% Mahabharata: Bhismaparvan % Electronic text (C) Bhandarkar Oriental Research Institute, % Pune, India, 1999 % On the basis of the text entered by Muneo Tokunaga et al., % revised by John Smith, Cambridge, et al. ___________________________________________________________________ THIS TEXT FILE IS FOR REFERENCE PURPOSES ONLY! COPYRIGHT AND TERMS OF USAGE AS FOR SOURCE FILE. Text converted to Ronald E. Emmerick's encoding for WordPerfect 5.1 DOS and related utility programmes BHELA, CARAKA etc. (DOS versions): description character =ASCII long a à 195 long A ù 249 long i Å 197 long I ý 253 long u Æ 198 long U ô 244 vocalic r ­ 173 vocalic R ã 227 long vocalic r Ì 204 vocalic l Ê 202 long vocalic l Ë 203 velar n Ç 199 velar N § 167 palatal n ¤ 164 palatal N ¥ 165 retroflex t  194 retroflex T è 232 retroflex d ¬ 172 retroflex D Ö 214 retroflex n ï 239 retroflex N × 215 palatal s Ó 211 palatal S Á 193 retroflex s « 171 retroflex S å 229 anusvara æ 230 capital anusvara õ 245 visarga ÷ 247 capital visarga ê 234 Other characters of the REE encoding table are not included. Unless indicated otherwise, accents have been dropped in order to facilitate word search. For a comprehensive list of REE and other GRETIL encodings and formats see: www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdiac.pdf and www.sub.uni-goettingen.de/ebene_1/fiindolo/gretil/gretdias.pdf ___________________________________________________________________ 06,001.000*0001_01 nÃrÃyaïaæ namask­tya naraæ caiva narottamam 06,001.000*0001_02 devÅæ sarasvatÅæ caiva tato jayam udÅrayet 06,001.000*0002_01 vyÃsaæ vasi«ÂhanaptÃraæ Óakte÷ pautram akalma«am 06,001.000*0002_02 parÃÓarÃtmajaæ vande ÓukatÃtaæ taponidhim 06,001.000*0002_03 vyÃsÃya vi«ïurÆpÃya vyÃsarÆpÃya vi«ïave 06,001.000*0002_04 namo vai brahmanidhaye vÃsi«ÂhÃya namo nama÷ 06,001.001 janamejaya uvÃca 06,001.001a kathaæ yuyudhire vÅrÃ÷ kurupÃï¬avasomakÃ÷ 06,001.001c pÃrthivÃÓ ca mahÃbhÃgà nÃnÃdeÓasamÃgatÃ÷ 06,001.001d*0003_01 pratyayudhyanta samare bhÅ«meïÃmitrakar«iïà 06,001.001d*0003_02 kathaæ và kauravÃ÷ sarve bhÅmasene camÆpatau 06,001.001d*0004_01 niveÓaæ cakrire yoddhuæ tan me Óaæsa mahÃmate 06,001.002 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,001.002a yathà yuyudhire vÅrÃ÷ kurupÃï¬avasomakÃ÷ 06,001.002c kuruk«etre tapa÷k«etre Ó­ïu tat p­thivÅpate 06,001.003a avatÅrya kuruk«etraæ pÃï¬avÃ÷ sahasomakÃ÷ 06,001.003c kauravÃn abhyavartanta jigÅ«anto mahÃbalÃ÷ 06,001.004a vedÃdhyayanasaæpannÃ÷ sarve yuddhÃbhinandina÷ 06,001.004c ÃÓaæsanto jayaæ yuddhe vadhaæ vÃbhimukhà raïe 06,001.004d*0005_01 pÆrvabhÃge tu k«etrasya sthitÃ÷ pratyaÇmukhà yudhi 06,001.005a abhiyÃya ca durdhar«Ãæ dhÃrtarëÂrasya vÃhinÅm 06,001.005c prÃÇmukhÃ÷ paÓcime bhÃge nyaviÓanta sasainikÃ÷ 06,001.006a samantapa¤cakÃd bÃhyaæ ÓibirÃïi sahasraÓa÷ 06,001.006c kÃrayÃm Ãsa vidhivat kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,001.007a ÓÆnyeva p­thivÅ sarvà bÃlav­ddhÃvaÓe«ità 06,001.007c niraÓvapuru«Ã cÃsÅd rathaku¤jaravarjità 06,001.008a yÃvat tapati sÆryo hi jambÆdvÅpasya maï¬alam 06,001.008c tÃvad eva samÃv­ttaæ balaæ pÃrthivasattama 06,001.009a ekasthÃ÷ sarvavarïÃs te maï¬alaæ bahuyojanam 06,001.009c paryÃkrÃmanta deÓÃæÓ ca nadÅ÷ ÓailÃn vanÃni ca 06,001.010a te«Ãæ yudhi«Âhiro rÃjà sarve«Ãæ puru«ar«abha 06,001.010c ÃdideÓa savÃhÃnÃæ bhak«yabhojyam anuttamam 06,001.011a saæj¤ÃÓ ca vividhÃs tÃs tÃs te«Ãæ cakre yudhi«Âhira÷ 06,001.011c evaævÃdÅ veditavya÷ pÃï¬aveyo 'yam ity uta 06,001.012a abhij¤ÃnÃni sarve«Ãæ saæj¤ÃÓ cÃbharaïÃni ca 06,001.012c yojayÃm Ãsa kauravyo yuddhakÃla upasthite 06,001.013a d­«Âvà dhvajÃgraæ pÃrthÃnÃæ dhÃrtarëÂro mahÃmanÃ÷ 06,001.013c saha sarvair mahÅpÃlai÷ pratyavyÆhata pÃï¬avÃn 06,001.014a pÃï¬ureïÃtapatreïa dhriyamÃïena mÆrdhani 06,001.014c madhye nÃgasahasrasya bhrÃt­bhi÷ parivÃritam 06,001.015a d­«Âvà duryodhanaæ h­«ÂÃ÷ sarve pÃï¬avasainikÃ÷ 06,001.015a*0006_01 . . . . . . . . prah­«Âavadanaæ tata÷ 06,001.015a*0006_02 Ãyodhanaæ praviviÓu÷ . . . . . . . . 06,001.015c dadhmu÷ sarve mahÃÓaÇkhÃn bherÅr jaghnu÷ sahasraÓa÷ 06,001.016a tata÷ prah­«ÂÃæ svÃæ senÃm abhivÅk«yÃtha pÃï¬avÃ÷ 06,001.016c babhÆvur h­«Âamanaso vÃsudevaÓ ca vÅryavÃn 06,001.017a tato yodhÃn har«ayantau vÃsudevadhanaæjayau 06,001.017c dadhmatu÷ puru«avyÃghrau divyau ÓaÇkhau rathe sthitau 06,001.018a päcajanyasya nirgho«aæ devadattasya cobhayo÷ 06,001.018c Órutvà savÃhanà yodhÃ÷ Óak­nmÆtraæ prasusruvu÷ 06,001.019a yathà siæhasya nadata÷ svanaæ Órutvetare m­gÃ÷ 06,001.019c traseyus tadvad evÃsÅd dhÃrtarëÂrabalaæ tadà 06,001.020a udati«Âhad rajo bhaumaæ na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,001.020c antardhÅyata cÃditya÷ sainyena rajasÃv­ta÷ 06,001.021a vavar«a cÃtra parjanyo mÃæsaÓoïitav­«ÂimÃn 06,001.021c vyuk«an sarvÃïy anÅkÃni tad adbhutam ivÃbhavat 06,001.022a vÃyus tata÷ prÃdurabhÆn nÅcai÷ Óarkarakar«aïa÷ 06,001.022c vinighnaæs tÃny anÅkÃni vidhamaæÓ caiva tad raja÷ 06,001.023a ubhe sene tadà rÃjan yuddhÃya mudite bh­Óam 06,001.023c kuruk«etre sthite yatte sÃgarak«ubhitopame 06,001.024a tayos tu senayor ÃsÅd adbhuta÷ sa samÃgama÷ 06,001.024c yugÃnte samanuprÃpte dvayo÷ sÃgarayor iva 06,001.025a ÓÆnyÃsÅt p­thivÅ sarvà bÃlav­ddhÃvaÓe«ità 06,001.025c tena senÃsamÆhena samÃnÅtena kauravai÷ 06,001.025d*0007_01 tatas te samayaæ yuddhe syÃt prÅtiÓ ca parasparam 06,001.025d*0008_01 samantÃn nagakalpena garjamÃnena *rvata÷ 06,001.026a tatas te samayaæ cakru÷ kurupÃï¬avasomakÃ÷ 06,001.026c dharmÃæÓ ca sthÃpayÃm Ãsur yuddhÃnÃæ bharatar«abha 06,001.027a niv­tte caiva no yuddhe prÅtiÓ ca syÃt parasparam 06,001.027c yathÃpuraæ yathÃyogaæ na ca syÃc chalanaæ puna÷ 06,001.028a vÃcà yuddhe prav­tte no vÃcaiva pratiyodhanam 06,001.028c ni«krÃnta÷ p­tanÃmadhyÃn na hantavya÷ kathaæ cana 06,001.029a rathÅ ca rathinà yodhyo gajena gajadhÆrgata÷ 06,001.029c aÓvenÃÓvÅ padÃtiÓ ca padÃtenaiva bhÃrata 06,001.030a yathÃyogaæ yathÃvÅryaæ yathotsÃhaæ yathÃvaya÷ 06,001.030c samÃbhëya prahartavyaæ na viÓvaste na vihvale 06,001.031a pareïa saha saæyukta÷ pramatto vimukhas tathà 06,001.031c k«ÅïaÓastro vivarmà ca na hantavya÷ kathaæ cana 06,001.032a na sÆte«u na dhurye«u na ca ÓastropanÃyi«u 06,001.032c na bherÅÓaÇkhavÃde«u prahartavyaæ kathaæ cana 06,001.033a evaæ te samayaæ k­tvà kurupÃï¬avasomakÃ÷ 06,001.033c vismayaæ paramaæ jagmu÷ prek«amÃïÃ÷ parasparam 06,001.034a niviÓya ca mahÃtmÃnas tatas te puru«ar«abhÃ÷ 06,001.034c h­«ÂarÆpÃ÷ sumanaso babhÆvu÷ sahasainikÃ÷ 06,002.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,002.001a tata÷ pÆrvÃpare saædhye samÅk«ya bhagavÃn ­«i÷ 06,002.001c sarvavedavidÃæ Óre«Âho vyÃsa÷ satyavatÅsuta÷ 06,002.002a bhavi«yati raïe ghore bharatÃnÃæ pitÃmaha÷ 06,002.002c pratyak«adarÓÅ bhagavÃn bhÆtabhavyabhavi«yavit 06,002.003a vaicitravÅryaæ rÃjÃnaæ sa rahasyaæ bravÅd idam 06,002.003c Óocantam Ãrtaæ dhyÃyantaæ putrÃïÃm anayaæ tadà 06,002.004 vyÃsa uvÃca 06,002.004a rÃjan parÅtakÃlÃs te putrÃÓ cÃnye ca bhÆmipÃ÷ 06,002.004c te hani«yanti saægrÃme samÃsÃdyetaretaram 06,002.005a te«u kÃlaparÅte«u vinaÓyatsu ca bhÃrata 06,002.005c kÃlaparyÃyam Ãj¤Ãya mà sma Óoke mana÷ k­thÃ÷ 06,002.006a yadi tv icchasi saægrÃme dra«Âum enaæ viÓÃæ pate 06,002.006c cak«ur dadÃni te hanta yuddham etan niÓÃmaya 06,002.007 dh­tarëÂra uvÃca 06,002.007a na rocaye j¤Ãtivadhaæ dra«Âuæ brahmar«isattama 06,002.007c yuddham etat tv aÓe«eïa Ó­ïuyÃæ tava tejasà 06,002.008 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,002.008a tasminn anicchati dra«Âuæ saægrÃmaæ Órotum icchati 06,002.008c varÃïÃm ÅÓvaro dÃtà saæjayÃya varaæ dadau 06,002.009 vyÃsa uvÃca 06,002.009a e«a te saæjayo rÃjan yuddham etad vadi«yati 06,002.009c etasya sarvaæ saægrÃme naparok«aæ bhavi«yati 06,002.010a cak«u«Ã saæjayo rÃjan divyenai«a samanvita÷ 06,002.010c kathayi«yati te yuddhaæ sarvaj¤aÓ ca bhavi«yati 06,002.011a prakÃÓaæ và rahasyaæ và rÃtrau và yadi và divà 06,002.011c manasà cintitam api sarvaæ vetsyati saæjaya÷ 06,002.012a nainaæ ÓastrÃïi bhetsyanti nainaæ bÃdhi«yate Órama÷ 06,002.012c gÃvalgaïir ayaæ jÅvan yuddhÃd asmÃd vimok«yate 06,002.013a ahaæ ca kÅrtim ete«Ãæ kurÆïÃæ bharatar«abha 06,002.013c pÃï¬avÃnÃæ ca sarve«Ãæ prathayi«yÃmi mà Óuca÷ 06,002.014a di«Âam etat purà caiva nÃtra Óocitum arhasi 06,002.014c na caiva Óakyaæ saæyantuæ yato dharmas tato jaya÷ 06,002.015 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,002.015a evam uktvà sa bhagavÃn kurÆïÃæ prapitÃmaha÷ 06,002.015c punar eva mahÃbÃhuæ dh­tarëÂram uvÃca ha 06,002.016a iha yuddhe mahÃrÃja bhavi«yati mahÃn k«aya÷ 06,002.016c yathemÃni nimittÃni bhayÃyÃdyopalak«aye 06,002.017a Óyenà g­dhrÃÓ ca kÃkÃÓ ca kaÇkÃÓ ca sahità balai÷ 06,002.017c saæpatanti vanÃnte«u samavÃyÃæÓ ca kurvate 06,002.018a atyugraæ ca prapaÓyanti yuddham Ãnandino dvijÃ÷ 06,002.018c kravyÃdà bhak«ayi«yanti mÃæsÃni gajavÃjinÃm 06,002.019a khaÂÃkhaÂeti vÃÓanto bhairavaæ bhayavedina÷ 06,002.019c kahvÃ÷ prayÃnti madhyena dak«iïÃm abhito diÓam 06,002.020a ubhe pÆrvÃpare saædhye nityaæ paÓyÃmi bhÃrata 06,002.020a*0009_01 . . . . . . . . rajoyukte ca bhÃrata 06,002.020a*0009_02 durnimittÃni sarvÃïi . . . . . . . . 06,002.020c udayÃstamane sÆryaæ kabandhai÷ parivÃritam 06,002.021a ÓvetalohitaparyantÃ÷ k­«ïagrÅvÃ÷ savidyuta÷ 06,002.021c trivarïÃ÷ parighÃ÷ saædhau bhÃnum ÃvÃrayanty uta 06,002.022a jvalitÃrkendunak«atraæ nirviÓe«adinak«apam 06,002.022c ahorÃtraæ mayà d­«Âaæ tatk«ayÃya bhavi«yati 06,002.023a alak«ya÷ prabhayà hÅna÷ paurïamÃsÅæ ca kÃrttikÅm 06,002.023c candro 'bhÆd agnivarïaÓ ca samavarïe nabhastale 06,002.024a svapsyanti nihatà vÅrà bhÆmim Ãv­tya pÃrthivÃ÷ 06,002.024c rÃjÃno rÃjaputrÃÓ ca ÓÆrÃ÷ parighabÃhava÷ 06,002.025a antarik«e varÃhasya v­«adaæÓasya cobhayo÷ 06,002.025c praïÃdaæ yudhyato rÃtrau raudraæ nityaæ pralak«aye 06,002.026a devatÃpratimÃÓ cÃpi kampanti ca hasanti ca 06,002.026c vamanti rudhiraæ cÃsyai÷ svidyanti prapatanti ca 06,002.027a anÃhatà dundubhaya÷ praïadanti viÓÃæ pate 06,002.027c ayuktÃÓ ca pravartante k«atriyÃïÃæ mahÃrathÃ÷ 06,002.028a kokilÃ÷ ÓatapatrÃÓ ca cëà bhÃsÃ÷ ÓukÃs tathà 06,002.028c sÃrasÃÓ ca mayÆrÃÓ ca vÃco mu¤canti dÃruïÃ÷ 06,002.029a g­hÅtaÓastrÃbharaïà varmiïo vÃjip­«ÂhagÃ÷ 06,002.029c aruïodaye«u d­Óyante ÓataÓa÷ ÓalabhavrajÃ÷ 06,002.030a ubhe saædhye prakÃÓete diÓÃæ dÃhasamanvite 06,002.030c ÃsÅd rudhiravar«aæ ca asthivar«aæ ca bhÃrata 06,002.031a yà cai«Ã viÓrutà rÃjaæs trailokye sÃdhusaæmatà 06,002.031c arundhatÅ tayÃpy e«a vasi«Âha÷ p­«Âhata÷ k­ta÷ 06,002.032a rohiïÅæ pŬayann e«a sthito rÃja¤ ÓanaiÓcara÷ 06,002.032c vyÃv­ttaæ lak«ma somasya bhavi«yati mahad bhayam 06,002.033a anabhre ca mahÃghoraæ stanitaæ ÓrÆyate 'niÓam 06,002.033c vÃhanÃnÃæ ca rudatÃæ prapatanty aÓrubindava÷ 06,003.001 vyÃsa uvÃca 06,003.001a kharà go«u prajÃyante ramante mÃt­bhi÷ sutÃ÷ 06,003.001c anÃrtavaæ pu«paphalaæ darÓayanti vane drumÃ÷ 06,003.002a garbhiïyo rÃjaputryaÓ ca janayanti vibhÅ«aïÃn 06,003.002c kravyÃdÃn pak«iïaÓ caiva gomÃyÆn aparÃn m­gÃn 06,003.003a trivi«ÃïÃÓ caturnetrÃ÷ pa¤capÃdà dvimehanÃ÷ 06,003.003c dviÓÅr«ÃÓ ca dvipucchÃÓ ca daæ«Âriïa÷ paÓavo 'ÓivÃ÷ 06,003.004a jÃyante viv­tÃsyÃÓ ca vyÃharanto 'Óivà gira÷ 06,003.004c tripadÃ÷ Óikhinas tÃrk«yÃÓ caturdaæ«Ârà vi«Ãïina÷ 06,003.005a tathaivÃnyÃÓ ca d­Óyante striyaÓ ca brahmavÃdinÃm 06,003.005c vainateyÃn mayÆrÃæÓ ca janayantya÷ pure tava 06,003.006a govatsaæ va¬avà sÆte Óvà s­gÃlaæ mahÅpate 06,003.006c krakarä ÓÃrikÃÓ caiva ÓukÃæÓ cÃÓubhavÃdina÷ 06,003.007a striya÷ kÃÓ cit prajÃyante catasra÷ pa¤ca kanyakÃ÷ 06,003.007c tà jÃtamÃtrà n­tyanti gÃyanti ca hasanti ca 06,003.008a p­thagjanasya ku¬akÃ÷ stanapÃ÷ stenaveÓmani 06,003.008c n­tyanti parigÃyanti vedayanto mahad bhayam 06,003.009a pratimÃÓ cÃlikhanty anye saÓastrÃ÷ kÃlacoditÃ÷ 06,003.009c anyonyam abhidhÃvanti ÓiÓavo daï¬apÃïaya÷ 06,003.009e uparundhanti k­tvà ca nagarÃïi yuyutsava÷ 06,003.010a padmotpalÃni v­k«e«u jÃyante kumudÃni ca 06,003.010c vi«vagvÃtÃÓ ca vÃnty ugrà rajo na vyupaÓÃmyati 06,003.011a abhÅk«ïaæ kampate bhÆmir arkaæ rÃhus tathÃgrasat 06,003.011c Óveto grahas tathà citrÃæ samatikramya ti«Âhati 06,003.012a abhÃvaæ hi viÓe«eïa kurÆïÃæ pratipaÓyati 06,003.012c dhÆmaketur mahÃghora÷ pu«yam Ãkramya ti«Âhati 06,003.013a senayor aÓivaæ ghoraæ kari«yati mahÃgraha÷ 06,003.013c maghÃsv aÇgÃrako vakra÷ Óravaïe ca b­haspati÷ 06,003.014a bhÃgyaæ nak«atram Ãkramya sÆryaputreïa pŬyate 06,003.014c Óukra÷ pro«Âhapade pÆrve samÃruhya viÓÃæ pate 06,003.014e uttare tu parikramya sahita÷ pratyudÅk«ate 06,003.015a ÓyÃmo graha÷ prajvalita÷ sadhÆma÷ sahapÃvaka÷ 06,003.015c aindraæ tejasvi nak«atraæ jye«ÂhÃm Ãkramya ti«Âhati 06,003.016a dhruva÷ prajvalito ghoram apasavyaæ pravartate 06,003.016b*0010_01 rohiïÅæ pŬayaty evam ubhau ca ÓaÓibhÃskarau 06,003.016c citrÃsvÃtyantare caiva dhi«Âhita÷ paru«o graha÷ 06,003.017a vakrÃnuvakraæ k­tvà ca Óravaïe pÃvakaprabha÷ 06,003.017c brahmarÃÓiæ samÃv­tya lohitÃÇgo vyavasthita÷ 06,003.018a sarvasasyapraticchannà p­thivÅ phalamÃlinÅ 06,003.018c pa¤caÓÅr«Ã yavÃÓ caiva ÓataÓÅr«ÃÓ ca ÓÃlaya÷ 06,003.019a pradhÃnÃ÷ sarvalokasya yÃsv Ãyattam idaæ jagat 06,003.019c tà gÃva÷ prasnutà vatsai÷ Óoïitaæ prak«aranty uta 06,003.020a niÓcerur apidhÃnebhya÷ kha¬gÃ÷ prajvalità bh­Óam 06,003.020c vyaktaæ paÓyanti ÓastrÃïi saægrÃmaæ samupasthitam 06,003.021a agnivarïà yathà bhÃsa÷ ÓastrÃïÃm udakasya ca 06,003.021c kavacÃnÃæ dhvajÃnÃæ ca bhavi«yati mahÃn k«aya÷ 06,003.021d*0011_01 p­thivÅ ÓoïitÃvartà dhvajo¬upasamÃkulà 06,003.021d*0011_02 kurÆïÃæ vaiÓase rÃjan pÃï¬avai÷ saha bhÃrata 06,003.022a dik«u prajvalitÃsyÃÓ ca vyÃharanti m­gadvijÃ÷ 06,003.022c atyÃhitaæ darÓayanto vedayanti mahad bhayam 06,003.023a ekapak«Ãk«icaraïa÷ Óakuni÷ khacaro niÓi 06,003.023c raudraæ vadati saærabdha÷ Óoïitaæ chardayan muhu÷ 06,003.024a grahau tÃmrÃruïaÓikhau prajvalantÃv iva sthitau 06,003.024c saptar«ÅïÃm udÃrÃïÃæ samavacchÃdya vai prabhÃm 06,003.025a saævatsarasthÃyinau ca grahau prajvalitÃv ubhau 06,003.025c viÓÃkhayo÷ samÅpasthau b­haspatiÓanaiÓcarau 06,003.026a k­ttikÃsu grahas tÅvro nak«atre prathame jvalan 06,003.026c vapÆæ«y apaharan bhÃsà dhÆmaketur iva sthita÷ 06,003.026d*0012_01 vi«amaæ vedayanty eta Ãkrandajananaæ mahat 06,003.027a tri«u pÆrve«u sarve«u nak«atre«u viÓÃæ pate 06,003.027c budha÷ saæpatate 'bhÅk«ïaæ janayan sumahad bhayam 06,003.028a caturdaÓÅæ pa¤cadaÓÅæ bhÆtapÆrvÃæ ca «o¬aÓÅm 06,003.028c imÃæ tu nÃbhijÃnÃmi amÃvÃsyÃæ trayodaÓÅm 06,003.029a candrasÆryÃv ubhau grastÃv ekamÃse trayodaÓÅm 06,003.029c aparvaïi grahÃv etau prajÃ÷ saæk«apayi«yata÷ 06,003.030a rajov­tà diÓa÷ sarvÃ÷ pÃæsuvar«ai÷ samantata÷ 06,003.030c utpÃtameghà raudrÃÓ ca rÃtrau var«anti Óoïitam 06,003.031a mÃæsavar«aæ punas tÅvram ÃsÅt k­«ïacaturdaÓÅm 06,003.031c ardharÃtre mahÃghoram at­pyaæs tatra rÃk«asÃ÷ 06,003.032a pratisroto 'vahan nadya÷ sarita÷ ÓoïitodakÃ÷ 06,003.032c phenÃyamÃnÃ÷ kÆpÃÓ ca nardanti v­«abhà iva 06,003.032e patanty ulkÃ÷ sanirghÃtÃ÷ Óu«kÃÓanivimiÓritÃ÷ 06,003.033a adya caiva niÓÃæ vyu«ÂÃm udaye bhÃnur Ãhata÷ 06,003.033c jvalantÅbhir maholkÃbhiÓ caturbhi÷ sarvatodiÓam 06,003.034a Ãdityam upati«Âhadbhis tatra coktaæ mahar«ibhi÷ 06,003.034c bhÆmipÃlasahasrÃïÃæ bhÆmi÷ pÃsyati Óoïitam 06,003.035a kailÃsamandarÃbhyÃæ tu tathà himavato gire÷ 06,003.035c sahasraÓo mahÃÓabdaæ ÓikharÃïi patanti ca 06,003.036a mahÃbhÆtà bhÆmikampe catura÷ sÃgarÃn p­thak 06,003.036c velÃm udvartayanti sma k«obhayanta÷ puna÷ puna÷ 06,003.037a v­k«Ãn unmathya vÃnty ugrà vÃtÃ÷ Óarkarakar«iïa÷ 06,003.037b*0013_01 ÃbhagnÃ÷ sumahÃvÃtair aÓanÅbhi÷ samÃhatÃ÷ 06,003.037c patanti caityav­k«ÃÓ ca grÃme«u nagare«u ca 06,003.038a pÅtalohitanÅlaÓ ca jvalaty agnir huto dvijai÷ 06,003.038c vÃmÃrci÷ ÓÃvagandhÅ ca dhÆmaprÃya÷ kharasvana÷ 06,003.038e sparÓà gandhà rasÃÓ caiva viparÅtà mahÅpate 06,003.039a dhÆmÃyante dhvajà rÃj¤Ãæ kampamÃnà muhur muhu÷ 06,003.039c mu¤canty aÇgÃravar«Ãïi bheryo 'tha paÂahÃs tathà 06,003.040a prÃsÃdaÓikharÃgre«u puradvÃre«u caiva hi 06,003.040c g­dhrÃ÷ paripatanty ugrà vÃmaæ maï¬alam ÃÓritÃ÷ 06,003.041a pakvÃpakveti subh­Óaæ vÃvÃÓyante vayÃæsi ca 06,003.041c nilÅyante dhvajÃgre«u k«ayÃya p­thivÅk«itÃm 06,003.042a dhyÃyanta÷ prakirantaÓ ca vÃlÃn vepathusaæyutÃ÷ 06,003.042c rudanti dÅnÃs turagà mÃtaÇgÃÓ ca sahasraÓa÷ 06,003.042d*0014_01 g­hak«a[?k«e]trakhalÃdye«u valmÅkà madhukÃni ca 06,003.042d*0014_02 hastyaÓvarathaÓÃlÃs tu [?su] kapotÃÓ cÃÓritÃs tathà 06,003.042d*0014_03 ete cÃnye ca bahava utpÃtà ghoradarÓanÃ÷ 06,003.042d*0014_04 p­thivÅpÃlalokÃnÃæ sarve vai nÃÓakÃrakÃ÷ 06,003.042d*0015_01 evaævidhaæ durnimittaæ k«ayÃya p­thivÅk«itÃm 06,003.042d*0015_02 bhaumaæ divyaæ cÃntarik«aæ trividhaæ jÃyate 'niÓam 06,003.043a etac chrutvà bhavÃn atra prÃptakÃlaæ vyavasyatÃm 06,003.043c yathà loka÷ samucchedaæ nÃyaæ gaccheta bhÃrata 06,003.044 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,003.044a pitur vaco niÓamyaitad dh­tarëÂro 'bravÅd idam 06,003.044c di«Âam etat purà manye bhavi«yati na saæÓaya÷ 06,003.045a k«atriyÃ÷ k«atradharmeïa vadhyante yadi saæyuge 06,003.045c vÅralokaæ samÃsÃdya sukhaæ prÃpsyanti kevalam 06,003.046a iha kÅrtiæ pare loke dÅrghakÃlaæ mahat sukham 06,003.046c prÃpsyanti puru«avyÃghrÃ÷ prÃïÃæs tyaktvà mahÃhave 06,004.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,004.001a evam ukto munis tattvaæ kavÅndro rÃjasattama 06,004.001c putreïa dh­tarëÂreïa dhyÃnam anvagamat param 06,004.002a punar evÃbravÅd vÃkyaæ kÃlavÃdÅ mahÃtapÃ÷ 06,004.002c asaæÓayaæ pÃrthivendra kÃla÷ saæk«ipate jagat 06,004.003a s­jate ca punar lokÃn neha vidyati ÓÃÓvatam 06,004.003c j¤ÃtÅnÃæ ca kurÆïÃæ ca saæbandhisuh­dÃæ tathà 06,004.004a dharmyaæ deÓaya panthÃnaæ samartho hy asi vÃraïe 06,004.004c k«udraæ j¤Ãtivadhaæ prÃhur mà kuru«va mamÃpriyam 06,004.005a kÃlo 'yaæ putrarÆpeïa tava jÃto viÓÃæ pate 06,004.005c na vadha÷ pÆjyate vede hitaæ naitat kathaæ cana 06,004.006a hanyÃt sa eva yo hanyÃt kuladharmaæ svakÃæ tanum 06,004.006c kÃlenotpathagantÃsi Óakye sati yathÃpathi 06,004.007a kulasyÃsya vinÃÓÃya tathaiva ca mahÅk«itÃm 06,004.007c anartho rÃjyarÆpeïa tyajyatÃm asukhÃvaha÷ 06,004.008a luptapraj¤a÷ pareïÃsi dharmaæ darÓaya vai sutÃn 06,004.008c kiæ te rÃjyena durdhar«a yena prÃpto 'si kilbi«am 06,004.009a yaÓo dharmaæ ca kÅrtiæ ca pÃlayan svargam Ãpsyasi 06,004.009c labhantÃæ pÃï¬avà rÃjyaæ Óamaæ gacchantu kauravÃ÷ 06,004.009d*0016_01 yudhi«Âhiraæ ca bhÅmaæ ca vÃrayi«yÃmi saæyuge 06,004.010a evaæ bruvati viprendre dh­tarëÂro 'mbikÃsuta÷ 06,004.010c Ãk«ipya vÃkyaæ vÃkyaj¤o vÃkpathenÃpy ayÃt puna÷ 06,004.011 dh­tarëÂra uvÃca 06,004.011a yathà bhavÃn veda tathÃsmi vettÃ; bhÃvÃbhÃvau viditau me yathÃvat 06,004.011c svÃrthe hi saæmuhyati tÃta loko; mÃæ cÃpi lokÃtmakam eva viddhi 06,004.012a prasÃdaye tvÃm atulaprabhÃvaæ; tvaæ no gatir darÓayità ca dhÅra÷ 06,004.012c na cÃpi te vaÓagà me mahar«e; na kalma«aæ kartum ihÃrhase mÃm 06,004.013a tvaæ hi dharma÷ pavitraæ ca yaÓa÷ kÅrtir dh­ti÷ sm­ti÷ 06,004.013c kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca mÃnyaÓ cÃsi pitÃmaha÷ 06,004.013d*0017_01 kuru«va kÃryaæ yat satyaæ tvatto mÃnyo na vidyate 06,004.014 vyÃsa uvÃca 06,004.014a vaicitravÅrya n­pate yat te manasi vartate 06,004.014c abhidhatsva yathÃkÃmaæ chettÃsmi tava saæÓayam 06,004.015 dh­tarëÂra uvÃca 06,004.015a yÃni liÇgÃni saægrÃme bhavanti vijayi«yatÃm 06,004.015c tÃni sarvÃïi bhagava¤ Órotum icchÃmi tattvata÷ 06,004.016 vyÃsa uvÃca 06,004.016a prasannabhÃ÷ pÃvaka ÆrdhvaraÓmi÷; pradak«iïÃvartaÓikho vidhÆma÷ 06,004.016c puïyà gandhÃÓ cÃhutÅnÃæ pravÃnti; jayasyaitad bhÃvino rÆpam Ãhu÷ 06,004.017a gambhÅragho«ÃÓ ca mahÃsvanÃÓ ca; ÓaÇkhà m­daÇgÃÓ ca nadanti yatra 06,004.017c viÓuddharaÓmis tapana÷ ÓaÓÅ ca; jayasyaitad bhÃvino rÆpam Ãhu÷ 06,004.018a i«Âà vÃca÷ p­«Âhato vÃyasÃnÃæ; saæprasthitÃnÃæ ca gami«yatÃæ ca 06,004.018c ye p­«Âhatas te tvarayanti rÃjan; ye tv agratas te prati«edhayanti 06,004.019a kalyÃïavÃca÷ Óakunà rÃjahaæsÃ÷; ÓukÃ÷ krau¤cÃ÷ ÓatapatrÃÓ ca yatra 06,004.019c pradak«iïÃÓ caiva bhavanti saækhye; dhruvaæ jayaæ tatra vadanti viprÃ÷ 06,004.020a alaækÃrai÷ kavacai÷ ketubhiÓ ca; mukhaprasÃdair hemavarïaiÓ ca nÌïÃm 06,004.020c bhrÃji«matÅ du«pratiprek«aïÅyÃ; ye«Ãæ camÆs te vijayanti ÓatrÆn 06,004.021a h­«Âà vÃcas tathà sattvaæ yodhÃnÃæ yatra bhÃrata 06,004.021c na mlÃyante srajaÓ caiva te taranti raïe ripÆn 06,004.022a i«Âo vÃta÷ pravi«Âasya dak«iïà pravivik«ata÷ 06,004.022c paÓcÃt saæsÃdhayaty arthaæ purastÃt prati«edhate 06,004.023a ÓabdarÆparasasparÓagandhÃÓ cÃvi«k­tÃ÷ ÓubhÃ÷ 06,004.023c sadà yodhÃÓ ca h­«ÂÃÓ ca ye«Ãæ te«Ãæ dhruvaæ jaya÷ 06,004.024a anv eva vÃyavo vÃnti tathÃbhrÃïi vayÃæsi ca 06,004.024c anuplavante meghÃÓ ca tathaivendradhanÆæ«i ca 06,004.025a etÃni jayamÃnÃnÃæ lak«aïÃni viÓÃæ pate 06,004.025c bhavanti viparÅtÃni mumÆr«ÆïÃæ janÃdhipa 06,004.026a alpÃyÃæ và mahatyÃæ và senÃyÃm iti niÓcitam 06,004.026c har«o yodhagaïasyaikaæ jayalak«aïam ucyate 06,004.027a eko dÅrïo dÃrayati senÃæ sumahatÅm api 06,004.027c taæ dÅrïam anudÅryante yodhÃ÷ ÓÆratamà api 06,004.028a durnivÃratamà caiva prabhagnà mahatÅ camÆ÷ 06,004.028c apÃm iva mahÃvegas trastà m­gagaïà iva 06,004.029a naiva Óakyà samÃdhÃtuæ saænipÃte mahÃcamÆ÷ 06,004.029c dÅrïà ity eva dÅryante yodhÃ÷ ÓÆratamà api 06,004.029e bhÅtÃn bhagnÃæÓ ca saæprek«ya bhayaæ bhÆyo vivardhate 06,004.030a prabhagnà sahasà rÃjan diÓo vibhrÃmità parai÷ 06,004.030c naiva sthÃpayituæ Óakyà ÓÆrair api mahÃcamÆ÷ 06,004.031a saæbh­tya mahatÅæ senÃæ caturaÇgÃæ mahÅpati÷ 06,004.031b*0018_01 Óaknoti na samÃdhÃtuæ dÅrïÃm indrasamo yudhi 06,004.031c upÃyapÆrvaæ medhÃvÅ yateta satatotthita÷ 06,004.032a upÃyavijayaæ Óre«Âham Ãhur bhedena madhyamam 06,004.032c jaghanya e«a vijayo yo yuddhena viÓÃæ pate 06,004.032e mahÃdo«a÷ saænipÃtas tato vyaÇga÷ sa ucyate 06,004.032f*0019_01 paraspareïa saæd­«Âà surair api mahÃcamÆ÷ 06,004.032f*0019_02 naiva sthÃpayituæ Óakyà prabhagnà bhayavihvalà 06,004.033a parasparaj¤Ã÷ saæh­«Âà vyavadhÆtÃ÷ suniÓcitÃ÷ 06,004.033c pa¤cÃÓad api ye ÓÆrà mathnanti mahatÅæ camÆm 06,004.033e atha và pa¤ca «a sapta vijayanty anivartina÷ 06,004.034a na vainateyo garu¬a÷ praÓaæsati mahÃjanam 06,004.034c d­«Âvà suparïopacitiæ mahatÅm api bhÃrata 06,004.035a na bÃhulyena senÃyà jayo bhavati bhÃrata 06,004.035c adhruvo hi jayo nÃma daivaæ cÃtra parÃyaïam 06,004.035e jayanto hy api saægrÃme k«ayavanto bhavanty uta 06,005.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,005.001a evam uktvà yayau vyÃso dh­tarëÂrÃya dhÅmate 06,005.001c dh­tarëÂro 'pi tac chrutvà dhyÃnam evÃnvapadyata 06,005.002a sa muhÆrtam iva dhyÃtvà vini÷Óvasya muhur muhu÷ 06,005.002c saæjayaæ saæÓitÃtmÃnam ap­cchad bharatar«abha 06,005.003a saæjayeme mahÅpÃlÃ÷ ÓÆrà yuddhÃbhinandina÷ 06,005.003c anyonyam abhinighnanti Óastrair uccÃvacair api 06,005.004a pÃrthivÃ÷ p­thivÅheto÷ samabhityaktajÅvitÃ÷ 06,005.004c na ca ÓÃmyanti nighnanto vardhayanto yamak«ayam 06,005.005a bhaumam aiÓvaryam icchanto na m­«yante parasparam 06,005.005c manye bahuguïà bhÆmis tan mamÃcak«va saæjaya 06,005.006a bahÆni ca sahasrÃïi prayutÃny arbudÃni ca 06,005.006c koÂyaÓ ca lokavÅrÃïÃæ sametÃ÷ kurujÃÇgale 06,005.007a deÓÃnÃæ ca parÅmÃïaæ nagarÃïÃæ ca saæjaya 06,005.007c Órotum icchÃmi tattvena yata ete samÃgatÃ÷ 06,005.008a divyabuddhipradÅpena yuktas tvaæ j¤Ãnacak«u«Ã 06,005.008c prasÃdÃt tasya viprar«er vyÃsasyÃmitatejasa÷ 06,005.009 saæjaya uvÃca 06,005.009a yathÃpraj¤aæ mahÃprÃj¤a bhaumÃn vak«yÃmi te guïÃn 06,005.009c ÓÃstracak«ur avek«asva namas te bharatar«abha 06,005.010a dvividhÃnÅha bhÆtÃni trasÃni sthÃvarÃïi ca 06,005.010c trasÃnÃæ trividhà yonir aï¬asvedajarÃyujÃ÷ 06,005.011a trasÃnÃæ khalu sarve«Ãæ Óre«Âhà rÃja¤ jarÃyujÃ÷ 06,005.011c jarÃyujÃnÃæ pravarà mÃnavÃ÷ paÓavaÓ ca ye 06,005.012a nÃnÃrÆpÃïi bibhrÃïÃs te«Ãæ bhedÃÓ caturdaÓa 06,005.012c araïyavÃsina÷ sapta saptai«Ãæ grÃmavÃsina÷ 06,005.013a siæhavyÃghravarÃhÃÓ ca mahi«Ã vÃraïÃs tathà 06,005.013c ­k«ÃÓ ca vÃnarÃÓ caiva saptÃraïyÃ÷ sm­tà n­pa 06,005.014a gaur ajo manujo me«o vÃjyaÓvataragardabhÃ÷ 06,005.014c ete grÃmyÃ÷ samÃkhyÃtÃ÷ paÓava÷ sapta sÃdhubhi÷ 06,005.015a ete vai paÓavo rÃjan grÃmyÃraïyÃÓ caturdaÓa 06,005.015c vedoktÃ÷ p­thivÅpÃla ye«u yaj¤Ã÷ prati«ÂhitÃ÷ 06,005.016a grÃmyÃïÃæ puru«a÷ Óre«Âha÷ siæhaÓ cÃraïyavÃsinÃm 06,005.016c sarve«Ãm eva bhÆtÃnÃm anyonyenÃbhijÅvanam 06,005.017a udbhijjÃ÷ sthÃvarÃ÷ proktÃs te«Ãæ pa¤caiva jÃtaya÷ 06,005.017c v­k«agulmalatÃvallyas tvaksÃrÃs t­ïajÃtaya÷ 06,005.018a e«Ãæ viæÓatir ekonà mahÃbhÆte«u pa¤casu 06,005.018c caturviæÓatir uddi«Âà gÃyatrÅ lokasaæmatà 06,005.019a ya etÃæ veda gÃyatrÅæ puïyÃæ sarvaguïÃnvitÃm 06,005.019c tattvena bharataÓre«Âha sa lokÃn na praïaÓyati 06,005.020a bhÆmau hi jÃyate sarvaæ bhÆmau sarvaæ praïaÓyati 06,005.020c bhÆmi÷ prati«Âhà bhÆtÃnÃæ bhÆmir eva parÃyaïam 06,005.021a yasya bhÆmis tasya sarvaæ jagat sthÃvarajaÇgamam 06,005.021c tatrÃbhig­ddhà rÃjÃno vinighnantÅtaretaram 06,006.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,006.001a nadÅnÃæ parvatÃnÃæ ca nÃmadheyÃni saæjaya 06,006.001c tathà janapadÃnÃæ ca ye cÃnye bhÆmim ÃÓritÃ÷ 06,006.002a pramÃïaæ ca pramÃïaj¤a p­thivyà api sarvaÓa÷ 06,006.002c nikhilena samÃcak«va kÃnanÃni ca saæjaya 06,006.003 saæjaya uvÃca 06,006.003a pa¤cemÃni mahÃrÃja mahÃbhÆtÃni saægrahÃt 06,006.003c jagat sthitÃni sarvÃïi samÃny Ãhur manÅ«iïa÷ 06,006.004a bhÆmir Ãpas tathà vÃyur agnir ÃkÃÓam eva ca 06,006.004c guïottarÃïi sarvÃïi te«Ãæ bhÆmi÷ pradhÃnata÷ 06,006.005a Óabda÷ sparÓaÓ ca rÆpaæ ca raso gandhaÓ ca pa¤cama÷ 06,006.005c bhÆmer ete guïÃ÷ proktà ­«ibhis tattvavedibhi÷ 06,006.005d*0020_01 Óabda÷ sparÓaÓ ca rÆpaæ ca rasaÓ cÃpi prakÅrtitÃ÷ 06,006.006a catvÃro 'psu guïà rÃjan gandhas tatra na vidyate 06,006.006c Óabda÷ sparÓaÓ ca rÆpaæ ca tejaso 'tha guïÃs traya÷ 06,006.006e Óabda÷ sparÓaÓ ca vÃyos tu ÃkÃÓe Óabda eva ca 06,006.007a ete pa¤ca guïà rÃjan mahÃbhÆte«u pa¤casu 06,006.007c vartante sarvaloke«u ye«u lokÃ÷ prati«ÂhitÃ÷ 06,006.008a anyonyaæ nÃbhivartante sÃmyaæ bhavati vai yadà 06,006.008c yadà tu vi«amÅbhÃvam ÃviÓanti parasparam 06,006.008e tadà dehair dehavanto vyatirohanti nÃnyathà 06,006.008f*0021_01 bhÃvaæ na ca bhajantas te nÃÓaæ gacchanti nÃnyathà 06,006.009a ÃnupÆrvyÃd vinaÓyanti jÃyante cÃnupÆrvaÓa÷ 06,006.009c sarvÃïy aparimeyÃni tad e«Ãæ rÆpam aiÓvaram 06,006.010a tatra tatra hi d­Óyante dhÃtava÷ päcabhautikÃ÷ 06,006.010c te«Ãæ manu«yÃs tarkeïa pramÃïÃni pracak«ate 06,006.011a acintyÃ÷ khalu ye bhÃvà na tÃæs tarkeïa sÃdhayet 06,006.011c prak­tibhya÷ paraæ yat tu tad acintyasya lak«aïam 06,006.012a sudarÓanaæ pravak«yÃmi dvÅpaæ te kurunandana 06,006.012c parimaï¬alo mahÃrÃja dvÅpo 'sau cakrasaæsthita÷ 06,006.013a nadÅjalapraticchanna÷ parvataiÓ cÃbhrasaænibhai÷ 06,006.013c puraiÓ ca vividhÃkÃrai ramyair janapadais tathà 06,006.014a v­k«ai÷ pu«paphalopetai÷ saæpannadhanadhÃnyavÃn 06,006.014c lÃvaïena samudreïa samantÃt parivÃrita÷ 06,006.015a yathà ca puru«a÷ paÓyed ÃdarÓe mukham Ãtmana÷ 06,006.015c evaæ sudarÓanadvÅpo d­Óyate candramaï¬ale 06,006.016a dvir aæÓe pippalas tatra dvir aæÓe ca ÓaÓo mahÃn 06,006.016c sarvau«adhisamÃvÃpai÷ sarvata÷ parib­æhita÷ 06,006.016e Ãpas tato 'nyà vij¤eyà e«a saæk«epa ucyate 06,006.016f*0022_01 tato 'nya ucyate cÃyam enaæ saæk«epata÷ Ó­ïu 06,007.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,007.001a ukto dvÅpasya saæk«epo vistaraæ brÆhi saæjaya 06,007.001a*0023_01 . . . . . . . . vidhivad buddhimaæs tvayà 06,007.001a*0023_02 tattvaj¤aÓ cÃsi sarvasya . . . . . . . . 06,007.001c yÃvad bhÆmyavakÃÓo 'yaæ d­Óyate ÓaÓalak«aïe 06,007.001e tasya pramÃïaæ prabrÆhi tato vak«yasi pippalam 06,007.002 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,007.002a evam ukta÷ sa rÃj¤Ã tu saæjayo vÃkyam abravÅt 06,007.002c prÃgÃyatà mahÃrÃja «a¬ ete ratnaparvatÃ÷ 06,007.002d*0024_01 sthità samudram Ãkramya avarƬhà bhavaæs tata÷ 06,007.002e avagìhà hy ubhayata÷ samudrau pÆrvapaÓcimau 06,007.003a himavÃn hemakÆÂaÓ ca ni«adhaÓ ca nagottama÷ 06,007.003c nÅlaÓ ca vai¬Æryamaya÷ ÓvetaÓ ca rajataprabha÷ 06,007.003e sarvadhÃtuvinaddhaÓ ca Ó­ÇgavÃn nÃma parvata÷ 06,007.004a ete vai parvatà rÃjan siddhacÃraïasevitÃ÷ 06,007.004c te«Ãm antaravi«kambho yojanÃni sahasraÓa÷ 06,007.005a tatra puïyà janapadÃs tÃni var«Ãïi bhÃrata 06,007.005c vasanti te«u sattvÃni nÃnÃjÃtÅni sarvaÓa÷ 06,007.005d*0025_01 gandharvÃdyà vasanti sma hy apsarogaïasevitÃ÷ 06,007.006a idaæ tu bhÃrataæ var«aæ tato haimavataæ param 06,007.006b*0026_01 tata÷ kiæpuru«ÃvÃsaæ var«aæ himavata÷ param 06,007.006c hemakÆÂÃt paraæ caiva harivar«aæ pracak«ate 06,007.007a dak«iïena tu nÅlasya ni«adhasyottareïa ca 06,007.007c prÃgÃyato mahÃrÃja mÃlyavÃn nÃma parvata÷ 06,007.008a tata÷ paraæ mÃlyavata÷ parvato gandhamÃdana÷ 06,007.008b*0027_01 tenaiva kramayogena parvato gandhamÃdana÷ 06,007.008c parimaï¬alas tayor madhye meru÷ kanakaparvata÷ 06,007.009a ÃdityataruïÃbhÃso vidhÆma iva pÃvaka÷ 06,007.009c yojanÃnÃæ sahasrÃïi «o¬aÓÃdha÷ kila sm­ta÷ 06,007.010a uccaiÓ ca caturÃÓÅtir yojanÃnÃæ mahÅpate 06,007.010c Ærdhvam antaÓ ca tiryak ca lokÃn Ãv­tya ti«Âhati 06,007.011a tasya pÃrÓve tv ime dvÅpÃÓ catvÃra÷ saæsthitÃ÷ prabho 06,007.011c bhadrÃÓva÷ ketumÃlaÓ ca jambÆdvÅpaÓ ca bhÃrata 06,007.011d*0028_01 ketumÃlaÓ caturthaÓ ca mero÷ paÓcimata÷ sthita÷ 06,007.011e uttarÃÓ caiva kurava÷ k­tapuïyapratiÓrayÃ÷ 06,007.012a vihaga÷ sumukho yatra suparïasyÃtmaja÷ kila 06,007.012c sa vai vicintayÃm Ãsa sauvarïÃn prek«ya vÃyasÃn 06,007.013a merur uttamamadhyÃnÃm adhamÃnÃæ ca pak«iïÃm 06,007.013c aviÓe«akaro yasmÃt tasmÃd enaæ tyajÃmy aham 06,007.014a tam Ãdityo 'nuparyeti satataæ jyoti«Ãæ pati÷ 06,007.014c candramÃÓ ca sanak«atro vÃyuÓ caiva pradak«iïam 06,007.015a sa parvato mahÃrÃja divyapu«paphalÃnvita÷ 06,007.015c bhavanair Ãv­ta÷ sarvair jÃmbÆnadamayai÷ Óubhai÷ 06,007.016a tatra devagaïà rÃjan gandharvÃsurarÃk«asÃ÷ 06,007.016c apsarogaïasaæyuktÃ÷ Óaile krŬanti nityaÓa÷ 06,007.017a tatra brahmà ca rudraÓ ca ÓakraÓ cÃpi sureÓvara÷ 06,007.017c sametya vividhair yaj¤air yajante 'nekadak«iïai÷ 06,007.018a tumburur nÃradaÓ caiva viÓvÃvasur hahà huhÆ÷ 06,007.018c abhigamyÃmaraÓre«ÂhÃ÷ stavai stunvanti cÃbhibho 06,007.019a saptar«ayo mahÃtmÃna÷ kaÓyapaÓ ca prajÃpati÷ 06,007.019c tatra gacchanti bhadraæ te sadà parvaïi parvaïi 06,007.020a tasyaiva mÆrdhany uÓanÃ÷ kÃvyo daityair mahÅpate 06,007.020c tasya hÅmÃni ratnÃni tasyeme ratnaparvatÃ÷ 06,007.021a tasmÃt kubero bhagavÃæÓ caturthaæ bhÃgam aÓnute 06,007.021c tata÷ kalÃæÓaæ vittasya manu«yebhya÷ prayacchati 06,007.022a pÃrÓve tasyottare divyaæ sarvartukusumaæ Óivam 06,007.022c karïikÃravanaæ ramyaæ ÓilÃjÃlasamudgatam 06,007.023a tatra sÃk«Ãt paÓupatir divyair bhÆtai÷ samÃv­ta÷ 06,007.023c umÃsahÃyo bhagavÃn ramate bhÆtabhÃvana÷ 06,007.024a karïikÃramayÅæ mÃlÃæ bibhrat pÃdÃvalambinÅm 06,007.024c tribhir netrai÷ k­toddyotas tribhi÷ sÆryair ivoditai÷ 06,007.025a tam ugratapasa÷ siddhÃ÷ suvratÃ÷ satyavÃdina÷ 06,007.025c paÓyanti na hi durv­ttai÷ Óakyo dra«Âuæ maheÓvara÷ 06,007.026a tasya Óailasya ÓikharÃt k«ÅradhÃrà nareÓvara 06,007.026c triæÓad bÃhuparigrÃhyà bhÅmanirghÃtanisvanà 06,007.027a puïyà puïyatamair ju«Âà gaÇgà bhÃgÅrathÅ Óubhà 06,007.027c pataty ajasravegena hrade cÃndramase Óubhe 06,007.027e tayà hy utpÃdita÷ puïya÷ sa hrada÷ sÃgaropama÷ 06,007.028a tÃæ dhÃrayÃm Ãsa purà durdharÃæ parvatair api 06,007.028c Óataæ var«asahasrÃïÃæ Óirasà vai maheÓvara÷ 06,007.029a meros tu paÓcime pÃrÓve ketumÃlo mahÅpate 06,007.029c jambÆ«aï¬aÓ ca tatraiva sumahÃn nandanopama÷ 06,007.030a Ãyur daÓa sahasrÃïi var«ÃïÃæ tatra bhÃrata 06,007.030c suvarïavarïÃÓ ca narÃ÷ striyaÓ cÃpsarasopamÃ÷ 06,007.031a anÃmayà vÅtaÓokà nityaæ muditamÃnasÃ÷ 06,007.031c jÃyante mÃnavÃs tatra ni«ÂaptakanakaprabhÃ÷ 06,007.031d*0029_01 pÆrveïa yasya vikhyÃta÷ parvato gandhamÃdana÷ 06,007.032a gandhamÃdanaÓ­Çge«u kubera÷ saha rÃk«asai÷ 06,007.032c saæv­to 'psarasÃæ saæghair modate guhyakÃdhipa÷ 06,007.033a gandhamÃdanapÃde«u pare«v aparagaï¬ikÃ÷ 06,007.033c ekÃdaÓa sahasrÃïi var«ÃïÃæ paramÃyu«a÷ 06,007.034a tatra k­«ïà narà rÃjaæs tejoyuktà mahÃbalÃ÷ 06,007.034c striyaÓ cotpalapatrÃbhÃ÷ sarvÃ÷ supriyadarÓanÃ÷ 06,007.035a nÅlÃt parataraæ Óvetaæ ÓvetÃd dhairaïyakaæ param 06,007.035b*0030_01 hiraïmayaæ ca ÓvetÃdre÷ paraæ var«aæ narÃdhipa 06,007.035b*0030_02 kuruvar«aæ tato rÃja¤ Ó­Çgavat parvatÃt param 06,007.035c var«am airÃvataæ nÃma tata÷ Ó­Çgavata÷ param 06,007.036a dhanu÷saæsthe mahÃrÃja dve var«e dak«iïottare 06,007.036c ilÃv­taæ madhyamaæ tu pa¤ca var«Ãïi caiva ha 06,007.037a uttarottaram etebhyo var«am udricyate guïai÷ 06,007.037c Ãyu«pramÃïam Ãrogyaæ dharmata÷ kÃmato 'rthata÷ 06,007.038a samanvitÃni bhÆtÃni te«u var«e«u bhÃrata 06,007.038c evam e«Ã mahÃrÃja parvatai÷ p­thivÅ cità 06,007.039a hemakÆÂas tu sumahÃn kailÃso nÃma parvata÷ 06,007.039c yatra vaiÓravaïo rÃjà guhyakai÷ saha modate 06,007.039d*0031_01 tatra devo mahÃdevo nityam Ãste sahomayà 06,007.039d*0031_02 citre ÓilÃtale ramye devar«igaïapÆjita÷ 06,007.040a asty uttareïa kailÃsaæ mainÃkaæ parvataæ prati 06,007.040c hiraïyaÓ­Çga÷ sumahÃn divyo maïimayo giri÷ 06,007.041a tasya pÃrÓve mahad divyaæ Óubhaæ käcanavÃlukam 06,007.041c ramyaæ bindusaro nÃma yatra rÃjà bhagÅratha÷ 06,007.041e d­«Âvà bhÃgÅrathÅæ gaÇgÃm uvÃsa bahulÃ÷ samÃ÷ 06,007.042a yÆpà maïimayÃs tatra cityÃÓ cÃpi hiraïmayÃ÷ 06,007.042c tatre«Âvà tu gata÷ siddhiæ sahasrÃk«o mahÃyaÓÃ÷ 06,007.043a s­«Âvà bhÆtapatir yatra sarvalokÃn sanÃtana÷ 06,007.043c upÃsyate tigmatejà v­to bhÆtai÷ samÃgatai÷ 06,007.043e naranÃrÃyaïau brahmà manu÷ sthÃïuÓ ca pa¤cama÷ 06,007.044a tatra tripathagà devÅ prathamaæ tu prati«Âhità 06,007.044c brahmalokÃd apakrÃntà saptadhà pratipadyate 06,007.045a vasvokasÃrà nalinÅ pÃvanà ca sarasvatÅ 06,007.045c jambÆnadÅ ca sÅtà ca gaÇgà sindhuÓ ca saptamÅ 06,007.046a acintyà divyasaækalpà prabhor e«aiva saævidhi÷ 06,007.046c upÃsate yatra satraæ sahasrayugaparyaye 06,007.047a d­ÓyÃd­Óyà ca bhavati tatra tatra sarasvatÅ 06,007.047c età divyÃ÷ sapta gaÇgÃs tri«u loke«u viÓrutÃ÷ 06,007.048a rak«Ãæsi vai himavati hemakÆÂe tu guhyakÃ÷ 06,007.048c sarpà nÃgÃÓ ca ni«adhe gokarïe ca tapodhanÃ÷ 06,007.049a devÃsurÃïÃæ ca g­haæ Óveta÷ parvata ucyate 06,007.049c gandharvà ni«adhe Óaile nÅle brahmar«ayo n­pa 06,007.049e Ó­ÇgavÃæs tu mahÃrÃja pitÌïÃæ pratisaæcara÷ 06,007.050a ity etÃni mahÃrÃja sapta var«Ãïi bhÃgaÓa÷ 06,007.050c bhÆtÃny upanivi«ÂÃni gatimanti dhruvÃïi ca 06,007.051a te«Ãm ­ddhir bahuvidhà d­Óyate daivamÃnu«Å 06,007.051c aÓakyà parisaækhyÃtuæ Óraddheyà tu bubhÆ«atà 06,007.052a yÃæ tu p­cchasi mà rÃjan divyÃm etÃæ ÓaÓÃk­tim 06,007.052b*0032_01 jambÆdvÅpasya sarvasya Ãk­tiæ candramaï¬ale 06,007.052b*0033_01 sa vai sudarÓanadvÅpo d­Óyate ÓaÓavadvidhau 06,007.052c pÃrÓve ÓaÓasya dve var«e ubhaye dak«iïottare 06,007.052d*0034_01 anyÃni pa¤ca var«Ãïi galÃntaæ kalpitÃni ca 06,007.052e karïau tu nÃgadvÅpaæ ca kaÓyapadvÅpam eva ca 06,007.053a tÃmravarïa÷ Óiro rÃja¤ ÓrÅmÃn malayaparvata÷ 06,007.053c etad dvitÅyaæ dvÅpasya d­Óyate ÓaÓasaæsthitam 06,008.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,008.001a meror athottaraæ pÃrÓvaæ pÆrvaæ cÃcak«va saæjaya 06,008.001c nikhilena mahÃbuddhe mÃlyavantaæ ca parvatam 06,008.002 saæjaya uvÃca 06,008.002a dak«iïena tu nÅlasya mero÷ pÃrÓve tathottare 06,008.002c uttarÃ÷ kuravo rÃjan puïyÃ÷ siddhani«evitÃ÷ 06,008.003a tatra v­k«Ã madhuphalà nityapu«paphalopagÃ÷ 06,008.003c pu«pÃïi ca sugandhÅni rasavanti phalÃni ca 06,008.004a sarvakÃmaphalÃs tatra ke cid v­k«Ã janÃdhipa 06,008.004c apare k«Åriïo nÃma v­k«Ãs tatra narÃdhipa 06,008.005a ye k«aranti sadà k«Åraæ «a¬rasaæ hy am­topamam 06,008.005c vastrÃïi ca prasÆyante phale«v ÃbharaïÃni ca 06,008.006a sarvà maïimayÅ bhÆmi÷ sÆk«makäcanavÃlukà 06,008.006b*0035_01 maïiratnanibhaæ ramyaæ vajravai¬Æryasaænibham 06,008.006b*0035_02 bhÆbhÃgo d­Óyate tatra padmarÃgasamaprabham 06,008.006c sarvatra sukhasaæsparÓà ni«paÇkà ca janÃdhipa 06,008.006d*0036_01 pu«kariïya÷ ÓubhÃs tatra sukhasparÓà manoharÃ÷ 06,008.007a devalokacyutÃ÷ sarve jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,008.007c tulyarÆpaguïopetÃ÷ same«u vi«ame«u ca 06,008.008a mithunÃni ca jÃyante striyaÓ cÃpsarasopamÃ÷ 06,008.008c te«Ãæ te k«ÅriïÃæ k«Åraæ pibanty am­tasaænibham 06,008.009a mithunaæ jÃyamÃnaæ vai samaæ tac ca pravardhate 06,008.009c tulyarÆpaguïopetaæ samave«aæ tathaiva ca 06,008.009e ekaikam anuraktaæ ca cakravÃkasamaæ vibho 06,008.009f*0037_01 m­tyuÓ ca samakÃlaæ ca tayor mithunayugmayo÷ 06,008.010a nirÃmayà vÅtaÓokà nityaæ muditamÃnasÃ÷ 06,008.010c daÓa var«asahasrÃïi daÓa var«aÓatÃni ca 06,008.010e jÅvanti te mahÃrÃja na cÃnyonyaæ jahaty uta 06,008.011a bhÃruï¬Ã nÃma ÓakunÃs tÅk«ïatuï¬Ã mahÃbalÃ÷ 06,008.011c te nirharanti hi m­tÃn darÅ«u prak«ipanti ca 06,008.012a uttarÃ÷ kuravo rÃjan vyÃkhyÃtÃs te samÃsata÷ 06,008.012c mero÷ pÃrÓvam ahaæ pÆrvaæ vak«yÃmy atha yathÃtatham 06,008.012d*0038_01 bhadrÃÓvaæ nÃma var«aæ tu puro vai gandhamÃdanÃt 06,008.013a tasya pÆrvÃbhi«ekas tu bhadrÃÓvasya viÓÃæ pate 06,008.013c bhadrasÃlavanaæ yatra kÃlÃmraÓ ca mahÃdruma÷ 06,008.014a kÃlÃmraÓ ca mahÃrÃja nityapu«paphala÷ Óubha÷ 06,008.014c dvÅpaÓ ca yojanotsedha÷ siddhacÃraïasevita÷ 06,008.015a tatra te puru«Ã÷ ÓvetÃs tejoyuktà mahÃbalÃ÷ 06,008.015c striya÷ kumudavarïÃÓ ca sundarya÷ priyadarÓanÃ÷ 06,008.016a candraprabhÃÓ candravarïÃ÷ pÆrïacandranibhÃnanÃ÷ 06,008.016c candraÓÅtalagÃtryaÓ ca n­ttagÅtaviÓÃradÃ÷ 06,008.017a daÓa var«asahasrÃïi tatrÃyur bharatar«abha 06,008.017c kÃlÃmrarasapÅtÃs te nityaæ saæsthitayauvanÃ÷ 06,008.018a dak«iïena tu nÅlasya ni«adhasyottareïa tu 06,008.018c sudarÓano nÃma mahä jambÆv­k«a÷ sanÃtana÷ 06,008.019a sarvakÃmaphala÷ puïya÷ siddhacÃraïasevita÷ 06,008.019c tasya nÃmnà samÃkhyÃto jambÆdvÅpa÷ sanÃtana÷ 06,008.020a yojanÃnÃæ sahasraæ ca Óataæ ca bharatar«abha 06,008.020c utsedho v­k«arÃjasya divasp­Ç manujeÓvara 06,008.021a aratnÅnÃæ sahasraæ ca ÓatÃni daÓa pa¤ca ca 06,008.021c pariïÃhas tu v­k«asya phalÃnÃæ rasabhedinÃm 06,008.022a patamÃnÃni tÃny urvyÃæ kurvanti vipulaæ svanam 06,008.022c mu¤canti ca rasaæ rÃjaæs tasmin rajatasaænibham 06,008.023a tasyà jambvÃ÷ phalaraso nadÅ bhÆtvà janÃdhipa 06,008.023c meruæ pradak«iïaæ k­tvà saæprayÃty uttarÃn kurÆn 06,008.024a pibanti tad rasaæ h­«Âà janà nityaæ janÃdhipa 06,008.024c tasmin phalarase pÅte na jarà bÃdhate ca tÃn 06,008.025a tatra jÃmbÆnadaæ nÃma kanakaæ devabhÆ«aïam 06,008.025b*0039_01 indragopakasaækÃÓaæ jÃyate bhÃsvaraæ tu tat 06,008.025c taruïÃdityavarïÃÓ ca jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,008.026a tathà mÃlyavata÷ Ó­Çge dÅpyate tatra havyavà06,008.026c nÃmnà saævartako nÃma kÃlÃgnir bharatar«abha 06,008.027a tathà mÃlyavata÷ Ó­Çge pÆrve pÆrvÃntagaï¬ikà 06,008.027c yojanÃnÃæ sahasrÃïi pa¤cÃÓan mÃlyavÃn sthita÷ 06,008.028a mahÃrajatasaækÃÓà jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,008.028c brahmalokÃc cyutÃ÷ sarve sarve ca brahmavÃdina÷ 06,008.029a tapas tu tapyamÃnÃs te bhavanti hy Ærdhvaretasa÷ 06,008.029c rak«aïÃrthaæ tu bhÆtÃnÃæ praviÓanti divÃkaram 06,008.030a «a«Âis tÃni sahasrÃïi «a«Âir eva ÓatÃni ca 06,008.030c aruïasyÃgrato yÃnti parivÃrya divÃkaram 06,008.031a «a«Âiæ var«asahasrÃïi «a«Âim eva ÓatÃni ca 06,008.031c ÃdityatÃpataptÃs te viÓanti ÓaÓimaï¬alam 06,009.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,009.001a var«ÃïÃæ caiva nÃmÃni parvatÃnÃæ ca saæjaya 06,009.001c Ãcak«va me yathÃtattvaæ ye ca parvatavÃsina÷ 06,009.002 saæjaya uvÃca 06,009.002a dak«iïena tu Óvetasya nÅlasyaivottareïa tu 06,009.002c var«aæ ramaïakaæ nÃma jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,009.003a ÓuklÃbhijanasaæpannÃ÷ sarve supriyadarÓanÃ÷ 06,009.003c ratipradhÃnÃÓ ca tathà jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,009.004a daÓa var«asahasrÃïi ÓatÃni daÓa pa¤ca ca 06,009.004c jÅvanti te mahÃrÃja nityaæ muditamÃnasÃ÷ 06,009.005a dak«iïe Ó­ÇgiïaÓ caiva ÓvetasyÃthottareïa ca 06,009.005c var«aæ hairaïvataæ nÃma yatra hairaïvatÅ nadÅ 06,009.005d*0040_01 yatra cÃyaæ mahÃrÃja pak«iràpatagottama÷ 06,009.006a yak«Ãnugà mahÃrÃja dhanina÷ priyadarÓanÃ÷ 06,009.006c mahÃbalÃs tatra sadà rÃjan muditamÃnasÃ÷ 06,009.006d*0041_01 yak«a÷ so 'pi mahÃrÃja yak«arÃjÃnugauta[? -gotta]ma÷ 06,009.007a ekÃdaÓa sahasrÃïi var«ÃïÃæ te janÃdhipa 06,009.007c Ãyu«pramÃïaæ jÅvanti ÓatÃni daÓa pa¤ca ca 06,009.008a Ó­ÇgÃïi vai Ó­Çgavatas trÅïy eva manujÃdhipa 06,009.008c ekaæ maïimayaæ tatra tathaikaæ raukmam adbhutam 06,009.009a sarvaratnamayaæ caikaæ bhavanair upaÓobhitam 06,009.009c tatra svayaæprabhà devÅ nityaæ vasati ÓÃï¬ilÅ 06,009.010a uttareïa tu Ó­Çgasya samudrÃnte janÃdhipa 06,009.010c var«am airÃvataæ nÃma tasmÃc ch­Çgavata÷ param 06,009.011a na tatra sÆryas tapati na te jÅryanti mÃnavÃ÷ 06,009.011c candramÃÓ ca sanak«atro jyotir bhÆta ivÃv­ta÷ 06,009.012a padmaprabhÃ÷ padmavarïÃ÷ padmapatranibhek«aïÃ÷ 06,009.012c padmapatrasugandhÃÓ ca jÃyante tatra mÃnavÃ÷ 06,009.013a ani«pandÃ÷ sugandhÃÓ ca nirÃhÃrà jitendriyÃ÷ 06,009.013c devalokacyutÃ÷ sarve tathà virajaso n­pa 06,009.014a trayodaÓa sahasrÃïi var«ÃïÃæ te janÃdhipa 06,009.014c Ãyu«pramÃïaæ jÅvanti narà bharatasattama 06,009.015a k«Årodasya samudrasya tathaivottarata÷ prabhu÷ 06,009.015c harir vasati vaikuïÂha÷ ÓakaÂe kanakÃtmake 06,009.016a a«Âacakraæ hi tad yÃnaæ bhÆtayuktaæ manojavam 06,009.016c agnivarïaæ mahÃvegaæ jÃmbÆnadapari«k­tam 06,009.017a sa prabhu÷ sarvabhÆtÃnÃæ vibhuÓ ca bharatar«abha 06,009.017c saæk«epo vistaraÓ caiva kartà kÃrayità ca sa÷ 06,009.018a p­thivy Ãpas tathÃkÃÓaæ vÃyus tejaÓ ca pÃrthiva 06,009.018c sa yaj¤a÷ sarvabhÆtÃnÃm Ãsyaæ tasya hutÃÓana÷ 06,009.018d*0042_01 sthita÷ sthÃnasahasre«u vyÃpya vai sa carÃcaram 06,009.019 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,009.019a evam ukta÷ saæjayena dh­tarëÂro mahÃmanÃ÷ 06,009.019c dhyÃnam anvagamad rÃjà putrÃn prati janÃdhipa 06,009.020a sa vicintya mahÃrÃja punar evÃbravÅd vaca÷ 06,009.020c asaæÓayaæ sÆtaputra kÃla÷ saæk«ipate jagat 06,009.020e s­jate ca puna÷ sarvaæ neha vidyati ÓÃÓvatam 06,009.021a naro nÃrÃyaïaÓ caiva sarvaj¤a÷ sarvabhÆtabh­t 06,009.021c devà vaikuïÂha ity Ãhur vedà vi«ïur iti prabhum 06,010.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,010.001a yad idaæ bhÃrataæ var«aæ yatredaæ mÆrchitaæ balam 06,010.001c yatrÃtimÃtraæ lubdho 'yaæ putro duryodhano mama 06,010.002a yatra g­ddhÃ÷ pÃï¬usutà yatra me sajjate mana÷ 06,010.002c etan me tattvam Ãcak«va kuÓalo hy asi saæjaya 06,010.003 saæjaya uvÃca 06,010.003a na tatra pÃï¬avà g­ddhÃ÷ Ó­ïu rÃjan vaco mama 06,010.003c g­ddho duryodhanas tatra ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 06,010.004a apare k«atriyÃÓ cÃpi nÃnÃjanapadeÓvarÃ÷ 06,010.004c ye g­ddhà bhÃrate var«e na m­«yanti parasparam 06,010.005a atra te varïayi«yÃmi var«aæ bhÃrata bhÃratam 06,010.005c priyam indrasya devasya manor vaivasvatasya ca 06,010.006a p­thoÓ ca rÃjan vainyasya tathek«vÃkor mahÃtmana÷ 06,010.006c yayÃter ambarÅ«asya mÃndhÃtur nahu«asya ca 06,010.007a tathaiva mucukundasya Óiber auÓÅnarasya ca 06,010.007c ­«abhasya tathailasya n­gasya n­pates tathà 06,010.007d*0043_01 kuÓikasya ca durdhar«a gÃdheÓ caiva mahÃtmana÷ 06,010.007d*0043_02 somakasya ca durdhar«a dilÅpasya tathaiva ca 06,010.008a anye«Ãæ ca mahÃrÃja k«atriyÃïÃæ balÅyasÃm 06,010.008c sarve«Ãm eva rÃjendra priyaæ bhÃrata bhÃratam 06,010.009a tat te var«aæ pravak«yÃmi yathÃÓrutam ariædama 06,010.009c Ó­ïu me gadato rÃjan yan mÃæ tvaæ parip­cchasi 06,010.010a mahendro malaya÷ sahya÷ ÓuktimÃn ­k«avÃn api 06,010.010c vindhyaÓ ca pÃriyÃtraÓ ca saptaite kulaparvatÃ÷ 06,010.011a te«Ãæ sahasraÓo rÃjan parvatÃs tu samÅpata÷ 06,010.011c abhij¤ÃtÃ÷ sÃravanto vipulÃÓ citrasÃnava÷ 06,010.012a anye tato 'parij¤Ãtà hrasvà hrasvopajÅvina÷ 06,010.012c Ãryà mlecchÃÓ ca kauravya tair miÓrÃ÷ puru«Ã vibho 06,010.013a nadÅ÷ pibanti bahulà gaÇgÃæ sindhuæ sarasvatÅm 06,010.013c godÃvarÅæ narmadÃæ ca bÃhudÃæ ca mahÃnadÅm 06,010.014a Óatadruæ candrabhÃgÃæ ca yamunÃæ ca mahÃnadÅm 06,010.014c d­«advatÅæ vipÃÓÃæ ca vipÃpÃæ sthÆlavÃlukÃm 06,010.015a nadÅæ vetravatÅæ caiva k­«ïaveïÃæ ca nimnagÃm 06,010.015c irÃvatÅæ vitastÃæ ca payo«ïÅæ devikÃm api 06,010.016a vedasm­tiæ vetasinÅæ tridivÃm i«kumÃlinÅm 06,010.016c karÅ«iïÅæ citravahÃæ citrasenÃæ ca nimnagÃm 06,010.017a gomatÅæ dhÆtapÃpÃæ ca vandanÃæ ca mahÃnadÅm 06,010.017c kauÓikÅæ tridivÃæ k­tyÃæ vicitrÃæ lohatÃriïÅm 06,010.018a rathasthÃæ ÓatakumbhÃæ ca sarayÆæ ca nareÓvara 06,010.018c carmaïvatÅæ vetravatÅæ hastisomÃæ diÓaæ tathà 06,010.019a ÓatÃvarÅæ payo«ïÅæ ca parÃæ bhaimarathÅæ tathà 06,010.019c kÃverÅæ culukÃæ cÃpi vÃpÅæ ÓatabalÃm api 06,010.020a nicÅrÃæ mahitÃæ cÃpi suprayogÃæ narÃdhipa 06,010.020c pavitrÃæ kuï¬alÃæ sindhuæ vÃjinÅæ puramÃlinÅm 06,010.021a pÆrvÃbhirÃmÃæ vÅrÃæ ca bhÅmÃm oghavatÅæ tathà 06,010.021c palÃÓinÅæ pÃpaharÃæ mahendrÃæ pippalÃvatÅm 06,010.022a pÃri«eïÃm asiknÅæ ca saralÃæ bhÃramardinÅm 06,010.022c puruhÅæ pravarÃæ menÃæ moghÃæ gh­tavatÅæ tathà 06,010.023a dhÆmatyÃm atik­«ïÃæ ca sÆcÅæ chÃvÅæ ca kaurava 06,010.023c sadÃnÅrÃm adh­«yÃæ ca kuÓadhÃrÃæ mahÃnadÅm 06,010.024a ÓaÓikÃntÃæ ÓivÃæ caiva tathà vÅravatÅm api 06,010.024c vÃstuæ suvÃstuæ gaurÅæ ca kampanÃæ sahiraïvatÅm 06,010.025a hiraïvatÅæ citravatÅæ citrasenÃæ ca nimnagÃm 06,010.025c rathacitrÃæ jyotirathÃæ viÓvÃmitrÃæ kapi¤jalÃm 06,010.026a upendrÃæ bahulÃæ caiva kucarÃm ambuvÃhinÅm 06,010.026c vainandÅæ pi¤jalÃæ veïïÃæ tuÇgaveïÃæ mahÃnadÅm 06,010.027a vidiÓÃæ k­«ïaveïïÃæ ca tÃmrÃæ ca kapilÃm api 06,010.027c Óaluæ suvÃmÃæ vedÃÓvÃæ harisrÃvÃæ mahÃpagÃm 06,010.028a ÓÅghrÃæ ca picchilÃæ caiva bhÃradvÃjÅæ ca nimnagÃm 06,010.028c kauÓikÅæ nimnagÃæ ÓoïÃæ bÃhudÃm atha candanÃm 06,010.029a durgÃm anta÷ÓilÃæ caiva brahmamedhyÃæ b­hadvatÅm 06,010.029c carak«Ãæ mahirohÅæ ca tathà jambunadÅm api 06,010.030a sunasÃæ tamasÃæ dÃsÅæ trasÃm anyÃæ varÃïasÅm 06,010.030c loloddh­takarÃæ caiva pÆrïÃÓÃæ ca mahÃnadÅm 06,010.031a mÃnavÅæ v­«abhÃæ caiva mahÃnadyo janÃdhipa 06,010.031c sadÃnirÃmayÃæ v­tyÃæ mandagÃæ mandavÃhinÅm 06,010.031d*0044_01 brahmamedhyÃæ b­hadvatÅm 06,010.031d*0044_02 etÃÓ cÃnyÃÓ ca bahudhà 06,010.032a brahmÃïÅæ ca mahÃgaurÅæ durgÃm api ca bhÃrata 06,010.032c citropalÃæ citrabarhÃæ ma¤juæ makaravÃhinÅm 06,010.033a mandÃkinÅæ vaitaraïÅæ kokÃæ caiva mahÃnadÅm 06,010.033c ÓuktimatÅm araïyÃæ ca pu«paveïyutpalÃvatÅm 06,010.034a lohityÃæ karatoyÃæ ca tathaiva v­«abhaÇginÅm 06,010.034c kumÃrÅm ­«ikulyÃæ ca brahmakulyÃæ ca bhÃrata 06,010.035a sarasvatÅ÷ supuïyÃÓ ca sarvà gaÇgÃÓ ca mÃri«a 06,010.035b*0045_01 brahmÃïÅæ ca mahÃgaurÅæ suvaÓyÃm api bhÃrata 06,010.035b*0046_01 mÃnavÅæ v­«abhÃæ caiva mahÃnadyo janÃdhipa 06,010.035c viÓvasya mÃtara÷ sarvÃ÷ sarvÃÓ caiva mahÃbalÃ÷ 06,010.036a tathà nadyas tv aprakÃÓÃ÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,010.036c ity etÃ÷ sarito rÃjan samÃkhyÃtà yathÃsm­ti 06,010.037a ata Ærdhvaæ janapadÃn nibodha gadato mama 06,010.037c tatreme kurupäcÃlÃ÷ ÓÃlvamÃdreyajÃÇgalÃ÷ 06,010.037d*0047_01 videhà mÃgadhÃ÷ siæhà mahadÃyatayas tathà 06,010.038a ÓÆrasenÃ÷ kaliÇgÃÓ ca bodhà maukÃs tathaiva ca 06,010.038c matsyÃ÷ sukuÂya÷ saubalyÃ÷ kuntalÃ÷ kÃÓikoÓalÃ÷ 06,010.039a cedivatsÃ÷ karÆ«ÃÓ ca bhojÃ÷ sindhupulindakÃ÷ 06,010.039c uttamaujà daÓÃrïÃÓ ca mekalÃÓ cotkalai÷ saha 06,010.040a päcÃlÃ÷ kauÓijÃÓ caiva ekap­«Âhà yugaædharÃ÷ 06,010.040c saudhà madrà bhujiÇgÃÓ ca kÃÓayo 'parakÃÓaya÷ 06,010.041a jaÂharÃ÷ kukkuÓÃÓ caiva sudÃÓÃrïÃÓ ca bhÃrata 06,010.041c kuntayo 'vantayaÓ caiva tathaivÃparakuntaya÷ 06,010.042a govindà mandakÃ÷ «aï¬Ã vidarbhÃnÆpavÃsikÃ÷ 06,010.042c aÓmakÃ÷ pÃæsurëÂrÃÓ ca goparëÂrÃ÷ panÅtakÃ÷ 06,010.043a ÃdirëÂrÃ÷ sukuÂÂÃÓ ca balirëÂraæ ca kevalam 06,010.043c vÃnarÃsyÃ÷ pravÃhÃÓ ca vakrà vakrabhayÃ÷ ÓakÃ÷ 06,010.044a videhakà mÃgadhÃÓ ca suhmÃÓ ca vijayÃs tathà 06,010.044c aÇgà vaÇgÃ÷ kaliÇgÃÓ ca yak­llomÃna eva ca 06,010.045a mallÃ÷ sude«ïÃ÷ prÃhÆtÃs tathà mÃhi«akÃr«ikÃ÷ 06,010.045c vÃhÅkà vÃÂadhÃnÃÓ ca ÃbhÅrÃ÷ kÃlatoyakÃ÷ 06,010.046a aparandhrÃÓ ca ÓÆdrÃÓ ca pahlavÃÓ carmakhaï¬ikÃ÷ 06,010.046c aÂavÅÓabarÃÓ caiva marubhaumÃÓ ca mÃri«a 06,010.047a upÃv­ÓcÃnupÃv­ÓcasurëÂrÃ÷ kekayÃs tathà 06,010.047c kuÂÂÃparÃntà dvaidheyÃ÷ kÃk«Ã÷ sÃmudrani«kuÂÃ÷ 06,010.047d*0048_01 kaÂyÃÓ ca pÃtavaibodhà yÃkÃ÷ sÃmudrani«kadÃ÷ 06,010.048a andhrÃÓ ca bahavo rÃjann antargiryÃs tathaiva ca 06,010.048c bahirgiryÃÇgamaladà mÃgadhà mÃnavarjakÃ÷ 06,010.048d*0049_01 antargiryÃs tathà caiva bahirgiryÃs tathaiva ca 06,010.049a mahyuttarÃ÷ prÃv­«eyà bhÃrgavÃÓ ca janÃdhipa 06,010.049c puï¬rà bhÃrgÃ÷ kirÃtÃÓ ca sudo«ïÃ÷ pramudÃs tathà 06,010.050a Óakà ni«Ãdà ni«adhÃs tathaivÃnartanair­tÃ÷ 06,010.050c dugÆlÃ÷ pratimatsyÃÓ ca kuÓalÃ÷ kunaÂÃs tathà 06,010.051a tÅragrÃhÃs taratoyà rÃjikà rasyakÃgaïÃ÷ 06,010.051c tilakÃ÷ pÃrasÅkÃÓ ca madhumanta÷ prakutsakÃ÷ 06,010.052a kÃÓmÅrÃ÷ sindhusauvÅrà gÃndhÃrà darÓakÃs tathà 06,010.052c abhÅsÃrà kulÆtÃÓ ca Óaivalà bÃhlikÃs tathà 06,010.053a darvÅkÃ÷ sakacà darvà vÃtajÃmarathoragÃ÷ 06,010.053c bahuvÃdyÃÓ ca kauravya sudÃmÃna÷ sumallikÃ÷ 06,010.054a vadhrÃ÷ karÅ«akÃÓ cÃpi kulindopatyakÃs tathà 06,010.054c vanÃyavo daÓÃpÃrÓvà romÃïa÷ kuÓabindava÷ 06,010.055a kacchà gopÃlakacchÃÓ ca lÃÇgalÃ÷ paravallakÃ÷ 06,010.055c kirÃtà barbarÃ÷ siddhà videhÃs tÃmraliÇgakÃ÷ 06,010.056a o«ÂrÃ÷ puï¬rÃ÷ sasairandhrÃ÷ pÃrvatÅyÃÓ ca mÃri«a 06,010.056c athÃpare janapadà dak«iïà bharatar«abha 06,010.057a dravi¬Ã÷ keralÃ÷ prÃcyà bhÆ«ikà vanavÃsina÷ 06,010.057c unnatyakà mÃhi«akà vikalpà mÆ«akÃs tathà 06,010.058a karïikÃ÷ kuntikÃÓ caiva saudbhidà nalakÃlakÃ÷ 06,010.058c kaukuÂÂakÃs tathà colÃ÷ koÇkaïà mÃlavÃïakÃ÷ 06,010.059a samaÇgÃ÷ kopanÃÓ caiva kukurÃÇgadamÃri«Ã÷ 06,010.059c dhvajiny utsavasaæketÃs trigartÃ÷ sarvasenaya÷ 06,010.060a tryaÇgÃ÷ kekarakÃ÷ pro«ÂhÃ÷ parasaæcarakÃs tathà 06,010.060c tathaiva vindhyapulakÃ÷ pulindÃ÷ kalkalai÷ saha 06,010.061a mÃlakà mallakÃÓ caiva tathaivÃparavartakÃ÷ 06,010.061c kulindÃ÷ kulakÃÓ caiva karaïÂhÃ÷ kurakÃs tathà 06,010.062a mÆ«akà stanabÃlÃÓ ca satiya÷ pattipa¤jakÃ÷ 06,010.062c ÃdidÃyÃ÷ sirÃlÃÓ ca stÆbakà stanapÃs tathà 06,010.063a h­«ÅvidarbhÃ÷ kÃntÅkÃs taÇgaïÃ÷ parataÇgaïÃ÷ 06,010.063c uttarÃÓ cÃpare mlecchà janà bharatasattama 06,010.064a yavanÃÓ ca sakÃmbojà dÃruïà mlecchajÃtaya÷ 06,010.064c sak«addruha÷ kuntalÃÓ ca hÆïÃ÷ pÃratakai÷ saha 06,010.065a tathaiva maradhÃÓ cÅnÃs tathaiva daÓamÃlikÃ÷ 06,010.065c k«atriyopaniveÓÃÓ ca vaiÓyaÓÆdrakulÃni ca 06,010.066a ÓÆdrÃbhÅrÃtha daradÃ÷ kÃÓmÅrÃ÷ paÓubhi÷ saha 06,010.066c khaÓikÃÓ ca tukhÃrÃÓ ca pallavà girigahvarÃ÷ 06,010.067a ÃtreyÃ÷ sabharadvÃjÃs tathaiva stanayo«ikÃ÷ 06,010.067c aupakÃÓ ca kaliÇgÃÓ ca kirÃtÃnÃæ ca jÃtaya÷ 06,010.067d*0050_01 kÃraskarÃÓ ca vaæÓÃÓ ca ÃndhrÃÓ ca drami¬Ãs tathà 06,010.067d*0050_02 colÃÓ caiva tathà pÃï¬yÃÓ cerÃÓ caiva susiæhalÃ÷ 06,010.068a tÃmarà haæsamÃrgÃÓ ca tathaiva karabha¤jakÃ÷ 06,010.068b*0051_01 ete cÃnye janapadÃ÷ prÃcyodÅcyÃs tathaiva ca 06,010.068c uddeÓamÃtreïa mayà deÓÃ÷ saækÅrtitÃ÷ prabho 06,010.069a yathÃguïabalaæ cÃpi trivargasya mahÃphalam 06,010.069c duhyed dhenu÷ kÃmadhuk ca bhÆmi÷ samyag anu«Âhità 06,010.070a tasyÃæ g­dhyanti rÃjÃna÷ ÓÆrà dharmÃrthakovidÃ÷ 06,010.070c te tyajanty Ãhave prÃïÃn rasÃg­ddhÃs tarasvina÷ 06,010.071a devamÃnu«akÃyÃnÃæ kÃmaæ bhÆmi÷ parÃyaïam 06,010.071c anyonyasyÃvalumpanti sÃrameyà ivÃmi«am 06,010.072a rÃjÃno bharataÓre«Âha bhoktukÃmà vasuædharÃm 06,010.072c na cÃpi t­pti÷ kÃmÃnÃæ vidyate ceha kasya cit 06,010.073a tasmÃt parigrahe bhÆmer yatante kurupÃï¬avÃ÷ 06,010.073c sÃmnà dÃnena bhedena daï¬enaiva ca pÃrthiva 06,010.074a pità mÃtà ca putraÓ ca khaæ dyauÓ ca narapuægava 06,010.074c bhÆmir bhavati bhÆtÃnÃæ samyag acchidradarÓinÅ 06,011.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,011.001a bhÃratasyÃsya var«asya tathà haimavatasya ca 06,011.001c pramÃïam Ãyu«a÷ sÆta phalaæ cÃpi ÓubhÃÓubham 06,011.002a anÃgatam atikrÃntaæ vartamÃnaæ ca saæjaya 06,011.002c Ãcak«va me vistareïa harivar«aæ tathaiva ca 06,011.003 saæjaya uvÃca 06,011.003a catvÃri bhÃrate var«e yugÃni bharatar«abha 06,011.003c k­taæ tretà dvÃparaæ ca pu«yaæ ca kuruvardhana 06,011.004a pÆrvaæ k­tayugaæ nÃma tatas tretÃyugaæ vibho 06,011.004c saæk«epÃd dvÃparasyÃtha tata÷ pu«yaæ pravartate 06,011.005a catvÃri ca sahasrÃïi var«ÃïÃæ kurusattama 06,011.005c Ãyu÷saækhyà k­tayuge saækhyÃtà rÃjasattama 06,011.006a tathà trÅïi sahasrÃïi tretÃyÃæ manujÃdhipa 06,011.006c dvisahasraæ dvÃpare tu Óate ti«Âhati saæprati 06,011.007a na pramÃïasthitir hy asti pu«ye 'smin bharatar«abha 06,011.007c garbhasthÃÓ ca mriyante 'tra tathà jÃtà mriyanti ca 06,011.008a mahÃbalà mahÃsattvÃ÷ prajÃguïasamanvitÃ÷ 06,011.008b*0052_01 prajÃyante ca jÃtÃÓ ca ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,011.008c ajÃyanta k­te rÃjan munaya÷ sutapodhanÃ÷ 06,011.009a mahotsÃhà mahÃtmÃno dhÃrmikÃ÷ satyavÃdina÷ 06,011.009c jÃtÃ÷ k­tayuge rÃjan dhanina÷ priyadarÓanÃ÷ 06,011.010a Ãyu«manto mahÃvÅrà dhanurdharavarà yudhi 06,011.010b*0053_01 varÃrhà yudhi jÃyante k«atriyÃ÷ ÓÆrasattamÃ÷ 06,011.010c jÃyante k«atriyÃ÷ ÓÆrÃs tretÃyÃæ cakravartina÷ 06,011.011a sarvavarïà mahÃrÃja jÃyante dvÃpare sati 06,011.011c mahotsÃhà mahÃvÅryÃ÷ parasparavadhai«iïa÷ 06,011.012a tejasÃlpena saæyuktÃ÷ krodhanÃ÷ puru«Ã n­pa 06,011.012c lubdhÃÓ cÃn­takÃÓ caiva pu«ye jÃyanti bhÃrata 06,011.013a År«yà mÃnas tathà krodho mÃyÃsÆyà tathaiva ca 06,011.013c pu«ye bhavanti martyÃnÃæ rÃgo lobhaÓ ca bhÃrata 06,011.014a saæk«epo vartate rÃjan dvÃpare 'smin narÃdhipa 06,011.014c guïottaraæ haimavataæ harivar«aæ tata÷ param 06,012.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,012.001a jambÆkhaï¬as tvayà prokto yathÃvad iha saæjaya 06,012.001c vi«kambham asya prabrÆhi parimÃïaæ ca tattvata÷ 06,012.002a samudrasya pramÃïaæ ca samyag acchidradarÓana 06,012.002c ÓÃkadvÅpaæ ca me brÆhi kuÓadvÅpaæ ca saæjaya 06,012.003a ÓÃlmalaæ caiva tattvena krau¤cadvÅpaæ tathaiva ca 06,012.003c brÆhi gÃvalgaïe sarvaæ rÃho÷ somÃrkayos tathà 06,012.004 saæjaya uvÃca 06,012.004a rÃjan subahavo dvÅpà yair idaæ saætataæ jagat 06,012.004c sapta tv ahaæ pravak«yÃmi candrÃdityau grahÃæs tathà 06,012.005a a«ÂÃdaÓa sahasrÃïi yojanÃnÃæ viÓÃæ pate 06,012.005c «aÂÓatÃni ca pÆrïÃni vi«kambho jambuparvata÷ 06,012.006a lÃvaïasya samudrasya vi«kambho dviguïa÷ sm­ta÷ 06,012.006c nÃnÃjanapadÃkÅrïo maïividrumacitrita÷ 06,012.007a naikadhÃtuvicitraiÓ ca parvatair upaÓobhita÷ 06,012.007c siddhacÃraïasaækÅrïa÷ sÃgara÷ parimaï¬ala÷ 06,012.008a ÓÃkadvÅpaæ ca vak«yÃmi yathÃvad iha pÃrthiva 06,012.008c Ó­ïu me tvaæ yathÃnyÃyaæ bruvata÷ kurunandana 06,012.009a jambÆdvÅpapramÃïena dviguïa÷ sa narÃdhipa 06,012.009c vi«kambheïa mahÃrÃja sÃgaro 'pi vibhÃgaÓa÷ 06,012.009d*0054_01 ÓalmaliÓ ca kuÓa[÷] krau¤co dviguïo hy uttarottaram 06,012.009d*0054_02 yathÃsaækhyaæ pariv­tta÷ surÃsarpi÷payodhibhi÷ 06,012.009e k«Årodo bharataÓre«Âha yena saæparivÃrita÷ 06,012.010a tatra puïyà janapadà na tatra mriyate jana÷ 06,012.010c kuta eva hi durbhik«aæ k«amÃtejoyutà hi te 06,012.011a ÓÃkadvÅpasya saæk«epo yathÃvad bharatar«abha 06,012.011c ukta e«a mahÃrÃja kim anyac chrotum icchasi 06,012.012 dh­tarëÂra uvÃca 06,012.012a ÓÃkadvÅpasya saæk«epo yathÃvad iha saæjaya 06,012.012c uktas tvayà mahÃbhÃga vistaraæ brÆhi tattvata÷ 06,012.013 saæjaya uvÃca 06,012.013a tathaiva parvatà rÃjan saptÃtra maïibhÆ«itÃ÷ 06,012.013c ratnÃkarÃs tathà nadyas te«Ãæ nÃmÃni me Ó­ïu 06,012.013e atÅvaguïavat sarvaæ tatra puïyaæ janÃdhipa 06,012.014a devar«igandharvayuta÷ paramo merur ucyate 06,012.014c prÃgÃyato mahÃrÃja malayo nÃma parvata÷ 06,012.014e yato meghÃ÷ pravartante prabhavanti ca sarvaÓa÷ 06,012.015a tata÷ pareïa kauravya jaladhÃro mahÃgiri÷ 06,012.015c yatra nityam upÃdatte vÃsava÷ paramaæ jalam 06,012.015e yato var«aæ prabhavati var«ÃkÃle janeÓvara 06,012.016a uccair girÅ raivatako yatra nityaæ prati«Âhita÷ 06,012.016c revatÅ divi nak«atraæ pitÃmahak­to vidhi÷ 06,012.017a uttareïa tu rÃjendra ÓyÃmo nÃma mahÃgiri÷ 06,012.017b*0055_01 navameghaprabha÷ prÃæÓu÷ ÓrÅmÃn ujjvalavigraha÷ 06,012.017c yata÷ ÓyÃmatvam ÃpannÃ÷ prajà janapadeÓvara 06,012.018 dh­tarëÂra uvÃca 06,012.018a sumahÃn saæÓayo me 'dya proktaæ saæjaya yat tvayà 06,012.018c prajÃ÷ kathaæ sÆtaputra saæprÃptÃ÷ ÓyÃmatÃm iha 06,012.019 saæjaya uvÃca 06,012.019a sarve«v eva mahÃprÃj¤a dvÅpe«u kurunandana 06,012.019c gaura÷ k­«ïaÓ ca varïau dvau tayor varïÃntaraæ n­pa 06,012.020a ÓyÃmo yasmÃt prav­tto vai tat te vak«yÃmi bhÃrata 06,012.020c Ãste 'tra bhagavÃn k­«ïas tat kÃntyà ÓyÃmatÃæ gata÷ 06,012.021a tata÷ paraæ kauravendra durgaÓailo mahodaya÷ 06,012.021c kesarÅ kesarayuto yato vÃta÷ pravÃyati 06,012.022a te«Ãæ yojanavi«kambho dviguïa÷ pravibhÃgaÓa÷ 06,012.022c var«Ãïi te«u kauravya saæproktÃni manÅ«ibhi÷ 06,012.023a mahÃmerur mahÃkÃÓo jalada÷ kumudottara÷ 06,012.023c jaladhÃrÃt paro rÃjan sukumÃra iti sm­ta÷ 06,012.024a raivatasya tu kaumÃra÷ ÓyÃmasya tu maïÅcaka÷ 06,012.024c kesarasyÃtha modÃkÅ pareïa tu mahÃpumÃn 06,012.025a parivÃrya tu kauravya dairghyaæ hrasvatvam eva ca 06,012.025c jambÆdvÅpena vikhyÃtas tasya madhye mahÃdruma÷ 06,012.026a ÓÃko nÃma mahÃrÃja tasya dvÅpasya madhyaga÷ 06,012.026c tatra puïyà janapadÃ÷ pÆjyate tatra Óaækara÷ 06,012.027a tatra gacchanti siddhÃÓ ca cÃraïà daivatÃni ca 06,012.027c dhÃrmikÃÓ ca prajà rÃjaæÓ catvÃro 'tÅva bhÃrata 06,012.028a varïÃ÷ svakarmaniratà na ca steno 'tra d­Óyate 06,012.028c dÅrghÃyu«o mahÃrÃja jarÃm­tyuvivarjitÃ÷ 06,012.029a prajÃs tatra vivardhante var«Ãsv iva samudragÃ÷ 06,012.029c nadya÷ puïyajalÃs tatra gaÇgà ca bahudhÃgati÷ 06,012.030a sukumÃrÅ kumÃrÅ ca sÅtà kÃverakà tathà 06,012.030c mahÃnadÅ ca kauravya tathà maïijalà nadÅ 06,012.030e ik«uvardhanikà caiva tathà bharatasattama 06,012.031a tata÷ prav­ttÃ÷ puïyodà nadya÷ kurukulodvaha 06,012.031c sahasrÃïÃæ ÓatÃny eva yato var«ati vÃsava÷ 06,012.032a na tÃsÃæ nÃmadheyÃni parimÃïaæ tathaiva ca 06,012.032c Óakyate parisaækhyÃtuæ puïyÃs tà hi saridvarÃ÷ 06,012.033a tatra puïyà janapadÃÓ catvÃro lokasaæmatÃ÷ 06,012.033c magÃÓ ca maÓakÃÓ caiva mÃnasà mandagÃs tathà 06,012.034a magà brÃhmaïabhÆyi«ÂhÃ÷ svakarmaniratà n­pa 06,012.034c maÓake«u tu rÃjanyà dhÃrmikÃ÷ sarvakÃmadÃ÷ 06,012.035a mÃnase«u mahÃrÃja vaiÓyÃ÷ karmopajÅvina÷ 06,012.035c sarvakÃmasamÃyuktÃ÷ ÓÆrà dharmÃrthaniÓcitÃ÷ 06,012.035e ÓÆdrÃs tu mandage nityaæ puru«Ã dharmaÓÅlina÷ 06,012.036a na tatra rÃjà rÃjendra na daï¬o na ca daï¬ikÃ÷ 06,012.036c svadharmeïaiva dharmaæ ca te rak«anti parasparam 06,012.037a etÃvad eva Óakyaæ tu tasmin dvÅpe prabhëitum 06,012.037c etÃvad eva Órotavyaæ ÓÃkadvÅpe mahaujasi 06,013.001 saæjaya uvÃca 06,013.001a uttare«u tu kauravya dvÅpe«u ÓrÆyate kathà 06,013.001c yathÃÓrutaæ mahÃrÃja bruvatas tan nibodha me 06,013.001d*0056_01 dugdhodakasamudro 'nya÷ punar ik«urasodaka÷ 06,013.002a gh­tatoya÷ samudro 'tra dadhimaï¬odako 'para÷ 06,013.002c suroda÷ sÃgaraÓ caiva tathÃnyo gharmasÃgara÷ 06,013.002d*0057_01 ik«ÆdaÓ ca surodaÓ ca sarpi÷k«Årodadhis tadà 06,013.002d*0057_02 dadhimaï¬odadhiÓ cÃnya÷ Óuddhodadhir atho mahÃn 06,013.003a paraspareïa dviguïÃ÷ sarve dvÅpà narÃdhipa 06,013.003c sarvataÓ ca mahÃrÃja parvatai÷ parivÃritÃ÷ 06,013.004a gauras tu madhyame dvÅpe girir mÃna÷Óilo mahÃn 06,013.004c parvata÷ paÓcima÷ k­«ïo nÃrÃyaïanibho n­pa 06,013.005a tatra ratnÃni divyÃni svayaæ rak«ati keÓava÷ 06,013.005c prajÃpatim upÃsÅna÷ prajÃnÃæ vidadhe sukham 06,013.006a kuÓadvÅpe kuÓastambo madhye janapadasya ha 06,013.006b*0058_01 saæpÆjyate hi plak«aÓ ca svadÅ[?dvÅ]pakhyÃtik­d yathà 06,013.006c saæpÆjyate ÓalmaliÓ ca dvÅpe ÓÃlmalike n­pa 06,013.007a krau¤cadvÅpe mahÃkrau¤co girÅ ratnacayÃkara÷ 06,013.007c saæpÆjyate mahÃrÃja cÃturvarïyena nityadà 06,013.008a gomanda÷ parvato rÃjan sumahÃn sarvadhÃtumÃn 06,013.008c yatra nityaæ nivasati ÓrÅmÃn kamalalocana÷ 06,013.008e mok«ibhi÷ saæstuto nityaæ prabhur nÃrÃyaïo hari÷ 06,013.009a kuÓadvÅpe tu rÃjendra parvato vidrumaiÓ cita÷ 06,013.009c sudhÃmà nÃma durdhar«o dvitÅyo hemaparvata÷ 06,013.010a dyutimÃn nÃma kauravya t­tÅya÷ kumudo giri÷ 06,013.010c caturtha÷ pu«pavÃn nÃma pa¤camas tu kuÓeÓaya÷ 06,013.011a «a«Âho harigirir nÃma «a¬ ete parvatottamÃ÷ 06,013.011c te«Ãm antaravi«kambho dviguïa÷ pravibhÃgaÓa÷ 06,013.012a audbhidaæ prathamaæ var«aæ dvitÅyaæ veïumaï¬alam 06,013.012c t­tÅyaæ vai rathÃkÃraæ caturthaæ pÃlanaæ sm­tam 06,013.013a dh­timat pa¤camaæ var«aæ «a«Âhaæ var«aæ prabhÃkaram 06,013.013c saptamaæ kÃpilaæ var«aæ saptaite var«apu¤jakÃ÷ 06,013.014a ete«u devagandharvÃ÷ prajÃÓ ca jagatÅÓvara 06,013.014c viharanti ramante ca na te«u mriyate jana÷ 06,013.015a na te«u dasyava÷ santi mlecchajÃtyo 'pi và n­pa 06,013.015c gauraprÃyo jana÷ sarva÷ sukumÃraÓ ca pÃrthiva 06,013.016a avaÓi«Âe«u var«e«u vak«yÃmi manujeÓvara 06,013.016c yathÃÓrutaæ mahÃrÃja tad avyagramanÃ÷ Ó­ïu 06,013.017a krau¤cadvÅpe mahÃrÃja krau¤co nÃma mahÃgiri÷ 06,013.017c krau¤cÃt paro vÃmanako vÃmanÃd andhakÃraka÷ 06,013.018a andhakÃrÃt paro rÃjan mainÃka÷ parvatottama÷ 06,013.018c mainÃkÃt parato rÃjan govindo girir uttama÷ 06,013.019a govindÃt tu paro rÃjan nibi¬o nÃma parvata÷ 06,013.019c paras tu dviguïas te«Ãæ vi«kambho vaæÓavardhana 06,013.020a deÓÃæs tatra pravak«yÃmi tan me nigadata÷ Ó­ïu 06,013.020c krau¤casya kuÓalo deÓo vÃmanasya manonuga÷ 06,013.021a manonugÃt paraÓ co«ïo deÓa÷ kurukulodvaha 06,013.021c u«ïÃt para÷ prÃvaraka÷ prÃvarÃd andhakÃraka÷ 06,013.022a andhakÃrakadeÓÃt tu munideÓa÷ para÷ sm­ta÷ 06,013.022c munideÓÃt paraÓ caiva procyate dundubhisvana÷ 06,013.023a siddhacÃraïasaækÅrïo gauraprÃyo janÃdhipa 06,013.023c ete deÓà mahÃrÃja devagandharvasevitÃ÷ 06,013.024a pu«kare pu«karo nÃma parvato maïiratnamÃn 06,013.024c tatra nityaæ nivasati svayaæ deva÷ prajÃpati÷ 06,013.025a taæ paryupÃsate nityaæ devÃ÷ sarve mahar«ibhi÷ 06,013.025c vÃgbhir manonukÆlÃbhi÷ pÆjayanto janÃdhipa 06,013.026a jambÆdvÅpÃt pravartante ratnÃni vividhÃny uta 06,013.026c dvÅpe«u te«u sarve«u prajÃnÃæ kurunandana 06,013.027a viprÃïÃæ brahmacaryeïa satyena ca damena ca 06,013.027c ÃrogyÃyu÷pramÃïÃbhyÃæ dviguïaæ dviguïaæ tata÷ 06,013.028a eko janapado rÃjan dvÅpe«v ete«u bhÃrata 06,013.028c uktà janapadà ye«u dharmaÓ caika÷ prad­Óyate 06,013.029a ÅÓvaro daï¬am udyamya svayam eva prajÃpati÷ 06,013.029c dvÅpÃn etÃn mahÃrÃja rak«aæs ti«Âhati nityadà 06,013.030a sa rÃjà sa Óivo rÃjan sa pità sa pitÃmaha÷ 06,013.030c gopÃyati naraÓre«Âha prajÃ÷ saja¬apaï¬itÃ÷ 06,013.031a bhojanaæ cÃtra kauravya prajÃ÷ svayam upasthitam 06,013.031c siddham eva mahÃrÃja bhu¤jate tatra nityadà 06,013.032a tata÷ paraæ samà nÃma d­Óyate lokasaæsthiti÷ 06,013.032c caturaÓrà mahÃrÃja trayas triæÓat tu maï¬alam 06,013.033a tatra ti«Âhanti kauravya catvÃro lokasaæmatÃ÷ 06,013.033c diggajà bharataÓre«Âha vÃmanairÃvatÃdaya÷ 06,013.033e supratÅkas tathà rÃjan prabhinnakaraÂÃmukha÷ 06,013.034a tasyÃhaæ parimÃïaæ tu na saækhyÃtum ihotsahe 06,013.034c asaækhyÃta÷ sa nityaæ hi tiryag Ærdhvam adhas tathà 06,013.035a tatra vai vÃyavo vÃnti digbhya÷ sarvÃbhya eva ca 06,013.035c asaæbÃdhà mahÃrÃja tÃn nig­hïanti te gajÃ÷ 06,013.036a pu«karai÷ padmasaækÃÓair var«mavadbhir mahÃprabhai÷ 06,013.036c te Óanai÷ punar evÃÓu vÃyÆn mu¤canti nityaÓa÷ 06,013.037a Óvasadbhir mucyamÃnÃs tu diggajair iha mÃrutÃ÷ 06,013.037c Ãgacchanti mahÃrÃja tatas ti«Âhanti vai prajÃ÷ 06,013.038 dh­tarëÂra uvÃca 06,013.038a paro vai vistaro 'tyarthaæ tvayà saæjaya kÅrtita÷ 06,013.038c darÓitaæ dvÅpasaæsthÃnam uttaraæ brÆhi saæjaya 06,013.039 saæjaya uvÃca 06,013.039a uktà dvÅpà mahÃrÃja grahÃn me Ó­ïu tattvata÷ 06,013.039c svarbhÃnu÷ kauravaÓre«Âha yÃvad e«a prabhÃvata÷ 06,013.040a parimaï¬alo mahÃrÃja svarbhÃnu÷ ÓrÆyate graha÷ 06,013.040c yojanÃnÃæ sahasrÃïi vi«kambho dvÃdaÓÃsya vai 06,013.041a pariïÃhena «aÂtriæÓad vipulatvena cÃnagha 06,013.041c «a«Âim Ãhu÷ ÓatÃny asya budhÃ÷ paurÃïikÃs tathà 06,013.042a candramÃs tu sahasrÃïi rÃjann ekÃdaÓa sm­ta÷ 06,013.042c vi«kambheïa kuruÓre«Âha trayastriæÓat tu maï¬alam 06,013.042e ekona«a«Âir vaipulyÃc chÅtaraÓmer mahÃtmana÷ 06,013.043a sÆryas tv a«Âau sahasrÃïi dve cÃnye kurunandana 06,013.043c vi«kambheïa tato rÃjan maï¬alaæ triæÓataæ samam 06,013.044a a«Âapa¤cÃÓataæ rÃjan vipulatvena cÃnagha 06,013.044c ÓrÆyate paramodÃra÷ pataægo 'sau vibhÃvasu÷ 06,013.044e etat pramÃïam arkasya nirdi«Âam iha bhÃrata 06,013.045a sa rÃhuÓ chÃdayaty etau yathÃkÃlaæ mahattayà 06,013.045c candrÃdityau mahÃrÃja saæk«epo 'yam udÃh­ta÷ 06,013.046a ity etat te mahÃrÃja p­cchata÷ ÓÃstracak«u«Ã 06,013.046c sarvam uktaæ yathÃtattvaæ tasmÃc chamam avÃpnuhi 06,013.047a yathÃd­«Âaæ mayà proktaæ saniryÃïam idaæ jagat 06,013.047c tasmÃd ÃÓvasa kauravya putraæ duryodhanaæ prati 06,013.048a Órutvedaæ bharataÓre«Âha bhÆmiparva manonugam 06,013.048c ÓrÅmÃn bhavati rÃjanya÷ siddhÃrtha÷ sÃdhusaæmata÷ 06,013.048e Ãyur balaæ ca vÅryaæ ca tasya tejaÓ ca vardhate 06,013.049a ya÷ Ó­ïoti mahÅpÃla parvaïÅdaæ yatavrata÷ 06,013.049c prÅyante pitaras tasya tathaiva ca pitÃmahÃ÷ 06,013.050a idaæ tu bhÃrataæ var«aæ yatra vartÃmahe vayam 06,013.050c pÆrvaæ pravartate puïyaæ tat sarvaæ ÓrutavÃn asi 06,014.001 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,014.001*0059_01 vacanÃd dh­tarëÂrasya kuruk«etraæ jagÃma ha 06,014.001*0059_02 vyÃsasya varadÃnena tvaramÃïas tu saæjaya÷ 06,014.001*0059_03 d­«Âvà tu samare rÃjan k«aïenaiva samÃgata÷ 06,014.001a atha gÃvalgaïir dhÅmÃn samarÃd etya saæjaya÷ 06,014.001c pratyak«adarÓÅ sarvasya bhÆtabhavyabhavi«yavit 06,014.002a dhyÃyate dh­tarëÂrÃya sahasopetya du÷khita÷ 06,014.002c Ãca«Âa nihataæ bhÅ«maæ bharatÃnÃm amadhyamam 06,014.003a saæjayo 'haæ mahÃrÃja namas te bharatar«abha 06,014.003c hato bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo bharatÃnÃæ pitÃmaha÷ 06,014.004a kakudaæ sarvayodhÃnÃæ dhÃma sarvadhanu«matÃm 06,014.004c Óaratalpagata÷ so 'dya Óete kurupitÃmaha÷ 06,014.005a yasya vÅryaæ samÃÓritya dyÆtaæ putras tavÃkarot 06,014.005c sa Óete nihato rÃjan saækhye bhÅ«ma÷ Óikhaï¬inà 06,014.006a ya÷ sarvÃn p­thivÅpÃlÃn samavetÃn mahÃm­dhe 06,014.006c jigÃyaikarathenaiva kÃÓipuryÃæ mahÃratha÷ 06,014.007a jÃmadagnyaæ raïe rÃmam Ãyodhya vasusaæbhava÷ 06,014.007c na hato jÃmadagnyena sa hato 'dya Óikhaï¬inà 06,014.008a mahendrasad­Óa÷ Óaurye sthairye ca himavÃn iva 06,014.008c samudra iva gÃmbhÅrye sahi«ïutve dharÃsama÷ 06,014.009a Óaradaæ«Âro dhanurvaktra÷ kha¬gajihvo durÃsada÷ 06,014.009c narasiæha÷ pità te 'dya päcÃlyena nipÃtita÷ 06,014.010a pÃï¬avÃnÃæ mahat sainyaæ yaæ d­«Âvodyantam Ãhave 06,014.010c pravepata bhayodvignaæ siæhaæ d­«Âveva gogaïa÷ 06,014.011a parirak«ya sa senÃæ te daÓarÃtram anÅkahà 06,014.011c jagÃmÃstam ivÃditya÷ k­tvà karma sudu«karam 06,014.012a ya÷ sa Óakra ivÃk«obhyo var«an bÃïÃn sahasraÓa÷ 06,014.012c jaghÃna yudhi yodhÃnÃm arbudaæ daÓabhir dinai÷ 06,014.013a sa Óete ni«Âanan bhÆmau vÃtarugïa iva druma÷ 06,014.013c tava durmantrite rÃjan yathà nÃrha÷ sa bhÃrata 06,015.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,015.001a kathaæ kurÆïÃm ­«abho hato bhÅ«ma÷ Óikhaï¬inà 06,015.001c kathaæ rathÃt sa nyapatat pità me vÃsavopama÷ 06,015.002a katham ÃsaæÓ ca me putrà hÅnà bhÅ«meïa saæjaya 06,015.002c balinà devakalpena gurvarthe brahmacÃriïà 06,015.003a tasmin hate mahÃsattve mahe«vÃse mahÃbale 06,015.003c mahÃrathe naravyÃghre kim u ÃsÅn manas tadà 06,015.004a Ãrti÷ parà mÃviÓati yata÷ Óaæsasi me hatam 06,015.004c kurÆïÃm ­«abhaæ vÅram akampyaæ puru«ar«abham 06,015.005a ke taæ yÃntam anupreyu÷ ke cÃsyÃsan purogamÃ÷ 06,015.005c ke 'ti«Âhan ke nyavartanta ke 'bhyavartanta saæjaya 06,015.006a ke ÓÆrà rathaÓÃrdÆlam acyutaæ k«atriyar«abham 06,015.006c rathÃnÅkaæ gÃhamÃnaæ sahasà p­«Âhato 'nvayu÷ 06,015.007a yas tamo 'rka ivÃpohan parasainyam amitrahà 06,015.007c sahasraraÓmipratima÷ pare«Ãæ bhayam Ãdadhat 06,015.007e akarod du«karaæ karma raïe kauravaÓÃsanÃt 06,015.008a grasamÃnam anÅkÃni ya enaæ paryavÃrayan 06,015.008c k­tinaæ taæ durÃdhar«aæ samyag yÃsyantam antike 06,015.008e kathaæ ÓÃætanavaæ yuddhe pÃï¬avÃ÷ pratyavÃrayan 06,015.009a nik­ntantam anÅkÃni Óaradaæ«Âraæ tarasvinam 06,015.009c cÃpavyÃttÃnanaæ ghoram asijihvaæ durÃsadam 06,015.010a atyanyÃn puru«avyÃghrÃn hrÅmantam aparÃjitam 06,015.010c pÃtayÃm Ãsa kaunteya÷ kathaæ tam ajitaæ yudhi 06,015.011a ugradhanvÃnam ugre«uæ vartamÃnaæ rathottame 06,015.011c pare«Ãm uttamÃÇgÃni pracinvantaæ Óite«ubhi÷ 06,015.012a pÃï¬avÃnÃæ mahat sainyaæ yaæ d­«Âvodyantam Ãhave 06,015.012c kÃlÃgnim iva durdhar«aæ samave«Âata nityaÓa÷ 06,015.013a parik­«ya sa senÃæ me daÓarÃtram anÅkahà 06,015.013c jagÃmÃstam ivÃditya÷ k­tvà karma sudu«karam 06,015.014a ya÷ sa Óakra ivÃk«ayyaæ var«aæ Óaramayaæ s­jan 06,015.014c jaghÃna yudhi yodhÃnÃm arbudaæ daÓabhir dinai÷ 06,015.015a sa Óete ni«Âanan bhÆmau vÃtarugïa iva druma÷ 06,015.015c mama durmantritenÃsau yathà nÃrha÷ sa bhÃrata÷ 06,015.016a kathaæ ÓÃætanavaæ d­«Âvà pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅ 06,015.016c prahartum aÓakat tatra bhÅ«maæ bhÅmaparÃkramam 06,015.017a kathaæ bhÅ«meïa saægrÃmam akurvan pÃï¬unandanÃ÷ 06,015.017c kathaæ ca nÃjayad bhÅ«mo droïe jÅvati saæjaya 06,015.018a k­pe saænihite tatra bharadvÃjÃtmaje tathà 06,015.018c bhÅ«ma÷ praharatÃæ Óre«Âha÷ kathaæ sa nidhanaæ gata÷ 06,015.019a kathaæ cÃtirathas tena päcÃlyena Óikhaï¬inà 06,015.019c bhÅ«mo vinihato yuddhe devair api durutsaha÷ 06,015.020a ya÷ spardhate raïe nityaæ jÃmadagnyaæ mahÃbalam 06,015.020c ajitaæ jÃmadagnyena ÓakratulyaparÃkramam 06,015.021a taæ hataæ samare bhÅ«maæ mahÃrathabalocitam 06,015.021c saæjayÃcak«va me vÅraæ yena Óarma na vidmahe 06,015.022a mÃmakÃ÷ ke mahe«vÃsà nÃjahu÷ saæjayÃcyutam 06,015.022c duryodhanasamÃdi«ÂÃ÷ ke vÅrÃ÷ paryavÃrayan 06,015.023a yac chikhaï¬imukhÃ÷ sarve pÃï¬avà bhÅ«mam abhyayu÷ 06,015.023c kaccin na kuravo bhÅtÃs tatyaju÷ saæjayÃcyutam 06,015.024a maurvÅgho«astanayitnu÷ p­«atkap­«ato mahÃn 06,015.024c dhanurhvÃdamahÃÓabdo mahÃmegha ivonnata÷ 06,015.025a yad abhyavar«at kaunteyÃn sapäcÃlÃn sas­¤jayÃn 06,015.025c nighnan pararathÃn vÅro dÃnavÃn iva vajrabh­t 06,015.026a i«vastrasÃgaraæ ghoraæ bÃïagrÃhaæ durÃsadam 06,015.026c kÃrmukormiïam ak«ayyam advÅpaæ samare 'plavam 06,015.026e gadÃsimakarÃvartaæ hayagrÃhaæ gajÃkulam 06,015.026f*0060_01 padÃtimatsyakalilaæ ÓaÇkhadundubhinisvanam 06,015.027a hayÃn gajÃn padÃtÃæÓ ca rathÃæÓ ca tarasà bahÆn 06,015.027c nimajjayantaæ samare paravÅrÃpahÃriïam 06,015.028a vidahyamÃnaæ kopena tejasà ca paraætapam 06,015.028c veleva makarÃvÃsaæ ke vÅrÃ÷ paryavÃrayan 06,015.029a bhÅ«mo yad akarot karma samare saæjayÃrihà 06,015.029c duryodhanahitÃrthÃya ke tadÃsya puro 'bhavan 06,015.030a ke 'rak«an dak«iïaæ cakraæ bhÅ«masyÃmitatejasa÷ 06,015.030c p­«Âhata÷ ke parÃn vÅrà upÃsedhan yatavratÃ÷ 06,015.031a ke purastÃd avartanta rak«anto bhÅ«mam antike 06,015.031c ke 'rak«ann uttaraæ cakraæ vÅrà vÅrasya yudhyata÷ 06,015.032a vÃme cakre vartamÃnÃ÷ ke 'ghnan saæjaya s­¤jayÃn 06,015.032c sametÃgram anÅke«u ke 'bhyarak«an durÃsadam 06,015.033a pÃrÓvata÷ ke 'bhyavartanta gacchanto durgamÃæ gatim 06,015.033c samÆhe ke parÃn vÅrÃn pratyayudhyanta saæjaya 06,015.034a rak«yamÃïa÷ kathaæ vÅrair gopyamÃnÃÓ ca tena te 06,015.034c durjayÃnÃm anÅkÃni nÃjayaæs tarasà yudhi 06,015.035a sarvalokeÓvarasyeva parame«ÂhiprajÃpate÷ 06,015.035c kathaæ prahartum api te Óeku÷ saæjaya pÃï¬avÃ÷ 06,015.036a yasmin dvÅpe samÃÓritya yudhyanti kurava÷ parai÷ 06,015.036c taæ nimagnaæ naravyÃghraæ bhÅ«maæ Óaæsasi saæjaya 06,015.037a yasya vÅrye samÃÓvasya mama putro b­hadbala÷ 06,015.037c na pÃï¬avÃn agaïayat kathaæ sa nihata÷ parai÷ 06,015.038a ya÷ purà vibudhai÷ sendrai÷ sÃhÃyye yuddhadurmada÷ 06,015.038c kÃÇk«ito dÃnavÃn ghnadbhi÷ pità mama mahÃvrata÷ 06,015.039a yasmi¤ jÃte mahÃvÅrye Óaætanur lokaÓaækare 06,015.039c Óokaæ du÷khaæ ca dainyaæ ca prÃjahÃt putralak«maïi 06,015.040a praj¤Ã parÃyaïaæ tajj¤aæ saddharmanirataæ Óucim 06,015.040c vedavedÃÇgatattvaj¤aæ kathaæ Óaæsasi me hatam 06,015.041a sarvÃstravinayopetaæ dÃntaæ ÓÃntaæ manasvinam 06,015.041c hataæ ÓÃætanavaæ Órutvà manye Óe«aæ balaæ hatam 06,015.042a dharmÃd adharmo balavÃn saæprÃpta iti me mati÷ 06,015.042c yatra v­ddhaæ guruæ hatvà rÃjyam icchanti pÃï¬avÃ÷ 06,015.043a jÃmadagnya÷ purà rÃma÷ sarvÃstravid anuttama÷ 06,015.043c ambÃrtham udyata÷ saækhye bhÅ«meïa yudhi nirjita÷ 06,015.044a tam indrasamakarmÃïaæ kakudaæ sarvadhanvinÃm 06,015.044c hataæ Óaæsasi bhÅ«maæ me kiæ nu du÷kham ata÷ param 06,015.045a asak­t k«atriyavrÃtÃ÷ saækhye yena vinirjitÃ÷ 06,015.045c jÃmadagnyas tathà rÃma÷ paravÅranighÃtinà 06,015.045d*0061_01 na hato yo mahÃbuddhi÷ sa hato 'dya Óikhaï¬inà 06,015.046a tasmÃn nÆnaæ mahÃvÅryÃd bhÃrgavÃd yuddhadurmadÃt 06,015.046c tejovÅryabalair bhÆyä Óikhaï¬Å drupadÃtmaja÷ 06,015.047a ya÷ ÓÆraæ k­tinaæ yuddhe sarvaÓÃstraviÓÃradam 06,015.047c paramÃstravidaæ vÅraæ jaghÃna bharatar«abham 06,015.048a ke vÅrÃs tam amitraghnam anvayu÷ Óatrusaæsadi 06,015.048c Óaæsa me tad yathà v­ttaæ yuddhaæ bhÅ«masya pÃï¬avai÷ 06,015.049a yo«eva hatavÅrà me senà putrasya saæjaya 06,015.049c agopam iva codbhrÃntaæ gokulaæ tad balaæ mama 06,015.050a pauru«aæ sarvalokasya paraæ yasya mahÃhave 06,015.050c parÃsikte ca vas tasmin katham ÃsÅn manas tadà 06,015.051a jÅvite 'py adya sÃmarthyaæ kim ivÃsmÃsu saæjaya 06,015.051c ghÃtayitvà mahÃvÅryaæ pitaraæ lokadhÃrmikam 06,015.052a agÃdhe salile magnÃæ nÃvaæ d­«Âveva pÃragÃ÷ 06,015.052c bhÅ«me hate bh­Óaæ du÷khÃn manye Óocanti putrakÃ÷ 06,015.053a adrisÃramayaæ nÆnaæ sud­¬haæ h­dayaæ mama 06,015.053c yac chrutvà puru«avyÃghraæ hataæ bhÅ«maæ na dÅryate 06,015.054a yasminn astraæ ca medhà ca nÅtiÓ ca bharatar«abhe 06,015.054c aprameyÃïi durdhar«e kathaæ sa nihato yudhi 06,015.055a na cÃstreïa na Óauryeïa tapasà medhayà na ca 06,015.055c na dh­tyà na punas tyÃgÃn m­tyo÷ kaÓ cid vimucyate 06,015.056a kÃlo nÆnaæ mahÃvÅrya÷ sarvalokaduratyaya÷ 06,015.056c yatra ÓÃætanavaæ bhÅ«maæ hataæ Óaæsasi saæjaya 06,015.057a putraÓokÃbhisaætapto mahad du÷kham acintayan 06,015.057c ÃÓaæse 'haæ purà trÃïaæ bhÅ«mÃc chaætanunandanÃt 06,015.058a yadÃdityam ivÃpaÓyat patitaæ bhuvi saæjaya 06,015.058c duryodhana÷ ÓÃætanavaæ kiæ tadà pratyapadyata 06,015.059a nÃhaæ sve«Ãæ pare«Ãæ và buddhyà saæjaya cintayan 06,015.059c Óe«aæ kiæ cit prapaÓyÃmi pratyanÅke mahÅk«itÃm 06,015.060a dÃruïa÷ k«atradharmo 'yam ­«ibhi÷ saæpradarÓita÷ 06,015.060c yatra ÓÃætanavaæ hatvà rÃjyam icchanti pÃï¬avÃ÷ 06,015.061a vayaæ và rÃjyam icchÃmo ghÃtayitvà pitÃmaham 06,015.061c k«atradharme sthitÃ÷ pÃrthà nÃparÃdhyanti putrakÃ÷ 06,015.062a etad Ãryeïa kartavyaæ k­cchrÃsv Ãpatsu saæjaya 06,015.062c parÃkrama÷ paraæ Óaktyà tac ca tasmin prati«Âhitam 06,015.063a anÅkÃni vinighnantaæ hrÅmantam aparÃjitam 06,015.063c kathaæ ÓÃætanavaæ tÃta pÃï¬uputrà nyapÃtayan 06,015.064a kathaæ yuktÃny anÅkÃni kathaæ yuddhaæ mahÃtmabhi÷ 06,015.064c kathaæ và nihato bhÅ«ma÷ pità saæjaya me parai÷ 06,015.065a duryodhanaÓ ca karïaÓ ca ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 06,015.065c du÷ÓÃsanaÓ ca kitavo hate bhÅ«me kim abruvan 06,015.066a yac charÅrair upastÅrïÃæ naravÃraïavÃjinÃm 06,015.066c ÓaraÓaktigadÃkha¬gatomarÃk«Ãæ bhayÃvahÃm 06,015.067a prÃviÓan kitavà mandÃ÷ sabhÃæ yudhi durÃsadÃm 06,015.067c prÃïadyÆte pratibhaye ke 'dÅvyanta narar«abhÃ÷ 06,015.068a ke 'jayan ke jitÃs tatra h­talak«Ã nipÃtitÃ÷ 06,015.068c anye bhÅ«mÃc chÃætanavÃt tan mamÃcak«va saæjaya 06,015.069a na hi me ÓÃntir astÅha yudhi devavrataæ hatam 06,015.069c pitaraæ bhÅmakarmÃïaæ Órutvà me du÷kham ÃviÓat 06,015.070a Ãrtiæ me h­daye rƬhÃæ mahatÅæ putrakÃritÃm 06,015.070c tvaæ si¤can sarpi«evÃgnim uddÅpayasi saæjaya 06,015.071a mahÃntaæ bhÃram udyamya viÓrutaæ sÃrvalaukikam 06,015.071b*0062_01 taæ vimagnaæ naravyÃghraæ bhÅ«maæ Óaæsasi saæjaya 06,015.071c d­«Âvà vinihataæ bhÅ«maæ manye Óocanti putrakÃ÷ 06,015.072a Óro«yÃmi tÃni du÷khÃni duryodhanak­tÃny aham 06,015.072c tasmÃn me sarvam Ãcak«va yad v­ttaæ tatra saæjaya 06,015.073a saægrÃme p­thivÅÓÃnÃæ mandasyÃbuddhisaæbhavam 06,015.073c apanÅtaæ sunÅtaæ và tan mamÃcak«va saæjaya 06,015.074a yat k­taæ tatra bhÅ«meïa saægrÃme jayam icchatà 06,015.074c tejoyuktaæ k­tÃstreïa Óaæsa tac cÃpy aÓe«ata÷ 06,015.075a yathà tad abhavad yuddhaæ kurupÃï¬avasenayo÷ 06,015.075c krameïa yena yasmiæÓ ca kÃle yac ca yathà ca tat 06,015.075d*0063_01 yac ca yasmiæÓ ca kÃle ca v­ttaæ yac ca yathà ca tat 06,016.001 saæjaya uvÃca 06,016.001a tvadyukto 'yam anupraÓno mahÃrÃja yathÃrhasi 06,016.001c na tu duryodhane do«am imam Ãsaktum arhasi 06,016.002a ya Ãtmano duÓcaritÃd aÓubhaæ prÃpnuyÃn nara÷ 06,016.002c enasà tena nÃnyaæ sa upÃÓaÇkitum arhati 06,016.003a mahÃrÃja manu«ye«u nindyaæ ya÷ sarvam Ãcaret 06,016.003c sa vadhya÷ sarvalokasya ninditÃni samÃcaran 06,016.004a nikÃro nik­tipraj¤ai÷ pÃï¬avais tvatpratÅk«ayà 06,016.004c anubhÆta÷ sahÃmÃtyai÷ k«Ãntaæ ca suciraæ vane 06,016.005a hayÃnÃæ ca gajÃnÃæ ca ÓÆrÃïÃæ cÃmitaujasÃm 06,016.005c pratyak«aæ yan mayà d­«Âaæ d­«Âaæ yogabalena ca 06,016.006a Ó­ïu tat p­thivÅpÃla mà ca Óoke mana÷ k­thÃ÷ 06,016.006c di«Âam etat purà nÆnam evaæbhÃvi narÃdhipa 06,016.007a namask­tvà pitus te 'haæ pÃrÃÓaryÃya dhÅmate 06,016.007c yasya prasÃdÃd divyaæ me prÃptaæ j¤Ãnam anuttamam 06,016.008a d­«ÂiÓ cÃtÅndriyà rÃjan dÆrÃc chravaïam eva ca 06,016.008c paracittasya vij¤Ãnam atÅtÃnÃgatasya ca 06,016.009a vyutthitotpattivij¤Ãnam ÃkÃÓe ca gati÷ sadà 06,016.009c Óastrair asaÇgo yuddhe«u varadÃnÃn mahÃtmana÷ 06,016.010a Ó­ïu me vistareïedaæ vicitraæ paramÃdbhutam 06,016.010c bhÃratÃnÃæ mahad yuddhaæ yathÃbhÆl lomahar«aïam 06,016.011a te«v anÅke«u yat te«u vyƬhe«u ca vidhÃnata÷ 06,016.011c duryodhano mahÃrÃja du÷ÓÃsanam athÃbravÅt 06,016.012a du÷ÓÃsana rathÃs tÆrïaæ yujyantÃæ bhÅ«marak«iïa÷ 06,016.012c anÅkÃni ca sarvÃïi ÓÅghraæ tvam anucodaya 06,016.013a ayaæ mà samanuprÃpto var«apÆgÃbhicintita÷ 06,016.013c pÃï¬avÃnÃæ sasainyÃnÃæ kurÆïÃæ ca samÃgama÷ 06,016.014a nÃta÷ kÃryatamaæ manye raïe bhÅ«masya rak«aïÃt 06,016.014c hanyÃd gupto hy asau pÃrthÃn somakÃæÓ ca sas­¤jayÃn 06,016.015a abravÅc ca viÓuddhÃtmà nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 06,016.015c ÓrÆyate strÅ hy asau pÆrvaæ tasmÃd varjyo raïe mama 06,016.016a tasmÃd bhÅ«mo rak«itavyo viÓe«eïeti me mati÷ 06,016.016c Óikhaï¬ino vadhe yattÃ÷ sarve ti«Âhantu mÃmakÃ÷ 06,016.017a tathà prÃcyÃ÷ pratÅcyÃÓ ca dÃk«iïÃtyottarÃpathÃ÷ 06,016.017c sarvaÓastrÃstrakuÓalÃs te rak«antu pitÃmaham 06,016.018a arak«yamÃïaæ hi v­ko hanyÃt siæhaæ mahÃbalam 06,016.018c mà siæhaæ jambukeneva ghÃtayÃma÷ Óikhaï¬inà 06,016.019a vÃmaæ cakraæ yudhÃmanyur uttamaujÃÓ ca dak«iïam 06,016.019c goptÃrau phalgunasyaitau phalguno 'pi Óikhaï¬ina÷ 06,016.020a saærak«yamÃïa÷ pÃrthena bhÅ«meïa ca vivarjita÷ 06,016.020c yathà na hanyÃd gÃÇgeyaæ du÷ÓÃsana tathà kuru 06,016.021a tato rajanyÃæ vyu«ÂÃyÃæ Óabda÷ samabhavan mahÃn 06,016.021c kroÓatÃæ bhÆmipÃlÃnÃæ yujyatÃæ yujyatÃm iti 06,016.022a ÓaÇkhadundubhinirgho«ai÷ siæhanÃdaiÓ ca bhÃrata 06,016.022c hayahe«itaÓabdaiÓ ca rathanemisvanais tathà 06,016.023a gajÃnÃæ b­æhatÃæ caiva yodhÃnÃæ cÃbhigarjatÃm 06,016.023c k«ve¬itÃsphoÂitotkru«Âais tumulaæ sarvato 'bhavat 06,016.024a udati«Âhan mahÃrÃja sarvaæ yuktam aÓe«ata÷ 06,016.024c sÆryodaye mahat sainyaæ kurupÃï¬avasenayo÷ 06,016.024e tava rÃjendra putrÃïÃæ pÃï¬avÃnÃæ tathaiva ca 06,016.024f*0064_01 du«pradh­«yÃïi cÃstrÃïi saÓastrakavacÃni ca 06,016.024f*0064_02 tata÷ prakÃÓe sainyÃni samad­Óyanta bhÃrata 06,016.024f*0064_03 tvadÅyÃnÃæ pare«Ãæ ca Óastravanti mahÃnti ca 06,016.025a tatra nÃgà rathÃÓ caiva jÃmbÆnadapari«k­tÃ÷ 06,016.025c vibhrÃjamÃnà d­Óyante meghà iva savidyuta÷ 06,016.025d*0065_01 saænÃhÃ÷ samad­Óyanta sve«v anÅke«v avasthitÃ÷ 06,016.026a rathÃnÅkÃny ad­Óyanta nagarÃïÅva bhÆriÓa÷ 06,016.026c atÅva ÓuÓubhe tatra pità te pÆrïacandravat 06,016.027a dhanurbhir ­«Âibhi÷ kha¬gair gadÃbhi÷ Óaktitomarai÷ 06,016.027c yodhÃ÷ praharaïai÷ Óubhrai÷ sve«v anÅke«v avasthitÃ÷ 06,016.028a gajà rathÃ÷ padÃtÃÓ ca turagÃÓ ca viÓÃæ pate 06,016.028c vyati«Âhan vÃgurÃkÃrÃ÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,016.029a dhvajà bahuvidhÃkÃrà vyad­Óyanta samucchritÃ÷ 06,016.029c sve«Ãæ caiva pare«Ãæ ca dyutimanta÷ sahasraÓa÷ 06,016.030a käcanà maïicitrÃÇgà jvalanta iva pÃvakÃ÷ 06,016.030c arci«manto vyarocanta dhvajà rÃj¤Ãæ sahasraÓa÷ 06,016.031a mahendraketava÷ Óubhrà mahendrasadane«v iva 06,016.031c saænaddhÃs te«u te vÅrà dad­Óur yuddhakÃÇk«iïa÷ 06,016.032a udyatair ÃyudhaiÓ citrÃs talabaddhÃ÷ kalÃpina÷ 06,016.032c ­«abhÃk«Ã manu«yendrÃÓ camÆmukhagatà babhu÷ 06,016.033a Óakuni÷ saubala÷ Óalya÷ saindhavo 'tha jayadratha÷ 06,016.033c vindÃnuvindÃv Ãvantyau kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,016.033d*0066_01 bhagadatto mahÃvÅrya÷ kausalyaÓ ca b­hadratha÷ 06,016.034a ÓrutÃyudhaÓ ca kÃliÇgo jayatsenaÓ ca pÃrthiva÷ 06,016.034c b­hadbalaÓ ca kauÓalya÷ k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,016.035a daÓaite puru«avyÃghrÃ÷ ÓÆrÃ÷ parighabÃhava÷ 06,016.035c ak«auhiïÅnÃæ patayo yajvÃno bhÆridak«iïÃ÷ 06,016.036a ete cÃnye ca bahavo duryodhanavaÓÃnugÃ÷ 06,016.036c rÃjÃno rÃjaputrÃÓ ca nÅtimanto mahÃbalÃ÷ 06,016.037a saænaddhÃ÷ samad­Óyanta sve«v anÅke«v avasthitÃ÷ 06,016.037c baddhak­«ïÃjinÃ÷ sarve dhvajino mu¤jamÃlina÷ 06,016.038a s­«Âà duryodhanasyÃrthe brahmalokÃya dÅk«itÃ÷ 06,016.038c sam­ddhà daÓa vÃhinya÷ parig­hya vyavasthitÃ÷ 06,016.039a ekÃdaÓÅ dhÃrtarëÂrÅ kauravÃïÃæ mahÃcamÆ÷ 06,016.039c agrata÷ sarvasainyÃnÃæ yatra ÓÃætanavo 'graïÅ÷ 06,016.040a Óveto«ïÅ«aæ Óvetahayaæ ÓvetavarmÃïam acyutam 06,016.040c apaÓyÃma mahÃrÃja bhÅ«maæ candram ivoditam 06,016.041a hematÃladhvajaæ bhÅ«maæ rÃjate syandane sthitam 06,016.041c ÓvetÃbhra iva tÅk«ïÃæÓuæ dad­Óu÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,016.042a d­«Âvà camÆmukhe bhÅ«maæ samakampanta pÃï¬avÃ÷ 06,016.042c s­¤jayÃÓ ca mahe«vÃsà dh­«ÂadyumnapurogamÃ÷ 06,016.043a j­mbhamÃïaæ mahÃsiæhaæ d­«Âvà k«udram­gà yathà 06,016.043c dh­«ÂadyumnamukhÃ÷ sarve samudvivijire muhu÷ 06,016.044a ekÃdaÓaitÃ÷ ÓrÅju«Âà vÃhinyas tava bhÃrata 06,016.044c pÃï¬avÃnÃæ tathà sapta mahÃpuru«apÃlitÃ÷ 06,016.045a unmattamakarÃvartau mahÃgrÃhasamÃkulau 06,016.045c yugÃnte samupetau dvau d­Óyete sÃgarÃv iva 06,016.046a naiva nas tÃd­Óo rÃjan d­«ÂapÆrvo na ca Óruta÷ 06,016.046c anÅkÃnÃæ sametÃnÃæ samavÃyas tathÃvidha÷ 06,017.000*0067_00 dh­tarëÂra÷ 06,017.000*0067_01 ubhayo÷ senayos tatra d­«Âvà ca kurupÃï¬avÃn 06,017.000*0067_02 animittÃny atho brÆhi kuÓalo hy asi saæjaya 06,017.001 saæjaya uvÃca 06,017.001a yathà sa bhagavÃn vyÃsa÷ k­«ïadvaipÃyano 'bravÅt 06,017.001c tathaiva sahitÃ÷ sarve samÃjagmur mahÅk«ita÷ 06,017.002a maghÃvi«ayaga÷ somas tad dinaæ pratyapadyata 06,017.002c dÅpyamÃnÃÓ ca saæpetur divi sapta mahÃgrahÃ÷ 06,017.003a dvidhÃbhÆta ivÃditya udaye pratyad­Óyata 06,017.003c jvalantyà Óikhayà bhÆyo bhÃnumÃn udito divi 06,017.004a vavÃÓire ca dÅptÃyÃæ diÓi gomÃyuvÃyasÃ÷ 06,017.004c lipsamÃnÃ÷ ÓarÅrÃïi mÃæsaÓoïitabhojanÃ÷ 06,017.005a ahany ahani pÃrthÃnÃæ v­ddha÷ kurupitÃmaha÷ 06,017.005c bharadvÃjÃtmajaÓ caiva prÃtar utthÃya saæyatau 06,017.006a jayo 'stu pÃï¬uputrÃïÃm ity Æcatur ariædamau 06,017.006c yuyudhÃte tavÃrthÃya yathà sa samaya÷ k­ta÷ 06,017.007a sarvadharmaviÓe«aj¤a÷ pità devavratas tava 06,017.007c samÃnÅya mahÅpÃlÃn idaæ vacanam abravÅt 06,017.008a idaæ va÷ k«atriyà dvÃraæ svargÃyÃpÃv­taæ mahat 06,017.008c gacchadhvaæ tena Óakrasya brahmaïaÓ ca salokatÃm 06,017.009a e«a va÷ ÓÃÓvata÷ panthÃ÷ pÆrvai÷ pÆrvatarair gata÷ 06,017.009c saæbhÃvayata cÃtmÃnam avyagramanaso yudhi 06,017.010a nÃbhÃgo hi yayÃtiÓ ca mÃndhÃtà nahu«o n­ga÷ 06,017.010b*0068_01 arjuna÷ sagaro vainyo ye cÃnye k«atriyottamÃ÷ 06,017.010c saæsiddhÃ÷ paramaæ sthÃnaæ gatÃ÷ karmabhir Åd­Óai÷ 06,017.011a adharma÷ k«atriyasyai«a yad vyÃdhimaraïaæ g­he 06,017.011c yad Ãjau nidhanaæ yÃti so 'sya dharma÷ sanÃtana÷ 06,017.012a evam uktà mahÅpÃlà bhÅ«meïa bharatar«abha 06,017.012c niryayu÷ svÃny anÅkÃni Óobhayanto rathottamai÷ 06,017.013a sa tu vaikartana÷ karïa÷ sÃmÃtya÷ saha bandhubhi÷ 06,017.013c nyÃsita÷ samare Óastraæ bhÅ«meïa bharatar«abha 06,017.014a apetakarïÃ÷ putrÃs te rÃjÃnaÓ caiva tÃvakÃ÷ 06,017.014c niryayu÷ siæhanÃdena nÃdayanto diÓo daÓa 06,017.015a ÓvetaiÓ chatrai÷ patÃkÃbhir dhvajavÃraïavÃjibhi÷ 06,017.015c tÃny anÅkÃny aÓobhanta rathair atha padÃtibhi÷ 06,017.016a bherÅpaïavaÓabdaiÓ ca paÂahÃnÃæ ca nisvanai÷ 06,017.016c rathanemininÃdaiÓ ca babhÆvÃkulità mahÅ 06,017.017a käcanÃÇgadakeyÆrai÷ kÃrmukaiÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,017.017c bhrÃjamÃnà vyad­Óyanta jaÇgamÃ÷ parvatà iva 06,017.018a tÃlena mahatà bhÅ«ma÷ pa¤catÃreïa ketunà 06,017.018c vimalÃdityasaækÃÓas tasthau kurucamÆpati÷ 06,017.019a ye tvadÅyà mahe«vÃsà rÃjÃno bharatar«abha 06,017.019b*0069_01 putrÃÓ ca tava rÃjendra sÃrohà sarathà gajai÷ 06,017.019c avartanta yathÃdeÓaæ rÃja¤ ÓÃætanavasya te 06,017.020a sa tu govÃsana÷ Óaibya÷ sahita÷ sarvarÃjabhi÷ 06,017.020c yayau mÃtaÇgarÃjena rÃjÃrheïa patÃkinà 06,017.020e padmavarïas tv anÅkÃnÃæ sarve«Ãm agrata÷ sthita÷ 06,017.021a aÓvatthÃmà yayau yatta÷ siæhalÃÇgÆlaketana÷ 06,017.021c ÓrutÃyuÓ citrasenaÓ ca purumitro viviæÓati÷ 06,017.022a Óalyo bhÆriÓravÃÓ caiva vikarïaÓ ca mahÃratha÷ 06,017.022c ete sapta mahe«vÃsà droïaputrapurogamÃ÷ 06,017.022e syandanair varavarïÃbhair bhÅ«masyÃsan pura÷sarÃ÷ 06,017.023a te«Ãm api mahotsedhÃ÷ Óobhayanto rathottamÃn 06,017.023c bhrÃjamÃnà vyad­Óyanta jÃmbÆnadamayà dhvajÃ÷ 06,017.024a jÃmbÆnadamayÅ vedi÷ kamaï¬aluvibhÆ«ità 06,017.024c ketur ÃcÃryamukhyasya droïasya dhanu«Ã saha 06,017.025a anekaÓatasÃhasram anÅkam anukar«ata÷ 06,017.025c mahÃn duryodhanasyÃsÅn nÃgo maïimayo dhvaja÷ 06,017.026a tasya pauravakÃliÇgau kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,017.026c k«emadhanvà sumitraÓ ca tasthu÷ pramukhato rathÃ÷ 06,017.027a syandanena mahÃrheïa ketunà v­«abheïa ca 06,017.027c prakar«ann iva senÃgraæ mÃgadhaÓ ca n­po yayau 06,017.028a tad aÇgapatinà guptaæ k­peïa ca mahÃtmanà 06,017.028c ÓÃradÃbhracayaprakhyaæ prÃcyÃnÃm abhavad balam 06,017.029a anÅkapramukhe ti«Âhan varÃheïa mahÃyaÓÃ÷ 06,017.029c ÓuÓubhe ketumukhyena rÃjatena jayadratha÷ 06,017.030a Óataæ rathasahasrÃïÃæ tasyÃsan vaÓavartina÷ 06,017.030c a«Âau nÃgasahasrÃïi sÃdinÃm ayutÃni «a 06,017.031a tat sindhupatinà rÃjan pÃlitaæ dhvajinÅmukham 06,017.031c anantarathanÃgÃÓvam aÓobhata mahad balam 06,017.032a «a«Âyà rathasahasrais tu nÃgÃnÃm ayutena ca 06,017.032c pati÷ sarvakaliÇgÃnÃæ yayau ketumatà saha 06,017.033a tasya parvatasaækÃÓà vyarocanta mahÃgajÃ÷ 06,017.033c yantratomaratÆïÅrai÷ patÃkÃbhiÓ ca ÓobhitÃ÷ 06,017.034a ÓuÓubhe ketumukhyena pÃdapena kaliÇgapa÷ 06,017.034c Óvetacchatreïa ni«keïa cÃmaravyajanena ca 06,017.035a ketumÃn api mÃtaÇgaæ vicitraparamÃÇkuÓam 06,017.035c Ãsthita÷ samare rÃjan meghastha iva bhÃnumÃn 06,017.036a tejasà dÅpyamÃnas tu vÃraïottamam Ãsthita÷ 06,017.036c bhagadatto yayau rÃjà yathà vajradharas tathà 06,017.037a gajaskandhagatÃv ÃstÃæ bhagadattena saæmitau 06,017.037c vindÃnuvindÃv Ãvantyau ketumantam anuvratau 06,017.038a sa rathÃnÅkavÃn vyÆho hastyaÇgottamaÓÅr«avÃn 06,017.038c vÃjipak«a÷ patann ugra÷ prÃharat sarvatomukha÷ 06,017.039a droïena vihito rÃjan rÃj¤Ã ÓÃætanavena ca 06,017.039c tathaivÃcÃryaputreïa bÃhlÅkena k­peïa ca 06,018.001 saæjaya uvÃca 06,018.001a tato muhÆrtÃt tumula÷ Óabdo h­dayakampana÷ 06,018.001c aÓrÆyata mahÃrÃja yodhÃnÃæ prayuyutsatÃm 06,018.002a ÓaÇkhadundubhinirgho«air vÃraïÃnÃæ ca b­æhitai÷ 06,018.002c rathÃnÃæ nemigho«aiÓ ca dÅryatÅva vasuædharà 06,018.003a hayÃnÃæ he«amÃïÃnÃæ yodhÃnÃæ tatra garjatÃm 06,018.003c k«aïena khaæ diÓaÓ caiva ÓabdenÃpÆritaæ tadà 06,018.004a putrÃïÃæ tava durdhar«a pÃï¬avÃnÃæ tathaiva ca 06,018.004c samakampanta sainyÃni parasparasamÃgame 06,018.005a tatra nÃgà rathÃÓ caiva jÃmbÆnadavibhÆ«itÃ÷ 06,018.005c bhrÃjamÃnà vyad­Óyanta meghà iva savidyuta÷ 06,018.006a dhvajà bahuvidhÃkÃrÃs tÃvakÃnÃæ narÃdhipa 06,018.006c käcanÃÇgadino rejur jvalità iva pÃvakÃ÷ 06,018.007a sve«Ãæ caiva pare«Ãæ ca samad­Óyanta bhÃrata 06,018.007c mahendraketava÷ Óubhrà mahendrasadane«v iva 06,018.008a käcanai÷ kavacair vÅrà jvalanÃrkasamaprabhai÷ 06,018.008c saænaddhÃ÷ pratyad­Óyanta grahÃ÷ prajvalità iva 06,018.008d*0070_01 kuruyodhavarà rÃjan vicitrÃyudhakÃrmukÃ÷ 06,018.009a udyatair ÃyudhaiÓ citrais talabaddhÃ÷ patÃkina÷ 06,018.009c ­«abhÃk«Ã mahe«vÃsÃÓ camÆmukhagatà babhu÷ 06,018.010a p­«ÂhagopÃs tu bhÅ«masya putrÃs tava narÃdhipa 06,018.010c du÷ÓÃsano durvi«aho durmukho du÷sahas tathà 06,018.011a viviæÓatiÓ citraseno vikarïaÓ ca mahÃratha÷ 06,018.011c satyavrata÷ purumitro jayo bhÆriÓravÃ÷ Óala÷ 06,018.012a rathà viæÓatisÃhasrÃs tathai«Ãm anuyÃyina÷ 06,018.012c abhÅ«ÃhÃ÷ ÓÆrasenÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 06,018.013a ÓÃlvà matsyÃs tathÃmba«ÂhÃs trigartÃ÷ kekayÃs tathà 06,018.013c sauvÅrÃ÷ kitavÃ÷ prÃcyÃ÷ pratÅcyodÅcyamÃlavÃ÷ 06,018.014a dvÃdaÓaite janapadÃ÷ sarve ÓÆrÃs tanutyaja÷ 06,018.014c mahatà rathavaæÓena te 'bhyarak«an pitÃmaham 06,018.015a anÅkaæ daÓasÃhasraæ ku¤jarÃïÃæ tarasvinÃm 06,018.015c mÃgadho yena n­patis tad rathÃnÅkam anvayÃt 06,018.016a rathÃnÃæ cakrarak«ÃÓ ca pÃdarak«ÃÓ ca dantinÃm 06,018.016c abhÆvan vÃhinÅmadhye ÓatÃnÃm ayutÃni «a 06,018.017a pÃdÃtÃÓ cÃgrato 'gacchan dhanuÓcarmÃsipÃïaya÷ 06,018.017c anekaÓatasÃhasrà nakharaprÃsayodhina÷ 06,018.018a ak«auhiïyo daÓaikà ca tava putrasya bhÃrata 06,018.018c ad­Óyanta mahÃrÃja gaÇgeva yamunÃntare 06,019.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,019.001a ak«auhiïyo daÓaikÃæ ca vyƬhÃæ d­«Âvà yudhi«Âhira÷ 06,019.001c katham alpena sainyena pratyavyÆhata pÃï¬ava÷ 06,019.002a yo veda mÃnu«aæ vyÆhaæ daivaæ gÃndharvam Ãsuram 06,019.002c kathaæ bhÅ«maæ sa kaunteya÷ pratyavyÆhata pÃï¬ava÷ 06,019.003 saæjaya uvÃca 06,019.003a dhÃrtarëÂrÃïy anÅkÃni d­«Âvà vyƬhÃni pÃï¬ava÷ 06,019.003c abhyabhëata dharmÃtmà dharmarÃjo dhanaæjayam 06,019.004a mahar«er vacanÃt tÃta vedayanti b­haspate÷ 06,019.004c saæhatÃn yodhayed alpÃn kÃmaæ vistÃrayed bahÆn 06,019.005a sÆcÅmukham anÅkaæ syÃd alpÃnÃæ bahubhi÷ saha 06,019.005c asmÃkaæ ca tathà sainyam alpÅya÷ sutarÃæ parai÷ 06,019.006a etad vacanam Ãj¤Ãya mahar«er vyÆha pÃï¬ava 06,019.006c tac chrutvà dharmarÃjasya pratyabhëata phalguïa÷ 06,019.007a e«a vyÆhÃmi te rÃjan vyÆhaæ paramadurjayam 06,019.007c acalaæ nÃma vajrÃkhyaæ vihitaæ vajrapÃïinà 06,019.008a ya÷ sa vÃta ivoddhÆta÷ samare du÷saha÷ parai÷ 06,019.008c sa na÷ puro yotsyati vai bhÅma÷ praharatÃæ vara÷ 06,019.008d*0071_01 dh­«Âadyumno 'grato yÃtu ripusainyÃni bhÅ«ayan 06,019.009a tejÃæsi ripusainyÃnÃæ m­dnan puru«asattama÷ 06,019.009c agre 'graïÅr yÃsyati no yuddhopÃyavicak«aïa÷ 06,019.009d*0072_01 senÃpraïetà yogyo 'yaæ devÃnÃm iva pÃvaki÷ 06,019.010a yaæ d­«Âvà pÃrthivÃ÷ sarve duryodhanapurogamÃ÷ 06,019.010c nivarti«yanti saæbhrÃntÃ÷ siæhaæ k«udram­gà iva 06,019.011a taæ sarve saæÓrayi«yÃma÷ prÃkÃram akutobhayam 06,019.011c bhÅmaæ praharatÃæ Óre«Âhaæ vajrapÃïim ivÃmarÃ÷ 06,019.012a na hi so 'sti pumÃæl loke ya÷ saækruddhaæ v­kodaram 06,019.012c dra«Âum atyugrakarmÃïaæ vi«aheta narar«abham 06,019.013a bhÅmaseno gadÃæ bibhrad vajrasÃramayÅæ d­¬hÃm 06,019.013c caran vegena mahatà samudram api Óo«ayet 06,019.014a kekayà dh­«ÂaketuÓ ca cekitÃnaÓ ca vÅryavÃn 06,019.014c eta ti«Âhanti sÃmÃtyÃ÷ prek«akÃs te nareÓvara 06,019.014d*0073_01 bhÅmasenaæ tadà rÃjan darÓayan sa mahÃbalam 06,019.015a dh­tarëÂrasya dÃyÃdà iti bÅbhatsur abravÅt 06,019.015c bruvÃïaæ tu tathà pÃrthaæ sarvasainyÃni mÃri«a 06,019.015e apÆjayaæs tadà vÃgbhir anukÆlÃbhir Ãhave 06,019.016a evam uktvà mahÃbÃhus tathà cakre dhanaæjaya÷ 06,019.016c vyÆhya tÃni balÃny ÃÓu prayayau phalgunas tadà 06,019.017a saæprayÃtÃn kurÆn d­«Âvà pÃï¬avÃnÃæ mahÃcamÆ÷ 06,019.017c gaÇgeva pÆrïà stimità syandamÃnà vyad­Óyata 06,019.018a bhÅmaseno 'graïÅs te«Ãæ dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,019.018c nakula÷ sahadevaÓ ca dh­«ÂaketuÓ ca vÅryavÃn 06,019.019a samudyojya tata÷ paÓcÃd rÃjÃpy ak«auhiïÅv­ta÷ 06,019.019c bhrÃt­bhi÷ saha putraiÓ ca so 'bhyarak«ata p­«Âhata÷ 06,019.020a cakrarak«au tu bhÅmasya mÃdrÅputrau mahÃdyutÅ 06,019.020c draupadeyÃ÷ sasaubhadrÃ÷ p­«ÂhagopÃs tarasvina÷ 06,019.021a dh­«ÂadyumnaÓ ca päcÃlyas te«Ãæ goptà mahÃratha÷ 06,019.021c sahita÷ p­tanÃÓÆrai rathamukhyai÷ prabhadrakai÷ 06,019.022a Óikhaï¬Å tu tata÷ paÓcÃd arjunenÃbhirak«ita÷ 06,019.022c yatto bhÅ«mavinÃÓÃya prayayau bharatar«abha 06,019.023a p­«Âhagopo 'rjunasyÃpi yuyudhÃno mahÃratha÷ 06,019.023c cakrarak«au tu päcÃlyau yudhÃmanyÆttamaujasau 06,019.024a rÃjà tu madhyamÃnÅke kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,019.024c b­hadbhi÷ ku¤jarair mattaiÓ caladbhir acalair iva 06,019.025a ak«auhiïyà ca päcÃlyo yaj¤aseno mahÃmanÃ÷ 06,019.025c virÃÂam anvayÃt paÓcÃt pÃï¬avÃrthe parÃkramÅ 06,019.026a te«Ãm ÃdityacandrÃbhÃ÷ kanakottamabhÆ«aïÃ÷ 06,019.026c nÃnÃcihnadharà rÃjan rathe«v Ãsan mahÃdhvajÃ÷ 06,019.027a samutsarpya tata÷ paÓcÃd dh­«Âadyumno mahÃratha÷ 06,019.027c bhrÃt­bhi÷ saha putraiÓ ca so 'bhyarak«ad yudhi«Âhiram 06,019.028a tvadÅyÃnÃæ pare«Ãæ ca rathe«u vividhÃn dhvajÃn 06,019.028c abhibhÆyÃrjunasyaiko dhvajas tasthau mahÃkapi÷ 06,019.028d*0074_01 dhvajÃgre ruvato bhÅmaæ kapes tasya puna÷ puna÷ 06,019.028d*0074_02 ÓrÆyate bhÅmaninado nÃdayÃno diÓo daÓa 06,019.028d*0074_03 d­«Âvà ca bhÅ«ayÃm Ãsa virÃvair vÃnareÓvara÷ 06,019.028d*0074_04 bhrÆk«epotk«epavik«epair lÃÇgÆlena puna÷ kapi÷ 06,019.028d*0074_05 ÃkÃÓe darÓayÃm Ãsa pratiÓabde mahÃsvanam 06,019.029a pÃdÃtÃs tv agrato 'gacchann asiÓakty­«ÂipÃïaya÷ 06,019.029c anekaÓatasÃhasrà bhÅmasenasya rak«iïa÷ 06,019.030a vÃraïà daÓasÃhasrÃ÷ prabhinnakaraÂÃmukhÃ÷ 06,019.030c ÓÆrà hemamayair jÃlair dÅpyamÃnà ivÃcalÃ÷ 06,019.030d*0075_01 saghaïÂà hemakak«yÃbhi÷ patÃkÃbhir alaæk­tÃ÷ 06,019.031a k«aranta iva jÅmÆtà madÃrdrÃ÷ padmagandhina÷ 06,019.031c rÃjÃnam anvayu÷ paÓcÃc calanta iva parvatÃ÷ 06,019.032a bhÅmaseno gadÃæ bhÅmÃæ prakar«an parighopamÃm 06,019.032c pracakar«a mahat sainyaæ durÃdhar«o mahÃmanÃ÷ 06,019.033a tam arkam iva du«prek«yaæ tapantaæ raÓmimÃlinam 06,019.033c na Óeku÷ sarvato yodhÃ÷ prativÅk«itum antike 06,019.034a vajro nÃmai«a tu vyÆho durbhida÷ sarvatomukha÷ 06,019.034c cÃpavidyuddhvajo ghoro gupto gÃï¬Åvadhanvanà 06,019.035a yaæ prativyÆhya ti«Âhanti pÃï¬avÃs tava vÃhinÅm 06,019.035c ajeyo mÃnu«e loke pÃï¬avair abhirak«ita÷ 06,019.036a saædhyÃæ ti«Âhatsu sainye«u sÆryasyodayanaæ prati 06,019.036c prÃvÃt sap­«ato vÃyur anabhre stanayitnumÃn 06,019.037a vi«vagvÃtÃÓ ca vÃnty ugrà nÅcai÷ Óarkarakar«iïa÷ 06,019.037c rajaÓ coddhÆyamÃnaæ tu tamasÃc chÃdayaj jagat 06,019.038a papÃta mahatÅ colkà prÃÇmukhÅ bharatar«abha 06,019.038c udyantaæ sÆryam Ãhatya vyaÓÅryata mahÃsvanà 06,019.039a atha sajjÅyamÃne«u sainye«u bharatar«abha 06,019.039c ni«prabho 'bhyudiyÃt sÆrya÷ sagho«o bhÆÓ cacÃla ha 06,019.039e vyaÓÅryata sanÃdà ca tadà bharatasattama 06,019.040a nirghÃtà bahavo rÃjan dik«u sarvÃsu cÃbhavan 06,019.040c prÃdurÃsÅd rajas tÅvraæ na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,019.041a dhvajÃnÃæ dhÆyamÃnÃnÃæ sahasà mÃtariÓvanà 06,019.041c kiÇkiïÅjÃlanaddhÃnÃæ käcanasragvatÃæ ravai÷ 06,019.042a mahatÃæ sapatÃkÃnÃm ÃdityasamatejasÃm 06,019.042c sarvaæ jhaïajhaïÅbhÆtam ÃsÅt tÃlavane«v iva 06,019.043a evaæ te puru«avyÃghrÃ÷ pÃï¬avà yuddhanandina÷ 06,019.043c vyavasthitÃ÷ prativyÆhya tava putrasya vÃhinÅm 06,019.044a sraæsanta iva majjÃno yodhÃnÃæ bharatar«abha 06,019.044c d­«ÂvÃgrato bhÅmasenaæ gadÃpÃïim avasthitam 06,020.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,020.001a sÆryodaye saæjaya ke nu pÆrvaæ; yuyutsavo h­«yamÃïà ivÃsan 06,020.001c mÃmakà và bhÅ«manetrÃ÷ samÅke; pÃï¬avà và bhÅmanetrÃs tadÃnÅm 06,020.002a ke«Ãæ jaghanyau somasÆryau savÃyÆ; ke«Ãæ senÃæ ÓvÃpadà vyÃbha«anta 06,020.002c ke«Ãæ yÆnÃæ mukhavarïÃ÷ prasannÃ÷; sarvaæ hy etad brÆhi tattvaæ yathÃvat 06,020.003 saæjaya uvÃca 06,020.003a ubhe sene tulyam ivopayÃte; ubhe vyÆhe h­«ÂarÆpe narendra 06,020.003c ubhe citre vanarÃjiprakÃÓe; tathaivobhe nÃgarathÃÓvapÆrïe 06,020.004a ubhe sene b­hatÅ bhÅmarÆpe; tathaivobhe bhÃrata durvi«ahye 06,020.004c tathaivobhe svargajayÃya s­«Âe; tathà hy ubhe satpuru«Ãryagupte 06,020.005a paÓcÃnmukhÃ÷ kuravo dhÃrtarëÂrÃ÷; sthitÃ÷ pÃrthÃ÷ prÃÇmukhà yotsyamÃnÃ÷ 06,020.005c daityendraseneva ca kauravÃïÃæ; devendraseneva ca pÃï¬avÃnÃm 06,020.006a Óukro vÃyu÷ p­«Âhata÷ pÃï¬avÃnÃæ; dhÃrtarëÂrä ÓvÃpadà vyÃbha«anta 06,020.006c gajendrÃïÃæ madagandhÃæÓ ca tÅvrÃn; na sehire tava putrasya nÃgÃ÷ 06,020.007a duryodhano hastinaæ padmavarïaæ; suvarïakak«yaæ jÃtibalaæ prabhinnam 06,020.007c samÃsthito madhyagata÷ kurÆïÃæ; saæstÆyamÃno bandibhir mÃgadhaiÓ ca 06,020.008a candraprabhaæ Óvetam asyÃtapatraæ; sauvarïÅ srag bhrÃjate cottamÃÇge 06,020.008c taæ sarvata÷ Óakuni÷ pÃrvatÅyai÷; sÃrdhaæ gÃndhÃrai÷ pÃti gÃndhÃrarÃja÷ 06,020.009a bhÅ«mo 'grata÷ sarvasainyasya v­ddha÷; Óvetacchatra÷ Óvetadhanu÷ saÓaÇkha÷ 06,020.009c Óveto«ïÅ«a÷ pÃï¬ureïa dhvajena; Óvetair aÓvai÷ ÓvetaÓailaprakÃÓa÷ 06,020.010a tasya sainyaæ dhÃrtarëÂrÃÓ ca sarve; bÃhlÅkÃnÃm ekadeÓa÷ ÓalaÓ ca 06,020.010c ye cÃmba«ÂhÃ÷ k«atriyà ye ca sindhau; tathà sauvÅrÃ÷ pa¤canadÃÓ ca ÓÆrÃ÷ 06,020.011a Óoïair hayai rukmaratho mahÃtmÃ; droïo mahÃbÃhur adÅnasattva÷ 06,020.011c Ãste guru÷ prayaÓÃ÷ sarvarÃj¤Ãæ; paÓcÃc camÆm indra ivÃbhirak«an 06,020.012a vÃrddhak«atri÷ sarvasainyasya madhye; bhÆriÓravÃ÷ purumitro jayaÓ ca 06,020.012c ÓÃlvà matsyÃ÷ kekayÃÓ cÃpi sarve; gajÃnÅkair bhrÃtaro yotsyamÃnÃ÷ 06,020.013a ÓÃradvataÓ cottaradhÆr mahÃtmÃ; mahe«vÃso gautamaÓ citrayodhÅ 06,020.013c Óakai÷ kirÃtair yavanai÷ pahlavaiÓ ca; sÃrdhaæ camÆm uttarato 'bhipÃti 06,020.014a mahÃrathair andhakav­«ïibhojai÷; saurëÂrakair nair­tair ÃttaÓastrai÷ 06,020.014c b­hadbala÷ k­tavarmÃbhigupto; balaæ tvadÅyaæ dak«iïato 'bhipÃti 06,020.015a saæÓaptakÃnÃm ayutaæ rathÃnÃæ; m­tyur jayo vÃrjunasyeti s­«ÂÃ÷ 06,020.015c yenÃrjunas tena rÃjan k­tÃstrÃ÷; prayÃtà vai te trigartÃÓ ca ÓÆrÃ÷ 06,020.016a sÃgraæ Óatasahasraæ tu nÃgÃnÃæ tava bhÃrata 06,020.016c nÃge nÃge rathaÓataæ Óataæ cÃÓvà rathe rathe 06,020.017a aÓve 'Óve daÓa dhÃnu«kà dhÃnu«ke daÓa carmiïa÷ 06,020.017c evaæ vyƬhÃny anÅkÃni bhÅ«meïa tava bhÃrata 06,020.017d*0076_01 devair api na Óakyeta balaæ k«obhayituæ n­pa 06,020.018a avyÆhan mÃnu«aæ vyÆhaæ daivaæ gÃndharvam Ãsuram 06,020.018c divase divase prÃpte bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'graïÅ÷ 06,020.019a mahÃrathaughavipula÷ samudra iva parvaïi 06,020.019c bhÅ«meïa dhÃrtarëÂrÃïÃæ vyÆha÷ pratyaÇmukho yudhi 06,020.020a anantarÆpà dhvajinÅ tvadÅyÃ; narendra bhÅmà na tu pÃï¬avÃnÃm 06,020.020c tÃæ tv eva manye b­hatÅæ du«pradh­«yÃæ; yasyà netÃrau keÓavaÓ cÃrjunaÓ ca 06,021.001 saæjaya uvÃca 06,021.001a b­hatÅæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ d­«Âvà senÃæ samudyatÃm 06,021.001c vi«Ãdam agamad rÃjà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,021.002a vyÆhaæ bhÅ«meïa cÃbhedyaæ kalpitaæ prek«ya pÃï¬ava÷ 06,021.002c abhedyam iva saæprek«ya vi«aïïo 'rjunam abravÅt 06,021.003a dhanaæjaya kathaæ Óakyam asmÃbhir yoddhum Ãhave 06,021.003c dhÃrtarëÂrair mahÃbÃho ye«Ãæ yoddhà pitÃmaha÷ 06,021.004a ak«obhyo 'yam abhedyaÓ ca bhÅ«meïÃmitrakarÓinà 06,021.004c kalpita÷ ÓÃstrad­«Âena vidhinà bhÆritejasà 06,021.005a te vayaæ saæÓayaæ prÃptÃ÷ sasainyÃ÷ ÓatrukarÓana 06,021.005c katham asmÃn mahÃvyÆhÃd udyÃnaæ no bhavi«yati 06,021.006a athÃrjuno 'bravÅt pÃrthaæ yudhi«Âhiram amitrahà 06,021.006c vi«aïïam abhisaæprek«ya tava rÃjann anÅkinÅm 06,021.007a praj¤ayÃbhyadhikä ÓÆrÃn guïayuktÃn bahÆn api 06,021.007c jayanty alpatarà yena tan nibodha viÓÃæ pate 06,021.008a tat tu te kÃraïaæ rÃjan pravak«yÃmy anasÆyave 06,021.008c nÃradas tam ­«ir veda bhÅ«madroïau ca pÃï¬ava 06,021.009a etam evÃrtham ÃÓritya yuddhe devÃsure 'bravÅt 06,021.009c pitÃmaha÷ kila purà mahendrÃdÅn divaukasa÷ 06,021.010a na tathà balavÅryÃbhyÃæ vijayante jigÅ«ava÷ 06,021.010c yathà satyÃn­ÓaæsyÃbhyÃæ dharmeïaivodyamena ca 06,021.011a tyaktvÃdharmaæ ca lobhaæ ca mohaæ codyamam ÃsthitÃ÷ 06,021.011c yudhyadhvam anahaækÃrà yato dharmas tato jaya÷ 06,021.012a evaæ rÃjan vijÃnÅhi dhruvo 'smÃkaæ raïe jaya÷ 06,021.012c yathà me nÃrada÷ prÃha yata÷ k­«ïas tato jaya÷ 06,021.012d*0077_01 yatra k­«ïaÓ ca vedÃtmà sarvasarveÓvaro hari÷ 06,021.012d*0077_02 jayas tatra mahÃbÃho yathà me prÃha nÃrada÷ 06,021.013a guïabhÆto jaya÷ k­«ïe p­«Âhato 'nveti mÃdhavam 06,021.013c anyathà vijayaÓ cÃsya saænatiÓ cÃparo guïa÷ 06,021.014a anantatejà govinda÷ ÓatrupÆge«u nirvyatha÷ 06,021.014c puru«a÷ sanÃtanatamo yata÷ k­«ïas tato jaya÷ 06,021.015a purà hy e«a harir bhÆtvà vaikuïÂho 'kuïÂhasÃyaka÷ 06,021.015c surÃsurÃn avasphÆrjann abravÅt ke jayantv iti 06,021.016a anu k­«ïaæ jayemeti yair uktaæ tatra tair jitam 06,021.016c tatprasÃdÃd dhi trailokyaæ prÃptaæ ÓakrÃdibhi÷ surai÷ 06,021.017a tasya te na vyathÃæ kÃæ cid iha paÓyÃmi bhÃrata 06,021.017c yasya te jayam ÃÓÃste viÓvabhuk tridaÓeÓvara÷ 06,022.001 saæjaya uvÃca 06,022.001a tato yudhi«Âhiro rÃjà svÃæ senÃæ samacodayat 06,022.001c prativyÆhann anÅkÃni bhÅ«masya bharatar«abha 06,022.002a yathoddi«ÂÃny anÅkÃni pratyavyÆhanta pÃï¬avÃ÷ 06,022.002c svargaæ param abhÅpsanta÷ suyuddhena kurÆdvahÃ÷ 06,022.003a madhye Óikhaï¬ino 'nÅkaæ rak«itaæ savyasÃcinà 06,022.003b*0078_01 bhÅmasenamukhaæ sainyaæ dh­«Âadyumnena pÃlitam 06,022.003b*0079_01 bhÅmasenÃdibhir yasya p­tanà dik«u pÃlità 06,022.003c dh­«Âadyumnasya ca svayaæ bhÅmena paripÃlitam 06,022.004a anÅkaæ dak«iïaæ rÃjan yuyudhÃnena pÃlitam 06,022.004c ÓrÅmatà sÃtvatÃgryeïa Óakreïeva dhanu«matà 06,022.005a mahendrayÃnapratimaæ rathaæ tu; sopaskaraæ hÃÂakaratnacitram 06,022.005c yudhi«Âhira÷ käcanabhÃï¬ayoktraæ; samÃsthito nÃgakulasya madhye 06,022.006a samucchritaæ dÃntaÓalÃkam asya; supÃï¬uraæ chatram atÅva bhÃti 06,022.006c pradak«iïaæ cainam upÃcaranti; mahar«aya÷ saæstutibhir narendram 06,022.007a purohitÃ÷ Óatruvadhaæ vadanto; mahar«iv­ddhÃ÷ Órutavanta eva 06,022.007c japyaiÓ ca mantraiÓ ca tathau«adhÅbhi÷; samantata÷ svasty ayanaæ pracakru÷ 06,022.007d*0080_01 japan hi vedÃdhyayanaæ mahÃntaæ 06,022.007d*0080_02 jayÃya dhaumyo 'pi jayÃya mantrÃn 06,022.007d*0081_01 yudhi«Âhiraæ parivavru÷ sametÃ÷ 06,022.008a tata÷ sa vastrÃïi tathaiva gÃÓ ca; phalÃni pu«pÃïi tathaiva ni«kÃn 06,022.008c kurÆttamo brÃhmaïasÃn mahÃtmÃ; kurvan yayau Óakra ivÃmarebhya÷ 06,022.008d*0082_01 tathaiva vipre«u mahÃrhajÃtaæ 06,022.008d*0082_02 rukmamaïimauktikahemaraupyam 06,022.009a sahasrasÆrya÷ ÓatakiÇkiïÅka÷; parÃrdhyajÃmbÆnadahemacitra÷ 06,022.009c ratho 'rjunasyÃgnir ivÃrcimÃlÅ; vibhrÃjate Óvetahaya÷ sucakra÷ 06,022.010a tam Ãsthita÷ keÓavasaæg­hÅtaæ; kapidhvajaæ gÃï¬ivabÃïahasta÷ 06,022.010c dhanurdharo yasya sama÷ p­thivyÃæ; na vidyate no bhavità và kadà cit 06,022.011a udvartayi«yaæs tava putrasenÃm; atÅva raudraæ sa bibharti rÆpam 06,022.011c anÃyudho ya÷ subhujo bhujÃbhyÃæ; narÃÓvanÃgÃn yudhi bhasma kuryÃt 06,022.012a sa bhÅmasena÷ sahito yamÃbhyÃæ; v­kodaro vÅrarathasya goptà 06,022.012c taæ prek«ya mattar«abhasiæhakhelaæ; loke mahendrapratimÃnakalpam 06,022.013a samÅk«ya senÃgragataæ durÃsadaæ; pravivyathu÷ paÇkagatà ivo«ÂrÃ÷ 06,022.013c v­kodaraæ vÃraïarÃjadarpaæ; yodhÃs tvadÅyà bhayavignasattvÃ÷ 06,022.013d*0083_01 vi«aïïarÆpÃ÷ kurusainyamukhyà 06,022.013d*0083_02 babhÆvire Óu«kakaïÂhà virÆpÃ÷ 06,022.014a anÅkamadhye ti«Âhantaæ rÃjaputraæ durÃsadam 06,022.014c abravÅd bharataÓre«Âhaæ gu¬ÃkeÓaæ janÃrdana÷ 06,022.015 vÃsudeva uvÃca 06,022.015a ya e«a goptà pratapan balastho; yo na÷ senÃæ siæha ivek«ate ca 06,022.015c sa e«a bhÅ«ma÷ kuruvaæÓaketur; yenÃh­tÃs triæÓato vÃjimedhÃ÷ 06,022.016a etÃny anÅkÃni mahÃnubhÃvaæ; gÆhanti meghà iva gharmaraÓmim 06,022.016c etÃni hatvà puru«apravÅra; kÃÇk«asva yuddhaæ bharatar«abheïa 06,022.016d@001_0000 saæjaya uvÃca 06,022.016d@001_0001 dhÃrtarëÂrabalaæ d­«Âvà yuddhÃya samupasthitam 06,022.016d@001_0002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,022.016d@001_0002 arjunasya hitÃrthÃya k­«ïo vacanam abravÅt 06,022.016d@001_0003 Óucir bhÆtvà mahÃbÃho saægrÃmÃbhimukhe sthita÷ 06,022.016d@001_0004 parÃjayÃya ÓatrÆïÃæ durgÃstotram udÅraya 06,022.016d@001_0004 saæjaya uvÃca 06,022.016d@001_0005 evam ukto 'rjuna÷ saækhye vÃsudevena dhÅmatà 06,022.016d@001_0006 arjuna uvÃca 06,022.016d@001_0006 avatÅrya rathÃt pÃrtha÷ stotram Ãha k­täjali÷ 06,022.016d@001_0007 oæ namas te siddhasenÃni Ãrye mandaravÃsini 06,022.016d@001_0008 kumÃri kÃli kÃpÃli kapile k­«ïapiÇgale 06,022.016d@001_0009 bhadrakÃli namas tubhyaæ mahÃkÃli namo 'stu te 06,022.016d@001_0010 caï¬i caï¬e namas tubhyaæ tÃriïi varavarïini 06,022.016d@001_0011 kÃtyÃyani mahÃbhÃge karÃli vijaye jaye 06,022.016d@001_0012 Óikhipicchadhvajadhare nÃnÃbharaïabhÆ«ite 06,022.016d@001_0013 aÂÂaÓÆlapraharaïe kha¬gakheÂakadhÃriïi 06,022.016d@001_0014 gopendrasyÃnuje jye«Âhe nandagopakulodbhave 06,022.016d@001_0015 mahi«Ãs­kpriye nityaæ kauÓiki pÅtavÃsini 06,022.016d@001_0016 aÂÂahÃse kokamukhe namas te 'stu raïapriye 06,022.016d@001_0017 ume ÓÃkaæbhari Óvete k­«ïe kaiÂabhanÃÓini 06,022.016d@001_0018 hiraïyÃk«i virÆpÃk«i sudhÆmrÃk«i namo 'stu te 06,022.016d@001_0019 vedaÓruti mahÃpuïye brahmaïye jÃtavedasi 06,022.016d@001_0020 jambÆkaÂakacaitye«u nityaæ saænihitÃlaye 06,022.016d@001_0021 tvaæ brahmavidyà vidyÃnÃæ mahÃnidrà ca dehinÃm 06,022.016d@001_0022 skandamÃtar bhagavati durge kÃntÃravÃsini 06,022.016d@001_0023 svÃhÃkÃra÷ svadhà caiva kalà këÂhà sarasvatÅ 06,022.016d@001_0024 sÃvitri vedamÃtà ca tathà vedÃnta ucyate 06,022.016d@001_0025 stutÃsi tvaæ mahÃdevi viÓuddhenÃntarÃtmanà 06,022.016d@001_0026 jayo bhavatu me nityaæ tvatprasÃdÃd raïe raïe 06,022.016d@001_0027 kÃntÃrabhayadurge«u bhaktÃnÃæ cÃlaye«u ca 06,022.016d@001_0028 nityaæ vasasi pÃtÃle yuddhe jayasi dÃnavÃn 06,022.016d@001_0029 tvaæ jambhanÅ mohinÅ ca mÃyà hrÅ÷ ÓrÅs tathaiva ca 06,022.016d@001_0030 saædhyà prabhÃvatÅ caiva sÃvitrÅ jananÅ tathà 06,022.016d@001_0031 tu«Âi÷ pu«Âir dh­tir dÅptiÓ candrÃdityavivardhinÅ 06,022.016d@001_0032 bhÆtir bhÆtimatÃæ saækhye vÅk«yase siddhacÃraïai÷ 06,022.016d@001_0032 saæjaya uvÃca 06,022.016d@001_0033 tata÷ pÃrthasya vij¤Ãya bhaktiæ mÃnavavatsalà 06,022.016d@001_0034 antarik«agatovÃca govindasyÃgrata÷ sthità 06,022.016d@001_0034 devy uvÃca 06,022.016d@001_0035 svalpenaiva tu kÃlena ÓatrƤ je«yasi pÃï¬ava 06,022.016d@001_0036 naras tvam asi durdhar«a nÃrÃyaïasahÃyavÃn 06,022.016d@001_0037 ajeyas tvaæ raïe 'rÅïÃm api vajrabh­ta÷ svayam 06,022.016d@001_0038 ity evam uktvà varadà k«aïenÃntaradhÅyata 06,022.016d@001_0039 labdhvà varaæ tu kaunteyo mene vijayam Ãtmana÷ 06,022.016d@001_0040 Ãruroha tata÷ pÃrtho rathaæ paramasaægatam 06,022.016d@001_0041 k­«ïÃrjunÃv ekarathau divyau ÓaÇkhau pradadhmatu÷ 06,022.016d@001_0042 ya idaæ paÂhate stotraæ kalya utthÃya mÃnava÷ 06,022.016d@001_0043 yak«arak«a÷piÓÃcebhyo na bhayaæ vidyate sadà 06,022.016d@001_0044 na cÃpi ripavas tebhya÷ sarpÃdyà ye ca daæ«Âriïa÷ 06,022.016d@001_0045 na bhayaæ vidyate tasya sadà rÃjakulÃd api 06,022.016d@001_0046 vivÃde jayam Ãpnoti baddho mucyati bandhanÃt 06,022.016d@001_0047 durgaæ tarati cÃvaÓyaæ tathà corair vimucyate 06,022.016d@001_0048 saægrÃme vijayen nityaæ lak«mÅæ prÃpnoti kevalÃm 06,022.016d@001_0049 Ãrogyabalasaæpanno jÅved var«aÓataæ tathà 06,022.016d@001_0050 etad d­«Âaæ prasÃdÃt tu mayà vyÃsasya dhÅmata÷ 06,022.016d@001_0051 mohÃd etau na jÃnanti naranÃrÃyaïÃv ­«Å 06,022.016d@001_0052 tava putrà durÃtmÃna÷ sarve manyuvaÓÃnugÃ÷ 06,022.016d@001_0053 prÃptakÃlam idaæ vÃkyaæ kÃlapÃÓena guïÂhitÃ÷ 06,022.016d@001_0054 dvaipÃyano nÃradaÓ ca kaïvo rÃmas tathÃnagha÷ 06,022.016d@001_0055 avÃrayaæs tava sutaæ na cÃsau tad g­hÅtavÃn 06,022.016d@001_0056 yatra dharmo dyuti÷ kÃntir yatra hrÅ÷ ÓrÅs tathà mati÷ 06,022.016d@001_0057 yato dharmas tata÷ k­«ïo yata÷ k­«ïas tato jaya÷ 06,022.017 dh­tarëÂra uvÃca 06,022.017a ke«Ãæ prah­«ÂÃs tatrÃgre yodhà yudhyanti saæjaya 06,022.017c udagramanasa÷ ke 'tra ke và dÅnà vicetasa÷ 06,022.018a ke pÆrvaæ prÃharaæs tatra yuddhe h­dayakampane 06,022.018c mÃmakÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ và tan mamÃcak«va saæjaya 06,022.019a kasya senÃsamudaye gandhamÃlyasamudbhava÷ 06,022.019c vÃca÷ pradak«iïÃÓ caiva yodhÃnÃm abhigarjatÃm 06,022.020 saæjaya uvÃca 06,022.020a ubhayo÷ senayos tatra yodhà jah­«ire mudà 06,022.020c sragdhÆpapÃnagandhÃnÃm ubhayatra samudbhava÷ 06,022.021a saæhatÃnÃm anÅkÃnÃæ vyƬhÃnÃæ bharatar«abha 06,022.021c saæsarpatÃm udÅrïÃnÃæ vimarda÷ sumahÃn abhÆt 06,022.022a vÃditraÓabdas tumula÷ ÓaÇkhabherÅvimiÓrita÷ 06,022.022b*0084_01 ÓÆrÃïÃæ raïaÓÆrÃïÃæ garjatÃm itaretaram 06,022.022b*0084_02 ubhayo÷ senayo rÃjan mahÃn vyatikaro 'bhavat 06,022.022b*0084_03 anyonyaæ vÅk«yamÃïÃnÃæ yodhÃnÃæ bharatar«abha 06,022.022c ku¤jarÃïÃæ ca nadatÃæ sainyÃnÃæ ca prah­«yatÃm 06,023.000*0085_01 k­«ïaæ kamalapatrÃk«aæ puïyaÓravaïakÅrtanam 06,023.000*0085_02 vÃsudevaæ jagadyoniæ naumi nÃrÃyaïaæ harim 06,023.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,023.001a dharmak«etre kuruk«etre samavetà yuyutsava÷ 06,023.001c mÃmakÃ÷ pÃï¬avÃÓ caiva kim akurvata saæjaya 06,023.001d@002_0001 ÓrÅrÃmacandrÃya nama÷ | ÓrÅk­«ïÃya nama÷ | oæ nama÷ | 06,023.001d@002_0002 asya ÓrÅbhagavadgÅtÃmÃlÃmantrasya bhagavÃn vedavyÃsa 06,023.001d@002_0003 ­«i÷ | anu«Âup chanda÷ | ÓrÅk­«ïaparamÃtmà devatà | 06,023.001d@002_0004 aÓocyÃn anvaÓocas tvaæ praj¤ÃvÃdÃæÓ ca bhëase (GÅtà 2. 06,023.001d@002_0005 11ab) iti bÅjam | sarvadharmÃn parityajya mÃm ekaæ 06,023.001d@002_0006 Óaraïaæ vraja (GÅtà 18.66ab) iti Óakti÷ | ahaæ 06,023.001d@002_0007 tvÃæ sarvapÃpebhyo mok«ayi«yÃmi mà Óuca÷ (GÅtà 06,023.001d@002_0008 18.66cd) iti kÅlakam | ÓrÅk­«ïaprÅtyarthaæ dharmÃrthakÃmamok«Ãrthe 06,023.001d@002_0009 jape viniyoga÷ || nainaæ chindanti ÓastrÃïi 06,023.001d@002_0010 nainaæ dahati pÃvaka÷ (GÅtà 2.23ab) iti aÇgu«ÂhÃbhyÃæ 06,023.001d@002_0011 nama÷ | na cainaæ kledayanty Ãpo na Óo«ayati mÃruta÷ 06,023.001d@002_0012 (GÅtà 2.23cd) iti tarjanÅbhyÃæ nama÷ | acchedyo 'yam 06,023.001d@002_0013 adÃhyo 'yam akledyo 'Óo«ya eva ca (GÅtà 2.24ab) 06,023.001d@002_0014 iti madhyamÃbhyÃæ nama÷ | nitya÷ sarvagata÷ sthÃïur acalo 'yaæ 06,023.001d@002_0015 sanÃtana÷ (GÅtà 2.24cd) ity anÃmikÃbhyÃæ nama÷ | 06,023.001d@002_0016 paÓya me pÃrtha rÆpÃïi ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ (GÅtà 06,023.001d@002_0017 11.5ab) iti kani«ÂhikÃbhyÃæ nama÷ | nÃnÃvidhÃni 06,023.001d@002_0018 divyÃni nÃnÃvarïÃk­tÅni ca (GÅtà 11.5cd) iti 06,023.001d@002_0019 karatalakarap­«ÂhÃbhyÃæ nama÷ | iti karanyÃsa÷ || aÇganyÃsa÷ | 06,023.001d@002_0020 nainaæ chindanti ÓastrÃïi nainaæ dahati pÃvaka÷ 06,023.001d@002_0021 (GÅtà 2.23ab) iti h­dayÃya nama÷ | na cainaæ 06,023.001d@002_0022 kledayanty Ãpo na Óo«ayati mÃruta÷ (GÅtà 2.23cd) 06,023.001d@002_0023 iti Óirase svÃhà | acchedyo 'yam adÃhyo 'yam akledyo 'Óo«ya 06,023.001d@002_0024 eva ca (GÅtà 2.24ab) iti ÓikhÃyai 06,023.001d@002_0025 vau«a | nÃnÃvidhÃni divyÃni nÃnÃvarïÃk­tÅni ca 06,023.001d@002_0026 (GÅtà 11.5cd) ity astrÃya pha | ity aÇganyÃsa÷ || 06,023.001d@002_0027 atha dhyÃnaæ | 06,023.001d@002_0028 oæ pÃrthÃya pratibodhitÃæ bhagavatà nÃrÃyaïena svayaæ 06,023.001d@002_0029 vyÃsena grathitÃæ purÃïamuninà madhye mahÃbhÃrate | 06,023.001d@002_0030 advaitÃm­tavar«iïÅæ bhagavatÅm a«ÂÃdaÓÃdhyÃyinÅm 06,023.001d@002_0031 Ãvarttair anusaædadhÃmi bhagavadgÅtÃæ bhavonmocinÅm || (1) 06,023.001d@002_0032 oæ h­di vikasitapadmaæ sÆryasomÃgnibimbaæ 06,023.001d@002_0033 praïavamayavikÃsaæ yasya vai nirvikalpam | 06,023.001d@002_0034 acalaparamaÓÃntaæ jyotir ÃkÃÓasÃraæ 06,023.001d@002_0035 sa bhavatu Óubhado me vÃsudeva÷ prati«Âha÷ || (2) 06,023.001d@002_0036 sarvopani«ado gÃvo dogdhà gopÃlanandana÷ | 06,023.001d@002_0037 pÃrtho vatsa÷ sudhÅr bhoktà dugdhaæ gÅtÃm­taæ mahat || (3) 06,023.001d@002_0038 oæ namo 'stu te vyÃsa viÓÃlabuddhe 06,023.001d@002_0039 phullÃravindÃyatapadmanetra | 06,023.001d@002_0040 yena tvayà bhÃratatailapÆrïa÷ 06,023.001d@002_0041 prajvÃlito j¤Ãnamaya÷ pradÅpa÷ || (4) 06,023.001d@002_0042 prapannapÃrijÃtÃya totravetraikapÃïaye | 06,023.001d@002_0043 j¤ÃnamudrÃya k­«ïÃya gÅtÃm­taduhe nama÷ || (5) 06,023.002 saæjaya uvÃca 06,023.002a d­«Âvà tu pÃï¬avÃnÅkaæ vyƬhaæ duryodhanas tadà 06,023.002c ÃcÃryam upasaægamya rÃjà vacanam abravÅt 06,023.003a paÓyaitÃæ pÃï¬uputrÃïÃm ÃcÃrya mahatÅæ camÆm 06,023.003c vyƬhÃæ drupadaputreïa tava Ói«yeïa dhÅmatà 06,023.004a atra ÓÆrà mahe«vÃsà bhÅmÃrjunasamà yudhi 06,023.004c yuyudhÃno virÃÂaÓ ca drupadaÓ ca mahÃratha÷ 06,023.005a dh­«ÂaketuÓ cekitÃna÷ kÃÓirÃjaÓ ca vÅryavÃn 06,023.005c purujit kuntibhojaÓ ca ÓaibyaÓ ca narapuægava÷ 06,023.006a yudhÃmanyuÓ ca vikrÃnta uttamaujÃÓ ca vÅryavÃn 06,023.006c saubhadro draupadeyÃÓ ca sarva eva mahÃrathÃ÷ 06,023.007a asmÃkaæ tu viÓi«Âà ye tÃn nibodha dvijottama 06,023.007c nÃyakà mama sainyasya saæj¤Ãrthaæ tÃn bravÅmi te 06,023.007d*0086_01 sainye mahati ye sarve netÃra÷ ÓÆrasaæmatÃ÷ 06,023.008a bhavÃn bhÅ«maÓ ca karïaÓ ca k­paÓ ca samitiæjaya÷ 06,023.008c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca saumadattis tathaiva ca 06,023.009a anye ca bahava÷ ÓÆrà madarthe tyaktajÅvitÃ÷ 06,023.009c nÃnÃÓastrapraharaïÃ÷ sarve yuddhaviÓÃradÃ÷ 06,023.010a aparyÃptaæ tad asmÃkaæ balaæ bhÅ«mÃbhirak«itam 06,023.010c paryÃptaæ tv idam ete«Ãæ balaæ bhÅmÃbhirak«itam 06,023.011a ayane«u ca sarve«u yathÃbhÃgam avasthitÃ÷ 06,023.011c bhÅ«mam evÃbhirak«antu bhavanta÷ sarva eva hi 06,023.012a tasya saæjanayan har«aæ kuruv­ddha÷ pitÃmaha÷ 06,023.012c siæhanÃdaæ vinadyoccai÷ ÓaÇkhaæ dadhmau pratÃpavÃn 06,023.013a tata÷ ÓaÇkhÃÓ ca bheryaÓ ca païavÃnakagomukhÃ÷ 06,023.013c sahasaivÃbhyahanyanta sa Óabdas tumulo 'bhavat 06,023.014a tata÷ Óvetair hayair yukte mahati syandane sthitau 06,023.014c mÃdhava÷ pÃï¬avaÓ caiva divyau ÓaÇkhau pradadhmatu÷ 06,023.015a päcajanyaæ h­«ÅkeÓo devadattaæ dhanaæjaya÷ 06,023.015c pauï¬raæ dadhmau mahÃÓaÇkhaæ bhÅmakarmà v­kodara÷ 06,023.016a anantavijayaæ rÃjà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,023.016c nakula÷ sahadevaÓ ca sugho«amaïipu«pakau 06,023.017a kÃÓyaÓ ca parame«vÃsa÷ Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 06,023.017c dh­«Âadyumno virÃÂaÓ ca sÃtyakiÓ cÃparÃjita÷ 06,023.018a drupado draupadeyÃÓ ca sarvaÓa÷ p­thivÅpate 06,023.018c saubhadraÓ ca mahÃbÃhu÷ ÓaÇkhÃn dadhmu÷ p­thak p­thak 06,023.019a sa gho«o dhÃrtarëÂrÃïÃæ h­dayÃni vyadÃrayat 06,023.019c nabhaÓ ca p­thivÅæ caiva tumulo vyanunÃdayan 06,023.020a atha vyavasthitÃn d­«Âvà dhÃrtarëÂrÃn kapidhvaja÷ 06,023.020c prav­tte ÓastrasaæpÃte dhanur udyamya pÃï¬ava÷ 06,023.021a h­«ÅkeÓaæ tadà vÃkyam idam Ãha mahÅpate 06,023.021c senayor ubhayor madhye rathaæ sthÃpaya me 'cyuta 06,023.022a yÃvad etÃn nirÅk«e 'haæ yoddhukÃmÃn avasthitÃn 06,023.022c kair mayà saha yoddhavyam asmin raïasamudyame 06,023.023a yotsyamÃnÃn avek«e 'haæ ya ete 'tra samÃgatÃ÷ 06,023.023c dhÃrtarëÂrasya durbuddher yuddhe priyacikÅr«ava÷ 06,023.024a evam ukto h­«ÅkeÓo gu¬ÃkeÓena bhÃrata 06,023.024c senayor ubhayor madhye sthÃpayitvà rathottamam 06,023.025a bhÅ«madroïapramukhata÷ sarve«Ãæ ca mahÅk«itÃm 06,023.025c uvÃca pÃrtha paÓyaitÃn samavetÃn kurÆn iti 06,023.026a tatrÃpaÓyat sthitÃn pÃrtha÷ pitÌn atha pitÃmahÃn 06,023.026c ÃcÃryÃn mÃtulÃn bhrÃtÌn putrÃn pautrÃn sakhÅæs tathà 06,023.027a ÓvaÓurÃn suh­daÓ caiva senayor ubhayor api 06,023.027c tÃn samÅk«ya sa kaunteya÷ sarvÃn bandhÆn avasthitÃn 06,023.028a k­payà parayÃvi«Âo vi«Ådann idam abravÅt 06,023.028c d­«ÂvemÃn svajanÃn k­«ïa yuyutsÆn samavasthitÃn 06,023.029a sÅdanti mama gÃtrÃïi mukhaæ ca pariÓu«yati 06,023.029c vepathuÓ ca ÓarÅre me romahar«aÓ ca jÃyate 06,023.030a gÃï¬Åvaæ sraæsate hastÃt tvak caiva paridahyate 06,023.030c na ca Óaknomy avasthÃtuæ bhramatÅva ca me mana÷ 06,023.031a nimittÃni ca paÓyÃmi viparÅtÃni keÓava 06,023.031c na ca Óreyo 'nupaÓyÃmi hatvà svajanam Ãhave 06,023.032a na kÃÇk«e vijayaæ k­«ïa na ca rÃjyaæ sukhÃni ca 06,023.032c kiæ no rÃjyena govinda kiæ bhogair jÅvitena và 06,023.033a ye«Ãm arthe kÃÇk«itaæ no rÃjyaæ bhogÃ÷ sukhÃni ca 06,023.033c ta ime 'vasthità yuddhe prÃïÃæs tyaktvà dhanÃni ca 06,023.034a ÃcÃryÃ÷ pitara÷ putrÃs tathaiva ca pitÃmahÃ÷ 06,023.034c mÃtulÃ÷ ÓvaÓurÃ÷ pautrÃ÷ syÃlÃ÷ saæbandhinas tathà 06,023.035a etÃn na hantum icchÃmi ghnato 'pi madhusÆdana 06,023.035c api trailokyarÃjyasya heto÷ kiæ nu mahÅk­te 06,023.036a nihatya dhÃrtarëÂrÃn na÷ kà prÅti÷ syÃj janÃrdana 06,023.036c pÃpam evÃÓrayed asmÃn hatvaitÃn ÃtatÃyina÷ 06,023.037a tasmÃn nÃrhà vayaæ hantuæ dhÃrtarëÂrÃn sabÃndhavÃn 06,023.037c svajanaæ hi kathaæ hatvà sukhina÷ syÃma mÃdhava 06,023.038a yady apy ete na paÓyanti lobhopahatacetasa÷ 06,023.038c kulak«ayak­taæ do«aæ mitradrohe ca pÃtakam 06,023.039a kathaæ na j¤eyam asmÃbhi÷ pÃpÃd asmÃn nivartitum 06,023.039c kulak«ayak­taæ do«aæ prapaÓyadbhir janÃrdana 06,023.040a kulak«aye praïaÓyanti kuladharmÃ÷ sanÃtanÃ÷ 06,023.040c dharme na«Âe kulaæ k­tsnam adharmo 'bhibhavaty uta 06,023.041a adharmÃbhibhavÃt k­«ïa pradu«yanti kulastriya÷ 06,023.041c strÅ«u du«ÂÃsu vÃr«ïeya jÃyate varïasaækara÷ 06,023.042a saækaro narakÃyaiva kulaghnÃnÃæ kulasya ca 06,023.042c patanti pitaro hy e«Ãæ luptapiï¬odakakriyÃ÷ 06,023.043a do«air etai÷ kulaghnÃnÃæ varïasaækarakÃrakai÷ 06,023.043c utsÃdyante jÃtidharmÃ÷ kuladharmÃÓ ca ÓÃÓvatÃ÷ 06,023.044a utsannakuladharmÃïÃæ manu«yÃïÃæ janÃrdana 06,023.044c narake niyataæ vÃso bhavatÅty anuÓuÓruma 06,023.045a aho bata mahat pÃpaæ kartuæ vyavasità vayam 06,023.045c yad rÃjyasukhalobhena hantuæ svajanam udyatÃ÷ 06,023.046a yadi mÃm apratÅkÃram aÓastraæ ÓastrapÃïaya÷ 06,023.046c dhÃrtarëÂrà raïe hanyus tan me k«emataraæ bhavet 06,023.047a evam uktvÃrjuna÷ saækhye rathopastha upÃviÓat 06,023.047c vis­jya saÓaraæ cÃpaæ ÓokasaævignamÃnasa÷ 06,024.001 saæjaya uvÃca 06,024.001a taæ tathà k­payÃvi«Âam aÓrupÆrïÃkulek«aïam 06,024.001c vi«Ådantam idaæ vÃkyam uvÃca madhusÆdana÷ 06,024.002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,024.002a kutas tvà kaÓmalam idaæ vi«ame samupasthitam 06,024.002c anÃryaju«Âam asvargyam akÅrtikaram arjuna 06,024.003a klaibyaæ mà sma gama÷ pÃrtha naitat tvayy upapadyate 06,024.003c k«udraæ h­dayadaurbalyaæ tyaktvotti«Âha paraætapa 06,024.004 arjuna uvÃca 06,024.004a kathaæ bhÅ«mam ahaæ saækhye droïaæ ca madhusÆdana 06,024.004c i«ubhi÷ pratiyotsyÃmi pÆjÃrhÃv arisÆdana 06,024.005a gurÆn ahatvà hi mahÃnubhÃvä; Óreyo bhoktuæ bhaik«am apÅha loke 06,024.005c hatvÃrthakÃmÃæs tu gurÆn ihaiva; bhu¤jÅya bhogÃn rudhirapradigdhÃn 06,024.006a na caitad vidma÷ kataran no garÅyo; yad và jayema yadi và no jayeyu÷ 06,024.006c yÃn eva hatvà na jijÅvi«Ãmas; te 'vasthitÃ÷ pramukhe dhÃrtarëÂrÃ÷ 06,024.007a kÃrpaïyado«opahatasvabhÃva÷; p­cchÃmi tvÃæ dharmasaæmƬhacetÃ÷ 06,024.007c yac chreya÷ syÃn niÓcitaæ brÆhi tan me; Ói«yas te 'haæ ÓÃdhi mÃæ tvÃæ prapannam 06,024.008a na hi prapaÓyÃmi mamÃpanudyÃd; yac chokam uccho«aïam indriyÃïÃm 06,024.008c avÃpya bhÆmÃv asapatnam ­ddhaæ; rÃjyaæ surÃïÃm api cÃdhipatyam 06,024.009 saæjaya uvÃca 06,024.009a evam uktvà h­«ÅkeÓaæ gu¬ÃkeÓa÷ paraætapa 06,024.009c na yotsya iti govindam uktvà tÆ«ïÅæ babhÆva ha 06,024.010a tam uvÃca h­«ÅkeÓa÷ prahasann iva bhÃrata 06,024.010c senayor ubhayor madhye vi«Ådantam idaæ vaca÷ 06,024.011 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,024.011a aÓocyÃn anvaÓocas tvaæ praj¤ÃvÃdÃæÓ ca bhëase 06,024.011c gatÃsÆn agatÃsÆæÓ ca nÃnuÓocanti paï¬itÃ÷ 06,024.011d*0087_01 tvaæ mÃnu«yeïopahatÃntarÃtmà 06,024.011d*0087_02 vi«ÃdamohÃbhibhavÃd visaæj¤a÷ 06,024.011d*0087_03 k­pÃg­hÅta÷ samavek«ya bandhÆn 06,024.011d*0087_04 abhiprapannÃn mukham antakasya 06,024.012a na tv evÃhaæ jÃtu nÃsaæ na tvaæ neme janÃdhipÃ÷ 06,024.012c na caiva na bhavi«yÃma÷ sarve vayam ata÷ param 06,024.013a dehino 'smin yathà dehe kaumÃraæ yauvanaæ jarà 06,024.013c tathà dehÃntaraprÃptir dhÅras tatra na muhyati 06,024.014a mÃtrÃsparÓÃs tu kaunteya ÓÅto«ïasukhadu÷khadÃ÷ 06,024.014c ÃgamÃpÃyino 'nityÃs tÃæs titik«asva bhÃrata 06,024.015a yaæ hi na vyathayanty ete puru«aæ puru«ar«abha 06,024.015c samadu÷khasukhaæ dhÅraæ so 'm­tatvÃya kalpate 06,024.016a nÃsato vidyate bhÃvo nÃbhÃvo vidyate sata÷ 06,024.016c ubhayor api d­«Âo 'ntas tv anayos tattvadarÓibhi÷ 06,024.017a avinÃÓi tu tad viddhi yena sarvam idaæ tatam 06,024.017c vinÃÓam avyayasyÃsya na kaÓ cit kartum arhati 06,024.018a antavanta ime dehà nityasyoktÃ÷ ÓarÅriïa÷ 06,024.018c anÃÓino 'prameyasya tasmÃd yudhyasva bhÃrata 06,024.019a ya enaæ vetti hantÃraæ yaÓ cainaæ manyate hatam 06,024.019c ubhau tau na vijÃnÅto nÃyaæ hanti na hanyate 06,024.020a na jÃyate mriyate và kadà cin; nÃyaæ bhÆtvà bhavità và na bhÆya÷ 06,024.020c ajo nitya÷ ÓÃÓvato 'yaæ purÃïo; na hanyate hanyamÃne ÓarÅre 06,024.021a vedÃvinÃÓinaæ nityaæ ya enam ajam avyayam 06,024.021c kathaæ sa puru«a÷ pÃrtha kaæ ghÃtayati hanti kam 06,024.022a vÃsÃæsi jÅrïÃni yathà vihÃya; navÃni g­hïÃti naro 'parÃïi 06,024.022c tathà ÓarÅrÃïi vihÃya jÅrïÃny; anyÃni saæyÃti navÃni dehÅ 06,024.023a nainaæ chindanti ÓastrÃïi nainaæ dahati pÃvaka÷ 06,024.023c na cainaæ kledayanty Ãpo na Óo«ayati mÃruta÷ 06,024.024a acchedyo 'yam adÃhyo 'yam akledyo 'Óo«ya eva ca 06,024.024c nitya÷ sarvagata÷ sthÃïur acalo 'yaæ sanÃtana÷ 06,024.025a avyakto 'yam acintyo 'yam avikÃryo 'yam ucyate 06,024.025c tasmÃd evaæ viditvainaæ nÃnuÓocitum arhasi 06,024.026a atha cainaæ nityajÃtaæ nityaæ và manyase m­tam 06,024.026c tathÃpi tvaæ mahÃbÃho nainaæ Óocitum arhasi 06,024.027a jÃtasya hi dhruvo m­tyur dhruvaæ janma m­tasya ca 06,024.027c tasmÃd aparihÃrye 'rthe na tvaæ Óocitum arhasi 06,024.028a avyaktÃdÅni bhÆtÃni vyaktamadhyÃni bhÃrata 06,024.028c avyaktanidhanÃny eva tatra kà paridevanà 06,024.029a ÃÓcaryavat paÓyati kaÓ cid enam; ÃÓcaryavad vadati tathaiva cÃnya÷ 06,024.029c ÃÓcaryavac cainam anya÷ Ó­ïoti; ÓrutvÃpy enaæ veda na caiva kaÓ cit 06,024.030a dehÅ nityam avadhyo 'yaæ dehe sarvasya bhÃrata 06,024.030c tasmÃt sarvÃïi bhÆtÃni na tvaæ Óocitum arhasi 06,024.031a svadharmam api cÃvek«ya na vikampitum arhasi 06,024.031c dharmyÃd dhi yuddhÃc chreyo 'nyat k«atriyasya na vidyate 06,024.032a yad­cchayà copapannaæ svargadvÃram apÃv­tam 06,024.032c sukhina÷ k«atriyÃ÷ pÃrtha labhante yuddham Åd­Óam 06,024.033a atha cet tvam imaæ dharmyaæ saægrÃmaæ na kari«yasi 06,024.033c tata÷ svadharmaæ kÅrtiæ ca hitvà pÃpam avÃpsyasi 06,024.034a akÅrtiæ cÃpi bhÆtÃni kathayi«yanti te 'vyayÃm 06,024.034c saæbhÃvitasya cÃkÅrtir maraïÃd atiricyate 06,024.035a bhayÃd raïÃd uparataæ maæsyante tvÃæ mahÃrathÃ÷ 06,024.035c ye«Ãæ ca tvaæ bahumato bhÆtvà yÃsyasi lÃghavam 06,024.036a avÃcyavÃdÃæÓ ca bahÆn vadi«yanti tavÃhitÃ÷ 06,024.036c nindantas tava sÃmarthyaæ tato du÷khataraæ nu kim 06,024.037a hato và prÃpsyasi svargaæ jitvà và bhok«yase mahÅm 06,024.037c tasmÃd utti«Âha kaunteya yuddhÃya k­taniÓcaya÷ 06,024.038a sukhadu÷khe same k­tvà lÃbhÃlÃbhau jayÃjayau 06,024.038c tato yuddhÃya yujyasva naivaæ pÃpam avÃpsyasi 06,024.039a e«Ã te 'bhihità sÃækhye buddhir yoge tv imÃæ Ó­ïu 06,024.039c buddhyà yukto yayà pÃrtha karmabandhaæ prahÃsyasi 06,024.040a nehÃbhikramanÃÓo 'sti pratyavÃyo na vidyate 06,024.040c svalpam apy asya dharmasya trÃyate mahato bhayÃt 06,024.041a vyavasÃyÃtmikà buddhir ekeha kurunandana 06,024.041c bahuÓÃkhà hy anantÃÓ ca buddhayo 'vyavasÃyinÃm 06,024.042a yÃm imÃæ pu«pitÃæ vÃcaæ pravadanty avipaÓcita÷ 06,024.042c vedavÃdaratÃ÷ pÃrtha nÃnyad astÅti vÃdina÷ 06,024.043a kÃmÃtmÃna÷ svargaparà janmakarmaphalapradÃm 06,024.043c kriyÃviÓe«abahulÃæ bhogaiÓvaryagatiæ prati 06,024.044a bhogaiÓvaryaprasaktÃnÃæ tayÃpah­tacetasÃm 06,024.044c vyavasÃyÃtmikà buddhi÷ samÃdhau na vidhÅyate 06,024.045a traiguïyavi«ayà vedà nistraiguïyo bhavÃrjuna 06,024.045c nirdvaædvo nityasattvastho niryogak«ema ÃtmavÃn 06,024.046a yÃvÃn artha udapÃne sarvata÷ saæplutodake 06,024.046c tÃvÃn sarve«u vede«u brÃhmaïasya vijÃnata÷ 06,024.047a karmaïy evÃdhikÃras te mà phale«u kadà cana 06,024.047c mà karmaphalahetur bhÆr mà te saÇgo 'stv akarmaïi 06,024.048a yogastha÷ kuru karmÃïi saÇgaæ tyaktvà dhanaæjaya 06,024.048c siddhyasiddhyo÷ samo bhÆtvà samatvaæ yoga ucyate 06,024.048d*0088_01 yasya sarve samÃrambhà nirÃÓÅrbandhanÃs tv iha 06,024.048d*0088_02 tyÃge yasya hutaæ sarvaæ sa tyÃgÅ sa ca buddhimÃn 06,024.049a dÆreïa hy avaraæ karma buddhiyogÃd dhanaæjaya 06,024.049c buddhau Óaraïam anviccha k­païÃ÷ phalahetava÷ 06,024.050a buddhiyukto jahÃtÅha ubhe suk­tadu«k­te 06,024.050c tasmÃd yogÃya yujyasva yoga÷ karmasu kauÓalam 06,024.051a karmajaæ buddhiyuktà hi phalaæ tyaktvà manÅ«iïa÷ 06,024.051c janmabandhavinirmuktÃ÷ padaæ gacchanty anÃmayam 06,024.052a yadà te mohakalilaæ buddhir vyatitari«yati 06,024.052c tadà gantÃsi nirvedaæ Órotavyasya Órutasya ca 06,024.053a Órutivipratipannà te yadà sthÃsyati niÓcalà 06,024.053c samÃdhÃv acalà buddhis tadà yogam avÃpsyasi 06,024.054 arjuna uvÃca 06,024.054a sthitapraj¤asya kà bhëà samÃdhisthasya keÓava 06,024.054c sthitadhÅ÷ kiæ prabhëeta kim ÃsÅta vrajeta kim 06,024.055 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,024.055a prajahÃti yadà kÃmÃn sarvÃn pÃrtha manogatÃn 06,024.055c Ãtmany evÃtmanà tu«Âa÷ sthitapraj¤as tadocyate 06,024.056a du÷khe«v anudvignamanÃ÷ sukhe«u vigatasp­ha÷ 06,024.056c vÅtarÃgabhayakrodha÷ sthitadhÅr munir ucyate 06,024.057a ya÷ sarvatrÃnabhisnehas tat tat prÃpya ÓubhÃÓubham 06,024.057c nÃbhinandati na dve«Âi tasya praj¤Ã prati«Âhità 06,024.058a yadà saæharate cÃyaæ kÆrmo 'ÇgÃnÅva sarvaÓa÷ 06,024.058c indriyÃïÅndriyÃrthebhyas tasya praj¤Ã prati«Âhità 06,024.059a vi«ayà vinivartante nirÃhÃrasya dehina÷ 06,024.059c rasavarjaæ raso 'py asya paraæ d­«Âvà nivartate 06,024.060a yatato hy api kaunteya puru«asya vipaÓcita÷ 06,024.060c indriyÃïi pramÃthÅni haranti prasabhaæ mana÷ 06,024.061a tÃni sarvÃïi saæyamya yukta ÃsÅta matpara÷ 06,024.061c vaÓe hi yasyendriyÃïi tasya praj¤Ã prati«Âhità 06,024.062a dhyÃyato vi«ayÃn puæsa÷ saÇgas te«ÆpajÃyate 06,024.062c saÇgÃt saæjÃyate kÃma÷ kÃmÃt krodho 'bhijÃyate 06,024.063a krodhÃd bhavati saæmoha÷ saæmohÃt sm­tivibhrama÷ 06,024.063c sm­tibhraæÓÃd buddhinÃÓo buddhinÃÓÃt praïaÓyati 06,024.064a rÃgadve«aviyuktais tu vi«ayÃn indriyaiÓ caran 06,024.064c ÃtmavaÓyair vidheyÃtmà prasÃdam adhigacchati 06,024.065a prasÃde sarvadu÷khÃnÃæ hÃnir asyopajÃyate 06,024.065c prasannacetaso hy ÃÓu buddhi÷ paryavati«Âhate 06,024.066a nÃsti buddhir ayuktasya na cÃyuktasya bhÃvanà 06,024.066c na cÃbhÃvayata÷ ÓÃntir aÓÃntasya kuta÷ sukham 06,024.067a indriyÃïÃæ hi caratÃæ yan mano 'nuvidhÅyate 06,024.067c tad asya harati praj¤Ãæ vÃyur nÃvam ivÃmbhasi 06,024.068a tasmÃd yasya mahÃbÃho nig­hÅtÃni sarvaÓa÷ 06,024.068c indriyÃïÅndriyÃrthebhyas tasya praj¤Ã prati«Âhità 06,024.069a yà niÓà sarvabhÆtÃnÃæ tasyÃæ jÃgarti saæyamÅ 06,024.069c yasyÃæ jÃgrati bhÆtÃni sà niÓà paÓyato mune÷ 06,024.070a ÃpÆryamÃïam acalaprati«Âhaæ; samudram Ãpa÷ praviÓanti yadvat 06,024.070c tadvat kÃmà yaæ praviÓanti sarve; sa ÓÃntim Ãpnoti na kÃmakÃmÅ 06,024.071a vihÃya kÃmÃn ya÷ sarvÃn pumÃæÓ carati ni÷sp­ha÷ 06,024.071c nirmamo nirahaækÃra÷ sa ÓÃntim adhigacchati 06,024.072a e«Ã brÃhmÅ sthiti÷ pÃrtha nainÃæ prÃpya vimuhyati 06,024.072c sthitvÃsyÃm antakÃle 'pi brahmanirvÃïam ­cchati 06,025.001 arjuna uvÃca 06,025.001a jyÃyasÅ cet karmaïas te matà buddhir janÃrdana 06,025.001c tat kiæ karmaïi ghore mÃæ niyojayasi keÓava 06,025.002a vyÃmiÓreïaiva vÃkyena buddhiæ mohayasÅva me 06,025.002c tad ekaæ vada niÓcitya yena Óreyo 'ham ÃpnuyÃm 06,025.003 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,025.003a loke 'smin dvividhà ni«Âhà purà proktà mayÃnagha 06,025.003c j¤Ãnayogena sÃækhyÃnÃæ karmayogena yoginÃm 06,025.004a na karmaïÃm anÃrambhÃn nai«karmyaæ puru«o 'Ónute 06,025.004c na ca saænyasanÃd eva siddhiæ samadhigacchati 06,025.005a na hi kaÓ cit k«aïam api jÃtu ti«Âhaty akarmak­t 06,025.005c kÃryate hy avaÓa÷ karma sarva÷ prak­tijair guïai÷ 06,025.006a karmendriyÃïi saæyamya ya Ãste manasà smaran 06,025.006c indriyÃrthÃn vimƬhÃtmà mithyÃcÃra÷ sa ucyate 06,025.007a yas tv indriyÃïi manasà niyamyÃrabhate 'rjuna 06,025.007c karmendriyai÷ karmayogam asakta÷ sa viÓi«yate 06,025.008a niyataæ kuru karma tvaæ karma jyÃyo hy akarmaïa÷ 06,025.008c ÓarÅrayÃtrÃpi ca te na prasidhyed akarmaïa÷ 06,025.009a yaj¤ÃrthÃt karmaïo 'nyatra loko 'yaæ karmabandhana÷ 06,025.009c tadarthaæ karma kaunteya muktasaÇga÷ samÃcara 06,025.010a sahayaj¤Ã÷ prajÃ÷ s­«Âvà purovÃca prajÃpati÷ 06,025.010c anena prasavi«yadhvam e«a vo 'stv i«ÂakÃmadhuk 06,025.011a devÃn bhÃvayatÃnena te devà bhÃvayantu va÷ 06,025.011c parasparaæ bhÃvayanta÷ Óreya÷ param avÃpsyatha 06,025.012a i«ÂÃn bhogÃn hi vo devà dÃsyante yaj¤abhÃvitÃ÷ 06,025.012c tair dattÃn apradÃyaibhyo yo bhuÇkte stena eva sa÷ 06,025.013a yaj¤aÓi«ÂÃÓina÷ santo mucyante sarvakilbi«ai÷ 06,025.013c bhu¤jate te tv aghaæ pÃpà ye pacanty ÃtmakÃraïÃt 06,025.014a annÃd bhavanti bhÆtÃni parjanyÃd annasaæbhava÷ 06,025.014c yaj¤Ãd bhavati parjanyo yaj¤a÷ karmasamudbhava÷ 06,025.015a karma brahmodbhavaæ viddhi brahmÃk«arasamudbhavam 06,025.015c tasmÃt sarvagataæ brahma nityaæ yaj¤e prati«Âhitam 06,025.016a evaæ pravartitaæ cakraæ nÃnuvartayatÅha ya÷ 06,025.016c aghÃyur indriyÃrÃmo moghaæ pÃrtha sa jÅvati 06,025.017a yas tv Ãtmaratir eva syÃd Ãtmat­ptaÓ ca mÃnava÷ 06,025.017c Ãtmany eva ca saætu«Âas tasya kÃryaæ na vidyate 06,025.018a naiva tasya k­tenÃrtho nÃk­teneha kaÓ cana 06,025.018c na cÃsya sarvabhÆte«u kaÓ cid arthavyapÃÓraya÷ 06,025.019a tasmÃd asakta÷ satataæ kÃryaæ karma samÃcara 06,025.019c asakto hy Ãcaran karma param Ãpnoti pÆru«a÷ 06,025.020a karmaïaiva hi saæsiddhim Ãsthità janakÃdaya÷ 06,025.020c lokasaægraham evÃpi saæpaÓyan kartum arhasi 06,025.021a yad yad Ãcarati Óre«Âhas tat tad evetaro jana÷ 06,025.021c sa yat pramÃïaæ kurute lokas tad anuvartate 06,025.022a na me pÃrthÃsti kartavyaæ tri«u loke«u kiæ cana 06,025.022c nÃnavÃptam avÃptavyaæ varta eva ca karmaïi 06,025.023a yadi hy ahaæ na varteyaæ jÃtu karmaïy atandrita÷ 06,025.023c mama vartmÃnuvartante manu«yÃ÷ pÃrtha sarvaÓa÷ 06,025.024a utsÅdeyur ime lokà na kuryÃæ karma ced aham 06,025.024c saækarasya ca kartà syÃm upahanyÃm imÃ÷ prajÃ÷ 06,025.025a saktÃ÷ karmaïy avidvÃæso yathà kurvanti bhÃrata 06,025.025c kuryÃd vidvÃæs tathÃsaktaÓ cikÅr«ur lokasaægraham 06,025.026a na buddhibhedaæ janayed aj¤ÃnÃæ karmasaÇginÃm 06,025.026c jo«ayet sarvakarmÃïi vidvÃn yukta÷ samÃcaran 06,025.027a prak­te÷ kriyamÃïÃni guïai÷ karmÃïi sarvaÓa÷ 06,025.027c ahaækÃravimƬhÃtmà kartÃham iti manyate 06,025.028a tattvavit tu mahÃbÃho guïakarmavibhÃgayo÷ 06,025.028c guïà guïe«u vartanta iti matvà na sajjate 06,025.029a prak­ter guïasaæmƬhÃ÷ sajjante guïakarmasu 06,025.029c tÃn ak­tsnavido mandÃn k­tsnavin na vicÃlayet 06,025.030a mayi sarvÃïi karmÃïi saænyasyÃdhyÃtmacetasà 06,025.030c nirÃÓÅr nirmamo bhÆtvà yudhyasva vigatajvara÷ 06,025.031a ye me matam idaæ nityam anuti«Âhanti mÃnavÃ÷ 06,025.031c ÓraddhÃvanto 'nasÆyanto mucyante te 'pi karmabhi÷ 06,025.032a ye tv etad abhyasÆyanto nÃnuti«Âhanti me matam 06,025.032c sarvaj¤ÃnavimƬhÃæs tÃn viddhi na«ÂÃn acetasa÷ 06,025.033a sad­Óaæ ce«Âate svasyÃ÷ prak­ter j¤ÃnavÃn api 06,025.033c prak­tiæ yÃnti bhÆtÃni nigraha÷ kiæ kari«yati 06,025.034a indriyasyendriyasyÃrthe rÃgadve«au vyavasthitau 06,025.034c tayor na vaÓam Ãgacchet tau hy asya paripanthinau 06,025.035a ÓreyÃn svadharmo viguïa÷ paradharmÃt svanu«ÂhitÃt 06,025.035c svadharme nidhanaæ Óreya÷ paradharmo bhayÃvaha÷ 06,025.036 arjuna uvÃca 06,025.036a atha kena prayukto 'yaæ pÃpaæ carati pÆru«a÷ 06,025.036c anicchann api vÃr«ïeya balÃd iva niyojita÷ 06,025.037 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,025.037a kÃma e«a krodha e«a rajoguïasamudbhava÷ 06,025.037c mahÃÓano mahÃpÃpmà viddhy enam iha vairiïam 06,025.037d*0089_00 arjuna uvÃca 06,025.037d*0089_01 bhavaty e«a kathaæ k­«ïa kathaæ caiva vivardhate 06,025.037d*0089_02 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,025.037d*0089_02 kim Ãtmaka÷ kim ÃcÃras tan mamÃcak«va p­cchata÷ 06,025.037d*0089_03 e«a sÆk«ma÷ para÷ Óatrur dehinÃm indriyai÷ saha 06,025.037d*0089_04 sukhatantra ivÃsÅno mohayan pÃrtha ti«Âhati 06,025.037d*0089_05 kÃmakrodhamayo ghora÷ stambhahar«asamudbhava÷ 06,025.037d*0089_06 ahaækÃro 'bhimÃnÃtmà dustara÷ pÃpakarmabhi÷ 06,025.037d*0089_07 har«am asya nivartyai«a Óokam asya dadÃti ca 06,025.037d*0089_08 bhayaæ cÃsya karoty e«a mohayaæs tu muhur muhu÷ 06,025.037d*0089_09 sa e«a kalu«a÷ k«udraÓ chidraprek«Å dhanaæjaya 06,025.037d*0089_10 raja÷prav­tto mohÃtmà manu«yÃïÃm upadrava÷ 06,025.038a dhÆmenÃvriyate vahnir yathÃdarÓo malena ca 06,025.038c yatholbenÃv­to garbhas tathà tenedam Ãv­tam 06,025.039a Ãv­taæ j¤Ãnam etena j¤Ãnino nityavairiïà 06,025.039c kÃmarÆpeïa kaunteya du«pÆreïÃnalena ca 06,025.040a indriyÃïi mano buddhir asyÃdhi«ÂhÃnam ucyate 06,025.040c etair vimohayaty e«a j¤Ãnam Ãv­tya dehinam 06,025.041a tasmÃt tvam indriyÃïy Ãdau niyamya bharatar«abha 06,025.041c pÃpmÃnaæ prajahihy enaæ j¤Ãnavij¤ÃnanÃÓanam 06,025.042a indriyÃïi parÃïy Ãhur indriyebhya÷ paraæ mana÷ 06,025.042c manasas tu parà buddhir yo buddhe÷ paratas tu sa÷ 06,025.043a evaæ buddhe÷ paraæ buddhvà saæstabhyÃtmÃnam Ãtmanà 06,025.043c jahi Óatruæ mahÃbÃho kÃmarÆpaæ durÃsadam 06,026.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,026.001a imaæ vivasvate yogaæ proktavÃn aham avyayam 06,026.001c vivasvÃn manave prÃha manur ik«vÃkave 'bravÅt 06,026.002a evaæ paraæparÃprÃptam imaæ rÃjar«ayo vidu÷ 06,026.002c sa kÃleneha mahatà yogo na«Âa÷ paraætapa 06,026.003a sa evÃyaæ mayà te 'dya yoga÷ prokta÷ purÃtana÷ 06,026.003c bhakto 'si me sakhà ceti rahasyaæ hy etad uttamam 06,026.004 arjuna uvÃca 06,026.004a aparaæ bhavato janma paraæ janma vivasvata÷ 06,026.004c katham etad vijÃnÅyÃæ tvam Ãdau proktavÃn iti 06,026.005 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,026.005a bahÆni me vyatÅtÃni janmÃni tava cÃrjuna 06,026.005c tÃny ahaæ veda sarvÃïi na tvaæ vettha paraætapa 06,026.006a ajo 'pi sann avyayÃtmà bhÆtÃnÃm ÅÓvaro 'pi san 06,026.006c prak­tiæ svÃm adhi«ÂhÃya saæbhavÃmy ÃtmamÃyayà 06,026.007a yadà yadà hi dharmasya glÃnir bhavati bhÃrata 06,026.007c abhyutthÃnam adharmasya tadÃtmÃnaæ s­jÃmy aham 06,026.008a paritrÃïÃya sÃdhÆnÃæ vinÃÓÃya ca du«k­tÃm 06,026.008c dharmasaæsthÃpanÃrthÃya saæbhavÃmi yuge yuge 06,026.009a janma karma ca me divyam evaæ yo vetti tattvata÷ 06,026.009c tyaktvà dehaæ punarjanma naiti mÃm eti so 'rjuna 06,026.010a vÅtarÃgabhayakrodhà manmayà mÃm upÃÓritÃ÷ 06,026.010c bahavo j¤Ãnatapasà pÆtà madbhÃvam ÃgatÃ÷ 06,026.011a ye yathà mÃæ prapadyante tÃæs tathaiva bhajÃmy aham 06,026.011c mama vartmÃnuvartante manu«yÃ÷ pÃrtha sarvaÓa÷ 06,026.012a kÃÇk«anta÷ karmaïÃæ siddhiæ yajanta iha devatÃ÷ 06,026.012c k«ipraæ hi mÃnu«e loke siddhir bhavati karmajà 06,026.013a cÃturvarïyaæ mayà s­«Âaæ guïakarmavibhÃgaÓa÷ 06,026.013c tasya kartÃram api mÃæ viddhy akartÃram avyayam 06,026.014a na mÃæ karmÃïi limpanti na me karmaphale sp­hà 06,026.014c iti mÃæ yo 'bhijÃnÃti karmabhir na sa badhyate 06,026.015a evaæ j¤Ãtvà k­taæ karma pÆrvair api mumuk«ubhi÷ 06,026.015c kuru karmaiva tasmÃt tvaæ pÆrvai÷ pÆrvataraæ k­tam 06,026.016a kiæ karma kim akarmeti kavayo 'py atra mohitÃ÷ 06,026.016c tat te karma pravak«yÃmi yaj j¤Ãtvà mok«yase 'ÓubhÃt 06,026.017a karmaïo hy api boddhavyaæ boddhavyaæ ca vikarmaïa÷ 06,026.017c akarmaïaÓ ca boddhavyaæ gahanà karmaïo gati÷ 06,026.018a karmaïy akarma ya÷ paÓyed akarmaïi ca karma ya÷ 06,026.018c sa buddhimÃn manu«ye«u sa yukta÷ k­tsnakarmak­t 06,026.019a yasya sarve samÃrambhÃ÷ kÃmasaækalpavarjitÃ÷ 06,026.019c j¤ÃnÃgnidagdhakarmÃïaæ tam Ãhu÷ paï¬itaæ budhÃ÷ 06,026.020a tyaktvà karmaphalÃsaÇgaæ nityat­pto nirÃÓraya÷ 06,026.020c karmaïy abhiprav­tto 'pi naiva kiæ cit karoti sa÷ 06,026.021a nirÃÓÅr yatacittÃtmà tyaktasarvaparigraha÷ 06,026.021c ÓÃrÅraæ kevalaæ karma kurvan nÃpnoti kilbi«am 06,026.022a yad­cchÃlÃbhasaætu«Âo dvaædvÃtÅto vimatsara÷ 06,026.022c sama÷ siddhÃv asiddhau ca k­tvÃpi na nibadhyate 06,026.023a gatasaÇgasya muktasya j¤ÃnÃvasthitacetasa÷ 06,026.023c yaj¤ÃyÃcarata÷ karma samagraæ pravilÅyate 06,026.024a brahmÃrpaïaæ brahmahavir brahmÃgnau brahmaïà hutam 06,026.024c brahmaiva tena gantavyaæ brahmakarmasamÃdhinà 06,026.025a daivam evÃpare yaj¤aæ yogina÷ paryupÃsate 06,026.025c brahmÃgnÃv apare yaj¤aæ yaj¤enaivopajuhvati 06,026.026a ÓrotrÃdÅnÅndriyÃïy anye saæyamÃgni«u juhvati 06,026.026c ÓabdÃdÅn vi«ayÃn anya indriyÃgni«u juhvati 06,026.027a sarvÃïÅndriyakarmÃïi prÃïakarmÃïi cÃpare 06,026.027c ÃtmasaæyamayogÃgnau juhvati j¤ÃnadÅpite 06,026.028a dravyayaj¤Ãs tapoyaj¤Ã yogayaj¤Ãs tathÃpare 06,026.028c svÃdhyÃyaj¤Ãnayaj¤ÃÓ ca yataya÷ saæÓitavratÃ÷ 06,026.029a apÃne juhvati prÃïaæ prÃïe 'pÃnaæ tathÃpare 06,026.029c prÃïÃpÃnagatÅ ruddhvà prÃïÃyÃmaparÃyaïÃ÷ 06,026.030a apare niyatÃhÃrÃ÷ prÃïÃn prÃïe«u juhvati 06,026.030c sarve 'py ete yaj¤avido yaj¤ak«apitakalma«Ã÷ 06,026.031a yaj¤aÓi«ÂÃm­tabhujo yÃnti brahma sanÃtanam 06,026.031c nÃyaæ loko 'sty ayaj¤asya kuto 'nya÷ kurusattama 06,026.032a evaæ bahuvidhà yaj¤Ã vitatà brahmaïo mukhe 06,026.032c karmajÃn viddhi tÃn sarvÃn evaæ j¤Ãtvà vimok«yase 06,026.033a ÓreyÃn dravyamayÃd yaj¤Ãj j¤Ãnayaj¤a÷ paraætapa 06,026.033c sarvaæ karmÃkhilaæ pÃrtha j¤Ãne parisamÃpyate 06,026.034a tad viddhi praïipÃtena paripraÓnena sevayà 06,026.034c upadek«yanti te j¤Ãnaæ j¤Ãninas tattvadarÓina÷ 06,026.035a yaj j¤Ãtvà na punar moham evaæ yÃsyasi pÃï¬ava 06,026.035c yena bhÆtÃny aÓe«eïa drak«yasy Ãtmany atho mayi 06,026.036a api ced asi pÃpebhya÷ sarvebhya÷ pÃpak­ttama÷ 06,026.036c sarvaæ j¤Ãnaplavenaiva v­jinaæ saætari«yasi 06,026.037a yathaidhÃæsi samiddho 'gnir bhasmasÃt kurute 'rjuna 06,026.037c j¤ÃnÃgni÷ sarvakarmÃïi bhasmasÃt kurute tathà 06,026.038a na hi j¤Ãnena sad­Óaæ pavitram iha vidyate 06,026.038c tat svayaæ yogasaæsiddha÷ kÃlenÃtmani vindati 06,026.039a ÓraddhÃvÃæl labhate j¤Ãnaæ tatpara÷ saæyatendriya÷ 06,026.039c j¤Ãnaæ labdhvà parÃæ ÓÃntim acireïÃdhigacchati 06,026.040a aj¤aÓ cÃÓraddadhÃnaÓ ca saæÓayÃtmà vinaÓyati 06,026.040c nÃyaæ loko 'sti na paro na sukhaæ saæÓayÃtmana÷ 06,026.041a yogasaænyastakarmÃïaæ j¤ÃnasaæchinnasaæÓayam 06,026.041c Ãtmavantaæ na karmÃïi nibadhnanti dhanaæjaya 06,026.042a tasmÃd aj¤ÃnasaæbhÆtaæ h­tsthaæ j¤ÃnÃsinÃtmana÷ 06,026.042c chittvainaæ saæÓayaæ yogam Ãti«Âhotti«Âha bhÃrata 06,027.001 arjuna uvÃca 06,027.001a saænyÃsaæ karmaïÃæ k­«ïa punar yogaæ ca Óaæsasi 06,027.001c yac chreya etayor ekaæ tan me brÆhi suniÓcitam 06,027.002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,027.002a saænyÃsa÷ karmayogaÓ ca ni÷ÓreyasakarÃv ubhau 06,027.002c tayos tu karmasaænyÃsÃt karmayogo viÓi«yate 06,027.003a j¤eya÷ sa nityasaænyÃsÅ yo na dve«Âi na kÃÇk«ati 06,027.003c nirdvaædvo hi mahÃbÃho sukhaæ bandhÃt pramucyate 06,027.004a sÃækhyayogau p­thag bÃlÃ÷ pravadanti na paï¬itÃ÷ 06,027.004c ekam apy Ãsthita÷ samyag ubhayor vindate phalam 06,027.005a yat sÃækhyai÷ prÃpyate sthÃnaæ tad yogair api gamyate 06,027.005c ekaæ sÃækhyaæ ca yogaæ ca ya÷ paÓyati sa paÓyati 06,027.006a saænyÃsas tu mahÃbÃho du÷kham Ãptum ayogata÷ 06,027.006c yogayukto munir brahma nacireïÃdhigacchati 06,027.007a yogayukto viÓuddhÃtmà vijitÃtmà jitendriya÷ 06,027.007c sarvabhÆtÃtmabhÆtÃtmà kurvann api na lipyate 06,027.008a naiva kiæ cit karomÅti yukto manyeta tattvavit 06,027.008c paÓya¤ Ó­ïvan sp­Óa¤ jighrann aÓnan gacchan svapa¤ Óvasan 06,027.009a pralapan vis­jan g­hïann unmi«an nimi«ann api 06,027.009c indriyÃïÅndriyÃrthe«u vartanta iti dhÃrayan 06,027.010a brahmaïy ÃdhÃya karmÃïi saÇgaæ tyaktvà karoti ya÷ 06,027.010c lipyate na sa pÃpena padmapatram ivÃmbhasà 06,027.011a kÃyena manasà buddhyà kevalair indriyair api 06,027.011c yogina÷ karma kurvanti saÇgaæ tyaktvÃtmaÓuddhaye 06,027.012a yukta÷ karmaphalaæ tyaktvà ÓÃntim Ãpnoti nai«ÂhikÅm 06,027.012c ayukta÷ kÃmakÃreïa phale sakto nibadhyate 06,027.013a sarvakarmÃïi manasà saænyasyÃste sukhaæ vaÓÅ 06,027.013c navadvÃre pure dehÅ naiva kurvan na kÃrayan 06,027.014a na kart­tvaæ na karmÃïi lokasya s­jati prabhu÷ 06,027.014c na karmaphalasaæyogaæ svabhÃvas tu pravartate 06,027.015a nÃdatte kasya cit pÃpaæ na caiva suk­taæ vibhu÷ 06,027.015c aj¤ÃnenÃv­taæ j¤Ãnaæ tena muhyanti jantava÷ 06,027.016a j¤Ãnena tu tad aj¤Ãnaæ ye«Ãæ nÃÓitam Ãtmana÷ 06,027.016c te«Ãm Ãdityavaj j¤Ãnaæ prakÃÓayati tatparam 06,027.017a tadbuddhayas tadÃtmÃnas tanni«ÂhÃs tatparÃyaïÃ÷ 06,027.017c gacchanty apunarÃv­ttiæ j¤ÃnanirdhÆtakalma«Ã÷ 06,027.017d*0090_01 smaranto 'pi muhus tv etat sp­Óanto 'pi svakarmaïi 06,027.017d*0090_02 saktà api na sajjanti paÇke ravikarà iva 06,027.018a vidyÃvinayasaæpanne brÃhmaïe gavi hastini 06,027.018c Óuni caiva ÓvapÃke ca paï¬itÃ÷ samadarÓina÷ 06,027.019a ihaiva tair jita÷ sargo ye«Ãæ sÃmye sthitaæ mana÷ 06,027.019c nirdo«aæ hi samaæ brahma tasmÃd brahmaïi te sthitÃ÷ 06,027.020a na prah­«yet priyaæ prÃpya nodvijet prÃpya cÃpriyam 06,027.020c sthirabuddhir asaæmƬho brahmavid brahmaïi sthita÷ 06,027.021a bÃhyasparÓe«v asaktÃtmà vindaty Ãtmani yat sukham 06,027.021c sa brahmayogayuktÃtmà sukham ak«ayam aÓnute 06,027.022a ye hi saæsparÓajà bhogà du÷khayonaya eva te 06,027.022c Ãdyantavanta÷ kaunteya na te«u ramate budha÷ 06,027.023a ÓaknotÅhaiva ya÷ so¬huæ prÃk ÓarÅravimok«aïÃt 06,027.023c kÃmakrodhodbhavaæ vegaæ sa yukta÷ sa sukhÅ nara÷ 06,027.024a yo 'nta÷sukho 'ntarÃrÃmas tathÃntarjyotir eva ya÷ 06,027.024c sa yogÅ brahmanirvÃïaæ brahmabhÆto 'dhigacchati 06,027.025a labhante brahmanirvÃïam ­«aya÷ k«Åïakalma«Ã÷ 06,027.025c chinnadvaidhà yatÃtmÃna÷ sarvabhÆtahite ratÃ÷ 06,027.026a kÃmakrodhaviyuktÃnÃæ yatÅnÃæ yatacetasÃm 06,027.026c abhito brahmanirvÃïaæ vartate viditÃtmanÃm 06,027.027a sparÓÃn k­tvà bahir bÃhyÃæÓ cak«uÓ caivÃntare bhruvo÷ 06,027.027c prÃïÃpÃnau samau k­tvà nÃsÃbhyantaracÃriïau 06,027.028a yatendriyamanobuddhir munir mok«aparÃyaïa÷ 06,027.028c vigatecchÃbhayakrodho ya÷ sadà mukta eva sa÷ 06,027.029a bhoktÃraæ yaj¤atapasÃæ sarvalokamaheÓvaram 06,027.029c suh­daæ sarvabhÆtÃnÃæ j¤Ãtvà mÃæ ÓÃntim ­cchati 06,028.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,028.001a anÃÓrita÷ karmaphalaæ kÃryaæ karma karoti ya÷ 06,028.001c sa saænyÃsÅ ca yogÅ ca na niragnir na cÃkriya÷ 06,028.002a yaæ saænyÃsam iti prÃhur yogaæ taæ viddhi pÃï¬ava 06,028.002c na hy asaænyastasaækalpo yogÅ bhavati kaÓ cana 06,028.003a Ãruruk«or muner yogaæ karma kÃraïam ucyate 06,028.003c yogÃrƬhasya tasyaiva Óama÷ kÃraïam ucyate 06,028.004a yadà hi nendriyÃrthe«u na karmasv anu«ajjate 06,028.004c sarvasaækalpasaænyÃsÅ yogÃrƬhas tadocyate 06,028.005a uddhared ÃtmanÃtmÃnaæ nÃtmÃnam avasÃdayet 06,028.005c Ãtmaiva hy Ãtmano bandhur Ãtmaiva ripur Ãtmana÷ 06,028.006a bandhur ÃtmÃtmanas tasya yenÃtmaivÃtmanà jita÷ 06,028.006c anÃtmanas tu Óatrutve vartetÃtmaiva Óatruvat 06,028.007a jitÃtmana÷ praÓÃntasya paramÃtmà samÃhita÷ 06,028.007c ÓÅto«ïasukhadu÷khe«u tathà mÃnÃvamÃnayo÷ 06,028.008a j¤Ãnavij¤Ãnat­ptÃtmà kÆÂastho vijitendriya÷ 06,028.008c yukta ity ucyate yogÅ samalo«ÂÃÓmakäcana÷ 06,028.009a suh­nmitrÃryudÃsÅnamadhyasthadve«yabandhu«u 06,028.009c sÃdhu«v api ca pÃpe«u samabuddhir viÓi«yate 06,028.010a yogÅ yu¤jÅta satatam ÃtmÃnaæ rahasi sthita÷ 06,028.010c ekÃkÅ yatacittÃtmà nirÃÓÅr aparigraha÷ 06,028.011a Óucau deÓe prati«ÂhÃpya sthiram Ãsanam Ãtmana÷ 06,028.011c nÃtyucchritaæ nÃtinÅcaæ cailÃjinakuÓottaram 06,028.012a tatraikÃgraæ mana÷ k­tvà yatacittendriyakriya÷ 06,028.012c upaviÓyÃsane yu¤jyÃd yogam ÃtmaviÓuddhaye 06,028.013a samaæ kÃyaÓirogrÅvaæ dhÃrayann acalaæ sthira÷ 06,028.013c saæprek«ya nÃsikÃgraæ svaæ diÓaÓ cÃnavalokayan 06,028.014a praÓÃntÃtmà vigatabhÅr brahmacÃrivrate sthita÷ 06,028.014c mana÷ saæyamya maccitto yukta ÃsÅta matpara÷ 06,028.015a yu¤jann evaæ sadÃtmÃnaæ yogÅ niyatamÃnasa÷ 06,028.015c ÓÃntiæ nirvÃïaparamÃæ matsaæsthÃm adhigacchati 06,028.016a nÃtyaÓnatas tu yogo 'sti na caikÃntam anaÓnata÷ 06,028.016c na cÃtisvapnaÓÅlasya jÃgrato naiva cÃrjuna 06,028.017a yuktÃhÃravihÃrasya yuktace«Âasya karmasu 06,028.017c yuktasvapnÃvabodhasya yogo bhavati du÷khahà 06,028.018a yadà viniyataæ cittam Ãtmany evÃvati«Âhate 06,028.018c ni÷sp­ha÷ sarvakÃmebhyo yukta ity ucyate tadà 06,028.019a yathà dÅpo nivÃtastho neÇgate sopamà sm­tà 06,028.019c yogino yatacittasya yu¤jato yogam Ãtmana÷ 06,028.020a yatroparamate cittaæ niruddhaæ yogasevayà 06,028.020c yatra caivÃtmanÃtmÃnaæ paÓyann Ãtmani tu«yati 06,028.021a sukham Ãtyantikaæ yat tad buddhigrÃhyam atÅndriyam 06,028.021c vetti yatra na caivÃyaæ sthitaÓ calati tattvata÷ 06,028.022a yaæ labdhvà cÃparaæ lÃbhaæ manyate nÃdhikaæ tata÷ 06,028.022c yasmin sthito na du÷khena guruïÃpi vicÃlyate 06,028.023a taæ vidyÃd du÷khasaæyogaviyogaæ yogasaæj¤itam 06,028.023c sa niÓcayena yoktavyo yogo 'nirviïïacetasà 06,028.024a saækalpaprabhavÃn kÃmÃæs tyaktvà sarvÃn aÓe«ata÷ 06,028.024c manasaivendriyagrÃmaæ viniyamya samantata÷ 06,028.025a Óanai÷ Óanair uparamed buddhyà dh­tig­hÅtayà 06,028.025c Ãtmasaæsthaæ mana÷ k­tvà na kiæ cid api cintayet 06,028.026a yato yato niÓcarati manaÓ ca¤calam asthiram 06,028.026c tatas tato niyamyaitad Ãtmany eva vaÓaæ nayet 06,028.027a praÓÃntamanasaæ hy enaæ yoginaæ sukham uttamam 06,028.027c upaiti ÓÃntarajasaæ brahmabhÆtam akalma«am 06,028.028a yu¤jann evaæ sadÃtmÃnaæ yogÅ vigatakalma«a÷ 06,028.028c sukhena brahmasaæsparÓam atyantaæ sukham aÓnute 06,028.029a sarvabhÆtastham ÃtmÃnaæ sarvabhÆtÃni cÃtmani 06,028.029c Åk«ate yogayuktÃtmà sarvatra samadarÓana÷ 06,028.030a yo mÃæ paÓyati sarvatra sarvaæ ca mayi paÓyati 06,028.030c tasyÃhaæ na praïaÓyÃmi sa ca me na praïaÓyati 06,028.031a sarvabhÆtasthitaæ yo mÃæ bhajaty ekatvam Ãsthita÷ 06,028.031c sarvathà vartamÃno 'pi sa yogÅ mayi vartate 06,028.032a Ãtmaupamyena sarvatra samaæ paÓyati yo 'rjuna 06,028.032c sukhaæ và yadi và du÷khaæ sa yogÅ paramo mata÷ 06,028.033 arjuna uvÃca 06,028.033a yo 'yaæ yogas tvayà prokta÷ sÃmyena madhusÆdana 06,028.033c etasyÃhaæ na paÓyÃmi ca¤calatvÃt sthitiæ sthirÃm 06,028.034a ca¤calaæ hi mana÷ k­«ïa pramÃthi balavad d­¬ham 06,028.034c tasyÃhaæ nigrahaæ manye vÃyor iva sudu«karam 06,028.035 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,028.035a asaæÓayaæ mahÃbÃho mano durnigrahaæ calam 06,028.035c abhyÃsena tu kaunteya vairÃgyeïa ca g­hyate 06,028.036a asaæyatÃtmanà yogo du«prÃpa iti me mati÷ 06,028.036c vaÓyÃtmanà tu yatatà Óakyo 'vÃptum upÃyata÷ 06,028.037 arjuna uvÃca 06,028.037a ayati÷ Óraddhayopeto yogÃc calitamÃnasa÷ 06,028.037b*0091_01 lipsamÃna÷ satÃæ mÃrgaæ pramƬho brahmaïa÷ pathi 06,028.037b*0091_02 anekacitto vibhrÃnto mohasyaiva vaÓaæ gata÷ 06,028.037c aprÃpya yogasaæsiddhiæ kÃæ gatiæ k­«ïa gacchati 06,028.038a kaccin nobhayavibhra«ÂaÓ chinnÃbhram iva naÓyati 06,028.038c aprati«Âho mahÃbÃho vimƬho brahmaïa÷ pathi 06,028.039a etan me saæÓayaæ k­«ïa chettum arhasy aÓe«ata÷ 06,028.039c tvad anya÷ saæÓayasyÃsya chettà na hy upapadyate 06,028.040 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,028.040a pÃrtha naiveha nÃmutra vinÃÓas tasya vidyate 06,028.040c na hi kalyÃïak­t kaÓ cid durgatiæ tÃta gacchati 06,028.041a prÃpya puïyak­tÃæl lokÃn u«itvà ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 06,028.041c ÓucÅnÃæ ÓrÅmatÃæ gehe yogabhra«Âo 'bhijÃyate 06,028.042a atha và yoginÃm eva kule bhavati dhÅmatÃm 06,028.042c etad dhi durlabhataraæ loke janma yad Åd­Óam 06,028.043a tatra taæ buddhisaæyogaæ labhate paurvadehikam 06,028.043c yatate ca tato bhÆya÷ saæsiddhau kurunandana 06,028.044a pÆrvÃbhyÃsena tenaiva hriyate hy avaÓo 'pi sa÷ 06,028.044c jij¤Ãsur api yogasya ÓabdabrahmÃtivartate 06,028.045a prayatnÃd yatamÃnas tu yogÅ saæÓuddhakilbi«a÷ 06,028.045c anekajanmasaæsiddhas tato yÃti parÃæ gatim 06,028.046a tapasvibhyo 'dhiko yogÅ j¤Ãnibhyo 'pi mato 'dhika÷ 06,028.046c karmibhyaÓ cÃdhiko yogÅ tasmÃd yogÅ bhavÃrjuna 06,028.047a yoginÃm api sarve«Ãæ madgatenÃntarÃtmanà 06,028.047c ÓraddhÃvÃn bhajate yo mÃæ sa me yuktatamo mata÷ 06,028.047d*0092_01 bhagavannÃmasaæprÃptimÃtrÃt sarvam avÃpyate 06,028.047d*0092_02 phalitÃ÷ ÓÃlaya÷ samyag v­«ÂimÃtre 'valokite 06,029.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,029.001a mayy ÃsaktamanÃ÷ pÃrtha yogaæ yu¤jan madÃÓraya÷ 06,029.001c asaæÓayaæ samagraæ mÃæ yathà j¤Ãsyasi tac ch­ïu 06,029.002a j¤Ãnaæ te 'haæ savij¤Ãnam idaæ vak«yÃmy aÓe«ata÷ 06,029.002c yaj j¤Ãtvà neha bhÆyo 'nyaj j¤Ãtavyam avaÓi«yate 06,029.003a manu«yÃïÃæ sahasre«u kaÓ cid yatati siddhaye 06,029.003c yatatÃm api siddhÃnÃæ kaÓ cin mÃæ vetti tattvata÷ 06,029.004a bhÆmir Ãpo 'nalo vÃyu÷ khaæ mano buddhir eva ca 06,029.004c ahaækÃra itÅyaæ me bhinnà prak­tir a«Âadhà 06,029.005a apareyam itas tv anyÃæ prak­tiæ viddhi me parÃm 06,029.005c jÅvabhÆtÃæ mahÃbÃho yayedaæ dhÃryate jagat 06,029.006a etadyonÅni bhÆtÃni sarvÃïÅty upadhÃraya 06,029.006c ahaæ k­tsnasya jagata÷ prabhava÷ pralayas tathà 06,029.007a matta÷ parataraæ nÃnyat kiæ cid asti dhanaæjaya 06,029.007c mayi sarvam idaæ protaæ sÆtre maïigaïà iva 06,029.008a raso 'ham apsu kaunteya prabhÃsmi ÓaÓisÆryayo÷ 06,029.008c praïava÷ sarvavede«u Óabda÷ khe pauru«aæ n­«u 06,029.009a puïyo gandha÷ p­thivyÃæ ca tejaÓ cÃsmi vibhÃvasau 06,029.009c jÅvanaæ sarvabhÆte«u tapaÓ cÃsmi tapasvi«u 06,029.010a bÅjaæ mÃæ sarvabhÆtÃnÃæ viddhi pÃrtha sanÃtanam 06,029.010c buddhir buddhimatÃm asmi tejas tejasvinÃm aham 06,029.011a balaæ balavatÃæ cÃhaæ kÃmarÃgavivarjitam 06,029.011c dharmÃviruddho bhÆte«u kÃmo 'smi bharatar«abha 06,029.012a ye caiva sÃttvikà bhÃvà rÃjasÃs tÃmasÃÓ ca ye 06,029.012c matta eveti tÃn viddhi na tv ahaæ te«u te mayi 06,029.013a tribhir guïamayair bhÃvair ebhi÷ sarvam idaæ jagat 06,029.013c mohitaæ nÃbhijÃnÃti mÃm ebhya÷ param avyayam 06,029.014a daivÅ hy e«Ã guïamayÅ mama mÃyà duratyayà 06,029.014c mÃm eva ye prapadyante mÃyÃm etÃæ taranti te 06,029.015a na mÃæ du«k­tino mƬhÃ÷ prapadyante narÃdhamÃ÷ 06,029.015c mÃyayÃpah­taj¤Ãnà Ãsuraæ bhÃvam ÃÓritÃ÷ 06,029.016a caturvidhà bhajante mÃæ janÃ÷ suk­tino 'rjuna 06,029.016c Ãrto jij¤Ãsur arthÃrthÅ j¤ÃnÅ ca bharatar«abha 06,029.017a te«Ãæ j¤ÃnÅ nityayukta ekabhaktir viÓi«yate 06,029.017c priyo hi j¤Ãnino 'tyartham ahaæ sa ca mama priya÷ 06,029.018a udÃrÃ÷ sarva evaite j¤ÃnÅ tv Ãtmaiva me matam 06,029.018c Ãsthita÷ sa hi yuktÃtmà mÃm evÃnuttamÃæ gatim 06,029.019a bahÆnÃæ janmanÃm ante j¤ÃnavÃn mÃæ prapadyate 06,029.019c vÃsudeva÷ sarvam iti sa mahÃtmà sudurlabha÷ 06,029.020a kÃmais tais tair h­taj¤ÃnÃ÷ prapadyante 'nyadevatÃ÷ 06,029.020c taæ taæ niyamam ÃsthÃya prak­tyà niyatÃ÷ svayà 06,029.021a yo yo yÃæ yÃæ tanuæ bhakta÷ ÓraddhayÃrcitum icchati 06,029.021c tasya tasyÃcalÃæ ÓraddhÃæ tÃm eva vidadhÃmy aham 06,029.022a sa tayà Óraddhayà yuktas tasyà rÃdhanam Åhate 06,029.022c labhate ca tata÷ kÃmÃn mayaiva vihitÃn hi tÃn 06,029.023a antavat tu phalaæ te«Ãæ tad bhavaty alpamedhasÃm 06,029.023c devÃn devayajo yÃnti madbhaktà yÃnti mÃm api 06,029.023c*0093_01 . . . . . . . . siddhÃn yÃnti siddhavratÃ÷ 06,029.023c*0093_02 bhÆtÃn bhÆtayajo yÃnti . . . . . . . . 06,029.023c*0094_01 . . . . . . . . pitÌn yÃnti pit­vratÃ÷ 06,029.023c*0094_02 bhÆtÃni yÃnti bhÆtejyà . . . . . . . . 06,029.024a avyaktaæ vyaktim Ãpannaæ manyante mÃm abuddhaya÷ 06,029.024c paraæ bhÃvam ajÃnanto mamÃvyayam anuttamam 06,029.025a nÃhaæ prakÃÓa÷ sarvasya yogamÃyÃsamÃv­ta÷ 06,029.025c mƬho 'yaæ nÃbhijÃnÃti loko mÃm ajam avyayam 06,029.026a vedÃhaæ samatÅtÃni vartamÃnÃni cÃrjuna 06,029.026c bhavi«yÃïi ca bhÆtÃni mÃæ tu veda na kaÓ cana 06,029.027a icchÃdve«asamutthena dvaædvamohena bhÃrata 06,029.027c sarvabhÆtÃni saæmohaæ sarge yÃnti paraætapa 06,029.028a ye«Ãæ tv antagataæ pÃpaæ janÃnÃæ puïyakarmaïÃm 06,029.028c te dvaædvamohanirmuktà bhajante mÃæ d­¬havratÃ÷ 06,029.029a jarÃmaraïamok«Ãya mÃm ÃÓritya yatanti ye 06,029.029c te brahma tad vidu÷ k­tsnam adhyÃtmaæ karma cÃkhilam 06,029.030a sÃdhibhÆtÃdhidaivaæ mÃæ sÃdhiyaj¤aæ ca ye vidu÷ 06,029.030c prayÃïakÃle 'pi ca mÃæ te vidur yuktacetasa÷ 06,029.030d*0095_01 sphuÂaæ bhagavato bhaktir vihità kalpama¤jarÅ 06,029.030d*0095_02 sÃdhanecchÃsamucitÃæ yenÃÓÃæ paripÆrayet 06,030.001 arjuna uvÃca 06,030.001a kiæ tad brahma kim adhyÃtmaæ kiæ karma puru«ottama 06,030.001c adhibhÆtaæ ca kiæ proktam adhidaivaæ kim ucyate 06,030.002a adhiyaj¤a÷ kathaæ ko 'tra dehe 'smin madhusÆdana 06,030.002c prayÃïakÃle ca kathaæ j¤eyo 'si niyatÃtmabhi÷ 06,030.003 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,030.003a ak«araæ brahma paramaæ svabhÃvo 'dhyÃtmam ucyate 06,030.003c bhÆtabhÃvodbhavakaro visarga÷ karmasaæj¤ita÷ 06,030.004a adhibhÆtaæ k«aro bhÃva÷ puru«aÓ cÃdhidaivatam 06,030.004c adhiyaj¤o 'ham evÃtra dehe dehabh­tÃæ vara 06,030.005a antakÃle ca mÃm eva smaran muktvà kalevaram 06,030.005c ya÷ prayÃti sa madbhÃvaæ yÃti nÃsty atra saæÓaya÷ 06,030.006a yaæ yaæ vÃpi smaran bhÃvaæ tyajaty ante kalevaram 06,030.006c taæ tam evaiti kaunteya sadà tadbhÃvabhÃvita÷ 06,030.007a tasmÃt sarve«u kÃle«u mÃm anusmara yudhya ca 06,030.007c mayy arpitamanobuddhir mÃm evai«yasy asaæÓaya÷ 06,030.008a abhyÃsayogayuktena cetasà nÃnyagÃminà 06,030.008c paramaæ puru«aæ divyaæ yÃti pÃrthÃnucintayan 06,030.009a kaviæ purÃïam anuÓÃsitÃram; aïor aïÅyÃæsam anusmared ya÷ 06,030.009c sarvasya dhÃtÃram acintyarÆpam; Ãdityavarïaæ tamasa÷ parastÃt 06,030.010a prayÃïakÃle manasÃcalena; bhaktyà yukto yogabalena caiva 06,030.010c bhruvor madhye prÃïam ÃveÓya samyak; sa taæ paraæ puru«am upaiti divyam 06,030.011a yad ak«araæ vedavido vadanti; viÓanti yad yatayo vÅtarÃgÃ÷ 06,030.011c yad icchanto brahmacaryaæ caranti; tat te padaæ saægraheïa pravak«ye 06,030.011d*0096_01 sarve vedà yat padam Ãmananti 06,030.011d*0096_02 tapÃæsi sarvÃïi ca yad vadanti 06,030.011d*0096_03 yad icchanto brahmacaryaæ caranti 06,030.011d*0096_04 tat te padaæ saægraheïa bravÅmi 06,030.012a sarvadvÃrÃïi saæyamya mano h­di nirudhya ca 06,030.012c mÆrdhny ÃdhÃyÃtmana÷ prÃïam Ãsthito yogadhÃraïÃm 06,030.013a om ity ekÃk«araæ brahma vyÃharan mÃm anusmaran 06,030.013c ya÷ prayÃti tyajan dehaæ sa yÃti paramÃæ gatim 06,030.014a ananyacetÃ÷ satataæ yo mÃæ smarati nityaÓa÷ 06,030.014c tasyÃhaæ sulabha÷ pÃrtha nityayuktasya yogina÷ 06,030.015a mÃm upetya punarjanma du÷khÃlayam aÓÃÓvatam 06,030.015c nÃpnuvanti mahÃtmÃna÷ saæsiddhiæ paramÃæ gatÃ÷ 06,030.016a à brahmabhuvanÃl lokÃ÷ punarÃvartino 'rjuna 06,030.016c mÃm upetya tu kaunteya punarjanma na vidyate 06,030.017a sahasrayugaparyantam ahar yad brahmaïo vidu÷ 06,030.017c rÃtriæ yugasahasrÃntÃæ te 'horÃtravido janÃ÷ 06,030.018a avyaktÃd vyaktaya÷ sarvÃ÷ prabhavanty aharÃgame 06,030.018c rÃtryÃgame pralÅyante tatraivÃvyaktasaæj¤ake 06,030.019a bhÆtagrÃma÷ sa evÃyaæ bhÆtvà bhÆtvà pralÅyate 06,030.019c rÃtryÃgame 'vaÓa÷ pÃrtha prabhavaty aharÃgame 06,030.020a paras tasmÃt tu bhÃvo 'nyo 'vyakto 'vyaktÃt sanÃtana÷ 06,030.020c ya÷ sa sarve«u bhÆte«u naÓyatsu na vinaÓyati 06,030.021a avyakto 'k«ara ity uktas tam Ãhu÷ paramÃæ gatim 06,030.021c yaæ prÃpya na nivartante tad dhÃma paramaæ mama 06,030.022a puru«a÷ sa para÷ pÃrtha bhaktyà labhyas tv ananyayà 06,030.022b*0097_01 yaæ prÃpya na punarjanma labhante yogino 'rjuna 06,030.022c yasyÃnta÷sthÃni bhÆtÃni yena sarvam idaæ tatam 06,030.023a yatra kÃle tv anÃv­ttim Ãv­ttiæ caiva yogina÷ 06,030.023c prayÃtà yÃnti taæ kÃlaæ vak«yÃmi bharatar«abha 06,030.024a agnir jyotir aha÷ Óukla÷ «aïmÃsà uttarÃyaïam 06,030.024c tatra prayÃtà gacchanti brahma brahmavido janÃ÷ 06,030.025a dhÆmo rÃtris tathà k­«ïa÷ «aïmÃsà dak«iïÃyanam 06,030.025c tatra cÃndramasaæ jyotir yogÅ prÃpya nivartate 06,030.026a Óuklak­«ïe gatÅ hy ete jagata÷ ÓÃÓvate mate 06,030.026c ekayà yÃty anÃv­ttim anyayÃvartate puna÷ 06,030.027a naite s­tÅ pÃrtha jÃnan yogÅ muhyati kaÓ cana 06,030.027c tasmÃt sarve«u kÃle«u yogayukto bhavÃrjuna 06,030.028a vede«u yaj¤e«u tapa÷su caiva; dÃne«u yat puïyaphalaæ pradi«Âam 06,030.028c atyeti tat sarvam idaæ viditvÃ; yogÅ paraæ sthÃnam upaiti cÃdyam 06,030.028d*0098_01 sarvatattvagatatvena vij¤Ãte parameÓvare 06,030.028d*0098_02 antar bahir na sÃvasthà na yasyÃæ bhÃsate vibhu÷ 06,031.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,031.001a idaæ tu te guhyatamaæ pravak«yÃmy anasÆyave 06,031.001c j¤Ãnaæ vij¤Ãnasahitaæ yaj j¤Ãtvà mok«yase 'ÓubhÃt 06,031.002a rÃjavidyà rÃjaguhyaæ pavitram idam uttamam 06,031.002c pratyak«Ãvagamaæ dharmyaæ susukhaæ kartum avyayam 06,031.003a aÓraddadhÃnÃ÷ puru«Ã dharmasyÃsya paraætapa 06,031.003c aprÃpya mÃæ nivartante m­tyusaæsÃravartmani 06,031.004a mayà tatam idaæ sarvaæ jagad avyaktamÆrtinà 06,031.004c matsthÃni sarvabhÆtÃni na cÃhaæ te«v avasthita÷ 06,031.005a na ca matsthÃni bhÆtÃni paÓya me yogam aiÓvaram 06,031.005c bhÆtabh­n na ca bhÆtastho mamÃtmà bhÆtabhÃvana÷ 06,031.005d*0099_01 sarvaga÷ sarvavaÓ cÃdya÷ sarvak­t sarvadarÓana÷ 06,031.005d*0099_02 sarvaj¤a÷ sarvadarÓÅ ca sarvÃtmà sarvatomukha÷ 06,031.006a yathÃkÃÓasthito nityaæ vÃyu÷ sarvatrago mahÃn 06,031.006c tathà sarvÃïi bhÆtÃni matsthÃnÅty upadhÃraya 06,031.006d*0100_01 evaæ hi sarvabhÆte«u carÃmy anabhilak«ita÷ 06,031.006d*0100_02 bhÆtaprak­tim ÃsthÃya sahaiva ca vinaiva ca 06,031.007a sarvabhÆtÃni kaunteya prak­tiæ yÃnti mÃmikÃm 06,031.007c kalpak«aye punas tÃni kalpÃdau vis­jÃmy aham 06,031.008a prak­tiæ svÃm ava«Âabhya vis­jÃmi puna÷ puna÷ 06,031.008c bhÆtagrÃmam imaæ k­tsnam avaÓaæ prak­ter vaÓÃt 06,031.009a na ca mÃæ tÃni karmÃïi nibadhnanti dhanaæjaya 06,031.009c udÃsÅnavad ÃsÅnam asaktaæ te«u karmasu 06,031.010a mayÃdhyak«eïa prak­ti÷ sÆyate sacarÃcaram 06,031.010c hetunÃnena kaunteya jagad viparivartate 06,031.011a avajÃnanti mÃæ mƬhà mÃnu«Åæ tanum ÃÓritam 06,031.011c paraæ bhÃvam ajÃnanto mama bhÆtamaheÓvaram 06,031.012a moghÃÓà moghakarmÃïo moghaj¤Ãnà vicetasa÷ 06,031.012c rÃk«asÅm ÃsurÅæ caiva prak­tiæ mohinÅæ ÓritÃ÷ 06,031.013a mahÃtmÃnas tu mÃæ pÃrtha daivÅæ prak­tim ÃÓritÃ÷ 06,031.013c bhajanty ananyamanaso j¤Ãtvà bhÆtÃdim avyayam 06,031.014a satataæ kÅrtayanto mÃæ yatantaÓ ca d­¬havratÃ÷ 06,031.014c namasyantaÓ ca mÃæ bhaktyà nityayuktà upÃsate 06,031.015a j¤Ãnayaj¤ena cÃpy anye yajanto mÃm upÃsate 06,031.015c ekatvena p­thaktvena bahudhà viÓvatomukham 06,031.016a ahaæ kratur ahaæ yaj¤a÷ svadhÃham aham au«adham 06,031.016c mantro 'ham aham evÃjyam aham agnir ahaæ hutam 06,031.017a pitÃham asya jagato mÃtà dhÃtà pitÃmaha÷ 06,031.017c vedyaæ pavitram oækÃra ­k sÃma yajur eva ca 06,031.018a gatir bhartà prabhu÷ sÃk«Å nivÃsa÷ Óaraïaæ suh­t 06,031.018c prabhava÷ pralaya÷ sthÃnaæ nidhÃnaæ bÅjam avyayam 06,031.019a tapÃmy aham ahaæ var«aæ nig­hïÃmy uts­jÃmi ca 06,031.019c am­taæ caiva m­tyuÓ ca sad asac cÃham arjuna 06,031.020a traividyà mÃæ somapÃ÷ pÆtapÃpÃ; yaj¤air i«Âvà svargatiæ prÃrthayante 06,031.020c te puïyam ÃsÃdya surendralokam; aÓnanti divyÃn divi devabhogÃn 06,031.021a te taæ bhuktvà svargalokaæ viÓÃlaæ; k«Åïe puïye martyalokaæ viÓanti 06,031.021c evaæ trayÅdharmam anuprapannÃ; gatÃgataæ kÃmakÃmà labhante 06,031.022a ananyÃÓ cintayanto mÃæ ye janÃ÷ paryupÃsate 06,031.022c te«Ãæ nityÃbhiyuktÃnÃæ yogak«emaæ vahÃmy aham 06,031.023a ye 'py anyadevatà bhaktà yajante ÓraddhayÃnvitÃ÷ 06,031.023c te 'pi mÃm eva kaunteya yajanty avidhipÆrvakam 06,031.024a ahaæ hi sarvayaj¤ÃnÃæ bhoktà ca prabhur eva ca 06,031.024c na tu mÃm abhijÃnanti tattvenÃtaÓ cyavanti te 06,031.025a yÃnti devavratà devÃn pitÌn yÃnti pit­vratÃ÷ 06,031.025c bhÆtÃni yÃnti bhÆtejyà yÃnti madyÃjino 'pi mÃm 06,031.026a patraæ pu«paæ phalaæ toyaæ yo me bhaktyà prayacchati 06,031.026c tad ahaæ bhaktyupah­tam aÓnÃmi prayatÃtmana÷ 06,031.027a yat karo«i yad aÓnÃsi yaj juho«i dadÃsi yat 06,031.027c yat tapasyasi kaunteya tat kuru«va madarpaïam 06,031.028a ÓubhÃÓubhaphalair evaæ mok«yase karmabandhanai÷ 06,031.028c saænyÃsayogayuktÃtmà vimukto mÃm upai«yasi 06,031.029a samo 'haæ sarvabhÆte«u na me dve«yo 'sti na priya÷ 06,031.029c ye bhajanti tu mÃæ bhaktyà mayi te te«u cÃpy aham 06,031.030a api cet sudurÃcÃro bhajate mÃm ananyabhÃk 06,031.030c sÃdhur eva sa mantavya÷ samyag vyavasito hi sa÷ 06,031.031a k«ipraæ bhavati dharmÃtmà ÓaÓvacchÃntiæ nigacchati 06,031.031c kaunteya pratijÃnÅhi na me bhakta÷ praïaÓyati 06,031.032a mÃæ hi pÃrtha vyapÃÓritya ye 'pi syu÷ pÃpayonaya÷ 06,031.032c striyo vaiÓyÃs tathà ÓÆdrÃs te 'pi yÃnti parÃæ gatim 06,031.033a kiæ punar brÃhmaïÃ÷ puïyà bhaktà rÃjar«ayas tathà 06,031.033c anityam asukhaæ lokam imaæ prÃpya bhajasva mÃm 06,031.034a manmanà bhava madbhakto madyÃjÅ mÃæ namaskuru 06,031.034c mÃm evai«yasi yuktvaivam ÃtmÃnaæ matparÃyaïa÷ 06,032.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,032.001a bhÆya eva mahÃbÃho Ó­ïu me paramaæ vaca÷ 06,032.001c yat te 'haæ prÅyamÃïÃya vak«yÃmi hitakÃmyayà 06,032.002a na me vidu÷ suragaïÃ÷ prabhavaæ na mahar«aya÷ 06,032.002c aham Ãdir hi devÃnÃæ mahar«ÅïÃæ ca sarvaÓa÷ 06,032.003a yo mÃm ajam anÃdiæ ca vetti lokamaheÓvaram 06,032.003c asaæmƬha÷ sa martye«u sarvapÃpai÷ pramucyate 06,032.004a buddhir j¤Ãnam asaæmoha÷ k«amà satyaæ dama÷ Óama÷ 06,032.004c sukhaæ du÷khaæ bhavo 'bhÃvo bhayaæ cÃbhayam eva ca 06,032.005a ahiæsà samatà tu«Âis tapo dÃnaæ yaÓo 'yaÓa÷ 06,032.005c bhavanti bhÃvà bhÆtÃnÃæ matta eva p­thagvidhÃ÷ 06,032.006a mahar«aya÷ sapta pÆrve catvÃro manavas tathà 06,032.006c madbhÃvà mÃnasà jÃtà ye«Ãæ loka imÃ÷ prajÃ÷ 06,032.007a etÃæ vibhÆtiæ yogaæ ca mama yo vetti tattvata÷ 06,032.007c so 'vikampena yogena yujyate nÃtra saæÓaya÷ 06,032.008a ahaæ sarvasya prabhavo matta÷ sarvaæ pravartate 06,032.008c iti matvà bhajante mÃæ budhà bhÃvasamanvitÃ÷ 06,032.009a maccittà madgataprÃïà bodhayanta÷ parasparam 06,032.009c kathayantaÓ ca mÃæ nityaæ tu«yanti ca ramanti ca 06,032.010a te«Ãæ satatayuktÃnÃæ bhajatÃæ prÅtipÆrvakam 06,032.010c dadÃmi buddhiyogaæ taæ yena mÃm upayÃnti te 06,032.011a te«Ãm evÃnukampÃrtham aham aj¤Ãnajaæ tama÷ 06,032.011c nÃÓayÃmy ÃtmabhÃvastho j¤ÃnadÅpena bhÃsvatà 06,032.012 arjuna uvÃca 06,032.012a paraæ brahma paraæ dhÃma pavitraæ paramaæ bhavÃn 06,032.012c puru«aæ ÓÃÓvataæ divyam Ãdidevam ajaæ vibhum 06,032.013a Ãhus tvÃm ­«aya÷ sarve devar«ir nÃradas tathà 06,032.013c asito devalo vyÃsa÷ svayaæ caiva bravÅ«i me 06,032.014a sarvam etad ­taæ manye yan mÃæ vadasi keÓava 06,032.014c na hi te bhagavan vyaktiæ vidur devà na dÃnavÃ÷ 06,032.015a svayam evÃtmanÃtmÃnaæ vettha tvaæ puru«ottama 06,032.015c bhÆtabhÃvana bhÆteÓa devadeva jagatpate 06,032.016a vaktum arhasy aÓe«eïa divyà hy ÃtmavibhÆtaya÷ 06,032.016c yÃbhir vibhÆtibhir lokÃn imÃæs tvaæ vyÃpya ti«Âhasi 06,032.017a kathaæ vidyÃm ahaæ yogiæs tvÃæ sadà paricintayan 06,032.017c ke«u ke«u ca bhÃve«u cintyo 'si bhagavan mayà 06,032.018a vistareïÃtmano yogaæ vibhÆtiæ ca janÃrdana 06,032.018c bhÆya÷ kathaya t­ptir hi Ó­ïvato nÃsti me 'm­tam 06,032.019 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,032.019a hanta te kathayi«yÃmi divyà hy ÃtmavibhÆtaya÷ 06,032.019c prÃdhÃnyata÷ kuruÓre«Âha nÃsty anto vistarasya me 06,032.020a aham Ãtmà gu¬ÃkeÓa sarvabhÆtÃÓayasthita÷ 06,032.020c aham ÃdiÓ ca madhyaæ ca bhÆtÃnÃm anta eva ca 06,032.021a ÃdityÃnÃm ahaæ vi«ïur jyoti«Ãæ ravir aæÓumÃn 06,032.021c marÅcir marutÃm asmi nak«atrÃïÃm ahaæ ÓaÓÅ 06,032.022a vedÃnÃæ sÃmavedo 'smi devÃnÃm asmi vÃsava÷ 06,032.022c indriyÃïÃæ manaÓ cÃsmi bhÆtÃnÃm asmi cetanà 06,032.023a rudrÃïÃæ ÓaækaraÓ cÃsmi vitteÓo yak«arak«asÃm 06,032.023c vasÆnÃæ pÃvakaÓ cÃsmi meru÷ ÓikhariïÃm aham 06,032.024a purodhasÃæ ca mukhyaæ mÃæ viddhi pÃrtha b­haspatim 06,032.024c senÃnÅnÃm ahaæ skanda÷ sarasÃm asmi sÃgara÷ 06,032.025a mahar«ÅïÃæ bh­gur ahaæ girÃm asmy ekam ak«aram 06,032.025c yaj¤ÃnÃæ japayaj¤o 'smi sthÃvarÃïÃæ himÃlaya÷ 06,032.026a aÓvattha÷ sarvav­k«ÃïÃæ devar«ÅïÃæ ca nÃrada÷ 06,032.026c gandharvÃïÃæ citraratha÷ siddhÃnÃæ kapilo muni÷ 06,032.027a uccai÷Óravasam aÓvÃnÃæ viddhi mÃm am­todbhavam 06,032.027c airÃvataæ gajendrÃïÃæ narÃïÃæ ca narÃdhipam 06,032.028a ÃyudhÃnÃm ahaæ vajraæ dhenÆnÃm asmi kÃmadhuk 06,032.028c prajanaÓ cÃsmi kandarpa÷ sarpÃïÃm asmi vÃsuki÷ 06,032.029a anantaÓ cÃsmi nÃgÃnÃæ varuïo yÃdasÃm aham 06,032.029c pitÌïÃm aryamà cÃsmi yama÷ saæyamatÃm aham 06,032.030a prahlÃdaÓ cÃsmi daityÃnÃæ kÃla÷ kalayatÃm aham 06,032.030c m­gÃïÃæ ca m­gendro 'haæ vainateyaÓ ca pak«iïÃm 06,032.031a pavana÷ pavatÃm asmi rÃma÷ Óastrabh­tÃm aham 06,032.031c jha«ÃïÃæ makaraÓ cÃsmi srotasÃm asmi jÃhnavÅ 06,032.032a sargÃïÃm Ãdir antaÓ ca madhyaæ caivÃham arjuna 06,032.032c adhyÃtmavidyà vidyÃnÃæ vÃda÷ pravadatÃm aham 06,032.033a ak«arÃïÃm akÃro 'smi dvaædva÷ sÃmÃsikasya ca 06,032.033c aham evÃk«aya÷ kÃlo dhÃtÃhaæ viÓvatomukha÷ 06,032.034a m­tyu÷ sarvaharaÓ cÃham udbhavaÓ ca bhavi«yatÃm 06,032.034c kÅrti÷ ÓrÅr vÃk ca nÃrÅïÃæ sm­tir medhà dh­ti÷ k«amà 06,032.035a b­hatsÃma tathà sÃmnÃæ gÃyatrÅ chandasÃm aham 06,032.035c mÃsÃnÃæ mÃrgaÓÅr«o 'ham ­tÆnÃæ kusumÃkara÷ 06,032.035d*0101_01 o«adhÅnÃæ yavaÓ cÃsmi dhÃtÆnÃm asmi käcanam 06,032.035d*0101_02 saurabheyo gavÃm asmi snehÃnÃæ sarpir apy aham 06,032.035d*0101_03 sarvÃsÃæ t­ïajÃtÅnÃæ darbho 'haæ pÃï¬unandana 06,032.036a dyÆtaæ chalayatÃm asmi tejas tejasvinÃm aham 06,032.036c jayo 'smi vyavasÃyo 'smi sattvaæ sattvavatÃm aham 06,032.037a v­«ïÅnÃæ vÃsudevo 'smi pÃï¬avÃnÃæ dhanaæjaya÷ 06,032.037c munÅnÃm apy ahaæ vyÃsa÷ kavÅnÃm uÓanà kavi÷ 06,032.038a daï¬o damayatÃm asmi nÅtir asmi jigÅ«atÃm 06,032.038c maunaæ caivÃsmi guhyÃnÃæ j¤Ãnaæ j¤ÃnavatÃm aham 06,032.039a yac cÃpi sarvabhÆtÃnÃæ bÅjaæ tad aham arjuna 06,032.039c na tad asti vinà yat syÃn mayà bhÆtaæ carÃcaram 06,032.040a nÃnto 'sti mama divyÃnÃæ vibhÆtÅnÃæ paraætapa 06,032.040c e«a tÆddeÓata÷ prokto vibhÆter vistaro mayà 06,032.041a yad yad vibhÆtimat sattvaæ ÓrÅmad Ærjitam eva và 06,032.041c tat tad evÃvagaccha tvaæ mama tejoæÓasaæbhavam 06,032.042a atha và bahunaitena kiæ j¤Ãtena tavÃrjuna 06,032.042c vi«ÂabhyÃham idaæ k­tsnam ekÃæÓena sthito jagat 06,033.001 arjuna uvÃca 06,033.001a madanugrahÃya paramaæ guhyam adhyÃtmasaæj¤itam 06,033.001c yat tvayoktaæ vacas tena moho 'yaæ vigato mama 06,033.002a bhavÃpyayau hi bhÆtÃnÃæ Órutau vistaraÓo mayà 06,033.002c tvatta÷ kamalapatrÃk«a mÃhÃtmyam api cÃvyayam 06,033.003a evam etad yathÃttha tvam ÃtmÃnaæ parameÓvara 06,033.003c dra«Âum icchÃmi te rÆpam aiÓvaraæ puru«ottama 06,033.004a manyase yadi tac chakyaæ mayà dra«Âum iti prabho 06,033.004c yogeÓvara tato me tvaæ darÓayÃtmÃnam avyayam 06,033.005 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,033.005a paÓya me pÃrtha rÆpÃïi ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,033.005c nÃnÃvidhÃni divyÃni nÃnÃvarïÃk­tÅni ca 06,033.006a paÓyÃdityÃn vasÆn rudrÃn aÓvinau marutas tathà 06,033.006c bahÆny ad­«ÂapÆrvÃïi paÓyÃÓcaryÃïi bhÃrata 06,033.007a ihaikasthaæ jagat k­tsnaæ paÓyÃdya sacarÃcaram 06,033.007c mama dehe gu¬ÃkeÓa yac cÃnyad dra«Âum icchasi 06,033.008a na tu mÃæ Óakyase dra«Âum anenaiva svacak«u«Ã 06,033.008c divyaæ dadÃmi te cak«u÷ paÓya me yogam aiÓvaram 06,033.009 saæjaya uvÃca 06,033.009a evam uktvà tato rÃjan mahÃyogeÓvaro hari÷ 06,033.009c darÓayÃm Ãsa pÃrthÃya paramaæ rÆpam aiÓvaram 06,033.010a anekavaktranayanam anekÃdbhutadarÓanam 06,033.010c anekadivyÃbharaïaæ divyÃnekodyatÃyudham 06,033.011a divyamÃlyÃmbaradharaæ divyagandhÃnulepanam 06,033.011c sarvÃÓcaryamayaæ devam anantaæ viÓvatomukham 06,033.012a divi sÆryasahasrasya bhaved yugapad utthità 06,033.012c yadi bhÃ÷ sad­ÓÅ sà syÃd bhÃsas tasya mahÃtmana÷ 06,033.013a tatraikasthaæ jagat k­tsnaæ pravibhaktam anekadhà 06,033.013c apaÓyad devadevasya ÓarÅre pÃï¬avas tadà 06,033.014a tata÷ sa vismayÃvi«Âo h­«Âaromà dhanaæjaya÷ 06,033.014c praïamya Óirasà devaæ k­täjalir abhëata 06,033.015 arjuna uvÃca 06,033.015a paÓyÃmi devÃæs tava deva dehe; sarvÃæs tathà bhÆtaviÓe«asaæghÃn 06,033.015c brahmÃïam ÅÓaæ kamalÃsanastham; ­«ÅæÓ ca sarvÃn uragÃæÓ ca divyÃn 06,033.016a anekabÃhÆdaravaktranetraæ; paÓyÃmi tvà sarvato 'nantarÆpam 06,033.016c nÃntaæ na madhyaæ na punas tavÃdiæ; paÓyÃmi viÓveÓvara viÓvarÆpa 06,033.017a kirÅÂinaæ gadinaæ cakriïaæ ca; tejorÃÓiæ sarvato dÅptimantam 06,033.017c paÓyÃmi tvÃæ durnirÅk«yaæ samantÃd; dÅptÃnalÃrkadyutim aprameyam 06,033.018a tvam ak«araæ paramaæ veditavyaæ; tvam asya viÓvasya paraæ nidhÃnam 06,033.018c tvam avyaya÷ ÓÃÓvatadharmagoptÃ; sanÃtanas tvaæ puru«o mato me 06,033.019a anÃdimadhyÃntam anantavÅryam; anantabÃhuæ ÓaÓisÆryanetram 06,033.019c paÓyÃmi tvÃæ dÅptahutÃÓavaktraæ; svatejasà viÓvam idaæ tapantam 06,033.020a dyÃvÃp­thivyor idam antaraæ hi; vyÃptaæ tvayaikena diÓaÓ ca sarvÃ÷ 06,033.020c d­«ÂvÃdbhutaæ rÆpam idaæ tavograæ; lokatrayaæ pravyathitaæ mahÃtman 06,033.021a amÅ hi tvà surasaæghà viÓanti; ke cid bhÅtÃ÷ präjalayo g­ïanti 06,033.021c svastÅty uktvà mahar«isiddhasaæghÃ÷; stuvanti tvÃæ stutibhi÷ pu«kalÃbhi÷ 06,033.022a rudrÃdityà vasavo ye ca sÃdhyÃ; viÓve 'Óvinau marutaÓ co«mapÃÓ ca 06,033.022c gandharvayak«ÃsurasiddhasaæghÃ; vÅk«ante tvà vismitÃÓ caiva sarve 06,033.023a rÆpaæ mahat te bahuvaktranetraæ; mahÃbÃho bahubÃhÆrupÃdam 06,033.023c bahÆdaraæ bahudaæ«ÂrÃkarÃlaæ; d­«Âvà lokÃ÷ pravyathitÃs tathÃham 06,033.024a nabha÷sp­Óaæ dÅptam anekavarïaæ; vyÃttÃnanaæ dÅptaviÓÃlanetram 06,033.024c d­«Âvà hi tvÃæ pravyathitÃntarÃtmÃ; dh­tiæ na vindÃmi Óamaæ ca vi«ïo 06,033.025a daæ«ÂrÃkarÃlÃni ca te mukhÃni; d­«Âvaiva kÃlÃnalasaænibhÃni 06,033.025c diÓo na jÃne na labhe ca Óarma; prasÅda deveÓa jagannivÃsa 06,033.026a amÅ ca tvÃæ dh­tarëÂrasya putrÃ÷; sarve sahaivÃvanipÃlasaæghai÷ 06,033.026c bhÅ«mo droïa÷ sÆtaputras tathÃsau; sahÃsmadÅyair api yodhamukhyai÷ 06,033.027a vaktrÃïi te tvaramÃïà viÓanti; daæ«ÂrÃkarÃlÃni bhayÃnakÃni 06,033.027b*0102_01 sahasrasÆryÃta*saænibhÃni 06,033.027b*0102_02 tathà jagadgrÃsak­tak«aïÃni 06,033.027b*0103_01 nÃnÃrÆpai÷ puru«air vadhyamÃnà 06,033.027b*0103_02 viÓanti te vaktram acintyarÆpam 06,033.027b*0103_03 yaudhi«Âhirà dhÃrtarëÂrÃÓ ca yodhÃ÷ 06,033.027b*0103_04 Óastrai÷ k­ttà vividhai÷ sarva eva 06,033.027b*0103_05 tvattejasà nihatà nÆnam ete 06,033.027b*0103_06 tathà hÅme tvaccharÅraæ pravi«ÂÃ÷ 06,033.027c ke cid vilagnà daÓanÃntare«u; saæd­Óyante cÆrïitair uttamÃÇgai÷ 06,033.028a yathà nadÅnÃæ bahavo 'mbuvegÃ÷; samudram evÃbhimukhà dravanti 06,033.028c tathà tavÃmÅ naralokavÅrÃ; viÓanti vaktrÃïy abhivijvalanti 06,033.029a yathà pradÅptaæ jvalanaæ pataægÃ; viÓanti nÃÓÃya sam­ddhavegÃ÷ 06,033.029c tathaiva nÃÓÃya viÓanti lokÃs; tavÃpi vaktrÃïi sam­ddhavegÃ÷ 06,033.030a lelihyase grasamÃna÷ samantÃl; lokÃn samagrÃn vadanair jvaladbhi÷ 06,033.030c tejobhir ÃpÆrya jagat samagraæ; bhÃsas tavogrÃ÷ pratapanti vi«ïo 06,033.031a ÃkhyÃhi me ko bhavÃn ugrarÆpo; namo 'stu te devavara prasÅda 06,033.031c vij¤Ãtum icchÃmi bhavantam Ãdyaæ; na hi prajÃnÃmi tava prav­ttim 06,033.032 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,033.032a kÃlo 'smi lokak«ayak­t prav­ddho; lokÃn samÃhartum iha prav­tta÷ 06,033.032c ­te 'pi tvà na bhavi«yanti sarve; ye 'vasthitÃ÷ pratyanÅke«u yodhÃ÷ 06,033.033a tasmÃt tvam utti«Âha yaÓo labhasva; jitvà ÓatrÆn bhuÇk«va rÃjyaæ sam­ddham 06,033.033c mayaivaite nihatÃ÷ pÆrvam eva; nimittamÃtraæ bhava savyasÃcin 06,033.034a droïaæ ca bhÅ«maæ ca jayadrathaæ ca; karïaæ tathÃnyÃn api yodhavÅrÃn 06,033.034c mayà hatÃæs tvaæ jahi mà vyathi«ÂhÃ; yudhyasva jetÃsi raïe sapatnÃn 06,033.035 saæjaya uvÃca 06,033.035a etac chrutvà vacanaæ keÓavasya; k­täjalir vepamÃna÷ kirÅÂÅ 06,033.035c namask­tvà bhÆya evÃha k­«ïaæ; sagadgadaæ bhÅtabhÅta÷ praïamya 06,033.036 arjuna uvÃca 06,033.036a sthÃne h­«ÅkeÓa tava prakÅrtyÃ; jagat prah­«yaty anurajyate ca 06,033.036c rak«Ãæsi bhÅtÃni diÓo dravanti; sarve namasyanti ca siddhasaæghÃ÷ 06,033.037a kasmÃc ca te na nameran mahÃtman; garÅyase brahmaïo 'py Ãdikartre 06,033.037c ananta deveÓa jagannivÃsa; tvam ak«araæ sad asat tatparaæ yat 06,033.038a tvam Ãdideva÷ puru«a÷ purÃïas; tvam asya viÓvasya paraæ nidhÃnam 06,033.038c vettÃsi vedyaæ ca paraæ ca dhÃma; tvayà tataæ viÓvam anantarÆpa 06,033.039a vÃyur yamo 'gnir varuïa÷ ÓaÓÃÇka÷; prajÃpatis tvaæ prapitÃmahaÓ ca 06,033.039c namo namas te 'stu sahasrak­tva÷; punaÓ ca bhÆyo 'pi namo namas te 06,033.039d*0104_01 anÃdimÃn apratimaprabhÃva÷ 06,033.039d*0104_02 sarveÓvara÷ sarvamahÃvibhÆte 06,033.040a nama÷ purastÃd atha p­«Âhatas te; namo 'stu te sarvata eva sarva 06,033.040b*0105_01 na hi tvad anya÷ kaÓ cid apÅha deva 06,033.040b*0105_02 lokatraye d­Óyate 'cintyakarmà 06,033.040c anantavÅryÃmitavikramas tvaæ; sarvaæ samÃpno«i tato 'si sarva÷ 06,033.041a sakheti matvà prasabhaæ yad uktaæ; he k­«ïa he yÃdava he sakheti 06,033.041c ajÃnatà mahimÃnaæ tavedaæ; mayà pramÃdÃt praïayena vÃpi 06,033.042a yac cÃvahÃsÃrtham asatk­to 'si; vihÃraÓayyÃsanabhojane«u 06,033.042c eko 'tha vÃpy acyuta tatsamak«aæ; tat k«Ãmaye tvÃm aham aprameyam 06,033.043a pitÃsi lokasya carÃcarasya; tvam asya pÆjyaÓ ca gurur garÅyÃn 06,033.043c na tvatsamo 'sty abhyadhika÷ kuto 'nyo; lokatraye 'py apratimaprabhÃva 06,033.044a tasmÃt praïamya praïidhÃya kÃyaæ; prasÃdaye tvÃm aham ÅÓam Ŭyam 06,033.044c piteva putrasya sakheva sakhyu÷; priya÷ priyÃyÃrhasi deva so¬hum 06,033.044d*0106_01 divyÃni karmÃïi tavÃdbhutÃni 06,033.044d*0106_02 pÆrvÃïi pÆrve 'py ­«aya÷ smaranti 06,033.044d*0106_03 nÃnyo 'sti kartà jagatas tvam eko 06,033.044d*0106_04 dhÃtà vidhÃtà ca vibhur bhavaÓ ca 06,033.044d*0106_05 tavÃdbhutaæ kiæ nu bhaved asahyaæ 06,033.044d*0106_06 kiæ vÃÓakyaæ parata÷ kÅrtayi«ye 06,033.044d*0106_07 kartÃsi sarvasya yata÷ svayaæ vai 06,033.044d*0106_08 vibho tata÷ sarvam idaæ tvam eva 06,033.044d*0106_09 aty adbhutaæ karma na du«karaæ te 06,033.044d*0106_10 karmopamÃnaæ na hi vidyate te 06,033.044d*0106_11 na te guïÃnÃæ parimÃïam asti 06,033.044d*0106_12 na tejaso nÃpi balasya narddhe÷ 06,033.044d*0107_01 imÃni karmÃïi tavÃdbhutÃni 06,033.044d*0107_02 k­tÃni pÆrve munayo vadanti 06,033.044d*0107_03 na te guïÃnÃæ parimÃïam asti 06,033.044d*0107_04 na tejasaÓ cÃpi balasya vi«ïo 06,033.045a ad­«ÂapÆrvaæ h­«ito 'smi d­«ÂvÃ; bhayena ca pravyathitaæ mano me 06,033.045c tad eva me darÓaya deva rÆpaæ; prasÅda deveÓa jagannivÃsa 06,033.046a kirÅÂinaæ gadinaæ cakrahastam; icchÃmi tvÃæ dra«Âum ahaæ tathaiva 06,033.046c tenaiva rÆpeïa caturbhujena; sahasrabÃho bhava viÓvamÆrte 06,033.047 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,033.047a mayà prasannena tavÃrjunedaæ; rÆpaæ paraæ darÓitam ÃtmayogÃt 06,033.047c tejomayaæ viÓvam anantam Ãdyaæ; yan me tvad anyena na d­«ÂapÆrvam 06,033.048a na vedayaj¤Ãdhyayanair na dÃnair; na ca kriyÃbhir na tapobhir ugrai÷ 06,033.048c evaærÆpa÷ Óakya ahaæ n­loke; dra«Âuæ tvad anyena kurupravÅra 06,033.049a mà te vyathà mà ca vimƬhabhÃvo; d­«Âvà rÆpaæ ghoram Åd­Ç mamedam 06,033.049c vyapetabhÅ÷ prÅtamanÃ÷ punas tvaæ; tad eva me rÆpam idaæ prapaÓya 06,033.050 saæjaya uvÃca 06,033.050a ity arjunaæ vÃsudevas tathoktvÃ; svakaæ rÆpaæ darÓayÃm Ãsa bhÆya÷ 06,033.050c ÃÓvÃsayÃm Ãsa ca bhÅtam enaæ; bhÆtvà puna÷ saumyavapur mahÃtmà 06,033.051 arjuna uvÃca 06,033.051a d­«Âvedaæ mÃnu«aæ rÆpaæ tava saumyaæ janÃrdana 06,033.051c idÃnÅm asmi saæv­tta÷ sacetÃ÷ prak­tiæ gata÷ 06,033.052 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,033.052a sudurdarÓam idaæ rÆpaæ d­«ÂavÃn asi yan mama 06,033.052c devà apy asya rÆpasya nityaæ darÓanakÃÇk«iïa÷ 06,033.053a nÃhaæ vedair na tapasà na dÃnena na cejyayà 06,033.053c Óakya evaævidho dra«Âuæ d­«ÂavÃn asi mÃæ yathà 06,033.054a bhaktyà tv ananyayà Óakya aham evaævidho 'rjuna 06,033.054c j¤Ãtuæ dra«Âuæ ca tattvena prave«Âuæ ca paraætapa 06,033.055a matkarmak­n matparamo madbhakta÷ saÇgavarjita÷ 06,033.055c nirvaira÷ sarvabhÆte«u ya÷ sa mÃm eti pÃï¬ava 06,034.001 arjuna uvÃca 06,034.001a evaæ satatayuktà ye bhaktÃs tvÃæ paryupÃsate 06,034.001c ye cÃpy ak«aram avyaktaæ te«Ãæ ke yogavittamÃ÷ 06,034.002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,034.002a mayy ÃveÓya mano ye mÃæ nityayuktà upÃsate 06,034.002c Óraddhayà parayopetÃs te me yuktatamà matÃ÷ 06,034.003a ye tv ak«aram anirdeÓyam avyaktaæ paryupÃsate 06,034.003c sarvatragam acintyaæ ca kÆÂastham acalaæ dhruvam 06,034.004a saæniyamyendriyagrÃmaæ sarvatra samabuddhaya÷ 06,034.004c te prÃpnuvanti mÃm eva sarvabhÆtahite ratÃ÷ 06,034.005a kleÓo 'dhikataras te«Ãm avyaktÃsaktacetasÃm 06,034.005c avyaktà hi gatir du÷khaæ dehavadbhir avÃpyate 06,034.006a ye tu sarvÃïi karmÃïi mayi saænyasya matparÃ÷ 06,034.006c ananyenaiva yogena mÃæ dhyÃyanta upÃsate 06,034.007a te«Ãm ahaæ samuddhartà m­tyusaæsÃrasÃgarÃt 06,034.007c bhavÃmi nacirÃt pÃrtha mayy ÃveÓitacetasÃm 06,034.008a mayy eva mana Ãdhatsva mayi buddhiæ niveÓaya 06,034.008c nivasi«yasi mayy eva ata Ærdhvaæ na saæÓaya÷ 06,034.009a atha cittaæ samÃdhÃtuæ na Óakno«i mayi sthiram 06,034.009c abhyÃsayogena tato mÃm icchÃptuæ dhanaæjaya 06,034.010a abhyÃse 'py asamartho 'si matkarmaparamo bhava 06,034.010c madartham api karmÃïi kurvan siddhim avÃpsyasi 06,034.011a athaitad apy aÓakto 'si kartuæ madyogam ÃÓrita÷ 06,034.011c sarvakarmaphalatyÃgaæ tata÷ kuru yatÃtmavÃn 06,034.012a Óreyo hi j¤Ãnam abhyÃsÃj j¤ÃnÃd dhyÃnaæ viÓi«yate 06,034.012c dhyÃnÃt karmaphalatyÃgas tyÃgÃc chÃntir anantaram 06,034.013a adve«Âà sarvabhÆtÃnÃæ maitra÷ karuïa eva ca 06,034.013c nirmamo nirahaækÃra÷ samadu÷khasukha÷ k«amÅ 06,034.014a saætu«Âa÷ satataæ yogÅ yatÃtmà d­¬haniÓcaya÷ 06,034.014c mayy arpitamanobuddhir yo madbhakta÷ sa me priya÷ 06,034.015a yasmÃn nodvijate loko lokÃn nodvijate ca ya÷ 06,034.015c har«Ãmar«abhayodvegair mukto ya÷ sa ca me priya÷ 06,034.016a anapek«a÷ Óucir dak«a udÃsÅno gatavyatha÷ 06,034.016c sarvÃrambhaparityÃgÅ yo madbhakta÷ sa me priya÷ 06,034.017a yo na h­«yati na dve«Âi na Óocati na kÃÇk«ati 06,034.017c ÓubhÃÓubhaparityÃgÅ bhaktimÃn ya÷ sa me priya÷ 06,034.018a sama÷ Óatrau ca mitre ca tathà mÃnÃvamÃnayo÷ 06,034.018c ÓÅto«ïasukhadu÷khe«u sama÷ saÇgavivarjita÷ 06,034.019a tulyanindÃstutir maunÅ saætu«Âo yena kena cit 06,034.019c aniketa÷ sthiramatir bhaktimÃn me priyo nara÷ 06,034.020a ye tu dharmyÃm­tam idaæ yathoktaæ paryupÃsate 06,034.020c ÓraddadhÃnà matparamà bhaktÃs te 'tÅva me priyÃ÷ 06,035.000*0108_00 arjuna uvÃca 06,035.000*0108_01 prak­tiæ puru«aæ caiva k«etraæ k«etraj¤am eva ca 06,035.000*0108_02 etad veditum icchÃmi j¤Ãnaæ j¤eyaæ ca keÓava 06,035.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,035.001*0109_01 prak­tiæ puru«aæ caiva k«etraæ k«etraj¤am eva ca 06,035.001*0109_02 etat te kathayi«yÃmi j¤Ãnaæ j¤eyaæ ca bhÃrata 06,035.001a idaæ ÓarÅraæ kaunteya k«etram ity abhidhÅyate 06,035.001c etad yo vetti taæ prÃhu÷ k«etraj¤a iti tadvida÷ 06,035.002a k«etraj¤aæ cÃpi mÃæ viddhi sarvak«etre«u bhÃrata 06,035.002c k«etrak«etraj¤ayor j¤Ãnaæ yat taj j¤Ãnaæ mataæ mama 06,035.003a tat k«etraæ yac ca yÃd­k ca yadvikÃri yataÓ ca yat 06,035.003c sa ca yo yatprabhÃvaÓ ca tat samÃsena me Ó­ïu 06,035.004a ­«ibhir bahudhà gÅtaæ chandobhir vividhai÷ p­thak 06,035.004c brahmasÆtrapadaiÓ caiva hetumadbhir viniÓcitai÷ 06,035.005a mahÃbhÆtÃny ahaækÃro buddhir avyaktam eva ca 06,035.005c indriyÃïi daÓaikaæ ca pa¤ca cendriyagocarÃ÷ 06,035.006a icchà dve«a÷ sukhaæ du÷khaæ saæghÃtaÓ cetanà dh­ti÷ 06,035.006c etat k«etraæ samÃsena savikÃram udÃh­tam 06,035.007a amÃnitvam adambhitvam ahiæsà k«Ãntir Ãrjavam 06,035.007c ÃcÃryopÃsanaæ Óaucaæ sthairyam Ãtmavinigraha÷ 06,035.008a indriyÃrthe«u vairÃgyam anahaækÃra eva ca 06,035.008c janmam­tyujarÃvyÃdhidu÷khado«ÃnudarÓanam 06,035.009a asaktir anabhi«vaÇga÷ putradÃrag­hÃdi«u 06,035.009c nityaæ ca samacittatvam i«ÂÃni«Âopapatti«u 06,035.010a mayi cÃnanyayogena bhaktir avyabhicÃriïÅ 06,035.010c viviktadeÓasevitvam aratir janasaæsadi 06,035.011a adhyÃtmaj¤Ãnanityatvaæ tattvaj¤ÃnÃrthadarÓanam 06,035.011c etaj j¤Ãnam iti proktam aj¤Ãnaæ yad ato 'nyathà 06,035.012a j¤eyaæ yat tat pravak«yÃmi yaj j¤ÃtvÃm­tam aÓnute 06,035.012c anÃdimat paraæ brahma na sat tan nÃsad ucyate 06,035.013a sarvata÷pÃïipÃdaæ tat sarvatok«iÓiromukham 06,035.013c sarvata÷Órutimal loke sarvam Ãv­tya ti«Âhati 06,035.014a sarvendriyaguïÃbhÃsaæ sarvendriyavivarjitam 06,035.014c asaktaæ sarvabh­c caiva nirguïaæ guïabhokt­ ca 06,035.015a bahir antaÓ ca bhÆtÃnÃm acaraæ caram eva ca 06,035.015c sÆk«matvÃt tad avij¤eyaæ dÆrasthaæ cÃntike ca tat 06,035.016a avibhaktaæ ca bhÆte«u vibhaktam iva ca sthitam 06,035.016c bhÆtabhart­ ca taj j¤eyaæ grasi«ïu prabhavi«ïu ca 06,035.017a jyoti«Ãm api taj jyotis tamasa÷ param ucyate 06,035.017c j¤Ãnaæ j¤eyaæ j¤Ãnagamyaæ h­di sarvasya vi«Âhitam 06,035.018a iti k«etraæ tathà j¤Ãnaæ j¤eyaæ coktaæ samÃsata÷ 06,035.018c madbhakta etad vij¤Ãya madbhÃvÃyopapadyate 06,035.019a prak­tiæ puru«aæ caiva viddhy anÃdÅ ubhÃv api 06,035.019c vikÃrÃæÓ ca guïÃæÓ caiva viddhi prak­tisaæbhavÃn 06,035.020a kÃryakÃraïakart­tve hetu÷ prak­tir ucyate 06,035.020c puru«a÷ sukhadu÷khÃnÃæ bhokt­tve hetur ucyate 06,035.021a puru«a÷ prak­tistho hi bhuÇkte prak­tijÃn guïÃn 06,035.021c kÃraïaæ guïasaÇgo 'sya sadasadyonijanmasu 06,035.022a upadra«ÂÃnumantà ca bhartà bhoktà maheÓvara÷ 06,035.022c paramÃtmeti cÃpy ukto dehe 'smin puru«a÷ para÷ 06,035.023a ya evaæ vetti puru«aæ prak­tiæ ca guïai÷ saha 06,035.023c sarvathà vartamÃno 'pi na sa bhÆyo 'bhijÃyate 06,035.024a dhyÃnenÃtmani paÓyanti ke cid ÃtmÃnam Ãtmanà 06,035.024c anye sÃækhyena yogena karmayogena cÃpare 06,035.025a anye tv evam ajÃnanta÷ ÓrutvÃnyebhya upÃsate 06,035.025c te 'pi cÃtitaranty eva m­tyuæ ÓrutiparÃyaïÃ÷ 06,035.026a yÃvat saæjÃyate kiæ cit sattvaæ sthÃvarajaÇgamam 06,035.026c k«etrak«etraj¤asaæyogÃt tad viddhi bharatar«abha 06,035.027a samaæ sarve«u bhÆte«u ti«Âhantaæ parameÓvaram 06,035.027c vinaÓyatsv avinaÓyantaæ ya÷ paÓyati sa paÓyati 06,035.028a samaæ paÓyan hi sarvatra samavasthitam ÅÓvaram 06,035.028c na hinasty ÃtmanÃtmÃnaæ tato yÃti parÃæ gatim 06,035.029a prak­tyaiva ca karmÃïi kriyamÃïÃni sarvaÓa÷ 06,035.029c ya÷ paÓyati tathÃtmÃnam akartÃraæ sa paÓyati 06,035.030a yadà bhÆtap­thagbhÃvam ekastham anupaÓyati 06,035.030c tata eva ca vistÃraæ brahma saæpadyate tadà 06,035.031a anÃditvÃn nirguïatvÃt paramÃtmÃyam avyaya÷ 06,035.031c ÓarÅrastho 'pi kaunteya na karoti na lipyate 06,035.032a yathà sarvagataæ sauk«myÃd ÃkÃÓaæ nopalipyate 06,035.032c sarvatrÃvasthito dehe tathÃtmà nopalipyate 06,035.033a yathà prakÃÓayaty eka÷ k­tsnaæ lokam imaæ ravi÷ 06,035.033c k«etraæ k«etrÅ tathà k­tsnaæ prakÃÓayati bhÃrata 06,035.034a k«etrak«etraj¤ayor evam antaraæ j¤Ãnacak«u«Ã 06,035.034c bhÆtaprak­timok«aæ ca ye vidur yÃnti te param 06,036.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,036.001a paraæ bhÆya÷ pravak«yÃmi j¤ÃnÃnÃæ j¤Ãnam uttamam 06,036.001c yaj j¤Ãtvà munaya÷ sarve parÃæ siddhim ito gatÃ÷ 06,036.002a idaæ j¤Ãnam upÃÓritya mama sÃdharmyam ÃgatÃ÷ 06,036.002c sarge 'pi nopajÃyante pralaye na vyathanti ca 06,036.003a mama yonir mahad brahma tasmin garbhaæ dadhÃmy aham 06,036.003c saæbhava÷ sarvabhÆtÃnÃæ tato bhavati bhÃrata 06,036.004a sarvayoni«u kaunteya mÆrtaya÷ saæbhavanti yÃ÷ 06,036.004c tÃsÃæ brahma mahad yonir ahaæ bÅjaprada÷ pità 06,036.005a sattvaæ rajas tama iti guïÃ÷ prak­tisaæbhavÃ÷ 06,036.005c nibadhnanti mahÃbÃho dehe dehinam avyayam 06,036.006a tatra sattvaæ nirmalatvÃt prakÃÓakam anÃmayam 06,036.006c sukhasaÇgena badhnÃti j¤ÃnasaÇgena cÃnagha 06,036.007a rajo rÃgÃtmakaæ viddhi t­«ïÃsaÇgasamudbhavam 06,036.007c tan nibadhnÃti kaunteya karmasaÇgena dehinam 06,036.008a tamas tv aj¤Ãnajaæ viddhi mohanaæ sarvadehinÃm 06,036.008c pramÃdÃlasyanidrÃbhis tan nibadhnÃti bhÃrata 06,036.009a sattvaæ sukhe sa¤jayati raja÷ karmaïi bhÃrata 06,036.009c j¤Ãnam Ãv­tya tu tama÷ pramÃde sa¤jayaty uta 06,036.010a rajas tamaÓ cÃbhibhÆya sattvaæ bhavati bhÃrata 06,036.010c raja÷ sattvaæ tamaÓ caiva tama÷ sattvaæ rajas tathà 06,036.011a sarvadvÃre«u dehe 'smin prakÃÓa upajÃyate 06,036.011c j¤Ãnaæ yadà tadà vidyÃd viv­ddhaæ sattvam ity uta 06,036.012a lobha÷ prav­ttir Ãrambha÷ karmaïÃm aÓama÷ sp­hà 06,036.012c rajasy etÃni jÃyante viv­ddhe bharatar«abha 06,036.013a aprakÃÓo 'prav­ttiÓ ca pramÃdo moha eva ca 06,036.013c tamasy etÃni jÃyante viv­ddhe kurunandana 06,036.014a yadà sattve prav­ddhe tu pralayaæ yÃti dehabh­t 06,036.014c tadottamavidÃæ lokÃn amalÃn pratipadyate 06,036.015a rajasi pralayaæ gatvà karmasaÇgi«u jÃyate 06,036.015c tathà pralÅnas tamasi mƬhayoni«u jÃyate 06,036.016a karmaïa÷ suk­tasyÃhu÷ sÃttvikaæ nirmalaæ phalam 06,036.016c rajasas tu phalaæ du÷kham aj¤Ãnaæ tamasa÷ phalam 06,036.017a sattvÃt saæjÃyate j¤Ãnaæ rajaso lobha eva ca 06,036.017c pramÃdamohau tamaso bhavato 'j¤Ãnam eva ca 06,036.018a Ærdhvaæ gacchanti sattvasthà madhye ti«Âhanti rÃjasÃ÷ 06,036.018c jaghanyaguïav­ttasthà adho gacchanti tÃmasÃ÷ 06,036.019a nÃnyaæ guïebhya÷ kartÃraæ yadà dra«ÂÃnupaÓyati 06,036.019c guïebhyaÓ ca paraæ vetti madbhÃvaæ so 'dhigacchati 06,036.020a guïÃn etÃn atÅtya trÅn dehÅ dehasamudbhavÃn 06,036.020c janmam­tyujarÃdu÷khair vimukto 'm­tam aÓnute 06,036.021 arjuna uvÃca 06,036.021a kair liÇgais trÅn guïÃn etÃn atÅto bhavati prabho 06,036.021c kimÃcÃra÷ kathaæ caitÃæs trÅn guïÃn ativartate 06,036.022 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,036.022a prakÃÓaæ ca prav­ttiæ ca moham eva ca pÃï¬ava 06,036.022c na dve«Âi saæprav­ttÃni na niv­ttÃni kÃÇk«ati 06,036.023a udÃsÅnavad ÃsÅno guïair yo na vicÃlyate 06,036.023c guïà vartanta ity eva yo 'vati«Âhati neÇgate 06,036.024a samadu÷khasukha÷ svastha÷ samalo«ÂÃÓmakäcana÷ 06,036.024c tulyapriyÃpriyo dhÅras tulyanindÃtmasaæstuti÷ 06,036.025a mÃnÃvamÃnayos tulyas tulyo mitrÃripak«ayo÷ 06,036.025c sarvÃrambhaparityÃgÅ guïÃtÅta÷ sa ucyate 06,036.026a mÃæ ca yo 'vyabhicÃreïa bhaktiyogena sevate 06,036.026c sa guïÃn samatÅtyaitÃn brahmabhÆyÃya kalpate 06,036.027a brahmaïo hi prati«ÂhÃham am­tasyÃvyayasya ca 06,036.027c ÓÃÓvatasya ca dharmasya sukhasyaikÃntikasya ca 06,037.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,037.001a ÆrdhvamÆlam adha÷ÓÃkham aÓvatthaæ prÃhur avyayam 06,037.001c chandÃæsi yasya parïÃni yas taæ veda sa vedavit 06,037.002a adhaÓ cordhvaæ pras­tÃs tasya ÓÃkhÃ; guïaprav­ddhà vi«ayapravÃlÃ÷ 06,037.002c adhaÓ ca mÆlÃny anusaætatÃni; karmÃnubandhÅni manu«yaloke 06,037.003a na rÆpam asyeha tathopalabhyate; nÃnto na cÃdir na ca saæprati«Âhà 06,037.003c aÓvattham enaæ suvirƬhamÆlam; asaÇgaÓastreïa d­¬hena chittvà 06,037.004a tata÷ padaæ tatparimÃrgitavyaæ; yasmin gatà na nivartanti bhÆya÷ 06,037.004c tam eva cÃdyaæ puru«aæ prapadye; yata÷ prav­tti÷ pras­tà purÃïÅ 06,037.005a nirmÃnamohà jitasaÇgado«Ã; adhyÃtmanityà viniv­ttakÃmÃ÷ 06,037.005c dvaædvair vimuktÃ÷ sukhadu÷khasaæj¤air; gacchanty amƬhÃ÷ padam avyayaæ tat 06,037.006a na tad bhÃsayate sÆryo na ÓaÓÃÇko na pÃvaka÷ 06,037.006c yad gatvà na nivartante tad dhÃma paramaæ mama 06,037.007a mamaivÃæÓo jÅvaloke jÅvabhÆta÷ sanÃtana÷ 06,037.007c mana÷«a«ÂhÃnÅndriyÃïi prak­tisthÃni kar«ati 06,037.008a ÓarÅraæ yad avÃpnoti yac cÃpy utkrÃmatÅÓvara÷ 06,037.008c g­hÅtvaitÃni saæyÃti vÃyur gandhÃn ivÃÓayÃt 06,037.009a Órotraæ cak«u÷ sparÓanaæ ca rasanaæ ghrÃïam eva ca 06,037.009c adhi«ÂhÃya manaÓ cÃyaæ vi«ayÃn upasevate 06,037.010a utkrÃmantaæ sthitaæ vÃpi bhu¤jÃnaæ và guïÃnvitam 06,037.010c vimƬhà nÃnupaÓyanti paÓyanti j¤Ãnacak«u«a÷ 06,037.011a yatanto yoginaÓ cainaæ paÓyanty Ãtmany avasthitam 06,037.011c yatanto 'py ak­tÃtmÃno nainaæ paÓyanty acetasa÷ 06,037.012a yad Ãdityagataæ tejo jagad bhÃsayate 'khilam 06,037.012c yac candramasi yac cÃgnau tat tejo viddhi mÃmakam 06,037.013a gÃm ÃviÓya ca bhÆtÃni dhÃrayÃmy aham ojasà 06,037.013c pu«ïÃmi cau«adhÅ÷ sarvÃ÷ somo bhÆtvà rasÃtmaka÷ 06,037.014a ahaæ vaiÓvÃnaro bhÆtvà prÃïinÃæ deham ÃÓrita÷ 06,037.014c prÃïÃpÃnasamÃyukta÷ pacÃmy annaæ caturvidham 06,037.015a sarvasya cÃhaæ h­di saænivi«Âo; matta÷ sm­tir j¤Ãnam apohanaæ ca 06,037.015c vedaiÓ ca sarvair aham eva vedyo; vedÃntak­d vedavid eva cÃham 06,037.016a dvÃv imau puru«au loke k«araÓ cÃk«ara eva ca 06,037.016c k«ara÷ sarvÃïi bhÆtÃni kÆÂastho 'k«ara ucyate 06,037.017a uttama÷ puru«as tv anya÷ paramÃtmety udÃh­ta÷ 06,037.017c yo lokatrayam ÃviÓya bibharty avyaya ÅÓvara÷ 06,037.018a yasmÃt k«aram atÅto 'ham ak«arÃd api cottama÷ 06,037.018c ato 'smi loke vede ca prathita÷ puru«ottama÷ 06,037.019a yo mÃm evam asaæmƬho jÃnÃti puru«ottamam 06,037.019c sa sarvavid bhajati mÃæ sarvabhÃvena bhÃrata 06,037.020a iti guhyatamaæ ÓÃstram idam uktaæ mayÃnagha 06,037.020c etad buddhvà buddhimÃn syÃt k­tak­tyaÓ ca bhÃrata 06,038.001 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,038.001a abhayaæ sattvasaæÓuddhir j¤Ãnayogavyavasthiti÷ 06,038.001c dÃnaæ damaÓ ca yaj¤aÓ ca svÃdhyÃyas tapa Ãrjavam 06,038.002a ahiæsà satyam akrodhas tyÃga÷ ÓÃntir apaiÓunam 06,038.002c dayà bhÆte«v aloluptvaæ mÃrdavaæ hrÅr acÃpalam 06,038.003a teja÷ k«amà dh­ti÷ Óaucam adroho nÃtimÃnità 06,038.003c bhavanti saæpadaæ daivÅm abhijÃtasya bhÃrata 06,038.004a dambho darpo 'timÃnaÓ ca krodha÷ pÃru«yam eva ca 06,038.004c aj¤Ãnaæ cÃbhijÃtasya pÃrtha saæpadam ÃsurÅm 06,038.005a daivÅ saæpad vimok«Ãya nibandhÃyÃsurÅ matà 06,038.005c mà Óuca÷ saæpadaæ daivÅm abhijÃto 'si pÃï¬ava 06,038.006a dvau bhÆtasargau loke 'smin daiva Ãsura eva ca 06,038.006c daivo vistaraÓa÷ prokta Ãsuraæ pÃrtha me Ó­ïu 06,038.007a prav­ttiæ ca niv­ttiæ ca janà na vidur ÃsurÃ÷ 06,038.007c na Óaucaæ nÃpi cÃcÃro na satyaæ te«u vidyate 06,038.008a asatyam aprati«Âhaæ te jagad Ãhur anÅÓvaram 06,038.008c aparasparasaæbhÆtaæ kim anyat kÃmahaitukam 06,038.009a etÃæ d­«Âim ava«Âabhya na«ÂÃtmÃno 'lpabuddhaya÷ 06,038.009c prabhavanty ugrakarmÃïa÷ k«ayÃya jagato 'hitÃ÷ 06,038.010a kÃmam ÃÓritya du«pÆraæ dambhamÃnamadÃnvitÃ÷ 06,038.010c mohÃd g­hÅtvÃsadgrÃhÃn pravartante 'ÓucivratÃ÷ 06,038.011a cintÃm aparimeyÃæ ca pralayÃntÃm upÃÓritÃ÷ 06,038.011c kÃmopabhogaparamà etÃvad iti niÓcitÃ÷ 06,038.012a ÃÓÃpÃÓaÓatair baddhÃ÷ kÃmakrodhaparÃyaïÃ÷ 06,038.012c Åhante kÃmabhogÃrtham anyÃyenÃrthasaæcayÃn 06,038.013a idam adya mayà labdham idaæ prÃpsye manoratham 06,038.013c idam astÅdam api me bhavi«yati punar dhanam 06,038.014a asau mayà hata÷ Óatrur hani«ye cÃparÃn api 06,038.014c ÅÓvaro 'ham ahaæ bhogÅ siddho 'haæ balavÃn sukhÅ 06,038.015a ìhyo 'bhijanavÃn asmi ko 'nyo 'sti sad­Óo mayà 06,038.015c yak«ye dÃsyÃmi modi«ya ity aj¤ÃnavimohitÃ÷ 06,038.016a anekacittavibhrÃntà mohajÃlasamÃv­tÃ÷ 06,038.016c prasaktÃ÷ kÃmabhoge«u patanti narake 'Óucau 06,038.017a ÃtmasaæbhÃvitÃ÷ stabdhà dhanamÃnamadÃnvitÃ÷ 06,038.017c yajante nÃmayaj¤ais te dambhenÃvidhipÆrvakam 06,038.018a ahaækÃraæ balaæ darpaæ kÃmaæ krodhaæ ca saæÓritÃ÷ 06,038.018c mÃm Ãtmaparadehe«u pradvi«anto 'bhyasÆyakÃ÷ 06,038.019a tÃn ahaæ dvi«ata÷ krÆrÃn saæsÃre«u narÃdhamÃn 06,038.019c k«ipÃmy ajasram aÓubhÃn ÃsurÅ«v eva yoni«u 06,038.020a ÃsurÅæ yonim Ãpannà mƬhà janmani janmani 06,038.020c mÃm aprÃpyaiva kaunteya tato yÃnty adhamÃæ gatim 06,038.021a trividhaæ narakasyedaæ dvÃraæ nÃÓanam Ãtmana÷ 06,038.021c kÃma÷ krodhas tathà lobhas tasmÃd etat trayaæ tyajet 06,038.022a etair vimukta÷ kaunteya tamodvÃrais tribhir nara÷ 06,038.022c Ãcaraty Ãtmana÷ Óreyas tato yÃti parÃæ gatim 06,038.023a ya÷ ÓÃstravidhim uts­jya vartate kÃmakÃrata÷ 06,038.023c na sa siddhim avÃpnoti na sukhaæ na parÃæ gatim 06,038.024a tasmÃc chÃstraæ pramÃïaæ te kÃryÃkÃryavyavasthitau 06,038.024c j¤Ãtvà ÓÃstravidhÃnoktaæ karma kartum ihÃrhasi 06,039.001 arjuna uvÃca 06,039.001a ye ÓÃstravidhim uts­jya yajante ÓraddhayÃnvitÃ÷ 06,039.001c te«Ãæ ni«Âhà tu kà k­«ïa sattvam Ãho rajas tama÷ 06,039.002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,039.002a trividhà bhavati Óraddhà dehinÃæ sà svabhÃvajà 06,039.002c sÃttvikÅ rÃjasÅ caiva tÃmasÅ ceti tÃæ Ó­ïu 06,039.003a sattvÃnurÆpà sarvasya Óraddhà bhavati bhÃrata 06,039.003c ÓraddhÃmayo 'yaæ puru«o yo yacchraddha÷ sa eva sa÷ 06,039.004a yajante sÃttvikà devÃn yak«arak«Ãæsi rÃjasÃ÷ 06,039.004c pretÃn bhÆtagaïÃæÓ cÃnye yajante tÃmasà janÃ÷ 06,039.005a aÓÃstravihitaæ ghoraæ tapyante ye tapo janÃ÷ 06,039.005c dambhÃhaækÃrasaæyuktÃ÷ kÃmarÃgabalÃnvitÃ÷ 06,039.006a karÓayanta÷ ÓarÅrasthaæ bhÆtagrÃmam acetasa÷ 06,039.006c mÃæ caivÃnta÷ÓarÅrasthaæ tÃn viddhy ÃsuraniÓcayÃn 06,039.007a ÃhÃras tv api sarvasya trividho bhavati priya÷ 06,039.007c yaj¤as tapas tathà dÃnaæ te«Ãæ bhedam imaæ Ó­ïu 06,039.008a Ãyu÷sattvabalÃrogyasukhaprÅtivivardhanÃ÷ 06,039.008c rasyÃ÷ snigdhÃ÷ sthirà h­dyà ÃhÃrÃ÷ sÃttvikapriyÃ÷ 06,039.009a kaÂvamlalavaïÃtyu«ïatÅk«ïarÆk«avidÃhina÷ 06,039.009c ÃhÃrà rÃjasasye«Âà du÷khaÓokÃmayapradÃ÷ 06,039.010a yÃtayÃmaæ gatarasaæ pÆti paryu«itaæ ca yat 06,039.010c ucchi«Âam api cÃmedhyaæ bhojanaæ tÃmasapriyam 06,039.011a aphalÃkÃÇk«ibhir yaj¤o vidhid­«Âo ya ijyate 06,039.011c ya«Âavyam eveti mana÷ samÃdhÃya sa sÃttvika÷ 06,039.012a abhisaædhÃya tu phalaæ dambhÃrtham api caiva yat 06,039.012c ijyate bharataÓre«Âha taæ yaj¤aæ viddhi rÃjasam 06,039.013a vidhihÅnam as­«ÂÃnnaæ mantrahÅnam adak«iïam 06,039.013c ÓraddhÃvirahitaæ yaj¤aæ tÃmasaæ paricak«ate 06,039.014a devadvijaguruprÃj¤apÆjanaæ Óaucam Ãrjavam 06,039.014c brahmacaryam ahiæsà ca ÓÃrÅraæ tapa ucyate 06,039.015a anudvegakaraæ vÃkyaæ satyaæ priyahitaæ ca yat 06,039.015c svÃdhyÃyÃbhyasanaæ caiva vÃÇmayaæ tapa ucyate 06,039.016a mana÷prasÃda÷ saumyatvaæ maunam Ãtmavinigraha÷ 06,039.016c bhÃvasaæÓuddhir ity etat tapo mÃnasam ucyate 06,039.017a Óraddhayà parayà taptaæ tapas tat trividhaæ narai÷ 06,039.017c aphalÃkÃÇk«ibhir yuktai÷ sÃttvikaæ paricak«ate 06,039.018a satkÃramÃnapÆjÃrthaæ tapo dambhena caiva yat 06,039.018c kriyate tad iha proktaæ rÃjasaæ calam adhruvam 06,039.019a mƬhagrÃheïÃtmano yat pŬayà kriyate tapa÷ 06,039.019c parasyotsÃdanÃrthaæ và tat tÃmasam udÃh­tam 06,039.020a dÃtavyam iti yad dÃnaæ dÅyate 'nupakÃriïe 06,039.020c deÓe kÃle ca pÃtre ca tad dÃnaæ sÃttvikaæ sm­tam 06,039.021a yat tu pratyupakÃrÃrthaæ phalam uddiÓya và puna÷ 06,039.021c dÅyate ca parikli«Âaæ tad dÃnaæ rÃjasaæ sm­tam 06,039.022a adeÓakÃle yad dÃnam apÃtrebhyaÓ ca dÅyate 06,039.022c asatk­tam avaj¤Ãtaæ tat tÃmasam udÃh­tam 06,039.023a oæ tat sad iti nirdeÓo brahmaïas trividha÷ sm­ta÷ 06,039.023c brÃhmaïÃs tena vedÃÓ ca yaj¤ÃÓ ca vihitÃ÷ purà 06,039.024a tasmÃd om ity udÃh­tya yaj¤adÃnatapa÷kriyÃ÷ 06,039.024c pravartante vidhÃnoktÃ÷ satataæ brahmavÃdinÃm 06,039.025a tad ity anabhisaædhÃya phalaæ yaj¤atapa÷kriyÃ÷ 06,039.025c dÃnakriyÃÓ ca vividhÃ÷ kriyante mok«akÃÇk«ibhi÷ 06,039.026a sadbhÃve sÃdhubhÃve ca sad ity etat prayujyate 06,039.026c praÓaste karmaïi tathà sacchabda÷ pÃrtha yujyate 06,039.027a yaj¤e tapasi dÃne ca sthiti÷ sad iti cocyate 06,039.027c karma caiva tadarthÅyaæ sad ity evÃbhidhÅyate 06,039.028a aÓraddhayà hutaæ dattaæ tapas taptaæ k­taæ ca yat 06,039.028c asad ity ucyate pÃrtha na ca tat pretya no iha 06,040.001 arjuna uvÃca 06,040.001a saænyÃsasya mahÃbÃho tattvam icchÃmi veditum 06,040.001c tyÃgasya ca h­«ÅkeÓa p­thak keÓini«Ædana 06,040.002 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.002a kÃmyÃnÃæ karmaïÃæ nyÃsaæ saænyÃsaæ kavayo vidu÷ 06,040.002c sarvakarmaphalatyÃgaæ prÃhus tyÃgaæ vicak«aïÃ÷ 06,040.003a tyÃjyaæ do«avad ity eke karma prÃhur manÅ«iïa÷ 06,040.003c yaj¤adÃnatapa÷karma na tyÃjyam iti cÃpare 06,040.004a niÓcayaæ Ó­ïu me tatra tyÃge bharatasattama 06,040.004c tyÃgo hi puru«avyÃghra trividha÷ saæprakÅrtita÷ 06,040.005a yaj¤adÃnatapa÷karma na tyÃjyaæ kÃryam eva tat 06,040.005c yaj¤o dÃnaæ tapaÓ caiva pÃvanÃni manÅ«iïÃm 06,040.006a etÃny api tu karmÃïi saÇgaæ tyaktvà phalÃni ca 06,040.006c kartavyÃnÅti me pÃrtha niÓcitaæ matam uttamam 06,040.007a niyatasya tu saænyÃsa÷ karmaïo nopapadyate 06,040.007c mohÃt tasya parityÃgas tÃmasa÷ parikÅrtita÷ 06,040.008a du÷kham ity eva yat karma kÃyakleÓabhayÃt tyajet 06,040.008c sa k­tvà rÃjasaæ tyÃgaæ naiva tyÃgaphalaæ labhet 06,040.009a kÃryam ity eva yat karma niyataæ kriyate 'rjuna 06,040.009c saÇgaæ tyaktvà phalaæ caiva sa tyÃga÷ sÃttviko mata÷ 06,040.010a na dve«Ây akuÓalaæ karma kuÓale nÃnu«ajjate 06,040.010c tyÃgÅ sattvasamÃvi«Âo medhÃvÅ chinnasaæÓaya÷ 06,040.011a na hi dehabh­tà Óakyaæ tyaktuæ karmÃïy aÓe«ata÷ 06,040.011c yas tu karmaphalatyÃgÅ sa tyÃgÅty abhidhÅyate 06,040.012a ani«Âam i«Âaæ miÓraæ ca trividhaæ karmaïa÷ phalam 06,040.012c bhavaty atyÃginÃæ pretya na tu saænyÃsinÃæ kva cit 06,040.013a pa¤caitÃni mahÃbÃho kÃraïÃni nibodha me 06,040.013c sÃækhye k­tÃnte proktÃni siddhaye sarvakarmaïÃm 06,040.014a adhi«ÂhÃnaæ tathà kartà karaïaæ ca p­thagvidham 06,040.014c vividhÃÓ ca p­thakce«Âà daivaæ caivÃtra pa¤camam 06,040.015a ÓarÅravÃÇmanobhir yat karma prÃrabhate nara÷ 06,040.015c nyÃyyaæ và viparÅtaæ và pa¤caite tasya hetava÷ 06,040.016a tatraivaæ sati kartÃram ÃtmÃnaæ kevalaæ tu ya÷ 06,040.016c paÓyaty ak­tabuddhitvÃn na sa paÓyati durmati÷ 06,040.017a yasya nÃhaæk­to bhÃvo buddhir yasya na lipyate 06,040.017c hatvÃpi sa imÃæl lokÃn na hanti na nibadhyate 06,040.018a j¤Ãnaæ j¤eyaæ parij¤Ãtà trividhà karmacodanà 06,040.018c karaïaæ karma karteti trividha÷ karmasaægraha÷ 06,040.019a j¤Ãnaæ karma ca kartà ca tridhaiva guïabhedata÷ 06,040.019c procyate guïasaækhyÃne yathÃvac ch­ïu tÃny api 06,040.020a sarvabhÆte«u yenaikaæ bhÃvam avyayam Åk«ate 06,040.020c avibhaktaæ vibhakte«u taj j¤Ãnaæ viddhi sÃttvikam 06,040.021a p­thaktvena tu yaj j¤Ãnaæ nÃnÃbhÃvÃn p­thagvidhÃn 06,040.021c vetti sarve«u bhÆte«u taj j¤Ãnaæ viddhi rÃjasam 06,040.022a yat tu k­tsnavad ekasmin kÃrye saktam ahaitukam 06,040.022c atattvÃrthavad alpaæ ca tat tÃmasam udÃh­tam 06,040.023a niyataæ saÇgarahitam arÃgadve«ata÷ k­tam 06,040.023c aphalaprepsunà karma yat tat sÃttvikam ucyate 06,040.024a yat tu kÃmepsunà karma sÃhaækÃreïa và puna÷ 06,040.024c kriyate bahulÃyÃsaæ tad rÃjasam udÃh­tam 06,040.025a anubandhaæ k«ayaæ hiæsÃm anapek«ya ca pauru«am 06,040.025c mohÃd Ãrabhyate karma yat tat tÃmasam ucyate 06,040.026a muktasaÇgo 'nahaævÃdÅ dh­tyutsÃhasamanvita÷ 06,040.026c siddhyasiddhyor nirvikÃra÷ kartà sÃttvika ucyate 06,040.027a rÃgÅ karmaphalaprepsur lubdho hiæsÃtmako 'Óuci÷ 06,040.027c har«aÓokÃnvita÷ kartà rÃjasa÷ parikÅrtita÷ 06,040.028a ayukta÷ prÃk­ta÷ stabdha÷ ÓaÂho naik­tiko 'lasa÷ 06,040.028c vi«ÃdÅ dÅrghasÆtrÅ ca kartà tÃmasa ucyate 06,040.029a buddher bhedaæ dh­teÓ caiva guïatas trividhaæ Ó­ïu 06,040.029c procyamÃnam aÓe«eïa p­thaktvena dhanaæjaya 06,040.030a prav­ttiæ ca niv­ttiæ ca kÃryÃkÃrye bhayÃbhaye 06,040.030c bandhaæ mok«aæ ca yà vetti buddhi÷ sà pÃrtha sÃttvikÅ 06,040.031a yayà dharmam adharmaæ ca kÃryaæ cÃkÃryam eva ca 06,040.031c ayathÃvat prajÃnÃti buddhi÷ sà pÃrtha rÃjasÅ 06,040.032a adharmaæ dharmam iti yà manyate tamasÃv­tà 06,040.032c sarvÃrthÃn viparÅtÃæÓ ca buddhi÷ sà pÃrtha tÃmasÅ 06,040.033a dh­tyà yayà dhÃrayate mana÷prÃïendriyakriyÃ÷ 06,040.033c yogenÃvyabhicÃriïyà dh­ti÷ sà pÃrtha sÃttvikÅ 06,040.034a yayà tu dharmakÃmÃrthÃn dh­tyà dhÃrayate 'rjuna 06,040.034c prasaÇgena phalÃkÃÇk«Å dh­ti÷ sà pÃrtha rÃjasÅ 06,040.035a yayà svapnaæ bhayaæ Óokaæ vi«Ãdaæ madam eva ca 06,040.035c na vimu¤cati durmedhà dh­ti÷ sà pÃrtha tÃmasÅ 06,040.036a sukhaæ tv idÃnÅæ trividhaæ Ó­ïu me bharatar«abha 06,040.036c abhyÃsÃd ramate yatra du÷khÃntaæ ca nigacchati 06,040.037a yat tadagre vi«am iva pariïÃme 'm­topamam 06,040.037c tat sukhaæ sÃttvikaæ proktam ÃtmabuddhiprasÃdajam 06,040.038a vi«ayendriyasaæyogÃd yat tadagre 'm­topamam 06,040.038c pariïÃme vi«am iva tat sukhaæ rÃjasaæ sm­tam 06,040.039a yad agre cÃnubandhe ca sukhaæ mohanam Ãtmana÷ 06,040.039c nidrÃlasyapramÃdotthaæ tat tÃmasam udÃh­tam 06,040.040a na tad asti p­thivyÃæ và divi deve«u và puna÷ 06,040.040c sattvaæ prak­tijair muktaæ yad ebhi÷ syÃt tribhir guïai÷ 06,040.041a brÃhmaïak«atriyaviÓÃæ ÓÆdrÃïÃæ ca paraætapa 06,040.041c karmÃïi pravibhaktÃni svabhÃvaprabhavair guïai÷ 06,040.042a Óamo damas tapa÷ Óaucaæ k«Ãntir Ãrjavam eva ca 06,040.042c j¤Ãnaæ vij¤Ãnam Ãstikyaæ brahmakarma svabhÃvajam 06,040.043a Óauryaæ tejo dh­tir dÃk«yaæ yuddhe cÃpy apalÃyanam 06,040.043c dÃnam ÅÓvarabhÃvaÓ ca k«atrakarma svabhÃvajam 06,040.044a k­«igorak«yavÃïijyaæ vaiÓyakarma svabhÃvajam 06,040.044c paricaryÃtmakaæ karma ÓÆdrasyÃpi svabhÃvajam 06,040.045a sve sve karmaïy abhirata÷ saæsiddhiæ labhate nara÷ 06,040.045c svakarmanirata÷ siddhiæ yathà vindati tac ch­ïu 06,040.046a yata÷ prav­ttir bhÆtÃnÃæ yena sarvam idaæ tatam 06,040.046c svakarmaïà tam abhyarcya siddhiæ vindati mÃnava÷ 06,040.047a ÓreyÃn svadharmo viguïa÷ paradharmÃt svanu«ÂhitÃt 06,040.047b*0110_01 svadharme nidhanaæ Óreya÷ paradharmodayÃd api 06,040.047c svabhÃvaniyataæ karma kurvan nÃpnoti kilbi«am 06,040.048a sahajaæ karma kaunteya sado«am api na tyajet 06,040.048c sarvÃrambhà hi do«eïa dhÆmenÃgnir ivÃv­tÃ÷ 06,040.049a asaktabuddhi÷ sarvatra jitÃtmà vigatasp­ha÷ 06,040.049c nai«karmyasiddhiæ paramÃæ saænyÃsenÃdhigacchati 06,040.050a siddhiæ prÃpto yathà brahma tathÃpnoti nibodha me 06,040.050c samÃsenaiva kaunteya ni«Âhà j¤Ãnasya yà parà 06,040.051a buddhyà viÓuddhayà yukto dh­tyÃtmÃnaæ niyamya ca 06,040.051c ÓabdÃdÅn vi«ayÃæs tyaktvà rÃgadve«au vyudasya ca 06,040.052a viviktasevÅ laghvÃÓÅ yatavÃkkÃyamÃnasa÷ 06,040.052c dhyÃnayogaparo nityaæ vairÃgyaæ samupÃÓrita÷ 06,040.053a ahaækÃraæ balaæ darpaæ kÃmaæ krodhaæ parigraham 06,040.053c vimucya nirmama÷ ÓÃnto brahmabhÆyÃya kalpate 06,040.054a brahmabhÆta÷ prasannÃtmà na Óocati na kÃÇk«ati 06,040.054c sama÷ sarve«u bhÆte«u madbhaktiæ labhate parÃm 06,040.055a bhaktyà mÃm abhijÃnÃti yÃvÃn yaÓ cÃsmi tattvata÷ 06,040.055c tato mÃæ tattvato j¤Ãtvà viÓate tadanantaram 06,040.056a sarvakarmÃïy api sadà kurvÃïo madvyapÃÓraya÷ 06,040.056c matprasÃdÃd avÃpnoti ÓÃÓvataæ padam avyayam 06,040.057a cetasà sarvakarmÃïi mayi saænyasya matpara÷ 06,040.057c buddhiyogam upÃÓritya maccitta÷ satataæ bhava 06,040.058a maccitta÷ sarvadurgÃïi matprasÃdÃt tari«yasi 06,040.058c atha cet tvam ahaækÃrÃn na Óro«yasi vinaÇk«yasi 06,040.059a yad ahaækÃram ÃÓritya na yotsya iti manyase 06,040.059c mithyai«a vyavasÃyas te prak­tis tvÃæ niyok«yati 06,040.060a svabhÃvajena kaunteya nibaddha÷ svena karmaïà 06,040.060c kartuæ necchasi yan mohÃt kari«yasy avaÓo 'pi tat 06,040.061a ÅÓvara÷ sarvabhÆtÃnÃæ h­ddeÓe 'rjuna ti«Âhati 06,040.061c bhrÃmayan sarvabhÆtÃni yantrÃrƬhÃni mÃyayà 06,040.062a tam eva Óaraïaæ gaccha sarvabhÃvena bhÃrata 06,040.062c tatprasÃdÃt parÃæ ÓÃntiæ sthÃnaæ prÃpsyasi ÓÃÓvatam 06,040.063a iti te j¤Ãnam ÃkhyÃtaæ guhyÃd guhyataraæ mayà 06,040.063c vim­Óyaitad aÓe«eïa yathecchasi tathà kuru 06,040.064a sarvaguhyatamaæ bhÆya÷ Ó­ïu me paramaæ vaca÷ 06,040.064c i«Âo 'si me d­¬ham iti tato vak«yÃmi te hitam 06,040.065a manmanà bhava madbhakto madyÃjÅ mÃæ namaskuru 06,040.065c mÃm evai«yasi satyaæ te pratijÃne priyo 'si me 06,040.066a sarvadharmÃn parityajya mÃm ekaæ Óaraïaæ vraja 06,040.066c ahaæ tvà sarvapÃpebhyo mok«ayi«yÃmi mà Óuca÷ 06,040.067a idaæ te nÃtapaskÃya nÃbhaktÃya kadà cana 06,040.067c na cÃÓuÓrÆ«ave vÃcyaæ na ca mÃæ yo 'bhyasÆyati 06,040.068a ya idaæ paramaæ guhyaæ madbhakte«v abhidhÃsyati 06,040.068c bhaktiæ mayi parÃæ k­tvà mÃm evai«yaty asaæÓaya÷ 06,040.069a na ca tasmÃn manu«ye«u kaÓ cin me priyak­ttama÷ 06,040.069c bhavità na ca me tasmÃd anya÷ priyataro bhuvi 06,040.070a adhye«yate ca ya imaæ dharmyaæ saævÃdam Ãvayo÷ 06,040.070c j¤Ãnayaj¤ena tenÃham i«Âa÷ syÃm iti me mati÷ 06,040.071a ÓraddhÃvÃn anasÆyaÓ ca Ó­ïuyÃd api yo nara÷ 06,040.071c so 'pi mukta÷ ÓubhÃæl lokÃn prÃpnuyÃt puïyakarmaïÃm 06,040.072a kaccid etac chrutaæ pÃrtha tvayaikÃgreïa cetasà 06,040.072c kaccid aj¤Ãnasaæmoha÷ prana«Âas te dhanaæjaya 06,040.073 arjuna uvÃca 06,040.073a na«Âo moha÷ sm­tir labdhà tvatprasÃdÃn mayÃcyuta 06,040.073c sthito 'smi gatasaædeha÷ kari«ye vacanaæ tava 06,040.074 saæjaya uvÃca 06,040.074a ity ahaæ vÃsudevasya pÃrthasya ca mahÃtmana÷ 06,040.074c saævÃdam imam aÓrau«am adbhutaæ romahar«aïam 06,040.075a vyÃsaprasÃdÃc chrutavÃn etad guhyam ahaæ param 06,040.075c yogaæ yogeÓvarÃt k­«ïÃt sÃk«Ãt kathayata÷ svayam 06,040.076a rÃjan saæsm­tya saæsm­tya saævÃdam imam adbhutam 06,040.076c keÓavÃrjunayo÷ puïyaæ h­«yÃmi ca muhur muhu÷ 06,040.077a tac ca saæsm­tya saæsm­tya rÆpam atyadbhutaæ hare÷ 06,040.077c vismayo me mahÃn rÃjan h­«yÃmi ca puna÷ puna÷ 06,040.078a yatra yogeÓvara÷ k­«ïo yatra pÃrtho dhanurdhara÷ 06,040.078c tatra ÓrÅr vijayo bhÆtir dhruvà nÅtir matir mama 06,040.078d*0111_01 bhagavadbhaktiyuktasya tatprasÃdÃtmabodhata÷ 06,040.078d*0111_02 sukhaæ bandhavimukti÷ syÃd iti gÅtÃrthasaægraha÷ 06,040.078d*0112_01 «a ÓatÃni saviæÓÃni ÓlokÃnÃæ prÃha keÓava÷ 06,040.078d*0112_02 arjuna÷ saptapa¤cÃÓat sapta«a«Âis tu saæjaya÷ 06,040.078d*0112_03 dh­tarëÂra÷ Ólokam ekaæ gÅtÃyà mÃnam ucyate 06,040.078d*0113_00 vaiÓaæpÃyana uvÃca 06,040.078d*0113_01 gÅtà sugÅtà kartavyà kim anyai÷ ÓÃstravistarai÷ 06,040.078d*0113_02 yà ceyaæ padmanÃbhasya mukhapadmÃd vini÷s­tà 06,040.078d*0113_03 sarvaÓÃstramayÅ gÅtà sarvadevamayo hari÷ 06,040.078d*0113_04 sarvatÅrthamayÅ gaÇgà sarvavedamayo manu÷ 06,040.078d*0113_05 gaÇgà gÅtà ca gÃyatrÅ govindeti h­di sthite 06,040.078d*0113_06 caturgakÃrasaæyukte punarjanma na vidyate 06,040.078d*0114_01 bhÃratÃm­tasarvasvagÅtÃyà mathitasya ca 06,040.078d*0114_02 sÃram uddh­tya k­«ïena arjunasya mukhe hutam 06,040.078d@003A_0000 arjuna uvÃca 06,040.078d@003A_0001 yad etan ni«kalaæ brahma vyomÃtÅtaæ nira¤janam | 06,040.078d@003A_0002 kaivalyaæ kevalaæ ÓÃntaæ Óuddham atyantanirmalam || (1) 06,040.078d@003A_0003 apratarkyam avij¤eyaæ vinÃÓotpattivarjitam | 06,040.078d@003A_0004 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003A_0004 j¤Ãnayogavinirmuktaæ taj j¤Ãnaæ brÆhi keÓava || (2) 06,040.078d@003A_0005 sarvatojyotir ÃkÃÓaæ sarvabhÆtaguïÃnvitam | 06,040.078d@003A_0006 sarvata÷paramÃtmÃnam ak«ayaæ paramaæ padam || (3) 06,040.078d@003A_0007 anÃdinidhanaæ devaæ mahÃjyotir atidhruvam | 06,040.078d@003A_0008 atyantaparamaæ sthÃnaæ ÓabdÃdiguïavarjitam || (4) 06,040.078d@003A_0009 yat tat parataraæ jyotir dhruvÃt parataraæ sthitam | 06,040.078d@003A_0010 Ãcaturyugam adyÃpi kathitaæ na hi kasya cit || (5) 06,040.078d@003A_0011 Ãtmadehe mayà s­«Âà prak­ti÷ k«etram eva ca | 06,040.078d@003A_0012 sakalaæ tu bhavet k«etraæ ni«kalaæ paramaæ padam || (6) 06,040.078d@003A_0013 arjuna tvatprasÃdena Ó­ïvantu munisattamÃ÷ | 06,040.078d@003A_0014 adya muktà mahÃbÃho tvatprasÃdÃd dhanaæjaya || (7) 06,040.078d@003A_0015 pramÃïaæ vedatattvÃnÃæ sÃækhyÃdÅny abhiyoginÃm | 06,040.078d@003A_0016 te«Ãæ na vidyate ni«Âhà sarvai÷ pëaï¬ibhi÷ saha || (8) 06,040.078d@003A_0017 kathitaæ ca mayà j¤Ãnaæ devÃnÃm api durlabham | 06,040.078d@003A_0018 viÓvarÆpamayaæ divyaæ bhairavagranthibindunà || (9) 06,040.078d@003A_0019 su«umïà dak«iïe mÃrge darÓità viÓvarÆpiïà | 06,040.078d@003A_0020 aprakÃÓam idaæ praÓnaæ yan mayà kathitaæ tava || (10) 06,040.078d@003A_0021 nÃgnir vÃyur na cÃkÃÓaæ na k«itir nÃpi và jalam | 06,040.078d@003A_0022 na manobuddhyahaækÃraæ gƬhÃrthaæ kathitaæ tava || (11) 06,040.078d@003A_0023 anityo nityatÃæ yÃti yadà bhÃvaæ na paÓyati | 06,040.078d@003A_0024 ÓÆnyaæ nira¤janÃkÃraæ nirvÃïaæ dhruvam avyayam || (12) 06,040.078d@003A_0025 puru«aæ nirguïaæ sÃk«Ãt sarvataÓ caiva ti«Âhati | 06,040.078d@003A_0026 sarvaæ tat syÃt paraæ brahma buddhiÓ cÃsya na budhyati || (13) 06,040.078d@003A_0027 pratibhÃvaprayatnena hariæ trailokyabÃndhavam | 06,040.078d@003A_0028 daÓamaæ cÃÇgulaæ vyÃpya cÃÓÃbÃhyaæ vyavasthitam || (14) 06,040.078d@003A_0029 jÅvo yatra pralÅyeta sà kalà «o¬aÓÅ sm­tà | 06,040.078d@003A_0030 tayà sarvam idaæ vyÃptaæ trailokyaæ sacarÃcaram || (15) 06,040.078d@003A_0031 tac cintyaæ tena vai j¤Ãnaæ tad atrÃdyà upÃsate | 06,040.078d@003A_0032 brahmaïaiva hi vikhyÃtaæ vedÃnte«u prakÃÓitam || (16) 06,040.078d@003A_0033 vede«u vedam ity Ãhur vedadhÃma paraæ matam | 06,040.078d@003A_0034 tat paraæ viditaæ yasya sa vipro vedapÃraga÷ || (17) 06,040.078d@003A_0035 Ãhuti÷ sà parà j¤eyà sà ca saædhyà prati«Âhità | 06,040.078d@003A_0036 gÃyatrÅ sà parà j¤eyà ajapà nÃma viÓrutà || (18) 06,040.078d@003A_0037 tapasy atha tathà vede munibhi÷ samupÃsyate | 06,040.078d@003A_0038 tÃæ kalÃæ yo 'bhijÃnÃti sa kalÃj¤o 'bhidhÅyate || (19) 06,040.078d@003A_0039 yÃæ j¤Ãtvà mucyate jantur garbhajanmajarÃdibhi÷ | 06,040.078d@003A_0040 parij¤Ãnena mucyante narÃ÷ pÃtakakilbi«ai÷ || (20) 06,040.078d@003A_0041 i¬Ã bhagavatÅ gaÇgà piÇgalà yamunà nadÅ | 06,040.078d@003A_0042 tayor madhye t­tÅyà tu tat prayÃgam anusmaret || (21) 06,040.078d@003A_0043 i¬Ã vai vai«ïavÅ nìŠbrahmanìŠtu piÇgalà | 06,040.078d@003A_0044 su«umïà caiÓvarÅ nìŠtridhà prÃïavahà sm­tà | 06,040.078d@003A_0045 brahmà vi«ïur mahÃdevo recaka÷ pÆrakumbhaka÷ || (22) 06,040.078d@003A_0046 sakrÃntivi«uvac caiva yo 'bhijÃnÃti vigraham | 06,040.078d@003A_0047 nityayukta÷ sa yogÅÓo brahmavidyÃæ prapadyate || (23) 06,040.078d@003A_0048 i¬Ã vai gÃrhapatyas tu piÇgalÃhavanÅyaka÷ | 06,040.078d@003A_0049 su«umïà dak«iïÃgnis tu hy etad agnitrayaæ sm­tam || (24) 06,040.078d@003A_0050 tasya madhye sthitaæ jyoti÷ somamaï¬alam eva ca | 06,040.078d@003A_0051 somamaï¬alamadhyasthaæ tanmadhye sÆryamaï¬alam || (25) 06,040.078d@003A_0052 sÆryamaï¬alamadhyastho jvalat tejo hutÃÓana÷ | 06,040.078d@003A_0053 hutÃÓanasya madhye tu nirdhÆmÃÇgÃravarcasam || (26) 06,040.078d@003A_0054 tatrÃsthito mahÃtmÃsau yogibhis tu pragÅyate | 06,040.078d@003A_0055 sugÅtaæ caiva kartavyaæ mana ekÃgracetasà || (27) 06,040.078d@003A_0056 Óivo bindu÷ Óivo devo ghargharÃm­tavarcasà | 06,040.078d@003A_0057 nikhilaæ pÆrayed dehaæ vi«adÃhajvarÃpaham || (28) 06,040.078d@003A_0058 sarpavatkuÂilÃkÃrasu«umïÃve«ÂitÃæ tanum | 06,040.078d@003A_0059 makÃrave«ÂitÃæ k­tvà mÃt­vat pariyojayet || (29) 06,040.078d@003A_0060 tristhÃnaæ ca trimÃtraæ ca tribrahma ca trirak«aram | 06,040.078d@003A_0061 ardhamÃtraæ ca yo vetti sa bhaved vedapÃraga÷ || (30) 06,040.078d@003A_0062 sarvata÷pÃïipÃdaæ tat sarvatok«iÓiromukham | 06,040.078d@003A_0063 arjuna uvÃca 06,040.078d@003A_0063 nirmalaæ vimalÃkÃraæ ÓuddhasphaÂikasaænibham || (31) 06,040.078d@003A_0064 jÅvo jÅvati jÅvena nÃsti jÅvam ajÅvitam | 06,040.078d@003A_0065 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003A_0065 nirgata÷ saha saÇgena sa jÅva÷ kena jÅvati || (32) 06,040.078d@003A_0066 mukhanÃsikayor madhye prÃïa÷ saæcarate sadà | 06,040.078d@003A_0067 ÃkÃÓaæ pibate nityaæ sa jÅvas tena jÅvati || (33) 06,040.078d@003A_0068 kÃkÅmukhaæ kakÃrÃntaæ makÃraæ cetanÃnugam | 06,040.078d@003A_0069 akÃrasya tu luptasya ko 'rtha÷ saæpratipadyate || (34) 06,040.078d@003A_0070 tÃvat paÓyet khagÃkÃraæ khakÃraæ tu vicintayet | 06,040.078d@003A_0071 khamadhye kuru cÃtmÃnam Ãtmamadhyaæ ca khaæ kuru || (35) 06,040.078d@003A_0072 khamadhye ca prave«Âavyaæ khaæ ca brahma sanÃtanam | 06,040.078d@003A_0073 ÃtmÃnaæ khamayaæ k­tvà na kiæ cid api cintayet || (36) 06,040.078d@003A_0074 ÆrdhvaÓÆnyam adha÷ÓÆnyaæ madhyeÓÆnyaæ nirÃmayam | 06,040.078d@003A_0075 triÓÆnyaæ yo 'bhijÃnÃti sa bhavet kulanandana÷ || (37) 06,040.078d@003A_0076 tasya bhÃvasya bhÃvÃtmà bhÃvanà naiva yujyate | 06,040.078d@003A_0077 anÃv­ttasya Óabdasya tasya Óabdasya yo gati÷ || (38) 06,040.078d@003A_0078 tat padaæ viditaæ yena sa yogÅ chinnasaæÓaya÷ | 06,040.078d@003A_0079 puïyapÃpaharÃÓ caiva ye cÃnye pa¤cadaivatÃ÷ || (39) 06,040.078d@003A_0080 jÅvina÷ saha gacchanti yÃvat tattvaæ na vindati | 06,040.078d@003A_0081 pÃpaæ dahati j¤ÃnÃgni÷ puïyena somasÆryayo÷ || (40) 06,040.078d@003A_0082 puïyapÃpavinirmuktir e«a yogo 'bhidhÅyate | 06,040.078d@003A_0083 dh­tirodhi manodhÅti saæto«aæ samidhÃm­tam || (41) 06,040.078d@003A_0084 indriyÃïi paÓuæ k­tvà yo yajeta sa dÅk«ita÷ | 06,040.078d@003A_0085 paraæ brahmÃdhigacchanti ÓabdabrahmavicintanÃt || (42) 06,040.078d@003A_0086 sakale d­«ÂapÃro 'pi bhÃvaæ yu¤jati yu¤jati | 06,040.078d@003A_0087 ni«kale darÓanaæ nÃsti svabhÃvo bhÃvaæ yu¤jati || (43) 06,040.078d@003A_0088 tÃlumÆle ca lampÃyÃæ trikÆÂaæ tripathÃntaram | 06,040.078d@003A_0089 ekaæ tattvaæ vijÃnÅyÃd vighnasyÃyatanaæ mahat || (44) 06,040.078d@003A_0090 .... 06,040.078d@003A_0091 .... 06,040.078d@003A_0092 .... 06,040.078d@003A_0093 .... 06,040.078d@003A_0094 .... 06,040.078d@003A_0095 .... 06,040.078d@003A_0096 .... 06,040.078d@003A_0097 .... 06,040.078d@003A_0098 .... 06,040.078d@003A_0099 .... 06,040.078d@003A_0100 .... 06,040.078d@003A_0101 .... 06,040.078d@003A_0102 chinnamÆlasya v­k«asya yathà janma na vidyate | 06,040.078d@003A_0103 j¤ÃnadagdhaÓarÅrasya punar deho na vidyate || (45) 06,040.078d@003A_0104 gÅtÃ÷ sugÅtÃ÷ kartavyÃ÷ kim anyai÷ ÓÃstrasaægrahai÷ | 06,040.078d@003A_0105 yÃ÷ purà padmanÃbhasya mukhapadmÃd vini÷s­tÃ÷ || (46) 06,040.078d@003A_0106 gÅtÃgÃÇgodakaæ pÅtvà punarjanma na vidyate | 06,040.078d@003A_0107 sarvaÓÃstramayÅ gÅtà sarvadharmamayo hari÷ || (47) 06,040.078d@003A_0108 sarvatÅrthamayÅ gaÇgà sarvapÃpak«ayaækarÅ | 06,040.078d@003A_0109 sarvabhogamayaÓ cÃyaæ sarvamok«amayo hy ayam || (48) 06,040.078d@003A_0110 gÅtà gaÇgà ca gÃyatrÅ govindo h­di saæsthitÃ÷ | 06,040.078d@003A_0111 caturgakÃrasmaraïÃt punarjanma na vidyate || (49) 06,040.078d@003A_0112 gÅtÃsÃraæ paÂhed yas tu hy acyutasya ca saænidhau | 06,040.078d@003A_0113 tasmÃd guïasahasreïa vi«ïor nirvacanaæ yathà || (50) 06,040.078d@003A_0114 .... 06,040.078d@003A_0115 .... 06,040.078d@003A_0116 etat puïyaæ pÃpaharaæ dhanyaæ du÷svapnanÃÓanam | 06,040.078d@003A_0117 paÂhatÃæ Ó­ïvatÃæ caiva vi«ïor mÃhÃtmyam uttamam || (51) 06,040.078d@003B_0000 arjuna uvÃca 06,040.078d@003B_0001 yad etan ni«kalaæ brahma vyomÃtÅtaæ nira¤janam | 06,040.078d@003B_0002 kaivalyaæ kevalaæ ÓÃntaæ Óuddham atyantanirmalam || (1) 06,040.078d@003B_0003 apratarkyam avij¤eyaæ vinÃÓotpattivarjitam | 06,040.078d@003B_0004 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003B_0004 j¤Ãnayogavinirmuktaæ taj j¤Ãnaæ brÆhi keÓava || (2) 06,040.078d@003B_0005 sarvatojyotir ÃkÃÓaæ sarvabhÆtaguïÃnvitam | 06,040.078d@003B_0006 sarvata÷paramÃtmÃnam ak«ayaæ paramaæ padam || (3) 06,040.078d@003B_0007 anÃdinidhanaæ devaæ mahÃjyotir atidhruvam | 06,040.078d@003B_0008 atyantaparamaæ sthÃnaæ ÓabdÃdiguïavarjitam || (4) 06,040.078d@003B_0009 yat tat parataraæ jyotir dhruvÃt parataraæ sthitam | 06,040.078d@003B_0010 Ãcaturyugam adyÃpi kathitaæ na hi kasya cit || (5) 06,040.078d@003B_0011 Ãtmadehe mayà s­«Âà prak­ti÷ k«etram eva ca | 06,040.078d@003B_0012 sakalaæ tu bhavet k«etraæ ni«kalaæ paramaæ padam || (6) 06,040.078d@003B_0013 arjuna tvatprasÃdena Ó­ïvantu munisattamÃ÷ | 06,040.078d@003B_0014 adya muktà mahÃbÃho tvatprasÃdÃd dhanaæjaya || (7) 06,040.078d@003B_0015 pramÃïaæ vedatattvÃnÃæ sÃækhyÃdÅny abhiyoginÃm | 06,040.078d@003B_0016 te«Ãæ na vidyate ni«Âhà sarvai÷ pëaï¬ibhi÷ saha || (8) 06,040.078d@003B_0017 kathitaæ ca mayà j¤Ãnaæ devÃnÃm api durlabham | 06,040.078d@003B_0018 viÓvarÆpamayaæ divyaæ bhairavagranthibindunà || (9) 06,040.078d@003B_0019 aprakÃÓam idaæ praÓnaæ yan mayà kathitaæ tava | 06,040.078d@003B_0020 vÃÇmayaæ sarvaÓÃstrÃïÃm atisÆk«maæ carÃcaram || (10) 06,040.078d@003B_0021 nÃgnir vÃyur na cÃkÃÓaæ na k«itir nÃpi và jalam | 06,040.078d@003B_0022 na manobuddhyahaækÃraæ gƬhÃrthaæ kathitaæ tava || (11) 06,040.078d@003B_0023 anityo nityatÃæ yÃti yadà bhÃvaæ na paÓyati | 06,040.078d@003B_0024 ÓÆnyaæ nira¤janÃkÃraæ nirvÃïaæ dhruvam avyayam || (12) 06,040.078d@003B_0025 puru«aæ nirguïaæ sÃk«Ãt sarvataÓ caiva ti«Âhati | 06,040.078d@003B_0026 sarvaæ tat syÃt paraæ brahma buddhiÓ cÃsya na budhyati || (13) 06,040.078d@003B_0027 pratibhÃvaprayatnena hariæ trailokyabÃndhavam | 06,040.078d@003B_0028 daÓamaæ cÃÇgulaæ vyÃpya cÃÓÃbÃhyaæ vyavasthitam || (14) 06,040.078d@003B_0029 jÅvo yatra pralÅyeta sà kalà «o¬aÓÅ sm­tà | 06,040.078d@003B_0030 tayà sarvam idaæ vyÃptaæ trailokyaæ sacarÃcaram || (15) 06,040.078d@003B_0031 tac cintyaæ tena vai j¤Ãnaæ tad atrÃdyà upÃsate | 06,040.078d@003B_0032 brahmaïaiva hi vikhyÃtaæ vedÃnte«u prakÃÓitam || (16) 06,040.078d@003B_0033 vede«u vedam ity Ãhur vedadhÃma paraæ matam | 06,040.078d@003B_0034 tat paraæ viditaæ yasya sa vipro vedapÃraga÷ || (17) 06,040.078d@003B_0035 Ãhuti÷ sà parà j¤eyà sà ca saædhyà prati«Âhità | 06,040.078d@003B_0036 gÃyatrÅ sà parà j¤eyà ajapà nÃma viÓrutà || (18) 06,040.078d@003B_0037 tapasy atha tathà vede munibhi÷ samupÃsyate | 06,040.078d@003B_0038 tÃæ kalÃæ yo 'bhijÃnÃti sa kalÃj¤o 'bhidhÅyate || (19) 06,040.078d@003B_0039 yÃæ j¤Ãtvà mucyate jantur garbhajanmajarÃdibhi÷ | 06,040.078d@003B_0040 parij¤Ãnena mucyante narÃ÷ pÃtakakilbi«ai÷ || (20) 06,040.078d@003B_0041 i¬Ã bhagavatÅ gaÇgà piÇgalà yamunà nadÅ | 06,040.078d@003B_0042 tayor madhye t­tÅyà tu tat prayÃgam anusmaret || (21) 06,040.078d@003B_0043 i¬Ã vai vai«ïavÅ nìŠbrahmanìŠtu piÇgalà | 06,040.078d@003B_0044 su«umïà caiÓvarÅ nìŠtridhà prÃïavahà sm­tà | 06,040.078d@003B_0045 brahmà vi«ïur mahÃdevo recaka÷ pÆrakumbhaka÷ || (22) 06,040.078d@003B_0046 sakrÃntivi«uvac caiva yo 'bhijÃnÃti vigraham | 06,040.078d@003B_0047 nityayukta÷ sa yogÅÓo brahmavidyÃæ prapadyate || (23) 06,040.078d@003B_0048 i¬Ã vai gÃrhapatyas tu piÇgalÃhavanÅyaka÷ | 06,040.078d@003B_0049 su«umïà dak«iïÃgnis tu hy etad agnitrayaæ sm­tam || (24) 06,040.078d@003B_0050 tasya madhye sthitaæ jyoti÷ somamaï¬alam eva ca | 06,040.078d@003B_0051 somamaï¬alamadhyasthaæ tanmadhye sÆryamaï¬alam || (25) 06,040.078d@003B_0052 sÆryamaï¬alamadhyastho jvalat tejo hutÃÓana÷ | 06,040.078d@003B_0053 hutÃÓanasya madhye tu nirdhÆmÃÇgÃravarcasam || (26) 06,040.078d@003B_0054 tatrÃsthito mahÃtmÃsau yogibhis tu pragÅyate | 06,040.078d@003B_0055 sugÅtaæ caiva kartavyaæ mana ekÃgracetasà || (27) 06,040.078d@003B_0056 Óivo bindu÷ Óivo devo ghargharÃm­tavarcasà | 06,040.078d@003B_0057 nikhilaæ pÆrayed dehaæ vi«adÃhajvarÃpaham || (28) 06,040.078d@003B_0058 sarpavatkuÂilÃkÃrasu«umïÃve«ÂitÃæ tanum | 06,040.078d@003B_0059 makÃrave«ÂitÃæ k­tvà mÃt­vat pariyojayet || (29) 06,040.078d@003B_0060 tristhÃnaæ ca trimÃtraæ ca tribrahma ca trirak«aram | 06,040.078d@003B_0061 ardhamÃtraæ ca yo vetti sa bhaved vedapÃraga÷ || (30) 06,040.078d@003B_0062 sarvata÷pÃïipÃdaæ tat sarvatok«iÓiromukham | 06,040.078d@003B_0063 arjuna uvÃca 06,040.078d@003B_0063 nirmalaæ vimalÃkÃraæ ÓuddhasphaÂikasaænibham || (31) 06,040.078d@003B_0064 sthÃvaraæ jaægamaæ caiva yat kiæ cit sacarÃcaram | 06,040.078d@003B_0065 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003B_0065 jÅvo jÅvati jÅvena sa jÅva÷ kena jÅvati || (32) 06,040.078d@003B_0066 mukhanÃsikayor madhye prÃïa÷ saæcarate sadà | 06,040.078d@003B_0067 ÃkÃÓaæ pibate nityaæ sa jÅvas tena jÅvati || (33) 06,040.078d@003B_0068 kÃkÅmukhaæ kakÃrÃntaæ makÃraæ cetanÃnugam | 06,040.078d@003B_0069 akÃrasya tu luptasya ko 'rtha÷ saæpratipadyate || (34) 06,040.078d@003B_0070 tÃvat paÓyet khagÃkÃraæ khakÃraæ tu vicintayet | 06,040.078d@003B_0071 khamadhye kuru cÃtmÃnam Ãtmamadhyaæ ca khaæ kuru || (35) 06,040.078d@003B_0072 khamadhye ca prave«Âavyaæ khaæ ca brahma sanÃtanam | 06,040.078d@003B_0073 ÃtmÃnaæ khamayaæ k­tvà na kiæ cid api cintayet || (36) 06,040.078d@003B_0074 ÆrdhvaÓÆnyam adha÷ÓÆnyaæ madhyeÓÆnyaæ nirÃmayam | 06,040.078d@003B_0075 triÓÆnyaæ yo 'bhijÃnÃti sa bhavet kulanandana÷ || (37) 06,040.078d@003B_0076 amÃtraÓabdarahitaæ svaravya¤janavarjitam | 06,040.078d@003B_0077 bindunÃdakalÃtÅtaæ yas taæ veda sa vedavit || (38) 06,040.078d@003B_0078 saæprÃpte j¤Ãnavij¤Ãne j¤eye ca h­di saæsthite | 06,040.078d@003B_0079 labdhaÓÃntapade bhÃve na yogo na ca dhÃraïà || (39) 06,040.078d@003B_0080 vedÃdau ya÷ sura÷ prokto vedÃnte ca prati«Âhita÷ | 06,040.078d@003B_0081 tasya prak­tilÅnasya ya÷ para÷ sa maheÓvara÷ || (40) 06,040.078d@003B_0082 nà nÃvÃrthÅ bhavet tÃvad yÃvat pÃraæ na gacchati | 06,040.078d@003B_0083 uttÅrïe tu pare pÃre kiæ nÃvà vai prayojanam || (41) 06,040.078d@003B_0084 dÆrastho nÃpi dÆrastha÷ piï¬astha÷ piï¬avarjita÷ | 06,040.078d@003B_0085 arjuna uvÃca 06,040.078d@003B_0085 amalo nirmala÷ sÆk«ma÷ sarvavyÃpÅ nira¤jana÷ || (42) 06,040.078d@003B_0086 ak«arÃïi samÃtrÃïi sarve bindusamÃÓritÃ÷ | 06,040.078d@003B_0087 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003B_0087 bindur bhidyati nÃdena sa nÃda÷ kena bhidyate || (43) 06,040.078d@003B_0088 oækÃradhvaninÃdena vÃyu÷ saæharaïÃntikam | 06,040.078d@003B_0089 nirÃlambhas tu nirdeho yatra nÃdo layaæ gata÷ || (44) 06,040.078d@003B_0089 arjuna uvÃca 06,040.078d@003B_0090 bÃhyena vyÃpitaæ vyoma vyoma cÃnanunÃsikam | 06,040.078d@003B_0091 ÓrÅbhagavÃn uvÃca 06,040.078d@003B_0091 adhaÓ cordhvaæ kathaæ caiva kaïÂhe caiva nira¤jana÷ || (45) 06,040.078d@003B_0092 anÆ«mam avya¤jakam asvaraæ yat 06,040.078d@003B_0093 tat tÃlukaïÂhe«v anunÃsikaæ ca | 06,040.078d@003B_0094 arephajÃtaæ Óubham Æ«mavarjitaæ 06,040.078d@003B_0095 na du«karÃïÃæ kurute kadà cit || (46) 06,040.078d@003B_0096 ÃkÃÓam apy anÃkÃÓaæ puru«atve prati«Âhitam | 06,040.078d@003B_0097 Óabdaæ guïam ivÃkÃÓaæ ni÷Óabdaæ brahma cocyate || (47) 06,040.078d@003B_0098 sarvagaæ sarvabodhÃdi vÃsanÃjÃlavarjitam | 06,040.078d@003B_0099 indriyÃïÃæ nirodhena dehe paÓyanti mÃnavÃ÷ || (48) 06,040.078d@003B_0100 dehe na«Âe kuto buddhir j¤Ãnaæ vij¤Ãnam eva ca | 06,040.078d@003B_0101 j¤Ãnaæ vij¤Ãnayuktaæ ca rak«aïÅyaæ prayatnata÷ | (49) 06,040.078d@003B_0102 chinnamÆlasya v­k«asya yathà janma na vidyate | 06,040.078d@003B_0103 j¤ÃnadagdhaÓarÅrasya punar deho na vidyate || (50) 06,040.078d@003B_0104 gÅtÃ÷ sugÅtÃ÷ kartavyÃ÷ kim anyai÷ ÓÃstrasaægrahai÷ | 06,040.078d@003B_0105 yÃ÷ purà padmanÃbhasya mukhapadmavini÷s­tÃ÷ || (51) 06,040.078d@003B_0106 gÅtÃgaÇgodakaæ pÅtvà punarjanma na vidyate | 06,040.078d@003B_0107 sarvaÓÃstramayÅ gÅtà sarvadharmamayo hari÷ || (52) 06,040.078d@003B_0108 sarvatÅrthamayÅ gaÇgà sarvapÃpak«ayaækarÅ | 06,040.078d@003B_0109 sarvabhogamayaÓ cÃyaæ sarvamok«amayo hy ayam || (53) 06,040.078d@003B_0110 gakÃrapÆrvÃÓ catvÃro rak«anti mahato bhayÃt | 06,040.078d@003B_0111 gÅtà gaÇgà ca gÃyatrÅ govindo h­di saæsthitÃ÷ || (54) 06,040.078d@003B_0112 snÃto và yadi vÃsnÃta÷ Óucir và yadi vÃÓuci÷ | 06,040.078d@003B_0113 ya÷ smaret puï¬arÅkÃk«aæ sa bÃhyÃbhyantare Óuci÷ || (55) 06,040.078d@003B_0114 sa gacchet tatk«aïÃt prÃyo brahmamÆrte namo 'stu te | 06,040.078d@003B_0115 gÅtÃsÃraæ paÂhed yas tu vi«ïuloke mahÅyate || (56) 06,040.078d@003B_0116 etat puïyaæ pÃpaharaæ dhanyaæ du÷svapnanÃÓanam | 06,040.078d@003B_0117 paÂhatÃæ Ó­ïvatÃæ caiva vi«ïor mÃhÃtmyam uttamam || (57) 06,041.001 saæjaya uvÃca 06,041.001*0115_01 prabodhita÷ sa tu tadà vi«ïunà viÓvamÆrtinà 06,041.001*0115_02 avinÃÓisvarÆpaæ ca d­«Âvà tattvena phÃlguna÷ 06,041.001*0115_03 k­trimaæ tu jagadrÆpaæ j¤Ãtvà yuddhodyato 'bhavat 06,041.001*0115_04 devadattaæ samÃyujya ÓastrÃïi jag­he puna÷ 06,041.001a tato dhanaæjayaæ d­«Âvà bÃïagÃï¬ÅvadhÃriïam 06,041.001c punar eva mahÃnÃdaæ vyas­janta mahÃrathÃ÷ 06,041.002a pÃï¬avÃ÷ somakÃÓ caiva ye cai«Ãm anuyÃyina÷ 06,041.002c dadhmuÓ ca muditÃ÷ ÓaÇkhÃn vÅrÃ÷ sÃgarasaæbhavÃn 06,041.003a tato bheryaÓ ca peÓyaÓ ca krakacà govi«ÃïikÃ÷ 06,041.003c sahasaivÃbhyahanyanta tata÷ Óabdo mahÃn abhÆt 06,041.004a atha devÃ÷ sagandharvÃ÷ pitaraÓ ca janeÓvara 06,041.004c siddhacÃraïasaæghÃÓ ca samÅyus te did­k«ayà 06,041.005a ­«ayaÓ ca mahÃbhÃgÃ÷ purask­tya Óatakratum 06,041.005c samÅyus tatra sahità dra«Âuæ tad vaiÓasaæ mahat 06,041.005d*0116_01 te sene stimite cÃstÃæ vÅk«amÃïe parasparam 06,041.005d*0116_02 gaÇgÃyamunayor vegau yathaivaitya parasparam 06,041.005d*0116_03 evaæ prav­tte te sene ni÷Óabde janasaæsadi 06,041.005d*0116_04 citre iva paÂÃlekhye darÓanÅyatare Óubhe 06,041.006a tato yudhi«Âhiro d­«Âvà yuddhÃya susamudyate 06,041.006c te sene sÃgaraprakhye muhu÷ pracalite n­pa 06,041.007a vimucya kavacaæ vÅro nik«ipya ca varÃyudham 06,041.007c avaruhya rathÃt tÆrïaæ padbhyÃm eva k­täjali÷ 06,041.008a pitÃmaham abhiprek«ya dharmarÃjo yudhi«Âhira÷ 06,041.008c vÃgyata÷ prayayau yena prÃÇmukho ripuvÃhinÅm 06,041.009a taæ prayÃntam abhiprek«ya kuntÅputro dhanaæjaya÷ 06,041.009c avatÅrya rathÃt tÆrïaæ bhrÃt­bhi÷ sahito 'nvayÃt 06,041.009d*0117_01 bhÅtaæ yudhi«Âhiraæ matvà bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,041.010a vÃsudevaÓ ca bhagavÃn p­«Âhato 'nujagÃma ha 06,041.010b*0118_01 sÃtyakiÓ cÃrjunaÓ caiva abhimanyuÓ ca vÅryavÃn 06,041.010c yathÃmukhyÃÓ ca rÃjÃnas tam anvÃjagmur utsukÃ÷ 06,041.011 arjuna uvÃca 06,041.011a kiæ te vyavasitaæ rÃjan yad asmÃn apahÃya vai 06,041.011c padbhyÃm eva prayÃto 'si prÃÇmukho ripuvÃhinÅm 06,041.012 bhÅmasena uvÃca 06,041.012a kva gami«yasi rÃjendra nik«iptakavacÃyudha÷ 06,041.012c daæÓite«v arisainye«u bhrÃtÌn uts­jya pÃrthiva 06,041.013 nakula uvÃca 06,041.013a evaægate tvayi jye«Âhe mama bhrÃtari bhÃrata 06,041.013c bhÅr me dunoti h­dayaæ brÆhi gantà bhavÃn kva nu 06,041.013d*0119_01 kvaivaæ gami«yasi Óre«Âha tyaktvÃsmÃn durbalo yathà 06,041.013d*0119_02 rÃjà hi tvaæ mahÃbÃho vÃgyato manyumÃn iva 06,041.014 sahadeva uvÃca 06,041.014a asmin raïasamÆhe vai vartamÃne mahÃbhaye 06,041.014c yoddhavye kva nu gantÃsi ÓatrÆn abhimukho n­pa 06,041.015 saæjaya uvÃca 06,041.015a evam ÃbhëyamÃïo 'pi bhrÃt­bhi÷ kurunandana 06,041.015c novÃca vÃgyata÷ kiæ cid gacchaty eva yudhi«Âhira÷ 06,041.016a tÃn uvÃca mahÃprÃj¤o vÃsudevo mahÃmanÃ÷ 06,041.016c abhiprÃyo 'sya vij¤Ãto mayeti prahasann iva 06,041.017a e«a bhÅ«maæ tathà droïaæ gautamaæ Óalyam eva ca 06,041.017c anumÃnya gurÆn sarvÃn yotsyate pÃrthivo 'ribhi÷ 06,041.018a ÓrÆyate hi purÃkalpe gurÆn ananumÃnya ya÷ 06,041.018c yudhyate sa bhaved vyaktam apadhyÃto mahattarai÷ 06,041.018d*0120_01 yuddhÃyÃvataraty eva tasya nÃsti jayo raïe 06,041.018d*0120_02 yas tu yuddhe samutpanne gurÆn d­«ÂvÃtha daæÓitÃn 06,041.019a anumÃnya yathÃÓÃstraæ yas tu yudhyen mahattarai÷ 06,041.019c dhruvas tasya jayo yuddhe bhaved iti matir mama 06,041.020a evaæ bruvati k­«ïe tu dhÃrtarëÂracamÆæ prati 06,041.020b*0121_01 netrair animi«ai÷ sarve prek«ante sma yudhi«Âhiram 06,041.020c hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅn ni÷ÓabdÃs tv apare 'bhavan 06,041.021a d­«Âvà yudhi«Âhiraæ dÆrÃd dhÃrtarëÂrasya sainikÃ÷ 06,041.021c mitha÷ saækathayÃæ cakrur neÓo 'sti kulapÃæsana÷ 06,041.022a vyaktaæ bhÅta ivÃbhyeti rÃjÃsau bhÅ«mam antikÃt 06,041.022c yudhi«Âhira÷ sasodarya÷ ÓaraïÃrthaæ prayÃcaka÷ 06,041.023a dhanaæjaye kathaæ nÃthe pÃï¬ave ca v­kodare 06,041.023c nakule sahadeve ca bhÅto 'bhyeti ca pÃï¬ava÷ 06,041.024a na nÆnaæ k«atriyakule jÃta÷ saæprathite bhuvi 06,041.024c yathÃsya h­dayaæ bhÅtam alpasattvasya saæyuge 06,041.025a tatas te k«atriyÃ÷ sarve praÓaæsanti sma kauravÃn 06,041.025c h­«ÂÃ÷ sumanaso bhÆtvà cailÃni dudhuvu÷ p­thak 06,041.026a vyanindanta tata÷ sarve yodhÃs tatra viÓÃæ pate 06,041.026c yudhi«Âhiraæ sasodaryaæ sahitaæ keÓavena ha 06,041.027a tatas tat kauravaæ sainyaæ dhikk­tvà tu yudhi«Âhiram 06,041.027c ni÷Óabdam abhavat tÆrïaæ punar eva viÓÃæ pate 06,041.028a kiæ nu vak«yati rÃjÃsau kiæ bhÅ«ma÷ prativak«yati 06,041.028b*0122_01 kiæ nu vak«yati rÃjÃsau dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,041.028b*0122_02 kiæ nu vak«yati bhÅ«mo 'sau bharatÃnÃæ dhuraædhara÷ 06,041.028c kiæ bhÅma÷ samaraÓlÃghÅ kiæ nu k­«ïÃrjunÃv iti 06,041.029a vivak«itaæ kim asyeti saæÓaya÷ sumahÃn abhÆt 06,041.029c ubhayo÷ senayo rÃjan yudhi«Âhirak­te tadà 06,041.030a sa vigÃhya camÆæ Óatro÷ ÓaraÓaktisamÃkulÃm 06,041.030c bhÅ«mam evÃbhyayÃt tÆrïaæ bhrÃt­bhi÷ parivÃrita÷ 06,041.031a tam uvÃca tata÷ pÃdau karÃbhyÃæ pŬya pÃï¬ava÷ 06,041.031c bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ rÃjà yuddhÃya samupasthitam 06,041.032 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.032a Ãmantraye tvÃæ durdhar«a yotsye tÃta tvayà saha 06,041.032c anujÃnÅhi mÃæ tÃta ÃÓi«aÓ ca prayojaya 06,041.032d*0123_01 jayeyaæ ca ripÆn sarvÃn anuj¤Ãtas tvayÃnagha 06,041.032d*0123_02 yudhyantaæ mÃæ raïe vÅra tvam anuj¤Ãtum arhasi 06,041.033 bhÅ«ma uvÃca 06,041.033a yady evaæ nÃbhigacchethà yudhi mÃæ p­thivÅpate 06,041.033c Óapeyaæ tvÃæ mahÃrÃja parÃbhÃvÃya bhÃrata 06,041.034a prÅto 'smi putra yudhyasva jayam Ãpnuhi pÃï¬ava 06,041.034c yat te 'bhila«itaæ cÃnyat tad avÃpnuhi saæyuge 06,041.035a vriyatÃæ ca vara÷ pÃrtha kim asmatto 'bhikÃÇk«asi 06,041.035c evaæ gate mahÃrÃja na tavÃsti parÃjaya÷ 06,041.036a arthasya puru«o dÃso dÃsas tv artho na kasya cit 06,041.036c iti satyaæ mahÃrÃja baddho 'smy arthena kauravai÷ 06,041.037a atas tvÃæ klÅbavad vÃkyaæ bravÅmi kurunandana 06,041.037c h­to 'smy arthena kauravya yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.038 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.038a mantrayasva mahÃprÃj¤a hitai«Å mama nityaÓa÷ 06,041.038c yudhyasva kauravasyÃrthe mamai«a satataæ vara÷ 06,041.039 bhÅ«ma uvÃca 06,041.039a rÃjan kim atra sÃhyaæ te karomi kurunandana 06,041.039b*0124_01 mantrayi«yÃmy ahaæ rÃjan yac ca te hitam uttamam 06,041.039c kÃmaæ yotsye parasyÃrthe brÆhi yat te vivak«itam 06,041.040 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.040a kathaæ jayeyaæ saægrÃme bhavantam aparÃjitam 06,041.040c etan me mantraya hitaæ yadi Óreya÷ prapaÓyasi 06,041.041 bhÅ«ma uvÃca 06,041.041a na taæ paÓyÃmi kaunteya yo mÃæ yudhyantam Ãhave 06,041.041c vijayeta pumÃn kaÓ cid api sÃk«Ãc chatakratu÷ 06,041.042 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.042a hanta p­cchÃmi tasmÃt tvÃæ pitÃmaha namo 'stu te 06,041.042c jayopÃyaæ bravÅhi tvam Ãtmana÷ samare parai÷ 06,041.043 bhÅ«ma uvÃca 06,041.043a na Óatruæ tÃta paÓyÃmi samare yo jayeta mÃm 06,041.043b*0125_01 ayudhyamÃnaæ saæhatya sauh­dena pariplutam 06,041.043b*0125_02 nyastaÓastraæ nirudyogaæ hanyur mà Óatravo yudhi 06,041.043b*0125_03 nik«iptaÓastre patite vimuktakavace tathà 06,041.043b*0125_04 dravamÃïe ca bhÅte ca tavÃsmÅti ca yo vadet 06,041.043b*0125_05 striyÃæ strÅnÃmadheye ca vikale caikaputrake 06,041.043b*0125_06 aprasÆte ca hÅne ca na yuddhaæ rocayÃmy aham 06,041.043b*0125_07 idaæ ca gaditaæ pÃrtha paramaæ vratam Ãhave 06,041.043c na tÃvan m­tyukÃlo me punarÃgamanaæ kuru 06,041.044 saæjaya uvÃca 06,041.044a tato yudhi«Âhiro vÃkyaæ bhÅ«masya kurunandana 06,041.044c Óirasà pratijagrÃha bhÆyas tam abhivÃdya ca 06,041.045a prÃyÃt punar mahÃbÃhur ÃcÃryasya rathaæ prati 06,041.045c paÓyatÃæ sarvasainyÃnÃæ madhyena bhrÃt­bhi÷ saha 06,041.046a sa droïam abhivÃdyÃtha k­tvà caiva pradak«iïam 06,041.046c uvÃca vÃcà durdhar«am Ãtmani÷Óreyasaæ vaca÷ 06,041.047a Ãmantraye tvÃæ bhagavan yotsye vigatakalma«a÷ 06,041.047c jayeyaæ ca ripÆn sarvÃn anuj¤Ãtas tvayà dvija 06,041.048 droïa uvÃca 06,041.048a yadi mÃæ nÃbhigacchethà yuddhÃya k­taniÓcaya÷ 06,041.048c Óapeyaæ tvÃæ mahÃrÃja parÃbhÃvÃya sarvaÓa÷ 06,041.049a tad yudhi«Âhira tu«Âo 'smi pÆjitaÓ ca tvayÃnagha 06,041.049c anujÃnÃmi yudhyasva vijayaæ samavÃpnuhi 06,041.050a karavÃïi ca te kÃmaæ brÆhi yat te 'bhikÃÇk«itam 06,041.050c evaæ gate mahÃrÃja yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.051a arthasya puru«o dÃso dÃsas tv artho na kasya cit 06,041.051c iti satyaæ mahÃrÃja baddho 'smy arthena kauravai÷ 06,041.052a atas tvÃæ klÅbavad brÆmo yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.052c yotsyÃmi kauravasyÃrthe tavÃÓÃsyo jayo mayà 06,041.053 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.053a jayam ÃÓÃssva me brahman mantrayasva ca maddhitam 06,041.053c yudhyasva kauravasyÃrthe vara e«a v­to mayà 06,041.054 droïa uvÃca 06,041.054a dhruvas te vijayo rÃjan yasya mantrÅ haris tava 06,041.054c ahaæ ca tvÃbhijÃnÃmi raïe ÓatrÆn vije«yasi 06,041.055a yato dharmas tata÷ k­«ïo yata÷ k­«ïas tato jaya÷ 06,041.055c yudhyasva gaccha kaunteya p­ccha mÃæ kiæ bravÅmi te 06,041.056 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.056a p­cchÃmi tvÃæ dvijaÓre«Âha Ó­ïu me yad vivak«itam 06,041.056c kathaæ jayeyaæ saægrÃme bhavantam aparÃjitam 06,041.057 droïa uvÃca 06,041.057a na te 'sti vijayas tÃvad yÃvad yudhyÃmy ahaæ raïe 06,041.057c mamÃÓu nidhane rÃjan yatasva saha sodarai÷ 06,041.058 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.058a hanta tasmÃn mahÃbÃho vadhopÃyaæ vadÃtmana÷ 06,041.058c ÃcÃrya praïipatyai«a p­cchÃmi tvÃæ namo 'stu te 06,041.059 droïa uvÃca 06,041.059a na Óatruæ tÃta paÓyÃmi yo mÃæ hanyÃd raïe sthitam 06,041.059c yudhyamÃnaæ susaærabdhaæ Óaravar«aughavar«iïam 06,041.060a ­te prÃyagataæ rÃjan nyastaÓastram acetanam 06,041.060c hanyÃn mÃæ yudhi yodhÃnÃæ satyam etad bravÅmi te 06,041.061a Óastraæ cÃhaæ raïe jahyÃæ Órutvà sumahad apriyam 06,041.061c ÓraddheyavÃkyÃt puru«Ãd etat satyaæ bravÅmi te 06,041.062 saæjaya uvÃca 06,041.062a etac chrutvà mahÃrÃja bhÃradvÃjasya dhÅmata÷ 06,041.062c anumÃnya tam ÃcÃryaæ prÃyÃc chÃradvataæ prati 06,041.063a so 'bhivÃdya k­paæ rÃjà k­tvà cÃpi pradak«iïam 06,041.063c uvÃca durdhar«atamaæ vÃkyaæ vÃkyaviÓÃrada÷ 06,041.064a anumÃnaye tvÃæ yotsyÃmi guro vigatakalma«a÷ 06,041.064c jayeyaæ ca ripÆn sarvÃn anuj¤Ãtas tvayÃnagha 06,041.065 k­pa uvÃca 06,041.065a yadi mÃæ nÃbhigacchethà yuddhÃya k­taniÓcaya÷ 06,041.065c Óapeyaæ tvÃæ mahÃrÃja parÃbhÃvÃya sarvaÓa÷ 06,041.065d*0126_01 kiæ te karomi vai kÃmaæ brÆhi pÃï¬avanandana 06,041.065d*0126_02 evaæ gate mahÃrÃja yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.066a arthasya puru«o dÃso dÃsas tv artho na kasya cit 06,041.066c iti satyaæ mahÃrÃja baddho 'smy arthena kauravai÷ 06,041.067a te«Ãm arthe mahÃrÃja yoddhavyam iti me mati÷ 06,041.067c atas tvÃæ klÅbavad brÆmi yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.068 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.068a hanta p­cchÃmi te tasmÃd ÃcÃrya Ó­ïu me vaca÷ 06,041.068b*0127_01 vadhopÃyaæ bravÅhi tvam Ãtmana÷ samare parai÷ 06,041.069 saæjaya uvÃca 06,041.069a ity uktvà vyathito rÃjà novÃca gatacetana÷ 06,041.069c taæ gautama÷ pratyuvÃca vij¤ÃyÃsya vivak«itam 06,041.069e avadhyo 'haæ mahÅpÃla yudhyasva jayam Ãpnuhi 06,041.070a prÅtas tv abhigamenÃhaæ jayaæ tava narÃdhipa 06,041.070c ÃÓÃsi«ye sadotthÃya satyam etad bravÅmi te 06,041.071a etac chrutvà mahÃrÃja gautamasya vacas tadà 06,041.071c anumÃnya k­paæ rÃjà prayayau yena madrarà06,041.072a sa Óalyam abhivÃdyÃtha k­tvà cÃbhipradak«iïam 06,041.072c uvÃca rÃjà durdhar«am Ãtmani÷Óreyasaæ vaca÷ 06,041.073a anumÃnaye tvÃæ yotsyÃmi guro vigatakalma«a÷ 06,041.073c jayeyaæ ca mahÃrÃja anuj¤Ãtas tvayà ripÆn 06,041.074 Óalya uvÃca 06,041.074a yadi mÃæ nÃbhigacchethà yuddhÃya k­taniÓcaya÷ 06,041.074c Óapeyaæ tvÃæ mahÃrÃja parÃbhÃvÃya vai raïe 06,041.075a tu«Âo 'smi pÆjitaÓ cÃsmi yat kÃÇk«asi tad astu te 06,041.075c anujÃnÃmi caiva tvÃæ yudhyasva jayam Ãpnuhi 06,041.076a brÆhi caiva paraæ vÅra kenÃrtha÷ kiæ dadÃmi te 06,041.076c evaæ gate mahÃrÃja yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.077a arthasya puru«o dÃso dÃsas tv artho na kasya cit 06,041.077c iti satyaæ mahÃrÃja baddho 'smy arthena kauravai÷ 06,041.077d*0128_01 te«Ãm arthe mahÃrÃja yoddhavyam iti me mati÷ 06,041.078a kari«yÃmi hi te kÃmaæ bhÃgineya yathepsitam 06,041.078c bravÅmy ata÷ klÅbavat tvÃæ yuddhÃd anyat kim icchasi 06,041.079 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.079a mantrayasva mahÃrÃja nityaæ maddhitam uttamam 06,041.079c kÃmaæ yudhya parasyÃrthe varam etad v­ïomy aham 06,041.080 Óalya uvÃca 06,041.080a brÆhi kim atra sÃhyaæ te karomi n­pasattama 06,041.080c kÃmaæ yotsye parasyÃrthe v­to 'smy arthena kauravai÷ 06,041.081 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.081a sa eva me vara÷ satya udyoge yas tvayà k­ta÷ 06,041.081c sÆtaputrasya saægrÃme kÃryas tejovadhas tvayà 06,041.081d*0129_01 tvÃæ hi yok«yati sÆtatve sÆtaputrasya mÃtula 06,041.081d*0129_02 duryodhano raïe ÓÆram iti me nai«ÂhikÅ mati÷ 06,041.082 Óalya uvÃca 06,041.082a saæpatsyaty e«a te kÃma÷ kuntÅputra yathepsita÷ 06,041.082c gaccha yudhyasva visrabdhaæ pratijÃne jayaæ tava 06,041.083 saæjaya uvÃca 06,041.083a anumÃnyÃtha kaunteyo mÃtulaæ madrakeÓvaram 06,041.083c nirjagÃma mahÃsainyÃd bhrÃt­bhi÷ parivÃrita÷ 06,041.084a vÃsudevas tu rÃdheyam Ãhave 'bhijagÃma vai 06,041.084c tata enam uvÃcedaæ pÃï¬avÃrthe gadÃgraja÷ 06,041.085a Órutaæ me karïa bhÅ«masya dve«Ãt kila na yotsyasi 06,041.085c asmÃn varaya rÃdheya yÃvad bhÅ«mo na hanyate 06,041.086a hate tu bhÅ«me rÃdheya punar e«yasi saæyuge 06,041.086c dhÃrtarëÂrasya sÃhÃyyaæ yadi paÓyasi cet samam 06,041.087 karïa uvÃca 06,041.087a na vipriyaæ kari«yÃmi dhÃrtarëÂrasya keÓava 06,041.087c tyaktaprÃïaæ hi mÃæ viddhi duryodhanahitai«iïam 06,041.088 saæjaya uvÃca 06,041.088a tac chrutvà vacanaæ k­«ïa÷ saænyavartata bhÃrata 06,041.088c yudhi«ÂhirapurogaiÓ ca pÃï¬avai÷ saha saægata÷ 06,041.089a atha sainyasya madhye tu prÃkroÓat pÃï¬avÃgraja÷ 06,041.089c yo 'smÃn v­ïoti tad ahaæ varaye sÃhyakÃraïÃt 06,041.090a atha tÃn samabhiprek«ya yuyutsur idam abravÅt 06,041.090c prÅtÃtmà dharmarÃjÃnaæ kuntÅputraæ yudhi«Âhiram 06,041.091a ahaæ yotsyÃmi mi«ata÷ saæyuge dhÃrtarëÂrajÃn 06,041.091c yu«madarthe mahÃrÃja yadi mÃæ v­ïu«e 'nagha 06,041.092 yudhi«Âhira uvÃca 06,041.092a ehy ehi sarve yotsyÃmas tava bhrÃtÌn apaï¬itÃn 06,041.092c yuyutso vÃsudevaÓ ca vayaæ ca brÆma sarvaÓa÷ 06,041.092d*0130_01 na bhavi«yanti te bÃlà dhÃrtarëÂrà na saæÓaya÷ 06,041.093a v­ïomi tvÃæ mahÃbÃho yudhyasva mama kÃraïÃt 06,041.093c tvayi piï¬aÓ ca tantuÓ ca dh­tarëÂrasya d­Óyate 06,041.093d*0131_01 tato jalakriyà caiva tvayà kÃryà tathaiva ca 06,041.094a bhajasvÃsmÃn rÃjaputra bhajamÃnÃn mahÃdyute 06,041.094c na bhavi«yati durbuddhir dhÃrtarëÂro 'tyamar«aïa÷ 06,041.095 saæjaya uvÃca 06,041.095a tato yuyutsu÷ kauravya÷ parityajya sutÃæs tava 06,041.095b*0132_01 sa satyam iti manvÃno yudhi«Âhiravacas tadà 06,041.095c jagÃma pÃï¬uputrÃïÃæ senÃæ viÓrÃvya dundubhim 06,041.095d*0133_01 sabalo dhÃrtarëÂrasya kutsayan karma du«k­tam 06,041.096a tato yudhi«Âhiro rÃjà saæprah­«Âa÷ sahÃnujai÷ 06,041.096c jagrÃha kavacaæ bhÆyo dÅptimat kanakojjvalam 06,041.097a pratyapadyanta te sarve rathÃn svÃn puru«ar«abhÃ÷ 06,041.097c tato vyÆhaæ yathÃpÆrvaæ pratyavyÆhanta te puna÷ 06,041.098a avÃdayan dundubhÅæÓ ca ÓataÓaÓ caiva pu«karÃn 06,041.098c siæhanÃdÃæÓ ca vividhÃn vinedu÷ puru«ar«abhÃ÷ 06,041.099a rathasthÃn puru«avyÃghrÃn pÃï¬avÃn prek«ya pÃrthivÃ÷ 06,041.099c dh­«ÂadyumnÃdaya÷ sarve punar jah­«ire mudà 06,041.100a gauravaæ pÃï¬uputrÃïÃæ mÃnyÃn mÃnayatÃæ ca tÃn 06,041.100c d­«Âvà mahÅk«itas tatra pÆjayÃæ cakrire bh­Óam 06,041.101a sauh­daæ ca k­pÃæ caiva prÃptakÃlaæ mahÃtmanÃm 06,041.101c dayÃæ ca j¤Ãti«u parÃæ kathayÃæ cakrire n­pÃ÷ 06,041.102a sÃdhu sÃdhv iti sarvatra niÓceru÷ stutisaæhitÃ÷ 06,041.102c vÃca÷ puïyÃ÷ kÅrtimatÃæ manoh­dayahar«iïÅ÷ 06,041.103a mlecchÃÓ cÃryÃÓ ca ye tatra dad­Óu÷ ÓuÓruvus tadà 06,041.103c v­ttaæ tat pÃï¬uputrÃïÃæ rurudus te sagadgadÃ÷ 06,041.104a tato jaghnur mahÃbherÅ÷ ÓataÓaÓ caiva pu«karÃn 06,041.104c ÓaÇkhÃæÓ ca gok«ÅranibhÃn dadhmur h­«Âà manasvina÷ 06,042.000*0134_00 bhagavÃn uvÃca (sic) 06,042.000*0134_01 k­«ïaæ kamalapatrÃk«aæ puïyaÓravaïakÅrtanam 06,042.000*0134_02 vÃsudevaæ jagadyoniæ naumi nÃrÃyaïaæ harim 06,042.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,042.001a evaæ vyƬhe«v anÅke«u mÃmake«v itare«u ca 06,042.001c ke pÆrvaæ prÃharaæs tatra kurava÷ pÃï¬avÃs tathà 06,042.002 saæjaya uvÃca 06,042.002a bhrÃt­bhi÷ sahito rÃjan putro duryodhanas tava 06,042.002c bhÅ«maæ pramukhata÷ k­tvà prayayau saha senayà 06,042.003a tathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve bhÅmasenapurogamÃ÷ 06,042.003c bhÅ«meïa yuddham icchanta÷ prayayur h­«ÂamÃnasÃ÷ 06,042.004a k«ve¬Ã÷ kilakilÃÓabdÃ÷ krakacà govi«ÃïikÃ÷ 06,042.004c bherÅm­daÇgamurajà hayaku¤jaranisvanÃ÷ 06,042.005a ubhayo÷ senayo rÃjaæs tatas te 'smÃn samÃdravan 06,042.005c vayaæ pratinadantaÓ ca tadÃsÅt tumulaæ mahat 06,042.006a mahÃnty anÅkÃni mahÃsamucchraye; samÃgame pÃï¬avadhÃrtarëÂrayo÷ 06,042.006c cakampire ÓaÇkham­daÇganisvanai÷; prakampitÃnÅva vanÃni vÃyunà 06,042.007a narendranÃgÃÓvarathÃkulÃnÃm; abhyÃyatÅnÃm aÓive muhÆrte 06,042.007c babhÆva gho«as tumulaÓ camÆnÃæ; vÃtoddhutÃnÃm iva sÃgarÃïÃm 06,042.008a tasmin samutthite Óabde tumule lomahar«aïe 06,042.008c bhÅmaseno mahÃbÃhu÷ prÃïadad gov­«o yathà 06,042.009a ÓaÇkhadundubhinirgho«aæ vÃraïÃnÃæ ca b­æhitam 06,042.009c siæhanÃdaæ ca sainyÃnÃæ bhÅmasenaravo 'bhyabhÆt 06,042.010a hayÃnÃæ he«amÃïÃnÃm anÅke«u sahasraÓa÷ 06,042.010c sarvÃn abhyabhavac chabdÃn bhÅmasenasya nisvana÷ 06,042.011a taæ Órutvà ninadaæ tasya sainyÃs tava vitatrasu÷ 06,042.011c jÅmÆtasyeva nadata÷ ÓakrÃÓanisamasvanam 06,042.012a vÃhanÃni ca sarvÃïi Óak­nmÆtraæ prasusruvu÷ 06,042.012c Óabdena tasya vÅrasya siæhasyevetare m­gÃ÷ 06,042.013a darÓayan ghoram ÃtmÃnaæ mahÃbhram iva nÃdayan 06,042.013c vibhÅ«ayaæs tava sutÃæs tava senÃæ samabhyayÃt 06,042.014a tam ÃyÃntaæ mahe«vÃsaæ sodaryÃ÷ paryavÃrayan 06,042.014c chÃdayanta÷ ÓaravrÃtair meghà iva divÃkaram 06,042.015a duryodhanaÓ ca putras te durmukho du÷saha÷ Óala÷ 06,042.015c du÷ÓÃsanaÓ cÃtirathas tathà durmar«aïo n­pa 06,042.016a viviæÓatiÓ citraseno vikarïaÓ ca mahÃratha÷ 06,042.016c purumitro jayo bhoja÷ saumadattiÓ ca vÅryavÃn 06,042.017a mahÃcÃpÃni dhunvanto jaladà iva vidyuta÷ 06,042.017c ÃdadÃnÃÓ ca nÃrÃcÃn nirmuktÃÓÅvi«opamÃn 06,042.018a atha tÃn draupadÅputrÃ÷ saubhadraÓ ca mahÃratha÷ 06,042.018c nakula÷ sahadevaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,042.019a dhÃrtarëÂrÃn pratiyayur ardayanta÷ Óitai÷ Óarai÷ 06,042.019c vajrair iva mahÃvegai÷ ÓikharÃïi dharÃbh­tÃm 06,042.020a tasmin prathamasaæmarde bhÅmajyÃtalanisvane 06,042.020c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca nÃsÅt kaÓ cit parÃÇmukha÷ 06,042.021a lÃghavaæ droïaÓi«yÃïÃm apaÓyaæ bharatar«abha 06,042.021c nimittavedhinÃæ rÃja¤ ÓarÃn uts­jatÃæ bh­Óam 06,042.022a nopaÓÃmyati nirgho«o dhanu«Ãæ kÆjatÃæ tathà 06,042.022c viniÓceru÷ Óarà dÅptà jyotÅæ«Åva nabhastalÃt 06,042.023a sarve tv anye mahÅpÃlÃ÷ prek«akà iva bhÃrata 06,042.023c dad­Óur darÓanÅyaæ taæ bhÅmaæ j¤ÃtisamÃgamam 06,042.024a tatas te jÃtasaærambhÃ÷ parasparak­tÃgasa÷ 06,042.024c anyonyaspardhayà rÃjan vyÃyacchanta mahÃrathÃ÷ 06,042.025a kurupÃï¬avasene te hastyaÓvarathasaækule 06,042.025c ÓuÓubhÃte raïe 'tÅva paÂe citragate iva 06,042.026a tatas te pÃrthivÃ÷ sarve prag­hÅtaÓarÃsanÃ÷ 06,042.026c sahasainyÃ÷ samÃpetu÷ putrasya tava ÓÃsanÃt 06,042.026d*0135_01 te«Ãm ÃdhÃvatÃæ tatra gajÃÓvakalilo mahÃn 06,042.026d*0135_02 siæhanÃdaravonmiÓra÷ ÓaÇkhabherÅsamÃkula÷ 06,042.026d*0135_03 sa gho«avä ÓaragrÃho dhanurnÃgo 'sikacchapa÷ 06,042.026d*0135_04 vyÃvalgitapurovÃta ÃsÅt k«ubdhÃbdhivat svana÷ 06,042.027a yudhi«Âhireïa cÃdi«ÂÃ÷ pÃrthivÃs te sahasraÓa÷ 06,042.027c vinadanta÷ samÃpetu÷ putrasya tava vÃhinÅm 06,042.028a ubhayo÷ senayos tÅvra÷ sainyÃnÃæ sa samÃgama÷ 06,042.028c antardhÅyata cÃditya÷ sainyena rajasÃv­ta÷ 06,042.029a prayuddhÃnÃæ prabhagnÃnÃæ punarÃvartatÃm api 06,042.029c nÃtra sve«Ãæ pare«Ãæ và viÓe«a÷ samajÃyata 06,042.030a tasmiæs tu tumule yuddhe vartamÃne mahÃbhaye 06,042.030c ati sarvÃïy anÅkÃni pità te 'bhivyarocata 06,043.001 saæjaya uvÃca 06,043.001a pÆrvÃhïe tasya raudrasya yuddham ahno viÓÃæ pate 06,043.001c prÃvartata mahÃghoraæ rÃj¤Ãæ dehÃvakartanam 06,043.002a kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca saægrÃme vijigÅ«atÃm 06,043.002c siæhÃnÃm iva saæhrÃdo divam urvÅæ ca nÃdayan 06,043.003a ÃsÅt kilakilÃÓabdas talaÓaÇkharavai÷ saha 06,043.003c jaj¤ire siæhanÃdÃÓ ca ÓÆrÃïÃæ pratigarjatÃm 06,043.004a talatrÃbhihatÃÓ caiva jyÃÓabdà bharatar«abha 06,043.004c pattÅnÃæ pÃdaÓabdÃÓ ca vÃjinÃæ ca mahÃsvanÃ÷ 06,043.005a tottrÃÇkuÓanipÃtÃÓ ca ÃyudhÃnÃæ ca nisvanÃ÷ 06,043.005c ghaïÂÃÓabdÃÓ ca nÃgÃnÃm anyonyam abhidhÃvatÃm 06,043.006a tasmin samudite Óabde tumule lomahar«aïe 06,043.006c babhÆva rathanirgho«a÷ parjanyaninadopama÷ 06,043.007a te mana÷ krÆram ÃdhÃya samabhityaktajÅvitÃ÷ 06,043.007c pÃï¬avÃn abhyavartanta sarva evocchritadhvajÃ÷ 06,043.008a svayaæ ÓÃætanavo rÃjann abhyadhÃvad dhanaæjayam 06,043.008c prag­hya kÃrmukaæ ghoraæ kÃladaï¬opamaæ raïe 06,043.009a arjuno 'pi dhanur g­hya gÃï¬Åvaæ lokaviÓrutam 06,043.009c abhyadhÃvata tejasvÅ gÃÇgeyaæ raïamÆrdhani 06,043.010a tÃv ubhau kuruÓÃrdÆlau parasparavadhai«iïau 06,043.010c gÃÇgeyas tu raïe pÃrthaæ viddhvà nÃkampayad balÅ 06,043.010e tathaiva pÃï¬avo rÃjan bhÅ«maæ nÃkampayad yudhi 06,043.011a sÃtyakiÓ ca mahe«vÃsa÷ k­tavarmÃïam abhyayÃt 06,043.011c tayo÷ samabhavad yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,043.012a sÃtyaki÷ k­tavarmÃïaæ k­tavarmà ca sÃtyakim 06,043.012c Ãnarchatu÷ Óarair ghorais tak«amÃïau parasparam 06,043.013a tau ÓarÃcitasarvÃÇgau ÓuÓubhÃte mahÃbalau 06,043.013c vasante pu«paÓabalau pu«pitÃv iva kiæÓukau 06,043.014a abhimanyur mahe«vÃso b­hadbalam ayodhayat 06,043.014c tata÷ kosalako rÃjà saubhadrasya viÓÃæ pate 06,043.014e dhvajaæ ciccheda samare sÃrathiæ ca nyapÃtayat 06,043.015a saubhadras tu tata÷ kruddha÷ pÃtite rathasÃrathau 06,043.015c b­hadbalaæ mahÃrÃja vivyÃdha navabhi÷ Óarai÷ 06,043.016a athÃparÃbhyÃæ bhallÃbhyÃæ pÅtÃbhyÃm arimardana÷ 06,043.016c dhvajam ekena ciccheda pÃr«ïim ekena sÃrathim 06,043.016e anyonyaæ ca Óarais tÅk«ïai÷ kruddhau rÃjaæs tatak«atu÷ 06,043.017a mÃninaæ samare d­ptaæ k­tavairaæ mahÃratham 06,043.017c bhÅmasenas tava sutaæ duryodhanam ayodhayat 06,043.018a tÃv ubhau naraÓÃrdÆlau kurumukhyau mahÃbalau 06,043.018c anyonyaæ Óaravar«ÃbhyÃæ vav­«Ãte raïÃjire 06,043.018d*0136_01 tau vÅrÃv atisaærabdhau k­tinau vi«ame sthitau 06,043.019a tau tu vÅk«ya mahÃtmÃnau k­tinau citrayodhinau 06,043.019c vismaya÷ sarvabhÆtÃnÃæ samapadyata bhÃrata 06,043.020a du÷ÓÃsanas tu nakulaæ pratyudyÃya mahÃratham 06,043.020c avidhyan niÓitair bÃïair bahubhir marmabhedibhi÷ 06,043.021a tasya mÃdrÅsuta÷ ketuæ saÓaraæ ca ÓarÃsanam 06,043.021c ciccheda niÓitair bÃïai÷ prahasann iva bhÃrata 06,043.021e athainaæ pa¤caviæÓatyà k«udrakÃïÃæ samÃrdayat 06,043.022a putras tu tava durdhar«o nakulasya mahÃhave 06,043.022c yuge«Ãæ cicchide bÃïair dhvajaæ caiva nyapÃtayat 06,043.023a durmukha÷ sahadevaæ tu pratyudyÃya mahÃbalam 06,043.023c vivyÃdha Óaravar«eïa yatamÃnaæ mahÃhave 06,043.024a sahadevas tato vÅro durmukhasya mahÃhave 06,043.024c Óareïa bh­ÓatÅk«ïena pÃtayÃm Ãsa sÃrathim 06,043.025a tÃv anyonyaæ samÃsÃdya samare yuddhadurmadau 06,043.025c trÃsayetÃæ Óarair ghorai÷ k­tapratik­tai«iïau 06,043.026a yudhi«Âhira÷ svayaæ rÃjà madrarÃjÃnam abhyayÃt 06,043.026b*0137_01 Óalyam abhyardayÃm Ãsa mahÃbalaparÃkramam 06,043.026c tasya madrÃdhipaÓ cÃpaæ dvidhà ciccheda mÃri«a 06,043.027a tad apÃsya dhanuÓ chinnaæ kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,043.027c anyat kÃrmukam ÃdÃya vegavad balavattaram 06,043.028a tato madreÓvaraæ rÃjà Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,043.028c chÃdayÃm Ãsa saækruddhas ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,043.029a dh­«Âadyumnas tato droïam abhyadravata bhÃrata 06,043.029c tasya droïa÷ susaækruddha÷ parÃsukaraïaæ d­¬ham 06,043.029e tridhà ciccheda samare yatamÃnasya kÃrmukam 06,043.030a Óaraæ caiva mahÃghoraæ kÃladaï¬am ivÃparam 06,043.030c pre«ayÃm Ãsa samare so 'sya kÃye nyamajjata 06,043.031a athÃnyad dhanur ÃdÃya sÃyakÃæÓ ca caturdaÓa 06,043.031c droïaæ drupadaputras tu prativivyÃdha saæyuge 06,043.031e tÃv anyonyaæ susaækruddhau cakratu÷ subh­Óaæ raïam 06,043.032a saumadattiæ raïe ÓaÇkho rabhasaæ rabhaso yudhi 06,043.032c pratyudyayau mahÃrÃja ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,043.033a tasya vai dak«iïaæ vÅro nirbibheda raïe bhujam 06,043.033c saumadattis tathà ÓaÇkhaæ jatrudeÓe samÃhanat 06,043.034a tayo÷ samabhavad yuddhaæ ghorarÆpaæ viÓÃæ pate 06,043.034c d­ptayo÷ samare tÆrïaæ v­travÃsavayor iva 06,043.035a bÃhlÅkaæ tu raïe kruddhaæ kruddharÆpo viÓÃæ pate 06,043.035c abhyadravad ameyÃtmà dh­«Âaketur mahÃratha÷ 06,043.036a bÃhlÅkas tu tato rÃjan dh­«Âaketum amar«aïam 06,043.036c Óarair bahubhir Ãnarchat siæhanÃdam athÃnadat 06,043.037a cedirÃjas tu saækruddho bÃhlÅkaæ navabhi÷ Óarai÷ 06,043.037c vivyÃdha samare tÆrïaæ matto mattam iva dvipam 06,043.038a tau tatra samare kruddhau nardantau ca muhur muhu÷ 06,043.038c samÅyatu÷ susaækruddhÃv aÇgÃrakabudhÃv iva 06,043.039a rÃk«asaæ krÆrakarmÃïaæ krÆrakarmà ghaÂotkaca÷ 06,043.039c alambusaæ pratyudiyÃd balaæ Óakra ivÃhave 06,043.040a ghaÂotkacas tu saækruddho rÃk«asaæ taæ mahÃbalam 06,043.040c navatyà sÃyakais tÅk«ïair dÃrayÃm Ãsa bhÃrata 06,043.041a alambusas tu samare bhaimaseniæ mahÃbalam 06,043.041c bahudhà vÃrayÃm Ãsa Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,043.042a vyabhrÃjetÃæ tatas tau tu saæyuge Óaravik«atau 06,043.042c yathà devÃsure yuddhe balaÓakrau mahÃbalau 06,043.043a Óikhaï¬Å samare rÃjan drauïim abhyudyayau balÅ 06,043.043c aÓvatthÃmà tata÷ kruddha÷ Óikhaï¬inam avasthitam 06,043.044a nÃrÃcena sutÅk«ïena bh­Óaæ viddhvà vyakampayat 06,043.044c Óikhaï¬y api tato rÃjan droïaputram atìayat 06,043.045a sÃyakena supÅtena tÅk«ïena niÓitena ca 06,043.045c tau jaghnatus tadÃnyonyaæ Óarair bahuvidhair m­dhe 06,043.046a bhagadattaæ raïe ÓÆraæ virÃÂo vÃhinÅpati÷ 06,043.046c abhyayÃt tvarito rÃjaæs tato yuddham avartata 06,043.047a virÃÂo bhagadattena Óaravar«eïa tìita÷ 06,043.047c abhyavar«at susaækruddho megho v­«Âyà ivÃcalam 06,043.048a bhagadattas tatas tÆrïaæ virÃÂaæ p­thivÅpatim 06,043.048c chÃdayÃm Ãsa samare megha÷ sÆryam ivoditam 06,043.049a b­hatk«atraæ tu kaikeyaæ k­pa÷ ÓÃradvato yayau 06,043.049c taæ k­pa÷ Óaravar«eïa chÃdayÃm Ãsa bhÃrata 06,043.050a gautamaæ kekaya÷ kruddha÷ Óarav­«ÂyÃbhyapÆrayat 06,043.050c tÃv anyonyaæ hayÃn hatvà dhanu«Å vinik­tya vai 06,043.051a virathÃv asiyuddhÃya samÅyatur amar«aïau 06,043.051c tayos tad abhavad yuddhaæ ghorarÆpaæ sudÃruïam 06,043.052a drupadas tu tato rÃjà saindhavaæ vai jayadratham 06,043.052c abhyudyayau saæprah­«Âo h­«ÂarÆpaæ paraætapa 06,043.053a tata÷ saindhavako rÃjà drupadaæ viÓikhais tribhi÷ 06,043.053c tìayÃm Ãsa samare sa ca taæ pratyavidhyata 06,043.054a tayo÷ samabhavad yuddhaæ ghorarÆpaæ sudÃruïam 06,043.054c Åk«it­prÅtijananaæ ÓukrÃÇgÃrakayor iva 06,043.055a vikarïas tu sutas tubhyaæ sutasomaæ mahÃbalam 06,043.055c abhyayÃj javanair aÓvais tato yuddham avartata 06,043.056a vikarïa÷ sutasomaæ tu viddhvà nÃkampayac charai÷ 06,043.056c sutasomo vikarïaæ ca tad adbhutam ivÃbhavat 06,043.057a suÓarmÃïaæ naravyÃghraæ cekitÃno mahÃratha÷ 06,043.057c abhyadravat susaækruddha÷ pÃï¬avÃrthe parÃkramÅ 06,043.058a suÓarmà tu mahÃrÃja cekitÃnaæ mahÃratham 06,043.058c mahatà Óaravar«eïa vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,043.059a cekitÃno 'pi saærabdha÷ suÓarmÃïaæ mahÃhave 06,043.059c prÃcchÃdayat tam i«ubhir mahÃmegha ivÃcalam 06,043.060a Óakuni÷ prativindhyaæ tu parÃkrÃntaæ parÃkramÅ 06,043.060c abhyadravata rÃjendra matto mattam iva dvipam 06,043.061a yaudhi«Âhiras tu saækruddha÷ saubalaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,043.061c vyadÃrayata saægrÃme maghavÃn iva dÃnavam 06,043.062a Óakuni÷ prativindhyaæ tu pratividhyantam Ãhave 06,043.062c vyadÃrayan mahÃprÃj¤a÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,043.063a sudak«iïaæ tu rÃjendra kÃmbojÃnÃæ mahÃratham 06,043.063c Órutakarmà parÃkrÃntam abhyadravata saæyuge 06,043.064a sudak«iïas tu samare sÃhadeviæ mahÃratham 06,043.064c viddhvà nÃkampayata vai mainÃkam iva parvatam 06,043.065a Órutakarmà tata÷ kruddha÷ kÃmbojÃnÃæ mahÃratham 06,043.065c Óarair bahubhir Ãnarchad dÃrayann iva sarvaÓa÷ 06,043.066a irÃvÃn atha saækruddha÷ ÓrutÃyu«am amar«aïam 06,043.066c pratyudyayau raïe yatto yattarÆpataraæ tata÷ 06,043.067a Ãrjunis tasya samare hayÃn hatvà mahÃratha÷ 06,043.067c nanÃda sumahan nÃdaæ tat sainyaæ pratyapÆrayat 06,043.068a ÓrutÃyus tv atha saækruddha÷ phÃlgune÷ samare hayÃn 06,043.068c nijaghÃna gadÃgreïa tato yuddham avartata 06,043.069a vindÃnuvindÃv Ãvantyau kuntibhojaæ mahÃratham 06,043.069c sasenaæ sasutaæ vÅraæ saæsasajjatur Ãhave 06,043.070a tatrÃdbhutam apaÓyÃma ÃvantyÃnÃæ parÃkramam 06,043.070c yad ayudhyan sthirà bhÆtvà mahatyà senayà saha 06,043.071a anuvindas tu gadayà kuntibhojam atìayat 06,043.071c kuntibhojas tatas tÆrïaæ ÓaravrÃtair avÃkirat 06,043.072a kuntibhojasutaÓ cÃpi vindaæ vivyÃdha sÃyakai÷ 06,043.072c sa ca taæ prativivyÃdha tad adbhutam ivÃbhavat 06,043.073a kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca gÃndhÃrÃn pa¤ca mÃri«a 06,043.073c sasainyÃs te sasainyÃæÓ ca yodhayÃm Ãsur Ãhave 06,043.074a vÅrabÃhuÓ ca te putro vairÃÂiæ rathasattamam 06,043.074c uttaraæ yodhayÃm Ãsa vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,043.074d*0138_01 ulÆkaæ tu ÓatÃnÅka÷ Óarair bahubhir Ãv­ïot 06,043.074e uttaraÓ cÃpi taæ dhÅraæ vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,043.075a cediràsamare rÃjann ulÆkaæ samabhidravat 06,043.075b*0139_01 tathaiva Óaravar«eïa ulÆkaæ samavidhyata 06,043.075c ulÆkaÓ cÃpi taæ bÃïair niÓitair lomavÃhibhi÷ 06,043.076a tayor yuddhaæ samabhavad ghorarÆpaæ viÓÃæ pate 06,043.076c dÃrayetÃæ susaækruddhÃv anyonyam aparÃjitau 06,043.076d*0140_01 tathaiva cedirÃjo 'pi ulÆkaæ pratyavidhyata 06,043.077a evaæ dvaædvasahasrÃïi rathavÃraïavÃjinÃm 06,043.077c padÃtÅnÃæ ca samare tava te«Ãæ ca saækulam 06,043.078a muhÆrtam iva tad yuddham ÃsÅn madhuradarÓanam 06,043.078c tata unmattavad rÃjan na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,043.079a gajo gajena samare rathÅ ca rathinaæ yayau 06,043.079c aÓvo 'Óvaæ samabhipretya padÃtiÓ ca padÃtinam 06,043.080a tato yuddhaæ sudurdhar«aæ vyÃkulaæ samapadyata 06,043.080c ÓÆrÃïÃæ samare tatra samÃsÃdya parasparam 06,043.081a tatra devar«aya÷ siddhÃÓ cÃraïÃÓ ca samÃgatÃ÷ 06,043.081c praik«anta tad raïaæ ghoraæ devÃsuraraïopamam 06,043.082a tato dantisahasrÃïi rathÃnÃæ cÃpi mÃri«a 06,043.082c aÓvaughÃ÷ puru«aughÃÓ ca viparÅtaæ samÃyayu÷ 06,043.083a tatra tatraiva d­Óyante rathavÃraïapattaya÷ 06,043.083c sÃdinaÓ ca naravyÃghra yudhyamÃnà muhur muhu÷ 06,044.001 saæjaya uvÃca 06,044.001a rÃja¤ ÓatasahasrÃïi tatra tatra tadà tadà 06,044.001c nirmaryÃdaæ prayuddhÃni tat te vak«yÃmi bhÃrata 06,044.002a na putra÷ pitaraæ jaj¤e na pità putram aurasam 06,044.002c na bhrÃtà bhrÃtaraæ tatra svasrÅyaæ na ca mÃtula÷ 06,044.003a mÃtulaæ na ca svasrÅyo na sakhÃyaæ sakhà tathà 06,044.003c Ãvi«Âà iva yudhyante pÃï¬avÃ÷ kurubhi÷ saha 06,044.004a rathÃnÅkaæ naravyÃghrÃ÷ ke cid abhyapatan rathai÷ 06,044.004c abhajyanta yugair eva yugÃni bharatar«abha 06,044.005a rathe«ÃÓ ca rathe«Ãbhi÷ kÆbarà rathakÆbarai÷ 06,044.005c saæhatÃ÷ saæhatai÷ ke cit parasparajighÃæsava÷ 06,044.006a na ÓekuÓ calituæ ke cit saænipatya rathà rathai÷ 06,044.006c prabhinnÃs tu mahÃkÃyÃ÷ saænipatya gajà gajai÷ 06,044.007a bahudhÃdÃrayan kruddhà vi«Ãïair itaretaram 06,044.007c satomarapatÃkaiÓ ca vÃraïÃ÷ paravÃraïai÷ 06,044.008a abhis­tya mahÃrÃja vegavadbhir mahÃgajai÷ 06,044.008c dantair abhihatÃs tatra cukruÓu÷ paramÃturÃ÷ 06,044.009a abhinÅtÃÓ ca Óik«Ãbhis tottrÃÇkuÓasamÃhatÃ÷ 06,044.009c suprabhinnÃ÷ prabhinnÃnÃæ saæmukhÃbhimukhà yayu÷ 06,044.010a prabhinnair api saæsaktÃ÷ ke cit tatra mahÃgajÃ÷ 06,044.010c krau¤cavan ninadaæ muktvà prÃdravanta tatas tata÷ 06,044.011a samyak praïÅtà nÃgÃÓ ca prabhinnakaraÂÃmukhÃ÷ 06,044.011c ­«ÂitomaranÃrÃcair nirviddhà varavÃraïÃ÷ 06,044.012a vinedur bhinnamarmÃïo nipetuÓ ca gatÃsava÷ 06,044.012c prÃdravanta diÓa÷ ke cin nadanto bhairavÃn ravÃn 06,044.013a gajÃnÃæ pÃdarak«Ãs tu vyƬhoraskÃ÷ prahÃriïa÷ 06,044.013c ­«ÂibhiÓ ca dhanurbhiÓ ca vimalaiÓ ca paraÓvadhai÷ 06,044.014a gadÃbhir musalaiÓ caiva bhiï¬ipÃlai÷ satomarai÷ 06,044.014c Ãyasai÷ parighaiÓ caiva nistriæÓair vimalai÷ Óitai÷ 06,044.015a prag­hÅtai÷ susaærabdhà dhÃvamÃnÃs tatas tata÷ 06,044.015c vyad­Óyanta mahÃrÃja parasparajighÃæsava÷ 06,044.016a rÃjamÃnÃÓ ca nistriæÓÃ÷ saæsiktà naraÓoïitai÷ 06,044.016c pratyad­Óyanta ÓÆrÃïÃm anyonyam abhidhÃvatÃm 06,044.017a avak«iptÃvadhÆtÃnÃm asÅnÃæ vÅrabÃhubhi÷ 06,044.017c saæjaj¤e tumula÷ Óabda÷ patatÃæ paramarmasu 06,044.018a gadÃmusalarugïÃnÃæ bhinnÃnÃæ ca varÃsibhi÷ 06,044.018c dantidantÃv abhinnÃnÃæ m­ditÃnÃæ ca dantibhi÷ 06,044.019a tatra tatra naraughÃïÃæ kroÓatÃm itaretaram 06,044.019c ÓuÓruvur dÃruïà vÃca÷ pretÃnÃm iva bhÃrata 06,044.020a hayair api hayÃrohÃÓ cÃmarÃpŬadhÃribhi÷ 06,044.020c haæsair iva mahÃvegair anyonyam abhidudruvu÷ 06,044.021a tair vimuktà mahÃprÃsà jÃmbÆnadavibhÆ«aïÃ÷ 06,044.021c ÃÓugà vimalÃs tÅk«ïÃ÷ saæpetur bhujagopamÃ÷ 06,044.022a aÓvair agryajavai÷ ke cid Ãplutya mahato rathÃn 06,044.022c ÓirÃæsy Ãdadire vÅrà rathinÃm aÓvasÃdina÷ 06,044.023a bahÆn api hayÃrohÃn bhallai÷ saænataparvabhi÷ 06,044.023c rathÅ jaghÃna saæprÃpya bÃïagocaram ÃgatÃn 06,044.024a nagameghapratÅkÃÓÃÓ cÃk«ipya turagÃn gajÃ÷ 06,044.024c pÃdair evÃvam­dnanta mattÃ÷ kanakabhÆ«aïÃ÷ 06,044.025a pÃÂyamÃne«u kumbhe«u pÃrÓve«v api ca vÃraïÃ÷ 06,044.025c prÃsair vinihatÃ÷ ke cid vinedu÷ paramÃturÃ÷ 06,044.026a sÃÓvÃrohÃn hayÃn ke cid unmathya varavÃraïÃ÷ 06,044.026c sahasà cik«ipus tatra saækule bhairave sati 06,044.027a sÃÓvÃrohÃn vi«ÃïÃgrair utk«ipya turagÃn dvipÃ÷ 06,044.027c rathaughÃn avam­dnanta÷ sadhvajÃn paricakramu÷ 06,044.028a puæstvÃd abhimadatvÃc ca ke cid atra mahÃgajÃ÷ 06,044.028c sÃÓvÃrohÃn hayä jaghnu÷ karai÷ sacaraïais tathà 06,044.028d*0141_01 aÓvÃrohaiÓ ca samare hastisÃdibhir eva ca 06,044.029a ke cid Ãk«ipya kariïa÷ sÃÓvÃn api rathÃn karai÷ 06,044.029c vikar«anto diÓa÷ sarvÃ÷ samÅyu÷ sarvaÓabdagÃ÷ 06,044.029d*0142_01 pratimÃne«u gÃtre«u pÃrÓve«v abhi ca vÃraïÃn 06,044.029d*0143_01 muktÃs tu rathibhir bÃïà rukmapuÇkhÃ÷ sutejanÃ÷ 06,044.029d*0143_02 te nipetur akuïÂhÃgrà nÃge«u ca haye«u ca 06,044.030a ÃÓugà vimalÃs tÅk«ïÃ÷ saæpetur bhujagopamÃ÷ 06,044.030c narÃÓvakÃyÃn nirbhidya lauhÃni kavacÃni ca 06,044.031a nipetur vimalÃ÷ Óaktyo vÅrabÃhubhir arpitÃ÷ 06,044.031c maholkÃpratimà ghorÃs tatra tatra viÓÃæ pate 06,044.032a dvÅpicarmÃvanaddhaiÓ ca vyÃghracarmaÓayair api 06,044.032c vikoÓair vimalai÷ kha¬gair abhijaghnu÷ parÃn raïe 06,044.033a abhiplutam abhikruddham ekapÃrÓvÃvadÃritam 06,044.033c vidarÓayanta÷ saæpetu÷ kha¬gacarmaparaÓvadhai÷ 06,044.034a Óaktibhir dÃritÃ÷ ke cit saæchinnÃÓ ca paraÓvadhai÷ 06,044.034c hastibhir m­ditÃ÷ ke cit k«uïïÃÓ cÃnye turaægamai÷ 06,044.035a rathaneminik­ttÃÓ ca nik­ttà niÓitai÷ Óarai÷ 06,044.035c vikroÓanti narà rÃjaæs tatra tatra sma bÃndhavÃn 06,044.036a putrÃn anye pitÌn anye bhrÃtÌæÓ ca saha bÃndhavai÷ 06,044.036c mÃtulÃn bhÃgineyÃæÓ ca parÃn api ca saæyuge 06,044.037a vikÅrïÃntrÃ÷ subahavo bhagnasakthÃÓ ca bhÃrata 06,044.037c bÃhubhi÷ subhujÃcchinnai÷ pÃrÓve«u ca vidÃritÃ÷ 06,044.037e krandanta÷ samad­Óyanta t­«ità jÅvitepsava÷ 06,044.038a t­«ïÃparigatÃ÷ ke cid alpasattvà viÓÃæ pate 06,044.038c bhÆmau nipatitÃ÷ saækhye jalam eva yayÃcire 06,044.039a rudhiraughapariklinnÃ÷ kliÓyamÃnÃÓ ca bhÃrata 06,044.039c vyanindan bh­Óam ÃtmÃnaæ tava putrÃæÓ ca saægatÃn 06,044.040a apare k«atriyÃ÷ ÓÆrÃ÷ k­tavairÃ÷ parasparam 06,044.040c naiva Óastraæ vimu¤canti naiva krandanti mÃri«a 06,044.040e tarjayanti ca saæh­«ÂÃs tatra tatra parasparam 06,044.041a nirdaÓya daÓanaiÓ cÃpi krodhÃt svadaÓanac chadÃn 06,044.041c bhrukuÂÅkuÂilair vaktrai÷ prek«ante ca parasparam 06,044.041d*0144_01 tarjayitvà susaæh­«Âà yÃvat prÃïasya dhÃraïam 06,044.042a apare kliÓyamÃnÃs tu vraïÃrtÃ÷ ÓarapŬitÃ÷ 06,044.042c ni«kÆjÃ÷ samapadyanta d­¬hasattvà mahÃbalÃ÷ 06,044.043a anye tu virathÃ÷ ÓÆrà ratham anyasya saæyuge 06,044.043c prÃrthayÃnà nipatitÃ÷ saæk«uïïà varavÃraïai÷ 06,044.043e aÓobhanta mahÃrÃja pu«pità iva kiæÓukÃ÷ 06,044.044a saæbabhÆvur anÅke«u bahavo bhairavasvanÃ÷ 06,044.044c vartamÃne mahÃbhÅme tasmin vÅravarak«aye 06,044.045a ahanat tu pità putraæ putraÓ ca pitaraæ raïe 06,044.045c svasrÅyo mÃtulaæ cÃpi svasrÅyaæ cÃpi mÃtula÷ 06,044.046a sakhÃyaæ ca sakhà rÃjan saæbandhÅ bÃndhavaæ tathà 06,044.046c evaæ yuyudhire tatra kurava÷ pÃï¬avai÷ saha 06,044.047a vartamÃne bhaye tasmin nirmaryÃde mahÃhave 06,044.047c bhÅ«mam ÃsÃdya pÃrthÃnÃæ vÃhinÅ samakampata 06,044.048a ketunà pa¤catÃreïa tÃlena bharatar«abha 06,044.048c rÃjatena mahÃbÃhur ucchritena mahÃrathe 06,044.048e babhau bhÅ«mas tadà rÃjaæÓ candramà iva meruïà 06,045.001 saæjaya uvÃca 06,045.001a gatapÆrvÃhïabhÆyi«Âhe tasminn ahani dÃruïe 06,045.001c vartamÃne mahÃraudre mahÃvÅravarak«aye 06,045.002a durmukha÷ k­tavarmà ca k­pa÷ Óalyo viviæÓati÷ 06,045.002c bhÅ«maæ jugupur ÃsÃdya tava putreïa coditÃ÷ 06,045.003a etair atirathair gupta÷ pa¤cabhir bharatar«abha 06,045.003c pÃï¬avÃnÃm anÅkÃni vijagÃhe mahÃratha÷ 06,045.004a cedikÃÓikarÆ«e«u päcÃle«u ca bhÃrata 06,045.004c bhÅ«masya bahudhà tÃlaÓ caran ketur ad­Óyata 06,045.005a ÓirÃæsi ca tadà bhÅ«mo bÃhÆæÓ cÃpi sahÃyudhÃn 06,045.005b*0145_01 dhanÆæ«i rathinÃæ bhÅ«ma÷ sotsedhÃni ÓirÃæsi ca 06,045.005b*0145_02 bÃhÆn api tathà corÆn rathÃæÓ ca vipuladhvajÃn 06,045.005c nicakarta mahÃvegair bhallai÷ saænataparvabhi÷ 06,045.005d*0146_01 ekaikena tu mÃtaÇgà nÃrÃcena mahÃtmanà 06,045.005d*0146_02 tìitÃ÷ sahasà jagmu÷ p­thivÅæ parvatopamÃ÷ 06,045.006a n­tyato rathamÃrge«u bhÅ«masya bharatar«abha 06,045.006c ke cid Ãrtasvaraæ cakrur nÃgà marmaïi tìitÃ÷ 06,045.006d*0147_01 durÃdhar«as tu ÓatrÆïÃæ manÃæsi samakampayat 06,045.006d*0147_02 hayÃæÓ ca sahayÃrohÃn pÃtayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,045.006d*0147_03 sa rathena mahe«vÃso vicaran bahudhà balÅ 06,045.006d*0147_04 maï¬alÃni ca vÅthÅÓ ca gomÆtrÃïi ca bhÃrata 06,045.006d*0147_05 anyÃæÓ ca subahÆn mÃrgÃn rathena rathakovida÷ 06,045.006d*0147_06 vismÃpaya¤ ÓatrusaæghÃn vyacaraj jÃhnavÅsuta÷ 06,045.007a abhimanyu÷ susaækruddha÷ piÓaÇgais turagottamai÷ 06,045.007c saæyuktaæ ratham ÃsthÃya prÃyÃd bhÅ«marathaæ prati 06,045.008a jÃmbÆnadavicitreïa karïikÃreïa ketunà 06,045.008b*0148_01 abhyavar«ac chalyamukhÃn rathÃn satÃlaketunà 06,045.008c abhyavar«ata bhÅ«maæ ca tÃæÓ caiva rathasattamÃn 06,045.009a sa tÃlaketos tÅk«ïena ketum Ãhatya patriïà 06,045.009c bhÅ«meïa yuyudhe vÅras tasya cÃnucarai÷ saha 06,045.010a k­tavarmÃïam ekena Óalyaæ pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,045.010c viddhvà navabhir Ãnarchac chitÃgrai÷ prapitÃmaham 06,045.011a pÆrïÃyatavis­«Âena samyak praïihitena ca 06,045.011c dhvajam ekena vivyÃdha jÃmbÆnadavibhÆ«itam 06,045.012a durmukhasya tu bhallena sarvÃvaraïabhedinà 06,045.012c jahÃra sÃrathe÷ kÃyÃc chira÷ saænataparvaïà 06,045.012d*0149_01 viviæÓatis tribhir bÃïai÷ sarvÃvaraïabhedibhi÷ 06,045.013a dhanuÓ ciccheda bhallena kÃrtasvaravibhÆ«itam 06,045.013c k­pasya niÓitÃgreïa tÃæÓ ca tÅk«ïamukhai÷ Óarai÷ 06,045.014a jaghÃna paramakruddho n­tyann iva mahÃratha÷ 06,045.014c tasya lÃghavam udvÅk«ya tutu«ur devatà api 06,045.015a labdhalak«yatayà kar«ïe÷ sarve bhÅ«mamukhà rathÃ÷ 06,045.015c sattvavantam amanyanta sÃk«Ãd iva dhanaæjayam 06,045.016a tasya lÃghavamÃrgastham alÃtasad­Óaprabham 06,045.016c diÓa÷ paryapatac cÃpaæ gÃï¬Åvam iva gho«avat 06,045.017a tam ÃsÃdya mahÃvegair bhÅ«mo navabhir ÃÓugai÷ 06,045.017c vivyÃdha samare tÆrïam Ãrjuniæ paravÅrahà 06,045.018a dhvajaæ cÃsya tribhir bhallaiÓ ciccheda paramaujasa÷ 06,045.018c sÃrathiæ ca tribhir bÃïair ÃjaghÃna yatavrata÷ 06,045.019a tathaiva k­tavarmà ca k­pa÷ ÓalyaÓ ca mÃri«a 06,045.019b*0150_01 viviæÓatis tathà rÃjan sarve viddhvà mahÃrathÃ÷ 06,045.019c viddhvà nÃkampayat kÃr«ïiæ mainÃkam iva parvatam 06,045.020a sa tai÷ pariv­ta÷ ÓÆro dhÃrtarëÂrair mahÃrathai÷ 06,045.020c vavar«a Óaravar«Ãïi kÃr«ïi÷ pa¤carathÃn prati 06,045.021a tatas te«Ãæ mahÃstrÃïi saævÃrya Óarav­«Âibhi÷ 06,045.021c nanÃda balavÃn kÃr«ïir bhÅ«mÃya vis­ja¤ ÓarÃn 06,045.022a tatrÃsya sumahad rÃjan bÃhvor balam ad­Óyata 06,045.022c yatamÃnasya samare bhÅ«mam ardayata÷ Óarai÷ 06,045.023a parÃkrÃntasya tasyaiva bhÅ«mo 'pi prÃhiïoc charÃn 06,045.023c sa tÃæÓ ciccheda samare bhÅ«macÃpacyutä ÓarÃn 06,045.024a tato dhvajam amoghe«ur bhÅ«masya navabhi÷ Óarai÷ 06,045.024c ciccheda samare vÅras tata uccukruÓur janÃ÷ 06,045.025a sa rÃjato mahÃskandhas tÃlo hemavibhÆ«ita÷ 06,045.025c saubhadraviÓikhaiÓ chinna÷ papÃta bhuvi bhÃrata 06,045.026a dhvajaæ saubhadraviÓikhai÷ patitaæ bharatar«abha 06,045.026c d­«Âvà bhÅmo 'nadad dh­«Âa÷ saubhadram abhihar«ayan 06,045.027a atha bhÅ«mo mahÃstrÃïi divyÃni ca bahÆni ca 06,045.027c prÃduÓcakre mahÃraudra÷ k«aïe tasmin mahÃbala÷ 06,045.028a tata÷ Óatasahasreïa saubhadraæ prapitÃmaha÷ 06,045.028c avÃkirad ameyÃtmà ÓarÃïÃæ nataparvaïÃm 06,045.029a tato daÓa mahe«vÃsÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,045.029c rak«Ãrtham abhyadhÃvanta saubhadraæ tvarità rathai÷ 06,045.030a virÃÂa÷ saha putreïa dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,045.030c bhÅmaÓ ca kekayÃÓ caiva sÃtyakiÓ ca viÓÃæ pate 06,045.031a javenÃpatatÃæ te«Ãæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo raïe 06,045.031c päcÃlyaæ tribhir Ãnarchat sÃtyakiæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,045.032a pÆrïÃyatavis­«Âena k«ureïa niÓitena ca 06,045.032c dhvajam ekena ciccheda bhÅmasenasya patriïà 06,045.033a jÃmbÆnadamaya÷ ketu÷ kesarÅ narasattama 06,045.033c papÃta bhÅmasenasya bhÅ«meïa mathito rathÃt 06,045.034a bhÅmasenas tribhir viddhvà bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ raïe 06,045.034c k­pam ekena vivyÃdha k­tavarmÃïam a«Âabhi÷ 06,045.035a prag­hÅtÃgrahastena vairÃÂir api dantinà 06,045.035c abhyadravata rÃjÃnaæ madrÃdhipatim uttara÷ 06,045.036a tasya vÃraïarÃjasya javenÃpatato rathÅ 06,045.036c Óalyo nivÃrayÃm Ãsa vegam apratimaæ raïe 06,045.037a tasya kruddha÷ sa nÃgendro b­hata÷ sÃdhuvÃhina÷ 06,045.037c padà yugam adhi«ÂhÃya jaghÃna caturo hayÃn 06,045.038a sa hatÃÓve rathe ti«Âhan madrÃdhipatir ÃyasÅm 06,045.038c uttarÃntakarÅæ Óaktiæ cik«epa bhujagopamÃm 06,045.039a tayà bhinnatanutrÃïa÷ praviÓya vipulaæ tama÷ 06,045.039c sa papÃta gajaskandhÃt pramuktÃÇkuÓatomara÷ 06,045.040a samÃdÃya ca Óalyo 'sim avaplutya rathottamÃt 06,045.040c vÃraïendrasya vikramya cicchedÃtha mahÃkaram 06,045.041a bhinnamarmà ÓaravrÃtaiÓ chinnahasta÷ sa vÃraïa÷ 06,045.041c bhÅmam Ãrtasvaraæ k­tvà papÃta ca mamÃra ca 06,045.042a etad Åd­Óakaæ k­tvà madrarÃjo mahÃratha÷ 06,045.042c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ bhÃsvaraæ k­tavarmaïa÷ 06,045.043a uttaraæ nihataæ d­«Âvà vairÃÂir bhrÃtaraæ Óubham 06,045.043c k­tavarmaïà ca sahitaæ d­«Âvà Óalyam avasthitam 06,045.043d@004_0001 Óveta÷ krodhÃt prajajvÃla havi«Ã havyavì iva 06,045.043d@004_0002 sa visphÃrya mahac cÃpaæ ÓakracÃpopamaæ balÅ 06,045.043d@004_0003 abhyadhÃvaj jighÃæsan vai Óalyaæ madrÃdhipaæ balÅ 06,045.043d@004_0004 mahatà rathavaæÓena samantÃt parivÃrita÷ 06,045.043d@004_0005 mu¤can bÃïamayaæ var«aæ prÃyÃc chalyarathaæ prati 06,045.043d@004_0006 tam Ãpatantaæ saæprek«ya mattavÃraïavikramam 06,045.043d@004_0007 tÃvakÃnÃæ rathÃ÷ sapta samantÃt paryavÃrayan 06,045.043d@004_0008 madrarÃjam abhÅpsanto m­tyor daæ«ÂrÃntaraæ gatam 06,045.043d@004_0009 b­hadbalaÓ ca kausalyo jayatsenaÓ ca mÃgadha÷ 06,045.043d@004_0010 tathà rukmaratho rÃja¤ Óalyaputra÷ pratÃpavÃn 06,045.043d@004_0011 vindÃnuvindÃv Ãvantyau kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,045.043d@004_0012 b­hatk«atrasya dÃyÃda÷ saindhavaÓ ca jayadratha÷ 06,045.043d@004_0013 nÃnÃvarïavicitrÃïi dhanÆæ«i ca mahÃtmanÃm 06,045.043d@004_0014 visphÃritÃni d­Óyante toyade«v iva vidyuta÷ 06,045.043d@004_0015 te tu bÃïamayaæ var«aæ ÓvetamÆrdhany apÃtayan 06,045.043d@004_0016 nidÃghÃnte 'niloddhÆtà meghà iva nage jalam 06,045.043d@004_0017 tata÷ kruddho mahe«vÃsa÷ saptabhallai÷ sutejanai÷ 06,045.043d@004_0018 dhanÆæ«i te«Ãm Ãcchidya mamarda p­tanÃpati÷ 06,045.043d@004_0019 nik­ttÃny eva tÃni sma samad­Óyanta bhÃrata 06,045.043d@004_0020 tatas te tu nime«ÃrdhÃt pratyapadyan dhanÆæ«i ca 06,045.043d@004_0021 sapta caiva p­«atkÃæÓ ca ÓvetasyoparyapÃtayan 06,045.043d@004_0022 tata÷ punar ameyÃtmà bhallai÷ saptabhir ÃÓugai÷ 06,045.043d@004_0023 nicakarta mahÃbÃhus te«Ãæ cÃpÃni dhanvinÃm 06,045.043d@004_0024 te nik­ttamahÃcÃpÃs tvaramÃïà mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0025 rathaÓaktÅ÷ parÃm­Óya vinedur bhairavÃn ravÃn 06,045.043d@004_0026 anvayur bharataÓre«Âha sapta Óvetarathaæ prati 06,045.043d@004_0027 tatas tà jvalitÃ÷ sapta mahendrÃÓaninisvanÃ÷ 06,045.043d@004_0028 aprÃptÃ÷ saptabhir bhallaiÓ ciccheda paramÃstravit 06,045.043d@004_0029 tata÷ samÃdÃya Óaraæ sarvakÃyavidÃraïam 06,045.043d@004_0030 prÃhiïod bharataÓre«Âha Óveto rukmarathaæ prati 06,045.043d@004_0031 tasya dehe nipatito bÃïo vajrÃtigo mahÃn 06,045.043d@004_0032 tato rukmaratho rÃjan sÃyakena d­¬hÃhata÷ 06,045.043d@004_0033 ni«asÃda rathopasthe kaÓmalaæ cÃviÓan mahat 06,045.043d@004_0034 taæ visaæj¤aæ vimanasaæ tvaramÃïas tu sÃrathi÷ 06,045.043d@004_0035 apovÃha susaæbhrÃnta÷ sarvalokasya paÓyata÷ 06,045.043d@004_0036 tato 'nyÃn «a samÃdÃya Óveto hemavibhÆ«itÃn 06,045.043d@004_0037 te«Ãæ «aïïÃæ mahÃbÃhur dhvajaÓÅr«Ãïy apÃtayat 06,045.043d@004_0038 hayÃæÓ ca te«Ãæ nirbhidya sÃrathÅæÓ ca paraætapa 06,045.043d@004_0039 ÓaraiÓ caitÃn samÃkÅrya prÃyÃc chalyarathaæ prati 06,045.043d@004_0040 tato halahalÃÓabdas tava sainye«u bhÃrata 06,045.043d@004_0041 d­«Âvà senÃpatiæ tÆrïaæ yÃntaæ Óalyarathaæ prati 06,045.043d@004_0042 tato bhÅ«maæ purask­tya tava putro mahÃbala÷ 06,045.043d@004_0043 v­tas tu sarvasainyena prÃyÃc chvetarathaæ prati 06,045.043d@004_0044 m­tyor Ãsyam anuprÃptaæ madrarÃjam amocayat 06,045.043d@004_0045 tato yuddhaæ samabhavat tumulaæ lomahar«aïam 06,045.043d@004_0046 tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca vyati«iktarathadvipam 06,045.043d@004_0047 saubhadre bhÅmasene ca sÃtyakau ca mahÃrathe 06,045.043d@004_0048 kaikeye ca virÃÂe ca dh­«Âadyumne ca pÃr«ate 06,045.043d@004_0049 ete«u narasiæhe«u cedimatsye«u caiva ha 06,045.043d@004_0050 dh­tarëÂra uvÃca 06,045.043d@004_0050 vavar«a Óaravar«Ãïi v­ddha÷ kurupitÃmaha÷ 06,045.043d@004_0051 evaæ Óvete mahe«vÃse prÃpte Óalyarathaæ prati 06,045.043d@004_0052 kurava÷ pÃï¬aveyÃÓ ca kim akurvata saæjaya 06,045.043d@004_0053 saæjaya uvÃca 06,045.043d@004_0053 bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ kiæ và tan mamÃcak«va p­cchata÷ 06,045.043d@004_0054 rÃja¤ ÓatasahasrÃïi tata÷ k«atriyapuægavÃ÷ 06,045.043d@004_0055 Óvetaæ senÃpatiæ ÓÆraæ purask­tya mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0056 rÃj¤o balaæ darÓayantas tava putrasya bhÃrata 06,045.043d@004_0057 Óikhaï¬inaæ purask­tya trÃtum aicchan mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0058 abhyavartanta bhÅ«masya rathaæ hemapari«k­tam 06,045.043d@004_0059 jighÃæsantaæ yudhÃæ Óre«Âhaæ tadÃsÅt tumulaæ mahat 06,045.043d@004_0060 tat te 'haæ saæpravak«yÃmi mahÃvaiÓasam acyuta 06,045.043d@004_0061 tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca yathà yuddham avartata 06,045.043d@004_0062 tatrÃkarod rathopasthä ÓÆnyä ÓÃætanavo bahÆn 06,045.043d@004_0063 prÃk­ntad uttamÃÇgÃni Óarair Ãrchad rathottamÃn 06,045.043d@004_0064 samÃv­ïoc charair arkam arkatulyapratÃpavÃn 06,045.043d@004_0065 nudan samantÃt samare ravir udyan yathà tama÷ 06,045.043d@004_0066 tenÃjau pre«ità rÃja¤ ÓarÃ÷ ÓatasahasraÓa÷ 06,045.043d@004_0067 k«atriyÃntakarÃ÷ saækhye mahÃvegà mahÃbalÃ÷ 06,045.043d@004_0068 ÓirÃæsi pÃtayÃm Ãsur vÅrÃïÃæ ÓataÓo raïe 06,045.043d@004_0069 gajÃn kaïÂakasaænÃhÃn vajreïeva ÓiloccayÃn 06,045.043d@004_0070 rathà rathe«u saæsaktà vyad­Óanta viÓÃæ pate 06,045.043d@004_0071 eke rathaæ paryavahaæs turagÃ÷ saturaægamam 06,045.043d@004_0072 yuvÃnaæ nihataæ vÅraæ lambamÃnaæ sakÃrmukam 06,045.043d@004_0073 udÅrïÃÓ ca hayà rÃjan vahantas tatra tatra ha 06,045.043d@004_0074 baddhakha¬gani«aÇgÃÓ ca vidhvastaÓiraso hatÃ÷ 06,045.043d@004_0075 ÓataÓa÷ patità bhÆmau vÅraÓayyÃsu Óerate 06,045.043d@004_0076 paraspareïa dhÃvanta÷ patitÃ÷ punar utthitÃ÷ 06,045.043d@004_0077 utthÃya ca pradhÃvanto dvaædvayuddham avÃpnuvan 06,045.043d@004_0078 pŬitÃ÷ punar anyonyaæ luÂhanto raïamÆrdhani 06,045.043d@004_0079 sacÃpÃn sani«aÇgÃæÓ ca jÃtarÆpapari«k­tÃn 06,045.043d@004_0080 visrabdhahatavÅrÃÓ ca ÓataÓa÷ paripŬitÃ÷ 06,045.043d@004_0081 tena tenÃbhyadhÃvanta vis­jantaÓ ca bhÃrata 06,045.043d@004_0082 matto gaja÷ paryavartad dhayÃæÓ ca hatasÃdina÷ 06,045.043d@004_0083 sarathà rathinaÓ cÃpi vim­dnanta÷ samantata÷ 06,045.043d@004_0084 syandanÃd apatat kaÓ cin nihato 'nyena sÃyakai÷ 06,045.043d@004_0085 hatasÃrathir apy uccai÷ papÃta këÂhavad ratha÷ 06,045.043d@004_0086 yudhyamÃnasya saægrÃme vyƬhe rajasi cotthite 06,045.043d@004_0087 dhanu÷kÆjitavij¤Ãnaæ tatrÃsÅt pratiyudhyata÷ 06,045.043d@004_0088 gÃtrasparÓena yodhÃnÃæ vyaj¤Ãsta paripanthinam 06,045.043d@004_0089 yudhyamÃnaæ Óarai rÃjan si¤jinÅ dhvajinÅ ravÃt 06,045.043d@004_0090 anyonyaæ vÅrasaæÓabdo nÃÓrÆyata bhaÂai÷ k­ta÷ 06,045.043d@004_0091 ÓabdÃyamÃne saægrÃme paÂahe karïadÃriïi 06,045.043d@004_0092 yudhyamÃnasya saægrÃme kurvata÷ pauru«aæ svakam 06,045.043d@004_0093 nÃÓrau«Ån nÃmagotroktiæ kÅrtanaæ ca parasparam 06,045.043d@004_0094 bhÅ«macÃpacyutair bÃïair ÃrtÃnÃæ yudhyatÃæ m­dhe 06,045.043d@004_0095 paraspare«Ãæ vÅrÃïÃæ manÃæsi samakampayan 06,045.043d@004_0096 tasminn atyÃkule yuddhe dÃruïe lomahar«aïe 06,045.043d@004_0097 pità putraæ ca samare nÃbhijÃnÃti kaÓ cana 06,045.043d@004_0098 cakre bhagne yuge chinne eko dhuryo hayo hata÷ 06,045.043d@004_0099 Ãk«ipta÷ syandanÃd vÅra÷ sasÃrathir ajihmagai÷ 06,045.043d@004_0100 evaæ ca samare sarve vÅrÃÓ ca virathÅk­tÃ÷ 06,045.043d@004_0101 tena tena sma d­Óyante dhÃvamÃnÃ÷ samantata÷ 06,045.043d@004_0102 gajo hata÷ ÓiraÓ chinnaæ marma bhinnaæ hayo hata÷ 06,045.043d@004_0103 ahata÷ ko 'pi naivÃsÅd bhÅ«me nighnati ÓÃtravÃn 06,045.043d@004_0104 Óveta÷ kurÆïÃm akarot svayaæ tasmin mahÃhave 06,045.043d@004_0105 rÃjaputrÃn rathodÃrÃn avadhÅc chatasaæghaÓa÷ 06,045.043d@004_0106 ciccheda rathinÃæ bÃïai÷ ÓirÃæsi bharatar«abha 06,045.043d@004_0107 sÃÇgadà bÃhavaÓ caiva dhanÆæ«i ca samantata÷ 06,045.043d@004_0108 rathe«Ãæ rathacakrÃïi tÆïÅrÃïi yugÃni ca 06,045.043d@004_0109 chatrÃïi ca mahÃrhÃïi patÃkÃÓ ca viÓÃæ pate 06,045.043d@004_0110 hayaughÃÓ ca rathaughÃÓ ca naraughÃÓ caiva bhÃrata 06,045.043d@004_0111 vÃraïÃ÷ ÓataÓaÓ caiva hatÃ÷ Óvetena bhÃrata 06,045.043d@004_0112 vayaæ ÓvetabhayÃd bhÅtà vihÃya rathasattamam 06,045.043d@004_0113 avaÓi«ÂÃs tathà paÓcÃd vibhuæ paÓyÃma dh­«ïava÷ 06,045.043d@004_0114 ÓarapÃtam apakramya kurava÷ kurunandana 06,045.043d@004_0115 bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yuddhe sthitÃ÷ paÓyÃma sarvaÓa÷ 06,045.043d@004_0116 adÅno dÅnasamaye bhÅ«mo 'smÃkaæ mahÃhave 06,045.043d@004_0117 ekas tasthau naravyÃghro girir merur ivÃcala÷ 06,045.043d@004_0118 ÃdadÃna iva prÃïÃn savità ÓiÓirÃtyaye 06,045.043d@004_0119 gabhastibhir ivÃdityas tasthau ÓaramarÅcimÃn 06,045.043d@004_0120 sa mumoca mahe«vÃsa÷ ÓarasaæghÃn anekaÓa÷ 06,045.043d@004_0121 nighnann amitrÃn samare vajrapÃïir ivÃsurÃn 06,045.043d@004_0122 te vadhyamÃnà bhÅ«meïa prajahus taæ mahÃbalam 06,045.043d@004_0123 svayÆthÃd iva te yÆthÃn muktaæ bhÆmi«u dÃruïam 06,045.043d@004_0124 tam ekam upalabhyaiko h­«Âa÷ pu«Âa÷ paraætapa 06,045.043d@004_0125 duryodhanapriye yukta÷ pÃï¬avÃn pariÓocayan 06,045.043d@004_0126 jÅvitaæ dustyajaæ tyaktvà bhayaæ ca sumahÃhave 06,045.043d@004_0127 pÃtayÃm Ãsa sainyÃni pÃï¬avÃnÃæ viÓÃæ pate 06,045.043d@004_0128 praharantam anÅkÃni pità devavratas tava 06,045.043d@004_0129 d­«Âvà senÃpatiæ bhÅ«mas tvarita÷ Óvetam abhyayÃt 06,045.043d@004_0130 sa bhÅ«maæ ÓarajÃlena mahatà samavÃkirat 06,045.043d@004_0131 Óvetaæ cÃpi tathà bhÅ«ma÷ Óaraughai÷ samavÃkirat 06,045.043d@004_0132 tau v­«Ãv iva nardantau mattÃv iva mahÃdvipau 06,045.043d@004_0133 vyÃghrÃv iva susaærabdhÃv anyonyam abhijaghnatu÷ 06,045.043d@004_0134 astrair astrÃïi saævÃrya tatas tau puru«ar«abhau 06,045.043d@004_0135 bhÅ«ma÷ ÓvetaÓ ca yuyudhe parasparavadhai«iïau 06,045.043d@004_0136 ekÃhnà nirdahed bhÅ«ma÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,045.043d@004_0137 Óarai÷ paramasaækruddho yadi Óveto na pÃlayet 06,045.043d@004_0138 pitÃmahaæ tato d­«Âvà Óvetena vimukhÅk­tam 06,045.043d@004_0139 prahar«aæ pÃï¬avà jagmu÷ putras te vimanÃbhavat 06,045.043d@004_0140 tato duryodhana÷ kruddha÷ pÃrthivai÷ parivÃrita÷ 06,045.043d@004_0141 sasainya÷ pÃï¬avÃnÅkam abhyadravata saæyuge 06,045.043d@004_0142 durmukha÷ k­tavarmà ca k­pa÷ Óalyo viÓÃæ pate 06,045.043d@004_0143 bhÅ«maæ jugupur ÃsÃdya tava putreïa coditÃ÷ 06,045.043d@004_0144 d­«Âvà tu pÃrthivai÷ sarvair duryodhanapurogamai÷ 06,045.043d@004_0145 pÃï¬avÃnÃm anÅkÃni vadhyamÃnÃni saæyuge 06,045.043d@004_0146 Óveto gÃÇgeyam uts­jya tava putrasya vÃhinÅm 06,045.043d@004_0147 nÃÓayÃm Ãsa vegena vÃyur v­k«Ãn ivaujasà 06,045.043d@004_0148 drÃvayitvà camÆæ rÃjan vairÃÂi÷ krodhamÆrchita÷ 06,045.043d@004_0149 Ãpatat sahasà bhÆyo yatra bhÅ«mo vyavasthita÷ 06,045.043d@004_0150 tau tatropagatau rÃja¤ ÓaradÅptau mahÃbalau 06,045.043d@004_0151 ayudhyetÃæ mahÃtmÃnau yathobhau v­travÃsavau 06,045.043d@004_0152 anyonyaæ tu mahÃrÃja parasparavadhai«iïau 06,045.043d@004_0153 nig­hya kÃrmukaæ Óveto bhÅ«maæ vivyÃdha saptabhi÷ 06,045.043d@004_0154 parÃkramaæ tatas tasya parÃkramya parÃkramÅ 06,045.043d@004_0155 tarasà vÃrayÃm Ãsa matto mattam iva dvipam 06,045.043d@004_0156 Óveta÷ ÓÃætanavaæ bhÆya÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,045.043d@004_0157 vivyÃdha pa¤caviæÓatyà tad adbhutam ivÃbhavat 06,045.043d@004_0158 taæ pratyavidhyad daÓabhir bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tadà 06,045.043d@004_0159 sa viddhas tena balavÃn nÃkampata yathÃcala÷ 06,045.043d@004_0160 vairÃÂi÷ samare kruddho bh­Óam Ãyamya kÃrmukam 06,045.043d@004_0161 ÃjaghÃna tato bhÅ«maæ Óveta÷ k«atriyanandana÷ 06,045.043d@004_0162 saæprahasya tata÷ Óveta÷ s­kkiïÅ parisaælihan 06,045.043d@004_0163 dhanuÓ ciccheda bhÅ«masya navabhir daÓadhà Óarai÷ 06,045.043d@004_0164 saædhÃya viÓikhaæ caiva Óaraæ lomapravÃhinam 06,045.043d@004_0165 unmamÃtha tatas tÃlaæ dhvajaÓÅr«aæ mahÃtmana÷ 06,045.043d@004_0166 ketuæ nipatitaæ d­«Âvà bhÅ«masya tanayÃs tava 06,045.043d@004_0167 hataæ bhÅ«mam amanyanta Óvetasya vaÓam Ãgatam 06,045.043d@004_0168 pÃï¬avÃÓ cÃpi saæh­«Âà dadhmu÷ ÓaÇkhÃn mudà yutÃ÷ 06,045.043d@004_0169 bhÅ«masya patitaæ ketuæ d­«Âvà tÃlaæ mahÃtmana÷ 06,045.043d@004_0170 tato duryodhana÷ krodhÃt svam anÅkam acodayat 06,045.043d@004_0171 yatnÃd bhÅ«maæ parÅpsadhvaæ rak«amÃïÃ÷ samantata÷ 06,045.043d@004_0172 mà na÷ prapaÓyamÃnÃnÃæ ÓvetÃn m­tyum avÃpsyati 06,045.043d@004_0173 bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ ÓÆras tathà satyaæ bravÅmi va÷ 06,045.043d@004_0174 rÃj¤as tu vacanaæ Órutvà tvaramÃïà mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0175 balena caturaÇgeïa gÃÇgeyam anvapÃlayan 06,045.043d@004_0176 bÃhlÅka÷ k­tavarmà ca Óala÷ ÓalyaÓ ca bhÃrata 06,045.043d@004_0177 jalasaædho vikarïaÓ ca citraseno viviæÓati÷ 06,045.043d@004_0178 tvaramÃïÃs tvarÃkÃle parivÃrya samantata÷ 06,045.043d@004_0179 Óastrav­«Âiæ sutumulÃæ Óvetasyopary apÃtayan 06,045.043d@004_0180 tÃn kruddho niÓitair bÃïais tvaramÃïo mahÃratha÷ 06,045.043d@004_0181 avÃrayad ameyÃtmà darÓayan pÃïilÃghavam 06,045.043d@004_0182 sa nivÃrya tu tÃn sarvÃn kesarÅ ku¤jarÃn iva 06,045.043d@004_0183 mahatà Óaravar«eïa bhÅ«masya dhanur Ãcchinat 06,045.043d@004_0184 tato 'nyad dhanur ÃdÃya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yudhi 06,045.043d@004_0185 Óvetaæ vivyÃdha rÃjendra kaÇkapatrai÷ Óitai÷ Óarai÷ 06,045.043d@004_0186 tata÷ senÃpati÷ kruddho bhÅ«maæ bahubhir Ãyasai÷ 06,045.043d@004_0187 vivyÃdha samare rÃjan sarvalokasya paÓyata÷ 06,045.043d@004_0188 tata÷ pravyathito rÃjà bhÅ«maæ d­«Âvà nivÃritam 06,045.043d@004_0189 pravÅraæ sarvalokasya Óvetena yudhi vai tadà 06,045.043d@004_0190 ni«ÂhÃnakaÓ ca sumahÃæs tava sainyasya cÃbhavat 06,045.043d@004_0191 taæ vÅraæ vÃritaæ d­«Âvà Óvetena Óaravik«atam 06,045.043d@004_0192 hataæ Óvetena manyante Óvetasya vaÓam Ãgatam 06,045.043d@004_0193 tata÷ krodhavaÓaæ prÃpta÷ pità devavratas tava 06,045.043d@004_0194 dhvajam unmathitaæ d­«Âvà tÃæ ca senÃæ nivÃritÃm 06,045.043d@004_0195 Óvetaæ prati mahÃrÃja vyas­jat sÃyakÃn bahÆn 06,045.043d@004_0196 tÃn ÃvÃrya raïe Óveto bhÅ«masya rathinÃæ vara÷ 06,045.043d@004_0197 dhanuÓ ciccheda bhallena punar eva pitus tava 06,045.043d@004_0198 uts­jya kÃrmukaæ rÃjan gÃÇgeya÷ krodhamÆrchita÷ 06,045.043d@004_0199 anyat kÃrmukam ÃdÃya vipulaæ balavattaram 06,045.043d@004_0200 tatra saædhÃya vipulÃn bhallÃn sapta ÓilÃÓitÃn 06,045.043d@004_0201 caturbhiÓ ca jaghÃnÃÓvä Óvetasya p­tanÃpate÷ 06,045.043d@004_0202 dhvajaæ dvÃbhyÃæ tu ciccheda saptamena ca sÃrathe÷ 06,045.043d@004_0203 ÓiraÓ ciccheda bhallena saækruddho laghuvikrama÷ 06,045.043d@004_0204 hatÃÓvasÆtÃt sa rathÃd avaplutya mahÃbala÷ 06,045.043d@004_0205 amar«avaÓam Ãpanno vyÃkula÷ samapadyata 06,045.043d@004_0206 virathaæ rathinÃæ Óre«Âhaæ Óvetaæ d­«Âvà pitÃmaha÷ 06,045.043d@004_0207 tìayÃm Ãsa niÓitai÷ Óarasaæghai÷ samantata÷ 06,045.043d@004_0208 sa tìyamÃna÷ samare bhÅ«macÃpacyutai÷ Óarai÷ 06,045.043d@004_0209 svarathe dhanur uts­jya Óaktiæ jagrÃha käcanÅm 06,045.043d@004_0210 tata÷ Óaktiæ raïe Óveto jagrÃhogrÃæ mahÃbhayÃm 06,045.043d@004_0211 kÃladaï¬opamÃæ ghorÃæ m­tyor iva svasÃæ Óvasan 06,045.043d@004_0212 abravÅc ca tadà Óveto bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ raïe 06,045.043d@004_0213 ti«ÂhedÃnÅæ susaærabdha÷ paÓya mÃæ puru«o bhava 06,045.043d@004_0214 evam uktvà mahe«vÃso bhÅ«maæ yudhi parÃkramÅ 06,045.043d@004_0215 tata÷ Óaktim ameyÃtmà cik«epa bhujagopamÃm 06,045.043d@004_0216 pÃï¬avÃrthe parÃkrÃntas tavÃnarthaæ cikÅr«ati 06,045.043d@004_0217 hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅt putrÃïÃæ te viÓÃæ pate 06,045.043d@004_0218 d­«Âvà Óaktiæ mahÃghorÃæ m­tyor daï¬asamaprabhÃm 06,045.043d@004_0219 Óvetasya karanirmuktÃæ nirmuktoragasaænibhÃm 06,045.043d@004_0220 apatat sahasà rÃjan maholkeva nabhastalÃt 06,045.043d@004_0221 jvalantÅm antarik«e tÃæ jvÃlÃbhir iva saæv­tÃm 06,045.043d@004_0222 asaæbhrÃntas tadà rÃjan pità devavratas tava 06,045.043d@004_0223 a«Âabhir navabhir bhÅ«ma÷ Óaktiæ ciccheda patribhi÷ 06,045.043d@004_0224 utk­«Âahemavik­tÃæ nik­ttÃæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,045.043d@004_0225 uccukruÓus tata÷ sarve tÃvakà bharatar«abha 06,045.043d@004_0226 Óaktiæ vinihatÃæ d­«Âvà vairÃÂi÷ krodhamÆrchita÷ 06,045.043d@004_0227 kÃlopahatacetÃs tu kartavyaæ nÃbhyajÃnata 06,045.043d@004_0228 krodhasaæmÆrchito rÃjan vairÃÂi÷ prahasann iva 06,045.043d@004_0229 gadÃæ jagrÃha saæh­«Âo bhÅ«masya nidhanaæ prati 06,045.043d@004_0230 krodhena raktanayano daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 06,045.043d@004_0231 bhÅ«maæ samabhidudrÃva jalaugha iva parvatam 06,045.043d@004_0232 tasya vegam asaævÃrya matvà bhÅ«ma÷ pratÃpavÃn 06,045.043d@004_0233 prahÃravipramok«Ãrthaæ sahasà dharaïÅæ gata÷ 06,045.043d@004_0234 Óveta÷ krodhasamÃvi«Âo bhrÃmayitvà tu tÃæ gadÃm 06,045.043d@004_0235 rathe bhÅ«masya cik«epa yathà devo dhaneÓvara÷ 06,045.043d@004_0236 tayà bhÅ«manipÃtinyà sa ratho bhasmasÃt k­ta÷ 06,045.043d@004_0237 sadhvaja÷ saha sÆtena sÃÓva÷ sayugabandhura÷ 06,045.043d@004_0238 virathaæ rathinÃæ Óre«Âhaæ bhÅ«maæ d­«Âvà rathottamÃ÷ 06,045.043d@004_0239 abhyadhÃvanta sahitÃ÷ Óalyaprabh­tayo rathÃ÷ 06,045.043d@004_0240 tato 'nyaæ ratham ÃsthÃya dhanur visphÃrya durmanÃ÷ 06,045.043d@004_0241 Óanakair abhyayÃc chvetaæ gÃÇgeya÷ prahasann iva 06,045.043d@004_0242 etasminn antare bhÅ«ma÷ ÓuÓrÃva vipulÃæ giram 06,045.043d@004_0243 ÃkÃÓÃd ÅritÃæ divyÃm Ãtmano hitasaæbhavÃm 06,045.043d@004_0244 bhÅ«ma bhÅ«ma mahÃbÃho ÓÅghraæ yatnaæ kuru«va vai 06,045.043d@004_0245 e«a hy asya jaye kÃlo nirdi«Âo viÓvayoninà 06,045.043d@004_0246 etac chrutvà tu vacanaæ devadÆtena bhëitam 06,045.043d@004_0247 saæprah­«Âamanà bhÆtvà vadhe tasya mano dadhe 06,045.043d@004_0248 virathaæ rathinÃæ Óre«Âhaæ Óvetaæ d­«Âvà padÃtinam 06,045.043d@004_0249 sahitÃs tv abhyavartanta parÅpsanto mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0250 sÃtyakir bhÅmasenaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,045.043d@004_0251 kaikeyo dh­«ÂaketuÓ ca abhimanyuÓ ca vÅryavÃn 06,045.043d@004_0252 etÃn Ãpatata÷ sarvÃn droïaÓalyak­pai÷ saha 06,045.043d@004_0253 avÃrayad ameyÃtmà vÃrivegÃn ivÃcala÷ 06,045.043d@004_0254 sa niruddhe«u sarve«u pÃï¬ave«u mahÃtmasu 06,045.043d@004_0255 Óveta÷ kha¬gam athÃk­«ya bhÅ«masya dhanur Ãcchinat 06,045.043d@004_0256 tad apÃsya dhanuÓ chinnaæ tvaramÃïa÷ pitÃmaha÷ 06,045.043d@004_0257 devadÆtavaca÷ Órutvà vadhe tasya mano dadhe 06,045.043d@004_0258 tata÷ pracÃramÃïas tu pità devavratas tava 06,045.043d@004_0259 anyat kÃrmukam ÃdÃya tvaramÃïo mahÃratha÷ 06,045.043d@004_0260 k«aïena sajyam akaroc chakracÃpasamaprabham 06,045.043d@004_0261 pità te bharataÓre«Âha Óvetaæ d­«Âvà mahÃrathai÷ 06,045.043d@004_0262 v­taæ taæ manujavyÃghrair bhÅmasenapurogamai÷ 06,045.043d@004_0263 abhyavartata gÃÇgeya÷ Óvetaæ senÃpatiæ drutam 06,045.043d@004_0264 Ãpatantaæ tato bhÅ«mo bhÅmasenaæ pratÃpavÃn 06,045.043d@004_0265 Ãjaghne viÓikhai÷ «a«Âyà senÃnyaæ sa mahÃratha÷ 06,045.043d@004_0266 abhimanyuæ ca samare pità devavratas tava 06,045.043d@004_0267 Ãjaghne bharataÓre«Âhas tribhi÷ saænataparvabhi÷ 06,045.043d@004_0268 sÃtyakiæ ca ÓatenÃjau bharatÃnÃæ pitÃmaha÷ 06,045.043d@004_0269 dh­«Âadyumnaæ ca viæÓatyà kaikeyaæ cÃpi pa¤cabhi÷ 06,045.043d@004_0270 tÃæÓ ca sarvÃn mahe«vÃsÃn pità devavratas tava 06,045.043d@004_0271 vÃrayitvà Óarair ghorai÷ Óvetam evÃbhidudruve 06,045.043d@004_0272 tata÷ Óaraæ m­tyusamaæ bhÃrasÃdhanam uttamam 06,045.043d@004_0273 vik­«ya balavÃn bhÅ«ma÷ samÃdhatta durÃsadam 06,045.043d@004_0274 brahmÃstreïa susaæyuktaæ taæ Óaraæ lomavÃhinam 06,045.043d@004_0275 dad­Óur devagandharvÃ÷ piÓÃcoragarÃk«asÃ÷ 06,045.043d@004_0276 sa tasya kavacaæ bhittvà h­dayaæ cÃmitaujasa÷ 06,045.043d@004_0277 jagÃma dharaïÅæ bÃïo mahÃÓanir iva jvalan 06,045.043d@004_0278 astaæ gacchan yathÃditya÷ prabhÃm ÃdÃya satvara÷ 06,045.043d@004_0279 evaæ jÅvitam ÃdÃya ÓvetadehÃj jagÃma ha 06,045.043d@004_0280 taæ bhÅ«meïa naravyÃghraæ tathà vinihataæ yudhi 06,045.043d@004_0281 prapatantam apaÓyÃma gire÷ Ó­Çgam iva cyutam 06,045.043d@004_0282 aÓocan pÃï¬avÃs tatra k«atriyÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0283 prah­«ÂÃÓ ca sutÃs tubhyaæ kuravaÓ cÃpi sarvaÓa÷ 06,045.043d@004_0284 tato du÷ÓÃsano rÃja¤ Óvetaæ d­«Âvà nipÃtitam 06,045.043d@004_0285 vÃditraninadair ghorair n­tyati sma samantata÷ 06,045.043d@004_0286 tasmin hate mahe«vÃse bhÅ«meïÃhavaÓobhinà 06,045.043d@004_0287 prÃvepanta mahe«vÃsÃ÷ Óikhaï¬ipramukhà rathÃ÷ 06,045.043d@004_0288 tato dhanaæjayo rÃjan vÃr«ïeyaÓ cÃpi sarvaÓa÷ 06,045.043d@004_0289 avahÃraæ ÓanaiÓ cakrur nihate vÃhinÅpatau 06,045.043d@004_0290 tato 'vahÃra÷ sainyÃnÃæ tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,045.043d@004_0291 tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca nardatÃæ ca muhur muhu÷ 06,045.043d@004_0292 pÃrthà vimanaso bhÆtvà nyaviÓanta mahÃrathÃ÷ 06,045.043d@004_0293 dh­tarëÂra uvÃca 06,045.043d@004_0293 cintayanto vadhaæ ghoraæ dvairathena paraætapÃ÷ 06,045.043d@004_0294 Óvete senÃpatau tÃta saægrÃme nihate parai÷ 06,045.043d@004_0295 kim akurvan mahe«vÃsÃ÷ päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 06,045.043d@004_0296 senÃpatiæ samÃkarïya Óvetaæ yudhi nipÃtitam 06,045.043d@004_0297 tadarthaæ yatatÃæ cÃpi pare«Ãæ prapalÃyinÃm 06,045.043d@004_0298 mana÷ prÅïÃti me vÃkyaæ jayaæ saæjaya Ó­ïvata÷ 06,045.043d@004_0299 pratyupÃyaæ cintayanta÷ sajjanÃ÷ prasravanti me 06,045.043d@004_0300 sa hi vÅro 'nuraktaÓ ca v­ddha÷ kurupatis tadà 06,045.043d@004_0301 k­taæ vairaæ sadà tena pitu÷ putreïa dhÅmatà 06,045.043d@004_0302 tasyodvegabhayÃc cÃpi saæÓrita÷ pÃï¬avÃn purà 06,045.043d@004_0303 sarvaæ balaæ parityajya durgaæ saæÓritya ti«Âhati 06,045.043d@004_0304 pÃï¬avÃnÃæ pratÃpena durgaæ deÓaæ niveÓya ca 06,045.043d@004_0305 sapatnÃn satataæ bÃdhann Ãryav­ttim anu«Âhita÷ 06,045.043d@004_0306 ÃÓcaryaæ vai sadà te«Ãæ purà rÃj¤Ãæ sudurmati÷ 06,045.043d@004_0307 tato yudhi«Âhire bhakta÷ kathaæ saæjaya sÆdita÷ 06,045.043d@004_0308 prak«ipta÷ saæmata÷ k«udra÷ putro me puru«Ãdhama÷ 06,045.043d@004_0309 na yuddhaæ rocayed bhÅ«mo na cÃcÃrya÷ kathaæ cana 06,045.043d@004_0310 na k­po na ca gÃndhÃrÅ nÃhaæ saæjaya rocaye 06,045.043d@004_0311 na vÃsudevo vÃr«ïeyo dharmarÃjaÓ ca pÃï¬ava÷ 06,045.043d@004_0312 na bhÅmo nÃrjunaÓ caiva na yamau puru«ar«abhau 06,045.043d@004_0313 vÃryamÃïo mayà nityaæ gÃndhÃryà vidureïa ca 06,045.043d@004_0314 jÃmadagnyena rÃmeïa vyÃsena ca mahÃtmanà 06,045.043d@004_0315 duryodhano yudhyamÃno nityam eva hi saæjaya 06,045.043d@004_0316 karïasya matam ÃsthÃya saubalasya ca pÃpak­t 06,045.043d@004_0317 du÷ÓÃsanasya ca tathà pÃï¬avÃn anvasÆyata 06,045.043d@004_0318 tasyÃhaæ vyasanaæ ghoraæ manye prÃptaæ tu saæjaya 06,045.043d@004_0319 Óvetasya ca vinÃÓena bhÅ«masya vijayena ca 06,045.043d@004_0320 saækruddha÷ k­«ïasahita÷ pÃrtha÷ kim akarod yudhi 06,045.043d@004_0321 arjunÃd dhi bhayaæ bhÆyas tan me tÃta na ÓÃmyati 06,045.043d@004_0322 sa hi ÓÆraÓ ca kaunteya÷ k«iprakÃrÅ ca pÃï¬ava÷ 06,045.043d@004_0323 manye Óarai÷ ÓarÅrÃïi pramathi«yati vidvi«Ãm 06,045.043d@004_0324 aindrir indrÃnujasamo mahendrasad­Óo bale 06,045.043d@004_0325 amoghakrodhasaækalpaæ d­«Âvà va÷ kim abhÆn mana÷ 06,045.043d@004_0326 tathaiva vedavic chÆro jvalanÃrkasamadyuti÷ 06,045.043d@004_0327 aindrÃstravid ameyÃtmà prapatan samitiæjaya÷ 06,045.043d@004_0328 vajrasaæsparÓarÆpÃïÃm astrÃïÃæ nyÃsakÃrità 06,045.043d@004_0329 sa kha¬gÃk«epahastas tu gho«aæ cakre mahÃratha÷ 06,045.043d@004_0330 sa saæjaya mahÃprÃj¤o drupadasyÃtmajo balÅ 06,045.043d@004_0331 dh­«Âadyumna÷ kim akaroc chvete yudhi nipÃtite 06,045.043d@004_0332 purà caivÃparÃdhena vadhena ca camÆpate÷ 06,045.043d@004_0333 manye mana÷ prajajvÃla pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,045.043d@004_0334 te«Ãæ krodhaæ cintayaæs tu aha÷su ca niÓÃsu ca 06,045.043d@004_0335 saæjaya uvÃca 06,045.043d@004_0335 na ÓÃntim adhigacchÃmi sarvam Ãcak«va saæjaya 06,045.043d@004_0336 gatapÆrvÃhïabhÆyi«Âhe tasminn ahani dÃruïe 06,045.043d@004_0337 tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca punar yuddham avartata 06,045.043d@004_0338 Óvetaæ tu nihataæ d­«Âvà virÃÂasya camÆpatim 06,045.043d@004_0339 k­tavarmaïà ca sahitaæ d­«Âvà Óalyam avasthitam 06,045.043e ÓaÇkha÷ krodhÃt prajajvÃla havi«Ã havyavì iva 06,045.044a sa visphÃrya mahac cÃpaæ kÃrtasvaravibhÆ«itam 06,045.044c abhyadhÃvaj jighÃæsan vai Óalyaæ madrÃdhipaæ balÅ 06,045.045a mahatà rathavaæÓena samantÃt parivÃrita÷ 06,045.045c s­jan bÃïamayaæ var«aæ prÃyÃc chalyarathaæ prati 06,045.046a tam Ãpatantaæ saæprek«ya mattavÃraïavikramam 06,045.046c tÃvakÃnÃæ rathÃ÷ sapta samantÃt paryavÃrayan 06,045.046e madrarÃjaæ parÅpsanto m­tyor daæ«ÂrÃntaraæ gatam 06,045.047a tato bhÅ«mo mahÃbÃhur vinadya jalado yathà 06,045.047c tÃlamÃtraæ dhanur g­hya ÓaÇkham abhyadravad raïe 06,045.048a tam udyatam udÅk«yÃtha mahe«vÃsaæ mahÃbalam 06,045.048c saætrastà pÃï¬avÅ senà vÃtavegahateva nau÷ 06,045.049a tatrÃrjuna÷ saætvarita÷ ÓaÇkhasyÃsÅt pura÷sara÷ 06,045.049c bhÅ«mÃd rak«yo 'yam adyeti tato yuddham avartata 06,045.050a hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅd yodhÃnÃæ yudhi yudhyatÃm 06,045.050c tejas tejasi saæp­ktam ity evaæ vismayaæ yayu÷ 06,045.051a atha Óalyo gadÃpÃïir avatÅrya mahÃrathÃt 06,045.051c ÓaÇkhasya caturo vÃhÃn ahanad bharatar«abha 06,045.052a sa hatÃÓvÃd rathÃt tÆrïaæ kha¬gam ÃdÃya vidruta÷ 06,045.052c bÅbhatso÷ syandanaæ prÃpya tata÷ ÓÃntim avindata 06,045.053a tato bhÅ«marathÃt tÆrïam utpatanti patatriïa÷ 06,045.053c yair antarik«aæ bhÆmiÓ ca sarvata÷ samavast­tam 06,045.053d*0151_01 päcÃlÃn atha matsyaæ ca drupadaæ senayà v­tam 06,045.054a päcÃlÃn atha matsyÃæÓ ca kekayÃæÓ ca prabhadrakÃn 06,045.054c bhÅ«ma÷ praharatÃæ Óre«Âha÷ pÃtayÃm Ãsa mÃrgaïai÷ 06,045.055a uts­jya samare tÆrïaæ pÃï¬avaæ savyasÃcinam 06,045.055c abhyadravata päcÃlyaæ drupadaæ senayà v­tam 06,045.055e priyaæ saæbandhinaæ rÃja¤ ÓarÃn avakiran bahÆn 06,045.056a agnineva pradagdhÃni vanÃni ÓiÓirÃtyaye 06,045.056c ÓaradagdhÃny ad­Óyanta sainyÃni drupadasya ha 06,045.056e ati«Âhata raïe bhÅ«mo vidhÆma iva pÃvaka÷ 06,045.057a madhyaædine yathÃdityaæ tapantam iva tejasà 06,045.057c na Óeku÷ pÃï¬aveyasya yodhà bhÅ«maæ nirÅk«itum 06,045.058a vÅk«Ãæ cakru÷ samantÃt te pÃï¬avà bhayapŬitÃ÷ 06,045.058c trÃtÃraæ nÃdhyagacchanta gÃva÷ ÓÅtÃrdità iva 06,045.058d*0152_01 sà tu yaudhi«ÂhirÅ senà gÃÇgeyaÓarapŬità 06,045.058d*0152_02 siæheneva vinirbhinnà Óuklà gaur iva gopate÷ 06,045.059a hatavipradrute sainye nirutsÃhe vimardite 06,045.059c hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅt pÃï¬usainye«u bhÃrata 06,045.060a tato bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo nityaæ maï¬alakÃrmuka÷ 06,045.060c mumoca bÃïÃn dÅptÃgrÃn ahÅn ÃÓÅvi«Ãn iva 06,045.061a Óarair ekÃyanÅkurvan diÓa÷ sarvà yatavrata÷ 06,045.061c jaghÃna pÃï¬avarathÃn ÃdiÓyÃdiÓya bhÃrata 06,045.062a tata÷ sainye«u bhagne«u mathite«u ca sarvaÓa÷ 06,045.062c prÃpte cÃstaæ dinakare na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,045.063a bhÅ«maæ ca samudÅryantaæ d­«Âvà pÃrthà mahÃhave 06,045.063c avahÃram akurvanta sainyÃnÃæ bharatar«abha 06,046.001 saæjaya uvÃca 06,046.001a k­te 'vahÃre sainyÃnÃæ prathame bharatar«abha 06,046.001c bhÅ«me ca yudhi saærabdhe h­«Âe duryodhane tathà 06,046.002a dharmarÃjas tatas tÆrïam abhigamya janÃrdanam 06,046.002c bhrÃt­bhi÷ sahita÷ sarvai÷ sarvaiÓ caiva janeÓvarai÷ 06,046.003a Óucà paramayà yuktaÓ cintayÃna÷ parÃjayam 06,046.003c vÃr«ïeyam abravÅd rÃjan d­«Âvà bhÅ«masya vikramam 06,046.004a k­«ïa paÓya mahe«vÃsaæ bhÅ«maæ bhÅmaparÃkramam 06,046.004c Óarair dahantaæ sainyaæ me grÅ«me kak«am ivÃnalam 06,046.004d*0153_01 yudhi«Âhiro mahÃrÃja d­«Âvà k­«ïam athÃbravÅt 06,046.005a katham enaæ mahÃtmÃnaæ Óak«yÃma÷ prativÅk«itum 06,046.005c lelihyamÃnaæ sainyaæ me havi«mantam ivÃnalam 06,046.006a etaæ hi puru«avyÃghraæ dhanu«mantaæ mahÃbalam 06,046.006c d­«Âvà vipradrutaæ sainyaæ madÅyaæ mÃrgaïÃhatam 06,046.007a Óakyo jetuæ yama÷ kruddho vajrapÃïiÓ ca saæyuge 06,046.007c varuïa÷ pÃÓabh­c cÃpi kubero và gadÃdhara÷ 06,046.008a na tu bhÅ«mo mahÃtejÃ÷ Óakyo jetuæ mahÃbala÷ 06,046.008c so 'ham evaæ gate magno bhÅ«mÃgÃdhajale 'plava÷ 06,046.009a Ãtmano buddhidaurbalyÃd bhÅ«mam ÃsÃdya keÓava 06,046.009c vanaæ yÃsyÃmi govinda Óreyo me tatra jÅvitum 06,046.010a na tv imÃn p­thivÅpÃlÃn dÃtuæ bhÅ«mÃya m­tyave 06,046.010c k«apayi«yati senÃæ me k­«ïa bhÅ«mo mahÃstravit 06,046.011a yathÃnalaæ prajvalitaæ pataægÃ÷ samabhidrutÃ÷ 06,046.011c vinÃÓÃyaiva gacchanti tathà me sainiko jana÷ 06,046.012a k«ayaæ nÅto 'smi vÃr«ïeya rÃjyaheto÷ parÃkramÅ 06,046.012c bhrÃtaraÓ caiva me vÅrÃ÷ karÓitÃ÷ ÓarapŬitÃ÷ 06,046.013a matk­te bhrÃt­sauhÃrdÃd rÃjyÃd bhra«ÂÃs tathà sukhÃt 06,046.013c jÅvitaæ bahu manye 'haæ jÅvitaæ hy adya durlabham 06,046.014a jÅvitasya hi Óe«eïa tapas tapsyÃmi duÓcaram 06,046.014c na ghÃtayi«yÃmi raïe mitrÃïÅmÃni keÓava 06,046.015a rathÃn me bahusÃhasrÃn divyair astrair mahÃbala÷ 06,046.015c ghÃtayaty aniÓaæ bhÅ«ma÷ pravarÃïÃæ prahÃriïÃm 06,046.016a kiæ nu k­tvà k­taæ me syÃd brÆhi mÃdhava mÃciram 06,046.016c madhyastham iva paÓyÃmi samare savyasÃcinam 06,046.017a eko bhÅma÷ paraæ Óaktyà yudhyaty e«a mahÃbhuja÷ 06,046.017c kevalaæ bÃhuvÅryeïa k«atradharmam anusmaran 06,046.018a gadayà vÅraghÃtinyà yathotsÃhaæ mahÃmanÃ÷ 06,046.018c karoty asukaraæ karma gajÃÓvarathapatti«u 06,046.019a nÃlam e«a k«ayaæ kartuæ parasainyasya mÃri«a 06,046.019c Ãrjavenaiva yuddhena vÅra var«aÓatair api 06,046.020a eko 'stravit sakhà te 'yaæ so 'py asmÃn samupek«ate 06,046.020c nirdahyamÃnÃn bhÅ«meïa droïena ca mahÃtmanà 06,046.021a divyÃny astrÃïi bhÅ«masya droïasya ca mahÃtmana÷ 06,046.021c dhak«yanti k«atriyÃn sarvÃn prayuktÃni puna÷ puna÷ 06,046.022a k­«ïa bhÅ«ma÷ susaærabdha÷ sahita÷ sarvapÃrthivai÷ 06,046.022c k«apayi«yati no nÆnaæ yÃd­Óo 'sya parÃkrama÷ 06,046.023a sa tvaæ paÓya mahe«vÃsaæ yogÅ«vara mahÃratham 06,046.023c yo bhÅ«maæ Óamayet saækhye dÃvÃgniæ jalado yathà 06,046.024a tava prasÃdÃd govinda pÃï¬avà nihatadvi«a÷ 06,046.024c svarÃjyam anusaæprÃptà modi«yanti sabÃndhavÃ÷ 06,046.025a evam uktvà tata÷ pÃrtho dhyÃyann Ãste mahÃmanÃ÷ 06,046.025c ciram antarmanà bhÆtvà Óokopahatacetana÷ 06,046.026a ÓokÃrtaæ pÃï¬avaæ j¤Ãtvà du÷khena hatacetasam 06,046.026c abravÅt tatra govindo har«ayan sarvapÃï¬avÃn 06,046.027a mà Óuco bharataÓre«Âha na tvaæ Óocitum arhasi 06,046.027c yasya te bhrÃtara÷ ÓÆrÃ÷ sarvalokasya dhanvina÷ 06,046.028a ahaæ ca priyak­d rÃjan sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,046.028c virÃÂadrupadau v­ddhau dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,046.029a tathaiva sabalÃ÷ sarve rÃjÃno rÃjasattama 06,046.029c tvatprasÃdaæ pratÅk«ante tvadbhaktÃÓ ca viÓÃæ pate 06,046.030a e«a te pÃr«ato nityaæ hitakÃma÷ priye rata÷ 06,046.030c senÃpatyam anuprÃpto dh­«Âadyumno mahÃbala÷ 06,046.030e Óikhaï¬Å ca mahÃbÃho bhÅ«masya nidhanaæ kila 06,046.030f*0154_01 sa tvaæ puru«aÓÃrdÆla ÓÃrdÆlasamavikrama 06,046.030f*0154_02 senÃpatyena rÃjendra dh­«Âadyumnaæ niyojaya 06,046.031a etac chrutvà tato rÃjà dh­«Âadyumnaæ mahÃratham 06,046.031c abravÅt samitau tasyÃæ vÃsudevasya Ó­ïvata÷ 06,046.032a dh­«Âadyumna nibodhedaæ yat tvà vak«yÃmi mÃri«a 06,046.032c nÃtikramyaæ bhavet tac ca vacanaæ mama bhëitam 06,046.033a bhavÃn senÃpatir mahyaæ vÃsudevena saæmata÷ 06,046.033c kÃrttikeyo yathà nityaæ devÃnÃm abhavat purà 06,046.033e tathà tvam api pÃï¬ÆnÃæ senÃnÅ÷ puru«ar«abha 06,046.034a sa tvaæ puru«aÓÃrdÆla vikramya jahi kauravÃn 06,046.034c ahaæ ca tvÃnuyÃsyÃmi bhÅma÷ k­«ïaÓ ca mÃri«a 06,046.035a mÃdrÅputrau ca sahitau draupadeyÃÓ ca daæÓitÃ÷ 06,046.035c ye cÃnye p­thivÅpÃlÃ÷ pradhÃnÃ÷ puru«ar«abha 06,046.035d*0155_01 etÃvad uktvà n­pati÷ sahadevam abhëata 06,046.035d*0155_02 abhi«ekasya saæbhÃrÃn k«ipram Ãnaya vai javÃt 06,046.035d*0155_03 prÃdurÃsÅt tato dhaumya÷ saæbhÃrÃn g­hya bhÃrata 06,046.035d*0155_04 sahadevena sahita÷ pÃï¬avÃya nyavedayat 06,046.035d*0155_05 tatas taæ puru«avyÃghraæ drupadasyÃtmajaæ yudhi 06,046.035d*0155_06 bhadrapÅÂhe sukhaæ nyasya abhi«ecayad acyuta÷ 06,046.035d*0155_07 aÓobhatÃbhi«ikto hi drupadasyÃtmajo balÅ 06,046.035d*0155_08 yathà devÃsure yuddhe kÃrttikeyo hy aÓobhata 06,046.036a tata uddhar«ayan sarvÃn dh­«Âadyumno 'bhyabhëata 06,046.036c ahaæ droïÃntaka÷ pÃrtha vihita÷ Óaæbhunà purà 06,046.037a raïe bhÅ«maæ tathà droïaæ k­paæ Óalyaæ jayadratham 06,046.037c sarvÃn adya raïe d­ptÃn pratiyotsyÃmi pÃrthiva 06,046.038a athotkru«Âaæ mahe«vÃsai÷ pÃï¬avair yuddhadurmadai÷ 06,046.038b*0156_01 tac chrutvà jah­«u÷ pÃrthÃ÷ pÃrthivÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,046.038c samudyate pÃrthivendre pÃr«ate ÓatrusÆdane 06,046.039a tam abravÅt tata÷ pÃrtha÷ pÃr«ataæ p­tanÃpatim 06,046.039c vyÆha÷ krau¤cÃruïo nÃma sarvaÓatrunibarhaïa÷ 06,046.040a yaæ b­haspatir indrÃya tadà devÃsure 'bravÅt 06,046.040c taæ yathÃvat prativyÆha parÃnÅkavinÃÓanam 06,046.040e ad­«ÂapÆrvaæ rÃjÃna÷ paÓyantu kurubhi÷ saha 06,046.041a tathokta÷ sa n­devena vi«ïur vajrabh­tà iva 06,046.041c prabhÃte sarvasainyÃnÃm agre cakre dhanaæjayam 06,046.042a Ãdityapathaga÷ ketus tasyÃdbhutamanorama÷ 06,046.042c ÓÃsanÃt puruhÆtasya nirmito viÓvakarmaïà 06,046.043a indrÃyudhasavarïÃbhi÷ patÃkÃbhir alaæk­ta÷ 06,046.043c ÃkÃÓaga ivÃkÃÓe gandharvanagaropama÷ 06,046.043e n­tyamÃna ivÃbhÃti rathacaryÃsu mÃri«a 06,046.044a tena ratnavatà pÃrtha÷ sa ca gÃï¬Åvadhanvanà 06,046.044c babhÆva paramopeta÷ svayaæbhÆr iva bhÃnunà 06,046.045a Óiro 'bhÆd drupado rÃjà mahatyà senayà v­ta÷ 06,046.045c kuntibhojaÓ ca caidyaÓ ca cak«u«y ÃstÃæ janeÓvara 06,046.046a dÃÓÃrïakÃ÷ prayÃgÃÓ ca dÃÓerakagaïai÷ saha 06,046.046c anÆpagÃ÷ kirÃtÃÓ ca grÅvÃyÃæ bharatar«abha 06,046.047a paÂaccaraiÓ ca huï¬aiÓ ca rÃjan pauravakais tathà 06,046.047c ni«Ãdai÷ sahitaÓ cÃpi p­«Âham ÃsÅd yudhi«Âhira÷ 06,046.048a pak«au tu bhÅmasenaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,046.048c draupadeyÃbhimanyuÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,046.049a piÓÃcà daradÃÓ caiva puï¬rÃ÷ kuï¬Åvi«ai÷ saha 06,046.049c ma¬akà la¬akÃÓ caiva taÇgaïÃ÷ parataÇgaïÃ÷ 06,046.050a bÃhlikÃs tittirÃÓ caiva colÃ÷ pÃï¬yÃÓ ca bhÃrata 06,046.050c ete janapadà rÃjan dak«iïaæ pak«am ÃÓritÃ÷ 06,046.051a agnive«yà jagattuï¬Ã÷ paladÃÓÃÓ ca bhÃrata 06,046.051c ÓabarÃs tumbupÃÓ caiva vatsÃÓ ca saha nÃkulai÷ 06,046.051e nakula÷ sahadevaÓ ca vÃmaæ pÃrÓvaæ samÃÓritÃ÷ 06,046.052a rathÃnÃm ayutaæ pak«au ÓiraÓ ca niyutaæ tathà 06,046.052c p­«Âham arbudam evÃsÅt sahasrÃïi ca viæÓati÷ 06,046.052e grÅvÃyÃæ niyutaæ cÃpi sahasrÃïi ca saptati÷ 06,046.053a pak«akoÂiprapak«e«u pak«Ãnte«u ca vÃraïÃ÷ 06,046.053c jagmu÷ pariv­tà rÃjaæÓ calanta iva parvatÃ÷ 06,046.054a jaghanaæ pÃlayÃm Ãsa virÃÂa÷ saha kekayai÷ 06,046.054c kÃÓirÃjaÓ ca ÓaibyaÓ ca rathÃnÃm ayutais tribhi÷ 06,046.055a evam etaæ mahÃvyÆhaæ vyÆhya bhÃrata pÃï¬avÃ÷ 06,046.055c sÆryodayanam icchanta÷ sthità yuddhÃya daæÓitÃ÷ 06,046.055d@005_0001 ÓabdaÓ ca sumahÃæs tatra divasp­g bharatottama 06,046.055d@005_0002 evaæ te puru«avyÃghrÃ÷ pÃï¬avà yuddhadurmadÃ÷ 06,046.055d@005_0003 vyavasthitÃ÷ prativyÆhya tava putrasya vÃhinÅm 06,046.055d@005_0004 trasantÅva hi cetÃæsi yodhÃnÃæ bharatar«abha 06,046.055d@005_0005 dh­tarëÂra uvÃca 06,046.055d@005_0005 d­«ÂvÃgrato bhÅmasenaæ gadÃpÃïim avasthitam 06,046.055d@005_0006 sÆryodaye saæjaya ke tu pÆrvaæ 06,046.055d@005_0007 yuyutsavo h­«ÂarÆpÃs tathÃsan 06,046.055d@005_0008 kiæ mÃmakà bhÅ«manetrÃ÷ samÅyu÷ 06,046.055d@005_0009 kiæ pÃï¬avà bhÅmanetrÃs tadÃnÅm 06,046.055d@005_0010 ke«Ãæ jaghanyau somasÆryau suvÃyu÷ 06,046.055d@005_0011 ke«Ãæ senÃæ ÓvÃpadà vyÃhareyu÷ 06,046.055d@005_0012 ke«Ãæ yÆnÃæ mukhavarïÃ÷ prasannÃ÷ 06,046.055d@005_0013 saæjaya uvÃca 06,046.055d@005_0013 sarvaæ hy etad brÆhi tattvaæ yathÃvat 06,046.055d@005_0014 ubhe sene tulyam evopapanne 06,046.055d@005_0015 ubhe sene har«arÆpe tathaiva 06,046.055d@005_0016 ubhe citre vanarÃjÅprakÃÓe 06,046.055d@005_0017 ubhe sene nÃgarathÃÓvapÆrïe 06,046.055d@005_0018 ubhe sene bhÅmarÆpe narendra 06,046.055d@005_0019 tathà cobhe bhÃrata durvi«ahye 06,046.055d@005_0020 tathà cobhe svargajayÃya tu«Âe 06,046.055d@005_0021 tathà cobhe satpuru«opaju«Âe 06,046.055d@005_0022 paÓcÃnmukhÃ÷ kauravà dhÃrtarëÂrÃs 06,046.055d@005_0023 tathà pÃï¬avÃ÷ prÃÇmukhà yotsyamÃnÃ÷ 06,046.055d@005_0024 daityendraseneva ca kauravÃïÃæ 06,046.055d@005_0025 surendraseneva ca pÃï¬avÃnÃm 06,046.055d@005_0026 vavau vÃyu÷ p­«Âhata÷ pÃï¬avÃnÃæ 06,046.055d@005_0027 tathà vÃyu÷ sanmukhas tÃvakÃnÃm 06,046.055d@005_0028 gajendrÃïÃæ madagandhà * * * 06,046.055d@005_0029 nna sehire tava putrasya nÃgÃ÷ 06,046.055d@005_0030 duryodhano dantivaraæ padmavarïaæ 06,046.055d@005_0031 suvarïakak«aæ jÃtabalaæ prabhinnam 06,046.055d@005_0032 samÃsthito madhyagata÷ kurÆïÃæ 06,046.055d@005_0033 saæstÆyamÃno rathibhir mÃgadhaiÓ ca 06,046.055d@005_0034 candraprabhaæ Óvetam asyÃtapatraæ 06,046.055d@005_0035 tathà sauvarïà srag bhrÃjate cottamÃÇge 06,046.055d@005_0036 taæ sarvata÷ Óakuni÷ pÃrvatÅya÷ 06,046.055d@005_0037 sÃrdhaæ gÃndhÃrai÷ pÃti gÃndhÃrarÃja÷ 06,046.055d@005_0038 bhÅ«mo 'grata÷ sarvasainyasya v­ddha÷ 06,046.055d@005_0039 Óvetacchatra÷ Óvetakaca÷ saÓaÇkha÷ 06,046.055d@005_0040 Óveto«ïÅ«a÷ pÃï¬ureïa dhvajena 06,046.055d@005_0041 Óveto ratha÷ ÓailasamaprakÃÓa÷ 06,046.055d@005_0042 tadvat sainyaæ dhÃrtarëÂrasya sarve 06,046.055d@005_0043 bÃhlikÃnÃæ cÃtiratho mahÃtmà 06,046.055d@005_0044 mahe«vÃsà mahÃbhÃgÃ÷ sthità yuddhÃya daæÓitÃ÷ 06,046.056a te«Ãm ÃdityavarïÃni vimalÃni mahÃnti ca 06,046.056c ÓvetacchatrÃïy aÓobhanta vÃraïe«u rathe«u ca 06,047.001 saæjaya uvÃca 06,047.001a krau¤caæ tato mahÃvyÆham abhedyaæ tanayas tava 06,047.001c vyƬhaæ d­«Âvà mahÃghoraæ pÃrthenÃmitatejasà 06,047.002a ÃcÃryam upasaægamya k­paæ Óalyaæ ca mÃri«a 06,047.002c saumadattiæ vikarïaæ ca aÓvatthÃmÃnam eva ca 06,047.003a du÷ÓÃsanÃdÅn bhrÃtÌæÓ ca sa sarvÃn eva bhÃrata 06,047.003c anyÃæÓ ca subahƤ ÓÆrÃn yuddhÃya samupÃgatÃn 06,047.004a prÃhedaæ vacanaæ kÃle har«ayaæs tanayas tava 06,047.004c nÃnÃÓastrapraharaïÃ÷ sarve ÓastrÃstravedina÷ 06,047.005a ekaikaÓa÷ samarthà hi yÆyaæ sarve mahÃrathÃ÷ 06,047.005c pÃï¬uputrÃn raïe hantuæ sasainyÃn kim u saæhatÃ÷ 06,047.006a aparyÃptaæ tad asmÃkaæ balaæ bhÅ«mÃbhirak«itam 06,047.006c paryÃptaæ tv idam ete«Ãæ balaæ pÃrthivasattamÃ÷ 06,047.007a saæsthÃnÃ÷ ÓÆrasenÃÓ ca veïikÃ÷ kukurÃs tathà 06,047.007c ÃrevakÃs trigartÃÓ ca madrakà yavanÃs tathà 06,047.008a Óatruæjayena sahitÃs tathà du÷ÓÃsanena ca 06,047.008c vikarïena ca vÅreïa tathà nandopanandakai÷ 06,047.009a citrasenena sahitÃ÷ sahitÃ÷ pÃïibhadrakai÷ 06,047.009c bhÅ«mam evÃbhirak«antu saha sainyapurask­tÃ÷ 06,047.010a tato droïaÓ ca bhÅ«maÓ ca tava putraÓ ca mÃri«a 06,047.010c avyÆhanta mahÃvyÆhaæ pÃï¬ÆnÃæ pratibÃdhane 06,047.011a bhÅ«ma÷ sainyena mahatà samantÃt parivÃrita÷ 06,047.011c yayau prakar«an mahatÅæ vÃhinÅæ surarì iva 06,047.012a tam anvayÃn mahe«vÃso bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,047.012c kuntalaiÓ ca daÓÃrïaiÓ ca mÃgadhaiÓ ca viÓÃæ pate 06,047.013a vidarbhair mekalaiÓ caiva karïaprÃvaraïair api 06,047.013c sahitÃ÷ sarvasainyena bhÅ«mam ÃhavaÓobhinam 06,047.014a gÃndhÃrÃ÷ sindhusauvÅrÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 06,047.014c ÓakuniÓ ca svasainyena bhÃradvÃjam apÃlayat 06,047.015a tato duryodhano rÃjà sahita÷ sarvasodarai÷ 06,047.015c aÓvÃtakair vikarïaiÓ ca tathà Óarmilakosalai÷ 06,047.016a daradaiÓ cÆcupaiÓ caiva tathà k«udrakamÃlavai÷ 06,047.016c abhyarak«ata saæh­«Âa÷ saubaleyasya vÃhinÅm 06,047.017a bhÆriÓravÃ÷ Óala÷ Óalyo bhagadattaÓ ca mÃri«a 06,047.017c vindÃnuvindÃv Ãvantyau vÃmaæ pÃrÓvam apÃlayan 06,047.018a saumadatti÷ suÓarmà ca kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,047.018c ÓatÃyuÓ ca ÓrutÃyuÓ ca dak«iïaæ pÃrÓvam ÃsthitÃ÷ 06,047.019a aÓvatthÃmà k­paÓ caiva k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,047.019c mahatyà senayà sÃrdhaæ senÃp­«Âhe vyavasthitÃ÷ 06,047.020a p­«ÂhagopÃs tu tasyÃsan nÃnÃdeÓyà janeÓvarÃ÷ 06,047.020c ketumÃn vasudÃnaÓ ca putra÷ kÃÓyasya cÃbhibhÆ÷ 06,047.021a tatas te tÃvakÃ÷ sarve h­«Âà yuddhÃya bhÃrata 06,047.021c dadhmu÷ ÓaÇkhÃn mudà yuktÃ÷ siæhanÃdÃæÓ ca nÃdayan 06,047.022a te«Ãæ Órutvà tu h­«ÂÃnÃæ kuruv­ddha÷ pitÃmaha÷ 06,047.022c siæhanÃdaæ vinadyoccai÷ ÓaÇkhaæ dadhmau pratÃpavÃn 06,047.023a tata÷ ÓaÇkhÃÓ ca bheryaÓ ca peÓyaÓ ca vividhÃ÷ parai÷ 06,047.023c ÃnakÃÓ cÃbhyahanyanta sa Óabdas tumulo 'bhavat 06,047.024a tata÷ Óvetair hayair yukte mahati syandane sthitau 06,047.024c pradadhmatu÷ ÓaÇkhavarau hemaratnapari«k­tau 06,047.025a päcajanyaæ h­«ÅkeÓo devadattaæ dhanaæjaya÷ 06,047.025c pauï¬raæ dadhmau mahÃÓaÇkhaæ bhÅmakarmà v­kodara÷ 06,047.026a anantavijayaæ rÃjà kuntÅputro yudhi«Âhira÷ 06,047.026c nakula÷ sahadevaÓ ca sugho«amaïipu«pakau 06,047.026d*0157_01 yudhi«ÂhiraÓ ca dharmÃtmà mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,047.026d*0157_02 abhimanyuÓ ca vikrÃnta uttamaujÃÓ ca vÅryavÃn 06,047.027a kÃÓirÃjaÓ ca ÓaibyaÓ ca Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 06,047.027c dh­«Âadyumno virÃÂaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃyaÓÃ÷ 06,047.028a päcÃlyaÓ ca mahe«vÃso draupadyÃ÷ pa¤ca cÃtmajÃ÷ 06,047.028c sarve dadhmur mahÃÓaÇkhÃn siæhanÃdÃæÓ ca nedire 06,047.029a sa gho«a÷ sumahÃæs tatra vÅrais tai÷ samudÅrita÷ 06,047.029c nabhaÓ ca p­thivÅæ caiva tumulo vyanunÃdayat 06,047.030a evam ete mahÃrÃja prah­«ÂÃ÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,047.030c punar yuddhÃya saæjagmus tÃpayÃnÃ÷ parasparam 06,048.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,048.001a evaæ vyƬhe«v anÅke«u mÃmake«v itare«u ca 06,048.001c kathaæ praharatÃæ Óre«ÂhÃ÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,048.002 saæjaya uvÃca 06,048.002a samaæ vyƬhe«v anÅke«u saænaddhà ruciradhvajÃ÷ 06,048.002b*0158_01 tÃvakÃ÷ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ yathÃyudhyanta tac ch­ïu 06,048.002c apÃram iva saæd­Óya sÃgarapratimaæ balam 06,048.003a te«Ãæ madhye sthito rÃjà putro duryodhanas tava 06,048.003c abravÅt tÃvakÃn sarvÃn yudhyadhvam iti daæÓitÃ÷ 06,048.004a te mana÷ krÆram ÃsthÃya samabhityaktajÅvitÃ÷ 06,048.004c pÃï¬avÃn abhyavartanta sarva evocchritadhvajÃ÷ 06,048.005a tato yuddhaæ samabhavat tumulaæ lomahar«aïam 06,048.005c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca vyati«aktarathadvipam 06,048.006a muktÃs tu rathibhir bÃïà rukmapuÇkhÃ÷ sutejanÃ÷ 06,048.006c saænipetur akuïÂhÃgrà nÃge«u ca haye«u ca 06,048.007a tathà prav­tte saægrÃme dhanur udyamya daæÓita÷ 06,048.007c abhipatya mahÃbÃhur bhÅ«mo bhÅmaparÃkrama÷ 06,048.008a saubhadre bhÅmasene ca Óaineye ca mahÃrathe 06,048.008c kekaye ca virÃÂe ca dh­«Âadyumne ca pÃr«ate 06,048.009a ete«u naravÅre«u cedimatsye«u cÃbhita÷ 06,048.009c vavar«a Óaravar«Ãïi v­ddha÷ kurupitÃmaha÷ 06,048.010a prÃkampata mahÃvyÆhas tasmin vÅrasamÃgame 06,048.010c sarve«Ãm eva sainyÃnÃm ÃsÅd vyatikaro mahÃn 06,048.011a sÃditadhvajanÃgÃÓ ca hatapravaravÃjina÷ 06,048.011c viprayÃtarathÃnÅkÃ÷ samapadyanta pÃï¬avÃ÷ 06,048.012a arjunas tu naravyÃghro d­«Âvà bhÅ«maæ mahÃratham 06,048.012c vÃr«ïeyam abravÅt kruddho yÃhi yatra pitÃmaha÷ 06,048.013a e«a bhÅ«ma÷ susaækruddho vÃr«ïeya mama vÃhinÅm 06,048.013c nÃÓayi«yati suvyaktaæ duryodhanahite rata÷ 06,048.014a e«a droïa÷ k­pa÷ Óalyo vikarïaÓ ca janÃrdana 06,048.014c dhÃrtarëÂrÃÓ ca sahità duryodhanapurogamÃ÷ 06,048.015a päcÃlÃn nihani«yanti rak«ità d­¬hadhanvanà 06,048.015c so 'haæ bhÅ«maæ gami«yÃmi sainyahetor janÃrdana 06,048.016a tam abravÅd vÃsudevo yatto bhava dhanaæjaya 06,048.016c e«a tvà prÃpaye vÅra pitÃmaharathaæ prati 06,048.017a evam uktvà tata÷ ÓaurÅ rathaæ taæ lokaviÓrutam 06,048.017c prÃpayÃm Ãsa bhÅ«mÃya rathaæ prati janeÓvara 06,048.018a ca¤cadbahupatÃkena balÃkÃvarïavÃjinà 06,048.018c samucchritamahÃbhÅmanadadvÃnaraketunà 06,048.018d*0159_01 lÃÇgÆlÃsphoÂaÓabdena svanayÃno nabhastalam 06,048.018d*0159_02 piÇgÃk«air d­«ÂipÃtaiÓ ca bhÅ«ayann arisainikÃn 06,048.018e mahatà meghanÃdena rathenÃdityavarcasà 06,048.019a vinighnan kauravÃnÅkaæ ÓÆrasenÃæÓ ca pÃï¬ava÷ 06,048.019c ÃyÃc charÃn nuda¤ ÓÅghraæ suh­ccho«avinÃÓana÷ 06,048.020a tam Ãpatantaæ vegena prabhinnam iva vÃraïam 06,048.020c trÃsayÃnaæ raïe ÓÆrÃn pÃtayantaæ ca sÃyakai÷ 06,048.021a saindhavapramukhair gupta÷ prÃcyasauvÅrakekayai÷ 06,048.021c sahasà pratyudÅyÃya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'rjunam 06,048.022a ko hi gÃï¬ÅvadhanvÃnam anya÷ kurupitÃmahÃt 06,048.022c droïavaikartanÃbhyÃæ và ratha÷ saæyÃtum arhati 06,048.023a tato bhÅ«mo mahÃrÃja kauravÃïÃæ pitÃmaha÷ 06,048.023c arjunaæ saptasaptatyà nÃrÃcÃnÃæ samÃv­ïot 06,048.024a droïaÓ ca pa¤caviæÓatyà k­pa÷ pa¤cÃÓatà Óarai÷ 06,048.024c duryodhanaÓ catu÷«a«Âyà ÓalyaÓ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,048.024d*0160_01 drauïi÷ «a«Âyà naravyÃghro vikarïaÓ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,048.025a saindhavo navabhiÓ cÃpi ÓakuniÓ cÃpi pa¤cabhi÷ 06,048.025c vikarïo daÓabhir bhallai rÃjan vivyÃdha pÃï¬avam 06,048.026a sa tair viddho mahe«vÃsa÷ samantÃn niÓitai÷ Óarai÷ 06,048.026c na vivyathe mahÃbÃhur bhidyamÃna ivÃcala÷ 06,048.027a sa bhÅ«maæ pa¤caviæÓatyà k­paæ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,048.027c droïaæ «a«Âyà naravyÃghro vikarïaæ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,048.027d*0161_01 Óalyaæ ca daÓabhir bÃïais tÃvadbhiÓ ca jayadratham 06,048.028a ÃrtÃyaniæ tribhir bÃïai rÃjÃnaæ cÃpi pa¤cabhi÷ 06,048.028c pratyavidhyad ameyÃtmà kirÅÂÅ bharatar«abha 06,048.029a taæ sÃtyakir virÃÂaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,048.029c draupadeyÃbhimanyuÓ ca parivavrur dhanaæjayam 06,048.030a tato droïaæ mahe«vÃsaæ gÃÇgeyasya priye ratam 06,048.030c abhyavar«ata päcÃlya÷ saæyukta÷ saha somakai÷ 06,048.031a bhÅ«mas tu rathinÃæ Óre«Âhas tÆrïaæ vivyÃdha pÃï¬avam 06,048.031c aÓÅtyà niÓitair bÃïais tato 'kroÓanta tÃvakÃ÷ 06,048.032a te«Ãæ tu ninadaæ Órutvà prah­«ÂÃnÃæ prah­«Âavat 06,048.032c praviveÓa tato madhyaæ rathasiæha÷ pratÃpavÃn 06,048.033a te«Ãæ tu rathasiæhÃnÃæ madhyaæ prÃpya dhanaæjaya÷ 06,048.033c cikrŬa dhanu«Ã rÃjaæl lak«yaæ k­tvà mahÃrathÃn 06,048.033d*0162_01 k«atriyÃïÃæ ÓirÃæsy ugrai÷ k­nta¤ Óastrair mahÃratha÷ 06,048.033d*0162_02 ÓÆnyÃn k­tvà rathopasthÃn vyacarat phalgunas tadà 06,048.034a tato duryodhano rÃjà bhÅ«mam Ãha janeÓvara÷ 06,048.034c pŬyamÃnaæ svakaæ sainyaæ d­«Âvà pÃrthena saæyuge 06,048.035a e«a pÃï¬usutas tÃta k­«ïena sahito balÅ 06,048.035c yatatÃæ sarvasainyÃnÃæ mÆlaæ na÷ parik­ntati 06,048.035e tvayi jÅvati gÃÇgeye droïe ca rathinÃæ vare 06,048.036a tvatk­te hy e«a karïo 'pi nyastaÓastro mahÃratha÷ 06,048.036c na yudhyati raïe pÃrthaæ hitakÃma÷ sadà mama 06,048.037a sa tathà kuru gÃÇgeya yathà hanyeta phalguna÷ 06,048.037c evam uktas tato rÃjan pità devavratas tava 06,048.037e dhik k«atradharmam ity uktvà yayau pÃrtharathaæ prati 06,048.038a ubhau Óvetahayau rÃjan saæsaktau d­Óya pÃrthivÃ÷ 06,048.038c siæhanÃdÃn bh­Óaæ cakru÷ ÓaÇkhaÓabdÃæÓ ca bhÃrata 06,048.039a drauïir duryodhanaÓ caiva vikarïaÓ ca tavÃtmaja÷ 06,048.039c parivÃrya raïe bhÅ«maæ sthità yuddhÃya mÃri«a 06,048.040a tathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve parivÃrya dhanaæjayam 06,048.040c sthità yuddhÃya mahate tato yuddham avartata 06,048.041a gÃÇgeyas tu raïe pÃrtham Ãnarchan navabhi÷ Óarai÷ 06,048.041c tam arjuna÷ pratyavidhyad daÓabhir marmavedhibhi÷ 06,048.042a tata÷ Óarasahasreïa suprayuktena pÃï¬ava÷ 06,048.042c arjuna÷ samaraÓlÃghÅ bhÅ«masyÃvÃrayad diÓa÷ 06,048.043a ÓarajÃlaæ tatas tat tu ÓarajÃlena kaurava 06,048.043c vÃrayÃm Ãsa pÃrthasya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tathà 06,048.044a ubhau paramasaæh­«ÂÃv ubhau yuddhÃbhinandinau 06,048.044c nirviÓe«am ayudhyetÃæ k­tapratik­tai«iïau 06,048.045a bhÅ«macÃpavimuktÃni ÓarajÃlÃni saæghaÓa÷ 06,048.045c ÓÅryamÃïÃny ad­Óyanta bhinnÃny arjunasÃyakai÷ 06,048.046a tathaivÃrjunamuktÃni ÓarajÃlÃni bhÃgaÓa÷ 06,048.046c gÃÇgeyaÓaranunnÃni nyapatanta mahÅtale 06,048.047a arjuna÷ pa¤caviæÓatyà bhÅ«mam Ãrcchac chitai÷ Óarai÷ 06,048.047c bhÅ«mo 'pi samare pÃrthaæ vivyÃdha triæÓatà Óarai÷ 06,048.048a anyonyasya hayÃn viddhvà dhvajau ca sumahÃbalau 06,048.048c rathe«Ãæ rathacakre ca cikrŬatur ariædamau 06,048.049a tata÷ kruddho mahÃrÃja bhÅ«ma÷ praharatÃæ vara÷ 06,048.049c vÃsudevaæ tribhir bÃïair ÃjaghÃna stanÃntare 06,048.050a bhÅ«macÃpacyutair bÃïair nirviddho madhusÆdana÷ 06,048.050c virarÃja raïe rÃjan sapu«pa iva kiæÓuka÷ 06,048.051a tato 'rjuno bh­Óaæ kruddho nirviddhaæ prek«ya mÃdhavam 06,048.051c gÃÇgeyasÃrathiæ saækhye nirbibheda tribhi÷ Óarai÷ 06,048.052a yatamÃnau tu tau vÅrÃv anyonyasya vadhaæ prati 06,048.052c nÃÓaknutÃæ tadÃnyonyam abhisaædhÃtum Ãhave 06,048.053a maï¬alÃni vicitrÃïi gatapratyÃgatÃni ca 06,048.053c adarÓayetÃæ bahudhà sÆtasÃmarthyalÃghavÃt 06,048.054a antaraæ ca prahÃre«u tarkayantau mahÃrathau 06,048.054c rÃjann antaramÃrgasthau sthitÃv ÃstÃæ muhur muhu÷ 06,048.055a ubhau siæharavonmiÓraæ ÓaÇkhaÓabdaæ pracakratu÷ 06,048.055c tathaiva cÃpanirgho«aæ cakratus tau mahÃrathau 06,048.056a tayo÷ ÓaÇkhapraïÃdena rathanemisvanena ca 06,048.056c dÃrità sahasà bhÆmiÓ cakampa ca nanÃda ca 06,048.057a na tayor antaraæ kaÓ cid dad­Óe bharatar«abha 06,048.057c balinau samare ÓÆrÃv anyonyasad­ÓÃv ubhau 06,048.058a cihnamÃtreïa bhÅ«maæ tu prajaj¤us tatra kauravÃ÷ 06,048.058c tathà pÃï¬usutÃ÷ pÃrthaæ cihnamÃtreïa jaj¤ire 06,048.059a tayor n­varayo rÃjan d­Óya tÃd­k parÃkramam 06,048.059c vismayaæ sarvabhÆtÃni jagmur bhÃrata saæyuge 06,048.060a na tayor vivaraæ kaÓ cid raïe paÓyati bhÃrata 06,048.060c dharme sthitasya hi yathà na kaÓ cid v­jinaæ kva cit 06,048.061a ubhau hi ÓarajÃlena tÃv ad­Óyau babhÆvatu÷ 06,048.061c prakÃÓau ca punas tÆrïaæ babhÆvatur ubhau raïe 06,048.062a tatra devÃ÷ sagandharvÃÓ cÃraïÃÓ ca sahar«ibhi÷ 06,048.062c anyonyaæ pratyabhëanta tayor d­«Âvà parÃkramam 06,048.063a na Óakyau yudhi saærabdhau jetum etau mahÃrathau 06,048.063c sadevÃsuragandharvair lokair api kathaæ cana 06,048.064a ÃÓcaryabhÆtaæ loke«u yuddham etan mahÃdbhutam 06,048.064c naitÃd­ÓÃni yuddhÃni bhavi«yanti kathaæ cana 06,048.065a nÃpi Óakyo raïe jetuæ bhÅ«ma÷ pÃrthena dhÅmatà 06,048.065c sadhanuÓ ca rathasthaÓ ca pravapan sÃyakÃn raïe 06,048.066a tathaiva pÃï¬avaæ yuddhe devair api durÃsadam 06,048.066c na vijetuæ raïe bhÅ«ma utsaheta dhanurdharam 06,048.066d*0163_01 ÃlokÃd api yuddhaæ tu samam etad bhavi«yati 06,048.067a iti sma vÃca÷ ÓrÆyante proccarantyas tatas tata÷ 06,048.067c gÃÇgeyÃrjunayo÷ saækhye stavayuktà viÓÃæ pate 06,048.068a tvadÅyÃs tu tato yodhÃ÷ pÃï¬aveyÃÓ ca bhÃrata 06,048.068c anyonyaæ samare jaghnus tayos tatra parÃkrame 06,048.069a ÓitadhÃrais tathà kha¬gair vimalaiÓ ca paraÓvadhai÷ 06,048.069c Óarair anyaiÓ ca bahubhi÷ Óastrair nÃnÃvidhair yudhi 06,048.069e ubhayo÷ senayor vÅrà nyak­ntanta parasparam 06,048.070a vartamÃne tathà ghore tasmin yuddhe sudÃruïe 06,048.070c droïapäcÃlyayo rÃjan mahÃn ÃsÅt samÃgama÷ 06,049.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,049.001a kathaæ droïo mahe«vÃsa÷ päcÃlyaÓ cÃpi pÃr«ata÷ 06,049.001c raïe samÅyatur yattau tan mamÃcak«va saæjaya 06,049.002a di«Âam eva paraæ manye pauru«Ãd api saæjaya 06,049.002c yatra ÓÃætanavo bhÅ«mo nÃtarad yudhi pÃï¬avam 06,049.003a bhÅ«mo hi samare kruddho hanyÃl lokÃæÓ carÃcarÃn 06,049.003c sa kathaæ pÃï¬avaæ yuddhe nÃtarat saæjayaujasà 06,049.004 saæjaya uvÃca 06,049.004a Ó­ïu rÃjan sthiro bhÆtvà yuddham etat sudÃruïam 06,049.004c na Óakya÷ pÃï¬avo jetuæ devair api savÃsavai÷ 06,049.005a droïas tu niÓitair bÃïair dh­«Âadyumnam ayodhayat 06,049.005c sÃrathiæ cÃsya bhallena rathanŬÃd apÃtayat 06,049.006a tasyÃtha caturo vÃhÃæÓ caturbhi÷ sÃyakottamai÷ 06,049.006c pŬayÃm Ãsa saækruddho dh­«Âadyumnasya mÃri«a 06,049.007a dh­«Âadyumnas tato droïaæ navatyà niÓitai÷ Óarai÷ 06,049.007c vivyÃdha prahasan vÅras ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,049.008a tata÷ punar ameyÃtmà bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,049.008c Óarai÷ pracchÃdayÃm Ãsa dh­«Âadyumnam amar«aïam 06,049.009a Ãdade ca Óaraæ ghoraæ pÃr«atasya vadhaæ prati 06,049.009c ÓakrÃÓanisamasparÓaæ m­tyudaï¬am ivÃparam 06,049.010a hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅt sarvasainyasya bhÃrata 06,049.010c tam i«uæ saædhitaæ d­«Âvà bhÃradvÃjena saæyuge 06,049.011a tatrÃdbhutam apaÓyÃma dh­«Âadyumnasya pauru«am 06,049.011c yad eka÷ samare vÅras tasthau girir ivÃcala÷ 06,049.012a taæ ca dÅptaæ Óaraæ ghoram ÃyÃntaæ m­tyum Ãtmana÷ 06,049.012c ciccheda Óarav­«Âiæ ca bhÃradvÃje mumoca ha 06,049.013a tata uccukruÓu÷ sarve päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 06,049.013c dh­«Âadyumnena tat karma k­taæ d­«Âvà sudu«karam 06,049.014a tata÷ Óaktiæ mahÃvegÃæ svarïavai¬ÆryabhÆ«itÃm 06,049.014c droïasya nidhanÃkÃÇk«Å cik«epa sa parÃkramÅ 06,049.015a tÃm ÃpatantÅæ sahasà Óaktiæ kanakabhÆ«aïÃm 06,049.015c tridhà cik«epa samare bhÃradvÃjo hasann iva 06,049.016a Óaktiæ vinihatÃæ d­«Âvà dh­«Âadyumna÷ pratÃpavÃn 06,049.016c vavar«a Óaravar«Ãïi droïaæ prati janeÓvara 06,049.017a Óaravar«aæ tatas taæ tu saænivÃrya mahÃyaÓÃ÷ 06,049.017c droïo drupadaputrasya madhye ciccheda kÃrmukam 06,049.018a sa cchinnadhanvà samare gadÃæ gurvÅæ mahÃyaÓÃ÷ 06,049.018c droïÃya pre«ayÃm Ãsa girisÃramayÅæ balÅ 06,049.019a sà gadà vegavan muktà prÃyÃd droïajighÃæsayà 06,049.019c tatrÃdbhutam apaÓyÃma bhÃradvÃjasya vikramam 06,049.020a lÃghavÃd vyaæsayÃm Ãsa gadÃæ hemavibhÆ«itÃm 06,049.020c vyaæsayitvà gadÃæ tÃæ ca pre«ayÃm Ãsa pÃr«ate 06,049.021a bhallÃn suniÓitÃn pÅtÃn svarïapuÇkhä ÓilÃÓitÃn 06,049.021c te tasya kavacaæ bhittvà papu÷ Óoïitam Ãhave 06,049.022a athÃnyad dhanur ÃdÃya dh­«Âadyumno mahÃmanÃ÷ 06,049.022c droïaæ yudhi parÃkramya Óarair vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,049.023a rudhirÃktau tatas tau tu ÓuÓubhÃte narar«abhau 06,049.023c vasantasamaye rÃjan pu«pitÃv iva kiæÓukau 06,049.024a amar«itas tato rÃjan parÃkramya camÆmukhe 06,049.024c droïo drupadaputrasya punaÓ ciccheda kÃrmukam 06,049.025a athainaæ chinnadhanvÃnaæ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,049.025c avÃkirad ameyÃtmà v­«Âyà megha ivÃcalam 06,049.025d*0164_01 tad apy asya raïe droïaÓ ciccheda saÓaraæ dhanu÷ 06,049.026a sÃrathiæ cÃsya bhallena rathanŬÃd apÃtayat 06,049.026c athÃsya caturo vÃhÃæÓ caturbhir niÓitai÷ Óarai÷ 06,049.027a pÃtayÃm Ãsa samare siæhanÃdaæ nanÃda ca 06,049.027c tato 'pareïa bhallena hastÃc cÃpam athÃcchinat 06,049.028a sa cchinnadhanvà viratho hatÃÓvo hatasÃrathi÷ 06,049.028c gadÃpÃïir avÃrohat khyÃpayan pauru«aæ mahat 06,049.029a tÃm asya viÓikhais tÆrïaæ pÃtayÃm Ãsa bhÃrata 06,049.029c rathÃd anavarƬhasya tad adbhutam ivÃbhavat 06,049.030a tata÷ sa vipulaæ carma Óatacandraæ ca bhÃnumat 06,049.030c kha¬gaæ ca vipulaæ divyaæ prag­hya subhujo balÅ 06,049.031a abhidudrÃva vegena droïasya vadhakÃÇk«ayà 06,049.031c Ãmi«ÃrthÅ yathà siæho vane mattam iva dvipam 06,049.032a tatrÃdbhutam apaÓyÃma bhÃradvÃjasya pauru«am 06,049.032c lÃghavaæ cÃstrayogaæ ca balaæ bÃhvoÓ ca bhÃrata 06,049.033a yad enaæ Óaravar«eïa vÃrayÃm Ãsa pÃr«atam 06,049.033c na ÓaÓÃka tato gantuæ balavÃn api saæyuge 06,049.034a tatra sthitam apaÓyÃma dh­«Âadyumnaæ mahÃratham 06,049.034c vÃrayÃïaæ ÓaraughÃæÓ ca carmaïà k­tahastavat 06,049.035a tato bhÅmo mahÃbÃhu÷ sahasÃbhyapatad balÅ 06,049.035c sÃhÃyyakÃrÅ samare pÃr«atasya mahÃtmana÷ 06,049.036a sa droïaæ niÓitair bÃïai rÃjan vivyÃdha saptabhi÷ 06,049.036c pÃr«ataæ ca tadà tÆrïam anyam Ãropayad ratham 06,049.037a tato duryodhano rÃjà kaliÇgaæ samacodayat 06,049.037c sainyena mahatà yuktaæ bhÃradvÃjasya rak«aïe 06,049.038a tata÷ sà mahatÅ senà kaliÇgÃnÃæ janeÓvara 06,049.038c bhÅmam abhyudyayau tÆrïaæ tava putrasya ÓÃsanÃt 06,049.039a päcÃlyam abhisaætyajya droïo 'pi rathinÃæ vara÷ 06,049.039c virÃÂadrupadau v­ddhau yodhayÃm Ãsa saægatau 06,049.039e dh­«Âadyumno 'pi samare dharmarÃjaæ samabhyayÃt 06,049.040a tata÷ pravav­te yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,049.040c kaliÇgÃnÃæ ca samare bhÅmasya ca mahÃtmana÷ 06,049.040e jagata÷ prak«ayakaraæ ghorarÆpaæ bhayÃnakam 06,050.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,050.001a tathà pratisamÃdi«Âa÷ kaliÇgo vÃhinÅpati÷ 06,050.001c katham adbhutakarmÃïaæ bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,050.002a carantaæ gadayà vÅraæ daï¬apÃïim ivÃntakam 06,050.002c yodhayÃm Ãsa samare kaliÇga÷ saha senayà 06,050.003 saæjaya uvÃca 06,050.003a putreïa tava rÃjendra sa tathokto mahÃbala÷ 06,050.003c mahatyà senayà gupta÷ prÃyÃd bhÅmarathaæ prati 06,050.004a tÃm ÃpatantÅæ sahasà kaliÇgÃnÃæ mahÃcamÆm 06,050.004c rathanÃgÃÓvakalilÃæ prag­hÅtamahÃyudhÃm 06,050.005a bhÅmasena÷ kaliÇgÃnÃm Ãrchad bhÃrata vÃhinÅm 06,050.005c ketumantaæ ca nai«Ãdim ÃyÃntaæ saha cedibhi÷ 06,050.006a tata÷ ÓrutÃyu÷ saækruddho rÃj¤Ã ketumatà saha 06,050.006c ÃsasÃda raïe bhÅmaæ vyƬhÃnÅke«u cedi«u 06,050.007a rathair anekasÃhasrai÷ kaliÇgÃnÃæ janÃdhipa÷ 06,050.007c ayutena gajÃnÃæ ca ni«Ãdai÷ saha ketumÃn 06,050.007e bhÅmasenaæ raïe rÃjan samantÃt paryavÃrayat 06,050.008a cedimatsyakarÆ«ÃÓ ca bhÅmasenapurogamÃ÷ 06,050.008c abhyavartanta sahasà ni«ÃdÃn saha rÃjabhi÷ 06,050.009a tata÷ pravav­te yuddhaæ ghorarÆpaæ bhayÃnakam 06,050.009b*0165_01 sarve kaliÇgakÃÓ caiva saæniv­tte«u cedi«u 06,050.009b*0165_02 svabÃhubalam ÃsthÃya abhyavartanta pÃï¬avam 06,050.009c prajÃnan na ca yodhÃn svÃn parasparajighÃæsayà 06,050.010a ghoram ÃsÅt tato yuddhaæ bhÅmasya sahasà parai÷ 06,050.010c yathendrasya mahÃrÃja mahatyà daityasenayà 06,050.011a tasya sainyasya saægrÃme yudhyamÃnasya bhÃrata 06,050.011c babhÆva sumahä Óabda÷ sÃgarasyeva garjata÷ 06,050.012a anyonyasya tadà yodhà nik­ntanto viÓÃæ pate 06,050.012c mahÅæ cakruÓ citÃæ sarvÃæ ÓaÓaÓoïitasaænibhÃm 06,050.013a yodhÃæÓ ca svÃn parÃn vÃpi nÃbhyajÃna¤ jighÃæsayà 06,050.013c svÃn apy Ãdadate svÃÓ ca ÓÆrÃ÷ samaradurjayÃ÷ 06,050.014a vimarda÷ sumahÃn ÃsÅd alpÃnÃæ bahubhi÷ saha 06,050.014c kaliÇgai÷ saha cedÅnÃæ ni«ÃdaiÓ ca viÓÃæ pate 06,050.015a k­tvà puru«akÃraæ tu yathÃÓakti mahÃbalÃ÷ 06,050.015c bhÅmasenaæ parityajya saænyavartanta cedaya÷ 06,050.016a sarvai÷ kaliÇgair Ãsanna÷ saæniv­tte«u cedi«u 06,050.016c svabÃhubalam ÃsthÃya na nyavartata pÃï¬ava÷ 06,050.017a na cacÃla rathopasthÃd bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,050.017c Óitair avÃkiran bÃïai÷ kaliÇgÃnÃæ varÆthinÅm 06,050.018a kaliÇgas tu mahe«vÃsa÷ putraÓ cÃsya mahÃratha÷ 06,050.018c Óakradeva iti khyÃto jaghnatu÷ pÃï¬avaæ Óarai÷ 06,050.019a tato bhÅmo mahÃbÃhur vidhunvan ruciraæ dhanu÷ 06,050.019c yodhayÃm Ãsa kÃliÇgÃn svabÃhubalam ÃÓrita÷ 06,050.020a Óakradevas tu samare vis­jan sÃyakÃn bahÆn 06,050.020c aÓvä jaghÃna samare bhÅmasenasya sÃyakai÷ 06,050.020d*0166_01 taæ d­«Âvà virathaæ tatra bhÅmasenam ariædamam 06,050.020d*0166_02 Óakradevo 'bhidudrÃva Óitair avakira¤ Óarai÷ 06,050.020d*0166_03 bhÅmasyopari rÃjendra Óakradevo mahÃbala÷ 06,050.020e vavar«a Óaravar«Ãïi tapÃnte jalado yathà 06,050.021a hatÃÓve tu rathe ti«Âhan bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,050.021c ÓakradevÃya cik«epa sarvaÓaikyÃyasÅæ gadÃm 06,050.022a sa tayà nihato rÃjan kaliÇgasya suto rathÃt 06,050.022c sadhvaja÷ saha sÆtena jagÃma dharaïÅtalam 06,050.023a hatam Ãtmasutaæ d­«Âvà kaliÇgÃnÃæ janÃdhipa÷ 06,050.023c rathair anekasÃhasrair bhimasyÃvÃrayad diÓa÷ 06,050.023d*0167_01 ayutena gajÃnÃæ ca ni«Ãdai÷ parivÃrita÷ 06,050.024a tato bhÅmo mahÃbÃhur gurvÅæ tyaktvà mahÃgadÃm 06,050.024c udbabarhÃtha nistriæÓaæ cikÅr«u÷ karma dÃruïam 06,050.025a carma cÃpratimaæ rÃjann Ãr«abhaæ puru«ar«abha 06,050.025c nak«atrair ardhacandraiÓ ca ÓÃtakumbhamayaiÓ citam 06,050.026a kaliÇgas tu tata÷ kruddho dhanurjyÃm avam­jya ha 06,050.026c prag­hya ca Óaraæ ghoram ekaæ sarpavi«opamam 06,050.026e prÃhiïod bhÅmasenÃya vadhÃkÃÇk«Å janeÓvara÷ 06,050.027a tam Ãpatantaæ vegena preritaæ niÓitaæ Óaram 06,050.027c bhÅmaseno dvidhà rÃjaæÓ ciccheda vipulÃsinà 06,050.027e udakroÓac ca saæh­«Âas trÃsayÃno varÆthinÅm 06,050.028a kaliÇgas tu tata÷ kruddho bhÅmasenÃya saæyuge 06,050.028c tomarÃn prÃhiïoc chÅghraæ caturdaÓa ÓilÃÓitÃn 06,050.029a tÃn aprÃptÃn mahÃbÃhu÷ khagatÃn eva pÃï¬ava÷ 06,050.029c ciccheda sahasà rÃjann asaæbhrÃnto varÃsinà 06,050.030a nik­tya tu raïe bhÅmas tomarÃn vai caturdaÓa 06,050.030c bhÃnumantam abhiprek«ya prÃdravat puru«ar«abha÷ 06,050.031a bhÃnumÃæs tu tato bhÅmaæ Óaravar«eïa chÃdayan 06,050.031c nanÃda balavan nÃdaæ nÃdayÃno nabhastalam 06,050.032a na taæ sa mam­«e bhÅma÷ siæhanÃdaæ mahÃraïe 06,050.032c tata÷ svareïa mahatà vinanÃda mahÃsvanam 06,050.033a tena Óabdena vitrastà kaliÇgÃnÃæ varÆthinÅ 06,050.033c na bhÅmaæ samare mene mÃnu«aæ bharatar«abha 06,050.034a tato bhÅmo mahÃrÃja naditvà vipulaæ svanam 06,050.034c sÃsir vegÃd avaplutya dantÃbhyÃæ vÃraïottamam 06,050.035a Ãruroha tato madhyaæ nÃgarÃjasya mÃri«a 06,050.035b*0168_01 tato mumoca kÃliÇga÷ Óaktiæ tÃm akarod dvidhà 06,050.035c kha¬gena p­thunà madhye bhÃnumantam athÃcchinat 06,050.036a so 'ntarÃyudhinaæ hatvà rÃjaputram ariædama÷ 06,050.036c gurubhÃrasahaskandhe nÃgasyÃsim apÃtayat 06,050.037a chinnaskandha÷ sa vinadan papÃta gajayÆthapa÷ 06,050.037c Ãrugïa÷ sindhuvegena sÃnumÃn iva parvata÷ 06,050.038a tatas tasmÃd avaplutya gajÃd bhÃrata bhÃrata÷ 06,050.038c kha¬gapÃïir adÅnÃtmà ati«Âhad bhuvi daæÓita÷ 06,050.039a sa cacÃra bahÆn mÃrgÃn abhÅta÷ pÃtayan gajÃn 06,050.039c agnicakram ivÃviddhaæ sarvata÷ pratyad­Óyata 06,050.040a aÓvav­nde«u nÃge«u rathÃnÅke«u cÃbhibhÆ÷ 06,050.040c padÃtÅnÃæ ca saæghe«u vinighna¤ Óoïitok«ita÷ 06,050.040e Óyenavad vyacarad bhÅmo raïe ripubalotkaÂa÷ 06,050.041a chindaæs te«Ãæ ÓarÅrÃïi ÓirÃæsi ca mahÃjava÷ 06,050.041c kha¬gena ÓitadhÃreïa saæyuge gajayodhinÃm 06,050.042a padÃtir eka÷ saækruddha÷ ÓatrÆïÃæ bhayavardhana÷ 06,050.042c mohayÃm Ãsa ca tadà kÃlÃntakayamopama÷ 06,050.042d*0169_01 padÃtibhi÷ padÃtÅæÓ ca aÓvÃn aÓvair gajÃn gajai÷ 06,050.042d*0169_02 rathÃn rathaiÓ ca bahudhà jaghÃna samare balÅ 06,050.043a mƬhÃÓ ca te tam evÃjau vinadanta÷ samÃdravan 06,050.043b*0170_01 vibhujya k«udhità nÃdaæ vidravanti diÓo daÓa 06,050.043b*0170_02 bhramantaæ kÃlarÆpeïa bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,050.043c sÃsim uttamavegena vicarantaæ mahÃraïe 06,050.044a nik­tya rathinÃm Ãjau rathe«ÃÓ ca yugÃni ca 06,050.044c jaghÃna rathinaÓ cÃpi balavÃn arimardana÷ 06,050.045a bhÅmasenaÓ caran mÃrgÃn subahÆn pratyad­Óyata 06,050.045c bhrÃntam udbhrÃntam Ãviddham Ãplutaæ pras­taæ s­tam 06,050.045e saæpÃtaæ samudÅryaæ ca darÓayÃm Ãsa pÃï¬ava÷ 06,050.046a ke cid agrÃsinà chinnÃ÷ pÃï¬avena mahÃtmanà 06,050.046c vinedur bhinnamarmÃïo nipetuÓ ca gatÃsava÷ 06,050.047a chinnadantÃgrahastÃÓ ca bhinnakumbhÃs tathÃpare 06,050.047c viyodhÃ÷ svÃny anÅkÃni jaghnur bhÃrata vÃraïÃ÷ 06,050.047e nipetur urvyÃæ ca tathà vinadanto mahÃravÃn 06,050.047f*0171_01 gajÃæÓ ca gajayantÌæÓ ca gajahastÃæÓ ca bhÃrata 06,050.048a chinnÃæÓ ca tomarÃæÓ cÃpÃn mahÃmÃtraÓirÃæsi ca 06,050.048c paristomÃni citrÃïi kak«yÃÓ ca kanakojjvalÃ÷ 06,050.049a graiveyÃïy atha ÓaktÅÓ ca patÃkÃ÷ kaïapÃæs tathà 06,050.049c tÆïÅrÃïy atha yantrÃïi vicitrÃïi dhanÆæ«i ca 06,050.050a agnikuï¬Ãni ÓubhrÃïi tottrÃæÓ caivÃÇkuÓai÷ saha 06,050.050c ghaïÂÃÓ ca vividhà rÃjan hemagarbhÃæs tsarÆn api 06,050.050e patata÷ patitÃæÓ caiva paÓyÃma÷ saha sÃdibhi÷ 06,050.051a chinnagÃtrÃvarakarair nihataiÓ cÃpi vÃraïai÷ 06,050.051c ÃsÅt tasmin samÃstÅrïà patitair bhÆr nagair iva 06,050.052a vim­dyaivaæ mahÃnÃgÃn mamardÃÓvÃn narar«abha÷ 06,050.052c aÓvÃrohavarÃæÓ cÃpi pÃtayÃm Ãsa bhÃrata 06,050.052e tad ghoram abhavad yuddhaæ tasya te«Ãæ ca bhÃrata 06,050.053a khalÅnÃny atha yoktrÃïi kaÓÃÓ ca kanakojjvalÃ÷ 06,050.053c paristomÃÓ ca prÃsÃÓ ca ­«ÂayaÓ ca mahÃdhanÃ÷ 06,050.054a kavacÃny atha carmÃïi citrÃïy ÃstaraïÃni ca 06,050.054c tatra tatrÃpaviddhÃni vyad­Óyanta mahÃhave 06,050.055a prothayantrair vicitraiÓ ca ÓastraiÓ ca vimalais tathà 06,050.055c sa cakre vasudhÃæ kÅrïÃæ Óabalai÷ kusumair iva 06,050.056a Ãplutya rathina÷ kÃæÓ cit parÃm­Óya mahÃbala÷ 06,050.056a*0172_01 . . . . . . . . Ãk«ipyÃnyÃny apÃtayat 06,050.056a*0172_02 kha¬genÃnyÃæÓ ca ciccheda . . . . . . . . 06,050.056c pÃtayÃm Ãsa kha¬gena sadhvajÃn api pÃï¬ava÷ 06,050.057a muhur utpatato dik«u dhÃvataÓ ca yaÓasvina÷ 06,050.057c mÃrgÃæÓ ca carataÓ citrÃn vyasmayanta raïe janÃ÷ 06,050.058a nijaghÃna padà kÃæÓ cid Ãk«ipyÃnyÃn apothayat 06,050.058c kha¬genÃnyÃæÓ ca ciccheda nÃdenÃnyÃæÓ ca bhÅ«ayan 06,050.059a Æruvegena cÃpy anyÃn pÃtayÃm Ãsa bhÆtale 06,050.059c apare cainam Ãlokya bhayÃt pa¤catvam ÃgatÃ÷ 06,050.060a evaæ sà bahulà senà kaliÇgÃnÃæ tarasvinÃm 06,050.060c parivÃrya raïe bhÅ«maæ bhÅmasenam upÃdravat 06,050.061a tata÷ kaliÇgasainyÃnÃæ pramukhe bharatar«abha 06,050.061c ÓrutÃyu«am abhiprek«ya bhÅmasena÷ samabhyayÃt 06,050.062a tam ÃyÃntam abhiprek«ya kaliÇgo navabhi÷ Óarai÷ 06,050.062c bhÅmasenam ameyÃtmà pratyavidhyat stanÃntare 06,050.063a kaliÇgabÃïÃbhihatas tottrÃrdita iva dvipa÷ 06,050.063c bhÅmasena÷ prajajvÃla krodhenÃgnir ivendhanai÷ 06,050.064a athÃÓoka÷ samÃdÃya rathaæ hemapari«k­tam 06,050.064c bhÅmaæ saæpÃdayÃm Ãsa rathena rathasÃrathi÷ 06,050.065a tam Ãruhya rathaæ tÆrïaæ kaunteya÷ ÓatrusÆdana÷ 06,050.065c kaliÇgam abhidudrÃva ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,050.066a tata÷ ÓrutÃyur balavÃn bhÅmÃya niÓitä ÓarÃn 06,050.066c pre«ayÃm Ãsa saækruddho darÓayan pÃïilÃghavam 06,050.067a sa kÃrmukavarots­«Âair navabhir niÓitai÷ Óarai÷ 06,050.067c samÃhato bh­Óaæ rÃjan kaliÇgena mahÃyaÓÃ÷ 06,050.067e saæcukrudhe bh­Óaæ bhÅmo daï¬Ãhata ivoraga÷ 06,050.068a kruddhaÓ ca cÃpam Ãyamya balavad balinÃæ vara÷ 06,050.068c kaliÇgam avadhÅt pÃrtho bhÅma÷ saptabhir Ãyasai÷ 06,050.069a k«urÃbhyÃæ cakrarak«au ca kaliÇgasya mahÃbalau 06,050.069c satyadevaæ ca satyaæ ca prÃhiïod yamasÃdanam 06,050.070a tata÷ punar ameyÃtmà nÃrÃcair niÓitais tribhi÷ 06,050.070c ketumantaæ raïe bhÅmo 'gamayad yamasÃdanam 06,050.071a tata÷ kaliÇgÃ÷ saækruddhà bhÅmasenam amar«aïam 06,050.071c anÅkair bahusÃhasrai÷ k«atriyÃ÷ samavÃrayan 06,050.072a tata÷ ÓaktigadÃkha¬gatomarar«ÂiparaÓvadhai÷ 06,050.072c kaliÇgÃÓ ca tato rÃjan bhÅmasenam avÃkiran 06,050.073a saænivÃrya sa tÃæ ghorÃæ Óarav­«Âiæ samutthitÃm 06,050.073c gadÃm ÃdÃya tarasà pariplutya mahÃbala÷ 06,050.073d*0173_01 papÃta Óatrusainye«u kesarÅva mahÃbala÷ 06,050.073e bhÅma÷ saptaÓatÃn vÅrÃn anayad yamasÃdanam 06,050.074a punaÓ caiva dvisÃhasrÃn kaliÇgÃn arimardana÷ 06,050.074c prÃhiïon m­tyulokÃya tad adbhutam ivÃbhavat 06,050.074d*0174_01 gadayà muktayà rÃjan pÃtayÃm Ãsa dantina÷ 06,050.074d*0174_02 tathà gajaæ gajenaiva prÃhiïod yamasÃdanam 06,050.074d*0174_03 rathaæ rathena saæcÆrïya turaÇgaæ turageïa tu 06,050.074d*0174_04 padÃtinaæ padÃtena pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,050.074d*0174_05 punar aÓve«u patati gaje«u ca puna÷ puna÷ 06,050.074d*0174_06 rathe«u sa padÃte«u vÃyuneva mahÃnala÷ 06,050.074d*0174_07 yathà m­gÃïÃæ madhye tu kesarÅva nakhagraha÷ 06,050.074d*0174_08 evaæ bhramati sainye«u bhÅmakarmà v­kodara÷ 06,050.075a evaæ sa tÃny anÅkÃni kaliÇgÃnÃæ puna÷ puna÷ 06,050.075c bibheda samare vÅra÷ prek«ya bhÅ«maæ mahÃvratam 06,050.076a hatÃrohÃÓ ca mÃtaÇgÃ÷ pÃï¬avena mahÃtmanà 06,050.076c viprajagmur anÅke«u meghà vÃtahatà iva 06,050.076e m­dnanta÷ svÃny anÅkÃni vinadanta÷ ÓarÃturÃ÷ 06,050.076f*0175_01 bhramanti tatra tatraiva kÃlyamÃnà mahÃtmanà 06,050.077a tato bhÅmo mahÃbÃhu÷ ÓaÇkhaæ prÃdhmÃpayad balÅ 06,050.077a*0176_01 . . . . . . . . kha¬gÃsaktamahÃbhuja÷ 06,050.077a*0176_02 saæprah­«Âo mahÃgho«aæ . . . . . . . . 06,050.077c sarvakÃliÇgasainyÃnÃæ manÃæsi samakampayat 06,050.077d*0177_01 bhÅmena sahasà rÃjan bhramamÃïena saæyuge 06,050.078a mohaÓ cÃpi kaliÇgÃnÃm ÃviveÓa paraætapa 06,050.078c prÃkampanta ca sainyÃni vÃhanÃni ca sarvaÓa÷ 06,050.079a bhÅmena samare rÃjan gajendreïeva sarvata÷ 06,050.079c mÃrgÃn bahÆn vicaratà dhÃvatà ca tatas tata÷ 06,050.079e muhur utpatatà caiva saæmoha÷ samajÃyata 06,050.079f*0178_01 dhÃvatà hastimÃrge«u muhur Ãpatatà puna÷ 06,050.079f*0178_02 kaliÇgÃnÃæ sasainyÃnÃæ saæmoha÷ samajÃyata 06,050.080a bhÅmasenabhayatrastaæ sainyaæ ca samakampata 06,050.080c k«obhyamÃïam asaæbÃdhaæ grÃheïeva mahat sara÷ 06,050.081a trÃsite«u ca vÅre«u bhÅmenÃdbhutakarmaïà 06,050.081c punarÃvartamÃne«u vidravatsu ca saæghaÓa÷ 06,050.082a sarvakÃliÇgayodhe«u pÃï¬ÆnÃæ dhvajinÅpati÷ 06,050.082c abravÅt svÃny anÅkÃni yudhyadhvam iti pÃr«ata÷ 06,050.083a senÃpativaca÷ Órutvà Óikhaï¬ipramukhà gaïÃ÷ 06,050.083c bhÅmam evÃbhyavartanta rathÃnÅkai÷ prahÃribhi÷ 06,050.084a dharmarÃjaÓ ca tÃn sarvÃn upajagrÃha pÃï¬ava÷ 06,050.084c mahatà meghavarïena nÃgÃnÅkena p­«Âhata÷ 06,050.085a evaæ saæcodya sarvÃïi svÃny anÅkÃni pÃr«ata÷ 06,050.085c bhÅmasenasya jagrÃha pÃr«ïiæ satpuru«ocitÃm 06,050.086a na hi päcÃlarÃjasya loke kaÓ cana vidyate 06,050.086c bhÅmasÃtyakayor anya÷ prÃïebhya÷ priyak­ttama÷ 06,050.087a so 'paÓyat taæ kaliÇge«u carantam arisÆdanam 06,050.087c bhÅmasenaæ mahÃbÃhuæ pÃr«ata÷ paravÅrahà 06,050.088a nanarda bahudhà rÃjan h­«ÂaÓ cÃsÅt paraætapa÷ 06,050.088c ÓaÇkhaæ dadhmau ca samare siæhanÃdaæ nanÃda ca 06,050.089a sa ca pÃrÃvatÃÓvasya rathe hemapari«k­te 06,050.089c kovidÃradhvajaæ d­«Âvà bhÅmasena÷ samÃÓvasat 06,050.090a dh­«Âadyumnas tu taæ d­«Âvà kaliÇgai÷ samabhidrutam 06,050.090c bhÅmasenam ameyÃtmà trÃïÃyÃjau samabhyayÃt 06,050.091a tau dÆrÃt sÃtyakir d­«Âvà dh­«Âadyumnav­kodarau 06,050.091c kaliÇgÃn samare vÅrau yodhayantau manasvinau 06,050.092a sa tatra gatvà Óaineyo javena jayatÃæ vara÷ 06,050.092c pÃrthapÃr«atayo÷ pÃr«ïiæ jagrÃha puru«ar«abha÷ 06,050.092d*0179_01 etac caturdaÓe var«e bhÅmo d­«Âvà raïÃjiram 06,050.092d*0179_02 viÓe«eïa gajÃn rÃjan paraæ to«am upÃgamat 06,050.093a sa k­tvà kadanaæ tatra prag­hÅtaÓarÃsana÷ 06,050.093c Ãsthito raudram ÃtmÃnaæ jaghÃna samare parÃn 06,050.094a kaliÇgaprabhavÃæ caiva mÃæsaÓoïitakardamÃm 06,050.094c rudhirasyandinÅæ tatra bhÅma÷ prÃvartayan nadÅm 06,050.095a antareïa kaliÇgÃnÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca vÃhinÅm 06,050.095c saætatÃra sudustÃrÃæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,050.096a bhÅmasenaæ tathà d­«Âvà prÃkroÓaæs tÃvakà n­pa 06,050.096c kÃlo 'yaæ bhÅmarÆpeïa kaliÇgai÷ saha yudhyate 06,050.097a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«ma÷ Órutvà taæ ninadaæ raïe 06,050.097c abhyayÃt tvarito bhÅmaæ vyƬhÃnÅka÷ samantata÷ 06,050.098a taæ sÃtyakir bhÅmaseno dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,050.098c abhyadravanta bhÅ«masya rathaæ hemapari«k­tam 06,050.099a parivÃrya ca te sarve gÃÇgeyaæ rabhasaæ raïe 06,050.099c tribhis tribhi÷ Óarair ghorair bhÅ«mam Ãnarchur a¤jasà 06,050.100a pratyavidhyata tÃn sarvÃn pità devavratas tava 06,050.100c yatamÃnÃn mahe«vÃsÃæs tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,050.101a tata÷ Óarasahasreïa saænivÃrya mahÃrathÃn 06,050.101c hayÃn käcanasaænÃhÃn bhÅmasya nyahanac charai÷ 06,050.102a hatÃÓve tu rathe ti«Âhan bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,050.102c Óaktiæ cik«epa tarasà gÃÇgeyasya rathaæ prati 06,050.103a aprÃptÃm eva tÃæ Óaktiæ pità devavratas tava 06,050.103c tridhà ciccheda samare sà p­thivyÃm aÓÅryata 06,050.104a tata÷ ÓaikyÃyasÅæ gurvÅæ prag­hya balavad gadÃm 06,050.104c bhÅmaseno rathÃt tÆrïaæ pupluve manujar«abha 06,050.104d*0180_01 bhÅ«mam evÃbhyayÃt tÆrïaæ jighÃæsu÷ pÃï¬avar«abha÷ 06,050.105a sÃtyako 'pi tatas tÆrïaæ bhÅmasya priyakÃmyayà 06,050.105b*0181_01 ÃplutyÃplutya vegena carma bhrÃmya puna÷ puna÷ 06,050.105b*0181_02 asinà tÅk«ïadhÃreïa yodhä chittvà mahÃhave 06,050.105c sÃrathiæ kuruv­ddhasya pÃtayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,050.106a bhÅ«mas tu nihate tasmin sÃrathau rathinÃæ vara÷ 06,050.106c vÃtÃyamÃnais tair aÓvair apanÅto raïÃjirÃt 06,050.107a bhÅmasenas tato rÃjann apanÅte mahÃvrate 06,050.107c prajajvÃla yathà vahnir dahan kak«am ivaidhita÷ 06,050.108a sa hatvà sarvakÃliÇgÃn senÃmadhye vyati«Âhata 06,050.108c nainam abhyutsahan ke cit tÃvakà bharatar«abha 06,050.109a dh­«Âadyumnas tam Ãropya svarathe rathinÃæ vara÷ 06,050.109c paÓyatÃæ sarvasainyÃnÃm apovÃha yaÓasvinam 06,050.110a saæpÆjyamÃna÷ päcÃlyair matsyaiÓ ca bharatar«abha 06,050.110c dh­«Âadyumnaæ pari«vajya sameyÃd atha sÃtyakim 06,050.111a athÃbravÅd bhÅmasenaæ sÃtyaki÷ satyavikrama÷ 06,050.111c prahar«ayan yaduvyÃghro dh­«Âadyumnasya paÓyata÷ 06,050.112a di«Âyà kaliÇgarÃjaÓ ca rÃjaputraÓ ca ketumÃn 06,050.112c ÓakradevaÓ ca kÃliÇga÷ kaliÇgÃÓ ca m­dhe hatÃ÷ 06,050.113a svabÃhubalavÅryeïa nÃgÃÓvarathasaækula÷ 06,050.113b*0182_01 mahÃpuru«abhÆyi«Âho vÅrayodhani«evita÷ 06,050.113c mahÃvyÆha÷ kaliÇgÃnÃm ekena m­ditas tvayà 06,050.114a evam uktvà Óiner naptà dÅrghabÃhur ariædama÷ 06,050.114c rathÃd ratham abhidrutya parya«vajata pÃï¬avam 06,050.114d*0183_01 bhÅmaÓ ca punar Ãvi«Âa÷ sÃtvatena narottama 06,050.114d*0183_02 prahar«am atulaæ lebhe bhÅma÷ sÃtyakinà saha 06,050.115a tata÷ svaratham Ãruhya punar eva mahÃratha÷ 06,050.115c tÃvakÃn avadhÅt kruddho bhÅmasya balam Ãdadhat 06,051.001 saæjaya uvÃca 06,051.001a gatÃparÃhïabhÆyi«Âhe tasminn ahani bhÃrata 06,051.001c rathanÃgÃÓvapattÅnÃæ sÃdinÃæ ca mahÃk«aye 06,051.002a droïaputreïa Óalyena k­peïa ca mahÃtmanà 06,051.002c samasajjata päcÃlyas tribhir etair mahÃrathai÷ 06,051.003a sa lokaviditÃn aÓvÃn nijaghÃna mahÃbala÷ 06,051.003c drauïe÷ päcÃladÃyÃda÷ Óitair daÓabhir ÃÓugai÷ 06,051.004a tata÷ Óalyarathaæ tÆrïam ÃsthÃya hatavÃhana÷ 06,051.004c drauïi÷ päcÃladÃyÃdam abhyavar«ad athe«ubhi÷ 06,051.005a dh­«Âadyumnaæ tu saæsaktaæ drauïinà d­Óya bhÃrata 06,051.005c saubhadro 'bhyapatat tÆrïaæ vikiran niÓitä ÓarÃn 06,051.006a sa Óalyaæ pa¤caviæÓatyà k­paæ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,051.006c aÓvatthÃmÃnam a«ÂÃbhir vivyÃdha puru«ar«abha 06,051.007a Ãrjuniæ tu tatas tÆrïaæ drauïir vivyÃdha patriïà 06,051.007c Óalyo dvÃdaÓabhiÓ caiva k­paÓ ca niÓitais tribhi÷ 06,051.008a lak«maïas tava pautras tu tava pautram avasthitam 06,051.008c abhyavartata saæh­«Âas tato yuddham avartata 06,051.009a dauryodhanis tu saækruddha÷ saubhadraæ navabhi÷ Óarai÷ 06,051.009c vivyÃdha samare rÃjaæs tad adbhutam ivÃbhavat 06,051.010a abhimanyus tu saækruddho bhrÃtaraæ bharatar«abha 06,051.010c Óarai÷ pa¤cÃÓatà rÃjan k«iprahasto 'bhyavidhyata 06,051.011a lak«maïo 'pi tatas tasya dhanuÓ ciccheda patriïà 06,051.011c mu«ÂideÓe mahÃrÃja tata uccukruÓur janÃ÷ 06,051.012a tad vihÃya dhanuÓ chinnaæ saubhadra÷ paravÅrahà 06,051.012c anyad ÃdattavÃæÓ citraæ kÃrmukaæ vegavattaram 06,051.013a tau tatra samare h­«Âau k­tapratik­tai«iïau 06,051.013c anyonyaæ viÓikhais tÅk«ïair jaghnatu÷ puru«ar«abhau 06,051.014a tato duryodhano rÃjà d­«Âvà putraæ mahÃratham 06,051.014c pŬitaæ tava pautreïa prÃyÃt tatra janeÓvara÷ 06,051.015a saæniv­tte tava sute sarva eva janÃdhipÃ÷ 06,051.015c Ãrjuniæ rathavaæÓena samantÃt paryavÃrayan 06,051.016a sa tai÷ pariv­ta÷ ÓÆrai÷ ÓÆro yudhi sudurjayai÷ 06,051.016c na sma vivyathate rÃjan k­«ïatulyaparÃkrama÷ 06,051.017a saubhadram atha saæsaktaæ tatra d­«Âvà dhanaæjaya÷ 06,051.017c abhidudrÃva saækruddhas trÃtukÃma÷ svam Ãtmajam 06,051.018a tata÷ sarathanÃgÃÓvà bhÅ«madroïapurogamÃ÷ 06,051.018c abhyavartanta rÃjÃna÷ sahitÃ÷ savyasÃcinam 06,051.019a uddhÆtaæ sahasà bhaumaæ nÃgÃÓvarathasÃdibhi÷ 06,051.019c divÃkarapathaæ prÃpya rajas tÅvram ad­Óyata 06,051.020a tÃni nÃgasahasrÃïi bhÆmipÃlaÓatÃni ca 06,051.020c tasya bÃïapathaæ prÃpya nÃbhyavartanta sarvaÓa÷ 06,051.021a praïedu÷ sarvabhÆtÃni babhÆvus timirà diÓa÷ 06,051.021c kurÆïÃm anayas tÅvra÷ samad­Óyata dÃruïa÷ 06,051.022a nÃpy antarik«aæ na diÓo na bhÆmir na ca bhÃskara÷ 06,051.022c prajaj¤e bharataÓre«Âha Óarasaæghai÷ kirÅÂina÷ 06,051.023a sÃditadhvajanÃgÃs tu hatÃÓvà rathino bh­Óam 06,051.023c vipradrutarathÃ÷ ke cid d­Óyante rathayÆthapÃ÷ 06,051.024a virathà rathinaÓ cÃnye dhÃvamÃnÃ÷ samantata÷ 06,051.024c tatra tatraiva d­Óyante sÃyudhÃ÷ sÃÇgadair bhujai÷ 06,051.025a hayÃrohà hayÃæs tyaktvà gajÃrohÃÓ ca dantina÷ 06,051.025c arjunasya bhayÃd rÃjan samantÃd vipradudruvu÷ 06,051.026a rathebhyaÓ ca gajebhyaÓ ca hayebhyaÓ ca narÃdhipÃ÷ 06,051.026c patitÃ÷ pÃtyamÃnÃÓ ca d­Óyante 'rjunatìitÃ÷ 06,051.027a sagadÃn udyatÃn bÃhÆn sakha¬gÃæÓ ca viÓÃæ pate 06,051.027c saprÃsÃæÓ ca satÆïÅrÃn saÓarÃn saÓarÃsanÃn 06,051.028a sÃÇkuÓÃn sapatÃkÃæÓ ca tatra tatrÃrjuno n­ïÃm 06,051.028c nicakarta Óarair ugrai raudraæ bibhrad vapus tadà 06,051.029a parighÃïÃæ prav­ddhÃnÃæ mudgarÃïÃæ ca mÃri«a 06,051.029c prÃsÃnÃæ bhiï¬ipÃlÃnÃæ nistriæÓÃnÃæ ca saæyuge 06,051.030a paraÓvadhÃnÃæ tÅk«ïÃnÃæ tomarÃïÃæ ca bhÃrata 06,051.030c varmaïÃæ cÃpaviddhÃnÃæ kavacÃnÃæ ca bhÆtale 06,051.031a dhvajÃnÃæ carmaïÃæ caiva vyajanÃnÃæ ca sarvaÓa÷ 06,051.031c chatrÃïÃæ hemadaï¬ÃnÃæ cÃmarÃïÃæ ca bhÃrata 06,051.032a pratodÃnÃæ kaÓÃnÃæ ca yoktrÃïÃæ caiva mÃri«a 06,051.032c rÃÓayaÓ cÃtra d­Óyante vinikÅrïà raïak«itau 06,051.033a nÃsÅt tatra pumÃn kaÓ cit tava sainyasya bhÃrata 06,051.033c yo 'rjunaæ samare ÓÆraæ pratyudyÃyÃt kathaæ cana 06,051.034a yo yo hi samare pÃrthaæ patyudyÃti viÓÃæ pate 06,051.034c sa sa vai viÓikhais tÅk«ïai÷ paralokÃya nÅyate 06,051.035a te«u vidravamÃïe«u tava yodhe«u sarvaÓa÷ 06,051.035c arjuno vÃsudevaÓ ca dadhmatur vÃrijottamau 06,051.035d*0184_01 rorÆyamÃïo d­Óyeta dhvajÃgre vÃnareÓvara÷ 06,051.035d*0184_02 d­«Âyà bhÅ«ayate ÓatrÆn stabdhakarïo mahÃkapi÷ 06,051.036a tat prabhagnaæ balaæ d­«Âvà pità devavratas tava 06,051.036c abravÅt samare ÓÆraæ bhÃradvÃjaæ smayann iva 06,051.037a e«a pÃï¬usuto vÅra÷ k­«ïena sahito balÅ 06,051.037c tathà karoti sainyÃni yathà kuryÃd dhanaæjaya÷ 06,051.038a na hy e«a samare Óakyo jetum adya kathaæ cana 06,051.038c yathÃsya d­Óyate rÆpaæ kÃlÃntakayamopamam 06,051.039a na nivartayituæ cÃpi Óakyeyaæ mahatÅ camÆ÷ 06,051.039c anyonyaprek«ayà paÓya dravatÅyaæ varÆthinÅ 06,051.039d*0185_01 vayaæ ca Óastribhir bhinnà n­pair indrasamair yudhi 06,051.039d*0185_02 bhÅto vyÆhasya sarvatra na sthÃtuæ kaÓ cid icchati 06,051.039d*0185_03 ÓaravrÃtÃ÷ prad­Óyanta pannagÃbhÃ÷ samantata÷ 06,051.039d*0185_04 diÓaÓ ca vidiÓaÓ caiva vyÃptà hy ÃrjunasÃyakai÷ 06,051.040a e«a cÃstaæ giriÓre«Âhaæ bhÃnumÃn pratipadyate 06,051.040c vapÆæ«i sarvalokasya saæharann iva sarvathà 06,051.041a tatrÃvahÃraæ saæprÃptaæ manye 'haæ puru«ar«abha 06,051.041c ÓrÃntà bhÅtÃÓ ca no yodhà na yotsyanti kathaæ cana 06,051.042a evam uktvà tato bhÅ«mo droïam ÃcÃryasattamam 06,051.042c avahÃram atho cakre tÃvakÃnÃæ mahÃratha÷ 06,051.042d*0186_01 tata÷ sarathanÃgÃÓvà jayaæ prÃpya sasomakÃ÷ 06,051.042d*0186_02 päcÃlÃ÷ pÃï¬avÃÓ caiva praïeduÓ ca puna÷ puna÷ 06,051.042d*0186_03 prayayu÷ ÓibirÃyaiva dhanaæjayapurask­tÃ÷ 06,051.042d*0186_04 vÃditragho«ai÷ saæh­«ÂÃ÷ pran­tyanto mahÃrathÃ÷ 06,051.043a tato 'vahÃra÷ sainyÃnÃæ tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,051.043c astaæ gacchati sÆrye 'bhÆt saædhyÃkÃle ca vartati 06,052.001 saæjaya uvÃca 06,052.001a prabhÃtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tata÷ 06,052.001c anÅkÃny anusaæyÃne vyÃdideÓÃtha bhÃrata 06,052.002a gÃru¬aæ ca mahÃvyÆhaæ cakre ÓÃætanavas tadà 06,052.002c putrÃïÃæ te jayÃkÃÇk«Å bhÅ«ma÷ kurupitÃmaha÷ 06,052.003a garu¬asya svayaæ tuï¬e pità devavratas tava 06,052.003c cak«u«Å ca bharadvÃja÷ k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,052.004a aÓvatthÃmà k­paÓ caiva ÓÅr«am ÃstÃæ yaÓasvinau 06,052.004c trigartair matsyakaikeyair vÃÂadhÃnaiÓ ca saæyutau 06,052.005a bhÆriÓravÃ÷ Óala÷ Óalyo bhagadattaÓ ca mÃri«a 06,052.005c madrakÃ÷ sindhusauvÅrÃs tathà pa¤canadÃÓ ca ye 06,052.006a jayadrathena sahità grÅvÃyÃæ saæniveÓitÃ÷ 06,052.006c p­«Âhe duryodhano rÃjà sodarai÷ sÃnugair v­ta÷ 06,052.007a vindÃnuvindÃv Ãvantyau kÃmbojaÓ ca Óakai÷ saha 06,052.007c puccham Ãsan mahÃrÃja ÓÆrasenÃÓ ca sarvaÓa÷ 06,052.008a mÃgadhÃÓ ca kaliÇgÃÓ ca dÃÓerakagaïai÷ saha 06,052.008c dak«iïaæ pak«am ÃsÃdya sthità vyÆhasya daæÓitÃ÷ 06,052.009a kÃnanÃÓ ca viku¤jÃÓ ca muktÃ÷ puï¬rÃvi«as tathà 06,052.009c b­hadbalena sahità vÃmaæ pak«am upÃÓritÃ÷ 06,052.010a vyƬhaæ d­«Âvà tu tat sainyaæ savyasÃcÅ paraætapa÷ 06,052.010c dh­«Âadyumnena sahita÷ pratyavyÆhata saæyuge 06,052.010d*0187_01 tÃvakÃnÃæ tu taæ vyÆhaæ pratyavyÆhanta pÃï¬avÃ÷ 06,052.010e ardhacandreïa vyÆhena vyÆhaæ tam atidÃruïam 06,052.011a dak«iïaæ Ó­Çgam ÃsthÃya bhÅmaseno vyarocata 06,052.011c nÃnÃÓastraughasaæpannair nÃnÃdeÓyair n­pair v­ta÷ 06,052.012a tad anv eva virÃÂaÓ ca drupadaÓ ca mahÃratha÷ 06,052.012c tadanantaram evÃsÅn nÅlo nÅlÃyudhai÷ saha 06,052.013a nÅlÃd anantaraæ caiva dh­«Âaketur mahÃratha÷ 06,052.013c cedikÃÓikarÆ«aiÓ ca pauravaiÓ cÃbhisaæv­ta÷ 06,052.014a dh­«Âadyumna÷ Óikhaï¬Å ca päcÃlÃÓ ca prabhadrakÃ÷ 06,052.014c madhye sainyasya mahata÷ sthità yuddhÃya bhÃrata 06,052.015a tathaiva dharmarÃjo 'pi gajÃnÅkena saæv­ta÷ 06,052.015c tatas tu sÃtyakÅ rÃjan draupadyÃ÷ pa¤ca cÃtmajÃ÷ 06,052.016a abhimanyus tatas tÆrïam irÃvÃæÓ ca tata÷ param 06,052.016c bhaimasenis tato rÃjan kekayÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,052.017a tato 'bhÆd dvipadÃæ Óre«Âho vÃmaæ pÃrÓvam upÃÓrita÷ 06,052.017c sarvasya jagato goptà goptà yasya janÃrdana÷ 06,052.017d*0188_01 tatrÃnu rathinÃæ Óre«Âho vÃmaÓ­Çge vyavasthita÷ 06,052.018a evam etan mahÃvyÆhaæ pratyavyÆhanta pÃï¬avÃ÷ 06,052.018c vadhÃrthaæ tava putrÃïÃæ tatpak«aæ ye ca saægatÃ÷ 06,052.019a tata÷ pravav­te yuddhaæ vyati«aktarathadvipam 06,052.019c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca nighnatÃm itaretaram 06,052.020a hayaughÃÓ ca rathaughÃÓ ca tatra tatra viÓÃæ pate 06,052.020c saæpatanta÷ sma d­Óyante nighnamÃnÃ÷ parasparam 06,052.021a dhÃvatÃæ ca rathaughÃnÃæ nighnatÃæ ca p­thak p­thak 06,052.021c babhÆva tumula÷ Óabdo vimiÓro dundubhisvanai÷ 06,052.022a divasp­Ç naravÅrÃïÃæ nighnatÃm itaretaram 06,052.022c saæprahÃre sutumule tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,052.022d*0189_01 prÃvartata nadÅ ghorà paralokÃya bhÃrata 06,053.001 saæjaya uvÃca 06,053.001a tato vyƬhe«v anÅke«u tÃvake«v itare«u ca 06,053.001c dhanaæjayo rathÃnÅkam avadhÅt tava bhÃrata 06,053.001e Óarair atiratho yuddhe pÃtayan rathayÆthapÃn 06,053.002a te vadhyamÃnÃ÷ pÃrthena kÃleneva yugak«aye 06,053.002c dhÃrtarëÂrà raïe yattÃ÷ pÃï¬avÃn pratyayodhayan 06,053.002e prÃrthayÃnà yaÓo dÅptaæ m­tyuæ k­tvà nivartanam 06,053.003a ekÃgramanaso bhÆtvà pÃï¬avÃnÃæ varÆthinÅm 06,053.003c babha¤jur bahuÓo rÃjaæs te cÃbhajyanta saæyuge 06,053.004a dravadbhir atha bhagnaiÓ ca parivartadbhir eva ca 06,053.004c pÃï¬avai÷ kauravaiÓ caiva na praj¤Ãyata kiæ cana 06,053.005a udati«Âhad rajo bhaumaæ chÃdayÃnaæ divÃkaram 06,053.005c diÓa÷ pratidiÓo vÃpi tatra jaj¤u÷ kathaæ cana 06,053.006a anumÃnena saæj¤Ãbhir nÃmagotraiÓ ca saæyuge 06,053.006c vartate sma tadà yuddhaæ tatra tatra viÓÃæ pate 06,053.007a na vyÆho bhidyate tatra kauravÃïÃæ kathaæ cana 06,053.007c rak«ita÷ satyasaædhena bhÃradvÃjena dhÅmatà 06,053.008a tathaiva pÃï¬aveyÃnÃæ rak«ita÷ savyasÃcinà 06,053.008c nÃbhidhyata mahÃvyÆho bhÅmena ca surak«ita÷ 06,053.009a senÃgrÃd abhini«patya prÃyudhyaæs tatra mÃnavÃ÷ 06,053.009c ubhayo÷ senayo rÃjan vyati«aktarathadvipÃ÷ 06,053.010a hayÃrohair hayÃrohÃ÷ pÃtyante sma mahÃhave 06,053.010c ­«Âibhir vimalÃgrÃbhi÷ prÃsair api ca saæyuge 06,053.011a rathÅ rathinam ÃsÃdya Óarai÷ kanakabhÆ«aïai÷ 06,053.011c pÃtayÃm Ãsa samare tasminn atibhayaækare 06,053.012a gajÃrohà gajÃrohÃn nÃrÃcaÓaratomarai÷ 06,053.012c saæsaktÃ÷ pÃtayÃm Ãsus tava te«Ãæ ca saæghaÓa÷ 06,053.012d*0190_01 kaÓ cid utpatya samare varavÃraïam Ãsthita÷ 06,053.012d*0190_02 keÓapak«e parÃm­Óya jahÃra samare Óira÷ 06,053.012d*0190_03 anye dviradadantÃgranirbhinnah­dayà raïe 06,053.012d*0190_04 vemuÓ ca rudhiraæ vÅrà ni÷Óvasanta÷ samantata÷ 06,053.012d*0190_05 kaÓ cit karivi«Ãïastho vÅro raïaviÓÃrada÷ 06,053.012d*0190_06 prÃvepac chaktinirbhinno gajaÓik«Ãstravedinà 06,053.013a pattisaæghà raïe pattÅn bhiï¬ipÃlaparaÓvadhai÷ 06,053.013c nyapÃtayanta saæh­«ÂÃ÷ parasparak­tÃgasa÷ 06,053.013d*0191_01 rathÅ ca samare rÃjann ÃsÃdya gajayodhinam 06,053.013d*0191_02 sagajaæ pÃtayÃm Ãsa gajÅ ca rathinaæ rathÃt 06,053.013d*0191_03 rathinaæ ca hayÃroha÷ prÃsena bharatar«abha 06,053.013d*0191_04 pÃtayÃm Ãsa samare rathÅ ca hayasÃdinam 06,053.014a padÃtÅ rathinaæ saækhye rathÅ cÃpi padÃtinam 06,053.014c nyapÃtayac chitai÷ Óastrai÷ senayor ubhayor api 06,053.015a gajÃrohà hayÃrohÃn pÃtayÃæ cakrire tadà 06,053.015c hayÃrohà gajasthÃæÓ ca tad adbhutam ivÃbhavat 06,053.015c*0192_01 **** **** ÃplutyÃplutya saæyuge 06,053.015c*0192_02 nistriæÓair niÓitais tÅk«ïai÷ 06,053.016a gajÃrohavaraiÓ cÃpi tatra tatra padÃtaya÷ 06,053.016c pÃtitÃ÷ samad­Óyanta taiÓ cÃpi gajayodhina÷ 06,053.017a pattisaæghà hayÃrohai÷ sÃdisaæghÃÓ ca pattibhi÷ 06,053.017c pÃtyamÃnà vyad­Óyanta ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,053.018a dhvajais tatrÃpaviddhaiÓ ca kÃrmukais tomarais tathà 06,053.018c prÃsais tathà gadÃbhiÓ ca parighai÷ kampanais tathà 06,053.019a Óaktibhi÷ kavacaiÓ citrai÷ kaïapair aÇkuÓair api 06,053.019c nistriæÓair vimalaiÓ cÃpi svarïapuÇkhai÷ Óarais tathà 06,053.020a paristomai÷ kuthÃbhiÓ ca kambalaiÓ ca mahÃdhanai÷ 06,053.020c bhÆr bhÃti bharataÓre«Âha sragdÃmair iva citrità 06,053.021a narÃÓvakÃyai÷ patitair dantibhiÓ ca mahÃhave 06,053.021c agamyarÆpà p­thivÅ mÃæsaÓoïitakardamà 06,053.022a praÓaÓÃma rajo bhaumaæ vyuk«itaæ raïaÓoïitai÷ 06,053.022c diÓaÓ ca vimalÃ÷ sarvÃ÷ saæbabhÆvur janeÓvara 06,053.023a utthitÃny agaïeyÃni kabandhÃni samantata÷ 06,053.023c cihnabhÆtÃni jagato vinÃÓÃrthÃya bhÃrata 06,053.024a tasmin yuddhe mahÃraudre vartamÃne sudÃruïe 06,053.024c pratyad­Óyanta rathino dhÃvamÃnÃ÷ samantata÷ 06,053.025a tato droïaÓ ca bhÅ«maÓ ca saindhavaÓ ca jayadratha÷ 06,053.025c purumitro vikarïaÓ ca ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 06,053.026a ete samaradurdhar«Ã÷ siæhatulyaparÃkramÃ÷ 06,053.026c pÃï¬avÃnÃm anÅkÃni babha¤ju÷ sma puna÷ puna÷ 06,053.027a tathaiva bhÅmaseno 'pi rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,053.027c sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca draupadeyÃÓ ca bhÃrata 06,053.028a tÃvakÃæs tava putrÃæÓ ca sahitÃn sarvarÃjabhi÷ 06,053.028c drÃvayÃm Ãsur Ãjau te tridaÓà dÃnavÃn iva 06,053.029a tathà te samare 'nyonyaæ nighnanta÷ k«atriyar«abhÃ÷ 06,053.029c raktok«ità ghorarÆpà virejur dÃnavà iva 06,053.030a vinirjitya ripÆn vÅrÃ÷ senayor ubhayor api 06,053.030c vyad­Óyanta mahÃmÃtrà grahà iva nabhastale 06,053.031a tato rathasahasreïa putro duryodhanas tava 06,053.031c abhyayÃt pÃï¬avÃn yuddhe rÃk«asaæ ca ghaÂotkacam 06,053.032a tathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve mahatyà senayà saha 06,053.032c droïabhÅ«mau raïe ÓÆrau pratyudyayur ariædamau 06,053.033a kirÅÂÅ tu yayau kruddha÷ samarthÃn pÃrthivottamÃn 06,053.033c Ãrjuni÷ sÃtyakiÓ caiva yayatu÷ saubalaæ balam 06,053.034a tata÷ pravav­te bhÆya÷ saægrÃmo lomahar«aïa÷ 06,053.034c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca samare vijigÅ«atÃm 06,054.001 saæjaya uvÃca 06,054.001a tatas te pÃrthivÃ÷ kruddhÃ÷ phalgunaæ vÅk«ya saæyuge 06,054.001c rathair anekasÃhasrai÷ samantÃt paryavÃrayan 06,054.002a athainaæ rathav­ndena ko«ÂakÅk­tya bhÃrata 06,054.002c Óarai÷ subahusÃhasrai÷ samantÃd abhyavÃrayan 06,054.003a ÓaktÅÓ ca vimalÃs tÅk«ïà gadÃÓ ca parighai÷ saha 06,054.003c prÃsÃn paraÓvadhÃæÓ caiva mudgarÃn musalÃn api 06,054.003e cik«ipu÷ samare kruddhÃ÷ phalgunasya rathaæ prati 06,054.004a ÓastrÃïÃm atha tÃæ v­«Âiæ ÓalabhÃnÃm ivÃyatim 06,054.004c rurodha sarvata÷ pÃrtha÷ Óarai÷ kanakabhÆ«aïai÷ 06,054.005a tatra tal lÃghavaæ d­«Âvà bÅbhatsor atimÃnu«am 06,054.005c devadÃnavagandharvÃ÷ piÓÃcoragarÃk«asÃ÷ 06,054.005e sÃdhu sÃdhv iti rÃjendra phalgunaæ pratyapÆjayan 06,054.006a sÃtyakiæ cÃbhimanyuæ ca mahatyà senayà saha 06,054.006c gÃndhÃrÃ÷ samare ÓÆrà rurudhu÷ sahasaubalÃ÷ 06,054.007a tatra saubalakÃ÷ kruddhà vÃr«ïeyasya rathottamam 06,054.007c tilaÓaÓ cicchidu÷ krodhÃc chastrair nÃnÃvidhair yudhi 06,054.008a sÃtyakis tu rathaæ tyaktvà vartamÃne mahÃbhaye 06,054.008c abhimanyo rathaæ tÆrïam Ãruroha paraætapa÷ 06,054.009a tÃv ekarathasaæyuktau saubaleyasya vÃhinÅm 06,054.009c vyadhametÃæ Óitais tÆrïaæ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,054.010a droïabhÅ«mau raïe yattau dharmarÃjasya vÃhinÅm 06,054.010c nÃÓayetÃæ Óarais tÅk«ïai÷ kaÇkapatraparicchadai÷ 06,054.011a tato dharmasuto rÃjà mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,054.011c mi«atÃæ sarvasainyÃnÃæ droïÃnÅkam upÃdravan 06,054.012a tatrÃsÅt sumahad yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,054.012c yathà devÃsuraæ yuddhaæ pÆrvam ÃsÅt sudÃruïam 06,054.013a kurvÃïau tu mahat karma bhÅmasenaghaÂotkacau 06,054.013b*0193_01 pità putraÓ ca samare kurvÃïau karma du«karam 06,054.013b*0193_02 rÃjÃnaæ pratyudÅyetÃæ bhÅmasenaghaÂotkacau 06,054.013c duryodhanas tato 'bhyetya tÃv ubhÃv abhyavÃrayat 06,054.014a tatrÃdbhutam apaÓyÃma hai¬imbasya parÃkramam 06,054.014c atÅtya pitaraæ yuddhe yad ayudhyata bhÃrata 06,054.015a bhÅmasenas tu saækruddho duryodhanam amar«aïam 06,054.015c h­dy avidhyat p­«atkena prahasann iva pÃï¬ava÷ 06,054.016a tato duryodhano rÃjà prahÃravaramohita÷ 06,054.016c ni«asÃda rathopasthe kaÓmalaæ ca jagÃma ha 06,054.017a taæ visaæj¤am atho j¤Ãtvà tvaramÃïo 'sya sÃrathi÷ 06,054.017c apovÃha raïÃd rÃjaæs tata÷ sainyam abhidyata 06,054.018a tatas tÃæ kauravÅæ senÃæ dravamÃïÃæ samantata÷ 06,054.018c nighnan bhÅma÷ Óarais tÅk«ïair anuvavrÃja p­«Âhata÷ 06,054.019a pÃr«ataÓ ca rathaÓre«Âho dharmaputraÓ ca pÃï¬ava÷ 06,054.019c droïasya paÓyata÷ sainyaæ gÃÇgeyasya ca paÓyata÷ 06,054.019e jaghnatur viÓikhais tÅk«ïai÷ parÃnÅkaviÓÃtanai÷ 06,054.020a dravamÃïaæ tu tat sainyaæ tava putrasya saæyuge 06,054.020c nÃÓaknutÃæ vÃrayituæ bhÅ«madroïau mahÃrathau 06,054.021a vÃryamÃïaæ hi bhÅ«meïa droïena ca viÓÃæ pate 06,054.021c vidravaty eva tat sainyaæ paÓyator droïabhÅ«mayo÷ 06,054.022a tato rathasahasre«u vidravatsu tatas tata÷ 06,054.022c tÃv ÃsthitÃv ekarathaæ saubhadraÓinipuægavau 06,054.022e saubalÅæ samare senÃæ ÓÃtayetÃæ samantata÷ 06,054.023a ÓuÓubhÃte tadà tau tu Óaineyakurupuægavau 06,054.023c amÃvÃsyÃæ gatau yadvat somasÆryau nabhastale 06,054.024a arjunas tu tata÷ kruddhas tava sainyaæ viÓÃæ pate 06,054.024c vavar«a Óaravar«eïa dhÃrÃbhir iva toyada÷ 06,054.025a vadhyamÃnaæ tatas tat tu Óarai÷ pÃrthasya saæyuge 06,054.025c dudrÃva kauravaæ sainyaæ vi«Ãdabhayakampitam 06,054.025d*0194_01 vÃryamÃïaæ mahÃrÃja bhÅ«madroïak­pÃdibhi÷ 06,054.026a dravatas tÃn samÃlokya bhÅ«madroïau mahÃrathau 06,054.026c nyavÃrayetÃæ saærabdhau duryodhanahitai«iïau 06,054.027a tato duryodhano rÃjà samÃÓvasya viÓÃæ pate 06,054.027c nyavartayata tat sainyaæ dravamÃïaæ samantata÷ 06,054.028a yatra yatra sutaæ tubhyaæ yo ya÷ paÓyati bhÃrata 06,054.028c tatra tatra nyavartanta k«atriyÃïÃæ mahÃrathÃ÷ 06,054.029a tÃn niv­ttÃn samÅk«yaiva tato 'nye 'pÅtare janÃ÷ 06,054.029c anyonyaspardhayà rÃjaæl lajjayÃnye 'vatasthire 06,054.030a punarÃvartatÃæ te«Ãæ vega ÃsÅd viÓÃæ pate 06,054.030c pÆryata÷ sÃgarasyeva candrasyodayanaæ prati 06,054.031a saæniv­ttÃæs tatas tÃæs tu d­«Âvà rÃjà suyodhana÷ 06,054.031c abravÅt tvarito gatvà bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ vaca÷ 06,054.032a pitÃmaha nibodhedaæ yat tvà vak«yÃmi bhÃrata 06,054.032c nÃnurÆpam ahaæ manye tvayi jÅvati kaurava 06,054.033a droïe cÃstravidÃæ Óre«Âhe saputre sasuh­jjane 06,054.033c k­pe caiva mahe«vÃse dravatÅyaæ varÆthinÅ 06,054.034a na pÃï¬avÃ÷ pratibalÃs tava rÃjan kathaæ cana 06,054.034c tathà droïasya saægrÃme drauïeÓ caiva k­pasya ca 06,054.035a anugrÃhyÃ÷ pÃï¬usutà nÆnaæ tava pitÃmaha 06,054.035c yathemÃæ k«amase vÅra vadhyamÃnÃæ varÆthinÅm 06,054.036a so 'smi vÃcyas tvayà rÃjan pÆrvam eva samÃgame 06,054.036c na yotsye pÃï¬avÃn saækhye nÃpi pÃr«atasÃtyakÅ 06,054.037a Órutvà tu vacanaæ tubhyam ÃcÃryasya k­pasya ca 06,054.037c karïena sahita÷ k­tyaæ cintayÃnas tadaiva hi 06,054.038a yadi nÃhaæ parityÃjyo yuvÃbhyÃm iha saæyuge 06,054.038c vikrameïÃnurÆpeïa yudhyetÃæ puru«ar«abhau 06,054.039a etac chrutvà vaco bhÅ«ma÷ prahasan vai muhur muhu÷ 06,054.039c abravÅt tanayaæ tubhyaæ krodhÃd udv­tya cak«u«Å 06,054.040a bahuÓo hi mayà rÃjaæs tathyam uktaæ hitaæ vaca÷ 06,054.040c ajeyÃ÷ pÃï¬avà yuddhe devair api savÃsavai÷ 06,054.041a yat tu Óakyaæ mayà kartuæ v­ddhenÃdya n­pottama 06,054.041c kari«yÃmi yathÃÓakti prek«edÃnÅæ sabÃndhava÷ 06,054.042a adya pÃï¬usutÃn sarvÃn sasainyÃn saha bandhubhi÷ 06,054.042c mi«ato vÃrayi«yÃmi sarvalokasya paÓyata÷ 06,054.043a evam ukte tu bhÅ«meïa putrÃs tava janeÓvara 06,054.043c dadhmu÷ ÓaÇkhÃn mudà yuktà bherÅÓ ca jaghnire bh­Óam 06,054.044a pÃï¬avÃpi tato rÃja¤ Órutvà taæ ninadaæ mahat 06,054.044c dadhmu÷ ÓaÇkhÃæÓ ca bherÅÓ ca murajÃæÓ ca vyanÃdayan 06,055.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,055.001a pratij¤Ãte tu bhÅ«meïa tasmin yuddhe sudÃruïe 06,055.001b*0195_01 pÃï¬Æn ÃvÃrayi«yeti kathaæ yuyudhire n­pÃ÷ 06,055.001c krodhito mama putreïa du÷khitena viÓe«ata÷ 06,055.002a bhÅ«ma÷ kim akarot tatra pÃï¬aveye«u saæjaya 06,055.002c pitÃmahe và päcÃlÃs tan mamÃcak«va saæjaya 06,055.003 saæjaya uvÃca 06,055.003a gatapÆrvÃhïabhÆyi«Âhe tasminn ahani bhÃrata 06,055.003b*0196_01 paÓcimÃæ diÓam ÃsthÃya sthite cÃpi divÃkare 06,055.003c jayaæ prÃpte«u h­«Âe«u pÃï¬ave«u mahÃtmasu 06,055.004a sarvadharmaviÓe«aj¤a÷ pità devavratas tava 06,055.004c abhyayÃj javanair aÓvai÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,055.004e mahatyà senayà guptas tava putraiÓ ca sarvaÓa÷ 06,055.005a prÃvartata tato yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,055.005c asmÃkaæ pÃï¬avai÷ sÃrdham anayÃt tava bhÃrata 06,055.006a dhanu«Ãæ kÆjatÃæ tatra talÃnÃæ cÃbhihanyatÃm 06,055.006c mahÃn samabhavac chabdo girÅïÃm iva dÅryatÃm 06,055.007a ti«Âha sthito 'smi viddhy enaæ nivartasva sthiro bhava 06,055.007c sthito 'smi praharasveti ÓabdÃ÷ ÓrÆyanta sarvaÓa÷ 06,055.008a käcane«u tanutre«u kirÅÂe«u dhvaje«u ca 06,055.008c ÓilÃnÃm iva Óaile«u patitÃnÃm abhÆt svana÷ 06,055.009a patitÃny uttamÃÇgÃni bÃhavaÓ ca vibhÆ«itÃ÷ 06,055.009c vyace«Âanta mahÅæ prÃpya ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,055.010a h­tottamÃÇgÃ÷ ke cit tu tathaivodyatakÃrmukÃ÷ 06,055.010c prag­hÅtÃyudhÃÓ cÃpi tasthu÷ puru«asattamÃ÷ 06,055.011a prÃvartata mahÃvegà nadÅ rudhiravÃhinÅ 06,055.011c mÃtaÇgÃÇgaÓilÃraudrà mÃæsaÓoïitakardamà 06,055.012a varÃÓvanaranÃgÃnÃæ ÓarÅraprabhavà tadà 06,055.012c paralokÃrïavamukhÅ g­dhragomÃyumodinÅ 06,055.013a na d­«Âaæ na Órutaæ cÃpi yuddham etÃd­Óaæ n­pa 06,055.013c yathà tava sutÃnÃæ ca pÃï¬avÃnÃæ ca bhÃrata 06,055.014a nÃsÅd rathapathas tatra yodhair yudhi nipÃtitai÷ 06,055.014c gajaiÓ ca patitair nÅlair giriÓ­Çgair ivÃv­tam 06,055.015a vikÅrïai÷ kavacaiÓ citrair dhvajaiÓ chatraiÓ ca mÃri«a 06,055.015c ÓuÓubhe tad raïasthÃnaæ ÓaradÅva nabhastalam 06,055.016a vinirbhinnÃ÷ Óarai÷ ke cid antapŬÃvikar«iïa÷ 06,055.016c abhÅtÃ÷ samare ÓatrÆn abhyadhÃvanta daæÓitÃ÷ 06,055.017a tÃta bhrÃta÷ sakhe bandho vayasya mama mÃtula 06,055.017c mà mÃæ parityajety anye cukruÓu÷ patità raïe 06,055.018a ÃdhÃvÃbhyehi mà gaccha kiæ bhÅto 'si kva yÃsyasi 06,055.018c sthito 'haæ samare mà bhair iti cÃnye vicukruÓu÷ 06,055.019a tatra bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo nityaæ maï¬alakÃrmuka÷ 06,055.019c mumoca bÃïÃn dÅptÃgrÃn ahÅn ÃÓÅvi«Ãn iva 06,055.020a Óarair ekÃyanÅkurvan diÓa÷ sarvà yatavrata÷ 06,055.020c jaghÃna pÃï¬avarathÃn ÃdiÓyÃdiÓya bhÃrata 06,055.021a sa n­tyan vai rathopasthe darÓayan pÃïilÃghavam 06,055.021c alÃtacakravad rÃjaæs tatra tatra sma d­Óyate 06,055.022a tam ekaæ samare ÓÆraæ pÃï¬avÃ÷ s­¤jayÃs tathà 06,055.022c anekaÓatasÃhasraæ samapaÓyanta lÃghavÃt 06,055.023a mÃyÃk­tÃtmÃnam iva bhÅ«maæ tatra sma menire 06,055.023c pÆrvasyÃæ diÓi taæ d­«Âvà pratÅcyÃæ dad­Óur janÃ÷ 06,055.024a udÅcyÃæ cainam Ãlokya dak«iïasyÃæ puna÷ prabho 06,055.024c evaæ sa samare vÅro gÃÇgeya÷ pratyad­Óyata 06,055.025a na cainaæ pÃï¬aveyÃnÃæ kaÓ cic chaknoti vÅk«itum 06,055.025c viÓikhÃn eva paÓyanti bhÅ«macÃpacyutÃn bahÆn 06,055.026a kurvÃïaæ samare karma sÆdayÃnaæ ca vÃhinÅm 06,055.026c vyÃkroÓanta raïe tatra vÅrà bahuvidhaæ bahu 06,055.026e amÃnu«eïa rÆpeïa carantaæ pitaraæ tava 06,055.027a Óalabhà iva rÃjÃna÷ patanti vidhicoditÃ÷ 06,055.027c bhÅ«mÃgnim abhi saækruddhaæ vinÃÓÃya sahasraÓa÷ 06,055.028a na hi mogha÷ Óara÷ kaÓ cid ÃsÅd bhÅ«masya saæyuge 06,055.028c naranÃgÃÓvakÃye«u bahutvÃl laghuvedhina÷ 06,055.029a bhinatty ekena bÃïena sumuktena patatriïà 06,055.029c gajakaÇkaÂasaænÃhaæ vajreïevÃcalottamam 06,055.030a dvau trÅn api gajÃrohÃn piï¬itÃn varmitÃn api 06,055.030c nÃrÃcena sutÅk«ïena nijaghÃna pità tava 06,055.031a yo yo bhÅ«maæ naravyÃghram abhyeti yudhi kaÓ cana 06,055.031c muhÆrtad­«Âa÷ sa mayà pÃtito bhuvi d­Óyate 06,055.032a evaæ sà dharmarÃjasya vadhyamÃnà mahÃcamÆ÷ 06,055.032c bhÅ«meïÃtulavÅryeïa vyaÓÅryata sahasradhà 06,055.033a prakÅryata mahÃsenà Óaravar«ÃbhitÃpità 06,055.033c paÓyato vÃsudevasya pÃrthasya ca mahÃtmana÷ 06,055.034a yatamÃnÃpi te vÅrà dravamÃïÃn mahÃrathÃn 06,055.034c nÃÓaknuvan vÃrayituæ bhÅ«mabÃïaprapŬitÃ÷ 06,055.035a mahendrasamavÅryeïa vadhyamÃnà mahÃcamÆ÷ 06,055.035c abhajyata mahÃrÃja na ca dvau saha dhÃvata÷ 06,055.036a ÃviddhanaranÃgÃÓvaæ patitadhvajakÆbaram 06,055.036c anÅkaæ pÃï¬uputrÃïÃæ hÃhÃbhÆtam acetanam 06,055.037a jaghÃnÃtra pità putraæ putraÓ ca pitaraæ tathà 06,055.037c priyaæ sakhÃyaæ cÃkrande sakhà daivabalÃtk­ta÷ 06,055.038a vimucya kavacÃn anye pÃï¬uputrasya sainikÃ÷ 06,055.038c prakÅrya keÓÃn dhÃvanta÷ pratyad­Óyanta bhÃrata 06,055.039a tad gokulam ivodbhrÃntam udbhrÃntarathayÆthapam 06,055.039c dad­Óe pÃï¬uputrasya sainyam Ãrtasvaraæ tadà 06,055.040a prabhajyamÃnaæ tat sainyaæ d­«Âvà devakinandana÷ 06,055.040c uvÃca pÃrthaæ bÅbhatsuæ nig­hya ratham uttamam 06,055.041a ayaæ sa kÃla÷ saæprÃpta÷ pÃrtha ya÷ kÃÇk«itas tvayà 06,055.041c praharÃsmai naravyÃghra na cen mohÃd vimuhyase 06,055.042a yat tvayà kathitaæ vÅra purà rÃj¤Ãæ samÃgame 06,055.042c bhÅ«madroïamukhÃn sarvÃn dhÃrtarëÂrasya sainikÃn 06,055.043a sÃnubandhÃn hani«yÃmi ye mÃæ yotsyanti saæyuge 06,055.043c iti tat kuru kaunteya satyaæ vÃkyam ariædama 06,055.044a bÅbhatso paÓya sainyaæ svaæ bhajyamÃnaæ samantata÷ 06,055.044c dravataÓ ca mahÅpÃlÃn sarvÃn yaudhi«Âhire bale 06,055.045a d­«Âvà hi samare bhÅ«maæ vyÃttÃnanam ivÃntakam 06,055.045c bhayÃrtÃ÷ saæpraïaÓyanti siæhaæ k«udram­gà iva 06,055.046a evam ukta÷ pratyuvÃca vÃsudevaæ dhanaæjaya÷ 06,055.046c codayÃÓvÃn yato bhÅ«mo vigÃhyaitad balÃrïavam 06,055.046d*0197_01 pÃtayi«yÃmi durdhar«aæ kuruv­ddhaæ pitÃmaham 06,055.047a tato 'ÓvÃn rajataprakhyÃæÓ codayÃm Ãsa mÃdhava÷ 06,055.047c yato bhÅ«maratho rÃjan du«prek«yo raÓmimÃn iva 06,055.048a tatas tat punar Ãv­ttaæ yudhi«Âhirabalaæ mahat 06,055.048c d­«Âvà pÃrthaæ mahÃbÃhuæ bhÅ«mÃyodyantam Ãhave 06,055.049a tato bhÅ«ma÷ kuruÓre«Âha÷ siæhavad vinadan muhu÷ 06,055.049c dhanaæjayarathaæ tÆrïaæ Óaravar«air avÃkirat 06,055.050a k«aïena sa rathas tasya sahaya÷ sahasÃrathi÷ 06,055.050c Óaravar«eïa mahatà saæchanno na prakÃÓate 06,055.051a vÃsudevas tv asaæbhrÃnto dhairyam ÃsthÃya sattvavÃn 06,055.051c codayÃm Ãsa tÃn aÓvÃn vitunnÃn bhÅ«masÃyakai÷ 06,055.052a tata÷ pÃrtho dhanur g­hya divyaæ jaladanisvanam 06,055.052c pÃtayÃm Ãsa bhÅ«masya dhanuÓ chittvà tribhi÷ Óarai÷ 06,055.053a sa cchinnadhanvà kauravya÷ punar anyan mahad dhanu÷ 06,055.053c nime«ÃntaramÃtreïa sajyaæ cakre pità tava 06,055.054a vicakar«a tato dorbhyÃæ dhanur jaladanisvanam 06,055.054c athÃsya tad api kruddhaÓ ciccheda dhanur arjuna÷ 06,055.055a tasya tat pÆjayÃm Ãsa lÃghavaæ Óaætano÷ suta÷ 06,055.055c sÃdhu pÃrtha mahÃbÃho sÃdhu bho pÃï¬unandana 06,055.056a tvayy evaitad yuktarÆpaæ mahat karma dhanaæjaya 06,055.056c prÅto 'smi sud­¬haæ putra kuru yuddhaæ mayà saha 06,055.057a iti pÃrthaæ praÓasyÃtha prag­hyÃnyan mahad dhanu÷ 06,055.057c mumoca samare vÅra÷ ÓarÃn pÃrtharathaæ prati 06,055.058a adarÓayad vÃsudevo hayayÃne paraæ balam 06,055.058c moghÃn kurva¤ ÓarÃæs tasya maï¬alÃny acaral laghu 06,055.059a tathÃpi bhÅ«ma÷ sud­¬haæ vÃsudevadhanaæjayau 06,055.059c vivyÃdha niÓitair bÃïai÷ sarvagÃtre«u mÃri«a 06,055.060a ÓuÓubhÃte naravyÃghrau tau bhÅ«maÓaravik«atau 06,055.060c gov­«Ãv iva nardantau vi«ÃïollikhitÃÇkitau 06,055.061a punaÓ cÃpi susaækruddha÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,055.061c k­«ïayor yudhi saærabdho bhÅ«mo vyÃvÃrayad diÓa÷ 06,055.061d*0198_01 pÃrtho 'pi samare kruddho bhÅ«masyÃvÃrayad diÓa÷ 06,055.061d*0199_01 bhÅ«mo 'pi rathinÃæ Óre«Âha÷ pÃrthasyÃvÃrayad diÓa÷ 06,055.062a vÃr«ïeyaæ ca Óarais tÅk«ïai÷ kampayÃm Ãsa ro«ita÷ 06,055.062c muhur abhyutsmayan bhÅ«ma÷ prahasya svanavat tadà 06,055.063a tata÷ k­«ïas tu samare d­«Âvà bhÅ«maparÃkramam 06,055.063c saæprek«ya ca mahÃbÃhu÷ pÃrthasya m­duyuddhatÃm 06,055.064a bhÅ«maæ ca Óaravar«Ãïi s­jantam aniÓaæ yudhi 06,055.064c pratapantam ivÃdityaæ madhyam ÃsÃdya senayo÷ 06,055.065a varÃn varÃn vinighnantaæ pÃï¬uputrasya sainikÃn 06,055.065c yugÃntam iva kurvÃïaæ bhÅ«maæ yaudhi«Âhire bale 06,055.066a am­«yamÃïo bhagavÃn keÓava÷ paravÅrahà 06,055.066c acintayad ameyÃtmà nÃsti yaudhi«Âhiraæ balam 06,055.067a ekÃhnà hi raïe bhÅ«mo nÃÓayed devadÃnavÃn 06,055.067c kim u pÃï¬usutÃn yuddhe sabalÃn sapadÃnugÃn 06,055.068a dravate ca mahat sainyaæ pÃï¬avasya mahÃtmana÷ 06,055.068c ete ca kauravÃs tÆrïaæ prabhagnÃn d­Óya somakÃn 06,055.068e Ãdravanti raïe h­«Âà har«ayanta÷ pitÃmaham 06,055.069a so 'haæ bhÅ«maæ nihanmy adya pÃï¬avÃrthÃya daæÓita÷ 06,055.069c bhÃram etaæ vine«yÃmi pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,055.070a arjuno 'pi Óarais tÅk«ïair vadhyamÃno hi saæyuge 06,055.070c kartavyaæ nÃbhijÃnÃti raïe bhÅ«masya gauravÃt 06,055.071a tathà cintayatas tasya bhÆya eva pitÃmaha÷ 06,055.071c pre«ayÃm Ãsa saækruddha÷ ÓarÃn pÃrtharathaæ prati 06,055.072a te«Ãæ bahutvÃd dhi bh­Óaæ ÓarÃïÃæ; diÓo 'tha sarvÃ÷ pihità babhÆvu÷ 06,055.072c na cÃntarik«aæ na diÓo na bhÆmir; na bhÃskaro 'd­Óyata raÓmimÃlÅ 06,055.072e vavuÓ ca vÃtÃs tumulÃ÷ sadhÆmÃ; diÓaÓ ca sarvÃ÷ k«ubhità babhÆvu÷ 06,055.073a droïo vikarïo 'tha jayadrathaÓ ca; bhÆriÓravÃ÷ k­tavarmà k­paÓ ca 06,055.073c ÓrutÃyur amba«ÂhapatiÓ ca rÃjÃ; vindÃnuvindau ca sudak«iïaÓ ca 06,055.074a prÃcyÃÓ ca sauvÅragaïÃÓ ca sarve; vasÃtaya÷ k«udrakamÃlavÃÓ ca 06,055.074c kirÅÂinaæ tvaramÃïÃbhisasrur; nideÓagÃ÷ ÓÃætanavasya rÃj¤a÷ 06,055.074d*0200_01 tavÃpi putrasya tu kopanasya 06,055.075a taæ vÃjipÃdÃtarathaughajÃlair; anekasÃhasraÓatair dadarÓa 06,055.075c kirÅÂinaæ saæparivÃryamÃïaæ; Óiner naptà vÃraïayÆthapaiÓ ca 06,055.076a tatas tu d­«ÂvÃrjunavÃsudevau; padÃtinÃgÃÓvarathai÷ samantÃt 06,055.076c abhidrutau Óastrabh­tÃæ vari«Âhau; ÓinipravÅro 'bhisasÃra tÆrïam 06,055.077a sa tÃny anÅkÃni mahÃdhanu«mä; ÓinipravÅra÷ sahasÃbhipatya 06,055.077c cakÃra sÃhÃyyam athÃrjunasya; vi«ïur yathà v­trani«Ædanasya 06,055.078a viÓÅrïanÃgÃÓvarathadhvajaughaæ; bhÅ«meïa vitrÃsitasarvayodham 06,055.078c yudhi«ÂhirÃnÅkam abhidravantaæ; provÃca saæd­Óya ÓinipravÅra÷ 06,055.079a kva k«atriyà yÃsyatha nai«a dharma÷; satÃæ purastÃt kathita÷ purÃïai÷ 06,055.079c mà svÃæ pratij¤Ãæ jahata pravÅrÃ÷; svaæ vÅradharmaæ paripÃlayadhvam 06,055.080a tÃn vÃsavÃn antarajo niÓamya; narendramukhyÃn dravata÷ samantÃt 06,055.080c pÃrthasya d­«Âvà m­duyuddhatÃæ ca; bhÅ«maæ ca saækhye samudÅryamÃïam 06,055.081a am­«yamÃïa÷ sa tato mahÃtmÃ; yaÓasvinaæ sarvadaÓÃrhabhartà 06,055.081c uvÃca Óaineyam abhipraÓaæsan; d­«Âvà kurÆn Ãpatata÷ samantÃt 06,055.082a ye yÃnti yÃntv eva ÓinipravÅra; ye 'pi sthitÃ÷ sÃtvata te 'pi yÃntu 06,055.082c bhÅ«maæ rathÃt paÓya nipÃtyamÃnaæ; droïaæ ca saækhye sagaïaæ mayÃdya 06,055.083a nÃsau ratha÷ sÃtvata kauravÃïÃæ; kruddhasya mucyeta raïe 'dya kaÓ cit 06,055.083c tasmÃd ahaæ g­hya rathÃÇgam ugraæ; prÃïaæ hari«yÃmi mahÃvratasya 06,055.084a nihatya bhÅ«maæ sagaïaæ tathÃjau; droïaæ ca Óaineya rathapravÅram 06,055.084c prÅtiæ kari«yÃmi dhanaæjayasya; rÃj¤aÓ ca bhÅmasya tathÃÓvinoÓ ca 06,055.085a nihatya sarvÃn dh­tarëÂraputrÃæs; tatpak«iïo ye ca narendramukhyÃ÷ 06,055.085c rÃjyena rÃjÃnam ajÃtaÓatruæ; saæpÃdayi«yÃmy aham adya h­«Âa÷ 06,055.085d*0201_01 itÅdam uktvà sa mahÃnubhÃva÷ 06,055.085d*0201_02 sasmÃra cakraæ niÓitaæ purÃïam 06,055.085d*0201_03 sudarÓanaæ cintitamÃtram eva 06,055.085d*0201_04 tasyÃgrahastaæ svayam Ãruroha 06,055.086a tata÷ sunÃbhaæ vasudevaputra÷; sÆryaprabhaæ vajrasamaprabhÃvam 06,055.086c k«urÃntam udyamya bhujena cakraæ; rathÃd avaplutya vis­jya vÃhÃn 06,055.087a saækampayan gÃæ caraïair mahÃtmÃ; vegena k­«ïa÷ prasasÃra bhÅ«mam 06,055.087c madÃndham Ãjau samudÅrïadarpa÷; siæho jighÃæsann iva vÃraïendram 06,055.088a so 'bhyadravad bhÅ«mam anÅkamadhye; kruddho mahendrÃvaraja÷ pramÃthÅ 06,055.088c vyÃlambipÅtÃntapaÂaÓ cakÃÓe; ghano yathà khe 'cirabhÃpinaddha÷ 06,055.089a sudarÓanaæ cÃsya rarÃja Óaures; tac cakrapadmaæ subhujorunÃlam 06,055.089c yathÃdipadmaæ taruïÃrkavarïaæ; rarÃja nÃrÃyaïanÃbhijÃtam 06,055.090a tat k­«ïakopodayasÆryabuddhaæ; k«urÃntatÅk«ïÃgrasujÃtapatram 06,055.090c tasyaiva dehorusara÷prarƬhaæ; rarÃja nÃrÃyaïabÃhunÃlam 06,055.091a tam Ãttacakraæ praïadantam uccai÷; kruddhaæ mahendrÃvarajaæ samÅk«ya 06,055.091c sarvÃïi bhÆtÃni bh­Óaæ vinedu÷; k«ayaæ kurÆïÃm iti cintayitvà 06,055.092a sa vÃsudeva÷ prag­hÅtacakra÷; saævartayi«yann iva jÅvalokam 06,055.092c abhyutpataæl lokagurur babhÃse; bhÆtÃni dhak«yann iva kÃlavahni÷ 06,055.093a tam Ãpatantaæ prag­hÅtacakraæ; samÅk«ya devaæ dvipadÃæ vari«Âham 06,055.093c asaæbhramÃt kÃrmukabÃïapÃïÅ; rathe sthita÷ ÓÃætanavo 'bhyuvÃca 06,055.093d*0202_01 asaæbhramaæ tad vicakar«a dorbhyÃæ 06,055.093d*0202_02 mahÃdhanur gÃï¬ivatulyagho«am 06,055.093d*0202_03 uvÃca bhÅ«mas tam anantapauru«aæ 06,055.093d*0202_04 govindam ÃjÃv avimƬhacetÃ÷ 06,055.094a ehy ehi deveÓa jagannivÃsa; namo 'stu te ÓÃrÇgarathÃÇgapÃïe 06,055.094c prasahya mÃæ pÃtaya lokanÃtha; rathottamÃd bhÆtaÓaraïya saækhye 06,055.094d*0203_01 mamogracakreïa nik­nta dehaæ 06,055.095a tvayà hatasyeha mamÃdya k­«ïa; Óreya÷ parasminn iha caiva loke 06,055.095c saæbhÃvito 'smy andhakav­«ïinÃtha; lokais tribhir vÅra tavÃbhiyÃnÃt 06,055.095d*0204_01 Órutvà vaca÷ ÓÃætanavasya k­«ïo 06,055.095d*0204_02 vegena dhÃvaæs tam athÃbhyuvÃca 06,055.095d*0204_03 tvaæ mÆlam asyeha bhuvi k«ayasya 06,055.095d*0204_04 duryodhanaæ cÃdya samuddhari«yasi 06,055.095d*0204_05 durdyÆtadevÅ n­patir nivÃrya÷ 06,055.095d*0204_06 sumantriïà dharmapathi sthitena 06,055.095d*0204_07 tyÃjyo 'tha và kÃlaparÅtabuddhir 06,055.095d*0204_08 dharmÃtigo ya÷ kulapÃæsana÷ syÃt 06,055.095d*0204_09 bhÅ«mas tad Ãkarïya yadupravÅraæ 06,055.095d*0204_10 rÃjà paraæ daivatam ity uvÃca 06,055.095d*0204_11 tyaktas tu kaæso yadubhir hitÃrthe 06,055.095d*0204_12 dharmÃt kurÆïÃm adhipas tadÃnÅm 06,055.095d*0204_13 saæbodhyamÃno na bubodha rÃjà 06,055.095d*0204_14 kleÓÃya daivÃd viparÅtabuddhi÷ 06,055.095d*0204_15 Órotà hitaæ yasya na kaÓ cid asti 06,055.095d*0204_16 vaktà bh­Óaæ syÃt sa tu kiæ bravÅtu 06,055.096a rathÃd avaplutya tatas tvarÃvÃn; pÃrtho 'py anudrutya yadupravÅram 06,055.096c jagrÃha pÅnottamalambabÃhuæ; bÃhvor hariæ vyÃyatapÅnabÃhu÷ 06,055.097a nig­hyamÃïaÓ ca tadÃdidevo; bh­Óaæ saro«a÷ kila nÃma yogÅ 06,055.097c ÃdÃya vegena jagÃma vi«ïur; ji«ïuæ mahÃvÃta ivaikav­k«am 06,055.098a pÃrthas tu vi«Âabhya balena pÃdau; bhÅ«mÃntikaæ tÆrïam abhidravantam 06,055.098c balÃn nijagrÃha kirÅÂamÃlÅ; pade 'tha rÃjan daÓame kathaæ cit 06,055.099a avasthitaæ ca praïipatya k­«ïaæ; prÅto 'rjuna÷ käcanacitramÃlÅ 06,055.099c uvÃca kopaæ pratisaæhareti; gatir bhavÃn keÓava pÃï¬avÃnÃm 06,055.100a na hÃsyate karma yathÃpratij¤aæ; putrai÷ Óape keÓava sodaraiÓ ca 06,055.100c antaæ kari«yÃmi yathà kurÆïÃæ; tvayÃham indrÃnuja saæprayukta÷ 06,055.101a tata÷ pratij¤Ãæ samayaæ ca tasmai; janÃrdana÷ prÅtamanà niÓamya 06,055.101c sthita÷ priye kauravasattamasya; rathaæ sacakra÷ punar Ãruroha 06,055.101d*0205_01 tata÷ pratij¤Ãæ samavÃpya bhÅ«ma÷ 06,055.101d*0205_02 k­täjali÷ stutyam athÃkarod vai 06,055.101d*0205_03 traivikrame yasya vapur babhÃse 06,055.101d*0205_04 tathaiva d­«Âvà tu samujjvalantam 06,055.102a sa tÃn abhÅ«Æn punar ÃdadÃna÷; prag­hya ÓaÇkhaæ dvi«atÃæ nihantà 06,055.102c vinÃdayÃm Ãsa tato diÓaÓ ca; sa päcajanyasya raveïa Óauri÷ 06,055.103a vyÃviddhani«kÃÇgadakuï¬alaæ taæ; rajovikÅrïäcitapak«manetram 06,055.103c viÓuddhadaæ«Âraæ prag­hÅtaÓaÇkhaæ; vicukruÓu÷ prek«ya kurupravÅrÃ÷ 06,055.104a m­daÇgabherÅpaÂahapraïÃdÃ; nemisvanà dundubhinisvanÃÓ ca 06,055.104c sasiæhanÃdÃÓ ca babhÆvur ugrÃ÷; sarve«v anÅke«u tata÷ kurÆïÃm 06,055.105a gÃï¬Åvagho«a÷ stanayitnukalpo; jagÃma pÃrthasya nabho diÓaÓ ca 06,055.105c jagmuÓ ca bÃïà vimalÃ÷ prasannÃ÷; sarvà diÓa÷ pÃï¬avacÃpamuktÃ÷ 06,055.106a taæ kauravÃïÃm adhipo balena; bhÅ«meïa bhÆriÓravasà ca sÃrdham 06,055.106c abhyudyayÃv udyatabÃïapÃïi÷; kak«aæ didhak«ann iva dhÆmaketu÷ 06,055.107a athÃrjunÃya prajahÃra bhallÃn; bhÆriÓravÃ÷ sapta suvarïapuÇkhÃn 06,055.107c duryodhanas tomaram ugravegaæ; Óalyo gadÃæ ÓÃætanavaÓ ca Óaktim 06,055.108a sa saptabhi÷ sapta ÓarapravekÃn; saævÃrya bhÆriÓravasà vis­«ÂÃn 06,055.108c Óitena duryodhanabÃhumuktaæ; k«ureïa tat tomaram unmamÃtha 06,055.109a tata÷ ÓubhÃm ÃpatatÅæ sa Óaktiæ; vidyutprabhÃæ ÓÃætanavena muktÃm 06,055.109c gadÃæ ca madrÃdhipabÃhumuktÃæ; dvÃbhyÃæ ÓarÃbhyÃæ nicakarta vÅra÷ 06,055.110a tato bhujÃbhyÃæ balavad vik­«ya; citraæ dhanur gÃï¬ivam aprameyam 06,055.110c mÃhendram astraæ vidhivat sughoraæ; prÃduÓcakÃrÃdbhutam antarik«e 06,055.111a tenottamÃstreïa tato mahÃtmÃ; sarvÃïy anÅkÃni mahÃdhanu«mÃn 06,055.111c ÓaraughajÃlair vimalÃgnivarïair; nivÃrayÃm Ãsa kirÅÂamÃlÅ 06,055.111d*0206_01 bhÅ«maæ Óarai÷ saæparivÃrya saækhye 06,055.111d*0206_02 ciccheda bhÆriÓravasaÓ ca cÃpam 06,055.111d*0206_03 Óalyaæ ca viddhvà navabhi÷ p­«atkair 06,055.111d*0206_04 duryodhanaæ vak«asi nirbibheda 06,055.112a ÓilÅmukhÃ÷ pÃrthadhanu÷pramuktÃ; rathÃn dhvajÃgrÃïi dhanÆæ«i bÃhÆn 06,055.112c nik­tya dehÃn viviÓu÷ pare«Ãæ; narendranÃgendraturaægamÃïÃm 06,055.113a tato diÓaÓ cÃnudiÓaÓ ca pÃrtha÷; Óarai÷ sudhÃrair niÓitair vitatya 06,055.113c gÃï¬ÅvaÓabdena manÃæsi te«Ãæ; kirÅÂamÃlÅ vyathayÃæ cakÃra 06,055.114a tasmiæs tathà ghoratame prav­tte; ÓaÇkhasvanà dundubhinisvanÃÓ ca 06,055.114c antarhità gÃï¬ivanisvanena; bhabhÆvur ugrÃÓ ca raïapraïÃdÃ÷ 06,055.115a gÃï¬ÅvaÓabdaæ tam atho viditvÃ; virÃÂarÃjapramukhà n­vÅrÃ÷ 06,055.115c päcÃlarÃjo drupadaÓ ca vÅras; taæ deÓam Ãjagmur adÅnasattvÃ÷ 06,055.116a sarvÃïi sainyÃni tu tÃvakÃni; yato yato gÃï¬ivaja÷ praïÃda÷ 06,055.116c tatas tata÷ saænatim eva jagmur; na taæ pratÅpo 'bhisasÃra kaÓ cit 06,055.116c*0207_01 puna÷ punar dhÃrtarëÂrÃ÷ samagrÃ÷ 06,055.117a tasmin sughore n­pasaæprahÃre; hatÃ÷ pravÅrÃ÷ sarathÃ÷ sasÆtÃ÷ 06,055.117c gajÃÓ ca nÃrÃcanipÃtataptÃ; mahÃpatÃkÃ÷ Óubharukmakak«yÃ÷ 06,055.118a parÅtasattvÃ÷ sahasà nipetu÷; kirÅÂinà bhinnatanutrakÃyÃ÷ 06,055.118c d­¬hÃhatÃ÷ patribhir ugravegai÷; pÃrthena bhallair niÓitai÷ ÓitÃgrai÷ 06,055.119a nik­ttayantrà nihatendrakÅlÃ; dhvajà mahÃnto dhvajinÅmukhe«u 06,055.119c padÃtisaæghÃÓ ca rathÃÓ ca saækhye; hayÃÓ ca nÃgÃÓ ca dhanaæjayena 06,055.120a bÃïÃhatÃs tÆrïam apetasattvÃ; vi«Âabhya gÃtrÃïi nipetur urvyÃm 06,055.120c aindreïa tenÃstravareïa rÃjan; mahÃhave bhinnatanutradehÃ÷ 06,055.121a tata÷ Óaraughair niÓitai÷ kirÅÂinÃ; n­dehaÓastrak«atalohitodà 06,055.121c nadÅ sughorà naradehaphenÃ; pravartità tatra raïÃjire vai 06,055.121d*0208_01 tata÷ Óaraughair niÓitai÷ kirÅÂÅ 06,055.121d*0208_02 pravartayÃm Ãsa nadÅæ sughorÃm 06,055.121d*0208_03 n­nÃgavÃjik«atalohitodÃæ 06,055.121d*0208_04 narendramajjÃsthikamÃæsaphenÃm 06,055.122a vegena sÃtÅva p­thupravÃhÃ; prasusrutà bhairavÃrÃvarÆpà 06,055.122c paretanÃgÃÓvaÓarÅrarodhÃ; narÃntramajjÃbh­tamÃæsapaÇkà 06,055.123a prabhÆtarak«ogaïabhÆtasevitÃ; Óira÷kapÃlÃkulakeÓaÓÃdvalà 06,055.123c ÓarÅrasaæghÃtasahasravÃhinÅ; viÓÅrïanÃnÃkavacormisaækulà 06,055.124a narÃÓvanÃgÃsthinik­ttaÓarkarÃ; vinÃÓapÃtÃlavatÅ bhayÃvahà 06,055.124c tÃæ kaÇkamÃlÃv­tag­dhrakahvai÷; kravyÃdasaæghaiÓ ca tarak«ubhiÓ ca 06,055.125a upetakÆlÃæ dad­Óu÷ samantÃt; krÆrÃæ mahÃvaitaraïÅprakÃÓÃm 06,055.125c pravartitÃm arjunabÃïasaæghair; medovasÃs­kpravahÃæ subhÅmÃm 06,055.125d*0209_01 hatapravÅrÃæ ca tathaiva d­«Âvà 06,055.125d*0209_02 senÃæ kurÆïÃm atha phalgunena 06,055.126a te cedipäcÃlakarÆ«amatsyÃ÷; pÃrthÃÓ ca sarve sahitÃ÷ praïedu÷ 06,055.126b*0210_01 jayapragalbhÃ÷ puru«apravÅrÃ÷ 06,055.126b*0210_02 saætÃpayanta÷ kuruyodhavÅrÃn 06,055.126b*0211_01 hatapravÅrÃïi balÃni d­«Âvà 06,055.126b*0211_02 kirÅÂinà ÓatrubhayÃvahena 06,055.126c vitrÃsya senÃæ dhvajinÅpatÅnÃæ; siæho m­gÃïÃm iva yÆthasaæghÃn 06,055.126d*0212_01 hatadrutÃæ tava putrasya senÃæ 06,055.126d*0212_02 d­«Âvà tadà bhÃratav­«ïisiæhau 06,055.126e vinedatus tÃv atihar«ayuktau; gÃï¬Åvadhanvà ca janÃrdanaÓ ca 06,055.127a tato raviæ saæh­taraÓmijÃlaæ; d­«Âvà bh­Óaæ Óastraparik«atÃÇgÃ÷ 06,055.127c tad aindram astraæ vitataæ sughoram; asahyam udvÅk«ya yugÃntakalpam 06,055.128a athÃpayÃnaæ kurava÷ sabhÅ«mÃ÷; sadroïaduryodhanabÃhlikÃÓ ca 06,055.128c cakrur niÓÃæ saædhigatÃæ samÅk«ya; vibhÃvasor lohitarÃjiyuktÃm 06,055.128d*0213_01 rarÃja cÃraktadigantarÃlaæ 06,055.128d*0213_02 saÓoïam atyartharathÃÇganÃmna÷ 06,055.128d*0213_03 h­da÷ prabhinnÃd iva Óoïitaughair 06,055.128d*0213_04 viliptavanta÷ sakalaæ viyogÃt 06,055.129a avÃpya kÅrtiæ ca yaÓaÓ ca loke; vijitya ÓatrÆæÓ ca dhanaæjayo 'pi 06,055.129c yayau narendrai÷ saha sodaraiÓ ca; samÃptakarmà Óibiraæ niÓÃyÃm 06,055.129d*0214_01 duryodhana÷ pravyathitÃntarÃtmà 06,055.129d*0214_02 yayau tadà prek«ya tadÃjimadhye 06,055.129e tata÷ prajaj¤e tumula÷ kurÆïÃæ; niÓÃmukhe ghoratara÷ praïÃda÷ 06,055.130a raïe rathÃnÃm ayutaæ nihatya; hatà gajÃ÷ saptaÓatÃrjunena 06,055.130c prÃcyÃÓ ca sauvÅragaïÃÓ ca sarve; nipÃtitÃ÷ k«udrakamÃlavÃÓ ca 06,055.130e mahat k­taæ karma dhanaæjayena; kartuæ yathà nÃrhati kaÓ cid anya÷ 06,055.131a ÓrutÃyur amba«ÂhapatiÓ ca rÃjÃ; tathaiva durmar«aïacitrasenau 06,055.131c droïa÷ k­pa÷ saindhavabÃhlikau ca; bhÆriÓravÃ÷ ÓalyaÓalau ca rÃjan 06,055.131d*0215_01 anye ca yodhÃ÷ ÓataÓa÷ sametÃ÷ 06,055.131d*0215_02 kruddhena pÃrthena raïasya madhye 06,055.131e svabÃhuvÅryeïa jitÃ÷ sabhÅ«mÃ÷; kirÅÂinà lokamahÃrathena 06,055.131f*0216_01 aho prayÃty e«a gajendrav­ndai÷ 06,055.131f*0216_02 saæve«Âita÷ pÃï¬avabÃïabhinna÷ 06,055.131f*0216_03 duryodhanaÓ candrasamÃnaÓobhinà 06,055.131f*0216_04 tiryag dh­tenÃtapatreïa manda÷ 06,055.132a iti bruvanta÷ ÓibirÃïi jagmu÷; sarve gaïà bhÃrata ye tvadÅyÃ÷ 06,055.132c ulkÃsahasraiÓ ca susaæpradÅptair; vibhrÃjamÃnaiÓ ca tathà pradÅpai÷ 06,055.132e kirÅÂivitrÃsitasarvayodhÃ; cakre niveÓaæ dhvajinÅ kurÆïÃm 06,055.132f*0217_01 bhagnena darpeïa mahÃrathÃnÃæ 06,055.132f*0217_02 vidhvastavaktrÃÓ ca mahÃrathadvipÃ÷ 06,056.001 saæjaya uvÃca 06,056.001a vyu«ÂÃæ niÓÃæ bhÃrata bhÃratÃnÃm; anÅkinÅnÃæ pramukhe mahÃtmà 06,056.001c yayau sapatnÃn prati jÃtakopo; v­ta÷ samagreïa balena bhÅ«ma÷ 06,056.002a taæ droïaduryodhanabÃhlikÃÓ ca; tathaiva durmar«aïacitrasenau 06,056.002c jayadrathaÓ cÃtibalo balaughair; n­pÃs tathÃnye 'nuyayu÷ samantÃt 06,056.003a sa tair mahadbhiÓ ca mahÃrathaiÓ; ca tejasvibhir vÅryavadbhiÓ ca rÃjan 06,056.003c rarÃja rÃjottama rÃjamukhyair; v­ta÷ sa devair iva vajrapÃïi÷ 06,056.004a tasminn anÅkapramukhe vi«aktÃ; dodhÆyamÃnÃÓ ca mahÃpatÃkÃ÷ 06,056.004c suraktapÅtÃsitapÃï¬urÃbhÃ; mahÃgajaskandhagatà vireju÷ 06,056.005a sà vÃhinÅ ÓÃætanavena rÃj¤Ã; mahÃrathair vÃraïavÃjibhiÓ ca 06,056.005c babhau savidyutstanayitnukalpÃ; jalÃgame dyaur iva jÃtameghà 06,056.006a tato raïÃyÃbhimukhÅ prayÃtÃ; praty arjunaæ ÓÃætanavÃbhiguptà 06,056.006c senà mahogrà sahasà kurÆïÃæ; vego yathà bhÅma ivÃpagÃyÃ÷ 06,056.006d*0218_01 ata÷ paraæ vyÆham acintyarÆpaæ 06,056.006d*0218_02 niveÓayÃm Ãsa mahÃdhanu«mÃn 06,056.007a taæ vyÃlanÃnÃvidhagƬhasÃraæ; gajÃÓvapÃdÃtarathaughapak«am 06,056.007c vyÆhaæ mahÃmeghasamaæ mahÃtmÃ; dadarÓa dÆrÃt kapirÃjaketu÷ 06,056.008a sa niryayau ketumatà rathena; narar«abha÷ Óvetahayena vÅra÷ 06,056.008c varÆthinà sainyamukhe mahÃtmÃ; vadhe dh­ta÷ sarvasapatnayÆnÃm 06,056.008d*0219_01 nÃrÃyaïenendra ivÃbhigupta÷ 06,056.008d*0219_02 ÓaÓÅva sÆryeïa sameyivÃn yathà 06,056.008d*0219_03 tathà mahÃtmà saha keÓavena 06,056.008d*0219_04 varÆthinÅnÃæ pramukhe rarÃja 06,056.008d*0220_01 yathà mahendro 'suravÃhinÅnÃæ 06,056.008d*0220_02 nÃrÃyaïenendra ivÃbhigupta÷ 06,056.008d*0220_03 ÓaÓÅva sÆryeïa sameyivÃn yathà 06,056.008d*0220_04 tathà mahÃtmà saha keÓavena 06,056.009a sÆpaskaraæ sottarabandhure«aæ; yattaæ yadÆnÃm ­«abheïa saækhye 06,056.009c kapidhvajaæ prek«ya vi«edur Ãjau; sahaiva putrais tava kauraveyÃ÷ 06,056.010a prakar«atà guptam udÃyudhena; kirÅÂinà lokamahÃrathena 06,056.010c taæ vyÆharÃjaæ dad­Óus tvadÅyÃÓ; catuÓcaturvyÃlasahasrakÅrïam 06,056.011a yathà hi pÆrve 'hani dharmarÃj¤Ã; vyÆha÷ k­ta÷ kauravanandanena 06,056.011c tathà tathoddeÓam upetya tasthu÷; päcÃlamukhyai÷ saha cedimukhyÃ÷ 06,056.011d*0221_01 tathà na bhÆto bhuvi mÃnu«e«u 06,056.011d*0221_02 na d­«ÂapÆrvo na ca saæÓrutaÓ ca 06,056.012a tato mahÃvegasamÃhatÃni; bherÅsahasrÃïi vinedur Ãjau 06,056.012c ÓaÇkhasvanà dundubhinisvanÃÓ ca; sarve«v anÅke«u sasiæhanÃdÃ÷ 06,056.013a tata÷ sabÃïÃni mahÃsvanÃni; visphÃryamÃïÃni dhanÆæ«i vÅrai÷ 06,056.013c k«aïena bherÅpaïavapraïÃdÃn; antardadhu÷ ÓaÇkhamahÃsvanÃÓ ca 06,056.014a tac chaÇkhaÓabdÃv­tam antarik«am; uddhÆtabhaumadrutareïujÃlam 06,056.014c mahÃvitÃnÃvatataprakÃÓam; Ãlokya vÅrÃ÷ sahasÃbhipetu÷ 06,056.015a rathÅ rathenÃbhihata÷ sasÆta÷; papÃta sÃÓva÷ saratha÷ saketu÷ 06,056.015c gajo gajenÃbhihata÷ papÃta; padÃtinà cÃbhihata÷ padÃti÷ 06,056.016a ÃvartamÃnÃny abhivartamÃnair; bÃïai÷ k«atÃny adbhutadarÓanÃni 06,056.016c prÃsaiÓ ca kha¬gaiÓ ca samÃhatÃni; sadaÓvav­ndÃni sadaÓvav­ndai÷ 06,056.017a suvarïatÃrÃgaïabhÆ«itÃni; ÓarÃvarÃïi prahitÃni vÅrai÷ 06,056.017c vidÃryamÃïÃni paraÓvadhaiÓ ca; prÃsaiÓ ca kha¬gaiÓ ca nipetur urvyÃm 06,056.018a gajair vi«Ãïair varahastarugïÃ÷; ke cit sasÆtà rathina÷ prapetu÷ 06,056.018c gajar«abhÃÓ cÃpi rathar«abheïa; nipetire bÃïahatÃ÷ p­thivyÃm 06,056.019a gajaughavegoddhatasÃditÃnÃæ; Órutvà ni«edur vasudhÃæ manu«yÃ÷ 06,056.019c Ãrtasvaraæ sÃdipadÃtiyÆnÃæ; vi«ÃïagÃtrÃvaratìitÃnÃm 06,056.020a saæbhrÃntanÃgÃÓvarathe prasÆte; mahÃbhaye sÃdipadÃtiyÆnÃm 06,056.020c mahÃrathai÷ saæparivÃryamÃïaæ; dadarÓa bhÅ«ma÷ kapirÃjaketum 06,056.021a taæ pa¤catÃlocchritatÃlaketu÷; sadaÓvavegoddhatavÅryayÃta÷ 06,056.021c mahÃstrabÃïÃÓanidÅptamÃrgaæ; kirÅÂinaæ ÓÃætanavo 'bhyadhÃvat 06,056.022a tathaiva ÓakrapratimÃnakalpam; indrÃtmajaæ droïamukhÃbhisasru÷ 06,056.022c k­paÓ ca ÓalyaÓ ca viviæÓatiÓ ca; duryodhana÷ saumadattiÓ ca rÃjan 06,056.023a tato rathÃnÅkamukhÃd upetya; sarvÃstravit käcanacitravarmà 06,056.023c javena ÓÆro 'bhisasÃra sarvÃæs; tathÃrjunasyÃtra suto 'bhimanyu÷ 06,056.024a te«Ãæ mahÃstrÃïi mahÃrathÃnÃm; asaktakarmà vinihatya kÃr«ïi÷ 06,056.024c babhau mahÃmantrahutÃrcimÃlÅ; sadogata÷ san bhagavÃn ivÃgni÷ 06,056.025a tata÷ sa tÆrïaæ rudhirodaphenÃæ; k­tvà nadÅæ vaiÓasane ripÆïÃm 06,056.025c jagÃma saubhadram atÅtya bhÅ«mo; mahÃrathaæ pÃrtham adÅnasattva÷ 06,056.026a tata÷ prahasyÃdbhutadarÓanena; gÃï¬ÅvanirhvÃdamahÃsvanena 06,056.026c vipÃÂhajÃlena mahÃstrajÃlaæ; vinÃÓayÃm Ãsa kirÅÂamÃlÅ 06,056.027a tam uttamaæ sarvadhanurdharÃïÃm; asaktakarmà kapirÃjaketu÷ 06,056.027c bhÅ«maæ mahÃtmÃbhivavar«a tÆrïaæ; ÓaraughajÃlair vimalaiÓ ca bhallai÷ 06,056.027d*0222_01 tathaiva bhÅ«mÃhatam antarik«e 06,056.027d*0222_02 mahÃstrajÃlaæ kapirÃjaketo÷ 06,056.027d*0222_03 viÓÅryamÃïaæ dad­Óus tvadÅyà 06,056.027d*0222_04 divÃkareïeva tamobhibhÆtam 06,056.028a evaævidhaæ kÃrmukabhÅmanÃdam; adÅnavat satpuru«ottamÃbhyÃm 06,056.028c dadarÓa loka÷ kurus­¤jayÃÓ ca; tad dvairathaæ bhÅ«madhanaæjayÃbhyÃm 06,057.001 saæjaya uvÃca 06,057.001a drauïir bhÆriÓravÃ÷ ÓalyaÓ citrasenaÓ ca mÃri«a 06,057.001c putra÷ sÃæyamaneÓ caiva saubhadraæ samayodhayan 06,057.002a saæsaktam atitejobhis tam ekaæ dad­Óur janÃ÷ 06,057.002c pa¤cabhir manujavyÃghrair gajai÷ siæhaÓiÓuæ yathà 06,057.003a nÃbhilak«yatayà kaÓ cin na Óaurye na parÃkrame 06,057.003c babhÆva sad­Óa÷ kÃr«ïer nÃstre nÃpi ca lÃghave 06,057.004a tathà tam Ãtmajaæ yuddhe vikramantam ariædamam 06,057.004c d­«Âvà pÃrtho raïe yatta÷ siæhanÃdam atho 'nadat 06,057.005a pŬayÃnaæ ca tat sainyaæ pautraæ tava viÓÃæ pate 06,057.005c d­«Âvà tvadÅyà rÃjendra samantÃt paryavÃrayan 06,057.005d*0223_01 dadarÓa rÃjan päcÃlya÷ senÃpatir ariædama÷ 06,057.006a dhvajinÅæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ dÅnaÓatrur adÅnavat 06,057.006c pratyudyayau sa saubhadras tejasà ca balena ca 06,057.007a tasya lÃghavamÃrgastham Ãdityasad­Óaprabham 06,057.007c vyad­Óyata mahac cÃpaæ samare yudhyata÷ parai÷ 06,057.008a sa drauïim i«uïaikena viddhvà Óalyaæ ca pa¤cabhi÷ 06,057.008c dhvajaæ sÃæyamaneÓ cÃpi so '«ÂÃbhir apavarjayat 06,057.009a rukmadaï¬Ãæ mahÃÓaktiæ pre«itÃæ saumadattinà 06,057.009c ÓitenoragasaækÃÓÃæ patriïà vijahÃra tÃm 06,057.010a Óalyasya ca mahÃghorÃn asyata÷ ÓataÓa÷ ÓarÃn 06,057.010b*0224_01 dhanuÓ ciccheda bhallena tÅvravegena phÃlguni÷ 06,057.010c nivÃryÃrjunadÃyÃdo jaghÃna samare hayÃn 06,057.011a bhÆriÓravÃÓ ca ÓalyaÓ ca drauïi÷ sÃæyamani÷ Óala÷ 06,057.011c nÃbhyavartanta saærabdhÃ÷ kÃr«ïer bÃhubalÃÓrayÃt 06,057.012a tatas trigartà rÃjendra madrÃÓ ca saha kekayai÷ 06,057.012c pa¤catriæÓatisÃhasrÃs tava putreïa coditÃ÷ 06,057.013a dhanurvedavido mukhyà ajeyÃ÷ Óatrubhir yudhi 06,057.013c sahaputraæ jighÃæsantaæ parivavru÷ kirÅÂinam 06,057.014a tau tu tatra pitÃputrau parik«iptau rathar«abhau 06,057.014c dadarÓa rÃjan päcÃlya÷ senÃpatir amitrajit 06,057.015a sa vÃraïarathaughÃnÃæ sahasrair bahubhir v­ta÷ 06,057.015c vÃjibhi÷ pattibhiÓ caiva v­ta÷ ÓatasahasraÓa÷ 06,057.015d*0225_01 pÃrÃvatÃÓvaæ sa ratham ÃsthÃya paravÅrahà 06,057.016a dhanur visphÃrya saækruddhaÓ codayitvà varÆthinÅm 06,057.016c yayau tan madrakÃnÅkaæ kekayÃæÓ ca paraætapa÷ 06,057.017a tena kÅrtimatà guptam anÅkaæ d­¬hadhanvanà 06,057.017c prayuktarathanÃgÃÓvaæ yotsyamÃnam aÓobhata 06,057.018a so 'rjunaæ pramukhe yÃntaæ päcÃlya÷ kurunandana 06,057.018c tribhi÷ ÓÃradvataæ bÃïair jatrudeÓe samarpayat 06,057.019a tata÷ sa madrakÃn hatvà daÓabhir daÓabhi÷ Óarai÷ 06,057.019c h­«Âa eko jaghÃnÃÓvaæ bhallena k­tavarmaïa÷ 06,057.020a damanaæ cÃpi dÃyÃdaæ pauravasya mahÃtmana÷ 06,057.020c jaghÃna vipulÃgreïa nÃrÃcena paraætapa÷ 06,057.021a tata÷ sÃæyamane÷ putra÷ päcÃlyaæ yuddhadurmadam 06,057.021c avidhyat triæÓatà bÃïair daÓabhiÓ cÃsya sÃrathim 06,057.022a so 'tividdho mahe«vÃsa÷ s­kkiïÅ parisaælihan 06,057.022c bhallena bh­ÓatÅk«ïena nicakartÃsya kÃrmukam 06,057.023a athainaæ pa¤caviæÓatyà k«ipram eva samarpayat 06,057.023c aÓvÃæÓ cÃsyÃvadhÅd rÃjann ubhau tau pÃr«ïisÃrathÅ 06,057.024a sa hatÃÓve rathe ti«Âhan dadarÓa bharatar«abha 06,057.024c putra÷ sÃæyamane÷ putraæ päcÃlyasya mahÃtmana÷ 06,057.025a sa saæg­hya mahÃghoraæ nistriæÓavaram Ãyasam 06,057.025c padÃtis tÆrïam abhyarchad rathasthaæ drupadÃtmajam 06,057.026a taæ mahaugham ivÃyÃntaæ khÃt patantam ivoragam 06,057.026c bhrÃntÃvaraïanistriæÓaæ kÃlots­«Âam ivÃntakam 06,057.027a dÅpyantam iva ÓastrÃrcyà mattavÃraïavikramam 06,057.027c apaÓyan pÃï¬avÃs tatra dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,057.028a tasya päcÃlaputras tu pratÅpam abhidhÃvata÷ 06,057.028c ÓitanistriæÓahastasya ÓarÃvaraïadhÃriïa÷ 06,057.029a bÃïavegam atÅtasya rathÃbhyÃÓam upeyu«a÷ 06,057.029c tvaran senÃpati÷ kruddho bibheda gadayà Óira÷ 06,057.030a tasya rÃjan sanistriæÓaæ suprabhaæ ca ÓarÃvaram 06,057.030c hatasya patato hastÃd vegena nyapatad bhuvi 06,057.031a taæ nihatya gadÃgreïa lebhe sa paramaæ yaÓa÷ 06,057.031c putra÷ päcÃlarÃjasya mahÃtmà bhÅmavikrama÷ 06,057.032a tasmin hate mahe«vÃse rÃjaputre mahÃrathe 06,057.032c hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅt tava sainyasya mÃri«a 06,057.033a tata÷ sÃæyamani÷ kruddho d­«Âvà nihatam Ãtmajam 06,057.033c abhidudrÃva vegena päcÃlyaæ yuddhadurmadam 06,057.034a tau tatra samare vÅrau sametau rathinÃæ varau 06,057.034c dad­Óu÷ sarvarÃjÃna÷ kurava÷ pÃï¬avÃs tathà 06,057.035a tata÷ sÃæyamani÷ kruddha÷ pÃr«ataæ paravÅrahà 06,057.035c ÃjaghÃna tribhir bÃïais tottrair iva mahÃdvipam 06,057.036a tathaiva pÃr«ataæ ÓÆraæ Óalya÷ samitiÓobhana÷ 06,057.036c ÃjaghÃnorasi kruddhas tato yuddham avartata 06,058.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,058.001a daivam eva paraæ manye pauru«Ãd api saæjaya 06,058.001c yat sainyaæ mama putrasya pÃï¬usainyena vadhyate 06,058.002a nityaæ hi mÃmakÃæs tÃta hatÃn eva hi Óaæsasi 06,058.002c avyagrÃæÓ ca prah­«ÂÃæÓ ca nityaæ Óaæsasi pÃï¬avÃn 06,058.002d*0226_01 vibhagnÃæÓ ca praïa«ÂÃæÓ ca nityaæ Óaæsasi mÃmakÃn 06,058.003a hÅnÃn puru«akÃreïa mÃmakÃn adya saæjaya 06,058.003c patitÃn pÃtyamÃnÃæÓ ca hatÃn eva ca Óaæsasi 06,058.004a yudhyamÃnÃn yathÃÓakti ghaÂamÃnä jayaæ prati 06,058.004c pÃï¬avà vijayanty eva jÅyante caiva mÃmakÃ÷ 06,058.005a so 'haæ tÅvrÃïi du÷khÃni duryodhanak­tÃni ca 06,058.005c aÓrau«aæ satataæ tÃta du÷sahÃni bahÆni ca 06,058.006a tam upÃyaæ na paÓyÃmi jÅyeran yena pÃï¬avÃ÷ 06,058.006c mÃmakà và jayaæ yuddhe prÃpnuyur yena saæjaya 06,058.007 saæjaya uvÃca 06,058.007a k«ayaæ manu«yadehÃnÃæ gajavÃjirathak«ayam 06,058.007c Ó­ïu rÃjan sthiro bhÆtvà tavaivÃpanayo mahÃn 06,058.008a dh­«Âadyumnas tu Óalyena pŬito navabhi÷ Óarai÷ 06,058.008c pŬayÃm Ãsa saækruddho madrÃdhipatim Ãyasai÷ 06,058.009a tatrÃdbhutam apaÓyÃma pÃr«atasya parÃkramam 06,058.009c nyavÃrayata yat tÆrïaæ Óalyaæ samitiÓobhanam 06,058.010a nÃntaraæ dad­Óe kaÓ cit tayo÷ saærabdhayo raïe 06,058.010c muhÆrtam iva tad yuddhaæ tayo÷ samam ivÃbhavat 06,058.011a tata÷ Óalyo mahÃrÃja dh­«Âadyumnasya saæyuge 06,058.011c dhanuÓ ciccheda bhallena pÅtena niÓitena ca 06,058.012a athainaæ Óaravar«eïa chÃdayÃm Ãsa bhÃrata 06,058.012c giriæ jalÃgame yadvaj jaladà jaladhÃriïa÷ 06,058.013a abhimanyus tu saækruddho dh­«Âadyumne nipŬite 06,058.013c abhidudrÃva vegena madrarÃjarathaæ prati 06,058.014a tato madrÃdhiparathaæ kÃr«ïi÷ prÃpyÃtikopana÷ 06,058.014c ÃrtÃyanim ameyÃtmà vivyÃdha viÓikhais tribhi÷ 06,058.015a tatas tu tÃvakà rÃjan parÅpsanto ''rjuniæ raïe 06,058.015c madrarÃjarathaæ tÆrïaæ parivÃryÃvatasthire 06,058.016a duryodhano vikarïaÓ ca du÷ÓÃsanaviviæÓatÅ 06,058.016c durmar«aïo du÷sahaÓ ca citrasenaÓ ca durmukha÷ 06,058.017a satyavrataÓ ca bhadraæ te purumitraÓ ca bhÃrata 06,058.017c ete madrÃdhiparathaæ pÃlayanta÷ sthità raïe 06,058.018a tÃn bhÅmasena÷ saækruddho dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,058.018c draupadeyÃbhimanyuÓ ca mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,058.018d*0227_01 dhÃrtarëÂrÃn daÓa rathÃn daÓaiva pratyavÃrayan 06,058.019a nÃnÃrÆpÃïi ÓastrÃïi vis­janto viÓÃæ pate 06,058.019c abhyavartanta saæh­«ÂÃ÷ parasparavadhai«iïa÷ 06,058.019e te vai samÅyu÷ saægrÃme rÃjan durmantrite tava 06,058.020a tasmin dÃÓarathe yuddhe vartamÃne bhayÃvahe 06,058.020c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca prek«akà rathino 'bhavan 06,058.021a ÓastrÃïy anekarÆpÃïi vis­janto mahÃrathÃ÷ 06,058.021c anyonyam abhinardanta÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,058.022a te yattà jÃtasaærambhÃ÷ sarve 'nyonyaæ jighÃæsava÷ 06,058.022b*0228_01 anyonyam abhinardanta÷ spardhamÃnÃ÷ parasparam 06,058.022b*0229_01 anyonyaspardhayà rÃja¤ j¤Ãtaya÷ saægatà mitha÷ 06,058.022b*0230_01 samÃgatà mahÃrÃja j¤Ãtaya÷ ÓastrapÃïaya÷ 06,058.022c mahÃstrÃïi vimu¤canta÷ samÃpetur amar«aïÃ÷ 06,058.023a duryodhanas tu saækruddho dh­«Âadyumnaæ mahÃraïe 06,058.023c vivyÃdha niÓitair bÃïaiÓ caturbhis tvarito bh­Óam 06,058.024a durmar«aïaÓ ca viæÓatyà citrasenaÓ ca pa¤cabhi÷ 06,058.024c durmukho navabhir bÃïair du÷sahaÓ cÃpi saptabhi÷ 06,058.024e viviæÓati÷ pa¤cabhiÓ ca tribhir du÷ÓÃsanas tathà 06,058.024f*0231_01 vikarïo daÓabhir bÃïai÷ purumitraÓ ca pa¤cabhi÷ 06,058.024f*0231_02 satyavrata÷ saptabhiÓ ca pÃr«ataæ samare 'hanat 06,058.024f*0232_01 madrÃdhipas tribhiÓ caiva vikarïa÷ pa¤cabhi÷ Óarai÷ 06,058.025a tÃn pratyavidhyad rÃjendra pÃr«ata÷ ÓatrutÃpana÷ 06,058.025c ekaikaæ pa¤caviæÓatyà darÓayan pÃïilÃghavam 06,058.026a satyavrataæ tu samare purumitraæ ca bhÃrata 06,058.026c abhimanyur avidhyat tau daÓabhir daÓabhi÷ Óarai÷ 06,058.027a mÃdrÅputrau tu samare mÃtulaæ mÃt­nandanau 06,058.027c chÃdayetÃæ ÓaravrÃtais tad adbhutam ivÃbhavat 06,058.028a tata÷ Óalyo mahÃrÃja svasrÅyau rathinÃæ varau 06,058.028c Óarair bahubhir Ãnarchat k­tapratik­tai«iïau 06,058.028e chÃdyamÃnau tatas tau tu mÃdrÅputrau na celatu÷ 06,058.029a atha duryodhanaæ d­«Âvà bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,058.029c vidhitsu÷ kalahasyÃntaæ gadÃæ jagrÃha pÃï¬ava÷ 06,058.030a tam udyatagadaæ d­«Âvà kailÃsam iva Ó­Çgiïam 06,058.030c bhÅmasenaæ mahÃbÃhuæ putrÃs te prÃdravan bhayÃt 06,058.031a duryodhanas tu saækruddho mÃgadhaæ samacodayat 06,058.031c anÅkaæ daÓasÃhasraæ ku¤jarÃïÃæ tarasvinÃm 06,058.031d*0233_01 gajÃnÅkena sahitas tena rÃjà suyodhana÷ 06,058.031e mÃgadhaæ purata÷ k­tvà bhÅmasenaæ samabhyayÃt 06,058.032a Ãpatantaæ ca taæ d­«Âvà gajÃnÅkaæ v­kodara÷ 06,058.032c gadÃpÃïir avÃrohad rathÃt siæha ivonnadan 06,058.032d*0234_01 ghora÷ pratibhayaÓ cÃsÅt pinÃkÅva pinÃkadh­k 06,058.032d*0234_02 nirmathyamÃnÃæ kruddhena prag­hya mahatÅæ gadÃm 06,058.033a adrisÃramayÅæ gurvÅæ prag­hya mahatÅæ gadÃm 06,058.033c abhyadhÃvad gajÃnÅkaæ vyÃditÃsya ivÃntaka÷ 06,058.034a sa gajÃn gadayà nighnan vyacarat samare balÅ 06,058.034c bhÅmaseno mahÃbÃhu÷ savajra iva vÃsava÷ 06,058.035a tasya nÃdena mahatà manoh­dayakampinà 06,058.035b*0235_01 vipradhvastà gajà rÃjan madaæ tyaktvà bhayaæ gatÃ÷ 06,058.035c vyatyace«Âanta saæhatya gajà bhÅmasya nardata÷ 06,058.036a tatas tu draupadÅputrÃ÷ saubhadraÓ ca mahÃratha÷ 06,058.036c nakula÷ sahadevaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,058.037a p­«Âhaæ bhÅmasya rak«anta÷ Óaravar«eïa vÃraïÃn 06,058.037c abhyadhÃvanta var«anto meghà iva girÅn yathà 06,058.037d*0236_01 nÃkulis tu ÓatÃnÅka÷ samare ÓatrupÆgahà 06,058.038a k«urai÷ k«uraprair bhallaiÓ ca pÅtair a¤jalikair api 06,058.038c pÃtayantottamÃÇgÃni pÃï¬avà gajayodhinÃm 06,058.039a Óirobhi÷ prapatadbhiÓ ca bÃhubhiÓ ca vibhÆ«itai÷ 06,058.039c aÓmav­«Âir ivÃbhÃti pÃïibhiÓ ca sahÃÇkuÓai÷ 06,058.040a h­tottamÃÇgÃ÷ skandhe«u gajÃnÃæ gajayodhina÷ 06,058.040c ad­ÓyantÃcalÃgre«u drumà bhagnaÓikhà iva 06,058.041a dh­«ÂadyumnahatÃn anyÃn apaÓyÃma mahÃgajÃn 06,058.041c patitÃn pÃtyamÃnÃæÓ ca pÃr«atena mahÃtmanà 06,058.042a mÃgadho 'tha mahÅpÃlo gajam airÃvatopamam 06,058.042c pre«ayÃm Ãsa samare saubhadrasya rathaæ prati 06,058.043a tam Ãpatantaæ saæprek«ya mÃgadhasya gajottamam 06,058.043c jaghÃnaike«uïà vÅra÷ saubhadra÷ paravÅrahà 06,058.044a tasyÃvarjitanÃgasya kÃr«ïi÷ parapuraæjaya÷ 06,058.044c rÃj¤o rajatapuÇkhena bhallenÃpaharac chira÷ 06,058.045a vigÃhya tad gajÃnÅkaæ bhÅmaseno 'pi pÃï¬ava÷ 06,058.045c vyacarat samare m­dnan gajÃn indro girÅn iva 06,058.046a ekaprahÃrÃbhihatÃn bhÅmasenena ku¤jarÃn 06,058.046c apaÓyÃma raïe tasmin girÅn vajrahatÃn iva 06,058.047a bhagnadantÃn bhagnakaÂÃn bhagnasakthÃæÓ ca vÃraïÃn 06,058.047c bhagnap­«ÂhÃn bhagnakumbhÃn nihatÃn parvatopamÃn 06,058.048a nadata÷ sÅdataÓ cÃnyÃn vimukhÃn samare gajÃn 06,058.048c vimÆtrÃn bhagnasaævignÃæs tathà viÓak­to 'parÃn 06,058.049a bhÅmasenasya mÃrge«u gatÃsÆn parvatopamÃn 06,058.049c apaÓyÃma hatÃn nÃgÃn ni«Âanantas tathÃpare 06,058.050a vamanto rudhiraæ cÃnye bhinnakumbhà mahÃgajÃ÷ 06,058.050c vihvalanto gatà bhÆmiæ Óailà iva dharÃtale 06,058.050d*0237_01 mÃrgeïa gacchamÃnasya bhÅmasyobhayapÃrÓvata÷ 06,058.050d*0237_02 d­Óyante patità nÃgà vajreïeva ÓiloccayÃ÷ 06,058.051a medorudhiradigdhÃÇgo vasÃmajjÃsamuk«ita÷ 06,058.051c vyacarat samare bhÅmo daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 06,058.052a gajÃnÃæ rudhirÃktÃæ tÃæ gadÃæ bibhrad v­kodara÷ 06,058.052c ghora÷ pratibhayaÓ cÃsÅt pinÃkÅva pinÃkadh­k 06,058.053a nirmathyamÃnÃ÷ kruddhena bhÅmasenena dantina÷ 06,058.053c sahasà prÃdrava¤ Ói«Âà m­dnantas tava vÃhinÅm 06,058.054a taæ hi vÅraæ mahe«vÃsÃ÷ saubhadrapramukhà rathÃ÷ 06,058.054c paryarak«anta yudhyantaæ vajrÃyudham ivÃmarÃ÷ 06,058.055a ÓoïitÃktÃæ gadÃæ bibhrad uk«ito gajaÓoïitai÷ 06,058.055c k­tÃnta iva raudrÃtmà bhÅmaseno vyad­Óyata 06,058.056a vyÃyacchamÃnaæ gadayà dik«u sarvÃsu bhÃrata 06,058.056c n­tyamÃnam apaÓyÃma n­tyantam iva Óaækaram 06,058.057a yamadaï¬opamÃæ gurvÅm indrÃÓanisamasvanÃm 06,058.057c apaÓyÃma mahÃrÃja raudrÃæ viÓasanÅæ gadÃm 06,058.058a vimiÓrÃæ keÓamajjÃbhi÷ pradigdhÃæ rudhireïa ca 06,058.058c pinÃkam iva rudrasya kruddhasyÃbhighnata÷ paÓÆn 06,058.058d*0238_01 keÓamajjÃs­gabhyakto raudraæ bibhrat tadà vapu÷ 06,058.058d*0238_02 mÃruti÷ ÓÆlahastasya purevÃbhighnata÷ paÓÆn 06,058.059a yathà paÓÆnÃæ saæghÃtaæ ya«Âyà pÃla÷ prakÃlayet 06,058.059c tathà bhÅmo gajÃnÅkaæ gadayà paryakÃlayat 06,058.060a gadayà vadhyamÃnÃs te mÃrgaïaiÓ ca samantata÷ 06,058.060c svÃny anÅkÃni m­dnanta÷ prÃdravan ku¤jarÃs tava 06,058.061a mahÃvÃta ivÃbhrÃïi vidhamitvà sa vÃraïÃn 06,058.061c ati«Âhat tumule bhÅma÷ ÓmaÓÃna iva ÓÆlabh­t 06,059.001 saæjaya uvÃca 06,059.001a tasmin hate gajÃnÅke putro duryodhanas tava 06,059.001c bhÅmasenaæ ghnatety evaæ sarvasainyÃny acodayat 06,059.002a tata÷ sarvÃïy anÅkÃni tava putrasya ÓÃsanÃt 06,059.002c abhyadravan bhÅmasenaæ nadantaæ bhairavÃn ravÃn 06,059.003a taæ balaugham aparyantaæ devair api durutsaham 06,059.003c Ãpatantaæ sudu«pÃraæ samudram iva parvaïi 06,059.004a rathanÃgÃÓvakalilaæ ÓaÇkhadundubhinÃditam 06,059.004c athÃnantam apÃraæ ca narendrastimitahradam 06,059.005a taæ bhÅmasena÷ samare mahodadhim ivÃparam 06,059.005c senÃsÃgaram ak«obhyaæ veleva samavÃrayat 06,059.006a tad ÃÓcaryam apaÓyÃma Óraddheyam api cÃdbhutam 06,059.006c bhÅmasenasya samare rÃjan karmÃtimÃnu«am 06,059.007a udÅrïÃæ p­thivÅæ sarvÃæ sÃÓvÃæ sarathaku¤jarÃm 06,059.007c asaæbhramaæ bhÅmaseno gadayà samatìayat 06,059.008a sa saævÃrya balaughÃæs tÃn gadayà rathinÃæ vara÷ 06,059.008c ati«Âhat tumule bhÅmo girir merur ivÃcala÷ 06,059.009a tasmin sutumule ghore kÃle paramadÃruïe 06,059.009c bhrÃtaraÓ caiva putrÃÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,059.010a draupadeyÃbhimanyuÓ ca Óikhaï¬Å ca mahÃratha÷ 06,059.010c na prÃjahan bhÅmasenaæ bhaye jÃte mahÃbalam 06,059.011a tata÷ ÓaikyÃyasÅæ gurvÅæ prag­hya mahatÅæ gadÃm 06,059.011c avadhÅt tÃvakÃn yodhÃn daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 06,059.011e pothayan rathav­ndÃni vÃjiv­ndÃni cÃbhibhÆ÷ 06,059.012a vyacarat samare bhÅmo yugÃnte pÃvako yathà 06,059.012c vinighnan samare sarvÃn yugÃnte kÃlavad vibhu÷ 06,059.013a Æruvegena saækar«an rathajÃlÃni pÃï¬ava÷ 06,059.013c pramardayan gajÃn sarvÃn na¬valÃnÅva ku¤jara÷ 06,059.014a m­dnan rathebhyo rathino gajebhyo gajayodhina÷ 06,059.014c sÃdinaÓ cÃÓvap­«Âhebhyo bhÆmau caiva padÃtina÷ 06,059.014d*0239_01 gadayà vyadhamat sarvÃn vÃto v­k«Ãn ivaujasà 06,059.014d*0239_02 bhÅmaseno mahÃbÃhus tava putrasya vai bale 06,059.014d*0239_03 sà vai majjÃvasÃmÃæsai÷ pradigdhà rudhireïa ca 06,059.014d*0239_04 ad­Óyata mahÃraudrà gadà nÃgÃÓvaghÃtinÅ 06,059.015a tatra tatra hataiÓ cÃpi manu«yagajavÃjibhi÷ 06,059.015c raïÃÇgaïaæ tad abhavan m­tyor ÃghÃtasaænibham 06,059.016a pinÃkam iva rudrasya kruddhasyÃbhighnata÷ paÓÆn 06,059.016c yamadaï¬opamÃm ugrÃm indrÃÓanisamasvanÃm 06,059.016e dad­Óur bhÅmasenasya raudrÃæ viÓasanÅæ gadÃm 06,059.017a Ãvidhyato gadÃæ tasya kaunteyasya mahÃtmana÷ 06,059.017b*0240_01 gadÃmÃrutavego 'bhÆd vi«phÆrjitam ivÃÓane÷ 06,059.017c babhau rÆpaæ mahÃghoraæ kÃlasyeva yugak«aye 06,059.018a taæ tathà mahatÅæ senÃæ drÃvayantaæ puna÷ puna÷ 06,059.018c d­«Âvà m­tyum ivÃyÃntaæ sarve vimanaso 'bhavan 06,059.019a yato yata÷ prek«ate sma gadÃm udyamya pÃï¬ava÷ 06,059.019c tena tena sma dÅryante sarvasainyÃni bhÃrata 06,059.020a pradÃrayantaæ sainyÃni balaughenÃparÃjitam 06,059.020c grasamÃnam anÅkÃni vyÃditÃsyam ivÃntakam 06,059.021a taæ tathà bhÅmakarmÃïaæ prag­hÅtamahÃgadam 06,059.021c d­«Âvà v­kodaraæ bhÅ«ma÷ sahasaiva samabhyayÃt 06,059.022a mahatà meghagho«eïa rathenÃdityavarcasà 06,059.022c chÃdaya¤ Óaravar«eïa parjanya iva v­«ÂimÃn 06,059.023a tam ÃyÃntaæ tathà d­«Âvà vyÃttÃnanam ivÃntakam 06,059.023c bhÅ«maæ bhÅmo mahÃbÃhu÷ pratyudÅyÃd amar«aïa÷ 06,059.024a tasmin k«aïe sÃtyaki÷ satyasaædha÷; ÓinipravÅro 'bhyapatat pitÃmaham 06,059.024c nighnann amitrÃn dhanu«Ã d­¬hena; sa kampayaæs tava putrasya senÃm 06,059.025a taæ yÃntam aÓvai rajataprakÃÓai÷; ÓarÃn dhamantaæ dhanu«Ã d­¬hena 06,059.025c nÃÓaknuvan vÃrayituæ tadÃnÅæ; sarve gaïà bhÃrata ye tvadÅyÃ÷ 06,059.026a avidhyad enaæ niÓitai÷ ÓarÃgrair; alambuso rÃjavarÃrÓyaÓ­Çgi÷ 06,059.026c taæ vai caturbhi÷ pratividhya vÅro; naptà Óiner abhyapatad rathena 06,059.027a anvÃgataæ v­«ïivaraæ niÓamya; madhye ripÆïÃæ parivartamÃnam 06,059.027c prÃvartayantaæ kurupuægavÃæÓ ca; puna÷ punaÓ ca praïadantam Ãjau 06,059.027d*0241_01 yodhÃs tvadÅyÃ÷ Óaravar«air avar«an 06,059.027d*0241_02 meghà yathà bhÆdharam ambuvegai÷ 06,059.028a nÃÓaknuvan vÃrayituæ vari«Âhaæ; madhyaædine sÆryam ivÃtapantam 06,059.028c na tatra kaÓ cinn avi«aïïa ÃsÅd; ­te rÃjan somadattasya putrÃt 06,059.029a sa hy ÃdadÃno dhanur ugravegaæ; bhÆriÓravà bhÃrata saumadatti÷ 06,059.029b*0242_01 tato bhÆriÓravà rÃjan somadattasya putrakam 06,059.029c d­«Âvà rathÃn svÃn vyapanÅyamÃnÃn; pratyudyayau sÃtyakiæ yoddhum icchan 06,060.001 saæjaya uvÃca 06,060.001a tato bhÆriÓravà rÃjan sÃtyakiæ navabhi÷ Óarai÷ 06,060.001c avidhyad bh­Óasaækruddhas tottrair iva mahÃdvipam 06,060.002a kauravaæ sÃtyakiÓ caiva Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,060.002c avÃkirad ameyÃtmà sarvalokasya paÓyata÷ 06,060.003a tato duryodhano rÃjà sodaryai÷ parivÃrita÷ 06,060.003c saumadattiæ raïe yatta÷ samantÃt paryavÃrayat 06,060.004a tathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve sÃtyakiæ rabhasaæ raïe 06,060.004c parivÃrya sthitÃ÷ saækhye samantÃt sumahaujasa÷ 06,060.005a bhÅmasenas tu saækruddho gadÃm udyamya bhÃrata 06,060.005c duryodhanamukhÃn sarvÃn putrÃæs te paryavÃrayat 06,060.005d*0243_01 tathaiva ca sutÃs tubhyaæ bhÅmasenaæ mahÃratham 06,060.005d*0243_02 duryodhanamukhÃ÷ sarve samantÃt paryavÃrayan 06,060.006a rathair anekasÃhasrai÷ krodhÃmar«asamanvita÷ 06,060.006c nandakas tava putras tu bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,060.006e vivyÃdha niÓitai÷ «a¬bhi÷ kaÇkapatrai÷ ÓilÃÓitai÷ 06,060.007a duryodhanas tu samare bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,060.007c ÃjaghÃnorasi kruddho mÃrgaïair niÓitais tribhi÷ 06,060.008a tato bhÅmo mahÃbÃhu÷ svarathaæ sumahÃbala÷ 06,060.008c Ãruroha rathaÓre«Âhaæ viÓokaæ cedam abravÅt 06,060.009a ete mahÃrathÃ÷ ÓÆrà dhÃrtarëÂrà mahÃbalÃ÷ 06,060.009c mÃm eva bh­Óasaækruddhà hantum abhyudyatà yudhi 06,060.009d*0244_01 manorathadrumo 'smÃkaæ cintito bahuvÃr«ika÷ 06,060.009d*0244_02 saphala÷ sÆta adyeha yo 'haæ paÓyÃmi sodarÃn 06,060.009d*0244_03 yatrÃÓoka samutk«iptà reïavo rathanemibhi÷ 06,060.009d*0244_04 na prayÃsya[?ntya]ntarik«aæ hi Óarav­ndair digantare 06,060.009d*0244_05 tatra ti«Âhati saænaddha÷ svayaæ rÃjà suyodhana÷ 06,060.009d*0244_06 bhrÃtaraÓ cÃsya saænaddhÃ÷ kulaputrà madotkaÂÃ÷ 06,060.010a etÃn adya hani«yÃmi paÓyatas te na saæÓaya÷ 06,060.010c tasmÃn mamÃÓvÃn saægrÃme yatta÷ saæyaccha sÃrathe 06,060.011a evam uktvà tata÷ pÃrtha÷ putraæ duryodhanaæ tava 06,060.011c vivyÃdha daÓabhis tÅk«ïai÷ Óarai÷ kanakabhÆ«aïai÷ 06,060.011e nandakaæ ca tribhir bÃïai÷ pratyavidhyat stanÃntare 06,060.012a taæ tu duryodhana÷ «a«Âyà viddhvà bhÅmaæ mahÃbalam 06,060.012c tribhir anyai÷ suniÓitair viÓokaæ pratyavidhyata 06,060.013a bhÅmasya ca raïe rÃjan dhanuÓ ciccheda bhÃsvaram 06,060.013c mu«ÂideÓe Óarais tÅk«ïais tribhÅ rÃjà hasann iva 06,060.013d*0245_01 ÃkarïapÆrïai÷ putras te prahasann iva bhÃrata 06,060.014a bhÅmas tu prek«ya yantÃraæ viÓokaæ saæyuge tadà 06,060.014c pŬitaæ viÓikhais tÅk«ïais tava putreïa dhanvinà 06,060.015a am­«yamÃïa÷ saækruddho dhanur divyaæ parÃm­Óat 06,060.015c putrasya te mahÃrÃja vadhÃrthaæ bharatar«abha 06,060.016a samÃdatta ca saærabdha÷ k«urapraæ lomavÃhinam 06,060.016c tena ciccheda n­pater bhÅma÷ kÃrmukam uttamam 06,060.017a so 'pavidhya dhanuÓ chinnaæ krodhena prajvalann iva 06,060.017c anyat kÃrmukam Ãdatta satvaraæ vegavattaram 06,060.018a saædhatta viÓikhaæ ghoraæ kÃlam­tyusamaprabham 06,060.018c tenÃjaghÃna saækruddho bhÅmasenaæ stanÃntare 06,060.019a sa gìhaviddho vyathita÷ syandanopastha ÃviÓat 06,060.019c sa ni«aïïo rathopasthe mÆrchÃm abhijagÃma ha 06,060.020a taæ d­«Âvà vyathitaæ bhÅmam abhimanyupurogamÃ÷ 06,060.020c nÃm­«yanta mahe«vÃsÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,060.021a tatas tu tumulÃæ v­«Âiæ ÓastrÃïÃæ tigmatejasÃm 06,060.021c pÃtayÃm Ãsur avyagrÃ÷ putrasya tava mÆrdhani 06,060.022a pratilabhya tata÷ saæj¤Ãæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,060.022c duryodhanaæ tribhir viddhvà punar vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,060.023a Óalyaæ ca pa¤caviæÓatyà Óarair vivyÃdha pÃï¬ava÷ 06,060.023c rukmapuÇkhair mahe«vÃsa÷ sa viddho vyapayÃd raïÃt 06,060.024a pratyudyayus tato bhÅmaæ tava putrÃÓ caturdaÓa 06,060.024c senÃpati÷ su«eïaÓ ca jalasaædha÷ sulocana÷ 06,060.025a ugro bhÅmaratho bhÅmo bhÅmabÃhur alolupa÷ 06,060.025c durmukho du«pradhar«aÓ ca vivitsur vikaÂa÷ sama÷ 06,060.026a vis­janto bahÆn bÃïÃn krodhasaæraktalocanÃ÷ 06,060.026c bhÅmasenam abhidrutya vivyadhu÷ sahità bh­Óam 06,060.027a putrÃæs tu tava saæprek«ya bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,060.027c s­kkiïÅ vilihan vÅra÷ paÓumadhye v­ko yathà 06,060.027d*0246_01 abhipatya mahÃbÃhur garutmÃn iva vegita÷ 06,060.027e senÃpate÷ k«urapreïa ÓiraÓ ciccheda pÃï¬ava÷ 06,060.027f*0247_01 saæprah­«ya ca h­«ÂÃtmà tribhir bÃïair mahÃbhuja÷ 06,060.028a jalasaædhaæ vinirbhidya so 'nayad yamasÃdanam 06,060.028c su«eïaæ ca tato hatvà pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,060.028d*0248_01 vicitraæ ca tathà hatvà pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,060.029a ugrasya saÓirastrÃïaæ ÓiraÓ candropamaæ bhuvi 06,060.029c pÃtayÃm Ãsa bhallena kuï¬alÃbhyÃæ vibhÆ«itam 06,060.030a bhÅmabÃhuæ ca saptatyà sÃÓvaketuæ sasÃrathim 06,060.030c ninÃya samare bhÅma÷ paralokÃya mÃri«a 06,060.031a bhÅmaæ bhÅmarathaæ cobhau bhÅmaseno hasann iva 06,060.031c bhrÃtarau rabhasau rÃjann anayad yamasÃdanam 06,060.032a tata÷ sulocanaæ bhÅma÷ k«urapreïa mahÃm­dhe 06,060.032c mi«atÃæ sarvasainyÃnÃm anayad yamasÃdanam 06,060.033a putrÃs tu tava taæ d­«Âvà bhÅmasenaparÃkramam 06,060.033c Óe«Ã ye 'nye 'bhavaæs tatra te bhÅmasya bhayÃrditÃ÷ 06,060.033e vipradrutà diÓo rÃjan vadhyamÃnà mahÃtmanà 06,060.034a tato 'bravÅc chÃætanava÷ sarvÃn eva mahÃrathÃn 06,060.034c e«a bhÅmo raïe kruddho dhÃrtarëÂrÃn mahÃrathÃn 06,060.035a yathÃprÃgryÃn yathÃjye«ÂhÃn yathÃÓÆrÃæÓ ca saægatÃn 06,060.035c nipÃtayaty ugradhanvà taæ pramathnÅta pÃrthivÃ÷ 06,060.036a evam uktÃs tata÷ sarve dhÃrtarëÂrasya sainikÃ÷ 06,060.036c abhyadravanta saækruddhà bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,060.037a bhagadatta÷ prabhinnena ku¤jareïa viÓÃæ pate 06,060.037c apatat sahasà tatra yatra bhÅmo vyavasthita÷ 06,060.038a Ãpatann eva ca raïe bhÅmasenaæ ÓilÃÓitai÷ 06,060.038c ad­Óyaæ samare cakre jÅmÆta iva bhÃskaram 06,060.039a abhimanyumukhÃs tatra nÃm­«yanta mahÃrathÃ÷ 06,060.039c bhÅmasyÃcchÃdanaæ saækhye svabÃhubalam ÃÓritÃ÷ 06,060.040a ta enaæ Óaravar«eïa samantÃt paryavÃrayan 06,060.040c gajaæ ca Óarav­«Âyà taæ bibhidus te samantata÷ 06,060.041a sa Óastrav­«ÂyÃbhihata÷ prÃdravad dviguïaæ padam 06,060.041c prÃgjyoti«agajo rÃjan nÃnÃliÇgai÷ sutejanai÷ 06,060.042a saæjÃtarudhirotpŬa÷ prek«aïÅyo 'bhavad raïe 06,060.042c gabhastibhir ivÃrkasya saæsyÆto jalado mahÃn 06,060.043a sa codito madasrÃvÅ bhagadattena vÃraïa÷ 06,060.043c abhyadhÃvata tÃn sarvÃn kÃlots­«Âa ivÃntaka÷ 06,060.043e dviguïaæ javam ÃsthÃya kampayaæÓ caraïair mahÅm 06,060.044a tasya tat sumahad rÆpaæ d­«Âvà sarve mahÃrathÃ÷ 06,060.044c asahyaæ manyamÃnÃs te nÃtipramanaso 'bhavan 06,060.045a tatas tu n­pati÷ kruddho bhÅmasenaæ stanÃntare 06,060.045c ÃjaghÃna naravyÃghra Óareïa nataparvaïà 06,060.046a so 'tividdho mahe«vÃsas tena rÃj¤Ã mahÃratha÷ 06,060.046c mÆrchayÃbhiparÅtÃÇgo dhvajaya«Âim upÃÓrita÷ 06,060.047a tÃæs tu bhÅtÃn samÃlak«ya bhÅmasenaæ ca mÆrchitam 06,060.047c nanÃda balavan nÃdaæ bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,060.047d*0249_01 bhÅmo 'pi labdhasaæj¤as tu adravat sa tato raïe 06,060.048a tato ghaÂotkaco rÃjan prek«ya bhÅmaæ tathÃgatam 06,060.048c saækruddho rÃk«aso ghoras tatraivÃntaradhÅyata 06,060.049a sa k­tvà dÃruïÃæ mÃyÃæ bhÅrÆïÃæ bhayavardhinÅm 06,060.049c ad­Óyata nime«ÃrdhÃd ghorarÆpaæ samÃÓrita÷ 06,060.050a airÃvataæ samÃruhya svayaæ mÃyÃmayaæ k­tam 06,060.050b*0250_01 kailÃsagirisaækÃÓaæ vajrapÃïir ivÃbhyayÃt 06,060.050c tasya cÃnye 'pi diÇnÃgà babhÆvur anuyÃyina÷ 06,060.051a a¤jano vÃmanaÓ caiva mahÃpadmaÓ ca suprabha÷ 06,060.051c traya ete mahÃnÃgà rÃk«asai÷ samadhi«ÂhitÃ÷ 06,060.051d*0251_01 madhye trigartÃ(sic)n rÃk«asyo labhante prasravanti ca 06,060.051d*0251_02 kÃmarÆpadharÃÓ caiva bhavanti bahurÆpakÃ÷ 06,060.051d*0251_03 praïamya vikaca÷ pÃdÃv ag­hïÃt pitaraæ tadà 06,060.051d*0251_04 mÃtuÓ ca parame«vÃsas tau ca nÃmÃsya cakratu÷ 06,060.051d*0251_05 ghaÂotkacasyoktapÆrvaæ mÃtà taæ pratyabhëata 06,060.051d*0251_06 abravÅt tena nÃmÃsya ghaÂotkaca iti sma ha 06,060.051d*0251_07 sa hi s­«Âo maghavatà karïahetor mahÃtmanà 06,060.051d*0251_08 karïasyÃprativÅryasya pratiyoddhà mahÃratha÷ 06,060.052a mahÃkÃyÃs tridhà rÃjan prasravanto madaæ bahu 06,060.052c tejovÅryabalopetà mahÃbalaparÃkramÃ÷ 06,060.052d*0252_01 pre«itÃÓ ca mahÃrÃja rÃk«asaiÓ ca caturdiÓam 06,060.053a ghaÂotkacas tu svaæ nÃgaæ codayÃm Ãsa taæ tata÷ 06,060.053c sagajaæ bhagadattaæ tu hantukÃma÷ paraætapa÷ 06,060.054a te cÃnye codità nÃgà rÃk«asais tair mahÃbalai÷ 06,060.054c paripetu÷ susaærabdhÃÓ caturdaæ«ÂrÃÓ caturdiÓam 06,060.054e bhagadattasya taæ nÃgaæ vi«Ãïais te 'bhyapŬayan 06,060.055a saæpŬyamÃnas tair nÃgair vedanÃrta÷ ÓarÃtura÷ 06,060.055c so 'nadat sumahÃnÃdam indrÃÓanisamasvanam 06,060.055d*0253_01 nyavartata mahÃgho«o bhÅmasenaÓarÃrdita÷ 06,060.055d*0253_02 m­ditvà sarvasainyÃni tava putrasya bhÃrata 06,060.056a tasya taæ nadato nÃdaæ sughoraæ bhÅmanisvanam 06,060.056c Órutvà bhÅ«mo 'bravÅd droïaæ rÃjÃnaæ ca suyodhanam 06,060.057a e«a yudhyati saægrÃme hai¬imbena durÃtmanà 06,060.057c bhagadatto mahe«vÃsa÷ k­cchreïa parivartate 06,060.058a rÃk«asaÓ ca mahÃmÃya÷ sa ca rÃjÃtikopana÷ 06,060.058c tau sametau mahÃvÅryau kÃlam­tyusamÃv ubhau 06,060.059a ÓrÆyate hy e«a h­«ÂÃnÃæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃsvana÷ 06,060.059c hastinaÓ caiva sumahÃn bhÅtasya ruvato dhvani÷ 06,060.060a tatra gacchÃma bhadraæ vo rÃjÃnaæ parirak«itum 06,060.060c arak«yamÃïa÷ samare k«ipraæ prÃïÃn vimok«yate 06,060.061a te tvaradhvaæ mahÃvÅryÃ÷ kiæ cireïa prayÃmahe 06,060.061c mahÃn hi vartate raudra÷ saægrÃmo lomahar«aïa÷ 06,060.062a bhaktaÓ ca kulaputraÓ ca ÓÆraÓ ca p­tanÃpati÷ 06,060.062c yuktaæ tasya paritrÃïaæ kartum asmÃbhir acyutÃ÷ 06,060.063a bhÅ«masya tad vaca÷ Órutvà bhÃradvÃjapurogamÃ÷ 06,060.063c sahitÃ÷ sarvarÃjÃno bhagadattaparÅpsayà 06,060.063e uttamaæ javam ÃsthÃya prayayur yatra so 'bhavat 06,060.064a tÃn prayÃtÃn samÃlokya yudhi«ÂhirapurogamÃ÷ 06,060.064c päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ p­«Âhato 'nuyayu÷ parÃn 06,060.065a tÃny anÅkÃny athÃlokya rÃk«asendra÷ pratÃpavÃn 06,060.065c nanÃda sumahÃnÃdaæ visphoÂam aÓaner iva 06,060.066a tasya taæ ninadaæ Órutvà d­«Âvà nÃgÃæÓ ca yudhyata÷ 06,060.066c bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo bhÆyo bhÃradvÃjam abhëata 06,060.067a na rocate me saægrÃmo hai¬imbena durÃtmanà 06,060.067c balavÅryasamÃvi«Âa÷ sasahÃyaÓ ca sÃæpratam 06,060.068a nai«a Óakyo yudhà jetum api vajrabh­tà svayam 06,060.068c labdhalak«ya÷ prahÃrÅ ca vayaæ ca ÓrÃntavÃhanÃ÷ 06,060.068e päcÃlai÷ pÃï¬aveyaiÓ ca divasaæ k«atavik«atÃ÷ 06,060.068f*0254_01 idÃnÅæ yudhi nirjetuæ na Óakyo 'sau sa rÃk«asa÷ 06,060.068f*0254_02 astam abhyeti savità rÃtrau yoddhuæ na Óakyate 06,060.069a tan na me rocate yuddhaæ pÃï¬avair jitakÃÓibhi÷ 06,060.069c ghu«yatÃm avahÃro 'dya Óvo yotsyÃma÷ parai÷ saha 06,060.070a pitÃmahavaca÷ Órutvà tathà cakru÷ sma kauravÃ÷ 06,060.070c upÃyenÃpayÃnaæ te ghaÂotkacabhayÃrditÃ÷ 06,060.071a kaurave«u niv­tte«u pÃï¬avà jitakÃÓina÷ 06,060.071c siæhanÃdam akurvanta ÓaÇkhaveïusvanai÷ saha 06,060.072a evaæ tad abhavad yuddhaæ divasaæ bharatar«abha 06,060.072c pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca purask­tya ghaÂotkacam 06,060.073a kauravÃs tu tato rÃjan prayayu÷ Óibiraæ svakam 06,060.073c vrŬamÃnà niÓÃkÃle pÃï¬aveyai÷ parÃjitÃ÷ 06,060.074a Óaravik«atagÃtrÃÓ ca pÃï¬uputrà mahÃrathÃ÷ 06,060.074c yuddhe sumanaso bhÆtvà ÓibirÃyaiva jagmire 06,060.075a purask­tya mahÃrÃja bhÅmasenaghaÂotkacau 06,060.075c pÆjayantas tadÃnyonyaæ mudà paramayà yutÃ÷ 06,060.076a nadanto vividhÃn nÃdÃæs tÆryasvanavimiÓritÃn 06,060.076c siæhanÃdÃæÓ ca kurvÃïà vimiÓrä ÓaÇkhanisvanai÷ 06,060.077a vinadanto mahÃtmÃna÷ kampayantaÓ ca medinÅm 06,060.077c ghaÂÂayantaÓ ca marmÃïi tava putrasya mÃri«a 06,060.077d*0255_01 kampayantaÓ ca putrÃïÃæ tava cetÃæsi bhÆmipa 06,060.077d*0255_02 putrÃÓ ca tava rÃjendra tathaiva Óaravik«atÃ÷ 06,060.077e prayÃtÃ÷ ÓibirÃyaiva niÓÃkÃle paraætapÃ÷ 06,060.078a duryodhanas tu n­patir dÅno bhrÃt­vadhena ca 06,060.078c muhÆrtaæ cintayÃm Ãsa bëpaÓokasamÃkula÷ 06,060.079a tata÷ k­tvà vidhiæ sarvaæ Óibirasya yathÃvidhi 06,060.079c pradadhyau Óokasaætapto bhrÃt­vyasanakarÓita÷ 06,061.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,061.001a bhayaæ me sumahaj jÃtaæ vismayaÓ caiva saæjaya 06,061.001c Órutvà pÃï¬ukumÃrÃïÃæ karma devai÷ sudu«karam 06,061.002a putrÃïÃæ ca parÃbhavaæ Órutvà saæjaya sarvaÓa÷ 06,061.002c cintà me mahatÅ sÆta bhavi«yati kathaæ tv iti 06,061.003a dhruvaæ viduravÃkyÃni dhak«yanti h­dayaæ mama 06,061.003c yathà hi d­Óyate sarvaæ daivayogena saæjaya 06,061.004a yatra bhÅ«mamukhä ÓÆrÃn astraj¤Ãn yodhasattamÃn 06,061.004c pÃï¬avÃnÃm anÅkÃni yodhayanti prahÃriïa÷ 06,061.005a kenÃvadhyà mahÃtmÃna÷ pÃï¬uputrà mahÃbalÃ÷ 06,061.005c kena dattavarÃs tÃta kiæ và j¤Ãnaæ vidanti te 06,061.005e yena k«ayaæ na gacchanti divi tÃrÃgaïà iva 06,061.006a puna÷ punar na m­«yÃmi hataæ sainyaæ sma pÃï¬avai÷ 06,061.006c mayy eva daï¬a÷ patati daivÃt paramadÃruïa÷ 06,061.007a yathÃvadhyÃ÷ pÃï¬usutà yathà vadhyÃÓ ca me sutÃ÷ 06,061.007c etan me sarvam Ãcak«va yathÃtattvena saæjaya 06,061.008a na hi pÃraæ prapaÓyÃmi du÷khasyÃsya kathaæ cana 06,061.008c samudrasyeva mahato bhujÃbhyÃæ prataran nara÷ 06,061.009a putrÃïÃæ vyasanaæ manye dhruvaæ prÃptaæ sudÃruïam 06,061.009c ghÃtayi«yati me putrÃn sarvÃn bhÅmo na saæÓaya÷ 06,061.010a na hi paÓyÃmi taæ vÅraæ yo me rak«et sutÃn raïe 06,061.010c dhruvaæ vinÃÓa÷ samare putrÃïÃæ mama saæjaya 06,061.011a tasmÃn me kÃraïaæ sÆta yuktiæ caiva viÓe«ata÷ 06,061.011c p­cchato 'dya yathÃtattvaæ sarvam ÃkhyÃtum arhasi 06,061.012a duryodhano 'pi yac cakre d­«Âvà svÃn vimukhÃn raïe 06,061.012c bhÅ«madroïau k­paÓ caiva saubaleyo jayadratha÷ 06,061.012e drauïir vÃpi mahe«vÃso vikarïo và mahÃbala÷ 06,061.013a niÓcayo vÃpi kas te«Ãæ tadà hy ÃsÅn mahÃtmanÃm 06,061.013c vimukhe«u mahÃprÃj¤a mama putre«u saæjaya 06,061.013d*0256_01 yad v­ttaæ tatra saægrÃme tad bhavÃn vaktum arhati 06,061.014 saæjaya uvÃca 06,061.014a Ó­ïu rÃjann avahita÷ Órutvà caivÃvadhÃraya 06,061.014c naiva mantrak­taæ kiæ cin naiva mÃyÃæ tathÃvidhÃm 06,061.014e na vai vibhÅ«ikÃæ kÃæ cid rÃjan kurvanti pÃï¬avÃ÷ 06,061.015a yudhyanti te yathÃnyÃyaæ ÓaktimantaÓ ca saæyuge 06,061.015c dharmeïa sarvakÃryÃïi kÅrtitÃnÅti bhÃrata 06,061.015e Ãrabhante sadà pÃrthÃ÷ prÃrthayÃnà mahad yaÓa÷ 06,061.016a na te yuddhÃn nivartante dharmopetà mahÃbalÃ÷ 06,061.016c Óriyà paramayà yuktà yato dharmas tato jaya÷ 06,061.016e tenÃvadhyà raïe pÃrthà jayayuktÃÓ ca pÃrthiva 06,061.017a tava putrà durÃtmÃna÷ pÃpe«v abhiratÃ÷ sadà 06,061.017c ni«Âhurà hÅnakarmÃïas tena hÅyanti saæyuge 06,061.018a subahÆni n­ÓaæsÃni putrais tava janeÓvara 06,061.018c nik­tÃnÅha pÃï¬ÆnÃæ nÅcair iva yathà narai÷ 06,061.019a sarvaæ ca tad anÃd­tya putrÃïÃæ tava kilbi«am 06,061.019c sÃpahnavÃ÷ sadaivÃsan pÃï¬avÃ÷ pÃï¬upÆrvaja 06,061.019e na cainÃn bahu manyante putrÃs tava viÓÃæ pate 06,061.020a tasya pÃpasya satataæ kriyamÃïasya karmaïa÷ 06,061.020c saæprÃptaæ sumahad ghoraæ phalaæ kiæpÃkasaænibham 06,061.020e sa tad bhuÇk«va mahÃrÃja saputra÷ sasuh­jjana÷ 06,061.021a nÃvabudhyasi yad rÃjan vÃryamÃïa÷ suh­jjanai÷ 06,061.021c vidureïÃtha bhÅ«meïa droïena ca mahÃtmanà 06,061.022a tathà mayà cÃpy asak­d vÃryamÃïo na g­hïasi 06,061.022c vÃkyaæ hitaæ ca pathyaæ ca martya÷ pathyam ivau«adham 06,061.022e putrÃïÃæ matam ÃsthÃya jitÃn manyasi pÃï¬avÃn 06,061.023a Ó­ïu bhÆyo yathÃtattvaæ yan mÃæ tvaæ parip­cchasi 06,061.023c kÃraïaæ bharataÓre«Âha pÃï¬avÃnÃæ jayaæ prati 06,061.023e tat te 'haæ kathayi«yÃmi yathÃÓrutam ariædama 06,061.024a duryodhanena saæp­«Âa etam arthaæ pitÃmaha÷ 06,061.024c d­«Âvà bhrÃtÌn raïe sarvÃn nirjitÃn sumahÃrathÃn 06,061.025a ÓokasaæmƬhah­dayo niÓÃkÃle sma kaurava÷ 06,061.025c pitÃmahaæ mahÃprÃj¤aæ vinayenopagamya ha 06,061.025e yad abravÅt sutas te 'sau tan me Ó­ïu janeÓvara 06,061.026 duryodhana uvÃca 06,061.026a tvaæ ca droïaÓ ca ÓalyaÓ ca k­po drauïis tathaiva ca 06,061.026c k­tavarmà ca hÃrdikya÷ kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,061.027a bhÆriÓravà vikarïaÓ ca bhagadattaÓ ca vÅryavÃn 06,061.027c mahÃrathÃ÷ samÃkhyÃtÃ÷ kulaputrÃs tanutyaja÷ 06,061.028a trayÃïÃm api lokÃnÃæ paryÃptà iti me mati÷ 06,061.028c pÃï¬avÃnÃæ samastÃÓ ca na ti«Âhanti parÃkrame 06,061.029a tatra me saæÓayo jÃtas tan mamÃcak«va p­cchata÷ 06,061.029c yaæ samÃÓritya kaunteyà jayanty asmÃn pade pade 06,061.030 bhÅ«ma uvÃca 06,061.030a Ó­ïu rÃjan vaco mahyaæ yat tvÃæ vak«yÃmi kaurava 06,061.030c bahuÓaÓ ca mamokto 'si na ca me tattvayà k­tam 06,061.031a kriyatÃæ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ Óamo bharatasattama 06,061.031c etat k«amam ahaæ manye p­thivyÃs tava cÃbhibho 06,061.032a bhu¤jemÃæ p­thivÅæ rÃjan bhrÃt­bhi÷ sahita÷ sukhÅ 06,061.032c durh­das tÃpayan sarvÃn nandayaæÓ cÃpi bÃndhavÃn 06,061.033a na ca me kroÓatas tÃta ÓrutavÃn asi vai purà 06,061.033c tad idaæ samanuprÃptaæ yat pÃï¬Æn avamanyase 06,061.034a yaÓ ca hetur avadhyatve te«Ãm akli«ÂakarmaïÃm 06,061.034c taæ Ó­ïu«va mahÃrÃja mama kÅrtayata÷ prabho 06,061.035a nÃsti loke«u tad bhÆtaæ bhavità no bhavi«yati 06,061.035c yo jayet pÃï¬avÃn saækhye pÃlitä ÓÃrÇgadhanvanà 06,061.036a yat tu me kathitaæ tÃta munibhir bhÃvitÃtmabhi÷ 06,061.036c purÃïagÅtaæ dharmaj¤a tac ch­ïu«va yathÃtatham 06,061.037a purà kila surÃ÷ sarve ­«ayaÓ ca samÃgatÃ÷ 06,061.037c pitÃmaham upÃsedu÷ parvate gandhamÃdane 06,061.038a madhye te«Ãæ samÃsÅna÷ prajÃpatir apaÓyata 06,061.038c vimÃnaæ jÃjvalad bhÃsà sthitaæ pravaram ambare 06,061.039a dhyÃnenÃvedya taæ brahmà k­tvà ca niyato '¤jalim 06,061.039c namaÓcakÃra h­«ÂÃtmà paramaæ parameÓvaram 06,061.040a ­«ayas tv atha devÃÓ ca d­«Âvà brahmÃïam utthitam 06,061.040c sthitÃ÷ präjalaya÷ sarve paÓyanto mahad adbhutam 06,061.041a yathÃvac ca tam abhyarcya brahmà brahmavidÃæ vara÷ 06,061.041c jagÃda jagata÷ sra«Âà paraæ paramadharmavit 06,061.042a viÓvÃvasur viÓvamÆrtir viÓveÓo; vi«vakseno viÓvakarmà vaÓÅ ca 06,061.042c viÓveÓvaro vÃsudevo 'si tasmÃd; yogÃtmÃnaæ daivataæ tvÃm upaimi 06,061.042d*0257_01 viÓvÃvÃso viÓvamÆrtir vi«vakseno janÃrdana÷ 06,061.042d*0257_02 viÓvakartà viÓvapatir devadeva jagatpate 06,061.042d*0257_03 yogeÓvara namaste 'stu saæsÃrÃrïavatÃraïa 06,061.043a jaya viÓva mahÃdeva jaya lokahite rata 06,061.043c jaya yogÅÓvara vibho jaya yogaparÃvara 06,061.044a padmagarbha viÓÃlÃk«a jaya lokeÓvareÓvara 06,061.044c bhÆtabhavyabhavan nÃtha jaya saumyÃtmajÃtmaja 06,061.045a asaækhyeyaguïÃjeya jaya sarvaparÃyaïa 06,061.045c nÃrÃyaïa sudu«pÃra jaya ÓÃrÇgadhanurdhara 06,061.046a sarvaguhyaguïopeta viÓvamÆrte nirÃmaya 06,061.046c viÓveÓvara mahÃbÃho jaya lokÃrthatatpara 06,061.047a mahoraga varÃhÃdya harikeÓa vibho jaya 06,061.047c harivÃsa viÓÃmÅÓa viÓvÃvÃsÃmitÃvyaya 06,061.048a vyaktÃvyaktÃmitasthÃna niyatendriya sendriya 06,061.048c asaækhyeyÃtmabhÃvaj¤a jaya gambhÅra kÃmada 06,061.049a ananta viditapraj¤a nityaæ bhÆtavibhÃvana 06,061.049c k­takÃrya k­tapraj¤a dharmaj¤a vijayÃjaya 06,061.050a guhyÃtman sarvabhÆtÃtman sphuÂasaæbhÆtasaæbhava 06,061.050c bhÆtÃrthatattva lokeÓa jaya bhÆtavibhÃvana 06,061.051a Ãtmayone mahÃbhÃga kalpasaæk«epatatpara 06,061.051c udbhÃvana manodbhÃva jaya brahmajanapriya 06,061.052a nisargasargÃbhirata kÃmeÓa parameÓvara 06,061.052c am­todbhava sadbhÃva yugÃgne vijayaprada 06,061.053a prajÃpatipate deva padmanÃbha mahÃbala 06,061.053c ÃtmabhÆta mahÃbhÆta karmÃtma¤ jaya karmada 06,061.054a pÃdau tava dharà devÅ diÓo bÃhur divaæ Óira÷ 06,061.054c mÆrtis te 'haæ surÃ÷ kÃyaÓ candrÃdityau ca cak«u«Å 06,061.055a balaæ tapaÓ ca satyaæ ca dharma÷ kÃmÃtmaja÷ prabho 06,061.055c tejo 'gni÷ pavana÷ ÓvÃsa Ãpas te svedasaæbhavÃ÷ 06,061.056a aÓvinau Óravaïau nityaæ devÅ jihvà sarasvatÅ 06,061.056c vedÃ÷ saæskÃrani«Âhà hi tvayÅdaæ jagad ÃÓritam 06,061.057a na saækhyÃæ na parÅmÃïaæ na tejo na parÃkramam 06,061.057c na balaæ yogayogÅÓa jÃnÅmas te na saæbhavam 06,061.058a tvadbhaktiniratà deva niyamais tvà samÃhitÃ÷ 06,061.058c arcayÃma÷ sadà vi«ïo parameÓaæ maheÓvaram 06,061.059a ­«ayo devagandharvà yak«arÃk«asapannagÃ÷ 06,061.059c piÓÃcà mÃnu«ÃÓ caiva m­gapak«isarÅs­pÃ÷ 06,061.060a evamÃdi mayà s­«Âaæ p­thivyÃæ tvatprasÃdajam 06,061.060c padmanÃbha viÓÃlÃk«a k­«ïa du÷svapnanÃÓana 06,061.061a tvaæ gati÷ sarvabhÆtÃnÃæ tvaæ netà tvaæ jaganmukham 06,061.061c tvatprasÃdena deveÓa sukhino vibudhÃ÷ sadà 06,061.062a p­thivÅ nirbhayà deva tvatprasÃdÃt sadÃbhavat 06,061.062c tasmÃd bhava viÓÃlÃk«a yaduvaæÓavivardhana÷ 06,061.063a dharmasaæsthÃpanÃrthÃya daiteyÃnÃæ vadhÃya ca 06,061.063c jagato dhÃraïÃrthÃya vij¤Ãpyaæ kuru me prabho 06,061.064a yad etat paramaæ guhyaæ tvatprasÃdamayaæ vibho 06,061.064c vÃsudeva tad etat te mayodgÅtaæ yathÃtatham 06,061.065a s­«Âvà saækar«aïaæ devaæ svayam ÃtmÃnam Ãtmanà 06,061.065c k­«ïa tvam ÃtmanÃsrÃk«Å÷ pradyumnaæ cÃtmasaæbhavam 06,061.066a pradyumnÃc cÃniruddhaæ tvaæ yaæ vidur vi«ïum avyayam 06,061.066c aniruddho 's­jan mÃæ vai brahmÃïaæ lokadhÃriïam 06,061.067a vÃsudevamaya÷ so 'haæ tvayaivÃsmi vinirmita÷ 06,061.067b*0258_01 vÃsudeveti taæ vidyÃd yenÃhaæ nirmita÷ prabho 06,061.067b*0258_02 tasmÃd yÃcÃmi lokeÓa caturÃtmÃnam Ãtmanà 06,061.067c vibhajya bhÃgaÓo ''tmÃnaæ vraja mÃnu«atÃæ vibho 06,061.068a tatrÃsuravadhaæ k­tvà sarvalokasukhÃya vai 06,061.068c dharmaæ sthÃpya yaÓa÷ prÃpya yogaæ prÃpsyasi tattvata÷ 06,061.069a tvÃæ hi brahmar«ayo loke devÃÓ cÃmitavikrama 06,061.069c tais taiÓ ca nÃmabhir bhaktà gÃyanti paramÃtmakam 06,061.069d*0259_01 sarvabhÆteÓvaraæ devaæ yogaæ yogeÓvaraæ prabhum 06,061.070a sthitÃÓ ca sarve tvayi bhÆtasaæghÃ÷; k­tvÃÓrayaæ tvÃæ varadaæ subÃho 06,061.070c anÃdimadhyÃntam apÃrayogaæ; lokasya setuæ pravadanti viprÃ÷ 06,062.001 bhÅ«ma uvÃca 06,062.001a tata÷ sa bhagavÃn devo lokÃnÃæ parameÓvara÷ 06,062.001c brahmÃïaæ pratyuvÃcedaæ snigdhagambhÅrayà girà 06,062.002a viditaæ tÃta yogÃn me sarvam etat tavepsitam 06,062.002c tathà tad bhavitety uktvà tatraivÃntaradhÅyata 06,062.003a tato devar«igandharvà vismayaæ paramaæ gatÃ÷ 06,062.003c kautÆhalaparÃ÷ sarve pitÃmaham athÃbruvan 06,062.004a ko nv ayaæ yo bhagavatà praïamya vinayÃd vibho 06,062.004c vÃgbhi÷ stuto vari«ÂhÃbhi÷ Órotum icchÃma taæ vayam 06,062.005a evam uktas tu bhagavÃn pratyuvÃca pitÃmaha÷ 06,062.005c devabrahmar«igandharvÃn sarvÃn madhurayà girà 06,062.006a yat tatparaæ bhavi«yaæ ca bhavitavyaæ ca yat param 06,062.006c bhÆtÃtmà ya÷ prabhuÓ caiva brahma yac ca paraæ padam 06,062.007a tenÃsmi k­tasaævÃda÷ prasannena surar«abhÃ÷ 06,062.007c jagato 'nugrahÃrthÃya yÃcito me jagatpati÷ 06,062.008a mÃnu«aæ lokam Ãti«Âha vÃsudeva iti Óruta÷ 06,062.008c asurÃïÃæ vadhÃrthÃya saæbhavasva mahÅtale 06,062.008c*0260_01 **** **** vÃsudeva iti Óruta÷ 06,062.008c*0260_02 vÃsudevag­he sÃk«Ãt **** **** 06,062.009a saægrÃme nihatà ye te daityadÃnavarÃk«asÃ÷ 06,062.009c ta ime n­«u saæbhÆtà ghorarÆpà mahÃbalÃ÷ 06,062.010a te«Ãæ vadhÃrthaæ bhagavÃn nareïa sahito vaÓÅ 06,062.010c mÃnu«Åæ yonim ÃsthÃya cari«yati mahÅtale 06,062.011a naranÃrÃyaïau yau tau purÃïÃv ­«isattamau 06,062.011c sahitau mÃnu«e loke saæbhÆtÃv amitadyutÅ 06,062.012a ajeyau samare yattau sahitÃv amarair api 06,062.012c mƬhÃs tv etau na jÃnanti naranÃrÃyaïÃv ­«Å 06,062.012d*0261_01 jagataÓ cÃgrajau vidmas tato devau surar«abhÃ÷ 06,062.013a tasyÃham Ãtmajo brahmà sarvasya jagata÷ pati÷ 06,062.013c vÃsudevo 'rcanÅyo va÷ sarvalokamaheÓvara÷ 06,062.014a tathà manu«yo 'yam iti kadà cit surasattamÃ÷ 06,062.014c nÃvaj¤eyo mahÃvÅrya÷ ÓaÇkhacakragadÃdhara÷ 06,062.014d*0262_01 etat puru«asaæj¤aæ vai purÃïaæ rÆpam uttamam 06,062.015a etat paramakaæ guhyam etat paramakaæ padam 06,062.015c etat paramakaæ brahma etat paramakaæ yaÓa÷ 06,062.016a etad ak«aram avyaktam etat tac chÃÓvataæ mahat 06,062.016c etat puru«asaæj¤aæ vai gÅyate j¤Ãyate na ca 06,062.017a etat paramakaæ teja etat paramakaæ sukham 06,062.017c etat paramakaæ satyaæ kÅrtitaæ viÓvakarmaïà 06,062.018a tasmÃt sarvai÷ surai÷ sendrair lokaiÓ cÃmitavikrama÷ 06,062.018c nÃvaj¤eyo vÃsudevo mÃnu«o 'yam iti prabhu÷ 06,062.019a yaÓ ca mÃnu«amÃtro 'yam iti brÆyÃt sumandadhÅ÷ 06,062.019c h­«ÅkeÓam avaj¤ÃnÃt tam Ãhu÷ puru«Ãdhamam 06,062.020a yoginaæ taæ mahÃtmÃnaæ pravi«Âaæ mÃnu«Åæ tanum 06,062.020c avamanyed vÃsudevaæ tam Ãhus tÃmasaæ janÃ÷ 06,062.021a devaæ carÃcarÃtmÃnaæ ÓrÅvatsÃÇkaæ suvarcasam 06,062.021c padmanÃbhaæ na jÃnÃti tam Ãhus tÃmasaæ janÃ÷ 06,062.022a kirÅÂakaustubhadharaæ mitrÃïÃm abhayaækaram 06,062.022c avajÃnan mahÃtmÃnaæ ghore tamasi majjati 06,062.023a evaæ viditvà tattvÃrthaæ lokÃnÃm ÅÓvareÓvara÷ 06,062.023c vÃsudevo namaskÃrya÷ sarvalokai÷ surottamÃ÷ 06,062.024a evam uktvà sa bhagavÃn sarvÃn devagaïÃn purà 06,062.024c vis­jya sarvalokÃtmà jagÃma bhavanaæ svakam 06,062.025a tato devÃ÷ sagandharvà munayo 'psaraso 'pi ca 06,062.025c kathÃæ tÃæ brahmaïà gÅtÃæ Órutvà prÅtà divaæ yayu÷ 06,062.026a etac chrutaæ mayà tÃta ­«ÅïÃæ bhÃvitÃtmanÃm 06,062.026c vÃsudevaæ kathayatÃæ samavÃye purÃtanam 06,062.027a jÃmadagnyasya rÃmasya mÃrkaï¬eyasya dhÅmata÷ 06,062.027c vyÃsanÃradayoÓ cÃpi Órutaæ ÓrutaviÓÃrada 06,062.028a etam arthaæ ca vij¤Ãya Órutvà ca prabhum avyayam 06,062.028c vÃsudevaæ mahÃtmÃnaæ lokÃnÃm ÅÓvareÓvaram 06,062.029a yasyÃsÃv Ãtmajo brahmà sarvasya jagata÷ pità 06,062.029c kathaæ na vÃsudevo 'yam arcyaÓ cejyaÓ ca mÃnavai÷ 06,062.030a vÃrito 'si purà tÃta munibhir vedapÃragai÷ 06,062.030c mà gaccha saæyugaæ tena vÃsudevena dhÅmatà 06,062.030e mà pÃï¬avai÷ sÃrdham iti tac ca mohÃn na budhyase 06,062.031a manye tvÃæ rÃk«asaæ krÆraæ tathà cÃsi tamov­ta÷ 06,062.031c yasmÃd dvi«asi govindaæ pÃï¬avaæ ca dhanaæjayam 06,062.031e naranÃrÃyaïau devau nÃnyo dvi«yÃd dhi mÃnava÷ 06,062.032a tasmÃd bravÅmi te rÃjann e«a vai ÓÃÓvato 'vyaya÷ 06,062.032c sarvalokamayo nitya÷ ÓÃstà dhÃtà dharo dhruva÷ 06,062.033a lokÃn dhÃrayate yas trÅæÓ carÃcaraguru÷ prabhu÷ 06,062.033c yoddhà jayaÓ ca jetà ca sarvaprak­tir ÅÓvara÷ 06,062.034a rÃjan sattvamayo hy e«a tamorÃgavivarjita÷ 06,062.034c yata÷ k­«ïas tato dharmo yato dharmas tato jaya÷ 06,062.035a tasya mÃhÃtmyayogena yogenÃtmana eva ca 06,062.035c dh­tÃ÷ pÃï¬usutà rÃja¤ jayaÓ cai«Ãæ bhavi«yati 06,062.036a ÓreyoyuktÃæ sadà buddhiæ pÃï¬avÃnÃæ dadhÃti ya÷ 06,062.036c balaæ caiva raïe nityaæ bhayebhyaÓ caiva rak«ati 06,062.037a sa e«a ÓÃÓvato deva÷ sarvaguhyamaya÷ Óiva÷ 06,062.037c vÃsudeva iti j¤eyo yan mÃæ p­cchasi bhÃrata 06,062.038a brÃhmaïai÷ k«atriyair vaiÓyai÷ ÓÆdraiÓ ca k­talak«aïai÷ 06,062.038c sevyate 'bhyarcyate caiva nityayuktai÷ svakarmabhi÷ 06,062.039a dvÃparasya yugasyÃnte Ãdau kaliyugasya ca 06,062.039c sÃtvataæ vidhim ÃsthÃya gÅta÷ saækar«aïena ya÷ 06,062.040a sa e«a sarvÃsuramartyalokaæ; samudrakak«yÃntaritÃ÷ purÅÓ ca 06,062.040c yuge yuge mÃnu«aæ caiva vÃsaæ; puna÷ puna÷ s­jate vÃsudeva÷ 06,063.001 duryodhana uvÃca 06,063.001a vÃsudevo mahad bhÆtaæ sarvaloke«u kathyate 06,063.001c tasyÃgamaæ prati«ÂhÃæ ca j¤Ãtum icche pitÃmaha 06,063.002 bhÅ«ma uvÃca 06,063.002a vÃsudevo mahad bhÆtaæ saæbhÆtaæ saha daivatai÷ 06,063.002c na paraæ puï¬arÅkÃk«Ãd d­Óyate bharatar«abha 06,063.002d*0263_01 Órutaæ me tÃta rÃmasya jÃmadagnyasya jalpata÷ 06,063.002d*0263_02 nÃradasya ca devar«e÷ k­«ïadvaipÃyanasya ca 06,063.002d*0263_03 asito devalaÓ cÃpi vÃlakhilyÃs tapodhanÃ÷ 06,063.002e mÃrkaï¬eyaÓ ca govindaæ kathayaty adbhutaæ mahat 06,063.003a sarvabhÆtÃni bhÆtÃtmà mahÃtmà puru«ottama÷ 06,063.003c Ãpo vÃyuÓ ca tejaÓ ca trayam etad akalpayat 06,063.004a sa s­«Âvà p­thivÅæ deva÷ sarvalokeÓvara÷ prabhu÷ 06,063.004c apsu vai Óayanaæ cakre mahÃtmà puru«ottama÷ 06,063.004e sarvatoyamayo devo yogÃt su«vÃpa tatra ha 06,063.005a mukhata÷ so 'gnim as­jat prÃïÃd vÃyum athÃpi ca 06,063.005c sarasvatÅæ ca vedÃæÓ ca manasa÷ sas­je 'cyuta÷ 06,063.006a e«a lokÃn sasarjÃdau devÃæÓ car«igaïai÷ saha 06,063.006c nidhanaæ caiva m­tyuæ ca prajÃnÃæ prabhavo 'vyaya÷ 06,063.007a e«a dharmaÓ ca dharmaj¤o varada÷ sarvakÃmada÷ 06,063.007c e«a kartà ca kÃryaæ ca pÆrvadeva÷ svayaæprabhu÷ 06,063.008a bhÆtaæ bhavyaæ bhavi«yac ca pÆrvam etad akalpayat 06,063.008c ubhe saædhye diÓa÷ khaæ ca niyamaæ ca janÃrdana÷ 06,063.009a ­«ÅæÓ caiva hi govindas tapaÓ caivÃnu kalpayat 06,063.009c sra«ÂÃraæ jagataÓ cÃpi mahÃtmà prabhur avyaya÷ 06,063.010a agrajaæ sarvabhÆtÃnÃæ saækar«aïam akalpayat 06,063.010b*0264_01 tasmÃn nÃrÃyaïo jaj¤e devadeva÷ sanÃtana÷ 06,063.010b*0264_02 nÃbhau padmaæ babhÆvÃsya sarvalokasya saæbhava÷ 06,063.010b*0264_03 tasmÃt pitÃmaho jÃtas tasmÃj jÃtÃs tv imÃ÷ prajÃ÷ 06,063.010c Óe«aæ cÃkalpayad devam anantam iti yaæ vidu÷ 06,063.011a yo dhÃrayati bhÆtÃni dharÃæ cemÃæ saparvatÃm 06,063.011c dhyÃnayogena viprÃÓ ca taæ vadanti mahaujasam 06,063.012a karïasrotodbhavaæ cÃpi madhuæ nÃma mahÃsuram 06,063.012c tam ugram ugrakarmÃïam ugrÃæ buddhiæ samÃsthitam 06,063.012d*0265_01 harantaæ brahmaïo vedä jaghÃna brahmaïa÷ pità 06,063.012e brahmaïo 'pacitiæ kurva¤ jaghÃna puru«ottama÷ 06,063.013a tasya tÃta vadhÃd eva devadÃnavamÃnavÃ÷ 06,063.013c madhusÆdanam ity Ãhur ­«ayaÓ ca janÃrdanam 06,063.013e varÃhaÓ caiva siæhaÓ ca trivikramagati÷ prabhu÷ 06,063.014a e«a mÃtà pità caiva sarve«Ãæ prÃïinÃæ hari÷ 06,063.014c paraæ hi puï¬arÅkÃk«Ãn na bhÆtaæ na bhavi«yati 06,063.015a mukhato 's­jad brÃhmaïÃn bÃhubhyÃæ k«atriyÃæs tathà 06,063.015c vaiÓyÃæÓ cÃpy Æruto rÃja¤ ÓÆdrÃn padbhyÃæ tathaiva ca 06,063.015e tapasà niyato devo nidhÃnaæ sarvadehinÃm 06,063.016a brahmabhÆtam amÃvÃsyÃæ paurïamÃsyÃæ tathaiva ca 06,063.016c yogabhÆtaæ paricaran keÓavaæ mahad ÃpnuyÃt 06,063.017a keÓava÷ paramaæ teja÷ sarvalokapitÃmaha÷ 06,063.017c evam Ãhur h­«ÅkeÓaæ munayo vai narÃdhipa 06,063.018a evam enaæ vijÃnÅhi ÃcÃryaæ pitaraæ gurum 06,063.018c k­«ïo yasya prasÅdeta lokÃs tenÃk«ayà jitÃ÷ 06,063.019a yaÓ caivainaæ bhayasthÃne keÓavaæ Óaraïaæ vrajet 06,063.019c sadà nara÷ paÂhaæÓ cedaæ svastimÃn sa sukhÅ bhavet 06,063.020a ye ca k­«ïaæ prapadyante te na muhyanti mÃnavÃ÷ 06,063.020c bhaye mahati ye magnÃ÷ pÃti nityaæ janÃrdana÷ 06,063.021a etad yudhi«Âhiro j¤Ãtvà yÃthÃtathyena bhÃrata 06,063.021c sarvÃtmanà mahÃtmÃnaæ keÓavaæ jagadÅÓvaram 06,063.021e prapanna÷ Óaraïaæ rÃjan yogÃnÃm ÅÓvaraæ prabhum 06,064.001 bhÅ«ma uvÃca 06,064.001a Ó­ïu cedaæ mahÃrÃja brahmabhÆtastavaæ mama 06,064.001c brahmar«ibhiÓ ca devaiÓ ca ya÷ purà kathito bhuvi 06,064.002a sÃdhyÃnÃm api devÃnÃæ devadeveÓvara÷ prabhu÷ 06,064.002c lokabhÃvanabhÃvaj¤a iti tvÃæ nÃrado 'bravÅt 06,064.002e bhÆtaæ bhavyaæ bhavi«yaæ ca mÃrkaï¬eyo 'bhyuvÃca ha 06,064.003a yaj¤ÃnÃæ caiva yaj¤aæ tvÃæ tapaÓ ca tapasÃm api 06,064.003c devÃnÃm api devaæ ca tvÃm Ãha bhagavÃn bh­gu÷ 06,064.003e purÃïe bhairavaæ rÆpaæ vi«ïo bhÆtapateti vai 06,064.004a vÃsudevo vasÆnÃæ tvaæ Óakraæ sthÃpayità tathà 06,064.004c devadevo 'si devÃnÃm iti dvaipÃyano 'bravÅt 06,064.005a pÆrve prajÃnisarge«u dak«am Ãhu÷ prajÃpatim 06,064.005c sra«ÂÃraæ sarvabhÆtÃnÃm aÇgirÃs tvÃæ tato 'bravÅt 06,064.006a avyaktaæ te ÓarÅrotthaæ vyaktaæ te manasi sthitam 06,064.006c devà vÃksaæbhavÃÓ ceti devalas tv asito 'bravÅt 06,064.007a Óirasà te divaæ vyÃptaæ bÃhubhyÃæ p­thivÅ dh­tà 06,064.007c jaÂharaæ te trayo lokÃ÷ puru«o 'si sanÃtana÷ 06,064.008a evaæ tvÃm abhijÃnanti tapasà bhÃvità narÃ÷ 06,064.008c ÃtmadarÓanat­ptÃnÃm ­«ÅïÃæ cÃpi sattama÷ 06,064.009a rÃjar«ÅïÃm udÃrÃïÃm Ãhave«v anivartinÃm 06,064.009c sarvadharmapradhÃnÃnÃæ tvaæ gatir madhusÆdana 06,064.009d*0266_01 iti nityaæ yogavidbhir bhagavÃn puru«ottama÷ 06,064.009d*0266_02 sanatkumÃrapramukhai÷ stÆyate 'bhyarcyate hari÷ 06,064.009d*0267_01 etad dvaipÃyana÷ prÃha stutvà vai puru«ottamam 06,064.010a e«a te vistaras tÃta saæk«epaÓ ca prakÅrtita÷ 06,064.010c keÓavasya yathÃtattvaæ suprÅto bhava keÓave 06,064.010d*0268_01 purÃïapuru«asyeha yadarthaæ n­«u saæbhava÷ 06,064.011 saæjaya uvÃca 06,064.011a puïyaæ Órutvaitad ÃkhyÃnaæ mahÃrÃja sutas tava 06,064.011c keÓavaæ bahu mene sa pÃï¬avÃæÓ ca mahÃrathÃn 06,064.012a tam abravÅn mahÃrÃja bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ puna÷ 06,064.012c mÃhÃtmyaæ te Órutaæ rÃjan keÓavasya mahÃtmana÷ 06,064.012d*0269_01 arjunasya mÃhÃtmyaæ hi kathitaæ tattvato mayà 06,064.012d*0269_02 na je«yÃmi mahÃyuddhe vicarantaæ naraæ kva cit 06,064.012d*0269_03 nÃrÃyaïaæ ca saægrÃme avadhyau tau yata÷ sm­tau 06,064.012d*0269_04 dharmarÃjaÓ ca bhÅmaÓ ca mÃdrÅputraÓ ca pÃæ¬avau 06,064.012d*0269_05 ete 'py avadhyÃ÷ kathitÃ÷ purÃïe paramar«iïà 06,064.013a narasya ca yathÃtattvaæ yan mÃæ tvaæ parip­cchasi 06,064.013c yadarthaæ n­«u saæbhÆtau naranÃrÃyaïÃv ubhau 06,064.014a avadhyau ca yathà vÅrau saæyuge«v aparÃjitau 06,064.014c yathà ca pÃï¬avà rÃjann agamyà yudhi kasya cit 06,064.015a prÅtimÃn hi d­¬haæ k­«ïa÷ pÃï¬ave«u yaÓasvi«u 06,064.015c tasmÃd bravÅmi rÃjendra Óamo bhavatu pÃï¬avai÷ 06,064.016a p­thivÅæ bhuÇk«va sahito bhrÃt­bhir balibhir vaÓÅ 06,064.016c naranÃrÃyaïau devÃv avaj¤Ãya naÓi«yasi 06,064.016d*0270_01 na cet kartÃsi vacanaæ saædigdhaæ na tari«yasi 06,064.017a evam uktvà tava pità tÆ«ïÅm ÃsÅd viÓÃæ pate 06,064.017c vyasarjayac ca rÃjÃnaæ Óayanaæ ca viveÓa ha 06,064.018a rÃjÃpi Óibiraæ prÃyÃt praïipatya mahÃtmane 06,064.018c ÓiÓye ca Óayane Óubhre tÃæ rÃtriæ bharatar«abha 06,065.001 saæjaya uvÃca 06,065.001a vyu«itÃyÃæ ca ÓarvaryÃm udite ca divÃkare 06,065.001c ubhe sene mahÃrÃja yuddhÃyaiva samÅyatu÷ 06,065.001d*0271_01 tasyÃæ rÃtryÃæ vyatÅtÃyÃæ niryayu÷ kurupuægavÃ÷ 06,065.001d*0271_02 purask­tya mahÃtmÃnaæ bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yudhi 06,065.002a abhyadhÃvaæÓ ca saækruddhÃ÷ parasparajigÅ«ava÷ 06,065.002c te sarve sahità yuddhe samÃlokya parasparam 06,065.003a pÃï¬avà dhÃrtarëÂrÃÓ ca rÃjan durmantrite tava 06,065.003c vyÆhau ca vyÆhya saærabdhÃ÷ saæprayuddhÃ÷ prahÃriïa÷ 06,065.004a arak«an makaravyÆhaæ bhÅ«mo rÃjan samantata÷ 06,065.004c tathaiva pÃï¬avà rÃjann arak«an vyÆham Ãtmana÷ 06,065.004d*0272_01 ajÃtaÓatru÷ ÓatrÆïÃæ manÃæsi samakampayat 06,065.004d*0272_02 Óyenavad vyÆhya taæ vyÆhaæ dhaumyasya vacanÃt svayam 06,065.004d*0272_03 sa hi tasya suvij¤Ãta agnicitye«u bhÃrata 06,065.004d*0272_04 makaras tu mahÃvyÆhas tava putrasya dhÅmata÷ 06,065.004d*0272_05 svayaæ sarveïa sainyena droïenÃnumatas tadà 06,065.004d*0272_06 yathÃvyÆhaæ ÓÃætanava÷ so 'nvavartata tat puna÷ 06,065.005a sa niryayau rathÃnÅkaæ pità devavratas tava 06,065.005c mahatà rathavaæÓena saæv­to rathinÃæ vara÷ 06,065.006a itaretaram anvÅyur yathÃbhÃgam avasthitÃ÷ 06,065.006c rathina÷ pattayaÓ caiva dantina÷ sÃdinas tathà 06,065.007a tÃn d­«Âvà prodyatÃn saækhye pÃï¬avÃÓ ca yaÓasvina÷ 06,065.007c Óyenena vyÆharÃjena tenÃjayyena saæyuge 06,065.008a aÓobhata mukhe tasya bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,065.008c netre Óikhaï¬Å durdhar«o dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,065.009a ÓÅr«aæ tasyÃbhavad vÅra÷ sÃtyaki÷ satyavikrama÷ 06,065.009c vidhunvan gÃï¬ivaæ pÃrtho grÅvÃyÃm abhavat tadà 06,065.010a ak«auhiïyà samagrà yà vÃmapak«o 'bhavat tadà 06,065.010c mahÃtmà drupada÷ ÓrÅmÃn saha putreïa saæyuge 06,065.011a dak«iïaÓ cÃbhavat pak«a÷ kaikeyo 'k«auhiïÅpati÷ 06,065.011c p­«Âhato draupadeyÃÓ ca saubhadraÓ cÃpi vÅryavÃn 06,065.012a p­«Âhe samabhavac chrÅmÃn svayaæ rÃjà yudhi«Âhira÷ 06,065.012c bhrÃt­bhyÃæ sahito dhÅmÃn yamÃbhyÃæ cÃruvikrama÷ 06,065.013a praviÓya tu raïe bhÅmo makaraæ mukhatas tadà 06,065.013c bhÅ«mam ÃsÃdya saægrÃme chÃdayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,065.014a tato bhÅ«mo mahÃstrÃïi pÃtayÃm Ãsa bhÃrata 06,065.014c mohayan pÃï¬uputrÃïÃæ vyƬhaæ sainyaæ mahÃhave 06,065.015a saæmuhyati tadà sainye tvaramÃïo dhanaæjaya÷ 06,065.015c bhÅ«maæ Óarasahasreïa vivyÃdha raïamÆrdhani 06,065.016a parisaævÃrya cÃstrÃïi bhÅ«mamuktÃni saæyuge 06,065.016c svenÃnÅkena h­«Âena yuddhÃya samavasthita÷ 06,065.017a tato duryodhano rÃjà bhÃradvÃjam abhëata 06,065.017c pÆrvaæ d­«Âvà vadhaæ ghoraæ balasya balinÃæ vara÷ 06,065.017e bhrÃtÌïÃæ ca vadhaæ yuddhe smaramÃïo mahÃratha÷ 06,065.018a ÃcÃrya satataæ tvaæ hi hitakÃmo mamÃnagha 06,065.018c vayaæ hi tvÃæ samÃÓritya bhÅ«maæ caiva pitÃmaham 06,065.019a devÃn api raïe jetuæ prÃrthayÃmo na saæÓaya÷ 06,065.019c kim u pÃï¬usutÃn yuddhe hÅnavÅryaparÃkramÃn 06,065.019d*0273_01 sa tathà kuru bhadraæ te yathà vadhyanti pÃï¬avÃ÷ 06,065.020a evam uktas tato droïas tava putreïa mÃri«a 06,065.020b*0274_01 uvÃca tatra rÃjÃnaæ saækruddha iva ni÷Óvasan 06,065.020b*0274_02 bÃliÓas tvaæ na jÃnÅ«e pÃï¬avÃnÃæ parÃkramam 06,065.020b*0274_03 na Óakyà hi yathà jetuæ pÃï¬avà hi mahÃbalÃ÷ 06,065.020b*0274_04 yathÃbalaæ yathÃvÅryaæ karma kuryÃm ahaæ hi te 06,065.020b*0274_05 ity uktvà te sutaæ rÃjann abhyapadyata vÃhinÅm 06,065.020c abhinat pÃï¬avÃnÅkaæ prek«amÃïasya sÃtyake÷ 06,065.021a sÃtyakis tu tadà droïaæ vÃrayÃm Ãsa bhÃrata 06,065.021c tata÷ pravav­te yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,065.022a Óaineyaæ tu raïe kruddho bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,065.022c avidhyan niÓitair bÃïair jatrudeÓe hasann iva 06,065.023a bhÅmasenas tata÷ kruddho bhÃradvÃjam avidhyata 06,065.023c saærak«an sÃtyakiæ rÃjan droïÃc chastrabh­tÃæ varÃt 06,065.024a tato droïaÓ ca bhÅ«maÓ ca tathà ÓalyaÓ ca mÃri«a 06,065.024c bhÅmasenaæ raïe kruddhÃÓ chÃdayÃæ cakrire Óarai÷ 06,065.025a tatrÃbhimanyu÷ saækruddho draupadeyÃÓ ca mÃri«a 06,065.025c vivyadhur niÓitair bÃïai÷ sarvÃæs tÃn udyatÃyudhÃn 06,065.026a bhÅ«madroïau ca saækruddhÃv Ãpatantau mahÃbalau 06,065.026c pratyudyayau Óikhaï¬Å tu mahe«vÃso mahÃhave 06,065.027a prag­hya balavad vÅro dhanur jaladanisvanam 06,065.027c abhyavar«ac charais tÆrïaæ chÃdayÃno divÃkaram 06,065.028a Óikhaï¬inaæ samÃsÃdya bharatÃnÃæ pitÃmaha÷ 06,065.028c avarjayata saægrÃme strÅtvaæ tasyÃnusaæsmaran 06,065.029a tato droïo mahÃrÃja abhyadravata taæ raïe 06,065.029c rak«amÃïas tato bhÅ«maæ tava putreïa codita÷ 06,065.030a Óikhaï¬Å tu samÃsÃdya droïaæ Óastrabh­tÃæ varam 06,065.030c avarjayata saægrÃme yugÃntÃgnim ivolbaïam 06,065.031a tato balena mahatà putras tava viÓÃæ pate 06,065.031c jugopa bhÅ«mam ÃsÃdya prÃrthayÃno mahad yaÓa÷ 06,065.032a tathaiva pÃï¬avà rÃjan purask­tya dhanaæjayam 06,065.032c bhÅ«mam evÃbhyavartanta jaye k­tvà d­¬hÃæ matim 06,065.033a tad yuddham abhavad ghoraæ devÃnÃæ dÃnavair iva 06,065.033c jayaæ ca kÃÇk«atÃæ nityaæ yaÓaÓ ca paramÃdbhutam 06,066.001 saæjaya uvÃca 06,066.001a akarot tumulaæ yuddhaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tadà 06,066.001c bhÅmasenabhayÃd icchan putrÃæs tÃrayituæ tava 06,066.002a pÆrvÃhïe tan mahÃraudraæ rÃj¤Ãæ yuddham avartata 06,066.002c kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca mukhyaÓÆravinÃÓanam 06,066.003a tasminn ÃkulasaægrÃme vartamÃne mahÃbhaye 06,066.003c abhavat tumula÷ Óabda÷ saæsp­Óan gaganaæ mahat 06,066.004a nadadbhiÓ ca mahÃnÃgair he«amÃïaiÓ ca vÃjibhi÷ 06,066.004c bherÅÓaÇkhaninÃdaiÓ ca tumula÷ samapadyata 06,066.005a yuyutsavas te vikrÃntà vijayÃya mahÃbalÃ÷ 06,066.005c anyonyam abhigarjanto go«Âhe«v iva mahar«abhÃ÷ 06,066.006a ÓirasÃæ pÃtyamÃnÃnÃæ samare niÓitai÷ Óarai÷ 06,066.006c aÓmav­«Âir ivÃkÃÓe babhÆva bharatar«abha 06,066.007a kuï¬alo«ïÅ«adhÃrÅïi jÃtarÆpojjvalÃni ca 06,066.007c patitÃni sma d­Óyante ÓirÃæsi bharatar«abha 06,066.008a viÓikhonmathitair gÃtrair bÃhubhiÓ ca sakÃrmukai÷ 06,066.008c sahastÃbharaïaiÓ cÃnyair abhavac chÃdità mahÅ 06,066.009a kavacopahitair gÃtrair hastaiÓ ca samalaæk­tai÷ 06,066.009c mukhaiÓ ca candrasaækÃÓai raktÃntanayanai÷ Óubhai÷ 06,066.010a gajavÃjimanu«yÃïÃæ sarvagÃtraiÓ ca bhÆpate 06,066.010c ÃsÅt sarvà samÃkÅrïà muhÆrtena vasuædharà 06,066.011a rajomeghaiÓ ca tumulai÷ ÓastravidyutprakÃÓitai÷ 06,066.011c ÃyudhÃnÃæ ca nirgho«a÷ stanayitnusamo 'bhavat 06,066.012a sa saæprahÃras tumula÷ kaÂuka÷ Óoïitodaka÷ 06,066.012c prÃvartata kurÆïÃæ ca pÃï¬avÃnÃæ ca bhÃrata 06,066.013a tasmin mahÃbhaye ghore tumule lomahar«aïe 06,066.013c vavar«u÷ Óaravar«Ãïi k«atriyà yuddhadurmadÃ÷ 06,066.014a kroÓanti ku¤jarÃs tatra Óaravar«apratÃpitÃ÷ 06,066.014c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca saæyuge bharatottama 06,066.014d*0275_01 saærabdhÃnÃæ ca vÅrÃïÃæ dhÅrÃïÃm amitaujasÃm 06,066.014d*0275_02 dhanurjyÃtalaÓabdena na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,066.014d*0275_03 utthite«u kabandhe«u sarvata÷ Óoïitodake 06,066.014d*0275_04 samare paryadhÃvanta n­pà ripuvadhodyatÃ÷ 06,066.014d*0275_05 ÓaraÓaktigadÃbhis te kha¬gaiÓ cÃmitatejasa÷ 06,066.014d*0275_06 nijaghnu÷ samare ÓÆrÃs te 'nyonyaæ ca paraætapa 06,066.014d*0275_07 babhramu÷ ku¤jarÃÓ cÃtra Óarair viddhà niraÇkuÓÃ÷ 06,066.014e aÓvÃÓ ca paryadhÃvanta hatÃrohà diÓo daÓa 06,066.015a utpatya nipatanty anye ÓaraghÃtaprapŬitÃ÷ 06,066.015c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca yodhÃnÃæ bharatar«abha 06,066.015d*0276_01 bahÆnÃm uttamÃÇgÃnÃæ kÃrmukÃïÃæ tathaiva ca 06,066.015d*0276_02 gadÃnÃæ parighÃïÃæ ca hastÃnÃæ corubhi÷ saha 06,066.015d*0276_03 pÃdÃnÃæ bhÆ«aïÃnÃæ ca keyÆrÃïÃæ ca saæghaÓa÷ 06,066.015d*0276_04 rÃÓaya÷ sma prad­Óyante bhÅ«mabhÅmaparÃkrame 06,066.016a aÓvÃnÃæ ku¤jarÃïÃæ ca rathÃnÃæ cÃtivartatÃm 06,066.016c saæghÃtÃ÷ sma prad­Óyante tatra tatra viÓÃæ pate 06,066.017a gadÃbhir asibhi÷ prÃsair bÃïaiÓ ca nataparvabhi÷ 06,066.017c jaghnu÷ parasparaæ tatra k«atriyÃ÷ kÃlacoditÃ÷ 06,066.018a apare bÃhubhir vÅrà niyuddhakuÓalà yudhi 06,066.018c bahudhà samasajjanta Ãyasai÷ parighair iva 06,066.019a mu«Âibhir jÃnubhiÓ caiva talaiÓ caiva viÓÃæ pate 06,066.019c anyonyaæ jaghnire vÅrÃs tÃvakÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 06,066.019d*0277_01 patitai÷ pÃtyamÃnaiÓ ca vice«ÂadbhiÓ ca bhÆtale 06,066.019d*0277_02 ghoram Ãyodhanaæ jaj¤e tatra tatra janeÓvara 06,066.019d*0278_01 duryodhanamate ghore ak«adyÆtÃbhidevane 06,066.019d*0278_02 bhÅ«me yudhi parÃkrÃnte bhÅmasenena bhÃrata 06,066.019d*0278_03 prÃvartata nadÅ ghorà ÓoïitaughataraÇgiïÅ 06,066.019d*0278_04 madhye ca mahatÅ senà keÓaÓaivalaÓÃdvalà 06,066.019d*0278_05 hatÃrohà hayà rÃjan rathino virathà api 06,066.019d*0278_06 vicerus tatra saægrÃme nistriæÓavaradhÃriïa÷ 06,066.020a virathà rathinaÓ cÃtra nistriæÓavaradhÃriïa÷ 06,066.020c anyonyam abhidhÃvanta parasparavadhai«iïa÷ 06,066.021a tato duryodhano rÃjà kaliÇgair bahubhir v­ta÷ 06,066.021c purask­tya raïe bhÅ«maæ pÃï¬avÃn abhyavartata 06,066.022a tathaiva pÃï¬avÃ÷ sarve parivÃrya v­kodaram 06,066.022c bhÅ«mam abhyadravan kruddhà raïe rabhasavÃhanÃ÷ 06,067.001 saæjaya uvÃca 06,067.001a d­«Âvà bhÅ«meïa saæsaktÃn bhrÃtÌn anyÃæÓ ca pÃrthivÃn 06,067.001c tam abhyadhÃvad gÃÇgeyam udyatÃstro dhanaæjaya÷ 06,067.002a päcajanyasya nirgho«aæ dhanu«o gÃï¬ivasya ca 06,067.002c dhvajaæ ca d­«Âvà pÃrthasya sarvÃn no bhayam ÃviÓat 06,067.002d*0279_01 siæhalÃÇgÆlam ÃkÃÓe jvalantam iva parvatam 06,067.003a asajjamÃnaæ v­k«e«u dhÆmaketum ivotthitam 06,067.003c bahuvarïaæ ca citraæ ca divyaæ vÃnaralak«aïam 06,067.003e apaÓyÃma mahÃrÃja dhvajaæ gÃï¬ivadhanvana÷ 06,067.004a vidyutaæ meghamadhyasthÃæ bhrÃjamÃnÃm ivÃmbare 06,067.004c dad­Óur gÃï¬ivaæ yodhà rukmap­«Âhaæ mahÃrathe 06,067.005a aÓuÓruma bh­Óaæ cÃsya ÓakrasyevÃbhigarjata÷ 06,067.005c sughoraæ talayo÷ Óabdaæ nighnatas tava vÃhinÅm 06,067.006a caï¬avÃto yathà megha÷ savidyutstanayitnumÃn 06,067.006c diÓa÷ saæplÃvayan sarvÃ÷ Óaravar«ai÷ samantata÷ 06,067.007a abhyadhÃvata gÃÇgeyaæ bhairavÃstro dhanaæjaya÷ 06,067.007c diÓaæ prÃcÅæ pratÅcÅæ ca na jÃnÅmo 'stramohitÃ÷ 06,067.008a kÃædigbhÆtÃ÷ ÓrÃntapatrà hatÃstrà hatacetasa÷ 06,067.008c anyonyam abhisaæÓli«ya yodhÃs te bharatar«abha 06,067.009a bhÅ«mam evÃbhilÅyanta saha sarvais tavÃtmajai÷ 06,067.009c te«Ãm ÃrtÃyanam abhÆd bhÅ«ma÷ Óaætanavo raïe 06,067.010a samutpatanta vitrastà rathebhyo rathinas tadà 06,067.010c sÃdinaÓ cÃÓvap­«Âhebhyo bhÆmau cÃpi padÃtaya÷ 06,067.010d*0280_01 gajebhyo gajayodhÃÓ ca vitrastà bhayamohitÃ÷ 06,067.010d*0280_02 vihvalÃ÷ pratyad­Óyanta na jÃnanti diÓo n­pa 06,067.011a Órutvà gÃï¬Åvanirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 06,067.011c sarvasainyÃni bhÅtÃni vyavalÅyanta bhÃrata 06,067.012a atha kÃmbojamukhyais tu b­hadbhi÷ ÓÅghragÃmibhi÷ 06,067.012c gopÃnÃæ bahusÃhasrair balair govÃsano v­ta÷ 06,067.012d*0281_01 tata÷ kÃmbojamukhyÃÓ ca te haæsapathakarïikÃ÷ 06,067.012d*0281_02 gopÃsanabalaughÃÓ ca gopÃsanapatis tathà 06,067.013a madrasauvÅragÃndhÃrais trigartaiÓ ca viÓÃæ pate 06,067.013c sarvakÃliÇgamukhyaiÓ ca kaliÇgÃdhipatir v­ta÷ 06,067.014a nÃgà naragaïaughÃÓ ca du÷ÓÃsanapura÷sarÃ÷ 06,067.014c jayadrathaÓ ca n­pati÷ sahita÷ sarvarÃjabhi÷ 06,067.015a hayÃrohavarÃÓ caiva tava putreïa coditÃ÷ 06,067.015c caturdaÓa sahasrÃïi saubalaæ paryavÃrayan 06,067.016a tatas te sahitÃ÷ sarve vibhaktarathavÃhanÃ÷ 06,067.016c pÃï¬avÃn samare jagmus tÃvakà bharatar«abha 06,067.016d*0282_01 cedikÃÓipadÃtaiÓ ca rathai÷ päcÃlas­¤jayai÷ 06,067.016d*0282_02 pÃï¬avÃ÷ sahitÃ÷ sarve dh­«ÂadyumnapurogamÃ÷ 06,067.016d*0282_03 tÃvakÃn samare jagmur dharmaputreïa coditÃ÷ 06,067.017a rathibhir vÃraïair aÓvai÷ padÃtaiÓ ca samÅritam 06,067.017c ghoram Ãyodhanaæ jaj¤e mahÃbhrasad­Óaæ raja÷ 06,067.018a tomaraprÃsanÃrÃcagajÃÓvarathayodhinÃm 06,067.018c balena mahatà bhÅ«ma÷ samasajjat kirÅÂinà 06,067.019a Ãvantya÷ kÃÓirÃjena bhÅmasenena saindhava÷ 06,067.019c ajÃtaÓatrur madrÃïÃm ­«abheïa yaÓasvinà 06,067.019e sahaputra÷ sahÃmÃtya÷ Óalyena samasajjata 06,067.020a vikarïa÷ sahadevena citrasena÷ Óikhaï¬inà 06,067.020c matsyà duryodhanaæ jagmu÷ Óakuniæ ca viÓÃæ pate 06,067.021a drupadaÓ cekitÃnaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,067.021c droïena samasajjanta saputreïa mahÃtmanà 06,067.021e k­paÓ ca k­tavarmà ca dh­«Âaketum abhidrutau 06,067.022a evaæ prajavitÃÓvÃni bhrÃntanÃgarathÃni ca 06,067.022c sainyÃni samasajjanta prayuddhÃni samantata÷ 06,067.023a nirabhre vidyutas tÅvrà diÓaÓ ca rajasÃv­tÃ÷ 06,067.023c prÃdurÃsan maholkÃÓ ca sanirghÃtà viÓÃæ pate 06,067.024a pravavau ca mahÃvÃta÷ pÃæsuvar«aæ papÃta ca 06,067.024c nabhasy antardadhe sÆrya÷ sainyena rajasÃv­ta÷ 06,067.025a pramoha÷ sarvasattvÃnÃm atÅva samapadyata 06,067.025b*0283_01 prakÃÓaæ cakrur ÃkÃÓa udyatÃsibhir uttamai÷ 06,067.025c rajasà cÃbhibhÆtÃnÃm astrajÃlaiÓ ca tudyatÃm 06,067.026a vÅrabÃhuvis­«ÂÃnÃæ sarvÃvaraïabhedinÃm 06,067.026c saæghÃta÷ ÓarajÃlÃnÃæ tumula÷ samapadyata 06,067.027a prakÃÓaæ cakrur ÃkÃÓam udyatÃni bhujottamai÷ 06,067.027c nak«atravimalÃbhÃni ÓastrÃïi bharatar«abha 06,067.028a Ãr«abhÃïi vicitrÃïi rukmajÃlÃv­tÃni ca 06,067.028c saæpetur dik«u sarvÃsu carmÃïi bharatar«abha 06,067.029a sÆryavarïaiÓ ca nistriæÓai÷ pÃtyamÃnÃni sarvaÓa÷ 06,067.029c dik«u sarvÃsv ad­Óyanta ÓarÅrÃïi ÓirÃæsi ca 06,067.030a bhagnacakrÃk«anŬÃÓ ca nipÃtitamahÃdhvajÃ÷ 06,067.030c hatÃÓvÃ÷ p­thivÅæ jagmus tatra tatra mahÃrathÃ÷ 06,067.031a paripetur hayÃÓ cÃtra ke cic chastrak­tavraïÃ÷ 06,067.031c rathÃn viparikar«anto hate«u rathayodhi«u 06,067.032a ÓarÃhatà bhinnadehà baddhayoktrà hayottamÃ÷ 06,067.032c yugÃni paryakar«anta tatra tatra sma bhÃrata 06,067.033a ad­Óyanta sasÆtÃÓ ca sÃÓvÃ÷ sarathayodhina÷ 06,067.033c ekena balinà rÃjan vÃraïena hatà rathÃ÷ 06,067.034a gandhahastimadasrÃvam ÃghrÃya bahavo raïe 06,067.034c saænipÃte balaughÃnÃæ vÅtam Ãdadire gajÃ÷ 06,067.035a satomaramahÃmÃtrair nipatadbhir gatÃsubhi÷ 06,067.035c babhÆvÃyodhanaæ channaæ nÃrÃcÃbhihatair gajai÷ 06,067.036a saænipÃte balaughÃnÃæ pre«itair varavÃraïai÷ 06,067.036c nipetur yudhi saæbhagnÃ÷ sayodhÃ÷ sadhvajà rathÃ÷ 06,067.037a nÃgarÃjopamair hastair nÃgair Ãk«ipya saæyuge 06,067.037c vyad­Óyanta mahÃrÃja saæbhagnà rathakÆbarÃ÷ 06,067.038a viÓÅrïarathajÃlÃÓ ca keÓe«v Ãk«ipya dantibhi÷ 06,067.038c drumaÓÃkhà ivÃvidhya ni«pi«Âà rathino raïe 06,067.039a rathe«u ca rathÃn yuddhe saæsaktÃn varavÃraïÃ÷ 06,067.039c vikar«anto diÓa÷ sarvÃ÷ saæpetu÷ sarvaÓabdagÃ÷ 06,067.040a te«Ãæ tathà kar«atÃæ ca gajÃnÃæ rÆpam Ãbabhau 06,067.040c sara÷su nalinÅjÃlaæ vi«aktam iva kar«atÃm 06,067.041a evaæ saæchÃditaæ tatra babhÆvÃyodhanaæ mahat 06,067.041c sÃdibhiÓ ca padÃtaiÓ ca sadhvajaiÓ ca mahÃrathai÷ 06,068.001 saæjaya uvÃca 06,068.001a Óikhaï¬Å saha matsyena virÃÂena viÓÃæ pate 06,068.001c bhÅ«mam ÃÓu mahe«vÃsam ÃsasÃda sudurjayam 06,068.002a droïaæ k­paæ vikarïaæ ca mahe«vÃsÃn mahÃbalÃn 06,068.002c rÃj¤aÓ cÃnyÃn raïe ÓÆrÃn bahÆn Ãrchad dhanaæjaya÷ 06,068.003a saindhavaæ ca mahe«vÃsaæ sÃmÃtyaæ saha bandhubhi÷ 06,068.003c prÃcyÃæÓ ca dÃk«iïÃtyÃæÓ ca bhÆmipÃn bhÆmipar«abha 06,068.004a putraæ ca te mahe«vÃsaæ duryodhanam amar«aïam 06,068.004c du÷sahaæ caiva samare bhÅmaseno 'bhyavartata 06,068.005a sahadevas tu Óakunim ulÆkaæ ca mahÃratham 06,068.005c pitÃputrau mahe«vÃsÃv abhyavartata durjayau 06,068.006a yudhi«Âhiro mahÃrÃja gajÃnÅkaæ mahÃratha÷ 06,068.006c samavartata saægrÃme putreïa nik­tas tava 06,068.007a mÃdrÅputras tu nakula÷ ÓÆra÷ saækrandano yudhi 06,068.007c trigartÃnÃæ rathodÃrai÷ samasajjata pÃï¬ava÷ 06,068.008a abhyavartanta durdhar«Ã÷ samare ÓÃlvakekayÃn 06,068.008b*0284_01 nÃkuliÓ ca ÓatÃnÅka÷ samare rathapuægava÷ 06,068.008c sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca saubhadraÓ ca mahÃratha÷ 06,068.009a dh­«ÂaketuÓ ca samare rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,068.009c putrÃïÃæ te rathÃnÅkaæ pratyudyÃtÃ÷ sudurjayÃ÷ 06,068.010a senÃpatir ameyÃtmà dh­«Âadyumno mahÃbala÷ 06,068.010c droïena samare rÃjan samiyÃyendrakarmaïà 06,068.011a evam ete mahe«vÃsÃs tÃvakÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 06,068.011c sametya samare ÓÆrÃ÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,068.012a madhyaædinagate sÆrye nabhasy ÃkulatÃæ gate 06,068.012c kurava÷ pÃï¬aveyÃÓ ca nijaghnur itaretaram 06,068.013a dhvajino hemacitrÃÇgà vicaranto raïÃjire 06,068.013c sapatÃkà rathà rejur vaiyÃghraparivÃraïÃ÷ 06,068.014a sametÃnÃæ ca samare jigÅ«ÆïÃæ parasparam 06,068.014c babhÆva tumula÷ Óabda÷ siæhÃnÃm iva nardatÃm 06,068.015a tatrÃdbhutam apaÓyÃma saæprahÃraæ sudÃruïam 06,068.015c yam akurvan raïe vÅrÃ÷ s­¤jayÃ÷ kurubhi÷ saha 06,068.016a naiva khaæ na diÓo rÃjan na sÆryaæ ÓatrutÃpana 06,068.016c vidiÓo vÃpy apaÓyÃma Óarair muktai÷ samantata÷ 06,068.017a ÓaktÅnÃæ vimalÃgrÃïÃæ tomarÃïÃæ tathÃsyatÃm 06,068.017c nistriæÓÃnÃæ ca pÅtÃnÃæ nÅlotpalanibhÃ÷ prabhÃ÷ 06,068.018a kavacÃnÃæ vicitrÃïÃæ bhÆ«aïÃnÃæ prabhÃs tathà 06,068.018c khaæ diÓa÷ pradiÓaÓ caiva bhÃsayÃm Ãsur ojasà 06,068.018d*0285_01 vapurbhiÓ ca narendrÃïÃæ candrasÆryasamaprabhai÷ 06,068.018e virarÃja tadà rÃjaæs tatra tatra raïÃÇgaïam 06,068.019a rathasiæhÃsanavyÃghrÃ÷ samÃyÃntaÓ ca saæyuge 06,068.019c vireju÷ samare rÃjan grahà iva nabhastale 06,068.020a bhÅ«mas tu rathinÃæ Óre«Âho bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,068.020c avÃrayata saækruddha÷ sarvasainyasya paÓyata÷ 06,068.021a tato bhÅ«mavinirmuktà rukmapuÇkhÃ÷ ÓilÃÓitÃ÷ 06,068.021c abhyaghnan samare bhÅmaæ tailadhautÃ÷ sutejanÃ÷ 06,068.022a tasya Óaktiæ mahÃvegÃæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,068.022c kruddhÃÓÅvi«asaækÃÓÃæ pre«ayÃm Ãsa bhÃrata 06,068.023a tÃm ÃpatantÅæ sahasà rukmadaï¬Ãæ durÃsadÃm 06,068.023c ciccheda samare bhÅ«ma÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,068.024a tato 'pareïa bhallena pÅtena niÓitena ca 06,068.024c kÃrmukaæ bhÅmasenasya dvidhà ciccheda bhÃrata 06,068.024d*0286_01 apÃsya tu dhanuÓ chinnaæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,068.024d*0286_02 Óarair bahubhir Ãnarchad bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yudhi 06,068.025a sÃtyakis tu tatas tÆrïaæ bhÅ«mam ÃsÃdya saæyuge 06,068.025b*0287_01 Ãkarïaprahitais tÅk«ïair niÓitais tigmatejanai÷ 06,068.025c Óarair bahubhir Ãnarchat pitaraæ te janeÓvara 06,068.026a tata÷ saædhÃya vai tÅk«ïaæ Óaraæ paramadÃruïam 06,068.026c vÃr«ïeyasya rathÃd bhÅ«ma÷ pÃtayÃm Ãsa sÃrathim 06,068.027a tasyÃÓvÃ÷ pradrutà rÃjan nihate rathasÃrathau 06,068.027c tena tenaiva dhÃvanti manomÃrutaraæhasa÷ 06,068.028a tata÷ sarvasya sainyasya nisvanas tumulo 'bhavat 06,068.028c hÃhÃkÃraÓ ca saæjaj¤e pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,068.029a abhidravata g­hïÅta hayÃn yacchata dhÃvata 06,068.029c ity ÃsÅt tumula÷ Óabdo yuyudhÃnarathaæ prati 06,068.030a etasminn eva kÃle tu bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ puna÷ 06,068.030c vyahanat pÃï¬avÅæ senÃm ÃsurÅm iva v­trahà 06,068.031a te vadhyamÃnà bhÅ«meïa päcÃlÃ÷ somakai÷ saha 06,068.031c ÃryÃæ yuddhe matiæ k­tvà bhÅ«mam evÃbhidudruvu÷ 06,068.032a dh­«ÂadyumnamukhÃÓ cÃpi pÃrthÃ÷ ÓÃætanavaæ raïe 06,068.032c abhyadhÃva¤ jigÅ«antas tava putrasya vÃhinÅm 06,068.033a tathaiva tÃvakà rÃjan bhÅ«madroïamukhÃ÷ parÃn 06,068.033c abhyadhÃvanta vegena tato yuddham avartata 06,069.001 saæjaya uvÃca 06,069.001a virÃÂo 'tha tribhir bÃïair bhÅ«mam Ãrchan mahÃratham 06,069.001c vivyÃdha turagÃæÓ cÃsya tribhir bÃïair mahÃratha÷ 06,069.002a taæ pratyavidhyad daÓabhir bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ Óarai÷ 06,069.002c rukmapuÇkhair mahe«vÃsa÷ k­tahasto mahÃbala÷ 06,069.003a drauïir gÃï¬ÅvadhanvÃnaæ bhÅmadhanvà mahÃratha÷ 06,069.003c avidhyad i«ubhi÷ «a¬bhir d­¬hahasta÷ stanÃntare 06,069.004a kÃrmukaæ tasya ciccheda phalguna÷ paravÅrahà 06,069.004c avidhyac ca bh­Óaæ tÅk«ïai÷ patribhi÷ ÓatrukarÓana÷ 06,069.005a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya vegavat krodhamÆrchita÷ 06,069.005c am­«yamÃïa÷ pÃrthena kÃrmukacchedam Ãhave 06,069.006a avidhyat phalgunaæ rÃjan navatyà niÓitai÷ Óarai÷ 06,069.006c vÃsudevaæ ca saptatyà vivyÃdha parame«ubhi÷ 06,069.007a tata÷ krodhÃbhitÃmrÃk«a÷ saha k­«ïena phalguna÷ 06,069.007c dÅrgham u«ïaæ ca ni÷Óvasya cintayitvà muhur muhu÷ 06,069.008a dhanu÷ prapŬya vÃmena kareïÃmitrakarÓana÷ 06,069.008c gÃï¬Åvadhanvà saækruddha÷ ÓitÃn saænataparvaïa÷ 06,069.008e jÅvitÃntakarÃn ghorÃn samÃdatta ÓilÅmukhÃn 06,069.009a tais tÆrïaæ samare 'vidhyad drauïiæ balavatÃæ varam 06,069.009c tasya te kavacaæ bhittvà papu÷ Óoïitam Ãhave 06,069.010a na vivyathe ca nirbhinno drauïir gÃï¬Åvadhanvanà 06,069.010c tathaiva Óaravar«Ãïi pratimu¤cann avihvala÷ 06,069.010e tasthau sa samare rÃjaæs trÃtum icchan mahÃvratam 06,069.011a tasya tat sumahat karma ÓaÓaæsu÷ puru«ar«abhÃ÷ 06,069.011c yat k­«ïÃbhyÃæ sametÃbhyÃæ nÃpatrapata saæyuge 06,069.011d*0288_01 sa viddha÷ phÃlgunenÃjau na papÃta mahÅtale 06,069.012a sa hi nityam anÅke«u yudhyate 'bhayam Ãsthita÷ 06,069.012c astragrÃmaæ sasaæhÃraæ droïÃt prÃpya sudurlabham 06,069.013a mamÃyam ÃcÃryasuto droïasyÃtipriya÷ suta÷ 06,069.013c brÃhmaïaÓ ca viÓe«eïa mÃnanÅyo mameti ca 06,069.014a samÃsthÃya matiæ vÅro bÅbhatsu÷ ÓatrutÃpana÷ 06,069.014c k­pÃæ cakre rathaÓre«Âho bhÃradvÃjasutaæ prati 06,069.015a drauïiæ tyaktvà tato yuddhe kaunteya÷ ÓatrutÃpana÷ 06,069.015c yuyudhe tÃvakÃn nighnaæs tvaramÃïa÷ parÃkramÅ 06,069.016a duryodhanas tu daÓabhir gÃrdhrapatrai÷ ÓilÃÓitai÷ 06,069.016c bhÅmasenaæ mahe«vÃsaæ rukmapuÇkhai÷ samarpayat 06,069.017a bhÅmasenas tu saækruddha÷ parÃsukaraïaæ d­¬ham 06,069.017c citraæ kÃrmukam Ãdatta ÓarÃæÓ ca niÓitÃn daÓa 06,069.018a Ãkarïaprahitais tÅk«ïair vegitais tigmatejanai÷ 06,069.018c avidhyat tÆrïam avyagra÷ kururÃjaæ mahorasi 06,069.019a tasya käcanasÆtras tu Óarai÷ pariv­to maïi÷ 06,069.019c rarÃjorasi vai sÆryo grahair iva samÃv­ta÷ 06,069.020a putras tu tava tejasvÅ bhÅmasenena tìita÷ 06,069.020c nÃm­«yata yathà nÃgas talaÓabdaæ samÅritam 06,069.021a tata÷ Óarair mahÃrÃja rukmapuÇkhai÷ ÓilÃÓitai÷ 06,069.021c bhÅmaæ vivyÃdha saækruddhas trÃsayÃno varÆthinÅm 06,069.022a tau yudhyamÃnau samare bh­Óam anyonyavik«atau 06,069.022c putrau te devasaækÃÓau vyarocetÃæ mahÃbalau 06,069.023a citrasenaæ naravyÃghraæ saubhadra÷ paravÅrahà 06,069.023c avidhyad daÓabhir bÃïai÷ purumitraæ ca saptabhi÷ 06,069.024a satyavrataæ ca saptatyà viddhvà Óakrasamo yudhi 06,069.024c n­tyann iva raïe vÅra Ãrtiæ na÷ samajÅjanat 06,069.025a taæ pratyavidyad daÓabhiÓ citrasena÷ ÓilÅmukhai÷ 06,069.025c satyavrataÓ ca navabhi÷ purumitraÓ ca saptabhi÷ 06,069.026a sa viddho vik«aran raktaæ ÓatrusaævÃraïaæ mahat 06,069.026c ciccheda citrasenasya citraæ kÃrmukam Ãrjuni÷ 06,069.026e bhittvà cÃsya tanutrÃïaæ Óareïorasy atìayat 06,069.027a tatas te tÃvakà vÅrà rÃjaputrà mahÃrathÃ÷ 06,069.027c sametya yudhi saærabdhà vivyadhur niÓitai÷ Óarai÷ 06,069.027e tÃæÓ ca sarvä Óarais tÅk«ïair jaghÃna paramÃstravit 06,069.028a tasya d­«Âvà tu tat karma parivavru÷ sutÃs tava 06,069.028c dahantaæ samare sainyaæ tava kak«aæ yatholbaïam 06,069.029a apetaÓiÓire kÃle samiddham iva pÃvaka÷ 06,069.029c atyarocata saubhadras tava sainyÃni ÓÃtayan 06,069.030a tat tasya caritaæ d­«Âvà pautras tava viÓÃæ pate 06,069.030c lak«maïo 'bhyapatat tÆrïaæ sÃtvatÅputram Ãhave 06,069.031a abhimanyus tu saækruddho lak«maïaæ Óubhalak«aïam 06,069.031c vivyÃdha viÓikhai÷ «a¬bhi÷ sÃrathiæ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,069.032a tathaiva lak«maïo rÃjan saubhadraæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,069.032c avidhyata mahÃrÃja tad adbhutam ivÃbhavat 06,069.033a tasyÃÓvÃæÓ caturo hatvà sÃrathiæ ca mahÃbala÷ 06,069.033c abhyadravata saubhadro lak«maïaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,069.034a hatÃÓve tu rathe tu«Âhaæl lak«maïa÷ paravÅrahà 06,069.034c Óaktiæ cik«epa saækruddha÷ saubhadrasya rathaæ prati 06,069.035a tÃm ÃpatantÅæ sahasà ghorarÆpÃæ durÃsadÃm 06,069.035c abhimanyu÷ Óarais tÅk«ïaiÓ ciccheda bhujagopamÃm 06,069.036a tata÷ svaratham Ãropya lak«maïaæ gautamas tadà 06,069.036c apovÃha rathenÃjau sarvasainyasya paÓyata÷ 06,069.037a tata÷ samÃkule tasmin vartamÃne mahÃbhaye 06,069.037b*0289_01 hayo hayaæ gajo nÃgaæ vÅro vÅraæ viÓÃæ pate 06,069.037c abhyadrava¤ jighÃæsanta÷ parasparavadhai«iïa÷ 06,069.038a tÃvakÃÓ ca mahe«vÃsÃ÷ pÃï¬avÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,069.038c juhvanta÷ samare prÃïÃn nijaghnur itaretaram 06,069.039a muktakeÓà vikavacà virathÃÓ chinnakÃrmukÃ÷ 06,069.039c bÃhubhi÷ samayudhyanta s­¤jayÃ÷ kurubhi÷ saha 06,069.040a tato bhÅ«mo mahÃbÃhu÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,069.040c senÃæ jaghÃna saækruddho divyair astrair mahÃbala÷ 06,069.041a hateÓvarair gajais tatra narair aÓvaiÓ ca pÃtitai÷ 06,069.041c rathibhi÷ sÃdibhiÓ caiva samÃstÅryata medinÅ 06,070.001 saæjaya uvÃca 06,070.001a atha rÃjan mahÃbÃhu÷ sÃtyakir yuddhadurmada÷ 06,070.001c vik­«ya cÃpaæ samare bhÃrasÃdhanam uttamam 06,070.001d*0290_01 yat tat sakhyus tu pÆrveïa arjunÃd upaÓik«itam 06,070.002a prÃmu¤cat puÇkhasaæyuktä ÓarÃn ÃÓÅvi«opamÃn 06,070.002c prakÃÓaæ laghu citraæ ca darÓayann astralÃghavam 06,070.003a tasya vik«ipataÓ cÃpaæ ÓarÃn anyÃæÓ ca mu¤cata÷ 06,070.003c ÃdadÃnasya bhÆyaÓ ca saædadhÃnasya cÃparÃn 06,070.004a k«ipataÓ ca ÓarÃn asya raïe ÓatrÆn vinighnata÷ 06,070.004c dad­Óe rÆpam atyarthaæ meghasyeva pravar«ata÷ 06,070.005a tam udÅryantam Ãlokya rÃjà duryodhanas tata÷ 06,070.005c rathÃnÃm ayutaæ tasya pre«ayÃm Ãsa bhÃrata 06,070.006a tÃæs tu sarvÃn mahe«vÃsÃn sÃtyaki÷ satyavikrama÷ 06,070.006c jaghÃna parame«vÃso divyenÃstreïa vÅryavÃn 06,070.007a sa k­tvà dÃruïaæ karma prag­hÅtaÓarÃsana÷ 06,070.007c ÃsasÃda tato vÅro bhÆriÓravasam Ãhave 06,070.008a sa hi saæd­Óya senÃæ tÃæ yuyudhÃnena pÃtitÃm 06,070.008c abhyadhÃvata saækruddha÷ kurÆïÃæ kÅrtivardhana÷ 06,070.009a indrÃyudhasavarïaæ tat sa visphÃrya mahad dhanu÷ 06,070.009c vyas­jad vajrasaækÃÓä ÓarÃn ÃÓÅvi«opamÃn 06,070.009e sahasraÓo mahÃrÃja darÓayan pÃïilÃghavam 06,070.010a ÓarÃæs tÃn m­tyusaæsparÓÃn sÃtyakes tu padÃnugÃ÷ 06,070.010c na vi«ehus tadà rÃjan dudruvus te samantata÷ 06,070.010e vihÃya samare rÃjan sÃtyakiæ yuddhadurmadam 06,070.011a taæ d­«Âvà yuyudhÃnasya sutà daÓa mahÃbalÃ÷ 06,070.011c mahÃrathÃ÷ samÃkhyÃtÃÓ citravarmÃyudhadhvajÃ÷ 06,070.012a samÃsÃdya mahe«vÃsaæ bhÆriÓravasam Ãhave 06,070.012c Æcu÷ sarve susaærabdhà yÆpaketuæ mahÃraïe 06,070.012d*0291_01 yudhyasva samare cÃdya paÓyÃmas tava pauru«am 06,070.013a bho bho kauravadÃyÃda sahÃsmÃbhir mahÃbala 06,070.013c ehi yudhyasva saægrÃme samastai÷ p­thag eva và 06,070.014a asmÃn và tvaæ parÃjitya yaÓa÷ prÃpnuhi saæyuge 06,070.014c vayaæ và tvÃæ parÃjitya prÅtiæ dÃsyÃmahe pitu÷ 06,070.015a evam uktas tadà ÓÆrais tÃn uvÃca mahÃbala÷ 06,070.015c vÅryaÓlÃghÅ naraÓre«Âhas tÃn d­«Âvà samupasthitÃn 06,070.016a sÃdhv idaæ kathyate vÅrà yad evaæ matir adya va÷ 06,070.016c yudhyadhvaæ sahità yattà nihani«yÃmi vo raïe 06,070.017a evam uktà mahe«vÃsÃs te vÅrÃ÷ k«iprakÃriïa÷ 06,070.017c mahatà Óaravar«eïa abhyavar«ann ariædamam 06,070.018a aparÃhïe mahÃrÃja saægrÃmas tumulo 'bhavat 06,070.018c ekasya ca bahÆnÃæ ca sametÃnÃæ raïÃjire 06,070.019a tam ekaæ rathinÃæ Óre«Âhaæ Óaravar«air avÃkiran 06,070.019c prÃv­«Åva mahÃÓailaæ si«icur jaladà n­pa 06,070.020a tais tu muktä ÓaraughÃæs tÃn yamadaï¬ÃÓaniprabhÃn 06,070.020c asaæprÃptÃn asaæprÃptÃæÓ cicchedÃÓu mahÃratha÷ 06,070.021a tatrÃdbhutam apaÓyÃma saumadatte÷ parÃkramam 06,070.021c yad eko bahubhir yuddhe samasajjad abhÅtavat 06,070.022a vis­jya Óarav­«Âiæ tÃæ daÓa rÃjan mahÃrathÃ÷ 06,070.022c parivÃrya mahÃbÃhuæ nihantum upacakramu÷ 06,070.023a saumadattis tata÷ kruddhas te«Ãæ cÃpÃni bhÃrata 06,070.023c ciccheda daÓabhir bÃïair nime«eïa mahÃratha÷ 06,070.024a athai«Ãæ chinnadhanu«Ãæ bhallai÷ saænataparvabhi÷ 06,070.024c ciccheda samare rÃja¤ ÓirÃæsi niÓitai÷ Óarai÷ 06,070.024e te hatà nyapatan bhÆmau vajrabhagnà iva drumÃ÷ 06,070.025a tÃn d­«Âvà nihatÃn vÅrÃn raïe putrÃn mahÃbalÃn 06,070.025c vÃr«ïeyo vinadan rÃjan bhÆriÓravasam abhyayÃt 06,070.026a rathaæ rathena samare pŬayitvà mahÃbalau 06,070.026c tÃv anyonyasya samare nihatya rathavÃjina÷ 06,070.026e virathÃv abhivalgantau sameyÃtÃæ mahÃrathau 06,070.027a prag­hÅtamahÃkha¬gau tau carmavaradhÃriïau 06,070.027c ÓuÓubhÃte naravyÃghrau yuddhÃya samavasthitau 06,070.027d*0292_01 asahyam asiyuddhÃya bhÆriÓravasam Ãhave 06,070.027d*0292_02 matvà v­kodaras tÆrïam abhiplutya mahÃratha÷ 06,070.028a tata÷ sÃtyakim abhyetya nistriæÓavaradhÃriïam 06,070.028c bhÅmasenas tvaran rÃjan ratham Ãropayat tadà 06,070.029a tavÃpi tanayo rÃjan bhÆriÓravasam Ãhave 06,070.029c Ãropayad rathaæ tÆrïaæ paÓyatÃæ sarvadhanvinÃm 06,070.030a tasmiæs tathà vartamÃne raïe bhÅ«maæ mahÃratham 06,070.030c ayodhayanta saærabdhÃ÷ pÃï¬avà bharatar«abha 06,070.031a lohitÃyati cÃditye tvaramÃïo dhanaæjaya÷ 06,070.031c pa¤caviæÓatisÃhasrÃn nijaghÃna mahÃrathÃn 06,070.032a te hi duryodhanÃdi«ÂÃs tadà pÃrthanibarhaïe 06,070.032c saæprÃpyaiva gatà nÃÓaæ Óalabhà iva pÃvakam 06,070.033a tato matsyÃ÷ kekayÃÓ ca dhanurvedaviÓÃradÃ÷ 06,070.033c parivavrus tadà pÃrthaæ sahaputraæ mahÃratham 06,070.034a etasminn eva kÃle tu sÆrye 'stam upagacchati 06,070.034c sarve«Ãm eva sainyÃnÃæ pramoha÷ samajÃyata 06,070.035a avahÃraæ tataÓ cakre pità devavratas tava 06,070.035c saædhyÃkÃle mahÃrÃja sainyÃnÃæ ÓrÃntavÃhana÷ 06,070.036a pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca parasparasamÃgame 06,070.036c te sene bh­Óasaævigne yayatu÷ svaæ niveÓanam 06,070.037a tata÷ svaÓibiraæ gatvà nyaviÓaæs tatra bhÃrata 06,070.037c pÃï¬avÃ÷ s­¤jayai÷ sÃrdhaæ kuravaÓ ca yathÃvidhi 06,071.001 saæjaya uvÃca 06,071.001a vih­tya ca tato rÃjan sahitÃ÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,071.001c vyatÅtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ punar yuddhÃya niryayu÷ 06,071.002a tatra Óabdo mahÃn ÃsÅt tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,071.002c yujyatÃæ rathamukhyÃnÃæ kalpyatÃæ caiva dantinÃm 06,071.003a saænahyatÃæ padÃtÅnÃæ hayÃnÃæ caiva bhÃrata 06,071.003c ÓaÇkhadundubhinÃdaÓ ca tumula÷ sarvato 'bhavat 06,071.004a tato yudhi«Âhiro rÃjà dh­«Âadyumnam abhëata 06,071.004c vyÆhaæ vyÆha mahÃbÃho makaraæ ÓatrutÃpanam 06,071.005a evam uktas tu pÃrthena dh­«Âadyumno mahÃratha÷ 06,071.005c vyÃdideÓa mahÃrÃja rathino rathinÃæ vara÷ 06,071.006a Óiro 'bhÆd drupadas tasya pÃï¬avaÓ ca dhanaæjaya÷ 06,071.006c cak«u«Å sahadevaÓ ca nakulaÓ ca mahÃratha÷ 06,071.006e tuï¬am ÃsÅn mahÃrÃja bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,071.007a saubhadro draupadeyÃÓ ca rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,071.007c sÃtyakir dharmarÃjaÓ ca vyÆhagrÅvÃæ samÃsthitÃ÷ 06,071.008a p­«Âham ÃsÅn mahÃrÃja virÃÂo vÃhinÅpati÷ 06,071.008c dh­«Âadyumnena sahito mahatyà senayà v­ta÷ 06,071.009a kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca vÃmaæ pÃrÓvaæ samÃÓritÃ÷ 06,071.009c dh­«Âaketur naravyÃghra÷ karakar«aÓ ca vÅryavÃn 06,071.009e dak«iïaæ pak«am ÃÓritya sthità vyÆhasya rak«aïe 06,071.010a pÃdayos tu mahÃrÃja sthita÷ ÓrÅmÃn mahÃratha÷ 06,071.010c kuntibhoja÷ ÓatÃnÅko mahatyà senayà v­ta÷ 06,071.011a Óikhaï¬Å tu mahe«vÃsa÷ somakai÷ saæv­to balÅ 06,071.011c irÃvÃæÓ ca tata÷ pucche makarasya vyavasthitau 06,071.012a evam etan mahÃvyÆhaæ vyÆhya bhÃrata pÃï¬avÃ÷ 06,071.012c sÆryodaye mahÃrÃja punar yuddhÃya daæÓitÃ÷ 06,071.013a kauravÃn abhyayus tÆrïaæ hastyaÓvarathapattibhi÷ 06,071.013c samucchritair dhvajaiÓ citrai÷ ÓastraiÓ ca vimalai÷ Óitai÷ 06,071.014a vyÆhaæ d­«Âvà tu tat sainyaæ pità devavratas tava 06,071.014c krau¤cena mahatà rÃjan pratyavyÆhata vÃhinÅm 06,071.015a tasya tuï¬e mahe«vÃso bhÃradvÃjo vyarocata 06,071.015c aÓvatthÃmà k­paÓ caiva cak«ur ÃstÃæ nareÓvara 06,071.016a k­tavarmà tu sahita÷ kÃmbojÃraÂÂabÃhlikai÷ 06,071.016c Óirasy ÃsÅn naraÓre«Âha÷ Óre«Âha÷ sarvadhanu«matÃm 06,071.017a grÅvÃyÃæ ÓÆrasenas tu tava putraÓ ca mÃri«a 06,071.017c duryodhano mahÃrÃja rÃjabhir bahubhir v­ta÷ 06,071.018a prÃgjyoti«as tu sahita÷ madrasauvÅrakekayai÷ 06,071.018c urasy abhÆn naraÓre«Âha mahatyà senayà v­ta÷ 06,071.018d*0293_01 p­«Âhe cÃstÃæ mahe«vÃsÃv Ãvantyau sapadÃnugau 06,071.019a svasenayà ca sahita÷ suÓarmà prasthalÃdhipa÷ 06,071.019c vÃmaæ pak«aæ samÃÓritya daæÓita÷ samavasthita÷ 06,071.020a tu«Ãrà yavanÃÓ caiva ÓakÃÓ ca saha cÆcupai÷ 06,071.020c dak«iïaæ pak«am ÃÓritya sthità vyÆhasya bhÃrata 06,071.021a ÓrutÃyuÓ ca ÓatÃyuÓ ca saumadattiÓ ca mÃri«a 06,071.021c vyÆhasya jaghane tasthÆ rak«amÃïÃ÷ parasparam 06,071.022a tato yuddhÃya saæjagmu÷ pÃï¬avÃ÷ kauravai÷ saha 06,071.022c sÆryodaye mahÃrÃja tato yuddham abhÆn mahat 06,071.023a pratÅyÆ rathino nÃgÃn nÃgÃÓ ca rathino yayu÷ 06,071.023c hayÃrohà hayÃrohÃn rathinaÓ cÃpi sÃdina÷ 06,071.024a sÃrathiæ ca rathÅ rÃjan ku¤jarÃæÓ ca mahÃraïe 06,071.024c hastyÃrohà rathÃrohÃn rathinaÓ cÃpi sÃdina÷ 06,071.025a rathina÷ pattibhi÷ sÃrdhaæ sÃdinaÓ cÃpi pattibhi÷ 06,071.025c anyonyaæ samare rÃjan pratyadhÃvann amar«itÃ÷ 06,071.026a bhÅmasenÃrjunayamair guptà cÃnyair mahÃrathai÷ 06,071.026c ÓuÓubhe pÃï¬avÅ senà nak«atrair iva ÓarvarÅ 06,071.027a tathà bhÅ«mak­padroïaÓalyaduryodhanÃdibhi÷ 06,071.027c tavÃpi vibabhau senà grahair dyaur iva saæv­tà 06,071.028a bhÅmasenas tu kaunteyo droïaæ d­«Âvà parÃkramÅ 06,071.028c abhyayÃj javanair aÓvair bhÃradvÃjasya vÃhinÅm 06,071.029a droïas tu samare kruddho bhÅmaæ navabhir Ãyasai÷ 06,071.029c vivyÃdha samare rÃjan marmÃïy uddiÓya vÅryavÃn 06,071.030a d­¬hÃhatas tato bhÅmo bhÃradvÃjasya saæyuge 06,071.030c sÃrathiæ pre«ayÃm Ãsa yamasya sadanaæ prati 06,071.031a sa saæg­hya svayaæ vÃhÃn bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,071.031c vyadhamat pÃï¬avÅæ senÃæ tÆlarÃÓim ivÃnala÷ 06,071.032a te vadhyamÃnà droïena bhÅ«meïa ca narottama 06,071.032c s­¤jayÃ÷ kekayai÷ sÃrdhaæ palÃyanaparÃbhavan 06,071.033a tathaiva tÃvakaæ sainyaæ bhÅmÃrjunaparik«atam 06,071.033c muhyate tatra tatraiva samadeva varÃÇganà 06,071.034a abhidyetÃæ tato vyÆhau tasmin vÅravarak«aye 06,071.034c ÃsÅd vyatikaro ghoras tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,071.035a tad adbhutam apaÓyÃma tÃvakÃnÃæ parai÷ saha 06,071.035c ekÃyanagatÃ÷ sarve yad ayudhyanta bhÃrata 06,071.036a pratisaævÃrya cÃstrÃïi te 'nyonyasya viÓÃæ pate 06,071.036c yuyudhu÷ pÃï¬avÃÓ caiva kauravÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,072.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,072.001a evaæ bahuguïaæ sainyam evaæ bahuvidhaæ param 06,072.001c vyƬham evaæ yathÃÓÃstram amoghaæ caiva saæjaya 06,072.002a pu«Âam asmÃkam atyantam abhikÃmaæ ca na÷ sadà 06,072.002c prahvam avyasanopetaæ purastÃd d­«Âavikramam 06,072.003a nÃtiv­ddham abÃlaæ ca na k­Óaæ na ca pÅvaram 06,072.003c laghuv­ttÃyataprÃyaæ sÃragÃtram anÃmayam 06,072.004a ÃttasaænÃhaÓastraæ ca bahuÓastraparigraham 06,072.004c asiyuddhe niyuddhe ca gadÃyuddhe ca kovidam 06,072.005a prÃsar«Âitomare«v Ãjau parighe«v Ãyase«u ca 06,072.005c bhiï¬ipÃle«u ÓaktÅ«u musale«u ca sarvaÓa÷ 06,072.006a kampane«u ca cÃpe«u kaïape«u ca sarvaÓa÷ 06,072.006c k«epaïÅ«u ca citrÃsu mu«Âiyuddhe«u kovidam 06,072.007a aparok«aæ ca vidyÃsu vyÃyÃme«u k­taÓramam 06,072.007c ÓastragrahaïavidyÃsu sarvÃsu parini«Âhitam 06,072.008a Ãrohe paryavaskande saraïe sÃntaraplute 06,072.008c samyakpraharaïe yÃne vyapayÃne ca kovidam 06,072.009a nÃgÃÓvarathayÃne«u bahuÓa÷ suparÅk«itam 06,072.009c parÅk«ya ca yathÃnyÃyaæ vetanenopapÃditam 06,072.010a na go«Âhyà nopacÃreïa na ca bandhunimittata÷ 06,072.010c na sauh­dabalaiÓ cÃpi nÃkulÅnaparigrahai÷ 06,072.011a sam­ddhajanam Ãryaæ ca tu«Âasatk­tabÃndhavam 06,072.011c k­topakÃrabhÆyi«Âhaæ yaÓasvi ca manasvi ca 06,072.012a sajayaiÓ ca narair mukhyair bahuÓo mukhyakarmabhi÷ 06,072.012c lokapÃlopamais tÃta pÃlitaæ lokaviÓrutai÷ 06,072.013a bahubhi÷ k«atriyair guptaæ p­thivyÃæ lokasaæmatai÷ 06,072.013c asmÃn abhigatai÷ kÃmÃt sabalai÷ sapadÃnugai÷ 06,072.014a mahodadhim ivÃpÆrïam ÃpagÃbhi÷ samantata÷ 06,072.014c apak«ai÷ pak«asaækÃÓai rathair nÃgaiÓ ca saæv­tam 06,072.015a nÃnÃyodhajalaæ bhÅmaæ vÃhanormitaraÇgiïam 06,072.015c k«epaïyasigadÃÓaktiÓaraprÃsasamÃkulam 06,072.016a dhvajabhÆ«aïasaæbÃdhaæ ratnapaÂÂena saæcitam 06,072.016c vÃhanai÷ parisarpadbhir vÃyuvegavikampitam 06,072.017a apÃram iva garjantaæ sÃgarapratimaæ mahat 06,072.017c droïabhÅ«mÃbhisaæguptaæ guptaæ ca k­tavarmaïà 06,072.018a k­padu÷ÓÃsanÃbhyÃæ ca jayadrathamukhais tathà 06,072.018c bhagadattavikarïÃbhyÃæ drauïisaubalabÃhlikai÷ 06,072.019a guptaæ pravÅrair lokasya sÃravadbhir mahÃtmabhi÷ 06,072.019c yad ahanyata saægrÃme di«Âam etat purÃtanam 06,072.020a naitÃd­Óaæ samudyogaæ d­«Âavanto 'tha mÃnu«Ã÷ 06,072.020c ­«ayo và mahÃbhÃgÃ÷ purÃïà bhuvi saæjaya 06,072.021a Åd­Óo hi balaughas tu yukta÷ ÓastrÃstrasaæpadà 06,072.021c vadhyate yatra saægrÃme kim anyad bhÃgadheyata÷ 06,072.022a viparÅtam idaæ sarvaæ pratibhÃti sma saæjaya 06,072.022c yatred­Óaæ balaæ ghoraæ nÃtarad yudhi pÃï¬avÃn 06,072.023a atha và pÃï¬avÃrthÃya devÃs tatra samÃgatÃ÷ 06,072.023c yudhyante mÃmakaæ sainyaæ yad avadhyanta saæjaya 06,072.024a ukto hi vidureïeha hitaæ pathyaæ ca saæjaya 06,072.024c na ca g­hïÃti tan manda÷ putro duryodhano mama 06,072.025a tasya manye mati÷ pÆrvaæ sarvaj¤asya mahÃtmana÷ 06,072.025c ÃsÅd yathÃgataæ tÃta yena d­«Âam idaæ purà 06,072.026a atha và bhÃvyam evaæ hi saæjayaitena sarvathà 06,072.026c purà dhÃtrà yathà s­«Âaæ tat tathà na tad anyathà 06,073.001 saæjaya uvÃca 06,073.001a Ãtmado«Ãt tvayà rÃjan prÃptaæ vyasanam Åd­Óam 06,073.001c na hi duryodhanas tÃni paÓyate bharatar«abha 06,073.001e yÃni tvaæ d­«ÂavÃn rÃjan dharmasaækarakÃrite 06,073.002a tava do«Ãt purà v­ttaæ dyÆtam etad viÓÃæ pate 06,073.002c tava do«eïa yuddhaæ ca prav­ttaæ saha pÃï¬avai÷ 06,073.002e tvam evÃdya phalaæ bhuÇk«va k­tvà kilbi«am Ãtmanà 06,073.003a Ãtmanà hi k­taæ karma Ãtmanaivopabhujyate 06,073.003c iha và pretya và rÃjaæs tvayà prÃptaæ yathÃtatham 06,073.004a tasmÃd rÃjan sthiro bhÆtvà prÃpyedaæ vyasanaæ mahat 06,073.004c Ó­ïu yuddhaæ yathÃv­ttaæ Óaæsato mama mÃri«a 06,073.005a bhÅmasenas tu niÓitair bÃïair bhittvà mahÃcamÆm 06,073.005c ÃsasÃda tato vÅra÷ sarvÃn duryodhanÃnujÃn 06,073.006a du÷ÓÃsanaæ durvi«ahaæ du÷sahaæ durmadaæ jayam 06,073.006c jayatsenaæ vikarïaæ ca citrasenaæ sudarÓanam 06,073.007a cÃrucitraæ suvarmÃïaæ du«karïaæ karïam eva ca 06,073.007c etÃn anyÃæÓ ca subahÆn samÅpasthÃn mahÃrathÃn 06,073.008a dhÃrtarëÂrÃn susaækruddhÃn d­«Âvà bhÅmo mahÃbala÷ 06,073.008c bhÅ«meïa samare guptÃæ praviveÓa mahÃcamÆm 06,073.009a athÃhvayanta te 'nyonyam ayaæ prÃpto v­kodara÷ 06,073.009b*0294_01 athÃlokya pravi«Âaæ tam Æcus te sarva eva tu 06,073.009c jÅvagrÃhaæ nig­hïÅmo vayam enaæ narÃdhipÃ÷ 06,073.010a sa tai÷ pariv­ta÷ pÃrtho bhrÃt­bhi÷ k­taniÓcayai÷ 06,073.010c prajÃsaæharaïe sÆrya÷ krÆrair iva mahÃgrahai÷ 06,073.011a saæprÃpya madhyaæ vyÆhasya na bhÅ÷ pÃï¬avam ÃviÓat 06,073.011c yathà devÃsure yuddhe mahendra÷ prÃpya dÃnavÃn 06,073.012a tata÷ ÓatasahasrÃïi rathinÃæ sarvaÓa÷ prabho 06,073.012c chÃdayÃnaæ Óarair ghorais tam ekam anuvavrire 06,073.013a sa te«Ãæ pravarÃn yodhÃn hastyaÓvarathasÃdina÷ 06,073.013c jaghÃna samare ÓÆro dhÃrtarëÂrÃn acintayan 06,073.014a te«Ãæ vyavasitaæ j¤Ãtvà bhÅmaseno jigh­k«atÃm 06,073.014c samastÃnÃæ vadhe rÃjan matiæ cakre mahÃmanÃ÷ 06,073.015a tato rathaæ samuts­jya gadÃm ÃdÃya pÃï¬ava÷ 06,073.015b*0295_01 uvÃca sÃrathiæ bhÅma÷ sthÅyatÃm iti bhÃrata 06,073.015b*0295_02 yÃvad enÃn hani«yÃmi dhÃrtarëÂrÃn sahÃnugÃn 06,073.015b*0295_03 ity uktvà bhÅmasenas tu praviÓya mahatÅæ camÆm 06,073.015c jaghÃna dhÃrtarëÂrÃïÃæ taæ balaughamahÃrïavam 06,073.015d*0296_01 gadayà bhÅmasenena tìità vÃraïottamÃ÷ 06,073.015d*0296_02 bhinnakumbhà mahÃkÃyà bhinnap­«ÂhÃs tathaiva ca 06,073.015d*0296_03 bhinnagÃtrÃ÷ sahÃrohÃ÷ Óerate parvatà iva 06,073.015d*0296_04 rathÃÓ ca bhagnÃs tilaÓa÷ sayodhÃ÷ ÓataÓo raïe 06,073.015d*0296_05 aÓvÃÓ ca sÃdinaÓ caiva pÃdÃtai÷ saha bhÃrata 06,073.015d*0296_06 tatrÃdbhutam apaÓyÃma bhÅmasenasya vikramam 06,073.015d*0296_07 yad eka÷ samare rÃjan bahubhi÷ samayodhayat 06,073.015d*0296_08 antakÃle prajÃ÷ sarvà daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 06,073.016a bhÅmasene pravi«Âe tu dh­«Âadyumno 'pi pÃr«ata÷ 06,073.016c droïam uts­jya tarasà prayayau yatra saubala÷ 06,073.017a vidÃrya mahatÅæ senÃæ tÃvakÃnÃæ narar«abha÷ 06,073.017c ÃsasÃda rathaæ ÓÆnyaæ bhÅmasenasya saæyuge 06,073.017d*0297_01 rathaæ ca ÓÆnyaæ saæprek«ya bhÅmaæ prati vicetana÷ 06,073.018a d­«Âvà viÓokaæ samare bhÅmasenasya sÃrathim 06,073.018c dh­«Âadyumno mahÃrÃja durmanà gatacetana÷ 06,073.019a ap­cchad bëpasaæruddho nisvanÃæ vÃcam Årayan 06,073.019c mama prÃïai÷ priyatama÷ kva bhÅma iti du÷khita÷ 06,073.020a viÓokas tam uvÃcedaæ dh­«Âadyumnaæ k­täjali÷ 06,073.020c saæsthÃpya mÃm iha balÅ pÃï¬aveya÷ pratÃpavÃn 06,073.021a pravi«Âo dhÃrtarëÂrÃïÃm etad balamahÃrïavam 06,073.021c mÃm uktvà puru«avyÃghra prÅtiyuktam idaæ vaca÷ 06,073.022a pratipÃlaya mÃæ sÆta niyamyÃÓvÃn muhÆrtakam 06,073.022c yÃvad etÃn nihanmy ÃÓu ya ime madvadhodyatÃ÷ 06,073.022d*0298_01 abhyadhÃvad gadÃpÃïis tad balaæ sa mahÃbala÷ 06,073.023a tato d­«Âvà gadÃhastaæ pradhÃvantaæ mahÃbalam 06,073.023c sarve«Ãm eva sainyÃnÃæ saæghar«a÷ samajÃyata 06,073.024a tasmiæs tu tumule yuddhe vartamÃne bhayÃnake 06,073.024c bhittvà rÃjan mahÃvyÆhaæ praviveÓa sakhà tava 06,073.025a viÓokasya vaca÷ Órutvà dh­«Âadyumno 'pi pÃr«ata÷ 06,073.025c pratyuvÃca tata÷ sÆtaæ raïamadhye mahÃbala÷ 06,073.026a na hi me vidyate sÆta jÅvite 'dya prayojanam 06,073.026c bhÅmasenaæ raïe hitvà sneham uts­jya pÃï¬avai÷ 06,073.027a yadi yÃmi vinà bhÅmaæ kiæ mÃæ k«atraæ vadi«yati 06,073.027c ekÃyanagate bhÅme mayi cÃvasthite yudhi 06,073.028a asvasti tasya kurvanti devÃ÷ sÃgnipurogamÃ÷ 06,073.028c ya÷ sahÃyÃn parityajya svastimÃn Ãvrajed g­hÃn 06,073.028d*0299_01 dhikk­tasya ca k«atreïa nirarthaæ jÅvitaæ bhavet 06,073.028d*0300_01 raurave narake majjed aplave dustare n­bhi÷ 06,073.029a mama bhÅma÷ sakhà caiva saæbandhÅ ca mahÃbala÷ 06,073.029c bhakto 'smÃn bhaktimÃæÓ cÃhaæ tam apy arini«Ædanam 06,073.030a so 'haæ tatra gami«yÃmi yatra yÃto v­kodara÷ 06,073.030c nighnantaæ mÃm arÅn paÓya dÃnavÃn iva vÃsavam 06,073.031a evam uktvà tato vÅro yayau madhyena bhÃratÅm 06,073.031c bhÅmasenasya mÃrge«u gadÃpramathitair gajai÷ 06,073.032a sa dadarÓa tato bhÅmaæ dahantaæ ripuvÃhinÅm 06,073.032c vÃtaæ v­k«Ãn iva balÃt prabha¤jantaæ raïe n­pÃn 06,073.033a te hanyamÃnÃ÷ samare rathina÷ sÃdinas tathà 06,073.033c pÃdÃtà dantinaÓ caiva cakrur Ãrtasvaraæ mahat 06,073.034a hÃhÃkÃraÓ ca saæjaj¤e tava sainyasya mÃri«a 06,073.034c vadhyato bhÅmasenena k­tinà citrayodhinà 06,073.035a tata÷ k­tÃstrÃs te sarve parivÃrya v­kodaram 06,073.035c abhÅtÃ÷ samavartanta Óastrav­«Âyà samantata÷ 06,073.036a abhidrutaæ Óastrabh­tÃæ vari«Âhaæ; samantata÷ pÃï¬avaæ lokavÅrai÷ 06,073.036b*0301_01 abhidrutaæ Óastrabh­tÃæ vari«Âhaæ ca samantata÷ 06,073.036b*0301_02 lokapÃlasamaæ vÅra lokavÅraiÓ ca pÃï¬avam 06,073.036c sainyena ghoreïa susaægatena; d­«Âvà balÅ pÃr«ato bhÅmasenam 06,073.037a athopagacchac charavik«atÃÇgaæ; padÃtinaæ krodhavi«aæ vamantam 06,073.037c ÃÓvÃsayan pÃr«ato bhÅmasenaæ; gadÃhastaæ kÃlam ivÃntakÃle 06,073.038a ni÷Óalyam enaæ ca cakÃra tÆrïam; Ãropayac cÃtmarathaæ mahÃtmà 06,073.038c bh­Óaæ pari«vajya ca bhÅmasenam; ÃÓvÃsayÃm Ãsa ca Óatrumadhye 06,073.038d*0302_01 tathà tasmin vartamÃne 'tivegaæ 06,073.038d*0303_01 bhÅmo tatho pretya ca yÃj¤asenam (sic) 06,073.039a bhrÃtÌn athopetya tavÃpi putras; tasmin vimarde mahati prav­tte 06,073.039b*0304_01 d­«Âvà raïe vÃkyam idaæ babhëe 06,073.039c ayaæ durÃtmà drupadasya putra÷; samÃgato bhÅmasenena sÃrdham 06,073.039e taæ yÃta sarve sahità nihantuæ; mà vo ripu÷ prÃrthayatÃm anÅkam 06,073.039f*0305_01 Ãrchann etaæ k«udrakarmÃtihÅnaæ 06,073.039f*0305_02 sainyaæ ca vidhvaæsayate p­«atkai÷ 06,073.040a Órutvà tu vÃkyaæ tam am­«yamÃïÃ; jye«ÂhÃj¤ayà codità dhÃrtarëÂrÃ÷ 06,073.040c vadhÃya ni«petur udÃyudhÃs te; yugak«aye ketavo yadvad ugrÃ÷ 06,073.041a prag­hya citrÃïi dhanÆæ«i vÅrÃ; jyÃnemigho«ai÷ pravikampayanta÷ 06,073.041c Óarair avar«an drupadasya putraæ; yathÃmbudà bhÆdharaæ vÃrijÃlai÷ 06,073.041e nihatya tÃæÓ cÃpi Óarai÷ sutÅk«ïair; na vivyathe samare citrayodhÅ 06,073.042a samabhyudÅrïÃæÓ ca tavÃtmajÃæs tathÃ; niÓÃmya vÅrÃn abhita÷ sthitÃn raïe 06,073.042c jighÃæsur ugraæ drupadÃtmajo yuvÃ; pramohanÃstraæ yuyuje mahÃratha÷ 06,073.042e kruddho bh­Óaæ tava putre«u rÃjan; daitye«u yadvat samare mahendra÷ 06,073.042f*0306_01 sa vai tato 'straæ sumahÃprabhÃvaæ 06,073.042f*0306_02 pramohanaæ droïadattaæ mahÃtmà 06,073.042f*0306_03 prayojayÃm Ãsa udÃrakarmà 06,073.042f*0306_04 tasmin raïe tava sainyasya rÃjan 06,073.043a tato vyamuhyanta raïe n­vÅrÃ÷; pramohanÃstrÃhatabuddhisattvÃ÷ 06,073.043c pradudruvu÷ kuravaÓ caiva sarve; savÃjinÃgÃ÷ sarathÃ÷ samantÃt 06,073.043e parÅtakÃlÃn iva na«Âasaæj¤Ãn; mohopetÃæs tava putrÃn niÓamya 06,073.043f*0307_01 etasminn eva kÃle tu bhÅma÷ praharatÃæ vara÷ 06,073.043f*0307_02 viÓramya ca tadà rÃjan pÅtvÃm­tarasaæ jalam 06,073.043f*0307_03 puna÷ saænahya sahasà yodhayÃm Ãsa saæyuge 06,073.043f*0307_04 dh­«Âadyumnena sahita÷ kÃlayÃm Ãsa bhÃrata 06,073.044a etasminn eva kÃle tu droïa÷ Óastrabh­tÃæ vara÷ 06,073.044c drupadaæ tribhir ÃsÃdya Óarair vivyÃdha dÃruïai÷ 06,073.045a so 'tividdhas tadà rÃjan raïe droïena pÃrthiva÷ 06,073.045c apÃyÃd drupado rÃjan pÆrvavairam anusmaran 06,073.046a jitvà tu drupadaæ droïa÷ ÓaÇkhaæ dadhmau pratÃpavÃn 06,073.046c tasya ÓaÇkhasvanaæ Órutvà vitresu÷ sarvasomakÃ÷ 06,073.047a atha ÓuÓrÃva tejasvÅ droïa÷ Óastrabh­tÃæ vara÷ 06,073.047c pramohanÃstreïa raïe mohitÃn ÃtmajÃæs tava 06,073.048a tato droïo rÃjag­ddhÅ tvarito 'bhiyayau raïÃt 06,073.048c tatrÃpaÓyan mahe«vÃso bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,073.048e dh­«Âadyumnaæ ca bhÅmaæ ca vicarantau mahÃraïe 06,073.049a mohÃvi«ÂÃæÓ ca te putrÃn apaÓyat sa mahÃratha÷ 06,073.049c tata÷ praj¤Ãstram ÃdÃya mohanÃstraæ vyaÓÃtayat 06,073.050a atha pratyÃgataprÃïÃs tava putrà mahÃrathÃ÷ 06,073.050c punar yuddhÃya samare prayayur bhÅmapÃr«atau 06,073.051a tato yudhi«Âhira÷ prÃha samÃhÆya svasainikÃn 06,073.051c gacchantu padavÅæ Óaktyà bhÅmapÃr«atayor yudhi 06,073.052a saubhadrapramukhà vÅrà rathà dvÃdaÓa daæÓitÃ÷ 06,073.052c prav­ttim adhigacchantu na hi Óudhyati me mana÷ 06,073.052d*0308_01 prav­ttiæ bhÅmasenasya pÃr«atasya ca saæyuge 06,073.052d*0308_02 vij¤Ãya samare ÓÅghraæ praviÓadhvaæ rathÃrïavam 06,073.052d*0308_03 gacchantu parayà Óaktyà bhavanta iti me mati÷ 06,073.053a ta evaæ samanuj¤ÃtÃ÷ ÓÆrà vikrÃntayodhina÷ 06,073.053c bìham ity evam uktvà tu sarve puru«amÃnina÷ 06,073.053e madhyaædinagate sÆrye prayayu÷ sarva eva hi 06,073.054a kekayà draupadeyÃÓ ca dh­«ÂaketuÓ ca vÅryavÃn 06,073.054c abhimanyuæ purask­tya mahatyà senayà v­tÃ÷ 06,073.055a te k­tvà samare vyÆhaæ sÆcÅmukham ariædamÃ÷ 06,073.055c bibhidur dhÃrtarëÂrÃïÃæ tad rathÃnÅkam Ãhave 06,073.056a tÃn prayÃtÃn mahe«vÃsÃn abhimanyupurogamÃn 06,073.056c bhÅmasenabhayÃvi«Âà dh­«Âadyumnavimohità 06,073.057a na saædhÃrayituæ Óaktà tava senà janÃdhipa 06,073.057c madamÆrchÃnvitÃtmÃnaæ pramadevÃdhvani sthità 06,073.058a te 'bhiyÃtà mahe«vÃsÃ÷ suvarïavik­tadhvajÃ÷ 06,073.058c parÅpsanto 'bhyadhÃvanta dh­«Âadyumnav­kodarau 06,073.059a tau ca d­«Âvà mahe«vÃsÃn abhimanyupurogamÃn 06,073.059c babhÆvatur mudà yuktau nighnantau tava vÃhinÅm 06,073.059d*0309_01 droïam i«vastrakuÓalaæ sarvavidyÃsu pÃragam 06,073.060a d­«Âvà ca sahasÃyÃntaæ päcÃlyo gurum Ãtmana÷ 06,073.060c nÃÓaæsata vadhaæ vÅra÷ putrÃïÃæ tava pÃr«ata÷ 06,073.061a tato rathaæ samÃropya kekayasya v­kodaram 06,073.061c abhyadhÃvat susaækruddho droïam i«vastrapÃragam 06,073.062a tasyÃbhipatatas tÆrïaæ bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,073.062c kruddhaÓ ciccheda bhallena dhanu÷ Óatruni«Ædana÷ 06,073.063a anyÃæÓ ca ÓataÓo bÃïÃn pre«ayÃm Ãsa pÃr«ate 06,073.063c duryodhanahitÃrthÃya bhart­piï¬am anusmaran 06,073.064a athÃnyad dhanur ÃdÃya pÃr«ata÷ paravÅrahà 06,073.064c droïaæ vivyÃdha saptatyà rukmapuÇkhai÷ ÓilÃÓitai÷ 06,073.065a tasya droïa÷ punaÓ cÃpaæ cicchedÃmitrakarÓana÷ 06,073.065c hayÃæÓ ca caturas tÆrïaæ caturbhi÷ sÃyakottamai÷ 06,073.066a vaivasvatak«ayaæ ghoraæ pre«ayÃm Ãsa vÅryavÃn 06,073.066c sÃrathiæ cÃsya bhallena pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,073.066d*0310_01 dharmarÃjapuraæ rÃjan pre«ayÃm Ãsa vai dvija÷ 06,073.067a hatÃÓvÃt sa rathÃt tÆrïam avaplutya mahÃratha÷ 06,073.067c Ãruroha mahÃbÃhur abhimanyor mahÃratham 06,073.068a tata÷ sarathanÃgÃÓvà samakampata vÃhinÅ 06,073.068c paÓyato bhÅmasenasya pÃr«atasya ca paÓyata÷ 06,073.069a tat prabhagnaæ balaæ d­«Âvà droïenÃmitatejasà 06,073.069c nÃÓaknuvan vÃrayituæ samastÃs te mahÃrathÃ÷ 06,073.070a vadhyamÃnaæ tu tat sainyaæ droïena niÓitai÷ Óarai÷ 06,073.070c vyabhramat tatra tatraiva k«obhyamÃïa ivÃrïava÷ 06,073.071a tathà d­«Âvà ca tat sainyaæ jah­«e ca balaæ tava 06,073.071c d­«ÂvÃcÃryaæ ca saækruddhaæ dahantaæ ripuvÃhinÅm 06,073.071e cukruÓu÷ sarvato yodhÃ÷ sÃdhu sÃdhv iti bhÃrata 06,074.001 saæjaya uvÃca 06,074.001a tato duryodhano rÃjà mohÃt pratyÃgatas tadà 06,074.001c Óaravar«ai÷ punar bhÅmaæ pratyavÃrayad acyutam 06,074.002a ekÅbhÆtÃ÷ punaÓ caiva tava putrà mahÃrathÃ÷ 06,074.002c sametya samare bhÅmaæ yodhayÃm Ãsur udyatÃ÷ 06,074.003a bhÅmaseno 'pi samare saæprÃpya svarathaæ puna÷ 06,074.003c samÃruhya mahÃbÃhur yayau yena tavÃtmaja÷ 06,074.004a prag­hya ca mahÃvegaæ parÃsukaraïaæ d­¬ham 06,074.004c citraæ ÓarÃsanaæ saækhye Óarair vivyÃdha te sutÃn 06,074.005a tato duryodhano rÃjà bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,074.005c nÃrÃcena sutÅk«ïena bh­Óaæ marmaïy atìayat 06,074.006a so 'tividdho mahe«vÃsas tava putreïa dhanvinà 06,074.006c krodhasaæraktanayano vegenotk«ipya kÃrmukam 06,074.007a duryodhanaæ tribhir bÃïair bÃhvor urasi cÃrpayat 06,074.007c sa tathÃbhihato rÃjà nÃcalad girirì iva 06,074.008a tau d­«Âvà samare kruddhau vinighnantau parasparam 06,074.008c duryodhanÃnujÃ÷ sarve ÓÆrÃ÷ saætyaktajÅvitÃ÷ 06,074.009a saæsm­tya mantritaæ pÆrvaæ nigrahe bhÅmakarmaïa÷ 06,074.009c niÓcayaæ manasà k­tvà nigrahÅtuæ pracakramu÷ 06,074.010a tÃn Ãpatata evÃjau bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,074.010c pratyudyayau mahÃrÃja gaja÷ pratigajÃn iva 06,074.011a bh­Óaæ kruddhaÓ ca tejasvÅ nÃrÃcena samarpayat 06,074.011c citrasenaæ mahÃrÃja tava putraæ mahÃyaÓÃ÷ 06,074.012a tathetarÃæs tava sutÃæs tìayÃm Ãsa bhÃrata 06,074.012c Óarair bahuvidhai÷ saækhye rukmapuÇkhai÷ suvegitai÷ 06,074.013a tata÷ saæsthÃpya samare svÃny anÅkÃni sarvaÓa÷ 06,074.013c abhimanyuprabh­tayas te dvÃdaÓa mahÃrathÃ÷ 06,074.014a pre«ità dharmarÃjena bhÅmasenapadÃnugÃ÷ 06,074.014c pratyudyayur mahÃrÃja tava putrÃn mahÃbalÃn 06,074.015a d­«Âvà rathasthÃæs tä ÓÆrÃn sÆryÃgnisamatejasa÷ 06,074.015c sarvÃn eva mahe«vÃsÃn bhrÃjamÃnä Óriyà v­tÃn 06,074.016a mahÃhave dÅpyamÃnÃn suvarïakavacojjvalÃn 06,074.016c tatyaju÷ samare bhÅmaæ tava putrà mahÃbalÃ÷ 06,074.017a tÃn nÃm­«yata kaunteyo jÅvamÃnà gatà iti 06,074.017c anvÅya ca puna÷ sarvÃæs tava putrÃn apŬayat 06,074.018a athÃbhimanyuæ samare bhÅmasenena saægatam 06,074.018c pÃr«atena ca saæprek«ya tava sainye mahÃrathÃ÷ 06,074.018c*0311_01 **** **** kekayà draupadÅsutÃ÷ 06,074.018c*0311_02 tÃn d­«Âvà samare kruddhÃs 06,074.019a duryodhanaprabh­taya÷ prag­hÅtaÓarÃsanÃ÷ 06,074.019c bh­Óam aÓvai÷ prajavitai÷ prayayur yatra te rathÃ÷ 06,074.020a aparÃhïe tato rÃjan prÃvartata mahÃn raïa÷ 06,074.020c tÃvakÃnÃæ ca balinÃæ pare«Ãæ caiva bhÃrata 06,074.021a abhimanyur vikarïasya hayÃn hatvà mahÃjavÃn 06,074.021c athainaæ pa¤caviæÓatyà k«udrakÃïÃæ samÃcinot 06,074.022a hatÃÓvaæ ratham uts­jya vikarïas tu mahÃratha÷ 06,074.022c Ãruroha rathaæ rÃjaæÓ citrasenasya bhÃsvaram 06,074.023a sthitÃv ekarathe tau tu bhrÃtarau kuruvardhanau 06,074.023c Ãrjuni÷ ÓarajÃlena chÃdayÃm Ãsa bhÃrata 06,074.024a durjayo 'tha vikarïaÓ ca kÃr«ïiæ pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,074.024c vivyadhÃte na cÃkampat kÃr«ïir merur ivÃcala÷ 06,074.025a du÷ÓÃsanas tu samare kekayÃn pa¤ca mÃri«a 06,074.025c yodhayÃm Ãsa rÃjendra tad adbhutam ivÃbhavat 06,074.026a draupadeyà raïe kruddhà duryodhanam avÃrayan 06,074.026c ekaikas tribhir Ãnarchat putraæ tava viÓÃæ pate 06,074.027a putro 'pi tava durdhar«o draupadyÃs tanayÃn raïe 06,074.027c sÃyakair niÓitai rÃjann ÃjaghÃna p­thak p­thak 06,074.028a taiÓ cÃpi viddha÷ ÓuÓubhe rudhireïa samuk«ita÷ 06,074.028c giriprasravaïair yadvad girir dhÃtuvimiÓritai÷ 06,074.029a bhÅ«mo 'pi samare rÃjan pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,074.029c kÃlayÃm Ãsa balavÃn pÃla÷ paÓugaïÃn iva 06,074.030a tato gÃï¬Åvanirgho«a÷ prÃdurÃsÅd viÓÃæ pate 06,074.030c dak«iïena varÆthinyÃ÷ pÃrthasyÃrÅn vinighnata÷ 06,074.031a uttasthu÷ samare tatra kabandhÃni samantata÷ 06,074.031c kurÆïÃæ cÃpi sainye«u pÃï¬avÃnÃæ ca bhÃrata 06,074.032a Óoïitodaæ rathÃvartaæ gajadvÅpaæ hayormiïam 06,074.032c rathanaubhir naravyÃghrÃ÷ prateru÷ sainyasÃgaram 06,074.033a chinnahastà vikavacà videhÃÓ ca narottamÃ÷ 06,074.033c patitÃs tatra d­Óyante ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,074.034a nihatair mattamÃtaÇgai÷ Óoïitaughapariplutai÷ 06,074.034c bhÆr bhÃti bharataÓre«Âha parvatair Ãcità yathà 06,074.035a tatrÃdbhutam apaÓyÃma tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,074.035c na tatrÃsÅt pumÃn kaÓ cid yo yoddhuæ nÃbhikÃÇk«ati 06,074.036a evaæ yuyudhire vÅrÃ÷ prÃrthayÃnà mahad yaÓa÷ 06,074.036c tÃvakÃ÷ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ kÃÇk«amÃïà jayaæ yudhi 06,075.001 saæjaya uvÃca 06,075.001a tato duryodhano rÃjà lohitÃyati bhÃskare 06,075.001c saægrÃmarabhaso bhÅmaæ hantukÃmo 'bhyadhÃvata 06,075.002a tam ÃyÃntam abhiprek«ya n­vÅraæ d­¬havairiïam 06,075.002c bhÅmasena÷ susaækruddha idaæ vacanam abravÅt 06,075.003a ayaæ sa kÃla÷ saæprÃpto var«apÆgÃbhikÃÇk«ita÷ 06,075.003c adya tvÃæ nihani«yÃmi yadi nots­jase raïam 06,075.004a adya kuntyÃ÷ parikleÓaæ vanavÃsaæ ca k­tsnaÓa÷ 06,075.004c draupadyÃÓ ca parikleÓaæ praïotsyÃmi hate tvayi 06,075.005a yat tvaæ durodaro bhÆtvà pÃï¬avÃn avamanyase 06,075.005c tasya pÃpasya gÃndhÃre paÓya vyasanam Ãgatam 06,075.006a karïasya matam Ãj¤Ãya saubalasya ca yat purà 06,075.006c acintya pÃï¬avÃn kÃmÃd yathe«Âaæ k­tavÃn asi 06,075.007a yÃcamÃnaæ ca yan mohÃd dÃÓÃrham avamanyase 06,075.007c ulÆkasya samÃdeÓaæ yad dadÃsi ca h­«Âavat 06,075.008a adya tvà nihani«yÃmi sÃnubandhaæ sabÃndhavam 06,075.008c samÅkari«ye tat pÃpaæ yat purà k­tavÃn asi 06,075.009a evam uktvà dhanur ghoraæ vik­«yodbhrÃmya cÃsak­t 06,075.009c samÃdÃya ÓarÃn ghorÃn mahÃÓanisamaprabhÃn 06,075.010a «a¬viæÓat tarasà kruddho mumocÃÓu suyodhane 06,075.010c jvalitÃgniÓikhÃkÃrÃn vajrakalpÃn ajihmagÃn 06,075.011a tato 'sya kÃrmukaæ dvÃbhyÃæ sÆtaæ dvÃbhyÃæ ca vivyadhe 06,075.011c caturbhir aÓvä javanÃn anayad yamasÃdanam 06,075.012a dvÃbhyÃæ ca suvik­«ÂÃbhyÃæ ÓarÃbhyÃm arimardana÷ 06,075.012c chatraæ ciccheda samare rÃj¤as tasya rathottamÃt 06,075.013a tribhiÓ ca tasya ciccheda jvalantaæ dhvajam uttamam 06,075.013b*0312_01 tribhir anyair mahe«vÃsaÓ cicchedÃsya dhvajaæ tathà 06,075.013c chittvà taæ ca nanÃdoccais tava putrasya paÓyata÷ 06,075.014a rathÃc ca sa dhvaja÷ ÓrÅmÃn nÃnÃratnavibhÆ«ita÷ 06,075.014c papÃta sahasà bhÆmiæ vidyuj jaladharÃd iva 06,075.015a jvalantaæ sÆryasaækÃÓaæ nÃgaæ maïimayaæ Óubham 06,075.015c dhvajaæ kurupateÓ chinnaæ dad­Óu÷ sarvapÃrthivÃ÷ 06,075.016a athainaæ daÓabhir bÃïais tottrair iva mahÃgajam 06,075.016c ÃjaghÃna raïe bhÅma÷ smayann iva mahÃratha÷ 06,075.016d*0313_01 sa tathÃbhihato rÃjà smayann iva mahÃratha÷ 06,075.017a tatas tu rÃjà sindhÆnÃæ rathaÓre«Âho jayadratha÷ 06,075.017c duryodhanasya jagrÃha pÃr«ïiæ satpuru«ocitÃm 06,075.018a k­paÓ ca rathinÃæ Óre«Âha÷ kauravyam amitaujasam 06,075.018c Ãropayad rathaæ rÃjan duryodhanam amar«aïam 06,075.019a sa gìhaviddho vyathito bhÅmasenena saæyuge 06,075.019c ni«asÃda rathopasthe rÃjà duryodhanas tadà 06,075.020a parivÃrya tato bhÅmaæ hantukÃmo jayadratha÷ 06,075.020c rathair anekasÃhasrair bhÅmasyÃvÃrayad diÓa÷ 06,075.021a dh­«Âaketus tato rÃjann abhimanyuÓ ca vÅryavÃn 06,075.021c kekayà draupadeyÃÓ ca tava putrÃn ayodhayan 06,075.022a citrasena÷ sucitraÓ ca citrÃÓvaÓ citradarÓana÷ 06,075.022c cÃrucitra÷ sucÃruÓ ca tathà nandopanandakau 06,075.023a a«ÂÃv ete mahe«vÃsÃ÷ sukumÃrà yaÓasvina÷ 06,075.023c abhimanyurathaæ rÃjan samantÃt paryavÃrayan 06,075.024a ÃjaghÃna tatas tÆrïam abhimanyur mahÃmanÃ÷ 06,075.024c ekaikaæ pa¤cabhir viddhvà Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,075.024e vajram­tyupratÅkÃÓair vicitrÃyudhani÷s­tai÷ 06,075.025a am­«yamÃïÃs te sarve saubhadraæ rathasattamam 06,075.025c vavar«ur mÃrgaïais tÅk«ïair giriæ merum ivÃmbudÃ÷ 06,075.026a sa pŬyamÃna÷ samare k­tÃstro yuddhadurmada÷ 06,075.026c abhimanyur mahÃrÃja tÃvakÃn samakampayat 06,075.026e yathà devÃsure yuddhe vajrapÃïir mahÃsurÃn 06,075.027a vikarïasya tato bhallÃn pre«ayÃm Ãsa bhÃrata 06,075.027c caturdaÓa rathaÓre«Âho ghorÃn ÃÓÅvi«opamÃn 06,075.027d*0314_01 sa tair vikarïasya rathÃt pÃtayÃm Ãsa vÅryavÃn 06,075.027e dhvajaæ sÆtaæ hayÃæÓ cÃsya chittvà n­tyann ivÃhave 06,075.028a punaÓ cÃnyä ÓarÃn pÅtÃn akuïÂhÃgrä ÓilÃÓitÃn 06,075.028c pre«ayÃm Ãsa saubhadro vikarïÃya mahÃbala÷ 06,075.029a te vikarïaæ samÃsÃdya kaÇkabarhiïavÃsasa÷ 06,075.029c bhittvà dehaæ gatà bhÆmiæ jvalanta iva pannagÃ÷ 06,075.030a te Óarà hemapuÇkhÃgrà vyad­Óyanta mahÅtale 06,075.030c vikarïarudhiraklinnà vamanta iva Óoïitam 06,075.031a vikarïaæ vÅk«ya nirbhinnaæ tasyaivÃnye sahodarÃ÷ 06,075.031c abhyadravanta samare saubhadrapramukhÃn rathÃn 06,075.032a abhiyÃtvà tathaivÃÓu rathasthÃn sÆryavarcasa÷ 06,075.032c avidhyan samare 'nyonyaæ saærabdhà yuddhadurmadÃ÷ 06,075.033a durmukha÷ ÓrutakarmÃïaæ viddhvà saptabhir ÃÓugai÷ 06,075.033c dhvajam ekena ciccheda sÃrathiæ cÃsya saptabhi÷ 06,075.034a aÓvä jÃmbÆnadair jÃlai÷ pracchannÃn vÃtaraæhasa÷ 06,075.034c jaghÃna «a¬bhir ÃsÃdya sÃrathiæ cÃbhyapÃtayat 06,075.035a sa hatÃÓve rathe ti«Âha¤ Órutakarmà mahÃratha÷ 06,075.035c Óaktiæ cik«epa saækruddho maholkÃæ jvalitÃm iva 06,075.036a sà durmukhasya vipulaæ varma bhittvà yaÓasvina÷ 06,075.036c vidÃrya prÃviÓad bhÆmiæ dÅpyamÃnà sutejanà 06,075.036d*0315_01 durmukho vihvalas tatra ni«asÃda rathe vibho 06,075.036d*0315_02 visaæj¤aæ prek«ya te sarve bhrÃtara÷ paryavÃrayan 06,075.037a taæ d­«Âvà virathaæ tatra sutasomo mahÃbala÷ 06,075.037c paÓyatÃæ sarvasainyÃnÃæ ratham Ãropayat svakam 06,075.038a ÓrutakÅrtis tathà vÅro jayatsenaæ sutaæ tava 06,075.038c abhyayÃt samare rÃjan hantukÃmo yaÓasvinam 06,075.039a tasya vik«ipataÓ cÃpaæ ÓrutakÅrter mahÃtmana÷ 06,075.039c ciccheda samare rÃja¤ jayatsena÷ sutas tava 06,075.039e k«urapreïa sutÅk«ïena prahasann iva bhÃrata 06,075.040a taæ d­«Âvà chinnadhanvÃnaæ ÓatÃnÅka÷ sahodaram 06,075.040c abhyapadyata tejasvÅ siæhavad vinadan muhu÷ 06,075.041a ÓatÃnÅkas tu samare d­¬haæ visphÃrya kÃrmukam 06,075.041b*0316_01 nanÃda sumahÃnÃdaæ prabhinna iva vÃraïa÷ 06,075.041c vivyÃdha daÓabhis tÆrïaæ jayatsenaæ ÓilÅmukhai÷ 06,075.042a athÃnyena sutÅk«ïena sarvÃvaraïabhedinà 06,075.042c ÓatÃnÅko jayatsenaæ vivyÃdha h­daye bh­Óam 06,075.043a tathà tasmin vartamÃne du«karïo bhrÃtur antike 06,075.043b*0317_01 mumocÃsmai ÓitÃn bÃïÃæs tÅk«ïÃn ÃÓÅvi«opamÃn 06,075.043c ciccheda samare cÃpaæ nÃkule÷ krodhamÆrchita÷ 06,075.044a athÃnyad dhanur ÃdÃya bhÃrasÃdhanam uttamam 06,075.044c samÃdatta ÓitÃn bÃïä ÓatÃnÅko mahÃbala÷ 06,075.045a ti«Âha ti«Âheti cÃmantrya du«karïaæ bhrÃtur agrata÷ 06,075.045c mumoca niÓitÃn bÃïä jvalitÃn pannagÃn iva 06,075.046a tato 'sya dhanur ekena dvÃbhyÃæ sÆtaæ ca mÃri«a 06,075.046c ciccheda samare tÆrïaæ taæ ca vivyÃdha saptabhi÷ 06,075.047a aÓvÃn manojavÃæÓ cÃsya kalmëÃn vÅtakalma«a÷ 06,075.047c jaghÃna niÓitais tÆrïaæ sarvÃn dvÃdaÓabhi÷ Óarai÷ 06,075.048a athÃpareïa bhallena sumuktena nipÃtinà 06,075.048c du«karïaæ samare kruddho vivyÃdha h­daye bh­Óam 06,075.048d*0318_01 sa papÃta tato bhÆmau vajrarugïa iva druma÷ 06,075.048d*0319_01 sa vihvalo rathopasthe ni«asÃda sutas tava 06,075.049a du«karïaæ nihataæ d­«Âvà pa¤ca rÃjan mahÃrathÃ÷ 06,075.049c jighÃæsanta÷ ÓatÃnÅkaæ sarvata÷ paryavÃrayan 06,075.050a chÃdyamÃnaæ ÓaravrÃtai÷ ÓatÃnÅkaæ yaÓasvinam 06,075.050c abhyadhÃvanta saærabdhÃ÷ kekayÃ÷ pa¤ca sodarÃ÷ 06,075.051a tÃn abhyÃpatata÷ prek«ya tava putrà mahÃrathÃ÷ 06,075.051c pratyudyayur mahÃrÃja gajà iva mahÃgajÃn 06,075.052a durmukho durjayaÓ caiva tathà durmar«aïo yuvà 06,075.052c Óatruæjaya÷ Óatrusaha÷ sarve kruddhà yaÓasvina÷ 06,075.052e pratyudyÃtà mahÃrÃja kekayÃn bhrÃtara÷ samam 06,075.053a rathair nagarasaækÃÓair hayair yuktair manojavai÷ 06,075.053c nÃnÃvarïavicitrÃbhi÷ patÃkÃbhir alaæk­tai÷ 06,075.054a varacÃpadharà vÅrà vicitrakavacadhvajÃ÷ 06,075.054c viviÓus te paraæ sainyaæ siæhà iva vanÃd vanam 06,075.055a te«Ãæ sutumulaæ yuddhaæ vyati«aktarathadvipam 06,075.055c avartata mahÃraudraæ nighnatÃm itaretaram 06,075.055e anyonyÃgask­tÃæ rÃjan yamarëÂravivardhanam 06,075.056a muhÆrtÃstamite sÆrye cakrur yuddhaæ sudÃruïam 06,075.056c rathina÷ sÃdinaÓ caiva vyakÅryanta sahasraÓa÷ 06,075.057a tata÷ ÓÃætanava÷ kruddha÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,075.057c nÃÓayÃm Ãsa senÃæ vai bhÅ«mas te«Ãæ mahÃtmanÃm 06,075.057e päcÃlÃnÃæ ca sainyÃni Óarair ninye yamak«ayam 06,075.058a evaæ bhittvà mahe«vÃsa÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,075.058c k­tvÃvahÃraæ sainyÃnÃæ yayau svaÓibiraæ n­pa 06,075.058d*0320_01 nÃÓayÃm Ãsatur vÅrau dh­«Âadyumnav­kodarau 06,075.058d*0320_02 kauravÃïÃm anÅkÃni Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,075.059a dharmarÃjo 'pi saæprek«ya dh­«Âadyumnav­kodarau 06,075.059c mÆrdhni caitÃv upÃghrÃya saæh­«Âa÷ Óibiraæ yayau 06,075.059d*0321_01 arjuno vÃsudevaÓ ca kauravÃïÃm anÅkinÅm 06,075.059d*0321_02 hatvà vidrÃvya ca Óarai÷ ÓibirÃyaiva jagmatu÷ 06,076.001 saæjaya uvÃca 06,076.001a atha ÓÆrà mahÃrÃja parasparak­tÃgasa÷ 06,076.001c jagmu÷ svaÓibirÃïy eva rudhireïa samuk«itÃ÷ 06,076.002a viÓramya ca yathÃnyÃyaæ pÆjayitvà parasparam 06,076.002c saænaddhÃ÷ samad­Óyanta bhÆyo yuddhacikÅr«ayà 06,076.003a tatas tava suto rÃjaæÓ cintayÃbhiparipluta÷ 06,076.003c visravac choïitÃktÃÇga÷ papracchedaæ pitÃmaham 06,076.004a sainyÃni raudrÃïi bhayÃnakÃni; vyƬhÃni samyag bahuladhvajÃni 06,076.004c vidÃrya hatvà ca nipŬya ÓÆrÃs; te pÃï¬avÃnÃæ tvarità rathaughÃ÷ 06,076.005a saæmohya sarvÃn yudhi kÅrtimanto; vyÆhaæ ca taæ makaraæ vajrakalpam 06,076.005c praviÓya bhÅmena nibarhito 'smi; ghorai÷ Óarair m­tyudaï¬aprakÃÓai÷ 06,076.006a kruddhaæ tam udvÅk«ya bhayena rÃjan; saæmÆrchito nÃlabhaæ ÓÃntim adya 06,076.006c icche prasÃdÃt tava satyasaædha; prÃptuæ jayaæ pÃï¬aveyÃæÓ ca hantum 06,076.007a tenaivam ukta÷ prahasan mahÃtmÃ; duryodhanaæ jÃtamanyuæ viditvà 06,076.007c taæ pratyuvÃcÃvimanà manasvÅ; gaÇgÃsuta÷ Óastrabh­tÃæ vari«Âha÷ 06,076.008a pareïa yatnena vigÃhya senÃæ; sarvÃtmanÃhaæ tava rÃjaputra 06,076.008c icchÃmi dÃtuæ vijayaæ sukhaæ ca; na cÃtmÃnaæ chÃdaye 'haæ tvadarthe 06,076.009a ete tu raudrà bahavo mahÃrathÃ; yaÓasvina÷ ÓÆratamÃ÷ k­tÃstrÃ÷ 06,076.009c ye pÃï¬avÃnÃæ samare sahÃyÃ; jitaklamÃ÷ krodhavi«aæ vamanti 06,076.010a te neha ÓakyÃ÷ sahasà vijetuæ; vÅryonnaddhÃ÷ k­tavairÃs tvayà ca 06,076.010c ahaæ hy etÃn pratiyotsyÃmi rÃjan; sarvÃtmanà jÅvitaæ tyajya vÅra 06,076.011a raïe tavÃrthÃya mahÃnubhÃva; na jÅvitaæ rak«yatamaæ mamÃdya 06,076.011c sarvÃæs tavÃrthÃya sadevadaityÃæl; lokÃn daheyaæ kim u ÓatrÆæs taveha 06,076.012a tat pÃï¬avÃn yodhayi«yÃmi rÃjan; priyaæ ca te sarvam ahaæ kari«ye 06,076.012c Órutvaiva caitat paramapratÅto; duryodhana÷ prÅtamanà babhÆva 06,076.013a sarvÃïi sainyÃni tata÷ prah­«Âo; nirgacchatety Ãha n­pÃæÓ ca sarvÃn 06,076.013c tadÃj¤ayà tÃni viniryayur drutaæ; rathÃÓvapÃdÃtagajÃyutÃni 06,076.014a prahar«ayuktÃni tu tÃni rÃjan; mahÃnti nÃnÃvidhaÓastravanti 06,076.014c sthitÃni nÃgÃÓvapadÃtimanti; virejur Ãjau tava rÃjan balÃni 06,076.015a v­ndai÷ sthitÃÓ cÃpi susaæprayuktÃÓ; cakÃÓire dantigaïÃ÷ samantÃt 06,076.015c ÓastrÃstravidbhir naradeva yodhair; adhi«ÂhitÃ÷ sainyagaïÃs tvadÅyÃ÷ 06,076.016a rathaiÓ ca pÃdÃtagajÃÓvasaæghai÷; prayÃdbhir Ãjau vidhivat praïunnai÷ 06,076.016c samuddhataæ vai taruïÃrkavarïaæ; rajo babhau chÃdayat sÆryaraÓmÅn 06,076.017a reju÷ patÃkà rathadantisaæsthÃ; vÃterità bhrÃmyamÃïÃ÷ samantÃt 06,076.017c nÃnÃraÇgÃ÷ samare tatra rÃjan; meghair yuktà vidyuta÷ khe yathaiva 06,076.018a dhanÆæ«i visphÃrayatÃæ n­pÃïÃæ; babhÆva Óabdas tumulo 'tighora÷ 06,076.018c vimathyato devamahÃsuraughair; yathÃrïavasyÃdiyuge tadÃnÅm 06,076.019a tad ugranÃdaæ bahurÆpavarïaæ; tavÃtmajÃnÃæ samudÅrïam evam 06,076.019c babhÆva sainyaæ ripusainyahant­; yugÃntameghaughanibhaæ tadÃnÅm 06,077.001 saæjaya uvÃca 06,077.001a athÃtmajaæ tava punar gÃÇgeyo dhyÃnam Ãsthitam 06,077.001c abravÅd bharataÓre«Âha÷ saæprahar«akaraæ vaca÷ 06,077.002a ahaæ droïaÓ ca ÓalyaÓ ca k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,077.002c aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca somadatto 'tha saindhava÷ 06,077.003a vindÃnuvindÃv Ãvantyau bÃhlika÷ saha bÃhlikai÷ 06,077.003c trigartarÃjaÓ ca balÅ mÃgadhaÓ ca sudurjaya÷ 06,077.004a b­hadbalaÓ ca kausalyaÓ citraseno viviæÓati÷ 06,077.004b*0322_01 k­paÓ ca saha sodaryais tava rÃjan padÃnugai÷ 06,077.004c rathÃÓ ca bahusÃhasrÃ÷ ÓobhamÃnà mahÃdhvajÃ÷ 06,077.005a deÓajÃÓ ca hayà rÃjan svÃrƬhà hayasÃdibhi÷ 06,077.005c gajendrÃÓ ca madodv­ttÃ÷ prabhinnakaraÂÃmukhÃ÷ 06,077.006a padÃtÃÓ ca tathà ÓÆrà nÃnÃpraharaïÃyudhÃ÷ 06,077.006c nÃnÃdeÓasamutpannÃs tvadarthe yoddhum udyatÃ÷ 06,077.007a ete cÃnye ca bahavas tvadarthe tyaktajÅvitÃ÷ 06,077.007c devÃn api raïe jetuæ samarthà iti me mati÷ 06,077.008a avaÓyaæ tu mayà rÃjaæs tava vÃcyaæ hitaæ sadà 06,077.008c aÓakyÃ÷ pÃï¬avà jetuæ devair api savÃsavai÷ 06,077.008e vÃsudevasahÃyÃÓ ca mahendrasamavikramÃ÷ 06,077.009a sarvathÃhaæ tu rÃjendra kari«ye vacanaæ tava 06,077.009c pÃï¬avÃn và raïe je«ye mÃæ và je«yanti pÃï¬avÃ÷ 06,077.010a evam uktvà dadau cÃsmai viÓalyakaraïÅæ ÓubhÃm 06,077.010c o«adhÅæ vÅryasaæpannÃæ viÓalyaÓ cÃbhavat tadà 06,077.011a tata÷ prabhÃte vimale svenÃnÅkena vÅryavÃn 06,077.011c avyÆhata svayaæ vyÆhaæ bhÅ«mo vyÆhaviÓÃrada÷ 06,077.012a maï¬alaæ manujaÓre«Âha nÃnÃÓastrasamÃkulam 06,077.012c saæpÆrïaæ yodhamukhyaiÓ ca tathà dantipadÃtibhi÷ 06,077.013a rathair anekasÃhasrai÷ samantÃt parivÃritam 06,077.013c aÓvav­ndair mahadbhiÓ ca ­«ÂitomaradhÃribhi÷ 06,077.014a nÃge nÃge rathÃ÷ sapta sapta cÃÓvà rathe rathe 06,077.014c anv aÓvaæ daÓa dhÃnu«kà dhÃnu«ke sapta carmiïa÷ 06,077.015a evaævyÆhaæ mahÃrÃja tava sainyaæ mahÃrathai÷ 06,077.015c sthitaæ raïÃya mahate bhÅ«meïa yudhi pÃlitam 06,077.016a daÓÃÓvÃnÃæ sahasrÃïi dantinÃæ ca tathaiva ca 06,077.016c rathÃnÃm ayutaæ cÃpi putrÃÓ ca tava daæÓitÃ÷ 06,077.016e citrasenÃdaya÷ ÓÆrà abhyarak«an pitÃmaham 06,077.017a rak«yamÃïaÓ ca tai÷ ÓÆrair gopyamÃnÃÓ ca tena te 06,077.017c saænaddhÃ÷ samad­Óyanta rÃjÃnaÓ ca mahÃbalÃ÷ 06,077.018a duryodhanas tu samare daæÓito ratham Ãsthita÷ 06,077.018c vyabhrÃjata Óriyà ju«Âo yathà Óakras trivi«Âape 06,077.019a tata÷ Óabdo mahÃn ÃsÅt putrÃïÃæ tava bhÃrata 06,077.019c rathagho«aÓ ca tumulo vÃditrÃïÃæ ca nisvana÷ 06,077.020a bhÅ«meïa dhÃrtarëÂrÃïÃæ vyƬha÷ pratyaÇmukho yudhi 06,077.020c maï¬ala÷ sumahÃvyÆho durbhedyo 'mitraghÃtinÃm 06,077.020e sarvata÷ ÓuÓubhe rÃjan raïe 'rÅïÃæ durÃsada÷ 06,077.021a maï¬alaæ tu samÃlokya vyÆhaæ paramadÃruïam 06,077.021c svayaæ yudhi«Âhiro rÃjà vyÆhaæ vajram athÃkarot 06,077.022a tathà vyƬhe«v anÅke«u yathÃsthÃnam avasthitÃ÷ 06,077.022c rathina÷ sÃdinaÓ caiva siæhanÃdam athÃnadan 06,077.023a bibhitsavas tato vyÆhaæ niryayur yuddhakÃÇk«iïa÷ 06,077.023c itaretarata÷ ÓÆrÃ÷ sahasainyÃ÷ prahÃriïa÷ 06,077.024a bhÃradvÃjo yayau matsyaæ drauïiÓ cÃpi Óikhaï¬inam 06,077.024c svayaæ duryodhano rÃjà pÃr«ataæ samupÃdravat 06,077.025a nakula÷ sahadevaÓ ca rÃjan madreÓam Åyatu÷ 06,077.025c vindÃnuvindÃv ÃvantyÃv irÃvantam abhidrutau 06,077.026a sarve n­pÃs tu samare dhanaæjayam ayodhayan 06,077.026c bhÅmaseno raïe yatto hÃrdikyaæ samavÃrayat 06,077.027a citrasenaæ vikarïaæ ca tathà durmar«aïaæ vibho 06,077.027c Ãrjuni÷ samare rÃjaæs tava putrÃn ayodhayat 06,077.028a prÃgjyoti«aæ mahe«vÃsaæ hai¬imbo rÃk«asottama÷ 06,077.028c abhidudrÃva vegena matto mattam iva dvipam 06,077.029a alambusas tato rÃjan sÃtyakiæ yuddhadurmadam 06,077.029c sasainyaæ samare kruddho rÃk«asa÷ samabhidravat 06,077.030a bhÆriÓravà raïe yatto dh­«Âaketum ayodhayat 06,077.030c ÓrutÃyu«aæ tu rÃjÃnaæ dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,077.031a cekitÃnas tu samare k­pam evÃnvayodhayat 06,077.031c Óe«Ã÷ pratiyayur yattà bhÅmam eva mahÃratham 06,077.032a tato rÃjasahasrÃïi parivavrur dhanaæjayam 06,077.032c ÓaktitomaranÃrÃcagadÃparighapÃïaya÷ 06,077.033a arjuno 'tha bh­Óaæ kruddho vÃr«ïeyam idam abravÅt 06,077.033c paÓya mÃdhava sainyÃni dhÃrtarëÂrasya saæyuge 06,077.033e vyƬhÃni vyÆhavidu«Ã gÃÇgeyena mahÃtmanà 06,077.034a yuddhÃbhikÃmä ÓÆrÃæÓ ca paÓya mÃdhava daæÓitÃn 06,077.034c trigartarÃjaæ sahitaæ bhrÃt­bhi÷ paÓya keÓava 06,077.035a adyaitÃn pÃtayi«yÃmi paÓyatas te janÃrdana 06,077.035c ya ime mÃæ yaduÓre«Âha yoddhukÃmà raïÃjire 06,077.036a evam uktvà tu kaunteyo dhanurjyÃm avam­jya ca 06,077.036c vavar«a Óaravar«Ãïi narÃdhipagaïÃn prati 06,077.037a te 'pi taæ parame«vÃsÃ÷ Óaravar«air apÆrayan 06,077.037c ta¬Ãgam iva dhÃrÃbhir yathà prÃv­«i toyadà 06,077.038a hÃhÃkÃro mahÃn ÃsÅt tava sainye viÓÃæ pate 06,077.038c chÃdyamÃnau bh­Óaæ k­«ïau Óarair d­«Âvà mahÃraïe 06,077.039a devà devar«ayaÓ caiva gandharvÃÓ ca mahoragÃ÷ 06,077.039c vismayaæ paramaæ jagmur d­«Âvà k­«ïau tathÃgatau 06,077.040a tata÷ kruddho 'rjuno rÃjann aindram astram udÅrayat 06,077.040c tatrÃdbhutam apaÓyÃma vijayasya parÃkramam 06,077.041a Óastrav­«Âiæ parair muktÃæ Óaraughair yad avÃrayat 06,077.041c na ca tatrÃpy anirbhinna÷ kaÓ cid ÃsÅd viÓÃæ pate 06,077.042a te«Ãæ rÃjasahasrÃïÃæ hayÃnÃæ dantinÃæ tathà 06,077.042c dvÃbhyÃæ tribhi÷ ÓaraiÓ cÃnyÃn pÃrtho vivyÃdha mÃri«a 06,077.043a te hanyamÃnÃ÷ pÃrthena bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yayu÷ 06,077.043c agÃdhe majjamÃnÃnÃæ bhÅ«mas trÃtÃbhavat tadà 06,077.044a Ãpatadbhis tu tais tatra prabhagnaæ tÃvakaæ balam 06,077.044c saæcuk«ubhe mahÃrÃja vÃtair iva mahÃrïava÷ 06,078.001 saæjaya uvÃca 06,078.001a tathà prav­tte saægrÃme niv­tte ca suÓarmaïi 06,078.001c prabhagne«u ca vÅre«u pÃï¬avena mahÃtmanà 06,078.002a k«ubhyamÃïe bale tÆrïaæ sÃgarapratime tava 06,078.002c pratyudyÃte ca gÃÇgeye tvaritaæ vijayaæ prati 06,078.003a d­«Âvà duryodhano rÃjan raïe pÃrthasya vikramam 06,078.003c tvaramÃïa÷ samabhyetya sarvÃæs tÃn abravÅn n­pÃn 06,078.004a te«Ãæ ca pramukhe ÓÆraæ suÓarmÃïaæ mahÃbalam 06,078.004c madhye sarvasya sainyasya bh­Óaæ saæhar«ayan vaca÷ 06,078.005a e«a bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yoddhukÃmo dhanaæjayam 06,078.005c sarvÃtmanà kuruÓre«Âhas tyaktvà jÅvitam Ãtmana÷ 06,078.006a taæ prayÃntaæ parÃnÅkaæ sarvasainyena bhÃratam 06,078.006c saæyattÃ÷ samare sarve pÃlayadhvaæ pitÃmaham 06,078.007a bìham ity evam uktvà tu tÃny anÅkÃni sarvaÓa÷ 06,078.007c narendrÃïÃæ mahÃrÃja samÃjagmu÷ pitÃmaham 06,078.008a tata÷ prayÃta÷ sahasà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'rjunam 06,078.008c raïe bhÃratam ÃyÃntam ÃsasÃda mahÃbalam 06,078.009a mahÃÓvetÃÓvayuktena bhÅmavÃnaraketunà 06,078.009c mahatà meghanÃdena rathenÃti virÃjata 06,078.010a samare sarvasainyÃnÃm upayÃtaæ dhanaæjayam 06,078.010c abhavat tumulo nÃdo bhayÃd d­«Âvà kirÅÂinam 06,078.011a abhÅÓuhastaæ k­«ïaæ ca d­«ÂvÃdityam ivÃparam 06,078.011c madhyaædinagataæ saækhye na Óeku÷ prativÅk«itum 06,078.012a tathà ÓÃætanavaæ bhÅ«maæ ÓvetÃÓvaæ ÓvetakÃrmukam 06,078.012c na Óeku÷ pÃï¬avà dra«Âuæ Óvetagraham ivoditam 06,078.013a sa sarvata÷ pariv­tas trigartai÷ sumahÃtmabhi÷ 06,078.013c bhrÃt­bhis tava putraiÓ ca tathÃnyaiÓ ca mahÃrathai÷ 06,078.014a bhÃradvÃjas tu samare matsyaæ vivyÃdha patriïà 06,078.014c dhvajaæ cÃsya ÓareïÃjau dhanuÓ caikena cicchide 06,078.015a tad apÃsya dhanuÓ chinnaæ virÃÂo vÃhinÅpati÷ 06,078.015c anyad Ãdatta vegena dhanur bhÃrasahaæ d­¬ham 06,078.015e ÓarÃæÓ cÃÓÅvi«ÃkÃrä jvalitÃn pannagÃn iva 06,078.016a droïaæ tribhi÷ pravivyÃdha caturbhiÓ cÃsya vÃjina÷ 06,078.016c dhvajam ekena vivyÃdha sÃrathiæ cÃsya pa¤cabhi÷ 06,078.016e dhanur eke«uïÃvidhyat tatrÃkrudhyad dvijar«abha÷ 06,078.017a tasya droïo 'vadhÅd aÓvä Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,078.017c a«ÂÃbhir bharataÓre«Âha sÆtam ekena patriïà 06,078.018a sa hatÃÓvÃd avaplutya syandanÃd dhatasÃrathi÷ 06,078.018c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ ÓaÇkhasya rathinÃæ vara÷ 06,078.019a tatas tu tau pitÃputrau bhÃradvÃjaæ rathe sthitau 06,078.019c mahatà Óaravar«eïa vÃrayÃm Ãsatur balÃt 06,078.020a bhÃradvÃjas tata÷ kruddha÷ Óaram ÃÓÅvi«opamam 06,078.020c cik«epa samare tÆrïaæ ÓaÇkhaæ prati janeÓvara 06,078.021a sa tasya h­dayaæ bhittvà pÅtvà Óoïitam Ãhave 06,078.021c jagÃma dharaïiæ bÃïo lohitÃrdrÅk­tacchavi÷ 06,078.022a sa papÃta rathÃt tÆrïaæ bhÃradvÃjaÓarÃhata÷ 06,078.022c dhanus tyaktvà ÓarÃæÓ caiva pitur eva samÅpata÷ 06,078.023a hataæ svam Ãtmajaæ d­«Âvà virÃÂa÷ prÃdravad bhayÃt 06,078.023c uts­jya samare droïaæ vyÃttÃnanam ivÃntakam 06,078.024a bhÃradvÃjas tatas tÆrïaæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃcamÆm 06,078.024c dÃrayÃm Ãsa samare ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,078.025a Óikhaï¬y api mahÃrÃja drauïim ÃsÃdya saæyuge 06,078.025c ÃjaghÃna bhruvor madhye nÃrÃcais tribhir ÃÓugai÷ 06,078.026a sa babhau naraÓÃrdÆlo lalÃÂe saæsthitais tribhi÷ 06,078.026c Óikharai÷ käcanamayair merus tribhir ivocchritai÷ 06,078.027a aÓvatthÃmà tata÷ kruddho nime«ÃrdhÃc chikhaï¬ina÷ 06,078.027c sÆtaæ dhvajam atho rÃjaæs turagÃn Ãyudhaæ tathà 06,078.027e Óarair bahubhir uddiÓya pÃtayÃm Ãsa saæyuge 06,078.028a sa hatÃÓvÃd avaplutya rathÃd vai rathinÃæ vara÷ 06,078.028c kha¬gam ÃdÃya niÓitaæ vimalaæ ca ÓarÃvaram 06,078.028e Óyenavad vyacarat kruddha÷ Óikhaï¬Å ÓatrutÃpana÷ 06,078.029a sakha¬gasya mahÃrÃja caratas tasya saæyuge 06,078.029c nÃntaraæ dad­Óe drauïis tad adbhutam ivÃbhavat 06,078.030a tata÷ ÓarasahasrÃïi bahÆni bharatar«abha 06,078.030c pre«ayÃm Ãsa samare drauïi÷ paramakopana÷ 06,078.031a tÃm ÃpatantÅæ samare Óarav­«Âiæ sudÃruïÃm 06,078.031c asinà tÅk«ïadhÃreïa ciccheda balinÃæ vara÷ 06,078.032a tato 'sya vimalaæ drauïi÷ Óatacandraæ manoramam 06,078.032c carmÃcchinad asiæ cÃsya khaï¬ayÃm Ãsa saæyuge 06,078.032e Óitai÷ subahuÓo rÃjaæs taæ ca vivyÃdha patribhi÷ 06,078.033a Óikhaï¬Å tu tata÷ kha¬gaæ khaï¬itaæ tena sÃyakai÷ 06,078.033c Ãvidhya vyas­jat tÆrïaæ jvalantam iva pannagam 06,078.034a tam Ãpatantaæ sahasà kÃlÃnalasamaprabham 06,078.034c ciccheda samare drauïir darÓayan pÃïilÃghavam 06,078.034e Óikhaï¬inaæ ca vivyÃdha Óarair bahubhir Ãyasai÷ 06,078.035a Óikhaï¬Å tu bh­Óaæ rÃjaæs tìyamÃna÷ Óitai÷ Óarai÷ 06,078.035c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ mÃdhavasya mahÃtmana÷ 06,078.036a sÃtyakis tu tata÷ kruddho rÃk«asaæ krÆram Ãhave 06,078.036c alambusaæ Óarair ghorair vivyÃdha balinaæ balÅ 06,078.037a rÃk«asendras tatas tasya dhanuÓ ciccheda bhÃrata 06,078.037c ardhacandreïa samare taæ ca vivyÃdha sÃyakai÷ 06,078.037e mÃyÃæ ca rÃk«asÅæ k­tvà Óaravar«air avÃkirat 06,078.037f*0323_01 athÃnyad dhanur ÃdÃya bhÃrasÃdhanam uttamam 06,078.038a tatrÃdbhutam apaÓyÃma Óaineyasya parÃkramam 06,078.038c nÃsaæbhramad yat samare vadhyamÃna÷ Óitai÷ Óarai÷ 06,078.039a aindram astraæ ca vÃr«ïeyo yojayÃm Ãsa bhÃrata 06,078.039c vijayÃd yad anuprÃptaæ mÃdhavena yaÓasvinà 06,078.040a tad astraæ bhasmasÃt k­tvà mÃyÃæ tÃæ rÃk«asÅæ tadà 06,078.040c alambusaæ Óarair ghorair abhyÃkirata sarvaÓa÷ 06,078.040e parvataæ vÃridhÃrÃbhi÷ prÃv­«Åva balÃhaka÷ 06,078.041a tat tathà pŬitaæ tena mÃdhavena mahÃtmanà 06,078.041c pradudrÃva bhayÃd rak«o hitvà sÃtyakim Ãhave 06,078.042a tam ajeyaæ rÃk«asendraæ saækhye maghavatà api 06,078.042c Óaineya÷ prÃïadaj jitvà yodhÃnÃæ tava paÓyatÃm 06,078.043a nyahanat tÃvakÃæÓ cÃpi sÃtyaki÷ satyavikrama÷ 06,078.043c niÓitair bahubhir bÃïais te 'dravanta bhayÃrditÃ÷ 06,078.044a etasminn eva kÃle tu drupadasyÃtmajo balÅ 06,078.044c dh­«Âadyumno mahÃrÃja tava putraæ janeÓvaram 06,078.044e chÃdayÃm Ãsa samare Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,078.045a saæchÃdyamÃno viÓikhair dh­«Âadyumnena bhÃrata 06,078.045c vivyathe na ca rÃjendra tava putro janeÓvara÷ 06,078.046a dh­«Âadyumnaæ ca samare tÆrïaæ vivyÃdha sÃyakai÷ 06,078.046c «a«Âyà ca triæÓatà caiva tad adbhutam ivÃbhavat 06,078.047a tasya senÃpati÷ kruddho dhanuÓ ciccheda mÃri«a 06,078.047c hayÃæÓ ca catura÷ ÓÅghraæ nijaghÃna mahÃratha÷ 06,078.047e ÓaraiÓ cainaæ suniÓitai÷ k«ipraæ vivyÃdha saptabhi÷ 06,078.048a sa hatÃÓvÃn mahÃbÃhur avaplutya rathÃd balÅ 06,078.048c padÃtir asim udyamya prÃdravat pÃr«ataæ prati 06,078.049a Óakunis taæ samabhyetya rÃjag­ddhÅ mahÃbala÷ 06,078.049c rÃjÃnaæ sarvalokasya ratham Ãropayat svakam 06,078.050a tato n­paæ parÃjitya pÃr«ata÷ paravÅrahà 06,078.050c nyahanat tÃvakaæ sainyaæ vajrapÃïir ivÃsuram 06,078.051a k­tavarmà raïe bhÅmaæ Óarair Ãrchan mahÃratham 06,078.051c pracchÃdayÃm Ãsa ca taæ mahÃmegho raviæ yathà 06,078.052a tata÷ prahasya samare bhÅmasena÷ paraætapa÷ 06,078.052c pre«ayÃm Ãsa saækruddha÷ sÃyakÃn k­tavarmaïe 06,078.053a tair ardyamÃno 'tiratha÷ sÃtvata÷ Óastrakovida÷ 06,078.053c nÃkampata mahÃrÃja bhÅmaæ cÃrchac chitai÷ Óarai÷ 06,078.054a tasyÃÓvÃæÓ caturo hatvà bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,078.054c sÃrathiæ pÃtayÃm Ãsa dhvajaæ ca supari«k­tam 06,078.055a Óarair bahuvidhaiÓ cainam Ãcinot paravÅrahà 06,078.055c ÓakalÅk­tasarvÃÇga÷ ÓvÃvidvat samad­Óyata 06,078.056a hatÃÓvÃt tu rathÃt tÆrïaæ v­«akasya rathaæ yayau 06,078.056c syÃlasya te mahÃrÃja tava putrasya paÓyata÷ 06,078.057a bhÅmaseno 'pi saækruddhas tava sainyam upÃdravat 06,078.057c nijaghÃna ca saækruddho daï¬apÃïir ivÃntaka÷ 06,079.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,079.001a bahÆnÅha vicitrÃïi dvairathÃni sma saæjaya 06,079.001c pÃï¬ÆnÃæ mÃmakai÷ sÃrdham aÓrau«aæ tava jalpata÷ 06,079.002a na caiva mÃmakaæ kaæ cid dh­«Âaæ Óaæsasi saæjaya 06,079.002c nityaæ pÃï¬usutÃn h­«ÂÃn abhagnÃæÓ caiva Óaæsasi 06,079.003a jÅyamÃnÃn vimanaso mÃmakÃn vigataujasa÷ 06,079.003c vadase saæyuge sÆta di«Âam etad asaæÓayam 06,079.004 saæjaya uvÃca 06,079.004a yathÃÓakti yathotsÃhaæ yuddhe ce«Âanti tÃvakÃ÷ 06,079.004c darÓayÃnÃ÷ paraæ Óaktyà pauru«aæ puru«ar«abha 06,079.005a gaÇgÃyÃ÷ suranadyà vai svÃdubhÆtaæ yathodakam 06,079.005c mahodadhiguïÃbhyÃsÃl lavaïatvaæ nigacchati 06,079.006a tathà tat pauru«aæ rÃjaæs tÃvakÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,079.006c prÃpya pÃï¬usutÃn vÅrÃn vyarthaæ bhavati saæyuge 06,079.007a ghaÂamÃnÃn yathÃÓakti kurvÃïÃn karma du«karam 06,079.007c na do«eïa kuruÓre«Âha kauravÃn gantum arhasi 06,079.008a tavÃparÃdhÃt sumahÃn saputrasya viÓÃæ pate 06,079.008c p­thivyÃ÷ prak«ayo ghoro yamarëÂravivardhana÷ 06,079.009a Ãtmado«Ãt samutpannaæ Óocituæ nÃrhase n­pa 06,079.009c na hi rak«anti rÃjÃna÷ sarvÃrthÃn nÃpi jÅvitam 06,079.010a yuddhe suk­tinÃæ lokÃn icchanto vasudhÃdhipÃ÷ 06,079.010c camÆæ vigÃhya yudhyante nityaæ svargaparÃyaïÃ÷ 06,079.011a pÆrvÃhïe tu mahÃrÃja prÃvartata janak«aya÷ 06,079.011c tan mamaikamanà bhÆtvà ӭïu devÃsuropamam 06,079.012a Ãvantyau tu mahe«vÃsau mahÃtmÃnau mahÃbalau 06,079.012c irÃvantam abhiprek«ya sameyÃtÃæ raïotkaÂau 06,079.012e te«Ãæ pravav­te yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,079.013a irÃvÃæs tu susaækruddho bhrÃtarau devarÆpiïau 06,079.013c vivyÃdha niÓitais tÆrïaæ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,079.013e tÃv enaæ pratyavidhyetÃæ samare citrayodhinau 06,079.014a yudhyatÃæ hi tathà rÃjan viÓe«o na vyad­Óyata 06,079.014c yatatÃæ ÓatrunÃÓÃya k­tapratik­tai«iïÃm 06,079.015a irÃvÃæs tu tato rÃjann anuvindasya sÃyakai÷ 06,079.015c caturbhiÓ caturo vÃhÃn anayad yamasÃdanam 06,079.016a bhallÃbhyÃæ ca sutÅk«ïÃbhyÃæ dhanu÷ ketuæ ca mÃri«a 06,079.016c ciccheda samare rÃjaæs tad adbhutam ivÃbhavat 06,079.017a tyaktvÃnuvindo 'tha rathaæ vindasya ratham Ãsthita÷ 06,079.017c dhanur g­hÅtvà navamaæ bhÃrasÃdhanam uttamam 06,079.018a tÃv ekasthau raïe vÅrÃv Ãvantyau rathinÃæ varau 06,079.018c ÓarÃn mumucatus tÆrïam irÃvati mahÃtmani 06,079.019a tÃbhyÃæ muktà mahÃvegÃ÷ ÓarÃ÷ käcanabhÆ«aïÃ÷ 06,079.019c divÃkarapathaæ prÃpya chÃdayÃm Ãsur ambaram 06,079.020a irÃvÃæs tu tata÷ kruddho bhrÃtarau tau mahÃrathau 06,079.020c vavar«a Óaravar«eïa sÃrathiæ cÃpy apÃtayat 06,079.021a tasmin nipatite bhÆmau gatasattve 'tha sÃrathau 06,079.021c ratha÷ pradudrÃva diÓa÷ samudbhrÃntahayas tata÷ 06,079.022a tau sa jitvà mahÃrÃja nÃgarÃjasutÃsuta÷ 06,079.022c pauru«aæ khyÃpayaæs tÆrïaæ vyadhamat tava vÃhinÅm 06,079.023a sà vadhyamÃnà samare dhÃrtarëÂrÅ mahÃcamÆ÷ 06,079.023c vegÃn bahuvidhÃæÓ cakre vi«aæ pÅtveva mÃnava÷ 06,079.024a hai¬imbo rÃk«asendras tu bhagadattaæ samÃdravat 06,079.024c rathenÃdityavarïena sadhvajena mahÃbala÷ 06,079.025a tata÷ prÃgjyoti«o rÃjà nÃgarÃjaæ samÃsthita÷ 06,079.025c yathà vajradhara÷ pÆrvaæ saægrÃme tÃrakÃmaye 06,079.026a tatra devÃ÷ sagandharvà ­«ayaÓ ca samÃgatÃ÷ 06,079.026c viÓe«aæ na sma vividur hai¬imbabhagadattayo÷ 06,079.027a yathà surapati÷ Óakras trÃsayÃm Ãsa dÃnavÃn 06,079.027c tathaiva samare rÃjaæs trÃsayÃm Ãsa pÃï¬avÃn 06,079.028a tena vidrÃvyamÃïÃs te pÃï¬avÃ÷ sarvatodiÓam 06,079.028c trÃtÃraæ nÃbhyavindanta sve«v anÅke«u bhÃrata 06,079.029a bhaimaseniæ rathasthaæ tu tatrÃpaÓyÃma bhÃrata 06,079.029c Óe«Ã vimanaso bhÆtvà prÃdravanta mahÃrathÃ÷ 06,079.030a niv­tte«u tu pÃï¬ÆnÃæ puna÷ sainye«u bhÃrata 06,079.030b*0324_01 nai«ÂhikÅæ buddhim ÃsthÃya svargÃya bharatottamÃ÷ 06,079.030c ÃsÅn ni«ÂÃnako ghoras tava sainye«u saæyuge 06,079.031a ghaÂotkacas tato rÃjan bhagadattaæ mahÃraïe 06,079.031c Óarai÷ pracchÃdayÃm Ãsa meruæ girim ivÃmbuda÷ 06,079.032a nihatya tä ÓarÃn rÃjà rÃk«asasya dhanuÓcyutÃn 06,079.032c bhaimaseniæ raïe tÆrïaæ sarvamarmasv atìayat 06,079.033a sa tìyamÃno bahubhi÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,079.033c na vivyathe rÃk«asendro bhidyamÃna ivÃcala÷ 06,079.034a tasya prÃgjyoti«a÷ kruddhas tomarÃn sa caturdaÓa 06,079.034c pre«ayÃm Ãsa samare tÃæÓ ca ciccheda rÃk«asa÷ 06,079.035a sa tÃæÓ chittvà mahÃbÃhus tomarÃn niÓitai÷ Óarai÷ 06,079.035c bhagadattaæ ca vivyÃdha saptatyà kaÇkapatribhi÷ 06,079.036a tata÷ prÃgjyoti«o rÃjan prahasann iva bhÃrata 06,079.036c tasyÃÓvÃæÓ catura÷ saækhye pÃtayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,079.037a sa hatÃÓve rathe ti«Âhan rÃk«asendra÷ pratÃpavÃn 06,079.037c Óaktiæ cik«epa vegena prÃgjyoti«agajaæ prati 06,079.038a tÃm ÃpatantÅæ sahasà hemadaï¬Ãæ suvegitÃm 06,079.038c tridhà ciccheda n­pati÷ sà vyakÅryata medinÅm 06,079.039a Óaktiæ vinihatÃæ d­«Âvà hai¬imba÷ prÃdravad bhayÃt 06,079.039c yathendrasya raïÃt pÆrvaæ namucir daityasattama÷ 06,079.040a taæ vijitya raïe ÓÆraæ vikrÃntaæ khyÃtapauru«am 06,079.040c ajeyaæ samare rÃjan yamena varuïena ca 06,079.041a pÃï¬avÅæ samare senÃæ saæmamarda saku¤jara÷ 06,079.041c yathà vanagajo rÃjan m­dnaæÓ carati padminÅm 06,079.042a madreÓvaras tu samare yamÃbhyÃæ saha saægata÷ 06,079.042c svasrÅyau chÃdayÃæ cakre Óaraughai÷ pÃï¬unandanau 06,079.043a sahadevas tu samare mÃtulaæ vÅk«ya saægatam 06,079.043c avÃrayac charaugheïa megho yadvad divÃkaram 06,079.044a chÃdyamÃna÷ Óaraugheïa h­«ÂarÆpataro 'bhavat 06,079.044c tayoÓ cÃpy abhavat prÅtir atulà mÃt­kÃraïÃt 06,079.045a tata÷ prahasya samare nakulasya mahÃratha÷ 06,079.045b*0325_01 dhvajaæ ciccheda bÃïena dhanuÓ caikena mÃri«a 06,079.045b*0325_02 athainaæ chinnadhanvÃnaæ chÃdayann iva bhÃrata 06,079.045b*0325_03 nijaghÃna raïe taæ tu sÆtaæ cÃsya nyapÃtayat 06,079.045c aÓvÃn vai caturo rÃjaæÓ caturbhi÷ sÃyakottamai÷ 06,079.045e pre«ayÃm Ãsa samare yamasya sadanaæ prati 06,079.046a hatÃÓvÃt tu rathÃt tÆrïam avaplutya mahÃratha÷ 06,079.046c Ãruroha tato yÃnaæ bhrÃtur eva yaÓasvina÷ 06,079.047a ekasthau tu raïe ÓÆrau d­¬he vik«ipya kÃrmuke 06,079.047c madrarÃjarathaæ kruddhau chÃdayÃm Ãsatu÷ k«aïÃt 06,079.048a sa cchÃdyamÃno bahubhi÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,079.048c svasrÅyÃbhyÃæ naravyÃghro nÃkampata yathÃcala÷ 06,079.048e prahasann iva tÃæ cÃpi Óarav­«Âiæ jaghÃna ha 06,079.048f*0326_01 p­«atkÃnÃæ sahasrÃïi prahasann iva tÃv api 06,079.048f*0326_02 s­jan rurodha samare megho v­«Âyà yathÃcalam 06,079.049a sahadevas tata÷ kruddha÷ Óaram udyamya vÅryavÃn 06,079.049c madrarÃjam abhiprek«ya pre«ayÃm Ãsa bhÃrata 06,079.050a sa Óara÷ pre«itas tena garutmÃn iva vegavÃn 06,079.050c madrarÃjaæ vinirbhidya nipapÃta mahÅtale 06,079.051a sa gìhaviddho vyathito rathopasthe mahÃratha÷ 06,079.051c ni«asÃda mahÃrÃja kaÓmalaæ ca jagÃma ha 06,079.052a taæ visaæj¤aæ nipatitaæ sÆta÷ saæprek«ya saæyuge 06,079.052c apovÃha rathenÃjau yamÃbhyÃm abhipŬitam 06,079.053a d­«Âvà madreÓvararathaæ dhÃrtarëÂrÃ÷ parÃÇmukham 06,079.053c sarve vimanaso bhÆtvà nedam astÅty acintayan 06,079.054a nirjitya mÃtulaæ saækhye mÃdrÅputrau mahÃrathau 06,079.054c dadhmatur muditau ÓaÇkhau siæhanÃdaæ vinedatu÷ 06,079.055a abhidudruvatur h­«Âau tava sainyaæ viÓÃæ pate 06,079.055c yathà daityacamÆæ rÃjann indropendrÃv ivÃmarau 06,080.001 saæjaya uvÃca 06,080.001a tato yudhi«Âhiro rÃjà madhyaæ prÃpte divÃkare 06,080.001c ÓrutÃyu«am abhiprek«ya codayÃm Ãsa vÃjina÷ 06,080.002a abhyadhÃvat tato rÃjà ÓrutÃyu«am ariædamam 06,080.002c vinighnan sÃyakais tÅk«ïair navabhir nataparvabhi÷ 06,080.003a sa saævÃrya raïe rÃjà pre«itÃn dharmasÆnunà 06,080.003c ÓarÃn sapta mahe«vÃsa÷ kaunteyÃya samarpayat 06,080.004a te tasya kavacaæ bhittvà papu÷ Óoïitam Ãhave 06,080.004c asÆn iva vicinvanto dehe tasya mahÃtmana÷ 06,080.005a pÃï¬avas tu bh­Óaæ viddhas tena rÃj¤Ã mahÃtmanà 06,080.005c raïe varÃhakarïena rÃjÃnaæ h­di vivyadhe 06,080.006a athÃpareïa bhallena ketuæ tasya mahÃtmana÷ 06,080.006c rathaÓre«Âho rathÃt tÆrïaæ bhÆmau pÃrtho nyapÃtayat 06,080.007a ketuæ nipatitaæ d­«Âvà ÓrutÃyu÷ sa tu pÃrthiva÷ 06,080.007c pÃï¬avaæ viÓikhais tÅk«ïai rÃjan vivyÃdha saptabhi÷ 06,080.008a tata÷ krodhÃt prajajvÃla dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,080.008c yathà yugÃnte bhÆtÃni dhak«yann iva hutÃÓana÷ 06,080.009a kruddhaæ tu pÃï¬avaæ d­«Âvà devagandharvarÃk«asÃ÷ 06,080.009c pravivyathur mahÃrÃja vyÃkulaæ cÃpy abhÆj jagat 06,080.010a sarve«Ãæ caiva bhÆtÃnÃm idam ÃsÅn manogatam 06,080.010c trÅæl lokÃn adya saækruddho n­po 'yaæ dhak«yatÅti vai 06,080.011a ­«ayaÓ caiva devÃÓ ca cakru÷ svastyayanaæ mahat 06,080.011c lokÃnÃæ n­pa ÓÃntyarthaæ krodhite pÃï¬ave tadà 06,080.012a sa ca krodhasamÃvi«Âa÷ s­kkiïÅ parilelihan 06,080.012c dadhÃrÃtmavapur ghoraæ yugÃntÃdityasaænibham 06,080.013a tata÷ sarvÃïi sainyÃni tÃvakÃni viÓÃæ pate 06,080.013c nirÃÓÃny abhavaæs tatra jÅvitaæ prati bhÃrata 06,080.014a sa tu dhairyeïa taæ kopaæ saænivÃrya mahÃyaÓÃ÷ 06,080.014c ÓrutÃyu«a÷ praciccheda mu«ÂideÓe mahad dhanu÷ 06,080.015a athainaæ chinnadhanvÃnaæ nÃrÃcena stanÃntare 06,080.015c nirbibheda raïe rÃjà sarvasainyasya paÓyata÷ 06,080.016a satvaraæ caraïe rÃjaæs tasya vÃhÃn mahÃtmana÷ 06,080.016c nijaghÃna Óarai÷ k«ipraæ sÆtaæ ca sumahÃbala÷ 06,080.017a hatÃÓvaæ tu rathaæ tyaktvà d­«Âvà rÃj¤as tu pauru«am 06,080.017c vipradudrÃva vegena ÓrutÃyu÷ samare tadà 06,080.018a tasmi¤ jite mahe«vÃse dharmaputreïa saæyuge 06,080.018c duryodhanabalaæ rÃjan sarvam ÃsÅt parÃÇmukham 06,080.019a etat k­tvà mahÃrÃja dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,080.019c vyÃttÃnano yathà kÃlas tava sainyaæ jaghÃna ha 06,080.020a cekitÃnas tu vÃr«ïeyo gautamaæ rathinÃæ varam 06,080.020c prek«atÃæ sarvasainyÃnÃæ chÃdayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,080.021a saænivÃrya ÓarÃæs tÃæs tu k­pa÷ ÓÃradvato yudhi 06,080.021c cekitÃnaæ raïe yattaæ rÃjan vivyÃdha patribhi÷ 06,080.022a athÃpareïa bhallena dhanuÓ ciccheda mÃri«a 06,080.022c sÃrathiæ cÃsya samare k«iprahasto nyapÃtayat 06,080.022e hayÃæÓ cÃsyÃvadhÅd rÃjann ubhau ca pÃr«ïisÃrathÅ 06,080.023a so 'vaplutya rathÃt tÆrïaæ gadÃæ jagrÃha sÃtvata÷ 06,080.023c sa tayà vÅraghÃtinyà gadayà gadinÃæ vara÷ 06,080.023e gautamasya hayÃn hatvà sÃrathiæ ca nyapÃtayat 06,080.024a bhÆmi«Âho gautamas tasya ÓarÃæÓ cik«epa «o¬aÓa 06,080.024c te ÓarÃ÷ sÃtvataæ bhittvà prÃviÓanta dharÃtalam 06,080.025a cekitÃnas tata÷ kruddha÷ punaÓ cik«epa tÃæ gadÃm 06,080.025c gautamasya vadhÃkÃÇk«Å v­trasyeva puraædara÷ 06,080.026a tÃm ÃpatantÅæ vimalÃm aÓmagarbhÃæ mahÃgadÃm 06,080.026c Óarair anekasÃhasrair vÃrayÃm Ãsa gautama÷ 06,080.027a cekitÃnas tata÷ kha¬gaæ koÓÃd uddh­tya bhÃrata 06,080.027c lÃghavaæ param ÃsthÃya gautamaæ samupÃdravat 06,080.028a gautamo 'pi dhanus tyaktvà prag­hyÃsiæ susaæÓitam 06,080.028c vegena mahatà rÃjaæÓ cekitÃnam upÃdravat 06,080.029a tÃv ubhau balasaæpannau nistriæÓavaradhÃriïau 06,080.029c nistriæÓÃbhyÃæ sutÅk«ïÃbhyÃm anyonyaæ saætatak«atu÷ 06,080.030a nistriæÓavegÃbhihatau tatas tau puru«ar«abhau 06,080.030c dharaïÅæ samanuprÃptau sarvabhÆtani«evitÃm 06,080.030e mÆrchayÃbhiparÅtÃÇgau vyÃyÃmena ca mohitau 06,080.031a tato 'bhyadhÃvad vegena karakar«a÷ suh­t tayà 06,080.031c cekitÃnaæ tathÃbhÆtaæ d­«Âvà samaradurmadam 06,080.031e ratham Ãropayac cainaæ sarvasainyasya paÓyata÷ 06,080.032a tathaiva Óakuni÷ ÓÆra÷ syÃlas tava viÓÃæ pate 06,080.032c Ãropayad rathaæ tÆrïaæ gautamaæ rathinÃæ varam 06,080.033a saumadattiæ tathà kruddho dh­«Âaketur mahÃbala÷ 06,080.033c navatyà sÃyakai÷ k«ipraæ rÃjan vivyÃdha vak«asi 06,080.034a saumadattir ura÷sthais tair bh­Óaæ bÃïair aÓobhata 06,080.034c madhyaædine mahÃrÃja raÓmibhis tapano yathà 06,080.035a bhÆriÓravÃs tu samare dh­«Âaketuæ mahÃratham 06,080.035c hatasÆtahayaæ cakre virathaæ sÃyakottamai÷ 06,080.036a virathaæ cainam Ãlokya hatÃÓvaæ hatasÃrathim 06,080.036c mahatà Óaravar«eïa chÃdayÃm Ãsa saæyuge 06,080.037a sa ca taæ ratham uts­jya dh­«Âaketur mahÃmanÃ÷ 06,080.037c Ãruroha tato yÃnaæ ÓatÃnÅkasya mÃri«a 06,080.038a citraseno vikarïaÓ ca rÃjan durmar«aïas tathà 06,080.038c rathino hemasaænÃhÃ÷ saubhadram abhidudruvu÷ 06,080.039a abhimanyos tatas tais tu ghoraæ yuddham avartata 06,080.039c ÓarÅrasya yathà rÃjan vÃtapittakaphais tribhi÷ 06,080.040a virathÃæs tava putrÃæs tu k­tvà rÃjan mahÃhave 06,080.040c na jaghÃna naravyÃghra÷ smaran bhÅmavacas tadà 06,080.041a tato rÃj¤Ãæ bahuÓatair gajÃÓvarathayÃyibhi÷ 06,080.041c saæv­taæ samare bhÅ«maæ devair api durÃsadam 06,080.042a prayÃntaæ ÓÅghram udvÅk«ya paritrÃtuæ sutÃæs tava 06,080.042c abhimanyuæ samuddiÓya bÃlam ekaæ mahÃratham 06,080.042e vÃsudevam uvÃcedaæ kaunteya÷ ÓvetavÃhana÷ 06,080.043a codayÃÓvÃn h­«ÅkeÓa yatraite bahulà rathÃ÷ 06,080.043c ete hi bahava÷ ÓÆrÃ÷ k­tÃstrà yuddhadurmadÃ÷ 06,080.043e yathà na hanyur na÷ senÃæ tathà mÃdhava codaya 06,080.044a evam ukta÷ sa vÃr«ïeya÷ kaunteyenÃmitaujasà 06,080.044b*0327_01 satvaraæ bÃlarak«Ãrthaæ gacchÃv eti dhanaæjaya÷ 06,080.044c rathaæ Óvetahayair yuktaæ pre«ayÃm Ãsa saæyuge 06,080.045a ni«ÂÃnako mahÃn ÃsÅt tava sainyasya mÃri«a 06,080.045c yad arjuno raïe kruddha÷ saæyÃtas tÃvakÃn prati 06,080.046a samÃsÃdya tu kaunteyo rÃj¤as tÃn bhÅ«marak«iïa÷ 06,080.046c suÓarmÃïam atho rÃjann idaæ vacanam abravÅt 06,080.047a jÃnÃmi tvÃæ yudhi Óre«Âham atyantaæ pÆrvavairiïam 06,080.047b*0328_01 tatas tvaæ samare yoddhuæ rÃjabhir bahubhir v­ta÷ 06,080.047c paryÃyasyÃdya saæprÃptaæ phalaæ paÓya sudÃruïam 06,080.047e adya te darÓayi«yÃmi pÆrvapretÃn pitÃmahÃn 06,080.048a evaæ saæjalpatas tasya bÅbhatso÷ ÓatrughÃtina÷ 06,080.048c ÓrutvÃpi paru«aæ vÃkyaæ suÓarmà rathayÆthapa÷ 06,080.048e na cainam abravÅt kiæ cic chubhaæ và yadi vÃÓubham 06,080.049a abhi gatvÃrjunaæ vÅraæ rÃjabhir bahubhir v­ta÷ 06,080.049c purastÃt p­«ÂhataÓ caiva pÃrÓvataÓ caiva sarvata÷ 06,080.050a parivÃryÃrjunaæ saækhye tava putrai÷ sahÃnagha 06,080.050c Óarai÷ saæchÃdayÃm Ãsa meghair iva divÃkaram 06,080.051a tata÷ prav­tta÷ sumahÃn saægrÃma÷ Óoïitodaka÷ 06,080.051c tÃvakÃnÃæ ca samare pÃï¬avÃnÃæ ca bhÃrata 06,081.001 saæjaya uvÃca 06,081.001a sa tudyamÃnas tu Óarair dhanaæjaya÷; padà hato nÃga iva Óvasan balÅ 06,081.001c bÃïena bÃïena mahÃrathÃnÃæ; ciccheda cÃpÃni raïe prasahya 06,081.002a saæchidya cÃpÃni ca tÃni rÃj¤Ãæ; te«Ãæ raïe vÅryavatÃæ k«aïena 06,081.002c vivyÃdha bÃïair yugapan mahÃtmÃ; ni÷Óe«atÃæ te«v atha manyamÃna÷ 06,081.003a nipetur Ãjau rudhirapradigdhÃs; te tìitÃ÷ Óakrasutena rÃjan 06,081.003c vibhinnagÃtrÃ÷ patitottamÃÇgÃ; gatÃsavaÓ chinnatanutrakÃyÃ÷ 06,081.004a mahÅæ gatÃ÷ pÃrthabalÃbhibhÆtÃ; vicitrarÆpà yugapad vineÓu÷ 06,081.004c d­«Âvà hatÃæs tÃn yudhi rÃjaputrÃæs; trigartarÃja÷ prayayau k«aïena 06,081.005a te«Ãæ rathÃnÃm atha p­«ÂhagopÃ; dvÃtriæÓad anye 'byapatanta pÃrtham 06,081.005c tathaiva te saæparivÃrya pÃrthaæ; vik­«ya cÃpÃni mahÃravÃïi 06,081.005e avÅv­«an bÃïamahaughav­«ÂyÃ; yathà giriæ toyadharà jalaughai÷ 06,081.006a saæpŬyamÃnas tu Óaraughav­«ÂyÃ; dhanaæjayas tÃn yudhi jÃtaro«a÷ 06,081.006c «a«Âyà Óarai÷ saæyati tailadhautair; jaghÃna tÃn apy atha p­«ÂhagopÃn 06,081.007a «a«Âiæ rathÃæs tÃn avajitya saækhye; dhanaæjaya÷ prÅtamanà yaÓasvÅ 06,081.007c athÃtvarad bhÅ«mavadhÃya ji«ïur; balÃni rÃj¤Ãæ samare nihatya 06,081.008a trigartarÃjo nihatÃn samÅk«ya; mahÃrathÃæs tÃn atha bandhuvargÃn 06,081.008c raïe purask­tya narÃdhipÃæs tä; jagÃma pÃrthaæ tvarito vadhÃya 06,081.009a abhidrutaæ cÃstrabh­tÃæ vari«Âhaæ; dhanaæjayaæ vÅk«ya Óikhaï¬imukhyÃ÷ 06,081.009c abhyudyayus te ÓitaÓastrahastÃ; rirak«i«anto ratham arjunasya 06,081.010a pÃrtho 'pi tÃn Ãpatata÷ samÅk«ya; trigartarÃj¤Ã sahitÃn n­vÅrÃn 06,081.010c vidhvaæsayitvà samare dhanu«mÃn; gÃï¬Åvamuktair niÓitai÷ p­«atkai÷ 06,081.010e bhÅ«maæ yiyÃsur yudhi saædadarÓa; duryodhanaæ saindhavÃdÅæÓ ca rÃj¤a÷ 06,081.011a ÃvÃrayi«ïÆn abhisaæprayÃya; muhÆrtam Ãyodhya balena vÅra÷ 06,081.011c uts­jya rÃjÃnam anantavÅryo; jayadrathÃdÅæÓ ca n­pÃn mahaujÃ÷ 06,081.011e yayau tato bhÅmabalo manasvÅ; gÃÇgeyam Ãjau ÓaracÃpapÃïi÷ 06,081.011f*0329_01 bhÅ«mo 'pi d­«Âvà samare k­tÃstrÃn 06,081.011f*0329_02 sa pÃï¬avÃnÃæ rathino 'bhyudÃrÃn 06,081.011f*0329_03 vihÃya saægrÃmamukhe dhanaæjayaæ 06,081.011f*0329_04 javena pÃrthaæ punar ÃjagÃma 06,081.012a yudhi«ÂhiraÓ cograbalo mahÃtmÃ; samÃyayau tvarito jÃtakopa÷ 06,081.012c madrÃdhipaæ samabhityajya saækhye; svabhÃgam Ãptaæ tam anantakÅrti÷ 06,081.012e sÃrdhaæ sa mÃdrÅsutabhÅmasenair; bhÅ«maæ yayau ÓÃætanavaæ raïÃya 06,081.013a tai÷ saæprayukta÷ sa mahÃrathÃgryair; gaÇgÃsuta÷ samare citrayodhÅ 06,081.013c na vivyathe ÓÃætanavo mahÃtmÃ; samÃgatai÷ pÃï¬usutai÷ samastai÷ 06,081.014a athaitya rÃjà yudhi satyasaædho; jayadratho 'tyugrabalo manasvÅ 06,081.014c ciccheda cÃpÃni mahÃrathÃnÃæ; prasahya te«Ãæ dhanu«Ã vareïa 06,081.015a yudhi«Âhiraæ bhÅmasenaæ yamau ca; pÃrthaæ tathà yudhi saæjÃtakopa÷ 06,081.015c duryodhana÷ krodhavi«o mahÃtmÃ; jaghÃna bÃïair analaprakÃÓai÷ 06,081.016a k­peïa Óalyena Óalena caiva; tathà vibho citrasenena cÃjau 06,081.016b*0330_01 te vÃridhÃrÃÓ ca yathÃdrirÃjaæ 06,081.016b*0330_02 tathà ca var«anti mahÃnubhÃvÃ÷ 06,081.016c viddhÃ÷ Óarais te 'tiviv­ddhakopair; devà yathà daityagaïai÷ sametai÷ 06,081.017a chinnÃyudhaæ ÓÃætanavena rÃjÃ; Óikhaï¬inaæ prek«ya ca jÃtakopa÷ 06,081.017c ajÃtaÓatru÷ samare mahÃtmÃ; Óikhaï¬inaæ kruddha uvÃca vÃkyam 06,081.018a uktvà tathà tvaæ pitur agrato mÃm; ahaæ hani«yÃmi mahÃvrataæ tam 06,081.018c bhÅ«maæ Óaraughair vimalÃrkavarïai÷; satyaæ vadÃmÅti k­tà pratij¤Ã 06,081.019a tvayà na cainÃæ saphalÃæ karo«i; devavrataæ yan na nihaæsi yuddhe 06,081.019c mithyÃpratij¤o bhava mà n­vÅra; rak«asva dharmaæ ca kulaæ yaÓaÓ ca 06,081.020a prek«asva bhÅ«maæ yudhi bhÅmavegaæ; sarvÃæs tapantaæ mama sainyasaæghÃn 06,081.020c ÓaraughajÃlair atitigmatejai÷; kÃlaæ yathà m­tyuk­taæ k«aïena 06,081.021a nik­ttacÃpa÷ samarÃnapek«a÷; parÃjita÷ ÓÃætanavena rÃj¤Ã 06,081.021c vihÃya bandhÆn atha sodarÃæÓ ca; kva yÃsyase nÃnurÆpaæ tavedam 06,081.022a d­«Âvà hi bhÅ«maæ tam anantavÅryaæ; bhagnaæ ca sainyaæ dravamÃïam evam 06,081.022c bhÅto 'si nÆnaæ drupadasya putra; tathà hi te mukhavarïo 'prah­«Âa÷ 06,081.023a Ãj¤ÃyamÃne 'pi dhanaæjayena; mahÃhave saæprasakte n­vÅra 06,081.023c kathaæ hi bhÅ«mÃt prathita÷ p­thivyÃæ; bhayaæ tvam adya prakaro«i vÅra 06,081.024a sa dharmarÃjasya vaco niÓamya; rÆk«Ãk«araæ vipralÃpÃnubaddham 06,081.024c pratyÃdeÓaæ manyamÃno mahÃtmÃ; pratatvare bhÅ«mavadhÃya rÃjan 06,081.025a tam Ãpatantaæ mahatà javena; Óikhaï¬inaæ bhÅ«mam abhidravantam 06,081.025c ÃvÃrayÃm Ãsa hi Óalya enaæ; Óastreïa ghoreïa sudurjayena 06,081.026a sa cÃpi d­«Âvà samudÅryamÃïam; astraæ yugÃntÃgnisamaprabhÃvam 06,081.026c nÃsau vyamuhyad drupadasya putro; rÃjan mahendrapratimaprabhÃva÷ 06,081.027a tasthau ca tatraiva mahÃdhanu«mä; Óarais tad astraæ pratibÃdhamÃna÷ 06,081.027c athÃdade vÃruïam anyad astraæ; Óikhaï¬y athograæ pratighÃtÃya tasya 06,081.027e tad astram astreïa vidÃryamÃïaæ; khasthÃ÷ surà dad­Óu÷ pÃrthivÃÓ ca 06,081.028a bhÅ«mas tu rÃjan samare mahÃtmÃ; dhanu÷ sucitraæ dhvajam eva cÃpi 06,081.028c chittvÃnadat pÃï¬usutasya vÅro; yudhi«ÂhirasyÃjamŬhasya rÃj¤a÷ 06,081.029a tata÷ samuts­jya dhanu÷ sabÃïaæ; yudhi«Âhiraæ vÅk«ya bhayÃbhibhÆtam 06,081.029c gadÃæ prag­hyÃbhipapÃta saækhye; jayadrathaæ bhÅmasena÷ padÃti÷ 06,081.030a tam Ãpatantaæ mahatà javena; jayadratha÷ sagadaæ bhÅmasenam 06,081.030c vivyÃdha ghorair yamadaï¬akalpai÷; Óitai÷ Óarai÷ pa¤caÓatai÷ samantÃt 06,081.031a acintayitvà sa ÓarÃæs tarasvÅ; v­kodara÷ krodhaparÅtacetÃ÷ 06,081.031c jaghÃna vÃhÃn samare samastÃn; ÃraÂÂajÃn sindhurÃjasya saækhye 06,081.032a tato 'bhivÅk«yÃpratimaprabhÃvas; tavÃtmajas tvaramÃïo rathena 06,081.032c abhyÃyayau bhÅmasenaæ nihantuæ; samudyatÃstra÷ surarÃjakalpa÷ 06,081.032d*0331_01 jayadratho bhagnavÃhaæ rathaæ taæ 06,081.032d*0331_02 tyaktvà yayau yatra rÃjà kurÆïÃm 06,081.032d*0331_03 bhayena bhÅmasya sa mƬhacetÃ÷ 06,081.032d*0331_04 sasaubalas tatra yuddhasya bhÅta÷ 06,081.033a bhÅmo 'py athainaæ sahasà vinadya; pratyudyayau gadayà tarjamÃna÷ 06,081.033c samudyatÃæ tÃæ yamadaï¬akalpÃæ; d­«Âvà gadÃæ te kurava÷ samantÃt 06,081.034a vihÃya sarve tava putram ugraæ; pÃtaæ gadÃyÃ÷ parihartukÃmÃ÷ 06,081.034c apakrÃntÃs tumule saævimarde; sudÃruïe bhÃrata mohanÅye 06,081.035a amƬhacetÃs tv atha citraseno; mahÃgadÃm ÃpatantÅæ nirÅk«ya 06,081.035c rathaæ samuts­jya padÃtir Ãjau; prag­hya kha¬gaæ vimalaæ ca carma 06,081.035e avapluta÷ siæha ivÃcalÃgrÃj; jagÃma cÃnyaæ bhuvi bhÆmideÓam 06,081.036a gadÃpi sà prÃpya rathaæ sucitraæ; sÃÓvaæ sasÆtaæ vinihatya saækhye 06,081.036c jagÃma bhÆmiæ jvalità maholkÃ; bhra«ÂÃmbarÃd gÃm iva saæpatantÅ 06,081.037a ÃÓcaryabhÆtaæ sumahat tvadÅyÃ; d­«Âvaiva tad bhÃrata saæprah­«ÂÃ÷ 06,081.037c sarve vinedu÷ sahitÃ÷ samantÃt; pupÆjire tava putraæ sasainyÃ÷ 06,082.001 saæjaya uvÃca 06,082.001a virathaæ taæ samÃsÃdya citrasenaæ manasvinam 06,082.001c ratham ÃropayÃm Ãsa vikarïas tanayas tava 06,082.002a tasmiæs tathà vartamÃne tumule saækule bh­Óam 06,082.002c bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tÆrïaæ yudhi«Âhiram upÃdravat 06,082.003a tata÷ sarathanÃgÃÓvÃ÷ samakampanta s­¤jayÃ÷ 06,082.003c m­tyor Ãsyam anuprÃptaæ menire ca yudhi«Âhiram 06,082.004a yidhi«Âhiro 'pi kauravyo yamÃbhyÃæ sahita÷ prabhu÷ 06,082.004c mahe«vÃsaæ naravyÃghraæ bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ yayau 06,082.005a tata÷ ÓarasahasrÃïi pramu¤can pÃï¬avo yudhi 06,082.005c bhÅ«maæ saæchÃdayÃm Ãsa yathà megho divÃkaram 06,082.006a tena samyak praïÅtÃni ÓarajÃlÃni bhÃrata 06,082.006c patijagrÃha gÃÇgeya÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,082.007a tathaiva ÓarajÃlÃni bhÅ«meïÃstÃni mÃri«a 06,082.007c ÃkÃÓe samad­Óyanta khagamÃnÃæ vrajà iva 06,082.008a nime«ÃrdhÃc ca kaunteyaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yudhi 06,082.008c ad­Óyaæ samare cakre ÓarajÃlena bhÃgaÓa÷ 06,082.009a tato yudhi«Âhiro rÃjà kauravyasya mahÃtmana÷ 06,082.009c nÃrÃcaæ pre«ayÃm Ãsa kruddha ÃÓÅvi«opamam 06,082.010a asaæprÃptaæ tatas taæ tu k«urapreïa mahÃratha÷ 06,082.010c ciccheda samare rÃjan bhÅ«mas tasya dhanuÓcyutam 06,082.011a taæ tu chittvà raïe bhÅ«mo nÃrÃcaæ kÃlasaæmitam 06,082.011c nijaghne kauravendrasya hayÃn käcanabhÆ«aïÃn 06,082.011d*0332_01 hatÃÓve tu rathe ti«Âha¤ Óaktiæ cik«epa dharmarà06,082.011d*0332_02 tÃm ÃpatantÅæ sahasà kÃlapÃÓopamÃæ ÓitÃm 06,082.011d*0332_03 ciccheda samare bhÅ«ma÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,082.012a hatÃÓvaæ tu rathaæ tyaktvà dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,082.012c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ nakulasya mahÃtmana÷ 06,082.013a yamÃv api susaækruddha÷ samÃsÃdya raïe tadà 06,082.013c Óarai÷ saæchÃdayÃm Ãsa bhÅ«ma÷ parapuraæjaya÷ 06,082.013d*0333_01 bhÅ«mo 'pi rathinÃæ Óre«Âho vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,082.013d*0333_02 bhrÃtarau tau mahÃvÅryau Óatrusainyabhayaækarau 06,082.014a tau tu d­«Âvà mahÃrÃja bhÅ«mabÃïaprapŬitau 06,082.014c jagÃmÃtha parÃæ cintÃæ bhÅ«masya vadhakÃÇk«ayà 06,082.015a tato yudhi«Âhiro vaÓyÃn rÃj¤as tÃn samacodayat 06,082.015c bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ sarve nihateti suh­dgaïÃn 06,082.016a tatas te pÃrthivÃ÷ sarve Órutvà pÃrthasya bhëitam 06,082.016c mahatà rathavaæÓena parivavru÷ pitÃmaham 06,082.017a sa samantÃt pariv­ta÷ pità devavratas tava 06,082.017c cikrÅda dhanu«Ã rÃjan pÃtayÃno mahÃrathÃn 06,082.018a taæ carantaæ raïe pÃrthà dad­Óu÷ kauravaæ yudhi 06,082.018c m­gamadhyaæ praviÓyeva yathà siæhaÓiÓuæ vane 06,082.019a tarjayÃnaæ raïe ÓÆrÃæs trÃsayÃnaæ ca sÃyakai÷ 06,082.019c d­«Âvà tresur mahÃrÃja siæhaæ m­gagaïà iva 06,082.020a raïe bharatasiæhasya dad­Óu÷ k«atriyà gatim 06,082.020c agner vÃyusahÃyasya yathà kak«aæ didhak«ata÷ 06,082.021a ÓirÃæsi rathinÃæ bhÅ«ma÷ pÃtayÃm Ãsa saæyuge 06,082.021c tÃlebhya iva pakvÃni phalÃni kuÓalo nara÷ 06,082.022a patadbhiÓ ca mahÃrÃja Óirobhir dharaïÅtale 06,082.022c babhÆva tumula÷ Óabda÷ patatÃm aÓmanÃm iva 06,082.023a tasmiæs tu tumule yuddhe vartamÃne sudÃruïe 06,082.023c sarve«Ãm eva sainyÃnÃm ÃsÅd vyatikaro mahÃn 06,082.024a bhinne«u te«u vyÆhe«u k«atriyà itaretaram 06,082.024c ekam ekaæ samÃhÆya yuddhÃyaivopatasthire 06,082.025a Óikhaï¬Å tu samÃsÃdya bharatÃnÃæ pitÃmaham 06,082.025c abhidudrÃva vegena ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,082.026a anÃd­tya tato bhÅ«mas taæ Óikhaï¬inam Ãhave 06,082.026c prayayau s­¤jayÃn kruddha÷ strÅtvaæ cintya Óikhaï¬ina÷ 06,082.027a s­¤jayÃs tu tato h­«Âà d­«Âvà bhÅ«maæ mahÃratham 06,082.027c siæhanÃdÃn bahuvidhÃæÓ cakru÷ ÓaÇkhavimiÓritÃn 06,082.028a tata÷ pravav­te yuddhaæ vyati«aktarathadvipam 06,082.028c aparÃæ diÓam ÃsthÃya sthite savitari prabho 06,082.029a dh­«Âadyumno 'tha päcÃlya÷ sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,082.029c pŬayantau bh­Óaæ sainyaæ Óaktitomarav­«Âibhi÷ 06,082.029e ÓastraiÓ ca bahubhÅ rÃja¤ jaghnatus tÃvakÃn raïe 06,082.030a te hanyamÃnÃ÷ samare tÃvakÃ÷ puru«ar«abha 06,082.030c ÃryÃæ yuddhe matiæ k­tvà na tyajanti sma saæyugam 06,082.030e yathotsÃhaæ ca samare jaghnur lokaæ mahÃrathÃ÷ 06,082.031a tatrÃkrando mahÃn ÃsÅt tÃvakÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,082.031c vadhyatÃæ samare rÃjan pÃr«atena mahÃtmanà 06,082.032a taæ Órutvà ninadaæ ghoraæ tÃvakÃnÃæ mahÃrathau 06,082.032c vindÃnuvindÃv Ãvantyau pÃr«ataæ patyupasthitau 06,082.033a tau tasya turagÃn hatvà tvaramÃïau mahÃrathau 06,082.033c chÃdayÃm Ãsatur ubhau Óaravar«eïa pÃr«atam 06,082.034a avaplutyÃtha päcÃlyo rathÃt tÆrïaæ mahÃbala÷ 06,082.034c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ sÃtyake÷ sumahÃtmana÷ 06,082.035a tato yudhi«Âhiro rÃjà mahatyà senayà v­ta÷ 06,082.035c Ãvantyau samare kruddhÃv abhyayÃt sa paraætapau 06,082.036a tathaiva tava putro 'pi sarvodyogena mÃri«a 06,082.036c vindÃnuvindÃv Ãvantyau parivÃryopatasthivÃn 06,082.037a arjunaÓ cÃpi saækruddha÷ k«atriyÃn k«atriyar«abha 06,082.037c ayodhayata saægrÃme vajrapÃïir ivÃsurÃn 06,082.038a droïaÓ ca samare kruddha÷ putrasya priyak­t tava 06,082.038c vyadhamat sarvapäcÃlÃæs tÆlarÃÓim ivÃnala÷ 06,082.039a duryodhanapurogÃs tu putrÃs tava viÓÃæ pate 06,082.039c parivÃrya raïe bhÅ«maæ yuyudhu÷ pÃï¬avai÷ saha 06,082.040a tato duryodhano rÃjà lohitÃyati bhÃskare 06,082.040c abravÅt tÃvakÃn sarvÃæs tvaradhvam iti bhÃrata 06,082.041a yudhyatÃæ tu tathà te«Ãæ kurvatÃæ karma du«karam 06,082.041c astaæ girim athÃrƬhe naprakÃÓati bhÃskare 06,082.042a prÃvartata nadÅ ghorà ÓoïitaughataraÇgiïÅ 06,082.042c gomÃyugaïasaækÅrïà k«aïena rajanÅmukhe 06,082.043a ÓivÃbhir aÓivÃbhiÓ ca ruvadbhir bhairavaæ ravam 06,082.043c ghoram Ãyodhanaæ jaj¤e bhÆtasaæghasamÃkulam 06,082.044a rÃk«asÃÓ ca piÓÃcÃÓ ca tathÃnye piÓitÃÓanÃ÷ 06,082.044c samantato vyad­Óyanta ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,082.044d*0334_01 mattà rudhiragandhena piÓitena ca te n­pÃ÷ 06,082.044d*0334_02 ÃsvÃdyÃsvÃdya n­tyante nÃdaæ mu¤canti bhÅ«aïam 06,082.044d*0334_03 kabandhÃni ca n­tyanti dhanur hastÃni saæyuge 06,082.044d*0334_04 prÃsam Ãlambya niÓitaæ nistriæÓaæ nirmalaæ mahat 06,082.045a arjuno 'tha suÓarmÃdÅn rÃj¤as tÃn sapadÃnugÃn 06,082.045c vijitya p­tanÃmadhye yayau svaÓibiraæ prati 06,082.046a yudhi«Âhiro 'pi kauravyo bhrÃt­bhyÃæ sahitas tadà 06,082.046c yayau svaÓibiraæ rÃjà niÓÃyÃæ senayà v­ta÷ 06,082.047a bhÅmaseno 'pi rÃjendra duryodhanamukhÃn rathÃn 06,082.047c avajitya tata÷ saækhye yayau svaÓibiraæ prati 06,082.048a duryodhano 'pi n­pati÷ parivÃrya mahÃraïe 06,082.048c bhÅ«maæ ÓÃætanavaæ tÆrïaæ prayÃta÷ Óibiraæ prati 06,082.049a droïo drauïi÷ k­pa÷ Óalya÷ k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,082.049c parivÃrya camÆæ sarvÃæ prayayu÷ Óibiraæ prati 06,082.050a tathaiva sÃtyakÅ rÃjan dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,082.050c parivÃrya raïe yodhÃn yayatu÷ Óibiraæ prati 06,082.051a evam ete mahÃrÃja tÃvakÃ÷ pÃï¬avai÷ saha 06,082.051c paryavartanta sahità niÓÃkÃle paraætapÃ÷ 06,082.052a tata÷ svaÓibiraæ gatvà pÃï¬avÃ÷ kuravas tathà 06,082.052c nyaviÓanta mahÃrÃja pÆjayanta÷ parasparam 06,082.053a rak«Ãæ k­tvÃtmana÷ ÓÆrà nyasya gulmÃn yathÃvidhi 06,082.053c apanÅya ca ÓalyÃæs te snÃtvà ca vividhair jalai÷ 06,082.054a k­tasvastyayanÃ÷ sarve saæstÆyantaÓ ca bandibhi÷ 06,082.054c gÅtavÃditraÓabdena vyakrŬanta yaÓasvina÷ 06,082.055a muhÆrtam iva tat sarvam abhavat svargasaænibham 06,082.055c na hi yuddhakathÃæ kÃæ cit tatra cakrur mahÃrathÃ÷ 06,082.056a te prasupte bale tatra pariÓrÃntajane n­pa 06,082.056c hastyaÓvabahule rÃjan prek«aïÅye babhÆvatu÷ 06,083.001 saæjaya uvÃca 06,083.001a pariïÃmya niÓÃæ tÃæ tu sukhasuptà janeÓvarÃ÷ 06,083.001c kurava÷ pÃï¬avÃÓ caiva punar yuddhÃya niryayu÷ 06,083.002a tata÷ Óabdo mahÃn ÃsÅt senayor ubhayor api 06,083.002c nirgacchamÃnayo÷ saækhye sÃgarapratimo mahÃn 06,083.003a tato duryodhano rÃjà citraseno viviæÓati÷ 06,083.003c bhÅ«maÓ ca rathinÃæ Óre«Âho bhÃradvÃjaÓ ca vai dvija÷ 06,083.004a ekÅbhÆtÃ÷ susaæyattÃ÷ kauravÃïÃæ mahÃcamÆ÷ 06,083.004c vyÆhÃya vidadhÆ rÃjan pÃï¬avÃn prati daæÓitÃ÷ 06,083.005a bhÅ«ma÷ k­tvà mahÃvyÆhaæ pità tava viÓÃæ pate 06,083.005c sÃgarapratimaæ ghoraæ vÃhanormitaraÇgiïam 06,083.006a agrata÷ sarvasainyÃnÃæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yayau 06,083.006c mÃlavair dÃk«iïÃtyaiÓ ca ÃvantyaiÓ ca samanvita÷ 06,083.007a tato 'nantaram evÃsÅd bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,083.007c pulindai÷ pÃradaiÓ caiva tathà k«udrakamÃlavai÷ 06,083.008a droïÃd anantaraæ yatto bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,083.008c mÃgadhaiÓ ca kaliÇgaiÓ ca piÓÃcaiÓ ca viÓÃæ pate 06,083.009a prÃgjyoti«Ãd anu n­pa÷ kausalyo 'tha b­hadbala÷ 06,083.009c mekalais traipuraiÓ caiva cicchilaiÓ ca samanvita÷ 06,083.010a b­hadbalÃt tata÷ ÓÆras trigarta÷ prasthalÃdhipa÷ 06,083.010c kÃmbojair bahubhi÷ sÃrdhaæ yavanaiÓ ca sahasraÓa÷ 06,083.011a drauïis tu rabhasa÷ ÓÆras trigartÃd anu bhÃrata 06,083.011c prayayau siæhanÃdena nÃdayÃno dharÃtalam 06,083.012a tathà sarveïa sainyena rÃjà duryodhanas tadà 06,083.012c drauïer anantaraæ prÃyÃt sodaryai÷ parivÃrita÷ 06,083.013a duryodhanÃd anu k­pas tata÷ ÓÃradvato yayau 06,083.013c evam e«a mahÃvyÆha÷ prayayau sÃgaropama÷ 06,083.014a rejus tatra patÃkÃÓ ca ÓvetacchatrÃïi cÃbhibho 06,083.014c aÇgadÃny atha citrÃïi mahÃrhÃïi dhanÆæ«i ca 06,083.015a taæ tu d­«Âvà mahÃvyÆhaæ tÃvakÃnÃæ mahÃratha÷ 06,083.015c yudhi«Âhiro 'bravÅt tÆrïaæ pÃr«ataæ p­tanÃpatim 06,083.016a paÓya vyÆhaæ mahe«vÃsa nirmitaæ sÃgaropamam 06,083.016c prativyÆhaæ tvam api hi kuru pÃr«ata mÃciram 06,083.017a tata÷ sa pÃr«ata÷ ÓÆro vyÆhaæ cakre sudÃruïam 06,083.017c Ó­ÇgÃÂakaæ mahÃrÃja paravyÆhavinÃÓanam 06,083.018a Ó­Çgebhyo bhÅmasenaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,083.018c rathair anekasÃhasrais tathà hayapadÃtibhi÷ 06,083.019a nÃbhyÃm abhÆn naraÓre«Âha÷ ÓvetÃÓvo vÃnaradhvaja÷ 06,083.019c madhye yudhi«Âhiro rÃjà mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,083.020a athetare mahe«vÃsÃ÷ sahasainyà narÃdhipÃ÷ 06,083.020c vyÆhaæ taæ pÆrayÃm Ãsur vyÆhaÓÃstraviÓÃradÃ÷ 06,083.021a abhimanyus tata÷ paÓcÃd virÃÂaÓ ca mahÃratha÷ 06,083.021c draupadeyÃÓ ca saæh­«Âà rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,083.022a evam etaæ mahÃvyÆhaæ vyÆhya bhÃrata pÃï¬avÃ÷ 06,083.022c ati«Âhan samare ÓÆrà yoddhukÃmà jayai«iïa÷ 06,083.023a bherÅÓabdÃÓ ca tumulà vimiÓrÃ÷ ÓaÇkhanisvanai÷ 06,083.023c k«ve¬itÃsphoÂitotkru«Âai÷ subhÅmÃ÷ sarvatodiÓam 06,083.024a tata÷ ÓÆrÃ÷ samÃsÃdya samare te parasparam 06,083.024c netrair animi«ai rÃjann avaik«anta prakopitÃ÷ 06,083.025a manobhis te manu«yendra pÆrvaæ yodhÃ÷ parasparam 06,083.025c yuddhÃya samavartanta samÃhÆyetaretaram 06,083.026a tata÷ pravav­te yuddhaæ ghorarÆpaæ bhayÃvaham 06,083.026c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca nighnatÃm itaretaram 06,083.027a nÃrÃcà niÓitÃ÷ saækhye saæpatanti sma bhÃrata 06,083.027c vyÃttÃnanà bhayakarà uragà iva saæghaÓa÷ 06,083.028a ni«petur vimalÃ÷ Óaktyas tailadhautÃ÷ sutejanÃ÷ 06,083.028c ambudebhyo yathà rÃjan bhrÃjamÃnÃ÷ ÓatahradÃ÷ 06,083.029a gadÃÓ ca vimalai÷ paÂÂai÷ pinaddhÃ÷ svarïabhÆ«itÃ÷ 06,083.029c patantyas tatra d­Óyante giriÓ­ÇgopamÃ÷ ÓubhÃ÷ 06,083.029e nistriæÓÃÓ ca vyarÃjanta vimalÃmbarasaænibhÃ÷ 06,083.030a Ãr«abhÃïi ca carmÃïi ÓatacandrÃïi bhÃrata 06,083.030c aÓobhanta raïe rÃjan patamÃnÃni sarvaÓa÷ 06,083.030d*0335_01 meghÃntare yathà vidyuj jvalamÃneva d­Óyate 06,083.031a te 'nyonyaæ samare sene yudhyamÃne narÃdhipa 06,083.031c aÓobhetÃæ yathà daityadevasene samudyate 06,083.031e abhyadravanta samare te 'nyonyaæ vai samantata÷ 06,083.032a rathÃs tu rathibhis tÆrïaæ pre«itÃ÷ paramÃhave 06,083.032c yugair yugÃni saæÓli«ya yuyudhu÷ pÃrthivar«abhÃ÷ 06,083.033a dantinÃæ yudhyamÃnÃnÃæ saæghar«Ãt pÃvako 'bhavat 06,083.033c dante«u bharataÓre«Âha sadhÆma÷ sarvatodiÓam 06,083.034a prÃsair abhihatÃ÷ ke cid gajayodhÃ÷ samantata÷ 06,083.034c patamÃnÃ÷ sma d­Óyante giriÓ­ÇgÃn nagà iva 06,083.035a pÃdÃtÃÓ cÃpy ad­Óyanta nighnanto hi parasparam 06,083.035c citrarÆpadharÃ÷ ÓÆrà nakharaprÃsayodhina÷ 06,083.036a anyonyaæ te samÃsÃdya kurupÃï¬avasainikÃ÷ 06,083.036c Óastrair nÃnÃvidhair ghorai raïe ninyur yamak«ayam 06,083.037a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«mo rathagho«eïa nÃdayan 06,083.037c abhyÃgamad raïe pÃï¬Æn dhanu÷Óabdena mohayan 06,083.038a pÃï¬avÃnÃæ rathÃÓ cÃpi nadanto bhairavasvanam 06,083.038c abhyadravanta saæyattà dh­«ÂadyumnapurogamÃ÷ 06,083.039a tata÷ pravav­te yuddhaæ tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,083.039c narÃÓvarathanÃgÃnÃæ vyati«aktaæ parasparam 06,084.001 saæjaya uvÃca 06,084.001a bhÅ«maæ tu samare kruddhaæ pratapantaæ samantata÷ 06,084.001c na Óeku÷ pÃï¬avà dra«Âuæ tapantam iva bhÃskaram 06,084.002a tata÷ sarvÃïi sainyÃni dharmaputrasya ÓÃsanÃt 06,084.002c abhyadravanta gÃÇgeyaæ mardayantaæ Óitai÷ Óarai÷ 06,084.003a sa tu bhÅ«mo raïaÓlÃghÅ somakÃn sahas­¤jayÃn 06,084.003c päcÃlÃæÓ ca mahe«vÃsÃn pÃtayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,084.004a te vadhyamÃnà bhÅ«meïa päcÃlÃ÷ somakai÷ saha 06,084.004c bhÅ«mam evÃbhyayus tÆrïaæ tyaktvà m­tyuk­taæ bhayam 06,084.005a sa te«Ãæ rathinÃæ vÅro bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yudhi 06,084.005c ciccheda sahasà rÃjan bÃhÆn atha ÓirÃæsi ca 06,084.006a virathÃn rathinaÓ cakre pità devavratas tava 06,084.006c patitÃny uttamÃÇgÃni hayebhyo hayasÃdinÃm 06,084.007a nirmanu«yÃæÓ ca mÃtaÇgä ÓayÃnÃn parvatopamÃn 06,084.007c apaÓyÃma mahÃrÃja bhÅ«mÃstreïa pramohitÃn 06,084.008a na tatrÃsÅt pumÃn kaÓ cit pÃï¬avÃnÃæ viÓÃæ pate 06,084.008c anyatra rathinÃæ Óre«ÂhÃd bhÅmasenÃn mahÃbalÃt 06,084.009a sa hi bhÅ«maæ samÃsÃdya tìayÃm Ãsa saæyuge 06,084.009c tato ni«ÂÃnako ghoro bhÅ«mabhÅmasamÃgame 06,084.010a babhÆva sarvasainyÃnÃæ ghorarÆpo bhayÃnaka÷ 06,084.010c tathaiva pÃï¬avà h­«ÂÃ÷ siæhanÃdam athÃnadan 06,084.011a tato duryodhano rÃjà sodaryai÷ parivÃrita÷ 06,084.011c bhÅ«maæ jugopa samare vartamÃne janak«aye 06,084.012a bhÅmas tu sÃrathiæ hatvà bhÅ«masya rathinÃæ vara÷ 06,084.012c vidrutÃÓve rathe tasmin dravamÃïe samantata÷ 06,084.012e sunÃbhasya ÓareïÃÓu ÓiraÓ ciccheda cÃrihà 06,084.013a k«urapreïa sutÅk«ïena sa hato nyapatad bhuvi 06,084.013c hate tasmin mahÃrÃja tava putre mahÃrathe 06,084.013e nÃm­«yanta raïe ÓÆrÃ÷ sodaryÃ÷ sapta saæyuge 06,084.014a Ãdityaketur bahvÃÓÅ kuï¬adhÃro mahodara÷ 06,084.014c aparÃjita÷ paï¬itako viÓÃlÃk«a÷ sudurjaya÷ 06,084.015a pÃï¬avaæ citrasaænÃhà vicitrakavacadhvajÃ÷ 06,084.015c abhyadravanta saægrÃme yoddhukÃmÃrimardanÃ÷ 06,084.016a mahodaras tu samare bhÅmaæ vivyÃdha patribhi÷ 06,084.016c navabhir vajrasaækÃÓair namuciæ v­trahà yathà 06,084.017a Ãdityaketu÷ saptatyà bahvÃÓÅ cÃpi pa¤cabhi÷ 06,084.017c navatyà kuï¬adhÃras tu viÓÃlÃk«aÓ ca saptabhi÷ 06,084.018a aparÃjito mahÃrÃja parÃji«ïur mahÃratha÷ 06,084.018c Óarair bahubhir Ãnarchad bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,084.019a raïe paï¬itakaÓ cainaæ tribhir bÃïai÷ samardayat 06,084.019c sa tan na mam­«e bhÅma÷ Óatrubhir vadham Ãhave 06,084.020a dhanu÷ prapŬya vÃmena kareïÃmitrakarÓana÷ 06,084.020b*0336_01 aparÃjitasya rÃjendra bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,084.020c ÓiraÓ ciccheda samare Óareïa nataparvaïà 06,084.021a aparÃjitasya sunasaæ tava putrasya saæyuge 06,084.021c parÃjitasya bhÅmena nipapÃta Óiro mahÅm 06,084.022a athÃpareïa bhallena kuï¬adhÃraæ mahÃratham 06,084.022c prÃhiïon m­tyulokÃya sarvalokasya paÓyata÷ 06,084.023a tata÷ punar ameyÃtmà prasaædhÃya ÓilÅmukham 06,084.023c pre«ayÃm Ãsa samare paï¬itaæ prati bhÃrata 06,084.024a sa Óara÷ paï¬itaæ hatvà viveÓa dharaïÅtalam 06,084.024c yathà naraæ nihatyÃÓu bhujaga÷ kÃlacodita÷ 06,084.025a viÓÃlÃk«aÓiraÓ chittvà pÃtayÃm Ãsa bhÆtale 06,084.025c tribhi÷ Óarair adÅnÃtmà smaran kleÓaæ purÃtanam 06,084.026a mahodaraæ mahe«vÃsaæ nÃrÃcena stanÃntare 06,084.026c vivyÃdha samare rÃjan sa hato nyapatad bhuvi 06,084.027a Ãdityaketo÷ ketuæ ca chittvà bÃïena saæyuge 06,084.027c bhallena bh­ÓatÅk«ïena ÓiraÓ ciccheda cÃrihà 06,084.028a bahvÃÓinaæ tato bhÅma÷ Óareïa nataparvaïà 06,084.028c pre«ayÃm Ãsa saækruddho yamasya sadanaæ prati 06,084.029a pradudruvus tatas te 'nye putrÃs tava viÓÃæ pate 06,084.029c manyamÃnà hi tat satyaæ sabhÃyÃæ tasya bhëitam 06,084.030a tato duryodhano rÃjà bhrÃt­vyasanakarÓita÷ 06,084.030c abravÅt tÃvakÃn yodhÃn bhÅmo 'yaæ yudhi vadhyatÃm 06,084.031a evam ete mahe«vÃsÃ÷ putrÃs tava viÓÃæ pate 06,084.031b*0337_01 nihatà bhÅmasenena mahÃvÅryeïa saæyuge 06,084.031c bhrÃtÌn saæd­Óya nihatÃn prÃsmaraæs te hi tad vaca÷ 06,084.032a yad uktavÃn mahÃprÃj¤a÷ k«attà hitam anÃmayam 06,084.032c tad idaæ samanuprÃptaæ vacanaæ divyadarÓina÷ 06,084.033a lobhamohasamÃvi«Âa÷ putraprÅtyà janÃdhipa 06,084.033c na budhyase purà yat tat tathyam uktaæ vaco mahat 06,084.034a tathaiva hi vadhÃrthÃya putrÃïÃæ pÃï¬avo balÅ 06,084.034c nÆnaæ jÃto mahÃbÃhur yathà hanti sma kauravÃn 06,084.035a tato duryodhano rÃjà bhÅ«mam ÃsÃdya mÃri«a 06,084.035c du÷khena mahatÃvi«Âo vilalÃpÃtikarÓita÷ 06,084.036a nihatà bhrÃtara÷ ÓÆrà bhÅmasenena me yudhi 06,084.036c yatamÃnÃs tathÃnye 'pi hanyante sarvasainikÃ÷ 06,084.037a bhavÃæÓ ca madhyasthatayà nityam asmÃn upek«ate 06,084.037c so 'haæ kÃpatham ÃrƬha÷ paÓya daivam idaæ mama 06,084.038a etac chrutvà vaca÷ krÆraæ pità devavratas tava 06,084.038c duryodhanam idaæ vÃkyam abravÅt sÃÓrulocanam 06,084.039a uktam etan mayà pÆrvaæ droïena vidureïa ca 06,084.039c gÃndhÃryà ca yaÓasvinyà tattvaæ tÃta na buddhavÃn 06,084.040a samayaÓ ca mayà pÆrvaæ k­to va÷ ÓatrukarÓana 06,084.040c nÃhaæ yudhi vimoktavyo nÃpy ÃcÃrya÷ kathaæ cana 06,084.041a yaæ yaæ hi dhÃrtarëÂrÃïÃæ bhÅmo drak«yati saæyuge 06,084.041c hani«yati raïe taæ taæ satyam etad bravÅmi te 06,084.042a sa tvaæ rÃjan sthiro bhÆtvà d­¬hÃæ k­tvà raïe matim 06,084.042c yodhayasva raïe pÃrthÃn svargaæ k­tvà parÃyaïam 06,084.043a na ÓakyÃ÷ pÃï¬avà jetuæ sendrair api surÃsurai÷ 06,084.043c tasmÃd yuddhe matiæ k­tvà sthirÃæ yudhyasva bhÃrata 06,085.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,085.001a d­«Âvà mama hatÃn putrÃn bahÆn ekena saæjaya 06,085.001c bhÅ«mo droïa÷ k­paÓ caiva kim akurvata saæyuge 06,085.002a ahany ahani me putrÃ÷ k«ayaæ gacchanti saæjaya 06,085.002c manye 'haæ sarvathà sÆta daivenopahatà bh­Óam 06,085.003a yatra me tanayÃ÷ sarve jÅyante na jayanty uta 06,085.003c yatra bhÅ«masya droïasya k­pasya ca mahÃtmana÷ 06,085.004a saumadatteÓ ca vÅrasya bhagadattasya cobhayo÷ 06,085.004c aÓvatthÃmnas tathà tÃta ÓÆrÃïÃæ sumahÃtmanÃm 06,085.005a anye«Ãæ caiva vÅrÃïÃæ madhyagÃs tanayà mama 06,085.005c yad ahanyanta saægrÃme kim anyad bhÃgadheyata÷ 06,085.006a na hi duryodhano manda÷ purà proktam abudhyata 06,085.006c vÃryamÃïo mayà tÃta bhÅ«meïa vidureïa ca 06,085.007a gÃndhÃryà caiva durmedhÃ÷ satataæ hitakÃmyayà 06,085.007c nÃvabudhyat purà mohÃt tasya prÃptam idaæ phalam 06,085.008a yad bhÅmasena÷ samare putrÃn mama vicetasa÷ 06,085.008c ahany ahani saækruddho nayate yamasÃdanam 06,085.009 saæjaya uvÃca 06,085.009a idaæ tat samanuprÃptaæ k«attur vacanam uttamam 06,085.009c na buddhavÃn asi vibho procyamÃnaæ hitaæ tadà 06,085.010a nivÃraya sutÃn dyÆtÃt pÃï¬avÃn mà druheti ca 06,085.010c suh­dÃæ hitakÃmÃnÃæ bruvatÃæ tat tad eva ca 06,085.011a na ÓuÓrÆ«asi yad vÃkyaæ martya÷ pathyam ivau«adham 06,085.011c tad eva tvÃm anuprÃptaæ vacanaæ sÃdhu bhëitam 06,085.012a viduradroïabhÅ«mÃïÃæ tathÃnye«Ãæ hitai«iïÃm 06,085.012c ak­tvà vacanaæ pathyaæ k«ayaæ gacchanti kauravÃ÷ 06,085.013a tad etat samatikrÃntaæ pÆrvam eva viÓÃæ pate 06,085.013c tasmÃn me Ó­ïu tattvena yathà yuddham avartata 06,085.014a madhyÃhne sumahÃraudra÷ saægrÃma÷ samapadyata 06,085.014c lokak«ayakaro rÃjaæs tan me nigadata÷ Ó­ïu 06,085.015a tata÷ sarvÃïi sainyÃni dharmaputrasya ÓÃsanÃt 06,085.015c saærabdhÃny abhyadhÃvanta bhÅ«mam eva jighÃæsayà 06,085.016a dh­«Âadyumna÷ Óikhaï¬Å ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,085.016c yuktÃnÅkà mahÃrÃja bhÅ«mam eva samabhyayu÷ 06,085.016d*0338_01 virÃÂo drupadaÓ caiva sahitÃ÷ sarvasomakai÷ 06,085.016d*0338_02 abhyadravanta saægrÃme bhÅ«mam eva mahÃrathÃ÷ 06,085.016d*0338_03 kekayà dh­«ÂaketuÓ ca kuntibhojaÓ ca daæÓita÷ 06,085.016d*0338_04 yuktÃnÅkà mahÃrÃja bhÅ«mam eva samabhyayu÷ 06,085.017a arjuno draupadeyÃÓ ca cekitÃnaÓ ca saæyuge 06,085.017c duryodhanasamÃdi«ÂÃn rÃj¤a÷ sarvÃn samabhyayu÷ 06,085.018a abhimanyus tathà vÅro hai¬imbaÓ ca mahÃratha÷ 06,085.018c bhÅmasenaÓ ca saækruddhas te 'bhyadhÃvanta kauravÃn 06,085.019a tridhÃbhÆtair avadhyanta pÃï¬avai÷ kauravà yudhi 06,085.019c tathaiva kaurave rÃjann avadhyanta pare raïe 06,085.020a droïas tu rathinÃæ Óre«Âha÷ somakÃn s­¤jayai÷ saha 06,085.020c abhyadravata saækruddha÷ pre«ayi«yan yamak«ayam 06,085.021a tatrÃkrando mahÃn ÃsÅt s­¤jayÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,085.021c vadhyatÃæ samare rÃjan bhÃradvÃjena dhanvinà 06,085.022a droïena nihatÃs tatra k«atriyà bahavo raïe 06,085.022c vive«Âanta÷ sma d­Óyante vyÃdhikli«Âà narà iva 06,085.023a kÆjatÃæ krandatÃæ caiva stanatÃæ caiva saæyuge 06,085.023c aniÓaæ ÓrÆyate Óabda÷ k«utk­ÓÃnÃæ n­ïÃm iva 06,085.024a tathaiva kauraveyÃïÃæ bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,085.024c cakÃra kadanaæ ghoraæ kruddha÷ kÃla ivÃpara÷ 06,085.025a vadhyatÃæ tatra sainyÃnÃm anyonyena mahÃraïe 06,085.025c prÃvartata nadÅ ghorà rudhiraughapravÃhinÅ 06,085.026a sa saægrÃmo mahÃrÃja ghorarÆpo 'bhavan mahÃn 06,085.026c kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca yamarëÂravivardhana÷ 06,085.027a tato bhÅmo raïe kruddho rabhasaÓ ca viÓe«ata÷ 06,085.027c gajÃnÅkaæ samÃsÃdya pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,085.028a tatra bhÃrata bhÅmena nÃrÃcÃbhihatà gajÃ÷ 06,085.028c petu÷ seduÓ ca neduÓ ca diÓaÓ ca paribabhramu÷ 06,085.029a chinnahastà mahÃnÃgÃÓ chinnapÃdÃÓ ca mÃri«a 06,085.029c krau¤cavad vyanadan bhÅtÃ÷ p­thivÅm adhiÓiÓyire 06,085.030a nakula÷ sahadevaÓ ca hayÃnÅkam abhidrutau 06,085.030c te hayÃ÷ käcanÃpŬà rukmabhÃï¬aparicchadÃ÷ 06,085.030e vadhyamÃnà vyad­Óyanta ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,085.031a patadbhiÓ ca hayai rÃjan samÃstÅryata medinÅ 06,085.031c nirjihvaiÓ ca ÓvasadbhiÓ ca kÆjadbhiÓ ca gatÃsubhi÷ 06,085.031e hayair babhau naraÓre«Âha nÃnÃrÆpadharair dharà 06,085.032a arjunena hatai÷ saækhye tathà bhÃrata vÃjibhi÷ 06,085.032c prababhau vasudhà ghorà tatra tatra viÓÃæ pate 06,085.033a rathair bhagnair dhvajaiÓ chinnaiÓ chatraiÓ ca sumahÃprabhai÷ 06,085.033c hÃrair ni«kai÷ sakeyÆrai÷ ÓirobhiÓ ca sakuï¬alai÷ 06,085.033d*0339_01 cÃmaravyajanaiÓ chinnair nik­ttaiÓ ca mahÃyudhai÷ 06,085.033d*0340_01 pratodaiÓ ca tathà chinnair vik­taiÓ ca mahÃyudhai÷ 06,085.034a u«ïÅ«air apaviddhaiÓ ca patÃkÃbhiÓ ca sarva«a÷ 06,085.034c anukar«ai÷ Óubhai rÃjan yoktraiÓ cavyasuraÓmibhi÷ 06,085.034e saæchannà vasudhà bhÃti vasante kusumair iva 06,085.035a evam e«a k«ayo v­tta÷ pÃï¬ÆnÃm api bhÃrata 06,085.035c kruddhe ÓÃætanave bhÅ«me droïe ca rathasattame 06,085.036a aÓvatthÃmni k­pe caiva tathaiva k­tavarmaïi 06,085.036c tathetare«u kruddhe«u tÃvakÃnÃm api k«aya÷ 06,086.001 saæjaya uvÃca 06,086.001a vartamÃne tathà raudre rÃjan vÅravarak«aye 06,086.001c Óakuni÷ saubala÷ ÓrÅmÃn pÃï¬avÃn samupÃdravat 06,086.002a tathaiva sÃtvato rÃjan hÃrdikya÷ paravÅrahà 06,086.002c abhyadravata saægrÃme pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,086.003a tata÷ kÃmbojamukhyÃnÃæ nadÅjÃnÃæ ca vÃjinÃm 06,086.003c ÃraÂÂÃnÃæ mahÅjÃnÃæ sindhujÃnÃæ ca sarvaÓa÷ 06,086.004a vanÃyujÃnÃæ ÓubhrÃïÃæ tathà parvatavÃsinÃm 06,086.004b*0341_01 vÃjinÃæ bahubhi÷ saækhye samantÃt paryavÃrayan 06,086.004c ye cÃpare tittirajà javanà vÃtaraæhasa÷ 06,086.005a suvarïÃlaæk­tair etair varmavadbhi÷ sukalpitai÷ 06,086.005c hayair vÃtajavair mukhyai÷ pÃï¬avasya suto balÅ 06,086.005e abhyavartata tat sainyaæ h­«ÂarÆpa÷ paraætapa÷ 06,086.006a arjunasyÃtha dÃyÃda irÃvÃn nÃma vÅryavÃn 06,086.006c sutÃyÃæ nÃgarÃjasya jÃta÷ pÃrthena dhÅmatà 06,086.007a airÃvatena sà dattà anapatyà mahÃtmanà 06,086.007c patyau hate suparïena k­païà dÅnacetanà 06,086.008a bhÃryÃrthaæ tÃæ ca jagrÃha pÃrtha÷ kÃmavaÓÃnugÃm 06,086.008c evam e«a samutpanna÷ parak«etre 'rjunÃtmaja÷ 06,086.009a sa nÃgaloke saæv­ddho mÃtrà ca parirak«ita÷ 06,086.009c pit­vyeïa parityakta÷ pÃrthadve«Ãd durÃtmanà 06,086.010a rÆpavÃn vÅryasaæpanno guïavÃn satyavikrama÷ 06,086.010c indralokaæ jagÃmÃÓu Órutvà tatrÃrjunaæ gatam 06,086.011a so 'bhigamya mahÃtmÃnaæ pitaraæ satyavikramam 06,086.011b*0342_01 uvÃca vacanaæ rÃjann ulÆpÅtanayas tadà 06,086.011c abhyavÃdayad avyagro vinayena k­täjali÷ 06,086.011d*0343_01 nyavedayata cÃtmÃnam arjunasya mahÃtmana÷ 06,086.011e irÃvÃn asmi bhadraæ te putraÓ cÃhaæ tavÃbhibho 06,086.012a mÃtu÷ samÃgamo yaÓ ca tat sarvaæ pratyavedayat 06,086.012c tac ca sarvaæ yathÃv­ttam anusasmÃra pÃï¬ava÷ 06,086.013a pari«vajya sutaæ cÃpi so ''tmana÷ sad­Óaæ guïai÷ 06,086.013c prÅtimÃn abhavat pÃrtho devarÃjaniveÓane 06,086.014a so 'rjunena samÃj¤apto devaloke tadà n­pa 06,086.014c prÅtipÆrvaæ mahÃbÃhu÷ svakÃryaæ prati bhÃrata 06,086.014d*0344_01 sa cÃpi naraÓÃrdÆla÷ ÓÃrdÆlasamavikrama÷ 06,086.014d*0344_02 abravÅc ca tadà pÃrtham ayam asmi tadà vibho 06,086.014d*0344_03 sthita÷ pre«yaÓ ca putraÓ ca sarvathà hy anuÓÃdhi mÃm 06,086.014d*0344_04 kiæ karomi ca te kÃmaæ kaæ và kÃmaæ tvam icchasi 06,086.014d*0344_05 pari«vajya sutaæ premïà vÃsavi÷ pratyuvÃca tam 06,086.014d*0344_06 prÅtipÆrvaæ ca kÃryaæ ca kÃryaæ prati ca mÃnada 06,086.014e yuddhakÃle tvayÃsmÃkaæ sÃhyaæ deyam iti prabho 06,086.015a bìham ity evam uktvà ca yuddhakÃla upÃgata÷ 06,086.015c kÃmavarïajavair aÓvai÷ saæv­to bahubhir n­pa 06,086.016a te hayÃ÷ käcanÃpŬà nÃnÃvarïà manojavÃ÷ 06,086.016c utpetu÷ sahasà rÃjan haæsà iva mahodadhau 06,086.017a te tvadÅyÃn samÃsÃdya hayasaæghÃn mahÃjavÃn 06,086.017c kro¬ai÷ kro¬Ãn abhighnanto ghoïÃbhiÓ ca parasparam 06,086.017e nipetu÷ sahasà rÃjan suvegÃbhihatà bhuvi 06,086.018a nipatadbhis tathà taiÓ ca hayasaæghai÷ parasparam 06,086.018c ÓuÓruve dÃruïa÷ Óabda÷ suparïapatane yathà 06,086.019a tathaiva ca mahÃrÃja sametyÃnyonyam Ãhave 06,086.019c parasparavadhaæ ghoraæ cakrus te hayasÃdina÷ 06,086.020a tasmiæs tathà vartamÃne saækule tumule bh­Óam 06,086.020c ubhayor api saæÓÃntà hayasaæghÃ÷ samantata÷ 06,086.021a prak«ÅïasÃyakÃ÷ ÓÆrà nihatÃÓvÃ÷ ÓramÃturÃ÷ 06,086.021c vilayaæ samanuprÃptÃs tak«amÃïÃ÷ parasparam 06,086.022a tata÷ k«Åïe hayÃnÅke kiæcicche«e ca bhÃrata 06,086.022c saubalasyÃtmajÃ÷ ÓÆrà nirgatà raïamÆrdhani 06,086.023a vÃyuvegasamasparÓà jave vÃyusamÃæs tathà 06,086.023c Ãruhya ÓÅlasaæpannÃn vaya÷sthÃæs turagottamÃn 06,086.024a gajo gavÃk«o v­«akaÓ carmavÃn Ãrjava÷ Óuka÷ 06,086.024c «a¬ ete balasaæpannà niryayur mahato balÃt 06,086.025a vÃryamÃïÃ÷ Óakuninà svaiÓ ca yodhair mahÃbalai÷ 06,086.025c saænaddhà yuddhakuÓalà raudrarÆpà mahÃbalÃ÷ 06,086.026a tad anÅkaæ mahÃbÃho bhittvà paramadurjayam 06,086.026c balena mahatà yuktÃ÷ svargÃya vijayai«iïa÷ 06,086.026e viviÓus te tadà h­«Âà gÃndhÃrà yuddhadurmadÃ÷ 06,086.027a tÃn pravi«ÂÃæs tadà d­«Âvà irÃvÃn api vÅryavÃn 06,086.027c abravÅt samare yodhÃn vicitrÃbharaïÃyudhÃn 06,086.028a yathaite dhÃrtarëÂrasya yodhÃ÷ sÃnugavÃhanÃ÷ 06,086.028c hanyante samare sarve tathà nÅtir vidhÅyatÃm 06,086.029a bìham ity evam uktvà te sarve yodhà irÃvata÷ 06,086.029c jaghnus te vai parÃnÅkaæ durjayaæ samare parai÷ 06,086.030a tad anÅkam anÅkena samare vÅk«ya pÃtitam 06,086.030c am­«yamÃïÃs te sarve subalasyÃtmajà raïe 06,086.030e irÃvantam abhidrutya sarvata÷ paryavÃrayan 06,086.031a tìayanta÷ Óitai÷ prÃsaiÓ codayanta÷ parasparam 06,086.031c te ÓÆrÃ÷ paryadhÃvanta kurvanto mahad Ãkulam 06,086.032a irÃvÃn atha nirbhinna÷ prÃsais tÅk«ïair mahÃtmabhi÷ 06,086.032c sravatà rudhireïÃktas tottrair viddha iva dvipa÷ 06,086.033a urasy api ca p­«Âhe ca pÃrÓvayoÓ ca bh­ÓÃhata÷ 06,086.033c eko bahubhir atyarthaæ dhairyÃd rÃjan na vivyathe 06,086.034a irÃvÃn atha saækruddha÷ sarvÃæs tÃn niÓitai÷ Óarai÷ 06,086.034c mohayÃm Ãsa samare viddhvà parapuraæjaya÷ 06,086.035a prÃsÃn uddh­tya sarvÃæÓ ca svaÓarÅrÃd ariædama÷ 06,086.035c tair eva tìayÃm Ãsa subalasyÃtmajÃn raïe 06,086.036a nik­«ya niÓitaæ kha¬gaæ g­hÅtvà ca ÓarÃvaram 06,086.036c padÃtis tÆrïam Ãgacchaj jighÃæsu÷ saubalÃn yudhi 06,086.037a tata÷ pratyÃgataprÃïÃ÷ sarve te subalÃtmajÃ÷ 06,086.037c bhÆya÷ krodhasamÃvi«Âà irÃvantam athÃdravan 06,086.038a irÃvÃn api kha¬gena darÓayan pÃïilÃghavam 06,086.038c abhyavartata tÃn sarvÃn saubalÃn baladarpita÷ 06,086.039a lÃghavenÃtha carata÷ sarve te subalÃtmajÃ÷ 06,086.039c antaraæ nÃdhyagacchanta caranta÷ ÓÅghragÃmina÷ 06,086.040a bhÆmi«Âham atha taæ saækhye saæprad­Óya tata÷ puna÷ 06,086.040c parivÃrya bh­Óaæ sarve grahÅtum upacakramu÷ 06,086.041a athÃbhyÃÓagatÃnÃæ sa kha¬genÃmitrakarÓana÷ 06,086.041c upahastÃvahastÃbhyÃæ te«Ãæ gÃtrÃïy ak­ntata 06,086.042a ÃyudhÃni ca sarve«Ãæ bÃhÆn api ca bhÆ«itÃn 06,086.042c apatanta nik­ttÃÇgà gatà bhÆmiæ gatÃsava÷ 06,086.043a v­«akas tu mahÃrÃja bahudhà parivik«ata÷ 06,086.043c amucyata mahÃraudrÃt tasmÃd vÅrÃvakartanÃt 06,086.044a tÃn sarvÃn patitÃn d­«Âvà bhÅto duryodhanas tata÷ 06,086.044c abhyabhëata saækruddho rÃk«asaæ ghoradarÓanam 06,086.045a ÃrÓyaÓ­Çgiæ mahe«vÃsaæ mÃyÃvinam ariædamam 06,086.045c vairiïaæ bhÅmasenasya pÆrvaæ bakavadhena vai 06,086.046a paÓya vÅra yathà hy e«a phalgunasya suto balÅ 06,086.046c mÃyÃvÅ vipriyaæ ghoram akÃr«Ån me balak«ayam 06,086.047a tvaæ ca kÃmagamas tÃta mÃyÃstre ca viÓÃrada÷ 06,086.047c k­tavairaÓ ca pÃrthena tasmÃd enaæ raïe jahi 06,086.048a bìham ity evam uktvà tu rÃk«aso ghoradarÓana÷ 06,086.048c prayayau siæhanÃdena yatrÃrjunasuto yuvà 06,086.049a svÃrƬhair yuddhakuÓalair vimalaprÃsayodhibhi÷ 06,086.049c vÅrai÷ prahÃribhir yukta÷ svair anÅkai÷ samÃv­ta÷ 06,086.049d*0345_01 hataÓe«air mahÃrÃja dvisÃhasrair hayottamai÷ 06,086.049e nihantukÃma÷ samare irÃvantaæ mahÃbalam 06,086.050a irÃvÃn api saækruddhas tvaramÃïa÷ parÃkramÅ 06,086.050c hantukÃmam amitraghno rÃk«asaæ pratyavÃrayat 06,086.051a tam Ãpatantaæ saæprek«ya rÃk«asa÷ sumahÃbala÷ 06,086.051c tvaramÃïas tato mÃyÃæ prayoktum upacakrame 06,086.052a tena mÃyÃmayÃ÷ kÊptà hayÃs tÃvanta eva hi 06,086.052c svÃrƬhà rÃk«asair ghorai÷ ÓÆlapaÂÂiÓapÃïibhi÷ 06,086.053a te saærabdhÃ÷ samÃgamya dvisÃhasrÃ÷ prahÃriïa÷ 06,086.053c acirÃd gamayÃm Ãsu÷ pretalokaæ parasparam 06,086.054a tasmiæs tu nihate sainye tÃv ubhau yuddhadurmadau 06,086.054c saægrÃme vyavati«ÂhetÃæ yathà vai v­travÃsavau 06,086.055a Ãdravantam abhiprek«ya rÃk«asaæ yuddhadurmadam 06,086.055c irÃvÃn krodhasaærabdha÷ pratyadhÃvan mahÃbala÷ 06,086.056a samabhyÃÓagatasyÃjau tasya kha¬gena durmate÷ 06,086.056c ciccheda kÃrmukaæ dÅptaæ ÓarÃvÃpaæ ca pa¤cakam 06,086.057a sa nik­ttaæ dhanur d­«Âvà khaæ javena samÃviÓat 06,086.057c irÃvantam abhikruddhaæ mohayann iva mÃyayà 06,086.058a tato 'ntarik«am utpatya irÃvÃn api rÃk«asam 06,086.058c vimohayitvà mÃyÃbhis tasya gÃtrÃïi sÃyakai÷ 06,086.058e ciccheda sarvamarmaj¤a÷ kÃmarÆpo durÃsada÷ 06,086.059a tathà sa rÃk«asaÓre«Âha÷ Óarai÷ k­tta÷ puna÷ puna÷ 06,086.059c saæbabhÆva mahÃrÃja samavÃpa ca yauvanam 06,086.060a mÃyà hi sahajà te«Ãæ vayo rÆpaæ ca kÃmajam 06,086.060c evaæ tad rÃk«asasyÃÇgaæ chinnaæ chinnaæ vyarohata 06,086.061a irÃvÃn api saækruddho rÃk«asaæ taæ mahÃbalam 06,086.061c paraÓvadhena tÅk«ïena ciccheda ca puna÷ puna÷ 06,086.062a sa tena balinà vÅraÓ chidyamÃna iva druma÷ 06,086.062c rÃk«aso vyanadad ghoraæ sa Óabdas tumulo 'bhavat 06,086.063a paraÓvadhak«ataæ rak«a÷ susrÃva rudhiraæ bahu 06,086.063c tataÓ cukrodha balavÃæÓ cakre vegaæ ca saæyuge 06,086.064a ÃrÓyaÓ­Çgis tato d­«Âvà samare Óatrum Ærjitam 06,086.064c k­tvà ghoraæ mahad rÆpaæ grahÅtum upacakrame 06,086.064d*0346_01 arjunasya sutaæ vÅram irÃvantaæ yaÓasvinam 06,086.064e saægrÃmaÓiraso madhye sarve«Ãæ tatra paÓyatÃm 06,086.065a tÃæ d­«Âvà tÃd­ÓÅæ mÃyÃæ rÃk«asasya mahÃtmana÷ 06,086.065c irÃvÃn api saækruddho mÃyÃæ sra«Âuæ pracakrame 06,086.066a tasya krodhÃbhibhÆtasya saæyuge«v anivartina÷ 06,086.066c yo 'nvayo mÃt­kas tasya sa enam abhipedivÃn 06,086.067a sa nÃgair bahuÓo rÃjan sarvata÷ saæv­to raïe 06,086.067c dadhÃra sumahad rÆpam ananta iva bhogavÃn 06,086.067e tato bahuvidhair nÃgaiÓ chÃdayÃm Ãsa rÃk«asam 06,086.068a chÃdyamÃnas tu nÃgai÷ sa dhyÃtvà rÃk«asapuægava÷ 06,086.068c sauparïaæ rÆpam ÃsthÃya bhak«ayÃm Ãsa pannagÃn 06,086.069a mÃyayà bhak«ite tasminn anvaye tasya mÃt­ke 06,086.069c vimohitam irÃvantam asinà rÃk«aso 'vadhÅt 06,086.070a sakuï¬alaæ samukuÂaæ padmendusad­Óaprabham 06,086.070c irÃvata÷ Óiro rak«a÷ pÃtayÃm Ãsa bhÆtale 06,086.071a tasmiæs tu nihate vÅre rÃk«asenÃrjunÃtmaje 06,086.071c viÓokÃ÷ samapadyanta dhÃrtarëÂrÃ÷ sarÃjakÃ÷ 06,086.072a tasmin mahati saægrÃme tÃd­Óe bhairave puna÷ 06,086.072c mahÃn vyatikaro ghora÷ senayo÷ samapadyata 06,086.073a hayà gajÃ÷ padÃtÃÓ ca vimiÓrà dantibhir hatÃ÷ 06,086.073c rathÃÓ ca dantinaÓ caiva pattibhis tatra sÆditÃ÷ 06,086.074a tathà pattirathaughÃÓ ca hayÃÓ ca bahavo raïe 06,086.074c rathibhir nihatà rÃjaæs tava te«Ãæ ca saækule 06,086.075a ajÃnann arjunaÓ cÃpi nihataæ putram aurasam 06,086.075c jaghÃna samare ÓÆrÃn rÃj¤as tÃn bhÅ«marak«iïa÷ 06,086.076a tathaiva tÃvakà rÃjan s­¤jayÃÓ ca mahÃbalÃ÷ 06,086.076c juhvata÷ samare prÃïÃn nijaghnur itaretaram 06,086.077a muktakeÓà vikavacà virathÃÓ chinnakÃrmukÃ÷ 06,086.077c bÃhubhi÷ samayudhyanta samavetÃ÷ parasparam 06,086.078a tathà marmÃtigair bhÅ«mo nijaghÃna mahÃrathÃn 06,086.078c kampayan samare senÃæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃbala÷ 06,086.079a tena yaudhi«Âhire sainye bahavo mÃnavà hatÃ÷ 06,086.079c dantina÷ sÃdinaÓ caiva rathino 'tha hayÃs tathà 06,086.080a tatra bhÃrata bhÅ«masya raïe d­«Âvà parÃkramam 06,086.080c atyadbhutam apaÓyÃma Óakrasyeva parÃkramam 06,086.081a tathaiva bhÅmasenasya pÃr«atasya ca bhÃrata 06,086.081c raudram ÃsÅt tadà yuddhaæ sÃtvatasya ca dhanvina÷ 06,086.082a d­«Âvà droïasya vikrÃntaæ pÃï¬avÃn bhayam ÃviÓat 06,086.082c eka eva raïe Óakto hantum asmÃn sasainikÃn 06,086.083a kiæ puna÷ p­thivÅÓÆrair yodhavrÃtai÷ samÃv­ta÷ 06,086.083c ity abruvan mahÃrÃja raïe droïena pŬitÃ÷ 06,086.084a vartamÃne tathà raudre saægrÃme bharatar«abha 06,086.084c ubhayo÷ senayo÷ ÓÆrà nÃm­«yanta parasparam 06,086.085a Ãvi«Âà iva yudhyante rak«obhÆtà mahÃbalÃ÷ 06,086.085c tÃvakÃ÷ pÃï¬aveyÃÓ ca saærabdhÃs tÃta dhanvina÷ 06,086.086a na sma paÓyÃmahe kaæ cid ya÷ prÃïÃn parirak«ati 06,086.086c saægrÃme daityasaækÃÓe tasmin yoddhà narÃdhipa 06,087.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,087.001a irÃvantaæ tu nihataæ d­«Âvà pÃrthà mahÃrathÃ÷ 06,087.001c saægrÃme kim akurvanta tan mamÃcak«va saæjaya 06,087.002 saæjaya uvÃca 06,087.002a irÃvantaæ tu nihataæ saægrÃme vÅk«ya rÃk«asa÷ 06,087.002c vyanadat sumahÃnÃdaæ bhaimasenir ghaÂotkaca÷ 06,087.003a nadatas tasya Óabdena p­thivÅ sÃgarÃmbarà 06,087.003c saparvatavanà rÃjaæÓ cacÃla subh­Óaæ tadà 06,087.003e antarik«aæ diÓaÓ caiva sarvÃÓ ca pradiÓas tathà 06,087.003f*0347_01 celuÓ ca sahasà tatra tena nÃdena nÃditÃ÷ 06,087.004a taæ Órutvà sumahÃnÃdaæ tava sainyasya bhÃrata 06,087.004c Ærustambha÷ samabhavad vepathu÷ sveda eva ca 06,087.005a sarva eva ca rÃjendra tÃvakà dÅnacetasa÷ 06,087.005c sarpavat samave«Âanta siæhabhÅtà gajà iva 06,087.006a ninadat sumahÃnÃdaæ nirghÃtam iva rÃk«asa÷ 06,087.006c jvalitaæ ÓÆlam udyamya rÆpaæ k­tvà vibhÅ«aïam 06,087.007a nÃnÃpraharaïair ghorair v­to rÃk«asapuægavai÷ 06,087.007c ÃjagÃma susaækruddha÷ kÃlÃntakayamopama÷ 06,087.008a tam Ãpatantaæ saæprek«ya saækruddhaæ bhÅmadarÓanam 06,087.008c svabalaæ ca bhayÃt tasya prÃyaÓo vimukhÅk­tam 06,087.009a tato duryodhano rÃjà ghaÂotkacam upÃdravat 06,087.009c prag­hya vipulaæ cÃpaæ siæhavad vinadan muhu÷ 06,087.010a p­«Âhato 'nuyayau cainaæ sravadbhi÷ parvatopamai÷ 06,087.010c ku¤jarair daÓasÃhasrair vaÇgÃnÃm adhipa÷ svayam 06,087.011a tam Ãpatantaæ saæprek«ya gajÃnÅkena saæv­tam 06,087.011c putraæ tava mahÃrÃja cukopa sa niÓÃcara÷ 06,087.012a tata÷ pravav­te yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,087.012c rÃk«asÃnÃæ ca rÃjendra duryodhanabalasya ca 06,087.013a gajÃnÅkaæ ca saæprek«ya meghav­ndam ivodyatam 06,087.013c abhyadhÃvanta saækruddhà rÃk«asÃ÷ ÓastrapÃïaya÷ 06,087.014a nadanto vividhÃn nÃdÃn meghà iva savidyuta÷ 06,087.014c ÓaraÓakty­«ÂinÃrÃcair nighnanto gajayodhina÷ 06,087.015a bhiï¬ipÃlais tathà ÓÆlair mudgarai÷ saparaÓvadhai÷ 06,087.015c parvatÃgraiÓ ca v­k«aiÓ ca nijaghnus te mahÃgajÃn 06,087.016a bhinnakumbhÃn virudhirÃn bhinnagÃtrÃæÓ ca vÃraïÃn 06,087.016c apaÓyÃma mahÃrÃja vadhyamÃnÃn niÓÃcarai÷ 06,087.017a te«u prak«ÅyamÃïe«u bhagne«u gajayodhi«u 06,087.017c duryodhano mahÃrÃja rÃk«asÃn samupÃdravat 06,087.018a amar«avaÓam Ãpannas tyaktvà jÅvitam Ãtmana÷ 06,087.018c mumoca niÓitÃn bÃïÃn rÃk«ase«u mahÃbala÷ 06,087.019a jaghÃna ca mahe«vÃsa÷ pradhÃnÃæs tatra rÃk«asÃn 06,087.019c saækruddho bharataÓre«Âha putro duryodhanas tava 06,087.020a vegavantaæ mahÃraudraæ vidyujjihvaæ pramÃthinam 06,087.020c ÓaraiÓ caturbhiÓ caturo nijaghÃna mahÃratha÷ 06,087.021a tata÷ punar ameyÃtmà Óaravar«aæ durÃsadam 06,087.021c mumoca bharataÓre«Âha niÓÃcarabalaæ prati 06,087.022a tat tu d­«Âvà mahat karma putrasya tava mÃri«a 06,087.022c krodhenÃbhiprajajvÃla bhaimasenir mahÃbala÷ 06,087.023a visphÃrya ca mahac cÃpam indrÃÓanisamasvanam 06,087.023c abhidudrÃva vegena duryodhanam ariædamam 06,087.024a tam Ãpatantam udvÅk«ya kÃlas­«Âam ivÃntakam 06,087.024c na vivyathe mahÃrÃja putro duryodhanas tava 06,087.025a athainam abravÅt kruddha÷ krÆra÷ saæraktalocana÷ 06,087.025b*0348_01 adyÃn­ïyaæ gami«yÃmi pitÌïÃæ mÃtur eva ca 06,087.025c ye tvayà sun­Óaæsena dÅrghakÃlaæ pravÃsitÃ÷ 06,087.025e yac ca te pÃï¬avà rÃjaæÓ chaladyÆte parÃjitÃ÷ 06,087.026a yac caiva draupadÅ k­«ïà ekavastrà rajasvalà 06,087.026c sabhÃm ÃnÅya durbuddhe bahudhà kleÓità tvayà 06,087.026d*0349_01 asya pÃpasya durbuddhe phalaæ prÃpnuhi durmate 06,087.027a tava ca priyakÃmena ÃÓramasthà durÃtmanà 06,087.027c saindhavena parikli«Âà paribhÆya pitÌn mama 06,087.028a ete«Ãm avamÃnÃnÃm anye«Ãæ ca kulÃdhama 06,087.028c antam adya gami«yÃmi yadi nots­jase raïam 06,087.029a evam uktvà tu hai¬imbo mahad visphÃrya kÃrmukam 06,087.029c saædaÓya daÓanair o«Âhaæ s­kkiïÅ parisaælihan 06,087.030a Óaravar«eïa mahatà duryodhanam avÃkirat 06,087.030c parvataæ vÃridhÃrÃbhi÷ prÃv­«Åva balÃhaka÷ 06,088.001 saæjaya uvÃca 06,088.001a tatas tad bÃïavar«aæ tu du÷sahaæ dÃnavair api 06,088.001c dadhÃra yudhi rÃjendro yathà var«aæ mahÃdvipa÷ 06,088.002a tata÷ krodhasamÃvi«Âo ni÷Óvasann iva pannaga÷ 06,088.002c saæÓayaæ paramaæ prÃpta÷ putras te bharatar«abha 06,088.003a mumoca niÓitÃæs tÅk«ïÃn nÃrÃcÃn pa¤caviæÓatim 06,088.003c te 'patan sahasà rÃjaæs tasmin rÃk«asapuægave 06,088.003e ÃÓÅvi«Ã iva kruddhÃ÷ parvate gandhamÃdane 06,088.004a sa tair viddha÷ sravan raktaæ prabhinna iva ku¤jara÷ 06,088.004c dadhre matiæ vinÃÓÃya rÃj¤a÷ sa piÓitÃÓana÷ 06,088.004e jagrÃha ca mahÃÓaktiæ girÅïÃm api dÃraïÅm 06,088.005a saæpradÅptÃæ maholkÃbhÃm aÓanÅæ maghavÃn iva 06,088.005c samudyacchan mahÃbÃhur jighÃæsus tanayaæ tava 06,088.006a tÃm udyatÃm abhiprek«ya vaÇgÃnÃm adhipas tvaran 06,088.006c ku¤jaraæ girisaækÃÓaæ rÃk«asaæ pratyacodayat 06,088.007a sa nÃgapravareïÃjau balinà ÓÅghragÃminà 06,088.007c yato duryodhanarathas taæ mÃrgaæ pratyapadyata 06,088.007e rathaæ ca vÃrayÃm Ãsa ku¤jareïa sutasya te 06,088.008a mÃrgam ÃvÃritaæ d­«Âvà rÃj¤Ã vaÇgena dhÅmatà 06,088.008c ghaÂotkaco mahÃrÃja krodhasaæraktalocana÷ 06,088.008e udyatÃæ tÃæ mahÃÓaktiæ tasmiæÓ cik«epa vÃraïe 06,088.009a sa tayÃbhihato rÃjaæs tena bÃhuvimuktayà 06,088.009c saæjÃtarudhirotpŬa÷ papÃta ca mamÃra ca 06,088.010a pataty atha gaje cÃpi vaÇgÃnÃm ÅÓvaro balÅ 06,088.010c javena samabhidrutya jagÃma dharaïÅtalam 06,088.011a duryodhano 'pi saæprek«ya pÃtitaæ varavÃraïam 06,088.011c prabhagnaæ ca balaæ d­«Âvà jagÃma paramÃæ vyathÃm 06,088.011d*0350_01 aÓakta÷ pratiyoddhuæ vai d­«Âvà tasya parÃkramam 06,088.012a k«atradharmaæ purask­tya ÃtmanaÓ cÃbhimÃnitÃm 06,088.012c prÃpte 'pakramaïe rÃjà tasthau girir ivÃcala÷ 06,088.013a saædhÃya ca Óitaæ bÃïaæ kÃlÃgnisamatejasam 06,088.013c mumoca paramakruddhas tasmin ghore niÓÃcare 06,088.014a tam Ãpatantaæ saæprek«ya bÃïam indrÃÓaniprabham 06,088.014c lÃghavÃd va¤cayÃm Ãsa mahÃkÃyo ghaÂotkaca÷ 06,088.015a bhÆya eva nanÃdogra÷ krodhasaæraktalocana÷ 06,088.015c trÃsayan sarvabhÆtÃni yugÃnte jalado yathà 06,088.016a taæ Órutvà ninadaæ ghoraæ tasya bhÅ«masya rak«asa÷ 06,088.016c ÃcÃryam upasaægamya bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 06,088.017a yathai«a ninado ghora÷ ÓrÆyate rÃk«aserita÷ 06,088.017c hai¬imbo yudhyate nÆnaæ rÃj¤Ã duryodhanena ha 06,088.018a nai«a Óakyo hi saægrÃme jetuæ bhÆtena kena cit 06,088.018c tatra gacchata bhadraæ vo rÃjÃnaæ parirak«ata 06,088.019a abhidrutaæ mahÃbhÃgaæ rÃk«asena durÃtmanà 06,088.019c etad dhi paramaæ k­tyaæ sarve«Ãæ na÷ paraætapÃ÷ 06,088.020a pitÃmahavaca÷ Órutvà tvaramÃïà mahÃrathÃ÷ 06,088.020c uttamaæ javam ÃsthÃya prayayur yatra kaurava÷ 06,088.021a droïaÓ ca somadattaÓ ca bÃhlikaÓ ca jayadratha÷ 06,088.021c k­po bhÆriÓravÃ÷ ÓalyaÓ citraseno viviæÓati÷ 06,088.022a aÓvatthÃmà vikarïaÓ ca ÃvantyaÓ ca b­hadbala÷ 06,088.022c rathÃÓ cÃnekasÃhasrà ye te«Ãm anuyÃyina÷ 06,088.022e abhidrutaæ parÅpsanta÷ putraæ duryodhanaæ tava 06,088.023a tad anÅkam anÃdh­«yaæ pÃlitaæ lokasattamai÷ 06,088.023c ÃtatÃyinam ÃyÃntaæ prek«ya rÃk«asasattama÷ 06,088.023e nÃkampata mahÃbÃhur mainÃka iva parvata÷ 06,088.024a prag­hya vipulaæ cÃpaæ j¤Ãtibhi÷ parivÃrita÷ 06,088.024c ÓÆlamudgarahastaiÓ ca nÃnÃpraharaïair api 06,088.025a tata÷ samabhavad yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,088.025c rÃk«asÃnÃæ ca mukhyasya duryodhanabalasya ca 06,088.026a dhanu«Ãæ kÆjatÃæ Óabda÷ sarvatas tumulo 'bhavat 06,088.026c aÓrÆyata mahÃrÃja vaæÓÃnÃæ dahyatÃm iva 06,088.027a ÓastrÃïÃæ pÃtyamÃnÃnÃæ kavace«u ÓarÅriïÃm 06,088.027c Óabda÷ samabhavad rÃjann adrÅïÃm iva dÅryatÃm 06,088.028a vÅrabÃhuvis­«ÂÃnÃæ tomarÃïÃæ viÓÃæ pate 06,088.028c rÆpam ÃsÅd viyatsthÃnÃæ sarpÃïÃæ sarpatÃm iva 06,088.029a tata÷ paramasaækruddho visphÃrya sumahad dhanu÷ 06,088.029c rÃk«asendro mahÃbÃhur vinadan bhairavaæ ravam 06,088.030a ÃcÃryasyÃrdhacandreïa kruddhaÓ ciccheda kÃrmukam 06,088.030c somadattasya bhallena dhvajam unmathya cÃnadat 06,088.031a bÃhlikaæ ca tribhir bÃïair abhyavidhyat stanÃntare 06,088.031c k­pam ekena vivyÃdha citrasenaæ tribhi÷ Óarai÷ 06,088.032a pÆrïÃyatavis­«Âena samyak praïihitena ca 06,088.032c jatrudeÓe samÃsÃdya vikarïaæ samatìayat 06,088.032e nya«Ådat sa rathopasthe Óoïitena paripluta÷ 06,088.033a tata÷ punar ameyÃtmà nÃrÃcÃn daÓa pa¤ca ca 06,088.033c bhÆriÓravasi saækruddha÷ prÃhiïod bharatar«abha 06,088.033e te varma bhittvà tasyÃÓu prÃviÓan medinÅtalam 06,088.034a viviæÓateÓ ca drauïeÓ ca yantÃrau samatìayat 06,088.034c tau petatÆ rathopasthe raÓmÅn uts­jya vÃjinÃm 06,088.035a sindhurÃj¤o 'rdhacandreïa vÃrÃhaæ svarïabhÆ«itam 06,088.035c unmamÃtha mahÃrÃja dvitÅyenÃcchinad dhanu÷ 06,088.036a caturbhir atha nÃrÃcair Ãvantyasya mahÃtmana÷ 06,088.036c jaghÃna caturo vÃhÃn krodhasaæraktalocana÷ 06,088.037a pÆrïÃyatavis­«Âena pÅtena niÓitena ca 06,088.037c nirbibheda mahÃrÃja rÃjaputraæ b­hadbalam 06,088.037e sa gìhaviddho vyathito rathopastha upÃviÓat 06,088.038a bh­Óaæ krodhena cÃvi«Âo rathastho rÃk«asÃdhipa÷ 06,088.038c cik«epa niÓitÃæs tÅk«ïä ÓarÃn ÃÓÅvi«opamÃn 06,088.038e bibhidus te mahÃrÃja Óalyaæ yuddhaviÓÃradam 06,088.038f*0351_01 prÃviÓan bhÆtalaæ rÃjan valmÅkam iva pannagÃ÷ 06,089.001 saæjaya uvÃca 06,089.001a vimukhÅk­tya tÃn sarvÃæs tÃvakÃn yudhi rÃk«asa÷ 06,089.001c jighÃæsur bharataÓre«Âha duryodhanam upÃdravat 06,089.002a tam Ãpatantaæ saæprek«ya rÃjÃnaæ prati vegitam 06,089.002c abhyadhÃvaj jighÃæsantas tÃvakà yuddhadurmadÃ÷ 06,089.003a tÃlamÃtrÃïi cÃpÃni vikar«anto mahÃbalÃ÷ 06,089.003c tam ekam abhyadhÃvanta nadanta÷ siæhasaæghavat 06,089.004a athainaæ Óaravar«eïa samantÃt paryavÃrayan 06,089.004c parvataæ vÃridhÃrÃbhi÷ ÓaradÅva balÃhakÃ÷ 06,089.005a sa gìhaviddho vyathitas tottrÃrdita iva dvipa÷ 06,089.005c utpapÃta tadÃkÃÓaæ samantÃd vainateyavat 06,089.006a vyanadat sumahÃnÃdaæ jÅmÆta iva ÓÃrada÷ 06,089.006c diÓa÷ khaæ pradiÓaÓ caiva nÃdayan bhairavasvana÷ 06,089.007a rÃk«asasya tu taæ Óabdaæ Órutvà rÃjà yudhi«Âhira÷ 06,089.007c uvÃca bharataÓre«Âho bhÅmasenam idaæ vaca÷ 06,089.008a yudhyate rÃk«aso nÆnaæ dhÃrtarëÂrair mahÃrathai÷ 06,089.008c yathÃsya ÓrÆyate Óabdo nadato bhairavaæ svanam 06,089.008e atibhÃraæ ca paÓyÃmi tatra tÃta samÃhitam 06,089.009a pitÃmahaÓ ca saækruddha÷ päcÃlÃn hantum udyata÷ 06,089.009c te«Ãæ ca rak«aïÃrthÃya yudhyate phalguna÷ parai÷ 06,089.010a etac chrutvà mahÃbÃho kÃryadvayam upasthitam 06,089.010c gaccha rak«asva hai¬imbaæ saæÓayaæ paramaæ gatam 06,089.011a bhrÃtur vacanam Ãj¤Ãya tvaramÃïo v­kodara÷ 06,089.011c prayayau siæhanÃdena trÃsayan sarvapÃrthivÃn 06,089.011e vegena mahatà rÃjan parvakÃle yathodadhi÷ 06,089.012a tam anvayÃt satyadh­ti÷ saucittir yuddhadurmada÷ 06,089.012c ÓreïimÃn vasudÃnaÓ ca putra÷ kÃÓyasya cÃbhibhÆ÷ 06,089.013a abhimanyumukhÃÓ caiva draupadeyà mahÃrathÃ÷ 06,089.013c k«atradevaÓ ca vikrÃnta÷ k«atradharmà tathaiva ca 06,089.014a anÆpÃdhipatiÓ caiva nÅla÷ svabalam Ãsthita÷ 06,089.014c mahatà rathavaæÓena hai¬imbaæ paryavÃrayan 06,089.015a ku¤jaraiÓ ca sadà mattai÷ «aÂsahasrai÷ prahÃribhi÷ 06,089.015c abhyarak«anta sahità rÃk«asendraæ ghaÂotkacam 06,089.016a siæhanÃdena mahatà nemigho«eïa caiva hi 06,089.016c khuraÓabdaninÃdaiÓ ca kampayanto vasuædharÃm 06,089.017a te«Ãm ÃpatatÃæ Órutvà Óabdaæ taæ tÃvakaæ balam 06,089.017c bhÅmasenabhayodvignaæ vivarïavadanaæ tathà 06,089.017e pariv­ttaæ mahÃrÃja parityajya ghaÂotkacam 06,089.018a tata÷ pravav­te yuddhaæ tatra tatra mahÃtmanÃm 06,089.018c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca saægrÃme«v anivartinÃm 06,089.019a nÃnÃrÆpÃïi ÓastrÃïi vis­janto mahÃrathÃ÷ 06,089.019c anyonyam abhidhÃvanta÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,089.019e vyati«aktaæ mahÃraudraæ yuddhaæ bhÅrubhayÃvaham 06,089.020a hayà gajai÷ samÃjagmu÷ pÃdÃtà rathibhi÷ saha 06,089.020b*0352_01 rathà rathai÷ samÃgacchan nÃgà nÃgaiÓ ca saæyuge 06,089.020c anyonyaæ samare rÃjan prÃrthayÃnà mahad yaÓa÷ 06,089.021a sahasà cÃbhavat tÅvraæ saænipÃtÃn mahad raja÷ 06,089.021c rathÃÓvagajapattÅnÃæ padanemisamuddhatam 06,089.022a dhÆmrÃruïaæ rajas tÅvraæ raïabhÆmiæ samÃv­ïot 06,089.022c naiva sve na pare rÃjan samajÃnan parasparam 06,089.023a pità putraæ na jÃnÅte putro và pitaraæ tathà 06,089.023c nirmaryÃde tathà bhÆte vaiÓase lomahar«aïe 06,089.024a ÓastrÃïÃæ bharataÓre«Âha manu«yÃïÃæ ca garjatÃm 06,089.024c sumahÃn abhavac chabdo vaæÓÃnÃm iva dahyatÃm 06,089.025a gajavÃjimanu«yÃïÃæ ÓoïitÃntrataraÇgiïÅ 06,089.025c prÃvartata nadÅ tatra keÓaÓaivalaÓÃdvalà 06,089.026a narÃïÃæ caiva kÃyebhya÷ ÓirasÃæ patatÃæ raïe 06,089.026c ÓuÓruve sumahä Óabda÷ patatÃm aÓmanÃm iva 06,089.027a viÓiraskair manu«yaiÓ ca chinnagÃtraiÓ ca vÃraïai÷ 06,089.027c aÓvai÷ saæbhinnadehaiÓ ca saækÅrïÃbhÆd vasuædharà 06,089.028a nÃnÃvidhÃni ÓastrÃïi vis­janto mahÃrathÃ÷ 06,089.028c anyonyam abhidhÃvanta÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,089.029a hayà hayÃn samÃsÃdya pre«ità hayasÃdibhi÷ 06,089.029c samÃhatya raïe 'nyonyaæ nipetur gatajÅvitÃ÷ 06,089.030a narà narÃn samÃsÃdya krodharaktek«aïà bh­Óam 06,089.030c urÃæsy urobhir anyonyaæ samÃÓli«ya nijaghnire 06,089.031a pre«itÃÓ ca mahÃmÃtrair vÃraïÃ÷ paravÃraïÃ÷ 06,089.031c abhighnanti vi«ÃïÃgrair vÃraïÃn eva saæyuge 06,089.032a te jÃtarudhirÃpŬÃ÷ patÃkÃbhir alaæk­tÃ÷ 06,089.032c saæsaktÃ÷ pratyad­Óyanta meghà iva savidyuta÷ 06,089.033a ke cid bhinnà vi«ÃïÃgrair bhinnakumbhÃÓ ca tomarai÷ 06,089.033c vinadanto 'bhyadhÃvanta garjanto jaladà iva 06,089.034a ke cid dhastair dvidhà chinnaiÓ chinnagÃtrÃs tathÃpare 06,089.034c nipetus tumule tasmiæÓ chinnapak«Ã ivÃdraya÷ 06,089.035a pÃrÓvais tu dÃritair anye vÃraïair varavÃraïÃ÷ 06,089.035c mumucu÷ Óoïitaæ bhÆri dhÃtÆn iva mahÅdharÃ÷ 06,089.036a nÃrÃcÃbhihatÃs tv anye tathà viddhÃÓ ca tomarai÷ 06,089.036c hatÃrohà vyad­Óyanta viÓ­Çgà iva parvatÃ÷ 06,089.037a ke cit krodhasamÃvi«Âà madÃndhà niravagrahÃ÷ 06,089.037c rathÃn hayÃn padÃtÃæÓ ca mam­du÷ ÓataÓo raïe 06,089.038a tathà hayà hayÃrohais tìitÃ÷ prÃsatomarai÷ 06,089.038c tena tenÃbhyavartanta kurvanto vyÃkulà diÓa÷ 06,089.039a rathino rathibhi÷ sÃrdhaæ kulaputrÃs tanutyaja÷ 06,089.039c parÃæ Óaktiæ samÃsthÃya cakru÷ karmÃïy abhÅtavat 06,089.040a svayaævara ivÃmarde prajahrur itaretaram 06,089.040c prÃrthayÃnà yaÓo rÃjan svargaæ và yuddhaÓÃlina÷ 06,089.041a tasmiæs tathà vartamÃne saægrÃme lomahar«aïe 06,089.041c dhÃrtarëÂraæ mahat sainyaæ prÃyaÓo vimukhÅk­tam 06,090.001 saæjaya uvÃca 06,090.001a svasainyaæ nihataæ d­«Âvà rÃjà duryodhana÷ svayam 06,090.001c abhyadhÃvata saækruddho bhÅmasenam ariædamam 06,090.002a prag­hya sumahac cÃpam indrÃÓanisamasvanam 06,090.002c mahatà Óaravar«eïa pÃï¬avaæ samavÃkirat 06,090.003a ardhacandraæ ca saædhÃya sutÅk«ïaæ lomavÃhinam 06,090.003c bhÅmasenasya ciccheda cÃpaæ krodhasamanvita÷ 06,090.004a tadantaraæ ca saæprek«ya tvaramÃïo mahÃratha÷ 06,090.004c saædadhe niÓitaæ bÃïaæ girÅïÃm api dÃraïam 06,090.004e tenorasi mahÃbÃhur bhÅmasenam atìayat 06,090.005a sa gìhaviddho vyathita÷ s­kkiïÅ parisaælihan 06,090.005c samÃlalambe tejasvÅ dhvajaæ hemapari«k­tam 06,090.006a tathà vimanasaæ d­«Âvà bhÅmasenaæ ghaÂotkaca÷ 06,090.006c krodhenÃbhiprajajvÃla didhak«ann iva pÃvaka÷ 06,090.007a abhimanyumukhÃÓ caiva pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,090.007c samabhyadhÃvan kroÓanto rÃjÃnaæ jÃtasaæbhramÃ÷ 06,090.008a saæprek«ya tÃn Ãpatata÷ saækruddhä jÃtasaæbhramÃn 06,090.008c bhÃradvÃjo 'bravÅd vÃkyaæ tÃvakÃnÃæ mahÃrathÃn 06,090.009a k«ipraæ gacchata bhadraæ vo rÃjÃnaæ parirak«ata 06,090.009c saæÓayaæ paramaæ prÃptaæ majjantaæ vyasanÃrïave 06,090.010a ete kruddhà mahe«vÃsÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,090.010c bhÅmasenaæ purask­tya duryodhanam upadrutÃ÷ 06,090.011a nÃnÃvidhÃni ÓastrÃïi vis­janto jaye ratÃ÷ 06,090.011c nadanto bhairavÃn nÃdÃæs trÃsayantaÓ ca bhÆm imÃm 06,090.012a tad ÃcÃryavaca÷ Órutvà somadattapurogamÃ÷ 06,090.012c tÃvakÃ÷ samavartanta pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,090.013a k­po bhÆriÓravÃ÷ Óalyo droïaputro viviæÓati÷ 06,090.013c citraseno vikarïaÓ ca saindhavo 'tha b­hadbala÷ 06,090.013e Ãvantyau ca mahe«vÃsau kauravaæ paryavÃrayan 06,090.014a te viæÓatipadaæ gatvà saæprahÃraæ pracakrire 06,090.014c pÃï¬avà dhÃrtarëÂrÃÓ ca parasparajighÃæsava÷ 06,090.015a evam uktvà mahÃbÃhur mahad visphÃrya kÃrmukam 06,090.015c bhÃradvÃjas tato bhÅmaæ «a¬viæÓatyà samÃrpayat 06,090.016a bhÆyaÓ cainaæ mahÃbÃhu÷ Óarai÷ ÓÅghram avÃkirat 06,090.016c parvataæ vÃridhÃrÃbhi÷ ÓaradÅva balÃhaka÷ 06,090.017a taæ pratyavidhyad daÓabhir bhÅmasena÷ ÓilÅmukhai÷ 06,090.017c tvaramÃïo mahe«vÃsa÷ savye pÃrÓve mahÃbala÷ 06,090.018a sa gìhaviddho vyathito vayov­ddhaÓ ca bhÃrata 06,090.018c prana«Âasaæj¤a÷ sahasà rathopastha upÃviÓat 06,090.019a guruæ pravyathitaæ d­«Âvà rÃjà duryodhana÷ svayam 06,090.019c drauïÃyaniÓ ca saækruddhau bhÅmasenam abhidrutau 06,090.020a tÃv Ãpatantau saæprek«ya kÃlÃntakayamopamau 06,090.020c bhÅmaseno mahÃbÃhur gadÃm ÃdÃya satvara÷ 06,090.021a avaplutya rathÃt tÆrïaæ tasthau girir ivÃcala÷ 06,090.021c samudyamya gadÃæ gurvÅæ yamadaï¬opamÃæ raïe 06,090.022a tam udyatagadaæ d­«Âvà kailÃsam iva Ó­Çgiïam 06,090.022c kauravo droïaputraÓ ca sahitÃv abhyadhÃvatÃm 06,090.023a tÃv Ãpatantau sahitau tvaritau balinÃæ varau 06,090.023c abhyadhÃvata vegena tvaramÃïo v­kodara÷ 06,090.024a tam Ãpatantaæ saæprek«ya saækruddhaæ bhÅmadarÓanam 06,090.024c samabhyadhÃvaæs tvaritÃ÷ kauravÃïÃæ mahÃrathÃ÷ 06,090.025a bhÃradvÃjamukhÃ÷ sarve bhÅmasenajighÃæsayà 06,090.025c nÃnÃvidhÃni ÓastrÃïi bhÅmasyorasy apÃtayan 06,090.025e sahitÃ÷ pÃï¬avaæ sarve pŬayanta÷ samantata÷ 06,090.026a taæ d­«Âvà saæÓayaæ prÃptaæ pŬyamÃnaæ mahÃratham 06,090.026c abhimanyuprabh­taya÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,090.026e abhyadhÃvan parÅpsanta÷ prÃïÃæs tyaktvà sudustyajÃn 06,090.027a anÆpÃdhipati÷ ÓÆro bhÅmasya dayita÷ sakhà 06,090.027c nÅlo nÅlÃmbudaprakhya÷ saækruddho drauïim abhyayÃt 06,090.027e spardhate hi mahe«vÃso nityaæ droïasutena ya÷ 06,090.028a sa visphÃrya mahac cÃpaæ drauïiæ vivyÃdha patriïà 06,090.028c yathà Óakro mahÃrÃja purà vivyÃdha dÃnavam 06,090.029a vipracittiæ durÃdhar«aæ devatÃnÃæ bhayaækaram 06,090.029c yena lokatrayaæ krodhÃt trÃsitaæ svena tejasà 06,090.029d*0353_01 sa rudreïa jita÷ pÆrvaæ nihato mÃtariÓvanà 06,090.030a tathà nÅlena nirbhinna÷ sumukhena patatriïà 06,090.030c saæjÃtarudhirotpŬo drauïi÷ krodhasamanvita÷ 06,090.031a sa visphÃrya dhanuÓ citram indrÃÓanisamasvanam 06,090.031c dadhre nÅlavinÃÓÃya matiæ matimatÃæ vara÷ 06,090.032a tata÷ saædhÃya vimalÃn bhallÃn karmÃrapÃyitÃn 06,090.032c jaghÃna caturo vÃhÃn pÃtayÃm Ãsa ca dhvajam 06,090.032d*0354_01 tata÷ «a«Âhena bhallena rathÃt sÆtam apÃtayat 06,090.032d*0355_01 sÆtaæ caikena bhallena rathanŬÃd apÃharat 06,090.033a saptamena ca bhallena nÅlaæ vivyÃdha vak«asi 06,090.033c sa gìhaviddho vyathito rathopastha upÃviÓat 06,090.034a mohitaæ vÅk«ya rÃjÃnaæ nÅlam abhracayopamam 06,090.034c ghaÂotkaco 'pi saækruddho bhrÃt­bhi÷ parivÃrita÷ 06,090.035a abhidudrÃva vegena drauïim ÃhavaÓobhinam 06,090.035c tathetare abhyadhÃvan rÃk«asà yuddhadurmadÃ÷ 06,090.035d*0356_01 bhÅmaseno 'pi samare nÅlaæ nÅläjanaprabham 06,090.035d*0356_02 Ãropya svarathaæ vÅro duryodhanam upÃdravat 06,090.036a tam Ãpatantaæ saæprek«ya rÃk«asaæ ghoradarÓanam 06,090.036c abhyadhÃvata tejasvÅ bhÃradvÃjÃtmajas tvaran 06,090.037a nijaghÃna ca saækruddho rÃk«asÃn bhÅmadarÓanÃn 06,090.037c yo 'bhavann agrata÷ kruddhà rÃk«asasya pura÷sarÃ÷ 06,090.038a vimukhÃæÓ caiva tÃn d­«Âvà drauïicÃpacyutai÷ Óarai÷ 06,090.038c akrudhyata mahÃkÃyo bhaimasenir ghaÂotkaca÷ 06,090.039a prÃduÓcakre mahÃmÃyÃæ ghorarÆpÃæ sudÃruïÃm 06,090.039c mohayan samare drauïiæ mÃyÃvÅ rÃk«asÃdhipa÷ 06,090.040a tatas te tÃvakÃ÷ sarve mÃyayà vimukhÅk­tÃ÷ 06,090.040c anyonyaæ samapaÓyanta nik­ttÃn medinÅtale 06,090.040e vice«ÂamÃnÃn k­païä Óoïitena samuk«itÃn 06,090.041a droïaæ duryodhanaæ Óalyam aÓvatthÃmÃnam eva ca 06,090.041c prÃyaÓaÓ ca mahe«vÃsà ye pradhÃnÃÓ ca kauravÃ÷ 06,090.042a vidhvastà rathina÷ sarve gajÃÓ ca vinipÃtitÃ÷ 06,090.042c hayÃÓ ca sahayÃrohà vinik­ttÃ÷ sahasraÓa÷ 06,090.043a tad d­«Âvà tÃvakaæ sainyaæ vidrutaæ Óibiraæ prati 06,090.043c mama prÃkroÓato rÃjaæs tathà devavratasya ca 06,090.044a yudhyadhvaæ mà palÃyadhvaæ mÃyai«Ã rÃk«asÅ raïe 06,090.044c ghaÂotkacaprayukteti nÃti«Âhanta vimohitÃ÷ 06,090.044e naiva te Óraddadhur bhÅtà vadator Ãvayor vaca÷ 06,090.045a tÃæÓ ca pradravato d­«Âvà jayaæ prÃptÃÓ ca pÃï¬avÃ÷ 06,090.045c ghaÂotkacena sahitÃ÷ siæhanÃdÃn pracakrire 06,090.045e ÓaÇkhadundubhigho«ÃÓ ca samantÃt sasvanur bh­Óam 06,090.046a evaæ tava balaæ sarvaæ hai¬imbena durÃtmanà 06,090.046c sÆryÃstamanavelÃyÃæ prabhagnaæ vidrutaæ diÓa÷ 06,091.001 saæjaya uvÃca 06,091.001a tasmin mahati saækrande rÃjà duryodhanas tadà 06,091.001b*0357_01 parÃjayaæ rÃk«asena nÃm­«yata paraætapa 06,091.001c gÃÇgeyam upasaægamya vinayenÃbhivÃdya ca 06,091.002a tasya sarvaæ yathÃv­ttam ÃkhyÃtum upacakrame 06,091.002c ghaÂotkacasya vijayam ÃtmanaÓ ca parÃjayam 06,091.003a kathayÃm Ãsa durdhar«o vini÷Óvasya puna÷ puna÷ 06,091.003c abravÅc ca tadà rÃjan bhÅ«maæ kurupitÃmaham 06,091.004a bhavantaæ samupÃÓritya vÃsudevaæ yathà parai÷ 06,091.004c pÃï¬avair vigraho ghora÷ samÃrabdho mayà prabho 06,091.005a ekÃdaÓa samÃkhyÃtà ak«auhiïyaÓ ca yà mama 06,091.005c nideÓe tava ti«Âhanti mayà sÃrdhaæ paraætapa 06,091.006a so 'haæ bharataÓÃrdÆla bhÅmasenapurogamai÷ 06,091.006c ghaÂotkacaæ samÃÓritya pÃï¬avair yudhi nirjita÷ 06,091.007a tan me dahati gÃtrÃïi Óu«kav­k«am ivÃnala÷ 06,091.007c tad icchÃmi mahÃbhÃga tvatprasÃdÃt paraætapa 06,091.008a rÃk«asÃpasadaæ hantuæ svayam eva pitÃmaha 06,091.008c tvÃæ samÃÓritya durdhar«aæ tan me kartuæ tvam arhasi 06,091.009a etac chrutvà tu vacanaæ rÃj¤o bharatasattama 06,091.009c duryodhanam idaæ vÃkyaæ bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 06,091.010a Ó­ïu rÃjan mama vaco yat tvà vak«yÃmi kaurava 06,091.010c yathà tvayà mahÃrÃja vartitavyaæ paraætapa 06,091.011a Ãtmà rak«yo raïe tÃta sarvÃvasthÃsv ariædama 06,091.011c dharmarÃjena saægrÃmas tvayà kÃrya÷ sadÃnagha 06,091.012a arjunena yamÃbhyÃæ và bhÅmasenena và puna÷ 06,091.012b*0358_01 na tu kÃryas tvayà rÃjan hai¬imbena durÃtmanà 06,091.012c rÃjadharmaæ purask­tya rÃjà rÃjÃnam ­cchati 06,091.013a ahaæ droïa÷ k­po drauïi÷ k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,091.013c ÓalyaÓ ca saumadattiÓ ca vikarïaÓ ca mahÃratha÷ 06,091.014a tava ca bhrÃtara÷ ÓÆrà du÷ÓÃsanapurogamÃ÷ 06,091.014c tvadarthaæ pratiyotsyÃmo rÃk«asaæ taæ mahÃbalam 06,091.015a tasmin raudre rÃk«asendre yadi te h­cchayo mahÃn 06,091.015c ayaæ và gacchatu raïe tasya yuddhÃya durmate÷ 06,091.015e bhagadatto mahÅpÃla÷ puraædarasamo yudhi 06,091.016a etÃvad uktvà rÃjÃnaæ bhagadattam athÃbravÅt 06,091.016c samak«aæ pÃrthivendrasya vÃkyaæ vÃkyaviÓÃrada÷ 06,091.017a gaccha ÓÅghraæ mahÃrÃja hai¬imbaæ yuddhadurmadam 06,091.017c vÃrayasva raïe yatto mi«atÃæ sarvadhanvinÃm 06,091.017e rÃk«asaæ krÆrakarmÃïaæ yathendras tÃrakaæ purà 06,091.018a tava divyÃni cÃstrÃïi vikramaÓ ca paraætapa 06,091.018c samÃgamaÓ ca bahubhi÷ purÃbhÆd asurai÷ saha 06,091.019a tvaæ tasya rÃjaÓÃrdÆla pratiyoddhà mahÃhave 06,091.019c svabalena v­to rÃja¤ jahi rÃk«asapuægavam 06,091.020a etac chrutvà tu vacanaæ bhÅ«masya p­tanÃpate÷ 06,091.020c prayayau siæhanÃdena parÃn abhimukho drutam 06,091.021a tam Ãdravantaæ saæprek«ya garjantam iva toyadam 06,091.021c abhyavartanta saækruddhÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,091.022a bhimaseno 'bhimanyuÓ ca rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,091.022c draupadeyÃ÷ satyadh­ti÷ k«atradevaÓ ca mÃri«a 06,091.023a cedipo vasudÃnaÓ ca daÓÃrïÃdhipatis tathà 06,091.023c supratÅkena tÃæÓ cÃpi bhagadatto 'py upÃdravat 06,091.024a tata÷ samabhavad yuddhaæ ghorarÆpaæ bhayÃnakam 06,091.024c pÃï¬ÆnÃæ bhagadattena yamarëÂravivardhanam 06,091.025a pramuktà rathibhir bÃïà bhÅmavegÃ÷ sutejanÃ÷ 06,091.025c te nipetur mahÃrÃja nÃge«u ca rathe«u ca 06,091.026a prabhinnÃÓ ca mahÃnÃgà vinÅtà hastisÃdibhi÷ 06,091.026c parasparaæ samÃsÃdya saænipetur abhÅtavat 06,091.027a madÃndhà ro«asaærabdhà vi«ÃïÃgrair mahÃhave 06,091.027c bibhidur dantamusalai÷ samÃsÃdya parasparam 06,091.028a hayÃÓ ca cÃmarÃpŬÃ÷ prÃsapÃïibhir ÃsthitÃ÷ 06,091.028c coditÃ÷ sÃdibhi÷ k«ipraæ nipetur itaretaram 06,091.029a pÃdÃtÃÓ ca padÃtyoghais tìitÃ÷ Óaktitomarai÷ 06,091.029c nyapatanta tadà bhÆmau ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,091.030a rathinaÓ ca tathà rÃjan karïinÃlÅkasÃyakai÷ 06,091.030c nihatya samare vÅrÃn siæhanÃdÃn vinedire 06,091.031a tasmiæs tathà vartamÃne saægrÃme lomahar«aïe 06,091.031c bhagadatto mahe«vÃso bhÅmasenam athÃdravat 06,091.032a ku¤jareïa prabhinnena saptadhà sravatà madam 06,091.032c parvatena yathà toyaæ sravamÃïena sarvata÷ 06,091.033a kira¤ ÓarasahasrÃïi supratÅkaÓirogata÷ 06,091.033c airÃvatastho maghavÃn vÃridhÃrà ivÃnagha 06,091.034a sa bhÅmaæ ÓaradhÃrÃbhis tìayÃm Ãsa pÃrthiva÷ 06,091.034c parvataæ vÃridhÃrÃbhi÷ prÃv­«Åva balÃhaka÷ 06,091.035a bhÅmasenas tu saækruddha÷ pÃdarak«Ãn para÷ÓatÃn 06,091.035c nijaghÃna mahe«vÃsa÷ saækruddha÷ Óarav­«Âibhi÷ 06,091.036a tÃn d­«Âvà nihatÃn kruddho bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,091.036c codayÃm Ãsa nÃgendraæ bhÅmasenarathaæ prati 06,091.037a sa nÃga÷ pre«itas tena bÃïo jyÃcodito yathà 06,091.037c abhyadhÃvata vegena bhÅmasenam ariædamam 06,091.038a tam Ãpatantaæ saæprek«ya pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,091.038c abhyavartanta vegena bhÅmasenapurogamÃ÷ 06,091.039a kekayÃÓ cÃbhimanyuÓ ca draupadeyÃÓ ca sarvaÓa÷ 06,091.039c daÓÃrïÃdhipati÷ ÓÆra÷ k«atradevaÓ ca mÃri«a 06,091.039e cedipaÓ citraketuÓ ca saækruddhÃ÷ sarva eva te 06,091.040a uttamÃstrÃïi divyÃni darÓayanto mahÃbalÃ÷ 06,091.040c tam ekaæ ku¤jaraæ kruddhÃ÷ samantÃt paryavÃrayan 06,091.041a sa viddho bahubhir bÃïair vyarocata mahÃdvipa÷ 06,091.041c saæjÃtarudhirotpŬo dhÃtucitra ivÃdrirà06,091.042a daÓÃrïÃdhipatiÓ cÃpi gajaæ bhÆmidharopamam 06,091.042c samÃsthito 'bhidudrÃva bhagadattasya vÃraïam 06,091.043a tam Ãpatantaæ samare gajaæ gajapati÷ sa ca 06,091.043c dadhÃra supratÅko 'pi veleva makarÃlayam 06,091.043d*0359_01 dadhÃra supratÅkaæ taæ k«atradharmà gajena tu 06,091.044a vÃritaæ prek«ya nÃgendraæ daÓÃrïasya mahÃtmana÷ 06,091.044c sÃdhu sÃdhv iti sainyÃni pÃï¬aveyÃny apÆjayan 06,091.045a tata÷ prÃgjyoti«a÷ kruddhas tomarÃn vai caturdaÓa 06,091.045c prÃhiïot tasya nÃgasya pramukhe n­pasattama 06,091.046a tasya varma mukhatrÃïaæ ÓÃtakumbhapari«k­tam 06,091.046c vidÃrya prÃviÓan k«ipraæ valmÅkam iva pannagÃ÷ 06,091.047a sa gìhaviddho vyathito nÃgo bharatasattama 06,091.047c upÃv­ttamada÷ k«ipraæ sa nyavartata vegata÷ 06,091.048a pradudrÃva ca vegena praïadan bhairavaæ svanam 06,091.048c sa mardamÃna÷ svabalaæ vÃyur v­k«Ãn ivaujasà 06,091.049a tasmin parÃjite nÃge pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,091.049c siæhanÃdaæ vinadyoccair yuddhÃyaivopatasthire 06,091.050a tato bhÅmaæ purask­tya bhagadattam upÃdravan 06,091.050c kiranto vividhÃn bÃïä ÓastrÃïi vividhÃni ca 06,091.051a te«Ãm ÃpatatÃæ rÃjan saækruddhÃnÃm amar«iïÃm 06,091.051c Órutvà sa ninadaæ ghoram amar«Ãd gatasÃdhvasa÷ 06,091.051e bhagadatto mahe«vÃsa÷ svanÃgaæ pratyacodayat 06,091.052a aÇkuÓÃÇgu«Âhanudita÷ sa gajapravaro yudhi 06,091.052c tasmin k«aïe samabhavat saævartaka ivÃnala÷ 06,091.053a rathasaæghÃæs tathà nÃgÃn hayÃæÓ ca saha sÃdibhi÷ 06,091.053c pÃdÃtÃæÓ ca susaækruddha÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,091.053e am­dnÃt samare rÃjan saæpradhÃvaæs tatas tata÷ 06,091.054a tena saælo¬yamÃnaæ tu pÃï¬ÆnÃæ tad balaæ mahat 06,091.054c saæcukoca mahÃrÃja carmevÃgnau samÃhitam 06,091.055a bhagnaæ tu svabalaæ d­«Âvà bhagadattena dhÅmatà 06,091.055c ghaÂotkaco 'tha saækruddho bhagadattam upÃdravat 06,091.056a vikaÂa÷ puru«o rÃjan dÅptÃsyo dÅptalocana÷ 06,091.056c rÆpaæ vibhÅ«aïaæ k­tvà ro«eïa prajvalann iva 06,091.057a jagrÃha vipulaæ ÓÆlaæ girÅïÃm api dÃraïam 06,091.057c nÃgaæ jighÃæsu÷ sahasà cik«epa ca mahÃbala÷ 06,091.057e savi«phuliÇgajvÃlÃbhi÷ samantÃt parive«Âitam 06,091.058a tam Ãpatantaæ sahasà d­«Âvà jvÃlÃkulaæ raïe 06,091.058c cik«epa ruciraæ tÅk«ïam ardhacandraæ sa pÃrthiva÷ 06,091.058e ciccheda sumahac chÆlaæ tena bÃïena vegavat 06,091.059a nipapÃta dvidhà chinnaæ ÓÆlaæ hemapari«k­tam 06,091.059c mahÃÓanir yathà bhra«Âà Óakramuktà nabhogatà 06,091.060a ÓÆlaæ nipatitaæ d­«Âvà dvidhà k­ttaæ sa pÃrthiva÷ 06,091.060c rukmadaï¬Ãæ mahÃÓaktiæ jagrÃhÃgniÓikhopamÃm 06,091.060e cik«epa tÃæ rÃk«asasya ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,091.061a tÃm ÃpatantÅæ saæprek«ya viyatsthÃm aÓanÅm iva 06,091.061c utpatya rÃk«asas tÆrïaæ jagrÃha ca nanÃda ca 06,091.062a babha¤ja cainÃæ tvarito jÃnuny Ãropya bhÃrata 06,091.062c paÓyata÷ pÃrthivendrasya tad adbhutam ivÃbhavat 06,091.063a tad avek«ya k­taæ karma rÃk«asena balÅyasà 06,091.063c divi devÃ÷ sagandharvà munayaÓ cÃpi vismitÃ÷ 06,091.064a pÃï¬avÃÓ ca mahe«vÃsà bhÅmasenapurogamÃ÷ 06,091.064c sÃdhu sÃdhv iti nÃdena p­thivÅm anunÃdayan 06,091.065a taæ tu Órutvà mahÃnÃdaæ prah­«ÂÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,091.065c nÃm­«yata mahe«vÃso bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,091.066a sa visphÃrya mahac cÃpam indrÃÓanisamasvanam 06,091.066c abhidudrÃva vegena pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃn 06,091.066e vis­jan vimalÃæs tÅk«ïÃn nÃrÃcä jvalanaprabhÃn 06,091.067a bhÅmam ekena vivyÃdha rÃk«asaæ navabhi÷ Óarai÷ 06,091.067c abhimanyuæ tribhiÓ caiva kekayÃn pa¤cabhis tathà 06,091.068a pÆrïÃyatavis­«Âena svarïapuÇkhena patriïà 06,091.068c bibheda dak«iïaæ bÃhuæ k«atradevasya cÃhave 06,091.068e papÃta sahasà tasya saÓaraæ dhanur uttamam 06,091.069a draupadeyÃæs tata÷ pa¤ca pa¤cabhi÷ samatìayat 06,091.069c bhÅmasenasya ca krodhÃn nijaghÃna turaægamÃn 06,091.070a dhvajaæ kesariïaæ cÃsya ciccheda viÓikhais tribhi÷ 06,091.070c nirbibheda tribhiÓ cÃnyai÷ sÃrathiæ cÃsya patribhi÷ 06,091.071a sa gìhaviddho vyathito rathopastha upÃviÓat 06,091.071c viÓoko bharataÓre«Âha bhagadattena saæyuge 06,091.072a tato bhÅmo mahÃrÃja viratho rathinÃæ vara÷ 06,091.072c gadÃæ prag­hya vegena pracaskanda mahÃrathÃt 06,091.073a tam udyatagadaæ d­«Âvà saÓ­Çgam iva parvatam 06,091.073c tÃvakÃnÃæ bhayaæ ghoraæ samapadyata bhÃrata 06,091.074a etasminn eva kÃle tu pÃï¬ava÷ k­«ïasÃrathi÷ 06,091.074c ÃjagÃma mahÃrÃja nighna¤ ÓatrÆn sahasraÓa÷ 06,091.075a yatra tau puru«avyÃghrau pitÃputrau paraætapau 06,091.075c prÃgjyoti«eïa saæsaktau bhÅmasenaghaÂotkacau 06,091.076a d­«Âvà tu pÃï¬avo rÃjan yudhyamÃnÃn mahÃrathÃn 06,091.076c tvarito bharataÓre«Âha tatrÃyÃd vikira¤ ÓarÃn 06,091.077a tato duryodhano rÃjà tvaramÃïo mahÃratha÷ 06,091.077c senÃm acodayat k«ipraæ rathanÃgÃÓvasaækulÃm 06,091.078a tÃm ÃpatantÅæ sahasà kauravÃïÃæ mahÃcamÆm 06,091.078c abhidudrÃva vegena pÃï¬ava÷ ÓvetavÃhana÷ 06,091.079a bhagadatto 'pi samare tena nÃgena bhÃrata 06,091.079c vim­dnan pÃï¬avabalaæ yudhi«Âhiram upÃdravat 06,091.080a tadÃsÅt tumulaæ yuddhaæ bhagadattasya mÃri«a 06,091.080c päcÃlai÷ s­¤jayaiÓ caiva kekayaiÓ codyatÃyudhai÷ 06,091.081a bhÅmaseno 'pi samare tÃv ubhau keÓavÃrjunau 06,091.081c ÃÓrÃvayad yathÃv­ttam irÃvad vadham uttamam 06,092.001 saæjaya uvÃca 06,092.001a putraæ tu nihataæ Órutvà irÃvantaæ dhanaæjaya÷ 06,092.001c du÷khena mahatÃvi«Âo ni÷Óvasan pannago yathà 06,092.002a abravÅt samare rÃjan vÃsudevam idaæ vaca÷ 06,092.002c idaæ nÆnaæ mahÃprÃj¤o viduro d­«ÂavÃn purà 06,092.003a kurÆïÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca k«ayaæ ghoraæ mahÃmati÷ 06,092.003c tato nivÃrayitavÃn dh­tarëÂraæ janeÓvaram 06,092.004a avadhyà bahavo vÅrÃ÷ saægrÃme madhusÆdana 06,092.004c nihatÃ÷ kauravai÷ saækhye tathÃsmÃbhiÓ ca te hatÃ÷ 06,092.005a arthahetor naraÓre«Âha kriyate karma kutsitam 06,092.005c dhig arthÃn yatk­te hy evaæ kriyate j¤Ãtisaæk«aya÷ 06,092.006a adhanasya m­taæ Óreyo na ca j¤ÃtivadhÃd dhanam 06,092.006c kiæ nu prÃpsyÃmahe k­«ïa hatvà j¤ÃtÅn samÃgatÃn 06,092.007a duryodhanÃparÃdhena Óakune÷ saubalasya ca 06,092.007c k«atriyà nidhanaæ yÃnti karïadurmantritena ca 06,092.008a idÃnÅæ ca vijÃnÃmi suk­taæ madhusÆdana 06,092.008c k­taæ rÃj¤Ã mahÃbÃho yÃcatà sma suyodhanam 06,092.008e rÃjyÃrdhaæ pa¤ca và grÃmÃn nÃkÃr«Åt sa ca durmati÷ 06,092.009a d­«Âvà hi k«atriyä ÓÆrä ÓayÃnÃn dharaïÅtale 06,092.009c nindÃmi bh­Óam ÃtmÃnaæ dhig astu k«atrajÅvikÃm 06,092.010a aÓaktam iti mÃm ete j¤Ãsyanti k«atriyà raïe 06,092.010c yuddhaæ mamaibhirucitaæ j¤Ãtibhir madhusÆdana 06,092.011a saæcodaya hayÃn k«ipraæ dhÃrtarëÂracamÆæ prati 06,092.011c pratari«ye mahÃpÃraæ bhujÃbhyÃæ samarodadhim 06,092.011e nÃyaæ klÅbayituæ kÃlo vidyate mÃdhava kva cit 06,092.012a evam uktas tu pÃrthena keÓava÷ paravÅrahà 06,092.012c codayÃm Ãsa tÃn aÓvÃn pÃï¬urÃn vÃtaraæhasa÷ 06,092.013a atha Óabdo mahÃn ÃsÅt tava sainyasya bhÃrata 06,092.013c mÃrutoddhÆtavegasya sÃgarasyeva parvaïi 06,092.013d*0360_01 rathaæ saæprerayÃm Ãsa vegena tvaritojjvalam 06,092.014a aparÃhïe mahÃrÃja saægrÃma÷ samapadyata 06,092.014c parjanyasamanirgho«o bhÅ«masya saha pÃï¬avai÷ 06,092.015a tato rÃjaæs tava sutà bhÅmasenam upÃdravan 06,092.015c parivÃrya raïe droïaæ vasavo vÃsavaæ yathà 06,092.016a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«ma÷ k­paÓ ca rathinÃæ vara÷ 06,092.016c bhagadatta÷ suÓarmà ca dhanaæjayam upÃdravan 06,092.017a hÃrdikyo bÃhlikaÓ caiva sÃtyakiæ samabhidrutau 06,092.017c amba«Âhakas tu n­patir abhimanyum avÃrayat 06,092.018a Óe«Ãs tv anye mahÃrÃja Óe«Ãn eva mahÃrathÃn 06,092.018c tata÷ pravav­te yuddhaæ ghorarÆpaæ bhayÃvaham 06,092.019a bhÅmasenas tu saæprek«ya putrÃæs tava janeÓvara 06,092.019c prajajvÃla raïe kruddho havi«Ã havyavì iva 06,092.020a putrÃs tu tava kaunteyaæ chÃdayÃæ cakrire Óarai÷ 06,092.020c prÃv­«Åva mahÃrÃja jaladÃ÷ parvataæ yathà 06,092.021a sa cchÃdyamÃno bahudhà putrais tava viÓÃæ pate 06,092.021c s­kkiïÅ vilihan vÅra÷ ÓÃrdÆla iva darpita÷ 06,092.022a vyƬhoraskaæ tato bhÅma÷ pÃtayÃm Ãsa pÃrthiva 06,092.022c k«urapreïa sutÅk«ïena so 'bhavad gatajÅvita÷ 06,092.022c*0361_01 **** **** sumuktena mahÃraïe 06,092.022c*0361_02 tìayÃm Ãsa saækruddha÷ **** **** 06,092.023a apareïa tu bhallena pÅtena niÓitena ca 06,092.023c apÃtayat kuï¬alinaæ siæha÷ k«udram­gaæ yathà 06,092.024a tata÷ suniÓitÃn pÅtÃn samÃdatta ÓilÅmukhÃn 06,092.024b*0362_01 subahÆn pre«ayÃm Ãsa kopayÃno mahÃbala÷ 06,092.024b*0363_01 tatas tu samare kruddho bhÅmasena÷ ÓilÅmukhÃn 06,092.024c sa sapta tvarayà yukta÷ putrÃæs te prÃpya mÃri«a 06,092.025a pre«ità bhÅmasenena ÓarÃs te d­¬hadhanvanà 06,092.025c apÃtayanta putrÃæs te rathebhya÷ sumahÃrathÃn 06,092.026a anÃdh­«Âiæ kuï¬abhedaæ vairÃÂaæ dÅrghalocanam 06,092.026c dÅrghabÃhuæ subÃhuæ ca tathaiva kanakadhvajam 06,092.027a prapatanta sma te vÅrà virejur bharatar«abha 06,092.027c vasante pu«paÓabalÃÓ cÆtÃ÷ prapatità iva 06,092.028a tata÷ pradudruvu÷ Óe«Ã÷ putrÃs tava viÓÃæ pate 06,092.028c taæ kÃlam iva manyanto bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,092.029a droïas tu samare vÅraæ nirdahantaæ sutÃæs tava 06,092.029b*0364_01 saædadhÃra mahÃbÃhur bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,092.029c yathÃdriæ vÃridhÃrÃbhi÷ samantÃd vyakirac charai÷ 06,092.030a tatrÃdbhutam apaÓyÃma kuntÅputrasya pauru«am 06,092.030c droïena vÃryamÃïo 'pi nijaghne yat sutÃæs tava 06,092.031a yathà hi gov­«o var«aæ saædhÃrayati khÃt patat 06,092.031c bhÅmas tathà droïamuktaæ Óaravar«am adÅdharat 06,092.031d*0365_01 nimÅlya netre g­hïÅyÃt tathà jagrÃha pÃï¬ava÷ 06,092.031d*0365_02 droïacÃpasamudbhÆtaæ Óaravar«aæ durÃsadam 06,092.031d*0366_01 nimÅlya nayane 'g­hïÃt tathà bÃïÃn v­kodara÷ 06,092.032a adbhutaæ ca mahÃrÃja tatra cakre v­kodara÷ 06,092.032c yat putrÃæs te 'vadhÅt saækhye droïaæ caiva nyayodhayat 06,092.033a putre«u tava vÅre«u cikrŬÃrjunapÆrvaja÷ 06,092.033c m­ge«v iva mahÃrÃja caran vyÃghro mahÃbala÷ 06,092.034a yathà và paÓumadhyastho drÃvayeta paÓÆn v­ka÷ 06,092.034c v­kodaras tava sutÃæs tathà vyadrÃvayad raïe 06,092.035a gÃÇgeyo bhagadattaÓ ca gautamaÓ ca mahÃratha÷ 06,092.035c pÃï¬avaæ rabhasaæ yuddhe vÃrayÃm Ãsur arjunam 06,092.036a astrair astrÃïi saævÃrya te«Ãæ so 'tiratho raïe 06,092.036c pravÅrÃæs tava sainye«u pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,092.037a abhimanyuÓ ca rÃjÃnam amba«Âhaæ lokaviÓrutam 06,092.037c virathaæ rathinÃæ Óre«Âhaæ kÃrayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,092.038a viratho vadhyamÃna÷ sa saubhadreïa yaÓasvinà 06,092.038c avaplutya rathÃt tÆrïaæ savrŬo manujÃdhipa÷ 06,092.039a asiæ cik«epa samare saubhadrasya mahÃtmana÷ 06,092.039c Ãruroha rathaæ caiva hÃrdikyasya mahÃtmana÷ 06,092.040a Ãpatantaæ tu nistriæÓaæ yuddhamÃrgaviÓÃrada÷ 06,092.040c lÃghavÃd vyaæsayÃm Ãsa saubhadra÷ paravÅrahà 06,092.041a vyaæsitaæ vÅk«ya nistriæÓaæ saubhadreïa raïe tadà 06,092.041c sÃdhu sÃdhv iti sainyÃnÃæ praïÃdo 'bhÆd viÓÃæ pate 06,092.041d*0367_01 nirÃyudham athÃtmÃnaæ sa saævÅk«ya janÃdhipa 06,092.042a dh­«ÂadyumnamukhÃs tv anye tava sainyam ayodhayan 06,092.042c tathaiva tÃvakÃ÷ sarve pÃï¬usainyam ayodhayan 06,092.043a tatrÃkrando mahÃn ÃsÅt tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,092.043c nighnatÃæ bh­Óam anyonyaæ kurvatÃæ karma du«karam 06,092.043d*0368_01 pravartam iva hÃrdikyaæ ghoraæ yuddham abhÆt tata÷ 06,092.044a anyonyaæ hi raïe ÓÆrÃ÷ keÓe«v Ãk«ipya mÃri«a 06,092.044c nakhair dantair ayudhyanta mu«Âibhir jÃnubhis tathà 06,092.045a bÃhubhiÓ ca talaiÓ caiva nistriæÓaiÓ ca susaæÓitai÷ 06,092.045c vivaraæ prÃpya cÃnyonyam anayan yamasÃdanam 06,092.046a nyahanac ca pità putraæ putraÓ ca pitaraæ raïe 06,092.046c vyÃkulÅk­tasaækalpà yuyudhus tatra mÃnavÃ÷ 06,092.047a raïe cÃrÆïi cÃpÃni hemap­«ÂhÃni bhÃrata 06,092.047c hatÃnÃm apaviddhÃni kalÃpÃÓ ca mahÃdhanÃ÷ 06,092.048a jÃtarÆpamayai÷ puÇkhai rÃjataiÓ ca ÓitÃ÷ ÓarÃ÷ 06,092.048c tailadhautà vyarÃjanta nirmuktabhujagopamÃ÷ 06,092.049a hastidantatsarÆn kha¬gä jÃtarÆpapari«k­tÃn 06,092.049c carmÃïi cÃpaviddhÃni rukmap­«ÂhÃni dhanvinÃm 06,092.050a suvarïavik­taprÃsÃn paÂÂiÓÃn hemabhÆ«itÃn 06,092.050c jÃtarÆpamayÃÓ car«ÂÅ÷ ÓaktyaÓ ca kanakojjvalÃ÷ 06,092.051a apak­ttÃÓ ca patità musalÃni gurÆïi ca 06,092.051c parighÃn paÂÂiÓÃæÓ caiva bhiï¬ipÃlÃæÓ ca mÃri«a 06,092.052a patitÃæs tomarÃæÓ cÃpi citrà hemapari«k­tÃ÷ 06,092.052c kuthÃÓ ca bahudhÃkÃrÃÓ cÃmaravyajanÃni ca 06,092.053a nÃnÃvidhÃni ÓastrÃïi vis­jya patità narÃ÷ 06,092.053c jÅvanta iva d­Óyante gatasattvà mahÃrathÃ÷ 06,092.054a gadÃvimathitair gÃtrair musalair bhinnamastakÃ÷ 06,092.054c gajavÃjirathak«uïïÃ÷ Óerate sma narÃ÷ k«itau 06,092.055a tathaivÃÓvan­nÃgÃnÃæ ÓarÅrair Ãbabhau tadà 06,092.055c saæchannà vasudhà rÃjan parvatair iva sarvata÷ 06,092.056a samare patitaiÓ caiva Óakty­«ÂiÓaratomarai÷ 06,092.056c nistriæÓai÷ paÂÂiÓai÷ prÃsair ayaskuntai÷ paraÓvadhai÷ 06,092.057a parighair bhiï¬ipÃlaiÓ ca ÓataghnÅbhis tathaiva ca 06,092.057c ÓarÅrai÷ ÓastrabhinnaiÓ ca samÃstÅryata medinÅ 06,092.058a ni÷Óabdair alpaÓabdaiÓ ca Óoïitaughapariplutai÷ 06,092.058c gatÃsubhir amitraghna vibabhau saæv­tà mahÅ 06,092.059a satalatrai÷ sakeyÆrair bÃhubhiÓ candanok«itai÷ 06,092.059b*0369_01 sudh­tair lakuÂaiÓ caiva saæv­tà tatra medinÅ 06,092.059c hastihastopamaiÓ chinnair ÆrubhiÓ ca tarasvinÃm 06,092.059d*0370_01 sÃÇgadaiÓ ca bhujaiÓ caiva vipraviddhair alaæk­tai÷ 06,092.060a baddhacƬÃmaïidharai÷ ÓirobhiÓ ca sakuï¬alai÷ 06,092.060c patitair v­«abhÃk«ÃïÃæ babhau bhÃrata medinÅ 06,092.061a kavacai÷ ÓoïitÃdigdhair viprakÅrïaiÓ ca käcanai÷ 06,092.061c rarÃja subh­Óaæ bhÆmi÷ ÓÃntÃrcibhir ivÃnalai÷ 06,092.062a vipraviddhai÷ kalÃpaiÓ ca patitaiÓ ca ÓarÃsanai÷ 06,092.062c viprakÅrïai÷ ÓaraiÓ cÃpi rukmapuÇkhai÷ samantata÷ 06,092.063a rathaiÓ ca bahubhir bhagnai÷ kiÇkiïÅjÃlamÃlibhi÷ 06,092.063c vÃjibhiÓ ca hatai÷ kÅrïai÷ srastajihvai÷ saÓoïitai÷ 06,092.064a anukar«ai÷ patÃkÃbhir upÃsaÇgair dhvajair api 06,092.064c pravÅrÃïÃæ mahÃÓaÇkhair viprakÅrïaiÓ ca pÃï¬urai÷ 06,092.065a srastahastaiÓ ca mÃtaÇgai÷ ÓayÃnair vibabhau mahÅ 06,092.065b*0371_01 ÓuÓubhe dharaïÅ rÃjan pradÅptair iva parvatai÷ 06,092.065b*0371_02 srastair ÃbharaïaiÓ caiva vibabhau tu tadà mahÅ 06,092.065c nÃnÃrÆpair alaækÃrai÷ pramadevÃbhyalaæk­tà 06,092.066a dantibhiÓ cÃparais tatra saprÃsair gìhavedanai÷ 06,092.066c karai÷ Óabdaæ vimu¤cadbhi÷ ÓÅkaraæ ca muhur muhu÷ 06,092.066e vibabhau tad raïasthÃnaæ dhamyamÃnair ivÃcalai÷ 06,092.067a nÃnÃrÃgai÷ kambalaiÓ ca paristomaiÓ ca dantinÃm 06,092.067b*0372_01 vivÃritavicitrÃbhi÷ kuthÃbhiÓ ca samantata÷ 06,092.067c vai¬Æryamaïidaï¬aiÓ ca patitair aÇkuÓai÷ Óubhai÷ 06,092.068a ghaïÂÃbhiÓ ca gajendrÃïÃæ patitÃbhi÷ samantata÷ 06,092.068c vighÃÂitavicitrÃbhi÷ kuthÃbhÅ rÃÇkavais tathà 06,092.069a graiveyaiÓ citrarÆpaiÓ ca rukmakak«yÃbhir eva ca 06,092.069c yantraiÓ ca bahudhà chinnais tomaraiÓ ca sakampanai÷ 06,092.069d*0373_01 rarÃja subh­Óaæ bhÆmis tatra viÓÃæ pate 06,092.070a aÓvÃnÃæ reïukapilai rukmacchannair uraÓchadai÷ 06,092.070c sÃdinÃæ ca bhujaiÓ chinnai÷ patitai÷ sÃÇgadais tathà 06,092.071a prÃsaiÓ ca vimalais tÅk«ïair vimalÃbhis tathar«Âibhi÷ 06,092.071c u«ïÅ«aiÓ ca tathà chinnai÷ praviddhaiÓ ca tatas tata÷ 06,092.072a vicitrair ardhacandraiÓ ca jÃtarÆpapari«k­tai÷ 06,092.072c aÓvÃstaraparistomai rÃÇkavair m­ditais tathà 06,092.073a narendracƬÃmaïibhir vicitraiÓ ca mahÃdhanai÷ 06,092.073c chatrais tathÃpaviddhaiÓ ca cÃmaravyajanair api 06,092.074a padmendudyutibhiÓ caiva vadanaiÓ cÃrukuï¬alai÷ 06,092.074c kÊptaÓmaÓrubhir atyarthaæ vÅrÃïÃæ samalaæk­tai÷ 06,092.075a apaviddhair mahÃrÃja suvarïojjvalakuï¬alai÷ 06,092.075c grahanak«atraÓabalà dyaur ivÃsÅd vasuædharà 06,092.076a evam ete mahÃsene m­dite tatra bhÃrata 06,092.076c parasparaæ samÃsÃdya tava te«Ãæ ca saæyuge 06,092.077a te«u ÓrÃnte«u bhagne«u m­dite«u ca bhÃrata 06,092.077c rÃtri÷ samabhavad ghorà nÃpaÓyÃma tato raïam 06,092.078a tato 'vahÃraæ sainyÃnÃæ pracakru÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,092.078c ghore niÓÃmukhe raudre vartamÃne sudÃruïe 06,092.079a avahÃraæ tata÷ k­tvà sahitÃ÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,092.079c nyaviÓanta yathÃkÃlaæ gatvà svaÓibiraæ tadà 06,093.001 saæjaya uvÃca 06,093.001a tato duryodhano rÃjà ÓakuniÓ cÃpi saubala÷ 06,093.001c du÷ÓÃsanaÓ ca putras te sÆtaputraÓ ca durjaya÷ 06,093.002a samÃgamya mahÃrÃja mantraæ cakrÆr vivak«itam 06,093.002c kathaæ pÃï¬usutà yuddhe jetavyÃ÷ sagaïà iti 06,093.003a tato duryodhano rÃjà sarvÃæs tÃn Ãha mantriïa÷ 06,093.003c sÆtaputraæ samÃbhëya saubalaæ ca mahÃbalam 06,093.004a droïo bhÅ«ma÷ k­pa÷ Óalya÷ saumadattiÓ ca saæyuge 06,093.004c na pÃrthÃn pratibÃdhante na jÃne tatra kÃraïam 06,093.005a avadhyamÃnÃs te cÃpi k«apayanti balaæ mama 06,093.005c so 'smi k«Åïabala÷ karïa k«ÅïaÓastraÓ ca saæyuge 06,093.005d*0374_01 droïasya pramukhe vÅrà hatÃs te bhrÃtaro mama 06,093.005d*0374_02 bhÅmasenena rÃdheya mama caiva ca paÓyata÷ 06,093.006a nik­ta÷ pÃï¬avai÷ ÓÆrair avadhyair daivatair api 06,093.006c so 'haæ saæÓayam Ãpanna÷ prakari«ye kathaæ raïam 06,093.006d*0375_01 mahÃbala mahÃprÃj¤a sarvaÓÃstraviÓÃrada 06,093.006d*0375_02 mantraj¤o mantravÃn dak«o nÅtimÃn nÅtikovida÷ 06,093.006d*0375_03 sa ÓÆra÷ sa ca vikrÃnta÷ sÆryaputra÷ pratÃpavÃn 06,093.006d*0375_04 etan mahÃbhÅtikaraæ pratari«ye raïaæ katham 06,093.007a tam abravÅn mahÃrÃja sÆtaputro narÃdhipam 06,093.007c mà Óuco bharataÓre«Âha prakari«ye priyaæ tava 06,093.008a bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tÆrïam apayÃtu mahÃraïÃt 06,093.008c niv­tte yudhi gÃÇgeye nyastaÓastre ca bhÃrata 06,093.009a ahaæ pÃrthÃn hani«yÃmi sanitÃn sarvasomakai÷ 06,093.009c paÓyato yudhi bhÅ«masya Óape satyena te n­pa 06,093.010a pÃï¬ave«u dayÃæ rÃjan sadà bhÅ«ma÷ karoti vai 06,093.010c aÓaktaÓ ca raïe bhÅ«mo jetum etÃn mahÃrathÃn 06,093.011a abhimÃnÅ raïe bhÅ«mo nityaæ cÃpi raïapriya÷ 06,093.011c sa kathaæ pÃï¬avÃn yuddhe je«yate tÃta saægatÃn 06,093.012a sa tvaæ ÓÅghram ito gatvà bhÅ«masya Óibiraæ prati 06,093.012c anumÃnya raïe bhÅ«maæ Óastraæ nyÃsaya bhÃrata 06,093.013a nyastaÓastre tato bhÅ«me nihatÃn paÓya pÃï¬avÃn 06,093.013c mayaikena raïe rÃjan sasuh­dgaïabÃndhavÃn 06,093.014a evam uktas tu karïena putro duryodhanas tava 06,093.014c abravÅd bhrÃtaraæ tatra du÷ÓÃsanam idaæ vaca÷ 06,093.015a anuyÃtraæ yathà sajjaæ sarvaæ bhavati sarvata÷ 06,093.015c du÷ÓÃsana tathà k«ipraæ sarvam evopapÃdaya 06,093.016a evam uktvà tato rÃjan karïam Ãha janeÓvara÷ 06,093.016c anumÃnya raïe bhÅ«mam ito 'haæ dvipadÃæ varam 06,093.017a Ãgami«ye tata÷ k«ipraæ tvatsakÃÓam ariædama 06,093.017c tatas tvaæ puru«avyÃghra prakari«yasi saæyugam 06,093.018a ni«papÃta tatas tÆrïaæ putras tava viÓÃæ pate 06,093.018c sahito bhrÃt­bhi÷ sarvair devair iva Óatakratu÷ 06,093.019a tatas taæ n­paÓÃrdÆlaæ ÓÃrdÆlasamavikramam 06,093.019c Ãrohayad dhayaæ tÆrïaæ bhrÃtà du÷ÓÃsanas tadà 06,093.020a aÇgadÅ baddhamukuÂo hastÃbharaïavÃn n­pa÷ 06,093.020c dhÃrtarëÂro mahÃrÃja vibabhau sa mahendravat 06,093.021a bhÃï¬Åpu«panikÃÓena tapanÅyanibhena ca 06,093.021c anulipta÷ parÃrdhyena candanena sugandhinà 06,093.022a arajombarasaævÅta÷ siæhakhelagatir n­pa÷ 06,093.022c ÓuÓubhe vimalÃrci«ma¤ ÓaradÅva divÃkara÷ 06,093.023a taæ prayÃntaæ naravyÃghraæ bhÅ«masya Óibiraæ prati 06,093.023c anujagmur mahe«vÃsÃ÷ sarvalokasya dhanvina÷ 06,093.023e bhrÃtaraÓ ca mahe«vÃsÃs tridaÓà iva vÃsavam 06,093.024a hayÃn anye samÃruhya gajÃn anye ca bhÃrata 06,093.024c rathair anye naraÓre«ÂhÃ÷ parivavru÷ samantata÷ 06,093.024d*0376_01 padÃtayaÓ ca tvarità nakharaprÃsayodhina÷ 06,093.024d*0376_02 parivavrur mahe«vÃsaæ dhÃrtarëÂraæ mahÃratham 06,093.025a ÃttaÓastrÃÓ ca suh­do rak«aïÃrthaæ mahÅpate÷ 06,093.025c prÃdurbabhÆvu÷ sahitÃ÷ ÓakrasyevÃmarà divi 06,093.026a saæpÆjyamÃna÷ kurubhi÷ kauravÃïÃæ mahÃratha÷ 06,093.026c prayayau sadanaæ rÃjan gÃÇgeyasya yaÓasvina÷ 06,093.026e anvÅyamÃna÷ sahitai÷ sodarai÷ sarvato n­pa÷ 06,093.027a dak«iïaæ dak«iïa÷ kÃle saæbh­tya svabhujaæ tadà 06,093.027c hastihastopamaæ Óaik«aæ sarvaÓatrunibarhaïam 06,093.028a prag­hïann a¤jalÅn nÌïÃm udyatÃn sarvatodiÓam 06,093.028c ÓuÓrÃva madhurà vÃco nÃnÃdeÓanivÃsinÃm 06,093.029a saæstÆyamÃna÷ sÆtaiÓ ca mÃgadhaiÓ ca mahÃyaÓÃ÷ 06,093.029c pÆjayÃnaÓ ca tÃn sarvÃn sarvalokeÓvareÓvara÷ 06,093.030a pradÅpai÷ käcanais tatra gandhatailÃvasecanai÷ 06,093.030c parivavrur mahÃtmÃnaæ prajvaladbhi÷ samantata÷ 06,093.030d*0377_01 devÃsure yathendro 'sau saægrÃme ca bhayaækare 06,093.031a sa tai÷ pariv­to rÃjà pradÅpai÷ käcanai÷ Óubhai÷ 06,093.031c ÓuÓubhe candramà yukto dÅptair iva mahÃgrahai÷ 06,093.032a ka¤cuko«ïÅ«iïas tatra vetrajharjharapÃïaya÷ 06,093.032c protsÃrayanta÷ Óanakais taæ janaæ sarvatodiÓam 06,093.033a saæprÃpya tu tato rÃjà bhÅ«masya sadanaæ Óubham 06,093.033c avatÅrya hayÃc cÃpi bhÅ«maæ prÃpya janeÓvara÷ 06,093.034a abhivÃdya tato bhÅ«maæ ni«aïïa÷ paramÃsane 06,093.034c käcane sarvatobhadre spardhyÃstaraïasaæv­te 06,093.034e uvÃca präjalir bhÅ«maæ bëpakaïÂho 'Órulocana÷ 06,093.035a tvÃæ vayaæ samupÃÓritya saæyuge ÓatrusÆdana 06,093.035c utsahema raïe jetuæ sendrÃn api surÃsurÃn 06,093.036a kim u pÃï¬usutÃn vÅrÃn sasuh­dgaïabÃndhavÃn 06,093.036c tasmÃd arhasi gÃÇgeya k­pÃæ kartuæ mayi prabho 06,093.036e jahi pÃï¬usutÃn vÅrÃn mahendra iva dÃnavÃn 06,093.037a pÆrvam uktaæ mahÃbÃho nihani«yÃmi somakÃn 06,093.037c päcÃlÃn pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ karÆ«ÃæÓ ceti bhÃrata 06,093.038a tad vaca÷ satyam evÃstu jahi pÃrthÃn samÃgatÃn 06,093.038c somakÃæÓ ca mahe«vÃsÃn satyavÃg bhava bhÃrata 06,093.039a dayayà yadi và rÃjan dve«yabhÃvÃn mama prabho 06,093.039c mandabhÃgyatayà vÃpi mama rak«asi pÃï¬avÃn 06,093.040a anujÃnÅhi samare karïam ÃhavaÓobhinam 06,093.040c sa je«yati raïe pÃrthÃn sasuh­dgaïabÃndhavÃn 06,093.041a etÃvad uktvà n­pati÷ putro duryodhanas tava 06,093.041c novÃca vacanaæ kiæ cid bhÅ«maæ bhÅmaparÃkramam 06,094.001 saæjaya uvÃca 06,094.001a vÃkÓalyais tava putreïa so 'tividdha÷ pitÃmaha÷ 06,094.001c du÷khena mahatÃvi«Âo novÃcÃpriyam aïv api 06,094.002a sa dhyÃtvà suciraæ kÃlaæ du÷kharo«asamanvita÷ 06,094.002c ÓvasamÃno yathà nÃga÷ praïunno vai ÓalÃkayà 06,094.003a udv­tya cak«u«Å kopÃn nirdahann iva bhÃrata 06,094.003c sadevÃsuragandharvaæ lokaæ lokavidÃæ vara÷ 06,094.003e abravÅt tava putraæ tu sÃmapÆrvam idaæ vaca÷ 06,094.004a kiæ nu duryodhanaivaæ mÃæ vÃkÓalyair upavidhyasi 06,094.004c ghaÂamÃnaæ yathÃÓakti kurvÃïaæ ca tava priyam 06,094.004e juhvÃnaæ samare prÃïÃæs tavaiva hitakÃmyayà 06,094.005a yadà tu pÃï¬ava÷ ÓÆra÷ khÃï¬ave 'gnim atarpayat 06,094.005c parÃjitya raïe Óakraæ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.006a yadà ca tvÃæ mahÃbÃho gandharvair h­tam ojasà 06,094.006c amocayat pÃï¬usuta÷ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.007a dravamÃïe«u ÓÆre«u sodare«u tathÃbhibho 06,094.007c sÆtaputre ca rÃdheye paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.008a yac ca na÷ sahitÃn sarvÃn virÃÂanagare tadà 06,094.008c eka eva samudyÃta÷ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.009a droïaæ ca yudhi saærabdhaæ mÃæ ca nirjitya saæyuge 06,094.009c karïaæ ca tvÃæ ca drauïiæ ca k­paæ ca sumahÃratham 06,094.009e vÃsÃæsi sa samÃdatta paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.009f*0378_01 tathà drauïiæ mahe«vÃsaæ ÓÃradvatam athÃpi ca 06,094.009f*0378_02 gograhe jitavÃn pÆrvaæ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.009f*0378_03 vijitya ca yadà karïaæ sadà puru«amÃninam 06,094.009f*0378_04 uttarÃyai dadau vastraæ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.010a nivÃtakavacÃn yuddhe vÃsavenÃpi durjayÃn 06,094.010c jitavÃn samare pÃrtha÷ paryÃptaæ tan nidarÓanam 06,094.010d*0379_01 avaÓyaæ hitakÃmena pÃr«atena ca dhÅmatà 06,094.011a ko hi Óakto raïe jetuæ pÃï¬avaæ rabhasaæ raïe 06,094.011b*0380_01 yasya goptà jagadgoptà ÓaÇkhacakragadÃdhara÷ 06,094.011b*0380_02 vÃsudevo 'nantaÓakti÷ s­«ÂisaæhÃrakÃraka÷ 06,094.011b*0380_03 sarveÓvaro devadeva÷ paramÃtmà sanÃtana÷ 06,094.011b*0380_04 ukto 'si bahuÓo rÃjan nÃradÃdyair mahar«ibhi÷ 06,094.011c tvaæ tu mohÃn na jÃnÅ«e vÃcyÃvÃcyaæ suyodhana 06,094.012a mumÆr«ur hi nara÷ sarvÃn v­k«Ãn paÓyati käcanÃn 06,094.012c tathà tvam api gÃndhÃre viparÅtÃni paÓyasi 06,094.013a svayaæ vairaæ mahat k­tvà pÃï¬avai÷ sahas­¤jayai÷ 06,094.013c yudhyasva tÃn adya raïe paÓyÃma÷ puru«o bhava 06,094.013d*0381_01 aÓakyÃ÷ pÃï¬avà jetuæ devair api savÃsavai÷ 06,094.014a ahaæ tu somakÃn sarvÃn sapäcÃlÃn samÃgatÃn 06,094.014c nihani«ye naravyÃghra varjayitvà Óikhaï¬inam 06,094.015a tair vÃhaæ nihata÷ saækhye gami«ye yamasÃdanam 06,094.015c tÃn và nihatya saægrÃme prÅtiæ dÃsyÃmi vai tava 06,094.016a pÆrvaæ hi strÅ samutpannà Óikhaï¬Å rÃjaveÓmani 06,094.016c varadÃnÃt pumä jÃta÷ sai«Ã vai strÅ Óikhaï¬inÅ 06,094.017a tÃm ahaæ na hani«yÃmi prÃïatyÃge 'pi bhÃrata 06,094.017c yÃsau prÃÇ nirmità dhÃtrà sai«Ã vai strÅ Óikhaï¬inÅ 06,094.018a sukhaæ svapihi gÃndhÃre Óvo 'smi kartà mahÃraïam 06,094.018c yaj janÃ÷ kathayi«yanti yÃvat sthÃsyati medinÅ 06,094.019a evam uktas tava suto nirjagÃma janeÓvara 06,094.019c abhivÃdya guruæ mÆrdhnà prayayau svaæ niveÓanam 06,094.020a Ãgamya tu tato rÃjà vis­jya ca mahÃjanam 06,094.020c praviveÓa tatas tÆrïaæ k«ayaæ Óatruk«ayaækara÷ 06,094.020e pravi«Âa÷ sa niÓÃæ tÃæ ca gamayÃm Ãsa pÃrthiva÷ 06,095.001 saæjaya uvÃca 06,095.001a prabhÃtÃyÃæ tu ÓarvaryÃæ prÃtar utthÃya vai n­pa÷ 06,095.001c rÃj¤a÷ samÃj¤Ãpayata senÃæ yojayateti ha 06,095.001e adya bhÅ«mo raïe kruddho nihani«yati somakÃn 06,095.002a duryodhanasya tac chrutvà rÃtrau vilapitaæ bahu 06,095.002c manyamÃna÷ sa taæ rÃjan pratyÃdeÓam ivÃtmana÷ 06,095.003a nirvedaæ paramaæ gatvà vinindya paravÃcyatÃm 06,095.003c dÅrghaæ dadhyau ÓÃætanavo yoddhukÃmo 'rjunaæ raïe 06,095.004a iÇgitena tu taj j¤Ãtvà gÃÇgeyena vicintitam 06,095.004c duryodhano mahÃrÃja du÷ÓÃsanam acodayat 06,095.005a du÷ÓÃsana rathÃs tÆrïaæ yujyantÃæ bhÅ«marak«iïa÷ 06,095.005c dvÃtriæÓat tvam anÅkÃni sarvÃïy evÃbhicodaya 06,095.006a idaæ hi samanuprÃptaæ var«apÆgÃbhicintitam 06,095.006c pÃï¬avÃnÃæ sasainyÃnÃæ vadho rÃjyasya cÃgama÷ 06,095.007a tatra kÃryam ahaæ manye bhÅ«masyaivÃbhirak«aïam 06,095.007c sa no gupta÷ sukhÃya syÃd dhanyÃt pÃrthÃæÓ ca saæyuge 06,095.008a abravÅc ca viÓuddhÃtmà nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 06,095.008c strÅpÆrvako hy asau jÃtas tasmÃd varjyo raïe mayà 06,095.009a lokas tad veda yad ahaæ pitu÷ priyacikÅr«ayà 06,095.009c rÃjyaæ sphÅtaæ mahÃbÃho striyaÓ ca tyaktavÃn purà 06,095.010a naiva cÃhaæ striyaæ jÃtu na strÅpÆrvaæ kathaæ cana 06,095.010c hanyÃæ yudhi naraÓre«Âha satyam etad bravÅmi te 06,095.011a ayaæ strÅpÆrvako rÃja¤ Óikhaï¬Å yadi te Óruta÷ 06,095.011c udyoge kathitaæ yat tat tathà jÃtà Óikhaï¬inÅ 06,095.012a kanyà bhÆtvà pumä jÃta÷ sa ca yotsyati bhÃrata 06,095.012c tasyÃhaæ pramukhe bÃïÃn na mu¤ceyaæ kathaæ cana 06,095.013a yuddhe tu k«atriyÃæs tÃta pÃï¬avÃnÃæ jayai«iïa÷ 06,095.013c sarvÃn anyÃn hani«yÃmi saæprÃptÃn bÃïagocarÃn 06,095.014a evaæ mÃæ bharataÓre«Âho gÃÇgeya÷ prÃha ÓÃstravit 06,095.014c tatra sarvÃtmanà manye bhÅ«masyaivÃbhipÃlanam 06,095.015a arak«yamÃïaæ hi v­ko hanyÃt siæhaæ mahÃvane 06,095.015c mà v­keïeva ÓÃrdÆlaæ ghÃtayema Óikhaï¬inà 06,095.015d*0382_01 mà siæham iva kÃkena hataæ bhÅ«maæ Óikhaï¬inà 06,095.015d*0382_02 paÓyema puru«avyÃghra tathà nÅtir vidhÅyatÃm 06,095.016a mÃtula÷ Óakuni÷ Óalya÷ k­po droïo viviæÓati÷ 06,095.016c yattà rak«antu gÃÇgeyaæ tasmin gupte dhruvo jaya÷ 06,095.017a etac chrutvà tu rÃjÃno duryodhanavacas tadà 06,095.017c sarvato rathavaæÓena gÃÇgeyaæ paryavÃrayan 06,095.018a putrÃÓ ca tava gÃÇgeyaæ parivÃrya yayur mudà 06,095.018c kampayanto bhuvaæ dyÃæ ca k«obhayantaÓ ca pÃï¬avÃn 06,095.019a tai rathaiÓ ca susaæyuktair dantibhiÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,095.019c parivÃrya raïe bhÅ«maæ daæÓitÃ÷ samavasthitÃ÷ 06,095.020a yathà devÃsure yuddhe tridaÓà vajradhÃriïam 06,095.020c sarve te sma vyati«Âhanta rak«antas taæ mahÃratham 06,095.021a tato duryodhano rÃjà punar bhrÃtaram abravÅt 06,095.021c savyaæ cakraæ yudhÃmanyur uttamaujÃÓ ca dak«iïam 06,095.021e goptÃrÃv arjunasyaitÃv arjuno 'pi Óikhaï¬ina÷ 06,095.022a sa rak«yamÃïa÷ pÃrthena tathÃsmÃbhir vivarjita÷ 06,095.022c yathà bhÅ«maæ na no hanyÃd du÷ÓÃsana tathà kuru 06,095.023a bhrÃtus tad vacanaæ Órutvà putro du÷ÓÃsanas tava 06,095.023c bhÅ«maæ pramukhata÷ k­tvà prayayau senayà saha 06,095.024a bhÅ«maæ tu rathavaæÓena d­«Âvà tam abhisaæv­tam 06,095.024c arjuno rathinÃæ Óre«Âho dh­«Âadyumnam uvÃca ha 06,095.025a Óikhaï¬inaæ naravyÃghra bhÅ«masya pramukhe 'nagha 06,095.025c sthÃpayasvÃdya päcÃlya tasya goptÃham apy uta 06,095.026a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«mo niryayau senayà saha 06,095.026c vyÆhaæ cÃvyÆhata mahat sarvatobhadram Ãhave 06,095.027a k­paÓ ca k­tavarmà ca ÓaibyaÓ caiva mahÃratha÷ 06,095.027c Óakuni÷ saindhavaÓ caiva kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,095.028a bhÅ«meïa sahitÃ÷ sarve putraiÓ ca tava bhÃrata 06,095.028c agrata÷ sarvasainyÃnÃæ vyÆhasya pramukhe sthitÃ÷ 06,095.029a droïo bhÆriÓravÃ÷ Óalyo bhagadattaÓ ca mÃri«a 06,095.029c dak«iïaæ pak«am ÃÓritya sthità vyÆhasya daæÓitÃ÷ 06,095.030a aÓvatthÃmà somadatta Ãvantyau ca mahÃrathau 06,095.030c mahatyà senayà yuktà vÃmaæ pak«am apÃlayan 06,095.031a duryodhano mahÃrÃja trigartai÷ sarvato v­ta÷ 06,095.031c vyÆhamadhye sthito rÃjan pÃï¬avÃn prati bhÃrata 06,095.032a alambuso rathaÓre«Âha÷ ÓrutÃyuÓ ca mahÃratha÷ 06,095.032c p­«Âhata÷ sarvasainyÃnÃæ sthitau vyÆhasya daæÓitau 06,095.033a evam ete tadà vyÆhaæ k­tvà bhÃrata tÃvakÃ÷ 06,095.033c saænaddhÃ÷ samad­Óyanta pratapanta ivÃgnaya÷ 06,095.034a tathà yudhi«Âhiro rÃjà bhÅmasenaÓ ca pÃï¬ava÷ 06,095.034c nakula÷ sahadevaÓ ca mÃdrÅputrÃv ubhÃv api 06,095.034e agrata÷ sarvasainyÃnÃæ sthità vyÆhasya daæÓitÃ÷ 06,095.035a dh­«Âadyumno virÃÂaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,095.035c sthitÃ÷ sainyena mahatà parÃnÅkavinÃÓanÃ÷ 06,095.035d*0383_01 anye ca bahava÷ ÓÆrÃ÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,095.035d*0383_02 nÃnÃvidhÃyudhà vÅrà nÃnÃÓastropaÓobhitÃ÷ 06,095.036a Óikhaï¬Å vijayaÓ caiva rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,095.036c cekitÃno mahÃbÃhu÷ kuntibhojaÓ ca vÅryavÃn 06,095.036e sthità raïe mahÃrÃja mahatyà senayà v­tÃ÷ 06,095.037a abhimanyur mahe«vÃso drupadaÓ ca mahÃratha÷ 06,095.037b*0384_01 yuyudhÃno mahe«vÃso yudhÃmanyuÓ ca vÅryavÃn 06,095.037c kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca sthità yuddhÃya daæÓitÃ÷ 06,095.038a evaæ te 'pi mahÃvyÆhaæ prativyÆhya sudurjayam 06,095.038c pÃï¬avÃ÷ samare ÓÆrÃ÷ sthità yuddhÃya mÃri«a 06,095.039a tÃvakÃs tu raïe yattÃ÷ sahasenà narÃdhipÃ÷ 06,095.039c abhyudyayÆ raïe pÃrthÃn bhÅ«maæ k­tvÃgrato n­pa 06,095.040a tathaiva pÃï¬avà rÃjan bhÅmasenapurogamÃ÷ 06,095.040c bhÅ«maæ yuddhapariprepsuæ saægrÃme vijigÅ«ava÷ 06,095.041a k«ve¬Ã÷ kilikilÃÓabdÃn krakacÃn govi«ÃïikÃ÷ 06,095.041c bherÅm­daÇgapaïavÃn nÃdayantaÓ ca pu«karÃn 06,095.041e pÃï¬avà abhyadhÃvanta nadanto bhairavÃn ravÃn 06,095.042a bherÅm­daÇgaÓaÇkhÃnÃæ dundubhÅnÃæ ca nisvanai÷ 06,095.042c utkru«ÂasiæhanÃdaiÓ ca valgitaiÓ ca p­thagvidhai÷ 06,095.043a vayaæ pratinadantas tÃn abhyagacchÃma satvarÃ÷ 06,095.043c sahasaivÃbhisaækruddhÃs tadÃsÅt tumulaæ mahat 06,095.044a tato 'nyonyaæ pradhÃvanta÷ saæprahÃraæ pracakrire 06,095.044c tata÷ Óabdena mahatà pracakampe vasuædharà 06,095.045a pak«iïaÓ ca mahÃghoraæ vyÃharanto vibabhramu÷ 06,095.045c saprabhaÓ codita÷ sÆryo ni«prabha÷ samapadyata 06,095.046a vavuÓ ca tumulà vÃtÃ÷ Óaæsanta÷ sumahad bhayam 06,095.046c ghorÃÓ ca ghoranirhrÃdÃ÷ ÓivÃs tatra vavÃÓire 06,095.046e vedayantyo mahÃrÃja mahad vaiÓasam Ãgatam 06,095.047a diÓa÷ prajvalità rÃjan pÃæsuvar«aæ papÃta ca 06,095.047c rudhireïa samunmiÓram asthivar«aæ tathaiva ca 06,095.048a rudatÃæ vÃhanÃnÃæ ca netrebhya÷ prÃpataj jalam 06,095.048c susruvuÓ ca Óak­nmÆtraæ pradhyÃyanto viÓÃæ pate 06,095.049a antarhità mahÃnÃdÃ÷ ÓrÆyante bharatar«abha 06,095.049c rak«asÃæ puru«ÃdÃnÃæ nadatÃæ bhairavÃn ravÃn 06,095.050a saæpatanta÷ sma d­Óyante gomÃyubakavÃyasÃ÷ 06,095.050c ÓvÃnaÓ ca vividhair nÃdair bha«antas tatra tasthire 06,095.051a jvalitÃÓ ca maholkà vai samÃhatya divÃkaram 06,095.051c nipetu÷ sahasà bhÆmau vedayÃnà mahad bhayam 06,095.052a mahÃnty anÅkÃni mahÃsamucchraye; samÃgame pÃï¬avadhÃrtarëÂrayo÷ 06,095.052c prakÃÓire ÓaÇkham­daÇganisvanai÷; prakampitÃnÅva vanÃni vÃyunà 06,095.053a narendranÃgÃÓvasamÃkulÃnÃm; abhyÃyatÅnÃm aÓive muhÆrte 06,095.053c babhÆva gho«as tumulaÓ camÆnÃæ; vÃtoddhutÃnÃm iva sÃgarÃïÃm 06,096.001 saæjaya uvÃca 06,096.001a abhimanyÆ rathodÃra÷ piÓaÇgais turagottamai÷ 06,096.001c abhidudrÃva tejasvÅ duryodhanabalaæ mahat 06,096.001e vikira¤ Óaravar«Ãïi vÃridhÃrà ivÃmbuda÷ 06,096.002a na Óeku÷ samare kruddhaæ saubhadram arisÆdanam 06,096.002c Óastraughiïaæ gÃhamÃnaæ senÃsÃgaram ak«ayam 06,096.002e nivÃrayitum apy Ãjau tvadÅyÃ÷ kurupuægavÃ÷ 06,096.003a tena muktà raïe rÃja¤ ÓarÃ÷ ÓatrunibarhaïÃ÷ 06,096.003c k«atriyÃn anaya¤ ÓÆrÃn pretarÃjaniveÓanam 06,096.004a yamadaï¬opamÃn ghorä jvalanÃÓÅvi«opamÃn 06,096.004c saubhadra÷ samare kruddha÷ pre«ayÃm Ãsa sÃyakÃn 06,096.005a rathinaæ ca rathÃt tÆrïaæ hayap­«ÂhÃc ca sÃdinam 06,096.005c gajÃrohÃæÓ ca sagajÃn pÃtayÃm Ãsa phÃlguni÷ 06,096.006a tasya tat kurvata÷ karma mahat saækhye 'dbhutaæ n­pÃ÷ 06,096.006c pÆjayÃæ cakrire h­«ÂÃ÷ praÓaÓaæsuÓ ca phÃlgunim 06,096.007a tÃny anÅkÃni saubhadro drÃvayan bahv aÓobhata 06,096.007c tÆlarÃÓim ivÃdhÆya mÃruta÷ sarvatodiÓam 06,096.008a tena vidrÃvyamÃïÃni tava sainyÃni bhÃrata 06,096.008c trÃtÃraæ nÃdhyagacchanta paÇke magnà iva dvipÃ÷ 06,096.009a vidrÃvya sarvasainyÃni tÃvakÃni narottama÷ 06,096.009c abhimanyu÷ sthito rÃjan vidhÆmo 'gnir iva jvalan 06,096.010a na cainaæ tÃvakÃ÷ sarve vi«ehur arighÃtinam 06,096.010c pradÅptaæ pÃvakaæ yadvat pataægÃ÷ kÃlacoditÃ÷ 06,096.011a praharan sarvaÓatrubhya÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 06,096.011c ad­Óyata mahe«vÃsa÷ savajra iva vajrabh­t 06,096.012a hemap­«Âhaæ dhanuÓ cÃsya dad­Óe carato diÓa÷ 06,096.012c toyade«u yathà rÃjan bhrÃjamÃnÃ÷ ÓatahvadÃ÷ 06,096.013a ÓarÃÓ ca niÓitÃ÷ pÅtà niÓcaranti sma saæyuge 06,096.013c vanÃt phulladrumÃd rÃjan bhramarÃïÃm iva vrajÃ÷ 06,096.014a tathaiva caratas tasya saubhadrasya mahÃtmana÷ 06,096.014c rathena meghagho«eïa dad­Óur nÃntaraæ janÃ÷ 06,096.015a mohayitvà k­paæ droïaæ drauïiæ ca sa b­hadbalam 06,096.015c saindhavaæ ca mahe«vÃsaæ vyacaral laghu su«Âhu ca 06,096.016a maï¬alÅk­tam evÃsya dhanu÷ paÓyÃma mÃri«a 06,096.016c sÆryamaï¬alasaækÃÓaæ tapatas tava vÃhinÅm 06,096.017a taæ d­«Âvà k«atriyÃ÷ ÓÆrÃ÷ pratapantaæ ÓarÃrcibhi÷ 06,096.017c dviphalgunam imaæ lokaæ menire tasya karmabhi÷ 06,096.018a tenÃrdità mahÃrÃja bhÃratÅ sà mahÃcamÆ÷ 06,096.018c babhrÃma tatra tatraiva yo«in madavaÓÃd iva 06,096.019a drÃvayitvà ca tat sainyaæ kampayitvà mahÃrathÃn 06,096.019c nandayÃm Ãsa suh­do mayaæ jitveva vÃsava÷ 06,096.020a tena vidrÃvyamÃïÃni tava sainyÃni saæyuge 06,096.020c cakrur Ãrtasvaraæ ghoraæ parjanyaninadopamam 06,096.021a taæ Órutvà ninadaæ ghoraæ tava sainyasya mÃri«a 06,096.021c mÃrutoddhÆtavegasya samudrasyeva parvaïi 06,096.021e duryodhanas tadà rÃjà ÃrÓyaÓ­Çgim abhëata 06,096.022a e«a kÃr«ïir mahe«vÃso dvitÅya iva phalguna÷ 06,096.022c camÆæ drÃvayate krodhÃd v­tro devacamÆm iva 06,096.023a tasya nÃnyaæ prapaÓyÃmi saæyuge bhe«ajaæ mahat 06,096.023c ­te tvÃæ rÃk«asaÓre«Âha sarvavidyÃsu pÃragam 06,096.024a sa gatvà tvaritaæ vÅraæ jahi saubhadram Ãhave 06,096.024c vayaæ pÃrthÃn hani«yÃmo bhÅ«madroïapura÷sarÃ÷ 06,096.025a sa evam ukto balavÃn rÃk«asendra÷ pratÃpavÃn 06,096.025c prayayau samare tÆrïaæ tava putrasya ÓÃsanÃt 06,096.025e nardamÃno mahÃnÃdaæ prÃv­«Åva balÃhaka÷ 06,096.026a tasya Óabdena mahatà pÃï¬avÃnÃæ mahad balam 06,096.026c prÃcalat sarvato rÃjan pÆryamÃïa ivÃrïava÷ 06,096.027a bahavaÓ ca narà rÃjaæs tasya nÃdena bhÅ«itÃ÷ 06,096.027c priyÃn prÃïÃn parityajya nipetur dharaïÅtale 06,096.028a kÃr«ïiÓ cÃpi mudà yukta÷ prag­hÅtaÓarÃsana÷ 06,096.028c n­tyann iva rathopasthe tad rak«a÷ samupÃdravat 06,096.029a tata÷ sa rÃk«asa÷ kruddha÷ saæprÃpyaivÃrjuniæ raïe 06,096.029c nÃtidÆre sthitas tasya drÃvayÃm Ãsa vai camÆm 06,096.030a sà vadhyamÃnà samare pÃï¬avÃnÃæ mahÃcamÆ÷ 06,096.030b*0385_01 nÃdhyagacchata vai trÃïaæ pŬyamÃnà durÃtmanà 06,096.030c pratyudyayau raïe rak«o devasenà yathà balim 06,096.031a vimarda÷ sumahÃn ÃsÅt tasya sainyasya mÃri«a 06,096.031c rak«asà ghorarÆpeïa vadhyamÃnasya saæyuge 06,096.032a tata÷ Óarasahasrais tÃæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃcamÆm 06,096.032c vyadrÃvayad raïe rak«o darÓayad vai parÃkramam 06,096.033a sà vadhyamÃnà ca tathà pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅ 06,096.033c rak«asà ghorarÆpeïa pradudrÃva raïe bhayÃt 06,096.034a tÃæ pram­dya tata÷ senÃæ padminÅæ vÃraïo yathà 06,096.034c tato 'bhidudrÃva raïe draupadeyÃn mahÃbalÃn 06,096.035a te tu kruddhà mahe«vÃsà draupadeyÃ÷ prahÃriïa÷ 06,096.035c rÃk«asaæ dudruvu÷ sarve grahÃ÷ pa¤ca yathà ravim 06,096.036a vÅryavadbhis tatas tais tu pŬito rÃk«asottama÷ 06,096.036c yathà yugak«aye ghore candramÃ÷ pa¤cabhir grahai÷ 06,096.037a prativindhyas tato rak«o bibheda niÓitai÷ Óarai÷ 06,096.037c sarvapÃraÓavais tÆrïam akuïÂhÃgrair mahÃbala÷ 06,096.038a sa tair bhinnatanutrÃïa÷ ÓuÓubhe rÃk«asottama÷ 06,096.038c marÅcibhir ivÃrkasya saæsyÆto jalado mahÃn 06,096.039a vi«aktai÷ sa ÓaraiÓ cÃpi tapanÅyaparicchadai÷ 06,096.039c ÃrÓyaÓ­Çgir babhau rÃjan dÅptaÓ­Çga ivÃcala÷ 06,096.040a tatas te bhrÃtara÷ pa¤ca rÃk«asendraæ mahÃhave 06,096.040c vivyadhur niÓitair bÃïais tapanÅyavibhÆ«itai÷ 06,096.041a sa nirbhinna÷ Óarair ghorair bhujagai÷ kopitair iva 06,096.041c alambuso bh­Óaæ rÃjan nÃgendra iva cukrudhe 06,096.041d*0386_01 nirbhiïïas tu Óarair ghorair dÅpyamÃna÷ samantata÷ 06,096.041d*0386_02 alaæbuso bh­Óaæ bhÃti ulkÃbhir iva ku¤jara÷ 06,096.042a so 'tividdho mahÃrÃja muhÆrtam atha mÃri«a 06,096.042c praviveÓa tamo dÅrghaæ pŬitas tair mahÃrathai÷ 06,096.043a pratilabhya tata÷ saæj¤Ãæ krodhena dviguïÅk­ta÷ 06,096.043c ciccheda sÃyakais te«Ãæ dhvajÃæÓ caiva dhanÆæ«i ca 06,096.044a ekaikaæ ca tribhir bÃïair ÃjaghÃna smayann iva 06,096.044c alambuso rathopasthe n­tyann iva mahÃratha÷ 06,096.045a tvaramÃïaÓ ca saækruddho hayÃæs te«Ãæ mahÃtmanÃm 06,096.045c jaghÃna rÃk«asa÷ kruddha÷ sÃrathÅæÓ ca mahÃbala÷ 06,096.046a bibheda ca susaæh­«Âa÷ punaÓ cainÃn susaæÓitai÷ 06,096.046c Óarair bahuvidhÃkÃrai÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,096.047a virathÃæÓ ca mahe«vÃsÃn k­tvà tatra sa rÃk«asa÷ 06,096.047c abhidudrÃva vegena hantukÃmo niÓÃcara÷ 06,096.048a tÃn arditÃn raïe tena rÃk«asena durÃtmanà 06,096.048c d­«ÂvÃrjunasuta÷ saækhye rÃk«asaæ samupÃdravat 06,096.049a tayo÷ samabhavad yuddhaæ v­travÃsavayor iva 06,096.049c dad­Óus tÃvakÃ÷ sarve pÃï¬avÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,096.050a tau sametau mahÃyuddhe krodhadÅptau parasparam 06,096.050b*0387_01 udv­tya cak«u«Å rÃjan krodhÃt prasphuritÃdharau 06,096.050c mahÃbalau mahÃrÃja krodhasaæraktalocanau 06,096.050e parasparam avek«etÃæ kÃlÃnalasamau yudhi 06,096.050f*0388_01 ÃÓÅvi«Ãv iva kruddhau netrÃbhyÃm itaretaram 06,096.051a tayo÷ samÃgamo ghoro babhÆva kaÂukodaya÷ 06,096.051c yathà devÃsure yuddhe ÓakraÓambarayor iva 06,097.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,097.001a Ãrjuniæ samare ÓÆraæ vinighnantaæ mahÃratham 06,097.001c alambusa÷ kathaæ yuddhe pratyayudhyata saæjaya 06,097.002a ÃrÓyaÓ­Çgiæ kathaæ cÃpi saubhadra÷ paravÅrahà 06,097.002c tan mamÃcak«va tattvena yathà v­ttaæ sma saæyuge 06,097.003a dhanaæjayaÓ ca kiæ cakre mama sainye«u saæjaya 06,097.003c bhÅmo và balinÃæ Óre«Âho rÃk«aso và ghaÂotkaca÷ 06,097.004a nakula÷ sahadevo và sÃtyakir và mahÃratha÷ 06,097.004c etad Ãcak«va me sarvaæ kuÓalo hy asi saæjaya 06,097.005 saæjaya uvÃca 06,097.005a hanta te 'haæ pravak«yÃmi saægrÃmaæ lomahar«aïam 06,097.005c yathÃbhÆd rÃk«asendrasya saubhadrasya ca mÃri«a 06,097.006a arjunaÓ ca yathà saækhye bhÅmasenaÓ ca pÃï¬ava÷ 06,097.006c nakula÷ sahadevaÓ ca raïe cakru÷ parÃkramam 06,097.007a tathaiva tÃvakÃ÷ sarve bhÅ«madroïapurogamÃ÷ 06,097.007c adbhutÃni vicitrÃïi cakru÷ karmÃïy abhÅtavat 06,097.008a alambusas tu samare abhimanyuæ mahÃratham 06,097.008c vinadya sumahÃnÃdaæ tarjayitvà muhur muhu÷ 06,097.008e abhidudrÃva vegena ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,097.009a saubhadro 'pi raïe rÃjan siæhavad vinadan muhu÷ 06,097.009c ÃrÓyaÓ­Çgiæ mahe«vÃsaæ pitur atyantavairiïam 06,097.010a tata÷ sameyatu÷ saækhye tvaritau nararÃk«asau 06,097.010c rathÃbhyÃæ rathinÃæ Óre«Âhau yathà vai devadÃnavau 06,097.010e mÃyÃvÅ rÃk«asaÓre«Âho divyÃstraj¤aÓ ca phÃlguni÷ 06,097.011a tata÷ kÃr«ïir mahÃrÃja niÓitai÷ sÃyakais tribhi÷ 06,097.011c ÃrÓyaÓ­Çgiæ raïe viddhvà punar vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,097.012a alambuso 'pi saækruddha÷ kÃr«ïiæ navabhir ÃÓugai÷ 06,097.012c h­di vivyÃdha vegena tottrair iva mahÃdvipam 06,097.013a tata÷ Óarasahasreïa k«iprakÃrÅ niÓÃcara÷ 06,097.013c arjunasya sutaæ saækhye pŬayÃm Ãsa bhÃrata 06,097.014a abhimanyus tata÷ kruddho navatiæ nataparvaïÃm 06,097.014c cik«epa niÓitÃn bÃïÃn rÃk«asasya mahorasi 06,097.015a te tasya viviÓus tÆrïaæ kÃyaæ nirbhidya marmaïi 06,097.015c sa tair vibhinnasarvÃÇga÷ ÓuÓubhe rÃk«asottama÷ 06,097.015e pu«pitai÷ kiæÓukai rÃjan saæstÅrïa iva parvata÷ 06,097.016a sa dhÃraya¤ ÓarÃn hemapuÇkhÃn api mahÃbala÷ 06,097.016c vibabhau rÃk«asaÓre«Âha÷ sajvÃla iva parvata÷ 06,097.017a tata÷ kruddho mahÃrÃja ÃrÓyaÓ­Çgir mahÃbala÷ 06,097.017c mahendrapratimaæ kÃr«ïiæ chÃdayÃm Ãsa patribhi÷ 06,097.018a tena te viÓikhà muktà yamadaï¬opamÃ÷ ÓitÃ÷ 06,097.018c abhimanyuæ vinirbhidya prÃviÓan dharaïÅtalam 06,097.019a tathaivÃrjuninirmuktÃ÷ ÓarÃ÷ käcanabhÆ«aïÃ÷ 06,097.019c alambusaæ vinirbhidya prÃviÓanta dharÃtalam 06,097.020a saubhadras tu raïe rak«a÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,097.020c cakre vimukham ÃsÃdya mayaæ Óakra ivÃhave 06,097.021a vimukhaæ ca tato rak«o vadhyamÃnaæ raïe 'riïà 06,097.021c prÃduÓcakre mahÃmÃyÃæ tÃmasÅæ paratÃpana÷ 06,097.022a tatas te tamasà sarve h­tà hy Ãsan mahÅtale 06,097.022c nÃbhimanyum apaÓyanta naiva svÃn na parÃn raïe 06,097.023a abhimanyuÓ ca tad d­«Âvà ghorarÆpaæ mahat tama÷ 06,097.023c prÃduÓcakre 'stram atyugraæ bhÃskaraæ kurunandana÷ 06,097.024a tata÷ prakÃÓam abhavaj jagat sarvaæ mahÅpate 06,097.024c tÃæ cÃpi jaghnivÃn mÃyÃæ rÃk«asasya durÃtmana÷ 06,097.025a saækruddhaÓ ca mahÃvÅryo rÃk«asendraæ narottama÷ 06,097.025c chÃdayÃm Ãsa samare Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,097.026a bahvÅs tathÃnyà mÃyÃÓ ca prayuktÃs tena rak«asà 06,097.026c sarvÃstravid ameyÃtmà vÃrayÃm Ãsa phÃlguni÷ 06,097.027a hatamÃyaæ tato rak«o vadhyamÃnaæ ca sÃyakai÷ 06,097.027c rathaæ tatraiva saætyajya prÃdravan mahato bhayÃt 06,097.028a tasmin vinirjite tÆrïaæ kÆÂayodhini rÃk«ase 06,097.028b*0389_01 saubhadraÓ ca mahÃbÃhu÷ samare ca jitaÓrama÷ 06,097.028b*0389_02 parÃkramÅ mahÃtejÃ÷ pitus tulyaparÃkrama÷ 06,097.028c Ãrjuni÷ samare sainyaæ tÃvakaæ saæmamarda ha 06,097.028e madÃndho vanyanÃgendra÷ sapadmÃæ padminÅm iva 06,097.029a tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«ma÷ sainyaæ d­«ÂvÃbhividrutam 06,097.029c mahatà rathavaæÓena saubhadraæ paryavÃrayat 06,097.030a ko«ÂhakÅk­tya taæ vÅraæ dhÃrtarëÂrà mahÃrathÃ÷ 06,097.030c ekaæ subahavo yuddhe tatak«u÷ sÃyakair d­¬ham 06,097.031a sa te«Ãæ rathinÃæ vÅra÷ pitus tulyaparÃkrama÷ 06,097.031c sad­Óo vÃsudevasya vikrameïa balena ca 06,097.032a ubhayo÷ sad­Óaæ karma sa pitur mÃtulasya ca 06,097.032c raïe bahuvidhaæ cakre sarvaÓastrabh­tÃæ vara÷ 06,097.033a tato dhanaæjayo rÃjan vinighnaæs tava sainikÃn 06,097.033c ÃsasÃda raïe bhÅ«maæ putraprepsur amar«aïa÷ 06,097.034a tathaiva samare rÃjan pità devavratas tava 06,097.034c ÃsasÃda raïe pÃrthaæ svarbhÃnur iva bhÃskaram 06,097.035a tata÷ sarathanÃgÃÓvÃ÷ putrÃs tava viÓÃæ pate 06,097.035c parivavrÆ raïe bhÅ«maæ jugupuÓ ca samantata÷ 06,097.036a tathaiva pÃï¬avà rÃjan parivÃrya dhanaæjayam 06,097.036c raïÃya mahate yuktà daæÓità bharatar«abha 06,097.037a ÓÃradvatas tato rÃjan bhÅ«masya pramukhe sthitam 06,097.037c arjunaæ pa¤caviæÓatyà sÃyakÃnÃæ samÃcinot 06,097.038a patyudgamyÃtha vivyÃdha sÃtyakis taæ Óitai÷ Óarai÷ 06,097.038c pÃï¬avapriyakÃmÃrthaæ ÓÃrdÆla iva ku¤jaram 06,097.039a gautamo 'pi tvarÃyukto mÃdhavaæ navabhi÷ Óarai÷ 06,097.039c h­di vivyÃdha saækruddha÷ kaÇkapatraparicchadai÷ 06,097.040a Óaineyo 'pi tata÷ kruddho bh­Óaæ viddho mahÃratha÷ 06,097.040c gautamÃntakaraæ ghoraæ samÃdatta ÓilÅmukham 06,097.041a tam Ãpatantaæ vegena ÓakrÃÓanisamadyutim 06,097.041c dvidhà ciccheda saækruddho drauïi÷ paramakopana÷ 06,097.042a samuts­jyÃtha Óaineyo gautamaæ rathinÃæ varam 06,097.042c abhyadravad raïe drauïiæ rÃhu÷ khe ÓaÓinaæ yathà 06,097.043a tasya droïasutaÓ cÃpaæ dvidhà ciccheda bhÃrata 06,097.043c athainaæ chinnadhanvÃnaæ tìayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,097.044a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya Óatrughnaæ bhÃrasÃdhanam 06,097.044c drauïiæ «a«Âyà mahÃrÃja bÃhvor urasi cÃrpayat 06,097.045a sa viddho vyathitaÓ caiva muhÆrtaæ kaÓmalÃyuta÷ 06,097.045c ni«asÃda rathopasthe dhvajaya«Âim upÃÓrita÷ 06,097.046a pratilabhya tata÷ saæj¤Ãæ droïaputra÷ pratÃpavÃn 06,097.046c vÃr«ïeyaæ samare kruddho nÃrÃcena samardayat 06,097.047a Óaineyaæ sa tu nirbhidya prÃviÓad dharaïÅtalam 06,097.047c vasantakÃle balavÃn bilaæ sarpaÓiÓur yathà 06,097.048a tato 'pareïa bhallena mÃdhavasya dhvajottamam 06,097.048c ciccheda samare drauïi÷ siæhanÃdaæ nanÃda ca 06,097.049a punaÓ cainaæ Óarair ghoraiÓ chÃdayÃm Ãsa bhÃrata 06,097.049c nidÃghÃnte mahÃrÃja yathà megho divÃkaram 06,097.050a sÃtyakiÓ ca mahÃrÃja ÓarajÃlaæ nihatya tat 06,097.050c drauïim abhyapatat tÆrïaæ ÓarajÃlair anekadhà 06,097.051a tÃpayÃm Ãsa ca drauïiæ Óaineya÷ paravÅrahà 06,097.051c vimukto meghajÃlena yathaiva tapanas tathà 06,097.052a ÓarÃïÃæ ca sahasreïa punar enaæ samudyatam 06,097.052c sÃtyakiÓ chÃdayÃm Ãsa nanÃda ca mahÃbala÷ 06,097.053a d­«Âvà putraæ tathà grastaæ rÃhuïeva niÓÃkaram 06,097.053c abhyadravata Óaineyaæ bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,097.054a vivyÃdha ca p­«atkena sutÅk«ïena mahÃm­dhe 06,097.054c parÅpsan svasutaæ rÃjan vÃr«ïeyenÃbhitÃpitam 06,097.055a sÃtyakis tu raïe jitvà guruputraæ mahÃratham 06,097.055c droïaæ vivyÃdha viæÓatyà sarvapÃraÓavai÷ Óarai÷ 06,097.056a tadantaram ameyÃtmà kaunteya÷ ÓvetavÃhana÷ 06,097.056c abhyadravad raïe kruddho droïaæ prati mahÃratha÷ 06,097.057a tato droïaÓ ca pÃrthaÓ ca sameyÃtÃæ mahÃm­dhe 06,097.057c yathà budhaÓ ca ÓukraÓ ca mahÃrÃja nabhastale 06,098.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,098.001a kathaæ droïo mahe«vÃsa÷ pÃï¬avaÓ ca dhanaæjaya÷ 06,098.001c samÅyatÆ raïe ÓÆrau tan mamÃcak«va saæjaya 06,098.002a priyo hi pÃï¬avo nityaæ bhÃradvÃjasya dhÅmata÷ 06,098.002c ÃcÃryaÓ ca raïe nityaæ priya÷ pÃrthasya saæjaya 06,098.003a tÃv ubhau rathinau saækhye d­ptau siæhÃv ivotkaÂau 06,098.003c kathaæ samÅyatur yuddhe bhÃradvÃjadhanaæjayau 06,098.004 saæjaya uvÃca 06,098.004a na droïa÷ samare pÃrthaæ jÃnÅte priyam Ãtmana÷ 06,098.004c k«atradharmaæ purask­tya pÃrtho và gurum Ãhave 06,098.004d*0390_01 tathaiva pÃï¬avo droïaæ vetty eva priyam Ãtmana÷ 06,098.004d*0390_02 k«atradharmarato nityaæ k«atradharmeïa yudhyate 06,098.005a na k«atriyà raïe rÃjan varjayanti parasparam 06,098.005c nirmaryÃdaæ hi yudhyante pit­bhir bhrÃt­bhi÷ saha 06,098.006a raïe bhÃrata pÃrthena droïo viddhas tribhi÷ Óarai÷ 06,098.006c nÃcintayata tÃn bÃïÃn pÃrthacÃpacyutÃn yudhi 06,098.007a Óarav­«Âyà puna÷ pÃrthaÓ chÃdayÃm Ãsa taæ raïe 06,098.007c prajajvÃla ca ro«eïa gahane 'gnir ivotthita÷ 06,098.008a tato 'rjunaæ raïe droïa÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,098.008c vÃrayÃm Ãsa rÃjendra nacirÃd iva bhÃrata 06,098.009a tato duryodhano rÃjà suÓarmÃïam acodayat 06,098.009c droïasya samare rÃjan pÃr«ïigrahaïakÃraïÃt 06,098.010a trigartarì api kruddho bh­Óam Ãyamya kÃrmukam 06,098.010c chÃdayÃm Ãsa samare pÃrthaæ bÃïair ayomukhai÷ 06,098.011a tÃbhyÃæ muktÃ÷ Óarà rÃjann antarik«e virejire 06,098.011c haæsà iva mahÃrÃja ÓaratkÃle nabhastale 06,098.012a te ÓarÃ÷ prÃpya kaunteyaæ samastà viviÓu÷ prabho 06,098.012c phalabhÃranataæ yadvat svÃduv­k«aæ vihaægamÃ÷ 06,098.013a arjunas tu raïe nÃdaæ vinadya rathinÃæ vara÷ 06,098.013c trigartarÃjaæ samare saputraæ vivyadhe Óarai÷ 06,098.014a te vadhyamÃnÃ÷ pÃrthena kÃleneva yugak«aye 06,098.014c pÃrtham evÃbhyavartanta maraïe k­taniÓcayÃ÷ 06,098.014e mumucu÷ Óarav­«Âiæ ca pÃï¬avasya rathaæ prati 06,098.015a Óarav­«Âiæ tatas tÃæ tu Óaravar«eïa pÃï¬ava÷ 06,098.015c pratijagrÃha rÃjendra toyav­«Âim ivÃcala÷ 06,098.016a tatrÃdbhutam apaÓyÃma bÅbhatsor hastalÃghavam 06,098.016c vimuktÃæ bahubhi÷ ÓÆrai÷ Óastrav­«Âiæ durÃsadÃm 06,098.017a yad eko vÃrayÃm Ãsa mÃruto 'bhragaïÃn iva 06,098.017c karmaïà tena pÃrthasya tutu«ur devadÃnavÃ÷ 06,098.018a atha kruddho raïe pÃrthas trigartÃn prati bhÃrata 06,098.018c mumocÃstraæ mahÃrÃja vÃyavyaæ p­tanÃmukhe 06,098.019a prÃdurÃsÅt tato vÃyu÷ k«obhayÃïo nabhastalam 06,098.019c pÃtayan vai tarugaïÃn vinighnaæÓ caiva sainikÃn 06,098.020a tato droïo 'bhivÅk«yaiva vÃyavyÃstraæ sudÃruïam 06,098.020c Óailam anyan mahÃrÃja ghoram astraæ mumoca ha 06,098.021a droïena yudhi nirmukte tasminn astre mahÃm­dhe 06,098.021c praÓaÓÃma tato vÃyu÷ prasannÃÓ cÃbhavan diÓa÷ 06,098.022a tata÷ pÃï¬usuto vÅras trigartasya rathavrajÃn 06,098.022c nirutsÃhÃn raïe cakre vimukhÃn viparÃkramÃn 06,098.023a tato duryodhano rÃjà k­paÓ ca rathinÃæ vara÷ 06,098.023c aÓvatthÃmà tata÷ Óalya÷ kÃmbojaÓ ca sudak«iïa÷ 06,098.024a vindÃnuvindÃv Ãvantyau bÃhlikaÓ ca sabÃhlika÷ 06,098.024c mahatà rathavaæÓena pÃrthasyÃvÃrayan diÓa÷ 06,098.025a tathaiva bhagadattaÓ ca ÓrutÃyuÓ ca mahÃbala÷ 06,098.025c gajÃnÅkena bhÅmasya tÃv avÃrayatÃæ diÓa÷ 06,098.026a bhÆriÓravÃ÷ ÓalaÓ caiva saubalaÓ ca viÓÃæ pate 06,098.026c Óaraughair vividhais tÆrïaæ mÃdrÅputrÃv avÃrayan 06,098.027a bhÅ«mas tu sahita÷ sarvair dhÃrtarëÂrasya sainikai÷ 06,098.027c yudhi«Âhiraæ samÃsÃdya sarvata÷ paryavÃrayat 06,098.028a Ãpatantaæ gajÃnÅkaæ d­«Âvà pÃrtho v­kodara÷ 06,098.028c lelihan s­kkiïÅ vÅro m­garì iva kÃnane 06,098.029a tatas tu rathinÃæ Óre«Âho gadÃæ g­hya mahÃhave 06,098.029c avaplutya rathÃt tÆrïaæ tava sainyam abhÅ«ayat 06,098.029d*0391_01 **** **** giryagrÃd iva kesarÅ 06,098.029d*0391_02 tasthau sa sagado bhÅma÷ saÓ­Çga iva parvata÷ 06,098.029d*0391_03 siæho d­«Âvà m­gaæ yadvat 06,098.030a tam udvÅk«ya gadÃhastaæ tatas te gajasÃdina÷ 06,098.030c parivavrÆ raïe yattà bhÅmasenaæ samantata÷ 06,098.031a gajamadhyam anuprÃpta÷ pÃï¬avaÓ ca vyarÃjata 06,098.031c meghajÃlasya mahato yathà madhyagato ravi÷ 06,098.032a vyadhamat sa gajÃnÅkaæ gadayà pÃï¬avar«abha÷ 06,098.032c mahÃbhrajÃlam atulaæ mÃtariÓveva saætatam 06,098.033a te vadhyamÃnà balinà bhÅmasenena dantina÷ 06,098.033c ÃrtanÃdaæ raïe cakrur garjanto jaladà iva 06,098.034a bahudhà dÃritaÓ caiva vi«Ãïais tatra dantibhi÷ 06,098.034c phullÃÓokanibha÷ pÃrtha÷ ÓuÓubhe raïamÆrdhani 06,098.034d*0392_01 sÃdinÃæ Óastrav­«Âiæ ca vyadhamad gadayà tata÷ 06,098.034d*0392_02 vÃyuvegasamÃyukto vyacarat pÃï¬avo yudhi 06,098.034d*0392_03 vi«Ãïollikhitair gÃtrair vi«ÃïÃbhihato bh­Óam 06,098.035a vi«Ãïe dantinaæ g­hya nirvi«Ãïam athÃkarot 06,098.035c vi«Ãïena ca tenaiva kumbhe 'bhyÃhatya dantinam 06,098.035e pÃtayÃm Ãsa samare daï¬ahasta ivÃntaka÷ 06,098.036a ÓoïitÃktÃæ gadÃæ bibhran medomajjÃk­tacchavi÷ 06,098.036c k­tÃÇgada÷ Óoïitena rudravat pratyad­Óyata 06,098.037a evaæ te vadhyamÃnÃs tu hataÓe«Ã mahÃgajÃ÷ 06,098.037c prÃdravanta diÓo rÃjan vim­dnanta÷ svakaæ balam 06,098.038a dravadbhis tair mahÃnÃgai÷ samantÃd bharatar«abha 06,098.038c duryodhanabalaæ sarvaæ punar ÃsÅt parÃÇmukham 06,099.001 saæjaya uvÃca 06,099.001a madhyÃhne tu mahÃrÃja saægrÃma÷ samapadyata 06,099.001c lokak«ayakaro raudro bhÅ«masya saha somakai÷ 06,099.002a gÃÇgeyo rathinÃæ Óre«Âha÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,099.002c vyadhaman niÓitair bÃïai÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,099.003a saæmamarda ca tat sainyaæ pità devavratas tava 06,099.003c dhÃnyÃnÃm iva lÆnÃnÃæ prakaraæ gogaïà iva 06,099.004a dh­«Âadyumna÷ Óikhaï¬Å ca virÃÂo drupadas tathà 06,099.004c bhÅ«mam ÃsÃdya samare Óarair jaghnur mahÃratham 06,099.005a dh­«Âadyumnaæ tato viddhvà virÃÂaæ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,099.005c drupadasya ca nÃrÃcaæ pre«ayÃm Ãsa bhÃrata 06,099.006a tena viddhà mahe«vÃsà bhÅ«meïÃmitrakarÓinà 06,099.006c cukrudhu÷ samare rÃjan pÃdasp­«Âà ivoragÃ÷ 06,099.007a Óikhaï¬Å taæ ca vivyÃdha bharatÃnÃæ pitÃmaham 06,099.007c strÅmayaæ manasà dhyÃtvà nÃsmai prÃharad acyuta÷ 06,099.008a dh­«Âadyumnas tu samare krodhÃd agnir iva jvalan 06,099.008c pitÃmahaæ tribhir bÃïair bÃhvor urasi cÃrpayat 06,099.009a drupada÷ pa¤caviæÓatyà virÃÂo daÓabhi÷ Óarai÷ 06,099.009c Óikhaï¬Å pa¤caviæÓatyà bhÅ«maæ vivyÃdha sÃyakai÷ 06,099.010a so 'tividdho mahÃrÃja bhÅ«ma÷ saækhye mahÃtmabhi÷ 06,099.010c vasante pu«paÓabalo raktÃÓoka ivÃbabhau 06,099.011a tÃn pratyavidhyad gÃÇgeyas tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,099.011c drupadasya ca bhallena dhanuÓ ciccheda mÃri«a 06,099.012a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya bhÅ«maæ vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,099.012c sÃrathiæ ca tribhir bÃïai÷ suÓitai raïamÆrdhani 06,099.013a tato bhÅmo mahÃrÃja draupadyÃ÷ pa¤ca cÃtmajÃ÷ 06,099.013c kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca sÃtyakiÓ caiva sÃtvata÷ 06,099.014a abhyadravanta gÃÇgeyaæ yudhi«Âhirahitepsayà 06,099.014c rirak«i«anta÷ päcÃlyaæ dh­«Âadyumnamukhan raïe 06,099.015a tathaiva tÃvakÃ÷ sarve bhÅ«marak«Ãrtham udyatÃ÷ 06,099.015c pratyudyayu÷ pÃï¬usenÃæ sahasainyà narÃdhipa 06,099.016a tatrÃsÅt sumahad yuddhaæ tava te«Ãæ ca saækulam 06,099.016c narÃÓvarathanÃgÃnÃæ yamarëÂravivardhanam 06,099.017a rathÅ rathinam ÃsÃdya prÃhiïod yamasÃdanam 06,099.017c tathetarÃn samÃsÃdya naranÃgÃÓvasÃdina÷ 06,099.018a anayan paralokÃya Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,099.018c astraiÓ ca vividhair ghorais tatra tatra viÓÃæ pate 06,099.019a rathÃÓ ca rathibhir hÅnà hatasÃrathayas tathà 06,099.019c vipradrutÃÓvÃ÷ samare diÓo jagmu÷ samantata÷ 06,099.020a mardamÃnà narÃn rÃjan hayÃæÓ ca subahÆn raïe 06,099.020c vÃtÃyamÃnà d­Óyante gandharvanagaropamÃ÷ 06,099.021a rathinaÓ ca rathair hÅnà varmiïas tejasà yutÃ÷ 06,099.021c kuï¬alo«ïÅ«iïa÷ sarve ni«kÃÇgadavibhÆ«itÃ÷ 06,099.022a devaputrasamà rÆpe Óaurye Óakrasamà yudhi 06,099.022c ­ddhyà vaiÓravaïaæ cÃti nayena ca b­haspatim 06,099.023a sarvalokeÓvarÃ÷ ÓÆrÃs tatra tatra viÓÃæ pate 06,099.023c vipradrutà vyad­Óyanta prÃk­tà iva mÃnavÃ÷ 06,099.024a dantinaÓ ca naraÓre«Âha vihÅnà varasÃdibhi÷ 06,099.024c m­dnanta÷ svÃny anÅkÃni saæpetu÷ sarvaÓabdagÃ÷ 06,099.025a varmabhiÓ cÃmaraiÓ chatrai÷ patÃkÃbhiÓ ca mÃri«a 06,099.025c kak«yÃbhir atha tottraiÓ ca ghaïÂÃbhis tomarais tathà 06,099.026a viÓÅrïair vipradhÃvanto d­Óyante sma diÓo daÓa 06,099.026c nagameghapratÅkÃÓair jaladodayanisvanai÷ 06,099.027a tathaiva dantibhir hÅnÃn gajÃrohÃn viÓÃæ pate 06,099.027c pradhÃvanto 'nvapaÓyÃma tava te«Ãæ ca saækule 06,099.028a nÃnÃdeÓasamutthÃæÓ ca turagÃn hemabhÆ«itÃn 06,099.028c vÃtÃyamÃnÃn adrÃk«aæ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,099.029a aÓvÃrohÃn hatair aÓvair g­hÅtÃsÅn samantata÷ 06,099.029c dravamÃïÃn apaÓyÃma drÃvyamÃïÃæÓ ca saæyuge 06,099.029d*0393_01 tato 'ntare mahÃrÃja bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,099.029d*0393_02 cakÃra sumahad yuddhaæ mahÃghoraæ bhayÃnakam 06,099.030a gajo gajaæ samÃsÃdya dravamÃïaæ mahÃraïe 06,099.030c yayau vim­dnaæs tarasà padÃtÅn vÃjinas tathà 06,099.030d*0394_01 aÓvÃn aÓvaiÓ ca saæmardya rathaiÓ ca rathinas tathà 06,099.031a tathaiva ca rathÃn rÃjan saæmamarda raïe gaja÷ 06,099.031c rathaÓ caiva samÃsÃdya padÃtiæ turagaæ tathà 06,099.032a vyam­dnÃt samare rÃjaæs turagÃæÓ ca narÃn raïe 06,099.032c evaæ te bahudhà rÃjan pram­dnanta÷ parasparam 06,099.032d*0395_01 d­Óyante sma mahÃbÃho tatra tatra mahÃbalÃ÷ 06,099.033a tasmin raudre tathà yuddhe vartamÃne mahÃbhaye 06,099.033c prÃvartata nadÅ ghorà ÓoïitÃntrataraÇgiïÅ 06,099.034a asthisaæcayasaæghÃÂà keÓaÓaivalaÓÃdvalà 06,099.034c rathahradà ÓarÃvartà hayamÅnà durÃsadà 06,099.035a ÓÅr«opalasamÃkÅrïà hastigrÃhasamÃkulà 06,099.035c kavaco«ïÅ«aphenìhyà dhanurdvÅpÃsikacchapà 06,099.035d*0396_01 ÓaÇkhacakraughasaæpÆrïà chatrakÆrmà ratho¬upà 06,099.036a patÃkÃdhvajav­k«Ã¬hyà martyakÆlÃpahÃriïÅ 06,099.036c kravyÃdasaæghasaækÅrïà yamarëÂravivardhinÅ 06,099.037a tÃæ nadÅæ k«atriyÃ÷ ÓÆrà hayanÃgarathaplavai÷ 06,099.037c praterur bahavo rÃjan bhayaæ tyaktvà mahÃhave 06,099.038a apovÃha raïe bhÅrÆn kaÓmalenÃbhisaæv­tÃn 06,099.038c yathà vaitaraïÅ pretÃn pretarÃjapuraæ prati 06,099.039a prÃkroÓan k«atriyÃs tatra d­«Âvà tad vaiÓasaæ mahat 06,099.039c duryodhanÃparÃdhena k«ayaæ gacchanti kauravÃ÷ 06,099.040a guïavatsu kathaæ dve«aæ dhÃrtarëÂro janeÓvara÷ 06,099.040c k­tavÃn pÃï¬uputre«u pÃpÃtmà lobhamohita÷ 06,099.041a evaæ bahuvidhà vÃca÷ ÓrÆyante smÃtra bhÃrata 06,099.041c pÃï¬avastavasaæyuktÃ÷ putrÃïÃæ te sudÃruïÃ÷ 06,099.042a tà niÓamya tadà vÃca÷ sarvayodhair udÃh­tÃ÷ 06,099.042c Ãgask­t sarvalokasya putro duryodhanas tava 06,099.043a bhÅ«maæ droïaæ k­paæ caiva Óalyaæ covÃca bhÃrata 06,099.043c yudhyadhvam anahaækÃrÃ÷ kiæ ciraæ kurutheti ca 06,099.043d*0397_01 iti duryodhanots­«ÂÃ÷ sarve yuyudhire n­pÃ÷ 06,099.044a tata÷ pravav­te yuddhaæ kurÆïÃæ pÃï¬avai÷ saha 06,099.044c ak«adyÆtak­taæ rÃjan sughoraæ vaiÓasaæ tadà 06,099.045a yat purà na nig­hïÅ«e vÃryamÃïo mahÃtmabhi÷ 06,099.045c vaicitravÅrya tasyedaæ phalaæ paÓya tathÃvidham 06,099.046a na hi pÃï¬usutà rÃjan sasainyÃ÷ sapadÃnugÃ÷ 06,099.046b*0398_01 ayudhyanta mahÃraÇge madhyaæ prÃpte divÃkare 06,099.046b*0398_02 sÃtyaki÷ k­tavarmÃïaæ viddhvà pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,099.046b*0398_03 nÃkampayata Óaineyo satyavÃn satyakovida÷ 06,099.046c rak«anti samare prÃïÃn kauravà và viÓÃæ pate 06,099.047a etasmÃt kÃraïÃd ghoro vartate sma janak«aya÷ 06,099.047c daivÃd và puru«avyÃghra tava cÃpanayÃn n­pa 06,100.001 saæjaya uvÃca 06,100.001a arjunas tu naravyÃghra suÓarmapramukhÃn n­pÃn 06,100.001c anayat pretarÃjasya bhavanaæ sÃyakai÷ Óitai÷ 06,100.002a suÓarmÃpi tato bÃïai÷ pÃrthaæ vivyÃdha saæyuge 06,100.002c vÃsudevaæ ca saptatyà pÃrthaæ ca navabhi÷ puna÷ 06,100.003a tÃn nivÃrya Óaraugheïa ÓakrasÆnur mahÃratha÷ 06,100.003c suÓarmaïo raïe yodhÃn prÃhiïod yamasÃdanam 06,100.004a te vadhyamÃnÃ÷ pÃrthena kÃleneva yugak«aye 06,100.004c vyadravanta raïe rÃjan bhaye jÃte mahÃrathÃ÷ 06,100.005a uts­jya turagÃn ke cid rathÃn ke cic ca mÃri«a 06,100.005c gajÃn anye samuts­jya prÃdravanta diÓo daÓa 06,100.006a apare tudyamÃnÃs tu vÃjinÃgarathà raïÃt 06,100.006c tvarayà parayà yuktÃ÷ prÃdravanta viÓÃæ pate 06,100.006d*0399_01 kaÓÃbhis tìayÃm Ãsu÷ pÃr«ïibhiÓ ca mahur muhu÷ 06,100.006d*0399_02 hayÃrohà dravanty eva codayanto hayottamÃn 06,100.006d*0399_03 tathà tottranipÃtaiÓ ca aÇkuÓÃnÃæ ca vibhramai÷ 06,100.006d*0399_04 gajÃrohà gajÃæs tÆrïaæ tvarayanta÷ pradudruvu÷ 06,100.006d*0399_05 rathinaÓ ca pratodaiÓ ca vÃgbhiÓ caiva puna÷ puna÷ 06,100.006d*0399_06 bhartsayanto hayÃn rÃjan prÃdravanti diÓo daÓa 06,100.007a pÃdÃtÃÓ cÃpi ÓastrÃïi samuts­jya mahÃraïe 06,100.007c nirapek«Ã vyadhÃvanta tena tena sma bhÃrata 06,100.008a vÃryamÃïÃ÷ sma bahuÓas traigartena suÓarmaïà 06,100.008c tathÃnyai÷ pÃrthivaÓre«Âhair na vyati«Âhanta saæyuge 06,100.008d*0400_01 putrÃæÓ ca patitÃn bhÆmau mÃtulÃæÓ ca pitÌæs tathà 06,100.008d*0400_02 sodarÃæÓ cÃvamardanta÷ pradrutÃs tatra tatra vai 06,100.009a tad balaæ pradrutaæ d­«Âvà putro duryodhanas tava 06,100.009c purask­tya raïe bhÅ«maæ sarvasainyapurask­tam 06,100.010a sarvodyogena mahatà dhanaæjayam upÃdravat 06,100.010c trigartÃdhipater arthe jÅvitasya viÓÃæ pate 06,100.011a sa eka÷ samare tasthau kiran bahuvidhä ÓarÃn 06,100.011c bhrÃt­bhi÷ sahita÷ sarvai÷ Óe«Ã vipradrutà narÃ÷ 06,100.012a tathaiva paï¬avà rÃjan sarvodyogena daæÓitÃ÷ 06,100.012c prayayu÷ phalgunÃrthÃya yatra bhÅ«mo vyavasthita÷ 06,100.013a jÃnanto 'pi raïe Óauryaæ ghoraæ gÃï¬Åvadhanvana÷ 06,100.013c hÃhÃkÃrak­totsÃhà bhÅ«maæ jagmu÷ samantata÷ 06,100.014a tatas tÃladhvaja÷ ÓÆra÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,100.014c chÃdayÃm Ãsa samare Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,100.015a ekÅbhÆtÃs tata÷ sarve kurava÷ pÃï¬avai÷ saha 06,100.015c ayudhyanta mahÃrÃja madhyaæ prÃpte divÃkare 06,100.016a sÃtyaki÷ k­tavarmÃïaæ viddhvà pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,100.016c ati«Âhad Ãhave ÓÆra÷ kiran bÃïÃn sahasraÓa÷ 06,100.017a tathaiva drupado rÃjà droïaæ viddhvà Óitai÷ Óarai÷ 06,100.017c punar vivyÃdha saptatyà sÃrathiæ cÃsya saptabhi÷ 06,100.018a bhÅmasenas tu rÃjÃnaæ bÃhlikaæ prapitÃmaham 06,100.018c viddhvÃnadan mahÃnÃdaæ ÓÃrdÆla iva kÃnane 06,100.019a ÃrjuniÓ citrasenena viddho bahubhir ÃÓugai÷ 06,100.019c citrasenaæ tribhir bÃïair vivyÃdha h­daye bh­Óam 06,100.020a samÃgatau tau tu raïe mahÃmÃtrau vyarocatÃm 06,100.020c yathà divi mahÃghorau rÃjan budhaÓanaiÓcarau 06,100.021a tasyÃÓvÃæÓ caturo hatvà sÆtaæ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,100.021c nanÃda balavan nÃdaæ saubhadra÷ paravÅrahà 06,100.022a hatÃÓvÃt tu rathÃt tÆrïam avaplutya mahÃratha÷ 06,100.022c Ãruroha rathaæ tÆrïaæ durmukhasya viÓÃæ pate 06,100.023a droïaÓ ca drupadaæ viddhvà Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,100.023c sÃrathiæ cÃsya vivyÃdha tvaramÃïa÷ parÃkramÅ 06,100.024a pŬyamÃnas tato rÃjà drupado vÃhinÅmukhe 06,100.024c apÃyÃj javanair aÓvai÷ pÆrvavairam anusmaran 06,100.025a bhÅmasenas tu rÃjÃnaæ muhÆrtÃd iva bÃhlikam 06,100.025c vyaÓvasÆtarathaæ cakre sarvasainyasya paÓyata÷ 06,100.026a sasaæbhramo mahÃrÃja saæÓayaæ paramaæ gata÷ 06,100.026c avaplutya tato vÃhÃd bÃhlika÷ puru«ottama÷ 06,100.026e Ãruroha rathaæ tÆrïaæ lak«maïasya mahÃratha÷ 06,100.027a sÃtyaki÷ k­tavarmÃïaæ vÃrayitvà mahÃratha÷ 06,100.027c Óarair bahuvidhai rÃjann ÃsasÃda pitÃmaham 06,100.028a sa viddhvà bhÃrataæ «a«Âyà niÓitair lomavÃhibhi÷ 06,100.028c nanarteva rathopasthe vidhunvÃno mahad dhanu÷ 06,100.029a tasyÃyasÅæ mahÃÓaktiæ cik«epÃtha pitÃmaha÷ 06,100.029c hemacitrÃæ mahÃvegÃæ nÃgakanyopamÃæ ÓubhÃm 06,100.030a tÃm ÃpatantÅæ sahasà m­tyukalpÃæ sutejanÃm 06,100.030c dhvaæsayÃm Ãsa vÃr«ïeyo lÃghavena mahÃyaÓÃ÷ 06,100.031a anÃsÃdya tu vÃr«ïeyaæ Óakti÷ paramadÃruïà 06,100.031c nyapatad dharaïÅp­«Âhe maholkeva gataprabhà 06,100.032a vÃr«ïeyas tu tato rÃjan svÃæ Óaktiæ ghoradarÓanÃm 06,100.032c vegavad g­hya cik«epa pitÃmaharathaæ prati 06,100.033a vÃr«ïeyabhujavegena praïunnà sà mahÃhave 06,100.033c abhidudrÃva vegena kÃlarÃtrir yathà naram 06,100.034a tÃm ÃpatantÅæ sahasà dvidhà ciccheda bhÃrata 06,100.034c k«uraprÃbhyÃæ sutÅk«ïÃbhyÃæ sÃnvakÅryata bhÆtale 06,100.035a chittvà tu Óaktiæ gÃÇgeya÷ sÃtyakiæ navabhi÷ Óarai÷ 06,100.035c ÃjaghÃnorasi kruddha÷ prahasa¤ ÓatrukarÓana÷ 06,100.036a tata÷ sarathanÃgÃÓvÃ÷ pÃï¬avÃ÷ pÃï¬upÆrvaja 06,100.036c parivavrÆ raïe bhÅ«maæ mÃdhavatrÃïakÃraïÃt 06,100.037a tata÷ pravav­te yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,100.037c pÃï¬avÃnÃæ kurÆïÃæ ca samare vijayai«iïÃm 06,101.001 saæjaya uvÃca 06,101.001a d­«Âvà bhÅ«maæ raïe kruddhaæ pÃï¬avair abhisaæv­tam 06,101.001c yathà meghair mahÃrÃja tapÃnte divi bhÃskaram 06,101.002a duryodhano mahÃrÃja du÷ÓÃsanam abhëata 06,101.002c e«a ÓÆro mahe«vÃso bhÅ«ma÷ Óatruni«Ædana÷ 06,101.003a chÃdita÷ pÃï¬avai÷ ÓÆrai÷ samantÃd bharatar«abha 06,101.003c tasya kÃryaæ tvayà vÅra rak«aïaæ sumahÃtmana÷ 06,101.004a rak«yamÃïo hi samare bhÅ«mo 'smÃkaæ pitÃmaha÷ 06,101.004c nihanyÃt samare yattÃn päcÃlÃn pÃï¬avai÷ saha 06,101.005a tatra kÃryam ahaæ manye bhÅ«masyaivÃbhirak«aïam 06,101.005c goptà hy e«a mahe«vÃso bhÅ«mo 'smÃkaæ pitÃmaha÷ 06,101.006a sa bhavÃn sarvasainyena parivÃrya pitÃmaham 06,101.006c samare du«karaæ karma kurvÃïaæ parirak«atu 06,101.007a evam uktas tu samare putro du÷ÓÃsanas tava 06,101.007c parivÃrya sthito bhÅ«maæ sainyena mahatà v­ta÷ 06,101.008a tata÷ Óatasahasreïa hayÃnÃæ subalÃtmaja÷ 06,101.008c vimalaprÃsahastÃnÃm ­«ÂitomaradhÃriïÃm 06,101.009a darpitÃnÃæ suvegÃnÃæ balasthÃnÃæ patÃkinÃm 06,101.009c Óik«itair yuddhakuÓalair upetÃnÃæ narottamai÷ 06,101.009d*0401_01 nÃnÃÓastrasamÃkÅrïo yuddhÃyaivÃbhidaæÓita÷ 06,101.010a nakulaæ sahadevaæ ca dharmarÃjaæ ca pÃï¬avam 06,101.010c nyavÃrayan naraÓre«Âhaæ parivÃrya samantata÷ 06,101.011a tato duryodhano rÃjà ÓÆrÃïÃæ hayasÃdinÃm 06,101.011c ayutaæ pre«ayÃm Ãsa pÃï¬avÃnÃæ nivÃraïe 06,101.012a tai÷ pravi«Âair mahÃvegair garutmadbhir ivÃhave 06,101.012c khurÃhatà dharà rÃjaæÓ cakampe ca nanÃda ca 06,101.013a khuraÓabdaÓ ca sumahÃn vÃjinÃæ ÓuÓruve tadà 06,101.013c mahÃvaæÓavanasyeva dahyamÃnasya parvate 06,101.014a utpatadbhiÓ ca tais tatra samuddhÆtaæ mahad raja÷ 06,101.014c divÃkarapathaæ prÃpya chÃdayÃm Ãsa bhÃskaram 06,101.015a vegavadbhir hayais tais tu k«obhitaæ pÃï¬avaæ balam 06,101.015c nipatadbhir mahÃvegair haæsair iva mahat sara÷ 06,101.015e he«atÃæ caiva Óabdena na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,101.015f*0402_01 antardadhe mahä Óabdas tena Óabdena mohita÷ 06,101.016a tato yudhi«Âhiro rÃjà mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,101.016c pratyaghnaæs tarasà vegaæ samare hayasÃdinÃm 06,101.017a udv­ttasya mahÃrÃja prÃv­ÂkÃlena pÆryata÷ 06,101.017c paurïamÃsyÃm ambuvegaæ yathà velà mahodadhe÷ 06,101.018a tatas te rathino rÃja¤ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,101.018c nyak­ntann uttamÃÇgÃni kÃyebhyo hayasÃdinÃm 06,101.019a te nipetur mahÃrÃja nihatà d­¬hadhanvibhi÷ 06,101.019c nÃgair iva mahÃnÃgà yathà syur girigahvare 06,101.020a te 'pi prÃsai÷ suniÓitai÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,101.020c nyak­ntann uttamÃÇgÃni vicaranto diÓo daÓa 06,101.021a atyÃsannà hayÃrohà ­«Âibhir bharatar«abha 06,101.021c acchinann uttamÃÇgÃni phalÃnÅva mahÃdrumÃt 06,101.022a sasÃdino hayà rÃjaæs tatra tatra ni«ÆditÃ÷ 06,101.022c patitÃ÷ pÃtyamÃnÃÓ ca ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,101.023a vadhyamÃnà hayÃs te tu prÃdravanta bhayÃrditÃ÷ 06,101.023c yathà siæhÃn samÃsÃdya m­gÃ÷ prÃïaparÃyaïÃ÷ 06,101.023d*0403_01 evaæ tu saubalaæ sainyaæ prabhagnaæ sarvatodiÓam 06,101.024a pÃï¬avÃs tu mahÃrÃja jitvà ÓatrÆn mahÃhave 06,101.024c dadhmu÷ ÓaÇkhÃæÓ ca bherÅÓ ca tìayÃm Ãsur Ãhave 06,101.025a tato duryodhano d­«Âvà dÅnaæ sainyam avasthitam 06,101.025c abravÅd bharataÓre«Âha madrarÃjam idaæ vaca÷ 06,101.025d*0404_01 uvÃca madrÃdhipatiæ rÃjà duryodhanas tadà 06,101.026a e«a pÃï¬usuto jye«Âho jitvà mÃtula mÃmakÃn 06,101.026c paÓyatÃæ no mahÃbÃho senÃæ drÃvayate balÅ 06,101.027a taæ vÃraya mahÃbÃho veleva makarÃlayam 06,101.027c tvaæ hi saæÓrÆyase 'tyartham asahyabalavikrama÷ 06,101.028a putrasya tava tad vÃkyaæ Órutvà Óalya÷ pratÃpavÃn 06,101.028c prayayau rathavaæÓena yatra rÃjà yudhi«Âhira÷ 06,101.029a tad Ãpatad vai sahasà Óalyasya sumahad balam 06,101.029c mahaughavegaæ samare vÃrayÃm Ãsa pÃï¬ava÷ 06,101.030a madrarÃjaæ ca samare dharmarÃjo mahÃratha÷ 06,101.030c daÓabhi÷ sÃyakais tÆrïam ÃjaghÃna stanÃntare 06,101.030e nakula÷ sahadevaÓ ca tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,101.031a madrarÃjo 'pi tÃn sarvÃn ÃjaghÃna tribhis tribhi÷ 06,101.031c yudhi«Âhiraæ puna÷ «a«Âyà vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,101.031e mÃdrÅputrau ca saærabdhau dvÃbhyÃæ dvÃbhyÃm atìayat 06,101.032a tato bhÅmo mahÃbÃhur d­«Âvà rÃjÃnam Ãhave 06,101.032c madrarÃjavaÓaæ prÃptaæ m­tyor Ãsyagataæ yathà 06,101.032e abhyadravata saægrÃme yudhi«Âhiram amitrajit 06,101.032f*0405_01 Ãpatann eva bhÅmas tu madrarÃjam atìayat 06,101.032f*0405_02 sarvapÃraÓavais tÅk«ïair nÃrÃcair marmabhedibhi÷ 06,101.032f*0405_03 tato bhÅ«maÓ ca droïaÓ ca sainyena mahatà v­tau 06,101.032f*0405_04 rÃjÃnam abhyapadyetÃm a¤jasà Óaravar«iïau 06,101.032f*0406_01 dh­«Âadyumnas tribhir viddhvà rÃjÃnam abhyapadyata 06,101.033a tato yuddhaæ mahÃghoraæ prÃvartata sudÃruïam 06,101.033c aparÃæ diÓam ÃsthÃya dyotamÃne divÃkare 06,102.001 saæjaya uvÃca 06,102.001a tata÷ pità tava kruddho niÓitai÷ sÃyakottamai÷ 06,102.001c ÃjaghÃna raïe pÃrthÃn sahasenÃn samantata÷ 06,102.002a bhÅmaæ dvÃdaÓabhir viddhvà sÃtyakiæ navabhi÷ Óarai÷ 06,102.002c nakulaæ ca tribhir bÃïai÷ sahadevaæ ca saptabhi÷ 06,102.003a yudhi«Âhiraæ dvÃdaÓabhir bÃhvor urasi cÃrpayat 06,102.003c dh­«Âadyumnaæ tato viddhvà vinanÃda mahÃbala÷ 06,102.004a taæ dvÃdaÓÃrdhair nakulo mÃdhavaÓ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,102.004b*0407_01 sahadevaÓ ca saptatyà pÃrthaÓ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,102.004c dh­«ÂadyumnaÓ ca saptatyà bhÅmasenaÓ ca pa¤cabhi÷ 06,102.004e yudhi«Âhiro dvÃdaÓabhi÷ pratyavidhyat pitÃmaham 06,102.005a droïas tu sÃtyakiæ viddhvà bhÅmasenam avidhyata 06,102.005a*0408_01 **** **** niÓitair navabhi÷ Óarai÷ 06,102.005a*0408_02 nakulaæ ca tribhir viddhvà 06,102.005c ekaikaæ pa¤cabhir bÃïair yamadaï¬opamai÷ Óitai÷ 06,102.006a tau ca taæ pratyavidhyetÃæ tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,102.006c tottrair iva mahÃnÃgaæ droïaæ brÃhmaïapuægavam 06,102.007a sauvÅrÃ÷ kitavÃ÷ prÃcyÃ÷ pratÅcyodÅcyamÃlavÃ÷ 06,102.007c abhÅ«ÃhÃ÷ ÓÆrasenÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 06,102.007e saægrÃme nÃjahur bhÅ«maæ vadhyamÃnÃ÷ Óitai÷ Óarai÷ 06,102.008a tathaivÃnye vadhyamÃnÃ÷ pÃï¬aveyair mahÃtmabhi÷ 06,102.008c pÃï¬avÃn abhyavartanta vividhÃyudhapÃïaya÷ 06,102.008e tathaiva pÃï¬avà rÃjan parivavru÷ pitÃmaham 06,102.009a sa samantÃt pariv­to rathaughair aparÃjita÷ 06,102.009c gahane 'gnir ivots­«Âa÷ prajajvÃla dahan parÃn 06,102.010a rathÃgnyagÃraÓ cÃpÃrcir asiÓaktigadendhana÷ 06,102.010c ÓarasphuliÇgo bhÅ«mÃgnir dadÃha k«atriyar«abhÃn 06,102.010d*0409_01 yathà hi sumahÃn agni÷ kak«e carati sÃnila÷ 06,102.010d*0409_02 tathà bhÅ«mo mahÃrÃja divyam astram udÅrayan 06,102.011a suvarïapuÇkhair i«ubhir gÃrdhrapak«ai÷ sutejanai÷ 06,102.011c karïinÃlÅkanÃrÃcaiÓ chÃdayÃm Ãsa tad balam 06,102.012a apÃtayad dhvajÃæÓ caiva rathinaÓ ca Óitai÷ Óarai÷ 06,102.012c muï¬atÃlavanÃnÅva cakÃra sa rathavrajÃn 06,102.013a nirmanu«yÃn rathÃn rÃjan gajÃn aÓvÃæÓ ca saæyuge 06,102.013c akarot sa mahÃbÃhu÷ sarvaÓastrabh­tÃæ vara÷ 06,102.014a tasya jyÃtalanirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 06,102.014c niÓamya sarvabhÆtÃni samakampanta bhÃrata 06,102.015a amoghà hy apatan bÃïÃ÷ pitus te bharatar«abha 06,102.015c nÃsajjanta tanutre«u bhÅ«macÃpacyutÃ÷ ÓarÃ÷ 06,102.016a hatavÅrÃn rathÃn rÃjan saæyuktä javanair hayai÷ 06,102.016c apaÓyÃma mahÃrÃja hriyamÃïÃn raïÃjire 06,102.016d*0410_01 matsyapäcÃlakaikeyÃn pÃtayÃm Ãsa saæyuge 06,102.017a cedikÃÓikarÆ«ÃïÃæ sahasrÃïi caturdaÓa 06,102.017c mahÃrathÃ÷ samÃkhyÃtÃ÷ kulaputrÃs tanutyaja÷ 06,102.017e aparÃvartina÷ sarve suvarïavik­tadhvajÃ÷ 06,102.018a saægrÃme bhÅ«mam ÃsÃdya vyÃditÃsyam ivÃntakam 06,102.018c nimagnÃ÷ paralokÃya savÃjirathaku¤jarÃ÷ 06,102.019a bhagnÃk«opaskarÃn kÃæÓ cid bhagnacakrÃæÓ ca sarvaÓa÷ 06,102.019c apaÓyÃma rathÃn rÃja¤ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,102.020a savarÆthai rathair bhagnai rathibhiÓ ca nipÃtitai÷ 06,102.020c Óarai÷ sukavacaiÓ chinnai÷ paÂÂiÓaiÓ ca viÓÃæ pate 06,102.021a gadÃbhir musalaiÓ caiva nistriæÓaiÓ ca ÓilÅmukhai÷ 06,102.021c anukar«air upÃsaÇgaiÓ cakrair bhagnaiÓ ca mÃri«a 06,102.022a bÃhubhi÷ kÃrmukai÷ kha¬gai÷ ÓirobhiÓ ca sakuï¬alai÷ 06,102.022c talatrair aÇgulitraiÓ ca dhvajaiÓ ca vinipÃtitai÷ 06,102.022e cÃpaiÓ ca bahudhà chinnai÷ samÃstÅryata medinÅ 06,102.023a hatÃrohà gajà rÃjan hayÃÓ ca hatasÃdina÷ 06,102.023c paripetur drutaæ tatra ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,102.024a yatamÃnÃÓ ca te vÅrà dravamÃïÃn mahÃrathÃn 06,102.024c nÃÓaknuvan vÃrayituæ bhÅ«mabÃïaprapŬitÃn 06,102.025a mahendrasamavÅryeïa vadhyamÃnà mahÃcamÆ÷ 06,102.025c abhajyata mahÃrÃja na ca dvau saha dhÃvata÷ 06,102.026a ÃviddharathanÃgÃÓvaæ patitadhvajakÆbaram 06,102.026c anÅkaæ pÃï¬uputrÃïÃæ hÃhÃbhÆtam acetanam 06,102.027a jaghÃnÃtra pità putraæ putraÓ ca pitaraæ tathà 06,102.027c priyaæ sakhÃyaæ cÃkrande sakhà daivabalÃtk­ta÷ 06,102.028a vimucya kavacÃn anye pÃï¬uputrasya sainikÃ÷ 06,102.028c prakÅrya keÓÃn dhÃvanta÷ pratyad­Óyanta bhÃrata 06,102.029a tad gokulam ivodbhrÃntam udbhrÃntarathaku¤jaram 06,102.029c dad­Óe pÃï¬uputrasya sainyam Ãrtasvaraæ tadà 06,102.030a prabhajyamÃnaæ sainyaæ tu d­«Âvà yÃdavanandana÷ 06,102.030c uvÃca pÃrthaæ bÅbhatsuæ nig­hya ratham uttamam 06,102.031a ayaæ sa kÃla÷ saæprÃpta÷ pÃrtha ya÷ kÃÇk«itas tava 06,102.031c praharÃsmai naravyÃghra na cen mohÃt pramuhyase 06,102.032a yat purà kathitaæ vÅra tvayà rÃj¤Ãæ samÃgame 06,102.032c virÃÂanagare pÃrtha saæjayasya samÅpata÷ 06,102.033a bhÅ«madroïamukhÃn sarvÃn dhÃrtarëÂrasya sainikÃn 06,102.033c sÃnubandhÃn hani«yÃmi ye mÃæ yotsyanti saæyuge 06,102.034a iti tat kuru kaunteya satyaæ vÃkyam ariædama 06,102.034c k«atradharmam anusm­tya yudhyasva bharatar«abha 06,102.035a ity ukto vÃsudevena tiryagd­«Âir adhomukha÷ 06,102.035c akÃma iva bÅbhatsur idaæ vacanam abravÅt 06,102.036a avadhyÃnÃæ vadhaæ k­tvà rÃjyaæ và narakottaram 06,102.036c du÷khÃni vanavÃse và kiæ nu me suk­taæ bhavet 06,102.037a codayÃÓvÃn yato bhÅ«ma÷ kari«ye vacanaæ tava 06,102.037c pÃtayi«yÃmi durdhar«aæ v­ddhaæ kurupitÃmaham 06,102.038a tato 'ÓvÃn rajataprakhyÃæÓ codayÃm Ãsa mÃdhava÷ 06,102.038c yato bhÅ«mas tato rÃjan du«prek«yo raÓmivÃn iva 06,102.039a tatas tat punar Ãv­ttaæ yudhi«Âhirabalaæ mahat 06,102.039c d­«Âvà pÃrthaæ mahÃbÃhuæ bhÅ«mÃyodyantam Ãhave 06,102.040a tato bhÅ«ma÷ kuruÓre«Âha÷ siæhavad vinadan muhu÷ 06,102.040c dhanaæjayarathaæ ÓÅghraæ Óaravar«air avÃkirat 06,102.041a k«aïena sa rathas tasya sahaya÷ sahasÃrathi÷ 06,102.041c Óaravar«eïa mahatà na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,102.042a vÃsudevas tv asaæbhrÃnto dhairyam ÃsthÃya sÃtvata÷ 06,102.042c codayÃm Ãsa tÃn aÓvÃn vitunnÃn bhÅ«masÃyakai÷ 06,102.043a tata÷ pÃrtho dhanur g­hya divyaæ jaladanisvanam 06,102.043c pÃtayÃm Ãsa bhÅ«masya dhanuÓ chittvà Óitai÷ Óarai÷ 06,102.044a sa cchinnadhanvà kauravya÷ punar anyan mahad dhanu÷ 06,102.044c nime«ÃntaramÃtreïa sajyaæ cakre pità tava 06,102.045a vicakar«a tato dorbhyÃæ dhanur jaladanisvanam 06,102.045c athÃsya tad api kruddhaÓ ciccheda dhanur arjuna÷ 06,102.046a tasya tat pÆjayÃm Ãsa lÃghavaæ Óaætano÷ suta÷ 06,102.046c sÃdhu pÃrtha mahÃbÃho sÃdhu kuntÅsuteti ca 06,102.047a samÃbhëyainam aparaæ prag­hya ruciraæ dhanu÷ 06,102.047c mumoca samare bhÅ«ma÷ ÓarÃn pÃrtharathaæ prati 06,102.048a adarÓayad vÃsudevo hayayÃne paraæ balam 06,102.048c moghÃn kurva¤ ÓarÃæs tasya maï¬alÃni vidarÓayan 06,102.049a ÓuÓubhÃte naravyÃghrau bhÅ«mapÃrthau Óarak«atau 06,102.049c gov­«Ãv iva saærabdhau vi«ÃïollikhitÃÇkitau 06,102.049d*0411_01 tata÷ pravav­te raudra÷ saægrÃmo lomahar«aïa÷ 06,102.049d*0411_02 pÃï¬avÃnÃæ ca mukhyasya kurÆïÃæ pravarasya ca 06,102.049d*0411_03 tÃlamÃtre vikar«antau tÃv ubhau raïakarkaÓau 06,102.049d*0411_04 dhanu«Å d­¬hamu«ÂÅ tÃv ubhau pautrapitÃmahau 06,102.049d*0411_05 ÓyÃmasya palitenÃsau saægama÷ pratyaÓobhata 06,102.049d*0411_06 gaÇgÃyamunayor yadvaj jalayo÷ pratisaæcara÷ 06,102.049d*0411_07 pÃrthanÃmÃÇkità bÃïÃ÷ petur bhÅ«masya vak«asi 06,102.049d*0411_08 nirguïÃnÃæ k­taghnÃnÃæ manÃæsÅva hi sÃdhu«u 06,102.049d*0411_09 bhÅ«masyÃpi tato bÃïÃ÷ petur arjunavak«asi 06,102.049d*0411_10 mahÃdevapariprÃptadhanurvidyÃæ jigÅ«ava÷ 06,102.050a vÃsudevas tu saæprek«ya pÃrthasya m­duyuddhatÃm 06,102.050c bhÅ«maæ ca Óaravar«Ãïi s­jantam aniÓaæ yudhi 06,102.051a pratapantam ivÃdityaæ madhyam ÃsÃdya senayo÷ 06,102.051c varÃn varÃn vinighnantaæ pÃï¬uputrasya sainikÃn 06,102.052a yugÃntam iva kurvÃïaæ bhÅ«maæ yaudhi«Âhire bale 06,102.052c nÃm­«yata mahÃbÃhur mÃdhava÷ paravÅrahà 06,102.052d*0412_01 vÃsudevas tu saækruddho ro«Ãj jajvÃla saæyuge 06,102.053a uts­jya rajataprakhyÃn hayÃn pÃrthasya mÃri«a 06,102.053c kruddho nÃma mahÃyogÅ pracaskanda mahÃrathÃt 06,102.053e abhidudrÃva bhÅ«maæ sa bhujapraharaïo balÅ 06,102.054a pratodapÃïis tejasvÅ siæhavad vinadan muhu÷ 06,102.054c dÃrayann iva padbhyÃæ sa jagatÅæ jagatÅÓvara÷ 06,102.055a krodhatÃmrek«aïa÷ k­«ïo jighÃæsur amitadyuti÷ 06,102.055c grasann iva ca cetÃæsi tÃvakÃnÃæ mahÃhave 06,102.056a d­«Âvà mÃdhavam Ãkrande bhÅ«mÃyodyantam Ãhave 06,102.056c hato bhÅ«mo hato bhÅ«ma iti tatra sma sainikÃ÷ 06,102.056e kroÓanta÷ prÃdravan sarve vÃsudevabhayÃn narÃ÷ 06,102.057a pÅtakauÓeyasaævÅto maïiÓyÃmo janÃrdana÷ 06,102.057c ÓuÓubhe vidravan bhÅ«maæ vidyunmÃlÅ yathÃmbuda÷ 06,102.058a sa siæha iva mÃtaÇgaæ yÆthar«abha ivar«abham 06,102.058c abhidudrÃva tejasvÅ vinadan yÃdavar«abha÷ 06,102.058d*0413_01 pratodapÃïir bhagavä ÓuÓubhe yÃdavar«abha÷ 06,102.058d*0413_02 yathÃæÓunÃrdayac candram amÃvÃsyÃæ divÃkara÷ 06,102.059a tam Ãpatantaæ saæprek«ya puï¬arÅkÃk«am Ãhave 06,102.059c asaæbhramaæ raïe bhÅ«mo vicakar«a mahad dhanu÷ 06,102.059e uvÃca cainaæ govindam asaæbhrÃntena cetasà 06,102.060a ehy ehi puï¬arÅkÃk«a devadeva namo 'stu te 06,102.060c mÃm adya sÃtvataÓre«Âha pÃtayasva mahÃhave 06,102.061a tvayà hi deva saægrÃme hatasyÃpi mamÃnagha 06,102.061c Óreya eva paraæ k­«ïa loke 'mu«minn ihaiva ca 06,102.061e saæbhÃvito 'smi govinda trailokyenÃdya saæyuge 06,102.061f*0414_01 praharasva yathe«Âaæ vai dÃso 'smi tava cÃnagha 06,102.061f*0415_01 nirguïenÃpi tottreïa vÃsudeva k­taæ mama 06,102.061f*0415_02 yo yogibhiÓ ca du«prÃpya÷ sa ghÃtÃrtham ihÃgata÷ 06,102.062a anvag eva tata÷ pÃrthas tam anudrutya keÓavam 06,102.062c nijagrÃha mahÃbÃhur bÃhubhyÃæ parig­hya vai 06,102.063a nig­hyamÃïa÷ pÃrthena k­«ïo rÃjÅvalocana÷ 06,102.063c jagÃma cainam ÃdÃya vegena puru«ottama÷ 06,102.064a pÃrthas tu vi«Âabhya balÃc caraïau paravÅrahà 06,102.064c nijaghrÃha h­«ÅkeÓaæ kathaæ cid daÓame pade 06,102.065a tata enam uvÃcÃrta÷ krodhaparyÃkulek«aïam 06,102.065c ni÷Óvasantaæ yathà nÃgam arjuna÷ paravÅrahà 06,102.066a nivartasva mahÃbÃho nÃn­taæ kartum arhasi 06,102.066c yat tvayà kathitaæ pÆrvaæ na yotsyÃmÅti keÓava 06,102.067a mithyÃvÃdÅti lokas tvÃæ kathayi«yati mÃdhava 06,102.067c mamai«a bhÃra÷ sarvo hi hani«yÃmi yatavratam 06,102.068a Óape mÃdhava sakhyena satyena suk­tena ca 06,102.068c antaæ yathà gami«yÃmi ÓatrÆïÃæ ÓatrukarÓana 06,102.069a adyaiva paÓya durdhar«aæ pÃtyamÃnaæ mahÃvratam 06,102.069c tÃrÃpatim ivÃpÆrïam antakÃle yad­cchayà 06,102.070a mÃdhavas tu vaca÷ Órutvà phalgunasya mahÃtmana÷ 06,102.070b*0416_01 abhavat paramaprÅto j¤Ãtvà pÃrthasya vikramam 06,102.070c nakiæcid uktvà sakrodha Ãruroha rathaæ puna÷ 06,102.071a tau rathasthau naravyÃghrau bhÅ«ma÷ ÓÃætanava÷ puna÷ 06,102.071c vavar«a Óaravar«eïa megho v­«Âyà yathÃcalau 06,102.072a prÃïÃæÓ cÃdatta yodhÃnÃæ pità devavratas tava 06,102.072c gabhastibhir ivÃdityas tejÃæsi ÓiÓirÃtyaye 06,102.073a yathà kurÆïÃæ sainyÃni babha¤ja yudhi pÃï¬ava÷ 06,102.073c tathà pÃï¬avasainyÃni babha¤ja yudhi te pità 06,102.074a hatavidrutasainyÃs tu nirutsÃhà vicetasa÷ 06,102.074c nirÅk«ituæ na Óekus te bhÅ«mam apratimaæ raïe 06,102.074d*0417_01 kurvÃïaæ samare karmÃïy atimÃnu«avikramam 06,102.074e madhyaæ gatam ivÃdityaæ pratapantaæ svatejasà 06,102.075a te vadhyamÃnà bhÅ«meïa kÃleneva yugak«aye 06,102.075c vÅk«Ãæ cakrur mahÃrÃja pÃï¬avà bhayapŬitÃ÷ 06,102.075d*0418_01 tathà pÃï¬avasainyÃni drÃvyamÃïÃni bhÃrata 06,102.075d*0419_01 vadhyamÃnà raïe cÃpi bhÅ«meïÃmitrakarÓinà 06,102.076a trÃtÃraæ nÃdhyagacchanta gÃva÷ paÇkagatà iva 06,102.076c pipÅlikà iva k«uïïà durbalà balinà raïe 06,102.076d*0420_01 tathaiva yodhà rÃjendra bhÅ«meïÃmitraghÃtinà 06,102.076d*0420_02 samare m­ditÃ÷ sarve pÃï¬avÃ÷ saha s­¤jayai÷ 06,102.077a mahÃrathaæ bhÃrata du«pradhar«aæ; Óaraughiïaæ pratapantaæ narendrÃn 06,102.077c bhÅ«maæ na Óeku÷ prativÅk«ituæ te; ÓarÃrci«aæ sÆryam ivÃtapantam 06,102.078a vim­dnatas tasya tu pÃï¬usenÃm; astaæ jagÃmÃtha sahasraraÓmi÷ 06,102.078b*0421_01 tato 'pi bhÅ«ma÷ sabala÷ sasainyÃn 06,102.078b*0421_02 nyavÃrayat pÃï¬usutä Óaraughai÷ 06,102.078b*0421_03 jaghÃna caitÃn subh­Óaæ mahÃbalo 06,102.078b*0421_04 mahÃvrata÷ pÃï¬usutÃn mahÃtmà 06,102.078b*0421_05 raïe karÆÓÃdhipacedipair balair 06,102.078b*0421_06 v­tÃn sadà cakradharasya paÓyata÷ 06,102.078c tato balÃnÃæ ÓramakarÓitÃnÃæ; mano 'vahÃraæ prati saæbabhÆva 06,102.078d*0422_01 udayagiritaÂastha÷ padminÅæ bodhayitvà 06,102.078d*0422_02 m­dutarakiraïÃgrais tÃ÷ svayaæ copabhujya 06,102.078d*0422_03 malinamadhupasaÇgÃt tÃsu saæjÃtakopa÷ 06,102.078d*0422_04 k­taruciravirocir bhÃnum astaæ prayÃta÷ 06,103.001 saæjaya uvÃca 06,103.001a yudhyatÃm eva te«Ãæ tu bhÃskare 'stam upÃgate 06,103.001c saædhyà samabhavad ghorà nÃpaÓyÃma tato raïam 06,103.002a tato yudhi«Âhiro rÃjà saædhyÃæ saæd­Óya bhÃrata 06,103.002c vadhyamÃnaæ balaæ cÃpi bhÅ«meïÃmitraghÃtinà 06,103.003a muktaÓastraæ parÃv­ttaæ palÃyanaparÃyaïam 06,103.003c bhÅ«maæ ca yudhi saærabdham anuyÃntaæ mahÃrathÃn 06,103.004a somakÃæÓ ca jitÃn d­«Âvà nirutsÃhÃn mahÃrathÃn 06,103.004b*0423_01 niÓÃmukhaæ ca saæprek«ya ghorarÆpaæ bhayÃnakam 06,103.004c cintayitvà ciraæ dhyÃtvà avahÃram arocayat 06,103.005a tato 'vahÃraæ sainyÃnÃæ cakre rÃjà yudhi«Âhira÷ 06,103.005c tathaiva tava sainyÃnÃm avahÃro hy abhÆt tadà 06,103.006a tato 'vahÃraæ sainyÃnÃæ k­tvà tatra mahÃrathÃ÷ 06,103.006c nyaviÓanta kuruÓre«Âha saægrÃme k«atavik«atÃ÷ 06,103.007a bhÅ«masya samare karma cintayÃnÃs tu pÃï¬avÃ÷ 06,103.007c nÃlabhanta tadà ÓÃntiæ bh­Óaæ bhÅ«meïa pŬitÃ÷ 06,103.008a bhÅ«mo 'pi samare jitvà pÃï¬avÃn saha s­¤jayai÷ 06,103.008c pÆjyamÃnas tava sutair vandyamÃnaÓ ca bhÃrata 06,103.009a nyaviÓat kurubhi÷ sÃrdhaæ h­«ÂarÆpai÷ samantata÷ 06,103.009c tato rÃtri÷ samabhavat sarvabhÆtapramohinÅ 06,103.010a tasmin rÃtrimukhe ghore pÃï¬avà v­«ïibhi÷ saha 06,103.010c s­¤jayÃÓ ca durÃdhar«Ã mantrÃya samupÃviÓan 06,103.011a Ãtmani÷Óreyasaæ sarve prÃptakÃlaæ mahÃbalÃ÷ 06,103.011c mantrayÃm Ãsur avyagrà mantraniÓcayakovidÃ÷ 06,103.012a tato yudhi«Âhiro rÃjà mantrayitvà ciraæ n­pa 06,103.012c vÃsudevaæ samudvÅk«ya vÃkyam etad uvÃca ha 06,103.013a paÓya k­«ïa mahÃtmÃnaæ bhÅ«maæ bhÅmaparÃkramam 06,103.013c gajaæ nalavanÃnÅva vim­dnantaæ balaæ mama 06,103.014a na caivainaæ mahÃtmÃnam utsahÃmo nirÅk«itum 06,103.014c lelihyamÃnaæ sainye«u prav­ddham iva pÃvakam 06,103.015a yathà ghoro mahÃnÃgas tak«ako vai vi«olbaïa÷ 06,103.015c tathà bhÅ«mo raïe k­«ïa tÅk«ïaÓastra÷ pratÃpavÃn 06,103.016a g­hÅtacÃpa÷ samare vimu¤caæÓ ca Óitä ÓarÃn 06,103.016c Óakyo jetuæ yama÷ kruddho vajrapÃïiÓ ca devarà06,103.017a varuïa÷ pÃÓabh­d vÃpi sagado và dhaneÓvara÷ 06,103.017c na tu bhÅ«ma÷ susaækruddha÷ Óakyo jetuæ mahÃhave 06,103.018a so 'ham evaæ gate k­«ïa nimagna÷ ÓokasÃgare 06,103.018c Ãtmano buddhidaurbalyÃd bhÅ«mam ÃsÃdya saæyuge 06,103.019a vanaæ yÃsyÃmi durdhar«a Óreyo me tatra vai gatam 06,103.019c na yuddhaæ rocaye k­«ïa hanti bhÅ«mo hi na÷ sadà 06,103.020a yathà prajvalitaæ vahniæ pataæga÷ samabhidravan 06,103.020c ekato m­tyum abhyeti tathÃhaæ bhÅ«mam ÅyivÃn 06,103.021a k«ayaæ nÅto 'smi vÃr«ïeya rÃjyaheto÷ parÃkramÅ 06,103.021c bhrÃtaraÓ caiva me ÓÆrÃ÷ sÃyakair bh­ÓapŬitÃ÷ 06,103.022a matk­te bhrÃt­sauhÃrdÃd rÃjyÃt prabhraæÓanaæ gatÃ÷ 06,103.022c parikli«Âà tathà k­«ïà matk­te madhusÆdana 06,103.023a jÅvitaæ bahu manye 'haæ jÅvitaæ hy adya durlabham 06,103.023c jÅvitasyÃdya Óe«eïa cari«ye dharmam uttamam 06,103.024a yadi te 'ham anugrÃhyo bhrÃt­bhi÷ saha keÓava 06,103.024c svadharmasyÃvirodhena tad udÃhara keÓava 06,103.025a etac chrutvà vacas tasya kÃruïyÃd bahuvistaram 06,103.025c pratyuvÃca tata÷ k­«ïa÷ sÃntvayÃno yudhi«Âhiram 06,103.026a dharmaputra vi«Ãdaæ tvaæ mà k­thÃ÷ satyasaægara 06,103.026c yasya te bhrÃtara÷ ÓÆrà durjayÃ÷ ÓatrusÆdanÃ÷ 06,103.027a arjuno bhÅmasenaÓ ca vÃyvagnisamatejasau 06,103.027c mÃdrÅputrau ca vikrÃntau tridaÓÃnÃm iveÓvarau 06,103.028a mÃæ và niyuÇk«va sauhÃrdÃd yotsye bhÅ«meïa pÃï¬ava 06,103.028c tvatprayukto hy ahaæ rÃjan kiæ na kuryÃæ mahÃhave 06,103.029a hani«yÃmi raïe bhÅ«mam ÃhÆya puru«ar«abham 06,103.029c paÓyatÃæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ yadi necchati phalguna÷ 06,103.030a yadi bhÅ«me hate rÃja¤ jayaæ paÓyasi pÃï¬ava 06,103.030c hantÃsmy ekarathenÃdya kuruv­ddhaæ pitÃmaham 06,103.031a paÓya me vikramaæ rÃjan mahendrasyeva saæyuge 06,103.031c vimu¤cantaæ mahÃstrÃïi pÃtayi«yÃmi taæ rathÃt 06,103.032a ya÷ Óatru÷ pÃï¬uputrÃïÃæ macchatru÷ sa na saæÓaya÷ 06,103.032c madarthà bhavadarthà ye ye madÅyÃs tavaiva te 06,103.033a tava bhrÃtà mama sakhà saæbandhÅ Ói«ya eva ca 06,103.033c mÃæsÃny utk­tya vai dadyÃm arjunÃrthe mahÅpate 06,103.034a e«a cÃpi naravyÃghro matk­te jÅvitaæ tyajet 06,103.034c e«a na÷ samayas tÃta tÃrayema parasparam 06,103.034e sa mÃæ niyuÇk«va rÃjendra yÃvad dvÅpo bhavÃmy aham 06,103.035a pratij¤Ãtam upaplavye yat tat pÃrthena pÆrvata÷ 06,103.035c ghÃtayi«yÃmi gÃÇgeyam ity ulÆkasya saænidhau 06,103.036a parirak«yaæ ca mama tad vaca÷ pÃrthasya dhÅmata÷ 06,103.036c anuj¤Ãtaæ tu pÃrthena mayà kÃryaæ na saæÓaya÷ 06,103.037a atha và phalgunasyai«a bhÃra÷ parimito raïe 06,103.037c nihani«yati saægrÃme bhÅ«maæ parapuraæjayam 06,103.038a aÓakyam api kuryÃd dhi raïe pÃrtha÷ samudyata÷ 06,103.038c tridaÓÃn và samudyuktÃn sahitÃn daityadÃnavai÷ 06,103.038e nihanyÃd arjuna÷ saækhye kim u bhÅ«maæ narÃdhipa 06,103.039a viparÅto mahÃvÅryo gatasattvo 'lpajÅvita÷ 06,103.039c bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo nÆnaæ kartavyaæ nÃvabudhyate 06,103.040 yudhi«Âhira uvÃca 06,103.040a evam etan mahÃbÃho yathà vadasi mÃdhava 06,103.040c sarve hy ete na paryÃptÃs tava veganivÃraïe 06,103.041a niyataæ samavÃpsyÃmi sarvam eva yathepsitam 06,103.041c yasya me puru«avyÃghra bhavÃn nÃtho mahÃbala÷ 06,103.042a sendrÃn api raïe devä jayeyaæ jayatÃæ vara 06,103.042c tvayà nÃthena govinda kim u bhÅ«maæ mahÃhave 06,103.043a na tu tvÃm an­taæ kartum utsahe svÃrthagauravÃt 06,103.043c ayudhyamÃna÷ sÃhÃyyaæ yathoktaæ kuru mÃdhava 06,103.044a samayas tu k­ta÷ kaÓ cid bhÅ«meïa mama mÃdhava 06,103.044c mantrayi«ye tavÃrthÃya na tu yotsye kathaæ cana 06,103.044e duryodhanÃrthe yotsyÃmi satyam etad iti prabho 06,103.045a sa hi rÃjyasya me dÃtà mantrasyaiva ca mÃdhava 06,103.045c tasmÃd devavrataæ bhÆyo vadhopÃyÃrtham Ãtmana÷ 06,103.045e bhavatà sahitÃ÷ sarve p­cchÃmo madhusÆdana 06,103.046a tad vayaæ sahità gatvà bhÅ«mam ÃÓu narottamam 06,103.046c rucite tava vÃr«ïeya mantraæ p­cchÃma kauravam 06,103.047a sa vak«yati hitaæ vÃkyaæ tathyaæ caiva janÃrdana 06,103.047c yathà sa vak«yate k­«ïa tathà kartÃsmi saæyuge 06,103.048a sa no jayasya dÃtà ca mantrasya ca dh­tavrata÷ 06,103.048c bÃlÃ÷ pitrà vihÅnÃÓ ca tena saævardhità vayam 06,103.049a taæ cet pitÃmahaæ v­ddhaæ hantum icchÃmi mÃdhava 06,103.049b*0424_01 yasyÃÇge krŬitaæ nityaæ bÃlye ca parivardhitÃ÷ 06,103.049b*0424_02 astrÃïi vidhivac caiva Óik«itÃni janÃrdana 06,103.049b*0424_03 taæ hantum udyatÃ÷ k­«ïa rÃjyahetor vayaæ yudhi 06,103.049c pitu÷ pitaram i«Âaæ vai dhig astu k«atrajÅvikÃm 06,103.049d*0425_01 satyaæ b­haspater vÃkyaæ devÃnÃm agrata÷ kila 06,103.049d*0425_02 bhëitaæ guruïà pÆrvaæ tan nibodha janÃrdana 06,103.049d*0425_03 putra÷ pitaram ÃsÃdya pità putraæ ca mÃnada 06,103.049d*0425_04 rÃjyÃrthe ghÃtayed evaæ k«atradharma÷ sanÃtana÷ 06,103.050 saæjaya uvÃca 06,103.050a tato 'bravÅn mahÃrÃja vÃr«ïeya÷ kurunandanam 06,103.050c rocate me mahÃbÃho satataæ tava bhëitam 06,103.051a devavrata÷ k­tÅ bhÅ«ma÷ prek«itenÃpi nirdahet 06,103.051c gamyatÃæ sa vadhopÃyaæ pra«Âuæ sÃgaragÃsuta÷ 06,103.051e vaktum arhati satyaæ sa tvayà p­«Âo viÓe«ata÷ 06,103.052a te vayaæ tatra gacchÃma÷ pra«Âuæ kurupitÃmaham 06,103.052c praïamya Óirasà cainaæ mantraæ p­cchÃma mÃdhava 06,103.052e sa no dÃsyati yaæ mantraæ tena yotsyÃmahe parÃn 06,103.053a evaæ saæmantrya vai vÅrÃ÷ pÃï¬avÃ÷ pÃï¬upÆrvaja 06,103.053c jagmus te sahitÃ÷ sarve vÃsudevaÓ ca vÅryavÃn 06,103.053e vimuktaÓastrakavacà bhÅ«masya sadanaæ prati 06,103.054a praviÓya ca tadà bhÅ«maæ Óirobhi÷ pratipedire 06,103.054c pÆjayanto mahÃrÃja pÃï¬avà bharatar«abha 06,103.054e praïamya Óirasà cainaæ bhÅ«maæ Óaraïam anvayu÷ 06,103.054f*0426_01 caraïopagatÃn g­hya pari«vajya ca pÃï¬avÃn 06,103.054f*0426_02 mÆrdhni caitÃn upÃghrÃya aÇkam Ãropayat tadà 06,103.054f*0426_03 bëpaparyÃkulamukha÷ sm­tvà pÃï¬uæ puna÷ puna÷ 06,103.055a tÃn uvÃca mahÃbÃhur bhÅ«ma÷ kurupitÃmaha÷ 06,103.055c svÃgataæ tava vÃr«ïeya svÃgataæ te dhanaæjaya 06,103.055e svÃgataæ dharmaputrÃya bhÅmÃya yamayos tathà 06,103.056a kiæ kÃryaæ va÷ karomy adya yu«matprÅtivivardhanam 06,103.056b*0427_01 yuddhÃd anyatra he vatsÃ÷ prÅyantÃæ mà viÓaÇkatha 06,103.056c sarvÃtmanà ca kartÃsmi yady api syÃt sudu«karam 06,103.057a tathà bruvÃïaæ gÃÇgeyaæ prÅtiyuktaæ puna÷ puna÷ 06,103.057c uvÃca vÃkyaæ dÅnÃtmà dharmaputro yudhi«Âhira÷ 06,103.057d*0428_01 yathà p­cchasi mÃm adya kathaæ tan me ca và vibho 06,103.058a kathaæ jayema dharmaj¤a kathaæ rÃjyaæ labhemahi 06,103.058c prajÃnÃæ saæk«ayo na syÃt kathaæ tan me vadÃbhibho 06,103.059a bhavÃn hi no vadhopÃyaæ bravÅtu svayam Ãtmana÷ 06,103.059c bhavantaæ samare rÃjan vi«ahema kathaæ vayam 06,103.060a na hi te sÆk«mam apy asti randhraæ kurupitÃmaha 06,103.060c maï¬alenaiva dhanu«Ã sadà d­Óyo 'si saæyuge 06,103.061a nÃdadÃnaæ saædadhÃnaæ vikar«antaæ dhanur na ca 06,103.061c paÓyÃmas tvà mahÃbÃho rathe sÆryam iva sthitam 06,103.062a narÃÓvarathanÃgÃnÃæ hantÃraæ paravÅrahan 06,103.062c ka ivotsahate hantuæ tvÃæ pumÃn bharatar«abha 06,103.063a var«atà Óaravar«Ãïi mahÃnti puru«ottama 06,103.063c k«ayaæ nÅtà hi p­tanà bhavatà mahatÅ mama 06,103.064a yathà yudhi jayeyaæ tvÃæ yathà rÃjyaæ bhaven mama 06,103.064c bhavet sainyasya và ÓÃntis tan me brÆhi pitÃmaha 06,103.065a tato 'bravÅc chÃætanava÷ pÃï¬avÃn pÃï¬upÆrvaja 06,103.065c na kathaæ cana kaunteya mayi jÅvati saæyuge 06,103.065e yu«mÃsu d­Óyate v­ddhi÷ satyam etad bravÅmi va÷ 06,103.066a nirjite mayi yuddhe tu dhruvaæ je«yatha kauravÃn 06,103.066c k«ipraæ mayi praharata yadÅcchatha raïe jayam 06,103.066e anujÃnÃmi va÷ pÃrthÃ÷ praharadhvaæ yathÃsukham 06,103.067a evaæ hi suk­taæ manye bhavatÃæ vidito hy aham 06,103.067c hate mayi hataæ sarvaæ tasmÃd evaæ vidhÅyatÃm 06,103.068 yudhi«Âhira uvÃca 06,103.068a brÆhi tasmÃd upÃyaæ no yathà yuddhe jayemahi 06,103.068c bhavantaæ samare kruddhaæ daï¬apÃïim ivÃntakam 06,103.069a Óakyo vajradharo jetuæ varuïo 'tha yamas tathà 06,103.069c na bhavÃn samare Óakya÷ sendrair api surÃsurai÷ 06,103.070 bhÅ«ma uvÃca 06,103.070a satyam etan mahÃbÃho yathà vadasi pÃï¬ava 06,103.070c nÃhaæ Óakyo raïe jetuæ sendrair api surÃsurai÷ 06,103.071a ÃttaÓastro raïe yatto g­hÅtavarakÃrmuka÷ 06,103.071c nyastaÓastraæ tu mÃæ rÃjan hanyur yudhi mahÃrathÃ÷ 06,103.072a nik«iptaÓastre patite vimuktakavacadhvaje 06,103.072c dravamÃïe ca bhÅte ca tavÃsmÅti ca vÃdini 06,103.072d*0429_01 strÅjite strÅpradhÃne ca strÅpradhÃyini dharmaja 06,103.073a striyÃæ strÅnÃmadheye ca vikale caikaputrake 06,103.073c aprasÆte ca du«prek«ye na yuddhaæ rocate mama 06,103.074a imaæ ca Ó­ïu me pÃrtha saækalpaæ pÆrvacintitam 06,103.074c amaÇgalyadhvajaæ d­«Âvà na yudhyeyaæ kathaæ cana 06,103.075a ya e«a draupado rÃjaæs tava sainye mahÃratha÷ 06,103.075b*0430_01 apumÃæs tasya putras tu pÆrvam ÃsÅd viÓÃæ pate 06,103.075c Óikhaï¬Å samarÃkÃÇk«Å ÓÆraÓ ca samitiæjaya÷ 06,103.076a yathÃbhavac ca strÅ pÆrvaæ paÓcÃt puæstvam upÃgata÷ 06,103.076c jÃnanti ca bhavanto 'pi sarvam etad yathÃtatham 06,103.077a arjuna÷ samare ÓÆra÷ purask­tya Óikhaï¬inam 06,103.077c mÃm eva viÓikhais tÆrïam abhidravatu daæÓita÷ 06,103.078a amaÇgalyadhvaje tasmin strÅpÆrve ca viÓe«ata÷ 06,103.078c na prahartum abhÅpsÃmi g­hÅte«uæ kathaæ cana 06,103.079a tad antaraæ samÃsÃdya pÃï¬avo mÃæ dhanaæjaya÷ 06,103.079c Óarair ghÃtayatu k«ipraæ samantÃd bharatar«abha 06,103.080a na taæ paÓyÃmi loke«u yo mÃæ hanyÃt samudyatam 06,103.080c ­te k­«ïÃn mahÃbhÃgÃt pÃï¬avÃd và dhanaæjayÃt 06,103.081a e«a tasmÃt purodhÃya kaæ cid anyaæ mamÃgrata÷ 06,103.081c mÃæ pÃtayatu bÅbhatsur evaæ te vijayo bhavet 06,103.082a etat kuru«va kaunteya yathoktaæ vacanaæ mama 06,103.082c tato je«yasi saægrÃme dhÃrtarëÂrÃn samÃgatÃn 06,103.083 saæjaya uvÃca 06,103.083a te 'nuj¤ÃtÃs tata÷ pÃrthà jagmu÷ svaÓibiraæ prati 06,103.083c abhivÃdya mahÃtmÃnaæ bhÅ«maæ kurupitÃmaham 06,103.084a tathoktavati gÃÇgeye paralokÃya dÅk«ite 06,103.084c arjuno du÷khasaætapta÷ savrŬam idam abravÅt 06,103.085a guruïà kulav­ddhena k­tapraj¤ena dhÅmatà 06,103.085c pitÃmahena saægrÃme kathaæ yotsyÃmi mÃdhava 06,103.086a krŬatà hi mayà bÃlye vÃsudeva mahÃmanÃ÷ 06,103.086c pÃæsurÆ«itagÃtreïa mahÃtmà paru«Åk­ta÷ 06,103.087a yasyÃham adhiruhyÃÇkaæ bÃla÷ kila gadÃgraja 06,103.087c tÃtety avocaæ pitaraæ pitu÷ pÃï¬or mahÃtmana÷ 06,103.088a nÃhaæ tÃtas tava pitus tÃto 'smi tava bhÃrata 06,103.088c iti mÃm abravÅd bÃlye ya÷ sa vadhya÷ kathaæ mayà 06,103.089a kÃmaæ vadhyatu me sainyaæ nÃhaæ yotsye mahÃtmanà 06,103.089c jayo vÃstu vadho và me kathaæ và k­«ïa manyase 06,103.089d*0431_01 katham asmadvidha÷ k­«ïa jÃnan dharmaæ sanÃtanam 06,103.089d*0431_02 nyastaÓastre ca v­ddhe ca prahared dhi pitÃmahe 06,103.090 ÓrÅk­«ïa uvÃca 06,103.090a pratij¤Ãya vadhaæ ji«ïo purà bhÅ«masya saæyuge 06,103.090c k«atradharme sthita÷ pÃrtha kathaæ nainaæ hani«yasi 06,103.091a pÃtayainaæ rathÃt pÃrtha vajrÃhatam iva drumam 06,103.091c nÃhatvà yudhi gÃÇgeyaæ vijayas te bhavi«yati 06,103.092a di«Âam etat purà devair bhavi«yaty avaÓasya te 06,103.092c hantà bhÅ«masya pÆrvendra iti tan na tad anyathà 06,103.093a na hi bhÅ«maæ durÃdhar«aæ vyÃttÃnanam ivÃntakam 06,103.093c tvad anya÷ ÓaknuyÃd dhantum api vajradhara÷ svayam 06,103.094a jahi bhÅ«maæ mahÃbÃho Ó­ïu cedaæ vaco mama 06,103.094c yathovÃca purà Óakraæ mahÃbuddhir b­haspati÷ 06,103.095a jyÃyÃæsam api cec chakra guïair api samanvitam 06,103.095c ÃtatÃyinam Ãmantrya hanyÃd ghÃtakam Ãgatam 06,103.096a ÓÃÓvato 'yaæ sthito dharma÷ k«atriyÃïÃæ dhanaæjaya 06,103.096c yoddhavyaæ rak«itavyaæ ca ya«Âavyaæ cÃnasÆyubhi÷ 06,103.097 arjuna uvÃca 06,103.097a Óikhaï¬Å nidhanaæ k­«ïa bhÅ«masya bhavità dhruvam 06,103.097c d­«Âvaiva hi sadà bhÅ«ma÷ päcÃlyaæ vinivartate 06,103.098a te vayaæ pramukhe tasya sthÃpayitvà Óikhaï¬inam 06,103.098c gÃÇgeyaæ pÃtayi«yÃma upÃyeneti me mati÷ 06,103.099a aham anyÃn mahe«vÃsÃn vÃrayi«yÃmi sÃyakai÷ 06,103.099c Óikhaï¬y api yudhÃæ Óre«Âho bhÅ«mam evÃbhiyÃsyatu 06,103.100a Órutaæ te kurumukhyasya nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 06,103.100c kanyà hy e«Ã purà jÃtà puru«a÷ samapadyata 06,103.100d*0432_00 saæjaya uvÃca 06,103.100d*0432_01 arjunasya vaca÷ Órutvà bhÅ«masya vadhasaæyutam 06,103.100d*0432_02 jah­«ur h­«ÂaromÃïa÷ sak­«ïÃ÷ pÃï¬avÃs tadà 06,103.101 saæjaya uvÃca 06,103.101a ity evaæ niÓcayaæ k­tvà pÃï¬avÃ÷ sahamÃdhavÃ÷ 06,103.101b*0433_01 anumÃnya mahÃtmÃnaæ prayayur h­«ÂamÃnasÃ÷ 06,103.101c ÓayanÃni yathÃsvÃni bhejire puru«ar«abhÃ÷ 06,103.101d*0434_01 svÃn svÃn g­hÃn abhigatÃs tÃæ rÃtrim avasan sukham 06,104.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,104.001a kathaæ Óikhaï¬Å gÃÇgeyam abhyavartata saæyuge 06,104.001c pÃï¬avÃÓ ca tathà bhÅ«maæ tan mamÃcak«va saæjaya 06,104.002 saæjaya uvÃca 06,104.002a tata÷ prabhÃte vimale sÆryasyodayanaæ prati 06,104.002c vÃdyamÃnÃsu bherÅ«u m­daÇge«v Ãnake«u ca 06,104.003a dhmÃyatsu dadhivarïe«u jalaje«u samantata÷ 06,104.003c Óikhaï¬inaæ purask­tya niryÃtÃ÷ pÃï¬avà yudhi 06,104.004a k­tvà vyÆhaæ mahÃrÃja sarvaÓatrunibarhaïam 06,104.004c Óikhaï¬Å sarvasainyÃnÃm agra ÃsÅd viÓÃæ pate 06,104.005a cakrarak«au tatas tasya bhÅmasenadhanaæjayau 06,104.005c p­«Âhato draupadeyÃÓ ca saubhadraÓ caiva vÅryavÃn 06,104.006a sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca te«Ãæ goptà mahÃratha÷ 06,104.006c dh­«Âadyumnas tata÷ paÓcÃt päcÃlair abhirak«ita÷ 06,104.007a tato yudhi«Âhiro rÃjà yamÃbhyÃæ sahita÷ prabhu÷ 06,104.007c prayayau siæhanÃdena nÃdayan bharatar«abha 06,104.008a virÃÂas tu tata÷ paÓcÃt svena sainyena saæv­ta÷ 06,104.008c drupadaÓ ca mahÃrÃja tata÷ paÓcÃd upÃdravat 06,104.009a kekayà bhrÃtara÷ pa¤ca dh­«ÂaketuÓ ca vÅryavÃn 06,104.009c jaghanaæ pÃlayÃm Ãsa pÃï¬usainyasya bhÃrata 06,104.010a evaæ vyÆhya mahat sainyaæ pÃï¬avÃs tava vÃhinÅm 06,104.010c abhyadravanta saægrÃme tyaktvà jÅvitam Ãtmana÷ 06,104.011a tathaiva kuravo rÃjan bhÅ«maæ k­tvà mahÃbalam 06,104.011c agrata÷ sarvasainyÃnÃæ prayayu÷ pÃï¬avÃn prati 06,104.012a putrais tava durÃdhar«ai rak«ita÷ sumahÃbalai÷ 06,104.012c tato droïo mahe«vÃsa÷ putraÓ cÃsya mahÃratha÷ 06,104.013a bhagadattas tata÷ paÓcÃd gajÃnÅkena saæv­ta÷ 06,104.013c k­paÓ ca k­tavarmà ca bhagadattam anuvratau 06,104.014a kÃmbojarÃjo balavÃæs tata÷ paÓcÃt sudak«iïa÷ 06,104.014c mÃgadhaÓ ca jayatsena÷ saubalaÓ ca b­hadbala÷ 06,104.015a tathetare mahe«vÃsÃ÷ suÓarmapramukhà n­pÃ÷ 06,104.015c jaghanaæ pÃlayÃm Ãsus tava sainyasya bhÃrata 06,104.016a divase divase prÃpte bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yudhi 06,104.016c ÃsurÃn akarod vyÆhÃn paiÓÃcÃn atha rÃk«asÃn 06,104.017a tata÷ pravav­te yuddhaæ tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,104.017c anyonyaæ nighnatÃæ rÃjan yamarëÂravivardhanam 06,104.018a arjunapramukhÃ÷ pÃrthÃ÷ purask­tya Óikhaï¬inam 06,104.018c bhÅ«maæ yuddhe 'bhyavartanta kiranto vividhä ÓarÃn 06,104.019a tatra bhÃrata bhÅmena pŬitÃs tÃvakÃ÷ Óarai÷ 06,104.019c rudhiraughapariklinnÃ÷ paralokaæ yayus tadà 06,104.020a nakula÷ sahadevaÓ ca sÃtyakiÓ ca mahÃratha÷ 06,104.020c tava sainyaæ samÃsÃdya pŬayÃm Ãsur ojasà 06,104.021a te vadhyamÃnÃ÷ samare tÃvakà bharatar«abha 06,104.021c nÃÓaknuvan vÃrayituæ pÃï¬avÃnÃæ mahad balam 06,104.022a tatas tu tÃvakaæ sainyaæ vadhyamÃnaæ samantata÷ 06,104.022c saæprÃdravad diÓo rÃjan kÃlyamÃnaæ mahÃrathai÷ 06,104.023a trÃtÃraæ nÃdhyagacchanta tÃvakà bharatar«abha 06,104.023c vadhyamÃnÃ÷ Óitair bÃïai÷ pÃï¬avai÷ sahas­¤jayai÷ 06,104.024 dh­tarëÂra uvÃca 06,104.024a pŬyamÃnaæ balaæ pÃrthair d­«Âvà bhÅ«ma÷ parÃkramÅ 06,104.024c yad akÃr«Åd raïe kruddhas tan mamÃcak«va saæjaya 06,104.025a kathaæ và pÃï¬avÃn yuddhe pratyudyÃta÷ paraætapa÷ 06,104.025c vinighnan somakÃn vÅrÃæs tan mamÃcak«va saæjaya 06,104.026 saæjaya uvÃca 06,104.026a Ãcak«e te mahÃrÃja yad akÃr«Åt pitÃmaha÷ 06,104.026c pŬite tava putrasya sainye pÃï¬avas­¤jayai÷ 06,104.027a prah­«Âamanasa÷ ÓÆrÃ÷ pÃï¬avÃ÷ pÃï¬upÆrvaja 06,104.027c abhyavartanta nighnantas tava putrasya vÃhinÅm 06,104.028a taæ vinÃÓaæ manu«yendra naravÃraïavÃjinÃm 06,104.028c nÃm­«yata tadà bhÅ«ma÷ sainyaghÃtaæ raïe parai÷ 06,104.029a sa pÃï¬avÃn mahe«vÃsa÷ päcÃlÃæÓ ca sas­¤jayÃn 06,104.029c abhyadravata durdhar«as tyaktvà jÅvitam Ãtmana÷ 06,104.030a sa pÃï¬avÃnÃæ pravarÃn pa¤ca rÃjan mahÃrathÃn 06,104.030c ÃttaÓastrÃn raïe yattÃn vÃrayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,104.030d*0435_01 bhÅ«ma÷ paramasaækruddha÷ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,104.030e nÃrÃcair vatsadantaiÓ ca Óitair a¤jalikais tathà 06,104.030f*0436_01 nÃnÃÓastrÃstravar«ais tÃn vÅryÃmar«apraveritai÷ 06,104.031a nijaghne samare kruddho hastyaÓvam amitaæ bahu 06,104.031c rathino 'pÃtayad rÃjan rathebhya÷ puru«ar«abha÷ 06,104.032a sÃdinaÓ cÃÓvap­«Âhebhya÷ padÃtÅæÓ ca samÃgatÃn 06,104.032c gajÃrohÃn gajebhyaÓ ca pare«Ãæ vidadhad bhayam 06,104.033a tam ekaæ samare bhÅ«maæ tvaramÃïaæ mahÃratham 06,104.033c pÃï¬avÃ÷ samavartanta vajrapÃïim ivÃsurÃ÷ 06,104.034a ÓakrÃÓanisamasparÓÃn vimu¤can niÓitä ÓarÃn 06,104.034c dik«v ad­Óyata sarvÃsu ghoraæ saædhÃrayan vapu÷ 06,104.035a maï¬alÅk­tam evÃsya nityaæ dhanur ad­Óyata 06,104.035c saægrÃme yudhyamÃnasya ÓakracÃpanibhaæ mahat 06,104.036a tad d­«Âvà samare karma tava putrà viÓÃæ pate 06,104.036c vismayaæ paramaæ prÃptÃ÷ pitÃmaham apÆjayan 06,104.037a pÃrthà vimanaso bhÆtvà praik«anta pitaraæ tava 06,104.037c yudhyamÃnaæ raïe ÓÆraæ vipracittim ivÃmarÃ÷ 06,104.037e na cainaæ vÃrayÃm Ãsur vyÃttÃnanam ivÃntakam 06,104.038a daÓame 'hani saæprÃpte rathÃnÅkaæ Óikhaï¬ina÷ 06,104.038c adahan niÓitair bÃïai÷ k­«ïavartmeva kÃnanam 06,104.039a taæ Óikhaï¬Å tribhir bÃïair abhyavidhyat stanÃntare 06,104.039c ÃÓÅvi«am iva kruddhaæ kÃlas­«Âam ivÃntakam 06,104.040a sa tenÃtibh­Óaæ viddha÷ prek«ya bhÅ«ma÷ Óikhaï¬inam 06,104.040c anicchann api saækruddha÷ prahasann idam abravÅt 06,104.041a kÃmam abhyasa và mà và na tvÃæ yotsye kathaæ cana 06,104.041c yaiva hi tvaæ k­tà dhÃtrà saiva hi tvaæ Óikhaï¬inÅ 06,104.042a tasya tad vacanaæ Órutvà Óikhaï¬Å krodhamÆrchita÷ 06,104.042c uvÃca bhÅ«maæ samare s­kkiïÅ parilelihan 06,104.042d*0437_01 sarvam eva mahÃyuddhaæ Órutavantaæ mahÃraïe 06,104.043a jÃnÃmi tvÃæ mahÃbÃho k«atriyÃïÃæ k«ayaækaram 06,104.043c mayà Órutaæ ca te yuddhaæ jÃmadagnyena vai saha 06,104.044a divyaÓ ca te prabhÃvo 'yaæ sa mayà bahuÓa÷ Óruta÷ 06,104.044c jÃnann api prabhÃvaæ te yotsye 'dyÃhaæ tvayà saha 06,104.045a pÃï¬avÃnÃæ priyaæ kurvann ÃtmanaÓ ca narottama 06,104.045c adya tvà yodhayi«yÃmi raïe puru«asattama 06,104.046a dhruvaæ ca tvà hani«yÃmi Óape satyena te 'grata÷ 06,104.046c etac chrutvà vaco mahyaæ yat k«amaæ tat samÃcara 06,104.047a kÃmam abhyasa và mà và na me jÅvan vimok«yase 06,104.047c sud­«Âa÷ kriyatÃæ bhÅ«ma loko 'yaæ samitiæjaya 06,104.048a evam uktvà tato bhÅ«maæ pa¤cabhir nataparvabhi÷ 06,104.048c avidhyata raïe rÃjan praïunnaæ vÃkyasÃyakai÷ 06,104.049a tasya tad vacanaæ Órutvà savyasÃcÅ paraætapa÷ 06,104.049c kÃlo 'yam iti saæcintya Óikhaï¬inam acodayat 06,104.050a ahaæ tvÃm anuyÃsyÃmi parÃn vidrÃvaya¤ Óarai÷ 06,104.050c abhidrava susaærabdho bhÅ«maæ bhÅmaparÃkramam 06,104.051a na hi te saæyuge pŬÃæ Óakta÷ kartuæ mahÃbala÷ 06,104.051c tasmÃd adya mahÃbÃho vÅra bhÅ«mam abhidrava 06,104.052a ahatvà samare bhÅ«maæ yadi yÃsyasi mÃri«a 06,104.052c avahÃsyo 'sya lokasya bhavi«yasi mayà saha 06,104.053a nÃvahÃsyà yathà vÅra bhavema paramÃhave 06,104.053c tathà kuru raïe yatnaæ sÃdhayasva pitÃmaham 06,104.054a ahaæ te rak«aïaæ yuddhe kari«yÃmi paraætapa 06,104.054c vÃrayan rathina÷ sarvÃn sÃdhayasva pitÃmaham 06,104.055a droïaæ ca droïaputraæ ca k­paæ cÃtha suyodhanam 06,104.055c citrasenaæ vikarïaæ ca saindhavaæ ca jayadratham 06,104.056a vindÃnuvindÃv Ãvantyau kÃmbojaæ ca sudak«iïam 06,104.056c bhagadattaæ tathà ÓÆraæ mÃgadhaæ ca mahÃratham 06,104.057a saumadattiæ raïe ÓÆram ÃrÓyaÓ­Çgiæ ca rÃk«asam 06,104.057c trigartarÃjaæ ca raïe saha sarvair mahÃrathai÷ 06,104.057e aham ÃvÃrayi«yÃmi veleva makarÃlayam 06,104.058a kurÆæÓ ca sahitÃn sarvÃn ye cai«Ãæ sainikÃ÷ sthitÃ÷ 06,104.058c nivÃrayi«yÃmi raïe sÃdhayasva pitÃmaham 06,105.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,105.001a kathaæ Óikhaï¬Å gÃÇgeyam abhyadhÃvat pitÃmaham 06,105.001c päcÃlya÷ samare kruddho dharmÃtmÃnaæ yatavratam 06,105.002a ke 'rak«an pÃï¬avÃnÅke Óikhaï¬inam udÃyudham 06,105.002c tvaramÃïÃs tvarÃkÃle jigÅ«anto mahÃrathÃ÷ 06,105.003a kathaæ ÓÃætanavo bhÅ«ma÷ sa tasmin daÓame 'hani 06,105.003c ayudhyata mahÃvÅrya÷ pÃï¬avai÷ sahas­¤jayai÷ 06,105.004a na m­«yÃmi raïe bhÅ«maæ pratyudyÃtaæ Óikhaï¬inam 06,105.004c kaccin na rathabhaÇgo 'sya dhanur vÃÓÅryatÃsyata÷ 06,105.005 saæjaya uvÃca 06,105.005a nÃÓÅryata dhanus tasya rathabhaÇgo na cÃpy abhÆt 06,105.005c yudhyamÃnasya saægrÃme bhÅ«masya bharatar«abha 06,105.005e nighnata÷ samare ÓatrƤ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,105.006a anekaÓatasÃhasrÃs tÃvakÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,105.006c rathadantigaïà rÃjan hayÃÓ caiva susajjitÃ÷ 06,105.006e abhyavartanta yuddhÃya purask­tya pitÃmaham 06,105.007a yathÃpratij¤aæ kauravya sa cÃpi samitiæjaya÷ 06,105.007c pÃrthÃnÃm akarod bhÅ«ma÷ satataæ samitik«ayam 06,105.008a yudhyamÃnaæ mahe«vÃsaæ vinighnantaæ parä Óarai÷ 06,105.008c päcÃlÃ÷ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ sarva evÃbhyavÃrayan 06,105.009a daÓame 'hani saæprÃpte tatÃpa ripuvÃhinÅm 06,105.009c kÅryamÃïÃæ Óitair bÃïai÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,105.010a na hi bhÅ«maæ mahe«vÃsaæ pÃï¬avÃ÷ pÃï¬upÆrvaja 06,105.010c aÓaknuvan raïe jetuæ pÃÓahastam ivÃntakam 06,105.011a athopÃyÃn mahÃrÃja savyasÃcÅ paraætapa÷ 06,105.011c trÃsayan rathina÷ sarvÃn bÅbhatsur aparÃjita÷ 06,105.012a siæhavad vinadann uccair dhanurjyÃæ vik«ipan muhu÷ 06,105.012c ÓaraughÃn vis­jan pÃrtho vyacarat kÃlavad raïe 06,105.013a tasya Óabdena vitrastÃs tÃvakà bharatar«abha 06,105.013c siæhasyeva m­gà rÃjan vyadravanta mahÃbhayÃt 06,105.014a jayantaæ pÃï¬avaæ d­«Âvà tvatsainyaæ cÃbhipŬitam 06,105.014c duryodhanas tato bhÅ«mam abravÅd bh­ÓapŬita÷ 06,105.015a e«a pÃï¬usutas tÃta ÓvetÃÓva÷ k­«ïasÃrathi÷ 06,105.015c dahate mÃmakÃn sarvÃn k­«ïavartmeva kÃnanam 06,105.016a paÓya sainyÃni gÃÇgeya dravamÃïÃni sarvaÓa÷ 06,105.016c pÃï¬avena yudhÃæ Óre«Âha kÃlyamÃnÃni saæyuge 06,105.017a yathà paÓugaïÃn pÃla÷ saækÃlayati kÃnane 06,105.017c tathedaæ mÃmakaæ sainyaæ kÃlyate ÓatrutÃpana 06,105.018a dhanaæjayaÓarair bhagnaæ dravamÃïam itas tata÷ 06,105.018c bhÅmo hy e«a durÃdhar«o vidrÃvayati me balam 06,105.019a sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,105.019c abhimanyuÓ ca vikrÃnto vÃhinÅæ dahate mama 06,105.020a dh­«Âadyumnas tathà ÓÆro rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,105.020c vyadrÃvayetÃæ sahasà sainyaæ mama mahÃbalau 06,105.021a vadhyamÃnasya sainyasya sarvair etair mahÃbalai÷ 06,105.021c nÃnyÃæ gatiæ prapaÓyÃmi sthÃne yuddhe ca bhÃrata 06,105.022a ­te tvÃæ puru«avyÃghra devatulyaparÃkrama 06,105.022c paryÃptaÓ ca bhavÃn k«ipraæ pŬitÃnÃæ gatir bhava 06,105.023a evam ukto mahÃrÃja pità devavratas tava 06,105.023c cintayitvà muhÆrtaæ tu k­tvà niÓcayam Ãtmana÷ 06,105.023d*0438_01 pÃtayi«ye ripÆn anyÃn pÃï¬avÃn pratipÃlayan 06,105.023d*0438_02 pratij¤Ãto jayo hy adya pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,105.023e tava saædhÃrayan putram abravÅc chaætano÷ suta÷ 06,105.024a duryodhana vijÃnÅhi sthiro bhava viÓÃæ pate 06,105.024c pÆrvakÃlaæ tava mayà pratij¤Ãtaæ mahÃbala 06,105.025a hatvà daÓa sahasrÃïi k«atriyÃïÃæ mahÃtmanÃm 06,105.025c saægrÃmÃd vyapayÃtavyam etat karma mamÃhnikam 06,105.025e iti tat k­tavÃæÓ cÃhaæ yathoktaæ bharatar«abha 06,105.026a adya cÃpi mahat karma prakari«ye mahÃhave 06,105.026c ahaæ và nihata÷ Óe«ye hani«ye vÃdya pÃï¬avÃn 06,105.026d*0439_01 aÓakyÃ÷ pÃï¬avà jetuæ devair api savÃsavai÷ 06,105.026d*0439_02 kiæ punar martyadharmeïa k«atriyeïa mahÃbala 06,105.027a adya te puru«avyÃghra pratimok«ye ­ïaæ mahat 06,105.027c bhart­piï¬ak­taæ rÃjan nihata÷ p­tanÃmukhe 06,105.028a ity uktvà bharataÓre«Âha÷ k«atriyÃn pratapa¤ Óarai÷ 06,105.028c ÃsasÃda durÃdhar«a÷ pÃï¬avÃnÃm anÅkinÅm 06,105.029a anÅkamadhye ti«Âhantaæ gÃÇgeyaæ bharatar«abha 06,105.029c ÃÓÅvi«am iva kruddhaæ pÃï¬avÃ÷ paryavÃrayan 06,105.030a daÓame 'hani tasmiæs tu darÓaya¤ Óaktim Ãtmana÷ 06,105.030c rÃja¤ ÓatasahasrÃïi so 'vadhÅt kurunandana 06,105.031a pa¤cÃlÃnÃæ ca ye Óre«Âhà rÃjaputrà mahÃbalÃ÷ 06,105.031c te«Ãm Ãdatta tejÃæsi jalaæ sÆrya ivÃæÓubhi÷ 06,105.032a hatvà daÓa sahasrÃïi ku¤jarÃïÃæ tarasvinÃm 06,105.032c sÃrohÃïÃæ mahÃrÃja hayÃnÃæ cÃyutaæ puna÷ 06,105.033a pÆrïe Óatasahasre dve padÃtÅnÃæ narottama÷ 06,105.033c prajajvÃla raïe bhÅ«mo vidhÆma iva pÃvaka÷ 06,105.034a na cainaæ pÃï¬aveyÃnÃæ ke cic chekur nirÅk«itum 06,105.034c uttaraæ mÃrgam ÃsthÃya tapantam iva bhÃskaram 06,105.035a te pÃï¬aveyÃ÷ saærabdhà mahe«vÃsena pŬitÃ÷ 06,105.035c vadhÃyÃbhyadravan bhÅ«maæ s­¤jayÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,105.036a sa yudhyamÃno bahubhir bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tadà 06,105.036c avakÅrïo mahÃbÃhu÷ Óailo meghair ivÃsitai÷ 06,105.037a putrÃs tu tava gÃÇgeyaæ samantÃt paryavÃrayan 06,105.037c mahatyà senayà sÃrdhaæ tato yuddham avartata 06,106.001 saæjaya uvÃca 06,106.001a arjunas tu raïe rÃjan d­«Âvà bhÅ«masya vikramam 06,106.001c Óikhaï¬inam athovÃca samabhyehi pitÃmaham 06,106.002a na cÃpi bhÅs tvayà kÃryà bhÅ«mÃd adya kathaæ cana 06,106.002c aham enaæ Óarais tÅk«ïai÷ pÃtayi«ye rathottamÃt 06,106.003a evam uktas tu pÃrthena Óikhaï¬Å bharatar«abha 06,106.003c abhyadravata gÃÇgeyaæ Órutvà pÃrthasya bhëitam 06,106.004a dh­«Âadyumnas tathà rÃjan saubhadraÓ ca mahÃratha÷ 06,106.004c h­«ÂÃv ÃdravatÃæ bhÅ«maæ Órutvà pÃrthasya bhëitam 06,106.005a virÃÂadrupadau v­ddhau kuntibhojaÓ ca daæÓita÷ 06,106.005c abhyadravata gÃÇgeyaæ putrasya tava paÓyata÷ 06,106.006a nakula÷ sahadevaÓ ca dharmarÃjaÓ ca vÅryavÃn 06,106.006c tathetarÃïi sainyÃni sarvÃïy eva viÓÃæ pate 06,106.006e samÃdravanta gÃÇgeyaæ Órutvà pÃrthasya bhëitam 06,106.007a pratyudyayus tÃvakÃÓ ca sametÃs tÃn mahÃrathÃn 06,106.007c yathÃÓakti yathotsÃhaæ tan me nigadata÷ Ó­ïu 06,106.008a citraseno mahÃrÃja cekitÃnaæ samabhyayÃt 06,106.008c bhÅ«maprepsuæ raïe yÃntaæ v­«aæ vyÃghraÓiÓur yathà 06,106.009a dh­«Âadyumnaæ mahÃrÃja bhÅ«mÃntikam upÃgatam 06,106.009c tvaramÃïo raïe yattaæ k­tavarmà nyavÃrayat 06,106.009d*0440_01 tvaramÃïaæ raïe yattaæ saumadattir avÃrayat 06,106.010a bhÅmasenaæ susaækruddhaæ gÃÇgeyasya vadhai«iïam 06,106.010c tvaramÃïo mahÃrÃja saumadattir nyavÃrayat 06,106.011a tathaiva nakulaæ vÅraæ kirantaæ sÃyakÃn bahÆn 06,106.011c vikarïo vÃrayÃm Ãsa icchan bhÅ«masya jÅvitam 06,106.012a sahadevaæ tathà yÃntaæ yattaæ bhÅ«marathaæ prati 06,106.012c vÃrayÃm Ãsa saækruddha÷ k­pa÷ ÓÃradvato yudhi 06,106.013a rÃk«asaæ krÆrakarmÃïaæ bhaimaseniæ mahÃbalam 06,106.013c bhÅ«masya nidhanaæ prepsuæ durmukho 'bhyadravad balÅ 06,106.014a sÃtyakiæ samare kruddham ÃrÓyaÓ­Çgir avÃrayat 06,106.014b*0441_01 bhÅ«masya vadham icchantaæ pÃï¬avaprÅtikÃmyayà 06,106.014c abhimanyuæ mahÃrÃja yÃntaæ bhÅ«marathaæ prati 06,106.014e sudak«iïo mahÃrÃja kÃmboja÷ pratyavÃrayat 06,106.015a virÃÂadrupadau v­ddhau sametÃv arimardanau 06,106.015c aÓvatthÃmà tata÷ kruddho vÃrayÃm Ãsa bhÃrata 06,106.016a tathà pÃï¬usutaæ jye«Âhaæ bhÅ«masya vadhakÃÇk«iïam 06,106.016c bhÃradvÃjo raïe yatto dharmaputram avÃrayat 06,106.017a arjunaæ rabhasaæ yuddhe purask­tya Óikhaï¬inam 06,106.017c bhÅ«maprepsuæ mahÃrÃja tÃpayantaæ diÓo daÓa 06,106.017e du÷ÓÃsano mahe«vÃso vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,106.018a anye ca tÃvakà yodhÃ÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃn 06,106.018c bhÅ«mÃyÃbhimukhaæ yÃtÃn vÃrayÃm Ãsur Ãhave 06,106.019a dh­«Âadyumnas tu sainyÃni prÃkroÓata puna÷ puna÷ 06,106.019c abhidravata saærabdhà bhÅ«mam ekaæ mahÃbalam 06,106.020a e«o 'rjuno raïe bhÅ«maæ prayÃti kurunandana÷ 06,106.020c abhidravata mà bhai«Âa bhÅ«mo na prÃpsyate hi va÷ 06,106.021a arjunaæ samare yoddhuæ notsahetÃpi vÃsava÷ 06,106.021c kim u bhÅ«mo raïe vÅrà gatasattvo 'lpajÅvita÷ 06,106.022a iti senÃpate÷ Órutvà pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,106.022c abhyadravanta saæh­«Âà gÃÇgeyasya rathaæ prati 06,106.023a Ãgacchatas tÃn samare vÃryoghÃn prabalÃn iva 06,106.023c nyavÃrayanta saæh­«ÂÃs tÃvakÃ÷ puru«ar«abhÃ÷ 06,106.024a du÷ÓÃsano mahÃrÃja bhayaæ tyaktvà mahÃratha÷ 06,106.024c bhÅ«masya jÅvitÃkÃÇk«Å dhanaæjayam upÃdravat 06,106.025a tathaiva pÃï¬avÃ÷ ÓÆrà gÃÇgeyasya rathaæ prati 06,106.025c abhyadravanta saægrÃme tava putrÃn mahÃrathÃn 06,106.025d*0442_01 ayodhayac ca samare tava putro mahÃratha÷ 06,106.026a tatrÃdbhutam apaÓyÃma citrarÆpaæ viÓÃæ pate 06,106.026c du÷ÓÃsanarathaæ prÃpto yat pÃrtho nÃtyavartata 06,106.027a yathà vÃrayate velà k«ubhitaæ vai mahÃrïavam 06,106.027c tathaiva pÃï¬avaæ kruddhaæ tava putro nyavÃrayat 06,106.028a ubhau hi rathinÃæ Óre«ÂhÃv ubhau bhÃrata durjayau 06,106.028c ubhau candrÃrkasad­Óau kÃntyà dÅptyà ca bhÃrata 06,106.029a tau tathà jÃtasaærambhÃv anyonyavadhakÃÇk«iïau 06,106.029c samÅyatur mahÃsaækhye mayaÓakrau yathà purà 06,106.030a du÷ÓÃsano mahÃrÃja pÃï¬avaæ viÓikhais tribhi÷ 06,106.030c vÃsudevaæ ca viæÓatyà tìayÃm Ãsa saæyuge 06,106.031a tato 'rjuno jÃtamanyur vÃr«ïeyaæ vÅk«ya pŬitam 06,106.031c du÷ÓÃsanaæ ÓatenÃjau nÃrÃcÃnÃæ samÃrpayat 06,106.031e te tasya kavacaæ bhittvà papu÷ Óoïitam Ãhave 06,106.031f*0443_01 yathaiva pannagà rÃjaæs taÂÃkaæ t­«ità yathà 06,106.032a du÷ÓÃsanas tata÷ kruddha÷ pÃrthaæ vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,106.032c lalÃÂe bharataÓre«Âha Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,106.033a lalÃÂasthais tu tair bÃïai÷ ÓuÓubhe pÃï¬avottama÷ 06,106.033c yathà merur mahÃrÃja Ó­Çgair atyartham ucchritai÷ 06,106.034a so 'tividdho mahe«vÃsa÷ putreïa tava dhanvinà 06,106.034c vyarÃjata raïe pÃrtha÷ kiæÓuka÷ pu«pavÃn iva 06,106.035a du÷ÓÃsanaæ tata÷ kruddha÷ pŬayÃm Ãsa pÃï¬ava÷ 06,106.035c parvaïÅva susaækruddho rÃhur ugro niÓÃkaram 06,106.036a pŬyamÃno balavatà putras tava viÓÃæ pate 06,106.036c vivyÃdha samare pÃrthaæ kaÇkapatrai÷ ÓilÃÓitai÷ 06,106.037a tasya pÃrtho dhanuÓ chittvà tvaramÃïa÷ parÃkramÅ 06,106.037c ÃjaghÃna tata÷ paÓcÃt putraæ te navabhi÷ Óarai÷ 06,106.038a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya bhÅ«masya pramukhe sthita÷ 06,106.038c arjunaæ pa¤caviæÓatyà bÃhvor urasi cÃrpayat 06,106.039a tasya kruddho mahÃrÃja pÃï¬ava÷ ÓatrukarÓana÷ 06,106.039c aprai«Åd viÓikhÃn ghorÃn yamadaï¬opamÃn bahÆn 06,106.040a aprÃptÃn eva tÃn bÃïÃæÓ ciccheda tanayas tava 06,106.040c yatamÃnasya pÃrthasya tad adbhutam ivÃbhavat 06,106.040e pÃrthaæ ca niÓitair bÃïair avidhyat tanayas tava 06,106.041a tata÷ kruddho raïe pÃrtha÷ ÓarÃn saædhÃya kÃrmuke 06,106.041c pre«ayÃm Ãsa samare svarïapuÇkhä ÓilÃÓitÃn 06,106.042a nyamajjaæs te mahÃrÃja tasya kÃye mahÃtmana÷ 06,106.042c yathà haæsà mahÃrÃja ta¬Ãgaæ prÃpya bhÃrata 06,106.043a pŬitaÓ caiva putras te pÃï¬avena mahÃtmanà 06,106.043c hitvà pÃrthaæ raïe tÆrïaæ bhÅ«masya ratham ÃÓrayat 06,106.043e agÃdhe majjatas tasya dvÅpo bhÅ«mo 'bhavat tadà 06,106.044a pratilabhya tata÷ saæj¤Ãæ putras tava viÓÃæ pate 06,106.044c avÃrayat tata÷ ÓÆro bhÆya eva parÃkramÅ 06,106.045a Óarai÷ suniÓitai÷ pÃrthaæ yathà v­tra÷ puraædaram 06,106.045c nirbibheda mahÃvÅryo vivyathe naiva cÃrjunÃt 06,107.001 saæjaya uvÃca 06,107.001a sÃtyakiæ daæÓitaæ yuddhe bhÅ«mÃyÃbhyudyataæ tadà 06,107.001c ÃrÓyaÓ­Çgir mahe«vÃso vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,107.002a mÃdhavas tu susaækruddho rÃk«asaæ navabhi÷ Óarai÷ 06,107.002c ÃjaghÃna raïe rÃjan prahasann iva bhÃrata 06,107.003a tathaiva rÃk«aso rÃjan mÃdhavaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,107.003c ardayÃm Ãsa rÃjendra saækruddha÷ Óinipuægavam 06,107.004a Óaineya÷ Óarasaæghaæ tu pre«ayÃm Ãsa saæyuge 06,107.004c rÃk«asÃya susaækruddho mÃdhava÷ paravÅrahà 06,107.005a tato rak«o mahÃbÃhuæ sÃtyakiæ satyavikramam 06,107.005c vivyÃdha viÓikhais tÅk«ïai÷ siæhanÃdaæ nanÃda ca 06,107.006a mÃdhavas tu bh­Óaæ viddho rÃk«asena raïe tadà 06,107.006c dhairyam Ãlambya tejasvÅ jahÃsa ca nanÃda ca 06,107.007a bhagadattas tata÷ kruddho mÃdhavaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,107.007c tìayÃm Ãsa samare tottrair iva mahÃgajam 06,107.008a vihÃya rÃk«asaæ yuddhe Óaineyo rathinÃæ vara÷ 06,107.008c prÃgjyoti«Ãya cik«epa ÓarÃn saænataparvaïa÷ 06,107.009a tasya prÃgjyoti«o rÃjà mÃdhavasya mahad dhanu÷ 06,107.009c ciccheda ÓitadhÃreïa bhallena k­tahastavat 06,107.010a athÃnyad dhanur ÃdÃya vegavat paravÅrahà 06,107.010c bhagadattaæ raïe kruddho vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,107.011a so 'tividdho mahe«vÃsa÷ s­kkiïÅ saælihan muhu÷ 06,107.011c Óaktiæ kanakavai¬ÆryabhÆ«itÃm ÃyasÅæ d­¬hÃm 06,107.011e yamadaï¬opamÃæ ghorÃæ prÃhiïot sÃtyakÃya vai 06,107.012a tÃm ÃpatantÅæ sahasà tasya bÃhor baleritÃm 06,107.012c sÃtyaki÷ samare rÃjaæs tridhà ciccheda sÃyakai÷ 06,107.012d*0444_01 sà hemavik­tà Óaktir mÃdhavasya bhujacyutai÷ 06,107.012e sà papÃta tadà bhÆmau maholkeva hataprabhà 06,107.013a Óaktiæ vinihatÃæ d­«Âvà putras tava viÓÃæ pate 06,107.013c mahatà rathavaæÓena vÃrayÃm Ãsa mÃdhavam 06,107.014a tathà pariv­taæ d­«Âvà vÃr«ïeyÃnÃæ mahÃratham 06,107.014c duryodhano bh­Óaæ h­«Âo bhrÃtÌn sarvÃn uvÃca ha 06,107.015a tathà kuruta kauravyà yathà va÷ sÃtyako yudhi 06,107.015c na jÅvan pratiniryÃti mahato 'smÃd rathavrajÃt 06,107.015e asmin hate hataæ manye pÃï¬avÃnÃæ mahad balam 06,107.016a tat tatheti vacas tasya parig­hya mahÃrathÃ÷ 06,107.016c Óaineyaæ yodhayÃm Ãsur bhÅ«masya pramukhe tadà 06,107.017a abhimanyuæ tadÃyÃntaæ bhÅ«mÃyÃbhyudyataæ m­dhe 06,107.017c kÃmbojarÃjo balavÃn vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,107.018a Ãrjunir n­patiæ viddhvà Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,107.018c punar eva catu÷«a«Âyà rÃjan vivyÃdha taæ n­pam 06,107.019a sudak«iïas tu samare kÃr«ïiæ vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,107.019c sÃrathiæ cÃsya navabhir icchan bhÅ«masya jÅvitam 06,107.020a tad yuddham ÃsÅt sumahat tayos tatra parÃkrame 06,107.020c yad abhyadhÃvad gÃÇgeyaæ Óikhaï¬Å ÓatrutÃpana÷ 06,107.021a virÃÂadrupadau v­ddhau vÃrayantau mahÃcamÆm 06,107.021c bhÅ«maæ ca yudhi saærabdhÃv Ãdravantau mahÃrathau 06,107.022a aÓvatthÃmà tata÷ kruddha÷ samÃyÃd rathasattama÷ 06,107.022c tata÷ pravav­te yuddhaæ tava te«Ãæ ca bhÃrata 06,107.023a virÃÂo daÓabhir bhallair ÃjaghÃna paraætapa 06,107.023b*0445_01 tato droïasutaæ yodhÃn dravamÃïaæ mahÃraïe 06,107.023c yatamÃnaæ mahe«vÃsaæ drauïim ÃhavaÓobhinam 06,107.023c*0445_02 vis­jantaæ ÓarÃn d­«Âvà 06,107.024a drupadaÓ ca tribhir bÃïair vivyÃdha niÓitais tathà 06,107.024c guruputraæ samÃsÃdya bhÅ«masya purata÷ sthitam 06,107.025a aÓvatthÃmà tatas tau tu vivyÃdha daÓabhi÷ Óarai÷ 06,107.025c virÃÂadrupadau v­ddhau bhÅ«maæ prati samudyatau 06,107.026a tatrÃdbhutam apaÓyÃma v­ddhayoÓ caritaæ mahat 06,107.026c yad drauïe÷ sÃyakÃn ghorÃn pratyavÃrayatÃæ yudhi 06,107.027a sahadevaæ tathà yÃntaæ k­pa÷ ÓÃradvato 'bhyayÃt 06,107.027c yathà nÃgo vane nÃgaæ matto mattam upÃdravat 06,107.028a k­paÓ ca samare rÃjan mÃdrÅputraæ mahÃratham 06,107.028c ÃjaghÃna Óarais tÆrïaæ saptatyà rukmabhÆ«aïai÷ 06,107.029a tasya mÃdrÅsutaÓ cÃpaæ dvidhà ciccheda sÃyakai÷ 06,107.029c athainaæ chinnadhanvÃnaæ vivyÃdha navabhi÷ Óarai÷ 06,107.030a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya samare bhÃrasÃdhanam 06,107.030c mÃdrÅputraæ susaæh­«Âo daÓabhir niÓitai÷ Óarai÷ 06,107.030e ÃjaghÃnorasi kruddha icchan bhÅ«masya jÅvitam 06,107.031a tathaiva pÃï¬avo rÃja¤ ÓÃradvatam amar«aïam 06,107.031c ÃjaghÃnorasi kruddho bhÅ«masya vadhakÃÇk«ayà 06,107.031e tayor yuddhaæ samabhavad ghorarÆpaæ bhayÃvaham 06,107.032a nakulaæ tu raïe kruddhaæ vikarïa÷ ÓatrutÃpana÷ 06,107.032c vivyÃdha sÃyakai÷ «a«Âyà rak«an bhÅ«masya jÅvitam 06,107.033a nakulo 'pi bh­Óaæ viddhas tava putreïa dhanvinà 06,107.033b*0446_01 tayo÷ samabhavad yuddhaæ tumulaæ romahar«aïam 06,107.033c vikarïaæ saptasaptatyà nirbibheda ÓilÅmukhai÷ 06,107.034a tatra tau naraÓÃrdÆlau bhÅ«maheto÷ paraætapau 06,107.034c anyonyaæ jaghnatur vÅrau go«Âhe gov­«abhÃv iva 06,107.035a ghaÂotkacaæ raïe yattaæ nighnantaæ tava vÃhinÅm 06,107.035c durmukha÷ samare prÃyÃd bhÅ«maheto÷ parÃkramÅ 06,107.036a hai¬imbas tu tato rÃjan durmukhaæ ÓatrutÃpanam 06,107.036c ÃjaghÃnorasi kruddho navatyà niÓitai÷ Óarai÷ 06,107.037a bhÅmasenasutaæ cÃpi durmukha÷ sumukhai÷ Óarai÷ 06,107.037c «a«Âyà vÅro nadan h­«Âo vivyÃdha raïamÆrdhani 06,107.038a dh­«Âadyumnaæ raïe yÃntaæ bhÅ«masya vadhakÃÇk«iïam 06,107.038c hÃrdikyo vÃrayÃm Ãsa rak«an bhÅ«masya jÅvitam 06,107.039a vÃr«ïeya÷ pÃr«ataæ ÓÆraæ viddhvà pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,107.039c puna÷ pa¤cÃÓatà tÆrïam ÃjaghÃna stanÃntare 06,107.039d*0447_01 **** **** ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,107.039d*0447_02 ÃjaghÃna mahÃbÃhu÷ pÃr«ataæ taæ mahÃratham 06,107.040a tathaiva pÃr«ato rÃjan hÃrdikyaæ navabhi÷ Óarai÷ 06,107.040c vivyÃdha niÓitais tÅk«ïai÷ kaÇkapatraparicchadai÷ 06,107.041a tayo÷ samabhavad yuddhaæ bhÅ«mahetor mahÃraïe 06,107.041c anyonyÃtiÓayair yuktaæ yathà v­tramahendrayo÷ 06,107.042a bhÅmasenam athÃyÃntaæ bhÅ«maæ prati mahÃbalam 06,107.042c bhÆriÓravÃbhyayÃt tÆrïaæ ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,107.043a saumadattir atho bhÅmam ÃjaghÃna stanÃntare 06,107.043c nÃrÃcena sutÅk«ïena rukmapuÇkhena saæyuge 06,107.044a ura÷sthena babhau tena bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,107.044c skandaÓaktyà yathà krau¤ca÷ purà n­patisattama 06,107.045a tau ÓarÃn sÆryasaækÃÓÃn karmÃraparimÃrjitÃn 06,107.045c anyonyasya raïe kruddhau cik«ipÃte muhur muhu÷ 06,107.046a bhÅmo bhÅ«mavadhÃkÃn«kÅ saumadattiæ mahÃratham 06,107.046c tathà bhÅ«majaye g­dhnu÷ saumadattiÓ ca pÃï¬avam 06,107.046d*0448_01 ayodhayetÃæ samare tulyavegau narottamau 06,107.046e k­tapratik­te yattau yodhayÃm ÃsatÆ raïe 06,107.047a yudhi«Âhiraæ mahÃrÃja mahatyà senayà v­tam 06,107.047c bhÅ«mÃyÃbhimukhaæ yÃntaæ bhÃradvÃjo nyavÃrayat 06,107.047d*0449_01 tatra yuddham abhÆd ghoraæ tayo÷ puru«asiæhayo÷ 06,107.048a droïasya rathanirgho«aæ parjanyaninadopamam 06,107.048c Órutvà prabhadrakà rÃjan samakampanta mÃri«a 06,107.049a sà senà mahatÅ rÃjan pÃï¬uputrasya saæyuge 06,107.049c droïena vÃrità yattà na cacÃla padÃt padam 06,107.050a cekitÃnaæ raïe kruddhaæ bhÅ«maæ prati janeÓvara 06,107.050c citrasenas tava suta÷ kruddharÆpam avÃrayat 06,107.051a bhÅ«maheto÷ parÃkrÃntaÓ citraseno mahÃratha÷ 06,107.051c cekitÃnaæ paraæ Óaktyà yodhayÃm Ãsa bhÃrata 06,107.052a tathaiva cekitÃno 'pi citrasenam ayodhayat 06,107.052c tad yuddham ÃsÅt sumahat tayos tatra parÃkrame 06,107.053a arjuno vÃryamÃïas tu bahuÓas tanayena te 06,107.053c vimukhÅk­tya putraæ te tava senÃæ mamarda ha 06,107.054a du÷ÓÃsano 'pi parayà Óaktyà pÃrtham avÃrayat 06,107.054c kathaæ bhÅ«maæ paro hanyÃd iti niÓcitya bhÃrata 06,107.055a sà vadhyamÃnà samare putrasya tava vÃhinÅ 06,107.055c lo¬yate rathibhi÷ Óre«Âhais tatra tatraiva bhÃrata 06,108.001 saæjaya uvÃca 06,108.001a atha vÅro mahe«vÃso mattavÃraïavikrama÷ 06,108.001c samÃdÃya mahac cÃpaæ mattavÃraïavÃraïam 06,108.002a vidhunvÃno dhanu÷ Óre«Âhaæ drÃvayÃïo mahÃrathÃn 06,108.002c p­tanÃæ pÃï¬aveyÃnÃæ pÃtayÃno mahÃratha÷ 06,108.002d*0450_01 yukta÷ prÅtyà pÃï¬avÃnÃæ gÃhamÃno mahÃcamÆm 06,108.003a nimittÃni nimittaj¤a÷ sarvato vÅk«ya vÅryavÃn 06,108.003c pratapantam anÅkÃni droïa÷ putram abhëata 06,108.004a ayaæ sa divasas tÃta yatra pÃrtho mahÃratha÷ 06,108.004c jighÃæsu÷ samare bhÅ«maæ paraæ yatnaæ kari«yati 06,108.005a utpatanti hi me bÃïà dhanu÷ prasphuratÅva me 06,108.005c yogam astrÃïi gacchanti krÆre me vartate mati÷ 06,108.006a dik«u ÓÃntÃsu ghorÃïi vyÃharanti m­gadvijÃ÷ 06,108.006c nÅcair g­dhrà nilÅyante bhÃratÃnÃæ camÆæ prati 06,108.007a na«Âaprabha ivÃditya÷ sarvato lohità diÓa÷ 06,108.007c rasate vyathate bhÆmir anu«Âanati vÃhanam 06,108.008a kaÇkà g­dhrà balÃkÃÓ ca vyÃharanti muhur muhu÷ 06,108.008c ÓivÃÓ cÃÓivanirgho«Ã vedayantyo mahad bhayam 06,108.009a papÃta mahatÅ colkà madhyenÃdityamaï¬alÃt 06,108.009c sakabandhaÓ ca parigho bhÃnum Ãv­tya ti«Âhati 06,108.010a parive«as tathà ghoraÓ candrabhÃskarayor abhÆt 06,108.010c vedayÃno bhayaæ ghoraæ rÃj¤Ãæ dehÃvakartanam 06,108.011a devatÃyatanasthÃÓ ca kauravendrasya devatÃ÷ 06,108.011c kampante ca hasante ca n­tyanti ca rudanti ca 06,108.012a apasavyaæ grahÃÓ cakrur alak«mÃïaæ niÓÃkaram 06,108.012c avÃkÓirÃÓ ca bhagavÃn udati«Âhata candramÃ÷ 06,108.013a vapÆæ«i ca narendrÃïÃæ vigatÃnÅva lak«aye 06,108.013c dhÃrtarëÂrasya sainye«u na ca bhrÃjanti daæÓitÃ÷ 06,108.014a senayor ubhayoÓ caiva samantÃc chrÆyate mahÃn 06,108.014c päcajanyasya nirgho«o gÃï¬Åvasya ca nisvana÷ 06,108.014d*0451_01 tathà kilakilÃÓabda÷ ÓrÆyate vÃnarasya ca 06,108.014d*0451_02 yasya lÃÇgÆlaÓabdena sphuÂatÅva nabhastalaæ 06,108.015a dhruvam ÃsthÃya bÅbhatsur uttamÃstrÃïi saæyuge 06,108.015c apÃsyÃnyÃn raïe yodhÃn abhyasyati pitÃmaham 06,108.016a h­«yanti romakÆpÃni sÅdatÅva ca me mana÷ 06,108.016c cintayitvà mahÃbÃho bhÅ«mÃrjunasamÃgamam 06,108.017a taæ caiva nik­tipraj¤aæ päcÃlyaæ pÃpacetasam 06,108.017c purask­tya raïe pÃrtho bhÅ«masyÃyodhanaæ gata÷ 06,108.018a abravÅc ca purà bhÅ«mo nÃhaæ hanyÃæ Óikhaï¬inam 06,108.018c strÅ hy e«Ã vihità dhÃtrà daivÃc ca sa puna÷ pumÃn 06,108.019a amaÇgalyadhvajaÓ caiva yÃj¤asenir mahÃratha÷ 06,108.019c na cÃmaÇgalaketo÷ sa prahared ÃpagÃsuta÷ 06,108.020a etad vicintayÃnasya praj¤Ã sÅdati me bh­Óam 06,108.020b*0452_01 abhyudyataæ raïe d­«Âvà bhairavÃstraæ ca pÃï¬avam 06,108.020c adyaiva tu raïe pÃrtha÷ kuruv­ddham upÃdravat 06,108.021a yudhi«Âhirasya ca krodho bhÅ«mÃrjunasamÃgama÷ 06,108.021c mama cÃstrÃbhisaærambha÷ prajÃnÃm aÓubhaæ dhruvam 06,108.022a manasvÅ balavä ÓÆra÷ k­tÃstro d­¬havikrama÷ 06,108.022c dÆrapÃtÅ d­¬he«uÓ ca nimittaj¤aÓ ca pÃï¬ava÷ 06,108.023a ajeya÷ samare caiva devair api savÃsavai÷ 06,108.023c balavÃn buddhimÃæÓ caiva jitakleÓo yudhÃæ vara÷ 06,108.024a vijayÅ ca raïe nityaæ bhairavÃstraÓ ca pÃï¬ava÷ 06,108.024c tasya mÃrgaæ pariharan drutaæ gaccha yatavratam 06,108.025a paÓya caitan mahÃbÃho vaiÓasaæ samupasthitam 06,108.025c hemacitrÃïi ÓÆrÃïÃæ mahÃnti ca ÓubhÃni ca 06,108.026a kavacÃny avadÅryante Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,108.026c chidyante ca dhvajÃgrÃïi tomarÃïi dhanÆæ«i ca 06,108.027a prÃsÃÓ ca vimalÃs tÅk«ïÃ÷ ÓaktyaÓ ca kanakojjvalÃ÷ 06,108.027c vaijayantyaÓ ca nÃgÃnÃæ saækruddhena kirÅÂinà 06,108.028a nÃyaæ saærak«ituæ kÃla÷ prÃïÃn putropajÅvibhi÷ 06,108.028c yÃhi svargaæ purask­tya yaÓase vijayÃya ca 06,108.029a hayanÃgarathÃvartÃæ mahÃghorÃæ sudustarÃm 06,108.029c rathena saægrÃmanadÅæ taraty e«a kapidhvaja÷ 06,108.029d*0453_01 pÆrvaæ caiva mayÃÓrÃvi tapasà ghorarÆpiïà 06,108.029d*0453_02 brahmacaryeïa mahatà phÃlgunaÓ carate tapa÷ 06,108.029d*0453_03 tat tapa÷ saphalaæ ceha kairÃte savyasÃcinà 06,108.030a brahmaïyatà damo dÃnaæ tapaÓ ca caritaæ mahat 06,108.030c ihaiva d­Óyate rÃj¤o bhrÃtà yasya dhanaæjaya÷ 06,108.031a bhÅmasenaÓ ca balavÃn mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,108.031c vÃsudevaÓ ca vÃr«ïeyo yasya nÃtho vyavasthita÷ 06,108.032a tasyai«a manyuprabhavo dhÃrtarëÂrasya durmate÷ 06,108.032c tapodagdhaÓarÅrasya kopo dahati bhÃratÃn 06,108.033a e«a saæd­Óyate pÃrtho vÃsudevavyapÃÓraya÷ 06,108.033c dÃrayan sarvasainyÃni dhÃrtarëÂrÃïi sarvaÓa÷ 06,108.034a etad Ãlokyate sainyaæ k«obhyamÃïaæ kirÅÂinà 06,108.034c mahorminaddhaæ sumahat timineva nadÅmukham 06,108.035a hÃhÃkilakilÃÓabdÃ÷ ÓrÆyante ca camÆmukhe 06,108.035c yÃhi päcÃladÃyÃdam ahaæ yÃsye yudhi«Âhiram 06,108.036a durlabhaæ hy antaraæ rÃj¤o vyÆhasyÃmitatejasa÷ 06,108.036c samudrakuk«ipratimaæ sarvato 'tirathai÷ sthitai÷ 06,108.037a sÃtyakiÓ cÃbhimanyuÓ ca dh­«Âadyumnav­kodarau 06,108.037c parirak«anti rÃjÃnaæ yamau ca manujeÓvaram 06,108.038a upendrasad­Óa÷ ÓyÃmo mahÃÓÃla ivodgata÷ 06,108.038c e«a gacchaty anÅkÃni dvitÅya iva phalguna÷ 06,108.039a uttamÃstrÃïi cÃdatsva g­hÅtvÃnyan mahad dhanu÷ 06,108.039c pÃrÓvato yÃhi rÃjÃnaæ yudhyasva ca v­kodaram 06,108.040a ko hi necchet priyaæ putraæ jÅvantaæ ÓÃÓvatÅ÷ samÃ÷ 06,108.040c k«atradharmaæ purask­tya tatas tvà viniyujmahe 06,108.041a e«a cÃpi raïe bhÅ«mo dahate vai mahÃcamÆm 06,108.041c yuddhe susad­Óas tÃta yamasya varuïasya ca 06,108.041d*0454_00 saæjaya÷ 06,108.041d*0454_01 putraæ samanuÓÃsyaiva bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,108.041d*0454_02 mahÃraïe mahÃrÃjaæ dharmarÃjam ayodhayat 06,109.000*0455_01 etac chrutvà vacas tasya droïasya ca mahÃtmana÷ 06,109.001 saæjaya uvÃca 06,109.001a bhagadatta÷ k­pa÷ Óalya÷ k­tavarmà ca sÃtvata÷ 06,109.001c vindÃnuvindÃv Ãvantyau saindhavaÓ ca jayadratha÷ 06,109.002a citraseno vikarïaÓ ca tathà durmar«aïo yuvà 06,109.002c daÓaite tÃvakà yodhà bhÅmasenam ayodhayan 06,109.003a mahatyà senayà yuktà nÃnÃdeÓasamutthayà 06,109.003c bhÅ«masya samare rÃjan prÃrthayÃnà mahad yaÓa÷ 06,109.004a Óalyas tu navabhir bÃïair bhÅmasenam atìayat 06,109.004c k­tavarmà tribhir bÃïai÷ k­paÓ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,109.005a citraseno vikarïaÓ ca bhagadattaÓ ca mÃri«a 06,109.005c daÓabhir daÓabhir bhallair bhÅmasenam atìayan 06,109.006a saindhavaÓ ca tribhir bÃïair jatrudeÓe 'bhyatìayat 06,109.006c vindÃnuvindÃv Ãvantyau pa¤cabhi÷ pa¤cabhi÷ Óarai÷ 06,109.006e durmar«aïaÓ ca viæÓatyà pÃï¬avaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,109.007a sa tÃn sarvÃn mahÃrÃja bhrÃjamÃnÃn p­thak p­thak 06,109.007c pravÅrÃn sarvalokasya dhÃrtarëÂrÃn mahÃrathÃn 06,109.007e vivyÃdha bahubhir bÃïair bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,109.008a Óalyaæ pa¤cÃÓatà viddhvà k­tavarmÃïam a«Âabhi÷ 06,109.008c k­pasya saÓaraæ cÃpaæ madhye ciccheda bhÃrata 06,109.008e athainaæ chinnadhanvÃnaæ punar vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,109.009a vindÃnuvindau ca tathà tribhis tribhir atìayat 06,109.009c durmar«aïaæ ca viæÓatyà citrasenaæ ca pa¤cabhi÷ 06,109.010a vikarïaæ daÓabhir bÃïai÷ pa¤cabhiÓ ca jayadratham 06,109.010c viddhvà bhÅmo 'nadad dh­«Âa÷ saindhavaæ ca punas tribhi÷ 06,109.010d*0456_01 droïasya ca dhanur bhÅmas tribhir bÃïair acicchide 06,109.011a athÃnyad dhanur ÃdÃya gautamo rathinÃæ vara÷ 06,109.011c bhÅmaæ vivyÃdha saærabdho daÓabhir niÓitai÷ Óarai÷ 06,109.012a sa viddho bahubhir bÃïais tottrair iva mahÃdvipa÷ 06,109.012c tata÷ kruddho mahÃbÃhur bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,109.012e gautamaæ tìayÃm Ãsa Óarair bahubhir Ãhave 06,109.013a saindhavasya tathÃÓvÃæÓ ca sÃrathiæ ca tribhi÷ Óarai÷ 06,109.013c prÃhiïon m­tyulokÃya kÃlÃntakasamadyuti÷ 06,109.014a hatÃÓvÃt tu rathÃt tÆrïam avaplutya mahÃratha÷ 06,109.014c ÓarÃæÓ cik«epa niÓitÃn bhÅmasenasya saæyuge 06,109.015a tasya bhÅmo dhanurmadhye dvÃbhyÃæ ciccheda bhÃrata 06,109.015c bhallÃbhyÃæ bharataÓre«Âha saindhavasya mahÃtmana÷ 06,109.016a sa cchinnadhanvà viratho hatÃÓvo hatasÃrathi÷ 06,109.016c citrasenarathaæ rÃjann Ãruroha tvarÃnvita÷ 06,109.017a atyadbhutaæ raïe karma k­tavÃæs tatra pÃï¬ava÷ 06,109.017c mahÃrathä Óarair viddhvà vÃrayitvà mahÃratha÷ 06,109.017e virathaæ saindhavaæ cakre sarvalokasya paÓyata÷ 06,109.018a nÃtÅva mam­«e Óalyo bhÅmasenasya vikramam 06,109.018c sa saædhÃya ÓarÃæs tÅk«ïÃn karmÃraparimÃrjitÃn 06,109.018e bhÅmaæ vivyÃdha saptatyà ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,109.019a k­paÓ ca k­tavarmà ca bhagadattaÓ ca mÃri«a 06,109.019c vindÃnuvindÃv Ãvantyau citrasenaÓ ca saæyuge 06,109.020a durmar«aïo vikarïaÓ ca sindhurÃjaÓ ca vÅryavÃn 06,109.020c bhÅmaæ te vivyadhus tÆrïaæ Óalyahetor ariædamÃ÷ 06,109.021a sa tu tÃn prativivyÃdha pa¤cabhi÷ pa¤cabhi÷ Óarai÷ 06,109.021c Óalyaæ vivyÃdha saptatyà punaÓ ca daÓabhi÷ Óarai÷ 06,109.022a taæ Óalyo navabhir viddhvà punar vivyÃdha pa¤cabhi÷ 06,109.022c sÃrathiæ cÃsya bhallena gìhaæ vivyÃdha marmaïi 06,109.023a viÓokaæ vÅk«ya nirbhinnaæ bhÅmasena÷ pratÃpavÃn 06,109.023c madrarÃjaæ tribhir bÃïair bÃhvor urasi cÃrpayat 06,109.024a tathetarÃn mahe«vÃsÃæs tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,109.024c tìayÃm Ãsa samare siæhavac ca nanÃda ca 06,109.025a te hi yattà mahe«vÃsÃ÷ pÃï¬avaæ yuddhadurmadam 06,109.025c tribhis tribhir akuïÂhÃgrair bh­Óaæ marmasv atìayan 06,109.026a so 'tividdho mahe«vÃso bhÅmaseno na vivyathe 06,109.026c parvato vÃridhÃrÃbhir var«amÃïair ivÃmbudai÷ 06,109.026d*0457_01 sa tu krodhasamÃvi«Âo bhÅmaseno mahÃbala÷ 06,109.026d*0457_02 madreÓvaraæ tribhir bÃïair bh­Óaæ viddhvà mahÃyaÓÃ÷ 06,109.027a Óalyaæ ca navabhir bÃïair bh­Óaæ viddhvà mahÃyaÓÃ÷ 06,109.027c prÃgjyoti«aæ ÓatenÃjau rÃjan vivyÃdha vai d­¬ham 06,109.028a tatas tu saÓaraæ cÃpaæ sÃtvatasya mahÃtmana÷ 06,109.028c k«urapreïa sutÅk«ïena ciccheda k­tahastavat 06,109.029a athÃnyad dhanur ÃdÃya k­tavarmà v­kodaram 06,109.029c ÃjaghÃna bhruvor madhye nÃrÃcena paraætapa 06,109.029d*0458_01 virarÃja mahÃbÃhur lalÃÂasthena patriïà 06,109.029d*0458_02 ekaÓ­Çgo mahÃrÃja yathà parvatasattama÷ 06,109.029d*0458_03 atha bhÅmo mahÃbÃhu÷ kruddha÷ sarvÃn mahÃrathÃn 06,109.029d*0458_04 vimukhÅk­tya bÃïaughais tasthau girir ivÃcala÷ 06,109.030a bhÅmas tu samare viddhvà Óalyaæ navabhir Ãyasai÷ 06,109.030c bhagadattaæ tribhiÓ caiva k­tavarmÃïam a«Âabhi÷ 06,109.031a dvÃbhyÃæ dvÃbhyÃæ ca vivyÃdha gautamaprabh­tÅn rathÃn 06,109.031c te tu taæ samare rÃjan vivyadhur niÓitai÷ Óarai÷ 06,109.032a sa tathà pŬyamÃno 'pi sarvatas tair mahÃrathai÷ 06,109.032c matvà t­ïena tÃæs tulyÃn vicacÃra gatavyatha÷ 06,109.033a te cÃpi rathinÃæ Óre«Âhà bhÅmÃya niÓitä ÓarÃn 06,109.033c pre«ayÃm Ãsur avyagrÃ÷ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,109.034a tasya Óaktiæ mahÃvegÃæ bhagadatto mahÃratha÷ 06,109.034c cik«epa samare vÅra÷ svarïadaï¬Ãæ mahÃdhanÃm 06,109.035a tomaraæ saindhavo rÃjà paÂÂiÓaæ ca mahÃbhuja÷ 06,109.035c ÓataghnÅæ ca k­po rÃja¤ Óaraæ ÓalyaÓ ca saæyuge 06,109.036a athetare mahe«vÃsÃ÷ pa¤ca pa¤ca ÓilÅmukhÃn 06,109.036c bhÅmasenaæ samuddiÓya pre«ayÃm Ãsur ojasà 06,109.036d*0459_01 tata÷ kruddho mahÃbÃhur bhÅmo bhÅmaparÃkrama÷ 06,109.036d*0459_02 vivyÃdha samare vÅras tribhis tribhir ajihmagai÷ 06,109.036d*0459_03 gautamapreritaæ cÃpi tomaraæ tv anilÃtmaja÷ 06,109.036d*0459_04 k«urapreïa dvidhà cakre prahasann iva bhÃrata 06,109.036d*0459_05 hÃrdikyaprahitaæ cÃpi paÂÂasaæ tilakÃï¬avat 06,109.036d*0459_06 ciccheda samare vÅro hy asaæbhrÃntaratha÷ Óarai÷ 06,109.036d*0459_07 sa ciccheda ÓataghnÅæ ca saindhaveneritÃæ bh­Óam 06,109.036d*0459_08 bhÅmaseno raïaÓlÃghÅ navabhi÷ kaÇkapatribhi÷ 06,109.037a tomaraæ sa dvidhà cakre k«urapreïÃnilÃtmaja÷ 06,109.037c paÂÂiÓaæ ca tribhir bÃïaiÓ ciccheda tilakÃï¬avat 06,109.038a sa bibheda ÓataghnÅæ ca navabhi÷ kaÇkapatribhi÷ 06,109.038c madrarÃjaprayuktaæ ca Óaraæ chittvà mahÃbala÷ 06,109.039a Óaktiæ ciccheda sahasà bhagadatteritÃæ raïe 06,109.039c tathetarä ÓarÃn ghorä Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,109.040a bhÅmaseno raïaÓlÃghÅ tridhaikaikaæ samÃcchinat 06,109.040c tÃæÓ ca sarvÃn mahe«vÃsÃæs tribhis tribhir atìayat 06,109.041a tato dhanaæjayas tatra vartamÃne mahÃraïe 06,109.041c jagÃma sa rathenÃjau bhÅmaæ d­«Âvà mahÃratham 06,109.041e nighnantaæ samare ÓatrÆn yodhayÃnaæ ca sÃyakai÷ 06,109.042a tau tu tatra mahÃtmÃnau sametau vÅk«ya pÃï¬avau 06,109.042c nÃÓaÓaæsur jayaæ tatra tÃvakÃ÷ puru«ar«abha 06,109.043a athÃrjuno raïe bhÅ«maæ yodhayan vai mahÃratham 06,109.043c bhÅ«masya nidhanÃkÃÇk«Å purask­tya Óikhaï¬inam 06,109.044a ÃsasÃda raïe yodhÃæs tÃvakÃn daÓa bhÃrata 06,109.044c ye sma bhÅmaæ raïe rÃjan yodhayanto vyavasthitÃ÷ 06,109.044e bÅbhatsus tÃn athÃvidhyad bhÅmasya priyakÃmyayà 06,109.045a tato duryodhano rÃjà suÓarmÃïam acodayat 06,109.045c arjunasya vadhÃrthÃya bhÅmasenasya cobhayo÷ 06,109.046a suÓarman gaccha ÓÅghraæ tvaæ balaughai÷ parivÃrita÷ 06,109.046c jahi pÃï¬usutÃv etau dhanaæjayav­kodarau 06,109.047a tac chrutvà ÓÃsanaæ tasya trigarta÷ prasthalÃdhipa÷ 06,109.047c abhidrutya raïe bhÅmam arjunaæ caiva dhanvinau 06,109.048a rathair anekasÃhasrai÷ parivavre samantata÷ 06,109.048c tata÷ pravav­te yuddham arjunasya parai÷ saha 06,110.001 saæjaya uvÃca 06,110.001a arjunas tu raïe Óalyaæ yatamÃnaæ mahÃratham 06,110.001c chÃdayÃm Ãsa samare Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,110.002a suÓarmÃïaæ k­paæ caiva tribhis tribhir avidhyata 06,110.002c prÃgjyoti«aæ ca samare saindhavaæ ca jayadratham 06,110.003a citrasenaæ vikarïaæ ca k­tavarmÃïam eva ca 06,110.003c durmar«aïaæ ca rÃjendra Ãvantyau ca mahÃrathau 06,110.004a ekaikaæ tribhir Ãnarchat kaÇkabarhiïavÃjitai÷ 06,110.004c Óarair atiratho yuddhe pŬayan vÃhinÅæ tava 06,110.005a jayadratho raïe pÃrthaæ bhittvà bhÃrata sÃyakai÷ 06,110.005c bhÅmaæ vivyÃdha tarasà citrasenarathe sthita÷ 06,110.006a ÓalyaÓ ca samare ji«ïuæ k­paÓ ca rathinÃæ vara÷ 06,110.006c vivyadhÃte mahÃbÃhuæ bahudhà marmabhedibhi÷ 06,110.007a citrasenÃdayaÓ caiva putrÃs tava viÓÃæ pate 06,110.007c pa¤cabhi÷ pa¤cabhis tÆrïaæ saæyuge niÓitai÷ Óarai÷ 06,110.007e Ãjaghnur arjunaæ saækhye bhÅmasenaæ ca mÃri«a 06,110.008a tau tatra rathinÃæ Óre«Âhau kaunteyau bharatar«abhau 06,110.008c apŬayetÃæ samare trigartÃnÃæ mahad balam 06,110.009a suÓarmÃpi raïe pÃrthaæ viddhvà bahubhir Ãyasai÷ 06,110.009c nanÃda balavan nÃdaæ nÃdayan vai nabhastalam 06,110.010a anye ca rathina÷ ÓÆrà bhÅmasenadhanaæjayau 06,110.010c vivyadhur niÓitair bÃïai rukmapuÇkhair ajihmagai÷ 06,110.011a te«Ãæ tu rathinÃæ madhye kaunteyau rathinÃæ varau 06,110.011c krŬamÃnau rathodÃrau citrarÆpau vyarocatÃm 06,110.011e Ãmi«epsÆ gavÃæ madhye siæhÃv iva balotkaÂau 06,110.012a chittvà dhanÆæ«i vÅrÃïÃæ ÓarÃæÓ ca bahudhà raïe 06,110.012c pÃtayÃm Ãsatur vÅrau ÓirÃæsi ÓataÓo n­ïÃm 06,110.013a rathÃÓ ca bahavo bhagnà hayÃÓ ca ÓataÓo hatÃ÷ 06,110.013c gajÃÓ ca sagajÃrohÃ÷ petur urvyÃæ mahÃm­dhe 06,110.014a rathina÷ sÃdinaÓ caiva tatra tatra nisÆditÃ÷ 06,110.014c d­Óyante bahudhà rÃjan ve«ÂamÃnÃ÷ samantata÷ 06,110.015a hatair gajapadÃtyoghair vÃjibhiÓ ca nisÆditai÷ 06,110.015c rathaiÓ ca bahudhà bhagnai÷ samÃstÅryata medinÅ 06,110.016a chatraiÓ ca bahudhà chinnair dhvajaiÓ ca vinipÃtitai÷ 06,110.016b*0460_01 cÃmarair hemadaï¬aiÓ ca samÃstÅryata medinÅ 06,110.016c aÇkuÓair apaviddhaiÓ ca paristomaiÓ ca bhÃrata 06,110.016d*0461_01 ghaïÂÃbhiÓ ca kaÓÃbhiÓ ca samÃstÅryata medinÅ 06,110.017a keyÆrair aÇgadair hÃrai rÃÇkavair m­ditais tathà 06,110.017b*0462_01 kuï¬alair maïicitraiÓ ca samÃstÅryata medinÅ 06,110.017c u«ïÅ«air apaviddhaiÓ ca cÃmaravyajanair api 06,110.018a tatra tatrÃpaviddhaiÓ ca bÃhubhiÓ candanok«itai÷ 06,110.018c ÆrubhiÓ ca narendrÃïÃæ samÃstÅryata medinÅ 06,110.019a tatrÃdbhutam apaÓyÃma raïe pÃrthasya vikramam 06,110.019c Óarai÷ saævÃrya tÃn vÅrÃn nijaghÃna balaæ tava 06,110.020a putras tu tava taæ d­«Âvà bhÅmÃrjunasamÃgamam 06,110.020c gÃÇgeyasya rathÃbhyÃÓam upajagme mahÃbhaye 06,110.021a k­paÓ ca k­tavarmà ca saindhavaÓ ca jayadratha÷ 06,110.021c vindÃnuvindÃv ÃvantyÃv Ãjagmu÷ saæyugaæ tadà 06,110.022a tato bhÅmo mahe«vÃsa÷ phalgunaÓ ca mahÃratha÷ 06,110.022c kauravÃïÃæ camÆæ ghorÃæ bh­Óaæ dudruvatÆ raïe 06,110.023a tato barhiïavÃjÃnÃm ayutÃny arbudÃni ca 06,110.023c dhanaæjayarathe tÆrïaæ pÃtayanti sma saæyuge 06,110.024a tatas tä ÓarajÃlena saænivÃrya mahÃrathÃn 06,110.024c pÃrtha÷ samantÃt samare pre«ayÃm Ãsa m­tyave 06,110.025a Óalyas tu samare ji«ïuæ krŬann iva mahÃratha÷ 06,110.025c ÃjaghÃnorasi kruddho bhallai÷ saænataparvabhi÷ 06,110.026a tasya pÃrtho dhanuÓ chittvà hastÃvÃpaæ ca pa¤cabhi÷ 06,110.026c athainaæ sÃyakais tÅk«ïair bh­Óaæ vivyÃdha marmaïi 06,110.027a athÃnyad dhanur ÃdÃya samare bhÃrasÃdhanam 06,110.027c madreÓvaro raïe ji«ïuæ tìayÃm Ãsa ro«ita÷ 06,110.028a tribhi÷ Óarair mahÃrÃja vÃsudevaæ ca pa¤cabhi÷ 06,110.028c bhÅmasenaæ ca navabhir bÃhvor urasi cÃrpayat 06,110.029a tato droïo mahÃrÃja mÃgadhaÓ ca mahÃratha÷ 06,110.029c duryodhanasamÃdi«Âau taæ deÓam upajagmatu÷ 06,110.030a yatra pÃrtho mahÃrÃja bhÅmasenaÓ ca pÃï¬ava÷ 06,110.030c kauravyasya mahÃsenÃæ jaghnatus tau mahÃrathau 06,110.031a jayatsenas tu samare bhÅmaæ bhÅmÃyudhaæ yuvà 06,110.031c vivyÃdha niÓitair bÃïair a«Âabhir bharatar«abha 06,110.032a taæ bhÅmo daÓabhir viddhvà punar vivyÃdha saptabhi÷ 06,110.032c sÃrathiæ cÃsya bhallena rathanŬÃd apÃharat 06,110.033a udbhrÃntais turagai÷ so 'tha dravamÃïai÷ samantata÷ 06,110.033c mÃgadho 'pah­to rÃjà sarvasainyasya paÓyata÷ 06,110.034a droïas tu vivaraæ labdhvà bhÅmasenaæ ÓilÅmukhai÷ 06,110.034c vivyÃdha bÃïai÷ suÓitai÷ pa¤ca«a«Âyà tam Ãyasai÷ 06,110.035a taæ bhÅma÷ samaraÓlÃghÅ guruæ pit­samaæ raïe 06,110.035c vivyÃdha navabhir bhallais tathà «a«Âyà ca bhÃrata 06,110.036a arjunas tu suÓarmÃïaæ viddhvà bahubhir Ãyasai÷ 06,110.036c vyadhamat tasya tat sainyaæ mahÃbhrÃïi yathÃnila÷ 06,110.037a tato bhÅ«maÓ ca rÃjà ca saubalaÓ ca b­hadbala÷ 06,110.037c abhyadravanta saækruddhà bhÅmasenadhanaæjayau 06,110.038a tathaiva pÃï¬avÃ÷ ÓÆrà dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,110.038c abhyadravan raïe bhÅ«maæ vyÃditÃsyam ivÃntakam 06,110.039a Óikhaï¬Å tu samÃsÃdya bhÃratÃnÃæ pitÃmaham 06,110.039c abhyadravata saæh­«Âo bhayaæ tyaktvà yatavratam 06,110.040a yudhi«ÂhiramukhÃ÷ pÃrthÃ÷ purask­tya Óikhaï¬inam 06,110.040c ayodhayan raïe bhÅ«maæ saæhatÃ÷ saha s­¤jayai÷ 06,110.041a tathaiva tÃvakÃ÷ sarve purask­tya yatavratam 06,110.041c Óikhaï¬ipramukhÃn pÃrthÃn yodhayanti sma saæyuge 06,110.042a tata÷ pravav­te yuddhaæ kauravÃïÃæ bhayÃvaham 06,110.042c tatra pÃï¬usutai÷ sÃrdhaæ bhÅ«masya vijayaæ prati 06,110.043a tÃvakÃnÃæ raïe bhÅ«mo glaha ÃsÅd viÓÃæ pate 06,110.043c tatra hi dyÆtam ÃyÃtaæ vijayÃyetarÃya và 06,110.044a dh­«Âadyumno mahÃrÃja sarvasainyÃny acodayat 06,110.044c abhidravata gÃÇgeyaæ mà bhai«Âa narasattamÃ÷ 06,110.045a senÃpativaca÷ Órutvà pÃï¬avÃnÃæ varÆthinÅ 06,110.045c bhÅ«mam evÃbhyayÃt tÆrïaæ prÃïÃæs tyaktvà mahÃhave 06,110.046a bhÅ«mo 'pi rathinÃæ Óre«Âha÷ pratijagrÃha tÃæ camÆm 06,110.046c ÃpatantÅæ mahÃrÃja velÃm iva mahodadhi÷ 06,111.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,111.001a kathaæ ÓÃætanavo bhÅ«mo daÓame 'hani saæjaya 06,111.001c ayudhyata mahÃvÅryai÷ pÃï¬avai÷ sahas­¤jayai÷ 06,111.002a kuravaÓ ca kathaæ yuddhe pÃï¬avÃn pratyavÃrayan 06,111.002c Ãcak«va me mahÃyuddhaæ bhÅ«masyÃhavaÓobhina÷ 06,111.003 saæjaya uvÃca 06,111.003a kurava÷ pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ yathÃyudhyanta bhÃrata 06,111.003c yathà ca tad abhÆd yuddhaæ tat te vak«yÃmi Ó­ïvata÷ 06,111.004a pre«itÃ÷ paralokÃya paramÃstrai÷ kirÅÂinà 06,111.004c ahany ahani saæprÃptÃs tÃvakÃnÃæ rathavrajÃ÷ 06,111.005a yathÃpratij¤aæ kauravya÷ sa cÃpi samitiæjaya÷ 06,111.005c pÃrthÃnÃm akarod bhÅ«ma÷ satataæ samitik«ayam 06,111.006a kurubhi÷ sahitaæ bhÅ«maæ yudhyamÃnaæ mahÃratham 06,111.006c arjunaæ ca sapäcÃlyaæ d­«Âvà saæÓayità janÃ÷ 06,111.007a daÓame 'hani tasmiæs tu bhÅ«mÃrjunasamÃgame 06,111.007c avartata mahÃraudra÷ satataæ samitik«aya÷ 06,111.008a tasminn ayutaÓo rÃjan bhÆyaÓ ca sa paraætapa÷ 06,111.008c bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo yodhä jaghÃna paramÃstravit 06,111.009a ye«Ãm aj¤ÃtakalpÃni nÃmagotrÃïi pÃrthiva 06,111.009c te hatÃs tatra bhÅ«meïa ÓÆrÃ÷ sarve 'nivartina÷ 06,111.010a daÓÃhÃni tatas taptvà bhÅ«ma÷ pÃï¬avavÃhinÅm 06,111.010c niravidyata dharmÃtmà jÅvitena paraætapa÷ 06,111.011a sa k«ipraæ vadham anvicchann Ãtmano 'bhimukhaæ raïe 06,111.011c na hanyÃæ mÃnavaÓre«ÂhÃn saægrÃme 'bhimukhÃn iti 06,111.012a cintayitvà mahÃbÃhu÷ pità devavratas tava 06,111.012c abhyÃÓasthaæ mahÃrÃja pÃï¬avaæ vÃkyam abravÅt 06,111.013a yudhi«Âhira mahÃprÃj¤a sarvaÓÃstraviÓÃrada 06,111.013c Ó­ïu me vacanaæ tÃta dharmyaæ svargyaæ ca jalpata÷ 06,111.014a nirviïïo 'smi bh­Óaæ tÃta dehenÃnena bhÃrata 06,111.014c ghnataÓ ca me gata÷ kÃla÷ subahÆn prÃïino raïe 06,111.015a tasmÃt pÃrthaæ purodhÃya päcÃlÃn s­¤jayÃæs tathà 06,111.015c madvadhe kriyatÃæ yatno mama ced icchasi priyam 06,111.016a tasya tan matam Ãj¤Ãya pÃï¬ava÷ satyadarÓana÷ 06,111.016c bhÅ«maæ pratiyayau yatta÷ saægrÃme saha s­¤jayai÷ 06,111.017a dh­«Âadyumnas tato rÃjan pÃï¬avaÓ ca yudhi«Âhira÷ 06,111.017c Órutvà bhÅ«masya tÃæ vÃcaæ codayÃm Ãsatur balam 06,111.018a abhidravata yudhyadhvaæ bhÅ«maæ jayata saæyuge 06,111.018c rak«itÃ÷ satyasaædhena ji«ïunà ripuji«ïunà 06,111.019a ayaæ cÃpi mahe«vÃsa÷ pÃr«ato vÃhinÅpati÷ 06,111.019c bhÅmasenaÓ ca samare pÃlayi«yati vo dhruvam 06,111.020a na vai bhÅ«mÃd bhayaæ kiæ cit kartavyaæ yudhi s­¤jayÃ÷ 06,111.020c dhruvaæ bhÅ«maæ vije«yÃma÷ purask­tya Óikhaï¬inam 06,111.020d*0463_01 te tatheti pratij¤Ãya purask­tya Óikhaï¬inam 06,111.021a tathà tu samayaæ k­tvà daÓame 'hani pÃï¬avÃ÷ 06,111.021c brahmalokaparà bhÆtvà saæjagmu÷ krodhamÆrchitÃ÷ 06,111.022a Óikhaï¬inaæ purask­tya pÃï¬avaæ ca dhanaæjayam 06,111.022c bhÅ«masya pÃtane yatnaæ paramaæ te samÃsthitÃ÷ 06,111.023a tatas tava sutÃdi«Âà nÃnÃjanapadeÓvarÃ÷ 06,111.023c droïena sahaputreïa sahasenà mahÃbalÃ÷ 06,111.024a du÷ÓÃsanaÓ ca balavÃn saha sarvai÷ sahodarai÷ 06,111.024c bhÅ«maæ samaramadhyasthaæ pÃlayÃæ cakrire tadà 06,111.025a tatas tu tÃvakÃ÷ ÓÆrÃ÷ purask­tya yatavratam 06,111.025c Óikhaï¬ipramukhÃn pÃrthÃn yodhayanti sma saæyuge 06,111.026a cedibhiÓ ca sapäcÃlai÷ sahito vÃnaradhvaja÷ 06,111.026c yayau ÓÃætanavaæ bhÅ«maæ purask­tya Óikhaï¬inam 06,111.027a droïaputraæ Óiner naptà dh­«Âaketus tu pauravam 06,111.027c yudhÃmanyu÷ sahÃmÃtyaæ duryodhanam ayodhayat 06,111.028a virÃÂas tu sahÃnÅka÷ sahasenaæ jayadratham 06,111.028c v­ddhak«atrasya dÃyÃdam ÃsasÃda paraætapa÷ 06,111.028d*0464_01 citrasenas tava sutaæ vicitraÓarakÃrmukam 06,111.029a madrarÃjaæ mahe«vÃsaæ sahasainyaæ yudhi«Âhira÷ 06,111.029c bhÅmasenÃbhiguptaÓ ca nÃgÃnÅkam upÃdravat 06,111.030a apradh­«yam anÃvÃryaæ sarvaÓastrabh­tÃæ varam 06,111.030c droïaæ prati yayau yatta÷ päcÃlya÷ saha somakai÷ 06,111.031a karïikÃradhvajaæ cÃpi siæhaketur ariædama÷ 06,111.031c pratyujjagÃma saubhadraæ rÃjaputro b­hadbala÷ 06,111.032a Óikhaï¬inaæ ca putrÃs te pÃï¬avaæ ca dhanaæjayam 06,111.032c rÃjabhi÷ samare sÃrdham abhipetur jighÃæsava÷ 06,111.033a tasminn atimahÃbhÅme senayor vai parÃkrame 06,111.033c saæpradhÃvatsv anÅke«u medinÅ samakampata 06,111.034a tÃny anÅkÃny anÅke«u samasajjanta bhÃrata 06,111.034c tÃvakÃnÃæ pare«Ãæ ca d­«Âvà ÓÃætanavaæ raïe 06,111.035a tatas te«Ãæ prayatatÃm anyonyam abhidhÃvatÃm 06,111.035c prÃdurÃsÅn mahä Óabdo dik«u sarvÃsu bhÃrata 06,111.036a ÓaÇkhadundubhigho«aiÓ ca vÃraïÃnÃæ ca b­æhitai÷ 06,111.036c siæhanÃdaiÓ ca sainyÃnÃæ dÃruïa÷ samapadyata 06,111.037a sà ca sarvanarendrÃïÃæ candrÃrkasad­ÓÅ prabhà 06,111.037c vÅrÃÇgadakirÅÂe«u ni«prabhà samapadyata 06,111.038a rajomeghÃÓ ca saæjaj¤u÷ Óastravidyudbhir Ãv­tÃ÷ 06,111.038c dhanu«Ãæ caiva nirgho«o dÃruïa÷ samapadyata 06,111.039a bÃïaÓaÇkhapraïÃdÃÓ ca bherÅïÃæ ca mahÃsvanÃ÷ 06,111.039c rathago«aÓ ca saæjagmu÷ senayor ubhayor api 06,111.040a prÃsaÓakty­«ÂisaæghaiÓ ca bÃïaughaiÓ ca samÃkulam 06,111.040c ni«prakÃÓam ivÃkÃÓaæ senayo÷ samapadyata 06,111.041a anyonyaæ rathina÷ petur vÃjinaÓ ca mahÃhave 06,111.041c ku¤jarÃ÷ ku¤jarä jaghnu÷ padÃtÅæÓ ca padÃtaya÷ 06,111.042a tad ÃsÅt sumahad yuddhaæ kurÆïÃæ pÃï¬avai÷ saha 06,111.042c bhÅ«mahetor naravyÃghra Óyenayor Ãmi«e yathà 06,111.043a tayo÷ samÃgamo ghoro babhÆva yudhi bhÃrata 06,111.043c anyonyasya vadhÃrthÃya jigÅ«ÆïÃæ raïÃjire 06,112.001 saæjaya uvÃca 06,112.001a abhimanyur mahÃrÃja tava putram ayodhayat 06,112.001c mahatyà senayà yukto bhÅ«maheto÷ parÃkramÅ 06,112.002a duryodhano raïe kÃr«ïiæ navabhir nataparvabhi÷ 06,112.002c ÃjaghÃna raïe kruddha÷ punaÓ cainaæ tribhi÷ Óarai÷ 06,112.003a tasya Óaktiæ raïe kÃr«ïir m­tyor ghorÃm iva svasÃm 06,112.003c pre«ayÃm Ãsa saækruddho duryodhanarathaæ prati 06,112.004a tÃm ÃpatantÅæ sahasà ghorarÆpÃæ viÓÃæ pate 06,112.004c dvidhà ciccheda te putra÷ k«urapreïa mahÃratha÷ 06,112.005a tÃæ Óaktiæ patitÃæ d­«Âvà kÃr«ïi÷ paramakopana÷ 06,112.005c duryodhanaæ tribhir bÃïair bÃhvor urasi cÃrpayat 06,112.006a punaÓ cainaæ Óarair ghorair ÃjaghÃna stanÃntare 06,112.006c daÓabhir bharataÓre«Âha duryodhanam amar«aïam 06,112.007a tad yuddham abhavad ghoraæ citrarÆpaæ ca bhÃrata 06,112.007c Åk«it­prÅtijananaæ sarvapÃrthivapÆjitam 06,112.008a bhÅ«masya nidhanÃrthÃya pÃrthasya vijayÃya ca 06,112.008c yuyudhÃte raïe vÅrau saubhadrakurupuægavau 06,112.009a sÃtyakiæ rabhasaæ yuddhe drauïir brÃhmaïapuægava÷ 06,112.009c ÃjaghÃnorasi kruddho nÃrÃcena paraætapa÷ 06,112.010a Óaineyo 'pi guro÷ putraæ sarvamarmasu bhÃrata 06,112.010c atìayad ameyÃtmà navabhi÷ kaÇkapatribhi÷ 06,112.011a aÓvatthÃmà tu samare sÃtyakiæ navabhi÷ Óarai÷ 06,112.011c triæÓatà ca punas tÆrïaæ bÃhvor urasi cÃrpayat 06,112.012a so 'tividdho mahe«vÃso droïaputreïa sÃtvata÷ 06,112.012c droïaputraæ tribhir bÃïair ÃjaghÃna mahÃyaÓÃ÷ 06,112.013a pauravo dh­«Âaketuæ ca Óarair ÃsÃdya saæyuge 06,112.013c bahudhà dÃrayÃæ cakre mahe«vÃsaæ mahÃratham 06,112.014a tathaiva pauravaæ yuddhe dh­«Âaketur mahÃratha÷ 06,112.014c triæÓatà niÓitair bÃïair vivyÃdha sumahÃbala÷ 06,112.015a pauravas tu dhanuÓ chittvà dh­«Âaketor mahÃratha÷ 06,112.015c nanÃda balavan nÃdaæ vivyÃdha daÓabhi÷ Óarai÷ 06,112.016a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya pauravaæ niÓitai÷ Óarai÷ 06,112.016c ÃjaghÃna mahÃrÃja trisaptatyà ÓilÅmukhai÷ 06,112.017a tau tu tatra mahe«vÃsau mahÃmÃtrau mahÃrathau 06,112.017c mahatà Óaravar«eïa parasparam avar«atÃm 06,112.018a anyonyasya dhanuÓ chittvà hayÃn hatvà ca bhÃrata 06,112.018c virathÃv asiyuddhÃya saægatau tau mahÃrathau 06,112.019a Ãr«abhe carmaïÅ citre Óatacandrapari«k­te 06,112.019c tÃrakÃÓatacitrau ca nistriæÓau sumahÃprabhau 06,112.020a prag­hya vimalau rÃjaæs tÃv anyonyam abhidrutau 06,112.020c vÃÓitÃsaægame yattau siæhÃv iva mahÃvane 06,112.021a maï¬alÃni vicitrÃïi gatapratyÃgatÃni ca 06,112.021c ceratur darÓayantau ca prÃrthayantau parasparam 06,112.022a pauravo dh­«Âaketuæ tu ÓaÇkhadeÓe mahÃsinà 06,112.022c tìayÃm Ãsa saækruddhas ti«Âha ti«Âheti cÃbravÅt 06,112.023a cedirÃjo 'pi samare pauravaæ puru«ar«abham 06,112.023c ÃjaghÃna ÓitÃgreïa jatrudeÓe mahÃsinà 06,112.024a tÃv anyonyaæ mahÃrÃja samÃsÃdya mahÃhave 06,112.024c anyonyavegÃbhihatau nipetatur ariædamau 06,112.025a tata÷ svaratham Ãropya pauravaæ tanayas tava 06,112.025c jayatseno rathe rÃjann apovÃha raïÃjirÃt 06,112.026a dh­«Âaketuæ ca samare mÃdrÅputra÷ paraætapa÷ 06,112.026c apovÃha raïe rÃjan sahadeva÷ pratÃpavÃn 06,112.027a citrasena÷ suÓarmÃïaæ viddhvà navabhir ÃÓugai÷ 06,112.027c punar vivyÃdha taæ «a«Âyà punaÓ ca navabhi÷ Óarai÷ 06,112.028a suÓarmà tu raïe kruddhas tava putraæ viÓÃæ pate 06,112.028c daÓabhir daÓabhiÓ caiva vivyÃdha niÓitai÷ Óarai÷ 06,112.029a citrasenaÓ ca taæ rÃjaæs triæÓatà nataparvaïÃm 06,112.029c ÃjaghÃna raïe kruddha÷ sa ca taæ pratyavidhyata 06,112.029e bhÅ«masya samare rÃjan yaÓo mÃnaæ ca vardhayan 06,112.030a saubhadro rÃjaputraæ tu b­hadbalam ayodhayat 06,112.030b*0465_01 pÃrthaheto÷ parÃkrÃnto bhÅ«masyÃyodhanaæ prati 06,112.030c Ãrjuniæ kosalendras tu viddhvà pa¤cabhir Ãyasai÷ 06,112.030e punar vivyÃdha viæÓatyà Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,112.031a b­hadbalaæ ca saubhadro viddhvà navabhir Ãyasai÷ 06,112.031c nÃkampayata saægrÃme vivyÃdha ca puna÷ puna÷ 06,112.032a kausalyasya punaÓ cÃpi dhanuÓ ciccheda phÃlguïi÷ 06,112.032c ÃjaghÃna ÓaraiÓ caiva triæÓatà kaÇkapatribhi÷ 06,112.033a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya rÃjaputro b­hadbala÷ 06,112.033c phÃlguniæ samare kruddho vivyÃdha bahubhi÷ Óarai÷ 06,112.034a tayor yuddhaæ samabhavad bhÅ«maheto÷ paraætapa 06,112.034c saærabdhayor mahÃrÃja samare citrayodhino÷ 06,112.034e yathà devÃsure yuddhe mayavÃsavayor abhÆt 06,112.035a bhÅmaseno gajÃnÅkaæ yodhayan bahv aÓobhata 06,112.035c yathà Óakro vajrapÃïir dÃrayan parvatottamÃn 06,112.036a te vadhyamÃnà bhÅmena mÃtaÇgà girisaænibhÃ÷ 06,112.036c nipetur urvyÃæ sahità nÃdayanto vasuædharÃm 06,112.037a girimÃtrà hi te nÃgà bhinnäjanacayopamÃ÷ 06,112.037c virejur vasudhÃæ prÃpya vikÅrïà iva parvatÃ÷ 06,112.038a yudhi«Âhiro mahe«vÃso madrarÃjÃnam Ãhave 06,112.038c mahatyà senayà guptaæ pŬayÃm Ãsa saægata÷ 06,112.039a madreÓvaraÓ ca samare dharmaputraæ mahÃratham 06,112.039c pŬayÃm Ãsa saærabdho bhÅ«maheto÷ parÃkramÅ 06,112.040a virÃÂaæ saindhavo rÃjà viddhvà saænataparvabhi÷ 06,112.040c navabhi÷ sÃyakais tÅk«ïais triæÓatà punar ardayat 06,112.041a virÃÂaÓ ca mahÃrÃja saindhavaæ vÃhinÅmukhe 06,112.041c triæÓatà niÓitair bÃïair ÃjaghÃna stanÃntare 06,112.042a citrakÃrmukanistriæÓau citravarmÃyudhadhvajau 06,112.042c rejatuÓ citrarÆpau tau saægrÃme matsyasaindhavau 06,112.043a droïa÷ päcÃlaputreïa samÃgamya mahÃraïe 06,112.043c mahÃsamudayaæ cakre Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,112.044a tato droïo mahÃrÃja pÃr«atasya mahad dhanu÷ 06,112.044c chittvà pa¤cÃÓate«ÆïÃæ pÃr«ataæ samavidhyata 06,112.045a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya pÃr«ata÷ paravÅrahà 06,112.045c droïasya mi«ato yuddhe pre«ayÃm Ãsa sÃyakÃn 06,112.046a tä Óarä Óarasaæghais tu saænivÃrya mahÃratha÷ 06,112.046c droïo drupadaputrÃya prÃhiïot pa¤ca sÃyakÃn 06,112.047a tasya kruddho mahÃrÃja pÃr«ata÷ paravÅrahà 06,112.047c droïÃya cik«epa gadÃæ yamadaï¬opamÃæ raïe 06,112.048a tÃm ÃpatantÅæ sahasà hemapaÂÂavibhÆ«itÃm 06,112.048c Óarai÷ pa¤cÃÓatà droïo vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,112.049a sà chinnà bahudhà rÃjan droïacÃpacyutai÷ Óarai÷ 06,112.049c cÆrïÅk­tà viÓÅryantÅ papÃta vasudhÃtale 06,112.050a gadÃæ vinihatÃæ d­«Âvà pÃr«ata÷ ÓatrusÆdana÷ 06,112.050c droïÃya Óaktiæ cik«epa sarvapÃraÓavÅæ ÓubhÃm 06,112.051a tÃæ droïo navabhir bÃïaiÓ ciccheda yudhi bhÃrata 06,112.051c pÃr«ataæ ca mahe«vÃsaæ pŬayÃm Ãsa saæyuge 06,112.052a evam etan mahad yuddhaæ droïapÃr«atayor abhÆt 06,112.052c bhÅ«maæ prati mahÃrÃja ghorarÆpaæ bhayÃnakam 06,112.053a arjuna÷ prÃpya gÃÇgeyaæ pŬayan niÓitai÷ Óarai÷ 06,112.053c abhyadravata saæyattaæ vane mattam iva dvipam 06,112.054a pratyudyayau ca taæ pÃrthaæ bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,112.054c tridhà bhinnena nÃgena madÃndhena mahÃbala÷ 06,112.055a tam Ãpatantaæ sahasà mahendragajasaænibham 06,112.055c paraæ yatnaæ samÃsthÃya bÅbhatsu÷ pratyapadyata 06,112.056a tato gajagato rÃjà bhagadatta÷ pratÃpavÃn 06,112.056c arjunaæ Óaravar«eïa vÃrayÃm Ãsa saæyuge 06,112.057a arjunas tu raïe nÃgam ÃyÃntaæ rajatopamam 06,112.057c vimalair Ãyasais tÅk«ïair avidhyata mahÃraïe 06,112.058a Óikhaï¬inaæ ca kaunteyo yÃhi yÃhÅty acodayat 06,112.058c bhÅ«maæ prati mahÃrÃja jahy enam iti cÃbravÅt 06,112.059a prÃgjyoti«as tato hitvà pÃï¬avaæ pÃï¬upÆrvaja 06,112.059c prayayau tvarito rÃjan drupadasya rathaæ prati 06,112.060a tato 'rjuno mahÃrÃja bhÅ«mam abhyadravad drutam 06,112.060c Óikhaï¬inaæ purask­tya tato yuddham avartata 06,112.061a tatas te tÃvakÃ÷ ÓÆrÃ÷ pÃï¬avaæ rabhasaæ raïe 06,112.061c sarve 'bhyadhÃvan kroÓantas tad adbhutam ivÃbhavat 06,112.062a nÃnÃvidhÃny anÅkÃni putrÃïÃæ te janÃdhipa 06,112.062c arjuno vyadhamat kÃle divÅvÃbhrÃïi mÃruta÷ 06,112.063a Óikhaï¬Å tu samÃsÃdya bharatÃnÃæ pitÃmaham 06,112.063c i«ubhis tÆrïam avyagro bahubhi÷ sa samÃcinot 06,112.064a somakÃæÓ ca raïe bhÅ«mo jaghne pÃrthapadÃnugÃn 06,112.064c nyavÃrayata sainyaæ ca pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 06,112.065a rathÃgnyagÃraÓ cÃpÃrcir asiÓaktigadendhana÷ 06,112.065c ÓarasaæghamahÃjvÃla÷ k«atriyÃn samare 'dahat 06,112.066a yathà hi sumahÃn agni÷ kak«e carati sÃnila÷ 06,112.066c tathà jajvÃla bhÅ«mo 'pi divyÃny astrÃïy udÅrayan 06,112.067a suvarïapuÇkhair i«ubhi÷ Óitai÷ saænataparvabhi÷ 06,112.067c nÃdayan sa diÓo bhÅ«ma÷ pradiÓaÓ ca mahÃyaÓÃ÷ 06,112.068a pÃtayan rathino rÃjan gajÃæÓ ca saha sÃdibhi÷ 06,112.068c muï¬atÃlavanÃnÅva cakÃra sa rathavrajÃn 06,112.069a nirmanu«yÃn rathÃn rÃjan gajÃn aÓvÃæÓ ca saæyuge 06,112.069c cakÃra sa tadà bhÅ«ma÷ sarvaÓastrabh­tÃæ vara÷ 06,112.070a tasya jyÃtalanirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 06,112.070c niÓamya sarvato rÃjan samakampanta sainikÃ÷ 06,112.071a amoghà hy apatan bÃïÃ÷ pitus te manujeÓvara 06,112.071c nÃsajjanta ÓarÅre«u bhÅ«macÃpacyutÃ÷ ÓarÃ÷ 06,112.072a nirmanu«yÃn rathÃn rÃjan suyuktä javanair hayai÷ 06,112.072c vÃtÃyamÃnÃn paÓyÃma hriyamÃïÃn viÓÃæ pate 06,112.073a cedikÃÓikarÆ«ÃïÃæ sahasrÃïi caturdaÓa 06,112.073c mahÃrathÃ÷ samÃkhyÃtÃ÷ kulaputrÃs tanutyaja÷ 06,112.074a aparÃvartina÷ ÓÆrÃ÷ suvarïavik­tadhvajÃ÷ 06,112.074c saægrÃme bhÅ«mam ÃsÃdya savÃjirathaku¤jarÃ÷ 06,112.074e jagmus te paralokÃya vyÃditÃsyam ivÃntakam 06,112.075a na tatrÃsÅn mahÃrÃja somakÃnÃæ mahÃratha÷ 06,112.075c ya÷ saæprÃpya raïe bhÅ«maæ jÅvite sma mano dadhe 06,112.076a tÃæÓ ca sarvÃn raïe yodhÃn pretarÃjapuraæ prati 06,112.076c nÅtÃn amanyanta janà d­«Âvà bhÅ«masya vikramam 06,112.077a na kaÓ cid enaæ samare pratyudyÃti mahÃratha÷ 06,112.077c ­te pÃï¬usutaæ vÅraæ ÓvetÃÓvaæ k­«ïasÃrathim 06,112.077e Óikhaï¬inaæ ca samare päcÃlyam amitaujasam 06,112.078a Óikhaï¬Å tu raïe bhÅ«mam ÃsÃdya bharatar«abha 06,112.078c daÓabhir daÓabhir bÃïair ÃjaghÃna mahÃhave 06,112.079a Óikhaï¬inaæ tu gÃÇgeya÷ krodhadÅptena cak«u«Ã 06,112.079c avaik«ata kaÂÃk«eïa nirdahann iva bhÃrata 06,112.080a strÅtvaæ tat saæsmaran rÃjan sarvalokasya paÓyata÷ 06,112.080c na jaghÃna raïe bhÅ«ma÷ sa ca taæ nÃvabuddhavÃn 06,112.081a arjunas tu mahÃrÃja Óikhaï¬inam abhëata 06,112.081c abhitvarasva tvarito jahi cainaæ pitÃmaham 06,112.082a kiæ te vivak«ayà vÅra jahi bhÅ«maæ mahÃratham 06,112.082c na hy anyam anupaÓyÃmi kaæ cid yaudhi«Âhire bale 06,112.083a ya÷ Óakta÷ samare bhÅ«maæ yodhayeta pitÃmaham 06,112.083c ­te tvÃæ puru«avyÃghra satyam etad bravÅmi te 06,112.084a evam uktas tu pÃrthena Óikhaï¬Å bharatar«abha 06,112.084c Óarair nÃnÃvidhais tÆrïaæ pitÃmaham upÃdravat 06,112.085a acintayitvà tÃn bÃïÃn pità devavratas tava 06,112.085c arjunaæ samare kruddhaæ vÃrayÃm Ãsa sÃyakai÷ 06,112.086a tathaiva ca camÆæ sarvÃæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 06,112.086c aprai«Åt samare tÅk«ïai÷ paralokÃya mÃri«a 06,112.087a tathaiva pÃï¬avà rÃjan sainyena mahatà v­tÃ÷ 06,112.087c bhÅ«maæ pracchÃdayÃm Ãsur meghà iva divÃkaram 06,112.088a sa samantÃt pariv­to bhÃrato bharatar«abha 06,112.088c nirdadÃha raïe ÓÆrÃn vanaæ vahnir iva jvalan 06,112.089a tatrÃdbhutam apaÓyÃma tava putrasya pauru«am 06,112.089c ayodhayata yat pÃrthaæ jugopa ca yatavratam 06,112.090a karmaïà tena samare tava putrasya dhanvina÷ 06,112.090c du÷ÓÃsanasya tutu«u÷ sarve lokà mahÃtmana÷ 06,112.091a yad eka÷ samare pÃrthÃn sÃnugÃn samayodhayat 06,112.091c na cainaæ pÃï¬avà yuddhe vÃyarÃm Ãsur ulbaïam 06,112.092a du÷ÓÃsanena samare rathino virathÅk­tÃ÷ 06,112.092c sÃdinaÓ ca mahÃrÃja dantinaÓ ca mahÃbalÃ÷ 06,112.093a vinirbhinnÃ÷ Óarais tÅk«ïair nipetur dharaïÅtale 06,112.093c ÓarÃturÃs tathaivÃnye dantino vidrutà diÓa÷ 06,112.094a yathÃgnir indhanaæ prÃpya jvaled dÅptÃrcir ulbaïa÷ 06,112.094c tathà jajvÃla putras te pÃï¬avÃn vai vinirdahan 06,112.095a taæ bhÃratamahÃmÃtraæ pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 06,112.095c jetuæ notsahate kaÓ cin nÃpy udyÃtuæ kathaæ cana 06,112.095e ­te mahendratanayaæ ÓvetÃÓvaæ k­«ïasÃrathim 06,112.096a sa hi taæ samare rÃjan vijitya vijayo 'rjuna÷ 06,112.096c bhÅ«mam evÃbhidudrÃva sarvasainyasya paÓyata÷ 06,112.097a vijitas tava putro 'pi bhÅ«mabÃhuvyapÃÓraya÷ 06,112.097c puna÷ puna÷ samÃÓvasya prÃyudhyata raïotkaÂa÷ 06,112.097e arjunaæ ca raïe rÃjan yodhayan sa vyarÃjata 06,112.098a Óikhaï¬Å tu raïe rÃjan vivyÃdhaiva pitÃmaham 06,112.098c Óarair aÓanisaæsparÓais tathà sarpavi«opamai÷ 06,112.099a na ca te 'sya rujaæ cakru÷ pitus tava janeÓvara 06,112.099b*0466_01 jaghÃna bÃïÃn gÃÇgeyas tathà muktä Óikhaï¬ina÷ 06,112.099c smayamÃnaÓ ca gÃÇgeyas tÃn bÃïä jag­he tadà 06,112.100a u«ïÃrto hi naro yadvaj jaladhÃrÃ÷ pratÅcchati 06,112.100c tathà jagrÃha gÃÇgeya÷ ÓaradhÃrÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,112.101a taæ k«atriyà mahÃrÃja dad­Óur ghoram Ãhave 06,112.101c bhÅ«maæ dahantaæ sainyÃni pÃï¬avÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,112.102a tato 'bravÅt tava suta÷ sarvasainyÃni mÃri«a 06,112.102c abhidravata saægrÃme phalgunaæ sarvato rathai÷ 06,112.103a bhÅ«mo va÷ samare sarvÃn palayi«yati dharmavit 06,112.103c te bhayaæ sumahat tvaktvà pÃï¬avÃn pratiyudhyata 06,112.104a e«a tÃlena dÅptena bhÅ«mas ti«Âhati pÃlayan 06,112.104c sarve«Ãæ dhÃrtarëÂrÃïÃæ raïe Óarma ca varma ca 06,112.105a tridaÓÃpi samudyuktà nÃlaæ bhÅ«maæ samÃsitum 06,112.105c kim u pÃrthà mahÃtmÃnaæ martyabhÆtÃs tathÃbalÃ÷ 06,112.105e tasmÃd dravata he yodhÃ÷ phalgunaæ prÃpya saæyuge 06,112.106a aham adya raïe yatto yodhayi«yÃmi phalgunam 06,112.106c sahita÷ sarvato yattair bhavadbhir vasudhÃdhipÃ÷ 06,112.107a tac chrutvà tu vaco rÃjaæs tava putrasya dhanvina÷ 06,112.107c arjunaæ prati saæyattà balavanto mahÃrathÃ÷ 06,112.108a te videhÃ÷ kaliÇgÃÓ ca dÃÓerakagaïai÷ saha 06,112.108c abhipetur ni«ÃdÃÓ ca sauvÅrÃÓ ca mahÃraïe 06,112.109a bÃhlikà daradÃÓ caiva prÃcyodÅcyÃÓ ca mÃlavÃ÷ 06,112.109c abhÅ«ÃhÃ÷ ÓÆrasenÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 06,112.110a ÓÃlvÃÓrayÃs trigartÃÓ ca amba«ÂhÃ÷ kekayai÷ saha 06,112.110c abhipetÆ raïe pÃrthaæ pataægà iva pÃvakam 06,112.110d*0467_01 Óalabhà iva rÃjendra pÃrtham apratimaæ raïe 06,112.111a sa tÃn sarvÃn sahÃnÅkÃn mahÃrÃja mahÃrathÃn 06,112.111c divyÃny astrÃïi saæcintya prasaædhÃya dhanaæjaya÷ 06,112.112a sa tair astrair mahÃvegair dadÃhÃÓu mahÃbala÷ 06,112.112c ÓarapratÃpair bÅbhatsu÷ pataægÃn iva pÃvaka÷ 06,112.113a tasya bÃïasahasrÃïi s­jato d­¬hadhanvina÷ 06,112.113c dÅpyamÃnam ivÃkÃÓe gÃï¬Åvaæ samad­Óyata 06,112.114a te ÓarÃrtà mahÃrÃja viprakÅrïarathadhvajÃ÷ 06,112.114c nÃbyavartanta rÃjÃna÷ sahità vÃnaradhvajam 06,112.115a sadhvajà rathina÷ petur hayÃrohà hayai÷ saha 06,112.115c gajÃ÷ saha gajÃrohai÷ kirÅÂiÓaratìitÃ÷ 06,112.116a tato 'rjunabhujots­«Âair Ãv­tÃsÅd vasuædharà 06,112.116c vidravadbhiÓ ca bahudhà balai rÃj¤Ãæ samantata÷ 06,112.117a atha pÃrtho mahÃbÃhur drÃvayitvà varÆthinÅm 06,112.117c du÷ÓÃsanÃya samare pre«ayÃm Ãsa sÃyakÃn 06,112.118a te tu bhittvà tava sutaæ du÷ÓÃsanam ayomukhÃ÷ 06,112.118c dharaïÅæ viviÓu÷ sarve valmÅkam iva pannagÃ÷ 06,112.118e hayÃæÓ cÃsya tato jaghne sÃrathiæ ca nyapÃtayat 06,112.119a viviæÓatiæ ca viæÓatyà virathaæ k­tavÃn prabho 06,112.119c ÃjaghÃna bh­Óaæ caiva pa¤cabhir nataparvabhi÷ 06,112.120a k­paæ Óalyaæ vikarïaæ ca viddhvà bahubhir Ãyasai÷ 06,112.120c cakÃra virathÃæÓ caiva kaunteya÷ ÓvetavÃhana÷ 06,112.121a evaæ te virathÃ÷ pa¤ca k­pa÷ ÓalyaÓ ca mÃri«a 06,112.121c du÷ÓÃsano vikarïaÓ ca tathaiva ca viviæÓati÷ 06,112.121e saæprÃdravanta samare nirjitÃ÷ savyasÃcinà 06,112.122a pÆrvÃhïe tu tathà rÃjan parÃjitya mahÃrathÃn 06,112.122c prajajvÃla raïe pÃrtho vidhÆma iva pÃvaka÷ 06,112.123a tathaiva Óaravar«eïa bhÃskaro raÓmivÃn iva 06,112.123c anyÃn api mahÃrÃja pÃtayÃm Ãsa pÃrthivÃn 06,112.124a parÃÇmukhÅk­tya tadà Óaravar«air mahÃrathÃn 06,112.124c prÃvartayata saægrÃme ÓoïitodÃæ mahÃnadÅm 06,112.124e madhyena kurusainyÃnÃæ pÃï¬avÃnÃæ ca bhÃrata 06,112.125a gajÃÓ ca rathasaæghÃÓ ca bahudhà rathibhir hatÃ÷ 06,112.125c rathÃÓ ca nihatà nÃgair nÃgà hayapadÃtibhi÷ 06,112.126a antarà chidhyamÃnÃni ÓarÅrÃïi ÓirÃæsi ca 06,112.126c nipetur dik«u sarvÃsu gajÃÓvarathayodhinÃm 06,112.127a channam Ãyodhanaæ reje kuï¬alÃÇgadadhÃribhi÷ 06,112.127c patitai÷ pÃtyamÃnaiÓ ca rÃjaputrair mahÃrathai÷ 06,112.128a rathaneminik­ttÃÓ ca gajaiÓ caivÃvapothitÃ÷ 06,112.128c pÃdÃtÃÓ cÃpy ad­Óyanta sÃÓvÃ÷ sahayasÃdina÷ 06,112.129a gajÃÓvarathasaæghÃÓ ca paripetu÷ samantata÷ 06,112.129c viÓÅrïÃÓ ca rathà bhÆmau bhagnacakrayugadhvajÃ÷ 06,112.130a tad gajÃÓvarathaughÃnÃæ rudhireïa samuk«itam 06,112.130c channam Ãyodhanaæ reje raktÃbhram iva ÓÃradam 06,112.131a ÓvÃna÷ kÃkÃÓ ca g­dhrÃÓ ca v­kà gomÃyubhi÷ saha 06,112.131c praïedur bhak«yam ÃsÃdya vik­tÃÓ ca m­gadvijÃ÷ 06,112.132a vavur bahuvidhÃÓ caiva dik«u sarvÃsu mÃrutÃ÷ 06,112.132c d­ÓyamÃne«u rak«a÷su bhÆte«u vinadatsu ca 06,112.133a käcanÃni ca dÃmÃni patÃkÃÓ ca mahÃdhanÃ÷ 06,112.133c dhÆmÃyamÃnà d­Óyante sahasà mÃruteritÃ÷ 06,112.134a ÓvetacchatrasahasrÃïi sadhvajÃÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,112.134c vinikÅrïÃ÷ sma d­Óyante ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,112.134e sapatÃkÃÓ ca mÃtaÇgà diÓo jagmu÷ ÓarÃturÃ÷ 06,112.135a k«atriyÃÓ ca manu«yendra gadÃÓaktidhanurdharÃ÷ 06,112.135c samantato vyad­Óyanta patità dharaïÅtale 06,112.135d*0468_01 samad­Óyanta samare dhÃvamÃnÃ÷ samantata÷ 06,112.136a tato bhÅ«mo mahÃrÃja divyam astram udÅrayan 06,112.136c abhyadhÃvata kaunteyaæ mi«atÃæ sarvadhanvinÃm 06,112.137a taæ Óikhaï¬Å raïe yattam abhyadhÃvata daæÓita÷ 06,112.137c saæjahÃra tato bhÅ«mas tad astraæ pÃvakopamam 06,112.138a etasminn eva kÃle tu kaunteya÷ ÓvetavÃhana÷ 06,112.138c nijaghne tÃvakaæ sainyaæ mohayitvà pitÃmaham 06,113.001 saæjaya uvÃca 06,113.001a evaæ vyƬhe«v anÅke«u bhÆyi«Âham anuvarti«u 06,113.001c brahmalokaparÃ÷ sarve samapadyanta bhÃrata 06,113.002a na hy anÅkam anÅkena samasajjata saækule 06,113.002c na rathà rathibhi÷ sÃrdhaæ na padÃtÃ÷ padÃtibhi÷ 06,113.003a aÓvà nÃÓvair ayudhyanta na gajà gajayodhibhi÷ 06,113.003b*0469_01 unmattavan mahÃrÃja yudhyante tatra bhÃrata 06,113.003c mahÃn vyatikaro raudra÷ senayo÷ samapadyata 06,113.004a naranÃgarathe«v evaæ vyavakÅrïe«u sarvaÓa÷ 06,113.004c k«aye tasmin mahÃraudre nirviÓe«am ajÃyata 06,113.005a tata÷ Óalya÷ k­paÓ caiva citrasenaÓ ca bhÃrata 06,113.005c du÷ÓÃsano vikarïaÓ ca rathÃn ÃsthÃya satvarÃ÷ 06,113.005e pÃï¬avÃnÃæ raïe ÓÆrà dhvajinÅæ samakampayan 06,113.006a sà vadhyamÃnà samare pÃï¬usenà mahÃtmabhi÷ 06,113.006c trÃtÃraæ nÃdhyagacchad vai majjamÃneva naur jale 06,113.007a yathà hi ÓaiÓira÷ kÃlo gavÃæ marmÃïi k­ntati 06,113.007c tathà pÃï¬usutÃnÃæ vai bhÅ«mo marmÃïy ak­ntata 06,113.007d*0470_01 somakÃ÷ s­¤jayai÷ sÃrdhaæ sarve te yuddhadurmadÃ÷ 06,113.008a atÅva tava sainyasya pÃrthena ca mahÃtmanà 06,113.008c nagameghapratÅkÃÓÃ÷ pÃtità bahudhà gajÃ÷ 06,113.009a m­dyamÃnÃÓ ca d­Óyante pÃrthena narayÆthapÃ÷ 06,113.009c i«ubhis tìyamÃnÃÓ ca nÃrÃcaiÓ ca sahasraÓa÷ 06,113.010a petur Ãrtasvaraæ k­tvà tatra tatra mahÃgajÃ÷ 06,113.010c ÃbaddhÃbharaïai÷ kÃyair nihatÃnÃæ mahÃtmanÃm 06,113.011a channam Ãyodhanaæ reje ÓirobhiÓ ca sakuï¬alai÷ 06,113.011c tasminn atimahÃbhÅme rÃjan vÅravarak«aye 06,113.011e bhÅ«me ca yudhi vikrÃnte pÃï¬ave ca dhanaæjaye 06,113.012a te parÃkrÃntam Ãlokya rÃjan yudhi pitÃmaham 06,113.012c na nyavartanta kauravyà brahmalokapurask­tÃ÷ 06,113.013a icchanto nidhanaæ yuddhe svargaæ k­tvà parÃyaïam 06,113.013c pÃï¬avÃn abhyavartanta tasmin vÅravarak«aye 06,113.013d*0471_01 pÃï¬avÃnÃæ yayu÷ senÃm Ãtmano jayag­ddhina÷ 06,113.014a pÃï¬avÃpi mahÃrÃja smaranto vividhÃn bahÆn 06,113.014c kleÓÃn k­tÃn saputreïa tvayà pÆrvaæ narÃdhipa 06,113.015a bhayaæ tyaktvà raïe ÓÆrà brahmalokapurask­tÃ÷ 06,113.015c tÃvakÃæs tava putrÃæÓ ca yodhayanti sma h­«Âavat 06,113.016a senÃpatis tu samare prÃha senÃæ mahÃratha÷ 06,113.016c abhidravata gÃÇgeyaæ somakÃ÷ s­¤jayai÷ saha 06,113.017a senÃpativaca÷ Órutvà somakÃ÷ saha s­¤jayai÷ 06,113.017c abhyadravanta gÃÇgeyaæ Óastrav­«Âyà samantata÷ 06,113.018a vadhyamÃnas tato rÃjan pità ÓÃætanavas tava 06,113.018c amar«avaÓam Ãpanno yodhayÃm Ãsa s­¤jayÃn 06,113.019a tasya kÅrtimatas tÃta purà rÃmeïa dhÅmatà 06,113.019c saæpradattÃstraÓik«Ã vai parÃnÅkavinÃÓinÅ 06,113.020a sa tÃæ Óik«Ãm adhi«ÂhÃya k­tvà parabalak«ayam 06,113.020c ahany ahani pÃrthÃnÃæ v­ddha÷ kurupitÃmaha÷ 06,113.020e bhÅ«mo daÓa sahasrÃïi jaghÃna paravÅrahà 06,113.021a tasmiæs tu divase prÃpte daÓame bharatar«abha 06,113.021c bhÅ«meïaikena matsye«u päcÃle«u ca saæyuge 06,113.021e gajÃÓvam amitaæ hatvà hatÃ÷ sapta mahÃrathÃ÷ 06,113.022a hatvà pa¤ca sahasrÃïi rathinÃæ prapitÃmaha÷ 06,113.022c narÃïÃæ ca mahÃyuddhe sahasrÃïi caturdaÓa 06,113.023a tathà dantisahasraæ ca hayÃnÃm ayutaæ puna÷ 06,113.023c Óik«Ãbalena nihataæ pitrà tava viÓÃæ pate 06,113.024a tata÷ sarvamahÅpÃnÃæ k«obhayitvà varÆthinÅm 06,113.024c virÃÂasya priyo bhrÃtà ÓatÃnÅko nipÃtita÷ 06,113.025a ÓatÃnÅkaæ ca samare hatvà bhÅ«ma÷ pratÃpavÃn 06,113.025c sahasrÃïi mahÃrÃja rÃj¤Ãæ bhallair nyapÃtayat 06,113.025d*0472_01 udvignÃ÷ samare yodhà vikroÓanti dhanaæjaya 06,113.026a ye ca ke cana pÃrthÃnÃm abhiyÃtà dhanaæjayam 06,113.026c rÃjÃno bhÅ«mam ÃsÃdya gatÃs te yamasÃdanam 06,113.027a evaæ daÓa diÓo bhÅ«ma÷ ÓarajÃlai÷ samantata÷ 06,113.027c atÅtya senÃæ pÃrthÃnÃm avatasthe camÆmukhe 06,113.028a sa k­tvà sumahat karma tasmin vai daÓame 'hani 06,113.028b*0473_01 yÃvÃyavÃbhyÃæ ÓuciÓukrayoge 06,113.028b*0473_02 ÃtÃnataptà iva bÃïasaæghÃ÷ 06,113.028b*0473_03 bhÅ«masya cÃpacyutabÃïasaæghai÷ 06,113.028b*0473_04 pÃrthasya senà k­ÓatÃm avÃpa 06,113.028c senayor antare ti«Âhan prag­hÅtaÓarÃsana÷ 06,113.029a na cainaæ pÃrthivà rÃja¤ Óeku÷ ke cin nirÅk«itum 06,113.029c madhyaæ prÃptaæ yathà grÅ«me tapantaæ bhÃskaraæ divi 06,113.030a yathà daityacamÆæ Óakras tÃpayÃm Ãsa saæyuge 06,113.030c tathà bhÅ«ma÷ pÃï¬aveyÃæs tÃpayÃm Ãsa bhÃrata 06,113.031a tathà ca taæ parÃkrÃntam Ãlokya madhusÆdana÷ 06,113.031c uvÃca devakÅputra÷ prÅyamÃïo dhanaæjayam 06,113.032a e«a ÓÃætanavo bhÅ«ma÷ senayor antare sthita÷ 06,113.032c nÃnihatya balÃd enaæ vijayas te bhavi«yati 06,113.033a yatta÷ saæstambhayasvainaæ yatrai«Ã bhidyate camÆ÷ 06,113.033c na hi bhÅ«maÓarÃn anya÷ so¬hum utsahate vibho 06,113.034a tatas tasmin k«aïe rÃjaæÓ codito vÃnaradhvaja÷ 06,113.034c sadhvajaæ sarathaæ sÃÓvaæ bhÅ«mam antardadhe Óarai÷ 06,113.035a sa cÃpi kurumukhyÃnÃm ­«abha÷ pÃï¬averitÃn 06,113.035c ÓaravrÃtai÷ ÓaravrÃtÃn bahudhà vidudhÃva tÃn 06,113.036a tena päcÃlarÃjaÓ ca dh­«ÂaketuÓ ca vÅryavÃn 06,113.036c pÃï¬avo bhÅmasenaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,113.037a yamau ca cekitÃnaÓ ca kekayÃ÷ pa¤ca caiva ha 06,113.037c sÃtyakiÓ ca mahÃrÃja saubhadro 'tha ghaÂotkaca÷ 06,113.038a draupadeyÃ÷ Óikhaï¬Å ca kuntibhojaÓ ca vÅryavÃn 06,113.038c suÓarmà ca virÃÂaÓ ca pÃï¬aveyà mahÃbalÃ÷ 06,113.039a ete cÃnye ca bahava÷ pŬità bhÅ«masÃyakai÷ 06,113.039c samuddh­tÃ÷ phalgunena nimagnÃ÷ ÓokasÃgare 06,113.040a tata÷ Óikhaï¬Å vegena prag­hya paramÃyudham 06,113.040c bhÅ«mam evÃbhidudrÃva rak«yamÃïa÷ kirÅÂinà 06,113.041a tato 'syÃnucarÃn hatvà sarvÃn raïavibhÃgavit 06,113.041c bhÅ«mam evÃbhidudrÃva bÅbhatsur aparÃjita÷ 06,113.042a sÃtyakiÓ cekitÃnaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,113.042c virÃÂo drupadaÓ caiva mÃdrÅputrau ca pÃï¬avau 06,113.042e dudruvur bhÅ«mam evÃjau rak«ità d­¬hadhanvanà 06,113.043a abhimanyuÓ ca samare draupadyÃ÷ pa¤ca cÃtmajÃ÷ 06,113.043c dudruvu÷ samare bhÅ«maæ samudyatamahÃyudhÃ÷ 06,113.044a te sarve d­¬hadhanvÃna÷ saæyuge«v apalÃyina÷ 06,113.044c bahudhà bhÅ«mam Ãnarchan mÃrgaïai÷ k­tamÃrgaïÃ÷ 06,113.045a vidhÆya tÃn bÃïagaïÃn ye muktÃ÷ pÃrthivottamai÷ 06,113.045c pÃï¬avÃnÃm adÅnÃtmà vyagÃhata varÆthinÅm 06,113.045e k­tvà ÓaravighÃtaæ ca krŬann iva pitÃmaha÷ 06,113.046a nÃbhisaædhatta päcÃlyaæ smayamÃno muhur muhu÷ 06,113.046c strÅtvaæ tasyÃnusaæsm­tya bhÅ«mo bÃïä Óikhaï¬ina÷ 06,113.046e jaghÃna drupadÃnÅke rathÃn sapta mahÃratha÷ 06,113.047a tata÷ kilakilÃÓabda÷ k«aïena samapadyata 06,113.047c matsyapäcÃlacedÅnÃæ tam ekam abhidhÃvatÃm 06,113.048a te varÃÓvarathavrÃtair vÃraïai÷ sapadÃtibhi÷ 06,113.048c tam ekaæ chÃdayÃm Ãsur meghà iva divÃkaram 06,113.048e bhÅ«maæ bhÃgÅrathÅputraæ pratapantaæ raïe ripÆn 06,113.049a tatas tasya ca te«Ãæ ca yuddhe devÃsuropame 06,113.049c kirÅÂÅ bhÅ«mam Ãnarchat purask­tya Óikhaï¬inam 06,114.001 saæjaya uvÃca 06,114.001a evaæ te paï¬avÃ÷ sarve purask­tya Óikhaï¬inam 06,114.001c vivyadhu÷ samare bhÅ«maæ parivÃrya samantata÷ 06,114.002a ÓataghnÅbhi÷ sughorÃbhi÷ paÂÂiÓai÷ saparaÓvadhai÷ 06,114.002c mudgarair musalai÷ prÃsai÷ k«epaïÅbhiÓ ca sarvaÓa÷ 06,114.003a Óarai÷ kanakapuÇkhaiÓ ca Óaktitomarakampanai÷ 06,114.003c nÃrÃcair vatsadantaiÓ ca bhuÓuï¬ÅbhiÓ ca bhÃrata 06,114.003e atìayan raïe bhÅ«maæ sahitÃ÷ sarvas­¤jayÃ÷ 06,114.004a sa viÓÅrïatanutrÃïa÷ pŬito bahubhis tadà 06,114.004c vivyathe naiva gÃÇgeyo bhidyamÃne«u marmasu 06,114.005a sa dÅptaÓaracÃpÃrcir astrapras­tamÃruta÷ 06,114.005c neminirhrÃdasaænÃdo mahÃstrodayapÃvaka÷ 06,114.006a citracÃpamahÃjvÃlo vÅrak«ayamahendhana÷ 06,114.006c yugÃntÃgnisamo bhÅ«ma÷ pare«Ãæ samapadyata 06,114.007a nipatya rathasaæghÃnÃm antareïa vini÷s­ta÷ 06,114.007c d­Óyate sma narendrÃïÃæ punar madhyagataÓ caran 06,114.008a tata÷ päcÃlarÃjaæ ca dh­«Âaketum atÅtya ca 06,114.008c pÃï¬avÃnÅkinÅmadhyam ÃsasÃda sa vegita÷ 06,114.009a tata÷ sÃtyakibhÅmau ca pÃï¬avaæ ca dhanaæjayam 06,114.009c drupadaæ ca virÃÂaæ ca dh­«Âadyumnaæ ca pÃr«atam 06,114.010a bhÅmagho«air mahÃvegair vairivÃraïabhedibhi÷ 06,114.010c «a¬ etÃn «a¬bhir Ãnarchad bhÃskarapratimai÷ Óarai÷ 06,114.011a tasya te niÓitÃn bÃïÃn saænivÃrya mahÃrathÃ÷ 06,114.011c daÓabhir daÓabhir bhÅ«mam ardayÃm Ãsur ojasà 06,114.012a Óikhaï¬Å tu raïe bÃïÃn yÃn mumoca mahÃvrate 06,114.012c te bhÅ«maæ viviÓus tÆrïaæ svarïapuÇkhÃ÷ ÓilÃÓitÃ÷ 06,114.013a tata÷ kirÅÂÅ saærabdho bhÅ«mam evÃbhyavartata 06,114.013c Óikhaï¬inaæ purask­tya dhanuÓ cÃsya samÃcchinat 06,114.014a bhÅ«masya dhanu«aÓ chedaæ nÃm­«yanta mahÃrathÃ÷ 06,114.014c droïaÓ ca k­tavarmà ca saindhavaÓ ca jayadratha÷ 06,114.015a bhÆriÓravÃ÷ Óala÷ Óalyo bhagadattas tathaiva ca 06,114.015c saptaite paramakruddhÃ÷ kirÅÂinam abhidrutÃ÷ 06,114.016a uttamÃstrÃïi divyÃni darÓayanto mahÃrathÃ÷ 06,114.016c abhipetur bh­Óaæ kruddhÃÓ chÃdayanta sma pÃï¬avÃn 06,114.017a te«Ãm ÃpatatÃæ Óabda÷ ÓuÓruve phalgunaæ prati 06,114.017c udv­ttÃnÃæ yathà Óabda÷ samudrÃïÃæ yugak«aye 06,114.018a hatÃnayata g­hïÅta yudhyatÃpi ca k­ntata 06,114.018c ity ÃsÅt tumula÷ Óabda÷ phalgunasya rathaæ prati 06,114.019a taæ Óabdaæ tumulaæ Órutvà pÃï¬avÃnÃæ mahÃrathÃ÷ 06,114.019c abhyadhÃvan parÅpsanta÷ phalgunaæ bharatar«abha 06,114.020a sÃtyakir bhÅmasenaÓ ca dh­«ÂadyumnaÓ ca pÃr«ata÷ 06,114.020c virÃÂadrupadau cobhau rÃk«asaÓ ca ghaÂotkaca÷ 06,114.021a abhimanyuÓ ca saækruddha÷ saptaite krodhamÆrchitÃ÷ 06,114.021c samabhyadhÃvaæs tvaritÃÓ citrakÃrmukadhÃriïa÷ 06,114.022a te«Ãæ samabhavad yuddhaæ tumulaæ lomahar«aïam 06,114.022c saægrÃme bharataÓre«Âha devÃnÃæ dÃnavair iva 06,114.023a Óikhaï¬Å tu rathaÓre«Âho rak«yamÃïa÷ kirÅÂinà 06,114.023c avidhyad daÓabhir bhÅ«maæ chinnadhanvÃnam Ãhave 06,114.023e sÃrathiæ daÓabhiÓ cÃsya dhvajaæ caikena cicchide 06,114.023f*0474_01 dhanuÓ caikena bÃïena cicchide samare tadà 06,114.024a so 'nyat kÃrmukam ÃdÃya gÃÇgeyo vegavattaram 06,114.024c tad apy asya Óitair bhallais tribhiÓ ciccheda phalguna÷ 06,114.025a evaæ sa pÃï¬ava÷ kruddha Ãttam Ãttaæ puna÷ puna÷ 06,114.025c dhanur bhÅ«masya ciccheda savyasÃcÅ paraætapa÷ 06,114.026a sa cchinnadhanvà saækruddha÷ s­kkiïÅ parisaælihan 06,114.026c Óaktiæ jagrÃha saækruddho girÅïÃm api dÃraïÅm 06,114.026e tÃæ ca cik«epa saækruddha÷ phalgunasya rathaæ prati 06,114.026f*0474A_01 pre«ayÃm Ãsa Óaktiæ ca yamadaæ«ÂropamÃæ d­¬hÃm 06,114.027a tÃm ÃpatantÅæ saæprek«ya jvalantÅm aÓanÅm iva 06,114.027c samÃdatta ÓitÃn bhallÃn pa¤ca pÃï¬avanandana÷ 06,114.028a tasya ciccheda tÃæ Óaktiæ pa¤cadhà pa¤cabhi÷ Óarai÷ 06,114.028c saækruddho bharataÓre«Âha bhÅ«mabÃhubaleritÃm 06,114.029a sà papÃta paricchinnà saækruddhena kirÅÂinà 06,114.029c meghav­ndaparibhra«Âà vicchinneva Óatahradà 06,114.030a chinnÃæ tÃæ Óaktim Ãlokya bhÅ«ma÷ krodhasamanvita÷ 06,114.030c acintayad raïe vÅro buddhyà parapuraæjaya÷ 06,114.031a Óakto 'haæ dhanu«aikena nihantuæ sarvapÃï¬avÃn 06,114.031c yady e«Ãæ na bhaved goptà vi«vakseno mahÃbala÷ 06,114.031d*0475_01 ajayyaÓ caiva sarve«Ãæ lokÃnÃm iti me mati÷ 06,114.032a kÃraïadvayam ÃsthÃya nÃhaæ yotsyÃmi pÃï¬avai÷ 06,114.032c avadhyatvÃc ca pÃï¬ÆnÃæ strÅbhÃvÃc ca Óikhaï¬ina÷ 06,114.033a pitrà tu«Âena me pÆrvaæ yadà kÃlÅm udÃvahat 06,114.033c svacchandamaraïaæ dattam avadhyatvaæ raïe tathà 06,114.033e tasmÃn m­tyum ahaæ manye prÃptakÃlam ivÃtmana÷ 06,114.034a evaæ j¤Ãtvà vyavasitaæ bhÅ«masyÃmitatejasa÷ 06,114.034c ­«ayo vasavaÓ caiva viyatsthà bhÅ«mam abruvan 06,114.035a yat te vyavasitaæ vÅra asmÃkaæ sumahat priyam 06,114.035c tat kuru«va mahe«vÃsa yuddhÃd buddhiæ nivartaya 06,114.036a tasya vÃkyasya nidhane prÃdurÃsÅc chivo 'nila÷ 06,114.036c anuloma÷ sugandhÅ ca p­«ataiÓ ca samanvita÷ 06,114.037a devadundubhayaÓ caiva saæpraïedur mahÃsvanÃ÷ 06,114.037c papÃta pu«pav­«ÂiÓ ca bhÅ«masyopari pÃrthiva 06,114.038a na ca tac chuÓruve kaÓ cit te«Ãæ saævadatÃæ n­pa 06,114.038c ­te bhÅ«maæ mahÃbÃhuæ mÃæ cÃpi munitejasà 06,114.039a saæbhramaÓ ca mahÃn ÃsÅt tridaÓÃnÃæ viÓÃæ pate 06,114.039c pati«yati rathÃd bhÅ«me sarvalokapriye tadà 06,114.040a iti devagaïÃnÃæ ca Órutvà vÃkyaæ mahÃmanÃ÷ 06,114.040c tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«mo bÅbhatsuæ nÃbhyavartata 06,114.040e bhidyamÃna÷ Óitair bÃïai÷ sarvÃvaraïabhedibhi÷ 06,114.041a Óikhaï¬Å tu mahÃrÃja bharatÃnÃæ pitÃmaham 06,114.041c ÃjaghÃnorasi kruddho navabhir niÓitai÷ Óarai÷ 06,114.042a sa tenÃbhihata÷ saækhye bhÅ«ma÷ kurupitÃmaha÷ 06,114.042c nÃkampata mahÃrÃja k«itikampe yathÃcala÷ 06,114.043a tata÷ prahasya bÅbhatsur vyÃk«ipan gÃï¬ivaæ dhanu÷ 06,114.043c gÃÇgeyaæ pa¤caviæÓatyà k«udrakÃïÃæ samarpayat 06,114.044a puna÷ ÓaraÓatenainaæ tvaramÃïo dhanaæjaya÷ 06,114.044c sarvagÃtre«u saækruddha÷ sarvamarmasv atìayat 06,114.045a evam anyair api bh­Óaæ vadhyamÃno mahÃraïe 06,114.045b*0476_01 tÃn apy ÃÓu Óarair bhÅ«ma÷ pravivyÃdha mahÃratha÷ 06,114.045b*0476_02 taiÓ ca muktä ÓarÃn bhÅ«mo yudhi satyaparÃkrama÷ 06,114.045b*0476_03 nivÃrayÃm Ãsa Óarai÷ samaæ saænataparvabhi÷ 06,114.045b*0476_04 Óikhaï¬Å tu raïe bÃïÃn yÃn mumoca mahÃratha÷ 06,114.045c na cakrus te rujaæ tasya rukmapuÇkhÃ÷ ÓilÃÓitÃ÷ 06,114.046a tata÷ kirÅÂÅ saærabdho bhÅ«mam evÃbhyavartata 06,114.046c Óikhaï¬inaæ purask­tya dhanuÓ cÃsya samÃcchinat 06,114.047a athainaæ daÓabhir viddhvà dhvajam ekena cicchide 06,114.047c sÃrathiæ viÓikhaiÓ cÃsya daÓabhi÷ samakampayat 06,114.048a so 'nyat kÃrmukam Ãdatta gÃÇgeyo balavattaram 06,114.048c tad apy asya Óitair bhallais tridhà tribhir upÃnudat 06,114.048e nime«ÃntaramÃtreïa Ãttam Ãttaæ mahÃraïe 06,114.049a evam asya dhanÆæ«y Ãjau ciccheda subahÆny api 06,114.049c tata÷ ÓÃætanavo bhÅ«mo bÅbhatsuæ nÃbhyavartata 06,114.050a athainaæ pa¤caviæÓatyà k«udrakÃïÃæ samardayat 06,114.050b*0477_01 paÓyatÃæ kuruvÅrÃïÃæ sarve«Ãæ tatra bhÃrata 06,114.050c so 'tividdho mahe«vÃso du÷ÓÃsanam abhëata 06,114.051a e«a pÃrtho raïe kruddha÷ pÃï¬avÃnÃæ mahÃratha÷ 06,114.051c Óarair anekasÃhasrair mÃm evÃbhyasate raïe 06,114.052a na cai«a Óakya÷ samare jetuæ vajrabh­tà api 06,114.052c na cÃpi sahità vÅrà devadÃnavarÃk«asÃ÷ 06,114.052e mÃæ caiva Óaktà nirjetuæ kim u martyÃ÷ sudurbalÃ÷ 06,114.052f*0478_01 na cÃham api Óaktas tu sarvair api mahÃrathai÷ 06,114.052f*0478_02 ­te 'rjunaæ susaækruddhair etat satyaæ bravÅmi te 06,114.053a evaæ tayo÷ saævadato÷ phalguno niÓitai÷ Óarai÷ 06,114.053c Óikhaï¬inaæ purask­tya bhÅ«maæ vivyÃdha saæyuge 06,114.054a tato du÷ÓÃsanaæ bhÆya÷ smayamÃno 'bhyabhëata 06,114.054c atividdha÷ Óitair bÃïair bh­Óaæ gÃï¬Åvadhanvanà 06,114.055a vajrÃÓanisamasparÓÃ÷ ÓitÃgrÃ÷ saæpraveÓitÃ÷ 06,114.055c vimuktà avyavacchinnà neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.056a nik­ntamÃnà marmÃïi d­¬hÃvaraïabhedina÷ 06,114.056c musalÃnÅva me ghnanti neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.057a brahmadaï¬asamasparÓà vajravegà durÃsadÃ÷ 06,114.057c mama prÃïÃn Ãrujanti neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.058a bhujagà iva saækruddhà lelihÃnà vi«olbaïÃ÷ 06,114.058c mamÃviÓanti marmÃïi neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.059a nÃÓayantÅva me prÃïÃn yamadÆtà ivÃhitÃ÷ 06,114.059c gadÃparighasaæsparÓà neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.060a k­ntanti mama gÃtrÃïi mÃghamÃse gavÃm iva 06,114.060c arjunasya ime bÃïà neme bÃïÃ÷ Óikhaï¬ina÷ 06,114.061a sarve hy api na me du÷khaæ kuryur anye narÃdhipÃ÷ 06,114.061c vÅraæ gaï¬ÅvadhanvÃnam ­te ji«ïuæ kapidhvajam 06,114.062a iti bruva¤ ÓÃætanavo didhak«ur iva pÃï¬avam 06,114.062c savi«phuliÇgÃæ dÅptÃgrÃæ Óaktiæ cik«epa bhÃrata 06,114.063a tÃm asya viÓikhaiÓ chittvà tridhà tribhir apÃtayat 06,114.063c paÓyatÃæ kuruvÅrÃïÃæ sarve«Ãæ tatra bhÃrata 06,114.064a carmÃthÃdatta gÃÇgeyo jÃtarÆpapari«k­tam 06,114.064c kha¬gaæ cÃnyataraæ prepsur m­tyor agre jayÃya và 06,114.065a tasya tac chatadhà carma vyadhamad daæÓitÃtmana÷ 06,114.065c rathÃd anavarƬhasya tad adbhutam ivÃbhavat 06,114.066a vinadyoccai÷ siæha iva svÃny anÅkÃny acodayat 06,114.066c abhidravata gÃÇgeyaæ mÃæ vo 'stu bhayam aïv api 06,114.067a atha te tomarai÷ prÃsair bÃïaughaiÓ ca samantata÷ 06,114.067c paÂÂiÓaiÓ ca sanistriæÓair nÃnÃpraharaïais tathà 06,114.068a vatsadantaiÓ ca bhallaiÓ ca tam ekam abhidudruvu÷ 06,114.068c siæhanÃdas tato ghora÷ pÃï¬avÃnÃm ajÃyata 06,114.069a tathaiva tava putrÃÓ ca rÃjan bhÅ«majayai«iïa÷ 06,114.069c tam ekam abhyavartanta siæhanÃdÃæÓ ca nedire 06,114.070a tatrÃsÅt tumulaæ yuddhaæ tÃvakÃnÃæ parai÷ saha 06,114.070c daÓame 'hani rÃjendra bhÅ«mÃrjunasamÃgame 06,114.071a ÃsÅd gÃÇga ivÃvarto muhÆrtam udadher iva 06,114.071c sainyÃnÃæ yudhyamÃnÃnÃæ nighnatÃm itaretaram 06,114.072a agamyarÆpà p­thivÅ ÓoïitÃktà tadÃbhavat 06,114.072c samaæ ca vi«amaæ caiva na prÃj¤Ãyata kiæ cana 06,114.073a yodhÃnÃm ayutaæ hatvà tasmin sa daÓame 'hani 06,114.073c ati«Âhad Ãhave bhÅ«mo bhidyamÃne«u marmasu 06,114.074a tata÷ senÃmukhe tasmin sthita÷ pÃrtho dhanaæjaya÷ 06,114.074c madhyena kurusainyÃnÃæ drÃvayÃm Ãsa vÃhinÅm 06,114.074d*0479_01 tatrÃdbhutam apaÓyÃma pÃï¬avÃnÃæ parÃkramam 06,114.074d*0479_02 drÃvayÃm Ãsur i«ubhi÷ sarvÃn bhÅ«mapadÃnugÃn 06,114.075a vayaæ ÓvetahayÃd bhÅtÃ÷ kuntÅputrÃd dhanaæjayÃt 06,114.075c pŬyamÃnÃ÷ Óitai÷ Óastrai÷ pradravÃma mahÃraïÃt 06,114.076a sauvÅrÃ÷ kitavÃ÷ prÃcyÃ÷ pratÅcyodÅcyamÃlavÃ÷ 06,114.076b*0480_01 pÃï¬avai÷ pa¤cabhi÷ sÃrdhaæ sÃtyakena ca dhanvinà 06,114.076b*0480_02 dh­«Âadyumnamukhai÷ sarvai÷ päcÃlaiÓ ca samantata÷ 06,114.076b*0480_03 bhidyamÃnÃ÷ Óarais tÅk«ïai÷ sarve kÃr«ïipurogamai÷ 06,114.076b*0480_04 droïadrauïik­pai÷ sÃrdhaæ sarve Óalyak­pÃdaya÷ 06,114.076b*0480_05 tÃvakÃ÷ samare rÃja¤ jahur bhÅ«maæ mahÃm­dhe 06,114.076c abhÅ«ÃhÃ÷ ÓÆrasenÃ÷ Óibayo 'tha vasÃtaya÷ 06,114.077a ÓÃlvÃÓrayÃs trigartÃÓ ca amba«ÂhÃ÷ kekayai÷ saha 06,114.077c dvÃdaÓaite janapadÃ÷ ÓarÃrtà vraïapŬitÃ÷ 06,114.077e saægrÃme na jahur bhÅ«maæ yudhyamÃnaæ kirÅÂinà 06,114.078a tatas tam ekaæ bahava÷ parivÃrya samantata÷ 06,114.078c parikÃlya kurÆn sarvä Óaravar«air avÃkiran 06,114.079a nipÃtayata g­hïÅta vidhyatÃtha ca kar«ata 06,114.079c ity ÃsÅt tumula÷ Óabdo rÃjan bhÅ«marathaæ prati 06,114.080a abhihatya Óaraughais taæ ÓataÓo 'tha sahasraÓa÷ 06,114.080c na tasyÃsÅd anirbhinnaæ gÃtre«v aÇgulamÃtrakam 06,114.081a evaæ vibho tava pità Óarair viÓakalÅk­ta÷ 06,114.081c ÓitÃgrai÷ phalgunenÃjau prÃkÓirÃ÷ prÃpatad rathÃt 06,114.081e kiæcicche«e dinakare putrÃïÃæ tava paÓyatÃm 06,114.082a hà heti divi devÃnÃæ pÃrthivÃnÃæ ca sarvaÓa÷ 06,114.082c patamÃne rathÃd bhÅ«me babhÆva sumahÃn svana÷ 06,114.083a taæ patantam abhiprek«ya mahÃtmÃnaæ pitÃmaham 06,114.083c saha bhÅ«meïa sarve«Ãæ prÃpatan h­dayÃni na÷ 06,114.084a sa papÃta mahÃbÃhur vasudhÃm anunÃdayan 06,114.084c indradhvaja ivots­«Âa÷ ketu÷ sarvadhanu«matÃm 06,114.084e dharaïÅæ nÃsp­Óac cÃpi Óarasaæghai÷ samÃcita÷ 06,114.085a Óaratalpe mahe«vÃsaæ ÓayÃnaæ puru«ar«abham 06,114.085c rathÃt prapatitaæ cainaæ divyo bhÃva÷ samÃviÓat 06,114.086a abhyavar«ata parjanya÷ prÃkampata ca medinÅ 06,114.086c patan sa dad­Óe cÃpi kharvitaæ ca divÃkaram 06,114.087a saæj¤Ãæ caivÃlabhad vÅra÷ kÃlaæ saæcintya bhÃrata 06,114.087c antarik«e ca ÓuÓrÃva divyÃæ vÃcaæ samantata÷ 06,114.088a kathaæ mahÃtmà gÃÇgeya÷ sarvaÓastrabh­tÃæ vara÷ 06,114.088c kÃlaæ kartà naravyÃghra÷ saæprÃpte dak«iïÃyane 06,114.089a sthito 'smÅti ca gÃÇgeyas tac chrutvà vÃkyam abravÅt 06,114.089c dhÃrayÃm Ãsa ca prÃïÃn patito 'pi hi bhÆtale 06,114.089e uttarÃyaïam anvicchan bhÅ«ma÷ kurupitÃmaha÷ 06,114.090a tasya tan matam Ãj¤Ãya gaÇgà himavata÷ sutà 06,114.090c mahar«Ån haæsarÆpeïa pre«ayÃm Ãsa tatra vai 06,114.091a tata÷ saæpÃtino haæsÃs tvarità mÃnasaukasa÷ 06,114.091c Ãjagmu÷ sahità dra«Âuæ bhÅ«maæ kurupitÃmaham 06,114.091e yatra Óete naraÓre«Âha÷ Óaratalpe pitÃmaha÷ 06,114.092a te tu bhÅ«maæ samÃsÃdya munayo haæsarÆpiïa÷ 06,114.092c apaÓya¤ Óaratalpasthaæ bhÅ«maæ kurupitÃmaham 06,114.093a te taæ d­«Âvà mahÃtmÃnaæ k­tvà cÃpi pradak«iïam 06,114.093c gÃÇgeyaæ bharataÓre«Âhaæ dak«iïena ca bhÃskaram 06,114.094a itaretaram Ãmantrya prÃhus tatra manÅ«iïa÷ 06,114.094c bhÅ«ma eva mahÃtmà san saæsthÃtà dak«iïÃyane 06,114.095a ity uktvà prasthitÃn haæsÃn dak«iïÃm abhito diÓam 06,114.095c saæprek«ya vai mahÃbuddhiÓ cintayitvà ca bhÃrata 06,114.096a tÃn abravÅc chÃætanavo nÃhaæ gantà kathaæ cana 06,114.096c dak«iïÃv­tta Ãditye etan me manasi sthitam 06,114.097a gami«yÃmi svakaæ sthÃnam ÃsÅd yan me purÃtanam 06,114.097c udagÃv­tta Ãditye haæsÃ÷ satyaæ bravÅmi va÷ 06,114.098a dhÃrayi«yÃmy ahaæ prÃïÃn uttarÃyaïakÃÇk«ayà 06,114.098c aiÓvaryabhÆta÷ prÃïÃnÃm utsarge niyato hy aham 06,114.098e tasmÃt prÃïÃn dhÃrayi«ye mumÆr«ur udagÃyane 06,114.099a yaÓ ca datto varo mahyaæ pitrà tena mahÃtmanà 06,114.099c chandato m­tyur ity evaæ tasya cÃstu varas tathà 06,114.100a dhÃrayi«ye tata÷ prÃïÃn utsarge niyate sati 06,114.100c ity uktvà tÃæs tadà haæsÃn aÓeta Óaratalpaga÷ 06,114.101a evaæ kurÆïÃæ patite Ó­Çge bhÅ«me mahaujasi 06,114.101c pÃï¬avÃ÷ s­¤jayÃÓ caiva siæhanÃdaæ pracakrire 06,114.102a tasmin hate mahÃsattve bharatÃnÃm amadhyame 06,114.102c na kiæ cit pratyapadyanta putrÃs te bharatar«abha 06,114.102e saæmohaÓ caiva tumula÷ kurÆïÃm abhavat tadà 06,114.103a n­pà duryodhanamukhà ni÷Óvasya rurudus tata÷ 06,114.103c vi«ÃdÃc ca ciraæ kÃlam ati«Âhan vigatendriyÃ÷ 06,114.104a dadhyuÓ caiva mahÃrÃja na yuddhe dadhire mana÷ 06,114.104c ÆrugrÃhag­hÅtÃÓ ca nÃbhyadhÃvanta pÃï¬avÃn 06,114.105a avadhye Óaætano÷ putre hate bhÅ«me mahaujasi 06,114.105b*0481_01 du÷khÃrtÃs te tadà rÃjan kurÆïÃæ patayo 'bhavan 06,114.105c abhÃva÷ sumahÃn rÃjan kurÆn ÃgÃd atandrita÷ 06,114.106a hatapravÅrÃÓ ca vayaæ nik­ttÃÓ ca Óitai÷ Óarai÷ 06,114.106c kartavyaæ nÃbhijÃnÅmo nirjitÃ÷ savyasÃcinà 06,114.107a pÃï¬avÃs tu jayaæ labdhvà paratra ca parÃæ gatim 06,114.107c sarve dadhmur mahÃÓaÇkhä ÓÆrÃ÷ parighabÃhava÷ 06,114.107e somakÃÓ ca sapa¤cÃlÃ÷ prÃh­«yanta janeÓvara 06,114.108a tatas tÆryasahasre«u nadatsu sumahÃbala÷ 06,114.108c ÃsphoÂayÃm Ãsa bh­Óaæ bhÅmaseno nanarta ca 06,114.109a senayor ubhayoÓ cÃpi gÃÇgeye vinipÃtite 06,114.109c saænyasya vÅrÃ÷ ÓastrÃïi prÃdhyÃyanta samantata÷ 06,114.110a prÃkroÓan prÃpataæÓ cÃnye jagmur mohaæ tathÃpare 06,114.110c k«atraæ cÃnye 'bhyanindanta bhÅ«maæ caike 'bhyapÆjayan 06,114.111a ­«aya÷ pitaraÓ caiva praÓaÓaæsur mahÃvratam 06,114.111c bharatÃnÃæ ca ye pÆrve te cainaæ praÓaÓaæsire 06,114.112a mahopani«adaæ caiva yogam ÃsthÃya vÅryavÃn 06,114.112c japa¤ ÓÃætanavo dhÅmÃn kÃlÃkÃÇk«Å sthito 'bhavat 06,115.001 dh­tarëÂra uvÃca 06,115.001a katham Ãsaæs tadà yodhà hÅnà bhÅ«meïa saæjaya 06,115.001c balinà devakalpena gurvarthe brahmacÃriïà 06,115.002a tadaiva nihatÃn manye kurÆn anyÃæÓ ca pÃrthivÃn 06,115.002c na prÃharad yadà bhÅ«mo gh­ïitvÃd drupadÃtmaje 06,115.003a tato du÷khataraæ manye kim anyat prabhavi«yati 06,115.003c yad adya pitaraæ Órutvà nihataæ mama durmate÷ 06,115.004a aÓmasÃramayaæ nÆnaæ h­dayaæ mama saæjaya 06,115.004c Órutvà vinihataæ bhÅ«maæ Óatadhà yan na dÅryate 06,115.005a puna÷ punar na m­«yÃmi hataæ devavrataæ raïe 06,115.005c na hato jÃmadagnyena divyair astrai÷ sma ya÷ purà 06,115.005d*0482_01 sa hato draupadeyena päcÃlyena Óikhaï¬inà 06,115.006a yad adya nihatenÃjau bhÅ«meïa jayam icchatà 06,115.006c ce«Âitaæ narasiæhena tan me kathaya saæjaya 06,115.007 saæjaya uvÃca 06,115.007a sÃyÃhne nyapatad bhÆmau dhÃrtarëÂrÃn vi«Ãdayan 06,115.007c päcÃlÃnÃæ dadad dhar«aæ kuruv­ddha÷ pitÃmaha÷ 06,115.008a sa Óete Óaratalpastho medinÅm asp­Óaæs tadà 06,115.008c bhÅ«mo rathÃt prapatita÷ pracyuto dharaïÅtale 06,115.009a hà heti tumula÷ Óabdo bhÆtÃnÃæ samapadyata 06,115.009c sÅmÃv­k«e nipatite kurÆïÃæ samitik«aye 06,115.010a ubhayo÷ senayo rÃjan k«atriyÃn bhayam ÃviÓat 06,115.010c bhÅ«maæ Óaætanavaæ d­«Âvà viÓÅrïakavacadhvajam 06,115.010e kurava÷ paryavartanta pÃï¬avÃÓ ca viÓÃæ pate 06,115.011a khaæ tamov­tam ÃsÅc ca nÃsÅd bhÃnumata÷ prabhà 06,115.011b*0483_01 kurupÃï¬avayoÓ chatre ÃdhÃre ca dhanu«matÃm 06,115.011c rarÃsa p­thivÅ caiva bhÅ«me ÓÃætanave hate 06,115.012a ayaæ brahmavidÃæ Óre«Âho ayaæ brahmavidÃæ gati÷ 06,115.012c ity abhëanta bhÆtÃni ÓayÃnaæ bharatar«abham 06,115.013a ayaæ pitaram Ãj¤Ãya kÃmÃrtaæ Óaætanuæ purà 06,115.013c Ærdhvaretasam ÃtmÃnaæ cakÃra puru«ar«abha÷ 06,115.014a iti sma Óaratalpasthaæ bharatÃnÃm amadhyamam 06,115.014c ­«aya÷ paryadhÃvanta sahitÃ÷ siddhacÃraïai÷ 06,115.015a hate ÓÃætanave bhÅ«me bharatÃnÃæ pitÃmahe 06,115.015c na kiæ cit pratyapadyanta putrÃs tava ca bhÃrata 06,115.016a vivarïavadanÃÓ cÃsan gataÓrÅkÃÓ ca bhÃrata 06,115.016c ati«Âhan vrŬitÃÓ caiva hriyà yuktà hy adhomukhÃ÷ 06,115.017a pÃï¬avÃÓ ca jayaæ labdhvà saægrÃmaÓirasi sthitÃ÷ 06,115.017c sarve dadhmur mahÃÓaÇkhÃn hemajÃlapari«k­tÃn 06,115.018a bh­Óaæ tÆryaninÃde«u vÃdyamÃne«u cÃnagha 06,115.018c apaÓyÃma raïe rÃjan bhÅmasenaæ mahÃbalam 06,115.018e ÃkrŬamÃnaæ kaunteyaæ har«eïa mahatà yutam 06,115.019a nihatya samare ÓatrÆn mahÃbalasamanvitÃn 06,115.019c saæmohaÓ cÃpi tumula÷ kurÆïÃm abhavat tadà 06,115.020a karïaduryodhanau cÃpi ni÷ÓvasetÃæ muhur muhu÷ 06,115.020c tathà nipatite bhÅ«me kauravÃïÃæ dhuraædhare 06,115.020e hÃhÃkÃram abhÆt sarvaæ nirmaryÃdam avartata 06,115.021a d­«Âvà ca patitaæ bhÅ«maæ putro du÷ÓÃsanas tava 06,115.021c uttamaæ javam ÃsthÃya droïÃnÅkaæ samÃdravat 06,115.021d*0484_01 Ãgatas tvaramÃïas tu balena mahatà v­ta÷ 06,115.021d*0484_02 sametya puru«avyÃghra tvaramÃïo mahÃratha÷ 06,115.021d*0485_01 du÷ÓÃsanaæ drutataraæ droïavij¤ÃpanÃya tat 06,115.022a bhrÃtrà prasthÃpito vÅra÷ svenÃnÅkena daæÓita÷ 06,115.022c prayayau puru«avyÃghra÷ svasainyam abhicodayan 06,115.023a tam ÃyÃntam abhiprek«ya kurava÷ paryavÃrayan 06,115.023c du÷ÓÃsanaæ mahÃrÃja kim ayaæ vak«yatÅti vai 06,115.024a tato droïÃya nihataæ bhÅ«mam Ãca«Âa kaurava÷ 06,115.024c droïas tad apriyaæ Órutvà sahasà nyapatad rathÃt 06,115.025a sa saæj¤Ãm upalabhyÃtha bhÃradvÃja÷ pratÃpavÃn 06,115.025c nivÃrayÃm Ãsa tadà svÃny anÅkÃni mÃri«a 06,115.026a viniv­ttÃn kurÆn d­«Âvà pÃï¬avÃpi svasainikÃn 06,115.026c dÆtai÷ ÓÅghrÃÓvasaæyuktair avahÃram akÃrayan 06,115.027a viniv­tte«u sainye«u pÃraæparyeïa sarvaÓa÷ 06,115.027c vimuktakavacÃ÷ sarve bhÅ«mam Åyur narÃdhipÃ÷ 06,115.028a vyupÃramya tato yuddhÃd yodhÃ÷ ÓatasahasraÓa÷ 06,115.028c upatasthur mahÃtmÃnaæ prajÃpatim ivÃmarÃ÷ 06,115.029a te tu bhÅ«maæ samÃsÃdya ÓayÃnaæ bharatar«abham 06,115.029c abhivÃdya vyati«Âhanta pÃï¬avÃ÷ kurubhi÷ saha 06,115.030a atha pÃï¬Æn kurÆæÓ caiva praïipatyÃgrata÷ sthitÃn 06,115.030c abhyabhëata dharmÃtmà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavas tadà 06,115.031a svÃgataæ vo mahÃbhÃgÃ÷ svÃgataæ vo mahÃrathÃ÷ 06,115.031c tu«yÃmi darÓanÃc cÃhaæ yu«mÃkam amaropamÃ÷ 06,115.032a abhinandya sa tÃn evaæ Óirasà lambatÃbravÅt 06,115.032b*0486_01 paripÃrÓve tava sutÃn sthitÃn udvÅk«ya bhÃrata 06,115.032c Óiro me lambate 'tyartham upadhÃnaæ pradÅyatÃm 06,115.032d*0487_01 etac chrutvà tu vacanaæ bhÅ«mÃd bhÃgÅrathÅsutÃt 06,115.033a tato n­pÃ÷ samÃjahrus tanÆni ca m­dÆni ca 06,115.033c upadhÃnÃni mukhyÃni naicchat tÃni pitÃmaha÷ 06,115.034a abravÅc ca naravyÃghra÷ prahasann iva tÃn n­pÃn 06,115.034c naitÃni vÅraÓayyÃsu yuktarÆpÃïi pÃrthivÃ÷ 06,115.035a tato vÅk«ya naraÓre«Âham abhyabhëata pÃï¬avam 06,115.035c dhanaæjayaæ dÅrghabÃhuæ sarvalokamahÃratham 06,115.036a dhanaæjaya mahÃbÃho Óiraso me 'sya lambata÷ 06,115.036c dÅyatÃm upadhÃnaæ vai yad yuktam iha manyase 06,115.037a sa saænyasya mahac cÃpam abhivÃdya pitÃmaham 06,115.037c netrÃbhyÃm aÓrupÆrïÃbhyÃm idaæ vacanam abravÅt 06,115.038a Ãj¤Ãpaya kuruÓre«Âha sarvaÓastrabh­tÃæ vara 06,115.038c pre«yo 'haæ tava durdhar«a kriyatÃæ kiæ pitÃmaha 06,115.039a tam abravÅc chÃætanava÷ Óiro me tÃta lambate 06,115.039c upadhÃnaæ kuruÓre«Âha phalgunopanayasva me 06,115.039e ÓayanasyÃnurÆpaæ hi ÓÅghraæ vÅra prayaccha me 06,115.040a tvaæ hi pÃrtha mahÃbÃho Óre«Âha÷ sarvadhanu«matÃm 06,115.040c k«atradharmasya vettà ca buddhisattvaguïÃnvita÷ 06,115.041a phalgunas tu tathety uktvà vyavasÃyapurojava÷ 06,115.041c prag­hyÃmantrya gÃï¬Åvaæ ÓarÃæÓ ca nataparvaïa÷ 06,115.042a anumÃnya mahÃtmÃnaæ bharatÃnÃm amadhyamam 06,115.042c tribhis tÅk«ïair mahÃvegair udag­hïÃc chira÷ Óarai÷ 06,115.043a abhiprÃye tu vidite dharmÃtmà savyasÃcinà 06,115.043c atu«yad bharataÓre«Âho bhÅ«mo dharmÃrthatattvavit 06,115.043d*0488_01 upadhÃne tathà datte bhÅ«masya savyasÃcinà 06,115.043d*0488_02 bhÅ«mo 'pi bharatÃæ Óre«Âha÷ sarvadharmÃrthatattvavit 06,115.044a upadhÃnena dattena pratyanandad dhanaæjayam 06,115.044b*0489_01 prÃha sarvÃn samudvÅk«ya bharatÃn bhÃrataæ prati 06,115.044c kuntÅputraæ yudhÃæ Óre«Âhaæ suh­dÃæ prÅtivardhanam 06,115.045a anurÆpaæ ÓayÃnasya pÃï¬avopahitaæ tvayà 06,115.045c yady anyathà pravartethÃ÷ Óapeyaæ tvÃm ahaæ ru«Ã 06,115.046a evam etan mahÃbÃho dharme«u parini«Âhitam 06,115.046c svaptavyaæ k«atriyeïÃjau Óaratalpagatena vai 06,115.047a evam uktvà tu bÅbhatsuæ sarvÃæs tÃn abravÅd vaca÷ 06,115.047c rÃj¤aÓ ca rÃjaputrÃæÓ ca pÃï¬avenÃbhi saæsthitÃn 06,115.047d*0490_01 paÓyadhvam upadhÃnaæ me pÃï¬avenÃbhisaædhitam 06,115.048a Óayeyam asyÃæ ÓayyÃyÃæ yÃvad Ãvartanaæ rave÷ 06,115.048c ye tadà pÃrayi«yanti te mÃæ drak«yanti vai n­pÃ÷ 06,115.049a diÓaæ vaiÓravaïÃkrÃntÃæ yadà gantà divÃkara÷ 06,115.049c arci«mÃn pratapaæl lokÃn rathenottamatejasà 06,115.049e vimok«ye 'haæ tadà prÃïÃn suh­da÷ supriyÃn api 06,115.050a parikhà khanyatÃm atra mamÃvasadane n­pÃ÷ 06,115.050c upÃsi«ye vivasvantam evaæ ÓaraÓatÃcita÷ 06,115.050e upÃramadhvaæ saægrÃmÃd vairÃïy uts­jya pÃrthivÃ÷ 06,115.051a upÃti«Âhann atho vaidyÃ÷ ÓalyoddharaïakovidÃ÷ 06,115.051c sarvopakaraïair yuktÃ÷ kuÓalÃs te suÓik«itÃ÷ 06,115.052a tÃn d­«Âvà jÃhnavÅputra÷ provÃca vacanaæ tadà 06,115.052c dattadeyà vis­jyantÃæ pÆjayitvà cikitsakÃ÷ 06,115.053a evaægate na hÅdÃnÅæ vaidyai÷ kÃryam ihÃsti me 06,115.053b*0491_01 bhavanta÷ kuÓalà nityaæ bhi«ajo vedanÃharÃ÷ 06,115.053b*0491_02 uvÃca putro gaægÃyà na vaidyai÷ kÃryam asti me 06,115.053c k«atradharmapraÓastÃæ hi prÃpto 'smi paramÃæ gatim 06,115.054a nai«a dharmo mahÅpÃlÃ÷ Óaratalpagatasya me 06,115.054b*0492_01 etÃn pÆjaya rÃjendra vastrÃlaækaraïÃdibhi÷ 06,115.054c etair eva ÓaraiÓ cÃhaæ dagdhavyo 'nte narÃdhipÃ÷ 06,115.054d*0493_01 vidyÃs ti«Âhanti kuÓalÃ÷ sadà vyÃdhicikitsane 06,115.055a tac chrutvà vacanaæ tasya putro duryodhanas tava 06,115.055c vaidyÃn visarjayÃm Ãsa pÆjayitvà yathÃrhata÷ 06,115.056a tatas te vismayaæ jagmur nÃnÃjanapadeÓvarÃ÷ 06,115.056c sthitiæ dharme parÃæ d­«Âvà bhÅ«masyÃmitatejasa÷ 06,115.057a upadhÃnaæ tato dattvà pitus tava janeÓvara 06,115.057c sahitÃ÷ pÃï¬avÃ÷ sarve kuravaÓ ca mahÃrathÃ÷ 06,115.058a upagamya mahÃtmÃnaæ ÓayÃnaæ Óayane Óubhe 06,115.058c te 'bhivÃdya tato bhÅ«maæ k­tvà cÃbhipradak«iïam 06,115.059a vidhÃya rak«Ãæ bhÅ«masya sarva eva samantata÷ 06,115.059c vÅrÃ÷ svaÓibirÃïy eva dhyÃyanta÷ paramÃturÃ÷ 06,115.059e niveÓÃyÃbhyupÃgacchan sÃyÃhne rudhirok«itÃ÷ 06,115.060a nivi«ÂÃn pÃï¬avÃæÓ cÃpi prÅyamÃïÃn mahÃrathÃn 06,115.060c bhÅ«masya patanÃd dh­«ÂÃn upagamya mahÃrathÃn 06,115.060e uvÃca yÃdava÷ kÃle dharmaputraæ yudhi«Âhiram 06,115.061a di«Âyà jayasi kauravya di«Âyà bhÅ«mo nipÃtita÷ 06,115.061c avadhyo mÃnu«air e«a satyasaædho mahÃratha÷ 06,115.062a atha và daivatai÷ pÃrtha sarvaÓastrÃstrapÃraga÷ 06,115.062c tvÃæ tu cak«urhaïaæ prÃpya dagdho ghoreïa cak«u«Ã 06,115.063a evam ukto dharmarÃja÷ pratyuvÃca janÃrdanam 06,115.063c tava prasÃdÃd vijaya÷ krodhÃt tava parÃjaya÷ 06,115.063e tvaæ hi na÷ Óaraïaæ k­«ïa bhaktÃnÃm abhayaækara÷ 06,115.064a anÃÓcaryo jayas te«Ãæ ye«Ãæ tvam asi keÓava 06,115.064c ra«kità samare nityaæ nityaæ cÃpi hite rata÷ 06,115.064e sarvathà tvÃæ samÃsÃdya nÃÓcaryam iti me mati÷ 06,115.065a evam ukta÷ pratyuvÃca smayamÃno janÃrdana÷ 06,115.065c tvayy evaitad yuktarÆpaæ vacanaæ pÃrthivottama 06,116.001 saæjaya uvÃca 06,116.001a vyu«ÂÃyÃæ tu mahÃrÃja rajanyÃæ sarvapÃrthivÃ÷ 06,116.001c pÃï¬avà dhÃrtarëÂrÃÓ ca abhijagmu÷ pitÃmaham 06,116.002a taæ vÅraÓayane vÅraæ ÓayÃnaæ kurusattamam 06,116.002c abhivÃdyopatasthur vai k«atriyÃ÷ k«atriyar«abham 06,116.003a kanyÃÓ candanacÆrïaiÓ ca lÃjair mÃlyaiÓ ca sarvaÓa÷ 06,116.003b*0494_01 avÃkira¤ ÓÃætanavaæ tatra gatvà sahasraÓa÷ 06,116.003c striyo bÃlÃs tathà v­ddhÃ÷ prek«akÃÓ ca p­thagjanÃ÷ 06,116.003e samabhyayu÷ ÓÃætanavaæ bhÆtÃnÅva tamonudam 06,116.004a tÆryÃïi gaïikà vÃrÃs tathaiva naÂanartakÃ÷ 06,116.004c upÃn­tya¤ jaguÓ caiva v­ddhaæ kurupitÃmaham 06,116.005a upÃramya ca yuddhebhya÷ saænÃhÃn vipramucya ca 06,116.005c ÃyudhÃni ca nik«ipya sahitÃ÷ kurupÃï¬avÃ÷ 06,116.006a anvÃsata durÃdhar«aæ devavratam ariædamam 06,116.006c anyonyaæ prÅtimantas te yathÃpÆrvaæ yathÃvaya÷ 06,116.007a sà pÃrthivaÓatÃkÅrïà samitir bhÅ«maÓobhità 06,116.007c ÓuÓubhe bhÃratÅ dÅptà divÅvÃdityamaï¬alam 06,116.007d*0495_01 upÃsÃæ cakrire sarve kurupÃï¬avasainikÃ÷ 06,116.008a vibabhau ca n­pÃïÃæ sà pitÃmaham upÃsatÃm 06,116.008c devÃnÃm iva deveÓaæ pitÃmaham upÃsatÃm 06,116.009a bhÅ«mas tu vedanÃæ dhairyÃn nig­hya bharatar«abha 06,116.009b*0496_01 nÃnÃpraharaïair viddha÷ Óaratalpagatas tathà 06,116.009c abhitapta÷ ÓaraiÓ caiva nÃtih­«ÂamanÃbravÅt 06,116.010a ÓarÃbhitaptakÃyo 'haæ ÓarasaætÃpamÆrchita÷ 06,116.010c pÃnÅyam abhikÃÇk«e 'haæ rÃj¤as tÃn pratyabhëata 06,116.011a tatas te k«atriyà rÃjan samÃjahru÷ samantata÷ 06,116.011c bhak«yÃn uccÃvacÃæs tatra vÃrikumbhÃæÓ ca ÓÅtalÃn 06,116.012a upanÅtaæ ca tad d­«Âvà bhÅ«ma÷ ÓÃætanavo 'bravÅt 06,116.012c nÃdya tÃta mayà Óakyaæ bhogÃn kÃæÓ cana mÃnu«Ãn 06,116.012d*0497_01 nedaæ mama jalaæ yogyaæ pÃtuæ naiva k«amo hy aham 06,116.013a upabhoktuæ manu«yebhya÷ ÓaraÓayyÃgato hy aham 06,116.013c pratÅk«amÃïas ti«ÂhÃmi niv­ttiæ ÓaÓisÆryayo÷ 06,116.013d*0498_01 evam uktvà tatovÃca bhÅ«ma÷ ÓaraÓataiÓ cita÷ 06,116.013d*0498_02 paya÷ pÃsyÃmi gopÃlà gomayaæ na tu gomayam 06,116.013d*0498_03 gomayenÃgnivarïena gomayaæ na tu gomayam 06,116.014a evam uktvà ÓÃætanavo dÅnavÃk sarvapÃrthivÃn 06,116.014c dhanaæjayaæ mahÃbÃhum abhyabhëata bhÃrata 06,116.015a athopetya mahÃbÃhur abhivÃdya pitÃmaham 06,116.015c ati«Âhat präjali÷ prahva÷ kiæ karomÅti cÃbravÅt 06,116.016a taæ d­«Âvà pÃï¬avaæ rÃjann abhivÃdyÃgrata÷ sthitam 06,116.016c abhyabhëata dharmÃtmà bhÅ«ma÷ prÅto dhanaæjayam 06,116.017a dahyate 'da÷ ÓarÅraæ me saæsyÆto 'smi mahe«ubhi÷ 06,116.017c marmÃïi paridÆyante vadanaæ mama Óu«yati 06,116.018a hlÃdanÃrthaæ ÓarÅrasya prayacchÃpo mamÃrjuna 06,116.018b*0499_01 gomukhai÷ pŬyamÃnasya gaur na«Âo mama gopate 06,116.018b*0499_02 gorasaæ pÃtum icchÃmi gobhir yac ca na dÆ«itam 06,116.018c tvaæ hi Óakto mahe«vÃsa dÃtum ambho yathÃvidhi 06,116.019a arjunas tu tathety uktvà ratham Ãruhya vÅryavÃn 06,116.019c adhijyaæ balavat k­tvà gÃï¬Åvaæ vyÃk«ipad dhanu÷ 06,116.020a tasya jyÃtalanirgho«aæ visphÆrjitam ivÃÓane÷ 06,116.020c vitresu÷ sarvabhÆtÃni Órutvà sarve ca pÃrthivÃ÷ 06,116.021a tata÷ pradak«iïaæ k­tvà rathena rathinÃæ vara÷ 06,116.021c ÓayÃnaæ bharataÓre«Âhaæ sarvaÓastrabh­tÃæ varam 06,116.022a saædhÃya ca Óaraæ dÅptam abhimantrya mahÃyaÓÃ÷ 06,116.022c parjanyÃstreïa saæyojya sarvalokasya paÓyata÷ 06,116.022e avidhyat p­thivÅæ pÃrtha÷ pÃrÓve bhÅ«masya dak«iïe 06,116.023a utpapÃta tato dhÃrà vimalà vÃriïa÷ Óivà 06,116.023c ÓÅtasyÃm­takalpasya divyagandharasasya ca 06,116.024a atarpayat tata÷ pÃrtha÷ ÓÅtayà vÃridhÃrayà 06,116.024c bhÅ«maæ kurÆïÃm ­«abhaæ divyakarmaparÃkrama÷ 06,116.025a karmaïà tena pÃrthasya Óakra«yeva vikurvata÷ 06,116.025c vismayaæ paramaæ jagmus tatas te vasudhÃdhipÃ÷ 06,116.026a tat karma prek«ya bÅbhatsor atimÃnu«am adbhutam 06,116.026c saæprÃvepanta kuravo gÃva÷ ÓÅtÃrdità iva 06,116.027a vismayÃc cottarÅyÃïi vyÃvidhyan sarvato n­pÃ÷ 06,116.027c ÓaÇkhadundubhinirgho«ais tumulaæ sarvato 'bhavat 06,116.028a t­pta÷ ÓÃætanavaÓ cÃpi rÃjan bÅbhatsum abravÅt 06,116.028c sarvapÃrthivavÅrÃïÃæ saænidhau pÆjayann iva 06,116.029a naitac citraæ mahÃbÃho tvayi kauravanandana 06,116.029c kathito nÃradenÃsi pÆrvar«ir amitadyuti÷ 06,116.030a vÃsudevasahÃyas tvaæ mahat karma kari«yasi 06,116.030c yan notsahati devendra÷ saha devair api dhruvam 06,116.031a vidus tvÃæ nidhanaæ pÃrtha sarvak«atrasya tadvida÷ 06,116.031c dhanurdharÃïÃm ekas tvaæ p­thivyÃæ pravaro n­«u 06,116.032a manu«yà jagati Óre«ÂhÃ÷ pak«iïÃæ garu¬o vara÷ 06,116.032c sarasÃæ sÃgara÷ Óre«Âho gaur vari«Âhà catu«padÃm 06,116.033a Ãdityas tejasÃæ Óre«Âho girÅïÃæ himavÃn vara÷ 06,116.033c jÃtÅnÃæ brÃhmaïa÷ Óre«Âha÷ Óre«Âhas tvam asi dhanvinÃm 06,116.034a na vai Órutaæ dhÃrtarëÂreïa vÃkyaæ; saæbodhyamÃnaæ vidureïa caiva 06,116.034c droïena rÃmeïa janÃrdanena; muhur muhu÷ saæjayenÃpi coktam 06,116.035a parÅtabuddhir hi visaæj¤akalpo; duryodhano nÃbhyanandad vaco me 06,116.035c sa Óe«yate vai nihataÓ cirÃya; ÓÃstrÃtigo bhÅmabalÃbhibhÆta÷ 06,116.036a tata÷ Órutvà tad vaca÷ kauravendro; duryodhano dÅnamanà babhÆva 06,116.036c tam abravÅc chÃætanavo 'bhivÅk«ya; nibodha rÃjan bhava vÅtamanyu÷ 06,116.037a d­«Âaæ duryodhanedaæ te yathà pÃrthena dhÅmatà 06,116.037c jalasya dhÃrà janità ÓÅtasyÃm­tagandhina÷ 06,116.037e etasya kartà loke 'smin nÃnya÷ kaÓ cana vidyate 06,116.038a Ãgneyaæ vÃruïaæ saumyaæ vÃyavyam atha vai«ïavam 06,116.038c aindraæ pÃÓupataæ brÃhmaæ pÃrame«Âhyaæ prajÃpate÷ 06,116.038e dhÃtus tva«ÂuÓ ca savitur divyÃny astrÃïi sarvaÓa÷ 06,116.039a sarvasmin mÃnu«e loke vetty eko hi dhanaæjaya÷ 06,116.039c k­«ïo và devakÅputro nÃnyo vai veda kaÓ cana 06,116.039e na ÓakyÃ÷ pÃï¬avÃs tÃta yuddhe jetuæ kathaæ cana 06,116.040a amÃnu«Ãïi karmÃïi yasyaitÃni mahÃtmana÷ 06,116.040c tena sattvavatà saækhye ÓÆreïÃhavaÓobhinà 06,116.040e k­tinà samare rÃjan saædhis te tÃta yujyatÃm 06,116.041a yÃvat k­«ïo mahÃbÃhu÷ svÃdhÅna÷ kurusaæsadi 06,116.041c tÃvat pÃrthena ÓÆreïa saædhis te tÃta yujyatÃm 06,116.042a yÃvac camÆæ na te Óe«Ãæ Óarai÷ saænataparvabhi÷ 06,116.042c nÃÓayaty arjunas tÃvat saædhis te tÃta yujyatÃm 06,116.043a yÃvat ti«Âhanti samare hataÓe«Ã÷ sahodarÃ÷ 06,116.043c n­pÃÓ ca bahavo rÃjaæs tÃvat saædhi÷ prayujyatÃm 06,116.044a na nirdahati te yÃvat krodhadÅptek«aïaÓ camÆm 06,116.044c yudhi«Âhiro hi tÃvad vai saædhis te tÃta yujyatÃm 06,116.045a nakula÷ sahadevaÓ ca bhÅmasenaÓ ca pÃï¬ava÷ 06,116.045b*0500_01 yÃvat k«atraæ na nighnanti tÃvat saædhir vidhÅyatÃm 06,116.045c yÃvac camÆæ mahÃrÃja nÃÓayanti na sarvaÓa÷ 06,116.045e tÃvat te pÃï¬avai÷ sÃrdhaæ saubhrÃtraæ tÃta rocatÃm 06,116.046a yuddhaæ madantam evÃstu tÃta saæÓÃmya pÃï¬avai÷ 06,116.046c etat te rocatÃæ vÃkyaæ yad ukto 'si mayÃnagha 06,116.046e etat k«emam ahaæ manye tava caiva kulasya ca 06,116.047a tyaktvà manyum upaÓÃmyasva pÃrthai÷; paryÃptam etad yat k­taæ phalgunena 06,116.047c bhÅ«masyÃntÃd astu va÷ sauh­daæ vÃ; saæpraÓle«a÷ sÃdhu rÃjan prasÅda 06,116.048a rÃjyasyÃrdhaæ dÅyatÃæ pÃï¬avÃnÃm; indraprasthaæ dharmarÃjo 'nuÓÃstu 06,116.048c mà mitradhruk pÃrthivÃnÃæ jaghanya÷; pÃpÃæ kÅrtiæ prÃpsyase kauravendra 06,116.049a mamÃvasÃnÃc chÃntir astu prajÃnÃæ; saægacchantÃæ pÃrthivÃ÷ prÅtimanta÷ 06,116.049c pità putraæ mÃtulaæ bhÃgineyo; bhrÃtà caiva bhrÃtaraæ praitu rÃjan 06,116.050a na ced evaæ prÃptakÃlaæ vaco me; mohÃvi«Âa÷ pratipatsyasy abuddhyà 06,116.050b*0501_01 tapsyasyante lobhabhÃvÃt tvam evaæ 06,116.050b*0501_02 ye cÃpy anye bhÆmipÃlÃ÷ sametÃ÷ 06,116.050c bhÅ«masyÃntÃd etadantÃ÷ stha sarve; satyÃm etÃæ bhÃratÅm ÅrayÃmi 06,116.050c*0502_01 di«Âaæ gantà tyaktadharmÃrthakÃma÷ 06,116.050c*0502_02 putrabhrÃt­j¤ÃtisaæbandhihÅna÷ 06,116.050c*0502_03 evaæ vo 'stu viditaæ kauraveyÃ÷ 06,116.051a etad vÃkyaæ sauh­dÃd Ãpageyo; madhye rÃj¤Ãæ bhÃrataæ ÓrÃvayitvà 06,116.051c tÆ«ïÅm ÃsÅc chalyasaætaptamarmÃ; yatvÃtmÃnaæ vedanÃæ saænig­hya 06,116.051d*0503_01 dharmÃrthasahitaæ vÃkyaæ Órutvà hitam anÃmayam 06,116.051d*0503_02 nÃrocayata putras te mumÆr«ur iva bhe«ajam 06,117.001 saæjaya uvÃca 06,117.001a tatas te pÃrthivÃ÷ sarve jagmu÷ svÃn ÃlayÃn puna÷ 06,117.001c tÆ«ïÅæbhÆte mahÃrÃja bhÅ«me Óaætanunandane 06,117.002a Órutvà tu nihataæ bhÅ«maæ rÃdheya÷ puru«ar«abha÷ 06,117.002c Å«ad ÃgatasaætrÃsa÷ tvarayopajagÃma ha 06,117.003a sa dadarÓa mahÃtmÃnaæ Óaratalpagataæ tadà 06,117.003c janmaÓayyÃgataæ devaæ kÃrttikeyam iva prabhum 06,117.004a nimÅlitÃk«aæ taæ vÅraæ sÃÓrukaïÂhas tadà v­«a÷ 06,117.004b*0504_01 bhÅ«ma bhÅ«ma mahÃbÃho ity uvÃca mahÃdyuti÷ 06,117.004c abhyetya pÃdayos tasya nipapÃta mahÃdyuti÷ 06,117.005a rÃdheyo 'haæ kuruÓre«Âha nityaæ cëkigatas tava 06,117.005c dve«yo 'tyantam anÃgÃ÷ sann iti cainam uvÃca ha 06,117.006a tac chrutvà kuruv­ddha÷ sa balÃt saæv­ttalocana÷ 06,117.006c Óanair udvÅk«ya sasneham idaæ vacanam abravÅt 06,117.007a rahitaæ dhi«ïyam Ãlokya samutsÃrya ca rak«iïa÷ 06,117.007c piteva putraæ gÃÇgeya÷ pari«vajyaikabÃhunà 06,117.008a ehy ehi me vipratÅpa spardhase tvaæ mayà saha 06,117.008c yadi mÃæ nÃbhigacchethà na te Óreyo bhaved dhruvam 06,117.009a kaunteyas tvaæ na rÃdheyo vidito nÃradÃn mama 06,117.009a*0505_01 **** **** na tavÃdhiratha÷ pità 06,117.009a*0505_02 sÆryajas tvaæ mahÃbÃho 06,117.009c k­«ïadvaipÃyanÃc caiva keÓavÃc ca na saæÓaya÷ 06,117.010a na ca dve«o 'sti me tÃta tvayi satyaæ bravÅmi te 06,117.010c tejovadhanimittaæ tu paru«Ãïy aham uktavÃn 06,117.011a akasmÃt pÃï¬avÃn hi tvaæ dvi«asÅti matir mama 06,117.011c yenÃsi bahuÓo rÆk«aæ codita÷ sÆryanandana 06,117.011d*0506_01 jÃto 'si dharmalopena tatas te buddhir Åd­ÓÅ 06,117.011d*0506_02 nÅcÃÓrayÃn matsareïa dve«iïÅ guïinÃm api 06,117.011d*0506_03 tenÃsi bahuÓo rÆk«aæ ÓrÃvita÷ kurusaæsadi 06,117.012a jÃnÃmi samare vÅryaæ Óatrubhir du÷sahaæ tava 06,117.012c brahmaïyatÃæ ca Óauryaæ ca dÃne ca paramÃæ gatim 06,117.013a na tvayà sad­Óa÷ kaÓ cit puru«e«v amaropama 06,117.013c kulabhedaæ ca matvÃhaæ sadà paru«am uktavÃn 06,117.014a i«vastre bhÃrasaædhÃne lÃghave 'strabale tathà 06,117.014c sad­Óa÷ phalgunenÃsi k­«ïena ca mahÃtmanà 06,117.015a karïa rÃjapuraæ gatvà tvayaikena dhanu«matà 06,117.015c tasyÃrthe kururÃjasya rÃjÃno m­dità yudhi 06,117.016a tathà ca balavÃn rÃjà jarÃsaædho durÃsada÷ 06,117.016c samare samaraÓlÃghÅ tvayà na sad­Óo 'bhavat 06,117.017a brahmaïya÷ satyavÃdÅ ca tejasÃrka ivÃpara÷ 06,117.017c devagarbho 'jita÷ saækhye manu«yair adhiko bhuvi 06,117.018a vyapanÅto 'dya manyur me yas tvÃæ prati purà k­ta÷ 06,117.018c daivaæ puru«akÃreïa na Óakyam ativartitum 06,117.019a sodaryÃ÷ pÃï¬avà vÅrà bhrÃtaras te 'risÆdana 06,117.019c saægaccha tair mahÃbÃho mama ced icchasi priyam 06,117.020a mayà bhavatu nirv­ttaæ vairam Ãdityanandana 06,117.020c p­thivyÃæ sarvarÃjÃno bhavantv adya nirÃmayÃ÷ 06,117.021 karïa uvÃca 06,117.021a jÃnÃmy ahaæ mahÃprÃj¤a sarvam etan na saæÓaya÷ 06,117.021c yathà vadasi durdhar«a kaunteyo 'haæ na sÆtaja÷ 06,117.022a avakÅrïas tv ahaæ kuntyà sÆtena ca vivardhita÷ 06,117.022c bhuktvà duryodhanaiÓvaryaæ na mithyà kartum utsahe 06,117.022d*0507_01 vasudevasuto yadvat pÃï¬avÃya d­¬havrata÷ 06,117.023a vasu caiva ÓarÅraæ ca yad udÃraæ tathà yaÓa÷ 06,117.023c sarvaæ duryodhanasyÃrthe tyaktaæ me bhÆridak«iïa 06,117.023e kopitÃ÷ pÃï¬avà nityaæ mayÃÓritya suyodhanam 06,117.023f*0508_01 tathà duryodhanasyÃrthe vÅramÃrgani«eviïà 06,117.023f*0509_01 mà caitad vyÃdhimaraïaæ k«atraæ syÃd iti kaurava 06,117.024a avaÓyabhÃvÅ vai yo 'rtho na sa Óakyo nivartitum 06,117.024c daivaæ puru«akÃreïa ko nivartitum utsahet 06,117.025a p­thivÅk«ayaÓaæsÅni nimittÃni pitÃmaha 06,117.025c bhavadbhir upalabdhÃni kathitÃni ca saæsadi 06,117.026a pÃï¬avà vÃsudevaÓ ca vidità mama sarvaÓa÷ 06,117.026c ajeyÃ÷ puru«air anyair iti tÃæÓ cotsahÃmahe 06,117.026d*0510_01 vijayi«ye raïe pÃï¬Æn iti me niÓcitaæ matam 06,117.026d*0510_02 na cec chakyam avasra«Âuæ vairam etat sudÃruïam 06,117.026d*0510_03 dhanaæjayena yotsye 'haæ svadharmaprÅtamÃnasa÷ 06,117.026d*0511_01 adharmaæ vyÃdhimaraïaæ k«atriyasya pitÃmaha 06,117.027a anujÃnÅ«va mÃæ tÃta yuddhe prÅtamanÃ÷ sadà 06,117.027c anuj¤Ãtas tvayà vÅra yudhyeyam iti me mati÷ 06,117.028a duruktaæ vipratÅpaæ và saærambhÃc cÃpalÃt tathà 06,117.028c yan mayÃpak­taæ kiæ cit tad anuk«antum arhasi 06,117.029 bhÅ«ma uvÃca 06,117.029a na cec chakyam athotsra«Âuæ vairam etat sudÃruïam 06,117.029c anujÃnÃmi karïa tvÃæ yudhyasva svargakÃmyayà 06,117.030a vimanyur gatasaærambha÷ kuru karma n­pasya hi 06,117.030c yathÃÓakti yathotsÃhaæ satÃæ v­tte«u v­ttavÃn 06,117.031a ahaæ tvÃm anujÃnÃmi yad icchasi tad Ãpnuhi 06,117.031c k«atradharmajitÃæl lokÃn saæprÃpsyasi na saæÓaya÷ 06,117.032a yudhyasva nirahaækÃro balavÅryavyapÃÓraya÷ 06,117.032c dharmo hi yuddhÃc chreyo 'nyat k«atriyasya na vidyate 06,117.033a praÓame hi k­to yatna÷ sucirÃt suciraæ mayà 06,117.033c na caiva Óakita÷ kartuæ yato dharmas tato jaya÷ 06,117.034 saæjaya uvÃca 06,117.034a evaæ bruvantaæ gÃÇgeyam abhivÃdya prasÃdya ca 06,117.034c rÃdheyo ratham Ãruhya prÃyÃt tava sutaæ prati 06,117.034d*0512_01 ya idaæ Ó­ïuyÃd bhaktyà bhÅ«maparva mahÃdbhutam 06,117.034d*0512_02 ÃjanmasaæcitÃt pÃpÃn mucyate nÃtra saæÓaya÷ 06,117.034d*0512_03 bhÅ«maparva idaæ Órutvà Óatabhojyaæ tu dÃpayet 06,117.034d*0512_04 sarvatÅrthaphalaæ caiva sarvayaj¤aphalaæ labhet 06,117.034d*0512_05 etad vai parvadÃnaæ ca dattvà svarïÃdidak«iïÃm 06,117.034d*0512_06 samÃhitaphalÃvÃptir jÃyate nÃtra saæÓaya÷ 06,117.034d*0512_07 aÓvamedhasahasrasya rÃjasÆyaÓatasya ca 06,117.034d*0512_08 gavÃæ koÂipradÃnasya phalaæ syÃd bhÅ«maparvaïi 06,117.034d*0512_09 bhÅ«maparva idaæ Órutvà pÆjayed yas tu vÃcakam 06,117.034d*0512_10 tena brahmà ca rudraÓ ca vi«ïuÓ ca vasavas tathà 06,117.034d*0512_11 pÆjità ­«aya÷ sarve pitaraÓ ca sahÃgnibhi÷ 06,117.034d*0512_12 prasanne vÃcake vipre prasannÃ÷ sarvadevatÃ÷ 06,117.034d*0512_13 dharmÃrthakÃmamok«ÃïÃæ sa phalaæ prÃpnuyÃn nara÷ 06,117.034d*0512_14 pa¤ca ÓlokasahasrÃïi tathà hy a«Âau ÓatÃni ca 06,117.034d*0512_15 ÓlokÃÓ ca caturÃÓÅti÷ proktà vyÃsena dhÅmatà 06,117.034d*0513_01 Óraddhayà parayà yukto bhÅ«maparva Ó­ïoti ya÷ 06,117.034d*0513_02 mucyate brahmahatyÃyà jayaæ vai labhate dhruvam 06,117.034d*0513_03 brÃhmaïÃn bhojayet samyag vastrÃlaækÃragodhanai÷ 06,117.034d*0513_04 pÆjayec caiva vaktÃraæ bhÅ«maparvaïi vai g­hÅ