiva dhanur àyacchat pàrthaþ ÷atruvinà÷anaþ 07,080.031c gàõóãvaü divyakarmà tad ràjan durmantrite tava 07,080.032a tavàparàdhàd dhi narà nihatà bahudhà yudhi 07,080.032c nànàdigbhyaþ samàhåtàþ sahayàþ sarathadvipàþ 07,080.033a teùàm àsãd vyatikùepo garjatàm itaretaram 07,080.033c duryodhanamukhànàü ca pàõóånàm çùabhasya ca 07,080.034a tatràdbhutaü paraü cakre kaunteyaþ kçùõasàrathiþ 07,080.034c yad eko bahubhiþ sàrdhaü samàgacchad abhãtavat 07,080.035a a÷obhata mahàbàhur gàõóãvaü vikùipan dhanuþ 07,080.035c jigãùus tàn naravyàghrठjighàüsu÷ ca jayadratham 07,080.036a tatràrjuno mahàràja ÷arair muktaiþ sahasra÷aþ 07,080.036c adç÷yàn akarod yodhàüs tàvakठ÷atrutàpanaþ 07,080.037a tatas te 'pi naravyàghràþ pàrthaü sarve mahàrathàþ 07,080.037c adç÷yaü samare cakruþ sàyakaughaiþ samantataþ 07,080.038a saüvçte narasiühais taiþ kuråõàm çùabhe 'rjune 07,080.038c mahàn àsãt samuddhåtas tasya sainyasya nisvanaþ 07,081.001 dhçtaràùñra uvàca 07,081.001a arjune saindhavaü pràpte bhàradvàjena saüvçtàþ 07,081.001c pà¤càlàþ kurubhiþ sàrdhaü kim akurvata saüjaya 07,081.002 saüjaya uvàca 07,081.002a aparàhõe mahàràja saügràme lomaharùaõe 07,081.002c pà¤càlànàü kuråõàü ca droõe dyåtam avartata 07,081.003a pà¤càlà hi jighàüsanto droõaü saühçùñacetasaþ 07,081.003c abhyavarùanta garjantaþ ÷aravarùàõi màriùa 07,081.004a tataþ sutumulas teùàü saügràmo 'vartatàdbhutaþ 07,081.004c pà¤càlànàü kuråõàü ca ghoro devàsuropamaþ 07,081.005a sarve droõarathaü pràpya pà¤càlàþ paõóavaiþ saha 07,081.005c tad anãkaü bibhitsanto mahàstràõi vyadar÷ayan 07,081.006a droõasya rathaparyantaü rathino ratham àsthitàþ 07,081.006c kampayanto 'bhyavartanta vegam àsthàya madhyamam 07,081.007a tam abhyagàd bçhatkùatraþ kekayànàü mahàrathaþ 07,081.007c pravapan ni÷itàn bàõàn mahendrà÷anisaünibhàn 07,081.008a taü tu pratyudiyàc chãghraü kùemadhårtir mahàya÷àþ 07,081.008c vimu¤can ni÷itàn bàõठ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,081.009a dhçùñaketu÷ ca cedãnàm çùabho 'tibaloditaþ 07,081.009c tvarito 'bhyadravad droõaü mahendra iva ÷ambaram 07,081.010a tam àpatantaü sahasà vyàditàsyam ivàntakam 07,081.010c vãradhanvà maheùvàsas tvaramàõaþ samabhyayàt 07,081.011a yudhiùñhiraü mahàràja jigãùuü samavasthitam 07,081.011c sahànãkaü tato droõo nyavàrayata vãryavàn 07,081.012a nakulaü ku÷alaü yuddhe paràkràntaü paràkramã 07,081.012c abhyagacchat samàyàntaü vikarõas te sutaþ prabho 07,081.013a sahadevaü tathàyàntaü durmukhaþ ÷atrukar÷anaþ 07,081.013c ÷arair anekasàhasraiþ samavàkirad à÷ugaiþ 07,081.014a sàtyakiü tu naravyàghraü vyàghradattas tv avàrayat 07,081.014c ÷araiþ suni÷itais tãkùõaiþ kampayan vai muhur muhuþ 07,081.015a draupadeyàn naravyàghràn mu¤cataþ sàyakottamàn 07,081.015c saürabdhàn rathinàü ÷reùñhàn saumadattir avàrayat 07,081.016a bhãmasenaü tathà kruddhaü bhãmaråpo bhayànakam 07,081.016c pratyavàrayad àyàntam àrùya÷çïgir mahàrathaþ 07,081.017a tayoþ samabhavad yuddhaü nararàkùasayor mçdhe 07,081.017c yàdçg eva purà vçttaü ràmaràvaõayor nçpa 07,081.018a tato yudhiùñhiro droõaü navatyà nataparvaõàm 07,081.018c àjaghne bharata÷reùñha sarvamarmasu bhàrata 07,081.019a taü droõaþ pa¤caviü÷atyà nijaghàna stanàntare 07,081.019c roùito bharata÷reùñha kaunteyena ya÷asvinà 07,081.020a bhåya eva tu viü÷atyà sàyakànàü samàcinot 07,081.020b*0555_01 adç÷yaü samare cakre ràjànaü sàyakottamaiþ 07,081.020c sà÷vasåtadhvajaü droõaþ pa÷yatàü sarvadhanvinàm 07,081.021a tठ÷aràn droõamuktàüs tu ÷aravarùeõa pàõóavaþ 07,081.021c avàrayata dharmàtmà dar÷ayan pàõilàghavam 07,081.022a tato droõo bhç÷aü kruddho dharmaràjasya saüyuge 07,081.022c ciccheda sahasà dhanvã dhanus tasya mahàtmanaþ 07,081.023a athainaü chinnadhanvànaü tvaramàõo mahàrathaþ 07,081.023c ÷arair anekasàhasraiþ purayàm àsa sarvataþ 07,081.024a adç÷yaü dç÷ya ràjànaü bhàradvàjasya sàyakaiþ 07,081.024c sarvabhåtàny amanyanta hatam eva yudhiùñhiram 07,081.025a ke cic cainam amanyanta tathà vai vimukhãkçtam 07,081.025c hçto ràjeti ràjendra bràhmaõena ya÷asvinà 07,081.026a sa kçcchraü paramaü pràpto dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,081.026c tyaktvà tat kàrmukaü chinnaü bhàradvàjena saüyuge 07,081.026e àdade 'nyad dhanur divyaü bhàraghnaü vegavattaram 07,081.027a tatas tàn sàyakàn sarvàn droõamuktàn sahasra÷aþ 07,081.027c ciccheda samare vãras tad adbhutam ivàbhavat 07,081.028a chittvà ca tठ÷aràn ràjà krodhasaüraktalocanaþ 07,081.028c ÷aktiü jagràha samare girãõàm api dàraõãm 07,081.028e svarõadaõóàü mahàghoràm aùñaghaõñàü bhayàvahàm 07,081.029a samutkùipya ca tàü hçùño nanàda balavad balã 07,081.029c nàdena sarvabhåtàni tràsayann iva bhàrata 07,081.030a ÷aktiü samudyatàü dçùñvà dharmaràjena saüyuge 07,081.030c svasti droõàya sahasà sarvabhåtàny athàbruvan 07,081.031a sà ràjabhujanirmuktà nirmuktoragasaünibhà 07,081.031c prajvàlayantã gaganaü di÷a÷ ca vidi÷as tathà 07,081.031e droõàntikam anupràptà dãptàsyà pannagã yathà 07,081.031e*0556_01 **** **** kàlaràtrãva bhàrata 07,081.031e*0556_02 kanyevoragaràjasya 07,081.032a tàm àpatantãü sahasà prekùya droõo vi÷àü pate 07,081.032c pràdu÷cakre tato bràhmam astram astravidàü varaþ 07,081.033a tad astraü bhasmasàt kçtvà tàü ÷aktiü ghoradar÷anàm 07,081.033c jagàma syandanaü tårõaü pàõóavasya ya÷asvinaþ 07,081.034a tato yudhiùñhiro ràjà droõàstraü tat samudyatam 07,081.034c a÷àmayan mahàpràj¤o brahmàstreõaiva bhàrata 07,081.035a vivyàdha ca raõe droõaü pa¤cabhir nataparvabhiþ 07,081.035c kùurapreõa ca tãkùõena cicchedàsya mahad dhanuþ 07,081.036a tad apàsya dhanu÷ chinnaü droõaþ kùatriyamardanaþ 07,081.036c gadàü cikùepa sahasà dharmaputràya màriùa 07,081.037a tàm àpatantãü sahasà gadàü dçùñvà yudhiùñhiraþ 07,081.037c gadàm evàgrahãt kruddha÷ cikùepa ca paraütapaþ 07,081.038a te gade sahasà mukte samàsàdya parasparam 07,081.038c saügharùàt pàvakaü muktvà sameyàtàü mahãtale 07,081.039a tato droõo bhç÷aü kruddho dharmaràjasya màriùa 07,081.039c caturbhir ni÷itais tãkùõair hayठjaghne ÷arottamaiþ 07,081.040a dhanu÷ caikena bàõena cicchedendradhvajopamam 07,081.040c ketum ekena ciccheda pàõóavaü càrdayat tribhiþ 07,081.041a hatà÷vàt tu rathàt tårõam avaplutya yudhiùñhiraþ 07,081.041c tasthàv årdhvabhujo ràjà vyàyudho bharatarùabha 07,081.042a virathaü taü samàlokya vyàyudhaü ca vi÷eùataþ 07,081.042c droõo vyamohayac chatrån sarvasainyàni càbhibho 07,081.043a mu¤cann iùugaõàüs tãkùõàül laghuhasto dçóhavrataþ 07,081.043c abhidudràva ràjànaü siüho mçgam ivolbaõaþ 07,081.044a tam abhidrutam àlokya droõenàmitraghàtinà 07,081.044c hà heti sahasà ÷abdaþ pàõóånàü samajàyata 07,081.045a hçto ràjà hçto ràjà bhàradvàjena màriùa 07,081.045c ity àsãt sumahठ÷abdaþ pàõóusainyasya sarvataþ 07,081.046a tatas tvaritam àruhya sahadevarathaü nçpaþ 07,081.046c apàyàj javanair a÷vaiþ kuntãputro yudhiùñhiraþ 07,082.001 saüjaya uvàca 07,082.001a bçhatkùatram athàyàntaü kekayaü dçóhavikramam 07,082.001c kùemadhårtir mahàràja vivyàdhorasi màrgaõaiþ 07,082.002a bçhatkùatras tu taü ràjà navatyà nataparvaõàm 07,082.002c àjaghne tvarito yuddhe droõànãkabibhitsayà 07,082.003a kùemadhårtis tu saükruddhaþ kekayasya mahàtmanaþ 07,082.003c dhanu÷ ciccheda bhallena pãtena ni÷itena ca 07,082.004a athainaü chinnadhanvànaü ÷areõa nataparvaõà 07,082.004c vivyàdha hçdaye tårõaü pravaraü sarvadhanvinàm 07,082.005a athànyad dhanur àdàya bçhatkùatro hasann iva 07,082.005c vya÷vasåtadhvajaü cakre kùemadhårtiü mahàratham 07,082.006a tato 'pareõa bhallena pãtena ni÷itena ca 07,082.006c jahàra nçpateþ kàyàc chiro jvalitakuõóalam 07,082.007a tac chinnaü sahasà tasya ÷iraþ ku¤citamårdhajam 07,082.007c sakirãñaü mahãü pràpya babhau jyotir ivàmbaràt 07,082.008a taü nihatya raõe hçùño bçhatkùatro mahàrathaþ 07,082.008c sahasàbhyapatat sainyaü tàvakaü pàrthakàraõàt 07,082.009a dhçùñaketum athàyàntaü droõahetoþ paràkramã 07,082.009c vãradhanvà maheùvàso vàrayàm àsa bhàrata 07,082.010a tau parasparam àsàdya ÷aradaüùñrau tarasvinau 07,082.010c ÷arair anekasàhasrair anyonyam abhijaghnatuþ 07,082.011a tàv ubhau nara÷àrdålau yuyudhàte parasparam 07,082.011c mahàvane tãvramadau vàraõàv iva yåthapau 07,082.012a girigahvaram àsàdya ÷àrdålàv iva roùitau 07,082.012c yuyudhàte mahàvãryau parasparajighàüsayà 07,082.012d*0557_01 tàv ubhau nara÷àrdålau pãóayantau parasparam 07,082.013a tad yuddham àsãt tumulaü prekùaõãyaü vi÷àü pate 07,082.013c siddhacàraõasaüghànàü vismayàdbhutadar÷anam 07,082.014a vãradhanvà tataþ kruddho dhçùñaketoþ ÷aràsanam 07,082.014c dvidhà ciccheda bhallena prahasann iva bhàrata 07,082.015a tad utsçjya dhanu÷ chinnaü cediràjo mahàrathaþ 07,082.015c ÷aktiü jagràha vipulàü rukmadaõóàm ayasmayãm 07,082.016a tàü tu ÷aktiü mahàvãryàü dorbhyàm àyamya bhàrata 07,082.016c cikùepa sahasà yatto vãradhanvarathaü prati 07,082.017a sa tayà vãraghàtinyà ÷aktyà tv abhihato bhç÷am 07,082.017c nirbhinnahçdayas tårõaü nipapàta rathàn mahãm 07,082.018a tasmin vinihate ÷åre trigartànàü mahàrathe 07,082.018c balaü te 'bhajyata vibho pàõóaveyaiþ samantataþ 07,082.018d*0558_01 sahadevas tataþ kruddho durmukhena samàgataþ 07,082.019a sahadeve tataþ ùaùñiü sàyakàn durmukho 'kùipat 07,082.019c nanàda ca mahànàdaü tarjayan pàõóavaü raõe 07,082.020a madreyas tu tataþ kruddho durmukhaü da÷abhiþ ÷araiþ 07,082.020c bhràtà bhràtaram àyàntaü vivyàdha prahasann iva 07,082.021a taü raõe rabhasaü dçùñvà sahadevaü mahàbalam 07,082.021c durmukho navabhir bàõais tàóayàm àsa bhàrata 07,082.022a durmukhasya tu bhallena chittvà ketuü mahàbalaþ 07,082.022c jaghàna caturo vàhàü÷ caturbhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,082.023a athàpareõa bhallena pãtena ni÷itena ca 07,082.023c ciccheda sàratheþ kàyàc chiro jvalitakuõóalam 07,082.024a kùurapreõa ca tãkùõena kauravyasya mahad dhanuþ 07,082.024c sahadevo raõe chittvà taü ca vivyàdha pa¤cabhiþ 07,082.025a hatà÷vaü tu rathaü tyaktvà durmukho vimanàs tadà 07,082.025c àruroha rathaü ràjan niramitrasya bhàrata 07,082.026a sahadevas tataþ kruddho niramitraü mahàhave 07,082.026c jaghàna pçtanàmadhye bhallena paravãrahà 07,082.027a sa papàta rathopasthàn niramitro jane÷varaþ 07,082.027c trigartaràjasya suto vyathayaüs tava vàhinãm 07,082.028a taü tu hatvà mahàbàhuþ sahadevo vyarocata 07,082.028c yathà dà÷arathã ràmaþ kharaü hatvà mahàbalam 07,082.029a hàhàkàro mahàn àsãt trigartànàü jane÷vara 07,082.029c ràjaputraü hataü dçùñvà niramitraü mahàbalam 07,082.030a nakulas te sutaü ràjan vikarõaü pçthulocanam 07,082.030c muhårtàj jitavàn saükhye tad adbhutam ivàbhavat 07,082.031a sàtyakiü vyàghradattas tu ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,082.031c cakre 'dç÷yaü sà÷vasåtaü sadhvajaü pçtanàntare 07,082.031d*0559_01 sà÷vasåtadhvajaü cakre adç÷yaü pçtanàntare 07,082.032a tàn nivàrya ÷arठ÷åraþ ÷aineyaþ kçtahastavat 07,082.032c sà÷vasåtadhvajaü bàõair vyàghradattam apàtayat 07,082.033a kumàre nihate tasmin magadhasya sute prabho 07,082.033c màgadhàþ sarvato yattà yuyudhànam upàdravan 07,082.034a visçjantaþ ÷aràü÷ caiva tomaràü÷ ca sahasra÷aþ 07,082.034c bhiõóipàlàüs tathà pràsàn mudgaràn musalàn api 07,082.035a ayodhayan raõe ÷åràþ sàtvataü yuddhadurmadam 07,082.035c tàüs tu sarvàn sa balavàn sàtyaktir yuddhadurmadaþ 07,082.035e nàtikçcchràd dhasann eva vijigye puruùarùabha 07,082.036a màgadhàn dravato dçùñvà hata÷eùàn samantataþ 07,082.036c balaü te 'bhajyata vibho yuyudhàna÷aràrditam 07,082.037a nà÷ayitvà raõe sainyaü tvadãyaü màdhavottamaþ 07,082.037c vidhunvàno dhanuþ÷reùñhaü vyabhràjata mahàya÷àþ 07,082.037d*0560_01 yathà daityacamåü hatvà ÷akro ràjan vyarocata 07,082.038a bhajyamànaü balaü ràjan sàtvatena mahàtmanà 07,082.038c nàbhyavartata yuddhàya tràsitaü dãrghabàhunà 07,082.039a tato droõo bhç÷aü kruddhaþ sahasodvçtya cakùuùã 07,082.039c sàtyakiü satyakarmàõaü svayam evàbhidudruve 07,083.001 saüjaya uvàca 07,083.001a draupadeyàn maheùvàsàn saumadattir mahàya÷àþ 07,083.001c ekaikaü pa¤cabhir viddhvà punar vivyàdha saptabhiþ 07,083.002a te pãóità bhç÷aü tena raudreõa sahasà vibho 07,083.002c pramåóhà naiva vividur mçdhe kçtyaü sma kiü cana 07,083.003a nàkulis tu ÷atànãkaþ saumadattiü nararùabham 07,083.003c dvàbhyàü viddhvànadad dhçùñaþ ÷aràbhyàü ÷atrutàpanaþ 07,083.004a tathetare raõe yattàs tribhis tribhir ajihmagaiþ 07,083.004c vivyadhuþ samare tårõaü saumadattim amarùaõam 07,083.005a sa tàn prati mahàràja cikùipe pa¤ca sàyakàn 07,083.005c ekaikaü hçdi càjaghne ekaikena mahàya÷àþ 07,083.006a tatas te bhràtaraþ pa¤ca ÷arair viddhà mahàtmanà 07,083.006c parivàrya rathair vãraü vivyadhuþ sàyakair bhç÷am 07,083.007a àrjunis tu hayàüs tasya caturbhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,083.007c preùayàm àsa saükruddho yamasya sadanaü prati 07,083.008a bhaimasenir dhanu÷ chittvà saumadatter mahàtmanaþ 07,083.008c nanàda balavan nàdaü vivyàdha ca ÷itaiþ ÷araiþ 07,083.009a yaudhiùñhiro dhvajaü tasya chittvà bhåmàv apàtayat 07,083.009c nàkuli÷ cà÷vayantàraü rathanãóàd apàharat 07,083.010a sàhadevis tu taü j¤àtvà bhràtçbhir vimukhãkçtam 07,083.010c kùurapreõa ÷iro ràjan nicakarta mahàmanàþ 07,083.011a tacchiro nyapatad bhåmau tapanãyavibhåùitam 07,083.011c bhràjayantaü raõodde÷aü bàlasåryasamaprabham 07,083.012a saumadatteþ ÷iro dçùñvà nipatat tan mahàtmanaþ 07,083.012c vitrastàs tàvakà ràjan pradudruvur anekadhà 07,083.013a alambusas tu samare bhãmasenaü mahàbalam 07,083.013c yodhayàm àsa saükruddho lakùmaõaü ràvaõir yathà 07,083.014a saüprayuddhau raõe dçùñvà tàv ubhau nararàkùasau 07,083.014c vismayaþ sarvabhåtànàü praharùa÷ càbhavat tadà 07,083.015a àrùya÷çïgiü tato bhãmo navabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,083.015c vivyàdha prahasan ràjan ràkùasendram amarùaõam 07,083.016a tad rakùaþ samare viddhaü kçtvà nàdaü bhayàvaham 07,083.016c abhyadravat tato bhãmaü ye ca tasya padànugàþ 07,083.017a sa bhãmaü pa¤cabhir viddhvà ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,083.017c bhãmànugठjaghànà÷u rathàüs triü÷ad ariüdamaþ 07,083.017e puna÷ catuþ÷atàn hatvà bhãmaü vivyàdha patriõà 07,083.018a so 'tividdhas tadà bhãmo ràkùasena mahàbalaþ 07,083.018c niùasàda rathopasthe mårchayàbhipariplutaþ 07,083.019a pratilabhya tataþ saüj¤àü màrutiþ krodhamårchitaþ 07,083.019c vikçùya kàrmukaü ghoraü bhàrasàdhanam uttamam 07,083.019e alambusaü ÷arais tãkùõair ardayàm àsa sarvataþ 07,083.020a sa viddho bahubhir bàõair nãlà¤janacayopamaþ 07,083.020c ÷u÷ubhe sarvato ràjan pradãpta iva kiü÷ukaþ 07,083.021a sa vadhyamànaþ samare bhãmacàpacyutaiþ ÷araiþ 07,083.021c smaran bhràtçvadhaü caiva pàõóavena mahàtmanà 07,083.022a ghoraü råpam atho kçtvà bhãmasenam abhàùata 07,083.022c tiùñhedànãü raõe pàrtha pa÷ya me 'dya paràkramam 07,083.023a bako nàma sudurbuddhe ràkùasapravaro balã 07,083.023c parokùaü mama tadvçttaü yad bhràtà me hatas tvayà 07,083.024a evam uktvà tato bhãmam antardhànagatas tadà 07,083.024c mahàtà ÷aravarùeõa bhç÷aü taü samavàkirat 07,083.025a bhãmas tu samare ràjann adç÷ye ràkùase tadà 07,083.025c àkà÷aü pårayàm àsa ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,083.026a sa vadhyamàno bhãmena nimeùàd ratham àsthitaþ 07,083.026c jagàma dharaõãü kùudraþ khaü caiva sahasàgamat 07,083.027a uccàvacàni råpàõi cakàra subahåni ca 07,083.027b*0561_01 aõur bçhat punaþ sthålo nàdàn mu¤cann ivàmbudaþ 07,083.027c uccàvacàs tathà vàco vyàjahàra samantataþ 07,083.027d*0562_01 nipetur gaganàc caiva ÷aradhàràþ sahasra÷aþ 07,083.027d*0562_02 ÷aktayaþ kaõapàþ pràsàþ ÷ålapaññi÷atomaràþ 07,083.027d*0562_03 ÷ataghnyaþ parighà÷ caiva bhiõóipàlàþ para÷vadhàþ 07,083.027d*0562_04 ÷ilàþ khaógà guóà÷ caiva çùñir vajràõi caiva ha 07,083.027d*0562_05 sà ràkùasavisçùñà tu ÷astravçùñiþ sudàruõà 07,083.027d*0563_01 jaghàna pàõóuputrasya sainikàn raõamårdhani 07,083.028a tena pàõóavasainyànàü mçdità yudhi vàraõàþ 07,083.028c hayà÷ ca bahavo ràjan pattaya÷ ca tathà punaþ 07,083.028e rathebhyo rathinaþ petus tasya nunnàþ sma sàyakaiþ 07,083.029a ÷oõitodàü rathàvartàü hastigràhasamàkulàm 07,083.029b*0564_01 sa hatvà rathabhåyiùñhàü nadãü pràvartayat tadà 07,083.029c chatrahaüsàü kardaminãü bàhupannagasaükulàm 07,083.030a nadãü pravartayàm àsa rakùogaõasamàkulàm 07,083.030c vahantãü bahudhà ràjaü÷ cedipà¤càlasç¤jayàn 07,083.030d*0565_01 vahantãü sç¤jayàü÷ caiva pà¤càlàn atha bàhlikàn 07,083.031a taü tathà samare ràjan vicarantam abhãtavat 07,083.031c pàõóavà bhç÷asaüvignàþ pràpa÷yaüs tatsya vikramam 07,083.032a tàvakànàü tu sainyànàü praharùaþ samajàyata 07,083.032c vàditraninada÷ cograþ sumahàül lomaharùaõaþ 07,083.032d*0566_01 praharùayad raõe rakùaþ pàõóavàü÷ ca vyamohayat 07,083.033a taü ÷rutvà ninadaü ghoraü tava sainyasya pàõóavaþ 07,083.033c nàmçùyata yathà nàgas tala÷abdaü samãritam 07,083.034a tataþ krodhàbhitàmràkùo nirdahann iva pàvakaþ 07,083.034c saüdadhe tvàùñram astraü sa svayaü tvaùñeva màriùa 07,083.035a tataþ ÷arasahasràõi pràduràsan samantataþ 07,083.035c taiþ ÷arais tava sainyasya vidràvaþ sumahàn abhåt 07,083.036a tad astraü preùitaü tena bhãmasenena saüyuge 07,083.036c ràkùasasya mahàmàyàü hatvà ràkùasam àrdayat 07,083.037a sa vadhyamàno bahudhà bhãmasenena ràkùasaþ 07,083.037c saütyajya saüyuge bhãmaü droõànãkam upàdravat 07,083.038a tasmiüs tu nirjite ràjan ràkùasendre mahàtmanà 07,083.038c anàdayan siühanàdaiþ pàõóavàþ sarvatodi÷am 07,083.039a apåjayan màrutiü ca saühçùñàs te mahàbalam 07,083.039c prahràdaü samare jitvà yathà ÷akraü marudgaõàþ 07,084.001 saüjaya uvàca 07,084.001@009_0001 kirantaü ÷aravarùàõi roùàd droõaü mahàmçdhe 07,084.001@009_0002 vitràsayantaü tàü senàü kaunteyànàü mahãpate 07,084.001@009_0003 dçùñvà tato maheùvàso nighnantaü ca rathàn bhç÷am 07,084.001@009_0004 ghañotkaco mahàbàhå raõàyàbhijagàma ha 07,084.001@009_0005 pi÷àcavadanair yuktaü rathaü kà¤canabhåùitam 07,084.001@009_0006 samàsthàya mahàràja nànàpraharaõair vçtam 07,084.001@009_0007 daü÷itas tapanãyena kavacena suvarcasà 07,084.001@009_0008 bhåùaõair àcitàïga÷ ca nadann iva ca toyadaþ 07,084.001@009_0009 haióimbeyaþ susaükruddho droõam abhyadravad balã 07,084.001@009_0010 tam abhyadhàvad àyàntaü kruddharåpam alambusaþ 07,084.001@009_0011 çkùacarmaparikùiptaü ratham àsthàya daü÷itaþ 07,084.001@009_0012 raktoùñhaþ sadhanuþ pràü÷uþ kalpavçkùa iva sthitaþ 07,084.001@009_0013 kùipa¤ chataghnãü vipulàü musalopalatomaràn 07,084.001@009_0014 musaõñhãr bahulà÷ caiva tri÷ålàn api paññasàn 07,084.001@009_0015 karpaõठ÷atadhàràü÷ ca pinàkàn vividhàüs tathà 07,084.001@009_0016 cakràõi ca kùurapràõi kùepaõã÷ ca kañaükañàn 07,084.001@009_0017 nàràcàn vividhàn asyan sakaïkolåkavàyasaþ 07,084.001@009_0018 cikùepa dhanur àdàya ninadan bhairavàn ravàn 07,084.001@009_0019 taü raudraü kråram àyàntaü dçùñvà kàlam ivàgatam 07,084.001@009_0020 pràdravad bhayasaüvignà sà ràjan pàõóuvàhinã 07,084.001@009_0021 satyakas tu naravyàghro dçùñvà taü ràkùasaü yudhi 07,084.001@009_0022 abhyayàd amaraprakhyo bhràmayitvà mahad dhanuþ 07,084.001@009_0023 abhyadravac ca tad rakùas tiùñha tiùñheti càbravãt 07,084.001@009_0024 alambusaü ràkùasendraü so 'stravarùair avàkirat 07,084.001@009_0025 tataþ pàõóavasainyàni vidrutàny atha bhàrata 07,084.001@009_0026 nirãkùyàbhyadravat tårõaü tvaramàõo ghañotkacaþ 07,084.001@009_0027 cikùepa ca gadà÷aktãs tomaràn atha paññasàn 07,084.001@009_0028 hemacitratsarån ugràn khaógàn àkà÷asaprabhàn 07,084.001@009_0029 anyonyam àràd àlokya ràkùasau tau mahàbalau 07,084.001@009_0030 bhairavaü nadatur nàdàn satoyàv iva toyadau 07,084.001@009_0031 tataþ pravavçte yuddhaü ghoraü ràkùasasiühayoþ 07,084.001@009_0032 yàdçg eva purà vçttaü ràmaràvaõayor mçdhe 07,084.001@009_0033 tau ÷aktã÷ ca pinàkàü÷ ca vajràn khaógàn paraùvadhàn 07,084.001@009_0034 anyonyam abhisaükruddhau tadà vyasçjatàm ubhau 07,084.001@009_0035 àkçùyamàõe dhanuùã tayor bàhubalena ca 07,084.001@009_0036 yantreõeva tadà ràjan bhç÷aü nàdàn pracakratuþ 07,084.001@009_0037 alambusas tata÷ cakraü kçtàntajvalanaprabham 07,084.001@009_0038 ghañotkacàya cikùepa yatnam àsthàya vãryavàn 07,084.001@009_0039 tad bhaimaseniþ saüprekùya cakraü vegavad antare 07,084.001@009_0040 gadayà tàóayàm àsa tad dãrõaü ÷atadhàbhavat 07,084.001@009_0041 tato 'gnicårõaiþ sahasà cakraghàtaviniþsçtaiþ 07,084.001@009_0042 daü÷akair iva sà senà patadbhir bhç÷asaükulà 07,084.001@009_0043 tataþ pratihate cakre sa vãro roùasaükulaþ 07,084.001@009_0044 pràhiõot tarasà ÷ålaü ÷aktãr da÷a÷atàs tadà 07,084.001@009_0045 jvalantãr vikirantã÷ ca jvàlàmàlàþ sahasra÷aþ 07,084.001@009_0046 yugàntolkànibhàs tãkùõà hemadaõóà mahàsvanàþ 07,084.001@009_0047 tà÷ càpatantãþ saüprekùya ràkùasasya ghañotkacaþ 07,084.001@009_0048 ardhacandraiþ praciccheda nàràcaiþ kaïkapatribhiþ 07,084.001@009_0049 tato roùaparãtàïgaþ pramumoca sa ràkùasaþ 07,084.001@009_0050 ÷aravarùaü mahàghoraü ghañotkacarathaü prati 07,084.001a alambusaü tathà yuddhe vicarantam abhãtavat 07,084.001c haióimbaþ prayayau tårõaü vivyàdha ca ÷itaiþ ÷araiþ 07,084.002a tayoþ pratibhayaü yuddham àsãd ràkùasasiühayoþ 07,084.002c kurvator vividhà màyàþ ÷akra÷ambarayor iva 07,084.003a alambuso bhç÷aü kruddho ghañotkacam atàóayat 07,084.003b*0567_01 tayor yuddhaü samabhavad rakùogràmaõimukhyayoþ 07,084.003b*0567_02 yàdçg eva purà vçttaü ràmaràvaõayoþ prabho 07,084.003b*0568_01 tàdçg yuddhaü samabhavat tayo ràkùasasiühayoþ 07,084.003c ghañotkacas tu viü÷atyà nàràcànàü stanàntare 07,084.003e alambusam atho viddhvà siühavad vyanadan muhuþ 07,084.004a tathaivàlambuso ràjan haióimbaü yuddhadurmadam 07,084.004c viddhvà viddhvànadad dhçùñaþ pårayan khaü samantataþ 07,084.005a tathà tau bhç÷asaükruddhau ràkùasendrau mahàbalau 07,084.005c nirvi÷eùam ayudhyetàü màyàbhir itaretaram 07,084.006a màyà÷atasçjau dçptau mohayantau parasparam 07,084.006c màyàyuddhe suku÷alau màyàyuddham ayudhyatàm 07,084.007a yàü yàü ghañotkaco yuddhe màyàü dar÷ayate nçpa 07,084.007c tàü tàm alambuso ràjan màyayaiva nijaghnivàn 07,084.008a taü tathà yudhyamànaü tu màyàyuddhavi÷àradam 07,084.008c alambusaü ràkùasendraü dçùñvàkrudhyanta pàõóavàþ 07,084.009a ta enaü bhç÷asaükruddhàþ sarvataþ pravarà rathaiþ 07,084.009c abhyadravanta saükruddhà bhãmasenàdayo nçpa 07,084.010a ta enaü koùñhakãkçtya rathavaü÷ena màriùa 07,084.010c sarvato vyakiran bàõair ulkàbhir iva ku¤jaram 07,084.011a sa teùàm astravegaü taü pratihatyàstramàyayà 07,084.011c tasmàd rathavrajàn mukto vanadàhàd iva dvipaþ 07,084.012a sa visphàrya dhanur ghoram indrà÷anisamasvanam 07,084.012c màrutiü pa¤caviü÷atyà bhaimaseniü ca pa¤cabhiþ 07,084.012e yudhiùñhiraü tribhir viddhvà sahadevaü ca saptabhiþ 07,084.013a nakulaü ca trisaptatyà drupadeyàü÷ ca màriùa 07,084.013c pa¤cabhiþ pa¤cabhir viddhvà ghoraü nàdaü nanàda ha 07,084.014a taü bhãmaseno navabhiþ sahadeva÷ ca pa¤cabhiþ 07,084.014c yudhiùñhiraþ ÷atenaiva ràkùasaü pratyavidhyata 07,084.014e nakula÷ ca catuþùaùñyà draupadeyàs tribhis tribhiþ 07,084.015a haióimbo ràkùasaü viddhvà yuddhe pa¤cà÷atà ÷araiþ 07,084.015c punar vivyàdha saptatyà nanàda ca mahàbalaþ 07,084.015d*0569_01 tasya nàdena mahatà kampiteyaü vasuüdharà 07,084.015d*0569_02 saparvatavanà ràjan sapàdapajalà÷ayà 07,084.016a so 'tividdho maheùvàsaþ sarvatas tair mahàrathaiþ 07,084.016c prativivyàdha tàn sarvàn pa¤cabhiþ pa¤cabhiþ ÷araiþ 07,084.017a taü kruddhaü ràkùasaü yuddhe pratikruddhas tu ràkùasaþ 07,084.017c haióimbo bharata÷reùñha ÷arair vivyàdha saptabhiþ 07,084.018a so 'tividdho balavatà ràkùasendro mahàbalaþ 07,084.018c vyasçjat sàyakàüs tårõaü svarõapuïkhठ÷ilà÷itàn 07,084.019a te ÷arà nataparvàõo vivi÷å ràkùasaü tadà 07,084.019c ruùitàþ pannagà yadvad girim ugrà mahàbalàþ 07,084.020a tatas te pàõóavà ràjan samantàn ni÷itठ÷aràn 07,084.020c preùayàm àsur udvignà haióimba÷ ca ghañotkacaþ 07,084.021a sa vadhyamànaþ samare pàõóavair jitakà÷ibhiþ 07,084.021b*0570_01 martyadharmam anupràptaþ kartavyaü nànvapadyata 07,084.021b*0570_02 tataþ samara÷auõóo vai bhaimasenir mahàbalaþ 07,084.021b*0570_03 samãkùya tadavasthaü taü vadhàyàsya mano dadhe 07,084.021b*0570_04 vegaü cakre mahàntaü ca ràkùasendrarathaü prati 07,084.021b@010_0001 ghañotkaco 'py asaübhràntaþ ÷aravarùaü mahattaram 07,084.021b@010_0002 alambusavadhaprepsur mumocàgnir iva jvalan 07,084.021b@010_0003 alambusarathàc cogràd ghañotkacarathàd api 07,084.021b@010_0004 ÷aràþ pràdurbhavanti sma dvirephà iva khàd di÷aþ 07,084.021b@010_0005 abhracchàyeva racità bàõais tatra nare÷vara 07,084.021b@010_0006 na sma vij¤àyate kiü cid andhakàre kçte ÷araiþ 07,084.021b@010_0007 tata àkarõamuktena bhallena ca ghañotkacaþ 07,084.021b@010_0008 alambusasya ciccheda ÷iro yantur mahàbalaþ 07,084.021b@010_0009 tato 'parair vegavadbhiþ kùurais tasya ghañotkacaþ 07,084.021b@010_0010 akùamãùàü yugaü caiva ciccheda yudhi tàóayan 07,084.021b@010_0011 avaskandya rathàt tårõaü kairmãriþ krodhamårchitaþ 07,084.021b@010_0012 tasmin màyàmayaü ghoram astravarùaü vavarùa ha 07,084.021b@010_0013 ghañotkaco 'pyà÷u rathàt praskandya sa tam eva ca 07,084.021b@010_0014 màyàstreõaiva màyàstraü vyadhamat samare ripoþ 07,084.021b@010_0015 haióimbenàrdyamànas tu yudhi so 'lambuso dçóham 07,084.021b@010_0016 antarhito mahàràja ghañotkacam ayodhayat 07,084.021b@010_0017 antardhànagataü dçùñvà tatra tatra ghañotkacaþ 07,084.021b@010_0018 gadayà tàóayàm àsa vegavatyà mahàbalaþ 07,084.021b@010_0019 utpapàta tato vyomni prahàraparipãóitaþ 07,084.021b@010_0020 alambuso ràkùasendraþ sahasà pakùiràó iva 07,084.021b@010_0021 ghañotkaco 'py asaübhràntaþ khaógapàõir athotpatat 07,084.021b@010_0022 tato vegena mahatà vivarùiùur ivàmbudaþ 07,084.021b@010_0023 tam àpatantaü saüprekùya kairmãrã ràkùasottamaþ 07,084.021b@010_0024 abhidudràva vegena siühaþ siüham iva sthitam 07,084.021b@010_0025 dakùiõenàsim udyamya vakùaþ pracchàdya varmaõà 07,084.021b@010_0026 abhidudràva vegena vegavantaü ghañotkacaþ 07,084.021b@010_0027 tàv ubhau vegasaürabdhàv alambusaghañotkacau 07,084.021b@010_0028 anyonyasya tathaivorå samàjaghnatur a¤jasà 07,084.021b@010_0029 anyonyasyàbhighàtena tayo ràkùasasiühayoþ 07,084.021b@010_0030 ÷ailenàbhihatasyaiva ÷ailasyàbhån mahàsvanaþ 07,084.021b@010_0031 tatopasçtya sahasà punar àpetatur bhç÷am 07,084.021b@010_0032 carantàv asimàrgàüs tàn vividhàn ràkùasottamau 07,084.021b@010_0033 tayor gàtreùu patitàv asã bhinnau nipetatuþ 07,084.021b@010_0034 vegotsçùñe maghavatà vajre ÷ailatañeùv iva 07,084.021b@010_0035 tataþ sainyàni dadç÷us tad yuddham atidàruõam 07,084.021b@010_0036 yuddhaü tayo ràkùasayor àmiùe ÷yenayor iva 07,084.021b@010_0037 tato lohitaraktàkùàv ubhau tau ràkùasottamau 07,084.021b@010_0038 adç÷yetàü tu ÷àrdålau sandhyàraktàv ivàmbudau 07,084.021b@010_0039 cakràte ÷yenavac caiva maõóalàni sahasra÷aþ 07,084.021b@010_0040 ubhau nistriü÷ahastau tau sapakùàv iva pakùiõau 07,084.021b@010_0041 tato bhràmya tu taü khaógaü pàõóoþ kirmãranandanaþ 07,084.021b@010_0042 cikùepàsya ÷iro hartuü sa ca tasya ghañotkacaþ 07,084.021b@010_0043 tàv asã yugapad dãptau sametya vipulau bhuvi 07,084.021b@010_0044 patitau tau tu bàhubhyàü ràkùasau samasajjatàm 07,084.021b@010_0045 ÷ãrùaghàtàüsaghàtai÷ ca parasparam athàhatau 07,084.021b@010_0046 punar vimi÷ritau vãrau vyàyudhyete muhur muhuþ 07,084.021c dagdhàdrikåña÷çïgàbhaü bhinnà¤janacayopamam 07,084.021d*0571_01 rathàd ratham abhidrutya kruddho haióimba àkùipat 07,084.021d*0571_02 udbabarha rathàc càpi pannagaü garuóo yathà 07,084.022a samutkùipya ca bàhubhyàm àvidhya ca punaþ punaþ 07,084.022c niùpipeùa kùitau kùipraü pårõakumbham ivà÷mani 07,084.023a balalàghavasaüpannaþ saüpanno vikrameõa ca 07,084.023c bhaimasenã raõe kruddhaþ sarvasainyàny abhãùayat 07,084.024a sa visphuñitasarvàïga÷ cårõitàsthivibhåùaõaþ 07,084.024c ghañotkacena vãreõa hataþ sàlakañaïkañaþ 07,084.024d*0572_01 pàõóavànàü tataþ senà taü dçùñvà vinipàtitam 07,084.024d*0572_02 nanàda sumahànàdaü harùavegasamàplutà 07,084.024d*0572_03 tatas tu nipapàtà÷u gatàsur bhuvi ràkùasaþ 07,084.024d*0572_04 ÷ikharaü parvatasyeva vajravegena pàtitam 07,084.024d*0572_05 patatà tena mahatà rathinàü dantinàü da÷a 07,084.024d*0572_06 tava sainye mahàràja nihatàþ subçhattayà 07,084.025a tataþ sumanasaþ pàrthà hate tasmin ni÷àcare 07,084.025c cukru÷uþ siühanàdàü÷ ca vàsàüsy àdudhuvu÷ ca ha 07,084.026a tàvakà÷ ca hataü dçùñvà ràkùasendraü mahàbalam 07,084.026c alambusaü bhãmaråpaü vi÷ãrõam iva parvatam 07,084.026e hàhàkàram akurvanta sainyàni bharatarùabha 07,084.027a janà÷ ca tad dadç÷ire rakùaþ kautåhalànvitàþ 07,084.027c yadçcchayà nipatitaü bhåmàv aïgàrakaü yathà 07,084.028a ghañotkacas tu tad dhatvà rakùo balavatàü varam 07,084.028c mumoca balavan nàdaü balaü hatveva vàsavaþ 07,084.029a sa påjyamànaþ pitçbhiþ sabàndhavair; ghañotkacaþ karmaõi duùkare kçte 07,084.029b*0573_01 tato ghañotkaco hatvà tad rakùo vçtrasaünibham 07,084.029b*0573_02 punaþ svaratham àsthàya vijigãùur nanàda ca 07,084.029b*0573_03 nanàda càtãva hi pàõóavàtmajo 07,084.029b*0573_04 raõàjire hçùñamanà ghañotkacaþ 07,084.029c ripuü nihatyàbhinananda vai tadà; alambusaü pakvam alambusaü yathà 07,084.030a tato ninàdaþ sumahàn samutthitaþ; sa÷aïkhanànàvidhabàõaghoùavàn 07,084.030c ni÷amya taü pratyanadaüs tu kauravàs; tato dhvanir bhuvanam athàspç÷ad bhç÷am 07,084.030d*0574_01 tato 'bhigamya ràjànaü dharmaputraü yudhiùñhiram 07,084.030d*0574_02 svakarmàvedayan mårdhnà sà¤jalir nipapàta ha 07,084.030d*0574_03 mårdhny upàghràya taü jyeùñhaþ pariùvajya ca pàõóavaþ 07,084.030d*0574_04 prãto 'smãty abravãd ràjan harùàd utphullalocanaþ 07,084.030d*0574_05 ghañotkacena niùpiùñe mçte sàlakañaïkañe 07,084.030d*0574_06 babhåvur muditàþ sarve hate tasmin ni÷àcare 07,085.001 dhçtaràùñra uvàca 07,085.001a bhàradvàjaü kathaü yuddhe yuyudhàno 'bhyavàrayat 07,085.001c saüjayàcakùva tattvena paraü kautåhalaü hi me 07,085.002 saüjaya uvàca 07,085.002a ÷çõu ràjan mahàpràj¤a saügràmaü lomaharùaõam 07,085.002c droõasya pàõóavaiþ sàrdhaü yuyudhànapurogamaiþ 07,085.003a vadhyamànaü balaü dçùñvà yuyudhànena màriùa 07,085.003c abhyadravat svayaü droõaþ sàtyakiü satyavikramam 07,085.004a tam àpatantaü sahasà bhàradvàjaü mahàratham 07,085.004c sàtyakiþ pa¤caviü÷atyà kùudrakàõàü samàrpayat 07,085.005a droõo 'pi yudhi vikrànto yuyudhànaü samàhitaþ 07,085.005c avidhyat pa¤cabhis tårõaü hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,085.006a te varma bhittvà sudçóhaü dviùatpi÷itabhojanàþ 07,085.006c abhyagur dharaõãü ràja¤ ÷vasanta iva pannagàþ 07,085.007a dãrghabàhur abhikruddhas tottràrdita iva dvipaþ 07,085.007c droõaü pa¤cà÷atàvidhyan nàràcair agnisaünibhaiþ 07,085.008a bhàradvàjo raõe viddho yuyudhànena satvaram 07,085.008c sàtyakiü bahubhir bàõair yatamànam avidhyata 07,085.009a tataþ kruddho maheùvàso bhåya eva mahàbalaþ 07,085.009c sàtvataü pãóayàm àsa ÷atena nataparvaõà 07,085.010a sa vadhyamànaþ samare bhàradvàjena sàtyakiþ 07,085.010c nàbhyapadyata kartavyaü kiü cid eva vi÷àü pate 07,085.011a viùaõõavadana÷ càpi yuyudhàno 'bhavan nçpa 07,085.011c bhàradvàjaü raõe dçùñvà visçjantaü ÷itठ÷aràn 07,085.012a taü tu saüprekùya te putràþ sainikà÷ ca vi÷àü pate 07,085.012c prahçùñamanaso bhåtvà siühavad vyanadan muhuþ 07,085.013a taü ÷rutvà ninadaü ghoraü pãóyamànaü ca màdhavam 07,085.013c yudhiùñhiro 'bravãd ràjan sarvasainyàni bhàrata 07,085.014a eùa vçùõivaro vãraþ sàtyakiþ satyakarmakçt 07,085.014c grasyate yudhi vãreõa bhànumàn iva ràhuõà 07,085.014e abhidravata gacchadhvaü sàtyakir yatra yudhyate 07,085.015a dhçùñadyumnaü ca pà¤càlyam idam àha janàdhipa 07,085.015b*0575_01 droõaü vàraya sukùipraü satyakaü mà vadhãd dvijaþ 07,085.015c abhidrava drutaü droõaü kiü nu tiùñhasi pàrùata 07,085.015e na pa÷yasi bhayaü ghoraü droõàn naþ samupasthitam 07,085.016a asau droõo maheùvàso yuyudhànena saüyuge 07,085.016c krãóate såtrabaddhena pakùiõà bàlako yathà 07,085.017a tatraiva sarve gacchantu bhãmasenamukhà rathàþ 07,085.017c tvayaiva sahità yattà yuyudhànarathaü prati 07,085.018a pçùñhato 'nugamiùyàmi tvàm ahaü sahasainikaþ 07,085.018c sàtyakiü mokùayasvàdya yamadaüùñràntaraü gatam 07,085.019a evam uktvà tato ràjà sarvasainyena pàõóavaþ 07,085.019c abhyadravad raõe droõaü yuyudhànasya kàraõàt 07,085.020a tatràràvo mahàn àsãd droõam ekaü yuyutsatàm 07,085.020c pàõóavànàü ca bhadraü te sç¤jayànàü ca sarva÷aþ 07,085.021a te sametya naravyàghrà bhàradvàjaü mahàratham 07,085.021c abhyavarùa¤ ÷arais tãkùõaiþ kaïkabarhiõavàjitaiþ 07,085.022a smayann eva tu tàn vãràn droõaþ pratyagrahãt svayam 07,085.022c atithãn àgatàn yadvat salilenàsanena ca 07,085.023a tarpitàs te ÷arais tasya bhàradvàjasya dhanvinaþ 07,085.023c àtitheyagçhaü pràpya nçpate 'tithayo yathà 07,085.024a bhàradvàjaü ca te sarve na ÷ekuþ prativãkùitum 07,085.024c madhyaüdinam anupràptaü sahasràü÷um iva prabho 07,085.025a tàüs tu sarvàn maheùvàsàn droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,085.025c atàpayac charavràtair gabhastibhir ivàü÷umàn 07,085.026a vadhyamànà raõe ràjan pàõóavàþ sç¤jayàs tathà 07,085.026c tràtàraü nàdhyagacchanta païkamagnà iva dvipàþ 07,085.027a droõasya ca vyadç÷yanta visarpanto mahà÷aràþ 07,085.027c gabhastaya ivàrkasya pratapantaþ samantataþ 07,085.028a tasmin droõena nihatàþ pà¤càlàþ pa¤caviü÷atiþ 07,085.028c mahàrathasamàkhyàtà dhçùñadyumnasya saümatàþ 07,085.029a pàõóånàü sarvasainyeùu pà¤càlànàü tathaiva ca 07,085.029b*0576_01 pà¤càleùv atha ÷åreùu kekayeùu ca mànavàþ 07,085.029c droõaü sma dadç÷uþ ÷åraü vinighnantaü varàn varàn 07,085.030a kekayànàü ÷ataü hatvà vidràvya ca samantataþ 07,085.030c droõas tasthau mahàràja vyàditàsya ivàntakaþ 07,085.031a pà¤càlàn sç¤jayàn matsyàn kekayàn pàõóavàn api 07,085.031c droõo 'jayan mahàbàhuþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,085.032a teùàü samabhavac chabdo vadhyatàü droõasàyakaiþ 07,085.032c vanaukasàm ivàraõye dahyatàü dhåmaketunà 07,085.033a tatra devàþ sagandharvàþ pitara÷ càbruvan nçpa 07,085.033c ete dravanti pà¤càlàþ pàõóavà÷ ca sasainikàþ 07,085.034a taü tathà samare droõaü nighnantaü somakàn raõe 07,085.034c na càpy abhiyayuþ ke cid apare naiva vivyadhuþ 07,085.035a vartamàne tathà raudre tasmin vãravarakùaye 07,085.035c a÷çõot sahasà pàrthaþ pà¤cajanyasya nisvanam 07,085.036a pårito vàsudevena ÷aïkharàñ svanate bhç÷am 07,085.036c yudhyamàneùu vãreùu saindhavasyàbhirakùiùu 07,085.036e nadatsu dhàrtaràùñreùu vijayasya rathaü prati 07,085.037a gàõóãvasya ca nirghoùe vipranaùñe samantataþ 07,085.037c ka÷malàbhihato ràjà cintayàm àsa pàõóavaþ 07,085.038a na nånaü svasti pàrthasya yathà nadati ÷aïkharàñ 07,085.038c kauravà÷ ca yathà hçùñà vinadanti muhur muhuþ 07,085.038d*0577_01 saüjaya uvàca 07,085.038d*0577_01 vyaktam adya vina÷yante sarvalokamahàrathàþ 07,085.038d*0577_02 ÷rutvà tu ninadaü ghoraü pà¤cajanyasya màriùa 07,085.039a evaü saücintayitvà tu vyàkulenàntaràtmanà 07,085.039c ajàta÷atruþ kaunteyaþ sàtvataü pratyabhàùata 07,085.040a bàùpagadgadayà vàcà muhyamàno muhur muhuþ 07,085.040c kçtyasyànantaràpekùã ÷aineyaü ÷inipuügavam 07,085.041a yaþ sa dharmaþ purà dçùñaþ sadbhiþ ÷aineya ÷à÷vataþ 07,085.041c sàüparàye suhçtkçtye tasya kàlo 'yam àgataþ 07,085.042a sarveùv api ca yodheùu cintaya¤ ÷inipuügava 07,085.042c tvattaþ suhçttamaü kaü cin nàbhijànàmi sàtyake 07,085.043a yo hi prãtamanà nityaü ya÷ ca nityam anuvrataþ 07,085.043c sa kàrye sàüparàye tu niyojya iti me matiþ 07,085.044a yathà ca ke÷avo nityaü pàõóavànàü paràyaõam 07,085.044c tathà tvam api vàrùõeya kçùõatulyaparàkramaþ 07,085.045a so 'haü bhàraü samàdhàsye tvayi taü voóhum arhasi 07,085.045c abhipràyaü ca me nityaü na vçthà kartum arhasi 07,085.046a sa tvaü bhràtur vayasyasya guror api ca saüyuge 07,085.046c kuru kçcchre sahàyàrtham arjunasya nararùabha 07,085.047a tvaü hi satyavrataþ ÷åro mitràõàm abhayaükaraþ 07,085.047c loke vikhyàyase vãra karmabhiþ satyavàg iti 07,085.048a yo hi ÷aineya mitràrthe yudhyamànas tyajet tanum 07,085.048c pçthivãü và dvijàtibhyo yo dadyàt samam eva tat 07,085.049a ÷rutà÷ ca bahavo 'smàbhã ràjàno ye divaü gatàþ 07,085.049c dattvemàü pçthivãü kçtsnàü bràhmaõebhyo yathàvidhi 07,085.049d*0578_01 dãyamànà hi bahubhir dàsyate ca muhur mahã 07,085.049d*0578_02 nanu ka÷ cid raõe pràõàn mitràrthe tyaktavàn iha 07,085.050a evaü tvàm api dharmàtman prayàce 'haü kçtà¤jaliþ 07,085.050c pçthivãdànatulyaü syàd adhikaü và phalaü vibho 07,085.051a eka eva sadà kçùõo mitràõàm abhayaükaraþ 07,085.051c raõe saütyajati pràõàn dvitãyas tvaü ca sàtyake 07,085.052a vikràntasya ca vãrasya yuddhe pràrthayato ya÷aþ 07,085.052c ÷åra eva sahàyaþ syàn netaraþ pràkçto janaþ 07,085.053a ãdç÷e tu paràmarde vartamànasya màdhava 07,085.053c tvad anyo hi raõe goptà vijayasya na vidyate 07,085.054a ÷làghann eva hi karmàõi ÷ata÷as tava pàõóavaþ 07,085.054c mama saüjanayan harùaü punaþ punar akãrtayat 07,085.055a laghvastra÷ citrayodhã ca tathà laghuparàkramaþ 07,085.055c pràj¤aþ sarvàstravic chåro muhyate na ca saüyuge 07,085.056a mahàskandho mahorasko mahàbàhur mahàdhanuþ 07,085.056c mahàbalo mahàvãryaþ sa mahàtmà mahàrathaþ 07,085.057a ÷iùyo mama sakhà caiva priyo 'syàhaü priya÷ ca me 07,085.057c yuyudhànaþ sahàyo me pramathiùyati kauravàn 07,085.058a asmadarthaü ca ràjendra saünahyed yadi ke÷avaþ 07,085.058c ràmo vàpy aniruddho và pradyumno và mahàrathaþ 07,085.059a gado và sàraõo vàpi sàmbo và saha vçùõibhiþ 07,085.059c sahàyàrthaü mahàràja saügràmottamamårdhani 07,085.060a tathàpy ahaü naravyàghraü ÷aineyaü satyavikramam 07,085.060c sàhàyye viniyokùyàmi nàsti me 'nyo hi tatsamaþ 07,085.061a iti dvaitavane tàta màm uvàca dhanaüjayaþ 07,085.061c parokùaü tvadguõàüs tathyàn kathayann àryasaüsadi 07,085.062a tasya tvam evaü saükalpaü na vçthà kartum arhasi 07,085.062c dhanaüjayasya vàrùõeya mama bhãmasya cobhayoþ 07,085.063a yac càpi tãrthàni carann agacchaü dvàrakàü prati 07,085.063c tatràham api te bhaktim arjunaü prati dçùñavàn 07,085.064a na tat sauhçdam anyeùu mayà ÷aineya lakùitam 07,085.064c yathà tvam asmàn bhajase vartamànàn upaplave 07,085.065a so 'bhijàtyà ca bhaktyà ca sakhyasyàcàryakasya ca 07,085.065c sauhçdasya ca vãryasya kulãnatvasya màdhava 07,085.066a satyasya ca mahàbàho anukampàrtham eva ca 07,085.066c anuråpaü maheùvàsa karma tvaü kartum arhasi 07,085.067a soyodhano hi sahasà gato droõena daü÷itaþ 07,085.067c pårvam eva tu yàtàs te kauravàõàü mahàrathàþ 07,085.068a sumahàn ninada÷ caiva ÷råyate vijayaü prati 07,085.068c sa ÷aineya javenàtra gantum arhasi màdhava 07,085.069a bhãmaseno vayaü caiva saüyattàþ sahasainikàþ 07,085.069c droõam àvàrayiùyàmo yadi tvàü prati yàsyati 07,085.070a pa÷ya ÷aineya sainyàni dravamàõàni saüyuge 07,085.070c mahàntaü ca raõe ÷abdaü dãryamàõàü ca bhàratãm 07,085.071a mahàmàrutavegena samudram iva parvasu 07,085.071c dhàrtaràùñrabalaü tàta vikùiptaü savyasàcinà 07,085.072a rathair viparidhàvadbhir manuùyai÷ ca hayai÷ ca ha 07,085.072c sainyaü rajaþsamuddhåtam etat saüparivartate 07,085.073a saüvçtaþ sindhusauvãrair nakharapràsayodhibhiþ 07,085.073c atyantàpacitaiþ ÷åraiþ phalgunaþ paravãrahà 07,085.074a naitad balam asaüvàrya ÷akyo hantuü jayadrathaþ 07,085.074c ete hi saindhavasyàrthe sarve saütyaktajãvitàþ 07,085.075a ÷ara÷aktidhvajavanaü hayanàgasamàkulam 07,085.075c pa÷yaitad dhàrtaràùñràõàm anãkaü suduràsadam 07,085.076a ÷çõu dundubhinirghoùaü ÷aïkha÷abdàü÷ ca puùkalàn 07,085.076c siühanàdaravàü÷ caiva rathanemisvanàüs tathà 07,085.077a nàgànàü ÷çõu ÷abdaü ca pattãnàü ca sahasra÷aþ 07,085.077c sàdinàü dravatàü caiva ÷çõu kampayatàü mahãm 07,085.078a purastàt saindhavànãkaü droõànãkasya pçùñhataþ 07,085.078c bahutvàd dhi naravyàghra devendram api pãóayet 07,085.079a aparyante bale magno jahyàd api ca jãvitam 07,085.079c tasmiü÷ ca nihate yuddhe kathaü jãveta màdç÷aþ 07,085.079e sarvathàham anupràptaþ sukçcchraü bata jãvitam 07,085.080a ÷yàmo yuvà guóàke÷o dar÷anãya÷ ca pàõóavaþ 07,085.080c laghvastra÷ citrayodhã ca praviùñas tàta bhàratãm 07,085.081a såryodaye mahàbàhur divasa÷ càtivartate 07,085.081c tanna jànàmi vàrùõeya yadi jãvati và na và 07,085.081e kuråõàü càpi tat sainyaü sàgarapratimaü mahat 07,085.082a eka eva ca bãbhatsuþ praviùñas tàta bhàratãm 07,085.082c aviùahyàü mahàbàhuþ surair api mahàmçdhe 07,085.083a na ca me vartate buddhir adya yuddhe kathaü cana 07,085.083c droõo 'pi rabhaso yuddhe mama pãóayate balam 07,085.083e pratyakùaü te mahàbàho yathàsau carati dvijaþ 07,085.084a yugapac ca sametànàü kàryàõàü tvaü vicakùaõaþ 07,085.084c mahàrthaü laghusaüyuktaü kartum arhasi màdhava 07,085.085a tasya me sarvakàryeùu kàryam etan mataü sadà 07,085.085c arjunasya paritràõaü kartavyam iti saüyuge 07,085.086a nàhaü ÷ocàmi dà÷àrhaü goptàraü jagataþ prabhum 07,085.086c sa hi ÷akto raõe tàta trãül lokàn api saügatàn 07,085.087a vijetuü puruùavyàghra satyam etad bravãmi te 07,085.087c kiü punar dhàrtaràùñrasya balam etat sudurbalam 07,085.088a arjunas tv eva vàrùõeya pãóito bahubhir yudhi 07,085.088c prajahyàt samare pràõàüs tasmàd vindàmi ka÷malam 07,085.089a tasya tvaü padavãü gaccha gaccheyus tvàdç÷à yathà 07,085.089c tàdç÷asyedç÷e kàle màdç÷enàbhicoditaþ 07,085.089d*0579_01 tvàdç÷às tàdç÷aü gacches tàdç÷aü gaccha satyaka 07,085.089d*0580_01 suhçdo vai suhçtkçtye param àsthàya vikramam 07,085.089d*0580_02 suhçdaþ padam anvicchan na vyatheta kathaü cana 07,085.090a raõe vçùõipravãràõàü dvàv evàtirathau smçtau 07,085.090c pradyumna÷ ca mahàbàhus tvaü ca sàtvata vi÷rutaþ 07,085.091a astre nàràyaõasamaþ saükarùaõasamo bale 07,085.091c vãratàyàü naravyàghra dhanaüjayasamo hy asi 07,085.092a bhãùmadroõàv atikramya sarvayuddhavi÷àradam 07,085.092c tvàm adya puruùavyàghraü loke santaþ pracakùate 07,085.092d*0581_01 sadevàsuragandharvàn sakiünaramahoragàn 07,085.092d*0581_02 yodhayet sa jagat sarvaü vijayeta ripån bahån 07,085.092d*0581_03 iti bruvanti lokeùu janàs tava guõàs tathà 07,085.092d*0581_04 samàgameùu jalpanti pçthag eva ca sarvadà 07,085.093a nàsàdhyaü vidyate loke sàtyaker iti màdhava 07,085.093c tat tvàü yad abhivakùyàmi tat kuruùva mahàbala 07,085.094a saübhàvanà hi lokasya tava pàrthasya cobhayoþ 07,085.094c nànyathà tàü mahàbàho saüprakartum ihàrhasi 07,085.095a parityajya priyàn pràõàn raõe vicara vãravat 07,085.095c na hi ÷aineya dà÷àrhà raõe rakùanti jãvitam 07,085.096a ayuddham anavasthànaü saügràme ca palàyanam 07,085.096c bhãråõàm asatàü màrgo naiùa dà÷àrhasevitaþ 07,085.097a tavàrjuno gurus tàta dharmàtmà ÷inipuügava 07,085.097c vàsudevo guru÷ càpi tava pàrthasya dhãmataþ 07,085.098a kàraõadvayam etad dhi jànànas tvàham abruvam 07,085.098c màvamaüsthà vaco mahyaü gurus tava guror hy aham 07,085.099a vàsudevamataü caitan mama caivàrjunasya ca 07,085.099c satyam etan mayoktaü te yàhi yatra dhanaüjayaþ 07,085.100a etad vacanam àj¤àya mama satyaparàkrama 07,085.100c pravi÷aitad balaü tàta dhàrtaràùñrasya durmateþ 07,085.101a pravi÷ya ca yathànyàyaü saügamya ca mahàrathaiþ 07,085.101c yathàrham àtmanaþ karma raõe sàtvata dar÷aya 07,086.001 saüjaya uvàca 07,086.001a prãtiyuktaü ca hçdyaü ca madhuràkùaram eva ca 07,086.001c kàlayuktaü ca citraü ca svatayà càbhibhàùitam 07,086.002a dharmaràjasya tad vàkyaü ni÷amya ÷inipuügavaþ 07,086.002c sàtyakir bharata÷reùñha pratyuvàca yudhiùñhiram 07,086.003a ÷rutaü te gadato vàkyaü sarvam etan mayàcyuta 07,086.003c nyàyayuktaü ca citraü ca phalgunàrthe ya÷askaram 07,086.004a evaüvidhe tathà kàle madç÷aü prekùya saümatam 07,086.004c vaktum arhasi ràjendra yathà pàrthaü tathaiva màm 07,086.005a na me dhanaüjayasyàrthe pràõà rakùyàþ kathaü cana 07,086.005c tvatprayuktaþ punar ahaü kiü na kuryàü mahàhave 07,086.006a lokatrayaü yodhayeyaü sadevàsuramànuùam 07,086.006c tvatprayukto narendreha kim utaitat sudurbalam 07,086.007a suyodhanabalaü tv adya yodhayiùye samantataþ 07,086.007c vijeùye ca raõe ràjan satyam etad bravãmi te 07,086.008a ku÷aly ahaü ku÷alinaü samàsàdya dhanaüjayam 07,086.008c hate jayadrathe ràjan punar eùyàmi te 'ntikam 07,086.009a ava÷yaü tu mayà sarvaü vij¤àpyas tvaü naràdhipa 07,086.009c vàsudevasya yad vàkyaü phalgunasya ca dhãmataþ 07,086.010a dçóhaü tv abhiparãto 'ham arjunena punaþ punaþ 07,086.010c madhye sarvasya sainyasya vàsudevasya ÷çõvataþ 07,086.011a adya màdhava ràjànam apramatto 'nupàlaya 07,086.011c àryàü yuddhe matiü kçtvà yàvad dhanmi jayadratham 07,086.012a tvayi vàhaü mahàbàho pradyumne và mahàrathe 07,086.012c nçpaü nikùipya gaccheyaü nirapekùo jayadratham 07,086.012d*0582_01 sa evaü vai vinikùipto nikùepaþ savyasàcinà 07,086.012d*0582_02 bhàradvàjabhayaü te 'dya manyate vai dhanaüjayaþ 07,086.013a jànãùe hi raõe droõaü rabhasaü ÷reùñhasaümatam 07,086.013c pratij¤à càpi te nityaü ÷rutà droõasya màdhava 07,086.014a grahaõaü dharmaràjasya bhàradvàjo 'nugçdhyati 07,086.014c ÷akta÷ càpi raõe droõo nigçhãtuü yudhiùñhiram 07,086.015a evaü tvayi samàdhàya dharmaràjaü narottamam 07,086.015c aham adya gamiùyàmi saindhavasya vadhàya hi 07,086.015d*0583_01 sa tvam adya raõe yatto rakùa màdhava pàõóavam 07,086.015d*0583_02 rakùaõe dharmaràjasya dhruvo hi vijayo mama 07,086.016a jayadratham ahaü hatvà dhruvam eùyàmi màdhava 07,086.016c dharmaràjaü yathà droõo nigçhõãyàd raõe balàt 07,086.017a nigçhãte nara÷reùñhe bhàradvàjena màdhava 07,086.017c saindhavasya vadho na syàn mamàprãtis tathà bhavet 07,086.018a evaü gate nara÷reùñha pàõóave satyavàdini 07,086.018c asmàkaü gamanaü vyaktaü vanaü prati bhavet punaþ 07,086.019a so 'yaü mama jayo vyaktaü vyartha eva bhaviùyati 07,086.019c yadi droõo raõe kruddho nigçhõãyàd yudhiùñhiram 07,086.020a sa tvam adya mahàbàho priyàrthaü mama màdhava 07,086.020c jayàrthaü ca ya÷orthaü ca rakùa ràjànam àhave 07,086.021a sa bhavàn mayi nikùepo nikùiptaþ savyasàcinà 07,086.021c bhàradvàjàd bhayaü nityaü pa÷yamànena te prabho 07,086.022a tasyàpi ca mahàbàho nityaü pa÷yati saüyuge 07,086.022c nànyaü hi pratiyoddhàraü raukmiõeyàd çte prabho 07,086.022e màü vàpi manyate yuddhe bhàradvàjasya dhãmataþ 07,086.022f*0584_01 bhãmo vàpi mahàràja prabha¤janasamo bale 07,086.023a so 'haü saübhàvanàü caitàm àcàryavacanaü ca tat 07,086.023c pçùñhato notsahe kartuü tvàü và tyaktuü mahãpate 07,086.024a àcàryo laghuhastatvàd abhedyakavacàvçtaþ 07,086.024c upalabhya raõe krãóed yathà ÷akuninà ÷i÷uþ 07,086.025a yadi kàrùõir dhanuùpàõir iha syàn makaradhvajaþ 07,086.025c tasmai tvàü visçjeyaü vai sa tvàü rakùed yathàrjunaþ 07,086.026a kuru tvam àtmano guptiü kas te goptà gate mayi 07,086.026c yaþ pratãyàd raõe droõaü yàvad gacchàmi pàõóavam 07,086.027a mà ca te bhayam adyàstu ràjann arjunasaübhavam 07,086.027c na sa jàtu mahàbàhur bhàram udyamya sãdati 07,086.028a ye ca sauvãrakà yodhàs tathà saindhavapauravàþ 07,086.028c udãcyà dàkùiõàtyà÷ ca ye cànye 'pi mahàrathàþ 07,086.029a ye ca karõamukhà ràjan rathodàràþ prakãrtitàþ 07,086.029c ete 'rjunasya kruddhasya kalàü nàrhanti ùoóa÷ãm 07,086.030a udyuktà pçthivã sarvà sasuràsuramànuùà 07,086.030c saràkùasagaõà ràjan sakiünaramahoragà 07,086.031a jaïgamàþ sthàvaraiþ sàrdhaü nàlaü pàrthasya saüyuge 07,086.031c evaü j¤àtvà mahàràja vyetu te bhãr dhanaüjaye 07,086.032a yatra vãrau maheùvàsau kçùõau satyaparàkramau 07,086.032c na tatra karmaõo vyàpat kathaü cid api vidyate 07,086.033a daivaü kçtàstratàü yogam amarùam api càhave 07,086.033c kçtaj¤atàü dayàü caiva bhràtus tvam anucintaya 07,086.034a mayi càpy apayàte vai gacchamàne 'rjunaü prati 07,086.034c droõe citràstratàü saükhye ràjaüs tvam anucintaya 07,086.035a àcàryo hi bhç÷aü ràjan nigrahe tava gçdhyati 07,086.035c pratij¤àm àtmano rakùan satyàü kartuü ca bhàrata 07,086.036a kuruùvàdyàtmano guptiü kas te goptà gate mayi 07,086.036c yasyàhaü pratyayàt pàrtha gaccheyaü phalgunaü prati 07,086.036d*0585_01 pratyayo na hi me pàrtha yàvad gacchàmi pàõóavam 07,086.037a na hy ahaü tvà mahàràja anikùipya mahàhave 07,086.037c kva cid yàsyàmi kauravya satyam etad bravãmi te 07,086.037d*0586_01 na pa÷yàmi rathaü kaü cid yas te goptà bhaved iha 07,086.037d*0586_02 ÷aktaü yaü manyase ràjan goptàraü prati pàõóava 07,086.038a etad vicàrya bahu÷o buddhyà buddhimatàü vara 07,086.038c dçùñvà ÷reyaþ paraü buddhyà tato ràjan pra÷àdhi màm 07,086.039 yudhiùñhira uvàca 07,086.039a evam etan mahàbàho yathà vadasi màdhava 07,086.039c na tu me ÷udhyate bhàvaþ ÷vetà÷vaü prati màriùa 07,086.040a kariùye paramaü yatnam àtmano rakùaõaü prati 07,086.040c gaccha tvaü samanuj¤àto yatra yàto dhanaüjayaþ 07,086.041a àtmasaürakùaõaü saükhye gamanaü càrjunaü prati 07,086.041c vicàryaitad dvayaü buddhyà gamanaü tatra rocaye 07,086.042a sa tvam àtiùñha yànàya yatra yàto dhanaüjayaþ 07,086.042b*0587_01 pçùñhataþ puruùavyàghra bhãmas tvànugamiùyati 07,086.042c mamàpi rakùaõaü bhãmaþ kariùyati mahàbalaþ 07,086.043a pàrùata÷ ca sasodaryaþ pàrthivà÷ ca mahàbalàþ 07,086.043c draupadeyà÷ ca màü tàta rakùiùyanti na saü÷ayaþ 07,086.044a kekayà bhràtaraþ pa¤ca ràkùasa÷ ca ghañotkacaþ 07,086.044c viràño drupada÷ caiva ÷ikhaõóã ca mahàrathaþ 07,086.045a dhçùñaketu÷ ca balavàn kuntibhoja÷ ca màriùa 07,086.045c nakulaþ sahadeva÷ ca pà¤càlàþ sç¤jayàs tathà 07,086.045e ete samàhitàs tàta rakùiùyanti na saü÷ayaþ 07,086.046a na droõaþ saha sainyena kçtavarmà ca saüyuge 07,086.046c samàsàdayituü ÷akto na ca màü dharùayiùyati 07,086.047a dhçùñadyumna÷ ca samare droõaü kruddhaü paraütapaþ 07,086.047c vàrayiùyati vikramya veleva makaràlayam 07,086.048a yatra sthàsyati saügràme pàrùataþ paravãrahà 07,086.048c na droõasainyaü balavat kràmet tatra kathaü cana 07,086.049a eùa droõavinà÷àya samutpanno hutà÷anàt 07,086.049c kavacã sa ÷arã khaógã dhanvã ca varabhåùaõaþ 07,086.049d*0588_01 eùa droõaü raõe kruddhaü vàrayeta sa vai prabho 07,086.049d*0588_02 pà¤càlaþ sahitaþ sarvaiþ pàõóavànàü ca dhanvibhiþ 07,086.050a vi÷rabdho gaccha ÷aineya mà kàrùãr mayi saübhramam 07,086.050c dhçùñadyumno raõe kruddho droõam àvàrayiùyati 07,087.001 saüjaya uvàca 07,087.001a dharmaràjasya tad vàkyaü ni÷amya ÷inipuügavaþ 07,087.001c pàrthàc ca bhayam à÷aïkan parityàgàn mahãpateþ 07,087.002a apavàdaü hy àtmana÷ ca lokàd rakùan vi÷eùataþ 07,087.002c na màü bhãta iti bråyur àyàntaü phalgunaü prati 07,087.003a ni÷citya bahudhaivaü sa sàtyakir yuddhadurmadaþ 07,087.003b*0589_01 nàtivyaktam ivàbhàùya dharmaràjaü mahàya÷àþ 07,087.003b*0589_02 ÷okagadgadayà vàcà ÷okopahatacetanaþ 07,087.003c dharmaràjam idaü vàkyam abravãt puruùarùabha 07,087.003d*0590_01 yathedànãm iti dhyàtvà dharmaràjam athàbravãt 07,087.004a kçtàü cen manyase rakùàü svasti te 'stu vi÷àü pate 07,087.004c anuyàsyàmi bãbhatsuü kariùye vacanaü tava 07,087.005a na hi me pàõóavàt ka÷ cit triùu lokeùu vidyate 07,087.005c yo vai priyataro ràjan satyam etad bravãmi te 07,087.006a tasyàhaü padavãü yàsye saüde÷àt tava mànada 07,087.006c tvatkçte na ca me kiü cid akartavyaü kathaü cana 07,087.007a yathà hi me guror vàkyaü vi÷iùñaü dvipadàü vara 07,087.007c tathà tavàpi vacanaü vi÷iùñataram eva me 07,087.008a priye hi tava vartete bhràtarau kçùõapàõóavau 07,087.008c tayoþ priye sthitaü caiva viddhi màü ràjapuügava 07,087.009a tavàj¤àü ÷irasà gçhya pàõóavàrtham ahaü prabho 07,087.009c bhittvedaü durbhidaü sainyaü prayàsye narasattama 07,087.010a droõànãkaü vi÷àmy eùa kruddho jhaùa ivàrõavam 07,087.010c tatra yàsyàmi yatràsau ràjan ràjà jayadrathaþ 07,087.011a yatra senàü samà÷ritya bhãtas tiùñhati pàõóavàt 07,087.011c gupto rathavara÷reùñhair drauõikarõakçpàdibhiþ 07,087.012a itas triyojanaü manye tam adhvànaü vi÷àü pate 07,087.012c yatra tiùñhati pàrtho 'sau jayadrathavadhodyataþ 07,087.013a triyojanagatasyàpi tasya yàsyàmy ahaü padam 07,087.013c àsaindhavavadhàd ràjan sudçóhenàntaràtmanà 07,087.014a anàdiùñas tu guruõà ko nu yudhyeta mànavaþ 07,087.014c àdiùñas tu tvayà ràjan ko na yudhyeta màdç÷aþ 07,087.014e abhijànàmi taü de÷aü yatra yàsyàmy ahaü prabho 07,087.014f*0591_01 yatra tiùñhati ràjàsau saindhavo bàlaghàtakaþ 07,087.014f*0591_02 sàgarapratimaü sainyaü garjantam iva sàgaram 07,087.015a huóa÷aktigadàpràsakhaógacarmarùñitomaram 07,087.015c iùvastravarasaübàdhaü kùobhayiùye balàrõavam 07,087.016a yad etat ku¤jarànãkaü sàhasram anupa÷yasi 07,087.016c kulam a¤janakaü nàma yatraite vãrya÷àlinaþ 07,087.017a àsthità bahubhir mlecchair yuddha÷auõóaiþ prahàribhiþ 07,087.017c nàgà meghanibhà ràjan kùaranta iva toyadàþ 07,087.018a naite jàtu nivarteran preùità hastisàdibhiþ 07,087.018c anyatra hi vadhàd eùàü nàsti ràjan paràjayaþ 07,087.019a atha yàn rathino ràjan samantàd anupa÷yasi 07,087.019c ete rukmarathà nàma ràjaputrà mahàrathàþ 07,087.020a ratheùv astreùu nipuõà nàgeùu ca vi÷àü pate 07,087.020c dhanurvede gatàþ pàraü muùñiyuddhe ca kovidàþ 07,087.021a gadàyuddhavi÷eùaj¤à niyuddhaku÷alàs tathà 07,087.021c khaógapraharaõe yuktàþ saüpàte càsicarmaõoþ 07,087.022a ÷årà÷ ca kçtavidyà÷ ca spardhante ca parasparam 07,087.022c nityaü ca samare ràjan vijigãùanti mànavàn 07,087.023a karõena vijità ràjan duþ÷àsanam anuvratàþ 07,087.023c etàüs tu vàsudevo 'pi rathodàràn pra÷aüsati 07,087.024a satataü priyakàmà÷ ca karõasyaite va÷e sthitàþ 07,087.024c tasyaiva vacanàd ràjan nivçttàþ ÷vetavàhanàt 07,087.025a te na kùatà na ca ÷ràntà dçóhàvaraõakàrmukàþ 07,087.025c madarthaü viùñhità nånaü dhàrtaràùñrasya ÷àsanàt 07,087.026a etàn pramathya saügràme priyàrthaü tava kaurava 07,087.026c prayàsyàmi tataþ pa÷càt padavãü savyasàcinaþ 07,087.027a yàüs tv etàn aparàn ràjan nàgàn sapta÷atàni ca 07,087.027c prekùase varmasaüchannàn kiràtaiþ samadhiùñhitàn 07,087.028a kiràtaràjo yàn pràdàd gçhãtaþ savyasàcinà 07,087.028c svalaükçtàüs tathà preùyàn iccha¤ jãvitam àtmanaþ 07,087.029a àsann ete purà ràjaüs tava karmakarà dçóham 07,087.029c tvàm evàdya yuyutsante pa÷ya kàlasya paryayam 07,087.030a teùàm ete mahàmàtràþ kiràtà yuddhadurmadàþ 07,087.030c hasti÷ikùàvida÷ caiva sarve caivàgniyonayaþ 07,087.031a ete vinirjitàþ sarve saügràme savyasàcinà 07,087.031c madartham adya saüyattà duryodhanava÷ànugàþ 07,087.032a etàn bhittvà ÷arai ràjan kiràtàn yuddhadurmadàn 07,087.032c saindhavasya vadhe yuktam anuyàsyàmi pàõóavam 07,087.033a ye tv ete sumahànàgà a¤janasya kulodbhavàþ 07,087.033c karka÷à÷ ca vinãtà÷ ca prabhinnakarañàmukhàþ 07,087.034a jàmbånadamayaiþ sarvair varmabhiþ suvibhåùitàþ 07,087.034c labdhalakùyà raõe ràjann airàvaõasamà yudhi 07,087.035a uttaràt parvatàd ete tãkùõair dasyubhir àsthitàþ 07,087.035b*0592_01 àsthità dasyubhis tãkùõaiþ ÷årair uttamapàrvataiþ 07,087.035c karka÷aiþ pravarair yodhaiþ kàrùõàyasatanucchadaiþ 07,087.036a santi goyonaya÷ càtra santi vànarayonayaþ 07,087.036c anekayonaya÷ cànye tathà mànuùayonayaþ 07,087.037a anãkam asatàm etad dhåmavarõam udãryate 07,087.037c mlecchànàü pàpakartéõàü himavaddurgavàsinàm 07,087.038a etad duryodhano labdhvà samagraü nàgamaõóalam 07,087.038c kçpaü ca saumadattiü ca droõaü ca rathinàü varam 07,087.039a sindhuràjaü tathà karõam avamanyata pàõóavàn 07,087.039b*0593_01 bhãùmaü droõaü kçpaü karõam àvantyàv atha saindhavam 07,087.039b*0593_02 drauõiü ca saumadattiü ca pàõóavàn atimanyate 07,087.039c kçtàrtham atha càtmànaü manyate kàlacoditaþ 07,087.040a te ca sarve 'nusaüpràptà mama nàràcagocaram 07,087.040c na vimokùyanti kaunteya yady api syur manojavàþ 07,087.041a tena saübhàvità nityaü paravãryopajãvinà 07,087.041c vinà÷am upayàsyanti maccharaughanipãóitàþ 07,087.042a ye tv ete rathino ràjan dç÷yante kà¤canadhvajàþ 07,087.042c ete durvàraõà nàma kàmbojà yadi te ÷rutàþ 07,087.043a ÷årà÷ ca kçtavidyà÷ ca dhanurvede ca niùñhitàþ 07,087.043c saühatà÷ ca bhç÷aü hy ete anyonyasya hitaiùiõaþ 07,087.044a akùauhiõya÷ ca saürabdhà dhàrtaràùñrasya bhàrata 07,087.044c yattà madarthaü tiùñhanti kuruvãràbhirakùitàþ 07,087.045a apramattà mahàràja màm eva pratyupasthitàþ 07,087.045c tàüs tv ahaü pramathiùyàmi tçõànãva hutà÷anaþ 07,087.046a tasmàt sarvàn upàsaïgàn sarvopakaraõàni ca 07,087.046c rathe kurvantu me ràjan yathàvad rathakalpakàþ 07,087.047a asmiüs tu khalu saügràme gràhyaü vividham àyudham 07,087.047c yathopadiùñam àcàryaiþ kàryaþ pa¤caguõo rathaþ 07,087.048a kàmbojair hi sameùyàmi kruddhair à÷ãviùopamaiþ 07,087.048c nànà÷astrasamàvàpair vividhàyudhayodhibhiþ 07,087.049a kiràtai÷ ca sameùyàmi viùakalpaiþ prahàribhiþ 07,087.049c làlitaiþ satataü ràj¤à duryodhanahitaiùibhiþ 07,087.050a ÷akai÷ càpi sameùyàmi ÷akratulyaparàkramaiþ 07,087.050c agnikalpair duràdharùaiþ pradãptair iva pàvakaiþ 07,087.051a tathànyair vividhair yodhaiþ kàlakalpair duràsadaiþ 07,087.051c sameùyàmi raõe ràjan bahubhir yuddhadurmadaiþ 07,087.051d*0594_01 triyojanagatasyàhaü padavãü savyasàcinaþ 07,087.051d*0594_02 yàsyàmi rathinàü ÷reùñhaü pravaraü ca dhanuùmatàm 07,087.051d*0594_03 såryodayagatasyàhaü pàõóavasya gatiü caran 07,087.051d*0594_04 apareõa gate sårye gamiùyàmi na saü÷ayaþ 07,087.052a tasmàd vai vàjino mukhyà vi÷ràntàþ ÷ubhalakùaõàþ 07,087.052c upàvçttà÷ ca pãtà÷ ca punar yujyantu me rathe 07,087.053a tasya sarvàn upàsaïgàn sarvopakaraõàni ca 07,087.053c rathe pràsthàpayad ràjà ÷astràõi vividhàni ca 07,087.054a tatas tàn sarvato muktvà sada÷vàü÷ caturo janàþ 07,087.054c rasavat pàyayàm àsuþ pànaü madasamãriõam 07,087.055a pãtopavçttàn snàtàü÷ ca jagdhànnàn samalaükçtàn 07,087.055c vinãta÷alyàüs turagàü÷ caturo hemamàlinaþ 07,087.056a tàn yattàn rukmavarõàbhàn vinãtठ÷ãghragàminaþ 07,087.056c saühçùñamanaso 'vyagràn vidhivat kalpite rathe 07,087.057a mahàdhvajena siühena hemakesaramàlinà 07,087.057c saüvçte ketanair hemair maõividrumacitritaiþ 07,087.057e pàõóuràbhraprakà÷àbhiþ patàkàbhir alaükçte 07,087.058a hemadaõóocchritacchatre bahu÷astraparicchade 07,087.058c yojayàm àsa vidhivad dhemabhàõóavibhåùitàn 07,087.059a dàrukasyànujo bhràtà såtas tasya priyaþ sakhà 07,087.059c nyavedayad rathaü yuktaü vàsavasyeva màtaliþ 07,087.060a tataþ snàtaþ ÷ucir bhåtvà kçtakautukamaïgalaþ 07,087.060c snàtakànàü sahasrasya svarõaniùkàn adàpayat 07,087.060e à÷ãrvàdaiþ pariùvaktaþ sàtyakiþ ÷rãmatàü varaþ 07,087.061a tataþ sa madhuparkàrhaþ pãtvà kailàvataü madhu 07,087.061c lohitàkùo babhau tatra madavihvalalocanaþ 07,087.062a àlabhya vãrakàüsyaü ca harùeõa mahatànvitaþ 07,087.062c dviguõãkçtatejà hi prajvalann iva pàvakaþ 07,087.062e utsaïge dhanur àdàya sa÷araü rathinàü varaþ 07,087.063a kçtasvastyayano vipraiþ kavacã samalaükçtaþ 07,087.063c làjair gandhais tathà màlyaiþ kanyàbhi÷ càbhinanditaþ 07,087.064a yudhiùñhirasya caraõàv abhivàdya kçtà¤jaliþ 07,087.064c tena mårdhany upàghràta àruroha mahàratham 07,087.064d*0595_01 à÷iùo vipulàþ ÷rutvà dharmaràjamukhodgatàþ 07,087.064d*0595_02 harùeõa mahatà yuktas tv àruroha rathottamam 07,087.065a tatas te vàjino hçùñàþ supuùñà vàtaraühasaþ 07,087.065c ajayyà jaitram åhus taü vikurvantaþ sma saindhavàþ 07,087.065d*0596_01 yathà ÷akrarathaü ràjann åhus te harayaþ purà 07,087.065d*0596_02 tathaiva bhãmaseno 'pi dharmaràjena påjitaþ 07,087.065d*0596_03 pràyàt sàtyakinà sàrdham abhivàdya yudhiùñhiram 07,087.065d*0596_04 tau dçùñvà pravivikùantau tava senàm ariüdamau 07,087.065d*0596_05 saüyattàs tàvakàþ sarve tasthur droõapurogamàþ 07,087.065d*0596_06 saünaddham anugacchantaü dçùñvà bhãmaü sa sàtyakiþ 07,087.065d*0596_07 abhinandyàbravãd vãras tadà harùakaraü vacaþ 07,087.066a atha harùaparãtàïgaþ sàtyakir bhãmam abravãt 07,087.066c tvaü bhãma rakùa ràjànam etat kàryatamaü hi te 07,087.067a ahaü bhittvà pravekùyàmi kàlapakvam idaü balam 07,087.067c àyatyàü ca tadàtve ca ÷reyo ràj¤o 'bhirakùaõam 07,087.068a jànãùe mama vãryaü tvaü tava càham ariüdama 07,087.068c tasmàd bhãma nivartasva mama ced icchasi priyam 07,087.069a tathoktaþ sàtyakiü pràha vraja tvaü kàryasiddhaye 07,087.069c ahaü ràj¤aþ kariùyàmi rakùàü puruùasattama 07,087.070a evam uktaþ pratyuvàca bhãmasenaü sa màdhavaþ 07,087.070c gaccha gaccha drutaü pàrtha dhruvo 'dya vijayo mama 07,087.071a yan me snigdho 'nurakta÷ ca tvam adya va÷agaþ sthitaþ 07,087.071c nimittàni ca dhanyàni yathà bhãma vadanti me 07,087.072a nihate saindhave pàpe pàõóavena mahàtmanà 07,087.072c pariùvajiùye ràjànaü dharmàtmànaü na saü÷ayaþ 07,087.072d*0597_01 apramàda÷ ca te kàryo droõaü prati mahàratham 07,087.073a etàvad uktvà bhãmaü tu visçjya ca mahàmanàþ 07,087.073c saüpraikùat tàvakaü sainyaü vyàghro mçgagaõàn iva 07,087.074a taü dçùñvà pravivikùantaü sainyaü tava janàdhipa 07,087.074c bhåya evàbhavan måóhaü subhç÷aü càpy akampata 07,087.075a tataþ prayàtaþ sahasà sainyaü tava sa sàtyakiþ 07,087.075c didçkùur arjunaü ràjan dharmaràjasya ÷àsanàt 07,088.001 saüjaya uvàca 07,088.001a prayàte tava sainyaü tu yuyudhàne yuyutsayà 07,088.001c dharmaràjo mahàràja svenànãkena saüvçtaþ 07,088.001e pràyàd droõarathaprepsur yuyudhànasya pçùñhataþ 07,088.002a tataþ pà¤càlaràjasya putraþ samaradurmadaþ 07,088.002b*0598_01 prayàte màdhave ràjann idaü vacanam abravãt 07,088.002c pràkro÷at pàõóavànãke vasudàna÷ ca pàrthivaþ 07,088.003a àgacchata praharata drutaü viparidhàvata 07,088.003c yathà sukhena gaccheta sàtyakir yuddhadurmadaþ 07,088.004a mahàrathà hi bahavo yatiùyanty asya nirjaye 07,088.004b*0599_01 senàpativacaþ ÷rutvà pàõóaveyàþ samantataþ 07,088.004b*0599_02 abhyudyayur mahàràja tava sainyaü samantataþ 07,088.004b*0599_03 jahi prahara gçhõãhi vidhya vidràva càdrava 07,088.004c iti bruvanto vegena samàpetur balaü tava 07,088.005a vayaü pratijigãùantas tatra tàn samabhidrutàþ 07,088.005b*0600_01 bàõa÷abdaravàn kçtvà vimi÷rठ÷aïkhanisvanaiþ 07,088.005b*0600_02 yuyudhànarathaü dçùñvà tàvakà abhidudruvuþ 07,088.005c tataþ ÷abdo mahàn àsãd yuyudhànarathaü prati 07,088.006a prakampyamànà mahatã tava putrasya vàhinã 07,088.006c sàtvatena mahàràja ÷atadhàbhivyadãryata 07,088.007a tasyàü vidãryamàõàyàü ÷ineþ pautro mahàrathaþ 07,088.007c sapta vãràn maheùvàsàn agrànãke vyapothayat 07,088.007d*0601_01 athànyàn api ràjendra nànàjanapade÷varàn 07,088.007d*0601_02 ÷arair analasaükà÷air ninye vãràn yamakùayam 07,088.007d*0601_03 ÷atam ekena vivyàdha ÷atenaikaü ca patriõàm 07,088.007d*0601_04 dvipàrohàn dvipàü÷ caiva hayàrohàn hayàüs tathà 07,088.007d*0601_05 rathinaþ sà÷vasåtàü÷ ca jaghàne÷aþ pa÷ån iva 07,088.007d*0601_06 taü tathàdbhutakarmàõaü ÷arasaüpàtavarùiõam 07,088.007d*0601_07 na ke canàbhyadhàvan vai sàtyakiü tava sainikàþ 07,088.008a te bhãtà mçdyamànà÷ ca pramçùñà dãrghabàhunà 07,088.008c àyodhanaü jahur vãrà dçùñvà tam atimànuùam 07,088.008d*0602_01 tam ekaü bahudhà pa÷yan mohitàs tasya tejasà 07,088.008d*0602_02 saügràmakovidaü vãraü vicarantam abhãtavat 07,088.009a rathair vimathitàkùai÷ ca bhagnanãóai÷ ca màriùa 07,088.009c cakrair vimathitai÷ chinnair dhvajai÷ ca vinipàtitaiþ 07,088.010a anukarùaiþ patàkàbhiþ ÷irastràõaiþ sakà¤canaiþ 07,088.010c bàhubhi÷ candanàdigdhaiþ sàïgadai÷ ca vi÷àü pate 07,088.011a hastihastopamai÷ càpi bhujagàbhogasaünibhaiþ 07,088.011c årubhiþ pçthivã channà manujànàü narottama 07,088.012a ÷a÷àïkasaünikà÷ai÷ ca vadanai÷ càrukuõóalaiþ 07,088.012c patitair vçùabhàkùàõàü babhau bhàrata medinã 07,088.013a gajai÷ ca bahudhà chinnaiþ ÷ayànaiþ parvatopamaiþ 07,088.013c raràjàtibhç÷aü bhåmir vikãrõair iva parvataiþ 07,088.014a tapanãyamayair yoktrair muktàjàlavibhåùitaiþ 07,088.014c ura÷chadair vicitrai÷ ca vya÷obhanta turaügamàþ 07,088.014e gatasattvà mahãü pràpya pramçùñà dãrghabàhunà 07,088.015a nànàvidhàni sainyàni tava hatvà tu sàtvataþ 07,088.015c praviùñas tàvakaü sainyaü dràvayitvà camåü bhç÷am 07,088.016a tatas tenaiva màrgeõa yena yàto dhanaüjayaþ 07,088.016c iyeùa sàtyakir gantuü tato droõena vàritaþ 07,088.017a bharadvàjaü samàsàdya yuyudhànas tu màriùa 07,088.017c nàbhyavartata saükruddho velàm iva jalà÷ayaþ 07,088.018a nivàrya tu raõe droõo yuyudhànaü mahàratham 07,088.018c vivyàdha ni÷itair bàõaiþ pa¤cabhir marmabhedibhiþ 07,088.019a sàtyakis tu raõe droõaü ràjan vivyàdha saptabhiþ 07,088.019c hemapuïkhaiþ ÷ilàdhautaiþ kaïkabarhiõavàjitaiþ 07,088.020a taü ùaóbhiþ sàyakair droõaþ sà÷vayantàram àrdayat 07,088.020c sa taü na mamçùe droõaü yuyudhàno mahàrathaþ 07,088.021a siühanàdaü tataþ kçtvà droõaü vivyàdha sàtyakiþ 07,088.021c da÷abhiþ sàyakai÷ cànyaiþ ùaóbhir aùñàbhir eva ca 07,088.022a yuyudhànaþ punar droõaü vivyàdha da÷abhiþ ÷araiþ 07,088.022c ekena sàrathiü càsya caturbhi÷ caturo hayàn 07,088.022e dhvajam ekena bàõena vivyàdha yudhi màriùa 07,088.023a taü droõaþ sà÷vayantàraü sarathadhvajam à÷ugaiþ 07,088.023c tvaran pràcchàdayad bàõaiþ ÷alabhànàm iva vrajaiþ 07,088.024a tathaiva yuyudhàno 'pi droõaü bahubhir à÷ugaiþ 07,088.024c pràcchàdayad asaübhràntas tato droõa uvàca ha 07,088.024d*0603_01 droõas tu paramakruddhaþ sàtyakiü paravãrahà 07,088.024d*0603_02 avàkirac chitair bàõair vàsudevaparàkramam 07,088.024d*0603_03 taü tathà ÷arajàlena pracchàdya mahatà punaþ 07,088.024d*0603_04 droõaþ prahasya ÷aineyam idaü vacanam abravãt 07,088.025a tavàcàryo raõaü hitvà gataþ kàpuruùo yathà 07,088.025c yudhyamànaü hi màü hitvà pradakùiõam avartata 07,088.026a tvaü hi me yudhyato nàdya jãvan mokùyasi màdhava 07,088.026c yadi màü tvaü raõe hitvà na yàsy àcàryavad drutam 07,088.027 sàtyakir uvàca 07,088.027a dhanaüjayasya padavãü dharmaràjasya ÷àsanàt 07,088.027c gacchàmi svasti te brahman na me kàlàtyayo bhavet 07,088.027d*0604_01 àcàryànugato màrgaþ ÷iùyair anvàsyate sadà 07,088.027d*0604_02 tasmàd evaü vrajàmy à÷u yathà me sa gurur gataþ 07,088.028 saüjaya uvàca 07,088.028a etàvad uktvà ÷aineya àcàryaü parivarjayan 07,088.028c prayàtaþ sahasà ràjan sàrathiü cedam abravãt 07,088.029a droõaþ kariùyate yatnaü sarvathà mama vàraõe 07,088.029c yatto yàhi raõe såta ÷çõu cedaü vacaþ param 07,088.030a etad àlokyate sainyam àvantyànàü mahàprabham 07,088.030b*0605_01 abhedyam aribhir vãraiþ sumahadbhir mahad balam 07,088.030c asyànantaratas tv etad dàkùiõàtyaü mahàbalam 07,088.031a tadanantaram etac ca bàhlikànàü balaü mahat 07,088.031c bàhlikàbhyà÷ato yuktaü karõasyàpi mahad balam 07,088.032a anyonyena hi sainyàni bhinnàny etàni sàrathe 07,088.032c anyonyaü samupà÷ritya na tyakùyanti raõàjiram 07,088.032d*0606_01 de÷asàkalyam àsàdya dç÷yate sumahad balam 07,088.033a etad antaram àsàdya codayà÷vàn prahçùñavat 07,088.033c madhyamaü javam àsthàya vaha màm atra sàrathe 07,088.034a bàhlikà yatra dç÷yante nànàpraharaõodyatàþ 07,088.034c dàkùiõàtyà÷ ca bahavaþ såtaputrapurogamàþ 07,088.035a hastya÷varathasaübàdhaü yac cànãkaü vilokyate 07,088.035c nànàde÷asamutthai÷ ca padàtibhir adhiùñhitam 07,088.035d*0607_01 tataþ ÷akyo mahàvyåho bhettuü sma sahasà raõe 07,088.035d*0607_02 taü de÷aü tvarità yàmo mçdanto yudhi ÷àtravàn 07,088.035d*0607_03 tatraite saüprahçùñatvàn nàsmàn prati yuyutsavaþ 07,088.035d*0607_04 ayudhyamàno bahubhir ekaü pràpya sudurbalam 07,088.035d*0607_05 balaü pramathya gacchàmi miùatàü sarvadhanvinàm 07,088.036a etàvad uktvà yantàraü brahmàõaü parivarjayan 07,088.036c sa vyatãyàya yatrograü karõasya sumahad balam 07,088.036d*0608_01 yatraite paramakruddhà dàkùiõàtyà mahàrathàþ 07,088.036d*0608_02 saüjaya uvàca 07,088.036d*0608_02 etàn vijitya saügràme tato yàmo dhanaüjayam 07,088.036d*0608_03 yuyudhànavacaþ ÷rutvà yuyudhànasya sàrathiþ 07,088.036d*0608_04 yathoktam agamad ràjan varjayan droõam àhave 07,088.037a taü droõo 'nuyayau kruddho vikiran vi÷ikhàn bahån 07,088.037c yuyudhànaü mahàbàhuü gacchantam anivartinam 07,088.037d*0609_01 sa ca sainyaü mahad bhittvà dàkùiõàtyabalaü ca tat 07,088.038a karõasya sainyaü sumahad abhihatya ÷itaiþ ÷araiþ 07,088.038b*0610_01 prayayau tvarito bhittvà karõasya ca mahad balam 07,088.038c pràvi÷ad bhàratãü senàm aparyantàü sa sàtyakiþ 07,088.038d*0611_01 satyako hi tataþ sainyaü dràvayan sa samantataþ 07,088.039a praviùñe yuyudhàne tu sainikeùu druteùu ca 07,088.039b*0612_01 vidrute tu bale tasmin bhagne bhàrata bhàrate 07,088.039c amarùã kçtavarmà tu sàtyakiü paryavàrayat 07,088.040a tam àpatantaü vi÷ikhaiþ ùaóbhir àhatya sàtyakiþ 07,088.040c caturbhi÷ caturo 'syà÷vàn àjaghànà÷u vãryavàn 07,088.041a tataþ punaþ ùoóa÷abhir nataparvabhir à÷ugaiþ 07,088.041c sàtyakiþ kçtavarmàõaü pratyavidhyat stanàntare 07,088.042a sa tudyamàno vi÷ikhair bahubhis tigmatejanaiþ 07,088.042c sàtvatena mahàràja kçtavarmà na cakùame 07,088.043a sa vatsadantaü saüdhàya jihmagànalasaünibham 07,088.043c àkçùya ràjann àkarõàd vivyàdhorasi sàtyakim 07,088.044a sa tasya dehàvaraõaü bhittvà dehaü ca sàyakaþ 07,088.044c sapatrapuïkhaþ pçthivãü vive÷a rudhirokùitaþ 07,088.045a athàsya bahubhir bàõair acchinat paramàstravit 07,088.045c samàrgaõaguõaü ràjan kçtavarmà ÷aràsanam 07,088.046a vivyàdha ca raõe ràjan sàtyakiü satyavikramam 07,088.046c da÷abhir vi÷ikhais tãkùõair abhikruddhaþ stanàntare 07,088.047a tataþ pra÷ãrõe dhanuùi ÷aktyà ÷aktimatàü varaþ 07,088.047c abhyahan dakùiõaü bàhuü sàtyakiþ kçtavarmaõaþ 07,088.048a tato 'nyat sudçóhaü vãro dhanur àdàya sàtyakiþ 07,088.048c vyasçjad vi÷ikhàüs tårõaü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,088.048d*0613_01 te ÷aràþ sàtvatenàstàþ kçtavarmàõam àhave 07,088.048d*0613_02 chàdayàü cakrire vçkùaü ÷alabhà iva ghoùiõaþ 07,088.049a sarathaü kçtavarmàõaü samantàt paryavàkirat 07,088.049c chàdayitvà raõe 'tyarthaü hàrdikyaü tu sa sàtyakiþ 07,088.050a athàsya bhallena ÷iraþ sàratheþ samakçntata 07,088.050c sa papàta hataþ såto hàrdikyasya mahàrathàt 07,088.050e tatas te yantari hate pràdravaüs turagà bhç÷am 07,088.051a atha bhojas tv asaübhrànto nigçhya turagàn svayam 07,088.051c tasthau ÷aradhanuùpàõis tat sainyàny abhyapåjayan 07,088.052a sa muhårtam ivà÷vasya sada÷vàn samacodayat 07,088.052c vyapetabhãr amitràõàm àvahat sumahad bhayam 07,088.052e sàtyaki÷ càbhyagàt tasmàt sa tu bhãmam upàdravat 07,088.053a yuyudhàno 'pi ràjendra droõànãkàd viniþsçtaþ 07,088.053c prayayau tvaritas tårõaü kàmbojànàü mahàcamåm 07,088.054a sa tatra bahubhiþ ÷åraiþ saüniruddho mahàrathaiþ 07,088.054c na cacàla tadà ràjan sàtyakiþ satyavikramaþ 07,088.055a saüdhàya ca camåü droõo bhoje bhàraü nive÷ya ca 07,088.055c anvadhàvad raõe yatto yuyudhànaü yuyutsayà 07,088.056a tathà tam anudhàvantaü yuyudhànasya pçùñhataþ 07,088.056c nyavàrayanta saükruddhàþ pàõóusainye bçhattamàþ 07,088.057a samàsàdya tu hàrdikyaü rathànàü pravaraü ratham 07,088.057c pà¤càlà vigatotsàhà bhãmasenapurogamàþ 07,088.057e vikramya vàrità ràjan vãreõa kçtavarmaõà 07,088.058a yatamànàüs tu tàn sarvàn ãùad vigatacetasaþ 07,088.058c abhitas tठ÷araugheõa klàntavàhàn avàrayat 07,088.059a nigçhãtàs tu bhojena bhojànãkepsavo raõe 07,088.059c atiùñhann àryavad vãràþ pràrthayanto mahad ya÷aþ 07,088.059d*0614_01 hàrdikyaü samare yattà na ÷ekuþ prativãkùitum 07,089.001 dhçtaràùñra uvàca 07,089.001a evaü bahuvidhaü sainyam evaü pravicitaü varam 07,089.001c vyåóham evaü yathànyàyam evaü bahu ca saüjaya 07,089.002a nityaü påjitam asmàbhir abhikàmaü ca naþ sadà 07,089.002c prauóham atyadbhutàkàraü purastàd dçóhavikramam 07,089.003a nàtivçddham abàlaü ca na kç÷aü nàtipãvaram 07,089.003c laghuvçttàyatapràõaü sàragàtram anàmayam 07,089.004a àttasaünàhasaüpannaü bahu÷astraparicchadam 07,089.004c ÷astragrahaõavidyàsu bahvãùu pariniùñhitam 07,089.005a àrohe paryavaskande saraõe sàntaraplute 07,089.005c samyakpraharaõe yàne vyapayàne ca kovidam 07,089.006a nàgeùv a÷veùu bahu÷o ratheùu ca parãkùitam 07,089.006b*0615_01 carmanistriü÷ayuddhe ca niyuddhe ca vi÷àradam 07,089.006c parãkùya ca yathànyàyaü vetanenopapàditam 07,089.007a na goùñhyà nopacàreõa na saübandhanimittataþ 07,089.007c nànàhåto na hy abhçto mama sainye babhåva ha 07,089.008a kulãnàryajanopetaü tuùñapuùñam anuddhatam 07,089.008c kçtamànopakàraü ca ya÷asvi ca manasvi ca 07,089.009a sacivai÷ càparair mukhyair bahubhir mukhyakarmabhiþ 07,089.009c lokapàlopamais tàta pàlitaü narasattamaiþ 07,089.010a bahubhiþ pàrthivair guptam asmatpriyacikãrùubhiþ 07,089.010c asmàn abhisçtaiþ kàmàt sabalaiþ sapadànugaiþ 07,089.011a mahodadhim ivàpårõam àpagàbhiþ samantataþ 07,089.011c apakùaiþ pakùisaükà÷ai rathair a÷vai÷ ca saüvçtam 07,089.011d*0616_01 prabhinnakarañai÷ caiva dviradair àvçtaü mahat 07,089.011d*0616_02 yad ahanyata me sainyaü kim anyad bhàgadheyataþ 07,089.012a yodhàkùayyajalaü bhãmaü vàhanormitaraïgiõam 07,089.012c kùepaõyasigadà÷akti÷arapràsajhaùàkulam 07,089.013a dhvajabhåùaõasaübàdhaü ratnapaññena saücitam 07,089.013c vàhanair api dhàvadbhir vàyuvegavikampitam 07,089.014a droõagambhãrapàtàlaü kçtavarmamahàhradam 07,089.014c jalasaüdhamahàgràhaü karõacandrodayoddhatam 07,089.015a gate sainyàrõavaü bhittvà tarasà pàõóavarùabhe 07,089.015c saüjayaikarathenaiva yuyudhàne ca màmakam 07,089.016a tatra ÷eùaü na pa÷yàmi praviùñe savyasàcini 07,089.016c sàtvate ca rathodàre mama sainyasya saüjaya 07,089.017a tau tatra samatikràntau dçùñvàbhãtau tarasvinau 07,089.017c sindhuràjaü ca saüprekùya gàõóãvasyeùugocare 07,089.018a kiü tadà kuravaþ kçtyaü vidadhuþ kàlacoditàþ 07,089.018c dàruõaikàyane kàle kathaü và pratipedire 07,089.019a grastàn hi kauravàn manye mçtyunà tàta saügatàn 07,089.019c vikramo hi raõe teùàü na tathà dç÷yate 'dya vai 07,089.020a akùatau saüyuge tatra praviùñau kçùõapàõóavau 07,089.020c na ca vàrayità ka÷ cit tayor astãha saüjaya 07,089.021a bhçtà÷ ca bahavo yodhàþ parãkùyaiva mahàrathàþ 07,089.021c vetanena yathàyogyaü priyavàdena càpare 07,089.022a akàraõabhçtas tàta mama sainye na vidyate 07,089.022c karmaõà hy anuråpeõa labhyate bhaktavetanam 07,089.023a na ca yodho 'bhavat ka÷ cin mama sainye tu saüjaya 07,089.023c alpadànabhçtas tàta na kupyabhçtako naraþ 07,089.024a påjità hi yathà÷aktyà dànamànàsanair mayà 07,089.024c tathà putrai÷ ca me tàta j¤àtibhi÷ ca sabàndhavaiþ 07,089.025a te ca pràpyaiva saügràme nirjitàþ savyasàcinà 07,089.025c ÷aineyena paràmçùñàþ kim anyad bhàgadheyataþ 07,089.026a rakùyate ya÷ ca saügràme ye ca saüjaya rakùiõaþ 07,089.026c ekaþ sàdhàraõaþ panthà rakùyasya saha rakùibhiþ 07,089.027a arjunaü samare dçùñvà saindhavasyàgrataþ sthitam 07,089.027c putro mama bhç÷aü måóhaþ kiü kàryaü pratyapadyata 07,089.028a sàtyakiü ca raõe dçùñvà pravi÷antam abhãtavat 07,089.028c kiü nu duryodhanaþ kçtyaü pràptakàlam amanyata 07,089.029a sarva÷astràtigau senàü praviùñau rathasattamau 07,089.029c dçùñvà kàü vai dhçtiü yuddhe pratyapadyanta màmakàþ 07,089.030a dçùñvà kçùõaü tu dà÷àrham arjunàrthe vyavasthitam 07,089.030c ÷inãnàm çùabhaü caiva manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.031a dçùñvà senàü vyatikràntàü sàtvatenàrjunena ca 07,089.031c palàyamànàü÷ ca kurån manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.032a vidrutàn rathino dçùñvà nirutsàhàn dviùajjaye 07,089.032c palàyane kçtotsàhàn manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.033a ÷ånyàn kçtàn rathopasthàn sàtvatenàrjunena ca 07,089.033c hatàü÷ ca yodhàn saüdç÷ya manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.034a vya÷vanàgarathàn dçùñvà tatra vãràn sahasra÷aþ 07,089.034c dhàvamànàn raõe vyagràn manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.035a vivãràü÷ ca kçtàn a÷vàn virathàü÷ ca kçtàn naràn 07,089.035c tatra sàtyakipàrthàbhyàü manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.035d*0617_01 mahànàgàn vidravato dçùñvàrjuna÷aràhatàn 07,089.035d*0617_02 patitàn patata÷ cànyàn manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.035d*0617_03 hayaughàn nihatàn dçùñvà dràvyamàõàüs tatas tataþ 07,089.035d*0617_04 raõe sàtvatapàrthàbhyàü manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.036a pattisaüghàn raõe dçùñvà dhàvamànàü÷ ca sarva÷aþ 07,089.036c nirà÷à vijaye sarve manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.037a droõasya samatikràntàv anãkam aparàjitau 07,089.037c kùaõena dçùñvà tau vãrau manye ÷ocanti putrakàþ 07,089.038a saümåóho 'smi bhç÷aü tàta ÷rutvà kçùõadhanaüjayau 07,089.038c praviùñau màmakaü sainyaü sàtvatena sahàcyutau 07,089.039a tasmin praviùñe pçtanàü ÷inãnàü pravare rathe 07,089.039c bhojànãkaü vyatikrànte katham àsan hi kauravàþ 07,089.040a tathà droõena samare nigçhãteùu pàõóuùu 07,089.040c kathaü yuddham abhåt tatra tan mamàcakùva saüjaya 07,089.041a droõo hi balavठ÷åraþ kçtàstro dçóhavikramaþ 07,089.041c pà¤càlàs taü maheùvàsaü pratyayudhyan kathaü raõe 07,089.042a baddhavairàs tathà droõe dharmaràjajayaiùiõaþ 07,089.042c bhàradvàjas tathà teùu kçtavairo mahàrathaþ 07,089.043a arjuna÷ càpi yac cakre sindhuràjavadhaü prati 07,089.043c tan me sarvaü samàcakùva ku÷alo hy asi saüjaya 07,090.001 saüjaya uvàca 07,090.001a àtmàparàdhàt saübhåtaü vyasanaü bharatarùabha 07,090.001c pràpya pràkçtavad vãra na tvaü ÷ocitum arhasi 07,090.001d*0618_01 purà yad ucyase pràj¤aiþ suhçdbhir viduràdibhiþ 07,090.001d*0618_02 màhàrùãþ pàõóavàn ràjann iti tan na tvayà ÷rutam 07,090.001d*0618_03 suhçdàü hitakàmànàü vàkyaü yo na ÷çõoti ha 07,090.001d*0618_04 sa mahad vyasanaü pràpya ÷ocate vai yathà bhavàn 07,090.001d*0618_05 yàcito 'si purà ràjan dà÷àrheõa ÷amaü prati 07,090.001d*0618_06 na ca taü labdhavàn kàmaü tvattaþ kçùõo mahàya÷àþ 07,090.002a tava nirguõatàü j¤àtvà pakùapàtaü suteùu ca 07,090.002c dvaidhãbhàvaü tathà dharme pàõóaveùu ca matsaram 07,090.002d*0619_01 tava jihmam abhipràyaü viditvà pàõóavàn prati 07,090.002e àrtapralàpàü÷ ca bahån manujàdhipasattama 07,090.003a sarvalokasya tattvaj¤aþ sarvalokaguruþ prabhuþ 07,090.003c vàsudevas tato yuddhaü kuråõàm akaron mahat 07,090.004a àtmàparàdhàt sumahàn pràptas te vipulaþ kùayaþ 07,090.004b*0620_01 naivaü duryodhane doùaü kartum arhasi mànada 07,090.004c na hi te sukçtaü kiü cid àdau madhye ca bhàrata 07,090.004e dç÷yate pçùñhata÷ caiva tvanmålo hi paràjayaþ 07,090.004f*0621_01 àrtapralàpàn iha yàn idànãü kuruùe nçpa 07,090.004f*0621_02 naitad vçddhasya te sàdhu gatàsor iva maõóalam 07,090.005a tasmàd adya sthiro bhåtvà j¤àtvà lokasya nirõayam 07,090.005c ÷çõu yuddhaü yathà vçttaü ghoraü devàsuropamam 07,090.006a praviùñe tava sainyaü tu ÷aineye satyavikrame 07,090.006c bhãmasenamukhàþ pàrthàþ pratãyur vàhinãü tava 07,090.007a àgacchatas tàn sahasà kruddharåpàn sahànugàn 07,090.007c dadhàraiko raõe pàõóån kçtavarmà mahàrathaþ 07,090.008a yathodvçttaü dhàrayate velà vai salilàrõavam 07,090.008b*0622_01 udvçttaü sàgaraü yadvad velà vàrayate sadà 07,090.008c pàõóusainyaü tathà saükhye hàrdikyaþ samavàrayat 07,090.009a tatràdbhutam amanyanta hàrdikyasya paràkramam 07,090.009c yad enaü sahitàþ pàrthà nàticakramur àhave 07,090.010a tato bhãmas tribhir viddhvà kçtavarmàõam àyasaiþ 07,090.010c ÷aïkhaü dadhmau mahàbàhur harùayan sarvapàõóavàn 07,090.011a sahadevas tu viü÷atyà dharmaràja÷ ca pa¤cabhiþ 07,090.011c ÷atena nakula÷ càpi hàrdikyaü samavidhyata 07,090.012a draupadeyàs trisaptatyà saptabhi÷ ca ghañotkacaþ 07,090.012c dhçùñadyumnas tribhi÷ càpi kçtavarmàõam àrdayat 07,090.012e viràño drupada÷ caiva yàj¤aseni÷ ca pa¤cabhiþ 07,090.013a ÷ikhaõóã càpi hàrdikyaü viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,090.013c punar vivyàdha viü÷atyà sàyakànàü hasann iva 07,090.014a kçtavarmà tato ràjan sarvatas tàn mahàrathàn 07,090.014c ekaikaü pa¤cabhir viddhvà bhãmaü vivyàdha saptabhiþ 07,090.014e dhanur dhvajaü ca saüyatto rathàd bhåmàv apàtayat 07,090.015a athainaü chinnadhanvànaü tvaramàõo mahàrathaþ 07,090.015c àjaghànorasi kruddhaþ saptatyà ni÷itaiþ ÷araiþ 07,090.016a sa gàóhaviddho balavàn hàrdikyasya ÷arottamaiþ 07,090.016c cacàla rathamadhyasthaþ kùitikampe yathàcalaþ 07,090.017a bhãmasenaü tathà dçùñvà dharmaràjapurogamàþ 07,090.017c visçjantaþ ÷aràn ghoràn kçtavarmàõam àrdayan 07,090.018a taü tathà koùñhakãkçtya rathavaü÷ena màriùa 07,090.018c vivyadhuþ sàyakair hçùñà rakùàrthaü màruter mçdhe 07,090.019a pratilabhya tataþ saüj¤àü bhãmaseno mahàbalaþ 07,090.019c ÷aktiü jagràha samare hemadaõóàm ayasmayãm 07,090.019e cikùepa ca rathàt tårõaü kçtavarmarathaü prati 07,090.020a sà bhãmabhujanirmuktà nirmuktoragasaünibhà 07,090.020c kçtavarmàõam abhitaþ prajajvàla sudàruõà 07,090.021a tàm àpatantãü sahasà yugàntàgnisamaprabhàm 07,090.021c dvàbhyàü ÷aràbhyàü hàrdikyo nicakarta dvidhà tadà 07,090.022a sà chinnà patità bhåmau ÷aktiþ kanakabhåùaõà 07,090.022c dyotayantã di÷o ràjan maholkeva diva÷ cyutà 07,090.022e ÷aktiü vinihatàü dçùñvà bhãma÷ cukrodha vai bhç÷am 07,090.023a tato 'nyad dhanur àdàya vegavat sumahàsvanam 07,090.023c bhãmaseno raõe kruddho hàrdikyaü samavàrayat 07,090.024a athainaü pa¤cabhir bàõair àjaghàna stanàntare 07,090.024c bhãmo bhãmabalo ràjaüs tava durmantritena ha 07,090.025a bhojas tu kùatasarvàïgo bhãmasenena màriùa 07,090.025c raktà÷oka ivotphullo vyabhràjata raõàjire 07,090.026a tataþ kruddhas tribhir bàõair bhãmasenaü hasann iva 07,090.026c abhihatya dçóhaü yuddhe tàn sarvàn pratyavidhyata 07,090.027a tribhis tribhir maheùvàso yatamànàn mahàrathàn 07,090.027c te 'pi taü pratyavidhyanta saptabhiþ saptabhiþ ÷araiþ 07,090.028a ÷ikhaõóinas tataþ kruddhaþ kùurapreõa mahàrathaþ 07,090.028c dhanu÷ ciccheda samare prahasann iva bhàrata 07,090.029a ÷ikhaõóã tu tataþ kruddha÷ chinne dhanuùi satvaram 07,090.029c asiü jagràha samare ÷atacandraü ca bhàsvaram 07,090.030a bhràmayitvà mahàcarma càmãkaravibhåùitam 07,090.030c tam asiü preùayàm àsa kçtavarmarathaü prati 07,090.030d*0623_01 **** **** nistriü÷aü ca mahàprabham 07,090.030d*0623_02 kçtavarmàõam uddi÷ya preùayat tam asiü drutam 07,090.031a sa tasya sa÷araü càpaü chittvà saükhye mahàn asiþ 07,090.031c abhyagàd dharaõãü ràjaü÷ cyutaü jyotir ivàmbaràt 07,090.032a etasminn eva kàle tu tvaramàõà mahàrathàþ 07,090.032c vivyadhuþ sàyakair gàóhaü kçtavarmàõam àhave 07,090.033a athànyad dhanur àdàya tyaktvà tac ca mahad dhanuþ 07,090.033c vi÷ãrõaü bharata÷reùñha hàrdikyaþ paravãrahà 07,090.034a vivyàdha pàõóavàn yuddhe tribhis tribhir ajihmagaiþ 07,090.034c ÷ikhaõóinaü ca vivyàdha tribhiþ pa¤cabhir eva ca 07,090.034d*0624_01 punar anyena bàõena dhanur asyàcchinad drutam 07,090.034d*0625_01 ÷ikhaõóinaü tribhir bàõaividdhvà ciccheda kàrmukam 07,090.035a dhanur anyat samàdàya ÷ikhaõóã tu mahàya÷àþ 07,090.035c avàrayat kårmanakhair à÷ugair hçdikàtmajam 07,090.036a tataþ kruddho raõe ràjan hçdikasyàtmasaübhavaþ 07,090.036c abhidudràva vegena yàj¤aseniü mahàratham 07,090.037a bhãùmasya samare ràjan mçtyor hetuü mahàtmanaþ 07,090.037c vidar÷ayan balaü ÷åraþ ÷àrdåla iva ku¤jaram 07,090.038a tau di÷àgajasaükà÷au jvalitàv iva pàvakau 07,090.038c samàsedatur anyonyaü ÷arasaüghair ariüdamau 07,090.039a vidhunvànau dhanuþ÷reùñhe saüdadhànau ca sàyakàn 07,090.039c visçjantau ca ÷ata÷o gabhastãn iva bhàskarau 07,090.040a tàpayantau ÷arais tãkùõair anyonyaü tau mahàrathau 07,090.040c yugàntapratimau vãrau rejatur bhàskaràv iva 07,090.041a kçtavarmà tu rabhasaü yàj¤aseniü mahàratham 07,090.041c viddhveùåõàü trisaptatyà punar vivyàdha saptabhiþ 07,090.042a sa gàóhaviddho vyathito rathopastha upàvi÷at 07,090.042c visçjan sa÷araü càpaü mårchayàbhipariplutaþ 07,090.043a taü viùaõõaü rathe dçùñvà tàvakà bharatarùabha 07,090.043c hàrdikyaü påjayàm àsur vàsàüsy àdudhuvu÷ ca ha 07,090.044a ÷ikhaõóinaü tathà j¤àtvà hàrdikya÷arapãóitam 07,090.044c apovàha raõàd yantà tvaramàõo mahàratham 07,090.045a sàditaü tu rathopasthe dçùñvà pàrthàþ ÷ikhaõóinam 07,090.045c parivavrå rathais tårõaü kçtavarmàõam àhave 07,090.046a tatràdbhutaü paraü cakre kçtavarmà mahàrathaþ 07,090.046c yad ekaþ samare pàrthàn vàrayàm àsa sànugàn 07,090.047a pàrthठjitvàjayac cedãn pà¤càlàn sç¤jayàn api 07,090.047c kekayàü÷ ca mahàvãryàn kçtavarmà mahàrathaþ 07,090.048a te vadhyamànàþ samare hàrdikyena sma pàõóavàþ 07,090.048c ita÷ ceta÷ ca dhàvanto naiva cakrur dhçtiü raõe 07,090.049a jitvà pàõóusutàn yuddhe bhãmasenapurogamàn 07,090.049c hàrdikyaþ samare 'tiùñhad vidhåma iva pàvakaþ 07,090.050a te dràvyamàõàþ samare hàrdikyena mahàrathàþ 07,090.050c vimukhàþ samapadyanta ÷aravçùñibhir arditàþ 07,090.050d*0626_01 lajjayàvanatà bhåtvà na kiü cit pravadanti te 07,091.001 saüjaya uvàca 07,091.001a ÷çõuùvaikamanà ràjan yan màü tvaü paripçcchasi 07,091.001c dràvyamàõe bale tasmin hàrdikyena mahàtmanà 07,091.002a lajjayàvanate càpi prahçùñai÷ caiva tàvakaiþ 07,091.002c dvãpo ya àsãt pàõóånàm agàdhe gàdham icchatàm 07,091.003a ÷rutvà tu ninadaü bhãmaü tàvakànàü mahàhave 07,091.003c ÷aineyas tvarito ràjan kçtavarmàõam abhyayàt 07,091.003d*0627_01 uvàca sàrathiü tatra krodhàmarùasamanvitaþ 07,091.003d*0627_02 hàrdikyàbhimukhaü såta kuru me ratham uttamam 07,091.003d*0627_03 kurute kadanaü pa÷ya pàõóusainye hy amarùitaþ 07,091.003d*0627_04 enaü jitvà punaþ såta yàsyàmi vijayaü prati 07,091.003d*0627_05 evam ukte tu vacane såtas tasya mahàmate 07,091.003d*0627_06 nimeùàntaramàtreõa kçtavarmàõam abhyayàt 07,091.004a kçtavarmà tu hàrdikyaþ ÷aineyaü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,091.004c avàkirat susaükruddhas tato 'krudhyata sàtyakiþ 07,091.005a tataþ suni÷itaü bhallaü ÷aineyaþ kçtavarmaõe 07,091.005c preùayàm àsa samare ÷aràü÷ ca caturo 'paràn 07,091.006a te tasya jaghnire vàhàn bhallenàsyàcchinad dhanuþ 07,091.006c pçùñharakùaü tathà såtam avidhyan ni÷itaiþ ÷araiþ 07,091.007a tatas taü virathaü kçtvà sàtyakiþ satyavikramaþ 07,091.007c senàm asyàrdayàm àsa ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,091.008a sàbhajyatàtha pçtanà ÷aineya÷arapãóità 07,091.008b*0628_01 palàyanakçtotsàhà bhramantã tatra tatra ha 07,091.008c tataþ pràyàd vai tvaritaþ sàtyakiþ satyavikramaþ 07,091.009a ÷çõu ràjan yad akarot tava sainyeùu vãryavàn 07,091.009c atãtya sa mahàràja droõànãkamahàrõavam 07,091.010a paràjitya ca saühçùñaþ kçtavarmàõam àhave 07,091.010c yantàram abravãc chåraþ ÷anair yàhãty asaübhramam 07,091.011a dçùñvà tu tava tat sainyaü rathà÷vadvipasaükulam 07,091.011c padàtijanasaüpårõam abravãt sàrathiü punaþ 07,091.012a yad etan meghasaükà÷aü droõànãkasya savyataþ 07,091.012c sumahat ku¤jarànãkaü yasya rukmaratho mukham 07,091.013a ete hi bahavaþ såta durnivàryà÷ ca saüyuge 07,091.013c duryodhanasamàdiùñà madarthe tyaktajãvitàþ 07,091.013e ràjaputrà maheùvàsàþ sarve vikràntayodhinaþ 07,091.013f*0629_01 na càjitvà raõe hy etठ÷akyaþ pràptuü jayadrathaþ 07,091.013f*0629_02 nàpi pàrtho mayà såta ÷akyaþ pràptuü kathaü cana 07,091.013f*0629_03 ete tiùñhanti sahitàþ sarve vidyàsu niùñhitàþ 07,091.014a trigartànàü rathodàràþ suvarõavikçtadhvajàþ 07,091.014c màm evàbhimukhà vãrà yotsyamànà vyavasthitàþ 07,091.015a atra màü pràpaya kùipram a÷vàü÷ codaya sàrathe 07,091.015c trigartaiþ saha yotsyàmi bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,091.016a tataþ pràyàc chanaiþ såtaþ sàtvatasya mate sthitaþ 07,091.016c rathenàdityavarõena bhàsvareõa patàkinà 07,091.017a tam åhuþ sàrather va÷yà valgamànà hayottamàþ 07,091.017c vàyuvegasamàþ saükhye kundendurajataprabhàþ 07,091.017d*0630_01 màrutasya gatau tulyà÷ candrakundanibhàþ ÷ubhàþ 07,091.018a àpatantaü rathaü taü tu ÷aïkhavarõair hayottamaiþ 07,091.018c parivavrus tataþ ÷årà gajànãkena sarvataþ 07,091.018e kiranto vividhàüs tãkùõàn sàyakàül laghuvedhinaþ 07,091.019a sàtvato 'pi ÷itair bàõair gajànãkam ayodhayat 07,091.019c parvatàn iva varùeõa tapànte jalado mahàn 07,091.020a vajrà÷anisamaspar÷air vadhyamànàþ ÷arair gajàþ 07,091.020c pràdravan raõam utsçjya ÷inivãryasamãritaiþ 07,091.021a ÷ãrõadantà virudhirà bhinnamastakapiõóakàþ 07,091.021c vi÷ãrõakarõàsyakarà viniyantçpatàkinaþ 07,091.022a saübhinnavarmaghaõñà÷ ca saünikçttamahàdhvajàþ 07,091.022c hatàrohà di÷o ràjan bhejire bhraùñakambalàþ 07,091.023a ruvanto vividhàn ràvठjaladopamanisvanàþ 07,091.023c nàràcair vatsadantai÷ ca sàtvatena vidàritàþ 07,091.023c*0631_01 **** **** bhallair a¤jalikais tathà 07,091.023c*0631_02 kùuraprair ardhacandrai÷ ca 07,091.023d*0632_01 kùaranto 'sçk tathà måtraü purãùaü ca pradudruvuþ 07,091.023d*0632_02 babhramu÷ caskhalu÷ cànye petur mamlus tathàpare 07,091.023d*0632_03 evaü tat ku¤jarànãkaü yuyudhànena pàtitam 07,091.023d*0632_04 ÷arair agnyarkasaükà÷aiþ pradudràva samantataþ 07,091.024a tasmin drute gajànãke jalasaüdho mahàrathaþ 07,091.024c yattaþ saüpràpayan nàgaü rajatà÷varathaü prati 07,091.025a rukmavarõakaraþ ÷åras tapanãyàïgadaþ ÷uciþ 07,091.025c kuõóalã mukuñã ÷aïkhã raktacandanaråùitaþ 07,091.025d*0633_01 raktacandanadigdhàïgaþ sàïgadaþ sahakuõóalaþ 07,091.026a ÷irasà dhàrayan dãptàü tapanãyamayãü srajam 07,091.026c urasà dhàrayan niùkaü kaõñhasåtraü ca bhàsvaram 07,091.027a càpaü ca rukmavikçtaü vidhunvan gajamårdhani 07,091.027c a÷obhata mahàràja savidyud iva toyadaþ 07,091.028a tam àpatantaü sahasà màgadhasya gajottamam 07,091.028c sàtyakir vàrayàm àsa velevodvçttam arõavam 07,091.029a nàgaü nivàritaü dçùñvà ÷aineyasya ÷arottamaiþ 07,091.029c akrudhyata raõe ràja¤ jalasaüdho mahàbalaþ 07,091.029d*0634_01 saüpràpayad raõe ràjan nàgaràjaü mahàbalam 07,091.030a tataþ kruddho maheùvàso màrgaõair bhàrasàdhanaiþ 07,091.030b*0635_01 sa vàryamàõo bàõaughaiþ ÷aineyenàtha vãryavàn 07,091.030c avidhyata ÷ineþ pautraü jalasaüdho mahorasi 07,091.030d*0636_01 avidhyan ni÷itair bàõaiþ satyakaþ prahasann iva 07,091.031a tato 'pareõa bhallena pãtena ni÷itena ca 07,091.031c asyato vçùõivãrasya nicakarta ÷aràsanam 07,091.032a sàtyakiü chinnadhanvànaü prahasann iva bhàrata 07,091.032c avidhyan màgadho vãraþ pa¤cabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,091.033a sa viddho bahubhir bàõair jalasaüdhena vãryavàn 07,091.033c nàkampata mahàbàhus tad adbhutam ivàbhavat 07,091.034a acintayan vai sa ÷aràn nàtyarthaü saübhramàd balã 07,091.034c dhanur anyat samàdàya tiùñha tiùñhety uvàca ha 07,091.035a etàvad uktvà ÷aineyo jalasaüdhaü mahorasi 07,091.035c vivyàdha ùaùñyà subhç÷aü ÷aràõàü prahasann iva 07,091.036a kùurapreõa ca pãtena muùñide÷e mahad dhanuþ 07,091.036c jalasaüdhasya ciccheda vivyàdha ca tribhiþ ÷araiþ 07,091.037a jalasaüdhas tu tat tyaktvà sa÷araü vai ÷aràsanam 07,091.037c tomaraü vyasçjat tårõaü sàtyakiü prati màriùa 07,091.038a sa nirbhidya bhujaü savyaü màdhavasya mahàraõe 07,091.038c abhyagàd dharaõãü ghoraþ ÷vasann iva mahoragaþ 07,091.039a nirbhinne tu bhuje savye sàtyakiþ satyavikramaþ 07,091.039c triü÷adbhir vi÷ikhais tãkùõair jalasaüdham atàóayat 07,091.040a pragçhya tu tataþ khaógaü jalasaüdho mahàbalaþ 07,091.040c àrùabhaü carma ca mahac chatacandram alaükçtam 07,091.040e tata àvidhya taü khaógaü sàtvatàyotsasarja ha 07,091.041a ÷aineyasya dhanu÷ chittvà sa khaógo nyapatan mahãm 07,091.041c alàtacakravac caiva vyarocata mahãü gataþ 07,091.041d*0637_01 agnicakram ivàviddhaü yathà syàn nabhasa÷ cyutam 07,091.041d*0638_01 bhràjati sma tataþ khaógaþ saüpràptaþ pçthivãtalam 07,091.042a athànyad dhanur àdàya sarvakàyàvadàraõam 07,091.042b*0639_01 jalasaüdham abhiprekùya utsmayitvà ca màdhavaþ 07,091.042c ÷àlaskandhapratãkà÷am indrà÷anisamasvanam 07,091.042e visphàrya vivyadhe kruddho jalasaüdhaü ÷areõa ha 07,091.043a tataþ sàbharaõau bàhå kùuràbhyàü màdhavottamaþ 07,091.043c sàïgadau jalasaüdhasya ciccheda prahasann iva 07,091.044a tau bàhå parighaprakhyau petatur gajasattamàt 07,091.044c vasuüdharadharàd bhraùñau pa¤ca÷ãrùàv ivoragau 07,091.045a tataþ sudaüùñraü suhanu càrukuõóalam unnasam 07,091.045c kùureõàsya tçtãyena ÷ira÷ ciccheda sàtyakiþ 07,091.046a tat pàtita÷irobàhukabandhaü bhãmadar÷anam 07,091.046c dviradaü jalasaüdhasya rudhireõàbhyaùi¤cata 07,091.047a jalasaüdhaü nihatyàjau tvaramàõas tu sàtvataþ 07,091.047c naiùàdiü pàtayàm àsa gajaskandhàd vi÷àü pate 07,091.047d*0640_01 kabandhaü dviradaü caiva ÷aravarùair avàkirat 07,091.048a rudhireõàvasiktàïgo jalasaüdhasya ku¤jaraþ 07,091.048c vilambamànam avahat saü÷liùñaü param àsanam 07,091.049a ÷aràrditaþ sàtvatena mardamànaþ svavàhinãm 07,091.049c ghoram àrtasvaraü kçtvà vidudràva mahàgajaþ 07,091.050a hàhàkàro mahàn àsãt tava sainyasya màriùa 07,091.050c jalasaüdhaü hataü dçùñvà vçùõãnàm çùabheõa ha 07,091.051a vimukhà÷ càbhyadhàvanta tava yodhàþ samantataþ 07,091.051c palàyane kçtotsàhà nirutsàhà dviùajjaye 07,091.052a etasminn antare ràjan droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,091.052b*0641_01 saünyasya bhàraü sumahat kçtavarmaõi bhàrata 07,091.052b*0641_02 sa hi pàrthàn raõe yattàn dadhàraiko mahàbalaþ 07,091.052c abhyayàj javanair a÷vair yuyudhànaü mahàratham 07,091.052d*0642_01 jalasaüdhaü hataü dçùñvà putras te kurupuügavaþ 07,091.052d*0642_02 sahodarais tu saüyuktaþ sàtyakiü samupàdravat 07,091.052d*0642_03 tataþ samabhavad yuddhaü kuråõàü satyakasya ca 07,091.053a tam udãrõaü tathà dçùñvà ÷aineyaü kurupuügavàþ 07,091.053c droõenaiva saha kruddhàþ sàtyakiü paryavàrayan 07,091.054a tataþ pravavçte yuddhaü kuråõàü sàtvatasya ca 07,091.054c droõasya ca raõe ràjan ghoraü devàsuropamam 07,092.001 saüjaya uvàca 07,092.001*0643_01 sàtvatasya raõe karma yoddhuü dçùñvà mahàrathàþ 07,092.001*0643_02 amçùyamàõàþ saüyattàþ ÷aineyaü samupàdravan 07,092.001a te kirantaþ ÷aravràtàn sarve yattàþ prahàriõaþ 07,092.001c tvaramàõà mahàràja yuyudhànam ayodhayan 07,092.002a taü droõaþ saptasaptatyà jaghàna ni÷itaiþ ÷araiþ 07,092.002c durmarùaõo dvàda÷abhir duþsaho da÷abhiþ ÷araiþ 07,092.003a vikarõa÷ càpi ni÷itais triü÷adbhiþ kaïkapatribhiþ 07,092.003c vivyàdha savye pàr÷ve tu stanàbhyàm antare tathà 07,092.004a durmukho da÷abhir bàõais tathà duþ÷àsano 'ùñabhiþ 07,092.004c citrasena÷ ca ÷aineyaü dvàbhyàü vivyàdha màriùa 07,092.005a duryodhana÷ ca mahatà ÷aravarùeõa màdhavam 07,092.005c apãóayad raõe ràja¤ ÷årà÷ cànye mahàrathàþ 07,092.006a sarvataþ pratividdhas tu tava putrair mahàrathaiþ 07,092.006b*0644_01 sa tudyamàna÷ ca tathà sarvataþ kurupuügavaiþ 07,092.006c tàn pratyavidhyac chaineyaþ pçthak pçthag ajihmagaiþ 07,092.006d*0645_01 sàtyakiþ puõóarãkàkùo hy astreùu pariniùñhitaþ 07,092.007a bhàradvàjaü tribhir bàõair duþsahaü navabhis tathà 07,092.007c vikarõaü pa¤caviü÷atyà citrasenaü ca saptabhiþ 07,092.007d*0646_01 da÷abhi÷ citrasenaü ca vikarõaü pa¤caviü÷atyà 07,092.008a durmarùaõaü dvàda÷abhi÷ caturbhi÷ ca viviü÷atim 07,092.008c satyavrataü ca navabhir vijayaü da÷abhiþ ÷araiþ 07,092.008d*0647_01 duryodhanaü tribhir viddhvà supuükhais tigmatejasaiþ 07,092.009a tato rukmàïgadaü càpaü vidhunvàno mahàrathaþ 07,092.009c abhyayàt sàtyakis tårõaü putraü tava mahàratham 07,092.010a ràjànaü sarvalokasya sarva÷astrabhçtàü varam 07,092.010c ÷arair abhyàhanad gàóhaü tato yuddham abhåt tayoþ 07,092.010d*0648_01 tataþ pravavçte yuddhaü kurumàdhavavãrayoþ 07,092.011a vimu¤cantau ÷aràüs tãkùõàn saüdadhànau ca sàyakàn 07,092.011c adç÷yaü samare 'nyonyaü cakratus tau mahàrathau 07,092.012a sàtyakiþ kururàjena nirviddho bahv a÷obhata 07,092.012c asravad rudhiraü bhåri svarasaü candano yathà 07,092.013a sàtvatena ca bàõaughair nirviddhas tanayas tava 07,092.013c ÷àtakumbhamayàpãóo babhau yåpa ivocchritaþ 07,092.014a màdhavas tu raõe ràjan kururàjasya dhanvinaþ 07,092.014c dhanu÷ ciccheda sahasà kùurapreõa hasann iva 07,092.014e athainaü chinnadhanvànaü ÷arair bahubhir àcinot 07,092.015a nirbhinna÷ ca ÷arais tena dviùatà kùiprakàriõà 07,092.015c nàmçùyata raõe ràjà ÷atror vijayalakùaõam 07,092.016a athànyad dhanur àdàya hemapçùñhaü duràsadam 07,092.016c vivyàdha sàtyakiü tårõaü sàyakànàü ÷atena ha 07,092.017a so 'tividdho balavatà putreõa tava dhanvinà 07,092.017c amarùava÷am àpannas tava putram apãóayat 07,092.018a pãóitaü nçpatiü dçùñvà tava putrà mahàrathàþ 07,092.018c sàtvataü ÷aravarùeõa chàdayàm àsur a¤jasà 07,092.019a sa chàdyamàno bahubhis tava putrair mahàrathaiþ 07,092.019c ekaikaü pa¤cabhir viddhvà punar vivyàdha saptabhiþ 07,092.020a duryodhanaü ca tvarito vivyàdhàùñabhir à÷ugaiþ 07,092.020c prahasaü÷ càsya ciccheda kàrmukaü ripubhãùaõam 07,092.021a nàgaü maõimayaü caiva ÷arair dhvajam apàtayat 07,092.021c hatvà tu caturo vàhàü÷ caturbhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,092.021e sàrathiü pàtayàm àsa kùurapreõa mahàya÷àþ 07,092.022a etasminn antare caiva kururàjaü mahàratham 07,092.022c avàkirac charair hçùño bahubhir marmabhedibhiþ 07,092.023a sa vadhyamànaþ samare ÷aineyasya ÷arottamaiþ 07,092.023c pràdravat sahasà ràjan putro duryodhanas tava 07,092.023e àpluta÷ ca tato yànaü citrasenasya dhanvinaþ 07,092.024a hàhàbhåtaü jagac càsãd dçùñvà ràjànam àhave 07,092.024c grasyamànaü sàtyakinà khe somam iva ràhuõà 07,092.025a taü tu ÷abdaü mahac chrutvà kçtavarmà mahàrathaþ 07,092.025c abhyayàt sahasà tatra yatràste màdhavaþ prabhuþ 07,092.026a vidhunvàno dhanuþ÷reùñhaü codayaü÷ caiva vàjinaþ 07,092.026c bhartsayan sàrathiü cograü yàhi yàhãti satvaraþ 07,092.027a tam àpatantaü saüprekùya vyàditàsyam ivàntakam 07,092.027c yuyudhàno mahàràja yantàram idam abravãt 07,092.028a kçtavarmà rathenaiùa drutam àpatate ÷arã 07,092.028c pratyudyàhi rathenainaü pravaraü sarvadhanvinàm 07,092.028d*0649_01 prayàhi satvaraü såta rathena rathasattamam 07,092.028d*0649_02 nihaniùyàmi taü saükhe vçùõivãram ariüdamam 07,092.029a tataþ prajavità÷vena vidhivat kalpitena ca 07,092.029c àsasàda raõe bhojaü pratimànaü dhanuùmatàm 07,092.030a tataþ paramasaükruddhau jvalantàv iva pàvakau 07,092.030c sameyàtàü naravyàghrau vyàghràv iva tarasvinau 07,092.031a kçtavarmà tu ÷aineyaü ùaóviü÷atyà samàrpayat 07,092.031c ni÷itaiþ sàyakais tãkùõair yantàraü càsya saptabhiþ 07,092.032a catura÷ ca hayodàràü÷ caturbhiþ parameùubhiþ 07,092.032c avidhyat sàdhudàntàn vai saindhavàn sàtvatasya ha 07,092.033a rukmadhvajo rukmapçùñhaü mahad visphàrya kàrmukam 07,092.033c rukmàïgadã rukmavarmà rukmapuïkhàn avàkirat 07,092.034a tato '÷ãtiü ÷ineþ pautraþ sàyakàn kçtavarmaõe 07,092.034c pràhiõot tvarayà yukto draùñukàmo dhanaüjayam 07,092.035a so 'tividdho balavatà ÷atruõà ÷atrutàpanaþ 07,092.035c samakampata durdharùaþ kùitikampe yathàcalaþ 07,092.035d*0650_01 acalaþ sa purà bhåtvà samakampata màriùa 07,092.036a triùaùñyà caturo 'syà÷vàn saptabhiþ sàrathiü ÷araiþ 07,092.036c vivyàdha ni÷itais tårõaü sàtyakiþ kçtavarmaõaþ 07,092.036d*0651_01 hatà÷vasåte tu rathe sthitàya ÷inipuügavaþ 07,092.037a suvarõapuïkhaü vi÷ikhaü samàdhàya sa sàtyakiþ 07,092.037c vyasçjat taü mahàjvàlaü saükruddham iva pannagam 07,092.037d*0652_01 praiùayat sàtyako bàõaü hàrdikyasya nararùabhaþ 07,092.038a so 'vi÷at kçtavarmàõaü yamadaõóopamaþ ÷araþ 07,092.038c jàmbånadavicitraü ca varma nirbhidya bhànumat 07,092.038d*0653_01 sahemavikçtaü varma nirbhidya kçtavarmaõaþ 07,092.038e abhyagàd dharaõãm ugro rudhireõa samukùitaþ 07,092.039a saüjàtarudhira÷ càjau sàtvateùubhir arditaþ 07,092.039c pracalan dhanur utsçjya nyapatat syandanottame 07,092.040a sa siühadaüùñro jànubhyàm àpanno 'mitavikramaþ 07,092.040c ÷aràrditaþ sàtyakinà rathopasthe nararùabhaþ 07,092.041a sahasrabàhoþ sadç÷am akùobhyam iva sàgaram 07,092.041c nivàrya kçtavarmàõaü sàtyakiþ prayayau tataþ 07,092.041d*0654_01 na hi tasya raõe pàrthaþ kathaü cid api bhàrata 07,092.041d*0654_02 didçkùuþ sa hi vegena pràyàd yatra dhanaüjayaþ 07,092.041d*0654_03 sva÷aktyà kùatriyais tatra niruddho balavattaraþ 07,092.041d*0654_04 yuyudhe sàtvato ràjan didçkùuþ pàõóunandanam 07,092.042a khaóga÷aktidhanuþkãrõàü gajà÷varathasaükulàm 07,092.042c pravartitograrudhiràü ÷ata÷aþ kùatriyarùabhaiþ 07,092.043a prekùatàü sarvasainyànàü madhyena ÷inipuügavaþ 07,092.043c abhyagàd vàhinãü bhittvà vçtrahevàsurãü camåm 07,092.044a samà÷vàsya ca hàrdikyo gçhya cànyan mahad dhanuþ 07,092.044c tasthau tatraiva balavàn vàrayan yudhi pàõóavàn 07,093.001 saüjaya uvàca 07,093.001a kàlyamàneùu sainyeùu ÷aineyena tatas tataþ 07,093.001c bhàradvàjaþ ÷aravràtair mahadbhiþ samavàkirat 07,093.002a sa saüprahàras tumulo droõasàtvatayor abhåt 07,093.002c pa÷yatàü sarvasainyànàü balivàsavayor iva 07,093.002d*0655_01 pràvartata mahàraudraþ saügràmo lomaharùaõaþ 07,093.002d*0655_02 ÷aineyasya ca ràjendra bhàradvàjasya cobhayoþ 07,093.003a tato droõaþ ÷ineþ pautraü citraiþ sarvàyasaiþ ÷araiþ 07,093.003c tribhir à÷ãviùàkàrair lalàñe samavidhyata 07,093.004a tair lalàñàrpitair bàõair yuyudhànas tv ajihmagaiþ 07,093.004c vyarocata mahàràja tri÷çïga iva parvataþ 07,093.005a tato 'sya bàõàn aparàn indrà÷anisamasvanàn 07,093.005c bhàradvàjo 'ntaraprekùã preùayàm àsa saüyuge 07,093.006a tàn droõacàpanirmuktàn dà÷àrhaþ patataþ ÷aràn 07,093.006c dvàbhyàü dvàbhyàü supuïkhàbhyàü ciccheda paramàstravit 07,093.007a tàm asya laghutàü droõaþ samavekùya vi÷àü pate 07,093.007c prahasya sahasàvidhyad viü÷atyà ÷inipuügavam 07,093.008a punaþ pa¤cà÷ateùåõàü ÷atena ca samàrpayat 07,093.008c laghutàü yuyudhànasya làghavena vi÷eùayan 07,093.009a samutpatanti valmãkàd yathà kruddhà mahoragàþ 07,093.009c tathà droõarathàd ràjann utpatanti tanucchidaþ 07,093.010a tathaiva yuyudhànena sçùñàþ ÷atasahasra÷aþ 07,093.010c avàkiran droõarathaü ÷arà rudhirabhojanàþ 07,093.011a làghavàd dvijamukhyasya sàtvatasya ca màriùa 07,093.011c vi÷eùaü nàdhyagacchàma samàvàstàü nararùabhau 07,093.012a sàtyakis tu tato droõaü navabhir nataparvabhiþ 07,093.012c àjaghàna bhç÷aü kruddho dhvajaü ca ni÷itaiþ ÷araiþ 07,093.012e sàrathiü ca ÷atenaiva bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,093.013a làghavaü yuyudhànasya dçùñvà droõo mahàrathaþ 07,093.013c saptatyà sàtyakiü viddhvà turagàü÷ ca tribhis tribhiþ 07,093.013e dhvajam ekena vivyàdha màdhavasya rathe sthitam 07,093.014a athàpareõa bhallena hemapuïkhena patriõà 07,093.014c dhanu÷ ciccheda samare màdhavasya mahàtmanaþ 07,093.015a sàtyakis tu tataþ kruddho dhanus tyaktvà mahàrathaþ 07,093.015c gadàü jagràha mahatãü bhàradvàjàya càkùipat 07,093.016a tàm àpatantãü sahasà paññabaddhàm ayasmayãm 07,093.016c nyavàrayac charair droõo bahubhir bahuråpibhiþ 07,093.017a athànyad dhanur àdàya sàtyakiþ satyavikramaþ 07,093.017c vivyàdha bahubhir vãraü bhàradvàjaü ÷ilà÷itaiþ 07,093.018a sa viddhvà samare droõaü siühanàdam amu¤cata 07,093.018c taü vai na mamçùe droõaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,093.019a tathaþ ÷aktiü gçhãtvà tu rukmadaõóàm ayasmayãm 07,093.019c tarasà preùayàm àsa màdhavasya rathaü prati 07,093.020a anàsàdya tu ÷aineyaü sà ÷aktiþ kàlasaünibhà 07,093.020c bhittvà rathaü jagàmogrà dharaõãü dàruõasvanà 07,093.021a tato droõaü ÷ineþ pautro ràjan vivyàdha patriõà 07,093.021c dakùiõaü bhujam àsàdya pãóayan bharatarùabha 07,093.021d*0656_01 màdhavo 'pi mahàràja bràhmaõaü pãóayann iva 07,093.022a droõo 'pi samare ràjan màdhavasya mahad dhanuþ 07,093.022c ardhacandreõa ciccheda ratha÷aktyà ca sàrathim 07,093.023a mumoha sarathis tasya ratha÷aktyà samàhataþ 07,093.023c sa rathopastham àsàdya muhårtaü saünyaùãdata 07,093.024a cakàra sàtyakã ràjaüs tatra karmàtimànuùam 07,093.024c ayodhayac ca yad droõaü ra÷m㤠jagràha ca svayam 07,093.025a tataþ ÷ara÷atenaiva yuyudhàno mahàrathaþ 07,093.025c avidhyad bràhmaõaü saükhye hçùñaråpo vi÷àü pate 07,093.026a tasya droõaþ ÷aràn pa¤ca preùayàm àsa bhàrata 07,093.026c te tasya kavacaü bhittvà papuþ ÷oõitam àhave 07,093.027a nirviddhas tu ÷arair ghorair akrudhyat sàtyakir bhç÷am 07,093.027c sàyakàn vyasçjac càpi vãro rukmarathaü prati 07,093.028a tato droõasya yantàraü nipàtyaikeùuõà bhuvi 07,093.028c a÷vàn vyadràvayad bàõair hatasåtàn mahàtmanaþ 07,093.029a sa rathaþ pradrutaþ saükhye maõóalàni sahasra÷aþ 07,093.029c cakàra ràjato ràjan bhràjamàna ivàü÷umàn 07,093.029d*0657_01 tataþ sàrathinaü hatvà droõasyàpàtayad rathàt 07,093.029d*0657_02 ÷oõà÷và÷ ca rathaü gçhya dudruvuþ sarvatodi÷am 07,093.030a abhidravata gçhõãta hayàn droõasya dhàvata 07,093.030c iti sma cukru÷uþ sarve ràjaputràþ saràjakàþ 07,093.031a te sàtyakim apàsyà÷u ràjan yudhi mahàrathàþ 07,093.031c yato droõas tataþ sarve sahasà samupàdravan 07,093.032a tàn dçùñvà pradrutàn sarvàn sàtvatena ÷aràrditàn 07,093.032c prabhagnaü punar evàsãt tava sainyaü samàkulam 07,093.033a vyåhasyaiva punar dvàraü gatvà droõo vyavasthitaþ 07,093.033c vàtàyamànais tair a÷vair hçto vçùõi÷aràrditaiþ 07,093.034a pàõóupà¤càlasaübhagnaü vyåham àlokya vãryavàn 07,093.034c ÷aineye nàkarod yatnaü vyåhasyaivàbhirakùaõe 07,093.035a nivàrya pàõóupà¤càlàn droõàgniþ pradahann iva 07,093.035c tasthau krodhàgnisaüdãptaþ kàlasårya ivoditaþ 07,094.001 saüjaya uvàca 07,094.001a droõaü sa jitvà puruùapravãras; tathaiva hàrdikyamukhàüs tvadãyàn 07,094.001c prahasya såtaü vacanaü babhàùe; ÷inipravãraþ kurupuügavàgrya 07,094.002a nimittamàtraü vayam atra såta; dagdhàrayaþ ke÷avaphalgunàbhyàm 07,094.002c hatàn nihanmeha nararùabheõa; vayaü sure÷àtmasamudbhavena 07,094.002d*0658_01 hatàn nihantàsmi kirãñamàlinà 07,094.002d*0658_02 hy ahaü sabhãmaþ saha pàrùatena 07,094.003a tam evam uktvà ÷inipuügavas tadà; mahàmçdhe so 'gryadhanurdharo 'rihà 07,094.003c kiran samantàt sahasà ÷aràn balã; samàpatac chyena ivàmiùaü yathà 07,094.004a taü yàntam a÷vaiþ ÷a÷i÷aïkhavarõair; vigàhya sainyaü puruùapravãram 07,094.004c nà÷aknuvan vàrayituü samantàd; àdityara÷mipratimaü naràgryam 07,094.005a asahyavikràntam adãnasattvaü; sarve gaõà bhàrata durviùahyam 07,094.005c sahasranetrapratimaprabhàvaü; divãva såryaü jaladavyapàye 07,094.006a amarùapårõas tv aticitrayodhã; ÷aràsanã kà¤canavarmadhàrã 07,094.006c sudar÷anaþ sàtyakim àpatantaü; nyavàrayad ràjavaraþ prasahya 07,094.007a tayor abhåd bharata saüprahàraþ; sudàruõas taü samabhipra÷aüsan 07,094.007c yodhàs tvadãyà÷ ca hi somakà÷ ca; vçtrendrayor yuddham ivàmaraughàþ 07,094.008a ÷araiþ sutãkùõaiþ ÷ata÷o 'bhyavidhyat; sudar÷anaþ sàtvatamukhyam àjau 07,094.008c anàgatàn eva tu tàn pçùatkàü÷; ciccheda bàõaiþ ÷inipuügavo 'pi 07,094.009a tathaiva ÷akrapratimo 'pi sàtyakiþ; sudar÷ane yàn kùipati sma sàyakàn 07,094.009c dvidhà tridhà tàn akarot sudar÷anaþ; ÷arottamaiþ syandanavaryam àsthitaþ 07,094.010a saüprekùya bàõàn nihatàüs tadànãü; sudar÷anaþ sàtyakibàõavegaiþ 07,094.010c krodhàd didhakùann iva tigmatejàþ; ÷aràn amu¤cat tapanãyacitràn 07,094.011a punaþ sa bàõais tribhir agnikalpair; àkarõapårõair ni÷itaiþ supuïkhaiþ 07,094.011c vivyàdha dehàvaraõaü vibhidya; te sàtyaker àvivi÷uþ ÷arãram 07,094.012a tathaiva tasyàvanipàlaputraþ; saüdhàya bàõair aparair jvaladbhiþ 07,094.012c àjaghnivàüs tàn rajataprakà÷àü÷; caturbhir a÷vàü÷ caturaþ prasahya 07,094.013a tathà tu tenàbhihatas tarasvã; naptà ÷iner indrasamànavãryaþ 07,094.013c sudar÷anasyeùugaõaiþ sutãkùõair; hayàn nihatyà÷u nanàda nàdam 07,094.014a athàsya såtasya ÷iro nikçtya; bhallena vajrà÷anisaünibhena 07,094.014c sudar÷anasyàpi ÷inipravãraþ; kùureõa ciccheda ÷iraþ prasahya 07,094.015a sakuõóalaü pårõa÷a÷iprakà÷aü; bhràjiùõu vaktraü nicakarta dehàt 07,094.015c yathà purà vajradharaþ prasahya; balasya saükhye 'tibalasya ràjan 07,094.016a nihatya taü pàrthivaputrapautraü; raõe yadånàm çùabhas tarasvã 07,094.016c mudà sametaþ parayà mahàtmà; raràja ràjan suraràjakalpaþ 07,094.016d*0659_01 mudà mahatyàbhiyuto mahàtmà 07,094.016d*0659_02 mahàhave ÷akra ivàmare÷aþ 07,094.017a tato yayàv arjunam eva yena; nivàrya sainyaü tava màrgaõaughaiþ 07,094.017c sada÷vayuktena rathena niryàl; lokàn visismàpayiùur nçvãraþ 07,094.018a tat tasya vismàpayanãyam agryam; apåjayan yodhavaràþ sametàþ 07,094.018c yad vartamànàn iùugocare 'rãn; dadàha bàõair hutabhug yathaiva 07,095.001 saüjaya uvàca 07,095.001*0660_01 nirjitya kçtavarmàõaü bhàradvàjaü ca saüyuge 07,095.001a tataþ sa sàtyakir dhãmàn mahàtmà vçùõipuügavaþ 07,095.001b*0661_01 duryodhanaü ca nirjitya ÷åraü caiva sudar÷anam 07,095.001b*0661_02 jalasaüdhaü nihatyàjau ÷årasenaü ca pàrthivam 07,095.001b*0661_03 mlecchàü÷ ca bahudhà ràjan kà÷yaputraü ca saüyuge 07,095.001b*0661_04 niùàdàüs taükaõàü÷ caiva kaliügàn magadhàn api 07,095.001b*0661_05 kekayठ÷årasenàü÷ ca tathà parvatavàsinaþ 07,095.001b*0661_06 kàmbojàn yavanàü÷ caiva vasàtãü÷ ca ÷ibãn api 07,095.001b*0661_07 kosalàn magadhàü÷ caiva yàtudhànàn satittiràn 07,095.001b*0661_08 etàü÷ cànyàn raõe hatvàgacchad yuddhe sa sàtyakiþ 07,095.001b*0661_09 rudhiraughanadãü ghoràü ke÷a÷aivala÷àóvalàm 07,095.001b*0661_10 ÷aktigràhasamàkãrõàü chattrahaüsopa÷obhitàm 07,095.001b*0661_11 dustaràü bhãrubhir nityaü ÷åralokapravàhinãm 07,095.001c sudar÷anaü nihatyàjau yantàram idam abravãt 07,095.002a rathà÷vanàgakalilaü ÷ara÷aktyårmimàlinam 07,095.002c khaógamatsyaü gadàgràhaü ÷åràyudhamahàsvanam 07,095.003a pràõàpahàriõaü raudraü vàditrotkruùñanàditam 07,095.003c yodhànàm asukhaspar÷aü durdharùam ajayaiùiõàm 07,095.004a tãrõàþ sma dustaraü tàta droõànãkamahàrõavam 07,095.004c jalasaüdhabalenàjau puruùàdair ivàvçtam 07,095.004d*0662_01 ÷auryasattvabalopetaü ÷åravàõijasevitam 07,095.005a ato 'nyaü pçtanà÷eùaü manye kunadikàm iva 07,095.005c tartavyàm alpasalilàü codayà÷vàn asaübhramam 07,095.006a hastapràptam ahaü manye sàüprataü savyasàcinam 07,095.006c nirjitya durdharaü droõaü sapadànugam àhave 07,095.007a hàrdikyaü yodhavaryaü ca pràptaü manye dhanaüjayam 07,095.007c na hi me jàyate tràso dçùñvà sainyàny aneka÷aþ 07,095.007e vahner iva pradãptasya grãùme ÷uùkaü tçõolapam 07,095.008a pa÷ya pàõóavamukhyena yàtàü bhåmiü kirãñinà 07,095.008c pattya÷varathanàgaughaiþ patitair viùamãkçtàm 07,095.008d*0663_01 dravate tad yathà sainyaü tena bhagnaü mahàtmanà 07,095.008d*0663_02 rathair viparidhàvadbhir gajair a÷vai÷ ca sàrathe 07,095.008d*0663_03 kau÷eyàruõasaükà÷am etad uddhåyate rajaþ 07,095.009a abhyà÷astham ahaü manye ÷vetà÷vaü kçùõasàrathim 07,095.009c sa eùa ÷råyate ÷abdo gàõóãvasyàmitaujasaþ 07,095.009d*0664_01 ÷råyate hy eùa nirghoùo jaladasyeva garjataþ 07,095.009d*0665_01 viùphàryamàõasya raõe gàõóãvasyàmitaujasaþ 07,095.009d*0665_02 abhyà÷astham ahaü manye saindhavasya kirãñinam 07,095.009d*0665_03 tàdç÷aþ ÷råyate ÷abdaþ sainyànàü sàgaropamaþ 07,095.010a yàdç÷àni nimittàni mama pràdurbhavanti vai 07,095.010c anastaügata àditye hantà saindhavam arjunaþ 07,095.011a ÷anair vi÷rambhayann a÷vàn yàhi yatto 'rivàhinãm 07,095.011c yatraite satanutràõàþ suyodhanapurogamàþ 07,095.012a daü÷itàþ krårakarmàõaþ kàmbojà yuddhadurmadàþ 07,095.012c ÷arabàõàsanadharà yavanà÷ ca prahàriõaþ 07,095.013a ÷akàþ kiràtà daradà barbaràs tàmraliptakàþ 07,095.013c anye ca bahavo mlecchà vividhàyudhapàõayaþ 07,095.013e màm evàbhimukhàþ sarve tiùñhanti samaràrthinaþ 07,095.014a etàn sarathanàgà÷vàn nihatyàjau sapattinaþ 07,095.014c idaü durgaü mahàghoraü tãrõam evopadhàraya 07,095.015 såta uvàca 07,095.015a na saübhramo me vàrùõeya vidyate satyavikrama 07,095.015c yady api syàt susaükruddho jàmadagnyo 'grataþ sthitaþ 07,095.016a droõo và rathinàü ÷reùñhaþ kçpo madre÷varo 'pi và 07,095.016c tathàpi saübhramo na syàt tvàm à÷ritya mahàbhuja 07,095.017a tvayà subahavo yuddhe nirjitàþ ÷atrusådana 07,095.017c na ca me saübhramaþ ka÷ cid bhåtapårvaþ kadà cana 07,095.017e kim u caitat samàsàdya vãra saüyugagoùpadam 07,095.018a àyuùman katareõa tvà pràpayàmi dhanaüjayam 07,095.018c keùàü kruddho 'si vàrùõeya keùàü mçtyur upasthitaþ 07,095.018e keùàü saüyamanãm adya gantum utsahate manaþ 07,095.019a ke tvàü yudhi paràkràntaü kàlàntakayamopamam 07,095.019c dçùñvà vikramasaüpannaü vidraviùyanti saüyuge 07,095.019e keùàü vaivasvato ràjà smarate 'dya mahàbhuja 07,095.019f*0666_00 såta uvàca 07,095.019f*0666_01 ity evaü karma kurvàõam antakapratimaü raõe 07,095.019f*0666_02 ÷ineþ pautras tathovàca yantàraü hçùñamànasaþ 07,095.020 sàtyakir uvàca 07,095.020a muõóàn etàn haniùyàmi dànavàn iva vàsavaþ 07,095.020c pratij¤àü pàrayiùyàmi kàmbojàn eva mà vaha 07,095.020e adyaiùàü kadanaü kçtvà kùipraü yàsyàmi pàõóavam 07,095.021a adya drakùyanti me vãryaü kauravàþ sasuyodhanàþ 07,095.021b*0667_01 pàrthivàs tasya vividhaü mahàstrasya prayojanam 07,095.021b*0667_02 makaradhvajàn mahàmuùñiü kçùõàd dureùupàtanam 07,095.021b*0667_03 jagàda saübhramo yuddhe mokùaþ ÷åràtmajàtmajaþ 07,095.021c muõóànãke hate såta sarvasainyeùu càsakçt 07,095.022a adya kauravasainyasya dãryamàõasya saüyuge 07,095.022c ÷rutvà viràvaü bahudhà saütapsyati suyodhanaþ 07,095.023a adya pàõóavamukhyasya ÷vetà÷vasya mahàtmanaþ 07,095.023c àcàryakakçtaü màrgaü dar÷ayiùyàmi saüyuge 07,095.023d*0668_01 adya me yuddhyamànasya phalgunasyeva sàyakàn 07,095.023d*0668_02 patitàn rathanàgeùu dçùñvà ÷ocanti ÷atravaþ 07,095.024a adya madbàõanihatàn yodhamukhyàn sahasra÷aþ 07,095.024c dçùñvà duryodhano ràjà pa÷càttàpaü gamiùyati 07,095.025a adya me kùiprahastasya kùipataþ sàyakottamàn 07,095.025c alàtacakrapratimaü dhanur drakùyanti kauravàþ 07,095.026a matsàyakacitàïgànàü rudhiraü sravatàü bahu 07,095.026c sainikànàü vadhaü dçùñvà saütapsyati suyodhanaþ 07,095.026c*0669_01 rudhirokùitasarvàïgàn madbàõa÷akalãkçtàn 07,095.026c*0669_02 dçùñvà nàgavaràn saükhye 07,095.027a adya me kruddharåpasya nighnata÷ ca varàn varàn 07,095.027c dvir arjunam imaü lokaü maüsyate sa suyodhanaþ 07,095.028a adya ràjasahasràõi nihatàni mayà raõe 07,095.028c dçùñvà duryodhano ràjà saütapsyati mahàmçdhe 07,095.029a adya snehaü ca bhaktiü ca pàõóaveùu mahàtmasu 07,095.029b*0670_01 balaü vãryaü kçtaj¤atvaü mama j¤àsyanti kauravàþ 07,095.029c hatvà ràjasahasràõi dar÷ayiùyàmi ràjasu 07,095.030 saüjaya uvàca 07,095.030a evam uktas tadà såtaþ ÷ikùitàn sàdhuvàhinaþ 07,095.030c ÷a÷àïkasaünikà÷àn vai vàjino 'cåcudad bhç÷am 07,095.030d*0671_01 codito vçùõivãreõa sa såtaþ sàdhu÷ikùitaþ 07,095.030d*0671_02 tataþ ÷a÷àïkasaükà÷àn vikurvàõàn hayottamàn 07,095.030d*0672_01 saindhavàü÷ codità yantrà åhus te satyakaü raõe 07,095.031a te pibanta ivàkà÷aü yuyudhànaü hayottamàþ 07,095.031c pràpayan yavanठ÷ãghraü manaþpavanaraühasaþ 07,095.032a sàtyakiü te samàsàdya pçtanàsv anivartinam 07,095.032c bahavo laghuhastà÷ ca ÷aravarùair avàkiran 07,095.032c*0673_01 **** **** yavanàþ sumahàbalàþ 07,095.032c*0673_02 kebeti vàdinaþ sarve 07,095.033a teùàm iùån athàstràõi vegavan nataparvabhiþ 07,095.033c acchinat sàtyakã ràjan nainaü te pràpnuva¤ ÷aràþ 07,095.034a rukmapuïkhaiþ suni÷itair gàrdhrapatrair ajihmagaiþ 07,095.034c uccakarta ÷iràüsy ugro yavanànàü bhujàn api 07,095.035a ÷aikyàyasàni varmàõi kàüsyàni ca samantataþ 07,095.035c bhittvà dehàüs tathà teùàü ÷arà jagmur mahãtalam 07,095.036a te hanyamànà vãreõa mlecchàþ sàtyakinà raõe 07,095.036c ÷ata÷o nyapataüs tatra vyasavo vasudhàtale 07,095.037a supårõàyatamuktais tàn avyavacchinnapiõóitaiþ 07,095.037c pa¤ca ùañ sapta càùñau ca bibheda yavanठ÷araiþ 07,095.038a kàmbojànàü sahasrais tu ÷akànàü ca vi÷àü pate 07,095.038c ÷abaràõàü kiràtànàü barbaràõàü tathaiva ca 07,095.038d*0674_01 hatair yavanakàmbojaiþ kiràtaiþ saha barbaraiþ 07,095.038d*0674_02 padàtibhi÷ ca vãreõa sàtvatena hate raõe 07,095.038d*0674_03 patitair abhavan ràjan saüvçtà raõabhåmayaþ 07,095.038d*0674_04 evaü tad yavanànãkaü hatvà chittvà ca màdhavaþ 07,095.039a agamyaråpàü pçthivãü màüsa÷oõitakardamàm 07,095.039c kçtavàüs tatra ÷aineyaþ kùapayaüs tàvakaü balam 07,095.040a dasyånàü sa÷irastràõaiþ ÷irobhir lånamårdhajaiþ 07,095.040c tatra tatra mahã kãrõà vibarhair aõóajair iva 07,095.041a rudhirokùitasarvàïgais tais tad àyodhanaü babhau 07,095.041c kabandhaiþ saüvçtaü sarvaü tàmràbhraiþ kham ivàvçtam 07,095.042a vajrà÷anisamaspar÷aiþ suparvabhir ajihmagaiþ 07,095.042c te sà÷vayànà nihatàþ samàvavrur vasuüdharàm 07,095.042d*0675_01 teùàm astràõi bàõàü÷ ca ÷aineyo nataparvabhiþ 07,095.042d*0675_02 nicakarta mahàràja yavanànàü ÷irodharàn 07,095.042d*0675_03 te ÷arà nataparvàõo yuyudhànena preritàþ 07,095.042d*0675_04 bhittvà dehàüs tathà teùàü patanti sma mahãtale 07,095.042d*0675_05 te hanyamànà vãràs tu vçùõivãreõa saüyuge 07,095.042d*0675_06 ÷astràhatàþ patanty urvyàü kàmbojàþ sapadànugàþ 07,095.042d*0675_07 kàmbojànàü bhujai÷ chinnaiþ yavanànàü ca bhàrata 07,095.042d*0675_08 tatra tatra mahã bhàti pa¤càsyair iva pannagaiþ 07,095.043a alpàva÷iùñàþ saübhagnàþ kçcchrapràõà vicetasaþ 07,095.043c jitàþ saükhye mahàràja yuyudhànena daü÷itàþ 07,095.044a pàrùõibhi÷ ca ka÷àbhi÷ ca tàóayantas turaügamàn 07,095.044c javam uttamam àsthàya sarvataþ pràdravan bhayàt 07,095.045a kàmbojasainyaü vidràvya durjayaü yudhi bhàrata 07,095.045c yavanànàü ca tat sainyaü ÷akànàü ca mahad balam 07,095.046a sa tataþ puruùavyàghraþ sàtyakiþ satyavikramaþ 07,095.046c prahçùñas tàvakठjitvà såtaü yàhãty acodayat 07,095.046d*0676_01 tat tasya samare karma dçùñvànyair akçtaü purà 07,095.046d*0676_02 càraõàþ saha gandharvàþ påjayàü cakrire bhç÷am 07,095.047a taü yàntaü pçùñhagoptàram arjunasya vi÷àü pate 07,095.047c càraõàþ prekùya saühçùñàs tvadãyà÷ càpy apåjayan 07,095.047d*0677_01 na ke cid abhyavartanta tàvakà vçùõinandanam 07,096.001 saüjaya uvàca 07,096.001a jitvà yavanakàmbojàn yuyudhànas tato 'rjunam 07,096.001c jagàma tava sainyasya madhyena rathinàü varaþ 07,096.002a ÷aradaüùñro naravyàghro vicitrakavacacchaviþ 07,096.002c mçgàn vyàghra ivàjighraüs tava sainyam abhãùayat 07,096.003a sa rathena caran màrgàn dhanur abhràmayad bhç÷am 07,096.003c rukmapçùñhaü mahàvegaü rukmacandrakasaükulam 07,096.004a rukmàïgada÷irastràõo rukmavarmasamàvçtaþ 07,096.004c rukmadhvajavaraþ ÷åro meru÷çïga ivàbabhau 07,096.005a sadhanurmaõóalaþ saükhye tejobhàsvarara÷mivàn 07,096.005c ÷aradãvoditaþ såryo nçsåryo viraràja ha 07,096.006a vçùabhaskandhavikrànto vçùabhàkùo nararùabhaþ 07,096.006c tàvakànàü babhau madhye gavàü madhye yathà vçùaþ 07,096.007a mattadviradasaükà÷aü mattadviradagàminam 07,096.007c prabhinnam iva màtaïgaü yåthamadhye vyavasthitam 07,096.007e vyàghrà iva jighàüsantas tvadãyàbhyadravan raõe 07,096.007f*0678_01 sàtyakiü samare ràjan parivavrus tavàtmajàþ 07,096.008a droõànãkam atikràntaü bhojànãkaü ca dustaram 07,096.008c jalasaüdhàrõavaü tãrtvà kàmbojànàü ca vàhinãm 07,096.009a hàrdikyamakaràn muktaü tãrõaü vai sainyasàgaram 07,096.009c parivavruþ susaükruddhàs tvadãyàþ sàtyakiü rathàþ 07,096.010a duryodhana÷ citraseno duþ÷àsanaviviü÷atã 07,096.010c ÷akunir duþsaha÷ caiva yuvà durmarùaõaþ krathaþ 07,096.011a anye ca bahavaþ ÷åràþ ÷astravanto duràsadàþ 07,096.011c pçùñhataþ sàtyakiü yàntam anvadhàvann amarùitàþ 07,096.012a atha ÷abdo mahàn àsãt tava sainyasya màriùa 07,096.012c màrutoddhåtavegasya sàgarasyeva parvaõi 07,096.013a tàn abhidravataþ sarvàn samãkùya ÷inipuügavaþ 07,096.013c ÷anair yàhãti yantàram abravãt prahasann iva 07,096.014a idam eti samuddhåtaü dhàrtaràùñrasya yad balam 07,096.014c màm evàbhimukhaü tårõaü gajà÷varathapattimat 07,096.015a nàdayan vai di÷aþ sarvà rathaghoùeõa sàrathe 07,096.015c pçthivãü càntarikùaü ca kampayan sàgaràn api 07,096.016a etad balàrõavaü tàta vàrayiùye mahàraõe 07,096.016c paurõamàsyàm ivoddhåtaü veleva salilà÷ayam 07,096.017a pa÷ya me såta vikràntam indrasyeva mahàmçdhe 07,096.017b*0679_01 tåõãcarmàsimad ghoraü gajà÷varathasaükulam 07,096.017b*0679_02 udvçttaþ sàgaro yadvad velàm à÷rayate tathà 07,096.017b*0679_03 màm àsàdya hi tiùñhanti yaudhàþ ÷atasahasra÷aþ 07,096.017c eùa sainyàni ÷atråõàü vidhamàmi ÷itaiþ ÷araiþ 07,096.018a nihatàn àhave pa÷ya padàtya÷varathadvipàn 07,096.018c maccharair agnisaükà÷air videhàsån sahasra÷aþ 07,096.019a ity evaü bruvatas tasya sàtyaker amitaujasaþ 07,096.019c samãpaü sainikàs te tu ÷ãghram ãyur yuyutsavaþ 07,096.019e jahy àdravasva tiùñheti pa÷ya pa÷yeti vàdinaþ 07,096.020a tàn evaü bruvato vãràn sàtyakir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,096.020c jaghàna tri÷atàn a÷vàn ku¤jaràü÷ ca catuþ÷atàn 07,096.020d*0680_01 laghvastraþ citrayodhã ca prahasa¤ ÷inipuügavaþ 07,096.021a sa saüprahàras tumulas tasya teùàü ca dhanvinàm 07,096.021c devàsuraraõaprakhyaþ pràvartata janakùayaþ 07,096.021d*0681_01 pràvartata mahàràja devàsuraraõopamaþ 07,096.022a meghajàlanibhaü sainyaü tava putrasya màriùa 07,096.022c pratyagçhõàc chineþ pautraþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,096.023a pracchàdyamànaþ samare ÷arajàlaiþ sa vãryavàn 07,096.023b*0682_01 sa ÷arair analaspar÷air àkarõàd abhicoditaiþ 07,096.023c asaübhramaü mahàràja tàvakàn avadhãd bahån 07,096.024a à÷caryaü tatra ràjendra sumahad dçùñavàn aham 07,096.024c na moghaþ sàyakaþ ka÷ cit sàtyaker abhavat prabho 07,096.024d*0683_01 nàsãn moghaþ ÷araþ ka÷ cid àsan sarve tanucchidaþ 07,096.025a rathanàgà÷vakalilaþ padàtyårmisamàkulaþ 07,096.025c ÷aineyavelàm àsàdya sthitaþ sainyamahàrõavaþ 07,096.026a saübhràntanaranàgà÷vam àvartata muhur muhuþ 07,096.026c tat sainyam iùubhis tena vadhyamànaü samantataþ 07,096.026d*0684_01 rathinaþ pattinàgà÷ ca sàdina÷ ca ÷arà hatàþ 07,096.026e babhràma tatra tatraiva gàvaþ ÷ãtàrdità iva 07,096.027a padàtinaü rathaü nàgaü sàdinaü turagaü tathà 07,096.027c aviddhaü tatra nàdràkùaü yuyudhànasya sàyakaiþ 07,096.028a na tàdçk kadanaü ràjan kçtavàüs tatra phalgunaþ 07,096.028c yàdçk kùayam anãkànàm akarot sàtyakir nçpa 07,096.028e atyarjunaü ÷ineþ pautro yudhyate bharatarùabha 07,096.028f*0685_01 vãtabhãr làghavopetaþ kçtitvaü saüpradar÷ayan 07,096.029a tato duryodhano ràjà sàtvatasya tribhiþ ÷araiþ 07,096.029c vivyàdha såtaü ni÷itai÷ caturbhi÷ caturo hayàn 07,096.030a sàtyakiü ca tribhir viddhvà punar vivyàdha so 'ùñabhiþ 07,096.030c duþ÷àsanaþ ùoóa÷abhir vivyàdha ÷inipuügavam 07,096.031a ÷akuniþ pa¤caviü÷atyà citrasena÷ ca pa¤cabhiþ 07,096.031c duþsahaþ pa¤cada÷abhir vivyàdhorasi sàtyakim 07,096.032a utsmayan vçùõi÷àrdålas tathà bàõaiþ samàhataþ 07,096.032c tàn avidhyan mahàràja sarvàn eva tribhis tribhiþ 07,096.033a gàóhaviddhàn arãn kçtvà màrgaõaiþ so 'titejanaiþ 07,096.033c ÷aineyaþ ÷yenavat saükhye vyacaral laghuvikramaþ 07,096.033d*0686_01 ÷yenavad vyacarat saükhye ÷aineyo laghu suùñhu ca 07,096.034a saubalasya dhanu÷ chittvà hastàvàpaü nikçtya ca 07,096.034c duryodhanaü tribhir bàõair abhyavidhyat stanàntare 07,096.035a citrasenaü ÷atenaiva da÷abhir duþsahaü tathà 07,096.035c duþ÷àsanaü ca viü÷atyà vivyàdha ÷inipuügavaþ 07,096.036a athànyad dhanur àdàya syàlas tava vi÷àü pate 07,096.036c aùñabhiþ sàtyakiü viddhvà punar vivyàdha pa¤cabhiþ 07,096.037a duþ÷àsana÷ ca da÷abhir duþsaha÷ ca tribhiþ ÷araiþ 07,096.037c durmukha÷ ca dvàda÷abhã ràjan vivyàdha sàtyakim 07,096.038a duryodhanas trisaptatyà viddhvà bhàrata màdhavam 07,096.038c tato 'sya ni÷itair bàõais tribhir vivyàdha sàrathim 07,096.039a tàn sarvàn sahitठ÷åràn yatamànàn mahàrathàn 07,096.039c pa¤cabhiþ pa¤cabhir bàõaiþ punar vivyàdha sàtyakiþ 07,096.040a tataþ sa rathinàü ÷reùñhas tava putrasya sàrathim 07,096.040c àjaghànà÷u bhallena sa hato nyapatad bhuvi 07,096.041a pàtite sàrathau tasmiüs tava putrarathaþ prabho 07,096.041c vàtàyamànais tair a÷vair apànãyata saügaràt 07,096.042a tatas tava sutà ràjan sainikà÷ ca vi÷àü pate 07,096.042c ràj¤o ratham abhiprekùya vidrutàþ ÷ata÷o 'bhavan 07,096.043a vidrutaü tatra tat sainyaü dçùñvà bhàrata sàtyakiþ 07,096.043c avàkirac charais tãkùõai rukmapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,096.044a vidràvya sarvasainyàni tàvakàni samantataþ 07,096.044c prayayau sàtyakã ràja¤ ÷vetà÷vasya rathaü prati 07,096.044d*0687_01 taü prayàntaü mahàbàhuü tàvakàþ prekùya màriùa 07,096.044d*0687_02 dçùñaü càdçùñavat kçtvà kriyàm anyàü prayojayan 07,096.045a taü ÷aràn àdadànaü ca rakùamàõaü ca sàrathim 07,096.045c àtmànaü mocayantaü ca tàvakàþ samapåjayan 07,097.001 dhçtaràùñra uvàca 07,097.001a saüpramçdya mahat sainyaü yàntaü ÷aineyam arjunam 07,097.001c nirhrãkà mama te putràþ kim akurvata saüjaya 07,097.002a kathaü caiùàü tathà yuddhe dhçtir àsãn mumårùatàm 07,097.002c ÷aineyacaritaü dçùñvà sadç÷aü savyasàcinaþ 07,097.003a kiü nu vakùyanti te kùàtraü sainyamadhye paràjitàþ 07,097.003c kathaü ca sàtyakir yuddhe vyatikrànto mahàya÷àþ 07,097.004a kathaü ca mama putràõàü jãvatàü tatra saüjaya 07,097.004c ÷aineyo 'bhiyayau yuddhe tan mamàcakùva tattvataþ 07,097.005a atyadbhutam idaü tàta tvatsakà÷àc chçõomy aham 07,097.005c ekasya bahubhir yuddhaü ÷atrubhir vai mahàrathaiþ 07,097.006a viparãtam ahaü manye mandabhàgyàn sutàn prati 07,097.006c yatràvadhyanta samare sàtvatena mahàtmanà 07,097.007a ekasya hi na paryàptaü matsainyaü tasya saüjaya 07,097.007c kruddhasya yuyudhànasya sarve tiùñhantu pàõóavàþ 07,097.008a nirjitya samare droõaü kçtinaü yuddhadurmadam 07,097.008c yathà pa÷ugaõàn siühas tadvad dhantà sutàn mama 07,097.009a kçtavarmàdibhiþ ÷årair yattair bahubhir àhave 07,097.009c yuyudhàno na ÷akito hantuü yaþ puruùarùabhaþ 07,097.009d*0688_01 na ÷akyaþ samare jetuü nihaniùyati me sutàn 07,097.010a naitad ãdç÷akaü yuddhaü kçtavàüs tatra phalgunaþ 07,097.010c yàdç÷aü kçtavàn yuddhaü ÷iner naptà mahàya÷àþ 07,097.011 saüjaya uvàca 07,097.011a tava durmantrite ràjan duryodhanakçtena ca 07,097.011c ÷çõuùvàvahito bhåtvà yat te vakùyàmi bhàrata 07,097.011d*0689_01 ÷çõuùva ràjan saügràmaü naravàjigajakùayam 07,097.011d*0689_02 duryodhanàpanãtena tava durmantritena ca 07,097.012a te punaþ saünyavartanta kçtvà saü÷aptakàn mithaþ 07,097.012c paràü yuddhe matiü kçtvà putrasya tava ÷àsanàt 07,097.013a trãõi sàdisahasràõi duryodhanapurogamàþ 07,097.013c ÷akàþ kàmbojabàhlãkà yavanàþ pàradàs tathà 07,097.014a kuõindàs taïgaõàmbaùñhàþ pai÷àcà÷ ca samandaràþ 07,097.014c abhyadravanta ÷aineyaü ÷alabhàþ pàvakaü yathà 07,097.015a yuktà÷ ca pàrvatãyànàü rathàþ pàùàõayodhinàm 07,097.015c ÷åràþ pa¤ca÷atà ràja¤ ÷aineyaü samupàdravan 07,097.016a tato rathasahasreõa mahàratha÷atena ca 07,097.016c dviradànàü sahasreõa dvisàhasrai÷ ca vàjibhiþ 07,097.016d*0690_01 niyutai÷ ca padàtyaughair vividhàyudhapàõibhiþ 07,097.017a ÷aravarùàõi mu¤canto vividhàni mahàrathàþ 07,097.017c abhyadravanta ÷aineyam asaükhyeyà÷ ca pattayaþ 07,097.018a tàü÷ ca saücodayan sarvàn ghnatainam iti bhàrata 07,097.018c duþ÷àsano mahàràja sàtyaktiü paryavàrayat 07,097.019a tatràdbhutam apa÷yàma ÷aineyacaritaü mahat 07,097.019c yad eko bahubhiþ sàrdham asaübhràntam ayudhyata 07,097.020a avadhãc ca rathànãkaü dviradànàü ca tad balam 07,097.020c sàdina÷ caiva tàn sarvàn dasyån api ca sarva÷aþ 07,097.020d*0691_01 saüpràdravan mahat sainyaü bhagnaü ca bahudhà ÷araiþ 07,097.021a tatra cakrair vimathitair bhagnai÷ ca paramàyudhaiþ 07,097.021c akùai÷ ca bahudhà bhagnair ãùàdaõóakabandhuraiþ 07,097.022a kåbarair mathitai÷ càpi dhvajai÷ càpi nipàtitaiþ 07,097.022c varmabhi÷ càmarai÷ caiva vyavakãrõà vasuüdharà 07,097.023a sragbhir àbharaõair vastrair anukarùai÷ ca màriùa 07,097.023c saüchannà vasudhà tatra dyaur grahair iva bhàrata 07,097.024a giriråpadharà÷ càpi patitàþ ku¤jarottamàþ 07,097.024b*0692_01 mlecchàsthitair mahàràja bhinnà¤janacayopamaiþ 07,097.024b*0692_02 mçgair mandai÷ ca bhadrai÷ ca mçgamandais tathàparaiþ 07,097.024b*0692_03 bhadrair mandamanobhi÷ ca mçgabhadrais tathaiva ca 07,097.024b*0692_04 mandair mandamadai÷ caiva tathà mandamçgair api 07,097.024b*0692_05 tatra tatra dharàkãrõà ÷ayànaiþ parvatopamaiþ 07,097.024c a¤janasya kule jàtà vàmanasya ca bhàrata 07,097.024e supratãkakule jàtà mahàpadmakule tathà 07,097.025a airàvaõakule caiva tathànyeùu kuleùu ca 07,097.025c jàtà dantivarà ràja¤ ÷erate bahavo hatàþ 07,097.025d*0693_01 kumudasya tathà nàgà airàvatakulodbhavàþ 07,097.025d*0693_02 nihatàþ satyakenàjau nàràcair agnisaünibhaiþ 07,097.026a vanàyujàn pàrvatãyàn kàmbojàraññabàhlikàn 07,097.026c tathà hayavaràn ràjan nijaghne tatra sàtyakiþ 07,097.027a nànàde÷asamutthàü÷ ca nànàjàtyàü÷ ca pattinaþ 07,097.027c nijaghne tatra ÷aineyaþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,097.028a teùu prakàlyamàneùu dasyån duþ÷àsano 'bravãt 07,097.028c nivartadhvam adharmaj¤à yudhyadhvaü kiü sçtena vaþ 07,097.029a tàü÷ càpi sarvàn saüprekùya putro duþ÷àsanas tava 07,097.029c pàùàõayodhinaþ ÷åràn pàrvatãyàn acodayat 07,097.030a a÷mayuddheùu ku÷alà naitaj jànàti sàtyakiþ 07,097.030c a÷mayuddham ajànantaü ghnatainaü yuddhakàmukam 07,097.031a tathaiva kuravaþ sarve nà÷mayuddhavi÷àradàþ 07,097.031c abhidravata mà bhaiùña na vaþ pràpsyati sàtyakiþ 07,097.031d*0694_01 te pàrvatãyà ràjànaþ sarve pàùàõapàõayaþ 07,097.031d*0695_01 abhyadravanta ÷aineyaü ràjànam iva mantriõaþ 07,097.032a tato gaja÷i÷uprakhyair upalaiþ ÷ailavàsinaþ 07,097.032c udyatair yuyudhànasya sthità maraõakàïkùiõaþ 07,097.033a kùepaõãyais tathàpy anye sàtvatasya vadhaiùiõaþ 07,097.033c coditàs tava putreõa rurudhuþ sarvatodi÷am 07,097.033d*0696_01 ÷aineyam abhyadhàvaüs te gràvabhir dçóhahastavat 07,097.033d*0696_02 mlecchàþ pipàsavaþ pràj¤à ràjànam iva mantriõaþ 07,097.034a teùàm àpatatàm eva ÷ilàyuddhaü cikãrùatàm 07,097.034c sàtyakiþ pratisaüdhàya triü÷ataü pràhiõoc charàn 07,097.035a tàm a÷mavçùñiü tumulàü pàrvatãyaiþ samãritàm 07,097.035c bibhedoragasaükà÷air nàràcaiþ ÷inipuügavaþ 07,097.036a tair a÷macårõair dãpyadbhiþ khadyotànàm iva vrajaiþ 07,097.036c pràyaþ sainyàny avadhyanta hàhàbhåtàni màriùa 07,097.037a tataþ pa¤ca÷atàþ ÷åràþ samudyatamahà÷ilàþ 07,097.037c nikçttabàhavo ràjan nipetur dharaõãtale 07,097.037d*0697_01 punar da÷a÷atà÷ cànye ÷atasàhasriõas tathà 07,097.037d*0697_02 sopalair bàhubhi÷ chinnaiþ petur apràpya sàtyakim 07,097.037d*0698_01 sàtvatasya ca bhallena niùpiùñais tais tathàdribhiþ 07,097.037d*0698_02 nipatan nihatà mlecchàs tatra tatra gatàsavaþ 07,097.037d*0698_03 te hanyamànàþ samare sàtvatena mahàtmanà 07,097.037d*0698_04 a÷mavçùñiü mahàghoràü pàtayanti sma sàtvate 07,097.038a pàùàõayodhinaþ ÷åràn yatamànàn avasthitàn 07,097.038c avadhãd bahusàhasràüs tad adbhutam ivàbhavat 07,097.039a tataþ punar bastamukhair a÷mavçùñiü samantataþ 07,097.039c ayohastaiþ ÷ålahastair daradaiþ kha÷ataïgaõaiþ 07,097.040a ambaùñhai÷ ca kuõindai÷ ca kùiptàü kùiptàü sa sàtyakiþ 07,097.040c nàràcaiþ prativivyàdha prekùamàõo mahàbalaþ 07,097.041a adrãõàü bhidyamànànàm antarikùe ÷itaiþ ÷araiþ 07,097.041c ÷abdena pràdravan ràjan gajà÷varathapattayaþ 07,097.042a a÷macårõaiþ samàkãrõà manuùyà÷ ca vayàüsi ca 07,097.042c nà÷aknuvann avasthàtuü bhramarair iva daü÷itàþ 07,097.043a hata÷iùñà virudhirà bhinnamastakapiõóikàþ 07,097.043b*0699_01 vibhinna÷iraso ràjan dantai÷ chinnai÷ ca dantinaþ 07,097.043b*0699_02 nirdhåtai÷ ca karair nàgà vyaïgà÷ ca ÷ata÷aþ kçtàþ 07,097.043b*0699_03 hatvà pa¤ca÷atàn yodhàn sa kùaõenaiva màriùa 07,097.043b*0699_04 vyacarat pçtanàmadhye ÷aineyaþ kçtahastavat 07,097.043c ku¤jaràþ saünyavartanta yuyudhànarathaü prathi 07,097.043d*0700_01 a÷manàü bhidyamànànàü sàyakaiþ ÷råyate dhvaniþ 07,097.043d*0700_02 padmapatreùu dhàràõàü patantãnàm iva dhvaniþ 07,097.044a tataþ ÷abdaþ samabhavat tava sainyasya màriùa 07,097.044c màdhavenàrdyamànasya sàgarasyeva dàruõaþ 07,097.045a taü ÷abdaü tumulaü ÷rutvà droõo yantàram abravãt 07,097.045c eùa såta raõe kruddhaþ sàtvatànàü mahàrathaþ 07,097.046a dàrayan bahudhà sainyaü raõe carati kàlavat 07,097.046c yatraiùa ÷abdas tumulas tatra såta rathaü naya 07,097.047a pàùàõayodhibhir nånaü yuyudhànaþ samàgataþ 07,097.047c tathà hi rathinaþ sarve hriyante vidrutair hayaiþ 07,097.048a vi÷astrakavacà rugõàs tatra tatra patanti ca 07,097.048c na ÷aknuvanti yantàraþ saüyantuü tumule hayàn 07,097.049a ity evaü bruvato ràjan bhàradvàjasya dhãmataþ 07,097.049c pratyuvàca tato yantà droõaü ÷astrabhçtàü varam 07,097.050a àyuùman dravate sainyaü kauraveyaü samantataþ 07,097.050b*0701_01 àyuùman vidravaty eva kuråõàü sainyam àturam 07,097.050c pa÷ya yodhàn raõe bhinnàn dhàvamànàüs tatas tataþ 07,097.051a ete ca sahitàþ ÷åràþ pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha 07,097.051c tvàm eva hi jighàüsantaþ pràdravanti samantataþ 07,097.052a atra kàryaü samàdhatsva pràptakàlam ariüdama 07,097.052c sthàne và gamane vàpi dåraü yàta÷ ca sàtyakiþ 07,097.053a tathaivaü vadatas tasya bhàradvàjasya màriùa 07,097.053c pratyadç÷yata ÷aineyo nighnan bahuvidhàn rathàn 07,097.054a te vadhyamànàþ samare yuyudhànena tàvakàþ 07,097.054c yuyudhànarathaü tyaktvà droõànãkàya dudruvuþ 07,097.055a yais tu duþ÷àsanaþ sàrdhaü rathaiþ pårvaü nyavartata 07,097.055c te bhãtàs tv abhyadhàvanta sarve droõarathaü prati 07,098.001 saüjaya uvàca 07,098.001a duþ÷àsanarathaü dçùñvà samãpe paryavasthitam 07,098.001c bhàradvàjas tato vàkyaü duþ÷àsanam athàbravãt 07,098.002a duþ÷àsana rathàþ sarve kasmàd ete pravidrutàþ 07,098.002c kaccit kùemaü tu nçpateþ kaccij jãvati saindhavaþ 07,098.003a ràjaputro bhavàn atra ràjabhràtà mahàrathaþ 07,098.003c kimarthaü dravase yuddhe yauvaràjyam avàpya hi 07,098.003d*0702_01 dàsã jitàsi dyåte tvaü yathàkàmacarã bhava 07,098.003d*0702_02 vàsasàü vàhikà ràj¤o bhràtur jyeùñhasya me bhava 07,098.003d*0702_03 na santi patayaþ sarve te 'dya ùaõóhatilaiþ samàþ 07,098.003d*0702_04 duþ÷àsanaivam uktvà tvaü pårvaü kasmàt palàyase 07,098.004a svayaü vairaü mahat kçtvà pà¤càlaiþ pàõóavaiþ saha 07,098.004c ekaü sàtyakim àsàdya kathaü bhãto 'si saüyuge 07,098.005a na jànãùe purà tvaü tu gçhõann akùàn durodare 07,098.005c ÷arà hy ete bhaviùyanti dàruõà÷ãviùopamàþ 07,098.006a apriyàõàü ca vacanaü pàõóaveùu vi÷eùataþ 07,098.006c draupadyà÷ ca parikle÷as tvanmålo hy abhavat purà 07,098.007a kva te màna÷ ca darpa÷ ca kva ca tad vãra garjitam 07,098.007c à÷ãviùasamàn pàrthàn kopayitvà kva yàsyasi 07,098.008a ÷ocyeyaü bhàratã senà ràjà caiva suyodhanaþ 07,098.008c yasya tvaü karka÷o bhràtà palàyanaparàyaõaþ 07,098.009a nanu nàma tvayà vãra dãryamàõà bhayàrdità 07,098.009c svabàhubalam àsthàya rakùitavyà hy anãkinã 07,098.009e sa tvam adya raõaü tyaktvà bhãto harùayase paràn 07,098.010a vidrute tvayi sainyasya nàyake ÷atrusådana 07,098.010c ko 'nyaþ sthàsyati saügràme bhãto bhãte vyapà÷raye 07,098.011a ekena sàtvatenàdya yudhyamànasya cànagha 07,098.011c palàyane tava matiþ saügràmàd dhi pravartate 07,098.012a yadà gàõóãvadhanvànaü bhãmasenaü ca kaurava 07,098.012c yamau ca yudhi draùñàsi tadà tvaü kiü kariùyasi 07,098.013a yudhi phalgunabàõànàü såryàgnisamatejasàm 07,098.013c na tulyàþ sàtyaki÷arà yeùàü bhãtaþ palàyase 07,098.013d*0703_01 tvarito vãra gaccha tvaü gàndhàry udaram àvi÷a 07,098.013d*0703_02 pçthivyàü dhàvamànasya na saüpa÷yàmi te ÷amam 07,098.014a yadi tàvat kçtà buddhiþ palàyanaparàyaõà 07,098.014c pçthivã dharmaràjasya ÷amenaiva pradãyatàm 07,098.015a yàvat phalgunanàràcà nirmuktoragasaünibhàþ 07,098.015c nàvi÷anti ÷arãraü te tàvat saü÷àmya pàõóavaiþ 07,098.016a yàvat te pçthivãü pàrthà hatvà bhràtç÷ataü raõe 07,098.016c nàkùipanti mahàtmànas tàvat saü÷àmya pàõóavaiþ 07,098.017a yàvan na krudhyate ràjà dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,098.017c kçùõa÷ ca samara÷làghã tàvat saü÷àmya pàõóavaiþ 07,098.018a yàvad bhãmo mahàbàhur vigàhya mahatãü camåm 07,098.018c sodaràüs te na mçdnàti tàvat saü÷àmya pàõóavaiþ 07,098.018d*0704_01 mayà ÷amavatà cokto rakùa ÷eùaü suyodhana 07,098.018d*0704_02 saü÷àmya vãra pàrthais tvaü rakùa sarvàn mahãkùitaþ 07,098.019a pårvam ukta÷ ca te bhràtà bhãùmeõa sa suyodhanaþ 07,098.019c ajeyàþ pàõóavàþ saükhye saumya saü÷àmya pàõóavaiþ 07,098.019e na ca tat kçtavàn mandas tava bhràtà suyodhanaþ 07,098.019f*0705_01 tavàpi ÷oõitaü bhãmaþ pàsyatãti mayà ÷rutam 07,098.019f*0705_02 tac càpy avitathaü tasya tat tathaiva bhaviùyati 07,098.019f*0705_03 kiü bhãmasya na jànàsi vikramaü tvaü subàli÷a 07,098.019f*0705_04 yena te vairam àrabdhaü saüyuge prapalàyatà 07,098.020a sa yuddhe dhçtim àsthàya yatto yudhyasva pàõóavaiþ 07,098.020c gaccha tårõaü rathenaiva tatra tiùñhati sàtyakiþ 07,098.021a tvayà hãnaü balaü hy etad vidraviùyati bhàrata 07,098.021c àtmàrthaü yodhaya raõe sàtyakiü satyavikramam 07,098.022a evam uktas tava suto nàbravãt kiü cid apy asau 07,098.022c ÷rutaü cà÷rutavat kçtvà pràyàd yena sa sàtyakiþ 07,098.023a sainyena mahatà yukto mlecchànàm anivartinàm 07,098.023c àsàdya ca raõe yatto yuyudhànam ayodhayat 07,098.024a droõo 'pi rathinàü ÷reùñhaþ pà¤càlàn pàõóavàüs tathà 07,098.024c abhyadravata saükruddho javam àsthàya madhyamam 07,098.025a pravi÷ya ca raõe droõaþ pà¤càlànàü varåthinãm 07,098.025c dràvayàm àsa yodhàn vai ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,098.026a tato droõo mahàràja nàma vi÷ràvya saüyuge 07,098.026c pàõóupà¤càlamatsyànàü pracakre kadanaü mahat 07,098.027a taü jayantam anãkàni bhàradvàjaü tatas tataþ 07,098.027c pà¤càlaputro dyutimàn vãraketuþ samabhyayàt 07,098.028a sa droõaü pa¤cabhir viddhvà ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,098.028c dhvajam ekena vivyàdha sàrathiü càsya saptabhiþ 07,098.028d*0706_01 nanàda balavàn nàdaü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,098.029a tatràdbhutaü mahàràja dçùñavàn asmi saüyuge 07,098.029c yad droõo rabhasaü yuddhe pà¤càlyaü nàbhyavartata 07,098.030a saüniruddhaü raõe droõaü pà¤càlà vãkùya màriùa 07,098.030c àvavruþ sarvato ràjan dharmaputrajayaiùiõaþ 07,098.031a te ÷arair agnisaükà÷ais tomarai÷ ca mahàdhanaiþ 07,098.031c ÷astrai÷ ca vividhai ràjan droõam ekam avàkiran 07,098.032a nihatya tàn bàõagaõàn droõo ràjan samantataþ 07,098.032c mahàjaladharàn vyomni màtari÷và vivàn iva 07,098.032d*0707_01 yathà vàyur mahàbhràõi vivànnityaü viyaty uta 07,098.033a tataþ ÷araü mahàghoraü såryapàvakasaünibham 07,098.033c saüdadhe paravãraghno vãraketurathaü prati 07,098.034a sa bhittvà tu ÷aro ràjan pà¤càlyaü kulanandanam 07,098.034c abhyagàd dharaõãü tårõaü lohitàrdro jvalann iva 07,098.035a tato 'patad rathàt tårõaü pà¤càlyaþ kulanandanaþ 07,098.035c parvatàgràd iva mahàü÷ campako vàyupãóitaþ 07,098.036a tasmin hate maheùvàse ràjaputre mahàbale 07,098.036c pà¤càlàs tvarità droõaü samantàt paryavàrayan 07,098.037a citraketuþ sudhanvà ca citravarmà ca bhàrata 07,098.037c tathà citraratha÷ caiva bhràtçvyasanakarùitàþ 07,098.038a abhyadravanta sahità bhàradvàjaü yuyutsavaþ 07,098.038c mu¤cantaþ ÷aravarùàõi tapànte jaladà iva 07,098.038d*0708_01 adç÷yaü samare cakrur bhàradvàjaü sudhanvinaþ 07,098.039a sa vadhyamàno bahudhà ràjaputrair mahàrathaiþ 07,098.039b*0709_01 krodham àhàrayat teùàm abhàvàya dvijarùabhaþ 07,098.039b*0709_02 tataþ ÷aramayaü jàlaü droõas teùàm avàsçjat 07,098.039b*0709_03 te hanyamànà droõasya ÷arair àkarõacoditaiþ 07,098.039b*0709_04 kartavyaü nàbhyajànan vai kumàrà ràjasattama 07,098.039b*0709_05 tàn vimåóhàn raõe droõaþ prahasann iva bhàrata 07,098.039c vya÷vasåtarathàü÷ cakre kumàràn kupito raõe 07,098.040a tathàparaiþ suni÷itair bhallais teùàü mahàya÷àþ 07,098.040c puùpàõãva vicinvan hi sottamàïgàny apàtayat 07,098.040d*0710_01 nyakçntac cottamàïgàni yathà tàlavanàni ha 07,098.041a te rathebhyo hatàþ petuþ kùitau ràjan suvarcasaþ 07,098.041c devàsure purà yuddhe yathà daiteyadànavàþ 07,098.042a tàn nihatya raõe ràjan bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,098.042c kàrmukaü bhràmayàm àsa hemapçùñhaü duràsadam 07,098.042d*0711_01 bhràmayan bahudhà càpaü haüsapçùñhaü durànanam 07,098.042d*0712_01 tad asya bhràjate ràjan meghamadhye taóid yathà 07,098.043a pà¤càlàn nihatàn dçùñvà devakalpàn mahàrathàn 07,098.043c dhçùñadyumno bhç÷aü kruddho netràbhyàü pàtaya¤ jalam 07,098.043e abhyavartata saügràme kruddho droõarathaü prati 07,098.044a tato hà heti sahasà nàdaþ samabhavan nçpa 07,098.044c pà¤càlyena raõe dçùñvà droõam àvàritaü ÷araiþ 07,098.045a saüchàdyamàno bahudhà pàrùatena mahàtmanà 07,098.045c na vivyathe tato droõaþ smayann evànvayudhyata 07,098.046a tato droõaü mahàràja pà¤càlyaþ krodhamårchitaþ 07,098.046c àjaghànorasi kruddho navatyà nataparvaõàm 07,098.047a sa gàóhaviddho balinà bhàradvàjo mahàya÷àþ 07,098.047c niùasàda rathopasthe ka÷malaü ca jagàma ha 07,098.048a taü vai tathàgataü dçùñvà dhçùñadyumnaþ paràkramã 07,098.048c samutsçjya dhanus tårõam asiü jagràha vãryavàn 07,098.049a avaplutya rathàc càpi tvaritaþ sa mahàrathaþ 07,098.049c àruroha rathaü tårõaü bhàradvàjasya màriùa 07,098.049e hartum aicchac chiraþ kàyàt krodhasaüraktalocanaþ 07,098.050a pratyà÷vastas tato droõo dhanur gçhya mahàbalaþ 07,098.050b*0713_01 àsannam àgataü dçùñvà dhçùñadyumnaü jighàüsayà 07,098.050c ÷arair vaitastikai ràjan nityam àsannayodhibhiþ 07,098.050e yodhayàm àsa samare dhçùñadyumnaü mahàratham 07,098.051a te hi vaitastikà nàma ÷arà àsannayodhinaþ 07,098.051c droõasya vidità ràjan dhçùñadyumnam avàkùipan 07,098.052a sa vadhyamàno bahubhiþ sàyakais tair mahàbalaþ 07,098.052c avaplutya rathàt tårõaü bhagnavegaþ paràkramã 07,098.052d*0714_01 kçtasaükalpabhåyiùñaþ pràdravat svarathaü prati 07,098.053a àruhya svarathaü vãraþ pragçhya ca mahad dhanuþ 07,098.053c vivyàdha samare droõaü dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,098.053d*0715_01 droõa÷ càpi mahàràja ÷arair vivyàdha pàrùatam 07,098.053d*0715_02 tad adbhutam abhåd yuddhaü droõapà¤càlayos tadà 07,098.053d*0715_03 trailokyakàïkùiõor àsãc chakraprahràdayor iva 07,098.053d*0715_04 maõóalàni vicitràõi yamakànãtaràõi ca 07,098.053d*0715_05 carantau yuddhamàrgaj¤au tatakùatur atheùubhiþ 07,098.053d*0715_06 mohayantau manàüsy àjau yodhànàü droõapàrùatau 07,098.053d*0715_07 sçjantau ÷aravarùàõi varùàsv iva balàhakau 07,098.053d*0715_08 chàdayantau mahàtmànau ÷arair vyoma di÷o mahãm 07,098.054a tad adbhutaü tayor yuddhaü bhåtasaüghà hy apåjayan 07,098.054c kùatriyà÷ ca mahàràja ye cànye tatra sainikàþ 07,098.054d*0716_01 kùatriyà abruvan ràjan vainateyo 'yam ity uta 07,098.055a ava÷yaü samare droõo dhçùñadyumnena saügataþ 07,098.055c va÷am eùyati no ràj¤aþ pà¤càlà iti cukru÷uþ 07,098.056a droõas tu tvarito yuddhe dhçùñadyumnasya sàratheþ 07,098.056c ÷iraþ pracyàvayàm àsa phalaü pakvaü taror iva 07,098.056e tatas te pradrutà vàhà ràjaüs tasya mahàtmanaþ 07,098.057a teùu pradravamàõeùu pà¤càlàn sç¤jayàüs tathà 07,098.057c vyadràvayad raõe droõas tatra tatra paràkramã 07,098.058a vijitya pàõóupà¤càlàn bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,098.058c svaü vyåhaü punar àsthàya sthiro 'bhavad ariüdamaþ 07,098.058e na cainaü pàõóavà yuddhe jetum utsahire prabho 07,099.001 saüjaya uvàca 07,099.001a tato duþ÷àsano ràja¤ ÷aineyaü samupàdravat 07,099.001b*0717_01 rathavràtena mahatà nànàde÷odbhavena ca 07,099.001b*0717_02 sarvato bharata÷reùñha visçjan sàyakàn bahån 07,099.001b*0717_03 parjanya iva ghoùeõa nàdayan vai di÷o da÷a 07,099.001b*0717_04 tam àpatantam àlokya sàtyakiþ kauravaü raõe 07,099.001b*0717_05 abhidrutya mahàbàhu÷ chàdayàm àsa sàyakaiþ 07,099.001b*0717_06 te chàdyamànà bàõaughair duþ÷àsanapurogamàþ 07,099.001b*0717_07 pràdravan samare bhãtàs tava putrasya pa÷yataþ 07,099.001b*0717_08 teùu dravatsu ràjendra putro duþ÷àsanas tava 07,099.001b*0717_09 tasthau vyapetabhã ràjan sàtyakiü càrdayac charaiþ 07,099.001b*0717_10 caturbhir vàjinas tasya sàrathiü ca tribhiþ ÷araiþ 07,099.001b*0717_11 sàtyakiü ca ÷atenàjau viddhvà nàdaü mumoca saþ 07,099.001b*0717_12 tataþ kruddho mahàràja màdhavas tasya saüyuge 07,099.001b*0717_13 rathaü såtaü dhvajaü taü ca cakre 'dç÷yam ajihmagaiþ 07,099.001c kira¤ ÷arasahasràõi parjanya iva vçùñimàn 07,099.002a sa viddhvà sàtyakiü ùaùñyà tathà ùoóa÷abhiþ ÷araiþ 07,099.002c nàkampayat sthitaü yuddhe mainàkam iva parvatam 07,099.003a sa tu duþ÷àsanaü vãraþ sàyakair àvçõod bhç÷am 07,099.003c ma÷akaü samanupràptam årõanàbhir ivorõayà 07,099.003d*0718_01 tvaran samàvçõod bàõair duþ÷àsanam amitrajit 07,099.004a dçùñvà duþ÷àsanaü ràjà tathà ÷ara÷atàcitam 07,099.004c trigartàü÷ codayàm àsa yuyudhànarathaü prati 07,099.005a te 'gacchan yuyudhànasya samãpaü krårakàriõaþ 07,099.005c trigartànàü trisàhasrà rathà yuddhavi÷àradàþ 07,099.006a te tu taü rathavaü÷ena mahatà paryavàrayan 07,099.006c sthiràü kçtvà matiü yuddhe bhåtvà saü÷aptakà mithaþ 07,099.007a teùàü prayatatàü yuddhe ÷aravarùàõi mu¤catàm 07,099.007c yodhàn pa¤ca÷atàn mukhyàn agrànãke vyapothayat 07,099.008a te 'patanta hatàs tårõaü ÷inipravarasàyakaiþ 07,099.008c mahàmàrutavegena rugõà iva mahàdrumàþ 07,099.009a rathai÷ ca bahudhà chinnair dhvajai÷ caiva vi÷àü pate 07,099.009c hayai÷ ca kanakàpãóaiþ patitais tatra medinã 07,099.010a ÷aineya÷arasaükçttaiþ ÷oõitaughapariplutaiþ 07,099.010c a÷obhata mahàràja kiü÷ukair iva puùpitaiþ 07,099.011a te vadhyamànàþ samare yuyudhànena tàvakàþ 07,099.011c tràtàraü nàdhyagacchanta païkamagnà iva dvipàþ 07,099.012a tatas te paryavartanta sarve droõarathaü prati 07,099.012c bhayàt patagaràjasya gartànãva mahoragàþ 07,099.013a hatvà pa¤ca÷atàn yodhठ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,099.013b*0719_01 tatas tàn hatavidhvastàn kçtvà yodhàn sahasra÷aþ 07,099.013c pràyàt sa ÷anakair vãro dhanaüjayarathaü prati 07,099.014a taü prayàntaü nara÷reùñhaü putro duþ÷àsanas tava 07,099.014c vivyàdha navabhis tårõaü ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,099.015a sa tu taü prativivyàdha pa¤cabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,099.015c rukmapuïkhair maheùvàso gàrdhrapatrair ajihmagaiþ 07,099.016a sàtyakiü tu mahàràja prahasann iva bhàrata 07,099.016c duþ÷àsanas tribhir viddhvà punar vivyàdha pa¤cabhiþ 07,099.017a ÷aineyas tava putraü tu viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,099.017c dhanu÷ càsya raõe chittvà vismayann arjunaü yayau 07,099.018a tato duþ÷àsanaþ kruddho vçùõivãràya gacchate 07,099.018c sarvapàra÷avãü ÷aktiü visasarja jighàüsayà 07,099.019a tàü tu ÷aktiü tadà ghoràü tava putrasya sàtyakiþ 07,099.019c ciccheda ÷atadhà ràjan ni÷itaiþ kaïkapatribhiþ 07,099.020a athànyad dhanur àdàya putras tava jane÷vara 07,099.020c sàtyakiü da÷abhir viddhvà siühanàdaü nanàda ha 07,099.021a sàtyakis tu raõe kruddho mohayitvà sutaü tava 07,099.021c ÷arair agni÷ikhàkàrair àjaghàna stanàntare 07,099.021d*0720_01 tribhir eva mahàbhàgaþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,099.021d*0721_01 tato 'sya vàhàn ni÷itai÷ caturbhir ahanac charaiþ 07,099.021d*0721_02 sàrathiü càsya saükruddho rathi* * * * * * * 07,099.021e sarvàyasais tãkùõavaktrair aùñàbhir vivyadhe punaþ 07,099.022a duþ÷àsanas tu viü÷atyà sàtyakiü pratyavidhyata 07,099.022b*0722_01 preùayàm àsa vãràya gçddhrapakùठ÷ilà÷itàn 07,099.022c sàtvato 'pi mahàràja taü vivyàdha stanàntare 07,099.022e tribhir eva mahàvegaiþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,099.023a tato 'sya vàhàn ni÷itaiþ ÷arair jaghne mahàrathaþ 07,099.023c sàrathiü ca susaükruddhaþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,099.024a dhanur ekena bhallena hastàvàpaü ca pa¤cabhiþ 07,099.024c dhvajaü ca ratha÷aktiü ca bhallàbhyàü paramàstravit 07,099.024e ciccheda vi÷ikhais tãkùõais tathobhau pàrùõisàrathã 07,099.024f*0723_01 nimeùamàtreõa ÷arair ubhau ca pràùñhisàrathã 07,099.025a sa chinnadhanvà viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 07,099.025c trigartasenàpatinà svarathenàpavàhitaþ 07,099.026a tam abhidrutya ÷aineyo muhårtam iva bhàrata 07,099.026b*0724_01 taü pràptam api neyeùa hantuü duþ÷àsanaü raõe 07,099.026c na jaghàna mahàbàhur bhãmasenavacaþ smaran 07,099.027a bhãmasenena hi vadhaþ sutànàü tava bhàrata 07,099.027c pratij¤àtaþ sabhàmadhye sarveùàm eva saüyuge 07,099.028a tathà duþ÷àsanaü jitvà sàtyakiþ saüyuge prabho 07,099.028c jagàma tvarito ràjan yena yàto dhanaüjayaþ 07,100.001 dhçtaràùñra uvàca 07,100.001a kiü tasyàü mama senàyàü nàsan ke cin mahàrathàþ 07,100.001c ye tathà sàtyakiü yàntaü naivàghnan nàpy avàrayan 07,100.001d*0725_01 yat kçtaü vçùõivãreõa karma ÷aüsasi me raõe 07,100.001d*0725_02 naitad utsahate kartuü karma ÷akro 'pi saüjaya 07,100.001d*0725_03 a÷raddheyam acintyaü ca karma tasya mahàtmanaþ 07,100.001d*0725_04 vçùõyandhakapravãrasya ÷rutvà me vyathitaü manaþ 07,100.002a eko hi samare karma kçtavàn satyavikramaþ 07,100.002c ÷akratulyabalo yuddhe mahendro dànaveùv iva 07,100.003a atha và ÷ånyam àsãt tad yena yàtaþ sa sàtyakiþ 07,100.003c eko vai bahulàþ senàþ pramçdnan puruùarùabhaþ 07,100.003d*0726_01 na santi tasmàt putrà me yathà saüjaya bhàùase 07,100.004a kathaü ca yudhyamànànàm apakrànto mahàtmanàm 07,100.004c eko bahånàü ÷aineyas tan mamàcakùva saüjaya 07,100.005 saüjaya uvàca 07,100.005a ràjan senàsamudyogo rathanàgà÷vapattimàn 07,100.005c tumulas tava sainyànàü yugàntasadç÷o 'bhavat 07,100.006a àhõikeùu samåheùu tava sainyasya mànada 07,100.006c nàsti loke samaþ ka÷ cit samåha iti me matiþ 07,100.007a tatra devàþ sma bhàùante càraõà÷ ca samàgatàþ 07,100.007c etad antàþ samåhà vai bhaviùyanti mahãtale 07,100.008a na caiva tàdç÷aþ ka÷ cid vyåha àsãd vi÷àü pate 07,100.008c yàdçg jayadrathavadhe droõena vihito 'bhavat 07,100.008d*0727_01 uddhçtà pçthivã nånaü yuddhahetoþ samàgataiþ 07,100.008d*0727_02 iti tatra janàþ smàhur dçùñvà tàü janasaüsadam 07,100.009a caõóavàtàbhipannànàü samudràõàm iva svanaþ 07,100.009c raõe 'bhavad balaughànàm anyonyam abhidhàvatàm 07,100.010a pàrthivànàü sametànàü bahåny àsan narottama 07,100.010c tvadbale pàõóavànàü ca sahasràõi ÷atàni ca 07,100.010d*0728_01 tàvakànàü tadà hy àsan prayutàny arbudàni ca 07,100.010d*0728_02 tathaiva ràjan pàõóånàü sahasràõi sahasra÷aþ 07,100.011a saürabdhànàü pravãràõàü samare dçóhakarmaõàm 07,100.011c tatràsãt sumahठ÷abdas tumulo lomaharùaõaþ 07,100.011d*0729_01 pàõóavànàü kuråõàü ca garjatàm itaretaram 07,100.011d*0729_02 kùveóàþ kilakilà÷abdàs tatràsan vai sahasra÷aþ 07,100.011d*0729_03 bherã÷abdà÷ ca tumulà bàõa÷abdà÷ ca bhàrata 07,100.011d*0729_04 anyonyaü nighnatàü caiva naràõàü ÷u÷ruve svanaþ 07,100.012a athàkrandad bhãmaseno dhçùñadyumna÷ ca màriùa 07,100.012c nakulaþ sahadeva÷ ca dharmaràja÷ ca pàõóavaþ 07,100.013a àgacchata praharata balavat paridhàvata 07,100.013c praviùñàv arisenàü hi vãrau màdhavapàõóavau 07,100.014a yathà sukhena gacchetàü jayadrathavadhaü prati 07,100.014c tathà prakuruta kùipram iti sainyàny acodayat 07,100.014e tayor abhàve kuravaþ kçtàrthàþ syur vayaü jitàþ 07,100.014f*0730_01 yatra yàtau mahàtmànau tårõaü parapuraüjayau 07,100.015a te yåyaü sahità bhåtvà tårõam eva balàrõavam 07,100.015c kùobhayadhvaü mahàvegàþ pavanàþ sàgaraü yathà 07,100.016a bhãmasenena te ràjan pà¤càlyena ca coditàþ 07,100.016c àjaghnuþ kauravàn saükhye tyaktvàsån àtmanaþ priyàn 07,100.017a icchanto nidhanaü yuddhe ÷astrair uttamatejasaþ 07,100.017c svargàrthaü mitrakàryàrthaü nàbhyarakùanta jãvitam 07,100.018a tathaiva tàvakà ràjan pràrthayanto mahad ya÷aþ 07,100.018c àryàü yuddhe matiü kçtvà yuddhàyaivopatasthire 07,100.019a tasmiüs tu tumule yuddhe vartamàne mahàbhaye 07,100.019c hatvà sarvàõi sainyàni pràyàt sàtyakir arjunam 07,100.020a kavacànàü prabhàs tatra såryara÷mivicitritàþ 07,100.020c dçùñãþ saükhye sainikànàü pratijaghnuþ samantataþ 07,100.020d*0731_01 dhvaja÷astrapratihatà lokàn samavadãpayan 07,100.021a tathà prayatamàneùu pàõóaveyeùu nirbhayaþ 07,100.021c duryodhano mahàràja vyagàhata mahad balam 07,100.022a sa saünipàtas tumulas teùàü tasya ca bhàrata 07,100.022c abhavat sarvasainyànàm abhàvakaraõo mahàn 07,100.023 dhçtaràùñra uvàca 07,100.023a tathà gateùu sainyeùu tathà kçcchragataþ svayam 07,100.023c kaccid duryodhanaþ såta nàkàrùãt pçùñhato raõam 07,100.024a ekasya ca bahånàü ca saünipàto mahàhave 07,100.024c vi÷eùato nçpatinà viùamaþ pratibhàti me 07,100.025a so 'tyantasukhasaüvçddho lakùmyà lokasya ce÷varaþ 07,100.025c eko bahån samàsàdya kaccin nàsãt paràïmukhaþ 07,100.026 saüjaya uvàca 07,100.026a ràjan saügràmam à÷caryaü tava putrasya bhàrata 07,100.026c ekasya ca bahånàü ca ÷çõuùva gadato 'dbhutam 07,100.027a duryodhanena sahasà pàõóavã pçtanà raõe 07,100.027c nalinã dviradeneva samantàd vipraloóità 07,100.028a tathà senàü kçtàü dçùñvà tava putreõa kaurava 07,100.028c bhãmasenapurogàs taü pà¤càlàþ samupàdravan 07,100.029a sa bhãmasenaü da÷abhir màdrãputrau tribhis tribhiþ 07,100.029b*0732_01 tribhis tribhir yamau vãrau dharmaràjaü ca saptabhiþ 07,100.029c viràñadrupadau ùaóbhiþ ÷atena ca ÷ikhaõóinam 07,100.030a dhçùñadyumnaü ca viü÷atyà dharmaputraü ca saptabhiþ 07,100.030c kekayàn da÷abhir viddhvà draupadeyàüs tribhis tribhiþ 07,100.031a ÷ata÷a÷ càparàn yodhàn sadvipàü÷ ca rathàn raõe 07,100.031c ÷arair avacakartograiþ kruddho 'ntaka iva prajàþ 07,100.032a na saüdadhan vimu¤can và maõóalãkçtakàrmukaþ 07,100.032c adç÷yata ripån nighna¤ ÷ikùayàstrabalena ca 07,100.033a tasya tàn nighnataþ ÷atrån hemapçùñhaü mahad dhanuþ 07,100.033c bhallàbhyàü pàõóavo jyeùñhas tridhà ciccheda màriùa 07,100.033d*0733_01 ajastraü maõóalãbhåtaü dadç÷uþ samare janàþ 07,100.033d*0733_02 tato yudhiùñhiro ràjà bhallàbhyàm acchinad dhanuþ 07,100.033d*0733_03 tava putrasya kauravya yatamànasya saüyuge 07,100.034a vivyàdha cainaü bahubhiþ samyag astaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,100.034c varmàõy à÷u samàsàdya te bhagnàþ kùitim àvi÷an 07,100.035a tataþ pramuditàþ pàrthàþ parivavrur yudhiùñhiram 07,100.035c yathà vçtravadhe devà mudà ÷akraü maharùibhiþ 07,100.036a atha duryodhano ràjà dçóham àdàya kàrmukam 07,100.036b*0734_01 tato 'nyad dhanur àdàya tava putraþ pratàpavàn 07,100.036c tiùñha tiùñheti ràjànaü bruvan pàõóavam abhyayàt 07,100.037a taü tathà vàdinaü ràjaüs tava putraü mahàratham 07,100.037c pratyudyayuþ pramuditàþ pà¤càlà jayagçddhinaþ 07,100.038a tàn droõaþ pratijagràha parãpsan yudhi pàõóavam 07,100.038c caõóavàtoddhutàn meghàn sajalàn acalo yathà 07,100.038d*0735_01 tathà tava mahat sainyaü tad vyarocata tàpayan 07,100.038d*0735_02 saüprahçùñas tu sahasà tava sainyàrõavaü prati 07,100.038d*0735_03 loëayan sarvato gatvà samudraü makaro yathà 07,100.039a tatra ràjan mahàn àsãt saügràmo bhårivardhanaþ 07,100.039b*0736_01 pàõóavànàü mahàbàho tàvakànàü ca saüyuge 07,100.039b*0737_01 tataþ ÷abdo mahàn àsãt punar yena dhanaüjayaþ 07,100.039b*0737_02 atãva sarva÷abdebhyo lomaharùakaraþ prabho 07,100.039b*0737_03 arjunasya mahàbàho tàvakànàü ca dhanvinàm 07,100.039b*0737_04 madhye bhàratasainyasya màdhavasya mahàraõe 07,100.039b*0737_05 droõasyàpi paraiþ sàrdhaü vyåhadvàre mahàraõe 07,100.039b*0737_06 evam eùa kùayo vçttaþ pçthivyàü pçthivãpate 07,100.039b*0737_07 kruddhe 'rjune tathà droõe sàtvate ca mahàrathe 07,100.039b*0738_01 tatra sma kadanaü ghoraü vartate pàõóupårvaja 07,100.039c rudrasyàkrãóasaükà÷aþ saühàraþ sarvadehinàm 07,101.001 saüjaya uvàca 07,101.001a aparàhõe mahàràja saügràmaþ samapadyata 07,101.001c parjanyasamanirghoùaþ punar droõasya somakaiþ 07,101.002a ÷oõà÷vaü ratham àsthàya naravãraþ samàhitaþ 07,101.002c samare 'bhyadravat pàõóå¤ javam àsthàya madhyamam 07,101.003a tava priyahite yukto maheùvàso mahàbalaþ 07,101.003c citrapuïkhaiþ ÷itair bàõaiþ kala÷ottamasaübhavaþ 07,101.003d*0739_01 jaghàna somakàn ràjan sç¤jayàn kekayàn api 07,101.004a varàn varàn hi yodhànàü vicinvann iva bhàrata 07,101.004c akrãóata raõe ràjan bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,101.005a tam abhyayàd bçhatkùatraþ kekayànàü mahàrathaþ 07,101.005b*0740_01 bhràtéõàü pa¤camo jyeùñhaþ spardhamàno mahàrathaþ 07,101.005c bhràtéõàü vãrapa¤cànàü jyeùñhaþ samarakarka÷aþ 07,101.006a vimu¤can vi÷ikhàüs tãkùõàn àcàryaü chàdayan bhç÷am 07,101.006c mahàmegho yathà varùaü vimu¤can gandhamàdane 07,101.007a tasya droõo mahàràja svarõapuïkhठ÷ilà÷itàn 07,101.007c preùayàm àsa saükruddhaþ sàyakàn da÷a sapta ca 07,101.008a tàüs tu droõadhanurmuktàn ghoràn à÷ãviùopamàn 07,101.008c ekaikaü da÷abhir bàõair yudhi ciccheda hçùñavat 07,101.009a tasya tal làghavaü dçùñvà prahasan dvijasattamaþ 07,101.009c preùayàm àsa vi÷ikhàn aùñau saünataparvaõaþ 07,101.009d*0741_01 preùayat sa ÷aràn aùñau sahasraü ca punaþ punaþ 07,101.010a tàn dçùñvà patataþ ÷ãghraü droõacàpacyutठ÷aràn 07,101.010c avàrayac charair eva tàvadbhir ni÷itair dçóhaiþ 07,101.011a tato 'bhavan mahàràja tava sainyasya vismayaþ 07,101.011c bçhatkùatreõa tat karma kçtaü dçùñvà suduùkaram 07,101.012a tato droõo mahàràja kekayaü vai vi÷eùayan 07,101.012c pràdu÷cakre raõe divyaü bràhmam astraü mahàtapàþ 07,101.013a tad asya ràjan kaikeyaþ pratyavàrayad acyutaþ 07,101.013c bràhmeõaiva mahàbàhur àhave samudãritam 07,101.013d*0742_01 bràhmeõàstreõa tan muktaü bràhmam astraü vi÷àü pate 07,101.014a pratihanya tad astraü tu bhàradvàjasya saüyuge 07,101.014b*0743_01 kaikeyo 'straü samàlokya muktaü droõena saüyuge 07,101.014b*0743_02 brahmàstreõaiva ràjendra bràhmam astram a÷àtayat 07,101.014b*0743_03 tato 'stre nihate bràhme bçhatkùatra÷ ca bhàrata 07,101.014c vivyàdha bràhmaõaü ùaùñyà svarõapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,101.015a taü droõo dvipadàü ÷reùñho nàràcena samarpayat 07,101.015c sa tasya kavacaü bhittvà pràvi÷ad dharaõãtalam 07,101.016a kçùõasarpo yathà mukto valmãkaü nçpasattama 07,101.016c tathàbhyagàn mahãü bàõo bhittvà kaikeyam àhave 07,101.017a so 'tividdho mahàràja droõenàstravidà bhç÷am 07,101.017c krodhena mahatàviùño vyàvçtya nayane ÷ubhe 07,101.018a droõaü vivyàdha saptatyà svarõapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,101.018c sàrathiü càsya bhallena bàhvor urasi càrpayat 07,101.019a droõas tu bahudhà viddho bçhatkùatreõa màriùa 07,101.019c asçjad vi÷ikhàüs tãkùõàn kekayasya rathaü prati 07,101.020a vyàkulãkçtya taü droõo bçhatkùatraü mahàratham 07,101.020b*0744_01 a÷vàü÷ caturbhir nyavadhãc caturo 'sya patatribhiþ 07,101.020b*0744_02 sàrathiü càsya bàõena rathanãóàd apàharat 07,101.020b*0744_03 dvàbhyàü dhvajaü ca chattraü ca chittvà bhåmàv apàtayat 07,101.020c vyasçjat sàyakaü tãkùõaü kekayaü prati bhàrata 07,101.020d*0745_01 vyasçjat sarvato bàõàn kekayasya vimohanàt 07,101.020f*0746_01 tam avidhyat pçùatkena droõo ràjan stanàntare 07,101.020f*0746_02 bhràtéõàü pa¤camo jyeùñho mahàbalaparàkramaþ 07,101.021a sa gàóhaviddhas tenà÷u mahàràja stanàntare 07,101.021c rathàt puruùa÷àrdålaþ saübhinnahçdayo 'patat 07,101.021c*0747_01 tataþ sàdhuvisçùñena nàràcena dvijarùabhaþ 07,101.021c*0747_02 hçdy avidhyad bçhatkùatraü 07,101.022a bçhatkùatre hate ràjan kekayànàü mahàrathe 07,101.022c ÷ai÷upàliþ susaükruddho yantàram idam abravãt 07,101.023a sàrathe yàhi yatraiùa droõas tiùñhati daü÷itaþ 07,101.023c vinighnan kekayàn sarvàn pà¤càlànàü ca vàhinãm 07,101.024a tasya tad vacanaü ÷rutvà sàrathã rathinàü varam 07,101.024c droõàya pràpayàm àsa kàmbojair javanair hayaiþ 07,101.025a dhçùñaketu÷ ca cedãnàm çùabho 'tibaloditaþ 07,101.025c sahasà pràpatad droõaü pataüga iva pàvakam 07,101.026a so 'bhyavidhyat tato droõaü ùaùñyà sà÷varathadhvajam 07,101.026c puna÷ cànyaiþ ÷arais tãkùõaiþ suptaü vyàghraü tudann iva 07,101.027a tasya droõo dhanurmadhye kùurapreõa ÷itena ha 07,101.027c ciccheda ràj¤o balino yatamànasya saüyuge 07,101.028a athànyad dhanur àdàya ÷ai÷upàlir mahàrathaþ 07,101.028c vivyàdha sàyakair droõaü punaþ suni÷itair dçóhaiþ 07,101.029a tasya droõo hayàn hatvà sàrathiü ca mahàbalaþ 07,101.029b*0748_01 sàrathe÷ ca ÷iraþ kàyàc cakarta prahasann iva 07,101.029c athainaü pa¤caviü÷atyà sàyakànàü samàrpayat 07,101.030a viratho vidhanuùka÷ ca cediràjo 'pi saüyuge 07,101.030c gadàü cikùepa saükruddho bhàradvàjarathaü prati 07,101.030d*0749_01 avaplutya rathàc caidyo gadàm àdàya satvaraþ 07,101.030d*0749_02 bhàradvàjàya cikùepa ruùitàm iva pannagãm 07,101.031a tàm àpatantãü sahasà ghoraråpàü bhayàvahàm 07,101.031c a÷masàramayãü gurvãü tapanãyavibhåùitàm 07,101.031e ÷arair anekasàhasrair bhàradvàjo nyapàtayat 07,101.032a sà papàta gadà bhåmau bhàradvàjena sàdità 07,101.032c raktamàlyàmbaradharà tàreva nabhasas talàt 07,101.033a gadàü vinihatàü dçùñvà dhçùñaketur amarùaõaþ 07,101.033c tomaraü vyasçjat tårõaü ÷aktiü ca kanakojjvalàm 07,101.034a tomaraü tu tribhir bàõair droõa÷ chittvà mahàmçdhe 07,101.034c ÷aktiü ciccheda sahasà kçtahasto mahàbalaþ 07,101.034d*0750_01 tomaraü pa¤cabhi÷ chittvà ÷aktiü ciccheda saptabhiþ 07,101.034d*0750_02 tau jagmatur mahãü chinnau sarpàv iva garutmatà 07,101.035a tato 'sya vi÷ikhaü tãkùõaü vadhàrthaü vadhakàïkùiõaþ 07,101.035c preùayàm àsa samare bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,101.036a sa tasya kavacaü bhittvà hçdayaü càmitaujasaþ 07,101.036c abhyagàd dharaõãü bàõo haüsaþ padmasaro yathà 07,101.036d*0751_01 sa gàóhaviddhas tenà÷u hçdi ràjan mahàrathaþ 07,101.036d*0751_02 papàta ca rathàt tårõaü dhçùñaketur mahàya÷àþ 07,101.037a pataügaü hi grasec càùo yathà ràjan bubhukùitaþ 07,101.037c tathà droõo 'grasac chåro dhçùñaketuü mahàmçdhe 07,101.038a nihate cediràje tu tat khaõóaü pitryam àvi÷at 07,101.038c amarùava÷am àpannaþ putro 'sya paramàstravit 07,101.039a tam api prahasan droõaþ ÷arair ninye yamakùayam 07,101.039c mahàvyàghro mahàraõye mçga÷àvaü yathà balã 07,101.040a teùu prakùãyamàõeùu pàõóaveyeùu bhàrata 07,101.040c jaràsaüdhasuto vãraþ svayaü droõam upàdravat 07,101.041a sa tu droõaü mahàràja chàdayan sàyakaiþ ÷itaiþ 07,101.041c adç÷yam akarot tårõaü jalado bhàskaraü yathà 07,101.042a tasya tal làghavaü dçùñvà droõaþ kùatriyamardanaþ 07,101.042c vyasçjat sàyakàüs tårõaü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,101.043a chàdayitvà raõe droõo rathasthaü rathinàü varam 07,101.043c jàràsaüdhim atho jaghne miùatàü sarvadhanvinàm 07,101.044a yo yaþ sma lãyate droõaü taü taü droõo 'ntakopamaþ 07,101.044c àdatta sarvabhåtàni pràpte kàle yathàntakaþ 07,101.045a tato droõo maheùvàso nàma vi÷ràvya saüyuge 07,101.045c ÷arair anekasàhasraiþ pàõóaveyàn vyamohayat 07,101.046a tato droõàïkità bàõàþ svarõapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,101.046c naràn nàgàn hayàü÷ caiva nijaghnuþ sarvato raõe 07,101.047a te vadhyamànà droõena ÷akreõeva mahàsuràþ 07,101.047c samakampanta pà¤càlà gàvaþ ÷ãtàrdità iva 07,101.048a tato niùñànako ghoraþ pàõóavànàm ajàyata 07,101.048c droõena vadhyamàneùu sainyeùu bharatarùabha 07,101.048d*0752_01 pratàpyamànàþ såryeõa hanyamànà÷ ca sàyakaiþ 07,101.048d*0752_02 anvapadyanta pà¤càlàs tadà saütrastacetasaþ 07,101.049a mohitàþ ÷aravarùeõa bhàradvàjasya saüyuge 07,101.049c årugràhagçhãtà hi pà¤càlànàü mahàrathàþ 07,101.050a cedaya÷ ca mahàràja sç¤jayàþ somakàs tathà 07,101.050c abhyadravanta saühçùñà bhàradvàjaü yuyutsayà 07,101.050d*0753_01 bruvanta÷ ca raõe 'nyonyaü cedipà¤càlasç¤jayàþ 07,101.051a hata droõaü hata droõam iti te droõam abhyayuþ 07,101.051c yatantaþ puruùavyàghràþ sarva÷aktyà mahàdyutim 07,101.051e ninãùanto raõe droõaü yamasya sadanaü prati 07,101.052a yatamànàüs tu tàn vãràn bhàradvàjaþ ÷ilãmukhaiþ 07,101.052c yamàya preùayàm àsa cedimukhyàn vi÷eùataþ 07,101.053a teùu prakùãyamàõeùu cedimukhyeùu bhàrata 07,101.053c pà¤càlàþ samakampanta droõasàyakapãóitàþ 07,101.054a pràkro÷an bhãmasenaü te dhçùñadyumnarathaü prati 07,101.054c dçùñvà droõasya karmàõi tathàråpàõi màriùa 07,101.055a bràhmaõena tapo nånaü caritaü du÷caraü mahat 07,101.055c tathà hi yudhi vikrànto dahati kùatriyarùabhàn 07,101.056a dharmo yuddhaü kùatriyasya bràhmaõasya paraü tapaþ 07,101.056c tapasvã kçtavidya÷ ca prekùitenàpi nirdahet 07,101.057a droõàstram agnisaüspar÷aü praviùñàþ kùatriyarùabhàþ 07,101.057c bahavo dustaraü ghoraü yatràdahyanta bhàrata 07,101.058a yathàbalaü yathotsàhaü yathàsattvaü mahàdyutiþ 07,101.058c mohayan sarvabhåtàni droõo hanti balàni naþ 07,101.059a teùàü tad vacanaü ÷rutvà kùatradharmà vyavasthitaþ 07,101.059c ardhacandreõa ciccheda droõasya sa÷araü dhanuþ 07,101.059c*0754_01 **** **** kùatradharmà mahàbalaþ 07,101.059c*0754_02 krodhasaüvignamanaso 07,101.060a sa saürabdhataro bhåtvà droõaþ kùatriyamardanaþ 07,101.060c anyat kàrmukam àdàya bhàsvaraü vegavattaram 07,101.061a tatràdhàya ÷araü tãkùõaü bhàraghnaü vimalaü dçóham 07,101.061c àkarõapårõam àcàryo balavàn abhyavàsçjat 07,101.061d*0755_01 sa jãvitam upàdàya dhàrùñadyumneþ ÷arottamaþ 07,101.062a sa hatvà kùatradharmàõaü jagàma dharaõãtalam 07,101.062c sa bhinnahçdayo vàhàd apatan medinãtale 07,101.063a tataþ sainyàny akampanta dhçùñadyumnasute hate 07,101.063c atha droõaü samàrohac cekitàno mahàrathaþ 07,101.063d*0756_01 vyasçjat samare bàõàn pratyamitrajighàüsayà 07,101.064a sa droõaü da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyat stanàntare 07,101.064c caturbhiþ sàrathiü càsya caturbhi÷ caturo hayàn 07,101.065a tasyàcàryaþ ùoóa÷abhir avidhyad dakùiõaü bhujam 07,101.065c dhvajaü ùoóa÷abhir bàõair yantàraü càsya saptabhiþ 07,101.065d*0757_01 tam àcàryas tribhir bàõair bàhvor urasi càrdayat 07,101.065d*0757_02 dhvajaü saptabhir unmathya yantàram avadhãt tribhiþ 07,101.066a tasya såte hate te '÷và ratham àdàya vidrutàþ 07,101.066c samare ÷arasaüvãtà bhàradvàjena màriùa 07,101.067a cekitànarathaü dçùñvà vidrutaü hatasàrathim 07,101.067c pà¤càlàn pàõóavàü÷ caiva mahad bhayam athàvi÷at 07,101.068a tàn sametàn raõe ÷åràü÷ cedipà¤càlasç¤jayàn 07,101.068c samantàd dràvayan droõo bahv a÷obhata màriùa 07,101.069a àkarõapalitaþ ÷yàmo vayasà÷ãtikàt paraþ 07,101.069c raõe paryacarad droõo vçddhaþ ùoóa÷avarùavat 07,101.070a atha droõaü mahàràja vicarantam abhãtavat 07,101.070c vajrahastam amanyanta ÷atravaþ ÷atrusådanam 07,101.071a tato 'bravãn mahàràja drupado buddhimàn nçpa 07,101.071c lubdho 'yaü kùatriyàn hanti vyàghraþ kùudramçgàn iva 07,101.072a kçcchràn duryodhano lokàn pàpaþ pràpsyati durmatiþ 07,101.072c yasya lobhàd vinihatàþ samare kùatriyarùabhàþ 07,101.073a ÷ata÷aþ ÷erate bhåmau nikçttà govçùà iva 07,101.073c rudhireõa parãtàïgàþ ÷vasçgàlàdanãkçtàþ 07,101.074a evam uktvà mahàràja drupado 'kùauhiõãpatiþ 07,101.074c puraskçtya raõe pàrthàn droõam abhyadravad drutam 07,102.001 saüjaya uvàca 07,102.001a vyåheùv àloóyamàneùu pàõóavànàü tatas tataþ 07,102.001c sudåram anvayuþ pàrthàþ pà¤càlàþ saha somakaiþ 07,102.002a vartamàne tathà raudre saügràme lomaharùaõe 07,102.002c prakùaye jagatas tãvre yugànta iva bhàrata 07,102.003a droõe yudhi paràkrànte nardamàne muhur muhuþ 07,102.003c pà¤càleùu ca kùãõeùu vadhyamàneùu pàõóuùu 07,102.004a nàpa÷yac charaõaü kiü cid dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,102.004c cintayàm àsa ràjendra katham etad bhaviùyati 07,102.005a tatràvekùya di÷aþ sarvàþ savyasàcididçkùayà 07,102.005c yudhiùñhiro dadar÷àtha naiva pàrthaü na màdhavam 07,102.006a so 'pa÷yan nara÷àrdålaü vànararùabhalakùaõam 07,102.006c gàõóãvasya ca nirghoùam a÷çõvan vyathitendriyaþ 07,102.007a apa÷yan sàtyakiü càpi vçùõãnàü pravaraü ratham 07,102.007c cintayàbhiparãtàïgo dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,102.007e nàdhyagacchat tadà ÷àntiü tàv apa÷yan nararùabhau 07,102.008a lokopakro÷abhãrutvàd dharmaràjo mahàya÷àþ 07,102.008c acintayan mahàbàhuþ ÷aineyasya rathaü prati 07,102.009a padavãü preùita÷ caiva phalgunasya mayà raõe 07,102.009c ÷aineyaþ sàtyakiþ satyo mitràõàm abhayaükaraþ 07,102.010a tad idaü hy ekam evàsãd dvidhà jàtaü mamàdya vai 07,102.010c sàtyaki÷ ca hi me j¤eyaþ pàõóava÷ ca dhanaüjayaþ 07,102.011a sàtyakiü preùayitvà tu pàõóavasya padànugam 07,102.011c sàtvatasyàpi kaü yuddhe preùayiùye padànugam 07,102.012a kariùyàmi prayatnena bhràtur anveùaõaü yadi 07,102.012c yuyudhànam ananviùya loko màü garhayiùyati 07,102.013a bhràtur anveùaõaü kçtvà dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,102.013c parityajati vàrùõeyaü sàtyakiü satyavikramam 07,102.014a lokàpavàdabhãrutvàt so 'haü pàrthaü vçkodaram 07,102.014c padavãü preùayiùyàmi màdhavasya mahàtmanaþ 07,102.015a yathaiva ca mama prãtir arjune ÷atrusådane 07,102.015c tathaiva vçùõivãre 'pi sàtvate yuddhadurmade 07,102.016a atibhàre niyukta÷ ca mayà ÷aineyanandanaþ 07,102.016c sa tu mitroparodhena gauravàc ca mahàbalaþ 07,102.016e praviùño bhàratãü senàü makaraþ sàgaraü yathà 07,102.017a asau hi ÷råyate ÷abdaþ ÷åràõàm anivartinàm 07,102.017c mithaþ saüyudhyamànànàü vçùõivãreõa dhãmatà 07,102.018a pràptakàlaü subalavan ni÷citya bahudhà hi me 07,102.018c tatraiva pàõóaveyasya bhãmasenasya dhanvinaþ 07,102.018e gamanaü rocate mahyaü yatra yàtau mahàrathau 07,102.019a na càpy asahyaü bhãmasya vidyate bhuvi kiü cana 07,102.019c ÷akto hy eùa raõe yattàn pçthivyàü sarvadhanvinaþ 07,102.019e svabàhubalam àsthàya prativyåhitum a¤jasà 07,102.020a yasya bàhubalaü sarve samà÷ritya mahàtmanaþ 07,102.020c vanavàsàn nivçttàþ sma na ca yuddheùu nirjitàþ 07,102.021a ito gate bhãmasene sàtvataü prati pàõóave 07,102.021c sanàthau bhavitàrau hi yudhi sàtvataphalgunau 07,102.022a kàmaü tv a÷ocanãyau tau raõe sàtvataphalgunau 07,102.022c rakùitau vàsudevena svayaü càstravi÷àradau 07,102.023a ava÷yaü tu mayà kàryam àtmanaþ ÷okanà÷anam 07,102.023c tasmàd bhãmaü niyokùyàmi sàtvatasya padànugam 07,102.023e tataþ pratikçtaü manye vidhànaü sàtyakiü prati 07,102.024a evaü ni÷citya manasà dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,102.024c yantàram abravãd ràjan bhãmaü prati nayasva màm 07,102.025a dharmaràjavacaþ ÷rutvà sàrathir hayakovidaþ 07,102.025c rathaü hemapariùkàraü bhãmàntikam upànayat 07,102.026a bhãmasenam anupràpya pràptakàlam anusmaran 07,102.026c ka÷malaü pràvi÷ad ràjà bahu tatra samàdi÷an 07,102.026d*0758_01 sa ka÷malasamàviùño bhãmam àhåya pàrthivaþ 07,102.026d*0758_02 abravãd vacanaü ràjan kuntãputro yudhiùñhiraþ 07,102.027a yaþ sadevàn sagandharvàn daityàü÷ caikaratho 'jayat 07,102.027c tasya lakùma na pa÷yàmi bhãmasenànujasya te 07,102.028a tato 'bravãd dharmaràjaü bhãmasenas tathàgatam 07,102.028c naivàdràkùaü na cà÷rauùaü tava ka÷malam ãdç÷am 07,102.029a purà hi duþkhadãrõànàü bhavàn gatir abhåd dhi naþ 07,102.029c uttiùñhottiùñha ràjendra ÷àdhi kiü karavàõi te 07,102.030a na hy asàdhyam akàryaü và vidyate mama mànada 07,102.030c àj¤àpaya kuru÷reùñha mà ca ÷oke manaþ kçthàþ 07,102.031a tam abravãd a÷rupårõaþ kçùõasarpa iva ÷vasan 07,102.031c bhãmasenam idaü vàkyaü pramlànavadano nçpaþ 07,102.032a yathà ÷aïkhasya nirghoùaþ pà¤cajanyasya ÷råyate 07,102.032b*0759_01 yathà hi pà¤cajanyasya ÷råyate ninado mahàn 07,102.032c prerito vàsudevena saürabdhena ya÷asvinà 07,102.032e nånam adya hataþ ÷ete tava bhràtà dhanaüjayaþ 07,102.033a tasmin vinihate nånaü yudhyate 'sau janàrdanaþ 07,102.033c yasya sattvavato vãryam upajãvanti pàõóavàþ 07,102.034a yaü bhayeùv abhigacchanti sahasràkùam ivàmaràþ 07,102.034c sa ÷åraþ saindhavaprepsur anvayàd bhàratãü camåm 07,102.035a tasya vai gamanaü vidmo bhãma nàvartanaü punaþ 07,102.035c ÷yàmo yuvà guóàke÷o dar÷anãyo mahàbhujaþ 07,102.036a vyåóhorasko mahàskandho mattadviradavikramaþ 07,102.036c cakoranetras tàmràkùo dviùatàm aghavardhanaþ 07,102.036d*0760_01 mama priyahitàrthaü ca ÷akralokàd ihàgataþ 07,102.036d*0760_02 vçddhopasevã dhçtimàn kçtaj¤aþ satyasaügaraþ 07,102.036d*0760_03 praviùño mahatãü senàm arpayantàü dhanaüjayaþ 07,102.036d*0760_04 praviùñe ca camåü ghoràm arjune ÷atrunà÷ane 07,102.036d*0760_05 preùitaþ sàtvato vãraþ phalgunasya padànugaþ 07,102.036d*0760_06 tasyàbhigamanaü jàne bhãma nàvartanaü punaþ 07,102.037a tad idaü mama bhadraü te ÷okasthànam ariüdama 07,102.037c arjunàrthaü mahàbàho sàtvatasya ca kàraõàt 07,102.038a vardhate haviùevàgnir idhyamànaþ punaþ punaþ 07,102.038c tasya lakùma na pa÷yàmi tena vindàmi ka÷malam 07,102.039a taü viddhi puruùavyàghraü sàtvataü ca mahàratham 07,102.039c sa taü mahàrathaü pa÷càd anuyàtas tavànujam 07,102.039e tam apa÷yan mahàbàhum ahaü vindàmi ka÷malam 07,102.039f*0761_01 pàrthe tasmin hate caiva yudhyate nånam agraõãþ 07,102.039f*0761_02 sahàyo nàsya vai ka÷ cit tena vindàmi ka÷malam 07,102.039f*0762_01 athainaü punar àcakùva lohitàkùaü sake÷avam 07,102.039f*0763_01 dçùñvà ku÷alinau kçùõau sàtvataü caiva sàtyakim 07,102.039f*0763_02 saüvidaü mama kuryàs tvaü siühanàdena pàõóava 07,102.039f*0764_01 asau hi pà¤cajanyasya nadataþ ÷råyate svanaþ 07,102.039f*0764_02 kruddhena vàsudevena påryamàõasya pàõóava 07,102.039f*0764_03 nånaü vinihataþ ÷åraþ savyasàcã paraütapaþ 07,102.039f*0764_04 pàrthe tasmin hate caiva yudhyate garuóadhvajaþ 07,102.039f*0764_05 na hy asya priyakçt ka÷ cid anyaþ pàõóava vidyate 07,102.040a tasmàt kçùõo raõe nånaü yudhyate yuddhakovidaþ 07,102.040c yasya vãryavato vãryam upajãvanti pàõóavàþ 07,102.040d*0765_01 na hi ÷udhyati me bhàvas tayor evaü paraütapa 07,102.041a sa tatra gaccha kaunteya yatra yàto dhanaüjayaþ 07,102.041c sàtyaki÷ ca mahàvãryaþ kartavyaü yadi manyase 07,102.041e vacanaü mama dharmaj¤a jyeùñho bhràtà bhavàmi te 07,102.042a na te 'rjunas tathà j¤eyo j¤àtavyaþ sàtyakir yathà 07,102.042c cikãrùur matpriyaü pàrtha prayàtaþ savyasàcinaþ 07,102.042e padavãü durgamàü ghoràm agamyàm akçtàtmabhiþ 07,102.043 bhãmasena uvàca 07,102.043a brahme÷ànendravaruõàn avahad yaþ purà rathaþ 07,102.043c tam àsthàya gatau kçùõau na tayor vidyate bhayam 07,102.044a àj¤àü tu ÷irasà bibhrad eùa gacchàmi mà ÷ucaþ 07,102.044c sametya tàn naravyàghràüs tava dàsyàmi saüvidam 07,102.045 saüjaya uvàca 07,102.045a etàvad uktvà prayayau paridàya yudhiùñhiram 07,102.045c dhçùñadyumnàya balavàn suhçdbhya÷ ca punaþ punaþ 07,102.045e dhçùñadyumnaü cedam àha bhãmaseno mahàbalaþ 07,102.046a viditaü te mahàbàho yathà droõo mahàrathaþ 07,102.046c grahaõe dharmaràjasya sarvopàyena vartate 07,102.047a na ca me gamane kçtyaü tàdçk pàrùata vidyate 07,102.047c yàdç÷aü rakùaõe ràj¤aþ kàryam àtyayikaü hi naþ 07,102.048a evam ukto 'smi pàrthena prativaktuü sma notsahe 07,102.048c prayàsye tatra yatràsau mumårùuþ saindhavaþ sthitaþ 07,102.048e dharmaràjasya vacane sthàtavyam avi÷aïkayà 07,102.048f*0766_01 yàsyàmi padavãü bhràtuþ sàtvatasya ca dhãmataþ 07,102.049a so 'dya yatto raõe pàrthaü parirakùa yudhiùñhiram 07,102.049c etad dhi sarvakàryàõàü paramaü kçtyam àhave 07,102.050a tam abravãn mahàràja dhçùñadyumno vçkodaram 07,102.050c ãpsitena mahàbàho gaccha pàrthàvicàrayan 07,102.051a nàhatvà samare droõo dhçùñadyumnaü kathaü cana 07,102.051b*0767_01 mayi jãvati kaunteya bhàradvàjaþ kathaü cana 07,102.051c nigrahaü dharmaràjasya prakariùyati saüyuge 07,102.052a tato nikùipya ràjànaü dhçùñadyumnàya pàõóavaþ 07,102.052c abhivàdya guruü jyeùñhaü prayayau yatra phalgunaþ 07,102.053a pariùvaktas tu kaunteyo dharmaràjena bhàrata 07,102.053b*0768_01 ràj¤à mårdhani càghràtaþ pariùvakta÷ ca ÷atruhà 07,102.053c àghràta÷ ca tathà mårdhni ÷ràvita÷ cà÷iùaþ ÷ubhàþ 07,102.053d*0769_01 kçtvà pradakùiõàn vipràn arcitàüs tuùñamànasàn 07,102.053d*0769_02 àlabhya maïgalàny aùñau pãtvà kairàtakaü madhu 07,102.053d*0769_03 dviguõadraviõo vãro madaraktàntalocanaþ 07,102.053d*0769_04 vipraiþ kçtasvastyayano vijayotpàdasåcitaþ 07,102.053d*0769_05 pa÷yann evàtmano buddhiü vijayànandakàriõãm 07,102.053d*0769_06 anulomànilai÷ cà÷u pradar÷itajayodayaþ 07,102.054a bhãmaseno mahàbàhuþ kavacã ÷ubhakuõóalã 07,102.054c sàïgadaþ satanutràõaþ sa÷arã rathinàü varaþ 07,102.054d*0770_01 ratham àruhya niryuktaü sarvopakaraõànvitam 07,102.055a tasya kàrùõàyasaü varma hemacitraü maharddhimat 07,102.055c vibabhau parvata÷liùñaþ savidyud iva toyadaþ 07,102.056a pãtaraktàsitasitair vàsobhi÷ ca suveùñitaþ 07,102.056c kaõñhatràõena ca babhau sendràyudha ivàmbudaþ 07,102.057a prayàte bhãmasene tu tava sainyaü yuyutsayà 07,102.057c pà¤cajanyaravo ghoraþ punar àsãd vi÷àü pate 07,102.058a taü ÷rutvà ninadaü ghoraü trailokyatràsanaü mahat 07,102.058c punar bhãmaü mahàbàhur dharmaputro 'bhyabhàùata 07,102.059a eùa vçùõipravãreõa dhmàtaþ salilajo bhç÷am 07,102.059c pçthivãü càntarikùaü ca vinàdayati ÷aïkharàñ 07,102.060a nånaü vyasanam àpanne sumahat savyasàcini 07,102.060c kurubhir yudhyate sàrdhaü sarvai÷ cakragadàdharaþ 07,102.061a nånam àryà mahat kuntã pàpam adya nidar÷anam 07,102.061c draupadã ca subhadrà ca pa÷yanti saha bandhubhiþ 07,102.062a sa bhãmas tvarayà yukto yàhi yatra dhanaüjayaþ 07,102.062c muhyantãva hi me sarvà dhanaüjayadidçkùayà 07,102.062e di÷aþ sapradi÷aþ pàrtha sàtvatasya ca kàraõàt 07,102.062f*0771_01 evaü saücoditas tena dharmaputreõa saüyuge 07,102.062f*0771_02 bhãmaseno mahàbàhuþ kavacã daü÷ito balã 07,102.063a gaccha gaccheti ca punar bhãmasenam abhàùata 07,102.063b*0772_01 tataþ pàõóusuto ràjan bhãmasenaþ pratàpavàn 07,102.063b*0772_02 baddhagodhàïgulitràõaþ pragçhãta÷aràsanaþ 07,102.063c bhç÷aü sa prahito bhràtrà bhràtà bhràtuþ priyaükaraþ 07,102.063e àhatya dundubhiü bhãmaþ ÷aïkhaü pradhmàya càsakçt 07,102.064a vinadya siühanàdaü ca jyàü vikarùan punaþ punaþ 07,102.064b*0773_01 tala÷abdena vãràõàü pàtayitvà manàüsy uta 07,102.064c dar÷ayan ghoram àtmànam amitràn sahasàbhyayàt 07,102.065a tam åhur javanà dàntà vikurvàõà hayottamàþ 07,102.065c vi÷okenàbhisaüyattà manomàrutaraühasaþ 07,102.066a àrujan virujan pàrtho jyàü vikarùaü÷ ca pàõinà 07,102.066c so 'vakarùan vikarùaü÷ ca senàgraü samaloóayat 07,102.067a taü prayàntaü mahàbàhuü pà¤càlàþ sahasomakàþ 07,102.067b*0774_01 taü samàyàntam àlokya ghoraråpaü sutàs tava 07,102.067c pçùñhato 'nuyayuþ ÷årà maghavantam ivàmaràþ 07,102.068a taü sasenà mahàràja sodaryàþ paryavàrayan 07,102.068c duþ÷ala÷ citrasena÷ ca kuõóabhedã viviü÷atiþ 07,102.069a durmukho duþsaha÷ caiva vikarõa÷ ca ÷alas tathà 07,102.069c vindànuvindau sumukho dãrghabàhuþ sudar÷anaþ 07,102.070a vçndàrakaþ suhasta÷ ca suùeõo dãrghalocanaþ 07,102.070c abhayo raudrakarmà ca suvarmà durvimocanaþ 07,102.071a vividhai rathinàü ÷reùñhàþ saha sainyaiþ sahànugaiþ 07,102.071c saüyattàþ samare ÷årà bhãmasenam upàdravan 07,102.071d*0775_01 taiþ samantàd vçtaþ ÷åraiþ samare sa mahàrathaþ 07,102.072a tàn samãkùya tu kaunteyo bhãmasenaþ paràkramã 07,102.072c abhyavartata vegena siühaþ kùudramçgàn iva 07,102.073a te mahàstràõi divyàni tatra vãrà adar÷ayan 07,102.073c vàrayantaþ ÷arair bhãmaü meghàþ såryam ivoditam 07,102.074a sa tàn atãtya vegena droõànãkam upàdravat 07,102.074c agrata÷ ca gajànãkaü ÷aravarùair avàkirat 07,102.075a so 'cireõaiva kàlena tad gajànãkam à÷ugaiþ 07,102.075c di÷aþ sarvàþ samabhyasya vyadhamat pavanàtmajaþ 07,102.076a tràsitàþ ÷arabhasyeva garjitena vane mçgàþ 07,102.076c pràdravan dviradàþ sarve nadanto bhairavàn ravàn 07,102.077a puna÷ càtãtya vegena droõànãkam upàdravat 07,102.077c tam avàrayad àcàryo velevodvçttam arõavam 07,102.077d*0776_01 tasya droõo rathaü ràja¤ chàdayàm àsa saüyuge 07,102.077d*0776_02 sà÷vasåtadhvajaü tårõaü tad adbhutam ivàbhavat 07,102.078a lalàñe 'tàóayac cainaü nàràcena smayann iva 07,102.078c årdhvara÷mir ivàdityo vibabhau tatra pàõóavaþ 07,102.079a sa manyamànas tv àcàryo mamàyaü phalguno yathà 07,102.079c bhãmaþ kariùyate påjàm ity uvàca vçkodaram 07,102.079d*0777_01 bhãmaü påjàü kariùyantaü guruvçttam athàbravãt 07,102.080a bhãmasena na te ÷akyaü praveùñum arivàhinãm 07,102.080c màm anirjitya samare ÷atrumadhye mahàbala 07,102.081a yadi te so 'nujaþ kçùõaþ praviùño 'numate mama 07,102.081c anãkaü na tu ÷akyaü bhoþ praveùñum iha vai tvayà 07,102.082a atha bhãmas tu tac chrutvà guror vàkyam apetabhãþ 07,102.082c kruddhaþ provàca vai droõaü raktatàmrekùaõaþ ÷vasan 07,102.083a tavàrjuno nànumate brahmabandho raõàjiram 07,102.083c praviùñaþ sa hi durdharùaþ ÷akrasyàpi vi÷ed balam 07,102.084a yena vai paramàü påjàü kurvatà mànito hy asi 07,102.084c nàrjuno 'haü ghçõã droõa bhãmaseno 'smi te ripuþ 07,102.085a pità nas tvaü gurur bandhus tathà putrà hi te vayam 07,102.085c iti manyàmahe sarve bhavantaü praõatàþ sthitàþ 07,102.086a adya tad viparãtaü te vadato 'smàsu dç÷yate 07,102.086c yadi ÷atruü tvam àtmànaü manyase tat tathàstv iha 07,102.086e eùa te sadç÷aü ÷atroþ karma bhãmaþ karomy aham 07,102.087a athodbhràmya gadàü bhãmaþ kàladaõóam ivàntakaþ 07,102.087c droõàyàvasçjad ràjan sa rathàd avapupluve 07,102.088a sà÷vasåtadhvajaü yànaü droõasyàpothayat tadà 07,102.088b*0778_01 tad adbhutam apa÷yàma pàõóaveyasya vikramam 07,102.088b*0778_02 droõaü tu virathaü kçtvà bhãmaseno mahàbalaþ 07,102.088b*0778_03 abhyavartata sainyàni tàvakàni samantataþ 07,102.088c pràmçdnàc ca bahån yodhàn vàyur vçkùàn ivaujasà 07,102.088d*0779_01 vicacàra raõe ràjan vàyutulyaparàkramaþ 07,102.089a taü punaþ parivavrus te tava putrà rathottamam 07,102.089b*0780_01 nirjitas tu tadànena pàõóavena mahàtmanà 07,102.089c anyaü ca ratham àsthàya droõaþ praharatàü varaþ 07,102.089d*0781_01 vyåhadvàraü samàsàdya yuddhàya samavasthitaþ 07,102.089d*0782_01 bhãmenaivàkarod yatnaü vyåham evàbhyarakùata 07,102.090a tataþ kruddho mahàràja bhãmasenaþ paràkramã 07,102.090c agrataþ syandanànãkaü ÷aravarùair avàkirat 07,102.091a te vadhyamànàþ samare tava putrà mahàrathàþ 07,102.091c bhãmaü bhãmabalaü yuddhe 'yodhayaüs tu jayaiùiõaþ 07,102.092a tato duþ÷àsanaþ kruddho ratha÷aktiü samàkùipat 07,102.092c sarvapàra÷avãü tãkùõàü jighàüsuþ pàõóunandanam 07,102.093a àpatantãü mahà÷aktiü tava putrapracoditàm 07,102.093c dvidhà ciccheda tàü bhãmas tad adbhutam ivàbhavat 07,102.094a athànyair ni÷itair bàõaiþ saükruddhaþ kuõóabhedinam 07,102.094c suùeõaü dãrghanetraü ca tribhis trãn avadhãd balã 07,102.095a tato vçndàrakaü vãraü kuråõàü kãrtivardhanam 07,102.095c putràõàü tava vãràõàü yudhyatàm avadhãt punaþ 07,102.096a abhayaü raudrakarmàõaü durvimocanam eva ca 07,102.096c tribhis trãn avadhãd bhãmaþ punar eva sutàüs tava 07,102.097a vadhyamànà mahàràja putràs tava balãyasà 07,102.097c bhãmaü praharatàü ÷reùñhaü samantàt paryavàrayan 07,102.097d*0783_01 bàhyaü mçtyubhayaü kçtvà samàvavrur vçkodaram 07,102.097d*0784_01 te ÷arair bhãmakarmàõaü vavarùuþ pàõóavaü yudhi 07,102.097d*0784_02 meghà ivàtapàpàye dhàràbhir dharaõãdharam 07,102.097d*0784_03 sa tad bàõamayaü varùam a÷mavarùam ivàcalaþ 07,102.097d*0784_04 pratãcchan pàõóudàyàdo na pràvyathata ÷atruhà 07,102.098a vindànuvindau sahitau suvarmàõaü ca te sutam 07,102.098c prahasann iva kaunteyaþ ÷arair ninye yamakùayam 07,102.099a tataþ sudar÷anaü vãraü putraü te bharatarùabha 07,102.099c vivyàdha samare tårõaü sa papàta mamàra ca 07,102.099d*0785_01 tomareõa nihatyàjau preùayàm àsa mçtyave 07,102.100a so 'cireõaiva kàlena tad rathànãkam à÷ugaiþ 07,102.100c di÷aþ sarvàþ samabhyasya vyadhamat pàõóunandanaþ 07,102.100d*0786_01 di÷o vidràvayàm àsa nãhàram iva bhàskaraþ 07,102.101a tato vai rathaghoùeõa garjitena mçgà iva 07,102.101c vadhyamànà÷ ca samare putràs tava vi÷àü pate 07,102.101e pràdravan sarathàþ sarve bhãmasenabhayàrditàþ 07,102.102a anuyàya tu kaunteyaþ putràõàü te mahad balam 07,102.102c vivyàdha samare ràjan kauraveyàn samantataþ 07,102.103a vadhyamànà mahàràja bhãmasenena tàvakàþ 07,102.103c tyaktvà bhãmaü raõe yànti codayanto hayottamàn 07,102.104a tàüs tu nirjitya samare bhãmaseno mahàbalaþ 07,102.104c siühanàdaravaü cakre bàhu÷abdaü ca pàõóavaþ 07,102.105a tala÷abdaü ca sumahat kçtvà bhãmo mahàbalaþ 07,102.105b*0787_01 kçtvà ÷abdaü ca bhãmaü ca bhãmo vai ÷vasanàtmajaþ 07,102.105b*0788_01 mahàntaü tala÷abdaü ca kçtvà droõàntikaü yayau 07,102.105b*0789_01 bhãùayitvà rathànãkaü hatvà yodhàn varàn varàn 07,102.105c vyatãtya rathina÷ càpi droõànãkam upàdravat 07,103.001 saüjaya uvàca 07,103.001a tam uttãrõaü rathànãkàt tamaso bhàskaraü yathà 07,103.001c didhàrayiùur àcàryaþ ÷aravarùair avàkirat 07,103.002a pibann iva ÷araughàüs tàn droõacàpavaràtigàn 07,103.002c so 'bhyavartata sodaryàn màyayà mohayan balam 07,103.003a taü mçdhe vegam àsthàya paraü paramadhanvinaþ 07,103.003c coditàs tava putrai÷ ca sarvataþ paryavàrayan 07,103.004a sa tathà saüvçto bhãmaþ prahasann iva bhàrata 07,103.004c udayacchad gadàü tebhyo ghoràü tàü siühavan nadan 07,103.004e avàsçjac ca vegena teùu tàn pramathad balã 07,103.005a sendrà÷anir ivendreõa praviddhà saühatàtmanà 07,103.005b*0790_01 pràmathnàt sà mahàràja sainikàüs tava saüyuge 07,103.005c ghoùeõa mahatà ràjan pårayitveva medinãm 07,103.005e jvalantã tejasà bhãmà tràsayàm àsa te sutàn 07,103.006a tàü patantãü mahàvegàü dçùñvà tejobhisaüvçtàm 07,103.006c pràdravaüs tàvakàþ sarve nadanto bhairavàn ravàn 07,103.007a taü ca ÷abdam asaüsahyaü tasyàþ saülakùya màriùa 07,103.007b*0791_01 siühanàdam asahyaü hi ÷rutvà bhãmasya saüyuge 07,103.007c pràpatan manujàs tatra rathebhyo rathinas tadà 07,103.007d*0792_01 te hanyamànà bhãmena gadàhastena tàvakàþ 07,103.007d*0792_02 pràdravanta raõe bhãtà vyàghraghràtà mçgà iva 07,103.008a sa tàn vidràvya kaunteyaþ saükhye 'mitràn duràsadaþ 07,103.008c suparõa iva vegena pakùiràó atyagàc camåm 07,103.009a tathà taü viprakurvàõaü rathayåthapayåthapam 07,103.009c bhàradvàjo mahàràja bhãmasenaü samabhyayàt 07,103.010a droõas tu samare bhãmaü vàrayitvà ÷arormibhiþ 07,103.010c akarot sahasà nàdaü pàõóånàü bhayam àdadhat 07,103.011a tad yuddham àsãt sumahad ghoraü devàsuropamam 07,103.011c droõasya ca mahàràja bhãmasya ca mahàtmanaþ 07,103.012a yadà tu vi÷ikhais tãkùõair droõacàpaviniþsçtaiþ 07,103.012c vadhyante samare vãràþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,103.013a tato rathàd avaplutya vegam àsthàya pàõóavaþ 07,103.013c nimãlya nayane ràjan padàtir droõam abhyayàt 07,103.013d*0793_01 aüse ÷iro bhãmasenaþ karau kçtvorasi sthirau 07,103.013d*0793_02 vegam àsthàya balavàn manonilagarutmatàm 07,103.014a yathà hi govçùo varùaü pratigçhõàti lãlayà 07,103.014c tathà bhãmo naravyàghraþ ÷aravarùaü samagrahãt 07,103.015a sa vadhyamànaþ samare rathaü droõasya màriùa 07,103.015c ãùàyàü pàõinà gçhya pracikùepa mahàbalaþ 07,103.016a droõas tu satvaro ràjan kùipto bhãmena saüyuge 07,103.016b*0794_01 dç÷yate tàvakair yodhair vismayotphullalocanaiþ 07,103.016b*0794_02 parityajya rathaü tårõaü droõo bhagnaü mahãtale 07,103.016c ratham anyaü samàsthàya vyåhadvàram upàyayau 07,103.016d*0795_01 paràïmukhaü tathà yàntaü bhagnotsàhaü guruü tadà 07,103.016d*0795_02 gatvà vegena taü bhãmo dhuraü gçhya rathasya tu 07,103.016d*0795_03 tam apy atirathaü bhãma÷ cikùepa bhç÷aroùitaþ 07,103.016d*0795_04 evam aùñau rathàþ kùiptà guror bhãmena lãlayà 07,103.016d*0795_05 droõo 'pi tu nimeùeõa punaþ svaratham àsthitaþ 07,103.017a tasmin kùaõe tasya yantà tårõam a÷vàn acodayat 07,103.017c bhãmasenasya kauravya tad adbhutam ivàbhavat 07,103.018a tataþ svaratham àsthàya bhãmaseno mahàbalaþ 07,103.018c abhyavartata vegena tava putrasya vàhinãm 07,103.019a sa mçdnan kùatriyàn àjau vàto vçkùàn ivoddhataþ 07,103.019c agacchad dàrayan senàü sindhuvego nagàn iva 07,103.020a bhojànãkaü samàsàdya hàrdikyenàbhirakùitam 07,103.020c pramathya bahudhà ràjan bhãmasenaþ samabhyayàt 07,103.021a saütràsayann anãkàni tala÷abdena màriùa 07,103.021c ajayat sarvasainyàni ÷àrdåla iva govçùàn 07,103.022a bhojànãkam atikramya kàmbojànàü ca vàhinãm 07,103.022c tathà mlecchagaõàü÷ cànyàn bahån yuddhavi÷àradàn 07,103.023a sàtyakiü càpi saüprekùya yudhyamànaü nararùabham 07,103.023c rathena yattaþ kaunteyo vegena prayayau tadà 07,103.024a bhãmaseno mahàràja draùñukàmo dhanaüjayam 07,103.024c atãtya samare yodhàüs tàvakàn pàõóunandanaþ 07,103.025a so 'pa÷yad arjunaü tatra yudhyamànaü nararùabham 07,103.025c saindhavasya vadhàrthaü hi paràkràntaü paràkramã 07,103.026a arjunaü tatra dçùñvàtha cukro÷a mahato ravàn 07,103.026b*0796_01 pràvçñkàle mahàràja nardann iva balàhakaþ 07,103.026c taü tu tasya mahànàdaü pàrthaþ ÷u÷ràva nardataþ 07,103.026d*0797_01 vàsudeva÷ ca kauravya bhãmasenasya saüyuge 07,103.027a tataþ pàrtho mahànàdaü mu¤can vai màdhava÷ ca ha 07,103.027c abhyayàtàü mahàràja nardantau govçùàv iva 07,103.028a vàsudevàrjunau ÷rutvà ninàdaü tasya ÷uùmiõaþ 07,103.028c punaþ punaþ praõadatàü didçkùantau vçkodaram 07,103.029a bhãmasenaravaü ÷rutvà phalgunasya ca dhanvinaþ 07,103.029c aprãyata mahàràja dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,103.030a vi÷oka÷ càbhavad ràjà ÷rutvà taü ninadaü mahat 07,103.030c dhanaüjayasya ca raõe jayam à÷àstavàn vibhuþ 07,103.031a tathà tu nardamàne vai bhãmasene raõotkañe 07,103.031c smitaü kçtvà mahàbàhur dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,103.032a hçdgataü manasà pràha dhyàtvà dharmabhçtàü varaþ 07,103.032c dattà bhãma tvayà saüvit kçtaü guruvacas tathà 07,103.033a na hi teùàü jayo yuddhe yeùàü dveùñàsi pàõóava 07,103.033c diùñyà jãvati saügràme savyasàcã dhanaüjayaþ 07,103.034a diùñyà ca ku÷alã vãraþ sàtyakiþ satyavikramaþ 07,103.034c diùñyà ÷çõomi garjantau vàsudevadhanaüjayau 07,103.035a yena ÷akraü raõe jitvà tarpito havyavàhanaþ 07,103.035c sa hantà dviùatàü saükhye diùñyà jãvati phalgunaþ 07,103.036a yasya bàhubalaü sarve vayam à÷ritya jãvitàþ 07,103.036c sa hantà ripusainyànàü diùñyà jãvati phalgunaþ 07,103.037a nivàtakavacà yena devair api sudurjayàþ 07,103.037c nirjità rathinaikena diùñyà pàrthaþ sa jãvati 07,103.038a kauravàn sahitàn sarvàn gograhàrthe samàgatàn 07,103.038c yo 'jayan matsyanagare diùñyà pàrthaþ sa jãvati 07,103.039a kàlakeyasahasràõi caturda÷a mahàraõe 07,103.039b*0798_01 kàlakeyàn maheùvàsàn sahasràõi caturda÷a 07,103.039c yo 'vadhãd bhujavãryeõa diùñyà pàrthaþ sa jãvati 07,103.040a gandharvaràjaü balinaü duryodhanakçtena vai 07,103.040c jitavàn yo 'stravãryeõa diùñyà pàrthaþ sa jãvati 07,103.041a kirãñamàlã balavठ÷vetà÷vaþ kçùõasàrathiþ 07,103.041c mama priya÷ ca satataü diùñyà jãvati phalgunaþ 07,103.042a putra÷okàbhisaütapta÷ cikãrùuþ karma duùkaram 07,103.042c jayadrathavadhànveùã pratij¤àü kçtavàn hi yaþ 07,103.042e kaccit sa saindhavaü saükhye haniùyati dhanaüjayaþ 07,103.043a kaccit tãrõapratij¤aü hi vàsudevena rakùitam 07,103.043c anastamita àditye sameùyàmy aham arjunam 07,103.044a kaccit saindhavako ràjà duryodhanahite rataþ 07,103.044c nandayiùyaty amitràõi phalgunena nipàtitaþ 07,103.045a kaccid duryodhano ràjà phalgunena nipàtitam 07,103.045c dçùñvà saindhavakaü saükhye ÷amam asmàsu dhàsyati 07,103.046a dçùñvà vinihatàn bhràtén bhãmasenena saüyuge 07,103.046c kaccid duryodhano mandaþ ÷amam asmàsu dhàsyati 07,103.047a dçùñvà cànyàn bahån yodhàn pàtitàn dharaõãtale 07,103.047c kaccid duryodhano mandaþ pa÷càttàpaü kariùyati 07,103.048a kaccid bhãùmeõa no vairam ekenaiva pra÷àmyati 07,103.048c ÷eùasya rakùaõàrthaü ca saüdhàsyati suyodhanaþ 07,103.049a evaü bahuvidhaü tasya cintayànasya pàrthiva 07,103.049c kçpayàbhiparãtasya ghoraü yuddham avartata 07,104.001 dhçtaràùñra uvàca 07,104.001a tathà tu nardamànaü taü bhãmasenaü mahàbalam 07,104.001c meghastanitanirghoùaü ke vãràþ paryavàrayan 07,104.002a na hi pa÷yàmy ahaü taü vai triùu lokeùu saüjaya 07,104.002c kruddhasya bhimasenasya yas tiùñhed agrato raõe 07,104.003a gadàm udyacchamànasya kàlasyeva mahàmçdhe 07,104.003c na hi pa÷yàmy ahaü tàta yas tiùñheta raõàjire 07,104.004a rathaü rathena yo hanyàt ku¤jaraü ku¤jareõa ca 07,104.004b*0799_01 a÷vam a÷vena samare manujair manujàüs tathà 07,104.004c kas tasya samare sthàtà sàkùàd api ÷atakratuþ 07,104.005a kruddhasya bhãmasenasya mama putrठjighàüsataþ 07,104.005c duryodhanahite yuktàþ samatiùñhanta ke 'grataþ 07,104.006a bhãmasenadavàgnes tu mama putratçõolapam 07,104.006c pradhakùyato raõamukhe ke vãràþ pramukhe sthitàþ 07,104.007a kàlyamànàn hi me putràn bhãmenàvekùya saüyuge 07,104.007c kàleneva prajàþ sarvàþ ke bhãmaü paryavàrayan 07,104.007d*0800_01 na me 'rjunàd bhayaü tàdçk kçùõàn nàpi ca sàtvatàt 07,104.007d*0800_02 hutabhug janmano naiva yàdçg bhãmàd bhayaü mama 07,104.008a bhãmavahneþ pradãptasya mama putràn didhakùataþ 07,104.008c ke ÷åràþ paryavartanta tan mamàcakùva saüjaya 07,104.009 saüjaya uvàca 07,104.009a tathà tu nardamànaü taü bhãmasenaü mahàratham 07,104.009c tumulenaiva ÷abdena karõo 'py abhyapatad balã 07,104.009d*0801_01 karõo 'py abhyapatad dhãmàüs tumulena raveõa ca 07,104.010a vyàkùipan balavac càpam atimàtram amarùaõaþ 07,104.010c karõas tu yuddham àkàïkùan dar÷ayiùyan balaü balã 07,104.010d*0802_01 rurodha màrgaü bhãmasya vàtasyeva mahãruhaþ 07,104.010d*0802_02 bhãmo 'pi dçùñvà sàvegaü puro vaikartanaü sthitam 07,104.010d*0802_03 cukopa balavad vãra÷ cikùepàsya ÷ilà÷itàn 07,104.010d*0802_04 tàn pratyagçhõàt karõo 'pi pratãpaü preùayac charàn 07,104.010d*0802_05 tatas tu sarvayodhànàü yatatàü prekùatàü tadà 07,104.011a pràvepann iva gàtràõi karõabhãmasamàgame 07,104.011c rathinàü sàdinàü caiva tayoþ ÷rutvà talasvanam 07,104.012a bhãmasenasya ninadaü ghoraü ÷rutvà raõàjire 07,104.012c khaü ca bhåmiü ca saübaddhàü menire kùatriyarùabhàþ 07,104.013a punar ghoreõa nàdena pàõóavasya mahàtmanaþ 07,104.013c samare sarvayodhànàü dhanåüùy abhyapatan kùitau 07,104.013d*0803_01 keùàü cid alpasattvànàü taü ÷rutvà ninadaü yudhi 07,104.013d*0803_02 ÷astràõi nyapatan dorbhyaþ keùàü cic càsavo 'dravan 07,104.014a vitrastàni ca sarvàõi ÷akçnmåtraü prasusruvuþ 07,104.014c vàhanàni mahàràja babhåvur vimanàüsi ca 07,104.014d*0804_01 taü ÷rutvà ninadaü ghoraü ÷akçn måtraü sa÷oõitam 07,104.014d*0804_02 prasusruvur vàhanàni stabdhàni ca tato 'bhavan 07,104.015a pràduràsan nimittàni ghoràõi ca bahåni ca 07,104.015b*0805_01 gçdhrakaïkabaóai÷ càsãd antarikùaü samàvçtam 07,104.015c tasmiüs tu tumule ràjan bhãmakarõasamàgame 07,104.016a tataþ karõas tu viü÷atyà ÷aràõàü bhãmam àrdayat 07,104.016c vivyàdha càsya tvaritaþ såtaü pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,104.017a prahasya bhãmasenas tu karõaü pratyarpayad raõe 07,104.017c sàyakànàü catuþùaùñyà kùiprakàrã mahàbalaþ 07,104.018a tasya karõo maheùvàsaþ sàyakàü÷ caturo 'kùipat 07,104.018c asaüpràptàüs tu tàn bhãmaþ sàyakair nataparvabhiþ 07,104.018e ciccheda bahudhà ràjan dar÷ayan pàõilàghavam 07,104.019a taü karõa÷ chàdayàm àsa ÷aravràtair aneka÷aþ 07,104.019c saüchàdyamànaþ karõena bahudhà pàõóunandanaþ 07,104.020a ciccheda càpaü karõasya muùñide÷e mahàrathaþ 07,104.020c vivyàdha cainaü bahubhiþ sàyakair nataparvabhiþ 07,104.021a athànyad dhanur àdàya sajyaü kçtvà ca såtajaþ 07,104.021c vivyàdha samare bhãmaü bhãmakarmà mahàrathaþ 07,104.022a tasya bhãmo bhç÷aü kruddhas tr㤠÷aràn nataparvaõaþ 07,104.022c nicakhànorasi tadà såtaputrasya vegitaþ 07,104.023a taiþ karõo 'bhràjata ÷arair uromadhyagatais tadà 07,104.023c mahãdhara ivodagras tri÷çïgo bharatarùabha 07,104.023d*0806_01 madhyaüdinam anupràptas tritejà iva bhàskaraþ 07,104.024a susràva càsya rudhiraü viddhasya parameùubhiþ 07,104.024c dhàtuprasyandinaþ ÷ailàd yathà gairikaràjayaþ 07,104.025a kiü cid vicalitaþ karõaþ suprahàràbhipãóitaþ 07,104.025c sasàyakaü dhanuþ kçtvà bhãmaü vivyàdha màriùa 07,104.025e cikùepa ca punar bàõठ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,104.026a sa chàdyamànaþ sahasà karõena dçóhadhanvinà 07,104.026c dhanurjyàm acchinat tårõam utsmayan pàõóunandanaþ 07,104.027a sàrathiü càsya bhallena pràhiõod yamasàdanam 07,104.027c vàhàü÷ ca caturaþ saükhye vyasåü÷ cakre mahàrathaþ 07,104.028a hatà÷vàt tu rathàt karõaþ samàplutya vi÷àü pate 07,104.028c syandanaü vçùasenasya samàrohan mahàrathaþ 07,104.029a nirjitya tu raõe karõaü bhãmasenaþ pratàpavàn 07,104.029c nanàda sumahànàdaü parjanyaninadopamam 07,104.030a tasya taü ninadaü ÷rutvà prahçùño 'bhåd yudhiùñhiraþ 07,104.030c karõaü ca nirjitaü matvà bhãmasenena bhàrata 07,104.031a samantàc chaïkhaninadaü pàõóusenàkarot tadà 07,104.031b*0807_01 cakre yudhiùñhiraþ saükhye harùanàdai÷ ca saükulàm 07,104.031c ÷atrusenàdhvaniü ÷rutvà tàvakà hy api nànadan 07,104.031e gàõóãvaü pràkùipat pàrthaþ kçùõo 'py abjam avàdayat 07,104.032a tam antardhàya ninadaü dhvanir bhãmasya nardataþ 07,104.032c a÷råyata mahàràja sarvasainyeùu bhàrata 07,104.032d*0808_01 ÷u÷ruve bhãmasenasya tad adbhutam ivàbhavat 07,104.033a tato vyàyacchatàm astraiþ pçthak pçthag ariüdamau 07,104.033c mçdupårvaü ca ràdheyo dçóhapårvaü ca pàõóavaþ 07,104.033d*0809_01 tato vyàyacchamànasya bhãmasenasya saüyuge 07,104.033d*0809_02 tat sainyaü kaluùãbhåtaü na pràj¤àyata kiü cana 07,104.033d@011_0001 bhãmo 'pi ca mahàràja vaikartanam upàdravat 07,104.033d@011_0002 àsure tu mahàsainye tàrakaü pàvakir yathà 07,104.033d@011_0003 tayor evaü mahad yuddham abhavad bhãmakarõayoþ 07,104.033d@011_0004 taü bhãmaseno mahatà ÷aravarùeõa vàrayan 07,104.033d@011_0005 vivyàdha sàrathiü càsya hayàü÷ ca caturaþ ÷araiþ 07,104.033d@011_0006 dhvajaü càsya patàkàü ca bhallaiþ saünataparvabhiþ 07,104.033d@011_0007 rathaü ca cakrarakùau ca bhãma÷ ciccheda màriùa 07,104.033d@011_0008 karõo 'pi rathinàü ÷reùñho bhãmasenena kampitaþ 07,104.033d@011_0009 khaógacarmadharo ràjan bhãmam abhyadravad balã 07,104.033d@011_0010 bhãma÷ ciccheda khaógaü ca carmaõà saha màriùa 07,104.033d@011_0011 dçùñvà karõaü ca pàrthena bàdhitaü bahubhiþ ÷araiþ 07,104.033d@011_0012 duryodhano mahàràja duþ÷alaü pratyabhàùata 07,104.033d@011_0013 karõaü kçcchragataü pa÷ya ÷ãghraü yànaü prayaccha ha 07,104.033d@011_0014 evam uktas tato ràjà duþ÷alaþ samupàdravat 07,104.033d@011_0015 duþ÷alasya rathaü karõa÷ càruroha mahàrathaþ 07,104.033d@011_0016 tau pàrthaþ sahasà gatvà vivyàdha da÷abhiþ ÷araiþ 07,104.033d@011_0017 puna÷ ca karõaü viddhvàpi duþ÷alasya ÷iro 'harat 07,104.033d@011_0018 duþ÷alaü nihataü dçùñvà bhãmasenena màriùa 07,104.033d@011_0019 tasyaiva dhanur àdàya karõo vivyàdha pàõóavam 07,104.033d@011_0020 anyonyaü samare vãrau yuyudhàte mahàbalau 07,104.033d@011_0021 ÷atrughnau ÷atrumadhye tu balavajrabhçtàv iva 07,104.033d@011_0022 bhãmo viddhvà hayàü÷ caiva sàrathiü ca punaþ punaþ 07,104.033d@011_0023 karõam abhyadravat pàrthaþ prahasaü÷ ca mahàbalaþ 07,104.033d@011_0024 tato vyàyacchamànasya bhãmasenasya saüyuge 07,104.033d@011_0025 tat sainyaü ÷akalãbhåtaü na pràj¤àyata kiü cana 07,105.001 saüjaya uvàca 07,105.001a tasmin vilulite sainye saindhavàyàrjune gate 07,105.001c sàtvate bhãmasene ca putras te droõam abhyayàt 07,105.001e tvarann ekarathenaiva bahukçtyaü vicintayan 07,105.002a sa rathas tava putrasya tvarayà parayà yutaþ 07,105.002c tårõam abhyapatad droõaü manomàrutavegavàn 07,105.002d*0810_01 iha dçùña ito naùñaþ sarathaþ pràdravan nçpaþ 07,105.002d*0810_02 muhårtàd iva putras te droõam àsàdya màriùa 07,105.003a uvàca cainaü putras te saürambhàd raktalocanaþ 07,105.003b*0811_01 sasaürambham idaü vàkyam abravãt kurunandanaþ 07,105.003c arjuno bhãmasena÷ ca sàtyaki÷ càparàjitaþ 07,105.004a vijitya sarvasainyàni sumahànti mahàrathàþ 07,105.004b*0812_01 atikramya ca hatvà ca sainyàni sumahànti ca 07,105.004c saüpràptàþ sindhuràjasya samãpam arikar÷anàþ 07,105.004e vyàyacchanti ca tatràpi sarva evàparàjitàþ 07,105.005a yadi tàvad raõe pàrtho vyatikrànto mahàrathaþ 07,105.005c kathaü sàtyakibhãmàbhyàü vyatikrànto 'si mànada 07,105.006a à÷caryabhåtaü loke 'smin samudrasyeva ÷oùaõam 07,105.006c nirjayaü tava vipràgrya sàtvatenàrjunena ca 07,105.007a tathaiva bhãmasenena lokaþ saüvadate bhç÷am 07,105.007c kathaü droõo jitaþ saükhye dhanurvedasya pàragaþ 07,105.007d*0813_01 ity evaü bruvate yodhà a÷raddheyam idaü tava 07,105.008a nà÷a eva tu me nånaü mandabhàgyasya saüyuge 07,105.008c yatra tvàü puruùavyàghram atikràntàs trayo rathàþ 07,105.009a evaü gate tu kçtye 'smin bråhi yat te vivakùitam 07,105.009c yad gataü gatam eveha ÷eùaü cintaya mànada 07,105.010a yat kçtyaü sindhuràjasya pràptakàlam anantaram 07,105.010c tad bravãtu bhavàn kùipraü sàdhu tat saüvidhãyatàm 07,105.011 droõa uvàca 07,105.011a cintyaü bahu mahàràja kçtyaü yat tatra me ÷çõu 07,105.011c trayo hi samatikràntàþ pàõóavànàü mahàrathàþ 07,105.011e yàvad eva bhayaü pa÷càt tàvad eùàü puraþsaram 07,105.012a tad garãyastaraü manye yatra kçùõadhanaüjayau 07,105.012c sà purastàc ca pa÷càc ca gçhãtà bhàratã camåþ 07,105.013a tatra kçtyam ahaü manye saindhavasyàbhirakùaõam 07,105.013c sa no rakùyatamas tàta kruddhàd bhãto dhanaüjayàt 07,105.014a gatau hi saindhavaü vãrau yuyudhànavçkodarau 07,105.014c saüpràptaü tad idaü dyåtaü yat tac chakunibuddhijam 07,105.015a na sabhàyàü jayo vçtto nàpi tatra paràjayaþ 07,105.015c iha no glahamànànàm adya tàta jayàjayau 07,105.016a yàn sma tàn glahate ghorठ÷akuniþ kurusaüsadi 07,105.016c akùàn saümanyamànaþ sa prà k÷aràs te duràsadàþ 07,105.016d*0814_01 na te 'kùà ni÷ità ghoràþ ÷arà yuùmat tanucchadaþ 07,105.017a yatra te bahavas tàta kuravaþ paryavasthitàþ 07,105.017c senàü durodaraü viddhi ÷aràn akùàn vi÷àü pate 07,105.018a glahaü ca saindhavaü ràjann atra dyåtasya ni÷cayaþ 07,105.018c saindhave hi mahàdyåtaü samàsaktaü paraiþ saha 07,105.018d*0815_01 atra te dhruvam àyatto jayo vàjaya eva và 07,105.019a atra sarve mahàràja tyaktvà jãvitam àtmanaþ 07,105.019c saindhavasya raõe rakùàü vidhivat kartum arhatha 07,105.019e tatra no glahamànànàü dhruvau tàta jayàjayau 07,105.020a yatra te parameùvàsà yattà rakùanti saindhavam 07,105.020c tatra yàhi svayaü ÷ãghraü tàü÷ ca rakùasva rakùiõaþ 07,105.021a ihaiva tv aham àsiùye preùayiùyàmi càparàn 07,105.021c nirotsyàmi ca pà¤càlàn sahitàn pàõóusç¤jayaiþ 07,105.022a tato duryodhanaþ pràyàt tårõam àcàrya÷àsanàt 07,105.022c udyamyàtmànam ugràya karmaõe sapadànugaþ 07,105.023a cakrarakùau tu pà¤càlyau yudhàmanyåttamaujasau 07,105.023c bàhyena senàm abhyetya jagmatuþ savyasàcinam 07,105.024a tau hi pårvaü mahàràja vàritau kçtavarmaõà 07,105.024c praviùñe tv arjune ràjaüs tava sainyaü yuyutsayà 07,105.024d*0816_01 pàr÷vena senàm àyàntau kururàjo dadar÷a ha 07,105.024d*0817_01 pàr÷ve bhittvà camåü vãrau praviùñau tava vàhinãm 07,105.025a tàbhyàü duryodhanaþ sàrdham agacchad yuddham uttamam 07,105.025c tvaritas tvaramàõàbhyàü bhràtçbhyàü bhàrato balã 07,105.026a tàv abhidravatàm enam ubhàv udyatakàrmukau 07,105.026c mahàrathasamàkhyàtau kùatriyapravarau yudhi 07,105.026d*0818_01 tam avidhyad yudhàmanyus triü÷atà kaïkapatribhiþ 07,105.026d*0818_02 viü÷atyà sàrathiü càsya caturbhi÷ caturo hayàn 07,105.026d*0818_03 duryodhano yudhàmanyor dhvajam ekeùuõàcchinat 07,105.026d*0818_04 iùudhãkàrmukaü càsya samakçntad rathottame 07,105.026d*0818_05 sàrathiü càsya bhallena rathanãóàd apàharat 07,105.026d*0818_06 tato 'vidhyac charais tãkùõai÷ caturbhi÷ caturo hayàn 07,105.026d*0819_01 yudhàmanyu÷ ca pà¤càlya uttamaujàs tathaiva ca 07,105.026d*0819_02 bhittvà pàr÷vena sainyaü tu praviùñau phalgunaü prati 07,105.026d*0819_03 tau samàsàdayad vãraþ ÷araiþ kàyàsthibhedibhiþ 07,105.026d*0819_04 saptabhi÷ ca yudhàmanyuü ùaóbhi÷ caivottamaujasam 07,105.026d*0819_05 tau taü suni÷itair bàõair avidhyetàü mahàrathau 07,105.026d*0819_06 uttamaujàs tu bhallena càpaü ciccheda vãryavàn 07,105.026d*0819_07 athànyat sumahàtejà dhanur gçhya mahàbalaþ 07,105.026d*0819_08 chàdayàm àsa saükruddhaþ pà¤càlau kurunandanaþ 07,105.027a yudhàmanyus tu saükruddhaþ ÷aràüs triü÷atam àyasàn 07,105.027c vyasçjat tava putrasya tvaramàõaþ stanàntare 07,105.027d*0820_01 tathottamaujàþ saükruddhaþ ÷arair hemavibhåùitaiþ 07,105.027d*0820_02 avidhyat sàrathiü càsya pràhiõod yamasàdanam 07,105.028a duryodhano 'pi ràjendra pà¤càlyasyottamaujasaþ 07,105.028c jaghàna catura÷ cà÷vàn ubhau ca pàrùõisàrathã 07,105.029a uttamaujà hatà÷vas tu hatasåta÷ ca saüyuge 07,105.029c àruroha rathaü bhràtur yudhàmanyor abhitvaran 07,105.029d*0821_01 yudhàmanyurathaü ÷ãghram àruroha paraütapaþ 07,105.030a sa rathaü pràpya taü bhràtur duryodhanahayठ÷araiþ 07,105.030c bahubhis tàóayàm àsa te hatàþ pràpatan bhuvi 07,105.031a hayeùu patiteùv asya ciccheda parameùuõà 07,105.031c yudhàmanyur dhanuþ ÷ãghraü ÷aràvàpaü ca saüyuge 07,105.032a hatà÷vasåtàt sa rathàd avaplutya mahàrathaþ 07,105.032c gadàm àdàya te putraþ pà¤càlyàv abhyadhàvata 07,105.033a tam àpatantaü saüprekùya kruddhaü parapuraüjayam 07,105.033c avaplutau rathopasthàd yudhàmanyåttamaujasau 07,105.034a tataþ sa hemacitraü taü syandanapravaraü gadã 07,105.034c gadayà pothayàm àsa sà÷vasåtadhvajaü raõe 07,105.034d*0822_01 etad ãdç÷akaü kàrùãt putras tava janàdhipa 07,105.034d*0822_02 gadayà gadinàü ÷reùñhaþ sarvalokamahàrathaþ 07,105.035a hatvà cainaü sa putras te hatà÷vo hatasàrathiþ 07,105.035c madraràjarathaü tårõam àruroha paraütapaþ 07,105.036a pà¤càlànàü tu mukhyau tau ràjaputrau mahàbalau 07,105.036c ratham anyaü samàruhya dhanaüjayam abhãyatuþ 07,106.000*0823_00 saüjaya uvàca 07,106.000*0823_01 vartamàne mahàràja saügràme lomaharùaõe 07,106.000*0823_02 vyàkuleùu ca sainyeùu pãóyamàneùu sarva÷aþ 07,106.000*0823_03 ràdheyo bhãmam ànarcchad yuddhàya bharatarùabha 07,106.000*0823_04 yathà nàgo vane nàgaü matto mattam abhidravat 07,106.001 dhçtaràùñra uvàca 07,106.001a yau tau karõa÷ ca bhãma÷ ca saüprayuddhau mahàbalau 07,106.001c arjunasya rathopànte kãdç÷aþ so 'bhavad raõaþ 07,106.002a pårvaü hi nirjitaþ karõo bhãmasenena saüyuge 07,106.002c kathaü bhåyas tu ràdheyo bhãmam àgàn mahàrathaþ 07,106.003a bhãmo và såtatanayaü pratyudyàtaþ kathaü raõe 07,106.003c mahàrathasamàkhyàtaü pçthivyàü pravaraü ratham 07,106.004a bhãùmadroõàv atikramya dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,106.004c nànyato bhayam àdatta vinà karõaü dhanurdharam 07,106.005a bhayàn na ÷ete satataü cintayan vai mahàratham 07,106.005b*0824_01 bhayàd yasya mahàbàhor na ÷ete bahulàþ samàþ 07,106.005b*0824_02 cintayan nitya÷o vãryaü ràdheyasya mahàtmanaþ 07,106.005c taü kathaü såtaputraü hi bhãmo 'yudhyata saüyuge 07,106.006a brahmaõyaü vãryasaüpannaü samareùv anivartinam 07,106.006c kathaü karõaü yudhàü ÷reùñhaü bhãmo 'yudhyata saüyuge 07,106.007a yau tau samãyatur vãràv arjunasya rathaü prati 07,106.007c kathaü nu tàv ayudhyetàü såtaputravçkodarau 07,106.008a bhràtçtvaü dar÷itaü pårvaü ghçõã càpi sa såtajaþ 07,106.008c kathaü bhãmena yuyudhe kuntyà vàkyam anusmaran 07,106.009a bhãmo và såtaputreõa smaran vairaü purà kçtam 07,106.009c so 'yudhyata kathaü vãraþ karõena saha saüyuge 07,106.010a à÷àste ca sadà såta putro duryodhano mama 07,106.010c karõo jeùyati saügràme sahitàn pàõóavàn iti 07,106.011a jayà÷à yatra mandasya putrasya mama saüyuge 07,106.011c sa kathaü bhãmakarmàõaü bhãmasenam ayudhyata 07,106.012a yaü samà÷ritya putrair me kçtaü vairaü mahàrathaiþ 07,106.012c taü såtatanayaü tàta kathaü bhãmo hy ayodhayat 07,106.013a anekàn viprakàràü÷ ca såtaputrasamudbhavàn 07,106.013c smaramàõaþ kathaü bhãmo yuyudhe såtasånunà 07,106.014a yo 'jayat pçthivãü sarvàü rathenaikena vãryavàn 07,106.014c taü såtatanayaü yuddhe kathaü bhãmo hy ayodhayat 07,106.015a yo jàtaþ kuõóalàbhyàü ca kavacena sahaiva ca 07,106.015c taü såtaputraü samare bhãmaþ katham ayodhayat 07,106.015d*0825_01 astrahetoþ purà tàta bhàrgavaü samapåjayat 07,106.015d*0825_02 tasya prasàdàd brahmàstraü labdhavàü÷ ca bhçgåttamàt 07,106.016a yathà tayor yuddham abhåd ya÷ càsãd vijayã tayoþ 07,106.016c tan mamàcakùva tattvena ku÷alo hy asi saüjaya 07,106.017 saüjaya uvàca 07,106.017a bhãmasenas tu ràdheyam utsçjya rathinàü varam 07,106.017c iyeùa gantuü yatràstàü vãrau kçùõadhanaüjayau 07,106.018a taü prayàntam abhidrutya ràdheyaþ kaïkapatribhiþ 07,106.018c abhyavarùan mahàràja megho vçùñyeva parvatam 07,106.019a phullatà païkajeneva vaktreõàbhyutsmayan balã 07,106.019c àjuhàva raõe yàntaü bhãmam àdhirathis tadà 07,106.019d*0826_00 karõa uvàca 07,106.019d*0826_01 bhãmàhitais tava raõe svapne 'pi na vibhàvitam 07,106.019d*0826_02 tad dar÷ayasi kasmàn me pçùñhaü pàrthadidçkùayà 07,106.019d*0826_03 kuntyàþ putrasya sadç÷aü nedaü pàõóavanandana 07,106.019d*0826_04 tena màm abhitaþ sthitvà ÷aravarùair avàkira 07,106.020a bhãmasenas tadàhvànaü karõàn nàmarùayad yudhi 07,106.020c ardhamaõóalam àvçtya såtaputram ayodhayat 07,106.021a avakragàmibhir bàõair abhyavarùan mahàyasaiþ 07,106.021c dvairathe daü÷itaü yattaü sarva÷astrabhçtàü varam 07,106.022a vidhitsuþ kalahasyàntaü jighàüsuþ karõam akùiõot 07,106.022c taü ca hatvetaràn sarvàn hantukàmo mahàbalaþ 07,106.023a tasmai pràsçjad ugràõi vividhàni paraütapaþ 07,106.023c amarùã pàõóavaþ kruddhaþ ÷aravarùàõi màriùa 07,106.024a tasya tànãùuvarùàõi mattadviradagàminaþ 07,106.024c såtaputro 'stramàyàbhir agrasat sumahàya÷àþ 07,106.025a sa yathàvan mahàràja vidyayà vai supåjitaþ 07,106.025c àcàryavan maheùvàsaþ karõaþ paryacarad raõe 07,106.026a saürambheõa tu yudhyantaü bhãmasenaü smayann iva 07,106.026c abhyapadyata ràdheyas tam amarùã vçkodaram 07,106.027a tan nàmçùyata kaunteyaþ karõasya smitam àhave 07,106.027c yudhyamàneùu vãreùu pa÷yatsu ca samantataþ 07,106.028a taü bhãmasenaþ saüpràptaü vatsadantaiþ stanàntare 07,106.028c vivyàdha balavàn kruddhas tottrair iva mahàdvipam 07,106.029a såtaü tu såtaputrasya supuïkhair ni÷itaiþ ÷araiþ 07,106.029c sumuktai÷ citravarmàõaü nirbibheda trisaptabhiþ 07,106.030a karõo jàmbånadair jàlaiþ saüchannàn vàtaraühasaþ 07,106.030c vivyàdha turagàn vãraþ pa¤cabhiþ pa¤cabhiþ ÷araiþ 07,106.031a tato bàõamayaü jàlaü bhãmasenarathaü prati 07,106.031c karõena vihitaü ràjan nimeùàrdhàd adç÷yata 07,106.032a sarathaþ sadhvajas tatra sasåtaþ pàõóavas tadà 07,106.032c pràcchàdyata mahàràja karõacàpacyutaiþ ÷araiþ 07,106.033a tasya karõa÷ catuþùaùñyà vyadhamat kavacaü dçóham 07,106.033c kruddha÷ càpy ahanat pàr÷ve nàràcair marmabhedibhiþ 07,106.034a tato 'cintya mahàvegàn karõakàrmukaniþsçtàn 07,106.034c samà÷liùyad asaübhràntaþ såtaputraü vçkodaraþ 07,106.035a sa karõacàpaprabhavàn iùån à÷ãviùopamàn 07,106.035c bibhrad bhãmo mahàràja na jagàma vyathàü raõe 07,106.035d*0827_01 sa karõacàpaü ciccheda bhãmaseno mahàbalaþ 07,106.035d*0827_02 tràsayitvà mahàràja gàm amitavikramaþ 07,106.036a tato dvàtriü÷atà bhallair ni÷itais tigmatejanaiþ 07,106.036c vivyàdha samare karõaü bhãmasenaþ pratàpavàn 07,106.037a ayatnenaiva taü karõaþ ÷arair upa samàkirat 07,106.037c bhãmasenaü mahàbàhuü saindhavasya vadhaiùiõam 07,106.038a mçdupårvaü ca ràdheyo bhãmam àjàv ayodhayat 07,106.038c krodhapårvaü tathà bhãmaþ pårvavairam anusmaran 07,106.039a taü bhãmaseno nàmçùyad avamànam amarùaõaþ 07,106.039c sa tasmai vyasçjat tårõaü ÷aravarùam amitrajit 07,106.040a te ÷aràþ preùità ràjan bhãmasenena saüyuge 07,106.040c nipetuþ sarvato bhãmàþ kåjanta iva pakùiõaþ 07,106.041a hemapuïkhà mahàràja bhãmasenadhanu÷cyutàþ 07,106.041c abhyadravaüs te ràdheyaü vçkàþ kùudramçgaü yathà 07,106.042a karõas tu rathinàü ÷reùñha÷ chàdyamànaþ samantataþ 07,106.042c ràjan vyasçjad ugràõi ÷aravarùàõi saüyuge 07,106.043a tasya tàn a÷aniprakhyàn iùån samara÷obhinaþ 07,106.043c ciccheda bahubhir bhallair asaüpràptàn vçkodaraþ 07,106.044a puna÷ ca ÷aravarùeõa chàdayàm àsa bhàrata 07,106.044c karõo vaikartano yuddhe bhãmasenaü mahàratham 07,106.044d*0828_01 punar bàõamayaü varùaü vyasçjat pàõóavaü prati 07,106.044d*0828_02 tathà karõena samare pãóyamànaþ samantataþ 07,106.045a tatra bhàrata bhãmaü tu dçùñavantaþ sma sàyakaiþ 07,106.045c samàcitatanuü saükhye ÷vàvidhaü ÷alalair iva 07,106.046a hemapuïkhठ÷ilàdhautàn karõacàpacyutठ÷aràn 07,106.046c dadhàra samare vãraþ svara÷mãn iva bhàskaraþ 07,106.047a rudhirokùitasarvàïgo bhãmaseno vyarocata 07,106.047c tapanãyanibhaiþ puùpaiþ palà÷a iva kànane 07,106.047d*0829_01 samçddhakusumàpãóo vasante '÷okavat taruþ 07,106.048a tat tu bhãmo mahàràja karõasya caritaü raõe 07,106.048c nàmçùyata maheùvàsaþ krodhàd udvçtya cakùuùã 07,106.049a sa karõaü pa¤caviü÷atyà nàràcànàü samàrpayat 07,106.049c mahãdharam iva ÷vetaü gåóhapàdair viùolbaõaiþ 07,106.049d*0830_01 vivi÷u÷ ca yathaivogrà valmãkaü bhujagottamàþ 07,106.049d*0831_01 saptabhir ni÷itais tårõaü ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,106.050a taü vivyàdha punar bhãmaþ ùaóbhir aùñàbhir eva ca 07,106.050c marmasv amaravikràntaþ såtaputraü mahàraõe 07,106.050d*0832_01 marmaõy anaparàdhã saüdidhitsuþ kalahaü tadà 07,106.051a tataþ karõasya saükruddho bhãmasenaþ pratàpavàn 07,106.051c ciccheda kàrmukaü tårõaü sarvopakaraõàni ca 07,106.051d*0833_01 tathàpi samare tårõaü vivyàdhorasi pàõóavaþ 07,106.051d*0833_02 pàõóavas tu punar viddhvà saptabhiþ sàyakottamaiþ 07,106.051d*0833_03 anyai÷ ca bahu saü(?)ràja¤ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,106.052a jaghàna catura÷ cà÷vàn såtaü ca tvaritaþ ÷araiþ 07,106.052c nàràcair arkara÷myàbhaiþ karõaü vivyàdha corasi 07,106.053a te jagmur dharaõãü sarve karõaü nirbhidya màriùa 07,106.053c yathà hi jaladaü bhittvà ràjan såryasya ra÷mayaþ 07,106.053d*0834_01 samà÷vastas tu karõo vai punar yuddham arocayat 07,106.053d*0834_02 bhãmaseno dçóhaü kopàt punar vivyàdha patriõà 07,106.054a sa vaikalyaü mahat pràpya chinnadhanvà ÷aràrditaþ 07,106.054c tathà puruùamànã sa pratyapàyàd rathàntaram 07,106.054c*0835_01 **** **** lajjàm utsçjya bhàrata 07,106.054c*0835_02 bhãmasenabhayàt karõaþ 07,106.054d*0836_01 apacakràma samare yuddhàya bharatarùabha 07,107.001 dhçtaràùñra uvàca 07,107.001a yasmi¤ jayà÷à satataü putràõàü mama saüjaya 07,107.001c taü dçùñvà vimukhaü saükhye kiü nu duryodhano 'bravãt 07,107.001d*0837_01 kathaü ca yuyudhe bhãmo vãrya÷làghã mahàbalaþ 07,107.001e karõo và samare tàta kim akàrùãd ataþ param 07,107.002 saüjaya uvàca 07,107.002*0838_01 tavàparàdhàd ràjendra punar yuddham avartata 07,107.002a bhãmasenaü raõe dçùñvà jvalantam iva pàvakam 07,107.002b*0839_01 svayaü ÷iùyo bhåtapater bhàrgavasya dhanurdharaþ 07,107.002b*0840_01 tasya tulyo 'stramàyàbhis tad vi÷iùño 'tha và vçùaþ 07,107.002b*0840_02 ÷iùyaþ ÷iùyaguõair yuktaþ kàlàntakayamopamaþ 07,107.002b*0840_03 sa bhãmasenena jitaþ pàõóuputreõa bhàrata 07,107.002b*0841_01 ÷iùyatvaü pràptavàn karõas tasya tulyo 'stramàyayà 07,107.002b*0841_02 tad vi÷iùño 'pi và karõaþ ÷iùyaþ ÷iùyaguõair yutaþ 07,107.002b*0841_03 kàlàntakayamo yadvad bhãmasenena nirjitaþ 07,107.002b*0841_04 kuntãputreõa bhãmena nirjitaþ sa tu lãlayà 07,107.002c ratham anyaü samàsthàya vidhivat kalpitaü punaþ 07,107.002e abhyayàt pàõóavaü karõo vàtoddhåta ivàrõavaþ 07,107.003a kruddham àdhirathiü dçùñvà putràs tava vi÷àü pate 07,107.003c bhãmasenam amanyanta vaivasvatamukhe hutam 07,107.003d*0842_01 bhãmaseno 'pi samare ràdheyaü pratyamarùitaþ 07,107.004a càpa÷abdaü mahat kçtvà tala÷abdaü ca bhairavam 07,107.004c abhyavartata ràdheyo bhãmasenarathaü prati 07,107.005a punar eva tato ràjan mahàn àsãt sudàruõaþ 07,107.005c vimardaþ såtaputrasya bhãmasya ca vi÷àü pate 07,107.006a saürabdhau hi mahàbàhå parasparavadhaiùiõau 07,107.006c anyonyam ãkùàü cakràte dahantàv iva locanaiþ 07,107.007a krodharaktekùaõau kruddhau niþ÷vasantau mahàrathau 07,107.007c yuddhe 'nyonyaü samàsàdya tatakùatur ariüdamau 07,107.008a vyàghràv iva susaürabdhau ÷yenàv iva ca ÷ãghragau 07,107.008c ÷arabhàv iva saükruddhau yuyudhàte parasparam 07,107.009a tato bhãmaþ smaran kle÷àn akùadyåte vane 'pi ca 07,107.009c viràñanagare caiva pràptaü duþkham ariüdamaþ 07,107.010a ràùñràõàü sphãtaratnànàü haraõaü ca tavàtmajaiþ 07,107.010c satataü ca parikle÷àn saputreõa tvayà kçtàn 07,107.011a dagdhum aiccha÷ ca yat kuntãü saputràü tvam anàgasam 07,107.011c kçùõàyà÷ ca parikle÷aü sabhàmadhye duràtmabhiþ 07,107.011d*0843_01 ke÷apakùagrahaü caiva duþ÷àsanakçtaü tathà 07,107.011d*0843_02 paruùàõi ca vàkyàni karõenoktàni bhàrata 07,107.012a patim anyaü parãpsasva na santi patayas tava 07,107.012c narakaü patitàþ pàrthàþ sarve ùaõóhatilopamàþ 07,107.013a samakùaü tava kauravya yad åcuþ kuravas tadà 07,107.013c dàsãbhogena kçùõàü ca bhoktukàmàþ sutàs tava 07,107.014a yac càpi tàn pravrajataþ kçùõàjinanivàsinaþ 07,107.014c paruùàõy uktavàn karõaþ sabhàyàü saünidhau tava 07,107.014d*0844_01 putras tava vi÷eùeõa kàladyåtena noditaþ 07,107.015a tçõãkçtya ca yat pàrthàüs tava putro vavalga ha 07,107.015c viùamasthàn samastho hi saürambhàd gatacetasaþ 07,107.016a bàlyàt prabhçti càrighnas tàni duþkhàni cintayan 07,107.016c niravidyata dharmàtmà jãvitena vçkodaraþ 07,107.016d*0845_01 evaü bahuvidhàn ghoràn smaran dãptàgnisaünibhaþ 07,107.017a tato visphàrya sumahad dhemapçùñhaü duràsadam 07,107.017c càpaü bharata÷àrdålas tyaktàtmà karõam abhyayàt 07,107.018a sa sàyakamayair jàlair bhãmaþ karõarathaü prati 07,107.018c bhànumadbhiþ ÷ilàdhautair bhànoþ pracchàdayat prabhàm 07,107.019a tataþ prahasyàdhirathis tårõam asya¤ ÷itठ÷aràn 07,107.019c vyadhamad bhãmasenasya ÷arajàlàni patribhiþ 07,107.020a mahàratho mahàbàhur mahàvegair mahàbalaþ 07,107.020c vivyàdhàdhirathir bhãmaü navabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,107.021a sa tottrair iva màtaïgo vàryamàõaþ patatribhiþ 07,107.021c abhyadhàvad asaübhràntaþ såtaputraü vçkodaraþ 07,107.022a tam àpatantaü vegena rabhasaü pàõóavarùabham 07,107.022c karõaþ pratyudyayau yoddhuü matto mattam iva dvipam 07,107.023a tataþ pradhmàpya jalajaü bherã÷ataninàditam 07,107.023c akùubhyata balaü harùàd uddhåta iva sàgaraþ 07,107.024a tad uddhåtaü balaü dçùñva rathanàgà÷vapattimat 07,107.024c bhãmaþ karõaü samàsàdya chàdayàm àsa sàyakaiþ 07,107.025a a÷vàn ç÷yasavarõàüs tu haüsavarõair hayottamaiþ 07,107.025c vyàmi÷rayad raõe karõaþ pàõóavaü chàdaya¤ ÷araiþ 07,107.026a ç÷yavarõàn hayàn karkair mi÷ràn màrutaraühasaþ 07,107.026c nirãkùya tava putràõàü hàhàkçtam abhåd balam 07,107.027a te hayà bahv a÷obhanta mi÷rità vàtaraühasaþ 07,107.027c sitàsità mahàràja yathà vyomni balàhakàþ 07,107.028a saürabdhau krodhatàmràkùau prekùya karõavçkodarau 07,107.028c saütrastàþ samakampanta tvadãyànàü mahàrathàþ 07,107.029a yamaràùñropamaü ghoram àsãd àyodhanaü tayoþ 07,107.029c durdar÷aü bharata÷reùñha pretaràjapuraü yathà 07,107.030a samàjam iva tac citraü prekùamàõà mahàrathàþ 07,107.030c nàlakùaya¤ jayaü vyaktam ekaikasya nivàraõe 07,107.031a tayoþ praikùanta saümardaü saünikçùñamahàstrayoþ 07,107.031c tava durmantrite ràjan saputrasya vi÷àü pate 07,107.032a chàdayantau hi ÷atrughnàv anyonyaü sàyakaiþ ÷itaiþ 07,107.032c ÷arajàlàvçtaü vyoma cakràte ÷aravçùñibhiþ 07,107.033a tàv anyonyaü jighàüsantau ÷arais tãkùõair mahàrathau 07,107.033c prekùaõãyataràv àstàü vçùñimantàv ivàmbudau 07,107.034a suvarõavikçtàn bàõàn pramu¤cantàv ariüdamau 07,107.034c bhàsvaraü vyoma cakràte vahnyulkàbhir iva prabho 07,107.035a tàbhyàü muktà vyakà÷anta kaïkabarhiõavàsasaþ 07,107.035c païktyaþ ÷aradi mattànàü sàrasànàm ivàmbare 07,107.035d*0846_01 tato bhãmo mahàràja karõaü viddhvà tribhiþ ÷araiþ 07,107.035d*0846_02 sàrathiü càsya bhallena rathanãóàd apàharat 07,107.035d*0846_03 a÷vàü÷ ca caturaþ ÷vetàn nijaghàna ÷itaiþ ÷araiþ 07,107.035d*0846_04 hitvà dhvajaü ca chattraü ca rathaü ca ÷atadhàkarot 07,107.035d*0846_05 cakàra virathaü karõaü tava putrasya pa÷yataþ 07,107.035d*0846_06 sa tathà virathaþ karõo bhãmasenena nirjitaþ 07,107.035d*0846_07 anyaü rathaü samàsthàya punar vivyàdha màrutim 07,107.035d*0846_08 mahàgajau yathà dçptau viùàõàgraiþ parasparam 07,107.035d*0846_09 tatakùatus tathà tau tu anyonyaü ca nijaghnatuþ 07,107.036a saüsaktaü såtaputreõa dçùñvà bhãmam ariüdamam 07,107.036c atibhàram amanyetàü bhãme kçùõadhanaüjayau 07,107.037a tatràdhirathibhãmàbhyàü ÷arair muktair dçóhàhatàþ 07,107.037c iùupàtam atikramya petur a÷vanaradvipàþ 07,107.038a patadbhiþ patitai÷ cànyair gatàsubhir aneka÷aþ 07,107.038c kçto mahàn mahàràja putràõàü te janakùayaþ 07,107.039a manuùyà÷vagajànàü ca ÷arãrair gatajãvitaiþ 07,107.039c kùaõena bhåmiþ saüjaj¤e saüvçtà bharatarùabha 07,107.039d*0847_01 àkrãóam iva rudrasya dakùayaj¤anibarhaõe 07,108.001 dhçtaràùñra uvàca 07,108.001a atyadbhutam ahaü manye bhãmasenasya vikramam 07,108.001c yat karõaü yodhayàm àsa samare laghuvikramam 07,108.002a trida÷àn api codyuktàn sarva÷astradharàn yudhi 07,108.002c vàrayed yo raõe karõaþ sayakùàsuramànavàn 07,108.003a sa kathaü pàõóavaü yuddhe bhràjamànam iva ÷riyà 07,108.003c nàtarat saüyuge tàta tan mamàcakùva saüjaya 07,108.004a kathaü ca yuddhaü bhåyo 'bhåt tayoþ pràõadurodare 07,108.004c atra manye samàyatto jayo vàjaya eva và 07,108.005a karõaü pràpya raõe såta mama putraþ suyodhanaþ 07,108.005c jetum utsahate pàrthàn sagovindàn sasàtvatàn 07,108.006a ÷rutvà tu nirjitaü karõam asakçd bhãmakarmaõà 07,108.006c bhãmasenena samare moha àvi÷atãva màm 07,108.007a vinaùñàn kauravàn manye mama putrasya durnayaiþ 07,108.007c na hi karõo maheùvàsàn pàrthठjyeùyati saüjaya 07,108.008a kçtavàn yàni yuddhàni karõaþ pàõóusutaiþ saha 07,108.008c sarvatra pàõóavàþ karõam ajayanta raõàjire 07,108.009a ajayyàþ pàõóavàs tàta devair api savàsavaiþ 07,108.009c na ca tad budhyate mandaþ putro duryodhano mama 07,108.010a dhanaü dhane÷varasyeva hçtvà pàrthasya me sutaþ 07,108.010b*0848_01 karõasya matam àsthàya svàrtham ity eva me sutaþ 07,108.010c madhuprepsur ivàbuddhiþ prapàtaü nàvabudhyate 07,108.011a nikçtyà nikçtipraj¤o ràjyaü hçtvà mahàtmanàm 07,108.011c jitàn ity eva manvànaþ pàõóavàn avamanyate 07,108.012a putrasnehàbhibhåtena mayà càpy akçtàtmanà 07,108.012c dharme sthità mahàtmàno nikçtàþ pàõóunandanàþ 07,108.013a ÷amakàmaþ sadà pàrtho dãrghaprekùã yudhiùñhiraþ 07,108.013c a÷akta iti manvànaiþ putrair mama niràkçtaþ 07,108.013d*0849_01 tàn utkramyàbravãt putro mama dyåte sumandadhãþ 07,108.014a tàni duþkhàny anekàni viprakàràü÷ ca sarva÷aþ 07,108.014c hçdi kçtvà mahàbàhur bhãmo 'yudhyata såtajam 07,108.015a tasmàn me saüjaya bråhi karõabhãmau yathà raõe 07,108.015c ayudhyetàü yudhi ÷reùñhau parasparavadhaiùiõau 07,108.016 saüjaya uvàca 07,108.016*0850_01 hanta te kathayiùyàmi tayoþ pràõada(?du)rodaram 07,108.016*0850_02 pa÷yatàü sarvasainyànàü ke÷avàrjunayor api 07,108.016a ÷çõu ràjan yathà vçttaþ saügràmaþ karõabhãmayoþ 07,108.016c parasparavadhaprepsvor vane ku¤jarayor iva 07,108.017a ràjan vaikartano bhãmaü kruddhaþ kruddham ariüdamam 07,108.017c paràkràntaü paràkramya vivyàdha triü÷atà ÷araiþ 07,108.018a mahàvegaiþ prasannàgraiþ ÷àtakumbhapariùkçtaiþ 07,108.018c àhanad bharata÷reùñha bhãmaü vaikartanaþ ÷araiþ 07,108.019a tasyàsyato dhanur bhãma÷ cakarta ni÷itais tribhiþ 07,108.019c rathanãóàc ca yantàraü bhallenàpàtayat kùitau 07,108.020a sa kàïkùan bhãmasenasya vadhaü vaikartano vçùaþ 07,108.020c ÷aktiü kanakavaióåryacitradaõóàü paràmç÷at 07,108.021a pragçhya ca mahà÷aktiü kàla÷aktim ivàparàm 07,108.021c samutkùipya ca ràdheyaþ saüdhàya ca mahàbalaþ 07,108.021e cikùepa bhãmasenàya jãvitàntakarãm iva 07,108.022a ÷aktiü visçjya ràdheyaþ puraüdara ivà÷anim 07,108.022b*0851_01 ÷aktiü viyadgatàü drùñvà ÷akrà÷anisamadyutim 07,108.022c nanàda sumahànàdaü balavàn såtanandanaþ 07,108.022e taü ca nàdaü tataþ ÷rutvà putràs te hçùitàbhavan 07,108.023a tàü karõabhujanirmuktàm arkavai÷vànaraprabhàm 07,108.023c ÷aktiü viyati ciccheda bhãmaþ saptabhir à÷ugaiþ 07,108.024a chittvà ÷aktiü tato bhãmo nirmuktoragasaünibhàm 07,108.024c màrgamàõa iva pràõàn såtaputrasya màriùa 07,108.025a pràhiõon nava saürabdhaþ ÷aràn barhiõavàsasaþ 07,108.025c svarõapuïkhठ÷ilàdhautàn yamadaõóopamàn mçdhe 07,108.026a karõo 'py anyad dhanur gçhya hemapçùñhaü duràsadam 07,108.026c vikçùya ca mahàtejà vyasçjat sàyakàn nava 07,108.027a tàn pàõóuputra÷ ciccheda navabhir nataparvabhiþ 07,108.027b*0852_01 suvarõavikçtair bàõaiþ suvarõavikçtठ÷aràn 07,108.027c vasuùeõena nirmuktàn nava ràjan mahà÷aràn 07,108.027e chittvà bhãmo mahàràja nàdaü siüha ivànadat 07,108.028a tau vçùàv iva nardantau balinau và÷itàntare 07,108.028c ÷àrdålàv iva cànyonyam atyarthaü ca hy agarjatàm 07,108.029a anyonyaü prajihãrùantàv anyonyasyàntaraiùiõau 07,108.029c anyonyam abhivãkùantau goùñheùv iva maharùabhau 07,108.030a mahàgajàv ivàsàdya viùàõàgraiþ parasparam 07,108.030c ÷araiþ pårõàyatotsçùñair anyonyam abhijaghnatuþ 07,108.031a nirdahantau mahàràja ÷aravçùñyà parasparam 07,108.031c anyonyam abhivãkùantau kopàd vivçtalocanau 07,108.032a prahasantau tathànyonyaü bhartsayantau muhur muhuþ 07,108.032c ÷aïkha÷abdaü ca kurvàõau yuyudhàte parasparam 07,108.033a tasya bhãmaþ puna÷ càpaü muùñau ciccheda màriùa 07,108.033c ÷aïkhavarõà÷ ca tàn a÷vàn bàõair ninye yamakùayam 07,108.033d*0853_01 sàrathiü ca tathàpy asya rathanãóàd apàtayat 07,108.033d*0853_02 tato vaikartanaþ karõa÷ cintàü pràpa duratyayàm 07,108.033d*0853_03 sa chàdyamànaþ samare hatà÷vo hatasàrathiþ 07,108.033d*0853_04 mohitaþ ÷arajàlena kartavyaü nàbhyapadyata 07,108.034a tathà kçcchragataü dçùñvà karõaü duryodhano nçpaþ 07,108.034c vepamàna iva krodhàd vyàdide÷àtha durjayam 07,108.035a gaccha durjaya ràdheyaü purà grasati pàõóavaþ 07,108.035c jahi tåbarakaü kùipraü karõasya balam àdadhat 07,108.036a evam uktas tathety uktvà tava putras tavàtmajam 07,108.036c abhyadravad bhãmasenaü vyàsaktaü vikira¤ ÷aràn 07,108.037a sa bhãmaü navabhir bàõair a÷vàn aùñabhir ardayat 07,108.037c ùaóbhiþ såtaü tribhiþ ketuü punas taü càpi saptabhiþ 07,108.038a bhãmaseno 'pi saükruddhaþ sà÷vayantàram à÷ugaiþ 07,108.038c durjayaü bhinnamarmàõam anayad yamasàdanam 07,108.039a svalaükçtaü kùitau kùuõõaü ceùñamànaü yathoragam 07,108.039c rudann àrtas tava sutaü karõa÷ cakre pradakùiõam 07,108.040a sa tu taü virathaü kçtvà smayann atyantavairiõam 07,108.040c samàcinod bàõagaõaiþ ÷ataghnãm iva ÷aïkubhiþ 07,108.041a tathàpy atirathaþ karõo bhidyamànaþ sma sàyakaiþ 07,108.041c na jahau samare bhãmaü kruddharåpaü paraütapaþ 07,109.001 saüjaya uvàca 07,109.001a sa tathà virathaþ karõaþ punar bhãmena nirjitaþ 07,109.001c ratham anyaü samàsthàya sadyo vivyàdha pàõóavam 07,109.002a mahàgajàv ivàsàdya viùàõàgraiþ parasparam 07,109.002c ÷araiþ pårõàyatotsçùñair anyonyam abhijaghnatuþ 07,109.003a atha karõaþ ÷aravràtair bhãmaü balavad ardayat 07,109.003c nanàda balavan nàdaü punar vivyàdha corasi 07,109.004a taü bhãmo da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyad ajihmagaiþ 07,109.004c punar vivyàdha viü÷atyà ÷aràõàü nataparvaõàm 07,109.005a karõas tu navabhir bhãmaü viddhvà ràjan stanàntare 07,109.005c dhvajam ekena vivyàdha sàyakena ÷itena ha 07,109.006a sàyakànàü tataþ pàrthas triùaùñyà pratyavidhyata 07,109.006c tottrair iva mahànàgaü ka÷àbhir iva vàjinam 07,109.007a so 'tividdho mahàràja pàõóavena ya÷asvinà 07,109.007c sçkviõã lelihan vãraþ krodhasaüraktalocanaþ 07,109.007d*0854_01 ciccheda kàrmukaü tårõaü pàõóavasya mahàtmanaþ 07,109.008a tataþ ÷araü mahàràja sarvakàyàvadàraõam 07,109.008c pràhiõod bhãmasenàya balàyendra ivà÷anim 07,109.009a sa nirbhidya raõe pàrthaü såtaputradhanu÷cyutaþ 07,109.009c agacchad dàrayan bhåmiü citrapuïkhaþ ÷ilãmukhaþ 07,109.009d*0855_01 tato bhãmo mahàbàhuþ krodhasaüraktalocanaþ 07,109.010a sarva÷aikyàü catuùkiùkuü gurvãü rukmàïgadàü gadàm 07,109.010c pràhiõot såtaputràya ùaóasràm avicàrayan 07,109.011a tayà jaghànàdhiratheþ sada÷vàn sàdhuvàhinaþ 07,109.011c gadayà bhàrataþ kruddho vajreõendra ivàsuràn 07,109.012a tato bhãmo mahàbàhuþ kùuràbhyàü bharatarùabha 07,109.012c dhvajam àdhirathe÷ chittvà såtam abhyahanat tadà 07,109.012d*0856_01 mahàbalàn mahàvegàn sada÷vàn gadayà hatàn 07,109.012d*0856_02 såtaü ca nihataü dçùñvà ketuü ca vinipàtitam 07,109.013a hatà÷vasåtam utsçjya rathaü sa patitadhvajam 07,109.013c visphàrayan dhanuþ karõas tasthau bhàrata durmanàþ 07,109.014a tatràdbhutam apa÷yàma ràdheyasya paràkramam 07,109.014c viratho rathinàü ÷reùñho vàrayàm àsa yad ripum 07,109.015a virathaü taü ratha÷reùñhaü dçùñvàdhirathim àhave 07,109.015c duryodhanas tato ràjann abhyabhàùata durmukham 07,109.016a eùa durmukha ràdheyo bhãmena virathãkçtaþ 07,109.016c taü rathena nara÷reùñhaü saüpàdaya mahàratham 07,109.017a duryodhanavacaþ ÷rutvà tato bhàrata durmukhaþ 07,109.017c tvaramàõo 'byayàt karõaü bhãmaü càvàrayac charaiþ 07,109.018a durmukhaü prekùya saügràme såtaputrapadànugam 07,109.018c vàyuputraþ prahçùño 'bhåt sçkkiõã parilelihan 07,109.019a tataþ karõaü mahàràja vàrayitvà ÷ilãmukhaiþ 07,109.019c durmukhàya rathaü ÷ãghraü preùayàm àsa pàõóavaþ 07,109.020a tasmin kùaõe mahàràja navabhir nataparvabhiþ 07,109.020c supuïkhair durmukhaü bhãmaþ ÷arair ninye yamakùayam 07,109.021a tatas tam evàdhirathiþ syandanaü durmukhe hate 07,109.021c àsthitaþ prababhau ràjan dãpyamàna ivàü÷umàn 07,109.022a ÷ayànaü bhinnamarmàõaü durmukhaü ÷oõitokùitam 07,109.022c dçùñvà karõo '÷rupårõàkùo muhårtaü nàbhyavartata 07,109.023a taü gatàsum atikramya kçtvà karõaþ pradakùiõam 07,109.023c dãrgham uùõaü ÷vasan vãro na kiü cit pratyapadyata 07,109.024a tasmiüs tu vivare ràjan nàràcàn gàrdhravàsasaþ 07,109.024c pràhiõot såtaputràya bhãmasena÷ caturda÷a 07,109.025a te tasya kavacaü bhittvà svarõapuïkhà mahaujasaþ 07,109.025c hemacitrà mahàràja dyotayanto di÷o da÷a 07,109.026a apiban såtaputrasya ÷oõitaü raktabhojanàþ 07,109.026c kruddhà iva manuùyendra bhujagàþ kàlacoditàþ 07,109.027a prasarpamàõà medinyàü te vyarocanta màrgaõàþ 07,109.027b*0857_01 te medinãü prasarpantaþ ÷obhante rudhirokùitàþ 07,109.027c ardhapraviùñàþ saürabdhà bilànãva mahoragàþ 07,109.028a taü pratyavidhyad ràdheyo jàmbånadavibhåùitaiþ 07,109.028c caturda÷abhir aty ugrair nàràcair avicàrayan 07,109.029a te bhãmasenasya bhujaü savyaü nirbhidya patriõaþ 07,109.029c pràvi÷an medinãü bhãmàþ krau¤caü patrarathà iva 07,109.030a te vyarocanta nàràcàþ pravi÷anto vasuüdharàm 07,109.030c gacchaty astaü dinakare dãpyamànà ivàü÷avaþ 07,109.031a sa nirbhinno raõe bhãmo nàràcair marmabhedibhiþ 07,109.031c susràva rudhiraü bhåri parvataþ salilaü yathà 07,109.032a sa bhãmas tribhir àyastaþ såtaputraü patatribhiþ 07,109.032c suparõavegair vivyàdha sàrathiü càsya saptabhiþ 07,109.033a sa vihvalo mahàràja karõo bhãmabalàrditaþ 07,109.033c pràdravaj javanair a÷vai raõaü hitvà mahàya÷àþ 07,109.033d*0858_01 tathà puruùamànã san pratyapàyàd raõàjiràt 07,109.034a bhãmasenas tu visphàrya càpaü hemapariùkçtam 07,109.034c àhave 'tiratho 'tiùñhaj jvalann iva hutà÷anaþ 07,110.001 dhçtaràùñra uvàca 07,110.001a daivam eva paraü manye dhik pauruùam anarthakam 07,110.001c yatràdhirathir àyasto nàtarat pàõóavaü raõe 07,110.002a karõaþ pàrthàn sagovindठjetum utsahate raõe 07,110.002c na ca karõasamaü yodhaü loke pa÷yàmi kaü cana 07,110.002e iti duryodhanasyàham a÷rauùaü jalpato muhuþ 07,110.003a karõo hi balavठ÷åro dçóhadhanvà jitaklamaþ 07,110.003c iti màm abravãt såta mando duryodhanaþ purà 07,110.004a vasuùeõasahàyaü màü nàlaü devàpi saüyuge 07,110.004c kim u pàõóusutà ràjan gatasattvà vicetasaþ 07,110.005a tatra taü nirjitaü dçùñvà bhujaügam iva nirviùam 07,110.005c yuddhàt karõam apakràntaü kiü svid duryodhano 'bravãt 07,110.006a aho durmukham evaikaü yuddhànàm avi÷àradam 07,110.006c pràve÷ayad dhutavahaü pataügam iva mohitaþ 07,110.006d*0859_01 ko hi pràve÷ayen nånaü muktvà taü mama putrakam 07,110.006d*0860_01 pataügam iva saüdãptaü bhãmàgniü samave÷ayat 07,110.007a a÷vatthàmà madraràjaþ kçpaþ karõa÷ ca saügatàþ 07,110.007c na ÷aktàþ pramukhe sthàtuü nånaü bhãmasya saüjaya 07,110.008a te 'pi càsya mahàghoraü balaü nàgàyutopamam 07,110.008c jànanto vyavasàyaü ca kråraü màrutatejasaþ 07,110.009a kimarthaü krårakarmàõaü yamakàlàntakopamam 07,110.009c balasaürambhavãryaj¤àþ kopayiùyanti saüyuge 07,110.010a karõas tv eko mahàbàhuþ svabàhubalam à÷ritaþ 07,110.010c bhãmasenam anàdçtya raõe 'yudhyata såtajaþ 07,110.011a yo 'jayat samare karõaü puraüdara ivàsuram 07,110.011c na sa pàõóusuto jetuü ÷akyaþ kena cid àhave 07,110.012a droõaü yaþ saüpramathyaikaþ praviùño mama vàhinãm 07,110.012c bhãmo dhanaüjayànveùã kas tam archej jijãviùuþ 07,110.013a ko hi saüjaya bhãmasya sthàtum utsahate 'grataþ 07,110.013c udyatà÷anivajrasya mahendrasyeva dànavaþ 07,110.014a pretaràjapuraü pràpya nivartetàpi mànavaþ 07,110.014c na bhãmasenaü saüpràpya nivarteta kadà cana 07,110.015a pataügà iva vahniü te pràvi÷ann alpacetasaþ 07,110.015c ye bhãmasenaü saükruddham abhyadhàvan vimohitàþ 07,110.016a yat tat sabhàyàü bhãmena mama putravadhà÷rayam 07,110.016c ÷aptaü saürambhiõogreõa kuråõàü ÷çõvatàü tadà 07,110.017a tan nånam abhisaücintya dçùñvà karõaü ca nirjitam 07,110.017c duþ÷àsanaþ saha bhràtrà bhayàd bhãmàd upàramat 07,110.018a ya÷ ca saüjaya durbuddhir abravãt samitau muhuþ 07,110.018c karõo duþ÷àsano 'haü ca jeùyàmo yudhi pàõóavàn 07,110.019a sa nånaü virathaü dçùñvà karõaü bhãmena nirjitam 07,110.019b*0861_01 sa nånaü nirjitaü karõaü dçùñvà bhãmena saüyuge 07,110.019c pratyàkhyànàc ca kçùõasya bhç÷aü tapyati saüjaya 07,110.020a dçùñvà bhràtén hatàn yuddhe bhãmasenena daü÷itàn 07,110.020c àtmàparàdhàt sumahan nånaü tapyati putrakaþ 07,110.021a ko hi jãvitam anvicchan pratãpaü pàõóavaü vrajet 07,110.021c bhãmaü bhãmàyudhaü kruddhaü sàkùàt kàlam iva sthitam 07,110.022a vaóavàmukhamadhyastho mucyetàpi hi mànavaþ 07,110.022c na bhãmamukhasaüpràpto mucyeteti matir mama 07,110.023a na pàõóavà na pà¤càlà na ca ke÷avasàtyakã 07,110.023c jànanti yudhi saürabdhà jãvitaü parirakùitum 07,110.023d*0862_01 aho mama sutànàü hi vipannaü såta jãvitam 07,110.024 saüjaya uvàca 07,110.024a yat saü÷ocasi kauravya vartamàne janakùaye 07,110.024c tvam asya jagato målaü vinà÷asya na saü÷ayaþ 07,110.025a svayaü vairaü mahat kçtvà putràõàü vacane sthitaþ 07,110.025c ucyamàno na gçhõãùe martyaþ pathyam ivauùadham 07,110.026a svayaü pãtvà mahàràja kàlakåñaü sudurjaram 07,110.026c tasyedànãü phalaü kçtsnam avàpnuhi narottama 07,110.026d*0863_01 pràpyedànãü phalaü tasya yathà pãtvà viùaü tathà 07,110.026d*0864_01 sukçtasya supçùñasya sujàtasya mahàmçdhe 07,110.027a yat tu kutsayase yodhàn yudhyamànàn yathàbalam 07,110.027c atra te varõayiùyàmi yathà yuddham avartata 07,110.028a dçùñvà karõaü tu putràs te bhãmasenaparàjitam 07,110.028c nàmçùyanta maheùvàsàþ sodaryàþ pa¤ca màriùa 07,110.029a durmarùaõo duþsaha÷ ca durmado durdharo jayaþ 07,110.029c pàõóavaü citrasaünàhàs taü pratãpam upàdravan 07,110.030a te samantàn mahàbàhuü parivàrya vçkodaram 07,110.030c di÷aþ ÷araiþ samàvçõva¤ ÷alabhànàm iva vrajaiþ 07,110.031a àgacchatas tàn sahasà kumàràn devaråpiõaþ 07,110.031c pratijagràha samare bhãmaseno hasann iva 07,110.032a tava dçùñvà tu tanayàn bhãmasenasamãpagàn 07,110.032c abhyavartata ràdheyo bhãmasenaü mahàbalam 07,110.033a visçjan vi÷ikhàn ràjan svarõapuïkhठ÷ilà÷itàn 07,110.033c taü tu bhãmo 'bhyayàt tårõaü vàryamàõaþ sutais tava 07,110.034a kuravas tu tataþ karõaü parivàrya samantataþ 07,110.034c avàkiran bhãmasenaü ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,110.035a tàn bàõaiþ pa¤caviü÷atyà sà÷vàn ràjan nararùabhàn 07,110.035b*0865_01 bhãmasenas tato bàõaiþ pa¤ca ràjan sutàüs tava 07,110.035c sasåtàn bhãmadhanuùo bhãmo ninye yamakùayam 07,110.036a pràpatan syandanebhyas te sàrdhaü såtair gatàsavaþ 07,110.036c citrapuùpadharà bhagnà vàteneva mahàdrumàþ 07,110.037a tatràdbhutam apa÷yàma bhãmasenasya vikramam 07,110.037c saüvàryàdhirathiü bàõair yaj jaghàna tavàtmajàn 07,110.038a sa vàryamàõo bhãmena ÷itair bàõaiþ samantataþ 07,110.038c såtaputro mahàràja bhãmasenam avaikùata 07,110.039a taü bhãmasenaþ saürambhàt krodhasaüraktalocanaþ 07,110.039c visphàrya sumahac càpaü muhuþ karõam avaikùata 07,111.001 saüjaya uvàca 07,111.001a tavàtmajàüs tu patitàn dçùñvà karõaþ pratàpavàn 07,111.001c krodhena mahatàviùño nirviõõo 'bhåt sa jãvitàt 07,111.002a àgaskçtam ivàtmànaü mene càdhirathis tadà 07,111.002b*0866_01 yat pratyakùaü tava sutà bhãmena nihatà raõe 07,111.002c bhãmasenaü tataþ kruddhaþ samàdravata saübhramàt 07,111.002d*0867_01 nicakhàna sa saübhràntaþ pårvavairam anusmaran 07,111.003a sa bhãmaü pa¤cabhir viddhvà ràdheyaþ prahasann iva 07,111.003c punar vivyàdha saptatyà svarõapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,111.004a avahàsaü tu taü pàrtho nàmçùyata vçkodaraþ 07,111.004c tato vivyàdha ràdheyaü ÷atena nataparvaõàm 07,111.005a puna÷ ca vi÷ikhais tãkùõair viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,111.005b*0868_01 raõe bhåyo 'pi ràdheyaü viddhvà pa¤cabhir àyasaiþ 07,111.005c dhanu÷ ciccheda bhallena såtaputrasya màriùa 07,111.006a athànyad dhanur àdàya karõo bhàrata durmanàþ 07,111.006c iùubhi÷ chàdayàm àsa bhãmasenaü samantataþ 07,111.007a tasya bhãmo hayàn hatvà vinihatya ca sàrathim 07,111.007c prajahàsa mahàhàsaü kçte pratikçtaü punaþ 07,111.008a iùubhiþ kàrmukaü càsya cakarta puruùarùabhaþ 07,111.008c tat papàta mahàràja svarõapçùñhaü mahàsvanam 07,111.008d*0869_01 papàtàtha mahac càpaü hemapçùñhaü duràsadam 07,111.009a avàrohad rathàt tasmàd atha karõo mahàrathaþ 07,111.009c gadàü gçhãtvà samare bhãmasenàya càkùipat 07,111.010a tàm àpatantãü sahasà gadàü dçùñvà vçkodaraþ 07,111.010c ÷arair avàrayad ràjan sarvasainyasya pa÷yataþ 07,111.011a tato bàõasahasràõi preùayàm àsa pàõóavaþ 07,111.011c såtaputravadhàkàïkùã tvaramàõaþ paràkramã 07,111.012a tàn iùån iùubhiþ karõo vàrayitvà mahàmçdhe 07,111.012c kavacaü bhãmasenasya pàtayàm àsa sàyakaiþ 07,111.013a athainaü pa¤caviü÷atyà kùudrakàõàü samàrpayat 07,111.013c pa÷yatàü sarvabhåtànàü tad adbhutam ivàbhavat 07,111.014a tato bhãmo mahàràja navabhir nataparvaõàm 07,111.014c raõe 'preùayata kruddhaþ såtaputrasya màriùa 07,111.015a te tasya kavacaü bhittvà tathà bàhuü ca dakùiõam 07,111.015c abhyagur dharaõãü tãkùõà valmãkam iva pannagàþ 07,111.015d*0870_01 sa chàdyamàno bàõaughair bhãmasenadhanu÷cyutaiþ 07,111.015d*0870_02 punar evàbhavat karõo bhãmasenàt paràïmukhaþ 07,111.016a ràdheyaü tu raõe dçùñvà padàtinam avasthitam 07,111.016c bhãmasenena saürabdhaü ràjà duryodhano 'bravãt 07,111.016e tvaradhvaü sarvato yattà ràdheyasya rathaü prati 07,111.017a tatas tava sutà ràja¤ ÷rutvà bhràtur vaco drutam 07,111.017c abhyayuþ pàõóavaü yuddhe visçjantaþ ÷itठ÷aràn 07,111.018a citropacitra÷ citràkùa÷ càrucitraþ ÷aràsanaþ 07,111.018c citràyudha÷ citravarmà samare citrayodhinaþ 07,111.019a àgacchatas tàn sahasà bhãmo ràjan mahàrathaþ 07,111.019b*0871_01 tàn àpatata evà÷u bhãmaseno mahàrathaþ 07,111.019c sà÷vasåtadhvajàn yattàn pàtayàm àsa saüyuge 07,111.019e te hatà nyapatan bhåmau vàtanunnà iva drumàþ 07,111.020a dçùñvà vinihatàn putràüs tava ràjan mahàrathàn 07,111.020c a÷rupårõamukhaþ karõaþ ka÷malaü samapadyata 07,111.021a ratham anyaü samàsthàya vidhivat kalpitaü punaþ 07,111.021c abhyayàt pàõóavaü yuddhe tvaramàõaþ paràkramã 07,111.022a tàv anyonyaü ÷arair viddhvà svarõapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,111.022c vyabhràjetàü mahàràja puùpitàv iva kiü÷ukau 07,111.023a ùañtriü÷adbhis tato bhallair ni÷itais tigmatejanaiþ 07,111.023c vyadhamat kavacaü kruddhaþ såtaputrasya pàõóavaþ 07,111.023d*0872_01 såtaputro 'pi kaunteyaü ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,111.023d*0872_02 pa¤cà÷atà mahàbàhur vivyàdha bharatarùabha 07,111.024a raktacandanadigdhàïgau ÷araiþ kçtamahàvraõau 07,111.024c ÷oõitàktau vyaràjetàü kàlasåryàv ivoditau 07,111.025a tau ÷oõitokùitair gàtraiþ ÷arai÷ chinnatanucchadau 07,111.025c vivarmàõau vyaràjetàü nirmuktàv iva pannagau 07,111.025d*0873_01 krodhàgnitejasà dãptau saürambhàd raktalocanau 07,111.025d*0873_02 vyabhràjetàü mahàràja vidhåmàv iva pàvakau 07,111.026a vyàghràv iva naravyàghrau daüùñràbhir itaretaram 07,111.026c ÷aradaüùñrà vidhunvànau tatakùatur ariüdamau 07,111.026d*0874_01 ÷aradhàràsçjau vãrau meghàv iva vavarùatuþ 07,111.027a vàraõàv iva saüsaktau raïgamadhye virejatuþ 07,111.027c tudantau vi÷ikhais tãkùõair mattavàraõavikramau 07,111.028a pracchàdayantau samare ÷arajàlaiþ parasparam 07,111.028c rathàbhyàü nàdayantau ca di÷aþ sarvà viceratuþ 07,111.029a tau rathàbhyàü mahàràja maõóalàvartanàdiùu 07,111.029c vyarocetàü mahàtmànau vçtravajradharàv iva 07,111.029d*0875_01 vàraõàv iva cànyonyaü viùàõàbhyàm ariüdamau 07,111.029d*0875_02 nirbhindantau svagàtràõi sàyakai÷ càru rejatuþ 07,111.029d*0875_03 nàdayantau pravalgantau vikrãóantau parasparam 07,111.029d*0875_04 maõóalàni vikurvàõau rathàbhyàü rathasattamau 07,111.029d*0875_05 vçùabhàv iva nardantau balinau vàsitàntare 07,111.029d*0875_06 siühàv iva paràkràntau narasiühau mahàbalau 07,111.029d*0875_07 parasparaü vãkùamàõau krodhasaüraktalocanau 07,111.029d*0875_08 yuyudhàte mahàvãryau ÷akravairocanã yathà 07,111.030a sahastàbharaõàbhyàü tu bhujàbhyàü vikùipan dhanuþ 07,111.030c vyarocata raõe bhãmaþ savidyud iva toyadaþ 07,111.031a sa càpaghoùastanitaþ ÷aradhàràmbudo mahàn 07,111.031c bhãmamegho mahàràja karõaparvatam abhyayàt 07,111.032a tataþ ÷arasahasreõa dhanurmuktena bhàrata 07,111.032c pàõóavo vyakirat karõaü ghano 'drim iva vçùñibhiþ 07,111.032d*0876_01 bhãmam àcchàdayat tårõaü yathàdriü toyado 'mbunà 07,111.033a tatràvaikùanta putràs te bhãmasenasya vikramam 07,111.033c supuïkhaiþ kaïkavàsobhir yat karõaü chàdayac charaiþ 07,111.034a sa nandayan raõe pàrthaü ke÷avaü ca ya÷asvinam 07,111.034c sàtyakiü cakrarakùau ca bhãmaþ karõam ayodhayat 07,111.035a vikramaü bhujayor vãryaü dhairyaü ca viditàtmanaþ 07,111.035c putràs tava mahàràja dadç÷uþ pàõóavasya ha 07,112.001 saüjaya uvàca 07,112.001a bhãmasenasya ràdheyaþ ÷rutvà jyàtalanisvanam 07,112.001c nàmçùyata yathà matto gajaþ pratigajasvanam 07,112.002a apakramya sa bhãmasya muhårtaü ÷aragocaràt 07,112.002c tava càdhirathir dçùñvà syandanebhya÷ cyutàn sutàn 07,112.002d*0877_01 putràüs tava dadar÷àtha bhãmasenena pàtitàn 07,112.003a bhãmasenena nihatàn vimanà duþkhito 'bhavat 07,112.003c niþ÷vasan dãrgham uùõaü ca punaþ pàõóavam abhyayàt 07,112.004a sa tàmranayanaþ krodhàc chvasann iva mahoragaþ 07,112.004c babhau karõaþ ÷aràn asyan ra÷mivàn iva bhàskaraþ 07,112.005a ra÷mijàlair ivàrkasya vitatair bharatarùabha 07,112.005c karõacàpacyutair bàõaiþ pràcchàdyata vçkodaraþ 07,112.006a karõacàpacyutà÷ citràþ ÷arà barhiõavàsasaþ 07,112.006c vivi÷uþ sarvataþ pàrthaü vàsàyevàõóajà drumam 07,112.007a karõacàpacyutà bàõàþ saüpatantas tatas tataþ 07,112.007c rukmapuïkhà vyaràjanta haüsàþ ÷reõãkçtà iva 07,112.008a càpadhvajopaskarebhya÷ chatràd ãùàmukhàd yugàt 07,112.008c prabhavanto vyadç÷yanta ràjann àdhiratheþ ÷aràþ 07,112.009a khaü pårayan mahàvegàn khagamàn khagavàsasaþ 07,112.009c suvarõavikçtàü÷ citràn mumocàdhirathiþ ÷aràn 07,112.010a tam antakam ivàyastam àpatantaü vçkodaraþ 07,112.010c tyaktvà pràõàn abhikrudhya vivyàdha navabhiþ ÷araiþ 07,112.011a tasya vegam asaüsahyaü dçùñvà karõasya pàõóavaþ 07,112.011c mahata÷ ca ÷araughàüs tàn naivàvyathata vãryavàn 07,112.012a tato vidhamyàdhiratheþ ÷arajàlàni pàõóavaþ 07,112.012c vivyàdha karõaü viü÷atyà punar anyaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,112.013a yathaiva hi ÷araiþ pàrthaþ såtaputreõa chàditaþ 07,112.013c tathaiva karõaü samare chàdayàm àsa pàõóavaþ 07,112.014a dçùñvà tu bhãmasenasya vikramaü yudhi bhàrata 07,112.014c abhyanandaüs tvadãyà÷ ca saüprahçùñà÷ ca càraõàþ 07,112.015a bhåri÷ravàþ kçpo drauõir madraràjo jayadrathaþ 07,112.015c uttamaujà yudhàmanyuþ sàtyakiþ ke÷avàrjunau 07,112.016a kurupàõóavànàü pravarà da÷a ràjan mahàrathàþ 07,112.016c sàdhu sàdhv iti vegena siühanàdam athànadan 07,112.017a tasmiüs tu tumule ÷abde pravçtte lomaharùaõe 07,112.017c abhyabhàùata putràüs te ràjan duryodhanas tvaran 07,112.018a ràj¤a÷ ca ràjaputràü÷ ca sodaryàü÷ ca vi÷eùataþ 07,112.018c karõaü gacchata bhadraü vaþ parãpsanto vçkodaràt 07,112.019a purà nighnanti ràdheyaü bhãmacàpacyutàþ ÷aràþ 07,112.019c te yatadhvaü maheùvàsàþ såtaputrasya rakùaõe 07,112.020a duryodhanasamàdiùñàþ sodaryàþ sapta màriùa 07,112.020c bhãmasenam abhidrutya saürabdhàþ paryavàrayan 07,112.021a te samàsàdya kaunteyam àvçõva¤ ÷aravçùñibhiþ 07,112.021c parvataü vàridhàràbhiþ pràvçùãva balàhakàþ 07,112.022a te 'pãóayan bhãmasenaü kruddhàþ sapta mahàrathàþ 07,112.022c prajàsaüharaõe ràjan somaü sapta grahà iva 07,112.023a tato vàmena kaunteyaþ pãóayitvà ÷aràsanam 07,112.023c muùñinà pàõóavo ràjan dçóhena supariùkçtam 07,112.024a manuùyasamatàü j¤àtvà sapta saüdhàya sàyakàn 07,112.024c tebhyo vyasçjad àyastaþ såryara÷minibhàn prabhuþ 07,112.025a nirasyann iva dehebhyas tanayànàm asåüs tava 07,112.025b*0878_01 niràsata sa dehebhyaþ putràõàm atha tair asån 07,112.025c bhãmaseno mahàràja pårvavairam anusmaran 07,112.026a te kùiptà bhãmasenena ÷arà bhàrata bhàratàn 07,112.026c vidàrya khaü samutpetuþ svarõapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,112.027a teùàü vidàrya cetàüsi ÷arà hemavibhåùitàþ 07,112.027b*0879_01 hitvà hitvà kùitiü jagmus teùàm evàsubhiþ saha 07,112.027c vyaràjanta mahàràja suparõà iva khecaràþ 07,112.028a ÷oõitàdigdhavàjàgràþ sapta hemapariùkçtàþ 07,112.028c putràõàü tava ràjendra pãtvà ÷oõitam udgatàþ 07,112.029a te ÷arair bhinnamarmàõo rathebhyaþ pràpatan kùitau 07,112.029c girisànuruhà bhagnà dvipeneva mahàdrumàþ 07,112.030a ÷atruüjayaþ ÷atrusaha÷ citra÷ citràyudho dçóhaþ 07,112.030c citraseno vikarõa÷ ca saptaite vinipàtitàþ 07,112.030d*0880_01 putràõàü tava sarveùàü nihatànàü vçkodaraþ 07,112.030d*0880_02 ÷ocaty atibhç÷aü duþkhàd vikarõaü pàõóavaþ priyam 07,112.030d*0880_03 pratij¤eyaü mayà dattà nihantavyàs tu saüyuge 07,112.030d*0880_04 vikarõa tenàsi hataþ pratij¤à rakùità mayà 07,112.030d*0880_05 tvam agàþ saügaraü vãra kùàtradharmam anusmaran 07,112.030d*0880_06 vi÷eùato 'si nçpates tathàsmàkaü hite rataþ 07,112.030d*0880_07 nyàyato 'nyàyato naivam ekaþ ÷oko mahàdyutiþ 07,112.030d*0881_01 tato vinihataþ saükhye yuddhadharmo hi niùñhuraþ 07,112.030d*0882_00 saüjaya uvàca 07,112.030d*0882_01 agàdhabuddhir gàïgeyaþ kùitau suraguroþ samaþ 07,112.030d*0882_02 tyàjitaþ samare pràõàn ajeyas trida÷air api 07,112.030d*0882_03 yuddhadharme na saübandhà bhavanti kurusattama 07,112.031a tàn nihatya mahàbàhå ràdheyasyaiva pa÷yataþ 07,112.031c siühanàdaravaü ghoram asçjat pàõóunandanaþ 07,112.032a sa ravas tasya ÷årasya dharmaràjasya bhàrata 07,112.032c àcakhyàv iva tad yuddhaü vijayaü càtmano mahat 07,112.032d*0883_01 àcaùñeva ca tad yuddhaü bhãmasya vijayaü tathà 07,112.033a taü ÷rutvà sumahànàdaü bhãmasenasya dhanvinaþ 07,112.033c babhåva paramà prãtir dharmaràjasya saüyuge 07,112.034a tato hçùño mahàràja vàditràõàü mahàsvanaiþ 07,112.034c bhãmasenaravaü pàrthaþ pratijagràha sarva÷aþ 07,112.035a abhyayàc caiva samare droõam astrabhçtàü varam 07,112.035c harùeõa mahatà yuktaþ kçtasaüj¤e vçkodare 07,112.036a ekatriü÷an mahàràja putràüs tava mahàrathàn 07,112.036c hatàn duryodhano dçùñvà kùattuþ sasmàra tad vacaþ 07,112.037a tad idaü samanupràptaü kùattur hitakaraü vacaþ 07,112.037c iti saücintya ràjàsau nottaraü pratyapadyata 07,112.038a yad dyåtakàle durbuddhir abravãt tanayas tava 07,112.038b*0884_01 sabhàm ànàyya pà¤càlãü karõena sahito 'lpadhãþ 07,112.038c yac ca karõo 'bravãt kçùõàü sabhàyàü paruùaü vacaþ 07,112.039a pramukhe pàõóuputràõàü tava caiva vi÷àü pate 07,112.039c kauravàõàü ca sarveùàm àcàryasya ca saünidhau 07,112.039d*0885_01 ÷çõvatas tava ràjendra kauravàõàü ca sarva÷aþ 07,112.040a vinaùñàþ pàõóavàþ kçùõe ÷à÷vataü narakaü gatàþ 07,112.040c patim anyaü vçõãùveti tasyedaü phalam àgatam 07,112.041a yat sma tàü paruùàõy àhuþ sabhàm ànàyya draupadãm 07,112.041c pàõóavàn ugradhanuùaþ krodhayantas tavàtmajàþ 07,112.041d*0886_01 yac ca ùaõóhatilàdãni paruùàõi tavàtmajaiþ 07,112.041d*0886_02 ÷ràvitàs te mahàtmànaþ pàõóavàþ kopayiùõubhiþ 07,112.042a taü bhãmasenaþ krodhàgniü trayoda÷a samàþ sthitam 07,112.042c visçjaüs tava putràõàm antaü gacchati kaurava 07,112.043a vilapaü÷ ca bahu kùattà ÷amaü nàlabhata tvayi 07,112.043b*0887_01 bahu kùattà ca vilapan na lebhe pra÷amaü tvayi 07,112.043c saputro bharata÷reùñha tasya bhuïkùva phalodayam 07,112.043d*0888_01 tvayà vçddhena dhãreõa kàryatattvàrthadar÷inà 07,112.043d*0888_02 na kçtaü suhçdàü vàkyaü daivam atra paràyaõam 07,112.043d*0888_03 tan mà ÷uco naravyàghra tavaivàpanayo mahàn 07,112.043d*0888_04 vinà÷ahetuþ putràõàü bhavàn eva mato mama 07,112.043e hato vikarõo ràjendra citrasena÷ ca vãryavàn 07,112.044a pravaràn àtmajànàü te sutàü÷ cànyàn mahàrathàn 07,112.044c yàn yàü÷ ca dadç÷e bhãma÷ cakùurviùayam àgatàn 07,112.044e putràüs tava mahàbàho tvarayà tठjaghàna ha 07,112.044f*0889_01 evaü sa vartate raudraþ saügràmo bharatarùabha 07,112.045a tvatkçte hy aham adràkùaü dahyamànàü varåthinãm 07,112.045c sahasra÷aþ ÷arair muktaiþ pàõóavena vçùeõa ca 07,113.001 dhçtaràùñra uvàca 07,113.001a mahàn apanayaþ såta mamaivàtra vi÷eùataþ 07,113.001c sa idànãm anupràpto manye saüjaya ÷ocataþ 07,113.002a yad gataü tad gatam iti mamàsãn manasi sthitam 07,113.002c idànãm atra kiü kàryaü prakariùyàmi saüjaya 07,113.003a yathà tv eùa kùayo vçtto mamàpanayasaübhavaþ 07,113.003c vãràõàü tan mamàcakùva sthirãbhåto 'smi saüjaya 07,113.004 saüjaya uvàca 07,113.004a karõabhãmau mahàràja paràkràntau mahàhave 07,113.004c bàõavarùàõy avarùetàü vçùñimantàv ivàmbudau 07,113.005a bhãmanàmàïkità bàõàþ svarõapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,113.005c vivi÷uþ karõam àsàdya bhindanta iva jãvitam 07,113.006a tathaiva karõanirmuktaiþ saviùair iva pannagaiþ 07,113.006c àkãryata raõe bhãmaþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,113.007a tayoþ ÷arair mahàràja saüpatadbhiþ samantataþ 07,113.007c babhåva tava sainyànàü saükùobhaþ sàgaropamaþ 07,113.008a bhãmacàpacyutair bàõais tava sainyam ariüdama 07,113.008c avadhyata camåmadhye ghorair à÷ãviùopamaiþ 07,113.009a vàraõaiþ patitai ràjan vàjibhi÷ ca naraiþ saha 07,113.009c adç÷yata mahã kãrõà vàtanunnair drumair iva 07,113.010a te vadhyamànàþ samare bhãmacàpacyutaiþ ÷araiþ 07,113.010c pràdravaüs tàvakà yodhàþ kim etad iti càbruvan 07,113.011a tato vyudastaü tat sainyaü sindhusauvãrakauravam 07,113.011c protsàritaü mahàvegaiþ karõapàõóavayoþ ÷araiþ 07,113.012a te ÷aràturabhåyiùñhà hatà÷vanaravàhanàþ 07,113.012c utsçjya karõaü bhãmaü ca pràdravan sarvatodi÷am 07,113.013a nånaü pàrthàrtham evàsmàn mohayanti divaukasaþ 07,113.013c yat karõabhãmaprabhavair vadhyate no balaü ÷araiþ 07,113.014a evaü bruvanto yodhàs te tàvakà bhayapãóitàþ 07,113.014c ÷arapàtaü samutsçjya sthità yuddhadidçkùavaþ 07,113.015a tataþ pràvartata nadã ghoraråpà mahàhave 07,113.015c babhåva ca vi÷eùeõa bhãråõàü bhayavardhinã 07,113.016a vàraõà÷vamanuùyàõàü rudhiraughasamudbhavà 07,113.016c saüvçtà gatasattvai÷ ca manuùyagajavàjibhiþ 07,113.017a sànukarùapatàkai÷ ca dvipà÷varathabhåùaõaiþ 07,113.017b*0890_01 ÷atakumbhavicitrai÷ ca 07,113.017c syandanair apaviddhai÷ ca bhagnacakràkùakåbaraiþ 07,113.018a jàtaråpapariùkàrair dhanurbhiþ sumahàdhanaiþ 07,113.018c suvarõapuïkhair iùubhir nàràcai÷ ca sahasra÷aþ 07,113.019a karõapàõóavanirmuktair nirmuktair iva pannagaiþ 07,113.019c pràsatomarasaüghàtaiþ khaógai÷ ca sapara÷vadhaiþ 07,113.020a suvarõavikçtai÷ càpi gadàmusalapaññi÷aiþ 07,113.020c vajrai÷ ca vividhàkàraiþ ÷aktibhiþ parighair api 07,113.020e ÷ataghnãbhi÷ ca citràbhir babhau bhàrata medinã 07,113.021a kanakàïgadakeyåraiþ kuõóalair maõibhiþ ÷ubhaiþ 07,113.021b*0891_01 valayair apaviddhai÷ ca tathaivàïguliveùñanaiþ 07,113.021b*0891_02 cåóàmaõibhir uùõãùaiþ svarõasåtrai÷ ca màriùa 07,113.021c tanutraiþ satalatrai÷ ca hàrair niùkai÷ ca bhàrata 07,113.022a vastrai÷ chatrai÷ ca vidhvastai÷ càmaravyajanair api 07,113.022c gajà÷vamanujair bhinnaiþ ÷astraiþ syandanabhåùaõaiþ 07,113.023a tais tai÷ ca vividhair bhàvais tatra tatra vasuüdharà 07,113.023c patitair apaviddhai÷ ca saübabhau dyaur iva grahaiþ 07,113.024a acintyam adbhutaü caiva tayoþ karmàtimànuùam 07,113.024c dçùñvà càraõasiddhànàü vismayaþ samapadyata 07,113.025a agner vàyusahàyasya gatiþ kakùa ivàhave 07,113.025c àsãd bhãmasahàyasya raudram àdhirather gatam 07,113.025e nipàtitadhvajarathaü hatavàjinaradvipam 07,113.026a gajàbhyàü saüprayuktàbhyàm àsãn naóavanaü yathà 07,113.026c tathàbhåtaü mahat sainyam àsãd bhàrata saüyuge 07,113.026d*0892_01 meghajàlanibhaü sainyam àsãt tava naràdhipa 07,113.026e vimardaþ karõabhãmàbhyàm àsãc ca paramo raõe 07,114.001 saüjaya uvàca 07,114.001a tataþ karõo mahàràja bhãmaü viddhvà tribhiþ ÷araiþ 07,114.001b*0893_01 puna÷ caturbhis tãkùõàgrair avidhyat kaïkapatribhiþ 07,114.001c mumoca ÷aravarùàõi citràõi ca bahåni ca 07,114.002a vadhyamàno mahàràja såtaputreõa pàõóavaþ 07,114.002c na vivyathe bhãmaseno bhidyamàna ivàcalaþ 07,114.003a sa karõaü karõinà karõe pãtena ni÷itena ca 07,114.003c vivyàdha yudhi ràjendra bhãmasenaþ patatriõà 07,114.003d*0894_01 vivyàdha subhç÷aü saükhye tailadhautena màriùa 07,114.004a sa kuõóalaü mahat karõàt karõasyàpàtayad bhuvi 07,114.004c tapanãyaü mahàràja dãptaü jyotir ivàmbaràt 07,114.004d*0895_01 gàïgeyapulinàn matta÷ cakravàko nadann iva 07,114.004d*0895_02 maõimàõikyajaóitaü hutabhuk tigmatejasam 07,114.004d*0895_03 nigalad amçtàd ekàt tàmarasaü sura÷ilpinà kçtam 07,114.004d*0895_04 ÷ravaõakuõóalaü karõamadhyato nyapatad athàsya ÷uddham uttamam 07,114.005a athàpareõa bhallena såtaputraü stanàntare 07,114.005c àjaghàna bhç÷aü bhãmaþ smayann iva mahàbalaþ 07,114.006a punar asya tvaran bhãmo nàràcàn da÷a bhàrata 07,114.006c raõe praiùãn mahàvegàn yamadaõóopamàüs tathà 07,114.007a te lalàñaü samàsàdya såtaputrasya màriùa 07,114.007c vivi÷u÷ coditàs tena valmãkam iva pannagàþ 07,114.008a lalàñasthais tu tair bàõaiþ såtaputro vyarocata 07,114.008c nãlotpalamayãü màlàü dhàrayan sa purà yathà 07,114.008d*0896_01 so 'tividdho bhç÷aü karõaþ pàõóavena tarasvinà 07,114.008d*0896_02 rathakåbaram àlambya nyamãlayata locane 07,114.008d*0896_03 sa muhårtàt punaþ saüj¤àü labdhvà karõaþ paraütapaþ 07,114.008d*0896_04 rudhirokùitasarvàïgaþ krodham àhàrayat param 07,114.009a tataþ kruddho raõe karõaþ pãóito dçóhadhanvanà 07,114.009c vegaü cakre mahàvego bhãmasenavadhaü prati 07,114.010a tasmai karõaþ ÷ataü ràjann iùåõàü gàrdhravàsasàm 07,114.010c amarùã balavàn kruddhaþ preùayàm àsa bhàrata 07,114.011a tataþ pràsçjad ugràõi ÷aravarùàõi pàõóavaþ 07,114.011c samare tam anàdçtya nàsya vãryam acintayat 07,114.011d*0897_01 tàn acintya mahàbàhur bhãmo bhãmaparàkramaþ 07,114.012a tataþ karõo mahàràja pàõóavaü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,114.012c àjaghànorasi kruddhaþ kruddharåpaü paraütapaþ 07,114.012d*0898_01 tàv ubhau nara÷àrdålau ÷àrdålàv iva daüùñriõau 07,114.012d*0899_01 ÷aradaüùñrau samàsàdya tatakùatur anantaram 07,114.013a jãmåtàv iva cànyonyaü tau vavarùatur àhave 07,114.013c tala÷abdaravai÷ caiva tràsayantau parasparam 07,114.014a ÷arajàlai÷ ca vividhai÷ chàdayàm àsatur mçdhe 07,114.014c anyonyaü samare kruddhau kçtapratikçtaiùiõau 07,114.015a tato bhãmo mahàbàhå ràdheyasya mahàtmanaþ 07,114.015c kùurapreõa dhanu÷ chittvà karõaü vivyàdha patriõà 07,114.016a tad apàsya dhanu÷ chinnaü såtaputro mahàmanàþ 07,114.016c anyat kàrmukam àdatta vegaghnaü bhàrasàdhanam 07,114.016d*0900_01 tadapy atha nimeùàrdhàc cicchedàsya vçkodaraþ 07,114.016d*0900_02 tçtãyaü ca caturthaü ca pa¤camaü ùaùñham eva ca 07,114.016d*0900_03 saptamaü càùñamaü caiva navamaü da÷amaü tathà 07,114.016d*0900_04 ekàda÷aü dvàda÷aü ca trayoda÷am athàpi và 07,114.016d*0900_05 caturda÷aü pa¤cada÷aü ùoóa÷aü ca vçkodaraþ 07,114.016d*0900_06 tathà saptada÷aü caivam aùñàda÷am athàpi và 07,114.016d*0900_07 bahåni bhãma÷ ciccheda karõasyaivaü dhanåüùi ca 07,114.016d*0900_08 nimeùàrdhàt tataþ karõo dhanurhasto vyatiùñhata 07,114.017a dçùñvà ca kurusauvãrasaindhavànàü balakùayam 07,114.017c savarmadhvaja÷astrai÷ ca patitaiþ saüvçtàü mahãm 07,114.017d*0901_01 rathair vimathitair bhagnair a÷vai÷ cànyaiþ pravegitaiþ 07,114.017d*0901_02 bhraùña÷rãkair naravaraiþ pàüsukuõñhitamårdhajaiþ 07,114.018a hastya÷vanaradehàü÷ ca gatàsån prekùya sarvataþ 07,114.018c såtaputrasya saürambhàd dãptaü vapur ajàyata 07,114.019a sa visphàrya mahac càpaü kàrtasvaravibhåùitam 07,114.019c bhãmaü praikùata ràdheyo ràjan ghoreõa cakùuùà 07,114.020a tataþ kruddhaþ ÷aràn asyan såtaputro vyarocata 07,114.020c madhyaüdinagato 'rciùmठ÷aradãva divàkaraþ 07,114.021a marãcivikacasyeva ràjan bhànumato vapuþ 07,114.021c àsãd àdhirather ghoraü vapuþ ÷ara÷atàrciùaþ 07,114.022a karàbhyàm àdadànasya saüdadhànasya cà÷ugàn 07,114.022c vikarùato mu¤cato và nàntaraü dadç÷å raõe 07,114.023a agnicakropamaü ghoraü maõóalãkçtam àyudham 07,114.023c karõasyàsãn mahàràja savyadakùiõam asyataþ 07,114.024a svarõapuïkhàþ suni÷itàþ karõacàpacyutàþ ÷aràþ 07,114.024c pràcchàdayan mahàràja di÷aþ såryasya ca prabhàm 07,114.025a tataþ kanakapuïkhànàü ÷aràõàü nataparvaõàm 07,114.025c dhanu÷cyutànàü viyati dadç÷e bahudhà vrajaþ 07,114.026a ÷aràsanàd àdhiratheþ prabhavantaþ sma sàyakàþ 07,114.026c ÷reõãkçtà vyaràjanta ràjan krau¤cà ivàmbare 07,114.027a gàrdhrapatrठ÷ilàdhautàn kàrtasvaravibhåùitàn 07,114.027c mahàvegàn pradãptàgràn mumocàdhirathiþ ÷aràn 07,114.028a te tu càpabaloddhåtàþ ÷àtakumbhavibhåùitàþ 07,114.028c ajasram anvakãryanta ÷aràþ pàrtharathaü prati 07,114.029a te vyomni ratnavikçtà vyakà÷anta sahasra÷aþ 07,114.029c ÷alabhànàm iva vràtàþ ÷aràþ karõasamãritàþ 07,114.030a càpàd àdhirather muktàþ prapatantaþ sma sàyakàþ 07,114.030c eko dãrgha iva pràü÷uþ prabhavan dç÷yate ÷araþ 07,114.031a parvataü vàridhàràbhi÷ chàdayann iva toyadaþ 07,114.031c karõaþ pràcchàdayat kruddho bhãmaü sàyakavçùñibhiþ 07,114.032a tatra bhàrata bhãmasya balavãryaparàkramam 07,114.032c vyavasàyaü ca putràs te praikùanta kurubhiþ saha 07,114.033a tàü samudram ivoddhåtàü ÷aravçùñiü samutthitàm 07,114.033c acintayitvà bhãmas tu kruddhaþ karõam upàdravat 07,114.034a rukmapçùñhaü mahac càpaü bhãmasyàsãd vi÷àü pate 07,114.034c àkarùàn maõóalãbhåtaü ÷akracàpam ivàparam 07,114.034e tasmàc charàþ pràduràsan pårayanta ivàmbaram 07,114.035a suvarõapuïkhair bhãmena sàyakair nataparvabhiþ 07,114.035c gagane racità màlà kà¤canãva vyaràjata 07,114.036a tato vyomni viùaktàni ÷arajàlàni bhàga÷aþ 07,114.036c àhatàni vya÷ãryanta bhãmasenasya patribhiþ 07,114.037a karõasya ÷arajàlaughair bhãmasenasya cobhayoþ 07,114.037c agnisphuliïgasaüspar÷air a¤jogatibhir àhave 07,114.037e tais taiþ kanakapuïkhànàü dyaur àsãt saüvçtà vrajaiþ 07,114.037f*0902_01 na sma såryas tadàbhàti na sma vàti samãraõaþ 07,114.037f*0902_02 ÷arajàlàvçte vyomni na càj¤àyata kiü cana 07,114.038a sa bhãmaü chàdayan bàõaiþ såtaputraþ pçthagvidhaiþ 07,114.038c upàrohad anàdçtya tasya vãryaü mahàtmanaþ 07,114.039a tayor visçjatos tatra ÷arajàlàni màriùa 07,114.039c vàyubhåtàny adç÷yanta saüsaktànãtaretaram 07,114.039d*0903_01 anyonya÷arasaüspar÷àt tayor manujasiühayoþ 07,114.039d*0903_02 àkà÷e bharata÷reùñha pàvakaþ samajàyata 07,114.040a tasmai karõaþ ÷itàn bàõàn karmàraparimàrjitàn 07,114.040c suvarõavikçtàn kruddhaþ pràhiõod vadhakàïkùayà 07,114.041a tàn antarikùe vi÷ikhais tridhaikaikam a÷àtayat 07,114.041c vi÷eùayan såtaputraü bhãmas tiùñheti càbravãt 07,114.042a puna÷ càsçjad ugràõi ÷aravarùàõi pàõóavaþ 07,114.042c amarùã balavàn kruddho didhakùann iva pàvakaþ 07,114.042d@012_0001 tata÷ cañacañà÷abdo godhàghàtàd abhåt tayoþ 07,114.042d@012_0002 tala÷abda÷ ca sumahàn siühanàda÷ ca bhairavaþ 07,114.042d@012_0003 rathanemininàda÷ ca jyà÷abda÷ caiva dàruõaþ 07,114.042d@012_0004 yodhà vyupàraman yuddhàd didçkùantaþ paràkramam 07,114.042d@012_0005 karõapàõóavayo ràjan parasparavadhaiùiõoþ 07,114.042d@012_0006 devarùisiddhagandharvàþ sàdhu sàdhv ity apåjayan 07,114.042d@012_0007 mumucuþ puùpavarùaü ca vidyàdharagaõàs tathà 07,114.042d@012_0008 tato bhãmo mahàbàhuþ saürambhã dçóhavikramaþ 07,114.042d@012_0009 astrair astràõi saüvàrya ÷arair vivyàdha såtajam 07,114.042d@012_0010 karõo 'pi bhãmasenasya nivàryeùån mahàbalaþ 07,114.042d@012_0011 pràhiõon nava nàràcàn à÷ãviùasamàn raõe 07,114.042d@012_0012 tàvadbhir atha tàn bhãmo vyomni ciccheda patribhiþ 07,114.042d@012_0013 nàràcàn såtaputrasya tiùñha tiùñheti càbravãt 07,114.042d@012_0014 tato bhãmo mahàbàhuþ ÷araü kruddhàntakopamam 07,114.042d@012_0015 mumocàdhirather vãro yamadaõóam ivàparam 07,114.042d@012_0016 tam àpatantaü ciccheda ràdheyaþ prahasann iva 07,114.042d@012_0017 tribhiþ ÷araiþ ÷araü ràjan pàõóavasya pratàpavàn 07,114.042d@012_0018 puna÷ càsçjad ugràõi ÷aravarùàõi pàõóavaþ 07,114.043a tasya tàny àdade karõaþ sarvàõy astràõy abhãtavat 07,114.043c yudhyataþ pàõóuputrasya såtaputro 'stramàyayà 07,114.044a tasyeùudhã dhanurjyàü ca bàõaiþ saünataparvabhiþ 07,114.044c ra÷mãn yoktràõi cà÷vànàü karõo vaikartano 'cchinat 07,114.045a athàsyà÷vàn punar hatvà tribhir vivyàdha sàrathim 07,114.045c so 'vaplutya drutaü såto yuyudhànarathaü yayau 07,114.046a utsmayann iva bhãmasya kruddhaþ kàlànalaprabhaþ 07,114.046c dhvajaü ciccheda ràdheyaþ patàkà÷ ca nyapàtayat 07,114.047a sa vidhanvà mahàràja ratha÷aktiü paràmç÷at 07,114.047c tàm avàsçjad àvidhya kruddhaþ karõarathaü prati 07,114.048a tàm àdhirathir àyastaþ ÷aktiü hemapariùkçtàm 07,114.048c àpatantãü maholkàbhàü ciccheda da÷abhiþ ÷araiþ 07,114.049a sàpatad da÷adhà ràjan nikçttà karõasàyakaiþ 07,114.049c asyataþ såtaputrasya mitràrthe citrayodhinaþ 07,114.050a sa carmàdatta kaunteyo jàtaråpapariùkçtam 07,114.050c khaógaü cànyataraprepsur mçtyor agre jayasya và 07,114.050e tad asya sahasà karõo vyadhamat prahasann iva 07,114.050f*0904_01 ÷arair bahubhir atyugraiþ prahasann iva bhàrata 07,114.051a sa vicarmà mahàràja virathaþ krodhamårchitaþ 07,114.051c asiü pràsçjad àvidhya tvaran karõarathaü prati 07,114.052a sa dhanuþ såtaputrasya chittvà jyàü ca susaü÷itaþ 07,114.052c apatad bhuvi nistriü÷a÷ cyutaþ sarpa ivàmbaràt 07,114.053a tataþ prahasyàdhirathir anyad àdatta kàrmukam 07,114.053c ÷atrughnaü samare kruddho dçóhajyaü vegavattaram 07,114.053d*0905_01 vyàyacchat sa ÷aràn karõaþ kuntãputrajighàüsayà 07,114.053d*0905_02 sahasra÷o mahàràja rukmapuïkhàn sutejanàn 07,114.054a sa bhãmasenaþ kupito balavàn satyavikramaþ 07,114.054b*0906_01 sa vadhyamàno balavàn karõacàpacyutaiþ ÷araiþ 07,114.054c vihàyasaü pràkramad vai karõasya vyathayan manaþ 07,114.055a tasya tac caritaü dçùñvà saügràme vijayaiùiõaþ 07,114.055c layam àsthàya ràdheyo bhãmasenam ava¤cayat 07,114.056a tam adçùñvà rathopasthe nilãnaü vyathitendriyam 07,114.056c dhvajam asya samàsàdya tasthau sa dharaõãtale 07,114.057a tad asya kuravaþ sarve càraõà÷ càbhyapåjayan 07,114.057c yad iyeùa rathàt karõaü hantuü tàrkùya ivoragam 07,114.058a sa chinnadhanvà virathaþ svadharmam anupàlayan 07,114.058c svarathaü pçùñhataþ kçtvà yuddhàyaiva vyavasthitaþ 07,114.059a tad vihatyàsya ràdheyas tata enaü samabhyayàt 07,114.059c saürabdhaþ pàõóavaü saükhye yuddhàya samupasthitam 07,114.060a tau sametau mahàraïge spardhamànau mahàbalau 07,114.060c jãmåtàv iva gharmànte garjamànau nabhastale 07,114.061a tayor àsãt saüprahàraþ kruddhayor narasiühayoþ 07,114.061c amçùyamàõayoþ saükhye devadànavayor iva 07,114.062a kùãõa÷astras tu kaunteyaþ karõena samabhidrutaþ 07,114.062b*0907_01 ÷arair bhãmam atikramya karõo bhç÷am apãóayat 07,114.062b*0907_02 vidhanvà viratha÷ caiva vicarmà nirasis tataþ 07,114.062b*0907_03 amçùyamàõa÷ ca bhç÷aü ÷àntaþ karõàstrapãóitaþ 07,114.062c dçùñvàrjunahatàn nàgàn patitàn parvatopamàn 07,114.062e rathamàrgavighàtàrthaü vyàyudhaþ pravive÷a ha 07,114.063a hastinàü vrajam àsàdya rathadurgaü pravi÷ya ca 07,114.063c pàõóavo jãvitàkàïkùã ràdheyaü nàbhyahàrayat 07,114.064a vyavasthànam athàkàïkùan dhanaüjaya÷arair hatam 07,114.064c udyamya ku¤jaraü pàrthas tasthau parapuraüjayaþ 07,114.064d*0908_01 mahauùadhisamàyuktaü hanåmàn iva parvatam 07,114.065a tam asya vi÷ikhaiþ karõo vyadhamat ku¤jaraü punaþ 07,114.065b*0909_01 rathàyutàni cikùepa hayànàm ayutàni ca 07,114.065b*0909_02 naràyutàni ca tathà karõàyàmitatejase 07,114.065b*0909_03 ÷aktyçùñipràsaparighakampanàkuñamudgaràn 07,114.065b*0909_04 cikùepa karõàya balã gçhãtvà medinãtalàt 07,114.065b*0909_05 tàn kùiptàn bhãmabalavad vàyunà samudãrayan 07,114.065b*0909_06 raõàïgaõàbhyàsagata÷ cicchedà÷u vçùas tadà 07,114.065b*0909_07 mahàgraha ivàviùño nirviùaõõo vçkodaraþ 07,114.065b*0909_08 abhyadhàvata ràdheyaü mårtimàn anilaþ svayam 07,114.065c hastyaïgàny atha karõàya pràhiõot pàõóavo nadan 07,114.066a cakràõy a÷vàüs tathà vàhàn yad yat pa÷yati bhåtale 07,114.066c tat tad àdàya cikùepa kruddhaþ karõàya pàõóavaþ 07,114.067a tad asya sarvaü ciccheda kùiptaü kùiptaü ÷itaiþ ÷araiþ 07,114.067b*0910_01 bhãmo 'pi muùñim udyamya vajragarbhaü sudàruõam 07,114.067b*0910_02 hantum aicchat såtaputraü saüsmarann arjunaü kùaõàt 07,114.067b*0910_03 ÷akto 'pi nàvadhãt karõaü samarthaþ pàõóunandanaþ 07,114.067b*0910_04 rakùamàõaþ pratij¤àü tàü yà kçtà savyasàcinà 07,114.067b*0910_05 tam evaü vyàkulaü bhãmaü bhåyo bhåyaþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,114.067b*0910_06 mårcchayàbhiparãtàïgam akarot såtanandanaþ 07,114.067c vyàyudhaü nàvadhãc cainaü karõaþ kuntyà vacaþ smaran 07,114.068a dhanuùo 'greõa taü karõas tv abhidrutya paràmç÷at 07,114.068b*0911_01 dhanuùà spçùñamàtreõa kruddhaþ sarpa iva ÷vasan 07,114.068b*0911_02 àcchidya sa dhanus tasya karõaü mårdhany atàóayat 07,114.068b*0911_03 tàóito bhãmasenena krodhàd àraktalocanaþ 07,114.068c utsmayann iva ràdheyo bhãmasenam uvàca ha 07,114.069a punaþ punas tåbaraka måóha audariketi ca 07,114.069c akçtàstraka mà yotsãr bàla saügràmakàtara 07,114.070a yatra bhojyaü bahuvidhaü bhakùyaü peyaü ca pàõóava 07,114.070c tatra tvaü durmate yogyo na yuddheùu kathaü cana 07,114.071a munir bhåtvàtha và bhãma phalàn yad dhi sudurmate 07,114.071c vanàya vraja kaunteya na tvaü yuddhavi÷àradaþ 07,114.072a phalamålà÷ane yuktas tvaü tathàtithibhojane 07,114.072c na tvàü ÷astrasamudyoge yogyaü manye vçkodara 07,114.072d*0912_01 sådaü tvàm aham àjàne màtsyapreùyakakàrakam 07,114.073a puùpamålaphalàhàro vrateùu niyameùu ca 07,114.073c ucitas tvaü vane bhãma na tvaü yuddhavi÷àradaþ 07,114.074a kva yuddhaü kva munitvaü ca vanaü gaccha vçkodara 07,114.074c na tvaü yuddhocitas tàta vanavàsaratir bhava 07,114.075a sådàn bhçtyajanàn dàsàüs tvaü gçhe tvarayan bhç÷am 07,114.075c yogyas tàóayituü krodhàd bhojanàrthaü vçkodara 07,114.075d*0913_00 saüjayaþ 07,114.075d*0913_01 evaü taü virathaü dçùñvà smçtvà karõo 'bravãd vacaþ 07,114.076a kaumàre yàni càpy àsann apriyàõi vi÷àü pate 07,114.076c pårvavçttàni càpy enaü råkùàõy a÷ràvayad bhç÷am 07,114.076d*0914_00 bhãmasena uvàca 07,114.076d*0914_01 ràdheya ÷çõu me vàkyaü såryaputra balàdhika 07,114.076d*0914_02 loke tvatsadç÷o yodho na vidyeta kathaü cana 07,114.076d*0914_03 yuùmàbhir yady ahaü màrgyas tadà kiü bahujalpitaiþ 07,114.076d*0914_04 atha tvayà na màrgyo 'haü tadà gacchàmi mu¤ca màm 07,114.076d*0915_01 evaü taü virathãkçtya uccaiþ saütarjya pàõóavam 07,114.076d*0915_02 mudà paramayà yukto dar÷ayan kçùõapàõóavau 07,114.077a athainaü tatra saülãnam aspç÷ad dhanuùà punaþ 07,114.077c prahasaü÷ ca punar vàkyaü bhãmam àha vçùas tadà 07,114.078a yoddhavyam àvi÷ànyatra na yoddhavyaü tu màdç÷aiþ 07,114.078c màdç÷air yudhyamànànàm etac cànyac ca vidyate 07,114.079a gaccha và yatra tau kçùõau tau tvà rakùiùyato raõe 07,114.079c gçhaü và gaccha kaunteya kiü te yuddhena bàlaka 07,114.079d*0916_01 bhãma ÷abdàrthasadbhàvã puràõas tvaü hi me mataþ 07,114.079d*0916_02 màrutir màrutasutaþ ÷astreùv astreùu cottamaþ 07,114.079d*0916_03 yaj¤a÷àstràrthavidyàsu dharmapravacaneùu ca 07,114.079d*0916_04 nipuõo 'si sadà bhãma na tvaü yuddhavi÷àrada 07,114.079d*0916_05 tam utsmayan kaõñhade÷e pàõinà saüspç÷an vçùaþ 07,114.079d*0916_06 chattravajràïku÷àïkena màtur vàkyam anusmaran 07,114.079d*0917_01 karõasya vacanaü ÷rutvà bhãmaseno 'tidàruõam 07,114.079d*0917_02 uvàca karõaü prahasan sarveùàü ÷çõvatàü vacaþ 07,114.079d*0917_03 jitas tvam asakçd duùña katthase tvaü vçthàtmanà 07,114.079d*0917_04 jayàjayau mahendrasya loke dçùñau puràtanaiþ 07,114.079d*0917_05 mallayuddhaü mayà sàrdhaü kuru duùkulasaübhava 07,114.079d*0917_06 mahàbalo mahàbhogã kãcako nihato yathà 07,114.079d*0917_07 tathà tvàü ghàtayiùyàmi pa÷yatsu sarvaràjasu 07,114.079d*0917_08 bhãmasya matam àj¤àya karõo buddhimatàü varaþ 07,114.079d*0917_09 viraràma raõàt tasmàt pa÷yatàü sarvadhanvinàm 07,114.079d*0918_01 bhãmo 'pi rathinàü ÷reùñho dhanadàc chàpam àptavàn 07,114.079d*0918_02 gataþ padmàpahàreõa praõàmaü nàkarot purà 07,114.079d*0918_03 anena kàraõenaiva karõàd bhayam avàptavàn 07,114.079d*0918_04 karõenàpi tadotsçùño màtur vacanakàriõà 07,114.080a evaü taü virathaü kçtvà karõo ràjan vyakatthata 07,114.080c pramukhe vçùõisiühasya pàrthasya ca mahàtmanaþ 07,114.080d*0919_01 taü bruvàõaü tu bhãmas tu kàïkùan bhãmaparàkramaþ 07,114.080d*0919_02 na càkàrùãd drutaü smçtvà hy arjunasya mahàbalam 07,114.080d*0919_03 tasya kàrmukam àrujya babha¤jà÷u paràkramã 07,114.080d*0919_04 tato dçùñvà mahàràja vàsudevo mahàdyutiþ 07,114.080d*0919_05 saüjayaþ 07,114.080d*0919_05 arjunàrjuna pa÷yemaü bhãmaü karõena bàdhitam 07,114.080d*0919_06 evam uktas tadà pàrthaþ ke÷avena mahàtmanà 07,114.080d*0919_07 bhãmasenaü tathàbhåtaü krodhasaüraktalocanaþ 07,114.080d*0919_08 amarùava÷am àpanno nirdahann iva cakùuùà 07,114.080d*0920_01 karõena virathãkçtya tarjyamànaü vçkodaram 07,114.080d*0920_02 dçùñvàrjuno bhç÷aü kruddhaþ krodhasaüraktalocanaþ 07,114.081a tato ràja¤ ÷ilàdhautठ÷arठ÷àkhàmçgadhvajaþ 07,114.081c pràhiõot såtaputràya ke÷avena pracoditaþ 07,114.082a tataþ pàrthabhujotsçùñàþ ÷aràþ kà¤canabhåùaõàþ 07,114.082c gàõóãvaprabhavàþ karõaü haüsàþ krau¤cam ivàvi÷an 07,114.083a sa bhujaügair ivàyastair gàõóãvapreùitaiþ ÷araiþ 07,114.083c bhãmasenàd apàsedhat såtaputraü dhanaüjayaþ 07,114.084a sa chinnadhanvà bhãmena dhanaüjaya÷aràhataþ 07,114.084c karõo bhãmàd apàyàsãd rathena mahatà drutam 07,114.085a bhãmo 'pi sàtyaker vàhaü samàruhya nararùabhaþ 07,114.085c anvayàd bhràtaraü saükhye pàõóavaü savyasàcinam 07,114.085d*0921_01 so 'vaplutya drutaü såto yuyudhànarathaü yayau 07,114.086a tataþ karõaü samuddi÷ya tvaramàõo dhanaüjayaþ 07,114.086c nàràcaü krodhatàmràkùaþ praiùãn mçtyum ivàntakaþ 07,114.087a sa garutmàn ivàkà÷e pràrthayan bhujagottamam 07,114.087c nàràco 'bhyapatat karõaü tårõaü gàõóãvacoditaþ 07,114.088a tam antarikùe nàràcaü drauõi÷ ciccheda patriõà 07,114.088c dhanaüjayabhayàt karõam ujjihãrùur mahàrathaþ 07,114.089a tato drauõiü catuþùaùñyà vivyàdha kupito 'rjunaþ 07,114.089b*0922_01 taü parãpsan mahàràja satyajit pàrtham abhyayàt 07,114.089b*0922_02 ÷areõaikena vivyàtha taü ràjànaü mahàbalaþ 07,114.089b*0922_03 karõe pàrthena vikùiptaü nàràcaü drauõir acchinat 07,114.089c ÷ilãmukhair mahàràja mà gàs tiùñheti càbravãt 07,114.090a sa tu mattagajàkãrõam anãkaü rathasaükulam 07,114.090c tårõam abhyàvi÷ad drauõir dhanaüjaya÷aràrditaþ 07,114.091a tataþ suvarõapçùñhànàü dhanuùàü kåjatàü raõe 07,114.091c ÷abdaü gàõóãvaghoùeõa kaunteyo 'bhyabhavad balã 07,114.092a dhanaüjayas tathà yàntaü pçùñhato drauõim abhyayàt 07,114.092c nàtidãrgham ivàdhvànaü ÷araiþ saütràsayan balam 07,114.093a vidàrya dehàn nàràcair naravàraõavàjinàm 07,114.093c kaïkabarhiõavàsobhir balaü vyadhamad arjunaþ 07,114.094a tad balaü bharata÷reùñha savàjidvipamànavam 07,114.094c pàka÷àsanir àyastaþ pàrthaþ saünijaghàna ha 07,115.001 dhçtaràùñra uvàca 07,115.001*0923_01 dàtavyam adya manye 'haü pàõóavànàü svakaü punaþ 07,115.001*0923_02 na vigraho hi balinà ÷reyase syàd yathàtathà 07,115.001*0923_03 pàdayoþ praõatenàpi bhuktvàpy ucchiùñam apy areþ 07,115.001*0923_04 ato 'nyad vàpi kçtvaiva jãvyaü loke nareõa vai 07,115.001*0923_05 jãvataiva paro lokaþ sàdhyate caiva sarvathà 07,115.001*0923_06 ajãvatas tathaivàsãn na sukhaü na parà gatiþ 07,115.001*0923_07 vinà÷e sarvathotpanne na bàlo budhyate kriyàm 07,115.001*0923_08 mithyàbhimànadagdho hi na budhyeta kçtàkçte 07,115.001a ahany ahani me dãptaü ya÷aþ patati saüjaya 07,115.001c hatà me bahavo yodhà manye kàlasya paryayam 07,115.002a dhanaüjayas tu saükruddhaþ praviùño màmakaü balam 07,115.002c rakùitaü droõakarõàbhyàm aprave÷yaü surair api 07,115.003a tàbhyàm årjitavãryàbhyàm àpyàyitaparàkramaþ 07,115.003c sahitaþ kçùõabhãmàbhyàü ÷inãnàm çùabheõa ca 07,115.004a tadà prabhçti mà ÷oko dahaty agnir ivà÷ayam 07,115.004c grastàn hi pratipa÷yàmi bhåmipàlàn sasaindhavàn 07,115.005a apriyaü sumahat kçtvà sindhuràjaþ kirãñinaþ 07,115.005c cakùurviùayam àpannaþ kathaü mucyeta jãvitaþ 07,115.006a anumànàc ca pa÷yàmi nàsti saüjaya saindhavaþ 07,115.006b*0924_01 kruddhasya devaràjasya ÷akrasyeva mahàdyuteþ 07,115.006c yuddhaü tu tad yathà vçttaü tan mamàcakùva pçcchataþ 07,115.007a yac ca vikùobhya mahatãü senàü saüloóya càsakçt 07,115.007c ekaþ praviùñaþ saükruddho nalinãm iva ku¤jaraþ 07,115.008a tasya vçùõipravãrasya bråhi yuddhaü yathàtatham 07,115.008c dhanaüjayàrthe yat tasya ku÷alo hy asi saüjaya 07,115.009 saüjaya uvàca 07,115.009a tathà tu vaikartanapãóitaü taü; bhãmaü prayàntaü puruùapravãram 07,115.009c samãkùya ràjan naravãramadhye; ÷inipravãro 'nuyayau rathena 07,115.010a nadan yathà vajradharas tapànte; jvalan yathà jaladànte ca såryaþ 07,115.010c nighnann amitràn dhanuùà dçóhena; saükampayaüs tava putrasya senàm 07,115.011a taü yàntam a÷vai rajataprakà÷air; àyodhane naravãraü carantam 07,115.011c nà÷aknuvan vàrayituü tvadãyàþ; sarve rathà bhàrata màdhavàgryam 07,115.012a amarùapårõas tv anivçttayodhã; ÷aràsanã kà¤canavarmadhàrã 07,115.012c alambusaþ sàtyakiü màdhavàgryam; avàrayad ràjavaro 'bhipatya 07,115.013a tayor abhåd bhàrata saüprahàras; tathàgato naiva babhåva ka÷ cit 07,115.013c praikùanta evàhava÷obhinau tau; yodhàs tvadãyà÷ ca pare ca sarve 07,115.014a avidhyad enaü da÷abhiþ pçùatkair; alambuso ràjavaraþ prasahya 07,115.014c anàgatàn eva tu tàn pçùatkàü÷; ciccheda bàõaiþ ÷inipuügavo 'pi 07,115.015a punaþ sa bàõais tribhir agnikalpair; àkarõapårõair ni÷itaiþ supuïkhaiþ 07,115.015c vivyàdha dehàvaraõaü vidàrya; te sàtyaker àvivi÷uþ ÷arãram 07,115.016a taiþ kàyam asyàgnyanilaprabhàvair; vidàrya bàõair aparair jvaladbhiþ 07,115.016c àjaghnivàüs tàn rajataprakà÷àn; a÷vàü÷ caturbhi÷ caturaþ prasahya 07,115.017a tathà tu tenàbhihatas tarasvã; naptà ÷ine÷ cakradharaprabhàvaþ 07,115.017c alambusasyottamavegavadbhir; hayàü÷ caturbhir nijaghàna bàõaiþ 07,115.018a athàsya såtasya ÷iro nikçtya; bhallena kàlànalasaünibhena 07,115.018c sakuõóalaü pårõa÷a÷iprakà÷aü; bhràjiùõu vaktraü nicakarta dehàt 07,115.019a nihatya taü pàrthivaputrapautraü; saükhye madhånàm çùabhaþ pramàthã 07,115.019c tato 'nvayàd arjunam eva vãraþ; sainyàni ràjaüs tava saünivàrya 07,115.020a anvàgataü vçùõivaraü samãkùya; tathàrimadhye parivartamànam 07,115.020c ghnantaü kuråõàm iùubhir balàni; punaþ punar vàyur ivàbhrapågàn 07,115.021a tato 'vahan saindhavàþ sàdhu dàntà; gokùãrakundenduhimaprakà÷àþ 07,115.021c suvarõajàlàvatatàþ sada÷và; yato yataþ kàmayate nçsiühaþ 07,115.022a athàtmajàs te sahitàbhipetur; anye ca yodhàs tvaritàs tvadãyàþ 07,115.022c kçtvà mukhaü bhàrata yodhamukhyaü; duþ÷àsanaü tvatsutam àjamãóha 07,115.023a te sarvataþ saüparivàrya saükhye; ÷aineyam àjaghnur anãkasàhàþ 07,115.023c sa càpi tàn pravaraþ sàtvatànàü; nyavàrayad bàõajàlena vãraþ 07,115.024a nivàrya tàüs tårõam amitraghàtã; naptà ÷ineþ patribhir agnikalpaiþ 07,115.024c duþ÷àsanasyàpi jaghàna vàhàn; udyamya bàõàsanam àjamãóha 07,115.024d*0925_01 tato 'rjuno harùam avàpa saükhye 07,115.024d*0925_02 kçùõa÷ ca dçùñvà puruùapravãram 07,116.001 saüjaya uvàca 07,116.001a tam udyataü mahàbàhuü duþ÷àsanarathaü prati 07,116.001c tvaritaü tvaraõãyeùu dhanaüjayahitaiùiõam 07,116.002a trigartànàü maheùvàsàþ suvarõavikçtadhvajàþ 07,116.002c senàsamudram àviùñam ànartaü paryavàrayan 07,116.003a athainaü rathavaü÷ena sarvataþ saünivàrya te 07,116.003c avàkira¤ ÷aravràtaiþ kruddhàþ paramadhanvinaþ 07,116.004a ajayad ràjaputràüs tàn yatamànàn mahàraõe 07,116.004c ekaþ pa¤cà÷ataü ÷atrån sàtyakiþ satyavikramaþ 07,116.005a saüpràpya bhàratãmadhyaü talaghoùasamàkulam 07,116.005c asi÷aktigadàpårõam aplavaü salilaü yathà 07,116.005d*0926_01 athainam anuvçttàs tu trigartàþ sahitàþ punaþ 07,116.005d*0926_02 tãvreõa rathavaü÷ena mahatà paryavàrayan 07,116.005d*0926_03 vikarùanto 'timàtràõi càpàni bharatarùabha 07,116.006a tatràdbhutam apa÷yàma ÷aineyacaritaü raõe 07,116.006c pratãcyàü di÷i taü dçùñvà pràcyàü pa÷yàma làghavàt 07,116.007a udãcãü dakùiõàü pràcãü pratãcãü prasçtas tathà 07,116.007b*0927_01 nçtyann iva jale ÷rànto yadà sthalam upeyivàn 07,116.007b*0928_01 punar madhyagato vãra àhave yuddhadurmadaþ 07,116.007b*0928_02 ekaþ paryacarad raïge bahudhà sa mahàrathaþ 07,116.007c nçtyann ivàcarac chåro yathà ratha÷ataü tathà 07,116.008a tad dçùñvà caritaü tasya siühavikràntagàminaþ 07,116.008c trigartàþ saünyavartanta saütaptàþ svajanaü prati 07,116.008d*0929_01 tàü ca senàm atikramya trigartànàü nararùabhaþ 07,116.008d*0929_02 ajayac chårasenàü÷ ca yatamànàn mahàraõe 07,116.008d*0929_03 ekas tato mahàbàhuþ sahasrठ÷atrutàpanaþ 07,116.008d*0929_04 saünaddhànàü padàtãnàm avadhãt puruùarùabhaþ 07,116.009a tam anye ÷årasenànàü ÷åràþ saükhye nyavàrayan 07,116.009c niyacchantaþ ÷aravràtair mattaü dvipam ivàïku÷aiþ 07,116.010a tàn nyavàrayad àyastàn muhårtam iva sàtyakiþ 07,116.010c tataþ kaliïgair yuyudhe so 'cintyabalavikramaþ 07,116.011a tàü ca senàm atikramya kaliïgànàü duratyayàm 07,116.011c atha pàrthaü mahàbàhur dhanaüjayam upàsadat 07,116.011d*0930_01 tair vàrito mahàràja satyakaþ pratyavàrayat 07,116.011d*0930_02 jaghàna subahån yaudhठ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,116.011d*0930_03 te hatà nipatanti sma pramçùñà dãrghabàhunà 07,116.011d*0930_04 tataþ pràyàd asaübhrànto dadar÷a ca dhanaüjayam 07,116.012a tarann iva jale ÷rànto yathà sthalam upeyivàn 07,116.012c taü dçùñvà puruùavyàghraü yuyudhànaþ samà÷vasat 07,116.013a tam àyàntam abhiprekùya ke÷avo 'rjunam abravãt 07,116.013c asàv àyàti ÷aineyas tava pàrtha padànugaþ 07,116.014a eùa ÷iùyaþ sakhà caiva tava satyaparàkramaþ 07,116.014c sarvàn yodhàüs tçõãkçtya vijigye puruùarùabhaþ 07,116.015a eùa kauravayodhànàü kçtvà ghoram upadravam 07,116.015c tava pràõaiþ priyataraþ kirãñinn eti sàtyakiþ 07,116.016a eùa droõaü tathà bhojaü kçtavarmàõam eva ca 07,116.016c kadarthãkçtya vi÷ikhaiþ phalgunàbhyeti sàtyakiþ 07,116.017a dharmaràjapriyànveùã hatvà yodhàn varàn varàn 07,116.017c ÷åra÷ caiva kçtàstra÷ ca phalgunàbhyeti sàtyakiþ 07,116.018a kçtvà suduùkaraü karma sainyamadhye mahàbalaþ 07,116.018c tava dar÷anam anvicchan pàõóavàbhyeti sàtyakiþ 07,116.019a bahån ekarathenàjau yodhayitvà mahàrathàn 07,116.019c àcàryapramukhàn pàrtha àyàty eùa hi sàtyakiþ 07,116.020a svabàhubalam à÷ritya vidàrya ca varåthinãm 07,116.020c preùito dharmaputreõa parthaiùo 'bhyeti sàtyakiþ 07,116.020d*0931_01 priya÷iùya÷ ca te pàrtha tvayà tulyaparàkramaþ 07,116.020d*0931_02 vidàrya kauravãü senàm eùa àyàti satyakaþ 07,116.021a yasya nàsti samo yodhaþ kauraveùu kathaü cana 07,116.021c so 'yam àyàti kaunteya sàtyakiþ satyavikramaþ 07,116.022a kurusainyàd vimukto vai siüho madhyàd gavàm iva 07,116.022c nihatya bahulàþ senàþ pàrthaiùo 'bhyeti sàtyakiþ 07,116.023a eùa ràjasahasràõàü vaktraiþ païkajasaünibhaiþ 07,116.023c àstãrya vasudhàü pàrtha kùipram àyàti sàtyakiþ 07,116.024a eùa duryodhanaü jitvà bhràtçbhiþ sahitaü raõe 07,116.024c nihatya jalasaüdhaü ca kùipram àyàti sàtyakiþ 07,116.025a rudhiraughavatãü kçtvà nadãü ÷oõitakardamàm 07,116.025b*0932_01 rudhirasya nadãü kçtvà rathebhanaravàjinàm 07,116.025c tçõavan nyasya kauravyàn eùa àyàti sàtyakiþ 07,116.025d*0933_01 iti tasya vacaþ ÷rutvà ke÷avasyàrjunas tadà 07,116.026a tato 'prahçùñaþ kaunteyaþ ke÷avaü vàkyam abravãt 07,116.026c na me priyaü mahàbàho yan màm abhyeti sàtyakiþ 07,116.027a na hi jànàmi vçttàntaü dharmaràjasya ke÷ava 07,116.027c sàtvatena vihãnaþ sa yadi jãvati và na và 07,116.028a etena hi mahàbàho rakùitavyaþ sa pàrthivaþ 07,116.028c tam eùa katham utsçjya mama kçùõa padànugaþ 07,116.029a ràjà droõàya cotsçùñaþ saindhava÷ cànipàtitaþ 07,116.029c pratyudyàta÷ ca ÷aineyam eùa bhåri÷ravà raõe 07,116.030a so 'yaü gurutaro bhàraþ saindhavàn me samàhitaþ 07,116.030c j¤àtavya÷ ca hi me ràjà rakùitavya÷ ca sàtyakiþ 07,116.031a jayadratha÷ ca hantavyo lambate ca divàkaraþ 07,116.031c ÷rànta÷ caiùa mahàbàhur alpapràõa÷ ca sàüpratam 07,116.032a pari÷ràntà hayà÷ càsya hayayantà ca màdhava 07,116.032c na ca bhåri÷ravàþ ÷ràntaþ sasahàya÷ ca ke÷ava 07,116.032d*0934_01 bhåri÷ravàþ kçtàstra÷ ca rakùyo màdhava satyakaþ 07,116.033a apãdànãü bhaved asya kùemam asmin samàgame 07,116.033c kaccin na sàgaraü tãrtvà sàtyakiþ satyavikramaþ 07,116.033e goùpadaü pràpya sãdeta mahaujàþ ÷inipuügavaþ 07,116.034a api kauravamukhyena kçtàstreõa mahàtmanà 07,116.034c sametya bhåri÷ravasà svastimàn sàtyakir bhavet 07,116.035a vyatikramam imaü manye dharmaràjasya ke÷ava 07,116.035c àcàryàd bhayam utsçjya yaþ preùayati sàtyakim 07,116.036a grahaõaü dharmaràjasya khagaþ ÷yena ivàmiùam 07,116.036c nityam à÷aüsate droõaþ kaccit syàt ku÷alã nçpaþ 07,116.036d*0935_01 àmiùàrthã yathà ÷yeno nityaü tiùñhati bràhmaõaþ 07,116.036d*0935_02 grahaõe dharmaputrasya ka÷ cit kùemã bhaven nçpaþ 07,117.001 saüjaya uvàca 07,117.001a tam àpatantaü saüprekùya sàtvataü yuddhadurmadam 07,117.001c krodhàd bhåri÷ravà ràjan sahasà samupàdravat 07,117.002a tam abravãn mahàbàhuþ kauravyaþ ÷inipuügavam 07,117.002c adya pràpto 'si diùñyà me cakùurviùayam ity uta 07,117.003a ciràbhilaùitaü kàmam adya pràpsyàmi saüyuge 07,117.003c na hi me mokùyase jãvan yadi notsçjase raõam 07,117.004a adya tvàü samare hatvà nityaü ÷åràbhimàninam 07,117.004c nandayiùyàmi dà÷àrha kururàjaü suyodhanam 07,117.005a adya madbàõanirdagdhaü patitaü dharaõãtale 07,117.005c drakùyatas tvàü raõe vãrau sahitau ke÷avàrjunau 07,117.006a adya dharmasuto ràjà ÷rutvà tvàü nihataü mayà 07,117.006c savrãóo bhavità sadyo yenàsãha prave÷itaþ 07,117.007a adya me vikramaü pàrtho vij¤àsyati dhanaüjayaþ 07,117.007c tvayi bhåmau vinihate ÷ayàne rudhirokùite 07,117.008a ciràbhilaùito hy adya tvayà saha samàgamaþ 07,117.008c purà devàsure yuddhe ÷akrasya balinà yathà 07,117.009a adya yuddhaü mahàghoraü tava dàsyàmi sàtvata 07,117.009c tato j¤àsyasi tattvena madvãryabalapauruùam 07,117.010a adya saüyamanãü yàtà mayà tvaü nihato raõe 07,117.010c yathà ràmànujenàjau ràvaõir lakùmaõena vai 07,117.011a adya kçùõa÷ ca pàrtha÷ ca dharmaràja÷ ca màdhava 07,117.011c hate tvayi nirutsàhà raõaü tyakùyanty asaü÷ayam 07,117.012a adya te 'pacitiü kçtvà ÷itair màdhava sàyakaiþ 07,117.012c tatstriyo nandayiùyàmi ye tvayà nihatà raõe 07,117.013a cakùurviùayasaüpràpto na tvaü màdhava mokùyase 07,117.013c siühasya viùayaü pràpto yathà kùudramçgas tathà 07,117.014a yuyudhànas tu taü ràjan pratyuvàca hasann iva 07,117.014c kauraveya na saütràso vidyate mama saüyuge 07,117.014d*0936_01 nàhaü bhãùayituü ÷akyo vàïmàtreõa tu kevalam 07,117.015a sa màü nihanyàt saügràme yo màü kuryàn niràyudham 07,117.015c samàs tu ÷à÷vatãr hanyàd yo màü hanyàd dhi saüyuge 07,117.016a kiü mçùoktena bahunà karmaõà tu samàcara 07,117.016c ÷àradasyeva meghasya garjitaü niùphalaü hi te 07,117.017a ÷rutvaitad garjitaü vãra hàsyaü hi mama jàyate 07,117.017c cirakàlepsitaü loke yuddham adyàstu kaurava 07,117.018a tvarate me matis tàta tvayi yuddhàbhikàïkùiõi 07,117.018c nàhatvà saünivartiùye tvàm adya puruùàdhama 07,117.019a anyonyaü tau tadà vàgbhis takùantau narapuügavau 07,117.019c jighàüså paramakruddhàv abhijaghnatur àhave 07,117.020a sametau tau naravyàghrau ÷uùmiõau spardhinau raõe 07,117.020c dviradàv iva saükruddhau và÷itàrthe madotkañau 07,117.021a bhåri÷ravàþ sàtyaki÷ ca vavarùatur ariüdamau 07,117.021c ÷aravarùàõi bhãmàni meghàv iva parasparam 07,117.021c*0937_01 tàv ubhau ÷aravarùàbhyàm anyonyam abhivarùatàm 07,117.021c*0937_02 bhåri÷ravàþ sàtyaki÷ ca 07,117.022a saumadattis tu ÷aineyaü pracchàdyeùubhir à÷ugaiþ 07,117.022c jighàüsur bharata÷reùñha vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 07,117.023a da÷abhiþ sàtyakiü viddhvà saumadattir athàparàn 07,117.023c mumoca ni÷itàn bàõठjighàüsuþ ÷inipuügavam 07,117.023c*0938_01 da÷abhiþ satyako 'vidhyat saumadattim athà÷ugaiþ 07,117.023c*0938_02 saumadattiþ ÷aràn asya¤ 07,117.024a tàn asya vi÷ikhàüs tãkùõàn antarikùe vi÷àü pate 07,117.024c apràptàn astramàyàbhir agrasat sàtyakiþ prabho 07,117.025a tau pçthak ÷aravarùàbhyàm avarùetàü parasparam 07,117.025c uttamàbhijanau vãrau kuruvçùõiya÷askarau 07,117.026a tau nakhair iva ÷àrdålau dantair iva mahàdvipau 07,117.026c ratha÷aktibhir anyonyaü vi÷ikhai÷ càpy akçntatàm 07,117.027a nirbhidantau hi gàtràõi vikùarantau ca ÷oõitam 07,117.027c vyaùñambhayetàm anyonyaü pràõadyåtàbhidevinau 07,117.028a evam uttamakarmàõau kuruvçùõiya÷askarau 07,117.028c parasparam ayudhyetàü vàraõàv iva yåthapau 07,117.029a tàv adãrgheõa kàlena brahmalokapuraskçtau 07,117.029c jigãùantau paraü sthànam anyonyam abhijaghnatuþ 07,117.030a sàtyakiþ saumadatti÷ ca ÷aravçùñyà parasparam 07,117.030c hçùñavad dhàrtaràùñràõàü pa÷yatàm abhyavarùatàm 07,117.030d*0939_01 vçùñiü tàm abhivarùantau ÷aràõàü mahatãü tadà 07,117.031a saüpraikùanta janàs tatra yudhyamànau yudhàü patã 07,117.031c yåthapau và÷itàhetoþ prayuddhàv iva ku¤jarau 07,117.031d*0940_01 bhåyo bhåyaþ ÷arai ràjaüs takùantau krodhamårcchitau 07,117.031d*0940_02 ayudhyetàü mahàraïge vane kesariõàv iva 07,117.031d*0940_03 marmaj¤àv iva saükruddhau jighàüsantau jagarjatuþ 07,117.031d*0940_04 vimardantàv athànyonyaü balavajradharàv iva 07,117.031d*0940_05 athànyonyaü patàkà÷ ca rathopakaraõàni ca 07,117.031d*0940_06 saücicchedatur àyastau bàõaiþ saünataparvabhiþ 07,117.031d*0940_07 puna÷ ca ÷aravarùàbhyàm anyonyam abhivarùatàm 07,117.031d*0940_08 ubhau ca jaghnatus tårõam itaretarasàrathã 07,117.032a anyonyasya hayàn hatvà dhanuùã vinikçtya ca 07,117.032c virathàv asiyuddhàya sameyàtàü mahàraõe 07,117.033a àrùabhe carmaõã citre pragçhya vipule ÷ubhe 07,117.033c viko÷au càpy asã kçtvà samare tau viceratuþ 07,117.034a carantau vividhàn màrgàn maõóalàni ca bhàga÷aþ 07,117.034c muhur àjaghnatuþ kruddhàv anyonyam arimardanau 07,117.035a sakhaógau citravarmàõau saniùkàïgadabhåùaõau 07,117.035b*0941_01 bhràntam udbhràntam àviddham àplutaü viplutaü drutam 07,117.035b*0941_02 saüpàtaü samudãrõaü ca dar÷ayantau ya÷asvinau 07,117.035b*0941_03 asibhyàü saüprajahràte parasparam ariüdamau 07,117.035b*0941_04 ubhau chidraiùiõau vãràv ubhau citraü vavalgatuþ 07,117.035b*0941_05 dar÷ayantàv ubhau ÷ikùàü làghavaü sauùñhavaü tathà 07,117.035c raõe raõotkañau ràjann anyonyaü paryakarùatàm 07,117.036a muhårtam iva ràjendra parikçùya parasparam 07,117.036c pa÷yatàü sarvasainyànàü vãràv à÷vasatàü punaþ 07,117.037a asibhyàü carmaõã ÷ubhre vipule ca ÷aràvare 07,117.037c nikçtya puruùavyàghrau bàhuyuddhaü pracakratuþ 07,117.038a vyåóhoraskau dãrghabhujau niyuddhaku÷alàv ubhau 07,117.038c bàhubhiþ samasajjetàm àyasaiþ parighair iva 07,117.039a tayor àsan bhujàghàtà nigrahapragrahau tathà 07,117.039c ÷ikùàbalasamudbhåtàþ sarvayodhapraharùaõàþ 07,117.040a tayor nçvarayo ràjan samare yudhyamànayoþ 07,117.040c bhãmo 'bhavan mahà÷abdo vajraparvatayor iva 07,117.041a dvipàv iva viùàõàgraiþ ÷çïgair iva maharùabhau 07,117.041b*0942_01 bhujayoktràvabandhai÷ ca ÷irobhyàü càvaghàtanaiþ 07,117.041b*0942_02 pàdàvakarùasaüdànais tomaràüku÷alàsanaiþ 07,117.041b*0942_03 pàdodaravibandhai÷ ca bhåmàv udbhramaõais tathà 07,117.041b*0942_04 gatapratyàgatàkùepaiþ pàtanotthànasaüplutaiþ 07,117.041c yuyudhàte mahàtmànau kurusàtvatapuügavau 07,117.041d*0943_01 dvàtriü÷at karaõàni syur yàni yuddhàni bhàrata 07,117.041d*0943_02 tàny adar÷ayatàü tatra yudhyamànau mahàbalau 07,117.042a kùãõàyudhe sàtvate yudhyamàne; tato 'bravãd arjunaü vàsudevaþ 07,117.042c pa÷yasvainaü virathaü yudhyamànaü; raõe ketuü sarvadhanurdharàõàm 07,117.042d*0944_00 saüjaya uvàca 07,117.042d*0944_01 sindhuràjavadhe saktaü pàrthaü kçùõo 'bravãt punaþ 07,117.042d*0944_02 sãdantaü sàtyakiü pa÷ya pàrthainaü parirakùa ca 07,117.043a praviùño bhàratãü senàü tava pàõóava pçùñhataþ 07,117.043c yodhita÷ ca mahàvãryaiþ sarvair bhàrata bhàrataiþ 07,117.043d*0945_01 dhàrtaràùñrà÷ ca ye mukhyà ye ca mukhyà mahàrathàþ 07,117.043d*0945_02 nihatà vçùõivãreõa ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,117.044a pari÷rànto yudhàü ÷reùñhaþ saüpràpto bhåridakùiõam 07,117.044c yuddhakàïkùiõam àyàntaü naitat samam ivàrjuna 07,117.045a tato bhåri÷ravàþ kruddhaþ sàtyakiü yuddhadurmadam 07,117.045c udyamya nyahanad ràjan matto mattam iva dvipam 07,117.045d*0946_01 tato jaladanirghoùaþ samãpe nçpasattama 07,117.046a rathasthayor dvayor yuddhe kruddhayor yodhamukhyayoþ 07,117.046c ke÷avàrjunayo ràjan samare prekùamàõayoþ 07,117.047a atha kçùõo mahàbàhur arjunaü pratyabhàùata 07,117.047b*0947_01 bahubhir yas tu senàbhir durjayaþ samare 'nagha 07,117.047c pa÷ya vçùõyandhakavyàghraü saumadattiva÷aü gatam 07,117.048a pari÷ràntaü gataü bhåmau kçtvà karma suduùkaram 07,117.048c tavàntevàsinaü ÷åraü pàlayàrjuna sàtyakim 07,117.049a na va÷aü yaj¤a÷ãlasya gacched eùa varàrihan 07,117.049c tvatkçte puruùavyàghra tad à÷u kriyatàü vibho 07,117.050a athàbravãd dhçùñamanà vàsudevaü dhanaüjayaþ 07,117.050c pa÷ya vçùõipravãreõa krãóantaü kurupuügavam 07,117.050e mahàdvipeneva vane mattena hariyåthapam 07,117.050f*0948_00 saüjaya uvàca 07,117.050f*0948_01 ity evaü bhàùamàõe tu pàõóave vai dhanaüjaye 07,117.051a hàhàkàro mahàn àsãt sainyànàü bharatarùabha 07,117.051c yad udyamya mahàbàhuþ sàtyakiü nyahanad bhuvi 07,117.051d*0949_01 pàtite tv atha ÷aineye kçùõo 'rjunam abhàùata 07,117.052a sa siüha iva màtaïgaü vikarùan bhåridakùiõaþ 07,117.052c vyarocata kuru÷reùñhaþ sàtvatapravaraü yudhi 07,117.052d*0950_00 arjuna uvàca 07,117.052d*0950_01 màm eva ca mahàbàho pariyànti mahàrathàþ 07,117.052d*0950_02 yathà÷akti yatante màü yodhayanto janàrdana 07,117.052d*0950_03 dhruvaü ca yodhayàmy etठchidrànveùaõatatparàn 07,117.052d*0950_04 rakùàmi sàtyakiü caiva saumadattiü va÷aü gatam 07,117.052d*0950_05 apràpto na mayà kçùõa hantuü bhåri÷ravà raõe 07,117.052d*0950_06 anyena tu samàsaktaü mano notsahate mama 07,117.052d*0950_07 ava÷yaü ca mayà kçùõa vçùõivãrasya rakùaõam 07,117.052d*0950_08 madarthaü yudhyamànasya kàryaü pràõair api prabho 07,117.052d*0950_09 adharmo vàstu dharmo và mama màdhava màdhavaþ 07,117.052d*0950_10 saüjaya uvàca 07,117.052d*0950_10 pareõa nihato mà sma pràõàn hàsãn mahàrathaþ 07,117.052d*0950_11 evam uktvàrjunaþ kçùõaü paràn à÷u ÷itaiþ ÷araiþ 07,117.052d*0950_12 chàdayàm àsa saükruddhaþ pare càpi dhanaüjayam 07,117.052d*0950_13 evaü sma yudhyate vãraþ sàtyakiü ca muhur muhuþ 07,117.052d*0950_14 prekùate sma naravyàghro bhåri÷ravasam eva ca 07,117.053a atha ko÷àd viniùkçùya khaógaü bhåri÷ravà raõe 07,117.053c mårdhajeùu nijagràha padà corasy atàóayat 07,117.053d*0951_01 àkramya càpy athodyamya sa sàsiü subhujo bhujam 07,117.053d*0951_02 ÷u÷ubhe sa bhujas tasya tapanãyavibhåùitaþ 07,117.053d*0951_03 madhye rathasamåhasya indradhvaja ivocchritaþ 07,117.053d*0952_01 tato 'sya chettum àrabdhaþ ÷iraþ kàyàt sakuüóalam 07,117.053d*0952_02 tàvat kùaõàt sàtvato 'pi ÷iraþ saübhramayaüs tvaran 07,117.053d*0952_03 yathà rathàügaü kaulàlo daõóaviddhaü tu bhàrata 07,117.053d*0952_04 sahaiva bhåri÷ravaso bàhunà ke÷adhàriõà 07,117.053d*0953_01 grastaü tam atibhãmena pa¤càsyeneva bhoginà 07,117.053d*0954_01 hàhàkçtam abhåt sarvaü pàõóavànàü mahad balam 07,117.053d*0954_02 tàvakà÷ ca mudà yuktàþ siühanàdaü vicukru÷uþ 07,117.053d*0954_03 nimãlitàkùàs tv abhava¤ janàþ saügràmabhãravaþ 07,117.053d*0954_04 tathà bhåri÷ravogras te sàtvate naùñavikrame 07,117.054a tathà tu parikçùyantaü dçùñvà sàtvatam àhave 07,117.054c vàsudevas tato ràjan bhåyo 'rjunam abhàùata 07,117.055a pa÷ya vçùõyandhakavyàghraü saumadattiva÷aü gatam 07,117.055c tava ÷iùyaü mahàbàho dhanuùy anavaraü tvayà 07,117.056a asatyo vikramaþ pàrtha yatra bhåri÷ravà raõe 07,117.056c vi÷eùayati vàrùõeyaü sàtyakiü satyavikramam 07,117.056d*0955_01 bahubhir mahàrathair eùa paràkràntair yuyutsubhiþ 07,117.056d*0955_02 yuddhvà bhç÷aü pari÷ràntaþ kùãõàyudhaparicchadaþ 07,117.057a evam ukto mahàbàhur vàsudevena pàõóavaþ 07,117.057c manasà påjayàm àsa bhåri÷ravasam àhave 07,117.058a vikarùan sàtvata÷reùñhaü krãóamàna ivàhave 07,117.058c saüharùayati màü bhåyaþ kuråõàü kãrtivardhanaþ 07,117.059a pravaraü vçùõivãràõàü yan na hanyàd dhi sàtyakim 07,117.059c mahàdvipam ivàraõye mçgendra iva karùati 07,117.060a evaü tu manasà ràjan pàrthaþ saüpåjya kauravam 07,117.060b*0956_01 ayudhyatàribhir vãras taü sma saüprekùate muhuþ 07,117.060c vàsudevaü mahàbàhur arjunaþ pratyabhàùata 07,117.061a saindhavàsaktadçùñitvàn nainaü pa÷yàmi màdhava 07,117.061c eùa tv asukaraü karma yàdavàrthe karomy aham 07,117.061d*0957_01 mama ÷iùyo mamàrthàya yudhyate mama ÷atrubhiþ 07,117.061d*0957_02 taü kçùõa mokùayiùyàmi dàvàt siüha÷i÷uü yathà 07,117.062a ity uktvà vacanaü kurvan vàsudevasya pàõóavaþ 07,117.062b*0958_01 tataþ kùurapraü ni÷itaü gàõóãve samayojayat 07,117.062b*0958_02 pàrthabàhuvisçùñaþ sa maholkeva nabha÷cyutà 07,117.062c sakhaógaü yaj¤a÷ãlasya patriõà bàhum acchinat 07,118.001 saüjaya uvàca 07,118.001a sa bàhur apatad bhåmau sakhaógaþ sa÷ubhàïgadaþ 07,118.001b*0959_01 yantramukto mahendrasya dhvajo vçttotsavo yathà 07,118.001c àdadhaj jãvalokasya duþkham uttamam uttamaþ 07,118.002a prahariùyan hçto bàhur adç÷yena kirãñinà 07,118.002c vegenàbhyapatad bhåmau pa¤càsya iva pannagaþ 07,118.003a sa moghaü kçtam àtmànaü dçùñvà pàrthena kauravaþ 07,118.003c utsçjya sàtyakiü krodhàd garhayàm àsa pàõóavam 07,118.003d*0960_01 sa vibàhur mahàràja ekapakùa ivàõóajaþ 07,118.003d*0960_02 ekacakro ratho yadvad dharaõãm àsthito nçpaþ 07,118.003d*0960_03 uvàca pàõóavaü caiva sarvakùatrasya pa÷yataþ 07,118.004a nç÷aüsaü bata kaunteya karmedaü kçtavàn asi 07,118.004c apa÷yato viùaktasya yan me bàhum acicchidaþ 07,118.004c*0961_01 **** **** vyàsaktasya ca sàtvate 07,118.004c*0961_02 anàgaso 'nyamanaso 07,118.005a kiü nu vakùyasi ràjànaü dharmaputraü yudhiùñhiram 07,118.005c kiü kurvàõo mayà saükhye hato bhåri÷ravà iti 07,118.006a idam indreõa te sàkùàd upadiùñaü mahàtmanà 07,118.006c astraü rudreõa và pàrtha droõenàtha kçpeõa và 07,118.007a nanu nàma svadharmaj¤as tvaü loke 'bhyadhikaþ paraiþ 07,118.007c ayudhyamànasya kathaü raõe prahçtavàn asi 07,118.008a na pramattàya bhãtàya virathàya prayàcate 07,118.008c vyasane vartamànàya praharanti manasvinaþ 07,118.009a idaü tu nãcàcaritam asatpuruùasevitam 07,118.009c katham àcaritaü pàrtha tvayà karma suduùkaram 07,118.010a àryeõa sukaraü hy àhur àryakarma dhanaüjaya 07,118.010c anàryakarma tv àryeõa suduùkarataraü bhuvi 07,118.011a yeùu yeùu naraþ pàrtha yatra yatra ca vartate 07,118.011c à÷u tacchãlatàm eti tad idaü tvayi dç÷yate 07,118.012a kathaü hi ràjavaü÷yas tvaü kauraveyo vi÷eùataþ 07,118.012c kùatradharmàd apakràntaþ suvçtta÷ caritavrataþ 07,118.012d*0962_01 alpas tavàparàdho 'tra na tvàü tàta vigarhaye 07,118.012d*0963_01 vàrùõeyàpasadaü pràpya kùudraü kçtam idaü tvayà 07,118.013a idaü tu yad atikùudraü vàrùõeyàrthe kçtaü tvayà 07,118.013c vàsudevamataü nånaü naitat tvayy upapadyate 07,118.014a ko hi nàma pramattàya pareõa saha yudhyate 07,118.014c ãdç÷aü vyasanaü dadyàd yo na kçùõasakho bhavet 07,118.015a vràtyàþ saü÷liùñakarmàõaþ prakçtyaiva vigarhitàþ 07,118.015c vçùõyandhakàþ kathaü pàrtha pramàõaü bhavatà kçtàþ 07,118.015d@013_0000 saüjaya uvàca 07,118.015d@013_0001 evam ukto raõe pàrtho bhåri÷ravasam abravãt 07,118.015d@013_0002 vyaktam eva hi jãrõaþ san buddhiü ra¤jayase nçpa 07,118.015d@013_0003 anarthakam idaü sarvaü yat tvayà vyàhçtaü prabho 07,118.015d@013_0004 hçùãke÷ena saübandhaü garhase màü ca måóhavat 07,118.015d@013_0005 raõànàm asi dharmaj¤aþ sarva÷àstràrthapàragaþ 07,118.015d@013_0006 na càdharmam ahaü kuryàü jànaü÷ caiva hi muhyase 07,118.015d@013_0007 yudhyante kùatriyàþ ÷atrån svaiþ svaiþ parivçtà nçpa 07,118.015d@013_0008 bhràtçbhiþ pitçbhiþ putrais tathà saübandhibàndhavaiþ 07,118.015d@013_0009 vayasyair atha mitrai÷ ca svabàhubalam à÷ritàþ 07,118.015d@013_0010 ahaü hi sàtyakiü ÷iùyaü sukhasaübandhim eva ca 07,118.015d@013_0011 madarthe yudhyamànaü ca tyaktvà pràõàn sudustyajàn 07,118.015d@013_0012 mama bàhuü raõe ràjan dakùiõaü yuddhadurmadam 07,118.015d@013_0013 nikçtyamànaü taü dçùñvà kathaü ÷atruva÷aü gatam 07,118.015d@013_0014 tvayà nikçùyamàõaü ca dçùñavàn asmi niùkriyam 07,118.015d@013_0015 na càtmà rakùitavyo hi eko raõagatena hi 07,118.015d@013_0016 yo yasya yudhyate 'rthàya sa saürakùyo naràdhipa 07,118.015d@013_0017 tai rakùyamàõaþ sa nçpo rakùitavyo mahàmçdhe 07,118.015d@013_0018 yady ahaü sàtyakiü dçùñvà tåùõãm àsiùya àhave 07,118.015d@013_0019 tatas tena viyoga÷ ca pràpyaü narakam eva ca 07,118.015d@013_0020 rakùita÷ ca mayà yasmàt tasmàl labdho mayà sa ca 07,118.015d@013_0021 ya÷a÷ caiva svapakùebhyaþ phalaü mitrasya rakùaõàt 07,118.015d@013_0022 yac ca màü garhase ràjann anyena saha saügatam 07,118.015d@013_0023 kas tena saügamaü necchet tatra te buddhivibhramaþ 07,118.015d@013_0024 kavacaü dhunvatas tubhyaü rathaü càrohataþ svayam 07,118.015d@013_0025 dhanurjyàü karùata÷ caiva yudhyataþ saha ÷atrubhiþ 07,118.015d@013_0026 evaü rathagajàkãrõe hayapattisamàkule 07,118.015d@013_0027 siühanàdoddhatarave gambhãre sainyasàgare 07,118.015d@013_0028 svai÷ càpi samupetasya vikràntasya tathà raõe 07,118.015d@013_0029 satyakena kathaü yogyaþ saügràmas te bhaviùyati 07,118.015d@013_0030 bahubhiþ saha saügamya nirjitya ca mahàrathàn 07,118.015d@013_0031 ÷rànta÷ ca ÷ràntavàha÷ ca kùãõasarvàyudhas tvayà 07,118.015d@013_0032 ãdç÷aü sàtyakiü saükhye nirjitya ca mahàratham 07,118.015d@013_0033 adhikaü tvaü vijànãùe tathàpy anyamanà bhavàn 07,118.015d@013_0034 yad icchasi ÷ira÷ càsya asinà hartum àhave 07,118.015d@013_0035 tathà kçcchragataü dçùñvà sàtyakiü kaþ kùamiùyati 07,118.015d@013_0036 tvaü tu garhaya càtmànam àtmànaü yo na rakùasi 07,118.015d@013_0037 kathaü kariùyase vãra yo và tvàü saü÷rayej janaþ 07,118.015d@013_0038 àtta÷astrasya hi raõe vçùõãputraü jighàüsataþ 07,118.015d@013_0039 chinnavàn yad ahaü bàhuü naital lokavigarhitam 07,118.015d@013_0040 nyasta÷astrasya hi punar vikalasya vivarmaõaþ 07,118.015d@013_0041 abhimanyor vadhaü tàta dhàrmikaþ ko nu påjayet 07,118.016a evam uktvà mahàbàhur yåpaketur mahàya÷àþ 07,118.016b*0964_01 dhanaüjayena vãreõa viniþ÷vasya muhur muhuþ 07,118.016c yuyudhànaü parityajya raõe pràyam upàvi÷at 07,118.017a ÷aràn àstãrya savyena pàõinà puõyalakùaõaþ 07,118.017c yiyàsur brahmalokàya pràõàn pràõeùv athàjuhot 07,118.018a sårye cakùuþ samàdhàya prasannaü salile manaþ 07,118.018c dhyàyan mahopaniùadaü yogayukto 'bhavan muniþ 07,118.019a tataþ sa sarvasenàyàü janaþ kçùõadhanaüjayau 07,118.019c garhayàm àsa taü càpi ÷a÷aüsa puruùarùabham 07,118.019d*0965_01 garhayàm àsur apy etau ÷a÷aüsur bhåridakùiõam 07,118.020a nindyamànau tathà kçùõau nocatuþ kiü cid apriyam 07,118.020c pra÷asyamàna÷ ca tathà nàhçùyad yåpaketanaþ 07,118.021a tàüs tathà vàdino ràjan putràüs tava dhanaüjayaþ 07,118.021c amçùyamàõo manasà teùàü tasya ca bhàùitam 07,118.022a asaükruddhamanà vàcà smàrayann iva bhàrata 07,118.022c uvàca pàõóutanayaþ sàkùepam iva phalgunaþ 07,118.023a mama sarve 'pi ràjàno jànanty etan mahàvratam 07,118.023c na ÷akyo màmako hantuü yo me syàd bàõagocare 07,118.024a yåpaketo samãkùya tvaü na màü garhitum arhasi 07,118.024c na hi dharmam avij¤àya yuktaü garhayituü param 07,118.025a àtta÷astrasya hi raõe vçùõivãraü jighàüsataþ 07,118.025c yad ahaü bàhum acchaitsaü na sa dharmo vigarhitaþ 07,118.025d*0966_01 acchinaü yad ahaü bàhuü tatra garhyaü kim asti ca 07,118.026a nyasta÷astrasya bàlasya virathasya vivarmaõaþ 07,118.026c abhimanyor vadhaü tàta dhàrmikaþ ko na påjayet 07,118.026d*0967_01 nàbhimanyor vadhaü yåyaü garhayadhvaü kutas tadà 07,118.026d@014_0001 duryodhanasya kùudrasya na pramàõe ca tiùñhataþ 07,118.026d@014_0002 saumadatter ayaü sàdhu sarvasàhàyyakàriõaþ 07,118.026d@014_0003 asmadãyà mayà rakùyàþ pràõabàdha upasthite 07,118.026d@014_0004 ye me pratyakùato vãrà hanyerann iti me matiþ 07,118.026d@014_0005 satyaka÷ ca va÷aü nãtaþ kauraveõa mahàtmanà 07,118.026d@014_0006 saüjaya uvàca 07,118.026d@014_0006 tato mayaitac caritaü pratij¤àrakùaõaü prati 07,118.026d@014_0007 puna÷ ca kçpayàviùño bahu tat tad vicintayan 07,118.026d@014_0008 uvàca cainaü kauravyam arjunaþ ÷okapãóitaþ 07,118.026d@014_0009 dhig astu kùatradharmaü tu yatra tvaü puruùe÷varaþ 07,118.026d@014_0010 avasthàm ãdç÷ãü pràptaþ ÷araõyaþ ÷araõapradaþ 07,118.026d@014_0011 nàtibhàraþ kçtàntasya vidyate kurunandana 07,118.026d@014_0012 yatra tvaü puruùavyàghraþ pràptaþ pàpàm imàü da÷àm 07,118.026d@014_0013 nàtmanaþ sukçtasyàsya phalaü vai nçpasattama 07,118.026d@014_0014 yatra tvaü kuru÷àrdåla pràptaþ pàpàm imàü da÷àm 07,118.026d@014_0015 rauravaü narakaü bhãmaü gamiùyati suyodhanaþ 07,118.026d@014_0016 yatkçte nara÷àrdålaþ pràptaþ pàpàm imàü da÷àm 07,118.026d@014_0017 ko hi nàma pumàül loke màdç÷aþ puruùottama 07,118.026d@014_0018 praharet tvadvidhe tv adya pratij¤à yadi no bhavet 07,118.027a evam uktas tu pàrthena ÷irasà bhåmim aspç÷at 07,118.027c pàõinà caiva savyena pràhiõod asya dakùiõam 07,118.028a etat pàrthasya tu vacas tataþ ÷rutvà mahàdyutiþ 07,118.028c yåpaketur mahàràja tåùõãm àsãd avàïmukhaþ 07,118.029 arjuna uvàca 07,118.029a yà prãtir dharmaràje me bhãme ca vadatàü vare 07,118.029c nakule sahadeve ca sà me tvayi ÷alàgraja 07,118.030a mayà tu samanuj¤àtaþ kçùõena ca mahàtmanà 07,118.030c gaccha puõyakçtàül lokठ÷ibir au÷ãnaro yathà 07,118.030d*0968_00 vàsudeva uvàca 07,118.030d*0968_01 ye lokà mama vimalàþ sakçdvibhàtà 07,118.030d*0968_02 brahmàdyaiþ suravçùabhair apãùyamàõàþ 07,118.030d*0968_03 tàn kùipraü vraja satatàgnihotrayàjin 07,118.030d*0968_04 mattulyo bhava garuóottamàïgayànaþ 07,118.030d*0969_00 saüjaya uvàca 07,118.030d*0969_01 dhanaüjaye bruvaty evaü ghçõayà ca pariplute 07,118.030d*0969_02 avàïmukhà babhåvu÷ ca sainikàþ sarva eva te 07,118.030d*0969_03 muhårtàd iva vi÷ramya sàtyakiþ krodhamårcchitaþ 07,118.030d*0969_04 amarùava÷am àpannaþ saumadattiniràkçtaþ 07,118.031 saüjaya uvàca 07,118.031a tata utthàya ÷aineyo vimuktaþ saumadattinà 07,118.031c khaógam àdàya cicchitsuþ ÷iras tasya mahàtmanaþ 07,118.032a nihataü pàõóuputreõa pramattaü bhåridakùiõam 07,118.032c iyeùa sàtyakir hantuü ÷alàgrajam akalmaùam 07,118.032d*0970_01 nivàryamàõaþ kçùõena phalgunena ca màriùa 07,118.032d*0970_02 pràyopaviùñasya sataþ pàrthac chinnabhujasya ca 07,118.032d*0970_03 nç÷aüsaü kçtavàn pàpo yuyudhàno naràdhipa 07,118.033a nikçttabhujam àsãnaü chinnahastam iva dvipam 07,118.033c kro÷atàü sarvasainyànàü nindyamànaþ sudurmanàþ 07,118.034a vàryamàõaþ sa kçùõena pàrthena ca mahàtmanà 07,118.034c bhãmena cakrarakùàbhyàm a÷vatthàmnà kçpeõa ca 07,118.035a karõena vçùasenena saindhavena tathaiva ca 07,118.035c vikro÷atàü ca sainyànàm avadhãt taü yatavratam 07,118.036a pràyopaviùñàya raõe pàrthena chinnabàhave 07,118.036c sàtyakiþ kauravendràya khaógenàpàharac chiraþ 07,118.036d*0971_01 satyakaþ kurumukhyasya cicchedaiva ÷iras tataþ 07,118.037a nàbhyanandanta tatsainyàþ sàtyakiü tena karmaõà 07,118.037c arjunena hataü pårvaü yaj jaghàna kurådvaham 07,118.038a sahasràkùasamaü tatra siddhacàraõamànavàþ 07,118.038c bhåri÷ravasam àlokya yuddhe pràyagataü hatam 07,118.039a apåjayanta taü devà vismitàs tasya karmabhiþ 07,118.039c pakùavàdàü÷ ca bahu÷aþ pràvadaüs tasya sainikàþ 07,118.040a na vàrùõeyasyàparàdho bhavitavyaü hi tat tathà 07,118.040c tasmàn manyur na vaþ kàryaþ krodho duþkhakaro nçõàm 07,118.041a hantavya÷ caiùa vãreõa nàtra kàryà vicàraõà 07,118.041c vihito hy asya dhàtraiva mçtyuþ sàtyakir àhave 07,118.041d*0972_01 martavyam eva sarveõa caramaü pårvam eva và 07,118.041d*0972_02 manyadhvaü mçta ity eva mà bhåd vo buddhilàghavam 07,118.041d*0972_03 tasmin hate mahàbàhau yåpaketau mahàtmani 07,118.041d*0972_04 dhig enam iti càkrandan kùatriyàþ krodhamårcchitàþ 07,118.041d*0972_05 anyena yuktam ity eva bhavitavyaü tatheti ca 07,118.041d*0972_06 ke cid àsan vimanasaþ ke cid duþkhasamanvitàþ 07,118.042 sàtyakir uvàca 07,118.042a na hantavyo na hantavya iti yan màü prabhàùatha 07,118.042c dharmavàdair adharmiùñhà dharmaka¤cukam àsthitàþ 07,118.043a yadà bàlaþ subhadràyàþ sutaþ ÷astravinàkçtaþ 07,118.043c yuùmàbhir nihato yuddhe tadà dharmaþ kva vo gataþ 07,118.044a mayà tv etat pratij¤àtaü kùepe kasmiü÷ cid eva hi 07,118.044b*0973_01 ÷rutvà tat sarvabhàvena garhayadhvaü na càrjunam 07,118.044b*0974_01 ÷çõudhvaü sarvam eveha ÷rutvà garhatha mànavàþ 07,118.044c yo màü niùpiùya saügràme jãvan hanyàt padà ruùà 07,118.044e sa me vadhyo bhavec chatrur yady api syàn munivrataþ 07,118.045a ceùñamànaü pratãghàte sabhujaü màü sacakùuùaþ 07,118.045c manyadhvaü mçtam ity evam etad vo buddhilàghavam 07,118.045e yukto hy asya pratãghàtaþ kçto me kurupuügavàþ 07,118.046a yat tu pàrthena matsnehàt svàü pratij¤àü ca rakùatà 07,118.046c sakhaógo 'sya hçto bàhur etenaivàsmi va¤citaþ 07,118.047a bhavitavyaü ca yad bhàvi daivaü ceùñayatãva ca 07,118.047c so 'yaü hato vimarde 'smin kim atràdharmaceùñitam 07,118.048a api càyaü purà gãtaþ ÷loko vàlmãkinà bhuvi 07,118.048b*0975_01 na hantavyàþ striya iti yad bravãùi plavaügama 07,118.048b*0976_01 sarvakàlaü manuùyeõa vyavasàyavatà sadà 07,118.048c pãóàkaram amitràõàü yat syàt kartavyam eva tat 07,118.048d*0977_01 anuùñhitaü mayà tac ca tasmàd garhatha måóhavat 07,118.049 saüjaya uvàca 07,118.049a evam ukte mahàràja sarve kauravapàõóavàþ 07,118.049c na sma kiü cid abhàùanta manasà samapåjayan 07,118.050a mantrair hi påtasya mahàdhvareùu; ya÷asvino bhårisahasradasya 07,118.050c muner ivàraõyagatasya tasya; na tatra ka÷ cid vadham abhyanandat 07,118.050c*0978_01 mantraiþ påtasya sumahatsv adhareùu ya÷asvinaþ 07,118.050c*0978_02 bhåri÷ravasa (sic) tasyà÷u naivàraõyagatasya ca 07,118.051a sunãlake÷aü varadasya tasya; ÷årasya pàràvatalohitàkùam 07,118.051b*0979_01 dçùñvà sunàsaü sukapolayuktaü 07,118.051c a÷vasya medhyasya ÷iro nikçttaü; nyastaü havirdhànam ivottareõa 07,118.052a sa tejasà ÷astrahatena påto; mahàhave dehavaraü visçjya 07,118.052c àkràmad årdhvaü varado varàrho; vyàvçtya dharmeõa pareõa rodasã 07,119.001 dhçtaràùñra uvàca 07,119.001*0980_01 ÷aineyasya ca votpattir bhåri÷ravasam eva ca 07,119.001*0980_02 vistareõa mamàcakùva sarvam eva tu saüjaya 07,119.001a ajito droõaràdheyavikarõakçtavarmabhiþ 07,119.001b*0981_01 ajito droõabhãùmàbhyàü karõena ca kçpeõa ca 07,119.001b*0982_01 ya÷ caivotsahate jetuü samastaü màmakaü balam 07,119.001c tãrõaþ sainyàrõavaü vãraþ prati÷rutya yudhiùñhire 07,119.002a sa kathaü kauraveyeõa samareùv anivàritaþ 07,119.002c nigçhya bhåri÷ravasà balàd bhuvi nipàtitaþ 07,119.003 saüjaya uvàca 07,119.003a ÷çõu ràjann ihotpattiü ÷aineyasya yathà purà 07,119.003c yathà ca bhåri÷ravaso yatra te saü÷ayo nçpa 07,119.003d*0983_01 brahyaõas tv abhavat putro mànaso 'trir mahàtapàþ 07,119.004a atreþ putro 'bhavat somaþ somasya tu budhaþ smçtaþ 07,119.004b*0984_01 yadur nàma mahàràja sarva÷àstravi÷àradaþ 07,119.004c budhasyàsãn mahendràbhaþ putra ekaþ puråravàþ 07,119.005a puråravasa àyus tu àyuùo nahuùaþ smçtaþ 07,119.005c nahuùasya yayàtis tu ràjarùir devasaümitaþ 07,119.006a yayàter devayànyàü tu yadur jyeùñho 'bhavat sutaþ 07,119.006c yador abhåd anvavàye devamãóha iti ÷rutaþ 07,119.007a yàdavas tasya ca sutaþ ÷åras trailokyasaümataþ 07,119.007c ÷årasya ÷aurir nçvaro vasudevo mahàya÷àþ 07,119.008a dhanuùy anavaraþ ÷åraþ kàrtavãryasamo yudhi 07,119.008c tadvãrya÷ càpi tatraiva kule ÷inir abhån nçpaþ 07,119.009a etasminn eva kàle tu devakasya mahàtmanaþ 07,119.009c duhituþ svayaüvare ràjan sarvakùatrasamàgame 07,119.010a tatra vai devakãü devãü vasudevàrtham àptavàn 07,119.010c nirjitya pàrthivàn sarvàn ratham àropayac chiniþ 07,119.011a tàü dçùñvà devakãü ÷aure rathasthàü puruùarùabhaþ 07,119.011b*0985_01 tàü dçùñvà nãyamànàü tu vasudevàya devakãm 07,119.011c nàmçùyata mahàtejàþ somadattaþ ÷iner nçpa 07,119.012a tayor yuddham abhåd ràjan dinàrdhaü citram adbhutam 07,119.012c bàhuyuddhaü subalinoþ ÷akraprahràdayor iva 07,119.013a ÷ininà somadattas tu prasahya bhuvi pàtitaþ 07,119.013c asim udyamya ke÷eùu pragçhya ca padà hataþ 07,119.014a madhye ràjasahasràõàü prekùakàõàü samantataþ 07,119.014c kçpayà ca punas tena jãveti sa visarjitaþ 07,119.015a tadavasthaþ kçtas tena somadatto 'tha màriùa 07,119.015c prasàdayan mahàdevam amarùava÷am àsthitaþ 07,119.016a tasya tuùño mahàdevo varàõàü varadaþ prabhuþ 07,119.016c vareõa chandayàm àsa sa tu vavre varaü nçpaþ 07,119.017a putram icchàmi bhagavan yo nihanyàc chineþ sutam 07,119.017c madhye ràjasahasràõàü padà hanyàc ca saüyuge 07,119.018a tasya tad vacanaü ÷rutvà somadattasya pàrthiva 07,119.018b*0986_01 sa ÷iraþkampam àhedaü naitad evaü bhaven nçpa 07,119.018b*0986_02 sa pårvam eva tapasà màm àràdhya jagattraye 07,119.018b*0986_03 kasyàpy ajayyas tan mattaþ pràptavàn varam uttamam 07,119.018b*0986_04 tathàpy ayaü prayàsas tu niùphalo na bhaviùyati 07,119.018b*0986_05 tasya pautraü tu samare tvatputro mohayiùyati 07,119.018b*0986_06 na tu màrayituü ÷akyaþ kçùõasaürakùito hy asau 07,119.018b*0986_07 aham eva ca kçùõo 'smi nàvayor antaraü kva cit 07,119.018c evam astv iti tatroktvà sa devo 'ntaradhãyata 07,119.018d*0987_01 nàtihçùñamanàþ so 'pi puram àgàn mahãpatiþ 07,119.019a sa tena varadànena labdhavàn bhåridakùiõam 07,119.019c nyapàtayac ca samare saumadattiþ ÷ineþ sutam 07,119.019d*0988_01 pa÷yatàü sarvasainyànàü padà cainam atàóayat 07,119.020a etat te kathitaü ràjan yan màü tvaü paripçcchasi 07,119.020c na hi ÷akyà raõe jetuü sàtvatà manujarùabha 07,119.021a labdhalakùyà÷ ca saügràme bahava÷ citrayodhinaþ 07,119.021c devadànavagandharvàn vijetàro hy avismitàþ 07,119.021e svavãryavijaye yuktà naite paraparigrahàþ 07,119.022a na tulyaü vçùõibhir iha dç÷yate kiü cana prabho 07,119.022c bhåtaü bhavyaü bhaviùyac ca balena bharatarùabha 07,119.023a na j¤àtim avamanyante vçddhànàü ÷àsane ratàþ 07,119.023c na devàsuragandharvà na yakùoragaràkùasàþ 07,119.023e jetàro vçùõivãràõàü na punar mànuùà raõe 07,119.024a brahmadravye gurudravye j¤àtidravye 'py ahiüsakàþ 07,119.024c eteùàü rakùitàra÷ ca ye syuþ kasyàü cid àpadi 07,119.025a arthavanto na cotsiktà brahmaõyàþ satyavàdinaþ 07,119.025c samarthàn nàvamanyante dãnàn abhyuddharanti ca 07,119.026a nityaü devaparà dàntà dàtàra÷ càvikatthanàþ 07,119.026c tena vçùõipravãràõàü cakraü na pratihanyate 07,119.027a api meruü vahet ka÷ cit tared và makaràlayam 07,119.027c na tu vçùõipravãràõàü sametyàntaü vrajen nçpa 07,119.027d*0989_01 ÷iner duhitçsaübhåta eùa vãraþ sa sàtyakiþ 07,119.028a etat te sarvam àkhyàtaü yatra te saü÷ayo vibho 07,119.028c kururàja nara÷reùñha tava hy apanayo mahàn 07,120.001 dhçtaràùñra uvàca 07,120.001a tadavasthe hate tasmin bhåri÷ravasi kaurave 07,120.001c yathà bhåyo 'bhavad yuddhaü tan mamàcakùva saüjaya 07,120.002 saüjaya uvàca 07,120.002a bhåri÷ravasi saükrànte paralokàya bhàrata 07,120.002c vàsudevaü mahàbàhur arjunaþ samacåcudat 07,120.003a codayà÷vàn bhç÷aü kçùõa yato ràjà jayadrathaþ 07,120.003b*0990_01 pratij¤àü saphalàü càpi kartum arhasi me 'nagha 07,120.003b*0991_01 ÷råyate puõóarãkàkùa triùu dharmeùu vartate 07,120.003c astam eti mahàbàho tvaramàõo divàkaraþ 07,120.004a etad dhi puruùavyàghra mahad abhyudyataü mayà 07,120.004c kàryaü saürakùyate caiùa kurusenàmahàrathaiþ 07,120.005a nàstam eti yathà såryo yathà satyaü bhaved vacaþ 07,120.005c codayà÷vàüs tathà kçùõa yathà hanyàü jayadratham 07,120.005d*0992_00 saüjaya uvàca 07,120.005d*0992_01 jayadrathavadhe pràpte tàv ubhau kurupàõóavau 07,120.005d*0992_02 sasmitau samudekùetàü prauóhà bàlà vadhår iva 07,120.006a tataþ kçùõo mahàbàhå rajatapratimàn hayàn 07,120.006c hayaj¤a÷ codayàm àsa jayadratharathaü prati 07,120.007a taü prayàntam amogheùum utpatadbhir ivà÷ugaiþ 07,120.007c tvaramàõà mahàràja senàmukhyàþ samàvrajan 07,120.008a duryodhana÷ ca karõa÷ ca vçùaseno 'tha madraràñ 07,120.008c a÷vatthàmà kçpa÷ caiva svayam eva ca saindhavaþ 07,120.009a samàsàdya tu bãbhatsuþ saindhavaü pramukhe sthitam 07,120.009c netràbhyàü krodhadãptàbhyàü saüpraikùan nirdahann iva 07,120.010a tato duryodhano ràjà ràdheyaü tvarito 'bravãt 07,120.010b*0993_01 amànuùàõi karmàõi kurvantau puruùarùabhau 07,120.010b*0993_02 satyakaü bhãmasenaü ca yattau tau dar÷ayann iva 07,120.010c arjunaü vãkùya saüyàntaü jayadratharathaü prati 07,120.010d*0994_01 uvàca ràjan putras te karõaü ràjà suyodhanaþ 07,120.011a ayaü sa vaikartana yuddhakàlo; vidar÷ayasvàtmabalaü mahàtman 07,120.011c yathà na vadhyeta raõe 'rjunena; jayadrathaþ karõa tathà kuruùva 07,120.012a alpàva÷iùñaü divasaü nçvãra; vighàtayasvàdya ripuü ÷araughaiþ 07,120.012c dinakùayaü pràpya narapravãra; dhruvaü hi naþ karõa jayo bhaviùyati 07,120.013a saindhave rakùyamàõe tu såryasyàstamayaü prati 07,120.013c mithyàpratij¤aþ kaunteyaþ pravekùyati hutà÷anam 07,120.014a anarjunàyàü ca bhuvi muhårtam api mànada 07,120.014c jãvituü notsaheran vai bhràtaro 'sya sahànugàþ 07,120.015a vinaùñaiþ pàõóaveyai÷ ca sa÷ailavanakànanàm 07,120.015c vasuüdharàm imàü karõa bhokùyàmo hatakaõñakàm 07,120.016a daivenopahataþ pàrtho viparãta÷ ca mànada 07,120.016c kàryàkàryam ajànan vai pratij¤àü kçtavàn raõe 07,120.017a nånam àtmavinà÷àya pàõóavena kirãñinà 07,120.017c pratij¤eyaü kçtà karõa jayadrathavadhaü prati 07,120.018a kathaü jãvati durdharùe tvayi ràdheya phalgunaþ 07,120.018c anastaügata àditye hanyàt saindhavakaü nçpam 07,120.019a rakùitaü madraràjena kçpeõa ca mahàtmanà 07,120.019c jayadrathaü raõamukhe kathaü hanyàd dhanaüjayaþ 07,120.020a drauõinà rakùyamàõaü ca mayà duþ÷àsanena ca 07,120.020c kathaü pràpsyati bãbhatsuþ saindhavaü kàlacoditaþ 07,120.021a yudhyante bahavaþ ÷årà lambate ca divàkaraþ 07,120.021c ÷aïke jayadrathaü pàrtho naiva pràpsyati mànada 07,120.022a sa tvaü karõa mayà sàrdhaü ÷årai÷ cànyair mahàrathaiþ 07,120.022b*0995_01 drauõinà tvaü hi sahito madre÷ena kçpeõa ca 07,120.022c yudhyasva yatnam àsthàya paraü pàrthena saüyuge 07,120.023a evam uktas tu ràdheyas tava putreõa màriùa 07,120.023c duryodhanam idaü vàkyaü pratyuvàca kuråttamam 07,120.024a dçóhalakùyeõa ÷åreõa bhãmasenena dhanvinà 07,120.024c bhç÷am udvejitaþ saükhye ÷arajàlair aneka÷aþ 07,120.025a sthàtavyam iti tiùñhàmi raõe saüprati mànada 07,120.025c naivàïgam iïgati kiü cin me saütaptasya raõeùubhiþ 07,120.026a yotsyàmi tu tathà ràja¤ ÷aktyàhaü parayà raõe 07,120.026b*0996_01 tad yathà prayatiùye 'haü paraü ÷aktyà suyodhana 07,120.026c yathà pàõóavamukhyo 'sau na haniùyati saindhavam 07,120.027a na hi me yudhyamànasya sàyakàü÷ càsyataþ ÷itàn 07,120.027c saindhavaü pràpsyate vãraþ savyasàcã dhanaüjayaþ 07,120.028a yat tu ÷aktimatà kàryaü satataü hitakàriõà 07,120.028c tat kariùyàmi kauravya jayo daive pratiùñhitaþ 07,120.028d*0997_01 saindhavàrthe paraü yatnaü kariùyàmy adya saüyuge 07,120.028d*0997_02 tvatpriyàrthaü mahàràja jayo daive pratiùñhitaþ 07,120.029a adya yotsye 'rjunam ahaü pauruùaü svaü vyapà÷ritaþ 07,120.029c tvadarthaü puruùavyàghra jayo daive pratiùñhitaþ 07,120.030a adya yuddhaü kuru÷reùñha mama pàrthasya cobhayoþ 07,120.030c pa÷yantu sarvabhåtàni dàruõaü lomaharùaõam 07,120.031a karõakauravayor evaü raõe saübhàùamàõayoþ 07,120.031c arjuno ni÷itair bàõair jaghàna tava vàhinãm 07,120.032a ciccheda tãkùõàgramukhaiþ ÷åràõàm anivartinàm 07,120.032c bhujàn parighasaükà÷àn hastihastopamàn raõe 07,120.033a ÷iràüsi ca mahàbàhu÷ ciccheda ni÷itaiþ ÷araiþ 07,120.033c hastihastàn hayagrãvà rathàkùàü÷ ca samantataþ 07,120.034a ÷oõitàktàn hayàrohàn gçhãtapràsatomaràn 07,120.034c kùurai÷ ciccheda bãbhatsur dvidhaikaikaü tridhaiva ca 07,120.035a hayavàraõamukhyà÷ ca pràpatanta sahasra÷aþ 07,120.035c dhvajà÷ chatràõi càpàni càmaràõi ÷iràüsi ca 07,120.036a kakùam agnim ivoddhåtaþ pradahaüs tava vàhinãm 07,120.036c acireõa mahãü pàrtha÷ cakàra rudhirottaràm 07,120.037a hatabhåyiùñhayodhaü tat kçtvà tava balaü balã 07,120.037c àsasàda duràdharùaþ saindhavaü satyavikramaþ 07,120.038a bãbhatsur bhãmasenena sàtvatena ca rakùitaþ 07,120.038c sa babhau bharata÷reùñha jvalann iva hutà÷anaþ 07,120.039a taü tathàvasthitaü dçùñvà tvadãyà vãryasaümatàþ 07,120.039c nàmçùyanta maheùvàsàþ phalgunaü puruùarùabhàþ 07,120.040a duryodhana÷ ca karõa÷ ca vçùaseno 'tha madraràñ 07,120.040c a÷vatthàmà kçpa÷ caiva svayam eva ca saindhavaþ 07,120.041a saürabdhàþ saindhavasyàrthe samàvçõvan kirãñinam 07,120.041c nçtyantaü rathamàrgeùu dhanurjyàtalanisvanaiþ 07,120.042a saügràmakovidaü pàrthaü sarve yuddhavi÷àradàþ 07,120.042c abhãtàþ paryavartanta vyàditàsyam ivàntakam 07,120.043a saindhavaü pçùñhataþ kçtvà jighàüsanto 'rjunàcyutau 07,120.043c såryàstamayam icchanto lohitàyati bhàskare 07,120.044a te bhujair bhogibhogàbhair dhanåüùy àyamya sàyakàn 07,120.044c mumucuþ såryara÷myàbhठ÷ata÷aþ phalgunaü prati 07,120.045a tàn astàn asyamànàü÷ ca kirãñã yuddhadurmadaþ 07,120.045c dvidhà tridhàùñadhaikaikaü chittvà vivyàdha tàn raõe 07,120.046a siühalàïgålaketus tu dar÷aya¤ ÷aktim àtmanaþ 07,120.046c ÷àradvatãsuto ràjann arjunaü pratyavàrayat 07,120.047a sa viddhvà da÷abhiþ pàrthaü vàsudevaü ca saptabhiþ 07,120.047c atiùñhad rathamàrgeùu saindhavaü paripàlayan 07,120.048a athainaü kaurava÷reùñhàþ sarva eva mahàrathàþ 07,120.048c mahatà rathavaü÷ena sarvataþ paryavàrayan 07,120.049a visphàrayanta÷ càpàni visçjanta÷ ca sàyakàn 07,120.049c saindhavaü paryarakùanta ÷àsanàt tanayasya te 07,120.050a tatra pàrthasya ÷årasya bàhvor balam adç÷yata 07,120.050c iùåõàm akùayatvaü ca dhanuùo gàõóivasya ca 07,120.051a astrair astràõi saüvàrya drauõeþ ÷àradvatasya ca 07,120.051c ekaikaü navabhir bàõaiþ sarvàn eva samarpayat 07,120.052a taü drauõiþ pa¤caviü÷atyà vçùasena÷ ca saptabhiþ 07,120.052c duryodhana÷ ca viü÷atyà karõa÷alyau tribhis tribhiþ 07,120.053a ta enam abhigarjanto vidhyanta÷ ca punaþ punaþ 07,120.053c vidhunvanta÷ ca càpàni sarvataþ paryavàrayan 07,120.054a ÷liùñaü tu sarvata÷ cakrå rathamaõóalam à÷u te 07,120.054c såryàstamayam icchantas tvaramàõà mahàrathàþ 07,120.055a ta enam abhinardanto vidhunvànà dhanåüùi ca 07,120.055c siùicur màrgaõair ghorair giriü meghà ivàmbubhiþ 07,120.056a te mahàstràõi divyàni tatra ràjan vyadar÷ayan 07,120.056c dhanaüjayasya gàtreùu ÷åràþ parighabàhavaþ 07,120.056d*0998_01 nivàrya tठ÷aravràtair divyàny astràõi dar÷ayan 07,120.057a hatabhåyiùñhayodhaü tat kçtvà tava balaü balã 07,120.057c àsasàda duràdharùaþ saindhavaü satyavikramaþ 07,120.058a taü karõaþ saüyuge ràjan pratyavàrayad à÷ugaiþ 07,120.058c miùato bhãmasenasya sàtvatasya ca bhàrata 07,120.059a taü pàrtho da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyad raõàjire 07,120.059c såtaputraü mahàbàhuþ sarvasainyasya pa÷yataþ 07,120.060a sàtvata÷ ca tribhir bàõaiþ karõaü vivyàdha màriùa 07,120.060c bhãmasenas tribhi÷ caiva punaþ pàrtha÷ ca saptabhiþ 07,120.061a tàn karõaþ prativivyàdha ùaùñyà ùaùñyà mahàrathaþ 07,120.061c tad yuddham abhavad ràjan karõasya bahubhiþ saha 07,120.062a tatràdbhutam apa÷yàma såtaputrasya màriùa 07,120.062c yad ekaþ samare kruddhas trãn rathàn paryavàrayat 07,120.063a phalgunas tu mahàbàhuþ karõaü vaikartanaü raõe 07,120.063c sàyakànàü ÷atenaiva sarvamarmasv atàóayat 07,120.064a rudhirokùitasarvàïgaþ såtaputraþ pratàpavàn 07,120.064c ÷araiþ pa¤cà÷atà vãraþ phalgunaü pratyavidhyata 07,120.064e tasya tal làghavaü dçùñvà nàmçùyata raõe 'rjunaþ 07,120.065a tataþ pàrtho dhanu÷ chittvà vivyàdhainaü stanàntare 07,120.065c sàyakair navabhir vãras tvaramàõo dhanaüjayaþ 07,120.066a vadhàrthaü càsya samare sàyakaü såryavarcasam 07,120.066c cikùepa tvarayà yuktas tvaràkàle dhanaüjayaþ 07,120.067a tam àpatantaü vegena drauõi÷ ciccheda sàyakam 07,120.067c ardhacandreõa tãkùõena sa chinnaþ pràpatad bhuvi 07,120.068a athànyad dhanur àdàya såtaputraþ pratàpavàn 07,120.068b*0999_01 sàyakair bahusàhasrai÷ chàdayàm àsa pàõóavam 07,120.068b*0999_02 tàü ÷astravçùñim atulàü karõacàpasamutthitàm 07,120.068b*0999_03 vyadhamat sàyakaiþ pàrthaþ ÷alabhàn iva màrutaþ 07,120.068b*0999_04 chàdayàm àsa ca tadà sàyakair arjuno raõe 07,120.068b*0999_05 pa÷yatàü sarvayodhànàü dar÷ayan pàõilàghavam 07,120.068b*1000_01 **** **** narasiüho mahàrathaþ 07,120.068b*1000_02 vavarùa sàyakais tãkùõair 07,120.068c karõo 'pi dviùatàü hantà chàdayàm àsa phalgunam 07,120.068e sàyakair bahusàhasraiþ kçtapratikçtepsayà 07,120.069a tau vçùàv iva nardantau narasiühau mahàrathau 07,120.069c sàyakaughapraticchannaü cakratuþ kham ajihmagaiþ 07,120.069e adç÷yau ca ÷araughais tau nighnatàm itaretaram 07,120.070a pàrtho 'ham asmi tiùñha tvaü karõo 'haü tiùñha phalguna 07,120.070c ity evaü tarjayantau tau vàk÷alyais tudatàü tathà 07,120.071a yudhyetàü samare vãrau citraü laghu ca suùñhu ca 07,120.071c prekùaõãyau càbhavatàü sarvayodhasamàgame 07,120.072a pra÷asyamànau samare siddhacàraõavàtikaiþ 07,120.072c ayudhyetàü mahàràja parasparavadhaiùiõau 07,120.073a tato duryodhano ràjaüs tàvakàn abhyabhàùata 07,120.073c yattà rakùata ràdheyaü nàhatvà samare 'rjunam 07,120.073e nivartiùyati ràdheya iti màm uktavàn vçùaþ 07,120.074a etasminn antare ràjan dçùñvà karõasya vikramam 07,120.074c àkarõamuktair iùubhiþ karõasya caturo hayàn 07,120.074e anayan mçtyulokàya caturbhiþ sàyakottamaiþ 07,120.075a sàrathiü càsya bhallena rathanãóàd apàharat 07,120.075c chàdayàm àsa ca ÷arais tava putrasya pa÷yataþ 07,120.076a sa chàdyamànaþ samare hatà÷vo hatasàrathiþ 07,120.076c mohitaþ ÷arajàlena kartavyaü nàbhyapadyata 07,120.077a taü tathà virathaü dçùñvà ratham àropya svaü tadà 07,120.077c a÷vatthàmà mahàràja bhåyo 'rjunam ayodhayat 07,120.078a madraràjas tu kaunteyam avidhyat triü÷atà ÷araiþ 07,120.078b*1001_01 àvavre 'rjunamàrgaü ca ÷arajàlena bhàrata 07,120.078c ÷àradvatas tu viü÷atyà vàsudevaü samàrpayat 07,120.078e dhanaüjayaü dvàda÷abhir àjaghàna ÷ilãmukhaiþ 07,120.079a caturbhiþ sindhuràja÷ ca vçùasena÷ ca saptabhiþ 07,120.079c pçthak pçthaï mahàràja kçùõapàrthàv avidhyatàm 07,120.080a tathaiva tàn pratyavidhyat kuntãputro dhanaüjayaþ 07,120.080c droõaputraü catuþùaùñyà madraràjaü ÷atena ca 07,120.081a saindhavaü da÷abhir bhallair vçùasenaü tribhiþ ÷araiþ 07,120.081c ÷àradvataü ca viü÷atyà viddhvà pàrthaþ samunnadat 07,120.082a te pratij¤àpratãghàtam icchantaþ savyasàcinaþ 07,120.082c sahitàs tàvakàs tårõam abhipetur dhanaüjayam 07,120.083a athàrjunaþ sarvatodhàram astraü; pràdu÷cakre tràsayan dhàrtaràùñràn 07,120.083c taü pratyudãyuþ kuravaþ pàõóusånuü; rathair mahàrhaiþ ÷aravarùàõy avarùan 07,120.084a tatas tu tasmiüs tumule samutthite; sudàruõe bhàrata mohanãye 07,120.084c nàmuhyata pràpya sa ràjaputraþ; kirãñamàlã visçjan pçùatkàn 07,120.085a ràjyaprepsuþ savyasàcã kuråõàü; smaran kle÷àn dvàda÷avarùavçttàn 07,120.085c gàõóãvamuktair iùubhir mahàtmà; sarvà di÷o vyàvçõod aprameyaiþ 07,120.086a pradãptolkam abhavac càntarikùaü; deheùu bhårãõy apatan vayàüsi 07,120.086c yat piïgalajyena kirãñamàlã; kruddho ripån àjagavena hanti 07,120.087a kirãñamàlã mahatà mahàya÷àþ; ÷aràsanenàsya ÷aràn anãkajit 07,120.087c hayapravekottamanàgadhårgatàn; kurupravãràn iùubhir nyapàtayat 07,120.088a gadà÷ ca gurvãþ parighàn ayasmayàn; asãü÷ ca ÷aktã÷ ca raõe naràdhipàþ 07,120.088c mahànti ÷astràõi ca bhãmadar÷anàþ; pragçhya pàrthaü sahasàbhidudruvuþ 07,120.088d*1002_01 tato yugàntàbhrasamasvanaü mahan 07,120.088d*1002_02 mahendracàpapratimaü sa gàõóivam 07,120.088d*1002_03 cakarùa dorbhyàü vihasan bhç÷aü yayau 07,120.088d*1002_04 dahaüs tvadãyàn yamaràùñravardhanaþ 07,120.089a sa tàn udãrõàn sarathà÷vavàraõàn; padàtisaüghàü÷ ca mahàdhanurdharaþ 07,120.089c vipannasarvàyudhajãvitàn raõe; cakàra vãro yamaràùñravardhanàn 07,121.001 saüjaya uvàca 07,121.001*1003_01 ÷rutvà ninàdaü dhanuùa÷ ca tasya 07,121.001*1003_02 vispaùñam utkçùñam ivàntakasya 07,121.001*1003_03 ÷akrà÷anisphoñasamaü sughoraü 07,121.001*1003_04 vikçùyamàõasya dhanaüjayena 07,121.001*1003_05 tràsodvignaü bhayodbhràntaü tvadãyaü tad balaü nçpa 07,121.001*1003_06 yugàntavàtasaükùubdhaü caladvãcitaraïgitam 07,121.001*1003_07 pralãnamãnamakaraü sàgaràmbha ivàbhavat 07,121.001a sa raõe vyacarat pàrthaþ prekùaõãyo dhanaüjayaþ 07,121.001c yugapad dikùu sarvàsu citràõy astràõi dar÷ayan 07,121.001d*1004_01 àdadànaü mahàràja saüdadhànaü ca pàõóavam 07,121.001d*1004_02 utkarùantaü vikarùantaü nàbhyapa÷yàma làghavàt 07,121.001d@015_0001 tataþ kruddho mahàbàhur aindram astraü duràsadam 07,121.001d@015_0002 pràdu÷ cakre mahàràja tràsayan sarvabhàratàn 07,121.001d@015_0003 tataþ ÷aràþ pràdur àsan divyàstrapratimantritàþ 07,121.001d@015_0004 pradãptà÷ ca ÷ikhimukhàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,121.001d@015_0005 àkarõapårõanirmuktair agnyarkàü÷unibhaiþ ÷araiþ 07,121.001d@015_0006 nabho 'bhavat tad duùprekùyam ulkàbhir iva saüvçtam 07,121.001d@015_0007 tataþ ÷astràndhakàraü tat kauravaiþ samudãritam 07,121.001d@015_0008 a÷akyaü manasàpy anyaiþ pàõóavaþ saübhramann iva 07,121.001d@015_0009 nà÷ayàm àsa vikramya ÷arair divyàstramantritaiþ 07,121.001d@015_0010 nai÷aü tamo 'ü÷ubhiþ kùipraü dinàdàv iva bhàskaraþ 07,121.001d@015_0011 tatas tu tàvakaü sainyaü dãptaiþ ÷aragabhastibhiþ 07,121.001d@015_0012 àkùipat palvalàmbåni nidàghàrka iva prabhuþ 07,121.001d@015_0013 tato divyàstraviduùà prahitàþ sàyakàü÷avaþ 07,121.001d@015_0014 samàplavan dviùatsainyaü lokaü bhànor ivàü÷avaþ 07,121.001d@015_0015 tathàpare samutsçùñà vi÷ikhàs tigmatejasaþ 07,121.001d@015_0016 hçdayàny à÷u vãràõàü vivi÷uþ priyabandhuvat 07,121.001d@015_0017 ya enam ãyuþ samare tvadyodhàþ ÷åramàninaþ 07,121.001d@015_0018 ÷alabhà iva te dãptà agniü pràpya yayuþ kùayam 07,121.001d@015_0019 evaü sa mçdna¤ ÷atråõàü jãvitàni ya÷àüsi ca 07,121.001d@015_0020 pàrtha÷ cacàra saügràme mçtyur vigrahavàn iva 07,121.001d@015_0021 sakirãñàni vastràõi sàïgadàn vipulàn bhujàn 07,121.001d@015_0022 sakuõóalayugàn karõàn keùàü cid aharac charaiþ 07,121.001d@015_0023 satomaràn gajasthànàü sapràsàn hayasàdinàm 07,121.001d@015_0024 sacarmaõaþ padàtãnàü rathinàü ca sadhanvanaþ 07,121.001d@015_0025 sapratodàn niyantéõàü bàhåü÷ ciccheda pàõóavaþ 07,121.001d@015_0026 pradãptogra÷aràrciùmàn babhau tatra dhanaüjayaþ 07,121.001d@015_0027 savisphuliïgàgra÷ikho jvalann iva hutà÷anaþ 07,121.001d@015_0028 taü devaràjapratimaü sarva÷astrabhçtàü varam 07,121.001d@015_0029 yugapad dikùu sarvàsu rathasthaü puruùarùabham 07,121.001d@015_0030 dar÷ayantaü mahàstràõi prekùaõãyaü dhanaüjayam 07,121.001d@015_0031 nçtyantaü rathamàrgeùu dhanurjyàtalanàdinam 07,121.001d@015_0032 nirãkùituü na ÷ekus te yatnavanto 'pi pàrthivàþ 07,121.001d@015_0033 madhyaüdinagataü såryaü pratapantam ivàmbare 07,121.001d@015_0034 dãptograsaübhçta÷araþ kirãñã viraràja ha 07,121.001d@015_0035 varùàsv ivodãrõajalaþ sendradhanvàmbudo mahàn 07,121.001d@015_0036 mahàstrasaüplave tasmi¤ jiùõunà saüpravartite 07,121.001d@015_0037 sudustare mahàghore mamajjur yodhapuügavàþ 07,121.001d@015_0038 utkçttavadanair dehaiþ ÷arãraiþ kçttabàhubhiþ 07,121.001d@015_0039 bhujai÷ ca pàõinirmuktaiþ pàõibhir vyaïgulãkçtaiþ 07,121.001d@015_0040 kçttàgrahastaiþ karibhiþ kçttadantair madotkañaiþ 07,121.001d@015_0041 hayai÷ chinnakhuragrãvai rathai÷ ca ÷akalãkçtaiþ 07,121.001d@015_0042 nikçttàntraiþ kçttapàdais tathànyaiþ kçttasaüdhibhiþ 07,121.001d@015_0043 ni÷ceùñair visphuradbhi÷ ca kåjadbhi÷ ca sahasra÷aþ 07,121.001d@015_0044 mçtyor àghàtalalitaü tat pàrthàyodhanaü mahat 07,121.001d@015_0045 apa÷yàma mahãpàla bhãråõàü bhayavardhanam 07,121.001d@015_0046 àkrãóam iva rudrasya puràbhyardayataþ pa÷ån 07,121.001d@015_0047 gajànàü kùuranirmuktaiþ karaiþ sabhujageva bhåþ 07,121.001d@015_0048 kva cid babhau sragviõãva vakrapadmaiþ samàcità 07,121.001d@015_0049 vicitroùõãùamukuñaiþ keyåràïgadakuõóalaiþ 07,121.001d@015_0050 svarõacitratanutrai÷ ca bhàõóai÷ ca gajavàjinàm 07,121.001d@015_0051 kirãña÷atasaükãrõà tatra tatra samàcità 07,121.001d@015_0052 viraràja bhç÷aü citrà mahã navavadhår iva 07,121.001d@015_0053 majjàmedaþkardaminãü ÷oõitaughataraïgiõãm 07,121.001d@015_0054 marmàsthibhir agàdhàü ca ke÷a÷aivala÷àdvalàm 07,121.001d@015_0055 ÷irobàhåpalatañàü rugõakroóàsthisaükañàm 07,121.001d@015_0056 citradhvajapatàkàóhyàü chattracàpormimàlinãm 07,121.001d@015_0057 vigatàsumahàkàyàü gajadehàbhisaükulàm 07,121.001d@015_0058 rathoóupa÷atàkãrõàü hayasaüghàtarodhasam 07,121.001d@015_0059 rathacakrayugeùàkùakåbarair atidurgamàm 07,121.001d@015_0060 pràsàsi÷aktipara÷uvi÷ikhàhiduràsadàm 07,121.001d@015_0061 balakaïkamahànakràü gomàyumakarotkañàm 07,121.001d@015_0062 gçdhrodagramahàgràhàü ÷ivàvirutabhairavàm 07,121.001d@015_0063 nçtyatpretapi÷àcàdyair bhåtaiþ kãrõàü sahasra÷aþ 07,121.001d@015_0064 gatàsuyodhani÷ceùña÷arãra÷atavàhinãm 07,121.001d@015_0065 mahàpratibhayàü raudràü ghoràü vaitaraõãm iva 07,121.001d@015_0066 nadãü pravartayàm àsa bhãråõàü bhayavardhinãm 07,121.001d@015_0067 taü dçùñvà tasya vikràntam antakasyeva råpiõaþ 07,121.001d@015_0068 abhåtapårvaü kuruùu bhayam àgàd raõàjire 07,121.001d@015_0069 tata àdàya vãràõàm astrair astràõi pàõóavaþ 07,121.001d@015_0070 àtmànaü raudram àcaùña raudrakarmaõi niùñhitaþ 07,121.001d@015_0071 tato rathavaràn ràjann abhyatikràmad arjunaþ 07,121.002a madhyaüdinagataü såryaü pratapantam ivàmbare 07,121.002c na ÷ekuþ sarvabhåtàni pàõóavaü prativãkùitum 07,121.003a prasçtàüs tasya gàõóãvàc charavràtàn mahàtmanaþ 07,121.003c saügràme samapa÷yàma haüsapaïktãr ivàmbare 07,121.003d*1005_01 àkà÷e samadç÷yanta haüsànàm iva païktayaþ 07,121.004a vinivàrya sa vãràõàm astrair astràõi sarva÷aþ 07,121.004c dar÷ayan raudram àtmànam ugre karmaõi dhiùñhitaþ 07,121.005a sa tàn rathavaràn ràjann abhyatikràmad arjunaþ 07,121.005c mohayann iva nàràcair jayadrathavadhepsayà 07,121.006a visçjan dikùu sarvàsu ÷aràn asitasàrathiþ 07,121.006c sa raõe vyacarat tårõaü prekùaõãyo dhanaüjayaþ 07,121.007a bhramanta iva ÷årasya ÷aravràtà mahàtmanaþ 07,121.007c adç÷yantàntarikùasthàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,121.008a àdadànaü maheùvàsaü saüdadhànaü ca pàõóavam 07,121.008c visçjantaü ca kaunteyaü nànupa÷yàmahe tadà 07,121.009a tathà sarvà di÷o ràjan sarvàü÷ ca rathino raõe 07,121.009c àkulãkçtya kaunteyo jayadratham upàdravat 07,121.009e vivyàdha ca catuþùaùñyà ÷aràõàü nataparvaõàm 07,121.009f*1006_01 saindhavàbhimukhaü yàntaü yodhàþ saüprekùya pàõóavam 07,121.009f*1006_02 nyavartanta raõàd vãrà nirà÷às tasya jãvite 07,121.009f*1006_03 yo yo 'bhyadhàvad àkrande tàvakaþ pàõóavaü raõe 07,121.009f*1006_04 tasya tasyàntagà bàõàþ ÷arãre nyapatan prabho 07,121.009f*1006_05 kabandhasaükulaü cakre tava sainyaü mahàrathaþ 07,121.009f*1006_06 arjuno jayatàü ÷reùñhaþ ÷arair arkàü÷usaünibhaiþ 07,121.009f*1006_07 evaü tat tava ràjendra caturaïgabalaü tadà 07,121.009f*1006_08 vyàkulãkçtya kaunteyo jayadratham upàdravat 07,121.009f*1006_09 drauõiü pa¤cà÷atàvidhyad vçùasenaü tribhiþ ÷araiþ 07,121.009f*1006_10 kçpàyamàõaþ kaunteyaþ kçpaü navabhir àrdayat 07,121.009f*1006_11 ÷alyaü ùoóa÷abhir bàõaiþ karõaü dvàtriü÷atà ÷araiþ 07,121.009f*1006_12 saindhavaü tu catuþùaùñyà viddhvà siüha ivànadat 07,121.010a saindhavas tu tathà viddhaþ ÷arair gàõóãvadhanvanà 07,121.010c na cakùame susaükruddhas tottràrdita iva dvipaþ 07,121.011a sa varàhadhvajas tårõaü gàrdhrapatràn ajihmagàn 07,121.011c à÷ãviùasamaprakhyàn karmàraparimàrjitàn 07,121.011e mumoca ni÷itàn saükhye sàyakàn savyasàcini 07,121.012a tribhis tu viddhvà gàõóãvaü nàràcaiþ ùaóbhir arjunam 07,121.012c aùñàbhir vàjino 'vidhyad dhvajaü caikena patriõà 07,121.012d*1007_01 sarvamarmasu marmaj¤o vàsudevaü ÷atena ca 07,121.012d*1007_02 punaþ pàrthaü dhvajaü pàrthaü kirãñaü vàjino dhanuþ 07,121.012d*1008_01 bhåya÷ caivàrjunaü saükhye ÷aravarùair avàkirat 07,121.013a sa vikùipyàrjunas tãkùõàn saindhavapreùitठ÷aràn 07,121.013c yugapat tasya ciccheda ÷aràbhyàü saindhavasya ha 07,121.013e sàrathe÷ ca ÷iraþ kàyàd dhvajaü ca samalaükçtam 07,121.014a sa chinnayaùñiþ sumahठ÷ãryamàõaþ ÷aràhataþ 07,121.014c varàhaþ sindhuràjasya papàtàgni÷ikhopamaþ 07,121.014d*1009_01 àdityaü prekùamàõas tu bãbhatsuþ sçkkiõã lihan 07,121.014d*1009_02 apa÷yan nàntaraü tasya rakùibhiþ saüvçtasya vai 07,121.014d*1009_03 abhavat krodharaktàkùo vyàttànana ivàntakaþ 07,121.014d*1009_04 athàbravãd vàsudevaþ kuntãputraü dhanaüjayam 07,121.014d*1009_04 ÷rãbhagavàn uvàca 07,121.014d*1009_05 naiva ÷akyas tvayà hantuü nirvyàjaü bharatarùabha 07,121.014d*1009_06 srakùyàmy aham upàyaü tam àdityasyàpavàraõe 07,121.014d*1009_07 tato 'staü gatam àdityaü maüsyate sindhuràó iha 07,121.014d*1009_08 tato 'sya vismayaþ pàrtha harùa÷ caiva bhaviùyati 07,121.014d*1009_09 àtmajãvitalàbhàc ca pratij¤àyà÷ ca nà÷anàt 07,121.014d*1009_10 astaügatam ivàdityaü dçùñvà mohena bàli÷aþ 07,121.014d*1009_11 na hi ÷akùyaty athàtmànaü rakùituü harùasaübhavàt 07,121.014d*1009_12 etasminn eva kàle tu prahartavyaü dhanaüjaya 07,121.014d*1009_13 saüjaya uvàca 07,121.014d*1009_13 jayadrathasya kùudrasya savitur dar÷anàrthinaþ 07,121.014d*1009_14 ity uktvà tu tataþ pàrthaü kùipram evàharat prabhàm 07,121.014d*1009_15 pàrthas tu balavठj¤àtvà tamo dçùñvàtiduþkhitaþ 07,121.014d*1009_16 janàrdanena sçùñaü vai tama àdityanà÷anam 07,121.014d*1009_17 abhavaüs tàvakà dçùñvà harùasaükulacetasaþ 07,121.014d*1009_18 unnamayya ÷irogrãvam apa÷yat saindhavo ravim 07,121.014d*1009_19 athàrjunaü hçùãke÷aþ ÷okapårõam athàbravãt 07,121.014d*1009_20 pa÷ya kaunteya sindhånàü pàrthivaü pàpakàriõam 07,121.014d*1009_21 eùa tiùñhati madhye vai syandanasya dhanaüjaya 07,121.014d*1009_22 unnamayya ÷irogrãvaü vãkùate såryamaõóalam 07,121.014d*1009_23 saüjaya uvàca 07,121.014d*1009_23 tasya ÷ãghraü pçùatkena kàyàc chãrùam apàhara 07,121.014d*1009_24 ke÷avenaivam uktaþ sann amarùàd raktalocanaþ 07,121.014d*1009_25 udbabarha ÷araü tãkùõam amarair api duþsaham 07,121.014d*1010_01 anastamita àditya etàn nirjitya saindhavaþ 07,121.014d*1010_02 na ÷akyo hantum ity evaü manyamàno janàrdanaþ 07,121.014d*1010_03 sasmàra cakraü daityàrir hari÷ cakraü sudar÷anam 07,121.014d*1010_04 tadàdide÷a bhagavàn smçtamàtram upasthitam 07,121.014d*1010_05 astaü gatam ivàdityaü tamasà chàdayeti vai 07,121.014d*1010_06 tat tathoktaü bhagavatà tamo bhåtvà vi÷àü pate 07,121.014d*1010_07 andhaü tama ivàj¤ànam àdityasyàharat prabhàm 07,121.015a etasminn eva kàle tu drutaü gacchati bhàskare 07,121.015c abravãt pàõóavaü tatra tvaramàõo janàrdanaþ 07,121.015d@016_0001 eùa madhye kçtaþ ùaóbhiþ pàrtha vãrair mahàrathaiþ 07,121.015d@016_0002 jãvitepsur mahàbàho bhãtas tiùñhati saindhavaþ 07,121.015d@016_0003 etàn anirjitya raõe ùaórathàn puruùarùabha 07,121.015d@016_0004 na ÷akyaþ saindhavo hantuü tato nirvyàjam arjuna 07,121.015d@016_0005 yogam atra vidhàsyàmi såryasyàvaraõaü prati 07,121.015d@016_0006 astaü gata iti vyaktaü drakùyaty ekaþ sa sindhuràñ 07,121.015d@016_0007 harùeõa jãvitàkàïkùã vinà÷àrthaü tava prabho 07,121.015d@016_0008 na gopsyati duràcàraþ sa àtmànaü kathaü cana 07,121.015d@016_0009 tatra chidre prahartavyaü tvayàsya kurusattama 07,121.015d@016_0010 vyapekùà naiva kartavyà gato 'stam iti bhàskaraþ 07,121.015d@016_0011 evam astv iti bãbhatsuþ ke÷avaü pratyabhàùata 07,121.015d@016_0012 tato 'sçjat tamaþ kçùõaþ såryasyàvaraõaü prati 07,121.015d@016_0013 yogã yogena saüyukto yoginàm ã÷varo hariþ 07,121.015d@016_0014 sçùñe tamasi kçùõena gato 'stam iti bhàskaraþ 07,121.015d@016_0015 tvadãyà jahçùur yodhàþ pàrthanà÷àn naràdhipa 07,121.015d@016_0016 te prahçùñà raõe ràjan nàpa÷yan sainikà ravim 07,121.015d@016_0017 unnàmya vaktràõi tadà sa ca ràjà jayadrathaþ 07,121.015d@016_0018 vãkùamàõe tatas tasmin sindhuràje divàkaram 07,121.015d@016_0019 punar evàbravãt kçùõo dhanaüjayam idaü vacaþ 07,121.015d@016_0020 pa÷ya sindhupatiü vãraü prekùamàõaü divàkaram 07,121.015d@016_0021 bhayaü vipulam utsçjya tvatto bharatasattama 07,121.015d@016_0022 ayaü kàlo mahàbàho vadhàyàsya duràtmanaþ 07,121.015d@016_0023 chindhi mårdhànam asyà÷u kuru sàphalyam àtmanaþ 07,121.015d@016_0024 ity evaü ke÷avenoktaþ pàõóuputraþ pratàpavàn 07,121.015d@016_0025 nyavadhãt tàvakaü sainyaü ÷arair arkàgnisaünibhaiþ 07,121.015d@016_0026 kçpaü vivyàdha viü÷atyà karõaü pa¤cà÷atà ÷araiþ 07,121.015d@016_0027 ÷alyaü duryodhanaü caiva ùaóbhiþ ùaóbhir atàóayat 07,121.015d@016_0028 vçùasenaü tathàùñàbhiþ ùaùñyà saindhavam eva ca 07,121.015d@016_0029 tathaivànyàn mahàbàhus tvadãyàn pàõóunandanaþ 07,121.015d@016_0030 gàóhaü viddhvà ÷arai ràja¤ jayadratham upàdravat 07,121.015d@016_0031 taü samãpasthitaü dçùñvà lelihànam ivànalam 07,121.015d@016_0032 jayadrathasya goptàraþ saü÷ayaü paramaü gatàþ 07,121.015d@016_0033 tataþ sarve mahàràja tava yodhà jayaiùiõaþ 07,121.015d@016_0034 siùicuþ ÷aradhàràbhiþ pàka÷àsanim àhave 07,121.015d@016_0035 saüchàdyamànaþ kaunteyaþ ÷arajàlair aneka÷aþ 07,121.015d@016_0036 akrudhyat sa mahàbàhur ajitaþ kurunandanaþ 07,121.015d@016_0037 tataþ ÷aramayaü jàlaü tumulaü pàka÷àsaniþ 07,121.015d@016_0038 vyasçjat puruùavyàghras tava sainyajighàüsayà 07,121.015d@016_0039 te hanyamànà vãreõa yodhà ràjan raõe tava 07,121.015d@016_0040 prajahuþ saindhavaü bhãtà dvau samaü nàpy adhàvatàm 07,121.015d@016_0041 tatràdbhutam apa÷yàma kuntãputrasya vikramam 07,121.015d@016_0042 tàdçï na bhàvã bhåto và yac cakàra mahàya÷àþ 07,121.015d@016_0043 dvipàn dvipagatàü÷ caiva hayàn hayagatàn api 07,121.015d@016_0044 tathà sa rathina÷ caiva nyahan rudraþ pa÷ån iva 07,121.015d@016_0045 na tatra samare ka÷ cin mayà dçùño naràdhipa 07,121.015d@016_0046 gajo vàjã naro vàpi yo na pàrtha÷aràhataþ 07,121.015d@016_0047 rajasà tamasà caiva yodhàþ saüchannacakùuùaþ 07,121.015d@016_0048 ka÷malaü pràvi÷an ghoraü nànvajànan parasparam 07,121.015d@016_0049 te ÷arair bhinnamarmàõaþ sainikàþ pàrthacoditaiþ 07,121.015d@016_0050 babhramu÷ caskhaluþ petuþ sedur mamlu÷ ca bhàrata 07,121.015d@016_0051 tasmin mahàbhãùaõake prajànàm iva saükùaye 07,121.015d@016_0052 raõe mahati duùpàre vartamàne sudàruõe 07,121.015d@016_0053 ÷oõitasya prasekena ÷ãghratvàd anilasya ca 07,121.015d@016_0054 a÷àmyat tad rajo bhaumam asçksikte dharàtale 07,121.015d@016_0055 ànàbhi niramajjaü÷ ca rathacakràõi ÷oõite 07,121.015d@016_0056 mattà vegavato ràjaüs tàvakànàü raõàïgaõe 07,121.015d@016_0057 hastina÷ ca hatàrohà dàritàïgàþ sahasra÷aþ 07,121.015d@016_0058 svàny anãkàni mçdnanta àrtanàdàþ pradudruvuþ 07,121.015d@016_0059 hayà÷ ca patitàrohàþ pattaya÷ ca naràdhipa 07,121.015d@016_0060 pradudruvur bhayàd ràjan dhanaüjaya÷aràhatàþ 07,121.015d@016_0061 muktake÷à vikavacàþ kùarantaþ kùatajaü kùitau 07,121.015d@016_0062 prapalàyanta saütrastàs tyaktvà raõa÷iro janàþ 07,121.015d@016_0063 årugràhagçhãtà÷ ca ke cit tatràbhavan bhuvi 07,121.015d@016_0064 hatànàü càpare madhye dviradànàü nililyire 07,121.015d@016_0065 evaü tava balaü ràjan dràvayitvà dhanaüjayaþ 07,121.015d@016_0066 nyavadhãt sàyakair ghoraiþ sindhuràjasya rakùiõaþ 07,121.015d@016_0067 karõaü drauõiü kçpaü ÷alyaü vçùasenaü suyodhanam 07,121.015d@016_0068 chàdayàm àsa tãvreõa ÷arajàlena pàõóavaþ 07,121.015d@016_0069 na gçhõann akùipan ràjann amu¤can nàpi saüdadhan 07,121.015d@016_0070 adç÷yatàrjunaþ saükhye ÷ãghràstratvàt kathaü cana 07,121.015d@016_0071 dhanurmaõóalam evàsya dç÷yate smàsyataþ sadà 07,121.015d@016_0072 sàyakà÷ ca vyadç÷yanta ni÷carantaþ samantataþ 07,121.015d@016_0073 karõasya tu dhanu÷ chittvà vçùasenasya caiva ha 07,121.015d@016_0074 ÷alyasya såtaü bhallena rathanãóàd apàtayat 07,121.015d@016_0075 gàóhaviddhàv ubhau kçtvà ÷araiþ svasrãyamàtulau 07,121.015d@016_0076 arjuno jayatàü ÷reùñho drauõi÷àradvatau raõe 07,121.015d@016_0077 evaü tàn vyàkulãkçtya tvadãyànàü mahàrathàn 07,121.015d@016_0078 ujjahàra ÷araü ghoraü pàõóavo 'nalasaünibham 07,121.015d@016_0079 indrà÷anisamaprakhyaü divyam astràbhimantritam 07,121.015d@016_0080 sarvabhàrasahaü ÷a÷vad gandhamàlyàrcitaü mahat 07,121.015d@016_0081 vajreõàstreõa saüyojya vidhivat kurunandanaþ 07,121.015d@016_0082 samàdadhan mahàbàhur gàõóive kùipram arjunaþ 07,121.015d@016_0083 tasmin saüdhãyamàne tu ÷are jvalanatejasi 07,121.015d@016_0084 antarikùe mahànàdo bhåtànàm abhavan nçpa 07,121.015d@016_0085 abravãc ca punas tatra tvaramàõo janàrdanaþ 07,121.016a dhanaüjaya ÷ira÷ chindhi saindhavasya duràtmanaþ 07,121.016c astaü mahãdhara÷reùñhaü yiyàsati divàkaraþ 07,121.016e ÷çõuùvaiva ca me vàkyaü jayadrathavadhaü prati 07,121.016f*1011_01 pàrtha pàrtha ÷iro hy etat tvatkçtena pated bhuvi 07,121.016f*1011_02 astaü girim athàsàdya tvarate vai divàkaraþ 07,121.016f*1011_03 ÷råyatàü tad yathàvçttaü karaõaü saindhavaü prati 07,121.017a vçddhakùatraþ saindhavasya pità jagati vi÷rutaþ 07,121.017c sa kàleneha mahatà saindhavaü pràptavàn sutam 07,121.018a jayadratham amitraghnaü taü covàca tato nçpam 07,121.018c antarhità tadà vàõã meghadundubhinisvanà 07,121.019a tavàtmajo 'yaü martyeùu kula÷ãladamàdibhiþ 07,121.019c guõair bhaviùyati vibho sadç÷o vaü÷ayor dvayoþ 07,121.019e kùatriyapravaro loke nityaü ÷åràbhisatkçtaþ 07,121.020a ÷atrubhir yudhyamànasya saügràme tv asya dhanvinaþ 07,121.020c ÷ira÷ chetsyati saükruddhaþ ÷atrur nàlakùito bhuvi 07,121.021a etac chrutvà sindhuràjo dhyàtvà ciram ariüdama 07,121.021c j¤àtãn sarvàn uvàcedaü putrasnehàbhipãóitaþ 07,121.022a saügràme yudhyamànasya vahato mahatãü dhuram 07,121.022c dharaõyàü mama putrasya pàtayiùyati yaþ ÷iraþ 07,121.022e tasyàpi ÷atadhà mårdhà phaliùyati na saü÷ayaþ 07,121.022f*1012_01 yadi ced asti me làbhas tapaso và damasya và 07,121.023a evam uktvà tato ràjye sthàpayitvà jayadratham 07,121.023c vçddhakùatro vanaü yàtas tapa÷ceùñaü samàsthitaþ 07,121.024a so 'yaü tapyati tejasvã tapo ghoraü duràsadam 07,121.024c samantapa¤cakàd asmàd bahir vànaraketana 07,121.025a tasmàj jayadrathasya tvaü ÷ira÷ chittvà mahàmçdhe 07,121.025c divyenàstreõa ripuhan ghoreõàdbhutakarmaõà 07,121.026a sakuõóalaü sindhupateþ prabha¤janasutànuja 07,121.026c utsaïge pàtayasvà÷u vçddhakùatrasya bhàrata 07,121.027a atha tvam asya mårdhànaü pàtayiùyasi bhåtale 07,121.027c tavàpi ÷atadhà mårdhà phaliùyati na saü÷ayaþ 07,121.028a yathà caitan na jànãyàt sa ràjà pçthivãpatiþ 07,121.028c tathà kuru kuru÷reùñha divyam astram upà÷ritaþ 07,121.029a na hy asàdhyam akàryaü và vidyate tava kiü cana 07,121.029b*1013_01 astrasyàsya prabhàveõa pa÷ubhartuþ kathaü cana 07,121.029b*1013_02 yathaitat saindhava÷iraþ ÷arair eva dhanaüjaya 07,121.029b*1013_03 vçddhakùatre pataty eva tathà nãtir vidhãyatàm 07,121.029c samasteùv api lokeùu triùu vàsavanandana 07,121.030a etac chrutvà tu vacanaü sçkkiõã parisaülihan 07,121.030b*1014_01 arjunas tvarayà yuktas tad astraü samupà÷ritaþ 07,121.030b*1014_02 vçddhakùatrà÷ramadvàram aharat tadareþ ÷iraþ 07,121.030c indrà÷anisamaspar÷aü divyamantràbhimantritam 07,121.031a sarvabhàrasahaü ÷a÷vadgandhamàlyàrcitaü ÷aram 07,121.031b*1015_01 ekaü tåõã÷ayaü ghoram indrà÷anisamaprabham 07,121.031b*1015_02 sarvabhedinam atyarthaü gandhamàlyàrcitaü sadà 07,121.031b*1016_01 raudreõàstreõa saüyojya vidhivat kurunandanaþ 07,121.031b*1016_02 samàdhatta mahàbàhur gàõóãve kùipram arjunaþ 07,121.031c visasarjàrjunas tårõaü saindhavasya vadhe vçtaþ 07,121.031d*1017_01 tato dhanaüjayaþ ÷ãghraü ÷araü taü bhàskaratviùam 07,121.031d*1017_02 ujjihãrùuþ ÷iraþ kàyàt saindhavasya mahàtmanaþ 07,121.032a sa tu gàõóãvanirmuktaþ ÷araþ ÷yena ivà÷ugaþ 07,121.032b*1018_01 chittvà ÷iraþ sindhupater utpapàta vihàyasam 07,121.032c ÷akuntam iva vçkùàgràt saindhavasya ÷iro 'harat 07,121.032d*1019_01 prapatiùyati ÷ãrùe tu kçùõo 'rjunam athàbravãt 07,121.032d*1019_02 pàrtha pàrtha ÷iro hy etad yathà neyàn mahãtalam 07,121.032d*1019_03 saüjaya uvàca 07,121.032d*1019_03 tathà kuru kuru÷reùñha vakùye tasyàpi kàraõam 07,121.032d*1019_04 ÷rutvà tu vacanaü tasya tvaramàõo 'stramàyayà 07,121.033a aharat tat puna÷ caiva ÷arair årdhvaü dhanaüjayaþ 07,121.033c durhçdàm apraharùàya suhçdàü harùaõàya ca 07,121.033d*1020_01 tiryag årdhvam adha÷ caiva punar årdhvam athàpi ca 07,121.033d*1020_02 dãrghakàlam avàk caiva saüprakrãóann ivàrjunaþ 07,121.033d*1020_03 tat sainyaü sarvato 'pa÷yan mahad à÷caryam adbhutam 07,121.033d*1020_04 pràpayat sa ÷iro yasmàd yodhayann eva pàrthivàn 07,121.034a ÷araiþ kadambakãkçtya kàle tasmiü÷ ca pàõóavaþ 07,121.034b*1021_01 yodhayàm àsa tàü÷ caiva pàõóavaþ ùaõmahàrathàn 07,121.034b*1021_02 tataþ sumahad à÷caryaü tatràpa÷yàma bhàrata 07,121.034c samantapa¤cakàd bàhyaü ÷iras tad vyaharat tataþ 07,121.034d*1022_01 jayadrathasyàrjunabàõanàlaü 07,121.034d*1022_02 mukhàravindaü rudhiràmbusiktam 07,121.034d*1022_03 dçùñaü narai÷ copari vartamànaü 07,121.034d*1022_04 vidyàdharotsçùñam ivaikapadmam 07,121.034d*1022_05 sa deva÷atrån iva devaràjaþ 07,121.034d*1022_06 kirãñamàlã vyadhamat sapatnàn 07,121.034d*1022_07 yathà tamàüsy abhyuditas tamoghnaþ 07,121.034d*1022_08 pårõàü pratij¤àü samavàpya dhãraþ 07,121.034d*1022_09 athàbravãt ke÷avaü pàõóaveyaþ 07,121.034d*1022_10 kiyantam adhvànam idaü haràmi 07,121.034d*1022_11 kimartham etan na nipàtyam urvyàü 07,121.034d*1022_12 kva ca prayàtavyam idaü ca ÷aüsa 07,121.034d*1022_13 ÷aknomy ahaü yatra bhavàn bravãti 07,121.034d*1022_14 taü bhåmide÷aü ca ÷iro vinetum 07,121.035a etasminn eva kàle tu vçddhakùatro mahãpatiþ 07,121.035c saüdhyàm upàste tejasvã saübandhã tava màriùa 07,121.036a upàsãnasya tasyàtha kçùõake÷aü sakuõóalam 07,121.036c sindhuràjasya mårdhànam utsaïge samapàtayat 07,121.037a tasyotsaïge nipatitaü ÷iras tac càrukuõóalam 07,121.037c vçddhakùatrasya nçpater alakùitam ariüdama 07,121.038a kçtajapyasya tasyàtha vçddhakùatrasya dhãmataþ 07,121.038c uttiùñhatas tat sahasà ÷iro 'gacchad dharàtalam 07,121.039a tatas tasya narendrasya putramårdhani bhåtalam 07,121.039c gate tasyàpi ÷atadhà mårdhàgacchad ariüdama 07,121.039d*1023_01 tac chiraþ ÷atadhà ràjan papàta pçthivãtale 07,121.040a tataþ sarvàõi bhåtàni vismayaü jagmur uttamam 07,121.040c vàsudeva÷ ca bãbhatsuü pra÷a÷aüsa mahàratham 07,121.041a tato dçùñvà vinihataü sindhuràjaü jayadratham 07,121.041b*1024_01 tato vinihate ràjan sindhuràje kirãñinà 07,121.041b*1025_01 tamas tad vàsudevena saühçtaü bharatarùabha 07,121.041b*1025_02 pa÷càj j¤àtaü mahãpàla tava putraiþ sahànugaiþ 07,121.041b*1025_03 vàsudevaprayukteyaü màyeti nçpasattama 07,121.041b*1025_04 evaü sa nihato ràjan pàrthenàmitatejasà 07,121.041b*1025_05 akùauhiõãr aùña hatvà jàmàtà tava saindhavaþ 07,121.041b*1025_06 hataü jayadrathaü dçùñvà tava putrà naràdhipa 07,121.041b*1026_01 karmaõà tena pàrthasya vismitàþ sarvadevatàþ 07,121.041b*1026_02 sarvathà samare yasya goptà nityaü janàrdanaþ 07,121.041b*1026_03 kathaü tasya jayo na syàd iti bhåtàni menire 07,121.041b*1026_04 etadarthaü ÷iras tasya cyàvayàm àsa pàõóavaþ 07,121.041b*1026_05 syamantapa¤cakàd bàhyaü ÷arair eva yathàkramam 07,121.041b*1026_06 kçtvà tac ca mahat karma nihatya ca jayadratham 07,121.041b*1026_07 astraü pà÷upataü pàrthaþ saühartum upacakrame 07,121.041b*1026_08 saüharaty api kaunteye tad astraü tatra bhàrata 07,121.041b*1026_09 vavau ÷ãtaþ sugandha÷ ca pavano hlàdayann iva 07,121.041b*1026_10 saühàraü ca pramokùaü ca dçùñvà tatra divaukasaþ 07,121.041b*1026_11 vismayaü paramaü jagmuþ pra÷a÷aüsu÷ ca pàõóavam 07,121.041b*1026_12 evam astreõa tàn vãro yodhayitvà dhanaüjayaþ 07,121.041b*1026_13 jayadratha÷iraþ pa÷càc cyàvayàm àsa pàõóavaþ 07,121.041b*1026_14 tac chira÷ cyàvamànaü tu dadç÷us tàvakà yudhi 07,121.041b*1026_15 ÷alyakarõakçpà ràjan mohitàþ savyasàcinà 07,121.041b*1026_16 ÷irasi cyàvite tasya ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,121.041b*1026_17 pa÷càt kàyo 'patad bhåmiü ÷ocayan sarvapàrthivàn 07,121.041b*1026_18 dçùñvà tu nihataü saükhe sindhuràjaü mahàratham 07,121.041c putràõàü tava netrebhyo duþkhàd bahv apataj jalam 07,121.041d*1027_01 duþkhàd a÷råõi mumucur nirà÷à÷ càbhava¤ jaye 07,121.041d*1028_01 tato jayadrathe ràjan hate pàrthena ke÷avaþ 07,121.041d*1028_02 dadhmau ÷aïkhaü mahàbàhur arjuna÷ ca paraütapaþ 07,121.041d*1029_01 tasmiüs tu nihate vãre saindhave lokavi÷rute 07,121.041d*1029_02 praharùam atulaü lebhe kçùõaþ pàrtha÷ ca bhàrata 07,121.042a bhãmaseno 'pi saügràme bodhayann iva pàõóavam 07,121.042c siühanàdena mahatà pårayàm àsa rodasã 07,121.042d*1030_01 bhãma÷ ca vçùõisiüha÷ ca yudhàmanyu÷ ca bhàrata 07,121.042d*1030_02 uttamaujà÷ ca vikràntaþ ÷aïkhàn dadhmuþ pçthak pçthak 07,121.043a taü ÷rutvà tu mahànàdaü dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,121.043c saindhavaü nihataü mene phalgunena mahàtmanà 07,121.044a tato vàditraghoùeõa svàn yodhàn abhiharùayan 07,121.044c abhyavartata saügràme bhàradvàjaü yuyutsayà 07,121.044d*1031_01 udapadyata sainyasya pàõóånàü hçùñacetasàm 07,121.045a tataþ pravavçte ràjann astaü gacchati bhàskare 07,121.045c droõasya somakaiþ sàrdhaü saügràmo lomaharùaõaþ 07,121.046a te tu sarvaprayatnena bhàradvàjaü jighàüsavaþ 07,121.046c saindhave nihate ràjann ayudhyanta mahàrathàþ 07,121.047a pàõóavàs tu jayaü labdhvà saindhavaü vinihatya ca 07,121.047c ayodhayaüs tato droõaü jayonmattàs tatas tataþ 07,121.048a arjuno 'pi raõe yodhàüs tàvakàn rathasattamàn 07,121.048c ayodhayan mahàràja hatvà saindhavakaü nçpam 07,121.049a sa deva÷atrån iva devaràjaþ; kirãñamàlã vyadhamat samantàt 07,121.049c yathà tamàüsy abhyuditas tamoghnaþ; pårvàü pratij¤àü samavàpya vãraþ 07,121.049d*1032_00 vai÷aüpàyana uvàca 07,121.049d*1032_01 etat sucaritaü ràjan yaþ ÷çõotãha bhaktitaþ 07,121.049d*1032_02 apamçtyuü jayaty à÷u labhate sarvasaüpadaþ 07,122.001 dhçtaràùñra uvàca 07,122.001a tasmin vinihate vãre saindhave savyasàcinà 07,122.001c màmakà yad akurvanta tan mamàcakùva saüjaya 07,122.001d*1033_01 pa÷yatàü sarvayodhànàü màmakànàü mahàraõe 07,122.001d*1033_02 ahanyata kathaü yuddhe saindhavaþ savyasàcinà 07,122.001d*1033_03 kathaü drauõikçpair guptaþ karõena ca mahàraõe 07,122.001d*1033_04 phalgunàgnimukhaü ghoraü praviùñaþ sàdhu saindhavaþ 07,122.001d*1033_05 tasmin hate maheùvàse mandàtmà sa suyodhanaþ 07,122.001d*1033_06 bhràtçbhiþ sahitaþ såta kim akàrùãd anantaram 07,122.002 saüjaya uvàca 07,122.002a saindhavaü nihataü dçùñvà raõe pàrthena màriùa 07,122.002c amarùava÷am àpannaþ kçpaþ ÷àradvatas tadà 07,122.003a mahatà ÷aravarùeõa pàõóavaü samavàkirat 07,122.003c drauõi÷ càbhyadravat pàrthaü ratham àsthàya phalgunam 07,122.004a tàv enaü rathinàü ÷reùñhau rathàbhyàü rathasattamam 07,122.004c ubhàv ubhayatas tãkùõair vi÷ikhair abhyavarùatàm 07,122.005a sa tathà ÷aravarùàbhyàü sumahadbhyàü mahàbhujaþ 07,122.005c pãóyamànaþ paràm àrtim agamad rathinàü varaþ 07,122.006a so 'jighàüsur guruü saükhye guros tanayam eva ca 07,122.006c cakàràcàryakaü tatra kuntãputro dhanaüjayaþ 07,122.007a astrair astràõi saüvàrya drauõeþ ÷àradvatasya ca 07,122.007c mandavegàn iùåüs tàbhyàm ajighàüsur avàsçjat 07,122.008a te nàtibhç÷am abhyaghnan vi÷ikhà jayacoditàþ 07,122.008c bahutvàt tu paràm àrtiü ÷aràõàü tàv agacchatàm 07,122.009a atha ÷àradvato ràjan kaunteya÷arapãóitaþ 07,122.009c avàsãdad rathopasthe mårcchàm abhijagàma ha 07,122.010a vihvalaü tam abhij¤àya bhartàraü ÷arapãóitam 07,122.010c hato 'yam iti ca j¤àtvà sàrathis tam apàvahat 07,122.011a tasmin sanne mahàràja kçpe ÷àradvate yudhi 07,122.011c a÷vatthàmàpy apàyàsãt pàõóaveyàd rathàntaram 07,122.012a dçùñvà ÷àradvataü pàrtho mårchitaü ÷arapãóitam 07,122.012c ratha eva maheùvàsaþ kçpaõaü paryadevayat 07,122.012d*1034_01 a÷rupårõamukho dãno vacanaü cedam abravãt 07,122.013a pa÷yann idaü mahàpràj¤aþ kùattà ràjànam uktavàn 07,122.013c kulàntakaraõe pàpe jàtamàtre suyodhane 07,122.014a nãyatàü paralokàya sàdhv ayaü kulapàüsanaþ 07,122.014c asmàd dhi kurumukhyànàü mahad utpatsyate bhayam 07,122.015a tad idaü samanupràptaü vacanaü satyavàdinaþ 07,122.015c tatkçte hy adya pa÷yàmi ÷aratalpagataü kçpam 07,122.016a dhig astu kùàtram àcàraü dhig astu balapauruùam 07,122.016c ko hi bràhmaõam àcàryam abhidruhyeta màdç÷aþ 07,122.017a çùiputro mamàcàryo droõasya dayitaþ sakhà 07,122.017c eùa ÷ete rathopasthe madbàõair abhipãóitaþ 07,122.018a akàmayànena mayà vi÷ikhair ardito bhç÷am 07,122.018c avàsãdad rathopasthe pràõàn pãóayatãva me 07,122.019a ÷aràrditena hi mayà prekùaõãyo mahàdyutiþ 07,122.019b*1035_01 putra÷okàbhibhåtena ÷arair abhyarditena ca 07,122.019c pratyasto bahubhir bàõair da÷adharmagatena vai 07,122.020a ÷ocayaty eùa nipatan bhåyaþ putravadhàd dhi màm 07,122.020c kçpaõaü svarathe sannaü pa÷ya kçùõa yathà gatam 07,122.021a upàkçtya tu vai vidyàm àcàryebhyo nararùabhàþ 07,122.021c prayacchantãha ye kàmàn devatvam upayànti te 07,122.022a ye tu vidyàm upàdàya gurubhyaþ puruùàdhamàþ 07,122.022c ghnanti tàn eva durvçttàs te vai nirayagàminaþ 07,122.023a tad idaü narakàyàdya kçtaü karma mayà dhruvam 07,122.023c àcàryaü ÷aravarùeõa rathe sàdayatà kçpam 07,122.024a yat tat pårvam upàkurvann astraü màm abravãt kçpaþ 07,122.024c na kathaü cana kauravya prahartavyaü guràv iti 07,122.025a tad idaü vacanaü sàdhor àcàryasya mahàtmanaþ 07,122.025c nànuùñhitaü tam evàjau vi÷ikhair abhivarùatà 07,122.026a namas tasmai supåjyàya gautamàyàpalàyine 07,122.026c dhig astu mama vàrùõeya yo hy asmai praharàmy aham 07,122.027a tathà vilapamàne tu savyasàcini taü prati 07,122.027b*1036_01 tataþ kirãñinà ràjan vihvale gautame kçte 07,122.027b*1037_01 yathàgnir indhaneddho vai krodhendhanasamãritaþ 07,122.027c saindhavaü nihataü dçùñvà ràdheyaþ samupàdravat 07,122.027d*1038_01 saindhavasya mukhaü tyaktvà karõaþ sàtvatam abhyayàt 07,122.027d*1039_01 tam àpatantaü ràdheyam arjunasya rathaü prati 07,122.027d*1039_02 pà¤càlyau sàtyaki÷ caiva sahasà samupàdravan 07,122.028a upàyàntaü tu ràdheyaü dçùñvà pàrtho mahàrathaþ 07,122.028c prahasan devakãputram idaü vacanam abravãt 07,122.029a eùa prayàty àdhirathiþ sàtyakeþ syandanaü prati 07,122.029c na mçùyati hataü nånaü bhåri÷ravasam àhave 07,122.030a yatra yàty eùa tatra tvaü codayà÷vठjanàrdana 07,122.030c mà somadatteþ padavãü gamayet sàtyakiü vçùaþ 07,122.031a evam ukto mahàbàhuþ ke÷avaþ savyasàcinà 07,122.031c pratyuvàca mahàtejàþ kàlayuktam idaü vacaþ 07,122.032a alam eùa mahàbàhuþ karõàyaiko hi pàõóava 07,122.032c kiü punar draupadeyàbhyàü sahitaþ sàtvatarùabhaþ 07,122.033a na ca tàvat kùamaþ pàrtha karõena tava saügaraþ 07,122.033c prajvalantã maholkeva tiùñhaty asya hi vàsavã 07,122.033e tvadarthaü påjyamànaiùà rakùyate paravãrahan 07,122.033f*1040_01 na karõaü pràkçtaü manye tena yuddhaü na rocaye 07,122.033f*1040_02 karõo hi balavàn ekaþ ÷akto 'smठjetum ojasà 07,122.033f*1040_03 na karõaü hi vayaü ÷aktà jetuü sabalavàhanàþ 07,122.033f*1040_04 karõasyaiùa mahàdoùo yaj jãyeta pade pade 07,122.033f*1040_05 pramàdàc ca ghçõitvàc ca tena ÷akyatamo mataþ 07,122.034a ataþ karõaþ prayàtv atra sàtvatasya yathà tathà 07,122.034c ahaü j¤àsyàmi kauravya kàlam asya duràtmanaþ 07,122.034d*1041_01 yatrainaü vi÷ikhais tãkùõaiþ pàtayiùyati bhåtale 07,122.034d*1042_01 tadà gantàsi pàrtha tvaü tena yoddhuü duràtmanà 07,122.035 dhçtaràùñra uvàca 07,122.035a yo 'sau karõena vãreõa vàrùõeyasya samàgamaþ 07,122.035b*1043_01 akàïkùita÷ ca karõena sa bhavatv atitejasaþ 07,122.035c hate tu bhåri÷ravasi saindhave ca nipàtite 07,122.035d*1044_01 saumadattiü hataü dçùñvà tad yuddham abhavat katham 07,122.036a sàtyaki÷ càpi virathaþ kaü samàråóhavàn ratham 07,122.036c cakrarakùau ca pà¤càlyau tan mamàcakùva saüjaya 07,122.037 saüjaya uvàca 07,122.037a hanta te varõayiùyàmi yathàvçttaü mahàraõe 07,122.037c ÷u÷råùasva sthiro bhåtvà duràcaritam àtmanaþ 07,122.037d*1045_01 pa÷yatàü sarvasainyànàü ke÷avàrjunayor api 07,122.038a pårvam eva hi kçùõasya manogatam idaü prabho 07,122.038c vijetavyo yathà vãraþ sàtyakir yåpaketunà 07,122.039a atãtànàgataü ràjan sa hi vetti janàrdanaþ 07,122.039c ataþ såtaü samàhåya dàrukaü saüdide÷a ha 07,122.039e ratho me yujyatàü kàlyam iti ràjan mahàbalaþ 07,122.039f*1046_01 dàrukaþ kçùõasaüdiùñaü ràtràv uktaü hçdà vahan 07,122.040a na hi devà na gandharvà na yakùoragaràkùasàþ 07,122.040c mànavà và vijetàraþ kçùõayoþ santi ke cana 07,122.040d*1047_01 ubhayoþ senayo÷ caiva ye yaudhàþ santi ke cana 07,122.041a pitàmahapurogà÷ ca devàþ siddhà÷ ca taü viduþ 07,122.041c tayoþ prabhàvam atulaü ÷çõu yuddhaü ca tad yathà 07,122.042a sàtyakiü virathaü dçùñvà karõaü càbhyudyatàyudham 07,122.042c dadhmau ÷aïkhaü mahàvegam àrùabheõàtha màdhavaþ 07,122.043a dàruko 'vetya saüde÷aü ÷rutvà ÷aïkhasya ca svanam 07,122.043c ratham anvànayat tasmai suparõocchritaketanam 07,122.044a sa ke÷avasyànumate rathaü dàrukasaüyutam 07,122.044c àruroha ÷ineþ pautro jvalanàdityasaünibham 07,122.045a kàmagaiþ sainyasugrãvameghapuùpabalàhakaiþ 07,122.045c hayodagrair mahàvegair hemabhàõóavibhåùitaiþ 07,122.046a yuktaü samàruhya ca taü vimànapratimaü ratham 07,122.046c abhyadravata ràdheyaü pravapan sàyakàn bahån 07,122.047a cakrarakùàv api tadà yudhàmanyåttamaujasau 07,122.047c dhanaüjayarathaü hitvà ràdheyaü pratyudãyayuþ 07,122.048a ràdheyo 'pi mahàràja ÷aravarùaü samutsçjan 07,122.048c abhyadravat susaükruddho raõe ÷aineyam acyutam 07,122.049a naiva daivaü na gàndharvaü nàsuroragaràkùasam 07,122.049c tàdç÷aü bhuvi và yuddhaü divi và ÷rutam ity uta 07,122.050a upàramata tat sainyaü sarathà÷vanaradvipam 07,122.050c tayor dçùñvà mahàràja karma saümåóhacetanam 07,122.051a sarve ca samapa÷yanta tad yuddham atimànuùam 07,122.051c tayor nçvarayo ràjan sàrathyaü dàrukasya ca 07,122.052a gatapratyàgatàvçttair maõóalaiþ saünivartanaiþ 07,122.052c sàrathes tu rathasthasya kà÷yapeyasya vismitàþ 07,122.053a nabhastalagatà÷ caiva devagandharvadànavàþ 07,122.053c atãvàvahità draùñuü karõa÷aineyayo raõam 07,122.054a mitràrthe tau paràkràntau spardhinau ÷uùmiõau raõe 07,122.054c karõa÷ càmarasaükà÷o yuyudhàna÷ ca sàtyakiþ 07,122.054d*1048_01 karõas tv amitavikràntas tava priyahite rataþ 07,122.055a anyonyaü tau mahàràja ÷aravarùair avarùatàm 07,122.055c pramamàtha ÷ineþ pautraü karõaþ sàyakavçùñibhiþ 07,122.056a amçùyamàõo nidhanaü kauravyajalasaüdhayoþ 07,122.056b*1049_01 jalasaüdhaü hataü dçùñvà bhåri÷ravasam eva ca 07,122.056c karõaþ ÷okasamàviùño mahoraga iva ÷vasan 07,122.057a sa ÷aineyaü raõe kruddhaþ pradahann iva cakùuùà 07,122.057c abhyadravata vegena punaþ punar ariüdamaþ 07,122.057d*1050_01 abhyardayan mahàbàhuþ sarvakùatrasya pa÷yataþ 07,122.058a taü tu saüprekùya saükruddhaü sàtyakiþ pratyavidhyata 07,122.058b*1051_01 ÷arair eva prajagràha satyako vçùõipuügavaþ 07,122.058b*1051_02 tatrà÷caryaü tadà ràjann akaroc chininandanaþ 07,122.058b*1051_03 karõaü ca prativivyàdha ÷aràüs tatprahitठ÷itàn 07,122.058b*1051_04 tatas tau spardhayà vãràv ubhau yuddhavi÷àradau 07,122.058b*1051_05 atakùatàm athànyonyaü ubhau vijayakàïkùiõau 07,122.058c mahatà ÷aravarùeõa gajaþ pratigajaü yathà 07,122.059a tau sametya naravyàghrau vyàghràv iva tarasvinau 07,122.059b*1052_01 bàõasaükulayuddhai÷ ca spardhinau yuddhadurmadau 07,122.059c anyonyaü saütatakùàte raõe 'nupamavikramau 07,122.060a tataþ karõaü ÷ineþ pautraþ sarvapàra÷avaiþ ÷araiþ 07,122.060c bibheda sarvagàtreùu punaþ punar ariüdamaþ 07,122.061a sàrathiü càsya bhallena rathanãóàd apàharat 07,122.061c a÷vàü÷ ca caturaþ ÷vetàn nijaghne ni÷itaiþ ÷araiþ 07,122.062a chittvà dhvajaü ÷atenaiva ÷atadhà puruùarùabhaþ 07,122.062b*1053_01 dhvajaü ciccheda chattraü ca rathaü ca ÷atadhàkarot 07,122.062c cakàra virathaü karõaü tava putrasya pa÷yataþ 07,122.063a tato vimanaso ràjaüs tàvakàþ puruùarùabhàþ 07,122.063c vçùasenaþ karõasutaþ ÷alyo madràdhipas tathà 07,122.063d*1054_01 kçpa÷ ca madraràja÷ ca vçùasena÷ ca saüyuge 07,122.064a droõaputra÷ ca ÷aineyaü sarvataþ paryavàrayan 07,122.064c tataþ paryàkulaü sarvaü na pràj¤àyata kiü cana 07,122.065a tathà sàtyakinà vãre virathe såtaje kçte 07,122.065b*1055_01 tadà puruùavãreõa satyakena tathàkçte 07,122.065c hàhàkàras tato ràjan sarvasainyeùu càbhavat 07,122.066a karõo 'pi vihvalo ràjan sàtvatenàrditaþ ÷araiþ 07,122.066c duryodhanarathaü ràjann àruroha viniþ÷vasan 07,122.067a mànayaüs tava putrasya bàlyàt prabhçti sauhçdam 07,122.067c kçtàü ràjyapradànena pratij¤àü paripàlayan 07,122.068a tathà tu virathe karõe putràn vai tava pàrthiva 07,122.068c duþ÷àsanamukhठ÷åràn nàvadhãt sàtyakir va÷ã 07,122.069a rakùan pratij¤àü ca punar bhãmasenakçtàü purà 07,122.069c virathàn vihvalàü÷ cakre na tu pràõair vyayojayat 07,122.070a bhãmasenena tu vadhaþ putràõàü te prati÷rutaþ 07,122.070c punardyåte ca pàrthena vadhaþ karõasya ÷aü÷rutaþ 07,122.071a vadhe tv akurvan yatnaü te tasya karõamukhàs tadà 07,122.071b*1056_01 vadhe yatnam athàkàrùãt karõas tava sutaiþ saha 07,122.071c nà÷aknuvaü÷ ca taü hantuü sàtyakiü pravarà rathàþ 07,122.071d*1057_01 satyakas tu sutàüs te vai vyadhamal lãlayà ÷araiþ 07,122.072a drauõi÷ ca kçtavarmà ca tathaivànye mahàrathàþ 07,122.072c nirjità dhanuùaikena ÷ata÷aþ kùatriyarùabhàþ 07,122.072e kàïkùatà paralokaü ca dharmaràjasya ca priyam 07,122.073a kçùõayoþ sadç÷o vãrye sàtyakiþ ÷atrukar÷anaþ 07,122.073b*1058_01 jitavàn sarvasainyàni tàvakàni hasann iva 07,122.073c kçùõo vàpi bhavel loke pàrtho vàpi dhanurdharaþ 07,122.073e ÷aineyo và naravyàghra÷ caturtho nopalabhyate 07,122.074 dhçtaràùñra uvàca 07,122.074a ajayyaü ratham àsthàya vàsudevasya sàtyakiþ 07,122.074c virathaü kçtavàn karõaü vàsudevasamo yuvà 07,122.074d*1059_01 cakàra virathaü karõaü tava sainyasya pa÷yataþ 07,122.074d*1060_01 pàrthena sadç÷o yuddhe vàsudevasamo yuvà 07,122.074d*1060_02 sarvakùatriyavãràõàü ekavãras tu såtajam 07,122.075a dàrukeõa samàyuktaü svabàhubaladarpitaþ 07,122.075c kaccid anyaü samàråóhaþ sa rathaü sàtyakiþ punaþ 07,122.076a etad icchàmy ahaü ÷rotuü ku÷alo hy asi bhàùitum 07,122.076c asahyaü tam ahaü manye tan mamàcakùva saüjaya 07,122.076d*1061_01 asahyaü sàtyakiü manye rathameghaughanisvanam 07,122.076d*1062_01 saüjayàcakùva bhåyo me yac cakràte puna÷ ca tau 07,122.077 saüjaya uvàca 07,122.077a ÷çõu ràjan yathà tasya ratham anyaü mahàmatiþ 07,122.077c dàrukasyànujas tårõaü kalpanàvidhikalpitam 07,122.078a àyasaiþ kà¤canai÷ càpi paññair naddhaü sakåbaram 07,122.078c tàràsahasrakhacitaü siühadhvajapatàkinam 07,122.079a a÷vair vàtajavair yuktaü hemabhàõóaparicchadaiþ 07,122.079c pàõóurair indusaükà÷aiþ sarva÷abdàtigair dçóhaiþ 07,122.080a citrakà¤canasaünàhair vàjimukhyair vi÷àü pate 07,122.080c ghaõñàjàlàkularavaü ÷aktitomaravidyutam 07,122.081a vçtaü sàügràmikair dravyair bahu÷astraparicchadam 07,122.081c rathaü saüpàdayàm àsa meghagambhãranisvanam 07,122.082a taü samàruhya ÷aineyas tava sainyam upàdravat 07,122.082c dàruko 'pi yathàkàmaü prayayau ke÷avàntikam 07,122.083a karõasyàpi mahàràja ÷aïkhagokùãrapàõóuraiþ 07,122.083c citrakà¤canasaünàhaiþ sada÷vair vegavattaraiþ 07,122.084a hemakakùyàdhvajopetaü këptayantrapatàkinam 07,122.084c agryaü rathaü suyantàraü bahu÷astraparicchadam 07,122.085a upàjahrus tam àsthàya karõo 'py abhyadravad ripån 07,122.085c etat te sarvam àkhyàtaü yan màü tvaü paripçcchasi 07,122.086a bhåya÷ càpi nibodha tvaü tavàpanayajaü kùayam 07,122.086c ekatriü÷at tava sutà bhãmasenena pàtitàþ 07,122.087a durmukhaü pramukhe kçtvà satataü citrayodhinam 07,122.087c ÷ata÷o nihatàþ ÷åràþ sàtvatenàrjunena ca 07,122.088a bhãùmaü pramukhataþ kçtvà bhagadattaü ca màriùa 07,122.088c evam eùa kùayo vçtto ràjan durmantrite tava 07,123.001 dhçtaràùñra uvàca 07,123.001a tathà gateùu ÷åreùu teùàü mama ca saüjaya 07,123.001c kiü vai bhãmas tadàkàrùãt tan mamàcakùva saüjaya 07,123.001d*1063_01 kiü vai bhãmàrjunau tatra sàtyaki÷ càkarot tadà 07,123.002 saüjaya uvàca 07,123.002a viratho bhãmaseno vai karõavàk÷alyapãóitaþ 07,123.002c amarùava÷am àpannaþ phalgunaü vàkyam abravãt 07,123.003a punaþ punas tåbaraka måóha audariketi ca 07,123.003c akçtàstraka mà yodhãr bàla saügràmakàtara 07,123.004a iti màm abravãt karõaþ pa÷yatas te dhanaüjaya 07,123.004c evaü vaktà ca me vadhyas tena cokto 'smi bhàrata 07,123.005a etad vrataü mahàbàho tvayà saha kçtaü mayà 07,123.005c yathaitan mama kaunteya tathà tava na saü÷ayaþ 07,123.006a tadvadhàya nara÷reùñha smaraitad vacanaü mama 07,123.006c yathà bhavati tat satyaü tathà kuru dhanaüjaya 07,123.007a tac chrutvà vacanaü tasya bhãmasyàmitavikramaþ 07,123.007b*1064_01 vacanaü bhãmasenasya ÷rutvà tv amaravikramaþ 07,123.007c tato 'rjuno 'bravãt karõaü kiü cid abhyetya saüyuge 07,123.008a karõa karõa vçthàdçùñe såtaputràtmasaüstuta 07,123.008c adharmabuddhe ÷çõu me yat tvà vakùyàmi sàüpratam 07,123.009a dvividhaü karma ÷åràõàü yuddhe jayaparàjayau 07,123.009c tau càpy anityau ràdheya vàsavasyàpi yudhyataþ 07,123.009d*1065_01 raõam utsçjya nirlajja gacchase vai punaþ punaþ 07,123.009d*1065_02 màhàtmyaü pa÷ya bhãmasya karõa janma kule tathà 07,123.009d*1065_03 noktavàn paruùaü yat tvà palàyanaparàyaõam 07,123.009d*1065_04 bhåyas tvam api saügamya sakçd eva yadçcchayà 07,123.009d*1065_05 virathaü hatavàn vãraü pàõóavaü såtadàyada 07,123.009d*1065_06 kulasya sadç÷aü càpi ràdheya kçtavàn asi 07,123.009d*1065_07 tvam idànãü nara÷reùñha prastutaü nàvabudhyase 07,123.009d*1065_08 sçgàla iva manye 'haü kùatraü tvam avamanyase 07,123.009d*1065_09 pitryaü karmàsya saügràmas tavàstv anyaþ kulocitaþ 07,123.009d*1065_10 ahaü tvàm api ràdheya bravãmi raõamårdhani 07,123.009d*1065_11 sarva÷astrabhçtàü madhye kuru kàryàõi sarva÷aþ 07,123.009d*1065_12 naikàntasiddhiþ saügràme vàsavasyàpi vidyate 07,123.010a mumårùur yuyudhànena viratho 'si visarjitaþ 07,123.010b*1066_01 madvadhyas tvam iti j¤àtvà jitvà jãvan visarjitaþ 07,123.010c yadçcchayà bhãmasenaü virathaü kçtavàn asi 07,123.010d*1067_01 sa tvayà bhãmasenasya jayaþ pràpto yadçcchayà 07,123.011a adharmas tv eùa ràdheya yat tvaü bhãmam avocathàþ 07,123.011c yuddhadharmaü vijànan vai yudhyantam apalàyinam 07,123.011d*1068_01 kathaü cid virathaü kçtvà yat tvaü råkùam abhàùathàþ 07,123.011d*1068_02 adharmas tv eùa sumahàn anàryacaritaü ca tat 07,123.011d*1069_01 nàriü jitvàtikatthante na ca jalpanti durvacaþ 07,123.011d*1069_02 na ca kaü cana nindanti santaþ ÷årà nararùabhàþ 07,123.011d*1069_03 tvaü tu pràkçtavij¤ànas tat tad vadasi såtaja 07,123.011d*1069_04 bahvabaddham akarõyaü ca càpalàd aparãkùitam 07,123.011e pårayantaü yathà÷akti ÷årakarmàhave tathà 07,123.011f*1070_01 yudhyamànaü paràkràntaü ÷åram àryavrate ratam 07,123.011f*1071_01 yad avoco 'priyaü bhãmaü naitat satyaü vacas tava 07,123.012a pa÷yatàü sarvasainyànàü ke÷avasya mamaiva ca 07,123.012c viratho bhãmasenena kçto 'si bahu÷o raõe 07,123.012e na ca tvàü paruùaü kiü cid uktavàn paõóunandanaþ 07,123.013a yasmàt tu bahu råkùaü ca ÷ràvitas te vçkodaraþ 07,123.013c parokùaü yac ca saubhadro yuùmàbhir nihato mama 07,123.014a tasmàd asyàvalepasya sadyaþ phalam avàpnuhi 07,123.014c tvayà tasya dhanu÷ chinnam àtmanà÷àya durmate 07,123.015a tasmàd vadhyo 'si me måóha sabhçtyabalavàhanaþ 07,123.015c kuru tvaü sarvakçtyàni mahat te bhayam àgatam 07,123.016a hantàsmi vçùasenaü te prekùamàõasya saüyuge 07,123.016c ye cànye 'py upayàsyanti buddhimohena màü nçpàþ 07,123.016d*1072_01 ye ca tatràpi hantàram upayàsyanti màü yudhi 07,123.016e tàü÷ ca sarvàn haniùyàmi satyenàyudham àlabhe 07,123.017a tvàü ca måóhàkçtapraj¤am atimàninam àhave 07,123.017b*1073_01 muõóinaü tu haniùyàmi tvàü ca karõàtimàninam 07,123.017c dçùñvà duryodhano mando bhç÷aü tapsyati pàtitam 07,123.018a arjunena pratij¤àte vadhe karõasutasya tu 07,123.018c mahàn sutumulaþ ÷abdo babhåva rathinàü tadà 07,123.019a tasminn àkulasaügràme vartamàne mahàbhaye 07,123.019c mandara÷miþ sahasràü÷ur astaü girim upàgamat 07,123.019d*1074_01 tataþ saüdhyàm upàsãnàþ sarva eva nçpottamàþ 07,123.019d*1074_02 vyadç÷yantottamaruco mårtimanta ivàgnayaþ 07,123.019d*1075_01 lohitàyati càditye tvaramàõo dhanaüjayaþ 07,123.019d*1075_02 sahita÷ cakrarakùàbhyàü ÷inãnàm çùabheõa ca 07,123.019d*1075_03 yudhàmanyurathasthena bhãmena sahito 'nagha 07,123.019d*1075_04 jayadrathànugair vãrair yuddhàya samupàyayau 07,123.020a tato ràjan hçùãke÷aþ saügràma÷irasi sthitam 07,123.020c tãrõapratij¤aü bãbhatsuü pariùvajyedam abravãt 07,123.021a diùñyà saüpàdità jiùõo pratij¤à mahatã tvayà 07,123.021c diùñyà ca nihataþ pàpo vçddhakùatraþ sahàtmajaþ 07,123.022a dhàrtaràùñrabalaü pràpya devasenàpi bhàrata 07,123.022c sãdeta samare jiùõo nàtra kàryà vicàraõà 07,123.023a na taü pa÷yàmi lokeùu cintayan puruùaü kva cit 07,123.023c tvad çte puruùavyàghra ya etad yodhayed balam 07,123.024a mahàprabhàvà bahavas tvayà tulyàdhikàpi và 07,123.024c sametàþ pçthivãpàlà dhàrtaràùñrasya kàraõàt 07,123.024e te tvàü pràpya raõe kruddhaü nàbhyavartanta daü÷itàþ 07,123.025a tava vãryaü balaü caiva rudra÷akràntakopamam 07,123.025c nedç÷aü ÷aknuyàt ka÷ cid raõe kartuü paràkramam 07,123.025e yàdç÷aü kçtavàn adya tvam ekaþ ÷atrutàpanaþ 07,123.026a evam eva hate karõe sànubandhe duràtmani 07,123.026c vardhayiùyàmi bhåyas tvàü vijitàriü hatadviùam 07,123.027a tam arjunaþ pratyuvàca prasàdàt tava màdhava 07,123.027c pratij¤eyaü mayottãrõà vibudhair api dustarà 07,123.028a anà÷caryo jayas teùàü yeùàü nàtho 'si màdhava 07,123.028c tvatprasàdàn mahãü kçtsnàü saüpràpsyati yudhiùñhiraþ 07,123.029a tavaiva bhàro vàrùõeya tavaiva vijayaþ prabho 07,123.029c vardhanãyàs tava vayaü preùyà÷ ca madhusådana 07,123.030a evam uktaþ smayan kçùõaþ ÷anakair vàhayan hayàn 07,123.030c dar÷ayàm àsa pàrthàya kråram àyodhanaü mahat 07,123.031 ÷rãkçùõa uvàca 07,123.031a pràrthayanto jayaü yuddhe prathitaü ca mahad ya÷aþ 07,123.031c pçthivyàü ÷erate ÷åràþ pàrthivàs tvaccharair hatàþ 07,123.032a vikãrõa÷astràbharaõà vipannà÷varathadvipàþ 07,123.032c saüchinnabhinnavarmàõo vaiklavyaü paramaü gatàþ 07,123.033a sasattvà gatasattvà÷ ca prabhayà parayà yutàþ 07,123.033c sajãvà iva lakùyante gatasattvà naràdhipàþ 07,123.034a teùàü ÷araiþ svarõapuïkhaiþ ÷astrai÷ ca vividhaiþ ÷itaiþ 07,123.034c vàhanair àyudhai÷ caiva saüpårõàü pa÷ya medinãm 07,123.035a varmabhi÷ carmabhir hàraiþ ÷irobhi÷ ca sakuõóalaiþ 07,123.035c uùõãùair mukuñaiþ sragbhi÷ cåóàmaõibhir ambaraiþ 07,123.036a kaõñhasåtrair aïgadai÷ ca niùkair api ca suprabhaiþ 07,123.036c anyai÷ càbharaõai÷ citrair bhàti bhàrata medinã 07,123.036d@017_0001 anukarùair upàsaïgaiþ patàkàbhir dhvajais tathà 07,123.036d@017_0002 upaskarair adhiùñhànair ãùàdaõóakabandhuraiþ 07,123.036d@017_0003 cakraiþ pramathitai÷ citrair akùai÷ ca bahudhà raõe 07,123.036d@017_0004 yugair yoktraiþ kalàpai÷ ca dhanurbhiþ sàyakais tathà 07,123.036d@017_0005 paristomaiþ kuthàbhi÷ ca parighair aïku÷ais tathà 07,123.036d@017_0006 ÷aktibhir bhindipàlai÷ ca tåõaiþ ÷ålaiþ para÷vadhaiþ 07,123.036d@017_0007 pràsai÷ ca tomarai÷ caiva kuntair yaùñibhir eva ca 07,123.036d@017_0008 ÷ataghnãbhir bhu÷uõóãbhiþ khaógaiþ para÷ubhis tathà 07,123.036d@017_0009 musalair mudgarai÷ caiva gadàbhiþ kuõapais tathà 07,123.036d@017_0010 suvarõavikçtàbhi÷ ca ka÷àbhir bharatarùabha 07,123.036d@017_0011 ghaõñàbhi÷ ca gajendràõàü bhàõóai÷ ca vividhair api 07,123.036d@017_0012 sragbhi÷ ca nànàbharaõair vastrai÷ caiva mahàdhanaiþ 07,123.036d@017_0013 apaviddhair babhau bhåmir grahair dyaur iva ÷àradã 07,123.036d@017_0014 pçthivyàü pçthivãhetoþ pçthivãpatayo hatàþ 07,123.036d@017_0015 pçthivãm upaguhyàïgaiþ suptàþ kàntàm iva priyàm 07,123.036d@017_0016 imàü÷ ca girikåñàbhàn nàgàn airàvatopamàn 07,123.036d@017_0017 kùarataþ ÷oõitaü bhåri ÷astracchedadarãmukhaiþ 07,123.036d@017_0018 darãmukhair iva girãn gairikàmbuparisravàn 07,123.036d@017_0019 tava bàõahatàn vãra pa÷ya niùñanataþ kùitau 07,123.036d@017_0020 hayàü÷ ca patitàn pa÷ya svarõabhàõóavibhåùitàn 07,123.036d@017_0021 gandharvanagaràkàràn rathàü÷ ca nihate÷varàn 07,123.036d@017_0022 chinnadhvajapatàkàkùàn vicakràn hatasàrathãn 07,123.036d@017_0023 nikçttakåbarayugàn bhagneùàn bandhuràn prabho 07,123.036d@017_0024 pa÷ya pàrtha hayàn bhåmau vimànopamadar÷anàn 07,123.036d@017_0025 pattãü÷ ca nihatàn vãra ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,123.036d@017_0026 dhanurbhçta÷ carmabhçtaþ ÷ayànàn rudhirokùitàn 07,123.036d@017_0027 mahãm àliïgya sarvàïgaiþ pàüsudhvasta÷iroruhàn 07,123.036d@017_0028 pa÷ya yodhàn mahàbàho tvaccharair bhinnavigrahàn 07,123.036d@017_0029 nipàtitadviparathavàjisaükulam 07,123.036d@017_0030 asçgvasàpi÷itasamçddhakardamam 07,123.036d@017_0031 ni÷àcara÷vavçkapi÷àcamodanaü 07,123.036d@017_0032 mahãtalaü naravara pa÷ya durdç÷am 07,123.036d@017_0033 idaü mahat tvayy upapadyate vibho 07,123.036d@017_0034 raõàjire karma ya÷obhivardhanam 07,123.036d@017_0035 ÷atakratau càpi ca devasattame 07,123.036d@017_0036 mahàhave jaghnuùi daityadànavàn 07,123.036d@017_0037 sa dar÷ayann eva kirãñine 'rihà 07,123.036d@017_0038 janàrdanas tàm aribhåmim a¤jasà 07,123.036d@017_0039 ajàta÷atruü samupetya pàõóavaü 07,123.036d@017_0040 nivedayàm àsa hataü jayadratham 07,123.037a càmarair vyajanai÷ citrair dhvajai÷ cà÷varathadvipaiþ 07,123.037c vividhai÷ ca paristomair a÷vànàü ca prakãrõakaiþ 07,123.038a kuthàbhi÷ ca vicitràbhir varåthai÷ ca mahàdhanaiþ 07,123.038c saüstãrõàü vasudhàü pa÷ya citrapaññair ivàvçtàm 07,123.039a nàgebhyaþ patitàn anyàn kalpitebhyo dvipaiþ saha 07,123.039c siühàn vajrapraõunnebhyo giryagrebhya iva cyutàn 07,123.040a saüsyåtàn vàjibhiþ sàrdhaü dharaõyàü pa÷ya càparàn 07,123.040c padàtisàdisaüghàü÷ ca kùatajaughapariplutàn 07,123.041 saüjaya uvàca 07,123.041a evaü saüdar÷ayan kçùõo raõabhåmiü kirãñinaþ 07,123.041c svaiþ sametaþ sa muditaþ pà¤cajanyaü vyanàdayat 07,123.041d*1076_01 sa dar÷ayann eva kirãñãne 'rihà 07,123.041d*1076_02 janàrdanas tàm aribhåmim a¤jasà 07,123.041d*1076_03 ajàta÷atruü samupetya pàõóavaü 07,123.041d*1076_04 nivedayàm àsa hataü jayadratham 07,123.041d*1077_01 sàtyakiþ pàrtham abhyàyàd bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,123.041d*1077_02 yudhàmanyåttamaujau ca pà¤càlasyàtmajàv ubhau 07,123.041d*1077_03 te nivàrya ÷arair drauõiü karõaü ca saha bhåmipaiþ 07,123.041d*1077_04 agacchan rathina÷ caiva yatra ràjà yudhiùñhiraþ 07,124.001 saüjaya uvàca 07,124.001*1078_01 tato ràjànam abhyetya dharmaràjaü yudhiùñhiram 07,124.001*1078_02 cacakùe saüprahçùñàtmà hataü pàrthena saindhavam 07,124.001*1078_03 diùñyà vardhasi ràjendra hata÷atrur narottama 07,124.001*1078_04 diùñyà nistãrõavàü÷ caiva pratij¤àm anujas tava 07,124.001*1078_05 sa tv evam uktaþ kçùõena hçùñaþ parapuraüjayaþ 07,124.001a tato yudhiùñhiro ràjà rathàd àplutya bhàrata 07,124.001c paryaùvajat tadà kçùõàv ànandà÷rupariplutaþ 07,124.001d*1079_01 avatãrya rathàd ràjà paryaùvajata ke÷avam 07,124.001d*1079_02 saüprahçùñamanà ràjan dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,124.002a pramçjya vadanaü ÷ubhraü puõóarãkasamaprabham 07,124.002c abravãd vàsudevaü ca pàõóavaü ca dhanaüjayam 07,124.003a diùñyà pa÷yàmi saügràme tãrõabhàrau mahàrathau 07,124.003c diùñyà ca nihataþ pàpaþ saindhavaþ puruùàdhamaþ 07,124.004a kçùõa diùñyà mama prãtir mahatã pratipàdità 07,124.004c diùñyà ÷atrugaõà÷ caiva nimagnàþ ÷okasàgare 07,124.005a na teùàü duùkaraü kiü cit triùu lokeùu vidyate 07,124.005c sarvalokagurur yeùàü tvaü nàtho madhusådana 07,124.006a tava prasàdàd govinda vayaü jeùyàmahe ripån 07,124.006c yathà pårvaü prasàdàt te dànavàn pàka÷àsanaþ 07,124.007a pçthivãvijayo vàpi trailokyavijayo 'pi và 07,124.007c dhruvo hi teùàü vàrùõeya yeùàü tuùño 'si màdhava 07,124.007d*1080_01 tvatprasàdàd dhçùãke÷a ràjyaü pràpsyàmi cottamam 07,124.008a na teùàü vidyate pàpaü saügràme và paràjayaþ 07,124.008c trida÷e÷varanàthas tvaü yeùàü tuùño 'si màdhava 07,124.009a tvatprasàdàd dhçùãke÷a ÷akraþ suragaõe÷varaþ 07,124.009c trailokyavijayaü ÷rãmàn pràptavàn raõamårdhani 07,124.010a tava caiva prasàdena trida÷às trida÷e÷vara 07,124.010c amaratvaü gatàþ kçùõa lokàü÷ cà÷nuvate 'kùayàn 07,124.011a tvatprasàdasamutthena vikrameõàrisådana 07,124.011c sure÷atvaü gataþ ÷akro hatvà daityàn sahasra÷aþ 07,124.012a tvatprasàdàd dhçùãke÷a jagat sthàvarajaïgamam 07,124.012c svavartmani sthitaü vãra japahomeùu vartate 07,124.013a ekàrõavam idaü pårvaü sarvam àsãt tamomayam 07,124.013c tvatprasàdàt prakà÷atvaü jagat pràptaü narottama 07,124.014a sraùñàraü sarvalokànàü paramàtmànam acyutam 07,124.014c ye prapannà hçùãke÷aü na te muhyanti karhi cit 07,124.014d*1081_01 puràõaü paramaü devaü devadevaü sanàtanam 07,124.014d*1081_02 ye prapannàþ suraguruü na te muhyanti karhi cit 07,124.015a anàdinidhanaü devaü lokakartàram avyayam 07,124.015c tvàü bhaktà ye hçùãke÷a durgàõy atitaranti te 07,124.016a paraü puràõaü puruùaü puràõànàü paraü ca yat 07,124.016c prapadyatas taü paramaü parà bhåtir vidhãyate 07,124.016d*1082_01 goptàraü sarvalokànàü yat tad brahma sanàtanam 07,124.016d*1082_02 lokàdiü vi÷vakarmàõam akùayakùaram akùaram 07,124.016d*1082_03 manasaþ paramàü yoniü khaü vàyur jyotiùàü nidhim 07,124.017a yo 'gàta caturo vedàn ya÷ ca vedeùu gãyate 07,124.017c taü prapadya mahàtmànaü bhåtim àpnoty anuttamàm 07,124.017d*1083_01 sraùñàraü sarvavarõànàü bhuva÷ ca prakçtiü paràm 07,124.017d*1083_02 yogànàü ca paraü brahma dãptaü brahmavidàü nidhim 07,124.017d*1083_03 caràcarasya sraùñàraü pratihartàram eva ca 07,124.017d*1083_04 tvàm ajaü kàraõàtmànaü prapadye pàõóavapriyam 07,124.017d*1084_01 parame÷a pare÷e÷a tiryag ã÷a nare÷vara 07,124.017d*1084_02 sarve÷vare÷vare÷e÷a namas te puruùottama 07,124.017d*1084_03 tvam ã÷e÷e÷vare÷àna prabho vardhasva màdhava 07,124.017d*1084_04 prabhavàpyaya sarvasya sarvàtman pçthulocana 07,124.018a dhanaüjayasakhà ya÷ ca dhanaüjayahita÷ ca yaþ 07,124.018c taü dhanaüjayagoptàraü prapadya sukham edhate 07,124.018d@018_0001 saühçùñendriyacittàtmà nà÷akad vaktum ojasà 07,124.018d@018_0002 muhårtam iva harùeõa tåùõãü bhåtvà mahàmatiþ 07,124.018d@018_0003 tato harùànvito ràjà harùà÷ruplutalocanaþ 07,124.018d@018_0004 uvàca paramaprãtaþ sagadgadam idaü vacaþ 07,124.018d@018_0005 priyam etad upa÷rutya tvattaþ puùkaralocana 07,124.018d@018_0006 nàntaü gacchàmi harùasya titãrùur udadher iva 07,124.018d@018_0007 atyadbhutam idaü kçùõa kçtaü pàrthena dhãmatà 07,124.018d@018_0008 tvayà guptena govinda ghnatà pàpaü jayadratham 07,124.018d@018_0009 kiü tu nàtyadbhutaü teùàü yeùàü nas tvaü samà÷rayaþ 07,124.018d@018_0010 sthitaþ sarvàtmanà nityaü priyeùu ca hiteùu ca 07,124.018d@018_0011 tvaü caivàsmàbhir à÷ritya kçtaþ ÷astrasamudyamaþ 07,124.018d@018_0012 surair ivàsuravadhe ÷akraü ÷akrànujàhave 07,124.018d@018_0013 asaübhàvyam idaü karma devair api janàrdana 07,124.018d@018_0014 tvadbuddhibalavãryeõa kçtavàn eùa phalgunaþ 07,124.018d@018_0015 bàlyàt prabhçti te kçùõa karmàõi ÷rutavàn aham 07,124.018d@018_0016 amànuùàõi divyàni mahànti ca bahåni ca 07,124.018d@018_0017 yadaivànugçhãtàþ sma tvayà snehànuràgataþ 07,124.018d@018_0018 tadaivàj¤àsiùaü ÷atrån hatàn pràptàü ca medinãm 07,124.018d@018_0019 màrkaõóeyaþ puràõarùi÷ caritaj¤as tavànagha 07,124.018d@018_0020 màhàtmyam anubhàvaü ca purà kãrtitavàn muniþ 07,124.018d@018_0021 asito devala÷ caiva nàrada÷ ca mahàtapàþ 07,124.018d@018_0022 pitàmaha÷ ca me vyàsas tvàm àhur vidhim uttamam 07,124.018d@018_0023 tvaü tejas tvaü paraü brahma tvaü satyaü tvaü mahat tapaþ 07,124.018d@018_0024 tvaü ÷reyas tvaü ya÷a÷ càgryaü kàraõaü jagatas tathà 07,124.018d@018_0025 tvayà sçùñam idaü sarvaü jagat sthàvarajaïgamam 07,124.018d@018_0026 pralaye samanupràpte tvàü vai nivi÷ate punaþ 07,124.018d@018_0027 anàdinidhanaü devaü vi÷vam ã÷aü prajàpatim 07,124.018d@018_0028 dhàtàram ajam avyaktam àhur vedavido janàþ 07,124.018d@018_0029 bhåtàtmànaü mahàtmànam anantaü vi÷vatomukham 07,124.018d@018_0030 api devà na jànanti guhyam àdyaü jagatpatim 07,124.018d@018_0031 nàràyaõaü paraü devaü paramàtmànam aã÷varam 07,124.018d@018_0032 j¤ànayoniü hariü viùõuü mumukùåõàü paràyaõam 07,124.018d@018_0033 paraü puràõaü puruùaü puràõànàü paraü ca yat 07,124.018d@018_0034 evamàdiguõànàü te karmaõàü divi ceha ca 07,124.018d@018_0035 atãtabhåtabhavyànàü saükhyàtàtra na vidyate 07,124.018d@018_0036 sarvato rakùaõãyàþ sma sa÷akràõàü divaukasàm 07,124.018d@018_0037 yais tvaü sarvaguõopetaþ suhçn na upapàditaþ 07,124.018d@018_0038 ity evaü dharmaràjena harir ukto mahàya÷àþ 07,124.018d@018_0039 anuråpam idaü vàkyaü pratyuvàca janàrdanaþ 07,124.018d@018_0040 bhavatas tapasogreõa dharmeõa parameõa ca 07,124.018d@018_0041 sàdhutvàd àrjavàc caiva hataþ pàpo jayadrathaþ 07,124.018d@018_0042 ayaü ca puruùavyàghra tvadanudhyànabçühitaþ 07,124.018d@018_0043 hatvà yodhasahasràõi nyaha¤ jiùõur jayadratham 07,124.018d@018_0044 kçtitve bàhuvãrye ca tathaivàsaübhrame 'pi ca 07,124.018d@018_0045 ÷ãghratàmoghavedhitve nàsti pàrthasamaþ kva cit 07,124.018d@018_0046 tad ayaü bharata÷reùñha bhràtà te pàõóavàrjunaþ 07,124.018d@018_0047 sainyakùayaü raõe kçtvà sindhuràja÷iro 'harat 07,124.018d@018_0048 tato dharmasuto jiùõuü pariùvajya vi÷àü pate 07,124.018d@018_0049 pramçjya vadanaü càsya paryà÷vàsayata prabhuþ 07,124.018d@018_0050 atãva sumahat karma kçtavàn asi phalguna 07,124.018d@018_0051 asahyaü càviùahyaü ca devair api savàsavaiþ 07,124.018d@018_0052 diùñyà nistãrõabhàro 'si hatàri÷ càsi ÷atruhan 07,124.018d@018_0053 diùñyà satyà pratij¤eyaü kçtà hatvà jayadratham 07,124.018d@018_0054 evam uktvà guóàke÷aü dharmaràjo mahàya÷àþ 07,124.018d@018_0055 paspar÷a puõyagandhena pçùñhe hastena pàrthivaþ 07,124.019a ity uktau tau mahàtmànàv ubhau ke÷avapàõóavau 07,124.019c tàv abråtàü tadà hçùñau ràjànaü pçthivãpatim 07,124.020a tava kopàgninà dagdhaþ pàpo ràjà jayadrathaþ 07,124.020c udãrõaü càpi sumahad dhàrtaràùñrabalaü raõe 07,124.021a hanyate nihataü caiva vinaïkùyati ca bhàrata 07,124.021c tava krodhahatà hy ete kauravàþ ÷atrusådana 07,124.022a tvàü hi cakùurhaõaü vãraü kopayitvà suyodhanaþ 07,124.022c samitrabandhuþ samare pràõàüs tyakùyati durmatiþ 07,124.023a tava krodhahataþ pårvaü devair api sudurjayaþ 07,124.023c ÷aratalpagataþ ÷ete bhãùmaþ kurupitàmahaþ 07,124.024a durlabho hi jayas teùàü saügràme ripusådana 07,124.024c yàtà mçtyuva÷aü te vai yeùàü kruddho 'si pàõóava 07,124.025a ràjyaü pràõàþ priyàþ putràþ saukhyàni vividhàni ca 07,124.025c aciràt tasya na÷yanti yeùàü kruddho 'si mànada 07,124.026a vinaùñàn kauravàn manye saputrapa÷ubàndhavàn 07,124.026b*1085_00 ÷rãbhagavàn uvàca 07,124.026b*1085_01 evam etan mahàbàho vinaùñàþ kauravà mçdhe 07,124.026c ràjadharmapare nityaü tvayi kruddhe yudhiùñhira 07,124.027a tato bhãmo mahàbàhuþ sàtyaki÷ ca mahàrathaþ 07,124.027c abhivàdya guruü jyeùñhaü màrgaõaiþ kùatavikùatau 07,124.027e sthitàv àstàü maheùvàsau pà¤càlyaiþ parivàritau 07,124.028a tau dçùñva muditau vãrau prà¤jalã càgrataþ sthitau 07,124.028c abhyanandata kaunteyas tàv ubhau bhãmasàtyakã 07,124.029a diùñyà pa÷yàmi vàü vãrau vimuktau sainyasàgaràt 07,124.029c droõagràhàd duràdharùàd dhàrdikyamakaràlayàt 07,124.029e diùñyà ca nirjitàþ saükhye pçthivyàü sarvapàrthivàþ 07,124.030a yuvàü vijayinau càpi diùñyà pa÷yàmi saüyuge 07,124.030c diùñyà droõo jitaþ saükhye hàrdikya÷ ca mahàbalaþ 07,124.030d*1086_01 diùñyà vikarõibhiþ karõo raõe nãtaþ paràbhavam 07,124.030d*1086_02 vimukha÷ ca kçtaþ ÷alyo yuvàbhyàü puruùarùabhau 07,124.030d*1086_03 diùñyà yuvàü ku÷alinau saügràmàt punar àgatau 07,124.030d*1086_04 pa÷yàmi rathinàü ÷reùñhàv ubhau yuddhavi÷àradau 07,124.030d*1086_05 mama vàkyakarau vãrau mama gauravayantritau 07,124.031a sainyàrõavaü samuttãrõau diùñyà pa÷yàmi cànaghau 07,124.031c samara÷làghinau vãrau samareùv apalàyinau 07,124.031e mama pràõasamau caiva diùñyà pa÷yàmi vàm aham 07,124.032a ity uktvà pàõóavo ràjà yuyudhànavçkodarau 07,124.032c sasvaje puruùavyàghrau harùàd bàùpaü mumoca ha 07,124.033a tataþ pramuditaü sarvaü balam àsãd vi÷àü pate 07,124.033c pàõóavànàü jayaü dçùñvà yuddhàya ca mano dadhe 07,125.001 saüjaya uvàca 07,125.001a saindhave nihate ràjan putras tava suyodhanaþ 07,125.001c a÷ruklinnamukho dãno nirutsàho dviùajjaye 07,125.001d*1087_01 durmanà niþ÷vasann uùõo bhagnadaüùñra ivoragaþ 07,125.001d*1087_02 àgaskçt sarvalokasya putras te 'rtiü paràm agàt 07,125.001d*1087_03 dçùñvà tat kadanaü ghoraü svabalasya kçtaü mahat 07,125.001d*1087_04 jiùõunà bhãmasenena sàtvatena ca saüyuge 07,125.001d*1087_05 sa vivarõaþ kç÷o dãno bàùpaviplutalocanaþ 07,125.001e amanyatàrjunasamo yodho bhuvi na vidyate 07,125.002a na droõo na ca ràdheyo nà÷vatthàmà kçpo na ca 07,125.002c kruddhasya pramukhe sthàtuü paryàptà iti màriùa 07,125.003a nirjitya hi raõe pàrthaþ sarvàn mama mahàrathàn 07,125.003c avadhãt saindhavaü saükhye nainaü ka÷ cid avàrayat 07,125.004a sarvathà hatam evaitat kauravàõàü mahad balam 07,125.004c na hy asya vidyate tràtà sàkùàd api puraüdaraþ 07,125.005a yam upà÷ritya saügràme kçtaþ ÷astrasamudyamaþ 07,125.005c sa karõo nirjitaþ saükhye hata÷ caiva jayadrathaþ 07,125.006a paruùàõi sabhàmadhye proktavàn yaþ sma pàõóavàn 07,125.006b*1088_01 vadho yena pratij¤àtaþ saüyuge savyasàcinaþ 07,125.006c sa karõo nirjitaþ saükhye saindhava÷ ca nipàtitaþ 07,125.007a yasya vãryaü samà÷ritya ÷amaü yàcantam acyutam 07,125.007c tçõavat tam ahaü manye sa karõo nirjito yudhi 07,125.008a evaü klàntamanà ràjann upàyàd droõam ãkùitum 07,125.008c àgaskçt sarvalokasya putras te bharatarùabha 07,125.009a tatas tat sarvam àcakhyau kuråõàü vai÷asaü mahat 07,125.009c paràn vijayata÷ càpi dhàrtaràùñràn nimajjataþ 07,125.010 duryodhana uvàca 07,125.010a pa÷ya mårdhàvasiktànàm àcàrya kadanaü kçtam 07,125.010c kçtvà pramukhataþ ÷åraü bhãùmaü mama pitàmaham 07,125.011a taü nihatya pralubdho 'yaü ÷ikhaõóã pårõamànasaþ 07,125.011c pà¤càlaiþ sahitaþ sarvaiþ senàgram abhikarùati 07,125.012a apara÷ càpi durdharùaþ ÷iùyas te savyasàcinà 07,125.012c akùauhiõãþ sapta hatvà hato ràjà jayadrathaþ 07,125.013a asmadvijayakàmànàü suhçdàm upakàriõàm 07,125.013c gantàsmi katham ànçõyaü gatànàü yamasàdanam 07,125.014a ye madarthaü parãpsanti vasudhàü vasudhàdhipàþ 07,125.014c te hitvà vasudhai÷varyaü vasudhàm adhi÷erate 07,125.015a so 'haü kàpuruùaþ kçtvà mitràõàü kùayam ãdç÷am 07,125.015c nà÷vamedhasahasreõa pàtum àtmànam utsahe 07,125.016a mama lubdhasya pàpasya tathà dharmàpacàyinaþ 07,125.016c vyàyacchanto jigãùantaþ pràptà vaivasvatakùayam 07,125.017a kathaü patitavçttasya pçthivã suhçdàü druhaþ 07,125.017c vivaraü nà÷akad dàtuü mama pàrthivasaüsadi 07,125.018a so 'haü rudhirasiktàïgaü ràj¤àü madhye pitàmaham 07,125.018c ÷ayànaü nà÷akaü tràtuü bhãùmam àyodhane hatam 07,125.019a taü màm anàryapuruùaü mitradruham adhàrmikam 07,125.019c kiü sa vakùyati durdharùaþ sametya paralokajit 07,125.020a jalasaüdhaü maheùvàsaü pa÷ya sàtyakinà hatam 07,125.020c madartham udyataü ÷åraü pràõàüs tyaktvà mahàratham 07,125.021a kàmbojaü nihataü dçùñvà tathàlambusam eva ca 07,125.021c anyàn bahåü÷ ca suhçdo jãvitàrtho 'dya ko mama 07,125.022a vyàyacchanto hatàþ ÷årà madarthe ye 'paràïmukhàþ 07,125.022c yatamànàþ paraü ÷aktyà vijetum ahitàn mama 07,125.023a teùàü gatvàham ànçõyam adya ÷aktyà paraütapa 07,125.023c tarpayiùyàmi tàn eva jalena yamunàm anu 07,125.024a satyaü te pratijànàmi sarva÷astrabhçtàü vara 07,125.024c iùñàpårtena ca ÷ape vãryeõa ca sutair api 07,125.025a nihatya tàn raõe sarvàn pà¤càlàn pàõóavaiþ saha 07,125.025c ÷àntiü labdhàsmi teùàü và raõe gantà salokatàm 07,125.026a na hãdànãü sahàyà me parãpsanty anupaskçtàþ 07,125.026c ÷reyo hi pàõóån manyante na tathàsmàn mahàbhuja 07,125.027a svayaü hi mçtyur vihitaþ satyasaüdhena saüyuge 07,125.027c bhavàn upekùàü kurute su÷iùyatvàd dhanaüjaye 07,125.028a ato vinihatàþ sarve ye 'smajjayacikãrùavaþ 07,125.028c karõam eva tu pa÷yàmi saüpraty asmajjayaiùiõam 07,125.029a yo hi mitram avij¤àya yàthàtathyena mandadhãþ 07,125.029c mitràrthe yojayaty enaü tasya so 'rtho 'vasãdati 07,125.030a tàdçgråpam idaü kàryaü kçtaü mama suhçdbruvaiþ 07,125.030c mohàl lubdhasya pàpasya jihmàcàrais tatas tataþ 07,125.031a hato jayadratha÷ caiva saumadatti÷ ca vãryavàn 07,125.031c abhãùàhàþ ÷årasenàþ ÷ibayo 'tha vasàtayaþ 07,125.032a so 'ham adya gamiùyàmi yatra te puruùarùabhàþ 07,125.032c hatà madarthaü saügràme yudhyamànàþ kirãñinà 07,125.033a na hi me jãvitenàrthas tàn çte puruùarùabhàn 07,125.033c àcàryaþ pàõóuputràõàm anujànàtu no bhavàn 07,126.001 dhçtaràùñra uvàca 07,126.001a sindhuràje hate tàta samare savyasàcinà 07,126.001c tathaiva bhåri÷ravasi kim àsãd vo manas tadà 07,126.002a duryodhanena ca droõas tathoktaþ kurusaüsadi 07,126.002c kim uktavàn paraü tasmàt tan mamàcakùva saüjaya 07,126.003 saüjaya uvàca 07,126.003a niùñànako mahàn àsãt sainyànàü tava bhàrata 07,126.003c saindhavaü nihataü dçùñvà bhåri÷ravasam eva ca 07,126.004a mantritaü tava putrasya te sarvam avamenire 07,126.004b*1089_01 avamenire ca te sarve tava putrasya mantritam 07,126.004c yena mantreõa nihatàþ ÷ata÷aþ kùatriyarùabhàþ 07,126.005a droõas tu tad vacaþ ÷rutvà putrasya tava durmanàþ 07,126.005c muhårtam iva tu dhyàtvà bhç÷am àrto 'bhyabhàùata 07,126.006a duryodhana kim evaü màü vàk÷arair abhikçntasi 07,126.006c ajayyaü samare nityaü bruvàõaü savyasàcinam 07,126.007a etenaivàrjunaü j¤àtum alaü kaurava saüyuge 07,126.007c yac chikhaõóy avadhãd bhãùmaü pàlyamànaþ kirãñinà 07,126.008a avadhyaü nihataü dçùñvà saüyuge devamànuùaiþ 07,126.008c tadaivàj¤àsiùam ahaü neyam astãti bhàratã 07,126.009a yaü puüsàü triùu lokeùu sarva÷åram amaüsmahi 07,126.009c tasmin vinihate ÷åre kiü ÷eùaü paryupàsmahe 07,126.010a yàn sma tàn glahate tàtaþ ÷akuniþ kurusaüsadi 07,126.010c akùàn na te 'kùà ni÷ità bàõàs te ÷atrutàpanàþ 07,126.010d*1090_01 akùàüs tu manyase bàõठ÷obhamànठ÷itठ÷aràn 07,126.011a ta ete ghnanti nas tàta vi÷ikhà jayacoditàþ 07,126.011c yàüs tadà khyàpyamànàüs tvaü vidureõa na budhyase 07,126.012a tàs tà vilapata÷ càpi vidurasya mahàtmanaþ 07,126.012c dhãrasya vàco nà÷rauùãþ kùemàya vadataþ ÷ivàþ 07,126.013a tad idaü vartate ghoram àgataü vai÷asaü mahat 07,126.013c tasyàvamànàd vàkyasya duryodhana kçte tava 07,126.013d*1091_01 yo 'vamanya vacaþ pathyaü suhçdàm àptakàriõàm 07,126.013d*1091_02 svamataü kurute måóhaþ sa ÷ocyo naciràd iva 07,126.013d*1092_01 neha vai paralokàya pàpam iccheta pàrthivàþ 07,126.014a yac ca naþ prekùamàõànàü kçùõàm ànàyayaþ sabhàm 07,126.014c anarhatãü kule jàtàü sarvadharmànucàriõãm 07,126.015a tasyàdharmasya gàndhàre phalaü pràptam idaü tvayà 07,126.015c no cet pàpaü pare loke tvam arcchethàs tato 'dhikam 07,126.016a yac ca tàn pàõóavàn dyåte viùameõa vijitya ha 07,126.016c pràvràjayas tadàraõye rauravàjinavàsasaþ 07,126.017a putràõàm iva caiteùàü dharmam àcaratàü sadà 07,126.017c druhyet ko nu naro loke mad anyo bràhmaõabruvaþ 07,126.017d*1093_01 garbhàdhànàdiyukta÷ ca tathopanayanena ca 07,126.017d*1093_02 na karma kçtavà[?taü nà]dhãte sa bhaved bràhmaõabruvaþ 07,126.018a pàõóavànàm ayaü kopas tvayà ÷akuninà saha 07,126.018c àhçto dhçtaràùñrasya saümate kurusaüsadi 07,126.019a duþ÷àsanena saüyuktaþ karõena parivardhitaþ 07,126.019c kùattur vàkyam anàdçtya tvayàbhyastaþ punaþ punaþ 07,126.019d*1094_01 tad dhi naþ krodhavçkùa÷ ca kçtamålo mahàtmanàm 07,126.019d*1094_02 tasya puùpaphale ràjann upabhuükùva mahàbala 07,126.020a yat tat sarve paràbhåya paryavàrayatàrjunim 07,126.020c sindhuràjànam à÷ritya sa vo madhye kathaü hataþ 07,126.021a kathaü tvayi ca karõe ca kçpe ÷alye ca jãvati 07,126.021c a÷vatthàmni ca kauravya nidhanaü saindhavo 'gamat 07,126.022a yad vas tat sarvaràjànas tejas tigmam upàsate 07,126.022c sindhuràjaü paritràtuü sa vo madhye kathaü hataþ 07,126.023a mayy eva hi vi÷eùeõa tathà duryodhana tvayi 07,126.023c à÷aüsata paritràõam arjunàt sa mahãpatiþ 07,126.024a tatas tasmin paritràõam alabdhavati phalgunàt 07,126.024c na kiü cid anupa÷yàmi jãvitatràõam àtmanaþ 07,126.025a majjantam iva càtmànaü dhçùñadyumnasya kilbiùe 07,126.025c pa÷yàmy ahatvà pà¤càlàn saha tena ÷ikhaõóinà 07,126.026a tan mà kim abhitapyantaü vàk÷arair abhikçntasi 07,126.026c a÷aktaþ sindhuràjasya bhåtvà tràõàya bhàrata 07,126.027a sauvarõaü satyasaüdhasya dhvajam akliùñakarmaõaþ 07,126.027c apa÷yan yudhi bhãùmasya katham à÷aüsase jayam 07,126.028a madhye mahàrathànàü ca yatràhanyata saindhavaþ 07,126.028c hato bhåri÷ravà÷ caiva kiü ÷eùaü tatra manyase 07,126.029a kçpa eva ca durdharùo yadi jãvati pàrthiva 07,126.029c yo nàgàt sindhuràjasya vartma taü påjayàmy aham 07,126.030a yac càpa÷yaü hataü bhãùmaü pa÷yatas te 'nujasya vai 07,126.030c duþ÷àsanasya kauravya kurvàõaü karma duùkaram 07,126.030e avadhyakalpaü saügràme devair api savàsavaiþ 07,126.031a na te vasuüdharàstãti tad ahaü cintaye nçpa 07,126.031c imàni pàõóavànàü ca sç¤jayànàü ca bhàrata 07,126.031e anãkàny àdravante màü sahitàny adya màriùa 07,126.032a nàhatvà sarvapà¤càlàn kavacasya vimokùaõam 07,126.032c kartàsmi samare karma dhàrtaràùñra hitaü tava 07,126.033a ràjan bråyàþ sutaü me tvam a÷vatthàmànam àhave 07,126.033c na somakàþ pramoktavyà jãvitaü parirakùatà 07,126.034a yac ca pitrànu÷iùño 'si tad vacaþ paripàlaya 07,126.034c ànç÷aüsye dame satye àrjave ca sthiro bhava 07,126.035a dharmàrthakàmaku÷alo dharmàrthàv apy apãóayan 07,126.035c dharmapradhànaþ kàryàõi kuryà÷ ceti punaþ punaþ 07,126.036a cakùurmanobhyàü saütoùyà vipràþ sevyà÷ ca ÷aktitaþ 07,126.036c na caiùàü vipriyaü kàryaü te hi vahni÷ikhopamàþ 07,126.037a eùa tv aham anãkàni pravi÷àmy arisådana 07,126.037c raõàya mahate ràjaüs tvayà vàk÷alyapãóitaþ 07,126.038a tvaü ca duryodhana balaü yadi ÷aknoùi dhàraya 07,126.038c ràtràv api hi yotsyante saürabdhàþ kurusç¤jayàþ 07,126.039a evam uktvà tataþ pràyàd droõaþ pàõóavasç¤jayàn 07,126.039c muùõan kùatriyatejàüsi nakùatràõàm ivàü÷umàn 07,126.039d*1095_01 dãrgham uùõaü viniþ÷vasya kùatriyàntakaro balã 07,127.001 saüjaya uvàca 07,127.001a tato duryodhano ràjà droõenaivaü pracoditaþ 07,127.001c amarùava÷am àpanno yuddhàyaiva mano dadhe 07,127.002a abravãc ca tadà karõaü putro duryodhanas tava 07,127.002c pa÷ya kçùõasahàyena pàõóavena kirãñinà 07,127.002e àcàryavihitaü vyåhaü bhinnaü devaiþ sudurbhidam 07,127.003a tava vyàyacchamànasya droõasya ca mahàtmanaþ 07,127.003c miùatàü yodhamukhyànàü saindhavo vinipàtitaþ 07,127.004a pa÷ya ràdheya ràjànaþ pçthivyàü pravarà yudhi 07,127.004c pàrthenaikena nihatàþ siühenevetarà mçgàþ 07,127.005a mama vyàyacchamànasya samare ÷atrusådana 07,127.005c alpàva÷eùaü sainyaü me kçtaü ÷akràtmajena ha 07,127.006a kathaü hy anicchamànasya droõasya yudhi phalgunaþ 07,127.006c bhindyàt sudurbhidaü vyåhaü yatamàno 'pi saüyuge 07,127.006d*1096_01 pratij¤àyà gataþ pàraü hçtvà saindhavam arjunaþ 07,127.006d*1096_02 pa÷ya ràdheya pçthvã÷àn pçthivyàü pàtitàn bahån 07,127.006d*1096_03 pàrthena nihatàn saükhye mahendropamavikramàn 07,127.006d*1096_04 anicchataþ kathaü vãra droõasya yudhi pàõóavaþ 07,127.007a priyo hi phalguno nityam àcàryasya mahàtmanaþ 07,127.007c tato 'sya dattavàn dvàraü nayuddhenàrimardana 07,127.008a abhayaü saindhavasyàjau dattvà droõaþ paraütapaþ 07,127.008c pràdàt kirãñine dvàraü pa÷ya nirguõatàü mama 07,127.009a yady adàsyam anuj¤àü vai pårvam eva gçhàn prati 07,127.009c sindhuràjasya samare nàbhaviùyaj janakùayaþ 07,127.010a jayadratho jãvitàrthã gacchamàno gçhàn prati 07,127.010c mayànàryeõa saüruddho droõàt pràpyàbhayaü raõe 07,127.010d*1097_01 tràsyàmi saindhavaü yuddhe nainaü pràpsyati phalgunaþ 07,127.010d*1097_02 mama sainyavinà÷àya ruddho vipreõa saindhavaþ 07,127.010d*1097_03 tasya me mandabhàgasya yatamànasya saüyuge 07,127.010d*1097_04 hatàni sarvasainyàni hato ràjà jayadrathaþ 07,127.010d*1097_05 pa÷ya yodhavaràn karõa ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,127.010d*1097_06 pàrthanàmàïkitair bàõaiþ sarve nãtà yamakùayam 07,127.010d*1097_07 katham ekarathenàjau bahånàü naþ prapa÷yatàm 07,127.010d*1097_08 vipannaþ saindhavo ràjà yodhà÷ caiva sahasra÷aþ 07,127.011a adya me bhràtaraþ kùãõà÷ citrasenàdayo yudhi 07,127.011c bhãmasenaü samàsàdya pa÷yatàü no duràtmanàm 07,127.012 karõa uvàca 07,127.012a àcàryaü mà vigarhasva ÷aktyà yudhyaty asau dvijaþ 07,127.012b*1098_01 yathàbalaü yathotsàhaü tyaktvà jãvitam àtmanaþ 07,127.012b*1098_02 yady enaü samatikramya praviùñaþ ÷vetavàhanaþ 07,127.012b*1098_03 nàtra såkùmo 'pi doùaþ syàd àcàryasya kathaü cana 07,127.012b*1098_04 kçtã dakùo yuvà ÷åraþ kçtàstro laghuvikramaþ 07,127.012b*1098_05 divyàstrayuktam àsthàya rathaü vànaralakùaõam 07,127.012b*1098_06 kçùõena ca gçhãtà÷vam abhedyakavacàvçtaþ 07,127.012b*1098_07 gàõóãvam ajaraü divyaü dhanur àdàya vãryavàn 07,127.012b*1098_08 pravarùan ni÷itàn bàõàn bàhudraviõadarpitaþ 07,127.012b*1098_09 yad arjuno 'bhyayàd droõam upapannaü hi tasya tat 07,127.012b*1098_10 àcàryaþ sthaviro ràja¤ ÷ãghrayàne tathàkùamaþ 07,127.012b*1098_11 bàhuvyàyàmaceùñàyàm a÷aktas tu naràdhipa 07,127.012b*1098_12 tenainam abhyatikràntaþ ÷vetà÷vaþ kçùõasàrathiþ 07,127.012b*1098_13 tasmàd doùaü na pa÷yàmi droõasyànena hetunà 07,127.012c ajayyàn pàõóavàn manye droõenàstravidà mçdhe 07,127.013a tathà hy enam atikramya praviùñaþ ÷vetavàhanaþ 07,127.013c daivadçùño 'nyathàbhàvo na manye vidyate kva cit 07,127.014a tato no yudhyamànànàü paraü ÷aktyà suyodhana 07,127.014c saindhavo nihato ràjan daivam atra paraü smçtam 07,127.015a paraü yatnaü kurvatàü ca tvayà sàrdhaü raõàjire 07,127.015c hatvàsmàkaü pauruùaü hi daivaü pa÷càt karoti naþ 07,127.015e satataü ceùñamànànàü nikçtyà vikrameõa ca 07,127.015f*1099_01 na sidhyati mahàràja daivam atra paraü smçtam 07,127.015f*1100_01 nihatya yatnaü càsmàkaü daivaü yàti svakàryatàm 07,127.015f*1100_02 nånam etena màrgeõa gantavyo janasaükùayaþ 07,127.015f*1100_03 tato vyàyacchamànànàü daivaü pa÷càt karoti naþ 07,127.016a daivopasçùñaþ puruùo yat karma kurute kva cit 07,127.016c kçtaü kçtaü sma tat tasya daivena vinihanyate 07,127.017a yat kartavyaü manuùyeõa vyavasàyavatà satà 07,127.017c tat kàryam avi÷aïkena siddhir daive pratiùñhità 07,127.018a nikçtyà nikçtàþ pàrthà viùayogai÷ ca bhàrata 07,127.018c dagdhà jatugçhe càpi dyåtena ca paràjitàþ 07,127.019a ràjanãtiü vyapà÷ritya prahità÷ caiva kànanam 07,127.019c yatnena ca kçtaü yat te daivena vinipàtitam 07,127.020a yudhyasva yatnam àsthàya mçtyuü kçtvà nivartanam 07,127.020c yatatas tava teùàü ca daivaü màrgeõa yàsyati 07,127.021a na teùàü matipårvaü hi sukçtaü dç÷yate kva cit 07,127.021c duùkçtaü tava và vãra buddhyà hãnaü kurådvaha 07,127.022a daivaü pramàõaü sarvasya sukçtasyetarasya và 07,127.022c ananyakarma daivaü hi jàgarti svapatàm api 07,127.022d*1101_01 tena yukto hi puruùaþ kàryàkàryaü niyujyate 07,127.023a bahåni tava sainyàni yodhà÷ ca bahavas tathà 07,127.023c na tathà pàõóuputràõàm evaü yuddham avartata 07,127.024a tair alpair bahavo yåyaü kùayaü nãtàþ prahàriõaþ 07,127.024c ÷aïke daivasya tat karma pauruùaü yena nà÷itam 07,127.025 saüjaya uvàca 07,127.025a evaü saübhàùamàõànàü bahu tat taj janàdhipa 07,127.025c pàõóavànàm anãkàni samadç÷yanta saüyuge 07,127.026a tataþ pravavçte yuddhaü vyatiùaktarathadvipam 07,127.026c tàvakànàü paraiþ sàrdhaü ràjan durmantrite tava 07,128.001 saüjaya uvàca 07,128.001a tad udãrõagajà÷vaughaü balaü tava janàdhipa 07,128.001c pàõóusenàm abhidrutya yodhayàm àsa sarvataþ 07,128.002a pà¤càlàþ kurava÷ caiva yodhayantaþ parasparam 07,128.002c yamaràùñràya mahate paralokàya dãkùitàþ 07,128.003a ÷åràþ ÷åraiþ samàgamya ÷aratomara÷aktibhiþ 07,128.003c vivyadhuþ samare tårõaü ninyu÷ caiva yamakùayam 07,128.004a rathinàü rathibhiþ sàrdhaü rudhirasràvi dàruõam 07,128.004c pràvartata mahad yuddhaü nighnatàm itaretaram 07,128.005a vàraõà÷ ca mahàràja samàsàdya parasparam 07,128.005c viùàõair dàrayàm àsuþ saükruddhà÷ ca madotkañàþ 07,128.006a hayàrohàn hayàrohàþ pràsa÷aktipara÷vadhaiþ 07,128.006c bibhidus tumule yuddhe pràrthayanto mahad ya÷aþ 07,128.007a pattaya÷ ca mahàbàho ÷ata÷aþ ÷astrapàõayaþ 07,128.007c anyonyam àrdayan ràjan nityayattàþ paràkrame 07,128.008a gotràõàü nàmadheyànàü kulànàü caiva màriùa 07,128.008c ÷ravaõàd dhi vijànãmaþ pà¤càlàn kurubhiþ saha 07,128.009a anyonyaü samare yodhàþ ÷ara÷aktipara÷vadhaiþ 07,128.009c preùayan paralokàya vicaranto hy abhãtavat 07,128.010a ÷arair da÷a di÷o ràjaüs teùàü muktaiþ sahasra÷aþ 07,128.010c na bhràjanta yathàpårvaü bhàskare 'staü gate 'pi ca 07,128.011a tathà prayudhyamàneùu pàõóaveyeùu nirbhayaþ 07,128.011c duryodhano mahàràja vyavagàhata tad balam 07,128.012a saindhavasya vadhenaiva bhç÷aü duþkhasamanvitaþ 07,128.012c martavyam iti saücintya pràvi÷at tu dviùadbalam 07,128.013a nàdayan rathaghoùeõa kampayann iva medinãm 07,128.013c abhyavartata putras te pàõóavànàm anãkinãm 07,128.014a sa saünipàtas tumulas tasya teùàü ca bhàrata 07,128.014c abhavat sarvasainyànàm abhàvakaraõo mahàn 07,128.014d@019_0000 dhçtaràùñra uvàca 07,128.014d@019_0001 tathà hateùu sainyeùu tathà kçcchragataþ svayam 07,128.014d@019_0002 kaccid duryodhanaþ såta nàkàrùãt pçùñhato raõam 07,128.014d@019_0003 ekasya ca bahånàü ca saünipàto mahàn abhåt 07,128.014d@019_0004 vi÷eùato hi nçpater viùamaü pratibhàti me 07,128.014d@019_0005 so 'tyantasukhasaüvçddho rakùyo lokasya ce÷varaþ 07,128.014d@019_0006 eko bahån samàsàdya kaccin nàsãt paràïmukhaþ 07,128.014d@019_0007 droõaþ karõaþ kçpa÷ caiva kçtavarmà ca sàtvataþ 07,128.014d@019_0008 nàvàrayan kathaü yuddhe ràjànaü ràjakàïkùiõaþ 07,128.014d@019_0009 sarvopàyair hi yuddheùu rakùitavyo mahãpatiþ 07,128.014d@019_0010 eùà nãtiþ parà yuddhe dçùñà tatra maharùibhiþ 07,128.014d@019_0011 praviùñe vai mama sute pareùàü vai mahad balam 07,128.014d@019_0012 saüjaya uvàca 07,128.014d@019_0012 màmakà rathinàü ÷reùñhàþ kim akurvata saüjaya 07,128.014d@019_0013 ràjan saügràmam à÷caryaü putrasya tava bhàrata 07,128.014d@019_0014 ekasya ca bahånàü ca ÷çõu me bruvato 'dbhutam 07,128.014d@019_0015 droõena vàryamàõo 'sau karõena ca kçpeõa ca 07,128.014d@019_0016 pràvi÷at pàõóavãü senàü makaraþ sàgaraü yathà 07,128.014d@019_0017 kirann iùusahasràõi tatra tatra tadà tadà 07,128.014d@019_0018 pà¤càlàn pàõóavàü÷ caiva vivyàdha ni÷itaiþ ÷araiþ 07,128.014d@019_0019 yathodyamya tataþ såryo ra÷mibhir nà÷ayet tamaþ 07,128.014d@019_0020 tathà putras tava balaü nà÷ayat tan mahàbalaþ 07,128.015a madhyaüdinagataü såryaü pratapantaü gabhastibhiþ 07,128.015c tathà tava sutaü madhye pratapantaü ÷arormibhiþ 07,128.016a na ÷ekur bhàrataü yuddhe pàõóavàþ samavekùitum 07,128.016c palàyane kçtotsàhà nirutsàhà dviùajjaye 07,128.017a paryadhàvanta pà¤càlà vadhyamànà mahàtmanà 07,128.017c rukmapuïkhaiþ prasannàgrais tava putreõa dhanvinà 07,128.017e ardyamànàþ ÷arais tårõaü nyapatan pàõóusainikàþ 07,128.017f*1102_01 vyadravaü÷ ca bhayàd yodhà dçùñvà taü paramàhave 07,128.017f*1102_02 vyàttànanam iva pràptam antakaü pràõahàriõam 07,128.018a na tàdç÷aü raõe karma kçtavantas tu tàvakàþ 07,128.018c yàdç÷aü kçtavàn ràjà putras tava vi÷àü pate 07,128.019a putreõa tava sà senà pàõóavã mathità raõe 07,128.019c nalinã dviradeneva samantàt phullapaïkajà 07,128.020a kùãõatoyànilàrkàbhyàü hatatvió iva padminã 07,128.020c babhåva pàõóavã senà tava putrasya tejasà 07,128.021a pàõóusenàü hatàü dçùñvà tava putreõa bhàrata 07,128.021c bhãmasenapurogàs tu pà¤càlàþ samupàdravan 07,128.022a sa bhãmasenaü da÷abhir màdrãputrau tribhis tribhiþ 07,128.022c viràñadrupadau ùaóbhiþ ÷atena ca ÷ikhaõóinam 07,128.023a dhçùñadyumnaü ca saptatyà dharmaputraü ca saptabhiþ 07,128.023c kekayàü÷ caiva cedãü÷ ca bahubhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,128.024a sàtvataü pa¤cabhir viddhvà draupadeyàüs tribhis tribhiþ 07,128.024c ghañotkacaü ca samare viddhvà siüha ivànadat 07,128.025a ÷ata÷a÷ càparàn yodhàn sadvipà÷varathàn raõe 07,128.025c ÷arair avacakartograiþ kruddho 'ntaka iva prajàþ 07,128.025d*1103_01 sà tena pàõóavã senà vadhyamànà ÷ilãmukhaiþ 07,128.025d*1103_02 tava putreõa saügràme vidudràva naràdhipa 07,128.025d*1103_03 taü tapantam ivàdityaü kururàjaü mahàhave 07,128.025d*1103_04 nà÷akan vãkùituü ràjan pàõóuputrasya sainikàþ 07,128.025d*1103_05 tato yudhiùñhiro ràjà kupito ràjasattama 07,128.025d*1103_06 abhyadhàvat kurupatiü tava putraü jigãùayà 07,128.025d*1103_07 tàv ubhau yudhi kauravyau samãyatur ariüdamau 07,128.025d*1103_08 svàrthahetoþ paràkràntau duryodhanayudhiùñhirau 07,128.025d*1103_09 tato duryodhanaþ kruddhaþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,128.025d*1103_10 vivyàdha da÷abhis tårõaü dhvajaü ciccheda ceùuõà 07,128.025d*1103_11 indrasenaü tribhi÷ caiva lalàñe jaghnivàn nçpa 07,128.025d*1103_12 sàrathiü dayitaü ràj¤aþ pàõóavasya mahàtmanaþ 07,128.025d*1103_13 dhanu÷ ca punar anyena cakartàsya mahàrathaþ 07,128.025d*1103_14 caturbhi÷ catura÷ caiva bàõair vivyàdha vàjinaþ 07,128.025d*1103_15 tato yudhiùñhiraþ kruddho nimeùàd iva kàrmukam 07,128.025d*1103_16 anyad àdàya vegena kauravaü pratyavàrayat 07,128.026a tasya tàn nighnataþ ÷atrån rukmapçùñhaü mahad dhanuþ 07,128.026c bhallàbhyàü pàõóavo jyeùñhas tridhà ciccheda màriùa 07,128.027a vivyàdha cainaü da÷abhiþ samyagastaiþ ÷itaiþ ÷araiþ 07,128.027c marmàõi bhittvà te sarve saübhagnàþ kùitim àvi÷an 07,128.028a tataþ pramudità yodhàþ parivavrur yudhiùñhiram 07,128.028c vçtrahatyai yathà devàþ parivavruþ puraüdaram 07,128.028d*1104_01 vçtreõa saha yudhyantaü yadvad devà ÷atakratum 07,128.029a tato yudhiùñhiro ràjà tava putrasya màriùa 07,128.029c ÷araü paramadurvàraü preùayàm àsa saüyuge 07,128.029d*1105_01 sa ÷araü såryara÷myàbham atyugram anivàraõam 07,128.029d*1106_01 hà hato 'sãti ràjànam uktvàmu¤cad yudhiùñhiraþ 07,128.029d*1106_02 sa tenàkarõamuktena viddho bàõena kauravaþ 07,128.029e sa tena bhç÷asaüviddho niùasàda rathottame 07,128.029f*1107_01 niùasàda rathopasthe bhç÷aü saümåóhacetanaþ 07,128.030a tataþ pà¤càlasainyànàü bhç÷am àsãd ravo mahàn 07,128.030c hato ràjeti ràjendra muditànàü samantataþ 07,128.031a bàõa÷abdarava÷ cograþ ÷u÷ruve tatra màriùa 07,128.031c atha droõo drutaü tatra pratyadç÷yata saüyuge 07,128.032a hçùño duryodhana÷ càpi dçóham àdàya kàrmukam 07,128.032c tiùñha tiùñheti ràjànaü bruvan pàõóavam abhyayàt 07,128.032d*1108_01 tam evaüvàdinaü vãraü dhàrtaràùñraü mahàratham 07,128.033a pratyudyayus taü tvaritàþ pà¤càlà ràjagçddhinaþ 07,128.033c tàn droõaþ pratijagràha parãpsan kurusattamam 07,128.033e caõóavàtoddhatàn meghàn nighnan ra÷mimuco yathà 07,128.034a tato ràjan mahàn àsãt saügràmo bhårivardhanaþ 07,128.034c tàvakànàü pareùàü ca sametànàü yuyutsayà 07,129.001 dhçtaràùñra uvàca 07,129.001a yat tadà pràvi÷at pàõóån àcàryaþ kupito va÷ã 07,129.001c uktvà duryodhanaü samyaï mama ÷àstràtigaü sutam 07,129.002a pravi÷ya vicarantaü ca raõe ÷åram avasthitam 07,129.002c kathaü droõaü maheùvàsaü pàõóavàþ paryavàrayan 07,129.003a ke 'rakùan dakùiõaü cakram àcàryasya mahàtmanaþ 07,129.003c ke cottaram arakùanta nighnataþ ÷àtravàn raõe 07,129.003d*1109_01 ke càsya pçùñhato 'nvàsan vãrà vãrasya yodhinaþ 07,129.003d*1109_02 ke purastàd avartanta rathinas tasya ÷atravaþ 07,129.003d*1109_03 manye tàn aspç÷ac chãtam ativelam anàrtavam 07,129.003d*1109_04 manye te samavepanta gàvo vai ÷i÷ire yathà 07,129.003d*1109_05 yat pràvi÷an maheùvàsaþ pà¤càlàn aparàjitaþ 07,129.004a nçtyan sa rathamàrgeùu sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,129.004b*1110_01 nirdahan sarvasainyàni pà¤càlànàü ratharùabhaþ 07,129.004c dhåmaketur iva kruddhaþ kathaü mçtyum upeyivàn 07,129.005 saüjaya uvàca 07,129.005a sàyàhne saindhavaü hatvà ràj¤à pàrthaþ sametya ca 07,129.005c sàtyaki÷ ca maheùvàso droõam evàbhyadhàvatàm 07,129.006a tathà yudhiùñhiras tårõaü bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,129.006c pçthak camåbhyàü saüsaktau droõam evàbhyadhàvatàm 07,129.007a tathaiva nakulo dhãmàn sahadeva÷ ca durjayaþ 07,129.007c dhçùñadyumnaþ ÷atànãko viràña÷ ca sakekayaþ 07,129.007e matsyàþ ÷àlveyasenà÷ ca droõam eva yayur yudhi 07,129.008a drupada÷ ca tathà ràjà pà¤càlair abhirakùitaþ 07,129.008c dhçùñadyumnapità ràjan droõam evàbhyavartata 07,129.009a draupadeyà maheùvàsà ràkùasa÷ ca ghañotkacaþ 07,129.009c sasenàs te 'bhyavartanta droõam eva mahàdyutim 07,129.010a prabhadrakà÷ ca pà¤càlàþ ùañsahasràþ prahàriõaþ 07,129.010c droõam evàbhyavartanta puraskçtya ÷ikhaõóinam 07,129.011a tathetare naravyàghràþ pàõóavànàü mahàrathàþ 07,129.011c sahitàþ saünyavartanta droõam eva dvijarùabham 07,129.012a teùu ÷åreùu yuddhàya gateùu bharatarùabha 07,129.012c babhåva rajanã ghorà bhãråõàü bhayavardhinã 07,129.013a yodhànàm a÷ivà raudrà ràjann antakagàminã 07,129.013c ku¤jarà÷vamanuùyàõàü pràõàntakaraõã tadà 07,129.014a tasyàü rajanyàü ghoràyàü nadantyaþ sarvataþ ÷ivàþ 07,129.014c nyavedayan bhayaü ghoraü sajvàlakavalair mukhaiþ 07,129.015a ulåkà÷ càpy adç÷yanta ÷aüsanto vipulaü bhayam 07,129.015c vi÷eùataþ kauravàõàü dhvajinyàm atidàruõam 07,129.016a tataþ sainyeùu ràjendra ÷abdaþ samabhavan mahàn 07,129.016c bherã÷abdena mahatà mçdaïgànàü svanena ca 07,129.017a gajànàü garjitai÷ càpi turaïgàõàü ca heùitaiþ 07,129.017c khura÷abdanipàtai÷ ca tumulaþ sarvato 'bhavat 07,129.018a tataþ samabhavad yuddhaü saüdhyàyàm atidàruõam 07,129.018c droõasya ca mahàràja sç¤jayànàü ca sarva÷aþ 07,129.019a tamasà càvçte loke na pràj¤àyata kiü cana 07,129.019c sainyena rajasà caiva samantàd utthitena ha 07,129.020a narasyà÷vasya nàgasya samasajjata ÷oõitam 07,129.020c nàpa÷yàma rajo bhaumaü ka÷malenàbhisaüvçtàþ 07,129.021a ràtrau vaü÷avanasyeva dahyamànasya parvate 07,129.021b*1111_01 mçdaïgànakanirhràdair jharjharaiþ pañahais tathà 07,129.021b*1111_02 phetkàrair hreùitaiþ ÷abdaiþ sarvam evàkulaü babhau 07,129.021c ghora÷ cañacañà÷abdaþ ÷astràõàü patatàm abhåt 07,129.022a naiva sve na pare ràjan pràj¤àyanta tamovçte 07,129.022c unmattam iva tat sarvaü babhåva rajanãmukhe 07,129.023a bhaumaü rajo 'tha ràjendra ÷oõitena pra÷àmitam 07,129.023c ÷àtakaumbhai÷ ca kavacair bhåùaõai÷ ca tamo 'bhyagàt 07,129.024a tataþ sà bhàratã senà maõihemavibhåùità 07,129.024c dyaur ivàsãt sanakùatrà rajanyàü bharatarùabha 07,129.025a gomàyubaóasaüghuùñà ÷aktidhvajasamàkulà 07,129.025c dàruõàbhirutà ghorà kùveóitotkruùñanàdità 07,129.026a tato 'bhavan mahà÷abdas tumulo lomaharùaõaþ 07,129.026c samàvçõvan di÷aþ sarvà mahendrà÷aninisvanaþ 07,129.027a sà ni÷ãthe mahàràja senàdç÷yata bhàratã 07,129.027c aïgadaiþ kuõóalair niùkaiþ ÷astrai÷ caivàvabhàsità 07,129.028a tatra nàgà rathà÷ caiva jàmbånadavibhåùitàþ 07,129.028c ni÷àyàü pratyadç÷yanta meghà iva savidyutaþ 07,129.029a çùñi÷aktigadàbàõamusalapràsapaññi÷àþ 07,129.029c saüpatanto vyadç÷yanta bhràjamànà ivàgnayaþ 07,129.030a duryodhanapurovàtàü rathanàgabalàhakàm 07,129.030c vàditraghoùastanitàü càpavidyuddhvajair vçtàm 07,129.031a droõapàõóavaparjanyàü khaóga÷aktigadà÷anim 07,129.031c ÷aradhàràstrapavanàü bhç÷aü ÷ãtoùõasaükulàm 07,129.032a ghoràü vismàpanãm ugràü jãvitacchidam aplavàm 07,129.032c tàü pràvi÷ann atibhayàü senàü yuddhacikãrùavaþ 07,129.033a tasmin ràtrimukhe ghore mahà÷abdaninàdite 07,129.033c bhãråõàü tràsajanane ÷åràõàü harùavardhane 07,129.034a ràtriyuddhe tadà ghore vartamàne sudàruõe 07,129.034c droõam abhyadravan kruddhàþ sahitàþ pàõóusç¤jayàþ 07,129.035a ye ye pramukhato ràjan nyavartanta mahàtmanaþ 07,129.035c tàn sarvàn vimukhàü÷ cakre kàü÷ cin ninye yamakùayam 07,129.035d*1112_01 tàni nàgasahasràõi rathànàm ayutàni ca 07,129.035d*1112_02 padàtihayasaüghànàü prayutàny arbudàni ca 07,129.035d*1112_03 droõenaikena nàràcair nirbhinnàni ni÷àmukhe 07,130.001 dhçtaràùñra uvàca 07,130.001a tasmin praviùñe durdharùe sç¤jayàn amitaujasi 07,130.001c amçùyamàõe saürabdhe kà vo 'bhåd vai matis tadà 07,130.002a duryodhanaü tathà putram uktvà ÷àstràtigaü mama 07,130.002c yat pràvi÷ad ameyàtmà kiü pàrthaþ pratyapadyata 07,130.003a nihate saindhave vãre bhåri÷ravasi caiva hi 07,130.003c yad abhyagàn mahàtejàþ pà¤càlàn aparàjitaþ 07,130.004a kim amanyata durdharùaþ praviùñe ÷atrutàpane 07,130.004c duryodhana÷ ca kiü kçtyaü pràptakàlam amanyata 07,130.005a ke ca taü varadaü vãram anvayur dvijasattamam 07,130.005c ke càsya pçùñhato 'gacchan vãràþ ÷årasya yudhyataþ 07,130.005e ke purastàd ayudhyanta nighnataþ ÷àtravàn raõe 07,130.006a manye 'haü pàõóavàn sarvàn bhàradvàja÷aràrditàn 07,130.006c ÷i÷ire kampamànà vai kç÷à gàva ivàbhibho 07,130.007a pravi÷ya sa maheùvàsaþ pà¤càlàn arimardanaþ 07,130.007c kathaü nu puruùavyàghraþ pa¤catvam upajagmivàn 07,130.008a sarveùu sainyeùu ca saügateùu; ràtrau sameteùu mahàratheùu 07,130.008c saüloóyamàneùu pçthagvidheùu; ke vas tadànãü matimanta àsan 07,130.009a hatàü÷ caiva viùaktàü÷ ca paràbhåtàü÷ ca ÷aüsasi 07,130.009c rathino virathàü÷ caiva kçtàn yuddheùu màmakàn 07,130.009d*1113_01 teùàü saüloóyamànànàü pàõóavair hatacetasàm 07,130.009d*1113_02 andhe tamasi kiü jyotir abhavat kà matis tadà 07,130.009d*1113_03 prahçùñàü÷ càpy udagràü÷ ca nityaü ÷aüsasi pàõóavàn 07,130.009d*1113_04 aprahçùñàn vimanaso vitrastàü÷ caiva màmakàn 07,130.010a katham eùàü tadà tatra pàrthànàm apalàyinàm 07,130.010c prakà÷am abhavad ràtrau kathaü kuruùu saüjaya 07,130.011 saüjaya uvàca 07,130.011a ràtriyuddhe tadà ràjan vartamàne sudàruõe 07,130.011c droõam abhyadravan ràtrau pàõóavàþ sahasainikàþ 07,130.012a tato droõaþ kekayàü÷ ca dhçùñadyumnasya càtmajàn 07,130.012c preùayan mçtyulokàya sarvàn iùubhir à÷ugaiþ 07,130.013a tasya pramukhato ràjan ye 'vartanta mahàrathàþ 07,130.013c tàn sarvàn preùayàm àsa paralokàya bhàrata 07,130.014a pramathnantaü tadà vãraü bhàradvàjaü mahàratham 07,130.014c abhyavartata saükruddhaþ ÷ibã ràjan pratàpavàn 07,130.015a tam àpatantaü saüprekùya pàõóavànàü mahàratham 07,130.015c vivyàdha da÷abhir droõaþ sarvapàra÷avaiþ ÷araiþ 07,130.016a taü ÷ibiþ prativivyàdha triü÷atà ni÷itaiþ ÷araiþ 07,130.016c sàrathiü càsya bhallena smayamàno nyapàtayat 07,130.017a tasya droõo hayàn hatvà sàrathiü ca mahàtmanaþ 07,130.017c athàsya sa÷irastràõaü ÷iraþ kàyàd apàharat 07,130.017d*1114_01 tato 'sya sàrathiü kùipram anyaü duryodhano 'di÷at 07,130.017d*1114_02 sa tena saügçhãtà÷vaþ punar abhyadravad ripån 07,130.018a kaliïgànàü ca sainyena kaliïgasya suto raõe 07,130.018c pårvaü pitçvadhàt kruddho bhãmasenam upàdravat 07,130.019a sa bhãmaü pa¤cabhir viddhvà punar vivyàdha saptabhiþ 07,130.019c vi÷okaü tribhir àjaghne dhvajam ekena patriõà 07,130.020a kaliïgànàü tu taü ÷åraü kruddhaü kruddho vçkodaraþ 07,130.020c rathàd ratham abhidrutya muùñinàbhijaghàna ha 07,130.021a tasya muùñihatasyàjau pàõóavena balãyasà 07,130.021c sarvàõy asthãni sahasà pràpatan vai pçthak pçthak 07,130.021d*1115_01 tasmiüs tathà hate tena siühanàdo mahàn abhåt 07,130.021d*1115_02 pà¤càlànàü mahàràja sàdhu sàdhv iti pàõóavam 07,130.022a taü karõo bhràtara÷ càsya nàmçùyanta mahàrathàþ 07,130.022c te bhãmasenaü nàràcair jaghnur à÷ãviùopamaiþ 07,130.023a tataþ ÷atrurathaü tyaktvà bhãmo dhruvarathaü gataþ 07,130.023c dhruvaü càsyantam ani÷aü muùñinà samapothayat 07,130.023d*1116_01 **** **** bhãmaþ svaü ratham àgamat 07,130.023d*1116_02 puna÷ cotpatya vegena tasyànujam apàtayat 07,130.023d*1117_01 yathà kàcamaõir nyasto muùñinaikena lãlayà 07,130.023d*1117_02 sa hataþ sahasà cårõo raktam evopapadyata 07,130.023d*1117_03 tathà cårõam abhåt tatra karõabhràtà drumas tathà 07,130.023e sa tathà pàõóuputreõa balinà nihato 'patat 07,130.024a taü nihatya mahàràja bhãmaseno mahàbalaþ 07,130.024c jayaràtarathaü pràpya muhuþ siüha ivànadat 07,130.025a jayaràtam athàkùipya nadan savyena pàõinà 07,130.025b*1118_01 såtaü càsya mahàbàhur gçhya ràjaüs tathaiva ca 07,130.025c talena nà÷ayàm àsa karõasyaivàgrataþ sthitam 07,130.025d*1119_01 pàdayor gçhya tau vãrau bhãmaþ karõasya pa÷yataþ 07,130.025d*1119_02 bhåmàv àvidhya jaghne sa tau ca pràõair vyayujyatàm 07,130.026a karõas tu pàõóave ÷aktiü kà¤canãü samavàsçjat 07,130.026c tatas tàm eva jagràha prahasan pàõóunandanaþ 07,130.027a karõàyaiva ca durdharùa÷ cikùepàjau vçkodaraþ 07,130.027c tàm antarikùe ciccheda ÷akunis tailapàyinà 07,130.027d*1120_01 etat kçtvà mahat karma raõe 'dbhutaparàkramaþ 07,130.027d*1120_02 punaþ svaratham àsthàya dudràva tava vàhinãm 07,130.027d*1120_03 tam àyàntaü jighàüsantaü bhãmaü kruddham ivàntakam 07,130.027d*1120_04 nyavàrayan mahàbàhuü tava putrà vi÷àü pate 07,130.028a tatas tava sutà ràjan bhãmasya ratham àvrajan 07,130.028c mahatà ÷aravarùeõa chàdayanto vçkodaram 07,130.029a durmadasya tato bhãmaþ prahasann iva saüyuge 07,130.029c sàrathiü ca hayàü÷ caiva ÷arair ninye yamakùayam 07,130.029e durmadas tu tato yànaü duùkarõasyàvapupluve 07,130.030a tàv ekaratham àråóhau bhràtarau paratàpanau 07,130.030c saügràma÷iraso madhye bhãmaü dvàv abhyadhàvatàm 07,130.030e yathàmbupatimitrau hi tàrakaü daityasattamam 07,130.031a tatas tu durmada÷ caiva duùkarõa÷ ca tavàtmajau 07,130.031c ratham ekaü samàruhya bhãmaü bàõair avidhyatàm 07,130.032a tataþ karõasya miùato drauõer duryodhanasya ca 07,130.032c kçpasya somadattasya bàhlãkasya ca pàõóavaþ 07,130.033a durmadasya ca vãrasya duùkarõasya ca taü ratham 07,130.033b*1121_01 àruroha mahàbàhur miùatàü sarvadhanvinàm 07,130.033c pàdaprahàreõa dharàü pràve÷ayad ariüdamaþ 07,130.034a tataþ sutau te balinau ÷årau duùkarõadurmadau 07,130.034c muùñinàhatya saükruddho mamarda caraõena ca 07,130.035a tato hàhàkçte sainye dçùñvà bhãmaü nçpàbruvan 07,130.035c rudro 'yaü bhãmaråpeõa dhàrtaràùñreùu gçdhyati 07,130.036a evam uktvàpalàyanta sarve bhàrata pàrthivàþ 07,130.036c visaüj¤àvàhayan vàhàn na ca dvau saha dhàvataþ 07,130.037a tato bale bhç÷alulite ni÷àmukhe; supåjito nçpavçùabhair vçkodaraþ 07,130.037c mahàbalaþ kamalavibuddhalocano; yudhiùñhiraü nçpatim apåjayad balã 07,130.038a tato yamau drupadaviràñakekayà; yudhiùñhira÷ càpi paràü mudaü yayuþ 07,130.038c vçkodaraü bhç÷am abhipåjayaü÷ ca te; yathàndhake pratinihate haraü suràþ 07,130.039a tataþ sutàs tava varuõàtmajopamà; ruùànvitàþ saha guruõà mahàtmanà 07,130.039c vçkodaraü sarathapadàtiku¤jarà; yuyutsavo bhç÷am abhiparyavàrayan 07,130.039d*1122_01 tato yamau drupadasutàþ sasainikà 07,130.039d*1122_02 yudhiùñhiradrupadaviràñasàtvatàþ 07,130.039d*1122_03 ghañotkaco jayavijayau drumau vçkaþ 07,130.039d*1122_04 sasçüjayàs tava tanayàn avàrayan 07,130.040a tato 'bhavat timiraghanair ivàvçtaü; mahàbhaye bhayadam atãva dàruõam 07,130.040c ni÷àmukhe baóavçkagçdhramodanaü; mahàtmanàü nçpavarayuddham adbhutam 07,131.001 saüjaya uvàca 07,131.001a pràyopaviùñe tu hate putre sàtyakinà tataþ 07,131.001c somadatto bhç÷aü kruddhaþ sàtyakiü vàkyam abravãt 07,131.002a kùatradharmaþ purà dçùño yas tu devair mahàtmabhiþ 07,131.002c taü tvaü sàtvata saütyajya dasyudharme kathaü rataþ 07,131.003a paràïmukhàya dãnàya nyasta÷astràya yàcate 07,131.003c kùatradharmarataþ pràj¤aþ kathaü nu prahared raõe 07,131.004a dvàv eva kila vçùõãnàü tatra khyàtau mahàrathau 07,131.004c pradyumna÷ ca mahàbàhus tvaü caiva yudhi sàtvata 07,131.005a kathaü pràyopaviùñàya pàrthena chinnabàhave 07,131.005c nç÷aüsaü patanãyaü ca tàdç÷aü kçtavàn asi 07,131.005d*1123_01 karmaõas tasya durvçtta phalaü pràpnuhi saüyuge 07,131.005d*1123_02 adya chetsyàmi te måóha ÷iro vikramya patriõà 07,131.006a ÷ape sàtvata putràbhyàm iùñena sukçtena ca 07,131.006c anatãtàm imàü ràtriü yadi tvàü vãramàninam 07,131.007a arakùyamàõaü pàrthena jiùõunà sasutànujam 07,131.007c na hanyàü niraye ghore pateyaü vçùõipàüsana 07,131.008a evam uktvà susaükruddhaþ somadatto mahàbalaþ 07,131.008c dadhmau ÷aïkhaü ca tàreõa siühanàdaü nanàda ca 07,131.009a tataþ kamalapatràkùaþ siühadaüùñro mahàbalaþ 07,131.009c sàtvato bhç÷asaükruddhaþ somadattam athàbravãt 07,131.009d*1124_01 kauraveya na me tràsaþ kathaü cid api vidyate 07,131.009d*1124_02 tvayà sàrdham athànyai÷ ca yudhyato hçdi ka÷ cana 07,131.009d*1124_03 yadi sarveõa sainyena gupto màü yodhayiùyasi 07,131.009d*1124_04 tathàpi na vyathà kà cit tvayi syàn mama kaurava 07,131.009d*1124_05 yuddhasàreõa vàkyena satàm avamatena ca 07,131.009d*1124_06 nàhaü bhãùayituü ÷akyaþ kùatravçtte sthitas tvayà 07,131.009d*1124_07 yadi te 'sti yuyutsàdya mayà saha naràdhipa 07,131.009d*1124_08 nirdayo ni÷itair bàõaiþ prahara praharàmi te 07,131.010a hato bhåri÷ravà vãras tava putro mahàrathaþ 07,131.010c ÷ala÷ caiva tathà ràjan bhràtçvyasanakar÷itaþ 07,131.011a tvàü càpy adya vadhiùyàmi saputrapa÷ubàndhavam 07,131.011c tiùñhedànãü raõe yattaþ kauravo 'si vi÷eùataþ 07,131.012a yasmin dànaü damaþ ÷aucam ahiüsà hrãr dhçtiþ kùamà 07,131.012c anapàyãni sarvàõi nityaü ràj¤i yudhiùñhire 07,131.013a mçdaïgaketos tasya tvaü tejasà nihataþ purà 07,131.013c sakarõasaubalaþ saükhye vinà÷aü samupeùyasi 07,131.014a ÷ape 'haü kçùõacaraõair iùñàpårtena caiva ha 07,131.014c yadi tvàü sasutaü pàpaü na hanyàü yudhi roùitaþ 07,131.014e apayàsyasi cet tyaktvà tato mukto bhaviùyasi 07,131.015a evam àbhàùya cànyonyaü krodhasaüraktalocanau 07,131.015c pravçttau ÷arasaüpàtaü kartuü puruùasattamau 07,131.016a tato gajasahasreõa rathànàm ayutena ca 07,131.016c duryodhanaþ somadattaü parivàrya vyavasthitaþ 07,131.017a ÷akuni÷ ca susaükruddhaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,131.017c putrapautraiþ parivçto bhràtçbhi÷ cendravikramaiþ 07,131.017e syàlas tava mahàbàhur vajrasaühanano yuvà 07,131.018a sàgraü ÷atasahasraü tu hayànàü tasya dhãmataþ 07,131.018c somadattaü maheùvàsaü samantàt paryarakùata 07,131.019a rakùyamàõa÷ ca balibhi÷ chàdayàm àsa sàtyakim 07,131.019c taü chàdyamànaü vi÷ikhair dçùñvà saünataparvabhiþ 07,131.019e dhçùñadyumno 'bhyayàt kruddhaþ pragçhya mahatãü camåm 07,131.019f*1125_01 abhyarakùan mahàbàhuþ sàtvataü satyavikramam 07,131.020a caõóavàtàbhisçùñànàm udadhãnàm iva svanaþ 07,131.020c àsãd ràjan balaughànàm anyonyam abhinighnatàm 07,131.021a vivyàdha somadattas tu sàtvataü navabhiþ ÷araiþ 07,131.021c sàtyakir da÷abhi÷ cainam avadhãt kurupuügavam 07,131.022a so 'tividdho balavatà samare dçóhadhanvanà 07,131.022c rathopasthaü samàsàdya mumoha gatacetanaþ 07,131.023a taü vimåóhaü samàlakùya sàrathis tvarayànvitaþ 07,131.023c apovàha raõàd vãraü somadattaü mahàratham 07,131.024a taü visaüj¤aü samàlokya yuyudhàna÷aràrditam 07,131.024b@020_0001 abhyadhàvat tato droõo yaduvãrajighàüsayà 07,131.024b@020_0002 tam àyàntam abhiprekùya yudhiùñhirapurogamàþ 07,131.024b@020_0003 parivavrur mahàtmànaü parãpsanto yadådvaham 07,131.024b@020_0004 tataþ pravavçte yuddhaü droõasya saha pàõóavaiþ 07,131.024b@020_0005 baler iva suraiþ pårvaü trailokyajayakàïkùayà 07,131.024b@020_0006 tataþ sàyakajàlena pàõóavànãkam àvçõot 07,131.024b@020_0007 bhàradvàjo mahàtejà vivyàdha ca yudhiùñhiram 07,131.024b@020_0008 sàtyakiü da÷abhir bàõair viü÷atyà pàrùataü ÷araiþ 07,131.024b@020_0009 bhãmasenaü ca navabhir nakulaü pa¤cabhis tathà 07,131.024b@020_0010 sahadevaü tathàùñàbhiþ ÷atena ca ÷ikhaõóinam 07,131.024b@020_0011 draupadeyàn mahàbàhuþ pa¤cabhiþ pa¤cabhiþ ÷araiþ 07,131.024b@020_0012 viràñaü matsyam aùñàbhir drupadaü da÷abhiþ ÷araiþ 07,131.024b@020_0013 yudhàmanyuü tribhiþ ùaóbhir uttamaujasam àhave 07,131.024b@020_0014 anyàü÷ ca sainikàn viddhvà yudhiùñhiram upàdravat 07,131.024b@020_0015 te vadhyamànà droõena pàõóuputrasya sainikàþ 07,131.024b@020_0016 pràdravan vai bhayàd ràjan sàrtanàdà di÷o da÷a 07,131.024b@020_0017 kàlyamànaü tu tat sainyaü dçùñvà droõena phalgunaþ 07,131.024b@020_0018 kiü cid àgatasaürambho guruü pàrtho 'bhyayàd drutam 07,131.024b@020_0019 dçùñvà droõas tu bãbhatsum abhidhàvantam àhave 07,131.024b@020_0020 saünyavartata tat sainyaü punar yaudhiùñhiraü nçpa 07,131.024b@020_0021 tato yuddham abhåd bhåyo bhàradvàjasya pàõóavaiþ 07,131.024b@020_0022 droõas tava sutai ràjan sarvataþ parivàritaþ 07,131.024b@020_0023 vyadhamat pàõóusainyàni tålarà÷im ivànalaþ 07,131.024b@020_0024 taü jvalantam ivàdityaü dãptànalasamadyutim 07,131.024b@020_0025 ràjann ani÷am atyantaü dçùñvà droõaü ÷aràrciùam 07,131.024b@020_0026 maõóalãkçtadhanvànaü tapantam iva bhàskaram 07,131.024b@020_0027 dahantam ahitàn sainye nainaü ka÷ cid avàrayat 07,131.024b@020_0028 yo yo hi pramukhe tasya tasthau droõasya påruùaþ 07,131.024b@020_0029 tasya tasya ÷ira÷ chittvà yayau droõa÷araþ kùitim 07,131.024b@020_0030 evaü sà pàõóavã senà vadhyamànà mahàtmanà 07,131.024b@020_0031 pradudràva punar bhãtà pa÷yataþ savyasàcinaþ 07,131.024b@020_0032 saüprabhagnaü balaü dçùñvà droõena ni÷i bhàrata 07,131.024b@020_0033 govindam abravãj jiùõur gaccha droõarathaü prati 07,131.024b@020_0034 tato rajatagokùãrakundendusadç÷aprabhàn 07,131.024b@020_0035 codayàm àsa dà÷àrho hayàn droõarathaü prati 07,131.024b@020_0036 bhãmaseno 'pi taü dçùñvà yàntaü droõàya phalgunam 07,131.024b@020_0037 svasàrathim uvàcedaü droõànãkàya màü vaha 07,131.024b@020_0038 so 'pi tasya vacaþ ÷rutvà vi÷oko vàhayad dhayàn 07,131.024b@020_0039 pçùñhataþ satyasandhasya jiùõor bharatasattama 07,131.024b@020_0040 tau dçùñvà bhràtarau yattau droõànãkam abhidrutau 07,131.024b@020_0041 pà¤càlàþ sç¤jayà matsyà÷ cedikàråùako÷alàþ 07,131.024b@020_0042 anvagacchan mahàràja kekayà÷ ca mahàrathàþ 07,131.024b@020_0043 tato ràjann abhåd ghoraþ saügràmo lomaharùaõaþ 07,131.024b@020_0044 bãbhatsur dakùiõaü pàr÷vam uttaraü ca vçkodaraþ 07,131.024b@020_0045 mahadbhyàü rathavçndàbhyàü balaü jagçhatus tava 07,131.024b@020_0046 tau dçùñvà puruùavyàghrau bhãmasenadhanaüjayau 07,131.024b@020_0047 dhçùñadyumno 'bhyayàd ràjan sàtyaki÷ ca mahàbalaþ 07,131.024b@020_0048 caõóavàtàbhipannànàm udadhãnàm iva svanaþ 07,131.024b@020_0049 àsãd ràjan balaughànàü tadànyonyam abhighnatàm 07,131.024b@020_0050 saumadattivadhàt kruddho dçùñvà sàtyakim àhave 07,131.024c drauõir abhyadravat kruddhaþ sàtvataü raõamårdhani 07,131.025a tam àpatantaü saüprekùya ÷aineyasya rathaü prati 07,131.025c bhaimaseniþ susaükruddhaþ pratyamitram avàrayat 07,131.026a kàrùõàyasamayaü ghoram çkùacarmàvçtaü mahat 07,131.026b*1126_01 mahàntaü ratham àsthàya triü÷an natvàntaràntaram 07,131.026b*1126_02 vikùiptayantrasaünàhaü mahàmeghaughanisvanam 07,131.026c yuktaü gajanibhair vàhair na hayair nàpi và gajaiþ 07,131.027a vikùiptam aùñacakreõa vivçtàkùeõa kåjatà 07,131.027c dhvajenocchritatuõóena gçdhraràjena ràjatà 07,131.028a lohitàrdrapatàkaü tam antramàlàvibhåùitam 07,131.028c aùñacakrasamàyuktam àsthàya vipulaü ratham 07,131.029a ÷ålamudgaradhàriõyà ÷ailapàdapahastayà 07,131.029c rakùasàü ghoraråpàõàm akùauhiõyà samàvçtaþ 07,131.030a tam udyatamahàcàpaü ni÷àmya vyathità nçpàþ 07,131.030c yugàntakàlasamaye daõóahastam ivàntakam 07,131.030d*1127_01 tatas taü giri÷çïgàbhaü bhãmaråpaü bhayàvaham 07,131.030d*1127_02 daüùñràkaràlogramukhaü ÷aïkukarõaü mahàhanum 07,131.030d*1127_03 årdhvake÷aü viråpàkùaü dãptàsyaü nimnitodaram 07,131.030d*1127_04 mahàbhràbhagaladvàraü kirãñacchannamårdhajam 07,131.030d*1127_05 tràsanaü sarvabhåtànàü vyàttànanam ivàntakam 07,131.030d*1127_06 vãkùya dãptam ivàyàntaü ripuvikùobhakàriõam 07,131.030d*1127_07 tam udyatamahàcàpaü ràkùasendraü ghañotkacam 07,131.031a bhayàrdità pracukùobha putrasya tava vàhinã 07,131.031c vàyunà kùobhitàvartà gaïgevordhvataraïgiõã 07,131.032a ghañotkacaprayuktena siühanàdena bhãùitàþ 07,131.032c prasusruvur gajà måtraü vivyathu÷ ca narà bhç÷am 07,131.033a tato '÷mavçùñir atyartham àsãt tatra samantataþ 07,131.033c saüdhyàkàlàdhikabalaiþ pramuktà ràkùasaiþ kùitau 07,131.034a àyasàni ca cakràõi bhu÷uõóyaþ pràsatomaràþ 07,131.034c patanty aviralàþ ÷ålàþ ÷ataghnyaþ paññi÷às tathà 07,131.035a tad ugram atiraudraü ca dçùñvà yuddhaü naràdhipàþ 07,131.035c tanayàs tava karõa÷ ca vyathitàþ pràdravan di÷aþ 07,131.036a tatraiko 'strabala÷làghã drauõir mànã na vivyathe 07,131.036c vyadhamac ca ÷arair màyàü ghañotkacavinirmitàm 07,131.037a nihatàyàü tu màyàyàm amarùã sa ghañotkacaþ 07,131.037c visasarja ÷aràn ghoràüs te '÷vatthàmànam àvi÷an 07,131.038a bhujagà iva vegena valmãkaü krodhamårchitàþ 07,131.038c te ÷arà rudhiràbhyaktà bhittvà ÷àradvatãsutam 07,131.038e vivi÷ur dharaõãü ÷ãghrà rukmapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,131.039a a÷vatthàmà tu saükruddho laghuhastaþ pratàpavàn 07,131.039c ghañotkacam abhikruddhaü bibheda da÷abhiþ ÷araiþ 07,131.039d*1128_01 tato ghañotkacaþ kruddha÷ cakraü cikùepa satvaram 07,131.040a ghañotkaco 'tividdhas tu droõaputreõa marmasu 07,131.040c cakraü ÷atasahasràram agçhõàd vyathito bhç÷am 07,131.041a kùuràntaü bàlasåryàbhaü maõivajravibhåùitam 07,131.041c a÷vatthàmnas tu cikùepa bhaimasenir jighàüsayà 07,131.042a vegena mahatà gacchad vikùiptaü drauõinà ÷araiþ 07,131.042c abhàgyasyeva saükalpas tan moghaü nyapatad bhuvi 07,131.043a ghañotkacas tatas tårõaü dçùñvà cakraü nipàtitam 07,131.043c drauõiü pràcchàdayad bàõaiþ svarbhànur iva bhàskaram 07,131.044a ghañotkacasutaþ ÷rãmàn bhinnà¤janacayopamaþ 07,131.044c rurodha drauõim àyàntaü prabha¤janam ivàdriràñ 07,131.045a pautreõa bhãmasenasya ÷araiþ so '¤janaparvaõà 07,131.045c babhau meghena dhàràbhir girir merur ivàrditaþ 07,131.046a a÷vatthàmà tv asaübhrànto rudropendrendravikramaþ 07,131.046c dhvajam ekena bàõena cicchedà¤janaparvaõaþ 07,131.047a dvàbhyàü tu rathayantàraü tribhi÷ càsya triveõukam 07,131.047c dhanur ekena ciccheda caturbhi÷ caturo hayàn 07,131.048a virathasyodyataü hastàd dhemabindubhir àcitam 07,131.048c vi÷ikhena sutãkùõena khaógam asya dvidhàkarot 07,131.049a gadà hemàïgadà ràjaüs tårõaü haióimbasånunà 07,131.049c bhràmyotkùiptà ÷araiþ sàpi drauõinàbhyàhatàpatat 07,131.050a tato 'ntarikùam utpatya kàlamegha ivonnadan 07,131.050c vavarùà¤janaparvà sa drumavarùaü nabhastalàt 07,131.051a tato màyàdharaü drauõir ghañotkacasutaü divi 07,131.051c màrgaõair abhivivyàdha ghanaü sårya ivàü÷ubhiþ 07,131.052a so 'vatãrya punas tasthau rathe hemapariùkçte 07,131.052c mahãdhara ivàtyuccaþ ÷rãmàn a¤janaparvataþ 07,131.053a tam ayasmayavarmàõaü drauõir bhãmàtmajàtmajam 07,131.053c jaghànà¤janaparvàõaü mahe÷vara ivàndhakam 07,131.054a atha dçùñvà hataü putram a÷vatthàmnà mahàbalam 07,131.054c drauõeþ sakà÷am abhyetya roùàt pracalitàïgadaþ 07,131.055a pràha vàkyam asaübhrànto vãraü ÷àradvatãsutam 07,131.055c dahantaü pàõóavànãkaü vanam agnim ivoddhatam 07,131.056a tiùñha tiùñha na me jãvan droõaputra gamiùyasi 07,131.056c tvàm adya nihaniùyàmi krau¤cam agnisuto yathà 07,131.057 a÷vatthàmovàca 07,131.057a gaccha vatsa sahànyais tvaü yudhyasvàmaravikrama 07,131.057c na hi putreõa haióimbe pità nyàyyaü prabàdhitum 07,131.058a kàmaü khalu na me roùo haióimbe vidyate tvayi 07,131.058c kiü tu roùànvito jantur hanyàd àtmànam apy uta 07,131.059 saüjaya uvàca 07,131.059a ÷rutvaitat krodhatàmràkùaþ putra÷okasamanvitaþ 07,131.059c a÷vatthàmànam àyasto bhaimasenir abhàùata 07,131.060a kim ahaü kàtaro drauõe pçthagjana ivàhave 07,131.060b*1129_01 yan màü bhãùayase vàgbhir asad etad vacas tava 07,131.060c bhãmàt khalv aham utpannaþ kuråõàü vipule kule 07,131.061a pàõóavànàm ahaü putraþ samareùv anivartinàm 07,131.061c rakùasàm adhiràjo 'haü da÷agrãvasamo bale 07,131.062a tiùñha tiùñha na me jãvan droõaputra gamiùyasi 07,131.062c yuddha÷raddhàm ahaü te 'dya vineùyàmi raõàjire 07,131.063a ity uktvà roùatàmràkùo ràkùasaþ sumahàbalaþ 07,131.063c drauõim abhyadravat kruddho gajendram iva kesarã 07,131.064a rathàkùamàtrair iùubhir abhyavarùad ghañotkacaþ 07,131.064c rathinàm çùabhaü drauõiü dhàràbhir iva toyadaþ 07,131.065a ÷aravçùñiü ÷arair drauõir apràptàü tàü vya÷àtayat 07,131.065c tato 'ntarikùe bàõànàü saügràmo 'nya ivàbhavat 07,131.066a athàstrasaügharùakçtair visphuliïgaiþ samàbabhau 07,131.066c vibhàvarãmukhe vyoma khadyotair iva citritam 07,131.067a ni÷àmya nihatàü màyàü drauõinà raõamàninà 07,131.067c ghañotkacas tato màyàü sasarjàntarhitaþ punaþ 07,131.068a so 'bhavad girir atyuccaþ ÷ikharais tarusaükañaiþ 07,131.068c ÷ålapràsàsimusalajalaprasravaõo mahàn 07,131.069a tam a¤janacayaprakhyaü drauõir dçùñvà mahãdharam 07,131.069c prapatadbhi÷ ca bahubhiþ ÷astrasaüghair na cukùubhe 07,131.070a tataþ smayann iva drauõir vajram astram udãrayat 07,131.070c sa tenàstreõa ÷ailendraþ kùiptaþ kùipram ana÷yata 07,131.071a tataþ sa toyado bhåtvà nãlaþ sendràyudho divi 07,131.071c a÷mavçùñibhir atyugro drauõim àcchàdayad raõe 07,131.072a atha saüdhàya vàyavyam astram astravidàü varaþ 07,131.072c vyadhamad droõatanayo nãlameghaü samutthitam 07,131.073a sa màrgaõagaõair drauõir di÷aþ pracchàdya sarvataþ 07,131.073c ÷ataü rathasahasràõàü jaghàna dvipadàü varaþ 07,131.074a sa dçùñvà punar àyàntaü rathenàyatakàrmukam 07,131.074c ghañotkacam asaübhràntaü ràkùasair bahubhir vçtam 07,131.075a siüha÷àrdålasadç÷air mattadviradavikramaiþ 07,131.075c gajasthai÷ ca rathasthai÷ ca vàjipçùñhagatair api 07,131.076a vivçtàsya÷irogrãvair haióimbànucaraiþ saha 07,131.076c paulastyair yàtudhànai÷ ca tàmasai÷ cogravikramaiþ 07,131.077a nànà÷astradharair vãrair nànàkavacabhåùaõaiþ 07,131.077c mahàbalair bhãmaravaiþ saürambhodvçttalocanaiþ 07,131.078a upasthitais tato yuddhe ràkùasair yuddhadurmadaiþ 07,131.078c viùaõõam abhisaüprekùya putraü te drauõir abravãt 07,131.079a tiùñha duryodhanàdya tvaü na kàryaþ saübhramas tvayà 07,131.079c sahaibhir bhràtçbhir vãraiþ pàrthivai÷ cendravikramaiþ 07,131.080a nihaniùyàmy amitràüs te na tavàsti paràjayaþ 07,131.080c satyaü te pratijànàmi paryà÷vàsaya vàhinãm 07,131.081 duryodhana uvàca 07,131.081a na tv etad adbhutaü manye yat te mahad idaü manaþ 07,131.081c asmàsu ca parà bhaktis tava gautaminandana 07,131.082 saüjaya uvàca 07,131.082a a÷vatthàmànam uktvaivaü tataþ saubalam abravãt 07,131.082c vçtaþ ÷atasahasreõa rathànàü raõa÷obhinàm 07,131.083a ùaùñyà gajasahasrai÷ ca prayàhi tvaü dhanaüjayam 07,131.083c karõa÷ ca vçùasena÷ ca kçpo nãlas tathaiva ca 07,131.084a udãcyàþ kçtavarmà ca purumitraþ ÷rutàrpaõaþ 07,131.084c duþ÷àsano nikumbha÷ ca kuõóabhedã urukramaþ 07,131.085a puraüjayo dçóharathaþ patàkã hemapaïkajaþ 07,131.085c ÷alyàruõãndrasenà÷ ca saüjayo vijayo jayaþ 07,131.086a kamalàkùaþ puruþ kràthã jayavarmà sudar÷anaþ 07,131.086c ete tvàm anuyàsyanti pattãnàm ayutàni ùañ 07,131.087a jahi bhãmaü yamau cobhau dharmaràjaü ca màtula 07,131.087c asuràn iva devendro jayà÷à me tvayi sthità 07,131.088a dàritàn drauõinà bàõair bhç÷aü vikùatavigrahàn 07,131.088c jahi màtula kaunteyàn asuràn iva pàvakiþ 07,131.089a evam ukto yayau ÷ãghraü putreõa tava saubalaþ 07,131.089c piprãùus te sutàn ràjan didhakùu÷ caiva pàõóavàn 07,131.090a atha pravavçte yuddhaü drauõiràkùasayor mçdhe 07,131.090c vibhàvaryàü sutumulaü ÷akraprahràdayor iva 07,131.091a tato ghañotkaco bàõair da÷abhir gautamãsutam 07,131.091c jaghànorasi saükruddho viùàgnipratimair dçóhaiþ 07,131.092a sa tair abhyàhato gàóhaü ÷arair bhãmasuteritaiþ 07,131.092c cacàla rathamadhyastho vàtoddhåta iva drumaþ 07,131.093a bhåya÷ cà¤jalikenàsya màrgaõena mahàprabham 07,131.093c drauõihastasthitaü càpaü cicchedà÷u ghañotkacaþ 07,131.094a tato 'nyad drauõir àdàya dhanur bhàrasahaü mahat 07,131.094c vavarùa vi÷ikhàüs tãkùõàn vàridhàrà ivàmbudaþ 07,131.095a tataþ ÷àradvatãputraþ preùayàm àsa bhàrata 07,131.095c suvarõapuïkhठ÷atrughnàn khacaràn khacaràn prati 07,131.096a tadbàõair arditaü yåthaü rakùasàü pãnavakùasàm 07,131.096c siühair iva babhau mattaü gajànàm àkulaü kulam 07,131.097a vidhamya ràkùasàn bàõaiþ sà÷vasåtarathàn vibhuþ 07,131.097c dadàha bhagavàn vahnir bhåtànãva yugakùaye 07,131.098a sa dagdhvàkùauhiõãü bàõair nairçtàn ruruce bhç÷am 07,131.098c pureva tripuraü dagdhvà divi devo mahe÷varaþ 07,131.099a yugànte sarvabhåtàni dagdhveva vasur ulbaõaþ 07,131.099c raràja jayatàü ÷reùñho droõaputras tavàhitàn 07,131.099d@020A_0001 tato ghañotkacaþ kruddho rakùasàü bhãmakarmaõàm 07,131.099d@020A_0002 drauõiü hateti mahatãü codayàm àsa tàü camåm 07,131.099d@020A_0003 ghañotkacasya tàm àj¤àü pratigçhyàtha ràkùasàþ 07,131.099d@020A_0004 daüùñrojjvalà mahàvaktrà ghoraråpà bhayànakàþ 07,131.099d@020A_0005 vyattànanà dãrghajihvàþ krodhatàmrekùaõà bhç÷am 07,131.099d@020A_0006 siühanàdena mahatà nàdayanto vasuüdharàn 07,131.099d@020A_0007 hantum abhyadravan drauõiü nànàpraharaõàyudhàþ 07,131.099d@020A_0008 ÷aktãþ ÷ataghnãþ parighàn a÷anãþ ÷ålapaññi÷àn 07,131.099d@020A_0009 khaógàn gadà bhindipàlàn mu÷alàni para÷vadhàn 07,131.099d@020A_0010 pràsànãüs tomaràü÷ ca kaõapàn kampanठ÷itàn 07,131.099d@020A_0011 hulàn bhu÷uõóya÷maguóàn sthåõàþ kàrùõàyasãs tathà 07,131.099d@020A_0012 mudgaràü÷ ca mahàghoràn samare ÷atrudàraõàn 07,131.099d@020A_0013 drauõimårdhany asajjanta ràkùasà bhãmavikramàþ 07,131.099d@020A_0014 cikùipuþ krodhatàmràkùàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,131.099d@020A_0015 tac chastravarùaü sumahad droõaputrasya mårdhani 07,131.099d@020A_0016 patamànaü samãkùyàtha yodhàs te vyathitàbhavan 07,131.099d@020A_0017 droõaputras tv asaübhràntas tad varùaü ghoram utthitam 07,131.099d@020A_0018 ÷arair vidhvaüsayàm àsa vajrakalpaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,131.099d@020A_0019 tato 'nyair vi÷ikhais tårõaü svarõapuïkhair mahàmanàþ 07,131.099d@020A_0020 nijaghne ràkùasàn drauõir divyàstrapratimantritaiþ 07,131.099d@020A_0021 tad bàõair arditaü yåthaü rakùasàü pãnavakùasàm 07,131.099d@020A_0022 siühair iva babhau mattaü gajànàm àkulaü kulam 07,131.099d@020A_0023 te ràkùasàþ susaükruddhà droõaputreõa tàóitàþ 07,131.099d@020A_0024 kruddhàþ sma pràdravan drauõiü jighàüsanto mahàbalàþ 07,131.099d@020A_0025 tatràdbhutam imaü drauõir dar÷ayàm àsa vikramam 07,131.099d@020A_0026 a÷akyaü kartum anyena sarvabhåteùu bhàrata 07,131.099d@020A_0027 yad eko ràkùasãü senàü kùaõàd drauõir mahàstravit 07,131.099d@020A_0028 dadàha jvalitair bàõai ràkùasendrasya pa÷yataþ 07,131.099d@020A_0029 sa dahan ràkùasànãkaü raràja drauõir àhave 07,131.099d@020A_0030 yugànte sarvabhåtàni saüvartaka ivànalaþ 07,131.099d@020A_0031 taü dahantam anãkàni ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,131.100a teùu ràjasahasreùu pàõóaveyeùu bhàrata 07,131.100c nainaü nirãkùituü ka÷ cic chaknoti drauõim àhave 07,131.100e çte ghañotkacàd vãràd ràkùasendràn mahàbalàt 07,131.101a sa punar bharata÷reùñha krodhàd raktàntalocanaþ 07,131.101c talaü talena saühatya saüda÷ya da÷anacchadam 07,131.101e svasåtam abravãt kruddho droõaputràya màü vaha 07,131.102a sa yayau ghoraråpeõa tena jaitrapatàkinà 07,131.102c dvairathaü droõaputreõa punar apy arisådanaþ 07,131.102d*1130_01 sa vinadya mahànàdaü siühavad bhãmavikramaþ 07,131.103a sa cikùepa tataþ kruddho droõaputràya ràkùasaþ 07,131.103c aùñacakràü mahàraudràm a÷anãü rudranirmitàm 07,131.104a tàm avaplutya jagràha drauõir nyasya rathe dhanuþ 07,131.104c cikùepa cainàü tasyaiva syandanàt so 'vapupluve 07,131.105a sà÷vasåtadhvajaü vàhaü bhasma kçtvà mahàprabhà 07,131.105c vive÷a vasudhàü bhittvà sà÷anir bhç÷adàruõà 07,131.106a drauões tat karma dçùñvà tu sarvabhåtàny apåjayan 07,131.106c yad avaplutya jagràha ghoràü ÷aükaranirmitàm 07,131.107a dhçùñadyumnarathaü gatvà bhaimasenis tato nçpa 07,131.107b*1131_01 dhanur ghoraü samàdàya mahad indràyudhopamam 07,131.107c mumoca ni÷itàn bàõàn punar drauõer mahorasi 07,131.108a dhçùñadyumno 'py asaübhrànto mumocà÷ãviùopamàn 07,131.108c suvarõapuïkhàn vi÷ikhàn droõaputrasya vakùasi 07,131.109a tato mumoca nàràcàn drauõis tàbhyàü sahasra÷aþ 07,131.109c tàv apy agni÷ikhàprakhyair jaghnatus tasya màrgaõàn 07,131.110a atitãvram abhåd yuddhaü tayoþ puruùasiühayoþ 07,131.110c yodhànàü prãtijananaü drauõe÷ ca bharatarùabha 07,131.111a tato rathasahasreõa dviradànàü ÷atais tribhiþ 07,131.111c ùaóbhir vàjisahasrai÷ ca bhãmas taü de÷am àvrajat 07,131.112a tato bhãmàtmajaü rakùo dhçùñadyumnaü ca sànugam 07,131.112c ayodhayata dharmàtmà drauõir akliùñakarmakçt 07,131.113a tatràdbhutatamaü drauõir dar÷ayàm àsa vikramam 07,131.113c a÷akyaü kartum anyena sarvabhåteùu bhàrata 07,131.114a nimeùàntaramàtreõa sà÷vasåtarathadvipàm 07,131.114c akùauhiõãü ràkùasànàü ÷itair bàõair a÷àtayat 07,131.115a miùato bhãmasenasya haióimbeþ pàrùatasya ca 07,131.115c yamayor dharmaputrasya vijayasyàcyutasya ca 07,131.116a pragàóham a¤jogatibhir nàràcair abhitàóitàþ 07,131.116c nipetur dviradà bhåmau dvi÷çïgà iva parvatàþ 07,131.117a nikçttair hastihastai÷ ca vicaladbhir itas tataþ 07,131.117c raràja vasudhà kãrõà visarpadbhir ivoragaiþ 07,131.118a kùiptaiþ kà¤canadaõóai÷ ca nçpacchatraiþ kùitir babhau 07,131.118c dyaur ivoditacandràrkà grahàkãrõà yugakùaye 07,131.119a pravçddhadhvajamaõóåkàü bherãvistãrõakacchapàm 07,131.119c chatrahaüsàvalãjuùñàü phenacàmaramàlinãm 07,131.120a kaïkagçdhramahàgràhàü naikàyudhajhaùàkulàm 07,131.120b*1132_01 vistãrõagajapàùàõàü hatà÷vamakaràkulàm 07,131.120c rathakùiptamahàvapràü patàkàruciradrumàm 07,131.121a ÷aramãnàü mahàraudràü pràsa÷aktyugraóuõóubhàm 07,131.121c majjàmàüsamahàpaïkàü kabandhàvarjitoóupàm 07,131.122a ke÷a÷aivalakalmàùàü bhãråõàü ka÷malàvahàm 07,131.122c nàgendrahayayodhànàü ÷arãravyayasaübhavàm 07,131.123a ÷oõitaughamahàvegàü drauõiþ pràvartayan nadãm 07,131.123c yodhàrtaravanirghoùàü kùatajormisamàkulàm 07,131.124a pràyàd atimahàghoraü yamakùayamahodadhim 07,131.124c nihatya ràkùasàn bàõair drauõir haióimbam àrdayat 07,131.125a punar apy atisaükruddhaþ savçkodarapàrùatàn 07,131.125c sa nàràcagaõaiþ pàrthàn drauõir viddhvà mahàbalaþ 07,131.126a jaghàna surathaü nàma drupadasya sutaü vibhuþ 07,131.126c punaþ ÷rutaüjayaü nàma surathasyànujaü raõe 07,131.127a balànãkaü jayànãkaü jayà÷vaü càbhijaghnivàn 07,131.127b*1133_01 punaþ ÷areõa tãkùõena drauõiþ siüha ivonnadan 07,131.127c ÷rutàhvayaü ca ràjendra drauõir ninye yamakùayam 07,131.128a tribhi÷ cànyaiþ ÷arais tãkùõaiþ supuïkhai rukmamàlinam 07,131.128c ÷atruüjayaü ca balinaü ÷akralokaü ninàya ha 07,131.129a jaghàna sa pçùadhraü ca candradevaü ca màninam 07,131.129c kuntibhojasutàü÷ càjau da÷abhir da÷a jaghnivàn 07,131.130a a÷vatthàmà susaükruddhaþ saüdhàyogram ajihmagam 07,131.130c mumocàkarõapårõena dhanuùà ÷aram uttamam 07,131.130e yamadaõóopamaü ghoram uddi÷yà÷u ghañotkacam 07,131.131a sa bhittvà hçdayaü tasya ràkùasasya mahà÷araþ 07,131.131c vive÷a vasudhàü ÷ãghraü sapuïkhaþ pçthivãpate 07,131.132a taü hataü patitaü j¤àtvà dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,131.132c drauõeþ sakà÷àd ràjendra apaninye rathàntaram 07,131.133a tathà paràïmukharathaü sainyaü yaudhiùñhiraü nçpa 07,131.133c paràjitya raõe vãro droõaputro nanàda ha 07,131.133e påjitaþ sarvabhåtai÷ ca tava putrai÷ ca bhàrata 07,131.134a atha ÷ara÷atabhinnakçttadehair; hatapatitaiþ kùaõadàcaraiþ samantàt 07,131.134c nidhanam upagatair mahã kçtàbhåd; giri÷ikharair iva durgamàtiraudrà 07,131.135a taü siddhagandharvapi÷àcasaüghà; nàgàþ suparõàþ pitaro vayàüsi 07,131.135c rakùogaõà bhåtagaõà÷ ca drauõim; apåjayann apsarasaþ surà÷ ca 07,132.001 saüjaya uvàca 07,132.001a drupadasyàtmajàn dçùñvà kuntibhojasutàüs tathà 07,132.001c droõaputreõa nihatàn ràkùasàü÷ ca sahasra÷aþ 07,132.002a yudhiùñhiro bhãmaseno dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ 07,132.002c yuyudhàna÷ ca saüyattà yuddhàyaiva mano dadhuþ 07,132.003a somadattaþ punaþ kurddho dçùñvà sàtyakim àhave 07,132.003c mahatà ÷aravarùeõa chàdayàm àsa sarvataþ 07,132.004a tataþ samabhavad yuddham atãva bhayavardhanam 07,132.004c tvadãyànàü pareùàü ca ghoraü vijayakàïkùiõàm 07,132.004d*1134_01 taü dçùñvà samupàyàntaü rukmapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,132.005a da÷abhiþ sàtvatasyàrthe bhãmo vivyàdha kauravam 07,132.005c somadatto 'pi taü vãraü ÷atena pratyavidhyata 07,132.006a sàtvatas tv abhisaükruddhaþ putràdhibhir abhiplutam 07,132.006c vçddham çddhaü guõaiþ sarvair yayàtim iva nàhuùam 07,132.007a vivyàdha da÷abhis tãkùõaiþ ÷arair vajranipàtibhiþ 07,132.007c ÷aktyà cainam athàhatya punar vivyàdha saptabhiþ 07,132.008a tatas tu sàtyaker arthe bhãmaseno navaü dçóham 07,132.008c mumoca parighaü ghoraü somadattasya mårdhani 07,132.009a sàtyaki÷ càgnisaükà÷aü mumoca ÷aram uttamam 07,132.009c somadattorasi kruddhaþ supatraü ni÷itaü yudhi 07,132.010a yugapat petatur atha ghorau parighamàrgaõau 07,132.010c ÷arãre somadattasya sa papàta mahàrathaþ 07,132.011a vyàmohite tu tanaye bàhlãkaþ samupàdravat 07,132.011c visçja¤ ÷aravarùàõi kàlavarùãva toyadaþ 07,132.012a bhãmo 'tha sàtvatasyàrthe bàhlãkaü navabhiþ ÷araiþ 07,132.012c pãóayan vai mahàtmànaü vivyàdha raõamårdhani 07,132.013a pràtipãyas tu saükruddhaþ ÷aktiü bhãmasya vakùasi 07,132.013c nicakhàna mahàbàhuþ puraüdara ivà÷anim 07,132.014a sa tayàbhihato bhãma÷ cakampe ca mumoha ca 07,132.014c pràpya ceta÷ ca balavàn gadàm asmai sasarja ha 07,132.015a sà pàõóavena prahità bàhlãkasya ÷iro 'harat 07,132.015c sa papàta hataþ pçthvyàü vajràhata ivàdriràñ 07,132.016a tasmin vinihate vãre bàhlãke puruùarùabhe 07,132.016c putràs te 'bhyardayan bhãmaü da÷a dà÷aratheþ samàþ 07,132.016d*1135_01 nàgadatto dçóharatho vãrabàhur ayobhujaþ 07,132.016d*1135_02 dçóhaþ suhasto virajàþ pramàthã cograyàyy api 07,132.016d*1135_03 tàn dçùñvà cukrudhe bhãmo jagçhe bhàrasàdhanàn 07,132.016d*1135_04 ekam ekaü samuddi÷ya pàtayàm àsa marmasu 07,132.016d*1135_05 te viddhà vyasavaþ petuþ syandanebhyo hataujasaþ 07,132.016d*1135_06 caõóavàtaprabhagnà và parvatàgràn mahãruhàþ 07,132.017a nàràcair da÷abhir bhãmas tàn nihatya tavàtmajàn 07,132.017c karõasya dayitaü putraü vçùasenam avàkirat 07,132.018a tato vçùaratho nàma bhràtà karõasya vi÷rutaþ 07,132.018c jaghàna bhãmaü nàràcais tam apy abhyavadhãd balã 07,132.019a tataþ sapta rathàn vãraþ syàlànàü tava bhàrata 07,132.019c nihatya bhãmo nàràcaiþ ÷atacandram apothayat 07,132.020a amarùayanto nihataü ÷atacandraü mahàratham 07,132.020c ÷akuner bhràtaro vãrà gajàkùaþ ÷arabho vibhuþ 07,132.020d*1136_01 subhago bhànudatta÷ ca ÷åràþ pa¤ca mahàrathàþ 07,132.020e abhidrutya ÷arais tãkùõair bhãmasenam atàóayan 07,132.021a sa tudyamàno nàràcair vçùñivegair ivarùabhaþ 07,132.021c jaghàna pa¤cabhir bàõaiþ pa¤caivàtibalo rathàn 07,132.021e tàn dçùñvà nihatàn vãràn vicelur nçpasattamàþ 07,132.022a tato yudhiùñhiraþ kruddhas tavànãkam a÷àtayat 07,132.022c miùataþ kumbhayone÷ ca putràõàü ca tavànagha 07,132.023a ambaùñhàn màlavठ÷åràüs trigartàn sa÷ibãn api 07,132.023c pràhiõon mçtyulokàya gaõàn yuddhe yudhiùñhiraþ 07,132.024a abhãùàhठ÷årasenàn bàhlãkàn savasàtikàn 07,132.024c nikçtya pçthivãü ràjà cakre ÷oõitakardamàm 07,132.025a yaudheyàraññaràjanyamadrakàõàü gaõàn yudhi 07,132.025c pràhiõon mçtyulokàya ÷åràn bàõair yudhiùñhiraþ 07,132.026a hatàharata gçhõãta vidhyata vyavakçntata 07,132.026c ity àsãt tumulaþ ÷abdo yudhiùñhirarathaü prati 07,132.027a sainyàni dràvayantaü taü droõo dçùñvà yudhiùñhiram 07,132.027c coditas tava putreõa sàyakair abhyavàkirat 07,132.028a droõas tu paramakruddho vàyavyàstreõa pàrthivam 07,132.028c vivyàdha so 'sya tad divyam astram astreõa jaghnivàn 07,132.029a tasmin vinihate càstre bhàradvàjo yudhiùñhire 07,132.029c vàruõaü yàmyam àgneyaü tvàùñraü sàvitram eva ca 07,132.029e cikùepa paramakruddho jighàüsuþ pàõóunandanam 07,132.030a kùiptàni kùipyamàõàni tàni càstràõi dharmajaþ 07,132.030c jaghànàstrair mahàbàhuþ kumbhayoner avitrasan 07,132.031a satyàü cikãrùamàõas tu pratij¤àü kumbhasaübhavaþ 07,132.031c pràdu÷cakre 'stram aindraü vai pràjàpatyaü ca bhàrata 07,132.031e jighàüsur dharmatanayaü tava putrahite rataþ 07,132.032a patiþ kuråõàü gajasiühagàmã; vi÷àlavakùàþ pçthulohitàkùaþ 07,132.032c pràdu÷cakàràstram ahãnatejà; màhendram anyat sa jaghàna te 'stre 07,132.033a vihanyamàneùv astreùu droõaþ krodhasamanvitaþ 07,132.033c yudhiùñhiravadhaprepsur bràhmam astram udairayat 07,132.034a tato nàj¤àsiùaü kiü cid ghoreõa tamasàvçte 07,132.034c sarvabhåtàni ca paraü tràsaü jagmur mahãpate 07,132.035a brahmàstram udyataü dçùñvà kuntãputro yudhiùñhiraþ 07,132.035c brahmàstreõaiva ràjendra tad astraü pratyavàrayat 07,132.036a tataþ sainikamukhyàs te pra÷a÷aüsur nararùabhau 07,132.036c droõapàrthau maheùvàsau sarvayuddhavi÷àradau 07,132.037a tataþ pramucya kaunteyaü droõo drupadavàhinãm 07,132.037c vyadhamad roùatàmràkùo vàyavyàstreõa bhàrata 07,132.037d*1137_01 vàyavyàstreõa vyadhamad roùaparyàkulekùaõaþ 07,132.038a te hanyamànà droõena pà¤càlàþ pràdravan bhayàt 07,132.038c pa÷yato bhãmasenasya pàrthasya ca mahàtmanaþ 07,132.039a tataþ kirãñã bhãma÷ ca sahasà saünyavartatàm 07,132.039c mahadbhyàü rathavaü÷àbhyàü parigçhya balaü tava 07,132.040a bãbhatsur dakùiõaü pàr÷vam uttaraü tu vçkodaraþ 07,132.040c bhàradvàjaü ÷araughàbhyàü mahadbhyàm abhyavarùatàm 07,132.041a tau tadà sç¤jayà÷ caiva pà¤càlà÷ ca mahaujasaþ 07,132.041c anvagacchan mahàràja matsyà÷ ca saha sàtvataiþ 07,132.042a tataþ sà bhàratã senà vadhyamànà kirãñinà 07,132.042b*1138_01 tamasà nidrayà caiva punar eva vyadãryata 07,132.042c droõena vàryamàõàs te svayaü tava sutena ca 07,132.042e nà÷akyanta mahàràja yodhà vàrayituü tadà 07,133.001 saüjaya uvàca 07,133.001a udãryamàõaü tad dçùñvà pàõóavànàü mahad balam 07,133.001c aviùahyaü ca manvànaþ karõaü duryodhano 'bravãt 07,133.002a ayaü sa kàlaþ saüpràpto mitràõàü mitravatsala 07,133.002c tràyasva samare karõa sarvàn yodhàn mahàbala 07,133.003a pà¤càlair matsyakaikeyaiþ pàõóavai÷ ca mahàrathaiþ 07,133.003c vçtàn samantàt saükruddhair niþ÷vasadbhir ivoragaiþ 07,133.004a ete nadanti saühçùñàþ pàõóavà jitakà÷inaþ 07,133.004c ÷akropamà÷ ca bahavaþ pà¤càlànàü rathavrajàþ 07,133.005 karõa uvàca 07,133.005a paritràtum iha pràpto yadi pàrthaü puraüdaraþ 07,133.005c tam apy à÷u paràjitya tato hantàsmi pàõóavam 07,133.006a satyaü te pratijànàmi samà÷vasihi bhàrata 07,133.006c hantàsmi pàõóutanayàn pà¤càlàü÷ ca samàgatàn 07,133.007a jayaü te pratijànàmi vàsavasyeva pàvakiþ 07,133.007c priyaü tava mayà kàryam iti jãvàmi pàrthiva 07,133.008a sarveùàm eva pàrthànàü phalguno balavattaraþ 07,133.008c tasyàmoghàü vimokùyàmi ÷aktiü ÷akravinirmitàm 07,133.009a tasmin hate maheùvàse bhràtaras tasya mànada 07,133.009c tava va÷yà bhaviùyanti vanaü yàsyanti và punaþ 07,133.010a mayi jãvati kauravya viùàdaü mà kçthàþ kva cit 07,133.010c ahaü jeùyàmi samare sahitàn sarvapàõóavàn 07,133.011a pà¤càlàn kekayàü÷ caiva vçùõãü÷ càpi samàgatàn 07,133.011c bàõaughaiþ ÷akalãkçtya tava dàsyàmi medinãm 07,133.012 saüjaya uvàca 07,133.012a evaü bruvàõaü karõaü tu kçpaþ ÷àradvato 'bravãt 07,133.012c smayann iva mahàbàhuþ såtaputram idaü vacaþ 07,133.013a ÷obhanaü ÷obhanaü karõa sanàthaþ kurupuügavaþ 07,133.013c tvayà nàthena ràdheya vacasà yadi sidhyati 07,133.014a bahu÷aþ katthase karõa kauravyasya samãpataþ 07,133.014c na tu te vikramaþ ka÷ cid dç÷yate balam eva và 07,133.015a samàgamaþ pàõóusutair dçùñas te bahu÷o yudhi 07,133.015c sarvatra nirjita÷ càsi pàõóavaiþ såtanandana 07,133.016a hriyamàõe tadà karõa gandharvair dhçtaràùñraje 07,133.016c tadàyudhyanta sainyàni tvam ekas tu palàyathàþ 07,133.017a viràñanagare càpi sametàþ sarvakauravàþ 07,133.017c pàrthena nirjità yuddhe tvaü ca karõa sahànujaþ 07,133.018a ekasyàpy asamarthas tvaü phalgunasya raõàjire 07,133.018c katham utsahase jetuü sakçùõàn sarvapàõóavàn 07,133.019a abruvan karõa yudhyasva bahu katthasi såtaja 07,133.019c anuktvà vikramed yas tu tad vai satpuruùavratam 07,133.020a garjitvà såtaputra tvaü ÷àradàbhram ivàjalam 07,133.020c niùphalo dç÷yase karõa tac ca ràjà na budhyate 07,133.021a tàvad garjasi ràdheya yàvat pàrthaü na pa÷yasi 07,133.021c purà pàrthaü hi te dçùñvà durlabhaü garjitaü bhavet 07,133.022a tvam anàsàdya tàn bàõàn phalgunasya vigarjasi 07,133.022c pàrthasàyakaviddhasya durlabhaü garjitaü bhavet 07,133.023a bàhubhiþ kùatriyàþ ÷årà vàgbhiþ ÷årà dvijàtayaþ 07,133.023c dhanuùà phalgunaþ ÷åraþ karõaþ ÷åro manorathaiþ 07,133.023d*1139_01 toùito yena rudro 'pi kaþ pàrthaü pratighàtayet 07,133.024a evaü paruùitas tena tadà ÷àradvatena saþ 07,133.024c karõaþ praharatàü ÷reùñhaþ kçpaü vàkyam athàbravãt 07,133.025a ÷årà garjanti satataü pràvçùãva balàhakàþ 07,133.025c phalaü cà÷u prayacchanti bãjam uptam çtàv iva 07,133.026a doùam atra na pa÷yàmi ÷åràõàü raõamårdhani 07,133.026c tat tad vikatthamànànàü bhàraü codvahatàü mçdhe 07,133.027a yaü bhàraü puruùo voóhuü manasà hi vyavasyati 07,133.027c daivam asya dhruvaü tatra sàhàyyàyopapadyate 07,133.028a vyavasàyadvitãyo 'haü manasà bhàram udvahan 07,133.028c garjàmi yady ahaü vipra tava kiü tatra na÷yati 07,133.029a vçthà ÷årà na garjanti sajalà iva toyadàþ 07,133.029c sàmarthyam àtmano j¤àtvà tato garjanti paõóitàþ 07,133.030a so 'ham adya raõe yattaþ sahitau kçùõapàõóavau 07,133.030c utsahe tarasà jetuü tato garjàmi gautama 07,133.031a pa÷ya tvaü garjitasyàsya phalaü me vipra sànugaþ 07,133.031c hatvà pàõóusutàn àjau sahakçùõàn sasàtvatàn 07,133.031e duryodhanàya dàsyàmi pçthivãü hatakaõñakàm 07,133.032 kçpa uvàca 07,133.032*1140_01 kiü no bahupralàpena phalam àpnuhi såtaja 07,133.032a manorathapralàpo me na gràhyas tava såtaja 07,133.032c yadà kùipasi vai kçùõau dharmaràjaü ca pàõóavam 07,133.033a dhruvas tatra jayaþ karõa yatra yuddhavi÷àradau 07,133.033c devagandharvayakùàõàü manuùyoragarakùasàm 07,133.033e daü÷itànàm api raõe ajeyau kçùõapàõóavau 07,133.034a brahmaõyaþ satyavàg dànto gurudaivatapåjakaþ 07,133.034c nityaü dharmarata÷ caiva kçtàstra÷ ca vi÷eùataþ 07,133.034e dhçtimàü÷ ca kçtaj¤a÷ ca dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,133.035a bhràtara÷ càsya balinaþ sarvàstreùu kçta÷ramàþ 07,133.035c guruvçttiratàþ pràj¤à dharmanityà ya÷asvinaþ 07,133.036a saübandhina÷ cendravãryàþ svanuraktàþ prahàriõaþ 07,133.036c dhçùñadyumnaþ ÷ikhaõóã ca daurmukhir janamejayaþ 07,133.037a candraseno bhadrasenaþ kãrtidharmà dhruvo dharaþ 07,133.037c vasucandro dàmacandraþ siühacandraþ suvedhanaþ 07,133.038a drupadasya tathà putrà drupada÷ ca mahàstravit 07,133.038c yeùàm arthàya saüyatto matsyaràjaþ sahànugaþ 07,133.039a ÷atànãkaþ suda÷anaþ ÷rutànãkaþ ÷rutadhvajaþ 07,133.039c balànãko jayànãko jayà÷vo rathavàhanaþ 07,133.039c*1141_01 **** **** jayànãko jayapriyaþ 07,133.039c*1141_02 vijayo labdhalakùa÷ ca 07,133.040a candrodayaþ kàmaratho viràñabhràtaraþ ÷ubhàþ 07,133.040c yamau ca draupadeyà÷ ca ràkùasa÷ ca ghañotkacaþ 07,133.040e yeùàm arthàya yudhyante na teùàü vidyate kùayaþ 07,133.041a kàmaü khalu jagat sarvaü sadevàsuramànavam 07,133.041c sayakùaràkùasagaõaü sabhåtabhujagadvipam 07,133.041e niþ÷eùam astravãryeõa kuryàtàü bhãmaphalgunau 07,133.042a yudhiùñhira÷ ca pçthivãü nirdahed ghoracakùuùà 07,133.042c aprameyabalaþ ÷aurir yeùàm arthe ca daü÷itaþ 07,133.042e kathaü tàn saüyuge karõa jetum utsahase paràn 07,133.043a mahàn apanayas tv eùa tava nityaü hi såtaja 07,133.043c yas tvam utsahase yoddhuü samare ÷auriõà saha 07,133.044 saüjaya uvàca 07,133.044a evam uktas tu ràdheyaþ prahasan bharatarùabha 07,133.044c abravãc ca tadà karõo guruü ÷àradvataü kçpam 07,133.045a satyam uktaü tvayà brahman pàõóavàn prati yad vacaþ 07,133.045c ete cànye ca bahavo guõàþ pàõóusuteùu vai 07,133.046a ajayyà÷ ca raõe pàrthà devair api savàsavaiþ 07,133.046c sadaityayakùagandharvapi÷àcoragaràkùasaiþ 07,133.046e tathàpi pàrthठjeùyàmi ÷aktyà vàsavadattayà 07,133.047a mamàpy amoghà datteyaü ÷aktiþ ÷akreõa vai dvija 07,133.047c etayà nihaniùyàmi savyasàcinam àhave 07,133.048a hate tu pàõóave kçùõo bhràtara÷ càsya sodaràþ 07,133.048c anarjunà na ÷akùyanti mahãü bhoktuü kathaü cana 07,133.048d*1142_01 anarjunàyàü ca bhuvi vina÷yeyur na saü÷ayaþ 07,133.049a teùu naùñeùu sarveùu pçthivãyaü sasàgarà 07,133.049c ayatnàt kauraveyasya va÷e sthàsyati gautama 07,133.050a sunãtair iha sarvàrthàþ sidhyante nàtra saü÷ayaþ 07,133.050c etam artham ahaü j¤àtvà tato garjàmi gautama 07,133.051a tvaü tu vçddha÷ ca vipra÷ ca a÷akta÷ càpi saüyuge 07,133.051c kçtasneha÷ ca pàrtheùu mohàn màm avamanyase 07,133.052a yady evaü vakùyase bhåyo màm apriyam iha dvija 07,133.052c tatas te khaógam udyamya jihvàü chetsyàmi durmate 07,133.053a yac càpi pàõóavàn vipra stotum icchasi saüyuge 07,133.053c bhãùayan sarvasainyàni kauraveyàõi durmate 07,133.053e atràpi ÷çõu me vàkyaü yathàvad gadato dvija 07,133.054a duryodhana÷ ca droõa÷ ca ÷akunir durmukho jayaþ 07,133.054c duþ÷àsano vçùaseno madraràjas tvam eva ca 07,133.054e somadatta÷ ca bhåri÷ ca tathà drauõir viviü÷atiþ 07,133.055a tiùñheyur daü÷ità yatra sarve yuddhavi÷àradàþ 07,133.055c jayed etàn raõe ko nu ÷akratulyabalo 'py ariþ 07,133.056a ÷årà÷ ca hi kçtàstrà÷ ca balinaþ svargalipsavaþ 07,133.056c dharmaj¤à yuddhaku÷alà hanyur yuddhe suràn api 07,133.057a ete sthàsyanti saügràme pàõóavànàü vadhàrthinaþ 07,133.057c jayam àkàïkùamàõà hi kauraveyasya daü÷itàþ 07,133.058a daivàyattam ahaü manye jayaü subalinàm api 07,133.058c yatra bhãùmo mahàbàhuþ ÷ete ÷ara÷atàcitaþ 07,133.059a vikarõa÷ citrasena÷ ca bàhlãko 'tha jayadrathaþ 07,133.059c bhåri÷ravà jaya÷ caiva jalasaüdhaþ sudakùiõaþ 07,133.060a ÷ala÷ ca rathinàü ÷reùñho bhagadatta÷ ca vãryavàn 07,133.060c ete cànye ca ràjàno devair api sudurjayàþ 07,133.061a nihatàþ samare ÷åràþ pàõóavair balavattaràþ 07,133.061c kim anyad daivasaüyogàn manyase puruùàdhama 07,133.062a yàü÷ ca tàn stauùi satataü duryodhanaripån dvija 07,133.062c teùàm api hatàþ ÷åràþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,133.063a kùãyante sarvasainyàni kuråõàü pàõóavaiþ saha 07,133.063c prabhàvaü nàtra pa÷yàmi pàõóavànàü kathaü cana 07,133.064a yàüs tàn balavato nityaü manyase tvaü dvijàdhama 07,133.064c yatiùye 'haü yathà÷akti yoddhuü taiþ saha saüyuge 07,133.064e duryodhanahitàrthàya jayo daive pratiùñhitaþ 07,134.001 saüjaya uvàca 07,134.001a tathà paruùitaü dçùñvà såtaputreõa màtulam 07,134.001c khaógam udyamya vegena drauõir abhyapatad drutam 07,134.001d*1143_01 tataþ paramasaükruddhaþ siüho mattam iva dvipam 07,134.001d*1143_02 prekùataþ kururàjasya samakùaü cedam abravãt 07,134.002 a÷vatthàmovàca 07,134.002*1144_01 yad arjunaguõàüs tathyàn kãrtayànaü naràdhama 07,134.002*1144_02 ÷åradveùàt sudurbuddhe tvaü bhartsayasi màtulam 07,134.002*1144_03 vikatthamànaþ ÷auryeõa sarvalokadhanurbhçtam 07,134.002*1144_04 darpotsekagçhãto 'dya na kaü cid gaõayan mçdhe 07,134.002*1144_05 kva te vãryaü kva càstràõi yat tvàü nirjitya saüyuge 07,134.002*1144_06 gàõóãvadhanvà hatavàn prekùatas te jayadratham 07,134.002*1144_07 yena sàkùàn mahàdevo yodhitaþ samare purà 07,134.002*1144_08 tam icchasi vçthà jetuü såtàdhama manorathaiþ 07,134.002*1144_09 yaü hi kçùõena sahitaü sarva÷astrabhçtàü varam 07,134.002*1144_10 jetuü na ÷aktàþ sahitàþ sendrà api suràsuràþ 07,134.002*1144_11 lokaikavãram ajitam arjunaü såta saüyuge 07,134.002*1144_12 kiü punas tvaü sudurbuddhe sahaibhir vasudhàdhipaiþ 07,134.002a karõa pa÷ya sudurbuddhe tiùñhedànãü naràdhama 07,134.002c eùa te 'dya ÷iraþ kàyàd uddharàmi sudurmate 07,134.003 saüjaya uvàca 07,134.003a tam utpatantaü vegena ràjà duryodhanaþ svayam 07,134.003c nyavàrayan mahàràja kçpa÷ ca dvipadàü varaþ 07,134.004 karõa uvàca 07,134.004a ÷åro 'yaü samara÷làghã durmati÷ ca dvijàdhamaþ 07,134.004c àsàdayatu madvãryaü mu¤cemaü kurusattama 07,134.005 a÷vatthàmovàca 07,134.005a tavaitat kùamyate 'smàbhiþ såtàtmaja sudurmate 07,134.005c darpam utsiktam etat te phalguno nà÷ayiùyati 07,134.006 duryodhana uvàca 07,134.006a a÷vatthàman prasãdasva kùantum arhasi mànada 07,134.006c kopaþ khalu na kartavyaþ såtaputre kathaü cana 07,134.007a tvayi karõe kçpe droõe madraràje 'tha saubale 07,134.007c mahat kàryaü samàyattaü prasãda dvijasattama 07,134.008a ete hy abhimukhàþ sarve ràdheyena yuyutsavaþ 07,134.008c àyànti pàõóavà brahmann àhvayantaþ samantataþ 07,134.009 saüjaya uvàca 07,134.009*1145_01 prasàdyamànas tu tato ràj¤à drauõir mahàmanàþ 07,134.009*1145_02 prasasàda mahàràja krodhamanyusamanvitaþ 07,134.009*1145_03 tataþ kçpa uvàcedam àcàryaþ sumahàmanàþ 07,134.009*1145_04 saumyasvabhàvàd ràjendra kùipram àgatamàrdavaþ 07,134.009*1146_01 tatas te pàõóavà ràjan pà¤càlà÷ ca ya÷asvinaþ 07,134.009*1146_02 àjagmuþ sahitàs tatra tarjayantaþ punaþ punaþ 07,134.009*1147_01 duryodhanavacaþ ÷rutvà a÷vatthàmà mahàbalaþ 07,134.009*1147_02 prasàdam agamad ràjan såtaputrasya mànada 07,134.009a karõo 'pi rathinàü ÷reùñha÷ càpam udyamya vãryavàn 07,134.009c kauravàgryaiþ parivçtaþ ÷akro devagaõair iva 07,134.009e paryatiùñhata tejasvã svabàhubalam à÷ritaþ 07,134.010a tataþ pravavçte yuddhaü karõasya saha pàõóavaiþ 07,134.010c saürabdhasya mahàràja siühanàdavinàditam 07,134.011a tatas te pàõóavà ràjan pà¤càlà÷ ca ya÷asvinaþ 07,134.011c dçùñvà karõaü mahàbàhum uccaiþ ÷abdam athànadan 07,134.012a ayaü karõaþ kutaþ karõas tiùñha karõa mahàraõe 07,134.012c yudhyasva sahito 'smàbhir duràtman puruùàdhama 07,134.013a anye tu dçùñvà ràdheyaü krodharaktekùaõàbruvan 07,134.013c hanyatàm ayam utsiktaþ såtaputro 'lpacetanaþ 07,134.014a sarvaiþ pàrthiva÷àrdålair nànenàrtho 'sti jãvatà 07,134.014c atyantavairã pàrthànàü satataü pàpapåruùaþ 07,134.015a eùa målaü hy anarthànàü duryodhanamate sthitaþ 07,134.015c hatainam iti jalpantaþ kùatriyàþ samupàdravan 07,134.016a mahatà ÷aravarùeõa chàdayanto mahàrathàþ 07,134.016c vadhàrthaü såtaputrasya pàõóaveyena coditàþ 07,134.017a tàüs tu sarvàüs tathà dçùñvà dhàvamànàn mahàrathàn 07,134.017c na vivyathe såtaputro na ca tràsam agacchata 07,134.018a dçùñvà nagarakalpaü tam uddhåtaü sainyasàgaram 07,134.018c piprãùus tava putràõàü saügràmeùv aparàjitaþ 07,134.019a sàyakaughena balavàn kùiprakàrã mahàbalaþ 07,134.019c vàrayàm àsa tat sainyaü samantàd bharatarùabha 07,134.020a tatas tu ÷aravarùeõa pàrthivàs tam avàrayan 07,134.020c dhanåüùi te vidhunvànàþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,134.020e ayodhayanta ràdheyaü ÷akraü daityagaõà iva 07,134.021a ÷aravarùaü tu tat karõaþ pàrthivaiþ samudãritam 07,134.021c ÷aravarùeõa mahatà samantàd vyakirat prabho 07,134.022a tad yuddham abhavat teùàü kçtapratikçtaiùiõàm 07,134.022c yathà devàsure yuddhe ÷akrasya saha dànavaiþ 07,134.023a tatràdbhutam apa÷yàma såtaputrasya làghavam 07,134.023c yad enaü samare yattà nàpnuvanta pare yudhi 07,134.024a nivàrya ca ÷araughàüs tàn pàrthivànàü mahàrathaþ 07,134.024c yugeùv ãùàsu chatreùu dhvajeùu ca hayeùu ca 07,134.024e àtmanàmàïkitàn bàõàn ràdheyaþ pràhiõoc chitàn 07,134.025a tatas te vyàkulãbhåtà ràjànaþ karõapãóitàþ 07,134.025c babhramus tatra tatraiva gàvaþ ÷ãtàrdità iva 07,134.026a hayànàü vadhyamànànàü gajànàü rathinàü tathà 07,134.026c tatra tatràbhyavekùàmaþ saüghàn karõena pàtitàn 07,134.027a ÷irobhiþ patitai ràjan bàhubhi÷ ca samantataþ 07,134.027c àstãrõà vasudhà sarvà ÷åràõàm anivartinàm 07,134.028a hatai÷ ca hanyamànai÷ ca niùñanadbhi÷ ca sarva÷aþ 07,134.028c babhåvàyodhanaü raudraü vaivasvatapuropamam 07,134.029a tato duryodhano ràjà dçùñvà karõasya vikramam 07,134.029c a÷vatthàmànam àsàdya tadà vàkyam uvàca ha 07,134.030a yudhyate 'sau raõe karõo daü÷itaþ sarvapàrthivaiþ 07,134.030c pa÷yaitàü dravatãü senàü karõasàyakapãóitàm 07,134.030e kàrttikeyena vidhvastàm àsurãü pçtanàm iva 07,134.031a dçùñvaitàü nirjitàü senàü raõe karõena dhãmatà 07,134.031c abhiyàty eùa bãbhatsuþ såtaputrajighàüsayà 07,134.032a tad yathà pa÷yamànànàü såtaputraü mahàratham 07,134.032c na hanyàt pàõóavaþ saükhye tathà nãtir vidhãyatàm 07,134.033a tato drauõiþ kçpaþ ÷alyo hàrdikya÷ ca mahàrathaþ 07,134.033c pratyudyayus tadà pàrthaü såtaputraparãpsayà 07,134.033d*1148_01 bãbhatsur api ràjendra pà¤càlair abhisaüvçtaþ 07,134.034a àyàntaü dç÷ya kaunteyaü vçtraü devacamåm iva 07,134.034c pratyudyayau tadà karõo yathà ÷akraþ pratàpavàn 07,134.035 dhçtaràùñra uvàca 07,134.035a saürabdhaü phalgunaü dçùñvà kàlàntakayamopamam 07,134.035c karõo vaikartanaþ såta pratyapadyat kim uttaram 07,134.036a sa hy aspardhata pàrthena nityam eva mahàrathaþ 07,134.036c à÷aüsate ca bãbhatsuü yuddhe jetuü sudàruõe 07,134.037a sa tu taü sahasà pràptaü nityam atyantavairiõam 07,134.037c karõo vaikartanaþ såta kim uttaram apadyata 07,134.038 saüjaya uvàca 07,134.038a àyàntaü pàõóavaü dçùñvà gajaþ pratigajaü yathà 07,134.038c asaübhràntataraþ karõaþ partyudãyàd dhanaüjayam 07,134.039a tam àpatantaü vegena vaikartanam ajihmagaiþ 07,134.039c vàrayàm àsa tejasvã pàõóavaþ ÷atrutàpanaþ 07,134.040a taü karõaþ ÷arajàlena chàdayàm àsa màriùa 07,134.040c vivyàdha ca susaükruddhaþ ÷arais tribhir ajihmagaiþ 07,134.040d*1149_01 gàõóãvadhanuùo maurvãü chittvàcyutam atàóayat 07,134.041a tasya tal làghavaü pàrtho nàmçùyata mahàbalaþ 07,134.041b*1150_01 tårõaü jyàü ca samàropya gàõóãve ca navàü dçóhàm 07,134.041c tasmai bàõठ÷ilàdhautàn prasannàgràn ajihmagàn 07,134.042a pràhiõot såtaputràya triü÷ataü ÷atrutàpanaþ 07,134.042c vivyàdha cainaü saürabdho bàõenaikena vãryavàn 07,134.043a savye bhujàgre balavàn nàràcena hasann iva 07,134.043c tasya viddhasya vegena karàc càpaü papàta ha 07,134.044a punar àdàya tac càpaü nimeùàrdhàn mahàbalaþ 07,134.044c chàdayàm àsa bàõaughaiþ phalgunaü kçtahastavat 07,134.045a ÷aravçùñiü tu tàü muktàü såtaputreõa bhàrata 07,134.045c vyadhamac charavarùeõa smayann iva dhanaüjayaþ 07,134.046a tau parasparam àsàdya ÷aravarùeõa pàrthiva 07,134.046c chàdayetàü maheùvàsau kçtapratikçtaiùiõau 07,134.047a tad adbhutam abhåd yuddhaü karõapàõóavayor mçdhe 07,134.047c kruddhayor và÷itàhetor vanyayor gajayor iva 07,134.048a tataþ pàrtho maheùvàso dçùñvà karõasya vikramam 07,134.048c muùñide÷e dhanus tasya ciccheda tvarayànvitaþ 07,134.049a a÷vàü÷ ca caturo bhallair anayad yamasàdanam 07,134.049c sàrathe÷ ca ÷iraþ kàyàd aharac chatrutàpanaþ 07,134.050a athainaü chinnadhanvànaü hatà÷vaü hatasàrathim 07,134.050c vivyàdha sàyakaiþ pàrtha÷ caturbhiþ pàõóunandanaþ 07,134.051a hatà÷vàt tu rathàt tårõam avaplutya nararùabhaþ 07,134.051c àruroha rathaü tårõaü kçpasya ÷arapãóitaþ 07,134.051d*1151_01 sa nunno 'rjunabàõaughair àcitaþ ÷alyako yathà 07,134.051d*1151_02 jãvitàrtham abhiprepsuþ kçpasya ratham àruhat 07,134.052a ràdheyaü nirjitaü dçùñvà tàvakà bharatarùabha 07,134.052c dhanaüjaya÷arair nunnàþ pràdravanta di÷o da÷a 07,134.053a dravatas tàn samàlokya ràjà duryodhano nçpa 07,134.053c nivartayàm àsa tadà vàkyaü cedam uvàca ha 07,134.054a alaü drutena vaþ ÷åràs tiùñhadhvaü kùatriyarùabhàþ 07,134.054c eùa pàrthavadhàyàhaü svayaü gacchàmi saüyuge 07,134.054e ahaü pàrthàn haniùyàmi sapà¤càlàn sasomakàn 07,134.055a adya me yudhyamànasya saha gàõóãvadhanvanà 07,134.055c drakùyanti vikramaü pàrthàþ kàlasyeva yugakùaye 07,134.056a adya madbàõajàlàni vimuktàni sahasra÷aþ 07,134.056c drakùyanti samare yodhàþ ÷alabhànàm ivàyatãþ 07,134.057a adya bàõamayaü varùaü sçjato mama dhanvinaþ 07,134.057c jãmåtasyeva gharmànte drakùyanti yudhi sainikàþ 07,134.058a jeùyàmy adya raõe pàrthaü sàyakair nataparvabhiþ 07,134.058c tiùñhadhvaü samare ÷årà bhayaü tyajata phalgunàt 07,134.059a na hi madvãryam àsàdya phalgunaþ prasahiùyati 07,134.059c yathà velàü samàsàdya sàgaro makaràlayaþ 07,134.060a ity uktvà prayayau ràjà sainyena mahatà vçtaþ 07,134.060c phalgunaü prati durdharùaþ krodhasaüraktalocanaþ 07,134.061a taü prayàntaü mahàbàhuü dçùñvà ÷àradvatas tadà 07,134.061c a÷vatthàmànam àsàdya vàkyam etad uvàca ha 07,134.062a eùa ràjà mahàbàhur amarùã krodhamårchitaþ 07,134.062c pataügavçttim àsthàya phalgunaü yoddhum icchati 07,134.063a yàvan naþ pa÷yamànànàü pràõàn pàrthena saügataþ 07,134.063c na jahyàt puruùavyàghras tàvad vàraya kauravam 07,134.064a yàvat phalgunabàõànàü gocaraü nàdhigacchati 07,134.064c kauravaþ pàrthivo vãras tàvad vàraya taü drutam 07,134.065a yàvat pàrtha÷arair ghorair nirmuktoragasaünibhaiþ 07,134.065c na bhasmãkriyate ràjà tàvad yuddhàn nivàryatàm 07,134.066a ayuktam iva pa÷yàmi tiùñhatsv asmàsu mànada 07,134.066c svayaü yuddhàya yad ràjà pàrthaü yàty asahàyavàn 07,134.067a durlabhaü jãvitaü manye kauravyasya kirãñinà 07,134.067c yudhyamànasya pàrthena ÷àrdåleneva hastinaþ 07,134.068a màtulenaivam uktas tu drauõiþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,134.068c duryodhanam idaü vàkyaü tvaritaü samabhàùata 07,134.069a mayi jãvati gàndhàre na yuddhaü gantum arhasi 07,134.069c màm anàdçtya kauravya tava nityaü hitaiùiõam 07,134.070a na hi te saübhramaþ kàryaþ pàrthasya vijayaü prati 07,134.070c aham àvàrayiùyàmi pàrthaü tiùñha suyodhana 07,134.071 duryodhana uvàca 07,134.071a àcàryaþ pàõóuputràn vai putravat parirakùati 07,134.071c tvam apy upekùàü kuruùe teùu nityaü dvijottama 07,134.072a mama và mandabhàgyatvàn mandas te vikramo yudhi 07,134.072c dharmaràjapriyàrthaü và draupadyà và na vidma tat 07,134.073a dhig astu mama lubdhasya yatkçte sarvabàndhavàþ 07,134.073c sukhàrhàþ paramaü duþkhaü pràpnuvanty aparàjitàþ 07,134.074a ko hi ÷astrabhçtàü mukhyo mahe÷varasamo yudhi 07,134.074c ÷atrån na kùapayec chakto yo na syàd gautamãsutaþ 07,134.075a a÷vatthàman prasãdasva nà÷ayaitàn mamàhitàn 07,134.075c tavàstragocare ÷aktàþ sthàtuü devàpi nànagha 07,134.076a pà¤càlàn somakàü÷ caiva jahi drauõe sahànugàn 07,134.076c vayaü ÷eùàn haniùyàmas tvayaiva parirakùitàþ 07,134.077a ete hi somakà vipra pà¤càlà÷ ca ya÷asvinaþ 07,134.077c mama sainyeùu saürabdhà vicaranti davàgnivat 07,134.078a tàn vàraya mahàbàho kekayàü÷ ca narottama 07,134.078c purà kurvanti niþ÷eùaü rakùyamàõàþ kirãñinà 07,134.078d*1152_01 a÷vatthàmaüs tvaràyukto yàhi ÷ãghram ariüdama 07,134.079a àdau và yadi và pa÷càt tavedaü karma màriùa 07,134.079c tvam utpanno mahàbàho pà¤càlànàü vadhaü prati 07,134.080a kariùyasi jagat sarvam apà¤càlaü kilàcyuta 07,134.080c evaü siddhàbruvan vàco bhaviùyati ca tat tathà 07,134.080d*1153_01 tasmàt tvaü puruùavyàghra pà¤càlठjahi sànugàn 07,134.081a na te 'stragocare ÷aktàþ sthàtuü devàþ savàsavàþ 07,134.081c kim u pàrthàþ sapà¤càlàþ satyam etad vaco mama 07,134.081d*1154_01 na tvàü samarthàþ saügràme pàõóavàþ saha somakaiþ 07,134.081d*1154_02 balàd yodhayituü vãra satyam etad bravãmi te 07,134.081d*1154_03 gaccha gaccha mahàbàho na naþ kàlàtyayo bhavet 07,134.081d*1154_04 iyaü hi dravate senà pàrthasàyakapãóità 07,134.081d*1154_05 ÷akto hy asi mahàbàho divyena svena tejasà 07,134.081d*1154_06 nigrahe pàõóuputràõàü pà¤càlànàü ca mànada 07,135.001 saüjaya uvàca 07,135.001a duryodhanenaivam ukto drauõir àhavadurmadaþ 07,135.001b*1155_01 cakàràrivadhe yatnam indro daityavadhe yathà 07,135.001c pratyuvàca mahàbàho yathà vadasi kaurava 07,135.001c*1156_01 **** **** tava putram idaü vacaþ 07,135.001c*1156_02 satyam etan mahàbàho 07,135.002a priyà hi pàõóavà nityaü mama càpi pitu÷ ca me 07,135.002c tathaivàvàü priyau teùàü na tu yuddhe kurådvaha 07,135.002e ÷aktitas tàta yudhyàmas tyaktvà pràõàn abhãtavat 07,135.003a ahaü karõa÷ ca ÷alya÷ ca kçpo hàrdikya eva ca 07,135.003c nimeùàt pàõóavãü senàü kùapayema nçpottama 07,135.004a te càpi kauravãü senàü nimeùàrdhàt kurådvaha 07,135.004c kùapayeyur mahàbàho na syàma yadi saüyuge 07,135.005a yudhyatàü pàõóavठ÷aktyà teùàü càsmàn yuyutsatàm 07,135.005c tejas tu teja àsàdya pra÷amaü yàti bhàrata 07,135.006a a÷akyà tarasà jetuü pàõóavànàm anãkinã 07,135.006c jãvatsu pàõóuputreùu tad dhi satyaü bravãmi te 07,135.007a àtmàrthaü yudhyamànàs te samarthàþ pàõóunandanàþ 07,135.007c kimarthaü tava sainyàni na haniùyanti bhàrata 07,135.008a tvaü hi lubdhatamo ràjan nikçtij¤a÷ ca kaurava 07,135.008c sarvàti÷aïkã mànã ca tato 'smàn ati÷aïkase 07,135.008d*1157_01 manye tvaü kutsito ràjan pàpàtmà pàpapåruùaþ 07,135.008d*1157_02 anyàn api sa naþ kùudra ÷aïkase pàpabhàvitaþ 07,135.009a ahaü tu yatnam àsthàya tvadarthe tyaktajãvitaþ 07,135.009c eùa gacchàmi saügràmaü tvatkçte kurunandana 07,135.010a yotsye 'haü ÷atrubhiþ sàrdhaü jeùyàmi ca varàn varàn 07,135.010c pà¤càlaiþ saha yotsyàmi somakaiþ kekayais tathà 07,135.010e pàõóaveyai÷ ca saügràme tvatpriyàrtham ariüdama 07,135.011a adya madbàõanirdagdhàþ pà¤càlàþ somakàs tathà 07,135.011c siühenevàrdità gàvo vidraviùyanti sarvataþ 07,135.012a adya dharmasuto ràjà dçùñvà mama paràkramam 07,135.012c a÷vatthàmamayaü lokaü maüsyate saha somakaiþ 07,135.013a àgamiùyati nirvedaü dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,135.013c dçùñvà vinihatàn saükhye pà¤càlàn somakaiþ saha 07,135.014a ye màü yuddhe 'bhiyotsyanti tàn haniùyàmi bhàrata 07,135.014c na hi te vãra mucyeran madbàhvantaram àgatàþ 07,135.015a evam uktvà mahàbàhuþ putraü duryodhanaü tava 07,135.015c abhyavartata yuddhàya dràvayan sarvadhanvinaþ 07,135.015e cikãrùus tava putràõàü priyaü pràõabhçtàü varaþ 07,135.016a tato 'bravãt sakaikeyàn pà¤càlàn gautamãsutaþ 07,135.016c praharadhvam itaþ sarve mama gàtre mahàrathàþ 07,135.016e sthirãbhåtà÷ ca yudhyadhvaü dar÷ayanto 'stralàghavam 07,135.017a evam uktàs tu te sarve ÷astravçùñim apàtayan 07,135.017c drauõiü prati mahàràja jalaü jaladharà iva 07,135.018a tàn nihatya ÷aràn drauõir da÷a vãràn apothayat 07,135.018c pramukhe pàõóuputràõàü dhçùñadyumnasya càbhibho 07,135.019a te hanyamànàþ samare pà¤càlàþ sç¤jayàs tathà 07,135.019c parityajya raõe drauõiü vyadravanta di÷o da÷a 07,135.020a tàn dçùñvà dravataþ ÷åràn pà¤càlàn sahasomakàn 07,135.020c dhçùñadyumno mahàràja drauõim abhyadravad yudhi 07,135.021a tataþ kà¤canacitràõàü sajalàmbudanàdinàm 07,135.021c vçtaþ ÷atena ÷åràõàü rathànàm anivartinàm 07,135.022a putraþ pà¤càlaràjasya dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,135.022c drauõim ity abravãd vàkyaü dçùñvà yodhàn nipàtitàn 07,135.023a àcàryaputra durbuddhe kim anyair nihatais tava 07,135.023c samàgaccha mayà sàrdhaü yadi ÷åro 'si saüyuge 07,135.023e ahaü tvàü nihaniùyàmi tiùñhedànãü mamàgrataþ 07,135.024a tatas tam àcàryasutaü dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 07,135.024c marmabhidbhiþ ÷arais tãkùõair jaghàna bharatarùabha 07,135.025a te tu païktãkçtà drauõiü ÷arà vivi÷ur à÷ugàþ 07,135.025c rukmapuïkhàþ prasannàgràþ sarvakàyàvadàraõàþ 07,135.025e madhvarthina ivoddàmà bhramaràþ puùpitaü drumam 07,135.026a so 'tividdho bhç÷aü kruddhaþ padàkrànta ivoragaþ 07,135.026c mànã drauõir asaübhrànto bàõapàõir abhàùata 07,135.027a dhçùñadyumna sthiro bhåtvà muhårtaü pratipàlaya 07,135.027c yàvat tvàü ni÷itair bàõaiþ preùayàmi yamakùayam 07,135.028a drauõir evam athàbhàùya pàrùataü paravãrahà 07,135.028c chàdayàm àsa bàõaughaiþ samantàl laghuhastavat 07,135.029a sa chàdyamànaþ samare drauõinà yuddhadurmadaþ 07,135.029c drauõiü pà¤càlatanayo vàgbhir àtarjayat tadà 07,135.030a na jànãùe pratij¤àü me viprotpattiü tathaiva ca 07,135.030c droõaü hatvà kila mayà hantavyas tvaü sudurmate 07,135.030e tatas tvàhaü na hanmy adya droõe jãvati saüyuge 07,135.031a imàü tu rajanãü pràptàm aprabhàtàü sudurmate 07,135.031c nihatya pitaraü te 'dya tatas tvàm api saüyuge 07,135.031e neùyàmi mçtyulokàyety evaü me manasi sthitam 07,135.032a yas te pàrtheùu vidveùo yà bhaktiþ kauraveùu ca 07,135.032c tàü dar÷aya sthiro bhåtvà na me jãvan vimokùyase 07,135.033a yo hi bràhmaõyam utsçjya kùatradharmarato dvijaþ 07,135.033c sa vadhyaþ sarvalokasya yathà tvaü puruùàdhama 07,135.034a ity uktaþ paruùaü vàkyaü pàrùatena dvijottamaþ 07,135.034c krodham àhàrayat tãvraü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,135.035a nirdahann iva cakùurbhyàü pàrùataü so 'bhyavaikùata 07,135.035c chàdayàm àsa ca ÷arair niþ÷vasan pannago yathà 07,135.036a sa chàdyamànaþ samare drauõinà ràjasattama 07,135.036c sarvapà¤càlasenàbhiþ saüvçto rathasattamaþ 07,135.037a nàkampata mahàbàhuþ svadhairyaü samupà÷ritaþ 07,135.037c sàyakàü÷ caiva vividhàn a÷vatthàmni mumoca ha 07,135.038a tau punaþ saünyavartetàü pràõadyåtapare raõe 07,135.038c nivàrayantau bàõaughaiþ parasparam amarùiõau 07,135.038e utsçjantau maheùvàsau ÷aravçùñãþ samantataþ 07,135.039a drauõipàrùatayor yuddhaü ghoraråpaü bhayànakam 07,135.039c dçùñvà saüpåjayàm àsuþ siddhacàraõavàtikàþ 07,135.040a ÷araughaiþ pårayantau tàv àkà÷aü pradi÷as tathà 07,135.040c alakùyau samayudhyetàü mahat kçtvà ÷arais tamaþ 07,135.041a nçtyamànàv iva raõe maõóalãkçtakàrmukau 07,135.041c parasparavadhe yattau parasparajayaiùiõau 07,135.042a ayudhyetàü mahàbàhå citraü laghu ca suùñhu ca 07,135.042c saüpåjyamànau samare yodhamukhyaiþ sahasra÷aþ 07,135.043a tau prayuddhau raõe dçùñvà vane vanyau gajàv iva 07,135.043c ubhayoþ senayor harùas tumulaþ samapadyata 07,135.044a siühanàdaravà÷ càsan dadhmuþ ÷aïkhàü÷ ca màriùa 07,135.044c vàditràõy abhyavàdyanta ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,135.045a tasmiüs tu tumule yuddhe bhãråõàü bhayavardhane 07,135.045c muhårtam iva tad yuddhaü samaråpaü tadàbhavat 07,135.046a tato drauõir mahàràja pàrùatasya mahàtmanaþ 07,135.046c dhvajaü dhanus tathà chatram ubhau ca pàrùõisàrathã 07,135.046e såtam a÷vàü÷ ca caturo nihatyàbhyadravad raõe 07,135.047a pà¤càlàü÷ caiva tàn sarvàn bàõaiþ saünataparvabhiþ 07,135.047c vyadràvayad ameyàtmà ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,135.048a tataþ pravivyathe senà pàõóavã bharatarùabha 07,135.048c dçùñvà drauõer mahat karma vàsavasyeva saüyuge 07,135.049a ÷atena ca ÷ataü hatvà pà¤càlànàü mahàrathaþ 07,135.049c tribhi÷ ca ni÷itair bàõair hatvà trãn vai mahàrathàn 07,135.050a drauõir drupadaputrasya phalgunasya ca pa÷yataþ 07,135.050c nà÷ayàm àsa pà¤càlàn bhåyiùñhaü ye vyavasthitàþ 07,135.051a te vadhyamànàþ pà¤càlàþ samare saha sç¤jayaiþ 07,135.051c agacchan drauõim utsçjya viprakãrõarathadhvajàþ 07,135.052a sa jitvà samare ÷atrån droõaputro mahàrathaþ 07,135.052c nanàda sumahànàdaü tapànte jalado yathà 07,135.053a sa nihatya bahå¤ ÷åràn a÷vatthàmà vyarocata 07,135.053c yugànte sarvabhåtàni bhasma kçtveva pàvakaþ 07,135.054a saüpåjyamàno yudhi kauraveyair; vijitya saükhye 'rigaõàn sahasra÷aþ 07,135.054c vyarocata droõasutaþ pratàpavàn; yathà surendro 'rigaõàn nihatya 07,136.001 saüjaya uvàca 07,136.001a tato yudhiùñhira÷ caiva bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,136.001c droõaputraü mahàràja samantàt paryavàrayan 07,136.002a tato duryodhano ràjà bhàradvàjena saüvçtaþ 07,136.002c abhyayàt pàõóavàn saükhye tato yuddham avartata 07,136.002e ghoraråpaü mahàràja bhãråõàü bhayavardhanam 07,136.003a ambaùñhàn màlavàn vaïgठ÷ibãüs traigartakàn api 07,136.003c pràhiõon mçtyulokàya gaõàn kruddho yudhiùñhiraþ 07,136.004a abhãùàhठ÷årasenàn kùatriyàn yuddhadurmadàn 07,136.004c nikçtya pçthivãü cakre bhãmaþ ÷oõitakardamàm 07,136.005a yaudheyàraññaràjanyàn madrakàü÷ ca gaõàn yudhi 07,136.005c pràhiõon mçtyulokàya kirãñã ni÷itaiþ ÷araiþ 07,136.006a pragàóham a¤jogatibhir nàràcair abhipãóitàþ 07,136.006c nipetur dviradà bhåmau dvi÷çïgà iva parvatàþ 07,136.007a nikçttair hastihastai÷ ca luñhamànais tatas tataþ 07,136.007c raràja vasudhà kãrõà visarpadbhir ivoragaiþ 07,136.008a kùiptaiþ kanakacitrai÷ ca nçpacchatraiþ kùitir babhau 07,136.008c dyaur ivàdityacandràdyair grahaiþ kãrõà yugakùaye 07,136.009a hata praharatàbhãtà vidhyata vyavakçntata 07,136.009c ity àsãt tumulaþ ÷abdaþ ÷oõà÷vasya rathaü prati 07,136.010a droõas tu paramakruddho vàyavyàstreõa saüyuge 07,136.010c vyadhamat tàn yathà vàyur meghàn iva duratyayaþ 07,136.011a te hanyamànà droõena pà¤càlàþ pràdravan bhayàt 07,136.011c pa÷yato bhãmasenasya pàrthasya ca mahàtmanaþ 07,136.012a tataþ kirãñã bhãma÷ ca sahasà saünyavartatàm 07,136.012c mahatà rathavaü÷ena parigçhya balaü tava 07,136.013a bãbhatsur dakùiõaü pàr÷vam uttaraü tu vçkodaraþ 07,136.013c bhàradvàjaü ÷araughàbhyàü mahadbhyàm abhyavarùatàm 07,136.014a tau tadà sç¤jayà÷ caiva pà¤càlà÷ ca mahàrathàþ 07,136.014c anvagacchan mahàràja matsyà÷ ca saha somakaiþ 07,136.015a tathaiva tava putrasya rathodàràþ prahàriõaþ 07,136.015c mahatyà senayà sàrdhaü jagmur droõarathaü prati 07,136.016a tataþ sà bharatã senà vadhyamànà kirãñinà 07,136.016c tamasà nidrayà caiva punar eva vyadãryata 07,136.017a droõena vàryamàõàs te svayaü tava sutena ca 07,136.017c na ÷akyante mahàràja yodhà vàrayituü tadà 07,136.018a sà pàõóuputrasya ÷arair dàryamàõà mahàcamåþ 07,136.018c tamasà saüvçte loke vyadravat sarvatomukhã 07,136.019a utsçjya ÷ata÷o vàhàüs tatra ke cin naràdhipàþ 07,136.019c pràdravanta mahàràja bhayàviùñàþ samantataþ 07,137.001 saüjaya uvàca 07,137.001a somadattaü tu saüprekùya vidhunvànaü mahad dhanuþ 07,137.001c sàtyakiþ pràha yantàraü somadattàya màü vaha 07,137.002a na hy ahatvà raõe ÷atruü bàhlãkaü kauravàdhamam 07,137.002c nivartiùye raõàt såta satyam etad vaco mama 07,137.003a tataþ saüpreùayad yantà saindhavàüs tàn mahàjavàn 07,137.003c turaïgamठ÷aïkhavarõàn sarva÷abdàtigàn raõe 07,137.004a te 'vahan yuyudhànaü tu manomàrutaraühasaþ 07,137.004c yathendraü harayo ràjan purà daityavadhodyatam 07,137.005a tam àpatantaü saüprekùya sàtvataü rabhasaü raõe 07,137.005c somadatto mahàbàhur asaübhrànto 'bhyavartata 07,137.006a vimu¤ca¤ ÷aravarùàõi parjanya iva vçùñimàn 07,137.006c chàdayàm àsa ÷aineyaü jalado bhàskaraü yathà 07,137.007a asaübhrànta÷ ca samare sàtyakiþ kurupuügavam 07,137.007c chàdayàm àsa bàõaughaiþ samantàd bharatarùabha 07,137.008a somadattas tu taü ùaùñyà vivyàdhorasi màdhavam 07,137.008c sàtyaki÷ càpi taü ràjann avidhyat sàyakaiþ ÷itaiþ 07,137.008d*1158_01 sàtyakiþ prativivyàdha somadattaü ÷itaiþ ÷araiþ 07,137.009a tàv anyonyaü ÷araiþ kçttau vyaràjetàü nararùabhau 07,137.009c supuùpau puùpasamaye puùpitàv iva kiü÷ukau 07,137.010a rudhirokùitasarvàïgau kuruvçùõiya÷askarau 07,137.010c parasparam avekùetàü dahantàv iva locanaiþ 07,137.011a rathamaõóalamàrgeùu carantàv arimardanau 07,137.011c ghoraråpau hi tàv àstàü vçùñimantàv ivàmbudau 07,137.012a ÷arasaübhinnagàtrau tau sarvataþ ÷akalãkçtau 07,137.012c ÷vàvidhàv iva ràjendra vyadçùyetàü ÷arakùatau 07,137.013a suvarõapuïkhair iùubhir àcitau tau vyarocatàm 07,137.013c khadyotair àvçtau ràjan pràvçùãva vanaspatã 07,137.014a saüpradãpitasarvàïgau sàyakais tau mahàrathau 07,137.014c adç÷yetàü raõe kruddhàv ulkàbhir iva ku¤jarau 07,137.015a tato yudhi mahàràja somadatto mahàrathaþ 07,137.015c ardhacandreõa ciccheda màdhavasya mahad dhanuþ 07,137.016a athainaü pa¤caviü÷atyà sàyakànàü samàrpayat 07,137.016c tvaramàõas tvaràkàle puna÷ ca da÷abhiþ ÷araiþ 07,137.017a athànyad dhanur àdàya sàtyakir vegavattaram 07,137.017c pa¤cabhiþ sàyakais tårõaü somadattam avidhyata 07,137.018a tato 'pareõa bhallena dhvajaü ciccheda kà¤canam 07,137.018c bàhlãkasya raõe ràjan sàtyakiþ prahasann iva 07,137.019a somadattas tv asaübhrànto dçùñvà ketuü nipàtitam 07,137.019c ÷aineyaü pa¤caviü÷atyà sàyakànàü samàcinot 07,137.020a sàtvato 'pi raõe kruddhaþ somadattasya dhanvinaþ 07,137.020c dhanu÷ ciccheda samare kùurapreõa ÷itena ha 07,137.021a athainaü rukmapuïkhànàü ÷atena nataparvaõàm 07,137.021c àcinod bahudhà ràjan bhagnadaüùñram iva dvipam 07,137.022a athànyad dhanur àdàya somadatto mahàrathaþ 07,137.022c sàtyakiü chàdayàm àsa ÷aravçùñyà mahàbalaþ 07,137.023a somadattaü tu saükruddho raõe vivyàdha sàtyakiþ 07,137.023c sàtyakiü ceùujàlena somadatto apãóayat 07,137.024a da÷abhiþ sàtvatasyàrthe bhãmo 'han bàhlikàtmajam 07,137.024c somadatto 'py asaübhràntaþ ÷aineyam avadhãc charaiþ 07,137.025a tatas tu sàtvatasyàrthe bhaimasenir navaü dçóham 07,137.025c mumoca parighaü ghoraü somadattasya vakùasi 07,137.026a tam àpatantaü vegena parighaü ghoradar÷anam 07,137.026c dvidhà ciccheda samare prahasann iva kauravaþ 07,137.027a sa papàta dvidhà chinna àyasaþ parigho mahàn 07,137.027c mahãdharasyeva mahac chikharaü vajradàritam 07,137.028a tatas tu sàtyakã ràjan somadattasya saüyuge 07,137.028c dhanu÷ ciccheda bhallena hastàvàpaü ca pa¤cabhiþ 07,137.029a caturbhis tu ÷arais tårõaü caturas turagottamàn 07,137.029c samãpaü preùayàm àsa pretaràjasya bhàrata 07,137.030a sàrathe÷ ca ÷iraþ kàyàd bhallena nataparvaõà 07,137.030c jahàra ratha÷àrdålaþ prahasa¤ ÷inipuügavaþ 07,137.031a tataþ ÷araü mahàghoraü jvalantam iva pàvakam 07,137.031c mumoca sàtvato ràjan svarõapuïkhaü ÷ilà÷itam 07,137.032a sa vimukto balavatà ÷aineyena ÷arottamaþ 07,137.032c ghoras tasyorasi vibho nipapàtà÷u bhàrata 07,137.033a so 'tividdho balavatà sàtvatena mahàrathaþ 07,137.033c somadatto mahàbàhur nipapàta mamàra ca 07,137.034a taü dçùñvà nihataü tatra somadattaü mahàrathàþ 07,137.034b*1159_01 pàõóavà÷ ca mahàràja saha madraiþ prabhadrakaiþ 07,137.034c mahatà ÷aravarùeõa yuyudhànam upàdravan 07,137.035a chàdyamànaü ÷arair dçùñvà yuyudhànaü yudhiùñhiraþ 07,137.035c mahatyà senayà sàrdhaü droõànãkam upàdravat 07,137.036a tato yudhiùñhiraþ kruddhas tàvakànàü mahàbalam 07,137.036c ÷arair vidràvayàm àsa bhàradvàjasya pa÷yataþ 07,137.037a sainyàni dràvayantaü tu droõo dçùñvà yudhiùñhiram 07,137.037c abhidudràva vegena krodhasaüraktalocanaþ 07,137.038a tataþ suni÷itair bàõaiþ pàrthaü vivyàdha saptabhiþ 07,137.038b*1160_01 yudhiùñhiro 'pi saükruddhaþ prativivyàdha pa¤cabhiþ 07,137.038c so 'tividdho mahàbàhuþ sçkkiõã parisaülihan 07,137.038e yudhiùñhirasya ciccheda dhvajaü kàrmukam eva ca 07,137.039a sa chinnadhanvà tvaritas tvaràkàle nçpottamaþ 07,137.039c anyad àdatta vegena kàrmukaü samare dçóham 07,137.040a tataþ ÷arasahasreõa droõaü vivyàdha pàrthivaþ 07,137.040c sà÷vasåtadhvajarathaü tad adbhutam ivàbhavat 07,137.041a tato muhårtaü vyathitaþ ÷araghàtaprapãóitaþ 07,137.041c niùasàda rathopasthe droõo bharatasattama 07,137.042a pratilabhya tataþ saüj¤àü muhårtàd dvijasattamaþ 07,137.042c krodhena mahatàviùño vàyavyàstram avàsçjat 07,137.043a asaübhràntas tataþ pàrtho dhanur àkçùya vãryavàn 07,137.043c tad astram astreõa raõe stambhayàm àsa bhàrata 07,137.043d*1161_01 ciccheda ca dhanur dãrghaü bràhmaõasya ca pàõóavaþ 07,137.043d*1161_02 athànyad dhanur àdàya droõaþ kùatriyamardanaþ 07,137.043d*1161_03 tad apy asya ÷itair bhallai÷ ciccheda kurupuügavaþ 07,137.044a tato 'bravãd vàsudevaþ kuntãputraü yudhiùñhiram 07,137.044c yudhiùñhira mahàbàho yat tvà vakùyàmi tac chçõu 07,137.045a upàramasva yuddhàya droõàd bharatasattama 07,137.045c gçdhyate hi sadà droõo grahaõe tava saüyuge 07,137.046a nànuråpam ahaü manye yuddham asya tvayà saha 07,137.046c yo 'sya sçùño vinà÷àya sa enaü ÷vo haniùyati 07,137.047a parivarjya guruü yàhi yatra ràjà suyodhanaþ 07,137.047b*1162_01 ràjà ràj¤à hi yoddhavyo nàràj¤à yuddham iùyate 07,137.047b*1162_02 tatra tvaü vraja kaunteya hastya÷varathasaüvçtaþ 07,137.047b*1162_03 yàvan màtreõa ca mayà sahàyena dhanaüjayaþ 07,137.047c bhãma÷ ca ratha÷àrdålo yudhyate kauravaiþ saha 07,137.048a vàsudevavacaþ ÷rutvà dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,137.048c muhårtaü cintayitvà tu tato dàruõam àhavam 07,137.049a pràyàd drutam amitraghno yatra bhãmo vyavasthitaþ 07,137.049c vinighnaüs tàvakàn yodhàn vyàditàsya ivàntakaþ 07,137.050a rathaghoùeõa mahatà nàdayan vasudhàtalam 07,137.050c parjanya iva gharmànte nàdayan vai di÷o da÷a 07,137.051a bhãmasya nighnataþ ÷atrån pàrùõiü jagràha pàõóavaþ 07,137.051b*1163_01 mahatà rathavaü÷ena davàgnir iva cotthitaþ 07,137.051b*1163_02 bhãmàntikam upàyàte ràjaràje yudhiùñhire 07,137.051b*1163_03 nivçtte kauravàn hantuü viùõuvàkyapraõodite 07,137.051c droõo 'pi pàõóupà¤càlàn vyadhamad rajanãmukhe 07,137.051d*1164_01 nàdayaüs talaghoùeõa tava sainyàni màriùa 07,138.001 saüjaya uvàca 07,138.001a vartamàne tathà yuddhe ghoraråpe bhayàvahe 07,138.001c tamasà saüvçte loke rajasà ca mahãpate 07,138.001e nàpa÷yanta raõe yodhàþ parasparam avasthitàþ 07,138.002a anumànena saüj¤àbhir yuddhaü tad vavçte mahat 07,138.002c naranàgà÷vamathanaü paramaü lomaharùaõam 07,138.003a droõakarõakçpà vãrà bhãmapàrùatasàtyakàþ 07,138.003c anyonyaü kùobhayàm àsuþ sainyàni nçpasattama 07,138.004a vadhyamànàni sainyàni samantàt tair mahàrathaiþ 07,138.004c tamasà rajasà caiva samantàd vipradudruvuþ 07,138.005a te sarvato vidravanto yodhà vitrastacetasaþ 07,138.005c ahanyanta mahàràja dhàvamànà÷ ca saüyuge 07,138.006a mahàrathasahasràõi jaghnur anyonyam àhave 07,138.006c andhe tamasi måóhàni putrasya tava mantrite 07,138.007a tataþ sarvàõi sainyàni senàgopà÷ ca bhàrata 07,138.007c vyamuhyanta raõe tatra tamasà saüvçte sati 07,138.008 dhçtaràùñra uvàca 07,138.008a teùàü saüloóyamànànàü pàõóavair nihataujasàm 07,138.008c andhe tamasi magnànàm àsãt kà vo matis tadà 07,138.009a kathaü prakà÷as teùàü và mama sainyeùu và punaþ 07,138.009c babhåva loke tamasà tathà saüjaya saüvçte 07,138.010 saüjaya uvàca 07,138.010a tataþ sarvàõi sainyàni hata÷iùñàni yàni vai 07,138.010c senàgoptén athàdi÷ya punar vyåham akalpayat 07,138.011a droõaþ purastàj jaghane tu ÷alyas; tathà drauõiþ pàr÷vataþ saubala÷ ca 07,138.011c svayaü tu sarvàõi balàni ràjan; ràjàbhyayàd gopayan vai ni÷àyàm 07,138.012a uvàca sarvàü÷ ca padàtisaüghàn; duryodhanaþ pàrthiva sàntvapårvam 07,138.012c utsçjya sarve paramàyudhàni; gçhõãta hastair jvalitàn pradãpàn 07,138.013a te coditàþ pàrthivasattamena; tataþ prahçùñà jagçhuþ pradãpàn 07,138.013b*1165_01 devarùigandharvasurarùisaïghà 07,138.013b*1165_02 vidyàdharà÷ càpsarasàü gaõà÷ ca 07,138.013b*1165_03 nàgàþ sayakùoragakinnarà÷ ca 07,138.013b*1165_04 hçùñà divisthà jagçhuþ pradãpàn 07,138.013b*1165_05 digdaivatebhya÷ ca samàpatanto 07,138.013b*1165_06 'dç÷yanta dãpàþ sasugandhitailàþ 07,138.013b*1165_07 vi÷eùato nàradaparvatàbhyàü 07,138.013b*1165_08 saübodhyamànàþ kurupàõóavàrtham 07,138.013c sà bhåya eva dhvajinã vibhaktà; vyarocatàgniprabhayà ni÷àyàm 07,138.014a mahàdhanair àbharaõai÷ ca divyaiþ; ÷astraiþ pradãptair abhisaüpatadbhiþ 07,138.014b*1166_01 rathe rathe pa¤ca vidãpakàs tu 07,138.014b*1166_02 pradãpakàs tatra gaje traya÷ ca 07,138.014b*1166_03 pratya÷vam eka÷ ca mahàpradãpaþ 07,138.014b*1166_04 kçtàs tu taiþ pàõóavaiþ kauraveyaiþ 07,138.014c kùaõena sarve vihitàþ pradãpà; vyadãpayaü÷ ca dhvajinãü tadà÷u 07,138.015a sarvàs tu senà vyatisevyamànàþ; padàtibhiþ pàvakatailahastaiþ 07,138.015c prakà÷yamànà dadç÷ur ni÷àyàü; yathàntarikùe jaladàs taóidbhiþ 07,138.016a prakà÷itàyàü tu tathà dhvajinyàü; droõo 'gnikalpaþ pratapan samantàt 07,138.016c raràja ràjendra suvarõavarmà; madhyaü gataþ sårya ivàü÷umàlã 07,138.017a jàmbånadeùv àbharaõeùu caiva; niùkeùu ÷uddheùu ÷aràvareùu 07,138.017c pãteùu ÷astreùu ca pàvakasya; pratiprabhàs tatra tato babhåvuþ 07,138.018a gadà÷ ca ÷aikyàþ parighà÷ ca ÷ubhrà; ratheùu ÷aktya÷ ca vivartamànàþ 07,138.018c pratiprabhà ra÷mibhir àjamãóha; punaþ punaþ saüjanayanti dãptàþ 07,138.019a chatràõi bàlavyajanànuùaïgà; dãptà maholkà÷ ca tathaiva ràjan 07,138.019c vyàghårõamànà÷ ca suvarõamàlà; vyàyacchatàü tatra tadà virejuþ 07,138.020a ÷astraprabhàbhi÷ ca viràjamànaü; dãpaprabhàbhi÷ ca tadà balaü tat 07,138.020c prakà÷itaü càbharaõaprabhàbhir; bhç÷aü prakà÷aü nçpate babhåva 07,138.021a pãtàni ÷astràõy asçgukùitàni; vãràvadhåtàni tanudruhàõi 07,138.021c dãptàü prabhàü pràjanayanta tatra; tapàtyaye vidyud ivàntarikùe 07,138.022a prakampitànàm abhighàtavegair; abhighnatàü càpatatàü javena 07,138.022c vaktràõy a÷obhanta tadà naràõàü; vàyvãritànãva mahàmbujàni 07,138.023a mahàvane dàva iva pradãpte; yathà prabhà bhàskarasyàpi na÷yet 07,138.023c tathà tavàsãd dhvajinã pradãptà; mahàbhaye bhàrata bhãmaråpà 07,138.024a tat saüpradãptaü balam asmadãyaü; ni÷àmya pàrthàs tvaritàs tathaiva 07,138.024c sarveùu sainyeùu padàtisaüghàn; acodayaüs te 'tha cakruþ pradãpàn 07,138.025a gaje gaje sapta kçtàþ pradãpà; rathe rathe caiva da÷a pradãpàþ 07,138.025c dvàv a÷vapçùñhe paripàr÷vato 'nye; dhvajeùu cànye jaghaneùu cànye 07,138.026a senàsu sarvàsu ca pàr÷vato 'nye; pa÷càt purastàc ca samantata÷ ca 07,138.026c madhye tathànye jvalitàgnihastàþ; senàdvaye 'pi sma narà viceruþ 07,138.027a sarveùu sainyeùu padàtisaüghà; vyàmi÷rità hastirathà÷vavçndaiþ 07,138.027c madhye tathànye jvalitàgnihastà; vyadãpayan pàõóusutasya senàm 07,138.027d*1167_01 vyadãpayaüs te dhvajinãü pradãptàü 07,138.027d*1167_02 tathà balaü pàõóaveyàbhiguptam 07,138.028a tena pradãptena tathà pradãptaü; balaü tad àsãd balavad balena 07,138.028c bhàþ kurvatà bhànumatà graheõa; divàkareõàgnir ivàbhitaptaþ 07,138.029a tayoþ prabhàþ pçthivãm antarikùaü; sarvà vyatikramya di÷a÷ ca vçddhàþ 07,138.029c tena prakà÷ena bhç÷aü prakà÷aü; babhåva teùàü tava caiva sainyam 07,138.030a tena prakà÷ena divaügamena; saübodhità devagaõà÷ ca ràjan 07,138.030c gandharvayakùàsurasiddhasaüghàþ; samàgamann apsarasa÷ ca sarvàþ 07,138.031a tad devagandharvasamàkulaü ca; yakùàsurendràpsarasàü gaõai÷ ca 07,138.031c hatai÷ ca vãrair divam àruhadbhir; àyodhanaü divyakalpaü babhåva 07,138.032a rathà÷vanàgàkuladãpadãptaü; saürabdhayodhàhatavidrutà÷vam 07,138.032c mahad balaü vyåóharathà÷vanàgaü; suràsuravyåhasamaü babhåva 07,138.033a tac chaktisaüghàkulacaõóavàtaü; mahàrathàbhraü rathavàjighoùam 07,138.033c ÷astraughavarùaü rudhiràmbudhàraü; ni÷i pravçttaü naradevayuddham 07,138.034a tasmin mahàgnipratimo mahàtmà; saütàpayan pàõóavàn vipramukhyaþ 07,138.034c gabhastibhir madhyagato yathàrko; varùàtyaye tadvad abhån narendra 07,139.001 saüjaya uvàca 07,139.001a prakà÷ite tathà loke rajasà ca tamovçte 07,139.001c samàjagmur atho vãràþ parasparavadhaiùiõaþ 07,139.002a te sametya raõe ràja¤ ÷astrapràsàsidhàriõaþ 07,139.002c parasparam udaikùanta parasparakçtàgasaþ 07,139.003a pradãpànàü sahasrai÷ ca dãpyamànaiþ samantataþ 07,139.003b*1168_01 ratnàcitaiþ svarõadaõóair gandhatailàvasecitaiþ 07,139.003b*1168_02 devagandharvadãpàdyaiþ prabhàbhir adhikojjvalaiþ 07,139.003c viraràja tadà bhåmir dyaur grahair iva bhàrata 07,139.004a ulkà÷ataiþ prajvalitai raõabhåmir vyaràjata 07,139.004c dahyamàneva lokànàm abhàve vai vasuüdharà 07,139.005a pràdãpyanta di÷aþ sarvàþ pradãpais taiþ samantataþ 07,139.005c varùàpradoùe khadyotair vçtà vçkùà ivàbabhuþ 07,139.006a asajjanta tato vãrà vãreùv eva pçthak pçthak 07,139.006c nàgà nàgaiþ samàjagmus turagàþ saha vàjibhiþ 07,139.007a rathà rathavarair eva samàjagmur mudànvitàþ 07,139.007c tasmin ràtrimukhe ghore putrasya tava ÷àsanàt 07,139.007d*1169_01 caturaïgasya sainyasya saüpàta÷ ca mahàn abhåt 07,139.008a tato 'rjuno mahàràja kauravàõàm anãkinãm 07,139.008c vyadhamat tvarayà yuktaþ kùapayan sarvapàrthivàn 07,139.009 dhçtaràùñra uvàca 07,139.009a tasmin praviùñe saürabdhe mama putrasya vàhinãm 07,139.009c amçùyamàõe durdharùe kiü va àsãn manas tadà 07,139.010a kim amanyanta sainyàni praviùñe ÷atrutàpane 07,139.010c duryodhana÷ ca kiü kçtyaü pràptakàlam amanyata 07,139.011a ke cainaü samare vãraü pratyudyayur ariüdamam 07,139.011b*1170_01 droõaü ca ke vyarakùanta praviùñe ÷vetavàhane 07,139.011c ke 'rakùan dakùiõaü cakraü ke ca droõasya savyataþ 07,139.012a ke pçùñhato 'sya hy abhavan vãrà vãrasya yudhyataþ 07,139.012c ke purastàd agacchanta nighnataþ ÷àtravàn raõe 07,139.013a yat pràvi÷an maheùvàsaþ pà¤càlàn aparàjitaþ 07,139.013c nçtyann iva naravyàghro rathamàrgeùu vãryavàn 07,139.014a dadàha ca ÷arair droõaþ pà¤càlànàü rathavrajàn 07,139.014c dhåmaketur iva kruddhaþ sa kathaü mçtyum ãyivàn 07,139.015a avyagràn eva hi paràn kathayasy aparàjitàn 07,139.015b*1171_01 hçùñànudãrõàn saügràme na tu saüjaya màmakàn 07,139.015c hatàü÷ caiva viùaõõàü÷ ca viprakãrõàü÷ ca ÷aüsasi 07,139.015e rathino virathàü÷ caiva kçtàn yuddheùu màmakàn 07,139.016 saüjaya uvàca 07,139.016a droõasya matam àj¤àya yoddhukàmasya tàü ni÷àm 07,139.016c duryodhano mahàràja va÷yàn bhràtén abhàùata 07,139.017a vikarõaü citrasenaü ca mahàbàhuü ca kauravam 07,139.017c durdharùaü dãrghabàhuü ca ye ca teùàü padànugàþ 07,139.018a droõaü yattàþ paràkràntàþ sarve rakùata pçùñhataþ 07,139.018c hàrdikyo dakùiõaü cakraü ÷alya÷ caivottaraü tathà 07,139.019a trigartànàü ca ye ÷årà hata÷iùñà mahàrathàþ 07,139.019c tàü÷ caiva sarvàn putras te samacodayad agrataþ 07,139.020a àcàryo hi susaüyatto bhç÷aü yattà÷ ca pàõóavàþ 07,139.020c taü rakùata susaüyattà nighnantaü ÷àtravàn raõe 07,139.021a droõo hi balavàn yuddhe kùiprahastaþ paràkramã 07,139.021c nirjayet trida÷àn yuddhe kim u pàrthàn sasomakàn 07,139.022a te yåyaü sahitàþ sarve bhç÷aü yattà mahàrathàþ 07,139.022c droõaü rakùata pà¤càlyàd dhçùñadyumnàn mahàrathàt 07,139.023a pàõóaveyeùu sainyeùu yodhaü pa÷yàmy ahaü na tam 07,139.023c yo jayeta raõe droõaü dhçùñadyumnàd çte nçpàþ 07,139.024a tasya sarvàtmanà manye bhàradvàjasya rakùaõam 07,139.024c sa guptaþ somakàn hanyàt sç¤jayàü÷ ca saràjakàn 07,139.025a sç¤jayeùv atha sarveùu nihateùu camåmukhe 07,139.025c dhçùñadyumnaü raõe drauõir nà÷ayiùyaty asaü÷ayam 07,139.026a tathàrjunaü raõe karõo vijeùyati mahàrathaþ 07,139.026c bhãmasenam ahaü càpi yuddhe jeùyàmi daü÷itaþ 07,139.026d*1172_01 ÷eùàü÷ ca pàõóavàn yodhàþ prasabhaü hãnatejasaþ 07,139.027a so 'yaü mama jayo vyaktaü dãrghakàlaü bhaviùyati 07,139.027c tasmàd rakùata saügràme droõam eva mahàrathàþ 07,139.028a ity uktvà bharata÷reùñha putro duryodhanas tava 07,139.028c vyàdide÷a tataþ sainyaü tasmiüs tamasi dàruõe 07,139.029a tataþ pravavçte yuddhaü ràtrau tad bharatarùabha 07,139.029c ubhayoþ senayor ghoraü vijayaü prati kàïkùiõoþ 07,139.030a arjunaþ kauravaü sainyam arjunaü càpi kauravàþ 07,139.030c nànà÷astrasamàvàpair anyonyaü paryapãóayan 07,139.031a drauõiþ pà¤càlaràjànaü bhàradvàja÷ ca sç¤jayàn 07,139.031c chàdayàm àsatuþ saükhye ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,139.032a pàõóupà¤càlasenànàü kauravàõàü ca màriùa 07,139.032c àsãn niùñànako ghoro nighnatàm itaretaram 07,139.033a naivàsmàbhir na pårvair no dçùñaü pårvaü tathàvidham 07,139.033c yuddhaü yàdç÷am evàsãt tàü ràtriü sumahàbhayam 07,140.001 saüjaya uvàca 07,140.001a vartamàne tathà raudre ràtriyuddhe vi÷àü pate 07,140.001b*1173_01 manuùyanaranàgànàm abhàvàya naràdhipa 07,140.001b*1173_02 yudhiùñhiro 'bravãd ràjà svàn yodhàn manujàdhipa 07,140.001c sarvabhåtakùayakare dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,140.002a abravãt pàõóavàü÷ caiva pà¤càlàü÷ ca sasomakàn 07,140.002c abhyadravata gacchadhvaü droõam eva jighàüsayà 07,140.003a ràj¤as te vacanàd ràjan pà¤càlàþ somakàs tathà 07,140.003c droõam evàbhyavartanta nadanto bhairavàn ravàn 07,140.004a tàn vayaü pratigarjantaþ pratyudyàtàs tv amarùitàþ 07,140.004c yathà÷akti yathotsàhaü yathàsattvaü ca saüyuge 07,140.005a kçtavarmà ca hàrdikyo yudhiùñhiram upàdravat 07,140.005c droõaü prati jighàüsantaü matto mattam iva dvipam 07,140.005d*1174_01 dhçùñadyumno mahàràja droõam evànvapadyata 07,140.006a ÷aineyaü ÷aravarùàõi vikirantaü samantataþ 07,140.006c abhyayàt kauravo ràjan bhåriþ saügràmamårdhani 07,140.007a sahadevam athàyàntaü droõaprepsuü mahàratham 07,140.007c karõo vaikartano ràjan vàrayàm àsa pàõóavam 07,140.008a bhãmasenam athàyàntaü vyàditàsyam ivàntakam 07,140.008c svayaü duryodhano yuddhe pratãpaü mçtyum àvrajat 07,140.009a nakulaü ca yudhàü ÷reùñhaü sarvayuddhavi÷àradam 07,140.009c ÷akuniþ saubalo ràjan vàrayàm àsa satvaraþ 07,140.010a ÷ikhaõóinam athàyàntaü rathena rathinàü varam 07,140.010c kçpo ÷àradvato ràjan vàrayàm àsa saüyuge 07,140.011a prativindhyam athàyàntaü mayårasadç÷air hayaiþ 07,140.011c duþ÷àsano mahàràja yatto yattam avàrayat 07,140.012a bhaimasenim athàyàntaü màyà÷atavi÷àradam 07,140.012c a÷vatthàmà pitur mànaü kurvàõaþ pratyaùedhayat 07,140.013a drupadaü vçùasenas tu sasainyaü sapadànugam 07,140.013c vàrayàm àsa samare droõaprepsuü mahàratham 07,140.014a viràñaü drutam àyàntaü droõasya nidhanaü prati 07,140.014c madraràjaþ susaükruddho vàrayàm àsa bhàrata 07,140.015a ÷atànãkam athàyàntaü nàkuliü rabhasaü raõe 07,140.015c citraseno rurodhà÷u ÷arair droõavadhepsayà 07,140.016a arjunaü ca yudhàü ÷reùñhaü pràdravantaü mahàratham 07,140.016c alambuso mahàràja ràkùasendro nyavàrayat 07,140.017a tathà droõaü maheùvàsaü nighnantaü ÷àtravàn raõe 07,140.017c dhçùñadyumno 'tha pà¤càlyo hçùñaråpam avàrayat 07,140.018a tathànyàn pàõóuputràõàü samàyàtàn mahàrathàn 07,140.018c tàvakà rathino ràjan vàrayàm àsur ojasà 07,140.019a gajàrohà gajais tårõaü saünipatya mahàmçdhe 07,140.019c yodhayantaþ sma dç÷yante ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,140.020a ni÷ãthe turagà ràjann àdravantaþ parasparam 07,140.020c samadç÷yanta vegena pakùavanta ivàdrayaþ 07,140.021a sàdinaþ sàdibhiþ sàrdhaü pràsa÷aktyçùñipàõayaþ 07,140.021c samàgacchan mahàràja vinadantaþ pçthak pçthak 07,140.022a naràs tu bahavas tatra samàjagmuþ parasparam 07,140.022c gadàbhir musalai÷ caiva nànà÷astrai÷ ca saügha÷aþ 07,140.023a kçtavarmà tu hàrdikyo dharmaputraü yudhiùñhiram 07,140.023c vàrayàm àsa saükruddho velevodvçttam arõavam 07,140.024a yudhiùñhiras tu hàrdikyaü viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,140.024c punar vivyàdha viü÷atyà tiùñha tiùñheti càbravãt 07,140.025a kçtavarmà tu saükruddho dharmaputrasya màriùa 07,140.025c dhanu÷ ciccheda bhallena taü ca vivyàdha saptabhiþ 07,140.026a athànyad dhanur àdàya dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,140.026c hàrdikyaü da÷abhir bàõair bàhvor urasi càrpayat 07,140.027a màdhavas tu raõe viddho dharmaputreõa màriùa 07,140.027c pràkampata ca roùeõa saptabhi÷ càrdayac charaiþ 07,140.028a tasya pàrtho dhanu÷ chittvà hastàvàpaü nikçtya ca 07,140.028c pràhiõon ni÷itàn bàõàn pa¤ca ràja¤ ÷ilà÷itàn 07,140.029a te tasya kavacaü bhittvà hemacitraü mahàdhanam 07,140.029c pràvi÷an dharaõãm ugrà valmãkam iva pannagàþ 07,140.030a akùõor nimeùamàtreõa so 'nyad àdàya kàrmukam 07,140.030c vivyàdha pàõóavaü ùaùñyà såtaü ca navabhiþ ÷araiþ 07,140.031a tasya ÷aktim ameyàtmà pàõóavo bhujagopamàm 07,140.031c cikùepa bharata÷reùñha rathe nyasya mahad dhanuþ 07,140.032a sà hemacitrà mahatã pàõóavena praverità 07,140.032c nirbhidya dakùiõaü bàhuü pràvi÷ad dharaõãtalam 07,140.033a etasminn eva kàle tu gçhya pàrthaþ punar dhanuþ 07,140.033c hàrdikyaü chàdayàm àsa ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,140.034a tatas tu samare ÷åro vçùõãnàü pravaro rathã 07,140.034c vya÷vasåtarathaü cakre nimeùàrdhàd yudhiùñhiram 07,140.035a tatas tu pàõóavo jyeùñhaþ khaógacarma samàdade 07,140.035c tad asya ni÷itair bàõair vyadhaman màdhavo raõe 07,140.036a tomaraü tu tato gçhya svarõadaõóaü duràsadam 07,140.036c preùayat samare tårõaü hàrdikyasya yudhiùñhiraþ 07,140.037a tam àpatantaü sahasà dharmaràjabhujacyutam 07,140.037c dvidhà ciccheda hàrdikyaþ kçtahastaþ smayann iva 07,140.038a tataþ ÷ara÷atenàjau dharmaputram avàkirat 07,140.038c kavacaü càsya saükruddhaþ ÷arais tãkùõair adàrayat 07,140.039a hàrdikya÷arasaüchinnaü kavacaü tan mahàtmanaþ 07,140.039c vya÷ãryata raõe ràjaüs tàràjàlam ivàmbaràt 07,140.040a sa chinnadhanvà virathaþ ÷ãrõavarmà ÷aràrditaþ 07,140.040c apàyàsãd raõàt tårõaü dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,140.041a kçtavarmà tu nirjitya dharmaputraü yudhiùñhiram 07,140.041c punar droõasya jugupe cakram eva mahàbalaþ 07,141.001 saüjaya uvàca 07,141.001a bhåris tu samare ràja¤ ÷aineyaü rathinàü varam 07,141.001c àpatantam apàsedhat prapànàd iva ku¤jaram 07,141.002a athainaü sàtyakiþ kruddhaþ pa¤cabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,141.002c vivyàdha hçdaye tårõaü pràsravat tasya ÷oõitam 07,141.003a tathaiva kauravo yuddhe ÷aineyaü yuddhadurmadam 07,141.003c da÷abhir vi÷ikhais tãkùõair avidhyata bhujàntare 07,141.004a tàv anyonyaü mahàràja tatakùàte ÷arair bhç÷am 07,141.004c krodhasaüraktanayanau krodhàd visphàrya kàrmuke 07,141.005a tayor àsãn mahàràja ÷astravçùñiþ sudàruõà 07,141.005c kruddhayoþ sàyakamucor yamàntakanikà÷ayoþ 07,141.006a tàv anyonyaü ÷arai ràjan pracchàdya samare sthitau 07,141.006c muhårtaü caiva tad yuddhaü samaråpam ivàbhavat 07,141.007a tataþ kruddho mahàràja ÷aineyaþ prahasann iva 07,141.007c dhanu÷ ciccheda samare kauravyasya mahàtmanaþ 07,141.008a athainaü chinnadhanvànaü navabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,141.008c vivyàdha hçdaye tårõaü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,141.009a so 'tividdho balavatà ÷atruõà ÷atrutàpanaþ 07,141.009c dhanur anyat samàdàya sàtvataü pratyavidhyata 07,141.010a sa viddhvà sàtvataü bàõais tribhir eva vi÷àü pate 07,141.010c dhanu÷ ciccheda bhallena sutãkùõena hasann iva 07,141.011a chinnadhanvà mahàràja sàtyakiþ krodhamårchitaþ 07,141.011c prajahàra mahàvegàü ÷aktiü tasya mahorasi 07,141.012a sa tu ÷aktyà vibhinnàïgo nipapàta rathottamàt 07,141.012c lohitàïga ivàkà÷àd dãptara÷mir yadçcchayà 07,141.013a taü tu dçùñvà hataü ÷åram a÷vatthàmà mahàrathaþ 07,141.013c abhyadhàvata vegena ÷aineyaü prati saüyuge 07,141.013d*1175_01 tiùñha tiùñheti càbhàùya ÷aineyaü sa naràdhipa 07,141.013e abhyavarùac charaugheõa meruü vçùñyà yathàmbudaþ 07,141.014a tam àpatantaü saürabdhaü ÷aineyasya rathaü prati 07,141.014c ghañotkaco 'bravãd ràjan nàdaü muktvà mahàrathaþ 07,141.015a tiùñha tiùñha na me jãvan droõaputra gamiùyasi 07,141.015c eùa tvàdya haniùyàmi mahiùaü skandaràó iva 07,141.015e yuddha÷raddhàm ahaü te 'dya vineùyàmi raõàjire 07,141.016a ity uktvà roùatàmràkùo ràkùasaþ paravãrahà 07,141.016c drauõim abhyadravat kruddho gajendram iva kesarã 07,141.017a rathàkùamàtrair iùubhir abhyavarùad ghañotkacaþ 07,141.017c rathinàm çùabhaü drauõiü dhàràbhir iva toyadaþ 07,141.018a ÷aravçùñiü tu tàü pràptàü ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,141.018c ÷àtayàm àsa samare tarasà drauõir utsmayan 07,141.019a tataþ ÷ara÷atais tãkùõair marmabhedibhir à÷ugaiþ 07,141.019c samàcinod ràkùasendraü ghañotkacam ariüdama 07,141.020a sa ÷arair àcitas tena ràkùaso raõamårdhani 07,141.020c vyakà÷ata mahàràja ÷vàvic chalalito yathà 07,141.021a tataþ krodhasamàviùño bhaimaseniþ pratàpavàn 07,141.021c ÷arair avacakartograir drauõiü vajrà÷anisvanaiþ 07,141.022a kùuraprair ardhacandrai÷ ca nàràcaiþ sa÷ilãmukhaiþ 07,141.022c varàhakarõair nàlãkais tãkùõai÷ càpi vikarõibhiþ 07,141.023a tàü ÷astravçùñim atulàü vajrà÷anisamasvanàm 07,141.023c patantãm upari kruddho drauõir avyathitendriyaþ 07,141.024a suduþsahàü ÷arair ghorair divyàstrapratimantritaiþ 07,141.024c vyadhamat sa mahàtejà mahàbhràõãva màrutaþ 07,141.025a tato 'ntarikùe bàõànàü saügràmo 'nya ivàbhavat 07,141.025c ghoraråpo mahàràja yodhànàü harùavardhanaþ 07,141.026a tato 'strasaügharùakçtair visphuliïgaiþ samantataþ 07,141.026c babhau ni÷àmukhe vyoma khadyotair iva saüvçtam 07,141.027a sa màrgaõagaõair drauõir di÷aþ pracchàdya sarvataþ 07,141.027c priyàrthaü tava putràõàü ràkùasaü samavàkirat 07,141.028a tataþ pravavçte yuddhaü drauõiràkùasayor mçdhe 07,141.028c vigàóhe rajanãmadhye ÷akraprahràdayor iva 07,141.029a tato ghañotkaco bàõair da÷abhir drauõim àhave 07,141.029c jaghànorasi saükruddhaþ kàlajvalanasaünibhaiþ 07,141.030a sa tair abhyàyatair viddho ràkùasena mahàbalaþ 07,141.030c cacàla samare drauõir vàtanunna iva drumaþ 07,141.030e sa moham anusaüpràpto dhvajayaùñiü samà÷ritaþ 07,141.031a tato hàhàkçtaü sainyaü tava sarvaü janàdhipa 07,141.031c hataü sma menire sarve tàvakàs taü vi÷àü pate 07,141.032a taü tu dçùñvà tathàvastham a÷vatthàmànam àhave 07,141.032c pà¤càlàþ sç¤jayà÷ caiva siühanàdaü pracakrire 07,141.033a pratilabhya tataþ saüj¤àm a÷vatthàmà mahàbalaþ 07,141.033c dhanuþ prapãóya vàmena kareõàmitrakar÷anaþ 07,141.034a mumocàkarõapårõena dhanuùà ÷aram uttamam 07,141.034c yamadaõóopamaü ghoram uddi÷yà÷u ghañotkacam 07,141.035a sa bhittvà hçdayaü tasya ràkùasasya ÷arottamaþ 07,141.035c vive÷a vasudhàm ugraþ supuïkhaþ pçthivãpate 07,141.036a so 'tividdho mahàràja rathopastha upàvi÷at 07,141.036c ràkùasendraþ subalavàn drauõinà raõamàninà 07,141.037a dçùñvà vimåóhaü haióimbaü sàrathis taü raõàjiràt 07,141.037c drauõeþ sakà÷àt saübhràntas tv apaninye tvarànvitaþ 07,141.038a tathà tu samare viddhvà ràkùasendraü ghañotkacam 07,141.038c nanàda sumahànàdaü droõaputro mahàbalaþ 07,141.039a påjitas tava putrai÷ ca sarvayodhai÷ ca bhàrata 07,141.039c vapuùà pratijajvàla madhyàhna iva bhàskaraþ 07,141.040a bhãmasenaü tu yudhyantaü bhàradvàjarathaü prati 07,141.040c svayaü duryodhano ràjà pratyavidhyac chitaiþ ÷araiþ 07,141.041a taü bhãmaseno navabhiþ ÷arair vivyàdha màriùa 07,141.041c duryodhano 'pi viü÷atyà ÷aràõàü pratyavidhyata 07,141.042a tau sàyakair avacchannàv adç÷yetàü raõàjire 07,141.042c meghajàlasamàcchannau nabhasãvendubhàskarau 07,141.043a atha duryodhano ràjà bhãmaü vivyàdha patribhiþ 07,141.043c pa¤cabhir bharata÷reùñha tiùñha tiùñheti càbravãt 07,141.044a tasya bhãmo dhanu÷ chittvà dhvajaü ca navabhiþ ÷araiþ 07,141.044c vivyàdha kaurava÷reùñhaü navatyà nataparvaõàm 07,141.045a tato duryodhanaþ kruddho bhãmasenasya màriùa 07,141.045a*1176_01 **** **** dhanur anyan mahattaram 07,141.045a*1176_02 gçhãtvà bharata÷reùñho 07,141.045c cikùepa sa ÷aràn ràjan pa÷yatàü sarvadhanvinàm 07,141.046a tàn nihatya ÷aràn bhãmo duryodhanadhanu÷cyutàn 07,141.046c kauravaü pa¤caviü÷atyà kùudrakàõàü samàrpayat 07,141.047a duryodhanas tu saükruddho bhãmasenasya màriùa 07,141.047c kùurapreõa dhanu÷ chittvà da÷abhiþ pratyavidhyata 07,141.048a athànyad dhanur àdàya bhãmaseno mahàbalaþ 07,141.048c vivyàdha nçpatiü tårõaü saptabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,141.049a tad apy asya dhanuþ kùipraü ciccheda laghuhastavat 07,141.049c dvitãyaü ca tçtãyaü ca caturthaü pa¤camaü tathà 07,141.050a àttam àttaü mahàràja bhãmasya dhanur àcchinat 07,141.050c tava putro mahàràja jitakà÷ã madotkañaþ 07,141.051a sa tadà chidyamàneùu kàrmukeùu punaþ punaþ 07,141.051c ÷aktiü cikùepa samare sarvapàra÷avãü ÷ubhàm 07,141.051d*1177_01 mçtyor iva svasàraü hi dãptàü ketu÷ikhàm iva 07,141.051d*1177_02 sãmantam iva kurvantãü nabhaso 'gnisamaprabhàm 07,141.052a apràptàm eva tàü ÷aktiü tridhà ciccheda kauravaþ 07,141.052c pa÷yataþ sarvalokasya bhãmasya ca mahàtmanaþ 07,141.053a tato bhãmo mahàràja gadàü gurvãü mahàprabhàm 07,141.053c cikùepàvidhya vegena duryodhanarathaü prati 07,141.054a tataþ sà sahasà vàhàüs tava putrasya saüyuge 07,141.054c sàrathiü ca gadà gurvã mamarda bharatarùabha 07,141.055a putras tu tava ràjendra rathàd dhemapariùkçtàt 07,141.055c àplutaþ sahasà yànaü nandakasya mahàtmanaþ 07,141.056a tato bhãmo hataü matvà tava putraü mahàratham 07,141.056c siühanàdaü mahac cakre tarjayann iva kauravàn 07,141.057a tàvakàþ sainikà÷ càpi menire nihataü nçpam 07,141.057c tato vicukru÷uþ sarve hà heti ca samantataþ 07,141.058a teùàü tu ninadaü ÷rutvà trastànàü sarvayodhinàm 07,141.058c bhãmasenasya nàdaü ca ÷rutvà ràjan mahàtmanaþ 07,141.059a tato yudhiùñhiro ràjà hataü matvà suyodhanam 07,141.059c abhyavartata vegena yatra pàrtho vçkodaraþ 07,141.060a pà¤càlàþ kekayà matsyàþ sç¤jayà÷ ca vi÷àü pate 07,141.060c sarvodyogenàbhijagmur droõam eva yuyutsayà 07,141.061a tatràsãt sumahad yuddhaü droõasyàtha paraiþ saha 07,141.061c ghore tamasi magnànàü nighnatàm itaretaram 07,142.001 saüjaya uvàca 07,142.001a sahadevam athàyàntaü droõaprepsuü vi÷àü pate 07,142.001c karõo vaikartano yuddhe vàrayàm àsa bhàrata 07,142.002a sahadevas tu ràdheyaü viddhvà navabhir à÷ugaiþ 07,142.002c punar vivyàdha da÷abhir ni÷itair nataparvabhiþ 07,142.003a taü karõaþ prativivyàdha ÷atena nataparvaõàm 07,142.003c sajyaü càsya dhanuþ ÷ãghraü ciccheda laghuhastavat 07,142.004a tato 'nyad dhanur àdàya màdrãputraþ pratàpavàn 07,142.004c karõaü vivyàdha viü÷atyà tad adbhutam ivàbhavat 07,142.005a tasya karõo hayàn hatvà ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,142.005c sàrathiü càsya bhallena drutaü ninye yamakùayam 07,142.006a virathaþ sahadevas tu khaógaü carma samàdade 07,142.006c tad apy asya ÷araiþ karõo vyadhamat prahasann iva 07,142.007a tato gurvãü mahàghoràü hemacitràü mahàgadàm 07,142.007c preùayàm àsa samare vaikartanarathaü prati 07,142.008a tàm àpatantãü sahasà sahadevapraveritàm 07,142.008c vyaùñambhayac charaiþ karõo bhåmau cainàm apàtayat 07,142.009a gadàü vinihatàü dçùñvà sahadevas tvarànvitaþ 07,142.009c ÷aktiü cikùepa karõàya tàm apy asyàcchinac charaiþ 07,142.010a sasaübhramas tatas tårõam avaplutya rathottamàt 07,142.010c sahadevo mahàràja dçùñvà karõaü vyavasthitam 07,142.010e rathacakraü tato gçhya mumocàdhirathiü prati 07,142.011a tam àpatantaü sahasà kàlacakram ivodyatam 07,142.011c ÷arair anekasàhasrair acchinat såtanandanaþ 07,142.012a tasmiüs tu vitathe cakre kçte tena mahàtmanà 07,142.012b*1178_01 ãùàdaõóakayoktràü÷ ca yugàni vividhàni ca 07,142.012b*1178_02 hastyaïgàni tathà÷vàü÷ ca mçtàü÷ ca puruùàn bahån 07,142.012b*1178_03 cikùepa karõam uddi÷ya karõas tàn vyadhamac charaiþ 07,142.012b*1178_04 sa niràyudham àtmànaü j¤àtvà màdravatãsutaþ 07,142.012c vàryamàõa÷ ca vi÷ikhaiþ sahadevo raõaü jahau 07,142.013a tam abhidrutya ràdheyo muhårtàd bharatarùabha 07,142.013c abravãt prahasan vàkyaü sahadevaü vi÷àü pate 07,142.014a mà yudhyasva raõe vãra vi÷iùñai rathibhiþ saha 07,142.014c sadç÷air yudhya màdreya vaco me mà vi÷aïkithàþ 07,142.015a athainaü dhanuùo 'greõa tudan bhåyo 'bravãd vacaþ 07,142.015c eùo 'rjuno raõe yatto yudhyate kurubhiþ saha 07,142.015e tatra gacchasva màdreya gçhaü và yadi manyase 07,142.016a evam uktvà tu taü karõo rathena rathinàü varaþ 07,142.016c pràyàt pà¤càlapàõóånàü sainyàni prahasann iva 07,142.017a vadhapràptaü tu màdreyaü nàvadhãt samare 'rihà 07,142.017c kuntyàþ smçtvà vaco ràjan satyasaüdho mahàrathaþ 07,142.018a sahadevas tato ràjan vimanàþ ÷arapãóitaþ 07,142.018c karõavàk÷alyatapta÷ ca jãvitàn niravidyata 07,142.019a àruroha rathaü càpi pà¤càlyasya mahàtmanaþ 07,142.019c janamejayasya samare tvaràyukto mahàrathaþ 07,142.020a viràñaü sahasenaü tu droõàrthe drutam àgatam 07,142.020c madraràjaþ ÷araugheõa chàdayàm àsa dhanvinam 07,142.021a tayoþ samabhavad yuddhaü samare dçóhadhanvinoþ 07,142.021c yàdç÷aü hy abhavad ràja¤ jambhavàsavayoþ purà 07,142.022a madraràjo mahàràja viràñaü vàhinãpatim 07,142.022c àjaghne tvaritaü tãkùõaiþ ÷atena nataparvaõàm 07,142.023a prativivyàdha taü ràjà navabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,142.023c puna÷ caiva trisaptatyà bhåya÷ caiva ÷atena ha 07,142.024a tasya madràdhipo hatvà caturo rathavàjinaþ 07,142.024c såtaü dhvajaü ca samare rathopasthàd apàtayat 07,142.025a hatà÷vàt tu rathàt tårõam avaplutya mahàrathaþ 07,142.025c tasthau visphàrayaü÷ càpaü vimu¤caü÷ ca ÷itठ÷aràn 07,142.026a ÷atànãkas tato dçùñvà bhràtaraü hatavàhanam 07,142.026c rathenàbhyapatat tårõaü sarvalokasya pa÷yataþ 07,142.027a ÷atànãkam athàyàntaü madraràjo mahàmçdhe 07,142.027c vi÷ikhair bahubhir viddhvà tato ninye yamakùayam 07,142.028a tasmiüs tu nihate vãre viràño rathasattamaþ 07,142.028c àruroha rathaü tårõaü tam eva dhvajamàlinam 07,142.029a tato visphàrya nayane krodhàd dviguõavikramaþ 07,142.029c madraràjarathaü tårõaü chàdayàm àsa patribhiþ 07,142.030a tato madràdhipaþ kruddhaþ ÷atena nataparvaõàm 07,142.030c àjaghànorasi dçóhaü viràñaü vàhinãpatim 07,142.031a so 'tividdho mahàràja rathopastha upàvi÷at 07,142.031c ka÷malaü càvi÷at tãvraü viràño bharatarùabha 07,142.031e sàrathis tam apovàha samare ÷aravikùatam 07,142.032a tataþ sà mahatã senà pràdravan ni÷i bhàrata 07,142.032c vadhyamànà ÷ara÷ataiþ ÷alyenàhava÷obhinà 07,142.033a tàü dçùñvà vidrutàü senàü vàsudevadhanaüjayau 07,142.033c pràyàtàü tatra ràjendra yatra ÷alyo vyavasthitaþ 07,142.034a tau tu pratyudyayau ràjan ràkùasendro hy alambusaþ 07,142.034c aùñacakrasamàyuktam àsthàya pravaraü ratham 07,142.035a turaügamamukhair yuktaü pi÷àcair ghoradar÷anaiþ 07,142.035c lohitàrdrapatàkaü taü raktamàlyavibhåùitam 07,142.035e kàrùõàyasamayaü ghoram çkùacarmàvçtaü mahat 07,142.036a raudreõa citrapakùeõa vivçtàkùeõa kåjatà 07,142.036c dhvajenocchritatuõóena gçdhraràjena ràjatà 07,142.037a sa babhau ràkùaso ràjan bhinnà¤janacayopamaþ 07,142.037c rurodhàrjunam àyàntaü prabha¤janam ivàdriràñ 07,142.037e kiran bàõagaõàn ràja¤ ÷ata÷o 'rjunamårdhani 07,142.038a atitãvram abhåd yuddhaü nararàkùasayor mçdhe 07,142.038b*1179_01 gçdhrakàkabalolåkakaïkagomàyuharùaõam 07,142.038c draùñéõàü prãtijananaü sarveùàü bharatarùabha 07,142.038d*1180_01 tau pragçhya mahàvegau dhanuùã bhãmanisvane 07,142.038d*1180_02 pracchàdayetàm anyonyaü tatakùantau maheùubhiþ 07,142.038d*1180_03 tatràsãt suciraü kàlaü yuddhaü samam ivàbhavat 07,142.038d*1180_04 tataþ pàrtho maheùvàso divyaü viùphàrayan dhanuþ 07,142.038d*1180_05 àpårayan di÷o bàõair jyàkùepeõa vinàdayan 07,142.039a tam arjunaþ ÷atenaiva patriõàm abhyatàóayat 07,142.039c navabhi÷ ca ÷itair bàõai÷ ciccheda dhvajam ucchritam 07,142.040a sàrathiü ca tribhir bàõais tribhir eva triveõukam 07,142.040c dhanur ekena ciccheda caturbhi÷ caturo hayàn 07,142.040e virathasyodyataü khaógaü ÷areõàsya dvidhàcchinat 07,142.041a athainaü ni÷itair bàõai÷ caturbhir bharatarùabha 07,142.041c pàrtho 'rdayad ràkùasendraü sa viddhaþ pràdravad bhayàt 07,142.042a taü vijityàrjunas tårõaü droõàntikam upàyayau 07,142.042c kira¤ ÷aragaõàn ràjan naravàraõavàjiùu 07,142.043a vadhyamànà mahàràja pàõóavena ya÷asvinà 07,142.043c sainikà nyapatann urvyàü vàtanunnà iva drumàþ 07,142.044a teùu tåtsàdyamàneùu phalgunena mahàtmanà 07,142.044c saüpràdravad balaü sarvaü putràõàü te vi÷àü pate 07,143.001 saüjaya uvàca 07,143.001a ÷atànãkaü ÷arais tårõaü nirdahantaü camåü tava 07,143.001c citrasenas tava suto vàrayàm àsa bhàrata 07,143.002a nàkuli÷ citrasenaü tu nàràcenàrdayad bhç÷am 07,143.002c sa ca taü prativivyàdha da÷abhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,143.003a citraseno mahàràja ÷atànãkaü punar yudhi 07,143.003c navabhir ni÷itair bàõair àjaghàna stanàntare 07,143.004a nàkulis tasya vi÷ikhair varma saünataparvabhiþ 07,143.004c gàtràt saücyàvayàm àsa tad adbhutam ivàbhavat 07,143.005a so 'petavarmà putras te viraràja bhç÷aü nçpa 07,143.005c utsçjya kàle ràjendra nirmokam iva pannagaþ 07,143.006a tato 'sya ni÷itair bàõair dhvajaü ciccheda nàkuliþ 07,143.006c dhanu÷ caiva mahàràja yatamànasya saüyuge 07,143.007a sa chinnadhanvà samare vivarmà ca mahàrathaþ 07,143.007c dhanur anyan mahàràja jagràhàrividàraõam 07,143.008a tatas tårõaü citraseno nàkuliü navabhiþ ÷araiþ 07,143.008c vivyàdha samare kruddho bharatànàü mahàrathaþ 07,143.009a ÷atànãko 'tha saükruddha÷ citrasenasya màriùa 07,143.009c jaghàna caturo vàhàn sàrathiü ca narottamaþ 07,143.010a avaplutya rathàt tasmàc citraseno mahàrathaþ 07,143.010c nàkuliü pa¤caviü÷atyà ÷aràõàm àrdayad balã 07,143.011a tasya tat kurvataþ karma nakulasya suto raõe 07,143.011c ardhacandreõa ciccheda càpaü ratnavibhåùitam 07,143.012a sa chinnadhanvà viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 07,143.012c àruroha rathaü tårõaü hàrdikyasya mahàtmanaþ 07,143.013a drupadaü tu sahànãkaü droõaprepsuü mahàratham 07,143.013c vçùaseno 'bhyayàt tårõaü kira¤ ÷ara÷atais tadà 07,143.014a yaj¤asenas tu samare karõaputraü mahàratham 07,143.014c ùaùñyà ÷aràõàü vivyàdha bàhvor urasi cànagha 07,143.015a vçùasenas tu saükruddho yaj¤asenaü rathe sthitam 07,143.015c bahubhiþ sàyakais tãkùõair àjaghàna stanàntare 07,143.016a tàv ubhau ÷aranunnàïgau ÷arakaõñakinau raõe 07,143.016c vyabhràjetàü mahàràja ÷vàvidhau ÷alalair iva 07,143.017a rukmapuïkhair ajihmàgraiþ ÷arai÷ chinnatanucchadau 07,143.017c rudhiraughapariklinnau vyabhràjetàü mahàmçdhe 07,143.018a tapanãyanibhau citrau kalpavçkùàv ivàdbhutau 07,143.018c kiü÷ukàv iva cotphullau vyakà÷etàü raõàjire 07,143.019a vçùasenas tato ràjan navabhir drupadaü ÷araiþ 07,143.019c viddhvà vivyàdha saptatyà puna÷ cànyais tribhiþ ÷araiþ 07,143.019d*1181_01 vçùasena÷arair nunno vyapayàsãn mahãpatiþ 07,143.020a tataþ ÷arasahasràõi vimu¤can vibabhau tadà 07,143.020c karõaputro mahàràja varùamàõa ivàmbudaþ 07,143.020d*1182_01 drupadas tu tataþ kruddho vçùasenasya kàrmukam 07,143.020d*1182_02 dvidhà ciccheda bhallena pãtena ni÷itena ca 07,143.020d*1182_03 so 'nyat kàrmukam àdàya rukmabaddhaü navaü dçóham 07,143.020d*1182_04 tåõàd àkçùya vimalaü bhallaü pãtaü ÷itaü dçóham 07,143.020d*1182_05 kàrmuke yojayitvà taü drupadaü saünirãkùya ca 07,143.020d*1182_06 àkarõapårõaü mumuce tràsayan sarvasomakàn 07,143.020d*1182_07 hçdayaü tasya bhittvà ca jagàma vasudhàtalam 07,143.020d*1182_08 ka÷malaü pràvi÷ad ràjà vçùasena÷aràhataþ 07,143.020d*1182_09 sàrathis tam apovàha smaran sàrathiceùñitam 07,143.020d*1182_10 tasmin prabhagne ràjendra pà¤càlànàü mahàrathe 07,143.021a tatas tu drupadànãkaü ÷arai÷ chinnatanucchadam 07,143.021c saüpràdravad raõe ràjan ni÷ãthe bhairave sati 07,143.022a pradãpair hi parityaktair jvaladbhis taiþ samantataþ 07,143.022c vyaràjata mahã ràjan vãtàbhrà dyaur iva grahaiþ 07,143.023a tathàïgadair nipatitair vyaràjata vasuüdharà 07,143.023c pràvçñkàle mahàràja vidyudbhir iva toyadaþ 07,143.024a tataþ karõasutatrastàþ somakà vipradudruvuþ 07,143.024c yathendrabhayavitrastà dànavàs tàrakàmaye 07,143.025a tenàrdyamànàþ samare dravamàõà÷ ca somakàþ 07,143.025c vyaràjanta mahàràja pradãpair avabhàsitàþ 07,143.026a tàüs tu nirjitya samare karõaputro vyarocata 07,143.026c madhyaüdinam anupràpto gharmàü÷ur iva bhàrata 07,143.027a teùu ràjasahasreùu tàvakeùu pareùu ca 07,143.027c eka eva jvalaüs tasthau vçùasenaþ pratàpavàn 07,143.028a sa vijitya raõe ÷åràn somakànàü mahàrathàn 07,143.028c jagàma tvaritas tatra yatra ràjà yudhiùñhiraþ 07,143.029a prativindhyam atha kruddhaü pradahantaü raõe ripån 07,143.029c duþ÷àsanas tava sutaþ pratyudgacchan mahàrathaþ 07,143.030a tayoþ samàgamo ràjaü÷ citraråpo babhåva ha 07,143.030c vyapetajalade vyomni budhabhàrgavayor iva 07,143.031a prativindhyaü tu samare kurvàõaü karma duùkaram 07,143.031b*1183_01 apåjayan mahàràja tava sainye mahàrathàþ 07,143.031c duþ÷àsanas tribhir bàõair lalàñe samavidhyata 07,143.032a so 'tividdho balavatà putreõa tava dhanvinà 07,143.032c viraràja mahàbàhuþ sa÷çïga iva parvataþ 07,143.033a duþ÷àsanaü tu samare prativindhyo mahàrathaþ 07,143.033c navabhiþ sàyakair viddhvà punar vivyàdha saptabhiþ 07,143.034a tatra bhàrata putras te kçtavàn karma duùkaram 07,143.034c prativindhyahayàn ugraiþ pàtayàm àsa yac charaiþ 07,143.035a sàrathiü càsya bhallena dhvajaü ca samapàtayat 07,143.035c rathaü ca ÷ata÷o ràjan vyadhamat tasya dhanvinaþ 07,143.036a patàkà÷ ca sa tåõãràn ra÷mãn yoktràõi càbhibho 07,143.036c ciccheda tila÷aþ kruddhaþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,143.037a virathaþ sa tu dharmàtmà dhanuùpàõir avasthitaþ 07,143.037c ayodhayat tava sutaü kira¤ ÷ara÷atàn bahån 07,143.038a kùurapreõa dhanus tasya ciccheda kçtahastavat 07,143.038c athainaü da÷abhir bhallai÷ chinnadhanvànam àrdayat 07,143.039a taü dçùñvà virathaü tatra bhràtaro 'sya mahàrathàþ 07,143.039c anvavartanta vegena mahatyà senayà saha 07,143.040a àplutaþ sa tato yànaü sutasomasya bhàsvaram 07,143.040c dhanur gçhya mahàràja vivyàdha tanayaü tava 07,143.041a tatas tu tàvakàþ sarve parivàrya sutaü tava 07,143.041c abhyavartanta saügràme mahatyà senayà vçtàþ 07,143.042a tataþ pravavçte yuddhaü tava teùàü ca bhàrata 07,143.042c ni÷ãthe dàruõe kàle yamaràùñravivardhanam 07,144.001 saüjaya uvàca 07,144.001a nakulaü rabhasaü yuddhe nighnantaü vàhinãü tava 07,144.001c abhyayàt saubalaþ kruddhas tiùñha tiùñheti càbravãt 07,144.002a kçtavairau tu tau vãràv anyonyavadhakàïkùiõau 07,144.002c ÷araiþ pårõàyatotsçùñair anyonyam abhijaghnatuþ 07,144.003a yathaiva saubalaþ kùipraü ÷aravarùàõi mu¤cati 07,144.003c tathaiva nakulo ràja¤ ÷ikùàü saüdar÷ayan yudhi 07,144.004a tàv ubhau samare ÷årau ÷arakaõñakinau tadà 07,144.004c vyaràjetàü mahàràja kaõñakair iva ÷àlmalã 07,144.005a sujihmaü prekùamàõau ca ràjan vivçtalocanau 07,144.005c krodhasaüraktanayanau nirdahantau parasparam 07,144.006a syàlas tu tava saükruddho màdrãputraü hasann iva 07,144.006c karõinaikena vivyàdha hçdaye ni÷itena ha 07,144.007a nakulas tu bhç÷aü viddhaþ syàlena tava dhanvinà 07,144.007c niùasàda rathopasthe ka÷malaü cainam àvi÷at 07,144.008a atyantavairiõaü dçptaü dçùñvà ÷atruü tathàgatam 07,144.008c nanàda ÷akunã ràjaüs tapànte jalado yathà 07,144.009a pratilabhya tataþ saüj¤àü nakulaþ pàõóunandanaþ 07,144.009c abhyayàt saubalaü bhåyo vyàttànana ivàntakaþ 07,144.010a saükruddhaþ ÷akuniü ùaùñyà vivyàdha bharatarùabha 07,144.010c puna÷ caiva ÷atenaiva nàràcànàü stanàntare 07,144.011a tato 'sya sa÷araü càpaü muùñide÷e sa cicchide 07,144.011c dhvajaü ca tvaritaü chittvà rathàd bhåmàv apàtayat 07,144.011d*1184_01 vi÷ikhena ca tãkùõena pãtena ni÷itena ca 07,144.011d*1184_02 årå nirbhidya caikena nakulaþ pàõóunandanaþ 07,144.011d*1184_03 ÷yenaü sapakùaü vyàdhena pàtayàm àsa taü tadà 07,144.012a so 'tividdho mahàràja rathopastha upàvi÷at 07,144.012b*1185_01 dhvajayaùñiü pariùvajya kàminãü kàmuko yathà 07,144.012c taü visaüj¤aü nipatitaü dçùñvà syàlaü tavànagha 07,144.012e apovàha rathenà÷u sàrathir dhvajinãmukhàt 07,144.013a tataþ saücukru÷uþ pàrthà ye ca teùàü padànugàþ 07,144.013c nirjitya ca raõe ÷atrån nakulaþ ÷atrutàpanaþ 07,144.013e abravãt sàrathiü kruddho droõànãkàya màü vaha 07,144.014a tasya tad vacanaü ÷rutvà màdrãputrasya dhãmataþ 07,144.014c pràyàt tena raõe ràjan yena droõo 'nvayudhyata 07,144.015a ÷ikhaõóinaü tu samare droõaprepsuü vi÷àü pate 07,144.015c kçpaþ ÷àradvato yattaþ pratyudgacchat suvegitaþ 07,144.016a gautamaü drutam àyàntaü droõàntikam ariüdamam 07,144.016c vivyàdha navabhir bhallaiþ ÷ikhaõóã prahasann iva 07,144.017a tam àcàryo mahàràja viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,144.017c punar vivyàdha viü÷atyà putràõàü priyakçt tava 07,144.018a mahad yuddhaü tayor àsãd ghoraråpaü vi÷àü pate 07,144.018c yathà devàsure yuddhe ÷ambaràmararàjayoþ 07,144.019a ÷arajàlàvçtaü vyoma cakratus tau mahàrathau 07,144.019b*1186_01 meghàv iva tapàpàye vãrau samaradurmadau 07,144.019c prakçtyà ghoraråpaü tad àsãd ghorataraü punaþ 07,144.020a ràtri÷ ca bharata÷reùñha yodhànàü yuddha÷àlinàm 07,144.020c kàlaràtrinibhà hy àsãd ghoraråpà bhayàvahà 07,144.021a ÷ikhaõóã tu mahàràja gautamasya mahad dhanuþ 07,144.021c ardhacandreõa ciccheda sajyaü savi÷ikhaü tadà 07,144.022a tasya kruddhaþ kçpo ràja¤ ÷aktiü cikùepa dàruõàm 07,144.022c svarõadaõóàm akuõñhàgràü karmàraparimàrjitàm 07,144.023a tàm àpatantãü ciccheda ÷ikhaõóã bahubhiþ ÷araiþ 07,144.023c sàpatan medinãü dãptà bhàsayantã mahàprabhà 07,144.024a athànyad dhanur àdàya gautamo rathinàü varaþ 07,144.024c pràcchàdayac chitair bàõair mahàràja ÷ikhaõóinam 07,144.025a sa chàdyamànaþ samare gautamena ya÷asvinà 07,144.025c vyaùãdata rathopasthe ÷ikhaõóã rathinàü varaþ 07,144.026a sãdantaü cainam àlokya kçpaþ ÷àradvato yudhi 07,144.026c àjaghne bahubhir bàõair jighàüsann iva bhàrata 07,144.027a vimukhaü taü raõe dçùñvà yàj¤aseniü mahàratham 07,144.027c pà¤càlàþ somakà÷ caiva parivavruþ samantataþ 07,144.028a tathaiva tava putrà÷ ca parivavrur dvijottamam 07,144.028c mahatyà senayà sàrdhaü tato yuddham abhåt punaþ 07,144.029a rathànàü ca raõe ràjann anyonyam abhidhàvatàm 07,144.029c babhåva tumulaþ ÷abdo meghànàü nadatàm iva 07,144.030a dravatàü sàdinàü caiva gajànàü ca vi÷àü pate 07,144.030c anyonyam abhito ràjan kråram àyodhanaü babhau 07,144.031a pattãnàü dravatàü caiva pada÷abdena medinã 07,144.031c akampata mahàràja bhayatrasteva càïganà 07,144.032a rathà rathàn samàsàdya pradrutà vegavattaram 07,144.032c nyagçhõan bahavo ràja¤ ÷alabhàn vàyasà iva 07,144.033a tathà gajàn prabhinnàü÷ ca suprabhinnà mahàgajàþ 07,144.033c tasminn eva pade yattà nigçhõanti sma bhàrata 07,144.034a sàdã sàdinam àsàdya padàtã ca padàtinam 07,144.034c samàsàdya raõe 'nyonyaü saürabdhà nàticakramuþ 07,144.035a dhàvatàü dravatàü caiva punar àvartatàm api 07,144.035c babhåva tatra sainyànàü ÷abdaþ sutumulo ni÷i 07,144.036a dãpyamànàþ pradãpà÷ ca rathavàraõavàjiùu 07,144.036c adç÷yanta mahàràja maholkà iva khàc cyutàþ 07,144.037a sà ni÷à bharata÷reùñha pradãpair avabhàsità 07,144.037c divasapratimà ràjan babhåva raõamårdhani 07,144.038a àdityena yathà vyàptaü tamo loke praõa÷yati 07,144.038c tathà naùñaü tamo ghoraü dãpair dãptair alaükçtam 07,144.038d*1187_01 divaü ca pçthivãü caiva di÷a÷ ca pradi÷as tathà 07,144.038d*1187_02 rajasà tamasà vyàptà dyotitàþ prabhayà punaþ 07,144.039a ÷astràõàü kavacànàü ca maõãnàü ca mahàtmanàm 07,144.039c antardadhuþ prabhàþ sarvà dãpais tair avabhàsitàþ 07,144.040a tasmin kolàhale yuddhe vartamàne ni÷àmukhe 07,144.040b*1188_01 na ke cid viduràtmànam ayam asmãti bhàrata 07,144.040c avadhãt samare putraü pità bharatasattama 07,144.041a putra÷ ca pitaraü mohàt sakhàyaü ca sakhà tathà 07,144.041c saübandhinaü ca saübandhã svasrãyaü càpi màtulaþ 07,144.042a sve svàn pare paràü÷ càpi nijaghnur itaretaram 07,144.042c nirmaryàdam abhåd yuddhaü ràtrau ghoraü bhayàvaham 07,145.001 saüjaya uvàca 07,145.001a tasmin sutumule yuddhe vartamàne bhayàvahe 07,145.001c dhçùñadyumno mahàràja droõam evàbhyavartata 07,145.002a saümçjàno dhanuþ ÷reùñhaü jyàü vikarùan punaþ punaþ 07,145.002c abhyavartata droõasya rathaü rukmavibhåùitam 07,145.003a dhçùñadyumnaü tadàyàntaü droõasyàntacikãrùayà 07,145.003c parivavrur mahàràja pà¤càlàþ pàõóavaiþ saha 07,145.004a tathà parivçtaü dçùñvà droõam àcàryasattamam 07,145.004c putràs te sarvato yattà rarakùur droõam àhave 07,145.005a balàrõavau tatas tau tu sameyàtàü ni÷àmukhe 07,145.005c vàtoddhåtau kùubdhasattvau bhairavau sàgaràv iva 07,145.006a tato droõaü mahàràja pà¤càlyaþ pa¤cabhiþ ÷araiþ 07,145.006c vivyàdha hçdaye tårõaü siühanàdaü nanàda ca 07,145.007a taü droõaþ pa¤caviü÷atyà viddhvà bhàrata saüyuge 07,145.007c cicchedànyena bhallena dhanur asya mahàprabham 07,145.008a dhçùñadyumnas tu nirviddho droõena bharatarùabha 07,145.008c utsasarja dhanus tårõaü saüda÷ya da÷anacchadam 07,145.009a tataþ kruddho mahàràja dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 07,145.009c àdade 'nyad dhanuþ ÷reùñhaü droõasyàntacikãrùayà 07,145.010a vikçùya ca dhanu÷ citram àkarõàt paravãrahà 07,145.010c droõasyàntakaraü ghoraü vyasçjat sàyakaü tataþ 07,145.011a sa visçùño balavatà ÷aro ghoro mahàmçdhe 07,145.011c bhàsayàm àsa tat sainyaü divàkara ivoditaþ 07,145.012a taü dçùñvà tu ÷araü ghoraü devagandharvamànavàþ 07,145.012c svasty astu samare ràjan droõàyety abruvan vacaþ 07,145.013a taü tu sàyakam apràptam àcàryasya rathaü prati 07,145.013c karõo dvàda÷adhà ràjaü÷ ciccheda kçtahastavat 07,145.014a sa chinno bahudhà ràjan såtaputreõa màriùa 07,145.014c nipapàta ÷aras tårõaü nikçttaþ karõasàyakaiþ 07,145.015a chittvà tu samare bàõaü ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,145.015c dhçùñadyumnaü raõe karõo vivyàdha da÷abhiþ ÷araiþ 07,145.016a pa¤cabhir droõaputras tu svayaü droõa÷ ca saptabhiþ 07,145.016c ÷alya÷ ca navabhir bàõais tribhir duþ÷àsanas tathà 07,145.017a duryodhana÷ ca viü÷atyà ÷akuni÷ càpi pa¤cabhiþ 07,145.017c pà¤càlyaü tvaritàvidhyan sarva eva mahàrathàþ 07,145.018a sa viddhaþ saptabhir vãrair droõatràõàrtham àhave 07,145.018c sarvàn asaübhramàd ràjan pratyavidhyat tribhis tribhiþ 07,145.018e droõaü drauõiü ca karõaü ca vivyàdha tava càtmajam 07,145.019a te viddhvà dhanvinà tena dhçùñadyumnaü punar mçdhe 07,145.019c vivyadhuþ pa¤cabhis tårõam ekaiko rathinàü varaþ 07,145.020a drumasenas tu saükruddho ràjan vivyàdha patriõà 07,145.020c tribhi÷ cànyaiþ ÷arais tårõaü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,145.021a sa tu taü prativivyàdha tribhis tãkùõair ajihmagaiþ 07,145.021c svarõapuïkhaiþ ÷ilàdhautaiþ pràõàntakaraõair yudhi 07,145.022a bhallenànyena tu punaþ suvarõojjvalakuõóalam 07,145.022c unmamàtha ÷iraþ kàyàd drumasenasya vãryavàn 07,145.023a tacchiro nyapatad bhåmau saüdaùñauùñhapuñaü raõe 07,145.023c mahàvàtasamuddhåtaü pakvaü tàlaphalaü yathà 07,145.023d*1189_01 dyumatsenaü hataü dçùñvà dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 07,145.023d*1189_02 karõam abhyadravad ràjan sàyakair bahubhiþ ÷itaiþ 07,145.024a tàü÷ ca viddhvà punar vãràn vãraþ suni÷itaiþ ÷araiþ 07,145.024c ràdheyasyàcchinad bhallaiþ kàrmukaü citrayodhinaþ 07,145.025a na tu tan mamçùe karõo dhanuùa÷ chedanaü tathà 07,145.025c nikartanam ivàtyugro làïgålasya yathà hariþ 07,145.026a so 'nyad dhanuþ samàdàya krodharaktekùaõaþ ÷vasan 07,145.026c abhyavarùac charaughais taü dhçùñadyumnaü mahàbalam 07,145.027a dçùñvà tu karõaü saürabdhaü te vãràþ ùaó ratharùabhàþ 07,145.027c pà¤càlyaputraü tvaritàþ parivavrur jighàüsayà 07,145.028a ùaõõàü yodhapravãràõàü tàvakànàü puraskçtam 07,145.028c mçtyor àsyam anupràptaü dhçùñadyumnam amaüsmahi 07,145.029a etasminn eva kàle tu dà÷àrho vikira¤ ÷aràn 07,145.029c dhçùñadyumnaü paràkràntaü sàtyakiþ pratyapadyata 07,145.030a tam àyàntaü maheùvàsaü sàtyakiü yuddhadurmadam 07,145.030c ràdheyo da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyad ajihmagaiþ 07,145.031a taü sàtyakir mahàràja vivyàdha da÷abhiþ ÷araiþ 07,145.031c pa÷yatàü sarvavãràõàü mà gàs tiùñheti càbravãt 07,145.032a sa sàtyakes tu balinaþ karõasya ca mahàtmanaþ 07,145.032c àsãt samàgamo ghoro balivàsavayor iva 07,145.033a tràsayaüs talaghoùeõa kùatriyàn kùatriyarùabhaþ 07,145.033c ràjãvalocanaü karõaü sàtyakiþ pratyavidhyata 07,145.034a kampayann iva ghoùeõa dhanuùo vasudhàü balã 07,145.034c såtaputro mahàràja sàtyakiü pratyayodhayat 07,145.035a vipàñhakarõinàràcair vatsadantaiþ kùurair api 07,145.035c karõaþ ÷ara÷atai÷ càpi ÷aineyaü pratyavidhyata 07,145.036a tathaiva yuyudhàno 'pi vçùõãnàü pravaro rathaþ 07,145.036c abhyavarùac charaiþ karõaü tad yuddham abhavat samam 07,145.037a tàvakà÷ ca mahàràja karõaputra÷ ca daü÷itaþ 07,145.037c sàtyakiü vivyadhus tårõaü samantàn ni÷itaiþ ÷araiþ 07,145.038a astrair astràõi saüvàrya teùàü karõasya càbhibho 07,145.038c avidhyat sàtyakiþ kruddho vçùasenaü stanàntare 07,145.039a tena bàõena nirviddho vçùaseno vi÷àü pate 07,145.039c nyapatat sa rathe måóho dhanur utsçjya vãryavàn 07,145.040a tataþ karõo hataü matvà vçùasenaü mahàrathaþ 07,145.040c putra÷okàbhisaütaptaþ sàtyakiü pratyapãóayat 07,145.041a pãóyamànas tu karõena yuyudhàno mahàrathaþ 07,145.041c vivyàdha bahubhiþ karõaü tvaramàõaþ punaþ punaþ 07,145.042a sa karõaü da÷abhir viddhvà vçùasenaü ca saptabhiþ 07,145.042c sahastàvàpadhanuùã tayo÷ ciccheda sàtvataþ 07,145.043a tàv anye dhanuùã sajye kçtvà ÷atrubhayaükare 07,145.043c yuyudhànam avidhyetàü samantàn ni÷itaiþ ÷araiþ 07,145.044a vartamàne tu saügràme tasmin vãravarakùaye 07,145.044c atãva ÷u÷ruve ràjan gàõóãvasya mahàsvanaþ 07,145.045a ÷rutvà tu rathanirghoùaü gàõóãvasya ca nisvanam 07,145.045c såtaputro 'bravãd ràjan duryodhanam idaü vacaþ 07,145.046a eùa sarvठ÷ibãn hatvà mukhya÷a÷ ca nararùabhàn 07,145.046c pauravàü÷ ca maheùvàsàn gàõóãvaninado mahàn 07,145.046c*1190_01 **** **** vikùipann uttamaü dhanuþ 07,145.046c*1190_02 pàrthas tatraiva niyataü 07,145.047a ÷råyate rathaghoùa÷ ca vàsavasyeva nardataþ 07,145.047c karoti pàõóavo vyaktaü karmaupayikam àtmanaþ 07,145.048a eùà vidãryate ràjan bahudhà bhàratã camåþ 07,145.048c viprakãrõàny anãkàni nàvatiùñhanti karhi cit 07,145.049a vàteneva samuddhåtam abhrajàlaü vidãryate 07,145.049c savyasàcinam àsàdya bhinnà naur iva sàgare 07,145.050a dravatàü yodhamukhyànàü gàõóãvapreùitaiþ ÷araiþ 07,145.050c viddhànàü ÷ata÷o ràja¤ ÷råyate ninado mahàn 07,145.050e ni÷ãthe ràja÷àrdåla stanayitnor ivàmbare 07,145.051a hàhàkàraravàü÷ caiva siühanàdàü÷ ca puùkalàn 07,145.051c ÷çõu ÷abdàn bahuvidhàn arjunasya rathaü prati 07,145.052a ayaü madhye sthito 'smàkaü sàtyakiþ sàtvatàdhamaþ 07,145.052c iha cel labhyate lakùyaü kçtsnठjeùyàmahe paràn 07,145.053a eùa pà¤càlaràjasya putro droõena saügataþ 07,145.053c sarvataþ saüvçto yodhai ràjan puruùasattamaiþ 07,145.054a sàtyakiü yadi hanyàmo dhçùñadyumnaü ca pàrùatam 07,145.054c asaü÷ayaü mahàràja dhruvo no vijayo bhavet 07,145.055a saubhadravad imau vãrau parivàrya mahàrathau 07,145.055c prayatàmo mahàràja nihantuü vçùõipàrùatau 07,145.056a savyasàcã puro 'bhyeti droõànãkàya bhàrata 07,145.056c saüsaktaü sàtyakiü j¤àtvà bahubhiþ kurupuügavaiþ 07,145.057a tatra gacchantu bahavaþ pravarà rathasattamàþ 07,145.057c yàvat pàrtho na jànàti sàtyakiü bahubhir vçtam 07,145.058a te tvaradhvaü yathà ÷åràþ ÷aràõàü mokùaõe bhç÷am 07,145.058c yathà tårõaü vrajaty eùa paralokàya màdhavaþ 07,145.058d*1191_01 tathà kuru mahàràja sunãtyà suprayuktayà 07,145.059a karõasya matam àj¤àya putras te pràha saubalam 07,145.059c yathendraþ samare ràjan pràha viùõuü ya÷asvinam 07,145.060a vçtaþ sahasrair da÷abhir gajànàm anivartinàm 07,145.060c rathai÷ ca da÷asàhasrair vçto yàhi dhanaüjayam 07,145.061a duþ÷àsano durviùahaþ subàhur duùpradharùaõaþ 07,145.061c ete tvàm anuyàsyanti pattibhir bahubhir vçtàþ 07,145.062a jahi kçùõau mahàbàho dharmaràjaü ca màtula 07,145.062c nakulaü sahadevaü ca bhãmasenaü ca bhàrata 07,145.063a devànàm iva devendre jayà÷à me tvayi sthità 07,145.063c jahi màtula kaunteyàn asuràn iva pàvakiþ 07,145.064a evam ukto yayau pàrthàn putreõa tava saubalaþ 07,145.064c mahatyà senayà sàrdhaü tava putrais tathà vibho 07,145.065a priyàrthaü tava putràõàü didhakùuþ pàõóunandanàn 07,145.065c tataþ pravavçte yuddhaü tàvakànàü paraiþ saha 07,145.066a prayàte saubale ràjan pàõóavànàm anãkinãm 07,145.066c balena mahatà yuktaþ såtaputras tu sàtvatam 07,145.067a abhyayàt tvaritaü yuddhe kira¤ ÷ara÷atàn bahån 07,145.067c tathaiva pàõóavàþ sarve sàtyakiü paryavàrayan 07,145.067d*1192_01 bhàradvàjas tato gatvà dhçùñadyumnarathaü prati 07,145.068a mahad yuddhaü tadàsãt tu droõasya ni÷i bhàrata 07,145.068c dhçùñadyumnena ÷åreõa pà¤càlai÷ ca mahàtmanaþ 07,146.001 saüjaya uvàca 07,146.001a tatas te pràdravan sarve tvarità yuddhadurmadàþ 07,146.001c amçùyamàõàþ saürabdhà yuyudhànarathaü prati 07,146.002a te rathaiþ kalpitai ràjan hemaråpyavibhåùitaiþ 07,146.002c sàdibhi÷ ca gajai÷ caiva parivavruþ sma sàtvatam 07,146.003a athainaü koùñhakãkçtya sarvatas te mahàrathàþ 07,146.003c siühanàdàüs tadà cakrus tarjayantaþ sma sàtyakim 07,146.004a te 'bhyavarùa¤ ÷arais tãkùõaiþ sàtyakiü satyavikramam 07,146.004c tvaramàõà mahàvãryà màdhavasya vadhaiùiõaþ 07,146.005a tàn dçùñvà patatas tårõaü ÷aineyaþ paravãrahà 07,146.005c pratyagçhõàn mahàbàhuþ pramu¤can vi÷ikhàn bahån 07,146.006a tatra vãro maheùvàsaþ sàtyakir yuddhadurmadaþ 07,146.006c nicakarta ÷iràüsy ugraiþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,146.007a hastihastàn hayagrãvàn bàhån api ca sàyudhàn 07,146.007c kùurapraiþ pàtayàm àsa tàvakànàü sa màdhavaþ 07,146.008a patitai÷ càmarai÷ caiva ÷vetacchatrai÷ ca bhàrata 07,146.008c babhåva dharaõã pårõà nakùatrair dyaur iva prabho 07,146.009a teùàü tu yuyudhànena yudhyatàü yudhi bhàrata 07,146.009c babhåva tumulaþ ÷abdaþ pretànàm iva krandatàm 07,146.010a tena ÷abdena mahatà påritàsãd vasuüdharà 07,146.010c ràtriþ samabhavac caiva tãvraråpà bhayàvahà 07,146.011a dãryamàõaü balaü dçùñvà yuyudhàna÷aràhatam 07,146.011c ÷rutvà ca vipulaü nàdaü ni÷ãthe lomaharùaõam 07,146.012a sutas tavàbravãd ràjan sàrathiü rathinàü varaþ 07,146.012c yatraiùa ÷abdas tatrà÷vàü÷ codayeti punaþ punaþ 07,146.013a tena saücodyamànas tu tatas tàüs turagottamàn 07,146.013c såtaþ saücodayàm àsa yuyudhànarathaü prati 07,146.014a tato duryodhanaþ kruddho dçóhadhanvà jitaklamaþ 07,146.014c ÷ãghrahasta÷ citrayodhã yuyudhànam upàdravat 07,146.015a tataþ pårõàyatotsçùñair màüsa÷oõitabhojanaiþ 07,146.015c duryodhanaü dvàda÷abhir màdhavaþ pratyavidhyata 07,146.016a duryodhanas tena tathà pårvam evàrditaþ ÷araiþ 07,146.016c ÷aineyaü da÷abhir bàõaiþ pratyavidhyad amarùitaþ 07,146.017a tataþ samabhavad yuddham àkulaü bharatarùabha 07,146.017c pà¤càlànàü ca sarveùàü bhàratànàü ca dàruõam 07,146.018a ÷aineyas tu raõe kruddhas tava putraü mahàratham 07,146.018c sàyakànàm a÷ãtyà tu vivyàdhorasi bhàrata 07,146.019a tato 'sya vàhàn samare ÷arair ninye yamakùayam 07,146.019c sàrathiü ca rathàt tårõaü pàtayàm àsa patriõà 07,146.020a hatà÷ve tu rathe tiùñhan putras tava vi÷àü pate 07,146.020c mumoca ni÷itàn bàõठ÷aineyasya rathaü prati 07,146.021a ÷aràn pa¤cà÷atas tàüs tu ÷aineyaþ kçtahastavat 07,146.021c ciccheda samare ràjan preùitàüs tanayena te 07,146.022a athàpareõa bhallena muùñide÷e mahad dhanuþ 07,146.022c ciccheda rabhaso yuddhe tava putrasya màriùa 07,146.023a viratho vidhanuùka÷ ca sarvaloke÷varaþ prabhuþ 07,146.023c àruroha rathaü tårõaü bhàsvaraü kçtavarmaõaþ 07,146.024a duryodhane paràvçtte ÷aineyas tava vàhinãm 07,146.024c dràvayàm àsa vi÷ikhair ni÷àmadhye vi÷àü pate 07,146.025a ÷akuni÷ càrjunaü ràjan parivàrya samantataþ 07,146.025c rathair anekasàhasrair gajai÷ caiva sahasra÷aþ 07,146.025e tathà hayasahasrai÷ ca tumulaü sarvato 'karot 07,146.026a te mahàstràõi divyàni vikiranto 'rjunaü prati 07,146.026c arjunaü yodhayanti sma kùatriyàþ kàlacoditàþ 07,146.027a tàny arjunaþ sahasràõi rathavàraõavàjinàm 07,146.027c pratyavàrayad àyastaþ prakurvan vipulaü kùayam 07,146.028a tatas tu samare ÷åraþ ÷akuniþ saubalas tadà 07,146.028c vivyàdha ni÷itair bàõair arjunaü prahasann iva 07,146.028d*1193_01 tato 'rjunam arighnaü taü vivyàdha yudhi saubalaþ 07,146.028d*1193_02 roùatàmrekùaõaþ kruddho viü÷atyà sàyakair bhç÷am 07,146.029a puna÷ caiva ÷atenàsya saürurodha mahàratham 07,146.029c tam arjunas tu viü÷atyà vivyàdha yudhi bhàrata 07,146.030a athetaràn maheùvàsàüs tribhis tribhir avidhyata 07,146.030c saüvàrya tàn bàõagaõair yudhi ràjan dhanaüjayaþ 07,146.030e avadhãt tàvakàn yodhàn vajrapàõir ivàsuràn 07,146.031a bhujai÷ chinnair mahàràja ÷arãrai÷ ca sahasra÷aþ 07,146.031c samàstãrõà dharà tatra babhau puùpair ivàcità 07,146.031d*1194_01 ÷irobhiþ sakirãñai÷ ca sunasai÷ càrukuõóalaiþ 07,146.031d*1194_02 saüdaùñauùñhapuñaiþ krodhàt tathaivoddhçtalocanaiþ 07,146.031d*1194_03 niùkacåóàmaõidharaiþ kùatriyàõàü priyaüvadaiþ 07,146.031d*1194_04 païkajair iva vinyastaiþ patitair vibabhau mahã 07,146.031d*1194_05 kçtvà tat karma bãbhatsur ugram ugraparàkramaþ 07,146.032a sa viddhvà ÷akuniü bhåyaþ pa¤cabhir nataparvabhiþ 07,146.032c ulåkaü tribhir àjaghne tribhir eva mahàyasaiþ 07,146.032d*1195_01 sa tu tena samàviddhaþ krodhàd dviguõavikramaþ 07,146.032d*1195_02 ÷arair anekasàhasraiþ so 'rjunaü pratyavidhyata 07,146.033a tam ulåkas tathà viddhvà vàsudevam atàóayat 07,146.033c nanàda ca mahànàdaü pårayan vasudhàtalam 07,146.034a arjunas tu drutaü gatvà ÷akuner dhanur àcchinat 07,146.034c ninye ca caturo vàhàn yamasya sadanaü prati 07,146.035a tato rathàd avaplutya saubalo bharatarùabha 07,146.035c ulåkasya rathaü tårõam àruroha vi÷àü pate 07,146.036a tàv ekaratham àråóhau pitàputrau mahàrathau 07,146.036c pàrthaü siùicatur bàõair giriü meghàv ivotthitau 07,146.037a tau tu viddhvà mahàràja pàõóavo ni÷itaiþ ÷araiþ 07,146.037c vidràvayaüs tava camåü ÷ata÷o vyadhamac charaiþ 07,146.038a anilena yathàbhràõi vicchinnàni samantataþ 07,146.038c vicchinnàni tathà ràjan balàny àsan vi÷àü pate 07,146.039a tad balaü bharata÷reùñha vadhyamànaü tathà ni÷i 07,146.039c pradudràva di÷aþ sarvà vãkùamàõaü bhayàrditam 07,146.040a utsçjya vàhàn samare codayantas tathàpare 07,146.040c saübhràntàþ paryadhàvanta tasmiüs tamasi dàruõe 07,146.041a vijitya samare yodhàüs tàvakàn bharatarùabha 07,146.041c dadhmatur muditau ÷aïkhau vàsudevadhanaüjayau 07,146.042a dhçùñadyumno mahàràja droõaü viddhvà tribhiþ ÷araiþ 07,146.042c ciccheda dhanuùas tårõaü jyàü ÷areõa ÷itena ha 07,146.043a tan nidhàya dhanur nãóe droõaþ kùatriyamardanaþ 07,146.043c àdade 'nyad dhanuþ ÷åro vegavat sàravattaram 07,146.044a dhçùñadyumnaü tato droõo viddhvà saptabhir à÷ugaiþ 07,146.044c sàrathiü pa¤cabhir bàõai ràjan vivyàdha saüyuge 07,146.045a taü nivàrya ÷arais tårõaü dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,146.045c vyadhamat kauravãü senàü ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,146.046a vadhyamàne bale tasmiüs tava putrasya màriùa 07,146.046c pràvartata nadã ghorà ÷oõitaughataraïgiõã 07,146.047a ubhayoþ senayor madhye narà÷vadvipavàhinã 07,146.047c yathà vaitaraõã ràjan yamaràùñrapuraü prati 07,146.048a dràvayitvà tu tat sainyaü dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 07,146.048c atyaràjata tejasvã ÷akro devagaõeùv iva 07,146.049a atha dadhmur mahà÷aïkhàn dhçùñadyumna÷ikhaõóinau 07,146.049c yamau ca yuyudhàna÷ ca pàõóava÷ ca vçkodaraþ 07,146.049d*1196_01 etasminn eva kàle tu såtaputro mahàrathaþ 07,146.049d*1196_02 cakàra kadanaü ghoraü pàõóusainyeùu màriùa 07,146.050a jitvà rathasahasràõi tàvakànàü mahàrathàþ 07,146.050c siühanàdaravàü÷ cakruþ pàõóavà jitakà÷inaþ 07,146.051a pa÷yatas tava putrasya karõasya ca madotkañàþ 07,146.051c tathà droõasya ÷årasya drauõe÷ caiva vi÷àü pate 07,147.001 saüjaya uvàca 07,147.001a vidrutaü svabalaü dçùñvà vadhyamànaü mahàtmabhiþ 07,147.001c krodhena mahatàviùñaþ putras tava vi÷àü pate 07,147.002a abhyetya sahasà karõaü droõaü ca jayatàü varam 07,147.002c amarùava÷am àpanno vàkyaj¤o vàkyam abravãt 07,147.002d*1197_01 tato duryodhano droõaü karõaü ca bharatarùabha 07,147.002d*1197_02 codayàm àsa tau tårõam amarùava÷am ãyatuþ 07,147.003a bhavadbhyàm iha saügràmo kruddhàbhyàü saüpravartitaþ 07,147.003c àhave nihataü dçùñvà saindhavaü savyasàcinà 07,147.004a nihanyamànàü pàõóånàü balena mama vàhinãm 07,147.004c bhåtvà tadvijaye ÷aktàv a÷aktàv iva pa÷yataþ 07,147.005a yady ahaü bhavatos tyàjyo na vàcyo 'smi tadaiva hi 07,147.005c àvàü pàõóusutàn saükhye jeùyàva iti mànadau 07,147.006a tadaivàhaü vacaþ ÷rutvà bhavadbhyàm anusaümatam 07,147.006c kçtavàn pàõóavaiþ sàrdhaü vairaü yodhavinà÷anam 07,147.007a yadi nàhaü parityàjyo bhavadbhyàü puruùarùabhau 07,147.007c yudhyetàm anuråpeõa vikrameõa suvikramau 07,147.007d*1198_01 prastutaü hi mayà yuddham à÷ritya vipulaü balam 07,147.007d*1198_02 bhavadbhyàü pàõóavaiþ sàrdhaü tac ca sarvaü nirarthakam 07,147.008a vàkpratodena tau vãrau praõunnau tanayena te 07,147.008c pràvartayetàü tau yuddhaü ghaññitàv iva pannagau 07,147.009a tatas tau rathinàü ÷reùñhau sarvalokadhanurdharau 07,147.009c ÷aineyapramukhàn pàrthàn abhidudruvatå raõe 07,147.010a tathaiva sahitàþ pàrthàþ svena sainyena saüvçtàþ 07,147.010c abhyavartanta tau vãrau nardamànau muhur muhuþ 07,147.011a atha droõo maheùvàso da÷abhiþ ÷inipuügavam 07,147.011c avidhyat tvaritaü kruddhaþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,147.012a karõa÷ ca da÷abhir bàõaiþ putra÷ ca tava saptabhiþ 07,147.012c da÷abhir vçùasena÷ ca saubala÷ càpi saptabhiþ 07,147.012e ete kaurava saükrande ÷aineyaü paryavàrayan 07,147.012f*1199_01 pà¤càlàn àgatàn droõaþ preùayad yamasàdanam 07,147.012f*1199_02 etasminn eva kàle tu såtaputro mahàrathaþ 07,147.012f*1199_03 karõo ràjan maheùvàso yuddhàya mahato mahat 07,147.012f*1199_04 manaþ kçtvàbhyayàd à÷u dhçùñadyumnarathaü prati 07,147.013a dçùñvà ca samare droõaü nighnantaü pàõóavãü camåm 07,147.013c vivyadhuþ somakàs tårõaü samantàc charavçùñibhiþ 07,147.014a tato droõo 'harat pràõàn kùatriyàõàü vi÷àü pate 07,147.014c ra÷mibhir bhàskaro ràjaüs tamasàm iva bhàrata 07,147.015a droõena vadhyamànànàü pà¤càlànàü vi÷àü pate 07,147.015c ÷u÷ruve tumulaþ ÷abdaþ kro÷atàm itaretaram 07,147.016a putràn anye pitén anye bhràtén anye ca màtulàn 07,147.016c bhàgineyàn vayasyàü÷ ca tathà saübandhibàndhavàn 07,147.016e utsçjyotsçjya gacchanti tvarità jãvitepsavaþ 07,147.017a apare mohità mohàt tam evàbhimukhà yayuþ 07,147.017c pàõóavànàü raõe yodhàþ paralokaü tathàpare 07,147.018a sà tathà pàõóavã senà vadhyamànà mahàtmabhiþ 07,147.018c ni÷i saüpràdravad ràjann utsçjyolkàþ sahasra÷aþ 07,147.019a pa÷yato bhãmasenasya vijayasyàcyutasya ca 07,147.019c yamayor dharmaputrasya pàrùatasya ca pa÷yataþ 07,147.020a tamasà saüvçte loke na pràj¤àyata kiü cana 07,147.020c kauravàõàü prakà÷ena dç÷yante tu drutàþ pare 07,147.021a dravamàõaü tu tat sainyaü droõakarõau mahàrathau 07,147.021c jaghnatuþ pçùñhato ràjan kirantau sàyakàn bahån 07,147.022a pà¤càleùu prabhagneùu dãryamàõeùu sarva÷aþ 07,147.022c janàrdano dãnamanàþ pratyabhàùata phalgunam 07,147.023a droõakarõau maheùvàsàv etau pàrùatasàtyakã 07,147.023c pà¤càlàü÷ caiva sahitau jaghnatuþ sàyakair bhç÷am 07,147.024a etayoþ ÷aravarùeõa prabhagnà no mahàrathàþ 07,147.024c vàryamàõàpi kaunteya pçtanà nàvatiùñhate 07,147.024d*1200_01 tàü tu vidravatãü dçùñvà åcatuþ ke÷avàrjunau 07,147.024d*1200_02 mà vidravata vitrastà bhayaü tyajata pàõóavàþ 07,147.025a etàv àvàü sarvasainyair vyåóhaiþ samyag udàyudhaiþ 07,147.025c droõaü ca såtaputraü ca prayatàvaþ prabàdhitum 07,147.026a etau hi balinau ÷årau kçtàstrau jitakà÷inau 07,147.026c upekùitau balaü kruddhau nà÷ayetàü ni÷àm imàm 07,147.026d*1201_01 tayoþ saüvadator evaü bhãmakarmà mahàbalaþ 07,147.026e eùa bhãmo 'bhiyàty ugraþ punar àvartya vàhinãm 07,147.027a vçkodaraü tathàyàntaü dçùñvà tatra janàrdanaþ 07,147.027c punar evàbravãd ràjan harùayann iva pàõóavam 07,147.028a eùa bhãmo raõa÷làghã vçtaþ somakapàõóavaiþ 07,147.028c ruùito 'bhyeti vegena droõakarõau mahàbalau 07,147.029a etena sahito yudhya pà¤càlai÷ ca mahàrathaiþ 07,147.029c à÷vàsanàrthaü sarveùàü sainyànàü pàõóunandana 07,147.030a tatas tau puruùavyàghràv ubhau màdhavapàõóavau 07,147.030c droõakarõau samàsàdya dhiùñhitau raõamårdhani 07,147.031a tatas tat punar àvçttaü yudhiùñhirabalaü mahat 07,147.031c tato droõa÷ ca karõa÷ ca paràn mamçdatur yudhi 07,147.032a sa saüprahàras tumulo ni÷i pratyabhavan mahàn 07,147.032c yathà sàgarayo ràjaü÷ candrodayavivçddhayoþ 07,147.033a tata utsçjya pàõibhyaþ pradãpàüs tava vàhinã 07,147.033c yuyudhe pàõóavaiþ sàrdham unmattavad ahaþkùaye 07,147.034a rajasà tamasà caiva saüvçte bhç÷adàruõe 07,147.034c kevalaü nàmagotreõa pràyudhyanta jayaiùiõaþ 07,147.035a a÷råyanta hi nàmàni ÷ràvyamàõàni pàrthivaiþ 07,147.035c praharadbhir mahàràja svayaüvara ivàhave 07,147.036a niþ÷abdam àsãt sahasà punaþ ÷abdo mahàn abhåt 07,147.036c kruddhànàü yudhyamànànàü jayatàü jãyatàm api 07,147.037a yatra yatra sma dç÷yante pradãpàþ kurusattama 07,147.037c tatra tatra sma te ÷årà nipatanti pataügavat 07,147.038a tathà saüyudhyamànànàü vigàóhàbhån mahàni÷à 07,147.038c pàõóavànàü ca ràjendra kauravàõàü ca sarva÷aþ 07,148.001 saüjaya uvàca 07,148.001a tataþ karõo raõe dçùñvà pàrùataü paravãrahà 07,148.001c àjaghànorasi ÷arair da÷abhir marmabhedibhiþ 07,148.002a prativivyàdha taü tårõaü dhçùñadyumno 'pi màriùa 07,148.002c pa¤cabhiþ sàyakair hçùñas tiùñha tiùñheti càbravãt 07,148.003a tàv anyonyaü ÷araiþ saükhye saüchàdya sumahàrathau 07,148.003c punaþ pårõàyatotsçùñair vivyadhàte parasparam 07,148.004a tataþ pà¤càlamukhyasya dhçùñadyumnasya saüyuge 07,148.004c sàrathiü catura÷ cà÷vàn karõo vivyàdha sàyakaiþ 07,148.005a kàrmukapravaraü càsya praciccheda ÷itaiþ ÷araiþ 07,148.005c sàrathiü càsya bhallena rathanãóàd apàtayat 07,148.006a dhçùñadyumnas tu viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 07,148.006b*1202_01 avaplutya rathàt tårõaü gadàm àdàya vãryavàn 07,148.006b*1202_02 sa vidhyamànaþ karõena ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,148.006b*1202_03 gatvà karõasamãpaü tu jaghàna caturo hayàn 07,148.006b*1202_04 punar àvçtya vegena pàrùataþ paravãrahà 07,148.006b*1202_05 dhanaüjayarathaü kùipram àruhya rathinàü varaþ 07,148.006b*1202_06 prayàtu kàmaþ karõàya vàrito dharmasånunà 07,148.006b*1202_07 karõas tu sumahàtejàþ siühanàdavimi÷ritam 07,148.006b*1202_08 dhanuþ÷abdaü mahac cakre dadhmau tàreõa càmbujam 07,148.006b*1202_09 dçùñvà vinirjitaü yuddhe pàrùataü te mahàrathàþ 07,148.006b*1202_10 amarùava÷am àpannàþ pà¤càlàþ saha somakaiþ 07,148.006b*1202_11 sutaputravadhàrthàya ÷astràõy àdàya sarva÷aþ 07,148.006b*1202_12 prayayuþ karõam uddi÷ya mçtyuü kçtvà nivartanam 07,148.006c gçhãtvà parighaü ghoraü karõasyà÷vàn apãpiùat 07,148.007a viddha÷ ca bahubhis tena ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,148.007c tato yudhiùñhirànãkaü padbhyàm evànvavartata 07,148.007e àruroha rathaü càpi sahadevasya màriùa 07,148.008a karõasyàpi rathe vàhàn anyàn såto nyayojayat 07,148.008c ÷aïkhavarõàn mahàvegàn saindhavàn sàdhuvàhinaþ 07,148.009a labdhalakùyas tu ràdheyaþ pà¤càlànàü mahàrathàn 07,148.009c abhyapãóayad àyastaþ ÷arair megha ivàcalàn 07,148.010a sà pãóyamànà karõena pà¤càlànàü mahàcamåþ 07,148.010c saüpràdravat susaütrastà siühenevàrdità mçgã 07,148.011a patitàs turagebhya÷ ca gajebhya÷ ca mahãtale 07,148.011c rathebhya÷ ca naràs tårõam adç÷yanta tatas tataþ 07,148.011d*1203_01 etasminn eva kàle tu såtaputro mahàrathaþ 07,148.011d*1203_02 cakàra kadanaü ghoraü pàõóusainyeùu bhàrata 07,148.012a dhàvamànasya yodhasya kùurapraiþ sa mahàmçdhe 07,148.012c bàhå ciccheda vai karõaþ ÷ira÷ caiva sakuõóalam 07,148.013a årå ciccheda cànyasya gajasthasya vi÷àü pate 07,148.013c vàjipçùñhagatasyàpi bhåmiùñhasya ca màriùa 07,148.014a nàj¤àsiùur dhàvamànà bahava÷ ca mahàrathàþ 07,148.014c saüchinnàny àtmagàtràõi vàhanàni ca saüyuge 07,148.015a te vadhyamànàþ samare pà¤càlàþ sç¤jayaiþ saha 07,148.015c tçõapraspandanàc càpi såtaputraü sma menire 07,148.016a api svaü samare yodhaü dhàvamànaü vicetasaþ 07,148.016c karõam evàbhyamanyanta tato bhãtà dravanti te 07,148.017a tàny anãkàni bhagnàni dravamàõàni bhàrata 07,148.017c abhyadravad drutaü karõaþ pçùñhato vikira¤ ÷aràn 07,148.018a avekùamàõàs te 'nyonyaü susaümåóhà vicetasaþ 07,148.018c nà÷aknuvann avasthàtuü kàlyamànà mahàtmanà 07,148.019a karõenàbhyàhatà ràjan pà¤càlàþ parameùubhiþ 07,148.019c droõena ca di÷aþ sarvà vãkùamàõàþ pradudruvuþ 07,148.020a tato yudhiùñhiro ràjà svasainyaü prekùya vidrutam 07,148.020c apayàne matiü kçtvà phalgunaü vàkyam abravãt 07,148.021a pa÷ya karõaü maheùvàsaü dhanuùpàõim avasthitam 07,148.021c ni÷ãthe dàruõe kàle tapantam iva bhàskaram 07,148.022a karõasàyakanunnànàü kro÷atàm eùa nisvanaþ 07,148.022c ani÷aü ÷råyate pàrtha tvadbandhånàm anàthavat 07,148.023a yathà visçjata÷ càsya saüdadhànasya cà÷ugàn 07,148.023c pa÷yàmi jayavikràntaü kùapayiùyati no dhruvam 07,148.024a yad atrànantaraü kàryaü pràptakàlaü prapa÷yasi 07,148.024c karõasya vadhasaüyuktaü tat kuruùva dhanaüjaya 07,148.025a evam ukto mahàbàhuþ pàrthaþ kçùõam athàbravãt 07,148.025c bhãtaþ kuntãsuto ràjà ràdheyasyàtivikramàt 07,148.026a evaü gate pràptakàlaü karõànãke punaþ punaþ 07,148.026c bhavàn vyavasyatàü kùipraü dravate hi varåthinã 07,148.027a droõasàyakanunnànàü bhagnànàü madhusådana 07,148.027c karõena tràsyamànànàm avasthànaü na vidyate 07,148.028a pa÷yàmi ca tathà karõaü vicarantam abhãtavat 07,148.028c dravamàõàn rathodàràn kirantaü vi÷ikhaiþ ÷itaiþ 07,148.029a naitad asyotsahe soóhuü caritaü raõamårdhani 07,148.029c pratyakùaü vçùõi÷àrdåla pàdaspar÷am ivoragaþ 07,148.030a sa bhavàn atra yàtvà÷u yatra karõo mahàrathaþ 07,148.030c aham enaü vadhiùyàmi màü vaiùa madhusådana 07,148.031 vàsudeva uvàca 07,148.031a pa÷yàmi karõaü kaunteya devaràjam ivàhave 07,148.031c vicarantaü naravyàghram atimànuùavikramam 07,148.032a naitasyànyo 'sti samare pratyudyàtà dhanaüjaya 07,148.032c çte tvàü puruùavyàghra ràkùasàd và ghañotkacàt 07,148.033a na tu tàvad ahaü manye pràptakàlaü tavànagha 07,148.033c samàgamaü mahàbàho såtaputreõa saüyuge 07,148.034a dãpyamànà maholkeva tiùñhaty asya hi vàsavã 07,148.034c tvadarthaü hi mahàbàho raudraråpaü bibharti ca 07,148.034c*1204_01 **** **** såtaputreõa saüyuge 07,148.034c*1204_02 rakùyate ÷aktir eùà hi 07,148.035a ghañotkacas tu ràdheyaü pratyudyàtu mahàbalaþ 07,148.035c sa hi bhãmena balinà jàtaþ suraparàkramaþ 07,148.036a tasminn astràõi divyàni ràkùasàny àsuràõi ca 07,148.036c satataü cànurakto vo hitaiùã ca ghañotkacaþ 07,148.036e vijeùyati raõe karõam iti me nàtra saü÷ayaþ 07,148.037 saüjaya uvàca 07,148.037a evam uktvà mahàbàhuþ pàrthaü puùkaralocanaþ 07,148.037c àjuhàvàtha tad rakùaþ tac càsãt pràdur agrataþ 07,148.038a kavacã sa ÷arã khaógã sadhanvà ca vi÷àü pate 07,148.038c abhivàdya tataþ kçùõaü pàõóavaü ca dhanaüjayam 07,148.038e abravãt taü tadà hçùñas tv ayam asmy anu÷àdhi màm 07,148.039a tatas taü meghasaükà÷aü dãptàsyaü dãptakuõóalam 07,148.039c abhyabhàùata haióimbaü dà÷àrhaþ prahasann iva 07,148.040a ghañotkaca vijànãhi yat tvàü vakùyàmi putraka 07,148.040c pràpto vikramakàlo 'yaü tava nànyasya kasya cit 07,148.041a sa bhavàn majjamànànàü bandhånàü tvaü plavo yathà 07,148.041c vividhàni tavàstràõi santi màyà ca ràkùasã 07,148.042a pa÷ya karõena haióimba pàõóavànàm anãkinã 07,148.042c kàlyamànà yathà gàvaþ pàlena raõamårdhani 07,148.043a eùa karõo maheùvàso matimàn dçóhavikramaþ 07,148.043c pàõóavànàm anãkeùu nihanti kùatriyarùabhàn 07,148.044a kirantaþ ÷aravarùàõi mahànti dçóhadhanvinaþ 07,148.044c na ÷aknuvanty avasthàtuü pãóyamànàþ ÷aràrciùà 07,148.045a ni÷ãthe såtaputreõa ÷aravarùeõa pãóitàþ 07,148.045c ete dravanti pà¤càlàþ siühasyeva bhayàn mçgàþ 07,148.046a etasyaivaü pravçddhasya såtaputrasya saüyuge 07,148.046c niùeddhà vidyate nànyas tvad çte bhãmavikrama 07,148.047a sa tvaü kuru mahàbàho karma yuktam ihàtmanaþ 07,148.047c màtulànàü pitéõàü ca tejaso 'strabalasya ca 07,148.048a etadarthaü hi haióimba putràn icchanti mànavàþ 07,148.048c kathaü nas tàrayed duþkhàt sa tvaü tàraya bàndhavàn 07,148.048d*1205_01 icchanti pitaraþ putràn svàrthahetor ghañotkaca 07,148.048d*1205_02 ihalokàt pare loke tàrayiùyanti ye hitàþ 07,148.049a tava hy astrabalaü bhãmaü màyà÷ ca tava dustaràþ 07,148.049c saügràme yudhyamànasya satataü bhãmanandana 07,148.050a pàõóavànàü prabhagnànàü karõena ÷itasàyakaiþ 07,148.050c majjatàü dhàrtaràùñreùu bhava pàraü paraütapa 07,148.051a ràtrau hi ràkùasà bhåyo bhavanty amitavikramàþ 07,148.051c balavantaþ sudurdharùàþ ÷årà vikràntacàriõaþ 07,148.052a jahi karõaü maheùvàsaü ni÷ãthe màyayà raõe 07,148.052c pàrthà droõaü vadhiùyanti dhçùñadyumnapurogamàþ 07,148.053a ke÷avasya vacaþ ÷rutvà bãbhatsur api ràkùasam 07,148.053c abhyabhàùata kauravya ghañotkacam ariüdamam 07,148.054a ghañotkaca bhavàü÷ caiva dãrghabàhu÷ ca sàtyakiþ 07,148.054c matau me sarvasainyeùu bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,148.055a sa bhavàn yàtu karõena dvairathaü yudhyatàü ni÷i 07,148.055c sàtyakiþ pçùñhagopas te bhaviùyati mahàrathaþ 07,148.056a jahi karõaü raõe ÷åraü sàtvatena sahàyavàn 07,148.056c yathendras tàrakaü pårvaü skandena saha jaghnivàn 07,148.057 ghañotkaca uvàca 07,148.057*1206_01 evam eva mahàbàho yathà vadasi màü prabho 07,148.057*1206_02 tvayà niyukto gacchàmi karõasya vadhakàïkùayà 07,148.057a alam evàsmi karõàya droõàyàlaü ca sattama 07,148.057c anyeùàü kùatriyàõàü ca kçtàstràõàü mahàtmanàm 07,148.058a adya dàsyàmi saügràmaü såtaputràya taü ni÷i 07,148.058c yaü janàþ saüpravakùyanti yàvad bhåmir dhariùyati 07,148.059a na càtra ÷åràn mokùyàmi na bhãtàn na kçtà¤jalãn 07,148.059c sarvàn eva vadhiùyàmi ràkùasaü dharmam àsthitaþ 07,148.060 saüjaya uvàca 07,148.060a evam uktvà mahàbàhur haióimbaþ paravãrahà 07,148.060c abhyayàt tumule karõaü tava sainyaü vibhãùayan 07,148.061a tam àpatantaü saükruddhaü dãptàsyam iva pannagam 07,148.061c abhyasyan parameùvàsaþ pratijagràha såtajaþ 07,148.062a tayoþ samabhavad yuddhaü karõaràkùasayor ni÷i 07,148.062c garjato ràja÷àrdåla ÷akraprahràdayor iva 07,149.001 saüjaya uvàca 07,149.001*1207_01 tasmiüs tathà vartamàne karõaràkùasayor mçdhe 07,149.001a dçùñvà ghañotkacaü ràjan såtaputrarathaü prati 07,149.001c prayàntaü tvararyà yuktaü jighàüsuü karõam àhave 07,149.002a abravãt tava putras tu duþ÷àsanam idaü vacaþ 07,149.002c etad rakùo raõe tårõaü dçùñvà karõasya vikramam 07,149.003a abhiyàti drutaü karõaü tad vàraya mahàratham 07,149.003c vçtaþ sainyena mahatà yàhi yatra mahàbalaþ 07,149.004a karõo vaikartano yuddhe ràkùasena yuyutsati 07,149.004c rakùa karõaü raõe yatto vçtaþ sainyena mànada 07,149.004d*1208_01 mà karõaü ràkùaso ghoraþ pramàdàn nà÷ayiùyati 07,149.005a etasminn antare ràja¤ jañàsurasuto balã 07,149.005c duryodhanam upàgamya pràha praharatàü varaþ 07,149.006a duryodhana tavàmitràn prakhyàtàn yuddhadurmadàn 07,149.006c pàõóavàn hantum icchàmi tvayàj¤aptaþ sahànugàn 07,149.007a jañàsuro mama pità rakùasàm agraõãþ purà 07,149.007c prayujya karma rakùoghnaü kùudraiþ pàrthair nipàtitaþ 07,149.007e tasyàpacitim icchàmi tvaddiùño gantum ã÷vara 07,149.007f*1209_01 ÷atrumàüsai÷ ca ràjendra màm anuj¤àtum arhasi 07,149.007f*1210_01 adya kuntãsutàn sarvàn vàsudevapurogamàn 07,149.007f*1210_02 hatvà saübhakùayiùyàmi sutàn anucaraiþ saha 07,149.008a tam abravãt tato ràjà prãyamàõaþ punaþ punaþ 07,149.008c droõakarõàdibhiþ sàrdhaü paryàpto 'haü dviùadvadhe 07,149.008e tvaü tu gaccha mayàj¤apto jahi yuddhaü ghañotkacam 07,149.008f*1211_01 ràkùasaü krårakarmàõaü rakùomànuùasaübhavam 07,149.008f*1211_02 pàõóavànàü hitaü nityaü hastya÷varathaghàtinam 07,149.008f*1211_03 vaihàyasagatiü yuddhe preùayer yamasàdanam 07,149.009a tathety uktvà mahàkàyaþ samàhåya ghañotkacam 07,149.009b*1212_01 evaü tava sutàdiùñas tathety uktvà mahàbalaþ 07,149.009c jañàsurir bhaimaseniü nànà÷astrair avàkirat 07,149.010a alaübalaü ca karõaü ca kurusainyaü ca dustaram 07,149.010c haióimbaþ pramamàthaiko mahàvàto 'mbudàn iva 07,149.011a tato màyàmayaü dçùñvà rathaü tårõam alaübalaþ 07,149.011c ghañotkacaü ÷aravràtair nànàliïgaiþ samàrdayat 07,149.012a viddhvà ca bahubhir bàõair bhaimasenim alaübalaþ 07,149.012c vyadràvayac charavràtaiþ pàõóavànàm anãkinãm 07,149.013a tena vidràvyamàõàni pàõóusainyàni màriùa 07,149.013c ni÷ãthe viprakãryanta vàtanunnà ghanà iva 07,149.014a ghañotkaca÷arair nunnà tathaiva kuruvàhinã 07,149.014c ni÷ãthe pràdravad ràjann utsçjyolkàþ sahasra÷aþ 07,149.015a alaübalas tataþ kruddho bhaimaseniü mahàmçdhe 07,149.015c àjaghne ni÷itair bàõais tottrair iva mahàdvipam 07,149.016a tila÷as tasya tad yànaü såtaü sarvàyudhàni ca 07,149.016c ghañotkacaþ praciccheda pràõadac càtidàruõam 07,149.017a tataþ karõaü ÷aravràtaiþ kurån anyàn sahasra÷aþ 07,149.017c alaübalaü càbhyavarùan megho merum ivàcalam 07,149.018a tataþ saücukùubhe sainyaü kuråõàü ràkùasàrditam 07,149.018c upary upari cànyonyaü caturaïgaü mamarda ha 07,149.019a jañàsurir mahàràja viratho hatasàrathiþ 07,149.019c ghañotkacaü raõe kruddho muùñinàbhyahanad dçóham 07,149.020a muùñinàbhihatas tena pracacàla ghañotkacaþ 07,149.020c kùitikampe yathà ÷ailaþ savçkùagaõagulmavàn 07,149.021a tataþ sa parighàbhena dviñsaüghaghnena bàhunà 07,149.021c jañàsuriü bhaimasenir avadhãn muùñinà bhç÷am 07,149.022a taü pramathya tataþ kruddhas tårõaü haióimbir àkùipat 07,149.022c dorbhyàm indradhvajàbhàbhyàü niùpipeùa mahãtale 07,149.022d*1213_01 jañàsurir mokùayitvà àtmànaü ca ghañotkacàt 07,149.022d*1213_02 punar utthàya vegena ghañotkacam upàdravat 07,149.023a alaübalo 'pi vikùipya samutkùipya ca ràkùasam 07,149.023c ghañotkacaü raõe roùàn niùpipeùa mahãtale 07,149.023c*1214_01 ghañotkacas tatas tasya bàhum udyamya dakùiõam 07,149.023c*1214_02 àjaghànorasi tadà 07,149.024a tayoþ samabhavad yuddhaü garjator atikàyayoþ 07,149.024c ghañotkacàlaübalayos tumulaü lomaharùaõam 07,149.025a vi÷eùayantàv anyonyaü màyàbhir atimàyinau 07,149.025c yuyudhàte mahàvãryàv indravairocanàv iva 07,149.026a pàvakàmbunidhã bhåtvà punar garuóatakùakau 07,149.026c punar meghamahàvàtau punar vajramahàcalau 07,149.026e punaþ ku¤jara÷àrdålau punaþ svarbhànubhàskarau 07,149.027a evaü màyà÷atasçjàv anyonyavadhakàïkùiõau 07,149.027c bhç÷aü citram ayudhyetàm alaübalaghañotkacau 07,149.028a parighai÷ ca gadàbhi÷ ca pràsamudgarapaññi÷aiþ 07,149.028c musalaiþ parvatàgrai÷ ca tàv anyonyaü nijaghnatuþ 07,149.029a hayàbhyàü ca gajàbhyàü ca padàtirathinau punaþ 07,149.029b*1215_01 bhaimasenir atha kruddha udyamyàlaübalaü balàt 07,149.029c yuyudhàte mahàmàyau ràkùasapravarau yudhi 07,149.030a tato ghañotkaco ràjann alaübalavadhepsayà 07,149.030c utpapàta bhç÷aü kruddhaþ ÷yenavan nipapàta ha 07,149.031a gçhãtvà ca mahàkàyaü ràkùasendram alaübalam 07,149.031c udyamya nyavadhãd bhåmau mayaü viùõur ivàhave 07,149.032a tato ghañotkacaþ khaógam udgçhyàdbhutadar÷anam 07,149.032a*1216_01 **** **** maõóalàgraü pragçhya tu 07,149.032a*1216_02 pàtitaü bhåtale trastaü nàdaü muktvà muhur muhuþ 07,149.032a*1216_03 ke÷eùu taü nijagràha 07,149.032c cakarta kàyàd dhi ÷iro bhãmaü vikçtadar÷anam 07,149.032d*1217_01 sphuratas tasya samare nadata÷ càpi bhairavam 07,149.032d*1217_02 nicakarta mahàràja ÷atror amitavikramaþ 07,149.032d*1218_01 piïgàkùaü vikçtair dantair dãptayà jihvayà ÷ubham 07,149.033a tacchiro rudhiràbhyaktaü gçhya ke÷eùu ràkùasaþ 07,149.033c ghañotkaco yayàv à÷u duryodhanarathaü prati 07,149.033c*1219_01 ÷iras tac càpi saügçhya ke÷eùu rudhirokùitam 07,149.033c*1219_02 yayau ghañotkacas tårõaü 07,149.033d*1220_01 droõakarõakçpàn yodhàn atãtya sumahàbalaþ 07,149.034a abhyetya ca mahàbàhuþ smayamànaþ sa ràkùasaþ 07,149.034b*1221_01 kuruyodhaü samàsàdya suyodhanam ariüdamam 07,149.034c rathe 'sya nikùipya ÷iro vikçtànanamårdhajam 07,149.034e pràõadad bhairavaü nàdaü pràvçùãva balàhakaþ 07,149.035a abravãc ca tato ràjan duryodhanam idaü vacaþ 07,149.035c eùa te nihato bandhus tvayà dçùño 'sya vikramaþ 07,149.035e punar draùñàsi karõasya niùñhàm etàü tathàtmanaþ 07,149.035f*1222_01 karõasya tu ÷iro gçhya punar dçùñvà suyodhanaþ 07,149.035f*1223_01 svadharmam arthaü kàmaü ca tritayaü yo 'bhivà¤chati 07,149.035f*1223_02 riktapàõir na pa÷yeta ràjànaü bràhmaõaü striyam 07,149.035f*1223_03 suprãtas tàvat tiùñhasva yàvat karõaü vadhàmy aham 07,149.036a evam uktvà tataþ pràyàt karõaü prati jane÷vara 07,149.036c kira¤ ÷ara÷atàüs tãkùõàn vimu¤can karõamårdhani 07,149.037a tataþ samabhavad yuddhaü ghoraråpaü bhayànakam 07,149.037c vismàpanaü mahàràja nararàkùasayor mçdhe 07,150.001 dhçtaràùñra uvàca 07,150.001a yatra vaikartanaþ karõo ràkùasa÷ ca ghañotkacaþ 07,150.001c ni÷ãthe samasajjetàü tad yuddham abhavat katham 07,150.002a kãdç÷aü càbhavad yuddhaü tasya ghorasya rakùasaþ 07,150.002b*1224_01 yena vaikartanaþ karõaþ saügràme tena nirjitaþ 07,150.002c ratha÷ ca kãdç÷as tasya màyàþ sarvàyudhàni ca 07,150.003a kiüpramàõà hayàs tasya rathaketur dhanus tathà 07,150.003c kãdç÷aü varma caivàsya kaõñhatràõaü ca kãdç÷am 07,150.003e pçùñas tvam etad àcakùva ku÷alo hy asi saüjaya 07,150.004 saüjaya uvàca 07,150.004a lohitàkùo mahàkàyas tàmràsyo nimnitodaraþ 07,150.004c årdhvaromà hari÷ma÷ruþ ÷aïkukarõo mahàhanuþ 07,150.005a àkarõàd dàritàsya÷ ca tãkùõadaüùñraþ karàlavàn 07,150.005c sudãrghatàmrajihvoùñho lambabhråþ sthålanàsikaþ 07,150.006a nãlàïgo lohitagrãvo girivarùmà bhayaükaraþ 07,150.006c mahàkàyo mahàbàhur mahà÷ãrùo mahàbalaþ 07,150.007a vikacaþ paruùaspar÷o vikañodbaddhapiõóikaþ 07,150.007c sthålasphig gåóhanàbhi÷ ca ÷ithilopacayo mahàn 07,150.008a tathaiva hastàbharaõã mahàmàyo 'ïgadã tathà 07,150.008c urasà dhàrayan niùkam agnimàlàü yathàcalaþ 07,150.009a tasya hemamayaü citraü bahuråpàïga÷obhitam 07,150.009c toraõapratimaü ÷ubhraü kirãñaü mårdhny a÷obhata 07,150.010a kuõóale bàlasåryàbhe màlàü hemamayãü ÷ubhàm 07,150.010c dhàrayan vipulaü kàüsyaü kavacaü ca mahàprabham 07,150.010d*1225_01 tàràjàlanibhaü ràjan pårõacandrasamaprabham 07,150.010d*1225_02 kaõñhasåtraü mahac càpi tapanãyam adhàrayat 07,150.010d*1225_03 sa tena vibhràjata vai savidyud iva toyadaþ 07,150.011a kiïkiõã÷atanirghoùaü raktadhvajapatàkinam 07,150.011c çkùacarmàvanaddhàïgaü nalvamàtraü mahàratham 07,150.012a sarvàyudhavaropetam àsthito dhvajamàlinam 07,150.012c aùñacakrasamàyuktaü meghagambhãranisvanam 07,150.013a tatra màtaïgasaükà÷à lohitàkùà vibhãùaõàþ 07,150.013c kàmavarõajavà yuktà balavanto 'vahan hayàþ 07,150.013d*1226_01 vahanto ràkùasaü raudraü balavanto jita÷ramàþ 07,150.013d*1226_02 vipulàbhiþ sañàbhis te heùamàõà muhur muhuþ 07,150.013d*1227_01 mukhair nànàvidhàkàrair vegavanto hayottamàþ 07,150.013d*1227_02 rathe 'sya yuktà garjanto 'vahaüs te ràkùasàdhipam 07,150.014a ràkùaso 'sya viråpàkùaþ såto dãptàsyakuõóalaþ 07,150.014b*1228_01 ghoraråpo mahàkàyaþ karàëo vikçtànanaþ 07,150.014c ra÷mibhiþ såryara÷myàbhaiþ saüjagràha hayàn raõe 07,150.014e sa tena sahitas tasthàv aruõena yathà raviþ 07,150.015a saüsakta iva càbhreõa yathàdrir mahatà mahàn 07,150.015c divaspçk sumahàn ketuþ syandane 'sya samucchritaþ 07,150.015e raktottamàïgaþ kravyàdo gçdhraþ paramabhãùaõaþ 07,150.016a vàsavà÷aninirghoùaü dçóhajyam abhivikùipan 07,150.016c vyaktaü kiùkuparãõàhaü dvàda÷àratni kàrmukam 07,150.017a rathàkùamàtrair iùubhiþ sarvàþ pracchàdayan di÷aþ 07,150.017c tasyàü vãràpahàriõyàü ni÷àyàü karõam abhyayàt 07,150.018a tasya vikùipata÷ càpaü rathe viùñabhya tiùñhataþ 07,150.018c a÷råyata dhanurghoùo visphårjitam ivà÷aneþ 07,150.019a tena vitràsyamànàni tava sainyàni bhàrata 07,150.019c samakampanta sarvàõi sindhor iva mahormayaþ 07,150.020a tam àpatantaü saüprekùya viråpàkùaü vibhãùaõam 07,150.020c utsmayann iva ràdheyas tvaramàõo 'bhyavàrayat 07,150.021a tataþ karõo 'bhyayàd enam asyann asyantam antikàt 07,150.021c màtaïga iva màtaïgaü yåtharùabha ivarùabham 07,150.022a sa saünipàtas tumulas tayor àsãd vi÷àü pate 07,150.022c karõaràkùasayo ràjann indra÷ambarayor iva 07,150.023a tau pragçhya mahàvege dhanuùã bhãmanisvane 07,150.023c pràcchàdayetàm anyonyaü takùamàõau maheùubhiþ 07,150.024a tataþ pårõàyatotsçùñaiþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,150.024c nyavàrayetàm anyonyaü kàüsye nirbhidya varmaõã 07,150.025a tau nakhair iva ÷àrdålau dantair iva mahàdvipau 07,150.025c ratha÷aktibhir anyonyaü vi÷ikhai÷ ca tatakùatuþ 07,150.026a saüchindantau hi gàtràõi saüdadhànau ca sàyakàn 07,150.026c dhakùyamàõau ÷aravràtair nodãkùitum a÷aknutàm 07,150.026d*1229_01 dahantau ca ÷arolkàbhir duùprekùyau ca babhåvatuþ 07,150.027a tau tu vikùatasarvàïgau rudhiraughapariplutau 07,150.027c vyabhràjetàü yathà vàriprasrutau gairikàcalau 07,150.028a tau ÷aràgravibhinnàïgau nirbhindantau parasparam 07,150.028c nàkampayetàm anyonyaü yatamànau mahàdyutã 07,150.029a tat pravçttaü ni÷àyuddhaü ciraü samam ivàbhavat 07,150.029c pràõayor dãvyato ràjan karõaràkùasayor mçdhe 07,150.030a tasya saüdadhatas tãkùõठ÷aràü÷ càsaktam asyataþ 07,150.030c dhanurghoùeõa vitrastàþ sve pare ca tadàbhavan 07,150.030e ghañotkacaü yadà karõo vi÷eùayati no nçpa 07,150.031a tataþ pràduùkarod divyam astram astravidàü varaþ 07,150.031c karõena vihitaü dçùñvà divyam astraü ghañotkacaþ 07,150.031e pràdu÷cakre mahàmàyàü ràkùasaþ pàõóunandanaþ 07,150.032a ÷ålamudgaradhàriõyà ÷ailapàdapahastayà 07,150.032c rakùasàü ghoraråpàõàü mahatyà senayà vçtaþ 07,150.033a tam udyatamahàcàpaü dçùñvà te vyathità nçpàþ 07,150.033c bhåtàntakam ivàyàntaü kàladaõóogradhàriõam 07,150.034a ghañotkacapramuktena siühanàdena bhãùitàþ 07,150.034c prasusruvur gajà måtraü vivyathu÷ ca narà bhç÷am 07,150.035a tato '÷mavçùñir atyugrà mahaty àsãt samantataþ 07,150.035c ardharàtre 'dhikabalair vimuktà rakùasàü balaiþ 07,150.036a àyasàni ca cakràõi bhu÷uõóyaþ ÷aktitomaràþ 07,150.036c patanty aviralàþ ÷ålàþ ÷ataghnyaþ paññi÷às tathà 07,150.037a tad ugram atiraudraü ca dçùñvà yuddhaü naràdhipàþ 07,150.037c putrà÷ ca tava yodhà÷ ca vyathità vipradudruvuþ 07,150.038a tatraiko 'strabala÷làghã karõo mànã na vivyathe 07,150.038c vyadhamac ca ÷arair màyàü ghañotkacavinirmitàm 07,150.039a màyàyàü tu prahãõàyàm amarùàt sa ghañotkacaþ 07,150.039c visasarja ÷aràn ghoràn såtaputraü ta àvi÷an 07,150.040a tatas te rudhiràbhyaktà bhittvà karõaü mahàhave 07,150.040c vivi÷ur dharaõãü bàõàþ saükruddhà iva pannagàþ 07,150.041a såtaputras tu saükruddho laghuhastaþ pratàpavàn 07,150.041c ghañotkacam atikramya bibheda da÷abhiþ ÷araiþ 07,150.042a ghañotkaco vinirbhinnaþ såtaputreõa marmasu 07,150.042c cakraü divyaü sahasràram agçhõàd vyathito bhç÷am 07,150.043a kùuràntaü bàlasåryàbhaü maõiratnavibhåùitam 07,150.043c cikùepàdhiratheþ kruddho bhaimasenir jighàüsayà 07,150.044a praviddham ativegena vikùiptaü karõasàyakaiþ 07,150.044c abhàgyasyeva saükalpas tan mogham apatad bhuvi 07,150.045a ghañotkacas tu saükruddho dçùñvà cakraü nipàtitam 07,150.045c karõaü pràcchàdayad bàõaiþ svarbhànur iva bhàskaram 07,150.046a såtaputras tv asaübhrànto rudropendrendravikramaþ 07,150.046c ghañotkacarathaü tårõaü chàdayàm àsa patribhiþ 07,150.047a ghañotkacena kruddhena gadà hemàïgadà tadà 07,150.047c kùiptà bhràmya ÷araiþ sàpi karõenàbhyàhatàpatat 07,150.048a tato 'ntarikùam utpatya kàlamegha ivonnadan 07,150.048c pravavarùa mahàkàyo drumavarùaü nabhastalàt 07,150.049a tato màyàvinaü karõo bhãmasenasutaü divi 07,150.049c màrgaõair abhivivyàdha ghanaü sårya ivàü÷ubhiþ 07,150.050a tasya sarvàn hayàn hatvà saüchidya ÷atadhà ratham 07,150.050c abhyavarùac charaiþ karõaþ parjanya iva vçùñimàn 07,150.051a na càsyàsãd anirbhinnaü gàtre dvyaïgulam antaram 07,150.051c so 'dç÷yata muhårtena ÷vàvic chalalito yathà 07,150.052a na hayàn na rathaü tasya na dhvajaü na ghañotkacam 07,150.052c dçùñavantaþ sma samare ÷araughair abhisaüvçtam 07,150.053a sa tu karõasya tad divyam astram astreõa ÷àtayan 07,150.053c màyàyuddhena màyàvã såtaputram ayodhayat 07,150.054a so 'yodhayat tadà karõaü màyayà làghavena ca 07,150.054c alakùyamàõo 'tha divi ÷arajàleùu saüpatan 07,150.055a bhaimasenir mahàmàyo màyayà kurusattama 07,150.055c pracakàra mahàmàyàü mohayann iva bhàrata 07,150.056a sa sma kçtvà viråpàõi vadanàny a÷ubhànanaþ 07,150.056c agrasat såtaputrasya divyàny astràõi màyayà 07,150.057a puna÷ càpi mahàkàyaþ saüchinnaþ ÷atadhà raõe 07,150.057c gatasattvo nirutsàhaþ patitaþ khàd vyadç÷yata 07,150.057e hataü taü manyamànàþ sma pràõadan kurupuügavàþ 07,150.058a atha dehair navair anyair dikùu sarvàsv adç÷yata 07,150.058c puna÷ càpi mahàkàyaþ ÷ata÷ãrùaþ ÷atodaraþ 07,150.059a vyadç÷yata mahàbàhur mainàka iva parvataþ 07,150.059c aïguùñhamàtro bhåtvà ca punar eva sa ràkùasaþ 07,150.059e sàgarormir ivoddhåtas tiryag årdhvam avartata 07,150.060a vasudhàü dàrayitvà ca punar apsu nyamajjata 07,150.060c adç÷yata tadà tatra punar unmajjito 'nyataþ 07,150.061a so 'vatãrya punas tasthau rathe hemapariùkçte 07,150.061c kùitiü dyàü ca di÷a÷ caiva màyayàvçtya daü÷itaþ 07,150.062a gatvà karõarathàbhyà÷aü vicalat kuõóalànanaþ 07,150.062c pràha vàkyam asaübhràntaþ såtaputraü vi÷àü pate 07,150.063a tiùñhedànãü na me jãvan såtaputra gamiùyasi 07,150.063c yuddha÷raddhàm ahaü te 'dya vineùyàmi raõàjire 07,150.064a ity uktvà roùatàmràkùaü rakùaþ kråraparàkramam 07,150.064c utpapàtàntarikùaü ca jahàsa ca suvisvaram 07,150.064e karõam abhyàhanac caiva gajendram iva kesarã 07,150.065a rathàkùamàtrair iùubhir abhyavarùad ghañotkacaþ 07,150.065c rathinàm çùabhaü karõaü dhàràbhir iva toyadaþ 07,150.065e ÷aravçùñiü ca tàü karõo dårapràptàm a÷àtayat 07,150.066a dçùñvà ca vihatàü màyàü karõena bharatarùabha 07,150.066c ghañotkacas tato màyàü sasarjàntarhitaþ punaþ 07,150.067a so 'bhavad girir ity uccaþ ÷ikharais tarusaükañaiþ 07,150.067c ÷ålapràsàsimusalajalaprasravaõo mahàn 07,150.068a tam a¤janacayaprakhyaü karõo dçùñvà mahãdharam 07,150.068c prapàtair àyudhàny ugràõy udvahantaü na cukùubhe 07,150.069a smayann iva tataþ karõo divyam astram udãrayat 07,150.069c tataþ so 'streõa ÷ailendro vikùipto vai vyana÷yata 07,150.070a tataþ sa toyado bhåtvà nãlaþ sendràyudho divi 07,150.070c a÷mavçùñibhir atyugraþ såtaputram avàkirat 07,150.071a atha saüdhàya vàyavyam astram astravidàü varaþ 07,150.071c vyadhamat kàlameghaü taü karõo vaikartano vçùà 07,150.072a sa màrgaõagaõaiþ karõo di÷aþ pracchàdya sarva÷aþ 07,150.072c jaghànàstraü mahàràja ghañotkacasamãritam 07,150.073a tataþ prahasya samare bhaimasenir mahàbalaþ 07,150.073c pràdu÷cakre mahàmàyàü karõaü prati mahàratham 07,150.074a sa dçùñvà punar àyàntaü rathena rathinàü varam 07,150.074c ghañotkacam asaübhràntaü ràkùasair bahubhir vçtam 07,150.075a siüha÷àrdålasadç÷air mattadviradavikramaiþ 07,150.075c gajasthai÷ ca rathasthai÷ ca vàjipçùñhagatais tathà 07,150.076a nànà÷astradharair ghorair nànàkavacabhåùaõaiþ 07,150.076c vçtaü ghañotkacaü krårair marudbhir iva vàsavam 07,150.076e dçùñvà karõo maheùvàso yodhayàm àsa ràkùasam 07,150.077a ghañotkacas tataþ karõaü viddhvà pa¤cabhir à÷ugaiþ 07,150.077c nanàda bhairavaü nàdaü bhãùayan sarvapàrthivàn 07,150.078a bhåya÷ cà¤jalikenàtha samàrgaõagaõaü mahat 07,150.078c karõahastasthitaü càpaü cicchedà÷u ghañotkacaþ 07,150.079a athànyad dhanur àdàya dçóhaü bhàrasahaü mahat 07,150.079c vyakarùata balàt karõa indràyudham ivocchritam 07,150.080a tataþ karõo mahàràja preùayàm àsa sàyakàn 07,150.080c suvarõapuïkhठ÷atrughnàn khacaràn ràkùasàn prati 07,150.081a tad bàõair arditaü yåthaü rakùasàü pãnavakùasàm 07,150.081c siühenevàrditaü vanyaü gajànàm àkulaü kulam 07,150.081d*1230_01 nihatya ràkùasàn karõaþ punar haióimbam ardayat 07,150.081d*1230_02 tat tu dçùñvà mahat karma ràdheyasya mahàtmanaþ 07,150.081d*1230_03 krodhenàbhiprajajvàla bhaimasenir ghañotkacaþ 07,150.082a vidhamya ràkùasàn bàõaiþ sà÷vasåtagajàn vibhuþ 07,150.082c dadàha bhagavàn vahnir bhåtànãva yugakùaye 07,150.082d*1231_01 tataþ karõo mahàràja ràkùasàn vyadhamac charaiþ 07,150.082d*1232_01 sa sma kçtvà viråpàõi vyàttàni vadanàni ca 07,150.082d*1232_02 ràdheyasyàcchinad bàõair astràõi vividhàni ca 07,150.082d*1232_03 chàdayàm àsa ca ÷arair dhàràbhir iva parvatam 07,150.082d*1232_04 gandharvanagaràkàraü punar antaradhãyata 07,150.083a sa hatvà ràkùasãü senàü ÷u÷ubhe såtanandanaþ 07,150.083c pureva tripuraü dagdhvà divi devo mahe÷varaþ 07,150.084a teùu ràjasahasreùu pàõóaveyeùu màriùa 07,150.084c nainaü nirãkùitum api ka÷ cic chaknoti pàrthiva 07,150.085a çte ghañotkacàd ràjan ràkùasendràn mahàbalàt 07,150.085c bhãmavãryabalopetàt kruddhàd vaivasvatàd iva 07,150.086a tasya kruddhasya netràbhyàü pàvakaþ samajàyata 07,150.086c maholkàbhyàü yathà ràjan sàrciùaþ snehabindavaþ 07,150.087a talaü talena saühatya saüda÷ya da÷anacchadam 07,150.087c ratham àsthàya ca punar màyayà nirmitaü punaþ 07,150.088a yuktaü gajanibhair vàhaiþ pi÷àcavadanaiþ kharaiþ 07,150.088c sa såtam abravãt kruddhaþ såtaputràya mà vaha 07,150.089a sa yayau ghoraråpeõa rathena rathinàü varaþ 07,150.089c dvairathaü såtaputreõa punar eva vi÷àü pate 07,150.090a sa cikùepa punaþ kruddhaþ såtaputràya ràkùasaþ 07,150.090c aùñacakràü mahàghoràm a÷aniü rudranirmitàm 07,150.090d*1233_01 dviyojanasamutsedhàü yojanàyàm avistaràm 07,150.090d*1233_02 àyasãü nicitàü ÷ålaiþ kadambam iva kesaraiþ 07,150.091a tàm avaplutya jagràha karõo nyasya rathe dhanuþ 07,150.091c cikùepa cainàü tasyaiva syandanàt so 'vapupluve 07,150.092a sà÷vasåtadhvajaü yànaü bhasma kçtvà mahàprabhà 07,150.092c vive÷a vasudhàü bhittvà suràs tatra visismiyuþ 07,150.093a karõaü tu sarvabhåtàni påjayàm àsur a¤jasà 07,150.093c yad avaplutya jagràha devasçùñàü mahà÷anim 07,150.094a evaü kçtvà raõe karõa àruroha rathaü punaþ 07,150.094c tato mumoca nàràcàn såtaputraþ paraütapaþ 07,150.095a a÷akyaü kartum anyena sarvabhåteùu mànada 07,150.095c yad akàrùãt tadà karõaþ saügràme bhãmadar÷ane 07,150.096a sa hanyamàno nàràcair dhàràbhir iva parvataþ 07,150.096c gandharvanagaràkàraþ punar antaradhãyata 07,150.097a evaü sa vai mahàmàyo màyayà làghavena ca 07,150.097c astràõi tàni divyàni jaghàna ripusådanaþ 07,150.098a nihanyamàneùv astreùu màyayà tena rakùasà 07,150.098c asaübhràntas tataþ karõas tad rakùaþ pratyayudhyata 07,150.099a tataþ kruddho mahàràja bhaimasenir mahàbalaþ 07,150.099c cakàra bahudhàtmànaü bhãùayàõo naràdhipàn 07,150.100a tato digbhyaþ samàpetuþ siühavyàghratarakùavaþ 07,150.100c agnijihvà÷ ca bhujagà vihagà÷ càpy ayomukhàþ 07,150.101a sa kãryamàõo ni÷itaiþ karõacàpacyutaiþ ÷araiþ 07,150.101c nagaràdrivanaprakhyas tatraivàntaradhãyata 07,150.102a ràkùasà÷ ca pi÷àcà÷ ca yàtudhànàþ ÷alàvçkàþ 07,150.102b*1234_01 ÷àlàvçkà÷ ca bahavo vçkà÷ ca vikçtànanàþ 07,150.102c te karõaü bhakùayiùyantaþ sarvataþ samupàdravan 07,150.102e athainaü vàgbhir ugràbhis tràsayàü cakrire tadà 07,150.103a udyatair bahubhir ghorair àyudhaiþ ÷oõitokùitaiþ 07,150.103c teùàm anekair ekaikaü karõo vivyàdha cà÷ugaiþ 07,150.104a pratihatya tu tàü màyàü divyenàstreõa ràkùasãm 07,150.104c àjaghàna hayàn asya ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,150.105a te bhagnà vikçtàïgà÷ ca chinnapçùñhà÷ ca sàyakaiþ 07,150.105c vasudhàm anvapadyanta pa÷yatas tasya rakùasaþ 07,150.106a sa bhagnamàyo haióimbaþ karõaü vaikartanaü tataþ 07,150.106c eùa te vidadhe mçtyum ity uktvàntaradhãyata 07,151.001 saüjaya uvàca 07,151.001a tasmiüs tathà vartamàne karõaràkùasayor mçdhe 07,151.001c alàyudho ràkùasendro vãryavàn abhyavartata 07,151.002a mahatyà senayà yuktaþ suyodhanam upàgamat 07,151.002c ràkùasànàü viråpàõàü sahasraiþ parivàritaþ 07,151.002e nànàråpadharair vãraiþ pårvavairam anusmaran 07,151.003a tasya j¤àtir hi vikrànto bràhmaõàdo bako hataþ 07,151.003c kirmãra÷ ca mahàtejà hióimba÷ ca sakhà tathà 07,151.004a sa dãrghakàlàdhyuùitaü pårvavairam anusmaran 07,151.004c vij¤àyaitan ni÷àyuddhaü jighàüsur bhãmam àhave 07,151.005a sa matta iva màtaïgaþ saükruddha iva coragaþ 07,151.005c duryodhanam idaü vàkyam abravãd yuddhalàlasaþ 07,151.006a viditaü te mahàràja yathà bhãmena ràkùasàþ 07,151.006c hióimbabakakirmãrà nihatà mama bàndhavàþ 07,151.007a paràmar÷a÷ ca kanyàyà hióimbàyàþ kçtaþ purà 07,151.007c kim anyad ràkùasàn anyàn asmàü÷ ca paribhåya ha 07,151.008a tam ahaü sagaõaü ràjan savàjirathaku¤jaram 07,151.008c haióimbaü ca sahàmàtyaü hantum abhyàgataþ svayam 07,151.009a adya kuntãsutàn sarvàn vàsudevapurogamàn 07,151.009c hatvà saübhakùayiùyàmi sarvair anucaraiþ saha 07,151.009e nivàraya balaü sarvaü vayaü yotsyàma pàõóavàn 07,151.009f*1235_01 tad ahaü sagaõàn ràjan saüyotsyàmi ca pàõóavàn 07,151.010a tasya tad vacanaü ÷rutvà hçùño duryodhanas tadà 07,151.010c pratipåjyàbravãd vàkyaü bhràtçbhiþ parivàritaþ 07,151.011a tvàü puraskçtya sagaõaü vayaü yotsyàmahe paràn 07,151.011c na hi vairàntamanasaþ sthàsyanti mama sainikàþ 07,151.012a evam astv iti ràjànam uktvà ràkùasapuügavaþ 07,151.012c abhyayàt tvarito bhãmaü sahitaþ puruùà÷anaiþ 07,151.013a dãpyamànena vapuùà rathenàdityavarcasà 07,151.013c tàdç÷enaiva ràjendra yàdç÷ena ghañotkacaþ 07,151.014a tasyàpy atulanirghoùo bahutoraõacitritaþ 07,151.014c çkùacarmàvanaddhàïgo nalvamàtro mahàrathaþ 07,151.015a tasyàpi turagàþ ÷ãghrà hastikàyàþ kharasvanàþ 07,151.015c ÷ataü yuktà mahàkàyà màüsa÷oõitabhojanàþ 07,151.016a tasyàpi rathanirghoùo mahàmegharavopamaþ 07,151.016c tasyàpi sumahac càpaü dçóhajyaü balavattaram 07,151.017a tasyàpy akùasamà bàõà rukmapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,151.017c so 'pi vãro mahàbàhur yathaiva sa ghañotkacaþ 07,151.018a tasyàpi gomàyubaóàbhigupto; babhåva ketur jvalanàrkatulyaþ 07,151.018c sa càpi råpeõa ghañotkacasya; ÷rãmattamo vyàkuladãpitàsyaþ 07,151.019a dãptàïgado dãptakirãñamàlã; baddhasraguùõãùanibaddhakhaógaþ 07,151.019c gadã bhu÷uõóã musalã halã ca; ÷aràsanã vàraõatulyavarùmà 07,151.020a rathena tenànalavarcasà ca; vidràvayan pàõóavavàhinãü tàm 07,151.020c raràja saükhye parivartamàno; vidyunmàlã megha ivàntarikùe 07,151.021a te càpi sarve pravarà narendrà; mahàbalà varmiõa÷ carmiõa÷ ca 07,151.021c harùànvità yuyudhus tatra ràjan; samantataþ pàõóavayodhavãràþ 07,152.001 saüjaya uvàca 07,152.001a tam àgatam abhiprekùya bhãmakarmàõam àhave 07,152.001c harùam àhàrayàü cakruþ kuravaþ sarva eva te 07,152.002a tathaiva tava putràs te duryodhanapurogamàþ 07,152.002c aplavàþ plavam àsàdya tartukàmà ivàrõavam 07,152.003a punarjàtam ivàtmànaü manvànàþ pàrthivàs tadà 07,152.003c alàyudhaü ràkùasendraü svàgatenàbhyapåjayan 07,152.004a tasmiüs tv amànuùe yuddhe vartamàne bhayàvahe 07,152.004c karõaràkùasayor naktaü dàruõapratidar÷ane 07,152.004d*1236_01 na drauõir na kçpo droõo na ÷alyo na ca màdhavaþ 07,152.004d*1236_02 eka eva tu tenàsãd yoddhà karõo raõe vçùà 07,152.005a upapraikùanta pà¤càlàþ smayamànàþ saràjakàþ 07,152.005c tathaiva tàvakà ràjan ghårõamànàs tatas tataþ 07,152.006a cukru÷ur nedam astãti droõadrauõikçpàdayaþ 07,152.006c tat karma dçùñvà saübhràntà haióimbasya raõàjire 07,152.007a sarvam àvignam abhavad dhàhàbhåtam acetanam 07,152.007c tava sainyaü mahàràja nirà÷aü karõajãvite 07,152.008a duryodhanas tu saüprekùya karõam àrtiü paràü gatam 07,152.008c alàyudhaü ràkùasendram àhåyedam athàbravãt 07,152.009a eùa vaikartanaþ karõo haióimbena samàgataþ 07,152.009c kurute karma sumahad yad asyaupayikaü mçdhe 07,152.010a pa÷yaitàn pàrthivठ÷åràn nihatàn bhaimaseninà 07,152.010c nànà÷astrair abhihatàn pàdapàn iva dantinà 07,152.011a tavaiùa bhàgaþ samare ràjamadhye mayà kçtaþ 07,152.011c tavaivànumate vãra taü vikramya nibarhaya 07,152.012a purà vaikartanaü karõam eùa pàpo ghañotkacaþ 07,152.012c màyàbalam upà÷ritya kar÷ayaty arikar÷anaþ 07,152.013a evam uktaþ sa ràj¤à tu ràkùasas tãvravikramaþ 07,152.013c tathety uktvà mahàbàhur ghañotkacam upàdravat 07,152.014a tataþ karõaü samutsçjya bhaimasenir api prabho 07,152.014c pratyamitram upàyàntaü mardayàm àsa màrgaõaiþ 07,152.015a tayoþ samabhavad yuddhaü kruddhayo ràkùasendrayoþ 07,152.015c mattayor và÷itàhetor dvipayor iva kànane 07,152.016a rakùasà vipramuktas tu karõo 'pi rathinàü varaþ 07,152.016c abhyadravad bhãmasenaü rathenàdityavarcasà 07,152.017a tam àyàntam anàdçtya dçùñvà grastaü ghañotkacam 07,152.017c alàyudhena samare siüheneva gavàü patim 07,152.018a rathenàdityavapuùà bhãmaþ praharatàü varaþ 07,152.018c kira¤ ÷araughàn prayayàv alàyudharathaü prati 07,152.019a tam àyàntam abhiprekùya sa tadàlàyudhaþ prabho 07,152.019c ghañotkacaü samutsçjya bhãmasenaü samàhvayat 07,152.020a taü bhãmaþ sahasàbhyetya ràkùasàntakaraþ prabho 07,152.020c sagaõaü ràkùasendraü taü ÷aravarùair avàkirat 07,152.021a tathaivàlàyudho ràja¤ ÷ilàdhautair ajihmagaiþ 07,152.021c abhyavarùata kaunteyaü punaþ punar ariüdamaþ 07,152.022a tathà te ràkùasàþ sarve bhãmasenam upàdravan 07,152.022c nànàpraharaõà bhãmàs tvatsutànàü jayaiùiõaþ 07,152.023a sa tàóyamàno balibhir bhãmaseno mahàbalaþ 07,152.023c pa¤cabhiþ pa¤cabhiþ sarvàüs tàn avidhyac chitaiþ ÷araiþ 07,152.024a te vadhyamànà bhãmena ràkùasàþ kharayonayaþ 07,152.024c vinedus tumulàn nàdàn dudruvu÷ ca di÷o da÷a 07,152.025a tàüs tràsyamànàn bhãmena dçùñvà rakùo mahàbalam 07,152.025c abhidudràva vegena ÷arai÷ cainam avàkirat 07,152.026a taü bhãmasenaþ samare tãkùõàgrair akùiõoc charaiþ 07,152.026c alàyudhas tu tàn astàn bhãmena vi÷ikhàn raõe 07,152.026e ciccheda kàü÷ cit samare tvarayà kàü÷ cid agrahãt 07,152.027a sa taü dçùñvà ràkùasendraü bhãmo bhãmaparàkramaþ 07,152.027c gadàü cikùepa vegena vajrapàtopamàü tadà 07,152.028a tàm àpatantãü vegena gadàü jvàlàkulàü tataþ 07,152.028c gadayà tàóayàm àsa sà gadà bhãmam àvrajat 07,152.029a sa ràkùasendraü kaunteyaþ ÷aravarùair avàkirat 07,152.029c tàn apy asyàkaron moghàn ràkùaso ni÷itaiþ ÷araiþ 07,152.030a te càpi ràkùasàþ sarve sainikà bhãmaråpiõaþ 07,152.030c ÷àsanàd ràkùasendrasya nijaghnå rathaku¤jaràn 07,152.031a pà¤càlàþ sç¤jayà÷ caiva vàjinaþ paramadvipàþ 07,152.031c na ÷àntiü lebhire tatra rakùasair bhç÷apãóitàþ 07,152.032a taü tu dçùñvà mahàghoraü vartamànaü mahàhave 07,152.032c abravãt puruùa÷reùñho dhanaüjayam idaü vacaþ 07,152.033a pa÷ya bhãmaü mahàbàho ràkùasendrava÷aü gatam 07,152.033c padavãm asya gaccha tvaü mà vicàraya pàõóava 07,152.034a dhçùñadyumnaþ ÷ikhaõóã ca yudhàmanyåttamaujasau 07,152.034c sahità draupadeyà÷ ca karõaü yàntu mahàrathàþ 07,152.035a nakulaþ sahadeva÷ ca yuyudhàna÷ ca vãryavàn 07,152.035c itaràn ràkùasàn ghnantu ÷àsanàt tava pàõóava 07,152.036a tvam apãmàü mahàbàho camåü droõapuraskçtàm 07,152.036c vàrayasva naravyàghra mahad dhi bhayam àgatam 07,152.037a evam ukte tu kçùõena yathoddiùñà mahàrathàþ 07,152.037c jagmur vaikartanaü karõaü ràkùasàü÷ cetaràn raõe 07,152.038a atha pårõàyatotsçùñaiþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,152.038c dhanu÷ ciccheda bhãmasya ràkùasendraþ pratàpavàn 07,152.039a hayàü÷ càsya ÷itair bàõaiþ sàrathiü ca mahàbalaþ 07,152.039c jaghàna miùataþ saükhye bhãmasenasya bhàrata 07,152.040a so 'vatãrya rathopasthàd dhatà÷vo hatasàrathiþ 07,152.040c tasmai gurvãü gadàü ghoràü sa vinadyotsasarja ha 07,152.041a tatas tàü bhãmanirghoùàm àpatantãü mahàgadàm 07,152.041c gadayà ràkùaso ghoro nijaghàna nanàda ca 07,152.042a tad dçùñvà ràkùasendrasya ghoraü karma bhayàvaham 07,152.042c bhãmasenaþ prahçùñàtmà gadàm à÷u paràmç÷at 07,152.043a tayoþ samabhavad yuddhaü tumulaü nararakùasoþ 07,152.043c gadànipàtasaühràdair bhuvaü kampayator bhç÷am 07,152.044a gadàvimuktau tau bhåyaþ samàsàdyetaretaram 07,152.044c muùñibhir vajrasaühràdair anyonyam abhijaghnatuþ 07,152.045a rathacakrair yugair akùair adhiùñhànair upaskaraiþ 07,152.045c yathàsannam upàdàya nijaghnatur amarùaõau 07,152.046a tau vikùarantau rudhiraü samàsàdyetaretaram 07,152.046c mattàv iva mahànàgàv akçùyetàü punaþ punaþ 07,152.047a tam apa÷yad dhçùãke÷aþ pàõóavànàü hite rataþ 07,152.047c sa bhãmasenarakùàrthaü haióimbaü pratyacodayat 07,153.001 saüjaya uvàca 07,153.001a saüprekùya samare bhãmaü rakùasà grastam antikàt 07,153.001c vàsudevo 'bravãd vàkyaü ghañotkacam idaü tadà 07,153.002a pa÷ya bhãmaü mahàbàho rakùasà grastam antikàt 07,153.002c pa÷yatàü sarvasainyànàü tava caiva mahàdyute 07,153.003a sa karõaü tvaü samutsçjya ràkùasendram alàyudham 07,153.003c jahi kùipraü mahàbàho pa÷càt karõaü vadhiùyasi 07,153.004a sa vàrùõeyavacaþ ÷rutvà karõam utsçjya vãryavàn 07,153.004c yuyudhe ràkùasendreõa bakabhràtrà ghañotkacaþ 07,153.004e tayoþ sutumulaü yuddhaü babhåva ni÷i rakùasoþ 07,153.004f*1237_01 alàyudhasya caivograü haióimbasya ca bhàrata 07,153.005a alàyudhasya yodhàüs tu ràkùasàn bhãmadar÷anàn 07,153.005c vegenàpatataþ ÷åràn pragçhãta÷aràsanàn 07,153.006a àttàyudhaþ susaükruddho yuyudhàno mahàrathaþ 07,153.006c nakulaþ sahadeva÷ ca cicchidur ni÷itaiþ ÷araiþ 07,153.007a sarvàü÷ ca samare ràjan kirãñã kùatriyarùabhàn 07,153.007c paricikùepa bãbhatsuþ sarvataþ prakùipa¤ ÷aràn 07,153.008a karõa÷ ca samare ràjan vyadràvayata pàrthivàn 07,153.008c dhçùñadyumna÷ikhaõóyàdãn pà¤càlànàü mahàrathàn 07,153.009a tàn vadhyamànàn dçùñvà tu bhãmo bhãmaparàkramaþ 07,153.009c abhyayàt tvaritaþ karõaü vi÷ikhàn vikiran raõe 07,153.010a tatas te 'py àyayur hatvà ràkùasàn yatra såtajaþ 07,153.010c nakulaþ sahadeva÷ ca sàtyaki÷ ca mahàrathaþ 07,153.010e te karõaü yodhayàm àsuþ pà¤càlà droõam eva ca 07,153.011a alàyudhas tu saükruddho ghañotkacam ariüdamam 07,153.011c parigheõàtikàyena tàóayàm àsa mårdhani 07,153.012a sa tu tena prahàreõa bhaimasenir mahàbalaþ 07,153.012c ãùan mårchànvito ''tmànaü saüstambhayata vãryavàn 07,153.013a tato dãptàgnisaükà÷àü ÷ataghaõñàm alaükçtàm 07,153.013c cikùepa samare tasmai gadàü kà¤canabhåùaõàm 07,153.014a sà hayàn sàrathiü caiva rathaü càsya mahàsvanà 07,153.014c cårõayàm àsa vegena visçùñà bhãmakarmaõà 07,153.015a sa bhagnahayacakràkùo vi÷ãrõadhvajakåbaraþ 07,153.015c utpapàta rathàt tårõaü màyàm àsthàya ràkùasãm 07,153.016a sa samàsthàya màyàü tu vavarùa rudhiraü bahu 07,153.016c vidyudvibhràjitaü càsãt timiràbhràkulaü nabhaþ 07,153.017a tato vajranipàtà÷ ca sà÷anistanayitnavaþ 07,153.017c mahàü÷ cañacañà÷abdas tatràsãd dhi mahàhave 07,153.018a tàü prekùya vihitàü màyàü ràkùaso ràkùasena tu 07,153.018c årdhvam utpatya haióimbas tàü màyàü màyayàvadhãt 07,153.019a so 'bhivãkùya hatàü màyàü màyàvã màyayaiva hi 07,153.019c a÷mavarùaü sutumulaü visasarja ghañotkace 07,153.020a a÷mavarùaü sa tad ghoraü ÷aravarùeõa vãryavàn 07,153.020c di÷o vidhvaüsayàm àsa tad adbhutam ivàbhavat 07,153.021a tato nànàpraharaõair anyonyam abhivarùatàm 07,153.021c àyasaiþ parighaiþ ÷ålair gadàmusalamudgaraiþ 07,153.022a pinàkaiþ karavàlai÷ ca tomarapràsakampanaiþ 07,153.022c nàràcair ni÷itair bhallaiþ ÷arai÷ cakraiþ para÷vadhaiþ 07,153.023a ayoguóair bhiõóipàlair go÷ãrùolåkhalair api 07,153.023c utpàñya ca mahà÷àkhair vividhair jagatãruhaiþ 07,153.024a ÷amãpãlukarãrai÷ ca ÷amyàkai÷ caiva bhàrata 07,153.024c iïgudair badarãbhi÷ ca kovidàrai÷ ca puùpitaiþ 07,153.025a palà÷air arimedai÷ ca plakùanyagrodhapippalaiþ 07,153.025c mahadbhiþ samare tasminn anyonyam abhijaghnatuþ 07,153.026a vividhaiþ parvatàgrai÷ ca nànàdhàtubhir àcitaiþ 07,153.026c teùàü ÷abdo mahàn àsãd vajràõàü bhidyatàm iva 07,153.027a yuddhaü tad abhavad ghoraü bhaimyalàyudhayor nçpa 07,153.027c harãndrayor yathà ràjan vàlisugrãvayoþ purà 07,153.028a tau yuddhvà vividhair ghorair àyudhair vi÷ikhais tathà 07,153.028c pragçhya ni÷itau khaógàv anyonyam abhijaghnatuþ 07,153.029a tàv anyonyam abhidrutya ke÷eùu sumahàbalau 07,153.029c bhujàbhyàü paryagçhõãtàü mahàkàyau mahàbalau 07,153.030a tau bhinnagàtrau prasvedaü susruvàte janàdhipa 07,153.030c rudhiraü ca mahàkàyàv abhivçùñàv ivàcalau 07,153.031a athàbhipatya vegena samudbhràmya ca ràkùasam 07,153.031c balenàkùipya haióimba÷ cakartàsya ÷iro mahat 07,153.032a so 'pahçtya ÷iras tasya kuõóalàbhyàü vibhåùitam 07,153.032c tadà sutumulaü nàdaü nanàda sumahàbalaþ 07,153.033a hataü dçùñvà mahàkàyaü bakaj¤àtim ariüdamam 07,153.033c pà¤càlàþ pàõóavà÷ caiva siühanàdàn vinedire 07,153.034a tato bherãsahasràõi ÷aïkhànàm ayutàni ca 07,153.034c avàdayan pàõóaveyàs tasmin rakùasi pàtite 07,153.035a atãva sà ni÷à teùàü babhåva vijayàvahà 07,153.035c vidyotamànà vibabhau samantàd dãpamàlinã 07,153.036a alàyudhasya tu ÷iro bhaimasenir mahàbalaþ 07,153.036c duryodhanasya pramukhe cikùepa gatacetanam 07,153.037a atha duryodhano ràjà dçùñvà hatam alàyudham 07,153.037c babhåva paramodvignaþ saha sainyena bhàrata 07,153.038a tena hy asya pratij¤àtaü bhãmasenam ahaü yudhi 07,153.038c hanteti svayam àgamya smaratà vairam uttamam 07,153.039a dhruvaü sa tena hantavya ity amanyata pàrthivaþ 07,153.039c jãvitaü cirakàlàya bhràtéõàü càpy amanyata 07,153.040a sa taü dçùñvà vinihataü bhãmasenàtmajena vai 07,153.040c pratij¤àü bhãmasenasya pårõàm evàbhyamanyata 07,154.001 saüjaya uvàca 07,154.001a nihatyàlàyudhaü rakùaþ prahçùñàtmà ghañotkacaþ 07,154.001c nanàda vividhàn nàdàn vàhinyàþ pramukhe sthitaþ 07,154.002a tasya taü tumulaü ÷abdaü ÷rutvà ku¤jarakampanam 07,154.002c tàvakànàü mahàràja bhayam àsãt sudàruõam 07,154.003a alàyudhaviùaktaü tu bhaimaseniü mahàbalam 07,154.003c dçùñvà karõo mahàbàhuþ pà¤càlàn samupàdravat 07,154.004a da÷abhir da÷abhir bàõair dhçùñadyumna÷ikhaõóinau 07,154.004c dçóhaiþ pårõàyatotsçùñair bibheda nataparvabhiþ 07,154.005a tataþ paramanàràcair yudhàmanyåttamaujasau 07,154.005c sàtyakiü ca rathodàraü kampayàm àsa màrgaõaiþ 07,154.006a teùàm abhyasyatàü tatra sarveùàü savyadakùiõam 07,154.006c maõóalàny eva càpàni vyadç÷yanta janàdhipa 07,154.007a teùàü jyàtalanirghoùo rathanemisvana÷ ca ha 07,154.007c meghànàm iva gharmànte babhåva tumulo ni÷i 07,154.008a jyànemighoùastanayitnumàn vai; dhanustaóin maõóalaketu÷çïgaþ 07,154.008c ÷araughavarùàkulavçùñimàü÷ ca; saügràmameghaþ sa babhåva ràjan 07,154.009a tad uddhataü ÷aila ivàprakampyo; varùaü mahac chailasamànasàraþ 07,154.009c vidhvaüsayàm àsa raõe narendra; vaikartanaþ ÷atrugaõàvamardã 07,154.010a tato 'tulair vajranipàtakalpaiþ; ÷itaiþ ÷araiþ kà¤canacitrapuïkhaiþ 07,154.010c ÷atrån vyapohat samare mahàtmà; vaikartanaþ putrahite ratas te 07,154.011a saüchinnabhinnadhvajina÷ ca ke cit; ke cic charair arditabhinnadehàþ 07,154.011c ke cid visåtà vihayà÷ ca ke cid; vaikartanenà÷u kçtà babhåvuþ 07,154.012a avindamànàs tv atha ÷arma saükhye; yaudhiùñhiraü te balam anvapadyan 07,154.012c tàn prekùya bhagnàn vimukhãkçtàü÷ ca; ghañotkaco roùam atãva cakre 07,154.013a àsthàya taü kà¤canaratnacitraü; rathottamaü siüha ivonnanàda 07,154.013c vaikartanaü karõam upetya càpi; vivyàdha vajrapratimaiþ pçùatkaiþ 07,154.014a tau karõinàràca÷ilãmukhai÷ ca; nàlãkadaõóai÷ ca savatsadantaiþ 07,154.014c varàhakarõaiþ saviùàõa÷çïgaiþ; kùurapravarùai÷ ca vinedatuþ kham 07,154.015a tad bàõadhàràvçtam antarikùaü; tiryaggatàbhiþ samare raràja 07,154.015c suvarõapuïkhajvalitaprabhàbhir; vicitrapuùpàbhir iva srajàbhiþ 07,154.016a samaü hi tàv apratimaprabhàvàv; anyonyam àjaghnatur uttamàstraiþ 07,154.016c tayor hi vãrottamayor na ka÷ cid; dadar÷a tasmin samare vi÷eùam 07,154.017a atãva tac citram atãva råpaü; babhåva yuddhaü ravibhãmasånvoþ 07,154.017c samàkulaü ÷astranipàtaghoraü; divãva ràhvaü÷umatoþ prataptam 07,154.018a ghañotkaco yadà karõaü na vi÷eùayate nçpa 07,154.018c tadà pràdu÷cakàrogram astram astravidàü varaþ 07,154.019a tenàstreõa hayàn pårvaü hatvà karõasya ràkùasaþ 07,154.019c sàrathiü caiva haióimbaþ kùipram antaradhãyata 07,154.020 dhçtaràùñra uvàca 07,154.020a tathà hy antarhite tasmin kåñayodhini ràkùase 07,154.020c màmakaiþ pratipannaü yat tan mamàcakùva saüjaya 07,154.021 saüjaya uvàca 07,154.021a antarhitaü ràkùasaü taü viditvà; saüpràkro÷an kuravaþ sarva eva 07,154.021c kathaü nàyaü ràkùasaþ kåñayodhã; hanyàt karõaü samare 'dç÷yamànaþ 07,154.022a tataþ karõo laghucitràstrayodhã; sarvà di÷o vyàvçõod bàõajàlaiþ 07,154.022c na vai kiü cid vyàpatat tatra bhåtaü; tamobhåte sàyakair antarikùe 07,154.023a na càdadàno na ca saüdadhàno; na ceùudhã spç÷amànaþ karàgraiþ 07,154.023c adç÷yad vai làghavàt såtaputraþ; sarvaü bàõai÷ chàdayàno 'ntarikùam 07,154.024a tato màyàü vihitàm antarikùe; ghoràü bhãmàü dàruõàü ràkùasena 07,154.024c saüpa÷yàmo lohitàbhraprakà÷àü; dedãpyantãm agni÷ikhàm ivogràm 07,154.025a tatas tasyà vidyutaþ pràduràsann; ulkà÷ càpi jvalitàþ kauravendra 07,154.025c ghoùa÷ cànyaþ pràduràsãt sughoraþ; sahasra÷o nadatàü dundubhãnàm 07,154.026a tataþ ÷aràþ pràpatan rukmapuïkhàþ; ÷aktyaþ pràsà musalàny àyudhàni 07,154.026c para÷vadhàs tailadhautà÷ ca khaógàþ; pradãptàgràþ paññi÷às tomarà÷ ca 07,154.027a mayåkhinaþ parighà lohabaddhà; gadà÷ citràþ ÷itadhàrà÷ ca ÷ålàþ 07,154.027c gurvyo gadà hemapaññàvanaddhàþ; ÷ataghnya÷ ca pràduràsan samantàt 07,154.028a mahà÷ilà÷ càpataüs tatra tatra; sahasra÷aþ sà÷anayaþ savajràþ 07,154.028c cakràõi càneka÷atakùuràõi; pràdurbabhåvur jvalanaprabhàõi 07,154.029a tàü ÷aktipàùàõapara÷vadhànàü; pràsàsivajrà÷animudgaràõàm 07,154.029c vçùñiü vi÷àlàü jvalitàü patantãü; karõaþ ÷araughair na ÷a÷àka hantum 07,154.030a ÷aràhatànàü patatàü hayànàü; vajràhatànàü patatàü gajànàm 07,154.030c ÷ilàhatànàü ca mahàrathànàü; mahàn ninàdaþ patatàü babhåva 07,154.030c*1238_01 anekamàyà÷ata÷o hatànàm 07,154.031a subhãmanànàvidha÷astrapàtair; ghañotkacenàbhihataü samantàt 07,154.031c dauryodhanaü tad balam àrtaråpam; àvartamànaü dadç÷e bhramantam 07,154.032a hàhàkçtaü saüparivartamànaü; saülãyamànaü ca viùaõõaråpam 07,154.032c te tv àryabhàvàt puruùapravãràþ; paràïmukhà na babhåvus tadànãm 07,154.033a tàü ràkùasãü ghorataràü subhãmàü; vçùñiü mahà÷astramayãü patantãm 07,154.033c dçùñvà balaughàü÷ ca nipàtyamànàn; mahad bhayaü tava putràn vive÷a 07,154.034a ÷ivà÷ ca vai÷vànaradãptajihvàþ; subhãmanàdàþ ÷ata÷o nadantyaþ 07,154.034c rakùogaõàn nardata÷ càbhivãkùya; narendrayodhà vyathità babhåvuþ 07,154.035a te dãptajihvànanatãkùõadaüùñrà; vibhãùaõàþ ÷ailanikà÷akàyàþ 07,154.035c nabhogatàþ ÷aktiviùaktahastà; meghà vyamu¤cann iva vçùñimàrgam 07,154.036a tair àhatàs te ÷ara÷akti÷ålair; gadàbhir ugraiþ parighai÷ ca dãptaiþ 07,154.036c vajraiþ pinàkair a÷aniprahàrai÷; cakraiþ ÷ataghnyunmathità÷ ca petuþ 07,154.037a huóà bhu÷uõóyo '÷maguóàþ ÷ataghnyaþ; sthåõà÷ ca kàrùõàyasapaññanaddhàþ 07,154.037c avàkiraüs tava putrasya sainyaü; tathà raudraü ka÷malaü pràduràsãt 07,154.038a niùkãrõàntrà vihatair uttamàïgaiþ; saübhagnàïgàþ ÷erate tatra ÷åràþ 07,154.038c bhinnà hayàþ ku¤jarà÷ càvabhagnàþ; saücårõità÷ caiva rathàþ ÷ilàbhiþ 07,154.039a evaü mahac chastravarùaü sçjantas; te yàtudhànà bhuvi ghoraråpàþ 07,154.039c màyàþ sçùñàs tatra ghañotkacena; nàmu¤can vai yàcamànaü na bhãtam 07,154.040a tasmin ghore kuruvãràvamarde; kàlotsçùñe kùatriyàõàm abhàve 07,154.040c te vai bhagnàþ sahasà vyadravanta; pràkro÷antaþ kauravàþ sarva eva 07,154.041a palàyadhvaü kuravo naitad asti; sendrà devà ghnanti naþ pàõóavàrthe 07,154.041c tathà teùàü majjatàü bhàratànàü; na sma dvãpas tatra ka÷ cid babhåva 07,154.042a tasmin saükrande tumule vartamàne; sainye bhagne lãyamàne kuråõàm 07,154.042c anãkànàü pravibhàge 'prakà÷e; na j¤àyante kuravo netare và 07,154.043a nirmaryàde vidrave ghoraråpe; sarvà di÷aþ prekùamàõàþ sma ÷ånyàþ 07,154.043c tàü ÷astravçùñim urasà gàhamànaü; karõaü caikaü tatra ràjann apa÷yam 07,154.044a tato bàõair àvçõod antarikùaü; divyàü màyàü yodhayan ràkùasasya 07,154.044c hrãmàn kurvan duùkaram àryakarma; naivàmuhyat saüyuge såtaputraþ 07,154.045a tato bhãtàþ samudaikùanta karõaü; ràjan sarve saindhavà bàhlikà÷ ca 07,154.045c asaümohaü påjayanto 'sya saükhye; saüpa÷yanto vijayaü ràkùasasya 07,154.046a tenotsçùñà cakrayuktà ÷ataghnã; samaü sarvàü÷ caturo '÷vठjaghàna 07,154.046c te jànubhir jagatãm anvapadyan; gatàsavo nirda÷anàkùijihvàþ 07,154.047a tato hatà÷vàd avaruhya vàhàd; antarmanàþ kuruùu pràdravatsu 07,154.047c divye càstre màyayà vadhyamàne; naivàmuhyac cintayan pràptakàlam 07,154.048a tato 'bruvan kuravaþ sarva eva; karõaü dçùñvà ghoraråpàü ca màyàm 07,154.048c ÷aktyà rakùo jahi karõàdya tårõaü; na÷yanty ete kuravo dhàrtaràùñràþ 07,154.049a kariùyataþ kiü ca no bhãmapàrthau; tapantam enaü jahi rakùo ni÷ãthe 07,154.049c yo naþ saügràmàd ghoraråpàd vimucyet; sa naþ pàrthàn samare yodhayeta 07,154.050a tasmàd enaü ràkùasaü ghoraråpaü; jahi ÷aktyà dattayà vàsavena 07,154.050c mà kauravàþ sarva evendrakalpà; ràtrãmukhe karõa ne÷uþ sayodhàþ 07,154.051a sa vadhyamàno rakùasà vai ni÷ãthe; dçùñvà ràjan na÷yamànaü balaü ca 07,154.051c mahac ca ÷rutvà ninadaü kauravàõàü; matiü dadhre ÷aktimokùàya karõaþ 07,154.051d*1239_01 sa tàóyamàno ni÷i ràkùasena 07,154.051d*1239_02 ràjan dçùñvà vidrutaü te balaü ca 07,154.051d*1239_03 ÷rutvà mahàntaü ninadaü kuråõàü 07,154.051d*1239_04 mano dadhre ÷aktimokùe mahàtmà 07,154.052a sa vai kruddhaþ siüha ivàtyamarùã; nàmarùayat pratighàtaü raõe tam 07,154.052c ÷aktiü ÷reùñhàü vaijayantãm asahyàü; samàdade tasya vadhaü cikãrùan 07,154.053a yàsau ràjan nihità varùapågàn; vadhàyàjau satkçtà phalgunasya 07,154.053c yàü vai pràdàt såtaputràya ÷akraþ; ÷aktiü ÷reùñhàü kuõóalàbhyàü nimàya 07,154.053d*1240_01 ÷aktiü ÷reùñhàü kuõóalàbhyàü gçhãtàü 07,154.053d*1240_02 puraüdaràd varmaõàdàya ràjan 07,154.054a tàü vai ÷aktiü lelihànàü pradãptàü; pà÷air yuktàm antakasyeva ràtrim 07,154.054c mçtyoþ svasàraü jvalitàm ivolkàü; vaikartanaþ pràhiõod ràkùasàya 07,154.055a tàm uttamàü parakàyàpahantrãü; dçùñvà sauter bàhusaüsthàü jvalantãm 07,154.055c bhãtaü rakùo vipradudràva ràjan; kçtvàtmànaü vindhyapàdapramàõam 07,154.056a dçùñvà ÷aktiü karõabàhvantarasthàü; nedur bhåtàny antarikùe narendra 07,154.056c vavur vàtàs tumulà÷ càpi ràjan; sanirghàtà cà÷ànir gàü jagàma 07,154.057a sà tàü màyàü bhasma kçtvà jvalantã; bhittvà gàóhaü hçdayaü ràkùasasya 07,154.057c årdhvaü yayau dãpyamànà ni÷àyàü; nakùatràõàm antaràõy àvi÷antã 07,154.058a yuddhvà citrair vividhaiþ ÷astrapågair; divyair vãro mànuùai ràkùasai÷ ca 07,154.058c nadan nàdàn vividhàn bhairavàü÷ ca; pràõàn iùñàüs tyàjitaþ ÷akra÷aktyà 07,154.059a idaü cànyac citram à÷caryaråpaü; cakàràsau karma ÷atrukùayàya 07,154.059c tasmin kàle ÷aktinirbhinnamarmà; babhau ràjan megha÷ailaprakà÷aþ 07,154.060a tato 'ntarikùàd apatad gatàsuþ; sa ràkùasendro bhuvi bhinnadehaþ 07,154.060c avàk÷iràþ stabdhagàtro vijihvo; ghañotkaco mahad àsthàya råpam 07,154.061a sa tad råpaü bhairavaü bhãmakarmà; bhãmaü kçtvà bhaimaseniþ papàta 07,154.061c hato 'py evaü tava sainyekade÷am; apothayat kauravàn bhãùayàõaþ 07,154.061d*1241_01 patad rakùaþ svena kàyena tårõam 07,154.061d*1241_02 atipramàõena vivardhatà ca 07,154.061d*1241_03 priyaü kurvan pàõóavànàü gatàsur 07,154.061d*1241_04 akùauhiõãü tava tårõaü jaghàna 07,154.062a tato mi÷ràþ pràõadan siühanàdair; bheryaþ ÷aïkhà murajà÷ cànakà÷ ca 07,154.062c dagdhàü màyàü nihataü ràkùasaü ca; dçùñvà hçùñàþ pràõadan kauraveyàþ 07,154.063a tataþ karõaþ kurubhiþ påjyamàno; yathà ÷akro vçtravadhe marudbhiþ 07,154.063c anvàråóhas tava putraü rathasthaü; hçùña÷ càpi pràvi÷at svaü sa sainyam 07,155.000*1242_00 dhçtaràùñraþ 07,155.000*1242_01 tasmin hate mahàmàye mahàtejasi ràkùase 07,155.000*1242_02 amarùitàþ pàõóaveyàþ kim akurvan mahàraõe 07,155.000*1242_03 mardità÷ ca bhç÷aü yuddhe kim akurvata saüjaya 07,155.000*1242_04 ye ca te 'bhyadravan droõaü vyåóhànãkàþ prahàriõaþ 07,155.000*1242_05 sç¤jayàþ saha pà¤càlais te 'kurvan kiü mahàraõe 07,155.000*1242_06 saumadatter vadhàd droõam àyattaü saindhavasya ca 07,155.000*1242_07 amarùàj jãvitaü tyaktvà gàhamànaü varåthinãm 07,155.000*1242_08 jçmbhamàõam iva vyàghraü vyàttànanam ivàntakam 07,155.000*1242_09 kathaü pratyudyayur droõam ajayyaü kurusç¤jayàþ 07,155.000*1242_10 àcàryaü ye ca rakùanti duryodhanapurogamàþ 07,155.000*1242_11 drauõikarõakçpàs tàta te hy akurvan kim àhave 07,155.000*1242_12 bhàradvàjaü jighàsantau savyasàcivçkodarau 07,155.000*1242_13 àrchatàü màmakàn yuddhe kathaü saüjaya ÷aüsa me 07,155.000*1242_14 sindhuràjavadheneme ghañotkacavadhena te 07,155.000*1242_15 amarùità÷ ca saükruddhà raõaü cakruþ kathaü yudhi 07,155.001 saüjaya uvàca 07,155.001a haióimbaü nihataü dçùñvà vikãrõam iva parvatam 07,155.001c pàõóavà dãnamanasaþ sarve bàùpàkulekùaõàþ 07,155.002a vàsudevas tu harùeõa mahatàbhipariplutaþ 07,155.002c nanàda siühavan nàdaü vyathayann iva bhàrata 07,155.002d*1243_01 hataü ghañotkacaü j¤àtvà vàsudevaþ pratàpavàn 07,155.002e vinadya ca mahànàdaü paryaùvajata phalgunam 07,155.003a sa vinadya mahànàdam abhã÷ån saüniyamya ca 07,155.003c nanarta harùasaüvãto vàtoddhåta iva drumaþ 07,155.004a tato vinirbhràmya punaþ pàrtham àsphoñya càsakçt 07,155.004c rathopasthagato bhãmaü pràõadat punar acyutaþ 07,155.005a prahçùñamanasaü j¤àtvà vàsudevaü mahàbalam 07,155.005c abravãd arjuno ràjan nàtihçùñamanà iva 07,155.005c*1244_01 praharùaü tasya taü j¤àtvà ke÷avasya dhanaüjayaþ 07,155.005c*1244_02 arjuno 'py abravãd ràjan 07,155.006a atiharùo 'yam asthàne tavàdya madhusådana 07,155.006c ÷okasthàne pare pràpte haióimbasya vadhena vai 07,155.007a vimukhàni ca sainyàni hataü dçùñvà ghañotkacam 07,155.007c vayaü ca bhç÷am àvignà haióimbasya nipàtanàt 07,155.008a naitat kàraõam alpaü hi bhaviùyati janàrdana 07,155.008c tad adya ÷aüsa me pçùñaþ satyaü satyavatàü vara 07,155.009a yady etan na rahasyaü te vaktum arhasy ariüdama 07,155.009b*1245_01 vyasanasya sati sthàne na prahçùyanti mànavàþ 07,155.009b*1245_02 harùasya saty api sthàne nolbaõaü yànti paõóitàþ 07,155.009c dhairyasya vaikçtaü bråhi tvam adya madhusådana 07,155.010a samudrasyeva saükùobho meror iva visarpaõam 07,155.010c tathaital làghavaü manye tava karma janàrdana 07,155.011 vàsudeva uvàca 07,155.011a atiharùam imaü pràptaü ÷çõu me tvaü dhanaüjaya 07,155.011c atãva manasaþ sadyaþ prasàdakaram uttamam 07,155.012a ÷aktiü ghañotkacenemàü vyaüsayitvà mahàdyute 07,155.012c karõaü nihatam evàjau viddhi sadyo dhanaüjaya 07,155.013a ÷aktihastaü punaþ karõaü ko loke 'sti pumàn iha 07,155.013c ya enam abhitas tiùñhet kàrttikeyam ivàhave 07,155.014a diùñyàpanãtakavaco diùñyàpahçtakuõóalaþ 07,155.014c diùñyà ca vyaüsità ÷aktir amoghàsya ghañotkace 07,155.015a yadi hi syàt sakavacas tathaiva ca sakuõóalaþ 07,155.015c sàmaràn api lokàüs trãn ekaþ karõo jayed balã 07,155.016a vàsavo và kubero và varuõo và jale÷varaþ 07,155.016c yamo và notsahet karõaü raõe pratisamàsitum 07,155.017a gàõóãvam àyamya bhavàü÷ cakraü vàhaü sudar÷anam 07,155.017c na ÷aktau svo raõe jetuü tathàyuktaü nararùabham 07,155.018a tvaddhitàrthaü tu ÷akreõa màyayà hçtakuõóalaþ 07,155.018c vihãnakavaca÷ càyaü kçtaþ parapuraüjayaþ 07,155.019a utkçtya kavacaü yasmàt kuõóale vimale ca te 07,155.019c pràdàc chakràya karõo vai tena vaikartanaþ smçtaþ 07,155.020a à÷ãviùa iva kruddhaþ stambhito mantratejasà 07,155.020c tathàdya bhàti karõo me ÷àntajvàla ivànalaþ 07,155.021a yadà prabhçti karõàya ÷aktir dattà mahàtmanà 07,155.021c vàsavena mahàbàho pràptà yàsau ghañotkace 07,155.022a kuõóalàbhyàü nimàyàtha divyena kavacena ca 07,155.022c tàü pràpyàmanyata vçùà satataü tvàü hataü raõe 07,155.023a evaü gate 'pi ÷akyo 'yaü hantuü nànyena kena cit 07,155.023c çte tvà puruùavyàghra ÷ape satyena cànagha 07,155.024a brahmaõyaþ satyavàdã ca tapasvã niyatavrataþ 07,155.024c ripuùv api dayàvàü÷ ca tasmàt karõo vçùà smçtaþ 07,155.025a yuddha÷auõóo mahàbàhur nityodyata÷aràsanaþ 07,155.025c kesarãva vane mardan mattamàtaïgayåthapàn 07,155.025e vimadàn ratha÷àrdålàn kurute raõamårdhani 07,155.026a madhyaügata ivàdityo yo na ÷akyo nirãkùitum 07,155.026c tvadãyaiþ puruùavyàghra yodhamukhyair mahàtmabhiþ 07,155.026e ÷arajàlasahasràü÷uþ ÷aradãva divàkaraþ 07,155.027a tapànte toyado yadvac charadhàràþ kùaraty asau 07,155.027c divyàstrajaladaþ karõaþ parjanya iva vçùñimàn 07,155.027d*1246_01 trida÷air api càsyadbhiþ ÷aravarùaü samantataþ 07,155.027d*1247_01 a÷akyas tad ayaü jetuü sravadbhir màüsa÷oõitam 07,155.027d*1247_02 kavacena vihãna÷ ca kuõóalàbhyàü ca pàõóava 07,155.027d*1248_01 tenàdityaü nirudhyed yaþ ÷aravarùai÷ ca vçùñimàn 07,155.027d*1249_01 tapoyukto 'bhavat pårvaü divyaråpaþ pratàpavàn 07,155.027e so 'dya mànuùatàü pràpto vimuktaþ ÷akradattayà 07,155.028a eko hi yogo 'sya bhaved vadhàya; chidre hy enaü svapramattaþ pramattam 07,155.028c kçcchrapràptaü rathacakre nimagne; hanyàþ pårvaü tvaü tu saüj¤àü vicàrya 07,155.028d*1250_01 na hy udyatàstraü yudhi hanyàd ajayyam 07,155.028d*1250_02 apy ekavãro balabhit savajraþ 07,155.029a jaràsaüdha÷ cediràjo mahàtmà; mahàbala÷ caikalavyo niùàdaþ 07,155.029c ekaika÷o nihatàþ sarva eva; yogais tais tais tvaddhitàrthaü mayaiva 07,155.030a athàpare nihatà ràkùasendrà; hióimbakirmãrabakapradhànàþ 07,155.030c alàyudhaþ parasainyàvamardã; ghañotkaca÷ cograkarmà tarasvã 07,156.001 arjuna uvàca 07,156.001a katham asmaddhitàrthaü te kai÷ ca yogair janàrdana 07,156.001c jaràsaüdhaprabhçtayo ghàtitàþ pçthivãùvaràþ 07,156.002 vàsudeva uvàca 07,156.002a jaràsaüdha÷ cediràjo naiùàdi÷ ca mahàbalaþ 07,156.002c yadi syur na hatàþ pårvam idànãü syur bhayaükaràþ 07,156.003a suyodhanas tàn ava÷yaü vçõuyàd rathasattamàn 07,156.003c te 'smàbhir nityasaüduùñàþ saü÷rayeyu÷ ca kauravàn 07,156.004a te hi vãrà mahàtmànaþ kçtàstrà dçóhayodhinaþ 07,156.004c dhàrtaràùñrãü camåü kçtsnàü rakùeyur amarà iva 07,156.005a såtaputro jaràsaüdha÷ cediràjo niùàdajaþ 07,156.005c suyodhanaü samà÷ritya taperan pçthivãm imàm 07,156.006a yogair api hatà yais te tàn me ÷çõu dhanaüjaya 07,156.006c ajayyà hi vinà yogair mçdhe te daivatair api 07,156.007a ekaiko hi pçthak teùàü samastàü suravàhinãm 07,156.007c yodhayet samare pàrtha lokapàlàbhirakùitàm 07,156.008a jaràsaüdho hi ruùito rauhiõeyapradharùitaþ 07,156.008c asmadvadhàrthaü cikùepa gadàü vai lohitàmukhãm 07,156.009a sãmantam iva kurvàõàü nabhasaþ pàvakaprabhàm 07,156.009c vyadç÷yatàpatantã sà ÷akramuktà yathà÷aniþ 07,156.010a tàm àpatantãü dçùñvaiva gadàü rohiõinandanaþ 07,156.010c pratighàtàrtham astraü vai sthåõàkarõam avàsçjat 07,156.011a astravegapratihatà sà gadà pràpatad bhuvi 07,156.011c dàrayantã dharàü devãü kampayantãva parvatàn 07,156.012a tatra sma ràkùasã ghorà jarà nàmà÷uvikramà 07,156.012c saüdhayàm àsa taü jàtaü jaràsaüdham ariüdamam 07,156.013a dvàbhyàü jàto hi màtçbhyàm ardhadehaþ pçthak pçthak 07,156.013c tayà sa saüdhito yasmàj jaràsaüdhas tataþ smçtaþ 07,156.014a sà tu bhåmigatà pàrtha hatà sasutabàndhavà 07,156.014c gadayà tena càstreõa sthåõàkarõena ràkùasã 07,156.015a vinàbhåtaþ sa gadayà jaràsaüdho mahàmçdhe 07,156.015c nihato bhãmasenena pa÷yatas te dhanaüjaya 07,156.016a yadi hi syàd gadàpàõir jaràsaüdhaþ pratàpavàn 07,156.016c sendrà devà na taü hantuü raõe ÷aktà narottama 07,156.017a tvaddhitàrthaü hi naiùàdir aïguùñhena viyojitaþ 07,156.017c droõenàcàryakaü kçtvà chadmanà satyavikramaþ 07,156.018a sa tu baddhàïgulitràõo naiùàdir dçóhavikramaþ 07,156.018c asyann eko vanacaro babhau ràma ivàparaþ 07,156.019a ekalavyaü hi sàïguùñham a÷aktà devadànavàþ 07,156.019c saràkùasoragàþ pàrtha vijetuü yudhi karhi cit 07,156.020a kim u mànuùamàtreõa ÷akyaþ syàt prativãkùitum 07,156.020c dçóhamuùñiþ kçtã nityam asyamàno divàni÷am 07,156.021a tvaddhitàrthaü tu sa mayà hataþ saügràmamårdhani 07,156.021c cediràja÷ ca vikràntaþ pratyakùaü nihatas tava 07,156.022a sa càpy a÷akyaþ saügràme jetuü sarvaiþ suràsuraiþ 07,156.022b*1251_01 yamendrasiddhagandharvàn vasurudràn marudgaõàn 07,156.022b*1251_02 sa hi jàta÷ caturbàhur dhçtajàmbånadasrajaþ 07,156.022b*1251_03 ajeyaþ sarvabhåtànàü jayed api divaukasaþ 07,156.022c vadhàrthaü tasya jàto 'ham anyeùàü ca suradviùàm 07,156.023a tvatsahàyo naravyàghra lokànàü hitakàmyayà 07,156.023c hióimbabakakirmãrà bhãmasenena pàtitàþ 07,156.023e ràvaõena samapràõà brahmayaj¤avinà÷anàþ 07,156.024a hatas tathaiva màyàvã haióimbenàpy alàyudhaþ 07,156.024c haióimba÷ càpy upàyena ÷aktyà karõena ghàtitaþ 07,156.025a yadi hy enaü nàhaniùyat karõaþ ÷aktyà mahàmçdhe 07,156.025c mayà vadhyo 'bhaviùyat sa bhaimasenir ghañotkacaþ 07,156.026a mayà na nihataþ pårvam eùa yuùmatpriyepsayà 07,156.026c eùa hi bràhmaõadveùã yaj¤adveùã ca ràkùasaþ 07,156.027a dharmasya loptà pàpàtmà tasmàd eùa nipàtitaþ 07,156.027c vyaüsità càpy upàyena ÷akradattà mayànagha 07,156.028a ye hi dharmasya loptàro vadhyàs te mama pàõóava 07,156.028c dharmasaüsthàpanàrthaü hi pratij¤aiùà mamàvyayà 07,156.029a brahma satyaü damaþ ÷aucaü dharmo hrãþ ÷rãr dhçtiþ kùamà 07,156.029c yatra tatra rame nityam ahaü satyena te ÷ape 07,156.030a na viùàdas tvayà kàryaþ karõaü vaikartanaü prati 07,156.030c upadekùyàmy upàyaü te yena taü prasahiùyasi 07,156.031a suyodhanaü càpi raõe haniùyati vçkodaraþ 07,156.031c tasya càpi vadhopàyaü vakùyàmi tava pàõóava 07,156.032a vardhate tumulas tv eùa ÷abdaþ paracamåü prati 07,156.032c vidravanti ca sainyàni tvadãyàni di÷o da÷a 07,156.033a labdhalakùyà hi kauravyà vidhamanti camåü tava 07,156.033c dahaty eùa ca vaþ sainyaü droõaþ praharatàü varaþ 07,157.001 dhçtaràùñra uvàca 07,157.001a ekavãravadhe moghà ÷aktiþ såtàtmaje yadà 07,157.001c kasmàt sarvàn samutsçjya sa tàü pàrthe na muktavàn 07,157.002a tasmin hate hatà hi syuþ sarve pàõóavasç¤jayàþ 07,157.002c ekavãravadhe kasmàn na yuddhe jayam àdadhat 07,157.003a àhåto na nivarteyam iti tasya mahàvratam 07,157.003c svayam àhvayitavyaþ sa såtaputreõa phalgunaþ 07,157.004a tato dvairatham ànãya phalgunaü ÷akradattayà 07,157.004c na jaghàna vçùà kasmàt tan mamàcakùva saüjaya 07,157.005a nånaü buddhivihãna÷ càpy asahàya÷ ca me sutaþ 07,157.005c ÷atrubhir vyaüsitopàyaþ kathaü nu sa jayed arãn 07,157.006a yà hy asya paramà ÷aktir jayasya ca paràyaõam 07,157.006c sà ÷aktir vàsudevena vyaüsitàsya ghañotkace 07,157.007a kuõer yathà hastagataü hriyed bilvaü balãyasà 07,157.007c tathà ÷aktir amoghà sà moghãbhåtà ghañotkace 07,157.008a yathà varàhasya ÷una÷ ca yudhyatos; tayor abhàve ÷vapacasya làbhaþ 07,157.008c manye vidvan vàsudevasya tadvad; yuddhe làbhaþ karõahaióimbayor vai 07,157.009a ghañotkaco yadi hanyàd dhi karõaü; paro làbhaþ sa bhavet pàõóavànàm 07,157.009c vaikartano và yadi taü nihanyàt; tathàpi kçtyaü ÷aktinà÷àt kçtaü syàt 07,157.010a iti pràj¤aþ praj¤ayaitad vicàrya; ghañotkacaü såtaputreõa yuddhe 07,157.010c ayodhayad vàsudevo nçsiühaþ; priyaü kurvan pàõóavànàü hitaü ca 07,157.011 saüjaya uvàca 07,157.011a etac cikãrùitaü j¤àtvà karõe madhunihà nçpa 07,157.011c niyojayàm àsa tadà dvairathe ràkùase÷varam 07,157.012a ghañotkacaü mahàvãryaü mahàbuddhir janàrdanaþ 07,157.012c amoghàyà vighàtàrthaü ràjan durmantrite tava 07,157.013a tadaiva kçtakàryà hi vayaü syàma kurådvaha 07,157.013c na rakùed yadi kçùõas taü pàrthaü karõàn mahàrathàt 07,157.014a sà÷vadhvajarathaþ saükhye dhçtaràùñra pated bhuvi 07,157.014c vinà janàrdanaü pàrtho yogànàm ã÷varaü prabhum 07,157.015a tais tair upàyair bahubhã rakùyamàõaþ sa pàrthiva 07,157.015c jayaty abhimukhaþ ÷atrån pàrthaþ kçùõena pàlitaþ 07,157.016a savi÷eùaü tv amoghàyàþ kçùõo 'rakùata pàõóavam 07,157.016c hanyàt kùiptà hi kaunteyaü ÷aktir vçkùam ivà÷aniþ 07,157.017 dhçtaràùñra uvàca 07,157.017a virodhã ca kumantrã ca pràj¤amànã mamàtmajaþ 07,157.017c yasyaiùa samatikrànto vadhopàyo jayaü prati 07,157.017d*1252_01 sa và karõo mahàbuddhiþ sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,157.017d*1252_02 na muktavàn kathaü såta tàm amoghàü dhanaüjaye 07,157.018a tavàpi samatikràntam etad gàvalgaõe katham 07,157.018c etam arthaü mahàbuddhe yat tvayà nàvabodhitaþ 07,157.019 saüjaya uvàca 07,157.019a duryodhanasya ÷akuner mama duþ÷àsanasya ca 07,157.019c ràtrau ràtrau bhavaty eùà nityam eva samarthanà 07,157.020a ÷vaþ sarvasainyàn utsçjya jahi karõa dhanaüjayam 07,157.020c preùyavat pàõóupà¤càlàn upabhokùyàmahe tataþ 07,157.021a atha và nihate pàrthe pàõóuùv anyatamaü tataþ 07,157.021c sthàpayed yudhi vàrùõeyas tasmàt kçùõo nipàtyatàm 07,157.022a kçùõo hi målaü pàõóånàü pàrthaþ skandha ivodgataþ 07,157.022c ÷àkhà ivetare pàrthàþ pà¤càlàþ patrasaüj¤itàþ 07,157.023a kçùõà÷rayàþ kçùõabalàþ kçùõanàthà÷ ca pàõóavàþ 07,157.023c kçùõaþ paràyaõaü caiùàü jyotiùàm iva candramàþ 07,157.024a tasmàt parõàni ÷àkhà÷ ca skandhaü cotsçjya såtaja 07,157.024c kçùõaü nikçndhi pàõóånàü målaü sarvatra sarvadà 07,157.025a hanyàd yadi hi dà÷àrhaü karõo yàdavanandanam 07,157.025c kçtsnà vasumatã ràjan va÷e te syàn na saü÷ayaþ 07,157.025d*1253_01 sà tu buddhiþ kçtà ràjan kçùõaü prati nare÷vara 07,157.025d*1253_02 viùõos tejaþpramåóhànàü yuddhakàle praõa÷yati 07,157.026a yadi hi sa nihataþ ÷ayãta bhåmau; yadukulapàõóavanandano mahàtmà 07,157.026c nanu tava vasudhà narendra sarvà; sagirisamudravanà va÷aü vrajeta 07,157.027a sà tu buddhiþ kçtàpy evaü jàgrati trida÷e÷vare 07,157.027c aprameye hçùãke÷e yuddhakàle vyamuhyata 07,157.028a arjunaü càpi kaunteyaü sadà rakùati ke÷avaþ 07,157.028c na hy enam aicchat pramukhe sauteþ sthàpayituü raõe 07,157.029a anyàü÷ càsmai rathodàràn upasthàpayad acyutaþ 07,157.029c amoghàü tàü kathaü ÷aktiü moghàü kuryàm iti prabho 07,157.029d*1254_01 ya÷ caivaü rakùate pàrthaü karõàt kçùõo mahàmanàþ 07,157.029d*1254_02 àtmànaü sa kathaü ràjan na rakùet puruùottamaþ 07,157.029d*1254_03 paricintya tu pa÷yàma÷ cakràyudham ariüdamam 07,157.029d*1254_04 na so 'sti triùu lokeùu yo jayeta janàrdanam 07,157.030a tataþ kçùõaü mahàbàhuþ sàtyakiþ satyavikramaþ 07,157.030c papraccha ratha÷àrdåla karõaü prati mahàratham 07,157.031a ayaü ca pratyayaþ karõe ÷aktyà càmitavikrama 07,157.031c kimarthaü såtaputreõa na muktà phalgune tu sà 07,157.032 vàsudeva uvàca 07,157.032a duþùàsana÷ ca karõa÷ ca ÷akuni÷ ca sasaindhavaþ 07,157.032c satataü mantrayanti sma duryodhanapurogamàþ 07,157.033a karõa karõa maheùvàsa raõe 'mitaparàkrama 07,157.033c nànyasya ÷aktir eùà te moktavyà jayatàü vara 07,157.034a çte mahàrathàt pàrthàt kuntãputràd dhanaüjayàt 07,157.034c sa hi teùàm atiya÷à devànàm iva vàsavaþ 07,157.035a tasmin vinihate sarve pàõóavàþ sç¤jayaiþ saha 07,157.035c bhaviùyanti gatàtmànaþ surà iva niragnayaþ 07,157.035d*1255_01 çte mahàtmanaþ pàrthàt karõena nihatà dhruvam 07,157.036a tatheti ca pratij¤àtaü karõena ÷inipuügava 07,157.036c hçdi nityaü tu karõasya vadho gàõóãvadhanvanaþ 07,157.037a aham eva tu ràdheyaü mohayàmi yudhàü vara 07,157.037c yato nàvasçjac chaktiü pàõóave ÷vetavàhane 07,157.038a phalgunasya hi tàü mçtyum avagamya yuyutsataþ 07,157.038c na nidrà na ca me harùo manaso 'sti yudhàü vara 07,157.039a ghañotkace vyaüsitàü tu dçùñvà tàü ÷inipuügava 07,157.039c mçtyor àsyàntaràn muktaü pa÷yàmy adya dhanaüjayam 07,157.040a na pità na ca me màtà na yåyaü bhràtaras tathà 07,157.040c na ca pràõàs tathà rakùyà yathà bãbhatsur àhave 07,157.041a trailokyaràjyàd yat kiü cid bhaved anyat sudurlabham 07,157.041c neccheyaü sàtvatàhaü tad vinà pàrthaü dhanaüjayam 07,157.042a ataþ praharùaþ sumahàn yuyudhànàdya me 'bhavat 07,157.042c mçtaü pratyàgatam iva dçùñvà pàrthaü dhanaüjayam 07,157.043a ata÷ ca prahito yuddhe mayà karõàya ràkùasaþ 07,157.043c na hy anyaþ samare ràtrau ÷aktaþ karõaü prabàdhitum 07,157.043d*1256_00 sàtyakir uvàca 07,157.043d*1256_01 dhruvas tasya jayo nityaü dãrgham àyuþ pravartate 07,157.043d*1256_02 yasya tvaü puruùavyàghra ÷ivàya satataü sthitaþ 07,157.044 saüjaya uvàca 07,157.044a iti sàtyakaye pràha tadà devakinandanaþ 07,157.044c dhanaüjayahite yuktas tatpriye satataü rataþ 07,158.001 dhçtaràùñra uvàca 07,158.001a karõaduryodhanàdãnàü ÷akuneþ saubalasya ca 07,158.001c apanãtaü mahat tàta tava caiva vi÷eùataþ 07,158.002a yad àjànãta tàü ÷aktim ekaghnãü satataü raõe 07,158.002c anivàryàm asahyàü ca devair api savàsavaiþ 07,158.003a sà kimarthaü na karõena pravçtte samare purà 07,158.003c na devakãsute muktà phalgune vàpi saüjaya 07,158.004 saüjaya uvàca 07,158.004a saügràmàd vinivçttànàü sarveùàü no vi÷àü pate 07,158.004c ràtrau kurukula÷reùñha mantro 'yaü samajàyata 07,158.005a prabhàtamàtre ÷vobhåte ke÷avàyàrjunàya và 07,158.005c ÷aktir eùà vimoktavyà karõa karõeti nitya÷aþ 07,158.006a tataþ prabhàtasamaye ràjan karõasya daivataiþ 07,158.006c anyeùàü caiva yodhànàü sà buddhir na÷yate punaþ 07,158.007a daivam eva paraü manye yat karõo hastasaüsthayà 07,158.007c na jaghàna raõe pàrthaü kçùõaü và devakãsutam 07,158.008a tasya hastasthità ÷aktiþ kàlaràtrir ivodyatà 07,158.008c daivopahatabuddhitvàn na tàü karõo vimuktavàn 07,158.009a kçùõe và devakãputre mohito devamàyayà 07,158.009c pàrthe và ÷akrakalpe vai vadhàrthaü vàsavãü prabho 07,158.010 dhçtaràùñra uvàca 07,158.010a daivenaiva hatà yåyaü svabuddhyà ke÷avasya ca 07,158.010c gatà hi vàsavã hatvà tçõabhåtaü ghañotkacam 07,158.011a karõa÷ ca mama putrà÷ ca sarve cànye ca pàrthivàþ 07,158.011c anena duùpraõãtena gatà vaivasvatakùayam 07,158.012a bhåya eva tu me ÷aüsa yathà yuddham avartata 07,158.012c kuråõàü pàõóavànàü ca haióimbe nihate tadà 07,158.013a ye ca te 'bhyadravan droõaü vyåóhànãkàþ prahàriõaþ 07,158.013c sç¤jayàþ saha pà¤càlais te 'py akurvan kathaü raõam 07,158.014a saumadatter vadhàd droõam àyastaü saindhavasya ca 07,158.014c amarùàj jãvitaü tyaktvà gàhamànaü varåthinãm 07,158.015a jçmbhamàõam iva vyàghraü vyàttànanam ivàntakam 07,158.015c kathaü pratyudyayur droõam asyantaü pàõóusç¤jayàþ 07,158.016a àcàryaü ye ca te 'rakùan duryodhanapurogamàþ 07,158.016c drauõikarõakçpàs tàta te 'py akurvan kim àhave 07,158.017a bhàradvàjaü jighàüsantau savyasàcivçkodarau 07,158.017c samàrchan màmakà yuddhe kathaü saüjaya ÷aüsa me 07,158.018a sindhuràjavadheneme ghañotkacavadhena te 07,158.018c amarùitàþ susaükruddhà raõaü cakruþ kathaü ni÷i 07,158.019 saüjaya uvàca 07,158.019a hate ghañotkace ràjan karõena ni÷i ràkùase 07,158.019c praõadatsu ca hçùñeùu tàvakeùu yuyutsuùu 07,158.020a àpatatsu ca vegena vadhyamàne bale 'pi ca 07,158.020c vigàóhàyàü rajanyàü ca ràjà dainyaü paraü gataþ 07,158.021a abravãc ca mahàbàhur bhãmasenaü paraütapaþ 07,158.021c àvàraya mahàbàho dhàrtaràùñrasya vàhinãm 07,158.021e haióimbasyàbhighàtena moho màm àvi÷an mahàn 07,158.022a evaü bhãmaü samàdi÷ya svarathe samupàvi÷at 07,158.022c a÷rupårõamukho ràjà niþ÷vasaü÷ ca punaþ punaþ 07,158.022e ka÷malaü pràvi÷ad ghoraü dçùñvà karõasya vikramam 07,158.023a taü tathà vyathitaü dçùñvà kçùõo vacanam abravãt 07,158.023c mà vyathàü kuru kaunteya naitat tvayy upapadyate 07,158.023e vaiklavyaü bharata÷reùñha yathà pràkçtapåruùe 07,158.024a uttiùñha ràjan yudhyasva vaha gurvãü dhuraü vibho 07,158.024c tvayi vaiklavyam àpanne saü÷ayo vijaye bhavet 07,158.025a ÷rutvà kçùõasya vacanaü dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,158.025c vimçjya netre pàõibhyàü kçùõaü vacanam abravãt 07,158.026a vidità te mahàbàho dharmàõàü paramà gatiþ 07,158.026c brahmahatyàphalaü tasya yaþ kçtaü nàvabudhyate 07,158.027a asmàkaü hi vanasthànàü haióimbena mahàtmanà 07,158.027c bàlenàpi satà tena kçtaü sàhyaü janàrdana 07,158.028a astrahetor gataü j¤àtvà pàõóavaü ÷vetavàhanam 07,158.028b*1257_01 àgamya sa sahàyena kçtà rakùà mahàtmanà 07,158.028b*1257_02 so 'dya karõena nihataþ pa÷yatàü pàpacetasàm 07,158.028b*1257_03 asya pàpasya mokùaü hi kathaü yàsyàmi màdhava 07,158.028c asau kçùõa maheùvàsaþ kàmyake màm upasthitaþ 07,158.028e uùita÷ ca sahàsmàbhir yàvan nàsãd dhanaüjayaþ 07,158.029a gandhamàdanayàtràyàü durgebhya÷ ca sma tàritàþ 07,158.029c pà¤càlã ca pari÷ràntà pçùñhenoóhà mahàtmanà 07,158.029d*1258_01 di÷àü hi vijaye kçùõa sahadevasya càj¤ayà 07,158.029d*1258_02 laïkàü tu gatvà paulastyaþ karaü vai dàpito balàt 07,158.030a àrambhàc caiva yuddhànàü yad eùa kçtavàn prabho 07,158.030c madarthaü duùkaraü karma kçtaü tena mahàtmanà 07,158.031a svabhàvàd yà ca me prãtiþ sahadeve janàrdana 07,158.031c saiva me dviguõà prãtã ràkùasendre ghañotkace 07,158.032a bhakta÷ ca me mahàbàhuþ priyo 'syàhaü priya÷ ca me 07,158.032c yena vindàmi vàrùõeya ka÷malaü ÷okatàpitaþ 07,158.033a pa÷ya sainyàni vàrùõeya dràvyamàõàni kauravaiþ 07,158.033c droõakarõau ca saüyattau pa÷ya yuddhe mahàrathau 07,158.034a ni÷ãthe pàõóavaü sainyam àbhyàü pa÷ya pramarditam 07,158.034c gajàbhyàm iva mattàbhyàü yathà naóavanaü mahat 07,158.035a anàdçtya balaü bàhvor bhãmasenasya màdhava 07,158.035c citràstratàü ca pàrthasya vikramante sma kauravàþ 07,158.036a eùa droõa÷ ca karõa÷ ca ràjà caiva suyodhanaþ 07,158.036c nihatya ràkùasaü yuddhe hçùñà nardanti saüyuge 07,158.037a katham asmàsu jãvatsu tvayi caiva janàrdana 07,158.037c haióimbaþ pràptavàn mçtyuü såtaputreõa saügataþ 07,158.038a kadarthãkçtya naþ sarvàn pa÷yataþ savyasàcinaþ 07,158.038c nihato ràkùasaþ kçùõa bhaimasenir mahàbalaþ 07,158.039a yadàbhimanyur nihato dhàrtaràùñrair duràtmabhiþ 07,158.039c nàsãt tatra raõe kçùõa savyasàcã mahàrathaþ 07,158.040a niruddhà÷ ca vayaü sarve saindhavena duràtmanà 07,158.040c nimittam abhavad droõaþ saputras tatra karmaõi 07,158.041a upadiùño vadhopàyaþ karõasya guruõà svayam 07,158.041c vyàyacchata÷ ca khaógena dvidhà khaógaü cakàra ha 07,158.042a vyasane vartamànasya kçtavarmà nç÷aüsavat 07,158.042c a÷vठjaghàna sahasà tathobhau pàrùõisàrathã 07,158.042e tathetare maheùvàsàþ saubhadraü yudhy apàtayan 07,158.043a alpe ca kàraõe kçùõa hato gàõóãvadhanvanà 07,158.043c saindhavo yàdava÷reùñha tac ca nàtipriyaü mama 07,158.044a yadi ÷atruvadhe nyàyyo bhavet kartuü ca pàõóavaiþ 07,158.044c droõakarõau raõe pårvaü hantavyàv iti me matiþ 07,158.045a etau målaü hi duþkhànàm asmàkaü puruùarùabha 07,158.045c etau raõe samàsàdya parà÷vastaþ suyodhanaþ 07,158.046a yatra vadhyo bhaved droõaþ såtaputra÷ ca sànugaþ 07,158.046c tatràvadhãn mahàbàhuþ saindhavaü dåravàsinam 07,158.047a ava÷yaü tu mayà kàryaþ såtaputrasya nigrahaþ 07,158.047c tato yàsyàmy ahaü vãra svayaü karõajighàüsayà 07,158.047e bhãmaseno mahàbàhur droõànãkena saügataþ 07,158.048a evam uktvà yayau tårõaü tvaramàõo yudhiùñhiraþ 07,158.048c sa visphàrya mahac càpaü ÷aïkhaü pradhmàpya bhairavam 07,158.049a tato rathasahasreõa gajànàü ca ÷atais tribhiþ 07,158.049c vàjibhiþ pa¤casàhasrais trisàhasraiþ prabhadrakaiþ 07,158.049e vçtaþ ÷ikhaõóã tvarito ràjànaü pçùñhato 'nvayàt 07,158.050a tato bherãþ samàjaghnuþ ÷aïkhàn dadhmu÷ ca daü÷itàþ 07,158.050b*1259_01 ÷aïkha÷abdaravàü÷ caiva bàõa÷abdàü÷ ca daüsitàþ 07,158.050c pà¤càlàþ pàõóavà÷ caiva yudhiùñhirapurogamàþ 07,158.051a tato 'bravãn mahàbàhur vàsudevo dhanaüjayam 07,158.051c eùa prayàti tvarito krodhàviùño yudhiùñhiraþ 07,158.051e jighàüsuþ såtaputrasya tasyopekùà na yujyate 07,158.052a evam uktvà hçùãke÷aþ ÷ãghram a÷vàn acodayat 07,158.052c dåraü ca yàtaü ràjànam anvagacchaj janàrdanaþ 07,158.053a taü dçùñvà sahasà yàntaü såtaputrajighàüsayà 07,158.053c ÷okopahatasaükalpaü dahyamànam ivàgninà 07,158.053e abhigamyàbravãd vyàso dharmaputraü yudhiùñhiram 07,158.054a karõam àsàdya saügràme diùñyà jãvati phalgunaþ 07,158.054c savyasàcivadhàkàïkùã ÷aktiü rakùitavàn hi saþ 07,158.055a na càgàd dvairathaü jiùõur diùñyà taü bharatarùabha 07,158.055c sçjetàü spardhinàv etau divyàny astràõi sarva÷aþ 07,158.056a vadhyamàneùu càstreùu pãóitaþ såtanandanaþ 07,158.056c vàsavãü samare ÷aktiü dhruvaü mu¤ced yudhiùñhira 07,158.057a tato bhavet te vyasanaü ghoraü bharatasattama 07,158.057c diùñyà rakùo hataü yuddhe såtaputreõa mànada 07,158.058a vàsavãü kàraõaü kçtvà kàlenàpahato hy asau 07,158.058c tavaiva kàraõàd rakùo nihataü tàta saüyuge 07,158.059a mà krudho bharata÷reùñha mà ca ÷oke manaþ kçthàþ 07,158.059c pràõinàm iha sarveùàm eùà niùñhà yudhiùñhira 07,158.060a bhràtçbhiþ sahitaþ sarvaiþ pàrthivai÷ ca mahàtmabhiþ 07,158.060c kauravàn samare ràjann abhiyudhyasva bhàrata 07,158.060e pa¤came divase caiva pçthivã te bhaviùyati 07,158.061a nityaü ca puruùavyàghra dharmam eva vicintaya 07,158.061c ànç÷aüsyaü tapo dànaü kùamàü satyaü ca pàõóava 07,158.062a sevethàþ paramaprãto yato dharmas tato jayaþ 07,158.062c ity uktvà pàõóavaü vyàsas tatraivàntaradhãyata 07,159.001 saüjaya uvàca 07,159.001*1260_01 vyàsenaivam athoktas tu dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,159.001*1260_02 svayaü karõavadhàd vãro nivçtto bharatarùabha 07,159.001a ghañotkace tu nihate såtaputreõa tàü ni÷àm 07,159.001c duþkhàmarùava÷aü pràpto dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,159.002a dçùñva bhãmena mahatãü vàryamàõàü camåü tava 07,159.002c dhçùñadyumnam uvàcedaü kumbhayoniü nivàraya 07,159.003a tvaü hi droõavinà÷àya samutpanno hutà÷anàt 07,159.003c sa÷araþ kavacã khaógã dhanvã ca paratàpanaþ 07,159.003e abhidrava raõe hçùño na ca te bhãþ kathaü cana 07,159.004a janamejayaþ ÷ikhaõóã ca daurmukhi÷ ca ya÷odhanaþ 07,159.004c abhidravantu saühçùñàþ kumbhayoniü samantataþ 07,159.005a nakulaþ sahadeva÷ ca draupadeyàþ prabhadrakàþ 07,159.005c drupada÷ ca viràña÷ ca putrabhràtçsamanvitau 07,159.006a sàtyakiþ kekayà÷ caiva pàõóava÷ ca dhanaüjayaþ 07,159.006c abhidravantu vegena bhàradvàjavadhepsayà 07,159.007a tathaiva rathinaþ sarve hastya÷vaü yac ca kiü cana 07,159.007c pàdàtà÷ ca raõe droõaü pràpayantu mahàratham 07,159.008a tathàj¤aptàs tu te sarve pàõóavena mahàtmanà 07,159.008c abhyadravanta vegena kumbhayoniü yuyutsayà 07,159.009a àgacchatas tàn sahasà sarvodyogena pàõóavàn 07,159.009c pratijagràha samare droõaþ ÷astrabhçtàü varaþ 07,159.010a tato duryodhano ràjà sarvodyogena pàõóavàn 07,159.010c abhyadravat susaükruddha icchan droõasya jãvitam 07,159.011a tataþ pravavçte yuddhaü ÷ràntavàhanasainikam 07,159.011c pàõóavànàü kuråõàü ca garjatàm itaretaram 07,159.012a nidràndhàs te mahàràja pari÷ràntà÷ ca saüyuge 07,159.012c nàbhyapadyanta samare kàü cic ceùñàü mahàrathàþ 07,159.013a triyàmà rajanã caiùà ghoraråpà bhayànakà 07,159.013c sahasrayàmapratimà babhåva pràõahàriõã 07,159.013e vadhyatàü ca tathà teùàü kùatànàü ca vi÷eùataþ 07,159.014a aho ràtriþ samàjaj¤e nidràndhànàü vi÷eùataþ 07,159.014c sarve hy àsan nirutsàhàþ kùatriyà dãnacetasaþ 07,159.014e tava caiva pareùàü ca gatàstrà vigateùavaþ 07,159.015a te tathà pàrayanta÷ ca hrãmanta÷ ca vi÷eùataþ 07,159.015c svadharmam anupa÷yanto na jahuþ svàm anãkinãm 07,159.016a ÷astràõy anye samutsçjya nidràndhàþ ÷erate janàþ 07,159.016c gajeùv anye ratheùv anye hayeùv anye ca bhàrata 07,159.017a nidràndhà no bubudhire kàü cic ceùñàü naràdhipàþ 07,159.017c te 'nyonyaü samare yodhàþ preùayanta yamakùayam 07,159.018a svapnàyamànàs tv apare paràn iti vicetasaþ 07,159.018c àtmànaü samare jaghnuþ svàn eva ca paràn api 07,159.019a nànàvàco vimu¤canto nidràndhàs te mahàraõe 07,159.019b*1261_01 asmàkaü ca mahàràja parebhyo bahavo janàþ 07,159.019c yoddhavyam iti tiùñhanto nidràsaüsaktalocanàþ 07,159.020a saümardyànye raõe ke cin nidràndhà÷ ca parasparam 07,159.020c jaghnuþ ÷årà raõe ràjaüs tasmiüs tamasi dàruõe 07,159.021a hanyamànaü tathàtmànaü parebhyo bahavo janàþ 07,159.021c nàbhyajànanta samare nidrayà mohità bhç÷am 07,159.022a teùàm etàdç÷ãü ceùñàü vij¤àya puruùarùabhaþ 07,159.022c uvàca vàkyaü bãbhatsur uccaiþ saünàdayan di÷aþ 07,159.023a ÷ràntà bhavanto nidràndhàþ sarva eva savàhanàþ 07,159.023c tamasà càvçte sainye rajasà bahulena ca 07,159.024a te yåyaü yadi manyadhvam upàramata sainikàþ 07,159.024c nimãlayata càtraiva raõabhåmau muhårtakam 07,159.025a tato vinidrà vi÷ràntà÷ candramasy udite punaþ 07,159.025c saüsàdhayiùyathànyonyaü svargàya kurupàõóavàþ 07,159.026a tad vacaþ sarvadharmaj¤à dhàrmikasya ni÷amya te 07,159.026c arocayanta sainyàni tathà cànyonyam abruvan 07,159.027a cukru÷uþ karõa karõeti ràjan duryodhaneti ca 07,159.027c upàramata pàõóånàü viratà hi varåthinã 07,159.028a tathà vikro÷amànasya phalgunasya tatas tataþ 07,159.028c upàramata pàõóånàü senà tava ca bhàrata 07,159.029a tàm asya vàcaü devà÷ ca çùaya÷ ca mahàtmanaþ 07,159.029c sarvasainyàni càkùudràþ prahçùñàþ pratyapåjayan 07,159.030a tat saüpåjya vaco 'kråraü sarvasainyàni bhàrata 07,159.030c muhårtam asvapan ràja¤ ÷ràntàni bharatarùabha 07,159.031a sà tu saüpràpya vi÷ràmaü dhvajinã tava bhàrata 07,159.031c sukham àptavatã vãram arjunaü pratyapåjayat 07,159.032a tvayi vedàs tathàstràõi tvayi buddhiparàkramau 07,159.032c dharmas tvayi mahàbàho dayà bhåteùu cànagha 07,159.033a yac cà÷vastàs tavecchàmaþ ÷arma pàrtha tad astu te 07,159.033c manasa÷ ca priyàn arthàn vãra kùipram avàpnuhi 07,159.034a iti te taü naravyàghraü pra÷aüsanto mahàrathàþ 07,159.034c nidrayà samavàkùiptàs tåùõãm àsan vi÷àü pate 07,159.035a a÷vapçùñheùu càpy anye rathanãóeùu càpare 07,159.035c gajaskandhagatà÷ cànye ÷erate càpare kùitau 07,159.036a sàyudhàþ sagadà÷ caiva sakhaógàþ sapara÷vadhàþ 07,159.036c sapràsakavacà÷ cànye naràþ suptàþ pçthak pçthak 07,159.037a gajàs te pannagàbhogair hastair bhåreõuråùitaiþ 07,159.037c nidràndhà vasudhàü cakrur ghràõaniþ÷vàsa÷ãtalàm 07,159.038a gajàþ ÷u÷ubhire tatra niþ÷vasanto mahãtale 07,159.038c vi÷ãrõà girayo yadvan niþ÷vasadbhir mahoragaiþ 07,159.039a samàü ca viùamàü cakruþ khuràgrair vikùatàü mahãm 07,159.039c hayàþ kà¤canayoktrà÷ ca kesaràlambibhir yugaiþ 07,159.039e suùupus tatra ràjendra yuktà vàheùu sarva÷aþ 07,159.039f*1262_01 evaü hayà÷ ca nàgà÷ ca yodhà÷ ca bharatarùabha 07,159.039f*1262_02 yuddhàd viramya suùupuþ ÷rameõa mahatànvitàþ 07,159.040a tat tathà nidrayà bhagnam avàcam asvapad balam 07,159.040c ku÷alair iva vinyastaü pañe citram ivàdbhutam 07,159.041a te kùatriyàþ kuõóalino yuvànaþ; parasparaü sàyakavikùatàïgàþ 07,159.041c kumbheùu lãnàþ suùupur gajànàü; kuceùu lagnà iva kàminãnàm 07,159.041d*1263_01 vãrà vàraõakumbheùu suùupur yuddhakar÷itàþ 07,159.041d*1263_02 ràtrau ratipari÷ràntàþ kàminãnàü kuceùv iva 07,159.042a tataþ kumudanàthena kàminãgaõóapàõóunà 07,159.042c netrànandena candreõa màhendrã dig alaükçtà 07,159.042d*1264_01 da÷a÷atàkùakakubdariniþsçtaþ 07,159.042d*1264_02 kiraõakesarabhàsurapi¤jaraþ 07,159.042d*1264_03 timiravàraõayåthavidàraõaþ 07,159.042d*1264_04 samudiyàd udayàcalakesarã 07,159.042d*1264_05 haravçùottamagàtrasamadyutiþ 07,159.042d*1264_06 smara÷aràsanapårõasamaprabhaþ 07,159.042d*1264_07 navavadhåsmitacàrumanoharaþ 07,159.042d*1264_08 pravisçtaþ kumudàkarabàndhavaþ 07,159.042d*1265_01 pramadayan vasudhàü hi sudhàkaraþ 07,159.043a tato muhårtàd bhagavàn purastàc cha÷alakùaõaþ 07,159.043c aruõaü dar÷ayàm àsa grasa¤ jyotiþprabhaü prabhuþ 07,159.044a aruõasya tu tasyànu jàtaråpasamaprabham 07,159.044c ra÷mijàlaü mahac candro mandaü mandam avàsçjat 07,159.045a utsàrayantaþ prabhayà tamas te candrara÷mayaþ 07,159.045c paryagaccha¤ ÷anaiþ sarvà di÷aþ khaü ca kùitiü tathà 07,159.046a tato muhårtàd bhuvanaü jyotirbhåtam ivàbhavat 07,159.046c aprakhyam aprakà÷aü ca jagàmà÷u tamas tathà 07,159.047a pratiprakà÷ite loke divàbhåte ni÷àkare 07,159.047c vicerur na viceru÷ ca ràjan naktaücaràs tataþ 07,159.048a bodhyamànaü tu tat sainyaü ràjaü÷ candrasya ra÷mibhiþ 07,159.048c bubudhe ÷atapatràõàü vanaü mahad ivàmbhasi 07,159.049a yathà candrodayoddhåtaþ kùubhitaþ sàgaro bhavet 07,159.049c tathà candrodayoddhåtaþ sa babhåva balàrõavaþ 07,159.050a tataþ pravavçte yuddhaü punar eva vi÷àü pate 07,159.050c loke lokavinà÷àya paraü lokam abhãpsatàm 07,160.001 saüjaya uvàca 07,160.001a tato duryodhano droõam abhigamyedam abravãt 07,160.001c amarùava÷am àpanno janayan harùatejasã 07,160.002a na marùaõãyàþ saügràme vi÷ramantaþ ÷ramànvitàþ 07,160.002c sapatnà glànamanaso labdhalakùyà vi÷eùataþ 07,160.003a tat tu marùitam asmàbhir bhavataþ priyakàmyayà 07,160.003c ta ete parivi÷ràntàþ pàõóavà balavattaràþ 07,160.004a sarvathà parihãnàþ sma tejasà ca balena ca 07,160.004c bhavatà pàlyamànàs te vivardhante punaþ punaþ 07,160.005a divyàny astràõi sarvàõi brahmàstràdãni yàny api 07,160.005c tàni sarvàõi tiùñhanti bhavaty eva vi÷eùataþ 07,160.006a na pàõóaveyà na vayaü nànye loke dhanurdharàþ 07,160.006c yudhyamànasya te tulyàþ satyam etad bravãmi te 07,160.007a sasuràsuragandharvàn imàül lokàn dvijottama 07,160.007c sarvàstravid bhavàn hanyàd divyair astrair na saü÷ayaþ 07,160.008a sa bhavàn marùayaty enàüs tvatto bhãtàn vi÷eùataþ 07,160.008c ÷iùyatvaü và puraskçtya mama và mandabhàgyatàm 07,160.009a evam uddharùito droõaþ kopita÷ càtmajena te 07,160.009c samanyur abravãd ràjan duryodhanam idaü vacaþ 07,160.010a sthaviraþ san paraü ÷aktyà ghañe duryodhanàhave 07,160.010c ataþ paraü mayà kàryaü kùudraü vijayagçddhinà 07,160.010e anastravid ayaü sarvo hantavyo 'stravidà janaþ 07,160.011a yad bhavàn manyate càpi ÷ubhaü và yadi và÷ubham 07,160.011c tad vai kartàsmi kauravya vacanàt tava nànyathà 07,160.012a nihatya sarvapà¤càlàn yuddhe kçtvà paràkramam 07,160.012c vimokùye kavacaü ràjan satyenàyudham àlabhe 07,160.013a manyase yac ca kaunteyam arjunaü ÷ràntam àhave 07,160.013c tasya vãryaü mahàbàho ÷çõu satyena kaurava 07,160.014a taü na devà na gandharvà na yakùà na ca ràkùasàþ 07,160.014c utsahante raõe soóhuü kupitaü savyasàcinam 07,160.015a khàõóave yena bhagavàn pratyudyàtaþ sure÷varaþ 07,160.015c sàyakair vàrita÷ càpi varùamàõo mahàtmanà 07,160.016a yakùà nàgàs tathà daityà ye cànye balagarvitàþ 07,160.016c nihatàþ puruùendreõa tac càpi viditaü tava 07,160.017a gandharvà ghoùayàtràyàü citrasenàdayo jitàþ 07,160.017c yåyaü tair hriyamàõà÷ ca mokùità dçóhadhanvanà 07,160.018a nivàtakavacà÷ càpi devànàü ÷atravas tathà 07,160.018c surair avadhyàþ saügràme tena vãreõa nirjitàþ 07,160.019a dànavànàü sahasràõi hiraõyapuravàsinàm 07,160.019c vijigye puruùavyàghraþ sa ÷akyo mànuùaiþ katham 07,160.020a pratyakùaü caiva te sarvaü yathà balam idaü tava 07,160.020c kùapitaü pàõóuputreõa ceùñatàü no vi÷àü pate 07,160.021a taü tathàbhipra÷aüsantam arjunaü kupitas tadà 07,160.021c droõaü tava suto ràjan punar evedam abravãt 07,160.022a ahaü duþ÷àsanaþ karõaþ ÷akunir màtula÷ ca me 07,160.022c haniùyàmo 'rjunaü saükhye dvaidhãkçtyàdya bhàratãm 07,160.022d*1266_01 tiùñha sa tvaü mahàbàho nityaü ÷iùyaþ priyas tava 07,160.023a tasya tad vacanaü ÷rutvà bhàradvàjo hasann iva 07,160.023c anvavartata ràjànaü svasti te 'stv iti càbravãt 07,160.024a ko hi gàõóãvadhanvànaü jvalantam iva tejasà 07,160.024c akùayaü kùapayet ka÷ cit kùatriyaþ kùatriyarùabham 07,160.025a taü na vittapatir nendro na yamo na jale÷varaþ 07,160.025c nàsuroragarakùàüsi kùapayeyuþ sahàyudham 07,160.026a måóhàs tv etàni bhàùante yànãmàny àttha bhàrata 07,160.026c yuddhe hy arjunam àsàdya svastimàn ko vrajed gçhàn 07,160.027a tvaü tu sarvàti÷aïkitvàn niùñhuraþ pàpani÷cayaþ 07,160.027c ÷reyasas tvaddhite yuktàüs tat tad vaktum ihecchasi 07,160.028a gaccha tvam api kaunteyam àtmàrthebhyo hi màciram 07,160.028c tvam apy à÷aüsase yoddhuü kulajaþ kùatriyo hy asi 07,160.029a imàn kiü pàrthivàn sarvàn ghàtayiùyasy anàgasaþ 07,160.029c tvam asya målaü vairasya tasmàd àsàdayàrjunam 07,160.030a eùa te màtulaþ pràj¤aþ kùatradharmam anuvrataþ 07,160.030c dårdyåtadevã gàndhàriþ prayàtv arjunam àhave 07,160.031a eùo 'kùaku÷alo jihmo dyåtakçt kitavaþ ÷añhaþ 07,160.031c devità nikçtipraj¤o yudhi jeùyati pàõóavàn 07,160.032a tvayà kathitam atyantaü karõena saha hçùñavat 07,160.032c asakçc chånyavan mohàd dhçtaràùñrasya ÷çõvataþ 07,160.033a ahaü ca tàta karõa÷ ca bhràtà duþ÷àsana÷ ca me 07,160.033c pàõóuputràn haniùyàmaþ sahitàþ samare trayaþ 07,160.034a iti te katthamànasya ÷rutaü saüsadi saüsadi 07,160.034c anutiùñha pratij¤àü tàü satyavàg bhava taiþ saha 07,160.035a eùa te pàõóavaþ ÷atrur aviùahyo 'grataþ sthitaþ 07,160.035c kùatradharmam avekùasva ÷làghyas tava vadho jayàt 07,160.036a dattaü bhuktam adhãtaü ca pràptam ai÷varyam ãpsitam 07,160.036c kçtakçtyo 'nçõa÷ càsi mà bhair yudhyasva pàõóavam 07,160.037a ity uktvà samare droõo nyavartata yataþ pare 07,160.037c dvaidhãkçtya tataþ senàü yuddhaü samabhavat tadà 07,161.001 saüjaya uvàca 07,161.001a tribhàgamàtra÷eùàyàü ràtryàü yuddham avartata 07,161.001c kuråõàü pàõóavànàü ca saühçùñànàü vi÷àü pate 07,161.002a atha candraprabhàü muùõann àdityasya puraþsaraþ 07,161.002c aruõo 'bhyudayàü cakre tàmrãkurvann ivàmbaram 07,161.002d*1267_01 prakà÷am akarod vyoma jagat saüra¤jayann iva 07,161.002d*1268_01 pràcyàü di÷i sahasràü÷or aruõenàruõãkçtam 07,161.002d*1268_02 tàpanãyaü yathà cakraü bhràjate ravimaõóalam 07,161.002d*1268_03 tato rathà÷vàü÷ ca manuùyayànàny 07,161.002d*1268_04 utsçjya sarve kurupàõóuyodhàþ 07,161.002d*1268_05 divàkarasyàbhimukhaü japantaþ 07,161.002d*1268_06 saüdhyàgatàþ prà¤jalayo babhåvuþ 07,161.003a tato dvaidhãkçte sainye droõaþ somakapàõóavàn 07,161.003c abhyadravat sapà¤càlàn duryodhanapurogamaþ 07,161.004a dvaidhãbhåtàn kurån dçùñvà màdhavo 'rjunam abravãt 07,161.004c sapatnàn savyataþ kurmi savyasàcinn imàn kurån 07,161.005a sa màdhavam anuj¤àya kuruùveti dhanaüjayaþ 07,161.005c droõakarõau maheùvàsau savyataþ paryavartata 07,161.006a abhipràyaü tu kçùõasya j¤àtvà parapuraüjayaþ 07,161.006c àji÷ãrùagataü dçùñvà bhãmasenaü samàsadat 07,161.007 bhãma uvàca 07,161.007a arjunàrjuna bãbhatso ÷çõu me tattvato vacaþ 07,161.007c yadarthaü kùatriyà såte tasya kàlo 'yam àgataþ 07,161.008a asmiü÷ ced àgate kàle ÷reyo na pratipatsyase 07,161.008c asaübhàvitaråpaþ sann ànç÷aüsyaü kariùyasi 07,161.009a satya÷rãdharmaya÷asàü vãryeõànçõyam àpnuhi 07,161.009c bhindhy anãkaü yudhàü ÷reùñha savyasàcinn imàn kuru 07,161.010 saüjaya uvàca 07,161.010a sa savyasàcã bhãmena coditaþ ke÷avena ca 07,161.010c karõadroõàv atikramya samantàt paryavàrayat 07,161.011a tam àji÷ãrùam àyàntaü dahantaü kùatriyarùabhàn 07,161.011c paràkràntaü paràkramya yatantaþ kùatriyarùabhàþ 07,161.011e nà÷aknuvan vàrayituü vardhamànam ivànalam 07,161.012a atha duryodhanaþ karõaþ ÷akuni÷ càpi saubalaþ 07,161.012c abhyavarùa¤ ÷aravràtaiþ kuntãputraü dhanaüjayam 07,161.013a teùàm astràõi sarveùàm uttamàstravidàü varaþ 07,161.013c kadarthãkçtya ràjendra ÷aravarùair avàkirat 07,161.014a astrair astràõi saüvàrya laghuhasto dhanaüjayaþ 07,161.014c sarvàn avidhyan ni÷itair da÷abhir da÷abhiþ ÷araiþ 07,161.015a uddhåtà rajaso vçùñiþ ÷aravçùñis tathaiva ca 07,161.015c tama÷ ca ghoraü ÷abda÷ ca tadà samabhavan mahàn 07,161.016a na dyaur na bhåmir na di÷aþ pràj¤àyanta tathà gate 07,161.016c sainyena rajasà måóhaü sarvam andham ivàbhavat 07,161.017a naiva te na vayaü ràjan praj¤àsiùma parasparam 07,161.017b*1269_01 ÷abdamàtreõa jànãmo vayaü te ca parasparam 07,161.017c udde÷ena hi tena sma samayudhyanta pàrthivàþ 07,161.018a virathà rathino ràjan samàsàdya parasparam 07,161.018c keùe÷u samasajjanta kavaceùu bhujeùu ca 07,161.019a hatà÷và hatasåtà÷ ca ni÷ceùñà rathinas tadà 07,161.019c jãvanta iva tatra sma vyadç÷yanta bhayàrditàþ 07,161.020a hatàn gajàn samà÷liùya parvatàn iva vàjinaþ 07,161.020c gatasattvà vyadç÷yanta tathaiva saha sàdibhiþ 07,161.021a tatas tv abhyavasçtyaiva saügràmàd uttaràü di÷am 07,161.021c atiùñhad àhave droõo vidhåma iva pàvakaþ 07,161.022a tam àji÷ãrùàd ekàntam apakràntaü ni÷àmya tu 07,161.022c samakampanta sainyàni pàõóavànàü vi÷àü pate 07,161.023a bhràjamànaü ÷riyà yuktaü jvalantam iva tejasà 07,161.023c droõaü dçùñvàrayas tresu÷ celur mamlu÷ ca màriùa 07,161.024a àhvayantaü parànãkaü prabhinnam iva vàraõam 07,161.024c nainaü ÷a÷aüsire jetuü dànavà vàsavaü yathà 07,161.025a ke cid àsan nirutsàhàþ ke cit kruddhà manasvinaþ 07,161.025c vismità÷ càbhavan ke cit ke cid àsann amarùitàþ 07,161.026a hastair hastàgram apare pratyapiüùan naràdhipàþ 07,161.026b*1270_01 vidhåyànye karàn kruddhàþ kareùv eva nyapãóayan 07,161.026c apare da÷anair oùñhàn ada÷an krodhamårchitàþ 07,161.027a vyàkùipann àyudhàn anye mamçdu÷ càpare bhujàn 07,161.027c anye cànvapatan droõaü tyaktàtmàno mahaujasaþ 07,161.028a pà¤càlàs tu vi÷eùeõa droõasàyakapãóitàþ 07,161.028c samasajjanta ràjendra samare bhç÷avedanàþ 07,161.028d*1271_01 dçùñvà droõaü mahàràja samakampata[nta] pàõóavàþ 07,161.028d*1271_02 tato yodhà pàõóavànàü mahàtman 07,161.028d*1271_03 dçùñvà droõaü dãpyamànaü ÷araughaiþ 07,161.028d*1271_04 tataþ sarve sç¤jayàþ pàõóavà÷ ca 07,161.028d*1271_05 jighàsanto droõam evàbhijagmuþ 07,161.029a tato viràñadrupadau droõaü pratiyayå raõe 07,161.029c tathà carantaü saügràme bhç÷aü samaradurjayam 07,161.030a drupadasya tataþ pautràs traya eva vi÷àü pate 07,161.030c cedaya÷ ca maheùvàsà droõam evàbhyayur yudhi 07,161.031a teùàü drupadapautràõàü trayàõàü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,161.031c tribhir droõo 'harat pràõàüs te hatà nyapatan bhuvi 07,161.032a tato droõo 'jayad yuddhe cedikekayasç¤jayàn 07,161.032c matsyàü÷ caivàjayat sarvàn bhàradvàjo mahàrathaþ 07,161.033a tatas tu drupadaþ krodhàc charavarùam avàkirat 07,161.033c droõaü prati mahàràja viràña÷ caiva saüyuge 07,161.033d*1272_01 taü nihatyeùuvarùaü tu droõaþ kùatriyamardanaþ 07,161.033d*1272_02 tau ÷arai÷ chàdayàm àsa viràñadrupadàv ubhau 07,161.033d*1272_03 droõena chàdyamànau tau kruddhau saügràmamårdhani 07,161.033d*1272_04 droõaü ÷arair vivyadhatuþ paramaü krodham àsthitau 07,161.033d*1272_05 tato droõo mahàràja krodhàmarùasamanvitaþ 07,161.033d*1272_06 bhallàbhyàü bhç÷atãkùõàbhyàü ciccheda dhanuùã tayoþ 07,161.033d*1272_07 tato viràñaþ kupitaþ samare tomaràn da÷a 07,161.033d*1272_08 da÷a cikùepa ca ÷aràn droõasya vadhakàïkùayà 07,161.033d*1272_09 ÷aktiü ca drupado ghoràm àyasãü svarõabhåùitàm 07,161.033d*1272_10 cikùepa bhujagendràbhàü kruddho droõarathaü prati 07,161.033d*1272_11 tato bhallaiþ suni÷itai÷ chittvà tàüs tomaràn da÷a 07,161.033d*1272_12 ÷aktiü kanakavaióåryàü droõa÷ ciccheda sàyakaiþ 07,161.033d*1273_01 sa tàbhyàm ardito vçddho vçddhàbhyàü krodhamårchitaþ 07,161.034a tato droõaþ supãtàbhyàü bhallàbhyàm arimardanaþ 07,161.034c drupadaü ca viràñaü ca praiùãd vaivasvatakùayam 07,161.035a hate viràñe drupade kekayeùu tathaiva ca 07,161.035c tathaiva cedimatsyeùu pà¤càleùu tathaiva ca 07,161.035e hateùu triùu vãreùu drupadasya ca naptçùu 07,161.035f*1274_01 pà¤càlaràjapautreùu triùu càdbhutakarmasu 07,161.035f*1274_02 pitçputravadhàyas ta÷ cikãrùan karma duùkaram 07,161.036a droõasya karma tad dçùñvà kopaduþkhasamanvitaþ 07,161.036c ÷a÷àpa rathinàü madhye dhçùñadyumno mahàmanàþ 07,161.037a iùñàpårtàt tathà kùàtràd bràhmaõyàc ca sa na÷yatu 07,161.037c droõo yasyàdya mucyeta yo và droõàt paràïmukhaþ 07,161.038a iti teùàü prati÷rutya madhye sarvadhanuùmatàm 07,161.038c àyàd droõaü sahànãkaþ pà¤càlyaþ paravãrahà 07,161.038e pà¤càlàs tv ekato droõam abhyaghnan pàõóavànyataþ 07,161.039a duryodhana÷ ca karõa÷ ca ÷akuni÷ càpi saubalaþ 07,161.039c sodaryà÷ ca yathà mukhyàs te 'rakùan droõam àhave 07,161.040a rakùyamàõaü tathà droõaü samare tair mahàtmabhiþ 07,161.040c yatamànàpi pà¤càlà na ÷ekuþ prativãkùitum 07,161.041a tatràkrudhyad bhãmaseno dhçùñadyumnasya màriùa 07,161.041c sa enaü vàgbhir ugràbhis tatakùa puruùarùabha 07,161.042a drupadasya kule jàtaþ sarvàstreùv astravittamaþ 07,161.042c kaþ kùatriyo manyamànaþ prekùetàrim avasthitam 07,161.043a pitçputravadhaü pràpya pumàn kaþ parihàpayet 07,161.043c vi÷eùatas tu ÷apathaü ÷apitvà ràjasaüsadi 07,161.044a eùa vai÷vànara iva samiddhaþ svena tejasà 07,161.044c ÷aracàpendhano droõaþ kùatraü dahati tejasà 07,161.045a purà karoti niþ÷eùàü pàõóavànàm anãkinãm 07,161.045c sthitàþ pa÷yata me karma droõam eva vrajàmy aham 07,161.046a ity uktvà pràvi÷at kruddho droõànãkaü vçkodaraþ 07,161.046c dçóhaiþ pårõàyatotsçùñair dràvayaüs tava vàhinãm 07,161.046d*1275_01 athodyamya gadàü bhãmaþ kàladaõóam ivàntakaþ 07,161.046d*1275_02 droõàya vyasçjad ràjan rathahayapapalvuve (sic) 07,161.046d*1275_03 sà÷vasåtadhvajaü ràjan droõasyàpothayat tadà 07,161.046d*1275_04 pràmçda[dna]n svabahån yodhàn vàyuvçkùàn ivaujasà 07,161.046d*1275_05 anyaü tu ratham àsthàya droõaþ praharatàü varaþ 07,161.046d*1275_06 vyåhadvàraü samàsthàya yuddhàya samavasthitaþ 07,161.047a dhçùñadyumno 'pi pà¤càlyaþ pravi÷ya mahatãü camåm 07,161.047c àsasàda raõe droõaü tadàsãt tumulaü mahat 07,161.048a naiva nas tàdç÷aü yuddhaü dçùñapårvaü na ca ÷rutam 07,161.048c yathà såryodaye ràjan samutpi¤jo 'bhavan mahàn 07,161.049a saüsaktàni vyadç÷yanta rathavçndàni màriùa 07,161.049c hatàni ca vikãrõàni ÷arãràõi ÷arãriõàm 07,161.050a ke cid anyatra gacchantaþ pathi cànyair upadrutàþ 07,161.050c vimukhàþ pçùñhata÷ cànye tàóyante pàr÷vato 'pare 07,161.051a tathà saüsaktayuddhaü tad abhavad bhç÷adàruõam 07,161.051c atha saüdhyàgataþ såryaþ kùaõena samapadyata 07,162.001 saüjaya uvàca 07,162.001a te tathaiva mahàràja daü÷ità raõamårdhani 07,162.001c saüdhyàgataü sahasràü÷um àdityam upatasthire 07,162.002a udite tu sahasràü÷au taptakà¤canasaprabhe 07,162.002c prakà÷iteùu lokeùu punar yuddham avartata 07,162.003a dvaüdvàni yàni tatràsan saüsaktàni purodayàt 07,162.003c tàny evàbhyudite sårye samasajjanta bhàrata 07,162.004a rathair hayà hayair nàgàþ pàdàtà÷ càpi ku¤jaraiþ 07,162.004c hayà hayaiþ samàjagmuþ pàdàtà÷ ca padàtibhiþ 07,162.004d*1276_01 narà rathai rathà nàgais tathaiva puruùarùabha 07,162.004e saüsaktà÷ ca viyuktà÷ ca yodhàþ saünyapatan raõe 07,162.005a te ràtrau kçtakarmàõaþ ÷ràntàþ såryasya tejasà 07,162.005c kùutpipàsàparãtàïgà visaüj¤à bahavo 'bhavan 07,162.006a ÷aïkhabherãmçdaïgànàü ku¤jaràõàü ca garjatàm 07,162.006c visphàritavikçùñànàü kàrmukàõàü ca kåjatàm 07,162.007a ÷abdaþ samabhavad ràjan divispçg bharatarùabha 07,162.007c dravatàü ca padàtãnàü ÷astràõàü vinipàtyatàm 07,162.008a hayànàü heùatàü caiva rathànàü ca nivartatàm 07,162.008c kro÷atàü garjatàü caiva tadàsãt tumulaü mahat 07,162.009a vivçddhas tumulaþ ÷abdo dyàm agacchan mahàsvanaþ 07,162.009c nànàyudhanikçttànàü ceùñatàm àturaþ svanaþ 07,162.010a bhåmàv a÷råyata mahàüs tadàsãt kçpaõaü mahat 07,162.010c patatàü patitànàü ca pattya÷varathahastinàm 07,162.011a teùu sarveùv anãkeùu vyatiùakteùv aneka÷aþ 07,162.011c sve svठjaghnuþ pare svàü÷ ca sve paràü÷ ca paràn pare 07,162.012a vãrabàhuvisçùñà÷ ca yodheùu ca gajeùu ca 07,162.012c asayaþ pratyadç÷yanta vàsasàü nejaneùv iva 07,162.013a udyatapratipiùñànàü khaógànàü vãrabàhubhiþ 07,162.013c sa eva ÷abdas tadråpo vàsasàü nijyatàm iva 07,162.014a ardhàsibhis tathà khaógais tomaraiþ sapara÷vadhaiþ 07,162.014c nikçùñayuddhaü saüsaktaü mahad àsãt sudàruõam 07,162.015a gajà÷vakàyaprabhavàü naradehapravàhinãm 07,162.015c ÷astramatsyasusaüpårõàü màüsa÷oõitakardamàm 07,162.016a àrtanàdasvanavatãü patàkàvastraphenilàm 07,162.016c nadãü pràvartayan vãràþ paralokapravàhinãm 07,162.017a ÷ara÷aktyarditàþ klàntà ràtrimåóhàlpacetasaþ 07,162.017c viùñabhya sarvagàtràõi vyatiùñhan gajavàjinaþ 07,162.017e saü÷uùkavadanà vãràþ ÷irobhi÷ càrukuõóalaiþ 07,162.018a yuddhopakaraõai÷ cànyais tatra tatra prakà÷itaiþ 07,162.018c kravyàdasaüghair àkãrõaü mçtair ardhamçtair api 07,162.018e nàsãd rathapathas tatra sarvam àyodhanaü prati 07,162.019a majjatsu cakreùu rathàn sattvam àsthàya vàjinaþ 07,162.019c kathaü cid avaha¤ ÷ràntà vepamànàþ ÷aràrditàþ 07,162.019e kulasattvabalopetà vàjino vàraõopamàþ 07,162.019f*1277_01 babhramus tatra tatraiva rathàn àdàya bhàrata 07,162.020a vihvalaü tat samudbhràntaü sabhayaü bhàratàturam 07,162.020c balam àsãt tadà sarvam çte droõàrjunàv ubhau 07,162.021a tàv evàstàü nilayanaü tàv àrtàyanam eva ca 07,162.021c tàv evànye samàsàdya jagmur vaivasvatakùayam 07,162.022a àvignam abhavat sarvaü kauravàõàü mahad balam 07,162.022c pà¤càlànàü ca saüsaktaü na pràj¤àyata kiü cana 07,162.023a antakàkrãóasadç÷e bhãråõàü bhayavardhane 07,162.023c pçthivyàü ràjavaü÷ànàm utthite mahati kùaye 07,162.024a na tatra karõaü na droõaü nàrjunaü na yudhiùñhiram 07,162.024c na bhãmasenaü na yamau na pà¤càlyaü na sàtyakim 07,162.025a na ca duþ÷àsanaü drauõiü na duryodhanasaubalau 07,162.025c na kçpaü madraràjaü và kçtavarmàõam eva ca 07,162.026a na cànyàn naiva càtmànaü na kùitiü na di÷as tathà 07,162.026c pa÷yàma ràjan saüsaktàn sainyena rajasàvçtàn 07,162.027a saübhrànte tumule ghore rajomeghe samutthite 07,162.027c dvitãyàm iva saüpràptàm amanyanta ni÷àü tadà 07,162.028a na j¤àyante kauraveyà na pà¤càlà na pàõóavàþ 07,162.028c na di÷o na divaü norvãü na samaü viùamaü tathà 07,162.028d*1278_01 a÷obhanta yathà meghàþ ÷àradà÷ calavidyutaþ 07,162.029a hastasaüspar÷am àpannàn paràn vàpy atha và svakàn 07,162.029c nyapàtayaüs tadà yuddhe naràþ sma vijayaiùiõaþ 07,162.030a uddhåtatvàt tu rajasaþ prasekàc choõitasya ca 07,162.030c pra÷a÷àma rajo bhaumaü ÷ãghratvàd anilasya ca 07,162.031a tatra nàgà hayà yodhà rathino 'tha padàtayaþ 07,162.031c pàrijàtavanànãva vyarocan rudhirokùitàþ 07,162.032a tato duryodhanaþ karõo droõo duþ÷àsanas tathà 07,162.032c pàõóavaiþ samasajjanta caturbhi÷ caturo rathàþ 07,162.033a duryodhanaþ saha bhràtrà yamàbhyàü samasajjata 07,162.033c vçkodareõa ràdheyo bhàradvàjena càrjunaþ 07,162.034a tad ghoraü mahad à÷caryaü sarve praikùan samantataþ 07,162.034c ratharùabhàõàm ugràõàü saünipàtam amànuùam 07,162.035a rathamàrgair vicitrai÷ ca vicitrarathasaükulam 07,162.035c apa÷yan rathino yuddhaü vicitraü citrayodhinàm 07,162.036a yatamànàþ paràkràntàþ parasparajigãùavaþ 07,162.036c jãmåtà iva gharmànte ÷aravarùair avàkiran 07,162.037a te rathàn såryasaükà÷àn àsthitàþ puruùarùabhàþ 07,162.037c a÷obhanta yathà meghàþ ÷àradàþ samupasthitàþ 07,162.037d*1279_01 yodhàs te tu mahàràja krodhàmarùasamanvitàþ 07,162.038a spardhinas te maheùvàsàþ kçtayatnà dhanurdharàþ 07,162.038c abhyagacchaüs tathànyonyaü mattà gajavçùà iva 07,162.039a na nånaü dehabhedo 'sti kàle tasmin samàgate 07,162.039c yatra sarve na yugapad vya÷ãryanta mahàrathàþ 07,162.040a bàhubhi÷ caraõai÷ chinnaiþ ÷irobhi÷ càrukuõóalaiþ 07,162.040c kàrmukair vi÷ikhaiþ pràsaiþ khaógaiþ para÷upaññi÷aiþ 07,162.041a nàlãkakùuranàràcair nakharaiþ ÷aktitomaraiþ 07,162.041c anyai÷ ca vividhàkàrair dhautaiþ praharaõottamaiþ 07,162.042a citrai÷ ca vividhàkàraiþ ÷arãràvaraõair api 07,162.042c vicitrai÷ ca rathair bhagnair hatai÷ ca gajavàjibhiþ 07,162.043a ÷ånyai÷ ca nagaràkàrair hatayodhadhvajai rathaiþ 07,162.043c amanuùyair hayais trastaiþ kçùyamàõais tatas tataþ 07,162.044a vàtàyamànair asakçd dhatavãrair alaükçtaiþ 07,162.044c vyajanaiþ kaïkañai÷ caiva dhvajai÷ ca vinipàtitaiþ 07,162.045a chatrair àbharaõair vastrair màlyai÷ ca susugandhibhiþ 07,162.045c hàraiþ kirãñair mukuñair uùõãùaiþ kiïkiõãgaõaiþ 07,162.046a urasyair maõibhir niùkai÷ cåóàmaõibhir eva ca 07,162.046c àsãd àyodhanaü tatra nabhas tàràgaõair iva 07,162.047a tato duryodhanasyàsãn nakulena samàgamaþ 07,162.047c amarùitena kruddhasya kruddhenàmarùitasya ca 07,162.048a apasavyaü cakàràtha màdrãputras tavàtmajam 07,162.048c kira¤ ÷ara÷atair hçùñas tatra nàdo mahàn abhåt 07,162.049a apasavyaü kçtaþ saükhye bhràtçvyenàtyamarùiõà 07,162.049c so 'marùitas tam apy àjau praticakre 'pasavyataþ 07,162.049d*1280_01 putras tava mahàràja ràjà duryodhano drutam 07,162.050a tataþ praticikãrùantam apasavyaü tu te sutam 07,162.050c nyavàrayata tejasvã nakula÷ citramàrgavit 07,162.051a sarvato vinivàryainaü ÷arajàlena pãóayan 07,162.051c vimukhaü nakula÷ cakre tat sainyàþ samapåjayan 07,162.052a tiùñha tiùñheti nakulo babhàùe tanayaü tava 07,162.052c saüsmçtya sarvaduþkhàni tava durmantritena ca 07,163.001 saüjaya uvàca 07,163.001a tato duþ÷àsanaþ kruddhaþ sahadevam upàdravat 07,163.001c rathavegena tãvreõa kampayann iva medinãm 07,163.002a tasyàpatata evà÷u bhallenàmitrakar÷anaþ 07,163.002c màdrãsutaþ ÷iro yantuþ sa÷irastràõam acchinat 07,163.003a nainaü duþ÷àsanaþ såtaü nàpi ka÷ cana sainikaþ 07,163.003c hçtottamàïgam à÷utvàt sahadevena buddhavàn 07,163.004a yadà tv asaügçhãtatvàt prayànty a÷và yathàsukham 07,163.004c tato duþ÷àsanaþ såtaü buddhavàn gatacetasam 07,163.005a sa hayàn saünigçhyàjau svayaü hayavi÷àradaþ 07,163.005c yuyudhe rathinàü ÷reùñha÷ citraü laghu ca suùñhu ca 07,163.006a tad asyàpåjayan karma sve pare caiva saüyuge 07,163.006c hatasåtarathenàjau vyacarad yad abhãtavat 07,163.007a sahadevas tu tàn a÷vàüs tãkùõair bàõair avàkirat 07,163.007c pãóyamànàþ ÷arai÷ cà÷u pràdravaüs te tatas tataþ 07,163.008a sa ra÷miùu viùaktatvàd utsasarja ÷aràsanam 07,163.008c dhanuùà karma kurvaüs tu ra÷mãn sa punar utsçjat 07,163.009a chidreùu teùu taü bàõair màdrãputro 'bhyavàkirat 07,163.009c parãpsaüs tvatsutaü karõas tadantaram avàpatat 07,163.010a vçkodaras tataþ karõaü tribhir bhallaiþ samàhitaiþ 07,163.010c àkarõapårõair abhyaghnan bàhvor urasi cànadat 07,163.011a saünyavartata taü karõaþ saüghaññita ivoragaþ 07,163.011b*1281_01 bhãmam àvàrayàm àsa vikiran ni÷itठ÷aràn 07,163.011b*1282_01 karõas tu ni÷itair bàõair vivyadhe marmabhedibhiþ 07,163.011c tad abhåt tumulaü yuddhaü bhãmaràdheyayos tadà 07,163.011d*1283_01 purà devàsure yuddhe vçtravàsavayor iva 07,163.012a tau vçùàv iva saükruddhau vivçttanayanàv ubhau 07,163.012c vegena mahatànyonyaü saürabdhàv abhipetatuþ 07,163.013a abhisaü÷liùñayos tatra tayor àhava÷auõóayoþ 07,163.013c abhinna÷arapàtatvàd gadàyuddham avartata 07,163.014a gadayà bhãmasenas tu karõasya rathakåbaram 07,163.014c bibhedà÷u tadà ràjaüs tad adbhutam ivàbhavat 07,163.015a tato bhãmasya ràdheyo gadàm àdàya vãryavàn 07,163.015c avàsçjad rathe tàü tu bibheda gadayà gadàm 07,163.016a tato bhãmaþ punar gurvãü cikùepàdhirather gadàm 07,163.016c tàü ÷arair da÷abhiþ karõaþ supuïkhaiþ susamàhitaiþ 07,163.016e pratyavidhyat puna÷ cànyaiþ sà bhãmaü punar àvrajat 07,163.016f*1284_01 vyàlãva mantràbhihatà karõabàõair abhidrutà 07,163.017a tasyàþ pratinipàtena bhãmasya vipulo dhvajaþ 07,163.017c papàta sàrathi÷ càsya mumoha gadayà hataþ 07,163.018a sa karõe sàyakàn aùñau vyasçjat krodhamårchitaþ 07,163.018c dhvaje ÷aràsane caiva ÷aràvàpe ca bhàrata 07,163.018d*1285_01 tais tasya ni÷itaiþ pãtair bhãmaseno mahàbalaþ 07,163.018d*1285_02 ciccheda paravãraghnaþ prahasann iva bhàrata 07,163.018d*1286_01 karõo 'py anyad dhanur gçhya hemapçùñhaü duràsadam 07,163.019a tataþ punas tu ràdheyo hayàn asya ratheùubhiþ 07,163.019c çùyavarõठjaghànà÷u tathobhau pàrùõisàrathã 07,163.020a sa vipannaratho bhãmo nakulasyàpluto ratham 07,163.020c harir yathà gireþ ÷çïgaü samàkràmad ariüdamaþ 07,163.021a tathà droõàrjunau citram ayudhyetàü mahàrathau 07,163.021c àcàrya÷iùyau ràjendra kçtapraharaõau yudhi 07,163.022a laghusaüdhànayogàbhyàü rathayo÷ ca raõena ca 07,163.022c mohayantau manuùyàõàü cakùåüùi ca manàüsi ca 07,163.023a upàramanta te sarve yodhàsmàkaü pare tathà 07,163.023c adçùñapårvaü pa÷yantas tad yuddhaü guru÷iùyayoþ 07,163.024a vicitràn pçtanàmadhye rathamàrgàn udãryataþ 07,163.024c anyonyam apasavyaü ca kartuü vãrau tadaiùatuþ 07,163.024e paràkramaü tayor yodhà dadç÷us taü suvismitàþ 07,163.025a tayoþ samabhavad yuddhaü droõapàõóavayor mahat 07,163.025c àmiùàrthaü mahàràja gagane ÷yenayor iva 07,163.026a yad yac cakàra droõas tu kuntãputrajigãùayà 07,163.026c tat tat pratijaghànà÷u prahasaüs tasya pàõóavaþ 07,163.026d*1287_01 tàv anyonyaü prati mahàn saürambhaþ samajàyata 07,163.026d*1287_02 mçdupårvam abhåd yuddhaü divyàstraviduùor dvayoþ 07,163.027a yadà droõo na ÷aknoti pàõóavasya vi÷eùaõe 07,163.027c tataþ pràdu÷cakàràstram astramàrgavi÷àradaþ 07,163.028a aindraü pà÷upataü tvàùñraü vàyavyam atha vàruõam 07,163.028c muktaü muktaü droõacàpàt taj jaghàna dhanaüjayaþ 07,163.029a astràõy astrair yadà tasya vidhivad dhanti pàõóavaþ 07,163.029c tato 'straiþ paramair divyair droõaþ pàrtham avàkirat 07,163.030a yad yad astraü sa pàrthàya prayuïkte vijigãùayà 07,163.030c tasyàstrasya vighàtàrthaü tat tat sa kurute 'rjunaþ 07,163.031a sa vadhyamàneùv astreùu divyeùv api yathàvidhi 07,163.031c arjunenàrjunaü droõo manasaivàbhyapåjayat 07,163.032a mene càtmànam adhikaü pçthivyàm api bhàrata 07,163.032c tena ÷iùyeõa sarvebhyaþ ÷astravidbhyaþ samantataþ 07,163.033a vàryamàõas tu pàrthena tathà madhye mahàtmanàm 07,163.033c yatamàno 'rjunaü prãtyà pratyavàrayad utsmayan 07,163.034a tato 'ntarikùe devà÷ ca gandharvà÷ ca sahasra÷aþ 07,163.034c çùayaþ siddhasaüghà÷ ca vyatiùñhanta didçkùayà 07,163.035a tad apsarobhir àkãrõaü yakùaràkùasasaükulam 07,163.035c ÷rãmad àkà÷am abhavad bhåyo meghàkulaü yathà 07,163.036a tatra smàntarhità vàco vyacaranta punaþ punaþ 07,163.036c droõasya stavasaüyuktàþ pàrthasya ca mahàtmanaþ 07,163.036e visçjyamàneùv astreùu jvàlayatsu di÷o da÷a 07,163.036f*1288_01 abruvaüs tatra siddhà÷ ca çùaya÷ ca samàgatàþ 07,163.037a naivedaü mànuùaü yuddhaü nàsuraü na ca ràkùasam 07,163.037c na daivaü na ca gàndharvaü bràhmaü dhruvam idaü param 07,163.037e vicitram idam à÷caryaü na no dçùñaü na ca ÷rutam 07,163.038a ati pàõóavam àcàryo droõaü càpy ati pàõóavaþ 07,163.038c nànayor antaraü draùñuü ÷akyam astreõa kena cit 07,163.039a yadi rudro dvidhàkçtya yudhyetàtmànam àtmanà 07,163.039c tatra ÷akyopamà kartum anyatra tu na vidyate 07,163.040a j¤ànam ekastham àcàrye j¤ànaü yoga÷ ca pàõóave 07,163.040b*1289_01 droõe sauùñhavam àcàrye làghavaü sauùñhavaü tathà 07,163.040b*1289_02 arjune dç÷yate vyaktaü nànyasmiüs tad dhanurdhare 07,163.040b*1289_03 lakùam ekastham àcàrye lakùaü vedha÷ ca pàõóave 07,163.040b*1289_04 ÷aighryam ekastham àcàrye ÷aighryaü vedha÷ ca pàõóave 07,163.040b*1290_01 gatam ekastham àcàrye gataü vedha÷ ca pàõóave 07,163.040c ÷auryam ekastham àcàrye balaü ÷auryaü ca pàõóave 07,163.041a nemau ÷akyau maheùvàsau raõe kùepayituü paraiþ 07,163.041c icchamànau punar imau hanyetàü sàmaraü jagat 07,163.042a ity abruvan mahàràja dçùñvà tau puruùarùabhau 07,163.042c antarhitàni bhåtàni prakà÷àni ca saügha÷aþ 07,163.042d*1291_01 yadà droõaü mahàràja vi÷eùayati pàõóavaþ 07,163.043a tato droõo bràhmam astraü pràdu÷cakre mahàmatiþ 07,163.043b*1292_01 tad astraü saüdhitaü ràjan ghoraråpaü mahàhave 07,163.043c saütàpayan raõe pàrthaü bhåtàny antarhitàni ca 07,163.044a tata÷ cacàla pçthivã saparvatavanadrumà 07,163.044b*1293_01 sarita÷ ca pratisrotaþ samåhur vai kùaõàntaram 07,163.044c vavau ca viùamo vàyuþ sàgarà÷ càpi cukùubhuþ 07,163.045a tatas tràso mahàn àsãt kurupàõóavasenayoþ 07,163.045c sarveùàü caiva bhåtànàm udyate 'stre mahàtmanà 07,163.046a tataþ pàrtho 'py asaübhràntas tad astraü pratijaghnivàn 07,163.046c brahmàstreõaiva ràjendra tataþ sarvam a÷ã÷amat 07,163.047a yadà na gamyate pàraü tayor anyatarasya và 07,163.047c tataþ saükulayuddhena tad yuddhaü vyakulãkçtam 07,163.048a nàj¤àyata tataþ kiü cit punar eva vi÷àü pate 07,163.048c pravçtte tumule yuddhe droõapàõóavayor mçdhe 07,163.048d*1294_01 droõas tyajya raõe pàrthaü pà¤càlàn anvadhàvata 07,163.048d*1294_02 arjuno 'pi raõe droõaü tyaktvà pràdràvayat kurån 07,163.048d*1294_03 ÷araughair atha tàbhyàü tu chàyàbhåtaü mahàmçdhe 07,163.048d*1294_04 tumulaü prababhau ràjan sarvasya jagato bhayam 07,163.049a ÷arajàlaiþ samàkãrõe meghajàlair ivàmbare 07,163.049c na sma saüpatate ka÷ cid antarikùacaras tadà 07,164.001 saüjaya uvàca 07,164.001a tasmiüs tathà vartamàne narà÷vagajasaükùaye 07,164.001c duþ÷àsano mahàràja dhçùñadyumnam ayodhayat 07,164.002a sa tu rukmarathàsakto duþ÷àsana÷aràrditaþ 07,164.002c amarùàt tava putrasya ÷arair vàhàn avàkirat 07,164.003a kùaõena sa rathas tasya sadhvajaþ sahasàrathiþ 07,164.003c nàdç÷yata mahàràja pàrùatasya ÷arai÷ citaþ 07,164.004a duþ÷àsanas tu ràjendra pà¤càlyasya mahàtmanaþ 07,164.004c nà÷akat pramukhe sthàtuü ÷arajàlaprapãóitaþ 07,164.005a sa tu duþ÷àsanaü bàõair vimukhãkçtya pàrùataþ 07,164.005b*1295_01 dhçùñadyumno 'pi ràjendra bhagnaü dçùñvà tavàtmajam 07,164.005c kira¤ ÷arasahasràõi droõam evàbhyayàd raõe 07,164.006a pratyapadyata hàrdikyaþ kçtavarmà tadantaram 07,164.006c sodaryàõàü traya÷ caiva ta enaü paryavàrayan 07,164.007a taü yamau pçùñhato 'nvaitàü rakùantau puruùarùabhau 07,164.007c droõàyàbhimukhaü yàntaü dãpyamànam ivànalam 07,164.008a saüprahàram akurvaüs te sarve sapta mahàrathàþ 07,164.008c amarùitàþ sattvavantaþ kçtvà maraõam agrataþ 07,164.009a ÷uddhàtmànaþ ÷uddhavçttà ràjan svargapuraskçtàþ 07,164.009c àryaü yuddham akurvanta parasparajigãùavaþ 07,164.010a ÷uklàbhijanakarmàõo matimanto janàdhipàþ 07,164.010c dharmayuddham ayudhyanta prekùanto gatim uttamàm 07,164.011a na tatràsãd adharmiùñham a÷astraü yuddham eva ca 07,164.011c nàtra karõã na nàlãko na lipto na ca vastakaþ 07,164.012a na såcã kapi÷o nàtra na gavàsthir gajàsthikaþ 07,164.012b*1296_01 na cålã bali÷as tatra na yamã nàpi pàvakaþ 07,164.012c iùur àsãn na saü÷liùño na påtir na ca jihmagaþ 07,164.013a çjåny eva vi÷uddhàni sarve ÷astràõy adhàrayan 07,164.013c suyuddhena paràül lokàn ãpsantaþ kãrtim eva ca 07,164.014a tadàsãt tumulaü yuddhaü sarvadoùavivarjitam 07,164.014c caturõàü tava yodhànàü tais tribhiþ pàõóavaiþ saha 07,164.015a dhçùñadyumnas tu tàn hitvà tava ràjan ratharùabhàn 07,164.015c yamàbhyàü vàritàn dçùñvà ÷ãghràstro droõam abhyayàt 07,164.016a nivàritàs tu te vãràs tayoþ puruùasiühayoþ 07,164.016c samasajjanta catvàro vàtàþ parvatayor iva 07,164.017a dvàbhyàü dvàbhyàü yamau sàrdhaü rathàbhyàü rathapuügavau 07,164.017c samàsaktau tato droõaü dhçùñadyumno 'bhyavartata 07,164.018a dçùñvà droõàya pà¤càlyaü vrajantaü yuddhadurmadam 07,164.018c yamàbhyàü tàü÷ ca saüsaktàüs tadantaram upàdravat 07,164.018d*1297_01 tatas tava suto ràjan sàtvatena samàgataþ 07,164.019a duryodhano mahàràja kira¤ ÷oõitabhojanàn 07,164.019c taü sàtyakiþ ÷ãghrataraü punar evàbhyavartata 07,164.020a tau parasparam àsàdya samãpe kurumàdhavau 07,164.020c hasamànau nç÷àrdålàv abhãtau samagacchatàm 07,164.021a bàlye vçttàni sarvàõi prãyamàõau vicintya tau 07,164.021c anyonyaü prekùamàõau ca hasamànau punaþ punaþ 07,164.022a atha duryodhano ràjà sàtyakiü pratyabhàùata 07,164.022c priyaü sakhàyaü satataü garhayan vçttam àtmanaþ 07,164.023a dhik krodhaü dhik sakhe lobhaü dhiï mohaü dhig amarùitam 07,164.023c dhig astu kùàtram àcàraü dhig astu balam aurasam 07,164.024a yat tvaü màm abhisaüdhatse tvàü càhaü ÷inipuügava 07,164.024c tvaü hi pràõaiþ priyataro mamàhaü ca sadà tava 07,164.025a smaràmi tàni sarvàõi bàlye vçttàni yàni nau 07,164.025c tàni sarvàõi jãrõàni sàüprataü nau raõàjire 07,164.025e kim anyat krodhalobhàbhyàü yudhyàmi tvàdya sàtvata 07,164.026a taü tathàvàdinaü ràjan sàtyakiþ pratyabhàùata 07,164.026c prahasan vi÷ikhàüs tãkùõàn udyamya paramàstravit 07,164.027a neyaü sabhà ràjaputra na càcàryanive÷anam 07,164.027c yatra krãóitam asmàbhis tadà ràjan samàgataiþ 07,164.028 duryodhana uvàca 07,164.028a kva sà krãóà gatàsmàkaü bàlye vai ÷inipuügava 07,164.028c kva ca yuddham idaü bhåyaþ kàlo hi duratikramaþ 07,164.029a kiü nu no vidyate kçtyaü dhanena dhanalipsayà 07,164.029c yatra yudhyàmahe sarve dhanalobhàt samàgatàþ 07,164.030 saüjaya uvàca 07,164.030a taü tathàvàdinaü tatra ràjànaü màdhavo 'bravãt 07,164.030c evaüvçttaü sadà kùatraü yad dhantãha gurån api 07,164.031a yadi te 'haü priyo ràja¤ jahi màü mà ciraü kçthàþ 07,164.031c tvatkçte sukçtàül lokàn gaccheyaü bharatarùabha 07,164.032a yà te ÷aktir balaü caiva tat kùipraü mayi dar÷aya 07,164.032c necchàmy etad ahaü draùñuü mitràõàü vyasanaü mahat 07,164.033a ity evaü vyaktam àbhàùya pratibhàùya ca sàtyakiþ 07,164.033c abhyayàt tårõam avyagro nirapekùo vi÷àü pate 07,164.034a tam àyàntam abhiprekùya pratyagçhõàt tavàtmajaþ 07,164.034c ÷arai÷ càvàkirad ràja¤ ÷aineyaü tanayas tava 07,164.035a tataþ pravavçte yuddhaü kurumàdhavasiühayoþ 07,164.035c anyonyaü kruddhayor ghoraü yathà dviradasiühayoþ 07,164.036a tataþ pårõàyatotsçùñaiþ sàtvataü yuddhadurmadam 07,164.036c duryodhanaþ pratyavidhyad da÷abhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,164.037a taü sàtyakiþ pratyaviddhat tathaiva da÷abhiþ ÷araiþ 07,164.037b*1298_01 duryodhanas tataþ kruddho màdhavaü navabhiþ ÷araiþ 07,164.037c pa¤cà÷atà puna÷ càjau triü÷atà da÷abhi÷ ca ha 07,164.037d*1299_01 sàtyakiü tu tato ràjan prahasaüs tanayas tava 07,164.037d*1299_02 àkarõamuktair ni÷itair vivyàdha triü÷atà ÷araiþ 07,164.037d*1299_03 tato 'sya sa÷araü càpaü kùurapreõa dvidhàkarot 07,164.037d*1299_04 so 'nyat kàrmukam àdàya laghuhastas tato dçóham 07,164.037d*1299_05 sàtyakir vyasçjac càpi ÷ara÷reõãü sutasya te 07,164.037d*1299_06 tàm àpatantãü sahasà ÷ara÷reõãü jighàüsayà 07,164.037d*1299_07 ciccheda bahudhà ràjaüs tata uccukru÷ur janàþ 07,164.037d*1299_08 sàtyakiü ca trisaptatyà pãóayàm àsa vegitaþ 07,164.037d*1299_09 svarõapuïkhaiþ ÷ilàdhautair àkarõàpårõaniþsçtaiþ 07,164.038a tasya saüdadhata÷ ceùån saühiteùuü ca kàrmukam 07,164.038c acchinat sàtyakis tårõaü ÷arai÷ caivàbhyavãvçùat 07,164.039a sa gàóhaviddho vyathitaþ pratyapàyàd rathàntaram 07,164.039c duryodhano mahàràja dà÷àrha÷arapãóitaþ 07,164.040a samà÷vasya tu putras te sàtyakiü punar abhyayàt 07,164.040c visçjann iùujàlàni yuyudhànarathaü prati 07,164.041a tathaiva sàtyakir bàõàn duryodhanarathaü prati 07,164.041c pratataü vyasçjad ràjaüs tat saükulam avartata 07,164.042a tatreùubhiþ kùipyamàõaiþ patadbhi÷ ca samantataþ 07,164.042c agner iva mahàkakùe ÷abdaþ samabhavan mahàn 07,164.042d*1300_01 tayoþ ÷arasahasrai÷ ca saüchannaü vasudhàtalam 07,164.042d*1300_02 agamyaråpaü ca ÷arair àkà÷aü samapadyata 07,164.043a tatràbhyadhikam àlakùya màdhavaü rathasattamam 07,164.043c kùipram abhyapatat karõaþ parãpsaüs tanayaü tava 07,164.044a na tu taü marùayàm àsa bhãmaseno mahàbalaþ 07,164.044c abhyayàt tvaritaþ karõaü visçjan sàyakàn bahån 07,164.045a tasya karõaþ ÷itàn bàõàn pratihanya hasann iva 07,164.045c dhanuþ ÷aràü÷ ca ciccheda såtaü càbhyahanac charaiþ 07,164.046a bhãmasenas tu saükruddho gadàm àdàya pàõóavaþ 07,164.046c dhvajaü dhanu÷ ca såtaü ca saümamardàhave ripoþ 07,164.046d*1301_01 rathacakraü ca karõasya babha¤ja sa mahàbalaþ 07,164.046d*1301_02 bhagnacakre rathe 'tiùñhad akampaþ ÷ailaràó iva 07,164.046d*1301_03 ekacakraü rathaü tasya tam åhuþ suciraü hayàþ 07,164.046d*1301_04 ekacakram ivàrkasya rathaü saptarùayo 'malàþ 07,164.047a amçùyamàõaþ karõas tu bhãmasenam ayudhyata 07,164.047c vividhair iùujàlai÷ ca nànà÷astrai÷ ca saüyuge 07,164.047d*1302_01 bhãmasenas tu saükruddhaþ såtaputram ayodhayat 07,164.048a saükule vartamàne tu ràjà dharmasuto 'bravãt 07,164.048c pà¤càlànàü naravyàghràn matsyànàü ca nararùabhàn 07,164.049a ye naþ pràõàþ ÷iro ye no ye no yodhà mahàbalàþ 07,164.049c ta ete dhàrtaràùñreùu viùaktàþ puruùarùabhàþ 07,164.050a kiü tiùñhata yathà måóhàþ sarve vigatacetasaþ 07,164.050c tatra gacchata yatraite yudhyante màmakà rathàþ 07,164.051a kùatradharmaü puraskçtya sarva eva gatajvaràþ 07,164.051c jayanto vadhyamànà và gatim iùñàü gamiùyatha 07,164.052a jitvà ca bahubhir yaj¤air yakùyadhvaü bhåridakùiõaiþ 07,164.052c hatà và devasàd bhåtvà lokàn pràpsyatha puùkalàn 07,164.053a te ràj¤à codità vãrà yotsyamànà mahàrathàþ 07,164.053c caturdhà vahinãü kçtvà tvarità droõam abhyayuþ 07,164.054a pà¤càlàs tv ekato droõam abhyaghnan bahubhiþ ÷araiþ 07,164.054c bhãmasenapurogà÷ ca ekataþ paryavàrayan 07,164.055a àsaüs tu pàõóuputràõàü trayo 'jihmà mahàrathàþ 07,164.055c yamau ca bhãmasena÷ ca pràkro÷anta dhanaüjayam 07,164.056a abhidravàrjuna kùipraü kurån droõàd apànuda 07,164.056c tata enaü haniùyanti pà¤càlà hatarakùiõam 07,164.057a kauraveyàüs tataþ pàrthaþ sahasà samupàdravat 07,164.057c pà¤càlàn eva tu droõo dhçùñadyumnapurogamàn 07,164.057d*1303_01 sasçjus tarasà vãràn pa¤came 'hani bhàrata 07,164.058a pà¤càlànàü tato droõo 'py akarot kadanaü mahat 07,164.058c yathà kruddho raõe ÷akro dànavànàü kùayaü purà 07,164.059a droõàstreõa mahàràja vadhyamànàþ pare yudhi 07,164.059c nàtrasanta raõe droõàt sattvavanto mahàrathàþ 07,164.060a vadhyamànà mahàràja pà¤càlàþ sç¤jayàs tathà 07,164.060c droõam evàbhyayur yuddhe mohayanto mahàratham 07,164.061a teùàü tåtsàdyamànànàü pà¤càlànàü samantataþ 07,164.061c abhavad bhairavo nàdo vadhyatàü ÷ara÷aktibhiþ 07,164.062a vadhyamàneùu saügràme pà¤càleùu mahàtmanà 07,164.062c udãryamàõe droõàstre pàõóavàn bhayam àvi÷at 07,164.063a dçùñvà÷vanarasaüghànàü vipulaü ca kùayaü yudhi 07,164.063b*1304_01 dçùñvà ca naranàgà÷vapattãnàü vipulaü kùayam 07,164.063c pàõóaveyà mahàràja nà÷aüsur vijayaü tadà 07,164.064a kaccid droõo na naþ sarvàn kùapayet paramàstravit 07,164.064c samiddhaþ ÷i÷iràpàye dahan kakùam ivànalaþ 07,164.065a na cainaü saüyuge ka÷ cit samarthaþ prativãkùitum 07,164.065c na cainam arjuno jàtu pratiyudhyeta dharmavit 07,164.066a trastàn kuntãsutàn dçùñvà droõasàyakapãóitàn 07,164.066c matimठ÷reyase yuktaþ ke÷avo 'rjunam abravãt 07,164.067a naiùa yuddhena saügràme jetuü ÷akyaþ kathaü cana 07,164.067b*1305_01 sadhanur dhanvinàü ÷reùñho devair api savàsavaiþ 07,164.067b*1305_02 nyasta÷astras tu saügràme ÷akyo hantuü bhaven nçbhiþ 07,164.067c api vçtrahaõà yuddhe rathayåthapayåthapaþ 07,164.068a àsthãyatàü jaye yogo dharmam utsçjya pàõóava 07,164.068c yathà vaþ saüyuge sarvàn na hanyàd rukmavàhanaþ 07,164.069a a÷vatthàmni hate naiùa yudhyed iti matir mama 07,164.069c taü hataü saüyuge ka÷ cid asmai ÷aüsatu mànavaþ 07,164.070a etan nàrocayad ràjan kuntãputro dhanaüjayaþ 07,164.070c anye tv arocayan sarve kçcchreõa tu yudhiùñhiraþ 07,164.071a tato bhãmo mahàbàhur anãke sve mahàgajam 07,164.071c jaghàna gadayà ràjann a÷vatthàmànam ity uta 07,164.071d*1306_01 parapramathanaü ghoraü màlavasyendravarmaõaþ 07,164.072a bhãmasenas tu savrãóam upetya droõam àhave 07,164.072c a÷vatthàmà hata iti ÷abdam uccai÷ cakàra ha 07,164.073a a÷vatthàmeti hi gajaþ khyàto nàmnà hato 'bhavat 07,164.073c kçtvà manasi taü bhãmo mithyà vyàhçtavàüs tadà 07,164.074a bhãmasenavacaþ ÷rutvà droõas tat param apriyam 07,164.074c manasà sannagàtro 'bhåd yathà saikatam ambhasi 07,164.075a ÷aïkamànaþ sa tan mithyà vãryaj¤aþ svasutasya vai 07,164.075c hataþ sa iti ca ÷rutvà naiva dhairyàd akampata 07,164.076a sa labdhvà cetanàü droõaþ kùaõenaiva samà÷vasat 07,164.076c anucintyàtmanaþ putram aviùahyam aràtibhiþ 07,164.077a sa pàrùatam abhidrutya jighàüsur mçtyum àtmanaþ 07,164.077c avàkirat sahasreõa tãkùõànàü kaïkapatriõàm 07,164.078a taü vai viü÷atisàhasràþ pà¤càlànàü nararùabhàþ 07,164.078c tathà carantaü saügràme sarvato vyakira¤ ÷araiþ 07,164.078d*1307_01 taiþ ÷arair àvçtaü droõaü nàpa÷yàma mahàratham 07,164.078d*1307_02 bhàskaraü jaladai ruddhaü varùàsv iva vi÷àü pate 07,164.078d*1307_03 vidhåya tàn bàõagaõàn pà¤càlànàü mahàrathaþ 07,164.079a tataþ pràduùkarod droõo bràhmam astraü paraütapaþ 07,164.079c vadhàya teùàü ÷åràõàü pà¤càlànàm amarùitaþ 07,164.080a tato vyarocata droõo vinighnan sarvasomakàn 07,164.080c ÷iràüsy apàtayac càpi pà¤càlànàü mahàmçdhe 07,164.080e tathaiva parighàkàràn bàhån kanakabhåùaõàn 07,164.081a te vadhyamànàþ samare bhàradvàjena pàrthivàþ 07,164.081c medinyàm anvakãryanta vàtanunnà iva drumàþ 07,164.082a ku¤jaràõàü ca patatàü hayaughànàü ca bhàrata 07,164.082c agamyaråpà pçthivã màüsa÷oõitakardamà 07,164.083a hatvà viü÷atisàhasràn pà¤càlànàü rathavrajàn 07,164.083c atiùñhad àhave droõo vidhåmo 'gnir iva jvalan 07,164.084a tathaiva ca punaþ kruddho bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,164.084c vasudànasya bhallena ÷iraþ kàyàd apàharat 07,164.085a punaþ pa¤ca÷atàn matsyàn ùañsahasràü÷ ca sç¤jayàn 07,164.085c hastinàm ayutaü hatvà jaghànà÷vàyutaü punaþ 07,164.086a kùatriyàõàm abhàvàya dçùñvà droõam avasthitam 07,164.086c çùayo 'bhyàgamaüs tårõaü havyavàhapurogamàþ 07,164.087a vi÷vàmitro jamadagnir bhàradvàjo 'tha gautamaþ 07,164.087c vasiùñhaþ ka÷yapo 'tri÷ ca brahmalokaü ninãùavaþ 07,164.088a sikatàþ pç÷nayo gargà bàlakhilyà marãcipàþ 07,164.088c bhçgavo 'ïgirasa÷ caiva såkùmà÷ cànye maharùayaþ 07,164.089a ta enam abruvan sarve droõam àhava÷obhinam 07,164.089c adharmataþ kçtaü yuddhaü samayo nidhanasya te 07,164.090a nyasyàyudhaü raõe droõa sametyàsmàn avasthitàn 07,164.090c nàtaþ krårataraü karma punaþ kartuü tvam arhasi 07,164.091a vedavedàïgaviduùaþ satyadharmaparasya ca 07,164.091c bràhmaõasya vi÷eùeõa tavaitan nopapadyate 07,164.092a nyasyàyudham amogheùo tiùñha vartmani ÷à÷vate 07,164.092c paripårõa÷ ca kàlas te vastuü loke 'dya mànuùe 07,164.092d*1308_01 brahmàstreõa tvayà dagdhà anastraj¤à narà bhuvi 07,164.092d*1308_02 yad etad ãdç÷aü vipra kçtaü karma na sàdhu tat 07,164.092d*1308_03 nyasyàyudhaü raõe kùipraü droõa mà tvaü ciraü kçthàþ 07,164.092d*1308_04 mà pàpiùñhataraü karma kariùyasi punar dvija 07,164.093a iti teùàü vacaþ ÷rutvà bhãmasenavaca÷ ca tat 07,164.093c dhçùñadyumnaü ca saüprekùya raõe sa vimanàbhavat 07,164.094a sa dahyamàno vyathitaþ kuntãputraü yudhiùñhiram 07,164.094b*1309_01 yudhiùñhiram upàgamya droõo vacanam abravãt 07,164.094b*1309_02 satyaü kathaya ràjendra yadi jãvati me sutaþ 07,164.094c ahataü và hataü veti papraccha sutam àtmanaþ 07,164.095a sthirà buddhir hi droõasya na pàrtho vakùyate 'nçtam 07,164.095c trayàõàm api lokànàm ai÷varyàrthe kathaü cana 07,164.096a tasmàt taü paripapraccha nànyaü kaü cid vi÷eùataþ 07,164.096c tasmiüs tasya hi satyà÷à bàlyàt prabhçti pàõóave 07,164.097a tato niùpàõóavàm urvãü kariùyantaü yudhàü patim 07,164.097c droõaü j¤àtvà dharmaràjaü govindo vyathito 'bravãt 07,164.098a yady ardhadivasaü droõo yudhyate manyum àsthitaþ 07,164.098c satyaü bravãmi te senà vinà÷aü samupaiùyati 07,164.099a sa bhavàüs tràtu no droõàt satyàj jyàyo 'nçtaü bhavet 07,164.099c ançtaü jãvitasyàrthe vadan na spç÷yate 'nçtaiþ 07,164.099d*1310_01 kàminãùu vivàheùu gavàm arthe tathà dhane 07,164.099d*1310_02 bràhmaõàbhyavapattau ca ançte nàsti pàtakam 07,164.100a tayoþ saüvadator evaü bhãmaseno 'bravãd idam 07,164.100c ÷rutvaiva taü mahàràja vadhopàyaü mahàtmanaþ 07,164.101a gàhamànasya te senàü màlavasyendravarmaõaþ 07,164.101c a÷vatthàmeti vikhyàto gajaþ ÷akragajopamaþ 07,164.102a nihato yudhi vikramya tato 'haü droõam abruvam 07,164.102c a÷vatthàmà hato brahman nivartasvàhavàd iti 07,164.103a nånaü nà÷raddadhad vàkyam eùa me puruùarùabhaþ 07,164.103c sa tvaü govindavàkyàni mànayasva jayaiùiõaþ 07,164.104a droõàya nihataü ÷aüsa ràja¤ ÷àradvatãsutam 07,164.104c tvayokto naiùa yudhyeta jàtu ràjan dvijarùabhaþ 07,164.104e satyavàn hi nçloke 'smin bhavàn khyàto janàdhipa 07,164.105a tasya tad vacanaü ÷rutvà kçùõavàkyapracoditaþ 07,164.105c bhàvitvàc ca mahàràja vaktuü samupacakrame 07,164.106a tam atathyabhaye magno jaye sakto yudhiùñhiraþ 07,164.106c avyaktam abravãd ràjan hataþ ku¤jara ity uta 07,164.107a tasya pårvaü rathaþ pçthvyà÷ caturaïgula uttaraþ 07,164.107c babhåvaivaü tu tenokte tasya vàhàspç÷an mahãm 07,164.108a yudhiùñhiràt tu tad vàkyaü ÷rutvà droõo mahàrathaþ 07,164.108c putravyasanasaütapto nirà÷o jãvite 'bhavat 07,164.109a àgaskçtam ivàtmànaü pàõóavànàü mahàtmanàm 07,164.109c çùivàkyaü ca manvànaþ ÷rutvà ca nihataü sutam 07,164.110a vicetàþ paramodvigno dhçùñadyumnam avekùya ca 07,164.110c yoddhuü nà÷aknuvad ràjan yathàpårvam ariüdama 07,164.111a taü dçùñvà paramodvignaü ÷okopahatacetasam 07,164.111c pà¤càlaràjasya suto dhçùñadyumnaþ samàdravat 07,164.112a ya iùñvà manujendreõa drupadena mahàmakhe 07,164.112c labdho droõavinà÷àya samiddhàd dhavyavàhanàt 07,164.113a sa dhanur jaitram àdàya ghoraü jaladanisvanam 07,164.113c dçóhajyam ajaraü divyaü ÷aràü÷ cà÷ãviùopamàn 07,164.114a saüdadhe kàrmuke tasmi¤ ÷aram à÷ãviùopamam 07,164.114c droõaü jighàüsuþ pà¤càlyo mahàjvàlam ivànalam 07,164.115a tasya råpaü ÷arasyàsãd dhanurjyàmaõóalàntare 07,164.115c dyotato bhàskarasyeva ghanànte parive÷inaþ 07,164.116a pàrùatena paràmçùñaü jvalantam iva tad dhanuþ 07,164.116c antakàlam iva pràptaü menire vãkùya sainikàþ 07,164.117a tam iùuü saühitaü tena bhàradvàjaþ pratàpavàn 07,164.117c dçùñvàmanyata dehasya kàlaparyàyam àgatam 07,164.118a tataþ sa yatnam àtiùñhad àcàryas tasya vàraõe 07,164.118c na càsyàstràõi ràjendra pràduràsan mahàtmanaþ 07,164.119a tasya tv ahàni catvàri kùapà caikàsyato gatà 07,164.119b*1311_01 tasya tv aha÷ ca ràtri÷ ca ÷aràn abhyasato 'gamat 07,164.119c tasya càhnas tribhàgena kùayaü jagmuþ patatriõaþ 07,164.120a sa ÷arakùayam àsàdya putra÷okena càrditaþ 07,164.120c vividhànàü ca divyànàm astràõàm aprasannatàm 07,164.121a utsraùñukàmaþ ÷astràõi vipravàkyàbhicoditaþ 07,164.121c tejasà preryamàõa÷ ca yuyudhe so 'timànuùam 07,164.122a athànyat sa samàdàya divyam àïgirasaü dhanuþ 07,164.122c ÷aràü÷ ca brahmadaõóàbhàn dhçùñadyumnam ayodhayat 07,164.123a tatas taü ÷aravarùeõa mahatà samavàkirat 07,164.123c vya÷àtayac ca saükruddho dhçùñadyumnam amarùaõaþ 07,164.123d*1312_01 tata÷ ca pàrùato ràjan samàkçùya dhanur mahat 07,164.123d*1312_02 ÷araü mumoca ni÷itaü bhàradvàjajighàüsayà 07,164.124a taü ÷araü ÷atadhà càsya droõa÷ ciccheda sàyakaiþ 07,164.124c dhvajaü dhanu÷ ca ni÷itaiþ sàrathiü càpy apàtayat 07,164.125a dhçùñadyumnaþ prahasyànyat punar àdàya kàrmukam 07,164.125c ÷itena cainaü bàõena pratyavidhyat stanàntare 07,164.126a so 'tividdho maheùvàsaþ saübhrànta iva saüyuge 07,164.126c bhallena ÷itadhàreõa cicchedàsya mahad dhanuþ 07,164.127a yac càsya bàõaü vikçtaü dhanåüùi ca vi÷àü pate 07,164.127c sarvaü saüchidya durdharùo gadàü khaógam athàpi ca 07,164.128a dhçùñadyumnaü tato 'vidhyan navabhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,164.128c jãvitàntakaraiþ kruddhaþ kruddharåpaü paraütapaþ 07,164.129a dhçùñadyumnarathasyà÷vàn svarathà÷vair mahàrathaþ 07,164.129c ami÷rayad ameyàtmà bràhmam astram udãrayan 07,164.130a te mi÷rà bahv a÷obhanta javanà vàtaraühasaþ 07,164.130c pàràvatasavarõà÷ ca ÷oõà÷ ca bharatarùabha 07,164.131a yathà savidyuto meghà nadanto jaladàgame 07,164.131c tathà rejur mahàràja mi÷rità raõamårdhani 07,164.132a ãùàbandhaü cakrabandhaü rathabandhaü tathaiva ca 07,164.132c praõà÷ayad ameyàtmà dhçùñadyumnasya sa dvijaþ 07,164.133a sa chinnadhanvà viratho hatà÷vo hatasàrathiþ 07,164.133c uttamàm àpadaü pràpya gadàü vãraþ paràmç÷at 07,164.134a tàm asya vi÷ikhais tãkùõaiþ kùipyamàõàü mahàrathaþ 07,164.134c nijaghàna ÷arair droõaþ kruddhaþ satyaparàkramaþ 07,164.135a tàü dçùñvà tu naravyàghro droõena nihatàü ÷araiþ 07,164.135c vimalaü khaógam àdatta ÷atacandraü ca bhànumat 07,164.136a asaü÷ayaü tathàbhåte pà¤càlyaþ sàdhv amanyata 07,164.136c vadham àcàryamukhyasya pràptakàlaü mahàtmanaþ 07,164.137a tataþ svarathanãóasthaþ svarathasya ratheùayà 07,164.137c agacchad asim udyamya ÷atacandraü ca bhànumat 07,164.138a cikãrùur duùkaraü karma dhçùñadyumno mahàrathaþ 07,164.138c iyeùa vakùo bhettuü ca bhàradvàjasya saüyuge 07,164.139a so 'tiùñhad yugamadhye vai yugasaünahaneùu ca 07,164.139c ÷oõànàü jaghanàrdheùu tat sainyàþ samapåjayan 07,164.140a tiùñhato yugapàlãùu ÷oõàn apy adhitiùñhataþ 07,164.140c nàpa÷yad antaraü droõas tad adbhutam ivàbhavat 07,164.141a kùipraü ÷yenasya carato yathaivàmiùagçddhinaþ 07,164.141c tadvad àsãd abhãsàro droõaü pràrthayato raõe 07,164.142a tasyà÷vàn ratha÷aktyàsau tadà kruddhaþ paràkramã 07,164.142c sarvàn ekaika÷o droõaþ kapotàbhàn ajãghanat 07,164.143a te hatà nyapatan bhåmau dhçùñadyumnasya vàjinaþ 07,164.143c ÷oõà÷ ca paryamucyanta rathabandhàd vi÷àü pate 07,164.144a tàn hayàn nihatàn dçùñvà dvijàgryeõa sa pàrùataþ 07,164.144c nàmçùyata yudhàü ÷reùñho yàj¤asenir mahàrathaþ 07,164.145a virathaþ sa gçhãtvà tu khaógaü khaógabhçtàü varaþ 07,164.145c droõam abhyapatad ràjan vainateya ivoragam 07,164.146a tasya råpaü babhau ràjan bhàradvàjaü jighàüsataþ 07,164.146c yathà råpaü paraü viùõor hiraõyaka÷ipor vadhe 07,164.147a so 'carad vividhàn màrgàn prakàràn ekaviü÷atim 07,164.147b*1313_01 dar÷ayàm àsa kauravya pàrùato vicaran raõe 07,164.147c bhràntam udbhràntam àviddham àplutaü prasçtaü sçtam 07,164.148a parivçttaü nivçttaü ca khaógaü carma ca dhàrayan 07,164.148c saüpàtaü samudãrõaü ca dar÷ayàm àsa pàrùataþ 07,164.148d*1314_01 bhàrataü kau÷ikaü caiva sàtvataü caiva ÷ikùayà 07,164.148d*1314_02 dar÷ayan vyacarad yuddhe droõasyàntacikãrùayà 07,164.148d*1314_03 caratas tasya tàn màrgàn vicitràn khaógacarmiõaþ 07,164.148d*1314_04 vyasmayanta raõe yodhà devatà÷ ca samàgatàþ 07,164.149a tataþ ÷arasahasreõa ÷atacandram apàtayat 07,164.149c khaógaü carma ca saübàdhe dhçùñadyumnasya sa dvijaþ 07,164.150a te tu vaitastikà nàma ÷arà hy àsannaghàtinaþ 07,164.150c nikçùñayuddhe droõasya nànyeùàü santi te ÷aràþ 07,164.151a ÷àradvatasya pàrthasya drauõer vaikartanasya ca 07,164.151b*1315_01 çte ÷àradvatàt pàrthàd droõer vaikartanàt tathà 07,164.151c pradyumnayuyudhànàbhyàm abhimanyo÷ ca te ÷aràþ 07,164.152a athàsyeùuü samàdhatta dçóhaü paramasaü÷itam 07,164.152c antevàsinam àcàryo jighàüsuþ putrasaümitam 07,164.153a taü ÷arair da÷abhis tãkùõai÷ ciccheda ÷inipuügavaþ 07,164.153b*1316_01 pa÷yatas tasya tàn màrgàn vicitràn khaógacarmaõi 07,164.153c pa÷yatas tava putrasya karõasya ca mahàtmanaþ 07,164.153e grastam àcàryamukhyena dhçùñadyumnam amocayat 07,164.154a carantaü rathamàrgeùu sàtyakiü satyavikramam 07,164.154c droõakarõàntaragataü kçpasyàpi ca bhàrata 07,164.154e apa÷yetàü mahàtmànau viùvaksenadhanaüjayau 07,164.155a apåjayetàü vàrùõeyaü bruvàõau sàdhu sàdhv iti 07,164.155c divyàny astràõi sarveùàü yudhi nighnantam acyutam 07,164.155e abhipatya tataþ senàü viùvaksenadhanaüjayau 07,164.156a dhanaüjayas tataþ kçùõam abravãt pa÷ya ke÷ava 07,164.156c àcàryavaramukhyànàü madhye krãóan madhådvahaþ 07,164.157a ànandayati màü bhåyaþ sàtyakiþ satyavikramaþ 07,164.157c màdrãputrau ca bhãmaü ca ràjànaü ca yudhiùñhiram 07,164.158a yac chikùayànuddhataþ san raõe carati sàtyakiþ 07,164.158c mahàrathàn upakrãóan vçùõãnàü kãrtivardhanaþ 07,164.159a tam ete pratinandanti siddhàþ sainyà÷ ca vismitàþ 07,164.159c ajayyaü samare dçùñvà sàdhu sàdhv iti sàtvatam 07,164.159e yodhà÷ cobhayataþ sarve karmabhiþ samapåjayan 07,165.001 saüjaya uvàca 07,165.001*1317_01 sàtvatasya tu tat karma dçùñvà duryodhanàdayaþ 07,165.001*1317_02 ÷aineyaü sarvataþ kruddhà vàrayàm àsur a¤jasà 07,165.001*1317_03 kçpakarõau ca samare putrà÷ ca tava màriùa 07,165.001*1317_04 ÷aineyaü tvarayàbhyetya vinighnan ni÷itaiþ ÷araiþ 07,165.001*1317_05 yudhiùñhiras tato ràjà màdrãputrau ca pàõóavau 07,165.001*1317_06 bhãmasena÷ ca balavàn sàtvataü paryavàrayan 07,165.001*1317_07 karõa÷ ca ÷aravarùeõa gautama÷ ca mahàrathaþ 07,165.001*1317_08 duryodhanàdayas te ca ÷aineyaü paryavàrayan 07,165.001*1317_09 tàü vçùñiü sahasà ràjann utthitàü ghoraråpiõãm 07,165.001*1317_10 vàrayàm àsa ÷aineyo yodhayaüs tàn mahàrathàn 07,165.001*1317_11 teùàm astràõi divyàni saühitàni mahàtmanàm 07,165.001*1317_12 vàrayàm àsa vidhivad divyair astrair mahàmçdhe 07,165.001*1318_01 saüprahçùñàcyuto dçùñvà sàdhu sàdhv iti påjayan 07,165.001*1318_02 taü yaudhà÷ càbhavan sarve karmaõànena påjayan 07,165.001*1318_03 evam uktvà mahàràja vàsudevaü dhanaüjayaþ 07,165.001*1318_04 pràyàt tava balaü jiùõur bhàradvàjarathaü prati 07,165.001*1318_05 tatràsãd bhairavo nàdas tàvakànàü jayaiùiõàm 07,165.001*1318_06 samabhidravatàü pàrthaü daityànàm iva vàsavam 07,165.001*1318_07 tatràkaron mahàràja mahãü ÷oõitakardamàm 07,165.001*1318_08 pràcchinac cottamàïgàni pàrtho '÷vanaradantinàm 07,165.001a kråram àyodhanaü jaj¤e tasmin ràjasamàgame 07,165.001c rudrasyeva hi kruddhasya nighnatas tu pa÷ån yathà 07,165.002a hastànàm uttamàïgànàü kàrmukàõàü ca bhàrata 07,165.002c chatràõàü càpaviddhànàü càmaràõàü ca saüyuge 07,165.002d*1319_01 rà÷ayaþ sma vyadç÷yanta tatra tatra raõàjire 07,165.003a bhagnacakrai rathai÷ càpi pàtitai÷ ca mahàdhvajaiþ 07,165.003c sàdibhi÷ ca hataiþ ÷åraiþ saükãrõà vasudhàbhavat 07,165.004a bàõapàtanikçttàs tu yodhàs te kurusattama 07,165.004c ceùñanto vividhà÷ ceùñà vyadç÷yanta mahàhave 07,165.005a vartamàne tathà yuddhe ghore devàsuropame 07,165.005c abravãt kùatriyàüs tatra dharmaràjo yudhiùñhiraþ 07,165.005e abhidravata saüyattàþ kumbhayoniü mahàrathàþ 07,165.006a eùa vai pàrùato vãro bhàradvàjena saügataþ 07,165.006c ghañate ca yathà÷akti bhàradvàjasya nà÷ane 07,165.007a yàdç÷àni hi råpàõi dç÷yante no mahàraõe 07,165.007c adya droõaü raõe kruddhaþ pàtayiùyati pàrùataþ 07,165.007e te yåyaü sahità bhåtvà kumbhayoniü parãpsata 07,165.008a yudhiùñhirasamàj¤aptàþ sç¤jayànàü mahàrathàþ 07,165.008c abhyadravanta saüyattà bhàradvàjaü jighàüsavaþ 07,165.009a tàn samàpatataþ sarvàn bhàradvàjo mahàrathaþ 07,165.009c abhyadravata vegena martavyam iti ni÷citaþ 07,165.010a prayàte satyasaüdhe tu samakampata medinã 07,165.010c vavur vàtàþ sanirghàtàs tràsayanto varåthinãm 07,165.011a papàta mahatã colkà àdityàn nirgateva ha 07,165.011c dãpayantãva tàpena ÷aüsantãva mahad bhayam 07,165.012a jajvalu÷ caiva ÷astràõi bhàradvàjasya màriùa 07,165.012c rathàþ svananti càtyarthaü hayà÷ cà÷råõy avàsçjan 07,165.013a hataujà iva càpy àsãd bhàradvàjo mahàrathaþ 07,165.013b*1320_01 pràsphuran nayanaü càsya dakùiõo bàhur eva ca 07,165.013b*1320_02 vimanà÷ càbhavad yuddhe dçùñvà pàrùatam agrataþ 07,165.013c çùãõàü brahmavàdànàü svargasya gamanaü prati 07,165.013e suyuddhena tataþ pràõàn utsraùñum upacakrame 07,165.014a tata÷ caturdi÷aü sainyair drupadasyàbhisaüvçtaþ 07,165.014c nirdahan kùatriyavràtàn droõaþ paryacarad raõe 07,165.015a hatvà viü÷atisàhasràn kùatriyàn arimardanaþ 07,165.015c da÷àyutàni tãkùõàgrair avadhãd vi÷ikhaiþ ÷itaiþ 07,165.016a so 'tiùñhad àhave yatto vidhåma iva pàvakaþ 07,165.016c kùatriyàõàm abhàvàya bràhmam àtmànam àsthitaþ 07,165.017a pà¤càlyaü virathaü bhãmo hatasarvàyudhaü va÷ã 07,165.017c aviùaõõaü mahàtmànaü tvaramàõaþ samabhyayàt 07,165.018a tataþ svaratham àropya pà¤càlyam arimardanaþ 07,165.018c abravãd abhisaüprekùya droõam asyantam antikàt 07,165.019a na tvad anya ihàcàryaü yoddhum utsahate pumàn 07,165.019c tvarasva pràgvadhàyaiva tvayi bhàraþ samàhitaþ 07,165.020a sa tathokto mahàbàhuþ sarvabhàrasahaü navam 07,165.020c abhipatyàdade kùipram àyudhapravaraü dçóham 07,165.021a saürabdha÷ ca ÷aràn asyan droõaü durvàraõaü raõe 07,165.021c vivàrayiùur àcàryaü ÷aravarùair avàkirat 07,165.022a tau nyavàrayatàü ÷reùñhau saürabdhau raõa÷obhinau 07,165.022c udãrayetàü bràhmàõi divyàny astràõy aneka÷aþ 07,165.023a sa mahàstrair mahàràja droõam àcchàdayad raõe 07,165.023c nihatya sarvàõy astràõi bhàradvàjasya pàrùataþ 07,165.024a sa vasàt㤠÷ibãü÷ caiva bàhlãkàn kauravàn api 07,165.024c rakùiùyamàõàn saügràme droõaü vyadhamad acyutaþ 07,165.025a dhçùñadyumnas tadà ràjan gabhastibhir ivàü÷umàn 07,165.025c babhau pracchàdayann à÷àþ ÷arajàlaiþ samantataþ 07,165.026a tasya droõo dhanu÷ chittvà viddhvà cainaü ÷ilãmukhaiþ 07,165.026c marmàõy abhyahanad bhåyaþ sa vyathàü paramàm agàt 07,165.027a tato bhãmo dçóhakrodho droõasyà÷liùya taü ratham 07,165.027c ÷anakair iva ràjendra droõaü vacanam abravãt 07,165.028a yadi nàma na yudhyera¤ ÷ikùità brahmabandhavaþ 07,165.028c svakarmabhir asaütuùñà na sma kùatraü kùayaü vrajet 07,165.029a ahiüsà sarvabhåteùu dharmaü jyàyastaraü viduþ 07,165.029c tasya ca bràhmaõo målaü bhavàü÷ ca brahmavittamaþ 07,165.030a ÷vapàkavan mlecchagaõàn hatvà cànyàn pçthagvidhàn 07,165.030b*1321_01 bharanti hi sutàn dàràüs tvadvad aj¤ànamohitàþ 07,165.030c aj¤ànàn måóhavad brahman putradàradhanepsayà 07,165.031a ekasyàrthe bahån hatvà putrasyàdharmavid yathà 07,165.031b*1322_01 ekaputrasya càrthe tvaü bahån nighna¤ janàdhipàn 07,165.031c svakarmasthàn vikarmastho na vyapatrapase katham 07,165.031d*1323_01 àcàrahãna nirlajja brahmabandho naràdhama 07,165.031d*1323_02 idànãü tiùñha durbuddhe na me jãvan gamiùyasi 07,165.031d*1324_01 yasyàrthe ÷astram àdàya yam apekùya ca jãvasi 07,165.032a sa càdya patitaþ ÷ete pçùñenàveditas tava 07,165.032c dharmaràjena tad vàkyaü nàti÷aïkitum arhasi 07,165.033a evam uktas tato droõo bhãmenotsçjya tad dhanuþ 07,165.033b*1325_01 saünyàsàya ÷arãrasya yokùyamàõaþ sa vai dvijaþ 07,165.033c sarvàõy astràõi dharmàtmà hàtukàmo 'bhyabhàùata 07,165.033d*1326_01 karõaduryodhanau ràjaüs tvaramàõaþ paràkramã 07,165.033e karõa karõa maheùvàsa kçpa duryodhaneti ca 07,165.034a saügràme kriyatàü yatno bravãmy eùa punaþ punaþ 07,165.034b*1327_01 raõe kçto mayà yatno yan mà bråtha sadà sadà 07,165.034c pàõóavebhyaþ ÷ivaü vo 'stu ÷astram abhyutsçjàmy aham 07,165.034d*1328_01 utsçjàmy eva vai pràõàn divaü gacchàmi sàüpratam 07,165.035a iti tatra mahàràja pràkro÷ad drauõim eva ca 07,165.035c utsçjya ca raõe ÷astraü rathopasthe nive÷ya ca 07,165.035e abhayaü sarvabhåtànàü pradadau yogayuktavàn 07,165.036a tasya tac chidram àj¤àya dhçùñadyumnaþ samutthitaþ 07,165.036b*1329_01 sa÷araü tad dhanur ghoraü saünyasyàtha rathe tataþ 07,165.036c khaógã rathàd avaplutya sahasà droõam abhyayàt 07,165.036d*1330_01 pradrute tv atha droõàya dhçùñadyumne mahàrathe 07,165.037a hàhàkçtàni bhåtàni mànuùàõãtaràõi ca 07,165.037c droõaü tathàgataü dçùñvà dhçùñadyumnava÷aü gatam 07,165.038a hàhàkàraü bhç÷aü cakrur aho dhig iti càbruvan 07,165.038c droõo 'pi ÷astràõy utsçjya paramaü sàmyam àsthitaþ 07,165.039a tathoktvà yogam àsthàya jyotirbhåto mahàtapàþ 07,165.039b*1331_01 puràõaü puruùaü viùõuü jagàma manasà param 07,165.039b*1331_02 mukhaü kiü cit samunnàmya viùñabhya uram agrataþ 07,165.039b*1331_03 nimãlitàkùaþ sattvastho nikùipya hçdi dhàraõàm 07,165.039b*1331_04 om ity ekàkùaraü brahma jyotirbhåto mahàtapàþ 07,165.039b*1331_05 smaritvà devadeve÷am akùaraü paramaü prabhum 07,165.039b*1332_01 niràvaraõam àcàryaü pa÷yàmas tadanantaram 07,165.039c divam àkràmad àcàryaþ sadbhiþ saha duràkramam 07,165.039d*1333_01 mårdhànaü yasya nirbhidya jyotã ràjan mahàtmanaþ 07,165.039d*1333_02 jagàma paramaü sthànaü dehaü nyasya rathottame 07,165.040a dvau såryàv iti no buddhir àsãt tasmiüs tathà gate 07,165.040c ekàgram iva càsãd dhi jyotirbhiþ påritaü nabhaþ 07,165.040e samapadyata càrkàbhe bhàradvàjani÷àkare 07,165.041a nimeùamàtreõa ca taj jyotir antaradhãyata 07,165.041c àsãt kilakilà÷abdaþ prahçùñànàü divaukasàm 07,165.041e brahmalokaü gate droõe dhçùñadyumne ca mohite 07,165.042a vayam eva tadàdràkùma pa¤ca mànuùayonayaþ 07,165.042c yogayuktaü mahàtmànaü gacchantaü paramàü gatim 07,165.043a ahaü dhanaüjayaþ pàrthaþ kçpaþ ÷àradvato dvijaþ 07,165.043c vàsudeva÷ ca vàrùõeyo dharmaràja÷ ca pàõóavaþ 07,165.044a anye tu sarve nàpa÷yan bhàradvàjasya dhãmataþ 07,165.044c mahimànaü mahàràja yogamuktasya gacchataþ 07,165.044d*1334_01 brahmalokaü mahad divyaü devaguhyaü hi tat param 07,165.045a gatiü paramikàü pràptam ajànanto nçyonayaþ 07,165.045c nàpa÷yan gacchamànaü hi taü sàrdham çùipuügavaiþ 07,165.045e àcàryaü yogam àsthàya brahmalokam ariüdamam 07,165.046a vitunnàïgaü ÷ara÷atair nyastàyudham asçkkùaram 07,165.046b*1335_01 vikçùya pàrùataþ khaógaü krodhàmarùava÷aü gataþ 07,165.046b*1336_01 abhyadravat sa vegena pàrùataþ khaógacarmabhçt 07,165.046b*1336_02 pradrutaü tv atha vegena tam àcàryajighàüsayà 07,165.046b*1336_03 pràkro÷an pàõóavàþ sarve phalguna÷ càpluto rathàt 07,165.046b*1336_04 na hantavyo na hantavya iti te sarvato 'bruvan 07,165.046b*1336_05 kro÷atsu pàõóaveyeùu anudhàvati phalgune 07,165.046b*1336_06 vikçtaþ sarvabhåtasya brahmabhåtaü paràmç÷at 07,165.046c dhikkçtaþ pàrùatas taü tu sarvabhåtaiþ paràmç÷at 07,165.047a tasya mårdhànam àlambya gatasattvasya dehinaþ 07,165.047c kiü cid abruvataþ kàyàd vicakartàsinà ÷iraþ 07,165.048a harùeõa mahatà yukto bhàradvàje nipàtite 07,165.048c siühanàdaravaü cakre bhràmayan khaógam àhave 07,165.049a àkarõapalitaþ ÷yàmo vayasà÷ãtipa¤cakaþ 07,165.049c tvatkçte vyacarat saükhye sa tu ùoóa÷avarùavat 07,165.050a uktavàü÷ ca mahàbàhuþ kuntãputro dhanaüjayaþ 07,165.050b*1337_01 vàhayitvà rathaü tatra mà droõaü ghàtayiùyasi 07,165.050c jãvantam ànayàcàryaü mà vadhãr drupadàtmaja 07,165.051a na hantavyo na hantavya iti te sainikà÷ ca ha 07,165.051c utkro÷ann arjuna÷ caiva sànukro÷as tam àdravat 07,165.052a kro÷amàne 'rjune caiva pàrthiveùu ca sarva÷aþ 07,165.052c dhçùñadyumno 'vadhãd droõaü rathatalpe nararùabham 07,165.053a ÷oõitena pariklinno rathàd bhåmim ariüdamaþ 07,165.053c lohitàïga ivàdityo durdar÷aþ samapadyata 07,165.053e evaü taü nihataü saükhye dadç÷e sainiko janaþ 07,165.054a dhçùñadyumnas tu tad ràjan bhàradvàja÷iro mahat 07,165.054c tàvakànàü maheùvàsaþ pramukhe tat samàkùipat 07,165.055a te tu dçùñvà ÷iro ràjan bhàradvàjasya tàvakàþ 07,165.055b*1338_01 rathàn nipatitaü droõam àcàryaü bràhmaõaü gurum 07,165.055c palàyanakçtotsàhà dudruvuþ sarvatodi÷am 07,165.056a droõas tu divam àsthàya nakùatrapatham àvi÷at 07,165.056c aham eva tadàdràkùaü droõasya nidhanaü nçpa 07,165.057a çùeþ prasàdàt kçùõasya satyavatyàþ sutasya ca 07,165.057a*1339_01 **** **** catvàras te ca mànuùàþ 07,165.057a*1339_02 agner iva ÷ikhàü dãptàm ulkàü prajvalitàm iva 07,165.057a*1339_03 apa÷yàma divaü stabdhvà mahimànaü mahàtmanaþ 07,165.057c vidhåmàm iva saüyàntãm ulkàü prajvalitàm iva 07,165.057e apa÷yàma divaü stabdhvà gacchantaü taü mahàdyutim 07,165.058a hate droõe nirutsàhàn kurån pàõóavasç¤jayàþ 07,165.058c abhyadravan mahàvegàs tataþ sainyaü vyadãryata 07,165.059a nihatà hayabhåyiùñhàþ saügràme ni÷itaiþ ÷araiþ 07,165.059c tàvakà nihate droõe gatàsava ivàbhavan 07,165.060a paràjayam athàvàpya paratra ca mahad bhayam 07,165.060c ubhayenaiva te hãnà nàvindan dhçtim àtmanaþ 07,165.061a anvicchantaþ ÷arãraü tu bhàradvàjasya pàrthivàþ 07,165.061c nàdhyagacchaüs tadà ràjan kabandhàyutasaükule 07,165.061d*1340_01 patite tv eva saürabdhe senàyàü tatra bhàrata 07,165.061d*1340_02 udatiùñhann uruõóànàü sahasràõy ekaviü÷atiþ 07,165.061d*1341_01 àcchinnàþ paññasaiþ khaógaiþ pràsai÷ ca bharatarùabha 07,165.061d*1341_02 hàhàkàreõa mahatà ÷astrasaütàpatàpitàn 07,165.061d*1341_03 hatàn paryavahad yaudhàn sajãvàn api càpare 07,165.061d*1341_04 pradhànahatabhåyiùñhàþ kçtacintàþ palàyane 07,165.061d*1341_05 te ca yaudhà mahàràja nirutsàhàs tadàbhavan 07,165.061d*1341_06 rathino '÷vagajasthà÷ ca pàdàtà÷ ca vi÷àü pate 07,165.061d*1341_07 nihatà hatabhåyiùñhà mçtà iva hataprabhàþ 07,165.061d*1341_08 tàvakànàü ratha÷reùñhà udhvastà iva bhasmanà 07,165.061d*1341_09 adharmapårvakaü yuddham upaskçtya paràjitàþ 07,165.062a pàõóavàs tu jayaü labdhvà paratra ca mahad ya÷aþ 07,165.062c bàõa÷abdaravàü÷ cakruþ siühanàdàü÷ ca puùkalàn 07,165.063a bhãmasenas tato ràjan dhçùñadyumna÷ ca pàrùataþ 07,165.063c varåthinyàm ançtyetàü pariùvajya parasparam 07,165.064a abravãc ca tadà bhãmaþ pàrùataü ÷atrutàpanam 07,165.064c bhåyo 'haü tvàü vijayinaü pariùvakùyàmi pàrùata 07,165.064e såtaputre hate pàpe dhàrtaràùñre ca saüyuge 07,165.065a etàvad uktvà bhãmas tu harùeõa mahatà yutaþ 07,165.065c bàhu÷abdena pçthivãü kampayàm àsa pàõóavaþ 07,165.066a tasya ÷abdena vitrastàþ pràdravaüs tàvakà yudhi 07,165.066b*1342_01 pàõóavàs tu mudà yuktàþ siühanàdaü pracakrire 07,165.066b*1342_02 pràdravaüs te sutàn dçùñvà sumukhaü caiva pàrùatam 07,165.066c kùatradharmaü samutsçjya palàyanaparàyaõàþ 07,165.067a pàõóavàs tu jayaü labdhvà hçùñà hy àsan vi÷àü pate 07,165.067c arikùayaü ca saügràme tena te sukham àpnuvan 07,165.068a tato droõe hate ràjan kuravaþ ÷astrapãóitàþ 07,165.068c hatapravãrà vidhvastà bhç÷aü ÷okaparàyaõàþ 07,165.068d*1343_01 udãrõàü÷ ca paràn dçùñvà hçùyamàõàn punaþ punaþ 07,165.068d*1343_02 a÷rupårõekùaõàs trastà dãnà hy àsan vi÷àü pate 07,165.069a vicetaso hatotsàhàþ ka÷malàbhihataujasaþ 07,165.069c àrtasvareõa mahatà putraü te paryavàrayan 07,165.070a rajasvalà vepamànà vãkùamàõà di÷o da÷a 07,165.070c a÷rukaõñhà yathà daityà hiraõyàkùe purà hate 07,165.071a sa taiþ parivçto ràjà trastaiþ kùudramçgair iva 07,165.071c a÷aknuvann avasthàtum apàyàt tanayas tava 07,165.072a kùutpipàsàpari÷ràntàs te yodhàs tava bhàrata 07,165.072c àdityena ca saütaptà bhç÷aü vimanaso 'bhavan 07,165.073a bhàskarasyeva patanaü samudrasyeva ÷oùaõam 07,165.073c viparyàsaü yathà meror vàsavasyeva nirjayam 07,165.074a amarùaõãyaü tad dçùñvà bhàradvàjasya pàtanam 07,165.074c trastaråpatarà ràjan kauravàþ pràdravan bhayàt 07,165.075a gàndhàraràjaþ ÷akunis trastas trastataraiþ saha 07,165.075c hataü rukmarathaü dçùñvà pràdravat sahito rathaiþ 07,165.076a varåthinãü vegavatãü vidrutàü sapatàkinãm 07,165.076c parigçhya mahàsenàü såtaputro 'payàd bhayàt 07,165.077a rathanàgà÷vakalilàü puraskçtya tu vàhinãm 07,165.077c madràõàm ã÷varaþ ÷alyo vãkùamàõo 'payàd bhayàt 07,165.078a hatapravãrair bhåyiùñhaü dvipair bahupadàtibhiþ 07,165.078c vçtaþ ÷àradvato 'gacchat kaùñaü kaùñam iti bruvan 07,165.079a bhojànãkena ÷iùñena kaliïgàraññabàhlikaiþ 07,165.079c kçtavarmà vçto ràjan pràyàt sujavanair hayaiþ 07,165.080a padàtigaõasaüyuktas trasto ràjan bhayàrditaþ 07,165.080c ulåkaþ pràdravat tatra dçùñvà droõaü nipàtitam 07,165.081a dar÷anãyo yuvà caiva ÷aurye ca kçtalakùaõaþ 07,165.081c duþ÷àsano bhç÷odvignaþ pràdravad gajasaüvçtaþ 07,165.081d*1344_01 rathànàm ayutaü gçhya trisàhasràü÷ ca dantinaþ 07,165.081d*1344_02 vçùaseno 'payàt tårõaü dçùñvà droõaü nipàtitam 07,165.082a gajà÷varathasaüyukto vçta÷ caiva padàtibhiþ 07,165.082c duryodhano mahàràja pràyàt tatra mahàrathaþ 07,165.082d*1345_01 saü÷aptakabalaü gçhya hata÷eùaü kirãñinà 07,165.082d*1345_02 su÷armà pràdravad ràjan dçùñvà droõaü nipàtitam 07,165.083a gajàn rathàn samàruhya parasyàpi hayठjanàþ 07,165.083b*1346_01 pràdravan sarvataþ saükhye dçùñvà rukmarathaü hatam 07,165.083b*1346_02 tvarayantaþ pitén anye bhràtén anye ca màtulàn 07,165.083b*1346_03 putràn anye vayasyàü÷ ca pràdravan kuravas tathà 07,165.083b*1346_04 codayanta÷ ca sainyàni svasrãyàü÷ ca tathàpare 07,165.083b*1346_05 sambandhinas tathànye ca pràdravanta di÷o da÷a 07,165.083b*1347_01 tato duryodhano ràjà a÷vatthàmànam abravãt 07,165.083c prakãrõake÷à vidhvastà na dvàv ekatra dhàvataþ 07,165.084a nedam astãti puruùà hatotsàhà hataujasaþ 07,165.084c utsçjya kavacàn anye pràdravaüs tàvakà vibho 07,165.085a anyonyaü te samàkro÷an sainikà bharatarùabha 07,165.085c tiùñha tiùñheti na ca te svayaü tatràvatasthire 07,165.086a dhuryàn pramucya tu rathàd dhatasåtàn svalaükçtàn 07,165.086c adhiruhya hayàn yodhàþ kùipraü padbhir acodayan 07,165.087a dravamàõe tathà sainye trastaråpe hataujasi 07,165.087b*1348_01 tasmin hàhàkçte sainye vartamàne bhayàvahe 07,165.087c pratisrota iva gràho droõaputraþ paràn iyàt 07,165.087d*1349_01 tasyàsãt sumahad yuddhaü ÷ikhaõóipramukhair gaõaiþ 07,165.087d*1349_02 prabhadrakai÷ ca pà¤càlai÷ cedibhi÷ ca sakekayaiþ 07,165.088a hatvà bahuvidhàü senàü pàõóånàü yuddhadurmadaþ 07,165.088c kathaü cit saükañàn mukto mattadviradavikramaþ 07,165.089a dravamàõaü balaü dçùñvà palàyanakçtakùaõam 07,165.089c duryodhanaü samàsàdya droõaputro 'bravãd idam 07,165.090a kim iyaü dravate senà trastaråpeva bhàrata 07,165.090c dravamàõàü ca ràjendra nàvasthàpayase raõe 07,165.091a tvaü càpi na yathàpårvaü prakçtistho naràdhipa 07,165.091c karõaprabhçtaya÷ ceme nàvatiùñhanti pàrthivàþ 07,165.092a anyeùv api ca yuddheùu naiva senàdravat tadà 07,165.092c kaccit kùemaü mahàbàho tava sainyasya bhàrata 07,165.093a kasminn idaü hate ràjan rathasiühe balaü tava 07,165.093c etàm avasthàü saüpràptaü tan mamàcakùva kaurava 07,165.094a tat tu duryodhanaþ ÷rutvà droõaputrasya bhàùitam 07,165.094c ghoram apriyam àkhyàtuü nà÷akat pàrthivarùabhaþ 07,165.095a bhinnà naur iva te putro nimagnaþ ÷okasàgare 07,165.095b*1350_01 aplave plavam anvicchan yathàgàdhe naro 'mbhasi 07,165.095c bàùpeõa pihito dçùñvà droõaputraü rathe sthitam 07,165.096a tataþ ÷àradvataü ràjà savrãóam idam abravãt 07,165.096c ÷aüseha sarvaü bhadraü te yathà sainyam idaü drutam 07,165.097a atha ÷àradvato ràjann àrtiü gacchan punaþ punaþ 07,165.097c ÷a÷aüsa droõaputràya yathà droõo nipàtitaþ 07,165.098 kçpa uvàca 07,165.098a vayaü droõaü puraskçtya pçthivyàü pravaraü ratham 07,165.098c pràvartayàma saügràmaü pà¤càlair eva kevalaiþ 07,165.099a tataþ pravçtte saügràme vimi÷ràþ kurusomakàþ 07,165.099c anyonyam abhigarjantaþ ÷astrair dehàn apàtayan 07,165.099d*1351_01 vartamàne tathà yuddhe kùãyamàõeùu saüyuge 07,165.099d*1351_02 dhàrtaràùñreùu saükruddhaþ pità te 'stram udairayat 07,165.100a tato droõo bràhmam astraü vikurvàõo nararùabhaþ 07,165.100c ahanac chàtravàn bhallaiþ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,165.100d*1352_01 pità tava susaükruddho ripån abhimukhe sthitaþ 07,165.100d*1352_02 nihanti prabalas tatra vàyur vçkùàn ivaujasà 07,165.101a pàõóavàþ kekayà matsyàþ pà¤càlà÷ ca vi÷eùataþ 07,165.101c saükhye droõarathaü pràpya vyana÷an kàlacoditàþ 07,165.102a sahasraü rathasiühànàü dvisàhasraü ca dantinàm 07,165.102c droõo brahmàstranirdagdhaü preùayàm àsa mçtyave 07,165.103a àkarõapalitaþ ÷yàmo vayasà÷ãtipa¤cakaþ 07,165.103c raõe paryacarad droõo vçddhaþ ùoóa÷avarùavat 07,165.104a kli÷yamàneùu sainyeùu vadhyamàneùu ràjasu 07,165.104c amarùava÷am àpannàþ pà¤càlà vimukhàbhavan 07,165.105a teùu kiü cit prabhagneùu vimukheùu sapatnajit 07,165.105c divyam astraü vikurvàõo babhåvàrka ivoditaþ 07,165.106a sa madhyaü pràpya pàõóånàü ÷arara÷miþ pratàpavàn 07,165.106c madhyaügata ivàdityo duùprekùyas te pitàbhavat 07,165.107a te dahyamànà droõena såryeõeva viràjatà 07,165.107c dagdhavãryà nirutsàhà babhåvur gatacetasaþ 07,165.108a tàn dçùñvà pãóitàn bàõair droõena madhusådanaþ 07,165.108c jayaiùã pàõóuputràõàm idaü vacanam abravãt 07,165.109a naiùa jàtu paraiþ ÷akyo jetuü ÷astrabhçtàü varaþ 07,165.109c api vçtrahaõà saükhye rathayåthapayåthapaþ 07,165.110a te yåyaü dharmam utsçjya jayaü rakùata pàõóavàþ 07,165.110b*1353_01 jaye hi yatamànànàü ÷rãr dharma÷ ca pravartate 07,165.110c yathà vaþ saüyuge sarvàn na hanyàd rukmavàhanaþ 07,165.111a a÷vatthàmni hate naiùa yudhyed iti matir mama 07,165.111c hataü taü saüyuge ka÷ cid àkhyàtv asmai mçùà naraþ 07,165.112a etan nàrocayad vàkyaü kuntãputro dhanaüjayaþ 07,165.112c arocayaüs tu sarve 'nye kçcchreõa tu yudhiùñhiraþ 07,165.113a bhãmasenas tu savrãóam abravãt pitaraü tava 07,165.113c a÷vatthàmà hata iti tac càbudhyata te pità 07,165.114a sa ÷aïkamànas tan mithyà dharmaràjam apçcchata 07,165.114c hataü vàpy ahataü vàjau tvàü pità putravatsalaþ 07,165.115a tadatathyabhaye magno jaye sakto yudhiùñhiraþ 07,165.115c a÷vatthàmànam àhedaü hataþ ku¤jara ity uta 07,165.115e bhãmena girivarùmàõaü màlavasyendravarmaõaþ 07,165.116a upasçtya tadà droõam uccair idam abhàùata 07,165.116c yasyàrthe ÷astram àdhatse yam avekùya ca jãvasi 07,165.116e putras te dayito nityaü ÷o '÷vatthàmà nipàtitaþ 07,165.116f*1354_01 ÷ete vinihato bhåmau vane siüha÷i÷ur yathà 07,165.116f*1354_02 jànann apy ançtasyàtha doùàn sa dvijasattamam 07,165.116f*1354_03 avyaktam abravãd ràjà hataþ ku¤jara ity uta 07,165.117a tac chrutvà vimanàs tatra àcàryo mahad apriyam 07,165.117b*1355_01 sa tvàü nihatam àkrandan kçtvà tvannàmapãóitaþ 07,165.117c niyamya divyàny astràõi nàyudhyata yathà purà 07,165.118a taü dçùñvà paramodvignaü ÷okopahatacetasam 07,165.118c pà¤càlaràjasya sutaþ krårakarmà samàdravat 07,165.119a taü dçùñvà vihitaü mçtyuü lokatattvavicakùaõaþ 07,165.119c divyàny astràõy athotsçjya raõe pràya upàvi÷at 07,165.120a tato 'sya ke÷àn savyena gçhãtvà pàõinà tadà 07,165.120c pàrùataþ kro÷amànànàü vãràõàm acchinac chiraþ 07,165.121a na hantavyo na hantavya iti te sarvato 'bruvan 07,165.121c tathaiva càrjuno vàhàd avaruhyainam àdravat 07,165.122a udyamya bàhå tvarito bruvàõa÷ ca punaþ punaþ 07,165.122c jãvantam ànayàcàryaü mà vadhãr iti dharmavit 07,165.123a tathàpi vàryamàõena kauravair arjunena ca 07,165.123c hata eva nç÷aüsena pità tava nararùabha 07,165.124a sainikà÷ ca tataþ sarve pràdravanta bhayàrditàþ 07,165.124c vayaü càpi nirutsàhà hate pitari te 'nagha 07,165.125 saüjaya uvàca 07,165.125a tac chrutvà droõaputras tu nidhanaü pitur àhave 07,165.125c krodham àhàrayat tãvraü padàhata ivoragaþ 07,165.125d*1356_01 tataþ kruddho raõe drauõir bhç÷aü jajvàla màriùa 07,165.125d*1356_02 yathendhanaü mahat pràpya pràjvalad dhavyavàhanaþ 07,165.125d*1356_03 talaü talena niùpiùya dantair dantàn upaspç÷an 07,165.125d*1356_04 niþ÷vasann urago yadval lohitàkùo 'bhavat tadà 07,166.001 dhçtaràùñra uvàca 07,166.001a adharmeõa hataü ÷rutvà dhçùñadyumnena saüjaya 07,166.001c bràhmaõaü pitaraü vçddham a÷vatthàmà kim abravãt 07,166.001d*1357_01 ÷åra÷ ca kçtavidya÷ ca tejasà jvalanopamaþ 07,166.001d*1357_02 yad abravãt tadà såta tan mamàcakùva saüjaya 07,166.001d*1357_03 yo veda divyàny astràõi sarva÷astrabhçtàü varaþ 07,166.002a mànuùaü vàruõàgneyaü bràhmam astraü ca vãryavàn 07,166.002c aindraü nàràyaõaü caiva yasmin nityaü pratiùñhitam 07,166.003a tam adharmeõa dharmiùñhaü dhçùñadyumnena saüjaya 07,166.003c ÷rutvà nihatam àcàryam a÷vatthàmà kim abravãt 07,166.004a yena ràmàd avàpyeha dhanurvedaü mahàtmanà 07,166.004c proktàny astràõi divyàni putràya gurukàïkùiõe 07,166.005a ekam eva hi loke 'sminn àtmano guõavattaram 07,166.005c icchanti putraü puruùà loke nànyaü kathaü cana 07,166.006a àcàryàõàü bhavanty eva rahasyàni mahàtmanàm 07,166.006c tàni putràya và dadyuþ ÷iùyàyànugatàya và 07,166.007a sa ÷ilpaü pràpya tat sarvaü savi÷eùaü ca saüjaya 07,166.007c ÷åraþ ÷àradvatãputraþ saükhye droõàd anantaraþ 07,166.008a ràmasyànumataþ ÷àstre puraüdarasamo yudhi 07,166.008c kàrtavãryasamo vãrye bçhaspatisamo matau 07,166.009a mahãdharasamo dhçtyà tejasàgnisamo yuvà 07,166.009c samudra iva gàmbhãrye krodhe sarpaviùopamaþ 07,166.010a sa rathã prathamo loke dçóhadhanvà jitaklamaþ 07,166.010c ÷ãghro 'nila ivàkrande caran kruddha ivàntakaþ 07,166.011a asyatà yena saügràme dharaõyabhinipãóità 07,166.011b*1358_01 meghastanitanirghoùà kampate bhayaviklavà 07,166.011c yo na vyathati saügràme vãraþ satyaparàkramaþ 07,166.012a vedasnàto vratasnàto dhanurvede ca pàragaþ 07,166.012c mahodadhir ivàkùobhyo ràmo dà÷arathir yathà 07,166.013a tam adharmeõa dharmiùñhaü dhçùñadyumnena saüyuge 07,166.013c ÷rutvà nihatam àcàryam a÷vatthàmà kim abravãt 07,166.014a dhçùñadyumnasya yo mçtyuþ sçùñas tena mahàtmanà 07,166.014c yathà droõasya pà¤càlyo yaj¤asenasuto 'bhavat 07,166.015a taü nç÷aüsena pàpena kråreõàtyalpadar÷inà 07,166.015c ÷rutvà nihatam àcàryam a÷vatthàmà kim abravãt 07,166.016 saüjaya uvàca 07,166.016a chadmanà nihataü ÷rutvà pitaraü pàpakarmaõà 07,166.016c bàùpeõàpåryata drauõã roùeõa ca nararùabha 07,166.017a tasya kruddhasya ràjendra vapur divyam adç÷yata 07,166.017c antakasyeva bhåtàni jihãrùoþ kàlaparyaye 07,166.018a a÷rupårõe tato netre apamçjya punaþ punaþ 07,166.018c uvàca kopàn niþ÷vasya duryodhanam idaü vacaþ 07,166.019a pità mama yathà kùudrair nyasta÷astro nipàtitaþ 07,166.019c dharmadhvajavatà pàpaü kçtaü tad viditaü mama 07,166.019e anàryaü sunç÷aüsasya dharmaputrasya me ÷rutam 07,166.019f*1359_01 asatyavàkyaü yat tena lobhàd uktaü duràtmanà 07,166.019f*1359_02 ràjyahetor nç÷aüsena tac càpi viditaü mayà 07,166.020a yuddheùv api pravçttànàü dhruvau jayaparàjayau 07,166.020c dvayam etad bhaved ràjan vadhas tatra pra÷asyate 07,166.021a nyàyavçtto vadho yas tu saügràme yudhyato bhavet 07,166.021c na sa duþkhàya bhavati tathà dçùño hi sa dvijaþ 07,166.022a gataþ sa vãralokàya pità mama na saü÷ayaþ 07,166.022c na ÷ocyaþ puruùavyàghras tathà sa nidhanaü gataþ 07,166.023a yat tu dharmapravçttaþ san ke÷agrahaõam àptavàn 07,166.023c pa÷yatàü sarvasainyànàü tan me marmàõi kçntati 07,166.023d*1360_01 mayi jãvati yat tàtaþ ke÷agraham avàptavàn 07,166.023d*1360_02 katham anye kariùyanti putrebhyaþ putriõaþ spçhàm 07,166.024a kàmàt krodhàd avaj¤ànàd darpàd bàlyena và punaþ 07,166.024c vaidharmikàni kurvanti tathà paribhavena ca 07,166.025a tad idaü pàrùateneha mahad àdharmikaü kçtam 07,166.025c avaj¤àya ca màü nånaü nç÷aüsena duràtmanà 07,166.026a tasyànubandhaü sa draùñà dhçùñadyumnaþ sudàruõam 07,166.026c anàryaü paramaü kçtvà mithyàvàdã ca pàõóavaþ 07,166.027a yo hy asau chadmanàcàryaü ÷astraü saünyàsayat tadà 07,166.027c tasyàdya dharmaràjasya bhåmiþ pàsyati ÷oõitam 07,166.027d*1361_01 ÷ape satyena kauravya iùñàpårtena cànagha 07,166.027d*1361_02 ahatvà sarvapà¤càlठjãveyaü na kathaü cana 07,166.028a sarvopàyair yatiùyàmi pà¤càlànàm ahaü vadhe 07,166.028c dhçùñadyumnaü ca samare hantàhaü pàpakàriõam 07,166.029a karmaõà yena teneha mçdunà dàruõena và 07,166.029c pà¤càlànàü vadhaü kçtvà ÷àntiü labdhàsmi kaurava 07,166.030a yadarthaü puruùavyàghra putram icchanti mànavàþ 07,166.030c pretya ceha ca saüpràptaü tràõàya mahato bhayàt 07,166.031a pitrà tu mama sàvasthà pràptà nirbandhunà yathà 07,166.031c mayi ÷ailapratãkà÷e putre ÷iùye ca jãvati 07,166.032a dhiï mamàstràõi divyàni dhig bàhå dhik paràkramam 07,166.032c yan màü droõaþ sutaü pràpya ke÷agrahaõam àptavàn 07,166.033a sa tathàhaü kariùyàmi yathà bharatasattama 07,166.033c paralokagatasyàpi gamiùyàmy ançõaþ pituþ 07,166.034a àryeõa tu na vaktavyà kadà cit stutir àtmanaþ 07,166.034c pitur vadham amçùyaüs tu vakùyàmy adyeha pauruùam 07,166.035a adya pa÷yantu me vãryaü pàõóavàþ sajanàrdanàþ 07,166.035c mçdnataþ sarvasainyàni yugàntam iva kurvataþ 07,166.036a na hi devà na gandharvà nàsurà na ca ràkùasàþ 07,166.036c adya ÷aktà raõe jetuü rathasthaü màü nararùabha 07,166.037a mad anyo nàsti loke 'sminn arjunàd vàstravittamaþ 07,166.037c ahaü hi jvalatàü madhye mayåkhànàm ivàü÷umàn 07,166.037e prayoktà devasçùñànàm astràõàü pçtanàgataþ 07,166.038a kç÷à÷vatanayà hy adya matprayuktà mahàmçdhe 07,166.038c dar÷ayanto ''tmano vãryaü pramathiùyanti pàõóavàn 07,166.039a adya sarvà di÷o ràjan dhàràbhir iva saükulàþ 07,166.039c àvçtàþ patribhis tãkùõair draùñàro màmakair iha 07,166.039d*1362_01 bhaviùyanti mahàràja maccharair vidi÷as tathà 07,166.040a kiran hi ÷arajàlàni sarvato bhairavasvaram 07,166.040c ÷atrån nipàtayiùyàmi mahàvàta iva drumàn 07,166.041a na ca jànàti bãbhatsus tad astraü na janàrdanaþ 07,166.041c na bhãmaseno na yamau na ca ràjà yudhiùñhiraþ 07,166.042a na pàrùato duràtmàsau na ÷ikhaõóã na sàtyakiþ 07,166.042c yad idaü mayi kauravya sakalyaü sanivartanam 07,166.043a nàràyaõàya me pitrà praõamya vidhipårvakam 07,166.043c upahàraþ purà datto brahmaråpa upasthite 07,166.044a taü svayaü pratigçhyàtha bhagavàn sa varaü dadau 07,166.044c vavre pità me paramam astraü nàràyaõaü tataþ 07,166.045a athainam abravãd ràjan bhagavàn devasattamaþ 07,166.045c bhavità tvatsamo nànyaþ ka÷ cid yudhi naraþ kva cit 07,166.045d*1363_01 gçhàõàstram idaü vipra nàràyaõam anuttamam 07,166.046a na tv idaü sahasà brahman prayoktavyaü kathaü cana 07,166.046c na hy etad astram anyatra vadhàc chatror nivartate 07,166.047a na caitac chakyate j¤àtuü ko na vadhyed iti prabho 07,166.047c avadhyam api hanyàd dhi tasmàn naitat prayojayet 07,166.048a vadhaþ saükhye drava÷ caiva ÷astràõàü ca visarjanam 07,166.048c prayàcanaü ca ÷atråõàü gamanaü ÷araõasya ca 07,166.049a ete pra÷amane yogà mahàstrasya paraütapa 07,166.049c sarvathà pãóito hi syàd avadhyàn pãóayan raõe 07,166.050a taj jagràha pità mahyam abravãc caiva sa prabhuþ 07,166.050c tvaü varùiùyasi divyàni ÷astravarùàõy aneka÷aþ 07,166.050e anenàstreõa saügràme tejasà ca jvaliùyasi 07,166.051a evam uktvà sa bhagavàn divam àcakrame prabhuþ 07,166.051c etan nàràyaõàd astraü tat pràptaü mama bandhunà 07,166.051d*1364_01 tatprasàdàn mayà pràptaü mahàstram idam uttamam 07,166.052a tenàhaü pàõóavàü÷ caiva pà¤càlàn matsyakekayàn 07,166.052c vidràvayiùyàmi raõe ÷acãpatir ivàsuràn 07,166.053a yathà yathàham iccheyaü tathà bhåtvà ÷arà mama 07,166.053c nipateyuþ sapatneùu vikramatsv api bhàrata 07,166.053d*1365_01 iccheyaü yadi dårasthàn nihaniùyanti me ÷aràþ 07,166.054a yatheùñam a÷mavarùeõa pravarùiùye raõe sthitaþ 07,166.054c ayomukhai÷ ca vihagair dràvayiùye mahàrathàn 07,166.054e para÷vadhàü÷ ca vividhàn prasakùye 'ham asaü÷ayam 07,166.055a so 'haü nàràyaõàstreõa mahatà ÷atrutàpana 07,166.055c ÷atrån vidhvaüsayiùyàmi kadarthãkçtya pàõóavàn 07,166.056a mitrabrahmagurudveùã jàlmakaþ suvigarhitaþ 07,166.056c pà¤càlàpasada÷ càdya na me jãvan vimokùyate 07,166.056d*1366_01 evam uktvà tato drauõiþ ÷aïkhaü dadhmau sa màriùa 07,166.056d*1366_02 pårayan pçthivãü sarvàü sa÷ailavanakànanàm 07,166.056d*1366_03 tasya ÷aïkhasvanaü ÷rutvà tava sainyàni màriùa 07,166.056d*1366_04 nyavartanta raõàyaiva bhayaü tyaktvà mahàrathàþ 07,166.057a tac chrutvà droõaputrasya paryavartata vàhinã 07,166.057c tataþ sarve mahà÷aïkhàn dadhmuþ puruùasattamàþ 07,166.058a bherã÷ càbhyahanan hçùñà óiõóimàü÷ ca sahasra÷aþ 07,166.058c tathà nanàda vasudhà khuranemiprapãóità 07,166.058e sa ÷abdas tumulaþ khaü dyàü pçthivãü ca vyanàdayat 07,166.059a taü ÷abdaü pàõóavàþ ÷rutvà parjanyaninadopamam 07,166.059c sametya rathinàü ÷reùñhàþ sahitàþ saünyamantrayan 07,166.060a tathoktvà droõaputro 'pi tadopaspç÷ya bhàrata 07,166.060c pràdu÷cakàra tad divyam astraü nàràyaõaü tadà 07,167.001 saüjaya uvàca 07,167.001a pràdurbhåte tatas tasminn astre nàràyaõe tadà 07,167.001c pràvàt sapçùato vàyur anabhre stanayitnumàn 07,167.002a cacàla pçthivã càpi cukùubhe ca mahodadhiþ 07,167.002c pratisrotaþ pravçttà÷ ca gantuü tatra samudragàþ 07,167.003a ÷ikharàõi vyadãryanta girãõàü tatra bhàrata 07,167.003c apasavyaü mçgà÷ caiva pàõóuputràn pracakrire 07,167.004a tamasà càvakãryanta sårya÷ ca kaluùo 'bhavat 07,167.004c saüpatanti ca bhåtàni kravyàdàni prahçùñavat 07,167.005a devadànavagandharvàs trastà àsan vi÷àü pate 07,167.005c kathaü kathàbhavat tãvrà dçùñvà tad vyàkulaü mahat 07,167.006a vyathitàþ sarvaràjànas tadà hy àsan vicetasaþ 07,167.006c tad dçùñvà ghoraråpaü tu drauõer astraü bhayàvaham 07,167.006d*1367_01 petur àkà÷agàs tatra vimanaskà vi÷àü pate 07,167.006d*1367_02 rodasã ca viyac caiva sarvaü jvàlàsamàvçtam 07,167.007 dhçtaràùñra uvàca 07,167.007a nivartiteùu sainyeùu droõaputreõa saüyuge 07,167.007c bhç÷aü ÷okàbhitaptena pitur vadham amçùyatà 07,167.008a kurån àpatato dçùñvà dhçùñadyumnasya rakùaõe 07,167.008c ko mantraþ pàõóaveùv àsãt tan mamàcakùva saüjaya 07,167.009 saüjaya uvàca 07,167.009a pràg eva vidrutàn dçùñvà dhàrtaràùñràn yudhiùñhiraþ 07,167.009c puna÷ ca tumulaü ÷abdaü ÷rutvàrjunam abhàùata 07,167.010a àcàrye nihate droõe dhçùñadyumnena saüyuge 07,167.010c nihate vajrahastena yathà vçtre mahàsure 07,167.011a nà÷aüsanta jayaü yuddhe dãnàtmàno dhanaüjaya 07,167.011c àtmatràõe matiü kçtvà pràdravan kuravo yathà 07,167.012a ke cid bhràntai rathais tårõaü nihatapàrùõiyantçbhiþ 07,167.012c vipatàkadhvajacchatraiþ pàrthivàþ ÷ãrõakåbaraiþ 07,167.013a bhagnanãóair àkulà÷vair àruhyànye vicetasaþ 07,167.013c bhãtàþ pàdair hayàn ke cit tvarayantaþ svayaü rathaiþ 07,167.013e yugacakràkùabhagnai÷ ca drutàþ ke cid bhayàturàþ 07,167.013f*1368_01 rathàn vi÷ãrõàn utsçjya padbhiþ ke cic ca vidrutàþ 07,167.013f*1369_01 hayapçùñhagatà÷ cànye kçùyante 'rdhacyutàsanàþ 07,167.014a gajaskandheùu saüsyåtà nàràcai÷ calitàsanàþ 07,167.014c ÷aràrtair vidrutair nàgair hçtàþ ke cid di÷o da÷a 07,167.015a vi÷astrakavacà÷ cànye vàhanebhyaþ kùitiü gatàþ 07,167.015c saüchinnà nemiùu gatà mçdità÷ ca hayadvipaiþ 07,167.016a kro÷antas tàta putreti palàyanto 'pare bhayàt 07,167.016c nàbhijànanti cànyonyaü ka÷malàbhihataujasaþ 07,167.017a putràn pitén sakhãn bhràtén samàropya dçóhakùatàn 07,167.017c jalena kledayanty anye vimucya kavacàny api 07,167.017d*1370_01 palàyanaparà÷ cànye yodhàþ ÷atasahasra÷aþ 07,167.017d*1370_02 avasthitaü punar dçùñvà tava putrasya tad balam 07,167.017d*1370_03 dharmaputro mahàràja dhanaüjayam athàbravãt 07,167.018a avasthàü tàdç÷ãü pràpya hate droõe drutaü balam 07,167.018b*1371_01 evam etad drutaü bhagnaü droõe yudhi nipàtite 07,167.018b*1371_02 avasthànam avindan vai vikùataü ÷arapãóitam 07,167.018c punaràvartitaü kena yadi jànàsi ÷aüsa me 07,167.019a hayànàü heùatàü ÷abdaþ ku¤jaràõàü ca bçühatàm 07,167.019c rathanemisvana÷ càtra vimi÷raþ ÷råyate mahàn 07,167.020a ete ÷abdà bhç÷aü tãvràþ pravçttàþ kurusàgare 07,167.020c muhur muhur udãryantaþ kampayanti hi màmakàn 07,167.021a ya eùa tumulaþ ÷abdaþ ÷råyate lomaharùaõaþ 07,167.021c sendràn apy eùa lokàüs trãn bha¤jyàd iti matir mama 07,167.022a manye vajradharasyaiùa ninàdo bhairavasvanaþ 07,167.022c droõe hate kauravàrthaü vyaktam abhyeti vàsavaþ 07,167.023a prahçùñalomakåpàþ sma saüvignarathaku¤jaràþ 07,167.023c dhanaüjaya guruü ÷rutvà tatra nàdaü subhãùaõam 07,167.024a ka eùa kauravàn dãrõàn avasthàpya mahàrathaþ 07,167.024c nivartayati yuddhàrthaü mçdhe deve÷varo yathà 07,167.025 arjuna uvàca 07,167.025a udyamyàtmànam ugràya karmaõe dhairyam àsthitàþ 07,167.025c dhamanti kauravàþ ÷aïkhàn yasya vãryam upà÷ritàþ 07,167.026a yatra te saü÷ayo ràjan nyasta÷astre gurau hate 07,167.026c dhàrtaràùñràn avasthàpya ka eùa nadatãti ha 07,167.027a hrãmantaü taü mahàbàhuü mattadviradagàminam 07,167.027b*1372_01 indraviùõusamaü vãrye kope 'ntakam iva sthitam 07,167.027b*1372_02 bçhaspatisamaü buddhyà nãtimantaü mahàratham 07,167.027c vyàkhyàsyàmy ugrakarmàõaü kuråõàm abhayaükaram 07,167.028a yasmi¤ jàte dadau droõo gavàü da÷a÷ataü dhanam 07,167.028b*1373_01 sa eùa nardati drauõir gharmànte jalado yathà 07,167.028c bràhmaõebhyo mahàrhebhyaþ so '÷vatthàmaiùa garjati 07,167.029a jàtamàtreõa vãreõa yenoccaiþ÷ravasà iva 07,167.029c heùatà kampità bhåmir lokà÷ ca sakalàs trayaþ 07,167.030a tac chrutvàntarhitaü bhåtaü nàma càsyàkarot tadà 07,167.030c a÷vatthàmeti so 'dyaiùa ÷åro nadati pàõóava 07,167.031a yo 'dyànàtha ivàkramya pàrùatena hatas tathà 07,167.031c karmaõà sunç÷aüsena tasya nàtho vyavasthitaþ 07,167.032a guruü me yatra pà¤càlyaþ ke÷apakùe paràmç÷at 07,167.032c tan na jàtu kùamed drauõir jànan pauruùam àtmanaþ 07,167.032d*1374_01 sa hi tenaiva naþ sarvàn kùapayed iti me matiþ 07,167.033a upacãrõo gurur mithyà bhavatà ràjyakàraõàt 07,167.033c dharmaj¤ena satà nàma so 'dharmaþ sumahàn kçtaþ 07,167.033d*1375_01 ciraü sthàsyati càkãrtis trailokye sacaràcare 07,167.033d*1375_02 ràme vàlivadhàd yadvad evaü droõe nipàtite 07,167.034a sarvadharmopapanno 'yaü mama ÷iùya÷ ca pàõóavaþ 07,167.034c nàyaü vakùyati mithyeti pratyayaü kçtavàüs tvayi 07,167.035a sa satyaka¤cukaü nàma praviùñena tato 'nçtam 07,167.035c àcàrya ukto bhavatà hataþ ku¤jara ity uta 07,167.036a tataþ ÷astraü samutsçjya nirmamo gatacetanaþ 07,167.036c àsãt sa vihvalo ràjan yathà dçùñas tvayà vibhuþ 07,167.037a sa tu ÷okena càviùño vimukhaþ putravatsalaþ 07,167.037c ÷à÷vataü dharmam utsçjya guruþ ÷iùyeõa ghàtitaþ 07,167.038a nyasta÷astram adharmeõa ghàtayitvà guruü bhavàn 07,167.038c rakùatv idànãü sàmàtyo yadi ÷aknoùi pàrùatam 07,167.039a grastam àcàryaputreõa kruddhena hatabandhunà 07,167.039c sarve vayaü paritràtuü na ÷akùyàmo 'dya pàrùatam 07,167.040a sauhàrdaü sarvabhåteùu yaþ karoty atimàtra÷aþ 07,167.040c so 'dya ke÷agrahaü ÷rutvà pitur dhakùyati no raõe 07,167.041a vikro÷amàne hi mayi bhç÷am àcàryagçddhini 07,167.041c avakãrya svadharmaü hi ÷iùyeõa nihato guruþ 07,167.042a yadà gataü vayo bhåyaþ ÷iùñam alpataraü ca naþ 07,167.042c tasyedànãü vikàro 'yam adharmo yatkçto mahàn 07,167.043a piteva nityaü sauhàrdàt piteva sa hi dharmataþ 07,167.043c so 'lpakàlasya ràjyasya kàraõàn nihato guruþ 07,167.044a dhçtaràùñreõa bhãùmàya droõàya ca vi÷àü pate 07,167.044c visçùñà pçthivã sarvà saha putrai÷ ca tatparaiþ 07,167.045a sa pràpya tàdç÷ãü vçttiü satkçtaþ satataü paraiþ 07,167.045c avçõãta sadà putràn màm evàbhyadhikaü guruþ 07,167.046a akùãyamàõo nyastàstras tvadvàkyenàhave hataþ 07,167.046c na tv enaü yudhyamànaü vai hanyàd api ÷atakratuþ 07,167.047a tasyàcàryasya vçddhasya droho nityopakàriõaþ 07,167.047c kçto hy anàryair asmàbhã ràjyàrthe laghubuddhibhiþ 07,167.047d*1376_01 aho bata mahat pàpaü kçtaü karma sudàruõaü 07,167.047d*1376_02 yad ràjyasukhalobhena droõo 'yaü sàdhu ghàtitaþ 07,167.048a putràn bhràtén pitén dàrठjãvitaü caiva vàsaviþ 07,167.048c tyajet sarvaü mama premõà jànàty etad dhi me guruþ 07,167.049a sa mayà ràjyakàmena hanyamàno 'py upekùitaþ 07,167.049c tasmàd avàk÷irà ràjan pràpto 'smi narakaü vibho 07,167.050a bràhmaõaü vçddham àcàryaü nyasta÷astraü yathà munim 07,167.050c ghàtayitvàdya ràjyàrthe mçtaü ÷reyo na jãvitam 07,168.001 saüjaya uvàca 07,168.001a arjunasya vacaþ ÷rutvà nocus tatra mahàrathàþ 07,168.001c apriyaü và priyaü vàpi mahàràja dhanaüjayam 07,168.002a tataþ kruddho mahàbàhur bhãmaseno 'bhyabhàùata 07,168.002c utsmayann iva kaunteyam arjunaü bharatarùabha 07,168.003a munir yathàraõyagato bhàùase dharmasaühitam 07,168.003c nyastadaõóo yathà pàrtha bràhmaõaþ saü÷itavrataþ 07,168.004a kùatàt tràtà kùatàj jãvan kùàntas triùv api sàdhuùu 07,168.004c kùatriyaþ kùitim àpnoti kùipraü dharmaü ya÷aþ ÷riyam 07,168.005a sa bhavàn kùatriyaguõair yuktaþ sarvaiþ kulodvahaþ 07,168.005c avipa÷cid yathà vàkyaü vyàharan nàdya ÷obhase 07,168.005d*1377_01 vartamàne yathà pàpe ugrakarmaõi bhàrata 07,168.005d*1377_02 svadharmam anavasthàpya kim etàni prabhàùase 07,168.006a paràkramas te kaunteya ÷akrasyeva ÷acãpateþ 07,168.006c na càtivartase dharmaü velàm iva mahodadhiþ 07,168.007a na påjayet tvà ko 'nvadya yat trayoda÷avàrùikam 07,168.007c amarùaü pçùñhataþ kçtvà dharmam evàbhikàïkùase 07,168.007d*1378_01 aham àvàrayiùyàmi gadayà sarvakauravàn 07,168.007d*1378_02 tvayà vinà yadi mahãü dharmaputràya dhãmate 07,168.007d*1378_03 na dadyàü pa¤came pràpte divase nàsmi kùatriyaþ 07,168.008a diùñyà tàta manas te 'dya svadharmam anuvartate 07,168.008c ànç÷aüsye ca te diùñyà buddhiþ satatam acyuta 07,168.009a yat tu dharmapravçttasya hçtaü ràjyam adharmataþ 07,168.009c draupadã ca paràmçùñà sabhàm ànãya ÷atrubhiþ 07,168.009d*1379_01 kathaü vçddheùu tiùñhatsu dhàrmikeùu mahatsu ca 07,168.009d*1379_02 draupadã pràpnuyàt kle÷aü ve÷yà yoùeva bhàrata 07,168.009d*1379_03 kim u teùàü bilvaphalaü mukhe hy àsãn mahàtmanàm 07,168.009d*1379_04 utàho badhirà hy àsan måkà vàpi dhanaüjaya 07,168.009d*1379_05 andhà vasaüs tadà te tu yai÷ ca noktaü hitaü vacaþ 07,168.009d*1379_06 atha tatra bhaved dharmo na caivàtràsty anàryakam 07,168.009d*1379_07 anuråpaü kçtaü càpi bhãùmadroõakçpàdibhiþ 07,168.009d*1379_08 putraiþ ÷iùyai÷ ca yat sàrdhaü saünaddhà yoddhum àhave 07,168.010a vanaü pravràjità÷ càsma valkalàjinavàsasaþ 07,168.010c anarhamàõàs taü bhàvaü trayoda÷a samàþ paraiþ 07,168.010d*1380_01 bahåni kùàmya ÷atråõàü satyadharmaratà vayam 07,168.010d*1380_02 tathà tan marùayitvà tu yathà te utpathasthitàþ 07,168.011a etàny amarùasthànàni marùitàni tvayànagha 07,168.011c kùatradharmaprasaktena sarvam etad anuùñhitam 07,168.012a tam adharmam apàkraùñum àrabdhaþ sahitas tvayà 07,168.012c sànubandhàn haniùyàmi kùudràn ràjyaharàn aham 07,168.013a tvayà tu kathitaü pårvaü yuddhàyàbhyàgatà vayam 07,168.013c ghañàma÷ ca yathà÷akti tvaü tu no 'dya jugupsase 07,168.014a svadharmaü necchase j¤àtuü mithyà vacanam eva te 07,168.014c bhayàrditànàm asmàkaü vàcà marmàõi kçntasi 07,168.015a vapan vraõe kùàram iva kùatànàü ÷atrukar÷ana 07,168.015c vidãryate me hçdayaü tvayà vàk÷alyapãóitam 07,168.016a adharmam etad vipulaü dhàrmikaþ san na budhyase 07,168.016c yat tvam àtmànam asmàü÷ ca pra÷aüsyàn na pra÷aüsasi 07,168.016d*1381_01 vàsudeve sthite càpi droõaputraü pra÷aüsasi 07,168.016e yaþ kalàü ùoóa÷ãü tvatto nàrhate taü pra÷aüsasi 07,168.017a svayam evàtmano vaktuü na yuktaü guõasaüstavam 07,168.017b*1382_01 mama nàgàyutaü pàrtha balaü bàhvor vidhãyate 07,168.017b*1382_02 prapàtayeyaü ca ÷araiþ sendràn devàn samàgatàn 07,168.017b*1382_03 saràkùasagaõàn pàrtha sàsuroragamànavàn 07,168.017c dàrayeyaü mahãü krodhàd vikireyaü ca parvatàn 07,168.018a àvidhya ca gadàü gurvãü bhãmàü kà¤canamàlinãm 07,168.018c giriprakà÷àn kùitijàn bha¤jeyam anilo yathà 07,168.019a sa tvam evaüvidhaü jànan bhràtaraü màü nararùabha 07,168.019c droõaputràd bhayaü kartuü nàrhasy amitavikrama 07,168.020a atha và tiùñha bãbhatso saha sarvair nararùabhaiþ 07,168.020c aham enaü gadàpàõir jeùyàmy eko mahàhave 07,168.021a tataþ pà¤càlaràjasya putraþ pàrtham athàbravãt 07,168.021c saükruddham iva nardantaü hiraõyaka÷ipuü hariþ 07,168.022a bãbhatso viprakarmàõi viditàni manãùiõàm 07,168.022c yàjanàdhyàpane dànaü tathà yaj¤apratigrahau 07,168.023a ùaùñham adhyayanaü nàma teùàü kasmin pratiùñhitaþ 07,168.023c hato droõo mayà yat tat kiü màü pàrtha vigarhase 07,168.024a apakràntaþ svadharmàc ca kùatradharmam upà÷ritaþ 07,168.024c amànuùeõa hanty asmàn astreõa kùudrakarmakçt 07,168.025a tathà màyàü prayu¤jànam asahyaü bràhmaõabruvam 07,168.025c màyayaiva nihanyàd yo na yuktaü pàrtha tatra kim 07,168.026a tasmiüs tathà mayà ÷aste yadi drauõàyanã ruùà 07,168.026c kurute bhairavaü nàdaü tatra kiü mama hãyate 07,168.027a na càdbhutam idaü manye yad drauõiþ ÷uddhagarjayà 07,168.027c ghàtayiùyati kauravyàn paritràtum a÷aknuvan 07,168.028a yac ca màü dhàrmiko bhåtvà bravãùi gurughàtinam 07,168.028c tadartham aham utpannaþ pà¤càlyasya suto 'nalàt 07,168.029a yasya kàryam akàryaü và yudhyataþ syàt samaü raõe 07,168.029c taü kathaü bràhmaõaü bråyàþ kùatriyaü và dhanaüjaya 07,168.030a yo hy anastravido hanyàd brahmàstraiþ krodhamårchitaþ 07,168.030c sarvopàyair na sa kathaü vadhyaþ puruùasattama 07,168.030d*1383_01 vi÷eùàt pitçhantà me na sa vadhyaþ kathaü mayà 07,168.030d*1383_02 yo 'yaü pàpaþ sudurmedhà bàndhavàn yudhi jaghnivàn 07,168.030d*1383_03 tasya viprabruvavadhe kathaü pàpaü bhaven mama 07,168.031a vidharmiõaü dharmavidbhiþ proktaü teùàü viùopamam 07,168.031c jànan dharmàrthatattvaj¤aþ kim arjuna vigarhase 07,168.032a nç÷aüsaþ sa mayàkramya ratha eva nipàtitaþ 07,168.032c tan màbhinandyaü bãbhatso kimarthaü nàbhinandase 07,168.033a kçte raõe kathaü pàrtha jvalanàrkaviùopamam 07,168.033c bhãmaü droõa÷ira÷chede pra÷asyaü na pra÷aüsasi 07,168.034a yo 'sau mamaiva nànyasya bàndhavàn yudhi jaghnivàn 07,168.034c chittvàpi tasya mårdhànaü naivàsmi vigatajvaraþ 07,168.035a tac ca me kçntate marma yan na tasya ÷iro mayà 07,168.035c niùàdaviùaye kùiptaü jayadratha÷iro yathà 07,168.036a avadha÷ càpi ÷atråõàm adharmaþ ÷iùyate 'rjuna 07,168.036c kùatriyasya hy ayaü dharmo hanyàd dhanyeta và punaþ 07,168.037a sa ÷atrur nihataþ saükhye mayà dharmeõa pàõóava 07,168.037c yathà tvayà hataþ ÷åro bhagadattaþ pituþ sakhà 07,168.038a pitàmahaü raõe hatvà manyase dharmam àtmanaþ 07,168.038c mayà ÷atrau hate kasmàt pàpe dharmaü na manyase 07,168.038d*1384_01 saübandhàvanataü pàrtha na màü tvaü bahu manyase 07,168.038d*1384_02 svagàtrakçtasopànaü niùaõõam iva dantinam 07,168.038d*1384_03 kùamàmi te sarvam eva vàgvyatikramam arjuna 07,168.038d*1384_04 draupadyà draupadeyànàü kçte nànyena hetunà 07,168.038d*1384_05 kulakramàgataü vairaü mamàcàryeõa vi÷rutam 07,168.038d*1384_06 tathà jànàty ayaü loko na yåyaü pàõóunandanàþ 07,168.039a nànçtaþ pàõóavo jyeùñho nàhaü vàdhàrmiko 'rjuna 07,168.039b*1385_01 na kùatriya iti pràhur yo na hanti raõàjire 07,168.039b*1385_02 pitaraü và guruü vàpi jighàüsuü putra÷iùyayoþ 07,168.039b*1385_03 jihmena vàpy ajihmena hanyàd evàvicàrayan 07,168.039b*1385_04 ity uktaü brahmaõà pårvaü kùatriyàõàü dviùadvadhe 07,168.039b*1385_05 tasmàc chiùyeõa nihataþ ÷atrur me bràhmaõabruvaþ 07,168.039b*1385_06 yaþ kùatriyasuto hanyàt pitaraü và guruü ca và 07,168.039b*1385_07 aniùñaü kùatriyo hanyàt sa vai kùatriya ucyate 07,168.039c ÷iùyadhruï nihataþ pàpo yudhyasva vijayas tava 07,169.001 dhçtaràùñra uvàca 07,169.001a sàïgà vedà yathànyàyaü yenàdhãtà mahàtmanà 07,169.001c yasmin sàkùàd dhanurvedo hrãniùedhe pratiùñhitaþ 07,169.002a tasminn àkru÷yati droõe maharùitanaye tadà 07,169.002c nãcàtmanà nç÷aüsena kùudreõa gurughàtinà 07,169.003a yasya prasàdàt karmàõi kurvanti puruùarùabhàþ 07,169.003c amànuùàõi saügràme devair asukaràõi ca 07,169.004a tasminn àkru÷yati droõe samakùaü pàpakarmiõaþ 07,169.004c nàmarùaü tatra kurvanti dhik kùatraü dhig amarùitam 07,169.005a pàrthàþ sarve ca ràjànaþ pçthivyàü ye dhanurdharàþ 07,169.005c ÷rutvà kim àhuþ pà¤càlyaü tan mamàcakùva saüjaya 07,169.006 saüjaya uvàca 07,169.006a ÷rutvà drupadaputrasya tà vàcaþ krårakarmaõaþ 07,169.006c tåùõãü babhåvå ràjànaþ sarva eva vi÷àü pate 07,169.007a arjunas tu kañàkùeõa jihmaü prekùya ca pàrùatam 07,169.007c sabàùpam abhiniþ÷vasya dhig dhig dhig iti càbravãt 07,169.008a yudhiùñhira÷ ca bhãma÷ ca yamau kçùõas tathàpare 07,169.008c àsan suvrãóità ràjan sàtyakir idam abravãt 07,169.009a nehàsti puruùaþ ka÷ cid ya imaü pàpapåruùam 07,169.009c bhàùamàõam akalyàõaü ÷ãghraü hanyàn naràdhamam 07,169.009d*1386_01 ete tvàü pàõóavàþ sarve kutsayanti vivitsayà 07,169.009d*1386_02 karmaõà tena pàpena ÷vapàkam iva bràhmaõàþ 07,169.009d*1387_01 etat kçtvà mahat pàpaü ninditaü sarvasàdhubhiþ 07,169.009d*1387_02 na lajjase kathaü vaktuü samitiü pràpya ÷obhanàm 07,169.010a kathaü ca ÷atadhà jihvà na te mårdhà ca dãryate 07,169.010c gurum àkro÷ataþ kùudra na càdharmeõa pàtyase 07,169.011a yàpyas tvam asi pàrthai÷ ca sarvai÷ càndhakavçùõibhiþ 07,169.011c yat karma kaluùaü kçtvà ÷làghase janasaüsadi 07,169.012a akàryaü tàdç÷aü kçtvà punar eva guruü kùipan 07,169.012c vadhyas tvaü na tvayàrtho 'sti muhårtam api jãvatà 07,169.013a kas tv etad vyavased àryas tvad anyaþ puruùàdhamaþ 07,169.013c nigçhya ke÷eùu vadhaü guror dharmàtmanaþ sataþ 07,169.014a saptàvare tathà pårve bàndhavàs te nipàtitàþ 07,169.014c ya÷asà ca parityaktàs tvàü pràpya kulapàüsanam 07,169.015a uktavàü÷ càpi yat pàrthaü bhãùmaü prati nararùabham 07,169.015c tathànto vihitas tena svayam eva mahàtmanà 07,169.016a tasyàpi tava sodaryo nihantà pàpakçttamaþ 07,169.016c nànyaþ pà¤càlaputrebhyo vidyate bhuvi pàpakçt 07,169.017a sa càpi sçùñaþ pitrà te bhãùmasyàntakaraþ kila 07,169.017c ÷ikhaõóã rakùitas tena sa ca mçtyur mahàtmanaþ 07,169.018a pà¤càlà÷ calità dharmàt kùudrà mitragurudruhaþ 07,169.018c tvàü pràpya sahasodaryaü dhikkçtaü sarvasàdhubhiþ 07,169.019a puna÷ ced ãdç÷ãü vàcaü matsamãpe vadiùyasi 07,169.019c ÷iras te pàtayiùyàmi gadayà vajrakalpayà 07,169.019d*1388_01 tvàü ca brahmahaõaü dçùñvà janaþ såryam avekùate 07,169.019d*1388_02 brahmahatyà hi te pàpaü pràya÷cittàrtham àtmanaþ 07,169.019d*1388_03 pà¤càlaka sudurvçtta mamaiva gurum agrataþ 07,169.019d*1388_04 guror guruü ca bhåyo 'pi kùipan naiva hi lajjase 07,169.019d*1388_05 tiùñha tiùñha sahasvaikaü gadàpàtam imaü mama 07,169.019d*1388_06 tava càpi sahiùye 'haü gadàpàtàn aneka÷aþ 07,169.020a sàtvatenaivam àkùiptaþ pàrùataþ paruùàkùaram 07,169.020c saürabdhaþ sàtyakiü pràha saükruddhaþ prahasann iva 07,169.021a ÷råyate ÷råyate ceti kùamyate ceti màdhava 07,169.021c na cànàrya ÷ubhaü sàdhuü puruùaü kùeptum arhasi 07,169.022a kùamà pra÷asyate loke na tu pàpo 'rhati kùamàm 07,169.022c kùamàvantaü hi pàpàtmà jito 'yam iti manyate 07,169.023a sa tvaü kùudrasamàcàro nãcàtmà pàpani÷cayaþ 07,169.023c à ke÷àgràn nakhàgràc ca vaktavyo vaktum icchasi 07,169.023d*1389_01 varaü hi te mçtaü pàpa na ca te vçttam ãdç÷am 07,169.023d*1389_02 ÷rotuü vaktavyatàmålaü nãcà vakùyanti mànavàþ 07,169.023d*1389_03 paràn kùipanti doùeõa sveùu doùeùv adçùñayaþ 07,169.024a yaþ sa bhåri÷ravà÷ chinne bhuje pràyagatas tvayà 07,169.024c vàryamàõena nihatas tataþ pàpataraü nu kim 07,169.025a vyåhamàno mayà droõo divyenàstreõa saüyuge 07,169.025c visçùña÷astro nihataþ kiü tatra kråra duùkçtam 07,169.026a ayudhyamànaü yas tv àjau tathà pràyagataü munim 07,169.026c chinnabàhuü parair hanyàt sàtyake sa kathaü bhavet 07,169.027a nihatya tvàü yadà bhåmau sa vikràmati vãryavàn 07,169.027c kiü tadà na nihaüsy enaü bhåtvà puruùasattamaþ 07,169.028a tvayà punar anàryeõa pårvaü pàrthena nirjitaþ 07,169.028c yadà tadà hataþ ÷åraþ saumadattiþ pratàpavàn 07,169.029a yatra yatra tu pàõóånàü droõo dràvayate camåm 07,169.029c kira¤ ÷arasahasràõi tatra tatra prayàmy aham 07,169.030a sa tvam evaüvidhaü kçtvà karma càõóàlavat svayam 07,169.030c vaktum icchasi vaktavyaþ kasmàn màü paruùàõy atha 07,169.031a kartà tvaü karmaõograsya nàhaü vçùõikulàdhama 07,169.031c pàpànàü ca tvam àvàsaþ karmaõàü mà punar vada 07,169.032a joùam àssva na màü bhåyo vaktum arhasy ataþ param 07,169.032c adharottaram etad dhi yan mà tvaü vaktum icchasi 07,169.033a atha vakùyasi màü maurkhyàd bhåyaþ paruùam ãdç÷am 07,169.033c gamayiùyàmi bàõais tvàü yudhi vaivasvatakùayam 07,169.034a na caiva mårkha dharmeõa kevalenaiva ÷akyate 07,169.034c teùàm api hy adharmeõa ceùñitaü ÷çõu yàdç÷am 07,169.035a va¤citaþ pàõóavaþ pårvam adharmeõa yudhiùñhiraþ 07,169.035c draupadã ca parikliùñà tathàdharmeõa sàtyake 07,169.036a pravràjità vanaü sarve pàõóavàþ saha kçùõayà 07,169.036c sarvasvam apakçùñaü ca tathàdharmeõa bàli÷a 07,169.037a adharmeõàpakçùña÷ ca madraràjaþ parair itaþ 07,169.037b*1390_01 adharmeõa tathà bàlaþ saubhadro vinipàtitaþ 07,169.037c ito 'py adharmeõa hato bhãùmaþ kurupitàmahaþ 07,169.037e bhåri÷ravà hy adharmeõa tvayà dharmavidà hataþ 07,169.038a evaü parair àcaritaü pàõóaveyai÷ ca saüyuge 07,169.038c rakùamàõair jayaü vãrair dharmaj¤air api sàtvata 07,169.039a durj¤eyaþ paramo dharmas tathàdharmaþ sudurvidaþ 07,169.039c yudhyasva kauravaiþ sàrdhaü mà gàþ pitçnive÷anam 07,169.040a evamàdãni vàkyàni kråràõi paruùàõi ca 07,169.040c ÷ràvitaþ sàtyakiþ ÷rãmàn àkampita ivàbhavat 07,169.041a tac chrutvà krodhatàmràkùaþ sàtyakis tv àdade gadàm 07,169.041c viniþ÷vasya yathà sarpaþ praõidhàya rathe dhanuþ 07,169.042a tato 'bhipatya pà¤càlyaü saürambheõedam abravãt 07,169.042c na tvàü vakùyàmi paruùaü haniùye tvàü vadhakùamam 07,169.043a tam àpatantaü sahasà mahàbalam amarùaõam 07,169.043c pà¤càlyàyàbhisaükruddham antakàyàntakopamam 07,169.044a codito vàsudevena bhãmaseno mahàbalaþ 07,169.044c avaplutya rathàt tårõaü bàhubhyàü samavàrayat 07,169.045a dravamàõaü tathà kruddhaü sàtyakiü pàõóavo balã 07,169.045c praskandamànam àdàya jagàma balinaü balàt 07,169.046a sthitvà viùñabhya caraõau bhãmena ÷inipuügavaþ 07,169.046c nigçhãtaþ pade ùaùñhe balena balinàü varaþ 07,169.046d*1391_01 tathàpi bhãmàd àtmànam àmucya balinocchritaþ 07,169.046d*1391_02 jagàmànilavegena bhãmam unmucya màdhavaþ 07,169.046d*1391_03 bhãmenàthà÷u mahatà vegam àsthàya madhyamam 07,169.046d*1391_04 viùñabhya vidhçto darpàt sàtyakir da÷ame pade 07,169.047a avaruhya rathàt taü tu hriyamàõaü balãyasà 07,169.047c uvàca ÷lakùõayà vàcà sahadevo vi÷àü pate 07,169.048a asmàkaü puruùavyàghra mitram anyan na vidyate 07,169.048c param andhakavçùõibhyaþ pà¤càlebhya÷ ca màdhava 07,169.049a tathaivàndhakavçùõãnàü tava caiva vi÷eùataþ 07,169.049c kçùõasya ca tathàsmatto mitram anyan na vidyate 07,169.050a pà¤càlànàü ca vàrùõeya samudràntàü vicinvatàm 07,169.050c nànyad asti paraü mitraü yathà pàõóavavçùõayaþ 07,169.051a sa bhavàn ãdç÷aü mitraü manyate ca yathà bhavàn 07,169.051c bhavanta÷ ca yathàsmàkaü bhavatàü ca tathà vayam 07,169.052a sa evaü sarvadharmaj¤o mitradharmam anusmaran 07,169.052c niyaccha manyuü pà¤càlyàt pra÷àmya ÷inipuügava 07,169.053a pàrùatasya kùama tvaü vai kùamatàü tava pàrùataþ 07,169.053c vayaü kùamayitàra÷ ca kim anyatra ÷amàd bhavet 07,169.054a pra÷àmyamàne ÷aineye sahadevena màriùa 07,169.054c pà¤càlaràjasya sutaþ prahasann idam abravãt 07,169.055a mu¤ca mu¤ca ÷ineþ pautraü bhãma yuddhamadànvitam 07,169.055c àsàdayatu màm eùa dharàdharam ivànilaþ 07,169.056a yàvad asya ÷itair bàõaiþ saürambhaü vinayàmy aham 07,169.056c yuddha÷raddhàü ca kaunteya jãvitasya ca saüyuge 07,169.057a kiü nu ÷akyaü mayà kartuü kàryaü yad idam udyatam 07,169.057c sumahat pàõóuputràõàm àyànty ete hi kauravàþ 07,169.058a atha và phalgunaþ sarvàn vàrayiùyati saüyuge 07,169.058c aham apy asya mårdhànaü pàtayiùyàmi sàyakaiþ 07,169.059a manyate chinnabàhuü màü bhåri÷ravasam àhave 07,169.059c utsçjainam ahaü vainam eùa màü và haniùyati 07,169.060a ÷çõvan pà¤càlavàkyàni sàtyakiþ sarpavac chvasan 07,169.060c bhãmabàhvantare sakto visphuraty ani÷aü balã 07,169.060d*1392_01 tau vçùàv iva nardantau balinau bàhu÷àlinau 07,169.061a tvarayà vàsudeva÷ ca dharmaràja÷ ca màriùa 07,169.061c yatnena mahatà vãrau vàrayàm àsatus tataþ 07,169.062a nivàrya parameùvàsau krodhasaüraktalocanau 07,169.062c yuyutsavaþ paràn saükhye pratãyuþ kùatriyarùabhàþ 07,170.001 saüjaya uvàca 07,170.001a tataþ sa kadanaü cakre ripåõàü droõanandanaþ 07,170.001c yugànte sarvabhåtànàü kàlasçùña ivàntakaþ 07,170.002a dhvajadrumaü ÷astra÷çïgaü hatanàgamahà÷ilam 07,170.002c a÷vakiüpuruùàkãrõaü ÷aràsanalatàvçtam 07,170.003a ÷ålakravyàdasaüghuùñaü bhåtayakùagaõàkulam 07,170.003c nihatya ÷àtravàn bhallaiþ so 'cinod dehaparvatam 07,170.004a tato vegena mahatà vinadya sa nararùabhaþ 07,170.004c pratij¤àü ÷ràvayàm àsa punar eva tavàtmajam 07,170.005a yasmàd yudhyantam àcàryaü dharmaka¤cukam àsthitaþ 07,170.005c mu¤ca ÷astram iti pràha kuntãputro yudhiùñhiraþ 07,170.006a tasmàt saüpa÷yatas tasya dràvayiùyàmi vàhinãm 07,170.006c vidràvya satyaü hantàsmi pàpaü pà¤càlyam eva tu 07,170.007a sarvàn etàn haniùyàmi yadi yotsyanti màü raõe 07,170.007c satyaü te pratijànàmi paràvartaya vàhinãm 07,170.008a tac chrutvà tava putras tu vàhinãü paryavartayat 07,170.008c siühanàdena mahatà vyapohya sumahad bhayam 07,170.008d*1393_01 bherã÷ càvàdayan hçùñàþ pañahàn dundubhãü÷ ca ha 07,170.008d*1393_02 àóambaràn mçdaïgàü÷ ca jharjharã÷ cànakàn api 07,170.008d*1393_03 maóóukàn paõavàn vãõà óiõóimàü÷ ca sahasra÷aþ 07,170.008d*1393_04 sarve caiva maheùvàsà dadhmuþ ÷aïkhàn mahàsvanàn 07,170.008d*1393_05 tato nanàda vasudhà khuranemisamàhatà 07,170.008d*1393_06 sa ÷abdas tumulaþ khaü ca pçthivãü ca vyanàdayat 07,170.008d*1393_07 kuråõàm atha taü ÷abdaü ÷rutvà ghoraü samutthitam 07,170.008d*1393_08 pàõóavàþ somakaiþ sàrdhaü samapadyanta vismitàþ 07,170.008d*1393_09 te tu dçùñvà kurån ràjan nadato bhairavàn ravàn 07,170.008d*1393_10 abhyavartanta vegena mçtyuü kçtvà nivartanam 07,170.009a tataþ samàgamo ràjan kurupàõóavasenayoþ 07,170.009c punar evàbhavat tãvraþ pårõasàgarayor iva 07,170.010a saürabdhà hi sthirãbhåtà droõaputreõa kauravàþ 07,170.010c udagràþ pàõóupà¤càlà droõasya nidhanena ca 07,170.011a teùàü paramahçùñànàü jayam àtmani pa÷yatàm 07,170.011c saürabdhànàü mahàvegaþ pràduràsãd raõàjire 07,170.012a yathà ÷iloccaye ÷ailaþ sàgare sàgaro yathà 07,170.012c pratihanyeta ràjendra tathàsan kurupàõóavàþ 07,170.013a tataþ ÷aïkhasahasràõi bherãõàm ayutàni ca 07,170.013c avàdayanta saühçùñàþ kurupàõóavasainikàþ 07,170.013d*1394_01 cukùubhe pçthivã sarvà di÷a÷ ca pratisasvanuþ 07,170.013d*1394_02 saübhràntàni ca bhåtàni jalajàny api màriùa 07,170.013d*1394_03 te ca sarve tathà yaudhàþ saüprahçùñà yuyutsavaþ 07,170.013d*1394_04 vartamàne tathà ÷abde raudre tasmin bhayànake 07,170.013d*1394_05 saüpatatsu rathaugheùu tava teùàü ca bhàrata 07,170.014a tato nirmathyamànasya sàgarasyeva nisvanaþ 07,170.014c abhavat tasya sainyasya sumahàn adbhutopamaþ 07,170.015a pràdu÷cakre tato drauõir astraü nàràyaõaü tadà 07,170.015c abhisaüdhàya pàõóånàü pà¤càlànàü ca vàhinãm 07,170.016a pràduràsaüs tato bàõà dãptàgràþ khe sahasra÷aþ 07,170.016c pàõóavàn bhakùayiùyanto dãptàsyà iva pannagàþ 07,170.017a te di÷aþ khaü ca sainyaü ca samàvçõvan mahàhave 07,170.017b*1395_01 tato 'ntarikùaü khagamair nànàliïgaiþ subhairavaiþ 07,170.017c muhårtàd bhàskarasyeva ràjaül lokaü gabhastayaþ 07,170.018a tathàpare dyotamànà jyotãüùãvàmbare 'male 07,170.018c pràduràsan mahãpàla kàrùõàyasamayà guóàþ 07,170.019a caturdi÷aü vicitrà÷ ca ÷ataghnyo 'tha hutà÷adàþ 07,170.019c cakràõi ca kùuràntàni maõóalànãva bhàsvataþ 07,170.019d*1396_01 pà÷à÷ ca vividhàkàrà nàràcà¤jalikàs tathà 07,170.019d*1396_02 saüpatanta[þ] sma dç÷yante ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,170.019d*1396_03 yathà yugakùaye ghore paribhåtaü jagad bhavet 07,170.019d*1396_04 tadvad àsãt tadà ràja¤ jyotirbhåtaü nabhaþsthalam 07,170.020a ÷astràkçtibhir àkãrõam atãva bharatarùabha 07,170.020c dçùñvàntarikùam àvignàþ pàõóupà¤càlasç¤jayàþ 07,170.021a yathà yathà hy ayudhyanta pàõóavànàü mahàrathàþ 07,170.021c tathà tathà tad astraü vai vyavardhata janàdhipa 07,170.022a vadhyamànàs tathàstreõa tena nàràyaõena vai 07,170.022b@021_0001 prapetuþ ku¤jaràs tatra ÷astrasaüghair nipàtitàþ 07,170.022b@021_0002 vyadãryamàõà girayo vajranunnà yathà purà 07,170.022b@021_0003 hastihastai÷ ca saüchinnair gàtrai÷ caiva vi÷àü pate 07,170.022b@021_0004 aparai÷ ca tathà bàõaiþ kuntai÷ ca kanakojjvalaiþ 07,170.022b@021_0005 saükãrõà pçthivã jaj¤e màüsa÷oõitakardamà 07,170.022b@021_0006 gajebhya÷ cyavamànànàü yantéõàü tatra bhàrata 07,170.022b@021_0007 vibhujànàü vi÷ãrõànàü nyastakàrmukavarmaõàm 07,170.022b@021_0008 pårõam àyodhanaü jaj¤e pretaràjapuropamam 07,170.022b@021_0009 aïku÷air apaviddhai÷ ca tomarai÷ ca mahàdhanaiþ 07,170.022b@021_0010 alaükàrai÷ ca nàgànàü graiveyai÷ ca sakaïkañaiþ 07,170.022b@021_0011 kakùyàbhir agnikuõóai÷ ca yantrai÷ caiva patàkibhiþ 07,170.022b@021_0012 ÷aktibhi÷ ca mahàràja bàõai÷ ca nataparvabhiþ 07,170.022b@021_0013 rathinàü ca rathair bhagnai÷ chinnair và yugadaõóakaiþ 07,170.022b@021_0014 cakrair vimathitair bhagnair yugair akùai÷ ca bhåùità 07,170.022b@021_0015 tåõãrair apaviddhai÷ ca càpai÷ ca sumahàdhanaiþ 07,170.022b@021_0016 anukarùaiþ patàkàbhir yoktrai÷ caiva vi÷àü pate 07,170.022b@021_0017 ra÷mibhi÷ ca pratodai÷ ca kiïkiõãbhi÷ ca màriùa 07,170.022b@021_0018 kavacai÷ ca tathà dãptai÷ càmaravyajanair api 07,170.022b@021_0019 chattrai÷ ca candrasaükà÷air vçùñyàtapanivàribhiþ 07,170.022b@021_0020 aïgulitraiþ sakeyårair dãptair niùkai÷ ca kà¤canaiþ 07,170.022b@021_0021 karõasåtraiþ kirãñai÷ ca mukuñai÷ ca mahàdhanaiþ 07,170.022b@021_0022 citrair vastrair alaükàraiþ kuõóalai÷ càpi bhàrata 07,170.022b@021_0023 apaviddhais tathà ÷ãrùair bàhubhi÷ ca mahàtmanàm 07,170.022b@021_0024 saüchannà pçthivã reje tatra tatra yathàtatham 07,170.022b@021_0025 ura÷chadais tathà citrair ghaõñàjàlai÷ ca bhàsvaraiþ 07,170.022b@021_0026 nihatais turagai÷ caiva nirjihvaiþ ÷oõitokùitaiþ 07,170.022b@021_0027 hayàrohaparai÷ caiva nirdagdhair astratejasà 07,170.022b@021_0028 nànàïgàvayavair hãnà yaudhàþ sasrur bhayàrditàþ 07,170.022b@021_0029 cukru÷us tàta tàteti hà hà putreti càsakçt 07,170.022b@021_0030 yaudhà nånaü te nidhanaü pràptàþ pàõóaveyà mahàrathàþ 07,170.022b@021_0031 vàsudeva÷ ca vàrùõeyas tathà somakasç¤jayàþ 07,170.022b@021_0032 jãvatsu samare teùu na hi vãreùu sainikàþ 07,170.022b@021_0033 imàm avasthàü sahasà gaccheyur vai kathaü cana 07,170.022b@021_0034 ity abruvaüs tathà yaudhà hanyamànàs tadà raõe 07,170.022b@021_0035 kruddhena droõaputreõa kàleneva yugakùaye 07,170.022b@021_0036 hanyamànàs tathàstreõa tena nàràyaõena te 07,170.022c dahyamànànaleneva sarvato 'bhyardità raõe 07,170.023a yathà hi ÷i÷iràpàye dahet kakùaü hutà÷anaþ 07,170.023c tathà tad astraü pàõóånàü dadàha dhvajinãü prabho 07,170.024a àpåryamàõenàstreõa sainye kùãyati càbhibho 07,170.024c jagàma paramaü tràsaü dharmaputro yudhiùñhiraþ 07,170.025a dravamàõaü tu tat sainyaü dçùñvà vigatacetanam 07,170.025c madhyasthatàü ca pàrthasya dharmaputro 'bravãd idam 07,170.026a dhçùñadyumna palàyasva saha pà¤càlasenayà 07,170.026c sàtyake tvaü ca gacchasva vçùõyandhakavçto gçhàn 07,170.027a vàsudevo 'pi dharmàtmà kariùyaty àtmanaþ kùamam 07,170.027c upadeùñuü samartho 'yaü lokasya kim utàtmanaþ 07,170.028a saügràmas tu na kartavyaþ sarvasainyàn bravãmi vaþ 07,170.028c ahaü hi saha sodaryaiþ pravekùye havyavàhanam 07,170.029a bhãùmadroõàrõavaü tãrtvà saügràmaü bhãrudustaram 07,170.029c avasatsyàmy asalile sagaõo drauõigoùpade 07,170.030a kàmaþ saüpadyatàm asya bãbhatsor à÷u màü prati 07,170.030c kalyàõavçtta àcàryo mayà yudhi nipàtitaþ 07,170.031a yena bàlaþ sa saubhadro yuddhànàm avi÷àradaþ 07,170.031c samarthair bahubhiþ krårair ghàtito nàbhipàlitaþ 07,170.032a yenàvibruvatà pra÷naü tathà kçùõà sabhàü gatà 07,170.032c upekùità saputreõa dàsabhàvaü niyacchatã 07,170.032d*1397_01 rakùaõe ca mahàn yatnaþ saindhavasya kçto yudhi 07,170.032d*1397_02 arjunasya vighàtàrthaü pratij¤à yena rakùità 07,170.032d*1397_03 vyåhadvàri vayaü caiva dhçtà yena jigãùavaþ 07,170.032d*1397_04 vàritaü ca mahat sainyaü pràvi÷at tad yathàbalam 07,170.033a jighàüsur dhàrtaràùñra÷ ca ÷rànteùv a÷veùu phalgunam 07,170.033c kavacena tathà yukto rakùàrthaü saindhavasya ca 07,170.034a yena brahmàstraviduùà pà¤càlàþ satyajinmukhàþ 07,170.034c kurvàõà majjaye yatnaü samålà vinipàtitàþ 07,170.034d*1398_01 grahaõe ca paro yatnaþ kçtas tena yathà mama 07,170.034d*1398_02 viditaü sarvam evaitad bhavatàü sarvayodhinàm 07,170.035a yena pravràjyamànà÷ ca ràjyàd vayam adharmataþ 07,170.035c nivàryamàõenàsmàbhir anugantuü tad eùitàþ 07,170.035d*1399_01 vanavàsàn nivçttànàü samaye ca tathà kçte 07,170.035d*1399_02 sneha÷ ca dar÷ito nityaü pratyakùaü vo mahàrathàþ 07,170.036a yo 'sàv atyantam asmàsu kurvàõaþ sauhçdaü param 07,170.036c hatas tadarthe maraõaü gamiùyàmi sabàndhavaþ 07,170.037a evaü bruvati kaunteye dà÷àrhas tvaritas tataþ 07,170.037c nivàrya sainyaü bàhubhyàm idaü vacanam abravãt 07,170.038a ÷ãghraü nyasyata ÷astràõi vàhebhya÷ càvarohata 07,170.038c eùa yogo 'tra vihitaþ pratighàto mahàtmanà 07,170.039a dvipà÷vasyandanebhya÷ ca kùitiü sarve 'varohata 07,170.039c evam etan na vo hanyàd astraü bhåmau niràyudhàn 07,170.039d*1400_01 sàyudhàn yudhyamànàn vo hanyàd etàn api dhruvam 07,170.040a yathà yathà hi yudhyante yodhà hy astrabalaü prati 07,170.040c tathà tathà bhavanty ete kauravà balavattaràþ 07,170.040d*1401_01 ràmeõa pçthivã sarvà niþkùatriyagaõà kçtà 07,170.040d*1401_02 anenàstreõa bhãmena kùatram utsàditaü purà 07,170.040d*1401_03 yat tan nàràyaõaü tejaþ astratejaþpramardanam 07,170.040d*1401_04 tad astraü nirmitaü pårvaü viùõunà prabhaviùõunà 07,170.040d*1401_05 yadà nipàtito daityo hiraõyàkùo mahàsuraþ 07,170.040d*1401_06 tadà nàràyaõàstraü hi pårvasçùñaü hi viùõunà 07,170.040d*1401_07 taü nipàtya mahàdaityaü dvàparànte nçpottama 07,170.040d*1401_08 ràmeõa tapa àsthàya labdhaü pårvaü mahàtmanà 07,170.040d*1401_09 devadevaü samàràdhya viùõuü tribhuvane÷varam 07,170.040d*1401_10 tasmàd droõam anupràptaü sarvàstraprativàraõam 07,170.040d*1401_11 tathaitad dhi mahà÷astraü kena cin na nivàryate 07,170.040d*1401_12 nàràyaõàstrasya nçpà eùa yogo nivàraõe 07,170.041a nikùepsyanti ca ÷astràõi vàhanebhyo 'varuhya ye 07,170.041b*1402_01 ye '¤jaliü kurvate vãrà namanti ca vivàhanàþ 07,170.041c tàn naitad astraü saügràme nihaniùyati mànavàn 07,170.042a ye tv etat pratiyotsyanti manasàpãha ke cana 07,170.042c nihaniùyati tàn sarvàn rasàtalagatàn api 07,170.043a te vacas tasya tac chrutvà vàsudevasya bhàrata 07,170.043c ãùuþ sarve 'stram utsraùñuü manobhiþ karaõena ca 07,170.044a tata utsraùñukàmàüs tàn astràõy àlakùya pàõóavaþ 07,170.044c bhãmaseno 'bravãd ràjann idaü saüharùayan vacaþ 07,170.045a na kathaü cana ÷astràõi moktavyànãha kena cit 07,170.045c aham àvàrayiùyàmi droõaputràstram à÷ugaiþ 07,170.046a atha vàpy anayà gurvyà hemavigrahayà raõe 07,170.046c kàlavad vicariùyàmi drauõer astraü vi÷àtayan 07,170.047a na hi me vikrame tulyaþ ka÷ cid asti pumàn iha 07,170.047c yathaiva savitus tulyaü jyotir anyan na vidyate 07,170.048a pa÷yadhvaü me dçóhau bàhå nàgaràjakaropamà 07,170.048c samarthau parvatasyàpi ÷ai÷irasya nipàtane 07,170.049a nàgàyutasamapràõo hy aham eko nareùv iha 07,170.049c ÷akro yathà pratidvaüdvo divi deveùu vi÷rutaþ 07,170.050a adya pa÷yata me vãryaü bàhvoþ pãnàüsayor yudhi 07,170.050c jvalamànasya dãptasya drauõer astrasya vàraõe 07,170.051a yadi nàràyaõàstrasya pratiyoddhà na vidyate 07,170.051c adyainaü pratiyotsyàmi pa÷yatsu kurupàõóuùu 07,170.051d*1403_01 arjunàrjuna bãbhatso na nyasyaü gàõóivaü tvayà 07,170.051d*1403_02 arjuna uvàca 07,170.051d*1403_02 ÷a÷àïkasyeva te païko nairmalyaü pàtayiùyati 07,170.051d*1403_03 bhãma nàràyaõàstre me goùu ca bràhmaõeùu ca 07,170.051d*1403_04 eteùu gàõóivaü nyasyam etad dhi vratam uttamam 07,170.052a evam uktvà tato bhãmo droõaputram ariüdamaþ 07,170.052c abhyayàn meghaghoùeõa rathenàdityavarcasà 07,170.052d*1404_01 kampayan medinãü sarvàü tràsayaü÷ ca camåü tava 07,170.052d*1404_02 ÷aïkha÷abdaü mahat kçtvà bhuja÷abdaü ca pàõóavaþ 07,170.052d*1404_03 tasya ÷aïkhasvanaü ÷rutvà bàhu÷abdaü ca tàvakàþ 07,170.052d*1404_04 samantàt koùñhakãkçtya ÷aravràtair avàkiran 07,170.052d*1405_01 samakampanta vitrastàþ ÷akçn måtraü prasusruvuþ 07,170.053a sa enam iùujàlena laghutvàc chãghravikramaþ 07,170.053c nimeùamàtreõàsàdya kuntãputro 'bhyavàkirat 07,170.054a tato drauõiþ prahasyainam udàsam abhibhàùya ca 07,170.054c avàkirat pradãptàgraiþ ÷arais tair abhimantritaiþ 07,170.055a pannagair iva dãptàsyair vamadbhir analaü raõe 07,170.055c avakãrõo 'bhavat pàrthaþ sphuliïgair iva kà¤canaiþ 07,170.056a tasya råpam abhåd ràjan bhãmasenasya saüyuge 07,170.056c khadyotair àvçtasyeva parvatasya dinakùaye 07,170.057a tad astraü droõaputrasya tasmin pratisamasyati 07,170.057c avardhata mahàràja yathàgnir aniloddhataþ 07,170.058a vivardhamànam àlakùya tad astraü bhãmavikramam 07,170.058c pàõóusainyam çte bhãmaü sumahad bhayam àvi÷at 07,170.059a tataþ ÷astràõi te sarve samutsçjya mahãtale 07,170.059c avàrohan rathebhya÷ ca hastya÷vebhya÷ ca sarva÷aþ 07,170.060a teùu nikùipta÷astreùu vàhanebhya÷ cyuteùu ca 07,170.060b*1406_01 upariùñàd bhraman yatra yatra yodhàn prapa÷yati 07,170.060b*1406_02 gçhãta÷astràn àråóhàn vàhaneùu mahàtmasu 07,170.060b*1406_03 yatra yatra prayàti sma kramamàõaü raõàjire 07,170.060b*1406_04 tatra tatra vimuktàs tàþ sarve 'dç÷yanta saügha÷aþ 07,170.060b*1406_05 tato 'pa÷yad raõe bhãmaü gadàhastam ariüdamam 07,170.060b*1406_06 asaübhràntaü samàyàntaü droõaputrarathaü prati 07,170.060c tad astravãryaü vipulaü bhãmamårdhany athàpatat 07,170.061a hàhàkçtàni bhåtàni pàõóavà÷ ca vi÷eùataþ 07,170.061c bhãmasenam apa÷yanta tejasà saüvçtaü tadà 07,171.001 saüjaya uvàca 07,171.001a bhãmasenaü samàkãrõaü dçùñvàstreõa dhanaüjayaþ 07,171.001c tejasaþ pratighàtàrthaü vàruõena samàvçõot 07,171.002a nàlakùayata taü ka÷ cid vàruõàstreõa saüvçtam 07,171.002c arjunasya laghutvàc ca saüvçtatvàc ca tejasaþ 07,171.003a sà÷vasåtaratho bhãmo droõaputràstrasaüvçtaþ 07,171.003c agnàv agnir iva nyasto jvàlàmàlã sudurdç÷aþ 07,171.004a yathà ràtrikùaye ràja¤ jyotãüùy astagiriü prati 07,171.004c samàpetus tathà bàõà bhãmasenarathaü prati 07,171.004d*1407_01 tad astraü vàruõaü bhaktà nàràyaõasamudbhavam 07,171.004d*1407_02 prajajvàla punar bhãmaü saüvçtya tu raõàjire 07,171.005a sa hi bhãmo ratha÷ càsya hayàþ såta÷ ca màriùa 07,171.005c saüvçtà droõaputreõa pàvakàntargatàbhavan 07,171.006a yathà dagdhvà jagat kçtsnaü samaye sacaràcaram 07,171.006c gacched agnir vibhor àsyaü tathàstraü bhãmam àvçõot 07,171.007a såryam agniþ praviùñaþ syàd yathà càgniü divàkaraþ 07,171.007c tathà praviùñaü tat tejo na pràj¤àyata kiü cana 07,171.007d*1408_01 tad astraü bhãmahuükàràd apayàti punaþ punaþ 07,171.007d*1408_02 punaþ punas tam àyàti huükàràt taü vimu¤cati 07,171.007d*1408_03 tato devà sagandharvà bhãmaü dçùñvà suvismitàþ 07,171.008a vikãrõam astraü tad dçùñvà tathà bhãmarathaü prati 07,171.008c udãryamàõaü drauõiü ca niùpratidvaüdvam àhave 07,171.009a sarvasainyàni pàõóånàü nyasta÷astràõy acetasaþ 07,171.009c yudhiùñhirapurogàü÷ ca vimukhàüs tàn mahàrathàn 07,171.010a arjuno vàsudeva÷ ca tvaramàõau mahàdyutã 07,171.010c avaplutya rathàd vãrau bhãmam àdravatàü tataþ 07,171.011a tatas tad droõaputrasya tejo 'strabalasaübhavam 07,171.011c vigàhya tau subalinau màyayàvi÷atàü tadà 07,171.012a nyasta÷astrau tatas tau tu nàdahad astrajo 'nalaþ 07,171.012c vàruõàstraprayogàc ca vãryavattvàc ca kçùõayoþ 07,171.013a tata÷ cakçùatur bhãmaü tasya sarvàyudhàni ca 07,171.013c nàràyaõàstra÷àntyarthaü naranàràyaõau balàt 07,171.013d*1409_01 pàtayàm àsatuþ punar bhãmasenaü raõe balàt 07,171.013d*1409_02 bhãmaü niràyudhaü kçtvà tadà kçùõadhanaüjayau 07,171.014a apakçùyamàõaþ kaunteyo nadaty eva mahàrathaþ 07,171.014c vardhate caiva tad ghoraü drauõer astraü sudurjayam 07,171.015a tam abravãd vàsudevaþ kim idaü pàõóunandana 07,171.015c vàryamàõo 'pi kaunteya yad yuddhàn na nivartase 07,171.016a yadi yuddhena jeyàþ syur ime kauravanandanàþ 07,171.016c vayam apy atra yudhyema tathà ceme nararùabhàþ 07,171.017a rathebhyas tv avatãrõàs tu sarva eva sma tàvakàþ 07,171.017c tasmàt tvam api kaunteya rathàt tårõam apàkrama 07,171.018a evam uktvà tataþ kçùõo rathàd bhåmim apàtayat 07,171.018c niþ÷vasantaü yathà nàgaü krodhasaüraktalocanam 07,171.019a yadàpakçùñaþ sa rathàn nyàsita÷ càyudhaü bhuvi 07,171.019c tato nàràyaõàstraü tat pra÷àntaü ÷atrutàpanam 07,171.020a tasmin pra÷ànte vidhinà tadà tejasi duþsahe 07,171.020c babhåvur vimalàþ sarvà di÷aþ pradi÷a eva ca 07,171.021a pravavu÷ ca ÷ivà vàtàþ pra÷àntà mçgapakùiõaþ 07,171.021c vàhanàni ca hçùñàni yodhà÷ ca manuje÷vara 07,171.022a vyapoóhe ca tato ghore tasmiüs tejasi bhàrata 07,171.022c babhau bhãmo ni÷àpàye dhãmàn sårya ivoditaþ 07,171.023a hata÷eùaü balaü tatra pàõóavànàm atiùñhata 07,171.023c astravyuparamàd dhçùñaü tava putrajighàüsayà 07,171.024a vyavasthite bale tasminn astre pratihate tathà 07,171.024c duryodhano mahàràja droõaputram athàbravãt 07,171.025a a÷vatthàman punaþ ÷ãghram astram etat prayojaya 07,171.025c vyavasthità hi pà¤càlàþ punar eva jayaiùiõaþ 07,171.026a a÷vatthàmà tathoktas tu tava putreõa màriùa 07,171.026c sudãnam abhiniþ÷vasya ràjànam idam abravãt 07,171.027a naitad àvartate ràjann astraü dvir nopapadyate 07,171.027c àvartayan nihanty etat prayoktàraü na saü÷ayaþ 07,171.028a eùa càstrapratãghàtaü vàsudevaþ prayuktavàn 07,171.028b*1410_01 astrasya tu hy eùa veda mànuùeùu na vidyate 07,171.028b*1410_02 paràvaraj¤o lokànàü na tad asti na vetti yat 07,171.028b*1410_03 tad etad astraü pra÷amaü yàtaü kçùõasya mantrite 07,171.028c anyathà vihitaþ saükhye vadhaþ ÷atror janàdhipa 07,171.029a paràjayo và mçtyur và ÷reyo mçtyur na nirjayaþ 07,171.029c nirjità÷ càrayo hy ete ÷astrotsargàn mçtopamàþ 07,171.030 duryodhana uvàca 07,171.030a àcàryaputra yady etad dvir astraü na prayujyate 07,171.030c anyair gurughnà vadhyantàm astrair astravidàü vara 07,171.031a tvayi hy astràõi divyàni yathà syus tryambake tathà 07,171.031c icchato na hi te mucyet kruddhasyàpi puraüdaraþ 07,171.031d*1411_01 ghnataitàn sumahàvãrya ÷àtravàn yuddhakovida 07,171.032 dhçtaràùñra uvàca 07,171.032a tasminn astre pratihate droõe copadhinà hate 07,171.032c tathà duryodhanenokto drauõiþ kim akarot punaþ 07,171.033a dçùñvà pàrthàü÷ ca saügràme yuddhàya samavasthitàn 07,171.033c nàràyaõàstranirmuktàü÷ carataþ pçtanàmukhe 07,171.034 saüjaya uvàca 07,171.034a jànan pituþ sa nidhanaü siühalàïgålaketanaþ 07,171.034c sakrodho bhayam utsçjya abhidudràva pàrùatam 07,171.035a abhidrutya ca viü÷atyà kùudrakàõàü nararùabhaþ 07,171.035c pa¤cabhi÷ càtivegena vivyàdha puruùarùabham 07,171.036a dhçùñadyumnas tato ràja¤ jvalantam iva pàvakam 07,171.036b@022_0001 tam àtmabhujavegena vikarùantaü ÷aràsanam 07,171.036b@022_0002 taü tu dçùñvà susaükruddhaü kàlànalayamopamam 07,171.036b@022_0003 vimu¤can vi÷ikhàüs tårõaü pàrùato 'bhyadravad raõe 07,171.036b@022_0004 tau drauõiþ krodhatàmràkùo didhikùann iva tejasà 07,171.036b@022_0005 chàdayàm àsa bàõaughair dhçùñadyumnaü samantataþ 07,171.036b@022_0006 dhçùñadyumno 'pi saübhràntaþ ÷areõànataparvaõà 07,171.036b@022_0007 pratyavidhyata saükruddhaþ pàrùataü prayato balàt 07,171.036b@022_0008 tasya drauõir dhanu÷ chittvà sthåõena paravãrahà 07,171.036b@022_0009 dhçùñadyumnaü trisaptatyà vivyàdha ni÷itair nadan 07,171.036b@022_0010 tad apàsya dhanu÷ chinnaü dhçùñadyumnaþ pratàpavàn 07,171.036b@022_0011 anyat kàrmukam àdàya so '÷vatthàmànam àrdayat 07,171.036b@022_0012 sa tad apy asya saükruddha÷ ciccheda paramàstravit 07,171.036b@022_0013 taü càpy avàkirad bàõair dhçùñadyumnaü paraütapaþ 07,171.036b@022_0014 tataþ sa pàrùatas tårõaü ÷aktiü hemapariùkçtàm 07,171.036b@022_0015 cikùepa paramakruddho jvalantãm a÷anãm iva 07,171.036b@022_0016 tàm àpatantãü sahasà vyàlãkàla ivàhave 07,171.036b@022_0017 ciccheda saptadhà ràja¤ ÷araiþ paramatejanaiþ 07,171.036b@022_0018 tàü nikçttàü tato dçùñvà drauõinà pàrùatas tataþ 07,171.036b@022_0019 dhanur anyat samàdàya samare vegavattaram 07,171.036b@022_0020 tato 'vidhyat sutãkùõàbhyàü ÷aràbhyàü drauõim àhave 07,171.036b@022_0021 tato dvàbhyàü sutãkùõàbhyàü bhallàbhyàü tatra kàrmukam 07,171.036b@022_0022 drauõir drupadaputrasya ciccheda prahasann iva 07,171.036b@022_0023 taü ca bàõair mahàtejàþ punar anyaiþ samàvçõot 07,171.036b@022_0024 sà÷vasåtarathaü tårõaü chàdayàm àsa saüyuge 07,171.036b@022_0025 tasya cànucaràn sarvàn dãptàstràn pàr÷vataþ sthitàn 07,171.036b@022_0026 vyadràvayata saükruddhaþ ÷araiþ saünataparvabhiþ 07,171.036b@022_0027 brahmadattaü tato bàõaü dhçùñadyumnajighàüsayà 07,171.036b@022_0028 droõaputraþ pracikùepa sàtyakis tad dvidhàcchinat 07,171.036b@022_0029 sàtyakis tu tam àdàya ràjaputraü ÷aràrditam 07,171.036b@022_0030 aùñàbhir ni÷itair bàõair a÷vatthàmànam àrdayat 07,171.036b@022_0031 a÷ãtyà punar àhatya nànàråpair amarùaõaþ 07,171.036b@022_0032 vivyàdhàsya tribhiþ såtaü caturbhi÷ caturo hayàn 07,171.036b@022_0033 evam uktvà ÷arais tãkùõaiþ sàtyakiü tårõam àvçõot 07,171.036b@022_0034 saürabdhaþ krodhatàmràkùo droõaputraþ pratàpavàn 07,171.036b@022_0035 sàtyakis tu tataþ kruddhaþ ÷areõànataparvaõà 07,171.036b@022_0036 droõaputraü samàjaghne sarvasainyasya pa÷yataþ 07,171.036b@022_0037 tato drauõir mahàràja bàõaiþ saüchàdya sàtyakim 07,171.036b@022_0038 dhanuþ krodhaparãtàtmà cicchedà÷u mahàstravit 07,171.036b@022_0039 tataþ ÷aktiü mahàghoràü hemadaõóàm ayasmayãm 07,171.036b@022_0040 cikùepa sàtyakis tårõaü droõaputrajighàüsayà 07,171.036b@022_0041 tàm àpatantãü sahasà ÷akramuktàm ivà÷anim 07,171.036b@022_0042 apràptàm eva ciccheda drauõiþ saptabhir à÷ugaiþ 07,171.036b@022_0043 tàü nikçttàü ÷arair dçùñvà drauõinà sàyakair bhç÷am 07,171.036b@022_0044 so 'nyat kàrmukam àdàya bhàraghnaü vegavattaram 07,171.036b@022_0045 tad vikçùya mahac càpaü sàtyakiþ sàtvatàü varaþ 07,171.036b@022_0046 sàyakair bahubhis tårõam a÷vatthàmànam àrdayat 07,171.036b@022_0047 tato drauõiþ susaürabdhaþ ÷arajàlena màdhavam 07,171.036b@022_0048 chàdayàm àsa samare sàtyakiü krodhamårchitaþ 07,171.036b@022_0049 tàny asya ÷arajàlàni antarikùe vi÷àü pate 07,171.036b@022_0050 apràptàn eva ciccheda yuyudhàno mahàrathaþ 07,171.036b@022_0051 tataþ pårõàyatotsçùñair hemapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,171.036b@022_0052 bàõair vivyàdha sudçóhaü droõaputram amarùitaþ 07,171.036b@022_0053 tathà sa viddhaþ subhç÷aü droõaputro 'tyamarùaõaþ 07,171.036b@022_0054 ÷aineyaü samare kruddhaþ pradahann iva cakùuùà 07,171.036b@022_0055 avàkirad ameyàtmà bàõavarùaiþ samantataþ 07,171.036b@022_0056 parvataü vàridhàràbhis tapànte jalado yathà 07,171.036c droõaputraü triùaùñyà tu ràjan vivyàdha patriõàm 07,171.037a sàrathiü càsya viü÷atyà svarõapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,171.037c hayàü÷ ca caturo 'vidhyac caturbhir ni÷itaiþ ÷araiþ 07,171.038a viddhvà viddhvànadad drauõiþ kampayann iva medinãm 07,171.038c àdadat sarvalokasya pràõàn iva mahàraõe 07,171.039a pàrùatas tu balã ràjan kçtàstraþ kçtani÷ramaþ 07,171.039c drauõim evàbhidudràva kçtvà mçtyuü nivartanam 07,171.040a tato bàõamayaü varùaü droõaputrasya mårdhani 07,171.040c avàsçjad ameyàtmà pà¤càlyo rathinàü varaþ 07,171.041a taü drauõiþ samare kruddha÷ chàdayàm àsa patribhiþ 07,171.041c vivyàdha cainaü da÷abhiþ pitur vadham anusmaran 07,171.042a dvàbhyàü ca suvikçùñàbhyàü kùuràbhyàü dhvajakàrmuke 07,171.042c chittvà pà¤càlaràjasya drauõir anyaiþ samàrdayat 07,171.043a vya÷vasåtarathaü cainaü drauõi÷ cakre mahàhave 07,171.043c tasya cànucaràn sarvàn kruddhaþ pràcchàdayac charaiþ 07,171.044a pradrudràva tataþ sainyaü pà¤càlànàü vi÷àü pate 07,171.044c saübhràntaråpam àrtaü ca ÷aravarùaparikùatam 07,171.045a dçùñvà ca vimukhàn yodhàn dhçùñadyumnaü ca pãóitam 07,171.045c ÷aineyo 'codayat tårõaü raõaü drauõirathaü prati 07,171.046a aùñabhir ni÷itai÷ caiva so '÷vatthàmànam àrdayat 07,171.046c viü÷atyà punar àhatya nànàråpair amarùaõam 07,171.046e vivyàdha ca tathà såtaü caturbhi÷ caturo hayàn 07,171.046f@023_0001 dhanurdhvajaü ca saüyattai÷ ciccheda kçtahastavat 07,171.046f@023_0002 sa sà÷vaü vyadhamac càpi rathaü hemapariùkçtam 07,171.046f@023_0003 hçdi vivyàdha samare triü÷atà sàyakair bhç÷am 07,171.046f@023_0004 evaü sa pãóito ràjann a÷vatthàmà mahàbalaþ 07,171.046f@023_0005 ÷arajàlaiþ parivçtaþ kartavyaü nànvapadyata 07,171.046f@023_0006 evaü gate guroþ putre tava putro mahàrathaþ 07,171.046f@023_0007 kçpakarõàdibhiþ sàrdhaü ÷araiþ sàtvatam àvçõot 07,171.046f@023_0008 duryodhanas tu viü÷atyà kçpaþ ÷àradvatas tribhiþ 07,171.046f@023_0009 kçtavarmàtha da÷abhiþ karõaþ pa¤cà÷atà ÷araiþ 07,171.046f@023_0010 duþ÷àsanaþ ÷atenaiva vçùasena÷ ca saptabhiþ 07,171.046f@023_0011 sàtyakiü vivyadhus tårõaü samantàn ni÷itaiþ ÷araiþ 07,171.046f@023_0012 tataþ sa sàtyakã ràjan sarvàn eva mahàrathàn 07,171.046f@023_0013 virathàn vimukhàü÷ caiva kùaõenaivàkaron nçpa 07,171.046f@023_0014 a÷vatthàmà tu saüpràpya cetanàü bharatarùabha 07,171.046f@023_0015 cintayàm àsa duþkhàrto niþ÷vasaü÷ ca punaþ punaþ 07,171.046f@023_0016 tato rathàntaraü drauõiþ samàruhya paraütapaþ 07,171.046f@023_0017 sàtyakiü vàrayàm àsa kira¤ ÷ara÷atàn bahån 07,171.046f@023_0018 tam àpatantaü saüprekùya bhàradvàjasutaü raõe 07,171.046f@023_0019 virathaü vimukhaü caiva puna÷ cakre mahàrathaþ 07,171.046f@023_0020 tatas te pàõóavà ràjan dçùñvà sàtyakivikramam 07,171.046f@023_0021 ÷aïkha÷abdàn bhç÷aü cakruþ siühanàdàü÷ ca nedire 07,171.046f@023_0022 evaü taü virathaü kçtvà sàtyakiþ satyavikramaþ 07,171.046f@023_0023 jaghàna vçùasenasya trisàhasràn mahàrathàn 07,171.046f@023_0024 ayutaü dantinàü sàrdhaü kçpasya nijaghàna saþ 07,171.046f@023_0025 pa¤càyutàni cà÷vànàü ÷akuner nijaghàna ha 07,171.046f@023_0026 tato drauõir mahàràja ratham àruhya vãryavàn 07,171.046f@023_0027 sàtyakiü prati saükruddhaþ prayayau tadvadhepsayà 07,171.046f@023_0028 punas tam àgataü dçùñvà ÷aineyo ni÷itaiþ ÷araiþ 07,171.046f@023_0029 adàrayat krårataraiþ punaþ punar ariüdama 07,171.047a so 'tividdho maheùvàso nànàliïgair amarùaõaþ 07,171.047c yuyudhànena vai drauõiþ prahasan vàkyam abravãt 07,171.048a ÷aineyàbhyavapattiü te jànàmy àcàryaghàtinaþ 07,171.048c na tv enaü tràsyasi mayà grastam àtmànam eva ca 07,171.048d*1412_01 ÷ape ''tmanàhaü ÷aineya satyena tapasà tathà 07,171.048d*1412_02 ahatvà sarvapà¤càlàn yathà ÷àntim avàpnuyàm 07,171.048d*1412_03 yad balaü pàõóaveyànàü vçùõãnàm api yad balam 07,171.048d*1412_04 kriyatàü sarvam eveha nihaniùyàmi somakàn 07,171.049a evam uktvàrkara÷myàbhaü suparvàõaü ÷arottamam 07,171.049c vyasçjat sàtvate drauõir vajraü vçtre yathà hariþ 07,171.050a sa taü nirbhidya tenàstaþ sàyakaþ sa÷aràvaram 07,171.050c vive÷a vasudhàü bhittvà ÷vasan bilam ivoragaþ 07,171.051a sa bhinnakavacaþ ÷åras tottràrdita iva dvipaþ 07,171.051c vimucya sa÷araü càpaü bhårivraõaparisravaþ 07,171.052a sãdan rudhirasikta÷ ca rathopastha upàvi÷at 07,171.052c såtenàpahçtas tårõaü droõaputràd rathàntaram 07,171.053a athànyena supuïkhena ÷areõa nataparvaõà 07,171.053c àjaghàna bhruvor madhye dhçùñadyumnaü paraütapaþ 07,171.054a sa pårvam atividdha÷ ca bhç÷aü pa÷càc ca pãóitaþ 07,171.054c sasàda yudhi pà¤càlyo vyapà÷rayata ca dhvajam 07,171.055a taü mattam iva siühena ràjan ku¤jaram arditam 07,171.055c javenàbhyadrava¤ ÷åràþ pa¤ca pàõóavato rathàþ 07,171.056a kirãñã bhãmasena÷ ca vçddhakùatra÷ ca pauravaþ 07,171.056c yuvaràja÷ ca cedãnàü màlava÷ ca sudar÷anaþ 07,171.056d*1413_01 ete hàhàkçtàþ sarve pragçhãta÷aràsanàþ 07,171.056d*1413_02 vãraü drauõàyaniü vãràþ sarvataþ paryavàrayan 07,171.056d*1413_03 te viü÷atipade yattà guruputram amarùaõam 07,171.056e pa¤cabhiþ pa¤cabhir bàõair abhyaghnan sarvataþ samam 07,171.057a à÷ãviùàbhair viü÷adbhiþ pa¤cabhi÷ càpi tठ÷araiþ 07,171.057c ciccheda yugapad drauõiþ pa¤caviü÷atisàyakàn 07,171.058a saptabhi÷ ca ÷itair bàõaiþ pauravaü drauõir àrdayat 07,171.058c màlavaü tribhir ekena pàrthaü ùaóbhir vçkodaram 07,171.059a tatas te vivyadhuþ sarve drauõiü ràjan mahàrathàþ 07,171.059c yugapac ca pçthak caiva rukmapuïkhaiþ ÷ilà÷itaiþ 07,171.060a yuvaràjas tu viü÷atyà drauõiü vivyàdha patriõàm 07,171.060b*1414_01 tatas tàn ardayan sarvàn drauõir yugapad eva hi 07,171.060c pàrtha÷ ca punar aùñàbhis tathà sarve tribhis tribhiþ 07,171.061a tato 'rjunaü ùaóbhir athàjaghàna; drauõàyanir da÷abhir vàsudevam 07,171.061c bhãmaü da÷àrdhair yuvaràjaü caturbhir; dvàbhyàü chittvà kàrmukaü ca dhvajaü ca 07,171.061c*1415_01 dvàbhyàü dvàbhyàü màlavapauravau ca 07,171.061c*1415_02 såtaü viddhvà bhãmasenasya ùaóbhiþ 07,171.061e punaþ pàrthaü ÷aravarùeõa viddhvà; drauõir ghoraü siühanàdaü nanàda 07,171.062a tasyàsyataþ suni÷itàn pãtadhàràn; drauõeþ ÷aràn pçùñhata÷ càgrata÷ ca 07,171.062c dharà viyad dyauþ pradi÷o di÷a÷ ca; channà bàõair abhavan ghoraråpaiþ 07,171.063a àsãnasya svarathaü tågratejàþ; sudar÷anasyendraketuprakà÷au 07,171.063c bhujau ÷ira÷ cendrasamànavãryas; tribhiþ ÷arair yugapat saücakarta 07,171.064a sa pauravaü ratha÷aktyà nihatya; chittvà rathaü tila÷a÷ càpi bàõaiþ 07,171.064c chittvàsya bàhå varacandanàktau; bhallena kàyàc chira uccakarta 07,171.065a yuvànam indãvaradàmavarõaü; cedipriyaü yuvaràjaü prahasya 07,171.065c bàõais tvaràvठjvalitàgnikalpair; viddhvà pràdàn mçtyave sà÷vasåtam 07,171.065d@024_0001 màlavaü pauravaü caiva yuvaràjaü ca cedipam 07,171.065d@024_0002 dçùñvà samakùaü nihataü droõaputreõa pàõóavaþ 07,171.065d@024_0003 bhãmaseno mahàbàhuþ krodham àhàrayat param 07,171.065d@024_0004 tataþ ÷ara÷atais tãkùõaiþ saükruddhà÷ãviùopamaiþ 07,171.065d@024_0005 chàdayàm àsa samare droõaputraü paraütapaþ 07,171.065d@024_0006 tato drauõir mahàtejàþ ÷aravarùaü nihatya tam 07,171.065d@024_0007 vivyàdha ni÷itair bàõair bhãmasenam amarùaõaþ 07,171.065d@024_0008 tato bhãmo mahàbàhur drauõer yudhi mahàbalaþ 07,171.065d@024_0009 kùurapreõa dhanu÷ chittvà drauõiü vivyàdha patriõà 07,171.065d@024_0010 tad apàsya dhanu÷ chinnaü droõaputro mahàmanàþ 07,171.065d@024_0011 anyat kàrmukam àdàya bhãmaü vivyàdha patribhiþ 07,171.065d@024_0012 tau drauõibhãmau samare paràkràntau mahàbalau 07,171.065d@024_0013 avarùatàü ÷aravarùaü vçùñimantàv ivàmbudau 07,171.065d@024_0014 bhãmanàmàïkità bàõàþ svarõapuïkhàþ ÷ilà÷itàþ 07,171.065d@024_0015 drauõiü saüchàdayàm àsur ghanaughà iva bhàskaram 07,171.065d@024_0016 tathaiva drauõinirmuktair bhãmaþ saünataparvabhiþ 07,171.065d@024_0017 avàkãryata sa kùipraü ÷araiþ ÷atasahasra÷aþ 07,171.065d@024_0018 sa chàdyamànaþ samare drauõinà raõa÷àlinà 07,171.065d@024_0019 na vivyathe mahàràja tad adbhutam ivàbhavat 07,171.065d@024_0020 tato bhãmo mahàbàhuþ kàrtasvaravibhåùitàn 07,171.065d@024_0021 nàràcàn da÷a saüpraiùãd yamadaõóanibhठ÷itàn 07,171.065d@024_0022 te jatrude÷am àsàdya droõaputrasya màriùa 07,171.065d@024_0023 nirbhidya vivi÷us tårõaü valmãkam iva pannagàþ 07,171.065d@024_0024 so 'tividdho bhç÷aü drauõiþ pàõóavena mahàtmanà 07,171.065d@024_0025 dhvajayaùñiü samà÷ritya nyamãlayata locane 07,171.065d@024_0026 sa muhårtàt punaþ saüj¤àü labdhvà drauõir naràdhipa 07,171.065d@024_0027 krodhaü paramam àtasthau samare rudhirokùitaþ 07,171.065d@024_0028 dçóhaü so 'bhihatas tena pàõóavena mahàtmanà 07,171.065d@024_0029 vegaü cakre mahàbàhur bhãmasenarathaü prati 07,171.065d@024_0030 tata àkarõapårõànàü ÷aràõàü tigmatejasàm 07,171.065d@024_0031 ÷atam à÷ãviùàbhànàü preùayàm àsa bhàrata 07,171.065d@024_0032 bhãmo 'pi samara÷làghã tasya vãryam acintayat 07,171.065d@024_0033 tårõaü pràsçjad ugràõi ÷aravarùàõi pàõóavaþ 07,171.065d@024_0034 tato drauõir mahàràja chittvàsya vi÷ikhair dhanuþ 07,171.065d@024_0035 àjaghànorasi kruddhaþ pàõóavaü ni÷itaiþ ÷araiþ 07,171.065d@024_0036 tato 'nyad dhanur àdàya bhãmaseno 'tyamarùaõaþ 07,171.065d@024_0037 vivyàdha ni÷itair bàõair drauõiü pa¤cabhir àhave 07,171.065d@024_0038 jãmåtàv iva gharmànte tau ÷araughapravarùiõau 07,171.065d@024_0039 anyonyakrodhatàmràkùau chàdayàm àsatur yudhi 07,171.065d@024_0040 tala÷abdais tato ghorais tràsayantau parasparam 07,171.065d@024_0041 ayudhyetàü susaürabdhau kçtapratikçtaiùiõau 07,171.065d@024_0042 tato visphàrya sumahac càpaü rukmavibhåùitam 07,171.065d@024_0043 bhãmaü praikùata sa drauõiþ ÷aràn asyantam antikàt 07,171.065d@024_0044 ÷arady aharmadhyagato dãptàrcir iva bhàskaraþ 07,171.065d@024_0045 àdadànasya vi÷ikhàn saüdadhànasya cà÷ugàn 07,171.065d@024_0046 vikarùato mu¤cata÷ ca nàntaraü dadç÷ur janàþ 07,171.065d@024_0047 alàtacakrapratimaü tasya maõóalam àyudham 07,171.065d@024_0048 drauõer àsãn mahàràja bàõàn visçjatas tadà 07,171.065d@024_0049 dhanu÷ cyutàþ ÷aràs tasya ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,171.065d@024_0050 àkà÷e pratyadç÷yanta ÷alabhànàm ivàyatãþ 07,171.065d@024_0051 te tu drauõidhanurmuktàþ ÷arà hemavibhåùitàþ 07,171.065d@024_0052 ajasram anvakãryanta ghorà bhãmarathaü prati 07,171.065d@024_0053 tatràdbhutam apa÷yàma bhãmasenasya vikramam 07,171.065d@024_0054 balaü vãryaü prabhàvaü ca vyavasàyaü ca bhàrata 07,171.065d@024_0055 tàü sa meghàd ivodbhåtàü bàõavçùñiü samantataþ 07,171.065d@024_0056 jalavçùñiü mahàghoràü tapànta iva cintayan 07,171.065d@024_0057 droõaputravadhaprepsur bhãmo bhãmaparàkramaþ 07,171.065d@024_0058 amu¤cac charavarùàõi pràvçùãva balàhakaþ 07,171.065d@024_0059 tad rukmapçùñhaü bhãmasya dhanur ghoraü mahad raõe 07,171.065d@024_0060 vikçùyamàõaü vibabhau ÷akracàpam ivàparam 07,171.065d@024_0061 tasmàc charàþ pràdur àsa¤ ÷ata÷o 'tha sahasra÷aþ 07,171.065d@024_0062 saüchàdayantaþ samare drauõim àhava÷obhinam 07,171.065d@024_0063 tayor visçjator evaü ÷arajàlàni màriùa 07,171.065d@024_0064 vàyur apyantarà ràjan nà÷aknot pratisarpitum 07,171.065d@024_0065 tathà drauõir mahàràja ÷aràn hemavibhåùitàn 07,171.065d@024_0066 tailadhautàn prasannàgràn pràhiõod vadhakàïkùayà 07,171.065d@024_0067 tàn antarikùe vi÷ikhais tridhaikaikam a÷àtayat 07,171.065d@024_0068 vi÷eùayan droõasutaü tiùñha tiùñheti càbravãt 07,171.065d@024_0069 puna÷ ca ÷aravarùàõi ghoràõy ugràõi pàõóavaþ 07,171.065d@024_0070 vyasçjad balavàn kruddho droõaputravadhepsayà 07,171.065d@024_0071 tato 'stramàyayà tårõaü ÷aravçùñiü nivàrya tàm 07,171.065d@024_0072 dhanu÷ ciccheda bhãmasya droõaputro mahàstravit 07,171.065d@024_0073 ÷arai÷ cainaü subahubhiþ kruddhaþ saükhye paràbhinat 07,171.065d@024_0074 sa chinnadhanvà balavàn ratha÷aktiü sudàruõàm 07,171.065d@024_0075 vegenàvidhya cikùepa droõaputrarathaü prati 07,171.065d@024_0076 tàm àpatantãü sahasà maholkàbhàü ÷itaiþ ÷araiþ 07,171.065d@024_0077 ciccheda samare drauõir dar÷ayan pàõilàghavam 07,171.065d@024_0078 etasminn antare bhãmo dçóham àdàya kàrmukam 07,171.065d@024_0079 drauõiü vivyàdha vi÷ikhaiþ smayamàno vçkodaraþ 07,171.065d@024_0080 tato drauõir mahàràja bhãmasenasya sàrathim 07,171.065d@024_0081 lalàñe dàrayàm àsa ÷areõànataparvaõà 07,171.065d@024_0082 so 'tividdho balavatà droõaputreõa sàrathiþ 07,171.065d@024_0083 vyàmoham agamad ràjan ra÷mãn utsçjya vàjinàm 07,171.065d@024_0084 tato '÷vàþ pràdravaüs tårõaü mohite rathasàrathau 07,171.065d@024_0085 bhãmasenasya ràjendra pa÷yatàü sarvadhanvinàm 07,171.065d@024_0086 taü dçùñvà pradrutair a÷vair apakçùñaü raõàjiràt 07,171.066a tàn nihatya raõe vãro droõaputro yudhàü patiþ 07,171.066c dadhmau pramuditaþ ÷aïkhaü bçhantam aparàjitaþ 07,171.067a tataþ sarve ca pà¤càlà bhãmasena÷ ca pàõóavaþ 07,171.067b*1416_01 pà¤càlàs tu tataþ sarve droõaputra÷aràrditàþ 07,171.067c dhçùñadyumnarathaü bhãtàs tyaktvà saüpràdravan di÷aþ 07,171.068a tàn prabhagnàüs tathà drauõiþ pçùñhato vikira¤ ÷araiþ 07,171.068c abhyavartata vegena kàlavat pàõóuvàhinãm 07,171.069a te vadhyamànàþ samare droõaputreõa kùatriyàþ 07,171.069c droõaputraü bhayàd ràjan dikùu sarvàsu menire 07,172.001 saüjaya uvàca 07,172.001*1417_01 tàn dçùñvà dravataþ ÷åràn bãbhatsur aparàjitaþ 07,172.001*1417_02 matsyai÷ ca somakai÷ caiva sahito* *m abhyayàt 07,172.001a tat prabhagnaü balaü dçùñvà kuntãputro dhanaüjayaþ 07,172.001c nyavàrayad ameyàtmà droõaputravadhepsayà 07,172.002a tatas te sainikà ràjan naiva tatràvatasthire 07,172.002c saüsthàpyamànà yatnena govindenàrjunena ca 07,172.003a eka eva tu bãbhatsuþ somakàvayavaiþ saha 07,172.003c matsyair anyai÷ ca saüdhàya kauravaiþ saünyavartata 07,172.004a tato drutam atikramya siühalàïgålaketanam 07,172.004c savyasàcã maheùvàsam a÷vatthàmànam abravãt 07,172.005a yà ÷aktir yac ca te vãryaü yaj j¤ànaü yac ca pauruùam 07,172.005c dhàrtaràùñreùu yà prãtiþ pradveùo 'smàsu ya÷ ca te 07,172.005e yac ca bhåyo 'sti tejas tat paramaü mama dar÷aya 07,172.006a sa eva droõahantà te darpaü bhetsyati pàrùataþ 07,172.006c kàlànalasamaprakhyo dviùatàm antako yudhi 07,172.006e samàsàdaya pà¤càlyaü màü càpi sahake÷avam 07,172.006f*1418_01 darpaü nà÷ayitàsmy adya tavodvçttasya saüyuge 07,172.007 dhçtaràùñra uvàca 07,172.007a àcàryaputro mànàrho balavàü÷ càpi saüjaya 07,172.007c prãtir dhanaüjaye càsya priya÷ càpi sa vàsaveþ 07,172.008a na bhåtapårvaü bãbhatsor vàkyaü paruùam ãdç÷am 07,172.008c atha kasmàt sa kaunteyaþ sakhàyaü råkùam abravãt 07,172.009 saüjaya uvàca 07,172.009a yuvaràje hate caiva vçddhakùatre ca paurave 07,172.009c iùvastravidhisaüpanne màlave ca sudar÷ane 07,172.010a dhçùñadyumne sàtyakau ca bhãme càpi paràjite 07,172.010c yudhiùñhirasya tair vàkyair marmaõy api ca ghaññite 07,172.011a antarbhede ca saüjàte duþkhaü saüsmçtya ca prabho 07,172.011c abhåtapårvo bãbhatsor duþkhàn manyur ajàyata 07,172.012a tasmàd anarham a÷lãlam apriyaü drauõim uktavàn 07,172.012c mànyam àcàryatanayaü råkùaü kàpuruùo yathà 07,172.013a evam uktaþ ÷vasan krodhàn maheùvàsatamo nçpa 07,172.013c pàrthena paruùaü vàkyaü sarvamarmaghnayà girà 07,172.013e drauõi÷ cukopa pàrthàya kçùõàya ca vi÷eùataþ 07,172.014a sa tu yatto rathe sthitvà vàry upaspç÷ya vãryavàn 07,172.014c devair api sudurdharùam astram àgneyam àdade 07,172.015a dç÷yàdç÷yàn arigaõàn uddi÷yàcàryanandanaþ 07,172.015c so 'bhimantrya ÷araü dãptaü vidhåmam iva pàvakam 07,172.015e sarvataþ krodham àvi÷ya cikùepa paravãrahà 07,172.016a tatas tumulam àkà÷e ÷aravarùam ajàyata 07,172.016b*1419_01 pàvakàrciþ parãtaü tat pàrtham evàbhipupluve 07,172.016b*1419_02 ulkà÷ ca gaganàt petur di÷a÷ ca na cakà÷ire 07,172.016b*1419_03 tama÷ ca sahasà raudraü camåm avatatàra tàm 07,172.016b*1419_04 rakùàüsi ca pi÷àcà÷ ca vinedur abhisaügatàþ 07,172.016c vavu÷ ca ÷i÷irà vàtàþ såryo naiva tatàpa ca 07,172.017a cukru÷ur dànavà÷ càpi dikùu sarvàsu bhairavam 07,172.017c rudhiraü càpi varùanto vinedus toyadàmbare 07,172.018a pakùiõaþ pa÷avo gàvo munaya÷ càpi suvratàþ 07,172.018c paramaü prayatàtmàno na ÷àntim upalebhire 07,172.019a bhràntasarvamahàbhåtam àvarjitadivàkaram 07,172.019c trailokyam abhisaütaptaü jvaràviùñam ivàturam 07,172.020a ÷aratejo 'bhisaütaptà nàgà bhåmi÷ayàs tathà 07,172.020c niþ÷vasantaþ samutpetus tejo ghoraü mumukùavaþ 07,172.021a jalajàni ca sattvàni dahyamànàni bhàrata 07,172.021c na ÷àntim upajagmur hi tapyamànair jalà÷ayaiþ 07,172.022a di÷aþ khaü pradi÷a÷ caiva bhuvaü ca ÷aravçùñayaþ 07,172.022c uccàvacà nipetur vai garuóànilaraühasaþ 07,172.023a taiþ ÷arair droõaputrasya vajravegasamàhitaiþ 07,172.023c pradagdhàþ ÷atravaþ petur agnidagdhà iva drumàþ 07,172.023d*1420_01 kçùõàrjunau hatàv adya droõaputrasya màyayà 07,172.023d*1420_02 iti sma sarve yo[? -rvayo]dhànàü matam àsãt tadànagha 07,172.024a dahyamànà mahànàgàþ petur urvyàü samantataþ 07,172.024c nadanto bhairavàn nàdठjaladopamanisvanàn 07,172.025a apare pradrutàs tatra dahyamànà mahàgajàþ 07,172.025c tresus tathàpare ghore vane dàvàgnisaüvçtàþ 07,172.026a drumàõàü ÷ikharàõãva dàvadagdhàni màriùa 07,172.026c a÷vavçndàny adç÷yanta rathavçndàni càbhibho 07,172.026e apatanta rathaughà÷ ca tatra tatra sahasra÷aþ 07,172.027a tat sainyaü bhagavàn agnir dadàha yudhi bhàrata 07,172.027c yugànte sarvabhåtàni saüvartaka ivànalaþ 07,172.028a dçùñvà tu pàõóavãü senàü dahyamànàü mahàhave 07,172.028c prahçùñàs tàvakà ràjan siühanàdàn vinedire 07,172.029a tatas tåryasahasràõi nànàliïgàni bhàrata 07,172.029c tårõam àjaghnire hçùñàs tàvakà jitakà÷inaþ 07,172.029d*1421_01 hàhàkàre tataþ sainye pàõóaveyeùu bhàrata 07,172.029d*1421_02 rathasaüghà÷ ca dahyanta hayànàü prayutàni ca 07,172.029d*1421_03 tathà hayànàü vçndàni pattaya÷ càpy analpakàþ 07,172.029d*1421_04 guruputràstravçrdhyata[?ddhyartha]m ekajvàlam abhåd balam 07,172.029d*1421_05 vastrair àbharaõai÷ channaiþ ketubhi÷ coddhatànalaiþ 07,172.029d*1421_06 dhàvamànai÷ ca puruùair dehabaddhair ivàgnibhiþ 07,172.029d*1421_07 nàdahyamànaþ pàõóånàü ka÷ cit sainye vyadç÷yata 07,172.029d*1421_08 udãrõaü droõaputraü ca dçùñvà pàrthaþ paraütapaþ 07,172.029d*1421_09 gàõóãvaü jyàü ca bàõàü÷ ca so 'numantrya mahàbalaþ 07,172.029d*1421_10 sasarja pra[?rjàpra]timaü divyam astraü bràhmam atitvaram 07,172.030a kçtsnà hy akùauhiõã ràjan savyasàcã ca pàõóavaþ 07,172.030c tamasà saüvçte loke nàdç÷yata mahàhave 07,172.031a naiva nas tàdç÷aü ràjan dçùñapårvaü na ca ÷rutam 07,172.031c yàdç÷aü droõaputreõa sçùñam astram amarùiõà 07,172.032a arjunas tu mahàràja bràhmam astram udairayat 07,172.032c sarvàstrapratighàtàya vihitaü padmayoninà 07,172.033a tato muhårtàd iva tat tamo vyupa÷a÷àma ha 07,172.033c pravavau cànilaþ ÷ãto di÷a÷ ca vimalàbhavan 07,172.034a tatràdbhutam apa÷yàma kçtsnàm akùauhiõãü hatàm 07,172.034c anabhij¤eyaråpàü ca pradagdhàm astramàyayà 07,172.035a tato vãrau maheùvàsau vimuktau ke÷avàrjunau 07,172.035c sahitau saüpradç÷yetàü nabhasãva tamonudau 07,172.035d*1422_01 tato gàõóãvadhanvà ca ke÷ava÷ càkùatàv ubhau 07,172.036a sapatàkadhvajahayaþ sànukarùavaràyudhaþ 07,172.036c prababhau sa ratho muktas tàvakànàü bhayaükaraþ 07,172.037a tataþ kilakilà÷abdaþ ÷aïkhabherãravaiþ saha 07,172.037c pàõóavànàü prahçùñànàü kùaõena samajàyata 07,172.037d*1423_01 pàõóavàn muditàn dçùñvà sarvàn eva svasainikàn 07,172.037d*1423_02 duryodhanapurogàs tu kauravyà vyathitàbhavan 07,172.037d*1423_03 itthaü drauõimaheùvàsaü pàrtham apratimaü raõe 07,172.037d*1423_04 yuddhàyodãrõamanasam apradhçùyaü surair api 07,172.037d*1423_05 àvçõvànaü di÷aþ sarvà bàõajàlaiþ samantataþ 07,172.037d*1423_06 dçùñvà gàõóãvanirmuktaiþ ÷arair à÷ãviùopamaiþ 07,172.037d*1423_07 àdityam iva duùprekùyaü dahantam ahitàn raõe 07,172.038a hatàv iti tayor àsãt senayor ubhayor matiþ 07,172.038c tarasàbhyàgatau dçùñvà vimuktau ke÷avàrjunau 07,172.039a tàv akùatau pramuditau dadhmatur vàrijottamau 07,172.039c dçùñvà pramuditàn pàrthàüs tvadãyà vyathitàbhavan 07,172.040a vimuktau ca mahàtmànau dçùñvà drauõiþ suduþkhitaþ 07,172.040c muhårtaü cintayàm àsa kiü tv etad iti màriùa 07,172.041a cintayitvà tu ràjendra dhyàna÷okaparàyaõaþ 07,172.041c niþ÷vasan dãrgham uùõaü ca vimanà÷ càbhavat tadà 07,172.042a tato drauõir dhanur nyasya rathàt praskandya vegitaþ 07,172.042c dhig dhik sarvam idaü mithyety uktvà saüpràdravad raõàt 07,172.043a tataþ snigdhàmbudàbhàsaü vedavyàsam akalmaùam 07,172.043c àvàsaü ca sarasvatyàþ sa vai vyàsaü dadar÷a ha 07,172.044a taü drauõir agrato dçùñvà sthitaü kurukulodvaha 07,172.044c sannakaõñho 'bravãd vàkyam abhivàdya sudãnavat 07,172.045a bho bho màyà yadçcchà và na vidmaþ kim idaü bhavet 07,172.045b*1424_01 pçcchàmi tvàm ahaü tàta saüdehaü taü vadasva me 07,172.045c astraü tv idaü kathaü mithyà mama ka÷ ca vyatikramaþ 07,172.046a adharottaram etad và lokànàü và paràbhavaþ 07,172.046c yad imau jãvataþ kçùõau kàlo hi duratikramaþ 07,172.047a nàsuràmaragandharvà na pi÷àcà na ràkùasàþ 07,172.047c na sarpayakùapatagà na manuùyàþ kathaü cana 07,172.048a utsahante 'nyathà kartum etad astraü mayeritam 07,172.048c tad idaü kevalaü hatvà yuktàm akùauhiõãü jvalat 07,172.048d*1425_01 sarvaghàti mayà muktam astraü paramadàruõam 07,172.049a kenemau martyadharmàõau nàvadhãt ke÷avàrjunau 07,172.049c etat prabråhi bhagavan mayà pçùño yathàtatham 07,172.049d*1426_01 ÷rotum icchàmi tattvena sarvam etan mahàmune 07,172.049d*1427_00 saüjaya uvàca 07,172.049d*1427_01 tataþ samàyayau vyàso dçùñvàstraü samudãritam 07,172.049d*1427_02 taü pràptaü påjayitvà tu drauõiþ papraccha saü÷ayam 07,172.049d*1427_03 yan nimittaü mahàstreõa na dagdhau ke÷avàrjunau 07,172.049d*1427_04 kenopàyena nirmuktau tan me tvaü bråhi tattvataþ 07,172.050 vyàsa uvàca 07,172.050a mahàntam etam arthaü màü yaü tvaü pçcchasi vismayàt 07,172.050c tat pravakùyàmi te sarvaü samàdhàya manaþ ÷çõu 07,172.051a yo 'sau nàràyaõo nàma pårveùàm api pårvajaþ 07,172.051b*1428_01 àdidevo jagannàtho lokakartà svayaü prabhuþ 07,172.051b*1428_02 àdyaþ sarvasya lokasya anàdinidhano 'cyutaþ 07,172.051b*1428_03 vyàkurvate yasya tattvaü ÷rutayo munaya÷ ca ha 07,172.051b*1428_04 ato 'jayyaþ sarvabhåtair manasàpi jagatpatiþ 07,172.051b*1428_05 tasmàd imaü jetukàmo aj¤ànatamasà vçtaþ 07,172.051b*1428_06 mà ÷ucaþ puruùavyàghra viddhi tadvad ihàrjunam 07,172.051b*1428_07 tasya ÷aktir asau pàrthas tasmàc chokam imaü tyaja 07,172.051b*1428_08 vi÷ve÷varo 'tha lokàdiþ paramàtmà hy adhokùajaþ 07,172.051b*1428_09 sahasrasaümitàd aü÷àd ekàü÷o 'yam ajàyata 07,172.051b*1428_10 devànàü hitakàmàrthaü lokànàü caiva sattama 07,172.051c ajàyata ca kàryàrthaü putro dharmasya vi÷vakçt 07,172.052a sa tapas tãvram àtasthe mainàkaü girim àsthitaþ 07,172.052c årdhvabàhur mahàtejà jvalanàdityasaünibhaþ 07,172.053a ùaùñiü varùasahasràõi tàvanty eva ÷atàni ca 07,172.053c a÷oùayat tadàtmànaü vàyubhakùo 'mbujekùaõaþ 07,172.054a athàparaü tapas taptvà dvis tato 'nyat punar mahat 07,172.054c dyàvàpçthivyor vivaraü tejasà samapårayat 07,172.055a sa tena tapasà tàta brahmabhåto yadàbhavat 07,172.055c tato vi÷ve÷varaü yoniü vi÷vasya jagataþ patim 07,172.056a dadar÷a bhç÷adurdar÷aü sarvadevair apã÷varam 07,172.056c aõãyasàm aõãyàüsaü bçhadbhya÷ ca bçhattaram 07,172.056d*1429_01 astàvãt samanudhyàyan mahàdevaü bçhattaram 07,172.057a rudram ã÷ànam çùabhaü cekitànam ajaü param 07,172.057a*1430_01 **** **** haraü ÷aübhuü kapardinam 07,172.057c gacchatas tiùñhato vàpi sarvabhåtahçdi sthitam 07,172.058a durvàraõaü durdç÷aü tigmamanyuü; mahàtmànaü sarvaharaü pracetasam 07,172.058c divyaü càpam iùudhã càdadànaü; hiraõyavarmàõam anantavãryam 07,172.058c*1431_01 durvàraõaü sudurdharùaü durnirãkùyaü duràsadam 07,172.058c*1431_02 atimanyuü mahàtmànaü sarvabhåtapracetasam 07,172.058c*1431_03 taü devadevaü paramàõum ãóyaü 07,172.058c*1431_04 saükhye divyàviùudhã àdadànam 07,172.059a pinàkinaü vajriõaü dãpta÷ålaü; para÷vadhiü gadinaü svàyatàsim 07,172.059c subhruü jañàmaõóalacandramauliü; vyàghràjinaü parighaü daõóapàõim 07,172.060a ÷ubhàïgadaü nàgayaj¤opavãtiü; vi÷vair gaõaiþ ÷obhitaü bhåtasaüghaiþ 07,172.060c ekãbhåtaü tapasàü saünidhànaü; vayotigaiþ suùñutam iùñavàgbhiþ 07,172.061a jalaü divaü khaü kùitiü candrasåryau; tathà vàyvagnã pratimànaü jagac ca 07,172.061c nàlaü draùñuü yamajaü bhinnavçttà; brahmadviùaghnam amçtasya yonim 07,172.061c*1432_01 ye cànçtà nàstikàþ pàpa÷ãlàþ 07,172.062a yaü pa÷yanti bràhmaõàþ sàdhuvçttàþ; kùãõe pàpe manasà ye vi÷okàþ 07,172.062c sa tanniùñhas tapasà dharmam ãóyaü; tadbhaktyà vai vi÷varåpaü dadar÷a 07,172.062c*1433_01 nàràyaõo devam evaprabhàvam 07,172.062e dçùñvà cainaü vàïmanobuddhidehaiþ; saühçùñàtmà mumude devadevam 07,172.063a akùamàlàparikùiptaü jyotiùàü paramaü nidhim 07,172.063c tato nàràyaõo dçùñvà vavande vi÷vasaübhavam 07,172.064a varadaü pçthucàrvaïgyà pàrvatyà sahitaü prabhum 07,172.064b*1434_01 krãóamànaü mahàtmànaü bhåtasaüghagaõair vçtam 07,172.064c ajam ã÷ànam avyagraü kàraõàtmànam acyutam 07,172.065a abhivàdyàtha rudràya sadyo 'ndhakanipàtine 07,172.065b*1435_01 sa jànubhyàü mahãü gatvà kçtvà ÷irasi cà¤jalim 07,172.065c padmàkùas taü viråpàkùam abhituùñàva bhaktimàn 07,172.066a tvat saübhåtà bhåtakçto vareõya; goptàro 'dya bhuvanaü pårvadevàþ 07,172.066c àvi÷yemàü dharaõãü ye 'bhyarakùan; purà puràõàü tava deva sçùñim 07,172.067a suràsuràn nàgarakùaþpi÷àcàn; naràn suparõàn atha gandharvayakùàn 07,172.067c pçthagvidhàn bhåtasaüghàü÷ ca vi÷vàüs; tvatsaübhåtàn vidma sarvàüs tathaiva 07,172.067e aindraü yàmyaü vàruõaü vaittapàlyaü; maitraü tvàùñraü karma saumyaü ca tubhyam 07,172.068a råpaü jyotiþ ÷abda àkà÷avàyuþ; spar÷aþ svàdyaü salilaü gandha urvã 07,172.068c kàmo brahmà brahma ca bràhmaõà÷ ca; tvatsaübhåtaü sthàsnu cariùõu cedam 07,172.069a adbhyaþ stokà yànti yathà pçthaktvaü; tàbhi÷ caikyaü saükùaye yànti bhåyaþ 07,172.069c evaü vidvàn prabhavaü càpy ayaü ca; hitvà bhåtànàü tatra sàyujyam eti 07,172.070a divyàvçtau mànasau dvau suparõàv; avàk÷àkhaþ pippalaþ sapta gopàþ 07,172.070c da÷àpy anye ye puraü dhàrayanti; tvayà sçùñàs te hi tebhyaþ paras tvam 07,172.070d*1436_01 vàca÷ càrthà devatà lokapàlà 07,172.070d*1436_02 lokàn anye ye purà dhàrayanti 07,172.070d*1436_03 gatà hi tebhyaþ paramaü tatparaü ca 07,172.070d*1436_04 tvat saübhåtàs te ca tebhyaþ paras tvam 07,172.070e bhåtaü bhavyaü bhavità càpy adhçùyaü; tvatsaübhåtà bhuvanànãha vi÷và 07,172.070f*1437_01 tvatto bhàvàþ sarva evàbhivçttàþ 07,172.071a bhaktaü ca màü bhajamànaü bhajasva; mà rãriùo màm ahitàhitena 07,172.071c àtmànaü tvàm àtmano 'nanyabhàvo; vidvàn evaü gacchati brahma ÷ukram 07,172.072a astauùaü tvàü tava saümànam icchan; vicinvan vai savçùaü devavarya 07,172.072c sudurlabhàn dehi varàn mameùñàn; abhiùñutaþ pratikàrùã÷ ca mà màm 07,172.073a tasmai varàn acintyàtmà nãlakaõñhaþ pinàkadhçk 07,172.073c arhate devamukhyàya pràyacchad çùisaüstutaþ 07,172.074 nãlakaõñha uvàca 07,172.074a matprasàdàn manuùyeùu devagandharvayoniùu 07,172.074c aprameyabalàtmà tvaü nàràyaõa bhaviùyasi 07,172.075a na ca tvà prasahiùyanti devàsuramahoragàþ 07,172.075c na pi÷àcà na gandharvà na narà na ca ràkùasàþ 07,172.076a na suparõàs tathà nàgà na ca vi÷ve viyonijàþ 07,172.076c na ka÷ cit tvàü ca devo 'pi samareùu vijeùyati 07,172.077a na ÷astreõa na vajreõa nàgninà na ca vàyunà 07,172.077c nàrdreõa na ca ÷uùkeõa trasena sthàvareõa và 07,172.077d*1438_01 na hastena na pàdena na kàùñhena na loùñunà 07,172.078a ka÷ cit tava rujaü kartà matprasàdàt kathaü cana 07,172.078c api cet samaraü gatvà bhaviùyasi mamàdhikaþ 07,172.079 vyàsa uvàca 07,172.079a evam ete varà labdhàþ purastàd viddhi ÷auriõà 07,172.079c sa eùa deva÷ carati màyayà mohaya¤ jagat 07,172.080a tasyaiva tapasà jàtaü naraü nàma mahàmunim 07,172.080c tulyam etena devena taü jànãhy arjunaü sadà 07,172.081a tàv etau pårvadevànàü paramopacitàv çùã 07,172.081c lokayàtràvidhànàrthaü saüjàyete yuge yuge 07,172.081c*1439_01 **** **** dànavànàü vadhàya ca 07,172.081c*1439_02 dharmasaüsthàpanàrthàya 07,172.082a tathaiva karmaõaþ kçtsnaü mahatas tapaso 'pi ca 07,172.082c tejomanyu÷ ca vidvaüs tvaü jàto raudro mahàmate 07,172.083a sa bhavàn devavat pràj¤o j¤àtvà bhavamayaü jagat 07,172.083c avàkarùas tvam àtmànaü niyamais tatpriyepsayà 07,172.084a ÷ubham aurvaü navaü kçtvà mahàpuruùavigraham 07,172.084c ãjivàüs tvaü japair homair upahàrai÷ ca mànada 07,172.085a sa tathà påjyamànas te pårvadevo 'py atåtuùat 07,172.085c puùkalàü÷ ca varàn pràdàt tava vidvan hçdi sthitàn 07,172.086a janmakarmatapoyogàs tayos tava ca puùkalàþ 07,172.086c tàbhyàü liïge 'rcito devas tvayàrcàyàü yuge yuge 07,172.086d*1440_01 caturda÷yaùñamãtithye liïgaü naktena yo 'rcayet 07,172.086d*1440_02 yàvaj jãvan vratadharaþ samade÷acaro bhavet 07,172.086d*1440_03 sa eùa viùõurudra÷ ca ÷aükaro viùõusaübhavaþ 07,172.086d*1440_04 ÷arãram ekam etàbhyàü yogàd arthe dvidhàkçtam 07,172.086d*1440_05 sarve viùõumayà devàþ sarvaviùõumayà gaõàþ 07,172.086d*1440_06 sarvaü vai viùõunà vyàptaü trailokyaü sacaràcaram 07,172.086d*1440_07 mårtayas tasya devasya brahmàviùõumahe÷varàþ 07,172.086d*1440_08 anantasya mahàbàho yac cànyad api kiü cana 07,172.086d*1441_01 devadevas tv acintyàtmà ajeyo viùõusaübhavaþ 07,172.087a sarvaråpaü bhavaü j¤àtvà liïge yo 'rcayati prabhum 07,172.087c àtmayogà÷ ca tasmin vai ÷àstrayogà÷ ca ÷à÷vatàþ 07,172.088a evaü devà yajanto hi siddhà÷ ca paramarùayaþ 07,172.088c pràrthayanti paraü loke sthànam eva ca ÷à÷vatam 07,172.089a sa eùa rudrabhakta÷ ca ke÷avo rudrasaübhavaþ 07,172.089c kçùõa eva hi yaùñavyo yaj¤ai÷ caiùa sanàtanaþ 07,172.089d*1442_01 cintyate yogibhir nityaü tad viùõoþ paramaü padam 07,172.089d*1442_02 yadà yadà hi dharmasya glànir loke pravartate 07,172.089d*1442_03 abhyutthànam adharmasya tadàtmànaü sçjaty asau 07,172.089d*1442_04 matsyaþ kårmo varàha÷ ca nçsiüho vàmano hariþ 07,172.089d*1442_05 sàdhyo nàràyaõo viùõuþ ka÷yapasyàtmasaübhavaþ 07,172.089d*1442_06 ràmo ràma÷ ca ràma÷ ca vàsudeva÷ ca yàdavaþ 07,172.089d*1442_07 kalkã bhaviùyate vipro yuge kùãõe punar hariþ 07,172.089d*1442_08 ekenaivàtmanà vi÷vaü sthàvaraü jaïgamaü ca yat 07,172.089d*1442_09 tat sarvaü viùõunà sçùñam anantena mahàtmanà 07,172.089d*1442_10 tapa eùa prakurute lokànàü hitakàmyayà 07,172.089d*1442_11 tapaþpradhànena kçto loka÷ càpi pravartate 07,172.089d*1442_12 ato nimittaü hi haris tapa÷ carati nitya÷aþ 07,172.089d*1442_13 varàü÷ ca pràrthayaty asmàt pradhànàd devasattamàt 07,172.089d*1442_14 badarãü samupàgamya viùõunà viùõunà saha 07,172.089d*1442_15 tapa÷ cãrõaü vi÷àlàyàm etat te kathitaü mayà 07,172.090a sarvabhåtabhavaü j¤àtvà liïge 'rcayati yaþ prabhum 07,172.090c tasminn abhyadhikàü prãtiü karoti vçùabhadhvajaþ 07,172.091 saüjaya uvàca 07,172.091a tasya tad vacanaü ÷rutvà droõaputro mahàrathaþ 07,172.091c nama÷cakàra rudràya bahu mene ca ke÷avam 07,172.092a hçùñalomà ca va÷yàtmà namaskçtya maharùaye 07,172.092c varåthinãm abhipretya avahàram akàrayat 07,172.093a tataþ pratyavahàro 'bhåt pàõóavànàü vi÷àü pate 07,172.093c kauravàõàü ca dãnànàü droõe yudhi nipàtite 07,172.094a yuddhaü kçtvà dinàn pa¤ca droõo hatvà varåthinãm 07,172.094c brahmalokaü gato ràjan bràhmaõo vedapàragaþ 07,173.001 dhçtaràùñra uvàca 07,173.001a tasminn atirathe droõe nihate tatra saüjaya 07,173.001c màmakàþ pàõóavà÷ caiva kim akurvann ataþ param 07,173.002 saüjaya uvàca 07,173.002a tasminn atirathe droõe nihate pàrùatena vai 07,173.002c kauraveùu ca bhagneùu kuntãputro dhanaüjayaþ 07,173.003a dçùñvà sumahad à÷caryam àtmano vijayàvaham 07,173.003b*1443_01 muniü snigdhàmbudàbhàsaü vedavyàsam akalmaùam 07,173.003c yadçcchayàgataü vyàsaü papraccha bharatarùabha 07,173.004a saügràme nighnataþ ÷atrå¤ ÷araughair vimalair aham 07,173.004c agrato lakùaye yàntaü puruùaü pàvakaprabham 07,173.005a jvalantaü ÷ålam udyamya yàü di÷aü pratipadyate 07,173.005c tasyàü di÷i vi÷ãryante ÷atravo me mahàmune 07,173.006a na padbhyàü spç÷ate bhåmiü na ca ÷ålaü vimu¤cati 07,173.006c ÷ålàc chålasahasràõi niùpetus tasya tejasà 07,173.007a tena bhagnàn arãn sarvàn madbhagnàn manyate janaþ 07,173.007c tena dagdhàni sainyàni pçùñhato 'nudahàmy aham 07,173.008a bhagavaüs tan mamàcakùva ko vai sa puruùottamaþ 07,173.008c ÷ålapàõir mahàn kçùõa tejasà såryasaünibhaþ 07,173.009 vyàsa uvàca 07,173.009a prajàpatãnàü prathamaü taijasaü puruùaü vibhum 07,173.009c bhuvanaü bhår bhuvaü devaü sarvaloke÷varaü prabhum 07,173.010a ã÷ànaü varadaü pàrtha dçùñavàn asi ÷aükaram 07,173.010c taü gaccha ÷araõaü devaü sarvàdiü bhuvane÷varam 07,173.011a mahàdevaü mahàtmànam ã÷ànaü jañilaü ÷ivam 07,173.011c tryakùaü mahàbhujaü rudraü ÷ikhinaü cãravàsasam 07,173.011d*1444_01 devadevaü haraü sthàõuü varadaü bhuvane÷varam 07,173.011d*1444_02 jagatpradhànam ajitaü jagatpatim adhã÷varam 07,173.011d*1444_03 jagadyoniü jagadbãjaü jayinaü jagato gatim 07,173.011d*1444_04 vi÷vàtmànaü vi÷vasçjaü vi÷vamårtiü ya÷asvinam 07,173.011d*1444_05 vi÷ve÷varaü vi÷vayoniü vi÷vakarmàõam ã÷varam 07,173.011d*1444_06 ÷aübhuü svayaübhuü bhåte÷aü bhåtabhavyabhavodbhavam 07,173.011d*1444_07 yogaü yoge÷varaü sarvaü sarvaloke÷vare÷varam 07,173.011d*1444_08 sarva÷reùñhaü jagacchreùñhaü variùñhaü parameùñhinam 07,173.011d*1444_09 lokatrayavidhàtàram ekaü lokatrayà÷rayam 07,173.011d*1444_10 sudurjayaü jagannàthaü janmamçtyujaràtigam 07,173.011d*1444_11 j¤ànàtmànaü j¤ànagamyaü j¤ànaj¤eyaü sudurvidam 07,173.011d*1445_01 ÷uddhàtmànaü varaü bhãmaü va÷inaü vi÷varetasam 07,173.011d*1445_02 ÷à÷vataü bhådharaü devaü sarvavàgã÷vare÷varam 07,173.011e dàtàraü caiva bhaktànàü prasàdavihitàn varàn 07,173.012a tasya te pàrùadà divyà råpair nànàvidhaiþ vibhoþ 07,173.012c vàmanà jañilà muõóà hrasvagrãvà mahodaràþ 07,173.013a mahàkàyà mahotsàhà mahàkarõàs tathàpare 07,173.013c ànanair vikçtaiþ pàdaiþ pàrtha veùai÷ ca vaikçtaiþ 07,173.014a ãdç÷aiþ sa mahàdevaþ påjyamàno mahe÷varaþ 07,173.014c sa ÷ivas tàta tejasvã prasàdàd yàti te 'grataþ 07,173.014e tasmin ghore tadà pàrtha saügràme lomaharùaõe 07,173.015a droõakarõakçpair guptàü maheùvàsaiþ prahàribhiþ 07,173.015c kas tàü senàü tadà pàrtha manasàpi pradharùayet 07,173.015e çte devàn maheùvàsàd bahuråpàn mahe÷varàt 07,173.016a sthàtum utsahate ka÷ cin na tasminn agrataþ sthite 07,173.016c na hi bhåtaü samaü tena triùu lokeùu vidyate 07,173.017a gandhenàpi hi saügràme tasya kruddhasya ÷atravaþ 07,173.017c visaüj¤à hatabhåyiùñhà vepanti ca patanti ca 07,173.018a tasmai namas tu kurvanto devàs tiùñhanti vai divi 07,173.018c ye cànye mànavà loke ye ca svargajito naràþ 07,173.019a ye bhaktà varadaü devaü ÷ivaü rudram umàpatim 07,173.019b*1446_01 ananyabhàvena sadà sarve÷aü samupàsate 07,173.019b*1447_01 saügràmeùu jayaü pràpya pàlayanti mahãm imàm 07,173.019c iha loke sukhaü pràpya te yànti paramàü gatim 07,173.020a namaskuruùva kaunteya tasmai ÷àntàya vai sadà 07,173.020c rudràya ÷itikaõñhàya kaniùñhàya suvarcase 07,173.021a kapardine karàlàya haryakùõe varadàya ca 07,173.021c yàmyàyàvyaktake÷àya sadvçtte ÷aükaràya ca 07,173.022a kàmyàya harinetràya sthàõave puruùàya ca 07,173.022c harike÷àya muõóàya kç÷àyottaraõàya ca 07,173.023a bhàskaràya sutãrthàya devadevàya raühase 07,173.023c bahuråpàya ÷arvàya priyàya priyavàsase 07,173.024a uùõãùiõe suvaktràya sahasràkùàya mãóhuùe 07,173.024b*1448_01 namo vçkùàya senànye madhyamàya namo namaþ 07,173.024c giri÷àya pra÷àntàya pataye cãravàsase 07,173.025a hiraõyabàhave caiva ugràya pataye di÷àm 07,173.025b*1449_01 di÷àü digdantinàü caiva dikkàlapataye namaþ 07,173.025c parjanyapataye caiva bhåtànàü pataye namaþ 07,173.026a vçkùàõàü pataye caiva apàü ca pataye tathà 07,173.026c vçkùair àvçtakàyàya senànye madhyamàya ca 07,173.027a sruvahastàya devàya dhanvine bhàrgavàya ca 07,173.027c bahuråpàya vi÷vasya pataye cãravàsase 07,173.028a sahasra÷irase caiva sahasranayanàya ca 07,173.028c sahasrabàhave caiva sahasracaraõàya ca 07,173.028d*1450_01 sahasrabàhvor upàdàya namo 'saükhyeyakarmaõe 07,173.029a ÷araõaü pràpya kaunteya varadaü bhuvane÷varam 07,173.029c umàpatiü viråpàkùaü dakùayaj¤anibarhaõam 07,173.029e prajànàü patim avyagraü bhåtànàü patim avyayam 07,173.030a kapardinaü vçùàvartaü vçùanàbhaü vçùadhvajam 07,173.030c vçùadarpaü vçùapatiü vçùa÷çïgaü vçùarùabham 07,173.031a vçùàïkaü vçùabhodàraü vçùabhaü vçùabhekùaõam 07,173.031c vçùàyudhaü vçùa÷araü vçùabhåtaü mahe÷varam 07,173.032a mahodaraü mahàkàyaü dvãpicarmanivàsinam 07,173.032c loke÷aü varadaü muõóaü brahmaõyaü bràhmaõapriyam 07,173.033a tri÷ålapàõiü varadaü khaógacarmadharaü prabhum 07,173.033c pinàkinaü khaõóapara÷uü lokànàü patim ã÷varam 07,173.033d*1451_01 niùaïginaü para÷uhastaü dharmàõàü ca prakà÷akam 07,173.033e prapadye ÷araõaü devaü ÷araõyaü cãravàsasam 07,173.034a namas tasmai sure÷àya yasya vai÷ravaõaþ sakhà 07,173.034c suvàsase namo nityaü suvratàya sudhanvine 07,173.034d*1452_01 ugràyudhàya devàya suvratàya bhavàya ca 07,173.035a sruvahastàya devàya sukhadhanvàya dhanvine 07,173.035c dhanvantaràya dhanuùe dhanvàcàryàya dhanvine 07,173.036a ugràyudhàya devàya namaþ suravaràya ca 07,173.036c namo 'stu bahuråpàya nama÷ ca bahudhanvine 07,173.037a namo 'stu sthàõave nityaü suvratàya sudhanvine 07,173.037c namo 'stu tripuraghnàya bhagaghnàya ca vai namaþ 07,173.038a vanaspatãnàü pataye naràõàü pataye namaþ 07,173.038b*1453_01 màtéõàü pataye caiva gaõànàü pataye namaþ 07,173.038c apàü ca pataye nityaü yaj¤ànàü pataye namaþ 07,173.039a påùõo dantavinà÷àya tryakùàya varadàya ca 07,173.039c nãlakaõñhàya piïgàya svarõake÷àya vai namaþ 07,173.040a karmàõi caiva divyàni mahàdevasya dhãmataþ 07,173.040c tàni te kãrtayiùyàmi yathàpraj¤aü yathà÷rutam 07,173.041a na surà nàsurà loke na gandharvà na ràkùasàþ 07,173.041c sukham edhanti kupite tasminn api guhàgatàþ 07,173.041d*1454_01 dakùasya yajamànasya vidhivat saübhçtaü purà 07,173.042a vivyàdha kupito yaj¤aü nirbhayas tu bhavas tadà 07,173.042c dhanuùà bàõam utsçjya saghoùaü vinanàda ca 07,173.043a te na ÷arma kutaþ ÷àntiü lebhire sma suràs tadà 07,173.043c vidrute sahasà yaj¤e kupite ca mahe÷vare 07,173.044a tena jyàtalaghoùeõa sarve lokàþ samàkulàþ 07,173.044c babhåvur va÷agàþ pàrtha nipetu÷ ca suràsuràþ 07,173.045a àpa÷ cukùubhire sarvà÷ cakampe ca vasuüdharà 07,173.045c parvatà÷ ca vya÷ãryanta di÷o nàgà÷ ca mohitàþ 07,173.046a andhà÷ ca tamasà lokà na prakà÷anta saüvçtàþ 07,173.046c jaghnivàn saha såryeõa sarveùàü jyotiùàü prabhàþ 07,173.047a cukru÷ur bhayabhãtà÷ ca ÷àntiü cakrus tathaiva ca 07,173.047c çùayaþ sarvabhåtànàm àtmana÷ ca sukhaiùiõaþ 07,173.048a påùàõam abhyadravata ÷aükaraþ prahasann iva 07,173.048c puroóà÷aü bhakùayato da÷anàn vai vya÷àtayat 07,173.049a tato ni÷cakramur devà vepamànà natàþ sma tam 07,173.049c puna÷ ca saüdadhe dãptaü devànàü ni÷itaü ÷aram 07,173.049d*1455_01 sadhåmavisphuliïgàbhaü vidyuttoyadasaünibham 07,173.049d*1455_02 taü dçùñvà tu suràþ sarve praõipatya mahe÷varam 07,173.050a rudrasya yaj¤abhàgaü ca vi÷iùñaü te nv akalpayan 07,173.050c bhayena trida÷à ràja¤ ÷araõaü ca prapedire 07,173.051a tena caivàtikopena sa yaj¤aþ saüdhitas tadà 07,173.051c yattà÷ càpi surà àsan yattà÷ càdyàpi taü prati 07,173.052a asuràõàü puràõy àsaüs trãõi vãryavatàü divi 07,173.052c àyasaü ràjataü caiva sauvarõam aparaü mahat 07,173.053a àyasaü tàrakàkùasya kamalàkùasya ràjatam 07,173.053c sauvarõaü paramaü hy àsãd vidyunmàlina eva ca 07,173.054a na ÷aktas tàni maghavàn bhettuü sarvàyudhair api 07,173.054c atha sarve 'marà rudraü jagmuþ ÷araõam arditàþ 07,173.055a te tam åcur mahàtmànaü sarve devàþ savàsavàþ 07,173.055b*1456_01 brahmadattavarà hy ete ghoràs tripuravàsinaþ 07,173.055b*1456_02 pãóayanty adhikaü lokaü yasmàt te varadarpitàþ 07,173.055b*1456_03 tvad çte devadeve÷a nànyaþ ÷aktaþ kathaü cana 07,173.055b*1456_04 hantuü daityàn mahàdeva tvaü hantà ca suradviùàm 07,173.055c rudra raudrà bhaviùyanti pa÷avaþ sarvakarmasu 07,173.055e nipàtayiùyase cainàn asuràn bhuvane÷vara 07,173.056a sa tathoktas tathety uktvà devànàü hitakàmyayà 07,173.056b*1457_01 ÷alyam agniü ca vai kçtvà puïkhe somam apàü patim 07,173.056b*1457_02 sa kçtvà dhanur oükàraü sàvitrãü jyàü mahe÷varaþ 07,173.056b*1457_03 hayàü÷ ca caturo vedàn sarvavedamayaü ratham 07,173.056b*1457_04 prajàpatiü ratha÷reùñhe viniyujya sa sàrathim 07,173.056b@025_0001 gandhamàdanavindhyau ca kçtvà vaü÷adhvajau haraþ 07,173.056b@025_0002 pçthvãü sasàgaravanàü rathaü kçtvà tu ÷aükaraþ 07,173.056b@025_0003 akùaü kçtvà tu nàgendraü ÷eùaü nàgaü trilocanaþ 07,173.056b@025_0004 cakraü kçtvà tu candràrkau devadevaþ pinàkadhçk 07,173.056b@025_0005 aõã kçtvailapatraü ca puùpadantaü ca tryambakaþ 07,173.056b@025_0006 yåpaü kçtvà ca malayam avanàhaü ca takùakam 07,173.056b@025_0007 yoktràïgàni ca catvàri kçtvà ÷arvaþ pratàpavàn 07,173.056b@025_0008 vedàn kçtvàtha catura÷ caturo '÷vàn mahe÷varaþ 07,173.056b@025_0009 upavedàn khalãnàü÷ ca kçtvà lokatraye÷varaþ 07,173.056b@025_0010 gàyatrãü pragrahaü kçtvà sàvitrãü ca mahe÷varaþ 07,173.056b@025_0011 kçtvoükàraü pratodaü ca brahmàõaü caiva sàrathim 07,173.056b@025_0012 gàõóãvaü mandaraü kçtvà guõaü kçtvà ca vàsukim 07,173.056b@025_0013 viùõuü ÷arottamaü kçtvà ÷alyam agniü tathaiva ca 07,173.056b@025_0014 vàyuü kçtvàtha vàjàbhyàü puïkhe vaivasvataü yamam 07,173.056b@025_0015 vidyut kçtvàtha ni÷ràõaü meruü kçtvàtha vai dhvajam 07,173.056b@025_0016 àruhya sa rathaü divyaü sarvadevamayaü ÷ivaþ 07,173.056b@025_0017 tripurasya vadhàrthàya sthàõuþ praharatàü varaþ 07,173.056b@025_0018 asuràõàm antakaraþ ÷rãmàn atulavikramaþ 07,173.056b@025_0019 ståyamànaþ suraiþ pàrtha çùibhi÷ ca tapodhanaiþ 07,173.056b@025_0020 sthànaü màhe÷varaü kçtvà divyam apratimaü prabhuþ 07,173.056c atiùñhat sthàõubhåtaþ sa sahasraü parivatsaràn 07,173.057a yadà trãõi sametàni antarikùe puràõi vai 07,173.057c triparvaõà tri÷alyena tena tàni bibheda saþ 07,173.058a puràõi na ca taü ÷ekur dànavàþ prativãkùitum 07,173.058c ÷araü kàlàgnisaüyuktaü viùõusomasamàyutam 07,173.058d*1458_01 puràõi dagdhavantaü taü devã yàtà pravãkùitum 07,173.058d*1459_01 mumoca bhagavठ÷aübhuþ puràõy àdi÷ya vãryavàn 07,173.058d*1459_02 tato daityà mahàbhàga saputràþ saparigrahàþ 07,173.058d*1459_03 bhasmãbhåtà duràtmàno bhinnà÷ ca tripure purà 07,173.058d*1459_04 hatvà daityàn mahàdevaþ sarvadevaiþ sabhàjitaþ 07,173.058d*1459_05 çùibhiþ saüstuta÷ caiva paràü mudam upàgamat 07,173.058d*1459_06 tato brahmà suraiþ sàrdhaü bçhaspatipurogamaiþ 07,173.058d*1459_07 stutim àrebhire kartuü bhinne tripuramandire 07,173.058d*1460_01 devyàþ svayaüvare vçttaü ÷çõuùvànyad dhanaüjaya 07,173.059a bàlam aïkagataü kçtvà svayaü pa¤ca÷ikhaü punaþ 07,173.059c umà jij¤àsamànà vai ko 'yam ity abravãt suràn 07,173.059d*1461_01 asåyata÷ ca ÷akrasya vajreõa prahariùyataþ 07,173.060a bàhuü savajraü ÷akrasya kruddhasyàstambhayat prabhuþ 07,173.060b*1462_01 prahasya bhagavàüs tårõaü sarvaloke÷varaþ ÷ivaþ 07,173.060b*1462_02 tataþ saüstambhitabhujaþ ÷akro devagaõair vçtaþ 07,173.060b*1462_03 jagàma ÷araõaü tårõaü brahmàõaü prabhum avyayam 07,173.060b*1462_04 te taü praõamya ÷irasà procuþ prà¤jalayas tadà 07,173.060b*1462_05 kim apy aïkagataü brahman pàrvatyà bhåtam adbhutam 07,173.060b*1462_06 bàlaråpadharaü dçùñvà nàsmàbhis tac ca lakùitam 07,173.060b*1462_07 tasmàt tvàü praùñum icchàmo nirjità yena vai vayam 07,173.060b*1462_08 ayudhyatà hi bàlena lãlayà sapuraüdaràþ 07,173.060b*1462_09 teùàü tad vacanaü ÷rutvà brahmà brahmavidàü varaþ 07,173.060b*1462_10 dhyàtvà sa ÷aübhuü bhagavàn bàlaü càmitatejasam 07,173.060b*1462_11 uvàca bhagavàn brahmà ÷akràdãü÷ ca surottamàn 07,173.060b*1462_12 caràcarasya jagataþ prabhuþ sa bhagavàn haraþ 07,173.060b*1462_13 tasmàt parataraü nànyat kiü cid asti mahe÷varàt 07,173.060b*1462_14 yo dçùño hy umayà sàrdhaü yuùmàbhir amitadyutiþ 07,173.060b*1462_15 sa pàrvatyàþ kçte devaþ kçtavàn bàlaråpatàm 07,173.060b*1462_16 te mayà sahità yåyaü prapadyadhvaü tam eva hi 07,173.060c sa eùa bhagavàn devaþ sarvaloke÷varaþ prabhuþ 07,173.060d*1463_01 evam uktà gatà devà yatra devo mahe÷varaþ 07,173.060d*1464_01 athànyena svaråpeõa brahmà dçùñvà tam avyayam 07,173.061a na saübubudhire cainaü devàs taü bhuvane÷varam 07,173.061c saprajàpatayaþ sarve bàlàrkasadç÷aprabham 07,173.062a athàbhyetya tato brahmà dçùñvà ca sa mahe÷varam 07,173.062c ayaü ÷reùñha iti j¤àtvà vavande taü pitàmahaþ 07,173.062d*1465_00 brahmovàca 07,173.062d*1465_01 tvaü yaj¤o bhuvanasyàsya tvaü gatis tvaü paràyaõam 07,173.062d*1465_02 tvaü bhavas tvaü mahàdevas tvaü dhàma paramaü padam 07,173.062d*1465_03 tvayà sarvam idaü vyàptaü jagat sthàvarajaïgamam 07,173.062d*1465_04 bhagavan bhåtabhavye÷a lokanàtha jagatpate 07,173.062d*1465_05 prasàdaü kuru ÷akrasya tvayà krodhàrditasya vai 07,173.062d*1465_05 vyàsa uvàca 07,173.062d*1465_06 padmayoner vacaþ ÷rutvà tataþ prãto mahe÷varaþ 07,173.062d*1465_07 prasàdàbhimukho bhåtvà càññahàsam athàkarot 07,173.063a tataþ prasàdayàm àsur umàü rudraü ca te suràþ 07,173.063c abhavac ca punar bàhur yathàprakçti vajriõaþ 07,173.064a teùàü prasanno bhagavàn sapatnãko vçùadhvajaþ 07,173.064c devànàü trida÷a÷reùñho dakùayaj¤avinà÷anaþ 07,173.065a sa vai rudraþ sa ca ÷ivaþ so 'gniþ ÷arvaþ sa sarvavit 07,173.065c sa cendra÷ caiva vàyu÷ ca so '÷vinau sa ca vidyutaþ 07,173.066a sa bhavaþ sa ca parjanyo mahàdevaþ sa cànaghaþ 07,173.066c sa candramàþ sa ce÷ànaþ sa såryo varuõa÷ ca saþ 07,173.067a sa kàlaþ so 'ntako mçtyuþ sa yamo ràtryahàni ca 07,173.067c màsàrdhamàsà çtavaþ saüdhye saüvatsara÷ ca saþ 07,173.068a sa ca dhàtà vidhàtà ca vi÷vàtmà vi÷vakarmakçt 07,173.068c sarvàsàü devatànàü ca dhàrayaty avapur vapuþ 07,173.069a sarvair devaiþ stuto devaþ saikadhà bahudhà ca saþ 07,173.069c ÷atadhà sahasradhà caiva tathà ÷atasahasradhà 07,173.069d*1466_01 dve tanå tasya devasya vedaj¤à bràhmaõà viduþ 07,173.069d*1466_02 ghorà cànyà ÷ivà cànyà te tanå bahudhà punaþ 07,173.069d*1466_03 ghorà tu yà tanus tasya so 'gnir vidyut sa bhàskaraþ 07,173.069d*1466_04 somàrdhaü punar evàsya àpo jyotãüùi candramàþ 07,173.069d*1466_05 vedàïgàþ sopaniùadaþ puràõàdhyàtmani÷cayàþ 07,173.069d*1466_06 yad atra paramaü guhyaü sa vai devo mahe÷varaþ 07,173.070a ãdç÷aþ sa mahàdevo bhåya÷ ca bhagavàn ajaþ 07,173.070c na hi sarve mayà ÷akyà vaktuü bhagavato guõàþ 07,173.070d*1467_01 api varùasahasreõa satataü pàõóunandana 07,173.071a sarvair grahair gçhãtàn vai sarvapàpasamanvitàn 07,173.071c sa mocayati suprãtaþ ÷araõyaþ ÷araõàgatàn 07,173.072a àyur àrogyam ai÷varyaü vittaü kàmàü÷ ca puùkalàn 07,173.072c sa dadàti manuùyebhyaþ sa caivàkùipate punaþ 07,173.073a sendràdiùu ca deveùu tasya cai÷varyam ucyate 07,173.073c sa caiva vyàhçte loke manuùyàõàü ÷ubhà÷ubhe 07,173.074a ai÷varyàc caiva kàmànàm ã÷varaþ punar ucyate 07,173.074c mahe÷vara÷ ca bhåtànàü mahatàm ã÷vara÷ ca saþ 07,173.075a bahubhir bahudhà råpair vi÷vaü vyàpnoti vai jagat 07,173.075c asya devasya yad vaktraü samudre tad atiùñhata 07,173.075d*1468_01 vaóavàmukheti vikhyàtaü pibat toyamayaü haviþ 07,173.076a eùa caiva ÷ma÷àneùu devo vasati nitya÷aþ 07,173.076c yajanty enaü janàs tatra vãrasthàna itã÷varam 07,173.077a asya dãptàni råpàõi ghoràõi ca bahåni ca 07,173.077c loke yàny asya kurvanti manuùyàþ pravadanti ca 07,173.078a nàmadheyàni lokeùu bahåny atra yathàrthavat 07,173.078c nirucyante mahattvàc ca vibhutvàt karmabhis tathà 07,173.079a vede càsya samàmnàtaü ÷atarudrãyam uttamam 07,173.079c nàmnà cànantarudreti upasthànaü mahàtmanaþ 07,173.080a sa kàmànàü prabhur devo ye divyà ye ca mànuùàþ 07,173.080c sa vibhuþ sa prabhur devo vi÷vaü vyàpnuvate mahat 07,173.081a jyeùñhaü bhåtaü vadanty enaü bràhmaõà munayas tathà 07,173.081c prathamo hy eùa devànàü mukhàd asyànalo 'bhavat 07,173.082a sarvathà yat pa÷ån pàti tai÷ ca yad ramate punaþ 07,173.082c teùàm adhipatir yac ca tasmàt pa÷upatiþ smçtaþ 07,173.083a nityena brahmacaryeõa liïgam asya yadà sthitam 07,173.083c mahayanti ca lokà÷ ca mahe÷vara iti smçtaþ 07,173.084a çùaya÷ caiva devà÷ ca gandharvàpsarasas tathà 07,173.084c liïgam asyàrcayanti sma tac càpy årdhvaü samàsthitam 07,173.084d*1469_01 urdhvaliïgas tata÷ cokto bhagavàn bràhmaõaiþ sadà 07,173.085a påjyamàne tatas tasmin modate sa mahe÷varaþ 07,173.085c sukhã prãta÷ ca bhavati prahçùña÷ caiva ÷aükaraþ 07,173.086a yad asya bahudhà råpaü bhåtabhavyabhavatsthitam 07,173.086c sthàvaraü jaïgamaü caiva bahuråpas tataþ smçtaþ 07,173.087a ekàkùo jàjvalann àste sarvatokùimayo 'pi và 07,173.087c krodhàd ya÷ càvi÷al lokàüs tasmàc charva iti smçtaþ 07,173.088a dhåmraü råpaü ca yat tasya dhårjañis tena ucyate 07,173.088c vi÷ve devà÷ ca yat tasmin vi÷varåpas tataþ smçtaþ 07,173.089a tisro devãr yadà caiva bhajate bhuvane÷varaþ 07,173.089c dyàm apaþ pçthivãü caiva tryambaka÷ ca tataþ smçtaþ 07,173.090a samedhayati yan nityaü sarvàrthàn sarvakarmasu 07,173.090c ÷ivam icchan manuùyàõàü tasmàd e÷a ÷ivaþ smçtaþ 07,173.091a sahasràkùo 'yutàkùo và sarvatokùimayo 'pi và 07,173.091c yac ca vi÷vaü mahat pàti mahàdevas tataþ smçtaþ 07,173.092a dahaty årdhvaü sthito yac ca pràõotpattisthita÷ ca yat 07,173.092c sthitaliïga÷ ca yan nityaü tasmàt sthàõur iti smçtaþ 07,173.092d*1470_01 såryàcandramasor loke prakà÷anty aü÷ava÷ ca ye 07,173.092d*1470_02 te ke÷àþ saüj¤itàs tasya vyomake÷as tataþ smçtaþ 07,173.092d*1470_03 kapiþ ÷reùñha iti prokto dharma÷ ca vçùa ucyate 07,173.092d*1470_04 sa devadevo bhagavàn kãrtyate vai vçùàkapiþ 07,173.092d*1470_05 brahmàõam indraü varuõaü yamaü dhanadam eva ca 07,173.092d*1470_06 nigçhya harate yasmàt tasmàd dhara iti smçtaþ 07,173.092d*1470_07 nimãlitàbhyàü netràbhyàü bàlyàd devyà mahe÷varaþ 07,173.092d*1470_08 lalàñe netram asçjat tena tryakùaþ sa ucyate 07,173.092d*1470_09 bhåtaü bhavyaü bhaviùyac ca sarvaü sarvam a÷eùataþ 07,173.092d*1470_10 bhava eùa tato yasmàd bhåtabhavyabhavodbhavaþ 07,173.093a viùamasthaþ ÷arãreùu sama÷ ca pràõinàm iha 07,173.093c sa vàyur viùamastheùu pràõàpàna÷arãriùu 07,173.094a påjayed vigrahaü yas tu liïgaü vàpi samarcayet 07,173.094c liïgaü påjayità nityaü mahatãü ÷riyam a÷nute 07,173.095a årubhyàm ardham àgneyaü somàrdhaü ca ÷ivà tanuþ 07,173.095c àtmano 'rdhaü ca tasyàgniþ somo 'rdhaü punar ucyate 07,173.096a taijasã mahatã dãptà devebhya÷ ca ÷ivà tanuþ 07,173.096c bhàsvatã mànuùeùv asya tanur ghoràgnir ucyate 07,173.097a brahmacaryaü caraty eùa ÷ivà yàsya tanus tayà 07,173.097c yàsya ghoratarà mårtiþ sarvàn atti taye÷varaþ 07,173.098a yan nirdahati yat tãkùõo yad ugro yat pratàpavàn 07,173.098c màüsa÷oõitamajjàdo yat tato rudra ucyate 07,173.099a eùa devo mahàdevo yo 'sau pàrtha tavàgrataþ 07,173.099c saügràme ÷àtravàn nighnaüs tvayà dçùñaþ pinàkadhçk 07,173.099d*1471_01 sindhuràjavadhàrthàya pratij¤àte tvayànagha 07,173.099d*1472_01 kçùõena dar÷ite svapne yas te ÷ailendramårdhani 07,173.100a eùa vai bhagavàn devaþ saügràme yàti te 'grataþ 07,173.100c yena dattàni te 'stràõi yais tvayà dànavà hatàþ 07,173.101a dhanyaü ya÷asyam àyuùyaü puõyaü vedai÷ ca saüj¤itam 07,173.101c devadevasya te pàrtha vyàkhyàtaü ÷atarudriyam 07,173.102a sarvàrthasàdhakaü puõyaü sarvakilbiùanà÷anam 07,173.102c sarvapàpapra÷amanaü sarvaduþkhabhayàpaham 07,173.102d*1473_01 a÷vamedhasahasrasya ràjasåya÷atasya ca 07,173.102d*1473_02 iùñasya phalam àpnoti duràcàro 'pi mànavaþ 07,173.102d*1473_03 gavàü koñi÷atasyàpi dànasya phalam a÷nute 07,173.103a caturvidham idaü stotraü yaþ ÷çõoti naraþ sadà 07,173.103c vijitya sarvठ÷atrån sa rudraloke mahãyate 07,173.104a caritaü mahàtmano divyaü sàügràmikam idaü ÷ubham 07,173.104c pañhan vai ÷atarudrãyaü ÷çõvaü÷ ca satatotthitaþ 07,173.104d*1474_01 yaþ ÷çõoti naro bhaktyà ya÷ càpi parikãrtayet 07,173.104d*1474_02 divà và yadi và ràtrau brahmahatyàü vyapohati 07,173.105a bhakto vi÷ve÷varaü devaü mànuùeùu tu yaþ sadà 07,173.105c varàn sa kàmàül labhate prasanne tryambake naraþ 07,173.106a gaccha yudhyasva kaunteya na tavàsti paràjayaþ 07,173.106c yasya mantrã ca goptà ca pàr÷vatas te janàrdanaþ 07,173.107 saüjaya uvàca 07,173.107a evam uktvàrjunaü saükhye parà÷arasutas tadà 07,173.107c jagàma bharata÷reùñha yathàgatam ariüdama 07,173.107d*1475_00 saüjaya uvàca 07,173.107d*1475_01 yuddhaü kçtvà mahàghoraü pa¤càhàni mahàbalaþ 07,173.107d*1475_02 bràhmaõo nihato ràjan brahmalokam avàptavàn 07,173.107d*1475_03 adhãte yat phalaü vede tad asminn api parvaõi 07,173.107d*1475_04 kùatriyàõàm abhãråõàü vi÷uddhaü khyàpyate ya÷aþ 07,173.107d*1476_01 ya idaü pañhate parva ÷çõuyàd vàpi nitya÷aþ 07,173.107d*1476_02 sa mucyate mahàpàpaiþ kçtair ghorai÷ ca karmabhiþ 07,173.107d*1477_01 idaü pañhet sarvamahàrthasaüyutaü 07,173.107d*1477_02 raõe jayaü pàõóavavçùõisiühayoþ 07,173.107d*1477_03 sadà ÷ubhaü yaþ ÷çõuyàt tathà naraþ 07,173.107d*1477_04 sa mucyate pàpakaro 'pi karmabhiþ 07,173.107d*1478_01 yaj¤àvàptir bràhmaõasyeha nityaü 07,173.107d*1478_02 yuddhe nityaü kùatriyàõàü jaya÷ ca 07,173.107d*1478_03 ÷eùau varõau kàmam iùñaü labhete 07,173.107d*1478_04 putràn pautràn nityam iùñàüs tathaiva 07,173.107d*1479_01 etad àkhyàya vai såto ràj¤aþ sarvaü tu saüjayaþ 07,173.107d*1479_02 prayàtaþ ÷ibiràyaiva draùñuü karõasya vai÷asam